SQLite format 3@ z,4z- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) byb'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languageuz)chapter_stringBob-#KdescriptionYangi Ahd o'zbek tilida (latin) |xZ7~~~~~j~F~&~}}}}}z}_}C}'} ||#ff7c80VahVahiy#00ff00YahYahudo#00ff003Yuh3Yuhanno#00ff002Yuh2Yuhanno#00ff001Yuh1Yuhanno#00ff002But2Butrus#00ff001But1Butrus#00ff00YoqYoqub%#ffff00IbrIbroniylarga%#ffff00FlmoFilimo’nga#ffff00vTitTitusga'#ffff00l2Ti2Timo’tiyga'#ffff00b1Ti1Timo’tiyga"/#ffff00X2Sa2Salonikaliklarga" /#ffff00N1Sa1Salonikaliklarga )#ffff00DKolKolosaliklarga +#ffff00:FilFilippiliklarga %#ffff000EfesEfesliklarga! -#ffff00&GalGalatiyaliklarga!+#ffff002Kor2Korinfliklarga!+#ffff001Kor1Korinfliklarga##ffff00RimRimliklarga%5#00ffffHavHavoriylar faoliyati#ff6600YuhYuhanno#ff6600LuqLuqo#ff6600MarkMark#ff6600MatMatto!:(|vpjd^XRLF@:'_&%<$P#\"! ;Si!=s@n(=;3'%8T M V _ Y \pv Bxy_E-~~~~~}~e~I~.~}}}}}}f}F}*}||||||y|`|D|&| {{{{{{o{V{<{zzzzzz\z8zyyyyyyvyZy@y&y xxB! RevRevelation#ff7c80A JudJude#00ff00@ 3Jn3 John#00ff00? 2Jn2 John#00ff00> 1Jn1 John#00ff00= 2Pet2 Peter#00ff00< 1Pet1 Peter#00ff00; JamJames#00ff00: HebHebrews#ffff009 PhlmPhilemon#ffff008 vTitTitus#ffff007 l2Tim2 Timothy#ffff006 b1Tim1 Timothy#ffff00"5+ X2Ths2 Thessalonians#ffff00"4+ N1Ths1 Thessalonians#ffff003! DColColossians#ffff002# :PhilPhilippians#ffff001 0EphEphesians#ffff000 &GalGalatians#ffff00 /' 2Cor2 Corinthians#ffff00 .' 1Cor1 Corinthians#ffff00- RomRomans#ffff00, ActsActs#00ffff+ JohnJohn#ff6600* LukLuke#ff6600) MarMark#ff6600( MatMatthew#ff6600'MalMalachi#ffff99&ZechZechariah#ffff99%HagHaggai#ffff99$ZephZephaniah#ffff99#HabHabakkuk#ffff99"NahNahum#ffff99!MicMicah#ffff99 JonaJonah#ffff99|ObaObadiah#ffff99rAmAmos#ffff99hJoelJoel#ffff99^HosHosea#ffff99TDanDaniel#ff9fb4JEzekEzekiel#ff9fb4%6LamLamentations#ff9fb4,JerJeremiah#ff9fb4"IsaIsaiah#ff9fb4"+SongSong of Solomon#66ff99%EcclEcclesiastes#66ff99ProvProverbs#66ff99PsPsalms#66ff99JobJob#66ff99EsthEsther#ffcc99NehNehemiah#ffcc99EzrEzra#ffcc99%2Chr2 Chronicles#ffcc99 %1Chr1 Chronicles#ffcc99 x2Kin2 Kings#ffcc99 n1Kin1 Kings#ffcc99 d2Sam2 Samuel#ffcc99 Z1Sam1 Samuel#ffcc99PRuthRuth#ffcc99FJudgJudges#ffcc99>x>==m44`333r22~21000//Q/.--/,n++N***)).((!''K&&C%%7$$##p#="!!i! { h79uzU"J|7}U m [ v " T#-m2v Farziylar buni ko`rib, Isoning shogirdlaridan: Nega Ustozingiz soliqchilaru gunohkorlar bilan birga eb-ichib o`tiribdi? - deb so`radilar. u9 Iso uyda yeb-ichib o`tirar ekan, ko`pgina soliqchilar va har xil gunohkor kishilar ham kelib, dasturxon atrofida Iso bilan shogirdlariga qo`shilishdi.Yaxshi daraxt yomon meva berolmas, yomon daraxt ham yaxshi meva berolmas.U=#Har bir yaxshi daraxt yaxshi meva berar, yomon daraxt esa yomon meva berar.b<=Ularni mevalaridan bilib olasizlar. Tikanakdan uzum, yoki yantoqdan anjir terisharmikan? ;Soxta payg`ambarlardan ehtiyot bo`linglar! Ular sizning oldingizga qo`y kiyimida keladilar, lekin ichlaridan yirtqich bo`rilardir.[:/Hayot sari eltuvchi yo`l esa tang, eshigi juda tordir. Bu yo`lni topadiganlar oz.9 Tor eshikdan kiringlar! Chunki halokatga eltuvchi yo`l ko`p enli, darvozasi esa kengdir. Ana, shu tomon yurayotganlar ko`p.!8; Odamlar sizga qanday muomala qilishlarini istasangiz, siz ham ularga shunday muomalada bo`ling. Tavrot va payg`ambarlar ta`limotining mag`zi shundadir."7= Sizlar yovuz bo`la turib, bolalaringizga yaxshi hadyalar berishni bilmangiz, boz ustiga osmondagi Otangiz Undan so`raganlarga mo`l-ko`l ne`matni beradi!06[ Yoki baliq so`raganda, unga ilon bersa?R5 Orangizda bir kimsa bormi, o`g`li undan non so`raganda, unga tosh bersa?S4Chunki har bir so`ragan olar, izlagan topar, taqillatganga eshik ochilar.e3CSo`rab turing, sizga beriladi. Izlab turing, topasizlar. Taqillatib turing, sizga ochiladi.02YMuqaddas bo`lgan narsani itlarga bermang, marvaridlaringizni cho`chqalar oldiga tashlamang. Tag`in bularni oyoq osti qilib, so`ngra o`zingizni tilka-pora qilmasinlar!1Ey ikkiyuzlamachi! Oldin o`z ko`zingdan xodani chiqarib ol, keyin birodaring ko`zidan cho`pni qanday chiqarmoq uchun ko`zing ochiladi.u0cSening ko`zingda xoda bor ekan, qanday qilib birodaringga: Kel ko`zingdagi cho`pni chiqarib olay, - deysan?b/=Nega sen birodaring ko`zidagi cho`pni ko`rasanu, lekin o`z ko`zingdagi xodani sezmaysan?.7Sizlar qanday hukm qilsangiz, sizga ham shunday hukm o`tkaziladi. Sizlar qanday o`lchov bilan o`lchasangiz, sizga ham shunday o`lchov tatbiq etiladi.?- {Boshqalarni hukm qilmanglar, siz ham mahkum bo`lmaysiz.,"Binobarin, ertagi kun haqida tashvish tortmanglar. Ertaning tashvishi ertaning o`ziga tegishlidir. Har bir kunning dardi o`ziga yetar.+!Siz avvalo Xudoning Shohligi va Uning irodasi payidan bo`linglar, shunda bularning hammasi sizga qo`shimcha qilib beriladi.*y Majusiylar hadeb bularning g`amida yurishadi. Lekin samoviy Otangiz siz bularning bariga muhtoj ekaningizni biladi-ku!^)5Shunday ekan, nima yeymiz, nima ichamiz, nima kiyamiz, deb tashvishlanib yurmanglar.('Agar Xudo bugun bor bo`lib, ertaga o`choqqa otiladigan dasht o`tiga shunday zeb bergan bo`lsa, sizni undan kam ko`rarmidi, ey imoni sustlar?!'Ammo sizlarga aytib qo`yay: hatto podshoh Sulaymon ham o`zining shuhrat cho`qqisida bularning hech biriday kiyinmagan edi.&)Nega kiyim uchun tashvishlanasizlar? Dashtdagi piyozgullarning qanday o`sishiga qarab, ibrat olinglar: ular na mehnat qilar, na charx yigirar.W%'Sizlardan kim tashvishlanib, o`z umrini bir lahza bo`lsin uzaytira olar ekan?B$}Ko`kda uchuvchi qushlarga qaranglar: ular na ekadi, na o`radi, na omborga don yig`adi. Shunga qaramay, samoviy Otangiz ularning rizqini beradi. Siz esa ulardan ancha a`loroq emasmisiz?=#sBinobarin, sizga shuni aytaman: nima yeb, nima ichamiz, deb joningiz uchun, nima kiyamiz, deb taningiz uchun tashvishlanib yurmanglar. Jon ovqatdan, tan esa kiyimdan afzal emasmi?G"Hech kim ikki xo`jayinga xizmat qilolmaydi. U yo birini yomon ko`rib, boshqasini sevadi, yoki biriga ixlos qo`yib, boshqasini xorlaydi. Siz ham Xudoga, ham pulga birdek sig`ina olmaysizlar.!7Ammo ko`zing yomon bo`lsa, butun taning ham qorong`i bo`lur. Agarda ichingdagi nur qorong`i bo`lib tursa, u qorong`ilik qanchalik qo`rqinchli bo`lur!g GKo`z - tanning chirog`idir. Agar sening ko`zing tiniq bo`lsa, butun taning ham yorug` bo`lur.GXazinangiz qayerda bo`lsa, yuragingiz ham o`sha yerda bo`lur.q[Aksincha, kuya va zang yeb ketmaydigan, o`g`ri teshib talamaydigan u dunyoning xazinalarini jamlanglar.hIBu dunyoda kuya va zang yeb ketadigan hamda o`g`ri teshib talaydigan xazinalarni jamlamanglar.7toki ro`za tutganing insonlarga emas, balki yashirin bo`lgan Otangga oshkor bo`lsin. Yashirin bo`lganlarni ko`ruvchi Otang esa seni aniq taqdirlaydi.BLekin sen ro`za tutganingda, o`zingni yuvib-tarab yurgin,veRo`za tutayotganingizda, ikkiyuzlamachilar kabi qovoq osiltirib yurmanglar. Ular ro`za ekanlarini odamlarga bildirish uchun o`zlarini avzoyi buzuq qilib ko`rsatadilar. Sizlarga chinini aytayin: ular o`zlariga yarashasini olib bo`ldilar.iKBiroq, agar siz boshqalarning ayb-gunohlarini kechirmasangizlar, Otangiz ham sizni kechirmaydi.fEAgar siz boshqalarning ayb-gunohlarini kechirsangizlar, samoviy Otangiz ham sizni kechiradi. Bizni vasvasaga duchor qilmagin, ammo yovuz shaytondan xalos qilgin. Saltanat, kuch-kudrat va shon-shuxrat to abad Senikidir.]3 Bizga gunoh qilganlarni biz kechirgandek, Sen ham bizning gunohlarimizni kechirgin.(K Bugungi rizq-ro`zimizni bergin.`9 Sening Shohliging kelsin. Osmonda bo`lgani kabi, yerda ham Sening irodang bajo kelsin.kO Sizlar esa bunday ibodat qilinglar: Bizning osmondagi Otamiz! Sening muqaddas isming ulug`lansin.mSUlarga o`xshamanglar, chunki Otangiz nimalarga muhtojligingizni Undan so`rashingizdan oldin biladi.1Ibodat qilayotganingizda, majusiylar kabi ortiqcha so`zlarni takrorlab turmanglar. Ular: ko`p so`zlasam, ibodatim ijobat bo`ladi, deb o`ylaydilar.8iSen esa ibodat qilayotganingda o`z hujrangga kir va eshikni berkitib, yashirin bo`lgan Otangga ibodat qil. Shunda yashirin bo`lganlarni ko`ruvchi Otang seni aniq taqdirlaydi.ucIbodat qilayotganingizda, odamlarga ko`rinish uchun ibodatxonalarda va ko`cha burchaklarida turib ibodat qilishni yaxshi ko`radigan ikkiyuzlamachilarga o`xshamanglar. Sizlarga chinini aytayin: ular o`zlariga yarashasini olib bo`ldilar.xiYa`ni sening muruvvating yashirin bo`lsin. Shunda yashirin bo`lganlarni ko`ruvchi Otang seni aniq taqdirlaydi.\ 1Sen sadaqa berayotganingda, chap qo`ling o`ng qo`ling nima qilayotganini bidmasin. Shunday qilib, sen birovga sadaqa bermoqchi bo`lsang, o`tgan-ketganga jar solma. Ikkiyuzlamachilargina odamlardan olqish olish uchun ibodatxonalarda va ko`cha-ko`yda shunday qiladilar. Sizlarga chinini aytayin: bular o`zlariga yarasha mukofotni olib bo`ldilar."  ?Ehtiyot bo`linglar, savobli ishingizni odamlarga ko`rinish uchun hammaning ko`z o`ngida qilmanglar. Aks holda osmondagi Otangizdan mukofot ololmaysizlar._ 70Shunday qilib, osmondagi Otangiz barkamol bo`lgani kabi, siz ham barkamol bo`linglar. -/Agar siz faqat birodarlaringiz bilangina salomlashsangiz, qanday fazilatli ish qilgan bo`lasizlar? Butparastlar ham xuddi shunday qilishmaydimi?}s.Agar sizni sevadiganlarnigina sevsangiz, bundan sizga rahmat bo`lurmi? Soliqchilar ham xuddi shunday qilishmaydimi?N-Shunda siz osmondagi Otangizning o`g`illari bo`lasizlar. Chunki U O`z quyoshini yovuzlar ustida ham, yaxshilar ustida ham balqitadi, yomg`irini solihlar ustiga ham, fosiqlar ustiga ham yog`diradi.r],Lekin Men sizga aytaman: dushmanlaringizni sevinglar. Sizni la`natlaganlarni duo qilinglar. Sizdan nafratlanganlarga yaxshilik qiling. Sizning nomingizga isnod keltirganlar uchun, sizga jabr-zulm o`tkazganlar uchun ibodat qilinglar._7+Yana: Qardoshingni sevgin, dushmaningdan nafratlan, - deb aytilganini eshitgansizlar.M*Sendan so`raganga ber, sendan qarz olmoqchi bo`lgandan yuz o`girma.V%)Kim seni bir chaqirim yo`l yurishga majbur qilsa, u bilan ikki chaqirim yur.b=(Kim sen bilan da`volashib, ko`ylagingni olmoqchi bo`lsa, unga to`ningni ham berib yubor.wg'Lekin Men sizga aytaman: yomonga qarshi chiqma. Kim sening o`ng chakkangga ursa, unga ikkinchisini ham o`gir.Y+&Sizlar: Ko`z evaziga ko`z, tish evaziga tish, - deb aytilganini eshitgansizlar.\1%Sizlarning so`zingiz faqat ha yoki yo`q bo`lsin. Bundan ortig`i esa shaytonlikdir.^~5$Boshing haqi ham qasam ichma, chunki sen bironta sochingni oq yoki qora qilolmaysan.l}Q#na yer haqi, chunki u Xudoning poyandozidir; na Quddus haqi, chunki u Buyuk Podshohning shahridir.l|Q"Lekin Men sizga aytaman: hech qanday qasam ichmanglar - na osmon haqi, chunki u Xudoning taxtidir;{{!Yana qadimgilarga: Qasamdan qaytma. Ichgan qasamlaringni Xudovand oldida bajo keltir, - deb aytilganini eshitgansizlar.Dz Lekin Men sizga aytaman: kim bevafolik aybidan boshqa sabab bilan xotinidan ajralsa, unga zino qilishga sabab topib beradi. Shuningdek, kim ajralgan xotinga uylansa, zino qilgan bo`ladi._y7Yana deyilganki: Kim xotini bilan ajralmoqchi bo`lsa, unga taloq xatini yozib bersin.GxAgar sening o`ng qo`ling gunoh qilishingga sabab bo`lsa, uni chopib tashla. Chunki butun badaning jahannamga yo`liqishidan ko`ra, a`zoyingdan birining nobud bo`lgani sen uchun yaxshiroqdir.Jw Agar sening o`ng ko`zing gunoh qilishingga sabab bo`lsa, uni sug`urib tashla. Chunki butun badaning jahannamga tashlanishidan ko`ra, a`zoyingdan birining nobud bo`lgani sen uchun yaxshiroqdir.}vsLekin Men sizga aytaman: kim bir ayolga shahvat bilan qarasa ham, allaqachon ko`nglida u bilan zino qilgan bo`ladi.EuQadimgilarga: Zino qilma, - deb aytilganini eshitgansizlar.Yt+Senga chinini aytayin: oxirgi tiyiningni bermaguningcha, u yerdan chiqolmaysan!3s_Sen raqibing bilan qozixonaga borarkansan, yo`l-yo`lakay u bilan kelishishga shoshil, toki raqibing seni qoziga, qozi esa mirshabga topshirib, seni zindonga tashlamasin.r)xayr-ehsoningni u yerda, qurbongoh oldida qoldir va borib, avval birodaring bilan yarashgil. Shundan keyin kelib, xayr-ehsoningni bajo keltir.qShunday qilib, sen xayr-ehsoningni qurbongohga olib kelganingda, agar u yerda birodaring sendan xafa ekani yodingga tushsa,Vp%Lekin Men sizga aytaman: kimki birodariga behuda g`azablansa, javobgarlikka tortiladi. Kimki birodariga ahmoq desa, oliy mahkamada javob beradi. Kimki birodariga telba desa, jahannam olovida javob beradi.toaQadimgilarga: Odam o`ldirma; kim odam o`ldirsa, javobgarlikka tortiladi, - deb aytilganini eshitgansizlar.nSizlarga aytib qo`yay: agar sizning solihligingiz ulamolar va farziylarning solihligidan ustun kelmasa, Osmon Shohligiga kirolmaysizlar.PmShunday qilib, kim bu amrlarning eng kichigini ham insonlarga buzib o`rgatsa, Osmon Shohligida eng kichik bo`ladi. Lekin kim bu amrlarni bajarib boshqalarga o`rgatsa, Osmon Shohligida buyuk bo`ladi.l'Sizga chinini aytayin: yeru osmon tugamaguncha va taqdir etilgan hamma narsa amalga oshmaguncha, Tavrotdan na bir harf, na bir nuqta o`chadi. kMeni Tavrot yoki payg`ambar oyatlarini bekor qilgani keldi, deb o`ylamanglar. Men bekor qilgani emas, balki bajo keltirgani keldim.j#Ayni ravishda sizning nuringiz ham insonlar oldida shunday porlasinki, ular yaxshi ishlaringizni ko`rib, osmondagi Otangizni ulug`lasinlar.iShuningdek, shamni yoqib, keyin idish bilan yopib qo`yishmaydi. Uydagilarning hammasiga yorug`lik bersin, deb uni shamdonga qo`yishadi.\h1Siz - dunyoning nurisizlar. Tog`ning tepasida qurilgan shahar yashirin qololmaydi.;go Siz - yerning tuzisizlar. Agarda tuz kuchini yo`qotsa, uni yana qanday sho`r qilish mumkin? U endi chiqitga tashlab yuboriladi, oyoq ostida poymol bo`lishdan boshqaga yaramaydi.f Sevininglar va xursand bo`linglar, chunki sizga osmon mukofoti buyuk. Sizdan avval o`tgan payg`ambarlar ham shunday quvg`in bo`lgan.vee Men tufayli odamlar sizni haqoratlab quvg`in etsa, siz haqda yolg`on gapirib fisqu g`iybat qilsa, baxtlisiz!Vd% Adolat yo`lida jabr ko`rganlar baxtlidir, chunki Osmon Shohligi ularnikidir.Qc Tinchlik o`rnatuvchilar baxtlidir, chunki ular Xudo o`g`illari deyilur.@b{Pokdil bo`lganlar baxtlidir, chunki ular Xudoni ko`rur.GaRahmdil bo`lganlar baxtlidir, chunki ular rahm-shafqat topur.F`Adolatga ochu chanqoqlar baxtlidir, chunki ular to`q bo`lur.I_ Beozor bo`lganlar baxtlidir, chunki ular yer yuziga ega bo`lur.>^wYig`layotganlar baxtlidir, chunki ular tasalli topur.R]Ruhan kambag`al bo`lganlar baxtlidir, chunki Osmon Shohligi ularnikidir.<\sIso ularga ta`lim berish uchun og`zini ochib, dedi:\[ 3Iso talay xaloyiqni ko`rib,toqqa chiqib o`tirdi. Shogirdlari Uning oldiga kelishdi.!Z;Jalila va O`nkent viloyatidan, Quddusdan, Yahudiya hamda O`rdunning narigi tomonidagi yurtlardan kelgan ko`plab xaloyiq Uning orqasidan ergashib bordi.fYEU haqdagi xabar butun Suriyaga yoyildi. Turli-tuman dardu illatlardan qiynalib yurganlar, jinga chalinganlar, tutqanoq va shol kasaliga yo`liqqanlarning hammasini Isoning oldiga keltirishar, U esa ularni sog`aytirar edi.PXIso butun Jalilani aylanib chiqdi. U yurtning ibodatxonalarida ta`lim berib, Xudoning Shohligi to`g`risidagi Xushxabarni e`lon qilib, odamlardagi har turli kasallik va darmonsizlikni shifolab yurdi.WW'Ular ham darhol qayiqni va otalarini qoldirib, Isoning orqasidan ergashdilar.[V/U yerdan o`tayotib, Iso boshqa ikki aka-uka - Zabadiyning o`g`li Yoqub va uning ukasi Yuhannoni ko`rib qoldi. Ular otalari Zabadiy bilan birga qayiqda to`rlarini yamab o`tirishgan edi. Iso ularni ham chaqirdi.IU Aka-uka darhol to`rlarini qoldirib,Uning orqasidan ergashdilar.[T/Iso ularga: Mening orqamdan yuringlar, Men sizni inson ovchilari qilaman, - dedi.1S[Jalila ko`li yonidan o`tayotganida, Iso ko`lga to`r tashlab turgan ikki aka-uka - Butrus deb ataluvchi Simun va uning ukasi Idrisni ko`rib qoldi. Ular baliqchi edilar.R}Shu kundan boshlab Iso voizlik qiladigan bo`lib: Tavba qilinglar, chunki Osmon Shohligi yaqinlab qoldi, - deb aytar edi.gQGZulmatda qolib kelgan xalq katta ziyoni ko`rdi, o`lim soyasiga burkangan el ufqlari yorishdi.zPmEy Zavulun diyori va Naftoli diyori, O`rdun nahrining naryog`ida, Dengiz yo`lida joylashgan majusiylar Jalilasi!ROShunday qilib, Isha`yo payg`ambarga vahiy bo`lgan ushbu oyat bajo keldi:N} U Nosira shaxrida ko`p qolmay, Zavulun va Naftoli yurtidagi ko`l bo`yida joylashgan Kafarnahum shahriga kelib o`rnashdi.KM Iso Yahyoning hibsga olinganini eshitgach, Jalilaga qaytib bordi.fLE Shundan so`ng iblis Isoni tark etdi va farishtalar esa kelib, Isoga xizmat qila boshladilar.K Shunda Iso: Yo`qol ko`zimdan, shayton! Chunki Tavrotda: Egang Xudovandga sajda qil, birgina Unga itoatda bo`l, deb yozilgan, - dedi.ZJ- Agar tiz cho`kib menga sajda qilsang, bularning hammasini Senga beraman, - dedi. I Iblis Isoni yana juda baland toqqa olib chiqib ketdi. Dunyoning barcha saltanatlarini hamda ularning hashamatini Unga ko`rsatib:KHIso unga: Egang Xudovandni sinama, deb yozilgani ham bor, - dedi.jGMUnga dedi: Agar Sen Xudoning O`g`li bo`lsang, O`zingni pastga tashla-chi. Chunki Zaburda shunday yozilgan-ku: U Sen haqda O`z farishtalariga amr etgay: Ular Seni qo`llarida ko`tarib ketar, oyog`ing ham toshga qoqilib ketmas.XF)Keyin iblis Isoni tabarruk shaharga keltirdi va ma`badning tepasida turg`izib,EIso unga javoban dedi: Tavrotda: Inson birgina non bilan emas, balki Xudoning og`zidan chiqqan har bir so`z bilan yashaydi, deb yozilgan. D Shunda vasvasa qiluvchi Isoning yoniga kelib Unga: Agar Sen Xudoning O`g`li bo`lsang, aytgin, bu toshlar nonga aylansin! - dedi.?CyU qirq kun va qirq kecha ro`za tutib, oxiri och qoldi.dB CO`shanda Iso, iblisning sinovidan o`tish uchun Muqaddas Ruh tomonidan sahroga olib borildi.ZA-Osmondan esa: Bu Mening sevikli O`g`limdir, Undan mamnunman, - degan nido keldi.@Iso daryoga tushdi. U suvdan chiqqan zahoti, osmon ochilib ketdi va Xudoning Ruhi kaptarday Isoning ustiga tushib qo`ngani ko`rindi. ?9Iso unga javob berib: Endi rozi bo`l, chunki biz shu yo`sinda ilohiy amrni to`la bajarishimiz o`rinlidir, - dedi. Shundan keyin Yahyo Isoga izn berdi.>#Lekin Yahyo Isoni to`xtatmoqchi bo`lib: Men Sening huzuringda imon keltirishim kerak edi. Sen bo`lsang, mening oldimga kelyapsanmi? - dedi.f=E O`shanda Iso Yahyoning xuzurida suvga cho`mish uchun Jaliladan O`rdun daryosi bo`yiga keldi.</ Uning panshaxasi qo`lida tayyor turibdi. U O`z xirmonini shopirib tashlaydi; bug`doyini omborga to`plab, somonni so`nmas o`tda yondirib yuboradi.b;= Men sizlarni tavbaga chaqirish uchun suvga cho`mdirib yuribman. Lekin mening ketimdan Kelayotgan mendan qudratlidir. Men Uning choriqlarini ko`tarishga ham arzimayman. U sizlarni Muqaddas Ruxga va olovga cho`mdiradi.{:o Hozirdanoq daraxtlar ildizida bolta yotibdi-ku. Yaxshi meva bermagan har qanday daraxt kesilib olovga tashlanadi.9 Ibrohim bizning otamiz - deb ko`nglingizdan o`tkazmanglar. Men sizlarga aytamanki, Xudo shu toshlardan Ibrohimga avlod tiklashga qodir.B8Bundan buyon tavba qilganingizga yarasha hosil beringlar!g7GFarziy va sadduqiy mazhablaridan ham talay kishi cho`mish uchun uning oldiga kelayotganlarini Yahyo ko`rib, ularga dedi: Voy ilonlar zoti! Boshingizga keladigan Xudo g`azabidan qochib qutulishingizni sizlarga kim uqtirdi?m6SUlar gunohlarini e`tirof etib, Yahyoning buyrug`i bilan O`rdun suviga cho`mib imon keltirar edilar.5Quddusda, Yaxudiya yurti bo`ylab va O`rdun daryosi atrofida yashovchilarning hammasi Yahyo payg`ambarning oldiga chiqar edi.4Yahyoning o`zi tuya junidan kiyim kiyib, beliga teridan kamar taqar edi. Uning yeguligi esa chigirtka bilan yovvoyi asal edi.93kBu voqea esa Isha`yo payg`ambarga vahiy qilingan shu oyatga to`g`ri keladi: Mana, cho`lda nido yangramoqda: Xudovand yo`lini tayyorlangiz, ravon aylangiz so`qmoqlarin! - deya.W2'U: Tavba qilinglar, chunki Osmon Shohligi yaqinlashdi! - deb xitob qilar edi._1 9O`sha kunlarda Yahyo payg`ambar paydo bo`lib, Yahudiya cho`lida voizlik qila boshladi.0}U yurtning Nosira degan shahrida joylashdi. Shunday qilib, U nosiralik deb atalgay, - degan payg`ambar so`zi bajo keldi.&/EAmmo Yaxudiyada Hirod o`rniga uning o`g`li Arxelay taxtga chiqqanini eshitib, u yerga borishga qo`rqdi. Biroq tushida vahiy kelgach, u Jalila yurtiga bordi.\.1Shunda Yusuf chaqaloq bilan onasini olib jo`nadi. Isroil mamlakatiga qaytib keldi.-O`rningdan tur! - dedi. Chaqaloq bilan onasini olib, Isroil mamlakatiga yo`l ol. Chunki chaqaloqning joniga qasd qilganlar olamdan o`tdi.a,;Hirodninng o`limidan keyin Xudovandning bir farishtasi Misrda Yusufga tushida ko`rinib: +Ramadan bir nido eshitilur, cheksiz bir nolayu ohu fig`on, bu. Bolalari uchun yig`lar Rohila, hech na yupatolmas, endi ular yo`q.E*O`shanda Yeremiya payg`ambarning ushbu karomati bajo keldi:)wHirod munajjimlar tomonidan aldanganini payqagach, juda qattiq g`azablandi. Ulardan bilib olgan vaqtga ko`ra, Baytlahm hamda uning tevarak-atroflaridagi ikki yosh va undan kichik bo`lgan hamma o`g`il bolalarni qilichdan o`tkazgani kishi yubordi.$(AHirodning ajali etgunigacha, u erda qoldi. Shu tariqa Xudovandning: Men O`g`limni Misrdan chaqirib oldim, - deb payg`ambar orqali aytgan so`zi bajo keldi.^'5Yusuf shu kechasiyoq turib, chaqaloq bilan onasini olib, Misrga qarab yo`lga tushdi.#&? Munajjimlar jo`nab ketganlaridan so`ng, Xudovandining bir farishtasi Yusufga tushida ko`rinib: O`rningdan tur! - dedi.Chaqaloq bilan onasini olib, Misrga qoch va men senga biror narsa aytmagunimcha, u erda qolgin. Chunki Hirod chaqaloqni qidirib topsa, uni halok qilish niyati bor.z%m Hirodga qaytmaslik haqida tushlarida ogohlantirilgandan keyin, boshqa yo`l bilan o`z yurtlariga qaytib ketdilar.B$} Uyga kirib, chaqaloqni va Uning onasi Maryamni ko`rdilar-da, muk tushib chaqaloqqa ta`zim qildilar. So`ng xazinalarini ochib, Unga oltin, xushbo`y tutatqilar va mumiyo tortiq qildilar.7#i Ular yulduzni ko`rib, haddan ziyod quvondilar.8"i Munajjimlar podshohning so`zlariga quloq solib jo`nadilar. Ular sharqda ko`rgan yulduz esa ularga yo`l ko`rsatib bordi va nihoyat chaqaloq yotgan joy tepasiga kelib to`xtadi.4!aSo`ng ularni Baytlahmga yuborib: Boringlar, chaqaloq haqida sinchiklab surishtiringlar. Uni topgach menga xabar beringlar, toki men ham borib Unga ta`zim qilayin, - dedi.v eO`shanda Hirod munajjimlarni yashirincha chaqirib, ulardan yulduzning paydo bo`lgan aniq vaqtini bilib olib.Ey Yahudo diyoridagi Baytlahm! Sen Yahudo ulug`laridan aslo kam emassan. Zero xalqim - Isroilni boquvchi Dohiy Sendan kelib chiqajak.xiUlar esa: Yahudiyaning Baytlaham shahrida, - deyishdi unga, - chunki payg`ambarning kitobida shunday yozilgan:|qU barcha yahudiy oliy ruhoniylari va ulamolarini to`plab,ulardan Masihning qayerda tug`ilishi kerakligini so`radi.PPodshoh Hirod buni eshitgach, u bilan butun Quddus bezovtalanib ketdi.Ular: Yahudiylarning podshohi bo`lib tug`ilgan bola qayerda? Biz sharqda Uning yulduzini ko`rdik, Unga ta`zim qilgani keldik, - dedilar. }Iso podshoh Hirod davrida, Yahudiyaning Baytlahm shaharchasida tug`ilganidan keyin, sharqdan Quddusga munajjimlar keldi. yLekin u tug`maguncha unga yaqinlashmadi. Nihoyat Maryam o`zining to`ng`ich o`g`lini tug`di va Uning ismini Iso qo`ydi.g IYusuf uyg`ongach, Xudovandning farishtasi unga buyurganidek qildi va Maryamni xotinlikka oldi. %Qiz homilali bo`lg`ay va o`g`il tuqqay, Uning ismini esa Immanuil - qo`yurlar, - deb karomat qilgan edi. Immanuil - Xudo biz bilan demakdir.m UBularning bari esa Xudovandning payg`anbar orqali aytgani bajo kelishi uchun ro`y berdi. Payg`ambar:c AU o`g`il tug`adi va Uning ismini Iso qo`yasan, chunki U O`z xalqini gunohlardan qutqaradi.f GBuni o`ylab ko`rganidayoq, Xudovandining bir farishtasi tushida unga ko`rinib: Ey Dovud o`g`li Yusuf! dedi - Sen Maryamni o`zingga xotinlikka olishdan qo`rqma; chunki uning vujudidagi homila Muqaddas Ruhdan paydo bo`lgan. Uning eri Yusuf esa solih odam bo`lib, Maryamni sharmanda qilishni istamay, yashirincha qo`yib yuborishi niyatida bo`ldi.; qIso Masihning tug`ilishi shunday sodir bo`ldi: Uning onasi Maryam Yusufga unashtirib qo`yilgan edi. Ularning nikohidan oldin Maryam Muqaddas Ruhdan homilador ekani ma`lum bo`ldi.7 iShunday qilib, Ibrohimdan Dovudgacha hammasi bo`lib o`n to`rt nasl, Dovuddan Bobil surgunligigacha o`n to`rt nasl va Bobil surgunligidan Masih kelishigacha o`n to`rt nasldir.^ 7Yoqubdan Maryamning eri Yusuf tug`ildi. Maryamdan esa Masih deb atalgan Iso tug`ildi.Z /Elixuddan Il`azar tug`ildi. Il`azardan Mattan tug`ildi. Mattandan Yoqub tug`ildi.T #Azo`rdan Sado`q tug`ildi. Sado`qdan Axim tug`ildi. Aximdan Elixud tug`ildi.]  5 Zarubobildan Abihud tug`ildi. Abihuddan Elyoqim tug`ildi. Elyoqimdan Azo`r tug`ildi.m  U Bobildagi surgunlik davridan keyin Yako`niyodan Shaaltiel tug`ildi. Shaaltieldan Zarubobil tug`ildi.y  m Yo`shiyodan Yo`akim tug`ildi. Yo`akimdan Bobilga surgun bo`lish davrida Yako`niyo bilan aka-ukalari tug`ildilar.\  3 Hizqiyodan Manashe tug`ildi. Manashedan Amo`n tug`ildi. Amo`ndan Yo`shiyo tug`ildi.V  ' Uzziyodan Yo`tam tug`ildi. Yo`tamdan Ahaz tug`ildi. Ahazdan Hizqiyo tug`ildi.\ 3Osodan Yo`shafat tug`ildi. Yo`shafatdan Yo`ram tug`ildi. Yo`ramdan Uzziyo tug`ildi.Z /Sulaymondan Rahaba`m tug`ildi. Rahaba`mdan Abiyo tug`ildi. Abiyodan Oso tug`ildi.g IIshaydan podshoh Dovud tug`ildi. Podshoh Dovud va Uriyoning sobiq xotinidan Sulaymon tug`ildi.d CSalmo`n va Rahobadan Bo`az tug`ildi. Bo`az va Rufdan Obid tug`ildi. Obiddan Ishay tug`ildi.b ?Aramdan Amminadab tug`ildi. Amminadabdan Naxsho`n tug`ildi. Naxsho`ndan Salmo`n tug`ildi.p [Yahudo va Tamaradan Paras hamda Zarah tug`ildilar. Parasdan Xasro`n tug`ildi. Xasro`ndan Aram tug`ildi.n WIbrohimdan Ishoq tug`ildi. Ishoqdan Yoqub tug`ildi. Yoqubdan Yahudo va uning aka-ukalari tug`ildilar.> {Ibrohim o`g`li, Dovud o`g`li Iso Masihning nasabnomasi. (~~3}}|&{[{ z}zyy&xx&wwGvvuu9tt:srrsrqqpUooonnfmm~ll_l"kjjlii~hh=ggugf>eedcc4bbhbaa=``[`#__\^^]Q\\A[[wZZYY|XXqWWVnUUUlTTSS"R(QPPwOONNZM}LL]KKIJJpIII[HH6GGFFFjF0EETEDDpCCkBB!A@@]??>>>=l<o 5Iso bu masallarni aytib bo`lgach, u yerdan ketdi.3=_ 4Iso shogirdlariga: Demak, Osmon Shohligi to`g`risida ta`dim-tarbiya olgan har bir ulamo o`z xazinasidan yangi va eski narsalar chiqaradigan uy egasiga o`xshaydi, - dedi.Y<+ 3Iso shogirdlaridan so`radi: Bularning hammasiga tushundingizlarmi? - dedi ular._;7 2ularni lovullab turgan o`choqqa tashlaydilar.U yerda yig`i-sig`i va ohu nola bo`ladi.i:K 1Dunyoning oxirida ham shunday bo`ladi: farishtalar kelib, fosiqlarni solihlar orasidan ajratib,,9Q 0To`r to`lgach, uni qirg`oqqa tortib chiqarishibdi va o`tirishib, yaxshi baliqlarni saralab idishlarga solishibdi, yomonlarini esa tashqariga tashlab yuborishibdi.^85 /Yana Osmon Shohligi dengizga tashlangan va turli baliqlarni tutgan to`rga o`xshaydi._77 .U qimmatbaho marvaridni topganda, borib bor-yo`g`ini sotib, marvaridni xarid qilibdi.I6  -Yana Osmon Shohligi marvarid izlayotgan bir savdogarga o`xshar.*5M ,Yana Osmon Shohligi dalada yashirilgan xazinaga o`xshar. Uni bir odam topib sir saqlabdi va juda sevinganidan borib, bor-yo`g`ini sotib, u dalani xarid qilibdi.y4k +O`shanda solihlar o`z Otalarining Shohligida quyosh kabi porlaydilar. Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin!X3) *lovullab turgan o`choqqa tashlaydilar. U erda yig`i-sig`i va ohu nola bo`ladi.2 )Inson O`g`li O`z farishtalarini yuboradi, ular esa gunohga sabab bo`lgan va yomonlik qilib yurgan barchani Uning Shohligidan yig`ib olib,`19 (Begona o`tlarni qanday terib o`tda yoqsalar, bu dunyoning oxirida ham shunday bo`ladi.0 'Begona o`tlarni sepgan dushman bo`lsa - iblisdir. O`rim-yig`im - dunyoning oxiri, o`roqchilar esa farishtalarga teng keladi./ &dala esa - dunyo. Yaxshi urug`lar - Xudo hokimiyatidagi odamlar, begona o`tlar esa - yovuz shayton hokimiyatidagi olamlardir.K. %Iso ularga javoban dedi: Yaxshi urug`ni sepgan - Inson O`g`lidir,.-U $Shundan so`ng Iso xaloyiqqa javob berib, uyga kirdi. Shogirdlari Uning oldiga kelib: Daladagi begona o`tlar haqidagi masalni bizlarga tushuntirib bergin, - dedilar., #Shu bilan payg`ambarga vahiy bo`lgan shu so`z bajo keldi: Og`zimni masallar aytmoqqa ochib, azaliy sirlardan voqif etaman.s+_ "Iso bularning hammasini xalqqa masallar bilan tushuntirdi. Masalsiz ularga hech narsani tushuntirmas edi.2*] !Iso ularga boshqa bir masalni ham aytib berdi: Osmon Shohligi bir ayol butun xamirni oshirish uchun uch tog`ora unga qorishtirib solgan xamirturush burdasiga o`xshaydi.S) U barcha urug`lardan kichik bo`lsa-da, lekin yetilgach, hamma ko`katlardan baland bo`lib o`sadi. U shunday daraxt bo`ladiki, ko`k yuzidagi qushlar uchib kelib, uning shohlarini o`zlariga uya qiladilar.(y Iso ularga yana bir masalni aytib berdi: Osmon Shohligi bir odam o`z dalasiga sepib qo`ygan xantal urug`iga o`xshaydi.' O`rim-yig`im vaqtigacha qo`yinglar, u ham, bu ham birga o`saversin. O`rim-yig`im bo`lgach, men o`roqchilarga: Oldin begona o`tlarni o`rib olinglar va bog`-bog` qilib yoqishga tayyorlanglar. Bug`doyni esa mening omborimga to`plab qo`yinglar, deb aytaman.y&k Yo`q, - debdi u, - sizlar begona o`tlarni yulayotganda, ular bilan birga bug`doyni ham yulib olishingiz mumkin.~%u Bu dushmanning ishidir, - debdi yer egasi. Istasangiz, biz borib ularni yulib tashlaymiz, - deyishibdi xizmatkorlar.'$G Yer egasining xizmatkorlari kelib: Xo`jayin, siz dalangizga yaxshi urug` sepgan emasmidingiz? Endi bu begona o`tlar qayerdan paydo bo`ldi? - deb so`rashibdi.N# Ekin ko`karib boshoq chiqarganida, begona o`tlar ham paydo bo`libdi.o"W Hamma uxlab yotganda, u odamning dushmani kelib bug`doy orasiga begona o`t urug`larini sepib ketibdi.w!g Iso ularga boshqa bir masalni keltirdi: Osmon Shohligi o`z dalasiga yaxshi urug` sepgan bir odamga o`xshaydi.@ y Yaxshi yerga sepilgan urug`lar esa, salomni eshitib uni uqib oladigan odamni bildiradi. Bunday kishi, albatta, samarali bo`ladi; kimi yuz, kimi oltmish, kimi o`ttiz qat hosil beradi.?w Tikanlar orasiga sepilgan urug`lar esa shunday odamni bildiradi: u kalomni eshitsa-da, bu dunyoning tashvishlari va boylik rujui kalomni bo`g`ib tashlaydi va kalom samarasiz qoladi.  Lekin ildizi yo`q, beqaror kishi bo`lgani uchun, kalom tufayli qayg`u yoki quvg`inga duchor bo`lgan hamon vasvasaga tushib qoladi.w Toshloqqa sepilgan urug`lar esa shunday kishini bildiradi: u kalomni eshitar-eshitmas sevinch bilan qabul qilaveradi.`9 Xudoning Shohligi to`g`risidagi kalomni eshitib, uqib olmagan har bir kishiga yovuz shayton kelib, uning yuragiga ekilgan ezgulik urug`larini o`g`irlab ketadi. Yo`l yoqasiga tushgan urug`lar ana shularga ishoradir.I  Endi sizlar urug` sepuvchi haqidagi masalni yaxshi tinglanglar.>u Sizga chinini aytayin: ne-ne payg'ambaru solihlar siz ko`rayotganlarni ko`rishni orzu qilganlar-u ko`rolmaganlar, siz eshitayotganlarni eshitishni orzu qilganlar-u eshitolmaganlar.b= Lekin ko`zlaringiz ko`rayotgan va quloqlaringiz eshitayotgan sizlar qanday baxtlisizlar!b= Bu xalqning dilini-chi yog` bosgan, arang eshitar quloqlari ham, ko`zlarini esa yumib olganlar. Ko`z ko`rsin deb, quloq eshitsin deb, dil farosatli bo`lsin deb, Menga iltijo qilsalar edi, Men ularga shifo berar edim.)K Isha`yo payg`ambarning karomati ularga juda to`g`ri keladi, mana Xudo shunday degan: Tinglab tursangiz-da, anglamaysizlar, qarab tursangiz-da, ko`rolmaysizlar.  Xalqqa masal bilan gapirishimning sababi shundaki, ular qarab turib ko`rmaydilar, quloq solib turib eshitmaydilar va anglamaydilar. Zero kimda bor bo`lsa, unga yana beriladi va u mo`lchilikda bo`ladi. Ammo kimda yo`q bo`dsa, bori ham undan tortib olinadi.y U ularga javob berib dedi: Chunki Osmon Shohligining sirlarini bilish qobiliyati sizlarga berilgan, ularga berilmagan.fE Shogirdlar yaqinroq kelib, Isodan: Nega xalqqa masallar bilan gapiryapsan? - deb so`radilar.2_ Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin!wg Yana boshqa urug`lar esa yaxshi yerga tushib, ba`zisi yuz, ba`zisi oltmish, ba`zisi o`ttiz qat hosil beribdi.lQ Yana boshqa ba`zi urug`lar tikanlar orasiga tushibdi. Tikanlar o`sib, urug`larni bo`g`ib qo`yibdi.O Biroq quyosh chiqqach, so`lib, ildizi bo`lmagani uchun qurib qolibdi.~u Boshqa ba`zi urug`lar esa tuprog`i kam toshloqqa tushibdi. Tuproq sayoz bo`lganidan, urug`lar tez ko`karib chiqibdi.p Y Urug` sepayotganda ba`zi urug`lar yo`l yoqasiga tushibdi. Qushlar uchib kelib, ularni cho`qib ketibdi.d A Iso ularga masal yo`li bilan ko`p nasihatlar qildi: Urug` sepuvchi urug` sepgani chiqibdi.z m Uning oldida anchagina xaloyiq to`plangach, U qayiqqa tushib o`tirdi. Bor xaloyiq esa qirg`oqda Unga ko`z tikdi.:  q O`sha kuni Iso uydan chiqib, ko`l bo`yida o`tirdi.g G 2Kimda-kim osmondagi Otamning irodasini bajo keltirsa, u Mening ukam, singlim va onam bo`ladi.[/ 1So`ng qo`li bilan shogirdlarini ko`rsatib: Mana, Mening onam va ukalarim! - dedi.T! 0Iso buni aytgan kishiga javob berib: Mening onam kim? Ukalarim kim? - dedinU /Kimdir Isoga: Mana, onang va ukalaring tashqarida Sen bilan gaplashmoqchi bo`lib turishibdi, - dedi.7 .Iso xalq ommasiga hali gapirib turgan vaqtda, Uning onasi bilan ukalari kelib qolishdi. Ular tashqarida kutib turib, U bilan gaplashmoqchi bo`lishdi.K -O`shanda borib, o`zidan yovuzroq yana yettita ruhni o`ziga ergashtiradi va uyga kirib yashaydilar. U odamning so`nggi ahvoli esa avvalgildan battar bo`ladi. Bu yomon nasl bilan shunday bo`ladi.}s ,Men chiqqan uyimga qayib boraman, - deydi. U uyga kelgach uni kimsasiz, supurilgan va yig`ishiirilgan holda topadi.jM +Yovuz ruh insondan chiqib ketganidan so`ng, rohat izlab suvsiz yerlarni aylanadi va topolmagach:Z- *Janub malikasi qiyomat kunida bu nasl bilan birga ko`tarilib, uni mahkum etadi. Chunki u Sulaymonning hikmatini tinglash uchun dunyoning olis burjidan kelgan edi. Va mana, Sulaymondan buyukrog`i shu yerdadir.D )Nineviya odamlari qiyomat kunida bu nasl bilan birga tirilib, uni mahkum etadilar. Chunki ular Yunusning va`zi sababli tavba-tazarru qilganlar. Va mana, Yunusdan buyukrog`i shu yerdadir.  (Yunus payg`abar uch kunu uch tun kit qornida bo`lgani kabi, Inson O`g`li ham xuddi shunday uch kunu uch tun yer bag`rida bo`ladi.~ 'Iso ularga javoban dedi: Bu yovuz va subutsiz nasl dalil izlayapti, lekin Yunus payg`ambarning alomatidan boshqa unga dalil berilmaydi.} &Shunda ulamolar va farziylardan ba`zilari Isoga: Ustoz, biz Sendan shularning biron bir dalilini ko`rmoqchimiz, - dedilar.B| %Sen o`z so`zlaring asosida yo oqlanasan, yoki ayblanasan.j{M $Men sizga deymanki: insonlar aytadigan har bir bekor so`zi uchun qiyomat kunida hisob beradilar.z #Yaxshi odam yuragining yaxshilik xazinasdan yaxshilik chiqarur. Yomon odam yuragining yomonlik xazinasidan yomonlik chiqarur.y+ "Voy ilonlar zoti-ey! Sizlar yovuz bo`la turib, qanday qilib yaxshi so`zlay olasiz? Axir, odamning dilida nima bo`lsa, tili o`shani gapiradi-ku!*xM !Yo daraxtni yaxshi der ekansiz, mevasini ham yaxshi deng. Yoki daraxtni yomon der ekansiz, mevasini ham yomon deng. Chunki har bir daraxt o`z mevasidan bilinur.w  Kim Inson O`g`liga qarshi so`z aytsa, kechiriladi. Lekin kim Muqaddas Ruhga qarshi so`z aytsa, ikki dunyoda ham kechirilmaydi.v! Shuning uchun sizlarga aytaman: insonlarning har qanday gunohi va kufrligi kechiriladi. Lekin Muqaddas Ruhni kufr qilganlar kechirilmaydi._u7 Kim Men bilan birga bo`lmasa, Menga qarshidir. Kim Men bilan birga yig`masa, sochadi.9tk Uyning egasi bo`lgan baquvvat kishini avval bog`lab qo`ymasdan turib, birov uning uyiga kirib, mol-mulkini o`g`irlab keta olarmidi? Faqat shunday qilibgina uyni talash mumkin.sw Magar Men Xudoning Ruhi bilan jinlarni quvib chiqarayotgan ekanman, u demak, Xudoning Shohligi sizlarga yetib kelgan.=rs Agar Men iblisning kuchi bilan quvib chiqarayotgan bo`lsam, u holda sizlarning o`g`illaringiz kimning kuchi bilan quvib chiqaradi? Shu bois, ularning o`zi sizlarni hukm qiladilar.~qu Agar shayton shaytonni quvib chiqarsa, unda u o`z-o`zidan bo`lingan bo`ladi. Endi uning saltanati qanday tura oladi?9pk Ularning o`y-fikrlarini bilib, Iso ularga dedi: O`z ichidan bo`linib ketgan har bir podshohlik harob bo`ladi, o`z ichidan bo`linib ketgan har bir shahar yoki uy abgor bo`ladi. o  Farziylar buni eshitishgach: U ins-jinslarning boshlig`i - iblisining kuchi bilangina jinlarni quvib chiqaryapti-ku, - dedilar.Zn- Bundan butun xaloyiq hayratlanib: Bu Dovudning O`g`li - Masih emasmikan? - dedi.$mA Shundan so`ng Isoning oldiga jinga chalinib ko`r va soqov bo`lgan kishin keltirishdi. Isoning shifolashi tufayli uning tili ham chiqdi, ko`zi ham ochildi.-lU Ellar esa Uning ismiga umid bog`lar.lkQ Sindirmagay bukik qamishni, o`chirmagay tutayotgan pilikni-da, to adlu insofni o`rniga qo`yguncha.Bj U talashmas, tortishmas ham, ko`cha-ko`yda sira baqirmas.i Mana, Mening tanlagan O`g`lonim, Mahbubim, ko`nglim Unga nisor! Men O`z Ruhimni Unga berarman, U esa elga adl e`lon etgay.Qh Shu bilan Isha`yo payg`ambarga kelgan quyidagi Xudo kalomi bajo bo`ldi:7gi O`zini oshkor etmoqni ularga qat`iy man qildi.Xf) Tumonat xaloyiq Isoning ketidan ergashdi, U esa hamma kasallarini sog`aytirdi.~eu Farziylar esa shu zahot tashqariga chiqib, Isoni yo`q qilishga til biriktirdilar. Iso buni bilib, u yerni tark etdi.d  Shunday qilib, Iso u odamga: Qo`lingni uzat! - dedi. U esa uzatishi bilanoq, bu qo`li boshqa qo`liday soppa-sog` bo`ldi-qoldi.ac; Inson esa qo`ydan qanchalar ulug`! Shunga ko`ra, shanba kunida yaxshilik qilish mumkin. b Iso ularga aytdi: Sizdan qay biringiz bir qo`yi bo`la turib, agar qo`y shanba kuni chuqurga tushib ketsa, uni tortib chiqarmaydi?a U yerda qo`li shol bo`lib qolgan bir odam bor edi. Isoni ayblash maqsadida Uni so`roq qilishdi: Shanba kunida kasalni davolash mumkinmi?A`} Iso u joydan nariga o`tib, yahudiy ibodatxonasiga kirdi.>_w Chunki Inson O`g`li dam olish kunining ham hokimidir. ^ Agar sizlar Tavrotdagi: Men qurbon emas, rahm-shafqat istayman degan oyatga tushunganingizda, begunohlarni hukm qilmas edingizlar.P] Biroq Men sizlarga aytayinki, bu yerdagi Kimsa ma`baddan ham ulug`dir.\} Yoki ma`baddagi ruhoniylar shanba kungi dam olish amrini buzsalar-da, gunohkor bo`lmasliklarini Tavrotda o`qimagansizmi?[# Dovud Xudoning uyiga kirib, o`zi va yonidagilarga ham taqiqlangan, faqat ruhoniylargina yeyishi mumkin bo`lgan baxshida nonlarni yegan edi.xZi Nahotki sizlar Dovud va uning och qolgan hamrohlari nimalar qilganini o`qimagan bo`lsangiz? - dedi ularga Iso. Y  Farziylar buni ko`rib, Isoga: Ana, Sening shogirdlaring dam olish kunida qilish mumkin bo`lmagan ishni qilyaptilar! - deyishdi.X  O`sha kezlar bir shanba kuni Iso ekinzordan o`tib borayotgan edi. Uning shogirdlari och bo`lganidan, boshoqlarni uzib yeya boshlashdi.YW+ Mening bo`yinturug`imga o`zingizni qo`shing va Mendan o`rganinglar. Chunki Men beozor va soddadilman. Shunday qilib, jonlaringiz taskin topar. Chunki Men solgan bo`yinturuq yumshoq, Men bergan yuk yengildir.tVa Ey og`ir yuk ostida qiynalib, horib-tolgan hammalaringiz! Mening huzurimga keling, Men sizga orom beraman.,UQ Otam Menga hamma narsani topshirgan. Otadan boshqa hech kim O`g`ilni bilmas. O`g`ildan boshqa hamda O`g`il bilim berishni istagandan boshqa hech kim Otani bilmas,3Ta Ha Ota, Sening ezgu xohishing shunday edi.C Iso javob berib ularga dedi: Boringlar, eshitib ko`rayotganlaringizni Yahyoga bildiringlar:_=7 Keladigan Qutqaruvchi Senmisan, yoki biz boshqasini kutaylikmi? - deb Undan so`ratdi.<{ Zindonda yotgan Yahyo esa Masihning qilayotlan ishlarini eshitgach, o`z shagirdlaridan ikkitasini Uning oldiga yuborib:;  Iso o`n ikki shogirdiga ushbularni buyurib bo`lgach, yaqin shaharlarda ta`lim berish va voizlik qilish uchun u yerdan jo`nadi.5:c )Kim payg`ambarni payg`ambar deb qabul qilsa, u payg`ambarga yarasha ehson oladi. Kim solihni solih deb qabul qilsa, u solihga yarasha ehson oladi. Kimki shogirdlik hurmati deb, bularning hatto eng kichigiga bir piyola sovuq suvgina ichirsa ham, chindan sizlarga aytamanki, u ehsoniga sazovor bo`lur.k9O (Sizni qabul qilgan Meni qabul qiladi. Meni qabul qilgan esa Meni Yuborganni qabul qilgan bo`ladi.a8; 'O`z jonini ayamoqchi bo`lgan uni yo`qotadi. Men uchun jonini yo`qotglan esa jon topadi.H7  &Kimki o`z xochini olib, ortimdan ergashmasa, Menga loyiq emas.y6k %Ota yoki onasini Mendan ortiq sevgan Menga loyiq emas. O`g`il yoki qizini Mendan ortiq sevgan Menga loyiq emas.55e $Odamning dushmanlari o`z uyidagilar bo`ladi.Y4+ #Odamni otasidan, qizni onasidan, kelinni qaynonasidan ajratish uchun kelganman.3} "Meni yer yuziga tinchlik keltirish uchun kelgan, deb o`ylamanglar. Men tinchlik emas, balki qilich keltirgani kelganman.i2K !Biroq, kim insonlar oldida Meni inkor etsa, Men ham osmondagi Otamning oldida uni inkor etaman.d1A Kimda-kim insonlar oldida Meni tan olsa, Men ham osmondagi Otamning oldida uni tan olaman.U0# Shuning uchun qo`rqmanglar, sizlar talay chumchuqlardan ko`ra qadrliroqsiz.O/ Sizlarga kelganda, boshingizdagi sochlarning hammasi ham sanalgandir.w.g Ikkita chumchuq bir tangaga sotilmaydimi? Ammo Otangiz rozi bo`lmasdan, ularning bittasi ham yerga tushmaydi.%-C Tanni o`ldirib, jonni esa o`ldira olmaydiganlardan qo`rqmanglar. Yaxshisi, jonni ham, tanni ham jahannamda halok etishga qodir bo`lgan Xudodan qo`rqinglar.,5 Sizga qorong`ilikda gapirayotganlarimni yorug`dikda aytaveringlar. Qulog`ingizga shivirlab aytilayotganlarni tomlarning ustidan e`lon qilaveringlar.+- Shunday qilib, ulardan qo`rqmanglar! Chunki ochilmay qoladigan hech qanday yashirin narsa yo`q, ma`lum bo`lmaydigan hech qanday sir ham yo`qdir.6*e Shogirdga o`zining ustoziday, xizmatkorga o`zining xo`jayiniday bo`lsa kifoyadir. Agar uy egasiga iblis deb nom qo`yishgan bo`lsa, unda uy ahlini yana nimalar deyishmaydi!.d)A Shogird o`zining ustozidan yuqori bo`lmas, xizmatkor o`zining xo`jayinidan yuqori bo`lmas.P( Agar sizlarni bir shahardan quvsalar, boshqasiga qochib o`tinglar. Sizlarga chinini aytayin: sizlar Isroilning shaharlarini aylanib chiqishga ulgurmasingizdan, Insan O`g`li yer yuziga qaytib keladi.`'9 Mening nomim tufayli hamma sizlardan nafratlanadi. Lekin oxirigacha chidagan qutuladi.x&i Aka ukasini, ota o`g`lini o`limga topshiradi. Bolalar o`z ota-onalariga qarshi chiqib, ularni o`ldirtiradilar.J%  Chunki o`zlaringiz emas, ichingizdagi Otangizning Ruhi gapiradi.!$; Sizni tutib berishayotganda esa nimani aytamiz, qanday gapiramiz, deb o`ylab qayg`urmanglar. Nima aytishingiz kerakligi o`sha onda sizlarga uqtiriladi.#) Mening nomim uchun sizlarni hokimlar va podshohlar qoshiga olib boradilar, siz esa ular va turli xalqlar oldida Mening guvohlarim bo`lasizlar.m"S Insonlardan ehtiyot bo`linglar; chunki sizlarni adliyaga topshirib, ibodatxonalarida kaltaklaydlar.{!o Mana, Men sizlarni bo`rilarning orasiga qo`ylar kabi yuboryapman. Siz ilonday ziyrak, kaptarday sodda bo`linglar.| q Sizga chinini aytayin: qiyomat kunida bunday shahardan ko`ra Sado`m va G`amo`ra yerining ahvoli yengilroq bo`ladi.#? Agar kim sizni qabul qilmasa va so`zlarigizga quloq solmasa, u uydan yoki shahardan chiqib ketayotganingizda oyoqlaringizdan changni ham qoqib ketinglar.  Agar uy ahli niyatingizga munosib bo`lsa, ularning boshi salomat bo`ladi. Agarda munosib bo`lmasa, salomingiz sizga qaytib keladi.:o Uyga kirayotganingizda uy ahliga salom beringlar.  Qaysi shahar yoki qishloqqa kirsangiz, u yerda o`zingizga munosiblarnigina yo`qlab boring va jo`naguningizcha o`sha erda qolinglar.   Yo`l uchun na to`rva, na bir juft ko`ylak, na choriq na-da hassa olinglar. Chunki mehnatkash o`zining non-nasibasiga munosibdir.F Belbog`laringizga oltin, kumush yoki mis pul ham tugmanglar./ Xastalarni sog`aytiringlar, moxovlarni pok qilinglar, o`liklarni tiriltiringlar, jinlarni quvib chiqaringlar. Tekin oldingizlar, tekin beringlar.`9 Yo`lingiz qayga tushmasin, elga: Osmon Shohligi yaqinlab qoldi, - deb e`lon qilinglar.O Aksincha, adashgan qo`ylarga o`xshagan Isroil xalqi oldiga boringlar.   Iso bu o`n ikkovini jo`natib, buyruq berdi: Majusiylar yo`liga oyoq bosmanglar va samariyaliklarning biron shahriga kirmanglar.A} vatanparvar Simun hamda Isoning xoini Yaxudo Ishqariyot.fE Filip, Bartolmey, To`ma, soliqchi Matto, Alfeyning o`g`li Yoqub va Taddey deb atalgan Leviy,/W Ushbu o`n ikki havoriyning ismlari esa quyidagicha: birinchisi Butrus deb atalgan Simun va uning ukasi Idris, keyin Zabadiyning o`g`illari Yoqub bilan ukasi Yuhanno,+ Q Iso O`zining o`n ikki shogirdini yoniga chaqirib, odamlardan yomon ruhlarni quvib chiqarish va har qanday dardu illatni sog`aytirish uchun ularga qudrat ato etdi.a; &O`z hosilingni yig`ib-teradigan yumushchilar yubor, deb hosil Egasiga iltijo qilinglar.U# %O`sha vaqtda Iso O`z shogirdlariga dedi: Hosil mo`l, biroq yumushchilar oz.uc $Xalq olomonini ko`rib, Iso ularga achindi; chunki cho`ponsiz qo`ylarday dovdiragan va holdan toygan edilar.W' #Iso hamma shahar-qishloqlarni aylanadigan bo`ldi. Mahalliy ibodatxonalarda ta`lim berib, Xudoning Shohligi to`g`risidagi Xushxabarni e`lon qilar va odamlarning har xil dardu darmonsizliklarini davolar edi.q [ "Bunga farziylar: U jinlar boshlig`ining kuchi bilan jinlarni quvib chiqaryapti-ku, - deb g`ingshidilar. % !Iso jinni quvib chiqargandan keyin, soqov gapira boshladi. Xalq esa hayratda qolib: Isroilda bunday hodisa hech qachon bo`lgan emas, - dedi.b = U kishilar endi chiqib borayotganda, jin chalgan bir soqovni Isoning oldiga keltirishdi.h I Ular esa u yerdan chiqiboq, butun mamlakat bo`ylab U haqda ovoza tarqatib yuradigan bo`lishdi.w g Shu bilan ularning ko`zlari ochilib ketdi. Buni hech kim bilmasin, tag`in! - deb Iso ularga qattiq tayinladi._7 Shunda Iso ularning ko`zlariga tegib: Sizning ishonchingizga yarasha bo`lsin, - dedi.C Iso uyga qaytganida, ko`rlar Uning yoniga kelishdi. Iso ulardan so`radi: Men xohishingizni bajo qilishga kuchim borligiga ishonasizlarmi? - Ishonamiz, Hazrat! - deb javob berishdi ular. 9 Iso u yerdan jo`nab ketayotganida, ikki ko`r Uning orqasidan ergashgancha dod solib: Ey Dovud O`g`li Iso, bizlarga rahm qil! - deb faryod chekishardi.8k Bu hodisa xabari mamlakat bo`ylab ovoza bo`ldi. Olomon tashqariga chiqarilgandan so`ng Iso ichkariga kirib, qizchaning qo`lidan ushladi. Qizcha esa o`rnidan turib ketdi.ve Bu yerdan tashqariga chiqinglar! Qizcha o`lgan emas, uxlab yotibdi, - dedi. Ular esa Uning ustidan kulishdi.b= Iso boshliqning uyiga yetib, nay chaluvchlarni va qiy-chuv qilayotgan olomonni ko`rgach: Iso orqasiga o`girilib, ayolni ko`rgach: Dadil bo`l, qizim, ishonching seni qutqardi, - dedi. Ayol shu zahoti dardidan xalos bo`ldi.]3 U o`zicha: Agar kiyimiga bir tegib olsam bas, sog`ayib ketaman, - deb o`ylagan edi.  Shu payt o`n ikki yildan beri qon ketishidan qiynalib yurgan bir ayol Isoga orqa tomondan yo`lab, kiyimining etagiga qo`l tegizdi.K~ Iso o`rnidan turib, shogirdlari bilan u odamning orqasidan bordi.G} Iso ularga bu so`zlarni aytib turganda, qaysi bir jamoaboshi kelib, Isoga ta`zim qildi-da: Mening qizim hozir o`ldi. Biroq Sen kelib unga qo`lingni tekizsang, u yana tirilib ketadi, - dedi.[|/ Shuningdek, yangi sharobni ham eski meshga quymaydilar. Chunki eskining tagi tushadi, sharob to`kiladi va mesh ham nobud bo`ladi. Aksincha, yangi sharobni yangi meshga quyadilar, u ham, bu ham saqlab qolinadi.{ Hech kim eski kiyimga yangi matodan yamoq solmaydi. Chunki yangi yamoq eski kiyimdan so`kilib, kiyimni battar sitib yuboradi.z7 Iso ularga dedi: Kuyov davrada bo`lgan vaqtda to`y ahli aza tutarmikin? Biroq kuyov ulardan judo bo`lgan kunlar keladi, ana o`shanda ro`za tutadilar.y3 U vaqt Yahyoning shogirdlari Isoning oldiga kelib so`radilar: Bizlar va farziylar ko`p ro`za tutamiz-u, Sening shogirdlaring-chi, nega tutmaydilar?Qx Yaxshisi sizlar borib, Tovrotdagi: Men qurbon emas, rahm-shafqat istayman, degan oyatning ma`nosini o`rganib olinglar. Chunki Men taqvodorlarni emas, balki gunohkorlarni tavbaga chaqirgani kelganman.Tw! Iso buni eshitgach, ularga dedi: Sog`lar emas, bemorlar tabibga muhtojdir. KB~~Y}}x}<||b{{~{Azyyy+xxLwwVvuttSsssrrrrqq*pjoo[nnn mxmlskk7jj4ii3hggfffeXdd`cc?bbaa`a__T_^^ ]].\Z[[[ZZYYOX\X WW!VhUT/SS~RRR-QqPP ORNNGMMLKKJII$HHGGDFF%EEEDDCC4BBNAA.@@T??.>>P==%Iso ma`badga kirib ta`lim berayotganida, oliy ruhoniylar va xalq oqsoqollari Uning oldiga kelib: Sen bu ishlarni qanday huquq bilan qilyapsan? Senga bunday vakolatni kim bergan? - deb so`radilar.O=Sizlar ibodat qilib, ishonch bilan nimaiki so`rasangiz, erishasizlar.<}Iso ularga javoban: Sizlarga chinini aytayin, - dedi, - Agar ishonchingiz qat`iy bo`lib, shubhalanmasangiz,bu anjir daraxti bilan sodir bo`lganni ado etish u yoqda tursin, hatto bu toqqa: Ko`taril-da, dengizga otil, - desangiz, aytganingiz bo`ladi.l;QBuni ko`rgan shogirdlar hayratga tushib: Qanday qilib anjir daraxti darhol qurib qoldi? - dedilar.R:Yo`l chetida bir anjir daraxtini ko`rib, uning yoniga keldi. Iso barglardan boshqa hech narsa topmay, daraxtga: Bundan keyin senda abadiy meva bitmasin! - dedi. Anjir daraxti esa shu onda qurib qoldi.=9uErtalab Iso shaharga qaytib kelayotganida och qoldi.[8/So`ng Iso ularni qoldirib, shahardan chiqdi va Baytaniyaga borib, u yerda tunadi.Q7Bular nima demoqdalar, eshityapsanmi? - deyishdi Unga. Iso ularga: Ha! - dedi. - Nahotki sizlar: Go`dak va chaqaloqlar og`zidan Sen madhiya yaratding, - degan oyatni hech qachon o`qimagan bo`lsangiz?56cLekin oliy ruhoniylar va ulamolar Isoning qilayotgan ajoyib ishlarini hamda ma`badda: Dovud O`g`li mangu yashasin! deb hayqirayotgan bolalarni ko`rib, darg`azab bo`ldilar.X5)Ma`badda Isoning oldiga ko`rlar va cho`loqlar keldi. U esa ularga shifo berdi. 4 Iso ularga: Tavrotda: Mening uyim ibodat uyi atalgay, - deb yozilgan. Sizlar esa uni qaroqchilar uyasiga aylantirib yuboribsizlar!.3U Iso Xudo ma`badiga kirib, ma`badda oldi-sotdi qilayotgan hammani quvib chiqardi. Sarroflarning xontaxtalarini va kaptar sotuvchilarning kursilarni ag`darib yubordi._27 Xaloyiq esa: Bu Jalilaning Nosira shahridan bo`lgan Iso payg`ambar! - deb ta`kidladi.[1/ Iso Quddusga kirib kelganida, butun shahar: Bu kim bo`ldi? - deb harakatga keldi.!0; Oldda va orqada yurayotgan xaloyiq: Dovud O`g`li mangu yashasin! Xudovand nomidan Kelayotgan muborak! Ko`klardan najot yuborgil! - deb hayqirishar edi./Xalqning ko`pchilik qismi o`z kiyimlarini yo`lga poyandoz qildi. Ba`zilari esa daraxt shoxlarini kesib, yo`lga to`shadilar.d.AEshak bilan xo`tikni keltirib, ularning ustiga kiyimlarini yukladilar. Iso esa minib oldi.E-Shogirdlar yo`lga tushib, Iso ularga buyurganiday qildilar.|,qSion qiziga aytingiz-kim: Bir mocha eshakka minib, xo`tikka mingashib kamtarona, sening Podshohing kelar yoningga.n+UBu sodir bo`lganlarning hammasi payg`ambarga vahiy bo`lgan ushbu oyat bajo kelishi uchun ro`y berdi: *Agar kimdir sizga biror nima desa, Bular Rabbimizga kerak, U ko`p o`tmay ularni qaytarib yuboradi, - deb javob beringlar, - dedi.,)QQarshingizdagi qishloqqa boringlar, shu zahot bog`lab qo`yilgan urg`ochi eshakni va uning yonida xo`tikni ko`rasizlar. Ularni yechib, Mening oldimga keltiringlar.( Quddusga yaqinlashishib, Zaytun tog`i etagidagi Baytfagiya qishllog`iga yetib kelishdi. Iso ikki shogirdini yana yo`lga solib: ' "Isoning ularga rahmi kelib, ko`zlariga qo`l tegizdi. Shu onda ularning ko`zlari ochilib ketdi. Ular Isoning ortidan ergashdilar.8&k!Ular: Hazrat, ko`zlarimiz ochilsin! - deyishdi.`%9 Iso to`xtab, ularni yoniga chaqirdi-da: Sizlar Mendan nima istaysizlar? - deb so`radi.#$?Xaloyiq ularni jim bo`lishga majbur qilsa-da, lekin ular ovozlarini yanada balandroq qilib:Ey Hazrat, Dovud O`g`li, bizlarga rahm qil! - deb yolvordilar.&#EYo`l chekkasida o`tirgan ikki ko`r Iso ularning oldidan o`tib borayotganini eshitgach: Ey Hazrat, Dovud O`g`li, bizlarga rahm qil! - deb baqira boshladilar.^"5Ular Yerixo shahridan jo`nayotganlarida, ko`p xalq Isoning orqasidan ergashib bordi.!)Zero Inson O`g`li ham O`ziga xizmat qildirish uchun emas, balki O`zi xizmat qilish va O`z jonini fido qilib, ko`plarni qutqarish uchun kelgan.E Orangizda kim birinchi bo`lishni istasa, sizga qul bo`lsin.q[Ammo sizning orangizda bunday bo`lmasin. Orangizda kim katta bo`lishni istasa, sizga xizmatkor bo`lsin.#Iso esa ularni yoniga chaqirib, dedi: Bilasizlarki, dunyo xalqlari ustidan saltanatli podshohlar bor, el ustidan otabeklar hokimlik qiladi.QBoshqa o`n shogird buni eshitgach, ikki aka-ukaga achchiqlana ketishdi.lQIso ularga: Sizlar-ku Mening kosamdan ichib, hasratlarimni chekasizlar, ammo Mening o`ng va chap tomonimda o`tirishga ruxsat berish Mening ixtiyorimda emas. Otam bu o`rinni kimlarga tayyorlagan bo`lsa, ularga buyuradi, - dedi.1Iso javob berib dedi: Sizlar nima so`rayotganingizni bilmaysizlar. Men ichajak hasratli taqdir sharobini icha olasizlarmi? - Ichamiz! - dedi ular.8iIso ayoldan so`radi: Sen nima istaysan? Sening Shohliningda bu mening ikki o`g`limning biri o`ng tomoningda va biri chap tomoningda o`tirishlarini buyurgin! - dedi Unga ayol.  Shunda Zabadiylar oilasining onasi o`g`illari bilan birga Isoning huzuriga keldi. Nimadir so`ramoqchi bo`lib, Unga ta`zim qildi.{Haqoratlash, qamchilash va xochga mixlash uchun Uni majusiylarga topshiradilar. Uchinchi kuni esa U qaytadan tirilajak.  Hozir Quddusga boryapmiz va Inson O`g`li oliy ruhoniylar bilan ulamolarga tutib beriladi. Ular esa Uni o`limga mahkum etadilar._7Iso Quddusga qarab yo`l olar ekan, o`n ikki shogirdini alohida chaqirib, ularga dedi:+Shunga o`xshab, oxiratda ham oxirgilar birinchi va birinchilar esa oxirgi bo`ladilar. (Chunki da`vat etilganlar ko`p, ammo tanlanganlar ozdir.)}sO`z pulimni xohlagancha istifoda qilish o`z ixtiyorimda emasmi? Yoki mening saxiyligimni ko`rolmayapsanmi? - debdi.nUEndi haqingni olib, boraver. Men senga bergancha aqchani bu oxirgi kelganga ham bersam, nima bo`pti? Bunga javoban bog` egasi ulardan biriga: Do`stim, men senga nohaqlik qilganim yo`q. Sen men bilan bir kumush tangaga kelishgan edingmi? Bu oxirgi kelganlar bir soatgina ishladi, siz esa ularni kunning issig`iyu mashaqqatini tortgan bizlar bilan teng ko`rdingiz.Q Ular xizmat haqini olgach, bog` egasiga norozilik bildira boshlashibdi:nU Birinchi kelganlar esa ko`proq olamiz, deb o`ylashibdi. Ammo ular ham bir kumush tangadan olishibdi.W' Shunday qilib, soat beshlarda ish boshlaganlar bir kumush tangadan olishibdi.( IKech bo`lgach, uzumzor egasi o`zining hosilotiga: Mardikorlarni chaqirib, ularga oxirgisidan boshlab birinchisigacha xizmat haqlarini bergin, - deb buyuribdi.) KUlar esa: hech kim bizlarni ishga yollamadi-da, - debdilar. Shunda bog` egasi: Sizlar ham mening uzumzorimga boringlar, tegishli haqingizni olasizlar, - debdi. Soat beshlarda chiqib, bekor turgan yana boshqalarni ko`ribdi-da: Nega sizlar bu yerda kun bo`yi bekor turibsizlar? - deb so`rabdi.P Tush chog`i va soat uchga yaqin u tag`in chiqib, yana shunday qilibdi. {ularga: Sizlar ham mening uzumzorimga boringlar, men sizlarga tegishli haqingizni beraman, - dedi. Ular esa boribdilar.`9Soat to`qqizdarda u yana chiqib, bozor maydonida bekor turgan boshqa odamlarni ko`rib,mSU mardikolar bilan kuniga bir kumush tanga berishga kelishib, ularni o`zining uzumzoriga yuboribdi.t cShunday qilib, Osmon Shohligi uzumzoriga erta saharda mardikorlar yollagani chiqqan bog` egasiga o`xshaydi.SLekin ko`p birinchi bo`lganlar oxirgi, oxirgilar esa birinchi bo`ladilar.7gMen uchun uy-joy, aka-uka, opa-singil, ota-ona, xotin-bola yoki yer-mulkini tashlab ketgan har bir kishi bulardan yuz hissa ortiqrog`ini topib, abadiy hayotga noil bo`lajak.iKIso ularga dedi: Sizga chinini aytayin: yangi dunyoda Inson O`g`li O`zining ulug`vor taxtida o`tirganida, Mening orqamdan ergashib kelgan sizlar ham o`n ikkita taxtga o`tirib, Isroilning o`n ikki qabilasini hukm qilasizlar.#Bu so`zga javoban, Butrus Isoga dedi: Mana, biz hamma narsani qoldirib, Sening orqangdan ergashib keldik. Buning evaziga biz nima toparmiz?iKIso ularga ko`zlarini tikib: Odamlarga bu imkonsiz, lekin Xudoga hamma narsa mumkindir, - dedi.wgShogirdlari buni eshitib, chandon taajjublandilar va: Unday bo`lsa, kim najot topa olarkan? - deb so`radilar.~uYana sizga aytaman: boy odamning Xudo Shohligiga kirishidan ko`ra, tuyaning igna teshigidan o`tishi osondir, - dedi.h~IIso shogirdlariga: Sizga chinini aytayin: boy odamning Osmon Shohligiga kirishi qiyin bo`ladi.m}SYigit bu so`zlarni eshitib, qayg`u ichida u yerdan chiqib ketdi. Chunki uning pul-dunyosi ko`p edi.;|oIso unga: Agar komil bo`lishni istasang, bor, hamma mol-mulkingni sotib, pulini kambag`allarga tarqat. Shundagina ko`kda xazinang bo`lur. Va kel, Mening ortimdan ergash, - dedi.l{QYigit Unga dedi: Men bularning hammasini yoshligimdan saqlab kelaman. Menga yana nima yetishmaydi?MzOta-onangni hurmat qil. O`zgani o`zing kabi sev, degan amrlarni-da.sy_Qaysilariga? - deb so`radi u. Iso dedi: Odam o`ldirma. Zino qilma. O`g`rilik qilma. Soxta guvohlik berma.;xoIso unga dedi: Nega sen Mendan savobli ish haqida so`rayapsan? Birgina Xudodan boshqa hech kim savob egasi emas. Agar boqiy hayotga erishmoq istasang, ilohiy amrlarga rioya qil.w1Shu mahal bir kishi Isoning yoniga kelib: Valine`mat Ustozim! Abadiy hayot nasib bo`lishi uchun qanday savobli ish qilmog`im lozim? - deb so`radi.=vuUlarning peshanalarnin silab, u yerdan jo`nab ketdi.uIso dedi: Bolalarni qo`yinglar, Mening oldimga kelishlariga to`sqinlik qilmanglar. Zero Osmon Shohligi shundaylarnikidir.)tK Shunda Iso ularning peshanalariga qo`llarini qo`yib duo qilishi uchun, Uning oldiga bolalarni keltirishdi. Shogirdlari yetaklab keluvchilarni koyiy boshlagach,[s/ Ba`zi kishilarning onadan tug`ma erkakligi zaifdir. Boshqalar esa odamlar tomonidan axta qilinadilar. Yana boshqalar Osmon Shohligi yo`lida uylanishdan voz kechadilar. Uddalagan bu gaplarning mag`zini chaqsin.krO Iso ularga: Bu so`zni hamma ham hazm etolmaydi, - dedi. - Kimgaki nasib bo`lsa, u hazm eta oladi.q} Shogirdlar Isoga: Agar erkakning xotiniga nisbatan shunday majburiyati bo`lsa, uylanmagan yaxshiroq ekan-da! - deyishdi.Jp  Men sizlarga shuni aytayin: kim bevafolikdan boshqa sabab tufayli xotinidan ajralib, o`zgaga uylansa, zino qilgan bo`ladi. Shuningdek, eridan ajralgan xotinga uylangan ham zino qilgan bo`ladi.o-U ularga dedi: Bag`ri tosh odamlar bo`lganingiz uchun Muso sizlarga xotinlaringiz bilan ajralishga ijozat bergan. Lekin boshdan bunday emas edi. n Ular Isoga: Unday bo`lsa, Muso nima uchun: Erkak xotini bilan ajralsa, taloq xatini yozib bersin, deb amr etganlar? - deyishdi.omWShunga ko`ra endi ikki emas, balki bir tan hisoblanadilar. Xudo birga qo`shganini bandasi ajratmasin.ilKva dedi: Er kishi ota-onasini qoldirib, o`z xotiniga yopishib qoladi va ikkovi bir tan bo`ladi.kwIso ularga javoban: Tavrotda o`qimagansizlarmi? - dedi. - Parvardigor boshdanoq odamlarni erkak va ayol qilib yaratdi j9Isoni sinash niyatidagi ba`zi farziylar Uning oldiga kelib: Erkak har qanday sababga ko`ra o`z xotinidan ajralishi mumkinmi? - degan savolni berdilar.Zi-Tumonat xaloyiq Uning ketidan ergashb yurdi. Iso u yerda xastalarga shifo berdi.zh oIso bu so`zlarni aytib bo`lgach, Jalilani tark etib, Yahudiya hududiga, O`rdun daryosining narigi tamoniga keldi.*gM#Shuningdek, agar sizlarning har biringiz o`z birodaringizning gunohini chin ko`ngildan kechirmasangiz, Mening samoviy Otam ham sizlarga xuddi shu yo`lni tutadi.ofW"G`azablangan podshoh hamma qarzini to`lamagunicha bandasini azob beruvchilarning qo`liga topshiribdi.Se!Men senga rahm qilganimday, sen ham sherigingga rahm qilsang bo`lmasmidi? d Shunda podshoh bandasini oldiga chaqirib: Ey yovuz banda! - debdi. Menga yolvorganing uchun, men sening barcha qarzingdan kechdim.cwUning sheriklari bu voqeani ko`rib, juda xafa bo`lishibdi va borib, podshohga hamma bo`lib-o`tganni xabar qilishibdi.ebCBiroq u bunga ko`nmabdi, borib, qarzini to`lamagunicha sherigini zindonga qamatib qo`yibdi.jaMSherigi esa uning oyoqlariga yiqilib: Sabr qil, men senga hammasini to`layman, - deb yolvoribdi.6`eU banda esa tashqariga chiqib, o`zidan yuz kumush tanga qarzdor bo`lgan bir sherigini uchratib, uni ushlab olibdi-da: Mendan olgan qarzingni qaytar! - deb bo`g`a bashlabdi.__7Bu bandasiga rahmi kelib, podshoh uni qo`yib yuboribdi va qarzini kechirib yuboribdi.{^oBanda esa yerga yiqilib, podshohiga ta`zim qilib: Podshohim, sabr qiling, men sizga hammasini to`layman, - debdi.]7Lekin qarz to`lashga hech narsasi bo`lmagani uchun, podshoh unga o`zini, xotinini, bolalarini va butun mol-mulkin sotib, qarzini to`lashni buyuribdi.y\kHisoblashishni boshlaganda, undan o`n ming oltin yombi qarzdor bo`lgan bir bandani uning qoshiga keltiribdilar.i[KBinobarin, Osmon Shohligi bandalari bilan hisob-kitob qilishni istagan bir podshohga o`xshaydi.[Z/Iso unga dedi: Senga yetti marta emas, balki yetmish karra yetti marta, deyapman."Y=Shu vaqtda Butrus kelib Isoga: Rabbim, - dedi, - agar birodarim menga qarshi gunoh qilsa, men necha marta uni kechirayin? Yetti marta kechirsam yetarmi?mXSQayerda ikki yoki uch kishi Mening nomim uchun yig`ilsa, Men shu yerda ularning o`rtasida bo`laman.+WOSizlarga yana shuni ham aytay: agar er yuzida sizdan ikki kishi yakdil bo`lib, qandaydir bir narsani so`rashsa. Mening osmondagi Otam ularning tilagini bajaradi./VWSizlarga chinini aytayin: yer yuzida sizlar nimaiki bog`lasangizlar, osmonda ham bog`langan bo`ladi. Yer yuzida nimaiki yechsangizlar, osmonda ham yechilgan bo`ladi.UAgar ularga ham quloq solmasa, imonlilar jamoatiga ayt. Agar imonlilar jamoatiga ham quloq solmasa, uni kofir yoki tamagir qatorida sana.>TuAgar senga quloq solmasa,o`zing bilan yana bir yoki ikki kishini olib bor, toki Tavrotda yozilganidek aytiluvchi har bir so`z ikki yoki uch shohidning guvohligi bilan tasdiqlansin.7SgAgar birodaring senga qarshi gunoh qilsa, uning oldiga borib, faqat yuzma-yuz gapirib, aybini unga ko`rsat. Agar senga quloq solsa, sen birodaringni qaytarib olgan bo`lasan.dRAShunga o`xshab, osmondagi Otangiz bu kichiklardan birining ham halok bo`lishini istamaydi. Q Agarda uni topib olsa bormi, sizga rostini aytsam, adashmagan to`qson to`qqiztasidan ko`ra, shu bir qo`y uchun u ko`proq sevinadi.2P] Sizlarning fikringiz qanday? Agar bir odamning yuzta qo`yi bo`lib, ulardan biri adashib qolsa, to`qson to`qqizini tog`larda qoldirib, adashib qolganni izlab ketmaydimi?NO Inson O`g`li esa adashib gumroh bo`lganlarni qutqarish uchun kelgan.6Ne Ehtiyot bo`linglar, bu kichiklardan birontasini ham xor qilmanglar. Men sizga shuni aytaman: osmonda ularning farishtalari doimo samoviy Otamning jamolini ko`rib turadilar.5Mc Agar ko`zing seni yo`ldan ozdirsa, uni o`yib tashla. Senga ikki ko`zing bilan o`tli jahannamga tashlanishdan ko`ra, bir ko`z bilan abadiy hayotga erishganing yaxshiroqdir.VL%Agar qo`ling yoki oyog`ing seni yo`ldan ozdirsa, uni kesib tashla. Senga ikki qo`lu ikki oyog`ing bilan abadiy o`tga tashlanishdan ko`ra, mayib yoki cho`loq bo`lib abadiy hayotga erishganing yaxshiroqdir.K Vasvasalar dastidan bu dunyoning holiga voy! Vasvasalar kelishi shaksizdir, lekin kim orqali kelsa, o`sha odamning holiga voy!8JiKimki Menga ioshongan bu kichiklardan birontasini yo`ldan ozdirsa, uning bo`yniga ulkan tegirmon toshini osib dengiz chuqurligiga cho`ktirilishi u uchun yaxshiroq bo`lar edi.XI)Kim shunday bir bolani Mening nomimdan qabul qilsa, Meni qabul qilgan bo`ladi.eHCShunday qilib, kim bu bola kabi o`zini past olib yursa, Osmon Shohligida eng buyuk bo`ladi. G Sizlarga chinini aytayin, - dedi. - Agar siz yo`lingizdan qaytib, bolalarday bo`lmasangiz, Osmon Shohligiga sira kirolmaysizlar.DFIso yoniga bir bolani chaqirib, uni o`rtalarida turg`izib:gE IShu kez shogirdlar Isoning oldiga kelib: Osmon Shohligida kim buyuk? - degan savolni berdilar.aD;Begonalardan-da, - dedi Unga Butrus. Iso javob berdi: Unday bo`lsa, vatan o`g`illari soliqdan ozod ekan-da. Shunga qaramay, biz ularni vasvasaga solmaylik. Sen ko`lga borib qarmoq tashla. Birinchi ilingan baliqni olib og`zini ochsang, to`rt diramlik tangaga ko`zing tushadi. Tangani olib, Men va o`zing uchun soliq to`lovi sifatida ularga ber.PCButrus: To`laydi! - dedi. U uyga kelgach, Iso oldinroq gap ochib dedi: Simun, sening fikring qanday? Bu dunyo podshohlari soliq yoki bojni kimdan oladilar? Vatan o`g`illaridanmi yoki begonalardanmi?5BcUlar Kafarnahumga kelganlarida, ikki diramlik ma`bad solig`ini yig`uvchilar Butrusning oldiga kelib: Sizlarning Ustozingiz ma`bad solig`ini to`lamaydimi? - deb so`radilar.`A9Uni o`ldiradilar va U uchinchi kuni qaytadan tiriladi. Shogirdlar juda xafa bo`ldilar.@{Ular Jalilaga qaytib kelgandan so`ng, Iso shogirdlariga dedi: Inson O`g`li odamlar qo`liga tutib berilishi muqarrardir.P?(Biroq bu toifa jinlar ibodat va ro`zadan boshqa narsa bilan chiqmas.)o>WIso ularga: E`tiqodsizligingiz uchun! - dedi. Chindan, sizlarga aytamanki: agar bir xantal doniday ishonchingiz bo`lsa-yu, bu toqqa:Bu yerdan u yerga ko`ch, - deb aytsangizlar, u ko`chadi. Sizga hech bir narsa imkonsiz bo`lmaydi.w=gSo`ngra shogirdlari Isoning yakka qolganda oldiga kelib: Nega biz jinni quvib chiqarolmadik? - deb so`rashdi.S<Iso jinga do`q urgach, u boladan chiqib ketdi. Bola o`sha zahoti tuzaldi.(;IIso javob berib: Ey imonsiz, buzuq nasl-ey! Qachongacha sizni yoqlayveraman? Qachongacha sizga chidayin? Bolani bu yerga, Mening oldimga keltiringlar! - dedi.N:Bolamni Sening shogirdlaringga ko`rsatdim, ammo ular tuzatisholmadi.9}Hazrat, - dedi, - o`g`limga rahming kelsin! Uning tutqanog`i bor, u juda azobda qoldi. Dam olovga, dam suvga tashlanadi.Y8+Ular xaloyiq yoniga kelganlarida, bir odam Isoning oldiga kelib tiz cho`kdi-da:Y7+ Shunda shogirdlar Iso ularga Yahyo payg`ambar haqida gapirganligini angladilar.P6 Lekin Men sizlarga shuni aytaman: Ilyos allaqachon kelgan. Ammo odamlar uni tanimay, u bilan istaganlarini qilishdi. Xuddi shunga o`xshab, Inson O`g`li ham odamlar qo`lida azob chekishi muqarrardir.n5U Iso javob berib ularga dedi: Bu to`g`ri, oldin Ilyos payg`ambar kelib, hamma narsani yo`lga qo`yadi.k4O Shogirdlari Undan so`radilar: Nega ulamolar, oldin Ilyos payg`ambar kelishi kerak, deb aytadilar?31 Tog`dan tushayotganlarida, Iso shogirdlariga: Inson O`g`li qaytadan tirilib kelmaguncha, ko`rganlaringizni hech kimga aytmanglar, - deb tayinladi.Q2Ular boshlarini ko`tarib, yolg`iz Isodan boshqa hech kimni ko`rmadilar.P1Iso esa kelib ularga qo`l tegizdi-da: Turinglar, qo`rqmanglar! - dedi.P0Shogirdlar buni eshitgach, vahmaga tushib, yerga yuz tuban yiqildilar.6/eU gapini tugatmasdanoq, nur yog`ilib turgan bir bulut ularni qoplab oldi. Bulut ichidan esa ovoz keldi: Bu Mening sevikli O`g`limdir, Undan mamnunman. Unga quloq solinglar!..UBuni Butrus ko`rib, Isoga: Rabbim! Bizlar uchun bu joy juda yoqyapti. Agar istasang, shu yerda uchta chayla quraylik: birisi Senga, birisi Musoga, birisi Ilyosga...k-OBirdaniga ularga Muso bilan Ilyos payg`ambarlar ko`rinib, Iso bilan suhbatlashayotganday tuyuldi. ,U yerda, ularning ko`z o`ngida Isoning qiyofasi o`zgarib ketdi. Uning yuzi quyoshday porlab, kiyimlari esa nurday oppoq tus oldi.+ {Oradan olti kun o`tgandan keyin Iso tanho Butrus, Yoqub va uning ukasi Yuhannoni yoniga olib, baland toqqa olib chiqdi.'*GSizlarga chinini aytayin: bu yerda turganlardan ba`zilari borki, ular Inson O`g`lining saltanatli Shoh bo`lib kelayotganini ko`rmaguncha, o`lim ko`rmaydilar.)yInson O`g`li O`z Otasining ulug`vorligida, farishtalari bilan kelishida, har kimni o`z qilmishiga yarasha taqdirlaydi.(+Agar inson butun dunyoni egallasa-yu, o`z joniga zarar yetkazsa, bundan qanday naf ko`radi? Yoki inson o`z joni evaziga qanday to`lov toparkan?i'KKim o`z jonini ayamoqchi bo`lsa,uni yo`qotadi. Lekin kim Men uchun jonini yo`qotsa, jon topadi.& Keyin Iso O`z shogirdlariga dedi: Agar kim Menga ergashishni istasa, o`zidan kechsin va o`z xochini ko`tarib, orqamdan yursin.%%CIso esa Butrusga qarab: Yo`qol ko`zimdan, shayton!- dedi. Sen Meni yo`ldan uryapsan, chunki sen Xudoning ishlarini emas, balki inson ishlarini o`ylayapsan.$}Butrus Uni chetga olib ta`na qila boshladi: Xudo xayringni bersin, Rabbim! Bu narsalar Sening boshingga tushmas, - dedi.[#/Shu vaqtdan boshlab, Iso shogirdlariga O`zining Quddusga borishi, oqsoqollar, oliy ruhoniylar va ulamolar qo`lida ko`p azob chekib, o`ldirilishi, uchinchi kuni esa tirilishi kerakligini oshkor etadigan bo`ldi.h"IShundan so`ng Iso O`zining Masih ekanini biror kimsaga aytmoqni shogirdlariga qat`iy man etdi.:!mOsmon Shohligining ochqichlarini senga beraman. Yer yuzida sen nimani bog`lasang, osmonda ham bog`langan bo`ladi. Yer yuzida sen nimani yechsang, osmonda ham yechilgan bo`ladi. 9Men ham shuni aytib qo`yay: sening tosh degan isming bor va Men O`z ummatimni bu tosh ustida bunyod etaman, jahannam kuchlari esa undan ustun chiqmas.)KIso Butrusga javoban dedi: Sen baxtiyorsan, ey Yunus o`g`li Simun! Bu sirni sen o`z uquv-idroking bilan uqqaning yo`q, balki osmondagi Otam senga ochib bergan.QSimun Butrus javob berib dedi: Sen barhayot Xudoning O`g`li - Masihsan!PIso ulardan: Sizlar-chi, Meni kim deb hisoblaysizlar? - deb so`ragach,,QBa`zilari Yahyo payg`ambar deb, boshqalari Ilyos payg`ambar deb, yana birlari esa Yeremiya yoki bo`lak payg`ambarlardan biri deb hisoblaydilar, - dedi shogirdlar.} Filip Kesariyasi atroflariga kelgan Iso O`z shogirdlaridan so`radi: Odamlar Meni, Inson O`g`lini, kim deb hisoblaydilar?2] Shundan keyin shogirdlar, Iso ularga nonning xamirturushidan emas, balki farziydar bilan sadduqiylarning ta`limotidan ehtiyot bo`lish kerakligini aytganini tushundilar.!; Men sizlarga: Farziylar bilan sadduqiylarning xamirturushidan ehtiyot bo`linglar, - deb aytganim bu non haqida emasligini qanday qilib tushunmadinglar?]3 Yoki yettita nonni to`rt ming kishi yeb, necha savat yig`ishtirib olganingizni-chi? Hali ham anglamadinglarmi? Beshta nonni besh ming kishi yeb, necha savat non burdalarini yig`ishtirib olganingizni eslamayapsizlarmi?wIso buni bilib, ularga dedi: Ey imoni sustlar! O`zingizcha nega: o`zimiz bilan non olmadik, deb andisha qilyapsizlar?\1Ular esa:Buni non olmaganimiz uchun aytdi, chog`i, deb ko`ngillaridan o`tkazdilar.lQIso ularga: Qaranglar, farziylar bilan sadduqiylarning xamirturushidan ehtiyot bo`linglar! - dedi.Y+Narigi qirg`oqqa yetib kelgan shogirdlar o`zlari bilan non olishni unutibdilar./WBu buzuq va besubut avlod dalolatni-ku izlaydi, ammo Yunus payg`ambarning alomatidan boshqa unga biror bir dalolat bo`lmaydi. Shunday deb, Iso ularni qoldirib ketdi.<qErtalab esa: "Osmon qizil-qoramtir ekan, bugun havo buzuq bo`ladi", - deysizlar. Voy munofiqlar-ey! Ko`k yuzini aniqlay olasiz-u, nega zamonning alomatlarini aniqlay olmaysizlar?oWIso esa ularga javoban dedi: Oqshom tushgach, siz: Osmon qizil ekan, havo ochiq bo`ladi, - deysizlar.~ wFarziy va sadduqiy mazhabidagilar Isoni sinash maqsadda Uning oldiga kelib, osmondan alomat ko`rsatishini so`radilar.R'Iso xaloyiqqa ruxsat berdi va qayiqqa tushib, Magdala atroflariga keldi.O &Xo`randalar esa xotinlar va bolalardan tashqari to`rt ming kishi edi.X )%Hammalarining qorni to`ydi. Ortib qolgan non burdalari naq yetti savat bo`ldi. $Yettita non va baliqlarni olib, shukrona duosini aytib sindirdi va shogirdlariga berdi, shogirdlari esa butun xaloyiqqa tarqatdi.> w#Shundan keyin Iso xaloyiqqa yerga o`tirishni buyurdi.a ;"Qancha nonlaringiz bor? - so`radi Iso. Yettita non va ozgina balig`imiz bor, - dedilar.jM!Shogirdlari Unga: Bu yovonda shuncha kishini to`ydiradigan yemakni qayerdan topamiz? - deyishdi.yk Iso shogirdlarini yoniga chaqirib ularga: Xaloyiqqa achinaman, chunki uch kundir Menidng oldimda turibdi va yeydigan hech narsasi yo`q. Men ularga ovqat bermay jo`natib yuborishni istamayman, chunki yo`lda darmonsizlanib qoladilar, - dedi.PSoqovlarning gapirayotganini, mayiblarning sog`lom bo`lib ketayotganini, cho`loqlarning yurib, ko`rlarning ko`zlari ochilayotganini xalq ko`rib, hayron bo`ldi va Isroilning Xudosiga hamd-sano aytdi.A{Huzuriga tumonat odam yig`ildi. Ular o`zlari bilan birga cho`loq, ko`r, va boshqa ko`pgina mayib-majruhlarni olib kelib, Isoning oyoqlari oldiga qo`ydilar. Iso esa ularni sog`aytirdi.[/Iso u yerdan o`tib, Jalila ko`li atroflariga keldi. Toqqa chiqib, bir oz o`tirdi.!Iso buni eshitib, ayolga: Ey ayol, sening ishonching buyuk, sen tilagandek bo`lsin, - dedi. Ayolning qizi esa o`sha zahoti sog`ayib ketdi.}sAyol: xuddi shunday, Hazrat, lekin itlar ham xo`jayinlarining dasturxonidan tushgan ushoqlarni yeydilar-ku! - dedi.\1Iso: bolalardan nonni olib itlarga tashlash yaxshi emas, - degan javobni qaytardi.[/Shunda ayol yaqinroq kelib: Ey Hazrat, menga yordam ber! - deb Isoga sajda qildi.oWIso esa javob berib: Men faqat Isroil xalqining adashgan qo`ylari huzurigagina yuborilganman, - dedi.~-Lekin Iso unga bir og`iz so`z ham javob bermadi. Shogirdlari kelib: Uni qo`yib yubor, u orqamizdan dodlab yuribdi, - deb Isodan iltijo qildilar.$}AO`sha tevarakdan kan`onlik bir ayol Isoni qarshilab: Ey Hazrat, Dovudning O`g`li, menga rahm qil! Qizimni jin juda qattiq qiynayapti, - deb faryod chekdi.:|oIso u yerdan chiqib, Tir va Sido`n yurtiga ketdi.h{IYuvilmagan qo`llar bilan ovqat yeyish insonni harom qilmaydi, ana shular insonni harom qiladi.vzeYomon fikrlar, qotillik, fahshu zino ishlari, o`g`rilik, soxta guvohlik va haqoratlar bari yurakdan chiqadi.cy?Biroq og`izdan chiqadigan narsalar esa yurakdan chiqadi. Ana shular insonni harom qiladi.qx[Og`izga kiradigan har bir narsa qoringa o`tib, kerak joydan chiqib ketishini hali ham tushunmadingizmi?9wmIso dedi: Sizlar ham hanuzgacha anglamadingizmi?MvBunga javoban Butrus: Bizga boyagi masalni tushuntirib ber! - dedi. uUlarni qo`yinglar, ular ko`rlarning ko`r yo`lbooshchilaridir. Agar ko`r ko`rni yetaklab yursa, unda ikkovi ham chohga tushib ketar.otW Iso javob berib dedi: Samoviy Otam o`tqazmagan har bir o`simlik tag-tomiri bilan sug`urib tashlanadi.tsa Shunda shogirdlari kelib Isoga: Bilyapsanmi, farziylar bu so`zni eshitgach vasvasaga tushdilar, - deyishdi]r3 Og`izga kiradigan narsa emas, balki og`izdan chiqadigan narsa insonni harom qiladi.[q/ Keyin Iso xalqni yoniga chaqirib, ularga dedi: Menga quloq solib, miyaga joylang! #~~}}||9{zz?yyy$xx|wwUvvvNuu`ttht*ssws9rrrWqqqGppAooVo nn%mlll kjjjMiihfgYff7ee!ddcbIaa:`__p^^?]]b\[[ZYYtXXhWVV{VU@TTySSS> =j<<<;;::^9988766 544e4$322:11Y00/..c.-d,,a++*c*))?((k(''+&&k%%%=$$3##K"!!K ysWf%vgYk#;,A*  [ A Z I)@.Y'Xoin Yahudo esa Isoning mahkum etilganini bilib, pushaymon bo`ldi va o`ttiz kumush tangani oliy ruhoniylar bilan oqsoqollarga qaytarib berib:QXIsoni bog`ladilar va olib, viloyat hokimi Po`ntiy Pilatga topshirdilar.W {Tong otgach, oliy ruhoniylar bilan xalq oqsoqollari jamisi kengashib, Isoni o`lim jazosiga mahkum qilishga kelishdilar.$VAKIsoning unga: Xo`roz qichqirmasdanoq, sen Mendan uch marta tonasan, - degan so`zi Butrusning esiga tushib, tashqariga chiqdi-da, achchiq-achchiq yig`ladi.U}JLekin Butrus la`nat o`qib, qasam ichdi-da: Men bu Odamni tanimayman! - deb turib oldi. Shu vaqt birdan xo`roz qichqirdi.T IBir ozdan keyin u yerda turganlar kelib, Butrusga: Sen ulardan birining xuddi o`zisan, kaloming ham aytib turibdi, - deyishdi.QSHButrus esa qasam ichgancha: Men bu Odamni tanimayman! - deb yana tondi.RGSo`ng darvoza tomon chiqdi. Boshqa bir xizmatkor ayol ham uni ko`rib, atrofdagilarga: Bu ham nosiralik Iso bilan birga bo`lgan! - dedi.[Q/FLekin Butrus hammaning oldida inkor etib: Sen bo`lmag`ur gapni aytyapsan, - dedi.PEBu vaqt Butrus tashqi hovlida o`tirib edi. Bir xizmatkor ayol uning yoniga kelib: Sen ham jalilalik Iso bilan birga eding-ku! - dedi.kOODEy Masih! Qani payg`ambarligingni ko`rsatib, aytib ber-chi, Seni kimlar uryapti ekan? - derdilar.fNECSo`ng ular Isoning yuziga tupurib, Uni mushtlay boshladilar. Boshqalari esa Uni shapaloqlab:UM#BSizlar nima deysizlar? - dedi. Ular javob berib: O`limga loyiq! - deyishdi.:LmAShunda oliy ruhoniy kiyimlarini yirtib: U shakkoklik qilmoqda-ku! Bizlarga boshqa guvohlarning nima keragi bor? Mana endi U Xudoga shak keltirganini o`zlaringiz eshitdingizlar.=Ks@Iso unga: O`zing aytding, - dedi. - Hatto sizlarga aytadurmanki, bundan keyin Inson O`g`li Qodir Tangrining o`ng tomonida o`ltirib, osmon bulutlari uzra kelayotganini ko`rasizlar.J?Iso indamadi. Oliy ruhoniy Unga: Barhayot Xudo haqi Senga qasam ichirayinki, bizlarga ayt: Xudoning O`g`li - Masih Senmisan? - dedi.I{>Bosh oliy ruhoniy o`rnidan turib, Isoga: - Nega Sen hech javob qaytarmaysan? Ularning ayblovlariga nima deysan? - dedi._H7=Bu Odam: Men Xudoning ma`badini buzib, uch kunda qayta tiklay olaman, - deb aytishdi.G73Shunda Iso bilan birga bo`lganlardan biri qilichini qinidan sug`urib, qulochkashlab oliy ruhoniyning qaroliga dast soldi-da, qulog`ini uzib tashladi. = 2Iso unga: Do`stim, nima uchun kelding ? - deyishi bilanoq, odamlar kelib, Isoga qo`llari bilan yopishgancha Uni ushlab olishdi.X<)1U to`g`ri Isoning oldiga borib: Kayfing chog` bo`lsin, Ustoz! - deb Uni o`pdi.{;o0Isoga xoinlik qiluvchi esa: Men kimni o`psam, U O`shadir, Uni tutib olinglar, deb ular bilan til biriktirgan edi.F:/Iso gapini tugatmayoq, o`n ikki shogirdidan biri bo`lgan Yahudo kelib qoldi. Uning yonida oliy ruhoniylar va xalq olsoqollari tomonidan yuborilgan, qilich va tayoq ushlagan olomon bor edi.R9.Turinglar, ketaylik. Mana, Menga xoinlik qiluvchi ham yaqinlashib qoldi.>8u-Shundan so`ng O`z shogirdlari yoniga kelib, ularga dedi: Sizlar hali ham uxlab, rohatlanib yotibsizlarmi? Mana, vaqt-soati keldi, Inson O`g`li gunohkorlar qo`liga tutib berilyapti.i7K,Iso ularni qoldirib, yana uzoqlashdi va o`sha so`zlarni takrorlab, uchinchi marta ibodat qildi.h6I+U qaytib kelib, shogirdlarini yana uxlab yotgan holda ko`rdi. Ularning qovoqlari salqigan edi.57*Iso ikkinchi marta borib: Ey Otam! Agar bu qismat Meni damiga olmay o`tib ketishi mumkin bo`lmasa, mayli Sen xohlagandek bo`lsin, - deb ibodat qildi.h4I)Vasvasaga tushmaslik uchun hushyor bo`lib, ibodat qila turinglar. Ruh tetik, tana esa zaifdir.,3Q(U shogirdlari yoniga qaytib kelganida, ularni uxlab yotgan holda ko`rdi va Butrusga dedi: Demak, sizlar Men bilan birga loaqal bir soatga uyg`oq tura olmadinglar.I2 'Bir oz nari ketib, yerga yuz tuban uzaldi va ibodat qilib: Ey Otam! Agar mumkin bo`lsa, bu zaqqum kosa Mening yonimdan o`tib ketsin. Lekin Men istagandek emas, Sen istagandek bo`lsin, - dedi.1&U yonidagilarga: Mening jonim o`lim oldidaligini sezib, juda qiynalmoqda. Shu yerda qolib, Men bilan birga sergak turinglar, - dedi.s0_%Butrus bilan Zabadiyning ikki o`g`lini O`ziga hamroh qilib olgan Iso ruhan siqilib, anduh cheka boshladi../U$Shundan keyin Iso shogirdlari bilan birga Getsemaniya degan joyga keldi va ularga: Men nariroq borib ibodat qilgunimcha, sizlar shu yerda o`tirib turinglar, - dedi..#Butrus Unga: Men Sen bilan birga o`lsam ham, Sendan aslo tonmayman! - dedi. Boshqa hamma shogirdlari ham shunday dedilar.y-k"Iso unga: Senga rostini aytsam, shu kechayoq, xo`roz qichqirmasdan avval, sen Mendan uch marta tonasan, - dedi.o,W!Butrus javob berib Unga dedi: Agar hamma Sendan yuz o`girsa ham, men hech qachon o`girmayman! - dedi.P+ Biroq o`lib tirilganimdan keyin, Men sizlardan oldin Jalilaga boraman.2*]Shu orada Iso shogirdlariga dedi: Bu tunda hammangiz Mendan yuz o`girasizlar. Chunki Tavrotda shunday yozilgan: Men cho`ponni jarohatlayman, qo`ylar o`zi tarqab ketadi.8)kKeyin ular kuylab, Zaytun tog`i tomon ketdilar.(3Men sizlarga shuni aytaman: Otamning Shohligida sizlar bilan yangi sharob ichadigan o`sha kungacha, Men uzumning bu ko`z yoshidan boshqa ichmayman.x'iChunki bu - ko`plarning gunohlari kechirilishi uchun to`kiladigan, Yangi Ahdni tasdiqlaydigan Mening qonimdir.i&KKosani ham olib, shukrona duosini aytdi va ularga uzatib: Bundan hammalaring ichinglar, - dedi.%%Ular ovqatlanib o`tirganlarida, Iso nonni oldi, duo o`qib sindirdi va shogirdlariga tarqatib: Olinglar, yenglar, bu Mening tanamdir, - dedi.$wShunda Isoga xoinlik qiladigan Yahudo so`radi: Ustoz, meni ko`zda tutayotganing yo`qmi? - O`zing aytding, - dedi Iso.7#gTo`g`ri, Inson O`g`lining taqdiri oyatda yozilganiday ketyapti. Lekin Inson O`g`lini tutib beradigan o`sha odamning holiga voy! U odamning tug`ilmagani yaxshiroq bo`lar edi.`"9U esa javob qaytarib dedi: Men bilan birga kosaga non botirib yegan Meni tutib beradi.m!SShogirdlar juda xafa bo`lib, birin-ketin Undan: Rabbiy, o`sha men emasmi? - deb so`ray boshladilar.j MOvqatlanayotganlarida, Iso: Sizlarga rostini aytsam, sizdan bir kishi Meni tutib beradi, - dedi.ROqshom tushgach, Iso o`n ikki shogirdi bilan dasturxon atrofiga o`tirdi.QShogirdlari Iso ularga buyurganiday qilib, Fisih taomini tayyorladilar.nUShaharga kirib falon kishining oldiga boringlar, - dedi Iso, - va unga shunday deb aytinglar: Ustozimiz: Mening vaqt-soatim yaqinlashdi, deyapti, Fisih bayramini shogirdlarim bilan birga sening uyingda nishonlamoqchiman deyapti.6eXamirturushsiz non yopiladigan Fisih bayramining birinchi kunida shogirdlar Isoning oldiga kelib so`radilar: Senga Fisih bayrami taomini qayerda tayyorlashimizni buyurasan?`9O`sha vaqtdan boshlab Yahudo Isoga xiyonat qilish uchun qulay payt poylaydigan bo`ldi.{Isoni qo`lingizga tutib bersam, menga nima berasizlar? - deb so`radi. Ular Yahudoga o`ttiz kumush tanga taklif etdilar.q[Shunda o`n ikki shogirddan biri bo`lgan Yahudo Ishqariyot degan kishi oliy ruhoniylarning oldiga borib: Sizlarga chinini aytayin: Injil Xushxabari dunyoning qaysi yerida targ`ib qilinsa, bu ayol ham eslanib, uning qilgan ishi yodga olinadi.@{ Ayol bu moyni tanamga to`kib,Meni ko`mishga tayyorladi.a; Kambag`allar har doim sizlar bilan birga, lekin Men doim sizlar bilan birga bo`lmayman. Iso aytilganlarning farqiga borib, shogirdlariga dedi: Nega ayolni xijolatda qoldiryapsizlar? U Men uchun ezgu ish qildi.eC Bu moyni katta bahoga sotib, pulini kambag`allarga bo`lib berish mumkin edi-ku! - deyishdi.U#Shogirdlari buni ko`rgach, g`azablanib: Bu isrofgarlikning nima keragi bor?3bir ayol Uning oldiga keldi. U ganchdan yasalgan idishda juda qimmatli atir moy keltirib, Iso dasturxon oldida o`tirgan paytda Uning boshiga quydi.4cIso Baytaniyada moxov Simunning uyida ekan,eCUlar: Bu ish faqat bayram kunlarida bo`lmasligi kerak, yana xalq g`alayon qilmasin,dedilar.LIsoni hiyla bilan tutib o`ldirishni o`zaro maslahatlashib oldilar.{Shundan keyin oliy ruhoniylar, ulamolar va oqsoqollar jamisi Kayafa ismli bosh oliy ruhoniyning hovlisida to`planishib. yIkki kundan keyin Fisih bayrami bo`lishini bilasizlar. Ana, o`shanda Inson O`g`li xochga mixlash uchun tutib beriladi.@  }Iso hamma so`zlarini aytib bo`lgach, shogirdlariga dedi:Z -.Shunday qilib, bular abadiy azobga, solihlar esa abadiy hayotga noil bo`ladilar. 7-U javob berib ularga shunday deydi: Sizlarga chinini aytayin: sizlar shu kichiklarning biriga qilmagan muruvvatingiz Menga qilmagan bilan barobardir.> u,Shunga javoban ular ham: Yo Rabbiy! Seni qachon och, chanqagan, musofir, yalang`och, kasal yoki zindonda bo`lganingni ko`ribmizki, Senga xizmat qilmagan bo`lsak? - deb so`raydilar.#+Musofir edim, Meni mehmon qilmadingiz. Yalang`och edim, Meni kiyintirmadingiz. Kasal bo`ldim, zindonga tushdim, Meni kelib ko`rmadingizlar.V%*Chunki Men och edim, ovqat bermadingizlar. Chanqagandim, suv tutmadingizlar.&E)So`ng U chap tomondagilarga ham aytadi: Ey la`natilar! Ko`zimdan yo`qoling, iblis va uning farishtalariga tayyorlab qo`yilgan abadiy olovga mubtalo bo`ling!&E(Podshoh javob berib ularga deydi: Sizlarga chinini aytayin: sizlar Mening shu kichik birodarlarimdan biriga neki qilgan bo`lsangiz, bu Menga qilganingizdir.R'Qachon biz kasal yoki zindonda bo`lganingni ko`rib, Seni yo`qlab keldik?pY&Qachon Sening musofir bo`lganingni ko`rib, mehmon qildik, yoki yalang`ochligingni ko`rib, kiyintirdik?0Y%Bunga javoban solihlar Unga shunday deydilar: Yo Rabbiy! Qachon Sening ochligingni ko`ribmizki, yedirgan bo`lsak, yoki chanqaganingni ko`ribmizki, suv tutgan bo`lsak?zm$Yalang`och edim, Meni kiyintirdingizlar. Kasal edim, Meni boqdingizlar. Zindonda edim, Meni kelib ko`rdingizlar.  #Chunki Men och edim, Menga ovqat berdingizlar. Chanqagan edim, Menga suv ichirdingizlar. Musofir edim, Meni mehmon qildingizlar.@y"Shunda Podshoh o`ng tomondagilarga aytadi: Ey, Mening Otamning olqaganlari, kelinglar! Dunyo yaratilganidan beri sizlar uchun meros sifatida tayyorlab qo`yilgan Shohlikni egallangiz.T~!!Qo`ylarni O`zining o`ng tomoniga, echkilarni esa chap tomoniga turg`izadi.} Barcha xalqlar Uning huzuriga to`planadilar. Cho`pon qo`ylarni echkilardan ajratganiday, U ularni birma-bir saralab qo`yadi. |Inson O`g`li O`zining ulug`vorligida, jamiki muqaddas farishtalari bilan birga kelgan paytida O`zining ulug`vor taxtiga o`tiradi.Q{Endi bu yaramas xizmatkorni tashqariga, qorong`ilikka uloqtirib yuboringlar. U yerda yig`i-sig`i va oh-vohlar bo`ladi. (Bularni aytib, Iso xitob qilib dedi: Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin!)z}Chunki kimda bor bo`lsa, unga yana beriladi va u mo`lchilikda bo`ladi. Kimda yo`q bo`lsa, undan bori ham tortib olinadi.>ywEndi, undan yombini olib o`n yombisi borga beringlar!x}u holda pulimni sudxo`rlarga qarzga bersang bo`lmasmidi? Shunda men kelib, uni foydasi bilan qaytarib olgan bo`lar edim.!w;Xo`jayini unga javob qaytarib: Ey yomon va yalqov xizmatkor! - debdi. - Men ekmagan yerdan o`rishimni, uymagan joydan xirmon ko`tarishimni bilarkansan,wvgShuning uchun men qo`rqqanimdan borib, sizning yombingizni yerga yashirib qo`ydim. Mana berganingiz! - debdi. u9Bitta yombi olgan ham kelib: Xo`jayin! Men sizning qattiqqo`l odam ekaningizni bilardim. Siz ekmagan yerdan o`rasiz, uymagan joydan xirmon ko`tarasiz.NtXo`jayini unga: Barakalla, yaxshi va sodiq xizmatkor ekansan. Sen kichik bir ishda ham sodiq bo`lganing uchun, endi katta ishlarga munosib ko`raman. Xo`jayiningning shodligini baham ko`r, - debdi.sIkki yombi olgan ham kelib: Xo`jayin Menga ikki yombi bergandingiz. Mana, men ularning yoniga qo`shib yana ikki yombi orttirdim, - debdi.SrXo`jayini unga: Barakalla, yaxshi va sodiq xizmatkor ekansan. Sen kichik bir ishda ham sodiq bo`lganing uchun, endi seni katta ishlarga munosib ko`raman. Xo`jayiningning shodligini baham ko`r, - debdi.#q?Besh yombi olgan boshqa besh yombini ham olib kelib: Xo`jayin! Menga besh yombi bergandingiz, mana men ularga qo`shib yana besh yombi orttirdim, - debdi.gpGAncha vaqtdan so`ng boyagi xizmatkorlarning xo`jayini qaytib kelib, ulardan hisobot so`rabdi.\o1Bitta yombi olgan esa borib, chuqur qazib, xo`jayinining pulini yashirib qo`yibdi.Jn Shunga o`xshab, ikki yombi olgan ham yana ikki yombi orttiribdi.`m9Beshta yombi olgan o`sha zahoti borib, pulini ishga solib, yana besh yombi orttiribdi.lwU odam har bir kishiga o`z qobiliyatiga yarasha: biriga besh, biriga ikki, biriga bir yombidan berib, jo`nab ketibdi.kyYana oxirzamon bir odam safarga jo`nab, xizmatkorlarini chaqirib, o`z mol-mulkini ularga omonatga berganiga o`xshaydi.}js Shunday qilib, hushyor bo`lib turinglar, chunki siz Inson O`g`li keladigan aniq kunni ham, soatni ham bilmaysizlar.]i3 Lekin U ularga javob berib: Men sizga rostini aytsam, sizlarni tanimayman, - debdi.sh_ Bir muddatdan keyin qolgan qizlar kelib: Hoy Egam, hoy Egam, eshikni oching, bizlar keldik! - deyishibdi.g/ Ular yog` sotib olgani ketishganda, kuyov kelib qolibdi. Tayyor turgan qizlar kuyov bilan birga to`yxonaga kirib, orqalaridan eshiklar yopilibdi.4fa Es-hushlilar javob berib: Yo`q, bizlarda ham, sizlarda ham yog` yetmay qolmasin. Yaxshisi siz baqqollarning oldiga borib, o`zlaringizga yog` sotib olinglar, - deyishibdi.teaOvsarlari es-hushlilarga: Chiroqlarimiz o`chib boryapti, bizlarga yog`laringizdan beringlar! - deyishibdi.BdShunda qizlarning hammasi turib, chiroqlariga yopishibdi.ecCTunning yarmida birdaniga ovoz yangrabdi: Ana, kuyov kelyapti, uni qarshilagani chiqinglar!GbKuyov kechikkani sababli, hammalari mudrab, uxlab qolishibdi.QaEs-hushlilari esa chiroqlari bilan birga idishlarda yog` ham olibdilar.E`Ovsarlari chiroqlarini olib, o`zlari bilan yog` olmabdilar.;_qUlardan beshovi es-hushli, beshovi esa ovsar ekan.^ #O`sha vaqtda Osmon Shohligini o`zlarining chiroqlarini yoniga olishib, kuyovni qarshilagani chiqqan o`n kelin dugonasiga o`xshatsa bo`ladi.t]a3uni tilka-pora qilib, boshiga ikkiyuzlamachilar kunini soladi. U yerda yig`i-sig`i va ohu vohlar bo`ladi .^\52u xizmatkorning xo`jayini kutmagan bir kunda, o`ylamagan bir soatda kelib qoladi-yu,N[1o`rtoqlarini urib, ichkilikbozlar bilan birga yeb-ichishni boshlasa,fZE0Agarda yomon niyatli xizmatkor o`z ko`nglida: Xo`jayinim yaqin orada kelmaydi, - deb o`ylab,bY=/Sizlarga chinini aytayin: o`zining butun mol-mulki ustidan uni nazoratchi qilib qo`yadi.fXE.Xo`jayini kelganida, uni shularni bajarib turgan holda ko`rsa, u xizmatkor qanday baxtlidir!W-Qul-cho`rilarga rizq-ro`zni o`z vaqtida berib turish uchun xo`jayin ularga boshliq qilib qo`ygan ishonchli va aqlli xizmatkor kimdir?xVi,Shunga o`xshab, sizlar ham tayyor bo`lib turinglar. Chunki Inson O`g`li sizlar o`ylamagan soatda kelib qoladi.U5+Lekin shuni bilib qo`yinglarki, o`g`ri tunning qay vaqtida kelishini agar uy egasi bilganida, bedor turib, uyiga lahim qazilishiga yo`l qo`ymas edi.gTG*Shuning uchun xushyor bo`lib turinglar, chunki Rabbingiz qaysi soatda kelishini bilmaysizlar.QS)Tegirmon tortayotgan ikki ayol bo`ladi; biri olinadi, biri qoldiriladi.MR(O`shanda ikki kishi dalada bo`ladi; biri olinadi, biri qoldiriladi.Q'Ular bo`lg`usi ofatdan bexabar yurganda, to`fon kelib, hammasini qirib tashladi. Inson O`g`lining kelishi ham xuddi shunday bo`ladi.Py&To`fongacha bo`lgan kunlarda, to Nuh payg`ambar kemaga kirgan kunigacha yeb-ichdilar, uylandilar, turmushga chiqdilar.dOA%Nuh payg`ambar davrida qanday bo`lgan bo`lsa, Inson O`g`li kelidshida ham shunday bo`ladi.nNU$U kun va u soat haqida birgina Otamdan boshqa hech kim bilmaydi, osmondagi farishtalar ham bilmaydi.9Mm#Yeru osmon bitar, lekin Mening so`zlarim bitmas.YL+"Sizlarga chinini aytayin: bu nasl o`tmasdanoq, bularning hammasi sodir bo`ladi.lKQ!Xuddi shunday, sizlar ham bularning hammasini ko`rgach bilingki, U yaqindir, eshik oldida turibdi.zJm Anjir daraxtidan ibrat olinglar. Uning shoxlari ko`karib, barg chiqarayotganidan yoz yaqinlashganini bilasizlar..IUU mahobatli karnay tutgan farishtalarini yuboradi. Ular esa Uning tanlagan kishilarini osmonning bir burchidan boshqa burchigacha, to`rt tomondan to`plab keladilar.ZH-O`shanda Inson O`g`lining alomati osmonda namoyon bo`ladi. Yer yuzidagi barcha qabilalar uvvos tortib yig`laydilar, Inson O`g`li osmon bulutlari uzra buyuk qudrat va shon-shuhrat ila kelayotganini ko`radilar. GO`sha kunlarning musibatidan so`ng, alhol quyosh tutilib, oy xiralanadi. Yulduzlar osmondan tushib, samoviy kuchlar larzaga keladi.EFMurda qayerda bo`lsa, kalxatlar ham o`sha yerda to`planadi.{EoChunki Inson O`g`lining kelishi xuddi sharqda chaqnab, hatto g`arbda ham barchaga ko`rinuvchi chaqmoqday bo`ladi.DShunday qilib, agar sizlarga: Mana, U sahroda, - deb aytsalar chiqmanglar. Mana, U berk xonalarda, - deb aytishsa ham, ishonmanglar.3CaMana, Men sizlarga oldindan aytib qo`ydim.5BcChunki soxta masihlar va soxta payg`ambarlar paydo bo`lib, ilojini topsalar, hatto tanlangan kishilarni ham yo`ldan ozdirish uchun g`aroyibot va mo``jizalar ko`rsatadilar.dAAAgar o`shanda kimdir sizga: Masih mana bu yerda , yoki U yerda, - deb aytsa, ishonmanglar.@Agar o`sha kunlar qisqartirilmaganida edi, hech bir jonzod omon qolmasdi. Lekin tanlangan kishilar uchungina u kunlar qisqartiriladi.?yChunki o`shanda dunyo boshlanishidan to hozirgacha sodir bo`lmagan va qaytib sodir bo`lmaydigan buyuk musibat bo`ladi.^>5Qochishingiz qishga yoki dam olish kuniga to`g`ri kelmasligi uchun ibodat qilinglar.B=U kunlarda homilador va emizuvchi ayollarning holiga voy!><wDalada bo`lganlar esa to`nini olgani qaytib kelmasin.S;Tomning ustida turganlar uyidan anjomlarini olish uchun pastga tushmasin.4:cYahudiyada bo`lganlar tog`larga qochishsin.9Shunday qilib, Doniel payg`ambar karomat qilib aytgan dahshatli razolat muqaddas joyda turganini ko`rganingizda (o`qigan o`zi tushunsin!)8/Xudo saltanati to`g`risidagi Injil Xushxabari hamma xalqlarga dalolat bo`lish uchun jahon bo`ylab targ`ib qilinadi va o`shandagina so`ng bo`ladi.,7S Lekin oxirigacha chidagan qutuladi.I6  Yovuzlik avjga chiqishi tufayli ko`pchilikning sevgisi soviydi.Q5 Ko`pdan-ko`p soxta payg`ambarlar paydo bo`lib, ko`plarni yo`ldan uradi._47 O`shanda ko`plar vasvasaga tushib, bir-birini tutib beradi, bir-biridan nafratlanadi.3 O`shanda sizlarni qiynash va o`ldirish uchun tutib beradilar. Mening nomim tufayli barcha xalqlar sizlardan nafratlanadi.:2oBularning bari esa bamisli to`lg`oqning boshidir.1Xalq xalqqa qarshi, podshohlik podshohlikka qarshi ko`tariladi. Ayrim joylarda qahatchiliklar, o`latlar, zilzilalar bo`ladi.D0Shuningdek, yiroq-yaqindan urush xabarlarini eshitasizlar. Ammo cho`chib vahimaga tushmangiz! Hamma narsa Xudo taqdir etganidek sodir bo`lishi lozim. Ammo bu hali so`nggi nihoya emasdir.p/YChunki talay kishilar Mening nomim bilan kelib: Men Masih bo`laman , - deb ko`plarni yo`ldan ozdiradi.g.GIso javob berib ularga dedi: Hech kim sizlarni yo`ldan ozdirmasligi uchun ehtiyot bo`linglar.d-AIso bir O`zi Zaytun tog`ida o`tirgan vaqtda, shogirdlari Uning yoniga kelib, so`rashdi: Bizlarga ayt-chi, bu voqealar qachon yuz beradi? Sening kelishing va oxirzamon yaqinlashganini ko`rsatadigan belgi qanday bo`ladi?,'Iso ularga: Bularning hammasini ko`ryapsizmi? Sizlarga chinini aytayin: bu yerda biror g`isht butun qolmaydi, hammasi vayron bo`ladi, - dedi.+ Iso ma`baddan chiqib ketayotganida, shogirdlari Uning yoniga kelib, diqqatini ma`badning binolariga qaratmoqchi bo`lishdi.*{'Sizga shuni aytib qo`yay: Xudovand nomidan Kelayotgan muborak, - deb xitob qilmaguningizcha, Meni qaytib ko`rmaysizlar.3)a&Mana, sizning uy-joyingiz huvillab qoladi.( %O, Quddus, Quddus! Payg`ambarlarni o`ldiruvchi va huzuringga yuborilganlarni toshbo`ron qilguvchi shahar! Tovuq o`z jo`jalarini qanotlari ostida qanday to`plasa, Men ham sening bolalaringni necha bor shunday to`plamoqchi bo`ldim, sizlar-chi istamadingiz.a';$Ha, sizlarga chinini aytaman: ushbu gunohlarning hammasi shu naslning bo`yniga tushadi.]&3#Shu yo`sin solih kishi bo`lgan Hobilning qonidan tortib, ma`bad bilan qurbongoh oralig`ida sizlar o`ldirgan Baraxiya o`g`li Zakariyoning qonigacha, yer yuzida to`kilgan butun begunoh qonlar sizning bo`yningizda!%w"Ana shu sababdan Men sizga qanchadan-qancha payg`ambaru donishmandu ulamolarni yuborib turaman. Sizlar esa ulardan kimini o`ldirasizlar, kimini xochga mixlaysizlar, kimini esa ibodatxonalaringizda qamchilab shahardan-shaharga quvg`in qilasizlar.a$;!Hoy ilonlar, zaharli ilon zotlari-ey! Jahannam jazosidan qanday qilib qutularkansizlar?J#  Qani, ota-bobolaringiz boshlagan ishni bitirib qo`ymaysizlarmi?! "Bu bilan siz o`zingizni o`zingiz inkor etib, payg`ambarlarni qatl qilganlarning o`g`illari ekagingzni o`zingiz tasdiqlab turibsiz.! Agar ota-bobolarimiz davrida yashaganimizda, biz payg`ambarlarning qonini to`kishda ularga hamkorlik qilmas edik, - deysizlar.! ;Ey ulamoyu farziylar, siz munofiqlarning holiga voy! Chunki sizlar payg`ambarlarga maqbara qurib, aziz-avliyolarning yodgorliklarini bezab yuribsizlar.wGarchi tashqaridan insonlarga mo`min ko`rinsangizlar ham, lekin ichlaringiz ikkiyuzlamachilik va yomonlikka to`ladir.NEy ulamoyu farziylar, siz munofiqlarning holiga voy! Sizlar tashqaridan chiroyli ko`rinadigan, lekin ichi o`liklarning suyaklari va har xil qabihliklarga to`la, ohaklangan qabrlarga o`xshaysizlar.s_Ey so`qir farziy! Sen avvalo kosa va laganning ichini tozalab ol, shunda ularning tashi ham toza bo`ladi..UEy ulamoyu farziylar, siz munofiqlarning holiga voy! Sizlar kosayu laganning sirtini tozalaysiz, ammo ularning ichi o`g`rilik va badnafslikka to`lib-toshib yotibdi.Z-Sizlar chivinni pesh qiluvchi, ammo tuyani yutib yuboradigan basir peshvolarsiz!X)Ey ulamoyu farziylar, siz munofiqlarning holiga voy! Sizdar yalpiz, arpabodiyon va zira qatori oshko`rdan ushr berib turasiz-u, lekin Ilohiy Buyruqning nihoyatda muhim amrlari bo`lgan haqqoniyat, marhamat va sadoqatga esa e`tibor bermay qo`ydingizlar. Bularning birini bajara turib, ikkinchisini ham tashlab qo`ymasligingiz kerak edi.wgOsmon haqiga qasam ichgan esa ham arshi a`lo, hamda arshi a`lodagi Xudoning O`zi haqiga qasam ichgan bo`ladi.{oMa`bad haqiga qasam ichgan esa, ham ma`badning o`zi, hamda ma`badda yashaydigan Xudo haqiga qasam ichgan bo`ladi.yAxir, qurbongoh haqiga qasam ichgan, ham qurbongohning o`zi, hamda undagi barcha narsalar haqiga qasam ichgan bo`ladi.oWHoy nodonlar, ko`rlar! Qaysi biri buyukroq: qurbonlikmi yoki qurbonlikni muqaddas qilgan qurbongohmi? 9Shuningdek, sizlar yana: Qurbongoh haqiga ichilgan qasam o`tmaydi, lekin qurbongohdagi qurbonlik haqiga ichilgan qasam bajarilishi shart, - deysizlar.wgHoy nodonu ko`rlar! Qaysi biri buyukroq: ma`badning oltinimi, yoki oltinni muqaddas qilgan ma`badning o`zimi?$AEy basir peshvolar, holingizga voy! Sizlar: Ma`bad haqiga ichilgan qasam o`tmaydi, lekin ma`baddagi oltin haqiga ichilgan qasam bajarilishi shart, deysiz.  Ey ulamoyu farziylar, siz munofiqlarning holiga voy! Sizlar loaqal biror-bir kishini o`z diningizga kiritish uchun dengizlaru qit`alarni aylanib chiqasizlar. Lekin buni amalga oshirib bo`lgach esa, uni o`zingizdan ikki barobar yomonroq do`zaxi qilasizlar.4a(Ey ulamoyu farziylar, siz munofiqlarning holiga voy! Siz beva ayollarning uylarini shilib, xo`ja ko`rsinga uzoq duo o`qiysizlar. Shunga yarasha og`irroq jazo olasizlar.)H  Ey ulamoyu farziylar, munofiqlar! Osmon Shohligini insonlarga bekitib qo`yganingiz uchun holingizga voy! O`zlaringiz ham unga kirmayapsizlar, kirmoqchi bo`lganlarga ham yo`l qo`ymayapsizlar.`9 Zero kim o`zini yuqori qo`ysa, pasaytiriladi. Kim o`zini past olib yursa, ulug`lanadi.B Orangizdagi kattangiz sizlarga sizlarga xizmatda bo`lsin._ 7 Rahbar deb ham nom olmanglar. Chunki sizdarning birgina Rahbaringiz bor - U Masihdir.   Yer yuzida hech kimni o`zingizga ota deb ham atamanglar. Chunki sizning birgina Otangiz bor, U ham bo`lsa - samoviy Otangizdir. /Biroq sizlar ustoz deb atalishga ko`nmang.Chunki sizning birgina Ustozingiz bor, U ham bo`lsa - Masihdir. Sizlar esa hammalaringiz birodarsizlar.y kxalq yig`inlarida alik olishni va odamlar tomonidan Ustozimiz, Ustozimiz! deb olqishlanishni yaxshi ko`radilar.Y +Shuningdek, ziyofatlarda to`rda va ibodatxonalarda hurmatli o`rinda o`tirishni,  Ular butun ishlarini insonlarga ko`rinish uchun qiladilar. Duo qutilarini yirikroq, kiyimlarining gajimlarini uzunroq qiladilar./Ular og`ir va ko`tarib bo`lmaydigan yuklarni insonlar yelkasiga tashlab qo`yadilar, lekin o`zlari bu yuklarga barmoq tegizishni ham istamaydilar.&EShu bois ular sizga nimani bajarishni amr etsalar, bajo keltiringlar. Aytganini qiling, lekin qilganini qilmang! Chunki ular o`z aytganlarini bajarmaydilar.;qUlamolar va farziylar Muso minbarida o`tiribdilar.F Undan keyin Iso xaloyiqqa va shogirdlariga xitob qilib, dedi:.Va hech kim Isoga bir og`iz so`z javob berolmadi. O`sha kundan boshlab yana hech kim Undan biron gap so`rashga jur`at etmadi.]3-Demak, Dovud Uni Rabbim deb atagan bo`lsa, qanday qilib U Dovudning o`g`li bo`ladi?,Xudovand mening Rabbimga aytdi: Yovlaringni oyoqlaring ostiga yiqitmagunimcha, Sen Mening o`ng tomonimda o`ltirib turgin.|q+Iso ularga dedi: U holda, qanday qilib Dovud ilohiy ilhom bilan Masihni Rabbim deb atagan? Mana, Dovud nima degan:nU*Masih haqida qanday fikrlaringiz bor? U kimning o`g`li? - Dovudning o`g`li-da, - deb javob berdilar.7~i)Farziylar yig`ilishganda, Iso ulardan so`radi:b}=(Butun Ilohiy Buyruq va payg`ambar oyatlarining hammasi ham mana shu ikki amrga tayanadi.G|'Ikkinchisi esa shunga o`xshashdir: O`zgan o`zing kabi sevgin.({K&Bu - birinchi va eng buyuk amr.jzM%Iso unga: Egang Xudovandni butun qalbing bilan, butun joning bilan va butun onging bilan sevgin.;yq$Ustoz, Tavrotning qaysi amri buyuk? - deb so`radi.Px#Ulardan Tavrot tafsirchisi bo`lgan birisi Isoni sinash niyatida Undan:]w3"Iso sadduqiylarni jim qilib qo`yganini farziylar eshitgach, bir joyga to`plandilar.;vq!Xalq buni eshitib, Iso ta`limotiga mahliyo bo`ldi. u Men Ibrohimning Xudosi, Ishoqning Xudosi va Yoqubning Xudosiman, - degan edi U. Xudo esa o`liklarning emas, tiriklarning Xudosidir.dtAO`liklarning qayta tirilishiga kelsak, Xudoning sizlarga yo`llaganini hech o`qimagansizmi?psYChunki oxiratda na uylanadilar va na erga tegadilar, balki osmondagi Xudo farishtalariga o`xshaydilar.xriIso ularga javob berib dedi: Siz Muqaddas Kitobni ham, Xudoning qudratini ham bilmaganingizdan adashyapsizlar.|qqShunday qilib, u qiyomatda yettovidan qaysi birining xotini sanalar ekan? Chunki u hammasiga xotin bo`lgan edi-ku.(pKHammadan keyin xotin ham o`ldi.Zo-Ikkinchi, uchinchi, hatto yettinchigacha hammaning boshiga shu ko`rgilik tushdi.pnYBizda yetti aka-uka bor edi. Birinchisi uylanib, farzand ko`rmay qazo qildi, xotini esa ukasiga qoldi.0mYUnga savol berdilar: Ey Ustoz Muso payg`ambar deganki: Agar kim farzand ko`rmasdan dunyodan o`tsa, ukasi uning xotinini nikohiga olib, akasining zurriyotini tiklasin.RlQiyomat yo`q, deb aytadigan sadduqiydar o`sha kuni Isoning oldiga kelib,PkBuni eshitganlarida hayron bo`ldilar va Isoning oldidan uzoqlashdilar.zjmQaysarniki, - dedilar. - Unday bo`lsa, Qaysarning haqini Qaysarga, Xudoning haqini Xudoga beringlar, - dedi Iso.2i_Bu surat va yozuv kimniki? - deb so`radi.fhEQani, Menga soliqqa to`lanaligan tangani ko`rsatinglar-chi. Ular Isoga bir dinar keltirgach,fgELekin Iso ularning shumligini bilib: Munofiqlar! - dedi, - nega Meni sinab ko`rmoqchisizlar?lfQEndi bizlarga ayt-chi, Sening fikring qanday? Qaysarga soliq to`lash dinga muvofiqmi, yoki yo`qmi?e5Ular o`z shogirdlarini Hirod tarafdorlari bilan birga Isoning oldiga yuborishdi. Bular Isoga: Ustoz, - deyishdi, - biz bilamizki, Sen haqiqatgo`ysan va Xudoning haq yo`lini o`rgatib yuribsan. Kimlargadir ma`qul bo`lishni o`ylab o`tirmaysan, hech kimni yuz-hotir qilmaysan ham.zdmShundan keyin farziylar borib, Isoni U aytadigan biron so`zi orqali ilintirish chorasini maslahatlashib oldilar.McShunga o`xshab, Xudo da`vat etganlar ko`p, ammo tanlanganlar ozdir.)bK Shunda podshoh malaylariga buyruq berib: Uning qo`l-oyoqlarini bog`lab, tashqariga, qorong`ilikka tashlanglar. U yerda yig`i-sig`i va ohu voh bo`ladi, - debdi.ba= va undan: Do`stim, nikoh kiyimisiz bu yerga qanday kirding? - deb so`rabdi, u indamabdi.k`O Podshoh mehmonlarni ko`rish uchun kirganda, u yerda nikoh kiyimida kiyinmagan bir odamni ko`ribdi_+ Bu xizmatkorlar yo`lga chiqib, uchratganlarining hammasini - yomonlarni ham, yaxshilarni ham to`plashibdi. To`yxona mehmonlarga to`lib ketibdi.f^E Shuning uchun chorrahalarga borib, kimni topsangizlar, to`yga chaqiringlar, - deb buyuribdi.q][Keyin u qolgan xizmatkorlariga: Nikoh to`yi tayyor, lekin taklif etilganlar bunga munosib emas ekanlar. er~~p~}}/||e|{{Ezzz yyxwwvuuttxt,s{s;rrqqYppp5oo_nnXmm7llkkkjj|iii/hjggxgff]eegddcc bb#a}a5``r`_T^]]V\\_[[NZZfZYYXgX WWV4UlTT`SSS RRQQPPlPOO(NNMM LLEKK,JJKIII HHGGqG7FFEEEaEDCBBB AA@@j??j>>Y> =6<< ;7:^988<77B6v5544H333F222 1j00p//=..M--~,,,e+++\**))f)((X''!&&x%%U%$$Y##A"""!!C qk+%CF*rGU(U_'L+m . s  [ j~#}2:le _Iso esa shu onda O`zidan bir kuch chiqqanligini payqadi. U atrofidagi xaloyiqqa ko`z yugurtirib: Mening kiyimimga kim tegdi? dedi.t^aU shunday qilishi bilanoq, qon ketishi to`xtadi. Ayol kasallikdan forig` bo`lganini o`z tanasida his etdi.[]/U o`zicha: Agar kiyimiga bir tegib olsam bas, sog`ayib ketaman, deb o`ylagan edi.m\SAyol Iso haqida eshitdiyu, xaloyiq o`rtasida orqa tomondan Unga yaqinlashib, kiyimiga qo`l tegizdi.[#U ko`p tabiblardan ko`p qiynalib, butun mol-mulkini sarf etgani bilan hech foyda ko`rmagan, aksincha, ahvoli yanada og`irlashib ketgan edi.\Z1U yerda o`n ikki yildan beri qon ketishidan azob chekayotgan bir ayol ham bor edi.YY+Iso u bilan ketdi. Uning orqasidan ko`p xaloyiq ergashib, Uni siqib qo`yar edi.wXgQizim o`lim to`shagida yotibdi. Kelib unga qo`lingni tegizgin, u sog`ayib tirik qolsin, deb yalinib-yolvordi.zWmYahudiy jamoa boshlaridan Yair ismli bir kishi kelib qoldi. U Isoni ko`rib, Uning oyoqlariga o`zini tashladi-da:oVWIso ko`lning berigi bo`yiga suzib o`tib, qirg`oqda turardi. Uning oldiga yana ko`p xaloyiq to`plandi.U}Shunda u kishi borib, O`nkent viloyatida Iso o`ziga nimalar qilganinil targ`ib qila boshladi. Hamma ham hayratga tushdi."T=Lekin Iso rozilik bermadi. O`z uyingga bor, Rabbing senga nimalar qilganini, qanday rahm-shafqat ko`rsatganini o`z yaqinlaringga gapirib ber, dedi unga.XS)Iso qayiqqa tushdi. Jindan qutulgan odam Isoga ergashish uchun ruxsat so`radi.[R/Shunda yerli xalq Isodan o`z yurtlari chegarasidan chiqib ketishni iltimos qildi. Q Voqeani ko`rgalar esa haligi odam jindan qanday qutulgani va to`ng`izlar bilan nima ro`y bergani haqida xalqqa so`zlab berishdi. P Isoning oldiga yig`ilishdi. Ilgari tumonat jin qamragan odamni kiyingan va aqli raso holda o`tirganini ko`rib, qo`rqib ketishdi.O3Shunda to`ng`iz boquvchilar to`rt tomonga to`zib, shahar va qishloqlarda bu bo`lib o`tgan hodisani gapirib berishdi. Aholi esa buni ko`rgani borib,>Nu Iso ularga ruxsat berdi. Yovuz ruhlar esa shu zahoti u odamdan chiqib, to`ng`izlarga kirib olishdi. Ikki mingga yaqin to`ng`iz podasi tik qiyalikdan ko`lga yopirilib, g`arq bo`ldi.cM? Hamma ruhlar Isoga yolvorib: Bizni shu to`ng`izlarga yuborgin, ularga kiraylik, deyishdi.NL O`sha tog`ning yon bag`rida katta to`ng`iz podasi o`tlab yurgan edi.^K5 O`zlarini bu yurtdan tashqariga haydab chiqarmasligini Isodan ko`p yolvorib so`radi.dJA Iso undan so`radi: Isming nima? Ismim Tumonat, chunki bizlar ko`pchilikmiz, javob berdi u.QIChunki Iso unga: Ey yovuz ruh, bu odamdan chiqib ket! deb buyurgan edi.Hovozi boricha baqirdi: Ey Iso, Xudoyi Taoloning O`g`li! Men bilan nima ishing bor? Xudo haqi Senga yolvoraman, meni qiynama!FGU Isoni uzoqdan ko`rib, yugurib keldi-da, Unga ta`zim qilib,iFKDoimo, kechayu kunduz qabrlarda, tog`larda baqirib yurar, o`zini toshlarga urib jarohatlar edi.:EmKo`p martaba uni kishanu zanjirlar bilan bog`langan bo`lsalar-da, ammo u zanjirlarni uzib, kishanlarni ham sindirib tashlar edi. Uni tiyish uchun hech kimning kuchi yetmas edi.cD?Turar joyi qabriston bo`lgan bu odamni hech kim hatto zanjir bilan ham bog`lay olmas edi.pCYIso qayiqdan tushishi bilanoq, yovuz ruhga chalingan bir odam qabrlar orasidan chiqib, Uni qarshiladi.EB Ko`lning narigi qirg`og`idagi Gadara yuriiga yetib kelishdi.nAU)Ular esa juda qo`rqib, bir-biriga: Bu qanaqa kishiki, shamol ham, ko`l ham Unga bo`ysunsa? deyishdi.g@G(Iso shogirdlariga: Nega bunday qo`rqoqsizlar? Qanday qilib haligacha ishonchingiz yo`q? dedi.? 'Shunda Iso turib, shamolga do`q urdi va ko`lga: Jim bo`l, bas qil! deb qo`ydi. Shu onda shamol tindi va chuqur sukunat bo`ldi.(>I&Iso esa qayiqning quyruq tomonida yostiqqa bosh qo`yib, uxlab yotgan edi. Shogirdlar Isoni uyg`otib: Ustoz, biz halok bo`lyapmiz! Parvo qilmaysanmi? deyishdi.u=c%Shu orada ko`lda kuchli bo`ron ko`tarildi. To`lqinlar qayiqni tebratib yubordi, qayiq suvga to`la boshladi.{<o$Ular xaloyiqni jo`natib, Isoni o`tirgan qayig`ida olib ketishdi. Isoning ketidan boshqa qayiqlar ham suzib keldi.X;)#O`sha kuni kechqurun Iso shogirdlariga: Narigi qirg`oqqa suzib o`taylik, dedi.u:c"Masalsiz ularga gapirmas edi. Shogirdlari bilan tanho qolganda esa, ularga hammasini ochiq tushuntirar edi.}9s!Shunday qilib, Iso xalqning eshitish imkoniga qarab,bu singari ko`pgina masallar orqali Xudo kalOmini o`rgatar edi.)8K Lekin sepilgandan keyin ko`karadi va barcha ko`katlardan baland bo`lib o`sadi. U ulkan shoxlar chiqaradiki, osmondagi qushlar ham uning panohida uya quradilar.7Mana, Xudoning Shoxligi bir xantal doniga o`xshaydi: u yerga sepilganda, yer yuzidagi barcha urulg`lardan kichik bo`ladi.h6IIso yana dedi: Xudo Shoxligini nimaga o`xshataylik? Uni qanday masal bilan ifodalasak bo`ladi?L5Hosil pishgach, yig`im-terim vaqti keldi, deb darhol o`roq soladi.i4KYer o`z-o`zidan avval ko`katni, so`ngra boshoqni, undan keyin boshoqdagi to`liq donni undiradi.m3SKechasi bo`ldimi, uxlaydi, kunduzi bo`ldimi, turadi. Urug`ning qanday unib-o`sayotgaidan u bexabar.O2Iso yana dedi: Xudoning Shoxligi yerga urug` sepgan odamga o`xshaydi.c1?Kimda bor bo`lsa, unga yana beriladi. Kimda yo`q bo`lsa, bor bo`lgani ham tortib olinadi.c0?Keyin ularga yana dedi: Eshitayotganlaringizni qulog`ingizga quyib oling! Siz qanday o`lchov bilan o`lchasangiz, xuddi shunday o`lchov bilan sizga ham o`lchab beriladi. Siz, tinglayotganlarga esa qo`shib ham beriladi.2/_Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin!u.cXuddi shu singari, oshkora bo`lmaydigan hech qanday sir yo`q, sirtga chiqmaydigan hech yashirin narsa yo`q.-{Iso ularga yana dedi: Shamni olib kelib, idishning yoki chorpoyaning tagiga qo`yadimi? Aksincha, shamdonga qo`ymaydimi?,,QYaxshi tuproqqa tushgan urug` bo`lsa, kalomni eshitib, qalbiga jo qilgan odamlarni bildiradi. Ular goh o`ttiz, goh oltmish, goh yuz barobar ko`p samara beradilar.'+Glekin bu dunyoning tashvishlari, boylikka o`chlik va bashqa havaslar ularning yuraklariga suqilib kirib, kalomni bo`g`ib qo`yadi, kalom esa samarasiz qoladi.d*AYana boshqalar tikanzorga tushgan uruqqa o`xshaydilar. Ular Xudoning kalOmini eshitadi-yu,)!Lekin ular ildizi yo`q beqaror odamlardir. So`ngra kalom tufayli qayg`u yoki quvg`inga duchor bo`lishsa, tezda vasvasaga tushib qoladilar.(Toshloqqa tushgan urug` esa shunday odamlarni bildiradi: ular kalomni eshitar-eshitmas, sevinch bilan qabul qilaveradilar.B'}Yo`l yoqasiga tushgan urug` shunday odamlarni bildiradi: ularning yuragiga ilohiy kalom sepiladi. Biroq ular eshitgan hamon shayton kelib, qalblariga sepilgan kalomni o`g`irlab ketadi.=&uMana, urug` sepuvchining sepgani Xudoning Kalomidir.z%m Bu masalni tushunmayapsizlarmi? dedi ularga Iso. Unday bo`lsa, barcha masallarni ham qanday qilib tushunasizlar??$w Shunday qilib, ularga qaratilgan bu oyat bajo kelmoqda: Ular qarab turib, ko`rmaslar, Eshitib turib, anglamaslar. Aks holda tavba-tazarru qilur Va gunohlaridan forig` bo`lur edilar.# Iso ularga dedi: Xudo Shohligining siri sizlarga nasib etgan. Tashqaridagilarga esa hamma narsa masallar bilan uqtiriladi.{"o Xalq ketib, Iso yolg`iz qolgach, U bilan yuruvchilar va o`n ikki shogirdi boyagi masal haqida alohida so`radilar.K! Keyin Iso ularga: Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin! dedi. yYana boshqa urug`lar esa yaxshi yerga tushibdi va unib-o`sib, o`ttiz, oltmish va hatto yuz barobar ko`p hosil beribdi.xiBoshqa urug`lar tikanlar orasiga tushibdi. Tikanlar o`sib, urug`larni bo`g`ib qo`yibdi va ular hosil bermabdi.OBiroq quyosh chiqqach, so`lib, ildizi bo`lmagani uchun qurib ketibdi.taBa`zi donlar tuprog`i kam toshloqqa tushibdi. Tuproq chuqur bo`lmaganidan, urug`lar tez ko`karib chiqibdi.taUrug` sepayotganda ba`zi urug`lar yo`l yoqasiga tushibdi. Qushlar uchib kelib, urug`larni cho`qib ketibdi.@{Quloq solinglar! Urug` sepuvchi urug` sepgani chiqibdi.V%Iso masal orqali xalqqa ko`p nasihatlar qildi. O`z ta`limotida shunday dedi:; qIso yana ko`l bo`yida ta`lim berishni boshladi. Oldiga bir talay odam yig`ilib qolgach, Iso ko`ldagi qayiqqa tushib o`tirdi. Butun xaloyiq esa ko`l qirg`og`ida, quruqlikda qoldi.[/#Kimda-kim Xudoning irodasini bajo keltirsa, u Mening ukam, singlim, onam bo`ladi.Y+"So`ngra atrofida o`tirganlarga nazar solib dedi: Mana, Mening onam va ukalarim!?y!Iso ularga javoban: Mening onam va ukalarim kim? dedi. Isoning atrofida xalayiq tirband edi. Ular Unga: Mana,onang, ukalaring va singillaring tashqarida kutib, Seni so`rayaptilar, deyishdi. Isoning onasi bilan ukalari kelib qolishdi. O`zlari uyning tashqarisida kutib turib, Isoni chaqirib kelish uchun odam yuborishdi.@{Iso bu so`zni, Uni jin uribdi, deganlari sababli aytdi.c?Lekin kim Muqaddas Ruhni kufr etsa, abadiy kechirilmaydi, u abadiy jazoga mahkum bo`ladi.wgSizlarga chinini aytayin: odam bolalarining qilgan barcha gunohlari va aytgan barcha kufrliklari kechiriladi.9kHech kim uyning egasi bo`lgan kuchli kishini avval bog`lab qo`ymasdan turib, uning uyiga kirib, mol-dunyosini o`g`irlab ketolmaydi. Faqat shunday qilibgina uyni talash mumkin.lQAgarda shayton o`z-o`ziga qarshi chiqib bo`lingan bo`lsa, u tura olmaydi, balki uning kuni bitadi.GBir xonadon o`z ichidan bo`linib ketsa, u xonadon turolmaydi.R Agar bir podshohlik o`z ichidan bo`linib ketsa, u podshohlik turolmaydi.~ uShunda Iso ularni yoniga chaqirib, masal bilan so`zlay boshladi: Qanday qilib shayton shaytonni quvib chiqara oladi? #Quddusdan kelgan ulamolar esa: Uni shayton urgan, U ins-jinslarning boshlig`i shayton kuchi bilangina jinlarni quvib chiqaryapti, deyishdi.