SQLite format 3@ z69\z6- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) qbG/'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagebe!)-chapter_stringКіраўнікj#CdescriptionНовы Закон Спадара а Спаса нашага Ісуса Хрыста, 1959 {kB$~~~~p~G~}}}}\}4}||||y|U|5|{{{(1#ff7c80АдкрАдкрыцьцё#00ff00ЮдЮды##00ff003Ян3-е Яна##00ff002Ян2-е Яна##00ff001Ян1-е Яна"+#00ff002Пт2-е Пятра"+#00ff001Пт1-е Пятра %#00ff00ИакИакова)3#ffff00ГэбрДа Гэбрэяў'/#ffff00ФлмнК Фiлiмона%#ffff00vЦiтДа Цiта&1#ffff00l2Цiм2-е Цiмафея&1#ffff00b1Цiм1-е Цiмафея4K#ffff00X2Фес2-е Фесаланiкiйцаў4 K#ffff00N1Фес1-е Фесаланiкiйцаў+ ;#ffff00DКалДа Каласянаў( 7#ffff00:ФiлДа Фiлiпянаў' 7#ffff000ЭфДа Эфэсянаў' 3#ffff00&ГалДа Галятаў.?#ffff002Кар2-е Карынфянаў.?#ffff001Кар1-е Карынфянаў)7#ffff00РымДа Рымлянаў#00ffffДзеiДзеi'7#ff6600ЯнПаводле Яна/C#ff6600ЛукПаводле Лукаша/?#ff6600МаркПаводле Марка1G#ff6600МацПаводле Мацьвея BvU-~~~~~Y~-}}}}}i}P}-} ||||z|Q|,| {{{{{l{M{,{zzzz|zHzyyyyoy>y xxxx`x)wwww~wTw(wvvvvyvXv=v)B1 АдкрАдкрыцьцё#ff7c80A ЮдЮды#00ff00@# 3Ян3-е Яна#00ff00?# 2Ян2-е Яна#00ff00># 1Ян1-е Яна#00ff00#=+ 2Пт2-е Пятра#00ff00#<+ 1Пт1-е Пятра#00ff00!;% ИакИакова#00ff00*:3 ГэбрДа Гэбрэяў#ffff00(9/ ФлмнК Фiлiмона#ffff00 8% vЦiтДа Цiта#ffff00'71 l2Цiм2-е Цiмафея#ffff00'61 b1Цiм1-е Цiмафея#ffff0055K X2Фес2-е Фесаланiкiйцаў#ffff0054K N1Фес1-е Фесаланiкiйцаў#ffff00,3; DКалДа Каласянаў#ffff00)27 :ФiлДа Фiлiпянаў#ffff00(17 0ЭфДа Эфэсянаў#ffff00(03 &ГалДа Галятаў#ffff00//? 2Кар2-е Карынфянаў#ffff00/.? 1Кар1-е Карынфянаў#ffff00*-7 РымДа Рымлянаў#ffff00, ДзеiДзеi#00ffff(+7 ЯнПаводле Яна#ff66000*C ЛукПаводле Лукаша#ff66000)? МаркПаводле Марка#ff66002(G МацПаводле Мацьвея#ff6600"''МалМалахiя#ffff99#&)ЗахЗахарыя#ffff99%АгейАгей#ffff99$!СофСофон#ffff99##%АбакАбакум#ffff99"!НавНавум#ffff99!МiхМiхей#ffff99 ЁнаЁна#ffff99#%|АўдзАўдзей#ffff99rАмосАмос#ffff99hЁiльЁiль#ffff99^AсiяAсiя#ffff99!TДанДанiiл#ff9fb4#'JEзэкEзэкiiль#ff9fb4'/6ПлEрПлач Eрaмii#ff9fb4#,ЕрЕрамiя#ff9fb4"IсIсая#ff9fb4&!'ПесьнПесьня #66ff99*3ЭкклЭкклезiяст#66ff99"'ВысВыслоўi#66ff99!)ПсПсалтыр#66ff99ЁвЁв#66ff99!ЭстЭстэр#ffcc99"#НээмНээмiя#ffcc99!!ЭздрЭздра#ffcc99,92Лет2-я Летапiсаў#ffcc99, 91Лет1-я Летапiсаў#ffcc99* 7x4Цар4-я Царстваў#ffcc99* 7n3Цар3-я Царстваў#ffcc99* 7d2Цар2-я Царстваў#ffcc99* 7Z1Цар1-я Царстваў#ffcc99PРутРут#ffcc992IFСудКнгiга Судзьдзяў#ffcc99&!)<ІсНавIсус Нав#ffcc99-!72Другi Другi закон #ccccff(ЛiкЛiкi#ccccffЛявЛявiт#ccccff!ВыхВыхад#ccccff % БыцБыцьцё#ccccff.~5|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~4V3Q2K130/l.>-,o+5*)D( 'f&)%o$9#"S!7 {T*f=FMfG(Fm :  R P%98  7 j6  2 < ~~4}||b{{Nzz>yyxiwwEvu!ssBqqOppoqnnmFF<;;_;::99 88G77645R4G3321_0X.--%+** ((='' %$$""*! >*hL$tm*c=m @ ho%Дый хто з вас, рупячыся, можа дадаць сабе росту на адзін локаць?u$cГляньце на птушкі нябёсныя: яны ня сеюць ані жнуць, ня зьбіраюць на ток, і Айцец ваш нябёсны жыве іх. Ці ня шмат лепшыя вы за іх?%#C„Затым кажу вам: ня рупцеся праз жыцьцё свае, што вам есьці і што піць, ані празь цела свае, у што адзецца. Ці ня большае жыцьцё за ежу, а цела — за адзежу?R"„Ніхто ня можа двум гаспадаром служыць, бо альбо аднаго зьненавідзе, а другога будзе любіць; альбо аднаму будзе прыяць, а праз другога ня дбаць. Ня можаце служыць Богу й мамоне._!7А калі вока твае будзе благое, то ўсё цела твае будзе цемнае. Дык калі сьвятліня, што ў табе, цемнь, то якая ж цемнь?2 ]„Сьветачам целу ё вока. Дык калі вока твае будзе чыстае, то ўсе цела твае будзе сьветлае;`9Бо, ідзе скарб вашы, там будзе й сэрца вашае.]3Але зьбірайце сабе скарбы на небе, ідзе ані моль, ані іржа ня нікбяць, і йдзе зладзее не падкопуюцца а не крадуць;G„Ня зьбірайце сабе скарбаў на зямлі, ідзе моль а іржа нікбяць, і йдзе зладзее падкопуюцца а крадуць;oWКаб стаць постуючым не перад людзьмі, але перад Айцом сваім, Каторы ўтайне; і Айцец твой, што бача тайнае, аддасьць тэ яўна.r]А ты, калі постуеш, памаж галаву сваю і памый від свой,E„I калі постуеце, ня будзьце, як двудушнікі, хмарныя, бо яны супяць від свой, каб паказацца перад людзьмі, што постуюць. Запраўды кажу вам, што яны ўжо маюць нагароду сваю.9kА калі ня будзеце дараваць людзём выступаў іхных, то й Айцец ваш не даруе вам выступаў вашых.'GБо калі вы будзеце дараваць людзём выступы іхныя, то даруе й вам Айцец ваш нябёсны.A{ I ня ўводзь нас у спакусу, але збаў нас ад злога; бо Твае ё гаспадарства а моц а хвала на векі. Амін.q[ І даруй нам віны нашы, як і мы даруем даўжбітом нашым;Y+ Хлеба нашага штадзеннага дай нам сядні; Прыйдзі гаспадарства Твае; будзь воля Твая як на небе, так і на зямлі; Маліцеся ж гэтак: Войча наш, Каторы ёсьць у нябёсах! сьвяціся імя Твае;CНя будзьце падобныя да іх, бо ведае Айцец ваш, чаго вы патрабуеце, уперад, чымся вы ў Яго папросіце..UА молячыся, не кажыце лішняга, як пагане; бо яны думаюць, што ў шматслоўю будуць пачуты.7Ты ж, як молішся, увыйдзі ў пакой свой і, зачыніўшы дзьверы свае, памаліся Айцу свайму, Каторы ўтайне; і Айцец твой, што бача ўтоенае, аддасьць тэ яўна.jM„I калі молішся, ня будзь, як двудушнікі, што любяць у бажніцах і на рагох вуліцаў адзержуючыся, маліцца, каб паказацца перад людзьмі. Запраўды кажу вам, што яны ўжо адзержуюць нагароду сваю. 9Каб убожніна твая была патай; і Айцец твой, што бача тайнае, аддасьць табе яўна. 'У цябе ж, як ты даеш убожніну, няхай лявіца твая ня ведае, што робе правіца,= sДык, калі даеш убожніну, ня трубі перад сабою, як робяць двудушнікі ў бажніцах і на вуліцах, каб хвалілі іх людзі. Запраўды кажу вам: яны ўжо адзержуюць нагароду сваю.  „Сьцеражыцеся рабіць сваю справядлівасьць перад людзьмі, каб бачылі вас, бо ня будзе вам нагароды ад Айца вашага, Каторы на нябёсах.~ u0Дык будзьце дасканальныя, як дасканальны Айцец ваш нябёсны., Q/I калі вы веціце толькі братоў сваіх, што асаблівага робіце? Ці ня так робяць і пагане?-S.Бо, калі вы будзеце любіць любячых вас, якая вам нагарода? Ці ня тое ж робяць і мытнікі?&E-Каб вы былі сынамі Айца вашага Нябёснага, бо Ён расказуе сонцу Свайму ўсходзіць над благімі й добрымі і пасылае дождж на справядлівых і несправядлівых.1,А Я кажу вам: любіце непрыяцеляў сваіх, дабраслаўце клінучых вас, рабіце дабро ненавідзячым вас і маліцеся за крыўдзячых вас і перасьлядуючых вас,3+„Вы чулі, што сказана: ‘Любі прыяцеля свайго, і ненавідзь непрыяцеля свайго: *Хто просе ў цябе, дай, і хто хоча пазычыць у цябе — не адварачайся.{o)I хто прысіле цябе йсьці зь ім адну мілю, ідзі зь ім і дзьве.-(I хто захоча прававацца з табою і ўзяць у цябе сарочку, аддай яму й вопратку;>u'А Я кажу вам: не праціўся благому. Але хто вытне цябе ў правую шчаку тваю, абярні да яго й другую;mS&„Вы чулі, што сказана: ‘Вока за вока і зуб за зуб’.!;%Але няхай будзе слова вашае: ‘але, але’, ‘не, не’; а што звыш гэтага — ад злога.1~[$Ані галавою сваёй не прысягай, бо ня можаш ні воднага воласа зрабіць белым альбо чорным.1}[#Ані зямлёю, бо яна казюлька пад ногі Ягоныя; ані Ерузалімам, бо ён места вялікага Караля;|{"А Я кажу вам: не прысягайце сусім: ані небам, бо яно пасад Божы;E{!„Ізноў вы чулі, што сказана старавечным: ‘Не прысягай хвальшыва, але паўні прысягі свае Спадару’.%zC А Я кажу вам, што кажны, хто адпушчае жонку сваю, апрача віны чужалоства, тый даець прычыну да яе чужалоства; і хто ажэніцца з разьведзенай, тый чужаложа.y+„I сказана: ‘Калі хто адпушчае жонку сваю, няхай дасьць ёй разводны ліст’.'xGI калі правая рука твая спакушае цябе, адатні яе й кінь ад сябе, бо валей табе, каб загінуў адзін із чаланоў тваіх, а ня ўсё цела твае было ўкінена ў ґегену.'wGКалі правае вока тваё спакушае цябе, вылупі яго й кінь ад сябе, бо валей табе, каб загінуў адзін із чаланоў тваіх, а ня ўсё цела твае было ўкінена ў ґегену.Av{А Я кажу вам, што кажны, хто глядзіць на жонку із жадлівасьцяй, ужо шчужаложыў зь ёй у сэрцу сваім.muS„Вы чулі, што сказана справядлівым: ‘Не чужалож’.tЗапраўды кажу табе: ня выйдзеш стуль, пакуль не аддасі апошняга шэляга.7sgПагадзіся з праціўнікам сваім борзда, пакуль ты яшчэ ў дарозе зь ім, каб праціўнік рэдчас не аддаў цябе судзьдзі, а судзьдзя — слузе, і ня ўкінулі цябе ў вязьніцу.^r5Пакінь там дар свой перад аброчнікам, і пайдзі, уперад пагадзіся з братам сваім, і тады прыйдзі й абрачы дар свой.5qcДык, калі ты прынясеш дар свой да аброчніка і там успомніш, што брат твой мае штось на цябе;}psА я кажу вам, што кажны, хто злуецца на брата свайго дарма, падпадзець пад суд; а хто скажа брату свайму ‘рака’ (Пустыня), падпадзець пад сынэдрыён; а хто скажа ‘дурань’, падпадзець пад пекляное цяпло.(oI„Вы чулі, што сказана старавечным: ‘Не забівай; а хто заб'ець, падпадзець пад суд’. n Бо кажу вам: калі справядлівасьць ваша не пярэйдзе справядлівасьці кніжнікаў а фарысэяў, дык ніяк ня ўвыйдзеце ў гаспадарства нябёснае.xmiДык хто ўзруша адно з расказаньняў гэтых найменшых і так навуча людзёў, — найменшым будзе названы ў гаспадарстве нябёсным; а хто споўне а навуча, тый вялікім будзе названы ў гаспадарстве нябёсным.lБо запраўды кажу вам: пакуль ня мінець неба й зямля, ні водная ёта альбо ні водная рыска ня мінець із закону, аж пакуль усё ня станецца.8ki„Ня думайце, што Я прышоў узрушыць закон альбо прарокаў; Я ня прышоў узрушыць, але спаўніць.ujcГэтак няхай сьвеце сьвятло вашае перад людзьмі, каб яны бачылі добрыя ўчынкі вашыя і ўславілі Айца вашага, Каторы на нябёсах.'iGI, як паляць лянпу, ня ставяць яе пад карэц, але на падстаноўку, і сьвеце ўсім у хаце.h Вы — сьвятло сьвету. Ня можа места схавацца, стоячы на версе гары.g  „Вы — соль зямлі. Калі ж соль згубе свой смак, чым пасаліць яе? Бо яна ня мае моцы свае, хіба толькі выкінуць яе вон, каб тапталі яе людзі._f7 Радуйцеся а весяліцеся, бо нагарода ваша вялікая на нябёсах, бо так перасьледавалі прарокаў, што былі перад вамі.be= Шчасьлівы вы, калі будуць вярнуць на вас і перасьледаваць, і будуць, манячы, мовіць на вас усялякае ліха дзеля Мяне.!d; Шчасьлівыя перасьледаваныя за справядлівасьць, бо іх ё гаспадарства нябёснае.c Шчасьлівыя чынячыя супакой, бо яны сынамі Божымі названы будуць.ebCШчасьлівыя чыстыя сэрцам, бо яны абачаць Бога.paYШчасьлівыя міласэрныя, бо яны адзяржаць міласэрдзе.`/Шчасьлівыя прагнучыя й сьмягнучыя справядлівасьці, бо яны будуць насычаны.^_5Шчасьлівыя лагодныя, бо ім спадзець зямля.f^EШчасьлівыя засмучоныя, бо яны будуць пацешаны.y]k„Шчасьлівыя ўбогія духам, бо іх ё гаспадарства нябёснае.\\1I, адчыніўшы вусны Свае, Ён навучаў іх, кажучы:[ I, бачачы груды, узышоў Ён на гару; і, як сеў, падышлі да Яго вучанікі Ягоныя.%ZCI йшоў за Ім чысьлены груд із Ґалілеі а Дзесяцімесьця а Ерузаліму а Юдэі а з-за Ёрдану.kYOI галасы празь Яго разышліся па ўсёй Сыры; і прыводзілі да Яго ўсіх хворых, у каторых розныя хваробы, і мучаных рознымі болямі, і апанаваных д'явалам, і люнатыкаў, і з палярушам, і Ён уздараўляў іх.5XcI хадзіў Ісус па ўсёй Ґалілеі, навучаючы ў бажніцах іхных, і абяшчаючы Евангелю гаспадарства, і ўздараўляючы ўсялякую хваробу а ўсялякае няўздоленьне памеж людзёў.oWWЯны ж зараз, пакінуўшы струг і айца свайго, пайшлі за Ім.(VII, ідучы стуль, Ён абачыў іншых двух братоў, Якава Заведэявага а Яана, брата ягонага, у струзе із Заведэям, айцом іхным, каторыя правілі сеткі свае, і гукнуў іх.TU!I яны зараз пакінулі сеткі й пайшлі за Ім.TwI кажа ім: „Ідзіце за Імною, і Я ўчыню вас лаўбітамі, людзёў“.S/I, праходзячы ля мора Ґалілейскага, Ісус абачыў двух братоў: Сымона, званага Пётрам, а Андрэя, брата ягонага, што закідалі сетку ў мора, бо былі рыбнікі;4RaАдгэтуль Ісус пачаў навучаць а казаць: „Кайцеся, бо гаспадарства нябёснае дабліжылася“.VQ%Люд, што сядзеў у цямноце, абачыў вялікае сьвятло, і тым, што сядзелі ў краіне сьценю сьмерці, сьвятло зазьзяла“.,PQ„Зямля Завулонава а зямля Наффалімова, ля дарогі морскае, за Ёрданом, Ґалілея паганская,dOAКаб спаўнілася сказанае Ісаям прарокам, што кажа:CN I, пакінуўшы Назарэт, прышоў і асяліўся ў Капэрнауме ўзморскім у граніцах Завулонавых а Наффалімовых,My Як Ісус дачуўся, што Яан адданы пад нагляд, Ён адыйшоў да Ґалілеі.}Ls Тады кідае Яго д'явал,— і вось, ангілы прыступілі й служылі Яму.JK  Тады кажа яму Ісус: „Вон, шайтане, бо напісана: ‘Спадару Богу свайму кланяйся й Яму адзінаму служы’“xJi I кажа Яму: „Усё гэта дам Табе, калі, паўшы, паклонішся імне“.CIІзноў бярэць Яго д'явал на гару надзвычайна высокую, і паказуе Яму ўсі гаспадарствы сьвету й славу іх, HСказаў яму Ісус: „Напісана яшчэ: ‘Не спакушай Спадара Бога свайго’“.CGI кажа Яму: „Калі” ты Сын Божы, кінься далоў, гэта ж напісана: ‘Ангілам Сваім раскажа Ён празь Цябе, і на руках панясуць Цябе, каб ты не спатыкнуўся аб камень нагою Сваей’“.FТады бярэць Яго д'явал да сьвятога места, і станове Яго на крыле сьвятыні,wEgАле Ён, адказуючы, адказаў: „Напісана: ‘Не адзіным хлебам жыва будзе людзіна, але кажным словам, што выходзе з вуснаў Божыx’“.JD I, дабліжыўшыся, спакусіцель сказаў Яму: „Калі Ты Сын Божы, скажы, каб камяні гэтыя абярнуліся ў букаткі“.vCeI поставаў Ён сорак дзён і сорак ночаў а наапошку запрагнуў.B {Тады Ісус быў узьведзены Духам на пустыню дзеля спакусы д'явалам.A/I, гля, голас ізь нябёсаў, кажучы: „Гэта Сын Мой умілаваны, Каторага Я ўпадабаў!“@I, ахрысьціўшыся, Ісус зараз вышаў з вады; і, гля, рашчыніліся нябёсы над Ім, і абачыў Духа Божага, што спушчаўся, як галуба, і зыходзіў на Яго.a?;Але Ісус, адказуючы, сказаў яму: „Дазволь цяпер, бо належа нам выпаўніць усю справядлівасьць“. Тады ён дазволіў Яму.,>QАле Яан забараніў Яму, кажучы: „Я патрабую быць хрышчаным Табою, а Ты прыходзіш да мяне“. = Тады прыбывае Ісус із Ґалілеі на Ёрдан да Яана, каб прыняць хрэст ад яго.`<9 Веялка Ягоная ў руццэ Ягонай, і ачысьце ток Свой, і зьбярэць пшонку Сваю да сьвірна, а ўмецьце спале агнём нязгасным“.";= Я хрышчу вас у вадзе на каяту, але Тый, што йдзець просьле мяне, дужшы за мяне, чыйго вобую я ня годны панесьці; Ён будзе хрысьціць вас у Духу Сьвятым а агню.v:e I цяпер таксама сякіра да караня дзерваў прыложана; дык кажнае дзерва, што не даець добрага плоду, будзе сьсечана й кінена ў цяпло.d9A I ня думайце казаць самым сабе: ‘Айцец у нас Абрагам’, бо кажу вам, што можа Бог із камянёў гэтых узьняць дзеці Абрагаму.B8Дык давайце плады годныя каяты;+7OI як ён бачыў шмат каго з фарысэяў а садукеяў, што прыходзілі да яго хрысьціцца, ён казаў ім: „Родзе гадавы, хто перасьцярог вас уцякаць ад надыходзячага гневу?}6sI хрысьціліся ў яго ў Ёрдане раццэ, спавядаючыся з грахоў сваіх.5yТады выходзіў да яго Ерузалім а ўся Юдэя а ўся аколіца ёрданская.U4#А тый Яан меў адзецьце сабе зь вярблюджае поўсьці й дзягу на сьцёгнах сваіх; і ежаю яму была шаранча а дзікі мёд.~3uБо ён тый, праз каго сказана Ісаям прарокам, кажучы: „Голас гукаючага на пустыні: гатуйце дарогу Спадарову, раўнуйце сьцежкі Ягоныя!“t2aКажучы: „Кайцеся, бо дабліжылася гаспадарства нябёснае!“~1 wТых дзён Яан Хрысьціцель, абяшчаючы, прыбыў на пустыню Юдэйскую,V0%I прыйшоў, і жыў у месьце, званым Назарэт, каб спаўнілася сказанае прарокамі, што Ён Назарэцянінам будзе названы."/=Але пачуўшы, што каралюе ў Юдэі Архелай, — замест Гірада, бацькі свайго, — пабаяўся йсьці туды; а ў сьненьню перасьцярэжаны, адыйшоў да зямлі Ґалілейскае.. І ён устаў, і ўзяў Дзецянё а Маці Ягоную, і прышоў да зямлі Ізраелявае.c-?Кажучы: „Устань, вазьмі дзецянё а маці Ягоную і йдзі да зямлі Ізраелявае, бо памерлі тыя, што шукалі жыцьця Дзецяняці“.,!Але, як Гірад памер, вось, ангіл Спадароў зьявіўся ў сьненьню Язэпу ў Ягіпце,f+E„Быў чуваць голас у Раме, галашэньне а плач а шмат жалобы: Рахіль плача па дзяцёх сваіх і не даецца пацешыць, бо іх няма“.W*'Тады спаўнілася сказанае Ярэмам прарокам:|)qТады Гірад, абачыўшы, што мудрыцы насьміяліся зь яго, надта загневаўся, і паслаў, і забіў усі дзеці, што былі ў Бэтлееме а ў вусіх аколіцах яго, ад двух год і ніжэй, подле часу, каторы ён распытаў у мудрыцоў.S(I быў там аж да сьмерці Гірада, каб спаўнілася сказанае Спадаром прарокам: „Зь Ягіпту Я прыгукаў Сына Свайго“.'wI. ён устаў, узяў Дзецянё а Маці Ягоную ночы, і здаліўся да Ягіпту.&! I, як яны адышлі, вось, ангіл Спадароў зьявіўся Язэпу ў сьненьню, кажучы: „Устань, вазьмі Дзецянё а Маці Ягоную, і ўцякай да Ягіпту, і будзь там, пакуль Я не скажу табе; бо Гірад будзе шукаць Дзецяняці, каб загубіць Яго“.C% I, перасьцярэжаныя Богам у сьне, каб не зварачаліся да Гірада, адышлі яны іншай дарогаю да краю свайго.$3 І, увыйшоўшы ў хату, абачылі Дзецянё з Марыяю, Маткаю Ягонай, і, паўшы, пакланіліся Яму; і адчыніўшы скарбы свае, абраклі Яму дары: золата, кадзіла а міру.v#e I, абачыўшы зорку, яны ўзрадаваліся радасьцяй надзвычайнай."% Яны ж выслухалі караля й пайшлі. I вось, зорка, што яны бачылі на ўсходзе, ішла перад імі, аж пакуль, прыйшоўшы, ня стала над местам, ідзе было Дзецянё./!WI, пасылаючы іх да Бэтлеему, сказаў: „Ідзіце і ўсё дакладна даведайцеся празь Дзецянё; і, як толькі знойдзеце Яго, накажыце імне, каб і я прышоў а пакланіўся Яму“.. UТады Гірад патай прыгукаў мудрыцоў і дакладна ў іх выведаў праз час, калі зьявілася зорка.‘І ты, Бэтлееме, зямля Юдзіна, ані ня меншы памеж правадыроў Юдзіных, бо зь цябе выйдзе правадыр, што будзе пасьціць люд Мой — Ізраеля’“.}sI яны сказалі яму: „У Бэтлееме Юдэйскім, бо так напісаў прарока:=sI, зьбершы ўсіх найвышшых сьвятароў а кніжнікаў люду, распытаваў у іх, ідзе меў Хрыстос нарадзіцца.zmПачуўшы гэта, кароль Гірад парушыўся, і ўвесь Ерузалім ізь ім.B}„Ідзе кароль Юдэйскі, што нарадзіўся? бо мы бачылі на ўсходзе зорку Ягоную і прышлі пакланіцца Яму“.b ?Як жа нарадзіўся Ісус у Бэтлееме Юдэйскім, за дзён караля Гірада, вось, мудрыцы з усходу прыбылі да Ерузаліму й сказалі:  I ня знаў Яе, пакуль не нарадзіла Яна Сына, і ён назваў імя Ягонае: Ісус.$ CПрачхнуўшыся зо сну, Язэп зрабіў, як расказаў яму ангіл Спадароў, і прыняў жонку сваю.7 i„Вось, Дзявушчая зацяжарыць а народзе Сына, і назавуць імя Яго Емануель“, што знача: з намі Бог.{ qА ўсе гэта сталася, каб спаўнілася сказанае Спадаром прарокам;% EI народзе яна Сына, і назавеш імя Ягонае: Ісус, бо Ён спасець люд Свой ад грахоў іхных“.H  Але як ён гэта падумаў, — вось, ангіл Спадароў зьявіўся яму ў сьненьню, кажучы: „Язэпе, сыну Давідаў, ня бойся прыняць Марыю, жонку сваю, бо зачатае ў ёй — з Духа Сьвятога ёсьць.0 [А Язэп, муж ейны, будучы справядлівым, і ня хочучы Яе зьняславіць, хацеў патай адпусьціць Яе.) MНараджэньне ж Ісуса Хрыста сталася гэтак: па заручынах Маці Ягонае Марыі зь Язэпам, перад тым чымся злучыліся, выявілася, што Яна мае ў жываце з Духа Сьвятога.  А ўсіх пакаленьняў ад Абрагама аж да Давіда — чатырнанцаць пакаленьняў; і ад Давіда аж да бабілёнскага высяленьня — чатырнанцаць пакаленьняў; і ад бабілёнскага высяленьня да Хрыста — чатырнанцаць пакаленьняў. А Якаў нарадзіў Язэпа, мужа Марыі, з каторае нарадзіўся Ісус, званы Хрыстос. )А Елюд нарадзіў Елеазара; а Елеазар нарадзіў Матфана; а Матфан нарадзіў Якава;  А Азор нарадзіў Садока; а Садок нарадзіў Ахіма; а Ахім нарадзіў Елюда;  # Зэрувавель нарадзіў Авуда; а Авуд нарадзіў Елякіма; а Елякім нарадзіў Азора;&  G А па бабілёнскім высяленьню Ехоня нарадзіў Шэалфіеля; Шэалфіель нарадзіў Зэрувавеля;   А Ёся нарадзіў Ехоню а братоў ягоных, у часе калі былі выселены да Бабілёну.    А Гэзэка нарадзіў Манаса; а Манас нарадзіў Амона; а Амон нарадзіў Ёсю;   А Узя нарадзіў Ёфама; а Ёфам нарадзіў Агаза; а Агаз нарадзіў Гэзэку; А Аса нарадзіў Ясапата; а Ясапат нарадзіў Ёрама; а Ёрам нарадзіў Узю;   Салямон жа нарадзіў Ровоама; а Ровоам нарадзіў Аву; а Ава нарадзіў Асу; }А Есэ нарадзіў караля Давіда; Давід жа нарадзіў Салямона ад Урыхі;% EА Салмон нарадзіў Вооза ад Рахавы; а Вооз нарадзіў Овіда ад Руты; Овід жа нарадзіў Еса;# AА Арам нарадзіў Амінадава; а Амінадаў нарадзіў Наассона; а Наассон нарадзіў Салмона;' IА Юда нарадзіў Фарэса а Зару ад Тамары; а Фарэс нарадзіў Есрома; а Есром нарадзіў Арама; 9Абрагам нарадзіў Ісака; а Ісак нарадзіў Якава; а Якаў нарадзіў Юду а братоў ягоных;~ yСувой радаводу Ісуса Хрыста, Сына Давідавага, сына Абрагамовага. 7~}}|9{zzpyyx\wv{uuTtt=sMrqppoinn mvm*lGjjSivhgff.eeMdcbbVaal`_\^t]\\[wZYY,XWW V@UU3TTS:RQPPaONNMFLKKJzIHHaGFEDD7C2BVA"@5>==l<<;:j99I88$76p55O433W2 1W003/./-u-,"++*0)(('~&%$$7#}""! -\-c2C@#B!  - 1 e$#P? „Бяда табе, Хоразыне! бяда табе, Віфсаіда! бо калі б у Тыру а Сыдоне сталіся магучыя ўчынкі, сталыя ў вас, то даўно б яны ў зрэбніне а попеле пакаяліся б;MO Тады пачаў Ён упікаць местам, ідзе сталася вельмі шмат магучых учынкаў Ягоных, за тое, што яны не пакаяліся:N Прышоў Сын Людзкі, есьць і п'ець; і кажуць: ‘Во чалавек, жарло й п'яніца, прыяцель мытнікаў а грэшнікаў’. I апраўджана мудрасьць учынкамі яе“.M} Бо прышоў Яан, ані есьць, ані п'ець; і кажуць: ‘У ім нячысьцік’.5Lc Кажуць: ‘Мы гралі вам на дудцы, і вы не скакалі; мы пяялі пахоўныя песьні, і вы ня плакалі’.?Kw Але да каго прыраўную род гэты? Ён падобны да дзяцей, што сядзяць на рынках і, гукаючы таварышам,PJ Хто мае вушы слухаць, няхай слухае!oIW I калі хочаце прыняць, ён Ільля, каторы мае прыйсьці.`H9 Бо ўсі прарокі а закон аж да Яана праракалі.OG Ад дзён жа Яана Хрысьціцеля аж дагэтуль гаспадарства нябёснае здабываюць сілаю, і дужыя захапляюць яго;F Запраўды кажу вам: з народжаных жанкамі не паўстаў вялікшы за Яана Хрысьціцеля, але найменшы ў гаспадарстве нябёсным вялікшы за яго.uEc Бо ён тый, пра каторага напісана: ‘Вось, Я пасылаю ангіла Свайго перад відам Тваім, каторы прыгатуе дарогу Тваю перад Табою’.D Чаго ж глядзець вышлі вы? прарокі? Але, кажу вам, і вялікшага за прароку.xCi Чаго ж глядзець вышлі вы? чалавека, што адзеўшыся ў мяккія адзецьці? Гля, у палацах каралеўскіх тыя, што носяць мяккія адзецьці.mBS Як жа яны пайшлі, Ісус пачаў гукаць грудом празь Яана: „Чаго глядзець вышлі вы на пустыню? ці трысьціны, што хістае вецер?aA; Шчасьлівы, хто не спакушаецца перазь Мяне“.@{ Нявісныя празіраюць і кульгавыя ходзяць, пракажаныя ачышчаюцца і глухія чуюць, мертвыя ўскрысаюць і ўбогім абяшчаюць Дабравесьць.?% I, адказаўшы, Ісус сказаў ім: „Пайдзіце, накажыце Яану, што чуеце а бачыце:>w Сказаць Яму: „Ці Ты тый, што мае прыйсьці, ці чакаць нам іншага?“=/ Яан жа, пачуўшы ў вязьніцы праз учынкі Хрыстовы, паслаў двух із вучанікаў сваіх,]< 5 I сталася, як скончыў Ісус расказаваць двананцацём вучанікам Сваім, перайшоў стуль вучыць а абяшчаць у местах іхных.t;a *I хто дасьць піць аднаму з малых гэтых коўню сьцюдзёнае вады ў імя вучаніка, запраўды кажу вам аніяк ня згубе нагароды свае“.!:; )Хто прыймае прароку ў імя прарокі, адзяржыць нагароду прароцкую; і хто прыймае справядлівага ў імя справядлівага, адзяржыць нагароду справядлівага.97 (Хто прыйме вас, прыймае Мяне; а хто прыймае Мяне, прыймае таго, хто паслаў Мяне.'8G 'Хто знойдзе жыцьцё свае, згубе яго; а хто згубе жыцьцё свае дзеля Мяне, знойдзе яго. 7  &I хто не бярэць крыжа свайго і ня йдзець за Імною, тый ня годны Мяне.W6' %Хто любе айца альбо маці балей за Мяне, ня годны Мяне; і хто любе сына альбо дачку балей за Мяне, ня годны Мяне.I5  $I непрыяцелі людзіны хатнія яе.k4O #Бо Я прышоў пастанавіць чалавека супроці айца ягонага, і дачку супроці маткі ейнае, і нявестку супроці сьвякрыві ейнае.93k "„Ня думайце, што Я прышоў прынесьці супакой на зямлю; не супакой прышоў Я прынесьці, але меч;72g !А хто адрачэцца ад Мяне перад людзьмі, ад таго адракуся й Я перад Айцом Сваім, што ў нябёсах.51c Дык кажнага, хто вызнае Мяне перад людзьмі, таго вызнаю й Я перад Айцом Маім, што ў нябёсах;j0M Дык ня бойцеся ж, бо вы пераходзіце шмат вераб'ёў.Z/- У вас жа й валасы на галаве ўсі палічаны;I.  Хіба двух вераб'ёў не прадаюць за пенязь, і ні водзін ізь іх ня зваліцца на зямлю бяз волі Айца вашага;b-= „I ня бойцеся забіваючых цела, а душы ня могучых забіць; а валей бойцеся таго, хто можа душу й цела загубіць у пекле.0,Y Што кажу вам у цямноце, кажыце ў сьвятліні; і што чуеце на вуха, разгалашайце на стрэхах.D+ Дык ня бойцеся іх, бо няма нічога схаванага, што не адкрылася б, і тайнага, праз што не даведаліся б.+*O Досыць вучаніку, каб ён быў, як вучыццель ягоны, і слузе, каб ён быў, як гаспадар ягоны. Калі ж гаспадара дому назвалі вельзэвулам, пагатове — хатніх ягоных.)y Вучанік не пераходзе вучыцеля, ані слуга — гаспадара свайго.(- „Калі ж вас будуць гнаць у вадным месьце, бяжыце да другога. Бо запраўды кажу вам: не пасьпееце абыйсьці местаў Ізраелявых, як прыйдзе Сын Людзкі.'- I будуць усі ненавідзіць вас за імя Мае, але хто вытрывае да канца, спасецца.;&o „I выдасьць брат брата на сьмерць, і айцец — дзяцё; і паўстануць дзеці на бацькоў і заб'юць іх.% Бо ня вы будзеце гукаць, але Дух Айца вашага будзе гукаць у вас.K$ Калі ж будуць выдаваць вас, не клапаціцеся, як або што казаць; бо ў тым часе дана будзе вам, што сказаць;#+ I павядуць вас да правадыроў а каралёў за Мяне, на сьветчаньне ім а паганам.6"e Сьцеражыцеся ж людзёў, бо яны будуць выдаваць вас радам і ў бажніцах сваіх будуць біць вас.=!s „Вось, я пасылаю вас, як авечкі сярод ваўкоў; дык будзьце мудрыя, як гады, і нявінныя, як галубы.6 e Запраўды кажу вам: лягчэй будзе зямлі Садомскай а Ґоморскай у дзень суду, чымся месту таму.q[ А калі хто ня прыйме вас і ня будзе слухаць словаў вашых, то, выходзячы з дому альбо зь места таго, атрасіце пыл із ног сваіх.S I калі дом будзе годны, то супакой ваш зыйдзе на яго; а калі ня будзе годны, то супакой ваш да вас зьвернецца.y А ўходзячы ў дом, вітайце яго, кажучы: ‘Супакой дому гэтаму’;]3 Да якога места альбо селішча ня ўвыйшлі б вы, даведайцеся, хто ў ім годны, і там заставайцеся, пакуль ня выйдзеце.;o Ані хатуля ў дарогу, ані дзьвюх сарочкаў, ані вобую, ані посаха, бо працавень варты еміны свае.   Не бярыце із сабою ані золата, ані срэбла, ані медзі ў чарэслы свае,jM Хворых уздараўляйце, пракажаных ачышчайце, мертвых ускрышайце, нячысьцікаў выганяйце; дарма адзяржалі, дарма давайце.  I ходзячы, абяшчайце, кажучы: ‘Дабліжылася гаспадарства нябёснае’.q[ Але валей ідзіце да загінулых авец дому Ізраелявага.hI Гэтых двананцацёх паслаў Ісус і расказаў ім, кажучы: „На дарогу да паган не хадзіце і да места Самарскага ня ўходзьце;dA Сымон Каноянін а Юда Іскарыёт, што й ізрадзіў Яго.6e Піліп а Варфаламей, Хама а Мацьвей мытнік, Якаў Алфеяў а Леўвей, каторага мянушка была Хвадзей,jM Вось жа двананцацёх апосталаў імёны гэткія: першы Сымон, званы Пётрам, і Андрэй, брат ягоны, Якаў Зэведэяў а Яан, брат ягоны,  I пагукаўшы двананцацёх вучанікаў Сваіх, Ён даў ім моц над нячыстымі духамі, выганяць іх, і ўздараўляць усялякую хваробу і ўсялякае няўздоленьне. &Дык маліце Спадара жніва, каб высунуў работнікаў на жніво Свае“.# %Тады кажа Ён вучанікам Сваім: „Жніва запраўды шмат, але работнікаў мала;E $Бачачы груды, Ён зжаліўся над імі, што яны былі высіленыя а расьцярушаныя, як авечкі, пастыра ня маючыя.3_ #I хадзіў Ісус па ўсіх местах а сёлах, вучачы ў бажніцах іхных, абяшчаючы Евангелю гаспадарства і ўздараўляючы ўсялякую хваробу а ўсялякае няўздоленьне памеж люду.   "А фарысэі гукалі: „Ён выганяе нячысьцікаў моцаю князя нячысьцікаў“.Y + !I, як нячысьцік быў выгнаны, немы пачаў гукаць. I груды, дзівуючыся, гукалі: „Ніколі ня было такое зьявы ў Ізраелю“.  Як жа тыя выходзілі, то прывялі да Яго немага, апанаванага нячысьцікам.n U А яны, вышаўшы, разгаласілі празь Яго па ўсей зямлі тэй., Q I адчыніліся вочы іхныя. I Ісус стродка сказаў ім: „Глядзіце, каб ніхто не даведаўся“.$A Тады Ён даткнуўся да ачоў іхных і сказаў: „Подле веры вашае няхай станецца вам“.  А як Ён прышоў да дому, нявісныя дабліжыліся да Яго. I кажа ім Ісус: „Ці верыце, што Я магу гэта зрабіць?“ Яны кажуць Яму: „Але, Спадару!“.>u Як Ісус ішоў стуль, за Ім ішло двух нявісных, крычачы а кажучы: „Сыну Давідаў, зьмілуйся над намі!“.`9 I разыйшліся галасы праз гэта па ўсей зямлі тэй. Але як груд вывялі, Ён, увыйшоўшы, узяў яе за руку, і дзеўка паднялася. Сказаў: „Адыйдзіце, бо дзеўка не памерла, але сьпіць“. I сьміяліся зь Яго.) I як прышоў Ісус да дому старцовага і абачыў грыцоў на жалейцы а галасуючы люд,xi Ісус жа, абярнуўшыся й абачыўшы яе, сказаў: „Асьмелься, дачка, вера твая ўздаравіла цябе“. I жонка з тае гадзіны была ўздароўлена. Бо яна казала сама сабе: „Калі адно даткнуся да адзецьця Ягонага, ачуняю“.P I вось, жонка, двананцаць год хворая на крывацеч, дабліжылася адзаду і даткнулася да кутаса адзецьця Ягонага;_~7 I, устаўшы, Ісус пайшоў за ім, і вучанікі Ягоныя.}5 Як Ён казаў гэта ім, вось, нейкі старац прышоў і пакланіўся Яму, кажучы: „Дачка мая кагадзе памерла, але прыйдзі і ўзлажы руку Сваю на яе, і яна ажывець“.A|{ I не наліваюць віна маладога ў скураныя мяхі старыя, бо мяхі парвуцца, і віно выцякае, і мяхі гінуць; але наліваюць віно маладое ў мяхі новыя, і захаваецца адно й другое.i{K I ніхто да старога адзецьця не прышывае лапіка зь няваленага сукна, бо нова прышытае сьцягнецца, і дзірка будзе горшая.0zY I сказаў ім Ісус: „Ці могуць смуціцца сынове вясельнага палацу, пакуль ізь імі малады? Але настануць дні, калі адыймуць у іх маладога, і тады будуць поставаць.Xy) Тады дабліжыліся да Яго вучанікі Яанавы, кажучы: „Чаму мы а фарысэі постуем часта, а вучанікі Твае ня постуюць?“.x{ Пайдзіце ж і наўчыцеся ж, што знача: ‘міласэрдзя хачу, а не аброку’? бо Я прышоў прыгукаць не справядлівых, але грэшнікаў да каяты“.w1 Ісус жа, пачуўшы гэта, сказаў ім: „Не здаровыя патрабуюць лекара, але хворыя.Rv I як фарысэі абачылі гэта, яны сказалі вучанікам Ягоным: „Чаму есьць Вучыцель ваш із мытнікамі а грэшнікамі?“yuk I сталася, як Ісус узьляжаў за сталом у доме, і вось, шмат мытнікаў а грэшнікаў, прышоўшы, узьляжалі зь Ісусам а з вучанікамі Ягонымі.t) I як Ісус адыходзіў адгэнуль, Ён абачыў чалавека, ля збору мыта седзячага, званага Мацьвеям, і сказаў яму: „Ідзі за Імною“. I ён устаў а пайшоў за Ім.s' I як груды бачылі гэта, палохаліся й хвалілі Бога, Каторы даў такую моц людзём.Hr  I ён устаў, і пайшоў да дому свайго.,qQ Але каб вы ведалі, што Сын Людзкі мае ўладу на зямлі дараваць грахі“ (тады кажа да паляржаванага): „Устань, вазьмі пасьцелю сваю і йдзі да дому свайго“.p- Во што лягчэй сказаць: ‘Дараваны табе грахі’, ці сказаць: ‘Устань а йдзі’?o# А Ісус, ведаючы думкі іхныя, сказаў: „Чаму думаеце благое ў сэрцах сваіх?n I, вось, некатрыя з кніжнікаў сказалі самы ў сабе: „Гэты блявузґае“.:mm I вось, прынесьлі да Яго хворага паляржаванага, на пасьцелі ляжачага. I Ісус, бачачы веру іхную, сказаў паляржаванаму: „Асьмелься, дзяцё! дараваны табе грахі твае“.il M уступіўшы ў струг, пераплыў і прышоў да места Свайго.8ki"I вось, усё места вышла напярэймы Ісусу і, абачыўшы Яго, малілі, каб Ён адыйшоў ад граніцаў іхных.4ja!Пасучыя ж іх уцяклі і, прышоўшы да места, павядалі праз усе і праз тых апанаваных нячысьцікам.yik I сказаў ім „Ідзіце“. I яны, вышаўшы, пайшлі ў сьвіньні. I вось, уся чарада сьвіньняў кінулася із стромы ў мора і загінула ў вадзе.&hEI нячысьцікі прасілі Яго, кажучы: „Калі выжанеш нас, то пашлі нас у чараду сьвіньняў“.hgIДалёка ж ад іх пасьцілася вялікая чарада сьвіньняў.2f]I вось, яны закрычэлі: „Што Табе да нас, Ісусе, Сыну Божы? Ты прышоў сюды без пары мучыць нас“.e1I як Ён прыбыў на другі бок да зямлі Ґерґесынскае, Яго перанялі два апанаваныя д'яблам, вышаўшы з грабоў, надта злыя, ажно ніхто ня мог праходзіць тудэй.d!Людзі ж дзіваваліся й сказалі: „Што за Гэты, што вятры а мора слухаюць Яго?“Ic I кажа ім: „Чаму вы баязьлівыя, малаверныя?“ Потым, устаўшы, зганіў вятры а мора, і стала вялікая цішыня.bI, дабліжыўшыся, яны пабудзілі Яго й сказалі: „Спадару! ратуй нас — гінем!“aI вось, узьнялася вялікая бура на мору, ажно хвалі залівалі струг; а Ён спаў.i`KI як увыйшоў Ён у струг, за Ім пайшлі вучанікі Ягоныя._3Але Ісус сказаў яму: „Ідзі за Імною і пакінь мертвым хаваць памерлых сваіх“.F^Другі ж із вучанікаў Ягоных сказаў Яму: „Спадару! дазволь імне ўперад пайсьці і пахаваць айца свайго“.L]I кажа яму Ісус: „Лісы маюць норы, і птушкі нябесныя — гнезды, а сын людзкі ня мае йдзе галавы прытуліць“.7\gI дабліжыўся адзін із кніжнікаў, і сказаў Яму: „Вучыцелю! я пайду за Табою, куды б Ты ні пайшоў“.[Як Ісус абачыў навокал Сябе вялікія груды, расказаў адплысьці на другі бок.FZКаб спаўнілася сказанае Ісаям прарокам, што кажа: „Ён узяў на Сябе няўздоленьні нашы і панёс хваробы“.aY;Як жа настаў вечар, да Яго прывялі шмат апанаваных злым духам, і Ён выгнаў духоў словам, і ўсіх няўздолюючых уздаравіў,X)I даткнуўся да рукі ейнае, і гаручка пакінула яе; і яна ўстала а паслугавала ім."W=I прыйшоўшы да дому Пятровага, Ісус абачыў цешчу ягоную, што ляжала й была ў гаручцы.6Ve I сказаў Ісус сотніку: „Ідзі, і, як ты ўверыў, няхай будзе табе“. I ачуняў дзяцюк тае ж гадзіны.5Uc А сынове гаспадарства выкінены будуць у цемру навонную; там будзе плач а скрыгот зубамі“.`T9 Кажу ж вам, што шмат прыйдзе з усходу і із захаду і засядуць із Абрагамам, Ісаком а Якавам у гаспадарстве нябёсным;dSA Пачуўшы гэта, Ісус зьдзіваваўся й сказаў ідучым за Ім: „Запраўды кажу вам: у нікім такое веры ў Ізраелю не знайшоў Я.R7 Бо я, і людзіна падуладная, і маю пад сабой вояў, кажу аднаму: ‘Пайдзі’, і йдзець; і другому: ‘Прыйдзі’, і прыходзе; і слузе свайму: ‘3рабі гэта’ і робе“.iQKСотнік жа адказаў і сказаў: „Спадару! я ня годзен, каб Ты ўвыйшоў пад страху маю; але скажы толькі слова, і ачуняе слуга мой;ZP-Ісус кажа яму: „Я прыйду і ўздараўлю яго“. O „Спадару! дзяцюк мой ляжыць дома, у яго паляруш, і ён вельма мучыцца“.{NoА як увыйшоў да Калернауму, да Яго падышоў сотнік і прасіў Яго:qM[I кажа яму Ісус: „Глядзі, нікому не кажы; але пайдзі, пакажыся сьвятару і абрачы дар, які расказаў Масей, на сьветчаньне ім“.CLІсус, выцягнуўшы руку, даткнуўся да яго й сказаў: „Хачу, ачысьціся“. I ён якга ачысьціўся ад праказы.9KkI вось, падышоў пракажаны і, кланяючыся Яму, сказаў: „Спадару, калі хочаш, можаш мяне ачысьціць“._J 9Як жа зышоў Ён із гары, за Ім пайшло шмат грудоў.|IqБо Ён вучыў іх, як уладу маючы, а не як іхныя кніжнікі а фарысэі.HI сталася, як Ісус скончыў словы гэтыя, што люд дзіваваўся з навукі Ягонае,VG%I лінуў лівун, і разьліліся рэкі, і павеялі вятры, і рынуліся на дом тый; і ён заваліўся, і быў пад яго вялікі.“nFUА кажны, хто слухае гэтыя словы Мае і ня поўне іх, будзе падобны да неразважнае людзіны, што пастанавіла дом свой на пяску;dEAI лінуў лівун, і разьліліся рэкі, і павеялі вятры, і рынуліся на дом тый, і ён не заваліўся, бо закладзены быў на скале.YD+„Дык кажны, хто слухае словы Мае гэтыя і поўне іх, падобны да мужа разумнага, што пастанавіў дом свой на скале;!C;I тады азнаймлю ім: “Я ніколі ня знаў вас; адыйдзіце ад Мяне, дзеючыя бяспраўе”.KBШмат хто скажа Імне таго дня: ‘Спадару! Спадару! ці не ад Твайго імені мы праракалі? і ці не Тваім імям нячысьцікаў выганялі? і ці не Тваім імям шмат магучых учынкаў чынілі?’_A7„Ня кажны, што кажа Імне: ‘Спадару!’ увыйдзе ў гаспадарства нябёснае, але поўнячы волю Айца Майго, што ў нябёсах.I@ Дык із пладоў іхных пазнаце іх.?Кажнае дзерва, што ня родзе плоду добрага, сьцінаюць і кідаюць у цяпло.)>KНя можа дзерва добрае радзіць плады благія, ані дзерва благое радзіць плады добрыя.-=SГэтак усякае дзерва добрае родзе й плады добрыя, а благое дзерва родзе й плады благія.%<C„Подле пладоў іхных пазнаеце іх. Ціж зьбіраюць ізь церня віно альбо з асоту фігі?R;„Сьцеражыцеся хвальшывых прарокаў, што прыходзяць да вас у вадзецьцю авечым, а ўнутры — ваўкі дзярлівыя.%:CБо цесная брама й вузкая дарога тая, што вядзець да жыцьця, і мала хто знаходзе іх.r9] „Уходзьце перазь цесную браму, бо шырокая брама й прасторная дарога тыя, што ўводзяць у загубу, і шмат хто ўходзе перазь іх;B8} „Дык у вусім, чаго хочаце, каб вам рабілі людзі, тое самае рабіце вы ім; бо ў гэтым закон а прарокі.l7Q Дык, калі вы, будучы благімі, умееце добрае даваць дзяцём сваім, пагатове Айцец ваш нябёсны дасьць добрае просячым у Яго.Y6+ I калі папросе рыбы, падасьць яму гада?“75g Ці ё памеж вас такая людзіна, каторая, калі сын ейны папросе ў яе хлеба, падасьць яму камень?4Бо кажны просячы адзержуе, і шукаючы знаходзе, і стукаючаму адчыняюць.3„Прасіце, і дасца вам; шукайце, і знойдзеце; стукайце, і адчыняць вам;2)„Не давайце сьвятасьці сабакам і ня кідайце пэрлаў сваіх перад сьвіньмі, каб яны не патапталі іх нагамі сваімі і, абярнуўшыся, не разарвалі вас.A1{Двудушніча! вымі ўперад бярно з вока свайго, і тады абачыш, як выняць стрэмку з вока брата свайго.:0mАбо, як скажаш брату свайму: ‘Дазволь, я выму стрэмку з вока твайго’; а во, у воку тваім бярно?/I чаму ты бачыш стрэмку ў воку брата свайго, а бярна ў воку сваім ня чуеш?;.oБо якім судам судзіце, такім і вас будуць судзіць; і якой мераю мераеце, такой і вам адмераюць.J- „Ня судзіце, каб вас ня судзілі;C,"Дык ня рупцеся праз заўтрашні дзень, бо заўтрашні будзе рупіцца праз свае; досыць дню свайго ліха.1+[!Шукайце ж найперш гаспадарства Божага і справядлівасьці Ягонае, і гэта ўсе дадасца вам.I*  Бо ўсяго гэтага шукаюць пагане, і затым што Айцец ваш нябёсны ведае, чаго вы патрабуеце ў вусім гэтым.))KДык ня рупцеся, кажучы: ‘Што нам есьці?’ альбо: ‘Што піць?’ альбо: ‘У што адзецца?’\(1А калі траву палявую, што сядні ё, а заўтра будзе кінена ў печ, Бог так адзяець, ціж ня шмат балей вас, малаверныя! '9Але кажу вам, што й Салямон у ўсёй славе сваёй не адзяваўся так, як кажная зь іх;E&I праз адзецьце нашто рупіцеся? Разважча праз палявыя лілі, як яны растуць: не працуюць ані прадуць; x~=}||0{-zyyjxww4v?uuthtsrr!qppaoo^nnm~llhkukjBhh+g[fee(dCc0bab`__Y^]\\ZZY&WWViUUATTASRRgQQPOOON]MLKJXIHHbGbFEDCBB=A@??W>9=5;::=9S8R770655 43221`0//(.-,,]+_**;)U((s'&&&%s$$A##Q""!) yL4%uDN  "i p [ 2 ` F@3"yА яна, падышоўшы, кланялася Яму і казала: „Спадару! памажы імне“. 9Ён жа, адказуючы, сказаў: „Я пасланы толькі да загінулых авец дому Ізраелявага“.W'Але Ён не адказаў ані слова. I вучанікі Ягоныя, прыступіўшыся, прасілі Яго: „Адпусьці яе, бо яна крычыць за намі“.!I вось, жонка Канаанянка, вышаўшы з тых месцаў, крыкнула, сказаўшы: „Зьмілуйся над імною, Спадару, сыну Давідаў! нячысьцік вельмі замеў дачку маю“.w~gI, вышаўшы стуль, Ісус здаліўся ў краіны тырскія а сыдонскія.}Гэта брудзяне людзіну; а есьці нямытымі рукамі ня брудзяне людзіны“.r|]Бо із сэрца выходзяць благія падумкі, забіўствы, чужалоствы, бязулствы, зладзействы, хвальшывыя сьветчаньні, блявузґаньні.{yА выходзячае з роту — із сэрца выйдзе; гэта брудзяне людзіну;$zAЦі яшчэ не разумееце, што ўсе, што ўходзе ў рот, праходзе ў жывот і выкідаецца вон?[y/Ісус сказаў: „Нягож і вы яшчэ не разумееце?xyПётра ж, адказуючы, сказаў Яму: „Зьясьні нам прывавесьць гэтую“.Uw#Пакіньце іх, яны — нявісныя павадыры нявісных; а калі нявісны вядзець нявіснога, то абодва ўваляцца ў яму“.9vk Але Ён, адказуючы, сказаў: „Кажная расьліна, што Айцец Мой нябёсны не садзіў, будзе выкаранена;Nu Тады вучанікі Ягоныя, прыступіўшыся, сказалі Яму: „Ці ведаеш, што фарысэі, пачуўшы слова гэтае, абурыліся?“3t_ ня тое, што ўходзе ў рот, брудзяне людзіну; але тое, што выходзе з роту, брудзяне людзіну“.osW I прыгукаўшы груд, сказаў ім: „Слухайце й разумейце: r Але дарма кланяецца Імне, вучачы навукаў, расказаньняў людзкіх’“.q}‘Люд гэты вуснамі Мяне сьціць, але сэрца іхнае далёка ад Мяне;\p1Двудушнікі! добра праракаў праз вас Ісая:]o3Дык такім парадкам ня сьціць айца свайго альбо маці сваю’. Гэтак узрушылі вы слова Божае дзеля паданьня свайго.5ncА вы кажаце: ‘Калі хто скажа айцу альбо маці: дар тое, што-лень ёсьць ад мяне карыснае табе,5mcБо Бог расказаў: ‘Сьці айца а маці, а хто б абмаўляў айца альбо маці, сьмерцю хай памрэць’.3l_Але Ён, адказаўшы, сказаў ім: „Чаму й вы ўзрушаеце расказаньне Божае дзеля паданьня свайго?3k_„Чаму вучанікі Твае ўзрушаюць паданьне старых? бо ня мыюць рук сваіх, як толькі ядуць хлеб“.yj mТады прышлі да Ісуса ерузалімскія фарысэі а кніжнікі, кажучы:Pi$I прасілі Яго, каб толькі даткнуцца да кутаса адзецьця Ягонага; і тыя, што даткнуліся, былі сусім уздароўлены.Ih #I як людзі таго месца добра пазналі Яго, яны паслалі да ўсяе зямлі навокал, і прынесьлі да Яго ўсіх хворых,[g/"I, пераплыўшы, прыбылі да зямлі Ґенісарэцкае.f!Былыя ў струзе падышлі, пакланіліся Яму й сказалі: „Запраўды Ты Сын Божы“.Le I як увыйшлі яны ў струг, вецер сьціх.d3Ісус якга выцягнуў руку, ухапіў яго й кажа яму: „Малаверны, чаму ты суміўся?“9ckАле, бачачы вялікі вецер, спалохаўся і, пачаўшы тапіцца закрычэў, кажучы: „Спадару! ратуй мяне“.b7Ён сказаў: „Ідзі“. I, зышоўшы із струга, Пётра пайшоў па вадзе і падышоў да Ісуса;6aeI, адказуючы Яму, Пётра сказаў: „Спадару, калі гэта Ты, раскажы імне прайсьці да Цябе па вадзе“.`#Але Ісус якга загукаў да іх, кажучы: „Асьмельцеся; гэта Я, не палохайцеся“.=_sI вучанікі, бачачы Яго йдучага па мору, спалохаліся й сказалі: „Гэта здань“; і із страху закрычэлі.m^SЧацьвертае варты ночы пайшоў да іх Ісус, ідучы па мору.|]qА струг пасярод мора быў кіданы хвалямі, бо вецер быў праціўны.2\]I адпусьціўшы груды, Ён узышоў на гару памаліцца на адзіноце; і ўвечары заставаўся там адзін.g[GI зараз прысіліў Ісус вучанікаў сваіх увыйсьці ў струг і пераплысьці ўперад за Яго на другі бок, пакуль Ён адпусьце груды. ZА тых, што елі, было каля пяцёх тысячаў чалавекаў, апрача жанок а дзяцей.YI елі ўсі, і пад'елі; і набралі засталых кавалкаў двананцаць кашоў поўных.&XEі расказаў грудом сесьці на траву, і, узяўшы пяць букаткаў і дзьве рыбы, глянуў на неба, дабраславіў і, паламіўшы, даў букаткі вучанікам, а вучанікі — грудом.PWЁн сказаў: „Прынясіце іх Імне сюды“.V!Яны ж кажуць Яму: „Мы ня маем нічога, апрача пяцёх букаткаў і дзьвюх рыбаў“.}UsАле Ісус сказаў ім: „Ня надабе ім ісьці; вы дайце ім есьці“.)TKА як настаў вечар, прыступіліся да Яго вучанікі Ягоныя, кажучы: „Пустыня тутака, дый час ужо позны, адпусьці груды, каб яны пайшлі да сёлаў і купілі сабе ежы“.,SQI, вышаўшы, Ісус абачыў чысьлены груд людзёў, і зжаліўся над імі, і ўздаравіў хворых іхных.aR; Ісус, пачуўшы, адплыў стуль стругам адзін на пустыннае месца; а груды, пачуўшы праз гэта, пайшлі за Ім ізь мест пехатой.!Q; Вучанікі ж ягоныя, прыступіўшы, ўзялі цела і пахавалі яго; і пайшлі, наказалі Ісусу.P- I прынесьлі галаву ягоную на талерцы, і далі дзеўцы, а яна занесла яе маці сваёй.TO! I паслаў, і сьцялі галаву Яана ў вязьніцы,N# I засмуціўся кароль; але, дзеля прысягі і ўзьляжачых ізь ім, расказаў ёй даць.1M[А яна, падвучаная маткаю сваёй, сказала: „Дай імне тут на талерцы галаву Яана Хрысьціцеля“.zLmЗатым ён пад прысягаю абяцаў ёй даць, чаго толькі яна папросе."K=На ўгодкі радзінаў Гірадавых, дачка Гіродыяды скакала сярод іх і ўпадабаў яе Гірад.uJcI хацеў забіць яго, але баяўся гурбы, бо мелі яго за прароку.[I/Бо Яан казаў яму: „Ня маеш права ты мець яе“.7HgБо Гірад няў Яана, зьвязаў яго й пасадзіў у вязьніцу за Гіродыяду, жонку Піліпаву, брата свайго;EGI сказаў служцом сваім: „Гэта Яан Хрысьціцель; ён ускрэс ізь мертвых і затым магучыя ўчынкі дзеюцца Ім.dF CУ тым часе тэтрах Гірад пачуў ведамкі празь Ісуса.xEi :I ня зьдзеяў там шмат магучых учынкаў з прычыны няверы іхнае.bD= 9I мелі спаткненьні з прычыны Яго. Ісус жа сказаў ім: „Няма прарокі бязь сьці, хіба адно ў краю сваім а ў доме сваім“.pCY 8I сёстры Ягоныя ці ня ўсі з намі? У Яго ж скуль усе гэта?“.-BS 7Ці ня Ён сын цесьлі? Ці ня Маці Ягоная завецца Марыя, і браты Ягоныя Якаў, Язэп, Сымон а Юда?zAm 6I, прыйшоўшы да краіны Свае, вучыў іх у бажніцы іхнай, так што зумяваліся яны й казалі: „Скуль у Яго мудрасьць гэтая й магучыя ўчынкі?y@k 5I сталася, як скончыў Ісус прыпавесьці гэтыя, Ён пайшоў стуль.!?; 4Ён жа сказаў ім: „Затым кажны кніжнік, навучаны гаспадарства нябёснага, падобны да дамовага гаспадара, што выносе із скарбніцы свае новае й старое“.%>C 3I папытаўся ў іх Ісус: „Ці зразумелі вы ўсе гэта?“ Яны адказалі Яму: „Але, Спадару!“~=u 2I ўкінуць іх у печ агняную: там будзе плач а скрыгот зубамі“.2<] 1Гэтак будзе пры канчатку веку: пойдуць ангілы, і вылучаць благіх з пасярод справядлівых,F; 0Каторы, як напаўніўся, выцягнулі на бераг і, сеўшы, добрую зьберлі ў судзьдзе, а благую выкінулі вон.4:a /„Яшчэ падобнае гаспадарства нябёснае да неваду, закіненага ў мора, што захапляе ўсячыну,!9; .Каторы, знайшоўшы адну дарагую пэрлу, адыйшоўшы, прадаў усе, што меў, і купіў яе.8' -„Яшчэ падобнае гаспадарства нябёснае да купца, што шукае харошых пэрлаў,87i ,„Падобнае гаспадарства нябёснае да скарбу, схаванага на полю. каторы, знайшоўшы, людзіна тое, і з радасьці зь яго йдзець і прадаець усе, што мае, і купляе поле тое.B6} +Тады справядлівыя будуць зьзяць, як сонца, у гаспадарстве Айца свайго. Хто мае вушы, няхай слухае!{5o *I ўкінуць іх у печ агняную; там будзе плач а скрыгот зубамі.K4 )Пашлець Сын Людзкі ангілаў Сваіх, і зьбяруць із гаспадарства Ягонага ўсі спадманы і робячых бяспраўе, 39 (Затым, як вырываюць кукель і паляць цяплом, так будзе пры канчатку гэтага веку:2+ 'Непрыяцель, што пасеяў яго, ё д'ябал; жніво ё канчатак веку, а жнеі — ангілы."1= &Поле ё сьвет; добрая сяўба, гэта — сынове гаспадарства, а кукель — сынове злога;y0k %Ён жа, адказуючы, сказаў: „Сяўбіт добрае сяўбы ё Сын Людзкі;}/s $Тады, адаслаўшы груды, Ісус, увыйшоў у дом. I прыступілі да Яго вучанікі Ягоныя, кажучы: „Зьясьні нам прыпавесьць праз палявы кукель“.f.E #Каб спаўнілася сказанае прарокам, што кажа: „Адчыню прыпавесьцьмі вусны Свае; вымаўлю схаванае ад закладзінаў сьвету“. - "Усе гэта Ісус гукаў грудом прыпавесьцямі, а без прыпавесьці ня гукаў ім; ,9 !Іншую прыпавесьць сказаў Ён ім: „Падобнае гаспадарства нябеснае да рашчыны, каторую, узяўшы, жонка замясіла ў тры меркі мукі, пакуль ня ўкісла ўсе“.?+w Яно запраўды найменшае за ўсю сяўбу, але, як вырасьце, яно найбольшае сярод зельля і стаецца дзервам, так што птушкі нябёсныя прылятаюць і віюць гнезды ў гольлю яго“.*y Іншую прыпавесьць сказаў Ён ім: „Падобнае гаспадарства нябёснае да зярняці гарчычнага, каторае чалавек узяў пасеяў на полю сваім.)- Пакіньце расьці абое да жніва, і ў жніво я скажу жнеям: вырвіце ўперад кукель і зьвяжыце ў вязанкі, каб спаліць іх; а пшонку зьбярэце на ток мой’“.(' Але ён кажа: ‘Не, каб, вырываючы кукель, вы ня вырвалі зь ім разам і пшонкі.J'  Ён сказаў ім: ‘Непрыяцель зрабіў гэта’. Чаляднікі ж яму кажуць: ‘Ці хочаш, каб мы пайшлі й выпалалі?’p&Y I, прышоўшы, чаляднікі гаспадаровы сказалі яму: ‘Спадару, ці ня добрую сяўбу пасеяў ты на полю сваім? скуль жа ў ім кукель?’% Як жа збожжа абышло й наліло й дало плод, тады выявіўся й кукель.)$K Але, як людзі спалі, прышоў непрыяцель ягоны, і насеяў кукелю памеж пшонкі, і адышоў.u#c Другую прыпавесьць прывёў Ён ім, кажучы: „Падобнае гаспадарства нябёснае да чалавека, што пасеяў добрую сяўбу на полю сваім;q"[ Пасеянае ж у добрую зямлю — гэта, хто чуе слова й разумее, гэты родзе плод і даець: хто сто, хто шасьцьдзясят, хто трыццаць“.m!S А пасеянае ў церню — гэта, хто чуе слова, але клопат гэтага веку й спадман багацьця глуша слова, і яно робіцца бясплодным.W ' Але ня мае караня ў сабе і часны, а як настаець уціск альбо перасьледаваньне за слова, неўзабаве спатыкаецца.:m А пасеянае на скалістых месцах — гэта тый, хто чуе слова і неўзабаве з радасьцяй прыймае яго;|q Да кажнага, хто чуе слова праз гаспадарства і не разумее, прыходзе злы й хапае пасеянае ў сэрцу ягоным: гэта пасеянае край дарогі.gG „Вы ж услухайцеся ў прыпавесьць празь сяўбіта. Бо запраўды кажу вам, што шмат прарокаў а справядлівых жадала бачыць тое, што вы аглядаеце, і не абачылі, і чуць тое, што вы чуеце, і не пачулі.uc Вашы ж вочы шчасьлівыя, бо бачаць, і вушы вашы, бо чуюць;iK Бо абрасло тукам сэрца люду гэтага, і вушамі яны ледзь чуюць, і вочы свае яны зачынілі, каб не абачыць ачыма, і вушамі не пачуць, і сэрцам не зразумець, і не навярнуцца, каб Я не ўздаравіў іх’. I споўніцца на іх прароцтва Ісаі, што кажа: ‘Прыслухаючыся, будзеце слухаць, і не зразумееце; і прыглядаючыся, глядзець будзеце, і не зацеміце;:m Затым кажу ім прыпавесьцьмі, што яны, гледзячы, ня бачаць, і, слухаючы, ня чуюць ані разумеюць.?w Бо хто мае, таму дасца, і ў яго будзе збытак; а хто ня мае, у таго будзе нават аднята й тое, што мае.5c Ён, адказуючы, сказаў: „Бо вам дана ведаць тайны гаспадарства нябёснага, але ім ня было дана;   I, прыступіўшы, вучанікі сказалі Яму: „Чаму гукаеш ім прыпавесьцьмі?“.D Хто мае вушы, няхай слухае!“<q Але іншыя палі ў добрую зямлю й далі плод: адно сто разоў, другое шасьцьдзясят, іншае трыццаць.pY А іншыя палі ў церне, і вырасла церне, і заглушыла іх;ta Як жа ўзышло сонца, зьвялі і, ня маючы карэньня, ссохлі;N А другія палі на месцы камяністыя, ідзе ня шмат было зямлі, і неўзабаве абышлі, бо зямля была няглыбокая; I як ён сеяў, адныя палі край дарогі, і наляцелі птушкі, і паклявалі іх; I гукаў ім шмат прыпавесьцьмі, кажучы: „Вось, вышаў сяўбіт сеяць;9 k I зьберліся да Яго чысьленыя груды, так што Ён увыйшоў у струг і сеў, а ўвесь груд стаяў на беразе.Y  - I таго ж дня, вышаўшы з дому, Ісус сеў ля мора. 9 2Бо хто будзе паўніць волю Айца Майго Нябёснага, тый Імне брат а сястра а маці“. 1 1I, паказаўшы рукою Сваёй на вучанікаў Сваіх, сказаў: „Во маці Мая а браты Мае;  0Ён жа адказаў таму, хто казаў Яму: „Хто маці Мая? і хто браты Мае?“0Y /I хтось сказаў Яму: „Вось, Маці Твая а браты Твае стаяць вонках, шукаючы гутарыць із Табою“.0Y .Вось, як Ён яшчэ гукаў да грудоў, Маці а браты ягоныя стаялі вонках, шукаючы гутарыць ізь Ім.Q -Тады йдзець і бярэць із сабою сямёх іншых духоў, негаднейшых за сябе, і, увыйшоўшы, жывуць там; і бывае людзіне тэй апошняе горшае за першае. Гэтак будзе і з гэтым родам благім“.W' ,Тады кажа: ‘Зьвярнуся да дому свайго, скуль я вышаў’; і, прышоўшы, знаходзе незанятым, замеценым а прыбраным;G +„Калі нячысты дух выйдзе зь людзіны, то ходзе па бязводных месцах, шукаючы супачынку, і не знаходзе;2] *Караліца паўднявая стане на суд із родам гэтым і засудзе яго, бо яна прыходзіла з канцоў зямлі паслухаць мудрасьць Салямонаву; і вось, тут вялікшы за Салямона.dA )Нінявяне стануць на суд із родам гэтым і засудзяць яго, бо яны пакаяліся ад казані Ёнінае; а вось, тут вялікшы за Ёну.E (Бо як Ёна быў у бруху кіта тры дні і тры ночы, так і Сын Людзкі будзе ў сэрцу зямлі тры дні і тры ночы.c? 'Але Ён, адказуючы, кажа ім: „Род благі а чужаложны шукае пазнакі, і пазнака ня дасца яму, апрача пазнакі Ёны прарокі;;o &Тады некатрыя з кніжнікаў а фарысэяў адказалі, кажучы: „Вучыцелю! хочам ад Цябе пазнаку бачыць“. ~  %Бо із словаў сваіх аправішся і із словаў сваіх будзеш засуджаны“.5}c $Кажу ж вам, што за кажнае пустое слова, якое скажуць людзі, здадуць яны лічбу ў дзень судны;?|w #Добрая людзіна з добрага скарбу выносе добрае; а благая людзіна з благога скарбу выносе благое.7{g "Родзе гадавы! як вы можаце гукаць добрае, будучы благімі? Бо ад паўніні сэрца гукаюць вусны.z !„Або прызнайце дзерва за добрае і плод яго за добры; або прызнайце дзерва за папсаванае і плод яго за папсаваны; бо пазнаюць дзерва з плоду.y Калі хто скажа слова на Сына Людзкога, будзе даравана яму; калі ж скажа на Духа Сьвятога, ня будзе даравана ані ў гэтым веку, ані ў прыйдучым.ax; Дык кажу вам: кажны грэх а блявузґаньне будуць дараваны людзём, але блявузґаньне на Духа ня будзе даравана людзём.w Хто ня з Імною, тый супроці Мяне; і хто ня зьбірае з Імною, тый раськідае.qv[ „Або, як можа хто ўвыйсьці ў дом дужасіла і паграбіць рэчы ягоныя, калі пярвей ня зьвяжа дужасіла? і тады паграбе дом ягоны.#u? Калі ж Я духам Божым выганяю нячысьцікаў, тады дайшло да вас гаспадарства Божае.Lt I калі Я вельзэвулам выганяю нячысьцікаў, то сынове вышыя кім выганяюць? Дык яны будуць вам судзьдзямі.Fs I калі шайтан шайтана выганяе, то ён падзяліўшыся сам супроці сябе: як жа ўстое гаспадарства ягонае?Ir  Але Ісус, ведаючы думкі іхныя, сказаў ім: „Кажнае гаспадарства, падзяліўшыся само супроці сябе, спусьцее; і кажнае места альбо дом, падзяліўшыся сам супроці сябе, ня ўстое.>qu Фарысэі ж, пачуўшы, сказалі: „Ён выганяе нячысьцікаў ня накш, як вельзэвулам, князям нячысьцікаў“.npU I зумеўся ўвесь груд, і гукаў: „Ці ня гэта Сын Давідаў?“ooW Тады прывялі да Яго апанаванага нячысьцікам нявіснога й немага; і ўздаравіў яго, так што нявісны й немы пачаў гукаць і бачыць.Yn+ I на імя Ягонае спадзявацца будуць народы“.6me Трысьціны наломленае не даломе і лёну тлеючага ня згасе, пакуль не давядзець суду да перамогі;l# Ня будзе сьперачацца ані галёкаць, ніхто на вуліцах не пачуе голасу Ягонага;\k1 „Во, служэц Мой, Каторага Я абраў, любовы Мой, Катораму прыяе душа Мая; палажу Дух Свой на Яго, і агалосе суд народам;djA Каб спаўнілася сказанае Ісаям прарокам, што кажа:Ki I забараніў ім азнаймляць празь Яго,1h[ Але Ісус, даведаўшыся, здаліўся стуль. I пайшлі за Ім чысьленыя груды, і Ён уздаравіў іх усіх.ngU Фарысэі ж, вышаўшы, зраджаліся на Яго, каб загубіць Яго.7fg Тады кажа чалавеку таму: „Выцягні руку сваю“; I ён выцягнуў: і стала яна здаровая, як і другая.e Колькі ж лепшы чалавек за авечку! Дык у сыботы дазволена рабіць дабро.?dw Ён жа сказаў ім: „Хто з вас, маючы адну авечку, калі яна ўвалілася ў яму, не дасягне яе й ня выцягне?Lc I вось, чалавек із сухою рукою. I папыталіся ў Яго, каб абвінаваць Яго: „Ці дазволена ўздараўляць у сыботы?“]b3 I, адыйшоўшы стуль, увыйшоў Ён у бажніцу іхную.Qa Бо Сын Людзкі ё спадаром і сыботы“./`W Калі б вы ведалі, што знача: ‘міласэрдзя хачу, а не аброку’, то ня судзілі б бязьвінных;k_O Але кажу вам, што тут Тый, што вялікшы за сьвятыню.2^] Або ці ня чыталі вы ў законе, што ў сыботы сьвятарове будзеняць сыботу, адылі бязьвінныя?q][ Як ён увыйшоў у дом Божы і еў хлябы Віду, каторыя не дазволена было есьці ані яму, ані былым ізь ім, а толькі адным сьвятаром?%\C Ён жа сказаў ім: „Хіба вы ня чыталі, што зрабіў Давід, як запрагнуў сам і бытыя зь ім?B[} Але фарысэі, згледзіўшы, сказалі Яму: „Гля, вучанікі Твае робяць, чаго не дазволена рабіць у сыботу“.CZ  У тым часе праходзіў Ісус у сыботу памеж збожжа; вучанікі Ягоныя запраглі і пачалі каласаваць а есьці.YY+ Бо йго Мае прыемнае, і цяжар Мой лягкі“.QX Вазьміце йго Мае на сябе і наўчыцеся ад Мяне, бо Я ціхі й лагоднага сэрца, і знойдзеце супакой душам сваім;W Прыйдзіце да Мяне ўсі спрацаваныя а абцяжараныя, і Я дам вам супакой.Vw Усе перадаў Імне Айцец Мой, і ніхто ня знае добра Сына, апрача Айца; і Айца ня знае ніхто добра, апрача Сына, і каму Сын хоча аб'явіць.XU) Але, Войча! бо такое было зычэньне Твае.T! У тым часе, адказуючы, Ісус сказаў: „Слаўлю Цябе, Войча, Спадару неба й зямлі, што Ты схаваў гэта ад мудрых а разумных і аб'явіў гэта бязьлеткам.S% Але, кажу вам, што зямлі Содомскай лягчэй будзе ў дзень суду, чымся табе“.7Rg I ты, Капернауме, ці не аж да неба быў узьняты, аж да пеклы ськінены будзеш; бо калі б у Содоме былі зьдзеяны магучыя ўчынкі, сталыя ў табе, яна засталася б дагэтуль.Q Але кажу вам: Тыру а Сыдону лягчэй будзе ў дзень суду, чымся вам. g~}|{zyxxxww vvuutttrKqq#poonmll k@jjkimhghfe_dcbaa`_^M]]\ZZYYdX_WWVUUT SRQQEOOUNNMKK1IIHGGFEDC;BA @?>><;;":&98766>543372190/.."-x,++w*)((?'&%%${""H!n! TNxN b"Ceq p . _ / {^.sY +Пачуўшы, дзесяцёх абурыліся на двух братоў.c?I кажа ім: „Чару маю будзеце піць і хрыстом, каторым Я хрышчуся, будзеце хрысьціцца; але даць сесьці ў Мяне з правага боку і зь левага — не маё гэта даваць, але каму прыгатаваў Айцец Мой“.PІсус, адказуючы, сказаў ёй: „Ня ведаеце, чаго просіце. Ці можаце піць чару, каторую Я неўзабаве буду піць, альбо хрысьціцца хрыстом, каторым Я хрышчуся?“ Яны кажуць Яму: „Можам“.,QЁн сказаў ёй: „Чаго ты хочаш?“ Яна кажа Яму: „Скажы, каб гэтыя два сыны мае маглі сесьці ў Цябе адзін із правага боку, а другі зь левага ў гаспадарстве Тваім“.5cТады падышла да Яго маці сыноў Зэведэевых із сынамі сваімі, кланяючыся й чагось просячы ў Яго./WI выдадуць Яго паганам на зьдзек а біцьцё а ўкрыжаваньне; і на трэйці дзень ускрэсьне“.kO„Вось, мы ўзыходзім да Ерузаліму, і Сын Людзкі будзе выданы найвышшым сьвятаром а кніжнікам, і засудзяць Яго на сьмерць>uI манючыся неўзабаве ўзыходзіць да Ерузаліму, Ісус узяў двананцацёх вучанікаў асобна й сказаў ім: ;0YГэтак апошнія будуць першымі, і першыя — апошнімі, бо шмат пазваных, але мала абраных“.+OЦі ж не дазволена імне зрабіць, што я хачу з маім? Ці вока твае завіднае, што я добры?“~uВазьмі свае і йдзі; я ж хачу даць гэтаму апошняму, што й табе.K Ён жа, адказуючы, сказаў аднаму зь іх: „Прыяцелю! я ня крыўджу цябе; ці не за дынар ты згадзіўся з імною?@y „Гэтыя апошнія рабілі адну гадзіну, і ты зраўнаваў іх із намі, што перацярпелі цяжар дня а вад“.{o I, адзяржаўшы, пачалі наракаць на гаспадара дамовы, кажучы:%C Прышлыя ж першыя падумалі, што яны адзяржаць балей; але й яны адзяржалі па дынару.xi I прышлыя каля адзінанцатае гадзіны адзяржалі па дынару.{oЯк жа настаў вечар, кажа гаспадар вінішча загадніку свайму: „Гукні работнікаў і аддай ім плату, пачаўшы з апошніх аж да першых“.Z-Яны кажуць: „Ніхто нас не згадзіў“. Ён кажа ім: „Ідзіце й вы на вінішча мае, і што будзе належыцца, адзяржыце“.pYI каля адзінанцатае вышаўшы, ён знайшоў іншых, дзяньгубна стоячых, і кажа ім: „Што вы стаіце тут увесь дзень, дзяньгубячы?“ Ізноў вышаўшы каля шостае а дзявятае гадзіны, зрабіў тое самое.+ OI тым сказаў: „Ідзіце й вы на вінішча мае, і што будзе належыцца, дам вам“. Яны пайшлі.# ?Вышаўшы каля трэйцяе гадзіны, ён абачыў другіх, што стаялі на рынку дзяньгубячы.  I, згадзіўшы работнікаў па дынару на дзень, паслаў на вінішча свае.W  )„Бо гаспадарства нябёснае падобнае да гаспадара дамовы, што вышаў золкам наняць работнікаў на вінішча свае.taШмат якія першыя будуць апошнімі, і апошнія — першымі.[/I кажны, хто пакіне дамы, альбо братоў, альбо сёстры, альбо айца, альбо маці, альбо жонку, альбо дзеці, альбо землі, дзеля імені Майго, адзяржыць сто разоў, і жыцьцё вечнае спадзець яму.  I сказаў ім Ісус: „Запраўды кажу вам, што вы, каторыя пайшлі за Імною, у вадраджэньню, як сядзе Сын Людзкі на пасадзе славы Свае, сядзеце й вы на двананцацёх пасадах судзіць двананцаць пакаленьняў Ізраелявых.2]Тады Пётра, адказуючы, сказаў Яму: „Вось, мы пакінулі ўсё і пайшлі за Табою, што ж нам будзе?“+А Ісус, глянуўшы, сказаў ім: „Людзём гэта немагчыма, але Богу ўсё магчыма“.%CПачуўшы гэта, вучанікі Ягоныя вельмі зумеліся й сказалі: „Дык хто ж можа спасьціся?“W'I ўзноў кажу вам: лягчэй вярблюду прайсьці пераз вушка голкі, чымся багатаму ўвыйсьці ў гаспадарства Божае“.QІсус жа сказаў вучанікам Сваім: „Запраўды кажу вам, што цяжка багатаму ўвыйсьці ў гаспадарства нябёснае.Пачуўшы слова гэтае, маладзён адышоў смутны, бо ён меў вялікую маемасьць.&EІсус сказаў яму: „Калі хочаш быць дасканальным, пайдзі, прадай маемасьць сваю і раздай убогім; і будзеш мець скарб на нябёсах; і прыходзь а йдзі за Імною“.~7Маладзён кажа Яму: „Усе гэта рабіў я з маладосьці свае; чаго яшчэ не стаець імне?“y}kСьці айца й маці, і любі прыяцеля свайго, як самога сябе“.3|_Кажа Яму: „Якія?“ Ісус жа сказаў: „Не забівай; не чужалож; не крадзі; ня сьветч хвальшыва;{}Ён жа сказаў яму: „Чаму завеш Мяне добрым? Ніхто ня добры, апрача аднаго — Бога. Калі ж хочаш увыйсьці ў жыцьцё, дзяржы расказаньні“.GzI вось, хтось, падышоўшы, сказаў Яму: „Вучыцелю добры! што добрага імне зрабіць, каб мець жыцьцё вечнае?“LyI, узлажыўшы на іх рукі, пайшоў стуль.Vx%Але Ісус сказаў: „Пусьціце дзеці, не перакажайце ім прыходзіць да Мяне, бо гэткіх ё гаспадарства нябёснае“.0wY Тады прывялі да Яго дзеці, каб Ён узлажыў на іх рукі й памаліўся; вучанікі ж сварыліся на іх.{vo Бо ё легчанцы, што нарадзіліся таковымі із жывата маці; і ё легчанцы, каторых людзі вылягчалі; і ё легчанцы, што самы сябе вылягчалі дзеля гаспадарства нябёснага. Хто можа зьмяшчаць, няхай зьмяшчае“.u Але Ён сказаў ім: „Ня ўсі зьмяшчаюць гэтае слова, адно каторым гэта дана;,tQ Кажуць Яму вучанікі Ягоныя: „Калі такая справа чалавека із жонкаю, то валей не жаніцца“.|sq Але Я кажу вам, што хто адпусьце жонку сваю не за бязулства і ажэніцца з другой — чужаложа; і хто жэніцца з адпушчанай — чужаложа.ar;Ён кажа ім: „Масей з прычыны калянасьці сэрца вашага дазволіў вам адпушчаць жонкі вашыя; а спачатку ня было гэтак.q%Яны кажуць Яму: „Як жа Масей расказаў даваць разводны ліст і адпусьціць яе?“2p]Так што яны ўжо ня двое, але адно цела. Дык, што Бог злучыў, таго людзіна хай не разлучае“.Ao{I сказаў: ‘Затым пакіне чалавек айца й маці, і прыліпне да жонкі свае, і будуць двое адным целам’;LnЁн, адказуючы, сказаў ім: „Ці ня чыталі вы, што Тый, Хто стварыў іх на пачатку, мужчынаю й жонкаю ўчыніў іх.imKI прыступіліся да Яго фарысэі, і, спакушаючы Яго, казалі Яму: „Ці з кажнае прычыны дазволена камусь адпушчаць жонку сваю ?“_l7За ім пайшло шмат грудоў, і Ён уздаравіў іх там.9k mЯк Ісус скончыў словы гэтыя, то адышоў з Ґалілеі і прышоў да граніцаў юдэйскіх, на тый бок Ёрдану.^j5#Гэтак і Айцец Мой нябёсны ўчыне з вамі, калі кажны з вас не даруе із сэрца свайго брату свайму выступкаў ягоных“.&iE"I, угневаўшыся, гаспадар ягоны аддаў яго катам, пакуль не аддасьць яму ўсяго доўгу.*hM!Ці не належылася й табе зьмілавацца над сябрам сваім, як і я зьмілаваўся над табою?’Hg  Тады гаспадар ягоны гукае яго й кажа: ‘Нягодны слуга! увесь доўг гэны я дараваў тэ, бо ты прасіў мяне;gfGСлужбовыя сяброве ягоныя, бачыўшы сталае, вельмі зьнемарасьціліся і, прышоўшы, зьясьнілі гаспадару свайму ўсе бытае..eUТый, адылі, не захацеў, але адыйшоў і пасадзіў яго ў вязьніцу, пакуль не аддасьць доўгу.Ud#Тады службовы сябра ягоны, паўшы ў ногі яму, маліў яго й казаў: ‘Май цярплівосьць да мяне, і ўсе табе аддам’.!c;Тый жа слуга, вышаўшы, знайшоў аднаго із службовых сяброў сваіх, што вінен быў яму сто дынароў, і, схапіўшы яго, душыў, кажучы: ‘Аддай імне, што вінен’.bГаспадар, зжаліўшыся над слугою тым, адпусьціў яго і доўг яму дараваў.Ja Тады слуга тый паў і, кланяючыся яму, казаў: ‘Спадару! май цярплівосьць да мяне, і я ўсе табе заплачу’.i`KА як ён ня меў чым заплаціць, то гаспадар ягоны загадаў прадаць яго а жонку ягоную а дзеці а ўсе, што ён меў, і заплаціць.4_aЯк пачаў ён разьлічацца, прывялі да яго кагось, што вінен быў яму дзесяць тысячаў таланёў;;^o„Затым гаспадарства нябёснае падобнае да караля, што захацеў разьлічыцца із слугамі сваімі.]Ісус сказаў яму: „Не кажу табе: да сямёх, але аж да семдзясят разоў сем“.~\uТады Пётра прыступіўся да Яго й сказаў: „Спадару! колькі разоў дараваць брату майму, калі ён ізгрэша супроці мяне? ці да сямёх разоў?“[}Бо, ідзе двух альбо трох зьбершыся ў імя Мае, там і Я сярод іх“. Z Ізноў запраўды кажу вам, што калі двух із вас згодзяцца на зямлі прасіць якое рэчы, то чаго б папрасілі, будзе ім ад Айца Майго нябёснага.xYiЗапраўды кажу вам: што вы зьвяжаце на зямлі, тое будзе зьвязана на небе; і што разьвяжаце на зямлі, тое будзе разьвязана на небе.OXКалі ж не паслухае іх, скажы царкве; а калі й царквы не паслухае, то хай будзе ён табе, як паганін а мытнік.sW_Калі ж не паслухае, вазьмі із сабою яшчэ аднаго або двух, каб вуснамі дзьвюх альбо трох сьветак пацьвердзілася кажнае слова.V#„Калі ж ізгрэша супроці цябе брат твой, пайдзі й выкажы яму віну ягоную памеж сябе й яго аднаго; калі ён паслухае цябе, ты прыдбаў брата свайго.UДык няма волі Айца вашага нябёснага, каб загінуў адзін із малых гэтых.nTU I калі прылучыцца знайсьці яе, то, запраўды кажу вам, ён цешыцца зь яе балей, чымся зь дзевяцьдзясят дзевяцёх не заблудных.!S; „Як вам здаецца? Калі б у каго было сто авец, і адна зь іх заблудзіла, то ці не пакіне ён дзевяцьдзясят дзевяць у гарах і ці ня пойдзе шукаць заблуднае?YR+ Бо Сын Людзкі прышоў спасьці загінулае.Qy Глядзіце, ня грэбуйце ніводным із малых гэтых, бо кажу вам, што ангілы іхныя на нябёсах заўсёды бачаць від Айца Майго, што ў нябёсах.'PG А калі вока твае спадмануе цябе, вырві яго а кінь ад сябе: валей табе з адным вокам увыйсьці ў жыцьцё, чымся з двума ачыма быць укіненым у ґегенну агняную.|OqКалі ж рука твая альбо нага твая спадмануе цябе, адатні іх а кінь ад сябе: валей табе ўвыйсьці ў жыцьцё бяз рукі альбо без нагі, чымся зь дзьвюма рукамі і зь дзьвюма нагамі быць укіненым у вагонь вечны;QNБяда сьвету ад спадманоў, бо мусяць спадманы прыходзіць; адылі бяда людзіне, ад каторае спадман прыходзе.MА хто спадманець аднаго з малых гэтых, што вераць у Мяне, валей, каб таму павесілі млынавы жоран на шыі і ўтапілі яго ў глыбіні морскай.{LoI хто прыйме адно такое дзецяне ў імя Мае, тый Мяне прыймае;K/Дык, хто паніжыцца, як гэта дзецянё, тый найвялікшы ў гаспадарстве нябёсным;zJmI сказаў: „Запраўды кажу вам, калі не навернецеся й ня будзеце як дзеці, ніякім парадкам ня ўвыйдзеце да гаспадарства нябёснага;dIAІсус, прыгукаўшы дзецянё, пастанавіў яго сярод іх4H cУ тым часе вучанікі прыступіліся да Ісуса, кажучы: „Хто найвялікшы ў гаспадарстве нябёсным?“ZG-Але каб нам не зрабіць спадману ім, пайдзі да мора, закінь вуду, і першую рыбу, каторую зловіш, вазьмі, і, рашчыніўшы ў яе рот, знойдзеш статыр; вазьмі яго і аддай ім за Мяне й за сябе“. FПётра кажа Яму: „3 чужых“. Ісус сказаў яму: „Значыцца, сынове вольныя.TE!Ён адказаў: „Але“. I як увыйшоў ён у дом, то Ісус, выпярадзіўшы яго, сказаў: „Як табе здаецца, Сымоне, каралёве земныя з каго бяруць мыта альбо падачкі: із сыноў сваіх, ці з чужых?“cD?I прышлі яны да Капернауму, і падышлі да Пётры зьбіраньнікі дыдрахмаў, і сказалі: „Ці ня дасьць Вучыцель ваш дыдрахмы?“ CI заб'юць Яго, і на трэйці дзень ускрэсьне“. I яны вельмі засмуціліся.@ByI як яны перабывалі ў Ґалілеі, Ісус сказаў ім: „Сын Людзкі неўзабаве выданы будзе ў рукі людзкія;_A7Гэты ж род выганяецца адно малітваю а постам“. @ Ісус жа сказаў ім: „З прычыны няверы вашае; бо запраўды кажу вам: калі вы будзеце мець веру з гарчычнае зярнё і скажаце гары гэтай: ‘Перайдзі адгэтуль туды’, і яна пярэйдзе; і нічога ня будзе немагчымага вам.0?YТады вучанікі, прыступіўшыся да Ісуса наадзіноце, сказалі: „Чаму мы не маглі выгнаць яго?“>I зганіў яго Ісус; і нячысьцік вышаў зь яго; і дзяцюк ачуняў тае ж гадзіны.~=uI Ісус, адказуючы, сказаў: „О родзе няверны а крутадушны! пакуль буду з вамі? пакуль буду цярпець вас? прывядзіце яго да Мяне сюды“.<I я быў прывёўшы яго да вучанікаў Тваіх, але яны не маглі ўздаравіць яго“.c;?Сказаў: „Спадару! зьмілуйся над сынам маім, бо ён люнатык, і вельма мучаецца, бо часта валіцца ў вагонь і часта — ў ваду. :I як яны прышлі да груду, то прыступіў да Яго чалавек і, уклякшы перад Ім,9w Тады вучанікі зразумелі, што Ён казаў ім празь Яана Хрысьціцеля.j8M Але кажу вам, што Ільля ўжо прышоў, і не пазналі яго, а зрабілі зь ім, што хацелі; гэтак і Сын Людзкі будзе цярпець ад іх“. 79 I, адказуючы, Ісус сказаў ім: „Запраўды, Ільля мае прыйсьці ўперад і ўладзіць усе;06Y I папыталіся ў Яго вучанікі Ягоныя: „Як жа кніжнікі кажуць, што Ільля мае прыйсьці ўперад?“5{ I як яны зыходзілі з гары, Ісус забараніў ім, кажучы: „Нікому не кажыце пра гэту відзень, пакуль Сын Людзкі ня ўскрэсьне зь мертвых“.~4uI ўзьняўшы вочы свае, яны нікога не абачылі, апрача аднаго Ісуса."3=Але Ісус, прыступіўшыся, даткнуўся да іх і сказаў: „Устаньце й не палохайцеся“.j2MI, пачуўшы, вучанікі палі ніцма, і вельма спалохаліся.1'Як ён яшчэ гукаў, вось, булак сьветлы ахінуў іх; і вось, голас із булаку кажучы: „Гэта ё Сын Мой Умілаваны, Каторага Я вельмі ўпадабаў; Яго слухайце“.0I, адказуючы, Пётра сказаў Ісусу: „Спадару! добра нам тут быць; калі хочаш, зробім тут тры буданы: Табе адзін, і Масею адзін, і адзін Ільлі“.c/?I вось, паказаліся ім Масей а Ільля, гукаючы зь Ім.H. I адмяніўся перад імі: і зазьзяла відзеньне Ягонае, як сонца, адзецьці ж Ягоныя сталі белыя, як сьвятліня.=- uА дзён за шэсьць бярэць Ісус Пётру, Якава а Яана, брата ягонага, і ўзводзе іх асобна на гару высокую.,„Запраўды кажу вам: ё некатрыя із стаячых тут, што не паспытаюцца сьмерці, як ужо абачаць Сына Людзкога, у гаспадарстве Сваім ідучага.e+CБо неўзабаве прыйдзе Сын Людзкі ў славе Айца Свайго з ангіламі Сваімі, і тады аддасьць кажнаму подле ўчынкаў ягоных.c*?Якая карысьць людзіне, калі прыдбае ўвесь сьвет, а душы сваёй пашкодзе? Або якую адмену дасьць людзіна за душу сваю?;)oБо хто хоча ўсьцерагчы жыцьцё свае, згубе яго; а хто згубе жыцьцё свае дзеля Мяне, знойдзе яго.a(;Тады Ісус сказаў вучанікам Сваім: „Калі хто хоча йсьці за Імною, адрачыся сябе, і вазьмі крыж свой, і йдзі за Імною;'Ён жа, абярнуўшыся, сказаў Пётру: „Адыйдзі назад ад Мяне, шайтане! ты Імне спатыкненьне, бо ты думаеш не праз тое, што Божае, але што людзкое“.;&oI, узяўшы Яго, Пётра пачаў Яго ганіць: „Зьмілуйся над Сабою, Спадару! няхай ня будзе гэта з табою!“k%OАдгэнуль пачаў Ісус Хрыстос паведамляць вучанікам Сваім, што Ён мае йсьці да Ерузаліму, і шмат цярпець ад старцоў а найвышшых сьвятароў а кніжнікаў, і быць забітым, а на трэйці дзень ускрэснуць.$%Тады расказаў Ён вучанікам Сваім, каб нікому не казалі, што Ён ё Ісус Хрыстос.)#KI дам табе ключы гаспадарства нябёснага; і што зьвяжаш на зямлі, тое будзе зьвязана на нябёсах; і што разьвяжаш на зямлі, тое будзе разьвязана на нябёсах“.T"!I Я таксама кажу табе: ты — Пётра, і на гэтай скале Я пастанаўлю Царкву Сваю, і брамы пекляныя ня здолеюць яе;z!mI, адказуючы, Ісус сказаў яму: „Шчасьлівы ты, Сымоне, сыну Ёнін! бо ня цела а кроў аб'явілі табе гэта, але Айцец Мой, што на нябёсах.