\ 1Isoning yaqinlari buni eshitib, U aqldan ozib qolibdi, deb olib kelishga bordilar.z mShundan so`ng uyga keldilar.Yana shunchalik ko`p xaloyiq to`plangan ediki, hatto non yeyishga vaqtlari bo`lmadi.3ava Isoga xiyonat qilgan Yahudo Ishqariyot.c?yana Idris, Filip, Bartolmey, Matto, To`ma, Alfey o`g`li Yoqub, Taddey, vatanparvar SimunjMBaniragash, ya`ni Momaqaldiroq o`g`illari deb laqab qo`ygan Zabadiy o`g`illari Yoqub va Yuhanno,-Uunga Butrus deb laqab qo`ygan Simun,Y+Iso doim O`zi bilan birga bo`lish uchun quyidagi o`n ikki shogirdini tayinladi:  Iso ularni voizlik qilishga, kasallarni sog`aytirish va jinlarni quvib chiqarishga yubormoqchi bo`lib, kuch-qudrat egasi qildi.jM Shundan so`ng Iso toqqa chiqib, shogirdlaridan O`zi istaganlarini yoniga chaqirdi. Ular kelgach,_7 Ammo Iso O`zini oshkor qilib qo`ymasliklari uchun ruhlarni qattiq tanbexlab qo`yardi.wg Yomon ruhlar esa Isoni ko`rgan paytda Uning oldiga yiqilib: Sen Xudoning O`g`lisan, deb baqirib yuborishardi.s_ Chunki ko`plar shifo topayotgan edi va hamma dardlilar qo`l tegizish ilinjida Iso tomon yopirilar edilar.a~; Iso odam ko`pligidan siqilib qolmay, deb shogirdlariga qayiq tayyorlab qo`yishni aytdi.K}Quddus va Idumeyadan, O`rdun naryog`idagi yurtlardan, shuningdek, Tir va Sido`n sohillaridan kelgan tumonat xaloyiq Isoning qilayotgan ishlarini eshitib, Uning oldida tirband bo`lib qolgan edi.s|_Iso shogirdlari bilan ko`l tomon jo`nadi. Jalila va Yahudiyadan chiqqan katta bir oloman Unga ergashardi.{yFarziylar esa darrov tashqariga chiqib, Isoni halok qilish chorasini topmoq uchun Hirodchilar bilan til biriktirishdi.z/So`ng xaloyiqdan so`radi: � Dam olish kunida yaxshilik qilish lozimmi yoki yomonlik? Jonni xalos qilish kerakmi, yoki halok? Ular esa indamadi.y'So`ng xaloyiqdan so`radi: Dam olish kunida yaxshilik qilish lozimmi yoki yomonlik? Jonni xalos qilish kerakmi, yoki halok? Ular esa indamadi.guU yerdan o`tayotib, Iso soliq yig`adigan joyda o`tirgan Alfey o`g`li Leviyni ko`rib qoldi. Mening orqamdan yur! dedi unga Iso. Leviy esa o`rnidan turib, Isoning orqasidan ergashdi.hfI Iso yana ko`l bo`yiga chiqdi. Tumonat xaloyiq Uning oldiga to`plandi. Iso ularga ta`lim berdi.Oe Shol shuq ondayoq o`rnidan turib ketdi-yu, to`shagini ko`tarib, hammaning ko`z oldida chiqib ketdi. Barcha hayratga tushdi. Biz hech qachon bunday holni ko`rmagan edik! deb Xudoni olqishlar edilar.Md Senga aytaman, o`rningdan tur, to`shagingni olu, uyingga ket! dedi. c  Lekin Inson O`g`lining yer yuzida gunohlarni kechirish qudrati borligini ham bilib qo`yinglar! U shunday dedi-da, sholga qarab:by Nima osonroq? Sholga: Gunohlaring kechirildi, deb aytishmi, yoki: O`rningdan tur, to`shagingni olib yur, deb aytishmi?a{Iso shu onda ularning mulohazalarini ruhan payqab, ularga dedi: Nega sizlar dillaringizda bunday mulohaza qilyapsizlar?x`iNega U bunday shakkoklik qilyapti? Gunohlarni yolg`iz Xudodan boshqa kim ham kechira oladi? deb o`ylar edilar.B_Bu yerda ba`zi ulamolar o`tirgan edilar. Ular o`zlaricha:V^%Iso ularning ishonchini ko`rib, sholga: Bolam, gunohlaring kechirildi, dedi.]3Xalq ko`pligidan Isoga yaqinlashish imkonini topolmay, ular Iso o`tirgan uyning tOmini teshib tuynuk ochishdi va sholni to`shagi bilan tushirishdi._\7Shu orada to`rt kishi ko`tarib kelayotgan bir shol odamni Uning oldiga olib kelishdi.u[ctezda ko`p haloyiq to`plandiki, hatto eshik oldida ham joy qolmadi. Iso esa halqa Xudoning so`zini aytardi.hZ KBir necha kundan keyin Iso yana Kafarnahum shahriga keldi. Uning uyda ekanligi ma`lum bo`lgach, Y -U kishi chiqiboq, ro`y bergan hodisa haqida hamma yoqqa e`lon qila boshladi. Natijada Iso endi biror shaharga ochiq kirolmaydigan bo`lib qoldi. U shahardan tashqarida, xilvat joylardagina bo`lardi. Shunga qaramay, haloyiq har tomondan Uning oldiga kelar edi.eX E,Menga qara! Hech kimga hech narsa aytma, lekin borib ruhoniyga ko`rin va sog`ayganingni tasdiqlat, bunlan dalolat bo`lishi uchun Muso payg`ambar buyurgan qurbonliklarni keltirib ber, dedi-da, uni darhol jo`natib yubordi.)W O+Iso esa unga jiddiy tanbeh berib:LV *Buni aytar-aytmas, odamning moxovligi arib, pokpokiza bo`lib ketdi.bU ?)Isoning unga rahmi kelib, qo`dini uzatdi va unga tegizib: Istayman, pok bo`l! deb qo`ydi.|T s(Bir moxov Isoga yaqinlashib, Uning oldida tiz cho`kkancha yalindi: Agar istasang, meni moxovlikdan pok qila olasan.S 'Shunday qilib, Iso butun Jalila yurtini kezib chiqib, mahalliy ibodatxonalarda voizlik qilar va jiklarni quvib chiqarar edi.fR G&Iso ularga: bu yerlarda ham voizlik qilayin, chunki Men ana shu maqsad uchun kelganman, dedi.7Q k%Isoni topib: Hamma Seni izlayapti-ku! deyishdi. Ular esa darhol to`rlarini tashlab, Isoning ortidan yurishdi.[= 1Iso ularga: Mening ketimdan yuringlar, Men sizlarni inson ovchilari qilaman, dedi. < Iso Jalila ko`li bo`yidan o`tayotib, ko`lga to`r tashlab o`tirgan Simun va uning ukasi Idrisni ko`rib qoldi. Ular baliqchi edilar.; Vaqt-soati keldi, Xudoning Shohligi yaqinlashib qoldi. Tavba qilinglar, Injilga imon keltiringlar! deb e`lon qilib yurdi.l: SYahyo qamab qo`yilgandan so`ng, Iso Jalilaga qaytdi. U Xudoning Shohligi haqida Xushxabar tarqatdi.9  Iso cho`lda qirq kun bo`lib, shayton tomonidan vasvasaga solindi. U hayvonlar bilan birga yashar, farishtalar esa Unga xizmat qilishardi.78 k Muqaddas Ruh Isoni darhol cho`lga haydab ketdi.]7 5 Osmondan esa: Sen Mening sevikli O`g`limsan, Sendan mamnunman, degan sado eshitildi.s6 a Iso suvdan chiqishi bilanoq osmon ochilib, Muqaddas Ruh kaptarday uchib Isoning boshiga qo`ngani ko`rildi.d5 C O`sha kunlari Iso Jalilaning Nosira shahridan keldi, Yahyo Uni O`rdun daryosiga cho`mdirdi.`4 ;Men sizllarni suvgagina cho`mdirib yuribman, U esa sizlarni Muqaddas Ruhga cho`mdiradi.3 U xalqqa shunday deb e`lon qilardi: Orqamdan mendan ham Qudratlisi kelmoqda. Men engashib Uning choriq iplarini yechishga ham arzimayman.s2 aYahyo tuya junidan kiyim kiyib, beliga teridan kamar bog`lab, chigirtkayu yovvoyi asal bilan ovqatlanardi.D1 Shunda butun Yahudiya yurti bo`ylab yashovchilar va barcha quddusliklar Yahyoning oldiga chiqar, gunohlariga iqror bo`lar va Yahyoning buyrug`i bilan daryoga cho`mib imon keltirar edilar.a0 =Bu oyat xuddi Yahyo payg`ambarga to`g`ri keladi. U cho`lda paydo bo`lib, xalqni imonga chaqira boshladi. Gunohlaringiz kechirilishi uchun tavba-tazarru qilinglar va suvga cho`mib imon keltiringlar, deb e`lon qilardi.l/ SCho`l-biyobonda nido yangramoqda: Xudovand yo`lini tayyorlangiz, ravon oylangiz so`qmoqlarin! deya.. }Isha`yo payg`ambarning kitobida yozilganki: Men Sendan avval elchimni yuborarman, U Sening oldingda yo`l hozirlab yurar.W- +Injil, ya`ni Xudoning O`g`li Iso Masih haqidagi Xushxabar shu bilan boshlanadi.,1Men sizlarga buyurgan hamma narsaga amal qilishni ularga o`rgatinglar. Mana, Men har kuni, dunyoning oxirigacha sizlar bilan birga bo`laman. Omin.+-Shuning uchun borib, barcha xalqlardan shogird orttiringlar. Ularni Ota, O`g`il va Muqaddas Ruh nomi bilan suvga cho`mdirib, imonga kiritinglar.i*KIso ularga yaqinlashib, shunday dedi: Menga osmonda ham, yerda ham butun hokimiyat berilgandir.R)Ular Isoni ko`rib, Unga sajda qildilar. Ba`zilari esa shubhaga bordilar.J( O`n bir shogird Jalilaga, Iso ularga tayin etgan toqqa borishdi.''Soqchilar esa pulni olib, topshiriqni aytilgandek bajardilar. Shunday qilib, bu hangoma to bugungacha yahudiylar orasida ovoza bo`lib keladi.&Agarda bu bo`lib-o`tganlar hokimning qulog`iga yetib borsa, bizlar uni shunga ishontiramiz va sizlarni ko`ngilsizlikdan xalos etamiz.{%o shunday dedilar: Sizlar: Shogirdlari kechasi kelib, biz uxlab yotganimizda Uni o`g`irlab ketishdi, deb aytinglar.R$ Ular oqsoqollar bilan to`planib kengashgach, askarlarga ancha pul berib,#5 Ayollar hali yo`lda borishar ekan, soqchilar bo`linmasidan bir nechasi shaharga kirib, sodir bo`lgan barcha hodisotni oliy ruhoniylarga bildirdilar." Shunda Iso ularga: Qo`rqmanglar! Borib birodarlarimga Jalilaga borishlarini, Meni o`sha yerda ko`rishlarini xabar beringlar, - dedi.]!3 Shogirdlarga bu xabarni yetkazaylik, deb ular yo`lda ketayotganlarida, birdaniga Isoning O`zi ularning qarshisidan chiqib: Salom! - dedi. Ular esa ro`baro` kelib, oyoqlariga yopishgancha Unga topina boshladilar. Ayollar qabrdan shosha-pisha chiqib, katta sevinch va qo`rquv ila yugura-yugura Isoning shogirdlariga xabar bergani ketishdi.(IEndi tezroq borib, Uning shogirdlariga: Iso tirildi. U sizdan oldin Jalilaga ketyapti, Uni o`sha yerda ko`rasizlar, - deb aytinglar. Sizlarga buni men aytdim.oWU bu yerda yo`q. O`zi aytganidek, qayta tirilib ketdi. Kelinglar, Rabbingiz yotgan joyini ko`ringlar.taFarishta so`zini ayollarga qaratib: Sizlar qo`rqmang! Xochga mixlangan Isoni izlayotganlaringizni bilaman.I Soqchilar bo`lsa, qo`rquvdan titrab, joni chiqqanday bo`lishdi.EUning ko`rinishi yashinday, kiyimlari esa qorday oppoq edi."=Shunda to`satdan shiddatli zilzila bo`ldi. Xudovandning bir farishtasi osmondan tushdi va qabrga borib toshni ag`darib yubordi-da, uning ustiga o`tirdi. yDam olish kunining ertasiga, yakshanba kuni tongotarda magdalalik Maryam bilan boshqa Maryam qabrni ko`rgani borishdi.a;BUlar esa soqchilar bilan borib, qabr toshiga muhr bosib, qabrni qorovullay boshladilar.APilat ularga: Mana, soqchilar bo`linmasi o`zlaringizning ixtiyoringizda. Borib, bilganingizdek qabrni qorovullanglar, - dedi.gG@Shuning uchun uch kungacha qabrni qorovullashni buyursangiz, toki Uning shogirdlari kechasi kelib Uni o`g`irlab ketishmasin va xalqqa: U qayta tirildi, - deb aytishmasin. Yo`qsa, oxirgi aldov birinchisidan battar bo`ladi.|q?Taqsir! - deyishdi, - o`sha aldamchi hali tirikligida: Uch kundan keyin qayta tirilaman, - degani esimizga tushdi.fE>Tayyorgarlik kunining ertasiga oliy ruhoniylar va farziylar Pilatning huzuriga to`planishib:dA=Magdalalik Maryam bilan boshqa Maryam esa shu yerda, qabrning ro`parasida o`tirgan edilar. >Q==<<6;k::I99+88776j55w44332221N00=//n..-},,Y++;**)r)+((n''I&&W&%l$$D##&""J! q@x!QZoZ WPuFr n 3 W k3V 1 Quddusga yaqinlashib, Zaytun tog`i etagidagi Baytfagiya va Baytaniya qishloqlariga kelganlarida, Iso shogirdlaridan ikkitasini jo`nata turib dedi: U 4Iso unga: Bor, ishonching seni qutqardi, dedi. O`sha zahoti ko`rning ko`zlari ochilib ketdi. U Isoning ortidan ergashib yo`l yurdi.bT= 3Iso undan so`radi: Sen Mendan nima nima istaysan? Ustozim, ko`zlarim ko`rsin! dedi ko`r.US# 2Ko`r to`nini yechib tashlab, o`rnidan turib ketdi-da, Isoning yoniga keldi.R 1Iso to`xtadi va u odamni yoniga chaqirtirdi. Ko`rni chaqirgani borganlar unga: Qo`rqma, o`rningdan tur, U seni chaqiryapti, deyishdi. Q 0Ko`p odamlar esa uni koyib, jim bo`lishga majbur qilishdi. Lekin u: Ey Dovud O`g`li, menga rahm qil! deb yana qattiqroq hayqirdi.pPY /U nosiralik Iso o`tib ketayotganini eshitib: Ey Dovud O`g`li Iso, menga rahm qil! deb baqira boshladi.bO= .Ular Yerixo shahriga keldilar. Shahardan yana chiqib ketayotganlarida, Isoga O`z shogirdlari hamda bir talay xaloyiq ergashib borayotgan edi. Yo`l chekkasida Timeyning o`g`li ko`r Bartimey sadaqa so`rab o`tirgan edi.N- -Chunki Inson O`g`li ham O`ziga xizmat qildirish uchun emas, balki O`zi xizmat qilish va O`z jonini fido qilib, ko`plarni qutqarish uchun kelgan.KM ,Orangizda kim birinchi bo`lishni istasa, hammangizga qul bo`lsin.~Lu +Ammo sizlarning orangizda bunday bo`lmasin. Aksincha, oragizda kim katta bo`lishni istasa sizlarga xizmatda bo`lsin.4Ka *Iso esa ularni yoniga chaqirib, dedi Bilasizlarki, xalqlarning hokimlari hisoblanganlar hokimlik qilishdan qolishmaydilar, katta amaldorlar elga o`z hukmini o`tkazadilar.ZJ- )Qolgan o`nala shogird buni eshitib, Yoqub bilan Yuhannodan achchiqlana ketishdi.I (Ammo Mening o`ng va chap tomonimda o`tirishna ruxsat berish Mening ixtiyorimda emas. Bu o`rin kimlarga atalgan bo`lsa ularniki bo`ladi.-HS 'Ular: Chidayolamiz, deb javob berishdi. Iso ularga dedi: Sizlar-ku Men ichadigan zaqqum kosani ichib, botadigan qayg`u-alamlarimga o`zingiz ham duchor bo`lasizlar.2G] &Iso ularga: Sizlar nima so`rayotganingizni bilmaysizlar. Men ichadigan zaqqum kosani siz icha olasizlarmi? Men botadigan qayg`u-alamlarga botib chidayolasizlarmi? dedi.F1 %Ular: Sen ulug`vor dargohingda bo`lganingda, birimiz Sening o`ng tomoningda, boshqamiz esa chap tomoningda o`ririshimizga ruxsat bergin, deyishdi.?Ey $Sizlar uchun nima qilishimni istaysizlar? so`radi Iso.D7 #Zabadiy o`g`illari Yoqub bilan Yuhanno Isoning oldiga kelib: Ustoz, bilzning bir tilagimiz bor, uni biz uchun bajo keltirishingni istaymiz, deyishdi.C "Ular Uni haqorat qiladilar, qamchilaydilar, yuziga tupuradilar va Uni o`ldiradilar. Lekin uch kundan so`ng U qayta tiriladi.6Be !Mana, biz endi Quddusga kirib boryapmiz. U yerda Inson O`g`li oliy ruhoniylar va ulamolar qo`liga tutib beriladi. Ular Uni o`limga mahkum qilib, majusiylarga topshiradilar.zAm Quddusga qarab yo`l bosar edilar. Iso oldinda ketayotgan edi Shogirdlari hayron edi, boshqalar esa qo`rqib-qo`rqib ergashayotgan edilar. Iso o`n ikki shogirdini yoniga chaqirib, yana O`zi bilan nima yuz berishi to`g`risida so`zlay boshladi:M@ Lekin ko`p birinchilar oxirgi va oxirgilar esa birinchi bo`ladilar.\?1 u hozir, bu dunyodayoq duchor bo`layotgan quvg`inlar orasida yuz hissa ortiq uy-joylar, aka-ukalar, opa-singillar, ota-onalar, bolalar va erlarga ega bo`ladi, kelajak dunyoda esa abadiy hayotga sazovor bo`ladi.(>I Iso bunga javoban dedi: Sizlarga rostini aytsam, kim Men va Injil uchun uy-joy, aka-uka, opa-singil, ota-ona, xotin-bolalarini yoki yer-mulkini tashlab ketsa,k=O Butrus so`z olib Isoga: Mana, biz hamma narsani qoldirib, Sening orqangdan ergashib keldik, dedi.u<c Iso ularga ko`zini tikib: Odamlarga bu imkonsiz, lekin Xudoga emas. Chunki Xudo hamma imkonga egadir, dedi.l;Q Shogirdlar haddan tashqari ajablanib o`zlaricha: Unday bo`lsa, kim najot topa olarkan? - deyishdi.b:= Boy odamning Xudo Shohligiga kirishidan ko`ra, tuyaning igna teshigidan o`tishi osondir..9U Shogirdlar bu so`zlarni eshitib, aqllari shoshdi. Iso esa qayta boshdan so`z oldi: Bolalar, boylikka umid bog`laganlar Xudo Shohligiga kirishga qanchalik qiynaladi!z8m Iso atrofga ko`z yugurtirib shogirdlariga dedi: Pul-dunyosi borlarning Xudo Shohligiga kirishlari naqadar qiyin!m7S Bu so`zlardan boyning ta`bi xira bo`ldi, chunki uning mol-mulki ko`p edi. U qayg`urib qaytib ketdi.r6] Iso unga qaradi va yaxshi ko`rib qoldi. Senga bir narsa yetishmaydi, dedi unga. Bor, nimaga ega bo`lsang, hammasini sotib, pulini kambag`allarga bo`lib ber. Shundagina osmonda xazinang bo`ladi. Keyin kel, [xochni olib] orqamdan yur.r5] U kishi Isoga javob qaytarib: Ustozim! Bularning hammasiga yoshligimdan buyon rioya qilib kelaman, dedi.4' Sen ilohiy amrlarni bilasan: Zino qilma. Odam o`ldirma. O`g`rilik qilma. Soxta guvohlik berma. Birovning haqini yema. Ota-onangni hurmat qil.i3K Iso unga dedi: Nega Meni valine`mat deysan? Birgina Xudodan boshqa hech kim valine`mat emas-ku.02Y Iso yo`lga chiqayotganida, kimdir yugurib kelib, Uning oldida tiz cho`kdi-da: Valine`mat Ustozim! Abadiy hayot nasib bo`lmog`i uchun nima qilishim kerak? deb so`radi.L1 Keyin bolalarni quchoqlab, ularning peshanalarini silab duo qildi.j0M Sizlarga chinini aytayin: kim Xudoning Shohligini bola kabi qabul qilmasa, unga hech kirolmaydi.$/A Iso buni ko`rganda, g`azablanib dedi: Bolalarga yo`l qo`yinglar, Mening oldimga kelishiga to`sqinlik qilmanglar! Mana, Xudoning Shohligi bundaylarnikidir.. Ularning peshanasiga qo`lini qo`ysin, deb Isoning oldiga bolalarni keltirishardi. Shogirdlar esa yetaklab keluvchilarni koyib qo`yishdi.R- Xotin ham agar o`z eridan ajralib boshqasiga tegsa, zino qilgan bo`ladi.r,] U ularga dedi: Kim o`z xotini bilan ajralib boshqasiga uylansa, u xotiniga nisbatan zino qilgan bo`ladi.I+  Uyga kelgandarida, shogirdlar yana shu haqda Isodan so`radilar.3*a Xudo birga qo`shganini bandasi ajratmasin.})s o`z xotiniga yopishib qoladi va ikkovi bir tan bo`ladi. Bunga ko`ra, ular endi ikki emas,balki bir tan hisoblanadi.M( Tavrotda yozilishicha: Shuning uchun er kishi ota-onasini qoldirib,T'! Aslida Xudo dunyoni yaratishidanoq odamlarni erkak va xotin qilib yaratdi.h&I Iso ularga javob berib dedi: Bag`ri toshligingiz uchun Muso sizlarga bu amrni yozib qoldirgan.Z%- Muso erkak taloq xatini yozib xotinidan ajralishiga ijozat bergan edi, deyishdi.L$ Iso bunga javoban: Muso sizlarga nimani buyurgan edi? deb so`radi.#{ Ba`zi farziylar Uni sinab ko`rmoq niyatida yaqinlashib: Er o`z xotinidan ajralishiga ijozat beriladimi? deb so`radilar.9" m Iso u yerdan ketib, Yahudiya o`lkasiga va O`rdun daryosining naryog`iga keldi. Uning atrofiga yana ko`p xalq yig`ildi, U O`z odati bo`yicha odamlarga yana ta`lim bera boshladi.!1 2Tuz yaxshi narsa. Lekin tuz o`z sho`rligini yo`qotsa, uni yana nima bilan sho`r qilasizlar? Gapingiz tuzli bo`lsin, o`zaro tinch-totuv yashanglar.F  1Hamma ham o`tda poklanadi, har bir qurbonlik tuzga bulanadi.;q 0Do`zaxilarning qurti bam o`lmas, o`ti ham so`nmas.0Y /Agar ko`zing seni yo`ldan ozdirsa, uni o`yib tashla. Ikki ko`zing bilan o`tli do`zaxga tashlangandan ko`ra, bir ko`z bilan Xudoning Shohligiga kirganing yaxshiroqdir.=u .[Do`zaxilarning qurti ham o`lmas, o`ti ham so`nmas.]7g -Agar oyog`ing seni yo`ldan ozdirsa, uni chopib tashda. Ikki oyog`ing bilan so`nmas do`zax o`tiga tashlangandan ko`ra, cho`loq bo`lib abadiy hayotga erishganing yaxshiroqdir.=u ,[Do`zaxilarning qurti ham o`lmas, o`ti ham so`nmas.]5c +Agar qo`ling seni yo`ldan ozdirsa, uni chopib tashla. Ikki qo`ling bilan so`nmas do`zax o`tiga yo`liqqaningdan ko`ra, mayib bo`lib abadiy hayotga erishganing yaxshiroqdir.&E *Kim Menga ishongan shu kichiklardan birontasini yo`ldan ozdirsa, uning bo`yniga bir tegirmon tashini osib dengizga tashlanishi u uchun yaxshiroq bo`lar edi.#? )Kim sizga Mening nomim uchun, Masih ummati bo`lganingiz uchun bir piyola suvgina ichirsa ham, sizlarga chindan aytamanki, u o`z mukofotidan quruq qolmas.2_ (Kim sizga qarshi bo`lmasa, u siz tomonda.zm 'Iso shunday dedi: Man qilmang! Chunki Mening nomim bilan mo``jiza yaratgan hech kim darrov Men yomonlay olmaydi.3 &Yuhanno Isoga: Ustoz! Sening nOming bilan jin quvib chiqarayotgan bir odamni ko`rib qoldik, U biz bilan yurmayapti, deb unga buni man qildik, dedi.0Y %Kim shunday bolalardan birini Mening nomimdan qabul qilsa, u Meni qabul qilgan bo`ladi. Kim Meni qabul qilsa, u Meni emas, balki Meni Yuborganni qabul qilgan bo`ladi.q[ $So`ngra bir bolani olib, uni o`rtalarida turg`izib qo`ydi va bolani quchoqlagancha, shogirdlariga dedi:' #Iso o`tirib, o`n ikki shogirdini yoniga chaqirdi: Kim birinchi bo`lishni istasa, hammaning oxirida tursin va hammaga xizmatkor bo`lsin, dedi.M "Ular indamadilar, yo`lda ular kim eng katta deb bahslashgan edilar.   !Iso Kafarnahum shahriga keldi. Uyda bo`lganida, shogirdlardan so`radi: Yo`lda ketayotganingizda nimalar haqida bahslashdinglar?b= Shogirdlar esa bu so`zlarni tushunmasalar-da, ammo Undan so`rashga ham botina olmadilar.(I U shogirdlariga ta`lim berib, shunday dedi: Inson O`g`li odamlar qo`diga tutib beriladi. Uni o`ldirishadi, o`ldirishgandan uch kun keyin esa U qayta tiriladi.v e Ular u yerdan jo`nab, Jalila yurti orqali yurib o`tdilar. Iso esa buni hech kim bilib qolishini istamas edi.H   Bu toifa jinlarni ibodatdan boshqa yo`l bilan quvib bo`lmaydi.o W Iso uyga kirdi.U yolg`iz ekan, shogirdlari Undan: Nega biz jinni quvib chiqarolmadik? deb so`radilar.D  Lekin Iso uni qo`lidan ushlab ko`tardi, bola oyoqqa turdi.& E Shunda ruh qattiq qichqirib yubordi-da, bolani shiddat bilan qaltiratib undan chiqib ketdi. Bola o`likday bo`lib qalganidan, ko`plar uni o`ldi deb aytishdi.!; Xalq yugurishib yig`ilayotganini ko`rgan Iso yovuz ruhga do`q qilib: Ey soqov va kar ruh, Men senga buyuraman: boladan chiq va qaytib unga kirma! dedi.wg Shu on bolaning otasi ko`z yoshi bilan hayqirib: E`tiqod qilaman, Rabbiy! E`tiqodsizligimdan qutqargin! dedi.   Iso unga: Qo`limdan kelsami? To`g`risi, sen bir oz bo`lsa ham ishona olsang edi! E`tiqodli kishi hamma imkonga ega bo`ladi dedi.  Ruh uni halok qilmoqchi bo`lib ko`p martaba olovga, suvga tashladi. Agar qo`lingdan kelsa, bizlarga rahm qil, yordam bergin, dedi.oW Iso uning otasiga qarab: U bu ahvolga tushganiga necha vaqt bo`ldi? deb so`radi. Bolaligidan shunaqa..U Bolani Isoning oldiga keltirishdi. Yovuz ruh Isoni ko`rishi bilanoq, bolani qaltiratib tashladi. Bola yerga yiqildi-yu, og`zidan ko`pik oqizgancha ag`nab yotaverdi. Iso bunga javoban: Ey imonsiz avlod! Qachongacha sizlar bilan bo`laman? Qachongacha sizlarga chidayman Oldimga keltiringlar bolani! dedi.X) Yovuz ruh uni qayerda tutib olsa, yerga yiqitib sudraydi. Uning og`zidan ko`pik chiqadi, tishlarini g`ichirlatib qotib qoladi. Sening shogirdlaringga ruhni quvib chiqaringlar dedim, lekin ular eplasholmadi.{o Xaloyiq orasidan kimdir javob berdi: Ustoz! Men Sening oldingga o`g`limni olib keldim, mana uni tilsiz ruh urgan.Y+ Iso ulamolardan: Ular bilan nimalar to`g`risida bahslashyapsizlar? deb so`radi.p~Y Xaloyiq Isoni ko`rishi bilanoq hammasi ajablanib ketishdi. Uning oldiga yugurib borib, salom berishdi. }  Iso qolgan shogirdlari yoniga qaytib kelgach, ularning atrofida ko`p xaloyiqni va ular bilan bahslashayotgan ulamolarni ko`rdi.|y Biroq Men sizlarga shuni aytaman: Ilyos allaqachon keldi va u haqida yozilganidek, u bilan o`z bilganlaricha qildilar.I{  Iso ularga javoban dedi: To`g`ri, avvalo Ilyos payg`ambar kelib, hamma narsani yo`lga qo`yadi. Xo`sh, qanlay qilib Inson O`g`li ko`p azob chekishi va xo`rlanishi kerak, degan oyatlar ham bor?kzO Isodan so`radilar: Nega ulamolar, qiyomatdan oldin Ilyos payg`ambar kelishi kerak, deb aytadilar?lyQ Ular esa bu so`zni diliga tugib olib, o`lib tirilish o`zi nima ekan, deb o`zaro fikrlashar edilar. x  Tog`dan tushayotganlarida Iso ularga: Inson O`g`li o`lib tirilmagunicha, bu ko`rganlaringni hech kimga aytmanglar, deb buyurdi.iwK Birdaniga shogirdlar atroflariga qarab, yolg`iz Isodan boshqa hech kimni yonlarida ko`rishmadi.v! Shu paytda bir bulut paydo bo`lib, ularga soya soldi. Bulut ichidan: Bu Mening sevikli O`g`limdir, Unga quloq solinglar! degan sado keldi.Ku Lekin u nima deyishini bilmas edi, ularni juda vahima bosgan edi.t1 Shunda Butrus Isoga: Ustoz! Bizlar uchun bu yerda bo`lish juda yoqyapti. Uchta chayla yasaylik, birisi Senga, birisi Musoga, birisi Ilyosga, dedi.rs] To`satdan shogirdlarga Ilyos bilan Muso payg`ambarlar ko`rindi. Ular Iso bilan suhbatlashayotgan edilar.{ro Uning kiyimlari yarqirab, qorday oppoq tusga kirdiki, yer yuzida hech bir kir yuvuvchi bunday oqartira olmas edi.'qG Oradan olti kun o`tgach, Iso Butrus, Yoqub va Yuhannoni alohida baland bir toqqa olib chiqdi. U yerda, ularning ko`zi oldida Isoning qiyofasi o`zgarib ketdi.%p E Iso ularga dedi: Sizlarga chinini aytayin, bu yerda turganlardan ba`zilari borki, ular Xudo Shohlig qudrat bilan kelishini ko`rmaguncha, o`lim ko`rmaydilar.@oy&Kimki bu vafosizu gunohkor nasl orasida Mendan va Mening so`zlarimdan uyalar ekan, Inson O`g`li ham muqaddas farishtalar bilan birga Otasining ulug`vorligida kelganda, undan uyaladi.=nu%Inson o`z joni evaziga qanday to`lov topib berarkan?fmE$Agar inson butun dunyoni egallab olsa-yu, o`z joniga zarar keltirsa, bundan unga nima fayda?olW#Kim jonini ayamoqchi bo`lsa, jonini yo`qotadi. Kim Men va Injil uchun jonini bersa, jonini qutqaradi.(kI"Shundan so`ng Iso xalq bilan shogirdlarini oldiga chaqirib dedi: Kimda-kim Menga ergashishni istasa, o`zidan kechsin va o`z xochini ko`tarib, orqamdan yursin.'jG!Lekin Iso o`girilib shogirdlarini ko`rdi-da, Butrusga ta`na qildi: Yo`qol ko`zimdan, shayton! Sen Xudoning ishlarini emas, inson ishlarini o`ylayapsan, dedi.tia Bu haqda ochiqdan-ochiq gapirar edi. Shunda Butrus Isoni chetga tortib, fikridan aynitishga harakat qildi.GhInson O`g`li ko`p azob chekishi, oqsoqollar, oliy ruhoniylar va ulamolar tomonidan rad qilinib, o`ldirilishi, uchinchi kuni esa qayta tirilishi kerak, deb Iso shogirdlariga uqtira boshladi.bg=Bundan so`ng Iso, Men haqimda hech kimga gapirmanglar, deb shogirdlariga qat`iy buyurdi.tfaIso ulardan so`radi: Sizlar-chi, Meni kim deb hisoblaysizlar? Butrus Unga javob berib: Sen Masihsan, dedi.e1Shogirdlar dedi: Ba`zilari Yahyo payg`ambar deb, boshqalari Ilyos payg`ambar deb, yana birlari esa o`tgan payg`ambarlardan biri deb hisoblaydilar.d/Iso O'z shogirdlari bilan Filip Kesariyasiga mansub qishloqlarga ketdi. Yo`lda U shogirdlaridan: Odamlar Meni kim deb hisoblaydilar? deb so`radi.]c3Iso uni uyiga jo`natarkan: Qishloqqa kirma,[qishloqda hech kimga buni aytma,] dedi.4baShundan keyin Iso qo`llarini yana ko`rning ko`zlaringa tegizib, unga bir qarashni buyurdi. U ko`zlarini ochib qarasa, sog`ayib qolgan, hamma narsani aniq ko`rayotgan edi.taaKo`r boshini ko`tarib: Odamlarni ko`ryapman, lekin ular menga yurayotgan daraxtlarday tuyulmoqdalar, dedi.(`IIso ko`rning qo`lidan ushlab, qishloq tashqarisiga olib chiqdi. Ko`zlariga tupurib, qo`llarini uning boshiga qo`ydi-da: Biron narsa ko`ryapsanmi? deb so`radi.q_[Iso Baytsayda kishlog`iga keldi. Uning oldiga bir ko`rni olibo kelib, unga qo`l tegizishilni so`rashdi.4^cHali ham anglamadinglarmi? dedi ularga Iso. ]Men yettita nonni sindirib, to`rt ming kishiga bo`lib berganimda, burdalaridan necha savat terib oldinglar? Yetti savat, deyishdi.\+Men beshta nonni sindirib, besh ming kishiga bo`lib berganimda, sizlar non burdalaridan necha savat terib oldinglar? O`n ikki savat, dedi ular.m[SNahotki ko`zlaringiz bo`lib, ko`rmaysizlar, quloqlaringiz bo`lib, eshitmaysizlar? Esingizda yo`qmi?|ZqIso buni bilib qolib, ularga dedi: Nega sizlar, nonimiz yo`q, deb qayg`urayapsizlar? Hali ham yuragingiz so`qirmi?YY+Ular o`zlaricha: Buni non olmaganimiz uchun aytdi, chog`i, deb fikr yuritishdi. X Shu orada Iso shogirdlarini ogohlantirib: Menga qaranglar, farziylarning va Hirodning xamirturushidan ehtiyot bo`linglar! dedi.kWOShogirdlar o`zlari bilan non olishni unutibdilar. Qayiqda bittagina nondan boshqa narsa yo`q edi.`V9 Shunday dedi-yu, ularni qoldirib, yana qayiqqa tushdi va narigi qirg`oqqa suzib o`tdi.U Lekin Iso chuqur xo`rsindi: Nega bu avlod dalilni talab qilyapti? Sizlarga aytib qo`yay, bu avlodga hech qanday dalil ko`rsatilmaydi! T Farziylar Isoning oldiga borib, U bilan bahslasha boshladilar. Uni sinab ko`rish maqsadida ko`kdan dalil ko`rsatishini so`radilar.SS va tezda shogirdlari bilan qayiqqa tushib, Dalmanuta yurtiga suzib o`tdi.LR U yerda to`rt mingga yaqin odam bor edi. Iso xaloyiqqa javob berdiSQXalq yeb to`ydi. Ortib qolgan burdalarni terishganda, yetti savat chiqdi.ZP-Ularda bir oz baliq ham bor edi. Iso duo o`qib, bularni ham tarqatishni buyurdi.7OgShundan keyin Iso xalqqa yerga o`tirishni buyurdi. Yettita nonni olib, shukrona duosini o`qib sindirdi va tarqatish uchun shogirdlariga berdi. Shogirdlar xalqqa tarqatishdi.HN Qancha nonlaringiz bor? so`radi Iso. Yettita, dedi shogirdlar.oMWShogirdlari bunga javoban: Ularni to`ydirish uchun bu sahroda kim qayerdan non topa olardi? deyishdi.L}Agar ularni uylariga ovqat bermay jo`natib yuborsam, yo`lda holdan toyadilar, chunki ba`zilari olis yerlardan kelishgan.hKIXalqqa achinyapman. Uch kundan beri Mening oldimda turishibdi va yeydigan hech narsalari yo`q. J O`sha kunlarda yana ko`pdan-ko`p odam yig`ilgan edi. Yeyish uchun hech narsalari qolmaganda, Iso shogirdlarini yoniga chaqirib dedi: I %Ular haddan tashqari tong qolib: U hamma narsani yaxshi qiladi, karlarni eshitadigan, soqovlarni gapiradigan qiladi, deyishardi.H$Iso u yerdagilarga, buni hech kimga aytmanglar, deb buyurdi. Biroq U odamlarga qancha man etsa, ular yanada ko`proq oshkor etishardi.XG)#Shu onda u odamning quloqlari ochilib, tilga kirdi, ravongina gapira boshladi.nFU"Keyin osmonga qarab, chuqur xo`rsindi-da, unga: Effatah! dedi. Bu so`zning tarjimasi Ochil!demakdir.E!Iso u odamni xaloyiq orasidan olib chiqib bir chetga tortdi-da, barmoqlarini uning quloqlariga tiqib qo`ydi va tupurib tiliga tegizdi.SD Isoning oldiga bir kar-soqovni keltirib, unga qo`l tegizishini so`rashdi.lCQIso Tir va Sido`n chegarasidan jo`nab, O`nkent viloyatidan o`tib, yana Jalila qo`li bo`yiga keldi.ZB-Ayol borib uyiga kelganda, qizini jindan qutulib, to`shakda yotgan holda ko`rdi.PAIso unga: Bor, mana shu gaping uchun qizingdan jin chiqib ketdi, dedi.@}Ayol: Xuddi shunday, Hazrat, lekin itlar ham bolalar dasturxonidan to`kilgan ushoqlarni terib yeydi-ku, deb javob berdi.j?MBiroq Iso unga: Avval bolalar to`ysin, bolalardan nonni olib itlarga tashlash yaxshi emas, dedi. > Bu ayol Suriyaning Finikiya muzofotida tug`ilgan bo`lib, yahudiy emas edi. Qizidan jinni quvib chiqarishni Isodan iltimos qildi.o=WQizalog`ini yovuz ruh chalgan bir ayol Iso haqida eshitib qoldi-da, tez kelib Uning oyog`iga yiqildi.<!Iso u yerdan chiqib, Tir va Sido`n taraflariga keldi. Bir uyga kirdi va buni hech kim bilib qolishini istamas edi, lekin yashirina olmadi.U;#Ana shu yomonliklarning hammasi insonning ichidan chiqib, uni harom qiladi.|:qo`g`rilik, tamagirlik, badniyatlik, makkorlik, nafsga berilganlik, g`ayirlik, kufr, manmanlik va nodonlik chiqadi.S9Chunki ichdan, ya`ni inson qalbidan yomon fikrlar, fahshu zino, qotillik,J8 U yana dedi: Insonning ichidan chiqadigan narsalar harom qiladi.7Bu narsalar insonning qalbiga emas, qorniga kiradi va kerak joydan chiqib ketadi. Shu bilan Iso har qanday oziq-ovqatlarni halolladi.6+U ularga dedi: Sizlar ham shunchalik befahmmisizlar? Sirtdan insonning ichiga kiradigan hech narsa uni harom qila olmasligini anglamaysizdarmi?c5?Iso xaloyiq orasidan chiqib uyga kirdi, shogirdlari Undan boyagi masal haqida so`radilar.44c[Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin!]3Sirtdan inson ichiga kiradigan hech narsa insonni harom qila olmaydi. Aksincha, inson ichidan chiqadigan narsa insonni harom qiladi.h2IKeyin Iso butun xalqni yoniga chaqirib, dedi: Hammalaringiz Menga quloq solib, miyaga joylang!1- Shu bilan siz o`zlaringiz o`rnatgan urf-odatlaringizni deb Xudoning kalOmini bekor qilasizlar. Va shunga o`xshash yana ko`p ishlarni qilasizlar.L0 u ota yoki onasiga biron yaxshilik qilmasa ham bo`ladi, deysizlar.q/[ Ammo sizlar: Agar kim ota yoki onasiga: Mening senga yordamim qurbon, ya`ni Xudoga bag`ishlangan, desa,q.[ Muso payg`ambar aytgan edi: Ota-onangni hurmat qil, va Ota- onasini haqorat qilgan mutlaqo o`ldirilsin.}-s Yana ularga dedi: Siz o`z urf-odatlaringizni deb Xudoning amrlarini bir chetga yig`ishiirib qo`yishni boplaysiz-da!*,M[Sizlar-ku qozon-tovoq chayish bilan bog`liq va boshqa yana ko`p udumlarga rioya qilib,] Xudoning amrini tashlaysiz-u, insonlar urf-odatini esa pesh qilasizlar.M+Ular Menga behudaga o`qir sanolar, Insonlar amru ta`limin farz deb.Y*+Iso ularga shunday javob berdi: Isha`yo payg`ambarning karomati siz ikkiyuzlamachilarga juda to`g`ri keladi, mana uning kitobida Xudo nima degan: Bu xalq Meni hurmatlar tilida, Lekin dili esa Mendan uzoqdur.;)oShunday qilib, farziylar va ulamolar Isodan: Sening shogirdlaring nega ota-bobolar urf-odatini saqlamaydilar? Nima uchun yuvilmagan qo`llari bilan non yeyishadi? deb so`radilar.(3Bozordan qaytganlarida ham yuvinmay ovqat yemaydilar. Shuningdek, kosa, tovoq qozon, kursi yuvish bilan bog`liq ko`pgina udumlarga rioya qiladilar. ' Sababki, farziylar va umuman yahudiylar ota-bobolarining urf-odatini saqlab, qo`llarini yaxshilab yuvmay hech ovqat yemaydilar.&yUlar Iso shogirdlarining ba`zilari harom, ya`ni yuvilmagan qo`llari bilan non yeyayotganlarini ko`rib, ta`na qildilar.R% Farziylar va Quddusdan kelgan ayrim ulamolar Isoning yoniga to`plandilar.g$G8Iso qayerga bormasin qishloqlargami, shaharlargami, ovullargami odamlar kasallarni ochiq maydonlarga qo`yar, aqalli kiyimining bir chekkasiga tegish uchun Undan iltimos qilishardi. Unga qo`l tegizganlar esa shifo topardi.;#o7Tezda butun o`sha yurtga xabar yelib bordi. Isoning qayerdaligini eshitganlar esa o`z kasallarini to`shakda ko`tarib borib, Isoni qidirib topguncha yurtni aylanadigan bo`lishdi.="u6Qayiqdan chiqishlari bilanoq xalq Isoni tanib qoldi.F!5Ko`ldan suzibo`tib, Genisaret qirg`og`iga kelib to`xtadilar.Z -4Ular non bilan bo`lgan mo``jizadan ham ibrat olmagan edilar, aqllari yetmas edi.3Iso shogirdlari yoniga, qayiqqa tushishi bilan shamol tindi. Shogirdlar haddan tashqari taajjublanib, lol bo`lib qolishdi.2Hammasi ham Uni ko`rib, yuraklari orqasiga tortib ketdi. Ammo Iso o`sha zahoti gapga kirib: Dadil bo`linglar! Bu Men, qo`rqmanglar! dedi.mS1Shogirdlar esa ko`l yuzida yurgan Isoni ko`rib, allaqanday sharpa deb o`ylab, qichqirib yuborishdi.D0Shamol shogirdlarga qarshi esar edi. Iso ular qayiqni xaydashga qiynalayotganini ko`rdi. Subhidam chog`i Iso ko`l ustida yurgancha shogirdlari tomon keldi-da, yonlaridan o`tguday bo`ldi.Z-/Kech kirgach, qayiq ko`lning o`rtasida edi. Iso esa yolg`iz O`zi quruqlikda edi.S.Xalqni jo`natib yuborganidan keyin, Iso ibodat qilish uchun toqqa chiqdi.(I-Iso vaqt o`tkazmay, shogirdlarini qayiqqa tushirib, narigi tomondagi Baytsayda shahriga o`tishga majbur qildi. Ungacha O`zi odamlarga ruxsat beradigan bo`ldi.2_,Non yeganlar besh mingta yaqin erkak edi.dA+So`ng ortib qolgan non burdalari va baliqlarni terib olishdi, to`la o`n ikki savat chiqdi.'I*Ularning hammalari yeb to`ydi.J )Iso beshta non bilan ikkita baliqni oldi va osmonga qarab shukrona duosini o`qidi. Nonlarni sindirib, xaloyiqqa tarqatish uchun shogirdlariga berdi. Ikkita baliqni ham hammaga taqsimlab berdi.@{(Xalq yuztadan va elliktadan to`da-to`da bo`lib o`tirdi.\1'Iso xaloyiqni to`p-to`p qilib yashil o`t usiida o`tkazishni shogirdlariga buyurdi.~u&Iso dedi: Qancha nonlaringiz bor? Borib ko`ringlar. Ular bilib kelgach: Beshta non, ikkita baliq bor ekan, deyishdi."=%Iso ularga javoban: Sizlar ularga ovqat beringlar! dedi. Nahotki biz ikki yuz kumush tangaga non sotib olib kelib, xalqqa yedirsak? deb so`rashdi Undan.  $Xalqni qo`yib yubor, atrofdagi qishloq va ovullarga borib o`zlariga non sotib olishsin, yeydigan hech narsallari yo`q, deyishdi.ve#Ancha vaqt o`tgandan so`ng, shogirdlar Isoning yoniga kelib: Bu yer yovon ekan, endi vaqt kech bo`lib qoldi.5"Iso qayiqdan chiqqanda, shuncha haloyiqni ko`rib, ularga achindi. Chunki ular cho`ponsiz qo`ylarga o`xshardi. Iso ularga ko`p narsalarni o`rgatardi.R !Lekin xalq ularning ketayotganini ko`rdi, ko`pchilik tanib qoldi. Shunda hamma shaharlardan piyoda yo`lga tushishdi, Iso bilan shogirdlari borayotgan joyga yugurib borib, ulardan oldin yetib kelishdi.U # Iso bilan shogirdlari alohida qayiqqa tushib, xilvat joyga jo`nab ketishdi.5 cIso ularga: Kelinglar, bir o`zimiz biron xilvat joyga boraylik, bir oz dam olinglar, dedi. Chunki kelib-ketuvchilar ko`pligidan ularning ovqat yeyishga ham vaqti yo`q edi. Havoriylar Isoning huzuriga to`planib, qanday ishlar qilishgnini, halqqa nimalar o`rgatishgnini birma-bir aytib berdilar.p YYahyoning shogirdlari yuz bergan hodisani eshitib, uning jasadini olgani borishdi va uni dafn etishdi.Jallod zindonga borib, Yahyoning boshini tanidan judo qildi va laganga solib, qizga olib berdi: qiz esa onasiga topshirdi.PU shu ondayoq jallodni yuborib, Yahyoning boshini keliirishni buyurdi.Podshoh juda xafa bo`ldi. Lekin qasam ichganligi tufayli va mehmonlar xotiri uchun qizining iltimosini rad etishni istamadi. Qiz shu onda podshoh huzuriga yugurib borib: Menga hoziroq laganda Yahyo payg`ambarning boshini olib berishingizni so`rayman, dedi.eCQiz chiqib onasidan so`radi: Nimani so`ray? Yahyo payg`ambarning boshini so`ra! dedi onasi.xiUnga hatto qasam ichib: Mendan nima so`rasang, beraman, podshohligimning yarmigacha bo`lsa ham, beraman, dedi.+Hirodiyaning qizi kirib, raqs tushdi va Hirod bilan ulfatlarining ko`nglini topdi. Podshoh qizga: Nima istasang, tila, men senga beraman, dedi.-SBir kuni qulay fursat tug`ilib qoldi. Hirod o`zining tug`ilgan kuni munosabati bilan o`z mansabdorlari, mingboshilari va Jalila yurtining og`alariga ziyofat berdi.@yHirod esa Yahyoning solih va muqaddas kishi ekanini bilib, undan qo`rqar va uni himoya qilar edi. Uning so`zlarini maroq bilan tinglar va ko`p ishlarni uning maslahati bilan qilardi.r]Hirodiyaning o`zi Yahyodan achchiqlanib, uni o`ldirmoqchi bo`lgan, ammo bu niyatiga yeta olmayotgan edi.\~1Chunki Yahyo Hirodga:Ukangning xotinini olish sen uchun ravo emas, deb yurgan edi.z}mHirod o`z ukasi Filipning xotini Hirodiyaga uylangani sababli Yahyoni qo`lga olib, zindonga qamatib qo`ygan edi.x|iHirod bularni eshitib: Bu men boshini kesgan Yahyodan bashqasi emas. U qayta tirilib kelgan, deb qattiq turdi.{Boshqalar esa Uni Ilyos payg`ambar deb hisoblasa, yana boshqalar Uni qadimgi payg`ambarlar qatorida bir payg`ambar derdilar.Xz)Isoning nomi el og`ziga tushib qolgan edi. Podshoh Hirodning qulog`iga ham mish-mishlar yetganda, u: Yahyo payg`ambar tirilib kelibdi. Shuning uchun bu Kishi orqali bunday ajoyibotlar sodir bo`lmoqda, dedi.^y5 Ko`p jinlarni quvib chiqarishdi va ko`p kasalarga yog` surtib ularni sog`aytirishdi.Ox Shunda shogirdlar yo`lga tushib,xalqni tavba qilishga undab yurishdi.,wQ Agar biron joy odamlari sizni qabul qilmasa va sizga quloq solmasalar, u yerdan chiqayotganingizda ularga ogohlantirish tariqasida oyoqlaringizdan changni qoqib ketinglar. [Sizlarga chinini aytayin, qiyomat kunida u shahardan ko`ra Sado`m va G'amo`ra shaharlarining holi yengilroq bo`ladi.]sv_ Iso yana dedi: Agar biron joyda biron uyga kirsangizlar, u yerdan chiqishingizgacha o`sha uyda qolinglar.Nu balki oddiygina choriq kiyib, ikki sidra kiyim esa kiymanglar, dedi.tUlarga buyurib: Yo`l uchun yolg`iz hassadan boshqa hech narsa to`rva ham, non ham, kamarlaringga mis chaqa ham olmanglar,s-O`n ikki shogirdini yoniga chaqirib, ikkita-ikkitadan qilib jo`natmoqchi bo`ldi. Ularga yovuz ruhlar ustidan hokimlik qilish uchun qudrat berdi.jrMUlarning imonsizligiga ajablandi. Shundan so`ng Iso atrofdagi qishloqlarda kezib ta`lim berardi.yqkIso u yerda hech qanday mo``jiza yaratolmadi. Faqatgina bir muncha bemorlarga qo`l tegizib, ularni sog`aytirdi.vpeIso ularga: Payg`ambar o`z vatanidan, o`z qarindosh-urug`lari va uyidan boshqa erda e`tiborsiz qolmas, dedi.FoMaryamning o`g`li, Yoqub, Yusuf, Yahudo va Simunning akasi duradgor Iso bu emasmi? Uning singillari ham mana shu yerda, o`z oramizda turibdiku! deyishdi. Va g`ashlanib, Isoni rad qilishdi.n Shanba kuni bo`lgach, Iso ibodatxonada ta`lim bera boshladi. Uni tinglayotganlarning ko`pchiligi hayratga tushib: Bular Unga qayerdan nasib bo`lgan ekan? Unga bunday donolikni kim berdi? Qanday qilib Uning qo`li orqali bunaqa mo``jizalar sodir bo`lyapti?cm AIso u yerdan jo`nab, O`z yurtiga bordi. Shogirdlari ham Uning orqasidan ergashib kelishdi.elC+Iso:Buni hech kim bilmasin, deb ularga qat`iy buyurdi va qizchaga ovqat berishlarini aytdi.kkO*O`n ikki yashar qizaloq shu onda o`rnidan turib, yura boshladi. Buni ko`rganlarning aqli shoshdi.j)Qizchaning qo`lidan ushlab unga: Talifa qumi! dedi. Bu so`zning tarjimasi: Qizim, senga aytaman: o`rningdan tur! demakdir.#i?(Ular esa Uning ustidan kulishdi. Iso hammani tashqariga chiqarib yubordi, qizchaning ota-onasi va shogirdlarini olib qoldi va qizcha yotgan xonaga kirdi.vhe'Iso ichkariga kirib: Nega qayg`uryapsizlar, nega yig`layapsizlar? Qizcha o`lgan emas, u uxlab yotibdi, dedi.dgA&Jamoaboshining uyiga yetganlarida, yig`i va dod-faryod to`la bir qiy-chuvga duch kelishdi.nfU%Iso hech kimning ergashishiga yo`l qo`ymay, faqat Butrus, Yoqub va uning ukasi Yuhannoni olib ketdi.Pe$Iso bu so`zlarni eshitib, jamoaboshiga: Qo`rqma, faqat ishongin, dedi.d#Iso shunday deb turgan ham ediki, jamoaboshining uyidan odamlar kelib unga: Qizingiz o`ldi, nega yana Ustozni ovora qilyapsiz? dedilar.fcE"Iso unga: Qizim, ishonching seni qutqardi. Eson-omon borib, dardingdan forig` bo`lgil, dedi.b!Ayol o`ziga nima bo`lganini bilib, qo`rqib va qaltirab keldi, Isoning oyoqlariga o`zini tashlab, butun haqiqatni Unga so`zlab berdi.Ga Lekin Iso buni qilgan ayolni ko`rish uchun atrofga qarar edi.`Shogirdlari Unga: Xaloyiq Seni siqib turganligini ko`ryapsan-ku va tag`in kiyimimga kim tegdi, deb so`rayapsanmi? deyishdi. ?U~~[}}}'||6{{zyysxx\wvvvuuttHss8rr9qqpp o[nOmmll>?=R<<;;::=99,8f77{766U55]5 433422@110}0///.a.-9,,X,++*j*#))[((?''(&&;%%I$$0##E""3!! :_:+[y9l]U Ok[Z !  i YK9X?zMmIso shogirdlariga dedi: Butun jahon bo`ylab yuringlar va hamma tirik jonga Injil Xushxabarini targ`ib qilinglar.CLNihoyat Iso O`zining yeb-ichib o`tirgan o`n bir shogirdiga zohir bo`ldi. Uni tirilgan holda ko`rgan odamlarga ishonmay, imonsiz qolganlari, diydasini qotirgani uchun ularga ta`na qildi.^K5 Ular esa qaytib kelib, boshqalarga xabar yetkazishdi, lekin ularga ham ishonmadilar.qJ[ Shundan keyin Iso yo`lda bir qishloq tomon ketayotgan ikkita shogirdiga bashqacharoq qiyofada ko`rindi.gIG Biroq ular Isoning tirik ekanligini va Maryam Uni ko`rganligini eshitsalar ham, ishonmadilar.tHa Maryam borib, ilgari Iso bilan birga bo`lgan, endi esa motam tutib yig`layotgan kishilarga xabar yetkazdi.wGg Yakshanba kuni erta saharda tirilgan Iso birinchi bo`lib yetti jindan qutqargan magdalalik Maryamga ko`rindi.F!Ayollar qabrdan chiqib, yugurib qochib ketdilar. Ularni qaltiroq va dahshat bosgan edi. Qo`rqqanlaridan hech kimga biron narsa aytmadilar.!E;Endi sizlar borib Uning shogirdlariga, ayniqsa Butrusga: U sizlarni Jalilada kutyapti; sizlarga aytganidek, Uni o`sha yerda ko`rasizlar, deb aytinglar.D/Yigit ularga: Qo`rqmanglar! dedi. Sizlar xochga mixlangan nosiralik Isoni izlamoqdasizlar. U tirildi, U bu yerda yo`q. Mana Uning qo`yilgan joyi!cC?Qabr ichiga kirib, o`ng tomonda o`tirgan oq kiyimli bir yigitni ko`rdilaru, cho`chidilar.aB;Boshlarini ko`tarib qarashsaki, tosh allaqachon ag`darilgan ekan: u juda ham katta edi.YA+Ular bir-biriga: Qabr og`zidagi toshni biz uchun kim ag`darib beradi? deyishdi.I@ Yakshanba kuni juda barvaqt turib, tong otarda qabrga bordilar.? Shanba kungi dam vaqti tugagach, magdalalik Maryam, Yoqubning onasi Maryam va Salomiya borib Isoga surtish uchun atirlar sotib oldilar.d>A/Magdalalik Maryam bilan Yusufning onasi Maryam esa Isoning qayerga ko`milganini ko`rdilar.4=a.Yusuf kafan sotib oldi. Isoni xochdan tushirib olib, kafanga o`radi va qoyada o`yilgan qabrga qo`ydi. Keyin qabrning og`zinga bir toshni yumalatib keltirib, qo`yib ketdi.9<m-Yuzboshidan bilib olgach, jasadni Yusufga berdi.v;e,Pilat Uning darrov o`lganiga hayron bo`ldi. Yuzboshini chaqirib: Uning o`lganiga ko`p bo`ldimi? deb so`radi.*:M+Shunda Oliy Kengashning taniqli a`zosi, Xudo Shohligiga ko`z tikib yurgan arimateyalik Yusuf jur`at etib, Pilatning huzuriga bordi. Va Isoning jasadini so`radi.i9K*Juma kuni kech kirishiga sal qolgan, dam olish kuniga tayyorgarlik qilish vaqti tugayotgan edi.8-)Iso Jalilada ekanligida, ular Unga xizmat qilib ergashib kelgan edilar. U yerda Iso bilan birga Quddusga kelgan boshqa ko`p ayollar ham bor edi.7/(U yerda uzoqdan qarab turgan ayollar bor edi.Ular orasida magdalalik Maryam, kichik Yoqub bilan Yusufning onasi Maryam hamda Salomiya bor edilar.6%'Isoning qarshisida turgan yuzboshi Uning shunday qattiq faryod qilib jon berganini ko`rib: Haqiqatan ham bu Odam Xudoning O`g`li ekan! dedi.O5&Ma`baddagi parda yuqoridan pastgacha yirtilib, ikkiga bo`linib ketdi.24_%Ammo Iso qattiq faryod qildiyu jon berdi.E3$Shunda birov yugurib borib, shimgichni sirkaga botirib, qamishning uchiga ilib qo`ydi-da, Isoga ichirmoqchi bo`ldi. U: To`xtanglar, ko`raylik-chi, Ilyos kelib xochdan tushirarmikan, dedi.f2E#U yerda turgan ba`zilar buni eshitib: Qarang, U Ilyos payg`ambarni chaqiryapti-ku, deyishdi.+1O"Soat uchda Iso baland ovoz bilan: Elohi, Elohi, lamo shavaqtani? deb faryod qildi. Bu so`zning tarjimasi: Tangrim, Tangrim, nega Meni tashlab qo`yding? demakdir.O0!Tush chog`i butun yerni qorong`ilik qoplab, soat uchgacha davom etdi.&/E Isroilning Podshosi Masih endilikda xochdan tushsin, toki biz ko`rib Unga ishonaylik! deyishardi. Iso bilan birga xochga mixlanganlar ham Uni so`kar edilar..+Oliy ruhoniylar va ulamolar ham ularga qo`shilib, Isoni masxaralay ketishdi. Ular bir-biriga: Boshqalarni qutqardi, O`zini esa qutqara olmaydi!;-qO`zingni O`zing qutqarib, xochdan tushib ko`r-chi!{,oO`tib ketayotganlar boshlarini chayqagancha Isoni haqoratlashardi: Hey ma`badni buzib uch kun ichida tiklaydigan!Q+[Shunday qilib, U jinoyatchilar qatorida turdi,degan oyat bajo bo`ldi.]*{Iso bilan birga ikki qaroqchini ham birini Uning o`ng tomoniga, ikkinchisini esa chap tomoniga xochga mixlab qo`ydilar.\)1Boshi ustida Yahudiylarning Podshohi deb Uning aybini ko`rsatadigan yozuv bor edi.4(cUni xochga mixlaganlarida soat to`qqiz edi.'}Bundan so`ng Isoni xochga mixlab qo`yishdi. Uning kiyimlarini esa o`zaro bo`lishib, kim nima oladi deb qur`a tashlashdi.F&Unga mirra aralashtirilgan sharob berishdi, lekin U ichmadi.Y%+Nihoyan Isoni Boshsuyagi ma`nosini beruvchi Go`lgota degan joyga olib kelishdi.($IIskandar va Rufning otasi, kirineyalik Simun ismli bir kishi daladan kelib o`tib ketayotgan edi. Bu kishini Isoning xochini ko`tarib borishga majbur qilishdi. #9Uni shunday masxara qilganlaridan keyin, Undan shohona to`nni yechib olib, O`zining kiyimlarini kiydirishdi va Uni xochga mixlash uchun olib ketishdi.h"IQamish bilan Uning boshiga urib, yuziga tupurishdi. Uning oldida tiz cho`kib, ta`zim qilishdi.J! Yashavor, ey yahudiylarning Podshosi! deb Uni qutlay boshlashdi.S Unga shohona to`n kiydirishdi va tikanlardan toj o`rib boshiga qo`yishdi.s_Askarlar Isoni hukumat saroyidagi mahkama binosiga olib borib, butun bo`linmani Uning boshiga to`plashdi.0YShundan keyin Pilat xalqni mamnun qilay, deb ularning oldiga Barabbani chiqarib yubordi. Isoni esa rosa savalatgandan so`ng xochga mihlash uchun askarlarga topshirdi.hIPilat so`radi: U nima yomonlik qilibdi? Uni xochga mixlab qo`y! deb yana kuchliroq baqirishdi.I  Uni xochga mixlab qo`y! deb qaytadan shovqin-suron ko`tarishdi. Pilat yana ularga xitob qildi: Unday bo`lsa, sizlar yahudiylarning Podshosi deb atagan Kishini nima qilishimni istaysizlar?{o Oliy ruhoniylar esa buning o`rniga yaxshisi Barabbani ozod qilishini talab qilinglar, deb xalqni qo`zg`ab qo`ydi.a; Yahudiylarining Podshosini oldingizga chiqarib yuborishimni istaysizlarmi? deb so`radi.V% Oliy ruhoinylar Isoni ko`rolmaganlaridan tutib berganliklarini bilgan Pilat:taXalq yangitdan qiychuvlashib, Pilatdan har doim qilib kelgan ishni ular uchun ado etishni so`ray boshladi.iKO`shanda isyon vaqtida qotillikqilgan Barabba ismli bir kishi o`z sheriklari bilan qamoqda edi.U#Har bayramda Pilat xalqining iltimosiga binoan bir mahbusni ozod qilar edi.H Lekin Iso boshqa hech javob bermadi. Pilat bunga hayron qoldi.s_Pilat yana Unga: Sen hech narsaga javob bermaysanmi ? Ko`ryapsan-ku, Senga qarshi ayblar juda ko`p! dedi.>wOliy ruhoniylar Uni ko`p masalada ayblayotgan edilar.kOPilat Isodan: Sen yahudiylarning Podshosimisan? deb so`radi. O`zing aytding, deb javob berdi Iso.4 cTong otar-otmas, oliy ruhoniylar, oqsoqollar va ulamolar hamda Oliy Kengashning qolgan a`zolari maslahatlashib olishdi va Isoni bog`latib, Pilatga olib borib topshirishdi.8iHNaq shu payt xo`roz ikkinchi marta qichqirdi. Isoning: Xo`roz ikki marta qichqirmasdanoq, sen Mendan uch marta tonasan, degan so`zi Butrusning esiga tushib, yig`lay boshladi.dAG Sizlar aytayotgan bu Odamni men tanimayman! deb Butrus la`nat o`qib, qasam icha boshladi.j MFButrusga gapira boshlashdi: Haqiqatan sen ulardan birisan, jalilaliksan, [lahja juda o`xshaydi.]j MEXizmatkor ayol uni yana uchratib, u yerda turganlarga: Bu ulardan biri-ku! deb so`zlay boshladi.& EDLekin Butrus inkor etdi: Sen nima deyapsan o`zi, tushunmayapman, anglamayapman dedi-yu, boshqa yoqqa tashqi hovliga chiqib ketdi. Shu payt xo`roz qichqirdi.r ]CIsinib turgan Butrusni ko`rib, unga tikilib qaradi-da: Sen ham nosiralik Iso bilan birga eding-ku! dedi.` 9BButrus pastdagi hovlida ekan, oliy ruhoniyning xizmatkor ayollaridan biri kelib qoldi.+OABa`zilar Unga tupura boshlashdi. Uning yuz-ko`zini bog`lab, mushtlaganlaricha: Payg`ambarligingni ko`rsat-chi! deyishardi. Xizmatkorlar ham Uni shapaloqlashardi.yk@Kufr etganini o`zlaringiz eshitdingizlar. Bunga nima deysizlar? dedi. Hammalari Uni o`limga loyiq deb topishdi.lQ?Shundan keyin bosh oliy ruhoniy o`z kiyimlarini yirtib Bizlarga yana guvohlarning nima keragi bor?>Iso: Men O`shaman, va siz Inson O`g`lini qodir Tangrining o`ng tomonida o`tirib, osmon bulutlari bilan kelayotganini ko`rasizlar, dedi.y=Iso esa indamadi, hech javob qaytarmadi. Bosh oliy ruhoniy yana Undan so`radi: Muborak Xudoning O`g`li Masih Senmisan?)o Anjir daraxtidan ibrat olinglar: uning shoxlari ko`karib barglar chiqarayotganda, yoz yaqinlashganini bilasizlar.=3 O`shanda U farishtalarini yuborib, osmonning bir burchidan boshqa burchigacha, yerning to`rt tomonidan O`zining tanlagan kishilarini to`plab oladi.k<O U vaqt Inson O`g`li bulutlar ichida, buyuk qudrat va shon-shuhrat bilan kelayotganini ko`radilar.D; Yulduzlar osmondan tushib, samoviy kuchlar larzaga keladi.T:! Ammo o`sha kunlarda, o`sha musibatdan keyin quyosh tutilib, oy xiralanadi.^95 Sizlar esa ehtiiyot bo`linglar. Mana, Men hammasini sizlarga oldindan aytib qo`ydim.(8I Chunki soxta masihlar va soxta payg`ambarlar paydo bo`lib, iloji bo`lsa, tanlanganlarni ham yo`ldan ozdirish uchun g`aroyibotlar va mo``jizalar ko`rsatadilar.j7M Agar o`shanda kimdir sizlarga: Masih mana bu yerda, yoki: Mana u yerda, deb aytsa, ishonmanglar.!6; Agar Rabbimiz o`sha kunlarni qisqartirmaganida edi, hech bir jonzod omon qololmas edi. Lekin U tanlagan kishilar uchungina o`sha kunlarni qisqartiradi.5 Chunki o`sha kunlarda shunday musibat bo`ladiki, Xudo dunyoni yaratganidan to hozirgacha bunday bo`lmagan va qaytib sodir bo`lmaydi.I4  Qochishingiz qishga to`g`ri kelmasligi uchuun ibodat qilinglar.A3} U kunlarda homilador va emizikli ayollarning holiga voy!B2 Dalada bo`lganlar choponini olgani orqasiga qaytishmasin.i1K Tomning ustida bo`lganlar pastga tushib uyidan biron narsa olib kelish uchun uyiga kirishmasin.20] Doniel payg`ambar karomat qilib aytgan dahshatli razolat nomunosib joyda turganini ko`rganingizda [ o`qigan o`zi tushunsin!] Yahudiyada bo`lganlar tog`larga qochishsin.`/9 Mening nomim tufayli hamma sizlardan nafratlanadi. Lekin oxirigacha chidagan qutuladi.u.c Aka ukasini, ota bolasini o`limga topshiradi. Bolalar o`z ata-onalariga qarshi chiqib, ularni o`ldiradilar.Z-- Sizlarni topshirish uchun olib borayotganlarida, nima aytamiz, deb oldindan o`ylamanglar, qayg`urmanglar. O`sha soatda nima nasib etsa, uni aytinglar. Chunki o`shanda sizlar emas, balki Muqaddas Ruh gapiradi.R, Chunki avvalo barcha xalqlarga Injil Xushxabari targ`ib qilinishi lozim.f+E Sizlar esa o`zingizga ehtiyot bo`linglar. Chunki sizlarni adliyaga topshirib, ibodatxonalarda uradilar. Men tufayli sizlarni hokimlar va podshohlar huzurida turg`izib qo`yadilar, sizlar esa Mening guvohlarim bo`lasizlar.9*k Xadq xalqqa qarshi, padshohlik podshohlik qarshi ko`tariladi. Ayrim joylarda zilzilalar, qahatchiliklar, qo`zg`olonlar bo`ladi. Bu holisalar esa bamisli to`lg`oqning boshidir.)! Siz yiroq-yaqindan urush xabarlarini eshitganda, cho`chimanglar. Garchi bular sodir bo`lishi kerak bo`lsa-da, bu hali so`nggi nihoya emas.k(O Chunki ko`p kishilar Mening nomim bilan kelib: Men U bo`laman, deb ko`plarni yo`ldan ozdiradilar.q'[ Iso shogirdlariga qarab so`z boshladi: Hech kim sizlarni yo`ldan ozdirmasligi uchun ehtiyot bo`linglar!z&m Bizga ayt-chi, bu aytganlaring qachon yuz beradi? Bularning amalga oshishini ko`rsatadigan belgi qanday bo`ladi?~%u Iso Zaytun tog`ida, ma`badning ro`parasida o`tirgan vaqtda Butrus, Yoqub, Yuhanno va Idris Undan alohida so`radilar: $ Iso unga javob berib: Bu hashamatli binolarni ko`ryapsanmi? Bu yerda biror bir g`isht butun qolmaydi, hammasi vayron bo`ladi, dedi. #  Iso ma`baddan chiqib ketayotganida, shogirdlaridan biri: Ustoz, qara, naqadar chiroyli toshlar, naqadar hashamatli binolar! dedi.("I ,Chunki boshqalarning barchasi o`zlarining ortiqcha pullaridan tashladilar. Ammo bu ayol o`zining tirikchilik tashvishlariga qaramasdan, bor-yo`g'ini tashladi.&!E +Shunda Iso shogirdlarini yoniga chaqirib dedi: Sizlarga chinini aytayin, bu kambag`al beva ayol qutiga pul tashlaganlarning hammasidan ham ko`proq tashladi.@ { *Bir kambag`al beva ayol ham kelib, ikki chaqa tashladi.!; )Iso ma`bad xazinasi qarshisida o`tirib, xalqining sadaqa qutisiga qanday pul solayotganiga qarab turar edi. Bir to`da boylar anchagina pul tashladilar.  (Ular beva ayollarning uy-joylarini shilib, xo`ja ko`rsinga uzoq duo o`qiydilar. Mana shular og`irroq jazoga duchor bo`ladilar.2] 'Uzun kiyimlar kiyish, xalq yig`inlarida alik olish, ibodatxonalarda hurmatli o`rinda va ziyofatlarda to`rda o`tirishni yaxshi ko`radigan ulamolardan ehtiyot bo`linglar!4c &Iso xalqqa nasihat qilib yana shunday dedi: 9 %Demak, Dovudning o`zi Masihni Rabbim deb atagan bo`lsa, qanday qilib Masih uning o`g`li bo`ladi? Ko`pchilik xalq esa Isoni ishtiyoq bilan tinglar edi.4a $Dovudning o`zi Muqaddas Ruh ilhomi bilan deganki Xudovand mening Rabbimga aytdi: Yovlaringni oyoqlaring ostiga yiqitmagunimcha, Sen Mening o`ng tomonimda o`ltirib turgin.q[ #Iso ma`badda ta`lim berayotib, savol tashladi: Qanday qilib ulamolar Masihni Dovudning O`g`li deydilar?7 "Iso uning oqilona javob berganini ko`rib: Sen Xudoning Shohligidan uzoqda emassan, dedi. Shundan keyin boshqa hech kim Undan so`rashga jur`at etmadi.:m !Uni butun qalb, butun ong, butun jon va butun quvvat bilan sevish, o`zgani esa o`zimizni sevganday sevish kerak. Bu har qanday qurbon so`yish va nazr-niyoz atashdan a`loroqdir.mS Yaxshi gapirding, Ustoz, dedi ulamo Isoga. Xudo yagona, Undan boshqa xudo yo`q deb to`g`ri aytding.hI Ikkinchisi esa undan kam emas, chunonchi: O`zgani o`zing kabi sevgin. Bulardan buyuk amr yo`q.+ Rabbing bo`lgan Xudovandni butun qalbing bilan, butun joning bilan, butun onging bilan va butun quvvating bilan, sevgin. Mana bu eng muhim amr. Iso unga javob berib dedi: Butun amrlarning eng muhimi shu: Tingla, ey Isroil! Rabbimiz bo`lgan Xudovand yagona Xudovanddir.K Ulamolardan biri ularning munozara qilayotganini eshitib, Isoning ularga yaxshi javob berib turganini ko`rdi. U Isoning oldiga kelib: Butun ilohiy amrlarning eng muhimi qaysi biri? deb so`radi._7 Chunki Xudo o`liklarning emas tiriklarning Xudosidir. Sizlar juda ham adashyapsizlar. Nahotki sizlar Musoning kitobida, yonayotgan buta to`g`risidagi oyatda Xudoning nima aytganini hech o`qimagan bo`lsangizlar? Xudo Musoga: Men Ibrohimning Xudosi, Ishoqning Xudosi va Yoqubning Xudosiman, degan va shu tariqa o`liklarning tirilishiga ishora qilgan.xi O`liklar tirilganda, na uylanadilar va na erga tegadilar, balki bamisoli osmondagi farishitalarday bo`ladilar.  Iso ularga shunday javob berdi: Sizlar Muqaddas Kitobni ham, Xudoning qudratini ham bilmaysizlar, ana shu sababdan adashyapsizlar.{ o Xo`sh, qiyomatda ular tirilganda, xotin qaysi birining xotini sanalar ekan? Yettovi ham unga uylangan ekanlar-ku!  Shuningdek, aka-ukalarning yettovi ham o`sha xotinga uylanib, farzand ko`rmay olamdan o`tibdilar. Oxirida xotin ham qazo qilibdi.~ u Ikkinchisi o`sha xotinni olib, farzand ko`rmay olamdan o`tibdi. Uchinchisining boshiga xuddi shu ko`rgilik tushibdi.] 3 Xo`sh, yetti aka-uka bor ekan. Birinchisi xotin olib, nasl qoldirmay o`lib ketibdi.S  Ey Ustoz! Muso payg`ambar bizga shunday yozib qoldirgan: Agar kimning akasi o`lib, uning xotini qolib, ammo undan farzand qolmagan bo`lsa, unda ukasi akasining xotiniga uylanib, u uchun avlod yaratsin.mS Bundan keyin o`liklar tirilmaydi, jeb aytadigan sadduqiylar Isoning oldiga kelib, Undan so`radilar:{ Iso ularga: Qaysarning haqini Qaysarga, Xudoning haqini Xudoga beringlar, dedi. Buni eshitganlar juda hayron bo`ldilar.[/ Ular olib kelgach, Iso so`radi: Bu surat va yozuv kimniki? Qaysarniki, dedi ular.  Iso ularning munofiqligini bilar edi. Nima, Meni sinab ko`rmoqchimisizlar? Menga bir dinor olib kelinglar, bir ko`rayin, dedi.  Ular kelib: Ustoz, dedilar, biz bilamizki, Sen odilsan, biror kishiga xushomadgo`ylik qilmaysan. Odamlarga yuz-xotir qilmasdan, Xudoning yo`lini to`g`ri o`rgatasan. Seningcha, Qaysarga soliq to`lash dinga muvofiqmi yoki yo`q? Bizlar beraylikmi, bermaylikmi?wg Isoni tilidan tuzoqqa ilintirish uchun Uning oldiga farziylardan va Hirod odamlaridan ba`zilarini yubordilar.|q Din pshvolari buni eshitib, Isoni qo`lga olishga intildilar. Biroq xalqdan qo`rqqanlaridan, Uni qoldirib ketdilar.H  Bu Xudovand irodasi tufaylidir, bizga esa ajoyibot timsolidir.  Nahotki sizlar shu oyatni hech o`qimagan bo`lsangiz: Binokorlar keraksiz deb tashlagan tosh naq binoning peshtoqidan joy oldi.nU Endi bog` egasi nima qilar ekan? U kelib bog`bonlarni o`ldiradi, bog`ini esa boshqalarga topshiradi.N~ O`g`lini ushlab, o`ldirib, bog`dan tashqariga chiqarib tashlashibdi.n}U Lekin ular bir-biriga: Bu merosxo`r-ku! Qani, uni o`ldiramiz, shunda meros bizga qoladi, deyishibdi.|- Bog` egasining endi birgina odami qolibdi, u ham bo`lsa, sevikli o`g`li ekan. U: O`g`limni hurmat etarlar, deb, bog`bonlar oldiga uni yuboribdi./{W Yana boshqasini yo`llabdi, unisini esa o`ldirishibdi. Boshqa bir qancha xizmatkorini yuboraveribdi, ammo bog`bonlar ularning ba`zisini urib, ba`zisini o`ldirishibdi.z! Bog` egasi yana boshqa bir xizmatkorini ularning oldiga yuboribdi. Ular esa tosh bilan uning boshini yorib, xo`rlab chiqarib yuborishibdi.[y/ Bog`bonlar esa uni tutib urishibdi va hech narsa bermasdan qaytarib yuborishibdi.gxG Mavsumida uzumzorning hosilidan olish uchun bog`bonlarning oldiga bir xizmatkorini yuboribdi.w  Iso xalqqa masallar orqali so`ylay boshladi: Bir odam uzumzor barpo qilibdi. Atrof tevaragini panjara bilan o`rab, uzum siqadigan iskanja qurib, qo`riqchi minorasi o`rnatibdi-da, bog`ni bog`bonlarga ijaraga berib, o`zi vaqtincha boshqa mamlakatga ketibdi.*vM !Xullas ular Isoga javoban: Bilmaymiz, deyishdi. Iso ularga: U holda Men ham qanday vakolat bilan bu ishlarni qilayotganimni sizlarga aytmayman, deb javob berdi.u Ammo insondan desak-chi? Vaholanki, ular xalqdan qo`rqardilar, chunki hammalari Yahyoni haqiqiy payg`ambar deb hisoblardi.rt] Ular o`zlaricha mulohaza yurita boshlashdi: Agar Xudodan desak, U: Nega Yahyoga ishonmadingizlar? deydi.sy Yahyo payg`ambar xalqni suvda tavba qildirish uchun Xudodan vakolat olganmidi, yoki insondanmi? Javob beringlar Menga.+rO Iso ularga shunday javob berdi: Men sizlarga bir savol beray. Menga javob bersangizlar, Men ham bu ishlarni qanday vakolat bilan qilayotganimni sizlarga aytaman.vqe so`radilar: Sen bu mo``jizalarni qanday kuch bilan qilyapsan? Bularni qilish uchun Senga kim vakolat bergan?p} Ular yana Quddusga keldilar. Iso ma`badda aylanib yurgan edi, oliy ruhoniylar, ulamolar va oqsoqollar Uning oldiga kelibtoa [Agar sizlar boshqalarning ayb-gunohlarini kechirmasangizlar, osmondagi Otangiz ham sizlarni kechirmaydi.]n# Ibodat qilib turganingizda birovda ginangiz bo`lsa, uni kechirib yuboring, toki osmondagi Otangiz ham sizlarning gunohlaringizni kechirsin.rm] Binobarin, sizlarga aytaman: siz ibodatda nimaiki so`rasangiz, olishingizga ishoninglar va erishasizlar.Dl Xudoga ishonchingiz bo`lsin. Sizlarga gapim shuki, agar kim bu toqqa: Qo`porilib dengizga otil, desa-yu, o`z qalbida shubhalanmay, aytgani bajo kelishiga qattiq ishonsa, aytgani bo`ladi.!k= Iso bunga javoban aytdi:ojW Butrus bo`lgan hodisani eslab, Isoga: Ustoz! Qara, Sen la`natlagan anjir daraxti qurib qolibdi, dedi.liQ Erta bilan ular yana anjir daraxti yonidan o`tib qarashsaki, daraxt ildizigacha qurib qolgan ekan.>hw Kech bo`lgach, Iso shahardan tashqariga chiqib ketdi.>gu Ulamolar va oliy ruhoniylar buni eshitganda, Isoni halok etish chorasini topmoq payiga tushdilar. Ammo butun xalq Uning ta`limotiga mahliyo edi, shuning uchun Undan hayiqar edilar.Kf Iso xalqqa ta`lim berayotib dedi: Tavrotda: Mening uyim barcha xalqlar ibodat qiladigan uy deb atalgay, deb yozilmaganmi? Sizlar esa Xudoning uyini qaroqchilar uyasiga aylantirib yuboribsizlar!Ie  Ma`bad ichida biron narsa ko`tarib o`tishga ham ruxsat bermadi.Gd So`ng Quddusga kelishdi. Iso ma`badga kirib, ichkarida oldi-sotdi qilayotganlarni quvib chiqara boshladi. Sarroflarning xontaxtalarini, kabutar sotuvchilarning kursilarini ag`darib yubordi.cy Iso daraxtga qarab: Bundan keyin abadiy sening mevangni yeguvchi bo`lmasin! dedi. Shogirdlari ham bu gapni eshitishdi._b7 U uzoqdan barglar bilan qoplangan bir anjir daraxtini ko`rib qoldi, biron narsa topilarmikin, deb unga yaqinlashdi. Daraxtning yoniga kelib, bargdan boshqa hech narsa topolmadi: chunki anjir terish vaqti emas edi.>aw Ertasi kun Baytaniyadan chiqqanlarida, Iso och qoldi.$`A Iso Quddusga kirib kelib, ma`badga bordi. Hamma narsani ko`zdan kechirib, vaqt kech bo`lib qoldi, deb o`n ikki shogirdi bilan Baytaniya qishlog`iga ketdi.p_Y Otamiz Dovudning yaqinlashgan shohligi mangu bo`lsin! Ko`klardan najot kelsin! deb hayqirishar edilar.]^3 Oldinda va orqada yurayotganlar: Najot bergin! Xudovand nomidan Kelayotgan muborak! ] Ko`pchilik o`z kiyimlarini yo`lga poyandoz qildi. Boshqalar esa dashtdagi daraxtlardan yashil novdalarni kesib, yo`lga to`shadilar.j\M Xo`tikni Isoning oldiga olib kelishdi. Uning ustiga kiyimlarini yozib qo`yishdi, Iso unga mindi.W[' Shogirdlar Iso buyurganidek javob berishdi, odamlar ularni qo`yib yuborishdi.jZM U yerda turgan bir necha kishi ularga: Nima qilyapsizlar? Nega xo`tikni yechyapsizlar? deyishdi._Y7 Ular borib, ko`chada darvoza yonida bog`lab qo`yilgan xo`tikni topib, yechib olishdi.X! Agar kim sizlardan: Nima qilyapsizlar? deb so`rab qolsa, U Rabbimizga kerak, U uni darhol bu yerga qaytarib yuboradi, deb javob beringlar.'WG Qarshingizdagi qishloqqa boringlar. U yerga kirishingiz bilanoq, hech kim minmagan, bog`lab qo`yilgan xo`tikni topinglar. Uni yechib bu yerga olib kelinglar. M~t}}P||K{{Dzyy{yxx8wwqvvhuutt&srrqqq&pp#ooBnnnnmmAll1kk}jjxj7iiEihhEh&ggyg-ff~f.eee1ddd%ccXbbb aa``.__~_6^^^C^ ]](\\i[[[ZZpYYwY-XXGWW5VV}V UUTTZTSS*RQQQPKOONNyNHNMMTLLKJJXIIGHHHGGDFFaEEDDPCCByAA@v@G?>>9==[<99488!766e655b544\433Y322X211e00z0// .\.-,,m,++_***)((d''&& %$$m##U""c!!!) ' %ah<!oup   l 0KL5,MOTKeyin Iso ularga dedi: Inson O`g`li dam olish kunining ham hokimidir. S Dovud Xudoning uyiga kirib, faqat ruhoniylargina eyishi mumkin bo`lgan baxshida nonlarni olib yeb, hamrohlariga ham bergan edi.RIso ularga shunday javob berdi: Nahotki sizlar Dovud bilan uning hamrohlari och qolganda nimalar qilganini hech o`qimagan bo`lsangiz?sQ_Ba`zi farziylar esa ularga dedi: Nega sizlar dam olish kunida qilish mumkin bo`lmagan ishni qilyapsizlar?)P MFisih bayramidan keyingi birinchi shanbada Isoning g`alla dalasidan o`tishiga to`g`ri keldi. Uning shogirdlari boshoqlarni uzib, kaftga uqalab eyayotgan edilar.gOG'Hech kim eski sharobni sipqirar ekan, yangisini istamaydi. Eskisi shirin, - deb o`tiraveradi.eNC&Aksincha, yangi sharobni yangi meshga quyish kerak. [Shunda u ham, bu ham saqlab qolinadi.]M%Shuningdek, hech kim yangi sharobni eski meshga quymaydi. Chunki yangi sharob meshni yirtadi, sharob to`kiladi va mesh ham nobud bo`ladi.aL;$Iso ularga bir masalni ham aytib berdi: Hech kim yangi kiyimdan yirtib olib, eski kiyimga yamoq solmaydi. Aks holda yangi kiyim yirtiq-yamoq bo`ladi va yangi kiyimdan olingan yamoq ham eski kiyimga to`g`ri kelmaydi.WK'#Biroq kuyov ulardan judo bo`lgan kunlar keladi, ana o`shanda ro`za tutadilar.lJQ"Iso ularga dedi: Kuyov davrada bo`lgan vaqtda to`y ahlini ro`za tutishga majbur qilib bo`larmikin?II !Yana Unga dedilar: Mana Yahyoning shogirdlari tez-tez ro`za tutib ibodat qilishadi, farziylarning shogirdlari ham xuddi shunday qilishadi. Sening shogirdlaring-chi, nega yeb-ichib yuribdilar?MH Men taqvodorlarni emas, gunohkorlarni tavbaga chaqirgani kelganman.SGIso ularga shunday javob berdi: Sog`lar emas, bemorlar tabibga muhtojdir.F-Din olimlari va farziylar esa zorlanib, Isoning shogirdlariga: Nega sizlar soliqchiyu gunohkorlar bilan birga yeb-ichib o`tiribsizlar? deyishdi..EUSo`ngra Leviy o`z uyida Iso sharafiga katta ziyofat berdi. Ular bilan birga yeb-ichib o`tirganlar orasida oddiy xalqdan talay kishi va ko`pgina soliqchilar bor edi.ODU o`rnidan turdi, hamma narsasini qoldirib, Isoning ketidan ergashdi.CShundan so`ng Iso u yerdan chiqib, soliq yig`adigan joyda o`tirgan Leviy nomli soliqchini ko`rib qoldi, unga: Mening orqamdan yur! dedi.uBcHammani vahima bosdi. Xudoni olqishlar ekanlar: Biz ajib ishlar ko`rdik-da bugun, - dedilar qattiq qo`rqib.A{Shol o`sha zahoti hammaning ko`z o`ngida o`rnidan turib ketdi, o`zi yotgan to`shaini olib, Xudoni ulug`lab uyiga ketdi.]@3Lekin Inson O`g`lining er yuzida gunohlarni kechirish qudrati borligini ham bilib qo`yinglar! Shunday deyishi bilan Iso shol odamga qayrilib: Senga aytaman: O`rningdan tur, to`shagingni ol-da, uyingga yur! dedi.u?cNimani aytish osonroq: Gunohlaring kechirildi, deb aytishmi, yoki: O`rningdan turib yura qol, deb aytishmi?s>_Iso ularning mulohazalarini sezib, bunga javoban: Sizlar ko`ngilda nimalarni mulohaza qilyapsizlar? dedi.=5Ulamolar va farziylar esa: Kufrlik qilayotgan bu Odam kim ekan? Yolg`iz Xudodan boshqa gunohlarni kim kechira oladi? deb mulohaza yuria boshladilar.`<9Iso ularning e`tiqodini ko`rib: Ey odam bolasi, sening gunohlaring kechirildi, - dedi.;-lekin odam ko`pligidan buning ilojini topolmay, uyning tomiga chiqib, tomni yorib, sholni to`shagi bilan o`rtaga, Isoning oldigayoq tushirdilar.m:SKimsalar to`shakda shol bir odamni olib keldilar. Uni uyga, Isoning oldiga olib kirishga urindilar.9{Iso ta`lim berayotgan kunlarning birida Jalila bilan Yahudiya yurtlarining har bir qishlog`idan hamda Quddusdan farziylar va Tavrottafsirchilari keldi. Ular o`tirib tinglar ekanlar, xastalarni shifolovchi ilohiy kuch Isoda namoyon bo`layotgan edi.E8U esa goho-goho xilvat joylarga chekinib, ibodat qilar edi.27]Shu bilan Iso haqdagi gap-so`z yana ko`proq yoyilib ketdi. Tumonat xaloyiq Uni tinglash va o`zlarining dardlaridan forig` bo`lish uchun Uning oldiga yig`ilib kelar edi.e6CIso unga buni hech kimga aytmaslikni tayinladi. Unga: Borib o`zingni ruhoniyga ko`rsat, darding ariganini tasdiqlatish uchun Muso payg`ambar amr etgan qurbonliklarni keltirib ber; bundan hammaga dalolat bo`lsin, - dedi.t5a Iso qo`lini uzatdi va unga tegizib: Istayman, pok bo`l! deb qo`ydi. Moxovlik esa o`sha zahoti undan aridi.O4 Iso bir shaharda bo`lganida, butun tanasi moxov bo`lgan bir kishi kelib qoldi. U Isoni ko`rib, yuz tuban yerga tashlandi-da: Ey Hazrat, agar istasang, meni moxovlikdan poklay olasan, - deb yalindi.e3C Ular ikkita qayiqni qirg`oqqa tortdilar va hammasini qoldirib, Isoning ortidan ergashdilar.(2I Simunning sheriklari Zabadiy o`g`illari Yoqub bilan Yuhanno ham vahimaga tushishgan edi. Iso Simunga qarab: Qo`rqma, bundan buyon insonlarni ovlaysan, - dedi.l1Q Ular tutgan bunday mo`l baliq ovidan o`zini va u bilan bo`lganlarning hammasini vahima bosgan edi. 0 Simun Butrus buni ko`rdi-da, Isoning tiziga cho`kkalab: Yo Rabbiy! Mening oldimdan ketgin, chunki men gunohkor insonman, - dedi./-Ular boshqa qayiqdagi o`rtoqlariga yordam berishlari uchun ishora qildilar. O`rtoqlari kelib, ikkala qayiqni cho`kar darajada to`ldirib oldilar.e.CUlar Isoning aytganini qilgach, juda ko`p baliq ovladilarki, hatto to`rlari yirtilib ketdi. -Simun javob berib: Ustoz, bizlar tuni bo`yi urinib, hech narsa tutolmadik. Lekin Sening so`zing bo`yicha to`rni tashlayman, - dedi.},sNasihatlarini tugatib, Iso Simunga: Chuqurroq suvlarga suzib borib, o`lja uchun to`rlaringizni tashlanglar, - dedi.>+uQayiqlardan biri Simunning qayig`i edi. Iso unga tushib, qirg`oqdan biroz nariroq suzib borishni Simundan iltimos qildi. So`ng o`tirib, qayiq ichidan xalqqa ta`lim berishga tushdi.*wIso ko`l qirg`og`ida turgan ikki qayiqni ko`rdi. Baliqchilar shu orada qayiqdan chiqib, to`rlarini yuvayotgan edilar.}) uBir kuni Iso Genisaret ko`li yoqasida turganda, xaloyiq Xudoning kalOmini tinglash uchun Uning huzurida tirband edi.S(,Shunday qilib, Iso Jalila yurtining ibodatxonalarida voizlik qilib yurdi.'!+Iso ularga: Men Xudo saltanati to`g`risidagi Xushxabarni boshqa shaharlarga ham yetkazishim farz, Men shuning uchun yuborilganman, - dedi. & *Kunduz bo`lgach, Iso uydan chiqib xilvat joyga tortinib ketdi. Xalq esa Uni qidirib topib, tashlab ketmaslikni so`rab yolvordi.G%)Jinlar esa: Sen Xudoning O`g`li - Masihsan deb baqirganlaricha, ko`p odamlarni tark etardilar. Iso jinlarga do`q urib, gapirishlariga monelik qilardi. Chunki ular Uning Masihligini bilardi.$$A(Quyosh botgan chog`, hamma turli xastaliklarga yo`liqqan odamlarni Isoning huzuriga keltirishardi. Iso qo`llarini har biriga tegizib ularga shifo berardi.#'Iso ayolning yoniga kelib, isitmani koyib qo`ydi. Isitma esa o`sha zahoti ayolni tark etdi. U turiboq, ularga xizmat qilishga tutindi.""=&Iso ibodatxonadan chiqib Simunning uyiga kirdi. Simunning qaynonasi og`ir isitmada qiynalib yotgan edi. Isoga kasalni ko`rib qo`yishni iltimos qilishdi.I! %Shunday qilib, Iso haqidagi shov-shuv yon-atrofga ovoza bo`ldi.2 ]$Hammani vahima bosdi. Xalq o`zaro mulohaza qilib: Bu qanday gap ekan? U yomon ruhlarga ham kuch-qudrat va hokimlik bilan buyuradi, ular esa chiqib ketadi! deyishar edi.1[#Jim bo`l va bu odamdan chiqib ket! dedi Iso jinga do`q urib. Jin esa bu odamni hammaning ko`z o`ngida yerga qulatdi-da, unga hech qanday zarar yetkazmay, chiqib ketdi.!;"Qo`ysang-chi, nosiralik Iso! Bizlar bilan nima ishing bor? Sen bizni halok qilgani kelding-ku! Sening kimligingni bilaman: Sen Xudoning Azizisan! dedi.oW!Shaharning ibodatxonasida jinga chalingan, yomon ruhli bir odam bor edi. U baland ovoz bilan baqirib:^5 Xalq esa Isoning ta`limotiga hayron qoldi, chunki Uning so`zida kuch-qudrat bor edi.dAIso Jalilaning Kafarnahum shahriga kelib, shanba kunlarida xalqqa ta`lim beradigan bo`ldi.I Lekin Iso ularning orasidan yorib o`tib, ko`zdan g`oyib bo`ldi."=O`rinlaridan turib, Isoni shahardan tashqariga haydab chiqarishdi-da, Uni tashlab yuborish uchun o`z shaharlari qurilgan tepaning chetiga olib borishdi.RYig`ilgan jamoat bularni eshitib, hammalari qattiq g`azablanib ketishdi.?wXuddi shu singari Elisha payg`ambarning davrida ham Isrilda ko`p moxovlar bor edi. Ammo bularning birontasi sog`aymagan bo`lsa-da, faqatgina suriyalik Naoman sog`ayib qoldi, - dedi.Ammo Ilyos ularning birontasiga yuborilmay, faqatgina Sido`n diyoridagi Sarafat shahrida yashovchi bir bevaga yuborilgan edi.3Masalan, Ilyos payg`ambar davrida uch yilu olti oy osmon tutilib, butun mamlakatda og`ir ocharchilik bo`lganda, Isroilda ko`p beva ayollar bor edi.nUKeyin Iso davom etdi: Sizlarga chinini aytayin, hech qanday payg`ambar o`z yurtida qabul qilinmaydi.hIIso ularga dedi: Sizlar albatta: Ey tabib, o`zingni o`zing davola degan matalni esimga tushirmoqchisizlar. Biz eshitganimizday, Kafarnahumda ro`y bergan ishlarni bu yerda, o`z yurtingda ham qil-chi, deb aytmoqchisizlar-da.3Hamma Isoning aytganlarini ma`qullar edi. Uning og`zidan chiqqan latif so`zlarga mahliyo bo`lishib: Yusufning o`zli emasmi O`zi? deb qo`yar edilar.[/Iso ularga so`zlay boshladi: Sizlar eshitgan kalom shu bugun bajo bo`ldi, - dedi.lQKeyin Iso kitobni yopib, xizmatkorga berib, o`tirdi. Ibodatxonadagi barchaning ko`zi Unga tikildi.Bmarhamat yili bo`lgay, demoq-chun, Xudovand Meni yubordi.iKXudovandning Ruhi Menga yor. U Meni muqaddas moy-la moyladi. Bechoralarga mujda yetkazmoq uchun, dilabgorlarga shifo bermoq uchun, asirga: ozod bo`lgil, basirga: ochilsin ko`zing, demoq-chun, mazlumga erkinlikni e`lon etib,n UUnga Isha`yo payg`ambarning kitobidan uzatdilar. U kitobni ochib, quyidagi oyat yozilgan joyni tpdi: %So`ng Iso o`sib tarbiyalangan joyi Nosiraga bordi. O`z odati bo`yicha shanba kunida ibodatxonaga kirib, tilovat qilish uchun o`rnidan turdi.T !Yahudiylar ibodatxonalarida ta`lim bergan sari, hamma Uning duosini qildi.d AIso Muqaddas Ruh qudratida Jalilaga qaytib keldi. U haqda mamlakat bo`ylab ovoza tarqaldi.[ / Iblis esa barcha vasvasalarini tamom qilgandan keyin vaqtincha Isodan uzoqlashdi.\1 Iso iblisga javoban: Yana: Egang Xudovandni sinama, deb yozilgani ham bor, - dedi.N Ular seni qo`llarida ko`tarib ketar, oyog`ing ham toshga qoqilmagay.kO Chunki shunday bitilgani bor: U O`z farishtalariga sen haqda amr etgay toki seni asrab qolsinlar.*M Keyin iblis Isoni Quddusga olib bordi. Uni ma`badning tepasiga turg`izib, shunday dedi: Agar Sen Xudoning O`g`li bo`lsang, O`zingni bu yerdan pastga tashla-chi.  Iso javob berib: Yo`qol oldimdan shayton! Tavrotda: Egang Xudovandga sajda qil, birgina Unga itoatda bo`l, deb yozilgan, - dedi.BEndi Sen menga sajda qilsang bas, hammasi Seniki bo`ladi.+OIblis Isoga dedi: Barcha bu o`lkalar ustidan hokimlik qilishni hamda bularning shon-shuhratini Senga beraman; ular menga topshirilgan va men istaganimga beraman.taSo`ng Isoni baland bir toqqa olib chiqib, iblis bir lahzada olamning barcha saltanatlarini Unga ko`rsatdi. Iso bunga javoban: Tavrotda: Inson yolg`iz non bilan emas, balki Xudoning har bir kalomi bilan yashaydi, deb yozilgan, - dedi.iKO`shanda iblis Isoga: Agar Sen Xudoning O`g`li bo`lsang, bu toshga buyur, nonga aylansin! dedi.h~Iqirq kun iblis tomonidan vasvasaga solindi. U bu kunlarda hech narsa yemay, oxirida och qoldi.}} uIso Muqaddas Ruhga to`lgan holda O`rdun daryosidan qaytib keldi. U Muqaddas Ruhning ta`sirida sahroda aylanib yurib,B|&Eno`sh o`g`li, Shit o`g`li, Odam o`g`li, Xudo o`g`li edi.Y{+%Matushaloh o`g`li, Hano`h o`g`li, Yored o`g`li, Maholalil o`g`li, Qenan o`g`li,Oz$Qenan o`g`li, Arpaxshod o`g`li, Som o`g`li, Nuh o`g`li, Lamak o`g`li,Qy#Sarug` o`g`li, Rag`u o`g`li, Falaj o`g`li, Haver o`g`li, Shalah o`g`li,Sx"Yoqub o`g`li, Ishoq o`g`li, Ibrog`im o`g`li, Terah o`g`li, Naho`r o`g`li,Tw!!Amminadob o`g`li, Rom o`g`li, Hasro`n o`g`li, Paras o`g`li, Yahudo o`g`li,Sv Ishay o`g`li, Obid o`g`li, Bo`az o`g`li, Salmo`n o`g`li, Nahsho`n o`g`li,RuMaliyo o`g`li, Manno o`g`li, Mattato o`g`li, Natan o`g`li, Dovud o`g`li,Ut#Shim`o`n o`g`li, Yahudo o`g`li, Yusuf o`g`li, Yunus o`g`li, Elyoqim o`g`li,Ts!Yo`shua o`g`li, Il`azar o`g`li, Yorim o`g`li, Mattot o`g`li, Leviy o`g`li,QrMalkiy o`g`li, Addiy o`g`li, Qosam o`g`li, Elmodam o`g`li, G`er o`g`li,Xq)Yuhanno o`g`li, Rezo o`g`li, Zarubobil o`g`li, Sha`ltiel o`g`li, Neriy o`g`li,Vp%Mahat o`g`li, Mattatiyo o`g`li, Shim`iy o`g`li, Yo`seh o`g`li, Yo`do o`g`li,SoMattatiyo o`g`li, Omo`s o`g`li, Nahum o`g`li, Hesli o`g`li, Nagay o`g`li,QnMattot o`g`li, Leviy o`g`li, Malkiy o`g`li, Yanay o`g`li, Yusuf o`g`li,mIso O`z xizmatini boshlagan vaqtda o`ttiz yoshlar chamasida edi. U Yusufning o`g`li hisoblanar edi. Yusuf esa Eli o`g`li,)lKva Muqaddas Ruh jism tusini olib, kaptar shaklida Uning ustiga tushib keldi. Osmondan esa: Sen Mening sevikli O`g`limsan, Sendan mamnunman, - degan sado keldi.kBarcha xaloyiq suvga cho`mib imon keltirayotgan vaqtda, Iso ham suvga cho`mdi. U ibodat qilib turganda osmon ochilib ketdihjIShunday qilib, Hirod qilg`iliklari yetmaganday, buning ustiga Yahyoni zindonga qamatib qo`ydi.$iAViloyat hokimi Hirod ham Yahyo tarafidan fosh bo`lib qoldi. Chunki u o`z ukasining xotini Hirodiyani olgan va boshqa bir qator yomonliklar ham qilgan edi.`h9Yahyo yana ko`p narsalar xususida xaloyiqqa nasihat qilib, Xushxabarni bayon etar edi.#g?Uning panshaxasi qo`lida tayyor turibdi, U O`z xirmonini shopirib tashlaydi: bug`doyni O`z omboriga to`plab, somonni esa so`nmas o`tda yondirib yuboradi.qf[Yahyo esa hammaga javoban dedi: Men sizlarni suvgagina cho`mdirib yuribman. Lekin bundan so`ng mendan qudratli Kishi kelmoqda, men Uning choriq iplarini echishga ham munosib emasman. U sizlarni Muqaddas Ruhga va olovga cho`mdiradi.feEXaloyiq umidvor bo`lib, Yahyo haqida: Bu Masih emasmikin? deb ko`ngildan o`tkazib turar edi.Zd-Ba`zi bir askarlar ham undan: Xo`sh, bizlar nima qilishimiz kerak? deb so`radilar. Yahyo ularga: Hech talonchilik qilmanglar, hech kimning haqini yemanglar, o`z maoshingiz bilan qanoatlanib yuringlar, - dedi.Wc' Yahyo: Sizlarga buyurilganidan ortig`ini talab qilmanglar, - deb javob berdi.b Soliqchilardan ba`zilari ham suvda imon keltirish uchun kelib, Yahyodan: Ustoz, biz nima qilishimiz kerak? deb so`rashdi. a U javob berib dedi: Kimning ikkita ust-boshi bo`lsa, birini muhtojlarga bersin. Kimning oziq-ovqati bo`lsa, u ham shunday qilsin.L` Xaloyiq Yahyodan so`radi: Unday bo`lsa, biz nima qilishimiz kerak?{_o Hozirdan daraxtlar ildizida bolta yotibdi-ku. Endi yaxshi meva bermagan har bir daraxt kesilib olovga tashlanadi.G^Bundan buyon tavba qilganingizga yarasha samara beringlar! O`zingizcha: Otamiz Ibrohim, deb o`ylab o`tirmanglar. Men sizlarga: Xudo shu toshlardan Ibrohimga avlod tiklashga qodir, deyapman.A]{Yahyo o`z huzurida suvga cho`mib imon keltirish uchun kelayotgan xalq ommasiga xitob qildi: Hoy ilonlar zoti-ey! Boshingizga kelayotgan Xudo g`azabidan qochishni sizlarga kim uqtirdi?,\Shar bir bashar Xudo najotin ko`rur.[Neki soy bor, to`lajak lim-lim, har tog`u tosh cho`kajak bir qur. Qing`ir-qiyshiq yo`llar rostlanib, past-balandliklar tekis bo`lur,:ZmBu voqea xuddi Isha`yo payg`ambarning kitobida bitilgan oyatga to`g`ri keladi: Mana, cho`lda nido yangramoqda: Xudovand yo`lini tayyorlangiz, ravon aylangiz so`qmoqlarin! deya./YWYahyo O`rdun daryosi atrofidagi butun yurtlarni keza boshladi, xalqni tavba-tazarru qilishga va gunohlari kechirilishi uchun suvga cho`mib imon keltirishga chorladi. X Hanan va Kayafa oliy ruhoniy lavozimida edilar. O`sha vaqtda sahroda yashayotgan Zakariyoning o`g`li Yahyoga Xudo kalomi keldi.SW !Qaysar Tiberius saltanatining o`n beshinchi yili edi. Yahudiyada Po`ntiy Pilat, Jalilada Hirod, Itureya bilan Traxonit viloyatlarida uning ukasi Filip, Avilina yurtida esa Lisaniy hokimlik qilar edilar.pVY4Shunday qilib, Iso zakovatda ham, yoshda ham ulg`ayib borib, Xudo va bandalarning mehrini qozonar edi.U3Iso ular bilan birga jo`nab, Nosiraga qaytib keldi. Ularga itoatli bo`lib yurdi. Onasi esa bu gaplarning hammasini diliga tugib oldi.9Tm2Ammo ular Uning aytgan so`zlarini tushunmadilar.S!1Iso ularga: Meni qidirishingizning nima keragi bor edi? Yoki Otamning ishlari bilan mashg`ul bo`lishim kerakligini bilmas edingizmi? dedi.&RE0Ota-onasi Uni ko`rib, ajablandilar. Onasi Unga: Bolam, nega bizni bunday ovora qilding? Mana, otang bilan men juda qayg`urib Seni qidirib kelyapmiz, - dedi.cQ?/Uni tinglayotganlarning bari Uning fahm-idrokiga va berayotgan javoblariga hayron edilar.zPm.Uch kundan so`ng Uni ma`baddan topdilar. U muallimlar orasida o`tirib, ularni tinglar va ham savollar berar edi.8Ok-Uni topolmay, qidira-qidira Quddusga qaytdilar.N,U boshqalar bilan kelyapti, deb o`yladilar. Bir kunlik yo`l yurishgach, qarindosh bilan tanishlari orasida Isoni qidira boshladilar.M+Bayram kunlari tamom bo`lib, ular uyga qaytar ekanlar, o`smir Iso Quddusda qoldi. Isoning ota-onasi esa bunipayqamadilar.^L5*Iso o`n ikki yoshga to`lganda, ular yana odatdagiday bayram uchun Quddusga bordilar.KK)Isoning ota-onasi har yili Fisih bayramida Quddusga borar edilar.vJe(Bola esa o`sib, hikmatga boy va ruhan baquvvat bo`la borgan sayin, Xudoning inoyati Unda namoyon bo`lar edi.I!'Yusuf bilan Maryam Xudovand Qonunida buyurilgan butun udumlarni bajo keltirgandan keyin Jalilaga, o`z shaharlari Nosiraga qaytib bordilar.H-&Shu onda u ham yaqinlashib, Xudovandni madh etgancha Quddusning najot kuniga ko`z tikib yurganlarning hammasiga bu bola haqida so`zlay boshladi.G%Sakson to`rt yoshar beva endi ma`baddan hech ayrilmasdi, ro`za tutardi, kechayu kunduz toat-ibodat qilib, Xudo xizmatida edi.F'$U yerda Osher qabilasidan Filuilning qizi Anna ismli juda keksa bir payg`ambar ayol ham bor edi. U yosh er ko`rib, yetti yida tul qolgan edi.lEQ#Sening qalbingga ham bu tig` sanchilar, ko`plarning qalbidagi fikr-xayoli ham oshkor bo`lib qolar.ED"Shim`o`n ularni duo qilib, Isoning onasi Maryamga dedi: Mana, shu yotgan go`dak Isroilda ko`plarning qulashi va yuksalishiga sababchi bo`ladi, ilohiy sinoat deb ko`p qarshilik qo`zg`aydi.VC%!Isoning otasi Yusuf va onasi U haqda aytilgan bu so`zlarga hayron bo`lishdi.eBC turli elu xalqlarga ilohiy nur sochuvchi, xalqing Isroilga esa sharaf keltiruvchi najoting.0A[barcha ellar uchun hozirlagan najoting,.@WZeroki o`z ko`zim-la ko`roldim filholV?%Hoy Egam, Sen aytgan so`zingga muvofiq, qulingga endi tinch javob bergaysan.E>Shim`o`n chaqaloqni quchog`iga bosib, Xudoni ulug`lab dedi:>=uShunday qilib, Shim`o`n Muqaddas Ruh ta`sirida ma`badga bordi. Isoning otasiyu onasi Ilohiy Qonunda buyurilgan marosimlarni ijro qilaylik, deb chaqaloqni ichkari olib kirganlarida,l<QMuqaddas Ruh unga: Sen Xudovand yuborgan Masihni ko`rmaguningcha, o`lmaysan, deb ilhom bergan edi.6;eO`sha vaqtda Quddusda Shim`o`n nomli bir odam bor edi. U solih va dindor bo`lib, Isroilning tasalli topish zamonini intizor bo`lib kutar edi. Muqaddas Ruh esa unga yor edi.:yYana Xudovand Qonunida aytilishicha, ular ikkita musicha yoki ikkita kaptar palaponini qurbon qilishga niyat qildilar.n9UChunki Xudovand Qonunida: Tug`ilgan har bir to`ng`ich o`g`il Xudovandga bag`ishlansin, deb bitilgan.8{Musoning qonunida bayon etilgan chilla davri tamom bo`lgach, Xudovandga bag`ishlash uchun Isoni Quddusga olib keldilar.'7GOradan sakkiz kun o`tib, chaqaloqni sunnat qilmoq lozim bo`ldi. Maryam homilador bo`lishidan oldin farishta unga buyurganiday, bolaning ismini Iso qo`ydilar.{6oBiz hamman narsani ayni aytilganidek topdik, - deb, eshitib ko`rganlari uchun Xudoga hamdu sano o`qib, qaytdilar.d5AMaryam esa bu so`zlarning barini diliga tugib olib, chuqur o`ylab yurdi. Oxiri cho`ponlar:H4 Hamma eshitganlar cho`ponlarning gapiga juda hayron bo`lishdi.R3Ko`rishiboq, chaqaloq haqida o`zlariga aytilgan bashoratdan so`zladilar.S2Ular yugura borishib, Maryam, Yusuf va oxurda yotgan chaqaloqni topdilar./1WFarishtalar ular oldidan osmonga ko`tarilgan zamon, cho`ponlar o`zaro so`z qotdilar: Qani kelinglar, Baytlahmga borib, Xudovand bizga bildirgan bu voqeani ko`raylik!O0Samodagi Xudoga hurmatu izzat, yerdagi bandalarga tinchligu marhamat!p/Y Birdaniga farishta yonida lak-lak samoviy qo`shinlar bo`y ko`rsatdi. Ular Xudoga hamd-sano aytishardi:[./ Mana, sizlarga Uning belgisi: yo`rgaklangan, oxurda yotgan chaqaloqni topasizlar.W-' Bugun Dovudlar shahrida sizlar uchun Xaloskor tug`ildi. U Rabbimiz Masiihdir.p,Y Qo`rqmanglar! dedi ularga farishta. Men sizlarga el-xalqni cheksiz quvontirajak Xushxabarni keltirdim.+/ To`satdan Xudoning farishtasi ularning oldida paydo bo`ldi va ilohiy nur ularning ko`zlarini qamashtirdi. Bu dahshat cho`ponlarni vahimaga soldi.^*5O`sha yurtda cho`ponlar bor edi. Ular tunda suruvlarini poylab, dalada tunar edilar.){U o`zining to`ng`ich o`g`lini tug`di. Uni yo`rgaklab, oxurga yotqizib qo`ydi, chunki musofirxonada ularga joy yo`q edi.G(Ular o`sha yerda bo`lganlarida esa Maryamning oy-kuni to`ldi._'7U o`ziga unashtirilgan qiz, homilador Maryam bilan birga ro`yxatdan o`tmoqchi bo`ldi.&Shuningdek, Yusuf ham Jalilaning Nosira shahridan Yahudiyaga, Dovudlar shahri Baytlahmga bordi. Chunki u Dovud nasabi va xonadonidan edi.;%qHar kim ro`yxatdan o`tish chun o`z shahriga bordi.b$=Shunday qilib, Suriyada Kviriniy hokimlik qilganda ilk bor ro`yxatga olish sodir bo`ldi.j# OO`sha kunlarda Qaysar Avgust butun Rim dunyosidagi aholi ro`yxatga olinsin degan farmon chiqardi.z" oPShunday qilib, bola Yahyo ulg`ayib va ruhan quvvatlanib, Isroilga ko`rinadigan kunigacha cho`l-sahrolarda bo`ldi.i! MOZulmatda, o`lim soyasida o`tirganlarga ziyosin sochdi, oyoqlarimizni esa tinchlik yo`liga burdi.l  SNZero Xudoyimiz mehr-shafqati ilayuksaklikdan najot tongi yorishdi, ufqimizni ravshan qilib yubordi.M MUning xalqiga gunohlari afv bo`lib, najot topajaklarini anglatarsan. LSen ham, ey chaqaloq, haq Taoloning payg`ambari deb nom olasan. Zero sen Rabbimiz oldida yurib, U qadam bosar yo`lni muhayyo qilursan.N Kmuqaddaslik va solihlik ila O`ziga xizmat qilmog`imizga iloj topajak.4 eJumrimiz boricha O`z panohida bexatar saqlab,^ 7IOtamiz Ibrohimga qasamyod qilganiga ko`ra, U yovlarimiz qo`llaridan bizni qutultirib,I  HOta-bobolarimizga marhamat aylab, ular-la qilgan ahdini yodladi.C GU barcha ashaddiy dushmanlarimiz qo`lidan bizni qutqargay.E FQadimdan muqaddas payg`ambarlar orqali so`zlaganiga muvofiq,J EU quli Dovud xonadonidan chiqqan qudratli Najotkorni berdi bizga;` ;DO`z xalqini yo`qlab, asoratdan qutqargan Rabbimiz Isroilning Xudovandiga hamdu sanolar!P CChaqaloqning otasi Zakariyo Muqaddas Ruhga to`lib, bashorat qilib dedi: %BEshitgan barchaning fikri bular bilan band bo`lib: Ajabo, bu bola kim bo`lar ekan? deb yurishdi. Chunki Xudovandning qo`li unda namoyon edi.  AAtrofda yashovchilarning hammasini vahima bosdi. Bu haqdagi ovoza butun tog`lik Yahudiya o`lkasiga yoyilib, og`izga tushib ketdi.a =@O`sha zahoti Zakariyoning og`zi ochilib, tilga kirdi. U Xudoni ulug`lab gapira boshladi.p [?Zakariyo bir taxtacha talab qildi va: Uning ismi Yahyo bo`ladi, - deb yozib qo`ydi. Hamma hayron qoldi.h K>Shu payt otasiga ham imo-ishora qilib, undan bolaga qanday ism qo`ymoqchi ekanligini so`rashdi.k Q=Lekin boshqalar: Qarindosh-urug`ing orasida bu ism bilan atalgan hech kim yo`q-ku, - deyindi unga.T #} y+Ne baxtki, Rabbimning onalari menga tashrif ayladilar!k| Q*baland ovoz bilan xitob qilib dedi: Sen ayollar ichra muboraksan, qorningdagi bola ham muborakdir!{ {)Elisabet Maryamning salOmini eshitgani zamon uning qornidagi bolasi o`ynoqlab ketdi. Elisabet Muqaddas Ruhga to`ldi-da,>z y(U Zakariyoning uyiga kirib Elisabet bilan salomlashdi.zy o'Maryam o`sha kunlardayoq zudlik bilan yo`lga tushib, tog`lik yurtga, Yahudo qabilasiga mansub bir shaharga bordi.x &Shunda Maryam: Mana, men Xudovandning bandasiman. Menga aytganing kelsin, - dedi. Farishta esa uning yonidan g`oyib bo`ldi.2w a%Zero Xudoning biron kalomi puchga chiqmas.|v s$Mana, bepusht deb yurishgan qarindoshing Elisabet ham qariligida g`o`ilga homilador bo`ldi. Homilasi oltinchi oyda..u W#Farishta javob berdi: Muqaddas Ruh sening ustingga tushib keladi, Xudoyi Taoloning qudrati seni qoplaydi. Shu sababli sendan tug`ilajak bola Xudoning O`g`li deyilur.[t 1"Maryam: Men hali er ko`rmagan bo`lsam, bu qanday bo`ladi? deb so`radi farishtadan.\s 3!U Yoqub xonadoni uzra abadiy podshohlik qilur va bu podshohlikning cheki bo`lmagay.rr _ U ulug` bo`lgay, Xudoyi Taoloning O`g`li deb nom olgay. Xudoyi Taolo Unga otasi Dovudning taxtini bergay.Vq 'Mana, sen homilador bo`lib, o`g`il tug`ajaksan va Uning ismini Iso qo`yursan.Ip  Farishta unga dedi: Maryam, qo`rqma, sen Xudodan inoyat topding.o Maryam esa farishtani ko`rib, uning so`zlaridan sarosimaga tushdi. Bu qanaqa salomlashish bo`ldi? deya ko`nglidan o`tkazdi.vn gFarishta uning oldiga kirib: Salom, ey Xudo yorlaqagan! Xudovand sen bilan. Ayollar ichra muboraksan, - dedi.em EDovud avlodidan Yusuf ismli yigitga unashtirilgan bir qizga yubordi. Qizning oti Maryam edi.ql ]Elisabetning homiladorligiga olti oy bo`lgach, Xudo farishta Jabroilni Jalilaning Nosira degan shahriga, k Bu menga Rabbimning nazarlari tushgan shu kunlarda bo`ldi, - derdi u. U menga e`tibor berib, el ichida yuzi qoralikdan qutultirdi.aj =Oradan kunlar o`tib, uning xotini Elisabet xomilador bo`ldi. U besh oy yashirinib yurdi.Di Diniy xizmat muddati tugagach, Zakariyo uyiga qaytib bordi.Dh Zakariyo xalq oldiga chiqqach, so`zlamoqqa tili aylanmadi. Xalq uning ma`badda vahiy ko`rganligini tushundi. Zakariyo gang bo`lib qolgani uchun, ular bilan imo-ishora orqali muloqot etdi._g 9Shu orada Zakariyoni kutib turgan xalq uning ma`badda imillab qolganiga hayron bo`ldi.f +O`z vaqtida bajo bo`lajak so`zlarimga ishonmaganing uchun, mana endi tildan qolasan. Bu ishlar amalga oshadigan kungacha gapirolmaysan, - dedi. e Farishta unga javob berdi: Men Xudo oldida turgan Jabroilman, senga bu gaplar to`g`risida xushxabar yetkazish uchun yuborilganman.d yZakariyo farishtaga: Men bunga qanday amin bo`laman? Mana, o`zim qarib qoldimu, xotinim yoshi ham yetib qoldi, - dedi.^c 7U Ilyos payg`ambarning ruhi va qudrati ila Rabbimiz oldida yurib keladi. Otalar dilini farzandlariga qaytarib, osiy bandalarning fikrini solihlar tomon moyil qilib, hozirlanmish bir xalqni Rabbimizga taqdim etadi.Zb /Isroil farzandlaridan ko`plarini u o`zlarining Egasi Xudovandga qaytarib qo`yadi.~a wU Xudovand nazarida ulug` kishi bo`ladi, mayu sharobni sira ichmaydi. Onasi qornidan u Muqaddas Ruhga to`lib tushadi.X` +U senga shodlik va baxt-saodat keltiradi, uning tug`ilganidan ko`plar quvonadi.*_ O Farishta unga dedi: Zakariyo, qo`rqma, chunki sening iltijolaring ijobat bo`ldi. Xotining Elisabet senga bir o`g`il tug`ib beradi va uning ismini Yahyo qo`yasan.;^ s Zakariyo uni ko`rib, esankiradi-yu vahimaga tushdi.]  Shu payt Xudovandning bir farishtasi tutatqi tutatiladigan qurbongohning o`ng yog`ida paydo bo`lib, Zakariyoga zohir bo`ldi.P\  Tutatqi tutatish vaqtida katta jamoat tashqarida ibodat qilayotgan edi.w[ i Ruhoniylar odati bo`yicha, Xudovand ma`badiga kirib xushbo`y tutatqilar tutatish qur`asi unga nasib etgan edi.sZ aXizmat navbati o`z avlodiga qolgan bir kunda Zakariyo Xudo huzurida ruhoniylik xizmatini o`tab turgan edi.zY oLekin Elisabet pushtsiz bo`lganidan, ularning farzandi yo`q edi; buning ustiga ikkovi ham qartayib qolgan edilar. X Bularning ikkovi ham solih va xudojo`y kishilar bo`lib, Xudovandning butun amru farmonlariga bekami-ko`st rioya qilib yurishar edi.8W kYahudiya yurtida Hirod hokimlik qilayotgan davrda ruhoniylarning Abiyo ajdodidan Zakariyo ismli bir ruhoniy bor edi. Uning xotini esa Horun avlodidan bo`lib, oti Elisabet edi.KV toki siz berilgan ma`lumotlarning juda asosli ekanligini bilingiz.5U eShunday qilib, men ham boshidan hammasini sinchiklab tekshirganimdan keyin, ey muhtaram Teofil, bu voqealarning tafsilotini tartib ila sizga yozib berishni munosib ko`rdim,T /Bu bo`lib o`tgan hodisotlarni boshdanoq o`z ko`zlari bilan ko`rib, bizga naql qilgan kishilar Ilohiy Kalomning shohidu xizmatkorlari bo`lmishlar.dS EOramizda avj olgan voqealarni hikoya qilishga kirishgan ko`plarning tashabbuslari ma`lumdir.%RCShogirdlar esa ketib, hamma yoqda voizlik qilib yurdilar. Rabbimiz ularga ko`maklashar va paydo qilgan mo``jizalar orqali O`z kalOmini tasdiqlar edi. Omin.xQiRabbimiz Iso shogirdlariga ushbularni tayinlab bo`lgach, osmonga ko`tarildi va Xudoning o`ng tomoniga o`tirdi.$PAQo`llariga ilon olib ko`tarsalar yoki halokatli biron narsa ichsalar ham, ularga zarar yetmaydi. Bemorlarga qo`llarini qo`yganda, ular sog`ayib ketadilar.OQuyidagi alomatlar imonlilarga hamroh bo`ladi: Mening nomim bilan jinlarni quvib chiqaradilar. Yangi tillarda so`zlaydilar.XN)Kim ishonib, suvda imon keltirsa, najot topadi. Ishonmagan esa mahkum bo`ladi. z~~X}|||"{{;zzyy&xx'wvv@uu\ttYsss1rr5qpoonmmTllokdkjiiih%gZffeee/d^ccb4aaX``V__l^^|^]n\\[O[ZiYYJXWWkVV`UU>TTdSS]RQQ`PP:ONNTNMiM"LLOKKJNII HHG]GFEED4CbBqAA`@@#??;>>%=a<Lekin Iso unga dedi: Qo`llarini omochda tutib, orqasiga qaragan hech kim Xudoning Shohligi uchun layoqatli bo`lmas.' =Yana boshqa biri: Hazrat, men Sening orqangdan yuraman. Faqat oldin borib uydagilar bilan xayrlashishimga ijozat ber, - dedi.& yw Shogirdlari xuddi shunday qilib, hammani o`tqazdilar.x O`sha yerda besh mingga yaqin erkak bor edi. Iso shogirdlariga: Xaloyiqni har qatorga elliktadan qilib o`tqazinglar, - dedi..wU Sizlar ularga ovqat beringlar! dedi Iso. Beshta non va ikkita baliqdan boshqa biron narsamiz yo`q-ku. Borib shuncha kishiga ovqat sotib ololamizmi? dedi shogirdlar.Rv Kun botib, kech kira boshladi. Isoning o`n ikki shogirdi Uning oldiga kelib: Xaloyiqqa ruxsat ber, atrofdagi ovul va qishloqlarga borib rizqini topsin, tunasin. Chunki bunda ovloq joydamiz, - dedilar.$uA Ammo xaloyiq buni bilib, Uning orqasidan boraverdi. Iso ularni yaxshi qarshilab, Xudoning Shohligi to`g`risida suhbatlashdi, shifoga muhtojlarni davoladi.;to Shu orada Isoning havoriylari safardan qaytib kelib, qilgan ishlarini Unga aytib berishdi. Iso havoriylarni Baytsayda nomli shahar yaqinidagi xilvat joyga O`zi bilan olib ketdi.s Hirod bo`lsa: Men Yahyoni boshidan judo qilganman. Endi bunday ishlarni qilyapti, deb yurishgani kim ekan? dedi-da, Isoni ko`rgisi keldi.r/ boshqalar esa: Ilyos payg`ambar paydo bo`libdi, - derdilar. Yana boshqalar bo`lsa: Qadimgi payg`ambarlardan biri tirilib kelibdi, - deb yurishdi. q Viloyat hokimi Hirod sodir bo`layotgan ajoyibotlarni eshitib, esankirab qoldi. Chunki ba`zilar: Yahyo tirilib kelibdi, - desalar,p  Shogirdlar jo`nadilar. Qishloqdan-qishloqqa o`tib borib, hamma yoqda Xushxabarni targ`ib qilar, kasallarga shifo berar edilar.o1 Agar biror shaharda sizni qabul qilmasalar, u yerdan chiqayotganingizda aholiga ogohlantirish tariqasida oyoqlaringizdagi changni qoqib ketinglar.Rn Qaysi uyga kirsangizlar, u yerdan jo`naguningizcha o`sha uyda qolinglar.mw Iso dedi: Yo`lga hech narsa olmanglar: hassa ham, to`rva ham, non ham, aqcha ham, bir juft ham ko`ylak ham olmanglar.Wl' Xudoning Shohligini e`lon qilish va xastalarga shifo berishga ularni yuborib, k  Iso o`n ikki shogirdini yoniga chaqirib, ularga butun jinlar ustidan hokimlik qilish va kasallarni sog`aytirish qudratini berdi.pjY8Qizning ota-onasi hayron qoldilar. Iso esa ularga bo`lgan voqea haqida hech kimga aytmaslikni buyurdi.miS7Qizchaning ruhi taniga qaytdi. U shu ondayoq o`rnidan turib ketdi. Iso unga ovqat berishni buyurdi.h}6Iso esa [hammani tashqariga chiqarib,] qizchaning qo`lidan ushlab qoldi-da: Ey qizaloq, o`rningdan tur! deb xitob qildi.Ig 5Ular qizchaning o`lganligini bila turib, Uning ustdan kulishdi.fw4Hamma qizcha uchun yig`lab nola qilayotgan edi. Biroq Iso: Yig`lamanglar, u o`lgan emas, faqat uxlab yotibdi, - dedi.e3Iso o`sha uyga kelib, Butrus, Yuhanno, Yoqub va qizning ota-onasidan boshqa hech kimning O`zi bilan ichkariga kirishiga ruxsat bermadi.Zd-2Buni eshitgan Iso u odamga: Qo`rqma, faqat ishongin, qizing qutqariladi, - dedi.c!1Iso gapini hali tugatmasdanoq, jamoaboshining uyidan kimdir kelib, jamoaboshiga: Qizingiz o`ldi, Ustozni ovora qilmay qo`yaqoling, - dedi.Zb-0Iso unga: Dadil bo`l, qizim! Ishonching seni qutqardi, eson-omon borgil, - dedi.vae/Ayol boshqa yashirina omaganini payqagach, qaltiragancha Isoga yaqinlashib, Uning oyoqlariga o`zini ashladi-yu, Unga qanday maqsad bilan tekkanligini va o`sha zahoti qanday darddan xalos bo`lganini butun xalqqa eshittirib so`zlab berdi.a`;.Lekin Iso: Kimdir Menga aniq tegdi-da, Men O`zimdan bir kuch chiqqanini sezdim, - dedi.5_c-Kim u Menga qo`lini tegizgan? dedi Iso. Hamma tongach, Butrus bilan yonidaglar dedi: Ustoz, xaloyiq Seni o`rab, siqib turibdi, Sen esa-chi, Menga kim qo`l tegizdi, deysan?k^O,Ayol Isoga orqa tomondan yaqinlashib, etagiga elas qo`l tekizgan onda qon oqishi darhol to`xtadi.-]S+Shu o`rtada o`n ikki yildan beri qon ketishidan azob chekayotgan bir ayol ham bor edi. U bor-yo`g`ini tabiblarga sarf etgani bilan hech biridan shifo topmagan edi.~\u*Chunki uning o`n ikki yoshlardagi birgina qizi o`lim to`shagida yotar edi. Iso borarkan, xaloyiqning soquvida qoldi."[=)Shu payt ibodatxonaning jamoaboshisi bo`lgan Yair ismli bir kishi kelib qoldi. Isoning oyoqlariga o`zini tashlab, uning uyiga borishini o`tinib so`radi.nZU(Iso bariga qirg`oqqa qaytib kelgach, xalq Uni quvonib qarshiladi, chunki hamma Uni kutib turgan edi.9Yk'O`z uyingga qaytib borib, Xudo sen bilan nimalar qilganini gapirib ber, - deb uni jo`natdi. U kishi borib, Iso u bilan nimalar qilganini butun shaharda e`lon qiladigan bo`ldi.aX;&Jinlardan xalos bo`lgan odam Iso bilan birga yurmoqlikni Undan so`radi. Lekin Iso unga:-WS%Shunda Gadara atrofidan kelgan barcha aholi qattiq dahshatga tushdi, ularning yeridan chiqib ketishni Isodan iltimos qilishdi. Iso esa qayiqqa tushib qaytib ketdi.`V9$Hodisani ko`rganlar esa u odamning jindan qanday qutulganini hammaga so`zlab berishdi.XU)#U joylar aholisi esa bo`lib o`tgan hodisani ko`rish uchun dalaga chiqib, Isoning yoniga keldi. Jin chiqqan odamni kiyingan va aqli raso holatda Isoning oyog`i tomonda o`tirganini ko`rib, vahimaga tushishdi.|Tq"To`ng`iz boquvchilar sodir bo`lgan voqeani ko`rgach, yugurib borib shaharda va ovullarda bularni gapirib berdilar. S!Shunda jinlar odamdan chiqib, to`ng`izlarga kirib oldilar. To`ng`iz podasi tik qiyalikdan pastga yopirildi va ko`lda g`arq bo`ldi.8Ri Shu tog`ning yon bag`rida katta bir to`ng`iz podasi o`tlab yurgan edi. Jinlar to`ng`izlarga kirishga ruxsat berishi uchun Isodan yolvorib so`radilar. Iso ularga ruxsat berdi.RQJinlar o`zlarini tubsiz qa`rga yubormaslikni Isodan yolvorib so`radilar.uPcIso undan so`radi: Isming nima? Ismim Tumonat, - dedi u. Chunki uning vujudini bir talay jin chirmagan edi.XO)Chunki Iso yomon ruhga bu odamdan chiqib ketishini buyurgan edi. Uni saqlash uchun zanjir-kishan bilan bog`lagan bo`lsalar-da, lekin u bandilarni uzib tashlar va uni tutib cho`l-sahrolarga sudrab borar edi.o Yo`l yoqasiga tushgan donlar shunday odamlarni bildiradiki, ular kalomni eshitadilar, lekin keyin imon va najot topmasliklari uchun iblis ularning yuragidan kalomni olib ketadi.<=s Bu masalning ma`nosi shu: Urug` Xudoning kalomidir.t<a U shunday javob berdi: Xudo Shohligining sirlarini bilish qobiliyati sizlarga nasib bo`lgan. Boshqalarga bo`lsa, hamma narsani masallar bilan tushuntiraman, toki oyatdagidek: Ular qarab turib ko`rmasinlar, eshitib turib anglamasinlar.J;  Shogirdlar Isodan: Boyagi masalning ma`nosi nima? deb so`rashdi.=:sYana ba`zi urug`lar yaxshi yerga tushibdi. Ular ko`karib chiqib, yuz marta ko`p hosil beribdie iso bularni aytib bo`lib: Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin! deb xitob qildi.f9EYana boshqa urug`lar tikanlar orasiga tushibdi. Tikanlar o`sib, urug`larni bo`g`ib qo`yibdi.8yBa`zi urug`lar toshloq yerga tushibdi. Urug`lar ko`karib chiqibdiyu, lekin tuproq namsiz bo`lgani uchun qurib qolibdi.47aUrug` sepuvchi o`z urug`ini sepish uchun chiqibdi. Sepayotganda ba`zi urug`lar yo`l yoqasiga tushib, poymol bo`libdi. Osmondagi qushlar kelib, urug`larni cho`qib ketibdi.6Yana ko`p xalq to`planib, barcha shaharlar aholisi ham Uning oldiga oqib kelayotgan bir paytda, Iso masal bilan gap boshladi.>5uHirodning saroy boshqaruvchisi Xuzaning xotini Yo`anna, Susanna va boshqa ko`p ayollar ham Iso bilan yurib, o`z mol-mulklarini sarf qilib, Uning tirikchiligiga xizmat qilishar edi. 49Shuningdek, yomon ruhlardan va turli kasalliklardan xalos bo`lgan bir necha ayollar, shu jumladan ichidan yettita jin chiqib ketgan magdadalik Maryam,3 )Oradan ko`p o`tmay, Iso shaharu qishloqlar bo`ylab Xudo saltanati to`g`risidagi Xushxabarni tarqatar edi. O`n ikki U bilan birga yurishar edi.R22Iso esa yana ayolga: Ishonching seni qutqardi, eson-omon borgil, - dedi.{1o1Iso bilan birga yeb-ichib o`tirganlar o`zlaricha fikr yurita boshlashdi: Kim bo`ldi bu gunohni ham kechirayotgan?D00So`ng Iso ayolga qayrilib: Gunohlaring kechirildi, - dedi.//Shuning uchun senga aytib qo`yay: uning ko`p gunohlari kechirilgan, ko`p sevishining sababi ana shunda. Kimki oz kechirilsa, u oz sevadi.Q..Sen boshimga hatto moy quymading, u esa-chi oyog`imga atir moy surkadi.h-I-Sen-chi Meni o`pganing yo`q, bu ayol esa kelganimdan beri oyoqlarimni o`pishdan to`xtamayapti.d,A,Keyin ayolga o`girilib: Bu ayolni ko`ryapsanmi? dedi Simunga. Men sening uyingga kelganimda, oyoqlarimni yuvgani suv berganing yo`q. U esa o`zining ko`z yoshlari bilan oyoqlarimni ho`llab, sochlari bilan artib quritdi.++Simun javob berib: Mening fikrimcha, ko`proq qarzi kechirilgan kishi bo`lsa kerak, - dedi. To`g`ri mulohaza qilding, - dedi unga Iso.*3*Biroq qarzdorlarning to`lash uchun hech narsasi bo`lmaganidan, u ikkovini ham kechiribdi. Aytib ber-chi, ulardan qaysi biri uni ko`proq sevar ekan?){)Iso dedi: Bir qarz beruvchining ikki qarzdori bor ekan, biri besh yuz, ikkinchisi ellik kumush tanga qarz bo`lgan ekan.V(%(Iso unga qayrildi: Simun, senga aytadigan so`zim bor. Aytgil, Ustoz! dedi u.M''Isoni taklif etgan farziy buni ko`rgach: Agar bu odam payg`ambar bo`lganida edi, Unga suykalib turgan shu ayolning kimligini, qanaqa gunohkor ayol ekanligini bilar edi, - deb ko`nglidan o`tkazdi.O&&Isoning orqa tomonida, oyoqlari yonginasida turganicha yig`lab, ko`z yoshlari bilan Uning oyoqlarini ho`llay boshladi. So`ng sochlari bilan Isoning oyoqlarini artgancha, o`pa turib atir moy surtdi. %%Bu shaharlik gunohkor deb tanilgan bir ayol Isoning farziy uyida mehmon bo`lganligini bilib, ir ganch idishda atir moy olib keldi.t$a$Farziylardan biri Isoni taom eyishga taklif qildi. Iso farziyning uyiga kirib, dasturxon atrofida o`tirdi.H# #Va lekin ilohiy hikmat unga rioya qiluvchilar orqali oqlanadi. ""Inson O`g`li kelib, ham edi, ham ichdi; bu gal esa Uni kabobxo`ru sharobxo`r, soliqchilar bilan gunohkorlarning do`sti deysizlar.h!I!Chunki Yahyo payg`ambar kelib non yemadi, sharob ichmadi; sizlar esa uni jin uribdi deysizlar.3 _ Ana ular maydonda o`tirishib, bir-biroviga: Sizlarga nay chaldik, o`ynamadinglar, sizlarga yig`i chiqardik, yig`lamadinglar, - deb qichqirashidan bolalarga o`xshaydilar.q[Shunday qilib, bu nasl odamlarini nimaga tenglashtiray? davom etdi Rabbimiz Iso. Ular nimaga o`xshaydi?Lekin din olimlari va farziylar suvda imon keltirmay, Yahyoning va`zini, shuningdek, o`zlariga mo`ljallangan Xudo irodasini rad qildilar. Shunda barcha xalq va hatto soliqchilar ham Yahyoning va`ziga quloq solib, suvda imon keltirdilar va Xudoni odil deb tan oldilar.CSizlarga aytamanki, ayol zotidan tug`ilganlar orasida Yahyo payg`ambardan ulug`roq biron payg`ambar yo`q. Shunga qaramay, Xudoning Shohligida eng kichik hisoblangani ham undan kattadir.Bu kishi haqida Tavrotda shunday yozilgan: Men Sendan avval O`z elchimni yuborarman, u Sening oldingda yo`l hozirlab yurar.}Axir, nima ko`rgani bordingizlar? Payg`ambarnimi? Ha, sizlarga rostini aytsam, payg`ambardan ham ulug`ini ko`rdingizlar.#Axir, nima ko`rgani bordingizlar? Bashang kiyingan odamnimi? Biroq bashanglar, nash`alarda yashovchilar podshohlarning saroyida bo`ladi-ku!/WYahyoning xabarchilari ketgandan keyin, Iso xalqqa qarata Yahyo to`g`risida gapira boshladi: Sahroga nima ko`rgani bordingizlar? Shamolda xilpirab turgan qamishnimi?0[Meni deb vasvasaga tushmagan baxtlidir!B}Iso Yahyoning shogirdlariga javoban dedi: Boringlar, ko`rib eshitayotganlaringizni Yahyoga bildiringlar: ko`rlar ko`ryapti, o`liklar tirilyapti va bechoralar Xushxabarni eshityaptilar.'GNaq shu paytda Iso turli xastalik va illatlarga mubtalo va yovuz ruhlarga chalingan talay xalqqa shifo berib, ko`pgina ko`rning ko`zini ham ochib yurgan edi.*MUlar Isoning oldiga kelib: Bizni Yahyo payg`ambar yubordi. U Sendan: Keladigan Qutqaruvchi Senmisan, yoki biz boshqasini kutaylikmi? deb so`rayapti, - deyishdi.+OShunda Yahyo shogirdlaridan ikkitasini chaqirib: Keladigan Qutqaruvchi Senmisan, yoki biz boshqasini kutaylikmi? deb so`rash uchun ularni Isoning oldiga yubordi.\1Yahyoning shogirdlari bu bo`lib o`tgan voqealar haqida ustozlariga xabar berishdi.Y+Shu tariqa Isoning dong`i butun Yahudiya hamda yon-atrofdagi joylarga tarqaldi.Hammani vahima bosdi. Oramizda buyuk payg`ambar paydo bo`ldi, Xudo O`z xalqini yo`qlab keldi, - deganlaricha, Xudoni olqishlar edilar.Z-O`shanda o`lik rostlanib o`tirdi-da, gapira boshladi. Iso uni onasiga topshirdi.  U yondashib, tobutga qo`l tegizdi. Tobutkashlar to`xtab qolishdi. Iso o`likka: Ey yigit, senga aytyapman: tur o`rningdan! dedi.H   Rabbimiz Iso onani ko`rgach, unga rahmi kelib: Yig`lama! dedi.3 _ Iso shaharning darvozasiga yaqinlashganda, bir beva ayolning yakkayu yagona o`g`li o`ligini ko`tarib chiqayotgan edilar. Tumonat shahar aholisi u ayolni o`rab olgan edi.z m Oradan ko`p o`tmay, Iso Nain degan shaharga ketdi. Ko`plab shogirdlari va ancha xalq U bilan birga yurishar edi.\ 1 Yuborilganlar uyga qaytib kelishganda, bemor xizmatkorni tuzalgan holda ko`rdilar.N  Iso bu so`zlarni eshitgach, yuzboshiga hayron qoldi. U o`girilib, orqasidan ergashib kelayotgan xaloyiqqa: Sizlarga shuni aytib qo`yay, Men bunday zo`r e`tiqodni Isroilda ham topganim yo`q, - dediGChunki men ham buyruqqa tobe odamman, shuningdek, mening ixtiyorimda ham askarlar bor. Birisiga ket desam, ketadi, boshqasiga kel desam, keladi; biron xizmatkorimga shuni qil desam, qiladi.  Shuning uchun Sening oldingga borishni ham o`zimga loyiq ko`rmadim. Sen birgina so`z aytsang, bas, xizmatkorim sog`ayib ketadi.MIso ular bilan birga ketdi. U uyga yayaqinlashib qolganda, yuzboshi Isoga bu gaplarni aytgani do`stlarini peshvoz chiqardi: Ey Hazrat, ovora bo`lma! Kulbamga oyoq bosishing uchun munosib emasman.SU xalqimizni sevadi, bizga hatto ibodatxona ham qurib bergan, - deyishdi.c?Ular Isoning yoniga kelgach, bir samimiy o`tinch bilan: U Sening shafoatingga munosibdir.)Yuzboshi Isodan xabardor bo`lib, U kelib xizmatkorini davolasin, deb iltimos qilish uchun yahudiylarning oqsoqollarini Uning huzuriga yubordi.b=U yerda bir yuzboshining juda aziz xizmatkori kasal bo`lib, o`lim to`shagida yotgan edi.k QIso O`zini tinglab turgan xalqqa bu so`zlarini aytib bo`lganidan keyin, Kafarnahum shahriga kirdi.G1Lekin so`zimni eshitib, unga amal qilmagan kishi uyini tuproq ustiga, poydevorsiz qurgan odamga o`xshaydi. U uyni suv bosgan hamon qulab tushibdi, uning xarobaligi esa qo`rqinchli bo`libdi.W'0U uy qurayotganda qazib chuqur qilgan va poydevorini tosh ustiga o`rnatgan odamga o`xshaydi. Sel toshib, o`sha uyni suv bosibdi-yu, lekin uyni qo`zg`atolmabdi. Chunki u tosh ustiga mahkam o`rnatilgan ekan.~w/Mening oldimga kelgan va so`zlarimni eshitib, bajo keltirgan har bir kishining kimga o`xshashligini sizlarga uqtiray:`}9.Nega sizlar Meni Yo Rabbim, yo Rabbim deb chaqirasizlar-u, aytganlarimni qilmaysizlar?B|}-Yaxshi odam o`zining yaxshi qalb xazinasidan yaxshilik chiqarur. Yomon odam o`zining yomon qalb xazinasidan yomonlik chiqarur. Odamning dili nimaga to`lib-toshsa, tili o`shani gapirur.d{A,Har bir daraxt o`z mevasidan bilinur. Tikanzordan anjir terilmas, butazordan uzilmas uzum.Oz+Yaxshi daraxt yomon meva bermas, yomon daraxt ham yaxshi meva bermas.y*Sen o`z ko`zingdagi xodani ko`rmay turib qanday birodaringga: Kel, birodarim, ko`zingdagi zirapchani chiqaray, deya olasan? Ey ikkiyuzlamachi! Oldin o`z ko`zingdan xodani chiqarib qo`y, keyin birodaringning ko`zidan zirapchani chiqarishni aniq ko`rasan.ixK)Sen nega brodaringning ko`zidagi zirapchani qaraysan-u, lekin o`z ko`zingdagi xodani sezmaysan?vwe(Ana, shogird o`z ustozidan yuqori bo`lmas. Ammo kamolotga yetgandan keyin har kim o`zining ustoziday bo`lur.v'Iso ularga quyidagi matalni ham aytib berdi: Ko`r ko`rni yetaklab yura olarmikin? Ikkalasi ham chohga tushib ketmasmikin?vue&Boshqalarga bering, sizlarga ham qaytadi yaxshilab bosilgan, silkitilgan, to`lib-toshgan o`lchov bilan qo`yin-qo`njingizga to`kiladi. Chunki sizlar qanday o`lchov bilan o`lchasangizlar, xuddi shunday o`lchov sizlarga ham tatbiq etiladi.&tE%Boshqalarni hukm qilmang, sizlar ham mahkum bo`lmaysiz. Boshqalarni ayblamang, sizlar ham aybdor bo`lmaysiz. Boshqalarni kechiring, sizlar ham kechirilasiz.Vs%$Shunday qilib, Otangiz rahmdil bo`lgani kabi, sizlar ham rahmdil bo`linglar.qr[#Lekin siz dushmanlaringizni seving, yaxshilik qiling, hech narsa mama qilmay qarz bering. Shunda buyuk mukofot olib, Taoloning o`g`illari bo`lasizlar. Chunki Uning O`zi ham noshukurlar bilan yomon niyatlilarga nisbatan mehribon-ku.Lq"Agar siz qaytarib olishga umid qilib qarz bersangiz, qanday savob qilgan bo`lasiz? Ana, gunohkorlar ham qancha qarzlari bo`lsa, shuncha qaytarib olish maqsadidagina gunohkorlarga qarz beradilar.p!!Agar o`zingizga yaxshilik qilganlargagina yaxshilik qilsangiz, qanday savob qilgan bo`lasiz? Ana, gunohkorlar ham xuddi shunday qiladilar.o Agar sizni sevganlarnigina sevsangiz, qanday savob qilgan bo`lasizlar? Ana, gunohkorlar ham o`zlarini sevganlarni sevadilar.onWOdamlar sizlarga qanday muomala qilishlarini istasangizlar, siz ham ularga shunday muomalada bo`ling.[m/Sendan so`ragan har kimsaga ber, senikini olgandan qaytarib berishni talab qilma.cl?Bir chakkangga urgangaikkinchisini ham tut. To`ningni olgandan ko`ylagingni ham ayamagil.ak;Sizga qarg`ish yog`dirganga duolar o`qing. Sizga ozor berganlar uchun ibodat qilinglar.wjgLekin siz, tinglayotganlarga aytaman: dushmanlaringizni sevinglar, sizdan nafratlanganga yaxshilik qilinglar.iSiz haqda xush gapirsa-da hamma insonlar, bu holda ham holingizga voy! Soxta payg`ambarlarga ham atolari shu yo`lni tutgan. h Ey hozir to`qlar, holingizga voy! Chunki siz och qolajaksizlar. Hozir kulguvchilar, holingizga voy! Siz yig`lab-ho`ngraysizlar.Tg!Lekin boylar, holingizga voy! Chunki siz o`z huzuringizni olib bo`ldingiz. fO`sha kunda sevining, sevinchdan o`ynanglar! Zero sizga samo mukofoti buyuk bo`lur. Payg`ambarlarga ham atolari shu yo`lni tutgan.7egInson O`g`liga yon bosganingiz uchun odamlar sizdan nafratlansa, jamiyatdan quvg`in qilib, haqorat qilsa, nOmingizga dog` tushirib etsa badnom, siz baribir saodatmandsizlar!d)Ey hozir och-yupunlar, saodatlisiz! Chunki siz to`q bo`lajaksizlar. Ey hozir yig`layotganlar, saodatlisiz! Chunki sizga sevinch kulgisi kelur.vceIso ko`zlarini shogirdlariga tikib, dedi: Ey kambag`allar, saodatlisiz! Chunki Xudoning Shohligi siznikidir.b}Butun xalq Unga qo`l tegizish ilinjida intilar edi, chunki Undan hammani sog`aytiradigan shifobaxsh bir kuch chiqar edi. a9Isoni tinglash va o`z xastaliklaridan forig` bo`lish uchun u yerga to`plangan edilar. Yomon ruhlardan aziyat tortganlar ham kelib, shifo topar edilar.N`Shundan so`ng Iso ular bilan birga pastga tushib, yassi bir joyda to`xtadi. Uning ko`plab shogirdlari, shuningdek, butun Yahudiyadan, Quddusdan, Tir va Sido`n sohillaridan kelgan juda katta olomonN_Yoqub o`g`li Yahudo va keyinchalik hiyonat qilgan Yahudo Ishqariyot.K^Matto, To`ma, Alfey o`g`li Yoqub, vatanparvar deb tanilgan Simun,_]7U Butrus deb ham yuritgan Simun, uning ukasi Idris, Yoqub, Yuhanno, Filip, Bartolmey,\{ Tong yorishgach, shogirdlarini yoniga chaqirdi va oralaridan quyidagi o`n ikki kishini tanlab, havoriy qilib tayinladi:f[E O`sha kunlarda Iso ibodat uchun toqqa chiqdi va kechani Xudoga ibodat qilish bilan o`tkazdi.^Z5 Boshqalar esa jazavalanib, Isoni nima qilsak ekan, deb o`zaro fikrlasha boshladilar.'YG Iso ularga birin-ketin ko`z yururtirdi-da, u odamga: Qo`lingni uzat! dedi. U odam shunday qilishi bilanoq shol qo`li boshqa qo`liday soppa-sog` bo`lib qoldi.=Xs Iso hammaga xitob qilib dedi: Men sizlarga savol beray: dam olish kunida nima qilish lozim yaxshilikmi yoki yomonlikmi? Jonni xalos qilishmi yoki halok qilishmi? Ular indamadilar.W{Iso bo`lsa, ularning fikrlarini bilib, qo`li shol odamga: O`rningdan turib o`rtaga chiq! deb buyurdi. U o`rtaga chiqdi.V+Ulamolar bilan farziylar Isoni ayblash uchun biron vaj topish maqsadida, U shanba kunida ham odamni sog`aytirarmikan, deb Uni kuzatib turdilar.U}Boshqa shanba kunida ham Iso ibodatxonaga kirib ta`limberishga tushdi. U yerda o`ng qo`li qurib qolgan bir odam bor edi. Wj~a}|{{}zz yyxxXwtwvvNutt^ssorrqqLpoooCnn-mllIkkkk8jj iihggff*ee:dd]ccbaax`__<^^Y]]?\\T\[ZZ*YYXKWW+VrUVUJTSSRR\QQ8PqP ONNNMzM#LLcKK]JJoIIbHHWH$GgG FEE%DDOCCBBBFA@@l??j>>L==<<`;;::M9918777%65544533$221v000?//^..-n,,++**c*))n(=''.&m& %%1$#"">!!m =%Qd>}'m- )IY!w8  R H { ]JT ?W%yShunda katta o`g`il achchiqlanib, ichkariga kirgisi kelmabdi. Otasi esa tashqariga chiqib, o`g`liga o`tinib gapiribdi.a$;Ukangiz keldi, otangiz uni sog`-salomat ko`rgani uchun bo`rdoqini so`ydilar, - debdi u.A#}Xizmatkorlardan birini chaqirib: Nima gap? deb so`rabdi."Katta o`g`il shu paytda dalada ekan. Qaytayotib uyga yaqinlashganda, qulog`iga cholg`u va o`yin-kulgu sadolari eshitilibdi.}!sChunki mening bu o`g`lim o`lgan edi tirildi, yo`qolgan edi topildi. Shunday qilib, xursandchilik qila boshlabdilar.S Bo`rdoqini olib chiqib, so`yinglar, yeb-ichaylik, xursandchilik qilaylik.1Ota xizmatkorlariga shunday buyuribdi: Tez bo`ling, eng nafis to`n keltirib yelkasiga yoping, qo`liga uzuk taqing, oyoqlariga choriq kiygizinglar.}O`g`li unga: Ota, men Xudoga va sizga qarshi gunoh qildim. Endi sizning o`g`lingiz deb atalishga loyiq emasman, - debdi.H Yigit otasi oldiga ravona bo`libdi. U hali uzoqda kelayotganligidayoq,otasi o`g`lini ko`rib, ko`ngli bo`shab ketibdi. Yugurgancha borib, o`g`lining bo`ynidan quchib, yuz-ko`zlaridan o`pibdi.}sEndi sizning o`g`lingiz atalishga loyiq emasman. Meni yollanma ishchilaringiz qatoriga qabul qilsangiz bas, deyman.[/Endi otamning oldiga boray va unga: Ota, men Xudoga va sizga qarshi gunoh qildim.!O`ziga kelgach u debdi: Otamning qanchadan-qancha yollanma ishchilarining noni oshib-toshib yotibdi, men esa bu yerda ochlikdan o`lyapman.Nihoyat yigit to`ng`izlar yeydigan qo`zoqlar bilan qornini to`ydirishga ham zor bo`libdi, lekin unga shuni ham ravo ko`rishmas ekan.~uU borib, bu mamlakat fuqarolaridan biriga yollanibdi. U esa yigitni o`z dalasidagi to`ng`izlarni boqishga yuboribdi.taBorini isrof etgandan keyin, u mamlakatda og`ir qahatchilik boshlanibdi, yigit ham muhtojlikka yo`liqibdi.#? Bir necha kundan keyin kichik o`g`il bor-yo`g`ini yig`ishtirib, uzoq bir mamlakatga ketibdi. U yerda shaloq yashab, mol-dunyosini ko`kka sovurib yuribdi.  Ularning kichigi otasiga: Ota, mol-mulkingizdan menga tegishli qismini bering, - debdi. Ota bisotini ikki o`g`liga bo`lib beribdi.:o Iso yana dedi: Bir odamning ikki o`g`li bor ekan.}s Sizlarga aytamanki, xuddi shuningdek, tavba qilgan bitta gunohkor uchun Xudo farishtalari huzurida shodlik bo`ladi. Pulni topgach, dugonalari bilan qo`shnilarini chaqirib: Men bilan birga quvoninglar, men yo`qolgan tangamni topdim, - deydi.+OYoki qaysi bir ayolning o`nta kumush tangasi bo`lsa-da, bittasini yo`qotib qo`ysa, u sham yoqib pulni topmagunicha uyini supurib-sidirib sinchiklab qidirmaydimi?,QSizlarga aytamanki, xuddi shunga o`xshab, tavbaga hojat sezmagan to`qson to`qqiz taqvodordan ko`ra, tavba qilgan bittagina gunohkor uchun osmonda shodlik bo`ladi.Uyga kelgach, do`stlari bilan qo`shnilarni chaqirib: Men bilan birga quvoninglar, men yo`qolgan qo`yimni topdim, - deydi.<sUni topgach, quvonib elkasiga olib ko`tarib ketadi.& ESizlardan kimningdir yuzta qo`yi bo`lsa-yu, ulardan birortasini yo`qotsa, to`qson to`qqiztasini dashtda qoldirib, yo`qolgan qo`yni topmaguncha qidirmaydimi?5 eIso esa ularga quyidagi masalni aytib berdi: {Buni ko`rgan farziylar va ulamolar: Mana, U gunohkorlarni qabul qilib, birga yeb-ichmoqda, - deb norozilik bildirdilar.h  KHar qanday gunohkor odamlar va soliqchilar Isoni tinglash uchun Uning oldiga oqib kelar edilar.v e#Yerga ham, go`ngga ham yaramaydi, uni axlatga tashlab yuboradilar. Kimning eshitar qulog`i bo`lsa, eshitsin!dA"Tuz yaxshi narsa. Lekin tuz o`z ta`mini yo`qotsa, uni yana nima bilan sho`r qilish mumkin?{!Shunday qilib, sizlardan har biringiz o`zingizning bor-yo`g`ingizdan ko`ngil uzmasangiz, Mening shogirdim bo`lolmaysiz.[/ Kuch yetmasa, dushman hali uzoqdaligida uning oldiga elchi yuborib sulh so`raydi.LYoki qaysi podshoh boshqa bir podshohga qarshi urushga borsa, o`zimning o`n ming askarim bilan yigirma ming askarga qarshi chiqishga kuchim yetarmikin, deb oldindan o`tirib maslahatlashmas ekan?NBu odam qurishni boshladi-yu bitira olmadi, - deb masxara qilishadi.QBo`lmasa poydevor solib, imorat qura bilmasangiz, o`tgan-ketgan ko`rib:Sizlardan birortangiz imorat qurmoqchi bo`lsangiz, uni bitirish uchun mablag` yetarlimi, deb oldindan xarajatini hisoblab chiqmaysizmi?T!Kimki o`z xochini ko`tarib orqamdan yurmasa, Mening shogirdim bo`lolmaydi.6eAgar kim Mening huzurimga kelsa-yu, o`zining ota-onasi, xotini, bola-chaqasi, aka-ukasi, opa-singillari va hatto o`z jonidan ko`ngil uzmasa, u Mening shogirdim bo`lolmaydi.SKo`pdan-ko`p xaloyiq Iso bilan birga borar ekan, U o`girilib ularga dedi:~-Sizlarga aytamanki, chaqirilgan odamlardan birortasi ham ziyofatimdan totib ko`rmaydi. [Chunki da`vat etilganlar ko`p, ammo tanlanganlar ozdir.]y}kShunda xo`jayin xizmatkorga: Yo`llarga chiq, so`qmoqlarga bor, elni kelishga qista, toki uyim to`lsin, - debdi.i|KXizmatkor borib kelib: Xo`jayin buyurganlaringizni bajardim-u, yana ham bo`sh joy bor, - debdi.a{;Xizmatkor qaytib kelib, xo`jayiniga vaziyatni tushuntiribdi. Xo`jayin g`azablanib, xizmatkoriga: Tez bo`l, shaharning yo`lak va ko`chalarini kezib chiq, qashshoq, mayib, shol va ko`rlarni bu yerga olib kel, - debdi.SzUchinchi birovi ham: Men xotin oldim, shuning uchun kelolmayman, - debdi.vyeBoshqasi esa: Men besh juft ho`kiz sotib oldim, ularni sinagani boryapman. Iltimos, meni kechiring, - debdi.)xKShunda hammalari kelishib olgandek, uzr so`ray boshlashibdi. Birinchisi unga: Men yer sotib oldim, borib uni ko`rishim kerak. Iltimos, meni kechiring, - debdi.wyZiyofat vaqti yetganida: Kelinglar, dasturxon tayyor bo`ldi, - deb mehmonlarni chaqirmoq uchun xizmatkorini yuboribdi.fvEIso O`z navbatida unga dedi: Bir odam kechki katta dasturxon yasab, ko`plarni taklif etibdi.uIso bilan birga dasturxon atrofida o`tirganlardan biri bu so`zlarni eshitib, Unga: Xudoning Shohligida tuz totgan kishi baxtlidir! dedi.t%Shunda sen baxtlisan. Chunki ular senga qarimtasini qaytara olmasa-da, lekin qiyomatda solihlar tirilganida sen buning qarimtasini ko`rasan.Ss Aksincha, ziyofat berganingda, qashshoq, mayib, shol va ko`rlarni chaqir.mrS So`ng Iso O`zini taklif qilgan uy egasiga dedi: Tushki yoki kechki ziyofat qilganingda, do`st, aka-uka, qarindosh-urug` va boy qo`shnilaringnigina chaqirib turma. Chunki ular ham seni chaqirib, qarimta qilishiga to`g`ri keladi.Zq- Kimki o`zini yuqori olsa, pasaytiriladi. Kimki o`zini past olsa, yuksaltiriladi.Qp Shuning uchun taklif etilgan bo`lsang, poygahda o`tirib tur, toki mezbonning o`zi kelib senga : Do`stim, iltimos to`rga chiqqin, - deb aytsin. Shunda boshqa mehmonlar ko`zida sening hurmating ortadi.-oS Shunda ikkovingizni ham chaqirgan mezbon kelib senga: Bu o`rinni unga bo`shatib ber, - deyishi mumkin. Sen esa hijolat tortib, poygahda o`tirishga majbur bo`lasan.nSeni birov nikoh to`yiga chaqirsa, to`rga chiqib o`tiraverma. Ehtimol, taklif etilganlar orasida sendan e`tiborlirog`i bo`lib qolar.`m9Mehmonlar to`rda o`tirishga intilayotganlarini payqagan Iso ularga ibratli naql aytdi:6lgUlar esa bu gapga biron javob topa olmadilar.$kASo`ng din peshvolariga dedi: Sizlardan kimningdir o`g`li yoki ho`kizi quduqqa tushib ketsa, shanba kuni bo`lishiga qaramay, darhol chiqarib olmasmidingiz?Uj#Ular esa indamadilar. Iso bu odamni ushladi-da, shifolab, jo`natib yubordi.iIso uni ko`rishi bilan Tavrot tafsirchilari va farziylarga qayrilib: Dam olish kunida kishini shifolash mumkinmi, yo`qmi? deb so`radi.PhIsoning oldida istisqo dardidan qiynalib yurgan bir odam paydo bo`ldi.{g qBir shanba kuni Iso farziylar mazhabi boshliqlaridan birining uyiga mehmonga bordi. Uni zimdan kuzatib turishardi.*fM #Mana, sizning uy-joyingiz huvillab qoladi. Sizga shuni aytib qo`yay: Xudovand nomidan Kelayotgan muborak, - deb xitob qilmaguningizcha, Meni yana ko`rmaysizlar.e "O Quddus, Quddus! Payg`ambarlarni qatl qilib, huzuringga yuborilganlarni toshbo`ron qilguvchi shahar! Tovuq o`z jo`jalarini qanotlari ostiga qanday to`plasa, Men ham sening bolalaringni necha bor shunday to`plamoqchi bo`ldim va lekin siz istamadingiz.d3 !Shunday bo`lsa ham, Men bugun, erta va indin O`z yo`limdan og`may yuraverishim kerak. Chunki payg`ambar Quddusdan tashqarida o`ldirilishi maholdir.c' Iso ularga shunday dedi: Borib u tulkiga aytinglar: Men bugun va erta jinlarni quvib, shifokorlik qilmoqdaman. Uchinchi kuniyoq davrim tugar.b O`sha kuni farziylardan ayrimlari Isoning oldiga kelib: Bu yerdan chiqib ket, chunki Hirod Seni o`ldirmoqchi, - deyishdi.Na O`sha vaqt ba`zi oxirgilar birinchi, birinchilar esa oxirgi bo`ladi.a`; Sharqu g`arbdan, shimolu janubdan odamlar kelib, Xudo Shohligida ziyofatga o`tiradilar.=_s O`shanda yig`i-sig`i va ohu vohlar chekasizlar. Chunki o`zingizni tashqariga quvg`indi, Ibrohim, Ishoq, Yoqub va barcha payg`ambarlarni esa Xudoning Shohligi soyasida ko`rasizlar. ^ U esa: Kimsiz, qayerdansiz, bilmayman, deb sizlarga aytib edim-ku. Ey badkirdorlar to`dasi, Mening ko`zimdan uzoqlashinglar! deydi.{]o Shunda sizlar: Biz Sening oldingda yeb-ichdik, Sen bizning ko`chalarda ta`lim berib yurding-ku, - deb aytasizlar.-\S Uy egasi turib eshikni berkitib qo`ygach, ko`plar kirish uchun intiladilar, biroq kira olmaydilar. O`shanda sizlar ham tashqarida qolib: Yo Rabbiy, yo Rabbiy, bizlarga ochib ber! deb eshikni taqillata boshlaysizlar. Lekin U sizlarga: Kim va qaerdan ekaningizni bilmayman, - deb javob beradi.G[ To eshikdan kirish uchun jon kuydiringlar. Sizga shuni aytay:VZ% Kimdir Unga savol berdi: Hazrat, najot topadiganlar ozmi? Iso hammaga aytdi:OY Iso Quddus tomon yo`l olib, shaharma-qishloq yurib, ta`lim berar edi.tXa U bir ayol butun xamirni oshirish uchun uch tog`ora unga qorishtirib solgan xamirturush burdasiga o`xshar.;Wq Tag`in dedi: Xudoning Shohligini nimaga o`xshatay?V) U bir odam o`z bog`iga ekkan xantal urug`iga o`xshar. Urug` unib, ulkan daraxt bo`libdi-ki, shohlari aro ko`k qushlari ham qo`nib uya quribdi.\U1 Iso yana so`z oldi: Xudoning Shohligi nimaga o`xshash? Uni nimaga tenglashtirayin?)TK Isoning bu so`zlari unga qarshilik ko`rsatganlarning hamasini uyatga qo`ydi. Butun xalq esa Iso bajarayotgan barcha ajoyib ishlarni ko`rgani sayin quvonar edi.*SM Shunga ko`ra, o`n sakkiz yildan beri shayton bog`lab qo`ygan, bobomiz Ibrohim qizi hisoblangan bu ayolni shanba kuni kishanlaridan ozod qilish o`rinli emasmidi?+RO Rabbimiz Iso unga javoban dedi: Ey munofiq! Shanba kuni bo`lishiga qaramay, har biringiz o`z ho`kiz yoki eshagingizni oxurdan yechib sug`organi olib bormaysizmi?LQ Iso dam olish kuni ham shifolash bilan mashg`ul ekanligini ko`rgan jamoaboshi achchiqlanib, jamoaga: Ishlash uchun olti kun bor. Davolanmoqchi bo`lsangiz, shanbadan boshqa kun kelinglar, - dedi.nPU So`ng qo`llarini ayolning boshiga qo`ydi. Ayol qaddi tiklandi-qoldi. Xudoga olqishlar ayta boshladi.ZO- Iso uni ko`rgach, yoniga chaqirib dedi: Ey xotin, sen dardingdan xalos bo`lding!Ny U yerdagi bir ayol o`n sakkiz yildan beri yomon ruhdan qiynalib og`rigan, ikki bukilgan, qaddini sira tiklayolmas edi.RM Shanba kuni Iso yahudiy ibodatxonalarining birida ta`lim berayotgan edi.SL Balki meva berar. Mayli, agar bermasa, unda kelgusi yil kesib tashlarsiz.K  Bog`bon esa shunday javob beribdi: Xo`jayin, daraxtingiz bu yil ham tursin. Men uning yon-bag`irlarini bir chopib go`ng solay.!J; U bog`bonga: Men uch yildan beri bu anjir daraxtidan meva izlab kelaman va topolmayman. Uni kesib tashla. Nega u yerni band qilib turibdi? deb aytibdi.!I; Iso quyidagi masalni ham aytib berdi: Bir kishining uzumzorida o`tqazilgananjir daraxti bor ekan. Kishi kelib, undan meva izlabdi-yu, lekin topolmabdi.aH; Sizga yo`q deyman. Lekin tavba qilmasangiz, hammalaringiz ham ular kabi halok bo`lasiz.)GK Masalan Siloam minorasi qulaganda, o`n sakkiz kishi ezilib nobud bo`lgan edi. Sizlar bu kishilarni Quddusda yashovchi hammadan ko`ra aybdorroq deb o`ylaysizmi?aF; Sizga yo`q deyman, lekin tavba qilmasangiz, hammalaringiz ham ular kabi halok bo`lasiz.E/ Iso xabarchilarga dedi: Sizningcha, bu jalilaliklar boshqa butun Jalila kishilaridan ko`proq gunohkor bo`lgani uchun shunchalik jafo chekdilarmi?LD  O`sha vaqtda kimlardir Isoga kelib, hokim Pilat o`ldirgan jalilaliklar haqida xabar qilishdi. Pilat ularni tig`dan o`tkazib, qonlarini o`zlari so`ygan qurbonlar qoniga aralashtirib tashlagan edi.SC ;Senga gapim shuki: so`nggi tiyinni to`lamaguningcha, u yerdan chiqmaysan.jBM :Sen raqibing bilan birga mahkamaga borayotganingda yo`l-yo`lakay u bilan kelishishga harakat qil. Aks holda u seni qozining oldiga sudrab keladi, qozi seni zindonbonga topshiradi, zindonbon esa seni zindon qa`riga tashlaydi.:Ao 9Nahotki o`zingizcha to`g`ri yo`lni payqamasangiz?n@U 8Ey riyokorlar! Yeru ko`k yuzini aniqlay bilasiz-u, nega bu vaqt soatning ma`nosini bila olmaysizlar?`?9 7Janub shamoli esgan vaqtda sizlar jazirama issiq bo`ladi deysizlar va shunday bo`ladi.>- 6Iso xalq ommasiga yana ushbuni ham aytdi: Siz g`arbdan bulut ko`tarilganini ko`rdingizmi, hamon jala bo`ladi deysizlar va xuddi shunday bo`ladi.=% 5Ota o`g`liga qarshi, o`g`il otasiga qarshi, ona qizia qarshi, qiz onasiga qarshi, qaynona keliniga qarshi, kelin qaynonasiga qarshi chiqadi.< 4Zero bundan buyon bir uyda besh kishi o`zaro bo`lingan bo`ladi, uchtasi ikkitasiga va ikkitasi uchtasiga qarshi tarafkashlik qiladi.; 3Meni yer yuziga tinchlik keltirish uchun kelgan, deb o`ylaysizlarmi? Sizga yo`q, aksincha, nizo solgani kelganman, deyapman.i:K 2Men juda og`ir dard-alamni boshdan kechirishim kerak. Bu amalga oshmaguncha naqadar qiynalaman!a9; 1Men yer yuziga o`t yoqish uchun keldim. O`t endiyoq alanga olishini qanchalar istardim!G8 0Bilmay turib jazoga munosib ish qilgan xizmatkor esa oz tayoq yeydi. Kimga ko`p berilgan bo`lsa, undan ko`p talab qilinadi. Kimga ko`p ishonib topshirilgan bo`lsa, undan ko`proq undiriladi.u7c /Xo`jayinning xohishini bilib, tayyor bo`lmagan, xo`jayin istagicha ish tutmagan xizmatkor ko`p tayoq yeydi.6 .u xo`jayin xizmatkori kutmagan bir kunda, o`ylamagan bir soatda kelib qoladi-yu, uni tilka-pora qilib, booshiga dahriylar kunini soladi.5 -Mabodo u xizmatkor o`z ko`nglida: Xo`jayinim yaqin orada kelmaydi, deb qarolu cho`rilarni ura ketsa-da, yeb-ichib mast-alast bo`lsa,e4C ,Sizlarga chinini aytayin, o`zining butun mol-mulklari ustidan uni nazoratchi qilib qo`yadi.Y3+ +Xo`jayin kelib, xizmatkorini yumush qilib turganida ko`rsa, u qanday baxtlidir!#2? *Rabbimiz Iso dedi: Uy ahliga o`z vaqtida rizq-ro`z tarqatish uchun xo`jayin xizmatkorlariga boshliq qilib qo`ygan ishonchli va aqlli uy boshqaruvchi kim?t1a )Shu payt Butrus Isodan: Rabbiy Sen u masalni faqat biz uchun aytyapsanmi, yoki hamma uchunmi? deb so`radi.q0[ (Shuningdek, sizlar ham tayyor bo`lib turinglar, chunki Inson o`g`li siz o`ylamagan soatda kelib qoladi. /  'Ammo bilinglarki, agar uy egasi o`g`ri qay soatda kelishini bilganida, u bedor bo`lib, uyiga lahim qazilishiga yo`l qo`ymas edi.. &Xoh yarim kechada, xoh tong otarda xo`jayin kelib qolsa-yu xizmatkorlarni shunday holda uchratsa, ular qanday baxtlidirlar!8-i %Xo`jayin kelganida xushyor holda ko`rgan xizmatkorlar baxtlidir! Sizlarga chinini aytayin, u xizmatkorlarini o`tqazib, bel bog`lagancha o`zi ularning xizmatiga tushib ketadi., $sizlar xo`jayin to`ydan qaytishini kutib turgan, u kelib eshikni taqillatishi bilan ochib berishga tayyor turgan odamlardek bo`linglar.<+s #Bellaringiz belbog`li, chiroqlaringiz yonib tursin!H*  "Xazinangiz qayerda bo`lsa, yuragingiz ham o`sha yerda bo`lur".E) !Mol-mulkingizni sotib, sadaqa beringlar. O`zingizga eskirmaydigan hamyonlar qilib, ko`klarda bitmas-tuganmas xazina hozirlanglar. U yerda ularga o`g`ri ham yaqinlashmas, kuya ham tushmas.Y(+ Qo`rqmagil, ey kichik poda! Otangiz shohlikni sizlarga berishni munosib ko`rdi.W'' Sizlar yaxshisi Xudo Shohligi payida bo`linglar va qolgani sizga nasib etadi.&} Dunyo xalqlari hadeb bu narsalarning payida yuradilar. Lekin sizlarning Otangiz bularga muhtoj ekanligingizni biladi-ku!M% Nima eymiz, nima ichamiz, deb qayg`urib yurib, bezovta bo`lmanglar.$' Bugun bor bo`lib, ertaga o`choqqa tashlanadigan dasht o`tiga Xudo bunday zeb bergan bo`lsa, sizlarni undan kam ko`rarmikin, ey imoni sustlar!Y#+ Piyozgullarga qaranglar, ular qanday o`sadi! Ular mehnat ham qilmaydi, charx ham yigirmaydi. Ammo sizlarga aytamanki, hatto podshoh Sulaymon o`zining shuhrat cho`qqisida ham bularning biriday kiyinmagan edi.m"S Bu qadar kichik ishni qilishga qurbingiz yetmas ekan, boshqa narsalar tashvishini qilmoq ne darkor?W!' Sizlardan kim tashvishlanib, o`z umrini bir lahza bo`lsin uzaytira olar ekan?9 k Qarg`alarga qaranglar: ular na ekadi, na o`radi, na omborlari va na qo`rxonalari bor. Shunga qaramay, Xudo ularning rizqini beradi. Sizlar esa qushlardan naqadar qadrlisizlar!0[ Jon ovqatdan, tan esa kiyimdan a`lodir.!; Iso shogirdlariga yana dedi: "Binobarin, sizlarga aytamanki, nima eymiz, deb joningiz uchun, nima kiyamiz, deb taningiz uchun tashvishlanib yurmanglar.c? O`zi uchun boylik to`plab, Xudo nazarida boyimagan kishining qismati ana shunday bo`ladi.s_ Lekin Xudo unga: Ey nodon! Bu kechayoq joning olinadi. Shunda bu tejab qo`yganlaring kimga qoladi? debdi. So`ng o`z-o`zimga: Ey jonim, deyman, sen ko`p yillarga yetgulik davlat to`plading. Endi rohat qil, yeb-ichgin, kayf-safo surgin, - debdi.   Mana bunday qilaman, - debdi oxiri, - omborlarimni buzib, kattarog`ini quraman, butun g`alla va mollarimni shu yerga joylayman.^5 Boy o`z-o`ziga: Nima qilay? Hosilni qo`yadigan joyim yo`q, - deb o`ylab yurgan ekan.a; Iso ularga shunday masal keltirdi: Bir boy odamning dalasi mo`l hosil berib turar ekan.5 Keyin xaloyiqqa: Ehtiyot bo`linglar, o`zingizni har turli tamagirlikdan saqlanglar. Zero inson umri uning mol-mulki ko`pligiga bog`liq emas, - dedi.]3 Iso unga: Ey inson! Meni sizlarga kim qozi yoki meros bo`luvchi qilib qo`ydi? dedi.]3 Xaloyiq ichidan kimdir Isoga: Ustoz, akamga ayt, merosni men bilan bo`lsin, - dedi.T! Chunki nima deyish kerakligini o`sha onda Muqaddas Ruh sizlarga o`rgatadi.- Sizlarni biniy hay`atlar va boshllar, hokimlar ooldiga olib kelganlarida nima deb, qanday gapirib, o`zimizni himoya qilamiz, deb qayg`urmanglar.r] Kimki Inson O`g`liga qarshi so`z aytsa, kechiriladi. Lekin kim Muqaddas Ruhni kufr qilsa, kechirilmaydi.hI Biroq kimda-kim insonlar oldida Meni inkor etsa, u Xudo farishtalari oldida ham inkor etiladi. Sizlarga yana shuni aytay: kimda-kim insonlar odida Meni tan olsa, Inson O`g`li ham Xudo farishtalari oldida uni tan oladi. Sizlarga kelsak, boshingizdagi sochlar ham bari sanoqli. Demak, qo`rqmanglar, siz ko`pdan-ko`p chumchuqlardan qadrliroqsiz.dA Beshta chumchuq ikki tangaga sotilmaydimi? Xudo huzurida bularning birisi ham unutilmagay.C  Biroq kimdan qo`rqishingiz kerakligini sizlarga uqtiray: kishini o`ldirgandan keyin jahannamga tashlashga ham qodir bo`lgan Xudodan qo`rqinglar. Ha, sizlarga aytaman, Undan qo`rqinglar! y Men siz, do`stlarimga aytaman: badanni o`ldirib, keyin boshqa biron narsa qilishga qodir bo`lmaganlardan qo`rqmanglar. 1 Sizning qorong`ilikda so`zlayotganlaringiz yorug`likda eshitilajak, berk eshiklar orqasida quloqqa shivirlaganlaringiz tomlar uzra e`lon etilajak.\ 1 Ochilmay qoladigan hech yopiq narsa yo`q, bilinmay qoladigan hech qanday sir yo`q.O   Shu orada minglarcha odam to`planib, bir-birini ezayotganday tuyular edi. Iso oldin O`z shogirdlariga qarab so`zlay boshladi: farziylarning xamirturushidan (ya`ni riyokorligidan) ehtiyot bo`linglar!hI 6Uning og`zidan Uni ayblovchi biron gap chiqishini poylab, Uni tuzoqqa tushirish payida edilar. 5Iso bularni endi aytib tugatar ekan, ulamolar va farziylar Uni qattiq siquvga oldilar, ko`plab so`roqlarga javob berishga majburladilar.7g 4Ey tafsirchilar, ma`rifat kalitini qo`lga olganingiz uchun holingizga voy! O`zlaringiz-ku eshikdan kirganingiz yo`q, kirmoqchi bo`lganlarga esa to`sqinlik qilib turibsizlar.   3) 2Shu sababli, dunyo bino bo`lgandan beri to`kilgan barcha payg`ambarlar qoni, Hobildan tortib, qurbongoh ila ma`bad orasida o`ldirilgan Zakariyogacha to`kilgan barcha qonlar shu naslning bo`yniga tushadi! Ha, sizlarga yana aytamanki, bu qonlar shu nasldan talab qilinadi!5c 1Shuning uchun ham Xudo O`z hikmatlarida shunday degan: Men ularga payg`ambarlar va rasullar yuboraman. Ulardan ba`zilarini o`ldiradilar, ba`zilarini esa quvg`in qiladilar.:m 0Shu bilan ota-bobolaringizning qilmishlarini tasdiqlab, ularga hamfikrdek bo`lmoqdasizlar. Ular-chi payg`ambarlarni o`ldirishgandi, sizlar esa ularga maqbara qurib yuribsizlar!_7 /Holingizga voy! Sizlar ota-bobolaringiz o`ldirgan payg`ambarlarga maqbara qurasizlar.B} .Iso esa aytdi: Ey tafsirchilar, sizlarning ham holingizga voy! Siz ko`tarib bo`lmaydigan yuklarni insonlarga yuklaysiz-u, o`zlaringiz esa u yuklarga barmog`ingizni ham tekkizmaysizlar.} -Shu mahalda Tavrot tafsirchilaridan bir so`zga chiqib Isoga: Ustoz, bu so`zlarni aytib, bizni ham ranjitding-ku, - dedi.~ ,Holingizga voy, ey munofiq tafsirchilar hamda farziylar! Sizlar odamlar sezmay ustidan bosib o`tgan belgisiz qabrlarga o`xshaysizlar.} +Ey farziylar, holingizga voy! Sizlar ibodatxonalarda to`rda o`tirish va xalq yig`inlarida alik olishni yaxshi ko`rasizlar.j|M *Ey farziylar, holingizga voy! Sizlar yalpiz, za`faron va har xil sabzavotdan ushr berasiz-u, ammo haqqoniyat va Xudo sevgisiga beparvosizlar! Bularning birini bajara turib, ikkinchisini ham tashlab qo`ymasligingiz kerak edi.l{Q )Yaxshisi, o`zingizda boridan xayr-sadaqa beringlar, shunda sizlar uchun hamma narsa halol bo`ladi.Bz (Hoy befahmlar! Sirtni yaratgan ichni ham yaratgan emasmi?y' 'Rabbimiz Iso unga dedi: Ey farziylar, sizlar piyolayu tovoqning sirtini tozalaysiz-u, ammo ichingiz talonchilik va yovuzlikka to`lib-toshadi!Mx &Iso ovqatdan oldin qo`llarini yuvmaganini farziy ko`rib, ajablandi.~wu %Iso bularni gapirib turganda, bir farziy Uni dasturxonga taklif qildi. Iso uning uyiga kirib, ovqatlanishga o`tirdi.v# $Agar taningda biron qorong`i qism bo`lmay, hamma joyi nurlanib tursa, shunda yonar chiroq seni yoritgandek, butun taning ham yorqin bo`lar.Ju  #Shuning uchun ichingdagi nur qorong`i bo`lmasligiga e`tibor ber.t "Tanning chirog`i ko`z. Aga ko`zing tiniq bo`lsa, butun taning ham nurli bo`lar. Agarda ko`zing yomon bo`lsa, taning ham qorong`i bo`lar.s# !Hech kim shamni yoqib, uni ko`rinmas yerga yoki chelakning tagiga qo`ymaydi. Aksincha, kirganlar ziyoni ko`rsin, deb uni shamdonga qo`yadi.>ru Nineviya odamlari qiyomat kunida bu nasl bilan birga turib, uni mahkum etadilar. Chunki ular Yunusning va`zi sababli tazarru qilganlar. Hamda mana, Yunusdan buyukrog`i bu yerdadir!]q3 Janub malikasi qiyomat kunida bu nasl odamlari bilan birga tirilib, ularni mahkum etadi. Chunki Sulaymonning hikmatini tinglash uchun dunyoning olis elidan kelgan. Hamda mana, Sulaymondan buyukrog`i bu yerdadir!pw Yunus Nineviya aholisi uchun qanday alomatli bo`lgan bo`lsa, Inson O`g`li ham bu nasl uchun shunday alomatli bo`ladi.9ok Ko`pdan-ko`p xaloyiq yig`ila boshlagach, Iso so`z ochib dedi: Bu nasl yomondir! Bu nasl bir dalil izlamoqda, ammo Yunus payg`ambarning alomatidan boshqa unga dalil berilmaydi.[n/ Lekin Iso dedi: Aniqrog`i, Xudo kalOmini tinglab uni bajo keltirganlar baxtlidir!m% Iso bu so`zlarni aytayotganda, xalq orasidan bir ayol ovozini baland qilib: Seni asragan qorin, Seni emizgan ko`krak baxtlidir! deb yubordi.*lM Shunda borib, o`zidan ham yovuzroq boshqa yettita ruhni chaqiradi va ular bilan uyga kirib yashay boshlaydi. U odaning keyingi holi avvalgidan battarroq bo`lar.Hk  Kelgach esa, uyni supurilgan va yig`ishtirilgan holda ko`radi.j Yovuz ruh insondan chiqqanidan keyin, rohat izlab suvsiz yerlarni aylanib yuradi va topmagach: Chiqqan uyimga qaytib boraman, deydi._i7 Kim Men bilan birga bo`lmasa, Menga qarshidir. Kim Men bilan birga yig`masa, sochadi. h  Ammo undan kuchliroqi hujum qilib uni engsa, u tayangan barcha qurollarini tortib oladi va o`ljasini istaganga taqsimlab beradi.jgM Agar kuchli odam o`z uyini qurol-yarog`i bilan qo`riqlab tursa, uning mol-mulki bexatar bo`ladi.{fo Agar-chi Men Xudo dasti ila jinlarni quvib chiqarayotgan ekanman, bu Xudo Shohligining sizga yetib kelgani demak.>eu Agar Men jinlarni iblis kuchi bilan quvib chiqarayotgan bo`lsam, u hoda sizlarning o`g`illaringiz kimning kuchi bilan quvib chiqarishadi? Shu sabab ham ular sizga hakam bo`ladilar.*dM Agar shayton ham o`zaro bo`lingan bo`lsa, uning saltanati qanday tura oladi? Sizlar bo`lsa, yana Meni iblis kuchi bilan jinlarni quvib chiqarayotibdi, deysiz-a?c% Iso ularning qalb kechinmalarini bilib, dedi: O`z ichidan bo`lingan har bir podshohlik nuraydi, o`z ichidan bo`lingan xonadon xarob bo`ladi.jbM Boshqalar esa Isoni sinab ko`rmoqchi bo`lib, osmondan dalolat ko`rsatishni Undan talab qildilar.zam Ammo oralaridan ba`zilari: U ins-jinslar boshlig`i iblisning uchi bilangina jinlarni quvib chiqaryapti! dedilar.w`g Bir kuni Iso soqovdan jinni quvib chiqardi. Jin chiqqandan so`ng, soqov tilga kirdi, xalq esa hayratda qoldi.1_[ Shunday qilib, sizlar yovuz bo`la turib bolalaringizga yaxshi hadyalar bera bilar ekansiz, samodagi Ota undan so`raganlarga Muqaddas Ruhni berishi yanada shubhasizdir.0^[ Yoki tuxum so`rasa, unga chayon beradi,] Orangizdagi qaysi bir ota, o`g`li undan non so`rasa, unga tosh beradi? Yoki baliq so`rasa, unga baliq o`rniga ilon beradi?S\ Chunki har bir so`ragan olar, izlagan topar, taqillatganga eshik ochilar.[ Shunday qilib, Men sizga aytaman: so`rab turinglar, sizga beriladi. Izlab turinglar, topasizlar. Taqillatib turinglar, eshik ochiladi. Z9 Sizlarga rostini aytsam: o`z do`sti bo`lgani uchun ham turib unga bermasa-da, lekin uning shilqimligi tufayli u turib, qancha so`rasa, shuncha beradi.(YI Unisi ichkaridan javob berib: Meni bezovta qilma, eshik qulf, bolalarim men bilan bir to`shakda yotishibdi, endi o`rnimdan turib senga berolmayman, - deydimi?nXU Mening bir do`stim yo`ldan o`ta turib, tashrif buyurdi. Oldiga qo`yadigan hech narsam yo`q, - deydi.!W; Yana ularga dedi: Faraz qilaylik, orangizda bir kishining do`sti bor. Yarim kechada do`sti uning oldiga kelib: Do`stim, menga uchta non qarz berib tur. V  Gunohlarimizni kechirgin, chunki biz ham o`zimizga qarzdor bo`lgan har bir kishini kechiramiz. Bizni vasvasaga duchor qilmagin.*UO Kundalik rizqimizni berib turgin.T! Iso ularga dedi: Ibodat qilayotganingizda shunday deb aytinglar: Ey, Otamiz! Sening muqaddas isming ulug`lansin. Sening Shohliging kelsin.3S a Iso bir joyda ibodat qilar edi. Ibodatni tamom qilgach, shogirdlaridan biri Unga: Rabbiy! Yahyo o`z shogirdlarini o`rgatganidek, bizni ham ibodat qilishga o`rgat, - dedi.uRc *Zarur bo`lgan bittagina ish bor. Maryam esa o`zi uchun yaxshi ulushni tanladi va bu undan tortib olinmaydi.UQ# )Iso unga shunday javob berdi: Marta, Marta, buncha urinib tashvishlanmasng!UP# (Marta esa tayyorgarchilik ishlari bilan juda ovora edi. Nihoyat u Iso yoniga kelib: Hazrat! Singlim bir o`zimni xizmatda qoldirib qo`yganiga e`tibor bermayapsanmi? Unga aytgin, menga yordam bersin! dedi.wOg 'Uning Maryam ismli bir singlisi bor edi. Maryam Isoning oyoqlari oldida o`tirib Uning so`zlarini tinglar edi.qN[ &O`z yo`llarida davom etishdi. Iso bir qishloqqa kirdi. Bu erta Marta ismli ayol Uni uyiga taklif qildi.xMi %Tavrot tafsirchisi: Unga shafqat qilgan odam-da, - deb javob beribdi. Bor, sen ham shunday qil! dedi unga Iso.eLC $Seningcha, uchchovidan qaysi biri qaroqchilarning qo`liga tushgan odamning yaqini sanaladi?QK #Ertasiga jo`nayotganida ikki kumush tanga chiqaribdi-da, mehmonxona egasiga berib: Unga yaxshi qaragin. Agar bundan ziyod xarj qilar bo`lsang, men qaytib kelganimdan so`ng senga beraman, deb ketibdi./JW "uning yoniga kelibdi-da yaralariga moy surib, sharob quyib, bog`lab qo`yibdi. So`ng uni o`z uloviga mindiribdi-da, mehmonxonaga olib kelib, unga g`amxo`rlik qilibdi.rI] !Bir samariyalik yo`lovchi esa bu joydan o`tarkan, uning ustidan chiqib qolibdi va holiga ko`p kuyunibdi.SH U joyga bir levit ham kelib, u odamni ko`riboq yonidan o`tib ketaveribdi.XG) Ittifoqo shu yo`ldan bir ruhoniy borar ekan. Uni ko`rib yonidan o`tib ketibdi.`F9 Iso unga o`rnakli naql bilan javob qaytardi: Bir odam Quddusdan Yerixoga borar ekan, qaroqchilar qo`liga tushib qolibdi. Qaroqchilar uning kiyimlarini yechib olib, o`lasi qilib urib, shu holicha tashlab ketibdilar.ZE- Ammo u odam o`zini oqlamoqchi bo`lib: Xo`p, menga yaqin kim? deb so`radi Isodan.ZD- Iso unga: Sen to`g`ri javob berding, shunday qilgin, ana shunda yashaysan! dedi./CW U kishi shunday javob berdi: Egang Xudovandni butun qalbing, butun joning, butun quvvating va butun onging bilan sev, yaqiningni esa o`zing kabi sev, - deb yozilgan.BB Tavrotda nima yozilgan? Qanday o`qiysan? deb so`radi Iso.*AM Shunda Isoni sinash maqsadida kelgan Tavrot tafsirchilaridan biri oyoqqa turib, Unga savol berdi: Ustoz, abadiy hayot nasib bo`lmog`i uchun nima qilishim kerak?A@{ Sizlarga shuni aytayin: Ne-ne payg`ambaru podshohlar siz ko`rayotganni ko`rmoq orzu etgandilar, lekin ko`rolmadilar, siz eshitayotganni eshitmoq orzu etgandilar, lekin eshitolmadilar.w?g So`ng shogirdlariga qarab, Iso alohida dedi: Sizlar ko`rayotgan narsalarni ko`rib turgan ko`zlar saodatlidir!r>] [Keyin Iso shogirdlariga o`girilib, dedi:] Otam Menga hamma narsani topshirgan. O`hilning kimligini Otadan boshqa hech kim bilmaydi, Otaning kimligini ham O`g`ildan va O`g`il bilim berishni istagan kishidan boshqa hech kim bilmaydi.|=q O`sha paytda Iso ilohiy ruhdan ilhomlanib, juda xurram bo`lib dedi: Ey Ota, yeru ko`k Hukmdori! Sen bu ishlarni donoyu oqillardan yashirib, go`daklarga ma`lum etganing uchun Senga hamdu sano aytaman. Ha Ota, Sening ezgu xohishing shunday edi.q<[ Biroq ruhlar sizga bo`ysunayotganidan quvonmanglar, balki nomlaringiz osmonda yozilganidan quvoninglar!1;[ Mana, Men sizlarga ilonu chayonlarni ezib tashlash hamda dushmanning butun kuch-qudratini oyoq-osti qilish iqtidorini berganman. Hech narsa sizlarga zarar yetkazmaydi.Q: Iso ularga dedi: Men shaytonning osmondan yashinday tushganini ko`rdim.9 Yetmish shogird quvonch bilan safardan qaytib kelib Isoga: Rabbiy, Sening nOmingni tilga olsak, jinlar ham bizga bo`ysunadi-ku! dedilar. ~~I}||]{{zyyYxwwVvvuu@txssWrrCqqKppEonmmmllkk jnii\ihZgg+ff2eee5dd9ccc7bbDaa/``__O^^E]]\\\b[[[OZZWYYiXXUXW|WV~VURTTTSSR[QQvQ PP,OXNNN+MMM,L~LKVJJJIIaI%HH;GGG:FFUEEhDDRCCBB,AA@@?I>>+==4<<<;c:::F9988Q776666_5544O333/221t10y//..S--~-,,L++&**)):(()'&&}%$$2### ""! qS;JD-s tg87r \T  h 6 : v [I&v(bk('! Iso ularga dedi: Xo`sh, shaharga kirishingizda ko`zada suv ko`tarib ketayotgan bir odam uchraydi. Ortidan u kiradigan uyga ergashib kiring@&{ Ular Isodan so`radi: Qaerda tayyorlashimizni buyurasan?%{Iso Butrus bilan Yuhannoni yuborib: Boringlar, Fisih bayramini taOmini eyishimiz uchun tayyorgarlik ko`ringlar, - dedi.o$WXamirturushsiz non eyiladigan va qurbonlik qo`zisi so`yiladigan Fisih bayramining qutlug` kuni keldi. # Yahudo bunga rozilik berdi va Isoni xalq ko`zidan yashirincha ularning qo`liga tutib berish uchun qulay payt izlaydigan bo`ldi.6"gUlar sevinib, unga pul berishga ahd qildilar.!Yahudo borib, oliy ruhoniylar va ma`bad mirshabboshilari bilan Isoni qanday qo`lga tushirish to`g`risida maslahatlashib oldi.Z -Shunda o`n ikki havoriydan biri Yahudo Ishqariyotning ichiga shayton kirib oldi.c?Oliy ruhoniy bilan ulamolar xalqdan qo`rqib, Isoni oradan ko`tarish chorasini izlardilar.K Xamirturushsiz non yopiladigan Fisih bayrami yaqinlashayotgan edi._7&Barcha xalq Isoni tinglamoq uchun ertalabdan ma`badga, Uning huzuriga oqib kelar edi.iK%Iso kunduzi ma`badda ta`lim berar, tunlarini esa shahardan chiqib, Zaytun tog`ida o`tkazar edi.3_$Shu sababdan doim hushyor bo`linglar. Yuz berguvchi bu musibatlardan omon qolishga kuch topib, Inson O`g`li oldida turishga munosib bo`lmoq uchun doimo ibodat qilinglar.I #Chunki u kun yer yuzida yashovchi har bir kishini bosib olajak.B}"O`zingizni ehtiyot qiling! Aysh qilib, kayf surib, hayotning tashvishlari ostida bo`g`ilib, yuraklaringizni yog` bosmasin, tag`in u kun nogahon boshga tushib sizni to`rga ilintirmasin!9m!Yeru osmon bitar, lekin Mening so`zlarim bitmas.X) Sizlarga chinini aytayin, bu nasl o`tmasdanoq bularning barisi sodir bo`lajak.yXuddi shunga o`xshab, boyagi ishlarning sodir bo`layotganini ko`rganingizda bilingki, Xudoning Shohligi juda yaqindir.W'ular yaproq yozayotganini ko`rib, yoz kelib qolganini o`zingiz ham anglaysiz.gGIso ularga bir masalni aytib berdi: Anjir daraxtiga va daraxtning boshqa turlariga qaranglar:Bu voqealar ro`y bera boshlaganda, endi xalos bo`lish vaqt-soatingiz yaqinlashganini bilib, qomatingizni g`oz tutib bosh ko`taringlar.eCNihoyat bulut ichida, buyuk qudrat va ulug`vorlik ila kelayotgan Inson O`g`lini ko`radilar.Odamlar jahonga kelayotgan musibatlarni kutib, qo`rquvdan ado bo`ladilar. Chunki o`shanda samoviy kuchlar larzaga keladi.'GQuyosh, oy va yulduzlarda ajoyib alomatlar paydo bo`ladi. Dengiz shovillab-jo`shib to`lqinlangan sari, yer yuzidagi xalqlar esankirib ma`yuslikka tushadilar.,QUlar qilich damidan o`tkazilib, barcha ellarga asir qilib olib ketiladilar. Yod xalqlarning davroni tugamaguncha, Quddus yod xalqlar tomonidan oyoq-osti qilinadi./U kunlarda homilador va emizuvchi ayollarning holiga voy! Chunki yer yuzini katta musibat chulg`ab olib, bu xalqning boshiga qahr-g`azab yog`adi.Q Chunki bu kunlar barcha oyatlar bajo bo`lg`usi intiqom kunlari bo`ladi. -O`shanda Yahudiyada bo`lganlar tog`larga qochsin, shaharning ichida bo`lganlar undan chiqsin, atrof-tevarakda bo`lganlar shaharga aslo kirmasin.o WQuddusni qo`shinlar qurshab olganini ko`rganda bilingki, shaharning xarob bo`lish vaqti yaqinlashgan.6 gSabr-bardosh bilan joningizni saqlab qolasiz.> wBiroq boshingizdan bir tola soch ham nobud bo`lmaydi.8kMening nomim tufayli hamma sizdan nafratlanadi. Hatto ota-ona, aka-uka, qarindosh-urug`, yor-birodarlaringiz sizni tutib berishadi, ba`zilaringizni esa o`limga topshirishadi.+OChunki Men sizlarni og`zi botir qilib, shunday hikmat beramanki, sizlarga qarshi chiqqanlardan birortasi ham fikringizni inkor etolmay, gapsiz-so`zsiz qoladilar.dAO`zimizni qanday himoya qilamiz, deb oldindan qayg`urmaslikni yuragingizga tugib olinglar.I  Shunda siz fursatdan foydalanib Men haqda shohidlik qilasizlar.Y+ Lekin bularning hammasidan burun sizlarni iskanjaga olib, quvg`in qiladilar, diniy hay`atlarga topshirib, zindonlarga tashlaydilar. Mening nomim tufayli sizlarni podshohlar va hokimlar oldiga olib boradilar.) Ayrim joylarda shiddatli zilzilalar, qahatchiliklar, o`latlar bo`ladi. Vahimali hodisalar sodir bo`lib, osmonda ajib g`aroyibotlar yuz beradi.kO Keyin Iso davom etib ularga dedi: Xalq xalqqa qarshi, podshohlik podshohlikka qarshi ko`tariladi. Urush va isyonlardan darak topganda cho`chimanglar. Chunki bular avvaldan bo`lib o`tishi kerak, lekin darhol so`nggi nihoya kelmaydi.&EIso dedi: Yo`ldan ozmaslik uchun ehtiyot bo`linglar! Zero ko`plar Bu Menman va Vaqt yaqin, deb Mening nomim ostida keladilar. Ularning orqasidan bormanglar.~{Ular Isodan so`radilar: Ustoz, bu ishlar qachon yuz beradi? Bularning sodir bo`lajagini qanday alomatdan bilmoq mumkin?~}uShunday kunlar keladiki, siz shu yerda ko`rib turgan binolardan biror g`isht butun qolmaydi, hammasi vayron bo`ladi.| Ba`zi kishilar ma`badning naqadar go`zal toshlar va baxshidalar bilan bezatilgani to`g`risida so`zlashar edilar. Iso esa dedi:{!Chunki bularning barisi o`zlarining ortiqcha pullaridan xudoyi qildi. Ammo bu ayol kachiligiga qaramasdan, o`zining bor-yo`g`ini tashladi.dzAShunda Iso dedi: Sizlarga chinini aytayin, bu kambag`al beva hammadan ko`proq ehson berdi.PyShuningdek, ikki tiyin tashlagan bir kambag`al beva ayolni ham ko`rdi.dx CIso ma`badning sadaqa qutisiga nazar solib, xayr-ehson tashlab turgan boy odamlarni ko`rdi.w/Ular bevalarning uy-joylarini shilib, xo`jako`rsinga uzoq duo o`qiydilar. Ana bundaylar og`irroq jazoga mubtalo bo`lg`usidir.Lv.Uzun kiyimlar kiyib yurishni va xalq yig`inlarida alik olishni sevadigan, ibodatxonalarda yuqori o`rinni olish va ziyofatlarda to`rda o`tirishni yaxshi ko`radigan ulamolardan ehtiyot bo`linglar!Lu-Butun xaloyiq tinglab turganda Iso O`z shogirdlariga burilib dedi:jtM,Demak, Dovud Masihni Rabbim deb atagan bo`lsa, qanday qilib Masih Dovudning o`g`li bo`la oladi?.s+Xudovand mening Rabbimga aytdi: Yovlaringni oyoqlaring ostiga yiqitmagunimcha, Sen Mening o`ng tomonimda o`ltirib turgin.8rk*Mana, Dovudning o`zi Zabur kitobida nima degan:Aq})Iso ularga dedi: Nega MasihniDovudning o`g`li deyishadi?;pq(Va Isodan yana biron gap so`rashga botinolmadilar.Po'Shunda ulamolardan ba`zilari: Ustoz, Sen yaxshi so`zlading, - dedilar.]n3&Zotan Xudo o`liklarning emas, tiriklarning Xudosidir. Unga nisbatan hamma tirikdir.Em%Muso payg`ambarning o`zi ham yonayotgan buta to`g`risidagi oyatda Xudovandni Ibrohimning Xudosi, Ishoqning Xudosi va Yoqubning Xudosi deb atab, o`liklarning tirilishiga ishora qilgan edi.lw$Ular endi o`lim ko`rmaydilar. Ular farishtalar bilan teng bo`lib, qiyomat ahli sifatida Xudoning bolalari bo`ladilar.pkY#Lekin u dunyoga ketganlar hamda tirilishga sazovor bo`lganlar uylanmaydilar ham, erga tegmaydilar ham.Wj'"Iso ularga javoban dedi: Bu dunyoning bolalari uylanadilar va erga tegadilar.oiW!Xo`sh, qiyomatda u qaysi birining xotini bo`ladi ekan? Chunki u yettoviga ham xotinlik qilgan edi-ku.*hO Hammasidan keyin xotin ham o`ldi.|gqShuningdek, uchinchisi ham, hatto yettinchisigacha hammasi ham o`sha xotinni olib, farzand ko`rmay o`lib ketdilar.1f]Ikkinchisi ham o`sha xotinni olib o`ldi.PeXo`sh, yetti aka-uka bor edi. Birinchisi uylanib, bolasiz o`tib ketdi.#d?Ey Ustoz! Muso payg`ambarimiz shunday yozib qoldirgan: Agar xotini bor odam farzandsiz qazo qilsa, ukasi uning xotinini olib, o`z akasiga avlod tiklasin.qc[O`shanda qayta tirilish bo`lishini inkor etadigan sadduqiylardan ba`zilari kelib, Isoga savol berdilar:bShunday qilib xalq oldida aytgan bironta so`zi uchun ham Isoni tuzoqqa tushirolmadilar. Uning javobidan hayron bo`lib, lol qoldilar.ba=Iso: Unday bo`lsa, Qaysarning haqini Qaysarga, Xudoning haqini Xudoga beringlar, - dedi.y`kQani, Menga bir dinor ko`rsatinglar! Bu tangadagi surat va yozuv kimniki? dedi. Qaysarniki, - javob berdi ular.O_Iso ularning makkorligini anglab: [Nega meni sinab ko`rmoqchisizlar?]W^'Bizga ayt-chi, Qaysarga qaramlik solig`i to`lashimiz dinga muvofiqmi, yo`qmi?-]SUlar Isodan so`radilar: Ustoz! Biz bilamizki, Sen haqiqatgo`ysan, to`g`ri ta`lim bermaysan, hech kimga yuz-xotir qilmasdan Xudoning haqiqiy yo`lini o`rgatmoqdasan.x\iIsoni zimdan kuzatib, uning oldiga o`zlarini mo`min-qobil kishilardek ko`rsatuvchi iskovuchlarni yubordilar. Aytadigan biron nojo`ya so`zi uchun Uni tuzoqqa ilintirish va shu yo`sin hokimning qo`li va hukmiga topshirish niyatlari bor edi.[-Iso bu masalni ularga qarata aytganini oliy ruhoniylar bilan ulamolar payqab, shu onda Unga qo`l uzatmoqchi bo`ldilar, lekin xalqdan hayiqdilar.eZCKimki bu toshga yiqilsa, parchalanib ketadi. Tosh kimning ustiga tushsa, uni ezib yuboradi./YWIso esa ularga tikilib, shunday dedi: U holda, Zaburdagi: Binokorlar keraksiz deb tashlagan tosh naq binoning peshtoqidan o`rin oldi, - degan oyat nimani ifodalaydi? XU kelib boyagi bog`bonlarni yo`q qiladi, uzumzorni esa boshqalarga topshiradi. Buni eshitganlar: Xudo ko`rsatmasin! deb yuborishdi.oWWo`g`lini uzumzordan tashqariga haydab, o`ldirishibdi. Nachora, uzumzor egasi ularni nima ham qilardi?V/Ammo bog`bonlar uning o`g`lini ko`rishlari bilan o`zaro muhokamaga tushib: Bu merosxo`r-ku! Uni o`ldiramiz, merosi bizga qoladi, - deyishibdi-da,~Uu Shunda uzumzor egasi: Nima qilsam ekan? Sevikli o`g`limni yubora qolay. Balki uni ko`rib, insofga kelishar, - debdi.ST Yana uchinchisini yuborganda, uni ham yarador qilib, quvib chiqarishibdi.rS] Uzumzor egasi yana bir xizmatkorini yuboribdi. Uni ham urib, haqorat qilib, quruq qaytarib yuborishibdi.R1 Hosil chog`i uzumzor mahsulidan unga beishlari uchun bog`bonlar oldiga bir xizmatkorini yuboribdi. Lekin bog`bonlar uni urib, quruq qaytarishibdi.,QQ Iso so`zini davom ettirib, xalqqa ushbu masalni aytib berdi: Bir odam uzumzor yaratib, uni bog`bonlarga ijaraga berib, o`zi uzoq vaqtga boshqa mamlakatga ketibdi.sP_Iso ularga: Unday bo`lsa, Men ham bu ishlarni qaysi vakolat bilan qilayotganimni sizga aytmayman, - dedi.DONihoyat Isoga javoban: Qaerdanligini bilmaymiz, - dedilar.zNmAgar insondan desak, butun xalq bizni toshbo`ron qiladi, chunki xalq Yahyoning payg`ambarligiga qat`iy ishonadi.kMOUlar esa o`zaro mulohaza yuritdilar: Agar Xudodan desak, U: Nega Yahyoga ishonmadingizlar? deydi.qL[Yahyo payg`ambar odamlarni suvda tavba qildirish uchun kimdan vakolat olgan edi? Xudodanmi, insondanmi?^K5Iso ularga shunday javob berdi: Men ham sizlarga bir savol berayin, Menga aytinglar:JIsoga savol berishdi: Bizlarga ayt-chi, Sen bu ishlarni qanday huquq bilan qilyapsan? Bularni qilish uchun Senga kim vakolat bergan?I 3O`sha kunlarning birida Iso ma`badda ta`lim berib, xalqqa Xushxabarni bayon etar edi. Oliy ruhoniylar va ulamolar esa oqsoqollar bilan birga kelib,aH;0Lekin buning chorasini topmadilar. Negaki butun xalq Isoni jonu dili bilan tinglar edi. G/Iso har kun ma`badda ta`lim beradigan bo`ldi. Oliy ruhoniylar, ulamolar va xalq oqsoqollari esa uni halok qilish payiga tushdilar.F-.Ularga shunday dedi: Tavrotda: Mening uyim ibodat uyi bo`lgay, - deb yozilgan. Sizlar esa Xudo uyini qaroqchilar uyiga aylantirib yuboribsizlar!ZE--Iso ma`badga kirib, ichkarida oldi-sotdi qilayotganlarni quvib chiqara boshladi.#D?,Seni yer bilan yakson qilib, ko`ksingdagi farzandlaringni qirg`in qiladilar. Ilohiy yo`qlash vaqt-soatini bilmaganing uchun, kulingni ko`kka sovuradilar.Cy+Boshingga shunday kunlar tushadiki, dushmanlaring atrofingga sadd chekib, chor tarafdan qurshagancha siquvga oladilar. B*Koshki sen hech bo`lmasa shu kuningda tinchligingga nelar darkor ekanini bilsang edi! Biroq hozir bu ko`zlaringdan yashiringandir.TA!)Iso Quddusga kiray deganda, shaharni ko`rib, uning holiga yig`lab yubordi:`@9(U esa ularga javoban: Sizga aytamanki, agar ular jim bo`lsa, toshlar chinqirgay! dedi.c??'Shunda xaloyiq orasidagi ba`zi farziylar Isoga: Ustoz, shogirdlaringni jim qil! deyishdi.^>5&Xudovand nomidan kelayotgan Podshoh muborak! Ko`klarda tinchlik, Arshi a`loda izzat!l=Q%Iso endi Zaytun tog`idan oshib, past tomonga, shaharga qarab yurayotgan ediki, shogirdlar tumonati ko`rgan barcha mo``jizalarini eslab xursand bo`lishdi, ovozlarini baland ko`tarib, Xudo sha`niga hamdu sanolar ayta boshlashdi:U<#$U minib ketayotganida, qolgan shogirdlar kiyimlarini yo`lga poyandoz qildi.d;A#Xo`tikni Isoning oldiga keltirishdi-da, ustiga o`z kiyimlarini tashlab, Isoni mindirishdi.3:a"Shogirdlar: U Rabbimizga kerak, - dedilar.^95!Xo`tikni yechayotganlarida uning egalari: Nega xo`tikni echyapsizlar? deb so`rashdi.=8u Shogirdlar jo`nab, xuddi Isoning aytganini topdilar.q7[Agar kimki sizlardan: Xo`tikni nega yechyapsizlar? deb so`rab qolsa: U Rabbimizga kerak, deb aytinglar.#6?Qarshingizdagi qishloqqa boringlar. Qishloqqa kirgach, bog`lab qo`yilgan, hozirgacha odam bolasi minmagan xo`tikni topasizlar. Uni yechib olib kelinglar.x5iZaytun tog`i etagidagi Baytfagiya bilan Baytaniya qishloqlariga yaqinlashgach, U ikki shogirdini yuborib dedi:G4Bu so`zlarni aytib Iso olg`a bosgancha Quddus sari yo`l oldi.35Endi mening podshohlik qilishimni istamagan o`sha dushmanlarimga kelsak, ularni shu yerga keltiringlar-da, ko`zim oldida dami tig`dan o`tkazinglar!. 2 Sizlarga rostini aytsam, kimda bor bo`lsa, unga yana beriladi. Kimda yo`q bo`lsa, qo`lida bor bo`lgani ham undan tortib olinadi.=1uXo`jayin, uning o`n tillasi bor-ku! deyishibdi ular.u0cSo`ng xo`jayin yonida turganlarga qarab: Uning qo`lidan tillani olib, o`n tillasi borga beringlar, - debdi.b/=nega pulimni muomalaga kiritmading? Shunda men kelib, hech bo`lmasa foydasini ko`rardim.8.iXo`jayin esa unga debdi: Ey yomon xizmatkor, og`zingdan chiqqanini yelkangga yopishtiray! Mening qattiqqo`lligimni hamda bermasdan olishimni, ekmasdan o`rishimni bilarkansan,g-GMen sizdan qo`rqdim, siz qattiqqo`l odamsiz. Siz bermasdan olasiz, ekmasdan o`rasiz, - debdi.a,;Uchinchisi kelib: Xo`jayin! Mana sizning tillangiz, men uni ro`molchaga tugib saqladim.D+Unga ham: Sen ham besh shaharga hokimlik qilasan, - debdi.[*/Ikkinchisi kelib: Xo`jayin, sizning tillangiz besh tilla foyda keltirdi, - debdi.)#Xo`jayin unga: Ofarin, sen yaxshi xizmatkor ekansan. Kichik ishda sadoqat ko`rsatganing uchun o`nta shahar ustidan hokim bo`lasan, - debdi.S(Birinchisi kelib: Xo`jayin, sizning tillangiz o`n tilla undirdi, - debdi.D'Bir muddatdan so`ng u asilzoda saltanat egasi bo`lib, o`z vataniga qaytib kelibdi. Bergan aqchalari bilan kim qancha foyda undirganini bilish uchun, xizmatkorlarini yoniga chaqirtiribdi.8&iHolbuki, asilzodaning hamshaharlari uni yomon ko`rishar ekan. Hamshaharlar uning orqasidan elchilar yuborib: Bu odam bizga podshoh bo`lishini istamaymiz, - deb ayttiribdilar.,%Q O`zining xizmatkorlaridan o`n nafarini chaqiribdi-yu, ularga o`n tilladan bo`lib berib: Men qaytib kelgunimcha, bu pulni ishlatib turinglar, - deb jo`nab ketibdi.Z$- Asilzoda bir odam o`zi uchun saltanat olib kelish uchun uzoq mamlakatga boribdi.F# Iso Quddusga yaqinlashib qolgani sababli, Uni tinglayotgan xaloyiq Xudo Shohligi hozir namoyon bo`lishi kerak, deb o`ylar edi. Shunday qilib, Iso O`z nutqini bir masal bilan davom ettirdi.M" Inson O`g`li esa adashganni izlab topish va qutqazish uchun kelgan.p!Y Iso unga shunday javob berdi: Bugun bu uyga najot keldi. Chunki bu odam ham bobomiz Ibrohim o`g`lidir.h IAmmo Zakkay Rabbimiz Isoning odida qo`l qovushtirib turib, Unga dedi: Ey Hazrat, mol-mulkimning yarmini kambag`allarga berib yuboraman. Agar birovning haqqini yeb ketgan bo`lsam, to`rt barobar ko`paytirib berganim bo`lsin.nUBuni ko`rganlarning hammasi: U gunohkor odamning uyiga tashrif buyurdi, - deb norozilik bildirishdi.SZakkay darrov pastga tushdi, Isoni quvonch bilan qarshilab, mehmon qildi. Iso u joyga kelgach, yuqoriga qarab qo`ydi-da, unga: Zakkay! Tezroq pastga tush, Men bugun sening uyingga qo`nishim kerak, - dedi.}Isoni ko`rish uchun oldinga yugurib, bir yovvoyi anjir daraxtiga chiqib oldi. Chunki Iso o`sha yerdan o`tishi kerak edi.U Isoni ko`rishga, kim ekanligini bilishga oshiqar edi. Biroq bo`yi pastligi tufayli va xaloyiq ko`pligidan Uni ko`rolmadi.a;Yo`lda Zakkay ismli bir odam uchradi; u soliqchilarning boshlig`i bo`lib, juda boy edi.= wIso Yerixo shahriga kirib, guzarlardan o`tib borardi.!;+Shu zahoti ko`rning ko`zlari ko`ra boshladi. U Xudoga olqishlar aytgancha Isoning ketidan ergashdi. Buni ko`rgan butun xalq Xudoga hamdu sanolar aytdi.I *Iso unga: Ko`zlaring ko`rsin, ishonching seni qutqardi, - dedi.]3)Iso undan so`radi: Sen nima qilishimni istaysan? Hazrat, ko`zlarim ko`rsin! dedi u.R(Shunda Iso to`xtab, ko`rni yoniga keltirishlarini buyurdi. Ko`r kelgach,'Oldinda ketayotganlar esa: Jim bo`l! deb uni koyib qo`yishdi. Lekin u yanada kuchliroq hayqira boshladi: Ey Dovud O`g`li, menga rahm qil!P&Shunda ko`r: Ey Dovud O`g`li Iso, menga rahm qil! deb baqirib yubordi.9m%Nosiralik Iso o`tyapti, deb unga xabar qilishdi.M$Oldidan xaloyiq o`tib ketayotganini eshitib: Nima gap? deb so`radi.dA#Iso Yerixo shahriga kirib kelayotganida bir ko`r yo`l chekasida sadaqa so`rab o`tirar edi."Shogirdlar esa bu so`zlardan hech narsa anglamadilar. Bu so`zlar ma`nosi ularga sirli edi, aytilganni ular idrok etmadilar.J !Uni qamchilab o`ldiradilar. Ammo uchinchi kuni U qayta tiriladi.e C Uni majusiylarga topshiradilar, Uni masxaralab haqorat qiladilar, Uning yuziga tupuradilar.@ yIso o`n ikki shogirdini maxsus chaqirib ularga dedi: Biz endi Quddusga yaqinlashib qoldik. Ana o`sha yerda Inson O`g`li to`g`risida yozilgan barcha payg`ambar oyatlari amalga oshadi.a ;bu dunyodayoq qat-qat yaxshiliklar topib, u dunyoda esa abadiy hayotga muyassar bo`lur.* MIso shogirdlariga dedi: Sizlarga chinini aytayin, Xudo Shohligi yo`lida uy-joy, ota-ona, aka-uka, opa-singil yoki xotin-bolalarini qoldirib ketgan har bir kishiZ -Mana, biz mol-holimizni qoldirib, Sening orqangdan ergashib keldik! dedi Butrus.FOdamlarga ilojsiz narsa Xudo uchun iloji bordir, - dedi Iso.V%Buni eshitganlar esa: Unday bo`lsa, kim najot topa olar ekan? deb so`rashdi.`9Boyning Xudo Shohligiga kirishidan ko`ra, tuyaning igna teshigidan o`tishi osonroqdir.jMIso uning xafa bo`lganini ko`rib: Mol-dunyosi borlar Xudo Shohligiga kirishga naqadar qiynaladi!Z-Boshliq bu so`zni eshitib, juda xafa bo`ldi, negaki u haddan ziyod badavlat edi.PBuni eshitib Iso: Senga yana bir narsa yetishmaydi: nimaga ega bo`lsang, hammasini sot va pulini kambag`allarga bo`lish. Shundagina osmonda xazinang bo`ladi. Va so`ng kelib, Menga ergashgil, - dedi.[/Bularning hammasiga yoshligimdan amal qilib kelaman, - dedi boyagi boshliq kishi.|qIlohiy amrlarni bilasan: Zino qilma. Odam o`ldirma. O`g`rilik qilma. Soxta guvohlik berma. Ota-onangni hurmat qil.jMIso unga dedi: Nega sen Meni valine`mat deysan? Birgina Xudodan boshqa hech kim valine`mat emas.xiBoshliqlardan biri Isodan so`radi: Valine`mat Ustozim! Abadiy hayot nasib bo`lmog`i uchun nima qilishim kerak?g~GSizlarga chinini aytayin: kimki Xudoning Shohligini bola kabi qabul qilmasa, unga kirolmaydi.6}eIso esa bolalarni yoniga chaqirib, shogirdlariga shunday dedi: Bolalar Mening oldimga kelishlariga ijozat bering, ularni koyimang, zero Xudoning Shohligi shundaylarnikidir.|Ularga qo`li tegsin, deb Isoning oldiga yosh bolalarni ham keltirishar edi. Shogirdlar buni ko`rib, keltiruvchilarni koyiy boshlashdi.'{GSizga aytamanki, bu odam boyagidan ko`ra oqlanib uyga qaytibdi. Chunki o`zini yuqori olgan har bir kishi pasaytiriladi, o`zini past olgan esa yuksaltiriladi.z1 Soliqchi bo`lsa uzoqda turib, hatto ko`zlarini osmonga qaratishga ham botina olmay, ko`kragiga urganicha: Yo Xudo, men gunohkorga rahm qil! debdi.[y/ Haftada ikki marta roza tutaman. Topganimning o`ndan birini ushr uchun ajrataman.Ax{ Farziy alohida turib, o`zicha shunday ibodat qilibdi: Yo Xudo! Men boshqa odamlarday talonchi, jinoyatchi, zinogar va hatto shu soliqchi singari bo`lmaganim uchun Senga shukr aytaman.dwA Biri farziy, boshqasi soliqchi bo`lgan ikki kishi ibodat qilish uchun ma`badga kiribdilar.vw O`zining taqvodorligini pesh qilib, boshqalarni esa kamsitib yurgan ba`zi odamlarga Iso quyidagi masalni aytib berdi:yukSizlarga aytamanki, ularni ko`p o`tmay himoya qiladi. Biroq Inson O`g`li kelganida, yer yuzida imon toparmikin?tNahotki Xudo O`ziga kechayu kunduz faryod qilayotgan O`z tanlanganlarini himoya qilmasa, nahotki ularni ko`p kuttirib qo`ysa?KsEshityapsizmi, insofsiz qozi nima debdi, davom etdi Rabbimiz Iso.rBiroq mayli, bu tul ayol menga tinchlik bermayotgani uchun, uni himoya qila qolay. Bo`lmasa u kelaverib, jonimdan bezor qiladi, - debdi.{qoQozi ancha vaqtgacha e`tibor bermas ekan. Oxirida u o`ziga-o`zi: Men Xudodan qo`rqmayman, odamdan ham uyalmayman. p O`sha shaharda bir tul ayol ham yashar ekan. U qozining oldiga doim kelib: Meni raqibimdan himoya qiling, - deb o`tinib yuribdi.]o3Bir shaharda Xudodan ham qo`rqmaydigan, odamdan ham uyalmaydigan bir qozi bor ekan.]n 5Iso shogirdlariga doimo, bezmasdan ibodat qilish kerakligi haqida masal aytib berdi:m!%Shogirdlar Isodan so`radi: Rabbiy, bu voqealar qayerda yuz beradi? Murda qayerda bo`lsa, kalxatlar ham o`sha yerda to`planadi, - dedi Iso.Fl$[Ikki kishi dalada bo`ladi; biri olinadi, biri qoldiriladi.]Wk'#Ikki ayol birga tegirmon tortayotgan bo`ladi; biri olinadi, biri qoldiriladi.mjS"Sizga yana aytamanki, o`sha kecha bir to`shakda ikki kishi bo`ladi; biri olinadi, biri qoldiriladi.fiE!Kimki jonini saqlashga harakat qilsa, uni yo`qotadi. Kimki jonini fido qilsa, uni qutqaradi.*hO Lutning xotinini eslab turinglar.gU kunda tomning ustida bo`lgan kishi uyda qoldirgan anjomlarni olish uchun pastga tushmasin. Shuningdek, daladagi ham qaytib kelmasin.EfInson O`g`li zohir bo`lgan kunda ham xuddi shunday bo`ladi.neULekin Lut Sado`m shahridan chiqqan kuniyoq osmondan olov va oltingugurt yog`ib, hammani halok qildi.d{Lut kunlarida ham shunday bo`ldi: yeb-ichdilar, oldi-sotdi qildilar, ekin-tikin va binokorlik bilan mashg`ul bo`ldilar.c{Nuh kemaga kirgan kuniga qadar edilar, ichdilar, uylandilar, turmushga chiqdilar. Va to`fon kelib, hammani halok qildi.lbQNuh payg`ambar davrida qanday bo`lgan bo`lsa, Inson O`g`li keladigan kunlarda ham shunday bo`ladi.Za-Lekin undan avval U ko`p azob chekishi va bu nasl tomonidan rad qilinishi kerak.`+Chunki chaqmoq chaqib, falakning bir uchidan boshqa uchigacha yarqiratib yuborganidek, Inson O`g`li ham O`z kunida xuddi shunday paydo bo`ladi.t_aSizlarga: Mana, u bu yerda, yoki Mana, shu yerda, deb aytishsa, bormanglar, ularning orqasidan quvmanglar.^7So`ng Iso shogirdlariga qayrilib, dedi: Shunday kunlar keladiki, Inson O`g`lining bittagina kunini ko`rishga havas qilasizlar, biroq ko`rolmaysizlar.o]WQara, u bu yerda, yoki Ana u yerda, - deb ham aytishmaydi. Mana, Xudoning Shohligi o`z ichingizdadir.\'Farziylar Isoga: Xudoning Shohligi qachon keladi? degan savolni berishdi. Iso ularga javob berdi: Xudoning Shohligi ko`zga ko`rinib kelmaydi.U[#So`ng u odamga: O`rningdan turib boraqol, ishonching seni qutqardi, - dedi.\Z1Xudoni ulug`lash uchun shu begona kishidan boshqa hech kim qaytib kelmadimi? dedi.GYIso: Shifo topgan o`n kishi edi-ku? Qolgan to`qqizingiz qani?VX%Isoning oyoqlariga yiqilib Unga tashakkur bildirdi. Bu odam samariyalik edi.kWOUlardan biri o`zining shifo topganini payqagach, baland ovoz bilan Xudoni ulug`lab orqaga qaytdi. V Ularni ko`rgan Iso: Borib, o`zlaringni ruhoniylarga ko`rsatinglar, - dedi. Ular esa yo`lda ketayotib, moxovdan forig` bo`lishdi.NU ovozlarini baland qilib: Ey Ustozimiz Iso, bizga rahm qil! deyishdi.XT) U bir qishloqqa kirayotganida, o`nta moxovga duch keldi. Ular uzoqda turganchaNS Iso Samariya bilan Jalila oralig`idan o`tib, Quddus tomon yo`l oldi.$RA Sizlar ham shunga o`xshab, o`zingizga buyurilgan hamma ishni bajargandan so`ng: Bizlar arzimaydigan qullarmiz, faqat zimmamizdagi ishni qildik, - denglar.NQ Xo`jayin buyurgan ishlarni bajargan qul tashakkur olarmikin? Qaydam.P-Aksincha: Kechki ovqatimni tayyorla, ishga bel bog`lab, ovqatlanib bo`lgunimcha, menga xizmat qil, undan keyin o`zing yeb-ichasan, - demaysizmi? OOranigzdagi qay biringiz qo`sh haydovchi yoki podachi xizmatkoringiz daladan qaytgach, unga: Tez kelib dasturxonga o`tir, - deysiz?5NcRabbimiz javob berdi: Agar zig`irday imoningiz bo`lib, shu tut daraxtiga: Ildizing bilan qo`porilib chiq va dengizga ko`chib ildiz ot, - desangiz, daraxt sizga bo`ysunadi.FMHavoriylar Rabbimiz Isoga: Imonimizga imon qo`sh, - dedilar.L!Agar senga qarshi bir kunning o`zida yetti marta gunoh qilsa-yu, yetti marta senga qaytib kelib: Tavba qildim, - desa, uni kechirib yubor.wKgO`zlaringizga ehtiyot bo`linglar! Agar birodaring gunoh qilsa, unga tanbeh ber. Agar tavba qilsa, uni kechir.J-Bu kichiklardan birontasini yo`ldan ozdirgandan ko`ra, uning bo`yniga tegirmon toshini osib, dengizga tashlanishi u uchun foydaliroq bo`lar edi.{I qIso O`z shogirdlariga yana dedi: Vasvasalar kelishi shaksizdir. Lekin kim orqali kelsa, o`sha odamning holiga voy!HIbrohim shunday debdi: Agar Muso va boshqa payg`ambarlarga quloq solmagan bo`lsalar, o`liklardan biri tirilib borsa ham ishonmaydilar.GBoy esa: Yo`q, Ibrohim ota, quloq solmaslar. Faqat o`liklardan biri ularning oldiga borsa, o`shanda tavba qilarlar, - debdi.tFaIbrohim unga: Ular Muso payg`ambarni va boshqa payg`ambarlarni bilishadi, ularga quloq solishsin, - debdi.xEiMening beshta ukam bor. Ular ham bu azobli joyga kelmasliklari uchun ularni ogohlantirib qo`ysin, - debdi boy.ZD-Unday bo`lsa, ey ota, sendan o`tinib so`rayman, Lazarni otamning uyiga yuborgin.'CGBundan tashqari siz bilan bizning oramizda tubsiz jarlik bor. Bu yerdan siz tomon o`tmoqchi bo`lganlar o`ta olmaydilar va u yerdan biz tomon ham o`tmaydilar.]B3Ibrohim unga shunday javob beribdi: Unutma, o`g`lim, sen hayotingda yaxshilik nasibangni olib bo`lding. Lazar esa yomonlik nasibasini olib bo`ldi. Endi u bu yerda tasalli topyapti, sen bo`lsang, azob chekyapsan.>AuU faryod ko`tarib: Ey Ibrohim ota! Menga rahm qilib Lazarni yuborgin, u barmog`ining uchini suvga botirib, tilimga suv tomizsin. Chunki men bu olovda ko`p azob chekyapman, - debdi.q@[Tamug` azobilan o`tar ekan, boy boshini ko`tarib uzoqdagi Ibrohimni va uning yonidagi Lazarni ko`ribdi.?Bir kuni gadoy o`lib qolibdi, farishtalar uni Ibrohim alayhissalomning yoniga olib boribdilar. Keyin boy ham o`lib, uni ko`mishibdi.> U boy dasturxonidan to`kilgan ushoqlar bilan qorin to`ydirishni orzu qilar, itlar esa kelib uning yaralarini yalab ketar ekan.i=KBoyning darvozasi oldida hamma badaniga yara toshgan Lazar ismli bir qashshoq gadoy yotar ekan.n<UKimxob va shoyi kiyimlar kiyib, har kuni dabdabali bazmlarda kayf-safo surgan bir boy odam bor ekan.;7Kimda-kim o`z xotinidan ajralib, boshqasiga uylansa, zino qilgan bo`ladi. Shuningdek, eridan ajralgan xotinga uylangan kishi ham zino qilgan bo`ladi._:7Biroq Tavrotdan bir chiziq yo`qolishidan ko`ra, yeru osmonning yo`qolishi osonroqdir.;9oTavrot va Payg`ambarlar davri Yahyo kelguncha davom etdi. U vaqtdan buyon Xudo Shohligi to`g`risidagi Xushxabar va`z qilinmoqda va hamma bu Shohlikka kirish uchun zo`r bermoqda.D8Iso ularga dedi: Siz odamlar oldida o`zingizni taqvodor qilib ko`rsatasizlar, lekin Xudo yuragingizni biladi. Ana, odamlarda ko`kka ko`tarilgan neki bo`lmasin, Xudo nazarida jirkanchdir.j7MFarziy mazhabidagilar bularni eshitib, pulparast bo`lganlari uchun Isoga mazax qila boshladilar.S6 Hech qanday xizmatkor ikki xo`jayinga xizmat qilolmaydi. U yo birini yomon ko`rib, boshqasini sevadi, yoki biriga ixlos qo`yib, boshqasini xor qiladi. Siz ham Xudoga, ham pulga birdek sig`ina olmaysiz.]53 Agar boshqalarning narsasisa sodiq bo`lmasangiz, o`z nasibangizni sizga kim beradi?o4W Agar siz bu bevafo dunyoning boyligiga sodiq bo`lmasangiz, haqiqiy boylikni sizga kim ishonib beradi?3 Kichik ishda sadoqatli bo`lgan buyuk ishda ham sadoqatlidir. Kichik ishda sadoqatsiz bo`lgan buyuk ishda ham sadoqatsizdir.!2; Men sizga aytamanki, bu bevafo dunyoning boyligidan foydalanib do`st orttiringlar, toki bu boylik tugagach, sizlarni abadiy makonlarga qabul qilsinlar.Q1Xo`jayini esa o`zining bu shum ish boshqaruvchisini, aqlli ish qilding deb maqtabdi. Chindan ham bu dunyoning odamlari o`zlariga o`xshaganlar orasida nur ahlidan ko`ra es-hushliroq harakat qiladilar.!0;Keyin boshqasidan ham so`rabdi: Sening qancha qarzing bor? Yuz qanor bug`doy, - javob beribdi u. Unga ham: Tilxatingni ol, sakson qanor deb yoz! debdi./{Yuz kuva zaytun moyi, - javob beribdi u. Tilxatingni ol, tezda o`tirib ellik kuva deb yoz! debdi unga ish boshqaruvchi. . Xo`jayinidan qarz bo`lganlarning har birini alohida yoniga chaqiribdi. Birinchisidan so`rabdi: Xo`jayinimdan qancha qarzing bor?-'Boshqaruvchilikdan bo`shatilganimdan so`ng odamlar yana o`z uylariga qabul qilishlari uchun nima qilsam bo`ladi? So`ng: Ha, topdim! debdi-da,-,SIsh boshqaruvchi o`zicha: Nima qilsam ekan? debdi. Xo`jayinim boshqaruvchilikni qo`limdan olyapti. Yer qazishga kuchim yetmaydi, tilanchilik qilish esa menga uyat.+5Shunda boy ish boshqaruvchini chaqirib: Sen to`g`ringda uzunquloq gap yuribdi. Ishlaringning hisobini ber, sen endi uyimni boshqarolmaysan, - debdi.D* Iso O`z shogirdlariga ham aytdi: Bir boyning xo`jalik ishlarini boshqaruvchisi bor ekan. Boyning qulog`iga, ish boshqaruvchi mol-mulkingizni bejo sarf qilib yuribdi, degan chaquv yetibdi.)w Biroq bugun shodlanish, xursandchilik qilish kerak. Chunki sening bu ukang o`lgan edi tirildi, yo`qolgan edi topildi.n(UOtasi unga shunday javob beribdi: O`g`lim! Sen doimo men bilan birgasan, mening hamma narsam seniki.b'=Ammo mol-mulkingizni fohishalarga sarflab qaytgan anavi o`g`lingizga bo`rdoqi so`yibsiz!]&3U otasiga javob beribdi: Men shuncha yildan beri sizga xizmat qilaman. sira sizning buyrug`ingizga qarshi chiqqanim yo`q. Lekin do`stlarim bilan xursandchilik qilishim uchun siz menga bitta uloq ham atamadingiz.  x~~M}}_||{{zz*yyMxx)ww=vvKuuFtt_srrAqqqq pp2ooWnn{mwmllKkkjjii hh/gg fmf2eeVedscccBbbFaa<``J__g^^]]a\\d\[6ZZwZ"YYJXXWW&VVaUU3TT'SSlS#RRQ(PPPOO+NNgMMMgLL}LKK8JJYIIIHGGGwGFFEERDDXDCNBBB,AA@@&??>>&==;<<1;;::*9988-77\66I6 5~5+4433022\11B000W0//l/1...(---%,,Y++3*w*-))H((h''O&&%%V$$(##""!7 @?Ej ,4ut1w?QjeF2 c  - 4 x - m 6?DkV&!3;Shundan keyin Iso bilan shogirdlari Yahudiya yurtiga keldilar. Iso ular bilan bir muddat u yerda qolib, odamlarni suvga cho`mdirib, tavba qildirar edi.n2UKimki haqiqat yo`lini tutsa, nurga qarab yuradi, toki Xudoga tayanib qilgan ishlari oshkora bo`lsin.1wKimki yomonlik qilib yursa, nurni yomon ko`radi, yomon qilmishlari fosh bo`lib qolmasligi uchun nurga qarab yurmaydi.!0;Ilohiy hukm shundan dalolatdirki, olamga nur kelgan bo`lsa ham, odamlar nurdan ko`ra zulmatni a`lo ko`rdilar; chunki ularning qilmishlari yomonlik edi./!Unga ishongan odam hukm qilinmaydi. Unga ishonmagan odam esa allaqachon mahkum bo`lgan. Chunki u Xudoning yagona O`g`li ismiga ishonmagan.k.OXudo olamni hukm qilish uchun emas, balki O`g`li orqali qutqarish uchun O`g`lini dunyoga yubordi.#-?Zero Xudo olamni shunchalik sevdiki, O`zining yagona O`g`lini berdi, ioki Unga ishongan har biri kishi halok bo`lmasin, balki abadiy hayotga ega bo`lsin.X,)Shu tariqa Unga ishongan har bir kishi halok bo`lmay, abadiy hayotga erishadi.{+oMuso sahroda ilonni qanday yuqoriga ko`targan bo`lsa, Inson O`g`li ham xuddi shunday yuqoriga ko`tarilishi kerak.e*C Osmonda turadigan va osmondan tushgan Inson O`g`lidan boshqa hech kim osmonga chiqqan emas.) Agar sizlar yerdagi narsalar haqida aytganlarimga ishonmasangizlar, samoviy narsalar to`g`risida gapirganlarimga qanday ishonasizlar?(- Senga rostini aytay: biz bilganimizni so`zlaymiz, ko`rganimiz haqida shahodat beramiz. Lekin sizlar Bizning shahodatimizni qabul qilmayapsizlar.V'% Iso unga javob berdi: Sen Isroilning ustozisan-ku axir, nega buni bilmaysan?4&c Bu qanday bo`lishi mumkin? so`radi Nikodim.<%qShamol istagan joyida esaveradi. Uning tovushini eshitasan-u, lekin qaysi tomondan kelib, qaysi tomonga ketishini bilmaysan. Ruhdan tug`ilgan har bir kishida ham shunday bo`ladi.H$ Sizlar yuqoridan tug`ilishingiz kerak, deganimga taajjublanma.@#{Tanadan tug`ilgan tanadir, ruhdan tug`ilgan esa ruhdir.v"eIso javob berdi: Senga rostini aytay: agar kim suvdan va ruhdan tug`ilmas ekan, Xudo saltanatiga kirolmaydi.z!mKeksa odam yana qanday tug`ila oladi? Onasining qorniga ikkinchi gal kirib tug`ila oladimi? deb so`radi Nikodim.y kIso unga shunday javob berdi: Senga rostini aytay: agar kim yuqoridan tug`ilmasa, Xudo saltanatini ko`rolmaydi.U#Bu odam bir kun kechasi Isoning oldiga kelib, Unga dedi: Ustoz! Sen Xudodan kelgan bir muallim ekaningni biz bilamiz, chunki hech kim, agar Xudo u bilan bo`lmasa, Sen qilayotgan mo``jizalarni qilolmaydi.Z /Yahudiy boshliqlaridan Nikodim ismli bir odam bor edi, u farziylar mazhabida edi.oWUnga inson haqida biror ma`lumotning hojati yo`q edi, chunki inson dilida nima borligini U bilar edi.Z-Ammo Iso hamma insonlarning ko`nglini bilgani uchun, O`zini ularga ishonmas edi.Iso Quddusda, Fisih bayramida bo`lganda, ko`p odamlar Uning qilayotgan ibratli mo``jizalarini ko`rib, Unga imon keltirdilar.Iso o`lib tirilgandan keyin, shogirdlari Uning bu so`zini esladilar va muqaddas bitikka ham, Isoning so`ziga ham ishondilar.GHolbuki, Iso ma`bad deb O`zining badanini nazarda tutgan edi.}Bunga javoban yahudiy mansabdorlari: Bu ma`bad qirq olti yilda qurilgan, Sen uni uch kunda tiklamoqchisan-a..?! dedilar.LIso dedi: Bu ma`badni buzinglar, Men uch kun ichida uni tiklayman.Shunda yahudiy mansabdorlari: Bunday qilishga qanday huquqing bor? Isbot qilib mo``jiza yarat-chi! deb Isodan talab qildilar.wgShunda Uning shogirdlari Sening uyingga bo`lgan rashkim Mening ichimni kemirib ketdi, degan oyatni esladilar.q[Kaptar sotuvchilarga: Bularni yo`qotinglar bu yerdan, Otamning uyini savdoxonaga aylantirmanglar! dedi.*MIso arqondan darra yasadi-da, ma`baddan hammasini, ho`kizu qo`ylari bilan birga, quvib chiqardi, sarroflarning xontaxtalarini ag`darib, pullarni sochib yubordi.dAMa`badga kirganda, ho`kiz, qo`y, kaptarlarni sotayotganlar va o`tirgan sarroflarni ko`rdi.[/ Yahudiylarning Fisih bayrami yaqinlashib qolgani uchun Iso Quddus shahriga bordi.zm Shundan keyin Iso, onasi, ukalari va shogirdlari Kafarnahum shahriga keldilar va u yerda bir necha kun turdilar.-S Iso dastlabki ushbu mo``jizasini Jalilaning Kana shaharchasida namoyish qildi, bu bilan O`zining ulug`vorligini zohir qildi. Shogirdlari esa Unga imon keltirdilar.# Har kim avval yaxshi sharobni qo`yadi. Kayf qilishgandan keyingina yomonrog`ini beradi. Sen esa yaxshi sharobni shu vaqtgacha saqlabsan-ku!8 i To`yboshi sharobga aylangan suvni tatib ko`rdi. Uning qayoqdan kelganligini u bilmas edi, faqat olib kelgan xizmatchilar bilishar edi. To`yboshi kuyovni chaqirtib unga aytdi:h IIso ularga: Endi cho`michlab olib, to`yboshiga olib boringlar, - dedi. Ular esa olib borishdi.i KIso xizmatchilarga: Xumlarni suvga to`ldiringlar, - dedi. Ular xumlarni limmo-lim to`ldirishdi.l QO`sha yerda yahudiylar tahoratda ishlatadigan, har biri ikki-uch sig`imli oltita tosh xum bor edi.Z -Shunda onasi xizmatchilarga: U sizlarga nimaiki desa, o`shani qilinglar, - dedi.a;Iso unga: Mening ishimga aralashma, ayol. Mening vaqt-soatim hali yetgani yo`q, - dedi.SSharob tugab qolgach, Isoning onasi Unga: Ularda sharob qolmabdi, - dedi.@{Iso bilan shogirdlari ham to`yga taklif etilgan edilar.g IUchinchi kuni Jalilaning Kana shaharchasida nikoh to`yi bo`ldi. Isoning onasi ham u yerda edi. 73So`ng unga yana: Sizlarga rostini aytay: bundan keyin osmon ochilib, Inson O`g`li oldiga Xudo farishtalari tushib-chiqayotganini ko`rasizlar, - dedi. #2Iso unga javoban: Men senga: Seni anjir daraxti tagida ko`rdim, deganim uchun ishonyapsan-da. Sen bundan ham buyuk ishlarni ko`rasan! dedi.Z /1Shunda Natan`il: Ustoz, Sen Xudoning O`g`lisan, Sen Isroilning Podshohisan! dedi.; q0Natan`il Isodan so`radi: Sen meni qayerdan taniysan? Filip seni chaqirmasidan oldin, sen anjir daraxtining tagida eding. Men seni o`sha yerda ko`rgan edim, - deb javob berdi Iso.  /Bundan so`ng Iso Natan`ilning O`ziga yaqinlashayotganini ko`rib: Qarang, hech hiylani bilmaydi, xuddi haqiqiy isroillik! dedi.j O.Nosira shahridan biron yaxshilik chiqarmikin? dedi Natan`il unga. Borib ko`rgin! dedi unga Filip. ~ -Filip ketdi. U Natan`ilni topib, unga: Biz Muso va boshqa payg`ambarlar Tavrotda yozgan Yusuf o`g`li nosiralik Isoni topdik, - dedi.J} ,Filip Baytsayda shahridan, Idris bilan Butrusning hamshahari edi.]| 5+Ertasi kuni Iso Jalilaga bormoqchi bo`ldi. U Filipni topib unga: Orqamdan yur! dedi.{  *Idris akasini Isoning oldiga olib keldi. Iso esa unga tikilib: Sen Yunus o`g`li Simunsan-ku, sen Kifa degan nom olasan, - dedi.Lz )U dastlab akasi Simunni topdi-da, unga: Biz Masihni topdik, - dedi.ly S(Yahyodan Iso haqida eshitib, uning orqasidan ergashganlardan biri Simun Butrusning ukasi Idris edi.x  'Borib ko`ringlar dedi Iso. Ular borib, Isoning turar joyini ko`rishdi. O`sha kuni U bilan qolishdi. Soat to`rtlar chamasi edi.w 5&Iso o`girilib qarab, ularning ergashib kelayotganini ko`rdi-da: Sizlarga nima kerak? deb so`radi ulardan. Sen qayerda turasan, Ravvi? deyishdi ular.]v 5%Ikkala shogird Yahyoning bu so`zlarini eshitib, Isoning orqasidan ergashib borishdi.Wu )$U yurib kelayotgan Isoga tikilib qarab: Mana Xudoning qurbonlik Qo`zisi! dedi.Ht  #Ertasiga Yahyo yana ikkita shogirdi bilan shu yerda turgan edi.Os "Men esa Uni ko`rdimu, mana bu Xudoning O`g`lidir, deb shahodat berdim.Wr )!Men Uni bilmas edim, lekin odamlarni suvga cho`mdirishga meni yuborgan Xudoning O`zi: Muqaddas Ruh kimning ustiga tushib qo`nganini ko`rsang, bilki, Muqaddas Ruhga cho`mdiruvchi O`shadir, - degan edi menga.q  Yahyo yana shunday shahodat berdi: Men Ilohiy Ruhning osmondan kaptarday uchib kelib, O`shaning ustiga qo`nganini ko`rdim.xp kMen Uni bilmas edim, lekin Isroil Uni tanib olsin, deb men odamlarni suvga cho`mdirib, tavba qildirgani keldim.yo mMen aytgan edim: Mening ketimdan kelayotgan Zot bor, U mendan ulug`, chunki U mendan ilgari ham bor bo`lgan edi.n #Ertasiga Yahyo Isoning o`ziga yaqinlashayotganini ko`rib, shunday dedi: Mana, dunyoning gunohini O`ziga oluvchi Xudoning qurbonlik Qo`zisi!|m sBu hodisalar Yahyo odamlarni tavba qildirib yurgan yerda, O`rdun daryosining naryog`idagi Baytavarada sodir bo`ldi.+l QMening ketimdan Kelayotgan [va mendan ilgari bor bo`lgan] Kimsa bor, deb aytganim ana O`shadir. Men Uning chorig`i iplarini yechishga ham munosib emasman, - dedi.k {Yahyo ularga javob berdi: Men odamlarni suvga cho`mdiryapman, xolos. Lekin orangizda sizlar tanimaydigan Kimsa turibdi.$j CUlar Yahyodan: Modomiki sen Masih ham, Ilyos ham, o`sha payg`ambar ham emas ekansan, nega xalqni suvga cho`mdirib, tavba qildirib yuribsan? deb so`radilar.Ai Uning oldiga yuborilganlar orasida farziylar ham bor edi.h Men Isha`yo payg`ambarning aytganiday, Xudovandga yo`l hozirlanglar, deb sahroda xitob qiluvchining sadosiman, - dedi Yahyo.vg gAxir sen kimsan? Bizni yuborganlarga javob qilishimiz kerak. Sen o`zing haqingda nima deysan? deb so`radilar.f 3Yana undan: Bo`lmasa Ilyos payg`ambarmisan? deb so`radilar. Yo`q! dedi u. O`sha payg`ambarmisan? deb savol berdilar. U yana: Yo`q! deb javob berdi.@e }Men Masih emasman, - deb ochiq tan oldi u, inkor etmadi.d -Quddusdagi yahudiylar yuborgan ruhoniylar va levitlar Yahyo payg`ambarning oldiga borib undan: Sen kimsan? deb so`radilar. Yahyo shahodat berdi:qc ]Hech kim hech qachon Xudoni ko`rgan emas; Otasining bag`rida bo`lgan yagona O`g`il O`zi Uni izhor qildi.nb WTavrot Qonuni Muso orqali berilgan edi, Ilohiy marhamat va haqiqat esa Iso Masih orqali zohir bo`ldi.Ga  Uning kamolotidan biz hammamiz marhamat ustiga marhamat oldik.8` kYahyo U haqda guvohlik berdi va ovozini baland qilib dedi: Mening ketimdan Kelayotgan bor, U mendan ham ulug`, chunki U mendan ilgariroq bor edi, deb aytganim shuning O`zidir.F_ Kalom inson qiyofasiga kirdi va biz aro maskan qildi. Biz esa Uning ulug`vorligini ko`rdik; Otasi huzuridan kelgan, marhamat va haqiqat ila to`lgan yagona O`g`ilning ulug`vorligini ko`rdik.Y^ - Ular na qondan, na tana xohishidan, na er xohishidan, balki Xudodan tug`ildilar.y] m Uni qabul qilganlarga esa, barcha Uning nomiga imon keltirganlarga U Xudoning farzandi bo`lish iqtidorini berdi.M\  O`zinikilarning yoniga keldi U, lekin O`zinikilar Uni qabul qilmadi.Y[ - Kalom dunyoda bor edi, dunyo U orqali bor bo`lgan edi, biroq dunyo Uni tanimadi.KZ  Dunyoga kelayotgan hamma odamzodni yorituvchi haqiqiy nur bor edi.VY 'Uning o`zi nur emas edi, u faqat nur haqida shahodat berishga yuborilgan edi.xX ku shohidlik qilgani, nur haqida shohidlik qilgani kelgan edi, toki hamma uning shahodati orqali imon keltirsin.JW Xudo tomonidan yuborilgan bir odam bor edi, uning ismi Yahyo edi,>V yNur zulmatda porlaydi, zulmat esa nurni qoplay olmadi.8U mUnda hayot bor edi, hayot insonlarning nuri edi.vT gBorliq U orqali bor bo`lgan, Usiz hech narsa bor bo`lgan emas. Neki bor bo`lgan bo`lsa, U orqali bor bo`lgan.&S IAzaldanoq U Xudo huzurida edi.FR Azalda Kalom bor edi. Kalom Xudo huzurida edi, Kalom Xudo edi.EQ5Xudoga hamdu sanolar aytib, doimo ma`badda bo`ldilar. Omin.[P/4Shogirdlar esa Unga sajda qildilar va katta sevinch ila Quddusga qaytib bordilar.BO3Duo qilayotib, ulardan uzoqlashgancha osmonga ko`tarildi.N2Keyin Iso shogirdlarini shahardan tashqariga, Baytaniya yaqinlarigacha olib chiqdi-da, qo`llarini ko`tarib ularni duo qildi. M1Endi Men Otamning bergan va`dasini sizlarga yuboraman. Ammo yuqoridan bu qudratni olmaguningizcha, Quddus shahrida qola turinglar.2L_0Sizlar esa bu ishlarga guvoh bo`lajaksiz.K//Shuningdek, Quddusdan boshlab barcha xalqlar Uning nomi bilan tavba-tazarruga chaqirilmog`i va gunohlari kechirilishi e`lon qilinmog`i ham lozim.Jy.va ularga yana dedi: Mana shu yozilganlarga ko`ra, Masih azob chekishi va uchinchi kuni esa qayta tirilishi kerak edi.NI-Keyin oyatlarni anglamoq uchun shogirdlarining zehnini ochib yubordinHU,So`ngra ularga: Men hali sizlar bilan birga bo`lganimda, Men haqimda Muso Qonunida, payg`ambarlar va Zabur kitoblarida hamma yozilganlar bajo kelishi kerak, deb aytgan edim-ku. Mana shu bo`lib-o`tganlarga to`g`ri keladi, - dedi.1G]+Iso buni olib ularning ko`zi oldida edi.PF*Ular Unga bir parcha qovurilgan baliq [va bir oz mumli asal] berishdi. E )Shogirdlar sevinchidan taajjublanib hali ishonmayin turganlarida, Iso ulardan so`radi: Bu yerda yeydigan biror narsangiz bormi?;Dq(Shunday deb, Iso qo`l-oyoqlarini ularga ko`rsatdi.C7'Qo`llarimga va oyoqlarimga qaranglar, bu Mening O`zim. Meni ushlab ko`ringlar. Menda ko`rib turganingizdek arvohning etu ustuxoni bo`lmaydi-ku, axir!mBS&Lekin Iso ularga dedi: Nega buncha hayajonlanmoq? Nechun ko`nglingizda buncha gumonlar tug`ilyapti?SA%Shogirdlar o`takasi yorilgandek bo`lib, arvoh ko`ryapmiz, deb o`yladilar.x@i$Ular hali bu xususda so`zlashayotganda Isoning O`zi o`rtalarida zohir bo`ldi. Sizlarga tinchlik bo`lsin! dedi.w?g#Kelganlar ham yo`ldagi voqealarni, Iso nonni sindirayotganda Uni qanday tanib qolganliklarini aytib berdilar.f>E"Ular kelganlarga: Rabbimiz haqiqatan tirilib kelgan, U Simunga zohir bo`libdi-ku, - dedilar.=}!Shu zahoti o`rinlaridan turib, Quddusga qaytib bordilar. O`n bir havoriyni va ular bilan to`planib turganlarni topdilar.< Shogirdlar bir-biriga: U yo`lda biz bilan gaplashib, oyatlarni tushuntirayotganida ko`nglimizga iliqlik yugurmaganmidi, axir! dedilar.m;SShundagina ularning ko`zlari ochilib, Uni tanib qolishdi. Biroq Iso shu onda ko`zdan g`oyib bo`ldi.y:kUlar bilan birga dasturxon yonida o`tirganda, nonni olib shukrona duosini aytdi va nonni sindirib ularga berdi.'9GLekin ular Unga: Biz bilan birga qol, chunki kun botay deb qoldi, endi kech kira boshladi, - deb Uni qistashdi. Iso ular bilan birga qolgani ichkariga kirdi.m8SNihoyat o`sha borayotgan qishloqqa yaqinlashdilar. Iso O`zini yo`li davom etadigan qilib ko`rsatdi.71Shunday qilib, Iso Muso payg`ambardan tortib, barcha payg`ambar kitoblarida O`zi haqida yozilgan oyatlarning hammasini ularga tushuntira boshladi.g6GMasih O`z ulug`vorligiga erishmoq uchun shu azoblarni boshdan kechirmog`i kerakmasmidi? dedi.[5/Iso ularga: Ey farosatsizlar! Barcha payg`ambar so`zlariga ishonchi sust odamlar! 4 Shunda oramizdan ba`zi odamlar qabrga borib, xuddi ayollar aytganlarining shohidi bo`lishibdi, Isoning O`zini esa ko`rishmabdi.3 Uning jasadini topolmay kelishdi. Ular hatto farishtalarni ko`rdik, deb aytishdi. Farishtalar ularga: Iso tirik, - deyishibdi.]23bizning ayrim ayollarimiz bizni hayratda qoldirishdi. Ular erta bilan qabrga borib,#1?Biz Uni Isroilni xalos qiladigan Najotkor deb o`ylab, umidvor bo`lgandik. Buning ustiga-ustak, bu hodisalar sodir bo`lganiga bugun uchinchi kun bo`ldiki,j0MBizning oliy ruhoniylar bilan boshliqlarimiz o`lim jazosini talab qilib, Uni xochga mixlatdilar.,/QQaysi hodisalar? so`radi Iso. Xudo va butun xalqning oldida qudratli ishi va so`zi bilan tanilgan nosiralik Iso payg`ambar haqidagi hodisalar-da, - deyishdi Unga.(.IShogirdlardan Kleopa degani Unga javob berdi: Nahotki Quddusga kelganlar orasida shu kunlarda bu yerda sodir bo`lgan hodisalardan bir O`zing bexabar bo`lsang?l-QIso ulardan: Sizlar o`zaro nimalar haqida tortishib boryapsiz? Nega yuzingiz g`amgin? deb so`radi.8,kLekin ularning ko`zlari Uni tanimoqqa ojiz edi.g+GO`zaro so`zlashib va bahslashib borar ekan, Isoning o`zi ularga yaqinlashib, hamrohlik qildi.@*{Ro`y bergan bu hodisotlardan o`zaro gaplashib ketdilar.r)] Xuddi shu kuni shogirdlaridan ikkisi Quddusdan bir tosh uzoqlikdagi Emmaus degan qishloqqa borishar edi.1([ Butrus esa o`rnidan turib, qabr tomon yugurdi. Ichkariga engashib qarab, u yerda faqat kafanning o`zinigina ko`rdi. Yuz bergan voqeadan hayratga tushib, ortiga qaytdi.R' Biroq bu so`zlar havoriylarga quruq gap tuyulib, ayollarga ishonmadilar.&# Havoriylarga bu xabarni yetkazganlar magdalalik Maryam, Yo`anna, Yoqubning onasi Maryam va ular bilan birga bo`lgan boshqa ayollar bor edi.^%5 Qabrdan qaytib borib, bu haqda o`n bir havoriyga va bo`lak barchaga ma`lum qildilar.1$]Ayollar Isoning bu so`zlarini esladilar.#U sizga: Inson O`g`li gunohkor odamlar qo`liga tutib berilajak, xochga mixlanajak, uchinchi kuni esa qaytadan tirilajak, - degan edi-ku.d"AU bu yerda yo`q, U qaytadan tirilib ketdi. Hali Jalilada ekanidayoq aytganlarini eslangiz.! Ayollar vahimadan boshlarini yerga egib turishdi. U zotlar ularga: Nega siz tirikni o`liklar orasidan izlayapsizlar? deyishdi.e CUlar bundan gangib turganda, birdan oldilarida yaltiroq kiyim kiygan ikki zot paydo bo`ldi.;qIchkariga kirib, Rabbimiz Iso jasadini topmadilar.@{Ular qabr og`zidagi toshni ag`darilgan holda ko`rdilar. )Yakshanba kuni erta tongda ayollar tayyorlab qo`ygan atirlarini olib qabrga keldilar. [Ular bilan birga boshqa bir necha ayollar ham bor edi.]}8Qaytib kelganlaridan so`ng, atirlar va xushbo`y yog`lar tayyorladilar. Shanba kuni esa ilohiy amr bo`yicha orom oldilar.uc7Jaliladan Iso bilan birga kelgan ayollar ham ergashib borib, qabrni va Jasad qanday qo`yilganini ko`rdilar.J 6U kun juma bo`lib, dam olish vaqti boshlanishiga sal qolgan edi.xi5So`ng Uni xochdan tushirib olib kafanladi va qoyada o`yilgan, hali ichiga kimsa qo`yilmagan bir qabrga qo`ydi.?y4Yusuf Pilatning oldiga borib Isoning jasadini so`radi.+3U yahudiylarning Arimateya shahridan bo`lib, Xudo Shohligiga ko`z tikib yurar edi. U Kengashning qarorida ham, ishida ham ishtirok etmagan edi.L2Kengash a`zolaridan Yusuf ismli yaxshi va solih bir kishi bor edi.1Isoni bilganlarning bari, shu jumladan, Jaliladan Unga ergashib kelgan ayollar uzoqda turgancha, bu hodisotni kuzatdilar.lQ0Tomoshaga to`plangan butun xaloyiq sodir bo`lgan voqealarni ko`rib, ko`ksiga ura-ura qaytib ketdi.c?/Voqeani ko`rib turgan yuzboshi Xudoni ulug`lab: Haqiqatan ham bu solih Odam ekan, - dedi.y.Iso baland ovoz bilan faryod qildi: Ota! Ruhimni Sening qo`llaringga topshiryapman. Shunday dedi-da, jon taslim qildi.4c-Ma`baddagi parda o`rtasidan yirtilib ketdi.Z-,Tush chamasida quyosh qorayib, butun yerni soat uchgacha davomli zulmat qopladi.iK+Iso unga dedi: Senga chindan aytamanki, bugunning o`zida sen Men bilan birga jannatda bo`lasan.N*Keyin Isoga: Yo Rabbiy, Shohligingga kirganingda meni eslagin! dedi.p Y)Mana bizlar qilmishimizga yarasha odilona jazo oldik. U esa hech qanday yomonlik qilgani yo`q, - dedi.d A(Ikkinchisi esa unga ta`na qilib: Sen ham ayni jazoga mahkum bo`lib, Xudodan qo`rqmaysanmi?~ u'Osilgan jinoyatchilardan biri: Agar Sen Masih bo`lsang, qani O`zingni va bizlarni ham qutqar, - deb Isoni kufr etdi.q [&Isoning boshi uzra [yunon, lotin va ibriy tillarida] Yahudiylarning Podshohi budir degan yozuv bor edi.d A%Agar Sen yahudiylarning Podshohi bo`lsang, O`z-O`zingni qutqar-chi! dedilar istehzo bilan.7i$Askarlar ham Unga sirka ichirgani yaqinlashib:T!#Xaloyiq tomosha qilib turdi. Ular bilan birga boshliqlar ham Isoning ustidan xiringlashib: Boshqalarni qutqarar edi. Modomiki U Xudoning arzandasi Masih ekan, qani O`zini-O`zi qutqarsin-chi! deyishardi.7"Iso: Ey Ota! Ularni kechirgin, ular nima qilayotganlarini bilmaydilar, - der edi. Askarlar qur`a tashlab, Isoning kiyimlarini bo`lib ola boshladilar.}s!Boshsuyagi degan joyga kelganlarida, Isoni hamda o`ng va so`l tomonida ikkala jinoyatchini xochga mixlab qo`ydilar.F Iso bilan birga ikki jinoyatchini ham o`limga olib bordilar.QYam-yashil og`ochga bunday qilishsa, qurigan og`ochga ne qilishar ekan?dAO`shanda tog`larga: Ustimizga qulang!, tepaliklarga esa: Bizni bosib oling! deb aytishadi.}Zero shunday kunlar keladiki: Tug`magan ayollar, bepusht qorinlar, bola emizmagan ko`kraklar baxtlidir, - deb aytishadi.}Iso ularga qarab: Ey Quddus qizlari! dedi. Men uchun yig`lamanglar, aksincha, o`zingiz va bolalaringiz uchu yig`langlar.}sJuda ko`p xaloyiq, jumladan Isoga yig`i qilib ko`ksiga urayotgan talay xotin-qizlar Uning orqasidan ergashib bordi.*~MIsoni olib chiqayotganlarida, daladan kelayotgan Simun ismli kirineyalik bir odamni ushlashdi-da, Isoning orqasidan ko`tarib borish uchun xochni unga yuklashdi.}Ular so`rab turgan, isyonchiligi va qotilligi uchun zindonga solingan odamni ozodlikka chiqarib, Isoni esa ularning ixtiyoriga topshirdi.+|Qva Pilat ularning talabiga ko`ndi.:{mBiroq ular ovozlari boricha qichqirishda davom etib, Isoni xochga mixlashni qattiq turib talab qildilar. Nihoyat xaloyiq va oliy ruhoniylarning baqiriq-chaqiriqlari ustun keldi?zwPilat uchinchi marta ularga xitoban: U axir nima yomonlik qildi? Men Unda o`limga loyiq biror-bir ayb topganim yo`q. Shunday ekan, men Uni bir kaltaklab bo`shatib yuborayin, - dedi.GyLekin ular: Uni xochga mixlab qo`y! Xochga! deb qichqirdilar.Vx%Pilat Isoni bo`shatib yubormoqchi bo`lib, yana bir bor xaloyiqqa xitob etdi.kwOBarabba esa shaharda yuz bergan isyonga aralashib qotillik qilganligidan zindonga tashlangan edi.gvGXaloyiq esa bir og`izdan: Unga o`lim! Bizlarga Barabbani chiqarib yubor! deb baqira ketishdi.Ru[Pilat ayni har bayramda bir mahbusni ozod qilishiga to`g`ri kelar edi.]:toBinobarin, Uni bir kaltaklab bo`shatib yuboraman.swMen Uni Hirodning oldiga yubordim, Hirod ham hech nima topolmadi. Xullas, Unda o`limga loyiq biror-bir ayb topilmadi.Zr-ularga dedi: Sizlar bu odamni xalqni yo`ldan ozdirishda ayblab oldimga olib keldinglar. Ammo men Uni o`z ko`zlaringiz oldida tekshirib ko`rsam-da, sizlar qo`yayotgan ayblarning birontasini ham Undan topmadim.Mq Pilat esa oliy ruhoniylar, boshliqlar va xalqni bir yerga chaqirib,bp= Bu hodisadan avval bir-biriga adovatda bo`lgan Hirod va Pilat o`sha kuni do`stlashdilar.o! Hirodning o`zi ham askarlari bilan birga Isoni kamsitib masxara qildi-da, Unga shohona chopon kiydirib, Pilatning oldiga qaytarib yubordi.Wn' Atrofda turgan oliy ruhoniylar va ulamolar esa Uni shiddat bilan qoraladilar.]m3 Shunday qilib, Unga ancha savollar berdi. Biroq Iso unga hech bir javob qaytarmadi.Jl Hirod Isoni ko`rib juda kayfi chog` bo`ldi, chunki U haqda xabardor bo`lib, anchadan beri Uni ko`rmoqchi bo`lgan, U qilgan biron-bir mo``jizani o`z ko`zi bilan ko`rishni umid qilib yurgan edi.{koIsoning Hirod hukumati doirasidan ekanligini bilgach, Uni shu kunlarda Quddusda turgan Hirodning qoshiga yubordi.KjPilat Jalila so`zini eshitgach: Bu odam jalilalikmi? deb so`radi.iLekin ular qattiq turib: Jaliladan tortib shu yergacha butun Yahudiya bo`ylab ta`limotini yoyib, xalqni g`alayonga solmoqda, - dedilar.vhePilat oliy ruhoniylarga va xalq yig`iniga xitoban: Men bu odamda hech qanday ayb ko`rayotganim yo`q, - dedi.vgePilat Isodan: Sen yahudiylarning Podshohimisan? deb so`radi. Iso unga javob berib: O`zing aytyapsan, - dedi.9fkUlar ayblovni boshlab: Biz bu odam xalqimizni yo`ldan ozdirayotganini aniqladik. U Qaysarga soliq to`lashni man etib, O`zini-O`zi Masih, ya`ni podshoh deb aytmoqda, - dedilar.Je Butun Kengash a`zolari turib, Isoni Pilatning oldiga keltirdilar.gdGGShunda ular: Bizga yana qanday guvohlik kerak? O`z og`zidan o`zimiz eshitdik, axir! deyishdi.cFShunda hamma birdaniga: Demak, Sen Xudoning O`g`limisan? deb so`rashdi. O`sha Men ekanimni o`zingiz aytdingizlar, - dedi ularga Iso.Tb!EBiroq bundan buyon Inson O`g`li Qodir Tangrining o`ng tomonida o`ltirajak.MaDSizlarga savol bersam, javob bermaysiz, Meni ozod ham qilmaysizlar.`CSen Masihmisan? Bizlarga ochig`ini ayt! deyishdi Uni so`roq qilib. Iso ularga shundoq dedi: Sizlarga aytsam, ishonmaysizlar.#_?BTong otgach, xalq oqsoqollari va oliy ruhoniylar bilan ulamolar to`planib, Isoni o`zlarining Oliy Kengashi o`tkaziluvchi mashvaratxonalariga keltirdilar.9^mAYana ancha kufr so`zlar bilan Uni tahqirladilar. ] @Uning ko`zlarini bog`lab, yuziga shapaloqlar tortib: Qani karomatingni ko`rsat-chi, Seni kim uryapti ekan? deb so`rashdi Undan.L\?Isoni ushlab turgan odamlar esa Uni haqorat qilib ura boshladilar.8[k>va tashqariga chiqib, achchiq-achchiq yig`ladi./ZW=Rabbimiz Iso Butrusga qayrilib, unga ko`zini tikdi. Shunda Butrus Rabbimizning unga: Bugun xo`roz qichqirmasdan, sen Mendan uch marta tonasan, - degan so`zini esladixYiI!Simun Isoga javoban: Rabbiy! Men Sen bilan zindonga ham, o`limga ham borishga tayyorman! dedi.= Biroq Men, imondan toymagil, deya sen uchun ibodat qildim. Sen bir kun qaytib kelganingda, birodarlaring imonini mustahkamla.w<gRabbimiz Iso yana dedi: Simun, Simun! Mana, shayton sizlarni bug`doy kabi g`alvirdan o`tkazishga izn so`radi. ; Siz Mening Shohligim dasturxonida yeb-ichasizlar, taxtlarga o`tirib, Isroilning o`n ikki qabilasi ustidan hukmronlik qilasizlar.a:;Shu sababdan, Otam Menga vasiyat qilgani kabi, Men ham sizga Shohlikni vasiyat qilaman.M9Sinov chog`larida Men bilan birga dosh berganlar sizlar bo`ldingiz.8)Qay biri ulug`dir dasturxonga o`tirganmi, yoki xizmat qilib turganmi? Dasturxonga o`tirgan emasmi? Men esa orangizda bamisoli xizmatkordirman.7Sizlar esa bunday bo`lmanglar. Aksincha, ichingizda kim katta bo`lsa, eng kichikday bo`lsin. Kim rahbar bo`lsa, xizmatkorday bo`lsin. 6Iso ularga dedi: El-yurt podshohlari o`z xalqlari ustidan hukmdorlik qiladilar. Elni boshqaruvchilar olihimmat deb olqishlanadilar.x5iHavoriylar orasida, bizdan kim eng buyuk deb hisoblanmog`i kerak, degan masala haqida tortishuv ham yuz berdi._47Kim ekan ichimizda bu ishni qiladigan? deya havoriylar o`zaro surishtira boshladilar.t3aHa, Inson O`g`li taqdirida bo`lgan yo`ldan ketib boradir. Ammo Unga hiyonat qiluvchi kishining holiga voy!\21Biroq Menga hiyonat qiluvchining qo`li ham Men bilan bir dasturxonga cho`zilmoqda.H1 Ovqatlanib bo`lishgach, Iso yana bir bor kosani olib, shunday dedi: Bu kosa Xudo odamzod ila tuzgan Yangi Ahdni bildiradi. Bu ahd Mening sizlar uchun to`kayotgan qonim evaziga kuchga kiradi.:0mSo`ngra nonni oldi, shukrona duosini aytib sindirdi va shogirdlariga berib: Bu sizlar uchun fido bo`layotgan Mening tanamdir. Meni eslab turish uchun shunday qilinglar, - dedi.m/SSizlarga aytib qo`yay: Xudoning Shohligi amalga oshmaguncha, Men uzum ichkiligini boshqa ichmayman.b.=Keyin Iso kosani olib, shukrona duosini aytib dedi: Buni olinglar, o`zaro bo`lishinglar.n-USizlarga aytib qo`yay: bu taom Xudo Shohligida to`la ma`nosini topmaguncha, Men uni boshqa yemayman.z,mva ularga dedi: Men azob chekmasimdan avval bu Fisih taOmini sizlar bilan birga eyishni juda ham orzu qilgandim._+7Ziyofat vaqti yetgach, Iso o`n ikkala havoriy bilan birga dasturxon atrofida joy oldib*= Shogirdlar borib, xuddi Isoning aytganini topdilar va Fisih taOmini tayyorlab qo`ydilar.a); Shunda u sizga to`shalgan katta boloxonani ko`rsatadi. O`sha yerda hozirlik ko`ringlar.( va uy egasiga shunday denglar: Ustoz sendan: shogirdlarim bilan Fisih bayram taOmini eydigan xona qayerda, deb so`rayotir. .xC~}}}|K|{{zz_zyxxxNxww vvKutt{ssrrjr.qqoq(ppJoo$nnVnm&llalkkfjjxii hhgRffueenedecbbb8aac``I___^]]}\\U\[[ZZoYYWXXsWW+VjUUHTT6SRRyR#QQPDOOO NN8MuLLeKK^K#JJEII HHKGGG;FFbF EEQDDCCuBBrAA[A@~@F???>=o<<~;;::g99m88p877%66@554433O22H1111100/a...K--,,E++|**k)))((p''o&&&%a%.$$;###&"" !!X qeyG0DhGg?>u#Sy * R [ X Iw6|LE.;{Sen kimsan? deb so`rashdi shu mahal Isodan. Iso shunday dedi: Boshdanoq sizlarga qanday aytgan bo`lsam, xuddi O`shaman.:Siz gunohkor bo`lib o`lasizlar, deb aytdim-ku sizlarga. Ha, agar o`sha Men ekanligimga ishonmasangizlar, gunohkor bo`lib o`lasizlar.z9mIso ularga shunday dedi: Sizlar pastdansiz, Men esa yuqoridanman. Sizlar bu olamdan, Men esa bu olamdan emasman.8Nahotki U O`zini O`zi o`ldiradi? Men boradigan joyga sizlar bora olmaysizlar, deb aytyapti-ku, - deyishdi o`zaro yahudiylar. 7Iso ularga yana dedi: Men ketyapman. Siz Meni qidirasiz-u, gunohkor bo`lib o`lasizlar. Men boradigan joyga sizlar bora olmaysizlar.6/Bu so`zlarni Iso ma`badda ta`lim berayotib, sadaqa qutisining oldida aytdi. Hech kim Uni tutib olmadi, chunki Uning vaqt-soati hali kelmagan edi.65eSening Otang qayerda? deb so`radilar Isodan. U bunga javoban: Sizlar na Meni, na Otamni taniysizlar. Agar Meni taniganingizda, Otamni ham tanigan bo`lar edingizlar, - dedi.f4EShunday qilib, O`zimga O`zim ham shohidlik beraman, Meni yuborgan Otam ham shohidlik beradi.]33Mana, o`zlaringizning Tavrotda: Ikki shohidning guvohligi to`g`ridir, deb yozilgan.u2cAgarda Men hukm qilsam ham, to`g`ri hukm qilaman. chunki yolg`iz emasman, Meni yuborgan Otam Meni yoqlaydi.Z1-Sizlar tashqi qiyofaga qarab hukm qilasizlar; Men esa hech kimni hukm qilmayman.g0GIso shunday javob berdi: Men O`zimga O`zim shohidlik bersam ham, to`g`ri shohidlik beraman. Chunki Men qayerdan kelib, qayerga ketayotganimni bilaman. Sizlar esa Mening qayerdan kelib, qayerga ketayotganimni bilmaysizlar./ Isoning shu so`ziga qarshi farziylar: Sen O`zingga O`zing shohidlik beryapsan. Sening shohidliging haqiqat emas, - deyishdi.. Iso yana xalqqa xitob qildi: Men olamning nuriman. Kimki Menga ergashsa, zulmatda yurmaydi, balki hayot nuriga ega bo`ladi.-} Hech kim, Hazrat! deb javob berdi ayol. Men ham seni mahkum qilmayman, - dedi Iso. Bor, bundan keyin boshqa gunoh qilma., Iso o`rnidan turdi-da, ayoldan boshqani ko`rmay: Ey ayol! dedi, - seni ayblovchilar qani? Hech kim seni mahkum qilmadimi?4+a Ular bu gapni eshitib, vijdonan fosh bo`lishdi. Chollardan boshlab, keksayu yosh hammasi birin-ketin keta boshlashdi. Oxirida yolg`iz Iso bilan o`rtada turgan ayol qoldi.-*USo`ng yana engashib yerga yozaverdi.)Ular bu haqda so`rayvergach, Iso tik turdi-da: Sizning ichingizda kim begunoh bo`lsa, o`sha birinchi bo`lib ayolga tosh otsin, - dedi. (Bu so`roq bilan Isoni tuzoqqa ilintirib ayblamoqchi edilar. Iso esa ularga e`tibor bermay, engashib barmog`i bilan yerga yozar edi.c'?Muso payg`ambar Qonunimizda bundaylarni toshbo`ron qilishni buyurganlar. Sen nima deysan?T&!Ustoz! deyishdi ayolni o`rtaga qo`yib. Bu ayol zino qilayotganda ushlandi.~%uShu orada ulamolar bilan farziylar bir ayolni Isoning oldiga keltirishdi, uni zino qilayotganda ushlab olishgan edi.v$eErtalab yana ma`badga qaytib keldi. Butun xalq Uning oldiga kelar, U esa odamlarga ta`lim berib o`tirar edi.%# GIso Zaytun tog`i tomon ketdi.?"y5Shundan keyin hammalari uy-uylariga tarqalib ketdilar.|!q4Nahotki sen ham Jaliladan bo`lsang? Yaxshilab o`ylab ko`r, Jaliladan payg`ambar chiqmasligi aniq, - deyishdi unga.  3Ayblanuvchining O`zini oqlashiga imkon bermay, Uning ishini tergab aniqlamay mahkum qilish bizning Tavrot Qonunimizga mosmikin?]32Farziylardan Nikodim nomli biri, avval tunda Isoning oldiga kelgan odam, so`z oldi:D1Lekin Tavrotni bilmagan bu johil ommaga la`natlar bo`lsin!D0Boshliqlar yoki farziylardan birontasi Unga ishonganmikin?I /Bo`lmasa, sizlar ham yo`ldan ozipsizlar-da! deyishdi farziylar.D.Dunyoda hech kim bu Odamday gapirmagan, - dedi mirshablar.-Shu payt mirshablar oliy ruhoniylar va farziylar oldiga qaytib kelishdi. Nega Uni olib kelmadinglar? deb so`rashdi ulardan.O,Ba`zilar Uni tutmoqchi bo`lishdi, ammo hech kim Unga qo`l ko`tarmadi.?y+Shu tariqa Iso tufayli xalq orasida nizo yuzaga keldi.*Tavrotda, Masih Dovudning urug`i bo`ladi, U Dovudning yurti Baytlahmdan chiqib kelishi lozim, deb yozilmaganmi? deyishdi.Z-)Boshqalari: Bu Masih, - deyishsa, yana bo`laklari: Masih Jaliladan kela oladimi?a;(Olomon ichidan ba`zilar bu so`zlarni eshitib: Haqiqatan bu O`sha payg`ambar, - dedilar.Q'Iso bunday deb, Muqaddas Ruhni nazarda tutgan edi; Unga ishonganlar Muqaddas Ruhni yaqin orada olishlari kerak edi. Iso hali ulug`vorlikka yuksalmagan, shuning uchun Muqaddas Ruh hanuz tushmagan edi.hI&Muqaddas Bitikda aytilganidek, Menga ishonganning vujudidan hayotbaxsh suv daryo bo`lib oqadi.%Bayramning oxirgi, ulug` kunida Iso tik turdi-da, ovozini baland qilib xitob qildi: Kim chanqagan bo`lsa, Mening oldimga kelib ichsin.$Sizlar Meni izlaysiz-u, lekin topolmaysizlar, Men qayerda bo`lsam, sizlar u yerga borolmaysizlar, degan gaplarining mazmuni nima ekan?\1#Shu payt yahudiylar: U qayerga bormoqchi, biz Uni topolmas ekanmiz? deyishdi o`zaro. Nahotki U yunonlar orasida tarqalib ketgan yahudiylar oldiga borib, yahudiylarga ham, yunonlarga ham ta`lim bermoqchi bo`lsa?hI"Sizlar Meni izlaysiz-u, lekin topolmaysizlar. Men qayerda bo`lsam, sizlar u yerga borolmaysiz.c?!Iso dedi: Men sizlar bilan uzoq bo`lmayman, yana Meni Yuborganning oldiga qaytib boraman.; o Iso to`g`risida xalq orasida bunday gap-so`zlar tarqalayotganini farziylar eshitib, oliy ruhoniylar bilan til biriktirishdi-da, Isoni qo`lga olish uchun mirshablarni yuborishdi. Shu bilan birga, olomondagi ko`pgina odamlar Unga imon keltirdi. Ular: Masih kelganda bundan ham mo``jiza yaratarmikin? deyishardi. }Bu so`zi uchun Isoni ushlashga intildilar. Biroq hech kim Unga qo`l uzatmadi, chunki Uning vaqt-soati hali kelmagan edi.S Men Uni bilaman, chunki Men Uning oldidan kelganman, Meni O`sha yuborgan.h IBunga javoban Iso ma`badda ovozini baland qilib, shunday ta`lim bera boshladi: Sizlar Mening kimligimni ham, qayerdanligimni ham bilasizlar. Lekin Men O`z-O`zimdan kelganim yo`q. Meni Haq yuborgan, sizlar Uni bilmaysizlar.xiAxir, Buning qayerdanligini hammamiz bilamiz-ku, biroq Masih kelganda, Uning qayerdanligini hech kim bilmaydi.)Mana u bemalol so`zlayapti, Unga qarshi hech kim hech narsa demayapti. Nahotki boshliqlar Uning haqiqiy Masih ekanligiga tan berishgan bo`lsa?^5Shunda ba`zi quddusliklar gapga kirdi: O`ldirish uchun qidirib yurishgan Shu emasmi?<sYuzaki hukm qilmanglar, hukmingiz adolatli bo`lsin.=sMusoning Qonuni buzilmasin deb, hatto dam olish kuni o`g`il bola sunnat qilinadigan bo`lsa, nega sizlar Menga dam olish kuni odamzodni butunlay sog`aytirdi, deb g`azab qilasizlar?gGMuso sizlarga sunnatni buyurgan, sizlar esa dam olish kunida o`g`il bolani sunnat qilasizlar.dAIso esa O`z so`zida davom etdi: Men bitta ish qildim, hammangiz bunga hayron qolyapsizlar.DSeni jin uribdi! Kim Seni o`ldirmoqchi ekan? dedi xaloyiq.!;Tavrotni sizlarga Muso payg`ambar bermadimi? Shunga qaramay, birortangiz ham Tavrot Qonuniga qarab ish yuritmaysiz. Nima uchun Meni o`ldirmoqchisizlar?Kim o`z nomidan gapirsa, o`ziga ulug`lik izlaydi. Kim uni yuborganga ulug`lik izlasa, u haqqoniydir, uning dilida biron nohaqlik yo`q.u~cKim Uning irodasini bajarishni istasa, bu ta`limot Xudodanmi, yoki Men O`zimdan gapiryapmanmi, bilib oladi.G}Mening ta`limotim O`zimniki emas, balki Meni Yuborgannikidir.|+Shunda yahudiy mansabdorlari: Bu odam o`qimagan bo`lsa, qanday qilib Muqaddas Bitiklarni biladi? deb taajjublandilar. Iso ularga javoban aytdi:M{Bayramning yarmi o`tganda, Iso ma`badga kirib ta`lim bera boshladi.`z9 Biroq yahudiy mansabdorlaridan qo`rqqanlari uchun U haqda hech kim ochiq gapirmas edi..yU Omma orasida Iso to`g`risida har xil gap-so`zlar yoyilayotgan edi. Ba`zilari: U yaxshi Odam, - desalar, boshqalari: Yo`q, U xalqni yo`ldan ozdiryapti, - deyishardi.fxE Yahudiy mansabdorlari esa Isoni bayramda qidirar, U qayoqda?- deb so`rab-surishtirar edilar.hwI Isoning ukalari bayramga borgandan so`ng, O`zi ham bordi; faqat ochiq emas, yashirincha bordi.1v] Shu so`zlarni aytib, Iso Jalilada qoldi.su_Mayli, sizlar bayramga boringlar. Men hozircha bu bayramga bormayman, chunki Mening vaqtim bo`lgani yo`q.twDunyo sizlardan nafratlana olmaydi, lekin Mendan nafratlanadi. Chunki Men uning qilmishlari yomonligini fosh qilaman.nsUIso ularga shunday dedi: Mening vaqt-soatim hali kelgani yo`q, lekin sizlar uchun har vaqt qulaydir.0r[Hatto ukalari ham Unga ishonmas edilar.5qcO`zini mashhur qilmoqchi bo`lgan har bir kishi yashirincha ish qilib yurmaydi-ku! Sen bu ishlarni qilayotgan bo`lsang, qani O`zingni dunyoga oshkor qilib ko`r, - deyishdi.p}Shunday qilib, Isoning ukalari Unga: Bu yerdan chiqib, Yahudiyaga bor, qilayotgan ishlaringni shogirdlaring ham ko`rsin.Xo`sh, Inson O`g`lining ilgarigi joyiga chiqishini ko`rsangizlar nima bo`pti?lcQ=Shogirdlarining norozi bo`lganliklarini Iso O`z ko`nglida sezdi. Bu sizlarni vasvasaga solyaptimi?nbU]w7Mening tanam haqiqiy oziq, qonim haqiqiy ichimlikdir.l\Q6Mening tanamni yegan va qonimni ichgan odamda abadiy hayot bor, Men uni oxirgi kunda tiriltiraman.[75Iso ularga aytdi: Sizlarga rostini aytay: agar Inson O`g`lining tanasini yemasangizlar va Uning qonini ichmasangizlar, u holda sizda hayot bo`lmaydi.Zw4Shunda yahudiylar: U qanday qilib bizga O`zining tanasini yedira olar ekan? deb o`zaro talashib-tortisha boshladilar.'YG3Men osmondan tushgan tirik nondirman. Bu nonni yegan kishi abadiy yashaydi. Men beradigan non O`zimning tanamdir, uni dunyoga baxsh etish uchun fido qilaman.aX;2Odam yeb o`lmasligi uchun osmondan tushadigan non bor, mana u ko`z o`ngingizda turibdi.=Wu1Ota-bobolaringiz sahroda manna yeb, o`lib ketganlar.V10Men hayot noniman.RU/Sizlarga rostini aytay: kimki Menga ishonsa, abadiy hayotga ega bo`ladi.XT).Aslida hech kim Otani ko`rgan emas, birgina Xudodan chiqqan Zot Otani ko`rgan.(SI-Payg`ambar oyatida: Hamma Xudo tomonidan o`rgatilgan bo`ladi, - deb bitilgan. Shunday qilib, Otadan eshitgan va o`rgangan har bir kishi Mening oldimga keladi. R,Agar Meni yuborgan Otam birovni jalb qilmasa, u Menga hech ham yetisholmaydi. Menga yetishgan odamni esa oxirgi kunda tiriltiraman.,QS+O`zaro nolimanglar dedi ularga Iso.P*Yusufning o`g`li Iso bu emasmi? Ota-onasini biz taniymiz-ku! Endi qanday qilib U: Men osmondan tushdim, deb aytyapti? deyishardi o`zaro.ZO-)Iso Men osmondan tushgan nonman, degani uchun yahudiylar Undan noliy boshlashdi.$NA(Otamning irodasi yana shuki, Uning O`g`lini ko`rgan Unga ishongan har bir kishi abadiy hayotga ega bo`lsin. Men esa bundaylarni oxirgi kunda tiriltiraman.M'Meni Yuborganning irodasi Uning Menga berganlaridan hech birini yo`qotmasligim, balki oxirgi kunda ularning har birini tiriltirishimdir.lLQ&Men O`z irodamni emas, balki Meni yuborgan Otamning irodasini ado etish uchun osmondan tushganman.sK_%Otam kimni Menga bergan bo`lsa, Mening oldimga keladi. Oldimga kelgan odamni esa sira quvib chiqarmayman.dJA$Lekin Men sizlarga aytgan edim-ku, Meni ko`rib turgan bo`lsangizlar ham, ishonmayapsizlar.I#Iso shunday aytdi: Men hayot noniman. Mening oldimga kelgan odam sira och qolmas, Menga ishongan odam hech qachon chanqamas.WH'"Bunga qarshi xalq: Hazrat, bunday nonni bizga doimo berib turgin! dedi Isoga.SG!Xudo bergan non osmondan tushuvchi va dunyoga hayot bag`ishlovchi nondir.#F? Iso ularga dedi: Sizlarga rostini aytsam, sizlarga osmiondan non bergan Muso payg`ambar emas. Osmondan tushgan haqiqiy nonni sizlarga Mening Otam beradi.uEcOta-bobolarimiz sahroda manna yeganlar, Tavrotda: Yeyish uchun ularga osmondan non yog`dirdi, deb yozilgan.DwBizlar Senga ishonishimiz uchun qanday ish qilasan, ko`raylik-chi, qanday ibratli mo``jiza ko`rsatasan? dedi xaloyiq.;CqXudoga ma`qul ish Xudo yuborgan Zotga ishonishdir.`B9Xalq Isodan: Xudoga ma`qul ishlarni bajarish uchun nima qilishimiz kerak? deb so`radi.8AiSiz o`tkinchi oziq uchun emas, abadiy hayotga boshlovchi boqiy oziq uchun harakat qilinglar, uni sizlarga Inson O`g`li beradi. Inson O`g`li esa Ota Xudoning muhriga molikdir.6@eIso ularga shunday javob berdi: Sizlarga gapning rostini aytsam, sizlar ibratli mo``jizalarni ko`rganingiz uchun emas, balki non yeb to`yganingiz uchun Meni qidiryapsizlar.d?AKo`lning berigi bo`yidan Uni topdilar. Ustoz, Sen qachon bu yerga kelding? deb so`radilar.>Xaloyiq Iso bilan shogirdlarining u yerda yo`qligini ko`rgach, qayiqlarga tushib, Isoni qidirib Kafarnahumga suzib kelishdi.!=;Shu payt Tiveriyadan boshqa qayiqchalar kelib qoldi. Qayiqchalar to`xtagan joy Rabbimiz Iso shukrona duosini o`qigan va xalq non yegan yerga yaqin edi.m<SErtasi kuni ko`lning narigi yoqasida qolgan xalq u yerda shogirdlar tushgan qayiqdan boshqa qayiq yo`qligini ko`rishdi va Iso shogirdlari bilan birga qayiqqa tushmaganini, shogirdlari yolg`iz o`zlari suzib ketganini payqadilar.{;oUlar Isoni qayiqqa olmoqchi bo`ldilar. Lekin o`sha zahotiyoq qayiq ular borayotgan qirg`oqqa yetib to`xtab qoldi./:YBu Men, qo`rqmanglar! dedi ularga Iso. 9Ular bir tosh yo`lcha suzganlaridan keyin, ko`l yuzida yurib qayiqqa yaqinlashayotgan Isoni ko`rib qolishdi-da, vahimaga tushishdi.58eKuchli shamol esib, ko`l to`lqinlanib ketdi.7'Qayiqa tushib ko`lning berigi qirg`og`idagi Kafarnahumga qarab yo`l oldilar. Qorong`i tushgan, Iso esa hali ham ularning oldiga kelmagan edi.?6yKechki payt Isoning shogirdlari ko`l bo`yiga bordilar. 5Iso odamlar Uni zo`rlik bilan ushlab, podshoh qilib ko`tarmoqchi ekanliklarini bilib qolgach, yana yolg`iz O`zi toqqa chiqib ketdi.4}Shunda odamlar Isoning qilgan ibratli mo``jizasini payqab: Haqiqatan ham Bu olamga keladigan Payg`ambar ekan, - dedilar.u3c Shogirdlar odamlar yegan beshta arpa nondan ortib qolgan burdalarni terib olishdi, o`n ikkita savat chiqdi.2 Odamlar yeb to`ydi. Bundan keyin Iso O`z shogirdlariga: Qolgan burdalarni terib olinglar, hech narsa isrof bo`lmasin, - dedi.J1  Iso nonlarni olib, shukrona duosini o`qidi-yu, [shogirdlariga bo`lib berdi, shogirdlar esa] kim qancha istasa, o`tirganlarning hammasiga bo`lib berdi. Baliqlar bilan ha xuddi shu yo`lni tutdi. 0 Odamlarni yerga o`tqazinglar, - dedi Iso. U yer qalin maysazor edi. Besh mingga yaqin bo`lgan erkaklar jamoati yonboshlab o`tirdi.{/o Bu yerda bir bolada beshta arpa non va ikkita baliq bor emish, lekin ko`pchilikka bu nima ham bo`lar edi, - dedi.A.}Shunda shogirdlardan biri, Butrusning ukasi Idris Isoga:q-[Bularning har qaysisiga oz-ozdan bersak ham, ikki yuz kumushlik non yetmaydi-ku! deb javob berdi Filip.V,%Bu gapni esa uni sinab ko`rish uchun aytgandi, O`zi nima qilishni bilar edi.+'Iso bir qarasa, xaloyiq ko`plashib U tomonga kelayotgan ekan. Iso Filipdan: Bularni to`yg`azish uchun qayerdan non sotib olamiz? deb so`radi.;*qYahudiylarning Fisih bayrami yaqinlashayotgan edi.D)Iso toqqa chiqib, u yerda O`z shogirdlari bilan o`rnashdi.x(iUning bemorlar bilan qilayotgan ajoyib ishlarini bir talay xaloyiq ko`rib, Uning orqasidan ergashib boraverdi.K' Shundan keyin Iso Jalila ko`lining narigi qirg`og`iga suzib o`tdi.Y&+/Musoning yozuvlariga ishonmapsizlarmi, Mening so`zlarimga qanday ishonasizlar?.b%=.Agar Musoga ishonganingizda edi, Menga ham ishonar edingizlar; u Men haqimda yozgan edi.x$i-Men sizlarni Otam oldida ayblayman, deb o`ylamanglar. Sizlarni ayblovchi o`zingiz umid bog`lagan Muso bo`ladi.:#m,Sizlar-ku bir-biringizdan tahsin-tasanno olishni yaxshi ko`rasizlar, lekin yagona Xudoning tahsiniga sazovor bo`lishga harakat qilmaysizlar. Qanday qilib ham ishona olardingiz?"+Men Otamning nomidan kelgan bo`lsam-da, ammo sizlar Meni qabul qilmayapsizlar. O`z nomi bilan keladigan allakimni qabul qilaverasizlar.F!*Lekin sizlarni bilaman, qalblaringizda Xudoga muhabbat yo`q.8 k)Men insonlardan tahsin-tasanno qabul qilmayman.Z-(Ammo sizlar abadiy hayotga erishish uchun Men tarafga kelishni istamaysizlar-ku.&E'Sizlar Muqaddas Bitiklarni tekshirasizlar, chunki ular orqali abadiy hayotga erishamiz, deb o`ylaysizlar. Ana o`sha Bitiklar Men to`g`rimda guvohlik beradi.dA&Uning kalomi ham ko`ngillaringizdan joy olmaydi, chunki U yuborgan Zotga ishonmayapsizlar.%C%Meni yuborgan Otamning O`zi ham Men haqimda guvohlik berib turibdi. Sizlar esa hech qachon Uning ovozini ham eshitmagansiz, qiyofasini ham ko`rmagansizlar.?w$Biroq Men Yahyodan ko`ra kattaroq guvohlikka egaman. Chunki Otamning tamomlashim uchun bergan ishlari, shu bajarayotgan ishlarimning o`zi Meni Otam yuborganligiga guvohlik bermoqda.nU#Yahyo yonib, nur sochib turgan chiroq edi. Sizlar esa uning nurida birpas quvonmoqchi bo`ldingizlar.ta"Garchi Men insonning guvohligini qabul ilmasam-da, lekin bularni sizlar najot topishingiz uchun aytyapman.\1!Sizlar Yahyoning oldiga odam yubordingizlar, u haqiqat to`g`risida guvohlik berdi.c? Men haqimda boshqa guvohlik beruvchi bor va bilamanki, Uning bergan guvohligi haqiqatdir.\1Agar Men O`zim haqimda o`zim guvohlik bersam, Mening guvohligim haqiqiy bo`lmaydi.V%Men O`z-O`zimdan hech narsa qilolmayman. Qanday eshitsam, shunday hukm qilaman va Mening hukmim haqqoniydir. Chunki Men O`z irodamni emas, balki Meni yuborgan Otamning irodasini bajo keltirishni istayman. Shunda o`liklar qabrdan chiqadilar; yaxshilik qilganlar yashash uchun, yomonlik qilganlar esa hukm qilinish uchun tiriladilar.veBunga taajjublanmangiz, qabrda yotgan marhumlarning hammasi Xudo O`g`lining ovozini eshitadigan vaqt keladi.SOta hukm qilish vakolatini ham O`g`liga bergan, chunki U Inson O`g`lidir.jMChunki Otaning O`zi hayot manbai bo`lgani kabi, O`g`ligap ham hayot manbai bo`lishni ato qilgan.7Sizlarga rostini aytay: o`liklar Xudo O`g`lining ovozini eshitadigan vaqt keladi va kelib qoldi ham. Uning ovozini eshitganlar esa tirilib ketadilar.)KSizlarga rostini aytay: Mening so`zlarimni tinglagan va Meni yuborganga ishongan abadiy hayotga ega bo`ladi. U o`limdan hayotga o`tgani uchun hukm qilimnmaydi.#?toki hamma Otani qanday hurmat qilsa, O`g`lini ham shunday hurmat qilsinlar. Kim O`g`ilni hurmat qilmasa, Uni yuborgan otani ham hurmat qilmagan bo`ladi.h IShuningdek, Ota hech kimni hukm qilmaydi, balki hukm qilish huquqini butunlay O`g`liga bergan,~ uOta qanday qilib o`liklarni tiriltirib ularga hayot baxsh etsa, O`g`il ham kimni istasa, o`shanga hayot baxsh etadi. 3Chunki Ota O`g`lini sevadi, O`zi qilgan hamma narsani O`g`liga ko`rsatadi. Sizlarni taajjubga qoldirgudek, bundan kattaroq ishlarni ham ko`rsatadi.= sBularga qarshi Iso dedi: Sizlarga rostini aytay: O`g`il Otaning qilgan ishlarini ko`rmatuncha, O`zi hech narsa qila olmaydi. Ota nimalarni qilsa, O`g`il ham xuddi shularni qiladi.> uAna shu so`zi uchun yahudiylar Isoni o`ldirishga yana ko`proq harakat qilishdi. Chunki U dam olish kunini buzibgina qolmay, balki Xudoni Otam deb, O`zini Xudoga tenglashtirgan edi.}Ammo Iso ularga shunday dedi: Mening Otam shu kungacha O`z ishini qilib kelyapti, Men ham O`z ishimni qilyapman, - dedi.yUlar esa, dam olish kunida bunday ishlar qilib yuribdi, deb [Isoning joniga qasd qilib,] Uni quvg`in qila boshladilar.]3Bu odam borib, uni sog`aytirgan Iso ekanligini yahudiy mansabdorlariga xabar qildi. 9Keyinroq Iso u odamni ma`badda uchratib qoldi. Mana, sen sog`ayding. Endi boshqa gunoh qilma, tag`in boshingga yanada yomon kun kelmasin, - dedi unga.q[ Shifo topgan odam esa Uning kimligini bilmas edi, u yerda xalq ko`pligidan Iso O`zini chetga olgan edi.E To`shagingni olib yur, deb aytgan Odam kim? deb so`radilar.[/ Meni sog`aytirgan odam menga: To`shagingni olib yur, deb aytdi-da, - dedi u odam. Shuning uchun yahudiy mansabdorlari sog`ayib ketgan odamga: Bugun dam olish kuni-ku, senga to`shagingni ko`tarish mumkin emas! deyishdi.c? U esa shu ondayoq sog`ayib qoldi. To`shagini olib, yurib ketdi. U kun dam olish kuni edi.A}O`rningdan tur, to`shagingni olib yur! dedi Iso bemorga."~=Bemor Isoga javob berdi: Ha, Hazrat! Lekin suv qimirlaganda, meni hovuzga tushiradigan odamim yo`q. Men borgunimcha, boshqasi mendan oldin tushib oladi.}wIso uning yotganini ko`rdi, uzoq vaqtdan beri xasta ekanligini payqadi-da, sog`ayishni istaysanmi? deb so`radi undan.S|Bu yerda o`ttiz sakkiz yildan beri kasal bo`lib yotgan bir kishi bor edi.D{Chunki Xudovanding bir farishtasi goh-goh hovuzga tushib, suvni harakatga keltirar edi. Suv qimirlashi bilan hovuzga birinchi bo`lib kim tushsa, har qanday kasallikdan xalos bo`lar edi.]zyBu shiyponlarda ko`r, cho`loq, mayib-majruh juda ko`p bemorlar yotar, [suvning qimirlashini intizor bo`lib kutardilar.sy_Quddusning Qo`y darvoza nomli kiraverishida yahudiycha Bayt-Hasda degan besh shiyponli bir hovuz bor edi.Rx Bu hodisalardan keyinya hudiylarnig bayrami bo`ldi va Iso Quddusga bordi.\w16Bu esa Isoning Yahudiyadan Jalilaga kelib qilgang ikkinchi ibratli mo``jizasi edi.v5Bolaning otasi Iso unga: O`g`ling sog`-salomat, degani shu vaqtga to`g`ri kelganini angladi. O`zi va butun xonadoni Isoga imon keltirdi.uy4Qaysi soatda ahvoli yengillashdi? deya so`radi. Kecha tushda soat brda isitmasi tushib qoldi, - deyishdi xizmatkorlar.ltQ3Ertaga uning yo`liga chiqib turgan xizmatkorlari uni qarshilab: Bolangiz sog`-salomat, - deyishdi.cs?2Sen bora qol, o`g`ling sog`-salomat, - dedi Iso. U odam Isoning aytganiga ishonib, ketdi.Xr)1Hazrat, - dedi saroy amaldori Unga, - bolaginam o`lmasidan oldin yetib borgin!Uq#0Sizlar ajoyibotu mo``jizalar ko`rmaguncha ishonmaysizlar-da! dedi unga Iso.)pK/Bu odam Isoning Yahudiyadan Jalilaga kelganligini eshitib, Uning oldiga bordi. O`lim to`shagida yotgan o`g`lini borib ko`rib tuzatishni Isodan o`tinib so`radi.Io .Shunday qilib, Iso yana Jalilaning Kana shaharchasiga keldi, bu yerda U suvni sharobga aylantirgan edi. O`sha paytda Kafarnahum shahrida bir saroy amaldorining o`g`li kasal bo`lib yotgan edi..nU-Jalilaga kelganda esa, aholi Uni ochiq chehra bilan kutib oldi. Chunki ular Quddusdagi bayramga borganlarida, u yerda Isoning butun qilgan ishlarini ko`rgan edilar.Tm!,Uning O`zi: PAyg`ambar o`z yurtida e`tiborsiz qoladi, deb ta`kidlagan edi.Dl+Ikki kun o`tgandan keyin iso uerdan Jalilaga jo`nab ketdi.!Uning guvohligini tan oluvchi kishi esa Xudoning haqligini tasdiqlaydi.e=C U ko`rgan va eshitgani haqida guvohlik beradi, ammo hech kim Uning guvohligini tan olmaydi.<Yuqoridan kelgan Zot hammadan ustundir. Yerdan bo`lgan yerga mansubdir va yerga xos gapiradi. Osmondan Kelgan esa hammadan ustundir.4;cMasih ulg`ayishi, men esa pasayishim kerak.M:Kelin kimga tegishli bo`lsa, kuyov o`shadir. Lekin kuyovning yonida turib unga quloq solgan do`sti kuyovning ovozini eshitiboq, sevinib quvonadi. Xuddi shunday mening quvonchim endi komil bo`ldi.f9EMen Masih emasman-u, faqat Uning oldidan yuborilganman, deb aytganimga o`zingiz guvohsizlar.f8EBunga javoban Yahyo dedi: Agar osmondan nasib bo`lmasa, inson hech narsani sig`dira olmaydi.e7COxiri Yahyoning oldiga borib dedilar: Ustoz! O`rdun daryosining narigi bo`yida sen bilan bo`lgan, sen guvohlik bergan Odam bor-ku, o`sha Odam endi xalqni suvda tavba qildirib yuribdi, hamma ham Uning oldiga borishyapti.i6KShu mahal Yahyoning shogirdlari bilan yahudiy mansabdorlari orasida tahorat haqida bahs bo`ldi.25_Yahyo esa hali zindonga tashlanmagan edi.4Yahyo ham Salim yaqinidagi Eynon yerida xalqni daryoga cho`mdirib yurgan edi. U yer sersuv bo`lib, odamlar oqib kelar edi. M ~}}>||g{{k{0zzJyyxsww1vuuutt4ssps r@qq p>ooannYn mll{lCkk}jjGjiZihhGgff5eddccbbaa;``&__^^>]]K\\{\)[[dZZ:YYXXLWWrWVV?UU^TT_SSRRQQQ"PPVPOtNNeMMoLLLlKK'JJ=IIBHtHGFF|EERDDACCCVBBMBAA@@@??z?>>U===Q=#<<<1;;D::9988<877D6635544233221100/X/.U--/,,+**Z))B((|'''!&%%%`$$ ##""B!!p k% W' `O3o1BF }s{+  j ~ ' K rMYz_m=# "Sizlarga yangi buyruq beryapman: bir-biringizni sevinglar. Men sizlarni qanday sevgan bo`lsam, sizlar ham bir-biringizni shunday sevinglar.6<e !Bolalarim! Endi Men sizlar bilan uzoq bo`lmayman. Meni qidirasizlar. Yahudiy mansabdorlariga aytgan edim, sizlarga ham aytyapman: Men boradigan joyga sizlar borolmaysizlar.z;m Inson O`g`li Xudoni ulug`lagani uchun, Xudo ham O`zicha Inson O`g`lini ulug`laydi, ha, Uni tez orada ulug`laydi.r:] Yahudo chiqib ketgach, Iso dedi: Hozir Inson o`g`li ulug`landi, Xudo ham Inson O`g`li orqali ulug`landi.]93 Yahudo esa o`sha burda nonni olgan hamon tashqariga chiqib ketdi. Tun cho`kkan edi.78g Pul qutisi Yahudoda bo`lgani sababli, ba`zilari Iso unga: Bayram uchun bizga kerak bo`ladigan narsalarni sotib ol, yoki Kambag`allarga bir nima ber, deyapti deb o`ylardilar.h7I Dasturxon atrofidagilardan hech kim nima uchun Iso bu so`zlarni Yahudoga aytganini tushunmadi.q6[ Yahudo burdani olar-olmas, shayton uning ichiga kirib oldi. Qiladiganingni tezroq qil, - dedi unga Iso.5/ Iso javob berdi: Men bir burda nonni botirib kimga bersam, u o`shadir, - dedi. So`ng burda nonni botirib, Simun o`g`li Yahudo Ishqariyotga berdi.R4 Shunda u Isoning ko`ksiga yaqinroq engashib: Rabbim, u kim? deb so`radi.X3) Unga Simun Butrus: Iso kim haqida gapiryapti, so`ra-chi, deb imo-ishora qildi.]23 Shogirdlaridan biri Isoning bag`riga bosh qo`yib yonboshlar edi; Iso uni sevar edi.g1G Shogirdlari esa U kimni nazarda tutayotganini bilolmay, gangib bir-biriga qarab turar edilar.07 Iso bularni aytdi-yu, ko`ngli g`ash tortdi. Endi ochiqdan-ochiq so`zlay boshladi: Sizlarga rostini aytayin, sizlardan bir kishi Menga hiyonat qiladi./- Sizlarga rostini aytay: Men yuborgan kishini qabul qilgan Meni qabul qilgan bo`ladi. Meni qabul qilgan esa Meni Yuborganni qabul qilgan bo`ladi..! Hozirdan, bu voqealar sodir bo`lmasdan oldin, Men sizlarga aytyapman, toki bu voqealar sodir bo`lganda, Men O`sha ekanligimga ishoninglar.X-) Men hammangiz haqingizda aytmayapman, - davom etdi Iso, - Men tanlagan kishilarimni bilaman. Zaburda: Non-namagimni yegan do`stim Menga qarshi tovonini ko`tardi, - deb yozilgan. Bu oyat bajo bo`lishi kerak.T,! Agar gapimni uqqan bo`lsangiz, bunga amal qilinglar va baxtli bo`lasizlar!u+c Sizlarga rostini aytayin: qul o`zining xo`jayinidan yuqori turmas, elchi ham uni yuborgandan ulug` bo`lmas.q*[ Men sizlarga nima qilgan bo`lsam, sizlar ham o`shani qilishingiz kerak. Men sizlarga o`rnak ko`rsatdim.$)A Shunday qilib, agar Men Rabbingiz va Ustozingiz bo`la turib oyoqlaringizni yuvgan bo`lsam, sizlar ham bir-biringizning oyoqlaringizni yuvishingiz qarzdir.n(U Sizlar Meni Ustozimiz va Rabbimiz deb aytasizlar va to`g`ri qilasizlar, chunki Men xuddi shundayman.$'A Shogirdlarining oyoqlarini yuvib bo`lgach, Iso tag`in ustki kiyimini kiyib, yonboshladi. Shogirdlariga aytdi: Men sizlarga nima qilganimni angladinglarmi?f&E Iso O`ziga xoinlik qiladigan odamni bilar edi, shuning uchun Hammangiz pok emassizlar, dedi.