~ uАдказуючы, Сымон Пётра сказаў: „Ты — Хрыстос, Сын Бога жывога“.QЁн кажа ім: „А вы за каго Мяне маеце?“EЯны сказалі: „Адныя за Яана Хрысьціцеля, другія за Ільлю, а іншыя за Ярэму альбо за аднаго з прарокаў“.lQ Прышоўшы ж да зямлі Цэсары Піліпавае, Ісус пытаўся ў вучанікаў Сваіх, кажучы: „За каго людзі маюць Мяне, Сына Людзкога?“:m Тады яны ўцямілі, што Ён сказаў ім не сьцерагчыся закісі букатак, але навукі фарысэяў а садукеяў.I  Як не зацямляеце, што не праз букаткі сказаў Я вам ‘Сьцеражыцеся закісі фарысэйскае а садукейскае’? Ані сямёх букаткаў на чатыры тысячы, і колькі кашолак вы набралі?7g Ці яшчэ не разумееце і ня помніце пяцёх букаткаў на пяць тысячаў, і колькі кашоў вы набралі?B}Ведаючы гэта, Ісус сказаў ім: „Чаму разважаеце мяжсобку, о малаверныя, што ня прынесьлі букаткаў?А яны разважалі мяжсобку, кажучы: „Гэта значыцца, што хлеба мы не ўзялі!“-Ісус сказаў ім: „Глядзіце а сьцеражыцеся закісі фарысэйскае а садукейскае“.Перабавіўшыся на другі бок, вучанікі Ягоныя забыліся букатак узяць.B}I нараніцы: ‘Сядні нягода, бо неба хмарна чырванее!’ Двудушнікі! відзеньне неба вы ведаеце, як адрозьніць, а знакоў пораў ня можаце?4 Род нягодны а чужаложны знаку шукае, і знак ня дасца яму, апрача знаку Ёны прарокі“. I, пакінуўшы іх, адыйшоў.  ,QЁн жа, адказуючы, сказаў ім: „Як вечарэе, вы кажаце: ‘Будзе пагода, бо неба чырвонае’;$ CI прыступіліся фарысэі а садукеі і, спакушаючы Яго, прасілі паказаць ім знак ізь неба.'I, адпусьціўшы груды, увыйшоў у струг, і прыбыў да краіны Маґдальскае.{&А тых, што елі, было чатыры тысячы мужчынаў, апрача жанок а дзяцей.y%I елі ўсі, і пад'елі, і набралі засталых кавалкаў сем кашоў поўных;> u$I ўзяў Ён сем букаткаў а рыбу, і ўчыніў падзяку, і ламіў, і даваў вучанікам Сваім, а вучанікі — груду.L #I Ён расказаў грудом сесьці на зямлі. /"I сказаў ім Ісус: „Колькі маеце букаткаў?“ А яны кажуць: „Сем і колькі рыбак“.; o!I кажуць вучанікі: „Скуль нам узяць на пустыні толькі букаткаў, каб накарміць такі вялікі груд?“.G  Ісус жа, прыгукаўшы вучанікаў Сваіх, сказаў: „Жаль Імне груду, бо яны з Імною ўжо тры дні, і ня маюць чаго есьці; адпусьціць жа іх безь яды не хачу, каб не замлелі ў дарозе“.yТак што дзіваваліся груды, бачачы немых гукаючых, калекіх здаровых, кульгавых ходзячых і нявісных бачачых, і славілі Бога Ізраелявага.%I прышло да Яго шмат грудоў, маючы із сабой кульгавых, абязьвечаных, нявісных, немых і шмат якіх іншых, і клалі іх да ног Ісусавых; і Ён уздараўляў іх;/WI, адыйшоўшы адгэнуль, Ісус пайшоў у кірунку мора Ґалілейскага, і ўзыйшоў на гару, і сеў там.Тады, адказуючы, Ісус сказаў ёй: „О, жонка! вялікая вера твая; няхай будзе табе подле жаданьня твайго“. I ўздароўлена дачка ейная тае ж гадзіны.;oЯна ж сказала: „Але, Спадару! нават шчаняты ядуць крошкі, што валяцца із столу гаспадароў іхных“.#Ён жа, адказуючы, сказаў: „Ня добра ўзяць хлеб у дзяцей і кінуць шчанятам“. &~g}} |{zz4yxx(wvouutt sDrJqqFpEo|nmllKkjj#hhAgfedjcbbaK` ^]~\\*[ZZ YY"X&VVTUTTtTSRRQdPPMONNOMNLzKJJJHH GeFF{EE_DCBBB=AA@O??%>>6==g<"d! 74gxzl  l s 0 tTU&,ik8{Ro%Але як было за дзён Ноя, так будзе і ў прыход Сына Людзкога;?Qw$„Празь дзень жа тый а гадзіну ніхто ня ведае, ані ангілы нябёсныя, ані Сын, адно Айцец Мой адзін.mPS#Неба й зямля прамінуць, але слова Мае не прамінець.|Oq"Запраўды кажу вам: ня мінець род гэты, як усе гэта станецца;|Nq!Дык, як вы абачыце ўсе гэта, ведайце, што блізка, у дзьвярох,?Mw „Вучыцеся падобнасьці зь фіґі: як галуза яе мякчэе й пушчае лісьцё, вы ведаеце, што лета блізка;vLeІ пашлець ангілаў Сваіх із трубою вялікаю, і зьбяруць абраных Ягоных ад чатырох вятроў, ад аднаго канца нябёсаў аж да другога.+KOТады зьявіцца знак Сына Людзкога на небе; і тады заплачуць усі плямёны земныя і абачаць Сына Людзкога, на булакох нябёсных ідучага з моцаю а сілаю вялікай.{Jo„I зараз, па атузе тых дзён, сонца зацьмее, і месяц ня дасьць сьвятліні свае, і зоры зваляцца зь неба, і сілы нябёсныя захістаюцца.[I/Бо, ідзе будзе труп, там зьбяруцца й арлы.>HuБо, як маланьня выходзе з усходу і бывае відаць ажно на захадзе, так будзе прыход Сына Людзкога.8Gi„Дык, калі скажуць вам: ‘Вось, Ён на пустыні’, — ня выходзьце; ‘вось, у сховах’, — ня верце;@F{Вось, Я наперад сказаў вам.uEcБо паўстануць хвальшывыя хрысты а хвалынывыя прарокі і дадуць вялікія знакі а дзівы, каб спадмануць, калі магчыма, і абраных.D#„Тады, калі хто скажа вам: ‘Во тут Хрыстос’, альбо ‘во тут’, — ня верце;IC I калі б не скараціліся тыя дні, то не ўратавалася б ніякае цела; але дзеля абраных скароцяцца тыя дні.?BwБо тады будзе вялікая атуга, якое ня прылучылася ад пачатку сьвету дагэтуль, і ніяк ня станецца.A}Маліцеся, каб ня прылучыліся ўцекі вашы ўзімку альбо ў сыботу;N@„Бяда цяжарным а соючым тых дзён!?I хто на полю, тый хай не зварачаецца назад узяць адзецьці свае.>I хто на страсе, тый хай ня сходзе ўзяць што-лень із дому свайго;Z=-Тады тыя, што ў Юдэі, хай уцякаюць у горы;d<A„Дык як абачыце гідоту спустошаньня, сказаную прарокам Данелям, на сьвятым месцу стаячую, — чытаючы хай разумее, —];3I будуць пашыраць гэтую Евангелю гаспадарства па ўсім сьвеце, на сьветчаньне ўсім народам; і тады настане канец.K: Хто вытрывае да канца, спасецца.9 I, з прычыны памнажэньня бяспраўя, у шмат каго асьцюдзянее любоў.8w „I паўстане шмат хвальшывых прарокаў, ды зьвядуць шмат каго;'7G I тады спакусіцца шмат хто; і адзін аднаго ізрадзяць, і зьненавідзяць адзін аднаго.>6u Тады будуць аддаваць вас на мукі й забіваць вас; і вас будуць ненавідзіць усі народы за імя Мае.E5Усе гэта пачатак трудненьня.h4I„Бо паўстане народ на народ, і гаспадарства на гаспадарства, і будуць галадові, мор а трасеньне зямлі ў розных месцах.p3YТаксама будзеце чуць войны а дзейкі праз войны. Глядзіце, не лякайцеся, бо належа ўсяму гэтаму быць; але гэта яшчэ не канец.!2;Бо шмат хто прыйдзе пад імям Маім і будуць казаць: ‘Я Хрыстос’ і шмат зьвядуць.1I, адказуючы, Ісус сказаў ім: „Сьцеражыцеся, каб хто ня зьвёў вас;20]Як жа сядзеў Ён на ґары Аліўнай, то дабліжыліся да Яго вучанікі асобна й папыталіся: „Скажы нам, калі гэта будзе? і якая пазнака Твайго прыходу й сканчэньня веку?“/{Ісус жа, адказуючы, сказаў ім: „Ці бачыце ўсе гэта? Запраўды кажу вам: не застанецца тут каменя на каменю, каторы ня будзе ськінены“.C. I Ісус, вышаўшы ізь сьвятыні, пайшоў; і дабліжыліся вучанікі Ягоныя, каб паказаць Яму будынкі сьвятыні.E-'Бо кажу вам: ніяк не абачыце Мяне адгэтуль, пакуль не гукніце: ‘Шчасьлівы Йдучы ў імя Спадарова!’“R,&Вось, застанецца вам дом вашы пусты.U+#%„Ерузаліме, Ерузаліме, што забіваеш прарокаў і камянуеш пасланых да цябе; колькі разоў Я хацеў зьберці дзеці твае, як кураводка зьбірае кураняты свае пад крылы, і вы не захацелі!g*G$Запраўды кажу вам, усе гэта прыйдзе на род гэты.G)#Так прыйдзе на вас уся кроў справядлівая, разьлітая на зямлі, ад крыві Авеля справядлівага аж да крыві Захары Варашонка, каторага вы забілі памеж дому Божага і аброчніка.-(S"„Затым, вось, Я пасылаю да вас прарокаў а мудрыцоў а кніжнікаў; і вы іншых заб'іце а ўкрыжуеце, а іншых будзеце біць у школах сваіх і гнаць ізь места да места.'!„Гады, родзе, яшчарыны! як уцячыцевы ад засуджэньня да Ґегенны?P& Дапаўняйце ж і вы меру айцоў сваіх.5%cГэткім парадкам вы самы на сябе сьветчыце, што вы сынове тых, каторыя прарокаў пазабівалі./$WI кажаце: ‘Калі б мы былі за дзён айцоў нашых, то ня былі б сябрамі іх у крыві прарокаў’.V#%„Бяда вам, кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, што становіце грабы прарокам, і прыбіраеце помнікі справядлівых,:"mГэтак і вы з выгляду здаіцеся людзём справядлівымі, а ўнутры поўныя двудушнасьці а бяспраўя.:!m„Бяда вам, кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, што падобныя да пабяляных грабоў, каторыя знадворку здаюцца харошыя, а ўнутры поўныя касьцей памерлых і ўсялякае брыды.) KФарысэю нявісны! ачысьці ўперад нутр коўні а місы, каб чыстай была й навоннасьць іх. „Бяда вам, кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, што чысьціце звонку коўні а місы, прымеж таго ўнутры поўныя дзярлівасьці а няўзьдзержлівасьці.wПравадыры нявісныя, што цэдзіце камара, а вярблюда глытаеце!W'„Бяда вам, кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, што даіце дзесяціну зь мяты, кропу а кмену, і пакінулі цяжшае ў Законе: суд, міласэрдзе а веру; гэта належыла рабіць, і гэнага не пакідаць.I хто прысягае на неба, прысягае на пасад Божы і Седзячага на ім.zmI хто прысягае на дом Божы, прысягае на яго й Жывучага ў ім;Дык хто прысягае на аброчнік, прысягае на яго і на ўсе, што на ім; Дурныя а нявісныя і што большае: дар ці аброчнік, пасьвячаючы дар?CТаксама: ‘Калі хто прысягае на аброчнік, то дарма; калі ж хто прысягае на дар, што на ім, то вінен’.Дурныя а нявісныя! што большае: золата ці дом Божы, пасьвячаючы золата?„Бяда вам, правадыры нявісныя, каторыя кажаце: ‘Калі хто прысягае на дом Божы, то дарма; а калі хто прысягае золатам дому Божага, то вінен’.J Бяда вам кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, што абходзіце мора й сушу, каб прыдбаць аднаго новага верніка; і як ён стане таковым, робіце яго сынам ґегенны, удвая горшым за сябе.Бяда вам кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, што зьядаеце дамы ўдовіны, ды пад прыклепам даўгое малітвы, — за тое адзяржыце большае засуджэньне.&E „Бяда вам кніжнікі а фарысэі, двудушнікі, бо замыкаеце гаспадарства нябёснае перад людзьмі; бо самы ня ўходзіце і тых, што хочуць увыйсьці, ня пушчаеце. 9 Бо хто павышае сябе, тый паніжаны будзе; а хто паніжае сябе, тый павышаны будзе.N Вялікшы з вас хай будзе вам слуга;w I не завіцеся правадырамі, бо адзін у вас Правадыр — Хрыстос.# I айцом не завіце нікога на зямлі, бо адзін у вас Айцец, каторы на нябёсах;5А вы не завіцеся рабінамі, бо адзін правадыр у вас — Хрыстос, усі ж вы — браты; yI здарованьні на рынках, і каб звалі іх людзі: ‘Раббі, раббі!’ yI любяць першыя месцы на чэсьцях, і пярэднія лаўкі ў бажніцах,I  Усі ж учынкі свае робяць, каб бачылі іх людзі; пашыраюць начэльнікі і доўжаць кутасы адзецьцяў сваіх;@ yВяжуць цяжары цяжкія а нязручныя і кладуць на плечы людзём, а самы ня хочуць і палцам крануць іх;m SДык усе, што-лень яны кажуць вам дзяржаць, дзяржыце й рабіце; але подле ўчынкаў іхных не рабіце, бо яны кажуць, а ня робяць:s_Кажучы: „На пасадзе Масеявым селі кніжнікі а фарысэі;a =Тады Ісус пачаў гукаць грудом а вучанікам Сваім,!;.I ніхто ня мог адказаць Яму ані слова; і адгэнуль ніхто ўжо ня важыўся пытацца ў Яго.r]-Дык калі Давід завець Яго Спадаром, як жа Ён сын яму?“J ,‘Сказаў Спадар Спадару майму: Сядзі па правіцы Маей, пакуль палажу непрыяцеляў Тваіх пад ногі Твае’?wg+Кажа ім: „Як жа Давід у духу завець Яго Спадаром, кажучы:*„Што вы думаеце праз Хрыста? чый Ён сын?“ Кажуць Яму: „Давідаў“.Y+)А як зьберліся фарысэі, Ісус папытаўся ў іх:{(На гэтых двух расказаньнях увесь Закон а прарокі дзяржацца“.}'Другое ж падобнае да яго: любі прыяцеля свайго, як самога сябе.P~&Гэта вялікае а першае расказаньне.;}o%Ісус сказаў яму: „Любі Спадара Бога свайго з усяго сэрца, і з усяе душы свае, і з усяе думкі свае.i|K$„Вучыцелю, якое найвялікшае расказаньне ў Законе?“`{9#I, пытаючы адзін ізь іх, законьнік, спакушаў Яго: z "А фарысэі, пачуўшы, што Ён прысіліў садукеяў змоўкці, зьберліся разам._y7!I як груды чулі, яны зумяваліся з навукі Ягонае. x9 ‘Я Бог Абрагамоў, і Бог Ісакоў, і Бог Якаваў’? Бог ня ё Бог мертвых, але жывых“.w}А праз ускрысеньне мертвых ці ня чыталі вы, што сказаў вам Бог:Бо ў часе ўскрысеньня ані жэняцца, ані выходзяць замуж, але будуць, як ангілы Божыя на нябёсах.uІсус, адказуючы, сказаў ім: „Мыляецеся, ня ведаючы Пісьма ані моцы Божае;t#Дык у часе ўскрысеньня, каторага ізь сямёх будзе яна жонкаю? бо ўсі мелі яе“.As}Просьле ж усіх памерла й жонка.NrПадобна й другі й трэйці аж да сёмага.CqБыло ў нас сямёх братоў: і першы, ажаніўшыся, памер і, ня маючы дзяцей, пакінуў жонку сваю брату свайму.p„Вучыцелю, Масей сказаў: ‘Калі хто памрэць, ня маючы дзяцей, то брат ягоны хай ажэніцца із жонкаю ягонай і прыдбае насеньне брату свайму’.7ogТаго ж дня дабліжыліся да Яго садукеі, каторыя кажуць, што няма ўскрысеньня, і папыталіся ў Яго:mnSПачуўшы гэта, яны зьдзівіліся і, пакінуўшы Яго, пайшлі.(mIКажуць Яму: „Цэсаравы“. Тады кажа ім: „Дык аддайце цэсарава цэсару, а Божае — Богу“.OlI кажа ім: “Чый абраз тут а напіс?”k!Пакажыце Імне манэту, каторай плаціце падачкі“.J> Яны прынесьлі Яму дынар."j=Але Ісус, бачачы нягоднасьць іхную, сказаў: „Нашто спакушаеце Мяне, двудушнікі?iДык скажы нам: як табе здаецца? ці дазволена даваць падачкі цэсару, ці не?“bh=I пасылаюць да Яго вучанікаў сваіх із Гіродыянамі, кажучы: „Вучыцелю! мы ведаем, што Ты праўдзівы, і дарогі Божае праўдзіва вучыш, дый на нікога не зважаеш, бо не аглядаешся на асобу людзкую;xgiТады фарысэі пайшлі й радзіліся, як бы злавіць Яго ў гаворцы.SfБо шмат пазваных, але мала абраных“.yek Тады сказаў кароль служцом: ‘Зьвязаўшы яму рукі й ногі, вазьміце яго й кіньце ў цемру навонную; там будзе плач а скрыгот зубамі;"d= I кажа яму: ‘Прыяцелю! як ты ўвыйшоў сюды не ў вясельным адзецьцю?’ Ён жа маўчаў.Pc Кароль, увыйшоўшы паглядзець узьляжачых, абачыў там чалавека, што ня быў адзеўшыся ў вясельным адзецьцю;}bs I слугі тыя, вышаўшы на дарогі, зьберлі ўсіх, каго толькі знайшлі, і благіх і добрых, і вясельная хароміна напаўнілася ўзьляжачымі. a Дык ідзіце на ростані і ўсіх, каго знойдзеце, гукайце на вясельле’.!`;Тады кажа ён слугам сваім: ‘Вясельная чэсьць гатова, а пазваныя ня былі годныя;F_I, пачуўшы гэта, кароль угневаўся; і, паслаўшы войска сваё, выгубіў убіўцаў тых, а места іхнае спаліў.y^kЗасталыя, схапіўшы слугаў ягоных, зьняважылі іх і забілі.]'Але яны ўлегцы замелі тое, пайшлі, хто на поле сваё, а хто да гандлю свайго.G\Ізноў паслаў іншых слугаў, сказаўшы: ‘Скажыце пазваным: вось я прыгатаваў вячэру сваю, валы свае і што ўкормлена, зарэзана, і ўсе гатова; прыходзьце на вясельную чэсьць’.[7I паслаў слугаў сваіх, каб пагукалі пазваных на вясельле; і не хацелі прыйсьці..ZU„Падобнае гаспадарства нябёснае да караля, што справіў вясельную чэсьць сыну свайму.mY UI, адказуючы, Ісус гукаў ім ізноў прыпавесьцьмі, кажучы:Xw.I як стараліся схапіць Яго, баяліся груду, бо мелі Яго за прароку.)WK-I чуўшы прыпавесьці Ягоныя, найвышшыя сьвятары а фарысэі ўцямілі, што Ён празь іх гукае,-VS,I тыя, што зваляцца на гэты камень, разаб'юцца; а на каго ён зваліцца, таго зьмяжджуле“.#U?+Дык кажу вам: гаспадарства Божае будзе аднята ў вас і дана народу, плады даючаму.'TG*Ісус кажа ім: „Хіба вы ніколі ня чыталі ў Пісьме: ‘Камень, што адкінулі будаўнічыя, тый самы стаў галавою вугла; ад Спадара гэта, і дзіўна ў вачох нашых’?xSi)Кажуць яму: „Ён неміласьціўна выгубе гэных нягоднікаў, а вінішча сваё паруча іншым вінаром, што будуць плады аддаваць яму ўпару“.R}(Дык, як гаспадар вінішча прыйдзе, што зробе ён гэным вінаром?“^Q5'I, узяўшы яго, выкінулі зь вінішча й забілі,]P3&Але вінары, абачыўшы сына, сказалі адзін аднаму: ‘Гэта спадкаемца; пайдзіма, забіма яго, і нам спадзець спадак’.!O;%Наапошку, паслаў ён ім сына свайго, кажучы: ‘Будуць мець павагу да сына майго’.N'$Ізноў паслаў ён іншых служцоў, балей за першых; і яны зрабілі ім тое самае.+MO#Вінары, схаліўшы служцоў ягоных, аднаго набілі, другога забілі а іншага ўкаменавалі.!L;"I як дабліжыўся час пладоў, ён паслаў служцоў сваіх да вінароў узяць плады свае.UK#!„Паслухайце другую прыпавесьць. Быў адзін гаспадар дамовы, каторы засадзіў вінішча, агарадзіў яго навокал і выкапаў таўчэльню, пастанавіў вежу і, паручыўшы яго вінаром, адышоў.2J] Бо прышоў да вас Яан дарогаю справядлівасьці, і вы не паверылі яму; але мытнікі а бязулі паверылі яму; вы ж, і бачыўшы гэта, не пакаяліся потым, каб паверыць яму.:ImКаторае з дваіх спаўніла волю айцову?“ Кажуць Яму: „Першае“. Ісус кажа ім: „Запраўды кажу вам, што мытнікі а бязулі йдуць сьпераду вас да гаспадарства Божага.AH{I падышоўшы да другога, ён сказаў тое самае. Гэта, адказуючы, сказала: ‘Іду, спадару’; і не пайшло. GАле яно, адказуючы, сказала: ‘Не хачу’; а потым, пакаяўшыся, пайшло.Fw„А як вам здаецца? Якісь чалавек меў двое дзяцей; і ён, прыступіўшы да першага, сказаў: ‘Дзяцё! пайдзі, сядні рабі на вінішчу маім’.DEI, адказуючы Ісусу, яны сказалі: „Ня ведаем“. Сказаў ім і Ён: „I Я вам не скажу, якой уладаю гэта раблю.D+А калі сказаць: ‘Ад людзёў’, — баімся груду, бо ўсі ўважаюць Яана за прароку“.C!Хрэст Яанаў скуль быў: зь нябёсаў ці ад людзёў?“ Яны ж разважалі мяжсобку: „Калі скажам: ‘Зь нябёсаў’, то Ён скажа: ‘Чаму вы не паверылі яму?’uBcІсус, адказуючы, сказаў ім: „Папытаюся й Я ў вас праз адно; калі праз тое скажаце Імне, то й Я вам скажу, якой уладаю гэта раблю.%ACI як прышоў Ён да сьвятыні й вучыў, дабліжыліся да Яго найвышшыя сьвятары а старцы народу і сказалі: „Якой уладаю Ты гэта робіш? і хто Табе даў гэтую ўладу?“n@UI ўсе, чаго папросіце ў малітве, верачы, адзяржыце“.m?SІсус жа, адказуючы, сказаў ім: „Запраўды кажу вам: калі будзеце мець веру і не суміцеся, ня толькі зробіце тое, што зь фіґаю, але калі й гары гэтай скажаце: ‘Падыйміся й кінься ў мора’, — будзе;>Абачыўшы гэта, вучанікі дзіваваліся, кажучы: „Як гэта якга ссохла фіґа ?“?=wI абачыўшы ля дарогі адну фіґу, падышоў да яе і, нічога не знайшоўшы на ёй, апрача адных лістоў, кажа ёй: „Хай і наперад ня будзе ад цябе плоду на векі!“ I фіґа якга ссохла.N<Нараніцы ж, ідучы да места, запрагнуў.;yI, пакінуўшы іх, вышаў вонкі зь места да Віфані, і пераначаваў там.:I сказалі Яму: „Ці чуеш, што яны кажуць?“ Ісус жа кажа ім: „Але! хіба вы ніколі ня чыталі: ‘З вуснаў дзяцей а сыноў Ты ўладзіў хвалу’“.9Найвышшыя сьвятары а кніжнікі, абачыўшы чудосы, што Ён учыніў, і дзеці каторыя гукалі ў сьвятыні й казалі: „Госанна Сыну Давідаваму!“ абурыліся. 8I дабліжыліся да Яго ў сьвятыні нявісныя а кульгавыя, і Ён уздаравіў іх.E7 I кажа ім: „Напісана: ‘Дом Мой домам малітвы будзе названы’, вы ж яго робіце пячораю грабежнікаў“.}6s I ўвыйшоў Ісус у сьвятьгаю, і выгнаў усіх прадаючых і купляючых у сьвятыні, і сталы пенезяменаў абярнуў, і ўслоны прадаўнікоў галубоў.w5g I груд казаў: „Гэта прарока Ісус із Назарэту Ґалілейскага“.4 I як уступіў Ён у Ерузалім, усе места ўзрушылася, кажучы: „Хто гэта?“v3e А груды, што йшлі сьпераду й адзаду за Ім, гукалі: „Госанна Сыну Давідаваму! Дабраславёны Йдучы ў імя Спадарова! Гасанна ў вышах!“B2}I бальшыня груду слала адзецьці свае на дарозе, а іншыя сьціналі галузкі зь дзерваў і слалі на дарозе. 1Прывялі асьліцу а асьлянё, і паклалі на іх адзецьці свае, і Ён сеў на іх.f0EВучанікі пайшлі й зрабілі так, як расказаў ім Ісус:k/O„Скажыце дачцэ Сыёнскай: гля, Кароль твой ідзець да цябе, лагодны й сеўшы на асьліцы а на асьляняці, сыну пад ігом будучай“.{.oА сталася гэта, каб спаўнілася сказанае прарокам, каторы кажа:(-II калі хто скажа вам што-лень, скажыце: ‘Спадар патрабуе іх’, і як стой пашлець іх“. , Кажучы ім: „Пайдзіце да сяла, што проста перад вамі; і зараз знойдзеце асьліцу прывязаную і асьлянё зь ею; адвязаўшы, прывядзіце да Мяне.K+ I як дабліжыліся да Ерузаліму, і прышлі да Віффаґі, у кірунку гары Аліўнае, тады Ісус паслаў двух вучанікаў,L*"Ісус жа, зьмілаваўшыся над імі, даткнуўся да ачоў іхных, і якга пачалі бачыць вочы іхныя, і яны пайшлі за ім.j)M!Яны кажуць Яму: „Спадару, каб адчыніліся вочы нашы“.( Ісус, адзержыўшыся, пагукаў іх і сказаў: „Чаго хочаце, каб Я зрабіў вам?“A'{Груд сварыўся на іх, каб маўчэлі; але яны болей крычэлі: „Зьмілуйся над намі, Спадару, Сыну Давідаў!“ & I вось, двух нявісных, што сядзелі ля дарогі, пачуўшы, што Ісус праходзе тудэй, загукалі, кажучы: „Зьмілуйся над намі, Спадару, Сыну Давідаў!“m%SI як выходзілі яны зь Ерыхону, за Ім ішоў чысьлены груд.N$Таксама як Сын Людзкі ня прышоў, каб Яму служылі, але каб служыць і аддаць жыцьцё Свае на выкуп за шмат“.#I хто-лень хоча памеж вас быць першы, хай будзе вам за нявольніка;;"oАле памеж вас хай ня будзе гэтак: але хто хоча памеж вас быць вялікім, няхай будзе ваш слугачы;V!%Ісус жа, паклікаўшы іх, сказаў: „Вы ведаеце, што князі народаў пануюць над імі, і вялікія маюць уладу над імі. 2~}}}||{{8zryyIxx%wlvuu]ttutsirrXqpp)onn?mall#kkjihgf{e^dcc.baaM`__U^!]_\[[ZYXXW>UUTySS3ReR QQ%PUOOYNN MLKK8JJHHH GsFFBE)DCCBqAfA@+??>==y<;;/:!9(8h7S6695(4332n100/(.-,,'+F*k)((*'V&B%C$$=## "!!G vO=LE{R,nC 1 " p \Ei^~ XoW,Таксама й разбойнікі, укрыжаваныя зь Ім, вярнулі на Яго..U+Спадзяваўся на Бога: няхай цяпер выбаве Яго, калі Ён любы Яму. Бо Ён Сказаў: ‘Божы Я Сын’“.V%*„Іншых спасаў, а Сябе Самога ня можа спасьці! калі кароль Ізраельскі Ён, хай цяпер іступе з крыжа, і ўверым у Яго;%)Падобна й найвышшыя сьвятары з кніжнікамі а старцамі, насьміхаючыся, гукалі:\1(I кажучы: „Ты, што бураеш Дом Божы і за тры дні становіш яго! спасі Самога Сябе; калі Ты Сын Божы, дык іступі з крыжа“.wg'Праходзячыя ж насьміхаліся зь Яго, ківаючы галавамі сваімі, &Тады ўкрыжавалі зь Ім двух разбойнікаў: аднаго справа, а другога зьлева.~)%I, прыбілі над галавою Ягонай надпіс віны Ягонае: „Гэта Ісус, Кароль Юдэйскі“.=}u$I, седзячы, сьцераглі Яго там.|#Тыя, што Яго ўкрыжавалі, дзялілі адзецьці Ягоныя, кідаючы на жэрабя; { "Далі Яму піць віна, зьмешанага з жоўцяй; і, паспытаўшыся, не хацеў піць.yzk!I, прышоўшы на месца, званае Ґолґота, што знача „Чарэпнішча“,/yW Выходзячы, яны стрэлі аднаго Кірынеяніна, імям Сымона; гэтага прысілілі несьці крыж Ягоны.ax;I, як назьдзекаваліся зь Яго, зьнялі зь Яго шкарлатны ахілім, і адзелі ў вадзецьці Ягоныя, і павялі Яго на ўкрыжаваньне.owWI плівалі на Яго, і, узяўшы трысьціну, білі Яго па галаве.„Ты кажаш“.mcS I далі іх за поле ганчарова, як Спадар прызначыў імне“.bw Тады спаўнілася сказанае прарокам Ярэмам, што кажа: „I ўзялі трыццаць срэбнікаў, цану Ацанаванага, Каторага ацанавалі сынове Ізраеля,ba=Затым і завецца поле тое „Поле Крыві“ дагэтуль.r`]Парадзіўшыся, купілі за іх поле ганчарова на пахоў чужан.A_{Сьвятары ж, узяўшы срэбнікі, гукалі: „Нельга ўкінуць іх да скарбніцы царкоўнае, бо гэта цана крыві“.^}I, кінуўшы срэбнікі ў доме Божым, ён вышаў і, адышоўшыся, засіліўся.9]kКажучы: „Ізграшыў я, ізрадзіўшы кроў нявінную“. А яны сказалі яму: „Што нам да таго? ты абачыш“.q\[Тады Юда, што ізрадзіў Яго, абачыўшы, што Ён засуджаны, і каючыся, зьвярнуў трыццаць срэбнінікаў найвышшым сьвятаром а старцом,y[kI, зьвязаўшы Яго, завялі й выдалі Пілату Понцкаму, намесьніку.HZ Як настала раніца, усі найвышшыя сьвятары а старцы люду мелі нараду празь Ісуса, каб зрабіць Яму сьмерць.yYkKI Пётра ўспомнеў слова Ісусава, што сказаў яму: „Уперад чымся пятух запяець, трэйчы запрэшся Мяне“. I, вышаўшы вонкі, плакаў горка.&XEJТады ён пачаў клясьціся а прысягаць: „Я ня знаю гэтага чалавека“. I якга пятух запяяў.MWIЗа часінку, падышоўшы тыя, што там стаялі, сказалі Пётру: „Запраўды й ты зь іх, бо й мова твая выдаець цябе“.wVgHI ён ізноў заперачыў з прысягаю, што ня знае гэтага чалавека.CUGЯк жа ён выходзіў на ґанак, абачыла яго другая, і кажа бытым там: „I гэты быў зь Ісусам Назарэцянінам“.TyFАле ён заперачыў перад усімі, сказаўшы: „Ня ведаю, што ты кажаш“.JS EА Пётра сядзеў у дварэ вонках. I падышла да Яго адна паслужніца, кажучы: „I ты быў зь Ісусам Ґалілеянінам“.`R9DКажучы: „Прарачы нам, Хрысьце, хто выцяў Цябе?“QCТады плівалі Яму ў від і поўшылі Яго; а іншыя білі далонямі рук сваіх,xPiBЯк вам здаецца?“ Яны ж, адказуючы, сказалі: „Вінен сьмерці“.{OoAТады найвышшы сьвятар разьдзер адзецьці свае й сказаў: „Ён блявузґае! нашто яшчэ нам сьветкі? во, цяпер вы чулі блявузґаньне Ягонае!N@Ісус сказаў яму: „Ты сказаў; нават кажу вам: адгэтуль абачыце Сына Людзкога, на правіцы моцы седзячага і прыходзячага на булакох нябёсных“.PM?Ісус маўчаў. I найвышшы сьвятар сказаў Яму: „Запрысягаю Цябе Богам жывым, скажы нам, ці Ты Хрыстос, Сын Божы?“7Lg>I, устаўшы, найвышшы сьвятар сказаў Яму: „Нічога не адказуеш на тое, што яны на Цябе сьветчаць?“K%=I сказалі: „Ён казаў: “Магу абурыць дом Бо жы і за тры дні пастанавіць яго“”.hJI„Бы на разбойніка вышлі вы зь мячамі а кіямі ўзяць Мяне; кажны дзень у сьвятыні Я сядзеў, вучачы, і вы не схапілі Мяне.]D36Як жа споўняцца Пісьмы, што так мае быць?“YC+5Ці думаеш, што Я цяпер ня мог бы прасіць Айца Свайго, і Ён даў бы Імне балей, чымся двананцаць легіёнаў ангілаў?=Bs4Тады кажа яму Ісус: „Зьвярні меч свой на месца яго, бо ўсі тыя, што бяруць меч, ад мяча загінуць.bA=3I вось, адзін із былых ізь Ісусам, выцягнуўшы руку, агаліў меч свой і, выцяўшы слугу найвышшага сьвятара, адцяў яму вуха.>@u2Ісус жа сказаў яму: „Прыяцелю, чаго прышоў ты?“ Тады падышлі й налажылі рукі на Ісуса і ўзялі Яго.?31I, якга падышоўшы да Ісуса, сказаў: „Здароў будзь, Раббі!“ і горача пацалаваў Яго.>'0А ізраджаючы Яго даў ім знак, сказаўшы: „Каго я пацалую, Тый і ё, схапіце Яго“.{=o/I, як яшчэ гукаў Ён, во, Юда, адзін із двананцацёх, прышоў, і зь ім вялікі груд ізь мячамі а кіямі ад найвышшых сьвятароў а старцоў люду.|<q.Устаньце, ідзіма: вось, дабліжыўся тый, што Мяне ізраджае“. ;-Тады прыходзе да вучанікаў Сваіх і кажа ім: „Сьпіце ж а супачывайце, вось, дабліжылася гадзіна, і Сын Людзкі будзе выданы ў рукі грэшнікаў.:1,I, пакінуўшы іх, адышоў ізноў і маліўся трэйці раз, кажучы йзноў гэта самае слова.w9g+I, прышоўшы, засьпяець іх ізноў сьпячых, бо ў іх вочы ацяжэлі.8*Яшчэ, адышоўшыся ўдругава, маліўся, кажучы: „Войча Мой! калі ня можа чара гэтая абмінуць Мяне, каб Імне ня піць яе, няхай станецца воля Твоя“.<7q)Будзьце чукавыя й маліцеся, каб ня ўвыйсьці ў спакусу. Запраўды дух бадзёры, але цела млявае“.u6c(I прыходзе да вучанікаў, і засьпяець іх сьпячых, і кажа Пётру: „Ці так не маглі вы вытрываць адну гадзіну з Імною, каб ня спаць? 5 'I, адышоўшыся крыху, паў на від Свой, маліўся й казаў: „Войча Мой! калі льга, няхай абмінець Мяне чара гэтая; ня як Я хачу, адылі, але як Ты“.@4y&Тады кажа ім: „Глыбака смутная душа мая аж да сьмерці, пабудзьце тут з Імною і будзьце чукавыя“.3!%I, узяўшы із Сабою Пётру а абодвых сыноў Зэведэевых, пачаў смуціцца а тужыць.j2M$Потым прыходзе зь імі Ісус на месца, званае Ґефсыманя, і кажа вучанікам: „Пасядзіце тут, пакуль Я пайду памаліцца там“.@1y#Кажа Яму Пётра: „Хоць бы я меў памерці з Табою, ніяк не запруся Цябе“. Падобна казалі і ўсі вучанікі.O0"Ісус сказаў яму: „Запраўды кажу табе, што гэтае ночы ўперад, чымся запяець пятух, трэйчы запрэшся Мяне“.*/M!Пётра ж, адказуючы, сказаў Яму: „Калі ўсі спакусяцца празь Цябе, я ніколі не спакушуся“.j.M Па ўскрысеньню ж Сваім выпераджу вас у Ґалілеі“.k-OТады кажа ім Ісус: „Усі вы празь Мяне спакусіцеся гэтае ночы, бо напісана: ‘Вытну пастыра, і рассыпяцца авечкі чарады’.I, I, запяяўшы, пайшлі на гару Аліўную.+Кажу ж вам, што адгэтуль ніяк ня буду піць із плоду гэтага віна аж да таго дня, калі буду піць із вамі новае ў гаспадарстве Айца Свайго“.*5Бо гэта ё кроў Мая новага Закону, за шмат каго выліваная на дараваньне грахоў. ) I, узяўшы чару, і падзяку ўчыніўшы, падаў ім і сказаў: „Піце зь яе ўсі;`(9I як яны елі, Ісус узяў букатку і дабраславіў, паламіў, і даў вучанікам, і сказаў: „Вазьміце, ежча, гэта ё цела Мае“.!';Пры гэтым і Юда, што ізраджаў Яго, сказаў: „Ці ня я, Раббі?“ Кажа яму: „Ты сказаў“.&#Запраўды Сын Людзкі йдзець, як напісана празь Яго, але бяда таму чалавеку, што ізраджае Сына Людзкога; валей было б не радзіцца таму чалавеку“.%%Ён жа, адказуючы, сказаў: „Хто мачае з Імною руку ў місе, тый ізрадзе Мяне.$Яны вельма засмуціліся й пачалі казаць Яму, кажны зь іх: „Ці ня я, Спадару?“#!I, як яны елі, сказаў: „Запраўды кажу вам, што адзін із вас ізрадзе Мяне“.z"mЯк жа настаў вечар, Ён сеў за стол із двананцацьма вучанікамі.s!_Вучанікі зрабілі, як загадаў ім Ісус, і прыгатавалі пасху. Ён сказаў: „Пайдзіце да места да таго а таго і скажыце яму: ‘Вучыцель кажа: час Мой блізка, у цябе спраўлю пасху з вучанікамі Сваімі’“.T!На першы дзень Праснакоў дабліжыліся вучанікі да Ісуса, кажучы: „Ідзе хочаш Ты прыгатаваць табе есьці пасху?“X)I адгэнуль ён шукаў прылучаю ізрадзіць Яго.-SЁн сказаў: „Што хочаце імне даць, і я вам выдам Яго?“ Яны адважылі яму трыццаць срэбнікаў.+Тады адзін із двананцацёх, званы Юда Іскарыёт, падышоў да найвышшых сьвятароў. Запраўды кажу вам: ідзе-лень будзе абяшчана Евангеля гэта на цэлым сьвеце, сказана будзе таксама, што зрабіла гэтая — на памятку празь яе“. Узьліўшы алей гэты на цела Мае, яна прыгатавала Мяне да пахову.yk Бо ўбогіх заўсёды маеце із сабою, а Мяне не заўсёды маеце.9k А, ведаючы гэта, Ісус кажа ім: „Нашто робіце прыкрасьць жонцы? Яна добры ўчынак учыніла Імне;hI Бо можна было б прадаць гэта за шмат і даць убогім“. Абачыўшы гэта, вучанікі абурыліся, кажучы: „Нашто гэтае раськідонства ?LДабліжылася да Яго жонка з алябастровым слоікам вельма дарагога алею і ўзьліла Яму ўзьляжачаму на галаву.eCЯк жа Ісус быў у Віфані, у доме Сымона пракажанага,zmАле гукалі: „Адно ня ў сьвята, каб ня было ўзрушэньня ў люду“.X)I зрадзіліся ўзяць Ісуса хітрынёю й забіць;J Тады зьберліся найвышшыя сьвятары а кніжнікі а старцы люду да двору найвышшага сьвятара, званага Каяфаю.6e„Вы ведаеце, што за два дні будзе Пасха, і Сын Людзкі будзе ізраджаны, каб быў укрыжаваны“. I сталася, як Ісус скончыў усі гэтыя словы, што сказаў вучанікам сваім: .I пойдуць гэтыя на кару вечную, а справядлівыя да жыцьця вечнага“[ /-Тады, адкажа ім, кажучы: ‘Запраўды кажу вам: як не зрабілі гэтага аднаму з гэтых найменшых, то не зрабілі Імне’.V %,Тады й яны, адказуючы, скажуць: ‘Спадару! калі мы бачылі Цябе прагнучага, альбо сьмягнучага, альбо як чужаніна, альбо голага, альбо хворага, альбо ў вязьніцы, і не паслужылі Табе?’Q +Быў чужанінам, і не пачаставалі Мяне; быў голы, і не адзелі Мяне; хворы і ў вязьніцы, і не даведаліся Мяне’.  *Бо Я прагнуў, і вы не далі Імне есьці; сьмяг, і вы не далі Імне піць;d A)Тады скажа й тым, што па лявіцы: ‘Ідзіце ад Мяне, праклятыя, у вагонь вечны, прыгатаваны нячысьціку а ангілам ягоным;w(I, адказуючы, Кароль скажа ім: ‘Запраўды кажу вам: на колькі вы зрабілі гэта аднаму з гэтых братоў Маіх найменшых, то зрабілі Імне’. 'Калі мы бачылі Цябе хворага альбо ў вязьніцы, і даведаліся Цябе?’ &Калі мы бачылі Цябе чужанінам, і частавалі? альбо голага, і аддзелі?uc%Тады адкажуць Яму справядлівыя, кажучы: ‘Спадару! калі мы бачылі Цябе прагнучага, і далі есьці? альбо ўсьмяглага, і далі піць?=s$Быў голы, і вы адзелі Мяне; быў хворы, і вы даведаліся Мяне; у вязьніцы быў, і вы прышлі да Мяне“.>u#Бо Я прагнуў, і вы далі Імне есьці; сьмяг, і вы далі Імне піць; быў чужанінам, і вы частавалі Мяне;0Y"Тады скажа Кароль тым, што па правіцы Ягонае: „Прыйдзіце, дабраславёныя Айца Майго, адзяржыце на спадак гаспадарства, прыгатаванае вам ад стварэньня сьвету;uc!I пастанове авечкі па правіцы Свае, а казлы — па лявіцы.5c I зьбяруцца перад Ім усі народы; і адлуча адны ад адных, як пастыр адлучае авечкі ад казлоў;C„Як Сын Людзкі прыйдзе ў славе Сваёй, і ўсі сьвятыя ангілы зь Ім, тады сядзе на пасадзе славы Свае;(~IА некарыснага слугу кіньце да цемрадзі навоннае; там будзе плач а скрыгот зубамі’.3}_Бо кажнаму маючаму дасца, і ён будзе мець дастатак, а ў нямаючага адыймецца й тое, што мае.{|oДык вазьміце ў яго талань і дайце маючаму дзесяць таланёў,:{mЗатым належыла табе аддаць срэбла мае пенязяменам, і я прышоўшы, адзяржаў бы маё з прыбыткам.hzIСпадар жа, адказуючы, сказаў яму: ‘Нягодны а ляны слуга! ты ведаў, што я жну, ідзе не пасеяў, і зьбіраю, ідзе не рассыпаў;y}I, баяўшыся, пайшоў і схаваў талань гвой у зямлі; во табе твае’.x+Падыйшоў і тый, што адзяржаў адзін талань, і сказаў: ‘Спадару! я знаў цябе, што ты чалавек стродкі, жнеш, ідзе ня сеяў, і зьбіраеш, ідзе не рассыпаў;w7Спадар ягоны сказаў яму: ‘Добра, добры а верны слуга! у нячысьленым ты быў верны, над чысьленым пастанаўлю цябе; увыйдзі ў радасьць спадара свайго’.qv[Прышоў і тый, што адзяржаў два талані, і сказаў: ‘Спадару! два талані ты перадаў імне; во другія два талані я прыдбаў на іх’.u7Спадар ягоны сказаў яму: ‘Добра, добры а верны слуга! у нячысьленым ты быў верны, над чысьленым пастанаўлю цябе; увыйдзі ў радасьць спадара свайго’.)tKI тый, што адзяржаў пяць таланёў, падышоўшы, прынёс другія пяць таланёў, кажучы: ‘Спадару! пяць таланёў ты перадаў імне; во другія пяць таланёў я прыдбаў’.sПа даўгім часе, прыходзе спадар слугаў тых і вымагае ў іх лічбы.4raТый жа, што адзяржаў адзін талань, пайшоў, і пакапаў зямлю, і схаваў срэбла спадара свайго.~quЧыста так і тый, што адзяржаў два талані, прыдбаў другія два.9pkТый, што адзяржаў пяць таланёў, зараз пайшоў, і таргаваў на іх, і прыдбаў другія пяць таланёў.Zo-I аднаму даў ён пяць таланёў, другому два і іншаму адзін, кажнаму подле здольнасьці ягонае; і зараз пакінуў дом.:nm„Бо Ён учыне, як чалавек, што, пакідаючы дом, гукнуў слугаў сваіх і паручыў ім маемасьць сваю:(mI Дык будзьце чукавыя, бо ня ведаеце ані дня, ані гадзіны, каторае прыйдзе Сын Людзкі.}ls Ён жа адказаў ім і сказаў: ‘Запраўды кажу вам: ня знаю вас’.k/ Потым прыходзяць і іншыя дзявушчыя, кажучы: ‘Спадару, спадару! адчыні нам’.Pj А як пайшлі яны купляць, прышоў малады, і гатовыя ўвыйшлі зь ім на вясельную чэсьць, і дзьверы замкнуліся.8ii А мудрыя адказалі: ‘Калі б нам і вам ня стала, валей пайдзіце да прадаўнікоў і купіце сабе’.h7Неразумныя ж сказалі мудрым: ‘Дайце нам алівы вашае, бо лянпы нашыя гаснуць’.kgOТады ўсталі дзявушчыя тыя і агледзелі лянпы свае.f+I а поўначы разьлёгся крык: ‘Гля, малады йдзець, выходзьце на пярэймы яму!’leQI як малады задлякаўся, то задрымалі ўсі й паснулі.ndUМудрыя ж узялі алівы ў судзінах ізь лянпамі сваімі.tcaНеразумныя, узяўшы лянпы свае, не ўзялі із сабою алівы.[b/Зь іх пяць было мудрых і пяць неразумных.fa G„Тады падобнае будзе гаспадарства нябёснае да дзесяцёх дзявушчых, што, узяўшы лянпы свае, вышлі на пярэймы маладому.C`3I разатнець яго на часьці, і прызнача дзель ягоную з двудушнікамі; там будзе плач а скрыгот зубамі.5_c2То прыйдзе гаспадар слугі таго дня, каторага ён не спадзяецца, і гадзіны, каторае ня ведае,y^k1I пачнець біць сяброў сваіх, і есьці а піць із п'яніцамі, —$]A0„Калі ж благі слуга тый скажа ў сэрцу сваім: ‘Длякаецца гаспадар мой прыйсьці’;\/Запраўды кажу вам, што ён прызнача яго над усёй маемасьцяй сваёй.[-.Шчасьлівы тый слуга, каторага гаспадар ягоны, прышоўшы, засьпее так робячы.BZ}-„Дык хто верны а разумны слуга, каторага гаспадар прызначыў над дамоваю сваёй, даваць ежу ў пару?Y+,Дык і вы будзьце гатовы, бо, каторае гадзіны ня думаеце, прыйдзе Сын Людзкі. X +Але гэта вы ведаеце, што калі б ведаў дамовы гаспадар, каторае варты прыйдзе злодзей, то быў бы чукавы і ня даў бы падкапацца пад дом свой.W#*„Дык будзьце чукавыя, бо ня ведаеце, каторае гадзіны Спадар ваш прыйдзе.}Vs)Дзьве мелючыя ў жорнах: адна будзе ўзята, а другая пакінена.~Uu(Тады будзе двух на полю: адзін будзе ўзяты, а другі пакінены.1T['I ня зналі, пакуль ня прышла патопа і не забрала ўсіх, — так будзе й прыход Сына Людзкога.JS &Бо як за дзён перад патопаю елі, пілі, жаніліся й выходзілі замуж да таго дня, калі ўвыйшоў Ной у караб, Mz~`}}%||%{Azz xx1wvv/uttjsrqqponn\mm8lkjihhgbff"e_ddVcbba``9_^]]\[[*ZZNYXXW(VV'UATTShRRQPOOaNN,MqLLKJJJ9I]HGGQFFEDlCCEBAA @??><==<;:9s8]7b6Q5R432g1103..u.--),,**)Z(}''&}&%$$j$(#e""6!!1 A!-IxiSFwWj T y +5M':GЯно — як зярнё гарчыцы, што, як сеецца ў зямлю, найдрабнейшае з усяе сяўбы на зямлі;09YI сказаў: „Да чаго прыраўнуем гаспадарства Божае? альбо якой прыпавесьцяй выкажам яго ?8Як жа насьпее плод, без адвалокі пасылае серп, бо настала жніво".,7QБо зямля сама ізь сябе выдаець найперш рунь, потым колас, потым поўнае зярнё ў коласе.*6MI спаў бы, і ўставаў бы ночы і ўдзень, насеньне ж абышло б а вырасла б, а ён ня ведае як;5!I сказаў: „Так і гаспадарства Божае, як калі чалавек кідае зярнё ў зямлю;4+Бо, хто мае, таму дана будзе; а хто ня мае, у таго аднята будзе й тое, што мае".J3 I сказаў ім: „Уважайце, што чуеце: якой мераю мераеце, будзе адмерана вам і дадана будзе вам слухаючым.Z2-Калі хто мае вушы слухаць, няхай слухае!"91kБо няма нічога схаванага, што не адкрылася б; і нічога няма патайнога, што ня было б выяўлена.0}I сказаў ім: „Ці на тое прыносяць лянпу, каб пастанавіць яе пад карэц альбо пад ложак? ці не на тое, каб пастанавіць яе на падстаноўку?X/)А пасеяныя на добрай зямлі — тыя, што чуюць слова, і прыймаюць, і даюць плод, і трыццаць, і шасьцьдзясят, і сто".c.?Але клопаты гэтага сьвету, і спадман багацьцям, і жадоба іншых рэчаў, уходзячы, глушаць слова, і робіцца бясплоднае.i-KПасеяныя ж памеж церня ё тыя, што слухаюць слова;l,QАле ня маюць у сабе караня і малачасныя; потым, як прылучаецца атуга альбо перасьледаваньне за словы, зараз спатыкаюцца.j+MТаксама й тыя, што на скалістых месцах пасеяныя — гэта тыя, каторыя, як пачуюць слова, зараз із радасьцяй прыймаюць яго;*А што край дарогі, ідзе слова пасеянае, гэта тыя, да каторых, як пачуюць, зараз прыходзе шайтан і адбірае слова, пасеянае ў сэрцах іхных.8)kСяўбіт гэты сее словы.(' I кажа ім: „Ня знаеце гэтае прыпавесьці? А як жа вам знаць усі прыпавесьці?j'M Каб гледзячы глядзелі, і ня бачылі; слухаючы чулі, і не разумелі, каб часамі не навярнуліся, і ня былі ім грахі дараваны".?&w I сказаў ім: „Вам дана ведаць тайны гаспадарства Божага, але тым, што вонках, усе ў прыпавесьцях,1%[ I, як Ён быў адзін, пыталіся ў Яго тыя, што навокал Яго былі, з двананцацьма, праз прыпавесьць.^$5 I сказаў ім: „Хто мае вушы чуць, няхай чуе!".i#KІншае ж пала на зямлю добрую і дало плод, што абышоў а вырас; і выдала іншае трыццаць, а іншае шасьцьдзяеят, а іншае сто"."5Іншае ж пала памеж церня, і вырасла церне, і заглушыла яго, і яно не дало плоду;{!oЯк жа ўзышло сонца, выгарала і, як ня мела карэньня, ссохла;K А другое пала на скалісты ґрунт, ідзе ня было шмат зямлі, і ўборзьдзе абышло, бо зямля была ня глыбокая;3_I сталася, як сеяў, што адно пала край дарогі, і птушкі нябёсныя прыляцелі й паклявалі яго;S„Слухайце: вось, вышаў сяўбіт сеяць.zmI вучыў іх шмат чаго прыпавесьцьмі, і гукаў ім у навуццы сваёй:  I ўзноў пачаў вучыць ля мора; і зьберся да Яго вельмі вялікі груд, так што Ён увыйшоў у струг і сядзеў на мору; а ўвесь груд быў ля мора на зямлі.#Бо хто будзе паўніць волю Божую, той Імне а брат а сястра а маці”.%"І глянуўшы на тых, што сядзелі навокал Яго, кажа: “Во маці Мая а браты Мае!r]!І, адказаўшы ім, сказаў: “Хто маці Мая або браты Мае?”M А навокал Яго сядзеў груд. І сказалі Яму: “Гля, а Маці Твая а браты Твае а сёстры Твае вонках, шукаюць Цябе”.7І прыйшлі Маці Ягоная а браты Ягоныя і, стоячы вонках, паслалі да Яго пагукаць Яго.>wБо гукалі: „У Ім нячысты дух".pYАле хто будзе блявузґаць на Духа Сьвятога, ніколі ня будзе мець дараваньня, але ён у небясьпечнасьці вечнага засуджэньня".@y„Запраўды кажу вам: будуць дараваны сыном людзкім усі грахі а блявузґаньні, якімі б блявузґалі;ve„Бо ніхто, увыйшоўшы ў дом дужасіла, ня можа расхапаць маемасьці ягонае; хіба ўперад зьвяжа дужасіла, і тады аграбе дом ягоны.#?I калі шайтан паўстаў на самога сябе й падзяліўся, ня можа ўстоіць, але канец яму.xiI, калі дом падзеліцца сам у сабе, ня можа ўстоіць дом тый./Калі гаспадарства падзеліцца само ў сабе, ня можа ўстоіць гаспадарства тое.3I прыгукаўшы іх, гутарыў ім прыпавесьцьмі: „Як можа шайтан выганяць шайтана ?lQА кніжнікі, што прышлі зь Ерузаліму, дзейкалі, што Ён мае веельзэвула, і што выганяе нячысьцікаў сілаю старшага нячысьцікаў.  I, пачуўшы, свае Ягоныя пайшлі нйць Яго, бо дзейкалі, што Ён вонках сябе.t aI ўзноў зыходзіцца люд, ажно нельга было ім хлеба ізьесьці.v eА Юду Іскарыёта, каторы й ізрадзіў Яго. I прыходзяць да дому.2 ]Андрэя а Піліпа а Варфаломея а Мацьвея а Хаму а Якава Алфеевага а Хвадзея а Сымона Канояніна? wА Якава Зэведэявага а Яана, брата Якававага, дадаўшы ім мянушку Воанерґес, значыцца „Сыны громавы",?yСымона, дадаўшы яму імя Пётра,I каб яны мелі ўладу ўздараўляць ад хваробаў і выганяць нячысьцікаў:I прызначыў двананцацёх, каб маглі быць ізь Ім, і каб пасылаць іх на казань,   Потым узышоў на гару і пагукаў да Сябе, каго Сам хацеў; і прышлі да Яго.dA Але Ён шмат перасьцерагаў іх, каб не выяўлялі Яго.1 I нячыстыя духі, як бачылі Яго, падалі перад Ім і крычэлі, кажучы: „Ты — Сын Божы!",Q Бо шмат каго Ён уздаравіў, так што ціснуліся да Яго, хто меў хваробу, каб даткнуцца да Яго.,Q I сказаў вучанікам Сваім, каб гатова была Яму лодка, з прычыны груду, каб ня сьціскалі Яго.Y+А зь Ерузаліму а з Ідумеі а зза Ёрдану. I з каля Тыру а Сыдону, пачуўшы, што Ён робе, вялікая множасьць прышла да Яго.6eА Ісус із вучанікамі сваімі адышоў над мора; і вялікая множасьць ішла за Ім ізҐалілеі а зь Юдэі0~YФарысэі, вышаўшы, без адвалокі зрабілі зь гіродыянамі нараду супроці Яго, каб загубіць Яго.;}oI, глянуўшы на іх із гневам, зьнёмарасьціўшыся з калянасьці сэрцаў іхных, кажа таму чалавеку: „Выцягні руку сваю". Ён выцягнуў, і стала рука ягоная здаровая, як другая.;|oА ім кажа: „Ці праўна ў сыботу добра ці блага рабіць? Душу спасьці, ці загубіць?" Але яны маўчэлі.`{9Ён жа кажа сухарукаму: „Стань пасярэдзіне".~zuI назіралі за Ім, ці не ўздарове яго ў сыботу, каб абвінаваць Яго.py [I ўвыйшоў ізноў у бажніцу. Там быў чалавек із сухой рукою.Ux#Затым Сын Людзкі ё Спадаром і сыботы".w}I сказаў ім: „Сыбота дзеля чалавека, а не чалавек дзеля сыботы.4vaЯк увыйшоў ён у дом Божы за найвышшага сьвятара Авафара, і еў букаткі пакладаныя, каторых ня меў права есьці ніхто, апрача сьвятароў, і даў таксама бытым ізь ім?"^u5Ён сказаў ім: „Няго ж вы ніколі ня чыталі, што зрабіў Давід, як меў патрэбу і быў выгаладніўшыся сам а бытыя зь ім? t I фарысэі сказалі Яму: „Глянь, чаму яны робяць у сыботу, што бяспраўна?"@syI прылучылася Яму праходзіць у сыботу пераз засеяньні, і вучанікі Ягоныя дарогаю пачалі каласаваць.4raНіхто ня ільлець віна маладога ў скураныя мяхі старыя, бо маладое віно прарвець мяхі, і віно выцяча, і мяхі зглумяцца; але віно маладое надабе ліць у мяхі новыя".q „Ніхто ня прышывае лапіка зь няваленага сукна да старога адзецьця, бо новапрышытае аддзярэцца ад старога, і дзірка будзе яшчэ большая.#p?Але настануць дні, калі адыймуць у іх маладога, і тады будуць поставаць таго дня.{ooI сказаў ім Ісус: „Ці могуць поставаць сынове вясельнага палацу, як малады зь імі? Пакуль ізь імі малады, яны ня могуць поставаць. nВучанікі Яанавы а фарысэйскія поставалі. Прыходзяць і кажуць Яму: „Чаму вучанікі Яанавы а фарысэйскія постуюць, а твае вучанікі ня постуюць?"wmgПачуўшы, Ісус кажа ім: „Не здаровыя патрабуюць лекара, але хворыя. Я ня прышоў прыгукаць справядлівых, але грэшнікаў да каяты".lКніжнікі а фарьісэі, абачыўшы, што Ён есьць із мытнікамі а грэшнікамі, гукалі вучанікам Ягоным: „Чаму Ён есьць а п'ець із мытнікамі а грэшнікамі?"8kiI сталася, як Ісус узьляжаў за сталом у доме ягоным, што й шмат якія мытнікі а грэшнікі ўзьляжалі разам ізь Ісусам а з вучанікамі Ягонымі, бо шмат было, і яны йшлі за ім.\j1Праходзячы, абачыў Ён Лева Алфеявага, што сядзеў ля збору мыта, і кажа яму: „Ідзі за Імною". I, устаўшы, пайшоў за Ім.|iq I вышаў ізноў над мора; і ўвесь груд пайшоў да Яго, і Ён вучыў іх.vhe I ўстаў, і, якга ўзяўшы ложак, вышаў перад усімі, так што ўсі зумяваліся й славілі Бога, кажучы: „Ніколі нічога такога мы ня бачылі".{go Табе кажу: устань, вазьмі ложак свой і йдзі да дому свайго".2f] Але каб вы ведалі, што ўладу мае Сын Людзкі дараваць грахі на зямлі, (кажа паляржаванаму:)Te! Што лацьвей? ці сказаць паляржаванаму: ,Даруюцца табе грахі'? ці сказаць: ,Устань, вазьмі ложак свой і хадзі'?^d5Ісус, якга пазнаўшы ў Духу Сваім, што яны так разважаюць у сабе, сказаў ім: „Чаму гэтак разважаеце ў сэрцах сваіх?c!„Чаму Ён так гу??кае — блявузґае? хто можа дараваць грахі, толькі адзін Бог?"xbiТут сядзелі некатрыя з кніжнікаў і разважалі ў сэрцах сваіх:-aSЯк Ісус абачыў веру іхную, Ён сказаў паляржаванаму: „Дзяцё, дараваны табе грахі твае".`wI, як не маглі прынесьці да Яго з прычыны груду, раскрылі страху, ідзе Ён быў, і, адкрыўшы, спусьцілі ложак, на каторым ляжаў паляржаваны._I прышлі да Яго, нясучы хворага на паляруш, каторага чатырох несьлі.^)Зараз зьберлася шмат, ажно ўжо й ля дзьвярэй ня было месца; і Ён казаў ім слова.] I ўзноў прышоў Ён да Капернауму за колькі дзён; і пачулі, што Ён у доме.\ 9-Але ён, вышаўшы, пачаў шмат агалашаць праз сталае, ажно Ісус ня мог ужо яўна ўвыйсьці ў места, але быў вонках на месцах пустых. I прыходзілі да Яго адусюль.[ #,I сказаў яму: „Глядзі нікому нічога не кажы, але йдзі, пакажыся сьвятару і абрачы за ачышчэньне свае тое, што расказаў Масей, на сьветчаньне ім".OZ +I із стродкім заказам зараз выслаў яго.UY %*I якга зышла зь яго праказа, і ён быў чысты.(X K)Ісус, пажалеўшы яго, выцягнуў руку, даткнуўся да яго й сказаў яму: „Хачу, ачысьціся".SW !(Прыходзе да Яго хворы на праказу і, молячы Яго а клякаючы перад Ім, кяжя Яму: „Калі хочаш, можаш мяне ачысьціць".V 'I Ён абяшчаў у бажніцах іхных па ўсёй Ґалілеі, і выганяў нячысьцікаў.XU +&Ён кажа ім: „Пайдзіма да іншае мясцовасьці, да суседніх местачкаў, каб Імне й там абяшчаць, бо на тое Я прышоў"._T 9%I, знайшоўшы Яго, кажуць Яму: „Усі шукаюць Цябе".QS $Сымон а бытыя зь Ім пайшлі глядзець Яго.#R A#I нараніцы, устаўшы рана на додніцы, вышаў, і адышоў на пустыннае месца, і там маліўся.rQ _"I Ён уздаравіў шмат якіх, хворых на розныя хваробы, і выгнаў шмат нячысьцікаў, і не дазваляў нячысьцікам гукаць, бо яны зналі Яго.FP !I ўсе места зьберлася да дзьвярэй.O + I ўвечары заходам сонца прыносілі да Яго ўсіх хворых і апанаваных нячысьцікам.7N iI, дабліжыўшыся, ён падняў яе, узяўшы яе за руку; і гаручка якга пакінула яе, і яна паслугавала ім.M  Цешча ж Сымонава ляжала ў гаручцы; і без адвалокі кажуць яму празь яе.&L GВышаўшы неўзабаве з бажніцы, прышлі да дому Сымонавага а Андрэевага зь Якавам а Яанам.K }I ўборзьдзе разышлася празь Яго ведамка па ўсёй аколіцы ў Ґалілеі.J I ўсі зжахнуліся, ажно адзін у ваднаго пыталіся: „Што гэта? што гэта за новая навука, што Ён і духом нячыстым расказуе з уладаю, і яны слухаюць яго?"I %Тады дух нячысты, скалатнуўшы яго й закрычэўшы вялікім голасам, вышаў зь яго.kH QАле Ісус зганіў, кажучы: „Змоўкні і выйдзі зь яго".MG Кажучы: „Пакінь, чаго Табе да нас, Ісусе Назарэцкі? ці Ты прышоў загубіць нас? Знаю Цябе, хто Ты, Сьвяты Божы".F I зараз у бажніцы іхнай апынуўся чалавек, маючы духа нячыстага, і закрычэў,E )I зумяваліся з навукі Ягонае, бо Ён навучаў іх, як уладу маючы, а не як кніжнікі. D I прыйшлі да Капернауму; і зараз у сыботу ўвыйшоў ён у бажніцу, і навучаў.*C OI зараз пагукаў Ён іх, і, пакінуўшы айца свайго Зэведэя ў струзе з наймітамі, пайшлі за Ім.bB ?I прайшоўшы стуль крыху, Ён абачыў Якава Зэведэявага а Яана, брата ягонага, што таксама былі ў струзе, правячы сеці свае;[A 1I яны зараз, пакінуўшы сеці свае, пайшлі за Ім.@ 9I сказаў ім Ісус: „Ідзіце за Імною, і Я зраблю, што вы станеце лаўбітамі людзёў".c? AI праходзячы ж ля мора Ґалілейскага, абачыў Сымона а Андрэя, брата ягонага, што закідалі сеці ў мора, бо яны былі рыбнікі.4> cI кажучы: „Выпаўніўся час і дабліжылася гаспадарства Божае; пакайцеся а верце ў Евангелю".:= oI просьле таго, як Яан быў выданы, прышоў Ісус да Ґалілеі, абяшчаючы Евангелю гаспадарства Божага,E<  I быў Ён там на пустыні сорак дзён, спакушаны шайтаном, і быў ізь зьверанятамі; і ангілы паслугавалі Яму.C;  I зараз Дух павёў Яго на пустыню.:  I быў голас ізь нябёсаў: „Ты Сын Мой любовы, у Табе Мае вялікае ўпадабаньне".+9 Q I зараз, выходзячы з вады, абачыў нябёсы расьхіненыя і Духа, як галубу, зыходзячага на Яго.)8 M I сталася тых дзён, што Ісус прышоў з Назарэту Ґалілейскага і хрысьціўся ў Яана ў Ёрдане. 7 Я запраўды хрысьціў вас вадою, але Ён будзе хрысьціць вас Духам Сьвятым".`6 ;I абяшчаў, кажучы: „Ідзець за імною дужшы за мяне, Катораму я ня гожы, нахінуўшыся, разьвязаць рэменьчык вобую Ягонага.65 gЯан жа насіў адзецьце зь вярблюджае поўсьці і дзягу на сьцёгнах сваіх, і еў шаранчу а дзікі мёд._4 9I выходзілі да яго ўся краіна Юдэйская а Ерузалімляне ўсі, і хрысьціліся ў яго ўсі ў раццэ Ёрдане, вызнаючы грахі свае.3 5Сталася, што Яан хрысьціў на пустыні, абяшчаючы хрэст каяты на дараваньне храхоў.2 %Голас гукаючага на пустыні: гатуйце дарогу Спадарову, раўнуйце сьцежкі Яму!".j1 OЯк напісана ў Ісаі прарокі: „Вось, Я пасылаю ангіла Свайго перад відзеньням Тваім, каторы прыгатуе дарогу Тваю перад Табою.W0 +Пачатак Евангелі Ісуса Хрыста, Сына Божага.B/}Вучачы іх заховаваць усе, што Я расказаў вам; і вось, Я з вамі ўсі дні аж да сканчэньня веку“. Амін.>.uДык ідзіце й рабіце ўсі народы вучанікамі Маімі, хрысьцячы іх у імя Айца а Сына а Сьвятога Духа,0-YА Ісус, дабліжыўшыся, гутарыў зь імі, кажучы: „Уся ўлада дана Імне на нябёсах і на зямлі.l,QI, абачыўшы Яго, пакланіліся Яму; але некатры сумляўся.+%Адзінанцацёх жа вучанікаў пайшлі да Ґалілеі, на гару, куды прызначыў ім Ісус.?*wДык гэтыя ўзялі срэбла й зрабілі, як гэныя навучылі. I разьнеслася слова гэтае памеж Юдэяў дагэтуль.")=А калі дзейкі праз гэта дойдуць да намесьніка, мы пераканаем яго і вас абясьпечым“.(% Кажучы: „Скажыце, што вучанікі Ягоныя, прышоўшы ночы, укралі Яго, як мы спалі.'5 I гэтыя, зьбершыся із старцамі й зрадзіўшыся, узяўшы досыць срэбла, далі жаўнерам,V&% Як жа яны адышлі, вось, некатрыя з вартаўнікоў, прышоўшы да места, наказалі найвышшым сьвятаром усе, што сталася.]%3 Тады сказаў ім Ісус: „Не палохайцеся; ідзіце, накажыце братом Маім, каб ішлі да Ґалілеі, і там яны абачаць Мяне“. $  I як яны йшлі наказаць вучанікам, вось, Ісус пераняў іх, кажучы: „Здаровы!“ I яны, дабліжыўшыся, ухапіліся за ногі Ягоныя, і пакланіліся Яму.8#iI, вышаўшы борзда з гробу, яны із страхам і радасьцяй вялікай пабеглі наказаць вучанікам Ягоным. "I борзда йдзіце, і скажыце вучанікам Ягоным, што Ён ускрэс ізь мертвых, і вось, Ён выперадзе іх да Ґалілеі; там абачыце Яго. Вось, я сказаў вам“.!3Яго няма тут, бо Ён ускрэс, як сказаў. Падыйдзіце, абачча месца, ідзе Спадар ляжаў.1 [I, адказуючы, ангіл сказаў жанкам: „Не лякайцеся, бо я ведаю, што Ісуса ўкрыжаванага шукаеце:lQI із страху яго вартаўнікі дрыжэлі й сталі, як мертвыя.xiВід ягоны быў, як маланьня, і адзецьце ягонае белае, як сьнег.wgI вось, сталася вялікае трасеньне зямлі, бо ангіл Спадароў, зышоўшы зь неба, прыступіўшы, адкаціў камень ад дзьвярэй і сядзеў на ім.: oЯк мінула сыбота, золкам першага дня тыдня, прышла Марыя Магдалена а другая Марыя глядзець гробу.BЯны пайшлі, абясьпечылі гроб, прыклаўшы да каменя пячаць, і вартаю.wAСказаў ім Пілат: „Маеце варту; пайдзіце, абясьпечча, як знаеце“.T!@Затым раскажы абясьпечыць гроб да трэйцяга дня, каб вучанікі Ягоныя, прышоўшы ночы, ня ўкралі Яго й не сказалі народу: ‘Ускрэс ізь мертвыx’; і будзе апошняя ашука горшая за першую“.A{?Кажучы: „Спадару! мы ўспомнелі, што ашуканец гэны, яшчэ будучы жывы, сказаў: ‘За тры дні ўскрэсну’.0Y>Наступнога дня, што быў па дню прыгатовы, зьберліся найвышшыя сьвятары а фарысэі да Пілата,=Была ж там Марыя Магдалена а другая Марыя, што сядзелі супроці гробу.O„Ілі, Ілі, лэма савахфані“, што знача: „Божа Мой, Божа Мой, чаму Ты Мяне пакінуў?“}-Ад шостае ж гадзіны цемра стала па ўсёй зямлі да гадзіны дзявятае. 5~~]}}l||@{rzz)ytyxhwwvwvu.ttss0rqlponnpmllkOjiiXhh5ggfmedd]cbaaL`` _h^u]]\y[ZYYXgWWVXUU/SSbRQQ5POOXNMLKK0JoIHGGlFF8E DCBBAW@_??>===<;;]:9948a77:66[54>322?110;/!.-,,+%*)):(S''U&o%%W$##X"o! .GA)`g[y+NH. i&s`5'mG!Але Ён, абярнуўшыся а глянуўшы на вучанікаў Сваіх, зганіў Пётру, сказаўшы: „Адыйдзі ад Мяне, шайтане, бо ты думаеш не праз тое, што Божае, але што людзкое".~lu I гукаў гэта адкрыта. I, узяўшы Яго на бок, Пётра пачаў ганіць Яго..kUI пачаў вучыць іх, што Сыну Людзкому належа шмат цярпець, і быць адхіненым старцамі а найвышшымі сьвятарамі а кніжнікамі, і забітым быць, а за тры дні ўскрэснуць.]j3I забараніў ім, каб нікому не казалі празь Яго./iWI Ён папытаўся ў іх: „А вы за каго Мяне маеце?" Адказуючы, Пётра сказаў Яму: „Ты — Хрыстос".9hkЯны сказалі Яму, кажучы: „За Яана Хрысьціцеля, а некатрыя за Ільлю, а іншыя за аднаго з прарокаў". gI вышаў Ісус а вучанікі Ягоныя да местачкаў Цэсары Піліпавае. I ў дарозе Ён пытаўся ў вучанікаў Сваіх, кажучы ім: „За каго Мяне маюць людзі?"*fMI адаслаў яго двору, кажучы: „Не заходзь да местачка ані расказуй нікому ў местачку".CeПотым ізноў узлажыў рукі на вочы ягоныя і казаў яму глянуць угару. I ён быў адноўлены, і бачыў усе ясна.dwЁн, глянуўшы ўгару, сказаў: „Бачу праходзячых людзёў, як дзервы".c}I Ён, узяўшы нявіснога за руку, вывеў яго вонкі зь местачка, і, плюнуўшы яму на вочы, узлажыў на яго рукі, і папытаўся ў яго, ці бача што.&bEI прыходзе да Віфсаіды; і прыводзяць да Яго нявіснога, і просяць Яго дакрануцца да яго.Za-I сказаў ім: „Як гэта, што вы не разумееце?".3`_„А як сем памеж чатырох тысячаў, колькі поўных кашоў набралі вы кавалкаў?" I кажуць „Сем".b_=Як Я пяць букаткаў паламіў памеж пяцёх тысячаў, колькі поўных кашоў набралі вы кавалкаў?" Кажуць Яму: „Двананцаць".{^oМаючы вочы, ня бачыце? маючы вушы, ня чуеце? і ня памятуеце ?]'А Ісус, пазнаўшы, кажа ім: „Чаму разважаеце праз тое, што ня маеце хлеба? Ці вы яшчэ ня цяміце а не разумееце? ці яшчэ закалянена маеце сэрца свае?_\7I, разважаючы мяжсобку, гукалі: „Хлеба ня маем".4[aА Ён расказаў ім, кажучы: „Глядзіце, сьцеражыцеся закісі фарысэйскае а закісі Гірадавае". ZI забыліся ўзяць хлеба, і ня мелі ў струзе із сабою балей як адну букатку.rY] I, пакінуўшы іх, ізноў увыйшоў у струг, і адплыў на тый бок.YX+ I Ён, уздыхаючы ў духу Сваім, сказаў: „Нашто род гэты шукае знаку? Запраўды кажу вам, ня дасца роду гэтаму знак".$WA I вышлі фарысэі, і пачалі сьпярэчку зь Ім, шукаючы ў яго знаку зь неба, спакушаючы Яго."V= I без адвалокі ўвыйшоў у струг з вучанікамі Сваімі, і прыплыў у часьці Далмануфскія.qU[ Тых жа, што елі, было каля чатырох тысячаў. I адпусьціў іх.kTOI елі і пад'елі; і набралі засталых кавалкаў сем кашоў.xSiI мелі крыху рыбкаў: дабраславіўшы, Ён расказаў паслужыць ім.RI расказаў людзём расьсесьціся на зямлі; і ўзяўшы сем букаткаў, і даўшы падзякі, паламіў, і даў вучанікам Сваім, паслужыць. I яны паслужылі груду .zQmI папытаўся ў іх: „Колькі ў вас букаткаў?" Яны сказалі: „Сем"..PUI вучанікі адказалі Яму: „Скуль мог бы хто досыць учыніць гэтым людзём хлебам на пустыні ?"=OsКалі постуючых адпушчу іх да дамоў іхных, замлеюць у дарозе, бо некаторыя зь іх прышлі здалеку.N}„Жаль Імне груду, бо ўжо тры дні пры Імне, і няма ім чаго есьці.EM Тых дзён ізноў зьберся вялікі груд, і ня было ім чаго есьці. Ісус, прыгукаўшы вучанікаў Сваіх, сказаў ім:5Lc%I надзвычайна зумяваліся, кажучы: „Усе добра робе: і глухіх робе чуючымі, і немых — гукаючымі".4Ka$I заказаў ім казаць камулень; але чым балей Ён бараніў, тым балей яны надзвычайна разгалашалі.#J?#I адчыніліся вушы ягоныя, і якга разьвязаўся зьвязак языка ягонага, і ён гукаў добра.I#"I, глянуўшы на неба, уздыхнуў і сказаў яму: „Еффафа", значыцца „адчыніся".IH !I, адвёўшы яго аднаго на бок ад гурбы, улажыў палцы Свае ў вушы яму і, плюнуўшы, даткнуўся да языка ягонага;G1 I прывялі да Яго глухога загіклівага, і прасілі Яго, каб узлажыў руку сваю на яго.JF I ўзноў, вышаўшы з аколіцаў тырскіх а сыдонскіх, прышоў да мора Ґалілейскага пераз граніцы Дзесяцімесьця.EI, прышоўшы да дому свайго, яна засьпела дзяцё на ложку, а нячысьцік вышаў.D}I сказаў ёй: „За гэтае слова йдзі; вышаў нячысьцік із дачкі твае".:CmАле яна, адказуючы, сказала Яму: „Але, Спадару; адылі й шчаняты пад столам ядуць крошкі дзяціныя".MBАле Ісус сказаў ёй: „Дазволь уперад насыціцца дзяцём, бо ня гожа ўзяць хлеб у дзяцей і кінуць шчанятам".UA#Жонка тая была Грачыца, СыраФінічанка подле нацанальнасьці; і прасіла яго, каб выгнаў нячысьціка з дачкі ейнае.U@#Бо зараз пачула празь Яго адна жонка, каторае маладая дачка мела нячыстага духа, і, прышоўшы, пала да ног Ягоных.e?CI, устаўшы адгэнуль, адышоў да ўкраінаў Тырскіх а Сыдонскіх, і увыйшоўшы ў дом, не хацеў, каб хто ведаў, але ня мог стаіцца.m>SУсе гэтае ліха з нутра выходзе й брудзяне людзіну".U=#Зладзейства, прагавітасьць, нягоднасьць, ашука, бессарамяжнасьць, благое вока, блявузґаньне, пыха, дурнота.2<]Бо з нутра, із сэрца людзкога, выходзяць благія падумкі, чужалоствы, бязулства, убіўствы,{;oI сказаў Ён: „Што выходзе зь людзіны, тое брудзяне людзіну;:%Бо ня ў сэрца ягонае ўходзе, але ў жывот, і выходзе вон, ачышчаючы ўсю ежу".b9=I Ён сказаў ім: „Дык і вы няцямлівыя? нягож ня цяміце, што нішто, што звонку ўходзе ў людзіну, ня можа збрудзяніць яе?83I як Ён ад гурбы ўвыйшоў у дом, вучанікі Ягоныя папыталіся ў Яго праз прыпавесьць.Z7-Калі хто мае вушы слухаць, няхай слухае!"c6?Няма нічога звонку людзіны, што, уходзячы ў яе, можа яе брудзяніць; але што зь людзіны выходзе, тое брудзяне людзіну.5I прыгукаўшы йзноў груд, кажа ім: „Слухайце Мяне ўсі й разумейце.J4  Аддаляючы слова Божае паданьням сваім, каторае вы адзяржалі; і робіце шмат чаго, падобнага да гэтага".3 То балей вы не дазваляеце яму штоколечы рабіць дзеля айца альбо маці,Z2- Але вы кажаце: ,Калі хто скажа айцу свайму альбо маці: „корбан" (значыцца дар), чым бы ты мог карыстацца ад мяне';U1# Бо Масей сказаў: ,Сьці айца свайго й маці сва'; і: ,Хто блага кажа праз айца альбо маці, няхай сьмерцю памрэць'.,0Q I сказаў Ён ім: „Ці добра, што адкладаеце расказаньне Божае, каб дзяржаць свае паданьне? /Бо вы, пакінуўшы расказаньне Божае, дзяржыце паданьне людзкое, абмываньне казаноў а чараў і шмат чаго іншага, падобнага да гэтага, робіце"..yАле дарма сьцяць Мяне, вучачы навукаў, расказаньняў людзкіх';-%Ён, адказуючы, сказаў ім: „Добра праракаў праз вас двудушнікаў Ісая, як напісана: ,Людзі гэтыя сьцяць Мяне вуснамі, сэрца ж іхнае далёка ад Мяне;r,]Потым пытаюць у Яго фарысэі а кніжнікі: „Чаму вучанікі Твае ня робяць подле паданьня старцоў, але нячыстымі рукамі ядуць хлеб?" + I, прышоўшы з торгу, не ядуць не памыўшыся. Ё й шмат чаго іншага, што яны прынялі дзяржаць: абмываньне чараў, судзьдзя, мядзяных рэчаў а сталоў.!*;Бо фарысэі а ўсі Юдэі, дзержачы паданьне старцоў, не ядуць, не памыўшы ўважліва рук.;)oI, бачачы некатрых вучанікаў Ягоных, што нячыстымі рукамі, значыцца непамытымі, елі хлеб, упікалі.( )Тады зьберліся да Яго фарысэі й некатрыя з кніжнікаў, што прышлі зь Ерузаліму,n'U8I йдзеколечы Ён увыйшоў у сёлы альбо месты, альбо на таргі, клалі хворых на таргох і прасілі Яго, каб прынамся даткнуліся да кутасоў адзецьця Ягонага; і каторыя датыкаліся да Яго, былі ўздароўлены.'&G7I, бегаючы па ўсей тэй краіне, пачалі прыносіць у ложках хворых, ідзе пачулі, што Ён быў.T%!6I, як яны вышлі із струга, якга іх пазналі,$5I, пераплыўшы, прыбылі да зямлі Ґенісарэцкае, і прымкнулі да берагу.{#o4Бо не разважалі праз букаткі, бо сэрца іхнае было закалянелае.%"C3I ўвыйшоў да іх у струг; і вецер сьціх. I яны надзвычайна зумеліся ў сабе й дзіваваліся,O!2Бо ўсі бачылі Яго й спалохаліся. I якга Ён прамовіў да іх, і сказаў ім: „Асьмельцеся; гэта Я, не лякайцеся". 1Але яны, абачыўшы Яго йдучага па мору, падумалі, што гэта здань, і закрычэлі, 0I бачыў Ён іх, што былі стамаваўшыся вяслуючы, бо вецер быў праціўны. Каля чацьвертае варты ночы падышоў да іх, ідучы па мору, і хацеў мінуць іх;w/I, як зьвечарэла, струг быў па сярэдзіне мора, а Ён адзін на зямлі._7.I, разьвітаўшыся зь імі, пайшоў на гару маліцца.eC-I зараз прысіліў вучанікаў Сваіх зыйсьці да струга й плысьці перад ім на другі бок да Віфсаіды, пакуль Ён распусьце груд.jM,А тых, што елі хлеб, было каля пяцёх тысячаў мужчынаў.iK+I зьберлі кавалкаў двананцаць кашоў поўных, і з рыбы.+Q*I елі ўсі, і пад'елі.%)I, узяўшы пяць букаткаў і дзьве рыбы, гледзячы на неба, дабраславіў, і ламіў букаткі, і даў вучанікам Сваім, каб сулілі ім; і дзьве рыбы падзяліў усім.S(I селі карагодамі па сто а па пяцьдзясят.y'I загадаў ім расьсесьціся ўсім грудамі, грудамі на зялёнай траве.8i&I кажа ім: „Колькі букаткаў маеце? ідзіце й абачча". I, ведаючы, яны сказалі: „Пяць і дзьве рыбы".ta%Ён, адказуючы, сказаў ім: „Вы дайце ім есьці". I кажуць Яму: „Хіба пойдзем і купім за дзьвесьце дынароў букаткаў і дамо ім есьці?"A{$Адпусьці іх, каб яны пайшлі да акалічных палёў а да сёлаў і купілі сабе есьці, бо ня маюць чаго есьці".R#I, як мінула шмат часу, дабліжыліся да Яго вучанікі Ягоныя, і сказалі: „Гэта пустыннае месца, і пара ўжо позная;]3"I Ісус, вышаўшы, абачыў вялікі груд і зжаліўся над імі, бо яны былі, як авечкі без пастыра; і пачаў вучыць іх шмат чаго.Y+!I бачылі іх адплываючых, і шмат хто пазнаў іх, і пабеглі пехатою з усіх местаў, і выперадзілі іх, і прышлі перад імі.V% I адплылі адны стругам на пустыннае месца.+OI сказаў Ён ім: „Пайдзіце вы адны на пустыннае месца і супачыньце крыху". Бо было шмат прыходзячых і адыходзячых, ажно пасілкавацца ім ня было дагоднага часу. +I зьберліся апосталы да Ісуса, і паведамілі Яму ўсе, што рабілі й чаго навучалі. I як вучанікі пачулі, яны прышлі, і ўзялі цела ягонае, і пахавалі яго ў гробе. I прынёс галаву ягоную ў місе, і даў яе дзеўцы, а дзеўка дала яе маці сваёй.< qI зараз кароль, паслаўшы ката, расказаў прынесьці галаву ягоную. I ён пайшоў а сьцяў яго ў вязьніцы.O I кароль вельма зажурыўся; дзеля прысягі свае, адылі, і дзеля тых, што ўзьляжалі зь ім, не захацеў адмовіць ёй.Y+I яна якга пайшла хапліва да караля й прасіла, кажучы: „Хачу, каб ты даў імне якга на місе галаву Яана Хрысьціцеля".=sЯна ж, вышаўшы, сказала маці сваёй: „Чаго я маю прасіць?" А гэта сказала: „Галавы Яана Хрысьціцеля".3_I ён прысяг ёй: „Чагоколечы ты папросіш у мяне, я дам тэ, ажно да палавіцы гаспадарства майго".Дачка Гіродзяды ўвыйшла, скакала, і заўпадабаў Гірад а тыя, што ўзьляжалі зь ім. Кароль сказаў дзеўцы: „Прасі ў мяне, чаго хочаш, і я дам тэ".zmI настаў дагодны дзень, калі Гірад, з прыгоды радзінаў сваіх, справіў вячэру вялікім сваім, тысячнікам сваім а галоўным Ґалілейскім.mSБо Гірад баяўся Яана, ведаючы, што ён муж справядлівы а сьвяты, і шчаджаў яго, і шмат рабіў, слухаючы яго, і ахвотна яго слухаў.ucА Гіродзяда злавала на яго, хацела яго забіць, але не магла.r]Бо Яан казаў Гіраду: „Ня маеш ты мець жонкі брата свайго".`9Бо гэты Гірад, паслаўшы, няў Яана і зьвязаў яго ў вязьніцы за Гіродзяду, жонку Піліпаву, брата свайго; бо жаніўся зь ёй.yГірад жа, пачуўшы, сказаў: „Гэта Яан, каторага я сьцяў; ён ускрэс".~-Іншыя гукалі: „Гэта Ільля"; а іншыя гукалі: „Гэта прарока як адзін із прарокаў".}}sI пачуў кароль Гірад (бо імя Ягонае стала ведамым), і гу??каў: „Гэта Яан Хрысьціцель ускрэс ізь мертвых, і затым магучыя ўчынкі дзее ён." |  I нячысьцікаў шмат выганялі, і шмат хворых мазалі алеям, і ўздараўлялі.I{  Яны пайшлі й абяшчалі, каб каяліся.}zs А калі хто ня прыйме вас і ня будзе слухаць вас, то, выходзячы стуль, атрасіце пыл із пад ног сваіх, на сьветчаньне на іх. Запраўды кажу вам: лацьвей будзе Содоме а Ґоморы ў дзень судны, чымся месту таму".2y] I казаў ім: „Калі йдзе ўвыйдзеце ў дом, заставайцеся там, пакуль ня выйдзеце з таго месца.pxY Але абуваліся ў хадакі і не адзявалі двух адзецьцяў.каб нічога ня бралі ў дарогу, адно посах, ані хатуля, ані хлеба, ані медзі ў капшуку;?vwI прыгукаўшы да Сябе тых двананцацёх, пачаў іх пасылаць па двух, і даў ім уладу над духамі нячыстымі,u I дзіваваўся зь няверы іхнае, і абходзіў навокал па местачках, вучачы.t3I ня мог тут чуда ніякага ўчыніць, адно мала хворых, кладучы на іх рукі, уздаравіў.@syI сказаў ім Ісус: „Няма прарокі бязь сьці, хіба ў мясцовасьці сваёй, у радні сваёй а ў доме сваім".Ar{Ці ня цесьля Ён, сын Марыі, брат Якава, Юды а Сымона? Ці ня тут Ягоныя сёстры з намі?" I абураліся на Яго.RqЯк настала сыбота, Ён пачаў вучыць у бажніцы; і шмат хто, чуўшы, із зуменьням гукалі: „Скуль у Яго гэта? што за мудрасьць дана Яму, і як таковыя магучыя ўчынкі дзеюцца рукамі Ягонымі?p I Ён вышаў стуль, і прышоў да Свае мясцовасьці; за Ім ішлі вучанікі Ягоныя.o+I Ён стродка расказаў ім, каб ніхто праз гэта ня ведаў, і казаў даць ёй есьці.0nY*I дзевачка якга ўстала, і хадзіла, бо было ёй двананцаць год. I зумяваліся зуменьням вялікім.-mS)I, узяўшы дзяцё за руку, кажа ёй: „Таліфа кумі", значыцца: „Дзевачка, табе кажу, устань".olW(I сьміяліся зь Яго. Але Ён, выправіўшы ўсіх, бярэць із Сабою айца дзіцяці а маці а бытых ізь Ім, і ўходзе туды, ідзе дзяцё ляжала.k3'I ўвыйшоўшы, кажа ім: „Чаго галасуеце а плачаце? дзяцё не памерла, але сьпіць".!j;&Прыходзяць да дому начэльніка бажніцы, і бача сумятню плачучых і вельмі галосячых.i-%I не дазволіў нікому йсьці із Сабою, апрача Пётры, Якава а Яана, брата Якававага.-hS$Але, як толькі Ісус пачуў гэтае слова, кажа начэльніку бажніцы: „Ня бойся, толькі вер".Vg%#Як Ён яшчэ казаў гэта, прыходзяць ад начэльніка бажніцы й кажуць: „Дачка твая памерла; нашто парушаеш вучыцеля?"Ff"Ён жа сказаў ёй: „Дачка! вера твая ўздаравіла цябе; ідзі ў супакою й будзь здаровая ад хваробы свае".8ei!Жонка ў ляку а дрыгоце, ведаючы, што зь ёю сталася, падышла, і пала перад Ім, і сказала ўсю праўду.pdY Але Ён глядзеў навокал, каб бачыць тую, што зрабіла гэта.5ccI сказалі Яму вучанікі Ягоныя: „Ты бачыш, што груд цісьне Цябе, і кажаш: ,Хто даткнуўся да Мяне?'`b9I якга Ісус, пазнаўшы ў сабе, што вышла зь Яго моц, абярнуўшыся да груду, сказаў: „Хто даткнуўся да адзецьця Майго?".(aII якга высахла ў яе жарало крыві ейнае, і яна пазнала ў целе, што ўздароўлена ад хваробы.|`qБо казала: „Калі хоць да адзецьця Ягонага даткнуся, то ачуняю"._+Пачуўшы празь Ісуса, падышла адзаду ў грудзе й даткнулася да адзецьця Ягонага;>^uI шмат нацерпілася ад шмат якіх лекараў, высілілася з усяго, што мела, і не палепшала, але пагоршала.^]5I адна жонка, што мела крываток двананцаць год,\{I Ісус пайшоў ізь Ім. I вялікі груд пайшоў за Ім, і ціснуліся да Яго.B[}I моле Яго, кажучы: „Дачушка мая канае; прыйдзі а ўзлажы на яе рукі, каб яна ачуняла й засталася жывая".(ZII вось, прыходзе адзін із старшых бажніцы, імям Яір, і, абачыўшы Яго, падае да ног Ягоных,-YSI як Ісус ізноў пераплыў у струзе на другі бок, вялікі груд зьберся да Яго; а Ён быў ля мора.7XgI пайшоў, і пачаў абяшчаць у Дзесяцімесьцю, якія вялікія рэчы Ісус учыніў яму. I ўсі дзіваваліся.W Але Ісус не дазволіў яму, але сказаў яму: „Ідзі двору да сваіх і агаласі ім, якія вялікія рэчы Спадар учыніў табе і зьмілава ўся над табою".%VCI як Ён увыйшоў у струг, прасіў Яго тый, што быў апанаваны нячысьцікам, каб быць ізь Ім._U7I пачалі маліць Яго адыйсьці ад граніцаў іхных.2T]Вочнікі паведамілі ім праз тое, як гэта сталася з апанаваным нячысьцікамі, і празь сьвіньне.SI прыходзяць да Ісуса, і бачаць таго, што быў апанаваны нячысьцікам, і ў каторым быў легіён, сядзіць і адзеўшыся, і мае добры розум; і спалохаліся.LRА тыя, што пасьцілі сьвіньне, уцяклі й наказалі ў месьце а ў палёх. I вышлі паглядзець, што было, што сталася.Q7 I Ісус зараз дазволіў ім. I нячыстыя духі, вышаўшы, увыйшлі ў сьвіньне; і рынулася чарада із стромы ў мора, а іх было каля дзьвюх тысячаў; і заліліся ў мору.P3 I малілі Яго ўсі нячысьцікі, кажучы: „Пашлі нас у сьвіньне, каб нам увыйсьці ў іх".fOE Пасьцілася ж там ля гары вялікая чарада сьвіньняў.tNa I вельмі прасілі Яго, каб не высылаў іх вон із краіны гэтае.M% I пытаўся ў яго: „Што за імя твае?" I сказаў Яму: „Легіён імя мае, бо нас шмат".Ly(Бо Ён сказаў яму: „Выйдзі, душа нячыстая, з гэтага чалавека").]K3I, закрычэўшы вялікім голасам, сказаў: „Што Табе й імне, Ісусе, Сыну Бога Навышняга? Заклінаю Цябе Богам, ня муч мяне!"eJCАбачыўшы ж Ісуса здалеку, прыбег і пакланіўся Яму.I!Заўсёды, ночы і ўдзень, памеж грабоў і ў гарах ён крычэў а рэзаўся каменьням.dHAБо шмат разоў ён быў скаваны зялезамі а ланцугамі, але разрываў ланцугі і ламіў зялезы; і ніхто ня меў сілы ўслышыць яго.nGUЁн жыў меж грабоў, і ніхто ланцугом ня мог зьвязаць яго;"F=І, як вышаў Ён із струга, якга пераняў Яго вышлы з грабоў чалавек ізь нячыстым духам.cE AI прыбылі на другі бок мора да краіны Ґадарынскае.1D[)I ўлякаліся лякам вялікім, і гукалі адзін аднаму: „Хто ж гэта, што вецер а мора слухаюць Яго?"zCm(I сказаў ім: „Чаму вы такія палахлівыя? як у вас няма веры?"HB 'I, устаўшы, Ён забараніў ветру й сказаў мору: „Змоўкні, сьціхні". I вецер сьціх, і сталася вялікая цішыня.JA &А Ён быў на задзе, спаў на падушцы. Яго будзяць а кажуць Яму: „Вучыцелю! нягож Табе ня рупіць, што мы гінем?"@y%I ўзьнялася вялікая бура; хвалі білі ў струг, аж струг напоўніўся.$?A$I яны, пакінуўшы груд, узялі Яго із сабою, як Ён быў у струзе, зь Ім былі й іншыя стругі.q>[#Увечары таго дня сказаў ім: „Пераплывіма на тый бок".z=m"Без прыпавесьці ж ня гукаў ім, а вучанікам Сваім зьясьняў усе.<!I шмат якімі гэткімі прыпавесьцьмі абяшчаў ім слова, колькі яны маглі чуць; ;  А як пасеяна, абыходзе а вырастае большае за ўсю гародніну а пушчае вялікія галузы, так што птушкі нябёсныя могуць жыць пад сьценям яго". ~+}}8{zyy$xww]vvu tTsrqq5pp0opn[mllk2jjhh4ggfedd{cc'bNa`_^^]\[[2ZYXX,WVUUTTSWRRQQQTPPDONMM8LKKJ2IH>GFEDD5CCA@y@>=<;;f:988I766;5433$2[110;/u.