% Iso unga: Cho`milgan odam tamoman pokdir, endi uning oyog`ini yuvsa bas. Sizlar ham poksizlar, ammo hammangiz emas, - dedi.n$U Shunda Simun Butrus: Rabbim, faqat oyoqlarimnigina emas, qo`llarimni, boshimni ham yuvib qo`y! dedi.# Mening oyoqlarimni ikki dunyoda ham yuvmaysan! dedi Butrus. Agar seni yuvmasam, Men bilan ulushing bo`lmaydi, - dedi Iso.c"? Men hozir nima qilishimni sen bilmaysan. Keyinchalik tushunasan, - dedi Iso unga javoban.a!; Iso Simun Butrusning oldiga keldi. Rabbim, nahot oyoqlarimni Sen yuvsang?! dedi Butrus.  Keyin obdastaga suv quyib, shogirdlarining oyoqlarni yuvishga tushdi. Beliga bog`lagan sochiq bilan ularning oyoqlarini artib quritdi.jM Shunday qilib, Iso ovqatdan so`ng ustki kiyimini yechib tashladi, sochiqni olib beliga bog`ladi.+ Iso bo`lsa, Otasi hamma narsani Uning qo`liga berganini bilar edi, O`zi Xudo huzuridan chiqib, yana Xudo huzuriga qaytayotganini ham bilar edi.   Kechki ovqat payti edi. Simunning o`g`li Yahudo Ishqariyotning diliga iblis allaqachon Isoga hiyonat qilish niyatini solgan edi.* O Fisih bayramiga oz qolgan edi. Iso bu olamdan Otasi oldiga o`tish vaqt-soati kelganini bilar edi. U bu olamdagi O`zinikilarni sevar edi, ularni oxirigacha sevdi.   2Uning amri esa abadiy hayotdir, deb bilaman. Xullas, Men nimaiki gapirayotgan bo`lsam, Otamning Menga aytganlarini gapiryapman.~u 1Men O`z nomimdan so`zlaganim yo`q. Aksincha, Meni yuorgan Otam nima aytishimni, qanday so`zlashimni Menga amr etgan.xi 0Meni rad qilib, so`zlarimni qabul qilmagan odamning hakami bor uni oxiratda Mening aytgan kalomim hukm qiladi.   /Kim Mening so`zlarimni eshitib ishonmasa, uni Men ayblamayman. Men dunyoni ayblash uchun emas, balki qutqarish uchun kelganman._7 .Menga ishongan har bir kishi zulmatda qolmasin, deb Men dunyoga nur bo`lib kelganman.;q -Meni ko`rgan odam Meni Yuborganni ko`rgan bo`ladi.gG ,Iso xitob qilib dedi: Menga ishongan odam Menga emas, balki Meni yuborganga ishongan bo`ladi.W' +Chunki boshliqlarga Xudoning maqtovidan ko`ra insonning maqtovi xush yoqardi.+O *Shunga qaramasdan, boshliqlarning ham ko`plari Isoga imon keltirayotgan edilar. Faqat ibodatxonadan haydalishdan qo`rqib, ular farziylar oldida tan olmas edilar.jM )Isha`yo payg`ambar Masihning ulug`vorligini oldindan ko`rib, U to`g`rida shularni so`zlagan edi.4a (Bu xalq o`z ko`zlarini ko`r qildi, o`z dillarini tosh qildi. Ko`zlari ila ko`rmaydilar, dillari ila fahmlamaydilar, Men ularni shifolashim uchun, Menga qaytib kelmadilar.V% 'Ular yana shu sababdan ishona olmadilar. Isha`yo payg`ambar yana aytganidek:)K &Shu tariqa Isha`yo payg`ambarning aytgan so`zi bajo bo`ldi: Yo Xudoyo Xudovando! Bergan xabarimizga kim ham ishondi? Xudovandning qudrati kimga oshkora bo`ldi?uc %Iso ommaning ko`z o`ngida shuncha ko`p ibratli mo``jizalar yaratgan bo`lsa ham, ular Isoga ishonmas edilar. 5 $Hozircha nurga egasizlar, nurga ishoninglar, toki nur ahli bo`linglar. Bularni aytib bo`lgach, Iso uzoqlashib ketdi va xalqning ko`zidan yashirindi.A { #Iso ularga aytdi: Yana qisqa bir muddat nur sizlar bilan bo`ladi. Nur borida yuringlar, tag`in zulmat sizlarni qamrab olmasin. Zulmatda yuradigan kishi qayerga ketayotganini bilmaydi. 3 "Biz Tavrotda, Masih abadiy turadi, deb eshitganmiz. Qanday qilib Sen: Inson O`g`li yuqoriga ko`tarilishi kerak, deb aytyapsan? Kim bu Inson O`g`li?x i !Ushbu so`zlarni Iso O`zining qay yo`l bilan o`lishini bildirish maqsadida aytgan edi. Xalq bunga javoban dedi:L  Men yerdan yuqoriga ko`tarilganimda, hammani O`zimga jalb qilaman.`9 Hozir bu dunyo hukm qilinadi, hozir bu dunyoning hokimi tashqariga chiqarib haydaladi.O Bunga javoban Iso aytdi: Bu sado Men uchun emas, sizlar uchun bo`ldi.wg U yerda turgan omma buni eshitib, momaqaldiroq deb o`yladi. Yo`q, Unga farishta gapirdi! deyishdi boshqalari./ Ey Ota, O`z nOmingni ulug`lagin! Iso shunday deyishi bilanoq osmondan: Men Uni ulug`laganman va bundan keyin ham ulug`layman, - degan sado keldi.1 Endi esa yuragim siqilyapti, Men nima ham desam ekan? Ey Otam, Meni ushbu vaqt-soatdan qutqaz deymi? Vaholanki, Men shu vaqt-soat uchun kelganman."= Agar kim Menga xizmat qilsa, Mening izimdan yursin. Men qayerda bo`lsam, xizmatchim ham u yerda bo`ladi. Kim Menga xizmat qilsa, Otam uni hurmat qiladi.wg Kim o`z jonini sevsa, uni yo`qotadi. Kim bu dunyoda o`z jonini ayamasa, uni abadiy hayot uchun saqlab qoladi. Sizlarga rostini aytay: agar bug`doyning doni yerga tushib o`lmasa, u bir donligicha qoladi. Agarda o`lsa, ko`p hosil beradi.Y+ Iso ularga shunday javob qaytardi: Inson O`g`li ulug`lanadigan vaqt-soat keldi.s_ Filip borib bu haqda Idrisga aytdi; keyin Idris bilan Filip ikkalasi Isoning oldiga borib, Unga aytishdi.{~o Ular Jalilaning Baytsayda shahridan bo`lgan Filipning oldiga borib o`tindilar: Taqsir, biz Isoni ko`rmoqchi edik.L} Sig`inish uchun bayramga kelganlar orasida ba`zi yunonlar bor edi.| Farziylar esa bir-biriga: Ko`ryapsizmi, endi hech narsa qilolmayapsizlar. Butun dunyo Uning ortidan bormoqda! deyishardi.{ Iso bunday ajoyib mo``jizani yaratganini xalq eshitgan edi, shuning uchun ham Uni ochiq chehra bilan kutib olayotgan edilar.{zo Iso bilan yurayotgan ko`pchilik xalq esa Iso Lazarni qabrdan chaqirib tiriltirdi, deb guvohlik berayotgan edilar.>yu Isoning shogirdlari avval buni tushunmadilar. Faqat Iso O`z ulug`vorligiga erishgandan so`nggina ular bu oyatning U haqda yozilganini va xalq xuddi oyatdagidek qilganini esladilar.Jx  Ey Sion qizi, qo`rqma! Sening Podshohing xo`tikka minib keladur.Jw  Iso bir xo`tikni topib, unga mindi, xuddi Tavrotda yozilganiday:7vg Palma daraxti shoxlarini olib, Uni qarshi olishga chiqishdi va baland ovoz bilan: Najot bergin! Xudovand nomidan kelayotgan Isroilning Podshohi muborak! deb xayqirishar edi.iuK Ertasi kuni bayramga borgan ko`pchilik xaloyiq Isoning Quddusga kelayotganini eshitib qolishdi.dtA Chunki ko`pchilik yahudiylar Lazar tufayli u yerga borib, Isoga imon keltirayotgan edilar.Os Oliy ruhoniylar esa Lazarni ham o`ldirmoqchi bo`lib kelishgan edilar.r5 Isoning Baytaniyada ekanligini bilib, bir talay yahudiylar u yerga keldi. Ular nafaqat Isoni, balki Iso iriltirgan Lazarni ham ko`rishni istardilar.\q1 Kambag`allar har doim siz bilan birga. Men esa doim sizlar bilan birga bo`lmayman.dpA U ayolni tinch qo`yinglar! dedi Iso. Zotan u bu moyni Mening dafn kunimga saqlamoqchi edi.3o_ Bu gapni u kambag`allarga qayishgani uchun emas, balki o`g`ri bo`lgani uchun aytdi. Pul qutisi Yahudoning nazoratida edi, u qutiga solinadigan pullarni shilib ketar edi.^n5 Bu moyni uch yuz kumush tangaga sotib kambag`allarga bo`lib bersa bo`lmasmidi? dedi.nmU Isoning shogirdlaridan biri, Unga Hiyonat qiladigan Simunning o`g`li Yahudo Ishqariyot gap qistirib:Gl Shu payt Maryam bir shisha sof, qimmatbaho sunbul moyi olib keldi va Isoning oyoqlariga surtib, sochlari bilan Uning oyoqlarini artib quritdi. Moyning hididan uy xushbo`y isga to`lib ketdi.k O`sha yerda Isoga ziyofat hozirladilar. Marta xizmat qilib yurgan edi, Lazar esa Iso bilan mehmonlar qatorida o`tirar edi.pj [ Fisih bayramidan olti kun oldin Iso yana Baytaniyaga, ya`ni o`lgan Lazarni tiriltirgan qishloqqa bordi.i- 9Oliy ruhoniylar va farziylar esa Isoni qo`lga olish niyatida yurib: Kim Uning qayerdaligini bilib qolsa, xabar qilsin, degan farmon chiqardilar.h# 8Shu vaqtda Isoni izladilar. Ma`badda yig`ilib turganlar o`zaro: Qanday o`ylaysizlar, FU bayramga kelarmikan? deb so`rab-surishtirar edilar. g  7Yahudiylarning Fisih bayrami yaqin edi. Mamlakatning hamma yog`idan el-ulus bayramdan odin poklanish uchun Quddusga borishardi.*fM 6Iso esa endi yahudiylar orasida ochiq yurolmaydigan bo`lib qoldi. U yerdan sahro yaqinidagi Efraim shahriga bordi. O`sha joyda O`zining shogirdlari bilan qoldi.Re 5Shunday qilib, o`sha kundan boshlab Isoni o`ldirishga til biriktirdilar.$dA 4Amalda Iso yolg`iz yahudiy xalqi uchungina emas, balki tarqalib gumroh bo`lgan barcha Xudo farzandlarini ham yig`ib birlashtirish uchun o`lishi kerak edi.c! 3Bu so`zlar undan o`zicha chiqmagan edi. U shu yili bosh oliy ruhoniy sifatida karomat qilib, Iso xalq uchun o`lishini oldindan aytgan edi.~bu 2Butun millat halok bo`lganidan ko`ra, bitta kishi xalq uchun o`lishi biz uchun yaxshiroq ekanini o`ylamadingizlarmi?naU 1Ulardan biri, shu yili bosh oliy ruhoniy bo`lgan Kayafa so`z oldi: Sizlar hech narsani bilmaysizlar.` 0Agar Uni o`z erkiga qo`yib bersak, hamma Unga ishonib ketadi. Rimliklar kelib, muqaddas joyimizni ham, xalqimizni ham bosib oladilar.!_; /Shundan keyin oliy ruhoniylar va farziylar kengashga yig`ilishdi. Biz nima qilaylik? Bu Odam juda ko`p mo``jizalar yaratib yuribdi-ku! deyishdi o`zaro.Y^+ .Ammo ba`zilari farziylarning oldiga borib, Isoning qilganlarini aytib berishdi.g]G -Maryamni yo`qlagani kelgan yahudiylardan ko`pi Isoning qilgan ishini ko`rib, Unga ishonishdi.&\E ,Shu payt qo`lu oyoqlari doka bilan bog`langan, yuzi ro`mol bilan o`ralgan jasad chiqib keldi. Uni yechintirib, qo`yinglar, ketaversin, - dedi Iso odamlarga.P[ +Shunday dedi-yu, baland ovoz bilan xitob qildi: Lazar tashqariga chiq!Z *Sen Meni doimo eshitishingni bilaman-u, lekin bu so`zlarni shu yerda turgan xalq uchun, ular Meni Sen yuborganingga ishonsin deb aytdim.0YY )Shunday qilib, marhum yotgan g`or og`zidan toshni ko`tarib oldilar. Iso esa osmonga ko`z tikkancha: Ey Ota! dedi, - Meni eshitganing uchun Senga tashakkur bildiraman.aX; (Agar ishonsang, Xudoning ulug`vorligini ko`rasan, deb senga aytgan edim-ku, - dedi Iso.W' 'Iso: Toshni ko`taringlar! dedi. Marhumning singlisi Marta Unga: Hazrat, u qabrga qo`yilganiga to`rt kun bo`ldi, endi hidlanib qolgan, - dedi.sV_ &Iso tag`in qattiq iztirob chekib, qabr oldiga keldi. Qabr bir g`or bo`lib, uning og`zida tosh yotgan edi.U %Lekin ulardan ba`zilari: Ko`rning ko`zlarini ochgan bu Kishi nahot uning o`lmay qolishi uchun biror narsa qilolmagan bo`lsa? dedilar.>Tw $Yahudiylar: Qarang, uni naqadar sevar ekan! deyishdi.!S= #Isoning ko`zi yoshlandi.IR  "Uni qayerga qo`ydingizlar? deb so`radi. Borib ko`rgin! dedilar. Q  !Maryam ham, u bilan kelgan yahudiylar ham yig`layotgan edilar. Iso buni ko`rib, qattiq iztirobga tushdi, ko`ngli o`rtanib ketdi. P9 Maryam Iso turgan yerga yetib kelib Uni ko`rdi-yu, oyoqlariga o`zini tashlab: Hazrat! dedi, - agar Sen shu yerda bo`lganingda, Mening akam o`lmas edi!YO+ Maryam bilan uyda qolgan, unga tasalli berayotgan yahudiylar uning shoshilib o`rnidan turib tashqariga chiqqanligini ko`rishdi. Maryam yig`lagani qabrga ketyapti, deb o`ylashib, uning orqasidan ketaverishdi.TN! Iso hali qishloqqa kirmagan, Marta Uni kutib olgan joyda poylab turar edi.SM Maryam buni eshitgach, shoshib o`rnidan turdi-da, Isoning oldiga jo`nadi.L Shunday dedi-yu, Marta borib singlisi Maryamni yashirincha chaqirdi. Ustoz shu yerda, U seni chaqiryapti, - dedi Maryamga.bK= Ha, Rabbim, - dedi Marta, Sen olamga keladigan Masih, Xudoning O`g`lisan, deb ishonaman.OJ Kimda-kim Menga ishonib yashasa, to abad o`lmaydi. Bunga ishonasanmi?]I3 Iso unga dedi: Men tirilish va hayotdirman. Menga ishongan odam o`lsa ham yashaydi.=Hu Bilaman, qiyomatda, oxiratda tiriladi, - dedi Marta.+GQ Sening akang tiriladi, - dedi Iso.PF Ammo hozir ham bilaman, Sen Xudodan nima so`rasang, Xudo Senga beradi.GE Hazrat! dedi Marta Isoga. Agar Sen bu yerda bo`lganingda edi.dDA Marta Isoning kelayotganini eshitib, Uni kutib olgani chiqdi. Maryam esa uyda o`tirar edi.{Co Ko`p yahudiylar Marta bilan Maryamning oldiga akasining vafoti munosabati ila tasalli berish uchun borgan edilar.DB Baytaniya qishlog`i Quddusdan yaqin uch chaqirimcha yerda.]A3 Iso u yerga yetib borib bildiki, Lazarning dafn qilinganiga to`rt kun bo`lgan ekan.g@G Shunda Egiz laqabli To`ma boshqa shogirdlarga: Qani yuringlar, biz ham U bilan o`lamiz! dedi.?1 Men sizlar uchun xursandmanki, o`sha yerda yo`q edim, chunki bu sizlarning imon topishingizga yaraydi. Qani endi yuringlar, uning oldiga boraylik.<>s Keyin Iso ularga ochig`ini aytdi: Lazar vafot etdi.z=m Iso Lazarning o`limini nazarda tutgan edi. Shogirdlar esa Iso odatdagi uyqu to`g`risida gapirdi, deb o`yladilar.M< Hazrat, agar uxlab qolgan bo`lsa, tuzalib ketadi, dedi shogirdlari.r;] Bu so`zlarini aytib bo`lib, ularga yana dedi: Do`stimiz Lazar uxlab qoldi. Men uni uyg`otgani ketyapman.E: Kechasi yurgan esa qoqiladi, chunki yorug`lik u bilan emas.z9m Iso javob berdi: Kunduz o`n ikki soat-ku! Kim yorug`da yursa, qoqilmaydi, chunki bu dunyoning yorug`ini ko`radi.8  Ustoz, - dedi shogirdlari, - yaqindagina yahudiyaliklar Seni toshbo`ron qilmoqchi edilar-ku! Endi yana u yerga bormoqchimisan?H7  Bundan so`ng U shogirdlariga: Yana Yahudiyaga boramiz, - dedi.[6/ Ammo Lazarning bemor bo`lib yotganini bilsa ham, o`sha joyda yana ikki kun qoldi.?5y Iso Marta va uning singlisini hamda Lazarni sevar edi.#4? Iso buni eshitib: Bu kasallik o`lim bilan yakunlanmaydi, balki Xudoning ulug`lanishiga, shuningdek, Xudo O`g`lining ulug`lanishiga sabab bo`ladi, - dedi.g3G Opa-singil Isoga: Hazrat, Sening aziz do`sting kasal bo`lib yotibdi, - deb xabar yetkazishdi.2' Rabbimiz Isoga atir moy surtgan va Uning oyoqlarini sochi bilan artib quritgan o`sha Maryam edi. Kasal yotgan Lazar esa Maryamning akasi edi. 1  Baytaniya degan qishloqda Lazar ismli bir odam kasal yotgan edi. Maryam va Marta nomli opa-singil ham shu qishloqda yashar edilar.O0 *Shunday qilib, o`sha yerda talay odamlar Isoga uzil-kesil ishondilar.2/] )Uning oldiga ko`p odamlar kelaverdi. Ular: Yahyo hech qanday mo``jiza yaratmagan edi, lekin Yahyoning bu Kishi haqida aytganlari hammasi to`g`ri chiqdi, - deyishar edi. . (So`ng Iso yana O`rdun daryosining naryog`iga, ilgari Yahyo payg`ambar odamlarni tavba qildirib yurgan joyga bordi va u yerda qoldi.\-1 'Shunda yana Isoni ushlab olishga harakat qildilar, ammo Iso ulardan qutulib qoldi.J,  &Agar Uning ishlarini qilayotgan bo`lsamu, sizlar ishonmayotgan bo`lsangizlar, aqalli, Mening ishlarimga ishoninglar. Otam Menda va Men Otamda ekanligimizni anglab, imoningizni komil qilinglar.Z+- %Agar Men Otamning ishlarini qilmayotgan bo`lsam, Menga ishonmay qo`ya qolinglar.*- $Shunday ekan, Otam O`ziga ajratib olgan va dunyoga yuborgan Kishi Xudoning O`g`liman desa, nima bo`pti? Nega sizlar Meni kufrlikda ayblaysizlar?y)k #Mana Xudo qadimgilarga kalOmini yuborib, ularni hatto xudolar deb atagan. Muqaddas Bitikni esa buzib bo`lmaydi.k(O "Iso shunday javob qaytardi: Sizning Tavrotda: Men aytdim, sizlar xudolarsiz, deb yozilgan emasmi?3'_ !Yahudiy din arboblari Unga javoban: Seni xayrli ishing uchun emas, balki kufrliging uchun toshbo`ron qilmoqchimiz. Sen odam bo`la turib O`zingni Xudo deyapsan! deyishdi. &  Men sizlarga Otam nomidan ko`p xayrli ishlar ko`rsatdim, ularning qaysi biri uchun Meni toshbo`ron qilmoqchisizlar? so`radi Iso.d%A Shunda yahudiy din arboblari yana Isoni toshbo`ron qilmoqchi bo`lib, tosh ola boshladilar.$3 Men va Otam birmiz.z#m Ularni Menga bergan Otam hammadan buyukdir. Otamning qo`lidan ularni tortib olishga hech kimning kuchi yetmaydi." Men ularga abadiy hayot bag`ishlayman va ular abadiy halok bo`lmaydilar. Hech kim ularni Mening qo`limdan tortib olomaydi.k!O Mening qo`ylarim tovushimga quloq soladi. Men ularni taniyman, ular esa Menga ergashib yurishadi.` 9 Sizlar esa ishonmayapsizlar. Avval aytganimdek, sizlar Mening qo`ylarimdan emassizlar.(I Iso ularga javob berdi: Men sizlarga aytdim, ammo sizlar ishonmayapsizlar. Mening Otam nomidan qilayotgan ishlarimning o`zi Men to`g`rimda shohidlik bermoqda.!; Yahudiy din arboblari Uning atrofini o`rab oldilar. Qachongacha Sen bizlarni laqillatasan? Agar Sen Masih bo`lsang, bizlarga ochig`ini ayt, - deyishdi.:o Iso ma`badda Sulaymon ravoqida aylanib yurar edi.P O`sha vaqtda Quddusda Ma`badni Yangilash bayrami qutlanardi. Qish edi.ve Boshqalar esa: Bu jin urganning so`zlari emas, so`qir odamning ko`zlarini jin ocha olarmidi? deb aytishardi.mS Oralaridan ko`pi: Uni jin uribdi, U telbalik qilyapti-ku! Nega Unga quloq solyapsizlar? der edilar.T! Bu gap sabab bo`lib, yahudiylar orasida yana kelishmovchilik paydo bo`ldi.+O Hech kim jonimni Mendan ololmaydi, Men O`z ixtiyorim bilavn uni beraman. Uni berish ham qaytadan olish huquqim bor. Ushbu muqaddas burchni Menga Otam topshirgan.K Men jonimni berib, yana qaytib olaman, shu bois Otam Meni sevadi.- Bu qo`radagidan boshqa qo`ylarim ham bor. Ularni ham olib kelishim kerak. Ular ham Mening tovushimni eshitadi va bir suruv, bir cho`pon bo`ladi.xi Otam Meni qanday tanib-bilsa, Men ham Otamni shunday tanib-bilaman. Men qo`ylarim uchun jonimni bag`ishlayman.]3 Men yaxshi Cho`ponman. Men O`zimnikilarni bilaman. O`zimnikilar esa Meni biladilar.O Yollangan odam qo`ylar haqida hech qayg`urmagani uchun qochib ketadi.)K Yollangan odam qo`ylarning cho`ponu egasi emas. U bo`rining kelganini ko`rgach, qo`ylarni tashlab, qochib ketadi. Bo`ri esa qo`ylarni talab, tumtaraqay qiladi.S Men yaxshi Cho`ponman. Yaxshi Cho`pon qo`ylari uchun jonini bag`ishlaydi. O`g`ri faqat o`g`irlash, bo`g`izlash, barbod qilish uchun keladi. Men esa ularga hayot, farovon hayot berish uchun kelganman.^5 Men eshikman. Kim Men orqali kirsa, najot topadi. U kirib chiqib, yaylov ham topadi.pY Mendan ilgari o`tganlarning hammasi o`g`ri va bosqinchi edilar. Lekin qo`ylar ularga quloq solmadilar.\ 1 Shu sababdan Iso yana gap oldi: Sizlarga rostini aytay: Men qo`ylarning eshigiman.h I Iso bu ibratli naqlni aytib berganida, tinglovchilari Uning nima demoqchiligini tushunmadilar.l Q Begona kishiga esa ergashmaydilar. Aksincha, begonaning tovushini tanimay, undan qochib ketadilar. # U o`z qo`ylarini qo`radan olib chiqib, ularning oldida boraveradi. Qo`ylar esa unga ergashadi, chunki ular cho`ponning tovushini biladilar. % Unga darvozabon eshikni ochib beradi. Qo`ylar uning tovushiga quloq soladi. U esa o`z qo`ylarini nomma-nom chaqirib tashqariga olib chiqadi.:o Eshikdan kirgan odam esa qo`ylarning cho`ponidir.{ q Sizlarga rostini aytay: kim qo`y qo`rasiga eshikdan kirmay, boshqa yo`ldan oshib tushsa, u o`g`ri va bosqinchidir.&E )Iso ularga dedi: Agar ko`r bo`lganingizda, gunohingiz bo`lmas edi. Lekin sizlar Ko`zlarimiz ko`ryapti, deganingiz uchun, gunohingiz o`z bo`yningizda qoladi.}s (Uning atrofida ba`zi farziylar turgan edi. Ular bu gapni eshitgach: Nahotki bizlar ham ko`r bo`lsak? deb so`rashdi.s_ 'Iso: Ko`rlar ko`rsin, ko`zi ochiqlar esa ko`r bo`lsin, deb Men bu dunyoni hukm qilgani kelganman, - dedi.L &Shunda u odam: Ishonaman, yo Rabbiy, - dedi-da, Isoga sajda qildi.O %Sen Uni ko`rding, mana sen gaplashayotgan O`shaning O`zi, - dedi Iso.9m $Hazrat, - dedi, - U kimdirki, men Unga ishonsam? #U odamning quvib chiqarilganini Iso eshitdi-yu, uni axtarib topdi. Sen Xudoning O`g`liga ishonasanmi? deb so`radi undan. U odam Isoga:*M "Yahudiy din arboblari bunga javoban: Sen o`zing butunlay gunoh ichida tug`ilgan ekansan-u, endi bizlarga aql o`rgatyapsanmi? deyishdi-da, uni quvib chiqarishdi.B~ !Agar U Kishi Xudodan bo`lmaganida, hech narsa qilolmasdi.O} Tug`ma ko`rning ko`zlarini birov ochganligi dunyoda eshitilmagan gap.|{ Ma`lumki, gunohkorlarga Xudo quloq solmaydi. Biroq kim Xudodan qo`rqib, Uning irodasiga amal qilsa, Xudo uni tinglaydi.{7 Ana shunisi juda ajablanarli-da! dedi ularga ko`zi ochilgan odam. Sizlar Uning qayerdanligini bilmaysizlar, ammo ko`zlarimni ochgan ana Shuning O`zi!kzO Biz bilamizki Musoga Xudo gapirgan. Bu Kishi-chi, Uning qayerdanligini ham bilmaymiz, - deyishdi.`y9 Yahudiy din arboblari esa uni jerkib: Sen Uning shogirdi, biz Musoning shogirdlarimiz..xU Oldin ham men sizlarga aytgan edim-ku, ammo sizlar quloq solmayapsizlar! Yana nima xohlaysizlar? Nahotki sizlar ham Uning shogirdlari bo`lmoqchisizlar? dedi u odam.Sw U senga nima qildi? Ko`zlaringni qanday ochdi? deb yana undan so`radilar.v U gunohkormi, yo`qmi, men bilmayman, - deb javob berdi u. Men shuni bilamanki, men ko`r edim, endi esa ko`zlarim ko`ryapti.u Shunday qilib, ilgari ko`r bo`lgan odamni ikkinchi marta chaqirishdi: Xudoni ulug`la! Biz U Odamning gunohkorligini bilamiz, - deyishdi.bt= Ana shu sababdan ko`rning ota-onasi: U balog`at yoshida, o`zidan so`ranglar, - deyishdi.Xs) Ko`rning ota-onasi yahudiy din arboblaridan qo`rqqanlari uchun bunday aytdilar. Din arboblari bundan avval, kim Isoning Masihligini tan olsa, ibodatxonadan badarg`a qilinsin, degan fatvoni chiqargan edilar.#r? Lekin qanday qilib ko`zlari ko`rayotganini, ko`zlarini kim ochganini biz bilmaymiz. U balog`at yoshida, o`zidan so`ranglar. O`zi uchun o`zi javob bersin.Zq- Ota-onasi javob berishdi: Bu bizning o`g`limiz, uning ko`r tug`ilganini bilamiz.p% Ota-onasi keldi. Ko`r tug`ilgan, deb aytgan o`g`lingiz shumi? Xo`sh, endi qanday qilib uning ko`zlari ko`ryapti? deb so`rashdi ota-onasidan."o= Biroq yahudiy din arboblari ko`zlari ochilgan odamning ota-onasini chaqirtirmaguncha, uning ilgari ko`r bo`lganiga va ko`zlari ochilganiga ishonmadilar.znm Ko`zlaringni ochgan u Kishi haqida sen nima deysan? deb so`rashdi yana ko`r odamdan. U payg`ambar, - dedi o`sha.`m9 Bu Odam Xudodan emas, chunki U dam olish kuniga rioya qilmayapti, - dedi ba`zi farziylar. Boshqalari esa: Gunohkor odam bunday mo``jizalarni qanday qila oladi? deyishdi. Shunday qilib, oralarida nifoq paydo bo`ldi.-lS Binobarin, farziylar ham ko`rdan ko`zlari qanday ochilganini so`radilar. U ko`zlarimga loy surtdi. Men yuvindim-u, ko`zlarim ko`radigan bo`ldi, - dedi haligi odam.zkm O`sha kuni yahudiylarning dam olish kuni edi. Bunga qaramay, Iso loy qilib, ko`r odamning ko`zlarini ochgan edi.Lj Ilgari ko`r bo`lgan o`sha odamni farziylarning oldiga keltirishdi.Di U qayerda? deb so`radilar. Bilmayman, - deb javob berdi u.%hC Iso degan Kishi tupukdan loy qilib ko`zlarimga surtdi-yu, Borib Siloam hovuzida yuvin, dedi. Men borib yuvindim va ko`radigan bo`lib qoldim, - dedi u odam.Ag} Unday bo`lsa, ko`zlaring qanday ochildi? deb so`radilar. f Ba`zilar: Bu xuddi o`sha, desalar, boshqalar: o`shanga o`xshaydi, deyishardi. Odamning o`zi esa: O`sha menman, - deb ta`kidlardi.#e? Shunda uning qo`shnilari va ilgari uning ko`r bo`lib o`tirganini ko`rgan odamlar: bu haligi tilamchilik qilib o`tirgan ko`r odam emasmi? deb so`rashardi.bd= Borib Siloam hovuzida yuvin, dedi unga. Ko`r odam borib yuvindi va ko`zi ochilib qaytdi.^c5 Iso bularni aytdi-yu, yerga tupurdi, tupukdan loy qilib, ko`rning ko`zlariga surtdi.5be Men olamda bor ekanman, olamning nuridirman.|aq Kun yorug` ekan, Meni Yuborganning ishlarini qilishim lozim. Ana tun kelyapti, o`shanda hech kim ish qila olmaydi. ` Iso shunday javob berdi: Bunda na o`zi gunohkor, na ota-onasi, balki Xudoning ishlari unda namoyon bo`lishi uchun u ko`r tug`ilgan.{_o Shogirdlari Isodan: Ustoz, buning ko`r bo`lib tug`ilishida kim gunohkor, o`zimi yoki ota-onasimi? deb so`radilar.M^  Iso o`tib ketayotganida Uning ko`ziga bir tug`ma ko`r odam chalindi.]5;Shunda Isoga otish uchun tosh oldilar. Lekin Iso ulardan chekinib, ma`baddan tashqariga chiqdi. [Xalqning o`rtasidan yorib o`tib, uzoqlashib ketdi.]c\?:Iso ularga: Sizlarga rostini aytay: Ibrohim vujudga kelmasdan oldin Men bor edim, - dedi.h[I9Sen hali ellik yoshga to`lganing yo`g`u, Ibrohimni ham ko`ribsan-a?! deyishdi yahudiylar Unga.oZW8Otangiz Ibrohim Mening kunimni ko`rishini bilib, shod-xurram bo`lgan edi. Endi ko`rib, xurram bo`ldi.GY7ammo aslida Uni taniganingiz yo`q. Men esa Uni tanib-bilaman. Agar Uni bilmayman, desam, sizlarga o`xshagan yolg`onchi bo`laman. Biroq Men Uni tanib-bilaman va Uning kalomiga rioya qilaman.X'6Iso javob berdi: Agar Men O`zimni O`zim ulug`lasam, Mening ulug`ligim puchdir. Otamning O`zi Meni ulug`laydi. Sizlar Uni Xudoyimiz deysizlar,W)5Nahotki Sen vafot etgan otamiz Ibrohimdan ham katta bo`lsang? Payg`ambarlarning hammasi ham o`lib ketishgan. Sen O`zingni kim deb hisoblaysan?HV 4Endi biz bilamiz, Seni jin uribdi, - deyishdi yahudiylar Unga. Ibrohim va payg`ambarlar bari o`lib ketgan, Sen esa: Kim Mening so`zimga rioya qilsa, abadiy o`limga yuz tutmaydi, deyapsan-a?!aU;3Sizlarga rostini aytayin: kim Mening so`zimga rioya qilsa, abadiy o`limga yuz tutmaydi.MT2Men O`z shuhratimni izlamayman, Meni ulug`lovchi va Hukmlovchi bor.qS[1Meni jin urgani yo`q, - dedi Iso. Men faqat Otamni hurmat qilaman. Sizlar esa Meni badnom qilyapsizlar.gRG0Bunga javoban yahudiylar: Sen samariyaliksanu, Seni jin uribdi, deb xato qilmabmiz! deyishdi.zQm/Kim Xudoniki bo`lsa, Xudoning so`zlarini eshitadi. Sizlar esa Xudoga begona bo`lganingiz uchun, eshitmayotirsiz.P}.Qaysi biringiz Meni biron gunoh bilan ayblay olasiz? Agarda haqiqatni so`zlayotgan bo`lsam, nega Menga ishonmayapsizlar?JO -Ammo Men haqiqatni so`zlayotganim uchun, Menga ishonmayapsizlar.cN?,Sizlarning otangiz iblisdir. Sizlar o`z otangizning nafsu ehtiroslarini bajo keltirmoqchimisizlar. Azaldanoq iblis qotil edi. U yolg`on so`zlaganda, o`ziga yarasha so`zlaydi. Chunki u yolg`onchi, yolg`onning otasidir.YM++Nega aytganlarimni anglamayapsizlar? Sabab, Mening so`zimni eshita olmaysizlar.L*Agar Otangiz Xudo bo`lganida edi, Meni sevar edingiz, chunki Men Xudodan chiqdim. Men O`zimcha kelganim yo`q, Meni U yubordi.3K_)Sizlar o`z otangizning ishlarini qilyapsizlar. Biz fahshdan tug`ilgan emasmiz-ku, bizning bitta Otamiz bor, U Xudodir, - deb javob berishdi Isoga. U ularga shunday dedi:J(Endi bo`lsa, Xudodan eshitgan haqiqatni sizlarga so`zlab berayotgan Odamni Meni o`ldirmoqchimisizlar. Ibrohim bunday yo`l tutmagan edi.,IQ'Ular Isoga javoban: Bizning otamiz Ibrohim-ku, - deyishdi. Agar siz Ibrohim farzandlari bo`lsangiz edi, Ibrohimning qilgan ishlarini qilar edingizlar, - dedi Iso.H&Men Otamning huzurida nima ko`rgan bo`lsam, o`shani so`zlab beraman. Sizlar esa o`z otangiz huzurida ko`rganlaringizni bajarasizlar. G %Ibrohim nasli ekanligingizni bilaman. Biroq Mening jonimga qasd qilmoqchisizlar. Chunki Mening so`zim qalbingizga o`rnashmaydi.VF%$Shunday qilib, agar O`g`il sizlarni ozod qilsa, haqiqatan erkin bo`lasizlar.8Ek#Qul uyda umrbod turmaydi, o`g`il umrbod turadi.hDI"Sizlarga gapning rostini aytsam, - dedi Iso, - gunoh qiluvchi har bir kishi gunohning qulidir. C!Biz Ibrohim naslimz, - deb javob berdi ular. Hech qachon hech kimga qul bo`lmaganmiz. Sen qanday qilib, Ozod bo`lasizlar, deyapsan?MB Sizlar haqiqatni bilib olasizlar, haqiqat esa sizlarni ozoj qiladi.AShu vaqt Iso Unga ishongan yahudiylarga dedi: Agar Mening kalomimga rioya qilsangizlar, haqiqiy shogirdlarim bo`lasizlar.D@Iso bu so`zlarni aytar ekan, ko`p odamlar Unga ishondilar.y?kMeni Yuborgan O`zim bilandir. Otam Meni yolg`iz qoldirmagan, Men har doim Unga ma`qul bo`lgan ishlarni qilaman.>Iso O`z so`zida davom etdi: Inson O`g`lini yuqoriga ko`targaningizda, O`sha Men ekanligimni bilib qolasizlar. O`shanda sizlar Men O`zimchalik hech narsa qilmasligimni, aksincha, Otam Menga qanday o`rgatgan bo`lsa, shunday so`zlayotganimni bilasizlar.A=}Ular esa O`z Otasi haqida gapirayotganini tushunmadilar./<WSiz haqingizda aytadigan hamda hukm o`tkazadigan ko`p narsalarim bor. Biroq Yuborgan haqiqatgo`ydir, Men Undan nima eshitgan bo`lsam, o`shani dunyoga ma`lum qilaman. ~~u}}}|~|4{{dzzyy!xzwwQwvvXuuLttbss8rrqqpgoo0nnmm7llkxjjijihh^gggAfeeze d8cWbbvb5aq``h`__)^^]]B\\4[[[(ZZYY.XWW|VUUdTT SRR]QQxQP[P*O}NNGMMVMLiKKcJJ&IHGG+FF4EEEIDDuCC@BpAA%@??U>>==?< EiVXr( _Undan keyin Tiveriya ko`li bo`yida Iso O`zini yana shogirdlariga ko`rsatdi. Bu shu yo`sinda sodir bo`ldi:'Bular esa Iso Xudoning O`g`li, Masih ekanligiga ishonishingiz uchun va ishonib, Uning nomi bilan hayotga erishishingiz uchun yozilgan.g&GIso bu kitobda yozilmagan boshqa bir talay ibratli mo``jizalarni O`z shogirdlariga ko`rsatdi.n%UIso unga shunday dedi: Sen Meni ko`rganing uchun ishonding. Ko`rmay ishonganlar qanday baxtlidirlar!E$To`ma Isoga: Ey, mening Rabbim va Xudoyim! deb javob berdi.#/Keyin To`maga qarab: Barmog`ingni bu yoqqa tekiz! Mening qo`llarimni ko`r, qo`lingni cho`zib biqinimga qo`y va imonsiz bo`lma, imonli bo`l! dedi.T"!Sakkiz kundan so`ng Isoning shogirdlari yana uyda to`plangan edilar, To`ma ham ular bilan birga edi. Uyning eshiklari qulf bo`lgan vaqtda Iso keldi va o`rtalarida turib: Sizlarga tinchlik bo`lsin! dedi.!Boshqa shogirdlar unga: Biz Rabbimizni ko`rdik, - deyishdi. To`ma ularga shunday dedi: Men Uning qo`llaridagi mix chandiqlarini ko`rmagunimcha, Uning mix chandiqlariga o`z barmog`imni tegizmagunimcha, qo`limni Uning biqiniga qo`ymagunimcha, ishonmayman.U #O`n ikki shogirddan biri Egiz laqabli To`ma, Iso kelganda u yerda yo`q edi.}sKimning gunohlarini kechirsangizlar, u kechiriladi. Kimning gunohlarinikechirmasangizlar, u kechirimsiz qolaveradi.SShunday deb, ularning ustiga pufladi va: Muqaddas Ruhni olinglar, - dedi.}Iso yana ularga dedi: Sizlarga tinchlik bo`lsin! Otam Meni qanday yuborgan bo`lsa, Men ham sizlarni shunday yuboryapman.xiShunday deb, qo`l-oyoqlarini va biqinini ularga ko`rsatdi. Shogirdlar Rabbimizni ko`rdik, deb juda sevindilar.q[O`sha yakshanba kuni oqshomda shogirdlar to`plangan edilar. Ular yahudiy mansabdorlaridan qo`rqib, uyning eshiklarini qulflab qo`ygan edilar. Shu payt Iso kelib qoldi. U o`rtada turib shogirdlariga: Sizlarga tinchlik bo`lsin! dedi.Shunda magdalalik Maryam shogirdlarning oldiga borib: Men Rabbimni ko`rdim! dedi, Iso unga nimalar aytganini gapirib berdi.taMenga qo`l tegizma! dedi Iso Maryamga. Men hali Otamning huzuriga chiqqanim yo`q. Sen borib birodarlarimga shunday deb aytgin: Men O`z Otam va sizlarning Otangizning, O`z Xudoyim va sizlarning Xudoyingizning huzuriga chiqib ketyapman.FIso unga: Maryam! dedi. Rabuniy! dedi Maryam Isoga qayrilib.W'Ey ayol, nega yig`layapsan? Kimni qidiryapsan? dedi Iso unga. Maryam Uni bog`bon deb o`yladi. Unga: Og`a, agar sen Uni olib ketgan bo`lsang, qayerga qo`yganingni menga ayt-chi, men Uni borib kelay, - dedi.eCShunday dedi-yu, orqasiga burilib, turgan Isoni ko`rdi. Lekin Uning Iso ekanligini bilmadi. Ular Maryamga: Ey ayol, nega yig`layapsan? deyishdi. Rabbimni olib ketishibdi, Uni qayerga qo`yishganini bilmayman, - dedi u./ Shunda oq kiyim kiygan ikki farishtani ko`rib qoldi. Biri Isoning jasadi yotgan joyning bosh tomonida, ikkinchisi esa oyoq tomonida o`tirgan edi.mS Maryam esa qabrning oldida turganicha, yig`lar edi. Yig`layotib, bir egilib qabr ichiga nazar sodi.=u Shundan so`ng shogirdlar yana o`z uylariga ketdilar.V% Lekin Iso o`lib tirilishi kerak, degan oyatlarni ular hali tushunmas edilar.V%Shunda avval kelgan shogird ham qabrga kirdi va ko`rib, ishonch hosil qildi.oWIsoning boshiga o`ralgan ro`mol esa kafan bilan birga emas, alohida joyga yig`ishtirib qo`yilgan edi.[/Uning orqasidan Simun Butrus yetib kelib, qabrga kirdi-yu, yotgan kafanni ko`rdi.h IU engashib ichkariga ko`z tashladi, u yerda faqat kafan yotganini ko`rdi. O`zi qabrga kirmadi.u cIkkovi birga yugurib ketishdi. Ammo u shogird Butrusdan tezroq yugurib, qabrga birinchi bo`lib yetib keldi.E O`sha zahoti Butrus va boshqa shogird qabr tomon jo`nashdi." =U yugurib Simun Butrus va Isoning sevgan boshqa shogirdi oldiga keldi-da: Rabbimni qabrdan olib ketishibdi, Uni qayerga qo`yishganini bilmaymiz, - dedi.  3Haftaning birinchi kuni erta saharda, hali qorong`i paytda, magdalalik Maryam qabrning oldiga kelib, qabr og`zidagi toshning ag`darilganini ko`rdi.*Yahudiylarning dam olish kuniga tayyorgarlik qilish muddati tugayotgani sababli ular, bu joy yaqinroq, deb Isoni o`sha qabrga ko`mdilar.hI)Iso mixlangan joyda bir bog` bor edi, u bog`da hali hech murda qo`yilmagan yangi qabr bor edi.y(Ular ikkovlon Isoning jasadini olib, yahudiylarning dafn odatlariga ko`ra, bu muattar moddalar bilan Uni kafanladilar.yk'Bundan ilgari kechasi Isoning oldiga kelgan Nikodim ham yuz qadoqcha mirra bilan sabur qorishmasini olib keldi.&Bundan so`ng arimateyalik Yusuf Pilatdan Isoning jasadini xochdan tushirish uchun iltimos qildi. Yusuf Isoning shogirdi edi-yu, lekin yahudiylardan qo`rqqani uchun buni yashirib yurar edi. Pilat esa ijozat berdi. Shunda Yusuf borib, Isoning jasadini bo`shatib oldi.T!%Boshqa bir oyatda shunday aytilgan: Nayzalangan Odamga tikilib qaraydilar.oW$Ana shu bo`lib o`tgan hodisa: Uning suyagi sinmaydi, degan Zabur oyati bajo kelishi uchun ro`y berdi.##Bu hodisani ko`rgan kishi, sizlar ishoninglar deb, guvohlik berib kelmoqda. Uning guvohligi haqiqatdir, u haqiqatni so`zlayotganini biladi.{o"Lekin askarlardan biri Isoning biqinini nayza bilan teshdi, shu zahoti Uning biqinidan qon bilan suv oqib chiqdi.eC!Isoning oldiga kelib, Uning allaqachon o`lganligini payqadilar, boldirlarini sindirmadilar. ~  Shunda askarlar borib, Iso bilan birga xochga mixlangan birinchi, so`ngra ikkinchi odamnning boldirlarini sindirib tashladilar.}O`sha kuni dam olish kuni arafasi juma di. Ertangi shanba juda tabarruk kun hioblangani uchun, yahudiy mansabdorlari jasadlarni xochda qoldirishni istamadilar. Ular Pilatning oldiga borib, jasadlarning boldirlarini sindirib tashlab, xochdan tushirishni so`radilar.T|!Iso sirkani tatib ko`rgach: Amalga oshdi! dedi-yu, boshini egib jon berdi.{Bu yerda sirka to`la bir idish turgan edi. Askarlar sirka shimgichni botirdilar-da, nayning uchiga ilib, Isoning og`ziga olib bordilar.wzgShundan keyin Iso endi hammasining amalga oshganini ko`rdi. Zabur oyati bajo bo`lsin deb, U: Chanqadim! dedi.zymKeyin shogirdiga qarab: Mena bu sening onang! dedi. O`sha ondan boshlab u shogird Maryamni o`z uyiga olib ketdi.zxmIso onasi yonida O`zining sevikli shogirdi turganini ko`rdi-da, onasiga: Ey ayol, mana bu sening o`g`ling! dedi.zwmIsoning xochi yonida Uning onasi, onasining opasi, Klopaning xotini Maryam hamda magdalalik Maryam turar edilar. v Askarlar bir-biriga: Buni yirtmaylik, bu uchun qur`a tashlaymiz, kimga tushsa, o`shaniki bo`lsin, - deyishdi. Shu tariqa quyidagi Zabur oyati bajo bo`ldi: Kiyimlarimni o`zaro bo`lishib olib, libosim uchun qur`a tashladilar. Askarlar xuddi shunday qildilar.]u3Askarlar Isoni mixlab bo`lib, Uning kiyimini oldilar. Har askarga bir parchadan tekkuday qilib, kiyimni to`rt bo`lakka bo`ldilar. Ichki ko`ylagini ham oldilar. Ichki ko`ylak boshdan-oyoq choksiz bir to`qima edi.Jt Men nimaiki yozgan bo`lsam, shundayligicha qolsin, - dedi Pilat./sWYahudiy oliy ruhoniylari esa Pilatga borib shunday dedilar: Yahudiylarning Podshohi deb yozma, balki O`zi aytganidek, Men yahudiylarning Podshohiman, deb yozib qo`y.+rOIso xochga mixlangan joy shaharga yaqin bo`lgani uchun, bu lavhani anchagina yahudiylar o`qib o`tar edilar. Lavha yahudiy, yunon va lotin tillarida yozilgan edi.uqcPilat shu mazmundagi lavhani yozib xochning tepasiga ostirib qo`ydi: Yahudiylarning Podshohi nosiralik Iso.~puU yerda Isoni xochga mixlab qo`ydilar. Iso o`rtada bo`lib, chap va o`ng tomoniga yana ikki kishini mixlab qo`ydilar.Wo'Iso O`z xochini ko`tarib, Boshsuyagi (yahudiycha Go`lgota) degan joyga keldi.`n9Oxiri Pilat Isoni xochga mixlash uchun ularga topshirdi. Ular esa Isoni olib ketdilar.GmYo`q qil Uni, yo`q qil! Xochga mixlab qo`y! deb baqirdi ular. Sizlarning Podshohingizni xochga mixlab qo`yaymi? so`radi Pilat. Qaysardan boshqa podshohimiz yo`q, - deyishdi oliy ruhoniylar.plYO`sha kuni Fisih bayrami arafasi, tush mahali edi. Pilat yahudiylarga xitob qildi: Mana, Podshohingiz!k  Pilat bu so`zni eshitgach, Isoni tashqariga olib chiqdi va yahudiycha Gabbata degan tosh supa ustidagi hukm kursisiga o`tirdi.njU Shu vaqtdan boshlab Pilat Isoni qo`yib yuborishga chora izlay boshladi. Ammo yahudiylar qichqirishardi: Agar Uni qo`yib yuborsang, sen Qaysarning do`sti emassan. O`zini podshoh deydigan har bir kishi Qaysarning dushmani bo`ladi!Oi Iso javob berdi: Agar senga yuqoridan berilmaganda edi, sen Mening ustimdan hech qanday hukm yurita olmas eding. Shu sababdan Meni sening qo`lingga tutib berganning gunohi sening gunohingdan katta.h Menga javob bermaysanmi? dedi Pilat. Seni xochga mixlatish yo bo`shatish uchun hukm yuritishga qodir ekanimni bilmaysanmi?cg? Qaytadan mahkamaga kirdi va Isodan: Sen qayerdansan? deb so`radi. Iso unga javob bermadi.:foPilat buni eshitgach, yuragi orqaga tortib ketdi.eYahudiylar unga javoban: Bizda Qonun bor, Qonunimiz bo`yicha U o`lishi kerak, chunki U O`zini Xudoning O`g`li qilib ko`rsatdi, - dedilar.LdOliy ruhoniylar va mirshablar Isoni ko`rib, baqirib ketishdi: Uni xochga mixlab qo`y, xochga! Uni sizlar olib xochga mixlab qo`yinglar! Men Undan hech qanday ayb topolmadim, - dedi Pilat ularga.yckShu payt boshida tikanli toj, egnida shohona to`n bilan Iso tashqariga chiqdi. Mana, u Odam! dedi Pilat ularga.b)Pilat yana tashqariga chiqib xaloyiqqa xitob qildi: Mana, Uni oldingizga chiqaryapman, bilib qo`yinglar, men Undan hech qanday ayb topolmadim!iaKIsoning oldida turganlaricha: Yashavor, ey yahudiylarning Podshohi! deb, Uni tarsakilar edilar.k`OAskarlar esa tikanlardan toj o`rib, Isoning boshiga qo`ydilar, tanasiga shohona to`n kiydirdilar.>_ yShundan keyin Pilat Isoga dast solib, Uni qamchilatdi._^7(Uni emas, Barabbani ozod qil! deb hamma baravariga baqirdi. Barabba esa qaroqchi edi.?]w'Sizlarning bir odatingiz bor-ku, sizlar uchun Fisih bayramida bir mahbusni ozod qilib kelar edim. Shunga ko`ra, sizlar uchun yahudiylarning Podshohini ozod qilishimni istaysizlarmi?\1&Haqiqat nima? so`radi Pilat. Buni aytdi-yu, yana tashqariga, yahudiylarning oldiga chiqdi. Men Undan hech qanday ayb topolmayapman, - dedi ularga.x[i%Demak, Sen Podshoh ekansan-da? dedi Pilat. Podshoh ekanimni o`zing aytding, - dedi Iso. Men haqiqat to`g`risida shohidlik qilmooq uchun tug`ilganman, ana shu maqsadda olamga keldim. Kimki haqiqat tarafida bo`lsa, Mening ovozimni eshitadi.gZG$Iso javob berdi: Mening Shohligim bu dunyodan emas. Agar Shohligim bu dunyodan bo`lganda edi, yahudiy mansabdorlari qo`liga tushmasligim uchun Mening qarollarim kurashar edilar. Biroq endi Mening Shohligim bu yerdan emas. Y#Nima, men yahudiymanmi? Axir, O`z xalqing, O`z oliy ruhoniylaring Seni menga topshirishdi. Sen nima ish qilib qo`yding? dedi Pilat.eXC"Bu gap O`zingdan chiqdimi, yoki boshqalar senga Men to`g`rimda aytishdimi? deb so`radi Iso.vWe!Shunday qilib, Pilat yana mag`kamaga kirdi va Isoni chaqirdi: Sen yahudiylarning Podshohimisan? deb so`radi.Vy Bu gaplar esa Isoni O`zining qanday o`lishi haqida aytganlarini tasdiqladi, Uning karomatlari bajo bo`lishi kerak edi..UUUni o`zlaringiz olinglar-da, o`z Qonuningiz bo`yicha hukm qilaveringlar, - dedi Pilat. Bizga hech kimni qatl qilishga ijozat berilmagan, - deyishdi unga yahudiylar.jTMAgar U jinoyatchi bo`lmaganida, Uni sening qo`lingga topshirmas edik, - deb javob berishdi ular.{SoShu sababli Pilat tashqariga, ularning oldiga chiqdi. Bu Odamga qarshi qanday aybni qo`ymoqdasizlar? deb so`radi.6ReTong yorishgan edi. Yahudiy mansabdorlari Isoni Kayafa oldidan mahkamaga olib bordilar. Ular Fisih bayram taOmini yemaguncha harom bo`lishdan qo`rqib, mahkamaga kirmadilar.BQButrus esa yangidan tondi. Naq shu payt xo`roz qichqirdi.)PKOliy ruhoniyning qarollaridan biri Butrus qulog`ini uzib yuborgan odamning qarindoshi edi. Bu qarol Butrusga yana: Seni bog`da U bilan ko`rdim, shekilli? dedi.OwSimun Butrus hamon isinib turgan edi. Sen ham Uning shogirdlaridan emasmisan? deb so`rashdi undan. Yo`q! deb tondi u.YN+Shundan keyin Hanan Isoni bog`langan holda oliy ruhoniy Kayafa qoshiga yubordi. MIso bunga javoban: Agar Men yomon gap gapirgan bo`lsam, yomonligini ko`rsat. Agar to`g`ri aytgan bo`lsam, nega Meni urasan? dedi.L3Iso bularni aytib bo`lgan ham ediki, yaqin turgan mirshablardan biri: Oliy ruhoniyga ham shunday javob berasanmi? dedi-yu, Isoning yuziga tushirdi.yKkNega Meni so`roq qvilyapsan? Mening nutqlarimni eshitganlardan so`rab bilgin, gapirganlarimni ular bilsa kerak.0JYIso unga javob berdi: Men elu olamga ochiq so`zladim. Har doim yahudiylar yig`iladigan ibodatxonalarda va ma`badda ta`lim berib yurdim, hech yashirincha gap aytmadim.dIAShu paytda oliy ruhoniy Isoga O`z shogirdlari va ta`limotiga taalluqli savollar berar edi.H%Havo sovuq bo`lgani uchun u yerda turgan qarollar bilan mirshablar ko`mir yoqib, isinayotgan edilar. Butrus ham ular bilan isinib turar edi.zGmShunda darvozabon cho`ri Butrusdan: Sen ham U Odamning shogirdlaridan emasmisan? deb so`radi. Yo`q! dedi Butrus.FFButrus esa tashqarida, eshikning oldida turardi. Keyinroq oliy ruhoniyga tanish bo`lgan shogird yana tashqariga chiqdi-da, darvozabon ayolga biror narsa deb, Butrusni ichkariga olib kirdi.6EeIsoning orqasidan Simun Butrus va yana boshqa bir shogird ergashib borishar edi. Bu shogird oliy ruhoniyga tanish edi, u Iso bilan bemalol oliy ruhoniyning hovlisiga kirdi.sD_Bu yahudiy mansabdorlariga: Xalq uchun bitta kishining o`lishi yaxshiroq, deb maslahat bergan Kayafa edi.sC_ Uni oldin Hanan oldiga olib kelishdi. Hanan shu yilgi bosh oliy ruhoniy bo`lgan Kayafaning qaynatasi edi.Bw Shu zahoti askarlar bilan bo`linma qo`mondoni va yahudiy mansabdorlarining qarollari Isoni ushlab, bog`lab qo`yishdi.qA[ Iso Butrusga: Qilichingni qiniga solib qo`y! Nahotki Menga Otam bergan taqdir sharobini ichmasam? dedi."@= Shu onda Simun Butrus yonidagi qilichini qinidan sug`urdi-da, oliy ruhoniyning qaroliga bir urib, o`ng qulog`ini uzib yubordi. Qarolning ismi Malik edi. ?  Uning ilgari: Sen Menga bergan kishilardan hech birining halok bo`lishiga yo`l qo`ymadim, degan so`zlari shu bilan bajo bo`ldi. >Sizlarga aytdim-ku, U Menman. Agar Meni qidirayotgan bo`lsangizlar, shularni qo`yib yuboringlar, ketaverishsin, - dedi ularga Iso.U=#Iso ulardan yana so`radi: Kimni qidiryapsizlar? Nosiralik Isoni, - dedilar.N<Iso U Menman deyishi bilanoq ular orqaga tislanib, yerga yiqilishdi.;wNosiralik Isoni, - deb javob berishdi ular. U Menman, - dedi Iso. Isoning xoini Yahudo ularning o`rtasida turgan edi.w:gIso O`z boshiga keladigan hamma narsani bilar edi. U odamlarga peshvoz chiqib, so`radi: Kimni qidiryapsizlar?E9Shunday qilib, Yahudo bir to`da askarlarni hamda oliy ruhoniylar va farziylar tomonidan yuborilgan mirshablarni olib, u yerga keldi. Qo`llarida mash`alu fonuslar, qurol-yarog`lar bor edi.{8oIsoning xoini Yahudo ham o`sha joyni bilar edi, chunki Iso shogirdlari bilan u yerda tez-tez uchrashib turar edi.87 kBu so`zlarni aytgandan so`ng, Iso O`z shogirdlari bilan u yerdan chiqib, Qidron soyining narigi bo`yiga o`tdi. O`sha yerda bir bog` bor edi. Iso shogirdlari bilan boqqa kirdi.6Sening nOmingni ularga bildirganman va yanada bildiraman. Menga bog`lagan muhabbating ulardan o`rin olsin, Men ham ulardan o`rin olayin.p5YEy odil Ota! Dunyo Seni bilmasa ham, Men Seni bilaman. Bular ham Meni Sen yuborganingni bilib oldilar.T4!Ey Ota! Sen Menga bergan odamlar Men bilan bir joyda bo`lishini xohlayman. Sen Menga ato qilgan ulug`vorlikni ular ham ko`rib tursin, dunyoni yaratmasdan avvaloq Sen Meni qanday sevganingni ular bilsin.L3Sen Menda, Men esa ularda hozir bo`lib, mukammal birlikka erishsinlar. Natijada, dunyo Meni Sen yuborganligingni tan olsin, Meni qanday sevsang, Menikilarni ham shunday sevganingni dunyo bilsin.p2YMenga ato qilgan ulug`vorligingni ularga berdim, toki biz bir bo`lganimizdek, ular ham bir bo`lishsin.>1uHammalari bir bo`lishsin. Ey Ota, Sen Menda va Men Senda hozir bo`lganimizga o`xshab, ular ham Bizda hozir bo`lib, bir bo`lishsin. Shu tariqa dunyo Meni Sen yuborganingga ishonsin.|0qMen faqat ular uchungina so`ramayman, balki ularning gapi bo`yicha Menga imon keltiradiganlar uchun ham so`rayman:R/Ular haqiqiy muqaddas bo`lsin deb, Men O`zimni ular uchun bag`ishlayman.K.Sen Meni dunyoga yuborgan eding, Men ham ularni dunyoga yubordim.N-Ularni haqiqating bilan muqaddas qilgin. Sening kalOming haqiqatdir.I, Men bu dunyodan bo`lmaganim kabi, ular ham bu dunyodan emaslar.`+9Endi ularni dunyodan olishingni emas, balki yovuz shaytondan saqlashingni so`rayapman.*Men ularga Sening kalOmingni topshirdim. Dunyo esa ulardan nafratlandi. Chunki Men dunyodan bo`lganim kabi, ular ham dunyodan emaslar.#)? Endi esa Sening oldingga boray deb turibman. Mening shodligim ularga o`tib dillarini butunlay to`ldirsin, deb bularni hali dunyoda bo`lganimda aytyapman.l(Q Men ular bilan bo`lganimda, Sening nOming bilan ularni asrar edim. Ha, Menga bergan odamlarning hammasini omon saqladim. Faqat oyat bajo bo`lsin deb, peshanasiga halokat yozilgan odamdan boshqa ulardan hech kim halok bo`lmadi.`'9 Bundan so`ng Men bu dunyoda bo`lmayman, Sening huzuringga qaytyapman. Ular esa bu dunyoda qoladilar. Ey Muqaddas Ota! Menga kimni bergan bo`lsang, O`z nOming bilan asrab qolgin, toki ular ham Bizday bir bo`lsinlar.}&s Zotan Meniki bo`lgan hamma Seniki, Seniki esa Menikidir. Shu tariqa Mening ulug`vorligim ular orqali zohir bo`ladi.v%e Men ular uchun so`rayman; dunyo uchun emas, balki Menga berganliging uchun so`rayman. Chunki ular Senikidir.@$yMenga bergan kalomlaringni ularga topshirdim. Ular esa kalomlaringni qabul qilib, Men Sening huzuringdan chiqqanligimni chinakamiga tushundilar, Meni Sen yuborganligingga ishondilar.Z#-Ular endi tushunib oldilar: Sen Menga nima bergan bo`lsang, hammasi Sendan ekan.%"CSen dunyodan Menga bergan odamlarga Sening ismingni izhor qildim. Ular Seniki edilar va Sen ularni Menga berding. Ular esa Sening kalOmingga amal qildilar.!#Dunyo yaratilishidan avval Men Sening huzuringda ulug`vor edim. Endi, ey Ota, O`z huzuringdagi o`sha ulug`vorlikni Menga tag`in ato qilgin.Q Sen Menga topshirgan vazifani Men ado etib, yer yuzida Seni ulug`ladim.jMAbadiy hayot esa Seni tanho Haq Xudoni hamda Sen yuborgan Iso Masihni tanib-bilishdan iboratdir.ySen Unga butun bashariyat ustidan hokimlikni berding; Sen Unga bergan odamlarning hammasiga U abadiy hayot ato qiladi. 3Shu gaplardan keyin Iso ko`zlarini osmonga tikib, dedi: Ey Ota! Vaqt-soati keldi. O`g`ling Seni ulug`lashi uchun Sen ham O`z O`g`lingni ulug`lagin.!Bularni sizlarga Menda hotirjam bo`lishingiz uchun aytdim. Dunyoda qayg`u-alam chekasizlar; lekin dadil bo`linglar, Men dunyoni yengdim.)K Mana, har biringiz o`z tomoningizga to`zib, Meni yolg`iz qoldiradigan vaqt-soat keladi va hatto keldi ham. Biroq Men yolg`iz emasman, chunki Otam Men bilandir..WEndi ishonasizlarmi? dedi Iso ularga.2]Hozir ko`rib turibmizki, Sen hammasini bilasan. Biron-bir kishining savol berishiga ham muhtoj emassan. Ana shuning uchun biz Sen Xudo huzuridan chiqqaningga ishonamiz.dAMana, hozir Sen ochiq so`zlayapsan, hech ramz qo`llamayapsan, - deyishdi shogirdlar Isoga.r]Men Otamning huzuridan chiqib, dunyoga keldim. Endi yana dunyoni tark etib, Otamning oldiga ketmoqdaman.mSOtamning O`zi sizlarni sevadi, chunki sizlar Meni sevib, Xudo huzuridan chiqqanimga ishondingizlar.yO`sha kuni istaganingizni Mening nomimdan so`raysizlar. Men esa sizlar uchun Otamdan iltimos qilaman, deb aytmayapman. 9Shu vaqtgacha sizlarga ramz bilan gapirib keldim. Lekin shunday bir vaqt keladiki, endi sizlarga ramz bilan gapirmay, Otam haqida ochiq xabar qilaman.yHozirgacha Mening nomimdan Otadan biron narsa so`ramadingizlar. So`ranglar, erishasizlar va quvonchingiz kamol topadi.'O`sha kuni Mendan hech narsa so`ramaysizlar. Sizlarga rostini aytayin: agar Mening nomimdan Otadan nima so`rasangizlar, O`zi sizlarga beradi.<qShunga o`xshash sizlar ham endi g`am-qayg`u chekyapsizlar. Lekin Men sizlarni yana ko`raman va yuragingiz quvonchga to`ladi. Quvonchingizni esa sizlardan hech kim tortib olmaydi.Oyi to`lgan ayol dard bilan tug`adi. Ammo bola tug`ilgandan keyin, dunyoga odamzod keldi deb quvonadi va chekkan dardini unutib yuboradi.%Sizlarga rostini aytayin: sizlar yig`lab dod-faryod qilasizlar, dunyo esa quvonadi. Sizlar qayg`urasiz, lekin qayg`ungiz shodlikka aylanadi.c?Iso shogirdlari O`zidan gap so`ramoqchi bo`lganliklarini payqadi va so`z oldi: Ko`p o`tmay Meni ko`rolmay qolasizlar, yana ko`p o`tmay ko`rasizlar, deb Men sizlarga aytdim-ku, nahotki bu gapimni muhokama qilyapsizlar?Y +Ko`p o`tmay deyishi bilan nima demoqchi ekan, biz anglay olmadik, - der edilar.R Shu paytda Isoning shogirdlari biri ikkinchisiga: Ajabo, U bizga nima deyapti o`zi? Ko`p o`tmay Meni ko`rolmay qolasizlar, yana ko`p o`tmay ko`rasizlar, dedi. Otamning oldiga ketyapman, deb ham aytdi.} sKo`p o`tmay, sizlar Meni ko`rolmay qolasizlar, yana ko`p o`tmay, ko`rasizlar. Chunki Men Otamning oldiga ketyapman. Otam ega bo`lgan hamma narsa Menikidir. Ana shu sababdan, U Mendan eshitgan narsalarni sizlarga ma`lum qiladi, deb aytdim.Y +U Mendan eshitgan narsalarni sizlarga ma`lum qiladi, shu bilan Meni ulug`laydi.8i Muqaddas Haqiqat Ruhi kelgach, U sizlarni butun haqiqat yo`liga boshlaydi. U O`zicha gapirmaydi, neki eshitsa, o`shani so`zlab beradi, U kelajak haqida sizlarga xabar qiladi.W' Sizlarga yana aytadiganlarim ko`pu, lekin endi ichingizga sig`dirolmaysizlar.V% Ilohiy hukm esa shundan dalolat beradik, bu dunyoning hokimi hukm qilingan.idA Ilohiy adolat shundaki, Men Otamning oldiga ketyapman va sizlar Meni boshqa ko`rmaysizlar.I  Dunyoning gunohi shundan iboratki, odamlar Menga ishonmaydilar.[/U esa kelib, gunoh, adolat va hukm xususida dunyoning xato qilganini fosh qiladi.,QAmmo sizlarga haqiqatni aytaman, Mening ketishim siz uchun foydalidir. Agar Men ketmasam, Yupatuvchi oldingizga kelmaydi. Agarda ketsam, Uni oldingizga yuboraman.I Bularni sizlarga aytganim uchun, dilingiz g`am-qayg`uga botgan.}sEndi esa Meni Yuborganning oldiga ketyapman. Lekin orangizdan hech kim Mendan: Qayerga ketyapsan? deb so`ramayapti.KBularni sizlarga hozirdan ma`lum qilib qo`yyapman, toki o`sha vaqt-soat kelganda, so`zlarimni esga olinglar. Avvaldan sizlarga bularni aytishimga hojat yo`q edi, chunki sizlar bilan birga edim.I~ Bu ishlarni Otamni ham, Meni ham tanimaganlari uchun qiladilar.'}GSizlarni ibodatxonadan haydab yuboradilar. Hatto shunday zamon keladiki, sizlarni o`ldirayotgan har bir kishi bu bilan Xudoga xizmat qilyapman, deb o`ylaydi.=| wMen bularni sizlar vasvasaga tushmanglar, deb aytdim.Q{Sizlar ham guvohlik berasizlar, chunki boshdanoq Men bilan birgasizlar.zOtam huzuridan Men sizlarga yuboradigan Yupatuvchi, ya`ni Otam nazdidan chiquvchi Haqiqat Ruhi kelgach, U Men to`g`rimda guvohlik beradi.oyWBu esa ularning Tavrotdagi: Mendan nohaq nafratlandilar, degan oyat bajo bo`lishi uchun sodir bo`ldi.@xyAgar Men ular orasida boshqalar sira qilmagan ishlarni namoyon qilmaganimda edi, ularda gunoh bo`lmas edi. Endi bo`lsa ishlarimni ko`rdilar-u, Mendan ham, Otamdan ham nafratlandilar.>wwMendan nafratlangan Otamdan ham nafratlangan bo`ladi.ovWAgar Men kelib ularga aytmaganimda edi, ularda gunoh bo`lmas edi. Endi bo`lsa gunohlari uzrsiz qoldi.luQOdamlar sizlarga neki qilsalar, Mening nomim uchun qiladilar; chunki Meni yuborganni tanimaydilar.]t3Qul o`z xo`jayinidan yuqori bo`lmas, degan so`zimni eslanglar. Agar Meni quvg`in qilgan bo`lsalar, sizlarni ham quvg`in qiladilar. Agar Mening so`zlarimga rioya qilgan bo`lsalar, sizlarnikiga ham rioya qiladilarQsSizlar bu dunyoniki bo`lsangiz edi, dunyo sizlarni o`ziniki kabi sevar edi. Holbuki, sizlar bu dunyoniki emassizlar; Men sizlarni dunyodan tanlab oldim. Ana shu sababdan dunyo sizlardan nafratlanadi.jrMAgar dunyo sizlardan nafratlanayotgan bo`lsa, bilingizkim, sizlardan ilgari Mendan nafratlangan.BqXullas, sizlarga buyrug`im shu: bir-biringizni sevinglar!OpSizlar Meni emas, Men sizlarni tanladim. Borib hosil beringlar va hosilingiz boqiy bo`lsin, deb sizlarni tanladim. Shunday qilib, Mening nomimdan Otadan nimaiki so`rasangizlar, U sizlargsha beradi.+oOMen sizlarni endi qul deb atamayman. Qul xo`jayini nima qilishini bilmaydi. Sizlarni do`stlarim deyman, chunki Otamdan eshitgan hamma narsani sizlarga bildirdim.Zn-Agar sizlar buyurganlarimni bajo keltirsangizlar, Mening do`stlarim bo`lasizlar.Nm Kim o`z jonini do`stlari uchun bag`ishlasa, bundan ortiq sevgi yo`q.llQ Mening amrim shu: Men sizlarni qanday sevgan bo`lsam, sizlar ham bir-biringizni shunday sevinglar.ukc Mening shodligim sizlarga o`tsin va ko`nglingiz quvonchlarga to`lsin deb, Men bu so`zlarni sizlarga aytdim.6je Men Otamning amrlariga amal qilib, Uning muhabbatiga sodiq qolganman. Xuddi shu singari sizlar ham, agar Mening amrlarimga amal qilsangizlar, muhabbatimga sodiq qolasizlar.oiW Otam Meni qanday sevgan bo`lsa, Men ham sizlarni shunday sevdim. Mening muhabbatimga sodiq qolinglar.dhASizlar ko`p hosil bersangiz, Otam ulug`lanadi, sizlar esa Mening shogirdlarim bo`lasizlar.~guAgar siz Men bilan aloqada bo`lib, so`zlarimni qalbingizga jo qilsangizlar, istaganingizni so`ranglar, erishasizlar. f Kim Men bilan aloqani uzsa, novda kabi tashlab yuboriladi va quriydi. Bunday novdalarni esa terib, o`tga uloqtirib yondirishadi.e)Men tok, sizlar novdasizlar. Kim Men bilan aloqada bo`lib, Men u bilan aloqada bo`lsam, u ko`p hosil beradi. Mensiz hech narsa qilolmaysizlar.Ud#Men bilan aloqada bo`linglar, shunda Men sizlar bilan aloqada bo`laman. Tokda bo`lmagan novda o`z-o`zidan hosil berolmaydi; shu singari agar sizlar Men bilan aloqada qolmasangizlar, hosil berolmaysizlar.GcMening sizga aytgan so`zim orqali sizlar hozirdan tozasizlar."b=Mendagi hosil bermaydigan har bir novdani U kesib tashlaydi. Hosil beradigan har bir novdani esa, yana ko`proq hosil bersin deb, xomtok qilib tozalaydi.0a ]Men haqiqiy tokman, Otam esa Bog`bondir.`!Lekin dunyo bilsinki, Men Otamni sevaman, Otam Menga neki buyurgan bo`lsa, xuddi shuni bajaraman. Qani turinglar, bu yerdan keta qolaylik._Sizlar bilan so`zlashishga uncha ko`p vaqtim qolmadi. Chunki bu dunyoning hokimi kelyapti, Menga esa u mutlaqo hokim emas.s^_Bu hodisalar sodir bo`lganida ishoninglar deb, hali sodir bo`lmasidan oldin Men bu haqda sizlarga aytdim.=]sSizlarga aytganimni eshitdingizlar: Men sizlardan ketib, yana qaytaman. Agar Meni sevganingizda edi, Otam oldiga ketyapman deganimga quvonar edingizlar. Zero Otam Mendan ulug`dir.4\aMen sizlarga tinchlik qoldiryapman; O`z tinchligimni sizlarga beryapman. Men bergan tinchlik dunyo bergan tinchlikka o`xshamaydi. Yuragingiz siqilmasin, hadiksiramanglar.=[sO`sha Yupatuvchi, ya`ni Mening nogmimdan Otam yuboradigan Muqaddas Ruhning O`zi sizlarga hamma narsani o`rgatadi, Mening sizlarga aytgan hamma so`zlarimni o`ylaringizga tushiradi..ZWBuni Men sizlar bilan ekanman aytdim.YyMeni sevmagan kishi, so`zlarimga amal qilmaydi. Sizlar tinglayotgan so`z Meniki emas, balki Meni Yuborgan Otamnikidir.X7Iso unga shunday javob berdi: Kim Meni sevsa, Mening so`zimga amal qiladi. Otam ham uni sevadi. Biz uning huzuriga kelib, O`zimizga maskan yaratamiz.W{Ishqariyot bo`lmagan boshqa Yahudo Isoga dedi: Rabbim, bu qanaqasi, Sen O`zingni dunyoga emas, bizga ko`rsatmoqchisan?.!V;Kim Mening amrlarimni bilsa-yu, ularga amal qilsa, u Meni sevadi. Kim Meni sevsa, Otam ham uni sevadi. Men ham uni sevaman va O`zimni unga ko`rsataman.\U1Men Otamda, sizlar Menda va Men sizlarda hozir ekanimni o`sha kunda fahmlaysizlar.TBirozdan keyin dunyo Meni boshqa ko`rmaydi. Ammo sizlar Meni ko`rasizlar; Men hayot bo`lganim uchun, sizlar ham yashaysizlar.FSSizlarni yetim qoldirmayman, yana oldingizga qaytib kelaman.?RwBu Yupatuvchi Haqiqat Ruhidir. Dunyo Uni qabul qila olmaydi, chunki Uni na ko`radi, na biladi. Sizlar esa Uni bilasizlar, chunki U sizlar bilan doim birgadir, U ichingizda yashaydi.gQGMen Otamga murojaat qilaman va U to abad sizlar bilan qoladigan boshqa Yupatuvchini yuboradi.;PqAgar Meni sevsangizlar, amrlarimga amal qilinglar.NOHa, Mening nomim uchun nima so`rasangizlar, Men uni bajo keltiraman.yNk Mening nomimdan Otadan biror narsa so`rasangizlar, uni bajo keltiraman, toki Ota O`z O`g`li orqali ulug`lansin.)MK Sizlarga rostini aytayin: Menga ishongan kishi Men qilayotgan ishlarni o`zi qiladi va hatto bundan kattarog`ini ham qiladi. Zero Men Otamning oldiga ketyapman.#L? Menga ishoninglar, Men Otamda va Otam Menda hozirdir. Bordiyu bunga ham ishonmasangizlar, aqalli bajarayotgan ishlarimning o`zi orqali Menga ishoninglar.8Ki Men Otamda hozirman, Otam esa Menda hozir, sen bunga ishonmaysanmi? Men sizlarga O`zimdan to`qib gapirmayapman, balki Menda hozir bo`lib turgan Otam O`z ishlarini bajarmoqda.FJ Filip, - dedi unga Iso, - Men shuncha vaqtdan beri sizlar bilan birgaman-u, Meni tanimaysanmi? Meni ko`rgan Otamni ko`rgan bo`ladi. Endi sen qanday qilib, Otani bizlarga ko`rsat, deyapsan?RIFilip Isoga dedi: Rabbiy, bizlarga Otani ko`rsat, shu biz uchun yetarli!eHCAgar Meni bilsangiz, Otamni ham bilasizlar. Bundan buyon Uni bilasizlar, Uni ko`rgansizlar.eGCIso unga dedi: Men yo`l, haqiqat va hayotdirman. Mensiz hech kim Otaning oldiga borolmaydi.eFCRabbim! dedi Unga To`ma, - qayerga borishingni bilmaymiz-ku, yo`lni ham qanday bila olamiz?GEMen boradigan joyni sizlar bilasizlar, yo`lni ham bilasizlar.DMana, Men borib sizlarga joy tayyorlayman-u, yana kelib, Men bo`lgan joyda bo`lishingiz uchun sizlarni oldimga olib ketaman.tCaOtamning uyida maskan ko`p. Shunday bo`lmasa edi, Men sizlarga joy tayyorlagani ketyapman, deb aytarmidim?cB AIso shogirdlariga dedi: Yuragingiz g`ash bo`lmasin. Xudoga ishoning, Menga ham ishoningiz! A &Iso javob berdi: Men uchun joningni fido qilasanmi-ya? Senga rostini aytsam, xo`roz qichqirmasdanoq, sen Mendan uch marta tonasan!s@_ %Rabbim, - dedi Butrus, - nega endi Sening orqangdan borolmas ekanman? Men Sen uchun jonimni fido qilaman!?/ $Simun Butrus Isoga dedi: Rabbim, Sen qayerga ketyapsan? Endi Men boradigan joyga sen orqamdan borolmaysan, keyinchalik borarsan, - dedi unga Iso.s>_ #Agar orangizda muhabbat hukmron bo`lsa, sizlar Mening shogirdlarim ekaningizni hamma shundan bilib oladi. e~~3}}8|{{{?zyyy8x?wrv=uQtsssr*qq poo nLmm7lkkkj6ihh,ggffee dpcvbbb aa&``1__\^^U^]\\h\[ZZZY+XX6WWoVUUwTTsTSRR+QQ0PpP OONMMLKKK JJQIIHGGG3FF6EE?DD.CBAA@??r>>p==`<~<;::9p88_777 66544B33223100y///.{---,, +W**\))@(('e&&Q&%%$k##"""\!!9 z euEa6 YDK  k + ~][U,QBu yerda unga oyoq qo`yadigan biron parcha yerni bermadi. Lekin hali uning bolasi yo`q ekan, Xudo yurtni unga va uning zurriyotiga mulk qilib berishni va`da etdi.)KO`shanda Ibrohim xaldeylarning yurtidan chiqib, Horon shahrida istiqomat qildi. Otasi o`lgandan keyin, u yerdan sizlar yashayotgan bu yerga Xudo uni ko`chirdi.[/O`z yeringdan, ona yuriingdan chiqib, Men senga ko`satadigan yerga ket, degan ediMStefan so`z boshladi: Ey erlar, birodarlar va otalar, tinglanglar! Otamiz Ibrohim Horon shahriga ko`chib o`rnashishidan avval, hali Mesopotamiyada bo`lganida, ulug`vor Xudovand unga zohir bo`lib:? {Oliy ruhoniy Stefandan: Bu so`zlar rostmi? deb so`radi.Shu payt Oliy Kengashda o`tirganlarning hammasi Stefanga tikilib qarab, uning yuzi bir farishtaning yuziga o`xshab qolganini ko`rishdi.}sNosiralik Iso bu joyni xarob qiladi va Musoning bizlarga bergan urf-odatlarni o`zgartiradi, deb aytganini eshitdik.~w Soxta guvohlarni yollab, ularga bunday degizdilar: Bu odam hadeb shu muqaddas ma`bad va Tavrotni yomonlab yuribdi-ku.}! El - xalqni va oqsoqollar bilan ulamolarni qo`zg`ab, Stefanga hujum qilishdi-yu, uni tutib olib, Oliy Kengashning qoshiga sudrab kelishdi.| Shunda ba`zi odamlarni gijgijlab: Buning Muso va Xudoga qarshi kufr so`zlari aytganini eshitdik, deb aytishga ko`ndirdilar.D{ Biroq uning so`zidagi hikmat va Ruhga qarshi turolmadilar.6ze Erkinlar Sinagogasi degan yahudiy jamoasidan ba`zilari, shuningdek, Kirineya, Iskandariya, Kilikiya va Asiyadan bo`lgan bir qancha kishilar Snefan bilan bahsga kirishdilar.wygBu payt imoni komil va ilohiy qudratga to`lgan Stefan xalq orasida buyuk va ajoyib mo``jizalar ko`rsatar edi.4xaShunday qilib, Xudoning kalomi yoyilgan sari, Quddusdagi Iso shogirdlarining soni nihoyatda ko`payib borar edi. Ayniqsa, ruhoniylardan ko`pchilik imonga bo`ysunishar edi.wwgUlarni havoriylar oldiga turg`izib qo`ydilar. Havoriylar esa ularning bashiga qo`llarini qo`yib duo qildilar.Zv-Bu taklif butun jamoatga ma`qul tushdi. Imoni komil va Muqaddas Ruhga to`lgan Stefan ismli odamni, shuningdek, Filip, Proxor, Nikanor, Timon, Parmen va yahudiy diniga kirgan antioxiyalik Nikolayni sayladilar._u7Bizlar esa doimo ibodatga berilib, Xudo kalOmini yoyish xizmatida mashg`ul bo`laylik.t7Ey birodarlar, endi sinalgan hamda Muqaddas Ruh va hikmatga to`lib-toshgan yetti kishini orangizdan tanlab olinglar; ularni bu xizmatga tayin etamiz.@syAna shu sababli, o`n ikki havoriy Iso shogirdlarining jamini chaqirib, bunday dedilar: Biz Xudoning kalOmini yoyish ishini chetda qoldirib, dasturxonga xizmat qilishimiz yaxshi emas.{r qIso shogirdlari ko`payib borayotgan o`sha kunlarda yunon tilida so`zlashuvchi yahudiylar orasidan yerli yahudiylarga qarshi norozilik yuz berdi, chunki kundalik ehtiyojlarini ulashib berayotganda, ularning beva ayollari e`tiborsiz qolardilar.wqg)Ular har kuni ma`badda va xonadonlarda ta`lim berish, Iso Masih haqidagi Xushxabarni yoyishdan tinmas edilar.tpa(Havoriylar esa, Rabbimiz Iso nomi uchun haqoratga sazovor bo`ldik, deb quvonib, Kegashdan chiqib ketishdi.;oo'Kengash a`zolari Gamalielning maslahatiga ko`nishdi. Havoriylaarni chaqirib, ularni kaltaklashga buyurishdi. So`ng Iso nomidan so`zlashlarini taqiqlab, ularni qo`yib yuborishdi.ny&Lekin agar Xudodan bo`lsa, sizlar uni buzolmaysizlar. Yana siz ham Xudoga qarshi urush qilganlardan bo`lib qolmanglar!(mI%Endi sizlar bu odamlardan qo`l tortinglar, deyman, ularni qo`yib yuboringlar! Chunki agar bu qilingan tashabbus, bu harakat inson ishi bo`lsa, vayron bo`ladi.Vl%$Undan keyin, aholini ro`yxatga olish o`tkazilgan vaqtda jalilalik Yahudo paydo bo`lib, ancha xalqni orqasidan ergashtirib bordi. Lekin u ham halok bo`ldi va unga ergashganlarning barchasi tarqab ketishdi.Gk#So`ng Kengash a`zolariga xitob qildi: Ey Isroil yerlari, bu odamlardan ehtiyot bo`linglar! Sizlar nima qilmoqchisizlar? Mana, bundan oldin o`zini bir buyuk kishidek ko`rsatgan Fevda paydo bo`ldi-ku, unga esa qariyb to`rt yuz kishi qo`shildi. U o`ldirildi, unga qo`shilganlarning hammasi esa tarqab, yo`qolib ketishdi.Oj"Lekin farziy mazhabidagi bir Tavrot tafsirchisi, butun xalqning hurmatini qozongan Gamaliel ismli bir kishi Kengashda o`rnidan turib, havoriylarni qisqa vaqtga tashqariga chiqazib turishni buyurdi.eiC!Kengash a`zolari buni eshitgach, qattiq g`azablanib havoriylarni o`ldirishga qasd qildilar.h Bizlar bu ishlarning guvohlarimiz. Shuningdek, Xudoga itoat qilganlarga nasib bo`ladigan Muqaddas Ruh ham guvohlik qilmoqda, dedilar.g1Isroil xalqi gunoh qilishdan qaytib kechirim topsin, deb Xudo Isoni yuksaltirib, O`zining o`ng tomoniga o`tqazib, Sarvar va Xaloskor qilib qo`ydi.]f3Sizlar yog`ochga osib o`ldirgan Isoni ota-bobolarimizning Xudosi tiriltirib qo`ydi.heIButrus va bashqa havoriylar bunga javoban: Odamlardan ko`ra Xudoga ko`proq itoat qilish kerak.Td!Bu ism asosida ta`lim bermanglar, deb sizlarga qattiq taqiq qilmaganmidik? Mana, ta`limotingiz bilan Quddusni to`ldirib yubordingizlar va bu Odamning qonini bizning bo`ynimizga tushirmoqchisizlar, dedi.ocWHavoriylarni olib kelib, Oliy Kengash huzurida turg`izib qo`yishdi. Oliy ruhoniy ularni so`roq qildi:"b=Mirshabboshi xizmatchilari bilan birga borib, ularni olib keltirdi. Xalq bizlarni toshbo`ron qilar, deb qo`rqqanlari uchun ularga zo`rlik ishlatmadilar.a O`sha paytda bir odam xabar olib kelib: Mana, sizlar zindanga tashlagan odamlar ma`badda xalqqa ta`lim berib yurishibdi, dedi.`Ma`bad mirshabboshisi va barcha oliy ruhoniylar bu so`zlarni eshiiib, hayron bo`lishdi. Bu nima bo`lishi mumkin? deb o`ylanib qoldilar.F_Biz qamoqxonani butun ehtiyotkorlik bilan qulflangan va qorovullarni eshiklar oldida turgan holda ko`rdik, Lekin ochib qaraganimizda, ichkarida hech kimni topmadik, degan xabarni berdilar.I^ Lekin xizmatkorlar borib, zindanda ularni topmay, qaytib kelib:']GHavoriylar bu so`zga quloq solib, erta tong ma`badga kirib ta`lim bera boshladilar. Shu paytda oliy ruhoniy va u bilan birga bo`lganlar kelib, Isroil o`g`illarining oqsoqollar majmui bo`lgan Oliy Kengashni yig`ilishga chaqirdilar, havoriylarni keltirish uchun zindanga odam yubordilar.n\UBoringlar, ma`badga chiqib, bu abadiy hayot so`zlarining barini xalqqa aytaveringlar! dedi farishta.p[YLekin Xudovandning farishtasi kechasi zindonning eshiklarini ochib, ularni tashqariga chiqarib qo`ydi.EZHavoriylarni qo`lga olib, davlat qamoqxonasiga tashladilar.oYWShuning ketidan oliy ruhoniy va uning sadduqiy mazhabidagi barcha maslakdoshlarining g`ashligi keldi.BX}Tevarakdagi shaharlar aholisi ham Quddusga ko`plashib kelib, o`zlarining kasal va yomon ruhlardan qiynalgan odamlarini keltirar edilar. Qiynalganlarning hammasi esa shifo topar edilar.,WQButrus o`tib ketayotganda, hech bo`lmasa uning soyasi ba`zilar ustiga tushsin deb, xastalarni ko`chalarga chiqazib, zambil va karavotlarga yotqizib qo`yishar edi.zVmShunga qaramay, Isoni Rabbim deb tan olib, jamoatga qo`shilgan erkak va ayollarning soni tobora ortib borar edi.pUY Xalq sharaflayotgan bo`lsa-da, ammo tashqaridan hech kim ular bilan qo`shilishga jur`at eta olmas edi.,TQ Xalq orasida havoriylarning qo`llari bilan ko`p ajoyib va mo``jizali ishlar sodir bo`lar edi. Hamma imonlilar yakdillik bilan Sulaymon ravoqida yig`ilib turdilar.bS= Bu voqealarni eshitgan butun imonlilar jomoati va boshqa hammani qattiq dahshat qopladi.;Ro Shu ondayoq ayol Butrusning oyoqlariga yiqilib, jon berdi. Yigitlar ichkariga kirib, uni o`lib yotgan holda ko`rdilar. O`ligini tashqariga olib chiqib, erining yoniga ko`mdilar.,QQ Butrus: Nega sizlar Tangri Ruhini sinab ko`rishga kelishdingizlar? Mana, eringni ko`mganlar eshikdan kirishayapti. Endi seni ham tashqariga olib chiqishadi, dedi.pPYButrus burilib, undan so`radi: ˥nga aytgin, yerni shunchaga sotdingizlarmi? Ha, shunchaga, dedi ayol.lOQBundan qariyb uch soat keyin, bo`lib o`tgan voqeadan xabarsiz Hananiyaning xotini ham kirib keldi.TN!Yigitlar o`likni kafanlashka kirishdilar va tashqariga chiqarib ko`mdilar.M{Hananiya bu so`zlarni eshitishi bilanoq yerga yiqilib jon berdi. Buni eshitganlarning hammasini qattiq dahshat qopladi.@LySotishdan oldin u seniki emasmidi? Sotilgandan keyin ham puli sening hukmingda emasmidi? Nima uchun dilingda bunday niyat qilding? Sen odamlarga emas, balki Xudoga yolg`on gapirding.%KCButrus unga dedi: Ey Hananiya, nega endi sen shaytonga yuragingni boy berib, Muqaddas Ruhga yolg`on gapirding, yerning pulidan bir qismini olib yashirding? J xotinining roziligi bilan o`sha puldan bir qismini olib yashirdi, bir qismini esa keltirib havoriylarning ixtiyoriga topshirdi.aI =Yana Hananiya degan bir kishi bilan xotini Saffira bor edilar. Bu kishi bir yerni sotib,IH %U o`z yerini sotib, pulini havoriylarning ixtiyoriga topshirdi.G3$Shular kabi Yusuf ismli, levitlar avlodiga mansub kiprlik bir kishi bor edi. Havoriylar unga Barnabo, ya`ni dalda beruvchi degan nom berishgan edi.pFY#havoriylarning ixtiyoriga topshirardilar.Shu yo`sinda pul har biriga ehtiyojiga ko`ra taqsimlanar edi.E-"Oralarida muhtoj kishi yo`q edi. Chunki yerlari yoki uy - joylari bor bo`lganlarning hammasi mulklarini sotar, evaziga olgan pullarini keltirib,%DC!Havoriylar esa Rabbimiz Iso Masih qayta tirildi, deb juda ta`sirchan tarzda guvohlik berishar edi. Xudoning buyuk inoyati barchada namoyon bo`layotgan edi.C Inonganlarning jamoati bir jon, bir tan edi. Hech biri mulkidan biron narsani meniki demas edi, hamma narsani umumiy deb bilishar edi.B3Ibodat qilib bo`lgach, ular yig`ilib turgan joy silkinib ketdi. Hammalari Muqaddas Ruhga to`lib, Xudoning so`zini jasorat bilan gapira boshladilar.xAiAziz O`g`loning Iso ismi bilan odamlarga shifo berish va turli alomatlar, mo``jizalar uchun qo`lingni uzatgin!@Endi, yo Rabbiy, ularning do`q - po`pisalariga qara, Sening so`zingni to`la jasorat bilan aytish quvvatini shu qullaringga ehson ayla.d?ASen O`z qudrating va xohishing bilan avvaldan belgilangan ishlarning hammasini bajarishdi.E>Haqiqatan ham, Hirod bilan Po`ntiy Pilat bu shaharda Isroil xalqi va boshqa xalqlar bilan til biriktirib, Sen Masih deb tayinlagan azizu muqaddas O`g`loning Isoga qarshi qo`l ko`tarishdi.n=UDunyo podshohlari va hukmdorlari bosh ko`tarib, Xudovand va Uning Masihiga qarshi til biriktirdilar.<)Sen Muqaddas Ruh orqali O`z quling otamiz Dovud og`zi ila degansan: Millatlar nega isyon ko`taryaptilar? Xalqlar nega behuda qasd qilmoqdalar?;7Ular buni eshitgach, bir ovozdan Xudoga nido qilib dedilar: Ey bizning Egamiz, yeru osmon, dengiz va ularning ichidagi hamma narsalarni yaragan Xudo!':GButrus bilan Yuhanno ozodlikka chiqarilgandan keyin, o`rtoqlarining qoshiga borib, oliy ruhoniylar bilan oqsoqollarning barcha aytganlarini so`zlab berdilar.9Mo``jiza natijjasida shifo topgan odam qirq yoshdan oshganini butun xalq bilib, yuz bergan voqea uchun Xudoga hamdu sano aytishar edi.x8iKengash a`zolari jazo berish uchun hech qanday asos topolmagach, ularga yana bir do`q urib, qo`yib yubordilar.G7Biz ko`rgan - eshitganlarimizni aytmay turolmaymiz, deyishdi.!6;Lekin Butrus va Yuhanno ularga javob berib: O`zlaringiz qaror qilinglar, Xudodan ko`ra ko`proq sizlarga quloq solishimiz Xudo oldida to`g`ri bo`ladimi?c5?So`ngra ularni chaqirib, Iso nOmini tilga olib mutlaqo ta`lim bermanglar, deb buyurdilar."4=Lekin xalq orasida bu gap yana ko`proq yoyilmasligi uchun ularga do`q uramiz, yana tag`in bu ism to`g`risida boshqa hech kimga so`zlamasinlar, deyishdi.*3MBu odamlarni nima qilishimiz kerak? Ularning qo`li bilan ochiqdan - ochiq bir mo``jiza qilinganini butun Quddus ahli bilib oldi-ku! Bizlar buni rad qilolmaymiz.k2OUlarga kengashdan tashqariga chiqib ketishni buyurib, so`ngra o`zaro muhokama qilishga tushdilar.o1WShifo topgan odamning ham ular bilan birga turganini ko`rib, ularga qarshi hech narsa ayta olmadilar.F0 Ruhoniylar Butrus va Yuhannoning bu jasoratini ko`rib va ular o`qimagan, oddiygina odamlar ekanlarini bilib, juda hayron qoldilar. Ularning Iso bilan birga bo`lganliklarini payqab oldilar.b/= Najot topishimiz uchun, osmoni falak ostida odamzodga berilgan boshqa hech bir ism yo`q.. Bu Iso oyatdagidek: Siz binokorlar mensimagan, lekin peshtoqning boshi bo`lib qolgan toshdir. Boshqa hech kimdan najot yo`q.?-w unda hammangizga butun Isroil xalqiga ma`lum bo`lsinki, sizlar xochga mixlab qo`ygan va Xudo esa tiriltirgan nosiralik Iso Masih ismi haqi bu odam qarshingizda soppa - sog` turibdi., Agar bugun bir xasta odamga qilingan ezgu ish, uning qanday shifa topgani haqida bizdan javob talab qilayotgan bo`lsangiz,e+CMuqaddas Ruhga to`lgan Butrus ularga dedi: Ey xalqning rahnamolari, Isroilning oqsoqollari!*Ikkala havoriyni o`rtada turg`izib: Sizlar qanday vakolat bilan va kimning nomidan buni qildingizlar? deb so`rashdi ulardan.){Oliy ruhoniy Hanan, Kayafa, Yuhanno, Iskandar va oliy ruhoniy avlodidan bo`lgan boshqalarning hammasi shu yerda edilar.a(;Ertasi kuni yahudiylarning boshliqlari, oqsoqollari va ulamolari Quddusda to`plandilar.j'MSo`zni eshitganlarning ko`plari esa imon keltirdilar; bu odamlarning soni besh mingga yaqin edi.s&_Butrus bilan Yuhannoni ushladilar va endi vaqt kech bo`ldi, deb ertagacha ularni qamoqxonada qoldirdilar.%'Ular Isoni ibrat qilib ko`rsatib, o`liklarning tirilishi haqida xalqqa ta`lim berayotganlari uchun, din peshvolari juda achchiqlangan edilar. $ ;Butrus bilan Yuhanno xalqqa gapirib turganda, ruhoniylar, ma`bad mirshabboshisi hamda sadduqiy mazhabidan bo`lganlar ularning ustiga bostirib keldilar.&#EShunday qilib, Xudo har biringizni yovuz ishlaringizdan qaytarib, barakali qilay, deb O`zining O`g`loni Isoni tiriltirdi va birinchi galda sizlarga yubordi.Q"Sizlar esa payg`ambarlar vorislari, Xudo ota-bobolaringiz bilan qilgan ahdning vorislarisizlar. Xudo: Yer yuzidagi barcha xalqlar sening naslingdan baraka topadilar, deb Ibrohim bilan ahd tuzgan edi.! Shuningdek, Shomuil payg`ambardan boshlab, undan keyin gapirgan butun payg`ambarlar ham bu kunlarga qarata bashorat qilganlar.\ 1O`sha Payg`ambarga quloq solmagan har bir jon o`z xalqi orasidan qirib tashlangay.^5Muso payg`ambar ota-bobolarimizga gapirib degan: Rabbingiz bo`lgan Xudovand sizlarga birodarlaringiz orasidan men kabi bir Payg`ambar zohir qilgay, butun ishlarda sizlarga nimaiki gapirsa, Unga quloq solingizlar.'Garchi, Xudo qadimdan beri muqaddas payg`ambarlar og`zi bilan bilbirgan borliqni tuzatish vaqti bo`lmagunga qadar,U osmonda qolishi kerakdir.r]toki Xudo sizlarga farog`at kunlarini baxsh etsin va azaldan tayinlagan Iso Masihni oldingizga yuborsin.hIShunday qilib, gunohlaringizning o`chirilishi uchun tavba qilinglar va Xudoga iltijo etinglar,Xudo-ku barcha payg`ambarlar og`zi ila Masihning azob chekishini oldindan xabar qilgan edi va O`z so`zini ana shu yo`sinda bajo keltirdi.dAEndi birodarlar, boshliqlaringiz kabi sizlar ham bu ishni bilmasdan qilganingizni bilaman.[/Bu sizlar ko`rgan va bilgan odam esa Isoning ismi haqi, Uning ismiga ishonish sababli oldingizda soppa-sog` turibdi. Hammangizning ko`z o`ngingizda bu odamga shifo bergan narsa Iso nomidan qilingan e`tiqoddir.^5Ha, Hayot Sohibini o`ldirdingizlar. Biroq Xudo Uni tiriltirdi va biz bunga guvohmiz.hIQotil odamning sizlarga baxsh etilishini so`rab, muqaddas va solih Bo`lganni rad qildingizlar.  Mana, ota-bobolarimizning Xudosi, Ibrohim, Ishoq va Yoqubning Xudosi O`zining O`g`loni Isoni yuksaltirib, shon-sharafga sazovor qilgan. Sizlar esa Uning xoinlari bo`ldingizlar. Pilat Uni qo`yib yuborishga qaror qilganda, Pilatning oldida Uni rad qildingizlar.lQ Butrus buni ko`rib, xalqqa xitoban: Ey Isroil erlari! dedi. Nima uchun bunga hayron bo`lyapsizlar? Go`yo bizlar o`z qudratimiz yoki taqvodorligimiz bilan o`sha kishini oyoqqa turg`izganimizdek, bizlarga nega qarab turibsizlar?%C Sog`aygan shol Butrus bilan Yuhannoning oldidan ketmay turgani uchun, butun xalq hayron bo`lib, ularning huzuriga yugurib keldi. U yer Sulaymon ravoqi edi.9k Ma`badning Go`zal degan darvozasida sadaqa so`rab o`riradigan odam buning o`zi ekanini ular payqagach, u bilan yuz bergan mo``jiza qarshisida g`oyat ajablanib hayron qoldilar.Q Butun xalq esa u odamning Xudoni qanday olqishlab borayotganini ko`rdi.|qU dik etib oyoqqa turdi-da, yura boshladi. Xudoga hamd aytib, irg`ib-sakrab yurganicha, ular bilan ma`badga kirdi.uco`ng qo`lidan tutib, uni oyoqqa turg`izdi. Birdaniga uning tizzalari bilan to`piqlari mustahkamlanib qoldi.7Butrus unga: Menda kumush va oltin yo`q, ammo o`zimda borini senga beraman: nosiralik Iso Masih nomidan senga aytaman, o`rningdan turib yur! dedi-yu,W'U odam ulardan biron narsa olishni umid qilib, ularga diqqat bilan qarar edi.Q Butrus bilan Yuhanno esa ko`zlarini unga tikib: Bizlarga qara! dedilar.b =U ma`badga kirib kelayotgan Butrus bilan Yuhannoni ko`riboq, ulardan ham sadaqa so`radi.@ yU yerda onadan tug`ma shol bo`lgan birov ham bor edi. Bu odamni ma`badga kirayotganlardan sadaqa tilash uchun har kun ma`badning Go`zal degan darvozasi yoniga keltirib qo`yar edilar.b  ?Bir kuni Butrus bilan Yuhanno ibodat mahali soat uchda birga ma`badga chiqayotgan edilar.- S/Xudoning hamdu sanosi ularning tilidan tushmas, butun xalqning ko`nglini xushlardilar. Xudo esa kun sayin najot topganlarni imonlilar jamoatiga qo`shib qo`yar edi..Har kuni yakdillik bilan ma`badda yig`ilib turishar, uylarida esa non sindirib, shodlik va soddadillik bilan ovqatlanishardi.dA-Mol-mulklarini sotib hammaga, har kimning ehtiyojiga karab taqsimlab, yordamlashar edilar.N,Butun imon topganlar hamjihat bo`lib, hamma narsalari mushtarak edi.s_+Har bir jonda xavotir bor edi. Havoriylar esa Quddusda ko`p ajoyib va mo``jizakor ishlar qilmoqda edilar.|q*Ular havoriylarning ta`limotiga, hamdo`stlikka, non sindirishga va toat-ibodatlarga astoydil berilib borar edilar.-)Shunday qilib, uning so`zini chin ko`ngildan qabul qilganlar suvga cho`mib imon keltirdilar. O`sha kuni uch mingga yaqin jon jamoatga qo`shildi.}s(Butrus boshqa ko`p so`zlar bilan tinglovchilarni ogoholantirib: Bu buzuq nasldan xalos bo`linglar! deb o`tinar edi.#?'Chunki bizning Rabbimiz Xudovand bu va`dani sizlar bilan farzandlaringiz va shuningdek, hamon uzoqlardan chorlamoqchi bo`lgan hamma odamzod uchun bergan.@y&Butrus ularga dedi: Tavba qilinglar va gunohlaringiz kechirilishi uchun har biringiz Iso Masih nomidan suvga cho`mib imon keltiringlar. Shunday qilib Muqaddas Ruh in`Omini olasizlar.%Bu so`zlarni eshitganlar yuraklariga o`q qadalganday bo`lishdi, Butrus va boshqa havoriylarga: Birodarlar, biz nima qilaylik? deyishdi.~$Shunday qilib, butun Isroil ahli uzil-kesil bilsinki, sizlar xochga mixlangan bu Isoni Xudo Rab va Masih qilib tayinladi.c}?#Yovlaringni oyoqlaring ostiga yiqitmagunimcha, Sen Mening o`ng tomonimda o`ltirib turgin.d|A"Dovud o`zi osmonga chiqmagan bo`lsa-da, shuni aytib ketgan: Xudovand mening Rabbimga dedi:<{q!U Xudoning qudrati bilan yuksaltirilgandan keyin, Ota Xudoning va`dasi bo`yicha olgan Muqaddas Ruhni bizga yog`inday yubordi. Hozir sizlar bu voqeani ko`rib, eshitib turibsizlar.Tz! Ana bu Isoni Xudo tiriltirib qo`ydi, biz hammasiz esa buning guvohlarimiz. y9U Masihning tirilishini oldindan ko`rib, Uning joni o`liklar diyoriga tashlanmasligi, jasadi esa chirishni ko`rmasligi to`g`risida karomat qilgan edi.CxU payshambar bo`lgani uchun bilar ediki, Xudo unga qasam ichib bergan va`dasi bo`yicha o`z urug`idan bo`lganlardan birini (Masih qilib, o`limidan keyin tiriltirib) taxtiga o`tirshizadi.)wKErlar, birodarlar! Sizlarga ulug` otamiz Dovud haqida ro`y-rost gapirishimga ijozat berilsin: u ham o`ldi, ham ko`mildi va uning qabri bugungacha bizda bordir.bv=Hayot yo`llarini menga bildirib kelding, O`z huzuringda meni baxt-quvonchga to`ydirasan.luQSen jonimni o`liklar diyoriga tashlab ketmaysan, Azizingning chirishni ko`rishiga yo`l qo`ymaysan.rt]Shul bois yuragim quvonur, Tilimdan shod-xurramlik to`kilur, Bundan so`ng tanim umidvoru bexatar bo`lur. sDovud Zoburda U haqda deganiday: Xudovandni doimo oldimda ko`rdim. U o`ng tomonimda bo`lgani uchun, Men hech qachon ikkilanmadim.nrULekin Xudo o`lim zanjirlarini uzib, Uni tiriltirdi, chunki o`lim Uni ushlab turishi mumkin emas edi..qUXudoning azaliy murod-maqsadi va cheksiz bilimiga ko`ra qo`lingizga topshirilgan o`sha Odamni sizlar tutib, qonunsizlar qo`li bilan xochga mixlatib o`ldirdingizlar.QpEy Isroil erlari, bu so`zlarni tinglanglar! Nosiralik Iso qilgan qudratli va ajoyib mo``jizalari asosida Xudo tomonidan tasdiqlangan kishidir. Uning orangizda qilgan ishlarini o`zlaringiz bilasizlar.NoO`shanda Xudovand ismini aytib chaqirgan Har bir kishi najot topadi.sn_Xudovandning ulug` va nurafshon kuni kelishidan avval, quyosh qorong`ilikka, oy esa qonga aylanib ketadi.}msYuksaklikda, osmonda g`aroyibot, Tubanlikda, yer yuzida esa ajoyibot, qon, olov va pag`a-pag`a tutun barpo qilaman.rl]O`sha kunlarda Men qulu cho`rilarim ustiga O`z Ruhimni yog`inday yuboraman, Ular esa bashorat beradilar.gkGMana, oxirgi kunlarda voqe bo`ladi, deydi Xudovand Men butun jonzod uzra O`z Ruhimni yog`diraman. Sizning o`g`il-qizlaringiz bashorat qiladilar, Yigitlaringiz vahiy ko`radilar, Mo`ysafidlaringiz karomatli tush ko`radilar.jjMBu voqea bilan Yo`el payg`ambarning azaldan karomat qilib aytganlari bajo kelmoqda.U aytgan edi:Xi)Bu odamlar siz o`ylagandek mast emaslar, chunki hozir ertalab soat to`qqiz-ku!OhUnda Butrus o`n bir havoriy bilan birga oyoqqa qalqidida, ovozini balandlatib haloyiqqqa hitob qildi: Ey barcha yahudiylar va Quddusda yashovchilar, so`zlarimga quloq solib, shuni bilib qo`yinglar:]g3 Boshqalari esa masxara qilib: Ular musallas ichib mast bo`lishibdi, deb aytishardi.Tf! Hamma dovdirab qolib, bir-biriga: Bu qanday gap? deb taajjub izhor etardi.e kritliklar bilan arablar ham bizning tillarimizda Xudoning ulug` ishlari haqida gapirayotganlarini eshityapmiz, der edilar.d1 Frigiya, Pamfiliya, Misr va Liviyaning Kirineya atrofidagi yerlarda yashovchilar, Rimdan kelganlar, yahudiylar bilan yahudiy diniga kirganlar ham,~cu Parfiyaliklar, midiyaliklar, elamliklar; Mesopotamiya, Yahudiya, Kappadokiya, Pont va Asiya yurtlarida yashovchilar,@b{Qanday qilib har birimiz o`z ona tilimizni eshityapmiz?naUHamma hayratu taajjubga tushib, o`zaro: Bu gapirayotganlarning hammasi jalilalik emasmi? deyishardi.`Bu tovushni eshitganlarida, el-ulus bir joyga yalpi to`planib keldi. Har biri o`z shevasida gapirishayotganini eshitib, esankirab qoldi.b_=O`sha zamonda Quddusda falak ostidagi hamma ellardan kelgan dindor yahudiylar turar edi.m^SHammalari Mudaddas Ruhga to`lib, Uning berayotgan bashorati bilan yangi tillarda gapira boshlashdi.~]uOlovga o`xshash alangalanib turgan tillar ularga ko`rindi. Bular bo`linib, ularning har biri ustiga bittadan qo`ndi.q\[To`satdan osmondan kuchli shamol esayotgandek bir shovqin keldi-yu, ular turgan uyni tamoman to`ldirdi.j[ OHosil bayrami bo`lganda, shogirdlarning hammasi yakdillik bilan bir joyda yig`ilib turgan edilar.wZ iShundan so`ng ular uchun qur`a tashladilar. Qur`a Mattiyaning chekiga tushdi va u o`n bir havoriyga qo`shildi.DY Ey butun insonlarning qalbini biladigan Rabbimiz! Yahudoning o`z joyiga borib, tark etgan havoriylik xizmatini bo`yniga olishi uchun bu ikki kishidan qay birini tanlading, uni ko`rsatgin!#X CKeyin ibolat qilib dedilar:xW kShunga ko`ra ikki kishini: Yustus laqabli va Barsabo deb ham ataluvchi Yusuf hamda Mattiyani olg`a chiqazdilar.vV gRabbimiz Iso oramizda yashagan butun zamonda, ya`ni Yahyo payg`ambarning odamlarni daryoda tavba qildirish davrilan boshlab, to Iso oramizdan yuksaklikka olingan kunga qadar bizlar bilan birga yurgan odamlardan biri bo`lishi lozim, dedi.U %Shunday qilib, endi safimizga qo`shiladigan kishi, xuddi bizlarga o`xshab Rabbimiz Isoning tirilganiga shohid bo`lgan birov bo`lmog`i kerak.T !Zabur kitobida yozilganiday: Uning maskani huvillab qolsin, Unda istiqomat qiluvchi qolmasin. Va shuningdek: Uning o`rnini boshqasi olsin.xS kBu hodisa butun Quddus ahliga ma`lum bo`ldi va u yer mahalliy tilda Haqaldama, ya`ni Qon Yeri deb atalib qoldi.R %U harom yo`l bilan qo`lga kiritgan puliga bir yerni sotib olib, gup etib qulab tushdi-yu qorni yorildi, butun ichak-chovoqlari chiqib ketdi.XQ +Bu kishi safimizga qo`shilib, o`sha xizmatidan qismatiga yarashasini olgan edi.#P AErlar, birodarlar! dedi. Isoni tutib berganlarning sarvari bo`lmish Yahudo haqida Muqaddas Ruhning Dovud payg`ambarga bergan oyati bajo kelishi kerak edi.sO aO`sha kunlarda yuz yigirmaga yaqin imonli birodarlar yig`ini oldida Butrus oyoqqa turdi-da, so`zga chiqib:%N EUlarning hammasi, shu jumladan Isoning onasi Maryam, boshqa xotin-qizlar hamda Isoning ukalari yakdillik va sidqidillik bilan toat-ibodatga berilgan edilar.cM A Ular shaharga kirib, qo`ngan xonadonlarining boloxonasiga chiqdilar. Butrus, Yoqub, Yuhanno va Idris, Filip va To`ma, Bartolmey va Matto, Alfey o`g`li Yoqub, vatanparvar Simun va Yoqub o`g`li Yahudo o`sha yerda edilar.wL i Shundan so`ng havoriylar Zaytun tog`idan Quddusga qaytib keldilar. Bu tog` Quddusdan bir chaqirimlik yaqindir.FK  Ey jalilaliklar! Nega sizlar osmonga qarab turibsizlar? Sizlarning orangizdan osmonga olingan bu Iso, ko`kka ko`tarilganini qanday ko`rgan bo`lsangiz, xuddi shunday qaytib keladi, deyishdi.}J u Iso ko`rarilayotib, havoriylar osmanga tikilib turgan paytda, oq kiyim kiygan ikki zot ularning yonida paydo bo`ldi:oI Y Bularni aytgach, Iso ularning ko`z oldida osmonga ko`tarildi. Uni bulut qoplab, ko`zdan g`oyib bo`ldi.MH Lekin Muqaaddas Ruh ustingizga tushib kelganda, sizlar quvvat olasizlar, Quddusda, Yahudiya bilan Samarizning hamma joyida va hatto dunyoning eng olis yerlarida ham Mening shohidlarim bo`lasizlar.qG ]Iso ularga dedi: Otam O`z erki bilan belgilab qo`ygan vaqtu fursatlarni bilish sizlarning ishingiz emas.F Havoriylar shunday yig`ilgan paytda, Isodan so`radilar: Yo Rabbiy, Sening Isroilda Shohlikni tiklashing shu vaqtga to`g`ri kelmaydimi?E yYahyo payg`ambar odamlarni suvga cho`mdirib, tavba qildirgan, sizlar esa ko`p o`tmay Muqaddas Ruhga cho`mdirilasizlar.:D oUlarni to`plab, buyurib dedi: Quddus shahridan ketib qolmanglar, balki Otamning bergan va`dasi omalga oshguncha u yerda kutib turinglar. Sizlar bu va`dani Mendan eshitgansizlar.GC  Iso azob chekib o`lganidan keyin, qirq kun mabaynida havoriylariga zohir bo`lib, Xudoning Shohligi haqida ularga so`zlar va ko`p ishonarli isbotlar bilan O`zini barhayot qilib ko`rsatar edi.-B Uto O`zining tanlagan hav���ylariga Muqaddas Ruh amri ila buyruqlar berib, osma ko`tarilgan kunigacha ro`y bergan hamma voqealarni ilk kitobimda qalamga oldim.A }Ey Teofil, Isoning bajarishga va o`rgatishga kirishgan hamma narsalarini, chunonchi, Uning dastlabki kunlaridan boshlab,@-Iso bajargan boshqa bir talay ishlar ham bor. Bular birma-bir yozib chiqilganida edi, yozilgan kitoblar olamga sig`mas edi, deb o`ylayman. Omin.?wAna shu shogird bu ishlarning hammasiga guvoh bo`lib, ularni yozib olgan. Uning guvohligi haqiqat ekanligini bilamiz.e>CShunday qilib, birodarlar orasida bu shogird o`lmaydi, degan gap-so`z tarqalib ketdi. Holbuki, Iso uni o`lmaydi demagandi. U faqat: Agar Men kelgunimgacha uning sog` qolishini istasam, bundan senga nima, deb aytgan edi.=yIso unga: Agar Men kelgunimgacha uning sog` qolishini istasam, bundan senga nima? Sen Mening orqamdan yuraver, - dedi.U<#Butrus uni ko`rib, Isodan: Rabbim, uning taqdiri nima bo`ladi? deb so`radi.I; Butrus burilib, Isoning sevikli shogirdi orqalaridan ergashib kelayotganini ko`rdi. Bu kechki ziyofatda Isoning bag`riga bosh qo`yib: Rabbim, Seni kim tutib beradi? deb so`ragan shogirdi edi.:Iso bu so`zlarni Butrusning qay yo`l bilan o`lib, Xudoni ulug`lashiga ishora qilib aytgan edi. So`ngra unga: Mening orqamdan yur! dedi.h9ISenga rostini aytayin: yosh bo`lganingda kamaringni o`zing bog`lar, xohlagan joyingga borar eding. Lekin qariganingda esa qo`llaringni uzatasan va boshqa birov kamaringni bog`laydi-yu, seni xohlamagan joyingga olib boradi.18[So`ng uchinchi marta Butrusdan so`radi: Yunus o`g`li Simun, sen Meni yaxshi ko`rasanmi? O`zidan uch marta Meni yaxshi ko`rasanmi, deb so`raganiga Butrus xafa bo`ldi. Rabbim! Sen hammasini bilasan, men Seni yaxshi ko`rishimni ham bilasan, - dedi Butrus. Iso unga shunday dedi: Qo`ylarimni o`tlat!I7 Ikkinchi marta Iso Butrusdan yana so`radi: Yunus o`g`li Simun, sen Meni sevasanmi? Ha, Rabbim! Seni yaxshi ko`rishimni O`zing bilasan-ku, - dedi Butrus Unga. Qo`ylarimni boq, - dedi unga Iso.u6cNonushta qilib bo`lishgach, Iso Simun Butrusdan so`radi: Yunus o`g`li Simun, sen Meni ulardan ko`proq sevasanmi? Ha Rabbim! Men Seni yaxshi ko`rishimni O`zing yaxshi bilasan-ku, - dedi Unga Butrus. Qo`zilarimni o`tlat, - dedi unga Iso.W5'Shu yo`sin Iso tirilganimdan keyin uchinchi marta shogirdlariga zohir bo`ldi.[4/ Iso yaqinroq kelib, nonni oldi va ularga berdi. Baliqni ham shunday bo`lib berdi.'3G Iso shogirdlariga: Kelib ovqatlaninglar, - dedi. Ulardan hech biri: Sen kimsan? deb so`rashga botinolmadi, chunki ular Bu bizning Rabbimiz, deb bilar edilar. 29 Simun Butrus borib, to`rni qirg`oqqa tortib chiqardi. To`rda bir yuz ellik uchta katta baliq bor edi. Baliqlar ko`pligiga qaramasdan, to`r yirtilmadi.Q1 Iso ularga: Sizlar hozir tutgan baliqlaringizni olib kelinglar, - dedi.g0G Qirg`oqqa chiqqanlarida, yonib turgan ko`mirni va qovurilayotgan baliq bilan nonni ko`rdilar./ Boshqa shogirdlar esa baliq to`la to`rni sudragancha, qayiqda keldilar. Ular quruqlikdan yaqin taqriban yuz gaz narida edilar.+.OShu payt Isoning sevikli shogirdi Butrusga: Ana, Rabbimiz! dedi. Simun Butrus bu Rabbimiz, deb eshitiboq, yechib tashlagan jomasini kiydi-yu, o`zini ko`lga otdi.-5To`ringizni qayiqning o`ng tomoniga tashlanglar, shunda tutasizlar, - dedi Iso. Ular esa to`rni tashladilar va baliq ko`pligidan tortib ololmadilar.V,%Bolalar, sizlarda biron ovqat bormi? so`radi Iso ulardan. Yo`q, - dedi ular.e+CKun yorishgach, Iso qirg`oqda turar edi. Shogirdlari esa Uning Iso ekanligini payqamadilar.F*Simun Butrus boshqalarga: Men baliq ovlagani ketyapman, - dedi. Bizlar ham sen bilan boramiz, - deyishdi ular va qayiqqa tushib, jo`nab ketishdi. Lekin o`sha kecha hech narsa tutisholmadi.)'Simun Butrus, Egiz laqabli To`ma, Jalilaning Kana shahridan bo`lgan Natan`il, Zabadiyning o`g`illari va boshqa ikki shogird bir joyda edilar. ~~!}}|_{{izzz yy3xx'ww`vvwvudttt*ss-rr5qpp>onnCmm@lLk\jiiiPhh%ggXf|feedd4cc baaf```:__0^^J]]`\[[HZZ=YYkXXUWWW'VUUOTST SSRQQbPPkOOENNMML.KKZJJ$IICHHhGG2FF$ErED-CC4BBAi@@q@!?g>==p=<8;;h::69|9&8`7t6655Y44n33=22-11U00`//f/..\. -6,,^++<*I)(((D''&%%^$##""k! .R,#6 {-b =Zjf P n + } T^-w%cn? Butrus ularning jim turishi uchun qo`li bilan imo qilib, Rabbimiz uni qanday zindondan chidarganini gapirib berdi. So`ng: Bularni Yoqub va boshqa birodarlarga bildiringlar! deb, u yerdan chiqdi-da, boshqa joyga ketdi.]m3 Shu orada Butrus taqillatishda davom etdi. Ochganlarida uni ko`rib hayron qolishdi.lw  Aqling joyidami? deyishdi ular qizga. Lekin qiz o`z aytganini tasdiqlayvergach, ular: Uning farishtasidir, deyishdi.okW Butrusning ovozini tanib, sevinganidan darvozani ochmay ichkarika yugurib, uning tashrifini bildirdi.[j/ Butrus darvozani taqillatgach, Roda ismli bir xizmatkor qiz quloq solgani chiqdi.2i] U bo`lib o`tgan voqealarning farqiga yetgan zahoti Mark laqabli Yuhannoning onasi Maryamning uyiga yetib keldi. U yerda bir talay odam to`planib, ibodat qilayotgan edi.&hE Butrus o`ziga kelgach: Endi men chindan ko`rdim, Rabbim farishtasini yuborib, meni Hirod qo`lidan va yahudiy xalqining butun qasd-adovatidan qutqazdi, dedi.pgY Birinchi va ikkinchi qorovulxonalardan o`tib, shaharga chiqadigan temir darvozaga kelishdi. Darvoza o`zidan-o`zi ularga ochildi. Tashqariga chiqib, bir ko`chani bosib o`tishdi. Nogahonda Butrusning yonidagi farishta g`oyib bo`ldi.f Butrus chiqib, uning orqasdan ketdi. Faqat farishta qilayotgan ishning o`ng yoki tush ekanini uqmay, vahiy ko`rayotganini o`ylar edi.>ew Farishta Butrusga: To`ningni kiy, orqamdan yur! dedi.]d3 Nogahon Xudovandning farishtasi Butrusning yonida paydo bo`lib, hujrada nur porladi. Farishta Butrusning biqiniga turtib: Tezroq o`rningdan tur! deb uni uyg`otdi. Shu ondayoq qo`llaridagi zanjirlar tushib ketdi.Pc Hirod uni chiqarmoqchi bo`lgan kundan avvalgi kechasi Butrus ikki askar o`rtasida, ikkita zanjir bilan kishanlangan holda uxlayotgan edi. Eshikning yonidagi qorovullar esa zindonni qo`riqlashar edi.pbY Butrus shunday zindonda tutilarkan, imonlilar jamoati uning uchun ixlos bilan Xudoga ibodat qilar edi.2a] Hirod Butrusni zindonga qamab, Fisih bayramidan keyin xalq oldiga chiqarish niyati bor edi. Uni qo`riqlash uchun har biri to`rt askardan iborat to`rt dastaga topshirdi.*`M Bu yahudiylarga yoqqanini ko`rib, uning ortidan Butrusni ham qo`lga oldi. Ana shu voqealar yahudiylar xamirturushsiz non yopadigan Fisih bayramida sodir bo`ldi.@_{ Yuhannoning akasi Yoqubni qilich bilan chopib o`ldirdi.g^ I O`sha kunlarda podshoh Hirod imonlilar jamoatidan ba`zilariga ozor berish uchun qo`l ko`tardi.u]c Bu ahdni amalga oshirib, yig`ilgan nafaqalarni Barnabo va Shoul orqali jamoatning oqsoqollariga yuborishdi.\{ Shunda shogirdlarning har biri qo`lidan kelganicha, Yahudiyada yashovchi imondoshlariga yordam yuborishga ahd qilishdi.1[[ Ulardan Agav degani Muqaddas Ruhdan ruhlanib qad rostladi-da, butun dunyoda og`ir qahatchilik bo`lishini karomat qildi. (Bu voqea Qaysar Klavdiy davrida sodir bo`ldi.)IZ  O`sha kunlarda Antioxiyaga Quddusdan ba`zi payg`ambarlar keldi.1Y[ Bir yil mobaynida ular imonlilar jamoati bilan to`planib, talay odamga ta`lim berishdi. Birinchi marta Antioxiya shahrida Iso shogirdlari Masihchi degan nomni oldilar.YX+ Keyin Barnabo Shoulni axtarib, Tarsga bordi va uni topib, Antioxiyaga keltirdi.|Wq U Muqaddas Ruh va imonga to`lgan, hushfe`l odam bo`lgani uchun, xalqning talay qismi Isoni Rabbim deb qabul qildi.V# Barnabo u yerga kelganida, Xudo inoyatining samarasini ko`rib quvondi. Rabbimiz Isoga chin ko`ngildan berilinglar, deb hammaga dalda berdi.Uw Bu haqda Quddusdagi imonlilar jamoatining qulog`iga xabar yetib kelgach, Barnaboga Antioxiyaga borishni topshirdilar.nTU Rabbimizning kuchi ular orqali amal qilayotgani uchun ham ko`pchilik Isoni Rabbim deb imon keltirdi.S# Antioxiya shahriga kelgan ba`zi bir kiprlik va kirineyalik kishilar esa Rabbimiz Isoning Xushxabarini u yerdagi yunonlarga ham yetkazdilar.[R/ Stefanning o`ldirilishi bilan boshlangan quvg`in oqibatida tarqalib ketgan imonlilar shu orada Xudoning kalOmini yahudiylardan boshqa hech kimga bildirmay, Finikiya, Kipr va Antioxiyagacha yetib borgan edilar.Q Bu so`zlarni eshitib, ular tinchlandi. Xudo g`ayriyahudiylarni ham tavba qildirib, abadiy hayot nasib qilar ekan, deb Xudoni olqishlashdi'PG Agar Xudo bizga bergan hadyani Rabbimiz Iso Masihga xuddi bizday inongan mana bularga ham bergan bo`lsa, unda men kim bo`ldimki, Xudoga qarshilik qila olsam?*OM Shunda men Rabbimiz Isoning: Yahyo payg`ambar odamlarni suvga cho`mdirib tavba qildirgan, sizlar esa Muqaddas Ruhga cho`mdirilasizlar, degan so`zini esga oldim.yNk Men gapira boshlaganimdayoq, dastavval bizning ustimizga tushgan Muqaddas Ruh ularning ustiga ham tushib keldi.dMA U senga aytadigan so`zlaridan o`zing bilan butun xonadoning najot topasizlar, deb aytibdi.L5 U esa uyida paydo bo`lgan farishtani qanday ko`rganini bizlarga aytib berdi. Farishta unga: Yaffaga odamlar yubor, Butrus laqabli Simunni chaqirtir.8Ki Muqaddas Ruh esa hech shubhalanmay ular bilan birga borishimni aytdi. Shunday qilib, bu olti birodar ham menga hamroh bo`lishdi, ular bilan birga o`sha odamning uyiga kirdik.oJW Mana, o`sha zahoti Kesariyadan menga yuborilgan uch odam men turgan uyning ro`parasida to`xtab qoldi.RI Bu manzara uch marta takrorlandi. Keyin hammasi yana osmonga ko`tarildi.`H9 Ovoz ikkinchi marta osmondan eshitilib: Xudo halol deganini sen harom dema dedi menga.eGC Men esa: Aslo, yo Rabbim Mening og`zimga mutlaqo iflos yoki harom narsa kirgan emas, dedim.KF O`shanda: Butrus, tur va so`yib yegin! degan bir ovozni eshitdim. E Uning ichiga nazar solsam, yer yuzining to`rt oyoqli, vahshiy va sudraluvchi hayvonlarini hamda ko`kda uchuvchi qushlarni ko`rdim.ND Men Yaffa shahrida ibodat qilayotgan ekanman, o`zimni yo`qotib vahiy ko`rdim: mana, katta ro`molga o`zshash bir idish to`rt burchagidan osilgan holda osmondan tushib, to oldimgach kelayotgan ekan.VC% Butrus esa bo`lib o`tgan voqealarni bir boshdan ularga naql qilishga tushdi:eBC Sen sunnat qilinmagan odamlarning oldiga kirib, ular bilan birga yeb-ichibsan-ku! deyishdi.WA' Shu sababdan Butrus Quddus shahriga borganida, sunnatchilar unga ta`na qilib: @  G`ayriyahudiylar ham Xudoning so`zini qabul qilibdi, degan xabar havoriylarning va Yahudiyadagi imonlilarning qulog`iga yetib keldi.? 0ularni Iso Masih nomi bilan cho`mdirishni buyurdi. Shundan keyin ular Butrusdan bir necha kun qolishini iltimos qilishdi. >  /Xuddi bizlar kabi Muqaddas Ruhni qabul qilgan bu odamlarning suvga cho`mib imon keltirishiga kim mone bo`la olar ekan? dedi-yu,=} .Chunki u kishilarning yangi tillarda so`zlashib, Xudoni ulug`layotganlarini eshitib turishardi. Shunda Butrus so`z oldi:<- -Butrus bilan birga kelganlar Isoga ishongan yahudiylar edi. Muqaddas Ruh g`ayriyahudiylarga ham nasib bo`lganini ular ko`rib, hayratda qoldilar.h;I ,Butrus hali gapirib turganda, kalomni eshitayotganlarning barchasi ustiga Muqaddas Ruh tushdi.: +Isoga inongan har bir kishining gunohlari Uning nomi bilan kechiriladi, deb qadimiy payg`ambarlarning hammasi ham shahodat berganlar.9 *Xudo Isoni tirigu o`liklarni hukm qiluvchi etib tayinlagan. Bu haqda guvohlik berib, xalqqa va`z aytishimizni Xudoning O`zi buyurgan. 8 )Iso tirilganidan keyin butun xalqqa emas, balki Xudo oldindan tanlagan, U bilan yeb-ichgan shohidlarga bizlargagina zohir bo`ldi.J7  (Ammo Xudo uchinchi kuni Uni tiriltirib, ko`zlarga namoyon qildi.6' 'Mana biz yahudiylarning mamlakatida va Quddus shahrida Isoning qilgan barcha ishlariga guvohmiz. Uning O`zini esa yog`ochga osib o`ldirdilar.k5O &Nosira shahridan chiqqan Isoni Xudo yubordi. Xudoning O`zi Iso bilan birga bo`lgani uchun, U Muqaddas Ruh va qudratga to`lgan holda ezgulik qilar, iblisning zolim hukmi ostida qiynalib yurganlarning hammasini sog`aytirar edi./4W %Yahyo payg`ambar va`z qilib, xalqni suvda tavba qildirib yurganidan keyin, Jaliladan boshlab butun Yahudiya yurti bo`ylab sodir bo`lgan voqealarni sizlar bilasizlar. 3 $Xudo O`z kalOmini Isroil o`g`illariga yuborib, Iso Masih nomidan tinchlik mujdasini e`lon qildi. Iso Masih esa hammaning Rabbidir.2 #balki Undan qo`rqqan va to`g`rilik ila ish tutgan hammani millatiga qaramay qabul qilishini men endi chinakamiga tushundim.K1 "Butrus so`z boshladi: Haqiqatan, Xudoning yuz-xotir qilmasligini,X0) !Men ham o`sha zahoti sening oldingga odamlarni yubordim va xayriyat, kelganing yaxshi bo`ldi - da. Endi Xudo buyurgan so`zlarining hammasini tinglash uchun biz barchamiz bu yerda Xudoning huzurida hozirmiz.,/Q Endi Yaffaga odam yubor, dengiz bo`yidagi ko`nchi Simunning uyida mehmon bo`lib turgan Butrus laqabli Simunni chaqirtir. Uning senga aytadigan so`zlari bor, dedi.T.! Korniliy! dedi u. Xudo ibodatingni eshitdi va sadaqalaringni maqbul topdi.L- Korniliy so`z boshladi: Bundan to`rt kun avval, sal - kam ayni shu mahalda men uyimda ro`za tutardim. Soat uchda ibodat qilayotganimda, birdaniga porloq kiyimli bir odam ro`paramda paydo bo`ldi.x,i Shuning uchun men chaqirilganimda, so`z qaytarmay keldim. Endi aytinglar-chi, nima uchun meni chaqirdingizlar?[+/ Ularga aytdi: Boshqa qabila kishisi bilan aloqa qilish, inoqlashish yahudiy bir odam uchun joiz emasligini bilasizlar. Lekin Xudo hech bir odamni iflos yoki harom deb hisoblamaslik lozimligini menga ko`rsatdi.b*= Butrus Korniliy bilan suhbatlashib uyga kirargan, to`planib turgan katta jamoani ko`rdi.P) Biroq Butrus: Tur, men ham bir insonman, dedi-yu uni oyoqqa turg`izdi.\(1 Butrus ichkariga kirganda, Korniliy uni qarshilab, oyoqlariga yiqilib sajda qildi. '  Ikkinchi kuni Kesariyaga kelishdi. Korniliy esa o`z qarindoshlari va yaqin do`stlarini bir joyga to`plab, ularni kutib turardi.B&} Shunda Butrus ularni ichkariga chorlab, mehmon qildi. Ertasi kuni Butrus joyidan qo`zg`alib, kelganlar bilan yo`lga chiqdi. Yaffadagi imonlilardan ba`zi odamlar ham unga hamroh bo`ldi.o%W Ular Butrusga: Korniliy ismli, butun yahudiy xalqi orasida yaxshi nom chiqargan, solih, Xudodan qo`rqadigan bir yuzboshi bor. Muqaddas farishma unga, seni o`z uyiga chaqirtirib, aytganlaringga quloq berishini buyuribdi, deyishdi.$1 Butrus pastga tushib, Korniliy tomonidan yuborilgan odamlarga: Sizlar izlayotgan odam men bo`laman. Nima yumush bilan bu yerga keldingizlar? dedi.#w O`rningdan turgin-da, pastga tush va hech shubha qilmasdan ular bilan birga borgil, chunki ularni Men yubordim, dedi.{"o Butrus esa hanuz vahiyni o`ylab, mulohazaga cho`mib o`tirardi. Muqaddas Ruh unga: Mana, uch kishi seni izlayapti.W!' Ular ovozlarini balandlatib: Butrus laqabli Simun shu yerdami? deb so`rashdi.O  Butrus gangib qolgan edi. Men ko`rgan vahiyning nima ma`nosi bor ekan, deb o`ylab turganida, Korniliy tomonidan yuborilgan odamlar Simunning uyini surishtirib darvoza bo`sag`asida to`xtab qolishdi.P Bu manzara uch marta takrorlandi. So`ng idish yana osmonga ko`tarildi.`9 Yana ovoz ikkinchi marta unga eshitilib: Xudo halol deganini sen harom dema! deb aytdiZ- Butrus: Aslo, yo Rabbim! Men mutlaqo iflos yoki harom narsa yegan emasman, dedi.G Bir ovoz unga xitob qilib: Butrus, tur va so`yib yegin! dedi.zm Ro`molning ichida yerga xos har xil to`rt oyoqli va sudraluvchi hayvonlar hamda ko`kda uchuvchi qushlar bor edi.zm Osmon ochilib, katta ro`molga o`xshash idish to`rt burchagidan osilgan holda pastga tushib kelayotganini ko`rdi.nU U och qolganini his etib, ovqat yegisi keldi. Ovqatni tayyorlar ekanlar, u ruhlanib o`zini yo`qotdi.y Ertasi kuni tush chamasida, bu odamlar yo`l yurib shaharga yaqinlasharkanlar, Butrus ibodat qilish uchun tomga chiqdi.<s Ularga hamma narsani tushuntirib, Yaffaga jo`natdi.# Unga gapirgan farishta ketgandan so`ng, Korniliy xizmatkorlaridan ikkisini va uning xususiy vazifadori bo`lgan dindor bir askarni chaqirdi.+O U uyi dengiz bo`yida bo`lgan Simun ismli ko`nchinikida mehmon bo`lib turibdi. (Uning senga aytadigan so`zlaridan o`zing bilan butun xonadaning najot topasizlar.)^5 Endi Yaffaga odamlar yuborib, Butrus laqabli Simun degan kishini oldingga chaqirtir.   Labbay, Hazrat? dedi Korniliy, unga vahima bilan tikilib. Farishta dedi: Qilgan ibodatu sadaqalaring Xudo huzurida ijobat bo`ldi.3 Bir kuni tushdan so`nggi soat uchlar chamasida Xudoning bir farishtasi uning oldiga kelganini u vahiyda ochiq ko`rdi. Farishta unga dedi: Korniliy!  butun xonadoni bilan Xudodan qo`rqadigan dindor bir odam edi. Xalqqa ko`pdan - ko`p sadaqa berib, doimo Xudoga ibodat qilardi.\ 3 Kesariya shahrida Karniliy ismli bir odam bor edi. U Italyan degan polkda yuzboshi,L +Butrus ancha vaqt Yaffada Simun ismli bir ko`nchining uyida turdi.lQ *Bu hodisa butun Yaffaga ma`lum bo`ldi va ko`p odamlar imon keltirib, Isoni Rabbim deb tan oldilar.  )Butrus qo`lini uzatib, uni turg`izib qo`ydi. So`ng imonlilar bilan beva ayollarni chaqirib, tirik holdagi ayolni ularga topshirdi.I   (Butrus esa hammani tashqariga chiqazgandan keyin, tiz cho`kib ibodat qildi va jasadga qarab: Tavita, o`rningdan tur! dedi. Shunda ayol ko`zlarini ochdi-da, Butrusni ko`rib, rostlanib o`tirdi.h I 'Butrus o`rnidan qo`zg`alib, ular bilan birga ketdi. Uyga yetib kelgach, uni boloxonaga olib kirishdi. Butun bevalar uning yoniga to`planib, dod-faryod qilar, Ohuning tirikligida tikkan ko`ylak va jomalarini ko`rsatishardi.B } &Lo`d shahri Yaffaga yaqin bo`lgani uchun, Butrusning u erla ekanini eshitib qolgan shogirdlar uning huzuriga ikki kishini yuborib: Tezda bizning oldimizga kelgin! deb iltimos qilishdi.S  %Xuddi o`sha kunlarda u kasallanib o`ldi. Uni yuvib, boloxonaga qo`yishdi.6e $Yaffada Isoning shogirdi bo`lgan Tavita ismli bir ayol bor edi. Bu otning tarjimasi ohu demakdir. Bu ayol ixlosmandlik bilan xayrli ishlarga berilib, ko`p sadaqa qilar edi.  #Lo`d shahri va Sharon dalasida yashaganlarning hammasi u kishining holini ko`rdi-da, Isoni Rabbimiz deb tan olib, imon keltirdilar.3 "Butrus unga: Yeney, Iso Masih senga shifo beryapti. O`rningdan tur, ko`rpa-to`shagingni yig`ib qo`y! dedi. Yeney o`sha zahoti o`rnidan turib ketdi.]3 !U yerda sakkiz yildan beri to`shagidan turmagan Yeney ismli bir shol odamni ko`rdi.mS Bu orada Butrus hamma jaylarni aylanib chiqib, Lo`d shahrida turgan imonlilarning oldiga ham bordi.R Shunday qilib, Yahudiya, Jalila va Samariya yurtlari bo`ylab imonlilar jamoati tinchlikka erishdi, Jamoat Xudodan qo`rqib tobara rivoj topar, Muqaddas Ruhdan jasurlanib, son jihatdan ko`payib borardi._7 Imonli birolarlari buni eshitgach, Shoulni Kesariyagacha kuzatib, Tarsga jo`natishdi.{ Yunon tilida so`zlashuvchi yahudiylar bilan ham suhbatlashib bahslashardi. Ular esa Shoulni o`ldirish payiga tushdilar.  Bundan keyin Shoul endi ular bilan birga yuradigan bo`lib, Quddusda Rabbimiz Isoning nomi bilan qo`rqmasdan targ`ibot qilardi.b= O`shanda Barnabo Shoulni havoriylarning huzuriga boshlab keldi va uning yo`lda Isoni qanday ko`rib, Iso unga nima deb so`zlaganini, Damashqda Iso nomi bilan qanday dovyuraklik bilan va`z aytganini ularga aytib berdi.6~e Shoul Quddus shahriga yetib borgach, u yerdagi Iso shogirdlariga qo`shilib, inoqlashishga urindi. Lekin uning Iso shogirdi bo`lganiga hech kim ishonmay, undan qo`rqishardi.M} Kechasi shogirdlar uni savatga solib, devordan tushirib yuborishdi.| Uni o`ldirish uchun kechayu kunduz shahar darvozalari oldida poylab turishar edi. Lekin ularning qasdi Shoulga ayon bo`ldi.l{Q Oradan necha kunlar o`tib, nihoyat yahudiylar so`z biriktirib, Shoulni o`ldirishga qaror qilishdi."z= Shoul esa tobora nufuzini oshirib borardi. Isoning Masihligiga doir ishonarli dalillarni olg`a surib, Damashqda turgan yahudiylarni dovdiratib qo`yardi.9yk Eshitganlar esa hayratda qolib: Quddusda bu ismni aytganlarni qirib tashlagan, kishanlab oliy ruhoniylarga olib borish uchun bu yerga kelgan uning o`zi emasmi? deb aytishardi.exC U darhol Iso Xudoning O`g`li ekani haqida yahudiy ibodatxonalarida targ`ibot qila boshladi.Mw Shoul bir necha kun Damashqdagi Iso shogirdlari bilan birga bo`ldi.%vC O`sha zahoti Shoulning ko`zlaridan parda tushganday bo`lib, ko`ra boshladi. O`rnidan turiboq, suvga cho`mib imon keltirdi. So`ng ovqat yeb, quvvatga kirdi.bu= Hananiya borib o`sha uyga kirdi. Shoulnin boshiga qo`llarini qo`yib: Birodarim Shoul! Kelayotgan yo`lingda senga ko`ringan Rabbimiz Iso, ko`zlaring yana ko`rishi va Muqaddas Ruhga to`lishing uchun meni yubordi, dedi.\t1 Mening ismim uchun u qanchalar azob chekishi kerak ekanini O`zim unga ko`rsataman..sU Rabbimiz Iso unga shunday dedi: Sen boraver, mana bu odam Mening ismimni turli xalqlar, podshohlar va Isroil o`g`illari oldida ulug`lash uchun tanlangan qurolimdir.rw Bu yerda ham Sening ismingni aytganlarning hammasini tutqunga solish uchun oliy ruhoniylardan ijozat olibdi-ku, dedi.q  Hananiya javob berdi: Yo Rabbiy, bu odam Quddusda Sening azizlaringga qancha yomonlik qilgani haqida ko`p odamlardan eshimdim.p  Vahiyda Hananiya ismli bir odam uning yoniga kelganini va ko`zlari ochilishi uchun qo`llarini uning boshiga qo`yganini qo`rdi.&oE Rab unga dedi: O`rningdan tur va To`g`ri degan ko`chaga borib, Yahudoning uyidagi Tars shaharlik Shoul ismli odamni so`ragin. Shu mahalda u ibodat qilyapti.n Damashq shahrida Hananiya degan Isoning shogirdi bor edi. Rabbimiz Iso vahiyda unga ko`rinib: Ey Hananiya! dedi. Labbay, Rabbim! dedi u.Bm Uch kungacha ko`zlari ko`rmay qoldi, na yedi va na ichdi.}ls Shoul yerdan turib ko`zlarini ochganda, hech narsa ko`rinmas edi. Uni qo`lidan tutib, Damashq shahriga keltirdilar.^k5 Shoulning hamrohlari ovozni eshitib, lekin hech kimni ko`rmasdan, qotib qolgandilar.8ji Shoul vahimlanib, titroq bilan: Yo Rabbiy , nima qilishimni buyurasan? dedi. Iso unga: Qani, o`ringdan turib shaharga kir, unda nima qilishing kerakligi senga aytiladi, dedi.wig Shoul: Yo Rabbiy, Sen kimsan? dedi. Men sen quvg`in qilayotgan Isoman. Nishga qarshi tepishing qiyin, dedi U.ch? U yerga yiqilgan zahoti: Shoul, Shoul! Nega Meni quvg`in qilyapsan? degan ovozni eshitdi.kgO Yo`li Damashqqa yaqinlashganda, to`satdan osmondan tushgan nur uning atrofini yarqiratib yubordi.Tf! Damashq shahridagi yahudiy ibodatxonalari uchun maktublar so`radi. Bu ma`limotning izidan borayotgan kimsani topsa, u erkak yoki xotin bo`lishidan qat`i nazar, kishanlab Quddusga keltirmoq niyatida edi.e  Shoul hali ham Iso Masihning shogirdlariga qarshi qatlu qirg`in tahdidlari bilan nafas olib yurar edi. U oliy ruhoniyning huzuriga borib,~du(Filip Ashdo`d shahrida paydo bo`ldi va Kesariyaga kelguncha yo`l yurib, hamma shaharlarda Xushxabarni targ`ib qildi.@cy'Ular suvdan chiqqach, Muqaddas Ruh (amaldorning ustiga tushib keldi va Xudovandning farishtasi) Filipni ko`tarib ketdi. Amaldor boshqa uni ko`rmadiyu, quvonib o`z yo`lida davom etdi.ab;&O`shanda aravani to`xtatishga buyurib, Filip amaldorni suvga cho`mdirib imonga kiritdi.a{%(Filip unga: Agar butun qalbing bilan ishonsang bo`ladi, dedi. Amaldor: Iso Masih Xudoning O`g`li deb ishonaman, dedi.)`3$Yo`lda davom etib ketayotganlarida, suv bor bir joyga keldilar. Amaldor: Mana, suv! Mening cho`mib imon keltirishimga nima to`sqinlik qiladi? dedi.U_##Filip esa o`sha oyatdan boshlab, Iso haqidagi Xushxabarni unga bayon qildi.^/"Amaldor Filipga qarab: Sendan imtimos qilaman, payg`ambar buni kim haqida aytyapti? O`zi haqidami yoki boshqa kishi haqidami, menga aytchi, dedi.{]o!U xo`rlanib haqqoniyatdan mahrum bo`ldi, Yer yuzidagi umriga xotima berildi. Uning nasl - nasabini kim zikr etur?(\I Uning Tavrotdan o`qiyotgan joyi esa bu edi: U qo`y kabi bo`g`izlashga etaklandi. Qo`zi jun qirquvchisi oldida qanday indamay tursa, U ham O`z og`zini ochmadi. [Menga yo`l-yo`riq ko`rsatuvchi bo`lmasa, qanday tushuna olaman? dedi habash. Filipdan o`z yoniga chiqib o`tirishni iltimos qildi.Z/Filip habashning oldiga chopib bordi. Uning Isha`yo payg`ambarning kitobini o`qib turganini eshitib: O`qiyotganingni tushunyapsanmi? deb so`radi.LYMuqaddas Ruh Filipga: Yaqinlashib bu aravaga hamroh bo`lgin! dedi.GXaravasida Isha`yo payg`ambarning kitobini o`qib o`tirgan edi.xWiFilip esa yo`lga ravona bo`ldi. O`sha vaqtda Habashiston malikasi Kandakining vaziri, malikaning butun xazinalari mudiri bo`lgan habashistonlik bir amaldor o`z vataniga qaytib ketayotgan edi. U Xudoga topinish uchun Quddusga borib kelgan,VShu paytda Filipga Xudovandning farishtasi gapirib: O`ringdan tur va janub tomon, Quddusdan G`azaga boradigan sahro yo`liga bor! dedi.2U]Butrus bilan Yuhanno u yerda Xudoning kalOmini va`z qilib, shahodat bergandan keyin, Samariyaning yana ko`p qishloqlariga Xushxabarni etkazib, Quddusga qaytib ketdilar. T Simun bunga javoban: Men uchun sizlar Rabbingizga yolvorib sig`ininglar, tag`in aytganlaringizdan biri boshimga tushmasin! dedi.aS;Chunki sening achchiq zardaga to`lgan va yovuzlik zanjiriga bog`langaningni ko`ryapman.`R9Endi bu yomonligingdan tavba qilib Xudoga yolvor, balki yuragingning niyatidan kechar.dQABu ishda sening na hissang bor va qismating bor, chunki Xudo oldida yuraging to`g`ri emas. PLekin Butrus unga: Kumushing sen bilan birga halok bo`lsin: sen Xudoning hadyasini pul bilan olish mumkin deb xayol qilding, dedi.O}Menga ham bu qudratni beringlar, toki, kimning boshiga qullarimni qo`ysam, Muqaddas Ruhni qabul qiladigan bo`lsin! dedi.mNSHavoriylarning qo`l qo`yishi bilan Muqaddas Ruh berilganini Simun ko`rib, ularga pul keltirdi - da:_M7Havoriylar ularning boshiga qo`l qo`yishi bilanoq ular Muqaddas Ruhni qabul qilishdi. LChunki ularning birortasiga ham Muqaddas Ruh tushmagan edi. Ular Isoni Rabbimiz deb tan olib, suvda imon keltirishgan edi, xolos.yKkButrus bilan Yuhanno u yerga kelgach, samariyalik imonlilar Muqaddas Ruhni qabul qilishi uchun ibodat qilishdi.$JAQuddusda qolgan havoriylar esa, samariyaliklar ham Xudoning kalOmini qabul qilibdi, deb eshitganlarida, Butrus bilan Yuhannoni ularning oldiga yuborishdi.7Ig Simunning o`zi ham ishonib, suvda imon keltirdi. U Filipning qilayotgan ajoyib va qudratli mo``jizalarini ko`rgan sayin hayratga tushib, Filipdan ajralmaydigan bo`lib qoldi.1H[ Lekin Xudoning Shohligi va Iso Masih to`g`risidagi Xushxabarni keltirgan Filipni tinglashib, ko`p erkak va xotin uning so`ziga ishondi va suvga cho`mib imon keltirdi.. G  Simun ancha vaqtdan beri o`zining sehr-jodu ishlari bilan xalqni hayratda qoldirib kelgani uchun, hamma unga quloq berishar edi.YF+ Kattayu kichik hamma unga quloq osib: Bu Xudoning buyuk qudrati! deb aytar edi."E= Samariya shahrida sehrgarlik qilgan, o`zini buyuk bir odam qilib ko`rsatib, shahar aholisini hayratda qoldirib kelayotgan Simun ismli bir kishi bor edi.=DuShunday qilib, u shaharga katta xursandchilik keldi.C)Chunki yomon ruhlarga giriftor bo`lgan ko`p kishilardan ruhlar baland ovoz bilan baqirib chiqar, anchagina sholu cho`loqlar esa shifo topardi.kBOFilipning so`zini tinglashib va qilayotgan mo``jizalarini ko`rishib, butun xalq unga quloq soldi.LAFilip Samariya shahriga kelib, uning ahliga Masihni targ`ib qildi.Q@Shu orada tarqalib ketganlar Injil Xushxabarini targ`ib qilib yurishdi.?Shoul esa imonlilar jomoatini talon-taroj qilar edi. Uyma-uy yurib, erkakmi, xotinmi, hammani sudrab qamoqxonaga berar edi.M>Ba`zi dindor odamlar Stefanni ko`mib, u uchun katta yig`i qildilar.k= QStefanning o`ldirilishini Shoul ma`qullagan edi. O`sha kunning o`zida Quddusdagi imonlilar jamoatiga qarshi keskin quvg`in davri boshlandi. Havoriylardan boshqa hamma Yahudiya va Samariyaning har xil joylariga tarqab ketdilar.x<i2=^#""Y!!~! o7|dU]4u()7 0 & s q a(1C@Shunday qilib, ibodatxonaning jamoaboshisi bo`lgan Krisp butun xonadoni bilan Isoni Rabbim deb imon keltirdi. Buni eshitgan korinfliklardan ko`plari ham ishonib, suvda imon keltirdilar.?%Pavlus u yerdan ketib, Xudoga sig`inuvchi Yustus ismli bir odamning uyiga keldi. Uning uyi esa yahudiylar ibodatxonasiga devor-darmiyon edi.E>Lekin ular qarshi borib, uni haqorat qilgach, Pavlus kiyimidagi changni qoqib: Sizlar to`kkan qon o`z bo`yningizga! Men tozman. Bu kundan e`tiboran men majusiylarning oldiga borman, dedi.)=KSila bilan Timo`tiy Makedoniyadan kelganlaridan keyin, Pavlus o`zini butunlay va`zxonlikka bag`ishlab, Isoning Masihligini yahudiylarga ta`kidlab bayon etardi.~<uPavlus har shanba kuni yahudiylar ibodatxonasida bahslashib, yahudiy bilan yunonlarni ishontirishga harakat qilardi.n;UHamkasb bo`lganlari uchun ularning yonida qolib ishladi. Ularning hunari esa chodir tikuvchilik edi.:Bu shaharda asli pantlik bo`lgan Akil ismli bir yahudiyni topdi. Qaysar Klavdiy butun yahudiylarga Rimdan chiqib ketishlari haqida farmon chiqargani tufayli, Akil bilan xotini Priskilla yaqinda Italiyadan kelishgan edi. Pavlus ularning oldiga bordi.O9 Bu hodisalardan keyin Pavlus Afinani tark etib, Korinf shahriga keldi.8/"Ba`zi odamlar esa unga ergashib imon keltirdilar, shu jumladan Ares-tepa kengashining a`zosi Dionisiy, Damar ismli bir ayol va boshqalar bor edi.@7{!Shunday qilib, Pavlus ularning o`rtasidan chiqib ketdi. 6  O`liklarning tirilishini eshitib, ba`zilar mashara qilib kuldilar. Boshqalar esa: Bu haqda seni bo`lak payt eshitamiz, dedilar.*5MO`zi qo`ygan Zot orqali U dunyoni adolat bilan hukm etadigan bir kun tayin etdi. O`sha Zotni o`lganidan keyin tiriltirib, barcha insonlarga ishonch bag`ishladi.4Xudo o`tgan bu qorong`i davrlarga ko`z yumgan bo`lsa-da, endi hamma yerda, hamma insonlarning tavba qilishlarini buyurmoqda.T3!Endi biz Xudoning urug`idan bo`lganimiz sababli, go`yo Xudoyi Taoloni inson aqli bilan ijod qilingan yoki inson hunari bilan ishlangan oltin, kumush yoki tosh buyumlar bilan tenglashtirmasligimiz kerak.2 Zotan, biz U orqali yashaymiz, harakat qilamiz, bormiz. O`z shoirlaringizdan ba`zilari aytganidek: Biz ham Uning urug`idirmiz.s1_U har birimizga juda yaqin bo`lib, paypaslab-paypaslab bo`lsa-da, Meni qidirib topinglar, deb buyurmoqda./0WXudo barcha odamzodni bir odamdan yaratib, yer yuziga tarqalib yashashiga yo`l qo`ygan. Insoniyatning belgili davrlarini, turli istiqomat joylarini Xudo tayin etgan./ U biron narsaga muhtoj emaski, Unga inson qo`llari bilan xizmat qilib bo`lsa. U O`zi hammaga hayot, nafas, va borliqni bergan.{.oBorliqni yaratgan Parvardigori olam yeru osmon Egasi bo`lib, inson qo`li bilan yaratilgan ma`badlarda yashamaydi.a-;Chunonchi, kezib-kezib, aziz joylaringizni ko`zdan kechirib, noma`lum Xudoga bag`ishlangan deb yozilgan bir qurbongohga ham duch keldim. Xuddi shu sizlar bilmay sig`inayotgan Xudoni men sizlarga ma`lum qilmoqchiman. ,Shunday qilib, Pavlus Ares-tepaning o`rtasida turib, va`z aytdi: Ey afinaliklar! Men sizlarni har jihatdan juda dindor ko`ryapman.+Barcha afinaliklar va bu shaharda yashovchi begonalar hamma vaqtlarini yangiliklarni so`zlash yoki tinglash bilangina o`tkazishardi.j*MQuloqlarimizga g`alati so`zlar eshitilayapti-da, biz ularning nimaligini bilmoqchimiz, deyishdi.){Pavlusni Ares-tepga olib borishdi va unga: Sen targ`ib qilayotgan bu yangi ta`limotning nimaligini bilishimiz mumkinmi?{(oAyniqsa, epikurchi va stoik fayvasuflar u bilan bahslashardilar. Pavlus Iso va tirilish to`g`risidagi Xushxabarni bayon etdi. Biri: Bu mahmadona nima demoqchi ekan? desa, boshqalari: U begona tangrilarning va`zxoni, shekilli, deb aytishardi.@'yShu tariqa, u goh yahudiy ibodatxonasida yahudiylar va Xudodan qo`rqqan boshqa kishilar bilan so`zlashar, goh bozor maydonida uchrashib turganlar bilan har kuni munozara qilar edi...&Pavlus Afinada Sila bilan Timo`tiyni kutib turarkan, bu shaharning butlar bilan to`lganini ko`rib, ko`ngli juda g`ashlandi.;%oPavlusning kuzatuvchilari uni Afina shahrigacha kuzatib qo`ydilar. Pavlusdan: Sila bilan Timo`tiy oldimga tezroq kelishsin, degan topshiriqni olgandan so`ng, ular yo`lga tushdi.w$gShunda imonlilar Pavlusni zudlik bilan dengizga kuzatib qo`ydilar. Sila va Timo`tiy esa o`sha yerda qoldilar.+#O Pavlus Veriya shahrida ham Xudoning kalOmini va`z qilyapti, deb eshitgan Salonikadagi yahudiylar u yerga ham kelib, xaloyiqni gijgijlab, alg`ov-dalg`ov qildilar.|"q Shunday qilib, ulardan ko`plari, shu jumladan muhtaram yunon ayolu erkaklarining ko`pchiligi ham imon keltirishdi.V!% Bu yerdagi yahudiylar Salonika aholisidan ko`ra farosatliroq edilar. Xudo so`zini juda ishtiyoq bilan qabul qilib, bu ta`limot haqiqatmikin, deb kundan - kunga muqaddas yozuvlarni sinchiklab o`qir edilar. / Darhol, o`sha kechasiyoq imonlilar Pavlus bilan Silani Veriya shahriga jo`natishdi. Ular u yerga yetgach, yahudiylarning ibodatxonasiga borishdi.P Niohoyat Yason va boshqalardan kafolat olib, ularni qo`yib yuborishdi.NBu so`zlar olomonni va shahar ma`murlarini juda ham hayajonga soldi.(IMana, Yason ularni uyiga qabul qilibdi. Bularning hammasi: Iso degan boshqa bir podshoh bor, deb Qaysarning buyruqlariga qarshi harakat qilmoqdalar, deyishdi.;oUlarni topolmay, Yason va ba`zi imonlilarni shahar ma`murlari huzuriga sudrab kelishdi -da, qichqirishib: Dunyoni ostin-ustin qilayotgan bu odamlar mana bu yerga ham kelishibdi!!Lekin inonmagan yahudiylar hasadga to`lib, maydondan yaramas odamlarni to`plab, xaloyiq orasiga g`ulu solishdi - da, butun shaharni to`s-to`polanga aylantirib yuborishdi. Yasonning uyiga hujum qilib, Pavlus bilan Silani xalqning oldiga olib chiqishni talab qilishdi.7gYahudiylardan ba`zilari, shuningdek, Xudodan qo`rqqan ko`pgina yunonlar bilan e`zozli ayollardan iborat katta bir to`da qanoat hosil qilib, Pavlus bilan Silaga qo`shildilar. 9Sizlarga men e`lon qilayotgan bu Iso Masihdir, deb aytar, Masihning azob bilan o`lib tirilishi kerakligini ishontirarli isbotlar bilan bayon etar edi.Pavlus o`zining odatiday yahudiylarning oldiga kirib, surunksiga uch shanba kuni ular bilan muqaddas yozuvlar borasida munozara qildi.| sAmfipol va Apolloniya shaharlaridan o`tib, Salonika shahriga kelishdi. U yerda yahudiylarning ibodatxonasi bor edi./(Pavlus bilan Sila esa zindondan chiqiboq, Lidiyaning uyiga borishdi. Birodarlari bilan ko`rishib, ularga nasihat bergandan keyin jo`nab ketishdi.kO'Kelib ulardan kechirim so`radilar. So`ng ularni kuzatib, shahardan ketishlarini iltimos qildilar.7&Vazifadorlar bu so`zlarni ma`murlarga aytib berdilar. Pavlus bilan Silaning Rim fuqarosi bo`lganlarini ma`murlar eshitgach, yuraklari seskanib ketdi.`9%Pavlus ularga shunday javob berdi: Rim fuqarosi bo`lgan bizni sud qilmay xalqning ko`z o`ngida urib, zindonga tashladilar. Endi esa bizni yashirincha qo`yib yubormoqchilarmi? Yo`q, o`zlari kelib bizni chiqazsinlar!)$Zindonbon Pavlusga xabar yetkazib: Ma`murlar sizlarni ozodlikka chiqarish uchun odam yuborishibdi, endi chiqib eson-oman keta qolinglar, dedi.mS#Kunduz bo`lgach, rimlik ma`maurlar: U odamlarni qo`yib yuboringlar, deb vazifadorlarini yo`llashdi."Ularni o`z uyiga keltirib, dasturxonga taklif qildi. Xudoga imon topdim deb, butun xonadoni bilan birga juda xurram bo`layotgan edi. 9!Zindonbon kechaning o`sha soatida Pavlus bilan Silani bir chetga olib, yaralarini yuvdi. Darhol o`zi bilan butun xonadoni suvga cho`mib imon keltirdi.K Keyin unga va butun uy ahliga Xudoning kalOmini so`zlab berishdi.i KUlar: Rabbimiz Iso Masihga ishongin, sen o`zing va butun xonadoning najot topasizlar, deyishdi.d AUlarni tashqariga chiqarib: Janoblar, najot topish uchun nima qilishim kerak? deb so`radi.q [Zindonbon chiroq so`rab, zindonga yugurib kirdi va titrab Pavlus bilan Silaning poyiga o`zini tashladi.n ULekin Pavlus baland ovozda baqirib: Zinhor o`z joningga qasd qilma, biz hammamiz shu yerdamiz! dedi.B }Zindonbon esa uyg`ongan zahoti zindon eshiklarining ochilib qolganini ko`rdi. U qilichini qinidan sug`urib, o`zini o`ldirmoqchi bo`ldi, chunki mahbuslar qochib ketishgan, deb o`ylardi.*MTo`satdan shiddatli zilzila yuz berdi-da, qamoqxonaning poydevorini silkitib tashladi. O`sha zahoti barcha eshiklar ochilib, hammaning kishanlari bo`shab qoldi.|qTun yarimlab qolganda, Pavlus va Sila ibodat qilib, Xudoni kuylashar edi: mahbuslar esa ularni tinglab turishardi.iKU ham olgan amriga ko`ra, ularni zindonning ichki bo`lmasiga qamab, oyoqlarini kundalab qo`ydi.oWUlarni juda ko`p kaltaklashgandan keyin zindonga tashlab, qattiq qo`riqlashni zindonbonga buyurdilar.~uOlomon Pavlus bilan Silaga yopirila boshlagach, ma`murlar ularning ust-boshini yirtib olib, kaltaklashga buyurdilar.kOBiz rimliklarga qabul etish va bajarish mumkin bo`lmagan odatlarni targ`ib qilmoqdalar, deyishdi.Ularni Rim ma`murlarining qoshiga chiqarib: Bu odamlar yahudiy bo`la turib, shahrimizni to`s - to`polon qilib yubormoqdalar!"=Cho`rining xo`jayinlari endi daromad umidi yo`qolganini ko`rib, Pavlus bilan Silani tutganlaricha markaziy maydonga, shahar mahkamasiga sudrab bordilar._7Ancha kun buni takrorladi. Axir, Pavlusning joniga tegib, u cho`riga burildi-da, ichidagi ruhga: Iso Masih nomidan senga buyuraman: cho`ridan chiqib ket! dedi. Ruh esa o`sha zahoti cho`rining tanidan chiqib ketdi.!Pavlusning va hammamizning orqamizdan yurib: Bu odamlar Xudoyi Taoloning qullaridir, bizga najot yo`lini e`lon qilmoqdalar, deb baqirardi..~UBir kuni ibodatgohga ketayotganimizda, ichida folchilik ruhi bo`lgan bir cho`ri bizga duch keldi. U folchilik mahorati bilan xo`jayinlariga ko`p daromad keltirardi.`}9Lidiya o`zining uy ahli bilan birga suvda imon keltirganidan so`ng, bizni mehmon qilmoqchi bo`ldi. Agar sizlar meni Rabbimiz Isoga imon keltirgan deb hisoblasangizlar, uyimga kirib o`tiringlar, deb bizni ko`ndirdi.>|uTinglovchilar orasida Lidiya ismli xudojo`y bir ayol bor edi. U Tiyatira shaharlik alvon to`n sotuvchi edi. Pavlusning aytayotganlarini fahmlashi uchun Rabbimiz uning qalbini ochdiE{ Yahudiylarning dam olish kunida biz shahardan tashqariga chiqib, xuddi o`ylaganimizdek daryo bo`yida ibodat qilayotgan jamoatga duch keldik. Yig`ilgan ayollar bilan suhbatlasha boshladik.z3 U yerdan chiqib, Makedoniyaning o`sha qismidagi birinchi Rim koloniyasi bo`lmish Filippi shahriga keldik va o`sha yerda bir necha kun turib qoldik.by= Troas shahridan jo`nab, to`g`ri Samofrakiya va ertasi kuni Neapol shahriga suzib bordik.Mx Pavlusning ko`rgan bu karomatli tushidan keyin bizlar darhol Makedoniyaga borish harakatini qildik Chunki Rabbimiz bizni u aholiga Xushxabarni yetkazishga chaqiryapti, degan xulosaga kelgan edik."w= O`sha kechasi makedoniyalik bir odam Pavlusning tushiga kirdi. U Pavlusning qarshisida turib: Makedoniyaga kelib, bizga yordam bergin! deb yolvorar edi.OvShunday qilib, Misiya yurtidan o`tib, Troas shahriga tushib keldilar.}usMisiya chegaralariga yaqinlashganda, Bitiniyaga bormoqqa intildilar, lekin Isoning Ruhi yana ularga ijozat bermadi.t3Pavlus bilan yo`ldoshlari Frigiya va Galatiya yurtlaridan o`tishdi, chunki Muqaddas Ruh Asiyada Xudo so`zini targ`ib qilishlariga to`sqinlik qildi._s7Shu yo`sinda jamoatlarning imoni quvvatlanib, soni kundan-kunga oshib borayotgan edi.@ryUlar shaharma-shahar kezib borisharkan, Quddusdagi havoriylar va oqsoqollar tomonidan qaror qilingan qonun-qoidalarni imonlilarga topshirib, bularga rioya qilishlarini tayinlashardi.(qITimo`tiyni o`zi bilan birga olib ketishni istab, Pavlus o`sha atrofdagi yahudiylar sababli uni sunnat qildi. Chunki uning otasi yunon ekanini hamma bilar edi.[p/Bu kishi Listra va Ikoniyada yashagan imonlilar orasida yaxshi nom chiqargan edi.o 7Pavlus Derviya va Listra shaharlariga yetib bordi. U yerda Timo`tiy ismli Iso shogirdi bor edi. Uning onasi imon topgan yahudiy, otasi esa yunon edi.jnM)U Suriya va Kilikiya o`lkalaridan o`tib borgan sari, Masih jamoatlarini imonda mustahkamlar edi.tma(Pavlusning o`zi esa Silani tanladi. Birodarlar uni Xudoning inoyatiga topshirgandan so`ng, u jo`nab ketdi.l-'Natijada oralarida shunday xafalik bo`lib o`tdiki, ular bir - birlaridan ayrilib qoldilar. Barnabo Markni ergashtirib, Kipr oroliga suzib ketdi.k&Lekin Pavlus, Pamfiliyada o`zlarini tark etib, hamkorlikdan bosh tortgan odamni o`zi bilan birga olishni o`rinli deb hisoblamas edi.Mj%Barnabo esa Mark degan Yuhannoni ham o`zi bilan birga olmoqchi edi.?iw$Bir muncha vaqtdan keyin Pavlus Barnaboga: Endi qaytib borib, Rabbimiz kalOmini targ`ib etgan har bir shahardagi birodarlarimizni yo`qlaylik, ularning hol - ahvolini bilaylik, dedi.>hu#Pavlus va Barnabo bo`lsa, Antioxiyada qolishdi. Ular boshqa ko`p kishilar bilan hamjihat bo`lib, ta`lim berishni va Rabbimiz Isoning Xushxabarini targ`ib qilishni davom ettirishdi._g7"( Lekin Sila Antioxiyada qolishni afzal ko`rdi va Yahudo yakka o`zi Quddusga qaytdi.){fo!Bu yerda bir muddat turishganidan keyin, birodarlari ularni eson - omon kuzatib, yuborganlar qoshiga qaytarishdi.e O`zlari ham payg`ambar bo`lgan Yahudo va Sila ma`noli, mo`l so`z bilan birodarlariga dalda berib, jonlariga jon qo`shdilar.-dUUlar esa nasihatni o`qib sevindilar.cwShunday qilib, bu odamlar yo`lga tushib, Antioxiya shahriga kelishdi. U yerdagi jamoatni to`plab, xatni topshirishdi.b'butlarga so`yilgan qurbonlik go`shti, qon, bo`g`ilgan hayvonning go`shti hamda zinodan o`zingizni saqlanglar. ( O`zingiz uchun istamagan narsani o`zgaga qilmanglar.) Bu harom narsalardan o`zlaringizni saqlab yursangiz, yaxshi ish qilgan bo`lasizlar. Salomat bo`linglar!a7Shunday qilib, Muqaddas Ruh va bizga ma`qul ko`ringan quyidagi zarur sanalganlardan boshqa sizlarga hech narsa yuklamaslikka qaror qildik, chunonchi:`Qarorimiz bo`yicha huzuringizga hozircha Yahudo bilan Silani yo`llayapmiz: ular sizlarga bularni og`zaki ham tushuntiradilar.]_3Bu ikkalasi Rabbimiz Iso Masihning ismi uchun o`z jonlarini ham ayamagan zotlardir.$^AShu sababdan o`z oramizdan saylangan ba`zi bir odamlarni azizlarimiz Barnabo va Pavlus bilan birga sizlarning oldingizga yuborish uchun bir fikrga keldik.m]SEshitishimizcha, bizdan chiqqan ba`zi kishilar o`zlarining gaplari bilan sizlarni dovdiratib, sunnat qilish kerak, Musoning Qonuniga rioya qilish kerak, deb ko`ngillaringizni tashvishga solishibdi. Biz esa buni buyurmagan edik.P\Ular orqali shu maktubni yozib yubordilar: Havoriylar, oqsoqollar va barcha birodarlardan, turli xalq vakillaridan iborat bo`lib, Antioxiya, Suriya, va Kilikiyada yashayotgan birodarlarimizga salom!u[cBuning izidan butun jamoat bilan havoriylar va oqsoqollar o`z oralaridan odamlarni saylab, Pavlus va Barnabo bilan Antioxiyaga yuborishni tozim ko`rdilar. Birodarlar orasida obro` ortirgan Barsabo laqabli Yahudoni va Silani sayladilar.Z/Zotan, Musoning Qonuni qadimgi ajdodlar zamonidan beri har bir shaharda va`z qilinmoqda, har shanba kuni ibodatxonalarda qiroat qilinib kelmoqda.eYCFaqat ularga xat yozib, butlarga so`yilgan harom qurbonlik go`shti, zino, bo`g`ilgan hayvonning go`shti va qon yeyishdan o`zlarini saqlasinlar, (o`zlari uchun istamagan narsani o`zgaga qilmasinlar), deb buyruq beraylik.uXcShuning uchun mening fikrimcha, boshqa millatlardan Xudoga imon keltirganlarni qiynab qo`ymasligimiz lozim.DWBularni qadimdan ma`lum etgan Xudovand buyurib bajarmoqda.^V5Toki qolgan odamlar, Ismimni tanigan barcha xalqlar, Men Xudovandni izlab topsinlar.U1Bundan keyin Men qaytib kelib, Dovudning yiqilgan dargohini barpo qilurman. Uning xarobalarini yangidan qurib, Uni boshdan qayta tiklab qo`yurman.\T1Ana, payg`ambarlarning so`zlari ham bunga muvofiq kelyapti, Tavrotda yozilishicha:SSimun, birinchi galda Xudo boshqa millatlardan O`z ismini tanigan bir xalqni olish uchun osmondan tushganini tushuntirdi.fRE Ular so`zlab bo`lgandan keyin, Yoqub gap boshladi: Erlar, birodarlar, menga quloq solinglar!IQ  Shunda butun jamoat jim bo`lib, Barnabo bilan Pavlusga quloq solib turdi. Ular esa Xudoning o`zlari orqali majusiylar orasida bajargan barcha ajoyib va mo``jizakor ishlarini ayta boshladilar.}Ps O`zimiz birgina Rabbimiz Isoning inoyati bilan najot topishga ishonganimiz kabi, ular ham xuddi shunga ishonishadi.O3 U holda, sizlar nima uchun Xudoni sinab, na otalarimiz, na bizlar ko`tarib boralmagan bo`yinturuqni Iso shogirdlarining bo`yniga yuklamoqchisizlar?N Ular bilan bizning oramizni hech qanday farq bilan ajratmasdan, imon keltirishlari orqali ularning ham dillarini tozaladi.M{Qalblarni bilgan Xudo bizga bergan Muqaddas Ruhni ularga ham ehson etib, shu bilan ularni ma`qul topganini tasdiq etdi.iLKAncha munozaradan keyin Butrus o`rindan turib, ularga xitob etdi: Erlar, birodarlar! Sizlarga ma`lumki, majusiylar Injil Xushxabarini mendan eshitib, imon keltisinlar deb, Xudo ancha vaqt avval orangizdan meni tanlagan edi.QKHavoriylar va oqsoqollar bu masalani muhokama qilish uchun yig`ildilar.J)Lekin farziylar mazhabidan Isoga ishongan ba`zi birlari qarshi turib: Ularni sunnat qilish va Musoning Qonuniga rioya ettirish kerak, dedilar.^I5Quddusga yetganlarida, imonlilar jomoati, havoriylar va oqsoqollar tomonidan yaxshi qabul qilindilar. O`zlari bilan Xudoning qilgan butun ishlarini, majusiylarga imon eshigini qanday ochganini ularga bildirdilar.\H1Ular jomoat tomonidan jo`natilgandan so`ng, Finikiya va Samariya o`lkalaridan o`tayotib, o`sha yerdagi birodarlariga majusiylarning Xudoga iltijo qilishganini aytib berib, hammaga katta sevinch bag`ishlardilar.GPavlus va Barnabo ular bilan ancha tortishuv va bahsga kirishdilar. Oxirida Pavlus bilan Barnaboni, shuningdek, oralaridan boshqa ba`zi kishilarni tayin etib, bu masalani havoriylar va oqsoqollar qoshida yechish maqsadida ularni Quddusga yuborishga qaror qilishdi.Xushxabarni Derviya shahrida targ`ib qilib, ko`p shogird orttirishgandan so`ng, Listra, Ikoniya va Antioxiya shaharlariga qaytdilar.=+Lekin shogirdari uning atrofiga to`planganda, Pavlus o`rnidan turib, shaharga qaytib kirdi. Ertasi kuni Barnabo bilan Derviya shahriga jo`nadi.S<Shu orada havoriylar jasorat bilan va`z aytib turganda, Antioxiya va Ikoniya shaharlaridan yahudiylar kelib, xalqni ulardan bosh tortishga undadilar.Ular biron xaqiqatni aytishgani yo`q, hamma so`zlari yolg`on, deb xalqning avzoyini buzib, Pavlusni toshbo`ron qildilar. Uni o'lgan hisoblab, shahardan tashqariga sudrab chiqdilar.Y;+Havoriylar bu so`zlarni aytib bo`lib, olomonni zo`rg`a tinchitishdi va o`zlariga qurbonlik qilmaslikka ko`ndirishdi. ( Hamma uy-uylariga ketgandan so`ng, ular yana shu yerda ta`lim berishni davom ettrishdi.)V:%shu bilan birga O`zini doimo oshkora qilib kelgan. Osmondan yog`ingarchilik va serhosil mavsumlar berib, rizq-ro`zingizni ta`minlab, yuraklaringizni baxt-saodatga to`ldirib, sizlarga ezgulik qilib kelgan.c9?Garchi Xudo o`tgan barcha xalqlarga o`z yo`llari bilan yurishlariga erk bergan bo`lsa-da,!8;Erlar! deb baqirishdi. Nima uchun bu ishlarni qilyapsizlar? Biz ham sizlarga o`xshagan insonmiz! Sizlar bu soxta tangrilarga topinishdan qaytib, er, osmon, dengiz va undagi hamma narsani yaratgan barhayot Xudoga iltijo qilinglar. Mana biz sizlarga etkazayotgan Xushxabarimiz shu.r7]Havoriylar Barnabo va Pavlus buni eshitgach, kiyimlarini yirtgancha, o`zlarini xaloyiqning orasiga otib:26] Shaharning tashqarisidagi Zevs ma`badining kohini esa shahar darvozalariga ho`kizlarni va gulchambarlarni olib kelib, xaloyiq bilan birga qurbonlik keltirmoqchi bo`ldi.L5 Barnaboni Zevs, Pavlusni esa notiq bo`lgani uchun Hermes deyishdi. 4  Xaloyiq Pavlus qilgan ishni ko`rib, Likaoniya tilida baralla: Tangrilar odam qiyofasida oldimizga tushibdi! deb baqira ketishdi. 39 Ovozini baland qilib: Rabbim Iso Masih nomidan senga aytaman: oyog`ingda tikka tur! dedi. O`sha zahoti u kishi o`rnidan irg`ib turdida, yura boshladi.2 U Pavlusning aytayotgan so`zlarini tinglarkan, Pavlus unga ko`z tikib, darddan xalos bo`lish uchun imoni borligini payqadi.o1WListra shahrida bir cho`loq kishi yerda o`tirar edi. U tug`ma mayib bo`lib, umrida aslo yurmagan edi.D0U yerda Injil Xushxabarini targ`ib qilishda davom etishdi.x/iUlar esa buni payqab qolib, Likaoniyaning Listra va Derviya shaharlari va atrofdagi viloyatga qochib ketishdi..}Yahudiylar va majusiylar o`z rahnamolari bilan kelishib, havoriylarga ozor berib, ularni toshbo`ron qilmoqchi bo`lishdi.x-iShunday qilib, shahar aholisi ikkiga bo`lindi: ba`zilari yahudiylar va ba`zilari havoriylar tomoniga o`tdilar.a,;Pavlus bilan Barnabo bo`lsa, ancha vaqt Rabbimiz Iso uchun jasorat bilan faoliyat ko`rsatardilar, Rabbimiz ham ularning qo`llari orqali ajoyib va mo``jizakor ishlar yaratib, O`zining inoyatli kalOmini tasdiqlar edi.r+]Lekin inonmagan yahudiylar majusiylarning yuraklarini zaharlab, ularni imonlilarga qarshi qo`zg`atdilar.+* QIkoniya shahrida Pavlus bilan Barnabo odatdagiday yahudiylarning ibodatxonasiga kirib, va`z aytdilar. Natijada yahudiy va yunonlardan juda ko`plari imon keltirdi.c)? 3Shunda Pavlus va Barnabo oyoq changlarini ularga siltab qoqib, Ikoniya shahriga ketishdi.6(e 2Biroq yahudiylar xudojo`y va e`tiborli ayollar va shuningdek, shaharning nufuzli odamlarini Pavlus va Barnaboga qarshi qo`zg`atib, ularni o`z yurtlaridan quvib chiqazdilar.R' 1Shu tariqa Rabbimizning kalomi butun mamlakat bo`ylab yoyilib borar edi.&&E 0G`ayriyahudiylar buni eshitgandan so`ng sevinib, Rabbimizning kalOmini ko`kka ko`tarishdi, abadiy hayotga tayin bo`lganlarning hammasi esa imon keltirishdi.%# /Chunki Xudovand Tavrotda bizga vasiyat qilib degan: Seni turli xalqlarga nur berishga qo`ydim, Zamin chetlariga qadar najot keltirgin deya."$= .Shunda Pavlus bilan Barnabo jasorat bilan javob berib dedilar: Xudoning kalOmini birinchi navbatda siz, yahudiylarga targ`ib qilmoq kerak edi. Ammo sizlar Uni rad qilib,o`zlaringizni abadiy hayotga noloyiq ko`rdingizlar. Shundan buyon biz boshqa xalq vakillariga murojaat qilamiz.# -Lekin shuncha xaloyiqni ko`rgan yahudiylar hasadga to`lib, Pavlusning aytayotgan so`zlarini inkor qilgancha, haqoratga o`ta boshladilar.h"I ,Kelgusi shanbada shaharliklarning qariyb hammasi Xudoning kalOmini eshitish uchun yig`ilishdi.! +Jamoat tarqalgandan keyin, yahudiylardan va Xudodan qo`rqib yahudiy diniga kirganlardan ko`pginasi Pavlus va Barnaboning orqasidan ergashdilar. Ular bu kishilar bilan suhbat qurib, Xudoning inoyatiga tayanib, imonda mahkam bo`lishga ishontirishardi.' G *Bundan so`ng Pavlus bilan Barnabo yahudiylarning ibodatxonasidan chiqib ketishdi. Xaloyiq ulardan bu haqda kelgusi shanba kuni yana so`zlashni iltimos qildi.D )Ey xor qiluvchilar, qaranglar, Hayratda qolib halok bo`linglar! Siz yashayotgan kunlarda Men bir ish qilamanki, Uni sizlarga biron kishi aytib berganda edi, Unga hech inonmas edingizlar.ta (Faqat ehiyot bo`linglar, yana payg`ambarlar kitobida aytilgan bu so`zlar sizlarning boshingizga tushmasin:' 'Sizlar Musoning Qonuniga amal qilib, oqlanishingiz mumkin emas edi. Endi esa Iso Masihga ishongan kishining har qanday gunohidan Xudo o`tadi.y &Endi ey birodarlar, mana shu sizlarga ma`lum bo`lsinki, ushbu Iso iomidan gunohlaringiz kechirilishi e`lon qilinmoqda.B %Biroq Xudo tiriltirgan Isoning tanasi chirishni ko`rmadi. $Dovud Xudoning amri bilan o`z nasliga xizmat qilganidan keyin vafot etdi va ota - bobolari singari ko`milib, uning tanasi chirib ketdi.iK #Shuningdek, boshqa bir oyatda ham: O`z Azizingning chirishni ko`rishiga yo`l qo`ymaysan, degan.0Y "Isoni tiriltirish va aslo chirishiga yo`l qo`ymaslik haqida esa Xudo Zaburda yana shunday degan: Men Dovudga va`da qilgan duolarimni Sizlarga muqarrar etib bergayman.@y !ularning bolalari bo`lmish bizlar uchun Isoni tiriltirish orqali amalga oshirdi. Zabur kitobining ikkinchi sanosida yozilganidek: Sen Mening O`g`limsan, Seni bugun tavallud ettirdim.^5 Bizning sizlarga yetkazayotgan Xushxabar ham shu: Xudo otalarimizga bergan va`dasini"= Iso O`zi bilan birga Jaliladan Quddusga borganlarga ancha kunlar davomida ko`rinish berib turdi. Endi ular xalq oldida Uning guvohlari bo`lib qolganlar.%E Lekin Xudo Isoni tiriltirdi.yk U haqida yozilgan butun oyatlarni shunday bajo keltirishgandan keyin, Uni yog`ochdan tushirib qabrga qo`ydilar._7 Unda o`limga loyiq heb bir ayb topolmagan holda, Pilatdan Uni o`ldirishni so`radilar.=s Quddusda yashovchilar bilan ularning rahnamolari Isoni tan olmadilar. Uni o`limga mahkum qilib, har shanba kuni tilovat qilinadigan payg`ambar so`zlarini o`zlari bajo keltirdilar."= Ey erlar, birodarlar, ey Ibrohim naslidan bo`lganlar va orangizdagi barcha Xudodan qo`rqqanlar! Bu Najotkor haqidagi xabar endi sizlargacha yetib keldi.R Yahyo o`z faolliyatini yakunlayotganda: Sizlar meni kim deb hisobaysizlar? Men Masih emasman. Lekin mendan keyin Kelayotgan bor, ana men Uning choriq iplarini yechishga ham munosib emasman, degan edi.  Isoning kelishidan burun Yahyo payg`ambar butun Isroil xalqini tavba - tazarru qilishga va suvda imon keltirishga undab yurdi.^ 5 Xudo bergan va`dasiga muvofiq, Dovud zurriyotidan Isroilga Najotkorni Isoni yubordi.\ 1 Uni taxtdan tushirgandan keyin esa, ularga Dovudni podshoh qilib berdi. Xudo Dovud haqida shunday shahodat berdi: Men ko`nglimdagiday bir odamni Ishay o`g`li Dovudin topdim: butun istaklarimni u bajo keltiradi. ! Buning izidan xalq podshoh talab qildi va Xudo Benyamin nasl-nasabidan Kish o`g`li Shoul degan mardni ularga qirq yil podshoh qilib berdi. } Bu hol qariyb to`rt yuz ellik yil davom etdi. Shundan so`ng, Shomuil payg`ambar zamonigacha Xudo ularga qozilarni berdi.n U Kan`on mamlakatida yetti elatni halokatga yo`liqtirib, ularning zaminini Isroil xalqiga nasib qildi.A} Qariyb qirq yil sahroda ularning kirdikorlariga chidadi.Z-  Bu xalqning, Isroilning Xudosi ota - bobolarimizni tanladi. Ular Misr yerida, g`urbatda yashaganida, Xudo ularning martabasini baland qildi. So`ngra O`zining muzaffar qo`li bilan ularni u yerdan olib chiqdi.|q Pavlus oyoqqa turdi va qo`li bilan ishora qilib: Ey Isroil erlari va barcha Xudodan ko`rqqanlar, tinglangiz! dedi.]3 Tavrot va Payg`ambarlar kitoblarilan qiroat tugagach, ibodatxonaning jamoaboshilari ularga kishi yuborib: Erlar, birodarlar, agar xalqqa beradigan nasihat so`zlaringiz bo`lsa, marhamat qilib aytinglar, deyishdi./ Ular Pergiyadan yana yo`lga chiqib, Pisidiya yurtidagi Antioxiya shahriga borishdi. Shanba kunida yahudiylarning ibodatxonasiga kirib o`tirishdi.$A Pavlus va unga hamroh bo`lganlar Pafos shahridan suzib ketib, Pamfiliyaning Pergiya shahriga kelishdi. Yuhanno esa ulardan ajralib, Quddusga qaytib bordi.gG Hokim bu voqeani ko`rdi-da, Rabbimiz Iso to`g`risidagi ta`limotga qoyil qolib, imon keltirdi.q[ Va endi Xudovand senga qarshi qo`l ko`tardi. Sen ko`r bo`lasan va bir qancha vaqt quyoshni ko`rmaysan. Shu zahotiyoq bu odamning ko`zlari qorong`i-zimistonlikka ko`mildi. Endi u atrofni paypaslaganicha o`ziga yetaklovchi izlar edi.&E Ey iblis o`g`li! Yuraging har xil hiyla va ayyorlikka to`lgandir, har qanday haqiqat dushmanisan! Xudovandning to`g`ri yo`llarini chalkashtirishini bas qil!X) Shunda Muqaddas Ruhga to`lgan Shoul, ya`ni Pavlus, unga ko`zlarini tikib dedi:~ Biroq Baryeshu ( boshqa oti bilan Alimo, ya`ni sehrgar) ularga qarshilik ko`rsatib, hokimni imondan toydirishga tirishardi. }9 Baryeshu viloyat hokimi Sergiy Pavlusning xodimi edi. Aqlli odam bo`lgan hokim Barnabo bilan Shoulni chaqirtib, Xudoning kalOmini tinglamoqchi bo`ldi. |9 Ular butun orolni kezib chilib, Pafos shahriga yetib keldilar. U yerda sehrgar va soxta payg`ambar bo`lgan Baryeshu ismli bir yahudiyga duch keldilar. {  Salamis shahriga kelib, yahudiylarning ibodatxonalarida Xudoning kalOmini targ`ib qildilar. Yuhanno ham ularning xizmatida edi.z Barnabo bilan Shoul Muqaddas Ruh buyurganiga ko`ra yo`lga tushib, Selevkiya shahriga keldilar. U yerdan esa Kipr oroliga suzib ketdilar.y- Shu tariqa, ular yana ro`za tutib va ibodat qilib bo`lgach, Barnabo bilan Shoulning boshiga qo`llarini qo`ygancha duo o`qib, ularni jo`natishdi.$xA Bular diniy xizmatini o`tab, ro`za tutib turgan mahalda, Muqaddas Ruh gapirib: Barnabo bilan Shoulni Men saylagan ish uchun Menga ajratib beringlar! dedi.aw = Antioxiya shahridag imonlilar jamoatida ba`zi bir payg`ambarlar va muallimlar, chunonchi Barnabo, Qoracha laqabli Simun, kirineyalik Lutsiy, viloyat hokimi Hirod bilan birga tarbiyalangan Manohim va Shoul bor edilar.v{ Barnabo bilan Shoul topshiriqni bajolagach, Mark laqabli Yuhannoni o`zlari bilan birga olib, Quddusdan qaytib kelishdi.>,==<Ey Isroil erlari, yordam beringlar! deb baqira ketishdi. Mana hamma yoqda, hamma insonlar orasida xalqimizga, Tavrot va muqaddas joyga qarshi ta`lim berib yurgan odam shuning o`zi! Buning ustiga yunonlarni ham ma`badga olib kirib, muqaddas joyni harom qildi-ku!&=EYetti kunlik muddat tugayotganda, asiyalik yahudiylar Pavlusni ma`badda ko`rib qolishdi. Ular butun xalqni alg`ov-dalg`ov qilib, Pavlusni ushlab olishdi-da:P<Ertasi kuni Pavlus o`sha odamlarni yoniga olib, ular bilan birga tahorat qildi. So`ng ma`badga kirib, poklanish kunlari qachon tugashini, har biri uchun qachon qurbonlik keltirilishini ma`lum qildi.7;gMajusiylardan imon keltirganlarga kelsak, biz kerak bo`lmagan qanun-qoidalarga rioya qilmaslik haqida ularga xat yozib yo`llaganmiz. Qabul qilgan qarorimiz bo`yicha, ularga faqatgina butlarga so`yilgan qurbonlik go`shti, qon, bo`g`ilgan hayvonning go`shti va zinodan o`zlarini saqlashni tayinlaganmiz.r:]Ularni yoningga olib, birga tahorat qil, sochlarini oldirishlari uchun qurbonlik xarajatini o`z zimmangga ol. Unda sening to`g`ringda eshitganlari nohaq ekanini, aksincha, Musoning Qonuniga rioya qilib yurganingni hamma bilib oladi.Y9+Shuning uchun, senga nima desak, bunday qil: bizda nazr atagan to`rt kishi bor.b8=Shunday qilib, nima qildik? Sening kelganingni eshitib, xaloyiq albatta to`polon qiladi.d7AFaqat ular eshitgan gap-so`zlariga ko`ra, sen majusiylar orasida yashayotgan yahudiylarga: o`g`illaringni sunnat qilmang, urf-odatga amal qilmanglar, Musoning Qonunidan chiqinglar, deb ta`lim berib yurayotgan emishsan.Y6+Bularni eshitishgach, Xudoga hamdu sano aytib, Pavlusga: Ey birodarimiz, deyishdi. Yahudiylar orasida imon keltirgan necha ming odam borligini ko`ryapsan. Ularning hammasi Musoning Qonuni uchun fidoyidirlar.5#Ulardan hol-ahvol so`ragandan keyin, Pavlus o`z hizmati tufayli Xudoning majusiylar orasida qilgan ishlarini birma-bir tushuntira boshladi.l4QErtasi kuni Pavlus bilan birga Yoqubni ko`rgani bordik. Butun oqsoqollar jamoati ham hozir bo`ldi._37Quddusga kelganimizda, imonli birodarlarimiz bizni ochiq chehra bilan qabul qilishdi.;2oKesariyadan ba`zi bir Iso shogirdlari bizga yo`ldosh bo`lishdi. Ular bizlarni yashab turish uchun Isoning eski shogirdlaridan bo`lgan kiprlik Minasonning uyiga boshlab kelishdi.O1Ana shu kunlardan keyin anjomlarimizni yig`ishtirib, Quddusga bordik.]03Pavlusni ko`ndira olmaganimizni ko`rib: Rabbimiz aytganday bo`lsin! deb jim qoldik.:/m Lekin Pavlus javob berib: Nima qilayapsizlar? Nega yig`lab, dilimga ozor berayapsizlar? Men Quddusga borib asir bo`lishgina emas, Rabbim Iso uchun hatto o`lishga ham tayyorman.f.E Bu gaplarni eshitgach, biz va u yerdagilar ham Quddusga bormasligi uchun Pavlusga yolvordik.l-Q U oldimizga kirishi bilanoq Pavlusning kamarini oldi-da, o`zining qo`l-oyoqlarini bog`lab dedi: Muqaddas Ruh bunday demoqda: Quddusdagi yahudiylar bu kamarning egasini shunaqasiga bog`lab, majusiylarning qo`liga topshiradilar.j,M U yerda bir qancha kun turganiimizdan keyin, Yahudiyadan Agav ismli bir payg`ambar tushib keldi.B+ Uning bashorat qiladigan to`ri nafar bokira qizi bor edi.)*KErtasi kuni Pavlusga ergashayotgan bizlar yo`lga tushib, Kesariyaga keldik. Yetti vazifadorning biri bo`lgan Injil voizi Filipning uyiga kirib, unikida qoldik.5)cTir shahridan suzib ketdik va Ptolemay shahriga yetib borib, dengizdagi sayohatimizni tugatdik. U yerdagi imonli birodarlarimizni qutlab, ular bilan bir kun birga bo`ldik.e(CBiz bir-birimiz bilan hayrlashib bo`lib, kemaga tushdik, ular esa uylariga qaytib ketishdi.C'Bir necha kun o`tgandan keyin yo`lga chiqdik. Barcha imonlilar xotin va bola-chaqalari bilan birga bizni shaharning tashqarisigacha kuzatib borishdi. Sohilda tiz cho`kib, ibodat qildik.&Iso shogirdlarini ahtarib topib, ularning yonida yetti kun qoldik. Ular Muqaddas Ruh ilhomi bilan Pavlusga: Quddusga borma, deyishardi.+%OKipr ko`ringanda, orolning janubiy yonidan o`tib, Suriyaga qarab yo`l oldik. Tir shahrida kemadan yuk tushiradigan bo`lishgani uchun, u yerda quruqlikka chiqdik.F$U joyda Finikiyaga ketadigan bir kemani topib, suzib ketdik.# Ulardan ayrilib, kemada suzib to`g`ri Kos oroliga keldik. Ertasi kuni Rodos oroliga tushib, u yerdan esa Patara shahriga suzib bordik."&Pavlusning: Ortiq yuzimni ko`rolmaysizlar, degan so`zi esa ularni ayniqsa g`amgin qilgan edi. Nihoyat, uni kemagacha kuzatib borishdi.U!#%So`ng hammalari zor yig`lab, Pavlusning bo`yniga tashlanib, uni o`pishardi.[ /$Bu so`zlarni aytib bo`lib, Pavlus tiz cho`kdi-da, hamma bilan birga ibodat qildi.R#Shunday mehnat qilib, ojizlarga yordam berishda men sizlarga namuna bo`lib qoldim. Shu bilan birga, Olishdan ko`ra berishning baxtiyorligi katta, degan Rabbimiz Isoning so`zlarini ham eslab turinglar.  "O`zimning, shuningdek, yo`ldoshlarimning ehtiyojlarini qondirishda shu qo`llarim xizmat etganini o`zlaringiz yaxshi bilasizlar.I !Men hech kimning simu zariga yohud kiyimiga ko`z tikkanim yo`q.eC Endi birodarlarim, sizlarni Xudoning panohiga va Uning inoyatli kalomiga topshiraman. Bu kalom sizlarni mustahkamlashga va Xudoning butun azizlari bilan sizlarga ham nasib etgan meros ulushiga sazovor qilishga qodirdir.DShuning uchun hushyor bo`lib turinglar. Men sizga qay tariqa uch yil kechayu kunduz, ko`zlarimning yoshi bilan har biringizga hormay - tolmay pandu nasihat berib yurganimni xotirlanglar. Hatto o`z oralaringizdan chiqqan odamlar ham teskari so`zlari bilan Iso shogirdlarini yo`ldan ozdirib, orqalaridan ergashtiradilar.nUMen ketganimdan keyin, suruvni ayamaydigan yirtqich bo`rilar orangizga suqilib kirishlarini bilaman.QO`zingizni va Muqaddas Ruh sizlarni nazoratchi qilib tayinlagan barcha jamoatni ko`z-quloq bo`lib ehtiyotlanglar. Sizlar cho`ponlik qilayotgan ushbu suruvni Rabbimiz Iso O`z qoni evaziga sotib olgan.iKChunki Xudoning murod-maqsadini sizlarga tamoman bayon etish uchun biron fursatni boy bermadim.oWShuning uchun bu kunning o`zida sizga ta`kidlab aytamanki, men birovning halokatiga javobgar emasman.+Endi yana shuni bilamanki, garchi orangizda Xudo Shohligini e`lon qilib yurgan bo`lsam-da, hech biringiz mening yuzimni ortiq ko`ra olmaysizlar`9Lekin bunga qaramay, o`z jonimni ham ayamayman qani endi faoliyatimni tamomlab, Xudoning nioyatidan dalolat beruvchi Xushxabarga guvohlik bermoq uchun Rabbim Isodan olgan topshiriqni quvonch ila bajo keltira olsam.Faqat shuni bilmanki, shaharma-shahar yurgan sari zanjiru kishanlar, qayg`u-alamlar meni kutadi. Buni Muqaddas Ruh menga ayon qilmoqda.wgMana endi Muqaddas Ruhning bandi bo`lib, Quddusga borayapman. U yerda men bilan nima yuz berishini bilmayman.#Tavba qilib, Xudoga iltijo etinglar va Rabbimiz Iso Masihga imon keltiringlar, deb yahudiylar bilan yunonlarga jiddiy nasihat qilib turdim.Foydali bo`lgan hech bir narsadan sizlarni mahrum qilmayin, deb ko`chama-ko`cha, uyma-uy yurib ta`lim berish fursatini bekor o`tkazmadim.+Yahudiylarning yovuz niyatlari tufayli boshimdan o`tgan og`ir sinovlar ichida kamtarlik va ko`zimning yoshi bilan Rabbimga xizmat qilib yurdim.;oUlar uning huzuriga kelganda, dedi: Men Asiya viloyatiga oyoq bosgan ilk kundan beri, yoningizda yashagan shuncha vaqt davomida qanday harakat qilganimni o`zlaringiz bilasizlar.t aMilitdan Pavlus Efesga odam yuborib, mahalliy imonlilar jamoatining oqsoqollarini o`z qoshiga chaqirtirdi.9 kPavlus Asiyada kechikib qolmaslik maqsadiqa Efes shahriga kirmay o`tib ketishga qaror qilgan edi. Agar iloji bo`lsa, Hosil bayramini Quddusda qutlayin, deb shoshilayotgan edi.E U yerdan suzib ketib, ertasi kun Xios oroli qarshisiga keldik. Uchinchi kun esa Samos oroliga o`tib Trogiliya shahrida to`xtagandan keyin, yana bir kun o`tib, Milit shahriga yetib bordik.J  Bizlar Assada uchrashgach, uning bilan Mitilina shahriga bordik.1 [ Bizlar oldin kemaga tushib, Pavlusni u yerdan olib ketish uchun Assa shahriga suzib bordik: chunki o`zi piyoda bormoqchi bo`lib, bizlarga shunday topshiriq bergan edi.L Shu orada o`smirni tirik olib kelishdi va behad xursand bo`lishdi.oW So`ng yana yuqoriga chiqib, non sindirib ovqatlandi. Tong otguncha ancha suhbat qilib, yo`lga chiqdi. Pavlus pastga tushib, yigitning ustiga o`zini tashladi va uni quchoqlab: Xavotir bo`lmanglar, uning joni o`zidadir! dedi.T! Yevtix ismli bir yigit deraza raxida o`rirardi. Pavlusning nutqi uzoq cho`zilib, yigitni qattiq uyqu bosdi. U uyqusida qimirlab, uchinchi qavatdan pastga tushib ketdi. Yerdan uning o`ligini ko`tarishdi.FBizlar yig`ilgan boloxonada juda ko`p shamchiroq yongan edi.0YYakshanba kuni non sindirish uchun bir yerda to`plangan edik. Pavlus ertasi kuni jo`namoqchi bo`lib, imonlilarga nasihat berib, so`zni yarim kechagacha davom ettirdi.)KBizlar esa Xamirturushsiz Non bayramidan keyin Filippi shahridan suzib, besh kun deganda ularning oldiga Troas shahriga yetib keldik. U yerda yetti kun turdik.>wUlar avval jo`nab, bizlarni Troasda kutib turardilar.(IVeriyadan Pir o`g`li Sosipatr, Salonikadan Aristarx va Sekund, Derviyadan Gay va Timo`tiy, asiyaliklardan esa Tixik va Trofim uni Asiyagacha kuzatib bordilar.6eUch oy u yerda turdi. Suriyaga suzib ketay, degan paytda yahudiylar unga qarshi suiqasd uyushtimoqchi bo`lishdi. Shuning uchun yana Makedoniya orqali qaytishga qaror qildi.^~5U kezib o`tgan yurtlardagi imonlilarga ko`p o`git-nasihat berib, Yunonistonga keldi. } To`polon tugaganidan keyin Pavlus Iso shogirdlarini chaqirib, nasihat qildi va ular bilan xayrlashib, Makedoniyaga jo`nab ketdi.c|?(Bugun bo`lib o`tgan ishlar tufayli g`alayon qo`zg`ashda ayblanish havfida turibmiz - ku! Bunday to`polon uchun o`zni oqlagudek hech qanday vajimiz ham yo`q. Shu so`zlarni aytib bo`lib, kotib yig`inni tarqatib yubordi.n{U'Bordiyu boshqa biron narsani talab qilmoqchi bo`lsangizlar, bu masala qonuniy majlisda hal qilinadi.:zm&Agar Dimitriy va u bilan birga bo`lgan san`atkorlar biron kishidan shikoyat qilmoqchi bo`lishsa, unda mahkamalar bor, qozilar bor, qo`ying, bir - biridan shikoyat qilverishsin.vye%Ana, ma`badni talamagan ham, ma`budangizni haqorat ham qilmagan kishilarni sizlar bu yerga boshlab kelibsiz.zxm$Modomiki, bu ishda da`vo yo`qdir, unda sizlar xotirjam bo`lishingiz va o`ylamasdan harakat qilmasligingiz kerak./wW#Oqibat shahar kotibi olomonni tinchitib: Ey Efes xalqi! dedi. Efes shahri buyuk ma`buda Artemisning va osmondan tushgan toshning homiysi ekanini qaysi odam bilmaydi? v"Lekin xaloyiq uning yahudiy ekanini bilgach, hamma bir og`izdan qariyb ikki soat Efesning Artemisi buyukdir! deb baqirib turishdi.;uo!Yahudiylarning taklifiga ko`ra, xaloyiq ichidan Iskandar degan bir kishini vakil qilib ilgari surdilar. Iskandar qo`li imosi bilan xaloyiq oldida o`zini himoya qilmoqchi bo`ldi.t' Bu orada odamlardan biri u desa, boshqasi bu deb qichqirishardi. Yig`in tartibsiz edi, ko`plari esa nima uchun yig`ilganlarini bilishmas edi.s'Asiya viloyati ma`murlaridan ba`zilari ham uning do`stlari bo`lganlari sababli unga xabar yubarib, teatrda ko`rinmasin, deb iltimos qilishdi.Yr+Pavlus xalqning orasiga kirmoqchi bo`lganda, shogirdlari unga yo`l qo`yishmadi.'qGButun shahar sarosimaga to`lib ketdi. Hamma birdan Pavlusning yo`ldoshlar makedoniyalik Gay va Aristarxni ushlagancha, shitob bilan teatr tomon yopirilishdi.cp?Xaloyiq buni eshitgach, qattiq g`azablanib: Efesning Artemisi buyukdir! deb baqira ketdi.oShunday qilib, hunarimiz e`tiborsiz bo`lib qolish xavfigina emas, balki butun Asiya va butun dunyo sig`inadigan buyuk ma`buda Artemisning ma`badi ham arzimaydigan narsaga aylanib, ma`buda ulug`vorligidan mahrum bo`lib qolish xavfiga ro`baro` keldik.gnGEfesdagina emas, balki qariyb butun Asiya viloyatida bu Pavlus: inson qo`li bilan yasalayotgan bu buyumlar xudo emas, deganini o`zlaringiz ko`rib, eshitib turibsizlar. Shu gap bilan u ko`p odamlarni avrab yo`ldan ozdirdi.mDimitriy san`atkoru hunarmandlarni yig`ib: Birodarlar! dedi, Sizlarga ma`lumki, bizning farovonligimiz bu hunar orqalidir.olWDimitriy ismli bir zargar kumushdan Artemis ma`badlarini yasab, san`atkorlarga ko`p foyda keltirardi.Vk%O`sha kezlarda Rabbimz Iso yo`liga qarshi deyarli kuchli g`alayon yuz berdi.jPavlus o`ziga xizmat qilib yugganlardan ikki kishini: Timo`tiy va Yerastni Makedoniyaga yubordi, o`zi vaqtincha Asiya viloyatida qoldi.EiBu voqealar bo`lib o`tganidan so`ng, Pavlus o`z ko`nglida Makedoniya va Axayadan o`tib, Quddusga borishga jazm etdi. U yerda bo`lganimdan keyin Rimni ham ko`rishim kerak, deb niyat qildi.`h9Ana shu yo`sinda Rabbimiz kalomi qudrat bilan yoyilar, ta`siri tobora ortib borar edi.Ag{Shuningdek, sehrgarlik qilganlardan ko`pchiligi o`z kitoblarini to`plab, hammaning ko`z o`ngida yondirdilar. Kitoblarning qimmatini hisoblaganda, ellik ming kumush tangaga teng keldi.Yf+Imon keltirganlardan ko`plari esa kelib, qilmishlarini ochiq e`tirof etishardi.eBu voqea Efesda yashagan yahudiy bilan yunonlarning hammasiga ma`lum bo`ldi. Hammani dahshat qoplab, Rabbimiz Isoning ismi ulug`landi.,dQShunday deyishi bilanoq yovuz ruhli odam ularning ustiga tashlanib, shunday zo`r chiqdiki, azayimxonlar qip-yalang`och va yarador halda u uydan qochib qutulishdi.icKYovuz ruh ularga javoban: Isoni taniyman, Pavlusni bilaman, sizlarni esa kim bo`lasizlar? dedi.`b9Bunday qilganlar orasida oliy ruhoniy Skeva ismli bir yahudiyning etti o`g`li bor edi.yak Yahudiylar orasida sayyoh yuruvchi ba`zi azayimxonlar ham bor edi. Bular yovuz ruhlarga chalingan odamlar tepasida Rabbimiz Isoning ismini zikr qilishga unnay ketar, Pavlus e`lon etayotgan Iso nomi bilan sizlarga buyuramiz, deb aytishardi.)`K Hatto uning badaniga tekkan ro`mollar va kamarlar ham bemorlarning ustiga qo`yilganda, ular kasaldan xalos bo`lar, ichlaridagi yovuz ruhlar esa chiqib ketardi.J_  Xudo Pavlusning qo`llari bilan ko`p qudratli ishlarni qilar edi.^' Shu tariqa ikki yil davomida xoh yahudiy, xoh yunoniy bo`lsin, Asiya viloyatida yashaganlarning hammasi Rabbimiz Isoning kalOmini eshitdilar.n]U Nihoyat ba`zilar bo`yni qotib, imonni rad qilib. Xalq oldida Rabbimiz Iso yo`lini yomonlaydigan bo`lishdi. Pavlus ulardan yuz o`girib, shogirdlarini ulardan ajratdi va har kuni Tiran degan bir kishining maktabida suhbatlashardi. \Pavlus uch oy davomila bemalol yahudiylar ibodatxonasida bohslashib, Xudoning Shohligi to`g`risida ishontirardi dalilar keltirardi.9[mUlar jami bo`lib, o`n ikki kishiga yaqin edilar.Z3Pavlus qo`llarini ularning boshiga qo`yishi bilan Muqaddas Ruh ularning ustiga tushib keldi. Ular yangi tillarda gapirib, karomat qila boshladilar.WY'Ular buni eshitgach, Rabbimiz Iso nomidan ham suvga cho`mib imon keltirdilar.4XaPavlus dedi: Yahyo payg`ambar xalqni daryoga cho`mdirib, tavba qildirgan edi, xolos. U xalqqa: Mendan keyin keladigan Zotga, ya`ni Iso Masihga inoninglar, deb aytgan edi.BW} Bunday bo`lsa, sizlar qay asosda suvga cho`mib imon keltirgansizlar? deb so`radi Pavlus. Biz Yahyo pyg`ambarning ta`limoti asosida suvga cho`mib imon keltirganmiz, deb javob berdilar.V'Sizlar imon keltirganingizda Muqaddas Ruhni qabul qildingizlarmi? Muqaddas Ruh borligini biz hech qachon eshitmaganmiz, deb javob berdi ular."U ?Apollos Korinf shahrida bo`lganida, Pavlus tog`li viloyatlarni kezib o`tib, Efes shahriga keldi. U yerda bir necha Iso shogirdini topib, ulardan so`radi:TTavrot asosida Isoning Masih ekanini isbot etib, hammaning ko`z o`ngida yahudiylarning iddaosi noto`g`riligini uzil-kesil fosh qilar edi.rS]Apollos Axaya yurtiga bormoq niyatini izhor etganda, birodarlari u yerdagi Iso shogirdllarina xat yozib, uni yaxshi qabul qilishlarini o`tindilar. Apollos Axayaga borib, Xudoning inoyati bilan imon topganlarga samarali yordam berdi.8RiYahudiylar ibodatxonasida jasorat bilan va`z aytadigan bo`ldiyu Apollasni tinglagan Akil bilan Priskilla uni kutib olib, Rabbimiz Iso yo`lini aniq qilib tushuntirib berdilar.DQBu odam Rabbimiz Iso yo`lida tarbiya olgan bo`lib, bu haqda to`g`ri va otashin ruh bilan ta`lim berar edi. Lekin u faqatgina Yahyo payg`ambarning suvda tavba qildirish usulini bilar edi.P#Shu orada asli iskandariyalik bo`lgan Apollos ismli bir kishi Efes shahriga keldi. U gapga chechan, Tavrotni yaxshi bilgan bir yahudiy edi.%OCU yerda bir muddat turib, tag`in yo`lga chiqdi. Tartib bo`yicha Galatiya va Frikiya yurtlarini kezib chiqib, barcha Iso shogirdlarining ko`nglini ko`tardi.NKema Kesariya portiga yetib kelib to`xtadi. Pavlus Quddusga borib, imonlilar jamoati bilan ko`rishdi. So`ngra Antioxiya shahriga tushdi.dMAUlar bilan xayrlashib: Yaqinlashib kelayotgan bayramni men albatta Quddusda qutlashim kerak. Ammo Xudo xohlasa, oldingizga yana qaytib kelaman, dedi-yu Efesdan suzib ketdi. (Akil bilan Priskillani esa Efesda qoldirdi.)pLYYahudiylar yanada ko`proq vaqt ularnikida qolishini Pavlusdan iltimos qilgan bo`lishsa-da, u ko`nmadi. KEfes shahriga yetib borganda, Pavlus Akil bilan Priskillani u yerda qoldirdi. O`zi esa yahudiylar ibodatxonasiga kirib, bahs ochdi.gJGPavlus yana ancha kun Korinf shahrida turganidan keyin, birodarlari bilan xayrlashib, Akil va Priskilla bilan birga Suriyaga borayotgan kemaga tushdi. U nazr-ahd qilgani uchun, Kenxreya shahrida sochlarini qirqtirgan edi.sI_Shunda butun yunonlar jamoaboshi Sostenni tutib, mahkama oldida urdilar. Gallion esa bunga parvo qilmadi.4Hc dedi-yu, ularni mahkamadan haydab yubordi.G3Holbuki bahs ta`limot, ismlar va qonuningiz haqida borayotgan bo`lsa, unda o`zlaringiz hal etinglar. Men bu ishlarning qozisi bo`lishni istamayman,TF!Pavlus og`zimni ochay deganda, Gallion yahudiylarga xitob etib: Hoy yahudiylar! Agar biron haqsizlik yoki og`ir jinoyat masalasi bo`lsa edi, u vaqtda arzingizni eshitish uchun menda bir asos bo`lar edi.^E5 Bu odam qonunimizga zid o`laroq Xudoga sig`inishni xalqqa o`rgatmoqda, deb aytishdi.D) Gallion Axaya viloyati hokimi bo`lgan davrda, yahudiylarning hammasi bir bo`lib, Pavlusga qarshi bosh ko`tarishdi. Uni mahkamaga sudrab kelib:]C3 Pavlus shundae so`ng bir yilu olti oy bu yerda yashab, Xudo kalomidan ta`lim berdi.xBi Men sen bilan birgaman, hech kim senga qo`l tegizib yomonlik qilmaydi: chunki bu shaharda ko`p odamlarim bor.fAE Bir kechasi Pavlusning tushida Iso ko`riish berib: Qo`rqma, lekin tinmay gapiravergin, dedi. <~~)}||f|{{{z]yyxUwwvnuu]utssrr>qq pfonnmm lukjjiikhh7gmfaeddcdbba``o_~_^]]\[[$ZYY*XX>WiWVHUTT\SS4RR QPP:OO N[MMM2L]KK.JJ9I(HHGG%FTFEED>CC9BB(AA7@@?{? >> =_<< Xudo haqiqat kalomi orqali bizga hayot bag`ishladi, chunki O`z yaratganlari orasida birinchi o`rinni egallashimizni xohladi.= 3Har bir ne`mat, har bir mukammal hadya yuqoridan, samoviy nurlar Otasidan tushadi. Unda hech qanday o`zgarish yo`q, o`zgaruvchan ko`lanka ham yo`q..< YEy sevikli birodarlarim, aldanmanglar!b; ?Keyin ehtiros homilador bo`lib gunohni tug`adi, gunoh esa yetilib, o`limga sabab bo`ladi.U: %Lekin har kim o`zining ehtirosiga berilib, aldanib vasvasaga duchor bo`ladi.!9 = Vasvasaga tushganda hech kim: Xudo meni sinab ko`rayotir, - demasin. Chunki Xudo yomonlik vasvasasiga tushmaydi, O`zi ham hech kimni vasvasaga solmaydi.8 ) Sinovga sabr-toqat qilgan odam baxtiyordir. Chunki u sinovdan o`tgach, Rabbimizni sevuvchilarga nasib bo`ladigan hayot tojiga sazovor bo`ladi.37 a Quyosh chiqib, jazirama issig`i bilan o`tni quritib yuboradi. O`tning guli to`kiladi, butun go`zalligi yo`qoladi. Xuddi shu singari boyning ham hayot yo`li xazon bo`ladi.\6 3 Boy esa o`zining pasayishi bilan maqtansin. Chunki u o`tning guliday so`lib qoladi.F5  Nochor ahvoldagi birodar o`zining yuksalishi bilan maqtansin.4  v3 gO`zining butun yo`llarida beqaror, ikkilanuvchi bunday odam Rabbimdan biror narsa olaman, deb hayol qilmasin.2  Lekin hech shubha qilmasdan, imon bilan so`rasin. Chunki shubha qiluvchi kishi shamolda tebrangan dengiz to`lqiniga o`xshaydi.1 !Agar sizlardan biror kishining hikmati kamlik qilsa, hammaga samimiyat bilan, ta`na qilmasdan beruvchi Xudodan so`rasin, Xudo unga beradi.0 Sabr-toqat to`la samarasini ko`rsatsin, toki sizlar hech bir narsadan kamchiliksiz, komil va nuqsonsiz odamlar bo`linglar.P/ Shuni bilinglarki, imoningizning sinalishidan sabr-toqat hosil bo`ladi.j. OEy birodarlarim, turli sinovlarga duchor bo`lganingizda, uni katta sevinch bilan qabul qilinglar.z- qMen, Xudoning va Rabbimiz Iso Masihning quli Yoqub, jahonga tarqalib ketgan o`n ikki qabilaga salomatlik tilayman.z,mXudoning Shohligi keldi va Iso Masih Rabbimizdir, deya jasorat bilan bemalol va`z aytib, ta`lim berar edi. Omin.m+SPavlus ijaraga olgan uyida to`liq ikki yil turdi. Huzuriga kelganlarning hammasini qabul qilar edi.t*a(Pavlus bu so`zlarni aytib bo`lgandan keyin, yahudiylar o`zaro ancha tortishib, u yerdan chiqib ketishdi.)l)QShuni bilib qo`yinglar: Xudoning bu najoti endi boshqa xalqlarga yuborilgan: ular esa eshitadilar.({Chunki bu xalqning dilini yog` bosgan, quloqlari zo`rg`a eshitadigan bo`lgan, ko`zlarini esa yumib olganlar. Mabodo ko`zlari ko`radigan, quloqlari eshitadigan dillari esa fahmlaydigan bo`lsa-yu, tavba qilsalar, Men ularga shifo bergan bo`lur edim.f'EBu xalqqa borib aytgin: Eshitib-eshitib ham anglamaysizlar: Qarab-qarab ham ko`rolmaysizlar.J& O`zaro kelishmovchilik yuzaga kelib, Pavlus ularga bir so`zni aytgandan so`ng, udar keta boshladi. Pavlus dedi: Muqaddas Ruh Isha`yo payg`ambar orqali otalarimizga juda to`g`ri gapirib ketgan:Q%Uning aytganlariga ba`zilari e`tiqod qo`yib, ba`zilari esa inonmadilar.$Pavlus uchun bir kun tayin etib, juda ko`p kishi u turgan mehmonxonaga keldi. Ertalabdan oqshomgacha Pavlus ularga Xudoning Shohligini bayon etib guvohlik berar, Musoning Qonuniga va Payg`ambarlar kitobiga binoan Iso to`g`risida ishonchli dalillar keltirar edi.#-Shunga qaramay, qanday fikr yuritishingni sendan eshitmoqchimiz, chunki bu bid`atga qarshi har yerda bahs bo`layotgani bizga ma`lumdir, dedilar.9"kUlar javob berib: Sening haqingda Yahudiyadan hech qanday xat-xabar olganimiz yo`q, u yerdan kelgan birodarlardan birortasi ham bizga noxush ma`lumot yo axbor bildirgani yo`q.!%Aslini olganda, men Isroilning umidi uchun bu zanjir bilan bog`langanman. Ana shu sababdan ham sizlar bilan ko`rishib gaplashishni istardim.# ?Lekin yahudiylar bunga qarshi chiqqach, men Qaysarning hukmini talab etishga majbur bo`ldim. Men buni xalqimni biron xususda qoralamoq niyatida qilmadim.eCUlar ham meni sud qilib, o`limga loyiq biron gunohda ayblay olmay ozod qilmoqchi bo`ldilar.Uch kundan so`ng Pavlus yahudiylarning atoqli kishilarini bir joyga chorladi. Ular to`planganda: Erlar, birodarlar! deb xitob qildi. Men xalqimizga yoxud ota-bobolarimiz odatlariga qarshi hech narsa qilmagan holda, Quddusda qo`lga tushib, rimliklarga topshirildim.-SRimga kirganimizdan keyin yuzboshi mahbuslarni lashkarboshiga topshirdi. Pavlusga esa uni qo`riqlab turadigan bir askar bilan alohida yashash uchun ruhsat berildi.GU yerdagi birodarlar daragimizni eshitib, Appiya forumi va hatto Uch Mehmonxona maydonigacha bizni kutib olgani chiqishgandi. Pavlus ularni ko`rib, Xudoga shukr qildi va ko`ngli ko`tarildi.!U yerda ba`zi imonli birodarlarimizni topdik. Yetti kun ularnikida turishimiz uchun ruxsatimizni so`rab oldilar. Keyin Rimga yetib keldik.   U yerdan suzib ketib, Rigiyaga keldik. Bir kundan keyin esayotgan janub shamolidan foydalanib, ikki kunda Puteolga yetib bordik.2_ Sirakuzaga borib, u yerda uch kun turdik.uc Uch oydan keyin Iskandariyadan kelib, o`sha orolda qishlab qolgan Javzo tug`li bir kema bilan suzib ketdik._7 El bizga izzat-ikrom ko`rsatdi, jo`nayotganimizda zarur narsalar bilan ta`minladilar.P Bu hodisadan keyin oroldagi boshqa xastalar ham kelib, shifo topishdi.4aO`sha paytda Publiyning otasi yurakburug`dan qiynalib, isitmalab yotar edi. Pavlus uning yoniga kirdi va qo`llarini uning ustiga qo`ygancha ibodat qilib, uni sog`aytirdi.'U joyning yaqinida orolning boshlig`i bo`lgan Publiy ismli bir kishining yer-mulki bor edi. U bizni qabul etib, uch kun mehmondo`stlik qildi.nUOrol aholisi uning shishib ketishini yoki o`lib qolib, to`satdan yerga yiqilishini kutardi. Lekin uzoq kutishgandan keyin unga hech qanaqa falokat yuz bermaganini ko`rishgach, boshqacha fikr qilib: U bir xudodir, deb aytishardi.RPavlus esa hech qanday zarar ko`rmasdan, ilonni o`tga silkitib tashladi.8iPavlusning qo`liga ilon osilganini yerlilar ko`rgach, bir-birlariga: Bu odam qotil bo`lsa kerak. Dengizdan xalos bo`lgan bo`lsa ham, Haq uni tirik qoldirmayapti-da! deyishdi. 9Shu mahal Pavlus bir dasta o`tin yig`ib, olovning ustiga qo`yayotganda, issiqdan qochayotgan bir zaharli ilon uning qo`lini chaqib olib, osilib qoldi./Yerli aholi bizga odatdan tashqari insoniylik ko`rsatdi. Yomg`ir yog`ib sovuq bo`lgani uchun, ular o`t yoqib, hammamizni do`stona qabul qildilar.G Xalos bo`lganimizdan keyin, orolning oti Malta ekanini bildik.8 i,qolganlari esa xoh taxtalarga, xoh kemaning biron siniq bo`lagiga tutinib, ularning ketidan borsinlar, deya amr berdi. Shu yo`sinda hamma sog`-salomat quruqlikka chiqib oldi.< q+Lekin yuzboshi Pavlusni qutqazmoqchi bo`lib, bu niyatlarini bajarishdan ularni to`xtatdi. Suzishni bilganlar birinchi bo`lib o`zlarini kemadan tashlagancha quruqlikka chiqsinlar,s _*O`shanda askarlar, mahbuslardan biron kishi suzib qochib ketmasin, deb ularni o`ldirishni niyat qildilar.4 a)Kema qirg`oqning sayoz yeriga duch kelib, qumga tiqilib qoldi. Kemaning tumshug`i botgancha qimirlamay qoldi, quyrug`i esa to`lqinlarning kuchi bilan parchalana boshladi." =(Langarlarni uzib tashlab, dengizda qoldirdilar. Ayni zamonda rullarning iplarini yechib, oldingi yelkanni shamolga tomon qaratib, qirg`oq sari ketdilar.3_'Kunduz bo`lgach, ko`rgan quruqliklarini tanimadilar: qirg`og`i qumloq bo`lgan bir qo`ltiqni payqadilar. Iloji bo`lsa, kema bilan u joyga borib to`xtashga qaror qildilar.Z-&Ovqatga to`yganimizdan keyin bug`doyni dengizga otib, kemani yengillashtirdilar.?y%Kemada jami bo`lib ikki yuz yetmish olti jon bor edik.1]$Shu tariqa hamma dadillanib, ovqat yedi.w#Pavlus bu so`zlarni aytgandan keyin nonni oldi, hammaning oldida Xudoga shukrona aytib, nonni sindirib yeya boshladi.(I" Shuning uchun ovqat eyishingizni yolvorib so`rayman: bu qutulishingiz uchun kerakdir. Sizlardan hech kimning boshidagi biror soch tolasi ham nobud bo`lmaydi.)!Tong otay deganda, Pavlus hammani ovqat yeyishga undab: Bugun o`n to`rtinchi kundirki, hech narsa yemay oziq-ovqatsiz qolib turibsizlar, dedi._7 Shunda askarlar qayiqchaning arqonlarini kesib, qayiqchani suvga tushirib yubordilar.oWPavlus esa yuzboshi va askarlaarga qarab: Agar ular kemada qolmasalar, sizlar qutulolmaysizlar, dedi./Shu orada dengizchilar kemadan qochmoq niyatida, go`yo kemaning tumshug`idan langar tashlamoqchi bo`lib, qayiqchani dengizga tushira boshladilar.~Toshlaq joyga urilib qolishdan qo`rqib, kemaning orqa tarafidan to`rtta langar tashladilar. Tong otishini intizor bo`lib kutardilar.}Chuqurlikni o`lchab, yigirma quloch ekanini bildilar. Keyin biroz masofada yana o`lchab, o`n besh quloch ekanini aniqladilar.6|eAdriya dengizida shamolga taslim bo`lib yurishimizning o`n to`rtinchi kechasida, qariyb tunning yarmida dengizchilar qandaydir bir quruqlikka yaqinlashganlarini payqadilar.4{cHar holda bironta orolga tushishimiz kerak.ozWShuning uchun, erlar dadil bo`linglar! Chunki Xudo xuddi menga aytganidek qilishiga qattiq ishonaman.y/U: Qo`rqma, Pavlus! dedi. Sen Qaysarning oldida turishing kerak. Kema yo`lovchilariga kelgaanda, ularning hammasini Xudo senga bag`ishladi, dedi.txaMana, men Unga mansub bo`lgan va Unga xizmat qilib yurgan Xudoning farishtasi bu kecha menga zohir bo`ldi. w Endi esa sizlardan o`tinib so`rayman: dadil bo`linglar. Chunki sizlardan hech bir jon halok bo`lmaydi, faqat kema nobud bo`ladi.FvKemadagilar ko`pdan beri ovqat emaganlari sababli, Pavlus ularning o`rtasida turib: Erlar! dedi. Menga quloq solib Kritdan ketmaganingizda edi, bu zararu zahmatlarga duchor bo`lmasdinglar.u5Ancha kun quyosh ham, yulduzlar ham ko`rinmay qoldi. To`fon shiddatli tus olgan sari, qutulib qolishimizga bo`lgan har qanday umidni yo`qotgan edik.Wt'Uchinchi kuni esa o`z qo`limiz bilan kema jihozlarini suvga tashlab yubordik.MsTo`fon kuchayaverganidan, ertasi kuni kemadan yukni ota boshlashdi.MrQayiqchani ko`tarib olishgandan keyin, kemani arqonlar bilan o`rab bog`ladilar. Sayoz joylarga botib qolishdan qo`rqib, yelkanni tushirdilar va suzuvchi langar tashlab, shamolga taslim bo`ldilar.mqSKlavda degan kichik bir orol yonidan o`tayotganimizda, kemaning qayiqchasini zo`rg`a ushlab qoldik.p}To`fon kemani shunday iskanjaga oldiki, u shamolga qarshi bardosh berolmadi. To`lqinlarga taslim bo`lib, suzib borardik.bo=Lekin ko`p o`tmay, orol tomonidan bodi-shimol degan bir shiddatli bo`ron bostirib keldi.$nA Xafif janub shabadasi esa boshlaganda, ular o`zlarini maqsadimizga erishdik deb hisoblab, langar ko`tarib jo`nadilar va Krit sohili bo`ylab suzib kedilar. m Pristan qishni o`tkazishga moslashtirilmagani uchun, ko`pchilik yo`lovchilar u yerdan jo`nab ketishga va iloji bo`lsa, Kritning Finik portiga borib, qishlashga qaror berishdi. Finik janubi - g`arb va shimoli-g`arb tamonlardan esadigan shamollardan panada edi.ilK Lekin yuzboshi Pavlusning so`zlaridan ko`ra, kema hadovchisiga va darg`aga ko`proq ishonar edi.k Erlar, ko`rayapmanki, suzishni davom ettirish yuk va kema uchungina emas, o`z jonimiz uchun ham xavf-xatarli bo`ladi, dedi.*jM Endi oradan ko`p vaqt o`tib, hatto Ro`za kuni ham kechgan, suzib borish esa yanada xavfli bo`lib qolgan edi. Shuning uchun Pavlus yo`ldoshlariga maslahat berib:~iuKrit qirg`og`i bo`ylab mashaqqat ila suzib, Go`zal Bandargohlar degan joyga keldik. Laseya shahri bu yerga yaqindir.QhAncha kun juda qiynalib suzib, Knidos shahrining qirg`og`iga zo`rg`a yetib bordik. Shamol qirg`oqqa yaqinlashishimizga imkon bermadi. Shunda Salmon burnini aylanib, Krit orolini panalab suzib o`tdik.ag;Yuzboshi u yerdagi Italiyaga ketadigan Iskandariya kemasini topib, bizni unga o`tqizdi.^f5Kilikiya va Pamfiliya qarshisidagi dengizdan o`tib, Likiyadagi Mira shahriga keldik.ae;U yerdan yana jo`nab, shamol ro`paradan esgani uchun Kipr orolini panalab suzib o`tdik.,dQErtasi kuni Sido`n shahriga kelib to`xtadik. Yuliy Pavlusga insoniy muomala qilib, do`stlarining yoniga borib tirikchilik ehtiyojlarini qondirishiga ruxsat berdi.c+Biz Asiya sohillari bo`ylab suzadigan Adramit kemasiga o`tirib jo`nadik. Biz bilan birga Salonikadan kelgan makedoniyalik Aristarx ham bor edi.b Italiyaga suzib borishga qaror qilinganda, Pavlus va boshqa ba`zi mahuslarni Avgust polkidan Yuliy ismli bir yuzboshiga topshirdilar.1a[ Oxirida Agrippa Festga: Agar bu odam Qaysar hukmini talab qilmaganda, uni ozod etish mumkin edi, dedi. (Shunday qilib, hokim uni Qaysar oldiga yuborishga qaror qildi.)`Chetga chiqib, bir-birlari bilan maslahatlashib olishdi. Bu odam o`limga yoki hibsga loyiq hech bir ish qilmayapti-ku, deb aytishar edi._}Pavlus shularni aytganidan keyin podshoh, viloyat hokimi, Vernika va ular bilan birga o`tirganlar o`rinlaridan turishdi.J^  Xoh qisqa, xoh uzoq muddatda bo`lsin, dedi Pavlus, faqat o`zingizgina emas, balki bugun meni tinglayotganlarning hammasi ham, bu zanjirlardan holi, men kabi bo`lishlarini Xudodan so`rar edim!X])Agrippa Pavlusga: Yana birpasda meni ko`ndirib, Masihchi qilmoqchisan-a? dedi.K\Podshoh Agrippa, payg`ambarlarga ishonasizmi? Bilaman, ishonasiz!V[%Podshoh bu xususlarda bilimdon bo`lgani uchun u bilan bemalol so`zlashmoqdaman. Bu voqealardan hech biri uning nazaridan qochmagan bo`lsa kerak, deb o`ylayman. Chunki bular bir chekkada qilingan ish emas.}ZsPavlus esa dedi: Men nodonlik qilmayapman, muhtaram Fest. Aksincha, haqiqat va farosat yuzasidan fikr yurgizyapman.)YKPavlus o`zini shunday himoya qilargan, Fest baland ovoz bilan so`zini bo`ldi-da: Nodonlik qilyapsan, Pavlus! Katta olimlik seni aqldan ozishga oboryapti! dedi.;Xochunonchi: Masih O`z millatiga ham, boshqa millatlarga ham ilohiy nur haqda xabar qilish uchun azob chekib o`lishi hamda o`liklar ichidan birinchi bo`lib tirilishi muqarrar edi.IW Lekin men Xudodan olgan yordamim bilan shu kunga qadar kattayu kichikka guvohlik berib kelaman. Muso va barcha payg`ambarlarning karomat qilib aytganlaridan boshqa hecha nimani gapirmayapman,QVShu ish uchun yahudiylar meni ma`badda tutib o`ldirishga qasd qildilar.QUAvval Damashq aholisiga, keyin Quddus va butun Yahudiya yurtidagi, shuningdek, boshqa yerlardagi majusiylarni tavba qildirib, Xudoga iltijo qilish va tavbaga yarasha ishlarni bajarishga undab yurdim._T7Binobarin, ey podshoh Agrippa, men ko`kdan yuborilgan ushbu vahiyga monelik qilmadim.Stoki ular Menga imon keltirib, gunohlari kechirilsin va Xudo azizlariga nasib etadigan abadiy merosga noil bo`lsinlar, dedi.BR}Seni o`z millating va boshqa xalqlar qo`lidan xalos qilaman. Majusiylarning ko`zlarini ochib, ularni zulmatdan nurga va shaytonning hokimiyatidan Xudoga qaytarish uchun seni yuboraman,HQ  Qani, qaddingni rostlab oyoqqa bos! Chunki sen Mening xizmatimda bo`laman. Meni qanday ko`rganing hamda Men qay tariqa senga zohir bo`lganim haqida guvohlik qilishing uchun seni tayinladim.ePCMen: Yo Rabbiy, Sen kim bo`lasan? deb so`rasam, U: Men sen quvg`in qilayotgan Isoman, dedi.6OeBiz hammamiz yerga yiqilgandan keyin, menga yahudiy tilida so`zlayotgan bir ovozni eshitdim: Shoul, Shoul, nega Meni quvg`in qilyapsan? Nishga qarshi tipishing qiyin, dedi.CN Va mana, ey podshohim, kunduz kuni yo`lda ketayotganimda, quyosh nuridan ham yarqiroq bir nur osmondan porlaganini ko`rib qoldim. Nur meni va yo`ldoshlarimni yorqin yog`duga cho`mdirdi.nMU Bunga doir yana bir bor oliy ruhoniylarning vakolati va topshirig`i bilan Damashqqa borayotgan edim.TL! Barcha yahudiy ibodatxonalarida ularni ko`p martalab jazoga tortib, Isoni haqoratlashga majshur qilardim. Ularga nisbatan haddan tashqari darg`azab bo`lib, hatto begona shaharlarda ham quvg`in qilardim.*KM Men buni Quddusda qildim ham. Oliy ruhoniylardan ijozat olib, ko`p azizu muqaddas kishilarni zindonlarga tashlab, ularni o`ldirayotganlarida men buni yoqlardim.qJ[ To`g`risi, o`zim ham nosiralik Iso nomiga qarshi ko`p xilofona amallarni qilish kerak, deb o`ylar edim.kIOXudo o`liklarni tiriltirishini sizlar nima uchun ishonib bo`lmaydigan bir ish deb hisoblaysizlar?mHSO`n ikki qabilamiz kecha-kunduz qunt va g`ayrat bilan Xudo yo`lida xizmat qilib, u va`daning ijro bo`lishini ko`rish umididadirlar. Men ana xuddi shu umidga erishganim uchun, ey podshohim Agrippa, yahudiylar meni ayblamoqdalar.eGCEndi esa, Xudoning otalarimizga bergan va`lasiga umid qilganim tufayli, men sudda hozirman.&FEMeni azaldan tanishadi va agar xohlasalar, dinimizning eng jiddiy mazhabi bo`lmish farziychilik ma`limoti bo`yicha yashab kelganimga guvohlik bera olishadi. EMening yoshligimdan o`z mamlakatimda kechirgan hayotim hamda keyinroq Quddus shahrida kechgan umrimni barcha yahudiylar bilishadi.+DOAyniqsa siz yahudiylarning barcha odatlarini va mubohasali masalalarini yaxshi bilganingizni ko`zda tutib, sabr-toqat bilan meni tinglashingizni iltimos qilaman. C9Poddshoh Agrippa! Yahudiylarning menga qo`yayotgan hamma ayblaridan bugun sizning huzuringizda o`zimni himoya qilayotganim uchun baxtiyor hisoblayman.B 5Agrippa Pavlusga: O`zingni oqlash uchun gapirishingga ruxsat beriladi, dedi. Shunda Pavlus qo`lini siltagancha, o`zini himoya qilib gapira boshladi: AChunki mening fikrimcha, bir mahbusni imperatorga yuborib, unga qarshi qo`yilgan ayblarni ko`rsatmaslik mulohazasizlik bo`lur edi.@Faqat oliy hokimga uning haqida yozish uchun esa biron qat`iy so`zim yo`q. Shuning uchun uni hammangizning, va ayniqsa, podshohim Agrippa, sizning huzuringzga chiqartirdimki, bu ishni ko`rib chiqqandan keyin yozish uchun biron tayin so`z topilar, deb.??wMening bo`lsa, uning o`limga loyiq biror ish qilmaganiga ishonchim komil. Uning o`zi Imperatori a`zamning huzurida sudlanishni talab etgani uchun, uni Rimga yuborishga qaror qildim.> Fest so`z boshladi: Podshoh Agrippa va bizlar bilan birgalikda bu yerda hozir bo`lgan hamma kishilar! Mana bu odamni ko`rib turibsizlar, Quddusda va shu yerda ko`pgina yahudiylar menga murojaat qilib, bu odam boshqa yashamasligi kerak, deya qichqirdilar.F=Ertasi kuni Agrippa bilan Vernika buyuk hashamat bilan kelib, mingboshilar va shaharning atoqli kishilari bilan birga mahkama saroyiga kirdilar. Festning amri bilan Pavlus olib keltirildi.{<oAgrippa Festga: Bu odamni men ham tinglashni istar edim, dedi. Ertaning o`zidayoq uni tinglaysiz, dedi unga Fest.2;]Lekin u bu ishni Imperatori a`zamning muhokamasiga qoldirishni talab qilgani sababli, uni imperator huzuriga yuborgunga qadar qamoqda tutib turish haqida buyruq berdim. : Men bu masalani hal qilishda qiynalib qoldim-da, Pavlusdan Quddusga borib bu xususda sud bo`lishni istar-istamasligini so`radim. 9 Faqat o`z dinlari bilan bog`liq, Pavlus tirik ekanini da`vo qilayotgan Iso ismli o`lgan bir shaxs haqida ba`zi bahslari bor edi.t8aLekin ayblovchilar uni o`rab olgach, men taxmin qilgan jinoyatlardan birortasini bo`yniga qo`ya olmadilar.7%Shuning uchun ular bu yerga kelishganda, sira vaqt yo`qotmay ertasi kuniyoq men hukm kursisiga o`tirib, bu odamni olib keliularini buyurdim.Y6+Men ularga javob berib, ayblanuvchi odam ayblovchilari bilan yuzlashtirilmasdan va unga qo`yilgan ayblardan o`zini himoya qilish imkoniyatini bermasdan, o`limga mahkum qilish rimliklarning odati emas, dedim.5Men Quddusda bo`lganimda, yahudiylarning oliy ruhoniylari va oqsoqollari shikoyat bilan oldimga kelib, uni mahkum etishni talab qilishdi.4)Ular u yerda ancha vaqt turganidan keyin, Fest Pavlusning ishini podshohga taqdim qildi: Bu yerda Feliks qamoqda qoldirib ketgan bir odam bor.l3Q Bir necha kundan keyin, podshoh Agrippa bilan Vernika Festni tabriklash uchun Kesariyaga keldilar.2% Fest mslahatchilari bilan kengashganidan so`ng, Pavlusga javob berib: Sen Qaysarning hukmini talab qilding, Qaysarning oldiga borasan, dedi.y1k Agar men o`limga loyiq biror jinoyatda aybdor bo`lganimda, unda o`limdan bosh tortmasdim. Agarda bu kishilar menga qo`yayotgan ayblar asossiz bo`lsa, unda meni hech kim ularning qo`liga topshirolmaydi. Men Qaysarning hukmini talab qilaman.40a Pavlus dedi: Men Qaysarning hukm kursisi oldida turibman, men bu yerda hukm etilishim shart. Men yahudiylarga hech bir haqsizlik qilmaganimni o`zingiz ham yaxshi bilasiz. /9 Fest yahudiylarning ko`nglini topmoqchi bo`lib, Pavlusdan: Quddusga borib, u yerda mening oldimda bu xususlarda sud bo`lishni istaysanmi? deb so`radi..%Pavlus esa o`zining himoya so`zida: Men na yahudiylarning qonuniga, na ma`badga va na Qaysarga qarshi biron bir jinoyat qilganim yo`q, dedi.-%Pavlus o`rtaga chiqqach, Quddusdan kelgan yahudiylar uni o`rab olganlaricha, o`zlari isbot qilolmaydigan ko`p og`ir ayblarni unga qo`ydilar. ,9Fest ularning yonida sakkiz yoki o`n kundan ziyod turmay, Kesariyaga qaytib bordi. Ertasi kuni hukm kursisiga o`tirib, Pavlusni olib kelishni buyurdi.++Shunday qilib, sizlardan kimning iloji bo`lsa, men bilan birga borishsin va agar bu odamda biron yomonlik bo`lsa, uni aybdor qilishsin, dedi u.u*cFest esa Pavlus Kesariyada qamoqda turganini va o`zi ham yaqinda u yerga qaytib borajagini ularga bildirdi.)Muruvvat ko`rsatib, Pavlusni Quddusga chaqirtirishini o`tinib so`radilar: holbuki, yo`l-yo`lakay uni o`ldirishni qasd qilgan edilar.w(gShunda oliy ruhoniylar bilan yahudiylarning asilzodalari hokimning oldiga kelib, Pavlusdan shikoyat qildilar.W' )Fest viloyatga kelganiga uch kun o`tkanidan keyin, Kesariyadan Quddusga bordi.&Ikki yildan so`ng Feliksning o`rniga Partsiy Fest keldi. Feliks yahudiylarning ko`nglini olmoqchi bo`lib, Pavlusni qamoqda qoldirdi.|%qAyni zamonda, Pavlus ozod bo`lishi uchun menga pora beradi degan umidda uni tez-tez suhbatga chaqiraddigan bo`ldi.&$EPavlus haqiqat, nafsni tiyish va qiyomat-qoyim haqida gapirganda, Feliksning yuragi cho`chib ketdi. Endi borgin, vaqt topganimda seni yana chaqiraman, dedi.#Bir necha kundan keyin Feliks yahudiy xotini Drusilla bilan keldi. Pavlusni chaqirtirib, Iso Masihga ishonish to`g`risida uni tingladi.$"APavlusni yuzboshiga topshirib: Qamab qo`yilsin, lekin engillik berilsin, unga xizmat qilmoqchi bo`lgan do`stlariga hech qarshilik qilinmasin, deb buyurdi.5!cShunda Feliks: Mingboshi Lisiy kelganidan keyin ishlaringni sinchiklab tekshiraman, deb muhokamani keyinga qoldirdi. Feliks o`zi Isoning yo`li borasida ancha xabardor edi.> uMen ularning orasida turib, baland ovozda: O`liklarning tirilishiga ishonganim uchun bugun oldingizda hukm qilinyapman, deb aytdim. Ehtimol, shu so`zim uchun aybdor sanalsam kerak?  Yoki bu yerdagilarning o`zlari aytishsin, yahudiylarning Oliy Kengashi oldida turganimda menda qanday haqsizlik topishgan ekan?7Faqat asiyalik ba`zi bir yahudiylar bor edi. Aslida o`sha odamlar bu yerga kelib, biron shikoyatlari bo`lsa, huzuringizda meni ayblashlari kerak edi.xiBu vaqtda meni ma`badda tahorat qilayotgan holatda topdilar: holbuki u yerda oloman ham, shovqin ham yo`q edi.Oradan ko`p yillar o`tgandan keyin, xalqim sharafiga xayr-sadaqa va qurbonliklar bag`ishlash uchun Quddusga qaytib bordim.`9Shuning uchun ham Xudo bilan insonlar oldida doim vijdonimni sof saqlashga tirishaman.yAyblovchilarimning o`zlari ham tan olganidek, men solih bilan fosiqlarni tiriltiradigan Xudoga qattiq e`tiqod qilaman.dAHuzuringizda shuni e`tirof etamanki, ular bid`at deb atagan Yo`lning izbasari o`laroq, ota - bobolarim sig`ingan Xudoyi Taoloning haqiqiy bandasiman. Tavrot va Payg`ambarlar kitobida yozilganlarning hammasiga inonaman.T! Hozir ham meni ayblashlarida biron bir asos borligini isbot qilisholmaydi.) Na ma`badda, na ibodatxonalarda va na Quddus shahrida biron kishi bilan bahs qilganim yoki xalq orasiga g`ulg`ula solganimni ular ko`rishmadi.ta O`zingiz bilib olishingiz mumkin: mening sig`inish uchun Quddusga kelganimga o`n ikki kundan oshgani yo`q.@y Hokim Pavlusga gapirishi uchun ishora yetgach, u so`z boshladi: Siz ko`p yillardan beri bu xalqqa haqqoniy qozi bo`lganingizni bilganim uchun, men o`z ishimni bemalol himoya qilaman. i~~}r}|[{{@zz~yxxawwivvv(uutJssarqq^poo=nmmklkkkjihh9ggCfeddwcba``]__^^8]]U\[[lZZkYY5XXrWW2VUTT?SRRiQQ{PPxOOMNMMLL@KJJJ1IIH:G,FEEDDDoDCBBAp@@4?^>N=="<;;:99}98872655 44#3522-100d//3..X--<,2+**t))0('&&&%%$b##(""#!!: M"iV!x1t8= n X o@w)H/yo/=WEy sevganlarim, bularni oldindan bilar ekansiz, ehtiyot bo`linglar, yana boshboshdoq odamlarning g`avg`osi bilan yo`ldan ozmanglar, topgan qaroringizdan aynimanglar.<Pavlus hamma maktublarida bu mavzular haqida gapiradi-ku. Ularda tushunish qiyin bo`lgan ba`zi mavzular borki, johil va sabotsiz kishilar boshqa muqaddas yozuvlarni buzganlaridek, ularni ham buzib talqin qiladilar. Bu esa ularni halokatga yo`liqtiradi.2;]Sevikli birodarimiz Pavlus ham o`ziga berilgan donolik bilan sizlarga qanday yozgan bo`lsa, xuddi shu kabi Rabbimizning sabr-toqatini qutulish fursati deb hisoblanglar.":=Buning uchun, ey sevganlarim, modomiki bularni kutyapsiz ekan, Xudo oldida tinch-totuvlik bilan yashab, beg`ubor va benuqson bo`lishga jon kuydiringlar.p9Y Chunki Xudoning ahd qilgani bo`yicha, biz adolat hukm suradigan yangi yer va yangi osmonni kutayapmiz.]83 Xudoning kunida osmon yonib yo`q bo`lar, moddiy unsurlar esa qizib, erib ketar ekan, sizlar o`sha kunni muqaddas yurish-turish, diyonat bilan kutishingiz va shu yo`sinda uning kelishini tezlashtirishingiz kerak.e7C O`sha kunda hamma narsa yo`q bo`lib ketar ekan, sizlar qanday kishilar bo`lmog`ingiz kerak?b6= Kechasi o`g`ri qanday kelsa, Rabbimizning mahshar kuni ham xuddi shunday nogahon kelib qoladi. U kun osmon gumburlab tamom bo`ladi, moddiy unsurlar qizib, erib ketadi, yer va unda qilingan har bir ish kulga aylanadi.E5 Ba`zilar o`ylaganday, Rabbimiz bergan va`dasini amalga oshirishga imillamayapti. Aksincha, U hech kimning halok bo`lishini istamay, hamma tavba qilsin, deb sabr-toqat bilan kutib turibdi.~4uEy sevganlarim, shugina e`tiboringizdan qochmasinki, Xudovand nazarida bir kun ming yil va ming yil bir kun kabidir.*3MHozirgi yeru osmon esa o`sha ilohiy kalom orqali saqlanib turibdi, Xudo betavfiq odamlar uchun belgilagan hukm va halokat kunigacha yonish uchun tayyor turibdi.?2yYana suvdan to`fon suvidan qadimgi dunyo mahv bo`lgan.#1?Vaholanki, ular ataylab shuni esdan chiqaradilarki, azalda Xudoning kalomi orqali yeru osmon bunyod bo`lgan. Yer esa suvdan chiqib, suv bilan yaratilgan.D0Ular: Rabbingizning qaytishi to`g`risidagi va`da qani? Mana, ota-bobolarimiz o`tgandan buyon, hamma narsa avval boshda qanday yaratilgan bo`lsa, shunday turibdi, - deb masxara qiladilar.}/sAvvalo shuni bilinglarki, oxirgi kunlarda o`z nafsiga mahliyo bo`lib yuradigan hayosiz masxarabozlar paydo bo`ladi.J. Muqaddas payg`ambarlarning ilgarigi vaqtlarda aytgan so`zlarini, shuningdek, Rabbimiz va Xaloskorimiz Isoning O`z havoriylariga sizlar uchun topshirgan vasiyatini eslab turishingizni istayman.- )Ey sevganlarim, endi sizlarga bu ikkinchi maktubni yozayapman. Bu mavzularni yodingizga solib, sizda pok fikr uyg`otishga harakat qilmoqdaman.,'Mana bu ishonchli maqol ularga aynan to`g`ri keladi: It o`zining qusganiga qaytar, shuningdek: Yuvilgan to`ng`iz balchiqda ag`anagani qaytar.+#Solihlik yo`lini bilgandan keyin, tan olgan muqaddas amrdan yuz o`girgandan ko`ra, bu yo`lni hech bilmagan ular uchun yaxshiroq bo`lar edi.w*gUlar Rabbimiz va Xaloskorimiz Iso Masihni bilib olib, dunyoning qabohatlaridan qochib qutulgan edilar. Agar bunday keyin ular yana shunday ishlarga aralashib, mag`lub bo`lsalar, unda so`nggi ahvollari avvalgi ahvollaridan battar bo`ladi.)O`zlari buzg`unlikning quli bo`la turib, ularga erkinlik va`da beradilar. Ammo odam nimadan yengilsa, uning quli bo`ladi.1([Chunki xato yo`ldan zo`rg`a qochib qutulgan imonlilarni ular dabdabali, devonavor gaplar bilan avrab, nafslariga o`t tushirib, fisqu fujur havasi bilan qiziqtiradilar.'Bu odamlar esa suvsiz buloqlardir, bo`ron haydagan to`zon va bulutdirlar. Ular uchun tim qorong`i zulmat tayyorlab qo`yilgan. &Lekin uning gunohi fosh bo`lib qoldi. Tilsiz eshak tilga kirib, inson tili bilan bu payg`ambarning tentakligiga to`sqinlik qildi.%7Ular to`g`ri yo`lni tark etdilar, ular Ba`o`r o`g`li Bal`om yo`lidan borib, gumroh bo`ldilar. Bal`om harom yo`l bilan topgan pulini sevib qolgan edi.0$YKo`zlari zinoga to`ymaydi, tinimsiz gunoh qiladilar. Ular sabotsiz kishilarni ovlab, yo`ldan ozdiradilar. Ko`ngillari tamagirlikka o`rganib qolgan la`nati odamlardir.# qilgan nohaqliklariga yarasha jazo oladilar. Bular kunduz kuni aysh-ishratni o`zlari uchun huzur-halovat deb hisoblaydilar. Ular nOmingizga dog`u g`ubor tushiradilar. Sizlar bilan ziyofatga o`tirganlarida, o`zlarining ahloqiy buzuqligidan zavqlanadilar."} Ammo bu odamlar-chi, aqliga sig`dirolmaydigan hamma narsani yomonlaydilar, faqat tug`ma his-tuyg`ulari bilangina yashaydilar, xuddi ovlanib yo`q qilinish uchun tug`ilgan ongsiz hayvonlarga o`xshaydilar. Ular aynan hayvon singari yo`q bo`lib ketadi,! Farishtalar odamlardan ancha kuchliroq va qudratliroq bo`lganiga qaramay, Xudovand huzurida bu mavjudotlarni qarg`ab hukm etmaydilar.k O Ayniqsa, shahvoniy xavaslarga berilib, o`z tanasini bulg`atuvchi, ilohiy hokimiyatni esa rad qiluvchi surbet va o`jar odamlarni jazolash yo`lini Xudovand biladi. Ular samoviy mavjudotlarni haqorat qilishdan ham qo`rqmaydilar.!; Bundan anglashiladiki, xudojo`ylarni vasvasadan qanday qutqarishni, jazoga mahkum betavfiqlarni esa qiyomat kunigacha qanday saqlashni Xudovand biladi.O`sha xalq orasida yashagan bu solih odam ularning haqsiz ishlarini ko`rar, eshitar va o`zining solih jonini kundan-kunga qiynar edi.`9Bebosh odamlarning buzuq xatti-harakatidan azob chekkan solih Lutni esa Xudo qutqardi.)Xudosizlar boshiga keladigan balolardan ibrat bo`lsin, deb Xudo Sado`m va G`amo`ra shaharlarini ham halokatga mahkum etdi va kulga aylantirdi.LXudo qadimgi dunyoni ham ayamadi. U xudosizlar dunyosi ustiga to`fon keltirib, faqat solihlik yo`lini xabarlab yurgan Nuh va boshqa ozgina kishini, ya`ni hammasi bo`lib sakkiz jonnigina saqladi.5Chunki Xudo hatto gunoh qilgan farishtalarni ham ayamagan. Hukm kunigacha saqlansinlar deb, U ularni jahannamning zimiston g`orlariga qamab qo`ygan.4aUlar tamagir bo`lganidan, xushomad gaplar bilan sizlarning hisobingizdan davlat orttiradilar. Mana, ularning jazosi qadimdanoq tayyor turibdi, halokati esa kechikmayapti.zmKo`p odamlar ularning fisq-fujur ishlariga mahliyo bo`ladi. Ular tufayli haqiqat yo`li haqoratga duchor bo`ladi. Isroil xalqi orasida soxta payg`ambarlar bo`lgani kabi, sizlarning orangizda ham soxta ustozlar bo`ladi. O`zlarini qullikdan sotib olgan Egalarini ular inkor etib, orangizda juda zararli bid`atlarni tarqatadilar. Bu kishilar nogahon halokatga yo`liqib qoladilar.5 eHech bir payg`ambar o`zining insoniy xohishi bilan bashorat qilgan emas. Bu aziz odamlar Muqaddas Ruh tomonidan harakatga keltirilib, Xudoning so`zlarini gapirib berganlar. Eng avval shuni bilinglarki, payg`ambar kitoblarida uchraydigan bashoratlarning birortasi ham birovning xususiy tafsiriga bog`liq emas.1 ]Shuning uchun qadimgi payg`ambarlarning so`zlari biz uchun yanada qat`iy bo`lib qoldi. Sizlar bu so`zlarga rioya etib, yaxshi ish qilasizlar. Tong yulduzi chiqib, kun yorigungacha, qorong`i joyda chiroq qanday nur sochsa, payg`ambarlarning so`zlari sizning yuragingizga shunday nur sochib tursin._ 9Biz aziz tog`da U bilan birga bo`ldik, osmondan kelgan bu sadoni o`zimiz ham eshitdik.= uMasih Otasi Xudodan hurmat va shon-sharaf qabul qildi. Ulug`vorlik to`kib turadigan dargohi sharifdan Masihga bir sado kelib: Bu Mening sevikli O`g`limdir, Undan mamnunman, - dedi.: oBiz Rabbimiz Iso Masihning kuch-qudrat bilan kelishi haqida sizlarga ma`lumot berganimizda, uydirma afsonalarni gapirib kelmadik. Uning salobatini o`z ko`zimiz bilan ko`rganmiz.k QBu dunyoni tark etganimdan keyin ham sizlar doimo bularni xotirlashingiz uchun jon kuydirmoqdaman.x kChunki bu makonimdan ayrilish vaqtim yaqinlashganini bilaman, Rabbimiz Iso Masih O`zi buni menga ma`lum qilgan.k Q Bu foniy makonimda bo`lgunimcha, bularni eslatish bilan sizlarni uyg`otib turishni lozim ko`raman.    Sizlar bu narsalarni bilar ekansiz va tan olgan haqiqatda qattiq turar ekansiz, men har doim bularni eslatib turishni xohlayman.u  e Shunday qilib, Rabbimiz va Xaloskorimiz Iso Masihning abadiy Shohligiga kirish yo`li sizlarga keng ochiladi.F   Shuning uchun, ey birodarlar, Xudo sizlarni tanlaganini va da`vat etganini bilib, bunga munosib bo`lmoq uchun yana astoydil harakat qilinglar. Bu yo`lni tutsangiz, hech vaqt qoqinmaysizlar.m  U Bu xislatlardan benasiblar esa kaltabin ko`rdir, ular avvalgi gunohlaridan tozalanganini unutganlar.(  KAgar bu xislatlar sizda mavjud bo`lsa hamda yana ortib borayotgan bo`lsa, unda siz Rabbimiz Iso Masihni tanib-bilish yo`lida na sust, na samarasiz bo`lasizlar.v gDiyonatli bo`lish ustiga birodarlaringizni sevinglar. Birodarsevarlik ustiga tugal muhabbatga ega bo`linglar. 1Ong-bilimingiz ustiga nafsni tiyishni o`rganinglar. Nafsni tiyish ustiga sabr-toqatli bo`linglar. Sabr-toqatingiz ustiga diyonatga ega bo`linglar.> wBularni nazarda tutib, imoningizni but qilishga jon kuydiringlar. Shunday qilib, imoningiz ustiga fazl-kamolotga ega bo`linglar. Fazl-kamolotingiz ustiga ong-bilimga ega bo`linglar.` ;Bu dunyo yomon ehtiroslar natijasida buzilib bormoqda. Sizlar bundan qochib qutulinglar, deb Xudo bizga ko`p ulug` va qimmatli va`dalarni bergan. Bular ro`yobga chiqib, sizlar ilohiy tabiatdan bahramand bo`lasizlar.n WRabbimiz Iso O`zining ulug`vorligi va kamoloti sharofati ila bizni da`vat etgan va bizga O`zini tanitgan. Yashash va Xudo yo`lida yurishimiz uchun kerak bo`lgan hamma narsani U bizga O`ziga xos ilohiy kuch-qudrat bilan ato etgan.o YXudoni va Rabbimiz Isoni tanib-bilganingiz sayin, sizlarga Xudo inoyati oshib, xotiringiz jam bo`lsin.9 oIso Masihning quli va havoriysi men, Simun Butrus, odil Xudoyimiz va Xaloskorimiz Iso Masih soyasida bizning qimmatli imonimizga teng bir imonga erishgan barchaga salom aytaman.Bir-biringizni muhabbat bilan o`pib salomlashinglar. Iso Masihga tegishli bo`lgan hammalaringizga tinchlik bo`lsin. Omin.lQ Xudo o`zingiz kabi tanlagan Bobildagi Masih jamoati va o`g`lim Mark sizlarga salom yo`llamoqdalar.  Bularni o`zimning fikrimcha ishonchli bo`lgan birodarimiz Silvan orqali sizlarga qisqacha yozib yubordim. Shu bilan sizlarga dalda berib, ta`kidlab aytmoqchimanki, bu azob-uqubatlar Xudoning haqiqiy inoyatidan dalolat beradi. Uning inoyatida sobit qolinglar.<~s Shon-shuhrat va saltanat abadulabad Unikidir. Omin.} Xudo har xil mehru inoyatning manbaidir. Iso Masih orqali U bizni O`zining abadiy, ulug`vor jannatiga da`vat etgan. Qisqa bir muddat azob chekkaningizdan keyin, O`zi sizlarni maqsadingizga erishtiradi, kuch-qudratli, sabotli va mustahkam qilib qo`yadi.|) Dunyoning har yog`idagi birodarlaringiz xuddi shunday azoblarga duchor bo`layotganlarini bilib, mustahkam imon bilan iblisga qarshi turinglar.}{sHushyor va bedor bo`linglar. Dushmaningiz iblis birovni yutib yuborish uchun izlab, sherday bo`kirib kezib yuribdi.Zz-Butun g`amlaringizni Xudoga tashlanglar, Uning O`zi sizlarga g`amxo`rlik qiladi.{yoShunday qilib, o`z vaqtida bizlarni yuksaltirsin deb, Xudoning qudratli qo`li ostida o`zingizni kamtar tutinglar.4xaEy yoshlar, sizlar ham oqsoqollarga itoat qilinglar. Hammangiz bir-biringizga yumshoq muomalada bo`linglar. Chunki Xudo mag`rurlarga qarshi, ammo kamtarlarga inoyatlidir.vweAna shunda, Bosh Cho`pon osmondan namoyon bo`lganda, sizlar so`lmas, ulug` jamol tojiga sazovor bo`lasizlar.Wv'Qo`lingiz ostidagi suruvga hukmronlik qilmasdan, yaxshi o`rnak ko`rsatinglar.Hu Nazoratingizdagi Xudoning suruvini yaxshi boqinglar. Bu ishni majburiy emas, balki Xudoga yoqadigan darajada ko`ngildan chiqarib qilinglar. Qabih g`arazgo`yliksiz, sidqidildan ish tutinglar.t 9Masih chekkan azob-uqubatlarning shohidi hamda Uning namoyon bo`lajak ulug`vorligining qatnashchisi sifatida o`zimday oqsoqollardan o`tinib so`rayman:+sOShunday qilib, Xudo irodasiga ko`ra azob chekayotganlar yaxshilik qilishga bel bog`lasinlar va O`z so`ziga sodiq bo`lgan Parvardigorga jonlarini bag`ishlasinlar.Vr%Agar solih odam zo`rg`a qutulsa, betavfiqu gunohkorning ahvoli nima bo`ladi?jqMXudoning O`z xonadonini hukm qilish vaqti allaqachon boshlandi. Agarda biz birinchi navbatda hukm qilinadigan bo`lsak, unda Xudoning Injiliga itoatsizlik qilganlarning oxirati nima bo`ladi? Sulaymon matallarida yozilishicha:ypkLekin agar biror kishi Masihiy bo`lgani uchun azob cheksa, uyalmasin, aksincha, bu nom bilan Xudoni ulug`lasin.hoISizlardan hech kim qotil, o`g`ri, yomonlik qiluvchi yoki fitna-fasodchi bo`lib azob chekmasin.OnAgar Masih nomi tufayli sizlarni haqorat qilishsa, baxtiyorsizlar! Chunki Xudoning Ruhi, shon-sharaf Ruhi sizlarda maskan qiladi. [Ularga qolsa, Ruhni haqorat qiladilar, sizlarda esa sharaflanadi.]Rm Aksincha, Masihning qancha azoblariga sherik bo`layotgan bo`lsangiz, shuncha xursand bo`linglar! Shunda U shon-sharaf ila osmondan tushib zohir bo`lgach, ko`nglingiz yana ko`proq quvonchlarga to`ladi.|lq Ey sevganlarim, sizlarni sinash uchun boshingizga kelayotgan otashli imtihonni ajib voqea deb, hayron bo`lmanglar.fkE Kim so`zlasa, Xudoning so`zlari qilib aytsin. Kim xizmat qilsa, Xudo bergan kuch bilan xizmat qilsin. Shunday qilib, Iso Masih orqali Xudo har bir ish va so`zda ulug`lansin. Abadiy ulug`vorlik va saltanat Unikidir. Omin.Ij  Xudo sizlarga har turli qobiliyat bergan. Har biringiz shu qobiliyatingizni ishga solib, bir-biringizga xizmat qilinglar, Xudoning boy ehsonlarini parvarish qiluvchilar kabi kun kechiringlar.3ia O`zaro zorlanmay mehmondo`stlik qilinglar.[h/Avvalo bir-biringizni ixlos bilan sevinglar. Chunki sevgi ko`p gunohlarni yuvadi.|gqEndi borliq mavjudot oxirlab qoldi. Shuning uchun aql bilan ish tutinglar, ibodat qilish uchun hushyor bo`linglar..fUO`liklarga kelsak, ular hamma odamzod qatori o`lib, badanlari jazolandi. Ammo ularning ruhi Xudoga muvofiq yashasin deb, Injil Xushxabari o`liklarga ham yetkazildi.Te!Ular tirigu o`liklarni hukm etishga tayyor bo`lgan Xudoga hisob beradilar.&dEEndi esa ular kabi yurmayapsizlar, ularning shaloqliklari seliga o`zlaringizni tashlamayapsizlar. Majusiylar bundan hayron bo`lib, sizlarni yomonlamoqdalar.Xc)Sizlar o`tmishda majusiylarga yoqib yashaganligingiz endi yetar. O`sha vaqtlarda fisq-fujur, shahvatparastlik, sarxushlik, aysh-ishratlar, kayf-safolar hamda butparastlik razolati bilan kun kechirgansizlar.bEndi bu badanda yashash uchun qolgan vaqtingizni boshqa odamlarday nafsingizni o`ylab emas, balki Xudoning irodasini o`ylab o`tkazinglar.a %Masih biz uchun jisman azob chekib, o`ldi. Sizlar bundan o`rnak olinglar. Chunki jisman azob chekkan kishi boshqa gunoh qilishni bas qiladi.`Masih esa osmonga chiqib, Xudoning o`ng tomonida o`tirib, farishtalar va koinotdagi barcha kuch-qudratlar ustidan hokimiyat o`rnatdi. _Mana shu suv hozirgi suvda imon keltirish marosimining timsolidir. Bu marosimning ma`nosi badanni kirdan tozalash emas, balki Xudodan pok vijdonni so`rashdir. Sizlar ham suvga cho`mib imon keltirganingizda, Iso Masihning tirilishi tufayli najot topdingizlar.R^Bular qadim zamonda, Nuh payg`ambar o`z kemasini qurayotgan zamonda Xudoning sabrini inobatga olmay, itoatsiz bo`lgan edilar. O`sha kemadan oz kishi, ya`ni sakkiz jongina suvdan o`tib qutulgan edilar.J] Masihning Ruhi esa borib, zindonga qamalgan ruhlarga va`z aytdi.k\OChunki Masih ham bizni Xudoga yaqinlashtirish va gunohlarimizni yuvish uchun bir marta azob chekib, o`ldi. O`zi solih kishi bo`lgani holda, gunohkorlar uchun qurbon bo`ldi. Uning badanini o`ldirishgan bo`lsa-da, Ruhi tirildi.[Agar Xudoning irodasi bilan azob chekishingiz lozim bo`lsa, yomonlik qilib azob chekishdan ko`ra, yaxshilik qilib azob chekish afzaldir.\Z1Lekin buni muloyimlik va ehtirom bilan bajo qilinglar, vijdoningizni toza tutinglar. Shunday qilib, Masih yo`lidagi yaxshi yurish-turishingizni mazammat qilganlar sizlarni yomonlab aytgan gaplaridan uyalsinlar.%YCRabbingiz Masihga yuraklaringizdan muqaddas joy beringlar. Dilingizdagi umid haqida sizdan har bir so`ragan kishiga javob berishga doimo tayyor bo`linglar. X Hattoki haqiqat yo`lida azob-uqubat cheksangiz, baxtiyor bo`lasizlar. Do`q-po`pisa qiluvchilardan qo`rqmanglar, dovdiramanglar.PW Agar yaxshilik qilishga bel bog`lasangiz, sizlarga kim ozor berar edi?uVc Chunki Xudovandning ko`zi solihlardadir. Solihlar fig`oniga U quloq solar, badkirdorlardan esa yuz o`girar.ZU- Yomonlikdan qochib, yaxshilik qilsin. Tinchlikni qidirib, uning payidan bo`lsin.T/ Zaburda yozilishicha: Kimki uzoq umr ko`rishni sevib, yaxshi kunlar kelishini xohlasa, u tilini yomon so`zdan tutsin, og`zini egri gapdan tiysin.0SY Yomonlikka yomonlik, haqoratga haqorat bilan javob qaytarmanglar. Aksincha, duoyi xayr qilinglar, chunki o`zlaringiz ham xayr-baraka olish uchun da`vat etilgansizlar.RXullas, o`zaro hamfikr, hamdard bo`linglar, bir-biringizni birodarlarcha sevinglar. Bir-biringizga mehr-shafqatli va kamtar bo`linglar. Q Shunga o`xshab, siz, erlar ham xotinlaringiz zaif jinsdan ekanligini hisobga olib, ular bilan oqilona munosabatda bo`linglar. Ular ham abadiy hayot inoyatidan bahramand bo`lgani uchun, ularni hurmatga sazovor hisoblang va ibodatlaringizga xalal bermanglar.ZP-Masalan, Soro bibi Ibrohimni janobim deb atab, uning so`ziga quloq soldi. Agar sizlar yaxshilik qilishda qunt qilib, hech qanday qo`rquvdan g`ulg`ulaga tushmasangiz, Soro bibining farzandlari hisoblanasizlar.OyO`tmish vaqtlarda Xudoga umid bog`lagan muqaddas xotinlar ham o`zlarini shu yo`sinda bezab, erlariga bo`ysunar edilar.NAmmo yashirin qalbingizdagi yuvosh va sokin ruh sizlarning so`lmaydigan ichki go`zalligingiz bo`lsin. Buning Xudo oldida qadri azizdir.MwSizning jozibangiz o`rilgan sochlar, taqilgan oltinlar, chiroyli kiyimlar kabi tashqi zeb-ziynatdan iborat bo`lmasin. L pK [Masihdan ibrat olib, siz, xotinlar ham o`z erlaringizga bo`ysuninglar. Xudo kalomiga ishonmaydigan ba`zi kishilar siz, ayollarning or-nomusli, pokdomon xulq-atvoringizni ko`rib, imon haqida biron so`z aytilmasdanoq qoyil qolsinlar. J Ilgari cho`ponsiz adashib yurgan qo`ylarga o`xshar edingizlar, endi esa jonlaringizning Cho`ponu Posboniga qaytib keldingizlar.&IEBiz gunoh qarshisida o`lib, endi solihlik bilan yashashimiz uchun, U xochda gunohlarimizni O`z badaniga singdirdi. Uning yaralaridan siz shifo topdingizlar.7HgMasih haqorat qilinganda hech kimga haqorat bilan javob qaytarmas edi, azob chekkanda esa hech kimga tahdid qilmas edi. Faqat odilona hukmlovchi Xudoga O`zini topshirar edi.OGU hech qanday gunoh qilmagan, og`zidan biron egri so`z ham chiqmagan.&FEXudo sizlarni ana shu maqsadda da`vat etgan. Masih ham: Mening izimdan yuringlar, deb sizlar uchun azob chekib namuna bo`ldi. Tavrotda U haqda yozilganidek:(EIAgar qilgan gunohingiz uchun tayoq yeyishga chidasangiz, bu sizga qanday sharaf keltiradi? Ammo yaxshilik qilib, azobga chidasangiz, Xudo bundan rozi bo`ladi.D Agar biror kishi Xudoga ishonganidan vijdonan azob chekib, nohaq g`am-g`ussaga chidasa, bu Xudoning inoyatidan dalolat beradi.C/Ey xizmatkorlar, faqat yumshoq va xushfe`l xo`jayinlargagina emas, balki fe`li-xo`yi ters bo`lganlariga ham kamoli ehtirom bilan itoat qilinglar.B{Hamma odamlarni hurmat qilinglar. Imonli birodarlaringizni sevinglar. Xudodan qo`rqinglar. Podshohni ehtirom qilinglar.{AoOzod odamlardek yashanglar, ammo ozodlik niqobi ostida yomonlik qilmanglar. Xudoning qullariday bo`lib yuringlar.n@UChunki Xudoning irodasi shuki, yaxshilik qilish bilan aqlsiz va johil odamlarning og`ziga urasizlar.z?mxoh podshoh o`rnida yomonlik qilganlarni jazolovchi va yaxshilik qilganlarni taqdirlovchi hokimga bo`ysuninglar.j>M Rabbingiz haqi har xil insoniy tartib-intizomga bo`ysuninglar; xoh oliy hokim bo`lgan podshohga,B=} Majusiylar orasida xatti-harakatingiz benuqson bo`lsin. Ular ezgu ishlaringizni ko`rib turib, sizlarni yomonlikda ayblab g`iybat qilsalar ham, mahshar kuni Xudo oldida javob beradilar.<7 Ey sevganlarim, sizlardan o`tinib so`rayman, jonga qarshi kurashadigan nafs ehtiroslaridan saqlaninglar. Chunki siz bu dunyoda g`aribu musofirsizlar.&;E Bir vaqtlar xalq emas edingizlar, endi esa Xudoning xalqisizlar. Bir vaqtlar marhamat topmagan edingizlar, endi esa Xudoning marhamatiga noil bo`ldingizlar.r:] Ammo sizlar tanlangan bir avlod, Shohanshoh ruhoniylari, muqaddas xalq, Xudoning aziz qavmisizlar. Xudo sizlarni qorong`ilikdan O`zining ajoyib nuriga da`vat etgan, sizlar Uning fazl-kamolotidan xabar berish uchun tayinlangansizlar.93to`siq toshiyu, vasvasa qoyasi bo`ldi. Imonsizlar Xudoning kalomiga itoat qilmaganlari uchun, qoqinadilar. Ular ana shu qismatga mahkum bo`lganlar..8USiz ishonuvchilar uchun bu tosh qimmatbahodir. Ammo imonsizlarga shu oyat to`g`ri keladi: Quruvchilar keraksiz deb tashlagan tosh naq binoning peshtoqidan joy oldi,7)Mana, Tavrotda Xudo shunday degan: Men Sionda bir tosh o`rnatgayman, mumtoz, qimmatbaho peshtoq toshi bu. Unga ishongan kishi xijolat bo`lmas. 69O`zlaringiz ham tirik tosh bo`lib ruhiy bino barpo etinglar. Iso Masih orqali Xudoga maqbul, ruhiy qurbonlik keltiradigan muqaddas ruhoniy bo`linglar.~5uInsonlar keraksiz deb tashlagan, lekin Xudo qimmatbaho deb tanlagan tirik tosh Rabbimiz Iso Masihga yaqinlashinglar.?4yChunki siz Rabbimizning iltifotini tatib ko`rdingizlar3/Yangi tug`ilgan chaqaloq sof ona sutini tusaganday, Xudo kalOmini orzu qilinglar, toki u kalom bilan oziqlanib, o`sib borib, najotga erishinglar.2 !Buning uchun har qanday yomon niyat, hiyla-nayrang, har turli ikkiyuzlamachilik, rashk-hasad, g`iybatchilikni bir chetga surib qo`yinglar.d1 CAmmo Xudovand kalomi abadiy turar. Ana shu kalom sizlarga yetib kelgan Injil Xushxabaridir.0 'Chunonchi Tavrotda shunday yozilgan: Butun bashar bir o`tga o`xshar, o`tning guldayidir uning bor ko`rki. O`t qurib qolar, guli ham to`kilar.{/ qSizlar foniy emas, balki boqiy urug`dan, ya`ni Xudoning hayotbaxsh, abadiy kalomi orqali yangidan tug`ildingizlar.?. ySizlar Ilohiy Ruh va haqiqatni tan olib, jonlaringizni pok qilib, samimiy birodarlik muhabbatiga ega bo`lgansizlar. Shuning uchun bir-biringizni chin yurakdan, ixlos bilan sevinglar.$- CSizlar Masih vositasida Xudoga ishonasizlar. Xudo Masihni tiriltirib, ulug`vorlikka erishtirdi. Bu imonda qatiq turinglar, Xudoga tamoman umid bog`langlar.p, [Masih dunyo bino bo`lishidan burun tayinlangan bo`lsa ham, zamonning oxirida sizlar uchun paydo bo`ldi.m+ USizlar benuqson va beg`ubor qo`zi qoniga o`xshagan Masihning qimmatbaho qoni evaziga qutulgansizlar.* Bilasizlarki, ota-bobolaringizning bema`ni turmush tarzidan kumush yoki oltinga o`xshash o`tkinchi narsalar evaziga qutulmagansizlar.<) sHar bir kishini yuz-xotir qilmasdan, qilmishiga yarasha taqdirlovchi Xudoga sizlar Otamiz deb murojaat qilar ekansiz, u holda musofirchilik davringizda Xudodan qo`rqib yashanglar.O( Xudo: Muqaddas bo`linglar, zero Men muqaddasman, deb aytgani yozilgan.~' wSizlarni da`vat etgan Xudo qanday muqaddas bo`lsa, sizlar ham butun yurish-turishingizda shunday muqaddas bo`linglar.w& iGapga ko`nadigan bolalar kabi bo`linglar, ilgarigi g`aflat paytida sizlarni qamragan ehtiroslarga qaytmanglar.-% U Shuning uchun fikr-zikringiz ishda bo`lsin, hushyor bo`linglar. Iso Masih osmondan tushib zohir bo`lganda sizlarga nasib bo`lajak inoyatga mutlaqo umid bog`langlar.=$ u Aslida payg`ambarlar bu tekshiruvlarni o`zlari uchun emas, balki sizlar uchun qilganliklari haqida Xudodan vahiy olganlar. Hatto farishtalar ham bu sirlarni aniqlashni ko`p orzu qiladilar. Hozirgi davrda esa Injil targ`ibotchilari osmondan yuborilgan Muqaddas Ruhdan ruhlanib, bularni sizlarga bayon etdilar. #  Masihning Ruhi ularda bor edi va ularga Masihning chekadigan azob-uqubatlariyu, oxirida erishadigan shon-shuhrati haqida oldindan ma`lumot berar edi. Bunday ilhomlangan payg`ambarlar Masih Ruhi kimni va qaysi paytni ko`rsatayotganini anglamoqqa tirishadilar." 1 Sizlar topgan ulug` najot to`g`risida qadim zamon payg`ambarlari ham karomat qilganlar, ular Xudo inoyatining mohiyatini sinchiklab tekshirganlar.V! ' Chunki imoningizning natijasi o`laroq jonlaringiz uchun najot topmoqdasizlar._  9Siz Masihni ko`rmagan bo`lsangiz ham, Unga muhabbat bog`layapsizlar. Hozir Masihni ko`rmagan holda Unga ishonyapsizlar va so`zlar bilan ifodalab bo`lmaydigan darajada ulug` bir shodlik bilan to`lib-toshmoqdasizlar. 'lekin bu vasvasalar imoningizni sinash uchun foydali ekanligini bilinglar. Hatto foniy oltin ham olovda toblanib, sinaladi. Shu singari, oltindan ham qimmatli bo`lgan imoningiz sinovdan o`tib, Iso Masih osmondan zohir bo`lgach, sizlarga maqtov va shon-sharaf keltirsin.s aShu sababdan behad xursandsizlar. Hozir turli vasvasalar tufayli biroz qayg`urishingizga to`g`ri kelsa-da, -Oxirzamonda ochiq ko`rinishga tayyor bo`lgan ulug` najotga erishmog`ingiz uchun, imoningiz tufayli, Xudoning qudrati bilan qo`riqlanmoqdasizlar.V 'Samoda saqlanayotgan beg`ubor, chirimas, so`lmas bir meros sizlarni kutmoqda.A }Rabbimiz Iso Masihning Otasi Xudoga hamdu sanolar bo`lsin! U bizga behad rahm-shafqat ko`rsatdi, Iso Masihning tirilishi asosida bizni yangidan tug`iltirib, tirik bir umidga ega qildi.x kOtamiz Xudo O`zining azaliy qaroriga binoan sizlarni tanladi, O`z Ruhi orqali muqaddas qildi, Iso Masihga itoat etmog`ingiz orqali Uning qoni ustingizga sepilishi uchun imkon yaratdi. Sizlarga Xudo inoyati ko`payib, xotiringiz jam bo`lsin. Iso Masihning havoriysi men, Butrusdan Pont, Galatiya, Kappadokiya, Asiya va Bitiniya viloyatlariga tarqalgan mumtoz musofirlarga salom!~uBilinglarki, gunohkorni xato yo`ldan qaytargan kishi o`limdan bir jonni qutqargan va ko`p gunohlarni yuvgan bo`ladi.wEy birodarlarim, agar sizlarda biror kishi haqiqat yo`lidan bosh tortsa, uni yana haqiqatga qaytarishga tirishinglar.U#U yana iltijo qilgach, osmondan yomg`ir yog`di va yerdan hosil unib chiqdi.#?Mana, Ilyos payg`ambar ham bizga o`xshash bir inson edi. Yomg`ir yog`masin deya, u astoydil iltijo qildi va yer yuziga uch yilu olti oy yomg`ir yog`madi.W'Shunday qilib, shifo topishingiz uchun, bir-biringiz oldida qilgan gunohlaringizga iqror bo`linglar va bir-biringiz uchun ibodat qilinglar. Solih odamning zo`r berib qilgan iltijosi kuchli ta`sirga egadir. Imon bilan qilingan duo bemorni sog`aytiradi, Rabbimiz O`zi uni tuzatadi. Agar bemor gunoh qilgan bo`lsa, Rabbimiz uni kechiradi.-SAgar sizlardan biror kishi bemor bo`lsa, imonlilar jamoatining oqsoqollarini chaqirsin. Ular Rabbimiz Iso nomi bilan duo qilib, bemorning boshiga yog` surkasinlar. Agar orangizda biror kishi azob-uqubat chekayotgan bo`lsa, ibodat qilsin. Agar birov ko`tarinki ruhda bo`lsa, hamdu sanolar o`qisin.<q Ey birodarlarim, eng avvalo na yer haqi, na osmon haqi va na boshqa narsa haqi qasam ichmanglar. Aybdor bo`lmasligingiz uchun, ha degan joyda ha deng, yo`q degan joyda yo`q deng.[/ Sabr qilganlari uchun ularni baxtiyor hisoblaymiz. Ayubning sabr-toqati haqida eshitgansizlar, umrining oxirgi kunlarida Xudovand u uchun nimalar qilganini bilasizlar. Xudovand ko`p shafqatli va marhamatlidir.w Ey birodarlarim, Xudovand nomidan gapirgan payg`ambarlarning azob-uqubatga qanday chidaganliklaridan o`rnak olinglar. ' Ey birodarlarim, aybdor bo`lmaslik uchun bir-biringizning ustingizdan shikoyat qilmanglar. Mana, hukm qiluvchi Rabbimiz eshik oldida turibdi.  Xuddi shu singari, sizlar ham sabr-toqatli bo`linglar, dilingiz quvvatga to`lsin. Chunki Rabbimizning kelishi yaqinlashib qoldi.V %Ey birodarlarim, Rabbimiz Iso qayta kelguniga qadar sabr-toqat qilinglar. Dehqon ham goh kuzgi, goh bahorgi yomg`irlar yoqqunga qadar sabr-toqat bilan kutib, yer undirgan qimmatbaho hosilni yig`ib teradi.W 'Sizlarga qarshilik ko`rsata olmagan sofdil odamni qoralab, qatl qildingizlar. Sizlar dunyoda ortiqcha nash`u namoga berilib, kayf-safoda yashadingizlar. Qurbonlik kuniga kelguncha yuraklaringizni yog` bosdi.LEkinlaringizni o`rgan o`roqchilarning ish haqini ushlab qoldingizlar. Mana, sizlar ushlab qolgan pullar o`zi faryod qilmoqda! O`roqchilarning dod-fig`oni qudratli Egamning qulog`iga yetib bordi.COltinu kumushlaringizni zang bosgan. Mana, ularning zangi sizga qarshi guvohlik beradi va tanangizni olovday yondiradi. Sizlar dunyoning oxirgi kunlariga boylik orttirib kelmoqdasizlar.DChunki boyligingiz chirib ketgan, kiyimingizni kuya yegan.f GKeling endi, ey boylar, boshingizga tushadigan falokatlar uchun faryod etinglar, yig`langlar!a;Shunday qilib, kim xayrli ish qilishni bilsa-yu, uni amalda qilmasa, gunoh hisoblanadi.q[Holbuki, sizlarning dimog`ingiz ko`tarilib, kekkayib yuribsizlar. Har qanday kekkayish esa yovuzlikdir.xiBuning o`rniga sizlar: Agar Rabbimiz xohlasa, biz tirik qolib, uni yoki buni qilamiz, - deb aytishingiz kerak.zmlekin ertaga nima bo`lishini bilmaysizlar. Hayotingiz birpas ko`rinib, keyin parlanib ketadigan bug` kabi narsa.   Xo`sh, sizlar: Bugun yoki ertaga falon shaharga borib, u yerda bir yil yashab, savdo-sotiq qilib, foyda ko`ramiz, - deysizlar-u,!; Qonun chiqaruvchi va hukm qiluvchi Xudo esa yagonadir. Faqat U qutqarish va nobud qilish qudratiga ega. Sen kim bo`libsanki, birodaringni hukm qilasan?f~E Ey birodarlarim, bir-biringizni yomonlamanglar. O`z birodarini yomonlagan yoki ayblagan kishi Ilohiy Qonunni yomonlagan hisoblanadi. Agar sen Ilohiy Qonunni ayblasang, sen Qonunning ijrochisi emas, balki qozisi bo`lasan.Q} Rabbingiz oldida o`zingizni past olinglar, U esa sizlarni yuksaltiradi.k|O Qayg`uringlar, motam tutinglar, nola qilinglar! Kulgingiz yig`iga, shodligingiz motamga aylansin..{UXudoga yaqinlashinglar, shunda U sizlarga yaqinlashadi. Ey gunohkorlar, qo`llaringizni gunohdan tozalanglar! Ey hardamxayollar, ko`ngillaringizni to`g`ri qilinglar!fzEShunday qilib, Xudoga itoat qilinglar. Iblisga qarshi turinglar, shunda u sizlardan qochadi.#y?Biroq Xudoning inoyati bunga qaraganda yanada saxiyroq, chunonchi boshqa oyatda shunday aytilgan: Xudo mag`rurlarga qarshi, ammo kamtarlarga inoyatlidir.mxSNahotki sizlar: Xudo ichimizga solgan ruhni nihoyatda qizg`anadi degan oyatni inobatga olmaysizlar?w-Ey vafosizlar, dunyo bilan do`stlik Xudoga dushmanlik ekanligini bilmaysizlarmi? Kim dunyo bilan do`st bo`lishni istasa, Xudoga dushman bo`ladi.vveSo`rayapsizlar-u, lekin olmayapsizlar, chunki yomon niyat bilan, nafsingizni qondirish uchun so`rayapsizlar.\u1Bir narsa orzu qilyapsizlar, ammo orzungiz amalga oshmagach, odam o`ldiryapsizlar. Hasad qilyapsizlar, ammo maqsadingizga erisha olmagach, talashib tortishyapsizlar. Xudodan so`ramaganingiz uchun sizlarda yo`q.t !Orangizdagi janjal va to`qnashuvlar qayerdan kelib chiqadi? Tanangizning uzvlarida o`zaro jang qilayotgan nafsu ehtiroslaringizdan emasmi? O~~(}k} ||7{{$zzyTxx~xwcwvvuuWttJss r6qq*poonn mm.llkl#jjYiihBggg$ffe}ddOccXbbiaaW``3__C^^d]],\h[["ZZ YwXXXWWVV#UUPTSSBS R^QQQPPDOORNNMM,LLQ==< I Agar kelsam, uning qilmishlarini fosh etaman. U biz haqimizda yomon gap tarqatib, nomimizga isnod keltirib yuribdi-ku. Bu bilan ham kifoyalanmay, boshqa birodarlarni o`zi qabul qilmayapti, qabul qilmoqchi bo`lganlarga esa to`sqinlik qilyapti va hatto ularni jamoatdan quvib chiqaryapti.=  Men imonlilar jamoatiga ba`zi narsalarni yozgan edim. Ammo ularning oralarida o`zini katta tutayotgan Diotref bizlarni qabul qilmayotir. < Binobarin, haqiqat yo`lida xizmat qiluvchilarning mehnatida qatnashish, bunday odamlarni qo`llab-qo`ltiqlash bizning burchimizdir.k; QChunki ular majusiylardan hech yordam qabul qilmasdan, Iso Masih nomi uchun yo`lga tushgan edilar.': IUlar imonlilar jamoati oldida sening mehribonchiligingni ko`kka ko`tarishdi. Sen ularni Xudoga munosib tarzda yo`lga otlantirsang, yaxshi ish qilgan bo`lasan.Q9 Mahbubim, sen begona birodarlarimizga sidqidildan xizmat qilib yuribsan.l8 SMen uchun farzandlarimning haqiqat yo`lidan borayotganlarini eshitishdan ulug`roq bir sevinch yo`q.A7 }Birodarlarimizdan bir nechtasi kelib, sening haqiqatga sodiq qolganing to`g`risida guvohlik berishdi, bunga men haddan tashqari sevindim. Chindan ham sen haqiqat yo`lidan borayotirsan.t6 cMahbubim, sening joning huzur topgandek, yana har jihatdan huzur topib, sog`-salomat bo`lishingni tilayman.L5 Chin ko`ngildan sevadigan aziz do`stim Gayga men mo`ysafiddan salom!N4  Xudo tanlagan singlingning bolalari senga salom yo`llayaptilar. Omin.C3  Sizlarga yozadigan ko`p gaplarim bor edi-yu, ammo qog`ozu siyoh bilan yozishni istamadim. Sizlarning shodligingiz tugal bo`lsin, deb men oldingizga borib yuzma-yuz gaplashish umididaman.Y2 - Chunki unga salom bergan kishi uning yomon ishlarida ishtirok etgan hisoblanadi.{1 q Agar biror kishi oldingizga kelib bu ta`limotni o`rgatmasa, uni uyingizga kiritmanglar, unga salom ham bermanglar.0 7 Haddidan oshgan, Masih ta`limotidan uzoqlashgan har qanday odamda Xudo yo`q. Bu ta`limotga amal qilgan kishi esa Otaga ham, O`g`ilga ham ega bo`ladi.r/ _Qilgan mehnatimizning mahsulini yo`qotmaslik va hamma mukofotni olish uchun o`zingizga ehtiyot bo`lingiz.2. _Vaholanki, inson vujudiga kirgan Iso Masihni tan olmovchi ko`p aldamchilar jahonning har tarafiga yoyilib ketganlar. Eng katta aldamchi dajjol ham bular qatorida turadi.- -Muhabbat Xudoning amrlariga amal qilishimiz degani. Ilohiy amrning mohiyati esa, boshdan eshitganingizdek, muhabbatga amal qilishimizdan iborat., Endi sendan iltimos qilaman, bir-birimizni sevaylik. Senga yangi amr yozayotganim yo`q, bu azaldan bizlar qabul qilgan amr.+ 3Ey xonim, Otamizning bizga buyurganiga ko`ra, sening bolalaringdan bir nechtasi haqiqat yo`lidan borayotganlarini ko`rib, juda ham xursand bo`ldim.+* QOtamiz Xudo va Otaning O`g`li Rabbimiz Iso Masih bergan inoyat, marhamat va tinchlik sizlarga doim yor bo`lgay, sizlarni haqiqat va muhabbat yo`liga yo`naltirgay.P) Zero haqiqat bizning dilimizga jo bo`lgan va abad bizlar bilan bo`ladi.7( kXudo tanlab olgan aziz xonim bilan uning bolalariga salom! Men mo`ysafid sizlarni chin yurakdan sevaman, mengina emas, haqiqatni bilib olganlarning hammasi ham shunday sevadi.7'iEy farzandlarim, butlardan saqlaninglar. Omin.<&qYana shuni bilamizki, Xudoning O`g`li kelib, Haqni tanishimiz uchun bizga aql-idrok berdi. Biz Haq bilan, Uning O`g`li Iso Masih bilan bir tanmiz. U Haq Taolo va abadiy hayotdir.U%#Bilamizki, bizlar Xudodanmiz, butun dunyo esa yovuz shaytonning hukmidadir. $Xudodan tug`ilgan har bir odam gunoh qilmasligini bilamiz. Xudoning O`g`li uni O`z panohida asraydi, yovuz shayton unga tegmaydi.Z#-Har qanday yomonlik gunohdir, ammo hamma gunoh ham abadiy o`lim bilan tugamaydi.]"3Agar biror kishi birodarining gunoh qilayotganini ko`rsayu, bu gunoh abadiy o`limga sabab bo`lmasa, u uchun ibodat qilsin. Uning ibodati tufayli birodariga hayot bag`ishlanadi. Men buni gunohi abadiy o`limga sabab bo`lmaydiganlar uchun aytyapman. Abadiy o`limga sabab bo`ladigan gunoh ham bor. Bunday gunoh uchun ibodat qiling, demayapman.d!AAgar Xudo tilaklarimizni tinglayotganini bilsak, tilaklarimiz bajo bo`lganini ham bilamiz. Biz Xudo huzuriga dadillik bilan kiramiz, chunki bilamizki, Xudoning irodasiga ko`ra bir nima tilasak, U bizga quloq soladi.  Men bularni sizlar abadiy hayotga egaligingizni bilinglar, deb yozdim. Chunki sizlar Xudoning O`g`li nomiga imon keltirgansizlar.q[ Kim Xudoning O`g`liga ega bo`lsa, hayotga egadir. Kim Xudoning O`g`liga ega bo`lmasa, hayotga ega emas.yk Xudoning guvohligi shundan iboratki, Xudo bizlarga abadiy hayot berdi. Bu hayot esa Uning O`g`lida mujassamdir.O Kim Xudoning O`g`liga inonsa, u o`z yuragida Xudoning guvohligiga egadir. Xudoga inonmagan, ya`ni Uning O`z O`g`li haqida bergan guvohligiga inonmagan kishi Xudoni yolg`onchi qilib qo`ygan bo`ladi.) Garchi insonlarning guvohligini qabul qilsakda, ammo Xudoning guvohligi undan muhimroq, bu esa Xudoning O`z O`g`li haqida bergan guvohligidir.MYerda ham] uchtasi guvohlik beradi: Ruh, suv va qon. Bu uchovi bir.dAShunday qilib [osmonda uchtasi guvohlik beradi: Ota, Kalom va Muqaddas Ruh. Bu uchovi bir.Iso Masih suv va qon bilan keldi. U faqat suv bilan emas, sev va qon bilan keldi. Ruh esa U haqda guvohlik beradi, chunki Ruh haqiqatdir.X)Iso Xudoning O`g`li deb inongan kishidan boshqa kim ham dunyoni yenga olardi?!r]chunki Xudoning har bir farzandi dunyoni yengadi. Mana shu bizning imonimiz dunyo ustidan g`olib chiqdi.a;Xudoni sevish Uning amrlarini bajo keltirish demakdir. Xudoning amrlari esa og`ir emas;hIAgar Xudoni sevsak va Uning amrlariga amal qilsak, Uning bolalarini ham sevishimiz shaksizdir.s aIso Masihdir deb ishongan har bir kishi Xudodan tug`ilgan. Otani sevgan har bir kishi bolasini ham sevadi.]3Kim Xudoni sevsa, birodarini ham sevmog`i lozim, degan amrni biz Masihdan olganmiz.'GAgar biror kishi Xudoni sevaman desa-yu, birodaridan nafratlansa, u yolg`onchidir. Ko`rib turgan birodarini sevmasa, ko`rmagan Xudoni qanday seva olar ekan?!6gBiz Uni sevaylik, chunki avval U bizni sevdi.+OSevgida qo`rquv yo`q, aksincha, komil sevgi qo`rquvni quvib chiqaradi. Qo`rqoq kishida sevgi kamolotga yetmagan, chunki qo`rquv jazo tushunchas bilan bog`liqdir.Shu tariqa sevgi dilimizda kamol topadi va qiyomatda so`roq bo`lganda dadil bo`lamiz. Chunki biz bu dunyoda Masih yashaganday yashaymiz.E Xudo bizga naqadar muhabbat qo`yganini bilamiz va bunga imonimiz komil. Xudo sevgidir. Sevgini diliga jo qilgan kishi Xudo bilan bir tan bo`lib yashaydi, Xudo ham uning vujudida yashaydi.j MAgar kim Isoni Xudoning O`g`li deb tan olsa, Xudo u bilan, u Xudo bilan bir tan bo`lib yashaydi.c ?Ota O`z O`g`lini dunyoning Xaloskori qilib yubordi, buni biz ko`rdik va guvohlik beramiz.^ 5 Uning bizga bergan Ruhi orqali bilamizki, Xudo biz bilan, biz Xudo bilan bir tanmiz.  Hech kim hech qachon Xudoni ko`rgan emas. Agar bir-birimizni sevsak, Xudo bizning ichimizda qoladi va Uning muhabbati bizda kamol topadi.lQ Ey mahbublarim, Xudo bizni shunday sevganiga yarasha, bizlar ham bir-birimizni sevishimiz qarzdir.  Biz Xudoni sevmagan edik, U bizni sevdi va O`z O`g`lini gunohlarimizni yuvish uchun qurbonlik qilib yubordi. Ana, bu muhabbatdir!~u Xudo bizga bo`lgan muhabbatini ochiq ko`rsatdi: U yagona O`g`lini dunyoga yuborib, U orqali bizga hayot bag`ishladi.PSevmaydigan kishi Xudoni tanigani yo`q. Chunki Xudoning O`zi sevgidir.Ey mahbublarim, bir-birimizni sevaylik. Chunki sevgi Xudodandir. Har bir sevuvchi kishi Xudodan tug`ilgan va Xudoni taniydi.%CBizlar esa Xudodanmiz, kim Xudoni tanisa, u bizni tinglaydi. Xudodan bo`lmagan bizni tinglamaydi. Ana shundan biz haqiqat ruhini va aldash ruhini taniymiz.c?Ular bu dunyodan, ularning gapi ham bu dunyoga oid, shuning uchun dunyo ularni tinglaydi.)Ey farzandlarim, sizlar Xudodansizlar va soxta payg`ambarlarni yengdingizlar. Chunki ichingizdagi Ruh dunyoda hukm surayotgan ruhdan ustundir.@y[Odam vujudi bilan dunyoga kelgan] Iso Masihni tan olmovchi har qanday ruh Xudodan emas. Bu dajjolning ruhi. Dajjol kelishini sizlar eshitgan edingizlar. Mana, hozirdan u dunyodadir.wOdam vujudi bilan dunyoga kelgan Iso Masihni tan oluvchi har bir ruh Xudodandir. Xudoning Ruhini shundan taniysizlar.@~ {Ey mahbublarim, har qanday ruhga inonavermangiz. Xudodan bo`lgan-bo`lmaganligini bilish uchun ruhlarni sinovdan o`tkazingiz. Chunki dunyoda ko`pgina soxta payg`ambarlar paydo bo`lgan.4}aKim Xudoning amrlarini bajo keltirsa, u Xudo bilan bir tan, Xudo ham u bilan bir tan bo`ladi. Xudo vujudimizda yashayotganini shundan bilamizki, U bizga O`z Ruhini berdi.}|sIlohiy amr Xudoning O`g`li Iso Masihga ishonishdan va xuddi Iso Masih buyurganidek, bir-birimizni sevishdan iborat.{va Undan nimaiki so`rasak, U beradi. Chunki biz Uning amrlarini bajo keltirib, Unga maqbul bo`lgan ishlarni qilayotirmiz.Uz#Ey mahbublarim, agar vijdonimiz bizni qiynamasa, Xudo oldida dadil bo`lamizxyiAgarda ko`nglimiz bizni ayblasa, Xudo ko`nglimizdan ulug` ekanini bilamiz. Chunki U hamma narsani aniq biladi.rx]Shu tariqa biz haqiqat ahli ekanimizga ishonch hosil qilamiz va Xudo oldida ko`nglimiz xotirjam bo`ladi.hwIEy farzandlarim, biz so`z yoki til bilangina emas, balki amalda va haqiqatda sevishimiz lozim.5vcAgar biror kishi farovon hayot kechirayotgan bo`lsa-yu, birodarini muhtojlik holatida ko`rib turib, ko`nglini tosh qilsa, qanday qilib u odamda Xudoning sevgisi joy oladi?uMasih bizlar uchun jonini fido qildi, ana shundan biz muhabbatni bildik. Biz ham birodarlarimiz uchun jonimizni berishga burchlimiz.}tsBirodaridan nafratlangan har qanday kishi qotildir. Hech bir qotil esa abadiy hayotga ega bo`lmasligini bilasizlar.sBiz o`lim holatidan hayotga o`tganimizni bilamiz, chunki biz birodarlarimizni sevamiz. Kimki birodarini sevmasa, o`lim holatida qoladi.Wr' Ey birodarlarim, agar dunyo sizdan nafratlanayotgan bo`lsa, hayratlanmanglar."q= O`z ukasini qatl qilgan iblis zoti Qobilga o`xshamaylik. Qobil ukasini nima uchun o`ldirdi? Chunki uning ishlari qabih, ukasining ishlari esa solih edi.Np Boshda sizlar Masihdan eshitgan vasiyat shu: bir-birimizni sevaylik!o Kimda-kim to`g`ri ish qilmasa, birodarini sevmasa, u Xudo zotidan emas. Xudoning bolalari ham, iblisning bolalari ham shundan bilinadi.n# Xudodan tug`ilgan hech bir kishi gunoh qilmaydi, chunki Xudoning urug`i uning ichida qoladi. U Xudodan tug`ilgani uchun gunoh qila olmaydi.m5Gunoh qiluvchi kishi esa iblis zotidir. Chunki dastlab iblis gunoh qilgan. Xudoning O`g`li esa iblisning ishlarini barbod qilmoq uchun paydo bo`ldi.lEy farzandlarim, hech kim sizlarni aldamasin. Masih qanday solih bo`lsa, to`g`ri ish qiluvchi kishi ham U singari solihdir.ykkMasih bilan bir tan bo`lgan hech kimsa gunoh qilmaydi. Kim gunoh qilib yursa, Uni ko`rmagan ham, tanimagan ham.^j5Masih esa gunohlarimizni aritish uchun paydo bo`lganini bilasizlar. Unda gunoh yo`q.\i1Gunoh qiluvchi har bir kishi qonunbuzar bilan tengdir. Gunoh qonunsizlik demakdir.[h/Masihga bunday umid bog`lagan har bir kishi o`zini poklaydi, chunki Masih pokdir.Wg'Ey mahbublarim, hozir biz Xudoning bolalari bo`lsak-da, kelajakda nima bo`lishimiz noaniq. Faqat shuni bilamizki, Iso Masih zohir bo`lganda, biz U singari bo`lamiz; U qanday bo`lsa, shunday holda ko`ramiz.2f _Qaranglar, Otamiz bizni bolalarim deb, qanday buyuk bir muhabbat ko`rsatdi! Haqiqatan ham, biz Uning bolalarimiz. Dunyo Otamizni tanimagani uchun, bizni ham tanimayapti.e}Agar Uning solih ekanligini bilar ekansizlar, shuni ham bilinglarki, to`g`ri ish qilgan har bir kishi Uning farzandidir.d#Ha, farzandlarim, endi Masih bilan aloqada bo`lib yashanglar, toki U olamga qaytib kelganda dadil bo`laylik, Uning oldida uyatga qolmaylik.-cSHolbuki, sizlar Masihning Ruhini qabul qilgansizlar. Uning Ruhiichingizda yashayotgani uchun, sizlarga hech kimning biror narsa o`rgatishiga ehtiyoj yo`q. Masihning Ruhi haqiqiy, soxta emas. U sizlarga hamma narsani o`rgatadi. Masih sizlarga o`rgatganidek, U bilan aloqada bo`lib yashanglar.EbBularni sizlarni yanglishtiradiganlar borligi uchun yozdim.KaMasihning bizlarga bergan va`dasi ana shu, ya`ni abadiy hayotdir.r`]Sizlar azaldan eshitgan kalom dilingizda saqlansa, sizlar ham O`g`il, ham Ota bilan bir tan bo`lasizlar.f_EKimda-kim O`g`ilni inkor etsa, unda Ota yo`q. Kimda-kim O`g`ilni tan olsa, unda Ota ham bor.q^[Agar Isoning Masihligini inkor etuvchi yolg`onchi kim? Ota va O`g`ilni kim inkor etsa, dajjol o`shadir.