-v,++>**C)(( '*&%$##1"0!: os"u?c. bx9  i p9#(I I дабліжыўся адзін із кніжнікаў, чуючы сьпярэчку іхную, і пераканаўшыся, што Ён адказаў ім вельмі добра, папытаўся ў яго: „Каторае расказаньне першае з усіх?"pY Ня ё Бог мертвых, але жывых. Дык вы вельма мыляецеся".1 А што да мертвых, што яны ўскрэснуць, ці ня чыталі вы ў кнізе Масеявай, у кусьце, як Бог казаў яму, кажучы: ,Я Бог Абрагамоў а Бог Ісакоў а Бог Якаваў' ?H  Бо як ускрэснуць ізь мертвых, ня будуць жаніцца ані выходзіць замуж, але будуць як ангілы на нябёсах.3_ I Ісус, адказуючы, сказаў ім: „Ці затым вы мыляецеся, што ня знаеце Пісьмаў ані моцы Божае?)K Дык у ўскрысеньню, як ускрэснуць, чыёй зь іх будзе яна жонкаю? Бо сямёх мелі яе за жонку". I сямёх мела яе, і не пакінулі насеньня. Просьле ўсіх памерла й жонка.} I другі ўзяў яе, і памер, і ён не пакінуў насеньня, таксама й трэйці.  I было сямёх братоў: і першы ўзяў жонку, і, паміраючы, не пакінуў насеньня., Q „Вучыцелю! Масей напісаў нам: ,Калі чый брат памрэць і пакіне жонку, але не пакіне дзіцяці, гэты брат ягоны мае ўзяць жонку ягоную і даць насеньне брату свайму'.- S Тады прышлі да Яго садукеі, каторыя кажуць, што няма ўскрысеньня, і пыталіся ў Яго, кажучы:/ W I, адказуючы, Ісус сказаў ім: „Цэсарава аддавайце цэсару, а Божае Богу". I дзівіліся зь Яго. 7 I прынесьлі. А Ён кажа ім: „Чый гэта абраз а напіс?" Яны сказалі Яму: „Цэсаравы".} Маем мы даваць, ці не даваць?" Але Ён, ведаючы двудушнасьць іхную, кажа ім: „Чаму прабуеце Мяне? Прынясіце Імне дынар, каб Я бачыў яго".pY Яны ж, прышоўшы, кажуць Яму: „Вучыцелю, мы ведаем, што Ты праўдзівы, і не азіраешся на нікога, бо не глядзіш на асобу людзкую, але дарогі Божае вучыш праўдзіва. Дазволена даваць падачкі цэсару, ці не?# I яны паслалі да Яго некатрых із фарысэяў а гіродзян, каб злавіць Яго ў слове.[/ I шукалі прыгоды няць Яго, бо ведалі, што Ён празь іх сказаў прыпавесьць, але баяліся груду. I пакінуўшы Яго, адыйшлі.iK Гэта сталася ад Спадара, і дзіўна ў вачох нашых'?"*M Ці ня чыталі вы гэтага ў Пісьме: Камень, што адкінулі будаўнічыя, стаў галавою вугла;)K Дык што зробе гаспадар вінішча? Прыйдзе, і выгубе вінароў, і аддасьць вінішча іншым._7 I ўзялі яго, і забілі, і выкінулі зь вінішча.=s Але тыя вінарове сказалі мяжсобку: ,Гэта спадкаемца; пайдзіма, забіма яго, і спадак будзе нашы".C Маючы ж яшчэ адзінага сына, любовага свайго, паслаў таксама яго да іх, кажучы: ,Усьцяць сына майго'.$~A I ўзноў паслаў іншага; і таго забілі, і шмат іншых, адных б'ючы, а другіх забіваючы.<}q I ўзноў паслаў да іх другога слугу; і таго каменьням ранілі ў галаву, і адаслалі асарамочанага.a|; А яны, узяўшы, зьбілі й адаслалі бязь нічога.{+ I ў пару паслаў да вінароў слугу, каб адзяржаць ад вінароў плады зь вінішча.Dz  I пачаў гукаць ім прыпавесьцьмі: „Якісь чалавек засадзіў вінішча, і агарадзіў яго агарожаю, і выкапаў таўчэльню, і пастанавіў вежу, і аддаў яго ў ранду вінаром, і ад'ехаў.gyG !I, адказуючы, сказалі Ісусу: „Ня ведаем". I Ісус, адказуючы, сказаў ім: „I Я таксама не скажу вам, якой уладаю гэта раблю".'xG Але калі скажам: ,Ад людзёў' ", — баяліся груду, бо ўсі мелі Яана за запраўднага прароку.6we Яны ж разважалі мяжсобку, кажучы: „Калі скажам: ,3ь неба', Ён скажа: ,Дык чаму вы не паверылі яму?'ovW Хрэст Яанаў зь неба быў ці ад людзёў? Адкажыце Імне".Ru I, адказуючы, Ісус сказаў ім: „Папытаюся й Я ў вас адно; адкажаце Імне, скажу й Я вам, якой уладаю гэта раблю.t I кажуць Яму: „Якой уладаю Ты гэта робіш? і хто Табе даў уладу рабіць гэта?"Os I прышлі ізноў да Ерузаліму. I, як Ён хадзіў у сьвятыні, падышлі да Яго найвышшыя сьвятары а кніжнікі а старцы.r  А калі не даруеце, то й Айцец ваш нябёсны не даруе вам выступаў вашых".Sq I як стаіце на малітве, даруйце, калі маеце штось на каго, каб і Айцец ваш нябёсны дараваў вам выступы вашыя.)pK Дык Я кажу вам, што ўсе, чаго жадаеце, як моліцеся, верце, што адзяржыце,—і будзе вам.Mo Бо запраўды кажу вам: калі хто скажа гары гэтай: ,Скраніся а кінься ў мора', і ня суміцца ў сэрцу сваім, але будзе верыць, што станецца, што ён сказаў, станецца яму, штолень кажа._n7 I, Ісус, адказуючы, кажа ім: „Майце веру Божую.m% I, успомнеўшы, Пётра кажа Яму: „Раббі! глянь, фіґа, каторую Ты пракляў, ссохла".ylk I нараніцы, праходзячы, абачылі, ажно фіґа ссохла ад карэньня.Lk І, як настаў вечар, Ён вышаў зь места.rj] А кніжнікі а найвышшыя сьвятары чулі й шукалі, як бы маглі загубіць Яго; бо баяліся Яго, бо ўсі людзі зумяваліся з навукі Ягонае.}is І навучаў, кажучы ім: „Ці не напісана: ,Дом Мой домам малітвы будзе названы ў вусіх народаў?' а вы зрабілі яго пячораю разбойнікаў".|hq I не дазваляў, каб хто пранёс перазь сьвятыню якуюлень судзіну.)gK прышлі да Ерузаліму. I Ісус, увыйшоўшы ў сьвятыню, пачаў выганяць прадаючых і купляючых у сьвятыні; і сталы пенязяменаў абярнуў, і ўслоны прадаўнікоў галубоў;Jf  I Ісус, адказуючы, сказаў ёй: „Наперад ніхто зь цябе ня будзе есьці плоду на векі!" I вучанікі Ягоныя чулі.e/ I, бачачы здалеку фіґу зь лісьцём, падышоў, ці ня знойдзе магчыма чаго на ёй; і, як прышоў да яе, не знайшоў нічога, апрача лісьця, бо не пара была на фіґі.]d3 I назаўтрае, як яны вышлі зь Віфані, запрагнуў.^c5 I Ісус увыйшоў у Ерузалім а ў сьвятыню; і агледзеўшы ўсе навокал, як ужо быў позны час, вышаў да Віфані з двананцацьма.6be Дабраславёнае гаспадарства айца нашага Давіда, што йдзець у імя Спадарова! Госанна на вышыні!"7ag I йдучыя сьпераду і йдучыя адзаду гукалі, кажучы: „Госанна! Дабраславёны йдучы ў імя Спадарова!>`u I шмат хто адзецьце свае слаў на дарозе; а іншыя сьціналі галузкі зь дзерваў і ўсьцілалі імі дарогу. _  I прывялі асьлянё Ісусу, і накінулі свае адзецьце на яго; і Ён сеў на ім.j^M I сказалі ім, як Ісус ім расказаў; і тыя адпусьцілі іх.]- А некатрыя з тых, што стаялі там, сказалі ім: „Што вы робіце, адвязуеце асьлянё?"C\ I яны пайшлі, і знайшлі асьлянё вонках, прывязанае ля варот на ростанях дзьвюх дарогаў, і адвязалі яго.O[ I калі хто скажа вам: ,Нашто вы гэта робіце?' скажыце, што Спадар патрабуе яго, і ён зараз пашлець яго сюды".„Ідзіце ў селішча, што супроці вас, і зараз, як увыйдзеце ў яго, знойдзеце прывязанае асьлянё, на каторае ніхто яшчэ не садзіўся, адвяжыце яго й прывядзіце.;Y q Як дабліжыліся да Ерузаліму, да Віффаґі а Віфані, да гары Аліўнае, пасылае двух із вучанікаў СваіхBX} 4I Ісус сказаў яму: „Ідзі, вера твая ўздаравіла цябе". I ён якга празерыў, і пайшоў за Ісусам па дарозе.VW% 3I, адказуючы, Ісус сказаў яму: „Чаго ты хочаш, каб Я зрабіў табе?" Нявісны сказаў яму: „Вучыцелю, каб я празерыў".pVY 2Ён ськінуў ізь сябе ахілім свой, устаў і прышоў да Ісуса.OU 1Ісус адзержаўся й сказаў: „Прыгукайце яго". I гукаюць нявіснога, кажучы яму: „Пацешся, уставай, гукае цябе".ET 0Шмат хто ганіў яго, кажучы маўчэць; але ён яшчэ балей пачаў гукаць: „Сыну Давідаў! зьмілуйся над імною".GS /Пачуўшы, што гэта Ісус Назарэцянін, ён пачаў гукаць а казаць: „Ісусе, Сыну Давідаў, зьмілуйся над імною!" R .I прышлі да Ерыхону. А як Ён выходзіў зь Ерыхону з вучанікамі Сваімі а з ладным грудам, нявісны Вартымей Тымяёнак сядзеў ля гасьцінцу, просячы.=Qs -Бо навет Сын Людзкі ня прышоў, каб Яму служылі, але служыць а даць жыцьцё Свае на выкуп за шмат".xPi ,I хто з вас жадае быць першым, хай будзе нявольнікам усіх.O +Але ня так памеж вас: а хто жадае быць вялікім, хай будзе вашым слугою; N *Але Ісус, пагука ўшы іх, сказаў ім: „Вы ведаеце, што ўважаныя за валадароў над народамі пануюць над імі, і вялікія зь іх маюць уладу над імі.gMG )I пачуўшы, дзесяцёх пачалі абурацца на Якава а Яана.L) (Але сядзець у Мяне паправе й палеве, не ад Мяне даць, але каму прыгатавана".Kw 'I яны сказалі Яму: „Можам". Але Ісус сказаў ім: „Запраўды чару, што Я п'ю, будзеце піць, і хрыстом, што Я хрышчуся, будзеце хрысьціцца;ZJ- &I Ісус сказаў ім: „Ня ведаеце, чаго просіце. Ці можаце піць чару, што Я п'ю, і хрысьціцца хрыстом, што Я хрышчуся?"I1 %Яны сказалі Яму: „Дай нам сесьці аднаму паправе, а другому палеве ў славе Тваёй".bH= $I Ён сказаў ім: „Чаго жадаеце, каб Я ўчыніў вам?"\G1 #I прыступілі да Яго Якаў а Яан, сыны Заведэявы, кажучы Яму: „Вучыцелю! мы жадаем, каб Ты ўчыніў нам, чаго мы папросім".RF "I будуць зьдзекавацца зь Яго, і біць розкамі Яго, і пліваць на Яго, заб'юць Яго; а на трэйці дзень ускрэсьне".E' !„Вось, мы ўзыходзім да Ерузаліму, і Сын Людзкі будзе выданы найвышшым сьвятаром а кніжнікам; і засудзяць Яго на сьмерць, і выдадуць Яго народам;gDG I былі яны ў дарозе, узыходзячы да Ерузаліму, і Ісус ішоў сьпераду іх, а яны былі зумеўшыся і, ідучы за Ім, баяліся. I, узяўшы ізноў двананцацёх, пачаў паведамляць ім, што мае неўзабаве стацца Яму:oCW Але шмат першых будуць апошнімі, і апошнія першымі"..BU I не адзяржаў бы цяпер, у гэтым часе перасьледаваньняў, сто разоў балей дамоў а братоў а сёстраў а маткаў а дзяцей а земляў, а ў прыйдучым веку жыцьця вечнага.aA; I Ісус, адказуючы, сказаў: „Запраўды кажу вам: няма нікога, хто пакінуў дом, альбо братоў, альбо сёстры, альбо айца, альбо маці, альбо жонку, альбо дзеці, альбо землі дзеля Мяне а Евангелі,@ Тады Пётра пачаў казаць Яму: „Гля, мы пакінулі ўсе й пайшлі за Табою".?% I Ісус, глянуўшы на іх, кажа: „Людзём нельга, але ня Богу, бо Богу ўсе льга".>5 I яны былі надзвычайна зумеўшыся, гукаючы мяжсобку: „Дык хто ж можа быць спасёны?"7=g Лягчэй вярблюду прайсьці пераз вушка голкі, чымся багатаму ўвыйсьці ў гаспадарства Божае".<1 I вучанікі зумеліся на гэтыя словы. Але Ісус, ізноў адказуючы, кажа ім: „Дзеці! як цяжка тым, што здаюцца на багацьце, увыйсьці ў гаспадарства Божае!^;5 I Ісус, глянуўшы навокал, кажа вучанікам Сваім: „Як цяжка тым, што маюць багацьце, увыйсьці ў гаспадарства Божае!"&:E Ён жа, засмуціўшыся на гэтае слова, адышоў зьнемарашчаны, бо ён меў вялікую маемасьць.Q9 Тады Ісус, гледзячы на яго, палюбіў яго й сказаў яму: „Аднаго тэ не стаець: пайдзі, прадай, што маеш, і раздай бедным, і будзеш меці скарб у небе; і йдзі за Імною, узяўшы крыж свой".8/ Ён жа, адказуючы, сказаў Яму: „Вучыцелю, усе гэта я заховаваў з маладосьці свае".X7) Ведаеш расказаньні: не чужалож; не забівай; не крадзі; ня сьветч хвальшыва; не ашукуй; сьці айца свайго й маці."67 I Ісус сказаў яму: „Чаму ты завеш Мяне добрым? Ніхто ня добры, толькі адзін Бог. 5  I, як выходзіў Ён у дарогу, падбег хтось, і, уклякшы перад Ім, папытаўся ў Яго: „Вучыцелю добры, што я маю рабіць, каб жыцьцё вечнае спала імне?"w4g І, узяўшы іх на ўлоньне, узлажыў рукі на іх, і дабраславіў іх.73g Запраўды кажу вам: хто ня прыйме гаспадарства Божага, як дзецянё, тый ніяк ня ўвыйдзе ў яго".2w Але, абачыўшьі, Ісус абурыўся й сказаў ім: „Дазвольце дзеткам прыходзіць да Мяне і не бараніце ім, бо таковых ё гаспадарства Божае..1U I прыносілі дзеткі да Яго, каб Ён даткнуўся да іх; вучанікі ж ганілі тых, каторыя прыносілі.0) I калі яна разьвядзецца з мужам сваім, і выйдзе замуж за другога, чужаложа"./% I Ён сказаў ім: „Хто адпусьце жонку сваю й ажэніцца з другою, чужаложа зь ёю.s._ I ў доме вучанікі Ягоныя ізноў папыталіся ў Яго праз тое ж.f-E Дык, што Бог злучыў, няхай чалавек не разлучае"., I гэтыя двое будуць адно цела; дык гэтак яны ўжо ня двое, але адно цела,.+  Затым пакіне чалавек свайго айца а маці, і прыліпне да жонкі свае,w*g Але ад пачатку стварэньня Бог учыніў іх мужчыну й жонку.<)q I Ісус, адказуючы, сказаў ім: „3 прычыны калянасьці сэрца вашага ён напісаў вам гэта расказаньне;( Яны сказалі: „Масей дазволіў напісаць разводны ліст і адпусьціць".e'C I, адказуючы, сказаў ім: „Што Масей расказаў вам?"E& I дабліжыліся фарысэі да Яго і, прабуючы Яго, папыталіся ў Яго: „Ці мае права чалавек адпусьціць жонку?"%  I, устаўшы стуль, прышоў да граніцаў Юдэйскіх пераз Заёрданьне. I ўзноў зьбіраюцца да Яго груды, і ўзноў, як было звычаём у Яго, Ён вучыў іх.Y$+ 2Соль — добрая; але, калі соль не салоная стане, чым вы яе пасоліце? Майце ў сабе соль, і супакой майце мяжсобку".v#e 1Бо кажны агнём пасоліцца, кажны аброк сольлю пасоліцца._"7 0Ідзе чарвяк іх ня здыхае, і агонь ня гасьне.!3 /I калі вока твае спакушае цябе, вырві яго: валей табе з адным вокам увыйсьці ў гаспадарства Божае, чымся з двума ачыма быць укіненым у пеклу агняную,_ 7 .Ідзе чарвяк іх ня здыхае, і агонь ня гасьне.3 -I калі нага твая спакушае цябе, адатні яе: валей табе ўвыйсьці ў жыцьцё кульгаваму, чымся зь дзьвюма нагамі быць укіненым у пеклу, у вагонь няўгасны,^5 ,Ідзе чарвяк іх ня здыхае, і агонь ня гасьне! +А калі спакушае цябе рука твая, адатні яе: валей табе калекаму ўвыйсьці ў жыцьцё, чымсязь дзьвюма рукамі ўвыйсьці ў Ґегенну, у вагонь няўгасны,xi *А хто спадманець аднаго з малых гэтых, што вераць у Мяне, вале й было б таму, калі б павесілі яму жоран на шыю і кінулі яго ў мора.[/ )I хто дасьць вам піць коўню вады ў імя Мае, затым што вы Хрыстовы, запраўды кажу вам, ніяк ня страце заплаты свае.L (Бо хто ня супроці нас, тый з намі.dA 'Ісус жа сказаў: „Не бараніце яму, бо ніхто, што ўчыне магучы ўчынак у імя Мае, ня можа ўборзьдзе гукаць блага на Мяне. 9 &I Яан адказаў Яму, кажучы: „Вучыцелю! мы бачылі аднаго, каторы выганяе нячысьцікаў імям Тваім, а ён ня ходзе за намі; і забаранілі яму, бо ня ходзе за намі".a; %„Хто прыйме адно з гэтых дзяцей у імя Мае, Мяне прыйме; а хто прыйме Мяне, не Мяне прыйме, але таго, хто паслаў Мяне". $I, узяўшы дзецянё, пастанавіў яго сярод іх, і, абняўшы яго, сказаў ім:U# #I, сеўшы, гукнуў двананцацёх, і сказаў ім: „Калі хто хоча быць першы, няхай будзе з усіх апошні і ўсіх слугою". "Але яны маўчэлі, бо ў дарозе сьперачаліся мяжсобку, хто найвялікшы.H  !I прышлі да Капернауму; і, будучы ў доме, папытаўся ў іх: „Праз што вы сьперачаліся мяжсобку ў дарозе?"q[ Але яны не разумелі гэтага слова і баяліся пытацца ў Яго.  Бо навучаў вучанікаў Сваіх і казаў ім, што Сын Людзкі будзе выданы ў рукі людзкія, і заб'юць Яго, і па забіцьцю на трэйці дзень ускрэсьне.   I, вышаўшы стуль, праходзілі пераз Ґалілею; і Ён не хацеў, каб хто ведаў. I сказаў ім: „Гэты род ня можа высьці ад нічога, адно ад малітвы а посту".+O I, як увыйшоў у дом, вучанікі Ягоныя асобна пыталіся ў Яго: „Чаму мы не маглі выгнаць яго?"f E Але Ісус, узяўшы яго за руку, падняў яго, і ён устаў.A { I, крыкнуўшы а шмат разоў турзануўшы яго, вышаў; і ён быў, бы мертвы, так што шмат хто казаў: „Ён памер". - Ісус, бачачы, што зьбягаецца гурба, зганіў духа нячыстага, кажучы яму: „Немы й глухі душа! Я расказую табе, выйдзі зь яго і наперад ня ўходзь у яго". ) I якга айцец дзяцюкоў гукнуў ізь сьлязьмі: „Веру, Спадару! памажы маёй няверы".| q Ісус сказаў яму: „Калі можаш верыць, усе магчыма верачаму".R I шмат разоў дух кідаў яго ў вагонь і ў ваду, каб загубіць яго; але, калі што можаш, памажы нам, зжалься над намі"."= I папытаўся ў вайца ягонага: „Як даўно гэта сталася зь ім?" Ён сказаў: „3 маленства.O I прывялі яго да Яго; і як ён абачыў Яго, якга дух турзаў яго; і ён паваліўся на зямлю, і качаўся, пушчаючы пену.V% Адказуючы яму, сказаў: „О родзе няверны! пакуль буду з вамі? пакуль буду цярпець вас? прывядзіце яго да Мяне". I йдзелень імае яго, дзярэць яго, і ён пушчае пену, і скрыгоча зубамі сваімі, і сохне. I казаў я вучанікам Тваім, каб яны выгналі яго, і яны не маглі".<q I адзін із груду, адказуючы, сказаў: „Вучыцелю, я прывёў да Цябе сына свайго, у каторага дух нямоты.{o Ён папытаўся ў кніжнікаў: „Праз што сьперачаецеся зь імі?" I зараз, абачыўшы Яго, увесь груд зумеўся, і, падбягаючы, віталі Яго.3_ I, прышоўшы да вучанікаў, абачылі вялікі груд навокал іх і кніжнікаў, што сьперачаліся зь імі.$A Але кажу вам, што й Ільля прышоў, і зрабілі яму, што хацелі, як напісана празь яго". ~9 I Ён, адказуючы, сказаў ім: „Ільля запраўды прыйдзе пярвей і аднове ўсе; і як напісана праз Сына Людзкога, што мае шмат цярпець, і замеюць Яго за нішто.}) І пыталіся ў Яго, кажучы: „Чаму кніжнікі кажуць, што Ільля мае пярвей прысьці?"5|c I гэтае слова дзяржалі ў сябе, сьперачаючыся адзін із адным, што знача: „ускрэсьці зь мертвых".t{a I як яны зыходзілі з гары, Ён расказаў ім, каб яны нікому не казалі праз тое, што бачылі, пакуль Сын Людзкі ня ўскрэсьне зь мертвых.z' I якга, глянуўшы навокал, нікога балей ня бачылі, апрача Ісуса аднаго із сабою.9yk I зьявіўся булак, ахінаючы іх, і з булаку вышаў голас, кажучы: „Гэта Сын Мой любовы; Яго слухайце!"ixK Бо ня ведаў, што адказаць, бо яны вельмі спалохаліся.dwA I, адказуючы, Пётра сказаў Ісусу: „Раббі! добра нам тут быць; разапніма тры буданы: Табе адзін, Масею адзін і адзін Ільлі".pvY I зьявіўся да іх Ільля з Масеям, і яны мужавалі зь Ісусам.Ju  I адзецьці Ягоныя сталі бліскучыя, вельмі белыя, як сьнег, як на зямлі ніякі бяленьнік ня можа выбяліць іх.Nt Дзён за шэсьць узяў Ісус Пётру, Якава а Яана, і ўзьвёў іх на гару высокую асобна адных, і адмяніўся перад імі.6s g І сказаў ім: „Запраўды кажу вам: ё некатрыя із стаячых гэтта, што ніяк не паспытаюцца сьмерці, пакуль не абачаць гаспадарства Божага, у магутнасьці прыходзячага.6re&Бо хто будзе сароміцца Мяне а словаў Маіх у родзе гэтым чужаложным а грэшным, і Сын Людзкі пасароміцца яго, як прыйдзе ў славе Айца Свайго ізь сьвятымі ангіламі".aq;%Альбо якую мену дасьць людзіна за душу сваю? p$А якая карысьць людзіне, калі прыдбае цэлы сьвет, а душу сваю згубе?Ro#Бо хто хоча жыцьцё свае захаваць, згубе яго; а хто згубе жыцьцё свае дзеля Мяне а Евангелі, тый захавае яго.{no"I, пагукаўшы груд із вучанікамі Сваімі, сказаў ім: „Калі хто хоча йсьці за Імною, зрачыся сябе, і вазьмі крыж свой, і йдзі за Імною; mA~?}a|{zyxwwvuutsrqpoo4nn mZl'k ji_hgffeeRddcbaa,``_]^S]\\_[[XZYXXgXW%VU/TSSHRvQPPBON\MvLgKKJIIFHGFFPEDDCCTBAA3@i??(>i=<< ;:998Z77665T44X33X2100E/..-,++E*))(e'&%%G$;#("~!!4 >^( Ph|p mQ{v o  w 31{! @FmUF#I, увыйшоўшы ў гроб, абачылі маладзёна, на правым баку седзячага, адзеўшыся ў даўгое белае адзецье; і зжахнуліся.|EqI, глянуўшы, бачаць, што камень адкочаны; а ён быў вельма вялікі.xDiI гукалі мяжсобку: „Хто адкоце нам камень ад дзьвярэй гробу?" CI вельма рана нараніцы, першага дня тыдня, прышлі да гробу ўсходам сонца.],Пілат зьдзіваваўся, што Ён ужо памер, і, пагукаўшы сотніка, папытаўся ў яго: „Ці даўно памер?"~=u+Прышоў Язэп із Арымафеі, пачэсьлівы райца, што таксама чакаў гаспадарства Божага, сьмела ўвыйшоў да Пілата і папрасіў цела Ісусавага.<'*I цяпер, як настаў вечар, бо гэта была прыгатова, значыцца дзень перад сыботаю,[;/)Каторыя таксама, як Ён быў у Ґалілеі, ішлі за Ім а паслугавалі Яму, і шмат іншых жанок, што прышлі зь Ім да Ерузаліму.R:(Былі й жанкі, што глядзелі здалеку; памеж іх была й Марыя Магдалена, і Марыя, маці Якава меншага а Ёсі, і Салома,p9Y'І сотнік, што стаяў насупроці Яго, абачыўшы, што Ён, так загука ўшы, выпусьціў дух, сказаў: „Запраўды чалавек гэты быў Сын Божы". 8&І запона разьдзерлася ў Доме Божым на дзьве часьці, ад гары аж да далоўя.d7A%І Ісус, загука ўшы вялікім голасам, выпусьціў дух.6$I адзін пабег, намачыў губку воцтам і, насадзіўшы на трысьціну, даваў Яму піць, кажучы: „Пажджыце, паглядзім, ці прыйдзе Ільля зьняць Яго".|5q#I некатрыя із стаячых тут, пачуўшы, мовілі: „Вось, Ільлю гук?ае".4 "I а дзявятай гадзіне загаласіў вялікім голасам, кажучы: „Элоі! Элоі! ламма савахфані?" Што знача: Божа Мой, Божа Мой, чаму Ты Мяне пакінуў?3+!А як была шостая гадзіна, настала цямнота па ўсёй зямлі аж да гадзіны дзявятае.Y2+ Хрыстос, Кароль Ізраеляў, няхай цяпер ісступе з крыжа, каб мы абачылі; і ўверым". I ўкрыжаваныя зь Ім вярнулі на Яго.R1Падобна й найвышшыя сьвятары, насьміхаючыся, гукалі з кніжнікамі: „Іншых спасаў, Сябе Самога спасьці ня можа.J0 Выбаў Самога Сябе і іступі з крыжа".`/9А праходзячыя блявузґалі на Яго, ківаючы галавамі сваімі й кажучы: „Ага, Ты, што бураеш Дом Божы й за тры дні становіш!w.gI выпаўнілася Пісьмо, што кажа: „I да бяспраўнікаў залічаны".-1Укрыжавалі таксама зь Ім двух разбойнікаў, аднаго паправа, а другога палева Яго.x,iI быў напісаны напіс абвінаваньня Ягонага: „Кароль Юдэйскі".S+I была гадзіна трэйцяя, і Яго ўкрыжавалі.*/I, укрыжаваўшы Яго, падзялілі адзецьце Ягонае, кідаючы на жэрабя, каму што ўзяць.a);I давалі Яму піць віно зь міраю, але Ён ня прыняў.i(KI прывялі Яго на месца Ґалґота, што знача Чарэпнішча.L'I прысілілі якогась Сымона Кірынеяніна, што йшоў з поля, айца Аляксандравага а Руфавага, несьці крыж Ягоны.V&%I як насьміяліся зь Яго, зьдзелі зь Яго шкарлат, і адзелі на Яго адзецьце Ягонае, і вывялі Яго, каб укрыжаваць Яго.%I білі Яго трысьцінаю па галаве, і плівалі на Яго, і, клякаючы, кланяліся Яму.\$1I пачалі веціць Яго: „Здароў, Каролю Юдэйскі!"#{I адзелі Яго ў шкарлат, і зьвілі карону зь церня, і ўзлажылі на Яго;"I жаўнеры завялі Яго да двору, значыцца да ратушы, і згукалі ўвесь аддзел.Q!Тады Пілат, хочучы люду досыць учыніць, выпусьціў ім Вараўву, а Ісуса, біўшы пугамі, выдаў, каб быў укрыжаваны. !Пілат сказаў ім: „Якое ж ліха зра.біў Ён?" Яны ж балей крычэлі: „Укрыжуй Яго!"M А яны ізноў закрычэлі: „Укрыжуй Яго?"L I Пілат, ізноў адказуючы, сказаў ім: „Дык што ж хочаце, каб я зрабіў таму, Каторага завіце Каралём Юдэйскім?"  Але найвышшыя сьвятары падвучылі гурбу, каб ім валей выпусьціў Вараўву.ta Бо ведаў, што найвышшыя сьвятары выдалі Яго із завідасьці.! I ён, адказуючы, сказаў ім: „Ці хочаце, каб я выпусьціў вам Караля Юдэйскага?"-I гурба, узышоўшы, голасна крычачы, пачала прасіць таго, што ён заўсёды рабіў ім.\1I там быў адзін, імям Вараўва, зьвязаны з тымі, каторыя зрабілі паўстаньне зь ім, што за паўстаньня зрабілі ўбіўства.ykНа сьвята выпушчаў ён ім аднаго вязьня, праз каторага малілі.wgАле Ісус, адылі, нічога не адказаў, так што Пілат дзіваваўся.5cАле Пілат ізноў пытаўся ў Яго, кажучы: „Ты нічога не адказуеш? глянь, як шмат яны вінуюць Цябе". I найвышшыя сьвятары вінавалі яго ў шмат чым, але Ён нічога не адказаваў.&EI Пілат папытаўся ў Яго: „Ці Ты кароль Юдэйскі?" I, адказуючы, Ён казаў яму: „Ты кажаш". I без адвалокі нараніцы найвышшыя сьвятары мелі нараду із старцамі а кніжнікамі а з усім сынэдрыёнам і, зьвязаўшы Ісуса, завялі й выдалі Пілату. HI якга другі раз пятух запяяў. I Пётра прыпомнеў слова, што Ісус казаў яму: „Уперад чымся пятух двойчы запяець, ты выпрашся Мяне трэйчы”.1GАле ён пачаў клясьціся а бажыцца: „Я ня знаю чалавека, праз каторага вы гукаеце".~uFI ён ізноў выперся. I крыху пасьлей, тыя, што стаялі там, ізноў сказалі Пётру: „Запраўды ты зь іх, бо ты Ґалілеянін, і мова твая падобная"./EI паслугачая, абачыўшы яго, ізноў пачала гукаць тым, што стаялі там: „Гэты зь іх".Y+DАле ён выперся, сказаўшы: „Ня ведаю і не разумею, што ты кажаш". I вышаў вонкі на пярэдні панадворак; і запяяў пятух.3 _CI, абачыўшы Пётру, каторы грэўся, яна глянула на яго й сказала: „I ты быў зь Ісусам Назарэцкім". 9BI як Пётра быў далавах на панадворку, прышла адна з паслугачых найвышшага сьвятараe CAI некатрыя пачалі пліваць на Яго, і закрываць яму відзеньне, і поўшыць, і казаць Яму: „Прарачы"; і слугі білі Яго далонямі. )@Вы чулі блявузґаньне. Як вам здаецца?" Яны ж усі прызналі, што Ён варты сьмерці. 7?Тады найвышшы сьвятар, разьдзершы адзецьце свае, сказаў: „Нашто яшчэ нам сьветкі?S>I Ісус сказаў: „Я; і вы абачыце Сына Людзкога, на правіцы Моцы седзячага і прыходзячага ў булакох нябёсных".jM=Але Ён маўчэў і нічога не адказаў. Ізноў найвышшы сьвятар папытаўся ў Яго і сказаў Яму: „Ці Ты Хрыстос, Сын Дабраславёнага?"Z-<Тады найвышшы сьвятар стаў пасярод і пытаўся ў Ісуса, кажучы: „Не адказуеш Ты нічога, што гэтыя на Цябе сьветчаць?"\1;Але й гэта сьветчаньне іхнае ня было згоднае._7:„Мы чулі, што Ён казаў: ,Я абуру Дом Божы гэты, рукамі зроблены, і за тры дні іншы, ня рукамі зроблены, пастанаўлю' ".uc9Тады некатрыя, устаўшы, хвальшыва сьветчылі на яго, кажучы:)8Бо шмат было хвальшывых сьветак на Яго, але сьветчаньні іхныя ня былі згодныя.Q7А найвышшыя сьвятары а ўвесь сынэдрыён шукалі сьветчаньня на Ісуса, каб зрабіць Яму сьмерць; і не знаходзілі.Q6А Пётра йшоў за Ім воддаль, ажно на панадворак найвышшага сьвятара; і сядзеў із паслугачымі і грэўся ля цяпла.I 5І завялі Ісуса да найвышшага сьвятара; і ў яго былі зьбершыся ўсі найвышшыя сьвятары а старцы а кніжнікі.Z~-4Але ён, пакінуўшы палатніну, уцёк ад іх голы.}73Адзін жа маладзён, накінуўшы палатніну на голага, ішоў за Ім; і маладзёны нялі яго.B|2Тады, пакінуўшы Яго, усі ўцяклі.3{_1Што дня я быў з вамі ў сьвятыні, навучаючы, і вы ня бралі Мяне. Але каб выпаўніліся Пісьмы".)zK0I Ісус, адказуючы, сказаў ім: „Бы на разбойніка, вы вышлі зь мячамі а кіямі няць Мяне.%yC/I адзін із стаячых тут агаліў меч, і выцяў слугу найвышшага сьвятара, і адцяў яму вуха.Vx%.I яны ўзлажылі рукі свае на Яго, і нялі Яго.w+-I, прышоўшы, зараз падышоў да Яго, і кажа: „Раббі! Раббі!" і горача пацалаваў Яго.6ve,І зраднік жа Ягоны даў ім знак, кажучы: „Каго я пацалую, тый ё; імайце Яго і вядзіце асьцярожна".'uG+І зараз, як Ён яшчэ гукаў, прыбывае Юда, што быў адзін із двананцацёх, і зь ім груд вялікі зь мячамі а кіямі ад найвышшых сьвятароў а ад кніжнікаў а ад старцоў.tta*Устаньце, ідзіма; гля, бліжыцца тый, што ізраджае Мяне".vse)I прыходзе трэйці раз, і кажа ім: „Сьпіце ўжо а супачывайце. Годзе! настала гадзіна; вось, Сын Людзкі выдаецца ў рукі грэшнікаў.:rm(I ўзноў прышоўшы, засьпеў іх ізноў сьпячых, бо вочы ў іх ацяжэлі; і яны ня ведалі, што адказаць Яму.iqK'I ўзноў адыйшоўся, і маліўся, і казаў тыя самыя словы.5pc&Будзьце чукавыя й маліцеся, каб не паддацца спакусе. Дух, праўда, імклівы, але цела млявае".Eo%I прыходзе, і засьпяець іх сьпячых, і кажа Пётру: „Сымоне, ты сьпіш? ня мог ты аднае гадзіны ня спаць?Cn$I казаў: „АўваВойча! усе магчыма Табе, аддаль ад Мяне чару гэтую, не чаго Я хачу, адылі, але чаго Ты".;mo#I адышоўся крыху, і паў на зямлю, і маліўся, каб, калі б гэта было магчыма, мінула Яго гадзіна гэтая.1l["I кажа ім: „Надзвычайна смутная душа Мая аж да сьмерці; пачакайце тут і будзьце чукавыя".k !I, узяўшы із Сабою Пётру а Якава а Яана, пачаў жахацца а немарасьціцца.Fj I прышлі на месца, званае Ґефсыманя; і Ён сказаў вучанікам Сваім: „Пасядзіце тут, пакуль Я памалюся".EiАле ён станаўчэй казаў: „Калі б я меў памерці з Табою, ніколі ня выпруся Цябе". Гэтак і ўсі іншыя казалі.lhQI сказаў яму Ісус: „Запраўды кажу табе, што сядні гэтае ночы, уперад чымся пятух запяець двойчы, ты выпрашся Мяне трэйчы".egCI Пётра сказаў Яму: „Хоць усі спакусяцца, але ня я"._f7Але, як ускрэсну, выпераджу вас да Ґалілеі".Ze-I Ісус кажа ім: „Усі вы спакусіцеся з прычыны Мяне гэтае ночы; бо напісана: ,Вытну пастыра, і рассыпяцца авечкі'.Vd%I, запяяўшы псальму, вышлі на гару Аліўную.Zc-Запраўды кажу вам: Я ўжо ня буду піці з плоду віннога аж да таго дня, калі буду піць новае ў гаспадарстве Божым".b{I сказаў ім: „Гэта ё кроў Мая Новага Закону, за шмат выліваная.kaOI ўзяўшы чару, і даўшы дзякі, падаў ім; і пілі зь яе ўсі.J` І як яны елі, Ісус, узяўшы хлеб, дабраславіў, ламіў а даваў ім, кажучы: „Вазьміце, ежча; гэта ё цела Мае"._/Сын Людзкі запраўды йдзець, як напісана празь Яго; але бяда таму чалавеку, каторым Сын Людзкі ізраджаецца; валей было б не радзіцца таму чалавеку".^'I Ён, адказуючы, сказаў ім: „Адзін із двананцацёх, што мачае з Імною ў місе.]#I яны пачалі смуціцца й казалі Яму адзін за адным: „Ці ня я" і другі: „Ці ня я?"T\!I, як яны ўзьляжалі а елі, Ісус сказаў: „Запраўды кажу вам, адзін із вас, каторы есьць із Імною, ізрадзе Мяне".Y[+I як зьвечарэла, Ён прыходзе з двананцацьма..ZUI вучанікі Ягоныя пайшлі, і прышлі да места, і знайшлі, як Ён сказаў ім; і прыгатавалі пасху.Y5I ён пакажа вам вялікі верхні пакой, засланы, прыгатаваны; там прыгатуйце нам". XI куды ўвыйдзе, скажыце гаспадару дому таго: ,Вучыцель кажа: ідзе гасьцінны пакой Мой, у каторым Я змог бы есьці пасху з вучанікамі Сваімі?'bW= I паслаў двух із вучанікаў Сваіх, і сказаў ім: „Ідзіце да места, і стрэне вас чалавек, нясучы жбан вады; ідзіце за ім.(VI I на першы дзень Праснакоў, як абракалі пасхальнага баранчыка, вучанікі Ягоныя сказалі Яму: „Ідзе хочаш, каб мы, пашоўшы, прыгатавалі, каб Ты мог есьці пасху?"6Ue Яны ж, пачуўшы, узрадаваліся і абяцалі даць яму срэбла. I ён шукаў, як бы прыгодна ізрадзіць Яго.&TE I Юда Іскарыёт, адзін із двананцацёх, пайшоў да найвышшых сьвятароў, каб выдаць Яго ім.S{ Запраўды кажу вам: ідзе толькі будзе абяшчана Евангеля гэтая па цэлым сьвеце, таксама, што яна зрабіла, сказана будзе на памятку яе".R{Яна зрабіла, што магла: загадзя намасьціла цела Мае да пахову.NQБо ўбогіх маеце заўсёды із сабою і ў часе, калі захочаце, можаце рабіць ім дабро; а Мяне не заўсёды маеце.3P_Але Ісус сказаў: „Пакіньце яе; нашто робіце ёй прыкрасьць? Яна добры ўчынак зрабіла Імне.3O_Бо можна было б прадаць яе балей, чымся за трыста дынароў, і раздаць убогім". I гневаліся на яе.vNeА Некатрыя абураліся мяжсобку: „Нашто гэтая страта масьці?MwI як Ён быў у Віфані, у доме Сымона пракажанага, і ўзьляжаў за сталом, прышла жонка з алябастравай судзіною нардавага алею, чыстага а вельмі дарагога; і, разьбіўшы алябастравую судзіну, выліла на галаву Яму.pLYБо гукалі: „Ня ў сьвята, каб ня сталася ўзрушэньне люду".[K 1За два дні ж была Пасха а Праснакі. I шукалі найвышшыя сьвятары а кніжнікі, як бы няць Яго падходам, каб маглі забіць;`J9 %А што вам кажу, кажу ўсім: будзьце чукавымі".fIE $Каб, прышоўшы зьнецікі, не засьпеў вас сьпячых.]H3 #Дык будзьце чукавыя, бо ня ведаеце, калі прыйдзе дамовы гаспадар, увечары, ці а поўначы, ці пятухамі, ці нараніцы;G+ "Як чалавек, што выходзе ў вялікую дарогу, каторы кідае дом свой, і даець уладу слугам сваім, і кажнаму работу ягоную і расказуе брамніку назіраць.F !Уважайце, ня сьпіце й маліцеся, бо ня ведаеце, калі будзе той час.E7 Але дня таго а гадзіны ніхто ня ведае, ані ангілы нябёсныя, ані Сын, адно Айцец.aD; Неба й зямля мінуць, але словы Мае ня мінуць. C Запраўды кажу вам, што ніяк ня мінець род гэты, як усе гэта станецца.B# Дык таксама як абачыце, што гэта дзеецца, ведайце, што блізка, у дзьвярох.GA Вучыцеся падобнасьці зь фіґі: калі гольле яе ўжо мякчэе й пушчае лісьцё, то ведаеце, што лета блізка.@ I тады Ён пашлець ангілаў Сваіх, і зьбярэць абраных Сваіх із чатырох вятроў, ад найдальшае ўкраіны зямлі аж да найдальшае ўкраіны неба."?= I тады абачаць Сына Людзкога, у булакох прыходзячага ізь вялікаю моцаю а славаю.~>u I зоры нябёсныя будуць валіцца, і моцы нябёсныя захістаюцца.$=A Тых жа дзён, просьле гэтае атугі, сонца зацьмее, і месяц ня дасьць сьвятліні свае;a<; Але ўважайце. Вось, Я наперад сказаў вам усе.o;W Бо паўстануць хвальшывыя Хрысты а хвальшывыя прарокі, і пакажуць знакі а чудосы, каб спадмануць, калі льга, нават абраных. :  I тады, калі хто скажа вам: ,Гля, тут Хрыстос' або: ,Гля, там'; ня верце.o9W I калі б Спадар не скараціў тых дзён, то не ўратавалася б ніякае цела; але дзеля абраных, каторых Ён абраў, скараціў тыя дні.l8Q Бо тых дзён будзе такое няшчасьце, якога ня было ад пачатку стварэньня, каторае стварыў Бог, аж дагэтуль, і ніяк ня будзе.[7/ I маліцеся, каб уцекі вашы ня былі ўзімку.K6 Бяда цяжарным а соячым тых дзён!s5_ I хто на полю, не зварачайся назад узяць адзецьце свае.&4E А хто на страсе, няхай ня зыходзе да дому ані ўходзе ўзяць штоколечы з дому свайго;(3I Як жа абачыце агіду спусьценьня, менаваную Данелям прарокам, ідзе ня мае быць стаячую, (хто чытае, хай разумее), тады тыя, што ў Юдэі, няхай уцякаюць у горы;"2= і будуць ненавідзіць вас усі за імя мае. Хто вытрывае аж да канца, будзе спасёны.I1  I выдасьць брат брата на сьмерць, і бацька дзяцё; і дзеці паўстануць на бацькоў, і зьдзеюць ім сьмерць.<0q I як прывядуць, выдаючы вас, не бядуйце загадзя, што вам казаць, ані разважайце, але што дана вам будзе тае гадзіны, тое кажыце, бо ня вы будзеце казаць, але Дух Сьвяты.j/M I ўсім народам уперад мае быць абешчана Евангеля..' Але ўважайце на сябе, бо будуць выдаваць вас на рады, і будуць біць у бажніцах, і перад дзяржаўцамі а каралямі станеце за Мяне, на сьветчаньне ім./-W Бо народ паўстане на народ, і гаспадарства на гаспадарства; і будуць трасеньні зямлі па розных месцах, і будуць галадові а замятні. Гэта пачатак трудненьняў.B,} I як пачуеце праз войны а дзейкі праз войны, ня ўзрушайцеся, бо мусіць гэта быць; але яшчэ не канец.~+u Шмат хто прыйдзе ў імя Мае, кажучы: ,Гэта Я'; і ізьвядуць шмат.* I Ісус, адказуючы, пачаў казаць ім: „Глядзіце, каб ніхто вас ня ізьвёў.)7 „Скажы нам, калі гэта будзе, і якая пазнака, што неўзабаве ўсе гэта мае зьдзеяцца?"D( I, як Ён сядзеў на гары Аліўнай супроці сьвятыні, пыталіся ў Яго на адзіноце Пётра а Якаў а Яан а Андрэй:' I Ісус, адказуючы, сказаў яму: „Бачыш гэтыя вялікія хароміны? Ніякім парадкам не застанецца тут каменя на каменю, што ня будзе ськінены далоў".z& o I, як выходзіў Ён ізь сьвятыні, кажа Яму адзін із вучанікаў Ягоных: „Вучыцелю! глянь, што за вялікія камяні а што за вялікія хароміны!"S% ,Бо ўсі кідалі з дастатку свайго, але яна зь нястачы свае ўкінула ўсе, што мела, усе, што мела на жыцьцё свае".~$u +Пагука ўшы вучанікаў Сваіх, сказаў ім: „Запраўды кажу вам, што гэтая бедная ўдава ўкінула балей, чымся ўсі, што кідалі ў скарбонку;# *I прышла адна бедная ўдава, і ўкінула два пенязі, што складаюць шэляг.H"  )I Ісус сеў супроці скарбонкі, і глядзеў, як людзі кідалі медзякі ў скарбонку. I шмат хто багаты кідаў шмат.@!y (Што зьядаюць дамы ўдоваў ды пад прыклепам даўгіх малітваў. Гэтыя адзяржаць цяжшае засуджэньне".q [ 'I першыя седавы ў бажніцах, і першыя месцы на вячэрах;_7 &I казаў ім у навуццы Сваёй: „Уважайце на кніжнікаў, што любяць хадзіць у даўгім адзецьцю, і здарованьні на таргох,!; %Дык Давід сам кажа Яму ,Спадар': як жа Ён сын ягоны?" I вялікі груд ахвотна Яго слухаў.1 $Бо сам Давід сказаў у Духу Сьвятым: ,СПАДАР сказаў Спадару майму: сядзі па правіцы Маёй, пакуль Я зраблю непрыяцеляў Тваіх казулькаю пад ногі Твае'.D #I Ісус, адказуючы, сказаў, як вучыў у сьвятыні: „Як гэта кажуць кніжнікі, што Хрыстос ё сын Давідаў ?w "I Ісус, бачачы, што ён разумна адказаў, сказаў яму: „Недалёка ты ад гаспадарства Божага". I ніхто просьле гэтага ня сьмеў пытацца ў Яго. !I любіць Яго з усяго сэрца, і з усяго розуму, і з усяе душы, і з усяе моцы, і любіць прыяцеля, як самога сябе, ё балей чымся ўсі ўсепаленьні а аброкі".9k I кніжнік сказаў Яму: „Добра, Вучыцелю! Ты сказаў праўду, бо адзін ё Бог, нямаш іншага, апрача Яго;Z- А другое падобнае да гэтага: ,Любі прыяцеля свайго, як самога сябе'. Няма іншага расказаньня большага за гэтыя".~u I любі Спадара Бога свайго з усяго сэрца свайго, і з усяе душы свае, і з усяе думкі свае, і з усяе моцы свае'. Гэта першае расказаньне!;o I Ісус адказаў яму: „Першае з усіх расказаньне: ,Слухай Ізраелю! Спадар Бог наш ё Спадар адзін; ~~ }N|t{{izzWy4xwwv3uttAsrrPq0pcoo1nnmm,l"kjjhhgeevddcsbbaV`__R^^]c\[ZZYYDXWW"VUUMTTSSwSRxRQQ@PP9OONWMMILL8KJJIHHH GGFF EDDACBBQAA*@??p?>K=<<';;:s988A77.665%4X3x211 0>///...-,g+** )9(|''g&&%P$$#"!!z "EJ\  . dQoy c  A c AiyL|qА Ісус, адказуючы, сказаў яму: „Ідзі вон ад Мяне, шайтане, бо напісана: ,Спадару Богу свайму кланяцца будзеш і Яму аднаму служыць'."[/Дык Ты, калі паклонішся імне, усе будзе Твае'.7gI сказаў Яму д'явал: „Усю гэтую ўладу дам Табе і славу іх, бо яна дана імне, і, каму я хачу, даю яе"."=I, павёўшы Яго на высокую гару, ён паказаў Яму ўсі гаспадарствы сьвету ў часіне часу.H А Ісус адказаў яму, кажучы: „Напісана, што не адным хлебам будзе жыць людзіна, але кажным словам Божым"./I сказаў Яму д'явал: „Калі Ты Сын Божы, раскажы гэтаму каменю, каб стаў букаткаю".(IСорак дзён быў спакушаны д'явалам і нічога ня еў тых дзён; а па сканчэньню іх запрагнуў.! =Ісус жа, поўны Духа Сьвятога, зьвярнуўся да Ёрдану і быў паведзены Духам на пустыню.[/&Еносёнка, Сыфянка, Адамёнка, каторы быў Божы.w~g%Мефусаленка, Енашонка, Ярэдзёнка, Малелееленка, Каінанёнка,m}S$Каінанёнка, Арфаксадзенка, Сэмянка, Ноянка, Ламёшанка,g|G#Сэрушонка, Раґавёнка, Фалечонка, Еверонка, Салянка,i{K"Якавёнка, Ісачонка, Абрагаменка, Фаранка, Нахаронка,mzS!Амінадавенка, Арамёнка, Есромёнка, Фарэсёнка, Юдзянка,iyK Есянка, Овідзёнка, Воозёнка, Салмонёнка, Наасонёнка,qx[Малеаёнка, Менанёнка, Маттафёнка, Нафанёнка, Давідзёнка,gwGСыманёнка, Юдзянка, Язэпенка, Ёнанёнка, Елякімёнка,evCЁсянка, Елезэранка, Ёрыменка, Матфацёнка, Левянка,muSМельшанка, Адзьдзянка, Косамёнка, Елмодамёнка, Іранка,qt[Яанёнка, Рысаёнка, Зэрувавеленка, Шэалфіеленка, Ніранка,esCМаафёнка, Матгафёнка, Сэмеёнка, Язэпенка, Юдзянка,krOМаттафёнка, Амасёнка, Нагумёнка, Есьлянка, Наґґаёнка,cq?Матфацёнка, Левянка, Мельшанка, Янянка, Язэпенка,,pQА Самому Ісусу, як пачынаў, было год трыццаць веку, будучы, як думалі, сынам Язэпа Гілянка,ro]I ісступіў Дух Сьвяты на Яго ў цялесным выглядзе, як галуба, і прышоў голас ізь неба, кажучы: „Ты Сын Мой любовы; Цябе Я ўпадабаў!"&nEI сталася, як хрысьціўся ўвесь люд, і Ісус, ахрысьціўшыся, маліўся, нябёсы рашчыніліся,kmOДадаў яшчэ да Ўсяго тое, што пасадзіў Яана ў вязьніцу.FlГірад жа чацьвертнік, ганены ім за Гіродзяду, жонку брата свайго Піліпа, і за ўсе ліха, што Гірад зрабіў,nkUI шмат чаго іншага напамінаючы, даваў дабравесьць люду.`j9Веялка Ягоная ў руццэ Ягонай, і Ён ачысьце такаўню Сваю, і пшонку зьбярэць у сьвіран, а ўмецьце спале агнём няўгасным".Zi-Яан адказаў, кажучы ўсім: „Я запраўды хрышчу вас вадою, але йдзець дужшы за мяне, у Каторага я ня гожы разьвязаць рэменьчыка ў вобую Ягоным; Ён будзе хрысьціць вас Духам Сьвятым а агнём.%hCI як люд спадзяваўся, і думалі ўсі ў сэрцах сваіх празь Яана, ці ня быў можа ён Хрыстос,:gmI пыталіся ў яго таксама жаўнеры, кажучы: „А мы што маем рабіць?" I ён адказаў ім: „Не рабіце ўсілства нікому ані вінуйце хвальшыва, і будзьце здаволіўшыся з платы свае".vfe I сказаў ім: „Нічога не вымагайце балей за прызначанае вам".%eC Тады прышлі таксама мытнікі хрысьціцца і сказалі яму: „Вучыцелю, што мы маем рабіць?"1d[ Ён, адказуючы, сказаў ім: „Хто мае дзьве адзежы, дай нямаючаму; і хто мае ежу, рабі тое самае".icK I пыталіся ў яго гурбы, кажучы: „Дык што маем рабіць?"Xb) Ужо й сякіра да караня дзерваў прыложана; дык кажнае дзерва, што ня родзе добрага плоду, сякуць а кідаюць у цяпло".aДык радзіце плады гожыя каяты. I не пачынайце гукаць сабе: ,Айцец у нас Абрагам'; бо кажу вам, што Бог можа з камянёў гэтых узьняць дзеці Абрагаму.l`QТады сказаў ён гурбе, што прыходзіла хрысьціцца ў яго: „Родзе яшчарыны! хто перасьцярог вас уцякаць ад надыходзячага гневу?L_I кажнае цела абача спасеньне Божае".j^MКажная даліна напоўніцца, і кажная гара а ўзгорак паніжыцца, і скрыўленыя выпрастаюцца, і драгкія дарогі стануць гладкімі;w]gЯк напісана ў кнізе словаў Ісаі прарокі, кажучы: „Голас гукаючага на пустыні: гатуйце дарогу Спадарову, прастайце сьцелжі Ягоныя;(\II ён праходзіў па ўсёй краіне ля Ёрдану, абяшчаючы хрэст каяты дзеля дараваньня грахоў,#[?За найвышшых сьвятароў Ганны а Каяпы, было слова Божае да Яана Захаронка на пустыні.Z Пятнанцатага году дзяржавы цэсара Тыбэра, як Понт Пілат быў намесьнікам Юдэі, Гірад быў чацьвертнікам у Ґалілеі, а Піліп, брат ягоны, чацьвертнікам Ітурэі а Трахоніцкае краіны, а Лізан чацьвертнікам Абіленеі,~Yu4А Ісус павялічаўся мудрасьцяй а ростам а ласкаю ў Бога й людзёў.SX3I зыйшоў зь імі, і прышоў да Назарэту і быў ім падданы. Але маці Ягоная заховавала ўсі гэтыя словы ў сэрцу сваім.]W32Але яны не зразумелі сказанага, што ім сказаў.>Vu1А Ён адказаў ім: „Што ж, што Мяне шукалі? хіба вы ня ведалі, што Я маю быць у справах Айца Свайго?"zUm0I, абачыўшы Яго, зьдзіваваліся; і маці Ягоная сказала Яму: „Дзяцё! чаму Ты зрабіў гэтак нам? Гля, айцец Твой а я із журбою шукалі Цябе".vTe/I ўсі, што слухалі Яго, зумяваліся з розуму а адказаў Ягоных.CS.I сталася, што за тры дні знайшлі Яго ў сьвятыні, памеж вучыцеляў седзячага, слухаючы іх і пытаючы ў іх.sR_-I, не знайшоўшы Яго, зьвярнуліся да Ерузаліму, шукаючы Яго..QU,Але, думаючы, што Ён быў у грамадзе, ішлі дзень дарогі. I шукалі Яго памеж сваякоў а знаёмых.EP+I як, скончыўшы тыя дні, зварачаліся, задлякалася дзяцё Ісус у Ерузаліме, а Язэп а маці Ягоная ня ведалі;O)*I як Яму было двананцаць год, яны ўзышлі да Ерузаліму подле звычаю таго сьвята.{No)А бацькі Ягоныя што году хадзілі да Ерузаліму на сьвята Пасхі.M(I дзяцятка расло, і дужэла ў духу, поўнае мудрасьці; і ласка Божая была на Ім.9Lk'I, як яны зьдзеялі ўсе подле права Спадаровава, зьвярнуліся да Ґалілеі, да места свайго Назарэту.LK&I гэтая, тае ж часіны прышоўшы, хваліла Спадара й мовіла празь Яго ўсім, што чакалі адкупленьня ў Ерузаліме.ZJ-%Удава каля асьмідзясят чатырох год, каторая не адходзіла ад сьвятыні, але елужыла постам а малітваю ночы і ўдзень.eIC$I там была Ганна Фануелішка, прарока з пакаленьня Ашэравага. Яна была старая, жыла ж із мужам сем год ад дзявоцтва свайго,H#Але меч пратнець таксама душу тваю, каб аб'яўлены былі падумкі шмат сэрцаў"."G="I дабраславіў іх Сымон, і сказаў Марыі, маці Ягонай: „Вось, прызначана гэта на ўпад і на паўстаньне шмаг каго ў Ізраелю і на знак, катораму будуць перачыць,vFe!I Язэп і маці дзіваваліся з таго, што было сказана празь Яго.wEg Сьвятло да аб'яўленьня народам і славу люду Твайго Ізраеля".aD;Што Ты прыгатаваў перад відзеньням усіх людзёў,HC Бо вочы мае бачылі спасеньне Твае, B „Цяпер адпушчаеш слугу Свайго, Спадару, подле слова Свайго, у супакою;~AuТады прыняў ён Яго на ўлоньне свае, і дабраславіў Бога, і сказаў:G@I прышоў ён Духам да сьвятыні. I як бацькі прынесьлі дзецянё Ісуса, каб учыніць над Ім подле звычаю права,8?iI было яму аб'яўлена Духам Сьвятым, што ён не абача сьмерці, пакуль не пабача Хрыста Спадаровага. >I вось, быў чалавек у Ерузаліме, каторага імя Сымон. Ён жа муж справядлівы а набожны, што спадзяваўся пацехі Ізраелявае; і Дух Сьвяты быў на ім. =9I даць аброк, подле сказанага ў праве Спадаровым, пару туркоў альбо двое галубянят.\<1Як напісана ў праве Спадаровым, што кажнае дзецянё мужчынскае, дзетніцу рашчыняючае, Сьвятым Спадару будзе звацца;I; I, як мінулі дні ачышчэньня ейнага, подле права Масеявага, прынесьлі Яго да Ерузаліму, каб абрачы Спадару,_:7I, як выпаўнілася восьмі дзён да абразаньня дзецяняці, назвалі Яго Ісус, як назваў Ангіл перад зачацьцям Яго ў жываце./9WI зьвярнуліся пастыры, славячы а хвалячы Бога за ўсе, што чулі а бачылі, як было ім наказана.p8YАле Марыя заховавала ўсе гэта, разважаючы ў сэрцу сваім.q7[I ўсі, што чулі, дзіваваліся з таго, што мовілі ім пастыры.6/А абачыўшы, наказавалі ўсюдых узглядам слова, сказанага ім празь дзецянё гэтае.5#I прышлі борзда, і знайшлі разам Марыю а Язэпа а дзецянётка, у ясьлях лежачае.4'I сталася, як ангілы адышлі ад іх да неба, пастыры сказалі адзін аднаму: „Пайдзіма аж да Бэтлеему й абачма, што прыгадзілася, што Спадар наказаў нам".{3o„Слава Богу на вышах, а на зямлі супакой у людзёх добрае волі". 2 I якга было з Ангілам множасьць войска нябёснага, хвалячы Бога й кажучы: 1 I гэта пазнака вам: вы знойдзеце дзецянётка, спавітае й лежачае ў ясьлях.0 Бо нарадзіўся вам сядні ў месьце Давідавым Спас, Каторы ё Хрыстос Спадар.J/  I Ангіл сказаў ім: „Ня бойцеся, бо вось, я прыношу вам дабравесьць вялікай радасьці, што будзе ўсім людзём;G. I вось, Ангіл Спадароў стаў перад імі, і слава Спадарова зазьзяла навокал іх; і баяліся боязьняй вялікай.-I пастыры былі ў тэй самай краіне на полю, сьцерагучы стаду сваю ночы.8,iI нарадзіла Сына свайго першака, і спавіла Яго, палажыла ў ясьлі, бо ня было ім месца ў начулішчу.f+EI сталася, як яны былі там, выпаўніліся дні радзіць.Z*-Запісацца з Марыяю, заручанай яму, цяжарнай.v)eI Язэп таксама вышаў з Ґалілеі, зь места Назарэту, да Юдэі, да места Давідавага, званага Бэтлеем, бо ён быў з дому а роду Давідавага,`(9I ўсі пайшлі запісавацца, кажны да места свайго.u'cГэтае сьпісаньне было найперш за Квірына, намесьніка Сыры.+& QI сталася тых дзён, што вышаў пастаноў ад цэсара Аўгуста зрабіць сьпісаньне ўсяго сьвету."% ?PА дзяцё расло а дужэла духам, і было на пустынях аж да дня паказаньня свайго Ізраелю..$ WOДаць сьвятло седзячым у цямноце а ў сьценю сьмерці, кіраваць ногі нашыя на дарогу супакою".# #NПераз чульлівае міласэрдзе Бога нашага, як із вышыні Золак даведаўся да нас," {MДаць пазнаньне спасеньня люду Ягонаму ў дараваньню грахоў іхных,D! LI ты, дзецянё, назавешся прарокам Навышняга, бо пойдзеш перад відам Спадаровым, гатаваць дарогі Ягоныя,{  qKЎ сьвятасьці а справядлівасьці перад Ім усі дні жыцьця свайго. {JКаб бяз страху, з рукі непрыяцеляў сваіх вывальненыя, служылі Ямуq ]IПрысягу, што Ён прысягнуў Абрагаму, айцу нашаму, даць нам,} uHШто зьдзее міласэрдзе айцом нашым і ўспомне сьвятую ўмову Сваю, GПраз спасеньне нас ад варагоў нашых і ад рукі ўсіх ненавідзячых нас;r _FЯк казаў вуснамі сьвятых прарокаў Сваіх, што былі ад веку,k QEI ўзьняў рог спасеньня нам у доме Давіда, слугі Свайго;% ED„Дабраславёны Спадар, Бог Ізраеляў, што даведаўся й зьдзеяў адкупленьне люду Свайму; }CI Захара, айцец ягоны, напоўніўся Духам Сьвятым і праракаў, кажучы:U %BI ўсі, што чулі, складалі ў сэрцах сваіх, кажучы: „Што за дзецянё гэта будзе!" I запраўды рука Спадарова была зь ім.5 eAI напаў страх на ўеіх, што жылі навокал іх, і па ўсёй гаравой краіне Юдэі гукалі ўсі гэтыя словы. @I якга адчыніліся вусны ягоныя а язык ягоны, і ён гукаў, хвалячы Бога. )?А ён, папрасіўшы дошчачкі, напісаў, кажучы: „Яан імя ягонае". I дзіваваліся ўсі.s a>I паказавалі знакамі айцу ягонаму, як бы яго хацеў назваць. =I сказалі ёй: „Нікога няма ў родзе тваім, каб быў названы гэтым імям". }<Але маці ягоная, адказуючы, сказала: „Не, але названы будзе Яанам".> w;I сталася, што на восьмы дзень прышлі абразаць дзецянё і звалі яго, подле імені айца ягонага, Захара.* O:I пачулі суседзі а сваякі ейныя, як Спадар узьвялічыў міласэрдзе над ёй, і цешыліся зь ёю.o Y9Альжбеце ж выпаўніўся час радзіць, і яна нарадзіла сына.  8I заставалася Марыя зь ёй каля трох месяцаў, і зьвярнулася да дому свайго.r  _7Як казаў айцом нашым, Абрагаму а насеньню ягонаму навекі".j  O6Памог Ізраелю, слузе Свайму, памятуючы на міласэрдзе,i  M5Напоўніў прагнучых дабром, а багатых адаслаў пустых.\  34Ськінуў дужых із пасадаў і павышыў паніжаных.  3Зьдзеяў моц цаўём Сваім; расьцярушыў пыхатых падумкамі сэрца іхнага;q ]2I міласэрдзе Ягонае ад роду да роду да тых, што баяцца Яго.c A1Бо ўчыніў імне вялічча Дужы; і сьвятое імя Ягонае;9 m0Бо глянуў Ён на паніжэньне служэбкі Свае; вось, адгэтуль за шчасьлівую мяне будуць мець усі роды;P /I ўсьцешыі'ся дух мой у Вогу, Спасу маім;] 5.I сказала Марыя: „Узьвялічае душа мая Спадара;  -I дабраславёная тая, што паверыла, бо зьдзеецца сказанае ёй ад Спадара".R ,Бо, гля, як толькі гук здарованьня твайго загучэў у вушшу маім, скранулася з радасьці дзецянётка ў жываце маім.n W+I скуль гэта імне, што прышла маці Спадара майго да мяне?G  *I загукала вялікім голасам, і сказала: „Дабраславёная ты памеж жанок, і дабраславёны плод жывата твайго.q~ ])I сталася, як пачула Альжбета здарованьне Марыіна, што скранулася дзяцянё ў жываце ейным, і Альжбета напоўнілася Духам Сьвятым,_} 9(I ўвыйшла ў дом Захарын, і паздаровала Альжбету.| 3'I ўстаўшы Марыя тых дзён, з пасьпехам пайшла да гаравое краіны, да места Юдзінага.<{ s&I Марыя сказала: „Вось, служэбка Спадарова; хай будзе імне подле слова Твайго". I ангіл адышоў ад яе.Hz  %Бо ў Бога нічога няма немагчымага".qy ]$I вось, сваячка твая Альжбета, званая бясплоднай, і яна зачала сына ў старасьці сваёй, і гэты ё шосты месяц ёй, званай бясплоднай.x #I, адказуючы, ангіл сказаў ёй: „Дух Сьвяты зыйдзе на Цябе, і моц Навышняга засьціць табе; затым і народжанае сьвятое назавецца Сынам Божым.tw c"I сказала Марыя ангілу: „Як гэта будзе, калі я мужа ня знаю?")v M!I будзе гаспадарстваваць у доме Якававым навекі, і гаспадарству Ягонаму ня будзе канца".9u m Ён будзе вялікі і назавецца Сынам Навышняга, і Спадар Бог дасьць Яму пасад Давідаў, айца Ягонага;t }I вось, зачнеш у жываце, і народзіш Сына, і назавеш імя Ягонае: Ісус.{s qI сказаў ёй ангіл: „Ня бойся, Марыя, бо ты прыдбала ласку ў Бога..r WЯна ж, абачыўшы яго, парушылася на слова ягонае й разважала, што гэта было б за здарованьне.Pq I, увыйшоўшы да яе, ангіл сказаў: „Здарова, ласкаю абдараваная! Спадар із табою; дабраславёная ты памеж жанок".Bp Да дзявушчае, заручанае з чалавекам, каторага імя было Язэп, з дому Давідавага, а дзявушчае імя: Марыя..o WА шостага месяца пасланы быў ад Бога ангіл Гаўрэль да места Ґалілейскага, званага Назарэт,!n =„Гэтак імне ўчыніў Спадар за дзён, калі глянуў, каб зьняць ганьбу маю памеж людзёў".m А па тых днёх зачала Альжбета, жонка ягоная, і таілася пяць месяцаў, кажучы:l I сталася, што, як скончыліся дні адправы ягонае, ён адышоў да дому свайго.Xk +I, як ён вышаў, ня мог гукаць да іх; і яны пазналі, што ён відзеў відзень у Доме Божым, бо ён ківаў ім; і застаўся немы.j Люд жа чакаў Захары й дзіваваўся, што ён так длякаецца ў Доме Божым.i yI вось, ты будзеш бязмоўны, і ня будзеш магчы гукаць аж да дня, калі гэта станецца, бо ты не паверыў словам маім, каторыя споўняцца ўпару".}h uI, адказуючы, ангіл сказаў яму: „Я Гаўрэль, каторы стаю ў прытомнасьці Божай, і я быў пасланы казаць табе, і прынесьці табе дабравесьць.9g mI сказаў Захара ангілу: „3 чаго я пазнаю гэта? бо я ўжо стары, і жонка мая вельма ацяжараная днямі".Af }I ён пойдзе перад Ім у духу а магутнасьці Ільлінае, каб зьвярнуць сэрцы бацькоў да дзяцей і няслухменых да мудрасьці справядлівых, каб выгадаваць Спадару люд прыгатаваны".~e wI шмат каго зь дзяцей Ізраелявых наверне да Спадара, Бога іхнага.d yБо ён будзе вялікі ў ваччу Спадаровым, і ня будзе піць віна ані хмельнага напітку, і напоўніцца Духам Сьвятым нават ад жывата маці свае.c )I табе будзе радасьць а весялосьць, і шмат хто будзе цешыцца з нараджэньня яго.b  Але ангіл Спадароў сказаў яму: „Не лякайся, Захара; бо просьба твая пачута, і Альжбета, жонка твая, зачнець табе сына, і назавеш імя яго: Яан.^a 7 I стрывожыўся Захара, абачыўшы, і ляк абняў яго.`  I зьявіўся яму ангіл Спадароў, стоячы паправе аброчніка кадзеньня.p_ [ А ўся множасьць люду малілася вонках у часе кадзеньня, —'^ I Подле звычаю сьвятарскага ўраду, было яму жэрабя кадзіць, як ён увыйшоў у Дом Спадароў;] I сталася, як ён правіў сьвятарскі ўрад перад Богам у парадку свае радоўкі,\ /Але ня мелі дзяцяці, бо Альжбета была бясплодная, і абое былі ацяжараныя гадамі.I[  Яны абое былі справядлівыя перад Богам, ходзячы ў вусіх расказаньнях а пастановах Спадаровых без заганы.Z 3За дзён Гірада, караля Юдэйскага, быў адзін сьвятар, імям Захара, зь дзянное радоўкі Авінае, і жонка ягоная была з дачок Ааронавых, і імя ейнае Альжбета.nY WКаб ты добра ведаў пэўнасьць таго, чаго ты быў навучаны.qX ]Здалося й імне добрым, дасьледаваўшы ўсе з належнага жарала, акуратна а з парадку напісаць тэ праз гэта, найпачэсьліўшы Хахілю,W  Як перадалі нам тыя, што спачатку вочнікамі а слугачымі Слова былі, —V Як шмат хто ўзяўся напісаць нарыс праз сталыя здарэньні памеж нас,NUА тыя пайшлі й абяшчалі ўсюдых, і Спадар судзеяў зь імі, і слова іхнае мацніў знакамі, злучанымі зь імі. Амін.T'Гэтак Спадар, просьле гутаркі зь імі, быў узяты на неба й сеў па правіцы Божай.[S/Будуць браць гады; а калі б што атрутнае пілі, не пашкодзе ім; на хворых будуць ускладаць рукі, і добра ім будзе".XR)I гэтыя знакі злучацца з тымі, што вераць: імям Маім будуць выганяць нячысьцікаў; будуць гукаць новымі мовамі;*QMХто будзе верыць і ахрысьціцца, спасён будзе; а хто ня будзе верыць, будзе засуджаны.P!I сказаў ім: „Ідучы па ўсім сьвеце, абяшчайце Евангелю ўсяму стварэньню.O7I потым зьявіўся адзінанцацём, як узьляжалі за сталом, і ўпікаў ім за няверу іхную а калянасьць сэрца, бо не нялі веры тым, каторыя бачылі Яго ўскрэслага.eNC Яны йшлі й наказалі засталым; і гэтыя не нялі веры.&ME Просьле гэтага Ён зьявіўся ў іншым выглядзе двум ізь іх на дарозе, як яны йшлі да сяла.uLc Але тыя, пачуўшы, што Ён жывы, і яна бачыла Яго, не нялі веры.K Яна пайшла й наказала тым, што былі зь Ім, каторыя былі ў жалобе й плакалі.VJ% Ускрэсшы рана першага дня тыдня, Ён сьпярша зьявіўся Марыі Магдалене, з каторае быў выгнаўшы сямёх нячысьцікаў.NII яны борзда вышлі, і ўцяклі ад гробу, бо яны дрыжэлі й былі зумеўшыся, і нічога нікому не сказалі, бо баяліся.WH'Але йдзіце, накажыце вучанікам Ягоным а Пётру, што Ён выперадзе вас да Ґалілеі; там абачыце Яго, як Ён сказаў вам".G{Ён жа сказаў ім: „Не жахайцеся. Ісуса шукаеце Назарэцяніна, што быў укрыжаваны; Ён ускрэс, Яго няма тут. Во месца, ідзе Ён быў пакладзены. ~~}}|X{{znxxsww#vAttWs2rqq7pEooqnn;mxlkk j1ihgxfzeeZdccbfa`__,^]w\[ZYYXWgVUU T*S}RQPP:OsO!NSMLLpKJJ&HGGzFFEXDCC)BDA|@?>>:=<;Q;E;999O877%6 574332L100D// .D->++g*)((('%%&$:#"r! YA,8k+^: 8 < % +t\(1%I вось, жонка месцкая, грэшніца, даведаўшыся, што Ён узьляжыць у доме фарысэявым, прынесла алябастравы слоік масьці.8'i$I адзін із фарысэяў папрасіў, каб Ён паспытаўся ежы ў яго; і Ён увыйшоў у дом фарысэяў і ўзьляжаў.^&5#Але апраўлена мудрасьць усімі дзецьмі яе".O%"Прышоў Сын Людзкі, есьць і п'ець, і кажаце: ,Во жэрлівы чалавек а вінажлоп, прыяцель мытнікаў а грэшнікаў'.'$G!Бо прышоў Яан Хрысьціцель, ня есьць хлеба ані п'ець віна, і кажаце: ,'У ім нячысьцік'. #  Яны падобныя да дзяцей, што сядзяць на торзе, гукаюць адны адных і гамоняць: ,Мы дудзелі вам, і вы не скакалі; мы галасілі, а вы ня плакалі'.&"EI Спадар сказаў: „Дык да каго прыраўную людзёў роду гэтага? і да каго яны падобныя?!1Але фарысэі а праўнікі адкінулі замер Божы ўзглядам сябе, ня хрысьціўшыся ў яго.7 gI ўвесь люд, што чуў, і мытнікі прызнавалі справядлівасьць Божую, хрысьціўшыся хрыстом Яанавым.Бо кажу вам: памеж народжаных із жанок няма вялікшага прарокі за Яана Хрысьціцеля; але найменшы ў гаспадарстве Божым вялікшы за яго".xiГэты ё, праз каторага напісана: ,Во, Я пасылаю пасланца Свайго перад відзеньням Тваім, каторы прыгатуе дарогу Тваю перад Табою'.)Але чаго глядзець хадзілі вы? прарокі? Але, кажу вам, і балей чымся прарокі.Чаго ж глядзець хадзілі вы ? чалавека, што адзеўшыся ў мяккое адзецьце? Гля, у каралеўскіх палацах тыя, што багата адзеўшыся й раскошна жывуць.xiА, як пасланцы Яанавы пайшлі, Ён пачаў гукаць люду празь Яана: „Чаго глядзець хадзілі вы на пустыні? трысьціны хістанае ветрам?eCI дабраславёны, хто не спакусіцца перазь Мяне!"%Тады Ісус, адказуючы, сказаў ім: „Пайдзіце й паведаміце Яану, што вы бачылі й чулі: што нявісныя празіраюць, кульгавыя ходзяць, пракажаныя ачышчаны, глухія чуюць, мертвыя ўскрысаюць, бедным абяшчаецца дабравесьць.Z-I тае самае гадзіны Ён шмат каго ўздаравіў ад хваробаў а болькаў а нячысьцікаў, і шмат якім нявісным даў відзеньне.zmПрышоўшы да Яго, тыя мужы сказалі: „Яан Хрысьціцель паслаў нас да Цябе, кажучы: “Ці Ты тый, што мае прыйсьці, ці маем чакаць іншага?”W'I Яан, пагукаўшы двух вучанікаў сваіх, паслаў да Ісуса, кажучы: „Ці Ты тый, што мае прыйсьці, ці чакаць нам іншага?"jMI вучанікі Яанавы наказалі яму праз усі гэтыя падзеі.oWI галасы пайшлі празь Яго па ўсёй Юдэі а па ўсёй аколіцы.SI абняў усіх страх, і славілі Бога, кажучы: „Вялікі прарока паўстаў памеж нас" і „Бог даведаўся да люду Свайго".yНябожчык, падняўшыся, сеў і пачаў гукаць; і аддаў яго маці ягонай.X)I, падышоўшы, даткнуўся да нашулкаў, а тыя, што несьлі, адзержыліся; і Ён сказаў: „Маладзёне! табе кажу, устань".yk I, абачыўшы яе, Спадар зжаліўся над ёю і сказаў ёй: „Ня плач".  Якжа Ён дабліжыўся да месцкае брамы, гля, там выносілі нябожчыка, адзінага сына ў маці сваёй, а яна была ўдава; і ладны груд ізь места быў зь ёй.T! I дзень пасьлей сталася, што Ён пайшоў да места, званага Наін; і зь Ім ішло шмат із вучанікаў Ягоных і шмат гурбы. { I пасланыя, зьвярнуўшыся двору, засьпелі хворага слугу здаровага.  Пачуўшы гэта, Ісус зьдзіваваўся зь яго і, абярнуўшыся, сказаў груду, што йшоў за Ім: „Кажу вам, што і ў Ізраелю Я не знайшоў такое вялікае веры".- SБо я таксама чалавек падуладны, маючы пад сабою жаўнераў, і кажу аднаму: Ддзі', і йдзець; і другому: ,Прыйдзі', і прыходзе; і паслугачаму свайму: ,Рабі гэта', і робе".= sЗатым і я не ўважаў сябе за гожага прыйсьці да Цябе; але скажы слова, і слуга мой будзе ўздароўлены./ WТады Ісус пайшоў зь імі. I як Ён быў недалёка ад дому, сотнік паслаў прыяцеляў да Яго, кажучы Яму: „Спадару! ня трудуйся, бо я ня гожы, каб Ты ўвыйшоў пад страху маю.^5Бо ён любе народ наш і пастанавіў нам бажніцу".0YI яны, прышоўшы да Ісуса, горача прасілі Яго, кажучы: „Ён гожы, каб Ты зрабіў яму гэтую ласку;J I, пачуўшы празь Ісуса, ён паслаў да Яго старцоў зь Юдэяў прасіць Яго, каб прышоў уздаравіць слугу ягонага.r]I адзін сотнікаў слуга, дарагі яму, быў хворы, блізу канаў.| sЯк Ён скончыў усі словы Свае ў вушы люду, увыйшоў да Капернауму.R1Але тый, што пачуў, але не зрабіў, падобны да чалавека, што бяз поду пастанавіў дом на зямлі, на каторы чханула плынь, і якга ён паваліўся; і разьвярненьне таго дому было вялікае".a;0Ён падобны да чалавека, што, становячы дом, капаў а ўглыбіўся а паклаў под на скале; і, як сталася паводка, плынь чханула на тый дом, але не магла захістаць яго, бо быў закладзены на скале.0Y/Кажны, што прыходзе да Мяне, і слухае словы мае, і поўне іх, Я пакажу вам, да каго падобны..„I чаму вы гукаеце Мяне: ,Спадару, Спадару', а ня робіце таго, што Я кажу?/W-„Добрая людзіна з добрага скарбу сэрца свайго выносе добрае, а благая людзіна з благога скарбу сэрца свайго выносе благое; бо ад збытку сэрца гукаюць вусны.h~I,Бо кажнае дзерва пазнаюць із плоду ягонага; бо зь церня не абіраюць фіґаў ані з чупчыньніку не абіраюць вінных ягадаў.-}S+„Бо добрае дзерва ня родзе благога плоду, альбо благое дзерва ня родзе плоду добрага.*|M*Альбо, як можаш сказаць брату свайму: ,Браце! дай, выму стрэмку з вока твайго; калі сам ня бачыш бярна ў воку сваім? Двудушніча! выкінь сьпярша бярно з вока свайго, і тады абачыш выразьліва, як выняць стрэмку з вока брата свайго.{7)„I што глядзіш ты на стрэмку ў воку брата свайго, а бярна ў воку сваім ня цеміш?*zM(„Вучанік ня вышшы за вучыцеля, але кажны, удасканаліўшыся, будзе, як вучыцель ягоны.2y]'I сказаў ім прыпавесьць: „Ці можа нявісны вадзіць нявіснога? ці не абодва ўваляцца ў яму?x'&Дайце, і вам дадуць: мераю добраю, уцісьненаю а ўтрэсенаю і з коптарам дадуць людзі ў вулоньне вашае; бо якой мераю мераеце, такой адмераюць вам".Ня судзіце, і ня будзеце суджаны; не засуджайце, і ня будзеце засуджаны; даруйце, і вам даруюць.lvQ$Дык будзьце міласэрныя, як і Айцец вашы міласэрны.duA#„Але вы любіце непрыяцеляў сваіх, і добра рабіце, і пазычайце, не спадзяючыся стуль нічога; і заплата вашая будзе вялікая, і будзеце дзецьмі Навышняга; бо Ён добры да няўдзячных а благіх.t}"I калі пазычаеце тым, з каторых спадзяіцеся спагнаць, якая вам падзяка? бо нават грэшнікі пазычаюць грэшнікам, каб спагнаць толькі ж.Cs!I калі робіце дабро тым, каторыя робяць дабро вам, якая падзяка вам? бо й грэшнікі робяць тое самое.?rw Бо калі любіце тых, каторыя любяць вас, якая вам падзяка? бо й грэшнікі любяць тых, што любяць іх.sq_I як хочаце, каб вам людзі рабілі, рабіце падобна вы ім.p+„Дай кажнаму, хто просе ў цябе, і з таго, хто возьме твае, не спаганяй назад.Io I таму, хто вытне цябе па шчаццэ, падстаў і другую; і таму, хто возьме тваю вопратку, не барані й адзежы.n-Дабраслаўце тых, што вас праклінаюць, і маліцеся за тых, што наругаюцца вам.Bm}„Але кажу вам, каторыя слухаеце: любіце непрыяцеляў сваіх; добра рабіце тым, што ненавідзяць вас;NlБяда вам, калі добра гукаць будуць праз вас усі людзі! бо гэтак рабілі айцове іхныя хвальшывым прарокам.]k3Бяда вам, каторыя насыціўшыся! бо прагнуць будзеце. Бяда вам, што сьмяіцеся цяпер! бо смуціцца а плакаць будзеце.ojW„Але бяда вам, багатым! бо вы адзяржалі пацеху сваю.PiЦешчася таго дня а весяліцеся, бо, гля, заплата вашая вялікая на небе. Гэтак айцове іхныя рабілі прарокам.h%Шчасьлівыя будзеце, калі вас будуць людзі ненавідзіць, і калі вылучаць вас, і будуць ганьбіць, і выкінуць імя вашае, як благое, за Сына Людзкога.7ggШчасьлівыя прагнучыя цяпер, бо насыцецеся. Шчасьлівыя плачучыя цяпер, бо будзеце сьміяцца.Hf А Ён, узьняўшы вочы Свае на вучанікаў Сваіх, мовіў: „Шчасьлівыя ўбогія, бо ваша ё гаспадарства Божае.e7I ўвесь груд стараўся даткнуцца да Яго, бо моц выходзіла зь Яго і ўздараўляла ўсіх._d7I мучаныя нячыстымі духамі; і былі ўздараўляны.cI ісступіўшы зь імі, стаў на раўніне, і груд чысьленых вучанікаў Ягоных, і множасьць вялікая люду з усяе Юдэі а зь Ерузаліму а з узморскіх Тыру а Сыдону, што прышлі паслухаць Яго і ўздаравіцца з хваробаў сваіх, b  a `Сымона, каторага й назваў Пётрам, і Андрэя, брата ягонага, Якава а Яана, Піліпа а Варфаламея, Мацьвея а Хаму, Якава Алфеявага а Сымона, званага Зылотам, Юду Якававага а Юду Іскарыёта, што потым стаў ізраднікам.<_q I, як настаў дзень, пагукаў вучанікаў Сваіх і абраў зь іх двананцацёх, кагорых і назваў апосталамі:^5 I сталася тых дзён, што Ён пайшоў на гару маліцца, і прабыў усю ноч на малітве Богу.v]e А яны аж шалелі, і гукалі адзін аднаму, што ім зрабіць Ісусу.v\e I, глянуўшы навокал на ўсіх іх, кажа чалавеку таму: „Выцягні руку сваю". I ён зрабіў гэтак; і стала рука ягоная здаровая, як другая.m[S I сказаў ім Ісус: „Папытаюся Я ў вас адно: ці подле права належа ў сыботу дабро ці ліха рабіць ? душу выбавіць ці загубіць?"ZZ-Але Ён ведаў думкі іхныя. I кажа чалавеку, што меў адсохлую руку: „Устань а стань на сярэдзіне" I ён устаў і стаў.DYА кніжнікі а фарысэі ўважліва назіралі за Ім, ці ўздарове ў сыботу, каб знайсьці за што абжалаваць Яго.aX;I сталася таксама іншае сыботы, што Ён увыйшоў у бажніцу й вучыў. I быў там чалавек, у каторага правая рука была адсохшы.^W5I сказаў ім: „Сын Людзкі ё спадар і сыботы".V#Як ён увыйшоў да Дому Божага, і ўзяў а еў пакладзены хлеб, і даў таксама былым ізь ім, каторага ня меў права есьці ніхто, апрача адных сьвятароў?"1U[I, адказуючы, Ісус сказаў ім: „Хіба вы ня чыталі, што зрабіў Давід, як прагнуў, і былыя зь ім?*TMНекатрыя ж із фарысэяў сказалі ім: „Чаму вы робіце, чаго ня маеце права рабіць у сыботы?"]S 5I сталася ў другую сыботу па першай, што Ён ішоў пераз збожжа, і вучанікі Ягоныя каласавалі а елі, расьціраючы рукамі.R'I ніхто, піўшы старое, зараз не захоча новага, бо кажа: ,старое лепшае'".}Qs&Але маладое віно маюць ліць у мяхі новыя; і захаваюцца абое.jPM%„I ніхто ня ільлець маладога віна ў старыя скураныя мяхі, бо маладое віно прарвець мяхі, і разальлецца, і мяхі загінуць.:Om$I сказаў таксама прыпавесьці ім: „Ніхто не аддзірае лапіка ад новага адзецьця, каб прышыць да старога, бо новае падзярэць, і лапік із новага ня годзіцца да старога."N=#Але настануць дні, калі адберуць у іх маладога, і тады будуць поставаць тыя дні".„Ці можаце прысіліць сыноў вясельнага палацу поставаць, пакуль ізь імі малады?`L9!Яны ж сказалі Яму: „Чаму вучанікі Яанавы постуюць часта і чыняць малітвы, таксама й фарысэйскія, а Твае ядуць а п'юць?"|Kq Я ня прышоў пагукаць справядлівых, але грэшнікаў да каяты".JI, адказуючы, Ісус сказаў ім: „Не здаровыя патрабуюць лекара, але хворыя.LIАле кніжнікі а фарысэі наракалі, кажучы вучанікам Ягоным: „Чаму вы ясьце а п'іце з мытнікамі а грэшнікамі?"JH І справіў Яму вялікую чэсьць Леў у доме сваім, і была гурба вялікая мытнікаў і іншых, што ўзьляжалі зь імі.OGI, пакінуўшы ўсе, устаўшы, пайшоў за Ім.CFА просьле гэтага вышаў і абачыў мытніка, імям Леў, на мыце седзячага, і сказаў яму: „Ідзі за Імною".3E_I зумеліся ўсі; і славілі Бога, і, напоўненыя страхам, гукалі: „Чудоўныя рэчы бачылі мы сядні".*DMI зараз ён устаў перад імі, і ўзяў тое, на чым ляжаў, і адышоў да дому свайго, славячы Бога.Але каб вы ведалі, што Сын Людзкі мае ўладу на зямлі дараваць грахі (сказаў хвораму на паляруш): „Табе кажу: устань, і вазьмі пасьцелю сваю, і йдзі да дому свайго".B-Што лацьвей сказаць: ,Дараваны табе грахі твае'? ці сказаць: ,устань і хадзі'?)AKПазнаўшы думкі іхныя, Ісус, адказуючы, сказаў ім: „Што вы разважаеце ў сэрцах сваіх?_@7А кніжнікі а фарысэі пачалі разважаць, кажучы: „Хто гэта, што блявузґае? Хто можа дараваць грахі, апрача аднаго Бога?"?I, бачачы веру іхную, сказаў яму: „Чалавеча, дараваны табе грахі твае". >I, не знайшоўшы кудэй унесьці яго, з прычыны гурбы, узьлезьлі на страху і пераз стрэшніцы спусьцілі яго з пасьцеляю на сярэдзіну перад Ісусам.4=aI вось, прынесьлі на пасьцелі хворага на паляруш, і стараліся ўнесьці яго, і палажыць перад Ім.V<%I сталася аднаго з тых дзён, калі Ён вучыў, і сядзелі тамака фарысэі а вучыцелі права, вышлыя з усіх местачкаў Ґалілеі а Юдэі а Ерузаліму, і моц Спадарова была зь Ім, каб уздараўляць іх.Q;Ён жа адыходзіўся на пустыні й маліўся.e:CАле тым балей пашыралася дзейка празь Яго, і вялікія гурбы зыходзіліся слухаць і ўздараўляцца ім у сваіх няўздоленьнях.x9iI расказаў яму нікому не казаць, але „йдзі пакажыся сьвятару і абрачы за ачышчэньне свае, як расказаў Масей, на сьветчаньне ім"./8W I выцягнуўшы руку, даткнуўся да яго, кажучы: „Хачу, ачысьціся". I праказа якга зышла зь яго.@7y I сталася, як Ён быў у вадным ізь местаў, вось, прышоў чалавек поўны праказы, каторы, бачачы Ісуса, паў ніцма й маліў Яго, кажучы: „Спадару, калі хочаш, можаш мяне ачысьціць".6} I выцягнуўшы свае стругі на зямлю, яны, пакінуўшы ўсе, пайшлі за Ім. 5 I таксама Якава а Яана, сыноў Зэведэявых, што былі сябрамі із Сымонам. I сказаў Ісус Сымону: „Ня бойся, бо адгэтуль ты будзеш лавіць людзёў".!4; Бо зуменьне апанавала яго і ўсіх бытых ізь ім ад такога ўлову рыбы, што яны злавілі;I3 Як Сымон Пётра абачыў гэта, паў Ісусу да каленяў, кажучы: „Адыйдзі ад мяне, Спадару, бо я людзіна грэшная".k2OI кіўнулі сябром, што былі ў другім струзе, каб прышлі памагчы ім; і прышлі, і напоўнілі абодва стругі, ажно пачалі занурацца.1'Зрабіўшы гэта, яны злавілі вялікую множасьць рыбы, ажно сетка іхная ірвалася._07I, адказуючы, Сымон сказаў Яму: „Вучыцелю, мы цэлую ноч працавалі, і нічога не злавілі; але на слова Твае закіну сетку".*/MА як перастаў гукаць, кажа Сымону: „Выплыві на глыбіню й закінь сеткі свае на лаўбу".\.1I ўвыйшоўшы ў вадзін із стругаў, што быў Сымонаў, прасіў яго адамкнуць троху ад зямлі. I, сеўшы, вучыў гурбы із струга.&-EI абачыў два стругі, ля возера стаячыя, а рыбакі ж былі вышаўшы зь іх і паласкалі сеткі.8, kI сталася, як людзі ціснуліся да Яго, каб слухаць слова Божае, а Ён стаяў ля возера Ґенісарэцкага,F+,I абяшчаў у бажніцах Ґалілейскіх.S*+Але Ён сказаў ім: „Я маю шырыць дабравесьць гаспадарства Божага таксама іншым местам, бо на тое Я пасланы".z)m*Як жа быў дзень, Ён, вышаўшы, пайшоў на пустыннае месца, і гурба шукала Яго і, прышоўшы да Яго, зьдзержавала Яго, каб не адходзіў ад іх.(-)I нячысьцікі таксама выходзілі із шмат каго, крычучы й кажучы: „Ты Хрыстос, Сын Божы". А Ён, ганячы, не дазваляў ім гукаць, бо яны ведалі, што Ён Хрыстос.s'_(Заходам сонца, усі, што мелі хворых на розныя хваробы, прыводзілі іх да Яго; і Ён, ускладаючы на кажнага зь іх рукі, уздараўляў іх. &9'I, стаўшы над ёю, Ён зганіў трасцу; і пакінула яе. I яна, якга ўстаўшы, паслугавала ім.X%)&I вышаўшы з бажніцы, Ён увыйшоў у дом Сымонаў; цешча ж Сымонава была хворая на вялікую гаручку; і прасілі Яго за яе.p$Y%I разыходзілася дзейка празь Яго па ўсіх месцах аколіцы.#{$I ўсі былі зумеўшыся, і гукалі мяжсобку, кажучы: „Што за слова гэта! бо з уладаю а магутнасьцяй расказуе нячыстым духом, і яны выходзяць".o"W#Але Ісус зганіў яго, кажучы: „Змоўкні й выйдзі зь яго". I нячысьцік, кінуўшы яго пасярэдзіне, вышаў зь яго, не пашкодзіўшы яму.?!w"кажучы: „Ах, што нам да Цябе, Ісусе Назарэцкі? Ты прышоў загубіць нас; знаю Цябе, хто Ты, сьвяты Божы".- S!I быў у бажніцы чалавек, што меў нячыстага духа д'явальскага, і ён загукаў вялікім голасам,{ I дзіваваліся вельма з навукі Ягонае, бо ўладная была мова Ягоная.{І прышоў да Капернауму, места Ґалілейскага, і вучыў іх па сыботах.LАле Ён, прайшоўшыся сярод іх, адышоў.nUI, устаўшы, здалілі Яго вонкі зь места, і павялі аж на верх узгорку, на каторым места іхнае было пастаноўлена, каб ськінуць Яго;b=I напоўніліся ўсі ў бажніцы гневам, пачуўшы гэта.a;I шмат пракажаных было ў люду Ізраельскім за Елісэя прарокі, і ні водзін ізь іх не ачысьціўся, адно Нааман Сыранін".-SАле да ні воднае зь іх ня быў пасланы Ільля, адно да Сарэпты Сыдонскае да жонкі ўдавьі.!;Але кажу вам праўду: шмат удоваў было ў Ізраелю за дзён Ільлі, як нябёсы былі зачыненыя тры гады шэсьць месяцаў, як вялікая галадоў была па ўсёй зямлі; 9I сказаў: „Запраўды кажу вам: ніякага прарокі ня прыймаюць у родным краю сваім.B}I Ён сказаў ім: „Напэўна скажаце Імне прыказь гэтую: ,Лекару, уздароў самога сябе; тое, што мы чулі, што сталася ў Капернауме, учыні таксама тутака, у родным месцу Сваім'."^5I ўсі пасьветчылі Яму, і дзіваваліся із словаў ласкі, што выходзілі з вуснаў Ягоных, і гукалі: „Ці ня сын гэта Язэпаў?" I Ён пачаў казаць ім: „Сядні споўнілася гэтае пісьмо ў вушох вашых".=sI, зачыніўшы кнігу, і аддаўшы паслугачаму, сеў; і вочы ўсіх, што былі ў бажніцы, былі ўцемленыя ў Яго.NАбяшчаць прымальны год Спадароў".&E„Дух Спадароў над Імною, бо памазаў Мяне абяшчаць дабравесьць бедным, паслаў Мяне ўздараўляць патрышчаных сэрцам, абяшчаць выбаўленьне палоненікам і зьвярненьне відзеньня нявісным, выпусьціць зьмяжджуленых на свабоду,#?I падана Яму кніга Ісаі прарокі. Рашчыыіўшы кнігу, знайшоў месца, ідзе было напісана:\1I прышоў да Назарэту, ідзе быў выгадаваны, і ўвыйшоў, подле звычаю Свайго, у дзень сыботні да бажніцы, і ўстаў чытаць.`9I Ён вучыў у бажніцах іхных, і ўсі яго ўслаўлялі.6 eА Ісус зьвярнуўся ў моцы Духа да Ґалілеі; і разышліся дзейкі празь Яго па ўсёй акалічнай зямлі.j M I як д'явал скончыў усі спакусы, адышоў ад Яго да часу.  I, адказуючы, сказаў яму Ісус: „Сказана: ,Не спакушай Спадара Бога Свайго'."t a I на руках панясуць Цябе, каб ня выцяў аб камень нагі Свае'."  Бо напісана: ,Ангілам Сваім раскажа празь Цябе, каб Цябе сьцераглі;hI Тады павёў Яго да Ерузаліму, і пастанавіў Яго на крэйцы сьвятыні, і сказаў Яму: „Калі Ты Сын Божы, ськінься адгэтуль далоў; 4~}}|Y{zyuxxw6vutssrqqppoonmlkjihgffYeed"cmb_aK`_^]i\\[?ZrYXXW6VzUbTSS3RPQP^ONMMLbKJJIIRHGGmFFEDuCBBLAk@m>=<<;;>:[9w88j7H6h54332D110k/.N--!,K+**$)('&&N%c$$O# "$! }Q'Ktgz \+;?F b HU]'4sG_ Але ён, хочучы аправіцца, кажа Ісусу: „А хто мой прыяцель?"zFm I сказаў яму: „Добра ты адказаў; гэтак рабі, і будзеш жыць".2E] А ён, адказуючы, сказаў: „Любі Спадара Бога свайго з усяго сэрца свайго, і з усяе душы свае, із усяе сілы свае, і з усяе думкі свае, і прыяцеля свайго, як самога сябе".lDQ I Ён сказаў яму: „У законе што напісана? як чытаеш?"TC! I вось, адзін праўнік устаў і, спакушаючы Яго, сказаў: „Вучыцелю! што я маю рабіць, каб спала імне жыцьцё вечнае?"mBS Бо кажу вам, што шмат якія прарокі а каралёве хацелі бачыць, што вы бачыце, але ня бачылі, і чуць, што вы чуеце, але ня чулі".„Шчасьлівыя вочы, каторыя бачаць, што вы бачыце!o@W „Усе перадана Імне Айцом Маім; і ніхто ня ведае, хто ё Сын, апрача Айца; і хто ё Айцец, апрача Сына, і каму Сын хоча аб'явіць".p?Y Тае ж гадзіны Ісус цешыўся ў Духу Сьвятым і сказаў: „Дзякую Табе, Войча, Спадару неба й зямлі, што Ты схаваў гэта ад мудрых а разумных і аб'явіў гэта бязьлеткам. Але, Войча, бо так зьлюб было Табе.]>3 Ня цешчася, адылі, з таго, што духі вам паддаюцца; але валей цешчася з таго, што ймёны вашыя напісаныя на нябёсах".A={ Во, даю вам уладу таптаць гады а скарпіёны і ўсю моц непрыяцельскую, і нішто ніяк вам не пашкодзе.< Ён жа сказаў ім: „Я бачыў шайтана, што, як маланьня, валіўся зь неба.;;o Семдзясят зьвярнуліся з радасьцяй, кажучы: „Спадару! навет нячысьцікі паддаюцца на.м у імя Твае".T:! Хто слухае вас, слухае Мяне; і хто грэбуе вамі, грэбуе Імною; а хто грэбуе Імною, грэбуе Тым, хто паслаў Мяне".9 I ты, Капернауме, што аж да неба ўзьняўся, аж да пеклы ськінены будзеш.n8U Але лацьвей будзе Тыру а Сыдону на судзе, чымся вам.07Y „Бяда табе, Хоразыне! Бяда табе Віфсаіда! бо калі б магучыя ўчынкі сталіся ў Тыру а Сыдоне, якія сталіся ў вас, яны даўно пакаяліся б, седзячы ў зрэб'ю а попеле.6 Але кажу вам, што Садоме таго дня лацьвей будзе, чымся месту таму.u5c ,І пыл, прыліплы да нас ізь места вашага, страсаем вам із ног нашых; ведайце, адылі, што дабліжылася да вас гаспадарства Божае'. 49 Калі ж увыйдзеце ў якое места, і ня прыймуць вас, то, вышаўшы на вуліцу, скажыце:63e I ўздараўляйце хворых у ім, хто ёсьць у ім, і кажыце ім: ,Бліжыцца да вас гаспадарства Божае'.2- I да якога места прыйдзеце, і прыймуць вас, ежча, што пастановяць перад вамі.l1Q I ў тым самым доме заставайцеся, ядучы й п'ючы тое, што ё ў іх, бо гожы работнік заплаты свае; не пераходзьце з дому да дому.,0Q I калі будзе там сын супакою, супакой ваш супачыне на ім; калі не, ён зьвернецца да вас.~/u I ў які дом увыйдзеце, найперш скажыце: ,Супакой дому гэтаму'.*.M Не нясіце із сабою ані хатуля, ані капшука, ані вобую, і нікога не здароўце на дарозе.m-S Ідзіце; вось, Я пасылаю вас, як ягняты памеж ваўкоў.i,K I сказаў ім: „Жніво запраўды вялікае, але работнікаў мала; дык маліце Спадара, каб выправіў работнікаў да жніва Свайго. +  Просьле гэтага Спадар прызначыў іншых семдзясят і паслаў іх па двух перад відзеньням Сваім да кажнага места а месца, куды Сам маніўся йсьці.S* >Ісус жа сказаў яму: „Ніхто, хто кладзець руку сваю на плуг і азіраецца назад, ня гожы да гаспадарства Божага".X)) =I іншы таксама сказаў: „Спадару! я пайду за Табою, але дазволь імне сьпярша пайсьці разьвітацца з хатнімі сваімі".3(_ <Ісус сказаў яму: „Няхай мертвыя хаваюць мертвых, але ты йдзі й абяшчай гаспадарства Божае".Z'- ;I сказаў другому: „Ідізі за Імною". Але ён сказаў: „Спадару! дазволь імне сьпярша пайсьці й пахаваць айца свайго".U&# :Ісус жа сказаў яму: „Лісы маюць норы, і птушкі нябёсныя — гнезды, але Сын Людзкі ня мае йдзе галавы прытуліць".8%i 9I сталася, што, як яньі йшлі дарогаю, хтось сказаў Яму: „Я пайду за Табою, куды толькі Ты пойдзеш".#$? 8Бо Сын Людзкі ня прышоў губіць жыцьці людзкія, але спасаць". I пайшлі да другога сяла.#{ 7Але Ён, абярнуўшыся, зганіў іх, кажучы: „Ня ведаеце, чыйго вы духу;" 6I, бачачы гэта, вучанікі Ягоныя, Якаў а Яан, сказалі: „Спадару! калі хочаш, мы скажам, каб агонь зышоў зь неба й спаліў іх, як і Ільля зрабіў?".!{ 5I не прынялі Яго, бо відзеньне Ягонае было зьвернена да Ерузаліму.R  4I паслаў пасланцоў перад відзеньням Сваім; і яны пайшлі, і ўвыйшлі ў сяло самарскае, каб зрабіць прыгатову Яму.7g 3I сталася, як бліжэў час, што Ён меў быць узяты ўгару, Ён станаўко пастанавіў ісьці да Ерузаліму. 2А Ісус сказаў яму: „Не бараніце, бо хто ня супроці нас, тый за нас".xi 1I Яан, адказуючы, сказаў: „Вучыцелю! мы бачылі чалавека, што імям Тваім выганяў нячысьцікаў, і забаранілі яму, бо ён ня ходзе з намі".+O 0I сказаў ім: „Хто прыйме дзяцё гэтае ў імя Мае, Мяне прыйме; а хто прыйме Мяне, прыйме таго, хто паслаў Мяне; бо хто найменшы памеж усіх вас, тый будзе вялікі".% /Ісус жа, ведаючы сьпярэчкі сэрца іхнага, узяўшы дзяцё, пастанавіў яго ля сябеwg .Узьнікла сьпярэчка памеж іх, каторы зь іх быў бы найвялікшы.gG -Але яны не разумелі слова гэтага, і яно было цьмянае ім, каб яны не спатачылі яго; і пытацца ў яго праз гэтае слова баяліся.1 ,„Улажыце вы сабе ў вушы словы гэтыя: Сын Людзкі будзе выданы ў рукі людзкія".Z- +I зумяваліся усі з магутнасьці сілы Божае. А як усі дзіваваліся з усяго, што ўчыніў Ісус, Ён сказаў вучанікам Сваім:pY *I як тый яшчэ йшоў, нячысьцік ірваў яго і моцна кідаў; але Ісус зганіў нячысьціка, і ўздаравіў дзяцюка, і аддаў яго айцу ягонаму.mS )Ісус жа, адказуючы, сказаў: „О родзе няверны а крутадушны! пакуль буду з вамі і буду цярпець вас? Прывядзі сына свайго сюды".pY (I я прасіў вучанікаў Тваіх выгнаць яго, але яны не маглі".6e 'Яго хапае дух, і ён зьнецікі крычыць, і кідае ім ізь пенаю; і, раніўшы яго, ледзь адыходзе ад яго.O &I вось, чалавек із гурбы загукаў, кажучы: „Вучыцелю! малю Цябе, глянь на сына майго, бо ён — адзінае дзяцё мае.% %I сталася, што наступнога дня, як яны зышлі з узгорку, шмат гурбы пераняло Яго.R $Як пачуўся голас гэты, Ісус застаўся адзін. I яны маўчэлі, і нікому не казалі тых дзён нічога з таго, што бачылі.  #I пачуўся голас із булаку, кажучы: „Гэта Сын Мой любовы; Яго слухайце".3 "Як ён гэтак гукаў, найшоў булак і ахінуў іх; і яны спалохаліся, як увыйшлі ў булак.@ y !I сталася, як яны адходзілі ад Яго, што Пётра сказаў Ісусу: „Вучыцелю, добра нам тут быць: зрабіма тры буданы, адзін Табе, і адзін Масею, і адзін Ільлі", ня ведаючы, што гукаў.U # А Пётра а былыя зь ім ацяжараныя былі сном; а як прачхнуліся, абачылі славу Ягоную і двух мужоў, што стаялі зь Ім. 7 Зьявіўшыся ў славе, мужавалі праз выхад Ягоны, каторы Ён меў зьдзеяць у Ерузаліме.s _ I вось, два мужы мужавалі зь Ім, каторыя былі Масей а Ільля.< q I сталася, як маліўся, што выгляд віду Ягонага адмяніўся, і адзецьце Ягонае стала белае, бліскучае.8i I сталася за дзён восьмі ад гэтае мовы, што, узяўшы Пётру, Яана а Якава, узышоў Ён на гару маліцца.jM „Бо кажу вам праўду: ё некатрыя із стаячых тут, каторыя не паспытаюцца сьмерці, пакуль не абачаць гаспадарства Божага".lQ Бо хто засароміцца Мяне а словаў Маіх, таго Сын Людзкі засароміцца, як прыйдзе ў славе Сваёй а Айцовай а сьвятых ангілаў.=s Бо што за карысьць людзіне прыдбаць увесь сьвет, а сябе самога загубіць альбо сабе пашкодзіць?E Бо хто хоча жыцьцё свае захаваць, тый згубе яго; а хто згубе жыцьцё свае дзеля Мяне, тый захавае яго.\1 I сказаў усім: „Калі хто хоча йсьці за Імною, адрачыся самога сябе, бяры крыж свой на кажны дзень і йдзі за Імною.5 Кажучы: „Сын Людзкі мае шмат цярпець, і быць адхіненым старцамі а найвышшымі сьвятарамі а кніжнікамі, і быць забітым, а на трэйці дзень ускрэснуць".b= Але Ён стродка расказаў нікому гэтага не казаць,$A Ён сказаў ім: „А вы за каго Мяне маеце?" Пётра, адказуючы, сказаў: „За Хрыста Божага.`9 Яны, адказуючы, сказалі: „За Яана Хрысьціцеля, а некатрыя за Ільлю, а іншыя, што адзін із старавечных прарокаў ускрэс"._~7 I сталася, як Ён маліўся апрыч, што вучанікі Ягоныя былі зь Ім. I Ён папытаўся ў іх, кажучы: „За каго Мяне гурба мае?"t}a I елі, і пад'елі, і ўзялі лішніцы двананцаць кашоў кавалкаў.u|c Тады Ён узяў пяць букаткаў і дзьве рьібы, глянуўшы на неба, і дабраславіў іх, і ламіў, і даваў, вучанікам, пасуліць кажнаму з гурбы.K{ I яны зрабілі так, і рассадзілі ўсіх.Zz- Бо іх было каля пяцёх тысячаў чалавекаў. Але Ён сказаў вучанікам Сваім: „Рассадзіце іх грудамі па пяцьдзясят".y! Але Ён сказаў ім: „Вы дайце ім есьці". Яны ж сказалі: „У нас няма балей за пяць букаткаў і дзьве рыбы; хіба пайсьці й купіць ежы ўсяму люду гэтаму?"wxg I як дзень пачаў хінуцца да вечара, тады прыступілі двананцацёх і сказалі Яму: „Распусьці гурбу, каб яны пайшлі да акалічных местачкаў а сёлаў начаваць, каб знайшлі еміны, бо мы тут на пустынным месцу".zwm А груд, даведаўшыся, пайшоў за ім; і Ён веціў іх, і гукаў ім праз гаспадарства Божае, і ўздараўляў тых, што патрабавалі ўздараўленьня.]v3 I апосталы, зьвярнуўшыся, паведалі Яму, што зрабілі; і Ён, узяўшы іх, адышоў асобна на пустыннае месца места Віфсаіды./uW I сказаў Гірад: „Яана я сьцяў; хто ж ё гэта, праз каторага я чую такое?" I стараўся бачыць Яго.t) А іншыя, што Ільля зьявіўся, і іншыя, што адзін із старавечных прарокаў ускрэс.Vs% Пачуў Гірад чацьвертнік праз усе, што Ён дзеяў, і заклапаціўся, бо некатрыя дзейкалі, што Яан ускрэс ізь мертвых;$rA I вышаўшы, хадзілі скрозь па местачках, абяшчаючы Дабравесьць і ўздараўляючы ўсюдых.`q9 А калі йдзе ня прыймуць вас, выходзячы зь места таго, атрасіце таксама й тый пыл із ног сваіх, на сьветчаньне на іх.p I ў які-лень дом увыйдзеце, там заставайцеся і стуль адыходзьце.`o9 I сказаў ім: „Не бярыце нічога ў дарогу, ані посаха, ані капшука, ані хлеба, ані грошы, ані майце кажны двух адзецьцяў.znm I паслаў іх абяшчаць гаспадарства Божае і ўздараўляць хворых.Dm  I згукаўшы двананцацёх вучанікаў Сваіх, даў ім моц а ўладу над усімі нячысьцікамі і лячыць ад хваробаў.l18I зумеліся бацькі ейныя. Ён жа расказаў ім нікому ня гукаць праз тое, што сталася. k 7I дух ейны зьвярнуўся да яе; і яна якга ўстала, і Ён казаў даць ёй есьці./jW6Ён жа, выправіўшы ўсіх вонкі, моцна ўзяў яе за руку й гукнуў, кажучы: „Дзевачка, устань!"Yi+5I сьміяліся зь Яго, ведаючы, што яна памерла.)hK4I ўсі плакалі а галасілі па ёй; але Ён сказаў: „Ня плачча: яна не памерла, але сьпіць".Cg3I, прышоўшы да дому, не дазволіў нікому ўвыйсьці, апрача Пётры а Якава а Яана а айца а маці дзеваччыных.)fK2Але Ісус, пачуўшы, адказаў яму, кажучы: „Ня бойся, адно вер, і яна будзе ўздароўлена".Xe)1Як Ён яшчэ казаў, прыходзе адзін ад начэльніка бажніцы й кажа яму: „Дачка твая памерла; ня трудуй Вучыцеля балей".d+0I Ён сказаў ёй: „Высьмелься, дачка! вера твая ўздаравіла цябе, ідзі ў супакою".5cc/I як жонка абачыла, што ня ўтоіцца, падышла дрыжачы і, ніцма паўшы перад Ім, паведаміла Яму перад усім людам дзеля чаго дакранулася да Яго, і як была якга ўздароўлена.b+.А Ісус сказаў: „Хтось даткнуўся да Мяне, бо Я пазнаў, што моц вышла зь Мяне".8ai-А Ісус сказаў: „Хто дакрануўся да Мяне?" Як жа ўсі перачылі, Пётра а былыя зь Ім сказалі: „Вучыцелю, груд напірае на Цябе й цісьне, а Ты кажаш: ,Хто дакрануўся да Мяне?"2`],Прыступаючы адзаду, дакранулася да кутаса адзецьця Ягонага, і якга ейны крываток запыніўся.__7+I жонка, двананцаць год хворая на крываток, што ўсю сваю маемасьць выдала на лекараў і ў ніводнага не магла вылячыцца,)^K*Бо ён меў адзіную дачку год двананцацёх веку, і тая канала. А як Ён ішоў, груд ціснуў Яго.]]3)I вось, прышоў чалавек, імям Яір, а ён быў начэльнік бажніцы, і, паўшы ў ногі Ісусу, прасіў Яго, каб увыйшоў у дом ягоны;\3(I сталася, як Ісус зьвярнуўся, што груд із радасьцяй прыняў Яго, бо ўсі чакалі Яго.[!'„Зьвярніся да дому свайго і павядай, якія вялікія рэчы ўчыніў табе Бог". I адышоў, агалашаючы па ўсім месьце, якія вялікія рэчы ўчыніў яму Ісус.8Zi&I прасіў Яго чалавек, з каторага вышлі нячысьцікі, каб быць ізь Ім; але Ісус выправіў яго, кажучы:bY=%I прасіў яго ўвесь груд аколіцы Ґадарынскае адыйсьці ад іх, бо агарнуў іх вялікі страх. Ён увыйшоў у струг і зьвярнуўся.X$I тыя, што бачылі, паведалі ім, як быў уздароўлены апанаваны нячысьцікамі.1W[#I вышлі абачыць, што сталася; і прышлі да Ісуса, і засьпелі чалавека, з каторага вышлі нячысьцікі, ля ног Ісусавых седзячага, адзеўшыся і ў добрым розуме; і баяліся. V "А пастухі, абачыўшы, што сталася, уцяклі й наказалі ў месьце й на сёлах.IU !Тады нячысьцікі, вышаўшы зь людзіны, увыйшлі ў сьвіньні; і рынулася чарада із стромы ў возера, і патанула.ZT- I вось, пасьцілася там на гарах вялікая чарада сьвіньняў; і прасілі Яго дазволіць ім увыйсьці ў іх. I Ён дазволіў ім.lSQI яны прасілі Яго, каб Ён не казаў ім ісьці ў бяздоньне.YR+I Ісус папытаўся ў яго, кажучы: „Што за імя твае?" I ён сказаў: „Леґіён", бо шмат нячысьцікаў было ўвыйшоўпіы ў яго.OQБо расказаў нячыстаму духу выйсьці з гэтага чалавека, бо шмат разоў імаў яго, і сьцераглі яго зьвязанага ланцугамі і ў пугах; але ён разрываў вязі, і гнаў яго нячысьцік на пустыні.PАбачыўшы Ісуса, ён крыкнуў, і паў ніцма перад Ім, і сказаў вялікім голасам: „Што Табе да мяне, Ісусе, Сыну Бога Навышняга? прашу Цябе, ня муч мяне".OyА як Ён вышаў на зямлю, пераняў Яго адзін чалавек ізь места, ніто меў нячысьцікаў здаўна, і не адзяваўся ані жыў у доме, але памеж грабоў.tNaI прышлі да краіны Ґадарынскае, каторая насупроці Ґалілеі.MА Ён сказаў ім: „Ідзе вера вашая?" Яны ж, баючыся, зумяваліся, кажучы адзін аднаму: „Хто ж гэта, што на'т расказуе вятром а вадзе, і слухаюць Яго?" L I, прыступіўшы, пабудзілі Яго, кажучы: „Вучыцелю! Вучыцелю! гінем". I Ён, прачхнуўшыся, зганіў вецер а хвалі вады; і перасталі, і сталася цішыня.1K[А як плылі, Ён заснуў. I ўзьнялася бура на возеру, і іх залівала, і яны былі ў небясьпечнасьці.mJSI сталася аднаго дня, што ўвыйшоў Ён у струг з вучанікамі Сваімі і сказаў ім: „Пераплывіма на другі бок возера"; і адамкнулі.3I_I, адказуючы, сказаў ім: „Маці Мая а браты Мае тыя, што слухаюць слова Божае і поўняць яго". HI паведамілі Яму: „Маці а браты Твае стаяць вонках, хочучы бачыць Цябе".G1I прышлі да Яго маці а браты Ягоныя, але не маглі ўзыйсьці да Яго, з прычыны гурбы.mFS„Дык уважайце, як вы слухаеце, бо хто мае, таму будзе дадана; а хто ня мае, у таго адыймецца й тое, што яму здаецца, што мае".FEБо нічога нямаш тайнага, што ня стала б яўным, ані схаванага, што ня стала б ведамым і ня выявілася б. D „Ніхто, засьвяціўшы лянпу, не накрывае яе судзіною або не станове пад ложак, але стаўляе на падстаноўку, каб уходзячыя бачылі сьвятліню.\C1А палае на добрую зямлю, ё тыя, што, пачуўшы слова, дзяржаць у гожым а добрым сэрцу і выдаюць плод у цярплівосьці.B{I палае памеж церня, ё тыя, што слухаюць слова, але, адходзячы, клопатамі, багацьцям а прыемнасьцьмі жыцьцявымі душацца, і ня сьпеюць. A  I палае на скалу, ё тыя, што, як пачуюць, прыймаюць слова з радасьцяй, але яны ня маюць караня, вераць якісь час і ў часе спакусы адступаюць.@} А палае край дарогі, гэта слухаючыя, да каторых потым прыходзе нячысьцік і выймае слова із сэрцаў іхных, каб, ня верачы, не спасьліся.]?3 А прыпавесьць гэткая: сяўба ё слова Божае.w>g I Ён сказаў: „Вам дана ведаць тайны гаспадарства Божага, а засталым у прыпавесьцях, каб гледзячы ня бачылі і чуючы не разумелі. =  I пыталіся ў Яго вучанікі Ягоныя: „Што можа значыць прыпавесьць гэта?"X<)А іншае пала на добрую зямлю і, абышоўшы, дало плод сотны". Сказаўшы гэта, загукаў: „Хто мае вушы чуць, чуй!"z;mІншае ж пала памеж церня, і вырасла церне, і заглушыла яго.:А другое пала на скалу і, абышоўшы, зьвяла, бо ня мела вогкасьці.i9K„Вышаў сяўбіт сеяць сяўбу сваю; і як ён сеяў, адно ўпала край дарогі, і было патаптана, і птушкі нябёсныя паклявалі яго.8I як зьберся груд, і з усіх местаў зыходзіліся да Яго, Ён гукаў прыпавесьцяй:@7yI Яана, жонка Хузіна, загадніка Гірадавага, і Сусанна, і шмат іншых, што служылі Яму сваёй маемасьцяй.j6MI некатрыя жанкі, каторых Ён уздаравіў ад нячысьцікаў а хваробаў: Марыя званая Магдаленаю, з каторае вышла сем нячысьцікаў,5 /I сталася потым, што Ён падарожжаваў ад места да места і ад сяла до сяла, агалашаючы а абяшчаючы дабравесьць гаспадарства Божага, і двананцацёх ізь Ім.4 1I тыя, што ўзьляжалі зь Ім, пачалі гукаць мяжсобку: „Хто гэта, што й грахі даруе?". I сказаў Ён жонцы: „Вера твая спасла цябе; ідзі ў супакою".O30I сказаў ёй: „Грахі табе дараваны".[2//Затым кажу табе: дараваны ёй грахі ейныя, каторых шмат, бо яна шмат улюбіла; а каму мала даравана, тый мала любе".1'.Ты не памазаў масьцяй галавы Мае, а жонка гэтая памазала масьцяй ногі Мае.A0{-Ты ня даў Імне цалаваньня, а жонка гэтая, адгэнуль, як Я прышоў, не перастала цалаваць Мяне ў ногі.O/,I, зьвярнуўшыся да жонкі, сказаў Сымону: „Бачыш гэтую жонку? Я ўвыйшоў у дом твой, ты ня даў Імне вады на ногі Мае; а яна сьлязьмі памыла ногі Мае й выцерла. валасамі галавы свае.H. +Сымон, адказуючы, сказаў: „Думаю, тый, катораму балей дараваў". Ён сказаў яму: „Ты рассудзіў праўдзіва".A-{*I як яны ня мелі чым заплаціць, ён дараваў абодвым. Дык скажы, каторы зь іх балей будзе любіць яго?"=,s)У ваднаго пазычэньніка былі два даўжбіты: адзін вінен быў пяцьсот дынароў, а другі пяцьдзясят.0+Y(I, адказуючы, Ісус сказаў яму: „Сымоне, Я маю штось сказаць табе". Ён кажа: „Кажы, Вучыцелю'.*/'Бачачы гэта фарысэй, што Яго быў пазваўшы, сказаў сабе ў думцы: „Калі б Ён быў прарока, то ведаў бы, хто й якая жонка датыкаецца да Яго, бо яна грэшніца".)&I, стаўшы адзаду ля ног Ягоных, плачучы, пачала мыць ногі Ягоныя сьлязьмі, і выцірала валасамі галавы свае, і цалавала ногі Яго, і масьцяй мазала. %~}}O|{zyyKxwvuu;trrqppo(n8mlkkj}iihgfee1dchbaa\``_@^]]YXXwWWVUUTwSMRQQPONMM+L9KJJHH/GYFEEDOCBBA@??8>Q=<<;_::9"877R6544G3321[00|/e.9-,++@*H))('&A%$~##M"!\ )0]B'cQ@ 1 o S %af; !Маю Я, адылі, падарожжаваць сядні й заўтра й наступнога дня, бо ня можа быць, каб прарока загінуў вонках Ерузаліму'.ce? I сказаў ім: „Ідзіце, скажыце гэнаму лісу: ,Вось, выганяю нячысьцікаў і ўздараўляю сядні й заўтра, а пазаўтра скончу.Dd Тае ж гадзіны прышлі некатрыя фарысэі, кажучы Яму: „Выйдзі і йдзі адгэтуль, бо Гірад хоча забіць Цябе".c% I вось, ёсьць апошнія, што будуць першымі, і ё першыя, што будуць апошнімі".I прыйдуць із усходу а захаду а з поўначы а з паўдня, і ўзьлягуць ля столу ў гаспадарстве Божым.vae Там будзе плач а скрыгот зубамі, як абачыце Абрагама а Ісака а Якава і ўсіх прарокаў у гаспадарстве Божым, а сябе выгнаных вон./`W Але Ён скажа: ,Кажу вам: ня знаю вас, скуль вы; адступіцеся ад Мяне ўсі дзеючыя бяспраўе'.+_O Тады пачніце казаць: ,Мы елі ў прытомнасьці Тваёй і пілі, і Ты вучыў на вуліцах нашых!'S^ Як дамовы гаспадар устане й замкнець дзьверы, тады вы, стоячы вонках, будзеце стукаць у дзьверы, кажучы: ,Спадару! адамкні нам'; але Ён, адказуючы, скажа вам: ,Ня знаю вас, скуль вы'.T]! „Зглыбока сілуйцеся ўвыйсьці пераз вузкія дзьверы, бо кажу вам, шмат хто будзе шукаць увыйсьці, і ня зможа.\ I хтось сказаў Яму: „Спадару! ці мала тых, што спасаюцца?" Але Ён сказаў ім:[' I падарожжаваў Ён перазь месты а сёлы, вучачы й робячы падарожжа да Ерузаліму.7Zg Яно падобнае да закісі, каторую жонка узяўшы, уклала ў тры меркі мукі, пакуль ня ўкісла ўсе".uYc I ўзноў сказаў: „Да чаго прыраўную гаспадарства Божае ?=Xs Яно падобнае да гарчычнага зярняці, каторае, узяўшы, пасадзіў чалавек у гародзе сваім; і вырасла, і стала вялікім дзервам, і птушкі нябёсныя перабывалі ў гольлю яго".*WM Ён жа сказаў: „Да чаго падобнае гаспадарства Божае? і да чаго магу прыраўнаваць яго?sV_ I, як Ён казаў гэта, усі, што працівіліся Яму, засароміліся, а ўвесь груд цешыўся з усіх славутых учынкаў, каторыя былі ўчынены Ім.Uy А гэтую дачку Абрагамову, каторую шайтан зьвязаў, вось, ужо асьмінанцаць год, не належыла вывальніць ад вязі гэтае ў сыботні дзень?" T Але Спадар, адказуючы, сказаў: „Двудушнікі! ці ня кажны з вас адвязуе ў сыботу вала свайго альбо асла свайго ад жолабу і вядзець яго паіць?TS! Начэльнік бажніцы, адказуючы, гневаючыся, што Ісус уздаравіў у сыботу, сказаў груду: „Ё шэсьць дзён, у каторыя належа рабіць, у тыя прыходзьце і ўздараўляйцеся, а ня ў сыботні дзень".~Ru I паклаў рукі Свае на яе, і яна якга выпрасталася, і славіла Бога.,QQ I Ісус, абачыўшы яе, пагукаў і сказаў ёй: „Жонка, ты вывальнена ад недалужнасьці свае".]P3 І вось, была жонка, што мела духа недалужнасьці асьмінанцаць год, і яна была скорчыўшыся, і ані не магла выпрастацца.PO I вучыў Ён у ваднэй з бажніцаў у сыботу:nNU Ці ня дасьць плоду; калі не, просьле таго сьсячы яе".@My Але ён, адказуючы, кажа яму: ,Спадару! пакінь яе й на гэты год, пакуль я абкапаю яе й абкладу гноям;oLW I сказаў вінару: ,Вось, я тры гады прыходжу, гледзячы плоду на гэтай фізе, і не знаходжу; сьсячы яе: нашто яна й зямлю псуець?'cK? I сказаў ім гэтую прыпавесьць: „Меў хтось пасаджаную ў вінішчу сваім фіґу; і прышоў шукаць плоду на ёй, і не знайшоў.zJm Не, кажу вам, але, калі не пакаецеся, усі таксама загінеце".I' Альбо, ці думаеце, што тых асьмінанцацёх, на каторьіх завалілася вежа Сілоамская й забіла іх, былі віншыя за ўсіх людзёў, што жывуць у Ерузаліме?yHk Не, кажу вам, але, калі не пакаецеся, усі таксама загінеце.hGI I, адказуючы, Ён сказаў ім: „Ці думаеце вы, што тыя Ґалілеяне былі грэшнікі большыя за ўсіх Ґалілеян, што так пацярпелі?YF - У тым часе былі прытомныя некатрыя, што наказалі Яму праз Ґалілеян, каторых кроў зьмяшаў Пілат із аброкамі іхнымі. E  ;Кажу табе: ня выйдзеш стуль, пакуль не заплаціш да апошняга пенязя.tDa :„Як ты йдзеш да старца з праціўнікам сваім, на дарозе пастарайся вывальніцца ад яго, каб ён ня прывёў цябе да судзьдзі, а судзьдзя не аддаў цябе паслугачаму, а паслугачы ня ўкінуў цябе ў вязьніцу.~Cu 9Але і чаму нават па самых сабе ня судзіце, што справядлівае ?YB+ 8Двудушнікі! від неба й зямлі вы ведаеце як адрозьневаць, але як гэта ё, што ня можаце адрозьневаць гэтага часу?wAg 7I як паўднявы вецер вее, кажаце: ,Будзе гарачыня'; і бывае.X@) 6Сказаў жа й груду: „Як вы бачыце хмару, што падыймаецца із захаду, зараз кажаце: ,Будзе лівун'; і дзеецца гэтак.5?c 5Будуць падзяліўшыся: айцец супроці сына, і сын супроці айца; маці супроці дачкі, і дачка супроці маці; сьвякрывя супроці нявесткі, і нявестка супроці сьвякрыві",4>a 4Бо адгэтуль пяцёх у вадным доме будуць падзяліўшыся: тры супроці двух, і два супроці трох.%=C 3„Ці думаеце, што Я прышоў даць супакой на зямлі? Не, кажу вам, але баржджэй падзел.< 2Хрыстом Я маю хрысьціцца, і як Я тамуюся, пакуль гэта зьдзеецца!; 1„Агонь прышоў Я пусьціць на зямлю, і як хацеў бы, каб ён ужо загарэўся!+:O 0А каторы ня ведаў і зрабіў гожае біцьця, будзе біты мала. Бо каму шмат дана, з таго будзе шмат вымагацца; і каму шмат паручылі, з таго балей спаганяць будуць.S9 /Слуга ж тый, што ведаў волю спадара свайго, і не прыгатаваўся ані зрабіў подле волі ягонае, будзе шмат біты.8{ .То прыйдзе спадар слугі таго дня, калі ён не спадзяецца, і гадзіны, што ён ня ведае, і патнець яго, і прызнача яму дзель ізь нявернымі.v7e -Але калі слуга скажа ў сэрцу сваім: ,Спадар мой позьніцца прысьці'; і пачнець біць слугаў а служэбкі, і есьці а піць а п'янчыцца,6- ,Запраўды кажу вам, што прызнача яго за загадніка над усёй маемасьцяй сваёй.5 +Шчасьлівы слуга, каторага спадар ягоны, прышоўшы, засьпее так робячы.t4a *I Спадар сказаў: „Дык хто ё тый верны а мудры дамавер, каторага Спадар пастанавіў над чэлядзяй Сваёй, даваць дзель ежы ў пару?3# )Тады Пётра сказаў Яму: „Спадару, Ты гукаеш прыпавесьць нам, ці таксама ўсім?"%2C (Затым таксама будзьце гатовы, бо Сын Людзкі прыйдзе тае гадзіны, калі ня думаеце".1 '„I тое ведайце, што калі б гаспадар дому ведаў, каторае гадзіны прыйдзе злодзей, ён ня спаў бы і не дазволіў бы падкапацца пад дом свой.*0M &I калі ў другую, і калі ў трэйцюю варту прыйдзе, і засьпее так — шчасьлівыя слугі тыя.(/I %Шчасьлівыя слугі тыя, каторых спадар, прышоўшы, засьпее чукавых; запраўды кажу вам, што ён падпяражацца, і пасадзе іх, і, падходзячы, будзе паслугаваць ім.. $I вы будзеце падобныя да людзёў, што чакаюць спадара свайго, калі ён зьвернецца зь вясельля, каб, як ён прыйдзе а пастукае, зараз адамкнуць яму.z-m #„Няхай сьцёгны вашы будуць падперазаныя і лянпы гаручыя:_,7 "Бо йдзе скарб вашы, там і сэрца вашае будзе.)+K !Прадавайце маемасьць сваю і давайце ўбожыны. Гатуйце сабе мяхі нестарэючыя, скарб на нябёсах, каторы ня гіне, ідзе злодзей ня бліжыцца ані моль ня псуець;* „Ня бойся, чародка! бо падабалася Айцу вашаму даць вам гаспадарства.)} Але валей шукайце гаспадарства Божага, а ўсе гэта дадасца вам.#(? Бо гэтага ўсяго шукаюць народы гэтага сьвету, а ваш Айцец ведае, чаго вам надабе.' „I ня шукайце, што будзеце есьці альбо што піць, і не клапаціцеся,Q& Дык калі Бог так адзяець траву, што сядні ё на полю, а заўтра будзе ўкінена ў печ; пагатове вас, малаверныя.% „Паглядзіце на лілі, як яны растуць: не працуюць ані прадуць; але кажу вам, што Салямон у вусёй славе сваёй не адзяваўся, як адна зь іх.$7 Дык калі найменшага гэтага ня можаце зрабіць, нашто клапаціцца праз засталае?#y I хто з вас, клапоцячыся, можа дадаць росту сабе адзін локаць ?i"K Паглядзіце на груганы: яны ня сеюць ані жнуць, ня маюць стопак ані сьвірнаў, і Бог жыве іх; колькі ж лепшыя вы за птушкі ?\!1 Жыцьцё большае за ежу, і цела — за адзежу.q [ I сказаў вучанікам Сваім: „Затым кажу вам: не клапаціцеся праз жыцьцё свае, што будзеце есьці, ані празь цела, у што адзецца.pY Гэтак, хто зьбірае скарбы свае, але не багаты ў Богу".Q Але Бог сказаў яму: ,Дурню, гэтае ночы душу тваю вымагуць ад цябе, дык каму дастанёцца тое, што ты прыдбаў?'.9k I скажу душы сваёй: душа, шмат дабра маеш складзенага на шмат год; супачывай, еж, пі, весяліся'.W' I сказаў: ,Во, што зраблю: разбуру сьвірны свае, і пастанаўлю большыя, і там памяшчу ўрод свой а маемасьць сваю,>u I ён разважаў сам із сабою, кажучы: ,Што імне рабіць ? бо я ня маю месца, ідзе скласьці плады свае'.! I сказаў ім прыпавесьць, кажучы: „Зямля аднаго багатыра дала добры ўрод.c? I сказаў ім: „Глядзіце, сьцеражыцеся гальлівасьці, бо жыцьцё чалавечае не залежа ад дастатку нечага, каторы ён мае".6e Але Ён сказаў яму: „Чалавеча, хто прызначыў Мяне за судзьдзю альбо за дзельніка памеж вас?",Q I адзін із груду сказаў Яму: „Вучыцелю, скажы брату майму, каб ён падзяліў з імною спадак".xi Бо Сьвяты Дух навуча вас тае ж гадзіны, што маеце казаць".gG „I калі прывядуць вас да бажніцаў а да старцоў а да ўлады, не клапаціцеся як альбо што вам адказаць, альбо што сказаць:oW I кажнаму, хто скажа слова на Сына Людзкога, будзе даравана яму, але хто блявузґае на Духа Сьвятога, таму ня будзе даравана.# А хто запрэцца Мяне перад людзьмі, таго адракуцца перад ангіламі Божымі.7g „Але кажу вам: хто вызнае Мяне перад людзьмі, таго Сын Людзкі вызнае перад ангіламі Божымі.2] А нават валасы на галаве вашай усі палічаны. Дык ня бойцеся; вы дарожшыя за шмат вераб'ёў.!; „Ці ня пяць вераб'ёў прадаюць за два пенязі? і ні водзін ізь іх не забыты ў Бога.[/ Але скажу вам, каго баяцца: бойцеся таго, хто, па забіцьцю, мае ўладу укінуць у пеклу; але, кажу вам, таго бойцеся.L „І кажу вам, прыяцелям Сваім: ня бойцеся тых, што забіваюць цела, а потым ня маюць нічога балей зрабіць.R  Затым тое, што вы гукалі ў цямноце, пачуюць у сьвятліні; і што шапталі ў пакоях, будзе агалошана на стрэхах. 1 Бо няма нічога закрытага, што не адкрылася б, і тайнага, чаго не даведаліся б.<  s Прымеж таго, як зьберліся тысячы груду, ажно ціснулі адны адных, Ён пачаў казаць найперш вучанікам Сваім: „Сьцеражыцеся закісі фарысэйскае, каторая ё двудушнасьць.( I 6Цікуючы на Яго і імкнучыся схапіць што-лень із вуснаў Ягоных, каб магчы абвінаваць Яго.P  5Як Ён гукаў ім гэта, кніжнікі а фарысэі пачалі надта націскаць на Яго, каб прысіліць Яго гукаць шмат праз што,&E 4Бяда вам праўнікі! бо вы ўзялі ключы веды; самы ня ўвыйшлі і ўходзячым пераказілі".nU 3Ад крыві Авеля аж да крыві Захары, што загінуў памеж аброчніку й Дому. Запраўды кажу вам, яна будзе спагнана з роду гэтага.,Q 2Каб кроў усіх прарокаў, разьлітая ад закладзінаў сьвету, была спагнана з гэтага роду,S 1Затым і Мудрасьць Божая сказала: ,Я пашлю ім прарокаў а апосталаў, і зь іх заб'юць, і будуць перасьледаваць;'T! 0Дьік вы сьветчыце, што пацьвярджаеце ўчынкі айцоў вашых, бо яны запраўды забілі іх, а вы будуеце ім помнікі. /Бяда вам! бо вы будуеце помнікі прарокам, а айцове вашы забілі іх.w .I Ён сказаў: „I вам, праўнікі, бяда, бо вы цяжарыце людзёЎ цяжарамі нявыноснымі, а самы адным палцам сваім не датыкаецеся да цяжараў./W -Тады адзін із праўнікаў, адказуючы, казаў Яму: „Вучыцелю! гэта кажучы, Ты й нас зьневажаеш".Y+ ,Бяда вам, кніжнікі а фарысэі, двудушнікі! бо вы, як грабы нявідомыя, і людзі ходзяць над імі, ня ведаючы гэтага".!; +Бяда вам, фарысэі! бо вы любіце першыя месцы ў бажніцах і здарованьні на таргох.&~E *Але бяда вам, фарысэі! бо вы даіце дзесяціну зь мяты, руты і ўсялякага зельля, але абмінаеце суд а любоў Божую; гэта належыла рабіць, і гэнага не пакідаць.}' )Але валей давайце ўбожыну з таго, што маеце, і вось, усе ў вас будзе чыстае.|y (Неразумныя! ці ня тый, што ўчыніў навоннае, учыніў і нутраное?j{M 'I Спадар сказаў яму: „Цяпер вы, фарысэі, чысьціце навоннасьць коўняў а місаў, але нутр вашы поўны грабяжу а нягоднасьці.zy &I фарысэй зьдзіваваўся, як абачыў, што Ён ня мыўся перад палудням.'yG %I, як Ён гукаў, адзін фарысэй прасіў яго палуднаваць ізь ім; Ён прышоў і ўзьлёг ля столу.@xy $А калі ўсе цела твае зыркае, бяз часьці цемнага, усе будзе зыркае, як калі лянпа, сьвецячы, зьзяе".ww #Дык уважай, каб сьвятліня, што ёсьць у табе, ня была цямнотаю.vy "Лянпа цела ё вока; дык, калі вока твае здаровае, то і ўсе цела твае поўнае зырчыні; але калі благое, цела твае таксама поўнае цямноты.tua !Ніхто, засьвяціўшы лянпу, не станове яе ў патайным месцу ані пад карэц, але на падстаноўку, каб праходзячыя бачылі сьвятліню.dtA Нінявяне паўстануць на суд із родам гэтым і засудзяць яго, бо яны пакаяліся на казань Ёніну; і во, вялікшы за Ёну тут.:sm „Караліца паўднявая паўстане на суд ізь людзьмі роду гэтага і засудзе іх, бо яна прышла з канцоў зямлі слухаць мудрасьць Салямонаву; і во, вялікшы за Салямона тут.r' Бо, як Ёна быў знакам Нінявянам, так і Сын Людзкі будзе знакам гэтаму роду.cq? Як жа люд ціснуўся, Ён пачаў гукаць: „Род гэты ліхі; яны знаку шукаюць, і знак ня Дасца яму, апрача знаку Ёны прарокі;p7 А Ён сказаў: „Але дабраславеншыя ж тыя, што слухаюць слова Божае і дзяржаць яго".o1 I сталася, як Ён гукаў гэта, што адна жонка з груду ўзьняла голас свой і сказала яму: „Дабраславёнае ўлоньне, што насіла Цябе, і пелькі, каторыя Ты ссаў".xni Тады йдзець і бярэць сямёх іншых духоў, негаднейшых за сябе;' і, увыйшоўшы, жывуць там. I апошняе таму чалавеку горшае за першае".gmG I, прышоўшы, знойдзе яго падмеценым а прыбраным. l „Як нячысты дух выйдзе зь людзіны, ходзе па сухіх месцах, шукаючы супачынку, і, не знаходзячы, кажа: ,3ьвярнуся да дому свайго, скуль вышаў'.k Хто ня з Імною, тый супроці Мяне; і хто ня зьбірае зь Імною, раськідае.j' Але калі дужшы за яго нападзець на яго і пераможа яго, ён адбярэць у яго ўсю зброю ягоную, на каторую ён спадзяваўся, і падзеле заграбленае ў яго.*iM Калі дужасіл, узброіўшыся, сьцеражэць палац свой, у бясьпечнасьці маемасьць ягоная. h9 Але калі Я палцам Божым выганяю нячысьцікаў, прышло да вас гаспадарства Божае.Ng I калі Я веельзэвулам выганяю нячысьцікаў, то сынове вашыя кім выганяюць? Дык яны будуць вам судзьдзямі.mfS Калі шайтан таксама падзеліцца сам у сабе, як устое гаспадарства ягонае? А вы гукаеце, што Я веельзэвулам выганяю чартоў.e{ Але Ён, ведаючы падумкі іхныя, сказаў ім: „Кажнае гаспадарства, падзеленае само ў сабе, пусьцее; і дом, падзелены сам у сабе, валіцца.ad; А іншыя, спакушаючы, прасілі ў яго знаку зь неба..cU Але некатрыя зь іх гукалі: „Ён выганяе нячысьцікаў сілаю веельзэвула, князя нячысьцікаў".Fb I Ён выгнаў нячысьціка, каторы быў немы; і сталася, як нячысьцік вышаў, што немы гукаў; і груд дзіваваўся.aw Дык калі вы, благія, умееце даваць добрыя падаркі дзяцём сваім, пагатове Айцец нябёсны дасьць Духа Сьвятога тым, што ў Яго просяць".o`W Альбо, калі папросе яйца, ці падасьць яму скарпіёна?j_M „I калі б у каторага з вас айца сын папрасіў хлеба, ці падасьць яму камень? альбо рыбы, ці падасьць яму гада замест рыбы ?-^S Бо кажны, хто просе — адзержуе; і хто шукае — знаходзе; і таму, хто стукае — адчыняюць.#]? I Я кажу вам: прасіце, і дасца вам; шукайце, і знойдззеце; стукайце, і адчыняць вам;l\Q I кажу вам, хоць ён ня ўстане й ня дасьць яму з прыязьні; з начэпнасьці ягонае, адылі, устаўшы, дасьць яму, колькі патрабуе.m[S А тый з хаты адкажа й скажа: ,Не парушай мяне; дзьверы ўжо замкнёны, і дзеці мае з імною ў ложку; не магу ўстаць і даць табе'.Z% Бо прыяцель мой з дарогі зайшоўся да мяне, і я ня маю нічога пасуліць яму'.jYM I сказаў ім: „Каторы з вас будзе мець прыяцеля, і прыйдзе да яго а поўначы, і скажа яму: ,Прыяцелю, пазыч імне тры букаткі;]X3 I даруй нам грахі нашыя, бо й мы даруем кажнаму даўжбіту нашаму; і ня ўводзь нас на спакусу, але збаў нас ад злога".\W1 Хлеба нашага штадзеннага дай нам што дня;-VS I Ён сказаў ім: „Калі моліцеся, кажыце: ,Войча наш, Каторы ёсьць у небе! сьвяціся імя Твае; прыйдзі гаспадарства Твае; будзь воля Твая, як на небе, так на зямлі.%U E I сталася, як Ён на адным месцу маліўся, і перастаў, што адзін із вучанікаў ягоных сказаў Яму: „Спадару, навучы нас маліцца, як і Яан навучыў вучанікаў сваіх".2T] *Але з мала чаго аднаго надабе. I Марыя абрала добрую дзель, каторая ня будзе аднята ад яе".(SI )I, адказуючы, сказаў ёй Ісус: „Мархва! Мархва! ты рупішся а клапоцішся праз шмат што;KR (Але Мархва клапатала каля шмат паслугі, а, падышоўшы да Яго, сказала: „Спадару; ці не парушае Цябе, што сястра мая пакінула мяне адну паслугаваць? Дык скажы ёй, каб памагла імне".wQg 'Жонка ж адна, імям Мархва, прыняла Яго да дому. I ў яе была сястра, званая Марыя, каторая села ля ног Ісусавых і слухала слова Ягонае.aP; &I сталася, як ішлі, што Ён увыйшоў да аднаго сяла.'OG %I ён сказаў: „Тый, што зьмілаваўся над ім". I сказаў яму Ісус: „Ідзі, і ты рабі таксама".)NK $Дьік каторы з гэтых трох, здаецца табе, прыяцель таму, хто лучыў памеж разбойнікаў ?"M{ #А назаўтрае, ад'яжджаючы, выняў два дынары, даў гаспадару і сказаў яму: ,3аапякуйся ім; і што балей выдасі, я, як зьвярнуся, аддам табе'.}Ls "I падышоў да яго, завязаў раны яму, узьліўшы алівы а віна; і, пасадзіўшы яго на стачыну сваю, прывёз яго да заезду і заапекаваўся ім."K= !Але Самаранін якісь, падарожжуючы, лучыў на яго і, абачыўшы яго, зжаліўся над ім.J7 Падобна й Левіт, быўшы на тым месцу, падышоў, паглядзеў і прайшоў другім бокам.2I] I прыгадзілася, што тудэй зыходзіў адзін сьвятар і, згледзіўшы яго, прайшоў другім бокам.TH! I, адказуючы, Ісус сказаў: „Адзін чалавек ішоў зь Ерузаліму да Ерыхону і лучыў памеж разбойнікаў, каторыя зьдзерлі зь яго адзецьце, і ранілі, і адышлі, пакінуўшы яго паў мертвага. ~}||]{{&z.yyHxYwuuYss;rnqypp*o5nnllkQjj/hhbgffUed^cc.byb ala`_^]\p[ZZYXXHWVVU\TSRQQWPPOwNMLKK9JmIyHGFFEGDNCGBhA@@?%>=<„Вось, мы ўзыходзім да Ерузаліму, і зьдзеецца ўсе, напісанае прарокамі праз Сына Людзкога. +I не адзяржаў бы шмат балей у гэтым часе, і ў прыйдучым веку жыцьця вечнага".! ;Ён жа сказаў ім: „Запраўды кажу вам: няма нікога, хто пакінуў бьі дом, альбо бацькоў, альбо братоў, альбо жонку, альбо дзеці дзеля гаспадарства Божага,q [А Пётра сказаў: „Вось, мы пакінулі ўсе і пайшлі за Табою".f EАле Ёя сказаў: „Немагчымае людзём, магчыма Богу".] 3Тыя, што чулі, сказалі: „Хто ж можа спасьціся?">uБо лацьвей вярблюду прайсьці пераз вушка голкі, чымся багатаму увыйсьці ў гаспадарства Божае".DI Ісус, бачачы, што ён засмуціўся, сказаў: „Як цяжка маючым багацьце ўвыйсьці ў гаспадарства Божае,hIЁн жа, пачуўшы гэта, засмуціўся, бо быў надта багаты.(IПачуўшы гэта, Ісус сказаў яму: „Аднаго не стаець яшчэ табе: прадай усе, што маеш, і раздай убогім, і будзеш мець скарб у нябёсах; і, прышоўшы, ідзі за Імною".iKЁн жа сказаў: „Усе гэта дзяржаў я з маладосьці свае".NЗнаеш расказаньні: ,Не чужалож, не забівай, не крадзі, ня сьветч хвальшыва, сьці айца свайго й маці сваю'.")Ісус сказаў яму: „Чаму завеш Мяне добрым? ніхто ня добры, толькі адзін Бог.=sI якісь старац папытаўся ў Яго, кажучы: „Вучыцелю добры, што зрабіць, каб спала імне жыцьцё вечнае?"'GЗапраўды кажу вам: хто ня прыйме гаспадарства Божага, як дзецянё, ня ўвыйдзе ў яго".gGІсус жа, гукнуўшы іх, сказаў: „Дазвольце дзеткам прыходзіць да Мяне і не бараніце ім, бо таковых ё гаспадарства Божае.+~OI прыносілі да Яго таксама дзеткі, каб Ён даткнуўся да іх, але вучанікі, бачачы, ганілі іх.}Кажу вам: гэты пайшоў да дому свайго аправены балей за гэнага; бо кажны, што павышае сябе, паніжаны будзе; а хто паніжае сябе, павышаны будзе".z|m А мытнік, стоячы воддаль, ня ўзьняў на'т аччу сваіх да неба, але біўся ў грудзі, кажучы: “Божа, будзь міласэрны да мяне грэшнага!”~{u Постую двойчы ў тыдзень, даю дзесяціну з усяго, што прыдбаю'. z9 Фарыеэй, стоячы, гэтак маліўся ў сабе: ,Божа, дзякую Табе, што я не такі, як засталыя людзі, грабежнікі, несправядлівыя, чужаложнікі або як гэты мытнік.y „Двух увыйшло ў сьвятыню маліцца: адзін фарысэй, а другі мытнік.Hx  I сказаў таксама да некаторых, самапэўных, што яны справядлівыя, а іншых улегцы мелі, гэткую прыпавесьць:Aw{Кажу вам, што абароне ўборзьдзе. Як, адылі, Сын Людзкі прыйдзе, ці запраўды знойдзе веру на зямлі?"0vYЦі Бог не абароне абраных Сваіх, што галосяць да Яго дзень і ноч, дарма што адвалакае ім?{uoI Спадар сказаў: „Слухайце, што несправядлівы судзьдзя кажа.Yt+Адылі, каб гэтая ўдава не дакучала імне, абараню яе, каб яна наапошку не стаміла мяне, кажначасна прыходзячы' ".=ssI ён доўга не хацеў, але потым сказаў сам сабе: ,Хоць я, праўда, Бога не баюся і людзіны не шманаю,0rYI была ўдава ў тым месьце, і яна прышла да яго, кажучы: ,Абарані мяне ад праціўніка майго'.'qGКажучы: „У вадным месьце быў якісь судзьдзя, што не баяўся Бога і не шманаў людзёў.p 5I сказаў таксама прыпавесьць ім праз тое, што надабе заўсёды маліцца і ня кволець,0oY%I, адказуючы, сказалі яму: „Ідзе, Спадару?" Ён жа сказаў ім: „Ідзе цела, там арлы зьбяруцца".onW$Двух будзе на полю; адзін будзе ўзяты, а другі пакінены".m#Дзьве будуць малоць разам; адна будзе ўзята, а другая пакінена.(lI"„I кажу вам: тае ночы будзе двух у вадным ложку; адзін будзе ўзяты, а другі пакінены.&kE!Хто будзе глядзець жыцьцё свае захаваць, загубе яго; а хто загубе яго, захавае яго.;jq Памятуйце жонку Лотаву.|iqТаго дня, хто будзе на страее, а рэчы ягоныя ў доме, ня зыходзь узяць іх; і хто ў полю, таксама не зварачайся назад па засталыя рэчы.whg„Подле гэтага будзе таго дня, калі Сын Людзкі аб'явіцца.=gsАле дня таго, каторага вышаў Лот із Садомы, лінуў зь неба дождж агняны а серкавы й загубіў усіх. f9I таксама, як было за дзён Лота: елі, пілі, куплялі, прадавалі, садзілі, будавалі;Ve%Елі, пілі, жаніліся, выходзілі замуж, аж да тога дня, што Ной увыйшоў у караб, і прышла патопа, і загубіла ўсіх.wdg„I як было за дзён Ноя, так будзе й за дзён Сына Людзкога:uccАле перш мае цярпець шмат і быць адхіненым родам гэтым.FbБо, як маланка мільганець з пад неба і зіхаціць да другога канца неба, так будзе Сын Людзкі таго дня.aI скажуць вам: ,Гля, тут' альбо: “Гля, там”, не хадзіце ані йдзіце за імі;H` I сказаў вучанікам: „Прыйдуць дні, калі будзеце жадаць бачыць аднаго дня Сына Людзкога, і не абачыце._5Ані скажуць: ,Гля тут' альбо: ,Гля там', бо, вось, гаспадарства Божае ўнутры вас".c^?I быўшы папытаны фарысэямі, калі прыйдзе гаспадарства Божае, адказаў ім і кажа: „Ня прыйдзе гаспадарства Божае цямка;v]eI сказаў яму: „Устань а йдзі; вера твая ўздаравіла цябе". \ Не знайшліся, каб зьвярнуцца даць хвалу Богу, адно гэты чужаземец". [I, адказуючы, сказаў Ісус: „Ці не дзесяцёх ачышчаны? ідзе ж дзевяцёх?rZ]I паў на від у ногі Яму, дзякуючы Яму; і гэта быў Самаранін."Y=I адзін ізь іх, бачачы, што ён уздароўлены, зьвярнуўся, вялікім голасам хвалячы Бога,7XgI, бачачы, Ён сказаў ім: „Ідзіце, пакажыцеся сьвятаром". I сталася, як яны йшлі, што ачысьціліся.uWc I ўзьнялі голас, кажучы: „Ісусе Вучыцелю! зжалься над намі".2V] I, як уходзіў Ён у вадно сяло, дзесяцёх пракажаных перанялі Яго, каторыя адзяржаліся воддаль. U I сталася, як Ён ішоў да Ерузаліму, што праходзіў пераз Самару а Ґалілею.GT Дык і вы, калі зробіце ўсе, загадане вам, кажыце: ,Мы бескарысныя слугі; што мелі зрабіць, мы зрабілі'".Sy Ці ўдзячны ён слузе за тое, што ён зрабіў загаданае ? ня думаю.lRQАле ці ня скажа яму: ,Прыгатуй імне павячэраць і, падперазаўшыся, паслугуй імне, пакуль буду есьці й піць, а потым еж і пі'?HQ „Хто з вас, маючы слугу аручага або пасучага, як ён прыйдзе з поля, скажа яму: ,3араз узыйдзі і ўзьляж'?PwI сказаў Спадар: „Калі б вы мелі веру, як гарчычнае зярнё, і сказалі дзікой фізе: ,Выкараніся й перасадзіся ў мора', яна паслухае вас.aO;I сказалі апосталы Спадару: „Прыспары нам веры".TN!I калі сем разоў у дзень ізгрэша супроці цябе, і сем разоў зьвернецца да цябе, кажучы: “Каюся”, — даруй яму".-MS„Уважайце на самых сябе. Калі брат твой ізгрэша, згань яго; і калі пакаецца, даруй яму.]L3Валей, каб млынавы жоран павесілі яму на шыю і кінулі яго ў мора, чымся каб ён быў спадманом аднаму з малых гэтых.BK I сказаў вучанікам Сваім: „Нельга, каб спадманы ня прыходзілі, але бяда, каторьімі яны прыходзяць:KJА ён сказаў яму: ,Калі ня слухаюць Масея а прарокаў, то калі б хто і зь мертвых ускрэс, не пераканаюцца'."+IOЁн жа сказаў: ,Не, войча Абрагаме, але калі б хтось ізь мертвых прышоў да іх, пакаяцца'.HАле Абрагам кажа яму: ,У іх ё Масей а прарокі; няхай слухаюць іх'.+GOБо ў мяне пяцёх братоў, — няхай сьветча ім, каб і яны ня прышлі да гэтага месца мукаў'. F I сказаў ён: ,Дык я прашу цябе, войча, паслаць яго да дому айца майго;>EuI апрача ўсяго гэтага, памеж нас і вас устаноўлена вялікае бяздоньне, так што тыя, што хочуць перайсьці адгэтуль да вас, ня могуць, ані адгэнуль да нас не пераходзяць'.D1Але Абрагам сказаў: ,Дзяцё, успомні, што ты супоўна адзяржаў дабро свае за жыцьця свайго, а Лазар таксама ліха; цяпер жа ён цешыцца тут, а ты мучышся.6CeI, загаласіўшы, сказаў: ,Войча Абрагаме! зжалься над імною і пашлі Лазара, каб занурыў канец палца свайго ў ваду і астудзіў язык мой, бо я мучаюся ў гэтым поламені'.I ў пекле, будучы ў муках, узьняўшы вочы свае, бача Абрагама здалеку і Лазара на ўлоньню ягоным.ZA-I сталася, што ўбогі памер, і ангілы панесьлі яго на ўлоньне Абрагамова. I багатыр таксама памер, і быў пахаваны.J@ І жадаў есьці крошкі, што валіліся із столу багатыровага; і сабакі, праходзячы, лізалі скульле ягонае.?I якісь убогі, імям Лазар, ляжаў ля брамы ягонае, увесь у скульлю;O>„Быў жа якісь багаты чалавек, і адзяваўся ў шкарлат а цянюсенькае палатно, і кажны дзень гучна дзедаваў.[=/„Кажны, хто адпушчае жонку сваю і жэніцца зь іншаю, чужаложа; і кажны, што жэніцца з адпушчанай мужам, чужаложа. < Але лацьвей небу й зямлі мінуць, чымся адна рыска ў Законе шчэзьне.n;U„Закон а прарокі аж да Яана; адгэтуль дабравесьць гаспадарства Божага абяшчаецца, і кажны сілаю пракладае дарогу да яго.\:1I сказаў ім: „Вы правіцеся перад людзьмі, але Бог знае сэрцы вашыя; бо што высака ў людзёў, тое агіда перад Богам.9wФарысэі, што былі гальлівыя, слухалі ўсе гэта й сьміяліся зь Яго.W8' „Ніякі слуга ня можа служыць двум спадаром, — бо альбо аднаго зьненавідзе, а другога будзе любіць; або аднаму будзе прыяць, а другога ўлегцы мець. Ня можаце служыць Богу й мамоне".j7M I калі ня былі верныя ў чужым, хто дасьць вам ваша?#6? Дык калі вы ня былі верныя ў багацьцю несправядлівым, хто павера вам праўдзівае?P5 „Хто верны ў найменшым, верны і ў шмат якім; а хто несправядлівы ў найменшым, несправядлівы і ў шмат якім.[4/ I кажу вам: прыдбавайце прыяцеляў багацьцям несправядлівым, каб, як яго ня стане, прынялі вас да вечных буданоў.3I спадар пахваліў несправядлівага аканома, што разважна зрабіў; бо сынове веку гэтага разважнейшыя ў сваім родзе за сыноў сьвятліні.u2cТады сказаў другому: ,А ты колькі вінен?' Ён жа сказаў: ,Сто карцоў пшонкі'. I кажа яму: “Вазьмі свой квіт і напішы асьмідзясят”.R1А тый сказаў: ,Сто барылак алівы'. I сказаў яму: ,Вазьмі свой квіт і борзьдзенька садзіся напішы пяцьдзясят'.P0I, пагукаўшы паасобку кажнага з даўжбітоў спадара свайго, сказаў першаму: ,Колькі ты вінен спадару майму?''/GВедаю, што зрабіць, каб, як я буду аддалены ад аканомства, мяне прынялі ў дамы свае'.g.GI аканом сказаў сам сабе: ,Што імне рабіць? бо спадар мой адбірае аканомства ад мяне: капаць не магу, прасіць саромлюся.n-UI, пагукаўшы яго, сказаў яму: ,Што гэта я чую празь цябе? здай лічбу з аканомства свайго, бо ты ня можаш быць балей аканомам'.p, [I сказаў таксама вучанікам: „Быў якісь багаты чалавек, што меў аканома, каторага ўдалі яму, што раськідае маемасьць ягоную.H+  А з гэтага надабе было весяліцца, бо гэты брат твой быў памершы, і ажыў; быў згубіўшыся, і знайшоўся' ".~*uЁн жа сказаў яму: ,Дзяцё, ты заўсёды з імною, і ўсе мае — твае;F)А як гэты сын твой, каторы вышышкаў маемасьць тваю зь бязулямі, прышоў, ты зарэзаў яму кормнае цялё'._(7Адказуючы ж, ён сказаў айцу свайму: „Вось, толькі год я служу тэ і ніколі не выступаў з расказаньня твайго, а ты ніколі ня даў імне й казяняці, каб я мог павесяліцца з прыяцельмі сваімі.'!Але ён зазлаваўея і не хацеў увыйсьці. I айцец ягоны, вышаўшы, прасіў яго.t&aТый жа сказаў яму: ,ПрышоЎ брат твой, і айцец твой зарэзаў кормнае цялё з тае прычыны, што прыняў яго ўратаванага а здаровага'.%I, гукнуўшы аднаго зь дзяцюкоў, папытаўся ў яго, што бы гэта было.'$G„А старшы сын ягоны быў на полю; і, ідучы, як бліжыўся да дому, пачуў музыку а скокі.(#IБо гэты сын мой быў памершы, і ажыў; быў згубіўшыся, і знайшоўся'. I пачалі весяліцца."I прывядзіце ўкормленае цялё, і зарэжча яго, і ежма, і весялімася;q![Але айцец сказаў слугам: ,Вынясіце ўборзьдзе найлепшую адзежу, і адзеньце яго, і дайце жуковіну на руку яму, і вобуй на ногі;A {Сын жа сказаў яму: ,Войча, я ізграшыў супроці неба й перад табою, я ўжо ня гожы звацца сынам тваім'.#?I, устаўшы, ён пайшоў да айца свайго. Але, як ён быў яшчэ воддаль, айцец ягоны абачыў яго, і зжаліўся над ім, і пабег, і паў на шыю яму, і горача цалаваў яго.%Я ўжо нягожы звацца сынам тваім; прыймі мяне як аднаго з наймітаў сваіх' ".1[Устаўшы, пайду да айца свайго і скажу яму: „Войча, я ізграшыў супроці неба і перад табою,I I, глыбака ўдумаўшыся, сказаў: ,Колькі наймітаў у вайца майго маюць даволі хлеба, а я гіну тут з голаду!!;I ён жадаў напоўніць жывот свой лускою, што елі сьвіньне, але ніхто не даваў яму.A{I пайшоў, і прыстаў да аднаго із жыхараў таго краю, і ён паслаў яго на полі свае паеьціць сьвіньне. А як ён высіліў усе, настала вялікая галадоў у тым краю, і ён згалеў.ta Як мінула троху дзён, малодшы сын, зьбершы ўсе, пайшоў да далёкага краю і там вышышкаў собскасьць сваю, жывучы раськідонліва.D I сказаў айцу малодшы зь іх: ,Войча, дай імне прыпадаючую дзель собскасьці'. I падзяліў ім маемасьць.Y+ I сказаў: „Якісь чалавек меў двух сыноў;5 Гэтак, кажу вам, ё радасьць перад ангіламі Божымі з аднаго каятнага грэшніка".W' А знайшоўшы, згукае прыяцелкі а суседкі, кажучы: ,Цешчася з імною, бо я знайшла драхму, каторую была згубіўшы'.)K„Альбо, якая жонка, маючы дзесяць драхмаў, калі згубе адну драхму, не засьвеце лянпы, і не падмяцець хаты, і ня будзе ўважліва шукаць, пакуль ня знойдзе яе?/Кажу вам, што так будуць цешыцца ў небе з аднаго пакаятнага грэшніка, чымся зь дзевяцьдзясят дзевяцёх справядлівых, каторыя не патрабуюць каяцца.T!I, прышоўшы двору, згукае прыяцеляў а суседзяў, кажучы: ,Цешчася з імною, бо я знайшоў згубленую авечку сваю'.iKА знайшоўшы, кладзець яе на плечы свае, цешачыся; „Хто з вас, маючы сто авец і згубіўшы адну зь іх, не пакіне дзевяцьдзясят дзевяць на пустыні і ня пойдзе за згубленай, пакуль ня знойдзе яе?X)Ён жа сказаў ім гэткую прыпавесьць, кажучы: /Фарысэі ж а кніжнікі наракалі, кажучы: „Гэты прыймае грэшнікаў і есьць ізь імі".k  QI ўсі мытнікі а грэшнікі бліжыліся да Яго, слухаць Яго.1 [#Ані ў зямлю, ані ў гной ня годзіцца; яе выкідаюць вон. Хто мае вушы слухаць, няхай слухае". "„Соль — добрая, але калі соль страце смак свой, чым адновіш смак яе? 1!„Гэтак кажны з вас, хто не пакіне ўсяго, што мае, ня можа быць вучанікам Маім.#? I калі не, пакуль тый яшчэ далёка, паслаўшы да яго пасолства, папросе ўмоваў міру.L„Альбо які кароль, ідучы на бітву ў вайне з другім каралём, ня сядзе перш, не парадзіцца, ці зможа ён ізь дзесяцьма тысячамі сустрэцца зь ідучым на яго з дваццацьма тысячамі?{oКажучы: “гэты чалавек пачаў станавіць і ня мог скончыць”?=sКаб, як пакладзець под яе, і ня зможа скончыць яе, усі, што абачаць яе, не пачалі сьміяцца зь яго,J ,Бо хто з вас, зычачы пастанавіць вежу, ня сядзе перш і не паліча коштаў, ці мае ён за што споўніць гэта,+I хто не нясець крыжа свайго, і йдзець за Імною, ня можа быць вучанікам Маім.,Q„Калі хто прыходзе да Мяне, і не зьненавідзе айца свайго а маці а жонкі а дзяцей а братоў а сёстраў, дый собскага жыцьця свайго, ня можа быць вучанікам Маім;mSI вялікія гурбы йшлі зь Ім, і Ён, абярнуўшыся, сказаў ім:.UБо кажу вам, што ні водзін із тых людзёў, што былі пазваныя, не паспытаецца вячэры мае'."B}I спадар сказаў слузе: ,Пайдзі па дарогах і паўз платоў і прысіль прыйсьці, каб дом мой напоўніўся;~~uI слуга сказаў: ,Спадару, сталася, як ты казаў, і ё яшчэ месца'.x}iI, прышоўшы, слуга паведаміў праз усе спадару свайму. Тады дамовы гаспадар, загневаўшыся, сказаў слузе: ,Пайдзі борзда па вуліцах а завулках места і прывядзі ўбогіх а калекіх а кульгавых а нявісных'.n|UА іншы сказаў: ,Я ажаніўся і затым не магу прыйсьці'.,{QА другі сказаў: ,Я купіў пяць пар валоў і пайду прабаваць іх; калі ласка, выбачай імне'.qz[I пачалі ўсі згодна прасіць выбачэньня. Першы сказаў яму: ,Я купіў зямлю і маю выйсьці паглядзець яе; калі ласка, выбач імне'.5ycI як была гадзіна вячэры, паслаў слугу свайго сказаць пазваным: ,Прыходзьце, бо ўжо гатова'.xI сказаў яму: „Адзін чалавек справіў вялікую вячэру й пазваў шмат каго.qw[I адзін із тых, што ўзьляжалі за сталом ізь Ім, слухаючы гэта, сказаў Яму: „Шчасьлівы, хто будзе есьці хлеб у гаспадарстве Божым"Iv I будзеш шчасьлівы, бо яны ня маюць адплаты табе, бо будзе заплачана табе ў ускрысеньню справядлівых". u Але, як спраўляеш чэсьць, гукай бедных, калекіх, кульгавых, нявісных, t  I сказаў таксама таму, хто пазваў Яго: „Калі ты спраўляеш палудзень альбо вячэру, не заві прыяцеляў, ані братоў сваіх, ані сваякоў сваіх, ані багатых суседзяў, каб і яны цябе не пазвалі, і ня была табе адплата.s7 Бо кажны, што павышае сябе, паніжаны будзе; а хто паніжае сябе, будзе павышаны".rw Але, калі ты пазваны, ідзі й узьляж на апошняе месца, каб тый, што пазваў цябе, падышоўшы, мог сказаць табе: ,Прыяцелю, узыйдзі вышэй'; тады будзе табе чэсьць перад усімі, што ўзьлягаюць за сталом із табою;Vq% I тый, што пазваў цябе й яго, не падышоў і не сказаў: ,Дай месца гэтаму'; і тады із сорамам зоймеш апошняе месца.kpO„Калі цябе хто пазваў на вясельле, не ўзьлягай на пярэдняе месца за сталом, каб можа пачэсьліўшага за цябе не пазваў ён,o5I сказаў прыпавесьць пазваным, зацеміўшы, што яны першыя месцы абіралі, кажучы ім:An}I не маглі адказаць Яму на гэта.tmaI, адказуючы, сказаў ім: „У каторага з вас асёл альбо вол уваліцца ў студню, ці ён ня выцягне яго без адвалокі ў сыботні дзень?"vleАле яны маўчэлі. I, няўшы яго, уздаравіў яго, і адпусьціў яго.:kmI Ісус, адказуючы, гукаў праўнікам а фарысэям, кажучы: „Дазволена ў сыботу ўздараўляць ці не?"qj[I вось, нейкі чалавек, хворы на вадзянку, быў там перад Ім.Pi I сталася, як Ён увыйшоў у сыботу ў дом аднаго з начэльнікаў фарысэйскіх есьці хлеб, што ўважна назіралі за Ім.h #Вось, дом вашы пакінены вам пусты. I кажу ж вам, што вы не абачыце Мяне, пакуль ня прыйдзе час, што скажаце: Дабраславёны Йдучы ў імя Спадарова!' "@gy "Ерузаліме, Ерузаліме, што забіваеш прарокаў і камянуеш пасланых да цябе! як часта Я хацеў зьберці дзеці твае, як кураводка кураняты свае пад крылы свае, і вы не хацелі! w~~:}}*||I{jzzyyxx!wvuuptssrqppo mm7lmkkvjjFFEmDCCJBBcBAz@@ ?V>s>=s=<;;Q::l9;887665_4322&10//K.--3,,,+O**)k(c'&&%P$$=##"! I~\\JQOgt_`t;v{M X ] N 8r=M#.I сказаў ім: „Што вы сьпіце? устаньце й маліцеся, каб ня лучыць у спакусу".L-I, устаўшы з малітвы, пайшоў да вучанікаў, і засьпеў іх сьпячых з гора,&KE,I, труднячыся, уляглівей маліўся; і стаўся пот Ягоны, як капкі крыві, на зямлю капаючыя.SJ+I ангіл ізь неба стаў да Яго, мацнячы Яго.9Ik*Кажучы: „Войча, калі Ты хочаш, аддаль гэтую чару ад Мяне! адылі не Мая воля, але Твая станься".zHm)I Ён адхінуўся ад іх, як дапусьціць камень, і, уклякшы, маліўся,G(I, як быў на месцу, сказаў ім: „Маліцеся, каб ня лучыць у спакусу".)FK'I, вышаўшы, пайшоў, подле звычаю Свайго, на гару Аліўную; і вучанікі таксама пайшлі за ім.E}&I яны сказалі: „Спадару, во тут два мячы". I Ён сказаў ім: „Досыць".sD_%Бо кажу вам, што напісанае мае выпаўніцца на Імне: ,І залічаны да бяспраўнікаў'. Бо запраўды ўзглядам Мяне прыходзе да канца".lCQ$Тады кажа ім: „Але цяпер, хто мае капшук, няхай возьме яго, таксама й хатуль; а хто ня мае, прадай адзецьце свае й купі меч;^B5#I сказаў ім: „Як пасылаў Я вас без капшука а без хатуля а бяз вобую, ці мелі вы ў чым нястачу?" Яны сказалі: „Ні ў чым".CA"Ён жа сказаў: „Кажу тэ, Пётру, перш чымся певень запяець сядні, ты трэйчы выпрашся, што знаеш Мяне". @!I ён сказаў Яму: „Спадару, з Табою Я гатоў у вязьніцу й на сьмерць ісьці".;?o Але Я маліў за цябе, каб ня скволела вера твая; і ты некалі, навярнуўшыся, мацніў братоў сваіх".<>qI Спадар сказаў: „Сымоне, Сымоне, гля, шайтан дужа прасіў, каб ён мог сеіць сітам вас, як пшонку;w=gКаб вы маглі есьці й піць за сталом Маім у Маім гаспадарстве і сядзелі на пасадах, судзячы двананцаць пакаленьняў Ізраелявых".~<uI Я прызначаю вам, як Айцец Мой прызначыў Імне, гаспадарства,q;[„Але вы тыя, што ператрывалі з Імною ў спакусах Маіх;L:Бо хто вялікшы, хто ўзьляжыць, ці хто слугуе? ці ня тый, што ўзьляжыць? Але Я сярод вас як тый, што слугуе.9/А вы ня так: але вялікшы з памеж вас будзь, як малодшы, і радзячы, як слугуючы.;8oI сказаў Ён ім: „Каралёве народаў пануюць над імі, і маючыя ўладу над імі завуцца дабрадзеямі.w7gБыла ж і сьпярэчка памеж іх, хто зь іх здаецца быць вялікшым.~6uI яны пачалі разважаць мяжсобку, хто зь іх быў бы, што зробе гэта.A5{Бо Сын Людзкі запраўды йдзець, як наканавана; бяда, адылі, чалавеку таму, каторым Ён ізраджаецца".t4a„I вось, рука таго ізраджаючага Мяне з Імною за сталом,>3uТаксама чару па вячэры, кажучы: „Гэтая чара ё новая змова ў крыві Маёй, што за вас разьліваецца.h2II ўзяўшы букатку, учыніўшы падзяку, паламіў а даў ім, кажучы: „Гэта ё цела Мае, данае за вас; рабіце гэта на памятку Маю".+1OБо кажу вам, што ня буду піць із плоду віннога, пакуль ня прыйдзе гаспадарства Божае". 09I ўзяўшы чару, і ўчыніўшы падзяку, сказаў: „Вазьміце яе і падзяліцеся мяжсобку;(/IБо кажу вам, што ўжо ня буду есьці яе, пакуль яна ня зьдзеецца ў гаспадарстве Божым"..5I сказаў ім: „Жаданьням жадаў Я есьці гэтую пасху з вамі перад Сваім цярпеньням;p-YI, як настала гадзіна, Ён узьлёг за стол, і апосталы зь Ім.l,Q I, пайшоўшы, знайшлі, як сказаў ім, і прыгатавалі пасху.+y I тый пакажа вам вялікі верхні пакой засланы; там прыгатуйце".d*A I скажыце гаспадару дому: ,Вучыцель кажа тэ: ідзе гасьцінны пакой, у каторым бы Імне есьці пасху з вучанікамі Сваімі?'~)u I сказаў Ён ім: „Вось, як вы ўвыйдзеце ў места, стрэнецца вам чалавек, нясучы жбан вады; ідзіце за ім да дому, да каторага ён увыйдзе;f(E I яны сказалі Яму: „Ідзе хочаш, каб мы прыгатавалі?" 'I паслаў Пётру а Яана, кажучы: „Ідзіце й прыгатуйце есьці нам пасху".w&gI настаў дзень Праснакоў, каторага мела быць зарэзана пасха.%!I ён згадзіўся зрабіць гэта, і шукаў прыгоднага часу выдаць Яго ім бяз гурбы.]$3Яны ўзрадаваліся і згадзіліся даць яму грошы.#1I ён пайшоў, і гутарыў із найвышшымі сьвятарамі а ўраднікамі, як бы Яго ім выдаць. "I ўвыйшоў шайтан у Юду, званага Іскарыёт, каторы быў зь ліку двананцацёх. !I шукалі найвышшыя сьвятары а кніжнікі, як загубіць Яго, бо баяліся люду.W  )Бліжылася сьвята Праснакоў, званае Пасхаю.nU&I ўвесь люд прыходзіў рана нараніцы да Яго, слухаць Яго.0Y%I ўдзень Ён навучаў у сьвятыні, а ночы, выходзячы, заставаўся вонках на гары, званай Аліўнай.yk$Дык будзьце чукавыя кажнае пары, молячыся, каб вы маглі ўсьцерагчыся ад усяго таго, што мае стацца, і стаць перад Сынам Людзкім".#Бо, як пасадка, ён прыйдзе на ўсіх тых, што жывуць на відзе ўсяе зямлі.'"Шануйцеся, каб сэрцы вашыя наагул не цяжарыліся пярэсыцьцю а п'янствам а жыцьцявымі рупатамі, і каб дзень тый не засьпеў вас якга, неўспадзеўкі;mS!Неба й зямля мінуць, але словы мае а ніяк ня мінуць.zm Запраўды кажу вам, што ня мінець род гэты, як усе станецца.%CДык таксама, як абачыце, што гэта дзеецца, ведайце, што гаспадарства Божае блізка.Як яны ўжо пукаюцца, то ведаеце самы, гледзячы на гэта, што лета блізка.{oI сказаў ім прыпавесьць: „Глядзіце на фіґу а на ўсі дзервы.<qЯк жа пачнець гэта дзеяцца, глядзіце і ўзьнімайце галавы свае, бо бліжыцца адкупленьне вашае"./„I тады абачаць Сына Людзкога, у булакох ізь сілаю а славаю вялікай ідучага.SЛюдзі будуць паміраць із страху а спадзяваньня прыходзячага на ўвесь сьвет, бо сілы нябёсныя захістаюцца.Y+„I будуць знакі на сонцу а месяцу а гвездах, і на зямлі трывога народаў у замятні, равеньне а хваляваньне мора.I падуць ад ляза мяча, і будуць заведзены ў палон да ўсіх народаў; і Ерузалім будзе таптаны народамі, пакуль ня скончацца часы народаў.-SI бяда цяжарным а соячым тых дзён, бо будзе вялікая нястача на зямлі і гнеў на люд гэты.lQБо гэта дні помсты, каб усе напісанае выпаўнілася.@yТады тыя, што ў Юдэі, уцякайце ў горы; і хто ў ім, выходзь ізь яго; і хто ў ваколіцы, ня ўходзь у яго;; o„А як і абачыце Ерузалім абступлены войскам, тады ведайце, што спустошаньне яго дабліжылася.o WЦярплівай трывалкосьцяй сваёй прыдбаеце душы свае.U #Але й волас із галавы вашае не загіне.X )I будуць ненавідзіць вас усі за імя Мае.@ yI вы будзеце выданы нават бацькамі а братамі а сваякамі а прыяцельмі, і заб'юць нека торых із вас;I Бо Я вам дам вусны а мудрасьць, каторым ня будуць магчы перачыць ані працівіцца ўсі праціўнікі вашыя.„Затым пакладзіце ў сэрцы свае не абдумаваць загадзя абароны;K Будзе ж гэта вам на сьветчаньне. Але наўперад накладуць на вас рукі свае і будуць перасьледаваць, выдаючы ў бажніцы й вязьніцы, прыводзячы да каралёў а дзяржаўцаў за імя Мае.X) Будуць вялікія трасеньні зямлі ў розных месцах а галадові а ліпучкі а страшныя зьявы а вялікія знакі зь неба.' Тады сказаў ім: „Народ паўстане на народ, і гаспадарства на гаспадарства;A{ Як жа пачуеце праз войны а замятні, не палохайцеся, бо гэта мае стацца ўперад, але ня зараз канец".q[I сказаў Ён: „Уважайце, каб вас не зьвялі, бо шмат хто прыйдзе ў імя Мае, кажучы: ,Гэта Я', і ,час дабліжыўся'. Не хадзіце за імі.0YI папыталіся ў Яго, кажучы: „Вучыцелю, калі гэта будзе? і якая пазнака, калі гэта мае стацца?"G„Прыйдуць дні, калі з таго, што вы бачыце, не застанецца камень на каменю, каторы ня быў бы ськінены".2~]I як некатрыя сказалі празь сьвятыню, што яна прыбрана харошым каменьням а дарамі, Ён сказаў:J} Бо ўсі тыя із бытку свайго ўкінулі на дар Богу, а яна зь нястачы свае ўкінула ўвесь пражытак, які мела".|3I сказаў Ён: „Запраўды кажу вам, што гэтая бедная ўдава ўкінула балей за ўсіх;z{mАле абачыў таксама бедную ўдаву, што ўкінула ў яе два медзякі.z }I глянуўшы, Ён абачыў багатых, што кідалі ў скарбонку падаркі свае;1y[/Каторыя зжыраюць дамы ўдоваў пад прыклепам даўгіх малітваў. Яны адзяржаць стродшы суд".-xS.„Сьцеражыцеся кніжнікаў, каторыя любяць хадзіць у даўгім адзецьцю, і любяць здарованьні на таргох, і пярэднія седавы ў бажніцах, і першыя месцы на вячэрах,aw;-I як увесь люд слухаў, Ён сказаў вучанікам Сваім:~vu,Значыцца, Давід завець Яго Спадаром, дык як жа Ён сын ягоны?".u+Пакуль не пастанаўлю непрыяцеляў Тваіх казулькаю пад ногі Твае'.-tS*А сам Давід кажа ў кнізе псальмаў: ,Сказаў Спадар Спадару майму: сядзі па правіцы Маёй,sy)Ён жа сказаў ім: „Як кажуць, што Хрыстос мае быць сын Давідаў?_r7(I ўжо ня важыліся праз што-колечы пытацца ў Яго. q'I некатрыя з кніжнікаў, адказуючы, сказалі: „Вучыцелю, Ты добра сказаў".npU&Бог жа ня ё Бог мертвых, але жывых, бо ўсі Яму жывыя"._o7%А што памерлыя ўскрэснуць, і Масей паказаў у Кусьце, як назваў Спадара Богам Абрагама а Богам Ісака а Богам Якава.Fn$Бо ані памерці ўжо ня могуць, бо яны роўныя з ангіламі, і ё сынамі Божымі, будучы сынамі ўскрысеньня.Qm#Але тыя, што будуць уважаныя за гожых таго веку і ўскрысеньня зь мертвых ані жэняцца, ані замуж выходзяць;l{"I Ісус сказаў ім: „Сынове гэтага веку жэняцца й выходзяць замуж;k#!Дык у ўскрысеньню каторага зь іх будзе яна жонкаю, бо сямёх мелі яе за жонку?"Mj I просьле ўсіх памерла таксама жонка. i I трэйці ўзяў яе, і падобна таксама сямёх, не пакінулі дзяцей і памерлі.Vh%I другі ўзяў тую жонку, і памер бязьдзетны.pgYБыло сямёх братоў. Першы, ажаніўшыся, памер бязьдзетным.f)Кажучы; „Вучыцелю, Масей напісаў нам, што калі чый брат, маючы жонку, памрэць бязьдзетны, брат ягоны мае ўзяць жонку і ўзьняць насеньне брату свайму.eI некатрыя із садукеяў, што пярэчаць быцьцю ўскрысеньня, папыталіся ў Яго,d7I не маглі злавіць Яго ў слове перад людам, і, дзівуючыся з адказу Ягонага, змоўклі.c}Ён жа сказаў ім: „Дык аддавайце цэсарава цэсару, а Божае — Богу".$bAПакажыце імне дынар; чый на ім абраз а напіс?" I, адказуючы, яны сказалі: „Цэсараў".awАле, зацеміўшы падход іхны, Ён сказаў ім: „Чаму спакушаеце Мяне ?R`Належа нам даваць падачкі цэсару ці не?"_I тыя пыталіся ў яго, кажучы: „Вучыцелю, мы ведаем, што Ты праўдзіва гукаеш а навучаеш і не зважаеш на асобы, але ў праўдзе дарогі Божае навучаеш;2^]I, назіраючы, паслалі падкупленых людзёў, што прыдаваліся справядлівымі, каб тыя маглі злавіць Яго ў мове, так што яны маглі б выдаць Яго ўраду а ўладзе намееьніка.]I тае ж гадзіны шукалі найвышшыя сьвятары а кніжнікі накласьці рукі на Яго, бо ведалі, што празь іх сказаў Ён гэтую прыпавесьць, але баяліся люду.-\SКажны, хто зваліцца на гэты камень, разаб'ецца; а на каго ён зваліцца, таго зьмяжджуле".j[MАле Ён, глянуўшы на іх, сказаў: Дык што ё гэта, што напісана: ,Камень, каторы адхінулі будаўнічыя, тый стаў галавою вугла'.@ZyПрыйдзе, і выгубе тых вінароў, і аддасьць вінішча іншым". Пачуўшы гэта, яны сказалі: „Крый, Божа!".Y%I, выпхнуўшы яго вонкі зь вінішча, забілі. Дык што спадар вінішча зробе ім?LXАле вінары, абачыўшы яго, разважалі мяжсобку, кажучы: ,Гэта спадкаемца; забіма яго, каб спадак быў нашы'.MW I сказаў спадар вінішча: ,Што імне рабіць? Пашлю любовага сына свайго; хіба, абачыўшы яго, замеюць звагу'.tVa I ўзноў паслаў трэйцяга, але яны й яго ранілі й выгналі.I ўзноў паслаў другога слугу, але яны, набіўшы яго таксама й зьняважыўшы, адаслалі бязь нічога.\T1 I ўпару паслаў да вінароў слугу, каб яны далі яму з пладоў вінішча, але вінары, набіўшы яго, адаслалі бязь нічога.qS[ I пачаў Ён казаць люду прыпавесьць гэтую: „Адзін чалавек засадзіў вінішча, і выдаў яго вінаром, і пакінуў край на даўгі час.wRgI Ісус сказаў ім: „Не скажу й Я вам, якой уладаю гэта раблю".DQI адказалі, што ня ведаюць скуль.1P[А калі скажам: ,Ад людзёў', увесь люд укамянуе нае, бо яны пераканаўшыся, што Яан быў прарока".4OaI яны разважалі мяжсобку, кажучы: „Калі скажам: ,3ь нябёс', Ён скажа: ,Чаму ж вы не паверылі яму?'.VN%Хрэст Яанаў зь нябёс быў ці ад людзёў?" MА Ён, адказуючы, сказаў ім: „Папытаюся й Я ў вас адно, і скажыце Імне:2L]I сказалі Яму, кажучы: „Скажы нам, якой уладаю Ты гэта робіш, альбо хто даў Табе ўладу гэтую ?".zK oI сталася аднаго з тых дзён, як Ён навучаў люд у сьвятыні і абяшчаў дабравесьць, што найвышшыя сьвятары а кніжнікі із старцамі прышліJw0I не знайшлі, што зрабіць, бо ўвесь люд, не адступаючы, слухаў Яго.?Iw/I навучаў кажнага дня ў сьвятыні. Найвышшыя ж сьвятары а кніжнікі а старцы люду шукалі загубіць Яго.#H?.Кажучы ім: „Пісана: Дом Мой ё дом малітвы', а вы зрабілі яго пячораю разбойнікаў".G-I, увыйшоўшы да сьвятыні, пачаў аддаляць прадаючых і купляючых у ёй,jFM,I зрынуць цябе на зямлю, і дзеці твае ў табе, і не пакінуць у табе каменя на каменю, бо не пазнала пары даведаньня свайго".TE!+Бо прыйдуць на цябе дні, што непрыяцелі твае акружаць цябе валам, і аблягуць цябе, і сьціснуць цябе адусюль,sD_*Кажучы: „Калі б і ты ведала, нават ты, прынамся гэтага дня твайго, што ё да супакою табе, але схавана гэта цяпер ад аччу тваіх;YC+)І, як дабліжыўся, бачачы места, плакаў па ім,B3(I, адказуючы, сказаў ім: „Кажу вам, калі гэтыя будуць маўчэць, камяні загукаюць".A-'Але некатрыя з фарысэяў з гурбы сказалі Яму: „Вучыцелю, згань вучанікаў сваіх".6@e&Кажучы: „Дабраславёны Кароль, што йдзець у імя Спадарова! супакой на нябёсах і слава на вышах!"?)%А як Ён бліжыўся да схону Аліўнае гары, уся множасьць вучанікаў пачала, цешачыся, вялікім голасам хваліць Бога за ўсі магучыя ўчынкі, што яны бачылі,a>;$I як Ён ехаў, расьсьцілалі адзежы свае на дарозе.#=?#I прывялі яго да Ісуса; і, накінуўшы адзецьце свае на асьлянё, пасадзілі на яго Ісуса.T<!"А яны адказалі: „Бо Спадар патрабуе яго".;)!Як жа яны адвязавалі асьлянё, гаспадары сказалі ім:„Нашто адвязуеце асьлянё?"\:1 I пасланыя, пайшоўшы, знайшлі, як Ён сказаў ім.39_I калі хто папытаецца ў вас: ,Нашто адвязуеце?' скажыце яму гэтак: ,Бо Спадар яго патрабуе'".58cКажучы: „Ідзіце да сяла, што насупроці, у каторым, увыйшоўшы ў яго, знойдзеце прывязанае асьлянё, на каторым ніхто ніколі не садзіўся; адвязаўшы яго, прывядзіце.;7oI сталася, як дабліжыўся да Віффаґі а Віфані, да гары, званае Аліўнай, паслаў двух вучанікаў Сваіх,p6YСказаўшы гэта, Ён пайшоў далёй, узыходзячы да Ерузаліму.U5#Непрыяцеляў жа маіх гэтых, што не хацелі, каб я гаспадарстваваў у іх, прывядзіце сюды й забіце перад імною' ". 49,Бо кажу вам, што кажнаму маючаму дасца; а ад нямаючага адыймецца й тое, што мае.d3A(I сказалі яму: .Спадару, ён мае дзесяць мінаў').,2QI сказаў тым, што тут стаялі: ,Вазьміце ад яго міну і дайце таму, хто мае дзесяць мінаў'. 19Дык чаму ты не аддаў грошы маіх на стол, і я, прышоўшы, адзяржаў бы з прыбыткам?'.w0gЁн кажа яму: ,Вуснамі тваімі я суджу цябе, нягодны слуга; ты ведаў, што я стродкая людзіна, бяру, чаго ня клаў, і жну, чаго ня сеяў;$/AБо я баяўся цябе, бо ты людзіна стродкая: бярэш, чаго ня клаў, і жнеш, чаго ня сеяў'..I прышоў іншы, кажучы: ,Спадару, во міна твая, каторую я хаваў у хустцы;g-GСказаў і гэтаму: ,І ты будзь над пяцьма местамі'. , I прышоў другі, кажучы: ,Спадаґру, міна твая прыспарыла пяць мінаў'.F+I ён сказаў яму: Добра, добры слуга; за тое, што ты ў малым быў верны, май уладу над дзесяцьма местамі'. *I прышоў першы, кажучы: ,Спадару, міна твая прыспарыла дзесяць мінаў'.=)sI сталася, як ён зьвярнуўся, адзяржаўшы гаспадарства, што ён казаў пагукаць да сябе тых слугаў, каторым даў грошы, каб даведацца, колькі кажны зь іх прыдбаў, таргуючы.v(eАле грамадзяне ягоныя ненавідзілі яго і паслалі за ім пасолства, кажучы: ,Мы ня хочам, каб гэты чалавек гаспадарстваваў у нас".='s I, гукнуўшы дзесяцёх слугаў сваіх, даў ім дзесяць мінаў і сказаў ім : ,Таргуйце, пакуль я прыйду'.^&5 Дык сказаў: „Якісь чалавек высокага роду пайшоў да далёкага краю, каб адзяржаць сабе гаспадарства і зьвярнуцца.|%q Як жа яны слухалі гэта, дадаў прыпавесьць, бо Ён быў блізка да Ерузаліму, і яны думалі, што гаспадарства Божае мае неўзабаве зьявіцца.l$Q Бо Сын Людзкі прыйшоў шукаць а спасьці загінулых".#3 I Ісус сказаў яму: „Сядні прышло спасеньне дому гэтаму, бо й ён сын Абрагамаў; "А Закхей, стаўшы, сказаў Спадару: „Спадару, вось, палавіцу маемасьці свае я аддам убогім, і, калі каго чым укрыўдзіў, аддам чатыры разы толькі".&!EI ўсі, бачачы гэта, наракалі, кажучы: „Ён зайшоўся гасьцяваць да дому грэшнае людзіны".U #I ён борзда зьлез, і веціў Яго з радасьцяй.I, прышоўшы да таго месца, глянуўшы ўгару, Ісус абачыў яго й сказаў яму: „Закхею, баржджэй зьлезь далоў, бо сядні Я маю застацца ў доме тваім".7gI, забегшы наперад, узьлез на дзікую фіґу, каб магчы бачыць Яго, бо тудэй меў неўзабаве прайсьці.I жадаў бачыць Ісуса, хто Ён, але ня мог за гурбаю, бо быў малога росту.I вось, муж, званы Закхеям, а ён быў начэльнік мытнікаў, і быў багаты,U %I ўвыйшоў у Ерыхон, і праходзіў перазь яго.'G+I якга ён празерыў і пайшоў за Ім, славячы Бога; і ўвесь люд, бачачы гэта, даў хвалу Богу.oW*I Ісус сказаў яму: „Празер; вера твая ўздаравіла цябе".')