&]EMen buni, haqiqatni bilmaydilar, deb yozayotganim yo`q. Aksincha, sizlar haqiqatni bilasizlar, har qanday yolg`on haqiqatdan paydo bo`lmasligini bilasizlar.V\%Sizlar hammasini bilasizlar, chunki siz tabarruk Masihning Ruhiga egasizlar.f[EUlar o`zimizning oramizdan chiqdilar, lekin ular bizga qarashli emas. Agar bizga qarashli bo`lganlarida edi, biz bilan qolgan bo`lar edilar. Ular bizdan ayrilib ketdilar, ma`lum bo`ldiki, hammasi ham bizga qarashli emas.@ZyEy farzandlarim, dunyoning so`nggi damlari keldi! Dajjol kelishini eshitgansizlar, hozirdanoq ko`p dajjollar paydo bo`ldi. Ana shundan biz so`nggi damlarni yashayotganimizni bilamiz.kYODunyo ham, uning nafsi ham o`tib ketadi. Lekin Xudoning irodasini bajo keltirgan abadiy yashaydi.~XuChunki dunyoga xos har bir narsa tana nafsi, hirsli ko`zlar, maishatga oid kibr-havo Otadan emas, balki dunyodandir.WDunyoga va undagi narsalarga muhabbat qo`ymanglar. Kim dunyoga muhabbat qo`ysa, uning qalbidan Otaning muhabbati joy olmaydi.RVOtalar, sizlarga yozdim: siz azaldan bor Bo`lganni tanib oldingiz. Yigitlar, sizlarga yozdim: sizlar baquvvatsizlar, Xudo kalOmini dilingizda saqlayotirsiz, yovuz shayton ustidan g`olib chiqdingizlar.[U/ Ey otalar, sizlarga yozyapman: azaldan bor Bo`lganni bildingizlar. Ey yigitlar, sizlarga yozyapman: yovuz shayton ustidan g`olib chiqdingiz. Ey bolalar, sizlarga yozyapman: sizlar Otamiz Xudoni tanib oldingiz.\T1 Ey farzandlarim, sizlarga yozyapman: Masih nomi tufayli gunohlaringiz kechirilgan.1S[ Ammo birodaridan nafratlangan kishi qorong`ilikda bo`ladi. U qorong`ilikda yuradi-yu, qayerga borayotganini bilmaydi; chunki qorong`ilikda uning ko`zlari ko`r bo`lgan.UR# Kimki birodarini sevsa, u nur ichida yashaydi va yuqinishga yo`l bo`lmaydi.dQA Kimiki nurda yuribman desa-yu, lekin birodaridan nafratlansa, u hali ham qorong`ilikdadir.4PaShu bilan birga, yangi amrni yozyapman desam ham bo`ladi, zero qorong`ilik o`tib, haqiqiy nur hozirdan porlamoqda. Bu haqiqat Masihda ham, sizlarda ham ochiq ko`rinmoqda.O-Ey mahbublarim, sizlarga yangi amrni emas, balki o`zingiz dastlab qabul qilgan qadimgi amrni yozyapman. Qadimgi amr sizlar eshitgan Xudo kalomi.LNXudo bilan bir tanman, degan kishi Masih yurganday yurmog`i shart.(MIKimki Masihning kalomiga rioya qilsa, u kishida Xudoning sevgisi haqiqatan kamolga yetgan bo`ladi. Biz Xudo bilan bir tan ekanimizni ana shundan bilib olamiz.lLQUni bilaman deb turib, Uning amrlariga rioya qilmagan kishi yolg`onchi bo`ladi, unda haqiqat yo`q.UK#Agar biz Uning amrlariga rioya qilsak, Uni bilib olganimizga amin bo`lamiz.{JoUning O`zi yolg`iz bizning gunohlarimiznigina emas, balki butun dunyoning gunohlarini yuvish uchun qurbon bo`ldi.)I MEy farzandlarim, bularni shuning uchun yozyapmanki, sizlar gunoh qilmanglar. Bordiyu birortamiz gunoh qilib qo`ysak, Otaning oldida odil homiymiz Iso Masih bor.|H s Agar gunoh qilganimiz yo`q desak, Xudoni yolg`onchi qilib qo`ygan bo`lamiz va qalbimizdan Uning kalomi joy olmaydi. G ; Agar gunohlarimizni e`tirof etsak, Xudo gunohlarimizdan o`tadi va bizni har turli nohaqlikdan forig` qiladi. Chunki U O`z so`zida sodiq va adolatlidir.eF EAgar gunohimiz yo`q desak, o`z-o`zimizni aldagan bo`lamiz va ko`nglimizda haqiqat bo`lmaydi.'E IBiroq Uning O`zi nurda bo`lgani kabi, biz ham nurda yursak, bir-birimiz bilan aloqa qilamiz va Uning O`g`li Isoning qoni bizni har qanday gunohdan pok qiladi.tD cAgar U bilan aloqa qilamiz, deb qorong`ilikda yursak, yolg`on gapirib, haqiqatga xilof ish qilgan bo`lamiz.oC YMasihdan eshitib, sizlarga bildirayotgan xabarimiz shuki, Xudo nur, Unda hech qanday qorong`ilik yo`q.HB  Bularni sizlarning shodligingiz tugal bo`lishi uchun yozyapmiz.9A mSizlar biz bilan munosabatda bo`linglar, deb mana shu ko`rib eshitganlarimizdan sizlarni xabardor qilmoqdamiz. Biz esa Ota bilan va Uning O`g`li Iso Masih bilan munosabatdamiz. @ Hayot zohir bo`ldi, Otaning huzuridagi abadiy Hayot bizga zohir bo`ldi. Biz Uni ko`rdik va shohid bo`lib sizlarga bildirmoqdamiz.? 'Azaldan bor bo`lgan Hayot Kalomi borasida biz eshitib tamosho qilgan, ko`zlarimiz ko`rgan, qo`llarimiz sezganini sizlarga ma`lum qilmoqdamiz.->SRabbimiz va Xaloskorimiz Iso Masihning inoyatiga tayanib, Uni tanib-bilib borgan sayin rivoj topinglar. Hozirdan to mangu kungacha Unga shon-shuhrat bo`lsin! Omin. ; ~~|~}}}X}&|||{dzzyyoxhwvvjuuWtttsshrrjrqq@ponmmTlkjj==<<;::u998Y87_655J44E33=2Q11m0//Y..&--A,,_++T**~))M) (''&%%O$$C##7"""A!!N wy`qn=`dp%BH / A b [1igL;R Ehtimol sen: Mening payvand bo`lishim uchun novdalar sindirildi, dersan.y Lekin novdalar oldida g`ururlanib ketma! G`ururlansang, bilginki, sen tomirni emas, balki tomir seni ko`tarib turibdi.=s Xo`sh, endi zaytun daraxtining ba`zi novdalari sindirilgan va sen yovvoyi zaytun butog`i bo`la turib, novdalar orasiga payvand bo`lgansan, daraxtning shirador tomiriga ulangansan.ta Agar achitqi muqaddas bo`lsa, xamir ham muqaddasdir. Agar tamir muqaddas bo`lsa, novdalar ham muqaddasdir.$A Agar ularning rad qilinishi dunyoning Xudo bilan yarashishiga imkon bergan bo`lsa, qabul bo`lishlari o`limdan hayotga qaytishdan boshqa nima bo`la oladi?!pY agarda men o`z qon-qardoshlarimning rashkini qo`zg`atib, ulardan qandaydir ba`zilarini qutqarib olsam!  Endi dunyo xalqlaridan bo`lgan sizlarga xitob qilaman: men g`ayriyahudiylarning havoriysi bo`lib, bu xizmatimni faxrli deb bilaman,/W Agar yahudiylarning gunoh qilib, barbod bo`lganligi barcha dunyo xalqlariga qut-baraka keltirgan bo`lsa, ularning kamol topishi naqadar ko`proq qut-baraka keltiradi!:~m Shuning uchun men so`rayman: yahudiylar yo`q bo`lish uchun qoqindilarmi? Aslo! Ammo ularning rashki qo`zg`alsin, deb ularning gunohkorligi tufayli boshqa xalqlarga najot keldi.W}' Ko`zlari qorong`ilashib, ko`rmaydigan bo`lsin, bellari abadiy bukilib qolsin.k|O Dovud ham deganki: Ularning dasturxoni o`zlari uchun to`ru qopqon, tuzoq hamda jazo yeri bo`lsin.{% Xuddi Tavrotda yozilganidek: Xudo ularga qattiq uyqu ruhini yubordi. Bugungi kunga qadar ko`rmaydigan ko`zlar, eshitmaydigan quloqlar berdi. z Bu nimani bildiradi? Isroil izlaganiga erishmadi. Faqat saylanganlar izlaganiga erishdilar, qolganlarning esa diydasi qotib qoldi.y Ular Xudo inoyati tufayli saylanganlar, demak, savob ishlari tufayli saylangan emaslar; aks holda inoyat yana inoyat bo`lmas edi. Agar ular savob ishlari tufayli saylanganida edi, yana Xudo inoyatiga o`rin qolmas edi va savob yana savob bo`lmas edi.fxE Xuddi shunday, hozirgi vaqtda ham Xudoning inoyati bilan saylab olingan bir ozchilik bordir.sw_ Xudo unga qanday javob berdi? Baal oldida tiz cho`kmagan yetti ming odamni men O`zim uchun ajratib oldim.*vM Yo Rabbiy! Sening payg`ambarlaringni o`ldirdilar, qurbongohlaringni vayron qildilar. Yolg`iz men qoldim-u, mening jonimga ham qasd qilmoqdalar, degan edi Ilyos.)uK Xudo azaldan bilgan O`z xalqini rad etmadi. Isroilga qarshi Xudoga shikoyat etgan Ilyos payg`ambar haqidagi oyatda nima yozilganini nahotki sizlar bilmasangiz?t  Xo`sh, men so`rayman: Xudo O`z xalqini rad etdimi? Aslo! Chunki men o`zim ham Ibrohim naslidan, Benyamin qabilasidan bir isroillikman.{so Lekin Isroil haqida Xudo shunday degan: Men bo`ysunmas va qaysar bir xalqqa kun bo`yi qo`llarimni cho`zib turdim.r' Isha`yo payg`ambar esa Xudo kalOmini jasurona gapirib degan: Meni izlamaganlarga O`zimni toptirdim, meni so`ramaganlarga O`zimni zohir etdim.Kq Yana so`rayman: Isroil bilmas edimi? Avvalo Muso payg`ambar orqali Xudo shunday degan: Men sizda xalqim bo`lmaganlar ustidan rashk uyg`oturman, fahmsiz bir qavm ila g`azabingizni qo`zg`aturman.Ap{ Ammo men shunday so`rayman: Ular eshitmadimi? Albatta, eshitdilar, mana Zaburda qanday yozilgan: Ularning ohangi butun dunyoga yoyildi, so`zlari esa erning to`rt tarafiga yetib bordi.co? Shunday qilib, imon eshitishdan, eshitish esa Masih kalOmini va`z etishdan hosil bo`ladi.n! Holbuki, Xushxabar keltiruvchilarga hamma quloq solmadi. Xuddi Isha`yo payg`ambar aytganidek: Yo Rabbiy! Bizning xabarimizga kim ishondi?.$mA Yuborilmasdan turib, Kalomni qanday targ`ib qiladilar? Tavrotda yozilganidek: Naqadar go`zaldir ezgulik mujdasin, tinchlik Xushxabarin keltirgan oyoqlar!.l7 Ammo ular inonmasdan turib, Uni qanday chaqiradilar? U haqda eshitmagan holda, Unga qanday inonadilar? Targ`ib qiluvchi bo`lmasa, qanday eshitadilar?Hk  Chunki Rabbimiz ismini chaqiradigan har bir kishi najot topur.j7 Bu masalada yahudiy bilan g`ayridin orasida farq yo`qdir. Xuddi o`sha Rab hammaning Rabbidir. Ismini chaqirganlarning hammasi uchun U ehsonga boydir.Ni Tavrotda yozilganiday: Unga e`tiqod qilgan hech kimsa uyatga qolmas.nhU Chunki oqlanish uchun yurak bilan e`tiqod qilmoq, qutulish uchun og`iz bilan iqror bo`lmoq lozimdir.g Agar sen Isoni Rabbim deb, og`zing bilan ochiq iqror etsang va Xudo Uni tiriltirganiga chin yurakdan inonsang, najot topasan.f} Oyat nima deydi, eshit: Kalom senga yaqindir, sening og`zingu dilingdadir. Mana bu biz targ`ib qilib yurgan imon kalomi.Te! Yoki: Yerning qa`riga kim tushadi? dema (go`yo Masihni tiriltirish uchun).d Imonga tayangan solihlik esa bunday so`zlayapti: Yuragingda: Osmonga kim chiqadi? dema (go`yo Masihni yerga tushirish uchun)."c= Ilohiy Qonunga rioya qilish bilan o`zini oqlamoqchi bo`lganlar haqida Muso payg`ambar bunday yozgan: Qonunni bajo keltirgan odam shu bilan yashayveradi._b7 Masih esa Qonunning oxiridir. Masihga e`tiqod qilgan har bir gunohkorni Xudo oqlaydi.5ac Xudoning O`zi odamlarni oqlab solih deyishini ular anglamasdan, o`z solihliklarini o`rnatishga intildilar, yakka O`zi odamlarni oqlab solih degan Xudoga iltijo qilmadilar.x`i Ularning Xudo yo`lida g`ayratlari borligiga guvohdirman. Biroq bu g`ayrat haqiqiy tushunchaga asoslangan emas.j_ O Ey birodarlar, yuragim orzu-armoni va Xudodan yolvorgan tavalloyim isroilliklarning qutulishidir.^3 !Xuddi Tavrotda yozilganidek: Mana, Men Sionda bir to`siq toshini, odamlar qoqinib ketgusi toshni qo`yurman. Unga e`tiqod etgan kishi uyatga qolmas.2]] Nima uchun? Chunki ular imonga tayangan solihlikni izlamay, balki Qonun amrlarini bajarish bilan savob qozonmoqchi bo`ldilar va to`siq toshiga qoqinib, munkib ketdilar.\! Ikkinchi yoqdan Isroil xalqi o`zimizni oqlaylik, deb Ilohiy Qonunga qattiq rioya qilishga unnab, Qonunni o`rinlatmay, aybdor bo`lib qoldi.[) Endi bunga nima deymiz? Bir yoqdan solihlik payidan bo`lmagan majusiylarni Xudo O`zi oqladi, ular Masihga ishonib, solih deb qabulga o`tdilar.:Zm Isha`yo payg`ambar yana karomat qilib aytganki: Agar Xudovand Sarvari koinot bizga zurriyot qoldirmaganida edi, biz Sado`m shahriga o`hshab, G`amo`ra singari bo`lib qolar edik.FY Rabbimiz O`z ishini yer yuzida tez va butkul bajarib chiqur.'XG Isha`yo payg`ambar esa Isroil haqida shunday nido etyapti: Isroil o`g`illarining son-sanog`i Dengiz qumi qadar bo`lsa ham, Ortib qolgan qismiyoq najot topur.`W9 Siz Mening xalqim emassiz, deyilgan yerda, ular barhayot Xudoning o`g`illari deyiladi.V Ho`sheya payg`ambarning kitobida aytilganidek: Mening xalqim bo`lmaganni Mening xalqim, Sevgilim bo`lmaganni sevgilim deyman.|Uq Nafqat yahudiylar orasidan, balki boshqa barcha xalqlar orasidan ham Xudo da`vat etgan bu kishilar mana bizlarmiz.8Ti Agar Xudo azaldan marhamatirga sazovor bilgan va ulug`lash uchun belgilagan odamlarga O`zining cheksiz ulug`vorligini zohir etmoq maqsadida bunday qilgan bo`lsa, nima bo`pti?S5 Agar Xudo g`azabu qudratini zohir etmoqchi bo`lib, O`z g`azabiga yo`liqtirib halok qiladigan odamlarga ko`p sabr bilan chidagan bo`lsa, nima bo`pti?~Ru Kulol xuddi o`sha gil qorishmasidan bir idishni e`tiborli, bashqa idishni e`tiborsiz ish uchun yasashga haqi yo`qmi?zQm Ey inson, sen kimsanki, Xudoga so`z qaytarasan? Haykal haykaltaroshga: Meni nima uchun bunday yasading? deydimi?~Pu Endi mendan so`raysan: Xo`sh, nima uchun Xudo birovni ayblaydi? Zotan Uning irodasiga qarshi chiqa oladigan yo`q-ku!SO Demak, Xudo istaganiga marhamat etadi va istaganining diydasini qotiradi.}Ns Tavrotda Qudratimni sen orqali namoyon qilay, deb Ismim butun yer yuzida ma`lum bo`lgay, deb men Seni yuksaltirdim.pMY Shunday qilib, tanlanish insonning orzu yoki tashabbusiga emas, balki Xudoning marhamatiga bog`liqdir.kLO Mana, Xudo Musoga nima degan: Marhamat etganimga marhamat etaman, rahm aylaganimga rahm aylayman./KY Bunga nima deymiz? Xudo nohaqmi? Aslo!SJ Xudo Tavrotda aytganidek: Men Yoqubni sevdim, Lekin Esovdan nafratlandim./IW Xudo Rivqoga: Kattasi kichigiga qul bo`ladi, degan edi. Demak, Xudo birovni tanlaganda, uni O`zi bilganidek, savob ishlaridan qat`i nazar yorlaqaydi va da`vat etadi.VH% Bu bolalar hanuz tug`ilmagan va yaxshi yoki yomon biron ish qilmagan vaqtda,G Bunga o`xshab, Rivqo bibi ham egiz o`g`illarga hamilador bo`lgan edi. Ular bitta otadan, ya`ni ulug` otamiz Ishoqdan edilar.Fw Xudoning Ibrohimga bergan va`dasi ana shunday edi: Kelgusi yil shu vaqtda Men kelaman va Soroning bir o`g`li bo`ladi.E Demak, Xudoning farzandlari tabiatan tug`ilgan bolalar emas, faqat ilohiy va`da bo`yicha tug`ilganlar haqiqiy zurriyot hisoblanadilar.D5 Ibrohim zurriyotidan bo`lganlarning hammasi Ibrohim bolalari emasdirlar, balki Xudo Ibrohimga aytganidek: Sening zurriyoting Ishoq orqali ko`payadi.~Cu Xudoning kalomi o`z kuchini yo`qotdi, demoqchi emasman. Ammo Isroildan bo`lganlarning hammasi Xudo xalqi emasdirlar.7Bg Ulug` ota-bobolarimiz ularning otalari bo`lgan, Masih ham jisman ulardan kelib chiqqan. U borliq narsa ustidan hukmdor, abadiy hamdu sanolarga sazovor bo`lgan Xudodir. Omin!NA Xudo ularni o`g`illikka olgan, O`zining ulug`vorligini ularga namoyon qilgan, ular bilan ahd-paymon qilgan, ularga Tavrotni, diniy xizmat ko`rsatmalarini yo`llagan hamda tabarruk va`dalarni began.u@c O`z qarindoshu qondoshlarim bo`lgan isroilliklar tufayli men hatto Masihdan mardudu mal`un bo`lmoqchi edim.??y mening yuragimda buyuk g`amim, tinmaydigan dardim bor.>  Men, Masih haqi, haqiqatni aytyapman, yolg`on gapirmayapman: Muqaddas Ruhdan yorishgan vijdonim ham bundan dalodat bermoqda:$=A'na balandliklar va na chuqurliklar hamda na yaratilgan boshqa biron mavjudot Rabbimiz Iso Masih shaxsidagi Xudo sevgisidan bizni judo qilishga qodir emas.u<c&Men aminmanki, na o`lim va na hayot, na farishtalar va na jin-ajinalar, na hozirgi va na kelgusi hodisalar,[;/%Ammo bizni Sevganning soyasida bularning hammasi ustidan ulkan g`alaba qozonamiz.t:a$Mana, Zaburda yozilganidek: Sen tufayli bizni har kun o`ldirmaqdalar. Qurbonlik qo`ylar deb hisoblaydilar.9#Xudoning sevgisidan bizni kim judo qilar ekan: qayg`umi, siqilishmi, quvg`inmi, ochlikmi, yalang`ochlikmi, xavf-xatarmi yoki qilichmi?8{"Bizni kim mahkum qilar ekan? O`lgan ham tirilgan Iso Masih Xudoning o`ng tomonida turib, biz uchun shafoat qilmoqda-ku.Z7-!Xudo tanlagan kishilarni kim aybdor qilar ekan? Xudoning O`zi ularni oqlagan-ku.6 Xudo O`z O`g`lini ayamay, balki hammamiz uchun Uni fido qilgan bo`lsa, U bilan birga hamma narsani ham bizga bermasmikan?[5/Endi bunga nima deymiz? Agar Xudo biz tomon bo`lsa, kim bizga qarshi chiqar ekan?4'Xudo azaldan belgilagan kishilarni da`vat ham yetdi, da`vat etgan kishilarni esa oqladi, oqlagan kishilarni esa ulug`likka ham sazovor qildi.3!Xudo azaldan bilgan kishilarni O`z O`g`lining suratiga aylantirish uchun belgiladi, toki O`g`il ko`p birodarlar orasida To`ng`ich bo`lsin. 2 Biz bilamizki, Xudoni sevganlarga, ya`ni Xudo O`z murodi bo`yicha da`vat etganlarga hamma narsa yaxshilik bo`lib xizmat qiladi.1%Yuraklarni sinovchi Xudo esa Ruhning fikri nimada ekanligini biladi. Chunki Ruh Xudoning irodasiga ko`ra Xudo azizlari uchun shafoat qiladi.i0KBuning ustiga, Ilohiy Ruh bizning zaifligimizga madad berib turadi. Chunki biz qanday ibodat qilmoq kerakligini bilmayamiz Lekin Ilohiy Ruhning O`zi ifoda qilib bo`lmas oh-nolalar bilan biz uchun Xudo oldida shafoat qiladi.a/;Agar biz ko`rmaganimizni umid qilayotgan bo`lsak, buni sabr bilan kutib tursak bo`ladi.}.sBizning najotimiz umiddadir. Ko`zga ko`rinib turgan narsa esa umid emas. Kim ko`rib turgan narsani umid qilar ekan?h-IVa faqat maxluqotgina emas, balki biz o`zimiz ham ichimizdan oh-nola qilayotibmiz. Biz kelgusi hosilning ilk mahsuliday Xudo Ruhini olgan bo`lsak ham, o`g`il qilib olinishni, vujudimiz qutulishini intizor bo`lib kutyapmiz.r,]Bilamizki, borliq maxluqot hozirga qadar birgalikda oh-nola qilib, go`yo tug`ish azobini chekib yotibdi.+Ayni zamonda maxluqotning o`zi ham fano qulligidan ozod etilmoq va Xudo farzandlarining ulug`vor erkinligiga erishmoq umidiga egadir. *9Chunki maxluqot o`tkinchilikka mahkum bo`lgan. Bu esa maxluqotning o`z ixtiyori bilan emas, balki maxluqotni yaratgan Xudoning ixtiyori bilan bo`lgan.^)5Mana, Xudo O`z farzandlarini zohir qilishini butun maxluqot mushtoq bo`lib kutmoqda.t(aO`ylaymanki, bizga zohir bo`lajak ulug`vorlik oldida shu on azob-uqubatlarini aytib o`tish ham arzimasdir.''GAgar Xudoning farzandlari bo`lsak, farzandlarday meros olish huquqiga ham egadirmiz. Xudoning qut-barakalaridan meros ulushi oluvchilar cifatida Masihning vorisdoshlarimiz. Agar biz Masihning azob-uqubatlariga sherik bo`lsak, albatta, Uning ulug` shon-sharafiga ham sherik bo`lajakmiz.p&YXudo Ruhi O`zi bizning ruhimizga qo`shilib, Xudo farzandlari ekanligimiz haqida guvohlik berib turadi.-%SChunki sizlar yana qo`rquvda yashash uchun qullik ruhini olmadingizlar, balki o`g`illik Ruhini oldingizlar. Bu Ruhdan ruhlanib, biz Xudoni aziz Ota deb chaqiramiz.F$Xudo Ruhi bilan boshqariladigan barcha Xudoning farzandidir.7#g Agar o`z tabiatingizga mahliyo bo`lib yashasangiz, ruhan o`lishingiz muqarrar. Lekin agar bashariy tabiatning qilmishlarini Ruh kuchi bilan o`ldirsangiz, ruhan yashaysizlar.z"m Shunday qilib, ey birodarlar, tabiatimiz amri bilan yashash uchun biz bu tabiat talablari oldida majbur emasmiz.`!9 Chunki Iso Masihni tiriltirgan Xudoning Ruhi sizning vujudingizda yashayapti. Agar Xudo O`z Ruhi qudratida Masihni tiriltirgan bo`lsa, U ichingizdagi o`sha Ruh orqali sizning foniy badanlaringizni ham tiriltirajak.s _ Agar Masih ichingizda ekan, badan gunoh uchun o`limga mahkum bo`lsa-da, ruh oqlanganingiz uchun hayotdir.B} Xudo Ruhi sizning ichingizda yashayotgani uchun, sizlar endi tabiatingiz amri bilan emas, balki Ruh amri bilan yashayapsizlar. Kimki Masihning Ruhiga ega bo`lmasa, u Masihniki emasdir.T!O`z tabiati amri bilan yashaydigan odamlar Xudoga manzur bo`la olmaydilar. Bashariy tabiatning murod-maqsadi Xudoga dushmanlikdir; chunki bunday tabiat Xudoning Qonuniga itoat qilmaydi hamda qila olmaydi.hIBashariy tabiatning murod-maqsadi o`limdir. Ilohiy Ruhning murod-maqsadi hayot va tinchlikdir. Bashariy tabiat amri bilan yashaydiganlar bashariy fikr qiladilar. Ilohiy Ruh amri bilan yashaydiganlar ilohiy fikr qiladilar.yXudo buni, Ilohiy Qonun talablari tabiat amri bilan emas, Ruh amri bilan yashayotgan bizlarda bajo bo`lsin, deb qildi.!Inson tabiati ojizligi tufayli Ilohiy Qonun o`zi ham ojiz bo`lib qoldi. Qonun ulgura olmagan ishni esa Xudo qildi: U O`z O`g`lini gunohkor insonga o`xshatib olamga yubordi va Uni gunoh uchun qurbonlikka bag`ishladi, shu yo`sin inson tabiatidagi gunohni mahkum qildi.taIso Masih ummatiga hayot beruvchi Ruhning Qonuni meni gunoh va o`limni hosil qiluvchi Qonundan ozod qildi.] 5Shunday qilib, Iso Masih ummati bo`lganlarga qarshi endi hech bir mahkumlik yo`qdir.-SXudoga shukr, Rabbimiz Iso Masih soyasida O`zi qutqaradi! Xullasi kalom, men ongim bilan Xudo Qonuniga rioya etsam-da, vujudim bilan gunoh qonuniga xizmat qilaman.X)Oh, men sho`rlik odam! O`limga giriftor shu badanimdan meni kim qutqarar ekan??wammo a`zoyi badanimda boshqa bir qonun ish ko`radi: bu qonun ongim ma`qullagan Xudo Qonuniga qarshi kurashib turadi va a`zoyi badanimda amal qiluvchi gunoh qonuniga meni asir etadi.:oXudoning Qonunidan ichki borlig`im zavq oladi-yu,ykMen bundan ushbu qoidani chiqaraman: yaxshilik qilmoqchi bo`lganimda, qalbimda hamisha yomonolik poylab turadi.ykAgar istamagan ishni qilayotgan ekanman demak, bu ishni men o`zim emas, balki ichimda turadigan gunoh qilyapti.Z-Men istagan yaxshi ishni qilmayapman, aksincha, istamagan yomon ishni qilyapman.&EMenda, ya`ni irsiy tabiatimda yaxshi narsa yo`qligini aniq bilaman. Yaxshilik qilish istagi dilimda bor bo`lsa-da, uni ro`yobga chiqarishga kuchim yetmaydi.X)Demak, bu ishlarni men o`zim emas, balki yuragimdagi gunoh qilayotgan bo`ladi.w gAgar men xohlamagan narsani qilayotgan ekanman, bu bilan Qonunning yaxshi ekanligini ma`qullayotgan bo`laman.  Shundan o`zim qilayotgan ishlarni o`zim tushunmayman: men nimani xohlasam, uni qilmayman va nimani yomon ko`rsam, uni qilaman.l QBizga ma`lumki, Ilohiy Qonun tabarrukdir. Biroq men esa gunohga qul bo`lib sotilgan ojiz bandaman.d A Shunday ekan, yaxshi bo`lgan amr menga o`lim keltiradimi? Mutlaqo! Biroq, gunoh gunoh deb ochiq bilinishi uchun, yaxshilik orqali menga o`lim keltirdi, toki gunohning nihoyat darajada gunohligi amr orqali anglashilsin.^ 5 Bundan ko`rinadiki, Qonun muqaddasdir, har bir amri ham muqaddas, odil va yaxshidir.V% Chunki gunoh amr orqali bahona topib, meni aldadi, amr orqali meni o`ldirdi.P men esa o`ldim. Hayot uchun bo`lgan amr mening o`limimga sabab bo`ldi.zm Bir vaqtlar men o`zim Ilohiy Qonundan tashqarida bo`lib yashar edim. Ammo ongimda amr tug`ilgach, gunoh tirildi,Shu tariqa gunoh amr orqali bahona topib, mening yuragimda har turli tamagirlikni hosil qildi. Qonun yo`qligida esa, gunoh kuchsizdir.b=Xo`sh, nima deylik? Nahotki Ilohiy Qonun gunohga bois bo`ldi? Aslo! Ammo agar Qonun vositachi bo`lmasa edi, men gunohni bilmagan bo`lar edim. Qonun tamagirlik qilma deb buyurmaganda edi, men tamagirlikni bilmas edim.PEndi esa ilgari bizni bog`lab turgan Qonun qarshisida o`lib, Qonundan ozod bo`ldik. Shunday qilib, biz eski harfma-harf yo`l bilan emas, balki yangi Ruh yo`li bilan yurib, Xudoga xizmat qilmoqdamiz.0YZero biz irsiy tabiatimiz amri bilan yashagan vaqtlar, Ilohiy Qonun oshkor qilgan gunohkor ehtiroslar a`zoyi badanimizda amal qilar va o`lim uchun zamin hozirlar edi.fEShunga o`xshab, sizlar ham, ey birodarlarim, Boshqasiga, ya`ni qayta tirilgan Masihga tegib va Masih badanining bir qismi bo`lib, Ilohiy Qonun oldida o`lgan hisobidasiz. Bu esa Xudo yo`lida samarali bo`lishimiz uchundir.0YShuning uchun, eri tirik xotin boshqa erga tegsa, u zinokor sanaladi. Ammo eri o`lsa, xotin qonundan ozod bo`ladi va boshqa erga tegsa ham, zino qilgan hisoblanmaydi. Masalan, erli xotin eri tirik ekan, qonun bo`yicha unga bog`liqdir. Lekin eri o`lsa, xotin boshi bog`liqlik qonunidan ozod bo`ladi.z~ oQonunni biluvchilarga so`zim: ey birodarlar, odam tirik ekan qonun uning ustidan hokim ekanini nahot bilmasangiz?e}CGunohning evazi o`lim, Xudoning in`omi esa Rabbimiz Iso Masih qiyofasidagi abadiy hayotdir.|Hozir esa gunoh qilishdan ozod bo`lib, Xudoning qullari bo`lgansizlar. Bundan naf muqaddaslikdir va buning natijasi esa abadiy hayotdir.v{eHozir o`zingiz uyalayotgan qilmishlardan o`sha vaqtda qanday naf bor edi? U qilmishlarning oqibati o`limdir.LzGunohning quli ekaningizda, solihlik talablaridan ozod edingizlar. yBandaligingiz tufayli insonlarcha fikr yuritib gapiryapman. Siz bir vaqtlar ifloslik va yovuzlik qilish uchun a`zoyi badaningizni qonunsizlikka qul qilib topshirgansizlar. Endi esa a`zoyi badaningizni solihlikka qul qilib topshiringlar va muqaddas yashanglar.Ux#Gunoh qilishdan ozod bo`lib, solihlikka o`zingizni qul qilib qo`ygansizlar.w%Lekin Xudoga shukurki, ilgari gunohga qul bo`lganingiz holda, endi o`zingiz qabul qilgan ta`limotning mohiyatiga sidqidildan berilgansizlar.`v9Bilmaysizlarmi? Siz o`zlaringizni itoatkor qul qilib kimning izmiga topshirsangizlar, u kishining quli bo`lasizlar. Siz yo o`limga olib boruvchi gunohga, yoki solihlikka olib boruvchi itoatkorlikka qul bo`lasizlar.uucXo`sh, buyog`i endi nima bo`ladi? Qonun emas, inoyat panohida bo`lganimiz uchun gunoh qilaveraylikmi? Aslo!at;Gunoh sizlarga hukmron bo`lmasin, chunki sizlar endi Qonun emas, inoyat panohidasizlar.Vs% A`zoyi badaningizni yomonlik quroli qilib gunohning izmiga topshirmanglar. Aksincha, o`lib tirilganlar kabi o`zingizni, ya`ni butun a`zoyi badaningizni solihlik quroli qilib Xudoning izmiga topshiringlar. r  Shunday qilib, endi gunoh sizlarning foniy badanlaringizga hokimlik qilmasin, siz badanlaringiz ixtiyoriga bo`ysunib ketmanglar.q5 Shunga o`xshab, sizlar ham o`zlaringizni gunoh qarshisida o`lik, lekin Rabbimiz Iso Masih bilan birlashgan holda Xudo qarshisida tirik hisoblanglar.bp= Uning o`limi gunoh uchun bir bor o`lim edi. Qolgan hayotini esa U Xudo uchun yashamoqda._o7 Masih tirilib boshqa o`lmasligini, o`lim esa Unga endi hokim bo`lolmasligini bilamiz.an;Agar biz Masih bilan birga o`lgan bo`lsak, U bilan yashashimizga ham ishonchimiz komil.4mcChunki o`lgan odam gunoh qilishdan ozoddir.&lEGunoh qilishga mubtalo bo`lgan bu vujudimiz yo`q qilinsin, deb eski o`zligimiz Masih bilan birga xochga mixlangan. Buni bilib, biz endi gunohga qul emasmiz.[k/Agar o`lishda Masihga ergashgan bo`lsak, albatta, tirilishda ham Unga ergashamiz.3j_Biz suvga cho`mib, Masih bilan birga o`ldik va ko`mildik. Shuningdek, Masih Otasining ulug`vor qudrati bilan tirilganiga o`xshab, biz ham yangi hayotda yurishimiz lozim.i{Unutmangizki, biz Iso Masihni tan olib suvda imon keltirganimizda, hammamiz ham Uning o`limini tan olib imon keltirdik.Vh%Aslo! Biz gunoh qarshisida o`lganmiz. Endi gunoh qilib qanday yashayveramiz?Yg -Xo`sh, nima deylik? Inoyat ko`paysin, deb gunoh qilishni davom ettiraveraylikmi?1f[Xullasi kalom, ilgari gunoh o`lim sari hoqonlik qilgan bo`lsa, endi esa Rabbimiz Iso Masih qiyofasidagi Xudo inoyati gunohkorni oqlab, abadiy hayot sari hukm surmoqda.eShu orada Ilohiy Qonun paydo bo`lgan, natijada jinoyat ko`paygan edi. Ammo gunoh ko`paygan sari Xudo inoyati ham shunchalik orta bordi.'dGBir odamning itoatsizligi tufayli ko`p odamlar gunohkor bo`lgan bo`lsa, endi esa bir Kishining itoatkorligi tufayli ko`p odamlar solih deb qabulga o`tadilar.+cOShunga ko`ra, bitta gunohkorning ishi barcha odamzodni o`limga mahkum etgan bo`lsa, endi esa bitta Solihning ishi odamlarni oqlaydi va abadiy hayotga noil etadi.b{To`g`ri, bir kishining gunohi tufayli shu yagona odamning dastidan o`lim hokimlik qila boshladi. Ammo yana to`g`risi, yagona bir Odam, ya`ni Iso Masih soyasida odamlar endi Xudoning cheksiz inoyatiga erishib, oqlanadilar va hayotda hukm suradilar.]a3Xudoning ehsoni bilan Odam atoning gunohi orasidagi farq shundan iboratki, bir gunohning oqibati o`limga hukm etish bilan tugasa, ehsonning natijasi esa ko`p insonning gunohlaridan forig` bo`lishiga olib keladi./`WLekin bular birday emas, Xudoning ehsoni Odam atoning gunohiga o`xshamaydi. Garchi bir kishining gunohi tufayli ko`plab kishilar o`lgan bo`lsalar ham, Xudoning inoyati bundan kattaroqdir, chunonchi bitta Odam, ya`ni Iso Masihning inoyati bilan berilgan boy ehson ko`pdan-ko`p kishilarga tegdi.Z_-Shunga qaramay, Odam atodan Muso payg`ambarga qadar yashaganlarning hammasi Odam atoga o`xshab jinoyat qilmagan bo`lsalar-da, o`lim ularning hammasiga ham hokimlik qildi. Odam ato kelajak Zotning timsoli edi.}^s Ilohiy Qonun mavjud bo`lmasdan burun ham dunyoda gunoh bor edi, lekin Qonun yo`qligida gunohning hisobi tutilmaydi.] Bitta odam dastidan dunyoda gunoh paydo bo`ldi, gunohdan esa o`lim paydo bo`ldi va butun insonlarga o`tdi. Ma`lumki hamma gunoh qilgan.\ Va bu bilan kifoyalanib qolmay, balki bizni Xudo bilan yarashtirib qo`ygan Rabbimiz Iso Masih sharofati bilan Xudodan shodlanib yuribmiz.S[ Biz Xudoning dushmanlari ekanmiz, U O`z O`g`lining o`limi tufayli bizni O`zi bilan yarashtirib qo`ydi. Endi U bilan yarashgan bo`lsak, Uning O`g`li hayotligi tufayli najot topishimiz yanada aniqroqdir.Z Demak, agar biz endi Masihning to`kilgan qoni tufayli oqlangan bo`lsak, Uning soyasida Xudo g`azabidan qutulishimiz yanada aniqroqdir.~YuLekin biz hali gunohga botgan chog`imizda, Masih biz uchun o`ldi. Bu Xudoning bizga bo`lgan muhabbatidan dalolatdir.X{Birovning solih kishi uchun o`lishi ehtimoldan uzoqdir. Balki himmatli kishi uchun kimdir o`limga borishga rozi bo`lar.\W1Biz hali chorasiz bo`lganimizda, belgilangan vaqtda Masih betavfiqlar uchun o`ldi. V Umidimiz bo`lsa, bizni uyatga qoldirmaydi. Chunki bizga berilgan Muqaddas Ruh orqali yuraklarimiz Xudo sevgisiga to`lib-toshadi.QUSabr-qanoat esa tajribakorlikni, tajribokorlik esa umidni hosil qiladi.rT]Buning ustiga, qayg`ular bilan ham faxrlanmoqdamiz, chunki qayg`u sabr-qanoatni hosil qilishini bilamiz.IS Rabbimiz Iso Masih O`zi Xudoning inoyat eshigini bizga ochib berdi. Biz imonimiz tufayli bu inoyatga erishib, mahkam turamiz va Xudoning ulug`vorligiga erishmoq umidi bilan faxrlanib yuramiz.jR ORabbimiz Iso Masihga bo`lgan nmonimizni inobatga olib, Xudo bizni oqladi va biz bilan sulh tuzdi.jQMRabbimiz Iso bizning gunohlarimiz uchun o`limga topshirildi va oqlanishimiz uchun tirilib keldi.gPGbalki biz uchun ham aytilgan. Xudo Rabbimiz Isoni tiriltirganiga ishonsak, biz ham oqlanamiz.2O_Bu so`z esa faqat Ibrohimgagina xos emas,8NkAna shu ishonchi tufayli u Xudo oldida oqlandi.WM'Xudo bergan va`dasini bajo keltirishga qodir, deb Ibrohim qat`iy ishonar edi.tLaXudoning va`dasidan esa imonsizlik qilib shubhalanmadi, balki Xudoga hamdsano aytib, imonida mahkam turdi.KU yuz yoshga yaqinlashganda, o`zining badani majolsizlashganini va Soro bibining pushtdan qolganini bila turib, imonda zaiflashmadi.=JsXudo Ibrohimga yana: Sening zurriyoting son-sanoqsiz bo`ladi, degan edi. Ibrohim ko`p xalqlarning otasi bo`lishga hech bir umidi qolmaganiga qaramasdan, imoni tufayli umidvor edi.zImXudo Ibrohimga: Men seni ko`pdan-ko`p xalqlarning otasi qilib tayinladim, degan edi. Shunday qilib, o`liklarni tiriltiruvchi va mavjud bo`lmagan narsalarni vujudga keltiruvchi Parvardigorga ishonib, Ibrohim hammamizning otamiz bo`lib qoldi.tHaShu sababdan ilohiy va`da Xudo inoyatiga bog`liq bo`lib, faqat imon bilan amalga oshadi. Bunga esa Ibrohim zurriyotining hammasi doxil, ya`ni Tavrotga ega bo`libgina qolmasdan, balki Ibrohimning imoniga ham ega bo`lgan hamma doxildir.^G5Qonun Xudo g`azabini qo`zg`atadi xolos. Qonun bo`lmagan yerda jinoyat ham bo`lmaydi.F3Agar yer yuzini egallab oluvchilar faqat Ilohiy Qonunga amal qiluvchilar bo`lganida edi, unda imon behuda, ilohiy va`da esa kuruq bo`lib qolar edi.GE Xudo Ibrohim va uning zurriyotiga yer yuzini egallab olish to`g`risida va`da bergan edi. Bu va`da Ibrohimga Tavrotga amal qilgan, deb emas, balki imoni bilan o`zini oqlagan, deb nasib etdi.HD  Ayni zamonda, Ibrohim ahli sunnatning ham otasi hisoblanadi, shu shart bilanki, ular sunnat bo`libgina qolmay, balki Ibrohim sunnat bo`lmasidanoq tan olgan o`sha imonning izi bilan yursalar.%CC Ibrohim hali sunnat bo`lmasidan, imoni tufayligina Xudo oldida oqlandi. So`ng imonining muhri o`laroq sunnat belgisini qabul qildi. Shunday qilib, Ibrohim sunnatsiz holatda imon keltirgan hammaning ham ma`naviy otasidirki, ular ham unga o`xshab, imon tufayli Xudo oldida oqlanadilar.B Xo`sh, Ibrohim qanday holatda oqlandi? Sunnat bo`lganidan so`ngmi, yoki sunnat bo`lganidan avvalmi? Sunnat bo`lganidan avval.{Ao Bu baxtiyorlikning sunnatga daxli bormi, yo`qmi? Boya aytganimizdek, Ibrohimning e`tiqodi uni Xudo oldida oqladi.M@Kimningki Xudovand inobatga olmas aybin, saodatmand erur shu kishi!Y?+Qonunsiz ishlari afv etilib, kimningki gunohi o`tilsa, bunday odam baxtiyordir!j>MMana, Zaburda ham savob ishlaridan qat`i nazar Xudo yorlaqagan odamni Dovud baxtiyor deb aytadi: =Biroq qilgan savobli ishiga suyanmay, balki betavfiqni ham yo`lga solib oqlovchi Xudoga ishongan kishi o`z e`tiqodi bilan oqlanadi.O<Mehnatkashga to`lanadigan yumush berimi iltifot emas, xizmat haqidir.R;Mana Tavrotda ne deyilgan: Ibrohim Xudoga ishondi va shu tariqa oqlandi. : Agar Ibrohim savob ishlari tufayli o`zini oqlaganida edi, maqtanish uchun sabab topar edi. Biroq Xudo oldida maqtanib bo`lmaydiG9 Xo`sh, bobokalonimiz Ibrohim, deylik, ajdodidan nima orttirdi?n8UDemak, biz bu imon tufayli Ilohiy Qonunni bekor qilyapmizmi? Aslo! Aksincha, Qonunni tasdiqlayapmiz.7{Sunnat ahlini imon asosida oqlaydigan Xudo yagona bo`lib, sunnat ahli bo`lmaganlarni ham xuddi shu imon orqali oqlaydi. 6 Yoki nahot Xudo boshqa xalqlarning ham Xudosi bo`lmay, faqat yahudiylarning Xudosimi? Albatta, barcha xalqlarning ham Xudosidir.y5kBiz qanoat hosil qildikki, Xudo Tavrot amrlarini bajo keltiruvchi emas, balki imon keltiruvchi kishini oqlaydi.E4Endi maqtanishga arzigulik narsamiz qoldimi? Bitdi. Qaysi qonunga ko`ra bitdi? Tavrot amrlarini bajo keltirishni talab qiluvchi qonunga ko`rami? Yo`q, imonni talab qiluvchi qonunga ko`ra.53chozirga kelib, O`zining adolatli hukmini amalga oshirdi. Shunday qilib, bir yoqdan Xudo O`z adolatiga sodiq qolmoqda va ikkinchi yoqdan Isoga ishongan gunohkor oqlanmoqda.2Masih biz uchun qonini to`kkaniga ishongan kishining gunohlari yuvilsin, deb Xudo Masihni qurbonlikka bag`ishladi va shu yo`sinda O`zining adolatli hukmini ochiq namoyon qildi. Xudo sabr qilib, ilgari qilingan gunohlarni jazosiz qoldirgan bo`lsa-da,]13Lekin Xudo inoyati bilan, Iso Masihning qoni evaziga gunohkorlar tekin oqlanadilar.B0Hamma gunoh qilgan va Xudoning ulug`vorligidan mahrumdir./7Xudo talab qilgan solihlik Iso Masihga ishonishdan iboratdir. Shu imonga ega bo`lgan hammani Xudo oqlaydi. Chunki odamlar orasida hech bir farq yo`q.).KEndi esa, Qonunga aloqasiz ravishda Xudo talab qilgan solihlikka erishish yo`li aniq-ravshan ko`rinmoqda, bunga Tavrot va payg`ambarlar ham guvohlik beradilar:+-OZotan Qonun amrlarini bajo qilish bilan hech kimsa Xudo oldida o`zini oqlay olmaydi. Aksincha, Ilohiy Qonun insonga o`z gunohkorligini yanada aniqroq ko`rsatadi..,UEndi biz bilamizki, Ilohiy Qonun neki buyurgan bo`lsa, Qonunga qaram bo`lganlarga buyurgan, toki har bir og`iz yumilsin va butun dunyo Xudo oldida gunohkor bo`lsin.5+eXudodan qo`rqish yo`q ularning ko`z o`ngida.&*GUlar bilmas tinchlik yo`lini./)YUlar qadam bosgan joyga falokat kelur..(WQon to`kmak-chun chaqqondir oyoqlari.+'QZardaga, zaqqumga to`la og`izlari,a&; Ularning bo`g`zi ochiq lahaddir, so`zlarida tilyog`lamalik, tillari ostida ilon zahari.^%5 Hamma gumroh bo`ldi, barcha buzildi. Yaxshilik qilguvchi yo`q, biror kishi ham yo`q.A$} Idrokli hech kim yo`k, Xudoni izlovchi hech kim yo`qdir.H#  Zaburda yozilishicha: Solih kishi yo`k, bir kishi ham yo`qdir.q"[ Xo`sh, shunday qilib, biz, yahudiylarning o`zga xalqlarga qaraganda ustunligimiz bormn, o`zi? Aslo yo`q! Chunki ilgari isbot etganimizdek, xoh yahudiy bo`lsin, xoh yunon bo`lsin, hamma odamlar ham gunohning hokimiyati ostidadirlar. 2u!~<}|{{Vzz!yy]xx_wwpw)vuu3t8ss*r}rqDppPooonnammcll1kxk&jiih8gg2feedcc4btaaa6`__0^F]]\\\A[[gZZY9XXwX WWVbUUT+S~SRR!QPPIOOjNMMRLLKKKJIlIH5GgFFJEEnDDNCBBdAA>@@`@?>>==<<;;l::u99Y88g7726{55(44[33T21110000//C.v.-\,,S, +**M))V((X''w'&B%%$$ ##""K!! ?W4^:;*9rLL\Ni < S u , <!- K2ei EHar holda, sizning orangizda zinogarlik paydo bo`libdi, degan ovozalar chiqdi; buning ustiga shunday zinogarlikki, hatto majusiylar orasida bunday hodisa yuz bermagan, ya`ni sizlardan bir kishi otasining xotinini olibdi!ghGNima istaysizlar? Yoningizga hassa bilan boraymi, yoki mehr va muloyimlik ruhi bilan boraymi?>gwChunki Xudo saltanati so`zda emas, balki quvvatdadir.f{Ammo Rabbim xohlasa, men yaqinda oldingizga boraman. Unda takabburlarning so`zini emas, ruhiy quvvatini sinab ko`raman.eeCMen sizlarning oldingizga tez kelmaganim uchun, orangizdan ba`zi kishilar kiborlanib ketdi.bd=Ana shu maqsadda men Rabbimizga sodiq bo`lgan sevimli o`g`lim Timo`tiyni sizning oldingizga yubordim. Har yerda va har bir imonlilar jamoatida ta`lim berganim kabi, Masih bilan yurgan yo`llarimni u sizlarga eslatadi.mcSShuning uchun sizlardan yalinib so`rayman: (men Masihdan o`rnak olganimdek) mendan o`rnak olinglar!$bAMasih yo`lida minglab odamlar sizga ustozlik qilsa ham, otalaringiz ko`p emas. Bir o`zim Xushxabarni sizlarga yetkazib, Iso Masih nomidan otangiz bo`ldim.yakMen bularni sizlarni hijolatda qoldirmoq uchun emas, balki sevimli bolalarimday nasihat qilmoq uchun yozyapman.`y G`iybat qilsalar, yumshoq javob beramiz. Hozirgacha biz hammaning axlati, hatto dunyoning supurindisi bo`lib yuribmiz.m_S O`z mehnatimiz bilan kun ko`ryapmiz. Bizni haqorat qilsalar, duo qilamiz; zulm qilsalar, chidaymiz.p^Y Hatto shu vaqtgacha och-yalang`ochmiz, chanqoqlik va kaltaklarga chidaymiz, sargardon bo`lib yuribmiz.$]A Bizlar Masih uchun go`yo aqlsizmiz, lekin sizlar Masih soyasida aqllisizlar! Biz zaifmiz, sizlar esa kuchli! Sizlar shon-shuhratli, biz esa e`tiborsizmiz!l\Q Men o`ylaymanki, Xudo biz, havoriylarni go`yo namoyishda oxirgilar qatorida yurgizib, o`limga mahkum bo`lganlar kabi maydonga keltirdi. Biz farishtalar hamda insonlar oldida, qolaversa, butun koinot oldida bir tomosha bo`ldik.4[aSizlar endi to`q bo`libsizlar, endi boyib ketibsizlar, bizsiz sultonlik qilyapsizlar! Koshki haqiqatan sulton bo`lsangiz edi, unda biz sizlar bilan birga davr surar edik! ZKim seni ustun tutyapti? Xudodan olmagan nimang bor ekan? Agar Undan olgan bo`lsang, nima uchun Undan olmagandek maqtanib yuribsan?ZY-Ey birodarlar, men sizlarni o`ylab, bu qoidalarni o`zimga va Apollosga tatbiq etdim, toki sizlar yozilgandan tashqariga chiqmay, bilarmonlik qilmaslikni bizdan o`rganinglar, bir-biringiz oldida kekkaymanglar.eXCShu bois vaqtidan oldin, Rabbimiz kelmagunlaricha, aslo hukm yuritmanglar. U kelib zulmatda yashirilgan narsalarni ravshan qiladi-da, dil niyatlarni voqif etadi. O`shanda har kim o`z ishiga yarasha Xudodan tahsin oladi.WZotan O`zimda hech bir ayb ko`rmasam ham, bu bilan o`zimni oqlamayman. Chunki men haqda fikr yurituvchi Rabbimiz bo`ladi."V=Men haqimda sizlar qanday fikrdasiz, yoki boshqa odamlar qanday fikrda, bu narsa meni deyarli qiziqtirmaydi. Men o`zim ham o`z haqimda fikr yuritmayman.PUUmuman idora qiluvchidan talab qilingan narsa sidqidildan ishlashidir.T Shunday qilib, kishilar bizni Masihning xizmatkorlari hamda Xudoning sir-asrorlarini bayon etuvchi idorachilar deb tushunmog`i lozim.5SeSizlar esa Masihniki, Masih esa Xudonikidir.rR]Pavlus-u, Apollos-u, Kifa ham, dunyo ham, hayot va o`lim ham, shu dam va kelajak ham hammasi sizlarniki.^Q5Shuning uchun hech kim odamiylik bilan maqtanmasin. Chunki hamma narsa o`zingizniki:^P5Va yana shunday yozilgan: Xudovand biladir-kim, donolar fikr-hayoloti puchga chiqur. OChunki bu dunyoning donoligi Xudo oldida aqlsizlikdir. Zaburda yozilganday: U donolarni o`zlarining quvligi ila to`rga ilintirar.N}Hech kim o`z-o`zini aldamasin. Sizlardan kim bu dunyoda dono bo`laman desa, dono bo`lish uchun o`zini aqlsiz deb bilsin.wMgKimki Xudoning ma`badini buzsa, uni Xudo uradi. Chunki Xudoning ma`badi muqaddasdir; bu ma`bad esa sizlarsiz.bL=Nahotki bilmasangiz? Sizlar Xudoning ma`badisizlar, Xudoning Ruhi ichingizda yashamoqda.kKOKimning ishi yonsa, u talafot ko`radi; o`zi qutuladi-yu, ammo olovdan qutulib chiqqandek bo`ladi.PJKimda-kimning bunyod etgan ishi olovga bardosh bersa, u mukofot oladi.CI har kimning ishi esa o`ziga yarasha oshkor bo`lib qoladi. Mahshar kuni uni fosh qiladi, olov uni ochiq-oydin qiladi-qo`yadi. Shunda har kimning ishi qanday ekanligini olov sinab beradi. H Bu poydevor ustida kimdir oltindan, kimdir kumush yoki qimmatli toshlardan, kimdir esa yog`ochu xashak yo poxoldan bino qurmoqda,_G7 Chunki hech kim qo`yilgan poydevor, ya`ni Iso Masihdan boshqa poydevor qo`ya olmaydi.,FQ Xudo bergan inoyat asosida men dono quruvchi kabi poydevor qo`ydim. Boshqa kishi esa uning ustida nimadir bunyod etadi. Har kim qanday qurayotganiga diqqat etsin.^E5 Biz Xudoning xizmatdoshlarimiz, sizlar esa Xudoning ziroati, Xudoning imoratisizlar.bD=Ekuvchi va sug`oruvchining mohiyati bir, har biri mukofotni o`z mehnatiga yarasha oladi.TC!Shuning uchun ekkan va sug`organ hech nima, hamma gap o`stirgan Xudodadir.@B{Men urug` ekdim, Apollos sug`ordi; lekin Xudo o`stirdi.1A[Axir, Pavlus kim? Apollos kim? Ular xizmatchi xolos, ular orqali sizlar imon topgansizlar. Rabbimiz bizga ato qilgani bo`yicha, har birimizning vazifasi boshqa-boshqa. @Sizlardan biri: Men Pavlus ummatiman desa, boshqasi: Men Apollos ummatiman, deydi. Sizning bu insonparvarligingiz ortiqcha emasmi?!Z?-Sizlar hali ham bu dunyoning odamlariday yuribsizlar. Orangizda hasad, janjal va kelishmovchiliklar bor ekan, dunyoviy emasmisizlar? Bunday harakat qilarkansizlar, boshqa odamlardan nima bilan farqlanasizlar?>#Sizlarni milkingizga botadigan emish bilan emas, balki sut bilan boqdim, chunki unga hali kuchingiz yetmasdi. Hozir ham kuchingiz yetmaydi.9= mEy birodarlar, men sizlarga Muqaddas Ruhga tobe kishilarga gapirgandek gapira olmadim, balki dunyoviy fikrli, Masih yo`lida chaqaloq qolganlar bilan so`zlashgandek so`zlashdim.}<sTavrotda yozilganidek: Xudovandning fikrini kim anglab yetibdiki, Unga ta`lim bersa? Bizda esa Masihning fikri bor.j;MXudo Ruhiga tobe kishi hamma narsani muhokama qiladi, o`zini esa hech kim muhokama qila olmaydi.\:1Inson o`zining tug`ma his-tuyg`ulari bilan Xudo Ruhi o`rgatgan narsalarni qabul qila olmaydi. U bularni tushunmagani uchun tentaklik hisoblaydi. Zero ilohiy haqiqatni Ilohiy Ruh yordamida muhokama qilish lozim.R9 Biz bu boyliklarni insoniy hikmatdan dalolat beruvchi so`zlar bilan uqtirmaymiz. Aksincha, Ilohiy Ruhdan ilhomlangan so`zlar bilan Ilohiy Ruhga tobe bo`lgan kishilarga ilohiy haqiqatni talqin qilamiz.8 Bizlar esa dunyoning ruhini olmadik, balki Xudo bizga ato qilgan boyliklarni bilib olishimiz uchun, Xudodan chiqqan Ruhni qabul qildik.77 Insonning o`ylarini uning ichidagi o`z ruhidan boshqa kim biladi? Xuddi shunday, Xudoning o`ylarini Xudoning Ruhidan boshqa hech kim tushuna olmaydi. 6 Bizlarga esa Xudo buni O`z Ruhi orqali oshkor qildi. Ilohiy Ruh butun narsalarni, hatto Xudoning teranliklarini tekshirib ko`radi."5= Lekin xuddi Tavrotda yozilganidek bo`ldi: Ko`z ko`rmagan, quloq eshitmagan, inson aqli bovar qilmagan narsalarni Xudo O`zini sevganlarga muhayyo qilgan.w4gBu hikmatni dunyo hokimlaridan hech kim tushunmadi. Tushunsalar edi, ulug` Rabbimizni xochga mixlamas edilar.35Biz Xudoning maxfiy, sirli hikmati borasida gapiramiz, U bu hikmatni dunyo bino bo`lishidan avval bizga ulug`lik yaratish uchun shaylab qo`ygan edi. 29Shunday qilib, biz yetuk bo`lganlar orasida so`zlab beradigan bir hikmat borki, u bu dunyoning va bu dunyodagi o`tkinchi hokimlarning hikmatiday emas.M1toki imoningiz inson hikmatiga emas, Xudoning qudratiga asoslansin.s0_Mening so`zim va va`zim inson zakovatining ishontiruvchiligidan emas, Xudo Ruhi va qudratidan dalolatdir,P/Oldingizga zaiflik va qo`rquv hissi hamda katta qaltiroq bilan keldim.s._Orangizda ekanman, Iso Masihdan va Uning xochga mixlanganidan boshqa hech narsa bilmaslikka qaror qildim.- Ey birodarlar, men sizlarning oldingizga Xudoning payg`Omini e`lon qilgani kelganimda, so`zamollik va bilgichlik niqobi ostida kelmadim._, 9Shu yo`sinda, Maqtanaman degan Rabbimiz bilan maqtansin, degan oyat o`z o`rnini topdi.:+ oXudoning O`zi sizlarga Iso Masih ummati bo`lishni ato qildi. Iso Masih biz uchun Xudoning hikmati bo`ldi, Masihning sharofati bilan biz solih, muqaddas, gunohdan forig` bo`ldik.5* gtoki hech bir bashar Xudo oldida maqtanmasin. )  Xudo e`tiborli narsalar arzimas bo`lsin uchun, bu dunyodagi e`tiborsiz, kamsitilgan va ahamiyatsiz deb hisoblanganlarni tanladi,0( [Lekin Xudo donolarni sharmanda qilish uchun dunyodagi aqlsiz deb hisoblanganlarni tanladi. Qudratlilarni sharmanda qilish uchun U dunyodagi zaif deyilganlarni tanladi.@' {Olgan da`vatingizga qaranglar, ey birodarlar! Siz kimsizlar? Insoniy nuqtai nazardan dono bo`lganingiz ko`p emas, qudratli bo`lganingiz ko`p emas, olijanob bo`lganingiz ham ko`p emas.n& WZero Xudoning aqlsizligi inson donoligidan ustundir, Xudoning zaifligi inson qudratidan kuchliroqdir.^% 7Biroq Xudo chaqirgan yahudiylaru yunonlar uchun Masih Xudoning qudrati va hikmatidir.}$ uBiz esa faqat xochga mixlangan Masihni targ`ib qilmoqdamiz. Bu yahudiylar uchun vasvasa, yunonlar uchun telbalikdir.H#  Yahudiylar ajoyibotlar payida, yunonlar esa hikmatga hayrondir./" YModomiki dunyo o`z aql-zakovati bilan Xudoning murodiyu hikmatini anglab yetmagan ekan, Xudo tentaklikday tuyulgan payg`omga ishonuvchilarni qutqarishni lozim ko`rdi.|! sDono qayerda? Olim qayerda? Bu dunyoning notiqi qayerda? Dunyoning hikmatini Xudo aqlsizlikka aylantirgani yo`qmi?!u  eXuddi Tavrotda Xudo aytganidek: Donishmandlar donoligin barbod qilurman, barham bergayman oqillar zakovatin.  Xoch haqidagi xabar halok bo`layotganlar uchun tentaklikdir. Lekin biz, najot topayotganlar uchun bu xabar Xudoning qudratidir.* OZotan Masih meni cho`mdirishga emas, balki Injil Xushxabarini targ`ib qilishga yubordi. So`zamollik qilishga ham yubormadi, toki Masihning xochi inkor etilmasin. {Ha, yana Stefanning uy ahlini ham suvga cho`mdirib imonga kiritdim, bundan boshqa yana kimni cho`mdirganimni bilmayman.E Tag`in hech kim meni O`z nomi bilan imonga kiritdi, demasin.m UXudoga shukurki, men sizlardan Krisp va Gaydan boshqa hech kimni suvga cho`mdirib imonga kiritmadim. % Axir, Masih bo`linganmi? Axir, sizlar uchun Pavlus xochga mixlandimi? Nahot sizlar Pavlusning nomi bilan suvga cho`mib imon keltirdingizlar?! = Men shuni nazarda tutyapmanki, orangizda: Men Pavlus ummatiman, Men Apollos ummatiman, Men Kifa ummatiman, Men Masih ummatiman, degan gaplar yurar ekan.r _ Zero, birodarlarim, sizlarning orangizda janjal borligini Xloisning xonadonidagilar menga xabar berishdi.I   Ey birodarlarim, Rabbimiz Iso Masih nomi bilan sizlardan yolvorib so`raymanki, hammalaringiz o`zaro kelishib yashanglar. O`zaro nizolarga yo`l qo`ymay, fikr-hayolda tamomila yakdil bo`linglar.\ 3 Sizlarni O`z O`g`li Rabbimiz Iso Masih bilan muloqotga chaqirgan Xudo sadoqatlidir.v gRabbimiz Iso Masih qaytadigan kunida qusursiz bo`lmog`ingiz uchun, U sizlarni oxirigacha qo`llab-quvvatlaydi. Rabbimiz Iso Masihning ko`kdan namoyon bo`lishini kutar ekansizlar, Muqaddas Ruhning in`omidan hech bir kam-ko`stingiz yo`q.N U tufayli sizlar har qanday kalomda mohir, bilimda boy bo`ldingizlar.8 mMasihning payg`omi orangizda keng o`rin olmoqda.s aIso Masih orqali sizlarga berilgan Xudo inoyati uchun siz haqingizda Xudoyimga tinmay shukronalar aytaman.I  Otamiz Xudo va Rabbimiz Iso Masihdan inoyat va tinchlik bo`lsin.j OKorinf shahridagi Xudoning jamoatiga salom! Iso Masih orqali muqaddas qilingan va muqaddas bo`lishga chorlangan sizlarga, shuningdek, hammamizning Rabbimiz bo`lgan Iso Masihning ismini har yerda tilga oluvchilarning hammasigaq _Xudoning irodasi bilan Iso Masihning havoriysi bo`lishga chorlangan men, Pavlus ila birodarimiz SostendanK Rabbimiz Iso Masihning inoyati hammalaringizga yor bo`lsin. Omin.5 cMening va butun imonlilar jamoatining mehmonnavozi bo`lgan Gay ham sizlarga salom aytyapti. Shaharning xazinadori Yerast va birodarimiz Kvart sizlarga salom yo`llashyapti.W 'Bu maktubni yozayotgan men Tertiy ham sizlarga Rabbimdan salomatlik tilayman.p YMening hamkorim Timo`tiy hamda qarindoshlarim Lutsiy, Yason va Sosipatr sizlarga salom yo`llayaptilar. 1Tinchlik manbai bo`lgan Xudoning O`zi tez orada shaytonni oyoqlaringiz ostida ezib tashlaydi. Rabbimiz Iso Masihning inoyati sizlarga yor bo`lsin./WSizlarning mo`minligingiz hammaga ma`lum bo`lib qoldi. Men o`zim ham sizlardan xursandman-u, lekin sizlar yaxshilikda dono, yomonlikdan holi bo`lishingizni istayman.3_Chunki bunday odamlar Rabbimiz Iso Masihga emas, balki o`z qorinlaringa xizmat qiladilar. Sofdil odamlarning ko`nglini shirin so`zlar va tilyog`lamalik bilan ovlaydilar.GEy birodarlarim, sizlarni o`rgangan ta`limotingizdan aynitib, nifoq va g`ulg`ulaga sabab bo`ladigan kishilardan ehtiyot bo`lishingizni o`tinib so`rayman: ulardan o`zingizni chetga olinglar.gGMuqaddas o`pich bilan salomlashinglar. Barcha Masih jamoatlari sizlarga salom yo`llayaptilar.~uFilolog bilan Yuliyaga, Nirey va uning singlisiga, Olimpas hamda ular bilan bo`lgan butun azizlarga salom aytinglar.nUAsinkrit, Flegon, Hermes, Patrovas, Hermas va ular bilan birga bo`lgan birodarlarga salom aytinglar.q[ Rabbimizning mumtoz xizmatkori bo`lgan Rufusga va meni o`z o`g`li kabi asragan onasiga salom aytinglar.$A Rabbimiz xizmatida zahmat chekkan Trifen bilan Trifosga salom aytinglar. Rabbimiz xizmatidan ko`p zahmat chekkan sevikli singlim Persisga salom aytinglar.{o Qarindoshim Hirodionga salom aytinglar. Narkis xonadoni ahlidan Rabbimizga qarashli bo`lganlarga salom aytinglar.ve Sinovdan o`tib, Masihga maqbul bo`lgan Apellisga salom aytinglar. Aristovul xonadoni ahliga salom aytinglar.W~' Masih xizmatida hamkorimiz bo`lgan Urban va sevikli Staxisga salom aytinglar.R}Rabbimiz yo`lida borayotgan sevikli o`rtog`im Ampliatga salom aytinglar.3|_Havoriylar orasida nom chiqargan va mendan oldin Masihga imon keltirgan hamda men bilan birga mahbus bo`lgan qarindoshim Andronikka, shuningdek, Yuniyga salom aytinglar.?{yBiz uchun ko`p mehnat qilgan Maryamga salom aytinglar.:zmUlarning uyida yig`iladigan jamoatga ham salom aytib qo`yinglar. Asiya o`lkasida Masih uchun birinchi unib - chiqqan hosilday bo`lgan sevikli muhibim Yepenetga salom aytinglar.CyUlar mening jonimni asrash uchun o`zlarini o`lim xavfiga qo`ydilar. Ularga yolg`iz men emas, balki majusiylardan imon keltirganlarning barcha yig`ilishlari ham tashakkur bildirmoqdalar.Yx+Iso Masih xizmatida bo`lgan hamkorlarim Priskilla bilan Akilga salom aytinglar.,wQUni Rabbimiz haqi, Xudo azizlariga munosib qabul qilinglar.U nimaga muhtoj bo`lsa, yordam beringlar. Zero u ko`p kishilarga va ayniqsa menga ham madadkor bo`lgan.lv SKenxreya shahridagi imonlilar jamoatida xizmat ko`rsatayotgan opamiz Fivani sizlarga taqdim etaman.Iu !Tinchlik manbai bo`lgan Xudo hammalaringizga yor bo`lsin. Omin!^t5 Xudo xohlasa, men bahuzur sizning oldingizga boray va siznikida shodligu orom topay.zsmtoki Yahudiya o`lkasidagi imonsizlardan qutulay va Quddusdagi xizmatim u joydagi Xudo azizlariga ma`qul tushsin.,rQEy birodarlarim! Rabbimiz Iso Masih haqi, Xudo Ruhidan olhom olgan muhabbat haqi sizlarga yolvoraman: men uchun Xudoga ibodat qilinglar, kurashimga qo`shilinglar,sq_Men sizlar bilan ko`rishgach, Masih Xushxabarining to`liq qut-barakasini keltirishni burchim deb bilaman.pDemak, men bu ishni bajarib, to`plangan mablag`ni ularga topshirganimdan keyin, sizlarning yeringizdan o`tib Ispaniyaga jo`nab ketaman.EoHa, xush ko`rdilar, chunki ular yahudiylardan qarzdordir. Majusiylar endi yahudiylarning ruhiy barakatlariga sherik bo`lganlaridan keyin, ularga jismonan ham xizmat qilishlari munosibdir.n Chunki Makedoniya va Ahaya o`lgalarilagi Masih jamoatlari Quddusdagi kambag`al imonlilar uchun iona to`plashni xush ko`rdilar.OmLekin hozircha men Xudo azizlariga yordam bergani Quddusga ketyapman.Jl Ispaniyaga yo`l olib sizlarning oldingizga bormoqchiman. O`tib ketayotganimda avval sizlarni ko`rib, bir oz diydoringizga to`yganimdan keyin, meni u yerga kuzatib qo`yasizlar, degan umiddaman.ykkEndi esa bu mamlakamlarda men boshqa ish qolmagan. Men ko`p yillardan beri sizlarni ko`rishni orzu qilganimdan,]j3Sizlarning oldingizga kelishim uchun menga to`sqinlik qilgan ko`p sabablar bor edi.iiKTavrotda yozilganidek: Undan xabarsiz bo`lganlar ko`rgaylar, U haqda eshitmaganlar anglagaylar.-hSShu bilan birga, men boshqalarning poydevori ustiga bino qurmayin, deb Masihning ismi hali tilga olinmagan yerlarda Xushxabarni targ`ib qilish uchun jon kuydirdim.Jg Muqaddas Ruhni yuborib, men orqali qudratli va ajoyib mo``jizalar sodir qildi. Shunday qilib, men Quddusdan boshlab, to Illiriya sohillariga qadar Masihning Xushxabarini tamoman yoyib chiqdim.GfLekin men orqali amal qilgan Masihdan boshqa narsa haqida gapirishga jur`at etmayman. Masihning O`zi majusiylarni imonga bo`ysundirish yo`lida menga yor bo`lib, so`zimu ishimga ilhom berib,ieKShunday qilib, Iso Masihga tashakkur, men Xudo yo`lida qilgan ishlarim bilan maqtansam bo`ladi.dMen Xudo inoyati tufayli Iso Masihning barcha xalqlarga yuborgan elchisi bo`lib, Xudoning Xushxabarini targ`ib qilishda muqaddas xizmat ko`rsatmoqdaman. Bu xalqlar Muqaddas Ruh orqali muqaddaslashtirilib, Xudoga baxshida etilgan va Unga maqbul bo`lgan bir hadyadir.}csBirodarlarim, Xudoning menga bergan inoyati tufayli sizlarga eslatib qo`yish uchun bir qadar botinish bilan yozdim.b/Ey birodarlarim, sizga kelsak, siz yaxshilikka va har xil bilimga boy hamda bir-biringizga pand-nasihat qilishga qodir ekaningizga o`zim aminman.%aC Umid manbai bo`lgan Xudo esa Mudaddas Ruh kuchi ila sizlarni umidga boy qilsin, imoningizga yarasha sizlarni har xil sevinch va tinchlik bilan shod qilsin.`+ Isha`yo payg`ambar esa shunday degan: Xalqlarga hukmronlik qilish uchun Ishay urug`idan bir Zot chiqib kelajak. Xalqlar Unga umid bog`lagaylar.g_G Va yana: Ey barcha millatlar, Xudovandga hamd aytinglar! Ey butun xalqlar, Uni madh etinglar!l^Q Yana boshqa joyda shunday yozilgan: Ey barcha elu xalqlar, Xudoning xalqi bilan birga sevininglar!X]) Ayni zamonda U Xudoning marhamati haqi uchun boshqa xalqlarga ham yuborildi, toki ular Xudoni ulug`lasinlar. Zaburda yozilishicha: Xalqlar ichra Senga hamdlar ayturman, Sening ismingni kuylab sano ayturman.I\ Mening so`zimni tinglanglar: Iso Masih ota-bobolarimizga berilgan ilohiy va`dalarni ro`yobga chiqaray, deb Xudo haqiqatiga sodiq qoldi va sunnat ahli bo`lgan yahudiylarning xizmatkori bo`ldi.l[QXudoni ulug`lash uchun Masih sizlarni qabul qilganidek, sizlar ham bir-biringizni qabul qilinglar.mZStoki sizlar yakdillik bilan, bir og`izdan Rabbimiz Iso Masihning Otasi bo`lgan Xudoni ulug`langlar. YSabr va tasalli manbai bo`lgan Xudoning O`zi esa, Iso Masih o`rgatganidek, bir-biringiz bilan hamfikr bo`lishni sizlarga ato etsin,*XMQadimgi oyatlarda nimaiki yozilgan bo`lsa, bizning ta`lim olishimiz uchun yozilgan. Biz bu oyatlardan sabr va tasalli topib, umidimizda mahkam turishimiz lozim.W#Chunki Masih ham O`z-o`zini mamnun qilmadi. Lekin Zaburda U haqda yozilganidek: Seni tahqir qiluvchilarning haqorati Mening ustimga tushdi.uVcHar birimiz o`zganing yaxshilik va rivoj topishiga g`amxo`rlik qilib, uni mamnun qilishga harakat qilaylik.}U uBiz imoni kuchlilar o`zimizni mamnun qilishni ko`zlamasdan, kuchsizlarning ojizligiga sabr-bardosh qilishimiz kerak.bT=Donishmand bo`lgan yagona Xudoga Iso Masih orqali ilalabad shon-sharaflar bo`lsin! Omin.)SKmangu barhayot Xudoning amri ila qadimgi payg`ambarlarning kitoblaridan vahiy etilgan, endi esa barcha xalqlarga imonga bo`ysunishlari uchun taqdim etilgandir.iRKMen xabarlab yurgan Injil, ya`ni Iso Masihning Xushxabariga binoan sizlarni sobitqadam qilishga qodir bo`lgan Xudoga hamdu sanolar bo`lsin! Qadim davrlardan beri yashirin tutilib, hozirgi vaqtda esa ochilib qolgan ulug` sirQ1Lekin o`z yeganidan shubha qilgan kishi mahkumlikka yo`liqadi, chunki u e`tiqod bo`yicha yemagan. E`tiqodga asoslanmagan har bir ish esa gunohdir.&PEBu xususda sening e`tiqoding qanday bo`lsa, Xudo oldida o`z e`tiqodingni o`zingga saqlab tur. Tutgan yo`lida o`z-o`zini mahkum qilmaydigan odam baxtiyordir!O1Birodaring vasvasaga tushib aynib qolishidan ko`ra, go`sht yemaslik, may ichmaslik yoki birodaringni qoqintiradigan biron ish qilmaslik yaxshidir.N#Ovqat tufayli Xudoning ishini buzma! Hamma ovqatlar haloldir, lekin biron narsa yeb o`zgani vasvasaga solgan kishi yomonlik qilgan bo`ladi.oMWShuning uchun o`zaro tinch-totuv yashaylik, bir-birimizni ruhan rivojlantirish uchun jon kuydiraylik.gLGKim Masihga shunday xizmat qilib yursa, u Xudoga maqbul va insonlarning maqtoviga sazovordir.KwXudoning Shohligi ovqat va ichimlikdan iborat emas, balki Muqaddas Ruh bag`ishlagan solihlik, tinchlik va sevinchdir.=JuSizlarning yaxshi deb bilgan narsangiz qoralanmasin.EIAgar birodaring sen yeyayotgan ovqat tufayli xafa bo`lsa, demak, sen muhabbat yuzasidan harakat qilmayotgan bo`lasan. Masih bu odam uchun o`lgan, uni ovqating bilan halokatga yo`liqtirma./HWMen shuni bilaman va Rabbim Iso nomidan qat`iy aminmanki, hech bir narsa o`zi-o`zicha harom emasdir. Faqat bir narsani harom hisoblagan kishi uchun u narsa haromdir..GU Shuning uchun bir-birimizni boshqa hukm qilmaylik. Eng yaxshisi, birodaringizning yo`liga to`siq qo`ymaslik, uni vasvasaga solmaslik to`g`risida muhokama qilinglar.FF Demak, har birimiz o`zimiz haqimizda Xudoga hisobot beramiz. E Tavrotda yozilishicha: Hayotim haqi, deydi Xudovand, har bir kas Mening oldimda tiz cho`kkusi, har bir til Xudoligimni tan olg`usi.,DQ Shunday bo`lsa, sen nima uchun birodaringni hukm qilyapsan? Nima uchun birodaringni kamsityapsan? Hammamiz ham Masihning hukm kursisi oldida hozir bo`lajakmiz-ku.hCI Masih ham o`liklarning, ham tiriklarning Rabbi bo`lish uchun o`ldi-yu, o`limdan tirilib keldi.BAgar yashasak, Rabbimiz uchun yashaymiz: agar o`lsak, Rabbimiz uchun o`lamiz. Demak, yashasak ham, o`lsak ham Rabbimizga qarashlimiz.TA!Bizdan hech kim o`zi uchun yashamaydi va hech kim o`zi uchun o`lmaydi ham.f@EKunga e`tibor qiluvchi Rabbim deb e`tibor qiladi. (Shuningdek, kunga e`tibor qilmovchi Rabbim deb e`tibor qilmaydi.) Har narsani yeguvchi Rabbim deb yeydi. Har narsani yemovchi ham Xudoga shukr qilib, Rabbim deb yemaydi.#??Birov bir kunni boshqa kundan yuqoriroq hisoblaydi, boshqa kishi esa hamma kunlar haqida bir xil fikr yurgizadi. Har bir kishi o`z fikrida mahkam tursin./>WSen kim bo`libsanki, boshqa kishining malayini tergaysan? U o`z xo`jayini oldida yo turadi, yo yiqiladi. Rabbimiz esa uni turg`azishga qodir, shuning uchun u turadi.(=IHar narsani yeyish mumkin degan kishi yemovchini kamsitmasin, shuningdek, har narsani yemaydigan kishi yeydiganni ayblamasin: chunki Xudo uni qabul qilgandir.d<AKimdir hamma narsani yeb bo`ladi, deb ishonadi. Imoni zaif kishi esa faqat sabzavot yeydi.O; Imoni zaif odamni, uning fikrlari haqida bahslashmay, qabul qilinglar.:{ Rabbimiz Iso Masihni sovutday kiyib olinglar va tabiatingizning gunohli havas-ehtiroslarini qoniqtirishga intilmanglar.<9q Aysh-ishrat va ichkilikbozlik bilan emas, shahvatparastlik va fisq-fujur bilan emas, janjalkashlik va hasadgo`ylik bilan emas, balki kunduzga yarasha, odob bilan kun kechiraylik.8 Kecha o`tib ketib, kunduz yaqinlashdi. Shuning uchun qorong`ilik ishlaridan forig` bo`lib, nur aslahalarini kiyib olaylik.W7' Hozirgi vaqt-soatning ahamiyatini bilib, shunday harakat qilinglar. Mana, sizlarning uyqudan uyg`onish vaqt-soatingiz kelib qoldi! Biz imon keltirgan vaqtdan ko`ra, hozirgi vaqtda qutulishimiz yaqinroqdir.6w Sevuvchi kishi o`zgaga yomonlik qilmaydi. Shunday qilib, sevish butun Ilohiy Qonunni bajo keltirish bilan barobardir.S5 Zino qilma, Qotillik qilma, O`g`rilik qilma, ( Yolg`on guvohlik berma,) Tamagirlik qilma va bunga o`xshash yana qancha amrlar bor bo`lsa, hammasi shu so`zda xulosa qilinadi: O`zgani o`zing kabi sevgin.4- Bir-biringizni sevishdan boshqa hech kimdan bir narsa burchli bo`lmanglar. Chunki o`zgani sevadigan kishi Ilohiy Qonunni bajo keltirgan bo`ladi. 39 Har bir kishiga o`z haqini beringlar: soliq yilg`uvchiga soliq: boj oluvchiga boj: qo`rquvga loyiq bo`lganga qo`rquv: hurmatga loyiq bo`lganga hurmat. 2 Coliq to`lashingizning sababi ham shu. Chunki soliq yig`ish bilan mashg`ul bo`lgan amaldorlar bu ish bilan Xudoga xizmat qiladilar.r1] Shuning uchun faqat g`azabdan qo`rqqanlikdangina emas, balki vijdon yuzasidan ham itoat qilmoq lozimdir.`09 Chunki boshliq sening manfaating uchun Xudoning xizmatkoridir. Ammo yomon ish qilsang, qo`rq. Chunki u qilichni behuda ko`tarib yurmaydi. U yomonlik qilganga g`azabnok jazo beruvchi sifatida Xudoning xizmatkoridir.I/  Yaxshilik qilganlar emas, yomonlik qilganlar boshliqlardan qo`rqishlari kerak. Hokimiyatdan qo`rqmaslikni istaysanmi? Unda yaxshi ish qilib yur, shunda boshliqning maqtoviga sazovor bo`lasan.!.; Shuning uchun hokimiyatga qarshilik ko`rsatgan Xudoning amriga qarshi chiqqan bo`ladi. Qarshilik qiluvchilar esa o`z-o`zlarini hukmga duchor qiladilar.- # Har bir odam hukmron hokimiyatga bo`ysunsin. Chunki Xudo buyurmagan hokimiyat yo`q, mavjud hokimiyatlarning hammasini ham Xudo tayin etgan.O, Yomonlikka mag`lub bo`lma, yomonlikni yaxshilik bilan mag`lub qilgin.5+c Aksincha: Agar dushmaning och qolgan bo`lsa, uni to`yg`izgil, agar chanqagan bo`lsa, unga suv ichirgil. Mana shunda uning boshiga yonayotgan cho`g`lar yiqqanday bo`lursan.A*{ Ey seviklilarim, o`zingiz uchun qasos olmanglar, balki Xudoning g`azabiga yo`l qo`yinglar. Zero Tavrotda shunday yozilgan: Qasos Mening qo`limda, Sazosini Men beraman, deydi Xudovand.j)M Agar iloji bo`lsa, qo`lingizdan kelganicha, barcha odamlar bilan tinch-totuv hayot kechiringlar.}(s Hech kimga yomonlik evaziga yomonlik qaytarmanglar. Barcha odamlarning ko`zi oldida yaxshilik qilishga intilinglar.{'o O`zaro hamfikr bo`linglar. Takabburlik qilmay, muloyim odamlar bilan do`st bo`linglar. O`zbilarmonlik qilmanglar.[&/ Sevinayotganlar bilan birga sevininglar, yig`layotganlar bilan birga yig`langlar.Z%- Sizlarni quvg`in qilayotganlarni duo qilinglar, ha duo qilinglar, qarg`amanglar.m$S Imonlilarning ehtiyojlarini ta`minlashda ishtirok etinglar. Mehmondo`st bo`lishga jon kuydiringlar.e#C Umidvorlik ila xursand bo`lib yuringlar. Qayg`uda sabrli, toat-ibodatda sabotli bo`linglar.Y"+ G`ayratingizni susaytirmanglar. Otashin ruh bilan Rabbingizga xizmat qilinglar.! Bir-biringizni birodarlarcha, samimiy muhabbat bilan sevinglar. Bir-biringizni izzat-hurmat qilishga o`zishganday harakat qilinglar._ 7 Sevgingiz riyosiz bo`lsin. Yomonlikdan nafrat qilib, yaxshilikka chirmashib olinglar.Q Kim nasihatgo`y bo`lsa, pand-nasihat bersin. Kim ehson beruvchi bo`lsa, chin ko`ngildan bersin. Kim boshliq bo`lsa, g`ayrat bilan boshchilik qilsin. Kim mehribonchilik qilsa, xursandlik bilan qilsin.a; Agar xizmat in`omi bo`lsa, xizmat qilsin; agar muallimlik in`omi bo`lsa, ta`lim bersin.)K Xudoning inoyat qilgani bo`yicha, biz Undan har xil in`omlar olganmiz. Birovning in`omi bashoratgo`ylik bo`lsa, o`z ishonch-e`tiqodiga muvofiq bashorat qilsin.2] Shunga o`xshab, biz ko`p kishi bo`lsak ham, Masih vujudida birlashganmiz va bir badanni tashkil etamiz, har birimiz alohida-alohida bo`lib, bir-birimiz uchun uzvdirmiz.U# Badanimiz bir bo`lsa-da, uzvlar ko`p, uzvlarning vazifasi esa bir xil emas.wg Menga berilgan inoyatdan foydalanib, sizlarning har biringizga shuni aytyapman: haddingizdan oshib, o`zingizga bino qo`ymanglar. Lekin Xudo har bir kishiga qancha imon bergan bo`lsa, shunga ko`ra fikr qilib, aqli raso odamlar bo`linglar.!; Bu dunyoga uyg`unlashmanglar. Xudoning yaxshi, manzur, komil irodasining nima ekanini fahmlamoq uchun fikringizni yangilash orqali tubdan o`zgaringlar.U % Shunday qilib, ey birodarlarim, Xudoning marhamati haqi sizlarga yolvoraman: Xudoga oqilona xizmat qila olishingiz uchun vujudingizni tirik, muqaddas, Xudoga manzur bo`ladigan qurbon qilib bag`ishlanglar.uc $Butun borliq Undan chiqib, U orqali bordir va Unga qaratilgandir. Unga abadiy shon-sharaflar bo`lsin! Omin.D #Kim Xudoga bir narsa bermishki, Xudo unga qaytarib bersin?P "Xudoning aqlini kim bilgan ekan? Uning maslahatchisi kim bo`lgan ekan?) !Oh, Xudoning saxovatu hikmati hamda bilimining chuqurligini qarang! Uning hukmlariga kimning aqli yetar, yo`llarini kim tekshirib chiqar ekan?c? Chunki Xudo hammaga marhamat ko`rsata olishi uchun, hammani itoatsizlikka giriftor qildi.! Shunga o`xshab, endi yahudiylar ham sizga ko`rsatilgan marhamat tufayli itoatsiz bo`ldilar, toki ular ham endi marhamatga noil bo`lsinlar.} Sizlar bir vaqtlar Xudoga itoatsiz bo`lib, lekin endi yahudiylarning itoatsizligi tufayli marhamatga noil bo`ldingizlar.;q Chunki Xudoning in`omlari va da`vati o`zgarmasdir.U# Injil Xushxabarini rad qilganlari sababli, yahudiylar sizlarning manfaatingiz uchun Xudoga dushman bo`lib qoldilar. Lekin Xudo ularni tanlagani sababli, ota-bobolari xotiri uchun, ularni aziz deb biladi.Y+ Men ularni gunohlaridan forig` qilganimda, ular bilan Mening ahdim bu bo`lajak.   Shunday qilib, butun Isroil qutulajak. Tavrotda yozilganidek: Qutqaruvchi Siondan kelajak, Yoqub elidan betavfiqni daf qilajak.g G Ey birodarlarim, siz tag`in o`zbilarmon bo`lib qolmanglar, deb bu sirdan xabarsiz qolishingizni istamayman: boshqa xalqlardan najot topadiganlarning soni tamom bo`lmagunga qadar, Isroil xalqining vaqtincha diydasi qotgan.X ) Sen tabiatan yovvoyi zaytun novdasi bo`la turib kesilding va tabiatga xilof ravishda yaxshi zaytun daraxtiga payvand bo`lding. Shunday ekan, asl novdalar o`z daraxtiga yana payvand bo`lishi naqadar osondir!  Yahudiylar imonsizlikda qattiq turib olmasalar, ular yana payvand bo`ladilar, chunki Xudo ularni yana payvand qilishga ham qodirdir.a ; Shuning uchun sen Xudoning mehribonligini ham, qattiqqo`lligini ham bilib qo`ygin! Yiqilganlarga U qattiqqo`ldir, ammo sen Uning mehribonligiga sodiq qolsang, senga mehribondir. Aks holda sen ham kesib tashlanarsan.Q Yo`qsa, Xudo asl novdalarni ayamagani kabi, seni ham ayamasligi mumkin. To`g`ri, Isroil xalqi imonsizligi tufayli sindirildi; sen esa imoningda mahkam turasan. Shunga qaramay maqtanma, balki qo`rq. ,n~~<}}3|b{{szyxxFwwvuuutt:srrr"qppwooJo nnmm.llVkkUjUj imi hh>==='<;;; :^9988h77*665x44p333A32I100k//... -w-,j++F***?))T(((''&&%%#$8##"[!!/ E#(b*1ddx_&iHHcr { $ u % Q 7>9MSO,S} Modomiki sizlar Ruhning in`omlariga qiziqar ekansizlar, imonlilar jamoatini yanada yashnatadigan in`omlarga intilinglar.R+ Biroq agar men biror tilning ma`nosiga tushunmasam, men u tilni gapirayotgan uchun ajnabiydek tuyulaman, gapirayotgan ham men uchun ajnabiydir.UQ# Dunyodagi tillar ko`p va xilma-xildir, ulardan birortasi ham ma`nosiz emas.(PI Shunga o`xshab, agar sizlarning gapingiz mujmal bo`lsa, sizni tinglovchilar nima gapirganingizni qanday bilib oladilar? Sizlar havoga gapirganday bo`lasizlar.POAgar karnay noaniq ovoz chiqarsa, jang uchun kim tayyorlana boshlaydi?#N?Hatto jonsiz cholg`u asboblari ham, masalan nay yoki chang, farqli ovozlar chiqarmasa, nay bilanmi yoki chang bilanmi chalayotganini kishi qanday biladi?hMIXo`sh, birodarlar, men sizlarning oldingizga kelib, no`malum tillarda gapira boshlasamu, biroq aytganlarimning ma`nosini vahiy, bilimli kalom, bashorat yoki ta`limot bilan talqin qilmasam, sizlarga qanday foyda keltiraman?L{Endi siz hammangiz noma`lum tillarda gapirishingizni istaymanu, lekin bashorat qilishingizni yanada ko`proq istayman. Noma`lum tillar imonlilar jamoatining manfaati uchun ta`bir etilmasa, bashorat qiluvchi noma`lum tilda gapiruvchidan afzalroqdir.qK[Noma`lum tilda gapiruvchi o`zini-o`zi yashnatadi, bashorat qiluvchi esa imonlilar jamoatini yashnatadi.hJIBashorat qiluvchi bo`lsa, odamlarga o`git-nasihat berib, tinglovchilarni ruhan ozuqalantiradi.I%Kim noma`lum tilda gapirsa, insonlarga emas, Xudoga gapiradi; chunki uni hech kim tushunmaydi. U Xudo Ruhidan ilhomlanib, sirlarni gapiradi.}H uSevgining payida bo`linglar, shuningdek, Ruhning in`omlarini olish, ayniqsa bashorat qilish uchun g`ayrat qilinglar.WG' Endilikda bu uch narsa qoladi: ishonch, umid, sevgi. Sevgi esa eng a`losidir.! Sevgi sabrli va ko`ngilchandir. Sevgi hasad qilmas, kekkaymas, shishinmas. = Agar butun yer-mulkimni taqsimlab bersam, hatto badanimni yondirishga topshirsam-u, lekin sevgim bo`lmasa, menga hech foydasi yo`q.B<} Agar bashoratgo`y bo`lsam, agar butun sirlardan voqif bo`lib, har qanday ilmni bilsam, agar tog`larni ko`chiradigan imonga ega bo`lsam-u, lekin sevgim bo`lmasa, men hech narsa emasman.; 3 Agar men insonlarning va farishtalarning tillarida gapirsam-u, lekin sevgim bo`lmasa, jaranglaydigan mis cholg`u, yangraydigan zang bo`lib qolaman.i:K Sizlar yaxshisi, a`loroq in`omlarga qiziqinglar. Endi men sizlarga eng oliy yo`lni ko`rsataman.9{ Hammasida shifokorlik kuchlari bormikin? Hammasi no`malum tillarda gapirarmikin? Hammasi bu tillarni ta`bir qilarmikin?o8W Hammasi havoriymikin? Hammasi payg`ambarmikin? Hammasi muallimmikin? Hammasi mo``jiza ko`rsatarmikin?77 Shu tariqa, Xudo imonlilar jamoatiga birinchidan havoriylarni, ikkinchidan payg`ambarlarni, uchinchidan muallimlarni tayinlab berdi. Keyin ba`zilarga mo``jiza ko`rsatish qobiliyati, shifokorlik kuchlari, yordam berish, boshqarish, turli tillarda gapirish qobiliyatlarini berdi.M6 Sizlar esa Masihning badanisizlar, Uning ayrim-ayrim uzvlarisizlar. 5 Agar bir uzv azob cheksa, butun uzvlar u bilan birga azob chekadi. Agar bir uzv yuksalsa, butun uzvlar u bilan birga sevinadilar.n4U Shu tariqa badanda bo`linish bo`lmaydi, lekin butun uzvlar bir-biriga bir xil g`amho`rlik qiladilar.3 Lekin xushbichim uzvlarimizning bunga ehtiyoji yo`q. Xudo esa badanni muvofiqlashtirib yaratdi, yetishmagan uzvga alohida e`tibor berdi.2 Badanimizning e`tiborsizroq ko`ringan uzvlariga ayniqsa e`tibor beramiz. Ko`rimsiz uzvlarimizga esa yana ko`proq zeb beramiz.D1 Aksincha, badanning zaifroq ko`ringan uvlari juda kerakli.s0_ Ko`z qo`lga: Sen menga kerak emassan, yoki bosh oyoqlarga: Sizlar menga kerak emassizlar, deb aytolmaydi.6/g Xullasi kalom, uzvlar ko`p, badan esa birdir.G. Agar hammasi birgina uzv bo`lsa edi, badan qayerda qolar edi?O- Shunday qilib, Xudo uzvlarning har birini badanda istaganicha qo`ydi.,  Agar butun badan ko`z bo`lsa edi, eshitish qayerda qolar edi? Agar butun badan quloq bo`lsa edi, hid bilish qayerda qolar edi?v+e Agar quloq: Men ko`z bo`lmaganim uchun badanga tegishli emasman, desa-da, badanga tegishli bo`lmay qoladimi?u*c Agar oyoq: Men qo`l bo`lmaganim uchun badanga tegishli emasman, desa-da, badanga tegishli bo`lmay qoladimi?,)S Badan bir emas, ko`p uzvdan iborat.9(k Biz kim bo`lishimizdan qat`iy nazar yahudiymi, yunonmi, qulmi, erkinmi hammamiz bir badan bo`lish uchun o`sha bitta Ruhga cho`mganmiz va hammamiz o`sha bitta Ruhdan ichganmiz.'} Bir badanda ko`p uzv bor. Badanning uzvlar ko`p bo`lsa-da, ular bir badanni tashkil etadi. Masih jamoati ham shundaydir.&% Bularning hammasi esa o`sha bitta Ruh ta`sirida sodir bo`ladi, Ruh O`zi xohlagani bo`yicha, bu qobiliyatlarni har kimga alohida taqsimlaydi.\%1 Birovga mo``jizakorlik kuchlari, boshqasiga bashoratgo`ylik, yana boshqasiga ruhlarning farqiga borish qobiliyati nasib etadi. Biriga turli tillarda gapirish, boshqasiga bu tillarni ta`bir qilish ilhomi keladi.[$/ O`sha Ruh birovga imon kuchi, boshqasiga esa shifokorlik in`omlarini baxsh etadi.l#Q Birov Ruh ilhomi bilan hikmatli kalomni aytadi, boshqasiga o`sha Ruh bilimli gapirishni ato etadi.R" Muqaddas Ruh umumiy manfaat uchun har kimda alohida faoliyat ko`rsatadi.i!K Ruhiy ta`sirlar har xildir, lekin hammada har qanday ta`sirni vujudga keltirgan yagona Xudodir.5 e Xizmatlar har xildir, Rabbimiz esa bittadir.5e Ruhiy in`omlar har xildir, Ruh esa bittadir.B} Shuning uchun sizlarga shuni bildiryapmanki, Xudoning Ruhidan ilhom olayotgan hech kim Isoga la`nat aytmaydi, shuningdek, hech kim Muqaddas Ruh ilhomisiz Isoni Rabbim deb ayta olmaydi.xi Esingizdami, sizlar butparast bo`lgan vaqtingizda gung butlarga sajda qilar va juda mahliyo bo`lar edingizlar.[ 1 Ey birodarlar, Muqaddas Ruhning in`omlari haqida bexabar qolishingizni istamayman.6e "Agar biror kishi och bo`lsa, o`z uyida yesin; tag`in yig`ilishlaringiz mahkum bo`lishingizga sabab bo`lmasin. Qolgan masalalarni oldingizga kelganimdan keyin to`g`rilarman.eC !Shunday qilib, birodarlarim, kechlikka yig`ilganlaringizda, bir-biringizni kutib turinglar.q[ Dunyo bilan birga mahkum bo`lmasligimiz uchun, Rabbimiz hozirdan bizni hukm qilib, adabimizni beryapti.G Agar o`z-o`zimizni hukm etganimizda edi, mahkum bo`lmas edik.a; Ana shu sababdan sizlarning ko`pingiz zaif va xastasizlar, hatto o`lganlar ham oz emas.~u Kimki noloyiq tarzda yeb-ichsa, yeb-ichib o`zini o`zi mahkum qiladi, chunki u Rabbimizning tanasini pisand qilmagan.fE Shuning uchun inson o`z-o`zini imtihon qilsin, shundan so`ng nondan yesin va kosadan ichsin.   Kimda-kim noloyiq tarzda bu nonni esa yoki Rabbimiz kosasidan ichsa, Rabbimizning tanasi va qoniga qarshi gunoh qilgan bo`ladi./ Shunday qilib, sizlar bu nonni har daf`a yeganingizda, bu kosadan ichganingizda, Rabbimiz kelguniga qadar Uning o`limini e`lon etgan bo`lasizlar.:m Shuningdek, kechki ovqatdan keyin kosani olib dedi: Bu kosa Mening qonim bilan tasdiqlangan Yangi Ahddir. Undan har daf`a ichganingizda, buni Meni eslab turish uchun qilinglar. shukrona aytib sindirdi va dedi: Olib yenglar, bu sizlar uchun sindirilgan Mening tanamdir. Buni Meni eslab turish uchun qilib turinglar. Men sizlarga topshirgan yo`l-yo`riqni Rabbimning O`zidan olganman: Rabbimiz Iso xoinona tutib berilgan kechada nonni oldi,gG Nahotki yeyish va ichish uchun uylaringiz bo`lmasa? Yoki Xudoning jamoatini pisand qilmay, yo`qsillarni hijolatda qoldirmoqchimisizlar? Sizlarga yana nima aytayin? Sizlarni maqtaymi? Yo`q, bu xususda sizlarni maqtamayman.xi Har kim boshqalarni kutmay, o`z ovqatini yeb yuboradi. Shu tufayli biri och qoladi, boshqasi esa mast bo`ladi.q [ Sizlar bir joyda ovqatlanishga yig`ilganingizda, Rabbimizning kechligini qutlayotganga o`xshamaysizlar.r ] Orangizda noto`g`ri fikrlar yoyilmasa bo`lmaydi, ana shundagina to`g`ri fikr qiluvchilar bilinib qoladi.~ u Avvalo, imonlilar jamoati yig`ilganda orangizda nizolar bo`lganini eshityapman va bunga qisman bo`lsa ham ishonaman.  Endi bularni taqdim etib, sizlarni maqtamayman. Mana, sizlarning yig`ilishlaringiz foydali emas, zararli bo`lib qolibdi-ku!~ u Agar biror kishi bu haqda bahslashmoqchi bo`lsa, bilsinki, bizda ham, Xudoning biron jamoatida ham bunday odat yo`q.kO Lekin xotin sochlarini o`stirsa, bu u uchun sharafdir; chunki soch unga yopqich o`rnida berilgan.iK Erkak sochlarini o`stirsa, bu unga sharaf bo`lmasligini tabiatning o`zi ham sizga o`rgatadi-ku!eC O`zlaringiz o`ylab ko`ringlar: xotin boshini yopmay Xudoga ibodat qilishi adab yuzasidanmi?}s Xotin erkakdan yaratilgani to`g`ri, lekin erkak xotindan dunyoga kelishi ham to`g`ri. Zotan hamma narsa Xudodandir.hI Har holda, Rabbimiz nazarida xotin erkakdan mustaqil emas va erkak ham xotindan mustaqil emas.jM Shuning uchun hamda farishtalar sababli, xotinning boshi ustida hokimlik alomati bo`lishi kerak.J  Yana erkak xotin uchun emas, balki xotin erkak uchun yaratilgan.J  Chunki erkak xotindan emas, balki xotin erkakdan bunyod bo`lgan.{ Erkak Xudoning surati va izzati qilib yaratilgani uchun, boshini yopmog`i shart emas. Xotin bo`lsa erkakning izzatidir./ Agar xotin boshini yopishni istamasa, unda sochlarini ham qirqsin. Lekin agar xotinga sochlarini qirqish yoki qirish uyat bo`lsa, boshini yopsin. ~9 Yana boshini yopmay ibodat qilgan yoki bashorat qilgan har bir xotin o`z boshini sharmanda qiladi. Bunday xotin sochlarini qirgan xotin bilan tengdir.f}E Boshini yopib ibodat qilgan yoki bashorat qilgan har bir erkak o`z boshini sharmanda qiladi.| Yana shuni bilishingizni xohlaymanki, har bir erkakning boshlig`i Masih, xotinning boshlig`i erkak, Masihning boshlig`i esa Xudodir.{ Ey birodarlar, sizlarni maqtasam arziydi, chunki sizlar meni har doim xotirlaysizlar, topshirgan rivoyatlarimga qattiq amal qilasizlar.Mz  Men Masihga qanday ergashsam, sizlar ham menga shunday ergashinglar.y! !Men ham o`z manfaatimni emas, ko`plarning manfaatini ko`zlayman, ular najot topsin deb, turli yo`l bilan hammaning ko`nglini topmoqchiman.fxE Na yahudiylarni, na yunonlarni, na Xudoning jamoatini qoqintiradigan biron narsa qilmanglar.ywk Shunday qilib, yeysizlarmi, ichasizlarmi, nimaiki qilsangizlar, hamma narsani Xudoni ulug`lash uchun qilinglar.tva Agar men Xudoga shukrona aytib ovqatda ishtirok etsam, nega minnatdorchiligim uchun aybdor bo`lar ekanman?&uE Men vijdon deb o`zimning emas, boshqa kishining vijdonini ko`zda tutyapman. Nima uchun boshqa kishining vijdon tufayli mening erkinligimga dog` tushar ekan?9tk Mabodo u kishi sizlarga: Bu butga bag`ishlangan qurbon go`shti, deb aytsa, aytganning xotiri uchun va vijdon uchun yemanglar. (Zotan yer va undagi borliq jon Xudovandnikidir).3s_ Agar imonsizlardan biri sizlarni chaqirsa va borishga mayl qilsangiz, vijdoningiz tinch bo`lishi uchun, oldingizga qo`yilgan har bir narsani tekshirmasdan yeyaveringlar.>rw Chunki Xudovandnikidir yer yuzi va undagi borliq jon.jqM Vijdoningiz tinch bo`lishi uchun, bozorda sotiladigan hamma narsani tekshirmasdan yeyaveringlar.?py Har kim o`zining emas, o`zganing manfaatini ko`zlasin.}os Hamma narsa menga joiz ekan, lekin hamma narsa foydali emas. Hamma narsa joiz ekan, lekin hamma narsa ibratli emas.dnA Nahotki biz Rabbimizning rashkini qo`zg`amoqchi bo`lsak? Nahotki biz Undan kuchli bo`lsak?m3 Sizlar ham Rabbimiz kosasidan, ham jinlar kosasidan icha olmaysizlar; ham Rabbimiz dasturxonida, ham jinlar dasturxonida ishtirok qila olmaysizlar.l' Yo`q, ammo majusiylar qurbonlik bag`ishlaganda Xudoga emas, jinlarga bag`ishlaydilar. Sizlar esa jinlar bilan aloqa qilishingizni istamayman.k Men nima demoqchiman o`zi? But biron narsa hisoblanadimi? Yoki butga bag`ishlangan qurbonlik biror ahamiyat kasb etadimi? j Hozirgi dunyoviy Isroilga qaranglar: Xudo sha`niga keltiriladigan qurbonlik etlarini yeguvchilar qurbonohda ishtirok etmaydilarmi? i9 Non qanday bitta bo`lsa, biz ham xuddi shunday ko`plashib bitta badanni tashkil etamiz. Axir, burda-burda bo`lsa-da, hammamiz bitta nonni bo`lishamiz.h% Biz qutlug` kosani qutlar ekanmiz, Masihning qoniga aloqador bo`lmaymizmi? Nonni sindirar ekanmiz, Masihning badaniga aloqador bo`lmaymizmi?_g7 Men sizlarga aqli borlar deb xitob qilyapman, gapimni o`zlaringiz muhokama qilinglar.If  Binobarin, ey sevikli birodarlarim, butparastlikdan qochinglar!^e5 Boshingizga oddiy insoniy vasvasadan boshqa vasvasa kelmagan. Xudo esa sodiqdir, U kuchingizdan ortiq vasvasaga tushishingizga yo`l qo`ymaydi, lekin vasvasa bilan birga toqat qilishingiz uchun ilojini ham beradi.cd? Shuning uchun, o`zining mustahkamligiga ishongan kishi yiqilmaslik uchun ehtiyot bo`lsin.(cI Ular boshdan kechirgan bu hodisalarning hammasi biz ibrat olishimiz uchun sodir bo`ldi, zamonaning oxiriga yetishgan bizlar uchun nasihat tariqasida yozilgan.xbi Shikoyatbozlik ham qilmanglar, chunki ulardan ba`zilari shikoyat qildilar va Qiruvchi ularni urib nobud qildi.oaW Masihni ham sinov qilmaylik, chunki ulardan ba`zilari Xudoni sinadilar va ilonlardan halok bo`ldilar. `  Zinokorlik ham qilmaylik, chunki ulardan ba`zilari zinokorlik qildilar va bir kunda ulardan yigirma uch ming kishi nobud bo`ldi._5 Ularning ba`zilariga o`xshab, butparast bo`lmanglar. Ular haqida Tavrotda shunday yozilgan: Xalq yeyish va ichish uchun o`tirdi, o`ynashmoqqa turdi.v^e Ularning boshiga tushgan bu ko`rgiliklar biz ularday yomon nafsga berilmasligimiz uchun bizga namuna bo`ldi.V]% Lekin Xudo ularning ko`plaridan rozi bo`lmadi, ular sahroda halok bo`lishdi. \  Hammasi baravar ruhiy ichimlikni ichdilar; ular orqalaridan kelayotgan ruhiy qoyatoshdan suv ichdilar. U qoyatosh esa Masih edi..[W Hammasi baravar ruhiy oziqni yedilar. Z Ularning hammasi shunday bulut ostida kezib va dengizdan o`tib, Muso payg`ambar nomidan suvga cho`mib imon keltirganday bo`ldilar.#Y A Birodarlar, sizlar shundan xabarsiz qolishingizni istamayman: ota-bobolarimizning hammasi nurli bulut ostida kezdilar va hammasi Qizil dengizdan o`tdilar.}Xs Badanimni turtkilab, o`zimga qul qilib olaman, toki boshqalarga nasihat qilib turib, o`zim yaramas bo`lib qolmayin.W Menga qolsa, shunday chopyapmanki, chopishim maqsadsiz bo`lmaydi. Shunday urinyapmanki, zarbam havoga urilganday bo`lmasin.#V? Musobaqada jonbozlik qiladigan har bir odam har narsadan nafsini tiyadi. Ular foniy bir toj olish uchun, biz esa boqiy toj olish uchun jonbozlik qilamiz.U- Nahot bilmasangizlar, musobaqa maydonida hammasi chopadi-yu, ammo faqat bir kishi mukofot oladi. Sizlar ham shunday chopingki, mukofot olinglar!iTK Bularning hammasini Injil uchun qilyapman, toki uning qut-barakasida mening ham hissam bo`lsin.S{ Zaiflarni ergashtiray deb, ular uchun zaif bo`ldim. Hech bo`lmasa ba`zilarni qutqaray deb, hammaga hamma narsa bo`ldim.4Ra Men Xudo oldida qonunsiz ham emasman; aksincha, Masihning qonuniga bo`ysinaman. Ammo Ilohiy qonunni bilmaganlarni ergashtiray deb, ular uchun qonundan bexabarday bo`ldim.=Qs Yahudiylarni ergashtiray deb, yahudiylarga yahudiy kabi bo`ldim. O`zim Tavrot Qonuniga qaram bo`lmasam-da, qaram bo`lganlarni ergashtiray deb, ular uchun qonunga qaramday bo`ldim.nPU Men hammasidan ozod bo`lsam ham, yanada ko`proq odamni ergashtiray deb, o`zimni hammasiga qul etdim.#O? U holda menga qanday mukofot bor? Mukofotim shundaki, men Masih Xushxabarini badalsiz targ`ib qilishni faxrli deb bilaman, voizlik haqimdan voz kechaman.(NI Bu ishni ixtiyoriy ravishda qilsam, mukofot olaman. Lekin buni g`ayriixtiyoriy ravishda qilayotgan bo`lsam, demak, men faqat zimmamdagi vazifani ado etyapman.1M[ Agar men Injilni targ`ib etayotgan bo`lsam, bu bilan faxrlanishga haqim yo`q, chunki bu mening zimmamdagi vazifamdir. Ammo Injilni targ`ib etmasam, mening holimga voy!OL Lekin men bu huquqlarning hech biridan foydalanmadim, menga shunday qilinsin, deb ham bularni yozayotganim yo`q. Biron kishi meni shu iftixordan mahrum qilganidan ko`ra, men uchun o`lish yaxshidir.vKe Shuningdek, Injilni targ`ib qiluvchilar bu yumush orqali kun kechirishlarini Rabbimiz Isoning O`zi buyurgan.*JM Bilmaysizlarmi, ma`badda xizmat qiluvchi ruhoniylar ma`baddan ovqat olib yeydilar. Qurbongohda xizmat qiluvchilar keltiriladigan qurbonliklardan ulush oladilar.fIE Agar boshqalarning sizlardan foydalanish haqi bor ekan, bizning haqimiz yanada ko`proq bo`lishi kerak-ku! Lekin biz bu haqdan foydalanmadik, aksincha, Masih Xushxabariga to`siq bo`lmasin deb, har narsaga chidab yuribmiz.sH_ Biz orangizda Ruhning urug`ini ekkandan keyin sizlardan moddiy hosilni o`rib olsak, buni ko`p ko`rasizmi?EG Yoki buni shaxsan biz uchun aytyaptimi? Ha, bular biz uchun yozilgan. Shudgor qiluvchi umid bilan shudgor qilishi kerak, g`alla yanchuvchi ham o`z haqini olish umidi bilan ishlashi kerak. F Mana, Musoning Qonunida: G`alla yanchayotgan ho`kizning og`zini to`sma, deb yozilgan. Axir, Xudo ho`kizlar haqida qayg`uryaptimi?]E3 Men buni faqat odamiylik yuzasidan gapiryapmanmi? Tavrot ham xuddi shuni aytadi-ku!D{ Kim o`z hisobidan askarlik qiladi? Kim tok o`tqazib, uning mevasidan yemaydi? Kim poda boqib, podaning sutini ichmaydi?MC Nahotki faqat men va Barnabo ishlamaslik huquqidan benasib bo`lsak?B Biz ham boshqa havoriylar kabi, Rabbimiz Isoning ukalari va Kifa kabi imonli bir xotinni o`zimiz bilan olib borishga huquqimiz yo`qmi?9Am Nahotki bizning yeb-ichishga huquqimiz bo`lmasa?H@  Meni so`roq qiluvchilar oldida o`zimni ana shu bilan oqlayman.$?A Agar boshqalar uchun havoriy bo`lmasam, unda hech bo`lmasa sizlar uchun havoriydirman. Axir, sizlar Rabbimning ummatisizlar, havoriyligimning muhrisizlar.>  Men havoriy emasmanmi? Men ozod emasmanmi? Rabbimiz Iso Masihni ko`rmaganmanmi? Rabbim yo`lida qilgan mehnatim mahsuli sizlar emasmi?&=E Xullasi kalom, agar yeyayotgan ovqatim birodarimning vasvasaga tushishiga sabab bo`ladigan bo`lsa, men uni vasvasaga solmaslik uchun umrbod go`sht yemayman.*<M Shunday yo`l tutsangizlar, birodarlaringizga qarshi gunoh qilgan bo`lasizlar. Ularning sezgir vijdoniga azob berib, Masihga qarshi ham gunoh qilgan bo`lasizlar.n;U Ana shu zaif birodaring uchun Masih o`ldi, sen esa uni o`z biliming tufayli halokatga yo`liqtirasan.6:e Masalan, vijdoni sezgir bir kishi bilimliman degan sening butxonada yeb o`tirganingni ko`rib qolsa, u butga bag`ishlangan qurbonlik go`shtlarini yeyishga moyil bo`lmaydimi?p9Y Faqat ehtiyot bo`lingiz, sizlarning bu erkinligingiz zaiflarning vasvasaga tushushiga sabab bo`lmasin.8Oziq-ovqatlar umuman bizni Xudoga yaqinlashtira olmaydi. Agar yemasak ham, bir narsa yo`qotmaymiz, yesak ham, bir narsa orttirmaymiz.b7=Lekin bu bilim barcha insonlarda yo`q. Ba`zi imonlilar hozirgacha eski butparastlik odati bo`yicha, bu go`shtni butga bag`ishlangan qurbonlik sifatida yeydilar, ular vijdonan sezgir bo`lgani uchun vijdoni bulg`anadi.L6lekin biz uchun birgina Otamiz Xudo bor. Hamma narsa Undandir, biz U uchun yashaymiz. Shuningdek, birgina Rabbimiz Iso Masih bor. Hamma narsa U orqali vujudga kelgan, biz ham U orqali yashaymiz.s5_Garchi yeru ko`kda xudo deb atalgan mavjudotlar bor bo`lsa-da (haqiqatan ham ko`p xudolar va rablar bor),4Endi butga qurbon qilingan go`shtni yeyishga kelsak, biz shuni bilamizki, but dunyoda hech narsa emas, birgina Xudodan boshqa xudo yo`q.=3uKimki Xudoni sevsa, u Xudo tomonidan tanib-bilingan.Y2+Agar bir kishi bilimliman deb o`ylasa, u hali zarur bo`lgan bilimga erishmagan.!1 =Butga qurbon qilingan go`sht masalasiga kelsak, biz hammamiz bilimga egamiz, deyish mumkin. Lekin bilim kishini shishintiradi, sevgi bo`lsa, yashnatadi.0w(Ammo xotin tulligicha qolsa, u yana ham baxtli bo`ladi. Bu mening fikrim va o`ylaymanki, menda ham Xudoning Ruhi bor.-/S'Xotin hali eri tirikligida qonun bo`yicha boshi bog`liqdir. Agar eri o`lsa, u istagan kishiga turmushga chiqishi mumkin, faqat u kishi Rabbimizga tegishli bo`lsin..&Binobarin, kim o`z bokirasini erga bersa, yaxshi ish qilgan bo`ladi. Erga bermagan esa yana ham yaxshiroq ish qilgan bo`ladi.H- %Lekin kim o`z fikrida og`ishmay qattiq tursa va ehtiyoj yuzasidan qisilmay, o`z irodasiga hokim bo`lib, bokirasining iffatini saqlashga qaror qilgan bo`lsa, u odam yaxshi ish qilgan bo`ladi.J, $Agar biron kishi o`z bokirasining iffatini saqlashni adabsizlik deb hisoblasa va qizning yoshi o`tayotgan bo`lsa, u xohlaganidek qilsin, gunohkor bo`lmaydi. Mayli, bundaylar turmushga chiqsin.P+#Men bularni sizlarga band solish uchun aytayotganim yo`q. Aksincha, adab bilan yashab, fikringizni chalg`itmasdan, sidqidildan Rabbingizga berilinglar, deb sizlarning manfaatingizni o`ylab gapirdim.a*;"Erga tegmagan qiz Rabbimni qanday rozi qilaman, deb Uning ishlari haqida qayg`uradi, shu tariqa u jisman va ruhan muqaddas bo`ladi. Lekin erli xotin erimni qanday rozi qilaman, deb dunyoviy ishlar haqida qayg`uradi.)!Uylangan odam esa xotinimni qanday rozi qilaman, deb dunyoviy ishlar haqida qayg`uradi. Erli xotin bilan ersiz qiz orasida ham farq bor.( Men sizlarning tashvishsiz bo`lishingizni istayman. Uylanmagan odam Rabbimni qanday rozi qilaman, deb Uning ishlari haqida qayg`uradi.'}bu dunyodan istifoda qilayotganlar esa istifoda qilmaganday yashasinlar. Mana, bu dunyoning qiyofasi so`lib boryapti-ku!n&UYig`layotganlar yig`lamaganday, sevinayotganlar sevinmaganday, sotib olayotganlar xarid qilmaganday, % Ey birodarlar, men sizlarga yana shuni aytmoqchimanki, vaqt endi qisqa. Bundan keyin xotinli erkaklar xotini yo`qday bo`lsinlar.9$kLekin uylansang ham, gunohkor bo`lmaysan. Shuningdek, qiz erga tegsa, gunohkor bo`lmaydi. Faqat bunday odamlarning boshi qayg`uda bo`ladi va men bundan sizlarni asramoqchiman.`#9Xotiningga nikohlanganmisan? Qo`yib yuborishni izlama. Buydoq qoldingmi? Xotin izlama.b"=Hozirgi siqiq vaziyat sababli insonga avvalgi holatidek qolish yaxshidir, deb o`ylayman. !Ersizlar haqida Rabbimdan amr olganim yo`q. Lekin men Rabbimdan olgan marhamatga binoan, ishonchli kishi sifatida maslahat beraman.] 3Birodarlar, kim qanday holda da`vat etilgan bo`lsa, Xudo oldida o`sha holda qolsin.Y+Sizlar qimmatbaho bilan sotib olindingizlar, tag`in insonning quli bo`lmanglar.0YRabbimiz kimni qul sifatida da`vat etgan bo`lsa, u Rabbimizning ozod bandasidir. Shuningdek, Masih kimni ozod kishi sifatida da`vat etgan bo`lsa, u Masihning qulidir.Agar qul bo`lganingda da`vat etilgan bo`lsang, tashvishlanma. Ammo ozod bo`lishga imkon bor bo`lsa, fursatni g`animat bil.MHar kim qanday holatda da`vat etilgan bo`lsa, o`sha holatda qolsin.hISunnatlilik ham, sunnatsizlik ham hech narsa emas, hamma gap Xudo buyruqlarini ado etishdadir.Birov sunnatli bo`lganda da`vat etildimi? Sunnatini bekitmasin. Birov sunnatsiz bo`lganda da`vat etildimi? Sunnat bo`lmasin.B}Xullas, har bir kishiga Rabbimiz qanday taqdir ato etgan bo`lsa, Xudo uni qanday holatga da`vat etgan bo`lsa, shunday turmush kechirsin. Men butun Masih jamoatlariga shunday buyuraman.wEy xotin, eringni qutqara olishingni qayerdan bilasan? Yoki ey erkak, xotiningni qutqara olishingni qayerdan bilasan?)Agar imonsiz er yoki xotin ayrilmoqchi bo`lsa, ayrilsin. U holda imonli er yoki xotin boshi bog`liq emas. Rabbimiz bizni tinchlikka chorlagan.?wChunki imonsiz er imonli xotini orqali muqaddas bo`ladi va imonsiz xotin ham imonli eri orqali muqaddas bo`ladi. Aks holda bolalaringiz harom bo`lur edilar, endi esa muqaddasdirlar.yk Shuningdek, biron xotinning eri imonsiz bo`lsa va u xotini bilan yashashga rozi bo`lsa, xotin eridan ajramasin..U Boshqalarga esa Rabbimiz emas, balki men aytyapman: agar bir imonli erning xotini imonsiz bo`lsa-yu, eri bilan yashashga rozi bo`lsa, er xotinini qo`yib yubormasin.iK Agar ajralsa, ersiz qolsin yoki o`z eri bilan yarashsin. Er ham o`z xotinini qo`yib yubormasin.S Uylanganlarga men emas, balki Rabbimiz buyuradi: xotin eridan ajralmasin.wg Lekin o`zini tuta olmasalar, uylansinlar. Chunki shahvoniy ishq bilan yonishdan ko`ra, uylanish yaxshiroqdir.^5Uylanmaganlarga va beva xotinlarga aytaman: men kabi qolsalar, ular uchun yaxshidir.+Butun insonlar men kabi bo`lishlarini istar edim. Lekin har bir kishining Xudodan olgan o`z qobilyati bor, biriniki bu bo`lsa, boshqaniki udir.H Men buni buyruq tariqasida emas, ijozat tariqasidan aytyapman.| qBir-biringizdan bosh tortmanglar. Faqat o`zaro kelishgandan so`ng, (ro`za tutish va) ibodat qilish uchun vaqtincha judo bo`linglar. Keyin yana qovishinglar, toki o`zingizni tiya olmaganingizdan foydalanib, shayton sizlarni vasvasaga solmasin. #Xotinning badani ustidan xotin emas, balki eri hokimlik qiladi. Xuddi shunday, erning badani ustidan er emas, balki xotini hokimlik qiladi.e CEr o`z xotiniga nisbatan va xotin o`z eriga nisbatan er-xotinlik vazifasini bajo keltirsin.t aLekin zinoga yo`l qo`ymaslik uchun, har bir kishining o`z xotini bo`lsin va har xotinning o`z eri bo`lsin.^  7Endi sizlar menga yozgan narsalarga kelaylik: xotinga tegmaslik odam uchun yaxshidir.!Qimmatbaho bilan sotib olindingizlar. Shuning uchun badaningiz (va ruhingiz) bilan Xudoni ulug`langlar. (Chunki sizlar Xudoga tegishlisiz)$ANahot bilmasangiz? Sizning badaningiz o`zingizda yashayotgan Muqaddas Ruhning ma`badidir. Uni sizga Xudo bergan, sizlar o`zlaringizga tegishli emassizlar.'Zinodan qochinglar! Inson qiladigan har qanday gunoh badandan tashqarida bo`ladi. Zino qiluvchi esa o`z shaxsiy badaniga qarshi gunoh qiladi.>wRabbimiz bilan qovushgan esa U bilan bir ruh bo`ladi.Fohisha bilan qovushgan u bilan bir badan bo`lishini bilmaysizlarmi? Mana Tavrotda: Ikkovi bir badan bo`ladi, deb yozilgan. 9Bilmaysizlarmi? A`zoyi badaningiz Masihning a`zolaridir. Shunday bo`lgach, Masihning a`zolarini olib, fohishaning a`zolari qilib qo`yarmikinman? Aslo!RO`z qudrati bilan Rabbimiz Isoni tiriltirgan Xudo bizni ham tiriltiradi.3_ Ovqat qorin uchun, qorin ham ovqat uchun ekan, lekin Xudo uni ham, buni ham yo`q qiladi. Badan esa zino uchun emas, balki Rabbimiz uchundir, Rabbimiz esa badan uchundir./ Hamma narsa menga joiz ekan, lekin hamma narsa ham foydali emas. Hamma narsa menga joiz ekan, lekin hech bir narsa menga hokim bo`lmasligi kerak.;o Sizlar ba`zilaringiz shunday edingizlar. Va lekin sizlar yuvindingiz, va lekin muqaddas bo`ldingiz, va lekin Rabbimiz Iso Masihning nomi va Xudoyimizning Ruhi bilan oqlandingiz. ~ na o`g`rilar, na tamagirlar, na ichkilikbozlar, na haqorat qiluvchilar, na talonchilar Xudoning Shohligidan bahramand bo`lmaydilar.D} Nahotki bilmasangizlar? Nohaqlik qiluvchilar Xudoning Shohligidan bahramand bo`lmaydilar. Adashmanglar, na zinokorlar, na butparastlar, na fohishabozlar, na bachchabozlar, na bachchalar,j|MLekin sizlar, aksincha, o`z birodaringizga nohaqlik qilib, uni haq-huquqdan mahrum qilyapsizlar.f{EHar holda bir-biringiz bilan da`volashishning o`zi ham sizlar uchun tamoman mag`lubiyatdir. Haqsizlikka chidab turganingiz sizlar uchun yaxshiroq bo`lmasmidi? Haq-huquqingiz toptalgani sizlar uchun yaxshiroq bo`lmasmidi?Uz#Holbuki, birodar birodar bilan da`volashmoqda-yu, bu ham imonsizlar oldida!y Sizlar uyaling, deb shularni aytyapman. Nahotki orangizda o`z birodarlari orasida hakam bo`ladigan bironta ham dono odam yo`q?x%Sizlar esa tirikchilik masalalari haqida da`volashib, imonlilar jamoatidagi obro`-e`tiborsiz kishilarni o`z hakamlaringiz qilib qo`yasizlar.mwSBiz farishtalarni hukm etishimizni bilmaysizlarmi? Shunday ekan, tirikchilik ishlari qayerda qoldi?CvAzizlar dunyoni hukm etishlarini nahot sizlar bilmasangiz? Modomiki sizlar dunyoni hukm qilar ekansiz, nahotki deyarli ahamiyatsiz ishlarni ham muhokama qilishga layoqatli bo`lmasangiz?u +Sizlardan biringizning boshqa birovga da`vosi bo`lsa, qanday qilib azizlar huzurida emas, insofsizlar huzurida sud bo`lishga jasorat etasizlar?ptY -13 Qolaversa, imonlilar jamoatidan tashqaridagilarni hukm etishga mening nima haqim bor? Ularni Xudo hukm qiladi. Sizlar jamoatdagilarni hukm qilsangiz bas. Tavrotda yozilganidek: Fosiq odamni o`z orangizdan chiqarib tashlanglar.Us# Men sizlarga o`zini birodaringiz deb, zinokor, tamagir, butparast, haqorat qiluvchi, mayxo`r yoki talonchi bo`lgan kishi bilan aloqa qilmaslikni, hatto bunday odam bilan birga ovqat yemaslik yozgan edim.@ry Shubhasizki, umuman bu dunyoning zinokorlari yoki tamagirlari, g`oratgarlari, butparastlari haqida demoqchi emasdim, aks holda sizlar bu dunyodan ayrilishga majbur bo`lar edingizlar!Mq Maktubimda sizlarga zinokorlar bilan aloqa qilmaslikni yozgan edim.p/Shuning uchun biz eski yomonlik va buzuqlik xamirturushi bilan emas, balki soflik va samimiylik bo`lgan xamirturushsiz non bilan bayram qilaylik.MoSizlar aslida xamirturushsiz bo`lishingiz kerak. Shunday qilib, eski xamirturushni supurib tashlang, yangi xamir bo`linglar! Masihning O`zi bizning Fisih qurbonligimiz bo`lib, jonini fido qilgan.vneSizlarning maqtanishingiz yaxshi emas. Nahotki, ozgina xamirturush butun xamirni achitishini bilmasangizlar? mbu odamni tana tinkasini quritish uchun shaytonga topshirish kerak, toki Rabbimiz Iso Masih kelgan kunda uning ruhi xalos bo`lsin.elCSizlar mening ruhim hamda Rabbimiz Iso Masihning qudrati bilan bir joyda to`planganingizda,FkMen esa jisman g`oyib bo`lsam ham, ruhan har dam sizlar bilan birgaman. Men go`yo yoningizda bo`lgandek, bu ishni qilgan odam haqida allaqachon Rabbimiz Iso Masih nomi bilan hukm yuritdim:jVa sizlar bu bilan faxrlanyapsizlar! Aksincha, motam tutib, bunday ish qilgan odamni orangizdan chiqarib tashlashingiz kerak edi-ku! ,~z}}w}!|z{{Qzyy,xwwvvuuUutss_rrjr+qqcpp:ooZonon"mm==8<<%;w;::(9g98766n655]54533W22100// .--6,o+*))o((''F&&&:%?$$##"!! JS -l5Se);U*-EG @ ^ S _ >D#PB^;5Lekin tushkunlarga tasalli beruvchi Xudo Titusni yonimizga yuborib, bizni ovuntirdi.7:gHatto Makedoniyaga kelganimizdan keyin ham tanamizga hech qanday rohat topolmadik, aksincha, har tomonlama siqilgan edik: tashqaridan hujumlar, ko`ngilda qo`rquvlar bor edi.9Sizlarga ishonchim komil, iftixorim katta. Qayg`u-alamlarimiz qancha bo`lmasin, mening dilim tasalliga to`lib-toshadi, behad sevinaman.|8qSizlarga ta`na qilib aytmayapman. Chunki oldin ham aytganimdek, o`lishmi qolishmi, sizlar bizning dilimizdasizlar. 7Qalbingizdan bizlarga joy beringlar. Biz hech kimga ozor bermadik, hech kimga ziyon keltirmadik, hech kimdan manfaat ko`zlamadik.O6 Ey sevikli birodarlarim, Xudo bizga bunday ulug` va`dalarni bergan ekan, badan va ruhimizni bulg`ovchi har qanday murdorlikdan o`zimizni tozalab, Xudodan ko`rqib yashab, butunlay muqaddas bo`laylik.m5SMen sizlarga Ota bo`lurman, sizlar esa Menga o`g`ilu qiz bo`lursiz, deydi Xudovand, Sarvari koinot.-4SBinobarin, Xudovand yana shunday degan: Ularning orasidan chiqinglar, Ulardan ayrilib ketinglar, nopokka esa qo`l tegizmanglar: Shunda Men sizlarni qabul qilurman.v3eXudo ma`badi bilan butlar orasida qanday muvofiqlik bor? Sizlar esa barhayot Xudoning ma`badisizlar. Xudo Tavrotda aytganidek: Men ular ichra maskan qilib, O`rtalarida yurgayman. Ularning Xudosi bo`lurman, Ular esa Mening xalqim bo`lur. 2Masih bilan alayhilla`na orasida qanday kelishuv bo`la oladi? Yoki imonli bilan imonsiz orasida qanday sheriklik bo`lishi mumkin?11[Imonsizlar bilan noravo sheriklik qilmanglar. Solihlik bilan qonunsizlik orasida qanday aloqa bor? Yoki nur bilan qorong`ilik orasida qanday umumiylik bo`lishi mumkin?s0_ Buning baravariga bolalarimga gapirayotgandek gapiryapman sizlar ham ko`nglingizni kengroq qilinglar-chi!d/A Bizning ko`nglimiz sizlar uchun tor emas, lekin o`zlaringizning ko`nglingiz juda tor ekan!Q. Ey korinfliklar, sizlar uchun tilimiz yechildi, yuragimiz keng ochildi.-1 Bizni xafa qilyaptilar, ammo doimo xursandmiz. O`zimiz kambag`almiz-u, ko`p kishilarni boyitamiz. Hech narsamiz yo`g`u, ammo hamma narsaga egamiz., Noma`lummiz, ammo bizni hamma biladi. Bizni o`lgan deb hisoblaydilar, ammo mana, tirikmiz. Bizni jazoga tortyaptilar, ammo o`lmayapmiz.s+_Sharaf va isnodga, haqorat va maqtovga duch kelyapmiz. Bizni aldamchi hisoblaydilar, ammo haqiqatgo`ymiz.v*eHaqiqat kalOmini aytib, Xudoning qudratiga suyanib, o`ng va so`l qo`lda solihlik qurollarini tutib yuribmiz.f)Epoklikda, donolikda, to`zimlilikda, mehribonlikda, Muqaddas Ruh kuchida, samimiy muhabbatda.a(;zarbalar ostida, zindonlarda, to`polonlarda, zahmatlarda, uyqusizlikda, ro`za tutishda,'7Xudoning xizmatkorlari sifatida o`zimizni hamma sohada ibrat qilib ko`rsatamiz: cheksiz sabr-toqatda, g`am-qayg`ularda, tanqisliklarda, tangliklarda,P&Xizmatimiz qoralanmasin deb, hech kimga hech qanday xalaqit bermaymiz.'%GChunki Xudo Tavrotda shunday deyapti: Maqbul vaqtda seni eshitdim, najot kunida senga yordam berdim. Mana endi maqbul vaqt keldi! Mana endi najot kuni keldi!k$ QXudoning hamkorlari sifatida, Uning inoyatini befoyda qabul qilmaslikni sizlardan iltimos qilamiz.w#gXudo bizni O`ziga ma`qul, solih deb bilish uchun, gunohni hech bilmagan Masihni biz uchun gunohga aylantirdi.""=Shunday qilib, biz Masih uchun elchilik qilyapmiz, Xudo biz orqali insonlarga murojaat etyapti. Biz Masih nomidan yolvoryapmiz: Xudo bilan yarashinglar!4!aHa, Xudo Masih vujudida bo`lib dunyoni O`zi bilan yarashtirdi, odamlarning gunohlarini hisobga olmadi. Bu yarashish to`g`risidagi xabarni yetkazishni esa bizga topshirdi. /Bularning hammasiga Xudo sabab bo`ldi. U Masih orqali bizni O`zi bilan yarashtirdi hamda odamlarni Xudo bilan yarashtirish xizmatini bizga berdi.zmBinobarin, kim Masihga tegishli bo`lsa, u yangi ijoddir. Qadimgi holat o`tib ketdi, endi (hammasi) yangi bo`ldi.*MShuning uchun biz endi hech kimni insoniy fikr bilan qadrlamaymiz. Agar Masihni ilgari insoniy fikr bo`yicha bilgan bo`lsak, bundan keyin yana bunday bilmaymiz. 9Masih ana shu maqsadda hamma uchun o`ldi, toki yashayotganlar endi o`zlari uchun emas, balki o`zlari uchun o`lgan va tirilgan Masih uchun yashasinlar./Axir, Masihning sevgisi bizni qamrab olyapti-ku! Agar hamma odamlar uchun Bittasi o`lgan bo`lsa, bu hammasi o`lgani demak, degan xulosaga keldik.\1 Biz aqldan ozdikmi? Unda bu Xudo uchun. Aqlli gapiryapmizmi? Unda bu sizlar uchun.F O`zimizni sizlarga qayta taqdim etmayapmiz. Lekin qalbidan ko`ra tashqi qiyofasi bilan maqtanayotganlarga tegishli javob beringlar deb, biz bilan maqtanish imkoniyatini sizlarga beryaptiz.H  Biz Xudodan qo`rqishning nimaligini anglaganimizdan keyin, boshqa odamlarni ham Unga ishontirmoqqa tirishamiz. Xudoga esa biz ayonmiz va umid qilamanki, sizlarning vijdoningizga ham ayonmiz.*M Chunki hammamiz badanda yashagan paytda qilgan yaxshi yoki yomon ishlarimizga yarasha qismatimizni olish uchun, Masihning hukm kursisi oldida hozir bo`lajakmiz.iK Lekin xoh vatanda, xoh g`urbatda joylashsak, Rabbimizga maqbul bo`lish uchun jonbozlik qilamiz.wHa, xotirjammiz va iloji bo`lsa, badanimiz g`urbatsarosidan chiqib, Rabbimiz huzuridagi vatanga ko`chishni xohlaymiz.9mBiz ko`rish bilan emas, e`tiqod bilan yashaymiz.wShuning uchun biz doimo xotirjammiz. Bilamizki, bu badanda joylashgunimizcha, Rabbimizdan uzoqda qolgan g`ariblarmiz.iKAynan shuning uchun Xudo bizni yaratgan va buning garovi qilib bizga Muqaddas Ruhni ato qilgan.^5Dunyoviy kulbada bo`lgunimizcha, istibdod ostida oh-nola chekyapmiz. Bu kulbadan chiqishni istamasak-da, samoviy vujudga burkanishni orzu qilamiz, chunki o`shanda bu foniylik boqiy hayotga tamoman g`arq bo`lajak.LO`shanda shunday burkangan bo`lib, boshqa yalang`och ko`rinmaymiz.LBiz samoviy maskanimizga burkanishni sog`inib, oh chekib yuribmiz. %Biz bilamizki, bu foniy uyimiz, bu kulbamiz xarob bo`lgandan keyin, Xudo bizga mangu bir uy, qo`l bilan qurilmagan osmondagi makonni beradi.!;Chunki biz ko`zga ko`rinadigan narsalarga emas, ko`zga ko`rinmaydigan narsalarga qaraymiz. Ko`rinadiganlari muvaqqat, ko`rinmaydiganlari esa abadiydir.y kBu o`tkinchi va arzimas qayg`ularimiz biz uchun haddan tashqari ajib, katta va abadiy ulug`vorlik hosil qiladi. 1Shuning uchun ham umidsizlanmaymiz. Garchi zohiriy vujudimiz har qancha xazon bo`layotgan bo`lsa-da, botiniy vujudimiz kundan-kunga yangilanyapti.B }Bularning hammasi sizlar uchun sodir bo`lmoqda, toki Xudoning inoyati yana ko`pdan-ko`p odamlarga o`tsin, shu tariqa Xudoning hamdu sanosi yanada oshib, tillardan tushmaydigan bo`lsin. Bilamizki, Rabbimiz Isoni tiriltirgan Xudo bizni ham Iso bilan birga tiriltiradi va sizlar bilan birga O`z huzurida turg`izib qo`yadi. { Zaburda: Ishonganim uchun gapirdim, deb yozilgan. Biz xuddi shu imonning ruhiga egamiz va ishonganimiz uchun gapiramiz.D Shunday qilib, o`lim bizda, hayot esa sizda amal qilmoqda.} Bizning foniy badanimizda Isoning hayoti namoyon bo`lsin deb, biz, tiriklar Iso uchun hamisha o`limga topshirilmoqdamiz.nU Isoning hayoti badanimizda namoyon bo`lib tursin deb, Uning o`limini doim badanimizda olib yuribmiz.]3 Quvg`inga uchraymiz, lekin ilojsiz emasmiz. Yerga qulaymiz, ammo yakson bo`lmaymiz.pYBiz har tomonlama jabrlanamiz, lekin ezilmaymiz. Mushkul ahvolda qoldik, ammo umidimizni yo`qotmaymiz.Bu ulug`vor xazinani esa biz sopol idishlarda olib yuribmiz, toki bu oliy qudrat bizga emas, Xudoga mansub ekanligi ko`rinib tursin.a;Xudo ibtidoda: Qorong`ulikdan nur porlasin, deb qanday buyurgan bo`lsa, endi O`zining nuri bilan bizning yuraklarimizni ham shunday yoritdi, Iso Masih siymosida porlab turgan O`zining ulug`vorligini bizga ko`rsatdi.}Biz esa o`zimizni emas, balki Rabbimiz Iso Masihni targ`ib qilmoqlamiz: biz Iso yo`lida sizlarning qullaringizmiz xolos.7Xudoning tasviri bo`lgan Masihning ulug`vor Xushxabarining nurini odamlar ko`rmasin deb, bu dunyoning tangrisi imonsizlarning zehnlarini ko`r qilgan.SBordiyu Xushxabarimiz yopiq bo`lsa, u halok bo`ladiganlar uchun yopiqdir.L~Lekin sirli va uyat ishlarni rad etib, hiyla bilan harakat qilmaymiz, Xudoning kalOmini buzmaymiz. Haqiqatni ochiq-oydin qilib, Xudo huzurida o`zimizni har bir insonning vijdoniga taqdim etamiz.Y} -Biz Xudoning marhamati bilan bunday xizmatga musharraf bo`lib, umidsizlanmaymiz.w|gBiz hammamiz ochiq yuzimiz bilan, ko`zguga qaraganday, Rabbimizning ulug`vorligiga qarab turibmiz. Ulug`vorlikdan ulug`vorlikka o`tkanimiz sari, Rabbimizning suratiga tomon o`zgarmoqdamiz: bu esa Rabbimizning Ruhi orqali sodir bo`lmoqda.V{%Rabbimiz Ruhdir. Rabbimizning Ruhi qayerda bo`lsa, o`sha yerda erkinlik bor.Hz Faqat Rabbimiz Isoga iltijo qilganda bu parda olib tashlanadi.eyCTo bugunga qadar Musoning kitobini o`qish vaqtida ularning yuraklarini parda yopib turibdi.5xcUlarning zehnlari o`tmaslashib ketdi. Chunki bugunga qadar Qadimgi Ahdni o`qish vaqtida, o`sha parda turibdi. Parda ko`tarilmagan, u yolg`iz Masih orqali bartaraf bo`ladi.w Muso payg`ambar yuzimning o`tkinchi porloqligi tugaganini Isroil o`g`illari o`rmasin deb, yuziga parda yopgan edi. Biz unga o`xshamaymiz.Pv Biz bunday umidga molik bo`lib, katta jasorat bilan harakat qilyapmiz.u} Agar vaqtincha joriy bo`ladigan tuzum ulug`vorlik bilan kelgan bo`lsa, unda boqiy qoluvchi tuzum naqadar ulug`vorroqdir.t Hammadan ulug` bo`lgan narsa o`rtaga chiqqandan so`ng, ilgari ulug` deb bilingan narsaning ulug`ligi endi hechga chiqadi.!s; Ilgari gunohkorni mahkum qilgan xizmatning ulug`vorligi bor edi. Endi esa gunohkorning oqlanishiga sabab bo`ladigan xizmat bundan chandon ulug` emasmi?frEShunday ekan, Ilohiy Ruh bo`yicha Xudoga xizmat qilish yo`li yanada ulug`vorroq bo`lmaydimi?gqGTavrot davrida Xudoga xizmat qiluvchilar toshga harfma-harf chizilgan va gunohkorga mutlaqo o`lim keltiradigan Qonun bo`yicha xizmat qilishlari kerak edi. Bu xizmatning ko`rsatmasi shunday ulug`vorlik bilan keldiki, hatto Musoning nur yog`ilib turgan yuziga Isroil o`g`illari qaray olmas edilar (vaholanki, Muso yuzining ulug`vorligi o`tkinchi edi).CpU bizga Yangi Ahdning xizmatkorlari bo`lishday qobiliyatni berdi. Bu xizmat esa Qonun harfi asosida emas, Ilohiy Ruh asosida sodir bo`lmoqda. Harf o`ldiradi, Ruh esa hayot bag`ishlaydi.o}Lekin bunga go`yo o`z-o`zimizdan, o`z qobiliyatimiz bilan muvaffaq bo`lmaganmiz. Bizning qobiliyatimiz faqat Xudodandir.GnBiz Masih tufayli Xudo huzurida shunday ishonchga sazovormiz.mwOchiq ko`rinib turibdiki, bizning xizmatimiz orqali yozilgan Masihning maktubi sizlarsiz. Bu siyoh bilan emas, balki barhayot Xudoning Ruhi bilan yozilgan hamda tosh lavhalarga emas, balki inson qalblari bo`lgan et lavhalarga yozilgan maktubdir.zlmButun insonlar tomonidan tan olingan va o`qilayotgan, bizning qalbimizga yozilgan tavsiyanomamiz mana sizlarsiz.k O`zimizni yana tavsiya etishni boshlaymizmi? Nahotki ba`zilarga kerak bo`lganday sizlar uchun yoki sizlardan tavsiyanomalar kerak bo`ldi?Wj'Mana biz ko`pchilik qilayotganday, Xudoning kalOmini bozorga solmaymiz. Aksincha, Xudo tomonidan yuborilgan va Masih xizmatida bo`lgan kishilardek, Xudoning ko`zi oldida sof ko`ngildan voizlik qilmoqdamiz.i'Bu halok bo`ladiganlar uchun halokatli o`lim hididir, halos bo`ladiganlar uchun esa yashatuvchi hayot hididir. Bunday mas`uliyatga kim loyiq?h{Biz xalos bo`ladiganlarning ham, halok bo`ladiganlarning ham orasida Xudo sha`niga taralayotgan Masihning xush hidimiz.g/Xudoga shukr! U bizni doimo Masihning tantanali yurishida olib borayotir va biz orqali yerda O`z haqidagi bilimning xush bo`ylarini tarqatayotir.f3 Shunga qaramay, ruhim tinch emas edi, chunki birodarim Titusni u yerda topmagan edim. Nihoyat u yoqdagilar bilan xayrlashib, Makedoniyaga jo`nadim.tea Masihning Xushxabarini yetkazish uchun Troas shahriga kelganimda, Rabbim menga bir eshik ochib bergan edi.ddA Zinhor shaytonning pand berishiga yo`l qo`ymaylik, uning fitnalaridan xabarsiz emasmiz-ku.Kc Biror kishini biror narsa xususida kechirsangizlar, men ham kechiraman. Men kimni kechirgan bo`lsam (agar kechiradigan biror narsa bo`lsa), uni sizlar uchun, Masihning huzurida turib kechirdim.Vb% Sizlar har ishda itoatli bo`lganingizni amalda bilish uchun sizlarga yozdim.FaHa, unga boshqatdan muhabbat qo`yishingizni iltimos qilaman.u`cShuning uchun endi bu odam haddan ortiq xafa bo`lmasliga uchun, uni kechirib tasalli berishingiz ma`quldir.M_Xafa qilgan odamga ko`pchilik tomonidan berilgan bunday jazo yetar.^wAgar kim xafa qilgan bo`lsa ham, meni emas, mubolag`a qilmasdan aytyapmanki, deyarli hammangizni xafa qilgan bo`ladi.@]yMen sizlarni xafa qilish uchun emas, balki sizlarga bo`lgan cheksiz muhabbatimni sezishingiz uchun chuqur qayg`u va yurak iztirobi ichida hamda to`xtovsiz ko`z yoshlari bilan yozdim.V\%Men ham oldindan shuning uchun sizlarga yozdimki, yoningizga kelganimda meni xursand qiladigan odamlardan xafagarchilik ko`rmayin. Chunki ishonchim komilki, mening sevinchim hammangizning sevinchingizdir.o[WAgar men sizlarni xafa qiladigan bo`lsam, xafa qilganlarimdan boshqa kimlar ham meni ovuntira olardi?dZ CShunday qilib, men ko`nglimda yoningizga yana xafagarchilik bilan kelmaslikka qaror qildim.=Y uBiz go`yo sizlarning imoningiz ustidan hukmronlik o`rnatayotganday bo`layapmiz. Aslida biz quvonishingiz uchun sizlarga ko`maklashmoqdamiz. Chunki sizlar imonda mahkam turibsizlar.eX EO`z jonim haqi Xudoni shohidim bilaman: sizlarni ayaganim uchun hanuz Korinfga bora olmadim.mW Uustimizga O`zining muhrini bosdi, bularning garovi qilib Muqaddas Ruhni yuraklarimizga joylashtirdi.tV cXudoning O`zi bizni sizlar bilan birga Masih ummati qilib, mustahkam poydevorli qildi, O`ziga ajratib oldi,*U OChunonchi Xudo qancha va`dalarni bergan bo`lsa, ular Masih sharofati bilan ha deganday, Omin deganday ro`yobga chiqadi, toki biz Masih orqali Xudoni ulug`laylik.+T QBiz, ya`ni men, Silvan va Timo`tiy sizning orangizda Xudoning O`g`li Iso Masihni targ`ib qilganimizda, buni goh ha, goh yo`q deb qilmadik. Masih degani ha degani.aS =Xudo O`z so`zida turadi, shuning uchun bizning sizga so`zimiz ham goh ha, goh yo`q emas.,R SShunday niyatim bo`la turib, beqarorlik bilan harakat qildimmikan? Yoki men goh ha - ha, goh yo`q - yo`q deganday, o`zboshimchalik bilan tashabbus ko`rsatdimmikan?.Q WSizlarning oldingizdan Makedoniyaga o`tish va Makedoniyadan yana sizlarning oldingizga qaytish niyatida edim, oxiri sizlar meni Yahudiyaga kuzatib qo`yar edingizlar.|P sShu ishonch bilan, sizlar ikkinchi daf`a farah topinglar deb, oldinroq sizlarning yoningizga kelish niyatida edim..6O gSizlar, qisman bo`lsa ham, bizni anglagansizlar va bilasizlarki, Rabbimiz Iso Masihning olamga qaytadigan kunida biz sizning faxringiz, siz esa bizning faxrimiz bo`lasizlar.N  Biz sizlarga nima yozsak, o`qib, anglab etinglar, deb yozamiz. Umid qilamanki, sizlar bularni oxirigacha anglab etasizlar.M 3 Bizning iftixor qilishimizning sababi bor, vijdonimiz ham shundan dalolat beradiki, biz bu dunyoda, xususan sizlar bilan bo`lgan munosabatimizda insoniy hikmat bilan emas, balki Xudoning inoyati bilan, muqaddaslik bilan, Xudoga maqbul bo`lgan samimiylik bilan harakat qildik.ZL / Chunki sizlar ham biz uchun ibodat qilishda ishtirok etib kelyapsizlar. Shunday ko`p kishilarning iltijosi tufayli Xudo bizga inoyat ko`rsatdi, toki buni yana ko`plar bilib, biz tufayli Xudoga shukr qilsinlar.K - Haqiqatan ham Xudo bizni shunday katta o`lim tahlikasidan qutqardi va yana qutqaradi. Ha, U bizni yana qutqaradi, deb Undan qattiq umid qilamiz..J W Ha, o`limga mfhkum bo`lganimizni o`z vujudimizda sezardik. Bu shuning uchun bildiki, biz o`zimizga emas, balki faqat o`liklarni tiriltiruvchi Xudoga umid bog`laylik.TI #Ey birodarlar, Asiya viloyatida boshimizga kelgan kulfatlardan xabarsiz qolishingizni istamaymiz. Biz haddan tashqari, chidab bo`lmaydigan darajada ezildik, hatto sog` qolishga umidimizni yo`qotgan edik.wH iSizlarga ishonchimiz komil, chunki sizlar alamlarimizgagina emas, tasallimizga ham sherik ekaningizni bilamiz.)G MAgar biz g`am-qayg`u chekayotgan bo`lsak, bu sizlar tasalli va najot topishingiz uchundir. Va agar biz tasalli topayotgan bo`lsak, bu ham sizlarning tasalli topishingiz, uchundir. Biz chekayotgan qayg`ularga o`zingiz ham yo`liqqaningizda, shu bilan tasalli topib, sabr - toqat qilasizlar.qF ]Masihning azoblari bizda qancha ko`payayotgan bo`lsa, Masihning tasallisi ham bizda shuncha ko`paymoqda.7E iU butun g`am-qayg`ularimiz uchun bizga tasalli beradi. Shu tariqa o`zimizdek har turli qayg`ularga yo`liqqan boshqa odamlarni biz Xudodan olgan tasalli bilan ovuntira olamiz.~D wHar turli tasallining manbai bo`lgan Xudo, marhamatli Ota, Rabbimiz Iso Masihning Otasi Xudoga hamdu sanolar bo`lsin!RC Otamiz Xudo va Rabbimiz Iso Masihdan sizlarga inoyat va tinchlik bo`lsin!bB AXudoning irodasi bilan Iso Masihning havoriysi bo`lgan men, Pavlus ila birodarimiz Timo`tiy Korinf shahridagi Xudoning jamoatiga, shuningdek, Axaya o`lkasi bo`ylab yashovchi barcha Xudoning azizlariga salom yo`llaymiz.AA}Men Iso Masihning sevgisi ila hammangizni sevaman. Omin.=@uRabbimiz Iso Masihning inoyati sizlarga yor bo`lsin.O?Kimki Rabbimiz Iso Masihni sevmasa, mardudi davron bo`lsin! Maranafa!G>Men, Pavlus sizlarga duoyi salom yozyapman, bu mening qo`lim.`=9Butun birodarlar sizlarga salom yo`llayaptilar. Muqaddas o`pich bilan salomlashinglar.8<iAsiya viloyatidagi Masih jamoatlari sizlarga salom yo`llayaptilar. Akil bilan Priskilla va ularning uyida yig`iladigan jamoat sizlarga Rabbimizdan ko`p salomatlik tilaydilar.Z;-Ular mening hamda sizlarning ruhingizni tinchitdilar. Bundaylarni taqdirlanglar.p:YMen Stefan, Fortunat va Axaikning kelganiga xursand bo`ldim, sizlarning yo`qligingizni ular to`ldirdi.b9=Bundaylarga va ular bilan safdoshu mehnatdosh bo`lgan har bir kishiga ehtirom qilinglar.68eBirodarlar, Stefanning xonadonini bilasizlar: Axayada birinchi imon keltirganlar ular bo`lib, azizlarga xizmat uchun o`zlarini topshirdilar. Endi sizlardan iltimos qilaman:D7Hamma ishlaringizni mehr-muhabbat bilan bajo keltiringlar.U6# Hushyor bo`linglar, imonda sobit turinglar, jasoratli va kuchli bo`linglar.