„Чаго ты хочаш, каб Я ўчыніў табе?" Ён жа сказаў: „Спадару, каб я празерыў".-S(I Ісус, адзяржаўшыся, расказаў прывесьці яго да сябе; і, як тый дабліжыўся, папытаўся ў яго:[/'Ідучыя ж сьпераду ганілі яго, вымагаючы, каб ён змоўк; але ён шмат балей гукаў. „Сыну Давідаў, зьмілуйся над імною!".oW&I ён гукнуў, кажучы: „Сыну Давідаў, зьмілуйся над імною!"lQ%I паведамілі яму, што Ісус Назарэцянін тудэй праходзе.iK$I, пачуўшы мінаючую гурбу, папытаўся, што гэта было б. 9#I сталася, як Ён падыходзіў да Ерыхону, што адзін нявісны сядзеў ля дарогі, просячы.8i"Але яны нічога з гэтага не разумелі; слова гэтае было схавана ад іх, і яны не разумелі сказанага.~u!I, біўшы пугамі, яны заб'юць Яго; і на трэйці дзень ускрэсьне". Бо Ён будзе выданы народам, і асьміяны, і зьняважаны, і апліваны. ~}}U|{zzyyxxawvv=u)tt|ssrr5qq*pp onmm9lskk jiih+gnfeeddmccbbLa^`r` _:^h]\\[mZZYXWWhVVQUTT SuRRKQPP>ONNIMsMLKKJSII@HHGIFEEDDCCBAA@@@ ?3>'=q<<;A:99g8776}55"4933+22100K//*.--t,++**J))0((B('w'&&H%%,$$#""R!m fjt QU Hh$ u  (7+,Q Як жа загаднік чэсьці паспытаўся вады, аберненае ў віно, — а ён ня ведаў, скуль яна была, але паслугачыя, што сілялі ваду, ведалі, — тады загаднік гукае маладогаI кажа ім: „Цяпер засіліце й нясіце да загадніка чэсьці". I панесьлі.~ uКажа ім Ісус: „Напоўніце судзіны вадою". I напоўнілі іх ушчырк.m SI стаяла там, подле звычаю ачышчэньня юдэйскага, шэсьць каменных судзінаў да вады, што зьмяшчалі дзьве альбо тры меры кажная.g GМаці Ягоная кажа слугам: „Што Ён скажа вам, рабіце".  Ісус кажа ёй: „ІПто Імне й табе, жонка? яшчэ ня прышла гадзіна Мая".v eI, як не ставала віна, маці Ісусава кажа Яму: „Віна ня маюць".ucI таксама Ісус і вучанікі Ягоныя былі пазваныя на вясельле. !Пазаўтра спраўлялі вясельле ў Кане Ґалілейскай, і маці Ісусава была тамака. 3I кажа яму: „Запраўды, запраўды кажу вам: адгэтуль абачыце неба адчыненае й ангілаў Божых узыходзячых і зыходзячых на Сына Людзкога".W )2Ісус адказаў і сказаў яму: „Затым што Я сказаў табе: ,Я бачыў цябе пад фіґаю', — ты верыш? абачыш балей за гэта". {1Нафанайла адказаў Яму: „Раббі! Ты Сын Божы, Ты Кароль Ізраельскі". 0Нафанайла кажа Яму: „Скуль Ты мяне знаеш?" Адказаў Ісус і сказаў яму: „Уперад чымся Піліп гукнуў цябе, як ты быў пад фіґаю, Я бачыў цябе".S !/Ісус, абачыўшы йдучага да Яго Нафанайлу, кажа празь яго: ,Вось, запраўды Ізраелянін, у каторым няма хітрыні".+ Q.А Нафанайла кажа яму: „Ці можа з Назарэту быць што добрае?" Піліп кажа яму: „Ідзі й глянь".} u-Піліп знаходзе Нафанайлу й кажа яму: „Мы знайшлі Таго, праз Каторага Масей пісаў у законе а прарокі, Ісуса, сына Язэпавага з Назарэту".m U,Піліп жа быў зь Віфсаіды, места Андрэявага а Пётравага.&~ G+Назаўтрае хацеў Ісус ісьці да Ґалілеі, і знаходзе Піліпа, і кажа яму: „Ідзі за Імною".h} K*I прывёў яго да Ісуса. Ісус, гледзячы на яго, сказаў: „Ты Сымон, сын Ёнін; ты будзеш звацца Кіфа, што ў перакладзе: камень.R| )Знаходзе ён першы брата свайго собскага Сымона і кажа яму: „Мы знайшлі Месію", што знача ў перакладзе: Хрыстос.{ (Андрэй, брат Сымона Пётры, быў адзін із двух, што чулі ад Яана і пайшлі за Ім.tz c'Кажа ім: „Прыйдзіце й абачча". Дык яны пайшлі й абачылі, ідзе Ён перабывае, і прабылі ў Яго тый дзень. Было каля дзясятае гадзіны.y 5&Ісус жа, абярнуўшыся і абачыўшы іх ідучых за Ім, кажа ім: „Чаго шукаеце?" А яны сказалі яму: „Раббі! (што знача ў перакладзе: Вучыцелю!) ідзе перабываеш?"ix M%I пачулі два вучанікі, як ён казаў, і пайшлі за Ісусам.mw U$I, абачыўшы йдучага Ісуса, сказаў: „Гэта Ягнётка Божае".ev E#Назаўтрае ізноў стаяў Яан і двух вучанікаў ягоных.Su !"I я бачыў, і сьветчыў, што Гэты ё Сын Божы"..t W!I я ня знаў Яго; але Тый, што паслаў мяне хрысьціць у вадзе, Тый сказаў імне: “Над кім абачыш Духа, што зыходзе і застаецца на Ім, Тый ё, што хрысьце ў Духу Сьвятым”;*s O I сьветчыў Яан, кажучы: „Я бачыў Духа, што зыходзіў, як галуба, зь неба, ды перабываў на Ім.&r GІ я ня знаў Яго, але каб Ён быў выяўлены Ізраелю, дзеля таго я прышоў хрысьціць у вадзе".:q oЁн ё, праз Каторага я сказаў: ,3а імною ідзець муж, Каторы выперадзіў мяне, бо Ён быў уперад за мяне.,p SНазаўтрае бача ён ідучага да сябе Ісуса й кажа: „Во Ягнётка Божае, што бярэць грэх сьвету.go IГэта сталася ў Віфані за Ёрданом, ідзе Яан хрысьціў.n %Тый, што прыходзе за імною, у Каторага вобую я ня гожы разьвязаць рэменьчыка".m +Яан адказаў ім, кажучы: „Я хрышчу ў вадзе; стаіць сярод вас, Каторага ня знаеце,I вось, Я пашлю абятніцу Айца Свайго на вас, але вы заставайцеся ў месьце, пакуль не ахініцеся сілаю з вышы".4Nc0Вы ж сьветкі гэтага.AM{/I быць абяшчанай у імя Ягонае каяце на дараваньне грахоў у вусіх народах, пачынаючы зь Ерузаліму.ML.I сказаў ім: „Гэтак напісана, і гэтак належыла Хрысту цярпець, і ўскрэснуць ізь мертвых на трэйці дзень,PK-Тады адчыніў ім розум разумець Пісьмы.+JO,I сказаў ім: „Гэта словы, што Я казаў вам, як яшчэ быў з вамі, што належа выпаўніцца ўсяму, напісанаму празь Мяне ў Законе Маееявым а ў прароках а ў псальмах".1I]+I, узяўшы, еў перад імі.^H5*I далі яму часьць печанае рыбы й мядовае наўзы.„Маеце што тут есьці?".YF+(I сказаўшы гэта, паказаў ім рукі й ногі Свае.\E1'Во рукі Мае і ногі Мае, што гэта Я Сам. Дакраніцеся да Мяне й бачча, бо дух ня мае цела й косьцяў, як бачыце ў Мяне".D&I сказаў Ён ім: „Чаго засмуціліся і чаму думкі паўстаюць у сэрцах вашых?C}%Але яны, заклапаціўшыся а спалохаўшыся, падумалі, што бачаць духа.B$I, як яны гукалі гэта, Ён Сам стаў сярод іх і кажа: „Супакой вам!"A#I яны павядалі, што сталася ў дарозе, і як яны пазналі Яго ў ламеньню хлеба.w@g"Каторыя казалі: „Спадар запраўды ўскрэс і зьявіўся Сымону".e?C!I, устаўшы тае самае гадзіны, зьвярнуліся да Ерузаліму, і знайшлі адзінанцацёх, што былі зьбершыся, і тых, што былі зь імі,Q> I яны сказалі адзін аднаму: „Ці не гарэла ў нас сэрца нашае, як Ён казаў нам у дарозе, і як адкрываў Пісьмы нам?"=}I вочы іхныя адчыніліся, і яны пазналі Яго. Але Ён стаў нявідомы ім.<3I сталася, як Ён узьляжаў зь імі: узяўшы хлеб, дабраславіў і, паламіўшы, даў яго ім.];3Але яны прынукалі Яго, кажучы: „Застанься з намі, бо дзень ужо сьхінуўся да вечара". I Ён увыйшоў, каб застацца зь імі.:7I дабліжыліся яны да сяла, да каторага йшлі, і Ён выглядаў, быццам хоча йсьці далей.A9{I, пачуўшы ад Масея а ад усіх прарокаў, выкладаў ім у вусіх тых Пісьмах тое, што датыкалася Яго Самога.8Ці не належыла Хрысту цярпець усяго гэтага і ўвыйсьці ў славу?"&7EI сказаў ім: „О неразумныя і лентага сэрца, каб паверыць усяму, што казалі прарокі!%6CI пайшлі некатрыя з нас да гробу, і знайшлі яго так, як жанкі казалі, але Яго ня бачылі".W5'I, не знайшоўшы цела Ягонага, прышлі, кажучы, што яны таксама відзелі відзень ангілаў, каторыя кажуць, што Ён жывы.4I некатрыя жанкі з памеж нас зумелі нас: будучы вельмі рана ў гробе,J3 А мы спадзяваліся, што Ён меў адкупіць Ізраеля; але цяпер з усім гэтым сядні трэйці дзень, як гэта сталася.22]I як найвышшыя сьвятары а нашы старцы выдалі Яго на засуджэньне на сьмерць, і ўкрыжавалі Яго.1 А Ён сказаў ім: „Што?" I яны сказалі Яму: „Празь Ісуса Назарэцяніна, Каторы быў прарока, магучы ў вучынку і ў слове перад Богам і ўсім людам;V0%I адзін, імям Клеопа, сказаў Яму: „Ты адзін із даведаньнікаў у Ерузаліме і ня ведаеш, што сталася ў ім гэтых дзён?"/yЁн жа сказаў ім: „Што за гаворка ў вас, ідучы, і чаму вы смутныя?"k.OАле вочы іхныя былі дзяржаныя так, каб не пазналі Яго.-'I сталася, як яны мужавалі а разважалі, што Ісус Сам, дабліжыўшыся, ішоў зь імі.Q,I мужавалі мяжсобку праз усі здарэньні.T+! I вось, таго самага дня двух ізь іх падарожжавалі да сяла, званага Эммаус, што шасьцьдзясят стадаў ад Ерузаліму;z*m Але Пётра, устаўшы, пабег да гробу і, нахінуўшыся, бача, што палатно толькі там ляжыць, і пайяюў дамоў, дзівуючыся з таго, што сталася.|)q I здаліся словы тыя ў вачох іхных неразумнымі, і не паверылі ім.3(_ Былі ж Марыя Магдалена а Яана а Марыя Якавава а іншыя зь імі, што паведалі ўсе гэта апосталам.'/ I, зьвярнуўшыся ад гробу, асьветчылі праз усё гэта адзінанцацём а ўсім засталым.=&uI яны ўспомнелі словы Ягоныя;E%,Сын Людзкі мае быць выданы ў рукі грэшнікаў, і мае быць укрыжаваны, і трэйцяга дня мае ўскрэснуць'".#$?Яго няма тут, але Ён ускрэс; успомніце, як Ён казаў вам, будучы яшчэ ў Ґалілеі, кажучы:J# I як яны працяліся страхам і нахінулі віды свае да зямлі, сказалі ім: „Чаму шукаеце жывога памеж памерлых?J" I сталася, як яны былі заклапаціўшыся з гэтага, што вось, два чалавекі сталі перад імі ў зьзяючым адзецьцю.X!)I, увыйшоўшы, не знайшлі цела Спадара Ісуса.I  I знайшлі камень адкочаны ад гробу,C Але назаўтрае па сыбоце, вельма рана нараніцы, пайшлі яны да гробу, нясучы пахі, што былі прыгатаваўшы;9k8I, зьвярнуўшыся, прыгатавалі пахі а масьці, і заставаліся супакойныя ў сыботу подле расказаньня.!;7I пайшлі жанкі, што прышлі зь Ім із Ґалілеі, глядзець гробу і як цела Ягонае клалася.^56I быў гэта дзень прыгатовы, а сыбота наставала.yk5I, зьняўшы яго, завярнуў яго ў цянюсенькае палатно, і паклаў яго ў гробе, высечаным у скале, ідзе яшчэ ніхто ня быў ніколі пакладзены.]34Прыступіўшы да Пілата, прасіў цела Ісусавага.R3Ён не згаджаўся з радаю а ўчынкам ейным, — з Арымафеі, места юдэйскага, што таксама чакаў гаспадарства Божага,xi2I вось, чалавек, на ймя Язэп, райца, муж добры а справядлівы, —@y1ўсі, што зналі Яго, стаялі воддаль, таксама жанкі, што прапушчалі Яго з Ґалілеі, глядзелі на ўсе гэта.2]0I ўсі гурбы, што зышліся на гэту відаль, бачачы, што сталася, білі сябе ў грудзі, зварачаючыся.4a/Сотнік жа, бачачы, што сталася, уславіў Бога, кажучы: „Запраўды чалавек гэты быў справядлівы".P.I Ісус, загукаўшы вялікім голасам, сказаў: „Войча, у рукі Твае аддаю дух Мой!" I, сказаўшы гэта, выпусьціў дух.~u-I сонца зацьмела, і запона ў сьвятыні разьдзерлася па сярэдзіне./,I было каля шостае гадзіны, і сталася цемнь па ўсёй зямлі аж да гадзіны дзявятае.+I сказаў яму Ісус: „Запраўды кажу табе, сядні будзеш із Імною ў раю".*I сказаў Ісусу: „Успомні Мяне, Спадару! як прыйдзеш да гаспадарства Свайго".Z-)I мы запраўды справядліва, бо адзяржалі справядлівую заплату за тое, што мы зрабілі; а Ён нічога благога не зрабіў".1[(Але другі, адказуючы, зганіў яго, кажучы: „Ці не баішся Бога, ты, што пад тым самым рассудкам?. U'Адзін із павешаных ліхадзеяў блявузґаў на Яго, кажучы: „Калі ты Хрыстос, спасі Сябе й нас".& E&I быў над Ім надпіс грэцкімі а рымскімі а гэбрэйскімі літарамі: „Гэта Кароль Юдэйскі".j M%I кажучы: „Калі Ты Кароль Юдэйскі, спасі Сябе Самога". $Таксама й жаўнеры насьміхаліся зь Яго, падыходзячы, і падаючы Яму воцат,| q#I стаяў люд, гледзячы; і старцы таксама насьміхаліся, кажучы: „Іншых спасаў, няхай спасець Самога Сябе, калі Ён Хрыстос, абранец Божы".D"I казаў Ісус: „Войча, даруй ім, бо ня ведаюць, што робяць". I, дзелячы адзецьце Ягонае, кідалі на жэрабя.H !I як прышлі на месца, званае Чарэпнішча, там укрыжавалі Яго і ліхадзеяў, аднаго паправе, а другога палеве.\1 Вялі зь ім на сьмерць і двух іншых, ліхадзеяў.~uБо калі на сакаўным дзерве гэта дзеецца, што будзе на сухім?"Тады пачнуць казаць горам: ,3валіцеся на нас!' і ўзгоркам: Дакрыйце нас!'a;Бо вось, надыходзяць дні, каторых скажуць: ,Шчасьлівыя бясплодныя а ўлоньне, што не радзіла, і пелькі, што не саілі!'dAА Ісус, абярнуўшыся да іх, сказаў: „Дачкі ерузалімскія, ня плачча па Імне, але плачча па самых сабе а па дзяцёх сваіх;#I йшлі за Ім вялікія множасьці люду а жанок, каторыя плакалі а галасілі па Ім.NI як павялі Яго, то, няўшы нейкага Сымона Кірынеяніна, з поля йдучага, узлажылі крыж на яго, каб нёс за Ісусам.MI ён звольніў, каго яны прасілі, каторы за бунт а ўбіўства быў пасаджаны ў вязьніцу, а Ісуса выдаў на іх волю.d~AI Пілат рассудзіў досыць учыніць жаданьню іхнаму.h}IАле яны былі ўпорыстыя, вялікімі галасамі просячы, каб Ён быў укрыжаваньг. I перамаглі галасы іхныя а найвышшых сьвятароў.j|MI ён сказаў ім трэйці раз: „Што ж благога ўчыніў Ён? я не знайшоў у Ім ніякае прычыны да сьмерці. Дык, пакараўшы, звольню Яго".g{GАле яны, адказуючы, крычэлі: „Укрыжуй, укрыжуй Яго!"bz=Дык Пілат ізноў загукаў, зычачы звольніць Ісуса. yКаторы быў пасаджаны ў вязьніцу за бунт, узьняты ў месьце, і за ўбіўства.=xsАле яны закрычэлі разам із усім грудам, кажучы: „Вон ізь Ім! вазьмі гэтага! а вывальні нам Вараўву",`w9Ён быў абавязаны звольніць ім аднаго на сьвята.„Ці Ты кароль Юдэйскі?" I, адказуючы, Ён сказаў яму: „Ты кажаш".hI пачалі жалаваць на Яго, кажучы: „Мы знайшлі, што Гэты псуець народ наш і бароне даваць падачкі цэсару, кажучы, што Ён сам Хрыстос, Кароль".ag =I ўся множасьць іх, устаўшы, павялі Яго да Пілата.f!GІ сказалі: „Нашто нам надабе балей сьветак? бо мы самы чулі з вуснаў Ягоных".eFI ўсі сказалі: „Дык Ты Сын Божы ?" I Ён сказаў ім: „Вы кажаце, што Я".ydkEАдгэтуль Сын Людзкі будзе сядзець па правіцы моцы Божае". cDI калі папытаюся ў вас, вы ані не адкажыце Імне і не адпусьціце Мяне. b9C„Ці Ты Хрыстос? скажы нам". Ён жа сказаў ім: „Калі скажу вам, вы ані не паверыце;NaBI як настаў дзень, зьберліся старцы люду, найвышшыя сьвятары а кніжнікі і ўвялі Яго ў сынэдрыён свой, кажучы:G`AI гукалі шмат блявузґанага на Яго._@I, накрываючы Яго, пыталіся ў Яго, кажучы: „Прарачы, хто выцяў Цябе?"h^I?I людзі, што дзяржалі Яго, насьміхаліся зь Яго, б'ючы;?]y>I Пётра, вышаўшы, горка плакаў.\=I Спадар, абярнуўшыся, глянуў на Пётру, і Пётра ўспомнеў слова Спадарова, як Ён казаў яму: Дерш чымся певень запяець, ты трэйчы выпрашся Мяне'..[U<Але Пётра сказаў: „Чалавеча, ня ведаю, што ты кажаш". I якга, як яшчэ ён казаў, певень запяяў.EZ;Потым блізу за гадзіну іншы станаўко цьвердзіў: „Запраўды й гэты быў зь Ім, бо ён запраўды Ґалілеянін".%YC:I за часіну другі, абачыўшы яго, сказаў: „I ты зь іх". Але Пётра сказаў: „Чалавеча, я не".\X19Але ён выперся, кажучы: „Жонка, я ня знаю Яго".5Wc8I адна дзеўка згледзела, як ён сядзеў ля сьвятла, і ўцяміўшыся ў яго, сказала: „I гэты быў зь Ім".V 7I, як расклалі цяпло сярод панадворку і селі разам, Пётра сеў памеж іх.-US6I, узяўшы Яго, павялі яго і прывялі да дому найвышшага сьвятара. Пётра ж ішоў за Ім воддаль.aT;5Як кажны дзень бываЎ Я з вамі ў сьвятыні, вы ня выцягнулі рук сваіх на Мяне; але цяпер ваша гадзіна і ўлада цямноты".S4I сказаў Ісус найвышшым сьвятаром а ўраднікам сьвятыні а старцом, што вышлі супроці Яго: „Як на грабежніка вышлі вы зь мячамі а кіямі..RU3I адказуючы, Ісус сказаў: „Пакінь, досыць" і, дакрануўшыся да вуха ягонага, уздаравіў яго.Q!2I выцяў адзін із памеж іх слугу найвышшага сьвятара, і адцяў яму правае вуха;'PG1I бачачы тыя, што былі зь Ім, да чаго даходзе, сказалі: „Спадару, ці ня выцяць нам мячом?"{Oo0I Ісус сказаў яму: „Юда, цалаваньням выдаеш Сына Людзкога?"fNE/Як Ён яшчэ казаў, вось гурба, і званы Юдаю, адзін із двананцацёх, сьпераду іх, і ён дабліжыўся да Ісуса, каб пацалаваць Яго. "~W}z}|h{zz*yxxwvvuuts\rcqfpvponnCmllkujjihggf4euddccbaw`__^^]~\\[[ZZSYY=XWWVUUT"SRQQdPOONMM=L,KJJIjHHGGGGFEDCCBAAO@@ ??>/=/„Гэта ё справа Божая, каб вы верылі ў Таго, каго Ён паслаў".zDmДык сказалі Яму: „Што нам рабіць, каб спраўляць справы Божыя?"CПрацуйце не на ежу, каторая гіне, але на ежу, што застаецца да жыцьця вечнага, каторую Сын Людзкі дасьць вам; бо на Ім паклаў пячаць Ацец, Бог". B Адказаў ім Ісус і сказаў: „Запраўды, запраўды кажу вам: вы шукаеце Мяне не затым, што бачылі знакі, але затым, што елі з букаткаў і пад'елі.A'I, знайшоўшы Яго на другім баку мора, сказалі Яму: „Раббі, калі Ты прыбыў сюды?"e@CЗатым, як груд абачыў, што там ня было Ісуса ані вучанікаў Ягоных, увыйшлі ў струг і прыбылі да Капернауму, шукаючы Ісуса.=?sІншыя, адылі, лодкі прыплылі з Тыверады блізка да тога месца, ідзе елі хлеб, як дзякі ўчыніў Спадар. >Назаўтрае груд, што стаяў на другім баку мора, абачылі, што ня было іншага струга, апрача таго, у каторы ўвыйшлі вучанікі Ягоныя, і што Ісус ня ўвыйшоў у струг з вучанікамі Сваімі, але вучанікі Ягоныя адплылі адны.=-I ўзялі Яго ахвотна да стругу, і зараз струг быў на месцу, куды яны ськіраваліся.Q<Але Ён сказаў ім: „Гэта Я, ня бойцеся".e;CАдплыўшы каля дваццаць пяцёх або трыццаць стадаў, яны абачылі, што Ісус ішоў па мору і бліжыўся да стругу, і спалохаліся.T:!Мора ж хвалявалася, бо веяў вялікі вецер.A9{I, увыйшоўшы ў струг, плылі на другі бок мора, да Капернауму. I ўжо сьцямнела, і Ісус ня прыходзіў да іх.e8CЯк жа настаў вечар, вучанікі Ягоныя зышлі над мораK7Ісус; жа, ведаючы, што маніліся прыйсьці і няць Яго, каб пастанавіць за караля, ізноў адыйшоў на гару адзін.E6Тады людзі, бачачы знак, што Ісус учыніў, казалі: „Гэта запраўды прарока, каторы меў прыйсьці на сьвет".S5 Яны зьберлі й напоўнілі двананцаць поўных кашоў кавалкамі зь пяцёх букаткаў, што засталіся ў тых, каторыя елі.A4{ I, як пад'елі, кажа вучанікам Сваім: „Зьбярыце тыя кавалкі, што засталіся, каб нічога не загінула".Q3 Ісус, узяўшы букаткі і ўчыніўшы падзяку, раздаў вучанікам, а вучанікі лежачым; і таксама рыбкі, колькі хацелі.g2G Ісус сказаў: „Загадайце, каб людзі ўзьляглі". Было шмат травы на тым месцу. Дык людзі ўзьляглі ў ліку каля пяцёх тысячаў.17 „Ё дзяцюк тут, што мае пяць ячных букаткаў і дзьве рыбкі, але што гэта на так шмат?"z0mКажа Яму адзін із вучанікаў Ягоных, Андрэй, брат Сымона Пётры:2/]Піліп адказаў Яму: „Букаткаў за дзьвесьце дынароў ня стане ім, каб кажны зь іх крыху дастаў".v.eКазаў жа гэта, прабуючы іх, бо ён ведаў, што маніўся ўчыніць.-{Тады Ісус, узьняўшы вочы Свае й пабачыўшы, што вялікі груд ідзець да Яго, кажа Піліпу: „Скуль мы купім букаткаў, каб яны маглі есьці?"J, Бліжылася ж Пасха, сьвята юдэйскае.o+WІсус жа ўзышоў на гару і там сядзеў з вучанікамі Сваімі.*I вялікі груд пайшоў за Ім, бо бачылі знакі, што Ён чыніў над хворымі.q) ]Просьле гэтага пайшоў Ісус за мора Ґалілейскае Тыверады.p(Y/Але калі ня верыце Пісьмам, як паверыце Маім словам?"'.Бо калі б вы верылі Масею, паверылі б Імне, бо ён пісаў празь Мяне.E&-Ня думайце, што Я буду вінаваць вас перад Айцом: ё хто абвінуе вас — Масей, на Каторага спадзяіцеся.L%,Як можаце вы верыць, калі адзін ад аднаго прыймаеце славу, і ня шукаеце славы, каторая ад адзінага Бога?=$s+Я прышоў у ?імя Айца Свайго, і вы ня прыймаеце Мяне; калі б іншы прышоў у імя свае, таго прыймеце.m#S*Але пазнаў вас, што вы любові Божае ня маеце ў сабе.A"})Ня прыймаю славы ад людзёў,l!Q(Але вы ня хочаце прыйсьці да Мяне, каб мець жыцьцё.4 a'„Дасьлядуйце Пісьмы, бо думаеце, што ў іх маеце жыцьцё вечнае; а яны сьветчаць празь Мяне.7&I ня маеце прабываючага ў сабе слова Ягонага, бо каго паслаў Ён, таму ня верыце.]3%I Ацец, што паслаў Мяне, Сам сьветчыў празь Мяне. Вы ані голасу Ягонага ніколі ня чулі, ані віду Ягонага ня бачылі,1[$„Я ж маю сьветчаньне большае за Яанава, бо справы, што даў Імне Ацец скончыць, самыя тыя справы, каторыя Я спраўляю, сьветчаць празь Мяне, што Ацец паслаў Мяне.1[#Ён быў лянпаю, што гарэла а сьвяціла, і вы хацелі якісь час пацешыцца ў сьвятліні ягонай.-"Не ад людзіны, адылі, я прыймаю сьветчаньне, але кажу гэта, каб вы спасьліся.iK!Вы пасылалі да Яана, і ён пасьветчыў праз праўду.M Ё іншы, што сьветча празь Мяне, і Я ведаю, што праўдзівае тое сьветчаньне, каторым Ён сьветча празь Мяне.„Калі Я сьветчу Сам празь Сябе, сьветчаньне Мае ня ё праўдзівае.yЯ нічога не магу чыніць Сам ад Сябе. Як чую, так і суджу; і суд Мой справядлівы; бо Я ня шукаю волі Свае, але волі тога, хто паслаў Мяне.B}I пойдуць тыя, што чынілі дабро, на ўскрысеньне жыцьця, а каторыя ліха чынілі, на ўскрысеньне суду.9kНя дзівуйцеся з гэтага, бо настаець гадзіна, у каторай усі, што ў грабох, пачуюць голас Ягоны;b=I даў Яму ўладу чыніць суд, бо Ён ё Сын Людзкі.'Бо як Ацец мае жыцьцё ў Самым Сабе, так і Сыну даў меці жыцьцё ў Самым Сабе.yЗапраўды, запраўды кажу вам, што настаець гадзіна, і цяпер ё, калі мертвыя пачуюць голас Сына Божага, і каторыя пачуюць, будуць жыць.#?Запраўды, запраўды кажу вам: хто слухае слова Мае й вера таму, хто паслаў Мяне, мае жыцьцё вечнае; і ня прыйдзе на суд, але перайшоў ад сьмерці да жыцьця.2]Каб усі сьцілі Сына, як сьцяць Айца. Хто ня сьціць Сына, ня сьціць Айца, Каторы паслаў Яго.mSБо Ацец і ня судзе нікога, але аддаў увесь суд Сыну;Бо як Ацец ускрышае памерлых і ажыўляе іх, так і Сын ажыўляе, каго хоча.V %Бо Ацец любе Сына й паказуе Яму ўсе, што Ён Сам чыне; і пакажа Яму ўчынкі болыпыя за гэтыя, каб вы дзіваваліся.G Дык адказаў Ісус і сказаў ім: „Запраўды, запраўды кажу вам: Сын нічога ня можа чыніць Сам ад Сябе, адно што бача Айца чынячага; бо што-колечы Ён чыне, тое й Сын чыне таксама.| qЗа гэта яшчэ балей Юдэі шукалі забіць Яго, бо Ён ня толькі ўзрушаў сыботу, але й сказаў, што Бог быў айцец Ягоны, раўнуючы Сябе да Бога. {Але Ісус адказаў ім: „Ацец Мой аж дагэтуль працуе, і Я працую".| qI за тое Юдэі перасьледавалі Ісуса, што Ён учыніў гэта ў сыботу.Чалавек тый пайшоў і сказаў Юдэям, што гэта быў Ісус, каторы ўздаравіў яго.pYПросьле гэтага Ісус засьпяець яго ў сьвятыні і кажа яму: „Вось, ты ачуняў; не грашы ж ужо, каб чаго горшага ня сталася табе".-S Але ўздароўлены ня ведаў, хто гэта быў, бо Ісус, там будучы, адхінуўся ад гурбы ў тым месцу.,Q Яны папыталіся ў яго: „Хто тый чалавек, што сказаў табе: ,Вазьмі пасьцелю сваю й хадзі'?".5 Ён адказаў ім: „Хто ўздаравіў мяне, сказаў імне: ,Вазьмі пасьцелю сваю й хадзі' "..U Затым Юдэі сказалі ўздароўленаму: „Сыбота, не дазволена табе правам браць пасьцелі свае".+ I якга тый чалавек ачуняў, і ўзяў пасьцелю сваю, і пайшоў. I была сыбота таго дня.nUІсус кажа яму: „Устань, вазьмі пасьцелю сваю й хадзі".veХворы адказаў Яму: „Спадару, я ня маю людзіны, каб, як вада пакратаная, апусьціла мяне да копані; як жа я йду, іншы выпераджае мяне".:mІсус, бачачы яго лежачага й ведаючы, што ён ляжыць ужо даўгі час, кажа яму: „Ці хочаш ачуняць?"e~CI там быў адзін чалавек, хворы трыццаць восьмі год.}}Бо ад часу да часу зыходзіў да копані ангіл і кратаў ваду, і хто першы ўходзіў у пакратаную ваду, ачуняваў, на якую б хваробу ён ні хворэў.$|AI ў іх ляжала множасьць хворых, нявісных, кульгавых, сьпятрэлых, што чакалі руху вады;1{[Ёсьць жа ў Ерузаліме ля Авечае брамы копань ізь пяцьма ґанкамі, званая пагэбрэйску Віфэзда.~z wПросьле гэтага было сьвята юдэйскае, і Ісус прышоў да Ерузаліму.qy[6Гэты другі знак учыніў Ісус, прышоўшы зь Юдэі да Ґалілеі.`x95Дык бацька даведаўся, што тае ж гадзіны, каторае Ісус сказаў яму: „Сын твой жывець". I ён уверыў сам і ўвесь дом ягоны.Nw4Дык ён папытаўся ў іх праз гадзіну, калі яму палепшала. Яму сказалі: „Учора а сёмай гадзіне пал пакінуў яго". v 3I чалавек паверыў слову, што Ісус сказаў яму, і пайшоў. Але ўжо, як ён зыходзіў, нявольнікі ягоныя перанялі яго, кажучы, што дзяцюк твой жывець.[u/2Ісус кажа яму: ,Пайдзі, сын твой жывець".t{1Дваранін кажа яму: „Спадару, іступі, пакуль мае дзяцё не памерла". s0Затым сказаў яму Ісус: „Калі не абачыце знакоў а чудосаў, ня ўверыце".erC/Ён, пачуўшы, што Ісус прышоў зь Юдэі да Ґалілеі, прышоў да Яго і прасіў ісступіць і ўздаравіць сына ягонага, каторы канаў.|qq.Дык Ён ізноў прышоў да Каны Ґалілейскае, ідзе быў абярнуўшы ваду ў віно. I там быў адзін дваранін у Капернауме, каторага сын быў хворы.lpQ-А як прышоў Ён да Ґалілеі, Ґалілеяне прынялі Яго, бачачы, што ўчыніў Ён у Ерузаліме ў сьвята, бо й яны былі прышоўшы на сьвята.wog,Бо Сам Ісус сьветчыў, што прарока ня мае сьці ў краіне сваёй.mnS+Просьле ж двух дзён Ён вышаў стуль і пайшоў да Ґалілеі;bm=*I сказалі тэй жонцы: „Ужо ня дзеля паведаньня твайго верым, бо мы самы чулі Яго й ведаем, што гэта запраўды Спас сьвету".]l3)I яшчэ шмат балей уверыла дзеля слова Ягонага."k=(Затым, як прышлі да Яго Самаране, прасілі Яго застацца зь імі; і Ён пабыў там два дні.Wj''Шмат жа хто із Самаран места таго ўверылі ў Яго на слова жонкі, што сьветчыла: „Ён сказаў імне ўсе, што я зрабіла".5ic&Я паслаў вас жаць тое, над чым вы не працавалі: іншыя працавалі, а вы ўвыйшлі ў працу іхную".qh[%Бо ў гэтым слова праўдзівае: адзін сее, а другі жнець.Pg$Хто жнець, тый адзержуе заплату й зьбірае плады да жыцьця вечнага, каб хто сее і хто жнець разам цешыліся.f#Ці ня кажаце вы, што яшчэ чатыры месяцы, і настане жніво? Вось, Я кажу вам: узьніміце вочы свае й глядзіце на нівы, бо яны ўжо пабялелі, каб жаць.)eK"Ісус кажа ім: „Мая ежа ё чыніць волю Таго, хто паслаў Мяне, і скончыць работу Ягоную.dy!Затым вучанікі казалі адзін аднаму: „Ці ня прынёс хто Яму есьці?"sc_ Але Ён сказаў ім: „Я маю ежу есьці, каторае вы ня знаеце".kbOПрымеж таго вучанікі прасілі Яго, кажучы: „Раббі, еж".Ha Яны вышлі зь места й прышлі да Яго.`5„Пайдзіце, абачча чалавека, каторы сказаў імне ўсе, што я раблю, ці ня Хрыстос Ён?"~_uТады жонка пакінула вядро свае, і пайшла да места, і кажа людзём:^#На гэта прышлі вучанікі Ягоныя і дзіваваліся, што Ён гутарыў із жонкаю; ні водзін ізь іх, адылі, не сказаў: ,Чаго шукаеш?' альбо: ,Чаму гутарыш ізь ёю?'^]5Ісус кажа ёй: „Гэта Я, Каторы гутару з табою".1\[Жонка кажа Яму: „Я ведаю, што прыходзе Месія, званы Хрыстом; як Ён прыйдзе, паведаме нам усе".[Бог — дух, і тыя, што кланяюцца Яму, маюць кланяцца ў духу а ў праўдзе". ZАле настаець гадзіна, і цяпер ё, калі праўдзівыя багамолцы будуць кланяцца Айцу ў духу а ў праўдзе; бо таковых багамолцаў Айцец шукае Сабе.2Y]Вы кланяецеся таму, чаго ня ведаеце; мы кланяемся таму, што ведаем, бо спасеньне ад Юдэяў.gXGІсус кажа ёй: „Жонка, павер Імне, што настаець гадзіна, калі і не на гэтай гары, і не ў Ерузаліме будзеце кланяцца Айцу.4WaАйцове нашы кланяліся на гэтай гары, а вы кажаце, што ў Ерузаліме месца, ідзе належа кланяцца".^V5Жонка кажа Яму: „Спадару, бачу, што Ты прарока.3U_Бо ты мела пяцёх мужоў, і тый, каторага цяпер маеш, ня муж табе; гэта праўдзіва ты сказала".2T]Адказала жонка й сказала: „Я ня маю мужа". Ісус кажа ёй: „Добра ты сказала, што ня маеш мужа;wSgІсус кажа ёй: „Пайдзі, пагукай мужа свайго і прыйдзі сюды".%RCЖонка кажа: „Спадару, дай імне тае вады, каб я ня сьмягла і ня прыходзіла сюды сіляць".QА хто п'ець ваду, каторую Я дам яму, ня ўсьмягне на векі; але вада, што я дам яму, станецца ў ім жаралом вады, што цячэць у жыцьцё вечнае".P Адказаў Ісус і сказаў ёй: „Кажны, хто п'ець гэтую ваду, ізноў усьмягне;ZO- Нягож ты вялікшы за айца нашага Якава, каторы даў нам гэтую студню, і сам піў зь яе, і сынове ягоныя, і статак ягоны?":Nm Яна кажа Яму: „Спадару, Ты й засіліць ня маеш чым, і студня глыбокая; дык скуль жа маеш жывую ваду?xMi Адказаў Ісус і сказаў ёй: „Калі б ты ведала дар Божы, і Хто кажа табе: Дай Імне піць', прасіла б у Яго, і Ён даў бы табе жывое вады".SL Самаранка ж кажа Яму: „Як Ты, будучы Юдэям, просіш піць у мяне Самаранкі?" бо Юдэі ня маюць узаем'я із Самаранмі.hKI(Бо вучанікі Ягоныя адхінуліся да места купіць ежы).JПрыходзе жонка із Самары засіліць вады. Ісус кажа ёй. „Дай Імне піць".*IMЖарало Якавава было там. Дык Ісус, здарожыўшыся, сеў ля жарала. Было каля шостае гадзіны.>HuДык прыходзе Ён да места самарскага, званага Сыхар, ля лапіны зямлі, што Якаў даў сыну свайму Язэпу.QGI належыла Яму праходзіць пераз Самару.VF%Ён пакінуў Юдэю і пайшоў ізноў да Ґалілеі.cE?Хоць Ісус Сам ня хрысьціў, але вучанікі Ягоныя, —>D wЯк жа даведаўся Спадар, што фарысэі чулі, што Ісус балей прыдбаець вучанікаў і хрысьце, чымся Яан, —GC$Хто вера ў Сына, мае жыцьцё вечнае; але хто ня вера ў Сына, не абача жыцьця, але гнеў Божы перабывае на ім".SB#Айцец мілуе Сына і ўсе даў у руку Ягоную.A"Бо тый, каго паслаў Бог, кажа словы Божыя; бо ня мераю даець Бог Духа.@!Хто прыняў сьветчаньне Ягонае, тый прыпячатаваў, што Бог праўдзівы.?! Што Ён бачыў а чуў, праз тое сьветча; і ніхто ня прыймае сьветчаньня Ягонага.]>3Хто прыходзе з вышы, Тый над усімі. Хто паходзе ізь зямлі, ё земны, і гукае, як земны. Хто прыходзе зь неба, ё над усімі.8=kЁн мае расьці, а я меншаць.<+Хто мае княгіню маладую, тый князь малады; а прыяцель князеў, што стаіць і слухае яго, вельма цешыцца з голасу князявага. Дык радасьць мая споўнілася.;/Вы самы Імне пасьветчыце, што Я сказаў: ,Я ня Хрыстос, але што Я пасланы перад Ім'.:-Яан, адказуючы, сказаў: „Ня можа людзіна, ўзяць нічога, калі ня дана ёй ізь неба.9I прышлі да Яана, і сказалі яму: „Раббі, Тый, што быў із табою за Ёрданом, праз Каторага ты сьветчыў, гля, Ён хрысьце, і ўсі прыходзяць да Яго". 8 I ўзьнікла сьпярэчка памеж вучанікаў Яанавых і Юдэяў праз ачышчэньне.R7Бо Яан ня быў яшчэ пасаджаны ў вязьніцу.66eА Яан тамака хрысьціў у Еноне, ля Саліму, бо там было шмат вады; і яны прыходзілі, і хрысьціліся.65eПросьле гэтага прышоў Ісус а вучанікі Ягоныя да зямлі Юдэйскае, і там Ён жыў зь імі, і хрысьціў.;4oАле хто чыне праўду, ідзець да сьвятліні, каб учынкі ягоныя выявіліся, што ў Богу ўчынены яны".L3Бо кажны, што робе ліха, ненавідзе сьвятліні і ня йдзець да сьвятліні, каб ня былі ганены ўчынкі ягоныя.n2U„Гэта ж ё суд, што сьвятлінл прышла на сьвет, але людзі ўмілавалі цямноту балей за сьвятліню; бо ўчынкі іхныя былі благія.R1Хто вера ў Яго, ня будзе суджаны; а хто ня вера, ужо засуджаны, бо ня ўверыў у імя адзінароднага Сына Божага.;0oБо не паслаў Бог Сына Свайго на сьвет, каб судзіць сьвет, але каб сьвет спасёны быў перазь Яго.u/cБо так умілаваў Бог сьвет, што Сына Свайго адзінароднага Ён аддаў, каб кажны, хто вера ў Яго, не загінуў, але меў жыцьцё вечнае.b.=Каб кажны, што ўвера ў Яго, меў жыцьцё вечнае.- I як Масей узьняў гада на пустыні, так мае Сын Людзкі быць узьняты,",= I ніхто ня ўзышоў на неба, адно хто зышоў зь неба, Сын Людзкі, Каторы ёсьць у небе.+3 Калі Я сказаў вам земнае, і вы ня верыце; як паверыце, калі скажу вам нябёснае?v*e Запраўды, запраўды кажу табе: мы кажам тое, што ведаем, і сьветчым праз тое, што бачылі, але вы сьветчаньня нашага ня прыймаеце. )  Ісуе адказаў і сказаў яму: „Ты вучыцель Ізраеляў і ня ведаеш гэтага?d(A Мікадым адказаў і сказаў Яму: „Як гэта можа быць?"['/Вецер вее, ідзе хоча, і гук яго чуеш, але ня ведаеш, скуль прыходзе й куды йдзець. Гэтак кажньі, народжаны з Духа".x&iНя дзівуйся, што Я сказаў Табе: ,Маеце нарадзіцца нанава'.o%WНароджаныя зь цела ё цела; а народжаныя з Духа ё дух.l$QІсус адказаў: „Запраўды, запраўды кажу табе: калі хто не народзіцца з вады й Духа, ня можа ўвыйсьці ў гаспадарства Божае.y#kМікадым кажа Яму: „Як можа людзіна нарадзіцца, будучы стары? нягож можа ён другі раз увыйсьці ў вулоньне маці свае, каб нарадзіцца?"u"cІсус, адказуючы, сказаў яму: „Запраўды, запраўды кажу табе: калі хто не народзіцца згары, ня можа бачыць гаспадарства Божага".4!aЁн прышоў да Ісуса ночы й сказаў Яму: „Раббі, мы ведаем, што Ты вучыцель, прышлы ад Бога, бо ніхто ня можа чыніць такіх знакоў, якія Ты чыніш, калі ня будзе Бога зь ім".{  qБыў жа чалавек із фарысэяў, імя ягонае Мікадым, старац юдэйскі.(II затым не патрабаваў, каб хто сьветчыў праз чалавека, бо Сам ведаў, што было ў чалавеку.V%Але Сам Ісус не давяраўся ім, бо знаў усіх,>uI як Ён быў у Ерузаліме на сьвяце Пасхі, шмат хто ўверыў у імя Ягонае, бачачы знакі, каторыя Ён чыніў.dAЗатым, як Ён ускрэс ізь мертвых, вучанікі Ягоныя ўспомнелі, што Ён казаў гэта, і паверылі Пісьму а слову, што Ісус сказаў.PАле Ён казаў праз Дом Божы цела Свайго.B}Затым Юдэі сказалі: „Сорак шэсьць год гэты Дом Божы станавілі, а Ты нанава пастановіш Яго за тры дні?"1[Ісус, адказуючы, сказаў ім: „Разбурыце гэты Дом Божы, і за тры дні Я нанава пастанаўлю яго".'Затым Юдэі, адказуючы, сказалі Яму: „Які знак пакажаш Ты нам, чаму гэта робіш?"%CВучанікі Ягоныя прыпомнелі, што напісана: „Рупатлівасьць праз дом Твой зьядае Мяне".6eА прадаўніком галубоў сказаў: ,Вазьміце гэта адгэтуль, не рабіце дому Айца Майго таварняю".W'I, зрабіўшы пугу з аборак, усіх выгнаў ізь сьвятыні, і авечкі і валы; а грошы пенезяменам рассыпаў і сталы абярнуў./I засьпеў у сьвятыні прадаўнікоў валоў а авец а галубоў, і пенезяменаў седзячых.pY I блізка была Пасха юдэйская, і Ісус узышоў да Ерузаліму;Y+ Просьле гэтага зышоў Ён да Капернауму, Ён а маці Ягоная а браты Ягоныя а вучанікі Ягоныя; і прабылі там троху дзён.G Гэты пачатак знакоў учыніў Ісус у Кане Ґалілейскай і зьявіў славу Сваю; і вучанікі Ягоныя ўверылі ў Яго.Z- Й кажа яму: „Кажная людзіна найперш даець добрае віна, а як нап'юцца, тады горшае; ты дзяржаў добрае віно дагэтуль". k~m}}v|| {{zzy'xwwYvuuttkt srXqppoon^mm``4_~_^N]]i\\M[ZYY}XX!WVUUBTS[RRVQPP OqNdMLL%K0JJIAHHtGG"FF`EEoDCCC~BBAA @(?X>>=<_;j:9t98v77Q6Q5q433G2|11 0/..--e,z++F**)|('&%%`###"w!! ![BS~ 3PyC z , A 61R]t2] "Адказалі яны й сказалі яму: „У грахох ты ўвесь нарадзіўся, і ты вучыш нас?" I выкінулі яго вон.b= !Калі б Ён ня быў ад Бога, ня мог бы чыніць нічога".y Ад веку ня чувана, каб хто адчыніў вочы нявісному ад нараджэньня.=~s Мы ведаем, што Бог грэшнікаў ня слухае; але калі хто баіцца Бога й волю Ягоную паўніць, таго слухае.&}E Адказаў чалавек ім: „Гэта й дзіўна, што вы ня ведаеце, скуль Ён, а Ён адчыніў імне вочы.| Мы ведаем, што Масеям казаў Бог, а праз Гэнага мы ня ведаем, скуль Ён".{ I вылаялі яго, і сказалі: „Ты вучанік Гэнага, а мы Масеявы вучанікі.Vz% Ён адказаў ім: „Я ўжо казаў вам, і вы не пачулі? чаму ізноў хочаце чуць? ці ня зычыце вы стаць вучанікамі Ягонымі?"{yo I сказалі яму ізноў: „Што Ён зрабіў табе? як адчыніў табе вочы?""x= Ён жа адказаў: „Ці Ён грэшны, я ня ведаю; адно ведаю, што, будучы нявісны, цяпер бачу".`w9 Дык удругава пагукалі чалавека, што быў нявісны, і сказалі яму: „Уздай хвалу Богу, мы ведаем, што гэны чалавек грэшны".xvi Затым бацькі ягоныя сказалі; „Ён вырослы, выпытавайце ў яго"u Бацькі ягоныя казалі гэта, бо баяліся Юдэяў; бо Юдэі ўжо згадзіліся, што, калі б хто вызнаў Яго за Хрыста, тый меў бы быць вылучаны з бажніцы.gtG Але як ён цяпер бача, ня ведаем, альбо хто адчыніў яму вочы, мы ня ведаем; пытайцеся ў яго, ён вырослы, сам празь сябе скажа".0sY I адказалі бацькі ягоныя, і сказалі: „Мы ведаем, што гэты сын нашы і што ён радзіўся нявісны;Gr I пыталіся ў іх, кажучы: „Гэта сын вашы, праз каторага вы кажаце, што ён быў нявісны? Дык як ён цяпер бача?"Kq I ня верылі Юдэі узглядам яго, што ён быў нявісны і празерыў, пакуль не пагукалі бацькоў таго, што празерыў.Ep Затым ізноў кажуць нявісному: „Што ты кажаш праз тога, што адчыніў вочы табе?" I ён сказаў: „Ён прарока".2o] Тады некатрыя з фарысэяў сказалі: „Гэны чалавек не ад Бога, бо сыботы не дзяржыць". Іншыя казалі: „Як можа грэшны чалавек чыніць такія знакі?" I быў падзел памеж іх.Sn I фарысэі ізноў пыталіся ў яго, як ён празерыў. I ён сказаў ім: „Ён паклаў балотца на вочы мае, і я ўмыўся, і бачу".m А была сыбота таго дня, калі Ісус зрабіў балотца і ачысьціў вочы яму.Vl% Вядуць яго, былога нявіснога, да фарысэяў.`k9 Тады сказалі яму: „Ідзе Ён?" Ён кажа: „Ня ведаю". j Ён адказаў: „Чалавек, званы Ісус, зрабіў балотца, памазаў вочы мае і сказаў імне: Ддзі да Сылоаму і ўмыйся'. Затым я пайшоў, умыўся й празерыў".ai; Тады яны сказалі яму: „Як твае вочы адчыніліся?"/hW Некатрыя казалі: „Гэта ён", а іншыя казалі: „Не, але падобны да яго"; тый жа сказаў: „Гэта я".Wg' Затым суседзі а тыя, што звычайна бачылі яго ўперад, што ён быў убогі, сказалі: „Ці ня тый ён, што сядзеў а прасіў?"af; I сказаў яму: „Ідзі, умыйся ў копані Сылоам (што перакладаецца: Пасланы)". Дык ён пайшоў, і ўмыўся, і прышоў празерыўшы.Qe Сказаўшы гэта, Ён плюнуў на зямлю, і зрабіў балотца ізь сьліны, і памазаў балотцам, як масьцяй, вочы нявісному,Xd) Пакуль Я на сьвеце, Я сьвятліня сьвету".Qc Я маю спраўляць справы Таго, хто паслаў Мяне, пакуль ё дзень; надыходзе ноч, калі ніхто ня будзе спраўляць.;bo Ісус адказаў: „Ані гэты ізграшыў, ані бацькі ягоныя, але каб выяўлены былі ўчынкі Божыя на ім.Ja  I вучанікі папыталіся ў Яго, кажучы: „Раббі, хто ізграшыў, ён, ці бацькі ягоныя, што ён нарадзіўся нявісны?"p` [ I, праходзячы, абачыў чалавека, нявіснога ад нараджэньня.T_!;Тады ўзялі каменьне, каб кінуць у Яго; але Ісус стаіўся і вышаў ізь сьвятыні, прайшоўшы сярод іх; і гэтак адышоў.^-:Ісус сказаў ім: „Запраўды, запраўды кажу вам: уперад чымся быў Абрагам, Я ё". ] 9Юдэі сказалі Яму: „Табе няма яшчэ пяцьдзясят год, і Ты бачыў Абрагама?"\%8Айцец ваш Абрагам цешыўся, што меў бачыць дзень Мой; і бачыў, і весяліўся".v[e7I вы ня знаеце Яго, але Я знаю Яго; і калі б Я сказаў, што ня знаю Яго, то быў бы манюка, як вы. Але Я знаю Яго й слова Ягонае дзяржу.gZG6Ісус адказаў: „Калі Я слаўлю Сябе, Мая слава нішто. Ё Айцец Мой, што славе Мяне, праз Каторага вы кажаце, што Ён Бог ваш.2Y]5Нягож Ты вялікшы за айца нашага Абрагама, каторы памер? і прарокі памерлі. Кім ты Сябе чыніш?"4Xa4Сказалі Яму Юдэі: „Цяпер мы даведаліся, што Ты маеш нячысьціка. Абрагам памер а прарокі, а Ты кажаш: ,Калі хто дзяржыць слова Мае, аніяк не абача сьмерці на векі'.=Ws3Запраўды, запраўды кажу вам: калі хто будзе дзяржаць слова Мае, сьмерці аніяк не абача на векі".cV?2Я ж ня шукаю славы Свае, — ё хто шукае й судзе.$UA1Ісус адказаў: „Я ня маю нячысьціка, але Я тшчу Айца Свайго, а вы зьневажаеце Мяне.0TY0Юдэі адказалі і сказалі Яму: „Ці ня добра мы сказалі, што ты — Самаранін і маеш нячысьціка?"S/Хто ад Бога, чуе словы Божыя. Вы затым ня чуеце, што вы не ад Бога".R+.Хто з вас абвінуе Мяне што да грэху? Калі Я праўду кажу, чаму ня верыце Імне?NQ-А як Я праўду кажу, ня верыце Імне.mPS,Вы — ад айца дзявала і хочаце чыніць жады айца свайго. Ён быў убіўца з пачатку і ня вытрываў у праўдзе, бо нямаш праўды ў ім. Як ён гукае ману, гукае із свайго собскага, бо ён манюка і айцец маны.xOi+Чаму вы ня цяміце мовы мае? Бо ня можаце чуць слова Майго.N*Ісус сказаў ім: „Калі б Бог быў Айцец вашы, вы мілавалі б Мяне, бо Я ад Бога вышаў і прышоў; бо Я ня Сам ад Сябе прышоў, але ён Мяне паслаў.BM})Вы чыніце ўчынкі айца свайго". Сказалі Яму: „Мы не народжаныя ў бязулстве; аднаго Айца маем, Бога".XL)(А цяпер шукаеце забіць Мяне, Чалавека, што сказаў вам праўду, каторую Я пачуў ад Бога. Гэтага Абрагам яе пабіў.qK['Адказалі яны й сказалі Яму: „Айцец наш Абрагам". Кажа ім Ісус: „Калі б вы былі дзеці Абрагамовы, чынілі б учынкі Абрагамовы.J&Я кажу, што бачыў у Вайца Свайго; а вы робіце, што чулі ад айца свайго".@Iy%Ведаю, што вы насеньне Абрагамова; шукаеце, адылі, забіць Мяне, бо слова Мае не зьмяшчаецца ў вас.qH[$Дык, калі Сын вывальне вас, будзеце запраўды вольныя.G#Але нявольнік не застаецца ў доме на векі; Сын застаецца на векі.&FE"Ісус адказаў ім: „Запраўды, запраўды кажу вам: кажны, хто грэша, ё нявольнік грэху.gEG!Яны адказалі Яму: „Мы насеньне Абрагамова і нічыімі нявольнікамі ня былі ніколі; як жа Ты кажаш: ,Вы станеце вольныя'?"[D/ I пазнаеце праўду, і праўда вывальне вас".OCТады Ісус сказаў Юдэям, каторыя ўверылі ў Яго: „'Калі застаніцеся ў слове Маім, вы запраўды вучанікі Мае;PBЯк Ён гукаў гэта, шмат хто ўверыў у Яго.=AsI Тый, што паслаў Мяне, ё з Імною; бо Ён не пакінуў Мяне аднаго, бо Я заўсёды чыню, што Ён падабае".@{Дык Ісус сказаў ім: „Як уздыймеце Сына Людзкога, тады пазнаеце, што Я ё, і нічога не раблю Сам ад Сябе, але, як Айцец навучыў, тое кажу.X?)Яньг не разумелі, што Ён казаў ім праз Айца.U>#Шмат маю казаць і судзіць праз вас, але Тый, што паслаў Мяне, ё праўдзівы, і Я, што чуў ад Яго, тое кажу сьвету".=#Тады яны сказалі Яму: „Ты хто?" Ісус сказаў ім: „Супоўна тое, што Я кажу вам.G<Затым Я сказаў вам, што вы памрыце ў грахох сваіх; бо калі ня ўверыце, што Я ё, памрыце ў грахох сваіх". ;9I сказаў Ён ім: „Вы з далоўя, Я з гары; вы з гэтага сьвету, Я ня ізь сьвету гэтага.(:II гукалі Юдэі: „Ці Ён заб'ець Сябе Самога, што кажа: ,Куды Я йду, вы ня можаце прыйсьці'?"V9%I ўзноў сказаў Ён ім: „Я йду, і будзеце шукаць Мяне, і ў грэху сваім памрыце. Куды Я йду, вы ня можаце прыйсьці".\81Гэтыя словы казаў Ён ля скарбонкі, навучаючы ў сьвятыні; і ніхто ня няў Яго, бо яшчэ ня была прышоўшы гадзіна Ягоная.|7qДык яны сказалі Яму: „Ідзе Айцец Твой?" Ісус адказаў: „Вы ня знаеце Мяне ані Айца Майго; калі б вы зналі Мяне, зналі б і Айца Майго".6Я Сам сьветчу празь Сябе, і Айцец, што паслаў Мяне, еьветча празь Мяне". 5I Ў Праве вашым напісана, што сьветчаньне двух чалавекаў праўдзівае.43Калі ж і Я суджу, суд Мой праўдзівы, бо Я не адзін, але й Айцец, што паслаў Мяне.Z3-Вы судзіце подле цела; Я ня суджу нікога.F2Ісус адказаў і сказаў ім: „Нават калі Я Сам празь Сябе сьветчу, сьветчаньне Мае праўдзівае, бо Я ведаю, скуль Я прышоў і куды йду; а вы ня ведаеце, скуль Я прышоў і куды йду.(1I Тады сказалі Яму фарысэі: „Ты Сам празь Сябе сьветчыш; сьветчаньне Твае непраўдзівае".q0[ Тады ізноў казаў ім Ісус: „Я сьвятло сьвету; хто йдзець за Імною, ня будзе хадзіць у цямноце, але будзе мець сьвятло жыцьця".9/k Яна ж сказала: „Ніхто, Спадару". I Ісус сказаў ёй: „I Я цябе не засуджую. Ідзі і наперад не грашы".q.[ I Ісус, выпрастаўшыся і нікога не абачыўшы, апрача жонкі, сказаў ёй: „Жонка, ідзе вінаваньнікі твае? Ніхто не засудзіў цябе?"j-M Яны ж, пачуўшы, вышлі адзін за адным, пачынаючы із старшых аж да апошняга, і застаўся адзін Ісус і жонка, стоячы пасярэдзіне.V,%I ўзноў, нахінуўшыся далоў, пісаў на зямлі.L+Як жа ўсе пыталіся ў Яго, Ён выпрастаўся й сказаў ім: „Хто з вас бяз грэху, няхай першы кіне камень у яе"._*7Яны ж казалі гэта, спакушаючы Яго, каб магчы жалаваць на Яго. Але Ісус, нахінуўшыся далоў, пісаў палцам Сваім на зямлі.|)qА ў Праве Масей казаў нам укаменаваць такую. Дык што скажаш Ты?"(}Кажуць Яму: „Вучыцелю, гэтая жонка застрэта на ўчынку чужалоства;5'cI прыводзяць кніжнікі а фарысэі жонку, застрэтую ў чужалостве, і, пастанавіўшы яе пасярэдзіне,1&[А рана нараніцы прышоў ізноў да сьвятыні, і ўвесь люд прыходзіў да Яго, і Ён сеў і навучаў іх.@% }Ісус жа пайшоў на гару Аліўную.3$a5I пайшлі да дамоў сваіх.I# 4Адказалі й сказалі Яму: „Ці й ты не з Ґалілеі? Скумай і глядзі, што ніякі прарока не паўстаець із Ґалілеі".'"G3„Ці судзе Права наша чалавека, ня выслухаўшы яго ўперад і не даведаўшыся, што ён робе?"! 2Кажа ім Мікадым, тый, што прыходзіў да Яго ўперад, будучы адзін ізь іх:b =1Але гэты груд, каторы ня знае Права, пракляты ён".a;0Ці хто із старцоў уверыў у Яго альбо з фарысэяў ?[//I фарысэі адказалі ім: „Нягож і вы зьведзены?.Паслугачыя адказалі: „Ніколі чалавек ня гукаў так, як Гэты Чалавек".D-Дык паслугачыя прышлі да найвышшых сьвятароў а фарысэяў, і гэтыя сказалі ім: „Чаму вы не прывялі Яго ?"w,Некатрыя ж зь іх зычылі няць Яго, але ніхто не наклаў рукі на Яго.H +Дык быў падзел у грудзе што да Яго.B}*Ці не сказала Пісьмо, што Хрыстос прыйдзе з насеньня Давідавага і ізь сяла Бэтлеему, скуль Давід быў?"')Другія казалі: „Гэта Хрыстос". Іншыя гукалі: „Ціж із Ґалілеі прыйдзе Хрыстос?  (Тады з груду, пачуўшы гэтае слова, казалі: „Гэта запраўды тый прарока".q['А гэта сказаў Ён праз Духа, Каторы мелі адзяржаць тыя, што верылі ў Яго, бо Духа на іх ня было яшчэ, бо Ісус ня быў яшчэ ўслаўлены.(I&Хто вера ў Мяне, як сказана ў Пісьме, ,Рэкі жывое вады пацякуць із улоньня ягонага' ".9k%Апошняга дня вялікага сьвята Ісус стаяў і гукаў, кажучы: „Хто сьмягне, ідзі да Мяне й напіся.R$Што за слова, каторае Ён сказаў: ,Будзеце шукаць Мяне, і ня знойдзеце; і йдзе буду Я, вы ня можаце прыйсьці' ?"  #Дык Юдэі гукалі адны адным: „Куды Ён пойдзе, што мы ня знойдзем Яго? Ці не маніцца Ён ісьці да расьцярушэньня памеж Грэкаў і навучаць Грэкаў?#"Будзеце шукаць Мяне, і ня знойдзеце; і йдзе буду Я, вы ня можаце прыйсьці".'!Тады Ісус сказаў: „Яшчэ малы час Я з вамі, і пайду да Тога, Хто паслаў Мяне.Z- Пачулі фарысэі гэтыя дзейкі цішком празь Яго ў гурбе, і паслалі фарысэі а найвышшыя сьвятары паслугачоў, няць Яго.OАле шмат із груду ўверылі ў Яго й казалі: „Ці Хрыстос, як прыйдзе, учыне знакоў балей за тыя, што Гэты ўчыніў?"% CI шукалі няць Яго, і ніхто не наклаў рукі свае на Яго, бо яшчэ ня прышла гадзіна Ягоная.Y +Я знаю Яго, бо Я ад Яго, і Ён паслаў Мяне".0 YI загукаў Ісус у сьвятыні, вучачы а кажучы: „I знаеце Мяне, і ведаеце скуль Я; але Я прышоў ня Сам ад Сябе, а Тый, што паслаў Мяне, ё праўдзівы, каторага ня знаеце./ WАле праз гэтага мы ведаем, скуль Ён: Хрыстос жа, як прыйдзе, ніхто ня будзе ведаць, скуль Ён".1 [I вось, Ён гукае яўна, і нічога ня кажуць Яму. Ці старцы запраўды прызналі, што гэты ё Хрыстос?/Тады некатрыя зь Ерузалімцаў сказалі: „Ці ня гэта Тый, Каторага шукаюць забіць?ucНя судзіце подле выгляду, але судзіце суд справядлівы".Калі чалавек прыймае абразаньне ў сыботу, каб ня быў узрушаны закон Масеяў, чаму на Мяне злуецеся, што Я цэлага чалавека ўздаравіў у сыботу?I Масей даў вам абразаньне, — не каб яно было ад Масея, але ад айцоў, — і вы ў сыботу абразаеце чалавека. Адказаў Ісус і сказаў ім: „Я зрабіў адзін учынак, і ўсі вы дзівуецеся.nUАдказаў груд: „Нячысьціка маеш; хто шукае забіць Цябе?" 9Ці ня даў вам Масей права? і ніхто не дзяржыць права. Чаму шукаеце забіць Мяне ?"q[Хто гукае сам ад сябе, шукае славы свае; а хто шукае славы таго, хто паслаў Яго, Тый праўдзівы, і няма несправядлівасьці ў Ім.B}Хто зыча чыніць волю Ягоную, тый даведаецца праз гэту навуку, ці ад Бога яна, ці Я сам ад Сябе кажу.Дык адказаў Ісус і сказаў: „Мая навука не Мая, але таго, хто Мяне паслаў.~I дзіваваліся Юдэі, кажучы: „Як знае Ён пісьмы, ніколі ня вучыўшыся?"w}gАле ўжо ў палавіцы сьвята Ісус увыйшоў у сьвятыню і навучаў.h|I Ніхто, адылі, ня гукаў празь Яго яўна, баючыся Юдэяў.L{ I шмат было нараканьня на Яго памеж грудамі. Адныя казалі: „Ён добры", другія казалі: „Не, але зводзе груды".]z3 Юдэі ж шукалі Яго ў сьвята і казалі: „Ідзе Ён?"2y] Але як браты Ягоныя ўзышлі на сьвята, тады Ён таксама ўзышоў на сьвята, ня яўна, а як бы тойма.Mx Сказаўшы гэта ім, застаўся ў Ґалілеі.6weВы ўзыйдзіце на гэта сьвята; Я яшчэ ня ўзыйду на гэта сьвята, бо час Мой яшчэ ня выпаўніўся".Hv Сьвет ня можа ненавідзіць вас, але Мяне ён ненавідзе, бо Я сьветчу празь яго, што ўчынкі ягоныя ліхія.|uqI кажа ім Ісус: „Мая пара яшчэ ня прышла, а вам заўсёды пара.FtБо й браты Ягоныя ня верылі ў Яго.As{Бо ніхто ня робе нічога ў тайбе, і хоча сам быць ведамным; калі Ты чыніш гэтыя ўчынкі, зьявіся сьвету".erCТады браты Ягоныя сказалі Яму: „Выйдзі адгэтуль і йдзі да Юдэі, каб і вучанікі Твае бачылі ўчынкі Твае, каторыя Ты чыніш;FqI бліжэла юдэйскае сьвята Будкаў.$p CПотым жа Ісуе хадзіў па Ґалілеі, бо не хацеў хадзіць у Юдэі, бо Юдэі шукалі забіць Яго.=osGСказаў жа празь Юду Сымонавага Іскарыёта, бо гэты маніўся выдаць Яго, будучы адзін із двананцацёх.n/FІсус адказаў ім: „Ці не двананцацёх абраў Я вас, адзін із вас, адылі, дзявал".Vm%EI мы ўверылі й пазналі, што Ты Сьвяты Божы".#l?DСымон Пётра адказаў Яму: „Спадару, да каго мы пойдзем ? Словы жыцьця вечнага Ты маеш,kCТады Ісус сказаў двананцацём: „Ці вы таксама хочаце адыйсьці?"jBАдгэтуль шмат хто з вучанікаў Ягоных адышлі ад Яго і ўжо не хадзілі зь Ім.DiAI сказаў: „Затым Я кажу вам, што ніхто ня можа прыйсьці да Мяне, калі ня будзе гэта дана яму ад Айца".Ch@Але з памеж вас ё некатрыя, што ня вераць". Бо Ісус спачатку ведаў, хто няверучыя, і хто ізрадзе Яго.%gC?Гэта дух, што ажыўляе; цела нічога не памагае. Словы, што Я кажу вам, ё дух і жыцьцё.f)>Што ж, калі б вы абачылі Сына Людзкога ўзьіходзячага туды, ідзе быў уперад?De=Але Ісус, ведаючы Сам у Сабе, што вучанікі Ягоныя наракаюць на гэта, сказаў ім: „Ці гэта ўражае вас?1d[<Затым шмат хто з вучанікаў Ягоных, чуючы, казалі: „Цяжкое гэта слова! хто можа слухаць гэта?"]c3;Гэта сказаў Ён у бажніцы, вучачы ў Капернауме.>bu:Гэта хлеб, што зышоў зь неба. Не як айцове елі й памерлі: хто есьць гэты хлеб, будзе жыць на векі".5ac9Як жывы Айцец паслаў Мяне, і Я жыву Айцом, таксама хто есьць Мяне, будзе жыць таксама Імною.`w8Хто есьць цела Мае і п'ець кроў Маю, перабывае ў Імне, і Я ў ім.z_m7Бо цела Мае запраўды ё ежа, і кроў Мая запраўды ё піценьне.'^G6Хто есьць цела Мае і п'ець кроў Маю, мае жыцьцё вечнае, і Я ўскрышу яго апошняга дня;{]o5Дык Ісус сказаў ім: „Запраўды, запраўды кажу вам: калі не ясьце цела Сына Людзкога і ня п'іце крыві Ягонае, ня маеце жыцьця ў сабе.\!4Тады Юдэі сьперачаліся мяжсобку, кажучы: „Як можа гэты даць нам цела есьці?"$[A3Я — хлеб жыцьця, што зышоў зь неба; калі хто будзе есьці гэты хлеб, будзе жыць на векі. Хлеб жа, каторы Я дам, ё цела Мае, каторае Я аддам за жыцьцё сьвету".Z2Гэта ё хлеб, што зыходзе зь неба; хто будзе есьці яго, не памрэць._Y71Айцове вашы елі манну на пустыні і памерлі.)XM0Я хлеб жыцьця.W/Запраўды, запраўды кажу вам: хто вера ў Мяне, мае жыцьцё вечнае. V.Не, каб хто бачыў Айца, апрача таго, каторы ё з Богам; Тый бачыў Айца.QU-У прарокаў напісана: ,І ўсі будуць навучаны Богам.' Кажны, каторы чуў ад Айца і навучыўся, прыходзе да Мяне.ST,Ніхто ня можа прыйсьці да Мяне, калі не пацягне яго Айцец Мой, што паслаў Мяне; і Я ўскрышу яго апошняга дня.gSG+Адказаў Ісус і сказаў ім: „Не наракайце мяжсобку.MR*I казалі яны: „Ці ня Ісус гэта, сын Язэпаў, каторага айца й маці мы знаем? Як жа Ён кажа: ,Я зышоў зь неба' ?"Q)Юдэі наракалі на Яго за тое, што Ён сказаў: „Я хлеб, што зышоў зь неба".ZP-(Бо гэта ё воля Айца Майго, каб кажны, што бача Сына і вера ў Яго, меў жыцьцё вечнае; і Я ўскрышу яго апошняга дня".YO+'I гэта ё воля таго, хто паслаў Мяне, каб із усяго, што Ён даў Імне, нічога ня згубіць, але ўскрысіць апошняга дня;N#&Бо Я зышоў зь неба не каб чыніць волю Сваю, але волю таго, хто паслаў Мяне.!M;%Усе, што даець Імне Айцец, да Мяне прыйдзе, і прыходзячага да Мяне ня выжану вон,kLO$Але Я сказаў вам, што вы й бачылі Мяне, і ня верыце.dKA#Ісус сказаў ім: „Я хлеб жыцьця; хто прыходзе да Мяне, ніяк ня будзе прагці, і хто вера ў Мяне, ніколі ня будзе сьмягці.pJY"I сказалі Яму: „Спадару, давай нам хлеба гэтага заўсёды".Iy!Бо хлеб Божы ё тый, што зыходзе зь неба і даець жыцьцё сьвету".zHm Тады Ісус сказаў ім: „Запраўды, запраўды кажу вам: не Масей даў вам хлеб ізь неба, але Ацец Мой даець вам праўдзівы хлеб ізь неба;GАйцове нашы елі манну на пустыні, як напісана: ,Даў ім хлеб ізь неба есьці'". Q~~J}}0|{zz]yxxRwwvtuttXs]rr{qppKo3nnEmymlkjjjirhhhg=f?edd1cbbda```$_J^]]x\\S[ZZKYYXqX WuVV7UUHTTSSERRQsPP OO MML*KKqKJaIHH)GZFF DD9CBBA@??5>==<5;w:9887766 54432211 //L.. -w,, +q*r)('' &%%b$$o#n"8!M m!?q{65_ / O O NQ- ;~!&=5 Калі Бог услаўлены ў Ім, Бог таксама ўславе Яго ў Сабе, і неўзабаве ўславе Яго.<# Як ён вышаў, Ісус кажа: „Цяпер услаўлены Сын Людзкі, і Бог услаўлены ў Ім._;7 I ён, узяўшы тый кавалак, зараз вышаў. I была ноч.]:3 Бо некатрыя думалі, што кажа яму Ісус: „Купі, што нам надабе на сьвята", альбо, каб даў што ўбогім, бо ў Юды быў хатуль.y9k Але ніхто зь іх узьлежачых ня ведалі, чаму Ён сказаў яму гэта.98k I тады, просьле гэтага кавалка, увыйшоў у яго шайтан. I Ісус кажа яму: „Што робіш, рабі борзда".M7 Ісус кажа: „Тый, каму Я зануру й дам гэты кавалак". I, занурыўшы кавалак, даець яго Юду Сыманёнку Іскарыёту.{6o А ён, узьлёгшы на грудзі Ісусавы, кажа Яму: „Спадару, хто гэта?"57 Затым Сымон Пётра кіўнуў і кажа яму: „Папытай, хто бы гэта быў, праз каго Ён казаў".4 I адзін із вучанікаў, каторага Ісус мілаваў, узьляжаў ля грудзёў Ісусавых. 3 Тады вучанікі пазіралі адзін на аднаго, сумляючыся праз каго ён сказаў.y2k Сказаўшы гэта, Ісус зьнемарасьціўся ў духу, і пасьветчыў, і сказаў: „Запраўды, запраўды кажу вам, што адзін із вас ізрадзе Мяне".}1s Запраўды, запраўды кажу вам: хто прыймае каго-колечы, каго Я пашлю, Мяне прыймае; а хто Мяне прыймае, прыймае Таго, Хто паслаў Мяне". 0 Цяпер кажу вам, перш чымся сталася, каб, як станецца, уверылі. што Я ё.v/e Не праз усіх вас кажу: Я знаю тых, каторых абраў. Але каб выпаўнілася Пісьмо: ,Хто есьць із Імною хлеб, падняў пяту сваю на Мяне'.r.] Калі вы ведаеце гэта. шчасьлівыя вы, калі робіце гэта.\-1 Запраўды, запраўды кажу вам: нявольнік не вялікшы за спадара свайго ані пасланы вялікшы за тога, хто яго паслаў.},s Бо Я даў вам прыклад, каб, як Я зрабіў вам, вы рабілі таксама.,+Q Дык калі Я, Спадар а Вучыцель, памыў ногі вам, вы таксама маеце мыць ногі адзін аднаму.u*c Вы завіце Мяне Вучыцель а Спадар, і добра кажаце, бо Я ё.K) Як жа Ён памыў ногі ім, і ўзяў адзецьце Свае, і ўзьлёг ізноў, Ён сказаў ім: „Ці ведаеце, што Я зрабіў вам? ( Бо ведаў Ён праз ізрадніка Свайго, затым сказаў: „Ня ўсі вы чыстыя".O' Ісус кажа яму: „Хто пакупаўшыся, не патрабуе мыць, апрача ног, але ўвесь ён чысты; і вы чыстыя, але ня ўсі".& Сымон Пётра Яму: „Спадару, ня толькі ногі мае, але таксама рукі а галаву".o%W Пётра кажа Яму: „Ты ніколі ня будзеш мыць ногі імне!" Ісус адказаў яму: „Калі не памыю цябе, ты ня будзеш мець часьці з Імною".%$C Адказаў Ісус і сказаў яму: „Што Я раблю, ты ня ведаеш цяпер, але даведаешся потым". #  Падходзе да Сымона Пётры, і гэты кажа Яму: „Спадару, Ты імне мыць ногі?"K" Адлі наліў вады ў мыпельнік, і пачаў мыць ногі вучанікам, і выціраць ручніком, каторым быў падперазаўшыся.!  Устаець ад вячэры, і адкладае адзецьце, і, узяўшы ручнік, паперазаўся.! ; Ведаючы, што Айцец даў Яму ўсе ў рукі Ягоныя, і што Ён ад Бога вышаў і да Бога йдзець,3_ I ў часе вячэры, — а дзявал ужо быў укінуўшы ў сэрца Юды Сыманёнка Іскарыёта, ізрадзіць Яго. —, S А перад сьвятам Пасхі Ісус, ведаючы, што прышла гадзіна Ягоная, каб адыйсьці з гэтага сьвету да Айца, умілаваўшы Сваіх собскіх. што на сьвеце, улюбіў іх да канца.B} 2I Я ведаю, што расказаньне Ягонае ё жыцьцё вечнае. Дык, што Я кажу, як сказаў Айцец Імне, так Я кажу".J  1Бо Я не ад Сябе казаў, але Айцец, што паслаў Мяне, Сам даў Імне расказаньне, што маю казаць а што гукаць.^5 0Хто адхінае Мяне і ня прыймае слоў Маіх, мае таго, хто судзе яго: слова, што Я кажу, будзе судзіць яго апошняга дня;J  /I калі хто пачуе словы Мае, і не захавае, Я ня суджу яго, бо Я прышоў ня судзіць сьвет, але спасьці сьвет.&E .Я прышоў на сьвет як сьвятліня, каб кажны, хто вера Ў Мяне, не заставаўся ў цямноце.]3 -I хто бача Мяне, бача Таго, хто паслаў Мяне.+O ,Ісус жа загукаў і сказаў: „Хто вера ў Мяне, вера не ў Мяне, але ў Тога, хто паслаў Мяне;gG +Бо валей мілавалі славу людзкую, чымся славу Бовую.b= *Шмат хто, адылі, навет із старцоў, таксама ўверыў у Яго, але дзеля фарысэяў не вызнавалі, каб ня былі вылучаны з бажніцы;r] )Гэта сказаў Ісая, бо бачыў славу Ягоную і гукаў празь Яго. („Ён засьляпіў вочы іхныя і закаляніў сэрца іхнае, каб не абачылі ачыма сваімі, і не зразумелі сэрцам сваім, і не навярнуліся, каб Я ўздаравіў іх".`9 'Яны затым не маглі верыць, што яшчэ Ісая сказаў:gG &Каб споўнілася слова Ісаі прарокі, каторы сказаў: „Спадару, хто паверыў чутаму ад нас, і плячо Спадарова каму аб'явілася?"zm %Яны ня верылі ў Яго, дарма што ён учыніў шмат знакоў перад імі.gG $Пакуль маеце сьвятліню, верце ў сьвятліню, каб вам стаць сынамі сьвятліні". Сказаўшы гэта, Ісус адышоў і стаіўся ад іх.2] #Тады сказаў ім Ісус: „Яшчэ малы час ё сьвятліня з вамі; хадзіце, пакуль сьвятліню маеце, каб цямнота не абняла вас; бо хто ходзе ў цямноце, ня ведае, куды йдзець.} s "Груд адказаў Яму: „Мы чулі з Права, што Хрыстос перабывае на векі; як жа Ты кажаш, што Сын Людзкі мае быць узьняты? хто гэта Сын Людзкі?"} s !Гэта ж ён сказаў, даючы зразумець, якой сьмерцяй меў ён памерці.p Y I Я, як буду ўзьняты ізь зямлі, усіх прыцягну да Сябе".  Цяпер суд сьвету гэтаму; цяпер князь сьвету гэтага выкінены будзе вон.  Адказаў Ісус і сказаў: „Ня дзеля Мяне голас гэты, але дзеля вас.3 Груд жа, што стаяў і пачуў, гукаў: „Загрымела". Іншыя гукалі: „Ангіл гукаў да Яго".+ Войча! услаў імя Сваё. Тады прышоў голас ізь неба: „Уславіў і яшчэ ўслаўлю".oW Цяпер душа Мая зьнемарашчана; і што скажу Я? Войча! выбаў Мяне ад гадзіны гэтае? але дзеля гэтага Я прышоў на гадзіну гэтую.eC Калі хто служа Імне, хай ідзець за Імною; і йдзе Я, там таксама будзе слуга Мой. Калі хто служа Імне, усьціць яго Айцец.U# Хто любе жыцьцё свае, загубе яго; а хто ненавідзе жыцьцё свае на сьвеце гэтым, захавае яго да жыцьця вечнага.{o Запраўды, запраўды кажу вам: калі зярнё пшоннае, упаўшы на зямлю, не памрэць, яно застаецца адно; калі ж памрэць, родзе шмат плоду.' Ісус жа адказаў ім, кажучы: „Прышла гадзіна, каб услаўлены быў Сын Людзкі.} Прыходзе Піліп і Андрэю; прыходзяць Андрэй а Піліп і кажуць Ісусу.a; Яны прыступілі да Піліпа, што быў ізь Віфсаіды Ґалілейскае, і прасілі яго, кажучы: „Спадару, нам хочацца бачыць Ісуса". Былі ж некатрыя Грэкі памеж тых, што ўзыходзілі, каб пакланіцца ў сьвята.,~Q Фарысэі ж казалі адны адным: „Вы бачыце, што ані вы ня маеце дасьпеху, сьвет пайшоў за Ім".} Затым таксама груд вышаў наўпярэймы Яму, бо чулі, што Ён зрабіў гэты знак.,|Q Сьветчыў жа груд, каторы быў ізь Ім, бо Ён гукнуў Лазара з гробу і ўскрысіў яго зь мертвых. { Гэтага ня ўцямілі вучанікі Ягоныя сьпярша, але як Ісус быў услаўлены, тады яны ўспомнелі, што гэта было празь Яго напісана, і зрабілі Яму гэта. z  „Ня бойся, дачка Сыёну, гля, Кароль твой ідзець, седзячы на асьляняці".fyE Ісус жа, знайшоўшы асьлянё, сеў на яго, як напісана:hxI Узялі пальмавыя галузкі, і вышлі наўпярэймы Яму, і гукалі: „Госанна! Дабраславёны Йдучы ў імя Спадарова, Кароль Ізраеляў!"1w[ Назаўтрае вялізарны груд, што быў прышоўшы на сьвята, пачуўшы, што Ісус ідзець да Ерузаліму,vve Бо шмат хто зь Юдэяў прыходзілі дзеля яго і ўверылі ў Ісуса.wug Найвышшыя ж сьвятары зрадзіліся, каб забіць Лазара таксама,t I даведаўся вялікі груд ізь Юдэяў, што Ён быў там; і прышлі ня дзеля Ісуса толькі, але каб і Лазара абачыць, каторага Ён ускрысіў зь мертвых.~su Бо бедных заўсёды маеце із сабою, але Мяне не заўсёды маеце".*rM Тады сказаў Ісус: „Пакінь яе; надабе было, каб захавала яна гэта на дзень пахову Майго;_q7 Сказаў жа ён гэта не затым, каб рупіўся празь бедных, але затым, што быў злодзей, і, маючы хатуль, насіў, што туды клалі.p} „Чаму не прадалі гэтае масьці за трыста дынароў і не далі бедным?")oK Тады кажа адзін із вучанікаў Ягоных, Юда Сыманёнак Іскарыёт, каторы маніўся Яго выдаць: n Марыя ж, узяўшы хунт дарагое масьці з чыстага нарду, памазала ногі Ісусу й выцерла ногі Ягоныя валасамі сваімі; і дом напоўніўся пахам масьці.+mO I прыгатавалі Яму там вячэру, і Мархва слугавала. Лазар жа быў адным із узьлежачых ізь Ім.Pl  Тады Ісус за шэсьць дзён да Пасхі прышоў да Віфані, ідзе быў памершы Лазар, каторага Ісус ускрысіў зь мертвых.:km 9Найвышшыя ж сьвятары а фарысэі выдалі загаду, каб, калі хто ведае, ідзе Ён, наказаць, каб няць Яго.Gj 8I шукалі Ісуса, і размаўлялі мяжсобку, стоячы ў сьвятыні: „Што вы думаеце? Ці Ён ані ня прыйдзе на сьвята?Di 7А была блізка Пасха Юдэйская, і шмат хто з краіны тае прышоў да Ерузаліму перад Пасхаю, каб ачысьціцца.h  6Затым Ісус не хадзіў балей яўна памеж Юдэяў, але пайшоў адтуль да краіны ля пустыні, да места, званага Ефраім, і там заставаўся з вучанікамі.^g5 5Дык ад тога дня яны зрадзіліся, каб забіць Яго.$fA 4I не адно за народ, але таксама, каб расьцярушаныя вонках дзеці Божыя зьберці ў вадно.We' 3Гэта ж ён сказаў не ад сябе, але, будучы таго году найвышшым сьвятаром, прарок, што Ісус меў памерці за гэты народ;Rd 2„Вы нічога ня ведаеце ані разважаеце, што карысьней, каб адзін чалавек памер за люд, а ня ўвесь народ загінуў". c  1Адзін жа зь іх, Каяпа, будучы таго году найвышшым сьвятаром, сказаў ім:?bw 0Калі пакінем Яго так, дык усі ўвераць у Яго, і прыйдуць Рымляне, і забяруць месца нашае і народ нашы".Oa /Тады найвышшыя сьвятары а фарысэі зьберлі раду й сказалі: „Што нам рабіць? бо Гэты Чалавек шмат чыне знакоў.` .Але некатрыя зь іх пайшлі да фарысэяў і сказалі ім, што Ісус учыніў.2_] -Тады шмат хто зь Юдэяў, ка,торыя былі прышоўшы да Марыі й бачылі, што Ён учыніў, уверылі ў Яго.^+ ,I памерлы вышаў, маючы зьвязаныя ногі й рукі пахоўнымі полкамі; і від ягоны быў завязаны хустачкаю. Ісус кажа ім: „Разьвяжыце яго, і няхай ідзець".{]o +Сказаўшы гэта, загукаў вялікім голасам: „Лазару, выходзь!"L\ *Я ведаў, што заўсёды чуеш Мяне; але сказаў дзеля груду, што навокал, каб яны ўверылі, што Ты паслаў Мяне".K[ )Дык яны аднялі камень. Ісус жа ўзьняў вочы свае дагары й сказаў: „Войча, дзякую Табе, што Ты пачуў Мяне. Z (Ісус кажа ёй: „Ці не казаў Я табе, што, калі ўверыш, абачыш славу Божую?"iYK 'Ісус кажа: „Адыйміце камень". Мархва, сястра памерлага, кажа Яму: „Спадару, ужо аддаець ад яго, гэта ж ён чацьверты дзень".6Xe &Ісус жа, ізноў застагнаўшы Сам у Сабе, прыходзе да гробу. Гэта была пячора, і камень ляжаў на ёй.9Wk %А некатрыя зь іх казалі: „Ці ня мог бы Гэты, што адчыніў вочы нявісному, учыніць, каб ён не памер?"PV $Юдэі ж сказалі: „Вось, як Ён любіў яго".9Um #У Ісуса пакаціліся сьлёзы.zTm "„Ідзе вы паклалі яго?" Сказалі Яму: „Спадару, ідзі й абач".TS! !Ісус жа, як абачыў, што яна плача, і Юдэі, што прышлі зь ёю, плачуць, узрушыўся ў духу і зьнемарасьціўся, і сказаў:jRM А Марыя, як прышла, ідзе быў Ісус, абачыўшы Яго, пала ў ногі Яму, кажучы Яму: „Спадару, калі б Ты быў тут, не памер бы брат мой".Q+ Затым тады Юдэі, што былі зь ёю ў доме й цешылі яе, бачачы, што Марыя борзда ўстала й вышла, пайшлі за ёй, кажучы: „Яна йдзець да гробу, каб плакаць там".P5 Яшчэ ж Ісус ня прышоў да сяла, але быў на месцу, ідзе Мархва прышла Яму наўпярэймы.[O/ Яна, як пачула, борзда ўстала й пайшла да Яго.I кажны, што жывець і вера ў Мяне, ніяк ніколі не памрэць. Ці верыш ты гэтаму?"&KE Ісус сказаў ёй: „Я ўскрысеньне а жыцьцё; хто вера ў Мяне, хоць бы памер, будзе жыць.J Мархва кажа Яму: „Ведаю, што ўскрэсьне ў вускрысеньне апошняга дня".NI Ісус кажа ёй: „Ускрэсьне брат твой".zHm Але й цяпер я ведаю, што, чаго Ты просіш у Бога, Бог даець Табе". G I сказала Мархва Ісусу: „,Спадару, калі б Ты быў тут, не памер бы брат мой. F9 Тады Мархва, як пачула, што Ісус ідзець, вышла наўпярэймы Яму; Марыя ж сядзела дома. E  I шмат хто зь Юдэяў прышлі да Мархвы а Марыі пацешыць іх па брату іхным.^D5 Віфаня ж была ля Ерузаліму, стадаў пятнанцаць.}Cs Тады, прышоўшы, Ісус засьпеў, што ён ужо бьіў чатыры дні ў гробе.:Bm Тады Хама, зва ны Блізьнюк, сказаў сябром сваім, вучанікам: „Пайдзіма таксама, каб памерці зь Ім".A I Я цешуся дзеля вас, што Я ня быў там, каб вы ўверылі; але йдзіма да Яго".d@A Тады Ісус сказаў ім выразьліва: „Лазар памер,?5 Але Ісус сказаў празь сьмерць ягоную, а яны думалі, што кажа Ён праз спачын у сьне.u>c Затым вучанікі сказалі Яму: „Спадару, калі заснуў, ачуняе".<=q Сказаў Ён гэта й просьле гэтага кажа ім: „Лазар, прыяцель наш, заснуў, але Я йду пабудзіць яго".t<a А хто йдзець ночы, спатыкаецца, бо сьвятліні няма ў ім".`;9 Ісус адказаў: „Ці не двананцаць гадзінаў у дні? хто ходзе ўдзень, не спатыкаецца, бо бача сьвятліню гэтага сьвету.):K Вучанікі кажуць Яму: „Раббі, кадзе Юдэі шукалі ўкаменаваць Цябе, а Ты йдзеш ізноў туды?"9 Адлі, просьле гэтага, кажа вучанікам: „Пайдзіма ізноў да Юдэі".8- Дык як пачуў, што Лазар хворы, тады застаўся Ён на два дні на тым месцу, ідзе быў.Y7+ Ісус жа мілаваў Мархву а сястру яе а Лазара.S6 Пачуўшы, Ісус сказаў: „Гэта хвароба не на сьмерць, але дзеля славы Божае, каб Сын Божы ўславіўся перазь яе".5/ Дык сёстры паслалі да Яго, кажучы: „Спадару, вось, тый, каторага Ты любіш, хворы".V4% Гэта была Марыя, што памазала Спадара масьцяй і выцерла ногі Ягоныя валасамі сваімі; Лазар, брат ейны, быў хворы.3  Быў жа хворы якісь Лазар ізь Віфані, ізь сяла Марыі а Мархвы, сястры ейнае.92m *I шмат хто ўверыў у Яго там.V1% )I шмат прышло да Яго, і гукалі, што Яан ня ўчыніў ніякага знаку, але ўсе, што Яан сказаў празь Яго, было праўдзівае.0 (I пайшоў ізноў за Ёрдан на месца, ідзе Яан спачатку хрысьціў, і застаўся там.t/a 'Тады ізноў шукалі няць Яго, але Ён адхінуўся ад рукі іхнае.e.C &Але калі Я чыню, то нават, калі ня верыце Імне, паверце справам, каб ведалі й паверылі, што Айцец ёсьць у Імне, а Я ў Ім".j-M %Калі Я ня чыню справаў Айца Свайго, ня верце Імне.F, $Вы таму, Каторага Айцец усьвяціў і паслаў на сьвет, кажаце: ,Ты блявузґаеш', што сказаў Я: ,Я Сын Божы'?4+a #Калі назваў тых багамі, да каторых слова Божае прышло, — а Пісьмо ня можа быць узрушана, —*  "Адказаў ім Ісус: „Ці не напісана ў Праве вашым: ,Я сказаў: вы багове'?z)m !Адказалі Яму Юдэі, кажучы: „За добрую справу не камянуем Цябе, але за блявузґаньне а за тое, што, будучы чалавекам, чыніш Сябе Богам".Z(- Адказаў ім Ісус: „Шмат добрых справаў паказаў Я вам ад Айца Свайго; за каторыя з гэтых справаў камянуеце Мяне?"m'S Тады ізноў схапілі каменьне Юдэі, каб укаменаваць Яго./&Y Я й Айцец — адно".1%[ Айцец Мой, што даў іх Імне, вялікшы за ўсіх, і ніхто ня можа ўхапіць іх із рукі Айца Майго.#$? I Я даю ім жыцьцё вечнае, і ніколі яны не загінуць, і ніхто ня ўхопе іх із рукі Мае.}#s Авечкі Мае голас Мой чуюць, і Я знаю іх, і яны йдуць за Імною.T"! Але вы ня верыце, бо вы не з авец Маіх.U!# Ісус адказаў ім: „Я сказаў вам, і вы ня верыце; справы, што Я чыню ў імя Айца Свайго, яны сьветчаць празь Мяне;d A Тады абступілі Яго Юдэі і казалі Яму: „Пакуль будзеш дзяржаць душу нашу ў няпэўнасьці ? Калі Ты Хрыстос, скажы нам яўна".]3 I хадзіў Ісус у сьвятыні на ґанку Салямонавым.eC Было сьвята пасьвячэньня ў Ерузаліме, і была зіма.H  Іншыя казалі: „Гэтыя словы ня ёсьць апанаванага нячысьцікам; ці можа нячысьцік адчыняць нявісным вочы?"   Шмат хто зь іх казаў: „Ён мае нячысьціка й шалее; чаму вы слухаеце Яго?"]3 Ізноў быў падзел у Юдэяў з прычыны гэтых слоў.! Ніхто не бярэць яго ад Мяне, але Я Сам аддаю яго. Я маю ўладу аддаць яго і маю ўладу ўзяць яго ізноў. Я адзяржаў гэта расказаньне ад Айца Свайго".  Затым Мяне мілуе Айцец, што Я аддаю жыцьцё Свае, каб узяць яго ізноў.# Ё ў Мяне й іншыя авечкі, што ня з гэтага авечніка, тых таксама належа Імне прывесьці: і голас Мой яны пачуюць, і будзе адна чарада і адзін пастыр. Як Айцец знае Мяне, і Я знаю Айца, і жыцьцё Свае аддаю за авечкі.hI Я — Пастыр добры і знаю сваіх, і знаюць Мяне Мае.ta А найміт уцякае, бо ён найміт, і ня рупіцца праз авечкі.wg А найміт, не пастыр, каму авечкі не свае, бача прыходзячага ваўка, і пакідае авечкі, і ўцякае; і воўк хапае іх, і разганяе авечкі;y Я — Пастыр добры. Пастыр добры жыцьцё свае аддаець за авечкі.N Злодзей прыходзе адно на тое, каб украсьці а забіць а загубіць. Я прышоў, каб жыцьцё мелі і ў збытку мелі.B} Я дзьверы: калі хто ўвыйдзе перазь Мяне, спасёны будзе, і ўвыйдзе, і выйдзе, і пасьцьбішча знойдзе.&E Усі, колькі іх перад Імною прышло, злодзеі а глабаньнікі; але авечкі ня слухалі іх.) Дык Ісус ізноў сказаў ім: „Запраўды, запраўды кажу вам: Я —дзьверы авечыя.! Гэта сказаў Ісус атумекамі ім, але яны ня ведалі, што гэта было, што ім мовіў. / А за чужыкам ніяк ня йдуць, але ўцякаюць ад яго, бо ня знаюць голасу ягонага"./ W Як ён усі свае выпусьце, сьпераду іх ідзець, і авечкі за ім ідуць, бо знаюць голас ягоны.5 c Яму брамнік адчыняе, І авечкі голас ягоны чуюць, і ён гукае авечкі свае наймя, і выводзе іх.b = А хто ўходзе перазь дзьверы, тый пастыр авец.n  W „Запраўды, запраўды кажу вам: хто ня ўходзе перазь дзьверы да авечніка, але ўлазе іншай дарогаю, тый злодзей а глабаньнік;X) )Сказаў ім Ісус: „Калі б вы былі нявісныя, ня мелі б грэху; цяпер жа вы кажаце: ,Мы бачым', — грэх вашы застаецца.1 (I пачулі гэта тыя з фарысэяў, што былі зь Ім, і сказалі Яму: „Няго ж і мы нявісныя?"7g 'I сказаў Ісус: „На суд прышоў Я на сьвет гэты, каб нявідомыя бачылі, а відучыя занявісьнелі".\1 &I ён сказаў: „Веру, Спадару!" і пакланіўся Яму.  %Сказаў яму Ісус: „I бачыў ты Яго, і Каторы гукае з табою — гэта Ён".xi $Гэты адказаў і сказаў: „А хто Ён, Спадару, каб я ўверыў у Яго?"+O #Пачуў Ісус, што выкінулі яго вон, і, знайшоўшы яго, сказаў: „Верыш ты ў Сына Людзкога?"  ~:}|{zzjyxxww5vvu t*srqqq,poo9nnll5kjHii hgfeedcclbea`__)^]v\\@[[YXXNWVUcTTSRQQPPV=e<<+;::'98766I5s44&3?211B0/..-^,,,$++@*))J(S'(&i%$$ #"n!! w N wQ^Uk1]r x ,  + OsTs)fKЯк жа абачылі Яго найвышшыя сьвятары а паслугачыя, яны закрычэлі: „Укрыжуй, укрыжуй Яго!" Пілат кажа ім: „Вазьміце Яго й укрыжуйце, бо я не знаходжу віны ў Ім".4eaТады вышаў Ісус вонкі ў цярнёвай кароне і ў шкарлатным адзецьцю. I кажа ім Пілат: „Во Чалавек!"]d3А Пілат вышаў ізноў вонкі і кажа ім: „Гля, я выводжу Яго да вас, каб вы даведаліся, што я ніякае віны не знаходжу ў Ім".cI падходзілі да Яго, і казалі: „Здароў, Каролю Юдэйскі!" I білі Яго па відзе.:bmI жаўнеры, зьвіўшы карону зь церня, узлажылі на галаву Яму, і адзецьце шкарлатнае накінулі на Яго,Va 'Дык тады ўзяў Пілат Ісуса і біў Яго пугамі.`7(Тады закрычэлі яны ўсі, кажучы: „Ня гэтага, але Вараўву!" Быў жа Вараўва разбойнік.M_'Ёсьць жа звычай у вас, каб я аднаго выпушчаў вам на Пасху. Дык, хочаце, каб я выпусьціў вам Караля Юдэйскага?"X^)&Пілат кажа Яму: „Што ё праўда?" I, сказаўшы гэта, ён ізноў вышаў да Юдэяў, і кажа ім: „Я не знаходжу ў Ім ніякае віны.v]e%I сказаў Яму Пілат: „Дык Ты Кароль?" Адказаў Ісус: „Ты кажаш, што Я Кароль. Я радзіўся дзеля гэтага і дзеля гэтага прышоў на сьвет, каб сьветчыць праз праўду. Кажны, хто з праўды, слухае голасу Майго".^\5$Ісус адказаў: „Гаспадарства Мае ня з гэтага сьвету; калі б гаспадарства Мае было з гэтага сьвету, слугі Мае ваявалі б, каб Я ня быў выданы Юдэям; цяпер жа гаспадарства Мае не адгэтуль".5[c#Пілат адказаў: „Альбо я Юдэй? Народ Твой і найвышшыя сьвятары выдалі Цябе імне. Што Ты зрабіў?"Z'"Ісус адказаў: „Ад сябе ты гэта кажаш, ці іншыя сказалі гэта табе празь Мяне?")YK!Тады Пілат увыйшоў ізноў у ратушу, і пагукаў Ісуса, і сказаў Яму: „Ці Ты Кароль Юдэйскі?".XU Каб споўнілася слова Ісусава, каторае Ён сказаў, зазначаючы, якою сьмерцяй Ён мае памерці.}WsТады сказаў ім Пілат: „Вазьміце Яго й судзіце Яго подле Права свайго". Юдэі ж адказалі яму: „Нам нікога не дазволена караць сьмерцяй";V#Адказалі яны й сказалі яму: „Калі б Ён не рабіў ліха, мы ня выдалі б табе Яго".U7Тады Пілат вышаў да іх вонкі і сказаў: „Што за жалабу маеце вы на Гэтага Чалавека?"mTSI вялі Ісуса ад Каяпы да ратушы, а гэта было рана нараніцьі. I ня ўвыйшлі да ратушы, каб ня сплюгавіцца, і каб маглі есьці пасху.cS?Тады Пётра ізноў заперачыў, і якга певень запяяў.gRGАдзін ізь нявольнікаў найвышшага сьвятара, сваяк таго, катораму Пётра адцяў вуха, кажа: „Ці ня бачыў я цябе ў садзе зь Ім?"PQСымон жа Пётра стаяў і грэўся. Сказалі тады яму: „Ці й ты ня з вучанікаў Ягоных?" Ён заперачыў і сказаў: „Я не".~PuТады Ганна паслаў Яго зьвязанага да Каяпы, найвышшага сьвятара.5OcАдказаў яму Ісус: „Калі Я блага сказаў, сьветч праз благое; а калі добра, чаму ты Мяне б'еш?"fNEЯк жа Ён сказаў гэта, адзін із паслугачых, што стаяў блізка, выцяў Ісуса, кажучы: „Гэтак адказуеш Ты найвышшаму сьвятару?"8MiЧаму ты пытаешся ў мяне? пытайся ў тых, каторыя чулі, што я казаў ім; яны ведаюць, што казаў Я".zLmАдказаў яму Ісус: „Я гукаў яўна сьвету; Я заўсёды вучыў у бажніцы а ў сьвятыні, ідзе ўсі Юдэі зьбіраюцца, і тойма не казаў нічога.K7Тады найвышшы сьвятар пытаўся ў Ісуса праз вучанікаў Ягоных а праз навуку Ягоную.pJYПрымеж тога нявольнікі а паслугачыя, расклаўшы цяпло з вугальля, — бо было сьцюдзена, — грэліся; і Пётра стаяў зь імі й грэўся.4IaКажа тады Пётру паслугачая брамніца: „Ці й ты ня з вучанікаў Гэтага Чалавека?" Ён кажа: „Я не".oHWА Пётра стаяў ля дзьвярэй знадворку. Вышаў тады тый вучанік, другі, знаны найвышшаму сьвятару, і сказаў брамніцы, і ўвёў Пётру."G=Ішоў жа за Ісусам Сымон Пётра і другі вучанік. Вучанік жа тый быў знаны найвышшаму сьвятару і ўвыйшоў разам ізь Ісусам на панадворак найвышшага сьвятара;FБыў жа Каяпа тый, каторы парадзіў Юдэям, што валей аднаму загінуць за люд.0EY I завялі Яго сьпярша да Ганны, бо ён быў цесьць Каяпы, што быў найвышшым сьвятаром таго году. D Дык аддзел а тысячнік а паслугачыя юдэйскія ўзялі Ісуса й зьвязалі Яго.8Ci Ісус жа сказаў Пётру: „Укладзі меч у похву. Чару, што даў Імне Айцец, нягож Я ня буду піці яе?"uBc Сымон жа Пётра, маючы меч, агаліў яго, і выцяў нявольніка найвышшага сьвятара, і адцяў яму правае вуха; было ж імя нявольніка Малх.9Ak Каб споўнілася слова, што Ён сказаў: „3 тых, каторых Ты даў Імне. Я ня згубіў ні воднага зь іх".3@_Адказаў Ісус: „Я сказаў вам, што Я гэта. Дык, калі Мяне шукаеце, дазвольце гэтым адыйсьці",?1Тады Ён ізноў папытаўся ў іх: „Каго шукаеце?" Яны сказалі: „Ісуса Назарэцкага".>I як Ён сказаў ім: „Я ёсьць", яны адступіліся назад і ўпалі на зямлю.I= Яны адказалі Яму: „Ісуса Назарэцкага". Ісус кажа ім: „Я ёсьць". I таксама Юда, што выдаў Яго, стаяў зь імі.<7Ісус жа, ведаючы ўсе, што прыходзіла на Яго, вышаўшы, сказаў ім: „Каго шукаеце?"x;iДык Юда, узяўшы адзьдзел войска а паслугачых ад найвышшых сьвятароў а фарысэяў, прышоў туды зь ліхтарнямі а зь лянпамі а із зброяю..:UЗнаў жа й Юда, што выдаў Яго, гэтае месца, бо Ісус часта зьбіраўся там із вучанікамі Сваімі.d9 CСказаўшы гэта, Ісус вышаў з вучанікамі Сваімі за цурэй Кедрон, ідзе быў сад, да каторага Ён увыйшоў, Ён а вучанікі Ягоныя.>8uI Я паведаміў ім імя Твае і паведамлю, каб міласьць, каторай Ты ўмілаваў Мяне, была ў іх, і Я ў іх".;7oВойча справядлівы! і сьвет Цябе не пазнаў, але Я пазнаў Цябе, і яны пазналі, што Ты паслаў Мяне.'6GВойча! каторых Ты даў Імне, Я зычу, каб, ідзе Я, і яны былі з Імною, каб бачылі славу Маю, каторую Ты даў Імне, бо Ты ўмілаваў Мяне перад закладзінамі сьвету.s5_Я ў іх, і Ты ў Імне, каб яны сталі супоўна адным, каб сьвет пазнаў, што Ты паслаў Мяне, і каб Ты ўмілаваў іх, як Ты ўмілаваў Мяне.y4kI славу, што Ты даў Імне, Я даў ім, каб былі адно, як мы адно.N3Каб усі былі адно; як Ты, Войча, у Імне, і Я ў Табе, каб і яны ў нас былі, каб верыў сьвет, што Ты Мяне паслаў.$2AI не за іх толькі Я прашу, але таксама за тых, што вераць у Мяне подле слова іхнага,v1eI за іх Я пасьвячаю Сябе, каб яны былі ўсьвячаны праўдаю.h0IЯк Ты паслаў Мяне на сьвет, і Я паслаў іх у сьвет;]/3Усьвяці іх у праўдзе! слова Твае — праўда.O.Яны не ад сьвету, як Я не ад сьвету.-Я не прашу, каб Ты ўзяў іх ізь сьвету, але каб захаваў іх ад ліха.%,CЯ даў ім слова Твае, і сьвет зьненавідзіў іх, бо яны не ад сьвету, як Я не ад сьвету.0+Y Цяпер жа йду да Цябе, і кажу гэта на сьвеце, каб яны мелі радасьць Маю, напоўненую ў сабе.*# Як Я быў зь імі, Я заховаваў іх у імя Твае; каторых Ты даў Імне, Я ўсьцярог, і ні водзін ізь іх не загінуў, адно сын загубы, каб выпаўнілася Пісьмо.)w I Я ўжо не на сьвеце, а яны на сьвеце, і Я йду да Цябе. Войча Сьвяты! захавай іх у імя Свае, каторых Ты даў Імне, каб яны былі адно, як мы.h(I I ўсе Мае — Твае, і Твае — Мае, і Я ўслаўлены ў іх.'3 Я за іх прашу, не за сьвет прашу, але за тых, каторых Ты даў Імне, бо яны — Твае;e&CБо словы, што Ты даў Імне, Я даў ім, і яны прынялі і пазналі запраўды, што Я вышаў ад Цябе, і ўверылі, што Ты паелаў Мяне.p%YЦяпер яны пазналі, што ўсе, што Ты даў Імне, ад Цябе ё;c$?Я выявіў імя Твае людзём, каторых Ты даў Імне ізь сьвету; яны былі Твае, і Ты даў іх Імне, і яны зьдзяржалі слова Твае.4#aI цяпер услаў Мяне, Войча, у Сабе Самым, славаю, каторую Я меў у Табе ўперад чымся сьвет быў."Я ўславіў Цябе на зямлі, скончыўшы справу, каторую Ты даў Імне ўчыніць.R!А гэта ё жыцьцё вечнае, каб зналі Цябе, адзінага праўдзівага Бога, і таго, Каторага Ты паслаў, Ісуса Хрыста.* MБо Ты даў Яму ўладу над усім целам, каб усім, каторых Ты даў Яму, Ён даў жыцьцё вечнае.{ qГэта вымавіў Ісус і, узьняўшы вочы Свае да неба, сказаў: „Войча! прышла гадзіна, услаў Сына Свайго, каб Сын Твой мог уславіць Цябе;]3!Гэта сказаў Я вам, каб вы ў Імне супакой мелі. У сьвеце будзеце мець атугу, але будзьце адважныя: Я перамог сьвет". Вось, прыходзе гадзіна, і прышла, што вы расьцярушыцеся, кажны да сябе самога і Мяне пакінеце аднаго; але Я не адзін, бо Айцец із Імною.FАдказаў ім Ісус: „Цяпер верыце?LЦяпер мы ведаем, што Ты ведаеш усе, і не патрабуеш, каб хто ў Цябе пытаўся. Затым верым, што Ты ад Бога вышаў".#?Кажуць Яму вучанікі Ягоныя: „Вось, цяпер Ты выразьліва кажаш, і атумекамі ня гукаеш.  Вышаў ад Айца і прышоў на сьвет; ізноў пакідаю сьвет і йду да Айца".Бо Айцец Сам любе вас, бо вы Мяне ўлюбілі і ўверылі, што Я ад Бога вышаў.!;Таго дня будзеце прасіць у імя Мае, і не кажу вам, што Я буду прасіць Айца за вас;mSГэта Я атумекамі казаў вам; настаець гадзіна, што Я ўжо ня буду гукаць вам атумекамі, але выразьліва праз Айца абяшчу вам.7gДагэтуль вы нічога не прасілі ў імя Мае; прасіце й адзяржыце, каб радасьць ваша была поўная.kOI таго дня вы нічога не папытаецеся ў Мяне. Запраўды, запраўды кажу вам: калі чаго папросіце ў Вайца, дасьць вам у імя Мае.eCI вы цяпер маеце немарасьць; але Я ўзноў абачу вас, і ўсьцешыцца сэрца вашае, і радасьці вашае ніхто не адбярэць у вас.%Жонка, як родзе, мае немарасьць.бо гадзіна ейная прышла, але як народзе дзяцё, ужо ня памятуе атугі з радасьці, што людзіна на сьвет нарадзілася.&EЗапраўды, запраўды кажу вам: вы будзеце плакаць а галасіць, але сьвет будзе цешыцца; вы будзеце зьнемарашчаны, але немарасьць ваша абернецца ў радасьць.SI пазнаў Ісус, што зычылі ў Яго пытацца, і сказаў ім: „Ці праз тое вы разважаеце адзін із адным, што Я сказаў: ,Часіна, і вы ня будзеце бачыць Мяне; і ўзноў часіна, і вы абачыце Мяне'?Дык яны гукалі: „Што гэта такое Ён кажа : ,Часіна' ? Ня ведаем, што Ён кажа".'GI некатрыя з вучанікаў гукалі адзін аднаму: „Што гэта Ён кажа нам: ,Часіна, і вы ня будзеце бачыць Мяне; і ўзноў часіна, і вы абачыце Мяне, бо Я йду да Айца'?"- SЧасіна, і вы ня будзеце бачыць Мяне; і ўзноў часіна, і вы абачыце Мяне, бо Я йду да Айца".# ?Усе, што Айцец мае, ё Мае; затым Я й сказаў, што Ён із Майго возьме й абясьціць вам.j MЁн Мяне ўславе, бо з Майго возьме й абясьціць вам. - А як прыйдзе Ён, Дух праўды, увядзець вас да ўсяе праўды, бо Ён ня будзе гукаць ад Сябе, але будзе казаць тое, што будзе чуць, і йдучае абясьціць вам.  „Яшчэ казаць вам маю шмат, але вы ня здолееце перанесьці гэтага цяпер.iK Узглядам суду, бо князь гэтага сьвету засуджаны.! Узглядам справядлівасьці, бо Я йду да Айца, і ўжо ня будзеце бачыць Мяне;Q Узглядам грэху, бо ня вераць у Мяне; I, прышоўшы, Ён згане сьвет узглядам грэху а справядлівасьці а суду:|q„Але Я праўду кажу вам: карысна вам, каб Я адышоў; бо, калі Я не адыйду, Пацяшыцель ня прыйдзе да вас; калі ж пайду, пашлю Яго да вас.Але ад тога, што Я гэта выказаў вам, смутак напоўніў сэрца вашае.$AА цяпер іду да Тога, Хто паслаў Мяне, і ніхто з вас ня пытаецца ў Мяне: ,Куды йдзеш?'}s„Але гэта Я сказаў вам, каб, як прыйдзе тый час, вы памятавалі гэта, што Я сказаў вам; а не сказаў вам гэтага спачатку, бо быў з вамі.pYI гэта яны будуць рабіць, бо не пазналі Айца ані Мяне.pYБудуць вылучаць вас із бажніцаў; але, прыходзе гадзіна, што кажны, хто заб'ець вас, будзе думаць, што ён абракае службу Богу.\~ 3„Гэта сказаў Я вам, каб вас не спадманулі.c}?I вы таксама сьветча, бо ад пачатку вы з Імною.d|AА як прыйдзе Пацяшыцель, Каторага Я пашлю вам ад Айца, Дух праўды, што ад Айца паходзе, Ён будзе сьветчыць празь Мяне.({IАле каб споўнілася слова, напісанае ў Праве іхным: ,3ьненавідзілі Мяне бяз прычыны'. z Калі б Я ня ўчыніў памеж іх справаў, каторых ніхто іншы ня ўчыніў, яны ня мелі б грэху; але цяпер бачылі і зьненавідзілі Мяне а Айца Майго.by=„Хто ненавідзе Мяне, і Айца Майго ненавідзе.9xkКалі б Я ня прышоў і не казаў ім, яны ня мелі б грэху; а цяпер ня маюць выбачэньня за грэх свой.w/Але гэта ўсе будуць рабіць вам за імя Мае, бо ня знаюць Таго, хто паслаў Мяне.Uv#Памятуйце слова, што Я сказаў вам: ,Нявольнік не вялікшы за гаспадара свайго'. Калі перасьледавалі Мяне, будуць і вас перасьледаваць; калі б дзяржалі слова Мае, дзяржалі б і вашае.su_Калі б вы былі ізь сьвету, сьвет любіў бы собскіх; а як вы ня ізь сьвету, але Я абраў вас ізь сьвету, затым сьвет ненавідзе вас.t'Калі сьвет ненавідзе вас, ведайце, што Мяне ён уперад за вас зьненавідзіў.ksO„Гэта расказую вам, каб вы мілавалі адзін аднаго.1r[„Ня вы Мяне абралі, але Я абраў вас і прызначыў вас, каб вы йшлі й плод давалі, і плод вашы заставаўся б, каб даў вам Айцец, чаго толькі папросіце ў Яго ў імя Мае.*qMЯ ўжо не заву вас нявольнікамі, бо нявольнік ня ведае, што робе гаспадар ягоны; але вас Я назваў прыяцельмі, бо ўсе, што пачуў у Вайца Свайго, Я азнайміў вам.opWВы прыяцелі Мае, калі робіце тое, што Я расказую вам.+oO Ніхто ня мае большае міласьці за тую, як хто жыцьцё свае аддасьць за прыяцеляў сваіх.n% „Гэта — расказаньне Мае, каб вы мілавалі адзін аднаго, як Я ўмілаваў вас.m) Я гэта сказаў вам, каб радасьць Мая была ў вас, і радасьць ваша была поўная.l# Калі вы расказаньні Мае будзеце дзяржаць, вы застаніцеся ў міласьці Маёй, як Я расказаньні Айца Свайго зьдзяржаў і застаюся ў міласьці Ягонай.k% „Як Айцец умілаваў Мяне, так Я ўмілаваў вас; застаньцеся ў любосьці Маёй.-jSУ тым ёсьць Айцец Мой услаўлены, што вы шмат пладоў дасьце і станеце вучанікамі Маімі.Gi„Калі будзеце ў Імне, і словы Мае будуць перабываць у вас, — усяго, чаго зычыце, прасіце, і будзе вам.\h1Калі хто не перабывае ў Імне, ён выкінены вон, як галуза, і ссох; і зьбіраюць іх, і ў цяпло кідаюць, і яны згараюць.\g1„Я — віно, вы — галузы. Хто перабывае ў Імне, і Я ў ім, тый родзе шмат плоду, бо безь Мяне ня можаце чыніць нічога.fПерабывайце ў Імне, а Я ў вас. Як галуза ня можа радзіць плоду сама ізь сябе, калі не застаецца на віне, так і вы, калі ня будзеце ў Імне.]e3Вы ўжо чыстыя пераз слова, што Я вам казаў.cd?Кажную галузу на Імне, што ня родзе плоду, Ён забірае; і кажную, каторая родзе плод, абцінае, каб больш плоду радзіла.Zc /Я — запраўднае віно, а Айцец Мой — вінар.KbАле каб пазнаў сьвет, што Я мілую Айца, і, як расказаў Імне Айцец, так чыню: устаньце, пайдзіма адгэтуль.$aAЯ ўжо ня буду шмат мужаваць із вамі, бо йдзець князь сьвету і ў Імне ня мае нічога.`!„I цяпер Я сказаў вам уперад, чымся сталася, каб, як станецца, вы ўверылі.{_oВы чулі, што Я сказаў вам: ,Я йду і прыйду да вас'. Калі б вы мілавалі Мяне, вы цешыліся б, што Я йду да Айца, бо Айцец вялікшы за Мяне.i^K„Супакой пакідаю вам, супакой Свой даю вам; не, як сьвет даець, Я даю вам. Няхай сэрца вашае не парушаецца і не лякаецца.^]5Пацяшыцель жа, Дух Сьвяты, Каторага пашлець Айцец у імя Мае, навуча вас усяго і прыпомне вам усе, што сказаў Я вам.X\)„Гэта Я сказаў вам, перабываючы з вамі.G[Хто ня мілуе Мяне, не дзяржыць словаў Маіх; а слова, што вы чуеце, не Мае, але Айца, Каторы паслаў Мяне.Z5Адказаў Ісус і сказаў яму: „Калі хто мілуе Мяне, дзяржыць слова Мае, і Айцец Мой будзе мілаваць яго, і Мы да яго прыйдзем, і гасподу Сабе ў яго ўчынім.)YKЮда (не Іскарыёт) кажа Яму: „Спадару, як гэта, што Ты хочаш зьявіць Сябе нам, а ня сьвету?" X9Хто мае расказаньні Мае й дзяржыць іх, тый мілуе Мяне; а хто мілуе Мяне, таго будзе мілаваць Айцец Мой, і Я буду мілаваць яго, і зьяўлю яму Самога Сябе".W{Таго дня вы пазнаеце, што Я ў Вайцу Сваім, і вы ў Імне, і Я ў Вас.*VMЯшчэ крыху, і ўжо сьвет Мяне ня бача; але вы абачыце Мяне, бо Я жыву, і вы будзеце жыць.UU#Не пакіну вас сіротамі; прыйду да вас.vTeДуха праўды, Каторага сьвет ня можа прыняць, бо ня бача Яго ані знае Яго; але вы знаеце Яго, бо Ён перабывае з вамі і ў вас будзе.S3А Я буду прасіць Айца, і дасьць вам другога Пацяшыцеля, каб быў з вамі на векі,jRM„Калі вы мілуеце Мяне, расказаньні Мае дзяржыце.VQ%Калі чаго папросіце ў імя Мае, Я ўчыню.P# I чаго толькі папросіце ў імя Мае, Я ўчыню, каб Айцец быў услаўлены ў Сыну.tOa Запраўды, запраўды кажу вам: хто вера ў Мяне, будзе чыніць справы, што Я чыню, і большыя за гэтыя будзе чыніць, бо Я йду да Айца.#N? Верце, што Я ў Вайцу, і Айцец у Імне; калі ж не, дзеля тых самых справаў верце Імне.rM] Ня верыш ты, што Я ў Вайцу, а Айцец у Імне? Словы, што Я кажу вам, Я не ад Сябе кажу, але Айцец, што перабывае ў Імне, чыне справы.mLS Ісус кажа яму: „Ці цеперся Я з вамі, і ты ня знаеш Мяне, Піліпе? Хто бачыў Мяне, бачыў Айца; як жа ты кажаш: ,Пакажы нам Айца'?|KqПіліп кажа Яму: „Спадару, пакажы нам Айца, і гэтага даволі нам".!J;Калі б вы зналі Мяне, зналі б і Айца Майго. I адгэтуль вы знаеце Яго й бачыце Яго".2I]Ісус кажа яму: „Я — дарога а праўда а жыцьцё; ніхто ня прыходзе да Айца, адно перазь Мяне.H+Хама кажа Яму: „Спадару, мы ня ведаем, куды Ты йдзеш, як жа можам дарогу ведаць?"]G3А вы ведаеце, куды Я йду, і ведаеце дарогу".:FmI як пайду й прыгатую вам месца, прыйду ізноў і прыйму вас да Сябе Самога, каб ідзе Я, і вы былі.@EyУ доме Айца Майго гасподаў шмат. Калі б ня так было, Я сказаў бы вам; бо йду прыгатаваць вам месца.D {„Няхай не парушаецца сэрца вашае; верце ў Бога і ў Мяне верце.jCM &Ісус адказуе: ..Ты аддасі жыцьцё свае за Мяне? Запраўды, запраўды кажу табе: пятух не запяець, як ты выпрашся Мяне трэйчы.*BM %Пётра кажа Яму: „Спадару, чаму я не магу йсьці за Табою цяпер? Я аддам жыццё свае за Цябе" A $Сымон Пётра кажа Яму: „Спадару, куды Ты йдзеш?" Ісус адказаў яму: „Куды Я йду, ты ня можаш за Імною йсьці цяпер, але пойдзеш за Імною потым".@3 #Па гэтым пазнаюць усі, што вы вучанікі Мае, калі будзеце мець любоў мяжсобку".K? "Новае расказаньне даю вам, каб вы мілавалі адзін аднаго; як Я мілаваў вас, каб і вы любілі адзін аднаго.s>_ !Дзеці! яшчэ крыху Я з вамі. Будзеце шукаць Мяне, і, як Я сказаў Юдэям: ,Куды Я йду, вы ня можаце пайсьці'; кажу таксама вам цяпер. C~~G}]|\{z,y6xqxwXvv tt*srq!peonn9malkjj]ihhhgfedd"cbaa2``_|^^Q]]\\*[cZYjXWRVU_TT!SSRtPONNmMML>KJIHHlGeF/E`DDQCPBsBA}@)?=T<;7:987655#4b3N2110Z/I.-,+*))2(2'&%% $6#R"!!9 >CoW>*B,_Q( + Q S24~63+I боязьнь агарнула кажную душў, і шмат чудосаў а знакоў было зьдзеяна апосталамі."=*I яны непарушна трывалі ў навуццы апосталаў а ўзаем'ю, у ламеньню хлеба а ў малітвах.B})Тады тыя, што ахвотна прынялі слова ягонае, былі ахрышчаны; і дадана таго дня душаў каля трох тысячаў.X)(I шмат якімі іншымі словамі ён урочыста сьветчыў і захочаваў іх, кажучы: „Ратуйцеся ад роду гэтага крутадушнага".2]'Бо вам ёсьць абятніца й дзяцём вашым і ўсім далёкім толькім, колькіх пагукае Спадар Бог наш".zm&Пётра сказаў ім: „Пакайцеся а ахрысьціцеся кажны з вас у імя Ісуса Хрыста дзеля дараваньня грахоў, — і адзяржыце дар Сьвятога Духа;8i%Пачутае баданула ім у сэрца, і сказалі Пётру а іншым апосталам: „Што мы маем рабіць, мужы браты?"fE$Дык няхай увесь дом Ізраеляў напэўна ведае, што Бог учыніў Яго, Гэтага Ісуса, Каторага вы ўкрыжавалі, Спадаром а Хрыстом".xi#Пакуль Я пакладу непрыяцеляў Тваіх казулькаю пад ногі Твае'.>~u"Бо Давід ня ўзьнёсься да нябёс, але ён сам кажа: ,Сказаў Спадар Спадару майму: сядзь па правіцы Маёй,V}%!Дык, будучы ўзьняты правіцаю Божай і адзяржаўшы ад Айца абятніцу Сьвятога Духа, Ён выліў тое, што бачыце а чуеце._|7 Гэтага Ісуса Бог ускрысіў, чаго ўсі мы сьветкі.V{%Ён перадбачыўшы, гукаў праз ускрысеньне Хрыста, што не пакінены будзе Ён у пекле ані абача цела Ягонае раскладу.OzБудучы ж прарокам і ведаючы, што Бог із прысягаю абяцаў з плоду сьцёгнаў ягоных пасадзіць на пасадзе ягоным,~yuМужы браты, няхай будзе дазволена гукаць выразьліва праз патрыярха Давіда, што ён памер і пахаваны, і помнік ягоны памеж нас дагэтуль.x3Ты даў імне пазнаці дарогі жыцьця; Ты напоўніў мяне радасьцяй перад відам Сваім'.wБо Ты не пакінеш душы мае ў пекле ані дасі Сьвятому бачыць расклад.*vMЗатым сэрца мае цешылася, і язык мой весяліўся, нават і цела мае будзе жыхарыць у надзеі;RuБо Давід кажа ўзглядам Яго: ,Я бачыў Спадара кажначасна перад сабою; бо Ён па правіцы маёй, каб я не захістаўся.!t;Бог ускрысіў Яго, раскволіўшы путы сьмерці, бо нельга было ёй удзяржаць Яго гэтымі.#s?Яго радаю і перадведаньням Божым выданага, вы рукою бяспраўных укрыжавалі а забілі.cr?„Мужы ізраельскія! слухайце словы гэтыя: Ісуса Назарэцкага, мужа, пасьветчанага вам Богам учынкамі магутнасьці а чудосамі а знакамі, што Бог учыніў перазь Яго сярод вас, як вы самы ведаеце,}qsI станецца, што кажны, хто будзе гукаць імя Спадарова, спасецца'.5pcСонца абернецца ў цемнь, і месяц у кроў, уперад чымся настане дзень Спадароў, вялікі а славуты.oI дам чудосы на небе ўгары і знакі на зямлі далавах, кроў а агонь а куродым.7ngАле, і на слугаў Сваіх і на служэбкі Свае выльлю тых дзён із Духа Свайго, і яны будуць праракаць.Wm',І будзе апошніх дзён, кажа Бог, выльлю з Духа Свайго на ўсе цела; і будуць праракаць сынове вашы а дачкі вашы, і маладзёны вашы будуць відзець відзені, і старыя вашыя будуць сьніць сны.GlАле гэта сказанае прарокам Ёелям:xkiЯны не п'яныя, як вы ўвабражаеце сабе, бо трэйцяя гадзіна дня;j7Пётра ж, стаўшы з адзінанцацьма, узьняў голас свой і прамовіў да іх: „Мужы Юдэйскія і ўсі жыхары Ерузаліму! хай будзе ведама вам, і ўважайце на словы мае:wig Але іншыя, насьміхаючыся, гукалі: „Яны ўпіліся новым віном".h% I ўсі зумяваліся, і ў клопатнай парусе гукалі адны аднмм: „Што гэта значыцца?"g) Крыцяне а Арабаве, чуем іх нашымі мовамі гукаючых празь вялікія справы Божыя?"[f/ Фрыґі а Памфілі, Ягіпту а часьцяў Лібы, сумежных ізь Кірэнаю, а прыяжджомыя Рымляне, Юдэі а нова на веру наверненыя,e- Парфяне а Мідзяне а Еламіты а жыхары Месопотамы а Юдэі а Каппадокі, Понту а Азі,udcЯк жа мы чуем кажны собскае нарэчча, у каторым нарадзіліся,c1I ўсі зумяваліся а дзіваваліся, гукаючы мяжсобку: „Ці ня ўсі гукаючыя Ґалілеяне?PbЯк жа стаўся гук, зышлася множасьць, і былі зумеўшыся, бо кажны чуў іх гукаючых да іх ягоным собскім нарэччам..aUБылі ж там у Ерузаліме прыяжджомыя Юдэі, людзі набожныя, ад усялякага народу пад нябёсамі.2`]I напоўніліся ўсі Духам Сьвятым і пачалі гукаць іншымі мовамі, як тый Дух даваў ім вымаўляць._I зьявіліся ім падзеленыя языкі, бы агнёвыя, і асеў на кажным адзін ізь іх.:^mI зьнецікі стаўся гук ізь неба, бы ад павеву буйнога ветру, і напоўніў увесь дом, ідзе яны сядзелі.] }Як настаў дзень Пяцьдзясятніцы, усі яны былі разам на адным месцу.4\ cI кінулі на жэрабя на іх, і пала жэрабя на Мацьвея, і ён быў залічаны да адзінанцацёх апосталаў.,[ SЗаняць месца ў службе гэтай і апосталства, ад каторага Юда адпаў, каб ісьці на месца свае".@Z {I, молячыся, сказалі: „Ты, Спадару, усіх сэрцаў ведамча, пакажы з гэтых двух аднаго, каторага Ты абраў,!Y =I яны пастанавілі двух: Язэпа, званага Вараваю, каторага мянушка была Юст, і Мацьвея.`X ;Пачынаючы ад хрысту Яанавага аж да дня, як быў узяты ад нас, каб адзін із тых стаў сьветкаю з намі ўскрысеньня Ягонага".OW Дык належыцца, каб із мужоў, што прапушчалі нас увесь час, у каторым Спадар Ісус уходзіў і выходзіў памеж нас,fV GБо напісана ў кнізе псальмаў: ,Няхай дамова ягоная будзе пустая, і няхай ня будзе жывучага ў ёй', а ,Урад ягоны вазьмі іншы'.tU cI гэта стала ведама ўсім жыхарам Ерузаліму, так што тое поле было названа ў нарэччу іхным собскім Акельдама, значыцца, поле крыві.VT 'Дык гэты купіў поле заплатаю за бяспраў'е і, стрымгалоў паўшы, раськяпіўся пасярэдзіне, і выпаў увесь нутр ягоны.jS OБо ён лічыўся меж нас і адзяржаў дзель у службе гэтай.|R s„Мужы браты, належыла выпаўніцца Пісьму, што Дух Сьвяты прарок вуснамі Давіда празь Юду, каторы стаў правадыром тых, што ўзялі Ісуса;7Q iI тымі днямі Пётра, стаўшы пасярод братоў, — груду наймя разам было каля сту дваццацёх, —сказаў:IP  Гэтыя ўсі перабывалі згодна, кажначасна ў малітве із жанкамі а Марыяй, Маці Ісусавай, а з братамі Ягонымі.Але вы прыймеце магутнасьць, як зыйдзе на вас Дух Сьвяты, і будзеце Імне сьветкамі ў Ерузаліме а ў вусёй Юдэі а ў Самары а аж да канца зямлі".'I IЁн жа сказаў ім: „Ня вам знаць часы альбо поры, каторыя Айцец паклаў у ўладзе Сваёй;JH Затым яны, зышоўшыся, пыталіся ў Яго, кажучы: „Спадару, ці ня гэтага часу Ты адновіш гаспадарства Ізраелю?"+G QБо Яан запраўды хрысьціў у вадзе, а вы будзеце хрышчаны за колькі дзён Сьвятым Духам".HF  I, зьбершы, расказаў ім не адхінацца ад Ерузаліму, але „чакайце абяцанага ад Айца, што вы чулі ад Мяне;E Перад каторымі й стаў жывы, па замучаньню, зь бесьпярэчнымі довадамі, будучы бачаны імі на працягу сараку дзён і кажучы праз гаспадарства Божае.=D uАж да тога дня, каторага Ён узьнёсься, даўшы Сьвятым Духам расказаньне апосталам, каторых Ён абраў,C 1Першы нарыс, о Хахілю, уклаў я праз усе, што Ісус пачаў заразом чыніць і навучаць,~BuI шмат іншага таксама ё, што ўчыніў Ісус, каторае, калі б было напісана, думаю, што нават сам сьвет не зьмясьціў бы тых напісаных кнігаў.YA+Гэта тый вучанік, што сьветча праз усе гэта, і каторы напісаў гэта, і мы ведаем, што праўдзівае сьветчаньне ягонае.G@Дык разышлося гэнае слова памеж братоў, што вучанік гэны не памрэць. Але не сказаў яму Ісус, што ён не памрэць, але: „Калі Я зычу, каб ён застаўся, пакуль Я прыйду, што табе?"0?YІсус кажа яму: „Калі Я зычу, каб ён застаўся, пакуль Я прыйду, што табе? ты за Імною йдзі".f>EАбачыўшы яго, Пётра кажа Ісусу: „Спадару, а ён што?"+=OПётра, абярнуўшыся, бача йдучага за імі вучаніка, каторага мілаваў Ісус, і каторы на вячэры, нахінуўшыся да грудзёў Ягоных, сказаў: „Спадару, хто ізрадзе Цябе?"F<А гэта Ён сказаў, зазначаючы, якой сьмерцю ўславе ён Бога. I, сказаўшы гэта, кажа яму: „Ідзі за Імною".O;„Запраўды, запраўды кажу табе: як ты быў малодшы, ты папяразаваўся сам і йшоў, куды зычыў; але як застарэеш, выцягнеш рукі свае, і іншы папяража цябе й павядзець, куды ня зычыш".):KКажа яму трэйцім наваратам: „Сымоне Ёнёнку, ці любіш ты Мяне?" Засмуціўся Пётра, што Ён сказаў яму трэйці раз: „Ці любіш ты Мяне?" і сказаў Яму: „Спадару, Ты ўсе ведаеш, Ты ведаеш, што я люблю Цябе". Ісус кажа яму: „Пасі авечкі Мае.$9AКажа яму другім наваратам: „Сымоне Ёнёнку, ці мілуеш ты Мяне?" Кажа Яму: „Але, Спадару, Ты ведаеш, што я люблю Цябе". Кажа яму: „Будзь пастухом авец Маіх".P8А як яны пасьнедалі, кажа Сымону Пётру Ісус: „Сымоне Ёнёнку, ці мілуеш ты Мяне балей, чымся гэтыя?" Кажа Яму: „Але, Спадару, Ты ведаеш, што я люблю Цябе". Кажа яму: „Пасі ягняты Мае".7{Гэта ўжо трэйці раз зьявіўся Ісус вучанікам, ускрэсшы зь мертвых.n6U Прыходзе Ісус, і бярэць хлеб, і даець ім, і рыбу таксама.Y5+ Кажа ім Ісус: „Ідзіце, сьнедайце". Ніхто, адылі, зь іх ня сьмеў папытацца ў Яго: „Хто Ты?" ведаючы, што гэта Спадар.}4s Пайшоў Сымон Пётра й выцягнуў сець на зямлю, поўную вялікае рыбы, каторае было сто пяцьдзясят тры; і ач было толькі, сець не парвалася.v3e Кажа ім Ісус: „Прынясіце з тае рыбы, што вы злавілі цяпер".2 Як жа выеелі на зямлю, бачаць цяпло з вугальля, і рыбу, на ім чежачую, і хлеб.K1А іншыя вучанікі прыплылі ў лодцы, бо недалёка былі ад зямлі, локцяў каля дзьвесьце, цягнучы сець із рыбаю.20]Кажа тады Пётру вучанік тый, каторага мілаваў Ісус: „Гэта Спадар". А Сымон Пётра, пачуўшы, што гэта Спадар, паперазаўся адзецьцям, — бо быў голы, — і кінуўся ў мора./Ён жа сказаў ім: „Закіньце сець із правага боку струга, і знойдзеце". Яны закінулі, і ўжо не маглі выцягнуць яе з прычыны множасьці рыбы..Дык Ісус кажа ім: „Дзеці, ці маеце якую ежу?" Яны адказалі Яму: „Не".5-cА рана нараніцы, яшчэ золкам, стаў Ісус на беразе; вучанікі, адылі, ня ведалі, што гэта быў Ісус.m,SСымон Пётра кажа ім: „Іду лавіць рыбу". Кажуць яму: „Ідзем і мы з табою". I вышлі, і селі да стругу, і тае ночы нічога не злавілі.r+]Былі там разам Сымон Пётра а Хама, званы Блізьнюк, а Нафанайла з Каны Ґалілейскае а Зэведэенкі а двух іншых із вучанікаў Ягоных.$* CПросьле гэтага зьявіўся Ісус ізноў вучанікам ля мора Тыверадзкага. Зьявіўся ж гэтак:D)Але гэтыя запісаныя, каб вы верылі, што Ісус ё Хрыстос, сын Божы, і каб, верачы, мелі жыцьцё ў імя Ягонае.>(uШмат іншых знакоў учыніў таксама Ісус перад вучанікамі Сваімі, каторыя не запісаныя ў кнізе гэтай.!';Кажа яму Ісус: „Ты ўверыў, бо абачыў Мяне; дабраславёныя, што ня бачылі і ўверылі".c&?Адказаў Хама і сказаў Яму: „Спадар мой і Бог мой!" %Адлі кажа Хаме: „Выцягні палец свой сюды, і глянь на рукі Мае, і выцягні руку сваю, і ўкладзі ў бок Мой; і ня будзь нявернікам, але вернікам".$!I за восьмі дзён ізноў былі вучанікі ў доме, і Хама зь імі. Прыходзе Ісус, як дзьверы былі замкнёныя; і стаў пасярэдзіне, і сказаў: „Супакой вам!"u#cКазалі яму іншыя вучанікі: „Мы бачылі Спадара". Ён жа сказаў ім: „Калі не абачу на руках Ягоных знаку ад гваздоў, і не ўкладу палца свайго ў раны ад гваздоў, і не ўкладу рукі свае ў бок Ягоны, не паверу"."%Хама ж, адзін із двананцацёх, званы Блізьнюк, ня быў зь імі, як прыходзіў Ісус.!Каму даруеце грахі, дараваныя ім; каму задзяржыце, задзяржаныя". I сказаўшы гэта, дыхнуў на іх, і кажа ім: „Прыйміце Духа Сьвятога.%Тады сказаў ім узноў: „Супакой вам! як Мяне паслаў Айцец, і Я пасылаю вас". 9I, сказаўшы гэта, Ён паказаў ім рукі а бок. I ўсьцешыліся вучанікі, абачыўшы Спадара.CУвечары таго дня, што быў першым днём тыдня, із страху перад Юдэямі, дзьверы былі замкнёныя, ідзе былі вучанікі, прышоў Ісус, і стаў пасярэдзіне, і кажа ім: „Супакой вам!"(IПрыходзе Марыя Магдалена, наказуючы вучанікам, што бачыла Спадара, і Ён гэта сказаў ёй.a;Ісус кажа ёй: „Не дакранайся да Мяне, бо Я яшчэ ня ўзьнёсься да Айца Свайго; але йдзі да братоў Маіх і скажы ім: узыходжу да Айца Свайго і да Айца вашага, і да Бога Свайго і да Бога вашага"./WКажа ёй Ісус: „Марыя!" Абярнуўшыся, яна кажа пагэбрэйску: „Рабуні!", што знача: „Вучыцелю!@yІсус кажа ёй: „Жонка, чаго ты плачаш? каго шукаеш?" Думаючы, што гэта гараднічы, кажа Яму: „Спадару, калі ты вынес Яго адгэтуль, скажы імне, ідзе паклаў Яго, і я вазьму Яго".1[Сказаўшы гэта, яна абярнулася назад і бача, што стаіць Ісус, але ня ведала, што гэта быў Ісус.C I яны кажуць ёй: „Жонка, чаго ты плачаш?" Кажа ім: „Бо ўзялі Спадара майго, і ня ведаю, ідзе паклалі Яго".7g I бача двух ангілаў, у белі седзячых, адзін ля ўзгалоўя, а другі ля ног, ідзе ляжала цела Ісусава.+ Але Марыя стаяла знадворку ля гробу, плачучы. I як плакала, нахінулася да гробу.E Дык вучанікі пайшлі ізноў двору. Бо яны яшчэ ня зналі Пісьма, што Яму належыла ўскрэсьці зь мертвых.Тады ўвыйшоў і другі, што ўперад прышоў да гробу, і абачыў, і ўверыў.7А хустку, што была на галаве Ягонай, не з палотнамі лежачую, але складзеную асобна.-Тады прыходзе Сымон Пётра, ідучы за ім, і ўвыйшоў у гроб, і бача палотны лежачыя.lQI, нахінуўшыся, абачыў палотны лежачыя; але ня ўвыйшоў.%CI абодва беглі разам, але другі вучанік бег баржджэй за Пётру, і прышоў да гробу першы.f EТады вышаў Пётра а другі вучанік і прышлі да гробу. Дык бяжыць і прыходзе да Сымона Пётры а да другога вучаніка, каторага любіў Ісус, і кажа ім: „Узялі Спадара з гробу, і ня ведаем, ідзе паклалі".h  KПершага ж дня тыдня Марыя Магдалена прыходзе да гробу рана нараніцы, як яшчэ было цемна, і бача — камень адкочаны ад гробу.  *Дык там, дзеля прыгатовы юдэйскае, бо гроб быў блізка, пахавалі Ісуса.O )Быў жа гарод на тым месцу, ідзе Ён быў укрыжаваны, а ў гародзе гроб новы, у каторым ніхто яшчэ ня быў пахаваны.H (Дык узялі яны цела Ісусава, і паклалі Яго ў палотны з пахамі, і завязалі, як гэта ё звычаем у Юдэяў хаваць.O'Прышоў жа й Мікадым, — што ўпяршыню прыходзіў да Ісуса ночы, — нясучы мешанку зь міры й алёю каля сту хунтаў.J &А просьле гэтага Язэп із Арымафеі, што быў патайным вучанікам Ісусавым із боязьні Юдэяў, прасіў у Пілата ўзяць цела Ісусава; і дазволіў Пілат. Дык ён прышоў і ўзяў цела Ісусава.}%I ўзноў іншае Пісьмо кажа: „Будуць глядзець на Таго, Каго прабілі".$Бо гэта сталася, каб споўнілася Пісьмо: „Косьць Ягоная ня будзе зломлена".Q#А тый, што бачыў гэта, сьветча, і сьветчаньне ягонае праўдзівае, і ён ведае, што праўдзівае кажа, каб вы верылі."Але адзін із жаўнераў дзідаю прабіў Яму бок, і якга вышла кроў і вада.%!Прышоўшы ж да Ісуса, яны, як абачылі, што Ён ужо памер, не ламілі ў Яго галёнак,/ Дык прышлі жаўнеры, і ў першага зламілі галёнкі, і ў другога, укрыжаванага зь Ім.(IА як была прыгатова, Юдэі, каб целы не заставаліся на крыжу ў сыботу, — бо дзень тае сыботы быў вялікі, — папрасілі ў Пілата, каб зламіць у іх галёнкі й зьняць.~/I як паспытаўся Ісус воцту, Ён сказаў: „Сталася!" I, сьхінуўшы галаву, выдаў дух.T}!Была ж там судзіна, поўная воцту. Тады яны, напоўніўшы губку воцтам і абклаўшы гізопам, падалі да вуснаў Ягоных.9|kПросьле гэтага Ісус, ведаючы, што ўжо ўсе зьдзеялася, кажа, каб споўнілася Пісьмо: „Сьмягну".{)Потым кажа вучаніку: „Во Маці твая". Адгэнуль узяў вучанік Яе да дому свайго.OzІсус абачыўшы Маці Сваю а вучаніка, блізка стаячага, каторага Ён мілаваў, кажа Маці: „Жонка, во сын Твой".8yiСтаялі ж ля крыжа Ісусавага Маці Ягоная а сястра Маці Ягонае, Марыя Клеопова, а Марыя Магдалена.qx[I сказалі яны адзін аднаму: „Не дзярыма яе, але кіньма на жэрабя на яе, чыя яна будзе"; каб споўнілася Пісьмо: „Падзялілі адзецьці Мае мяжсобку і на адзежу Маю кінулі на жэрабя". Жаўнеры гэта зрабілі.;woЖаўнеры ж, як укрыжавалі Ісуса, узялі адзецьце Ягонае і зрабілі чатыры часьці, кажнаму жаўнеру часьць, і туніку; была ж туніка ня сшытая, цэлая вытканая із самага верху.RvПілат адказаў: „Што я напісаў, напісаў".EuТады найвышшыя сьвятары казалі Пілату: „Ня пішы ,Кароль Юдэйскі', але што Ён сказаў: ,Я Кароль Юдэйскі'."tI гэты напіс шмат хто зь Юдэяў чытаў, бо блізка места было тое месца, ідзе Ісус быў укрыжаваны, і было напісана пагэбрэйску, пагрэцку а палацінску.9skПілат жа напісаў і напіс і памясьціў на крыжу. Было ж напісана: „Ісус Назарэцкі, Кароль Юдэйскі".rІдзе Яго ўкрыжавалі і зь Ім двух іншых паабапал Яго, а Ісуса пасярэдзіне.?qwI ўзялі Ісуса, і павялі. I Ён вышаў, нясучы крыж Свой на месца званае Чарэпнішча, пагэбрэйску Ґолґота,SpТады ён выдаў Яго ім, каб быў укрыжаваны.Ao{Пілат кажа ім: „Караля вашага ўкрыжую?" Найвышшыя сьвятары адказалі: „Няма ў нас караля, адно цэсар".rn]Была ж прыгатова да Пасхі, каля шостае гадзіны. I кажа ён Юдэям: „Во Кароль ваш!" Але яны закрычэлі: „Вазьмі, вазьмі, укрыжуй Яго!"omW Тады Пілат, пачуўшы гэтыя словы, вывеў Ісуса вонкі і сеў на судовае седава, на месца званае Літостротос, а пагэбрэйску Ґаббата9lk Адгэтуль Пілат шукаў выпусьціць Яго. Юдэі ж крычэлі, кажучы: „Калі ты Гэтага выпусьціш, ты ня прыяцель цэсару. Кажны, што выдаець сябе за караля, гукае супроці цэсара".}ks Ісус адказаў: „Ты ня меў бы над Імною ніякае ўлады, калі б ня было дана табе з вышы; затым тый, хто Мяне выдаў табе, большы грэх мае".fjE Дык Пілат кажа яму: „Ня гутарыш із імною? альбо Ты ня ведаеш, што я маю ўладу выпусьціць Цябе і маю Ўладу ўкрыжаваць Цябе?"i% I ўзноў увыйшоў да ратушы, і кажа Ісусу: „Скуль Ты?" Але Ісус ня даў яму адказу._h7Як Пілат пачуў гэтае слова, ён больш зьлякаўся.9gkАдказалі яму Юдэі: „Мы маем Закон, і подле Закону Ён мае памерці, бо выдаваў Сябе за Сына Божага".  ~.}u|{{ zz'yJxwwvxutTsrtqpp oYnn6mHlCkjihhIgffZedd1cba``!_1^^$]\4[ZZ:YNXWWVUTTS]RyQPaONN*M`LLMKJIIHGGF ECDD CBA@@,??>=CТы вуснамі айца нашага Давіда, слугі Свайго, сказаў Духам Сьвятым: ,Чаго пыхата шалеюць народы, і люды выдумляюць пустое?g=GЯны ж, пачуўшы, згодна ўзьнялі голас свой да Бога й сказалі: „Спадару, Ты Тый, што ўчыніў неба й зямлю й мора і ўсе, што ў іх!=<sI, будучы адпушчаныя, яны прышлі да сваіх і паведамілі ўсе, што старшыя сьвятары а старцы казалі ім.;/Бо звыш сараку год было таму чалавеку, што зь ім стаўся гэты знак уздараўленьня.h:IА яны, пагразіўшы балей ім, адпусьцілі іх, не знаходзячы спосабу пакараць іх, з прычыны люду; бо ўсі славілі Бога за сталае.9Што да нас, мы ня можам узьдзяржацца ад гуканьня таго, што мы бачылі й чулі".Z8-Але Пётра а Яан, адказуючы, сказалі ім: „Ці справядліва гэта перад Богам валей вас слухаць, чымся Бога? рассудзіце.7}I, гукнуўшы іх, абавязалі не вымаўляць ані вучыць у імені Ісусавым.M6Але, каб далей гэта не пашыралася памеж люду, стродка прыгразіма ім наперад у гэтым імені нікому ня гукаць".5/Кажучы: „Што нам рабіць із гэтымі людзьмі? бо, што запраўды яўны знак стаўся перазь іх, ведама ўсім жыхарам Ерузаліму, і мы ня можам заперачыць гэтага.g4GI, расказаўшы ім выйсьці з рады, разважалі мяжсобку,37Бачачы ж стаячага зь імі ўздароўленага чалавека, нічога не маглі сказаць напярэк.l2Q I бачачы адвагу Пётраву а Яанаву, і зацеміўшы, што яны някніжныя а простыя, яны дзіваваліся; і пазналі, што яны былі зь Ісусам;M1 I няма ні ў кім іншым спасеньня; бо няма іншага імені пад небам, данага людзём, каторым мы маглі б спасьціся".0 Ён ё камень, пагрэбаваны _ вамі будаўнічымі, Каторы стаў галаўным каменям,m/S Няхай будзе ведама вам усім і ўсяму люду ізраельскаму, што ў іменю Ісуса Хрыста Назарэцкага, Каторага вы ўкрыжавалі, Каторага Бог ускрысіў зь мертвых, у Ім пастаноўлены ён тут перад вамі здаровы../ Калі мы сядні выпытаваны ўзглядам добрага ўчынку калеку, як ён быў уздароўлены;-'Тады Пётра, напоўніўшыся Духа Сьвятога, сказаў ім: „Начэльнікі люду а старцы,,,QI, пастанавіўшы іх пасярэдзіне, пыталіся: „Якой сілаю альбо ў якім іменю вы ўчынілі гэта?"=+sА Ганна, найвышшы сьвятар, а Каяпа а Яан а Аляксандра, і колькі было іх із роду найвышшага сьвятара;4*aI сталася назаўтрае нараніцы, што зьберліся ў Ерузаліме начэльнікі іхныя а старцы а кніжнікі.)'Але шмат хто з тых, што чулі слова, уверылі, і быў лік мужоў каля пяцёх тысячаў.(I наклалі на іх рукі, і пасадзілі іх да вязьніцы да раньня, бо ўжо быў вечар.;'oНадта парушаючыся з тае прычыны, што яны наўчаюць люд і абяшчаюць у Ісусу ўскрысеньне зь мертвых.& 9І як яны гукалі да люду, прыступілі да іх сьвятарове а ўраднікі сьвятыні а садукеі,[%/Вам найперш Бог, узьняўшы Дзяцё Свае, паслаў Яго, дабраслаўляючы вас, каб адвярнуць кажнага ад нягоднасьцяў вашых". $Вы сынове прарокаў а змовы, каторую Бог учыніў з бацькамі вашымі, кажучы Абрагаму: ,І ў насеньню тваім дабраслаўлены будуць усі радзімы зямлі'.3#_I запраўды ўсі прарокі ад Самуйлы й просьле яго, колькі іх казала, наперад абяшчалі гэтыя дні.,"QI будзе, што кажная душа, каторая не паслухае Прарокі таго, чыста будзе выгублена зь люду'.!{Масей запраўды сказаў: ,Прароку Спадар Бог ваш узьніме вам із братоў вашых, як мяне; Яго слухайце ў вусім, што-колечы Ён будзе казаць вам.j MКаторага неба запраўды мела прыняць да часоў аднаўленьня ўсяго, праз што Бог казаў вуснамі сьвятых прарокаў Сваіх ад веку.^5I каб паслаў Ён Ісуса Хрыста, наканаванага вам,>uДык кайцеся й навярніцеся дзеля сьцерця грахоў сваіх, каб часы халадку прышлі ад віду Спадаровага,-SБог жа, што наперад абясьціў вуснамі ўсіх прарокаў, што меў Хрыстос цярпець, так выпаўніў.Але цяпер, браты, я ведаю, што вы зрабілі гэта зь неведзі, як і старцы вашыя.,QI вераю ў імя Ягонае, імя Ягонае ўмацавала гэтага, каторага вы бачыце й знаеце; і вера, што ад Яго, дала яму супоўнае ўздараўленьне гэтае ў прытомнасьці вас усіх.!;А пачынаньніка жыцьця вы забілі, Каторага Бог ускрысіў зь мертвых, чаго мы сьветкі.)Але вы Сьвятога а Справядлівага адракліся, і прасілі падараваць вас забіўцам;@y Бог Абрагамоў а Ісакоў а Якаваў, Бог айцоў нашых, уславіў Дзяцё Свае Ісуса, Каторага вы выдалі й адракліся Яго ў прытомнасьці Пілата, як ён быў рассудзіўшы выпусьціць Яго.[/ А Пётра, абачыўшы гэта, адказаў люду: „Мужы ізраельскія, чаму вы зумеліся з гэтага чалавека, альбо чаму прыцяміліся да нас, быццам мы сваёй сілаю альбо набожнасьцю ўчынілі, што ён ходзе?A{ I як ён дзяржаўся Пётры а Яана, увесь люд, вельма зумеўшыся, зьбегся да іх на ґанак, званы Салямонавым. I пазналі яго, што гэта быў тый, каторы сядзеў у Харошых дзьвярох сьвятыні дзеля ўбожніны; і працяліся жахам а зумленьням ад тога, што сталася яму.b= I увесь люд бачыў яго ходзячага а хвалячага Бога.3_I, ускочыўшы, стаў, і хадзіў, і ўвыйшоў зь імі ў сьвятыню, ходзячы а падскокуючы а хвалячы Бога.1I, узяўшы яго за правую руку, падняў; і якга ўмацаваліся ногі ягоныя а шчыкалаткі.Y+Але Пётра сказаў: „Срэбла а золата я ня маю, але што маю, тое даю тэ: у імя Ісуса Хрыста Назарэцкага ўстань а хадзі".s_I ён уцеміўся ў іх, спадзяючыся адзяржаць ад іх што-колечы.mSПётра, гледзячы на яго зь Яанам, сказаў: „Глянь на нас".Ён, абачыўшы Пётру а Яана перад уходам іх у сьвятыню, прасіў у іх убожніны.D I быў нейкі чалавек, кульгавы ад улоньня маці свае, каторага насілі й садзілі дзень пры дню ля дзьвярэй сьвятыні, званых Харошымі, прасіць убожніны ў вуходзячых да сьвятыні.  Пётра а Яан узыходзілі разам да сьвятыні на дзявятую гадзіну малітвы.5 c/Хвалячы Бога і маючы зычлівасьць у ўсяго люду. Спадар жа што дзень дадаваў да царквы спасаных.W '.I дзень пры дню непарушна трывалі ў сьвятьгаі, і, ломячы хлеб па дамох, дзялілі ежу ў радасьці а ў прасьціні сэрца, -I прадавалі двары свае а маемасьці, і раздавалі ўсім, подле патрэбы кажнага.]3,I ўсі вернікі былі разам, і мелі ўсе супольнае. r~~L}|3{TzVyy=xwwvuu tsrrSqpp6nnjmmlkkjii=hgff3eedccBb[a``_^]\\8[[ZZY,XaW}VUUTSRRTPP+OzNMLLKJII7HYGFFgDDVCC]BAP@@2?>==Y<<::;988(7V654O3-221008/j.q--,,E+*))w)(\''O&N%%/$#"_! 6C:qlJnba ) K x@rJT  Выслухаўшы гэта, яны супакоіліся й славілі Бога, кажучы: „Дык запраўды Бог і паганам даў каяту да жыцьця".TS! Дык калі Бог даў ім тый самы дар, як і нам, як мы ўверылі ў Спадара Ісуса Хрыста, хто ж я, каб мог перакажаць Богу?"JR  I я ўспомнеў слова Спадарова, як Ён казаў: ,Яан хрысьціў вадою, але вы будзеце ахрышчаны Духам сьвятым'.Q I як я пачаў казаць, паў на іх Дух Сьвяты, аднолькава, як і на нас спачатку.wPg Каторы скажа словы табе, якімі спасешся ты а ўвесь дом твой'.uOc I ён паведаў нам, як ён бачыў ангіла ў доме сваім, каторы стаяў і сказаў яму: ,Пашлі да Ёппы і пазаві Сымона, каторага мянушка Пётра,rN] I Дух сказаў імне ісьці зь імі, ані ня сумляючыся. I пайшлі з імною таксама тыя шасьцёх братоў, і мы ўвыйшлі да дому таго чалавека.!M; I гля, зараз тры чалавекі стаялі ля дому, у каторым я жыў, пасланыя да мяне з Цэсарэі.bL= I гэта было трэйчы, і ўзноў паднялося ўсе на неба.K7 I ўдругава адказаў голас ізь неба: ,Што Бог ачысьціў, не ўважай за збудзененае'.9Jk А я сказаў: ?Ніякім парадкам, Спадару, бо збудзененае альбо нячыстае ніколі ня ўвыйшло ў рот мой'.rI] I пачуў я таксама голас, кажучы імне: ,Устань, Пётру, бі>Hu Уцеміўшыся ў яе, я зацеміў і абачыў чатыраногія земныя а дзікія зьвяры а паўзуны а птушкі нябёсныя.?Gw „У месьце Ёппе я маліўся і відзеў у захапленьню відзень: зыходзіла нейкая судзіна, бы вялікая пасьцілка, за чатыры рагі спушчаная зь неба далоў, і спусьцілася аж да мяне.aF; Тады пачаў Пётра зьясьняць ім з парадку, кажучы:kEO Кажучы: „Ты хадзіў да людзёў неабрэзаных і еў зь імі".xDi I як Пётра прышоў да Ерузаліму, абрэзаныя сьперачаліся зь ім,*C O І Пачулі апосталы а браты, каторыя былі ў Юдэі, што пагане таксама адзяржалі слова Божае.B3 0I казаў ім хрысьціцца ў імя Спадара. Тады яны прасілі яго застацца на колькі дзён.7Ag /„Ціж можа хто забараніць вады, каб ня былі ахрышчаны тыя, што, як і мы, адзяржалі Сьвятога Духа?"@ .Бо чулі іх гукаючых мовамі і ўзьвялічаючых Бога. Тады Пётра адказаў:8?i -I вернікі з абрэзаных, прышлыя зь Пётрам, былі зумеўшыся, што дар Сьвятога Духа выліўся на паган;> ,Як Пётра яшчэ казаў гэтыя словы, Дух сьвяты паў на тых, што слухалі слова.?=w +Празь Яго ўсі прарокі сьветчаць, што кажны, што вера ў Яго, адзяржыць дараваньне грахоў імям Ягоным.3<_ *I Ён казаў нам агалашаць люду і сьветчыць, што Ён ё наканаваны Богам Судзьдзя жывых і мертвых.X;) )Не ўсяму люду, але сьветкам, уперад прызначаным Богам, нам, каторыя елі а пілі зь ім па ўскрысеньню Яго зь мертвых.v:e (Але Бог ускрысіў Яго на трэйці дзень і даў яму быць бачаным,Z9- 'I мы сьветкі ўсяго, што Ён учыніў у краю жыдоўскім а ў Ерузаліме, Каторага запрауды яны забілі, засіліўшы на дзерве;/8W &Як Бог памазаў Ісуса з Назарэту Духам сьвятым а моцаю, Каторы хадзіў усюдых, чынячы дабро а ўздараўляючы ўсіх, што былі апанаваныя нячысьцікам, бо Бог быў ізь Ім.B7} %Сьветчаньне, што было абяшчана па ўсёй Юдэі, пачынаючы ад Ґалілеі, просьле хрысту, агалашанага Яанам;N6 $Вы ведаеце Слова, каторае паслаў Ён сыном Ізраелявым, абяшчаючы супакой перазь Ісуса Хрыста, Спадара ўсяго,5 #Але ў кажным народзе, хто баіцца Яго і чыне справядлівасьць, прыемны Яму.(4I "Пётра ж, адчыніўшы вусны свае, сказаў: „Запраўды я пазнаю, што Бог не глядзіць на асобы,_37 !Якга я паслаў да цябе, і ты добра зрабіў, прышоўшы. Дык цяпер мы ўсі стаім перад Богам, каб выслухаць, што казаў тэ Бог".`29 Дык пашлі да Ёппы па Сымона, каторага мянушка Пётра; ён жыхара ў доме Сымона кажамякі ля мора; ён прыйдзе й скажа табе".1+ I сказаў: „Карніле, малітва твая пачута, і ўбожніны твае ўспомнены перад Богам;(0I Карніл жа сказаў: „Ад чацьвертага дня я поставаў аж да гэтае гадзіны і а дзявятай маліўся ў доме сваім, і вось, стаў перад імною муж у зырка-сьветлым адзецьцю:/m I затым, будучы пазваны, я прышоў, не пярэчачы. Дык пытаюся, што за прычына, што вы паслалі па мяне?"G. I сказаў ім: „Вы разумееце, што бяспраўна Жыду мець узаем'е альбо давядацца да чужаземца; але імне паказаў Бог не ўважаць нікога за збудзененага альбо нячыстым зваць людзіну.x-i I, гутарачы зь ім, увыйшоў, і засьпеў шмат, што былі зьбершыся,u,c Пётра ж падняў яго, кажучы: „Устань, таксама я сам людзіна".+7 А як Пётра ўходзіў, Карніл вышаў яму наўпярэймы і, паўшы да ног ягоных, пакланіўся.-*S Назаўтрае ж прышлі яны да Цэсарэі. Карніл жа чакаў іх, згукаўшы радню а блізкіх прыяцеляў.Q) Дык, пазваўшы іх, прыняў нанач. А назаўтрае, устаўшы, пайшоў зь імі, і некатрыя з братоў зь Ёппы прапушчалі яго.~(u Яны ж сказалі: „Карніл, сотнік, муж справядлівы а багабойлівы, што мае сьветчаньні ад усяго народу жыдоўскага, навучаны сьвятым ангілам паслаць па цябе, каб прывесьці да дому ягонага й чуць словы ад цябе".9'k I Пётра, зышоўшы да мужоў, сказаў: „Во я, каторага вы шукаеце; што за справа, дзеля якое вы прышлі?" & Дык устань, зыйдзі далоў і йдзі зь імі, ані не сумляючыся, бо Я паслаў іх".% I як Пётра разважаў празь відзень, Дух сказаў яму: „Тры мужы шукаюць цябе;$  I гукнуўшы, папыталіся: „Ці тут жыхара Сымон, каторага мянушка Пётра?"}#s I як Пётра сумляўся, што значыла відзень, каторую ён відзеў, мужы, пасланыя Карнілам, распытаўшыся праз дом Сымонаў, сталі ля дзьвярэй;i"K I гэта было трэйчы, і судзіна якга была ўзята на неба.!3 А голас ізноў удругава да яго: „Што Бог ачысьціў, таго не ўважай за нячыстае".< q А Пётра сказаў: „Ніякім парадкам, Спадару, бо я ніколі ня еў нічога збудзененага альбо нячыстага".X) I быў голас яму: „Устань, Пётру, бі а еж".y У каторай былі ўсялякія чатыраногія а паўзуны а птушкі нябёсныя.b= I бача адчыненае неба і зыходзячую нейкую судзіну, бы вялікую пасьцілку, прывязаную за чатыры рагі, спушчаную на зямлю,'G I ён выгаладніўся, і захацеў есьці. Прымеж тога, як гатавалі, найшло на яго захапленьне,5c Назаўтрае ж, як яны йшлі і бліжыліся да места, Пётра каля шостае гадзіны ўзышоў на дом маліцца.N I зьясьніўшы ўсе ім, паслаў іх да Ёппы.fE Як жа ангіл, што казаў яму, адышоў, ён, пагукаўшы двух із чэлядзі свае і набожнага жаўнера з тых, што кажначасна былі зь ім,ta Ён жыхара ў якогась Сымона кажамякі, каторага дом ля мора".wg Дык пашлі да Ёппы і прывядзі Сымона, каторага мянушка Пётра.uc Ён жа, уцеміўшыся ў яго і спалохаўшыся, сказаў: „Што, Спадару?" I сказаў яму: „Малітвы твое а ўбожніны твае ўзышлі на памяць у Бога.J  ясна відзеў у відзені каля дзявятае гадзіны дня ангіла Божага, што ўвыйшоў да яго й сказаў яму: „Карніле!"=s набожны а багабойлівы з усім домам сваім, каторы даваў шмат убожніны люду і кажначасна маліў Бога,   Муж жа адзін у Цэсарэі, імям Карніл, сотнік аддзелу, званага Італьскім, +I было, што ён заставаўся шмат дзён у Ёппе ў якогась Сымона кажамякі.zm *I гэта еталася ведамным па ўсёй Ёппе, і шмат уверыла ў Спадара.3 )I, падаўшы ёй руку, падняў яе; і, пагукаўшы сьвятых а ўдовы, пастанавіў ім яе жывую.5 (Пётра ж, выправіўшы іх усіх вонкі і ўклякшы, памаліўся; і, зьвярнуўшыся да цела, сказаў: „Тавіта, устань!" I яна адчыніла вочы свае і, абачыўшы Пётру, села.Q 'I Пётра, устаўшы, пайшоў зь імі; як ён прышоў, прывялі яго да верхняга пакою, і ўсі ўдовы сталі перад ім, плачучы й паказуючы яму сарочкі а адзецьце, каторыя шыла Сэрна, як жыла зь імі.  &А як Лідда была блізка да Ёппы, вучанікі, пачуўшы, што Пётра быў там, паслалі двух мужоў да яго, просячы яго: „Не адвалакай прыйсьці да нас".% C %I сталася тых дзён, што яна захварэла й памерла; і, памыўшы, паклалі яе ў верхнім пакою.N  $I ў Ёппе была адна вучаніца, на ймя Тавіта, што знача Сэрна; яна была поўная добрых справаў і чыніла убожніну.' G #I бачылі гэта ўсі, што жыхарылі ў Лідзьдзе а ў Сароне, каторыя й навярнуліся да Спадара.8 i "I сказаў яму Пётра: „Энею, Ісус Хрыстос уздараўляе цябе; устань і пасьцялі сабе"; і ён якга ўстаў.(I !I засьпеў там аднаго чалавека, на ймя Эней, што восьмі год ляжаў у пасьцелі паляржаваны.2] Прыгадзілася ж, што Пётра, абходзячы ўсіх, зышоў таксама да сьвятых, што жыхарылі ў Лідзьдзе; Цэрквы тады па ўсёй Юдэі а Ґалілеі а Самары мелі супакой, будучы навучаныя і ходзячы ў боязьні Спадаровай; і пацяшэньням Духа Сьвятога мнажыліся. Браты ж, ведаючы гэта, прывялі яго да Цэсарэі і паслалі яго да Тарсу.D I гукаючы адважна ў імя Ісусава. Таксама гукаў і сьперачаўся з Гэленістымі; а яны прабавалі забіць яго.dA I быў ён ізь імі, уходзячы й выходзячы ў Ерузаліме,5 Варнава ж узяў яго, і прывёў яго да апосталаў, і паведаў ім, як ён бачыў Спадара ў дарозе, і што Ён казаў яму, і як у Дамашку ён гукаў адважна ў імя Ісусава.P Прыбыўшы ж да Ерузаліму, ён сілаваўся прылучыцца да вучанікаў, але ўсі баяліся яго, ня верачы, што ён вучанік.yk Але вучанікі ўзялі яго ночы і спусьцілі ў кашу перазь сьцяну.1[ Але Саўла даведаўся праз змову іхную. А яны назіралі дзень і ноч ля брамы, каб зьнішчыць яго.f~E Як жа мінула шмат дзён, Жыды зрадзіліся забіць яго.C} А Саўла балей мацаваўся й прыводзіў у зямятню Жыдоў, што жылі ў Дамашку, даводзячы, што Гэты ё Хрыстос.B|} I ўсі, што чулі, зумяваліся й казалі: „Ці ня тый ён, што губіў у Еарузаліме гукаючых імя гэтае, дый сюды прышоў із заданьням прыводзіць іх зьвязаных да найвышшых сьвятароў?".b{= I зараз абяшчаў у бажніцах Ісуса, што Ён сын Божы.z I, пасілкаваўшыся, стаў дужы. I быў з вучанікамі, што ў Дамашку, колькі дзён.y! I якга, бы луска, спала з аччу ягоных, і ён празерыў, і, устаўшы, быў ахрышчаны.uxc I Ананя пайшоў, і ўвыйшоў у дом, і, узлажыўшы на яго рукі свае, сказаў: „Браце Саўле, Спадар паслаў мяне, Ісус, што зьявіўся табе на дарозе, па каторай ты йшоў, каб ты празерыў і напоўніўся Сьвятога Духа".lwQ Я ж пакажу яму, колькі ён мае выцярпець за імя Мае".mvS I сказаў яму Спадар: „Ідзі, бо ён абраная судзіна Імне, каб насіць імя Мае перад народамі а каралямі а сынамі Ізраелявымі.u I тут мае ўладу ад найвышшых сьвятароў вязаць усіх, што гукаюць імя Твае".Zt- Ананя ж адказаў: „Спадару, я чуў ад шмат каго ўзглядам гэтага чалавека, як шмат ліха ён зрабіў сьвятым у Ерузаліме;5sc I бачыў у відзені мужа, на ймя Ананя, што прышоў і ўзлажыў руку сваю на яго, каб ён празерыў".lrQ Спадар жа яму: „Устань а йдзі на вуліцу, званую Простая, і шукай у доме Юдзіным Тарсяніна, імям Саўла, бо вось, ён моліцца,Mq I быў адзін вучанік у Дамашку, імям Ананя; і Спадар у відзені сказаў яму: „Ананя!" I ён сказаў: „Во Я, Спадару".^p5 I быў ён тры дні бязь відзеньня, і ня еў ані піў.Bo} Саўла ж устаў ізь зямлі і з адчыненымі ачыма нічога ня бачыў. I, вядучы за руку, прывялі яго да Дамашку./nW Мужы ж, што падарожжавалі зь ім, стаялі бязмоўныя, чуючы запраўды гук, але нікога ня бачачы. m Ён жа ў дрыгоце а жаху сказаў: „Спадару, што кажаш імне рабіць?" Спадар яму: „Устань а йдзі да места; і сказана будзе табе, што маеш рабіць".\l1 I ён сказаў: „Хто Ты Спадару?" Ён жа сказаў: „Я Ісус, Каторага ты перасьлядуеш. Цяжка табе йсьці супроці восьцяў".-kS I, паўшы на зямлю, ён пачуў голас, кажучы яму: „Саўле, Саўле, чаму ты Мяне перасьлядуеш?"Mj Як жа ён падарожжаваў, дабліжаючыся да Дамашку, сталася — зьнецікі зазьзяла навокал яго сьвятліня зь неба;Ti! Дабліжыўся да найвышшага сьвятара і папрасіў у яго лістоў да бажніцаў у Дамашку, каб, калі знойдзе каго, хто быў бы гэтае Дарогі, мужчынаў і жанкі, прыводзіць зьвязаных да Ерузаліму.h  Саўла ж, яшчэ дыхаючы пагрозамі а забіўствам на вучанікаў Спадаровых,Bg}(А Піліп апынуўся ўв Ашдодзе і, праходзячы, абяшчаў дабравесьць усім местам, пакуль прышоў да Цэсарэі.Uf#'Як жа яны вышлі з вады, Дух Спадароў няў Піліпа, і легчанец ня бачыў яго болей, бо паехаў сваёй дарогаю, цешачыся.e/&I казаў спыніць цялежкі; і зышлі абодва ў ваду, Піліп а легчанец; і ахрысьціў яго.Ud#%Піліп жа сказаў яму: „Калі верыш з усяго сэрца, можна". Ён, адказуючы, сказаў: „Веру, што Ісус Хрыстос ё Сын Божы".Lc$I, як ехалі далей дарогаю, прыехалі да аднае вады, і легчанец кажа: „Во вада, што перакажае імне хрысьціцца?"2b]#I Піліп, адчыніўшы вусны свае і пачаўшы з гэтага Пісьма, абяшчаў яму дабравесьць празь Ісуса.`a9"А легчанец, адказуючы Піліпу, сказаў: „Калі ласка, праз каго прарока кажа гэта? празь сябе самога ці праз каго іншага?"G`!У паніжэньню Ягоным суд ад Яго адабраны быў. I хто зьясьніць род ягоны? бо жыцьцё Ягонае ўзята ізь зямлі".*_M Месца ж Пісьма, каторае ён чытаў, было гэткае: „Яго вялі як авечку на зарэз; і як ягнё безгалосае ў прытомнасьці стрыгучага яго, так Ён не адчыняе вуснаў Сваіх.*^MА ён сказаў: „Як магу, калі хто не пакажа імне". I папрасіў Піліпа ўзыйсьці й сесьці зь ім..]UI, падбегшы, Піліп пачуў, што ён чытае прароку Ісаю, і сказаў: „Гля, ці разумееш, што чытаеш?"{\oДух жа сказаў Піліпу: „Дабліжся а прылучыся да гэтых цялежак".|[qI зварачаючыся і седзячы на цялежках сваіх, чытаў прароку Ісаю.+ZOI ён устаў і пайшоў. I вось, Ефіоплянін, легчанец, Міністра Кандакі, караліцы Ефіопскае, што быў над усім скарбам ейным, каторы прыяжджаў пакланіцца ў Ерузаліме,gYGА Піліпу Ангіл Спадароў мовіў, кажучы: „Устань а йдзі на паўдня, на дарогу, што зыходзе ад Ерузаліму да Ґазы, яна ж пустая".fXEДык яны, пасьветчыўшы й сказаўшы слова Спадарова, зварачаліся да Ерузаліму й абяшчалі дабравесьць шмат сёлам самарскім.CWСымон жа, адказуючы, сказаў: „Маліце за мяне Спадара, каб нічога ня стрэла мяне з тога, што вы сказалі".vVeБо я бачу цябе ў жоўці гарчыні і ў путах несправядлівасьці".FUДык пакайся за гэтую нягоднасьць сваю і малі Спадара, можа дараваны будзе табе гэты замер сэрца твайго;TТы ня маеш дзелі ані жэрабя ў гэтым, бо сэрца твае не пасьцівае перад Богам.cS?Але Пётра сказаў яму: „Срэбла твае хай будзе на загубу з табою, бо ты падумаў, што дар Божы можа быць адзяржаны за грошы.R/„Дайце й імне гэтую ўладу, каб тый, на каго ўзлажу рукі, адзяржаў Духа Сьвятога".:QmСымон жа, абачыўшы, што ўскладаньням рук апостальскіх даецца Дух Сьвяты, прынёс ім грошы, кажучы:tPaТады ўзлажылі на іх рукі свае, і яны прынялі Духа Сьвятога.OБо Ён ня зыходзіў яшчэ на іх, адно яны былі ахрышчаныя ў імя Спадара Ісуса.NКаторыя, зышоўшыся, памаліліся за іх, каб яны прынялі Духа Сьвятога;@MyАпосталы ж, што былі ў Ерузаліме, пачуўшы, што Самара прыняла слова Божае, паслалі да іх Пётру а Яана,^L5 I сам Сымон таксама ўверыў і, будучы ахрышчаны, дзяржаўся Піліпа; і, бачачы знакі а вялікія чудосы чыненыя, зумяваўся.mKS Але, як паверылі Піліпу, каторы абяшчаў дабравесьць праз гаспадарства Божае а імя Ісуса Хрыста, хрысьціліся мужчыны й жанкі.pJY Зважалі на яго, бо ён даўгі час зумяваў іх чарамі сваімі.$IA На яго зважалі ўсі ад найменшага аж да найбольшага, кажучы: „Гэта моц Божая вялікая".fHE Чалавек жа якісь, імям Сымон, быў уперад у тым месьце, чаруючы й зумяваючы народ самарскі, кажучы, што ён сам нейкі вялікі.LGI вялікая радасьць была ў тым месьце.YF+Бо із шмат каго нячыстыя духі выходзілі, крычачы вялікім голасам, і шмат хто паляржаваны а кульгавы ўздараўляўся.$EAI ўважалі гурбы згодна на тое, што казаў Піліп, чуючы й бачачы знакі, каторыя ён чыніў;rD]Вось, Піліп, зыходзячы да места Самары, абяшчаў ім Хрыста.yCkТыя ж, што рассыпаліся, хадзілі, абяшчаючы дабравесьць слова.RBА Саўла пустошыў царкву, уходзячы ў дамы ў вадзін за адным і выцягуючы мужчынаў і жанкі, аддаваў іх у вязьніцу. AСьцепана ж пахавалі набожныя людзі і справілі вялікае галашэньне па ім.7@ iСаўла ж згадзіўся на забіцьцё яго. І таго дня паўстала вялікае перасьледаваньне царквы ў Ерузаліме, і ўсі, з выняткам апосталаў, рассыпаліся па краінах Юдэі а Самары.8?i%;I каменавалі Сьцепана, каторы маліўся й казаў: „Спадару Ісусе, прымі дух мой!"C=:I, выкінуўшы за места, каменавалі яго. Сьветкі ж паклалі адзецьці свае ля ног маладзёна, званага Саўла."<=9Але яны, закрычэўшы вялікім голасам, затыкалі вушы свае, і згодна пусьціліся на яго, ;98I сказаў: „Гля, я бачу нябёсы рашчыненыя і Сына Людзкога, па правіцы Бога стаячага".b:=7Але, будучы поўны Духа Сьвятога, уцеміўшыся ачыма сваімі ў неба, ён бачыў славу Божую а Ісуса, па правіцы Бога стаячага;96Тады, слухаючы гэта, яны ірваліся сэрцам і скрыгаталі на яго зубамі.85Вы, каторыя прынялі права, як загадана Ангіламі, і не захавалі яго".7-4Каго з прарокаў не перасьледавалі айцове вашы? Яны забілі тых, што наперад абяшчалі прыход Справядлівага, Каторага вы сталі ізраднікамі а забіўцамі,K63О каляныя шыі і неабрэзанага сэрца а вушэй! вы заўсёды працівіліся Духу Сьвятому, як айцове вашы, та.к і вы.E52Ці не Мая рука зрабіла ўсе гэта ?'q4[1,Неба пасад Мой, і зямля казулька пад ногі Мае. Што за дом пастановіце Імне, кажа Спадар, альбо ідзе месца дзеля супачынку Майго?}3s0Але Навышні жывець ня ў доме, зробленым рукамі, як кажа прарока:@2{/Салямон жа пастанавіў Яму дом.R1.Гэтак было аж да дзён Давіда, каторы знайшоў ласку ў Бога і прасіў знайсьці месца пад вітальню Богу Якававаму.z0m-Каторы ж, прыняўшы ад айцоў сваіх, айцове нашы ўнесьлі зь Ісусам, як уходзілі ў дзяржаву народаў, выгнаных Богам ад віду айцоў нашых.[//,Будан сьветчаньня мелі айцове нашы на пустыні, як казаў Тый, што гукаў Масею зрабіць гэта подле зразы, што ён бачыў;d.A+Але вы ўзялі будан Молахаў і гвязду бога Рэмфана, каторых зразы вы зрабілі, каб кланяцца ім: і Я перасялю вас за Бабілён'.--S*Бог жа адвярнуўся й выдаў іх служыць войску нябёснаму, як напісана ў кнігах прароцкіх: ,Ціж вы абракалі Імне зарэзы а аброкі сорак год на пустыні, доме Ізраеляў?',G)I тых дзён зрабілі цялё, і абраклі аброк балвану, і цешыліся з работы рук сваіх собскіх.+(Кажучы Аарону: ,3рабі нам багі, каторыя йшлі б перад намі, бо з Масеям гэтым, што вывеў нас ізь зямлі Ягіпецкае, ня ведаем, што прыгадзілася'. i~}}%|x{zzyxyx!w\vvXv ubtisrqponmll@knjj6ihrgsf.eLddFccaa`z__^Q]t\[ZYYX!WZVVUTTDScS RVQ$PPNNM)LLKJJIHGG%FFErECC`B"A@?->^=n=<;;8:E9887R66f5{44(39211/.--w,+** )C((''&%$#z"!!%*P2PW8]CP 8  E 5 'Z +EiX{) I зьявілася відзень Паўлу ночы: стаў адзін Македанянін, молячы яго й кажучы: „Перайшоўшы да Македоні, памажы нам".BzМінуўшы ж Місю, зышлі да Троады.yЗышоўшы да Місі, прабавалі йсьці да Віфіні, але Дух Ісусаў не дазволіў ім.x#Як прайшлі Фрыгу а Ґаляцкі край, забараніў ім Дух Сьвяты казаць слова ўв Азі.rw]Дык цэрквы мацніліся ў веры і што дня павялічаліся лікам.Zv-А як яны праходзілі па местах, перадавалі ім заховаваць пастановы, прызначаныя апосталамі а старшымі ў Ерузаліме.ru]Паўла зычыў, каб ён ішоў ізь ім; і ўзяўшы, абрэзаў яго дзеля Жыдоў, што былі ў тых месцах, бо ўсі ведалі, што бацька ягоны быў Грэк.Xt)Празь яго сьветчылі браты ў Лістры а Іконі.Is I зышоў ён да Дэрвы а Лістры. I вось, быў там адзін вучанік, імям Цімох, сын Жыдзіцы верніцы, але бацька Грэк;Vr%)І праходзіў Сыру а Кіліку, мацуючы цэрквы.q(А Паўла, абраўшы Сілу, пайшоў, будучы паручаны братамі ласцы Божай.Xp)'I паўстала войстрая сьпярэчка, ажно яны разлучыліся адзін із адным; Варнава ўзяў Марку із сабою і паплыў да Кіпры;Po&Але Паўла думаў, што ня добра браць із сабою таго, каторы адышоў ад іх із Памфілі і ня йшоў зь імі да тае працы.{no%Варнава ж пазычыў узяць із сабою таксама Яана, званага Маркам; m$За колькі ж дзён Паўла сказаў Варнаве: „Зьвярнімася й даведаймася да братоў у кажным месьце, ідзе мы абяшчалі слова Спадарова, як яны маюцца".=ls#Паўла ж а Варнава заставаліся ўв Антыёсе, вучачы а абяшчаючы слова Спадарова із шмат якімі іншымі.k{"Сілу, адылі, бачылася застацца там, а Юда зьвярнуўся да Ерузаліму.)jK!Як яны пабылі там якісь час, яны ў супакою былі адпушчаны братамі да тых, што іх паслалі.,iQ Юда ж а Сіла, будучы самы прарокамі, дамянялі братом чысьленымі гутаркамі і ўмацавалі іх.ehCI, прачытаўшы ліст, яны цешыліся з даменьня гэтага.g5Дык яны, будучы выпраўленыя, зышлі да Антыёхі і, зьбершы множасьць, даручылі ліст.ufcУзьдзержавацца ад абраканага балваном і ад крыві, і ад задушанага, і ад бязулства. Дзержачы гэта, добра зробіце. Бывайце здаровы!"EeБо бачылася Духу Сьвятому й нам не накладаць на вас болыпага цяжару, апрача гэтага канечне патрэбнага: dДык мы паслалі Юду а Сілу, каторыя самы скажуць вам і словамі тое самае. c Мужамі, што далі жыцьцё свае дзеля імені Спадара нашага. Ісуса Хрыста.qb[Дык бачылася добрым нам, дайшоўшы да адназгоднага рассудку, паслаць абраных мужоў да вас із нашымі любовымі Варнаваю а Паўлам,QaЗ тае прычыны, што мы пачулі, што некатрыя, прышлыя ад нас, задалі вам клопату словамі, захістаўшы душы вашы, кажучы, што маеце быць абразаны й дзяржаць Закон, чаго мы ім не паручалі;i`KНапісаўшы пераз рукі іхныя: „Апосталы а старшыя а браты братом, што з памеж паган ув Антыёсе а Сыры а Кіліццы: здарованьне!R_Тады бачылася добрым апосталам а сьвятаром із усёй царквою, паслаць абраных з памеж сябе з Паўлам а Варнаваю да Антыёхі: Юду, званага Варсава, а Сілу, мужоў-правадыроў памеж братоў.W^'Бо Масей ад старавечных пакаленьняў мае ў кажным месьце тых, што абяшчаюць яго, чытаны ў бажніцах кажнае сыботы".]/А напісаць ім, каб узьдзержаваліея ад забрудзяненьня балванамі і ад бязулства, і ад задушанага, і ад крыві, і не рабілі іншым таго, чаго ня хочуць сабе.\%Затым я пастанавіў не задаваць клопату тым, што з паган наварачаюцца да Бога,\[1Ведамныя Богу ад вечнасьці ўсі працы Ягоныя'.?ZwКаб шукалі Спадара засталыя людзі і ўсі народы, над якімі гукана імя Мае, кажа Спадар, што чыне гэта.6Ye,Потым зьвярнуся, і адбудую ўпалы будан Давідаў, і адбудую разьвярненьні яго, і пастанаўлю яго,bX=I з гэтым згаджаюцца словы прарокаў, як напісана:W-Сымон паведаў, як Бог найперш даведаўся, каб узяць із паган люд да імені Свайго.}Vs А як яны змоўклі, адказаў Якаў, кажучы: „Браты, паслухайце мяне!VU% I ўся множасьць маўчэла, і слухалі Варнаву а Паўлу, што павядалі праз знакі а чудосы, якія Бог учыніў імі паганам.T% Але мы верым, што спасемся ласкаю Спадара Ісуса, тэю самаю сьцежкаю, як і яны".YS+ Цяпер жа, нашто вы спробуеце Спадара, кладучы йго на шыю вучанікаў, каторага не маглі панесьці айцове нашы ані мы ?Ry I ня ўчыніў розьніцы памеж нас і іх, ачысьціўшы сэрцы іхныя вераю.Q I Бог, ведамец сэрца, даў ім сьветчаньне, даючы Духа Сьвятога, як і нам;YP+Па вялікай сьпярэчцы, Пётра, устаўшы, сказаў ім: „Мужы браты! вы разумееце, што ад найраньшых дзён Бог з памеж вас абраў мяне, каб із вуснаў маіх пагане чулі слова дабравесьці і ўверылі;wOgI зьберліся апосталы а сьвятарове разгледзіць гэтую справу.NI паўсталі некатрыя з памеж тых, што, будучы з гэрэсі фарысэйскае, уверылі, і казалі, што маюць абразаць іх і расказаць ім дзяржаць закон Масеяў.\M1Прыбыўшы ж да Ерузаліму, яны былі прыняты царквою а апосталамі а старшымі, і здалі лічбу з усяго, што Бог учыніў імі.L7Дык, будучы прапушчаныя царквою, ішлі перазь Фініку а Самару, драбязна павядаючы праз навярненьне паган, і прычыніліся да вялікае радасьці ўсіх братоў.;KoА як Паўла а Варнава мелі немалую нязгоду а сьпярэчку зь імі, Паўла а Варнава і некатрыя іншыя былі прызначаны йсьці ў гэтай справе да Ерузаліму да апосталаў а старшых.RJ I некэтрыя, зышоўшы зь Юдэі, навучалі братоў: „Калі не абрэжацеся подле абычаю Масеявага, ня можаце спасьціся".QII заставаліся немалы час із вучанікамі.WH'I прыбыўшы, і зьбершы царкву, яны здалі лічбу ім з усяго, што Бог учыніў імі, і што Ён адчыніў паганам дзьверы веры.+GOА стуль адплылі да Антыёхі, скуль былі паручаны ласцы Божай на працу, каторую й зьдзеялі.OFI, кажучы слова ў Перзе, зышлі да Аталі;^E5I, перайшоўшы перазь Пісыду, прышлі да Памфілі.FDI прызначыўшы ім старшых у кажнай царкве, памаліўшыся з постам, паручылі іх Спадару, у Каторага ўверылі.kCOМацуючы душы вучанікаў, захочуючы іх трываць у веры і навучаючы, што шмат якімі атугамі маем увыйсьці ў гаспадарства Божае.MBI абясьціўшы дабравесьць гэтаму месту, і прыдбаўшы шмат вучанікаў, зьвярнуліся да Лістры а Іконі а Антыёхі,8AiЯк жа вучанікі абступілі яго, ён устаў і пайшоў да места, а назаўтрае пайшоў з Варнаваю да Дэрвы.j@MАле прышлі Жыды з Антыёхі а Іконі, і пераканалі гурбы, і ўкаменавалі Паўлу, выцягнулі яго зь места, дапушчаючы, што ён памер.z?mI, кажучы гэта ўсе, яны ледзь удзяржалі гурбы ад абраканьня ім.>}Хоць запраўды не пакінуў Сябе бязь сьветчаньня, дзеючы дабро й даючы зь неба дождж а ўродлівыя поры, поўнячы ежаю а пацехаю сэрцы вашыя".'=GКаторы ў мінулых пакаленьнях дазволіў усім народам хадзіць сваімі собскімі дарогамі,g<G„Мужы! нашто вы гэта робіце? і мы людзі, падобныя прыродаю да вас, і прыносім вам дабравесьць, каб навярнуць вас ад марнасьцяў гэтых да жывога Бога, Каторы ўчыніў неба й зямлю, і мора, і ўсе ў іх;F;Але апосталы, Варнава а Паўла, пачуўшы, разьдзерлі адзецьці свае і кінуліся да гурбаў, крычачы а кажучы:R: Сьвятар жа Зэўсаў, што быў перад местам, прывёўшы валы і прынёсшы вянкі да брамы, хацеў з гурбамі абрачы аброк.9 I назвалі Варнаву Зэўсам, а Паўлу Гэрмам, бо ён быў галоўны прамоўца.k8O Гурбы ж, абачыўшы, што Паўла ўчыніў, узьнялі галасы свае палікаонску, кажучы: „Багове, перакінуўшыся ў людзёў, зышлі да нас!"7 Сказаў вялікім голасам: „Стань проста на ногі свае!" і ён ускочыў, і хадзіў.96k Гэты чуў Паўлу гукаючага, каторы, уцеміўшыся ў яго і бачачы, што ён меў веру дзеля ўздараўленьня,g5GСядзеў жа адзін мужчына ў Лістры, каторы не валодаў нагамі сваімі, кульгавы ад улоньня маці свае, каторы ніколі не хадзіў.G4I там былі, абяшчаючы дабравесьць.35Яны, зацеміўшы гэта, уцяклі да местаў Лікаонскіх, Лістры а Дэрвы і аколіцаў іхных;>2uА як пагане й Жыды з начэльнікамі сваімі імкнуліся напасьці на іх, каб зьняважыць а ўкаменаваць іх;1I падзяліліся множасьць места: адныя былі із Жыдамі, а другія з апосталамі.03Яны, адылі, заставаліся ладны час, адважна гукаючы ў Спадару, Каторы даў сьветчаньне слову лаекі Свае, даючы, каб знакі а чудосы чыніліся рукамі іхнымі.x/iА нявернікі Жыды падвучылі а атруцілі на братоў думкі паган.o. YI сталася ў Іконі, што яны ўвыйшлі разам у жыдоўскую бажніцу, і так гукалі, што ўверыла вялікая множасьць як Жыдоў, так і Грэкаў.e-C 4Вучанікі ж напоўніліся радасьцяй а Духам Сьвятым.n,U 3Яны ж, атрусіўшы на іх пыл із ног сваіх, пайшлі да Іконі.+ 2Але Жыды падвучылі набожныя выдатныя жанкі і першых места, і ўзьнялі перасьледаваньне на Паўлу а Варнаву, і выгналі іх із граніцаў сваіх.R* 1I слова Спадарова шырылася па ўсім краю.l)Q 0I пагане, слухаючы гэта, цешыліся а ўслаўлялі слова Спадарова, і ўверыла іх толькі, колькі было наканавана да жыцьця вечнага.K( /Бо так Спадар расказаў нам: ,Я пастанавіў Цябе за сьветла паганам, каб Ты быў на спасеньне да канца зямлі' ".' .Паўла ж а Варнава гукалі адважна й сказалі: „Надабе было, каб слова Божае перш вам было казана; але ад часу як вы адпіхаеце яго ад сябе і ўважаеце самы сябе за нягожых вечнага жыцьця, вось, мы зварачаемся да паганаў;U&# -Але Жыды, абачыўшы гурбы, напоўніліся завідасьцяй і перачылі таму, што сказаў Паўла, працівячыся й блявузґаючы.% ,А ў наступную сыботу блізу ўсе места зьберлася слухаць слова Божае.:$m +I як збор бажніцы быў распушчаны, шмат хто із Жыдоў а з набожных нававернікаў пайшлі за Паўлам а Варнаваю, каторыя, гукаючы да іх, пераконавалі іх трываць у ласцы Божай.|#q *А як выходзілі, прасілі казаць ім тыя словы ў наступную сыботу."7 ),Глядзіце, грэбаваньнікі, і падзівуйцеся й загіньце; бо Я раблю работу за вашых дзён, работу, якой вы ніяк не паверылі б, калі б хто павядаў вам празь яе' ".m!S (Дык глядзіце, каб ня прышло на вас сказанае ў прарокаў: 1 'I ў вусім, у чым вы не маглі аправіцца Законам Масеявым, правіцца Ім кажны вернік.*M &Дык няхай будзе ведама вам, мужы браты, што перазь Яго абяшчаецца вам дараваньне грахоў;b= %А Тый, Каторага Бог ускрысіў, не абачыў раскладу.O $Бо Запраўды Давід у сваім веку, паслужыўшы подле волі Божае, заснуў, і даданы да айцоў сваіх, і бачыў расклад.$A #Затым кажа таксама ў іншым псальме: ,Ты не дазволіш Сьвятому Свайму бачыць раскладу'.~u "А што ўскрысіў Яго зь мертвых, каб ужо не зьвярнуўся да раскладу, дык кажа гэтак: ,Я дам вам сьвятыя а верныя дабраславенствы Давідавы'.[/ !Бог выпаўніў нам, дзяцём іхным, ускрысіўшы Ісуса, як і напісана ў другім псальме: ,Ты Сын Мой, сядні Я нарадзіў Цябе'.ve I мы абяшчаем вам дабравесьць, што абятніцу, учыненую айцом,K Ён зьяўляўся шмат дзён тым, што прышлі зь Ім із Ґалілеі да Ерузаліму, каторыя цяпер сьветкі Ягоныя да люду.D Але Бог ускрысіў Яго зь мертвых.) А як споўнілі ўсе напісанае празь Яго, зьнялі Яго зь дзерва й паклалі да гробу.zm I, не знайшоўшы прычыны сьмерці, прасілі Пілата зьнішчыць Яго.b= Бо жыхары Ерузаліму й начэльнікі іхныя, не пазнаўшы Яго й засудзіўшы, выпаўнілі гукі прароцкія, чытаныя кажную сыботу.K Мужы браты, сынове люду Абрагамовага, і багабойлівыя з памеж вас! нам слова спасеньня гэтага было паслана.!; А як Яан канчаў дзеяльнасьць сваю, ён сказаў: „За каго маеце мяне ? Я ня тый, але вось, Ён ідзець за імною, Катораму я ня гожы разьвязаць вобую з ног Ягоных". Перад Яго прыходам Яан абяшчаў хрэст каяты ўсяму люду Ізраельскаму. З насеньня гэтага чалавека Бог, подле абятніцы, прывёў Ізраелю Спаса Ісуса..U I, аддаліўшы яго, узьняў ім Давіда за караля, катораму, даючы сьветчаньне, сказаў: ,Я знайшоў Давіда Есянка, мужа подле сэрца Свайго, каторы будзе чыніць волю Маю'./W I тады прасілі караля, і Бог даў ім Саўлу Кісянка, мужа з плямені Веняміновага, на сорак год.W ' I даваў ім судзьдзяў аж да прарокі Самуйлы.] 3 I, выгубіўшы сем народаў у зямлі Канаанскай, даў зямлю іхную ім на спадак на працягу каля чатырыста а пяцьдзясят год.X ) I каля Сараку год часу цярпеў іх на пустыні.u c Бог люду гэтага Ізраельскага абраў айцоў нашых і павышыў люд гэты ў быцьцю іх у зямлі Ягіпецкай, і высокім плячом вывеў іх ізь яе,: m Тады Паўла, устаўшы й даўшы знак рукою, сказаў: „Мужы Ізраеляне і ўсі, што баіцеся Бога, слухайце!y Па чытаньню Закону а прарокаў, начэльнікі бажніцы паслалі да іх, кажучы: „Мужы браты, калі вы маеце якое слова дамяненьня люду, кажыце".C Яны ж, праходзячы ад Перґі, прыбылі да Антыёхі Пісыдзкае і, увыйшоўшы да бажніцы ў сыботні дзень, селі.[/ I, адплыўшы з Пафу, Паўла а бытыя зь ім прыбылі да Перґі ў Памфілі; але Яан адлучыўся ад іх і зьвярнуўся да Ерузаліму. Тады проконсул, абачыўшы сталае, уверыў, зумяваючыся з навукі Спадаровае.;o I цяпер во рука Спадарова на табе, і ты будзеш нявісны, не абачыш сонца да пары". I якга паў на яго туман а цемнь, і ён, хістаючыся, шукаў павадыроў, што павялі б яго за руку.