<5q Birodarimiz Apollosdan o`z do`stlari bilan birga sizlarning oldingizga borish uchun ko`p iltimos qildim, biroq hozir borishga hech ko`ngli yo`q. Qulay sharoit bo`lgach, u boradi.4' Hech kim uni e`tiborsiz qoldirmasin. U mening oldimga ham kelsin, uni eson-omon kuzatib yuboringlar, uni men birodarlar bilan kutib turibman.37 Agar Timo`tiy oldingizga kelsa, u orangizda xotirjam bo`lib yurishi uchun e`tibor beringlar. Chunki u menga o`xshash Rabbimiz xizmati bilan mashg`ul.2y Chunki u yerda ta`sirchan faoliyat ko`rsatishim uchun menga keng eshik ochildi. Ammo menga qarshi chiqqanlar ham ko`p.;1qLekin Hosil bayramiga qadar Efes shahrida qolaman.0Chunki bu daf`a sizlar bilan yo`l-yo`lakay ko`rishib ketishni istamayman. Xudo xohlasa, yoningizda bir qancha vaqt qolish umididaman.|/qBalki yoningizda bir oz qolarman yoki hatto qishni o`tqazarman, so`ng sizlar meni ketadigan joyimga kuzatarsizlar.r.]Men Makedoniyadan o`tganimdan keyin, sizning oldingizga boraman; chunki Makedoniya orqali o`tib boraman.D-Agar mening ham borishim zarur bo`lsa, ular bilan boraman.,'Men oldingizga kelgach, sizlar munosib ko`rgan kishilarga maktublar berib, ehsonlaringizni Quddusdagi imonlilarga topshirish uchun yuboraman.!+;Haftaning birinchi kunida har bir odam o`z qo`lidan kelganicha bir miqdor pulni olib qo`ysin, toki oldingizga kelganimda, pul yig`ishga hojat qolmasin.* yEndi azizlar uchun iona to`plashga kelsak, sizlar xuddi Galatiyadagi Masih jamoatlariga tayinlaganimga amal qilinglar.X)):Shuning uchun, ey sevimli birodarlarim, qattiq va mahkam turinglar. Hamisha Rabbimiz xizmatida bo`lib, yanada g`ayratli bo`linglar. Shuni bilinglarki, Rabbimiz yo`lida qilgan mehnatingiz foydasiz bo`lmaydi.T(!9Lekin Xudoga shukr! U Rabbimiz Iso Masih orqali bizga g`alaba baxsh etgan.^'58O`limning nishi gunohdir. Gunohning quvvati esa Ilohiy Qonun orqali namoyon bo`ladi.O&7Ey o`lim, sening nishing qayerda? Ey do`zax, sening zafaring qayerda?)%K6Bu o`tkinchi badan chirimaydigan, bu o`ladigan vujudimiz o`lmaydigan bo`lib qolgan paytda, quyidagi Tavrot oyatlari amalga oshadi: O`lim g`alaba bilan yutildi.l$Q5Bu o`tkinchi badanimiz chirimaydigan, bu o`ladigan vujudimiz o`lmaydigan vujudga burkanishi kerak.b#=4To`satdan, ko`z ochib yumguncha, oxirzamon karnayi chalinganda o`zgarib ketamiz. Ha, karnay chalinadi va shu onda marhumlar yana hech o`lmaydigan bo`lib tiriladilar. Shunda biz, hayot bo`lganlar ham o`zgarib ketamiz.e"C3Mana, men sizlarga bir sir aytyapman: hammamiz o`lmaymiz-u, ammo hammamiz o`zgarib ketamiz.!12Ey birodarlar, sizlarga shuni aytyapmanki, foniy mahluqqa Xudoning Shohligidan meros nasib etmaydi. O`tkinchi mahluq o`lmaslikdan ulush ololmaydi.e C1Biz tuproqdan yaralgan odamga qanday o`xshasak, samoviy Odamga ham shunday o`xshab ketamiz.  0Tuproqdan yaralgan ilk odam qanday bo`lsa, boshqa odamlar ham shundaydir. Samoviy Odam qanday bo`lsa, samoviylar ham shundaydir.q[/Birinchi odam yerdan, ya`ni tuproqdan paydo bo`lgan. Ikkinchi Odam (Rabbimiz Iso) esa osmondan tushgan.eC.Ko`ramizki, birinchi navbatda ruhiy emas, moddiy badan keladi. Ruhiy badan keyinroq keladi.pY-Tavrotda yozilishicha: Birinchi odam Odam ato tirik jon bo`ldi. Oxirgi Odam esa hayotbaxsh Ruh bo`ldi.kO,Moddiy badan ekiladi, ruhiy badan tiriladi. Moddiy jismlar bor o`lganidek, ruhiy jismlar ham bor.kO+Tushkunlikda ekiladi-yu, ulug`vorlik bilan tiriladi; zaiflikda ekiladi-yu, qudrat bilan tiriladi.ta*O`liklarning tirilishi ham bunga o`xshaydi: tana o`tkinchi bo`lib ekiladi-yu, o`lmaydigan bo`lib tiriladi. )Quyoshning ko`rki boshqa, oyning ko`rki boshqa hamda yulduzlarning ko`rki boshqa. Ko`rkiga qarab yulduz yulduzdan farq qiladi.oW(Samoviy va dunyoviy jismlar ham bor. Lekin samoviy jismlarning ko`rki boshqa, dunyoviylarniki boshqa.'Har qanday et ham bir xil emas, lekin insonlarning eti boshqa, hayvonlarning eti boshqa, qushlarning eti boshqa, baliqlarning eti boshqa.kO&Xudo esa uruqqa O`zi istaganicha jism bag`ishlaydi, har bir urug`dan alohida jismni hosil qiladi.s_%Ekin ekkaningda bo`lajak jismni emas, balki bug`doy yoki boshqa biror ekinning qup-quruq urug`ini ekasan.F$Ey nodon! Sening ekkan urug`ing agar o`lmasa, tirilmaydi-ku.wg#Ehtimol, biror kishi shunday aytadi: o`liklar qanday qilib tirilar ekan? Qanday jism bilan paydo bo`lar ekan?1"Endi lozim bo`lganiday o`zingizga kelinglar, gunoh qilmanglar! Sizlar nomus qilasiz, deb aytyapmanki, sizlardan ba`zi kishilar Xudoni bilmaydilar.N!Lekin adashmanglar: Yomon odamlar to`dasi yaxshi ahloqni buzar ekan.\1 Men Efes shahrida vahshiy hayvonlar bilan kurashdim. Agar buni faqat insoniy umid uchun qilganimda edi, menga qanday naf bo`lardi? Agar o`liklar tirilmas ekan, mayli keling, yeb-ichaylik, chunki ertaga o`lamiz!|qEy birodarlarim, men sizlar tufayli Rabbimiz Iso Masihdan topgan iftixorim bilan aytamanki, men har kun o`lyapman!G Nima uchun bizlar har soatda xavf-xatarlar bilan ro`baro`miz?_ 7Agar tirilish bo`lmasa, o`liklar nomidan suvga cho`mib imon keltirganlar bundan qanday foyda kutadilar? Agar o`liklar mutlaqo tirilmaydigan bo`lsa, u holda bu kishilar nega marhumlar nomidan suvga cho`mar ekanlar? +Hamma narsa Unga tobe bo`lgandan keyingina O`g`il ham O`ziga hamma narsani tobe qilgan Otaga tobe bo`ladi, toki Xudo hammaning hammasi bo`lsin.9 kHa, Xudovand borliqni Masihning oyoqlari ostiga tashlab, Unga tobe qildi. Garchi Zaburda Borliq Unga tobe bo`ldi, deyilsa-da, bundan borliqni Unga tobe qilgan Xudo istisnodir.7 iShunda oxirgi dushman o`lim ham barham topadi.eCXudo butun dushmanlarni Masihning oyog`iga yiqitmaguni qadar, Masih hokimlik qilishi kerak.-Bundan so`nggina, ya`ni Masih har qanday boshqarma, hokimiyat va qudratni tugatib, saltanatni Ota Xudoga topshirgandan keyingina oxirat bo`ladi.)Har kim o`z navbati bilan tiriladi: birinchisi, tirilganlarning ilg`ori Masih, keyin Uning olamga qaytishida Masih ummati bo`lganlar tiriladi.veOdam atoning farzandi bo`lgan barcha o`ladilar. Xuddi shunday Masihning farzandi bo`lgan barcha tiriladilar.zmO`lim bir inson orqali dunyoga kirdi. Shunga o`xshab, o`liklarning tirilishi ham bir Inson orqali sodir bo`ladi.lQVaholanki, Masih chinakamiga tirildi! U birinchi bo`lib tirildi, qolgan marhumlarga namuna bo`ldi.kOAgar biz yolg`iz bu hayot uchun Masihga umid bog`lagan bo`lsak, biz eng baxtsiz insonlar ekanmiz.W'U holda Masihga umid bog`lab ko`z yumganlar ham abadiy halokatga uchraydilar.kOAgar Masih tirilmagan bo`lsa, sizlarning imoningiz befoyda, sizlar hali ham gunohga botgansizlar.NHa, agar o`liklar tirilmas ekan, unda Masih ham tirilmagan demakdir.S~Bunday holda Xudoning yolg`on shohidlari ham bo`lar edik; chunki biz Xudo Masihni tiriltirdi, deb shahodat berib yuribmiz. Agar haqiqatan o`liklar tirilmas ekan, unda Xudo Masihni ham tiriltirgan emas.g}GAgar Masih tirilmagan bo`lsa, u holda bizning xabarimiz ham, sizning imoningiz ham behudadir.J|  Agar o`liklar tirilmas ekan, unda Masih ham tirilmagan demakdir.{5 Demak, Masih o`liklar ichidan tirildi, deb olamga ochiq e`lon qilinmoqda. U holda qanday qilib ba`zilaringiz: o`liklar tirilmaydi, deb aytyapsizlar?uzc Qanday bo`lmasin, xoh men voizlik qilsam, xoh ular va`zimiz bir xil va sizlarning imoningiz ham bir xildir.yw Endi esa nimaiki bo`lgan bo`lsam, Xudoning inoyati bilan bo`ldim; Uning menga ko`rsatgan inoyati puchga chiqmadi, zero men havoriylarning hammasidan ko`proq mehnat qildim. Aslida mehnat qilgan o`zim emas, balki menga yor bo`lgan Xudo inoyatidir. x Men havoriylarning eng arzimaydiganiman, havoriy deb atalishga ham loyiq emasman. Chunki men Xudoning jamoatini ta`qib etar edim.Tw!Hammadan keyin esa chala tug`ilgan bolaga o`xshaydigan menga ham ko`rindi.Jv Undan so`ng Masih Yoqubga va qolgan butun havoriylarga ko`rindi.&uEUndan keyin bir vaqtning o`zida besh yuzdan ko`proq birodarga ko`rindi. Ulardan aksariyati hozirga qadar tirik, ba`zilari esa dunyodan ko`z yumib ketganlar.>twAvval U Kifaga, so`ngra o`n ikki shogirdiga ko`rindi.Osyana Muqaddas Bitiklarga muvofiq U ko`mildi va uchinchi kuni tirildi. r Men Xudodan qabul qilganimni dastlab sizlarga topshirgan edim, ya`ni Muqaddas Bitiklarga muvofiq Masih gunohlarimiz uchun o`ldi,qAgar mening kalomimga qattiq rioya qilsangizlar, bu kalom orqali najot topasizlar. Aks holda e`tiqodingizning asosi yo`q.p 7Birodarlar, men sizlarga eslatmoqchiman: o`zim Injil Xushxabarini sizlarga yetkazgan edim, sizlar esa uni tan olib, unga qattiq umid bog`ladingizlar.gw Payg`ambarlarning ruhlari payg`ambarlarga bo`ysunadi.gfGHar biringiz birin-ketin bashorat qila olasizlar, toki hamma ta`lim olib, barcha dadillansin.Ye+Agar shu vaqt o`tirganlardan biriga vahiy kelsa, birinchi gapirgan jim bo`lsin.hdIShuningdek, ikki yoki uch payg`ambar gapirsin, qolganlar esa aytilganlarni muhokama qilsinlar.cAgarda ta`bir qiluvchi bo`lmasa, noma`lum tilda gapiruvchi kishi imonlilar jamoatida jim tursin, o`ziga va Xudoga gapirsin.bAgar kim noma`lum tilda gapirmoqchi bo`lsa, ikki yoki eng ko`pi bilan uch odam navbat bilan gapirsin va bir kishi esa ta`bir qilsin.aEndi birodarlar, bundan nima xulosa chiqaramiz? Bir yerda to`planganingizda sizlardan har biringizda biror sano bor, biror ta`lim bor, biror til bor, biror vahiy bor, biror ta`bir bor. Bularning hammasi imonlilar jamoati yashnab-gullashi uchun qilinsin.}`sShu tariqa uning dil sirlari oshkor bo`ladi. U muk tushib: Chindan Xudo sizlar bilan ekan, deb Xudoga sajda qiladi.+_OLekin agar hamma bashorat qilayotgan bo`lsa-yu, imonsiz yoki avom xalqdan bo`lgan bir kishi kirsa, u hamma tomonidan fosh bo`ladi, hamma ham uni muhokama qiladi.K^Agar butun imonlilar jamoati bir yerda to`planib, hamma noma`lum tillarda gapira boshlasa va avom xalqdan yoki imonsizlardan kimdir u yerga kirsa, Sizlar tentaklik qilyapsizlar, deb aytmaydimi?#]?Demak, noma`lum tillar imonlilar uchun emas, balki imonsizlar uchun alomatdir. Payg`ambar bashorati esa imonsizlar uchun emas, imonlilar uchun alomatdir.\%Tavrotda shunday yozilgan: Men o`zga tillarda, yot og`izlar-la shu xalqqa so`zlayveraman, ammo u vaqt ham Meni tinglamaslar, deydi Xudovand. [Birodarlar, o`y-fikrda bolalardek bo`lmanglar. Aksincha, yomonlikka nisbatan chaqaloq bo`lib, fikrlashda esa barkamol bo`linglar.#Z?Imonlilar jamoatida esa noma`lum tilda son-sanoqsiz so`zlar gapirgandan ko`ra, boshqalarga nasihat qilish uchun oqilona besh so`z aytishni afzal bilaman.SYXudoyimga shukurki, men hammangizdan ko`proq noma`lum tillarda gapiraman.EXSen yaxshi shukur aytsang ham, o`zga kishi ibrat ololmaydi.7WgAks holda, agar sen ruhiy tilda hamd-sanolar aytsang, u yerda turgan avom xalq sening shukrona duongga qanday qilib Omin deydi? U sening nima aytayotganingni tushunmaydi-ku!.VUXo`p, bundan qanday xulosa chiqaraman? Ruh bilan ibodat qilsam, ong bilan ham ibodat qilishim kerak. Ruh bilan qo`shiq aytsam, ong bilan ham qo`shiq aytishim kerak.aU;Agar men noma`lum tilda ibodat qilsam, ruhim ibodat qiladi, ongim esa samarasiz qoladi.mTS Shuning uchun noma`lum tilda gapiruvchi kishi ta`bir qilish in`Omini olish uchun ham ibodat qilsin. :~~+}L|}{?z|yyxgx*wvvvuu tbss+rrqq3ppooRnnmm'lKkjjii(hNgngfweeUddPcbb?aaA`5__^^$]Z\\Y[[nZYY`XXWW}VV[UTTcSSdRQQwQ PyOONNMMMUMLjKKIIHGGMFF[F EE$DD>CCBBA:@i@?6>==&<|;y::98876!54332X21L00k/..2--,,B++o**v))I(("'' &n&%E$$R###h#"b"6! _JR-e 4DBXqT)  7 /g=: !&Endi na yahudiy bor, na yunoniy, na qul bor, na ozod, na erkak bor, na ayol. Siz Iso Masih ummati bo`lganingiz uchun, hammangiz birsizlar.h I&Sizlar Masihni tan olib, suvda imon keltirdingizlar va har biringiz Masihni kiyib oldingizlar.W'&Shunday qilib, sizlar, Iso Masihga ishongan hamma, Xudoning o`g`illarisizlar.U#&Lekin imon paydo bo`lganidan so`ng, biz endi Qonunning tarbiyasida emasmiz.uc&Boshqacha aytganda, biz imon bilan oqlanishni kutar ekanmiz, Qonun Masihga boshlovchi murabbiyimiz bo`lgan.&E&Bo`lg`usi imon paydo bo`lishidan avval, biz bu imonning vahiy qilinishini kutib turgan tutqunlarday edik, Ilohiy Qonun nazorati ostida qamab qo`yilgan edik.D&Ammo Muqaddas Kitob butun borliqni gunohning hokimiyati ostida deb e`lon qilgan. Demak, ilohiy va`da faqat Iso Masihga ishonish orqali ro`yobga chiqadi va barcha imonlilarga nasib etadi.@y&Demak, Ilohiy Qonun Xudoning va`dalariga zidmi? Aslo! Agar abadiy hayot ato qilishga qodir bir Qonun berilgan bo`lsa edi, unda shubhasiz Qonunga amal qilish bilan oqlansa bo`lar edi.[/&Vaholanki, bitta odam ish qilganda, vositachi kerak bo`lmaydi. Xudo esa bittadir.0Y&U holda Ilohiy Qonun nima uchun berilgan? Ilohiy Qonun gunohkorligimizni ochiq ko`rsatish uchun, ilohiy va`daga qo`shimcha qilib berilgan. Va`dani olgan Ibrohim Zoti kelmaguncha, bu Qonun joriy bo`lishi kerak edi. Ilohiy Qonun farishtalar orqali berilgan, vositachi esa uni xalqqa e`lon qilgan.3&Agar meros Qonunga amal qilish sharti bilan berilganda edi, va`da bekorga chiqqan bo`lur edi. Ammo Xudo merosni Ibrohimga va`da bo`yicha ato qildi.iK&Shuni aytmoqchimanki, Ilohiy Qonun Ibrohimdan to`rt yuz o`ttiz yil keyin paydo bo`lgan bo`lsa-da, Xudoning Ibrohim bilan oldinroq tasdiqlagan ahdini o`rtadan ko`tarmadi, Xudoning Masih haqida bergan va`dasini bekor qilmadi.q~[&Xudoning Ibrohim va uning zotiga bergan ulug` va`dalari bundan kam emas. Xudo Ibrohimga: Sening zotlaringga beraman deb, ko`pchilik haqida gapirmadi, aksincha: Sening zotingga beraman deb, bitta kishini, ya`ni Masihni ko`zda tutdi.}{&Birodarlar! Odamlar hayotidan bir misol keltiray: odam qilgan vasiyatni hech kim bekor qilolmaydi va unga qo`sholmaydi.0|Y&Shu yo`sin Xudo Ibrohimga va`da qilgan qut-barakalar Iso Masih orqali majusiylarga ham nasib etdi, biz imonimiz tufayli Xudo va`da bergan Muqaddas Ruhni qabul qildik.{'& Masih esa biz uchun la`natlanib, bizni Qonun la`natidan xalos qildi, xuddi Tavrotda yozilganidek: Yog`ochga osilgan har bir kishi la`natidir.z!& Qonunga amal qilish esa imonga bog`liq emas, aksincha, Tavrotda: Bu buyruqlarni bajo keltirgan kishi shu bilan yashayveradi, deb yozilgan.,yQ& Shunday ekan, Ilohiy Qonunga amal qilish bilan hech kim Xudo oldida o`zini oqlayolmasligi aniqdir. Tavrotda yozilganidek: Imoni bilan oqlangan kishi yashayveradi.^x5& Ilohiy Qonunga amal qildim, deb o`zini oqlamoqchi bo`lgan barcha kishilar la`nat ostidadirlar. Chunki Tavrotda shunday yozilgan: Qonun kitobining har bir moddasiga qattiq rioya qilmaydigan barcha la`nati bo`ladi.vwe& Imon sohibi Ibrohim payg`ambarga shunday ergashgan hamma ahli imon xuddi Ibrohimday Xudo rahmatiga erishadi.Pv&Xudo Ibrohimga: Butun xalqlar sendan baraka topajaklar deb, unga dastavval Xushxabar keltirgan edi. Tavrotning ana shu oyati aniq ko`rsatadiki, Xudo insonni millatiga qaramay, imoni tufayli oqlaydi.Tu!&Shundan bilinglarki, kim imonga ega bo`lsa, u Ibrohimning o`g`li sanaladi.Yt+&Ibrohim payg`ambardan ibrat olaylik: U Xudoga ishondi va shuning uchun oqlandi.=ss&Xudo sizlarga O`z Ruhini baxsh etib, orangizda ajoyib mo``jizalar yaratmoqda. U buni Qonunga amal qilganingiz uchun qilyaptimi yoki eshitganlaringizga imon keltirganingiz uchunmi?Rr&Bekorga shuncha sinovlardan o`tdingizlarmi? Haqiqatan ham bekorga edimi?q&Sizlar shunchalik fahmsizmisizlar? Muqaddas Ruh kuchi bilan boshlab, endi o`zingizning bashariy kuchingiz bilan bitirmoqchimisizlar?p&Sizlardan bir narsanigina bilmoqchiman: Tavrot Qonuniga amal qilish bilanmi yoki imon to`g`risidagi xabarni eshitish bilanmi?;o q&Ey befahm galatiyaliklar! Haqiqatga bo`ysunmaslik uchun sizlarni kim sehrlab qo`ydi? Sizlarning ko`z o`ngingizda Iso Masihning xochga mixlab qo`yilgani aniq tasvir etilmaganmidi?n1&Men Xudoning inoyatini inkor qilmayman. Agar Ilohiy Qonunga amal qilish bilan oqlanish mumkin bo`lganda edi, u holda Masih behuda o`lgan bo`lardi.Mm&Endi yashayotgan men emas, balki Masih mening ichimda yashayapti. Endi tanada yashayotganimga kelsak, meni sevgan va men uchun O`zini fido qilgan Xudoning O`g`liga bo`lgan imon bilan yashayapman.l'&Biroq endi men Xudo uchun yashay deb, Qonun oldida o`lganman, ha, Qonun o`zi meni o`ldirdi. Men Masih bilan birga xochga mixlab qo`yilganman.k&Agar men o`zim qulatgan qonun-qoidalar binosini qaytadan qurishga kirishsam, unda men o`zimning qonunbuzar ekanimni ko`rsatgan bo`laman.%jC&Bundan ko`rinadiki, Masih orqali oqlanishni izlagan o`zimiz ham hamma qatori gunohkor bo`lib chiqdik. U holda, Masih gunoh yo`lining homiysi ekan-da? Aslo!Ci&Lekin shuni bilamizki, Xudo Ilohiy Qonunga amal qilgan kishini emas, Iso Masihga ishongan kishini oqlaydi. Shuning uchun bizlar ham Ilohiy Qonunga amal qilish bilan emas, Masihga ishonish bilangina oqlanamiz, deb Iso Masihga qattiq ishonganmiz. Hech kim Ilohiy Qonunga amal qilib, Xudo oldida o`zini oqlayolmaydi.Oh&To`g`ri, bizlar asli yahudiymiz, majusiylar singari gunohkor emasmiz. g &Men esa ular Injil haqiqati bo`yicha harakat qilishmayotganini ko`rib, hammaga eshittirib Butrusga: Agar sen yahudiy bo`la turib, yahudiylar kabi emas, majusiylar kabi yashayotgan bo`lsang, qanday qilib majusiylarni yahudiylashmoqqa majbur etyapsan? dedim.f& Shunda boshqa yahudiylar ham Butrusga o`xshab riyokorlik qilishdi, hatto Barnabo ham ular riyokorligining qurboni bo`ldi.keO& Chunki Quddusdan, Yoqubning yonidan ba`zi odamlar kelishidan avval Butrus majusiylar bilan birga yeb-ichib yurgan edi. Ammo u odamlar kelgach, sunnatchilardan xavotirlanib, o`zini chetga oldi va majusiylar bilan aloqani uzdi.Xd)& Butrus Antioxiya shahriga kelganda, uning xatoligini yuziga aytib fosh qildim.c& Ular faqat biz kambag`allarni esdan chiqarmasligimizni iltimos qildilar, buni shaxsan men bajo keltirishga jon kuydirdim.=bs& Shunday qilib, imonlilar jamoatining ustunlari hisoblangan Yoqub, Kifa va Yuhanno Xudo menga bu ish uchun alohida inoyat berganiga ishonch hosil qildilar. Ular biz majusiylarning oldiga ketaylik, qolganlar esa ahli sunnatning oldiga ketsin, deb kelishdilar va men bilan Barnaboga birdamlik qo`lini berdilar.a &Axir, Xudo ahli sunnatga havoriylik qilayotgan Butrusda ham, majusiylarga havoriylik qilayotgan menda ham amal qilib kelmoqda.`#&Aksincha, ular Xushxabar Butrusga ahli sunnat uchun berilganini bilib, men endi shu maqsadda sunnatsizlar oldiga yubrilganimni tan oldilar.t_a&Kimlar tomonidandir e`tiborli hisoblangan odamlarga kelganda (ular bir vaqtlar qanday bo`lgan bo`lsalar, menga bari bir, Xudo insonga yuz-xotir qilmaydi), shuni aytay, o`sha e`tiqodlilar mening zimmamga boshqa hech narsa yuklamadilar.j^M&Biz esa Xushxabarning haqiqati sizlar bilan abadiy bo`lsin deb, bir dam ham ularga yon bermadik.$]A&Faqat ba`zi soxta birodarlar lip etib oramizga suqilib kirishgan edi. Ular bizga Iso Masih ato etgan ozodlikni ko`rolmay, bizni yana qul qilmoqchi edilar.f\E&Ular esa hatto hamrohim Titusni, yunon bo`lishiga qaramay, xatna bo`lishga majbur etishmadi.q[[&U yerga vahiy orqali bordim. Men ko`rsatgan jahdu jadalim puchga chiqmasin, deb qo`rqib, ularning alohida e`tiborli odamlari bilan ko`rishdim, majusiylar orasida o`zim targ`ib qilayotgan Xushxabarning mohiyatini ularga bayon etdim.vZ g&Keyinroq, o`n to`rt yil o`tgandan so`ng, Barnabo bilan birga yana Quddusga bordim, Titusni ham yonimga oldim.)Y O&men uchun Xudoni ulug`lar edilar.0X [&Ular faqat: u bir vaqtlar bizlarga jabr-zulm qilib yurgan kishi edi, endi ilgari ildizi bilan quritmoqchi bo`lgan imonni o`zi targ`ib qilmoqda, degan gaplarni eshitar,OW &Yahudiya o`lkasidagi Masih jamoatlari esa meni shaxsan tanimas edilar.=V w&Undan so`ng Suriya va Kilikiya mamlakatlariga bordim.IU  &Men sizlarga nima yozayotgan bo`lsam, Xudo shohid, yolg`on emas.[T 1&Lekin Rabbimiz Isoning ukasi Yoqubdan boshqa havoriylarning hech birini ko`rmadim.uS e&So`ngra uch yildan keyin, Butrus bilan tanishmoq uchun Quddusga bordim va uning yonida o`n besh kun bo`ldim.xR k&o`zimdan ilg`or havoriylarni ko`rgani Quddusga bormadim. Balki Arabistonga ketib, keyin yana Damashqqa qaytdim.8Q k&Men dunyo xalqlari orasida Xudo O`g`lining Xushxabarini targ`ib qilishim uchun, Xudo O`z vaqtida O`g`lini menga zohir qildi. Shunda men darhol odamzod bilan maslahatlashmadim,jP O&Ammo Xudo muruvvat qilib, onam qornidayoq meni tanlagan, O`z inoyati bilan meni da`vat etgan edi.O /&Qavmimdan bo`lgan ko`p tengdoshlarimga qaraganda, yahudiylikda xiyla muvaffaqiyat qozongan edim, ota-bobolarim urf-odatlariga o`ta jonkuyar edim.N +& Mening yahudiy dinida kechgan ilgarigi hayotim haqida eshitgansizlar; Xudoning ummatiga haddan tashqari jabr-zulm qilib, uni vayron qilar edim.wM i& Chunki men uni insondan qabul qilmaganman va hech kimdan ta`lim olmaganman; balki Iso Masihdan vahiy olganman.aL =& Ey birodarlar, sizlarga e`lon qilmoqdaman: men targ`ib etayotgan Injil inson ijodi emas.?K y& Endi men insonlardan maqtov izlayapmanmi, yoki Xudodanmi? Nahotki insonlarga yoqmoqchi bo`lsam? Agar men hali ham insonlarga yoqmoqchi bo`lganimda edi, Masihning quli bo`lolmas edim!J !& Biz oldin ham aytgan edik, hozir yana aytyapman: agar kimki sizlar qabul qilgan Injilga zid bo`lgan xabarni targ`ib etsa, la`nati bo`lsin!I &Bordiyu biz yoki hatto osmondan biror farishta kelib, o`zimiz sizlarga o`rgatgan Injildan boshqa bir xushxabar keltirsa, la`nati bo`lsin.yH m&Aslida boshqa Injil yo`q. Faqat ba`zilar sizlarni chalg`itib, Masih Xushxabarini buzib ko`rsatishni xohlaydilar.zG o&Hayronman, sizlar qanchalik tez Masihning inoyatli da`vatidan yuz o`girib, boshqa bir Injilga sajda qildingizlar!5F g&Unga abadulabad shon-sharaflar bo`lsin! Omin.E )&Iso Masih bizni hozirgi yovuz asrdan qutqarmoqchi bo`lib, gunohlarimiz uchun O`zini fido qildi, shu yo`sin Otamiz Xudoning irodasini ado etdi.WD )&Otaimiz Xudodan va Rabbimiz Iso Masihdan sizlarga inoyat ila tinchlik bo`lsin.wC i&shuningdek, men bilan birga bo`lgan hamma birodarlar Galatiya o`lkasidagi Masih jamoatlariga salom yo`llaymiz.B )&Insonlar tomonidan emas, inson orqali ham emas, balki Iso Masih va Uni tiriltirgan Otamiz Xudo tomonidan havoriy qilib tayinlangan men Pavlus,Aw Rabbimiz Iso Masihning inoyati, Otamiz Xudoning sevgisi va Muqaddas Ruhning hamrohligi hammangizga yor bo`lsin! Omin.h@I Muqaddas o`pich bilan salomlashinglar. Xudoning barcha azizlari sizlarga salom yo`llayaptilar.h?I Shunday qilib, birodarlarim, yaxshi qolinglar. Komil bo`lishga g`ayrat qilinglar. Pand-nasihatga quloq solinglar. O`zaro hamfikr bo`linglar, tinchlikni saqlanglar. Shunda sevgi va tinchlik bergan Xudo sizlar bilan bo`ladi.^>5 Shuning uchun men hali kelmay turib, shularni yozayapman, toki kelganimda Rabbim menga bergan iqtidor bilan qattiq choralarni ishga solmayin. Men bu iqtidorni xarob qilish uchun emas, barpo qilish uchun olganman.x=i Bizlar zaif, sizlar esa quvvatli bo`lganingizdan sevinamiz. Zotan, tilagimiz sizlarning komil bo`lishingizdir.c<? Zotan haqiqatga qarshi turishga kuchimiz yetmaydi, haqiqat yo`lida esa kuch-quvvvatlimiz.?;w Sizlar yomon ish qilmasligingizni Xudodan tilaymiz. Maqsadimiz o`zimizni maqbul deb ko`rsatish emas. Aksincha, bordiyu biz maqbul ko`rinmsak ham, sizlar yaxshi ish qilsangiz bo`ldi.F: Biz esa nomaqbul emasligimizni bilasizlar, deb umid qilaman.,9Q O`z-o`zingizni tekshiringlar: imonda turibsizlarmi? O`zingizni sinab ko`ringlar: Iso Masih ichingizda ekanini bilmayapsizlarmi? Bilmasangizlar, maqbul emassizlar.g8G Garchi U zaiflik holatida xochga mixlangan bo`lsa-da, Xudoning qudrati tufayli tirikdir. Shunga o`xshab, biz Masihning zaifligiga sherik bo`lsak ham, sizlarni deb Xudoning qudrati tufayli Masihning hayotiga ham sherikmiz.7/ Sizlar-ku men orqali Masih so`zlashiga dalil izlayapsizlar. Mana, Masih sizlarga nisbatan zaif emas, U orangizda O`z qudratini namoyish qilmoqda.v6e Shunday qilib, men ikkinchi daf`a yoningizda bo`lganimda ogohlantigan edim. Endi esa g`oyib bo`lsam ham, yozib ogohlantiryapmanki, agar yana oldingizga borsam, oldin gunoh qilgan odamlarning ham, boshqalarning ham hech birini ayamayman.5  Men endi uchinchi daf`a yoningizga boryapman. Axir, Tavrotda yozilganidek: Ikki yoki uch shohidning har qanday guvohligi qat`iy bo`ladi.^45 Bordiyu yana yoningizga kelganimda, ko`pchilik burun qilgan gunohlari harom-xarishlik, fahshbozlik, shaloqlikdan tavba qilmagan bo`lsa, Xudoyim meni oldingizda yerga urmasin, sizlar uchun motam tutib yig`lamayin.3' Men yoningizga kelganimda, mabodo sizlarni yoqimsiz ahvolda toparman, sizlar esa meni yoqimsiz ahvolda toparsiz, deb qo`rqaman. Mabodo kelsamu, janjal, hasadgo`ylik, g`azabnoklik, talash-tortish, bo`hton, g`iybat, manmanlik, tartibsizlik ko`ramanmi, degan xavotirdaman.W2' Biz sizlarning oldingizda o`zimizni oqlamoqchimiz, deb fikr qilmayapsizlarmi hali? Yo`q, Masih haqi Xudoning huzurida gapiryapmiz: ey sevganlarim, biz faqat ibrat olishingiz uchun bunday harakat qilyapmiz.M1 Titusdan iltimos qilib, boshqa birodarimizni ham u bilan birga oldingizga yuborganimda, Titus sizlardan foydalandimikan? Bizlar bir ruhda faoliyat ko`rsatmagan edikmi? Bir yo`lda yurmagan edikmi?O0 Biroq yuborgan odamlarim orqali sizlardan biror manfaat ko`rdimmikan?/y Masalan, aytaylik, men sizlarga og`irligimni tushirmagan bo`lsam-da, lekin aldab, hiyla bilan sizlardan olgan ekanman.U.# Men esa ko`p mamnuniyat bilan mol-mulkimnigina emas, o`z jonimni ham sizlarning jonlaringiz uchun sarflayman. Men sizlarni haddan tashqari sevar ekanman, sizlar meni kamroq sevishingiz to`g`ri bo`ladimi?-w Mana, uchinchi daf`a oldingizga borishga tayyormanu, sizlarga hech og`irligimni tushirmayman. Chunki qo`lingizdagini emas, o`zlaringizni istayman. Zotan farzandlar ota-onalariga emas, balki ota-onalar farzandlariga mol-mulk jamg`arishlari lozim.&,E O`zga Masih jamoatlaridan sizlarning nimangiz qolishar ekan? Bordiyu, birgina sizlarga mening og`irligim tushmaganini aytsam. Aybim uchun meni kechiringlar! +  Havoriyligim mohiyati sizlarning oranigizda tugal sabr-qanoat bilan, ajoyib va qudratli mo``jizalar orqali isbotlab berilgan-ku!Q* Men maqtanib, aqlsiz kabi bo`ldim. Ammo meni bunga sizlar majbur etdingizlar-ku. Sizlar meni madh qilishingiz lozim edi. Bordiyu men hech kim bo`lmasam ham, o`sha oliy havoriylardan hech kam emasman.))K Shu sababdan Masih uchun zaifliklarga, ozorlarga, muhtojliklarga, ta`qib va siquvlarga yo`liqqanimda, qanoat qilaman. Chunki zaif bo`lsam, qudratim oshar ekan.d(A Ammo Rabbim menga shunday dedi: Senga bergan inoyatim yetar, Mening qudratim zaiflikda tugal bo`ladi. Shuning uchun, Masihning qudrati menda amal qilsin deb, yanada ko`proq, bajonidil o`z zaifliklarim bilan maqtanaman.H'  Buni mendan yiroqlashtirgin deb, uch marta Rabbimga yolvordim.M& Menga kelgan odatdan tashqari ajoyib vahiylardan o`zimni hammadan yuqori tutmasligim va kibrlanib ketmasligim uchun, mening badanimga bir nish, meni niqtalayveradigan bir shayton elchisi berildi.X%) Shu bilan birga, agar maqtanaman desam, aqlsiz bo`lmayman, chunki haqiqatni gapirgan bo`laman. Faqat biror kishi men haqimda o`zimda ko`rgan yoki eshitgandan ortiq fikr qilmasin, deb o`zimni tutib turibman.$  Bunday bir odam bilan maqtansam bo`ladi. Lekin o`zim haqimda bo`lsa, zaifliklarimdan boshqa hech narsa bilan maqtana olmayman.j#M  u jannatga ko`tarildi va insonga gapirish mumkin bo`lmagan, tilga olib bo`lmas so`zlar eshitdi.t"a Ha, bu odam haqida shuni bilamanki, yana badanda edimi, badandan tashqarida edimi, bilmayman, Xudo biladi.4!a Masihga qarashli bir odamni bilaman. O`n to`rt yil oldin badanda edimi, badandan tashqarida edimi, bilmayman, Xudo biladi u odam yerdan uchinchi osmonga qadar ko`tarildi.y  m Mening maqtanishim hech ham munosib emas, chunki endi Rabbim menga ko`rsatgan ro``yolarga va vahiylarga kelaman.gG !Ammo meni savat ichida devordagi derazadan tushirishdi va men uning qo`lidan qochib qutuldim.wg Mana, Damashqda podsho Aretasning viloyat hokimi meni tutish uchun Damashq shahrini nazorat ostiga olgan edi.kO Abadiy hamd-sanoga munosib Xudo, Rabbimiz Iso Masihning Otasi biladiki, men yolg`on gapirmayaman.L Agar maqtanish menga lozim bo`lsa, o`z zaifligim bilan maqtanaman.oW Qaysi darmonsizlar bilan men toliqmagan edim?! Qaysi vasvasaga tushganlar uchun yuragim yonmagan edi?}s Tashqi hodisalardan boshqa har kuni odamlar yig`ilib keladi, butun Masih jamoatlari haqida ham g`amxo`rlik qilaman.- Mehnat va mashaqqat ostida, ko`p daf`a uyqusizqikda, ochlik va tashnalikda, ko`p ro`za tutish azoblarida qoldim, sovuq havoda yalang`och yurdim.}s Ko`p daf`a sayohatlarga chiqdim. Daryolarda tahlikada qoldim, qaroqchilardan tahlikada qoldim, o`z qondoshlarimdan ham, majusiylardan ham tahlikaga tushdim. Shaharda tahlika, yovonda tahlika, dengizda tahlika, soxta birodarlar orasida tahlika! 9 Uch daf`a tayoq bilan savaladilar, bir daf`a toshbo`ron qildilar, uch daf`a kemada halokatga uchradim, bir kechayu kunduzni dengiz bag`rida o`tkazdim.H  Yahudiylar tomonidan besh daf`a bir kam qirqtadan qamchi edim.)K Ular Masihning xizmatkorlarimi? Men befarosatlik qilib aytyapmanki, ularning hammasidan ustunman! Zahmat desangiz, men ulardan ko`proq zahmat chekdim. Zindon desangiz, ulardan ko`proq zindonda yotdim. Zarba desangiz, men haddan tashqari zarba edim, hatto ko`p marta o`limga yaqin yurdim. Ular yahudiymi? Men ham yahudiyman. Ular isroillikmi? Men ham isroillikman. Ular Ibrohim naslimi? Men ham Ibrohim nasliman.U# Xijolatlik bilan aytamanki, bizda bunday ishlarga darmon yetmas edi! Shunday qilib, agar biror kishi biron narsada maqtanmoqqa jur`at qilsa o`zimni aqlsizlikka solib aytyapman unda men ham jur`at etaman.'G Chindan ham agar biror kishi sizni asoratga solsa, haqingizni esa, talon-taroj qilsa, o`zini katta tutsa, yuzingizga tarsaki ursa, sizlar bunga chidaysizlar.=u Siz, aqllilar, aqlsizlarga jon deb toqat qilasizlar.ve Modomiki, ko`pchilik o`zlarining insoniy fazilatlari bilan maqtanayotgan ekan, mayli men ham maqtanaveraman.|q Bunday balandparvozlik qilib, men Rabbim gapirganday emas, balki aqlini yo`qotgan maqtanchoqday gapirgan bo`laman.(I Yana aytaman: biror kishi meni aqlsiz deb o`ylamasin. Bordiyu shunday o`ylasangiz, hech bo`lmasa aqlsiz kabi qabul qilinglar-chi, toki men ham biroz maqtanay!  Demak, shaytonning xizmatkorlari ahli saloh qiyofasini olsalar, ajablanmaslik kerak. Ularning oqibati qilmishlariga yarasha bo`ladi.m S Buning hayron qoladigan joyi yo`q. Chunki shaytonning o`zi ham nurli farishtaning qiyofasini oladi.{ o Bu kabi odamlar soxta havoriylar, hiylakor xizmatkorlardir, ular faqat Masihning havoriylari qiyofasini oladilar.  Biz bilan teng bo`lishga intilayotgan maqtanchoqlarga yo`l bermaslik uchun, men nima qilayotgan bo`lsam, kelajakda ham qilaveraman.j M Nima uchun shunday munosabatda bo`lyapman? Sizlarni sevmaganimdanmikan? Xudo biladi, unday emas!y O`zimdagi Masihning haqiqati haqi deyapman: Axaya mamlakati bo`ylab hech kim bu iftixorimdan meni mahrum qila olmaydi.$A Chunki Makedoniyadan kelgan birodarlar yetishmovchiliklarimni to`ldirdilar. Men hech narsada sizlarga og`ir bo`lmaslikka tirishgan edim va tirishaman ham.=s Men sizlarga xizmat qilish uchun boshqa Masih jamoatlariga chiqim keltirib, ulardan mablag` olar edim. Orangizda bo`lib, muhtojlikda qolganimda ham birovga ortiqcha yuk bo`lmadim. Men sizlarni yuksaltirish uchun o`zimni pasaytirib, Isoning Xushxabarini sizlarga tekinga targ`ib qilib, gunoh qildimmikan?s_ Men nutqda mohir bo`lmasam ham, lekin bilimda mohirman. Bu xususda biz sizlarga tamoman ochiq va ayonmiz.X) Men ham o`sha oliy havoriylardan hech bir narsada qolishmayman, deb o`ylayman.Z- Agar birov kelib, biz va`z qilgandan boshqa bir Isoni va`z qilsa, yo sizlar olgan Ruhdan boshqa bir ruhni olsangiz, yoki qabul qilgan Injildan boshqa bir xushxabarni eshitsangiz, naqadar xush qarshilaysizlar!;o Mabodo Momo Havoni ilon o`zining hiylagarligi bilan aldaganiga o`xshab, sizlarning o`y-fikringiz ham buzilib, Masihga xos soddalikdan ayrilib qolmasangizlar, degan xavotirdaman. Men sizlarni Xudoning rashki bilan qizg`anyapman, chunki sizlarni bir pok bokira qizni yagona yerga nikohlaganday, Masihga taqdim etdim.  Koshki mening chandon befarosatlik qilishimga biroz bo`lsa ham sabr qilsangizlar edi! Zotan sizlar menga sabr qilyapsizlar ham.M~ O`zi-o`zini maqtagan emas, balki Rabbimiz maqtagan kishi maqbuldir.3}a Maqtanaman degan Rabbimiz bilan maqtansin.| Shunday qilib, begona yerlardagi tayyor ishlar bilan maqtanmay, sizlardan uzoqroq joylarda ham Xushxabarni targ`ib qilaylik.O{ Biz haddan tashqari boshqalarning mehnati bilan ham maqtanmayapmiz. Lekin imoningiz komil bo`la borgan sari, biz o`z chegaramizdan oshmay, orangizdagi nufuzimizni yana orttiramiz, deb umid qilamiz.z Biz go`yo sizlarning oldingizga bormaganday, haddimizdan oshmayapmiz, chunki Masihning Xushxabarini sizning oldingizgacha yetkazganmiz.y1 Lekin biz esa cheksiz-chegarasiz maqtanavermaymiz. Biz faqat Xudo taqdir etgan chegara ichida maqtanamiz. Bu chegara esa sizlargacha yetib borgan.Ux# Biz o`zlarini namoyish qilayotganlarning ba`zilari bilan o`zimizni barobar tutishga yoki qiyos qilishga jur`at etmaymiz. Ular aqlsizlarcha o`zlarini o`zlari bilan o`lchab, o`zlariga o`zlari me`yordirlar.~wu Bunday deyuvchilar shuni bilsinki, biz uzoqda, maktublarimizda qanday bo`lsak, shaxsan, huzuringizda ham shundaymiz.gvG Ba`zilar: U maktublarida talabchan va kuchli, lekin shaxsan zaif va so`zi o`tmas, deyaptilar.Mu Maktublarim bilan sizlarni go`yo qo`rqitayotgan bo`lib ko`rinmayin.-tS Rabbimiz bizga bergan iqtidor haqida andak ko`proq maqtansam ham, xijolat bo`lmayman. Chunki bu iqtidor sizni xarob qilish uchun emas, barpo qilish uchun berilgan.Fs Tashqi qiyofaga qarayapsizlarmi? Agar kim Masihning ummatiman, deb o`ziga ishonsa, o`z-o`zidan qiyos qilsin: u qanday Masihning ummati bo`lsa, bizlar ham xuddi shunday Masihning ummatimiz.drA O`zlaringiz ham to`la bo`ysungandan keyin, biz har xil itoatsizlikni jazolashga tayyormiz.q Xudo bilimiga qarshi bosh ko`targan har qanday baland iddaoni quritib yuboramiz. Har qanday fikrni Masihga bo`ysundirib asir qilamiz.:pm Bizning jangdagi qurol-aslahamiz bashariy emas, balki qal`alarni yakson qilish qudratiga ega bo`lgan ruhiy aslahalardir. Biz Xudoning qudrati bilan safsatalarni barham beramiz,Vo% Bizning hayotimiz bandalik bo`lsa ham, bashariy kuch bilan jang qilmayapmiz.n  Sizdan o`tinib so`rayman, oldingizga kelganimda, meni jasurona va balandparvoz gapirishga majbur qilmanglar! Shuni aytay, bizni o`z bashariy qobiliyati bilangina ish qilyapti, deb o`ylayotganlarning ba`zilariga men shunday jasoratni bemalol ko`rsatarman.8m k Men, Pavlus shaxsan oramizda bo`lganida kamtar, bizdan uzoq bo`lganida esa jasur, deb yurishgan men, Pavlus Masihning muloyimligi va muruvvati bilan sizlarga murojaat qilaman.?ly Uning ifodalashga til ojiz hadyasi uchun Xudoga shukr!ky Sizlar uchun ibodat qilar ekanlar, Xudo sizga ortig`i bilan inoyat berganidan quvonishib, sizlarga ko`ngil qo`yadilar.Ij  Chunki bu xayr-ehsoningiz sizning Xudoga bo`ysunganingizdan, shuningdek, Masih Xushxabariga bo`lgan ixlosingiz va samimiy saxovatingizdan dalolatdir: odamlar buni ko`rib Xudoni ulug`laydilar./ endi sevinyapman. Xafa bo`lganingizdan emas, balki xafagarchilik sizlarni tavbaga keltiragani uchun sevinyapman. Ha, siz azbaroyi Xudo xafa bo`ldingizlar shuning uchun bizdan hech qanday zarar ko`rmadingizlar.7=gShu sababdan, maktubim bilan sizlarni xafa qilgan bo`lsam ham, afsuslanmayman. Garchi oldin u maktubdan qisqa bir muddat sizlar xafa bo`lib, men pushaymon qilgan bo`lsam-da,<%Biz Titusning kelgani bilangina emas, balki u sizlardan topgan tasalli haqida eshitish bilan ham yupanib qoldik. Titus men uchun bo`lgan qattiq sog`inchingiz, tortgan ohlaringiz, ko`rsatgan zo`r g`ayratingiz haqida bizga xabar bergandan keyin, yanada ko`proq sevindim. 9j~~|~}}L|| {zzyzy|yxbwwQvv&uu(tt7ss2rrBqPppgoo`nnjmmymll!kkjjMiiKhhagg(ffceeddXccc-bbaao```Z` __^^\]\\/[[GZZnYY~XXaWWVVVUTTRSRR&RQPPCOONMMLLKKJIIvI"HGFF{EEDrCCCBvBAA=@@d??^>==<Bw0 Rabbingizga nima maqbul bo`lishini o`rganib olinglar.EA0 Nur har xil ezgulik, odillik va haqiqat mevalaridan iborat.v@e0Siz bir vaqtlar zulmat edingizlar, endi esa Rabbimizga tegib, nur bo`ldingizlar. Ahli nur bo`lib yashanglar.:?o0Shu sababdan siz ularga sherik bo`lib qolmanglar.>0Hech kim sizlarni quruq gaplar bilan aldamasin. Ana shu narsalar uchun osiy bandalarning boshiga Xudoning g`azabi keladi.(=I0Shuni bilib qo`yinglar: hech bir fohish, iflos yoki tamagir kishi (chunki tamagir butparast bilan teng) Masihning va Xudoning Shohligidan bahramand bo`lmaydi. <0Shuningdek, beadab va axloqsiz gap yoki maynabozchilik ham bo`lmasin. Bular sizga munosib emas. Yaxshisi, Xudoga shukur qilinglar. ;0Sizning orangizda hech qanday zinogarlik, ifloslik yoki tamagirlik hatto tilga olinmasin. Bular muqaddas kishilarga munosib emas.E:0Masih sizlarni juda sevgani uchun, sizlar uchun O`zini fido qildi va shu yo`sin Xudoga ma`qul keladigan, xush hidli qurbonlik keltirdi. Sizlar ham xuddi shunday muhabbat bilan yashanglar.19 _0Sevikli bolalar kabi Xudoga ergashinglar.8#0 Bir-biringizga ko`ngilchan va mehr-shafqatli yuo`linglar. Xudo sizlarni Masih haqi kechirgani kabi, sizlar ham bir-biringizni kechiringlar.7w0Har qanday yomon niyat va gina-qudurat, har qanday qahru jahl, nolish va g`iybatchilikni o`zingizdan soqit qilinglar.l6Q0Xudoning Muqaddas Ruhini xafa qilmanglar; sizlar najot kunigacha o`sha Ruh bilan muhrlangansizlar.5!0Og`zingizdan hech qanday yaramas so`z chiqmasin. Lekin ehtiyojga ko`ra, tinglovchilarning joniga ora kiradigan yaxshi so`zlar gapiringlar.430O`g`rilik qilgan kishi boshqa o`g`rilik qilmasin. Balki yaxshi ishlab, o`z qo`llari bilan mehnat qilib, muhtoj bo`lganlarga ham biror narsa bersin.#3A0Iblisga fursat bermanglar.P20G`azablanib, gunoh qilmanglar. Quyosh botguncha, g`azabdan qaytinglar.1/0Shunday qilib, yolg`onni rad etib, har biringiz o`z birodaringiz bilan haqiqatni gaplashinglar. Chunki biz bir-birimizga tananing a`zolaridaymiz.s0_0Xudoga munosib suratda, haqiqiy solihlik va muqaddaslik bilan yaratilgan yangi tabiatni o`zlashtiringlar.;/q0Buning o`rniga yangi fikrga, ruhga ega bo`linglar.3._0eski o`zligingizni bir chetga olib qo`yinglar; ya`ni ilgarigi turmushingizga oib, aldovchi ehtiroslar bilan buzilib borayotgan eski, yomon tabiatingizni soqit qilinglar.|-q0Sizlar Masihning so`zlarini eshitib, U haqda ta`lim olgansizlar. Shuning uchun endi Isoning haqiqiy yo`lida yurib,6,g0Ammo sizlar Masihdan unday o`rganmagansizlar.+0Ular har qanday or-nomus tuyg`usini yo`qotgan, har turli iflos ishlarga o`rgangan, fisqu fujurga berilgan tamagir odamlardir.*0Ularning zeg`nlari o`tmaslashgan. Ular jaholatda qolib, yuraklarini yog` bosgan. Shuning uchun Xudo bergan hayotdan mahrum qolganlar. )0Shunday ekan, men Rabbimiz nomidan sizlarga qattiq buyuraman: bundan buyon o`zga xalqlarning be`mani o`y-fikri bilan yashamanglar.`(90Uning boshchiligida butun badan alohida-alohida hayotiy payu bo`g`inlar yordamida o`zaro ulanadi va birikadi. Har bir bo`lakning alohida o`z holicha, muhabbat bilan harakat qilishi natijasida badan o`sib-ulg`ayadi.t'a0Biz, aksincha, haqiqat va muhabbatga sodiq qolib, har jihatdan badanning boshi Masih tomon o`sib boraylik.m&S0Bundan buyon har turli ta`limotlarning shamoli bilan uchib, tebranib yuradigan go`daklarday bo`lmaylik. Mana, imonda go`dakligicha qolgan kishilar quv odamlarning hiylasi va tarqatayotgan qurboni bo`lib, yo`ldan ozib ketadilar.%0 Buning natijasida hammamiz imonda yakdil, Xudo O`g`lini tanib biladigan, Masihning kamoliga erishgan yetuk odamlar bo`lamiz.t$a0 Shu yo`sinda imonlilar xizmati kerak bo`ladigan ta`minotni oladilar va Masihning ummati obod bo`la boradi.6#e0 Shuningdek, Masihning O`zi ba`zi kishilarni havoriy, ba`zilarini payg`ambar, ba`zilarini Injil voizi, ba`zilarini esa imonlilar jamoatiga cho`ponu mudarris qilib tayinladi.l"Q0 Ha, Masih O`zi tubanlikka tushdi va koinotni to`ldirish uchun osmonu falakdan ham yuqoriga chiqdi.~!u0 Endi bu chiqdi so`zi nimani bildiradi? Masih oldin tubanga, yer yuziga ham tushganidan boshqa yana nimani bildiradi? w0Mana, Zaburda Masih haqida nima deyilgan: U yuksaklikka chiqib, asirlarni asir oldi, insonlarga esa hadyalar ulashdi.H 0Biz har birimiz Masih inoyat etganiga ko`ra biron in`om oldik.kO0Hammaning Otasi Xudo bir. U hammaning ustidan hokim, hamma orqali amal qiladi, hammada mavjuddir.3a0Rabbimiz bir, imon bir, suvdagi iqror bir.hI0Badan bir, Ruh ham bir. Chunki Xudo hammalaringizni ham bir xilda umidvor bo`lishga chaqirgan.R0O`zaro tinch-totuv yashab, Ruhning birligini saqlashga jon kuydiringlar.b=0Butun kamtarlik va yumshoqlik bilan, muhabbat bilan bir-biringizga sabr-toqat qilinglar.z o0Rabbimiz uchun mahbus bo`lgan men sizlarga nasihat qilib o`tinaman: Xudoning da`vatiga munosib tarzda yashanglar.yk0Unga Iso Masih ummati orqali va Iso Masihning o`zi orqali nasldan-naslga, to abad shon-sharaflar bo`lsin! Omin. 90Xudoning kuch-qudrati bizda amal qilmoqda. Shuning uchun Xudo biz so`ragan yoki hayol qilganimizdan ham ortig`ini bajarishga g`oyat darajada qodirdir.oW0Ha, sizlar Masihning aql bovar qilmas sevgisini fahmlab borib, Xudoning butun kamolotiga erishinglar.%0toki sizlar barcha Xudoning azizlari bilan birga bu sevgining kengligi, uzunligi, balandligi va teranligini to`la anglashga kuchingiz etsin.r]0Masihni imon bilan dilingizga jo qilinglar. Masihning sevgisi qalbingizda ildiz otib, mahkam o`rnashsin,w0U O`zining ulug`vor boyligi bilan sizlarni kuch-qudratli qilsin, O`z Ruhi bilan ichki borlig`ingizni baquvvat qilsin.O0Yer yuzidagi va osmondagi har qanday sulola samoviy Otadan nom olgan.E0Ana shu sabadan, men samoviy Otamiz oldida tiz cho`kyapman.'0 Shunday ekan, men sizlar uchun qayg`u chekayotganimda aynimasligingizni iltimos qilaman. Chunki bu sizlarning yuksalishingizga xizmat qiladi.0 Biz Iso Masih orqali, Unga bo`lgan imonimiz orqali Xudo huzuriga dadil va to`la jasorat bilan yaqinlashish imkoniga egamiz.`90 Shu tariqa Xudo O`zining azaliy maqsadini Rabbimiz Iso Masih orqali ro`yobga chiqardi. )0 Hozirgi zamonda esa U Masih ummatini barpo qilib, u orqali samovotda hokim bo`lgan kuchlarga ham O`zining ko`p qirrali hikmatini oshkor qildi.M 0 Men Xudoning sirli rejasi nimadan iboratligini barchaga aniq ma`lum qilmoq uchun vakolat oldim. [Iso Masih orqali] olamni yaratgan Parvardigor azaldanoq bu sirni O`z huzurida pinhon saqlagan edi.3 _0Men barcha azizlar orasida eng arzimagani edim. Ammo Xudo inoyat qilib, Masihning aql bovar qilmas boyligi haqida turli xalqlarga Xushxabar yetkazish uchun meni yubordi.& E0Xudoning menga bergan inoyati va ko`rsatgan iltifoti bilan, Uning menda amal qilayotgan kuch-qudrati tufayliXushxabarni tarqatish xizmatini bo`ynimga oldim.= s0Shunga ko`ra, endi Iso Masihning Xushxabariga ishongan boshqa xalq vakillari yahudiylar bilan bir badanday bo`lib, Xudoning va`da qilgan qut-barakalariga sherik va hamvorisdirlar./0Bu sir o`tmish odamzod avlodlariga bildirilmagan bo`lsa-da, hozir Muqaddas Ruh buni Masihning muqaddas havoriylaru payg`ambarlariga oshkor qildi.dA0Sizlar bularni o`qib turib, men Masih sirini qanday fahmlaganimni bilib olishingiz mumkin.V%0Yuqorida qisqacha yozganimday, Xudo bu sini menga vahiy orqali ma`lum qildi.}s0Men Xudoning inoyatini sizlarga yetkazish uchun Xudodan vakolat olganman, sizlar bu haqda, albatta, eshitgansizlar.R 0Mana men Pavlus siz, majusiylarni deb, Iso Masih uchun mahbus bo`lganman.yk0Siz o`zlaringiz ham Iso Masih bilan va o`zaro birlashgan holda, Xudoning ruhiy maskanini tashkil etmoqdasizlar.eC0Butun imorat Undan tarkib topib, o`sib boradi va Xudo uchun muqaddas bir ma`badga aylanadi. 0Sizlar ham havoriylaru payg`ambarlar solgan poydevorga asosan bino bo`lgansizlar. Binoning negiz toshi esa Iso Masihning O`zi.{0Demak, siz endi begona emassizlar, kelgindi ham emassizlar, balki Xudoning muqaddas xalqiga vatandosh va hamxonasizlar.W'0Masih orqali biz hammamiz bir ruh bilan Otamiz Xudoning huzuriga kira olamiz. ~0Masih kelib, ilgari Xudodan uzoq bo`lgan sizlarga va shuningdek, Unga yaqin bo`lgan yahudiylarga tinchlik Xushxabarini e`lon qildi.}+0Masih xochda o`lib, adovatni bartaraf, tinchlikni esa barqaror qildi. Xoch orqali ikki ummatni bir badanday qildi hamda Xudo bilan yarashtirdi.|)0Yahudiylar bilan majusiylarni O`z vujudida birlashtirib, yangi insonni yaratdi, ana shu maqsadda Tavrotning qonun-qoidalarini ham bekor qildi.L{0Masihning O`zi bizning tinchligimizdir. U yahudiylar bilan majusiylarni yarashtirib, bir ummat qildi. O`z tanasini fido qilib, ularning orasidagi to`siq devorni qulatdi, adovatni bartaraf qildi.}zs0 Lekin ilgari Xudodan uzoq ekansizlar, endi Iso Masih vositasi bilan, Uning to`kkan qoni orqali yaqin bo`ldingizlar.y+0 To`g`ri, sizlar o`sha zamonda Masihdan bexabar, Isroil ummatidan benasib, ilohiy ahdu va`dalarga begona, dunyoda umidsiz va Xudosiz edingizlar.exC0 Sizlar ilgari aslan majusiy bo`lganingizni esdan chiqarmanglar. Yahudiylar sunnat qilinadigani uchun, o`zlarini ahli sunnat, sizlarni esa sunnatsizlar deyishadi. (Vaholanki, sunnat faqat tana bilan bog`liq bir odatdir.)w30 Biz Xudoning ijodimiz. Xudo bizni Iso Masih orqali xayrli ishlar qilishimiz uchun yaratdi, bu ishlarni esa biz uchun azaldanoq tayyor qilib qo`ydi.Qv0 Yana hech kim: Men savob ishlarim tufayli qutulganman, deb maqtanmasin.zum0Ha, sizlar Xudodan inoyat topib, imoningiz tufayli qutulgansizlar. Bu Xudoning in`omi, sizning yutug`ingiz emas.t)0Xudo O`z mehr-inoyatining behad boyligini kelgusi asrlargacha aniq namoyon qilmoq uchun bizga Iso Masih orqali shunchalik katta iltifot qildi. s 0Iso Masihga ishonib, U bilan birlashganimizdan so`ng, Xudo bizni Masih bilan birga tiriltirdi va samoviy olamda o`tqizib qo`ydi.r0biz jinoyatlarimiz tufayli ruhan o`lgan ekanmiz, U Masih orqali bizga hayot bag`ishladi. Sizlar Xudoning inoyati bilan qutulgansizlar.Nq0Ammo marhamatga boy Xudo O`zining ulkan muhabbatini bizga ko`rsatdi:Kp0Bir vaqtlar biz hammamiz ham o`sha odamlar qatori yashaganmiz. Tabiatimizdagi yomon ehtiroslarga jisman va fikran mubtalo bo`lib, xuddi boshqa odamlarday tabiatan Xudo g`azabiga yo`liqqan edik.7og0Sizlar bu dunyoning taomiliga ko`ra, fazoda hukmronlik qilayotgan hokim shaytonning ixtiyoriga qarab yashar edingizlar. Shayton ruhi hozir ham osiy bandalarda amal qilmoqda.Un %0Sizlar bir vaqtlar gunoh va jinoyatlaringiz tufayli ruhan o`lgan edingizlar.m +0Imonlilar jamoati esa Masihning badani bo`lgani uchun, U kabi to`kis-tugallikka ega. Chunki Masih butun koinotni to`kis-tugal to`ldirib turadi.l 0Butun borliqni Uning oyoqlari ostiga tobe qildi. Uni butun borliqdan yuqori qo`yib, imonlilar jamoatiga bosh qilib qo`ydi. k 0Masihni har qanday rahnamolik va hukmronlik, kuch va saltanatdan, u dunyoyu bu dunyoda aytiladigan har qanday nomdan yuqori qo`ydi.(j K0Xudo O`zining cheksiz saltanatini joriy qilib, ana shu kuch-qudratini amalda ko`rsatdi: Masihni tiriltirib, Uni samoviy olamda O`zining o`ng tomoniga o`tqazdi.ti c0Biz, imonlilarga ta`sir o`tkazayotgan Xudoning hadsiz-poyonsiz kuch-qudrati buyukligini ham bilib olinglar.^h 70Uning O`zi sizlarning ko`ngil ko`zlaringizni yorug` qilsin, toki U sizlarni naqadar ulug` bir umidga chorlaganini bilib olinglar, O`z azizlarini qanchalik boy va ulug`vor bir merosga sazovor qilganini qadrlanglar.|g s0Rabbimiz Iso Masihning Xudosi, ulug`vor Padar, O`zini tanib-bilishingiz uchun sizga hikmatu vahiy ruhini ato etsin.f  0De 0Men Rabbimiz Isoga bo`lgan e`tiqodingiz va butun Xudo azizlariga bo`lgan muhabbatingiz haqida eshitganimdan buyon, doim sizlarni ibodatlarimda eslayman, tinmay Xudoga shukronalar aytaman.d 0Xudoning ummati ozodlikka chiqmaguncha, Muqaddas Ruh samoviy merosimizning garovidir. Xudoning ulug`vorligi sha`niga tasannolar bo`lsin!Kc 0 Sizlar ham haqiqat kalOmini, ya`ni najotingiz to`g`risidagi Xushxabarni eshitib, Masihga imon keltirdingizlar. Imoningizning tasdig`i o`laroq Xudo va`da qilgan Muqaddas Ruhni qabul qildingizlar.wb i0 Shunday ekan, Masihga avvaldan umid bog`lagan bizlar Xudoning shon-sharafini oshirish uchun yashashimiz lozim.9a m0 Xudo hamma narsani O`z xohishi bo`yicha bajaradi. U biz uchun ham O`zining orzu-niyatini amalga oshirib, bizni Masih orqali azaldan tanladi va samoviy merosdan bahramand qildi.` 0 Xudo bu rejani O`zi belgilagan vaqtda amalga oshiradi va yeru osmondagi bor mavjudotlarni Masih boshchiligida birlashtiradi._ y0 Xudo qadimdan aniqlab qo`ygan maqsadi bo`yicha, Masih orqali bizga muruvvat qilib, O`zining sirli rejasini ayon qildi.Y^ -0Xudo bunday inoyatini hamda har xil hikmatu aql-zakovatni bizga mo`l-ko`l berdi.] /0Uning O`g`li esa qonini to`kib, bizning gunohlarimizni yuvdi. Xudoning bu cheksiz inoyati tufayli biz barcha aybu gunohlarimizdan forig` bo`ldik.b\ ?0Ilohiy mehr-shafqatning dong`i chiqsin, deb sevikli O`g`lini yuborib, bizga inoyat qildi.k[ Q0Bizni muruvvatiga sazovor bilib, Iso Masih orqali O`ziga o`g`il qilib olishga azaldan qaror qildi.Z 0O`z huzurida muqaddas va benuqson bo`lishimiz uchun, U Masih haqi bizga muhabbat ko`rsatib, bizni dunyo yaratilishidan avval tanladi.Y  0Rabbimiz Iso Masihning Otasi Xudoga hamdu sanolar bo`lsin! U Masih orqali samoviy olamda har xil ruhiy qut-barakalar ato etdi.UX %0Otamiz Xudodan va Rabbimiz Iso Masihdan sizlarga inoyat va tinchlik bo`lsin.W %0Men, Xudo irodasi bilan Iso Masihning havoriysi bo`lgan Pavlus, Efes shahridagi Iso Masihga imon keltirgan Xudo azizlariga salom yo`llayman.UV#&Ey birodarlar, Rabbimiz Iso Masihning inoyati ruhingizga yor bo`lsin. Omin.~Uu&Bundan keyin hech kim menga og`irligini solmasin. Chunki men Rabbim Isoning jarohatlarini o`z tanamda olib yuribman.hTI&Bu qoidaga ko`rayashayotganlarning hammasiga va Xudoning Isroiliga tinchlik va rahmat bo`lsin!zSm&Iso Masih yo`lida sunnatning ham, sunnatsizlikning ham hech ahamiyati yo`q. Ahamiyatlisi yangidan yaratilishdir.6Re&Men esa, aslo birgina Rabbimiz Iso Masihning xochidan boshqa hech narsa bilan maqtanmayman. Uning xochi tufayli bu dunyo men uchun o`lgan, men esa bu dunyo uchun o`lganman.)QK& Holbuki, ahli sunnatning o`zlari ham Ilohiy Qonunga rioya etmaydilar. Ular faqat sizlarning tanalaringiz bilan maqtanmoq uchun xatna bo`lishingizni istaydilar.BP}& Sizlarni sunnat bo`lishga qistayotgan o`sha kishilar faqat sirtdan yaxshi taassurot qoldirmoqchilar, Masihning xochi uchun ta`qibga duchor bo`lmaslik uchun shunday harakat qilyaptilar.PO& Mening qo`limga qaranglar, sizlarga qanday katta harflar bilan yozdim!bN=& Fursatimiz bor ekan, hammaga, ayniqsa, o`zimizning ahli mo`minga yaxshilik qilaveraylik.tMa& Shunday ekan, yaxshilik qilishdan bezmaylik. Agar bo`shashmasak, o`z vaqtida buning hosilini o`rib olamiz.}Ls&O`z nafsi dalasiga urug` eksa, nafsdan zavol o`rib oladi. Ruh dalasiga urug` eksa, Ruhdan abadiy hayot o`rib oladi.LK&Adashmanglar, Xudo haqoratlanmaydi. Inson nima eksa, shuni o`radi.bJ=&Ilohiy Kalomdan ta`lim oluvchi ta`lim beruvchi bilan har qanday ezgulikni baham ko`rsin.9Im&Zotan har kim o`z aravasini o`zi tortishi lozim.qH[&Har kim o`z ishini muhokama qilsin, shunda boshqaning ishiga qarab emas, o`z ishiga qarab tahsin oladi.wGg&Agar biror kishi, garchi hech narsa bo`lmasa ham, o`zini muhim kishi hisoblasa, u o`z-o`zini aldagan bo`ladi.vFe&Bir-biringizning og`irliklaringizga yordamlashinglar, shunday qilib Masihning Qonunini bajargan bo`lasizlar.GE &Ey, Ruh amri bilan yashayotgan birodarlarim, agar biron odam gunoh qilib qo`ysa, uni muloyim ruh bilan tuzatinglar. Unga o`xshab vasvasaga yo`liqmasligingiz uchun o`zingizga ehtiyot bo`ling.ZD-&Shuhratparast bo`lmaylik, bir-birimizda rashk qo`zg`amaylik, baxillik qilmaylik.SC&Agar biz Ruh amri ostida bo`lsak, Ruh amri bilan umr kechirishimiz lozim.uBc&Iso Masihga tegishli bo`lganlar esa o`z tabiatini, hirsu ehtiroslari bilan birga, xochga mixlab qo`yganlar.GA&muloyimlik va ibodir. Bu xislatlarga qarshi biror qonun yo`q.s@_&Ilohiy Ruhning samarasi esa muhabbat, sevinch, xotirjamlik, sabr-toqat, lutfkorlik, xayrixohlik, sadoqat,P?&hasad, qotillik, ichkilikbozlik, aysh-ishrat va shularga o`xshagan ishlar. Sizlarni oldin ogohlantirgan edim, yana ogohlantiryapman: bu kabi ishlarni qiluvchilar Xudo Shohligidan bebahra bo`ladilar.t>a&butparastlik, jodugarlik, dushmanlik, janjalkashlik, rashk-g`azab, manmanlik, ixtilofchilik, bid`atchilik,b==&Bashariy tabiatning ishlari ma`lum, chunonchi: fahshbozlik, harom-harishlik, fisq-fujur,]<3&Agar siz Ruh amri ostida yashayotgan bo`lsangiz, unda Qonun amri ostida emassizlar.3;_&Chunki inson tabiati Ilohiy Ruhga, Ilohiy Ruh esa inson tabiatiga qarshi yo`naltirilgan. Bu ikkovi bir-biriga dushman bo`lgani uchun, sizlar istamaganingizni qilasizlar.:w&Men shuni aytmoqchiman: Ilohiy Ruh amri bilan yashanglar, shunda tabiatingizdagi yomon ehtiroslar junbishga kelmaydi.9{&Ammo sizlar bir-biringiz bilan tishlashib, g`ajishsangizlar, ehtiyot bo`linglar, tag`in bir-birinizni yeb bitirmanglar!b8=&Chunki Ilohiy Qonunning hammasi bir so`zda jamlanadi, ya`ni: O`zgani o`zing kabi sevgin.)7K& Ey birodarlar, sizlar erkinlikka chorlangansizlar. Faqat bu erkinlikni nafsingiz uchun qurbon qilmanglar, balki bir-biringizga muhabbat bilan xizmat qilinglar.R6& Qaniydi sizlarni bu gap bilan iztirobga soluvchilar o`zlarini bichishsa!*5M& Birodarlar, men hali ham sunnatni targ`ib etayotgan bo`lsam, nima uchun hanuz ta`qiblarga duchor bo`lmoqdaman? Unday bo`sa, xoch vasvasasi yo`qqa chiqar edi-ku!47& Rabbim haqi ishonchim komilki, sizlar bu xususda boshqacha fikr qilmaysizlar. Fikringizni chalg`ituvchi kim bo`lmasin, shunga yarasha jazosini oladi.33a& Ozgina xamirturush butun xamirni achitadi!J2 &Sizning bu inonuvchanligingiz sizni Da`vat qiluvchidan bo`lmadi!v1e&Sizlar yaxshigina qadam otayotgan edingizlar. Shunday ekan, haqiqatga itoat qilishingizga kim halaqit berdi?~0u&Iso Masih yo`lida na sunnat, na sunnatsizlik biron ishga yaramaydi, faqat muhabbat bilan amal qiluvchi imon yaraydi.[//&Bizlar esa Ilohiy Ruhdan umidvor bo`lib, imonimiz asosida oqlanishimizni kutamiz.}.s&Sizlar: Qonunga amal qilib o`zimizni oqlaymiz, deb Masihdan ajralgansizlar va Xudo inoyatidan mahrum bo`lgansizlar.n-U&Xatna bo`ladigan har bir odamga yana ta`kidlab aytaman: u butun Ilohiy Qonunni bajarishga majburdir.},s&Buni men, Papvlus, sizlarga gapiryapman: agar sizlar sunnat qiladigan bo`lsangizlar, Masih sizlarga foyda qilmaydi.s+ a&Shunday qilib, Masih bizga bergan erkinlikni mahkam tutinglar, qaytadan qullik bo`yinturug`ini taqmanglar.^*5&Shunday qilib, ey birodarlar, biz cho`rining emas, balki ozod xotinning farzandimiz.")=&Ammo Tavrotda nima deyiladi? Cho`rini va uning o`g`lini haydab yuborgin. Chunki cho`rining o`g`li ozod xotinning o`g`li bilan baravar voris bo`lolmaydi.(&O`sha vaqtda tabiiy yo`l bilan tug`ilgan Ismoil ilohiy va`da bo`yicha tug`ilgan Ishoqqa zulm etdi. Hozir ham xuddi shunday.]'3&Biz esa, birodarlar, Ishoqqa o`xshab, ilohiy va`da bo`yicha tug`ilgan o`g`illarmiz.n&U&Mana, Tavrotda bunday yozilgan: Ey tug`maydigan, naslsiz ayol, shod bo`lgil! Quvonchlarga to`lib xitob qilgil, ey to`lg`oq azobin chekmagan! Zero nikohli ayolning o`g`illaridan ko`ra, tashlab ketilganning o`g`illari ko`p bo`ldi.I% &Biroq ko`kdagi Quddus esa ozoddir: u bizlarning hammamizga ona. $9&Hojar so`zi Arabistondagi Sinay tog`ini bildirsa-da, hozirgi Quddusning ramzidir; chunki Quddus va uning bolalari hozir qul bo`lib xizmat qilmoqdalar.##&Bunda ramziy ma`no bor. Ikki ona ikki ahdni bildiradi: birinchisi, qullar tug`adigan Hojar bibi Xudo Sinay tog`ida qilgan ahdning ramzidir.i"K&Cho`risiniki tabiat qoidalariga binoan, ozod xotinniki esa ilohiy va`daga binoan tug`ilgan edi.v!e&Mana Qonunda: Ibrohim ikki o`g`illi bo`lgan, biri cho`ridan, boshqasi ozod, o`z xotinidan edi, deb yozilgan.u c&Ey sizlar, Qonun bandalari bo`lishni istaganlar, menga aytinglar-chi, nahot siz Qonunga quloq solmaysizlar?&Men hozir yoningizda bo`lib, gapimning ohangini o`zgartirmoqchi edim, chunki sizlarni nima qilarimni bilmay, esankirayapman.q[&Bolalarim, Masih sizlarda gavdalanmaguncha, men sizlarni yangitdan tug`ayotganday, to`lg`oq azobidaman.%&Niyat xolis bo`lsa, qoyil ish yaxshidir. Faqat bu men sizlarning yoningizda hozir bo`lganimdagina emas, balki doimo shunday bo`lmog`i lozim. &Sizlarni qo`lga olish uchun harakat qilayotganlarning niyati yaxshi emas. Ular sizlarni qoyil qoldirib, bizdan ajratib olmoqchilar.D&Endi men sizlarga haqiqatni aytib, dushmaningiz bo`ldimmi?F&Qani endi sizning o`sha paytdagi baxtiyorligingiz? O`zim sizlarga shohidman: agar bu mumkin bo`lsa edi, o`sha paytda siz o`z ko`zlaringizni sug`urib olib, menga berishga tayyor edingizlar!+O&Ojizligim sizlar uchun bir sinov bo`lgani holda, mendan jirkanmay, siltab yubormadingizlar, balki meni Xudoning farishtasiday, Iso Masih kabi qabul qildingizlar.hI& Esingizdan chiqmasin, men sizlarga Xushxabarni birinchi marta bildirganimda, jisman ojiz edim./& Ey birodarlar, sizlardan iltimos qilaman, menday bo`linglar, chunki men ham sizlarday bo`lgan edim. Sizlar menga hech ham ozor bermas edingizlar.[/& Nahotki sizlar uchun shuncha behuda zahmat chekkan bo`lsam, deb xavotirlanyapman.J & Sizlar alohida kun, oy, fasl va yillarni mushohada qilyapsizlar.dA& Endi esa Xudoni tanib-bilib oldingizlar, yana to`g`risi, Xudo tarafidan tanib-bilindingizlar. Shunday ekan, qanday qilib yana o`sha kuchsiz va qadrsiz xurofotlarga qaytyapsizlar? Yangitdan qullikka berilmoqchimisizlar?[/&O`tmishda sizlar Xudoni bilmay, aslan xudo bo`lmagan kuchlarga qul bo`lgansizlar.&Demak, sen boshqa qul emassan, balki o`g`ilsan. O`g`il bo`lganing uchun, Xudo Iso Masih sharofati bilan seni voris deb ham qabul qilgan.&E&Endi sizlar Xudoga o`g`il bo`lgandan keyin, Xudo O`z O`g`li .isoning Ruhini yuraklaringizga yubordi. Bu Ruhdan ruhlanib, biz Xudoni aziz Ota deb chaqiramiz.R&toki bizni Qonunga qul bo`lishdan qutqarsin qa o`g`illikka qabul qilsin.q[&Lekin zamona oxirlab qolganda, Xudo O`z O`g`lini yubordi. U xotindan tug`ilib, Qonunga bo`ysunib yurdi,dA&Bizlar ham xuddi bunga o`xshab, bolalik chog`imizda dunyoning xurofiy kuchlariga qul edik.b =&U otasi belgilagan fursatgacha vasiy va uy-ro`zg`or boshqaruvchi xizmatkorga bo`ysunadi.  &Yana shuni aytayin: merosxo`r hali yosh bola ekan, garchi u hamma narsaning xo`jayini bo`lsa ham, quldan hech farq qilmaydi. &Agar Masihniki bo`lsangizlar, u holda Ibrohimning ham zurriyotisizlar, shuningdek, Xudo Ibrohimga va`da qilgan merosdan bahramandsizlar. [~~}}L||b{{?z*yRxxww%v|vuuattt8ssrqqppUofo ndmmm(llvkk=jj ihhGggf|eeKdd7c>bb}aa`c__E^^]]\J[[fZrZ YYXWW V:UTTzTSQRRQQUPPPOOeONMMgLKK*JII>HH;GGzFFIEE\EDdCC$BA^@@G?~>>'=i<  NShunday qilib, sizlar ko`p qayg`uda bo`lsangiz ham, Muqaddas Ruhdan ilhom olib, o`zingizda sevinch hosil qildingizlar, Xudoning kalOmini qabul etib, bizga ham, Rabbimizga ham ergashdingizlar.x= kNBiz Injil Xushxabarini sizlarga quruq so`z bilan emas, balki qudrat bilan, Muqaddas Ruh kuchi bilan, to`la ishontirish kuchi bilan xabarlab keldik. Biz orangizda bo`lganimizda qanday namunali turmush kechirganimizni o`zlaringiz bilasizlar.@< }NEy birodarlar, Xudo sizlarni sevib, tanlaganini bilamiz.Q; NChunki sizlar imon bilan ish qilib, muhabbat bilan zahmat chekasiz, faqat Rabbimiz Iso Masihga umid bog`lab, U tufayli sabr-toqat qilasizlar. Shuning uchun Otamiz Xudo huzurida sizlarni eslab turamiz.\: 3NIbodatlarimizda tinmay sizlarni xotirlab, hammalaringiz uchun Xudoga shukr qilamiz.V9 )NOtamiz Xudo va Rabbimiz Iso Masihning ummati bo`lgan Salonika shahridagi imonlilar jamoatiga Pavlus, Silvan va Timo`tiydan salom! Otamiz Xudodan va rabbimiz Iso Masihdan sizlarga inoyat va tinchlik bo`lsin.8)DMen, Pavlus, o`z qo`lim bilan bu duoyi salomni yozyapman. Qamoqda yotganimni esdan chiqarmanglar. Xudoning inoyati sizlarga yor bo`lsin. Omin.r7]DArxippga: Sen Rabbimiz yo`lida bo`yningga olgan xizmatni ado qilish uchun ehtiyot bo`l, - deb aytinglar.63DBu maktubim orangizda o`qib berilgandan keyin, Laodikiyadagi Masih jamoatiga ham o`qitinglar. Sizlar esa Laodikiyadan keladigan maktubni o`qinglar.q5[DLaodikiya shahridagi birodarlarga, ayniqsa Nimfa va uning uyida to`planadigan jamoatga salom aytinglar.B4DSevimli tabib Luqo va Dimas sizlarga salom yo`llashyapti.3D U sizlar uchun hamda Laodikiya va Ierapol shaharlaridagi Masih jamoatlari uchun ne-ne zahmatlar chekkaniga o`zim shohidman.y2kD Iso Masihning quli, hamshaharingiz Epafras sizlarga salom yo`llayapti. Sizlar Xudoga ma`qul bo`lgan hamma narsani bajaruvchi yetuk, ishonchi komil kishilar bo`lib og`ishmay turinglar, deb Epafras zo`r g`ayrat bilan, tinmay ibodat qilmoqda.91kD Yustus laqabli Iso ham sizlarga salom yo`llayapti. Xudoning Shohligi yo`lida mehnat qilayotgan bulardan boshqa yahudiy hamkorlarim yo`q. Ular menga yupanch bo`lib kelmoqdalar.<0qD Men bilan birga qamalgan Aristarx va Barnaboning jiyani Mark ham sizlarga salom yo`llayaptilar. Mark haqida buyruq olgansizlar; agar oldingizga borsa, uni yaxshi qabul qilinglar.(/ID Sodiq va sevimli birodarimiz, hamshaharingiz O`nisim ham Tixik bilan birga oldingizga boradi. Ular bu yerda yuz bergan hamma narsani sizlarga aytib berishadi.u.cDAna shu maqsadda uni oldingizga jo`nataman: u ko`ngillaringizni tinchitib, ahvolingizdan xabar olib kelsin.y-kDRabbimning sodiq xizmatkori, hamkorim va suyukli ukam Tixik men haqimdagi barcha narsalarni sizlarga bildiradi.o,WDHar bir odamga qanday javob berish lozimligini bilinglar, so`zingiz hamisha fayzli va mazali bo`lsin.\+1DFursatni g`animat bilinglar, safingizda bo`lmaganlar bilan oqilona yo`l tutinglar.K*DBu sirni munosib ravishda izhor eta olishimni Xudodan so`ranglar.J) DShuningdek, bizlar uchun ham ibodat qilinglar: biz Xudoning kalOmini targ`ib qilishimiz va Masih sirini bayon etishimiz uchun O`zi bir eshikni ochib bersin. Men ana shu sir tufayli qamoqdaman.a(;DToat ibodatga astoydil berilinglar; ibodat qilishda hushyor bo`lib, shukrona qilinglar.z' oDEy xo`jayinlar, sizning ham osmonda Egangiz borligini bilib, qullaringizga odil bo`ling, haqini to`liq beringlar.a&;DKimki nohaqlik qilsa, qilmishiga yarasha jazosini oladi. Xudo yuz-xotirchilik qilmaydi.W%'DXudodan abadiy mukofot olishingizni o`ylab, Egangiz Masihga xizmat qilinglar.o$WDQiladigan har bir ishni insonlar uchun emas, Rabbingiz uchun qilayotganday, chin qalbdan bajaringlar.1#[DEy qullar, dunyodagi xo`jayinlaringizga har narsada itoat etinglar. Buni insonga yoqmoq uchun, xo`jako`rsinga emas, balki soddadillik bilan, Xudodan qo`rqib qilinglar.Z"-DEy otalar, ruhiy tushkunlikka tushmaslik uchun bolalaringizni ranjitavermanglar.r!]DEy bolalar, har narsada ota-onalaringizning so`ziga quloq solinglar, chunki bu Rabbimizga ma`qul keladi.V %DEy erkaklar, xotinlaringizni sevinglar, ularga qo`pol muomalada bo`lmanglar.b=DEy xotinlar, Rabbimiz bilan aloqada yashovchilarga munosib, erlaringizga itoat etinglar.{DNima aytsangiz yoki nima qilsangizlar, hammasini Rabbimiz Iso nomidan qilib, U orqali Otamiz Xudoga shukrona aytinglar.zmDMasihning kalomi sizda chuqur o`rnashib, yashayversin. Butun donolik bilan bir-biringizga ta`lim bering, nasihat qiling. Zabur xonishi, ilhomli qo`shiqlar va madhiyalar bilan, chin ko`ngildan, minnatdorchilik bilan Xudoni tarannum etinglar..UDMasih ato qilgan tinchlik dilingizda hokim bo`lsin. Sizlar bir badanning a`zolari kabi tinch-totuv bo`lishga da`vat etilgansizlar. Shuningdek, minnatdor bo`linglar.T!DYana bularning ustiga kamolot cho`qqisi bo`lgan muhabbat tojini kiyinglar.6eD Bir-biringizga nisbatan chidamli va kechirimli bo`linglar. Agar bir kishi ikkinchisidan xafa bo`lsa, Masih sizlarni kechirgani kabi, sizlar ham bir-biringizni kechiringlar.0YD Xudo sizlarni azizlarim deb tanlagan, sizlar muqaddassiz. Shunga ko`ra rahm-shafqat, ko`ngilchanlik, kamtarlik, muloyimlik va sabr-toqatni zeb-ziynat qilib taqinglar.@yD Shu nuqtai nazardan endi na yunoniy bor, na yahudiy; na sunnatli bor, na sunnatsiz; na johil bor, na madaniyatsiz; na qul bor, na ozod. Zero Masih hamma narsadir va hamma narsadadir.D Buning o`rniga Xudoni tanib-bilish sari yangilanayotgan, Yaratuvchining suratiga o`xshab borayotgan yangi insonni qabul qildingizlar.D Bir-biringizga yolg`on gapirmanglar. Chunki sizlar eski insonni yomon odatlari bilan birga o`zingizdan soqit qildingizlar.+DAmmo endi g`azab, jahl, ginalarning hammasini bir chetga yig`ishtirib qo`yinglar. Og`zingizdan hech qanday jerkish yoki nojo`ya so`z chiqmasin.eCDSizlar ham bir vaqtlar bu kishilar bilan yotib-turib, ayni shunday ishlar qilar edingizlar.ODBular sababli Xudoning g`azabi itoatsiz bandalarning boshiga tushadi!"=DShunday qilib, yerga xos nafsingizni tiyib, fahshbozlik, nopoklik, yomon hirsu havaslar hamda butparastlik bilan teng bo`lgan tamagirlikni o`ldiringlar.~uDHayotingizning o`zi Masihdir. U olamga qaytib zohir bo`lgach, sizlar U bilan birga ulug`vor tusda zohir bo`lasizlar._7DChunki sizlar o`lgansizlar, yangi hayotingiz esa Masih bilan Xudo huzurida pinhondir.LDFikringiz yer yuzidagi emas, samodagi narsalar bilan band bo`lsin. 'DSizlar Masih bilan birga tirilgan ekansiz, yuqoridagi, Masih bo`lgan joydagi narsalarni izlanglar; U samoda Xudoning o`ng tomonida o`tiribdi.E DGarchi bular natijasida paydo bo`ladigan beboshlarcha dindorlik, o`zini mo`minlikka solish, badanni qiynash odamlarga hikmatday tuyulsa-da, aslida nafsga o`t, nafsoniyatga dog` tushiradi. DBu qoidalarning hammasi faqat qo`llanib yo`q bo`luvchi narsalar bilan bog`liq bo`lib, insonlarning buyruq va an`analariga tayanadi.B Dtegma, tutma, yema kabi qonun-qoidalariga bo`ysunasizlar?* MDAgar sizlar Masih bilan birga o`lgan bo`lsangizlar, dunyoning xurofiy kuchlari oldida ham o`lgan bo`lasizlar. U holda yana nima uchun bu dunyoga qul bo`lgandek,= sDBunday kishilar O`z ummatining Boshi bo`lgan Masihdan ajralgan. Ana bu Boshdan butun badan hayotbaxsh kuch olib, payu bo`g`inlar orqali o`zaro ulanib, Xudo xohlagan yo`lda o`sadi.iKDFarishtalarga sig`inishni qoyil qiladigan, o`z xayolida tug`ilgan vahiylarga maftun bo`lgan, soxta kamtarlik ko`rsatib, o`zining insoniy fikrlashi bilan behuda mag`rurlanib ketgan hech bir kishi sizlarni vasvasaga solmasin.J DBular kelajak dunyoning sharpasigina xolos, asli esa Masihdadir.DShunday qilib, yegulik-ichgulik, diniy bayramlar, yangi oy yoki dam olish kunlari xususida hech kim sizlarga qonun-qoida chiqarmasin.?wDO`sha xoch orqali ruhiy hokim va hukmronliklar ustidan ham g`alaba qozondi. Ularning qurol-yarog`ini olib qo`ydi-da, ularni O`zining tantanali yurishida yurgizib, rasvoi olam qildi.DBizga qarshi yozilgan, mahkumligimizni bildiruvchi aybnomani Xudo o`chirdi, ya`ni uni Masih bilan birga xochga mixlab, kuchdan qoldirdi.A{D Ilgari sizlar sunnatsiz, ya`ni gunohga botgan holatda bo`lib, o`lik edingizlar. Endi esa Xudo barcha gunohlaringizni kechirib, sizlarni Masih bilan birga yangi hayot uchun tiriltirdi.7gD Sizlar imon keltirganda suvga cho`mib, Masih bilan birga ko`mildingizlar. Shuningdek, Masihni tiriltirgan Xudoning qudratiga qattiq inonib, Masih bilan birga tirildingizlar.:mD Sizlar Masih bilan aloqada bo`lib sunnat ham qilindingizlar. Bu Masihning sunnati bo`lib, inson qo`li bilan qilinmaydi, bu sunnat gunohkor vujudning kesib tashlanishi demakdir.ykD Har turli hukmronlik va hokimiyatning boshi Masih bilan aloqada bo`lib, sizlar ham to`la-to`kis bo`ldinglizlar.H D Xudoning butun borlig`i to`la-to`kis Masih vujudida mavjuddir.A~{DEhtiyot bo`linglar, hech kim falsafa va quruq safsatalar bilan sizlarni avramasin. Bunday gaplar Masihga emas, balki insonlarning an`anasiga, dunyoning xurofiy unsurlariga asoslanadi.*}MDOlgan ta`limotingizga muvofiq, Unda tomir yoyib, qaror toping, imoningizda qattiq turing, shu yo`lda rivojlanib borib, Xudoga shukronalar tilingizdan tushmasin.j|MDEndi sizlar Iso Masihni Rabbimiz deb qabul qilgan ekansizlar, U bilan aloqada bo`lib yashanglar.*{MDMen garchi jisman sizning orangizda bo`lmasam ham, ruhan orangizdaman, sizlarning tartib-intizOmingiz va Masihga bo`lgan sog`lom imoningizni ko`rib sevinyapman.hzIDBuni men shuning uchun aytyapmanki, hech kim sizlarni tilyog`lamalik qilib yo`ldan ozdirmasin.PyDChunki hikmat va ilmu ma`rifatning hamma xazinalari Masihda pinhondir.x5DMaqsadim shuki, sizlar dadil bo`ling, muhabbat ruhida birlashing, fahm-idrok va to`la komil ishonch bilan Otamiz Xudoning siri Masihni payqab oling.:w oDMen sizlar uchun, shuningdek, Laodikiya shahridagilar hamda shaxsan yuzimni ko`rmagan imonlilarning hammasi uchun naqadar zo`r g`ayrat ko`rsatayotganimni bilishingizni istayman.v  DMen ham ana shu maqsadda jon-jahdim bilan xizmat qilar ekanman, menga kuchli ta`sir qilayotgan Rabbimning qudratiga suyanaman.Hu  DShunga ko`ra, biz Masihga ishongan har bir odamni mukammal holda Xudoga taqdim etmoqchimiz. Har bir odamga aql o`rgatib, butun donolik bilan ta`lim-tarbiya berib, Masihni targ`ib qilmoqdamiz.Et DXudo dunyo xalqlari uchun saqlagan ushbu sirning naqadar boy va ulug`vorligini O`z azizlariga ochib berishga rozi bo`ldi, chunonchi ulug`vor umidimizning mag`zi sizning ichingizdagi Masih.ms UDAna shu kalom o`tgan asrlar va avlodlardan sir tutilib, hozir esa Xudoning azizlariga oshkor bo`ldi.#r ADXudoning menga topshirig`i bo`yicha, men Masih ummati ustidan mas`ul xizmatkor bo`ldim, Xudo kalOmini to`liq targ`ib qilish vazifasini o`z zimmamga oldim.1q ]DMen hozirgi vaziyatda sizlar uchun azob tortayotganimga sevinaman. Masihning O`z badani, ya`ni ummati uchun tortmagan qayg`ularini men o`z tanamda tortib to`ldiryapman. p DSizlar endi eshitgan Xushxabarga qattiq e`tiqod qo`yib, umidingizdan qaytmasangiz, imoningizda mahkam, og`ishmay tursangiz, bo`ldi. Injil Xushxabari osmoni falak ostida Xudo yaratganibarcha jonzodga yetkazildi, men Pavlus esa bu Xushxabarning fidoyisi bo`ldim.Eo DEndi esa Masih O`zining insoniy badanini qurbonlikka bag`ishlab, O`z o`limi orqali sizlarni Xudo bilan yarashtirdi, Xudo huzuriga sizlarni muqaddas, aybsiz va nuqsonsiz holda taqdim qildi.tn cDMana sizlar ham bir vaqtlar yomon ishlar qilib, yaramas fikrda bo`lib, Xudoga begona va dushman edingizlar.7m iDUning vositasi bilan Xudo yeru ko`kdagi borliq mavjudotni O`zi bilan yarashtirishga qaror qildi. Xochda to`kilgan qonni inobatga olib, Xudo O`zi yaratganlar bilan sulh tuzdi.:l qDXudo butun kamolotni Unda jo qilishni xush ko`rdi.k DU O`z badani, ya`ni ummatining boshidir. U o`liklar ichidan birinchi bo`lib tirilgani uchun, hammaning ilg`ori va boshidir.bj ?DUning O`zi esa hamma narsadan avval mavjud edi. Borliq mavjudot Uning soyasida mavjuddir.,i SDKo`kdagi va yerdagi borliq mavjudot, ko`rinadigan va ko`rinmaydigan maxluqot, u dunyoyu bu dunyodagi har qandy taxtu toj, saltanatu hukmronlik U orqali yaratilgan.~h wDIso Masih ko`rinmas Xudoning in`ikosidir. U butun maxluqot ustidan, xuddi to`ng`ich singari, birinchi o`rinda turadi.bg ?DXudoning O`g`li bizning o`rnimizga qurbon bo`ldi, O`z qonini to`kib gunohlarimizni yuvdi.Yf -D Bizni zulmat hukmronligidan ozod qilib, sevimli O`g`lining Shohligiga ko`chirdi.ue eD Otamiz Xudoga shukrona qilinglar. Chunki U O`z azizlariga va`da qilgan nurli merosdan bizni bahramand qildi.d  D Uning ulug`vor kuch-qudratidan bahra olib, to`la-to`kis baquvvat bo`linglar, hamma narsaga sabr-toqat va sevinch bilan chidab, c ;D toki sizlar Rabbingizga munosib yashab, Uni har jihatdan mamnun qilinglar, har turli xayrli ishda samarali bo`linglar, Xudoni tanib-bilib ulg`ayinglar,qb ]D Shuning uchun biz bu haqda eshitgan kunimizdan beri sizlar uchun ibodat qilishni kanda qilmayapmiz. Xudodan shuni so`raymizki, Uning irodasini to`la anglashingiz uchun O`zi sizlarga har qanday ilohiy hikmat va fahm-idrok ato qilsin,Pa DEndi u sizning ilhomli mehr-muhabbatingiz haqida ham bizga xabar qildi. ` DManfaatingiz yo`lida Masihning sodiq xizmatkori bo`lgan sevimli hamkorimiz Epafras ham ana shu xususda sizlarga ta`lim bergan edi.e_ EDAna shu Xushxabar butun jahonga ham yoyildi, sizlarga ham yetib bordi. Sizlar Xudoning inoyatini eshitib, chini bilan anglab etdingizlar. O`sha kundan beri Xushxabar sizning orangizda tobora tomir yoyib, samara bermoqda.A^ }DBunga sizlar haqiqat kalomi, ya`ni Injil Xushxabari orqali erishdingizlar. Samoda o`zlaringiz uchun tayyorlab qo`yilgan xazina to`g`risidagi Xushxabarni eshitib, umidvor bo`ldingizlar.o] YDChunki Iso Masihga bo`lgan imoningiz va butun ahli mo`minga qo`ygan mehr-muhabbatingizdan xabardormiz.H\  DOtamiz Xudodan [va Rabbimiz Iso Masihdan] sizlarga inoyat va tinchlik ato bo`lsin. Sizlarning haqingizga ibodat qilar ekanmiz, Rabbimiz Iso Masihning Otasi Xudoga doim shukronalar bildiramiz.X[ +DKolosa shahridagi Masihga sidqidildan berilgan muqaddas birodarlarimizga salom!bZ ADXudoning irodasi ila Iso Masihning havoriysi bo`lgan men Pavlus va birodarimiz Timo`tiydanNY:Rabbimiz Iso Masihning inoyati sizning ruhingizga yor bo`lsin. Omin.aX;:Butun Xudoning azizlari, xususan Qaysar xonadonidagilar, sizlarga salom yo`llayaptilar.zWm:Iso Masih azizlarining bariga salom aytinglar. Men bilan birga bo`lgan birodarlar sizlarga salom yo`llayaptilar.?Vy:Otamiz Xudoga abadulabad shon-sharaflar bo`lsin! Omin.yUk:Egamning O`zi sizlarning har qanday ehtiyojingizni Iso Masih orqali, O`zining ulug`vor boyligi bilan qondiradi.xTi:Menda hamma narsa bor, hatto mo`lchilikda yashayapman. Sizlar yuborgan tortiqlarni Epafroditdan olib, o`zimga to`q bo`lib yuribman. Mana bu tortiqlar Xudo sha`niga tutiladigan xushbo`y tutatqilar, Xudoga maqbul bo`ladigan qurbonliklardir.vSe:Men buni sadaqa so`rab gapirayotganim yo`q. Balki sizning foydangizga bo`ladigan barakani istab gapiryapman.R:Hatto Salonika shahrida bo`lganimda ham, sizlar bir-ikki marta ehtiyojimni qondirmoq uchun u yerga yordam yubordingizlar.JQ :Bilasizlarki, ey filippiliklar, men Makedoniyadan chiqib, Xushxabarni birinchi marta yoya boshlagan paytlarimda, sizlardan boshqa Masih jamoatlaridan birontasi ham menga moddiy yordam bermadi.XP):Har holda, sizlar mening qayg`ularimga sherik bo`lib, yaxshi ish qildingizlar.YO+: Meni qo`llab-quvvatlayotgan Iso Masihning madadi bilan har narsani qila olaman.gNG: Men tanqislikda ham, mo`l-ko`lchilikda ham qanday hayot kechirishni bilaman. Har qanday sharoitda va har yerda ham to`q bo`lish, ham och qolish, ham farovonlikda yashash, ham muhtojlikda qolishning sirlarini o`rganganman.vMe: Bularni muhtojlikdan aytayotganim yo`q. Chunki men har qanday sharoitda boriga qanoat qilishga o`rganganman.ML: Men, Rabbim haqi, sizlardan juda xursandmanki, nihoyat men haqimdagi g`amxo`rlik tuyg`ularingiz uyg`ondi. Sizlar ilgari ham g`amxo`rlik qilardingiz-u, ammo buni ko`rsatishga fursatingiz yo`q edi.)KK: Sizlar mendan nimani o`rganib qabul qilgan bo`lsangiz, nimani eshitib, ko`rgan bo`lsangiz, o`shani qilinglar, shunda tinchlik bergan Xudo sizlarga yor bo`ladi.TJ!:Xullas, ey birodarlar, nima haqiqiy, nima mo``tabar, nima to`g`ri, nima sof, nima yoqimli, nima faxrli bo`lsa, qandaydir bir fazilat, qandaydir maqtanarli xislat bor bo`lsa, bular haqida fikr qilinglar.|Iq:Shunda inson xayoliga sig`maydigan, Xudo bergan tinchlik sizning ko`nglingiz va fikr-xayolingizni xotirjam qiladi.#H?:Hech narsada tashvish qilmanglar, lekin har doim ibodatda va iltijoda bo`lib, har bir tilagingizni Xudoning oldida minnatdorchilik bilan izhor qilinglar.QG:Sizlarning insonparvarligingiz barchaga ma`lum bo`lsin; Rabbimiz yaqin.eFC:Rabbingiz bilan aloqada bo`lib, doimo xursand bo`linglar. Yana aytaman: xursand bo`linglar!pEY:Ey vafodor hamkorim, sendan ham o`tinaman, u ayollarga yordam ber, chunki ular men va Kliment bilan, shuningdek, ismlari hayot kitobida yozilgan boshqa hamkorlarim bilan birga Xushxabarni targ`ib etish uchun faoliyat ko`rsatdilar.YD+:Evodiya va Sintixadan iltimos qilaman, Rabbingiz haqi yakdil fikrda bo`linglar.C :Shunday qilib, ey mening sog`ingan, aziz birodarlarim, quvonchim va gultojim, Rabbingizga sobit bo`linglar, ey sevganlarim!FB:Har narsani bo`ysundirish kuchiga ega bo`lgan Rabbimiz iso Masih kelganda, xuddi shu kuchning ta`siri bilan bizning ojizu foniy tanamizni O`zining ulug`vor tanasiga o`xshatib o`zgartiradi.tAa:Bizlarning vatanimiz esa osmondadir. U yerdan biz Xaloskorimiz Rabbimiz Iso Masihning kelishini kutyapmiz.@:Ularning oxiri halokat, ularning xudosi qorin, ularning shon-sharafi sharmandagarchilik. Ular yerdagi narsalar haqidagina o`ylaydilar.#??:Men sizlarga tez-tez gapirar edim-ku, Masih xochining dushmanlari kabi ish tutayotgan kishilar ko`p deb. Endi ular haqida ko`z yoshim bilan so`zlayapman:|>q:Birodarlar, mendan o`rnak olinglar. Kim biz ko`rsatgan yo`l-yo`riq bo`yicha yashayotgan bo`lsa, unga ergashinglar.z=m:Faqat bizlar nimaga erishgan bo`lsak, unga yarasha fikr yurgizishimiz va o`sha qoida bo`yicha yashashimiz kerak.<3:Bizdan kimki kamolotga erishgan bo`lsa, xuddi shunday fikr qilsin. Agar sizning fikringizda boshqa narsa bo`lsa, unda buni sizga Xudo oshkor etadi.;3:Xudo Iso Masih orqali meni oliy maqsadga chorladi. Men buni ado etib, g`alaba gulchambarini qo`lga kiritish uchun jon-jahdim bilan harakat qilaman.%:C: Birodarlar, men o`zimni murodimga yetishganman deb o`ylamasam-da, faqat bir narsanigina o`ylayman: orqamda qolganlarni unutib, oldimdagilarga ko`z tikaman.L9: Men allaqachon murodimga yetishganman yoki allaqachon kamolotga erishganman, deb aytayotganim yo`q. Lekin Iso Masih menga yetib olganidek, men ham mo`ljalga yetib olish uchun jon kuydirmoqdaman.78i: va ishqilib o`liklarning tirilishiga erishsam.7: Qani endi Masihning azoblarida qatnashib, o`limida ham Unga ergashib, Uning O`ziniyu tirilishining qudratini bilib olsam,u6c: Endi Ilohiy Qonunga amal qilishdan iborat bo`lgan o`z solihligimga suyanmayman. Aksincha, Masih bilan bir bo`lay, deb faqat Unga ishonish orqali, imon orqali bo`ladigan solihlikka suyanaman va shu tariqa Xudo huzurida o`zimni oqlayman./5W:Chinakam, Rabbim Iso Masihni bilishning afzalligi oldida men hamma narsadan bosh tortib, foydasiz deb bildim, ha, Masihga sazovor bo`lay, deb hatto axlat hisobladim.^45:Lekin bir vaqt fazilat deb bilgan nasalarimni endi Masih uchun foydasiz hisoblayman.q3[:Diniy g`ayrat desangiz, Iso ummatini ta`qib qildim. Qonun talab qilgan solihlik desangiz, begunoh edim.92k:Men sakkiz kunligimda sunnat bo`lganman. Men Isroil xalqining Benyamin qabilasidan, ibroniy naslidan bir yahudiyman. Tavrot Qonuniga mansublik desangiz, farziy mazhabida edim.15:Qolaversa, men o`z fazilatlarimga ham ishonishim mumkin. Agar boshqa kimsa: men o`z fazilatlarimga ishonaman, desa, undan ham ko`proq men ishonaman.-0S:Mana biz haqiqiy ahli sunnatmiz. Chunki biz Muqaddas Ruh kuchi bilan Xudoga xizmat qilamiz, faqat Iso Masih bilan faxrlanamiz, tabiiy fazilatlarimizga ishonmaymiz.u/c:Ana u yomonlik qiluvchilardan, u itlardan ehtiyot bo`linglar! Ana u tana kesuvchilardan ehtiyot bo`linglar!-. U:Xullasi kalom, birodarlarim, Rabbingiz bilan aloqada bo`lib, xursand bo`linglar. Sizlarga ayni narsalarni yozish meni zeriktirmaydi, sizlarga esa yanada ibratlidir.-+:Chunki sizlar menga to`liq bajo keltirolmagan muqaddas xizmatni u butlab olay deb, Masih yo`lida o`z jonini ayamagan, o`lishiga sal qolgan edi.t,a:Uni Rabbimiz nomidan, quvnoq chehra bilan qabul etinglar. Bu kabi odamlarning hurmatini bajo keltiringlar.+}:Shunday qilib, uni yana ko`rib sevininglar va mening g`amim ham yengillashsin deb, uni tezroq yoningizga yubormoqchiman.'*G:Haqiqatan ham o`lar holatda kasal edi. Lekin Xudo unga marhamat etdi. Va faqat unga emas, balki g`ami ustiga g`ami qo`shilmasin deb, menga ham marhamat etdi.):Chunki u hammangizni juda ko`rgisi keldi, uning kasalligi to`g`risidagi mish-mishlar sizga yetib borganidan qattiq qayg`urdi.*(M:Shu bilan birga, sizlarning yuborgan elchingiz, muhtojlikda menga madad bergan birodarim, hamkorim va safdoshim Epafroditni yoningizga yuborishni lozim ko`rdim.U'#:O`zim ham yaqinda yoningizga borishga Rabbimdan to`la ishonch hosil qildim.W&':Men o`zimga nima bo`lishini bilishim bilanoq, uni darhol yuborish umididaman.%}:Lekin Timo`tiyning sodiqligi sizlarga ma`lum. Xushxabarni yoyishimda u menga o`g`il otaga xizmat qilganday xizmat qildi.A$}:Hammasi ham Iso Masihni emas, o`z ishlarini o`ylaydi-ku.o#W:Chunki sizlarga shunchalik samimiyat bilan, jon kuydirib g`amxo`rlik qiladigan unga teng odamim yo`q.""=:Sizlarning ahvolingizdan xabardor bo`lib ko`nglim taskin topsin, deb Timo`tiyni yaqin orada sizlarning oldingizga yuborishni Rabbim Isodan umid qilaman.Y!+:Xuddi shu to`g`rida sizlar ham sevininglar va mening shodligimga qo`shilinglar.k O:Sizning imon yo`lida qilgan fidokorona xizmatingiz Xudo sharafiga qurbonday gap. Men Xudoga bu qurbonlikni keltirib, o`z jonimni ham fido qilishim mumkin. Shunga qaramasdan, sevinaman va sizlarning shodligingizga qo`shilaman.):Hayot kalOmini mahkam tutinglar, toki mening mehnatu zahmatim behudaga ketmasin va Masih olamga qaytgan kunda sizlar mening faxrim bo`linglar.5c:toki bu o`jaru buzilgan nasl orasida Xudoning pok, beg`ubor, benuqson bolalari bo`linglar. Sizlar bu dunyo odamlari orasida osmondagi yulduzlar kabi porlab turibsizlar-ku.9m:Hamma narsani nolimay va shubhalanmay qilinglar,5: Zotan Xudoning O`zi sizlarning vujudingizda amal qiladi, U O`z murod-maqsadini ado etishingiz uchun sizlarda xohishni ham, harakatni ham tug`diradi.ta: Ey sevganlarim, siz doim mening gapimga quloq solib keldingizlar. Shunday qilib, faqat oldingizda bo`lganimdagina emas, balki hozir mening yo`qligimda yana ko`proq qo`rquv va titroq bilan topgan najotingizni but qilishga tirishinglar.U#: Va har bir til Otamiz Xudo sha`niga Iso Masihni Rabbim deb ochiq tan olsin.]3: Toki Isoning ismi tilga olinganda ko`k, yer va yer ostidagi borliq jon tiz cho`ksinc?: Ana shu sababdan Xudo Uni juda yuksaltirdi, Unga har qanday ismdan yuqori ismni ato etdi,W':U O`zini shunday past olib, o`limga, hatto xochdagi o`limga borib itoat etdi.fE:Lekin O`z ulug`ligidan kechib, qul qiyofasiga kirdi U, ko`rinishida insonlar singari bo`ldi.T!:Masih Xudoning qiyofasida bo`la turib, Xudoga teng hurmatni o`lja qilmadi.`9:Iso Masih qanday fikrga ega bo`lsa, sizlar ham o`zaro xuddi shu fikrga ega bo`linglar:^5:Har bir kishi o`z manfaatinigina emas, balki boshqalarning manfaatini ham ko`zlasin.%C:Raqobat ruhi va shuhratparastlik bilan hech narsa qilmanglar. Aksincha, kamtarlik bilan bir-biringizni o`zingizdan yuqoriroq hurmatga sazovor hisoblanglar.'G:u holda mening sevinchimni mukammal qilib, fikr-zikringizda yakdil, mehr-muhabbatingizda aynimaydigan bo`linglar, o`zaro hamdard va hamfikr bo`lib yuringlar.6 g:Agar sizlarda Masihdan kelgan biron jasorat, muhabbatdan tug`ilgan biron tasalli, Muqaddas Ruhdan ilhomlangan biron birdamlik, dildan chiqqan biron mehru shafqat bor bo`lsa,U %:Mening siz ko`rgan va hozir ham eshitayotgan kurashimga sizlar sheriksizlar.m U:Xudo sizlarga Masihga ishonishnigina emas, balki Masih uchun azob chekish taqdirini ham nasib etgan.T  #:Sizlarga qarshilik ko`rsatayotganlarning hech qanday do`q-po`pisalaridan cho`chimanglar. Ana shu ularning halok bo`lishidan, sizlarning esa xalos bo`lishingizdan dalolat bermoqda. Zotan bu Xudoning ishi.  :Faqat Masihning Xushxabariga munosib ravishda kun kechiringlar. Men xoh kelib diydoringizni ko`rsam ham, xoh sizlardan uzoq bo`lsam ham, allaqachon eshitganimdek, sizlar imonda sobitqadam bo`lib, Injil yo`lida yakdillik bilan kurashib borayotganingizni bilib olay.  :Shunday qilib, oldingizga ikkinchi daf`a kelishimda, sizlar men sababli Iso Masih huzurida yana ko`proq faxrlana olasizlar.  ):Bunga ishonchim komil, shuning uchun qolishimni bilaman. Sizlar imonda rivoj topib quvonishingiz uchun, men hammalaringiz bilan birga qolaman.W  ):Ammo ikkinchi yoqdan mening badanda qolishim sizlar uchun yana ham keraklidir.  :Meni unisi ham, bunisi ham tortadi. Bir yoqdan tugab, Masih bilan birga bo`lishni orzu qilaman, chunki bu juda ham yaxshi bo`lardi.y m:Agarda bu badanda yashayotganim mening ishimga samara keltirayotgan bo`lsa, unda nima tanlashimni ham bilmayman.5 g:Men uchun hayot Masihdir, o`lim esa yutuqdir.g I:Yashasam ham, o`lsam ham, har holda xijolatda qolmasligimga qanoat hosil qildim. Har doim bo`lib kelganidek, hozir ham Masih mening vujudimda ulug`lansin, degan umidda yana jasurlik bilan faoliyat ko`rsatishga jazm qildim.m U:chunki bilamanki, sizning duolaringiz orqali va Iso Masihning Ruhi yordamida men ozodlikka chiqaman.! =:Xo`sh unda nima bo`pti? Xoh munofiqlik bilan, xoh samimiylik bilan bo`lsin, har holda Masih targ`ib etilmoqda. Men bunga sevinyapman. Va yana sevinaman, s~~$}}1|`{[zzzXzylyxxwVvvUuutuss#rrtrqFpp]p oonn,mmll kwkPk'jjjPjiihhhQgggfee%ddc>-===D<<<;; ::'99488g77t66[65G4X33F22100///..T.-K,,,++n+0*M)))I((9'G&&N%$$##"")!! w?,o"r l4d_)YH<%tr 5 _?zFr^P5l Agar biz sadoqatsizlik qilsak, U yana sodiq qoladi, chunki U O`zi inkor eta olmaydi.pOYl Agar sabr-toqat qilsak, U bilan birga davr suramiz. Agar biz Uni inkor etsak, U ham bizni inkor etadi.^N5l Bu so`z barqarordir: agar U bilan birga o`lgan bo`lsak, U bilan birga ham yashaymiz.JM l Shu sababdan hamda Xudo tanlagan kishilar sababli men hamma narsaga sabr-toqat bilan chidayapman, toki ularning o`zi ham Iso Masih bergan najotdan foydalanib, abadiy ulug`vorlikka erishsinlar.L l Ana bu Xushxabar uchun men xuddi jinoyatchi kabi zanjirlarga bog`lanib, azob chekyapman. Ammo Xudoning kalomi zanjirband emas!wKglMen targ`ib qilayotgan Xushxabarning mohiyatini esda tut: Dovud zoti nomidan bo`lgan Iso Masih o`lib tirildi!]J3lAytganlarimni yaxshi o`ylab ko`r. Rabbimning O`zi hamma narsani senga tushuntiradi.LIlMehnatkash dehqon esa hosildan birinchi bo`lib ulush olishi kerak.sH_lShuningdek, musobaqada qatnashgan kishi, agar qoidaga rioya qilib o`zib ketmasa, g`alaba tojini kiymaydi.kGOlharbiy xizmatdagi askar qo`mondonimni mamnun qilay, deb tirikchilik ishlari bilan band bo`lmaydi.SFlIso Masihning yaxshi bir askari kabi taqdiringdagi azoblarga dosh bergin.ElKo`p shohidlar huzurida sen mendan nima eshitgan bo`lsang, boshqalarga ham ta`lim berishga qobiliyatli, ishonchli odamlarga topshirgin.ND lSen esa, ey o`g`lim, Iso Masihdan topgan inoyat bilan kuchga to`lgin.C 3lMahshar kunida Xudovanddan marhamat topishini Rabbimiz Masih unga ato qilsin. Efes shahrida u menga naqadar xizmat qilganini o`zing yaxshi bilasan.>B ylU Rimga borib, katta harakat bilan meni axtarib topdi.A lRabbimiz Onisiforning uyiga marhamat ehson etsin. Chunki u zanjirbandligimdan uyalmay, bir necha marta kelib mening ko`nglimni ko`tardi.q@ ]lAsiya viloyatidagilarning hammasi, shu jumladan Figel bilan Hermogen, mendan yuz o`girganlarini bilasan._? 9lSenga topshirilgan ulug` omonatni ichimizda yashovchi Muqaddas Ruh yordamida saqlagin.t> cl Sen mendan eshitgan sog`lom ta`limotdan namuna olib, Iso Masihning sadoqati va muhabbati bilan yo`l tutgin.S= !l Shu sababdan ham bu azoblarni tortyapman. Lekin men bundan or qilmayman, chunki Kimga e`tiqod qilganimni bilaman va aminmanki, Uning menga topshirgan omonatini mahshar kuniga qadar O`zi saqlashga qodir.h< Kl Men esa bu Xushxabarni turli xalqlarga yetkazuvchi voiz, havoriy va muallim bo`lib tayinlandim.Q; l Bu inoyat endi Xaloskorimiz Iso Masihning olamga kelishi bilan ochiq namoyon bo`ldi. Injil Xushxabari shundan iboratki, Iso Masih o`limni yo`qqa chiqardi, hayot va o`lmaslikni esa oydinlikka chiqardi.c: Al Xudo bizlarni qutqardi va muqaddas bir da`vat bilan chaqirdi. Bunga biz savob ishlarimiz tufayli erishmadik. Aksincha, Xudo O`z xohishi bilan azaliy vaqtlardanoq Iso Masih orqali bizga inoyat qilishga qaror qilgan edi.D9 lShunday qilib, Rabbimiz Isoga guvohlik berishdan ham, Uning bandisi bo`lgan mendan ham or qilma, balki biz Injil yo`lida chekayotgan azoblarga Xudo bergan kuch-quvvat bilan to`zim bergin.n8 WlChunki Xudo bizga qo`rqoqlik ruhini emas, balki kuch-quvvat, muhabbat va nafsni tiyish Ruhini bergan. 7 lShu sababdan, qo`llarimni boshingga qo`yishim natijasida sen Xudodan olgan ruhiy qobiliyatni alangalatib turishingni eslatmoqchiman.-6 UlMen senda ko`rgan samimiy imon hali ham esimda. Avvaldan buving Loida hamda onang Evnika qalblariga jo etgan o`sha imon endi senda ham ravnaq topayotganiga aminman.v5 glSening ko`z yoshlaring yodimda, yana diydoringga to`yib ko`nglim sevinchga to`lsin, deb seni sog`inib qoldim.4 /lMen ota-bobolarim kabi Xudoga sof vijdon bilan xizmat qilaman. Unga kechayu kunduz shukrlar aytar ekanman, ibodatlarimda doim seni eslab turaman.o3 YlSevikli o`g`lim Timo`tiyga Otamiz Xudo va Rabbimiz Iso Masihdan inoyat, marhamat va tinchlik tilayman.2 )lIso Masih orqali ro`yobga chiqqan hayot va`dasiga binoan, Xudoning irodasiga muvofiq, men, Pavlus, Iso Masihning havoriysi bo`lib tayinlandim.g1GbBa`zilar bu fikrlarni tan olib, imondan adashdilar. Xudoning inoyati senga yor bo`lsin. Omin.#0?bEy Timo`tiy, senga ishonib topshirilgan omonatni ehtiyot qil. Xudoga maqbul bo`lmagan quruq gaplar va yolg`ondan bilim deyilgan puch fikrlardan uzoqlash./wbKelajakda haqiqiy va mangu hayotga erishmoq uchun, o`zlariga sog`lom tayanch bo`ladigan ma`naviy xazina to`plasinlar.K.bYaxshi ishlarga boy, xayrixoh, saxiy va hammaga ulfat bo`lsinlar.G-bBu dunyoda boylik topgan odamlarga mag`rurlanmaslikni va bevafo boylikka umid bog`lamaslikni buyur. Zavq olishimiz uchun har narsani mo`l-ko`l ehson etgan barhayot Xudoga umid bog`lasinlar.>,ubo`lmaslikning yakka molikidir. U yaqinlashib bo`lmaydigan nurda turadi, Uni hech bir inson ko`rmagan hamda ko`rishi mumkin emas. Unga abadiy shon-shuhrat va saltanat bo`lsin! Omin.%+CbMana Xudl O`zi xohlagan paytda Iso Masihni ulug`vorlik bilan namoyon qiladi. Xudo yagona muborak Hokim, podshohlarning Podshohi, xo`jayinlarning Xo`jayini,h*IbRabbimiz Iso Masih ko`kdan tushib ko`ringuncha, Xudo buyrug`ini benuqson va beg`ubor qo`riqla.)%b Iso Masih ham borliqqa hayot bag`ishlagan Xudo va Po`ntiy Pilatning oldida ulug` imonni ochiq tan olgan edi, Uning huzurida senga buyuraman:L(b Imon uchun bo`lgan ulug` kurashda jon-jahding bilan harakat qil, abadiy hayotni qattiq ushlab tur. Xudo seni shuning uchun da`vat etgan, sen ulug` imonni ko`p guvohlar oldida ochiq tan olgansan.'%b Ey Xudoning quli, sen bulardan o`zingni chetga tort. Aksincha solihlik, xudojo`ylik, imon, sevgi, sabr-toqat va muloyimlikning payidan bo`l.&-b Har turli yomonlikning tomiri pulparastlikdir. Ba`zilar boylikka ruju qo`yib, imondan qaytdilar va o`zlarini ko`pgina azoblarga duchor qildilar.%3b Boylikka intilganlar vasvasa tuzog`iga ilinadilar, insonlarni baloyu halokatga yo`liqtiruvchi ko`p bema`ni va zararli havaslarga qurbon bo`ladilar.b$=bYeyish uchun rizq-ro`z va kiyish uchun kiyim bo`lsa, shular bilan qanoat hosil qilaylik.]#3bBiz dunyoga hech narsa keltirmadik, undan hech narsa olib ketolmasligimiz ham aniq.M"bHaqiqatan ham qanoatli kishi uchun xudojo`ylikdan foyda juda katta.!bG`alamis, fikri buzuq, haqiqatdan mahrum, din-diyonatni foyda manbai deb hisoblovchi bunday odamlardan o`zingni chetga ol.A {bu bosar-tusarini bilmay qolgan nodondir. Bunday odam bahslashish va masala talashish kasaliga yo`liqqan, uning gaplari g`ayirlik, janjal, bo`hton va yolg`on chaqiqlarga sabab bo`ladi. bAgar kim o`zgacha ta`limotni yoysa va Rabbimiz Iso Masihning haqiqiy kalomlariga asoslangan dinimiz ta`limotiga quloq solmasa,-SbXo`jayinlari imonli bo`lgan qullar, Endi bir-birimizga birodar bo`lib qoldik, deb xo`jayinlariga iltifotsizlik qilmasinlar. Aksincha, yana ko`proq tirishib xizmat qilsinlar. Chunki bu xayrli xizmatdan foyda ko`radigan xo`jayinlar sevikli imonlilardir. Bular haqida ta`lim ber va nasihat qil.$ CbQullik bo`yinturug`i ostida bo`lganlar o`z xo`jayinlarini kamoli ehtiromga loyiq hisoblasinlar. Yana Xudoning ismi va ta`limoti haqoratga duchor bo`lmasin.hIbShuningdek, xayrli ishlar ham oshkordir. Hanuz oshkor bo`lmasa-da, pinhon qolishi mumkin emas.%bBa`zi odamlarning gunohlari ochiq-oshkor bo`lib, hatto qiyomatdan oldin fosh bo`lmoqda. Boshqalarning gunohlari esa keyinroq ma`lum bo`ladi.-bBundan keyin faqatgina suv ichma, balki oshqozoning uchun, tez-tez yuz beradigan kasalliklaringning oldini olish uchun ozgina sharob ham ichgin.bXizmatga olish uchun hech kimning boshiga shoshilinch qo`l qo`yib duo qilma, boshqalarning gunohlariga sherik bo`lma, o`zingni pok saqla.&EbXudo, Iso Masih va tanlangan farishtalar oldida seni qattiq ogohlantiraman: hech bir ishda yuz-xotirchilik va tarafkashlik qilmay, bu buyruqlarga rioya qil.nUbGunoh qilib yurganlarni esa hammaning oldida fosh qil, toki boshqalarning ham diliga qo`rquv kirsin.Y+bIkki yoki uch guvoh bo`lmasdan, hech bir oqsoqolga qo`yilgan aybni qabul qilma.bChunki Tavrotda: G`alla yanchayotgan ho`kizning og`zini to`sma va Yumushchi o`ziga yarasha ish haqiga munosibdir, - deyilgan.)KbImonlilar jamoatiga yaxshi boshchilik qilayotgan, xususan va`zxonlik va ta`lim berishda zahmat chekayotgan oqsoqollar ikki barobar hurmatga sazovor bo`lsinlar.MbAgar bir imonlining tul qolgan qarindoshlari bor bo`lsa, ularga o`zi yordam bersin, imonlilar jamoatiga yuk bo`lmasin. Imonlilar jamoati chindan kimsasiz bo`lgan tul xotinlarga yordam bera olsin.V%bChunki allaqachon ba`zilari shaytonning gapiga quloq solib gumroh bo`ldilar.%CbShu sababdan yosh tullar erga tegib bola tug`ishi, ro`zg`or boshqarishini istayman, ular g`animning bo`hton qilishi uchun hech bir fursat bermasligi kerak.:mb Bundan tashqari uyma-uy kezib, sayoq yurishni ham o`rganadilar. Va sayoq yuribgina qolmasdan, gap sotib, boshqalarning ishiga aralashib, lozim bo`lmagan narsalarni gapiradilar.Rb Shunda ular Masihga bergan avvalgi va`dasini buzib, gunohkor bo`ladilar. 9b Yosh tul xotinlarni ro`yxatga qabul qilma. Chunki ularning nafsi Masihga xilof ravishda junbushga kelgandan keyin, erga tegishni orzu qilib qoladilar.n Ub Shuningdek, u yaxshilik qiluvchi deb nom chiqargan, bolalar tarbiyalagan, musofirlarni qabul qilgan, azizlarning oyoqlarini yuvgan, qayg`u-alam chekuvchilarga yordam bergan hamda xayrli ishlarga astoydil berilgan bo`lishi lozim.y kb Tullar ro`yxatiga yoziladigan beva ayol bitta erkakka tekkan bo`lishi va oltmish yoshdan kam bo`lmasligi shart. bKim o`z qavm-qarindoshlari, xususan oila a`zolari haqida g`amxo`rlik qilmasa, u imonni inkor etgan, imonsizdan ham battar hisoblanadi.A }bGunohkor bo`lmasligi uchun tullarga bu o`gitlarni uqtir.L bLekin kayf-safo bilan yashagan tul xotin tirikligida ham o`likdir.nUbChindan tul va yolg`iz qolgan xotin Xudoga umid bog`lab, kechayu kunduz uzluksiz toat-ibodat qiladi._7bLekin tul xotinning bolalari yoki nabiralari bor bo`lsa, ular eng avval o`z oilasiga Xudo buyurganlarini bajo keltirishni o`rgansinlar, kattalarni siylab ularga tegishli haqini bersinlar. Bu Xudoga maqbul bo`ladi.;qbChindan kimsasiz qolgan tul xotinlarni hurmat qil.c?bkampirlarga onalar kabi, yosh ayollarga singillaringdek, butun pok ruh bilan nasihat qil.U %bChol odamni koyima, lekin otangdek unga nasihat qil. Yoshlarga ukalaringdek,bO`zingga va ta`limotingga ehtiyot bo`l, faoliyatingni astoydil davom ettir. Bu bilan o`zingni ham, tinglovchilaringni ham qutqarasan. bHamma bu ishlar bilan shug`ullan. Sening muvaffaqiyatingga hamma guvoh bo`lishi uchun o`zingni bu ishlarga butunlay bag`ishla.9kbPayg`ambar karomat qilib, oqsoqollar kengashi boshingga qo`l qo`yib duo qilishganda, sen maxsus ruhiy qobiliyatga ega bo`lgansan. Bu qobiliyatingni ishga sol, yalqovlik qilma.I b Men kelgunimcha tilovat, nasihat va ta`lim bilan mashg`ul bo`l. b Sening yoshligingni hech kim xor qilmasin. Sen so`zda, yurish-turishda, muhabbatda, imonda, pok ruhda imonlilarga o`rnak bo`l.+~Qb Bu o`gitlarni ta`kidlab o`rgatgin.}-b Ana shu maqsadda biz mehnat qilamiz va zahmat chekamiz. Biz butun insonlarni, ayniqsa imonlilarni Qutqaruvchi barhayot Xudoga umid bog`laganmiz.D|b Bu so`z to`g`ri va har jihatdan qabul qilinishga loyiqdir.{3bJismoniy mashqdan oz foyda bo`ladi. Xudojo`ylikdan esa juda katta foyda bo`ladi, chunki uning evaziga hozirgi hamda kelajak hayotda mukofotlar bor.fzEbSafsataboz kampirlarga xos diyonatsiz afsonalardan yuz o`gir. Xudojo`ylik yo`lida mashq qil.Iy bSen bu to`g`rida birodarlaringga o`git-nasihat qilsang, Iso Masihning layoqatli xizmatkori bo`lasan. Imonimizning ulug` aqida va ta`limotlarini o`zlashtirib, bulardan ruhan oziqlanib borasan.Ax}bChunki u Xudoning kalomi va duo bilan muqaddas qilinadi.wybChunki Xudo yaratgan har bir narsa yaxshidir. Agar shukrona bilan qabul qilinsa, hech bir narsa rad etilmasligi lozim.0vYbUlar uylanishni man etadilar va Xudo yaratgan har xil ovqatlardan tiyilishni buyuradilar. Xolbuki, haqiqatni bilib olgan imonlilar shukrona qilib ovqat yeyishi kerak.ouWbO`z vijdonlarini go`yo qizigan temir bilan dog`lagan yolg`onchilarning riyokorligiga qoyil qoladilar.t 3bXudo Ruhi yaqqol aytyaptiki, oxirgi zamonlarda ba`zi odamlar imondan qaytadilar. Ular yo`ldan ozdiruvchi ruhlarga, jin ta`limotiga quloq soladilar.ksObE`tiqodimizning siri e`tiroz qilib bo`lmaydigan darajada buyuk: Masih vujudda zohir bo`ldi, Ruh tarafidan tasdiqlandi, malaklarga namoyon bo`ldi, xalqlar ichra dong`i chiqdi, jahonda e`tiqod topdi, samoga jamoli ila yuksaldi.9rkbBordi-yu kechiksam, Xudoning xonadonida qanday harakat qilish lozim ekanligini sen bilishing kerak. Xudoning xonadoni barhayot Xudoning ummati, haqiqat ustuni va poydevoridir.Tq!bMen yaqinda sening yoningga borishni umid qilib, ushbuni yozib qoldiraman.pb Zero xizmatlarini yaxshi bajarganlar o`zlari uchun yuqori bir martaba va Iso Masihga bo`lgan ishonchlarida buyuk g`alaba qozonadilar.o}b Imonlilar jamoatining xizmatkorlari bir xotinli, bolalarini va o`z uylarini yaxshi boshqaradigan odamlar bo`lishi shart.nwb Shuningdek, xotinlar ham g`iybatchi bo`lmay, balki og`ir, o`z haddini biluvchi, har narsada ishonchli bo`lishi lozim.nmUb Bundaylarni avval sinovdan o`tkazish kerak. Agar ular bekami-ko`st bo`lsalar, xizmatga qo`yilsinlar.1l]b Imon sirini pokiza vijdonda saqlasinlar.k#bShuningdek, imonlilar jamoatining xizmatkorlari ham ichuvchi va g`arazgo`y emas, balki tili bilan dili bir, obro`li odamlar bo`lishi lozim. jbMalomatga qolmasligi va iblisning tuzog`iga ilinmaslik uchun, u jamoatdan tashqaridagilar oldida yaxshi nomga ega bo`lishi kerak.ai;bNozir imonga endigina kirgan odam bo`lmasin, yana kerilib iblisga o`xshab jazo olmasin.mhSbAgar nozir o`z uyini qanday boshqarishni bilmasa, Xudoning jamoatiga qanday g`amxo`rlik qila oladi?pgYbuyini yaxshi boshqaradigan, bolalarini bo`ysundira oladigan, obro`-e`tibor orttirgan bir odam bo`lsin.sf_bShuningdek, u mayxo`r, urushqoq, [g`arazgo`y] emas, balki muloyim, sokin tabiatli, molparastlikdan yiroq,ebFaqat shart shuki, nozir beayb, bir xotinli, o`z me`yorini biluvchi, vazmin, adabli, mehmondo`st, ta`lim berishga qobiliyatli bo`lsin.md UbAgar kim imonlilar jamoatining noziri bo`lishga intilsa, xayrli ish orzu qilgan bo`ladi. Bu to`g`ri.lcQbAgar xotinlar imonli, mehrli, nomusli, muqaddas umr sursalar, bola tug`ish orqali najot topadilar.NbbShuningdek, Odam emas, balki xotin shaytonga aldanib, jinoyat qildi.:aob Chunki oldin Odam Ato, keyin Momo Havo yaratildi.g`Gb Xotin ta`lim berib erkak ustidan hukmronlik qilishiga ruxsat bermayman. Xotin sukut saqlasin.?_yb Xotin sukutda va to`la itoatkorlik bilan ta`lim olsin.h^Ib Xudodan qo`rqaman, degan xotinlarga munosib xayrli ishlarni o`zlarining zeb-ziynati qilsinlar.+]Ob Shuningdek, xotinlar ham sochiga ortiqcha oro bermay, oltin, marvarid yoki qimmatbaho kiyimlar bilan emas, balki sodda qiyofa, iffat va oriyat bilan bezansinlar.~\ubShunday qilib, har yerda erkaklar beg`araz va shubha-gumonsiz pok qo`llarini ko`tarib, ibodat qilishlarini istayman.C[bMen esa bu rejaning voizi va havoriysi bo`lib tayinlandim. [Masih haqi] haqiqatni aytyapman, yolg`on aytayotganim yo`q: men turli xalqlarga imon va haqiqatni o`rgatmoq uchun yuborildim. Z9bO`zi ham inson bo`lgan Iso Masih hamma insonlarni qutqarish evaziga O`z jonini fido qildi, shu yo`sin Xudo belgilagan paytda ilohiy rejani tasdiqladi.OYbXudo yagona va Xudo bilan insonlar orasidagi Vositachi ham yagonadir.IX bU butun insonlar haqiqatni bilib olib, najot topishini istaydi.=WubBu xayrli ish bo`lib, Najotkorimiz Xudoga maqbuldir. V bxU kbEng avval shuni nasihat qilamanki, Xudo yo`lida obro`-e`tiborli, osoyishta, sokin hayot kechirishimiz uchun, barcha insonlar, podshohlar va hukmdorlar uchun Xudoga iltijo qiling, duolar o`qing, toat-ibodatlar qiling, shukronalar aytinglar.rT _bImeney va Iskandar shular jumlasidandir. Ular yana kufr qilmasin deb, ularni shaytonga topshirib qo`ydim.yS mbImon va vijdon pokligini saqlab tur. Ba`zilar pok vijdonni sotdilar va ularning imon kemalari halokatga uchradi. XTinchlik manbai bo`lgan Rabbimizning O`zi sizlarga har doim va har yo`sinda tinchlik bersin. Rabbimiz hammangizga yor bo`lsin.W='XBunday odamni dushman hisoblamasdan, birodaringiz kabi yo`l-yo`riq beringlar.<XAgar biror kishi bu maktubda yozgan so`zlarimga rioya qilmasa, uni ajratib qo`yinglar, u bilan munosabatni uzinglar, toki u uyalsin.8;kX Ey birodarlar, yaxshilik qilishdan horimanglar.q:[X Bunday odamlarga Rabbimiz Iso Masih nomidan o`tinamiz va buyuramizki, tinch ishlab, halol non yesinlar.g9GX Endi ba`zilaringiz bekorchi bo`lib, hech ish qilmay hovliqib yurganliklaringizni eshityapmiz.a8;X Yoningizda bo`lganimizda: kim ishlashni istamasa, ovqat ham yemasin, deb buyurgan edik. 7 X Haqqimiz bo`lmaganidan emas, balki sizlarga namuna bo`lishimiz uchun va siz bizdan o`rnak olishingiz uchun, shunday qilar edik. 6 XHech kimning nonini tekin yemasdik, biron kishiga og`irligimiz tushmasligi uchun kechayu kunduz yumush qilib, zahmat chekardik.5yXBizdan qanday o`rnak olishingiz kerakligini o`zlaringiz bilasizlar. Chunki biz orangizda bo`lganda bekorchi emas edik.%4CXEy birodarlar, Rabbimiz Iso Masih nomi bilan sizlarga buyuramiz: bizdan qabul qilgan rivoyatlarga xilof tarzda bekor yurgan har bir birodardan uzoqlashing.n3UXRabbimiz Iso Masih yuraklaringizni Xudoning mehr-muhabbati va O`zining sabr-bardoshiga yo`naltirsin.p2YXBiz buyurgan narsalarni bajo keltirayotganingizga va yana bajo keltirishingizga, Rabbim haqi, aminmiz.c1?XRabbimiz esa ishonchlidir. U sizlarni qo`llab- quvvatlab, yovuz shaytondan saqlab qoladi.j0MXBuzuq va yovuz odamlardan qutulishimiz uchun ham ibodat qilinglar; chunki hamma ham imonli emas./ 1XXullas, ey birodarlar, Rabbimiz kalomi xuddi sizlarda bo`lgani singari, bizning oramizda ham tez yoyilishi va ulug`lanishi uchun ibodat qilinglar.d.AXUning O`zi ko`ngillaringizni ko`tarsin, har qanday xayrli ish va so`z uchun quvvat bersin.-XRabbimiz Iso Masih hamda Otamiz Xudo bizni sevib, rahm-shafqat ko`rsatdi, bizga boqiy tasalli va porloq bir umidni ato etdi. , XShunday qilib, ey birodarlar, mahkam bo`linglar. Xoh og`zaki xabar, xoh maktub orqali bizdan olgan rivoyatlarga rioya qilinglar.+XRabbimiz Iso Masihning ulug`vorligiga erishishingiz uchun, U biz targ`ib qilayotgan Injil Xushxabari orqali sizlarni O`ziga da`vat etdi.}*sX Ey Rabbimiz sevgan birodarlar, sizlar uchun hamisha Xudoga shukr qilish bizning burchimiz. Chunki sizlar Muqaddas Ruh orqali muqaddas qilindingizlar va haqiqatga imon keltirib, najot tpdingizlar. Ana shu maqsadda Xudo azaldan sizlarni tanladi,v)eX Shu yo`sin haqiqatga ishonmagan, nohaqlik qilishdan zavqlanadigan barcha odamlar tegishli jazosini oladilar.e(CX Ana shu sababdan Xudo ularga aldovchi bir kuch yuboradi, ular esa yolg`onga ishonib ketadi.4'aX U halok bo`ladiganlarni har turli nohaq vasvasalar bilan yo`ldan ozdiradi. Bu kishilar haqiqat sevgisini qabul qilmaganlari uchun halok bo`ladilar, najot topa olmaydilar.v&eX Ungacha dajjol shaytonning kuchi bilan har turli qudratli ishlar, ajoyibotlar, soxta mo``jizalar ko`rsatadi.%7XO`shandagina dajjol paydo bo`ladi. Lekin Rabbimiz Iso osmondan tushib, O`zining nafasi bilan uni o`ldiradi, ulug`vor ko`rinishi bilan uni mahv etadi.$7XGarchi yovuzlikning sirli kuchi hozirdanoq amal qilsa ham, ammo unga monelik qilayotgan ilohiy Zot g`oyib bo`lmagunga qadar, bu sir oshkor bo`lmaydi.`#9XDajjol belgilangan vaqtda paydo bo`lishiga endi nima monelik qilayotganini bilasizlar.\"1XEsingizda yo`qmi, men yoningizda bo`lgan paytimda bularni sizlarga aytib turardim.4!aXDajjol esa ilohiy va tabarruk hisoblangan hamma narsaga qarshi turadi, o`zini hammadan ustun hisoblaydi, hattoki Xudoning ma`badida o`tirib, o`zini Xudo qilib ko`rsatadi.+ OXHech kim sizlarni turli yo`llar bilan aldamasin. Chunki imondan qaytish vaqti kelmaguncha, taqdiri halokat bo`lgan dajjol paydo bo`lmaguncha, o`sha kun kelmaydi.LXRabbimiz kuni keldi, deb da`vo qilayotgan hech qanday ruh yoki so`z, bizning nomimizdan bitilganday qilib ko`rsatilgan hech qanday maktub aqlingizni darrov adashtirmasin, sizlarni cho`chitmasin.y mXEy birodarlar, Rabbimiz Iso Masih osmondan tushib, sizlar bilan qo`shilishi arafasida sizlardan iltimos qilamiz: /X shu yo`sin Rabbimiz Isoning ismi sizlarda ulug`lansin va U sizlarni ham ulug`lasin. Xudoyimiz va Rabbimiz Iso Masihning inoyatli irodasi ana shu.f GX Shu sababdan biz tinmay sizlar uchun ibodat qilamiz: Xudoyimiz sizlarni O`z da`vatiga loyiq ko`rsin, O`ziga xos kuch-qudrat bilan butun yaxshi murod-maqsadingizni ro`yobga chiqarsin, har bir imonli ishingizga omad bersin,L X Rabbimiz Iso kelgan kuni barcha imonlilarni hayratda qoldiradi va O`z azizlari orasida ulug`lanadi. Ana, sizlar ham o`sha imonlilar qatorida turasiz, chunki bizning guvohligimizga ishongansizlar.k QX Ular Rabbimizning huzuri va hashamatli qudratidan olis, abadiy halokat jazosiga mahkum bo`ladilar.p [XO`shanda Rabbimiz Iso Xudoni tanimagan va O`zining Xushxabariga itoat etmagan shakkoklardan o`ch oladi.[ 1Xsiz, azob chekayotganlarni esa biz bilan birga rohat-farog`atga erishtiradi. Rabbimiz Iso O`zining qudratli farishtalari bilan birga olov alangasida osmondan tushib zohir bo`lgan vaqtda, bu voqea sodir bo`ladi.t cXXudoning adolati yana shundan ham iboratki, sizlarga azob berayotganlarga U o`ziga yarasha jazosini beradi, XSizlar Xudoning shohligiga loyiq topilishingiz uchun, bu azoblarni chekmoqdasizlar. Bular Xudoning adolatli hukmidan dalolat bermoqda.7 iXSizlar boshdan kechirayotgan butun ta`qibu qayg`ularga sabr-qanoat va e`tiqod bilan chidab turibsiz. Ana shu sababdan biz Xudoning jamoatlari oldida sizlar bilan faxrlanamiz.T #XEy birodarlar, biz sizlar uchun hamisha Xudoga shukr qilishni burchimiz deb bilamiz. Sizlar bunga munosibsiz, chunki imoningiz kun sayin mukammallashib, o`zaro birodarlik muhabbatingiz ko`payib bormoqda.U %XOtamiz Xudodan va Rabbimiz iso Masihdan sizlarga inoyat va tinchlik bo`lsin.  XOtamiz Xudo va Rabbimiz Iso Masihning ummati bo`lgan Salonika shahridagi imonlilar jamoatiga Pavlus, Silvan va Timo`tiydan salom!DNRabbimiz Iso Masihning inoyati sizlarga yor bo`lsin. Omin.jMNBu maktubni barcha muqaddas birodarlarimga o`qib berishingizni Rabbim Iso haqi qattiq buyuraman.BNButun birodarlarga muqaddas o`pish bilan salom aytinglar.3aNBirodarlar, bizlar uchun ibodat qilinglar.P NSizlarni da`vat etgan Xudo O`z so`ziga sodiqdir, U aytganini bajaradi.) KNTinchlik manbai bo`lgan Xudoning O`zi sizlarni butunlay muqaddas qilsin. Rabbimiz Iso Masih kelguncha, butun ruhingiz, joningiz va taningiz benuqson saqlansin.6 gNHar xil yomonliklardan o`zingizni saqlanglar.H  NHamma narsani sinab ko`ringlar, yaxshilikka yopishib olinglar.- UNPayg`ambar karomatini kamsitmanglar.,SNRuhning alangasini susaytirmanglar.ucNhar qanday sharoitda ham Xudoga shukr qilinglar. Bu Xudoning irodasi, chunki sizlar Iso Masih ummatisizlar.&GNtinmay toat-ibodat qilinglar,$CNHamisha xursand bo`linglar,NHech kim o`zgaga yomonlik evaziga yomonlik qilmasin. Aksincha har doim bir-biringiz, qolaversa, hamma uchun ham yaxshilikni izlanglar.NSizlarga yolvoramiz, jasoratsizlarning ruhini ko`taringlar, kuchsizlarga yordamlashinglar, hammaga sabr-toqatli bo`linglar.xiN Qilgan ishlari tufayli ularni chin qalbdan sevib, hurmat qilinglar. Bir-biringiz bilan tinch-totuv yashanglar."=N Ey birodarlar, orangizda mehnat qilib, Rabbimiz yo`lida sizlarga boshchilik qilib, yo`l-yo`riq beradiganlar bor, ularni qadrlashingizni iltimos qilaman.taN Shuning uchun hozir ham qilayotganingizdek, bundan keyin ham bir-biringizga dalda berib, yordam qilinglar.wN Rabbimiz Iso Masih biz uchun o`ldi. Biz hayot bo`lsak yoki hayotdan ko`z yumsak ham, hamisha U bilan birga yashaymiz.l~QN Chunki Xudo bizni g`azab uchun emas, balki Rabbimiz Iso Masih orqali najot tpish uchun tayin etdi.}NLekin biz kunduzga oidmiz. Shu tufayli imon va muhabbat qalqonini olaylik, najotga umidvorlik dubulg`asini kiyaylik, hushyor bo`laylik.W|'NUxlaganlar kechasi uxlaydilar, sarxush bo`lganlar kechasi sarxush bo`ladilar.N{NShuning uchun boshqalar kabi uxlamaylik, bedor va hushyor bo`laylik.wzgNHammalaringiz yorug`lik va kunduzning o`g`illarisizlar. Biz kechaga ham, qorong`ilikka ham taalluqli emasmiz.lyQNSizlar esa, ey birodarlar, qorong`ilikda emassizlarki, o`sha kun o`g`ri kabi sizlarni bosib olsin.8xiNXuddi homilador xotinni to`lg`oq tutib qolganidek, insonlar tinch va osoyishta deb yurganda, to`satdan ularning boshiga halokat keladi va undan aslo qochib qutula olmaydilar.owWNChunki o`zlaringiz yaxshi bilasizlarki, kechasi o`g`ri qanday kelsa, mahshar kuni ham shunday keladi.mv UNEy birodarlar, bu voqealar ro`y beradigan zamon va muddatlar haqida sizlarga yozishning hojati yo`q.>%=w<*wIbrohim esa sabr-toqat qilib, ilohiy va`daga erishdi.M)Men senga qut-baraka beraman, zurriyotingni bag`oyat ko`paytiraman.(y Xudo Ibrohimga va`da berganda, O`zidan buyukroq birovning ismi haqi qasam icha olmay, O`z Zoti haqi qasam ichib, dedi:a'; erinmanglar, imon va sabr-toqat bilan ilohiy va`dalarga erishganlardan o`rnak olinglar.t&a Orzu qilamizki, umidingiz tamoman ro`yobga chiqsin, har biringiz oxirigacha aynimay g`ayrat ko`rsatinglar,I%  Chunki Xudo adolatsiz emas. U sizlarning ishingizni, Uning ismiga ko`rsatgan muhabbatingizni unutmaydi, O`z azizlariga qanday xizmat qilganingizni va hozir ham qilayotganingizni yodda tutadi.$' Sizlarga kelsak, ey seviklilar, shunday gapirishimizga qaramay, aminmizki, sizlarning ahvolingiz bundan yaxshiroqdir va najotga erishasizlar.j#MAmmo tikanu qushqo`nmasni bergan yer esa yaramasdir va la`natga qoladi. Uning oxirati yonishdir.y"kUstiga mo`l-ko`l tushgan yomg`irni ichgan va dehqonlar uchun foydali o`simlik bergan yer Xudodan barakat oladi.:!magar bundan keyin imondan qaytsalar, ularni yana tavba qildirib tuzatish imkonsizdir. Chunki bunday kishilar Xudoning O`g`lini yangidan xochga qoqib, masxara qilgan bo`ladilar.Z -Xudoning xayrli kalOmini va kelajak olamning qudratlarini totib ko`rgan kishilareCBir marta ziyoni ko`rgan, samoviy in`omdan lazzat olgan, Muqaddas Ruhdan bahramand bo`lgan,'IXudo xohlasa, bunga erishamiz.   Shuning uchun Masih haqidagi boshlang`ich ta`limotni qoldirib, kamolotga intilaylik. Tag`in o`lik ishlardan tavba qilish, Xudoga ishonish, g`usllar, boshga qo`l qo`yib duo qilishlar, qiyomat va abadiy hukm haqidagi ta`limotning asosini solib o`tirmaylik.{Qattiq oziq esa kamolotga etganlarga, ya`ni tuyg`ulari yaxshi va yomonni farq etish malakasiga ega bo`lganlarga xosdir.kO Sut bilan ovqatlanadigan har bir kishi esa hali chaqaloq, solihlik kalomida g`o`ru tajribasizdir.B} Vaqt nuqtai nazaridan sizlar allaqachon muallim bo`lishingiz kerak edi. Ammo sizlarga yana Xudo kalOmining ilk asoslarini o`rgatishga ehtiyoj bor. Sizlarga qattiq oziq emas, sut kerak.mS Bu haqda aytadigan so`zimiz ko`p, ammo tushuntirish qiyin, chunki quloqlaringiz og`ir bo`lib qoldi.\1 Shu tariqa Xudo Masihni Malkisidq martabasi bo`yicha Oliy ruhoniy qilib tayinladi.gG Masih shunday kamolotga erishib, Unga quloq solganlarning hammasi uchun abadiy najot yaratdi.[/Garchi U Xudoning O`g`li bo`lsa ham, azob-uqubat chekib, itoat qilishni o`rgandi.FMasih badanda yashagan kunlarida O`zini o`limdan qutqarishga qodir bo`lgan Xudoga zo`r faryod va ko`z yoshlari bilan sig`inib, yalinib-yolvordi, xudojo`yligi sababidan toati ijobad bo`ldi.{oShuningdek, boshqa bir joyda Xudo Masih haqida shunday degan: Malkisidq martabasi bo`yicha Sen abadiy ruhoniysan.