$A „О поўны ўсялякае ашукі а ўсялякага падходу, сын нячысьціка, непрыяцель усялякае справядлівасьці! ці не перастанеш ты крывіць простыя сьцежкі Спадаровы? 9 Але Саўла, каторы таксама Паўла, напоўнены Духам Сьвятым, узорыўшыся ў яго, сказаў:Q Але працівіўся ім чараўнік Еліма (бо гэткае імя ягонае ў перакладзе), сілаваўся адвярнуць проконсула ад веры.Y+ Што быў з проконсулам Сяргеям Паўлам, мужам асьвячоным. Гэты, пагукаўшы Варнаву а Паўлу, зычыў пачуць слова Божае.E I, прайшоўшы ўвесь абток аж да Пафу, знайшлі якогась чараўніка, хвальшывага прароку, Жыда, імям Варісус,=~s I, быўшы ў Саляміне, абяшчалі слова Божае ў бажніцах жыдоўскіх; і мелі із сабою Яана за паслугачага.}/ Яны ж, будучы пасланыя Духам Сьвятым, зышлі да Сэлеўкі, а стуль паплылі на Кіпру;| Тады яны поставалі а маліліся і, узлажыўшы на іх рукі, адпусьцілі іх.h{I I як яны служылі Спадару а поставалі, Дух Сьвяты сказаў: „Выдзяліце Імне Варнаву а Саўлу да працы, да каторае Я пагукаў іх".z 9 Былі ж ув Антыёсе ў тамашняй царкве прарокі а вучыцелі: Варнава а Сымон, званы Чорным, а Луц Кірынеянін а Манайна, сугадунец Гірада чацьвертніка, а Саўла.fyE А Варнава а Саўла зьвярнуліся зь Ерузаліму, справіўшы службу, паручаную ім, узяўшы таксама із сабою Яана, мянушкаю Марка.Fx Слова ж Божае расло а пашыралася.1w[ I якга ангіл Спадароў выцяў яго, бо ён ня даў хвалы Богу; і ён, сточаны чэрвямі, выпусьціў дух.Nv А люд гукаў: „Голас божы, а ня людзкі!"^u5 Прызначанага ж дня, адзеўшыся ў вадзецьце каралеўскае і сеўшы на павышаным седаве, Гірад меў прынародную мову да іх;At{ I быў ён злы на Тыран а Сыдонян; яны ж прышлі да яго згодна і, сьхінуўшы на свой бок Уласта, дворнага маршалку каралеўскага, шукалі міру, бо край іхны жывіўся з каралеўскага.{so I шукаў яго Гірад, і не знайшоў; выпытаўшы вартаўнікоў, казаў завесьці іх на кару сьмерці. I зышоў зь Юдэі да Цэсарэі, і заставаўся там.r1 А як разаднела, была немалая паруха памеж жаўнераў з тога, што сталася зь Пётрам. q9 Даўшы ім знак рукою маўчаць, ён паведаў ім, як Спадар вывеў яго зь вязьніцы, і сказаў: „Накажыце праз гэта Якаву а братом". I вышаў, і пайшоў на іншае месца.vpe Але Пётра далей стукаў. I, адчыніўшы, абачылі яго й зумеліся.;oo А яны сказалі ёй: „Ты здурэла". Але яна цьвердзіла, што так было. Яны ж сказалі: „Гэта ангіл ягоны".Nn I, пазнаўшы голас Пётраў, з радасьці не адчыніла варотцаў, але, убегшы, паведаміла, што Пётра стаіць ля брамы.m  I як ён пастукаў у варотцы брамы, служэбка, імям Рода, вышла паелухаць;`l9 I, усьведаміўшы гэта, прышоў да дому Марыі, маці Яанавае, каторага мянушка была Марка, ідзе шмат зьбіралася й маліліся.%kC Тады Пётра, ачуціўшыся, сказаў: „Цяпер я ведаю запраўды, што Спадар паслаў ангіла Свайго ўзяць мяне з рукі Гірадавае і ўсяго спадзяваньня люду жыдоўскага". j9 I прайшоўшы першую а другую варту, яны прышлі да зялезнае брамы, што вяла да места, каторая сама адчынілася ім; і зышлі на вуліцу, і якга ангіл пакінуў яго.Bi} I, вышаўшы, ішоў за ім, і ня ведаў, што гэта было запраўды роблена ангілам, але думаў, што відзе відзень.Lh I ангіл сказаў яму: „Паперажыся й азуйся". I ён зрабіў так. I кажа яму: „Апрані вопратку сваю і йдзі за імною".,gQ I гля, ангіл Спадароў прышоў туды, і сьвятліня зазьзяла ў будоўлі, і, штырхнуўшы ў бок Пётру, пабудзіў яго, і сказаў: „Устань борзда". I ланцугі апалі з рук ягоных.f{ I як Гірад ішоў вывесьці, тае ночы Пётра спаў памеж двух жаўнераў, скаваны двума ланцугамі, і вартаўнікі ля дзьвярэй сьцераглі вязьніцу.e3 Дык Пётра быў дзяржаны ў вязьніцы; але гарачую малітву царква чыніла Богу за яго.udc I, няўшы яго, пасадзіў у вязьніцу, паручыўшы чатыром чацьвёркам жаўнераў вартаваць яго, манючыся просьле Пасхі вывесьці яго люду.$cA А бачачы, што гэта прыемна Жыдом, дадаў, арыштаваўшы й Пётру. Тады былі дні праснакоў.Kb I забіў Якава, брата Яанавага, мячом.a + Таго часу Гірад кароль наклаў рукі на некатрых із царквы, каб зрабіць ім атугу.e`C Што й зрабілі, паслаўшы старшым Варнаваю а Саўлам.A_{ Тады вучанікі, кажны подле магчымасьці свае, пастанавілі паслаць памогу братом, што жыхарылі ў Юдэі;k^O I, устаўшы, адзін ізь іх, імям Агаў, даў зразумець Духам, што будзе вялікая галадоў па ўсёй зямлі, каторая й сталася за Кляўда.e]C Тых жа дзён прарокі зышлі зь Ерузаліму да Антыёхі.8\i I, знайшоўшы, прывёў яго да Антыёхі. I так было ў іх, што цэлы год яны зьбіраліся ў царкве і вучылі вялікую грамаду; і вучанікі ўв Антыёсе ўпяршыню назваліся Хрысьцянмі.@[{ I пайшоў да Тарсу шукаць Саўлы,'ZG Бо ён быў муж добры і поўны Духа Сьвятога а веры. I вялікая грамада была дадана Спадару.RY Каторы, прыбыўшы й абачыўшы ласку Божую, усьцешыўся і захочаваў усіх із станаўкім сэрцам трываць пры Спадару;)XK I дзейкі празь іх дайшлі да вушэй царквы Ерузалімскае, і яны наслалі Варнаву да Антыёхі,W I рука Спадарова была зь імі, і вялікі лік уверыў а навярнуўся да Спадара.uVc Былі ж некатрыя зь іх Кіпране а Кірынеяне, што, прышоўшы да Антыёхі, гукалі й да Грэкаў, абяшчаючы дабравесьць праз Спадара Ісуса.LU Прымеж тога тыя, што рассыпаліся навонкі з прычыны атугі, каторая сталася ў зьвязку ізь Сьцепаном, прайшлі да Фінікі а Кіпру а Антыёхі, нікому ня кажучы слова, адно толькі Жыдом. ~y}|{zygx~wjvuuOtss%rqpooWnn?mmlhkjiihh gXfedcbkaaS``_3^]]\[[ZY X7WVV TTS5RNQPONMMLLKJ^IIHFGHFsEDDWCC)BA@@?>>=<>;::#9F8Q7-6p544J3e22S21A0/z/.),,3+*))F(-'&&%$#"!3 %6hu~.]s*wq b   U1pYБо я ня зьдзержаваўся ад абяшчаньня вам усяе рады Божае.nUЗатым сьветчу вам гэтага дня, што чысты я ад крыві ўсіх;Z-I цяпер, вось, я ведаю, што наперад віду майго не абачыце вы ўсі, меж каторых я хадзіў, абяшчаючы гаспадарства Божае.zmАле я ня маю жыцьця свайго за якую-колечы вартасьць ані за каштоўнае самому сабе, адно каб скончыць дзеяльнасьць сваю й службу, што я прыняў ад Спадара Ісуса, урочыста сьветчыць дабравесьць ласкі Божае.2]Адно Дух Сьвяты ў кажным месьце ўрочыста сьветча імне, кажучы, што путы а атуга чакаюць мяне.3I цяпер, вось, зьвязаны духам, іду да Ерузаліму, ня ведаючы, што станецца імне ў ім;-SУрочыста сьветчачы Жыдом а Грэкам каяту перад Богам і веру ў Спадара нашага Ісуса Хрыста.\1Як я ня зьдзержаваўся ад нічога карыснага, праз што б вам не абяшчаў і чаго ня вучыў бы вас прынародна і з дому ў дом,<qСлужачы Спадару з усей пакораю а ізь слязьмі, сярод спакусаў, што прылучаліся імне із змовы Жыдоў;Y+I, як яны прышлі да яго, ён сказаў ім: „Вы ведаеце, як я зь першага дня, каторага прыбыў да Азі, увесь час быў із вамі,{Зь Мілету ж, паслаўшы да Ефэсу, ён наказаў прыбыць старшым царквы.wgБо Паўла пастанавіў абмінуць Ефэс, каб ня длякацца ўв Азі, бо ён барзьдзіў, калі магчыма, быць на дзень Пяцідзясятніцы ў Ерузаліме.I, адплыўшы стуль, назаўтрае былі супроці Хіосу, а наступнога дня прыплылі да Самосу і, пабыўшы ў Троґілі, наступнога дня прыбылі да Мілету;yЯк жа ён зышоўся з намі ўв Асе, узяўшы яго, мы прыбылі да Мітыліны.M А мы, прышоўшы ўперад на караб, паплылі да Ас, узяць там Паўлу, бо ён так загадаў, манючыся сам ісьці пехатой.s _ Прымеж тога прывялі дзяцюка жывога, і нямала ўсьцешыліся. # Узышоўшы ж а праламіўшы хлеб а еўшы, гутарыў доўга, аж да золку, потым адышоў.) K Паўла ж, зышоўшы, паў на яго і, абняўшы, сказаў: „Не бядуйце, бо жыцьцё ягонае ёсьць у ім".U # I адзін маладзён, на ймя Еўтых, седзячы на аконнай абсадзе, глыбака заснуў у часе даўгое мовы Паўлавае і, пахіснуўшыся сонны, зваліўся з трэйцяе пятры на далоўе, і быў падняты мертвым.u cI было шмат сьветлаў у вышнім пакою, ідзе мы былі зьбершыся.|qПершага ж дня тыдня, як мы былі зьбершыся ламіць хлеб, Паўла мовіў да іх, манючыся назаўтрае адыйсьці, і працягнуў размову да поўначы.H А мы выплылі зь Піліпаў па праснаковых днёх і прыбылі да іх да Троады за пяць дзён, ідзе прабылі сем дзён.W'Яны, вышаўшы наперад, чакалі нас у Троадзе.ucI прапушчалі яго аж да Азі Сопатэр Піранок, Веранін, а із Салунцаў Арыстарх а Сэкунд а Ґай Дэрвянін а Цімох, і Азяне Тыхік а Трахім.)Прабыў там тры месяцы. Як жа, з прыгоды ізрадлівае змовы, учыненае на яго Жыдамі, ён хацеў плысьці да Сыры, прышло яму ўдум зьвярнуцца пераз Македоню. Прайшоўшы ж тыя часьці і дамяняўшы шмат якімі словамі, прышоў да Грэцы.6 gЯк жа сумятня перастала, Паўла, пагукаўшы вучанікаў і разьвітаўшыся зь імі, пайшоў да Македоні.J )Сказаўшы гэта, ён распусьціў гурбу.(Бо мы ў небясьпечнасьці за сталае сядні быць абвінаванымі ў узрушэньню, бо нямаш ніякае прычыны, каторай бы мы маглі аправіць гэткі збой".'Калі ж шукаеце чаго іншага, то гэта можа быць разьвязана на праўным збору.M~&Калі ж Зьмітра а мастакі, што зь ім, маюць жалабу на каго, ё суд і ё проконсулы: няхай пазываюць адзін аднаго.&}E%А вы прывялі гэтых людзёў, каторыя сьвятыні ня грабілі, ані блявузґалі на вашу багіню."|=$Калі ж гэта бесьпярэчна, надабе, каб вы супакоіліся і не рабілі нічога стрым галаву.+{O#Месцкі ж пісар, супакоіўшы гурбу, сказаў: „Мужы Ефэсяне, хто ня ведае, што места Ефэскае ё апякун сьвятыні Артэміды вялікае й абраза, спалага зь неба (Дыёпэта) ?Dz"Але, пазнаўшы, што ён Жыд, у вадзін голас усі крычэлі каля дзьвюх гадзінаў: „Вялікая Артэміда Ефэская!"oyW!З гурбы ж высунулі наперад якогась Аляксандру, каторага Жыды сулілі. Аляксандра, кіўнуўшы рукою, хацеў аправіцца перад людам.Jx  Адныя крычэлі адно, другія — другое, бо гурба была ў сумятні, і бальшыня ня ведала, дзеля чаго яны зышліся.kwOI таксама некатрыя з начэльнікаў аскіх, што былі прыяцелямі ягонымі, паслаўшы да яго, упорыста прасілі ня кідацца да тэатру.xviЯк жа Паўла хацеў увыйсьці ў люд, вучанікі не дапусьцілі яго.guGI места стала поўнае сумятні, і згодна яны чханулі да тэатру, схапіўшы Ґая а Арыстарха, Македонян, спадарожнікаў Паўлавых.$tAПачуўшы ж гэта і шалеючы ад злосьці, яны крычэлі, кажучы: „Вялікая Артэміда Ефэская!" s Цяпер ня толькі небясьпечнасьць нам, што наш занятак апынецца ў няславе, але таксама, што сьвятыню вялікае багіні Артэміды будуць мець за нішто, і будзе зьнішчана вялікасьць тае, каторую сьціць уся Азя а сьвет"..rUI вы бачыце й чуеце, што ня толькі ў Ефэсе, але блізу па ўсёй Азі гэты Паўла пераканаў і адвярнуў вялікую грамаду, кажучы, што не багі тыя, каторыя зроблены рукамі.^q5Каторых зьбершы і тых, што ў такім рамястве рабілі, сказаў: „Мужы, вы цяміце, што наш дабрабыт залежа ад гэтае работы.8piБо хтось, на ймя Зьмітра, срэбранік, што станавіў дамы Артэміды, даючы немалы прыбытак мастаком,|oqI прыгадзілася таго часу немалое ўзрушэньне каля Дарогі Божае;.nUI паслаўшы да Македоні двух із слугачых сваіх, Цімоха а Эраста, сам застаўся да часу ўв Азі.mА як гэта зьдзеялася, Паўла замерыў у духу сваім, прайшоўшы Македоню а Ахаю, ісьці да Ерузалітлу, кажучы: „Пабыўшы там, я маю бачыць і Рым'.al;такой моцаю расло а перамагала слова Спадарова.k#I ладне тых, што займаліся чарамі, прынесьлі кнігі свае, і спалілі іх перад усімі, і палічылі цану іх, і знайшлі на пяцьдзясят тысячаў штукаў срэбла.j+I шмат хто з тых, што ўверылі, прыходзіў, спавядаючыся й азнаймуючы свае ўчынкі.giGI сталася гэта ведама ўсім, што жылі ў Ефэсе, Жыдом і Грэкам, і напаў страх на ўсіх іх, і ўзьвялічана было імя Спадара Ісуса.2h]I кінуўся на іх чалавек, у каторым быў злы дух, і здолеў іх, так што яны ўцяклі голыя а зьбітыя.+gOАле злы дух, адказуючы, сказаў ім: „Ісуса запраўды знаю, і Паўла імне ведамны, але хто вы?",fQБылі там якіясь сямёх сыноў Ськевы, найвышшага сьвятара жыдоўскага, каторыя рабілі гэта.Be} Тады й некатрыя із жыдоўскіх хадзякаў-закліньнікаў спрабавалі гукаць імя Спадара Ісуса на апанаваных злымі духамі, кажучы: „Заклінаю вас Ісусам, каторага абяшчае Паўла".Vd% Ажно насаткі а папяразкі прыносілі ад цела ягонага на хворых, і хваробы пакідалі іх, і злыя духі выходзілі зь іх.tca I Бог чыніў вялікія, надзвычайныя ўчынкі рукамі Паўлавымі,b+ I гэта было звыш двух год, так што ўсі жыхары Азі, Жыды й Грэкі, чулі слова Божае.&aE А як некатрыя закалянелі й ня верылі, гукаючы ліха на Дарогу перад множасьцяй, ён вышаў ад іх і аддзяліў вучанікаў, навучаючы што дня ў школе якогась Тырана.A`{Увыйшоўшы ж у бажніцу, ён адважна гукаў тры месяцы, навучаючы а пераконуючы праз гаспадарства Божае.J_ А ўсіх было каля двананцацёх мужоў.$^AI, як Паўла ўзлажыў рукі на іх, зышоў на іх Дух Сьвяты, і яны гукалі мовамі і праракалі.g]GПачуўшы гэта, яны ахрысьціліся ў імя Спадара Ісуса.a\;Паўла ж сказаў: „Яан запраўды хрысьціў хрыстом каяты, кажучы люду, каб верылі ў Ідучага просьле яго, значыцца ў Ісуса".[{I ён сказаў: „Дык у што вы ахрышчаны?" Яны сказалі: „У хрэст Яанаў".9ZkСказаў ім: „Ці вы, уверыўшы, прынялі Сьвятога Духа?" А яны яму: „Мы нават ня чулі, ці ё Дух Сьвяты".`Y ;I сталася, як Аполёс быў у Карынце, што Паўла, прайшоўшы вышнія часьці, прышоў да Ефэсу і, знайшоўшы некатрых вучанікаў,9XkБо ён прынародна моцна зьбіваў цьверджаньні жыдоўскія, даводзячы Пісьмом, што Ісус быў Хрыстос. W9I як ён маніўся йсьці да Ахаі, браты пісалі да вучанікаў, сьхінаючы іх сардэчна прыняць яго; і ён, прышоўшы туды, шмат памагаў тым, што ўверылі пераз ласку;qV[I ён пачаў адважна гукаць у бажніцы. Паслухаўшы яго, Прыськіла а Аквіла прынялі яго і дакладней зьясьнілі яму Дарогу Спадарову.YU+Ён быў навучаны дарогі Спадаровае і, палаючы духам, гукаў а вучыў дакладна празь Ісуса, знаючы толькі хрэст Яанаў./TWI якісь Жыд, на ймя Аполёс, родам із Аляксандры, муж вымоўны, моцны ў Пісьме, прыбыў да Ефэсу.]S3Правёўшы там якісь час, адышоў і хадзіў зь месца да месца з парадку па краю Ґаляцкім а Фрыґі, мацнячы ўсіх вучанікаў.RВысеўшы ў Цэсарэі, ён прышоў, паздароваў царкву і зышоў да Антыёхі.qQ[Але разьвітаўся зь імі, кажучы: „Я маю канечне сьвяткаваць надыходзячае сьвята ў Ерузаліме; да вас ізноў зьвярнуся, калі будзе Божая воля"; і адплыў зь Ефэсу (Аквіла ж а Прыськіла засталіся ў Ефэсе).gPGА як яны прасілі яго пабыць даўжэй, ён не згадзіўся,O+Прыбыўшы да Ефэсу, пакінуў іх там, сам жа, увыйшоўшы да бажніцы, даводзіў Жыдом.N/Паўла ж, пабыўшы яшчэ шмат дзён, разьвітаўся з братамі і паплыў да Сыры, — і зь ім Прыськіла а Аквіла, — агаліўшы галаву ў Кенхрэях, бо ўчыніў абятніцу.SMА ўсі Грэкі, схагііўілы Сосьфена, начэльніка бажніцы, білі яго перад трыбуналам; і Ґалё ані не парушаўся гэтым.-LUI прагнаў іх ад суду.SKАле калі будзе сьпярэчка праз слова а ймёны а Закон вашы, разглядайце самы: я не манюся быць судзьдзёю ў гэтым".tJaЯк жа Паўла хацеў адчыніць вусны, Ґалё сказаў Жыдом: „Жыды! калі б запраўды была якая крыўда, альбо выступнасьць, я цярпеў бы вас.wIg Кажучы: „Гэты пераконуе людзёў сьціць Бога супроці Закону".0HY А як Ґалё быў праконсулам ув Ахаі, Жыды згодна паўсталі на Паўлу і прывялі яго да трыбуналу,wGg I ён заставаўся год а шэсьць месяцаў, вучачы іх слова Божага.F+ Бо Я з табою, і ніхто ня ўкрыўдзе цябе; бо ў Мяне шмат людзёў у гэтым месьце".E Спадар жа сказаў у відзені ночы Паўлу: „Ня бойся, але кажы і не змаўкай;eDCКрысп жа, начэльнік бажніцы, уверыў у Спадара з усім домам сваім, і шмат хто з Корынцян, слухаючы, уверылі й ахрысьціліся.QCI, адышоўшы стуль, прышоў да дому аднаго чалавека, на ймя Юст, што сьціў Бога, каторага дом стыкаўся з бажніцаю.zBmАле як яны працівіліся й блявузґалі, ён атрос адзецьце свае й сказаў ім: „Кроў ваша на галаву вашу; я чысты; адгэтуль пайду да паган".RAА як зышлі з Македоні Сіла а Цімох, Паўла, ацяжараны ў духу словам, урочыста сьветчыў Жыдом, што Ісус ё Хрыстос.@Кажную ж сыботу ён разважаў у бажніцы і пераконаваў Жыдоў а Грэкаў.6?eІ, быўшы аднолькавага рамяства, застаўся ў іх і рабіў; бо рамяством іхным было гатаваць буданы.0>YI знайшоўшы якогась Жыда, на ймя Аквіла, родам із Понту, што кагадзе прыбыў з Італі, і Прыськілу, жонку ягоную (бо Кляўд казаў усім Жыдом пакінуць Рым), прышоў да іх;k= QПросьле гэтага, пакінуўшы Атэны, ён прышоў да Карынту.V<%"Некатрыя ж мужы, прылучыўшыся да яго, уверылі; памеж іх быў Дзяніс Арэопаґіт а жонка, на ймя Дамар, і іншыя зь імі.9;m!Дык Паўла вышаў з памеж іх.W:' Пачуўшы праз ускрысеньне зь мертвых, некатрыя сьміяліся, а іншыя мовілі: „Паслухаем цябе праз гэта другі разам".9{Бо Ён прызначыў дзень, у каторым мае судзіць зямлю ў справядлівасьці прызначаным Ім Мужам, даўшы довад усім, ускрысіўшы Яго зь мертвых".!8;Дык Бог, не зважаючы на час неведзі, цяпер расказуе ўсім людзём, каб усюдых каяліся;"7=Дык мы, будучы атожыламі Божымі, ня маем думаць, што Боства падобнае да золата, або да срэбла, або да каменя, выразанае мастацтвам і ўвабражэньням людзкім.P6Бо ,мы ў Ім жывем, і кратаемся, і існуем', як і запраўды некатрыя з вашых паэтаў казалі: ,Бо мы й атожылы Ягоныя'.55cКаб яны шукалі Бога, ці не адчуюць Яго і ці ня знойдуць Яго, хоць Ён і недалёка ад кажнага з нас;c4?I ўчыніў з аднае крыві людзёў кажнага народу па ўсім відзе зямлі, прызначыўшы наканаваныя часы й граніцы жыхараньню іх,G3I не патрабуе службы рук людзкіх, быццам патрабуючы чаго-колечы, Сам даець усяму жыцьцё а дыханьне а ўсе.H2 Бог, што ўчыніў сьвет і ўсе, што ё на ім, будучы Спадаром неба й зямлі, не ў дамох, зробленых рукамі, жывець=1sБо, праходзячы й аглядаючы вашы сьвятасьці, я знайшоў таксама аброчнік, на каторым нарЬісаванэ.: ,Няведамаму Богу'. Дык таго, каторага вы сьціц?, ня ведаючы, я абяшчаю вам.)0KI, стаўшы Паўла сярод Арэопаґу, сказаў: „Атэняне! з усяго бачу, што вы асабліва набожныя;Z/-Атэняне ж усі і чужаземцы, што прабывалі там, ні ў чым іншым не праводзілі час, як у павяданьню й слуханьню навінаў../Бо прыносіш штось зумяваючае ў вушы нашы. Затым хочам ведаць, што гэта значыцца?O-I, узяўшы яго, прывялі да Арэопаґу, кажучы: „Ці можам мы ведаць, што гэта за новая навука, каторую ты павядаеш?,-Некатрыя таксама з эпікурскіх а стоіцкіх філёзофаў сьперачаліся зь ім. I некатрыя казалі: „Што хоча сказаць гэты пустамлён?" А іншыя: „Здаецца гэта абесьнік чужых дэманаў, бо ён абяшчаў дабравесьць Ісуса а ўскрысеньне"./+WДык ён разважаў у бажніцы із Жыдамі і з тымі, што сьцілі, і што дня на таргу із сустраканымі.%*CЯк Паўла чакаў іх ув Атэнах, дух ягоны ўзрушаўся, бачачы гэтае места, поўнае балваноў.)Тыя ж, што прапушчалі Паўлу, прывялі яго аж да Атэн і, адзяржаўшы расказаньне да Сілы а Цімоха, каб яны прышлі да яго так борзда як магчыма, адышлі.)(KI тады без адвалокі браты выправілі Паўлу йсьці аж да мора; а Сіла а Цімох засталіся там.c'? Але як салунскія Жыды даведаліся, што і ў Веры Паўла абяшчаў слова Божае, яны прышлі таксама туды, узрушаючы а бунтуючы.&{ I шмат хто зь іх уверыў, і з пачэсьлівых грэцкіх і з мужчын ня мала.a%; Гэтыя ж былі дабрараднейшыя за тых салунскіх; яны прынялі Слова з усёй гатоўю, што дня дасьлядуючы Пісьмо, ці гэта так.H$  Браты ж без адвалокі выправілі ночы Паўлу а Сілу да Веры, куды прыбыўшы, яны пайшлі да бажніцы жыдоўскае.l#Q Але, узяўшы заруку зь Ягона а із засталых, пусьцілі іх.e"CI парушылася гурба і месцкая ўлада, як пачулі гэта.,!QI Ясон прыняў іх, і яны дзеюць супроці загадаў цэсаравых, кажучы, што ё другі кароль, Ісус". %Не знайшоўшы ж іх, павалаклі Ясона й некатрых братоў да месцкае ўлады, крьічачы: „Гэтыя, што перавярнулі сьвет дагары нагамі, прыбылі таксама сюды!GАле Жыды, пазавідаваўшы і ўзяўшы некатрых нягоднікаў з памеж дзяньгубаў з торгу, зьберліся гурбаю, збунтавалі места і, напаўшы на дом Ясонаў, сілаваліся вывесьці іх да гурбы.s_I некатрыя зь іх пераканаліся і прылучыліся да Паўлы а Сілы, і з Грэкаў, што сьцілі, вялікая множасьць, і з выдатных жанок ня мала.eCАдчыняючы й даводзячы, што Хрыстос меў цярпець і ўскрэснуць ізь мертвых, і што гэты Хрыстос ё Ісус, Каторага абяшчаю вам.$AТады Паўла, подле звычаю свайго, увыйшоў да іх і тры сыботы разважаў зь імі зь Пісьма,. WI падарожжуючы пераз Амфіполь а Аполёню, яны прышлі да Салуня, ідзе была бажніца жыдоўская.3(Вышаўшы зь вязьніцы, яны прышлі да Ліды, і, абачыўшы братоў, дамянілі ім, і адышлі.oW'I, прышоўшы, малілі, і, вывеўшы, прасілі выйсьці зь места..U&Паслугачыя паведамілі гэтыя словы прэторам, і тыя спалохаліся, як пачулі, што яны Рымляне.%Але Паўла сказаў ім: „Нас, Рымлян, незасуджаных прынародна білі і ўкінулі нас у вязьніцу, а цяпер тойма? Не, няхай самы прыйдуць і вывядуць нас".lQ$Вартаўнік жа паведаміў гэтыя словы Паўлу: „Прэторы прыслалі, каб вы былі вывальнены; дык выйдзіце цяпер і йдзіце ў супакою".#Як разаднела, прэторы паслалі паслугачых сказаць: „Выпусьці гэных людзёў".*M"I, прывёўшы іх да дому свайго, заслаў стол і цешыўся з усім домам сваім, што ўверыў у Бога.,Q!I ўзяў іх тае ж гадзіны ночы, і абмыў раны іхныя, і без адвалокі хрысьціўся ён і ўсі ягоныя.ve I гукалі яму слова Спадарова і ўсім, што былі?? ў доме ягоным.ykЯны ж сказалі: „Вер у Спадара Ісуса, і спасешся ты а дом твой".)I, вывеўшы іх вонкі, сказаў: „Спадарове, што імне належа рабіць, каб спасьціся?"I, папрасіўшы сьветла, ён убег і, калоцячыся, паў перад Паўлам а Сілаю.&EАле Паўла выгукнуў вялікім голасам, кажучы: „Не рабі сабе ніякага ліха, бо ўсі мы тут!"  А вартаўнік, прачхнуўшыся й абачыўшы, што дзьверы вязьніцы рашчыненыя, агаліў меч і вось, вось, гатоў быў забіцца, думаючы, што вязьні ўцяклі.o WI разам было вялікае траееньне зямлі, ажно поды вязьніцы затрэсьліся, і ўсі дзьверы якга рашчыніліся, і путы ўсіх распуталіся. !I а поўначы Паўла а Сіла, молячыся, хвалілі Бога пяцьцём, і вязьні слухалі іх.? wКаторы, адзяржаўшы такое расказаньне, укінуў іх у нутраную вязьніцу і ногі іхныя замкнуў у калодкі.< qI, даўшы ім шмат вытняў, укінулі ў вязьніцу, расказаўшы вязьнічнаму вартаўніку моцна сьцерагчы іх;#?I груд таксама паўстаў на іх; і прэторы, зьняўшы зь іх адзецьце, далі загаду сьцёбаць.I агалашаюць звычаі, каторых мы Рымляне ня маем права прыймаць або паўніць.'GI, прывёўшы іх да прэтораў, сказалі: „Гэтыя людзі, будучы Жыдамі, парушаюць места нашаеV%I бачачы гаспадары ейныя, што шчэзла надзея прыбытку іхнага, нялі Паўлу а Сілу і пацягнулі на рынак да ўраднікаў.А гэта яна рабіла шмат дзён. Паўла ж, парушыўшыся, абярнуўся й сказаў духу: „Імям Ісуса Хрыста расказую табе выйсьці зь яе". I вышаў тае ж гадзіны.eCЯна, ідучы за Паўлам а намі, крычэла, кажучы: „Гэтыя людзі слугі Навышняга Бога, каторыя абяшчаюць нам дарогу спасеньня"./WI прыгадзілася, як мы йшлі да месца малітвы, што стрэлася нам адна дзеўка, каторая мела духа вешчаваньня; яна давала гаспадаром сваім шмат прыбытку вешчаваньням.7Як жа яна ахрысьцілася а хатнія ейныя, яна прасіла, кажучы: „Калі вы ўважалі мяне за верную Спадару, увыйдзіце ў дом мой і пабудзьце". I яна прынучыла нас.I адна жонка, імям Ліда, зь места Тыятыра, прадаўніца шкарлату, што сьціла Бога, слухала; і Спадар адчыніў сэрца ёй уважаць, што казаў Паўла.S У сыботні ж дзень вышлі за браму да ракі, ідзе бываў звычай маліцца; і, сеўшы, гукалі жанкам, што былі зьбершыся.X~) Скуль жа да Піліпаў, каторае першае места гэтае часьці Македоні, колёня. I заставаліся ў гэтым месьце колькі дзён.}# Дык, адплыўшы ад Троады, проста прыбылі да Самотракі, а назаўтрае да Неаполю,j|M I як ён відзеў відзень, зараз мы сілаваліся йсьці да Македоні, зрабіўшы вывад, што Бог пагукаў нас абяшчаць там дабравесьць. `~~$}]|{{7zy}yxwvvNuotss$rUqKpp==< ;:9}88-65433w21<0/.-,+*)(((&'7&%$w##P""!G O1K`;lF%d==wr { 7 EvZ~z `&7E Тады Фэст, пагутарыўшы з радаю, адказаў: „Ты адазваўся да цэсара, да цэсара й пойдзеш".l6Q Бо калі запраўды мая няпраўда і зрабіў я што-колечы гожае сьмерці, то не адмаўляюся памерці; а калі нічога таго няма, у чым гэтыя вінуюць мяне, то ніхто ня можа выдаць мяне ім; адзываюся да цэсара".5 Паўла ж сказаў: „Я стаю перад судам цэсаравым, ідзе імне належа быць суджаным. Жыдом я нічога благога не зрабіў, як ты таксама добра ведаеш;z4m Але Фэст, зычачы ўбіцца Жыдом у ласку, адказуючы Паўлу, сказаў: „Ці зычыш узыйсьці да Ерузаліму, каб я там судзіў цябе што да гэтага?"w3gПаўла ж на аправеньне свае сказаў: „Ані супроці Права жыдоўскага, ані супроці сьвятыні, ані супроці цэсара я ні ў чым не ізграшыў".X2)I, як ён стаў, Жыды, што прышлі зь Ерузаліму, воступіцаю выказавалі шмат цяжкіх жалабаў, каторых не маглі давесьці.1)I, пабыўшы памеж іх не балей як восьмі альбо дзесяць дзён, зьвярнуўся да Цэсарэі; і наступнога дня, сеўшы на судовым седаве, расказаў прывесьці Паўлу.K0„Дык няхай, кажа ён, асобы з улады памеж вас ідуць із імною і, калі што ёсьць у гэтым чалавеку, вінуюць яго".$/AАле Фэст адказаў, што Паўла ў Цэсарэі пад вартаю, і што ён сам уборзьдзе прыедзе туды..%Зрабіць ласку — даставіць яго да Ерузаліму, цікуючы, каб забіць яго ў дарозе.,-QТады найвышшыя сьвятары а галоўныя із Жыдоў паведамілі яго супроці Паўлы і малёгалі яго,, Дык Фэст, прыбыўшы да павету, за тры дні выправіўся з Цэсарэі да Ерузаліму.`+9Як мінулі два гады, наступнікам Хвэліксавым стаў Порц Фэст. Хочучы дагадзіць Жыдом, Хвэлікс пакінуў Паўлу ў вязьніцы.H* У тым самым часе ён спадзяваўся, што Паўла дасьць яму грошы; затым пасылаў па яго часьцей і гутарыў зь ім.)I як ён разважаў праз справядлівасьць а ўзьдзержлівасьць а будучы суд, Хвэлікс, зьлякаўшыся, адказаў: „Цяпер ідзі, у дагодным часе пашлю па цябе".u(cЗа колькі дзён Хвэлікс, прыбыўшы з Друзілаю, жонкаю сваёй, каторая была Жыдзіца, паслаў па Паўлу і слухаў яго што да веры ў Хрыста.d'AI расказаў сотніку сьцерагчы яго, і палягчыць яму, і не бараніць нікому із сваіх ягоных слугаваць яму і давядацца да яго.&{I, выслухаўшы гэта, Хвэлікс адклаў ім, кажучы: „Каб праз гэту Дарогу дакладней даведацца, рассуджу вашу справу, як тысячнік Ліс прыедзе".B%}Хіба што да слова, каторае я гукнуў, стоячы памеж іх: ,Я суджаны сядні вамі за ўскрысеньне зь мертвых'.".$UАльбо няхай яны самы скажуць, што за бяспраўе знайшлі ў імне, як я стаяў перад сынэдрыёнам,#%Каторыя мелі б стаць перад табою і абвінаваць, калі маюць штось супроці мяне.0"YТады знайшлі мяне ачышчанага ў сьвятыні, ня з гурбаю ані замятнёю; але некаторыя Жыды з Азі,!yПа шмат гадох я прыбыў, прыносячы ўбожыну народу свайму й аброкі. 7Затым я таксама руплюся мець у вусім сумленьне беззаганнае перад Богам і людзьмі.=sМаючы надзею ў Богу, што будзе ўскрысеньне справядлівых і несправядлівых, чаго й самы яны чакаюць.3Але ў тым прызнаюся табе, што ў тэй Дарозе, каторую яны завуць сэктаю, я служу Богу айцоў сваіх, верачы ўсяму подле Закону і ўсяму ў прароках запісанаму,fE I ня могуць давесьці таго, у чым цяпер вінуюць мяне.9k I не засьпелі яны мяне, каб я сьперачаўся зь кім, і ня зьбіраў я гурбы ані ў бажніцах, ані ў месьце;K I ты можаш балей даведацца, што адгэнуль, як я прышоў на паклон да Ерузаліму, няма больш за двананцаць дзён.!; Але Паўла, як вайвода кіўнуў яму гукаць, адказаў: „Ведаючы, што даўгія гады ты быў судзьдзёю народу гэтага, я тым свабадней хачу бараніцца ў сваёй справе.   I Жыды таксама прылучыліся да жалабы, пацьвердзіўшы, што гэта было так.GРасказаўшы пазоўнікам прыйсьці да цябе. Ты можаш сам, выпытаўшы, даведацца напэўна, у чым мы яго вінуем".Але тысячнік Ліс, прышоўшы, зь вялікім усілствам адабраў яго з рук нашых,"=Каторы важыўся нават збудзеніць сьвятыню, мы яго нялі і судзілі подле права свайго;T!Бо, знайшоўшы, што гэты чалавек — болька, і падвучае да бунту ўсіх Жыдоў па сьвеце, і кіраўнік сэкты назарэцкае,3_Але каб лішне доўга не задзержаваць цябе, калі ласка, выслухай нас коратка із свае бачнасьці.-SМы ў вусім і ўсюдых сардэчна прыймаем гэта, найдабрачэсьліўшы Хвэліксе, зь усёй падзякаю.-Як яго пагукалі, Тэртуль пачаў вінаваць кажучы: „Шмат супакою адзержуем перазь цябе, і палепшаньні прыходзяць гэтаму народу ад твае абачлівасьці, —t cЗа пяць жа дзён прышоў найвышшы сьвятар Ананя із старцамі а зь якімсь прамоўцам Тэртулям, каторыя паведамілі вайводу праз Паўлу.7g#„Я выслухаю цябе, як пазоўнікі твае таксама стануць. I расказаў яго сьцерагчы ў доме Гірадавым.'G"Прачытаўшы ліст, папытаўся, зь якое краіны ён быў, і даведаўшыся, што зь Кілікі, сказаў:7!А тыя, прышоўшы да Цэсарэі і аддаўшы ліст вайводзе, пастанавілі Паўлу таксама яму.  А назаўтрае, пакінуўшы коньнікаў ісьці зь ім, зьвярнуліся да гораду. +Дык жаўнеры, за расказаньням ім, узялі Паўлу й прывялі яго ночы да Антыпатрыды.P Адзяржаўшы ж ведамку праз змову на сьмерць на гэтага чалавека, я без адвалокі паслаў яго да цябе, расказаўшы й жалабнікам гукаць перад табою, што ё супроці яго. Заставайся здароў!"X )I знайшоў, што яго вінуюць у нейкіх пытаньнях права іхнага, але няма ў ім ніякае віны, гожае сьмерці альбо зялезаў. I, зычачы даведацца, у чым вінавалі яго, прывёў яго да сынэдрыёну іхнага,kOМужа гэтага Жыды, няўшы, зараз маніліся забіць; я насьпеў із жаўнерамі і выратаваў з рук іхных, даведаўшыся, што ён Рымлянін.}s„Кляўд Ліс Найпачэсьліўшаму Вайводзе Хвэліксу — здарованьне.<sНапісаў і ліст гэткае хормы:CI жывёла хай будзе прыгатавана, каб, пасадзіць Паўлу на іх і прывесьці бясьпечна да Хвэлікса, вайводы".&EI, пагукаўшы двух сотнікаў, сказаў: „На трэйцюю гадзіну ночы прыгатуйце дзьвесьце жаўнераў, семдзясят коньнікаў і дзьвесьце дзіднікаў, ісьці аж да Цэсарэі.5cТады тысячнік адпусьціў маладзёна, расказаўшы яму: „Нікому не кажы, што ты паведаў імне гэта"._7Але ты ня дайся ўмовіць ім, бо зь іх цікуюць на яго больш за сорак чалавекаў, каторыя пастанавілі пад праклёнам ня есьці ані піць, пакуль не заб'юць яго; і цяпер гатовы, чакаючы твае загады".kOТады ён сказаў: „Жыды змовіліся прасіць цябе, каб ты вывеў Паўлу заўтра да сынэдрыёну, быццам дакладней выпытаць празь яго;+OТысячнік жа, узяўшы яго за руку і адышоўшы на бок, папытаўся: „Што ты хочаш сказаць імне?"+Дык ён, узяўшы яго, прывеў да тысячніка й кажа: „Вязень Паўла пагукаў мяне і прасіў завесьці да цябе гэтага маладзёна, каторы мае штось сказаць табе".\~1Паўла ж, пагукаўшы аднаго із сотнікаў, сказаў: „Вазьмі гэтага маладзёна да тысячніка, бо ён мае штось наказаць яму".+}OАле сын сястры Паўлавае, пачуўшы праз змову, прышоў, і ўвыйшоў да гораду, і наказаў Паўлу.F|Дык вы цяпер асьветча тысячніку і сынэдрыёну, каб ён вывеў яго да вас, быццам хочаце дакладней разгледзіць справу ягоную; мы ж, уперад чымся ён дабліжыцца, гатовы забіць яго".m{SI пайшлі яны да найвышшых сьвятароў а старцоў, кажучы: „Мы прысягнулі праклёнам нічога не паспытацца, пакуль не заб'ем Паўлы.lzQ Было ж балей за сорак, што задзіночыліся гэтай змоваю.eyC А як разаднела, Жыды змовіліся, пастанавіўшы пад праклёнам, кажучы, што ня будуць есьці ані піць, пакуль не заб'юць Паўлы.xxi Наступное ж ночы Спадар стаў ля яго й сказаў: „Асьмелься, бо як ты сьветчыў празь Мяне ў Ерузаліме, так маеш сьветчыць і ў Рыме".w- Як жа вялікая сумятня паўстала, тысячнік, баючыся, каб яны не разарвалі Паўлы, расказаў жаўнерам зыйсьці ўзяць яго з пасярод іх і прывесьці да гораду.@vy I быў вялікі вераск, і кніжнікі фарысэйскае часьці, стаўшы, сьперачаліся, кажучы: „Мы не знаходзім ліха ў гэтым чалавеку. Калі дух гукаў яму альбо ангіл, не ваюйма з Богам".&uEБо садукеі кажуць, што няма ўскрысеньня, ані ангіла, ані духа; а фарысэі вызнаюць абое."t=Як жа ён сказаў гэта, паўстала нязгода памеж фарысэяў і садукеяў, і збор падзяліўся;GsПаўла ж, ведаючы, што адна часьць была садукеяў, а другая фарысэяў, загукаў у сынэдрыёне: „Мужы браты, я фарысэй, сын фарысэяў, мяне судзяць за спадзеву а ўскрысеньне мертвых!"Wr'I сказаў Паўла: „Я ня ведаў, браты, што ён найвышшы сьвятар; бо напісана: ,Ня гукай ліха на дзяржаўцу люду свайго' ".zqmПрытомныя ж сказалі: „На найвышшага сьвятара Божага вернеш ?"sp_Тады Паўла сказаў яму: „Бог вытне цябе, пабеленая сьцяна; ты ж сядзіш, судзячы мяне з права, і напярэк праву расказуеш мяне біць".o!Найвышшы ж сьвятар Ананя расказаў тым, што стаялі ля яго, біць яго па вуснах.Pn Тады Паўла, уцеміўшыся ў сынэдрыён, сказаў: „Мужы браты, я з усім добрым сумленьням жыў перад Богам дагэтуль".RmНазаўтрае ж, хочучы даведацца пэўна, у чым яго вінавалі Жыды, вывальніў яго, і расказаў зыйсьціся найвышшым сьвятаром а ўсяму сынэдрыёну, і, вывеўшы Паўлу, пастанавіў яго перад імі.{loТады зараз адступілі ад яго тыя, што хацелі выпытаваць яго. А тысячнік, даведаўшыся, што ён быў Рымлянін, спалохаўся, што зьвязаў яго.PkI адказаў тысячнік: „Я за вялікую суму прыдбаў гэта грамадзянства". А Паўла сказаў: „А я й нарадзіўся таковы".'jGТады тысячнік, дабліжыўшыся да яго, сказаў: „Скажы імне, ты Рымлянін?" Ён сказаў: „Але".Wi'Пачуўшы гэта, сотнік дабліжыўся да тысячніка і здаў лічбу, кажучы: „Глянь, што ты робіш? гэты ж чалавек Рымлянін".ohWЯле, як зьвязалі яго рэменямі, Паўла сказаў сотніку, што стаяў тут. „Ціж дазволена вам сьцёбаць Рымляніна, ды не засуджанага ?"g}Тысячнік расказаў весьці яго да гораду, кажучы, што сьцёбаньням мае быць выпытаны, каб даведацца, зь якое прычыны яны так крычэлі на яго. fЯк жа яны верашчэлі, і шпурлялі адзецьцям сваім, і кідалі пыл у паветра,'Ідзі, Я пашлю цябе далёка да народаў'".]c3I як лілася кроў Сьцепана, сьветкі Твайго, я таксама там стаяў, і згаджаўся, і сьцярог адзецьці тых, што забівалі яго'.9bkЯ ж сказаў: ,Спадару, яны ведаюць, што я садзіў у вязьніцу і біў па бажніцах тых, што вераць у Цябе;naUI абачыў Яго, імне кажучага: ,Сьпяшайся й выйдзі ўборзьдзе зь Ерузаліму, бо тут ня прыймуць твайго сьветчаньня празь Мяне'.#`?I сталася, як я зьвярнуўся да Ерузаліму й маліўся ў сьвятыні, што я быў у захапленьню,_5Дык чаму адвалакаеш? Устань, і ахрысьціся, і абмый грахі свае, гукаючы імя Ягонае'.^Бо ты будзеш сьветкаю Яму ў вусіх людзёў праз тое, што ты бачыў а чуў.d]AЁн жа сказаў: ,Бог айцоў нашых наканаваў цябе пазнаць волю Ягоную, і бачыць Справядлівага, і чуць голас із вуснаў Ягоных;9\k Прышоў да мяне і, стаўшы, сказаў імне: ,Саўле браце, глянь!' I я тае ж гадзіны празерыў і абачыў яго./[W I ведамны Ананя, муж набожны подле Права, маючы сьветчаньне ад усіх Жыдоў, што жыхарылі там,8Zi А як я спабыў відзеньне ад славы сьвятліні тае, то былыя з імною за руку прывялі мяне да Дамашку.Y I я сказаў: ,Спадару, што я маю рабіць ?' I Спадар сказаў імне: ,Устань і йдзі да Дамашку, і там скажуць тэ ўсе, што прызначана табе рабіць'.-XS Тыя ж, што былі з імною, запраўды бачылі сьвятліню, але ня чулі голасу таго, што казаў імне.0WYА я адказаў: ,Хто Ты, Спадару?' I сказаў імне: ,Я Ісус Назарэцкі, Каторага ты перасьлядуеш'.*VMI я паў на зямлю, і чуў голас, што казаў імне: ,Саўле! Саўле! чаму ты перасьлядуеш Мяне?'XU)I сталася, як я падарожжаваў і бліжыўся да Дамашку, што каля паўдня разам агарнула мяне вялікая сьвятліня зь неба.sT_Як пасьветча празь мяне найвышшы сьвятар а ўсі старцы, ад каторых і лісты адзяржаўшы да братоў, што жывуць у Дамашку, я падарожжаваў, каб тамашніх прывесьці ў зялезах да Ерузаліму, каб былі пакараны.@SyКаторы перасьледаваў гэтую Дарогу аж да сьмерці, вяжучы а дастаўляючы да вязьніцы мужчынаў і жанкі,$RA„Я Жыд, радзіўся ў Тарсе Кіліцкім, а ўзгадаваны ў гэтым месьце ля ног Ґамаліеля, дакладна наўчаны Права айцоў, будучы рупатлівы дзеля Бога, як вы ўсі сядні; Q9Пачуўшы, што ён загукаў да іх гэбрэйскай моваю, яны яшчэ балей сьціхлі. А ён сказаў:P „Мужы браты й айцове, паслухайце цяпер мае аправеньне перад вамі".zOm(Як жа тый дазволіў, Паўла, стоячы на ўсходках, кінуў рукою люду і, як сталася вялікая цішыня, прамовіў да іх гэбрэйскай моваю, кажучы:iNK'Паўла ж сказаў: „Я Жыд, Тарсянін, грамадзянін не апошняга места кіліцкага; дык, калі ласка, дазволь імне прамовіць да люду".kMO&Дык ці ня ты тый Егіпцянін, што надоечы ўзьняў бунт і вывеў на пустыню чатыры тысячы чалавекаў, гэных разбойнікаў (Сыкоран)".OL%Ля ўходу ў горад Паўла сказаў тысячніку: „Ці можна імне сказаць тэ штось?" А гэты сказаў: „Ты знаеш пагрэцку?aK;$Зо множасьць люду йшла за ім, крычачы: „Вон яго!"J/#Як жа ён быў на ўсходках, жаўнерам давялося несьці яго з прычыны ўсілства гурбы,Iw"У гурбе ж крычэлі адныя адно, другія другое. Ён жа, ня могучы з прычыны сумятні даведацца нічога пэўнага, расказаў весьці яго да гораду.;Ho!Тады тысячнік, прышоўшы, узяў яго й казаў закаваць двума ланцугамі, і пытаўся, хто ён і што зрабіў.OG Ён, зараз узяўшы жаўнераў а сотнікаў, пабег на іх. Яны ж, абачыўшы тысячніка а жаўнераў, перасталі біць Паўлу.7FgЯк жа яны хацелі забіць яго, ведамка прышла да тысячніка аддзелу, што ўвесь Ерузалім узрушыўся.fEEI ўсе места ўзрушылася, і зьбегліся людзі; і, схапіўшы Паўлу, пацягнулі яго вон ізь сьвятыні, і якга замкнёны былі дзьверы.CDБо перад тым яны бачылі зь ім у месьце Трахіма Ефэсяніна й думалі, што Паўла быў увёўшы яго ў сьвятыню.8CiКрычачы: „Мужы ізраельскія, памажыце! гэты чалавек усіх усюдых вуча супроці люду а Закону а месца гэтага, а нават прывёў Грэкаў у сьвятыню і збудзеніў сьвятое месца".CBЯк жа сем дзён канчаліся, Жыды з Азі, абачыўшы яго ў сьвятыні, узрушылі ўсю гурбу і наклалі рукі на яго,%ACТады Паўла, узяўшы тых мужоў, назаўтрае ачысьціўшыся, увыйшоў зь імі ў сьвятыню, асьвятчаючы, што дні ачышчэньня скончаны і абрэчаны аброк за кажнага зь іх.@3А ўзглядам тых, што ўверылі з паган, то мы пісалі, пастанавіўшы, каб яны ўзьдзержаваліся ад абраканага балваном, ад крыві, ад задушанага і ад бязулства".j?MВазьмі іх, і ачысьціся зь імі, і заплаці выдаткі за іх, каб яны агалілі галавы свае, — і даведаюцца ўсі, што няма нічога праўдзівага з чутага імі празь цябе, але што й сам ты жывеш заховуючы Закон.>3Зрабі ж, што мы скажам тэ: ёсьць у нас чатыры чалавекі, што маюць на сабе абятніцы.=yДык што ж? Множасьць канечне зьбярэцца, бо пачуюць, што ты прышоў.2<]Але празь цябе маюць ведамку, што ты вучыш усіх Жыдоў, што памеж народаў, адступніцтва ад Масея, кажучы, што яны ня маюць абразаць дзеці свае ані заховаваць абычаі.t;aЯны ж, пачуўшы, славілі Бога і сказалі яму: „Бачыш, браце, колькі тысячаў ёсьць із Жыдоў, што ўверылі, і ўсі рупатлівыя праз Закон.:I, паздароваўшы іх, ён паведаў з парадку ўсе, што Бог учыніў службаю ягонай.9А назаўтрае Паўла прышоў з намі да Якава, і ўсі старшыя прышлі туды.j8MА, як мы прыбылі да Ерузаліму, браты рада прынялі нас.l7QI з вучанікаў з Цэсарэі йшлі з намі, вядучы якогась Мнасона, Кіпраніна, даўнейшага вучаніка, у каторага мы былі б на гасподзе.v6eПросьле гэтых дзён, прыгатаваўшыся, пайшлі мы да Ерузаліму. 5 Ня здолеўшы ўмовіць яго, мы змоўклі, кажучы: „Станься воля Спадарова!"+4O Але Паўла адказаў: „Што вы робіце, плачучы а немарасьцячы сэрца мае? бо я гатоў ня толькі быць зьвязаным, але таксама памерці ў Ерузаліме за імя Спадара Ісуса".3 Як жа мы пачулі гэта, то й мы й тамашнія прасілі, каб ён ня йшоў да Ерузаліму.G2 I, увыйшоўшы да нас, узяў пояс Паўлаў і, зьвязаўшы сабе рукі й ногі, сказаў: „Гэтак кажа Дух Сьвяты: мужа, чый гэты пояс, гэтак зьвяжуць у Ерузаліме Жыды і выдадуць у рукі паган".(1I Прымеж тога, як мы заставаліся ў іх шмат дзён, прышоў зь Юдэі якісь прарока, на ймя Агаў;`09 У яго былі чатыры дачкі дзявушчыя, праракаючыя./А назаўтрае Паўла а мы, бытыя зь ім, вышаўшы, прышлі да Цэсарэі і, увыйшоўшы ў дом Піліпа евангелістага, аднаго ізь сямёх, заставаліся ў яго.K.Мы ж, скончыўшы плаўбу, прыбылі з Тыру да Птолемаіды і, паздароваўшы братоў, засталіся адзін дзень ізь імі.-I, разьвітаўшыся адзін із адным, мы ўзышлі на караб, а яны зьвярнуліся двору.u,cЯк жа скончыліся гэтыя дні, вышлі й пайшлі, і нас прапушчалі ўсі із жанкамі а дзецьмі аж да места; а на беразе, уклякшы, памаліліся.7+gІ, засьпеўшы вучанікаў, заставаліся там сем дзён. Яны з Духа казалі Паўлу ня йсьці да Ерузаліму.[*/I відаць быў Кіпра, і, пакінуўшы яго палеве, мы плылі да Сыры, і выселі ў Тыру, бо там караб меў выкласьці свой наклад.y)kI засьпеўшы караб, што йшоў да Фінікі, узышлі на яго й адплылі.W( )Як жа мы, расстаўшыся зь імі, адплылі, дык простай дарогаю прыплылі да Косу, назаўтрае да Родосу і стуль да Патары.f'E&Асабліва балела ім ад слова, каторае ён сказаў ім, што наперад яны не абачаць віду ягонага. I прапушчалі яго аж да карабля.& %I быў вялікі плач у вусіх, і, падаючы на шыю Паўлу, горача цалавалі яго._%7$I, сказаўшы гэта, Ён укляк і маліўся з усімі імі.$)#Я паказаў вам усім, што, так працуючы, маем памагаць слабым і памятаваць словы Спадара Ісуса, што Ён Сам сказаў: „Шчасьлівей даваць, чымся браць".#-"Вы самы ведаеце, што гэтыя рукі служылі да патрэбаў маіх і тых, што былі з імною.j"M!Срэбла, ані золата, ані адзежы я ад нікога не пажадаў.Z!- I цяпер паручаю вас Богу а слову ласкі Ягонае, Каторы можа пабудаваць вас і даць вам спадак памеж усіх пасьвячаных.W 'Затым будзьце чукавыя, памятуючы, што тры гады ўдзень і ночы я не пераставаў ізь сьлязьмі навучаць кажнага з вас.CI з памеж вас самых паўстануць людзі, што будуць гукаць крутадушнае, каб пацягнуць вучанікаў за сабою.#?Я ведаю, што, па адыходзе маім, увыйдуць памеж вас злыя ваўкі, што не шкадуюць царквы;1[Дык рупцеся праз самых сябе а праз усю чараду, у каторай Дух Сьвяты пастанавіў вас за нагляднікаў, пасьвіць царкву Божую, каторую ён прыдбаў собскай крывёю Сваёй. mX~m}|_{zzyxCwmv.tsrrqApronmmNl kjihhVgFf%edycbb2a `_l^]]\[ZYYkWWV/UJTTMSRQQ=PFON+MGLL?KJJ8IHGGFzEE DCCBQAe@@D?5>m==g<<;v:\928766t5433C10//<.--,+*)({''&-%$B""j!l gh4zb#QQ+(W%  E i 0UD.m=SsЦі ўважаеш ты, о чалавеча, каторы судзіш чынячых такія ўчынкі і робіш іх, што ўцячэш ад суду Божага?zRmА мы ведаем, што суд Божы ё подле праўды на чынячых такія рэчы.}Q uДык невыбачальны ты, о чалавеча, каторы судзіш; бо тым жа судам, якім судзіш іншага, засуджаеш самога сябе, бо, судзячы, чыніш тое самае.~P w Яны, ведаючы праз справядлівы суд Божы, што гэтак чынячыя гожыя сьмерці, ня толькі робяць гэта, але й захапляюцца тымі, што робяць гэта.O Неразважныя, Няверныя, бяз прыродных пачуцьцяў, нязгодлівыя, неміласэрныя.>N wАбмоўцы, ненавісьнікі Бога, начэпныя, пыхатыя, хвалькі, вынаходнікі на ліха, непаслухменыя бацьком,KM Яны напоўненыя ўсялякай несправядлівасьцяй, бязулствам, нягоднасьцяй, прагавітасьцяй, злосьцяй, поўныя завідасьці, забіўства, сьпярэчкі, хітрыні, благіх абычаёў, удаваньнікі,WL )А як яны не ўважалі за патрэбнае мець Бога ў сваім розуме, дык выдаў іх Бог бязульнаму розуму, рабіць неналежачае.gK IПадобна й мужчыны, пакінуўшы прыроднае ўжываньне жонкі, загараліся ў сваёй жадзе адзін да аднаго, мужчына з мужчынам робячы нягожае і адзержуючы самы ў сабе заплату, іхнаму аблуду адказуючую.JJ Затым выдаў іх Бог на саромныя жады, ажно жанкі іхныя адмянілі прыроднае ўжываньне на праціўнае прыродзе;XI +Яны адмянілі праўду Божую на ману, і сьцілі, і служылі стварэньню замест Стварыцелю, дабраславёнаму на векі. Амін.H 3Затым і выдаў іх Бог у жадах сэрцаў іхных нечысьці, зганьбіць целы свае мяжсобку.bG ?I адмянілі славу нязьнішчальнага Бога на абразы падобнасьці сьмяротнага чалавека а птушак а чацьвераногіх а паўзуноў.PF Маючы сябе за мудрых, сталі неразумныя,pE [Бо, пазнаўшы Бога, ня сьцілі Яго як Бога і ня дзякавалі Яму, але сталі марныя ў падумках сваіх, і зацемнена нямудрае сэрца іхнае:D Бо нявідомыя Ягоныя, вечная сіла Ягоная а Боства, ясна відомыя ад стварэньня сьвету пераз разгляданьня стварэньняў, так што няма ім выбачаньня.nC WБо што можна ведаць праз Бога, яўна ім, бо Бог аб'явіў ім;rB _Бо аб'яўляецца гнеў Божы зь неба на кажную бязбожнасьць а несправядлівасьць людзкую, што задзержуе праўду ў несправядлівасьці.GA  Бо справядлівасьць Божая аб'яўляецца ў ёй зь веры ў веру, як напісана: „Але справядлівы вераю жыў будзе".M@ Бо я не саромлюся дабравесьці, бо гэта ё магутнасьць Божая да спасеньня кажнаму верачаму, перш Жыду й Грэку.? /Дык, паколькі ад мяне залежа, я гатоў абяшчаць дабравесьць і вам, каторыя ў Рыме.b> ?Я даўжбіт Грэкам і барбарам, мудрым і неразумным."= ? Не хачу ж, браты, каб вы ня ведалі, што я часта маніўся прыбыць да вас, (але пераказы меў аж дагэтуль,) каб мець які плод і ў вас, як запраўды і ў іншых народаў.<  Значыцца, каб пацешыцца разам із вамі супольнай вераю вашай і маёй.); M Бо я вельма жадаю бачыць вас, каб даць вам некатры дар духоўны дзеля ўмацаваньня вашага,H:   Заўсёды просячы ў малітвах сваіх, каб як-колечы й калі-колечы з волі Божае я мог дасьпешна да вас прысьці.?9 y Бо сьветка імне Бог, Катораму служу духам сваім у дабравесьці Сына Ягонага, што бязупынку мяную вас,A8 }Наўперад дзякую Богу свайму перазь Ісуса Хрыста за ўсіх вас, што вера ваша абяшчаецца па ўсім сьвеце;d7 CУсім, што ў Рыме, умілаваным Божым, пагуканым сьвятым: ласка вам і супакой ад Бога, Айца нашага, і ад Спадара Ісуса Хрыста._6 9Памеж каторых і вы, пагуканыя Ісусам Хрыстом, —S5 !Пераз Каторага мы адзяржалі ласку а апосталства да паслухменства веры памеж усіх народаў дзеля імені Ягонага,`4 ;Агалашаны Сынам Божым у сіле, подле Духа сьвятасьці, пераз ускрысеньне зь мертвых, празь Ісуса Хрыста, Спадара нашага,3 {Праз Сына Свайго, Каторы прышоў подле цела з насеньня Давідавага,x2 kКаторую Ён уперад абяцаў прарокамі Сваімі ў Пісьмах сьвятых,1 /Паўла, нявольнік Ісуса Хрыста, пагуканы апостал, апрычаны да дабравесьці Божае,60eАбяшчаючы гаспадарства Божае і вучачы праз Спадара Ісуса Хрыста сусім адважна, без пераказаў.//WI заставаўся ён два гады ў собскай найманай гасподзе, і прыймаў усіх, што прыходзілі да Яго,~.uI, як ён сказаў гэта, Жыды адышлі, вельма сьперачаючыся мяжсобку.-wДык ведайце, што спасеньне Божае паслана народам; яны й пачуюць".y,kБо заплыло тукам сэрца люду гэтага, і ледзь чуюць вушамі сваімі, і зачынілі вочы свае, каб неяк не пабачыць ачыма сваімі, і ня чуць вушамі, і не зразумець сэрцам сваім, і не навярнуцца, каб Я ўздаравіў іх'.+{?Ідзі да люду гэтага і скажы: слухам пачуеце, і ніякім парадкам не зразумееце; і гледзячы глядзець будзеце, і ніякім парадкам не абачыце;z*mI, не згаджаючыся мяжсобку, яны выходзілі, як Паўла сказаў ім адно слова: „Добра казаў Дух Сьвяты Ісаям прарокам айцом нашым, кажучы:m)SI адныя пераконаваліся сказаным ім, а другія ня верылі.d(AI, прызначыўшы яму дзень, вельма шмат прышло да яго да гасподы; і ён з раньня да вечара ўрочыста сьветчыў ім праз гаспадарства Божае, пераконуючы іх празь Ісуса з права Масеявага а з прарокаў.M'Але ўважаем за важнае пачуць ад цябе, як ты думаеш; бо ведама нам, што праз гэту гэрэсь усюдых сьперачаюцца".&%Яны ж сказалі яму: „Мы лістоў не адзяржалі празь цябе зь Юдэі, ані з прыходзячых братоў ніхто не наказаў празь цябе і не сказаў чаго-колечы благога;e%CЗ гэтае прычыны я гукаў вас, каб пабачыцца з вамі і памужаваць із вамі, бо за надзею Ізраеляву спутаны я гэтымі зялезамі".8$iАле Жыды перачылі, дык я мусіў адазвацца да цэсара, але не каб вінаваць за што-колечы народ свой.%#CЯны, выпытаўшы мяне, хацелі вывальніць, бо нямаш у мяне ніякае прычыны, гожае сьмерці.w"gI сталася за тры дні, што ён згукаў галоўных із Жыдоў і, як яны зышліся, казаў ім: „Мужы браты! не зрабіўшы нічога супроці люду альбо звычаёў айцоўскіх, я быў выданы як вязень ізь Ерузаліму ў рукі Рымлян.g!GА як прышлі да Рыму, сотнік даставіў вязьняў вайводцу, а Паўлу дазволена было застацца апрыч із жаўнерам, што яго сьцярог.  I адгэтуль браты, пачуўшы праз нас, вышлі нам наўпярэймы аж да Апавае роўнядзі а Трох корчмаў, каторых абачыўшы, Паўла дзякаваў Богу і акрыяў.2]Ідзе знайшлі братоў, каторыя прасілі нас застацца зь імі дзён сем. I гэтак мы прыбылі да Рыму.V% Скуль, наўкола плывучы, прыбылі да Рэґі; і як за дзень адмяніўся вецер на паўднявы, назаўтрае прыбылі да Путэолі,Z- I, прыплыўшы да Сыракуз, заставаліся тры дні;,Q За тры месяцы мы адплылі караблём, што зімаваў на абтоку, александрыскім, гэрбу Дыёскуры.,Q Каторыя таксама рабілі нам шмат сьці і, як мы адплывалі, далі нам падаркі на нашы патрэбы.)K Як жа гэта сталася, іншыя, што на тым абтоку былі? хворыя, прыходзілі і былі ўздараўляны;I прыгадзілася, што айцец Публяў ляжаў хворы ў гаручцы а крываўцы. Паўла ўвыйшоў да яго, і памаліўся, і, узлажыўшы рукі свае на яго, уздаравіў яго.kOУ суседзтве места таго былі землі начэльніка абтоку, наймя Публь, каторы прывеціў нас і тры дні вельма прыязьліва частаваў.SЯны ж спадзяваліся, што спохне альбо зьнецікі паваліцца мертвы; але як яны чакалі доўга і бачылі, што нічога надзвычайнага ня сталася яму, зьмянілі свой пагляд і сказалі, што ён бог.ucЁн, адылі, строс зьверанё ў цяпло, не дазнаўшы ніякае шкоды.4aI як барбары абачылі павіслае на руццэ ягонай зьверанё, гукалі адзін аднаму: „Гэты чалавек, пэўне, забіўца, калі ўцекламу з мора справядлівасьць не дазволіла жыць".;oЯк жа Паўла зьбер бярэмца гальля і клаў на цяпло, гад, уцякаючы ад гарачыні, прыліп да рукі ягонае.>uI барбары выказалі нам немалую дабрыню, бо, расклаўшы цяпло, прынялі ўсіх нас, бо быў дождж а сьцюжа.i MВыратаваўшыся, даведаліся, што абток завецца Меліта.N,Засталыя ж некатрыя на дошках, некатрыя на кавалках карабля; і гэтак сталася, што ўсі выратаваліся на зямлю.q[+Але сотнік, манячыся выратаваць Паўлу, забараніў ім гэты заме?р і казаў умеючым плаваць кінуцца першым, каб выплысьці на зямлю.*Жаўнеры зрадзіліся забіць вязьняў, каб хто-колечы, выплыўшы, ня ўцёк.&E)I як лучылі на тое месца, ідзе два моры сходзяцца, караб спыніўся на мельстыні. Пярэдні канец карабля, удырыўшыся, стаў нярухома, зад жа ламіўся сілаю хваляў. %(I, выцягнуўшы калатоўкі, паплылі па мору; у тым самым часе, разьвязаўшы паварозы штырна і падняўшы малую ветразь ізь ветрам, ськіраваліся да берагу.  'I, як разаднела, зямлі не пазналі, адно ўгледзелі нейкую затоку із спусклястым берагам, да каторае й наважылі, калі магчыма, ськіраваць караб.i K&I, пад'еўшы, палягчалі караб, выкідаючы пшонку ў мора.t a%Было ж усіх нас на караблю дзьвесьце семдзясят шэсьць душ.M $Тады ўсі, асьмеліўшыся, пачалі есьці.2]#I, сказаўшы гэта, узяў хлеб, і, падзякаваўшы Богу, у прытомнасьці ўсіх разламіў, і пачаў есьці.D"Затым прашу вас ізьесьці: гэта паможа ратунку вашаму, бо ані волас із галавы вашае ні ў кога не загіне". !I на додніцы Паўла ўмаўляў іх ізьесьці, кажучы: „Сядні чатырнанцаты дзень, як вы, у спадзяваньню, застаіцеся бязь ежы, нічога не паспытаўшыся.a; Тады жаўнеры адцялі паварозы лодкі, і яна апала.9kПаўла сказаў сотніку а жаўнерам: „Калі гэтыя не застануцца на караблю, вы ня можаце ўратавацца".hIЯк жа плаўбіты, манючыся ўцячы з карабля, спусьцілі на мора лодку пад прыклепам, быццам хочуць кінуць калатоўкі зь пераду,@yБаючыся, каб ня лучыць на скальныя меецы, кінулі із штырна чатыры калатоўкі і нецярпліва чакалі дня.H I, памераўшы глыбіню, знайшлі дваццаць сажняў; а крыху далей, ізноў памераўшы, знайшлі пятнанцаць сажняў.jMI як мінула чатырнанцатая ноч, як мы былі ношаны па Адры, каля поўначы, плаўбіты дапушчалі, што бліжацца да яко-колечы зямлі.NАле мы маем наткнуцца на нейкі абток". ~ Затым, мужы, асьмельцеся, бо я веру Богу, што будзе так, як імне сказана.H} ,Ня бойся, Паўле, ты маеш стаць перад цэсарам, і вось, Бог падараваў цябе ўсімі тымі, што плывуць із табою'.|Бо стаў ля мяне гэтае ночы Ангіл Бога, Чый я і Катораму служу, кажучы:({IА цяпер раджу вам асьмеліцца, бо ня будзе страты жыцьця каго-колечы з вас, адно карабля:6zeI як доўга ўзьдзержаваліся ад ежы, тады Паўла, стаўшы пасярод іх, сказаў: „Мужы, надабе было паслухаць мяне і не адплываць ад Крыту, і ня мелі б гэтае шкоды ані страты.Xy)Ані сонца, ані зоры не паказаваліся шмат дзён, і немалая бура напірала на нас; наапошку ўся надзея ратунку шчэзла.oxWА пазаўтра сваімі рукамі выкідалі карабельныя снасьці.cw?I, як бура нас кідала, назаўтрае выкідаґлі наклад.kvOСьцягнуўшы яе, ужывалі сяродкаў абвязаваць караб; тады, баючыся, каб не набегчы на Сырт, спусьцілі ветразі і гэтак насіліся..uUI, набегшы зь ветрам на абточак, званы Кляўда, мы ледзь маглі кіраваць, каб удзяржаць лодку;t%I як караб схапіла, ён ня мог працівіцца ветру, і мы аддаліся яму й панесьліся.ksOАле неўзабаве ўдырыў у яго гураґан, званы эўроклідон.`r9 А як лагодна павеяў паўднявы вецер, думалі, што дасяглі мэты, паднялі калатоўку й паплылі ўздоўж Крыту, блізка берагу.wqg А як Прыстань ня была прытарнавана да зімаваньня, бальшыня радзіла плысьці стуль, каб, калі магчыма, як-колечы дасягчы Фэніку Крыцкага, ськіраванага на паўночны ўсход і паўднявы ўсход, і перазімаваць.p1 Сотнік, адылі, валей верыў штырніку а собсьніку карабля, чымся сказанаму Паўлам.so_ Кажучы ім: „Мужы, я бачу, што плаўба будзе із шкодаю а зь вялікаю стратаю ня толькі накладу а караблю, але таксама нашаму жыцьцю".)nK I мінула шмат часу, і плаўба была ўжо небясьпечная, бо й пост ужо мінуў, дык Паўла радзіў,\m1I, плывучы зь цяжкасьцяй міма яго, прыбылі на адно месца, званае Добрая Прыстань, ад каторае было блізка места Лясэя._l7I памалу плывучы шмат дзён, і ледзь даплыўшы супроці Кніда — вятры ня прыялі нам — мы даплылі аж да Крыту ля Сальмона.k1Там сотнік знайшоў караб аляксандрыскі, што плыў да Італі, і пасадзіў нас на яго.jI, пераплыўшы мора супроці Кілікі а Памфілі, прыбылі да Міры Ліцкае.ri]I, выплыўшы стуль, плылі ля Кіпры, бо вятры былі праціўныя.ah;Назаўтрае прыбылі да Сыдону. Юль жа абходзіўся з Паўлам добра і дазваляў яму хадзіць да прыяцеляў, каб апекаваліся ім._g7Тады, узышоўшы на караб адраміцкі, каб плысьці ля местаў аскіх, мы паплылі. З намі быў Арыстарх Македонянін із Салуня.ef EЯк пастаноўлена было плысьці нам да Італі, перадалі Паўлу й некатрых іншых вязьняў сотніку палку Аўґуставага, наймя Юль.leQI, адышоўшы, яны гукалі мяжсобку, кажучы: „Гэты чалавек нічога гожага сьмерці альбо зялезаў не зрабіў". I сказаў А?рыпа Фэсту: „Гэты чалавек мог бы быць звольнены, калі б ён не адазваўся да цэсара".xdiI ўстаў кароль, і вайвода, і Верніка, і тыя, што сядзелі зь імі; cА Паўла сказаў: „Маліў бы я Бога, каб ці мала, ці шмат, не адно ты, але ўсі, што слухаюць мяне сядні, сталі такімі, як Я, з выняткам гэтых залезаў".b'Тады Аґрыпа сказаў Паўлу: „За малым ты не пераканаў мяне стаць хрысьцянінам".laQЦі верыш ты, каролю Аґрыпа, прарокам? ведаю, што верыш". ` Бо ведае праз гэта кароль, перад каторым свабодна гукаю; бо я пераканаўшыся, што ад яго нічога з гэтага не схавана, бо ня ў куце гэта дзеялася.?_wАле Паўла сказаў: „Я не шалёны, найпачэсьліўшы Фэеьце, але выказую словы праўды а здаровага розуму;f^EI, як ён адказаў на абарону сваю ад усяго, Фэст кажа вялікім голасам: „Шалееш ты, Паўле! шмат навукі да шалу прыводзе цябе".-]SШто меў Хрыстос цярпець і, першы ўскрэшшы зь мертвых, абясьціць сьвятліню люду і народам". \9Але, адзяржаўшы помач ад Бога, яшчэ дагэтуль стаю, сьветчачы малым і вялікім, ня кажучы нічога іншага, як тое, што мела стацца, казанае прарокамі а Масеям,v[eЗа гэта Жыды, няўшы мяне ў сьвятыні, спрабавалі забіць мяне.%ZCАле сьпярша жыхарам Дамашку а таксама Ерузаліму, адлі ўсяму краю Юдэйскаму а народам абяшчаў, каб каяліся й навярнуліся да Бога, робячы ўчынкі гожыя каяты.Y}Затым, каролю Арыпа, я ня быў непаслухмены гэтай нябёснай відзені;-XSАдчыніць вочы ім, каб яны абярнуліся ад цемні да сьвятліні і ад улады шайтана да Бога, каб вераю ў Мяне адзяржалі дараваньне грахоў і дзель із пасьвячанымі'. WВыбаўляючы цябе зь люду гэтага і з народаў, да каторых пасылаю цябе,VАле ўстань і стань на ногі свае, бо Я на тое зьявіўся табе, каб прызначыць цябе за слугу а сьветку таго, што ты бачыў і што Я аб'яўлю табе,U5А я сказаў: ,Хто ты Спадару?' А Спадар сказаў: ,Я Ісус, Каторага ты перасьлядуеш.T3I, як усі мы палі на зямлю, я пачуў голас, што казаў імне гэбрэйскай моваю: ,Саўле, Саўле, чаму перасьлядуеш ты Мяне? цяжка табе йсьці супроці восьцяў', S Серадня на дарозе я абачыў, каролю, зь неба сьвятліню, ясьнейшую за зьзяньне сонечнае, каторая засьвяціла навокал мяне й тых, што йшлі з імною.R% Дзеля гэтага йдучы да Дамашку з уладаю а паручэньням ад найвышшых сьвятароў,zQm I па ўсіх бажніцах я шмат разоў мучыў іх і сіліў блявузґаць; і, у надзвычайнай на іх злосьці, перасьледаваў нават і ў навонных местах.P Гэта я й рабіў у Ерузаліме: адзяржаўшы ўладу ад найвышшых сьвятароў, я шмат сьвятых замыкаў у вязьніцы і, як забівалі іх, я даваў свой голас. O  Праўда, і я думаў, што маю шмат дзеяць супроці імені Ісуса Назарэцкага.N#Чаму вы ўважаеце за непраўдападобнае ў вашых ачох, што Бог ускрышае мертвых?*MMКаторай ужыцьцяўленьне спадзяюцца абачыць нашы двананцаць плямёнаў, шчыра служачы Богу дзень і ноч. Вось за гэтую спадзеву, каролю Аґрыпа, вінуюць мяне Жыды. LI цяпер я стаю перад судам за спадзеву абятніцы, данае Богам айцом нашым,WK'Яны здаўна ведаюць празь мяне, калі захочуць сьветчыць, што я жыў фарысэям, подле найстродшае сэкты ў нашай веры.aJ;Парадак жыцьця майго, каторае спачатку я праводзіў сярод народу свайго ў Ерузаліме, ад маладосьці ведамны ўсім Жыдом;OIАсабліва затым, што ты ведамец усіх звычаёў а справаў сярод Жыдоў. Затым прашу цябе выслухаць мяне цярпліва.KH„Каролю Аґрыпа, маю за шчасьце, што сядні магу бараніцца перад табою што да ўсяго, у чым мяне вінуюць Жыды,RG I Аґрыпа сказаў Паўлу: „Дазволена тэ гукаць за сябе". Тады Паўла, выцягнуўшы руку сваю, адказаў на сваю абарону:F%Бо імне здаецца, што неразважна, пасылаючы вязьня, ня выявіць жалабаў на яго".'EGЯ ня маю нічога пэўнага напісаць свайму гаспадару; затым прывёў яго перад вас і асабліва перад цябе, каролю Аґрыпа, каб, па разглядзе, было імне што напісаць;\D1Але я даведаўся, што ён не зрабіў нічога гожага сьмерці, і ён сам адазваўся да Аўґуста, дык я пастанавіў паслаць яго.nCUI сказаў Фэст: „Каролю Аґрыпа а ўсі прытомныя з намі мужы, вы бачыце гэтага, супроці каторага ўся множасьць Жыдоў зьвярнулася да мяне з просьбаю ў Ерузаліме й тут, крычачы, што ён ня мае балей жыць.;BoДык назаўтрае Аґрыпа а Верніка прышлі зь вялікай пазорнасьцю і ўвыйшлі ў судовую гасподу з тысячнікамі а з начэльнікамі места, і Фэст даў расказаньне прывесьці Паўлу.RAАгрыпа ж сказаў Фэсту: „Я сам таксама хацеў бы паслухаць гэтага чалавека". „Заўтра, сказаў тый, ты пачуеш яго".X@)Але як Паўла адазваўся, быць пакіненым на рассудак Аўгустаў, я расказаў дзяржаць яго, пакуль пашлю яго да цэсара".a?;I, як я сам быў у клопаце што да гэтае справы, я сказаў: ці ня хоча ён ісьці да Ерузаліму і там быць суджаны што да гэтага?r>]Але яны мелі некатрыя сьпярэчкі зь ім празь іх веру і празь якогась Ісуса памерлага, праз каторага Паўла цьвердзіў, што Ён жывы. =Жалабнікі, стоячы тут, праз нішто такое не вінавалі, праз што я дапушчаў;P<Як жа яны прышлі сюды, то, без адвалокі, назаўтрае я сеў на судовае седава і расказаў прывесьці таго чалавека.-;SЯ адказаў ім, што няма абычаю ў Рымлян выдаваць чалавека, перш чымся абжалаваны будзе мець жалабнікаў аблічна і адзяржыць магчымасьць абароны ад абвінаваньня.Y:+Праз каторага, як я быў у Ерузаліме, паведамілі найвышшыя сьвятары а старцы жыдоўскія, вымагаючы засуджэньня яго.g9GI, як яны правялі там шмат дзён, Фэст выклаў перад каралём справу Паўлаву, кажучы: „Тут ё нейкі вязень, пакінены Хвэліксам,$8A Як мінула колькі дзён, кароль Аґрыпа а Верніка прыбылі да Цэсарэі паздароваць Фэста. ~%}}|P{{7zzy`xwvvHuu?tt s{rrqqpoocnnmlkjjeihggmgfyeee+ddd=c1baa%``=_^]] \[[_ZZ`YY9XpWW-VUUSRQQHPONMLLK~KJII8HGG6FFEDDCBA@@ ?=<;g:i9877=6654d33D22100K/.-,++*)(('O&%$#"" =#O30K f9d- Z 7  pl~X&EМы ж ведаем, што любячым Бога ўсе дзеецца дзеля дабра, тым, што пагуканыя подле замеру.6eТый жа, хто дасьлядуе сэрцы, ведае, якая думка ў Духа, бо Ён прычыняецца за сьвятых з волі Божае.I падобна таксама Дух памагае нам у нашых кволасьцях; бо мы ня ведаем, як маем маліцца, але Сам Дух прычыняецца за нас стогнамі нявымоўнымі."=Але калі спадзяемся таго, чаго ня бачым, тады, рымсьцячы, спадзяемся ў цярплівосьці.8iБо мы спасёныя надзеяй. Але надзея відомая ня ё надзея; бо, калі хто бача, чаго яму й спадзявацца?jMI не адно яно, але й мы самы, маючы пачатак Духа, і мы ў сабе стогнем, рымсьцячы чакаем усынаўленьня, адкупленьня цела свайго. 9Бо мы ведаем, што ўсе стварэньне разам стогне і разам трудніцца ў болю аж дагэтуль;.UШто й самы стварэнцы вывальнены будуць ізь няволі раскладу да свабоды славы дзяцей Божых.*~MБо стварэнцы паддаліся марнасьці не самахоць, але з волі таго, хто паддаў іх, — у надзеі,}Бо, рупатліва выглядаючы, стварэнцы спадзяюцца аб'яўленьня сыноў Божых, —|/Бо ўважаю, што цяперашнія цярпеньні не раўня прыйдучай славе, што аб'явіцца нам.k{OА калі дзеці, дык і спадкаемцы; спадкаемцы Божыя, суспадкаемцы Хрыстовы, калі запраўды церпім ізь Ім, каб ізь Ім і ўславіцца.ozWГэты самы Дух сьветча духу нашаму, што мы — дзеці Божыя.QyБо вы не прынялі духа няволі ізноў дзеля страху, але прынялі духа ўсынаўленьня, каторым гукаем: „Аўва! Войча!"Zx-Бо ўсі, воджаныя Духам Божым, ё сынове Божыя;5wc Бо, калі жывіце подле цела, маеце памерці; але калі духам забіваеце ўчынкі цела, жывыя будзеце.gvG Дык, браты, мы даўжбіты ня целу, каб жыць подле цела;&uE Калі ж Дух Таго, хто ўскрысіў Ісуса зь мертвых, жывець у вас, Тый, што ўскрысіў Ісуса зь мертвых, ажыве сьмяротныя целы вашыя Духам Сваім, Каторы жывець у вас.%tC А калі Хрыстос у вас, цела запраўды мертвае да грэху, але дух жывы да справядлівасьці.Ss Але вы ня ў целе, але ў Духу, калі запраўды Дух Божы жывець у вас. Калі ж хто ня мае Духа Хрыстовага, тый не Ягоны.]r3Затым тыя, што ў целе, ня могуць угадзіць Богу.QqБо цялесныя падумкі ё непрыязьньства супроці Бога, бо яны не паддаюцца закону Божаму, дый запраўды ня могуць.pПадумкі цялесныя ё сьмерць, а падумкі духоўныя — жыцьцё а супакой,"o=Бо жывучыя подле цела празь цялеснае думаюць, а жывучыя подле духа — праз духоўнае."n=Каб вымаганьне Закону споўнілася ў нас, каторыя жывем ня подле цела, але подле духа.gmGЯк Закон, скволены целам, быў слабы, дык Бог паслаў Сына Свайго ў падобнасьці цела грэшнага за грэх і засудзіў грэх у целе,l%Бо закон духа жыцьця ў Хрысту Ісусу вывальніў мяне ад закону грэху а сьмерці.6k gДык няма цяпер ніякага засуджэньня тым, што ў Хрысту Ісусу жывуць ня подле цела, але подле духа,aj;Дзякую Богу перазь Ісуса Хрыста, Спадара нашага. Дык тый жа самы я розумам служу Закону Божаму, але целам закону грэху.wigНяшчасная я людзіна! Хто выбаве мяне ад гэтага цела сьмерці?hyАле ў чаланох сваіх бачу закон іншы, што ваюе із законам розуму майго і робе мяне палоненікам закону грэшнага, што ёсьць у чаланох маіх.g{Бо подле нутранога чалавека знаходжу прыемнасьць у Законе Божым; f Дык знаходжу закон, што як я зычу дзеяць добрае, благое дзяржыцца мяне. e Калі ж дзею тое, чаго ня зычу, ужо ня я раблю тое, але жывучы ў імне грэх.vdeДабра, каторага зычу, ня дзею, а ліха, каторага ня зычу, чыню.pcYБо ведаю, што ня жывець у імне, значыцца ў целе маім, добрае; бо зычаньне дабра ёсьць у імне, але каб зрабіць добрае, не знаходжу.dbAЗатым цяпер ня я раблю тое, але жывучы ў імне грэх.aКалі ж дзею тое, чаго ня зычу, дык згаджаюся із Законам, што ён добры; `Бо я ня ведаю, што раблю; бо ня чыню, што зычу, але што ненавіджу, тое дзею.t_aБо мы ведаем, што Закон духоўны, а я цялесны, праданы грэху.M^ Дык добрае сталася сьмерцяй імне? Няхай ня станецца так! але грэх, каб выявіцца грэхам, дзеяў у імне сьмерць пераз дабро, так што грэх становіцца надта грэшным пераз расказаньне.] Затым Закон сьвяты, і расказаньне сьвятое, і справядлівае, і добрае.\{ Бо грэх, узяўшы прычыну пераз расказаньне, ізьвеў мяне і забіў ім.n[U I такім парадкам расказаньне да жыцьця было да сьмерці,Z Я жыў калісь без Закону; але як прышло расказаньне, то грэх ажыў, а я памер;EYАле грэх, узяўшы прычыну ад расказаньня, зьдзеяў у імне ўсялякае пажаданьне; бо без Закону грэх мертвы.'XGШто ж скажам? Закон грэх? Няхай ня станецца так! Але я не пазнаў бы грэху, каб не пераз Закон; я не разумеў бы й пажаданьня, калі б Закон не сказаў: „Не пажадай".nWUАле цяпер мы вольныя ад Закону, памершы таму, у чым былі дзяржаныя, так што маем служыць у навіне духа, а ня ў старасьці літары.5VcБо, як мы былі ў целе, жады грахоў пераз Закон дзеялі ў чаланох нашых, каб даваць плады сьмерці;tUaГэтак і вы, браты, памерлі Закону перазь цела Хрыстова, каб былі іншага, Таго, Каторы ўскрэс ізь мертвых, каб мы давалі плады Богу.1T[Затым назавуць чужаложніцаю, калі выйдзе за другога, пакуль муж жывець; калі ж памрэць муж, яна вольная ад Закону і ня будзе чужаложніцаю, вышаўшы за другога мужа./SWЗамужка прывязана Законам да жывога мужа; а калі муж памрэць, яна вольная ад права мужняга.4R cАльбо вы ня ведаеце, браты (бо гукаю знаючым Закон), што Закон радзе людзіну, пакуль яна жывець?1Q[Бо адплата за грэх — сьмерць, але ласка Божая — вечнае жыцьцё ў Хрысту Ісусу, Спадару нашым.YP+Але цяпер, вывальніўшыся ад грэху і стаўшы слугамі Богу, вы маеце плод свой да сьвятасьці і канец — жыцьцё вечнае.O/Дык што за плод мелі вы тады з тога, што цяпер сароміцеся ? бо канец іх — сьмерць.NwБо, як вы былі слугамі грэху, вы былі вольныя ад справядлівасьці.M'Бо, як вы аддавалі чаланы свае на службу нечысьці а бяспраўя да бяспраўя, так цяпер аддавайце чаланы свае на службу справядлівасьці да ўсьвячэньня.IL Вывальніўшыся ж ад грэху, вы сталі слугамі справядлівасьці. Гукаю палюдзку, дзеля слабасьці цела вашага.>KuАле дзякі Богу, быўшы ўперад слугамі грэху, ад сэрца паслухалі таго спосабу навукі, якога навучаны.7JgЦі вы ня ведаеце, што каму вы аддаіце сябе за слугаў да паслухменства, таму вы слугі, каго слухаеце, або слугі грэху да сьмерці, або паслухменства да справядлівасьці ?I1Што ж? будзем грашыць, бо мы не пад Законам, але пад ласкаю? Няхай ня станецца так. H Бо грэх ня мае мець улады над вамі, бо вы не пад Законам, але пад ласкаю.2G] Ані аддавайце чаланоў сваіх на снадзі несправядлівасьці да грэху, але самы сябе Богу аддавайце, як жывыя зь мертвых, і чаланы свае на снадзі справядлівасьці Богу. F  Дык няхай ня радзе грэх у сьмяротным целе вашым, каб слухаць жадаў яго,-ES Гэтак і вы ўважайце сябе за мертвых грэху, але за жывых Богу ў Хрысту Ісусу, Спадару нашым.Dy Бо, што Ён памер, памер аднойчы грэху; але што жывець, жывець Богу.)CK Ведаючы, што Хрыстос, ускрэсшы зь мертвых, болей не памірае; сьмерць ня мае над Ім улады.BВось жа, калі мы памерлі з Хрыстом, мы верым што й жыць будзем ізь Ім,>AwБо памерлы аправены ад грэху.[@/Ведаючы тое, што стары чалавек наш укрыжаваны зь Ім, каб памерцьвена было цела грэху, каб мы ня служылі далей грэху;)?KБо, калі мы задзіночыліся зь Ім падобнасьцяй сьмерці Ягонай, дык і ўскрысеньням будзем,r>]Дык мы пахаваныя зь Ім хрыстом у сьмерць, каб, як Хрыстос ускрэс ізь мертвых славаю Айца, так і нам хадзіць у вадноўленым жыцьцю.=1Ці вы ня ведаеце, што хто хрысьціўся ў Хрыста Ісуса, у сьмерць Ягоную хрысьціўся?<Няхай ня станецца так. Мы памерлі што да грэху: як мы далей будзем жыць у ім?~; wШто ж скажам? ці маем заставацца ў грэху, каб ласка павялічалася?q:[Каб, як грэх радзіў у сьмерці, так і ласка радзіла пераз справядлівасьць да жыцьця вечнага перазь Ісуса Хрыста, Спадара нашага.I9 Закон прышоў пасьлей, і памнажыўся выступ; але йдзе грэх збытна памнажыўся, тым больш была збытная ласка,e8CБо, як непаслухменствам аднаго чалавека шмат хто стаў грэшным, так і паслухменствам Аднаго стане справядлівым шмат хто.z7mЗатым, як выступ аднаго прыводзе на ўсіх людзёў засуджэньне, так учынак справядлівасьці прыводзе ўсіх людзёў да аправеньня жыцьця.6Калі, з прычыны выступу аднаго чалавека сьмерць радзіла пераз аднаго таго чалавека, шмат больш тыя, што прыймуць багацьце ласкі і дар справядлівасьці, будуць радзіць у жыцьцю пераз таго аднаго Ісуса Хрыста.j5MI дар не як дзеяньне грэху таго аднаго чалавека; бо суд за адзін выступ на засуджэньне, а дар на аправеньне ад шмат выступаў.:4mАле не як выступ, быў свабодны дар. Бо калі пераз выступ аднаго шмат памерла, шмат балей ласка Божая а дар із ласкі тае аднае Людзіны Ісуса Хрыста шчодра выліты на шмат.o3WСьмерць, адылі, радзіла ад Адама аж да Масея і тых, што не грашылі падобна да выступу Адамовага, каторы ёсьць абраз прыйдучага. 2 Бо й да Закону быў грэх на сьвеце; але грэх не залічаецца, як няма Закону.1y Затым, як пераз аднага чалавека ўвыйшоў на сьвет грэх, а пераз грэх — сьмерць, так увыйшла сьмерць на ўсіх людзёў, бо ў ім усі ізграшылі.f0E I ня толькі гэтак, але й хвалімся Богам пераз Спадара нашага Ісуса Хрыста, пераз Каторага мы адзяржалі цяпер пагаджэньне.x/i Бо, калі, будучы непрыяцелямі, мы былі пагоджаны з Богам сьмерцю Сына Ягонага, дык пагатове, пагадзіўшыся, спасемся жыцьцём Ягоным.. Затым пагатове цяпер, будучы аправеныя Крывёю Ягонай, спасемся Ім ад гневу.5-cАле Бог Сваю міласьць да нас даводзе тым, што, як мы былі яшчэ грэшнікамі, Хрыстос памер за нас.4,aБо за справядлівага бадай ніхто не памрэць, яшчэ бо за добрага можа хто й адважыўся б памерці. + Бо, як мы яшчэ млявыя былі, Хрыстос у належным часе памер за бязбожных.)*KА надзея не засароме, бо міласьць Божая вылілася ў сэрцы нашыя Духам Сьвятым, даным нам.i)KАд цярплівосьці ўзумеласьць, ад узумеласьці надзея,(#I не адно ёю, але хвалімся й атугаю, ведаючы, што атуга вытварае цярплівосьць,I' Пераз Каторага вераю й адзяржалі мы прыступ да тае ласкі, у каторай стаім і хвалімся надзеяю славы Божае.& +Дык, аправіўшыся вераю, мы маем мір із Богам пераз Спадара нашага Ісуса Хрыста,%Каторы выданы за грахі нашы і быў ускрэшаны дзеля аправеньня нашага.<$qАле й нам, тым будзе залічана, што вераць у Таго, Каторы ўскрысіў Ісуса, Спадара нашага, зь мертвых,#Вось жа, гэта ж было напісана не празь яго аднаго, што яму залічана будзе,f"EI затым гэта было залічана яму за справядлівасьць". !I будучы супоўна пераканаўшыся, што што-колечы Ён абяцаў, можа й зрабіць. %Ня сумляўся ў вабятніцы Божай нявераю, але пасіліўся вераю, даўшы хвалу Богу,I, ня будучы млявым у веры, ён не зважаў на собскае цела свае, што, будучы стагодняе, ужо памярцьвела, ані на памярцьвеньне ўлоньня Сорынага;NКаторы звыш надзеі верыў у надзею, што будзе айцом шмат народам, подле сказанага: „Так будзе насеньне твае".