<qShunga o`xshab, Masih ham oliy ruhoniylik sharafini o`zlashtira olmadi, balki Xudo Unga: Sen Mening O`g`limsan, Seni bugun tavallud ettirdim, - deb, Uni ulug`likka sazovor qildi.hIBirov bu martabaga o`zi-o`zidan erishmaydi, balki Horun kabi Xudoning buyrug`i bilan erishadi.b=Shu sababdan xalqning gunohlari uchun ham, o`z gunohlari uchun ham qurbon qilishi kerak.Johillar va yo`ldan ozganlarga u muloyimlik bilan muomala qila oladi, chunki o`zi ham zaifliklarga mubtalo bo`lib yuradi. /Har bir oliy ruhoniy odamlar orasidan tanlab olinib, odamlar o`rnida Xudoga xizmat qiladi, gunohlar uchun Xudoga hadyalar va qurbonlar keltiradi. 3Shunday ekan, ilohiy marhamatga noil bo`lish va zarurat vaqtida inoyat va yordam olish uchun, Xudoning inoyat taxtiga jasorat bilan yaqinlashaylik. #Bizning Oliy ruhoniyimiz zaifliklarimizga hamdard bo`lishga ojiz emas, U har tomondan bizlar kabi vasvasaga solingan, lekin gunoh qilmagan. Bizning ulug` Oliy ruhoniyimiz, ya`ni Arshi a`logacha o`tib borgan Xudoning O`g`li Iso bor ekan, tan olgan e`tiqodimizni mahkam tutaylik.  Xudoning oldida pinhon qolgan hech bir mahluq yo`q, Uning ko`zi oldida hamma narsa ochiq va ayondir. Axir, biz Unga hisob beramiz-ku!F  Xudoning kalomi jonli va ta`sirli, har turli dudama qilichdan o`tkirroqdir. U jon bilan ruhni, bo`g`inlar bilan ilikni bo`lgundek, suqilib kiradi, yurakning xayolu niyatlarini fosh qiladi. Shunday ekan, birortamiz ham bunday itoatsizlikdan o`rnak olib, yiqilib qolmasligimiz uchun, o`sha farog`atga kirishga jon kuydiraylik. Xudo O`z ishlaridan qanday forig` bo`lgan bo`lsa, Uning farog`atiga kiruvchilar ham o`z ishlaridan shunday forig` bo`ladilar.>w Demak, Xudo xalqining farog`at kuni kelajakka qoladi.Agar Nabi Yasu Isroil o`g`illarini farog`atga erishtirganda edi, bunday keyin Xudo boshqa bir kun haqida gapirishiga hojat yo`q edi.RXudo ana shuni ko`zda tutib, uzoq vaqtdan keyin Zaburda Dovud orqali bugun deb yana bir kun tayin qilgan. Yuqorida aytilgandek: Agar bugun Uning ovozini eshitsangiz, yana yuragingizni tosh qilmanglar!1[Bundan anglashiladiki, dastavval Xushxabarni eshitganlar itoatsizligi uchun farog`at diyoriga kirmagan bo`lsada, yana ba`zi kishilarga kirish uchun imkoniyat bor ekan.RAmmo boyagi oyatda: Ular Mening farog`atimga kirmas, - deb ta`kidlangan.Yaratilishning yetti kuni haqida bir oyatda bunday deyilgan: Xudo yettinchi kunda qilgan barcha ishlaridan forig` bo`ldi.gGFaqat biz, imonlilar, u farog`at diyoriga kiramiz. Xudo: G`azablanganimda ont ichdimki, ular Mening farog`atimga kirmaslar, - deb aytgan. Holbuki, dunyo yaratilgandanoq Xudo taqdir etgan hamma ishlar tamom bo`lib turibdi.Chunki o`tmishdoshlar kabi bizlar ham Xushxabarni oldik. Ammo ular eshitgan so`zlarini imon bilan qabul qilmagani uchun foydasi bo`lmadi."~ ?Xudoning farog`at diyoriga kirish haqidagi ilohiy va`da hali ham mavjud ekan, mabodo sizlardan biror kishi fursatni qo`ldan bermasin, deb xavotirlanamiz.U}#Ko`ryapmizki, ular imonsiz bo`lgani uchun farog`at diyoriga kira olmadilar.w|gXudo: Ular Mening farog`atimga kirmaydi, - deb kimlar haqida qasam ichgan edi? Bo`ysunmaganlar haqida emasmi?|{qXudo qirq yil kimdan bezor bo`ldi? Gunoh qiluvchilardan emasmi? Mana, ularning jasadlari cho`lda parokanda bo`ldi.zO`shanda Xudoning ovozini eshitib, isyon qilganlar kim edi? Muso payg`ambar sharofati bilan Misrdan chiqqanlarning hammasi emasmidi?y Yuqorida deyilgani kabi: Agar bugun Uning ovozini eshitsangiz, isyonu g`azab kunida bo`lganidek, yuragingizni tosh qilmanglar!_x7Agar biz avvalgi e`tiqodimizni oxirigacha mahkam tutsak, Masihga sherik hisoblanamiz.w Hech kim gunohning aldovi bilan yuragini tosh qilmasin; bugun deyilguncha, bir-biringizga har kuni nasihat qilib turinglar.yvk Ey birodarlar, hech biringizda barhayot Xudodan qaytgan yomon, imonsiz bir yurak bo`lmasligiga diqqat etinglar.Lu Men g`azablanib, ont ichdimki: ular Mening farog`atimga kirmaslar.t Shuning uchun bu nasldan bezor bo`lib dedim: bular doim dilidan adashgan bir qavmdir, Mening yo`llarimga rioya qilmaydilar.tsa U yerda otalaringiz Meni sinov qildilar, qirq yil ishlarimni ko`rgan bo`lsalar ham, Meni imtihon qildilar.Yr+cho`lda, isyon va g`azab kunida bo`lganidek, yana yuragingizni tosh qilmanglar!SqMana, Muqaddas Ruh nima deyapti: Agar bugun Xudoning ovozini eshitsangiz,p'Masih esa Xudo xonadonini O`g`il kabi boshqaradi. Agar biz jasoratimizni va ulug` umidimizni oxirigacha mahkam tutsak, biz Uning xonadonimiz.oMuso payg`ambar butun Xudo xonadonidan mas`ul sodiq xizmatkor sifatida Xudoning kelajakda aytadigan kalomlariga zamin hozirladi, xolos.NnHar bir uyning quruvchisi boru, ammo aslida hammaning binokori Xudo.m/Imoratning me`mori imoratning o`zidan ko`proq hurmat ko`radi. Xuddi shunday, Iso Masih Muso payg`ambardan ko`proq ulug`vorlikka loyiq hisoblandi.ylkMuso payg`ambar butun Xudoning xonadoniga sodiq qolgani kabi, Iso Masih ham Uni tayin etgan Xudoga sodiq qoldi. k Shunday ekan, ey, samoviy da`vatdan bahramand bo`lgan muqaddas birodarlarim, imonimizning Elchisi Oliy ruhoniyimiz Isoga qaranglar!]j3O`zi sinovdan o`tib azob chekkani uchun, sinovdan o`tayotganlarga madad bera oladi.CiShuning uchun U har jihatdan birodarlariga o`xshab qolishi kerak edi, xalqning gunohlari uchun Xudo huzurida tavajjuh qila oladigan marhamatli va sodiq oliy ruhoniy bo`lmog`i lozim edi.PhHar holda Iso farishtalarga emas, balki Ibrohim nasliga yordam beradi.Rgva umr bo`yi o`lim qo`rquviga qul bo`lgan odamzodbolalarini ozod qilsin.Bf}Bolalar et va qondan iborat bo`lganlari uchun, Iso O`zi ham ularga tenglashib, xuddi shunday vujudga ega bo`ldi, toki o`lim bilan dahshat soluvchi iblisni O`z o`limi orqali yo`q qilsine Payg`ambar oyatida Iso haqida yana shunday deyilgan: Men Xudoga tavakkal qilurman, va davomida: Mana, Men va Xudo Menga bergan bolalar!ddA Sening ismingni birodarlarimga e`lon etgayman, jamoat ichrap Senga hamdu sanolar ayturman.Jc  Chunki ham muqaddaslik baxsh etuvchi Iso, ham muqaddaslik qabul qiluvchi imonlilar hammasi bir Otadandir. Bu sababdan Iso ularni birodarlarim deb chaqirishdan or qilmaydi Zaburda aytilganidek:Sb Hamma narsa Xudo uchun va Xudo orqali bor bo`lgan. Xudo ko`p o`g`illarni ulug`likka erishtirmoqchi bo`lib, ularning najot Asoschisi Isoni ham azob-uqubatlar orqali kamolga erishtirishni munosib ko`rdi.aa; Biroq Isoni esa farishtalardan biroz past qilinib, o`lim azob-uqubati chekkanidan so`ng, izzatu jamol toji kiydirilgan holda ko`ryapmiz. Uning hamma inson uchun o`limga duchor bo`lishi Xudoning inoyatli xohishi edi.n`Ubor mavjudotni uning oyoqlaring ostiga qo`yding. Xudo borliqni odamning oyoqlari ustiga qo`ygan bo`lsa, demak, unga tobe bo`lmagan biror narsa qoldirmadi. Vaholanki, biz insonga hanuz hamma narsalar tobe ekanligini ko`rmayapmiz._ Sen uni malaklardan andak past qilding, izzatu jamol tojini unga kiydirding. O`z yaratganlaring ustidan unga saltanat berding,~^uBir oyatda shunday ta`kidlangan: Inson qadri nedirki, Sen uni yodlagaysan? Odam o`g`li nedirki, Sen uni ardoqlaysan?X])Biz gapirayotgan kelajak dunyoga kelsak, Xudo uni farishtalariga tobe qilmadi.c\?Xudo O`z shohidlariga ajoyibotlar, mo``jizalar va har turli qudratli ishlar ko`rsatdi, O`z xohish-irodasiga ko`ra Muqaddas Ruhning in`omlarini ularga ulashib, ularning shahodatlariga O`zining tasdig`ini qo`shib berdi.-[SShunday ekan, dastavval Rabbimiz Iso bildirgan, so`ngra shohidlari tomonidan tasdiqlangan najot xabariga biz e`tiborsizlik qilsak, jazodan qanday qochib qutulamiz?}ZsFarishtalar orqali aytilgan kalom u vaqtdayoq har turli jinoyat va itoatsizlik qilganni qat`iy suratda jazolar edi.bY ?Demak, biz eshitganlarimizdan qaytmaslik uchun bularga juda ko`p diqqat qilishimiz kerak.pX [Axir, farishtalarning hammasi ham najot vorislariga xizmat qilish uchun yuborilgan xizmatchi ruhlardir.W % Nahotki Xudo qachondir biron farishtaga: Yovlaringni oyoqlaring ostiga yiqimagunimcha, Sen Mening o`ng tomonimda o`tirib tur! degan bo`lsa?!V  bamisli libosday o`rab qo`yasan ularni, joma singari almashtiriladi. Ammo Sen ayni O`shaning O`zisan, Sening yo`llaring tamom bo`lmas.UU % Ular yo`q bo`lib ketar, biroq Sen turaverasan. Hammasi kiyimdek nurab ketar,pT [ Yana shunday deyilgan: Yo Rabbiy, Sen yerni azaldan bunyod etgansan, osmon esa Sening qo`llaring ijodi.'S I Sen adolatni sevib, qonunsizlikdan nafratlanasan. Shuning uchun Xudo, Sening Xudoying, tengdoshlaringdan ko`ra ko`proq Sening boshingga xurramlik moyi surtdi.|R sO`g`ilga esa bunday deyilgan: Ey Xudo, Sening taxting doimiy va abadiydir, podsholiging hassasi haqqoniyat hassasi.~Q wFarishtalar haqida: U O`z malaklarini shamollarga aylantirib, xizmatkorlarini o`t alangasi qiladi, - deyilgan bo`lsa,yP mXudo To`ng`ichimni yer yuziga yuboray, deb yana shunday degan: Xudoning butun farishtalari Unga sajda qilsinlar.*O OFarishtalarning qay biriga qachon Xudo: Sen Mening O`g`limsan, Seni bugun tavallud ettirdim, yohud: Men Unga Ota bo`laman va U Menga O`g`il bo`ladi, - degan edi?sN aIso farishtalardan g`oyat oliy martabaga yuksalgani uchun, ulardan juda ulug`roq bir nomga ham ega bo`ldi.jM OO`g`il Xudo ulug`vorligining in`ikosi, Xudo borlig`ining aniq suratidir. U O`zining qudrati kalomi bilan koinotni asraydi. Gunohlarimiz yuvilishi uchun imkon yaratgandan so`ng, U samoda Hazrati Oliyning o`ng tomonida o`tirdi.L Oxirgi kunlarda esa U bizga O`z O`g`li orqali gapirdi. Xudo koinotni O`g`li orqali yaratgan va Uni borliqning vorisi qilib tayin etgan.iK OXudo qadimda bir necha marta va turli tarzda payg`ambarlar orqali ota-bobolarimizga gapirgan edi.PJ Rabbimiz Iso Masihning inoyati sizlarning ruhingizga yor bo`lsin. Omin.I Men bilan birga Iso Masih uchun mahbus bo`lgan Epafras, hamkorlarim Mark, Aristarx, Dimas, Luqo senga salom yo`llayaptilar.H 3Bundan tashqari, menga bir turar joy ham tayyorla. Chunki Xudo ibodatlaringizni eshitib, meni yana sizlarning oldingizga qaytarishiga umid qilaman.G ySen mening so`zlarimga quloq solib, aytganlarimni qilasan, ha, bundan ham ko`proq qilasan, deb ishonib bularni yozdim.^F 7Ha, birodarim, Rabbimiz haqi sendan bir foydalanay! Masih haqi ko`nglimni tinchitgin!E !Men, Pavlus, buni o`z qo`lim bilan yozyapman: men to`layman. Axir, senga o`z hayoting bilan mendan qarzdor ekanligingni aytayotganim yo`q!wD iAgarda u seni biror narsada xafa qilgan bo`lsa yoki sendan qarzdor bo`lgan bo`lsa, buni mening zimmamga yukla.TC #Agar sen meni safdoshing bilsang, O`nisimni meni qabul qilganday qabul qil.KB Sen uni endi qul kabi emas, sevikli uka sifatida qabul qil. Men uni juda yaxshi ko`raman. Sen esa uni ham odam bolasi sifatida, ham Rabbimizning bolasi sifatida yana ko`proq sevishing shubhasiz.^A 7Nahotki sen umrbod qabul qilishing uchun O`nisim sendan vaqtinchalik ayrilgan bo`lsa?'@ IAmmo sening rozilingsiz hech bir ish qilishni xohlamadim. Chunki sening qiladigan iltifoting majburiyat yuzasidan bo`lmay, balki ixtiyoriy bo`lishini istadim.?  Men Injil uchun qamoqda yotibman, shuning uchun O`nisimni o`z oldimda olib qolib, sening o`rningda menga xizmat qilishini istar edim.;> s Uni, ya`ni o`zimning jon-dilimni, yaxshi qabul qil!~= w O`nisim bir vaqtlar senga foydasiz edi, endi esa senga ham, menga ham foydalidir. Men uni senga qaytarib yuboryapman.V< ' Men mahbusligimda ko`rgan o`g`lim O`nisim haqida sendan iltimos qilmoqchiman.t; c Buning o`rniga men, mo`ysafid Pavlus, endi Iso Masih uchun bandi, mehribonlik bilan sendan iltimos qilaman.p: [Mayli shunday bo`lsa ham, Masih nomidan senga buyruq berishga to`la vakolatim borligini aytsam bo`ladi.|9 sSening mehr-muhabbating menga katta sevinch va tasalli berdi. Birodarim, sen tufayli ahli mo`minning ko`ngli tinch. 8 Sening imon yo`lida qilayotgan faoliyating ta`sirchan bo`lgay, Masihdan bizga nasib bo`ladigan butun xayr-barakani bilib olgaysan.r7 _Chunki Rabbimiz Isoga bo`lgan imoning va barcha ahli mo`minga bo`lgan muhabbating haqida eshitib turaman.F6 Men duolarimda har doim seni eslab, Xudoyimga shukur qilaman.U5 %Otamiz Xudodan va Rabbimiz Iso Masihdan sizlarga inoyat va tinchlik bo`lsin. 4 Singlimiz Affiya bilan safdoshimiz Arxippga, shuningdek, xonadoningda yig`ilib turadigan imonlilarning hammasiga salom yo`llaymiz.o3 [Men, Iso Masih uchun bandi bo`lgan Pavlus hamda ukamiz Timo`tiydan sevikli hamkorimiz Filimo`nga salom!!2;vMening yonimdagilarning hammasi senga salom yo`llayaptilar. Bizni sevadigan imondoshlarga salom aytgin. Xudoning inoyati hammangizga yor bo`lsin. Omin.1 vBizning odamlarimiz ham samarasiz kun kechirmasdan, zaruriy ehtiyojlarini qondirish uchun yaxshi ishlar qilishni o`rgansinlar.v0ev Qonunshunos Zinas va Apollosni yo`lga otlantirayotganingda, ularning kam-ko`stsiz jo`nashlariga e`tibor qil.0/Yv Artimas yoki Tixikni sening yoningga yuborganimdan keyin, Nikopol shahriga, mening oldimga kelishga harakat qil. Chunki men qishni shu yerda o`tkazishga qaror qildim.l.Qv O`zing bilasanki, bunday buzuq odam kundan-kunga gunohiga gunoh qo`shib, o`zini o`zi mahkum etadi.b-=v Bid`atchi odam bir-ikki ogohlantirishdan so`ng haqiqatga tushunmasa, u bilan aloqani uz.,v Lekin be`mani bahslar, shajaralar, Tavrot qonun-qoidalari haqida boradigan janjalu muzokaralardan qoch; bular foydasiz va behudadir.C+vBu so`z barqarordir. Xudoga ishonganlar xayrli ishlarga astoydil bel bog`lashi uchun, bu gaplarni ta`kidlab uqtirishingni istayman. Bunday xatti-harakat insonlarga ma`qul va foydalidir.i*KvXudo inoyat qilib, bizni oqladi va abadiy hayotga umidvorlik bilan qaragan merosxo`r ham qildi.k)OvQutqaruvchimiz Iso Masih sharofati bilan Xudo bizning ustimizga mo`l-ko`l Muqaddas Ruh yog`dirdi.U(#vXudo bizning qilgan savobli ishlarimiz tufayli emas, balki O`zining rahm-shafqati tufayli bizni qutqardi, gunohlarimizni yuvib, bizni yangidan tug`iltirdi, Muqaddas Ruh orqali bizga yangi hayot ato etdi.Y'+vAmmo Qutqaruvchimiz Xudo O`zining iltifot va insonparvarligini ochiq ko`rsatdi.O&vChunki bir vaqtlar bizlar ham fahmsiz, itoatsiz, adashgan odamlar edik, har xil ehtiros va zavqlarga qul edik, gina-qudurat va baxillikka to`lgan, bir-birimizdan nafratlanadigan razil odamlar edik.z%mvHech kimni yomonlamasinlar. Urushqoq bo`lmay, barcha insonlarga yuvoshlik va muloyimlik bilan muomala qilsinlar.$ vSen imonlilarga eslatib turginki, ular hukmron hokimiyatga to`la itoatkorlik bilan bo`ysunsin, har bir xayrli ishga tayyor bo`lishsin.f#EvBularni butun bir salohiyat bilan gapir, nasihat qil, oshkor qil. Hech kim seni kamsitmasin.7"gvMasih bizni har qanday gunohli ishlardan qutqarish uchun, faqat O`ziga tegishli bo`lgan, xayrli ishlarga g`ayratli, pok bir ummat yaratish uchun O`zini biz uchun fido qildi.+!Ov Shu orada buyuk Xudo va Qutqaruvchimiz Iso Masihning ulug`vorlik bilan osmondan tushib zohir bo`lishiga va muborak umidimiz amalga oshishiga ko`z tikib yuribmiz.E v Bu inoyat esa shuni o`rgatadiki, biz diyonatsizlik va dunyoviy orzu-ehtiroslarni rad etishimiz kerak, bu dunyoda Xudodan qo`rqib, vazminlik va taqvodorlik bilan hayot kechirishimiz lozim.V%v Chunki Qutqaruvchimiz Xudoning inoyati butun odamlarga yaqqol oshkor bo`ldi.  v O`g`rilik qilmasinlar, balki ochiq ko`ngil bilan muomala qilib, har narsada Qutqaruvchimiz Xudoning ta`limotini sharaflasinlar.v Qullarga shunday nasihat qilki, o`z xo`jayinlariga itoat etsinlar, ularni har jihatdan mamnun qilsinlar, terslik qilmasinlar.vevSo`zlarning aniq va hech shubhasiz bo`lsin, toki raqiblarning biz haqimizda so`z aytolmay, uyatga qolsinlar._7vHar bir xayrli ishda ularga o`rnak bo`l. Ta`lim vaqtida xolis va jiddiy bo`lib gapir.<svShuningdek, yigitlarni ham bosiq bo`lishga undagin.+OvXudoning kalomi qoralanmasligi uchun, ular o`z erlari va bolalarini sevadigan, ro`zg`orga jonkuyar, vazmin, iffatli, xushfe`l, erlariga bo`ysunadigan bo`lsinlar.@{vKampirlar yosh xotinlarga ham ta`lim-tarbiya bersinlar.!;vShuningdek, kampirlar ham g`iybat va mayxo`rlikka ruju qo`ymay, balki muqaddaslikka muvofiq, har qanday xayrli ishda ibrat bo`lib turmush kechirsinlar.tavChollar o`z haddini biluvchi, hushyor, vazmin, sog`lom imonli, mehr-muhabbatli va sabr-toqatli bo`lsinlar.; svSenga kelsak, sog`lom ta`limot asosida nasihat qil. )vXudoni tan olamiz, deydilar-u, o`z qilmishlari bilan Uni inkor etadilar. Ular har qanday xayrli ishga yaramas, bo`yin egmas, iflos odamlardir. 5vPok odamlar uchun hamma narsa pok bo`lur. Nopoku imonsizlar uchun hech bir pok narsa yo`q. Chunki ularning aqli ham, vijdoni ham nopoklashib ketgan.r _vUlar yana yahudiylarning afsonalariga va haqiqatdan yuz o`girgan odamlarning gaplariga quloq solmasinlar.h Kv Bu gap to`g`ri. Ular sog`lom imonni topsin va buning uchun sen ularni qat`iy ogohlantirib qo`y. v Mana, ulardan chiqqan bir shoir: Kritiylar doimo yolg`onchi, zolim yirtqichlar, yeb-to`ymas tanballardir, deb aytgan edi. v Ularning og`zini to`sish kerak. Ular jirkanch manfaat yo`lida lozim bo`lmagan narsalarni o`rgatib, butun oilalarni buzib ketmoqdalar.V 'v Xususan sunnatlilar orasida o`zbilarmon, quruq gap sotuvchi aldamchilar ko`p.>  wv Sog`lom ta`limot bilan nasihat qilishga hamda qarshilik qiluvchilarning adabini berishga iqtidorli, haqiqat kalomiga o`rgatilgan va unga qattiq rioya qiladigan kishi bo`lishi lozim.]  5vAksincha mehmondo`st, vazmin, odil, pok ko`ngilli va nafsini tiyadigan odam bo`lsin.1  ]vChunki imonlilar jamoatining noziri Xudo xonadonini boshqaruvchi sifatida benuqson bo`lishi kerak. O`zboshimcha, g`azabli, sharobga moyil, tajang, g`arazgo`y bo`lmasin.  yvSen tayin qiladigan odam beayb, yakka xotinli, bolalari esa imonli va shaloqlik yoki itoatsizlik aybidan xoli bo`lsin.'  IvSenga buyurganimdek, qolgan ishlarni bitir, har bir shahardagi imonlilar jamoati ustidan oqsoqollar tayin qil. Mana shuning uchun seni Krit orolida qoldirdim. !vUmumiy imonimiz asosida haqiqiy farzandim bo`lgan Titusga Otamiz Xudodan va Qutqaruvchimiz Iso Masihdan mehr-shafqat va tinchlik tilayman. 'vhozir esa, O`zi xohlagan paytda, kalOmini ro`yobga chiqardi. Men bo`lsam, bu kalomni e`lon qilish uchun Qutqaruvchimiz Xudodan vakolat oldim. vBizning imonimiz abadiy hayotga umidvorlikdan iboratdir. Yolg`on gapirmaydigan Xudo bu umid haqida azaliy vaqtlardanoq va`da bergan edi,, UvXudo tanlagan kishilarning imonli bo`lishlari va haqiqiy diyonatni uqib olishlari uchun xizmat qilayotgan Xudoning quli va Iso Masihning havoriysi, Pavlusdan salom!fElRabbimiz Iso Masih sening ruhingga yor bo`lsin. Uning inoyati hammangizga yor bo`lsin. Omin.lQish boshlanishidan oldin kelishga harakat qil. Evvul, Pud, Lin, Klavdiya va butun birodarlar senga salom yo`llayaptilar.`9lYerast Korinf shahrida qoldi. Trofimni esa kasal holda Milit shahrida qoldirib ketdim.MlPriskilla bilan Akilga va Onisiforning xonadoniga salom aytib qo`y.%ClRabbim meni har qanday yomon ishlardan xalos qiladi va O`zining samoviy Podshohligiga sog`-salomat kirgizadi. Unga abadulabad shon-sharaflar bo`lsin! Omin.ClLekin Rabbim yonimda turib meni yoqladi. Men orqali Xushxabar tugal targ`ib qilinishi va barcha xalqlarga ham yetib borishi uchun, U mening qudratimni oshirdi, arslon og`zidan qutqardi.!~;lO`zimni birinchi marta himoya qilganimda, hech kim mening tarafimni olmadi, aksincha, hamma meni tashlab ketdi. Bu u odamlar uchun gunoh hisoblanmasin.a};lSen ham undan ehtiyot bo`l, chunki u bizning kalomlarimizga qattiq qarshilik ko`rsatdi.g|GlMisgar Iskandar menga ko`p yomonlik qildi. Rabbim unga qilmishlariga yarasha jazosini beradi.{l Kelayotganingda Troas shahrida Karpning yonida men qoldirib ketgan plashchni va kitoblarni, ayniqsa pergament kitoblarni ham olib kel.(zKl Tixikni Efes shahriga yubordim.cy?l Yonimda yolg`iz Luqo bor. Markni o`zing bilan birga olib kel, u menga xizmat uchun kerak.xl Chunki Dimas bu dunyoni sevib qolib, meni tark etdi, Salonika shahriga ketdi. Kriskiy Galatiyaga, Titus Dalmatiyaga ketdi.4wcl Mening oldimga tezroq kelishga harakat qil.hvIlBundan keyin solihlik toji men uchun tayyor turibdi. Odil hukm qiluvchi Rabbim tushib zohir bo`ladigan kunda u tojni menga beradi, va faqat menga emas, balki u kunni mushtoqlik bilan kutayotganlarning hammasiga ham beradi.Yu+lUlug` kurashda astoydil kurashdim, umr dovonini oshib bo`ldim, imonni saqladim.^t5lMening qonim endi qurbonlik sharobi kabi to`kilmoqda, dunyodan o`tishimga sal qoldi. s lAmmo sen hamma narsada hushyor tur, azoblarga sabr-toqat qil, Injil voizligini bajo keltir, xizmatingni sidqidildan ijro etgin.OrlUlar quloqlarini haqiqat kalomidan berkitib, afsonalarga buriladilar.Yq+lChunki shunday vaqt keladiki, odamlar sog`lom ta`limotga chidash bermaydilar, natijada o`z orzulariga mos muallimlar to`playdilar. Bu muallimlar o`shanday odamlarning quloqlariga yoqadigan so`zlar aytadilar.@pylXudo kalOmini va`z qil, hozir buning vaqtimi, vaqti emasmi, demay, doim gapirishga tayyor bo`l. Butun sabr-toqat bilan ta`lim berib, odamlarni mulzam qil, ularga ta`nayu nasihat qil.o -lXudoning huzurida hamda tirigu o`liklarni hukm qilajak, ko`kdan tushib, O`z saltanatini joriy qilajak Iso Masih huzurida senga qat`iy buyuraman:RnlShu yo`sin Xudoning quli komil va har qanday yaxshi ishga qobil bo`ladi.m7lHar bir Muqaddas Yozuv ilohiy ilhom bilan yozilgan bo`lib, ta`lim berish, dalolat qilish, tuzatish, solihlik yo`lida tarbiya berish uchun foydalidir.l3lSen bolaligingdanoq Muqaddas Yozuvlarni o`rgangansan. Bu yozuvlar seni Iso Masihga ishonish orqali dono qilmoq va najot yo`lini ko`rsatmoqqa qodir.ykklSen esa olgan ta`liming va senga topshirilgan omonatga sodiq qol, chunki bu ta`limni kimdan olganingni bilasan.jl Yomon va firibgar odamlar esa boshqalarni aldabgina qolmasdan, o`zlarini o`zlari ham aldab, tobora razillashib boradilar.niUl Iso Masih yo`lida diyonatli yashamoqchi bo`lgan odamlarning hammasi ham quvg`inga duchor bo`ladilar.7hgl Boshimga kelgan quvg`inlarni Antioxiya, Ikoniya va Listra shaharlarida chekkan azoblarimni eshitding. Qanday quvg`inlarga sabr-toqat qildim! Rabbim meni hammasidan qutqardi.}gsl Sen esa menga ergashding, ta`limotim, turmush tarzim, murod-maqsadim, imon, sevgi va sabr-toqatimdan namuna olding.%fCl Ammo ular yana muvaffaqiyat qozona olmaydilar; chunki Yanniy va Yambriyning aqlsizligi ma`lum bo`lganidek, bularning ham aqlsizligi hammaga ma`lum bo`ladi.9eklYanniy bilan Yambriy Muso payg`ambarga qanday qarshi turgan bo`lsalar, bu odamlar ham haqiqatga xuddi shunday qarshi turadilar. Ular fikri buzuq, imonda tajribasiz odamlardir.Jd lBu juvonlar har doim o`qib turib, haqiqatni aslo uqa olmaydilar. clUlar gunohlarga botgan, turli hirsu havaslarga berilgan juvonlarning uy-joylariga suqulib kiradilar va ularning dilini ovlaydilar.gbGlO`zlarini xudojo`y ko`rsatib, ilohiy qudratni esa inkor etadilar. Bunday odamlardan uzoqlash.^a5lxoin, bemulohaza, mag`rur bo`ladilar. Xudodan ko`ra aysh-ishratni ko`proq sevadilar.e`Clshafqatsiz, murosasiz, g`iybatchi, nafsini tiya olmaydigan, insonlik va yaxshilik dushmani,x_ilU paytda odamlar nafs bandasi, pulparast, maqtanchoq, kibrli, kofir, ota-onaga itoatsiz, nonko`r, xudobexabar,=^ wlShuni bilginki, oxirgi kunlarda og`ir vaqtlar keladi. ]lyana o`ziga kelib, iblisning tuzog`idan qutulib qolarlar. Chunki iblis ularni asir qilib, o`z irodasini o`tkazishga majbur qilgan.,\Qlo`ziga qarshi turganlarga yumshoqlik bilan yo`l-yo`riq bersin. Balki Xudo bunday kishilarning tavba qilishlariga biron yo`l ochib qolar, ular esa haqiqatni bilib,[ylXudoning quli janjalkash bo`lmasligi kerak. Aksincha, u hamma bilan muloyim, o`rgatishga tayyor, sabr-toqatli bo`lsin,bZ=lAhmoqona va johilona bahslardan uzoqlash. Bular faqat janjalga sabab bo`lishini bilasan.Y3lYoshlik ehtiroslaridan qoch. Sof qalbdan Rabbimiz Iso ismini chaqirgan hamma odamlar bilan birga solihlik, imon, sevgi va tinchlik payidan bo`lgin.X lKimki bu yomonliklardan o`zini poklasa, Egasi uchun foydali, har bir yaxshi ishga yaroqli, sharafli va muqaddas idish bo`ladi.*WMlKatta bir uyda nafaqat oltin va kumush idishlar, balki yog`och va sopol idishlar ham bor; ularning ba`zisi sharafli, ba`zisi esa sharafsiz ish uchun qo`llanadi.OVlHar holda, Xudo asos solgan poydevor mustahkam turibdi va quyidagi oyatlarning tasdig`iga ham ega: Xudovand O`zinikilarni biladi va Xudovand nOmini tilga olgan har bir odam yomonlikdan uzoq tursin.zUmlTirilishimiz allaqachon sodir bo`ldi deb, ular haqiqat yo`lidan adashib, ba`zilarning imonini xarob qilmoqdalar.hTIlUlarning gaplari maraz kabi yoyiladi. Mana, Imeney va Filit ham shunday odamlar jumlasidan-ku.qS[lXudoga ma`qul bo`lmagan quruq gaplardan qoch. Bu gaplarga berilganlar borgan sari xudobezor bo`ladilar.RlSen esa haqiqat kalOmini adashtirmay, to`g`rilik bilan o`qit, o`zingni Xudoga maqbul, halol bir ishchi sifatida ko`rsatishga g`ayrat qil./QWlbu narsalarni eslatib tur, quruq bahs-tortishuvlardan qochishni Rabbimiz nomidan qattiq tayinla. Bunday bahslar tinglovchilarni aynitishdan boshqa narsaga yaramaydi. Z~~`~}||{{{#zz5yxwwzw$vuttsrrq1pp>oo,nnEmWllWkjjKihhBgfeehddccxc baa`G_y_ ^]M\\+[[NZZYXXZWWBVVuV6UcTTT&SSmRR8QQ+PP$ONNMMOLLKKEJJJIIUHGFF/ED]CCIBB*AaA@??%>>$==,<;;;:: 9o88C77#655433;22X1X0v//u..k--F,++2**Y))(''_&&<%%L$#""!y G(z)n7hz}a-% a w ugJj+q[Izmirdagi jamoatning farishtasiga yoz: O`lgan bo`lib, tirilib Kelgan, Birinchi va Oxirgi shunday deydi:/Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin. G`olibga Xudoning jannatidagi hayot daraxti mevasidan yeyishni ehson etaman.|qLekin sendagi yaxshi fazilat shuki, sen nikolaychilarning ishlaridan nafratlanasan. Men ham ulardan nafratlanaman.<qEndi qaerdan tushganingni esla! Tavba qil va avvalgi ishlaringni qilib yur. Aks holda, tavba qilmasang, qo`qqisdan sening yoningga kelib, shamdoningni joyidan siljitib yuboraman.J Biroq senga bir e`tirozim borki, sen ilk muhabatingdan ayniding._7Ha, sabr-toqating bor. Mening nomim uchun ko`pni boshdan kechirding va charchamading.5Sening ishlaring, mehnating, sabr-toqatingni bilaman. Havoriy bo`lmagan holda o`zlarini havoriy deb aytganlarni sinading va yolg`onini fosh qilding.  Efesdagi jamoatning farishtasiga yoz: Yetti yulduzni o`ng qo`lida Tutguvchi, yettita oltin shamdon orasida Yuruvchi shunday deydi:$  CO`ng qo`limda sen ko`rgan yetti yulduz va yetti oltin shamdon siriga kelsak, yetti yulduz yetti jamoatning farishtalari, yetti shamdon esa yetti jamoatdir.r  _Shunday qilib, nimalar ko`rding, nimalar bo`lyapti, bundan so`ng nimalar yuz beradi, hammasini yozib bor.h  KTirikman. O`lgan edim va mana, abadulabad tirikman. Omin. O`lim va tamug` ochqichlari Mendadir.  9Uni ko`rishim bilanoq, Uning oyoqlari ostiga jonsiz kabi yiqildim. U esa o`ng qo`lini ustimga qo`yib, shunday dedi: Qo`rqma! Men Avvaliyu Oxiridirman.&  GO`ng qo`lida yetti yulduzni tutib turar, og`zidan o`tkir dudama qilich chiqazib turar edi. Uning yuzi kunning qizig`ida balqiydigan quyoshday balqib turardi.s aUning oyoqlari ko`rada qizdirilgan yaltiroq misga o`xshardi, ovozi ko`p suvlarning shov-shuvini eslatardi.g IUning boshi, sochlari bamisli oq yung, qordek oppoq, ko`zlari esa otash alangasidek chaqnardi.   Shamdonlar o`rtasida bo`yi baravar uzun rido kiygan va ko`ksiga oltin kamar bog`lagan Inson O`g`liga o`xshash bir Kimsa ko`rindi.i M Men bilan gaplashayotgan Kimsani ko`rish uchun o`girildim. Shunda yetti oltin shamdonni ko`rdim.( K Ko`rganlaringni kitobga yozib bor va Asiyadagi yetti jamoatga Efes, Izmir, Pergam, Tiyatira, Sardis, Filadelfiya va Laodikiya shaharlaridagi jamoatlarga yubor.N  Rabbimiz Isoning tirilishi qutlanadigan kunda men Ilohiy Ruhning ta`sirida qoldim. Birdaniga orqamdan karnay ovoziga o`xshash kuchli bir nido eshitdim: [Men Ibtido va Intiho, Avvaliyu Oxiridirman.]f G Men Iso Masihning qayg`u-hasrati, saltanati va sabr-qanoatiga sizlar bilan sherik bo`lgan birodaringiz Yuhannoman. Xudoning kalomi tufayli va Iso Masih uchun shohidlik berganim sababli Patmos oroliga surgun qilingan edim. Men Ibtido va Intihodirman, - deydi Xudoyi Taolo, hozir bor, azaldan bor bo`lgan, kelajakda bor bo`lg`usi Sarvari koinot.; qMana, U bulutlar bilan kelyapti! Har bir ko`z Uni ko`radi, Uning badanini teshganlar ham ko`radi, dunyoning jamiki qabilalari U tufayli fig`on chekadi. Ha, shunday bo`lgay! Omin.| sU bizni shohlar qildi, Otasi Xudo uchun ruhoniylar ham qildi. Abadiy shon-sharaf, mangu saltanat Unga xosdir. Omin.~ shuningdek, o`liklar ichidan birinchi bo`lib tirilgan, yer yuzi podshohlarining Shohanshohi bo`lgan ishonchli shohid Iso Masihdan sizlarga inoyat va tinchlik bo`lsin. Iso Masih bizni ko`p sevdi. U O`z qonini to`kib, bizni gunohlarimizdan forig` qildi.3} aMen, Yuhanno, Asiya viloyatidagi yetti Masih jamoatiga yozyapman: hozir bor, azaldan bor bo`lgan, kelajakda bor bo`lg`usi Xudodan, Uning taxti oldida turgan yetti Ruhdan,z| oBu bashoratni o`qiyotgan va tinglayotganlar hamda bu yozganlarga amal qiluvchilar baxtiyordir. Chunki vaqt yaqin.w{ iYuhanno Xudoning kalomi va Iso Masihning shahodati, ya`ni ko`rgan narsalarining hammasi haqida guvohlik berdi.[z 3Bu kitob Iso Masihning vahiysidir. Xudo tez orada yuz berishi muqarrar bo`lgan hodisotni O`z qullariga ko`rsatishi uchun Iso Masihga ushbu vahiyni berdi. U esa farishtasini yuborib, quli Yuhannoga buni bildirdi.8yk Xudoning inoyati hammangizga yor bo`lsin. Omin.x Jamoat boshliqlaringizning hammasiga va barcha ahli mo`minga salom aytinglar. Italiyaliklar sizlarga salom yo`llayaptilar. w Bilinglarki, birodarimiz Timo`tiy ozodlikka chiqarildi, agar u tezlik bilan yonimga kelsa, u bilan birga sizlarni ko`rgani boraman.v Ey birodarlar, sizlardan iltimos qilaman, qisqagina yozgan bo`lsam ham bu nasihat kalOmini sabr-toqat bilan qabul qilinglar.^u5 Xudo O`z murod-maqsadini Iso Masih orqali sizlarda bajo keltirsin, Xudoning irodasini ijro etmog`ingiz uchun O`zi sizlarda har xil fazl-kamolotni paydo qilsin. Iso Masihga abadulabad shon-sharaflar bo`lsin! Omin.ntU Tinchlik bergan Xudo qo`ylarning ulug` Cho`poni Rabbimiz Isoni abadiy ahdning qoni bilan tiriltirdi.zsm Ayniqsa men uchun ibodat qilishingizni ko`p o`tinib so`rayman, Xudo meni tezroq sizlarning oldingizga qaytarsin.r Bizlar uchun ibodat qilinglar. Vijdonimiz toza ekanligiga aminmiz, chunki biz hamma narsani halollik bilan bajarishga harakat qilamiz.7qg O`z jamoat boshliqlaringizga itoat qilinglar, ularga kamoli ehtirom bilan bo`ysuninglar. Chunki ular hisobot beradiganlardek hamisha jonlaringizni qo`riqlab turadilar. Bu ishni esa ohu nola bilan emas, balki sevinch bilan bajo keltirsinlar. Agar buni ohu nola bilan qilsalar, sizlarga foyda bo`lmaydi.]p3 Xayrixohlik va ulfatchilikni unutmanglar, chunki bunday qurbonlar Xudoga maqbuldir.o{ Shunday qilib, Iso orqali Xudoga uzluksiz hamdu sano qurbonlarini bag`ishlaylik, ya`ni Uning nomi tilimizdan tushmasin.dnA Chunki bu yerda bizning doimiy shahrimiz yo`q, biz bo`lg`usi shaharga ko`z tikib yuribmiz.gmG Endi bizlar ham Uning xo`rligini o`zimizga olib, manzildan tashqariga Uning oldiga chiqaylik.~lu Shunga o`xshab, Iso ham O`z qonim bilan xalqni muqaddas qilay, deb shahar darvozasidan tashqarida azob chekib o`ldi.7kg Ilgari gunohlarning kechirilishi uchun oliy ruhoniy muqaddas makonga kirib, hayvon qonlarini bag`ishlar edi. Hayvonlarning jasadlari esa manzilning tashqarisida yoqilar edi.{jo Bizning bir qurbongohimiz borki, Shahodat Chodirida xizmat qiluvchi ruhoniylar u yerga kirib yeyishga haqqi yo`q.i} Siz turli yot va g`alati ta`limotlarga berilib, yo`lingizdan og`ib ketmanglar. Yurak Xudoning inoyati bilan quvvatlanishi yaxshidir, maxsus taomlar bilan emas. Yegulik-ichgulikka doir qonun-qoidalarga rioya qiluvchilar bundan biror foyda ko`rmagan. #Bir necha ayollar o`z marhumlarini tirilgan holda qaytarib oldilar. Boshqalari esa a`loroq tirilishga qiyomatgaerishish umidida yurib, qutulishni qabul qilmadilar va azobda qolib o`ldilar.;=o "Lovullagan otashni so`ndirdilar, qilich tig`idan qochib qutuldilar, holdan toygan bo`lib quvvatga kirdilar, jangda matonat ko`rsatdilar, begona qo`shinlarni yengib daf qildilar.< !Ular imon bilan podsholiklarni to`ntardilar, adolatni barqaror qildilar, ilohiy va`dalarga erishdilar, sherlarning og`zini bog`ladilar.%;C Yana nimalar haqida gapiray? Yana Gid`o`n, Baraq, Shim`o`n, Iftah, Dovud, Shomuil va barcha payg`ambarlar haqida hikoya qilishim uchun vaqtim yetarli emas.t:a Imon bilan fohisha Rahoba ham josuslarni do`stona qabul qilib oldi va kofirlar bilan birga halok bo`lmadi.9} Isroilliklar yetti kun Yerixo shahri devorlari atrofida aylanib o`tgandan keyin, imonlari tufayli devorlar qulab tushdi."8= Imon bilan isroilliklar Qizil dengizdan xuddi quruqlikdan o`tayotgandek kechib o`tishdi. Misrliklar ham o`tishga harakat qilgach, g`arq bo`lib ketishdi.7- So`ngra misrlik to`ng`ichlarni qirgan azroil isroilliklarga tegmasin deb, nabi Muso imon bilan Fisih qurbonini so`ydi va eshiklarga qon purkadi.6y Fir`avnning g`azabidan qo`rqmasdan imon bilan Misrni tark etdi. U ko`rinmas Xudoni ko`rganday, sabot-matonatli bo`ldi.5 Masih tufayli haqoratga qolishni Misrning xazinalaridan buyukroq boylik hisobladi, chunki u oladigan mukofotni ko`zlar edi.u4c Gunoh qilib vaqtinchalik huzur-halovat ko`rishdan, Xudoning xalqi bilan azob-uqubat chekishni afzal ko`rdi.Y3+ Muso voyaga yetgach, Fir`avn qizining o`g`li deb atalishni imon bilan rad etdi.2 Muso tug`ilganda ota-onasi uni imon bilan yashirishdi. Ular chaqaloqning chiroyli ekanligini ko`rib, Fir`avnning farmonidan qo`rqishmadi.#1? Yusuf ham olamdan o`tay deganda, Isroil o`g`illarining Misrdan chiqib ketishi to`g`risida imon bilan karomat qildi va o`z suyaklari haqida vasiyat qildi.0 Yoqub esa o`layotganida, imon bilan o`g`li Yusufning o`g`illarini bir-bir duo qildi va o`z hassasiga suyangancha Xudoga sajda qildi.c/? Shuningdek, Ishok ham imon bilan o`g`illari Yoqub vaEsovni istiqbollari haqida duo qildi..1 Demak, Ibrohim Xudo hatto o`liklarni ham tiriltirishga qodir, degan fikrda edi. Shuning uchun ham u ramziy ma`noda Ishoqni o`limdan qaytarib oldi.^-5 Vaholanki, Xudo unga: Sening nasling Ishoq orqali ko`payadi, - deb va`da bergan edi.J,  Xudo Ibrohimni sinovdan o`tkazayotganida, Ibrohim imon bilan o`g`li Ishoqni qurbonlikka olib bordi. Ha, u Xudodan ma`lum va`dalarni olganiga qaramasdan, yagona o`g`lini bag`ishlamoqchi bo`ldi.6+e Ammo ular yanada yaxshisi, ya`ni samoviy vatanni orzu etardilar. Shuning uchun Xudo ularning Xudosi atalmoqdan or qilmaydi. Uning O`zi ular uchun bir shahar hozirlagan edi.e*C Agar ular ayrilgan vatanini qumsab qolganlarida edi, qaytib borishga fursatlari bo`lar edi.I)  Kimki bunday fikrda bo`lsa, bir vatan izlayotganini ko`rsatadi.E( Bu kishilarning hammasi Xudo va`da etgan barakalarga erishmay, imonli bo`lib olamdan o`tdilar. Barakani uzoqdan ko`rib olqadilar, yer yuzida g`aribu musofir ekanliklarini e`tirof etdilar.'- Shuning uchun ham bir odam, ya`ni qartayib jonsizlashgan Ibrohimdan ko`kdagi yulduzlar va dengiz sohilidagi qum kabi son-sanoqsiz nasl tug`ildi.~&u Soro bibi ham imon bilan va`da bergan Xudoning sadoqatiga ishonib, yoshi o`tsa ham, homilador bo`lishga quvvat oldi.V%% U me`mori va quruvchisi Xudo bo`ladigan mustahkam, boqiy shaharni kutar edi.7$g Imon bilan u Xudo va`da bergan yerda o`rnashdi, nasib bo`ladigan qut-barakalarning ham vorislari bo`lgan o`g`illari Ishoq va Yoqub bilan birga g`ariblarcha chodirda yashadi.>#u Ibrohim payg`ambar ham o`z imoni tufayli Xudoga itoat qildi. Xudo uni chaqirib: Nasib etadigan mamlakatga ket, - deb buyurganida, Ibrohim qayerga borishini bilmasdan yo`lga tushdi. " Nuh payg`ambar imonli bo`lgani uchun, Xudo unga kelajakda yuz beradigan hodisalar haqida vahiy yubordi, Nuh esa o`z xonadonini qutqarish uchun ixlos bilan kema yasadi. U bu ishi bilan dunyoni mahkum qildi, o`zi esa imoni tufayli ahli solih deb qabulga o`tdi.K! Ishonmasdan esa Xudoning roziligini topmoqning imkoni yo`q. Kim Xudoga yaqinlashmoqchi bo`lsa, Uning borligiga ishonmog`i lozim, Xudo Uni izlovchilarga mukofot berishiga e`tiqod qilmog`i shart., Q Imoni tufayli Hano`h o`lmay, yuqoriga olindi. U yana topilmadi, chunki Xudo uni yuqoriga olgan edi. Yuqoriga olishdan oldin Xudo undan roziligini ta`kidlagan edi.{ Imon bilan Hobil Xudoga Qobildan ko`ra yaxshiroq qurbon keltirdi. Hobil imoni tufayli solih kishi deb qabul qilindi. Xudoning O`zi uning bag`ishlovlarini tasdiqlab, undan roziligini bildirdi. Hobil o`lgan bo`lsa ham, imoni orqali hanuz gapiryapti.5 Bizlar imon orqali anglayapmizki, koinot Xudoning kalomi bilan bunyod bo`lgan, ya`ni ko`rinadigan moddalar ko`rinmaydigan voqelikdan vujudga kelgan.D Ota-bobolarimiz imon bilan Xudoning roziligini qozondilar.y m Imon bu umidvor bo`lgan narsalarning mujassamlanishidir, imon bilan biz ko`rinmaydigan mavjudotga amin bo`lamiz.dA 'Bizlar esa orqaga chekinib halok bo`lmaymiz, balki imonni saqlab, jonimizga najot topamiz.b= &solih odam imoni bilan hayot bo`lur. Agarda u orqaga chekinsa, jonim undan rozi bo`lmas.^5 %Xudo shunday degan: Yana bir oz, juda bir ozdan keyin keladigan keladi va kechikmas.gG $Xudoning irodasini ado etib, Uning va`dasini qo`lga kiritish uchun sizlarga sabr-toqat kerak.N #Shunday ekan, kelajakda ulug` taqdiri bor umidingizni tashlamanglar.G "Mahbuslarning alam-achchig`iga sherik bo`lardingizlar. Sizni yanada yaxshi va boqiy boylik kutayotganini bilib, mol-mulkingizni talon-taroj etilishini xursandlik bilan qabul qilardingizlar.y !Goh o`zlaringiz el-yurtning haqoratiga qolib, azob chekar, goh shunday ahvolga yo`liqqanlarga hamdard bo`lardingizlar.  Avvalgi kunlarni esga keltiringlar. O`shanda siz ziyoni ko`rib, azob-uqubatlar to`la qattiq kurashga bardosh berar edingizlar.>w Barhayot Xudoning qo`liga tushib qolish dahshatlidir!/ Xudoning shu kalOmini yaxshi bilamiz: Intiqom Mening qo`limdan, sazosini Men beraman, - deydi Xudovand. Va yana: Xudovand O`z xalqini hukm etadi.gG Agar kimdir Xudoning O`g`lini oyoq-osti qilsa, Uning qoni bilan muqaddas qilingani holda bu qonni oddiy deb bilsa, inoyatli Xudo Ruhini haqorat qilsa, u yana qanchalik og`irroq jazoga loyiq hisoblanadi, deb o`ylaysizlar?!{o Kimki Musoninng Qonunini rad etsa, ikki yo uch shohidning guvohligi bilan rahmsiz o`lim jazosiga mahkum qilinadi.jM faqat dahshatli intizorlik bilan hukmni kutish va xudobezorni kuydiradigan qizg`in otash qoladi.% Agar biz haqiqatni bilib olgandan keyin, qasddan gunoh qilishda davom etsak, endi gunohlarning kechirilishi uchun boshqa qurbonlik qolmaydi,+ O Ba`zilarning odatidek, yig`ilishlarimizni qoldirmaylik. Aksincha, Rabbimiz keladigan kuni yaqinlashib qolganini bilib, bir-birimizga yana ko`proq dalda beraylik.[ / Bir-birimizga e`tibor beraylik va muhabbatga, xayrli ishlarga rag`batlantiraylik.t a Imon keltirib topgan umidimizni ikkilanmay mahkam tutaylik. Chunki va`da bergan Xudo O`z so`ziga sodiqdir.: m Shunday qilib, dillarimiz yomon vijdonndan poklangan, badanimiz esa toza suv bilan yuvilgan bo`lib, biz endi to`la ishonch va e`tiqod bilan, chin qalbdan Xudoga yaqinlashaylik.F  U Xudo xonadoni ustidan mas`ul bo`lgan buyuk Ruhoniyimizdir.mS Iso ma`baddagi parda orqali, ya`ni O`z badani orqali bizga yangi, tirik kirish yo`lini ochib berdi.mS Shuning uchun, ey birodarlar, Iso Masihning qoni tufayli muqaddas makonga kirishga jasoratimiz bor.Z- Demak, Xudo gunohlardan o`tgan bo`lsa, ular uchun boshqa qurbonlikka hojat yo`q.mS Keyin U qo`shimcha qilib: Ularning gunohlariyu jinoyatlarini men boshqa esga keltirmayman, - degan.O Birinchidan U shunday degan: Xudovand kalomi: O`sha kunlardan so`ng Men xalqim ila qiladigan ahdim bu bo`lajak: qonunlarimni ularning diliga jo qilurman, o`y-fikrlariga yozib qo`yurman farmonlarim.<s Muqaddas Ruh ham bu haqda bizlarga shahodat beradi.fE U bittagina qurbonlik keltirib, ishonuvchilarni muqaddas qildi va abadiy kamolga erishtirdi.a; O`sha vaqtdan beri U dushmanlarining O`z oyoqlari ostiga yiqilib qolishlarini kutmoqda.uc Masih esa gunohlar uchun bitta qurbonlik bag`ishlagandan keyin, Xudoning o`ng tomonida abadiy o`tirib oldi.1 Har bir ruhoniy kun sayin Xudoga xizmatini ado qilaverib, aslo gunohlarni yo`q qila olmaydigan o`sha-o`sha qurbonliklarni ko`p marta bag`ishlaydi. ~ Chunonchi, Xudoning xohishi bilan Iso Masih O`z tanasini bir martaqurbonlikka bag`ishladi va shu yo`l bilan bizni muqaddas qildi.2}] Ikkinchidan esa: Sening xohishingni ado etmoq-chun keldim, ey Xudoyim, - deyapti. Bundan ko`ramizki, Masih ikkinchi qoidani joriy qilish uchun birinchisini bekor qildi.b|= Tavrotda qurbonliklar bag`ishlash haqida qonun-qoidalar ko`p. Shunga qaramay, Masih birinchidan: Qurbonu bag`ishlovni, gunoh uchun yoqiladigan qurbonlar va xayr-ehsonlarni Sen xohlamading, rozi bo`lmading, - deyapti.r{] O`shanda Men dedim: o`rog`liq bitikda Men haqda bitilgan, xohishingni ado etmoq-chun keldim, ey Xudoyim.Qz Gunoh uchun yoqiladigan qurbonlardan, xayr-ehsonlardan rozi bo`lmading.y Shuning uchun Masih dunyoga kelib, Xudoga shunday degan edi: Qurbonu bag`ishlovni Sen xohlamading, ammo Men uchun badan hozirlading.Hx  Chunki buqayu takalarning qoni gunohlarni bartaraf qilolmaydi.Vw% Holbuki, qurbonlar bag`ishlash bilan har yili gunohlar esga solinadi, xolos.Ev Aks holda ular bu qurbonlarni bag`ishlashni bas qilmas edilarmi? Unday bo`lganida edi, bu xizmatni bajo keltiruvchilar bir martada poklangan bo`lar va yana gunohi borligini sezmas edilar.Nu  Ilohiy Qonun bo`lg`usi xayr-barakalarning asl surati emas, soyasiginadir. Shuning uchun yildan-yilga muntazam ravishda ayni qurbonlarni keltiruvchilar Ilohiy qonun orqali kamolga erisha olmaydilar.}ts Shuningdek, Masih ham ko`plarning gunohlarini O`z bo`yniga olish uchun bir marta qurbon bo`ldi. Lekin U ikkinchi marta dunyoga kelganda, yana gunohlarni yuvish uchun emas, balki Uni kutayotganlarga najot keltirish uchun osmondan tushib keladi.Vs% Zotan bir marta o`lish va undan keyin hukm qilinish insonlarning taqdiridir.Jr  Aks holda U dunyo yaratilganidan beri bir necha marta azob chekishi kerak edi. Endi esa, zamonning oxirida, U odamlarning gunohlarini aritish uchun bir marta olamga kelib, O`zini qurbon qildi.9qk Oliy ruhoniy har yil begona qon bag`ishlash uchun muqaddas makonga kirishi lozim. Masih esa faqat bir marta O`z qonini bag`ishlash uchun samoviy makonga kirdi va bu kifoyadir.gpG Ana shu maqsadda Masih bizlar uchun Xudoning huzurida hozir bo`ldi. U haqiqiy voqelikning soyasigina bo`lgan bu dunyodagi muqaddas makonga emas, balki inson qo`li bilan qurilmagan osmondagi haqiqiy muqaddas makonga kirdi.0oY Agar samoviy mavjudotning aksigina bo`lgan bu narsalarni shunday poklash kerak bo`lsa, unda samoviy mavjudotning asli yana qanchalik a`loroq qurbonlarni talab qiladi!znm Zotan Tavrot Qonuni bo`yicha qariyb hamma narsa qon bilan poklanadi, qon to`kilmasdan umuman kechirim bo`lmaydi.Um# Shuningdek, muqaddas chodir va barcha tabarruk anjomlar ustiga qon purkadi.8lk Bu Xudo sizlarga buyurgan ahdning qoni, - dedi.jkM Muso payg`ambar Tavrotni qabul qilib, uning har bir amrini butun xalqqa o`qib bergandan so`ng, buqalar va takalar qoni hamda arg`uvon yung, issop tarmoqlari va suv olib kitobning ustiga ham, butun xalqning ustiga ham purkab:Bj Shu bois Qadimgi Ahd ham qon to`kilmasdan kuchga kirmadi.iw Chunki vasiyat o`limdan keyingina kuchga kiradi. Vasiyat qiluvchi hali tirik ekan, vasiyatning hech bir ta`siri yo`q.Zh- Qayerda vasiyat bor bo`lsa, vasiyat qilganning o`limini qayd qilib o`tish kerak.lgQ Ana shu sababdan Masih Yangi Ahdning vositachisi bo`ldi. Qalimiy Ahd davrida yashagan odamlar qilgan gunohlaridan forig` bo`lsin deb va Xudo abadiy merosga da`vat etganlar bunga muyassar bo`lsin deb, Masih O`zini qurbon qildi.Yf+ Endi esa Masih abadiy Ruhilloh qudratida O`zini nuqsonsiz qurbon qilib, Xudoga bag`ishladi. Uning to`kkan qoni vijdonimizni o`lik ishlardan poklaydi va barhayot Xudoga xizmat qilishimiz uchun imkon yaratadi.,eQ Ilgari takalaru buqalarning qoni hamda yoqilgan g`unajinlarning kuli harom bo`lgan kishilarning ustiga purkalganda, ular jisman poklanib, muqadas hisoblanardilar.d/ Masih takalar va buzoqlarning qoni bilan emas, balki O`z qoni bilan muqaddas makonga bir marta kirib, bizlar uchun abadiy najotni qo`lga kiritdi.Ac{ Endi esa bo`lg`usi xayr-barakalarning Oliy ruhoniysi bo`lgan Masih paydo bo`ldi. U qo`l bilan qurilmagan, ya`ni bu dunyo ijodi bo`lmagan buyukroq va mukammalroq chodirdan o`tib bordi.!b; Bu udumlar yegulik, ichgulik va har xil tahoratlar bilan, ya`ni kishi tanasi bilangina bog`liqdir, ular faqat yangi tuzum paydo bo`lgungacha joriy edi.#a? Bu hozirgi zamon uchun ramzdir. Bundan ko`ramizki, Xudoga xizmat qiluvchilar hadyalar va qurbonlar bag`ishlash orqali o`z vijdonlarini poklay olmaydilar.` Bu bilan Muqaddas Ruh shuni ko`rsatyaptiki, chodirning birinchi bo`lmasi hanuz mavjud ekan, muqaddas makonga kirish yo`li ochilmagan.N_ Lekin chodirning ichkari bo`lmasiga esa yilda bir martagina faqat oliy ruhoniy kirardi. U o`zi uchun va xalqning g`aflatdan qilgan gunohlari uchun qon bag`ishlamasdan, aslo u yerga kira olmas edi.y^k Shunday jihozlangan chodirning birinchi bo`lmasiga ruhoniylar uzluksiz kirib, diniy xizmatlarini ado etardilar.]y Sandiq ustida qurbongohga soya soladigan ulug`vor malaklar bor edi. Hozir bular haqida birma-bir gapirish mumkin emas.j\M Bu yerda xushbo`y tutatqi tutatiladigan oltin qurbongoh, shuningdek, har tomoni oltin bilan qoplangan ahd sandig`i bor edi. Ahd sandig`i ichida manna solingan oltin idish, Horunning gullagan hassasi va ahd lavhalari bor edi.][3 Ikkinchi pardaning orqasida muqaddaslar muqaddasi deb atalgan ichki bo`lma bor edi.Z Bir chodir qurilgan edi. Muqaddas makon deyilgan birinchi bo`lmada shamdon, xontaxta va muqaddas baxshida nonlar bor edi.bY ? Qadimgi Ahd davrida diniy xizmat haqida qonun-qoidalar hamda dunyoviy bir ma`bad bor edi.)XK Shunday qilib, Xudo yangi bir ahd deyish bilan qadimgi ahdning eskirganligini ko`rsatdi. Eskirib va qarib borayotgan narsa esa yo`q bo`lib ketishi muqarrardir.SW Men ularning yomonliklaridan o`tib, gunohlarini boshqa esga keltirmayman.V+ Ta`lim bermagay yana hech kimsa o`z birodariyu qabiladoshiga: Xudovandni tan olgin, - deya. Chunki hammalari, kattayu kichik Meni tanib-biladi.bU= O`sha kunlardan keyin Isroil xonadoni ila qiladigan ahdim bu bo`lajak, - deydi Xudovand qonunlarimni ularning fikriga jo qilib, dillariga yozib qo`yurman. Men ularning Xudosi bo`lurman, ular esa Mening xalqim bo`lur.^T5 Bu qiladigan ahdim esa Men ularning ota-bobolari qo`lidan ushlab, Misr yeridan olib chiqqanda qilgan ahdimga o`xshamagay. Zeroki Xudovand deyapti: ular Mening ahdimga sodiq qolmadilar va Men ulardan yuz o`girdim.7SgHolbuki, Xudo qadimgilardan nuqson topib, Tavrotda shunday degan: Mana Xudovand kalomi: Isroil xonadoni va Yahudo xonadoni bilan Men yangi bir ahd qiladigan kunlar kelyapti.eRCAgar Xudo qilgan birinchi ahd nuqsonsiz bo`lganida edi, ikkinchisiga fursat axtarilmas edi.QLekin endi Iso a`loroq va`dalarga asoslangan a`loroq bir ahdga kafil bo`lgani uchun, juda ham ulug`roq ruhoniylik xizmatiga erishdi.AP{Ular Muso payg`ambar Xudodan olgan ko`rsatmaga muvofiq qurilgan chodirda diniy xizmat ko`rsatadilar. Xudo Musoga: Ehtiyot bo`l, har bir narsani tog`da senga ko`rsatilgan namunaga muvofiq qilgin, - deb buyurgan edi. Demak, ruhoniylar xizmat qiladigan makon faqat osmondagi mavjudotning namunasi va soyasiginadir.OAgar U yer yuzida bo`lganida edi, umuman ruhoniy bo`lolmas edi. Chunki Tavrotda buyurilgan hadyalarni taqdim qiluvchi ruhoniylar bor.N-Har bir oliy ruhoniy hadyalar va qurbonlar keltirish uchun tayin etiladi. Shunday ekan, Isoning ham keltiradigan bir narsasi bo`lishi lozim edi.SMO`sha yerda U inson emas, Xudovand qurgan haqiqiy Chodirda xizmat qiladi.L }Aytganlarimizning asosiy nuqtasi shuki, bizning osmonda, Arshi A`loning o`ng tomonida o`tirgan Oliy ruhoniyimiz Iso bor.GKTavrot Qonuniga binoan ojiz bandalar oliy ruhoniylikka tayin etilar edi. Xudoning Tavrotdan keyin, Zaburda bergan qasamli va`dasiga binoan endi abadiy kamol topgan Xudo O`g`li tayin etildi.KJU boshqa oliy ruhoniylar kabi har kun oldin o`z gunohlari uchun, keyin xalqning gunohlari uchun qurbonlik keltirishi kerak emas. Chunki O`zini o`zi qurbon qilganda, buni bir marta qilib bo`ldi.I)Chindan bizlarga xuddi Iso kabi oliy ruhoniy kerak: U muqaddas, aybsiz, nuqsonsiz, gunohkorlardan ayrilgan, osmondan ham yuqoriga ko`tarilgan.H!Shuning uchun Iso O`zi orqali Xudoga yaqinlashuvchilarga najot berishga butunlay qodir, U har doim barhayot bo`lib, ularga shafoat qiladi.SGAmmo Iso boqiy qolganligi uchun, o`tib ketmaydigan ruhoniylikka molikdir.iFKOddiy ruhoniylarning soni ko`p edi, chunki o`lim ularning boqiy qolishlariga monelik qilar edi.3EaDemak, Iso a`loroq bir ahdga kafil bo`ldi.XD)Ilgari o`tgan ruhoniylar qasamsiz ruhoniy bo`lardilar. Ammo Iso, Xudovand qasamyod qilgan va so`zidan qaytmas: Malkisidq martabasi bo`yicha Sen abadiy ruhoniysan, - degan ilohiy farmon bilan ruhoniy bo`ldi.@C{Umidimiz qasamyod bilan tasdiqlangani uchun a`loroqdir..BUChunki Tavrot qonuni bilan bir kishini ham kamolga yetkaza olmagan. Buning o`rniga endi a`loroq bir umid maydonga keldi, biz bu umid bilan Xudoga yaqinlasha olamiz.jAMBundan ko`rinadiki, avvalgi qonun-qoidalar ojiz va foydasiz bo`lgani uchun, endi bekor qilingan.Z@-Zaburda: Sen Malkisidq martabasi bo`yicha abadiy ruhoniysan, - deb ta`kidlangan.v?eIso insoniy qonun-qoidalarga rioya qilgan, deb emas, balki poyonsiz hayot qudratiga ega, deb ruhoniy bo`ldi.~>uEndi Malkisidqqa o`xshash boshqa bir Ruhoniy Iso o`rtaga chiqqandan keyin, bu masala yana ham aniq ko`rinib turibdi."==Rabbimiz Iso Yahudo qabilasidan kelib chiqqanligi ma`lumdir. Muso payg`ambar esa bu qabila haqida gapirganda, ruhoniylikka doir hech narsa aytmagan edi. 2~F}}[|P{RzznyxxcwwvxutttsFs:rr(qppGooMnmll0kjjiiiqihdgg2f|eedd0cc(baa__x^^]]\x[[FZhZYXWVV^U]TT&SS R{QPPOkNNMjLL%KK#JJIIoHHGyFFFEDqCCCBB:A@@k???$==<<];::99V8a7q6654432211j000/..--.,++T**)z((d''&x%%$##P""w! X@(+,HyAl E I G R'13{_ 9Men qaradim-u, Sion tog`ida Qo`zi turganini ko`rdim. Qo`zi bilan birga peshanasida Uning va Otasining ismi yozilgan yuz qirq to`rt ming kishi bor edi.^' Bunda hikmat bor. Aqli yetgan kishi hayvonning sonini hisoblab chiqsin, chunki bu son insonning sonidir. Uning soni olti yuz oltmish oltidir.] Shunday qilib, kim hayvonning tamg`asi, ya`ni uning oti yoki otining soniga ega bo`lmasa, mutlaqo oldi-sotdi qilolmas edi.\ U hammaning kattayu kichikning, boyu kambag`alning, erkinu tutqinning o`ng qo`li yoki peshanasiga tamg`a bosilsin, deb farmon chiqardi. [9 Unga hayvonning tasviriga ruh kiritish uchun qudrat berildi. Hayvon tasviri tilga kirdi va o`ziga sajda qilmaganlarning hammasini o`ldirishni buyurdi.qZ[ Birinchi hayvon oldida qilishi uchun unga berilgan mo``jizakorlik qudrati bilan u yer yuzida yashayotganlarni aldab yo`ldan ozdirdi. U odamlarga qilichdan yaralanib, biroq sog` qolgan birinchi hayvonning tasvirini qilishni buyurdi.bY= U insonlar oldida hatto osmondan erga olov tushirishga qadar ajoyib mo``jizalar yaratdi.NX U birinchi hayvonning butun iqtidori bilan uning oldida amal qilardi. Hayvon butun yer yuzini va unda yashovchilarni o`lar holatdagi yarasi sog`aygan birinchi hayvonga sajda qilishga majbur qildi.W Bundan so`ng men yerdan chiqayotgan boshqa bir hayvonni ko`rdim. Qo`zi kabi ikkita shoxi bor edi va ajdaho kabi gapirardi.V) Kimki asirlikka olib borsa, o`zi asirlikka tushar. Kimki qilichdan o`tkazsa, o`zi qilichdan o`tar. Bunda Xudo azizlarining sabru imoni darkor.(UK Qulog`i bor kishi quloq solsin!8Ti Yer yuzida yashayotganlarning hammasi hayvonga sajda qilishadi, faqat dunyo yaratilganidan beri bo`g`izlangan Qo`zining hayot kitobiga ismi qayd bo`lganlar bundan istisnodir.%SC Unga Xudo azizlari bilan urishish hamda ularni yengishga ruxsat berildi. Unga har bir qabila, xalq, til va millat ustidan hokimlik qilish iqtidori berildi. R Xudoga qarshi kufr aytish, Uning nomi va makoni hamda osmonda yashovchilarga qarshi kufrlar yog`dirish uchun hayvon og`zini ochdi.Q{ Hayvonga takabburna va kufrona so`zlar ochadigan og`iz berildi, u qirq ikki oy davomida bu iqtidorini amalda ko`rsatdi.zPm Odamlar: Bu hayvonga o`xshagan yana kim bor ekan? U bilan kim urisha olar ekan? deb hayvonga ham sajda qilishdi.xOi Men hayvonning boshlaridan birini o`lar holatda yaralangan taxlitda ko`rdim. U o`lay deganda, yarasi sog`ayib qoldi. Shunda butun jahon hayvonning ketidan baqrayib, dong qotib qoldi, hayvonga bunday iqtidor bergan ajdahoga sajda qilishdi.2N] Men ko`rgan hayvon qoplonga o`xshar edi. Oyoqlari ayiqning oyog`iga, og`zi esa arslonning og`ziga o`xshar edi. Ajdaho unga o`z qudrati, taxti va buyuk iqtidorini berdi.\M 3 Men dengiz sohilidagi qumloq ustida turgan edim. To`satdan yetti boshli, o`nta shoxli bir hayvon dengizdan chiqayotganini ko`rib qoldim. Shoxlarida o`nta toji bor edi, boshlarida esa kufrona nomlar yozilgan edi.=Ls Ajdaho ayolga qarshi darg`azab bo`ldi. U ayol naslidan omon qolganlar bilan, ya`ni Xudoning amrini saqlagan va Iso Masihning shahodatiga sodiq qolganlar bilan jang qilgani chiqdi.hKI Ammo yer xotinga yordam berdi; yer og`zini ochib, ajdaho quyib yuborgan daryoni yutib yubordi.bJ= Ilon esa, uni sel oqib ketsin deb, ayolning ketidan quvib, og`zidan daryoday suv to`kdi.,IQ Ayol ilon oldidan cho`l tomon qochib ketdi, o`z joyiga uchib borishi uchun unga katta burgutning ikki qanoti berildi. O`sha yerda u uch yarim yil boqilishi lozim.iHK Ajdaho o`zining yer yuziga otilganini ko`rgach, o`g`il bola tuqqan ayolni ta`qib qila boshladi.5Gc Shodlaning, ey osmonu falak va unda yashovchilar! Ammo yer va dengizning holiga voy! Zero iblis vaqt oz qolganini bilib, mudhish qahr-g`azab ila sizning oldingizga tushdi.F Ular Qo`zining qoni sharofati bilan va O`zlarining shahodat kalomi bilan uni engdilar. Ular o`z jonlarini to o`lguncha sevmagan edilar.E5 O`shanda samodan baland ovoz bilan aytilgan bu so`zlarni eshitdim: Endi Xudoyimiz najotkorligi, qudrati, saltanati hamda Uning Masihi hukmronligi o`rnatildi. Endi birodarlarimizning tuhmatchisi, Xudoyimiz huzurida ularga kecha-kunduz tuhmat qilayotgan iblis tashqariga otildi. D9 Ulkan ajdaho iblis va shayton deb atalgan, butun dunyoni aldab yo`ldan ozdirayotgan o`sha almisoq ilon o`z farishtalari bilan birga yer yuziga otildi.HC  Ammo ajdaho g`olib kelmadi. Osmonda ularga boshqa joy qolmadi.B Osmonda jang bo`ldi. Mikoil va uning farishtalari ajdahoga qarshi urishdilar. Ajdaho ham o`zining farishtalari bilan urushga tushdi.A Ayol esa cho`l tomon, Xudo maxsus hozirlagan joyga qochib ketdi. U yerda u bir ming ikki yuz oltmish kun boqilishi lozim. @ Ayol o`g`il tug`di. O`g`lon Xudoning huzuriga, Arshi a`loga keltirildi, chunki u barcha xalqlarni temir hassa bilan boqishi kerak.4?a U dumi bilan osmondagi yulduzlarning uchdan birini sidirib, yerga uloqtirdi. Keyin ajdaho tug`ayotgan ayolning chaqalog`ini yutib yuborish uchun uning oldida kutib turdi.> So`ngra osmonda boshqa bir alomat ko`rindi: yetti boshli, o`nta shoxli, yetti boshiga yetti toj kiygan ulkan qizil ajdaho paydo bo`ldi.L= Ayol homilador bo`lib, uni to`lg`oq tutar, dard bilan baqirar edi.<  Osmonda ajoyib bir alomat quyoshga burkangan bir ayol paydo bo`ldi. Uning oyoqlari ostida oy va boshida o`n ikki yulduzli toj bor edi.<;q Keyin Xudoning osmondagi ma`badi ochildi. Ma`badda Uning Ahd Sandig`i ko`rindi. O`shanda chaqmoq chaqib, momaqaldiroq sadolari yangradi, zilzila boshlandi, shiddatli do`l yog`di.4:a Elu xalqlar g`azablangan edi, Sen ham g`azabga minding. Ana, o`liklarni hukm qilish vaqt-soati keldi, qullaring payg`ambarlar va azizlaring hamda Sendan qo`rqqan kattayu kichiklarni o`z qilmishlariga yarasha taqdirlash vaqt-soati keldi, yer yuzini xarob qiluvchilarni xarob qilish vaqt-soati keldi!_97 Yo Rabbiy, Tangri Taolo, har narsaga qodir Sarvari koinot! Hozir borsan, ilgari bo`lgansan. Kelajakda ham bor bo`lajaksan. Biz Senga shukrlar qilamiz. Sen buyuk qudratingni amalga oshirib, shoh o`rnini egallading. 8 So`ng Xudoning huzurida taxtlarida o`tirgan yigirma to`rt nafar oqsoqol yuz tuban yerga tashlandilar va Xudoga sajda qilib dedilar:27] Yettinchi farishta karnay chaldi. Osmonda baland ovozlar yangradi: Bu dunyoning hukmronligi Xudovandimizga va Uning Masihiga o`tdi endi. U abadulabad hukmronlik qiladi.D6 Ikkinchi voy o`tdi. Mana, uchinchi voy tez yaqinlashyapti.K5 O`sha zahoti shiddatli bir zilzila yuz berdi va shaharning o`ndan bir qismi quladi. Zilzilada yetti ming kishi nobud bo`ldi. Qolganlari esa dahshatda qolib, samodagi Xudoga hamdu sano aytishdi.'4G Ikki payg`ambar samodan kelgan baland bir ovozning: Bu yoqqa chiqinglar! deganini eshitiboq, dushmanlarining ko`z o`ngida bulut ichida osmonga ko`tarilishdi.3- Uch yarim kundan keyin ikki payg`ambarning vujudiga Xudodan hayot ruhi kirdi va ular oyoqqa turdilar. Ularni ko`rganlarga qattiq dahshat tushdi.<2q Yer yuzida yashayotganlarbundan sevinib xursandchilik qilishadi va bir-birlariga hadyalar yuborishadi. Chunki ikkala payg`ambar yer yuzida yashovchilarga ko`p azob bergan edilar.(1I Barcha xalqlardan, qabilalardan, turli til va millatlardan bo`lgan odamlar uch yarim kun ularning jasadlariga ko`z olaytirib, dafn etishga ruxsat berishmaydi.(0I Ularning jasadlari buyuk shaharning maydoniga tashlanib qoladi. Bizning Rabbimiz ham o`sha shaharda xochga mixlangan edi, uning ramziy nomi Sado`m va Misrdir./ Ular shahodat berib bo`lgandan keyin, tubsizlik qa`ridan chiqqan vahshiy hayvon ular bilan jang qiladi, ularni yengadi va o`ldiradi.g.G Ular payg`ambarlik qiladigan kunlarda yerga yomg`ir yog`masin, deb ko`k yuzini bog`lash qudratiga egadirlar. Ular suvni qonga aylantirish va yer yuzini istagan vaqtida turli baloyu ofatlarga yo`liqtirish qudratiga egadir.-5 Agar kim ularga ozor bermoqchi bo`lsa, og`izlaridan o`t chiqib, dushmanlarini yeb bitiradi. Ularga ozor berishni istagan shunday o`ldirilishi kerak.Y,+ Bular dunyoning Rabbi oldida turajak ikkita zaytundaraxti va ikkita mash`aldir.z+m Men ikki shohidimga qudrat beraman, ular jul kiygan holda bir ming ikki yuz oltmish kun payg`ambarlik qiladilar.$*A Lekin ma`badning tashqarisidagi hovlini qoldir, uni o`lchama. Chunki u yer majusiylarga berilgan. Ular tabarruk shaharni qirq ikki oy oyoq osti qiladilar.) 7 Menga hassaga o`xshash bir qamish berilib, shunday deyildi: Tur, Xudoning ma`badini va qurbongohni o`lchab chiq, unda sajda qiluvchilarni sanab chiq.({ So`ngra farishta menga: sen yana ko`p xalqlar, millatlar, tillar va podshohlar haqida bashorat qilishing kerak, - dedi. '  Men kitobchani farishtaning qo`lidan olib yedim. Og`zim asaldek shirin bo`ldi. Ammo uni yeganimdan keyin qornim achishib ketdi.H&  Men farishtaning yoniga borib: kitobchani menga bergil, - dedim. Farishta menga: kitobchani olib, uni yegin! Qorningda bir taxirlik hosil qiladi, ammo og`zing asalday shirin bo`ladi, - dedi. % Osmondan eshitilgan ovoz menga yana gapirib: bor, dengiz va yer ustida turgan farishtaning qo`lidagi ochiq kitobchani ol, - dedi./$W Mana, yettinchi farishta karnay chalib ovoz beradigan kunlarda, Xudo O`z qullari payg`ambarlarga ma`lum qilgan O`zining sirli murod-maqsadini butkul amalga oshirgay.&#E Osmon va undagi borliqni, yer va ustidagi borliqni yaratgan, abadulabad barhayot bo`lgan Parvardigor haqi qasam ichib, farishta dedi: endi muhlat uzaymaydi.Z"- Dengiz va yer yuzida turgan, men ko`rgan farishta o`ng qo`lini osmonga ko`tardi.5!c Yettita momaqaldiroq o`zicha gapira boshlaganda, men yozmoqchi bo`ldim. Lekin osmondan: yettita momaqaldiroqning gaplarini yozma, muhrlab sir saqla! degan tovush eshitdim.   arslon bo`kirganday kuchli ovoz bilan hayqirdi. U hayqirgan mahalda yettita momaqaldiroq ham o`z tovushlari bilan gapga kirdi.w Uning qo`lida ochilgan bir kitobcha bor edi. U o`ng oyog`ini dengiz ustiga, chap oyog`ini esa yer yuziga qo`yganicha,H  Men osmondan tushayotgan, bulutga burkangan kuchli boshqa bir farishtani ham ko`rdim. Uning boshi uzra kamalak bor edi. Yuzi quyoshday yaltirar, oyoqlari olov ustunlariday lovullab turar edi.`9 O`zlarining qotillik, jodugarlik, zinokorlik va o`g`riliklaridan ham tavba qilmadilar.iK Bu balolardan omon qolgan insonlar esa o`z qilmishlaridan tavba qilmadilar. Jinlarga bsh egishdan, ko`rolmaydigan, eshitolmaydigan, yurolmaydigan oltin, kumush, mis, tosh va yog`och butlarga sajda qilishdan voz kechmadilar. Chunki otlarning kuchi og`zi va dumlaridadir. Dumlarida ilonga o`xshagan boshlari bor, bu boshlari bilan zarar yetkazadilar.s_ Insoniyatning uchdan biri bu uch balodan otlar og`zidan chiqvayotgan olov, tutun va oltingugurtdan o`ldi.gG Men vahiyda otlar bilan suvorilarni bunday holatda ko`rdim: ularning olov, lojuvard va oltingugurt rangli zirhlari bor edi. Otlarning boshi arslon boshiga o`xshar, og`izlaridan olov, tutun va oltingugurt chiqib turar edi.S Otliq qo`shinlar soni ikki yuz million edi, men ularning sonini eshitdim.+ Insonlarning uchdan birini o`ldirsin deb, o`sha soat, o`sha kun, o`sha oy va o`sha yil uchun hozir turgan to`rtta farishta bo`shatib yuborildi. Bu ovoz qo`lida karnay bo`lgan oltinchi farishtaga: Buyuk Frot daryosi bo`yida bog`lab qo`yilgan to`rt farishtani yechib yubor! dedi.wg Oltinchi farishta karnay chaldi. Xudo hzuridagi oltin qurbongohning to`rtta shoxi tomondan bir ovoz eshitdim.D Birinchi voy o`tdi, mana bundan keyin yana ikkita voy bor. Ularning ustida tubsizlik qa`rining farishtasi hukmronlik qiladi. Bu farishtaning oti yahudiycha Abaddo`n, yunoncha Apollion demakdir.   Chayonlarga o`xshash dumlari va nishlari bor edi. Insonlarga besh oy zarar yetkazish uchun olgan qudratlari o`sha dumlarida edi.% Ko`kraklari xuddi temir zirhday, qanotlarining tovushi esa urushga yelib borayotgan tumonat otlaru jang aravalarining tovushini eslatar edi.L Sochlari ayollar sochiga, tishlari esa arslon tishiga o`xshar edi./ Chigirtkalarning ko`rinishi jangga shaylangan otlarga o`xshar edi. Ularning boshida oltin tojga o`xshash buyumlar bor, yuzlari esa odamsimon edi.+ Bu hodisa sodir bo`ladigan kunlarda insonlar o`limni izlaydilar, ammo uni topa olmaydilar. O`limni istab qoladilar, ammo o`lim ulardan qochadi.# ? Chigirtkalarga odamlarni o`ldirishga emas, faqat ularga besh oy azob berishga ruxsat etildi. Ular bergan azob esa chayon insonni chaqqandagi azobday edi.I   Chigirtkalarga yer yuzidagi o`t-o`lanlarga ham, bironta ko`kalamzor yoki daraxtga ham tegmanglar, faqat peshanalarida Xudoning muhri bo`lmagan odamlargagina zarar yetkazinglar, deb buyurildi.  Tutundan chigirtkalar chiqib, yer yuziga tarqaldi. Ularga er yuzidagi chayonlarning kuchiga o`xshash bir kuch berilgan edi.J   U tubsizlik qa`rining qulfini ochdi. Tubsizlik qa`ridan katta o`choqdan o`rlayotgan dudga o`xshash tutunlar chiqdi. Tubsizlik qa`ridan o`rlayotgan tutundan quyosh va havo qorong`ilashib ketdi.   Beshinchi farishta karnay chaldi. Osmondan yerga tushgan bir yulduzni ko`rdim. Unga tubsizlik qa`rining kaliti berilgan edi.lQ Keyin qarasam, osmonning o`rtasida uchib borayotgan bir burgut baland ovoz bilan shunday deganini eshitdim: Karnaylarini chaladigan boshqa uchta farishtaning karnay sadosidan yer yuzida yashayotganlarning holiga voy, voy, voy!q[ To`rtinchi farishta karnay chaldi. Quyoshning uchdan biri, oyning uchdan biri va yulduzlarning uchdan biri zararlandi. Natijada ularning uchdan bir qismi qorong`ilashdi, kunduzning ham, tunning ham uchdan bir qismi yorug`siz qoldi. Bu yulduzning oti Erman edi. Suvlarning uchdan bir qismi ermanga aylandi, shunday taxirlashib ketgan suvdan ichib ko`p odamlar o`ldi.5 Uchinchi farishta karnay chaldi. Osmondan mash`al bo`lib yonayotgan ulkan bir yulduz daryolarning uchdan biriga, shuningdek, suv buloqlariga tushdi.mS Dengizdagi jonli mahluqlarning uchdan bir qismi o`ldi va kemalarning uchdan bir qismi nobud bo`ldi.1Ikkinchi farishta karnay chaldi. Xuddi lovullab yonayotgan katta tog` dengizning ichiga otilganday bo`ldi va dengizning uchdan biri qonga aylandi.>uBirinchi farishta karnay chaldi. Qon aralash do`l va otash paydo bo`ldi va yer yuziga yog`dirildi. Yerning uchdan biri, daraxtlarning uchdan biri va butun o`t-o`lanlar yonib ketdi.]3Keyin qo`llarida yetti karnay tutgan yetti farishta karnay chalishga chog`landilar.GFarishta tutatqi tutayotgan idishni oldi-yu, uni qurbongohdagi otash bilan to`ldirib, yer yuziga uloqtirib yubordi. O`shanda gulduros sadolari yangrab, yashinlar chaqnab, zilzila boshlandi.nUAzizlarning ibodatlari bilan tutatqilarning tutuni farishtaning qo`lidan Xudoning oldiga ko`tarildi.'~GBoshqa bir farishta kelib, qurbongohning oldida turdi. Uning qo`lida xushbo`y tutatqilar tutatishga moslangan oltin idish bor edi. Arshi a`lo oldidagi oltin qurbongoh ustida bag`ishlasin deb, barcha azizlarning ibodatlari bilan qorishtirish uchun unga ko`p xushbo`y tutatqilar berildi._}7Men Xudoning huzurida turgan yetti farishtani ko`rdim. Ularga yettita karnay berildi.N| Qo`zi yettinchi muhrni buzganda, osmon yarim soatcha sukunatda qoldi.{Chunki taxt o`rtasidagi Qo`zi ularni boqadi, obi hayot buloqlariga olib boradi. Xudo ularning ko`z yoshlarini butunlay artib yuboradi.wzgUlar boshqa och qolmaydilar ham, chanqamaydilar ham. Endi na quyosh, na biron-bir jazirama ularni qizitmaydi.$yAShuning uchun ular Xudoning taxti oldida turadilar va Uning ma`badida kecha-kunduz xizmat qiladilar. Taxtda O`tirgan esa chodirini ularning ustiga quradi.)xKEy taqsir, buni siz bilasiz, - dedim men. U menga shunday aytdi: bular buyuk qayg`udan o`tib chiqqanlar. Liboslarini yuvib, Qo`zining qoni bilan oqartirganlar.qw[ Oqsoqollardan biri gap boshlab mendan so`radi: oq libos kiygan bu odamlar kim, ular qayerdan kelganlar?v Omin! Hamdu sanolar, shon-shuhrat, donishmandlik, shukronayu sharaflar, qudrat va saltanat abadulabad bizning Xudoyimizga xosdir! Omin.3u_ Hamma farishtalar taxt, oqsoqollar va to`rt jondorning atrofida turar edilar. Taxtning oldida o`zlarini yuz tuban yerga tashlab, Xudoga sajda qilib, bunday aytishar edi:tta Ular baland ovoz bilan: Najotkorlik taxtda o`tirgan Xudoyimizga va Qo`ziga xosdir! deb xitob qilishar edi.s Shundan keyin qarasam, har xil millatdan, barcha qabilalar, xalqlar va tillardan bo`lgan, uning hisobiga yetib bo`lmaydigan darajada ulkan bir olomon Arshi a`lo oldida, Qo`zining huzurida turardi. Hammasi oq libos kiyib, qo`llarida xurmo novdasini tutar edilar.rZavulun qabilasidan o`n ikki ming, Yusuf qabilasidan o`n ikki ming, Benyamin qabilasidan o`n ikki ming kishi muhrlangan edi.qq[Shim`o`n qabilasidan o`n ikki ming, Leviy qabilasidan o`n ikki ming, Issoxor qabilasidan o`n ikki ming,ppYOsher qabilasidan o`n ikki ming, Naftoli qabilasidan o`n ikki ming, Manashe qabilasidan o`n ikki ming,oyYahudo qabilasidan o`n ikki ming kishi muhrlangan edi. Ruben qabilasidan o`n ikki ming, Gad qabilasidan o`n ikki ming,nMen muhrlangan kishilarning sonini eshitdim. Bani Isroil qabilalarining barchasidan yuz qirq to`rt ming kishi muhrlangan edi:mXudoyimizning qullari peshanalariga muhr bosmagunimizcha, na yerga, na dengizga, na daraxtlarga biron zarar yetkazmanglar!_l7So`ngra men barhayot Xudoning muhrini ushlab turgan, kunchiqardan chiqayotgan boshqa bir farishtani ko`rdim. U yerga va dengizga zarar yetkazish uchun qudrat olgan to`rtta farishtaga baland ovoz bilan xitob qildi:Vk 'Shundan keyin yer yuzining to`rt burchagida turgan to`rt nafar farishtani ko`rdim. Yel esib, yerga ham, dengizga ham, biron daraxtga ham tegmasin deb, ular yer yuzining to`rt shamolini ushlab turar edilar.djAUning buyuk qahr-g`azabi kuni keldi-ku! Unga kim bardosh bera oladi?! deb yolvorar edilar.piYUlar tog`u qoyalarga: Ustimizga qulang, taxtda o`tirgan Siymodan va Qo`zining g`azabidan bizni asrang!#h?Dunyoning shog`lariyu mansabdorlari, boylari, mingboshilari, zo`ravonlari, erkinu tutqinlar bari g`orlarga va tog`larning qoyalari orasiga yashirindilar.Xg)Osmon daftarday o`ralib, yo`qolib ketdi. Har bir tog` va orol joyidan siljidi.f Kuchli shamol anjir daraxtini silkitganda xom anjirlar yerga qanday to`kilsa, osmondagi yulduzlar ham xuddi shunday yer yuziga to`kildi.+eO Qo`zi oltinchi muhrni buzganda, qarasam, buyuk zilzila bo`layotganini ko`rdim. Quyosh xuddi qora xirqaga burkangandek qorong`ilashdi, oy esa laxta qonga aylandi.+dO Ularning har biriga oq libos berildi. O`zlari kabi o`ldiriladigan hamkor va birodarlari soni to`lmagunga qadar, qisqa bir muddat tinch qolishlari ularga aytildi.5cc Baland ovoz bilan faryod qilib shunday derdilar: Ey muqaddas va haqqoniy Hukmdor, qachongacha hukm etmay va dunyoda yashayotganlardan qonimizning intiqOmini olmay turasan?b# Qo`zi beshinchi muhrni buzganda, Xudoning kalomi va bergan shahodatlari tufayli shahid bo`lganlarning jonlarini qurbongoh poyasida ko`rdim. a9Bir qarasam, bir saman ot chiqayotgan ekan. Otga mingan suvorining nomi O`lim edi. Tamug` uning ketidan kelayo1tgan edi. Ularga qilich bilan, qahatchilik va o`lat bilan, yerning vahshiy hayvonlari bilan odamlarni qirish uchun yerning to`rtdan bir qismi ustidan hokimlik berildi.i`KQo`zi to`rtinchi muhrni buzganda, Chiqib qaragin! degan to`rtinchi jondorning ovozini eshitdim.H_ Men to`rt jondorning orasidan shunday bir ovoz eshitganday bo`ldim: Bir tog`ora bug`doy bir kumush tangaga, uch tog`ora arpa bir kumush tangaga. Ammo zaytun yog`i va sharobga zarar yetkazma!0^YQo`zi uchinchi muhrni buzganda, uchinchi jondor: Chiqib qaragin! deganini eshitdim. Bir qarasam, qora bir ot chiqayotganini ko`rdim. Otliqning qo`lida tarozi bor edi.!];Shu payt boshqa jiyron ot chiqib qoldi. Otliqqa katta qilich insonlar bir-birini zolimlarcha o`ldirish uchun dunyodan tinchlikni olish qudrati berildi.]\3Qo`zi ikkinchi muhrni buzganda, ikkinchi jondor: Chiqib qaragin! deganini eshitdim."[=Men bir qarasam, bir oq otni, ustida kamalagi bor suvorini ko`rdim. Unga bir toj berildi. U g`oliblarcha yo`lga otlandi, yana g`alaba qozonishga chiqdi.-Z UKeyin men Qo`zining yetti muhrdan birini buzganini ko`rdim. O`sha paytda to`rt jondordan biri momaqaldiroqqa o`xshash ovoz bilan: Chiqib qaragin! deganini eshitdim.Y}To`rt jondor: Omin! dedilar. Yigirma to`rt oqsoqol esa yuz tuban yiqilib, [illalabad barhayot Bo`lganga] sajda qildilar.}Xs Ko`kdayu yerdagi, yer ostidagi, dengiz yuzidagi va ichidagi har bir mahluqot, har bir mavjudotning shunday deganini eshitdim: Arshi a`loda o`tirgan Xudo va Qo`zi abadulabad hamdu sanolar, shon-shuhratlar, izzat-ikrom va saltanatga sazovordir!.W/ Ular baland ovoz bilan derdilar: Bo`g`izlangan Qo`zi kuch-qudrat, boylik, donishmandlik, saltanat, shuhratu shavkat, hamdu sanolarga sazovordir!.:Vm Keyin Arshi a`lo, jondorlar va oqsoqollarning atrofida ko`p farishtalarni ko`rdim, ularning ovozlarini eshitdim. Ularning sanog`iga yetib bo`lmas, ming-minglab, lak-lak edilar.]U3 Bizni Xudoyimizga shohlar va ruhoniylar qilding, bizlar yer yuzida hukm surajakmiz.qT[ Ular quyidagicha yangi qo`shiq aytishar edi: Sen kitobni olishga, uning muhrlarini yechishga loyiqsan! Chunki Sen bo`g`izlangan eding, O`z qoning evaziga har bir qabila, til, xalq va millatdan Xudo uchun odamlarni qo`lga kiritding.SwU kitobni olganda, to`rt jondor va yigirma to`rt oqsoqol Qo`zining oldida yerga yuz tuban yiqilishdi. Har birining qo`lida bir chang va xushbo`y tutatqilarga to`la oltin kosalar bor edi. Xushbo`y tutatqilar azizlarning duoyu ibodatlari demakdir.RRQo`zi kelib, Arshi a`loda o`tirgan Siymoning o`ng qo`lidan kitobni oldi.ZQ-To`rt jondor va oqsoqollar qurshab olgan Arshi a`loning o`rtasida bo`g`izlangan kabi bir Qo`zi turganini ko`rdim. Qo`zining yetti shohi va yetti ko`zi bor edi; bular Xudoning yer yuziga yuborgan yetti Ruhdir.-PSShunda oqsoqollardan biri menga: Yig`lama! dedi. Mana, Yahudo qabilasidan bo`lgan Arslon, Dovud zotidan bo`lgan G`olib kitobni ochib, yetti muhrni yechishga qodir.~OuKitobni ochib o`qishga yoki hatto ichiga nazar solishga ham loyiq biror kimsa topilmaganligidan, men ko`p yig`ladim.NBiroq na osmonda, na yer yuzida, na yer ostida kitobni ocha oladigan yoki ichiga nazar sola oladigan biror kimsa yo`q edi. MKuchli bir farishta baland ovoz bilan: Kitobni ochishga va uning muhrlarini yechishga kim loyiq? deya e`lon qilayotganini ko`rdim. L Arshi a`loda o`tirgan Siymoning o`ng qo`lida ichi ham, tashi ham yozuvdan iborat, yettita muhr bilan muhrlangan bir kitob ko`rdim.7Kg Yo Rabbimiz, yo Xudoyimiz! Sen shon-shuhrat, izzat-ikrom, kuch-qudratni egallashga loyiqsan. Zero Sen butun borliqni yaratding, hamma narsa Sening irodang ila vujudga keldi.J- yigirma to`rt nafar oqsoqol taxtdagi to abad barhayot Siymo oldida yerga yaslanib, sajda qilib, tojlarini taxt oldiga tashlab, shunday deydilar:mIS Jondorlar Arshi a`loda o`tirgan, to abad barhayot Siymoga izzat-ikrom va shukronalar qilishi bilan,/HWBu to`rt jondorning har birining oltita qanoti bor edi. Ular ichin-tashin, har taraflama ko`z bilan qoplangan edi. Kechasiyu kunduzi ular tinmay shu so`zlarni takrorlaydi: Azaldan bor bo`lgan, hozir bor, kelajakda ham bor bo`lg`usi Sarvari koinot, Tangri Taolo muqaddas, muqaddas, muqaddasdir!G+Birinchi jondor arslonga, ikkinchisi buzoqqa o`xshar edi, uchinchi jondorning yuzi odamsimon, to`rtinchisi esa uchayotgan burgutga o`xshar edi.IF Arshi a`loning old qismida oynaga o`xshagan, billurday dengiz bor edi. Arshi a`loning o`rta qismi va atroflarida to`rtta jondor turar edi, ularning oldi va orqasi ko`zlar bilan qoplangan edi.E7Arshi a`lodan chaqmoq chaqib, momaqaldiroqning guldiragan ovozi kelardi. Arshi a`lo oldida Xudoning yetti Ruhi bo`lgan yettita mash`al yonib turardi.DTevarakda yana yigirma to`rtta taxt turar, bu taxtlarda boshlarida oltin toj va oq kiyim kiygan yigirma to`rt nafar oqsoqol o`tirar edi.oCWO`tirgan Siymo olmos va la`lga o`xshash yaltiroq edi. Arshi a`lo atrofida zumradnamo kamalak bor edi.BShu payt men Ilohiy Ruhning ta`sirida qoldim. Bir qarasam, osmonda bir taxt Arshi a`lo turar, unda bir Siymo o`tirar edi.bA ?Shundan keyin bir qaragan edim, osmonda lang ochiq bir eshikni ko`rdim. Ilgari men bilan gaplashgan karnay sadosiga o`xshash o`sha ovoz yana eshitildi: Bu yoqqa chiq, bundan keyin nima yuz berishini senga ko`rsataman.N@Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin. ? G`olibga O`zim bilan birga taxtimda o`tirishni ato etaman. Chunki Men ham g`olib kelib, Otam bilan birga Uning taxtida o`tirdim.2>]Mana, Men eshik oldida turib taqillatyapman. Kimda-kim ovozimni eshitib eshikni ochsa, Men uning yoniga kiraman; Men u bilan, u Men bilan kechki ovqatni baham ko`ramiz.u=cMen kimni sevsam, uning gunohini fosh qilaman va adabini beraman. Shunday ekan, g`ayratga kel va tavba qil.6<eSenga maslahat beraman: boyishing uchun Mendan o`tda toblangan oltin, yalang`ochlik aybing ko`rinmasligi uchun oq kiyim, ko`rishing uchun ko`zga surtadigan malham sotib ol.;7Sen: Boyman, boyib ketdim, hech narsadan kam-ko`stim yo`q, - deysan-u, ammo ayanchli, achinarli, qashshoq, ko`r va yalang`och ekanligingni bilmaysan!g:GSen issiq ham, sovuq ham emas, balki iliq bo`lganing uchun seni og`zimdan chiqarib yuboraman.k9OSening ishlaringni bilaman, sen na sovuq va na issiqsan. O, qani edi yo sovuq, yo issiq bo`lsang!8Laodikiyadagi jamoatning farishtasiga yoz: Omin, ishonchli va haqiqiy Shohid, Xudo yaratganlarining Boshlig`i shunday deydi:N7 Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin.6} G`olibni Men Xudoyimning ma`badida ustun qilaman, u boshqa u yerdan chiqmaydi. Uning peshanasiga Xudoyimning nOmini, shuningdek, Xudoyim oldidan, osmondan tushadigan Xudoyimning shahri yangi Quddusning nOmini va o`zimning yangi nomimni ham yozaman.m5S Men tezda kelaman. Qo`lingda nimang bo`lsa, mahkam tut, zinhor biror kimsa tojingni tortib olmasin./4W Sen Mening sabr qilish haqidagi amrimni bajo keltirding, shuning uchun Men yer yuzi bo`ylab yashovchilarni sinash uchun yuboriladigan vasvasa soatidan seni asrayman.j3M Mana, shayton yig`inidan bo`lganlarni Men nima qilarkanman? Ular o`zlarini yolg`ondan yahudiy emaslar. Men ularni shunday ko`yga solamanki, kelib sening oyog`ingga sajda qiladilar, Men seni naqadar sevganimni bilib oladilar.12[Sening ishlaringni bilaman. Mana, oldingdagi eshikni ochdim, uni hech kim bekita olmaydi. Senda kuch ko`p emas, ammo Mening so`zimni saqlading, nomimni inkor etmading.C1Filadelfiyadagi jamoatning farishtasiga yoz: Muqaddas va Haq, Dovudning kalitiga Molik, ochganini hech kim bekita olmaydigan, bekitganini esa hech kim ocha olmaydigan Zot shunday deydi:N0Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin.%/CKimki g`olib kelsa, shunday oq kiyim kiyadi. Men uning nOmini hayot kitobidan o`chirmayman, Otam Xudo va Uning farishtalari oldida uning nOmini tan olaman..Biroq Sardisda o`z kiyimlarini bulg`atmagan bir necha odamlaring bor. Ular Men bilan birga oq kiyimda yuradilar, ular bunga loyiqdir.;-oNima eshitgan va qabul qilgan bo`lsang, eslab amalga oshir va tavba qil. Agar bedor bo`lmasang, Men o`g`riday bosib kelaman, sen esa qaysi soatda seni bosib olishimni bilmaysan. ,Bedor bo`l! O`lishga yuz tutmagan nimang qolgan bo`lsa, tuzatib qo`y. Sening ishlaring Xudoyim oldida tugal emasligini aniqladim.=+ uSardisdagi jamoatning farishtasiga yoz: Xudoning yetti Ruhiga va yetti yulduzga Molik shunday deydi: Sening ishlaringni bilaman. Sening go`yo tirik degan nOming bor, ammo o`liksan.N*Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin. ) P(Bu iqtidorni Menga Otam ato qilgan, Men esa uni shogirdimga ato etaman. U temir tayoq ila xalqlarga cho`ponlik qiladi, ular esa sopol idish singari sinib ketadi. Unga tong yulduzini ham ato qilaman.s'_G`olib kelgan va oxirigacha Mening ishlarimga ergashganga xalqlar ustidan hukmronlik qilishni ato etaman.L&Faqat Men kelgunimga qadar, sizda bor bo`lganni qattiq ushlanglar.=%sTiyatirada qolgan va bu ta`limotga ergashmagan, go`yo shaytonning teranliklari deyilgan sirlarga bosh suqmagan boshqalarning hammasiga aytaman: sizlarga boshqa og`irlik solmayman.T$!Uning farzandlariga o`lim urug`ini yog`diraman. Shunda butun jamoatlar Men ko`ngil va qalblarni sinab ko`rguvchi ekanimni bilib oladilar. Orangizdagi har bir kishini o`z qilmishiga yarasha taqdirlayman.##?Mana, Men uni xastalik to`shagiga yotqizaman. U bilan birga zino qilganlarni ham, bordiyu qilmishlaridan tavba qilmasalar, buyuk kulfatga duchor qilaman.]"3Tavba qilishi uchun unga muhlat berdim, ammo u zinokorligidan tavba qilmoqchi emas.`!9Lekin senga bir e`tirozim bor: Izavel degan xotinga yo`l qo`yibsan. U o`zini payg`ambar deb, qullarimga zinokorlik etishni va butga qurbon qilingan narsani yeyishni targ`ib qilib, ularni to`g`ri yo`ldan ozdirmoqda. Sening ishlaring, sevging, imoning, fidoyiliging va sabringni bilaman. Oxirgi ishlaring avvalgisidan ko`proq ekanini ham bilaman.)Tiyatiradagi jamoatning farishtasiga yoz: Ko`zlari otash alangasiday chaqnoq va oyoqlari yaltiroq misday porloq Xudoning O`g`li shunday deydi:\1Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin. G`olibga sirli manna va bir oq tosh beraman. Bu toshning ustiga yangi bir ism yozilganki, uni toshni olgan kishidan boshqa hech kim bilmaydi.  Endi tavba qil! Aks holda men zudlik bilan oldingga borib, O`z og`zimdagi qilich bilan o`sha gunohkorlarga qarshi jang qilaman.T!Shuningdek, sening ichingda nikolaychilar ta`limotini tutuvchilar ham bor.zmLekin senga bir oz e`tirozim bor: orangizda Bal`om ta`limotini tutuvchilar bor. Bal`om Isroil o`g`illarini yo`ldan urish uchun Boloqni tashviq qilgan edi, Boloq esa ularni butga qurbon qilingan go`sht yeyishga va zinokorlik qilishga unatdi. [Sening ishlaringni bilaman.] shaytonning taxti bo`lgan joyda yashayotganlaringni bilaman. Mening nomimga ixlos qo`yding. Hatto orangizdagi sodiq shohidim Antipa shayton o`tirgan yerda shahid bo`lgan kunlarda ham sen Menga bo`lgan imoningdan qaytmading.\1 Pergamdagi jamoatning farishtasiga yoz: O`tkir dudama qilich Sohibi shunday deydi:  Ruhning jamoatlarga aytayotgan gaplarini qulog`i bor kishi eshitsin. G`olib kelgan ikkinchi o`limdan hech bir zarar ko`rmaydi.hI Boshga tushadigan azob-uqubatlardan hech qo`rqma. Mana, iblis sizlarni sinash uchun orangizdan ba`zilarni olib zindonga tashlaydi, o`n kungacha azob chekasizlar. O`limgacha sodiq qol, shunda Men senga hayot tojini beraman.J  Sening [ishlaring,] qayg`ularing, kambag`alligingni bilaman. Ammo holbuki, sen boysan! O`zlarini yahudiy deganlarning haqoratlarini ham bilaman. Ular yahudiy emas, balki shayton yig`inidirlar. X3~H}m}|B{zz+y~xxswwvvuu^tgss:rqpoo_nnPmmlJkkXjjUii6hggqff\eeddBcbbVa``_^^~]]S\*[[ZYYXXYWVVyUUTRSSVRQQPOOXN\MiLLKKKJIIHCGFF{EE:DDMCBBlBAl@P??0>>==,XT m8oXH  Rabbimiz Iso Masihning inoyati barchangizga yor bo`lsin. Omin.Z -Bu gaplarning Shohidi: Ha, Men tez kelaman! deyapti. Omin! Kel, yo Rabbimiz Iso!1 [Kimda-kim bu kitobda bashorat qilib aytilgan so`zlardan biror narsani olib tashlasa, Xudo uni bu kitobda yozilgan hayot daraxtidan va muqaddas shahardan mahrum qiladi.6 eBu kitobning bashoratli kalomlarini eshituvchi har bir kishiga shahodatim shu: kimda-kim bularga biror narsa qo`shsa, Xudo bu kitobda yozilgan balolarni unga taqdir qiladi. Ruh ham, Kelin ham: Kel! deb chorlayapti. Eshitgan kishi ham: Kel! desin. Chanqagan kelsin, xohlagan hayot suvidan tekin bahra olsin.+OMen Iso O`z farishtamni oldingizga yubordim. Toki u bu to`g`rida jamoatlarimga shahodat bersin. Men Dovud avlodidan kelib chiqqan Zot, yorug` tong yulduzidirman.Tashqarida esa itlar, jodugarlar, zinokorlar, qotillar, butparastlar, yolg`on-makrga ruju qo`yganlarning hammasi bo`ladi.Qanday baxtlidir kiyimlarini yuvganlar, hayot daraxti mevasidan yeb, shahar darvozalaridan kirish huquqiga ega bo`lganlar!D Men Ibtido va Intiho, Avvaliyu Oxiri, Bosh va So`ngdirman.c? Mana, Men tez kelaman, qarimtam O`zim bilan. Har kimga qilmishiga yarasha sazo bergumdir.1 Fosiq, mayli, yomonlik qilaversin; nopok, mayli, ifloslik qilaversin. Solih esa to`g`ri ish qilaversin va muqaddas kishi o`zini muqaddas saqlasin.wg Keyin menga yana shunday dedi: bu kitobning bashoratli kalomlarini muhrlab sir saqlama, chunki vaqt yaqindir.I  Ammo u menga: zinhor bu ishni qilma! Men sening hamda birodarlaring payg`ambarlarning hamkoriman, shuningdek, bu kitobning so`zlariga rioya qiluvchilarning hamkoriman. Xudoga sajda qil! dedi.-Men, Yuhanno bularni ko`rdim va eshitdim. Bularni ko`rib eshitganimda, menga ko`rsatgan farishtaning oyoqlariga yiqilib sajda qilmoqchi bo`ldim.c?Mana, Men tezda kelaman! Bu kitobning bashoratli kalomlariga rioya qilganlar baxtiyordir!b~=Farishta menga shunday dedi: bu so`zlar ishonchli va haqqoniydir. Aziz payg`ambarlarni ruhlantirgan Xudoyi Taolo yaqin orada yuz berishi muqarrar bo`lgan voqealarni O`z qullariga bildirish uchun farishtasini yubordi.8}iu yerda boshqa tun bo`lmaydi; chiroqqa ham, quyosh yog`dusiga ham ehtiyoj bo`lmaydi. Chunki Xudoyi Taolodan ularga nur yog`ilib turadi, ular esa to abad hukmronlik qiladilar.S|Ular uning yuzini ko`rib turadi, Uning ismi peshanasiga yozilgan bo`ladi.}{sBoshqa hech qanday la`nat qolmaydi. Shaharda Xudoning va Qo`zining taxti bo`ladi, Uning qullari Unga xizmat qiladi.5zcDaryoning u yog`ida ham, bu yog`ida ham har oyda bir, ya`ni yilda o`n ikki marta hosil beradigan hayot daraxti bor edi. Bu daraxtning barglari xalqlarga shifo baxsh etadi. y Farishta menga Xudoning va Qo`zining taxtidan chiqib, shahar ko`chasi bo`ylab oqayotgan billurday obi hayot daryosini ko`rsatdi.xLekin hech qanday murdor narsa, hech bir razil yoki yolg`onchi kishi unga kirmaydi; faqat Qo`zining hayot kitobida yozilganlar kiradi.Keyin taxtdan bir ovoz keldi: Ey Xudoyimizning barcha qullari, Undan qo`rquvchi kattayu kichiklar, Unga hamdu sano aytinglar!=!Shu payt yigirma to`rt nafar oqsoqol va to`rt jondor o`zlarini yerga tashlab: Omin! Halleluya! deya taxtda o`tirgan Xudoga sajda qildilar.R<Ikkinchi marta dedilar: Halleluya! Bobilning dudi abadulabad burqiragay. ;Uning hukmi haq va to`g`ridir. Yer yuzini o`z zinosi bilan buzgan buyuk fohishani U hukm qildi, O`z qullarining xunini undan oldi.-: UBundan keyin osmonda katta olomonning g`ala-g`ovuriga o`xshash baland ovozlar eshitdim: Halleluya! Xudoyimizga tegishlidir najotkorlik, ulug`vorlik, kuch va qudrat.m9SPayg`ambarlar, aziz-muqaddaslar va yer yuzida o`ldirilganlarning hammasining qoni Bobildan topildi.8Endi chiroq ham senga shu`la sochmas, kuyov bilan kelinning ovozi ham kelmagay sendan. Savdogarlaring yer yuzining katta a`yonlari edi.?7wChangchilar, ashulachilar, naychiyu surnaychilar ovozi endi eshitilmas senda. Endi san`at ham, san`atkor ham sendan chiqmas. Tegirmon charxining tovushi ham aslo eshitilmagay senda.N6Keyin kuchli bir farishta tegirmon toshiga o`xshash katta toshni ko`tarib dengizga uloqtirdi-da, shunday dedi: Mana shunday shiddat-la qulab tushgusi Buyuk shahar Bobil! Endi u aslo qat ko`tarmas.5{Shodlaning uning holiga, ey osmon, ey aziz-muqaddaslar, havoriylaru nabilar! Zero Xudo uni hukm qilib o`chingizni oldi.w4gUlar boshlariga kul sochib, faryod chekib, ingrab dod solardilar: Voy holingga, voy, ey buyuk shahar! Dengizdagi kemalarga ega bo`lganlarning hammasi sening qimmatbaho mollaringdan boyigan edi. Endilikda u bir soatdayoq xarobaga aylandi!|3qshahardagi yong`indan o`rlayotgan dudga qarab: Qanday shahar bu buyuk shaharga o`xshaydi?! deb faryod chekardilar.+2OShunday boyliging bir soatdayoq yo`q bo`lib ketdi. Har bir darg`a kemachi va kema yo`lovchisi, dengizda savdo-sotiq qiluvchilarning hammasi uzoqda turganlaricha,1Ahvolingga voy, voy! Shoyi, atlas, qirmiza kiyimlar ila yasangan, oltin, javohirot, marvaridlar ila bezangan buyuk shahar! 09Bu mollar bilan savdo-sotiq qilib, boyib ketgan savdogarlar Bobilning azob-uqubat dahshatidan qo`rqib, uzoqda turganlaricha yig`lab, zorlab, deydilar:w/gSen jondan yaxshi ko`rgan mevalar qo`lingdan ketdi. Butun davlatu shavkating nom-nishonsiz yo`q bo`lib ketdi.o.W dolchin, atirlar, xushbo`y tutatqilar, moylar va smalalar, sharob, zaytun yog`i, sara un va bug`doylar; qoramol va qo`ylar, otlaru aravalar, shuningdek, odamlarning jonini ham, tanini ham sotib oladigan boshqa hech kim bo`lmaydi.x-i Oltin, kumush, javohirot va marvaridlar; atlasu shoyi, arg`uvonu qirmizi gazlamalar; har turli xushbo`y yog`ochlar, fil suyagidan yasalgan har xil buyumlar; eng qimmatbaho yog`ochdan, misdan, temirdan va marmardan yasalgan turli buyumlar;,y Yer yuzi savdogarlari ham uning holiga yig`lab motam tutadilar. Chunki ularning mollarini endi hech kim sotib olmaydi.(+I Bobilning azob-uqubati dahshatidan qo`rqib, uzoqda turib deydilar: Voy, sening holingga voy! Ey buyuk shahar, mustahkam Bobil! Bir soatdayoq senga jazo keldi! *  Bobil bilan zino qilib, kayf-safo surgan yer yuzi podshohlari undagi yong`in tutunini ko`rib, uning holiga bo`zlab yig`laydilar.?)wShu bois uning taqdiridagi baloyu ofatlar o`lim, g`am-g`ussayu qahatchiliklar bir kunning o`zida qo`pajak. U o`tda yoqilib kul bo`lajak. Qudratlidir uni hukm qilguvchi Xudoyi Taolo.0(YU naqadar kekkayib dabdaba surgan bo`lsa, unga shu qadar azob va g`am-g`ussa orttiring! U o`zicha: Tul emas, men malikaman, g`am-g`ussa ham ko`rmayman, - deb aytdiku.E'Bobil sizga qanday sazo bergan bo`lsa, siz ham unga shunday sazo bering! Qilmishiga yarasha unga ikki barobar sazo bering! O`zi tayyorlagan selavadan ikki barobar to`ldirib unga ichiring!R&Ko`kkacha borib yetti-ku uning gunohi, Xudo esladi uning nohaqliklarini.#%?Shu payt osmondan boshqa bir ovozni eshitdim. U dediki: Ey xalqim, undan chiqib keting! Sherik bo`lmang uning gunohlariga, duchor bo`lmang-da balolariga!I$ U barcha xalqlarga o`zining qaynoq fahshu zino sharobidan ichirgan edi. Yer yuzi podshohlari u bilan zinokorlik qilgan edi, yer yuzi savdogarlari uning safolaru dabdabalaridan boyib ketdilar.?#wU kuchli bir nido bilan bunday dedi: Vayron bo`ldi! Vayron bo`ldi buyuk Bobil. U jinlarning makoni, har turli yomon ruhning panohi, har qanday murdoru manfur qushning panohi bo`ldi." !Bundan keyin ulug` saltanat sohibi boshqa bir farishtaning osmondan tushayotganini ko`rdim. Uning ulug`vorligidan yer yuzi yorishib ketdi.^!5Sen ko`rgan xotin yer yuzi podshohlari ustidan hukmronlik qiladigan buyuk shahardir.O Chunki Xudo O`zining irodasini bajarishni ularning diliga solgan. Shunday qilib, Xudoning kalomlari bajo kelmagunga qadar, ular bir jon, bir tan bo`lib, o`z hukmronliklarini hayvonga topshiradilar.(ISen ko`rgan hayvondagi o`nta shox fohishadan nafratlanadilar. Uni yalang`ochlab, barbod qiladilar, go`shtini burdalab yeydilar, o`zini esa o`tda yondiradilar.{oFarishta menga yana shunday dedi: Fohisha o`tirgan, sen ko`rgan suvlar elu xalq, millatlar, elatlar va tillardir.NUlar Qo`zi bilan jang qiladilar, ammo Qo`zi ularni yengib chiqadi. Chunki Qo`zi hokimlarning Hokimi Shohanshohdir. U bilan birga bo`lganlar esa da`vat etilganlar, tanlanganlar, sodiq qolganlardir.Q Bular bir fikrda bo`lib, qudratni va saltanatni hayvonga topshiradilar.#? Sen ko`rgan o`nta shox o`n podshoh demakdir. Ular hali saltanatni qo`lga olgan emas. Ular hayvon bilan birga podshoh bo`lib, bir soat hokimlik qiladilar.wg Ilgari bor, hozir yo`q hayvon esa yetti podshohdan biri bo`la turib, sakkizinchisidir, u halokatga yo`liqadi.1 Shu bilan birga yetti podshohdir. Bularning beshtasi mahv bo`ldi, bittasi qoldi, boshqasi esa hali kelgan emas; u kelganda ham ko`p vaqt turmaydi.iK Buni anglamoq uchun o`tkir aqlu idrok darkor. Yetti bosh - xotin ustida o`tirgan yetti tog`dir.%CAna, sen ko`rgan hayvon bor edi, endi u yo`q. U ko`p o`tmay tubsizlik qa`ridan chiqib, halokatga yo`liqadi. Yer yuzida yashayotgan va dunyo yaratilgandan buyon hayot kitobiga yozilmagan barcha odamlar hayvonni ko`rib, hayron qoladilar. Chunki u bor edi, hozir yo`q, ammo yana keladi.!;Farishta menga dedi: Nima uchun hayratga tushding? Men senga xotinning va uni ko`tarib yurgan yetti boshli, o`n shoxli hayvonning sirini aytib beraman.}Xotin Xudo azizlari qonidan, Iso shohidlari qonidan mast bo`lganini ko`rdim. Uni ko`rib, g`oyat darajada hayron bo`ldim.xiXotinning peshonasida uning ismi yozilgan edi: Sir: buyuk Bobil yer yuzi fohishalari va haromliklari onasidir.:mXotin qip-qizil, arg`uvon kiyimda, oltin, javohirot, marvaridlar bilan bezangan edi. Uning qo`lida iflosliklar bilan, zino haromliklari bilan to`lib-toshgan oltin kosa bor edi.GBundan keyin farishta meni ilohiy ruh ta`sirida cho`lga olib keldi. U yerda yetti boshli, o`n shoxli, kufrona nomlar bilan to`lib-toshgan qip-qizil bir hayvon ustiga mingan xotinni ko`rdim.taYer yuzi shohlari u bilan fahsh qilardi, yer yuzida yashayotganlar uning zino sharobidan mast bo`lardilar.+ QYetti kosali yetti farishtadan biri kelib, menga shunday dedi: Bu yoqqa kelgin, ko`p suvlar bo`yida o`tirgan buyuk fohishaga chiqarilgan hukmni senga ko`rsataman.*MOsmondan har bir donasi botmon keladigan yirik do`l insonlar ustiga yog`ildi. Odamlar do`l balosidan Xudoni haqorat qilishardi, chunki bu balo haddan ziyod edi.EHar bir orol o`rnidan jildi, tog`lar ko`zdan g`oyib bo`ldi.a ;Ulug` shahar uch bo`lakka bo`linib ketdi. Majusiylar shaharlari yer bilan yakson bo`ldi. Xudoning qaynoq qahr-g`azab sharobi bilan to`lgan kosa unga berilsin deb, buyuk bobil shahri ham Xudoning huzurida xotirlandi.; oShu vaqt yashinlar chaqnab, ovozlar yangrab, momaqaldiroq guldiradi. Shunday kuchli zilzila bo`ldiki, yer yuzida inson yashagandan beri bu qadar kuchli zilzila yuz bermagan edi.{ oYettichi farishta kosasini havoga to`kdi. Samoviy ma`baddagi taxtdan: Amalga oshdi! degan baland bir ovoz chiqdi.S Ruhlar shohlarini yahudiy tilida Hor-Magido`n deyilgan joyga to`pladilar. !Mana, Men o`g`ri kabi kelyapman! Baxtlidir hushyor tortgan kishi, yalang`och yurmayin, aybim ko`rinmasin deb kiyimini saqlab turgan kishi!*MBular ajoyibot yaratadigan jinlarning ruhidir. Ular har narsaga qodir Xudoning ulug` kunida bo`ladigan jangga barcha jahon shohlarini to`plash uchun chiqadmlar.}s Bundan keyin ajdaho, hayvon va soxta payg`ambarning og`izlaridan chiqayotgan qurbaqanamo uchta yovuz ruhni ko`rdim. Oltinchi farishta kosasini buyuk Frot daryosi ustiga to`kdi. Kunchiqardan keladigan shohlarga yo`l ochilsin deb, daryoning suvi quridi.r] Azob va yara-jarohatlaridan nolib, osmondagi Xudoni haqorat qildilar-u, qilmishlaridan tavba qilmadilar.- Beshinchi farishta kosasini hayvon taxtiga to`kib yubordi, hayvonning saltanati zimistonga chulg`anib qoldi. Odamlar azobdan tillarini tishladi..U Jazirama issiq insonlarni qizdirganda, ular bu ofatlarga hukmi o`tadigan Xudo sha`niga hamdu sanolar emas, haqoratlar yog`dirdilar, qilmishlaridan tavba qilmadilar.veTo`rtinchi farishta o`z kosasini quyosh ustiga to`kdi, quyoshga insonlarni o`tday yondirish qudrati berildi."=Qurbongoh ham tilga kirib, shunday deganini eshitdim: Ha, Rabbiy, Tangri Taolo, har narsaga qodir Sarvari koinot! Sening hukmlaring odil va haqqoniydir.gGAziz-muqaddaslar va payg`ambarlar qonini to`kkanlarga Sen qon ichirding, ular bunga loyiqdir.#Suvlar farishtasining shunday deganini eshitdim: Yo Rabbiy, Sen barhaqsan, hozir bor, azaldan boru muqaddassan. Sening hukming - odil hukm.d~AUchinchi farishta kosasini daryolarga va buloqlarga to`kdi, bular ham qonga aylanib ketdi.}Ikkinchi farishta kosasini dengizga to`kdi. Dengiz o`likning qoniga o`xshash bir tus oldi va ichidagi butun jonivorlar o`ldi.8|iBirinchi farishta borib kosasini yerga to`kdi. O`zida hayvonning tamg`asi bo`lgan va uning tasviriga sajda qilayotgan odamlarda og`ir, jirkanch yiringli yaralar paydo bo`ldi.#{ ABundan keyin ma`baddan yetti farishtaga: Boringlar, Xudoning g`azabi bilan to`lib-toshgan yetti kosani yerga to`kinglar, - degan baland bir ovoz eshitdim.z7Ma`bad Xudoning ulug`vorligi va qudratidan dud bilan to`lib ketdi. Yetti farishtaning yetti balosi tamom bo`lmaguncha, hech kim ma`badga kira olmadi.{yoTo`rt jondordan biri yetti farishtaga abadulabad barhayot Xudoning g`azabi bilan to`liq yettita oltin kosa berdi. xYetti baloga hokim yetti farishta toza va porloq zig`ir mato kiygan va ko`ksiga oltin kamarlar bog`lagan holda ma`baddan chiqdilar._w7Shundan so`ng qaradim-u, samodagi ma`bad, ya`ni Shahodat Chodiri ochilganini ko`rdim.^v5Ey Xudovandi karim! Kim cho`chimas ekan Sendan? Kim ulug`lamas ekan ismingni? Zero yolg`iz O`zing muqaddassan. Jamiki ellar huzuringga kelib, Senga bosh egib sajda qilgaylar. Barchaga ayon bo`ldi odil hukmlaring.tuaUlar Xudo quli Musoning kuyini va Qo`zining kuyini kuylab, shunday derdilar: Yo Rabbiy, Tangri Taolo, har narsaga qodir Sarvari koinot! Sening ishlaring buyuk va ajoyibdir. Ey elu xalqlar Podshohi! Sening yo`llaring to`g`ri va haqdir.ltQMen go`yo olov aralash oynadan yasalgan bir dengizni ham ko`rdim. Hayvonga, uning tasviri, [tamg`asi] hamda nOmining soniga qarshi g`alaba qozonganlar Xudoning changlarini qo`lga olib, shu oyna dengizning ustida turgan edilar.+s QMen osmonda odatdan tashqari ajoyib boshqa bir alomat ko`rdim: qo`lida oxirgi yetti balo bor yetti farishta. Ana shu balolar bilan Xudoning g`azabi tamom bo`ladi.,rQCharx shaharning tashqarisida ishga tushdi. Charxdan oqib chiqqan qon daryo bo`lib, bir ming olti yuz o`q otimi yergacha bordi va otlarning yuganlarigacha chiqdi.zqmFarishta o`rog`ini yerga tashladi, yerdagi uzum boshlarini terib, Xudoning katta qahr-g`azab charxiga uloqtirdi.sp_Olovga hukmron yana boshqa bir farishta esa qurbongohdan chiqib keldi. U o`tkir o`roqli farishtaga shunday xitob qildi: O`tkir o`rog`ingni ishga sol, yerdagi uzum boshlarini qirqib ol, chunki yerda uzum pishib shingil-shingil bo`ldi.[o/Osmondagi ma`baddan boshqa bir farishta chiqdi. Uning ham o`tkir o`rog`i bor edi.Un#Bulut ustida O`tirgan o`rog`ini yerga tashladi, yerning hosili ham o`rildi.Bm}Ma`baddan boshqa bir farishta chiqib, bulut ustida O`tirganga baland ovoz bilan shunday dedi: O`rog`ingni ishga solib o`r, chunki o`rim-yig`im vaqti keldi. Mana yerning hosili yetildi.l+Shundan keyin bir yorug` bulut ko`rdim. Bulut ustida Inson O`g`liga o`xshagan Siymo o`tiribdi; Uning boshida oltin toj va qo`lida o`tkir o`roq.xki Shunda osmondan menga gapirayotgan bir ovozni eshitdim: Buni yozib ol: bundan keyin Rabbimiz Iso ummati bo`lib dunyodan o`tganlar baxtlidir! Ha, - deydi Ruh, - ular o`z mehnatlaridan tinchisin, ularning qilgan ishlari o`zlariga hamrohdir.Zj- Bunga xudo amrini saqlagan va Isoga sodiq qolgan azizlarning sabr-toqati darkor.*iM Ular azobining dudi abadulabadburqirab turadi.Hayvon va uning tasviriga sajda qilib, hayvon nomli tamg`ani qabul qilganlar kechayu kunduz tinchlik ko`rmaydilar.)hK u Xudoning qahr kosasida soflab tayyorlangan qaynoq g`azab sharobini ichadiyu, muqaddas farishtalar va Qo`zi oldida yonayotgan oltingugurt ichida azob chekadi.&gE So`ngra uchinchi farishta uchib kelib, baland ovozda shunday dedi: kimki hayvonga va uning tasviriga sajda qilib, peshanasi yoki qo`liga tamg`a qabul qilsa,7fgKeyin boshqa bir farishta uchib kelib, shunday dedi: Vayron bo`ldi! Vayron bo`ldi buyuk Bobil shahri! U barcha xalqlarga ichirgan edi o`zining qaynoq fahshu zino sharobidin..eUU baland ovoz bilan shunday dedi: Xudodan qo`rqing, Uni ulug`lang! Uning hukm qilish vaqt-soati keldi. Yeru ko`kni, dengizni, buloqlarni Yaratganga sajda qilinglar!NdShundan keyin osmon o`rtasidan uchib borayotgan boshqa bir farishtani ko`rdim. Bu farishta yer yuzida yashovchi har bir millat va qabilaga, har qanday til va xalqqa abadiy Mujda keltirayotgan edi.Vc%Ularning tilida yolg`on-makr yo`q, [Xudoning taxti oldida] ular benuqsondir.Wb'Bular o`zlarini xotinlar bilan bulg`atmagan mas`um kishilardir. Bular Qo`zi qayoqqa ketsa, Uning orqasidan ketgan kishilardir. Bular Xudo va Qo`ziga to`ng`ich bo`lgudek, insonlar orasidan sotib olinganlar.gaGO`sha bir yuz qirq to`rt ming kishi Arshi a`lo oldida, to`rtta jondor va oqsoqollar oldida yangi bir kuy kuylar edilar. Yer yuzidan sotib olingan bu yuz qirq to`rt ming kishidan boshqa hech kim bu kuyni o`rgana olmas edi.I` Osmondan ko`p suvlarning shov-shuviday, gumburlagan momaqaldiroq tovushiday bir tovush yangrar edi. Men eshitgan bu tovush xuddi chang chalayotgan cholg`uchilar chiqaradigan sadoni eslatardi. ;vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\t\h\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=T=H=<=0=$== =<<<<<<<<<<<|/2/&///.............v.k.`.U.J.?.4.)...-------------y-n-c-X-M-B-7-,-!-- -,,,,,,,,,,,,|,q,f,[,P,E,:,/,$,,,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)<)1)%)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''u'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%[%O%C%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############|#p#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!=!1!%!! ! } q e Y M A 5 )   ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*vj^RG;/# {ocWK?3'sg[OC7+wk`TH<0$ |pdXL@4(ti]QE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  3 ;  2 :  1 9  0 8  / 7  . 6  - 5  , 4  + 3  * 2  ) 1  ( 0  ' /  & .  % -  $ ,  # +  " *  ! )  (   '   &   %   $   #   "   !                                                               6   5   4   3   2   1   0   /   .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l   k 8j 7i 6h 5g 4f 3e 2d 1c 0b /a .` -_ ,^ +] *\ )[ (Z 'Y &X %W $V #U "T !S  R Q P O N M L K J I H G F E D C B A @  ?  >  =  <  ; : 9 8 7 6 5 4  3 22 11 00 // .. -- ,, ++ ** )) (( '' && %% $$ ## "" !!                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                     ~  } &| %{ $z #y "x !w  v u t s r q p o n m l k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W 4V 3U 2T 1S 0R /Q .P -O ,N +M *L )K (J 'I &H %G $F #E "D !C  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  #  P"  O!  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7~ 6} 5| 4{ 3z 2y 1x 0w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  %G  $F  #E  "D  !C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  ,"  +!  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p &o %n $m #l "k !j  i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W  V  U  T  S  R Q P O N M L K  J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % 8$ 7# 6" 5! 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                              ~ } | { z x y w  v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z  -Y  ,X  +W  *V  )U  (T  'S  &R  %Q  $P  #O  "N  !M   L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9   8   7   6   5  4  3  2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !          B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ 3] 2\ 1[ 0Z /Y .X -W ,V +U *T )S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + '* &) %( $' #& "% !$  # " !                                    . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                               ~ } | { z y x w v u  t  s  r  q  p o n m l k j i  h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + * ) ( ' & % $ # " !                         ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '~  &}  %|  ${  #z  "y  !x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <   ;  ):  (9  '8  &7  %6  $5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          -m}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy]yQyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks`sTsHsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_h_\_P_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]5])]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDuDiD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?8?,? ??>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>>>=============t=i=^=S=H===2='===<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585-5!55 444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2^2R2F2:2.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&111000000000000s0g0[0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............|.p.d.X.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,=,1,%,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'H'<'0'$'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$$###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"/"#"" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  xl`TI=1% }qeYMA5)uj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th]QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?4(th\PD8, ym h g f e d c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' & % $ # " !                            # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                     ~  } (| '{ &z %y $x #w "v !u  t s r q p o n m l k j i h g f e d c b  a  `  _  ^  ] \ [ Z Y X W V  U T S R Q P O N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !              ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                           3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                  ~  }  |  {  z  y  x   w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  0?  />  .=  -<  ,;  +:  *9  )8  (7  '6  &5  %4  $3  #2  "1  !0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                           ~  }  |  {  z y x w v u t s  r )q (p 'o &n %m $l #k "j !i  h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V  U  T  S  R  Q P O N M L K J  I %H $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                              / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     * ) ( ' & % $ # " !  ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m l  k  j  i  h  g f e d c b a `  _ (^ '] &\ %[ $Z #Y "X !W  V U T S R Q P O N M L K J I H G F E D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + *  )  (  '  &  % $ # " !      !                                                                                                     &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                         ~   }   |   {   z   y   x   w  v  u  t  s  r   q   p   o   n   m   l   k   j  9 i  8 h  7 g  6 f  5 e  4 d  3 c  2 b  1 a  0 `  / _  . ^  - ]  , \  + [  * Z  ) Y  ( X  ' W  & V  % U  $ T  # S  " R  ! Q  P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @   ?   >  =  <  ;  :  9   8   7   6   5   4   3   2   1  * 0  ) /  ( .  ' -  & ,  % +  $ *  # )  " (  ! '  &   %   $   #   "   !                                                                     )   (   '   &   %   $   #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n G m F l E k D j C i B h A g @ f ? e > d = c < b ; a : ` 9 _ 8 ^ 7 ] 6 \ 5 [ 4 Z 3 Y 2 X 1 W 0 V / U . T - S , R + Q * P ) O ( N ' M & L % K $ J # I " H ! G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (   ' / & . % - $ , # + " * ! ) (  '  &  %  $  #  "  !                                                     6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2  1  0  /  .   - ~  , }  + |  * {  ) z  ( y  ' x  & w  % v  $ u  # t  " s  ! r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R 5 Q 4 P 3 O 2 N 1 M 0 L / K . J - I , H + G * F ) E ( D ' C & B % A $ @ # ? " > ! =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !         8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  ) ( ' & % $  #  "  !                                       G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                            ~  }  |  {  z  y   x / w . v - u , t + s * r ) q ( p ' o & n % m $ l # k " j ! i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J   I 0 H / G . F - E , D + C * B ) A ( @ ' ? & > % = $ < # ; " : ! 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                 +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                           % $ # " !                                                                                                   # " !           ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g  # f  " e  ! d  c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q  P  O  N  M  L   K   J   I   H   G   F   E   D  ; C  : B  9 A  8 @  7 ?  6 >  5 = i  @|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||{|p|e|Z|O|D|9|.|#|| |{{{{{{{{{{{{~{s{g{[{O{C{7{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz zyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxuxix]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwzwnwbwVwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmymmmamUmIm>m2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk`kTkHkh3h(hhhgggggggggggggxgmgbgVgJg>g2g&gggffffffffffffsfgf[fOfCf7f+fffeeeeeeeeeeeexele`eTeHeS2S&SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQL2L&LLLKKKKKKKKKKKKsKgK[KOKCK7K+KKKJJJJJJJJJJJJwJkJ_JSJGJ;J0J$JJ JIIIIIIIIIII|IpIdIXILI@I5I)IIIHHHHHHHHHHHHzHoHdHYHNHCH8H-H"HH HGGGGGGGGGGGG{GoGcGWGKG?G3G'GGGFFFFFFFFFFFFtFhF\FPFDF8F,F FFEEEEEEEEEEEExElE`ETEHE=E1E%EE EDDDDDDDDDDD}DqDeDYDMDAD5D)DDDCCCCCCCCCCCCvCjC^CRCFC:C.C"CC BBBBBBBBBBBB{BoBcBWBKB?B3B'BBBAAAAAAAAAAAA{ApAeAZAOADA9A.A#AA A@@@@@@@@@@@@x@l@`@T@H@<@0@$@@ @???????????}?q?e?Y?M?A?5?)???>>>>>>>>>>>>v>j>^>R>F>:>.>">> ============z=n=b=V=J=?=3='===<<<<<<<<<<<:3:(:::9999999999999x9m9b9W9L9@949(999888888888888t8h8\8P8D888,8 88777777777777y7m7a7U7I7=717%77 766666666666~6r6f6Z6N6B666*6665555555555555u5j5_5T5I5>535(5554444444444444u4i4]4Q4E494-4!44 333333333333z3n3b3V3J3>323&33322222222222~2r2f2[2O2C272+222111111111111z1o1d1Y1N1C181-1"11 000000000000{0o0c0W0K0?030(000////////////u/i/]/Q/E/9/-/!// ............z.n.b.V.J.>.2.&...-----------~-r-h-]-R-G-<-1-&---,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+C+8+-+"++ +************}*r*g*[*O*C*7*+***))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(6(*(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&{&o&c&W&K&?&3&'&&&%%%%%%%%%%%%%w%l%a%V%K%?%3%'%%%$$$$$$$$$$$$s$g$[$O$C$7$+$$$############x#l#`#T#I#=#1#%## #"""""""""""}"q"e"Y"M"C"8"-"""" "!!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 . #  ~sh]RG<1'ui]QE9-! znbVJ>2&sg[OC7+xmaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF:/# |pdXL@4(th\PE9-! ymaUI=1% }rfZNB6*vj^RF:." {ocWK?3'  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  (C  'B  &A  %@  $?  #>  "=  !<  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !             '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                   ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X   W   V   U   T   S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @   ?   >   =   <   ;  :  9  8  7  6  5  4  3 v2 v1 v 0 v / v . v - v , v+ v* v) v( v' v& v%  v$ v# v" v ! v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b ~ b } b | b{ bz by bx bw bv bu  bt bs br bq b p b o b n b m b l bk bj bi bh bg bf be  bd bc bb b a b ` b _ b ^ b ] b\ b[ bZ bY bX bW bV  bU  bT  bS  bR  bQ  bP  bO  bN  b M  b L  b K  b J  b I  bH  bG  bF  bE  bD  bC  bB  bA X@ X? X> X= X< X ; X : X 9 X 8 X 7 X6 X5 X4 X3 X2 X1 X0  X/ X. X- X, X+ X * X ) X ( X ' X & X% X$ X# X" X! X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D~ D} D| D{ Dz Dy Dx  Dw  Dv  Du  Dt  Ds  Dr  Dq  Dp  Do  Dn  Dm  Dl  Dk  Dj  Di  Dh  Dg  D f  D e  D d  D c  D b  Da  D`  D_  D^  D]  D\  D[  DZ :Y :X :W :V :U :T :S :R :Q :P : O : N : M : L : K :J :I :H :G :F :E :D  :C :B :A :@ :? :> := :< :; : : : 9 : 8 : 7 : 6 :5 :4 :3 :2 :1 :0 :/  :. :- :, :+ :* :) :( :' :& :% :$ :# :" :! : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :  :   :   :   :   :   :  :  :  :  :  :  :  : 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0! 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0~ 0} 0| 0{ 0 z 0 y 0 x 0 w 0 v 0u 0t 0s 0r 0q 0p 0o  0n  0m  0l  0k  0j  0i  0h  0g  0f  0e  0d  0 c  0 b  0 a  0 `  0 _  0^  0]  0\  0[  0Z  0Y  0X  0W &V &U &T &S &R & Q & P & O & N & M &L &K &J &I &H &G &F  &E &D &C &B &A &@ &? &> &= &< &; &: &9 &8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 &2 &1 &0 &/ &. &- &,  &+ &* &) &( &' && &% &$ &# &" &! & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &   &   &   &   &   &  &  &  &  &  &  &  &                                                                        !                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n   m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^ ] \ [ Z Y X W V U T S  R  Q  P  O  N M L K J I H G  F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                   : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                   ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <   ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !             "  !                                                                   !                                                                                                                                            ( ' & % $ # " !                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                          !                                                                                                                                                 $  #  "  !                                            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u   t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  !^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?   > '= &< %; $: #9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !                                                                                                                                                                                                         ~  }   |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j   i   h   g   f   e  d  c  b  a  `  _  ^  ]                                      , + * ) ( ' & % $ # " !     ~ } | { z y x w v u t s r q p o  n  m  l  k bX0}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~y~n~c~X~M~B~7~,~!~~ ~}}}}}}}}}}}}|}q}f}Z}N}B}6}*}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|/|#|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{X{L{@{4{({{{zzzzzzzzzzzzuziz]zQzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyy~ysyhy]yRyGya2a'aaa````````````s`g`[`P`D`8`,` ``____________x_l_a_U_I_=_1_%__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]0]$]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZcZWZKZ?Z3Z'ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+Y YYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =   <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *   )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                          ~  }  |  {  z  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q   P   O   N   M   L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B   A   @   ?   >   =  <  ;  :  9  8  7  6  5   4   3   2   1   0  /  .  -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                                                                                ~  }  | { z y x w v u  t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K J I H G F E D C B A @ ?  >  =  <  ;  : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &   %   $   #   "   !                                                                                                                                                                                      y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b   a  `  _  ^  ]  \