(Як напісана: „Я прызначыў цябе за айца шмат народам") перад Богам, Катораму ён паверыў, Каторы ажыўляе мертвых і завець няіснуючае, як існуючае.=sДык ізь веры ё, каб магло быць подле ласкі, каб абятніца была пэўная ўсяму насеньню, ня толькі тым, што із Закону, але й тым, што зь веры Абрагамовае, каторы айцец усіх нас,kOБо Закон дзее гнеў, і йдзе няма Закону, няма й выступу.)Бо калі тыя, што із Закону, спадкаемцы, дык змарнавана вера, і абятніца ня дзее;C Бо не Законам дана Абрагаму або насеньню ягонаму быць спадкаемцам сьвету, але справядлівасьцяй веры. I айцом абразаньня тых, што ня толькі з абразаньня, але таксама каторыя ходзяць сьлядамі веры айца нашага Абрагама, што была перад абразаньням.S I знак абразаньня ён адзяржаў, як пячаць справядлівасьці веры, што была ў неабразаньню, так што ён можа быць айцом усіх вернікаў у неабразаньню, каб і ім залічалася справядлівасьць,:m Дык як гэта было залічана? у вабразаньню ці ў неабразаньню ? Не ў вабразаньню, але ў неабразаньню.eC Дык дабраславенства гэта належа абразаньню ці й неабразаньню ? Мы кажам, што Абрагаму вера залічана за справядлівасьць.oWІІІчасьлівая людзіна, каторай Спадар не залічыў грэху".ta„Шчасьлівыя, чые бяспраўі дараваныя і чые грахі пакрытыя.H Гэтак нават Давід завець шчасьлівай людзіну, каторай Бог залічае справядлівасьць незалежна ад учынкаў:EА таму, хто ня робе, але вера ў Таго, хто праўдзе бязбожнага, вера ягоная залічаецца за справядлівасьць.xiТаму, хто робе, ня з ласкі залічаецца заплата, але з абавязку;(IБо што кажа Пісьмо? „І паверыў Абрагам Богу, і гэта залічылася яму за справядлівасьць".Бо калі Абрагам аправіўся ўчынкамі, ён мае чым хваліцца, але не перад Богам.e  EШто, скажам, Абрагам, айцец наш, прыдбаў подле цела? }Дык мы касуем Закон вераю? Няхай ня станецца так! але Закон мацуем. 7Бо запраўды Бог адзін, Каторы праўдзе абразаньне подле веры і неабразаньне вераю.~ uЦі Бог Жыдоў толькі? ці не народаў таксама? Але, таксама народаў;z mБо мы ўважаем, што людзіна правіцца вераю, бяз учынкаў Закону.Дык ідзе хвальня? яна вылучана. Якім законам? учынкамі? Не, але законам веры.b=Да паказаньня справядлівасьці Свае ў цяперашнім часе, каб Ён справядлівым быў і праўдзячым таго, хто зь веры Ісусавае.6eКаторага Бог выдаў на адкупленьне перазь веру ў кроў Ягоную, дзеля паказаньня справядлівасьці Свае ў дараваньню грахоў, уперад учыненых, у часе цярплівосьці Божае,адзержуюць аправеньне дарма, з ласкі Ягонае, адкупленьням у Хрысту Ісусу,QБо ўсі ізграшылі і спабыты славы Божае,8iСправядлівасьць Божая перазь веру ў Ісуса Хрыста, у вусіх і на ўсіх вернікаў; бо нямаш розьніцы,,QАле цяпер без Закону справядлівасьць Божая зьявілася, пасьветчаная Законам а прарокамі,1Бо ўчынкамі Закону не аправіцца ніякае цела перад Ім, бо Законам пазнаецца грэх. Вось жа, мы ведаем, што што-колечы Закон кажа, кажа да тых, што пад Законам, каб кажны рот заткнёны быў і ўвесь сьвет апынуўся пад судам Божым,QНяма страху Божага перад ачыма іхнымі".B~I дарогі супакою яны не пазналі.R}Разьвярненьне а згуба на дарогах іхных;R|Ногі іхныя борздыя на разьліцьцё крыві;H{ Рот іхны поўны праклёну а гарчэлі.*zM Горла іхнае — адчынены гроб; языкамі сваімі ашукуюць; атрута гадава пад вуснамі іхнымі.y5 Усі адвярнуліся разам, сталі бескарысныя; няма чынячага дабрыню, няма ні воднага.Ox Няма разумеючага, ніхто ня шукае Бога;ewC Як было напісана: „Няма справядлівага ні воднага,-vS Дык што ж? Ці мы лепшыя? Ані не. Бо мы ўперад давялі, што як Жыды, так і Грэкі, усі пад грэхам, uI ці ня чыньма ліха, каб сталася дабро, як нас крыўдна вінуюць, і як некатрыя несправядліва цьвердзяць, што мы казалі? Справядлівы суд на такіх.KtБо калі праўда Божая маёй маною была ў збытку на славу Яму, чаму ж яшчэ я таксама бываю суджаны, як грэшнік?Ys+Няхай ня станецца! Бо як Богу судзіць сьвет?rА калі наша несправядлівасьць адкрывае справядлівасьць Божую, дык што мы скажам? што Бог несправядлівы, калі выказуе гнеў? (кажу палюдзку).)qKНяхай ня станецца! Але няхай будзе Бог праўдзівы, а кажны чалавек манлівы, як напісана: „Каб Ты быў аправены ў словах Сваіх і перамог, як будзеш у судзе Сваім".'pGБо што ж ? Калі некатрыя былі няверныя, нявернасьць іхная памярцьвіць вернасьць Божую?so_Шмат усяляк. Наўперад, што ім быліґ давераны Пісьмы Божыя.|n sДык што за перавага ў Жыда, альбо што за карысьць із абразаньня?FmАле тый Жыд, хто патай, і абразаньне сэрца, у духу, ня літараю, катораму пахвала не ад людзёў, але ад Бога.lБо ня тый Жыд, што звонку, ані тое абразаньне, што навоннае, на целе;Tk!I неабрэзаны подле прыроды, дзяржачы закон, ці не засудзе цябе, узрушыцеля Закону, што маеш літару а абразаньне?Yj+Значыцца, калі неабрэзаны дзяржыць пастановы Закону, дык ці ня будзе неабразаньне ягонае залічана за абразаньне?NiАбразаньне карыснае, калі поўніш Закон; а калі ты выступнік із Закону, абразаньне твае стала неабразаньням.hБо, „з прычыны вас на імя Божае блявузґаюць у народаў", як напісана.gwТы, каторы хвалішся Законам, выступам із Закону зьневажаеш Бога? fКажучы ня чужаложыць, чужаложыш? брыдзячыся балванамі, грабіш сьвятыні?e!Як жа ты, вучачы іншых, ня вучыш сябе самога? Агалашаючы ня красьці, крадзеш ?d'Наўчыцель неразумных, вучыцель бязьлетак, маючы зразу веды а праўды ў Законе.wcgI пэўны, што ты павадыр нявісных і сьвятло тым, што ў цямноте, bI знаеш волю, і, адрозьнюючы, скумаеш, што найлепшае, навучаны із Закону,vaeВось, ты завешся Жыдам, і здаешся на Закон, і хвалішся Богам,:`mУ дзень, калі, подле дабравесьці мае, Бог будзе судзіць таемныя рэчы людзкія перазь Ісуса Хрыста._%Каторыя паказуюць, што справа закону напісана ў іх у сэрцах, праз што сьветча сумленьне іхнае а думкі іхныя, то вінуючыя, то праўдзячыя адна адну, —C^Бо, калі пагане, Закону ня маючыя, дзеюць подле прыроды законнае, яны, ня маючы Закону, самы сабе закон;3]_ Бо ня тыя, што слухаюць Закон, справядлівыя перад Богам, але дзяржачыя Закон будуць аправены;U\# Бо хто ізграшыў вонках Закону, вонках Закону й загіне; а хто ізграшыў пад Законам, будзе суджаны подле Закону, —D[ Бо нямаш у Бога прыяньня асобам. Z  Але слава а чэсьць а супакой кажнаму, што робе дабро, перш Жыду й Грэку!Y Атуга а гарота кажнай душы чалавека, што робе ліха, перш Жыду й Грэку;/XWА звадлівым а непаслухменым праўдзе, але паслухменым несправядлівасьці, гнеў а абурэньне.?WwТым, што вытрываласьцяй у добрых учынках шукаюць славы а сьці а нязьнішчальнасьці — жыцьцё вечнае;\V1Каторы адплаце кажнаму подле ўчынкаў ягоных:lUQАле подле калянасьці свае а някаятнага сэрца зьбіраеш сам сабе гнеў на дзень гневу а аб'яўленьня справядлівага суду Божага,gTGЦі ўлегцы маеш багацьце дабрыні Ягонае а выбачнасьць а цярплівосьць, ня ведаючы, што дабрыня Божая вядзець цябе да каяты? "~j}}7||+{=zz@yixwwvv=u9tt4ssrGq0pp`ooCnmm*lkk jiShh6g~ffe&dlcc[bxaaX`c__#^G]\[[bZZ.YXWWBVV TT%SvR{QvPOONMM8LL K JJIIHkGFFEEDCBA@??O>>X=<1u I ўзноў Ісая кажа: „Будзе карэнь Есаў, і паўстане радзіць народы; на Яго народы спадзявацца будуць".0y I ўзноў: „Хваліце Спадара, усі народы, і выхваляйце Яго, усі люды".`/9 I ўзноў кажа: „Цешчася, народы, зь людам Ягоным".Z.- I каб народы славілі Бога за міласэрдзе, як напісана: „3а гэта вызнаю Цябе памеж народаў і імені Твайму буду пяяць".C-Бо кажу, што Ісус Хрыстос стаў слугою абразаньня дзеля праўды Божае, каб пацьвярдзіць абятніцу айцом;,Дык прыймайце адзін аднаго, як і Хрыстос прыняў вас да славы Божае.+)Каб вы згодна, аднымі вуснамі славілі Бога і Айца Спадара нашага Ісуса Хрыста.?*wБог жа цярплівосьці й пацяшэньня няхай дасьць вам жыць у згодзе адным із аднымі подле Хрыста Ісуса,L)А ўсе, што пісана было ўперад, напісана нам на навуку, каб цярплівосьцяй і пацяшэньням Пісьмаў мелі надзею.'(GБо й Хрыстос не Сабе гадзіў, але як напісана: „Ганьбеньні ганьбячых Цябе палі на Мяне".y'kНяхай кажны з нас годзе бліжняму да дабра, дзеля збудаваньня.& Мы, дужыя, маем несьці няўздоленьні кволых, а не гадзіць самым сабе.1%[Але тый, што сумляецца, як есьць, будзе засуджаны, бо ня зь веры; а што-колечы ня зь веры, грэх.Z$-Маеш ты веру? май сам у сабе перад Богам. Шчасьлівы, каторы ня судзе сябе самога ў тым, што прызнаець сабе за добрае.m#SДобра ня есьці мяса, ані піць віна, ані рабіць чаго-колечы, ад чаго брат твой спатыкаецца, альбо спадманяецца, альбо слабянее.,"QДзеля ежы ня бурай справы Божае. Усе чыстае, але блага людзіне, каторая есьць на спадману. !Дык будзем імкнуцца да тога, што служа супакою а ўзаемнаму збудаваньню.w gБо, хто гэтым служа Хрысту, тый любы Богу й прызнаны людзьмі.?wБо гаспадарства Божае ня ежа ані піценьне, але справядлівасьць а супакой а радасьць у Духу Сьвятым.U#Няхай ня будзе блявузґана на ваша добрае.iKБо калі за ежу немарасьціцца брат твой, ты ўжо ня подле міласьці абходзішся. Ня губі сваёй ежаю таго, за каго Хрыстос памер.|qЯ ведаю і пераканаўшыся ў Ісусу Хрысту, што няма нічога ў сабе самым нячыстага, адно хто ўважае што-колечы за нячыстае, таму нячыстае.M Ня судзіма болей адзін аднаго, але валей на тое ўважайце, каб ня класьці брату спатыкненьня альбо спадману.W' Дык кажны з нас здасьць лічбу за сябе Богу.E Бо напісана: „Жыў Я, кажа Спадар, перад Імною ўклякне кажнае калена, і кажны язык будзе вызнаваць Бога".fE А ты чаму судзіш брата свайго ? Або ізноў, чаму ўлегцы маеш брата свайго ? Мы ж усі станем перад судовым пасадам Хрыстовым.{ Бо Хрыстос дзеля таго памер і жывець, каб радзіць мертвых і жывых.Y+Бо ці жывем, дзеля Спадара жывем, ці паміраем, дзеля Спадара паміраем. I затым ці жывем, ці паміраем — мы Спадаровы.Бо ніхто з нас ня жывець сам дзеля сябе, і ніхто не памірае сам дзеля сябе;Хто адрозьнюе дні, дзеля Спадара адрозьнюе. I хто есьць, дзеля Спадара есьць, бо дзякуе Богу; і хто ня есьць, дзеля Спадара ня есьць і дзякуе Богу.iKАдзін адрозьнюе дні, другі важа кажны дзень аднолькава. Няхай кажны будзе супоўна пераканаўшыся ў сваім собскім паглядзе.ucХто ты, што судзіш чужога слугу? Перад сваім Спадаром стаіць ён або валіцца; і будзе пастаноўлены, бо Спадар можа пастанавіць яго.@yХто есьць, ня май улегцы таго, хто ня есьць; а хто ня есьць, ня судзі таго, хто есьць, бо Бог прыняў яго.ykХтось пэўны, што ён можа есьці ўсе, але слабы есьць гародніну.n WМлявых жа ў веры прыймайце ня дзеля суджэньня паглядаў.!; Але адзеньцеся ў Спадара Ісуса Хрыста, і рупнасьць празь цела не абарачайце ў жаду._ 7 Як удзень, паступайма як належа, не ў гасьцінах а п'янчаньню, ані ў бязулстве а жадлівасьці, ані ў звадзе а завідасьці;, Q Ноч мінула, а дзень дабліжыўся: дык адкіньма ўчынкі цямноты, а надзеньма зброю сьвятліні.Q  I гэта рабіце, ведаючы час, што ўжо пара нам прачхнуцца, бо цяпер спасеньне да нас бліжшае, чымся як мы ўверылі.{ o Любосьць ня робе бліжняму ліха; дык любосьць ё паўніня Закону.P  Не чужалож, не забівай, не крадзі, ня сьветч хвальшыва, не пажадай," і калі іншае будзе расказаньне, зьмяідчаюцца ў вадным гэтым слове, наймя: „любі бліжняга свайго, як сябе самога".:m Нікому ня бывайце нічога вінны, апрача ўзаемнае міласьці; бо хто любе другога, тый споўніў Закон.Q Давайце кажнаму належнае: каму падачкі — падачкі; каму мыта — мыта; каму страх — страх; каму чэсьць — чэсьць.' Дзеля таго вы й падачкі плаціце, бо яны слугі Божыя, кажначасна гэтым занятыя.   Затым надабе быць падданым не адно дзеля гневу, але й дзеля сумленьня. Бо гэта слуга Божы на дабро табе. Але, калі ты дзееш ліха, бойся, бо не дарма ён носе меч; бо ён слуга Божы, помсьнік у гневе на дзеючага ліха.P Бо начэльнікі ня страх добрым учынкам, але благім. Хочаш не баяцца ўлады? Рабі дабро і адзяржыш пахвалу ад яе;G Затым, хто працівіцца ўладзе, працівіцца загадзе Божай. А праціўнікі самы сабе рассудак віны прыдбаюць.D  Кажная душа будзь паддана вышшай уладзе, бо няма ўлады не ад Бога; існуючыя ж улады Богам устаноўленыя.kO Ня будзь пераможаны ліхам, але перамагай ліха дабром.mS Дык, „Калі твой непрыяцель галодны, дай яму есьці; калі сьмягне, дай яму піць, бо, так робячы, ты зьбярэш на галаву ягоную жар".R~ Ня імсьціцеся самы, любовыя, але дайце месца гневу Божаму. Бо напісана: „Помста ў Мяне, Я адплачу, кажа Спадар". }  Калі магчыма, паколькі залежа ад вас, шукайце супакою з усімі людзьмі.|7 Нікому ліхам за ліха не аддавайце; дбайце праз тое, што добрае ў вачох усіх людзёў.]{3 Майце тую самую павагу адны да адных; не мудрагельце высака, але да нізкіх хініцеся; ня будзьце мудрыя ў вачох сваіх;mzS Цешчася з тымі, што цешацца; плачча з тымі, што плачуць.y{ Дабраслаўце тых, што перасьлядуюць вас; дабраслаўце а ня клініце. x  Да патрэбаў сьвятых будзьце падзельлівыя, да гасьціннасьці ганіцеся. w  У надзеі цешчася; у ватугах будзьце вытрывалыя, у малітве кажначасныя;|vq З рупатлівасьцяй не агіляйцеся; духам гарыце; Спадару служыце;$uA У брацкай любосьці адны да адных будзьце кукежныя; у павазе адны адных выпераджайце;t  Міласьць хай будзе без прыдаваньня; гідзьцеся ліха, ліпніце да дабра;fsE Ці хто навучае — у навучаньню; хто падзяляецца — у прасьціні; хто кіруе — кіруй улегліва; хто чыне міласэрдзе, чыні рада.krO Ці то службы — у службе; ці хто вучэньня — у вучэньню;q! Але, маючы розныя дары, подле ласкі, данае нам: ці прароцтва, подле меры веры; p  Так нас шмат складае адно цела ў Хрысту, а паасобку адны адным сяброве.!o; Бо, як у вадным целе ў нас шмат чаланоў, але ня ў вусіх чаланоў тая самая дзейнасьць,>nu Бо подле ласкі, данае імне, кажу кажнаму з памеж вас: ня думайце празь сябе болей, чымся належа думаць; але думайце сьціпла, кажны подле меры веры, каторую Бог удзяліў яму.m I не тарнуйцеся да веку гэтага, але адмяніцеся аднаўленьням думкі свае, каб вы пераканаліся што за добрая а прыемная а дасканальная воля Божая.il M Дык малю вас, браты міласэрдзям Божым, пасьвяціце целы свае на аброк жывы, сьвяты, Богу любы, значыцца разумную службу сваю;dkA $Бо ўсе зь Яго а Ім а да Яго. Яму слава на векі, амін.[j/ #Або хто даў яму ўперад, каб Ён меў аддаць яму?qi[ "Бо хто пазнаў розум Спадароў? Або хто быў Яму параднікам?Uh# !О глыбіня багацьцяў мудрасьці а ведзі Божае! Як неспатачальныя суды Ягоныя, і недасьледавальныя дарогі Ягоныя!g{ Бо Бог замкнуў усіх у непаслухменстве, каб над усімі зьмілавацца.f/ Так і яны цяпер не паслухалі, каб дзеля міласэрдзя вам і яны міласэрдзя дасяглі.c Тут нямаш розьніцы памеж Жыда й Грэка, бо адзін Спадар у вусіх, багаты да ўсіх, што гукаюць Яго.x=i Бо Пісьмо кажа: „Кажны, што вера ў Яго, ня будзе засаромлены". <  Бо сэрцам вераць да справядлівасьці, а вуснамі вызнаюць да спасеньня.p;Y Бо, калі вуснамі сваімі будзеш вызнаваць Ісуса за Спадара і сэрцам сваім верыць, што Бог ускрысіў Яго зь мертвых, дык спасешся;Q: Але што кажа гэта? „Слова блізка да цябе, у роце тваім а ў сэрцу тваім", значыцца, слова веры, каторае абяшчаем. 9 Або: „Хто зыйдзе да бяздоньня?" (значыцца, Хрыста зь мертвых узьвесьці).X8) Але справядлівасьць ізь веры кажа гэтак: не кажы ў сэрцу сваім: „Хто ўзыйдзе на неба?" (значыцца, Хрыста зьвесьці);<7q Бо Масей піша праз справядлівасьць, каторая із Закону: „Чалавек, што чыніў бы гэта, жывы будзе ім".}6s Бо канец Закону — Хрыстос, да справядлівасьці кажнага верніка.q5[ Бо, ня ведаючы справядлівасьці Божае і сілуючыся закласьці сваю собскую справядлівасьць, не паддаліся справядлівасьці Божай;4y Бо сьветчу ім, што рупатлівасьць да Бога маюць, але ня подле веды.3 + Браты! прыемнасьць сэрца майго і маленьне да Бога за іх ё, каб яны былі спасёны._27 !Як напісана: „Вось, кладу на Сыёне камень спатыкненьня і скалу спадману, і тый, хто ўвера ў Яго, ня будзе засаромлены". 1 Чаму? бо ня зь веры, але з учынкаў. Спатыкнуліся аб камень спатыкненьня,0w А Ізраель, гонячыся за Законам справядлівасьці, не дасяг Закону.6/e Што ж скажам? Народы, што ня гналіся за справядлівасьцяй, дасяглі справядлівасьці, што зь веры.h.I I, як уперад сказаў Ісая: „Калі б Спадар войскаў не пакінуў нам насеньня, мы былі б, як Садома, і сталі б падобныя да Ґоморы".,-Q Бо справу канчае і борзда ў справядлівасьці, бо справу скончаную зьдзее Спадар на зямлі".8,i А Ісая гукае празь Ізраеля: „Хоць бы лік сыноў Ізраелявых быў, як пясок морскі, спасецца астача;4+a I на тым самым месцу, ідзе было сказана ім: ,Вы ня Мой люд', названы будуць ,Сынове Бога жывога' ".*3 Як і кажа ў Госі: „I ня Свой люд назаву ,Люд Мой', і нялюбовую назаву ,Любовая Мая' ".y)k Нам, каторых Ён і пагукаў, ня толькі із Жыдоў, але і з паганаў?",(Q Каб паведаміць багацьце славы Свае над судзінамі міласэрдзя, што Ён прыгатаваў да славы,'} Што ж, калі Бог, зычачы паказаць гнеў Свой і паведаміць моц Сваю, трываў ізь вялікай цярплівосьцю із судзінамі гневу, гатовымі да загубы,^&5 Альбо ці ня мае ўлады ганчар над глінаю, каб із таго самага месіва зрабіць адну судзіну да славы, а другую да няславы?,%Q А ты хто, чалавеча, што пярэчыш Богу? Ці выраб скажа вырабніку: „Чаму ты мяне так вырабіў?" $ Дык ты скажаш імне: „Чаму ж яшчэ вінуе? Бо Хто спрацівіцца волі Ягонай?"b#= Дык зьмілуецца, над кім зыча; і каляне, каго зыча." Бо Пісьмо кажа фараону: „Дзеля таго самага Я ўзьняў цябе, каб гэтак паказаць на табе магутнасьць Сваю і каб абяшчана было імя Мае па ўсёй зямлі".!1 Дык залежа не ад тога, хто хоча, ані ад тога, хто бяжыць, але ад міласэрдзя Божага.  Бо Ён кажа Масею: „Зьмілуюся, над кім зьмілуюся; і пажалею, каго пажалею". Што ж скажам ? Няго ж несправядлівасьць у Бога? Няхай ня станецца так!hI Як напісана: „Якава Я ўлюбіў, а Ісава зьненавідзіў".b= Сказана было ёй: „Большы будзе служыць меншаму", Бо яшчэ перад нараджэньням і перш, чымся што добрае альбо благое зрабілі, — каб замер Божы подле абраньня дзеяўся ня з учынкаў, але з Гукаючага, —8i I не адно гэта, але так было й з Рэвекаю, як яна ад аднаго зачала двух сыноў, ад Ісака, айца нашага;  А слова абятніцы гэткае: „У гэтым жа часе прыйду, і ў Сорры будзе сын".!; Значыцца, не цялесныя дзеці ё дзеці Божыя, але дзеці абятніцы ўважаюць за насеньне.4a I ня ўсі дзеці Абрагамовы, што ад насеньня ягонага; але: „У Ісаку названа будзе насеньне твае".J  Бо ня ўсі Ізраеляне, што ад Ізраеля,y Ад іх айцове, і ад іх Хрыстос подле цела, існуючы над усім Бог, дабраславёны на векі, амін. Але ня тое, каб слова Божае ня было дасьпешнае.2] Значыцца, Ізраелян, каторых усынаўленьне а слава а ўмовы а Законуданьне а служба а абятніцы;) Я зычыў бы сам быць адлучаным ад Хрыста за братоў сваіх, радні імне подле цела,kO Што вялікі імне смутак і бязупынная мука сэрцу майму:   Праўду кажу ў Хрысту, не маню, сьветча імне сумленьне мае ў Духу Сьвятым,X)'Ані вышыня, ані глыбіня, ані якое іншае стварэньне не адлуча нас ад любосьці Божае ў Хрысту Ісусу, Спадару нашьім.S&Бо я пераканаўшыся, што ані сьмерць, ані жыцьцё, ані ангілы, ані князствы, ані цяперашнія, ані будучыя, ані сілы,a;%Але ўсе перамагаем пераз Таго, хто ўмілаваў нас.#$Як напісана: „3а Цябе забіваюць нас кажны дзень; мелі нас за авечкі на зарэз".j M#Хто адлуча нас ад міласьці Божае: атуга, ці гарота, ці перасьледаваньне, ці галадоў, ці голасьць, ці небясьпечнасьць, ці меч?" ="Хто засуджае? Хрыстос памер, але і ўскрэс: Ён і паправе Бога, Ён і прычыняецца за нас.c ?!Хто будзе вінаваць абраных Божых? Бог праўдзе іх.B } Тый, Каторы Сына Свайго не пашчаджаў, але аддаў Яго за ўсіх нас, як ізь Ім не падаруе нас шчодра і ўсім?j MШто ж скажам на гэта? Калі Бог за нас, хто супроці нас?4aА каго Ён наканаваў, тых і пагукаў; а каго пагукаў, тых і аправіў; а каго аправіў, тых і ўславіў.Z-Бо каго Ён перадведаў, тым і наканаваў быць падобнымі да абраза Сына Свайго, каб Ён быў першаком памеж шмат братоў. R~~3||{{zz,yxwwKvvutt!sNrqqppconnemm/lkjihhWgg%feddIcbba``__<^]>\[['ZZ2YXX-WVUUUTSS4RRQQRPuPODNN-MML=KJIIOH\GFEEDD"CBAA<@@B??>;=<< ;s::a988-77W66I55X442110$/(.Y--,u+**)r((M''T&z%$$'#}""!+ yj +"g 6)$ f ; `Jw+b%oCКалі хто пагуканы абрэзаным, не хавайся; калі хто пагуканы неабрэзаным, не абразайся.EnТолькі кажны рабі так, як Бог яму прызначыў, і кажны, як Спадар пагукаў. Гэтак я загадую па ўсіх цэрквах.&mEСкуль ведаеш ты, жонка, ці не спасеш мужа? Або скуль ведаеш ты, мужу, ці не спасеш жонкі?vleКалі ж нявернік хоча разлучыцца, хай разлучаецца; брат або сястра ў такіх прылучаёх не прыняволены, бо Бог пагукаў нас да супакою. kБо нявернік муж усьвячаецца жонкаю верніцаю, і жонка няверніца ўсьвячаецца мужам вернікам. Накш дзеці вашыя былі б нячыстыя, а цяпер сьвятыя.j! I жонка, што мае мужа няверніка, і ён згодны жыць ізь ёю, няхай не пакідае яго;Oi Іншым жа я кажу, а не Спадар: калі які брат мае жонку няверніцу, і яна згодная жыць ізь ім, няхай не пакідае яе;Gh А калі разлучыцца, дык мае заставацца незамужняй або пагадзіцца з мужам сваім, і мужу не пакідаць жонкі.g А тым, што пабяруцца, ня я расказую, але Спадар: жонцы не разлучацца з мужам;1f[ Але калі ня могуць валодаваць самы сабою, няхай жэняцца; бо валей жаніцца, чымся распаляцца.uecНежанатым жа і ўдовам кажу: добра ім, калі б засталіся, як я.5dcБо зычу, каб усі людзі былі, нават як я; але кажны мае свой дар ад Бога, адзін гэтак, другі гэнак.]c3Кажу гэта, адылі, як дазвол, не як расказаньне.FbНе спабывайце адно аднаго, хіба із згоды, на якісь час, каб пасьвяціцца да посту а малітвы, і ўзноў будзьце разам, каб шайтан не спакушаў вас зь нястачы самавалоданьня вашага.9akЖонка ня мае ўлады над целам сваім, але муж; падобна й муж ня мае ўлады над целам сваім, але жонка.k`OМуж няхай аддаець належнае жонцы, падобна жонка мужу.:_mАле, каб усьцерагчыся бязулства, кажны май собскую жонку сваю, і кажная май собскага мужа свайго. ^ Што ж да тога, праз што вы пісалі, дык добра чалавеку не датыкацца жонкі.s]_Бо вы купленыя цаною. Затым услаўляйце Бога ў целах сваіх.C\Ці ня ведаеце, што целы вашы ё дом жывучага ў вас Сьвятога Духа, Каторага вы маеце ад Бога, і вы не свае?T[!Уцякайце ад бязулства: кажны грэх, які робе людзіна, ё вонках цела; а бязуля грэша супроці собскага цела свайго.kZOАле тый, што адзіночыцца із Спадаром, ёсьць адзін Дух.SYАльбо ня ведаеце, што тый, каторы лучыцца зь бязуляю, ёсьць адно цела зь ёю, бо кажацца: „Двое будуць адно цела".XЦі вы ня ведаеце, што целы вашы — гэта чаланы Хрыстовы? Дык ці адыйму чаланы ў Хрыста, каб зрабіць іх чаланамі бязулі? Няхай ня станецца так!qW[Бог ускрысіў Спадара, ускрысіць і нас магутнасьцю Сваёй.WV' Ежа да жывата, і жывот да ежы; але Бог зьнішча адно й другое. Цела не да бязулства, але да Спадара, і Спадар да цела.7Ug Усе імне дазволена, але ня ўсе карысна; усе імне дазволена, але ня буду я пад уладаю чаго-колечы.iTK I гэткімі былі некатрыя з вас; але абмыты, але ўсьвячаны, але аправены імям Спадара нашага Ісуса Хрыста і Духам Бога нашага.AS{ Ані злодзеям, ані гальлівым, ані п'яніцам, ані абмоўцам, ані дзяруном не спадзець гаспадарства Божае.SR Ці вы ня ведаеце, што несправядлівым не спадзець гаспадарства Божае? Не давайцеся зводзіць: ані бязулям, ані балвахвалам, ані чужаложнікам, ані вельма скунежаным, ані мужаложнікам,YQ+Але вы крыўдзіце а шкодзіце, ды гэта братоў.P#У такім прылучаю ўжо запраўды заганаю наагул у вас ё, што вы правуецеся мяжсобку. Чаму валей ня церпіце крыўды? чаму валей не застаіцеся ашуканымі?gOGАле брат із братам правуецца, ды перад нявернікамі.DNНа сорам вам кажу: нягож няма памеж вас ні воднага разумнага, што мог бы рассудзіць памеж братоў сваіх?M!А вы, як мелі справы гэтага жыцьця, пасадзілі судзіць пагрэбаваных у царкве.L+Ці вы ня ведаеце, што мы будзем судзіць ангілаў? Пагатове справы гэтага жыцьця._K7Ці ня ведаеце, што сьвятыя будуць судзіць сьвет ? А калі сьвет вамі будзе суджаны, ці вы нягожыя найменшага суджэньня?%J EЦі важыцца хто з вас, правуючыся з другім, прававацца ў несправядлівых, а не ў сьвятых?nIU Навонных жа судзе Бог. Выкіньце нягоднага з памеж сябе.rH] Бо што імне судзіць і навонных? Ці не нутраных вы судзіце?QG Але я пісаў вам не сябраваць із тым, хто, завучыся братам, застаецца бязулям, або прагавітым, або балвахвалам, або абмоўцам, або п'яніцам, або дзяруном, з таковым нават ня ежча разам.vFe Не наагул ізь бязулямі гэтага сьвету, альбо з прагавітымі а дзярлівымі, альбо з балвахваламі, бо мусілі б выйсьці з гэтага сьвету;`E9 Я пісаў вам у лісьце, не сябраваць ізь бязулямі;dDAЗатым сьвяткуйма сьвята не із старой закісяй ані із закісяй злосьці а нягоднасьці, але з праснакамі шчырасьці а праўды.IC Ачьісьціце старую закісь, каб вы былі новым цестам, бо вы прэсныя, бо Пасха ж нашая, Хрыстос, быў абрэчаны.B+Хвальня ваша ня добрая. Або вы ня ведаеце, што ад малое закісі ўсе цеста кісьне?&AEПерадалі яго такога шайтану на загубу цела, каб дух быў спасёны ў дзень Спадара Ісуса.F@Вы, зышоўшыся ў імя Спадара нашага Ісуса Хрыста, разам із духам маім, сілаю Спадара нашага Ісуса Хрыста,>?uА я, няпрытомны целам, але прытомны духам, ужо пастанавіў, бы будучы ў вас, каб таго, хто зрабіў гэта,C>А вы запыхацелі, а ці ня мелі б валей плакаць, каб тый, што зрабіў такі ўчынак, быў выкінены з памеж вас?V= 'Агульна чуць, што бязулства сярод вас, ды такое бязулства, што не раўня народам, ажно хтось мае жонку айца свайго.<+Чаго вы хочаце? з дубцом прыйсьці да вас, ці зь міласьцяй і з духам лагоднасьці?Y;+Бо гаспадарства Божае ня ўслове, але ў моцы.':GАле я ўборзьдзе прыйду да вас, калі Бог дазволе, і пазнаю ня словы запыхацелых, але моц,w9gНекатрыя запыхацелі, як быццам я не маніўся прыйсьці да вас;8#Дзеля таго я паслаў да вас Цімоха, свайго любовага а вернага ў Спадару сына, каторы дамене вам дарогі мае ў Хрысту, як я вучу ўсюдых у кажнай царкве._77Затым малю вас: будзьце маімі перайманьнікамі.a6;Бо хоць бы вы мелі дзесяць тысячаў наўчыцеляў у Хрысту, ня шмат, адылі, айцоў; я радзіў вас у Хрысту Ісусу дабравесьцяй.57Ня пішу гэта, каб засароміць вас, але каб перасьцерагчы вас, як любовыя дзеці свае.43 Уражаюць нас, мы молім; мы сталі сьвету, як шумецьце, адкіданыя ўсімі аж дагэтуль.D3 I працуем, робячы сваімі собскімі рукамі. Абмаўляюць нас, мы дабраславім; перасьлядуюць нас, мы церпім;x2i Аж дагэтуль прагнем і сьмягнем, і голыя, і бітыя, і бяздомныя,K1 Мы дурныя дзеля Хрыста, але вы разважныя ў Хрысту; мы млявыя, але вы моцныя, вы пачэсьлівыя, але мы ў ганьбе.x0i Бо я думаю, што Бог нас, апосталаў, пастанавіў за апошніх, бы на сьмерць прызначаных; бо мы сталі дзівосамі сьвету, ангілам і людзём.[//Ужо вы перасыціліся, ужо вы забагацелі, вы радзілі бяз нас. Я хацеў бы, каб вы радзілі, каб мы таксама радзілі з вамі!I. Бо хто адрозьнюе цябе ? Што ты маеш, чаго б не адзяржаў? А калі адзяржаў, чаму хвалішся, быццам не адзяржаў?"-=Гэта, браты, прытарнаваў я да сябе а Аполоса дзеля вас, каб вы навучыліся ад нас не мудрагеліць звыш тога, што напісана, і не падыймаліся адзін перад адным.,)Затым ня судзіце без пары, пакуль ня прыйдзе Спадар, Каторы й асьвеце схаванае ў цемрадзі і выяве рады сэрца, і тады кажны будзе мець пахвалу ад Бога. +Бо я нічога ня знаю за сабою, але гэтым не апраўлены; судзьдзя ж імне Бог.1*[Імне вельма мала знача, што судзіце празь мяне вы або людзкі суд; я й сам ня суджу празь сябе.])3Ад вернікаў жа вымагаюць, каб кажны быў верны. ( Дык кажны мае ўважаць нас за слугачых Хрыстовых а вернікаў тайнаў Божых.G'Вы ж — Хрыстовы, а Хрыстос — Божы.@&yЦі Паўла, ці Аполос, ці Кіфа, ці сьвет, ці жыцьцё, ці сьмерць, ці цяперашніня, ці будучыня, — усе вашае;d%AДык няхай ніхто ня хваліцца людзьмі, бо ўсе вашае:l$QI ўзноў: „Спадар ведае думкі мудрыцоў, што яны марныя".@#yБо мудрасьць сьвету гэтага ё дурнота перад Богам, як напісана: „Каторы лове мудрых у хітрыні іхнай".V"%Ніхто ня зводзь самога сябе. Калі хто з вас думае быць мудрым у гэтым веку, тый стань неразумным, каб быць мудрым.!Калі хто папсуець дом Божы, таго Бог папсуець, бо дом Божы сьвяты; а гэта вы.r ]Ціж вы ня ведаеце, што вы дом Божы, і Дух Божы жывець у вас?+А ў каго работа згарыць, тый будзе мець шкоду, але сам спасецца, адылі бы з агню.!Калі чыя работа застанецца, каторую ён на ім будаваў, тый адзяржыць заплату;X) Кажнага работа выявіцца; бо дзень пакажа, бо ў вагню выкрываецца, і агонь выпрабуе работу кажнага, якая яна ёсьць.+O Ці станове хто на гэтым подзе із золата, срэбра, дарагіх камянёў, дзерва, травы, саломы, —!; Бо ніхто ня можа пакласьці поду іншага, апрача пакладзенага, каторы ё Ісус Хрыстос.`9 Подле данае імне ад Бога ласкі, я, як мудры будаўнічы, паклаў под, а другі будуе на ім; але кажны глядзі, як будуеш на ім.oW Бо мы супрацаўні ў Бога, вы Божая ніва, Божая будоўля вы.-SТый, што садзе, і тый, што палівае, адно; але кажны адзяржыць сваю заплату подле свае працы.%Затым ані тый, што садзе, ані тый, што палівае, ё штось, але Бог, што рост даець.]3Я засадзіў, Аполос паліваў, але вырасьціў Бог;Яны адно слугачыя, пераз каторых вы ўверылі, ды колькі кажнаму даў Спадар.A{Бо калі хто кажа: „Я Паўлаў", а другі: „Я Алолосаў", дык ці не цялесныя вы людзі? Хто Паўла? хто Аполос? veБо вы яшчэ цялесныя. Бо калі меж вас завідасьць а сьпярэчкі а падзел, дык ці не цялесныя вы? і ці ня ходзіце подле сьвецкае людзіны?Я даў вам малако піць, ня ежу, бо вы яшчэ не маглі есьці яе ані можаце яшчэ,< sІ я, браты, ня мог гукаць із вамі, як із духоўнымі, але як ізь цялеснымі, як ізь бязьлеткамі ў Хрысту.-„Бо хто пазнаў розум Спадароў, хто Яго вучыць будзе?" Але мы маем розум Хрыстоў.pYАле духоўны адрозьнюе ўсе, сам жа не адрозьнюецца нікім.hIАле душэўная людзіна ня прыймае таго, што ад Духа Божага, бо яно дурнота яму; і ня можа цяміць, бо яно духоўна адрозьнюецца.O  Што й гукаем ня людзкой мудрасьцяй навучанымі словамі, але навучаныя Духам, раўнуючы духоўнае да духоўнага.& E Але мы прынялі ня духа сьвету гэтага, але Духа ад Бога, каб ведаць, чым Бог дараваў нас,o W Бо хто зь людзёў ведае, што ёсьць у чалавеку, апрача духа людзкога, каторы ў ім? Так і Божага ніхто ня ведае, апрача Духа Божага. { А нам Бог аб'явіў Духам, бо Дух усе дасьлядуе, нават глыбіні Божыя. y Але, як напісана: „Ня бачыла таго вока, і ня чула вуха, і ня прыходзіла тое на сэрца людзіне, як шмат прыгатаваў Бог тым, што мілуюць Яго".6eКаторай ніхто з князёў гэтага веку не пазнаў; бо, калі б пазналі, не ўкрыжавалі б Спадара славы.'GАле гукаем мудрасьць Божую, тайную, каторую Бог наканаваў перад вякамі да славы нашае,B}Мудрасьць жа гукаем памеж дасканальных, але мудрасьць ня гэтага веку ані князёў гэтага веку мінучых;wКаб вера вашая стаяла не на мудрасьці людзкой, але на сіле Божай.$AI слова мае, і казань мая не ў пераконуючых словах мудрасьці, але ў паказе Духа а сілы,mSI быў я ў вас у млявасьці а ў страху а ў вялікай дрыгоце.#?Бо я пастанавіў быць у вас няведаючым нічога, апрача Ісуса Хрыста, дый укрыжаванага;M I я, прыходзячы да вас, браты, прыходзіў ня з выборнай моваю або мудрасьцяй, абяшчаючы вам сьветчаньне Божае,] 5Як напісана: „Хто хваліцца, Спадаром хваліся".Y -Ад Яго й вы ў Хрысту Ісусу, Каторы стаў нам мудрасьцю ад Бога, як і справядлівасьцю а пасьвячэньням а адкупленьням,\~ 3Так, каб не хвалілася перад Богам ніякае цела.} 5I нізкое сьвету, і пагрэбаваных абраў Бог, і няіснуючае, каб існуючае зьнішчыць, —^| 7Бо Бог абраў дурноту гэтага сьвету, каб засароміць мудрых, і Бог абраў млявае гэтага сьвету, каб засароміць дужасьць;={ uРазважча, браты, хто вы пагуканыя, што ня шмат мудрых подле цела, ня шмат дужых, ня шмат дабрародных; z  Бо дурнота Божая мудрэйшая за людзёў, а млявае ў Бога дужшае за людзёў.y }Але пагуканым, Жыдом і Грэкам, Хрыста, моц Божую а мудрасьць Божую;x  Мы ж абяшчаем укрыжаванага Хрыста, Жыдом спадмана, а народам дурнота,hw KБо Жыды вымагаюць знакоў, а Грэкі шукаюць мудрасьці;Sv !Бо як сьвет мудрасьцяй не пазнаў Бога ў мудрасьці Божай, зьлюб Богу было дурнотаю абяшчаньня спасьці вернікаў.Mu Ідзе мудрэц? ідзе кніжнік? ідзе сьпярэчнік гэтага веку? Ці не абярнуў Бог мудрасьць гэтага сьвету ў дурноту?t Бо напісана: „Загублю мудрасьць мудрыцоў, а розум разумных адхіну".s Бо слова праз крыж гінучым ё дурніна, але нам спасаным — сіла Божая.cr AБо Хрыстос не паслаў мяне хрысьціць, але абяшчаць дабравесьць, ня ў мудрасьці слова, каб ня быў змарнаваны крыж Хрыстоў.q Але, я хрысьціў і дом Сьцепаноў; але балей ня ведаю, ці хрысьціў каго іншага.vp gШто ніхто ня можа сказаць, што я хрысьціў у імя свае собскае.yo mДзякую Богу, што нікога з вас ня хрысьціў, апрача Крыспа а Ґая,5n e Нягож Хрыстос падзяліўся ? альбо Паўла быў укрыжаваны за вас? альбо ў імя Паўлы вы хрысьціліся??m y Я гукаю праз тое, што кажны з вас кажа: „Я запраўды Паўлаў", а „Я Аполосаў", а „Я Кіфін", а „Я Хрыстоў".l ) Бо ад Хлоіных стала імне ведама, браты мае, праз вас, што сьпярэчкі ё памеж вас.Sk ! Вось жа малю вас, браты, імям Спадара нашага Ісуса Хрыста, каб усі вы гукалі адно, і ня было меж вас падзелаў, але каб вы супоўна задзіночыліся ў тэй самай думцы і ў тым самым паглядзе.#j A Верны Бог, Каторым вы пагуканыя да ўзаем'я Сына Ягонага Ісуса Хрыста, Спадара нашага.&i GКаторы і ўмацуе вас аж да канца быць бязьвіннымі на дзень Спадара нашага Ісуса Хрыста..h WТак што вы ня маеце нястачы ні ў якім дару, чакаючы зьяўленьня Спадара нашага Ісуса Хрыста,[g 1Бо сьветчаньне Хрыстова ўмацавалася ў вас, —f Што ўсім вы забагацелі ў Ім, усялякім словам і ўсялякім веданьням, —e 3Дзякую Богу свайму заўсёды за вас узглядам ласкі Божае, данае вам у Ісусу Хрысту,}d uЛаска вам а супакой ад Бога, Айца нашага, а Спадара Ісуса Хрыста.%c EЦаркве Божай, што ў Карынце, пасьвячаным у Хрысту Ісусу, пагуканым сьвятым, з усімі, што гукаюць імя Спадара нашага Ісуса Хрыста на кажным месцу, у іх і ў нас:~b yПаўла, воляю Божаю пагуканы апостал Ісуса Хрыста, а Сосьфен брат,xaiАдзінаму мудраму Богу празь Ісуса Хрыста слава на векі Амін.n`UАле цяпер аб'яўленае Пісьмамі прароцкімі, подле расказаньня вечнага Бога, да паслухменства веры ўсім народам азнаймленае, —~_uА таму, Каторы можа змацніць вас подле дабравесьці мае і абяшчаньня Ісуса Хрыста, подле аб'яўленьня тайны, ад часоў вечных замоўчанае,j^MЛаска Спадара нашага Ісуса Хрыста з усімі вамі. Амін.C]Здаровае вас Ґай, гаспадар дамовы мой і ўсяе царквы. Здаровае вас Эраст, скарбнік месцкі, а брат Кварт.h\IЗдароваю вас у Спадару і я Тэрт, што пісаў гэты ліст.[Здароваюць вас Цімох, супрацавень мой, а Луц а Ясон а Сосыпатра, сваякі мае.OZБог жа супакою патрышча шайтана пад нагамі вашымі неўзабаве. Ласка Спадара нашага Ісуса Хрыста з вамі! Амін.PYБо ваша паслухменства дайшло да ўсіх; затым я цешуся з вас, але зычу быць мудрымі да дабра, а простымі да ліха.}XsБо такія служаць не Спадару нашаму Ісусу Хрысту, але собскаму чэраву свайму, і ліпкой моваю і лісьлівай моваю зводзяць сэрцы простых.rW]Малю ж вас, браты, зважайце на тых, што ствараюць падзелы а спадманы напярэк навуццы, каторай вы навучыліся, і адхінайцеся ад іх; V9Здаровайце адны адных із цалаваньням сьвятым. Здароваюць вас усі цэрквы Хрыстовы. U9Паздаровайце Філёлёґа а Юлю, Нірэя а сястру ягоную а Алімпа а ўсіх сьвятых ізь імі.TПаздаровайце Асынкрыта, Флегона, Гэрма, Патрова, Гэрмена і братоў зь імі.rS] Паздаровайце Руфа, абранца ў Спадару, і маці ягоную а маю.aR; Паздаровайце Трыфену а Трыфосу, што працуюць у Спадару. Паздаровайце Пэрсыду любовую, што шмат папрацавала ў Спадару. Q9 Паздаровайце Радзівона, сваяка майго. Паздаровайце Нарцызавых, каторыя ў Спадару.P Паздаровайце Апеля, дазнанага ў Хрысту. Паздаровайце Арыставулавых.O Паздаровайце Гурбана, супрацаўня нашага ў Хрысту, а Стаха, любовага майго.]N3Паздаровайце Ампля, любовага майго ў Спадару.tMaПаздаровайце Андроніка а Юна, сваякоў а сувязьняў маіх, славутых сярод апосталаў, каторыя запраўды ўперад за мяне былі ў Хрысту.pLYПаздаровайце Марыю, каторая шмат папрацавала дзеля вас.OKТаксама хатнюю царкву іхную . Паздаровайце Епінета, любовага майго, каторы ё першым пладом Азі дзеля Хрыста.XJ)Каторыя рызыкавалі горлам сваім за жыцьцё мае, каторым ня я толькі ўдзячны, але таксама ўсі цэрквы іншых народаў;I}Паздаровайце Прыськілу а Аквілу, супрацаўнёў маіх у Хрысту Ісусу,{HoКаб вы яе прынялі ў Спадару, як гожа сьвятым, і памаглі ёй, чаго б патрабавала, бо таксама яна была памачніцаю шмат каму й імне самому.pG [Паручаю вам Фіву, сястру нашу, служэбку царквы ў Кенхрэі,SF!Бог жа супакою будзь із усімі вамі. Амін. E Каб імне, з волі Божае, прысьці да вас у радасьці і можа супачыць із вамі.:DmКаб выбавіцца імне ад непаслухменых у Ерузаліме, і каб служба мая гэта была прыймальная сьвятым;uCcПрымеж тога малю вас, браты, Спадаром нашым Ісусам Хрыстом а міласьцю Духа, каб вы сілаваліся разам із імною маліцца за мяне Богу,B#Я ведаю, што, як прыйду да вас, з паўнінёю дабраславенства Хрыстовага прыйду.A1Споўніўшы гэта і прыпячатаваўшы ім плод гэты, я выпраўлюся пераз вас да Гішпані. @ Яны ўважалі гэта за добрае дый даўжбіты яны іхныя. Бо, калі іншыя народы сталі ўчасьнікамі ў іх духоўным, яны маюць паслужыць і ім у цялесным.?3Бо Македоня а Ахая ўважалі за добрае даць памогу бедным сьвятым, што ў Ерузаліме.^>5Але цяпер іду да Ерузаліму, паслужыць сьвятым;S=Як толькі буду падарожжаваць да Гішпані, прыду да вас. Бо спадзяюся бачыць вас, як буду падарожжаваць, і вы правядзіце мяне туды, як сьпярша пабуду ў вашым таварыстве, хоць часткава.5<cЦяпер жа, ня маючы ўжо месца ў гэтых краёх, а маючы ад шмат год вялікае жаданьне прысьці да вас,c;?Гэта шмат разоў і перакажала імне прысьці да вас.*:MАле як напісана: „Каторым нічога не павядалі празь Яго, абачаць, і нячуючыя зразумеюць". j~~#}?||S{\zyy xdwvv>5=='<<&;Y:988077h66y6544M332E11C0/.--,M+**L))k((R''&v%l%($$j$#y"!!N 'M8sO+cG{uU9 : S{| _s)_ Затым тый, хто гукае моваю, хай моліцца, каб мог зьясьніць.0(Y Гэтак і вы, будучы рупатлівыя духоўных дароў, старайцеся збыткаваць на збудаваньне царквы.0'Y Калі ж я ня знаю моцы гуку, буду таму, што гукае, чужаземцам, і тый, што гукае, імне чужаземец.(&I Колькі, прыкладам, розных словаў на сьвеце, і ні воднага зь іх няма без азначанага гуку.[%/ Гэтак і вы, калі языком вымаўляеце незразумелыя словы, дык як пазнаюць, што вы гукаеце? Вы будзеце гукаць у паветра.$Таксама калі труба выдаець неазначаны гук, хто будзе гатавацца да бітвы?{#oГэта ж і няжывыя рэчы, што выдаюць гук, як дудка альбо гарпа; калі б ня было розьніцы ў гуках, як пазнаць, што дудзіць альбо грае гарпа?!";Дык цяпер, браты, калі я прыйду да вас, гукаючы мовамі, дык што за карысьць вам, калі ня буду гукаць аб'яўленьням, або знацьцём, або прароцтвам, або навукаю?4!aЯ зычу, каб вы ўсі гукалі мовамі; але валей, каб праракалі, бо хто праракае, тый пераходзе гукаючага мовамі, хіба, што ён зьясьніць, каб царква адзяржала збудаваньне.x iХто гукае моваю, будуе сябе; а хто праракае, тый будуе царкву. А хто праракае, тый гукае людзём збудаваньне а захочаньне а пацяшэньне.%CБо хто гукае моваю, ня гукае людзём, але Богу; бо ніхто ня слухае, ён тайны гукае духам;* OГаніцеся за міласьцяй і горача жадайце духоўных дароў, асабліва, каб вы маглі праракаць.1 Цяпер трываюць тры: вера, надзея, міласьць; гэтыя тры, але большая зь іх міласьць.xi Цяпер мы глядзім, бы пераз шкло, наўманы, але тады відам да віду; цяпер я ведаю часткава, а тады пазнаю, падобна як я супоўна пазнаны.uc Як я быў бязьлеткам, я зюкаў, як бязьлетак, я думаў, як бязьлетак, я разважаў, як бязьлетак; а як стаў мужам, дык пакінаў бязьлетнае.gG Як настане дасканальнае, тады часткавае аддаліцца.Y+ Бо мы часткава ведаем і часткава праракаем.gG Міласьць ніколі не перастаець, хоць ё прароцтвы, але перастануць, хоць ё мовы, але перастануць, хоць ё веда, але перастане.ta Усе пакрывае, усяму вера, усяго спадзяецца, у вусім трывае.[/ Ня цешыцца зь бяспраўя, але цешыцца з праўды; Не заховуецца нялець, ня шукае свайго собскага, ня квеліцца, ня думае ліха,)K Міласьць цярплівая, зычлівая, міласьць не завідная, міласьць не вяльмуецца, не пыхацее,Z- I калі б раздаў усе меньне свае, і калі б аддаў цела свае на спаленьне, а міласьці ня меў, — дык гэта імне не карысна.} I калі б я меў прароцтвы, і ведаў усі тайны, і меў усялякае знацьцё, і меў бы ўсю веру, ажно горы перасуваў, а міласьці ня меў, — то я нічога.H  Калі б я гукаў мовамі людзкімі й ангільскімі, а міласьці ня меў, дык я — медзь зьвінячая і цымбалы гучныя.} Але жадайце горача дароў большых; і яшчэ вышшыя дарогі пакажу вам. Ці ўсі маюць дары ўздараўленьня ? ці ўсі гукаюць мовамі? ці ўсі зьясьняюць ?  Ці ўсі апосталы? ці ўсі прарокі? ці ўсі вучыцелі? ці ўсі магутнасьці?; o А іншых Бог пастанавіў у царкве, першае — апосталаў, другое — прарокаў, трэйцяе — вучыцеляў; адлі магутнасьці, тады дары ўздараўляньня, памогі, раджаньня, розныя мовы.U # I вы — цела Хрыстова, а паасобку — чаланы.H   I калі адзін чалон церпе, усі чаланы церпяць ізь ім; і калі адзін чалон славіцца, усі чаланы цешацца зь ім.% C Каб ня было падзелу ў целе, але каб чаланы мелі тую самую рупнасьць адзін праз аднаго._7 А нашы прыгожыя таго не патрабуюць. Але Бог так сумерна ўладзіў цела, даючы чэсьць у большым збытку патрабуючым сьці,! А каторыя мы ўважаем за меней пачэсныя ў нашым целе, тыя акружаем большым збыткам, і нашы менш пачэсныя чаланы ў большым збытку прыгажосьць маюць;}s Наадварот, чаланы цела, што здаюцца слабшыя, шмат патрабнейшыя.A{ Ня можа вока сказаць руццэ: „Ты імне непатрэбняя"; альбо таксама галава нагам: ,.Вы імне непатрэбныя".J  Але цяпер чаланоў шмат, а цела адно.V% Калі б усі былі адзін чалон, дык ідзе цела?lQ Але Бог расклаў чаланы, кажны зь іх у целе, як Ён зычыў.  Калі ўсе цела вока, дык ідзе чутасьць? Калі ўсе чутасьць, дык ідзе нюх?%C I калі вуха скажа: „Я ня вока, дык я ня часьць цела", дык нягож яно затым ня часьць цела?!; Калі нага скажа: „Я ня часьць цела, бо я ня рука", дык нягож яна затым ня часьць цела?U~# Бо запраўды цела не адзін чалон, але шмат.} Бо запраўды адным Духам хрысьціліся ўсі мы ў вадно цела, ці то Жыды ці то Грэкі, ці то нявольнікі ці то вольнікі; і ўсім даны піць адзін Дух.B|} Бо як цела адно, але мае шмат чаланоў, і ўсі чаланы адно цела, хоць шмат, але адно цела, — так і Хрыстос.){K Але ўсе гэта дзее адзін а тый самы Дух, удзяляючы апрычона кажнаму, подле замеру свайго.kzO А іншаму чыненьне магутнасьцяў, іншаму прароцтвы, іншаму адрозьненьне духоў, іншаму розныя мовы, іншаму зьясьненьне моваў. y Іншаму вера, тым жа Духам; а іншаму дары ўздараўленьня, тым адным Духам; x  Аднаму даецца Духам слова мудрасьці, другому слова веды, тым жа Духам;aw; Але кажнаму даецца выяўленьне Духа на карысьць:qv[ I дзеяньні розныя, а Бог тый самы, Каторы дзее ўсе ў вусіх.Gu I службы розныя, а Спадар тый самы;At} Дары ж розныя, але Дух тый самы;s Затым азнаймую вам, што ніхто, Духам Божым гукаючы, ня скажа: „Праклён на Ісуса!" і ніхто ня можа сказаць: „Спадар Ісус", хіба Духам Сьвятым.r+ Ведаеце, што, як вы былі пагане, дык хадзілі да бязмоўных балваноў, бы воджаныя.uq e Узглядам жа духоўных дароў, браты, не хачу, каб вы ня ведалі.Cp "Калі хто хоча есьці, няхай есьць дома, каб зьбірацца вам не на засуджэньне. Засталае ўладжу, як прыйду.xoi !Затым, браты мае, зьбіраючыся на вячэру, жджыце адзін аднаго.n- Будучы ж суджаныя, мы казьнераныя Спадаром, каб ня былі засуджаныя ізь сьветам.lmQ Бо, калі б мы судзілі самы сябе, дык ня былі б суджаныя;olW Ад гэтага шмат хто з вас кволы а хворы і ня мала засынае.-kS Бо хто есьць а п'ець ня годна, тый есьць а п'ець засуджэньне сабе, не разважаючы празь Цела.j Няхай жа спрабуе сябе людзіна, і гэтак еж із хлеба таго і з чары тае.Di Затым, хто будзе есьці хлеб гэты або піць чару Спадарову ня годна, вінен будзе Цела й Крыві Спадаровае.=hs Так часта, як вы ясьце хлеб гэты і п'іце чару гэтую, сьмерць Спадарову абяшчаеце, пакуль Ён прыйдзе.hgI Таксама й чару па вячэры, кажучы: „Гэта чара ё новая ўмова ў крыві Маёй, гэта рабіце так часта, як п'іце, на Маю памятку",If  I, даўшы падзяку, паламіў і сказаў: „Гэта цела Мае, каторае за вас ломіцца; гэта рабіце на Маю намятку".?ew Бо я прыняў ад Спадара тое, што й перадаў вам, што Спадар Ісус тае ночы, каторае быў выданы, узяў хлеб#d? Ціж у вас няма дамоў, каб есьці й піць? Або грэбуеце царквою Божай і сароміце тых, што ня маюць? Што сказаць вам? ці пахваліць вас за гэта? за гэта не пахвалю.c Бо кажны барзьдзіць уперад есьці сваю ежу, і адзін галадуе, а другі п'яны.jbM Адлі, як зьбіраецеся, дык ня дзеля вячэры Спадаровае;a Бо мусяць быць таксама гэрасі памеж вас, каб выявіліся памеж вас узумелыя.F` Бо, першае, запраўды чую, што, як вы зыходзіцеся на збор, памеж вас бываюць падзелы, чаму часткава й веру._5 Але, сулячы гэта, не хвалю, што вы зьбіраецеся ня дзеля лепшага, але дзеля горшага.^) Але калі б хто думаў быць звадлівым, мы ня маем такога звычаю ані цэрквы Божыя.']G Але калі жонка мае даўгія валасы, ёй слава, бо даўгія валасы даны ёй замест прыкрыцьця.\' Ціж сама прырода ня вуча вае, што калі муж мае даўгія валасы, няслава яму гэта;r[] Разважча самы, ці гожа жонцы праставалосай маліцца Богу ?nZU Бо як жонка з мужа, так і муж пераз жонку; усе ж — з Бога.kYO Адылі, ані жонка бяз мужа, ані муж бяз жонкі ў Спадару.~Xu Затым і мае мець жонка на галаве сваёй знак улады дзеля ангілаў.xWi Бо таксама ня муж створаны дзеля жонкі, але жонка дзеля мужа.JV  Бо ня муж із жонкі, але жонка з мужа;U1 Бо муж ня мае накрываць галавы, бо ён абраз а слава Божая; а жонка — слава мужава.|Tq Бо калі жонка ня хоча накрывацца, няхай таксама стрыжэцца; а калі жонцы сорамна быць пастрыжанай альбо паголенай, няхай накрываецца.qS[ А кажная жонка, што моліцца альбо праракае праставалосая, сароме галаву сваю; бо гэта тое самое, як калі б яна была пагаліўшыся.R Каторы муж моліцца альбо праракае з накрытай галавою, сароме галаву сваю.IQ  Хачу таксама, каб вы ведалі, што кажнага мужа галава Хрыстос; галава жончына — муж; а галава Хрыста — Бог.P5 Але хвалю вас, браты, што вы ўсе мае памятуеце, і дзяржыце паданьні, як я падаў вам.\O 3 Будзьце перайманьнікамі ў мяне, як я ў Хрыста.N% !Як я гаджу ўсім у вусім, шукаючы карысьці не свае, але шмат чые, каб спасьліся.qM[ Ня будзьце спадманою Жыдом, ані Грэкам, ані царкве Божай,L Дык ці ясьце, ці п'іце, ці што іншае робіце, усе рабіце на славу Божую. K Калі я з падзякаю спажываю, то нашто ганіць мяне за тое, за што я дзякую?=Js Сумленьне ж разумею не твае, але таго другога; бо чаму мая свабода была б суджана чужым сумленьням?I Але калі хто скажа вам: „Гэта балваном абраканае"; дык ня ежча дзеля таго, хто азнайміў вам, і дзеля сумленьня. (Бо зямля Спадарова, і паўніня яе).eHC Калі хто зь нявернікаў пазавець вас, і хочаце йсьці, усе, што пасулена вам, ежча бязь ніякага выпытаньня дзеля сумленьня.PG Бо „зямля Спадарова, і ўся паўніня яе"."F= Усе, што прадаецца ў мясных крамах, ежча бязь ніякага выпытаваньня дзеля сумленьня;TE! Ніхто ня шукай свайго, але кажны другога.D{ Усе дазволена, але ня ўсе карысна; усе дазволена, але ня ўсе будуе.xCi Ці будзем даводзіць Спадара да завісьці? Ці мы дужшыя за Яго?jBM Ня можаце піць чары Спадаровае і чары нячысьцікавае, ня можаце быць учасыіікамі столу Спадаровага і столу нячысьцікавага.QA Але што абракаюць пагане, нячысьцікам абракаюць, а ня Богу. А я ня зычу, каб вы былі ў вузаем'ю зь нячысьцікамі.!@; Што я кажу? Ці тое, што балван ё што-колечы, або абраканае балваном знача што-колечы??- Гляньце на Ізраеля подле цела: тыя, што ядуць аброкі, ці ня ўчасьнікі аброчніка?> Бо адзін хлеб, адно цела шмат нас, бо ўсі мы ўчасьнікі аднаго хлеба.x=i Чара дабраславеньня, каторую дабраславім, ці ня ёсьць узаем'е крыві Хрыстовае? Хлеб, што ломім, ці ня ёсьць узаем'е цела Хрыстовага?O< Я кажу як разумным, разважча, што кажу.Z;- Дык, любовыя мае, уцякайце ад балвахвалства.9:k Вас стрэла спакуса ня іншая, як людзкая; і верны Бог, Каторы не дапусьце вас спакушаць звыш магчымасьці вашае, але із спакусаю дасьць і палёгку, каб вы маглі вытрываць.p9Y Затым, хто думае, што ён стаіць, глядзі, каб не паваліцца./8W Гэта ж усе сталася ім, як праабразы, і напісана на навуку нам, каторых дасяглі апошнія вякі.}7s Ані наракайце, як некатрыя зь іх наракалі, і загінулі ад згубцы. 6 Ані спакушайма Хрыста, як некатрыя зь іх спакушалі, і загінулі ад гадаў..5U I не бязульма, як некатрыя зь іх бязулілі, і за адзін дзень загінула іх дваццаць тры тыеячы.74g I ня будзьце балвахваламі, як некатрыя зь іх, як напісана: „Люд сеў есьці а піць, і ўстаў гуляць".,3Q Гэта ж сталася як праабразы нам, каб мы ня галіліся на благое, як запраўды пагаліліся яны. 2 Бог, адылі, не ўпадабаў бальшыні зь іх, бо яны расьцярушыліся па пустыні.=1s І ўсі пілі тый самы духоўны напітак, бо пілі з духоўнае скалы, што йшла за імі; скала ж была Хрыстое.D0 I ўсі елі тую самую духоўную ежу;W/' I ўсі хрысьціліся ў Масея ў булаку і ў мору;9. m Не хачу ж, каб вы, браты, ня ведалі, што айцове нашы ўсі пад булаком былі і ўсі перайшлі пераз мора;-/ Але слышу цела свае і няволю яго, каб, абяшчаючы іншым, самому ня быць адхіненым., Затым я бягу ня так, як на няпэўнае, б'юся ня так, быццам б'ю паветра;G+ Кажны ж дужэль заховуе самавалоданьне: тыя запраўды, каб адзяржаць вянок псавальны, а мы — непсавальны.Y*+ Ціж ня ведаеце, што выпераднікі на выперадках бягуць усі, але адзін адзержуе надгароду? Дык бяжыце, каб адзяржаць.u)c А ўсе гэта раблю дзеля дабравесьці, каб учасьнікам яе быць.5(c Да млявых стаў млявым, каб прыдбаць млявых. Да ўсіх я стаў усім, каб спасьці прынамся некатрых.e'C Да тых без Закону, як без Закону, ня будучы без закону Божага, але пад законам Хрыстовым, каб прыдбаць тых, што без Закону;&5 I быў да Жыдоў як Жыд, каб магчы прыдбаць Жыдоў; да тых, што пад Законам, як пад Законам, ня будучы сам пад Законам, каб магчы прыдбаць тых, што пад Законам;%1 Бо, будучы вольны ад усіх, я ўчыніў сябе нявольнікам усіх, каб найбалей прыдбаць.k$O За што ж імне заплата? За тое, што, абяшчаючы дабравесьць, абяшчаю дарма, не карыстаючы з належнага імне права ў дабравесьці.J#  Бо калі я раблю гэта самахоць, дык буду мець заплату, але калі не самахоць, дык спаўняю павераны імне ўрад.l"Q Бо, калі я абяшчаю дабравесьць, дык няма імне чым хваліцца, бо гэта мой абавязак, і бяда імне, калі б я не абяшчаў дабравесьці! !  Але я ке карыстаў зь нічога гэтага. I напісаў гэта ня дзеля таго, каб так было імне; бо імне валей памерці, чымся каб хто змарнаваў пахвалу маю.  Гэтак і Спадар загадаў, каб абяшчаючыя дабравесьць жылі з дабравесьці,oW Ці вы ня ведаеце, што працуючыя каля сьвятых рэчаў жывяцца ізь сьвятыні ? што слугуючыя ля аброчніка маюць дзель із аброчніка?9k Калі іншыя маюць у вас права мець дзель, ці не пагатове мы? Мы, адылі, не карыстаем із гэтага права, але ўсе церпім, каб не зрабіць ніякага заміну дабравесьці Хрыстовай. Калі мы пасеялі ў вас духоўнае, ці вялікае гэта, калі пажнем у вас цялеснае?lQ Ці ня супоўна дзеля нас кажацца? Бо нам гэта напісана; бо хто арэць, мае араць із надзеяю, хто малоце, із спадзеваю мець дзель.1[ Бо ў Законе Масеявым напісана: „Не завяжаш пыску валу малоцячаму". Ці праз валы рупіцца Бог?dA Ці я кажу гэта палюдзку? Ці й Закон гэтага ня кажа?lQ I які жаўнер ваюе на свой кошт? Хто, засадзіўшы вінішча, ня есьць пладоў ізь яго? Хто, пасучы чараду, ня есьць малака ад чарады?\1 Або адзін я а Варнава ня маем права не рабіць?4a Ці ня маем права мець спадарожніцаю сястру жану, як і іншыя апосталы а браты ў Спадару а Кіфа ?D Ці мы ня маем права есьці й піць?H  Во мая абарона ад судлівячых мяне.!; Калі іншым я не апостал, дык запраўды вам; бо пячаць майго апосталства вы ў Спадару.B  Ці ня вольны я? Ці не апостал я? Ці ня бачыў я Ісуса Хрыста, Спадара нашага? Ці не мая праца вы ў Спадару?:m Затым, калі ежа спадманяе брата майго, ня буду есьці мяса на векі, каб не спадмануць брата свайго.;o Вось жа, гэтак грэшачы супроці братоў і ранячы млявае сумленьне іхнае, вы грэшыце супроці Хрыста.   I ад веданьня твайго загіне кволы брат твой, за каторага памер Хрыстос.'G Бо калі хто-колечы абача, што ты, маючы веданьне, сядзіш за сталом у доме балваноў, дык сумленьне ягонае, як кволага, ці не захоце яго есьці абраканае балвану?{o Глядзіце, адылі, каб гэтае права ня было спатыкненьням кволым.! ;Ежа не паручае нас Богу: калі мы ямо, ня маем перавагі; калі не ямо, нічога ня трацім.% CАле ня ў вусіх такое веданьне: некатрыя із сумленьням што да балваноў, дагэтуль ядуць, як абраканае балваном, і сумленьне іхнае, будучы млявым, брудзяніцца.H  Але ў нас адзін Бог Айцец, з Каторага ўсе, і мы дзеля Яго, і адзін Спадар Ісус Хрыстос, Каторым усе, і мы Ім. 3Бо хоць і ё так званыя багі, або на небе, або на зямлі, бо ё шмат багоў і паноў шмат;_ 7Дык, што да ядзеньня абраканага балваном, мы ведаем, што балван на сьвеце нішто, і што няма іншага Бога, апрача Аднаго.X)Але хто любе Бога, таму дана знацьцё ад Яго.-Калі хто думае, што ён знае што-колечы, тый нічога яшчэ ня знае так, як мае знаць.B А што да абраканага балваном, мы ведаем, бо мы ўсі маем веданьне; веданьне надымае, але любосьць будуе./W(Але яна шчасьліўшая, калі застанецца так, подле пагляду майго; а, думаю, і я маю Духа Божага.B}'Жонка зьвязана, пакуль жывы муж; калі ж муж ейны памрэць, вольная выйсьці за каго хоча, адно ў Спадару.%&Затым, хто выдаець замуж дзеўку сваю, добра робе; а хто не выдаець, робе ляпей.#?%Але хто стаіць цьверда ў сэрцу сваім, ня прысілены патрэбаю, але, маючы ўладу над воляю сваёй, пастанавіў у сэрцу сваім дзяржаць яе дзеўкаю, тый добра робе.!$Але калі хто ўважае, што ня лець дзеўцы ягонай, каб яна, будучы ў цьвеце, заставалася так, дык няхай робе, што хоця, — ня ізгэша; хай выходзяць замуж.|q#Кажу гэта дзеля вашае ж карысьці, не каб зрабіць абмежаньне вам, але дзеля таго, што гэта належа і каб служылі Спадару без адхінаньня.E"Ё розьніца памеж замужкі й дзеўкі; незамужняя рупіцца праз справы Спадаровы, каб быць сьвятой целам і духам; а замужняя рупіцца праз справы сьвету, як падабацца мужу свайму.p~Y!А жанаты рупіцца праз справы сьвету, як падабацца жонцы.7}g А я зычу, каб вы былі бяз клопату. Нежанаты рупіцца праз справы Спадаровы, як падабацца Спадару;|7I тыя, што ўжываюць сьвету гэтага, як ненадужываючыя; бо мінае абраз сьвету гэтага.F{I тыя, што плачуць, як ня плачучыя; і тыя, што цешацца, як тыя, што пя цешацца; і купляючыя, як не дзяржачыя;#z?Але гэта я вам кажу, браты: час засталы скарочаны, каб маючыя жонкі былі як ня маючыя;lyQКалі, адылі, ажэнішся, ня ізгрэшыш; і калі дзеўка выйдзе замуж, ня ізгрэша. Але таковыя будуць мець атугу ў целе; а я вас жалею.x1Злучаны ты із жонкаю? ня шукай вывальненьня. Вывальнены ад жонкі, ня шукай жонкі.=wsЯ дапушчаю, што добра дзеля цяперашняе патрэбы, значыцца, добра чалавеку застацца так, як ён ёсьць.sv_Узглядам дзявоцтва я ня маю расказаньня Спадаровага, але даю раду, як тый, катораму зь міласэрдзя Свайго даў Спадар быць верным.~uuБраты, няхай кажны, якім пагуканы, такім заставайся перад Богам.htIВы куплены цаною; ня будзьце нявольнікамі людзкімі.`s9Бо нявольнік, пагуканы ў Спадару, завецца вольнік Спадароў; аднолькава й пагуканы вольным завецца нявольнік Хрыстоў.NrКалі нявольнікам ты пагуканы, не парушайся гэтым; але калі можаш стаць вольным, дык валей карыстай з гэтага.rq]Хай кажны застаецца ў тым пагуканьню, у каторым пагуканы.pАбразаньне нішто і неабразаньне нішто, але дзяржаньне расказаньняў Божых. ~}}:|{{FzMyxww#vugttDss.rrcqppkooPnnmllDkkojjHii4hgffceddcc(bbaa`S_^^x]\[[ZYYKXXWWVUU,TbSS*RQQgPP[OONMM,LKKEJIIH9GgFFsEEDD1CnBAuA@??Q>>E=u<< efCЗатым, будучы адзеўшыся, ня будзем засьпеты голыя."e=Бо запраўды ў гэтым мы ўздыхаем, вельмі жадаючы адзецца домам нашым, што зь нябёсаў;dd CБо ведаем, што калі земны дом-вітальня наша абурыцца, мы маем харому ад Бога, дом ня рукамі пастаноўлены, вечны ў нябёсах."c=Як мы глядзім не на відомае, але на нявідомае; бо відомае часнае, а нявідомае вечнае.bБо часныя лягкія цярпеньні нашы дзеюць нам нязьмерную славу вечнае вагі,NaЗатым мы не слабянеем; але калі навонны наш чалавек раскладаецца, нутраны, адылі, дзень у дзень аднаўляецца.6`eБо ўсе дзеля вас, каб ласка, збыткуючы перазь дзякаваньне шмат каго, збыткавала на славу Божую.+_OВедаючы, што Тый, хто ўскрысіў Спадара Ісуса, ускрэсе й нас ізь Ісусам і пастанове з вамі.2^] I маючы тый самы дух веры, подле напісанага: „Я верыў і затым казаў", і мы верым, затым і кажам,U]# Так што сьмерць дзее ў нас, а жыцьцё ў вас.K\ Бо мы жывыя заўсёды выдаваныя на сьмерць за Ісуса, каб і жыцьцё Ісусава зьявілася ў сьмяротным целе нашым,*[M Заўсёды носім у целе мертвасьць Ісуса, каб і жыцьцё Ісусава магло зьявіцца ў целе нашым.yZk Перасьледаваныя, але не пакіненыя; упалыя, але не загубленыя;YАдусюль мы засмучоныя, але ня сьцісьненыя; заклапочаныя, але не без надзеі;2X]Але мы маем гэты скарб у судзьдзю гліняным каб вялікасьць магутнасьці была Божая, а ня з нас.zWmБо Бог, Каторы сказаў, каб ізь цямноты сьвятліня зазьзяла, асьвяціў сэрцы нашыя да сьвятла знацьця славы Божае ў відзе Ісуса Хрыста..VUБо мы не сябе абяшчаем, але Хрыста Ісуса Спадара; а сябе самых, як слугаў вашых дзеля Ісуса.UНявернікаў, у каторых бог сьвету гэтага асьляпіў розумы, каб ім не зазьзяла сьвятло Дабравесьці славы Хрыстовае, Каторы ёсьць абраз Божы.TКалі ж запраўды й затоена Дабравесьць наша, дык затоена ад тых, што гінуць,;SoАле мы адракліся патайных саромных рэчаў, ня ходзячы ў хітрыні, ані хвальшуючы слова Божага, але праяўляючы праўду, паручаемся сумленьню кажнага чалавека перад Богам.R Затым, маючы гэта слугаваньне, адзяржаўшы міласэрдзе, мы не слабянеем!Q;Мы ж усі, з каторых віду зьнята запінашка, сузіраючы, як у глядзелцы, славу Спадарову, адмяняемся ў тый самы абраз ад славы ў славу, як ад Духа Спадаровага.]P3Спадар ё Дух; а йдзе Дух Спадароў, там свабода.vOeАле, як наварачаюцца да Спадара, запінашка гэна здыймаецца.NЗначыцца, аж дагэтуль, як Масея чытаюць, запінашка ляжыць на сэрцу іхным.M'Але розумы іхныя закалянелыя, бо аж дагэтуль тая самая запінашка пры чытаньню Старога Закону застаецца, ня будучы расьхіненая; аддаляецца Хрыстом.IL  А ня так, як Масей, што клаў запінашку на від свой, так што сынове Ізраелявы ня цеміліся ў канец мінаючага.fKE Затым, маючы такую надзею, мы дзеем вельмі адважна,kJO Бо калі мінаючае слаўнае, пагатове трываючае ў славе.I Бо й услаўленае ня было ўслаўлена, раўнуючы да пераходзячае славы.:Hm Бо калі слугаваньне засуджэньня слаўнае, пагатове слугаваньне справядлівасьці збыткуе ў славе.zGmДык ці не пагатове мае быць шмат слаўнейшае слугаваньне Духа?2F]Калі ж слугаваньне сьмерці, літарамі выразанае на камянёх, было слаўнае, ажно не маглі цеміцца сынове Ізраелявы ў від Масеяў з прычыны славы віду ягонага мінучае,GEКаторы ўчыніў нас здольнымі слугачымі новае ўмовы, ня літары, але духа; бо літара забівае, а дух ажыўляе.2D]Не каб мы самы былі здольныя мысьліць што-лень, як самы ізь сябе, але здольнасьць наша з Бога,UC#А такі давер мы маем пераз Хрыста да Бога;B Выяўлены ліст Хрыстоў, выслужаны намі, напісаны ня чэрняю, але Духам Бога жывога, не на каменных дошчачках, але на цялесных дошчачках сэрца.AВы — ліст наш, напісаны ў сэрцах нашых, пазнаваны а чытаны ўсімі людзьмі,J@ Ці ізноў нам пачынаць самых сябе паручаць? Або патрабуем, як некатрыя, паручных лістоў да вас альбо ад вас?v?eБо мы, не як іншыя, каторыя багацеюць хвальшаваньням слова Божага, але як із шчырасьці, але як ад Бога, перад Богам гукаем у Хрысту.>7Адным пах сьмяротны на сьмерць, другім пах жыцьця на жыцьцё. I хто здольны на гэта ?\=1Бо вы пах Хрыстоў Богу у спасаных і ў гінулых:W<'Але дзякуй Богу, Каторы заўсёды вядзець нас да перамогі ў Хрысту і пах знацьця Сябе выяўляе намі на кажным месцу.P; Я ня меў супакою духу свайму, не знайшоўшы Ціта, брата свайго; але, разьвітаўшыся зь імі, я пайшоў да Макядоні.::m Як жа я прышоў да Троады дзеля Дабравесьці Хрыстовае, хоць дзьверы былі адчыненыя імне Спадаром,|9q Каб нас шайтан не перайшоў, бо нам не няведамныя задумы ягоныя.;8o Каму ж вы што даруеце, то й я; бо й я што дараваў, калі дараваў што, дзеля вас перад відам Хрыстовым,71 Бо я дзеля таго й пісаў, каб даведацца довады праз вас, ці ў вусім вы паслухменыя.S6Затым малю вас змацніць да яго міласьць.+5OТак што вы наадварот валей і даруйце й пацешча, каб можа надзвычайны смутак не пажэр яго.N4Такому досыць гэтае кары ад бальшыні.,3QКалі ж хто засмуціў, ён не мяне засмуціў, але часткава ўсіх вас, каб я ня быў перацяжараны.2%Бо зь вялікае атугі а неўпакою сэрца я пісаў вам із шмат сьлязьмі, не каб засмуціць вас, але каб вы пазналі любосьць, каторую я із збыткам маю да вас.1)I гэта самае я пісаў вам, каб, прышоўшы, ня мець смутку ад тых, з каторых меў бы цешыцца, маючы пэўнасьць праз усіх вас, што радасьць мая ёсьць усіх вас.0!Бо, калі я засмучу вас, хто разьвяселе мяне, калі ня тый, хто засмучаны імною.p/ [Я разважыў гэта сабе ня прыйсьці да вас ізноў із смуткам.@. {Не затым, быццам мы бярэм уладу над вераю вашаю; але мы супрацаўні радасьці вашае: бо вераю вы стаіце.1- ]Бо гукаю Бога за сьветку на душу сваю, што, шчаджаючы вас, я дагэтуль ня прыходзіў да Карынту,|, sКаторы таксама запячатаваў нас і даў задатку Духа ў сэрцы нашы.{+ qА тый, што зацьвярджае нас із вамі ў Хрысту і памазаў нас, ё Бог,* Бо ўсі абяцаньні Божыя ў Ім „Але" і ў Ім „Амін", — на славу Божую пераз нас.\) 3Бо Сын Божы, Ісус Хрыстос, абяшчаны памеж вас намі, імною а Сіланом а Цімохам, ня быў „Але" й „Не"; але ў Ім было „Але",y( mВось жа, верны Бог, што слова наша да вас ня ёсьць „Але" й „Не".O' Ці ўлегцы я зрабіў, маючы такі замер ? Ці што я замяраю, подле цела замяраю, так што ў мяне „Але, але" і „Не, не"?<& sI пераз вас прайсьці да Макядоні, з Макядоні ж ізноў прыйсьці да вас, а вы праводзілі б мяне да Юдэі.% %гэтай пэўнасьцю я маніўся прыйсьці да вас уперад, каб вы ўдругава ласку мелі,X$ +Бо вы часткава й даведаліся ўжо, што мы будзем вашай пахвалаю, аднолькава й вы нашай, у дзень Спадара нашага Ісуса.Q#  Бо мы ня пішам вам нічога іншага, але што вы чытаеце й разумееце, і спадзяюся, што будзеце разумець аж да канца;O"  Бо пахвала нашая гэта, сьветчаньне сумленьня нашага, што ў прасьціні а шчырасьці перад Богам. ня ў мудрасьці цялеснай, але ў ласцы Божай, мы паступалі на сьвеце, асабліва ж із вамі.H!   I вы супрацаваць будзеце малітвамі за нас, каб за дары нам, за прычынаю шмат каго, дзякаваньне было за нас.:  o Каторы выбавіў нас ад так блізкое сьмерці і выбаўляе, і на Каторага спадзяемся, што й яшчэ выбаве.O  Але самы ў сабе мелі рассудак сьмерці, каб не спадзявацца на самых сябе, але на Бога, Каторы ўскрышае мертвых,+ QБо мы ня зычым, каб вы ня ведалі, браты, праз атугу, каторая сталася нам ув Азі, што мы ацяжараны былі звыш меры а сілы, ажно былі ў безнадзеяньню ўзглядам жыцьця. I надзея наша на вас пэўная. Калі ж цешымся, дык із вашага пацяшэньня а спасеньня, ведаючы, што як вы ўчасьнікі цярпеньня, так і пацяшэньня.z oКалі мы ў ватузе, дык дзеля вашага пацяшэньня а спасеньня, каторае дзеецца ператрываньням тых самых цярпеньняў, каторыя й мы церпім;4 cБо як збыткуюць у нас цярпеньні Хрыстовы, так пераз Хрыста збыткуюць таксама пацяшэньні нашы. {Каторы цеша нас у кажнай атузе нашай, каб і мы маглі цешыць тых, што былі б у якой-лень атузе, тым пацяшэньням, каторым Бог цеша нас самых!: oДабраславёны Бог а Ацец Спадара нашага Ісуса Хрыста, Ацец міласэрдзя і Бог усялякага пацяшэньня,n Wласка вам а супакой ад Бога Айца а Спадара Ісуса Хрыста.\ 5Паўла, з волі Божае апостал Ісуса Хрыста, а Цімох брат, царкве Божай, што ў Карынце, з усімі сьвятымі, што ў вусёй Ахаі:`9I міласьць мая з усімі вамі ў Хрысту Ісусу. Амін.U#Ласка Спадара нашага Ісуса Хрыста з вамі,X)Хто ня любе Спадара, анафема яму, маран-афа.J Здарованьне Паўлава собскаю рукою.  Усі браты здароваюць вас. Здаровайце адно аднаго сьвятым цалаваньням.LЗдароваюць вас цэрквы аскія; здароваюць вас шчыра ў Спадару Аквіла а Прыськіла з царквою, што ў доме іхным.hIБо яны пачырсьцьвілі мой дух і ваш, прызнайце такіх.3Я цешуся з прыбыцьця Сьцепана а Фортуната а Ахаіка, бо яны запоўнілі нястачу вас;}Будзьце й вы падданыя таковым і кажнаму супрацаўню а гарапашніку.g GПрашу вас, браты, — вы знаеце радзіму Сьцепанову, што яна ё першы плод Ахаі, і што яны пасьвяцілі сябе на службу сьвятым, —B Усе ў вас хай будзе зь любосьцю.k O Будзьце чукавыя, стойце ў веры, будзьце мужныя, дужыя;$ A А што да брата Аполоса, я вельмі прасіў яго, каб ён із братамі пайшоў да вас; але ён ніяк не хацеў ісьці цяпер, але прыйдзе тады, як будзе мець добрую прыгоду.M  Дык ніхто ня май яго ўлегцы, але прапусьціце яго із супакоям, каб ён прышоў да мяне, бо я чакаю яго з братамі.?w Як прыйдзе да вас Цімох, глядзіце, каб ён быў у вас бяз страху; бо ён паўніць справу Спадарову, як і я.y Бо вялікія дзьверы адчыненыя імне, ды моцныя, а праціўнікаў шмат.PУ Ефэсе я застануся да Пяцьдзясятніцы,J Бо я не хачу бачыцца з вамі цяпер, праходзячы, бо спадзяюся застацца з вамі якісь час, калі Спадар дазволе.+А ў вас, хіба, пажыхару або й перазімую, каб вы мяне праводзілі, куды-лень пайду.veЯ прыйду да вас, як прайду Макядоню; бо я йду пераз Макядоню.xiА калі лець будзе, каб я таксама пайшоў, яны пойдуць із імною.NЯк жа прыбуду, дык, каторых вы прызнаеце за годных, тых я пашлю зь лістамі даставіць гэту ласку да Ерузаліму.]3Першага дня тыдня няхай кажны з вас адкладае дома, кладучы подле можнасьці, каб не тады былі зьбіраньні, як я прыйду. Узглядам збору на сьвятых рабіце так, як я пастанавіў у цэрквах Ґаляцкіх:|~q:Дык, браты мае любовыя, будзьце моцныя, непахісныя, збыткуйце ў працы Спадаровай заўсёды, ведаючы, што праца вашая не дарма ў Спадару.}#9Але дзякі Богу, Каторы даець нам перамогу пераз Спадара нашага Ісуса Хрыста.Y|+8Жыгала ж сьмерці — грэх, а сіла грэху Закон.m{S7„Сьмерць! ідзе жыгала твае? пекла! ідзе перамога твая?"z'6Як жа псавальнае адзенецца ў непсавальнае, і сьмяротнае адзенецца ў несьмяротнае, тады ўжыцьцёвіцца слова напісанае: „Глынена сьмерць перамогаю".y+5Бо псавальнаму належа адзецца ў непсавальнае, і сьмяротнаму — у несьмяротнае.Lx4Разам, якга, міг вока, на трубеньне апошняе; бо затрубе, і мертвыя ўскрэснуць непсавальнымі, а мы зьменімся;rw]3Вось, кажу вам тайну: ня ўсі мы засьнем, але ўсі зьменімся,Qv2Але гэта кажу, браты, што целу а крыві ня можа спасьці гаспадарства Божае ані папсуцьцю спасьці непсавальнае.uuc1I як мы несьлі абраз земнага, так панясем і абраз нябёснага. t0Якоў тый земны, таковыя й земныя; і якоў тый нябёсны, таковыя й нябёсныя.ysk/Першая людзіна — ізь зямлі, земная; другая людзіна — зь неба.drA.Але ня духоўнае ўперад, а душэўнае, адлі духоўнае.0qY-Гэтак і напісана: „Першы чалавек Адам стаў душою жывучай, апошні Адам духам жыцьцё даючым".$pA,Сеецца цела душэўнае, паўстане цела духоўнае. Ё цела душэўнае, ёсьць і цела духоўнае.o3+Сеецца ў няславе, паўстаець у славе; сеецца ў кволасьці, паўстаець у магутнасьці;n*Гэтак і ўскрысеньне зь мертвых: сеецца псавальнае, ускрэсьне непсавальнае;Fm)Накшая слава сонца, і накшая слава месяца, і накшая слава гвездаў, бо гвязда ад гвязды розьніцца славаю.l(Ё целы нябёсныя і целы земныя, але накшая слава нябёсных, а накшая земных;Fk'Ня кажнае цела такое ж цела; але накшае цела ў людзёў, накшае ў зьверанят, накшае ў рыбы, накшае ў птушак.xji&Але Бог даець яму цела, як хоча, і кажнаму насеньню свае цела.i#%I што сееш, сееш ня цела будучае, але голае зярнё, можа пшонку альбо што іншае.fhE$Неразумны; што ты сееш, не ажывець, калі не памрэць. g#Але хто-колечы скажа: „Як ускрысаюць мертвыя і ў якім целе прыходзяць?"2f]"Прачхніцеся запраўды і не грашыце, бо некатрыя ня маеце знацьця Бога. На сорам вам гэта кажу.yek!Ня дайцеся зводзіць: благія таварыствы псуюць добрыя звычаі. d  Калі гукаць палюдзку, як я змагаўся ізь зьверанятамі ў Ефэсе, што за карысьць імне, калі мертвыя ня ўскрысаюць? Ежма а піма, бо заўтра памрэм!4caЯ кажны дзень паміраю, подле пахвалы вашае, браты, каторую я маю ў Хрысту Ісусу, Спадару нашым.ibKНашто ж і мы церпім небясьпечнасьць кажнае гадзіны ?faEБо што ўчыняць тыя, што хрысьцяцца дзеля мертвых? Калі мертвыя ня ўскрысаюць сусім, дык нашто й хрысьціцца дзеля мертвых?A`{Калі ж усе будзе паддана Яму, тады Сын і Сам паддасца Таму, хто паддаў усе Яму, каб Бог быў усе ў вусім.M_Бо ўсе паддаў пад ногі Ягоныя". Калі ж сказана, што ўсе паддана, дык ясна, што апрача таго, хто паддаў Яму ўсе.U^#Апошні ж скасаваны непрыяцель — сьмерць,+]OБо яму належыцца гаспадарстваваць, пакуль не пакладзець усіх непрыяцеляў пад ногі Свае.P\Адлі канец, як Ён перадасьць гаспадарства Богу а Айцу, як скасуе ўсялякі ўрад і ўсялякую ўладу а магутнасьць;.[UАле кажны ў собскім парадку сваім: пяршак Хрыстос, потым Хрыстовыя ў часе прыходу Ягонага.{ZoБо як ув Адаму ўсі паміраюць, так таксама ў Хрысту ўсі ажывуць. Y Бо як сьмерць перазь людзіну, перазь людзіну і ўскрысеньне зь мертвых;oXWВось жа, Хрыстос ускрэс ізь мертвых, пяршак із заснулых.!W;Калі толькі ў гэтым жыцьцю надзею маем у Хрысту, мы найняшчасьнейшыя з усіх людзёў.YV+Тады й тыя, што заснулі ў Хрысту, загінулі б.U!А калі Хрыстос ня ўскрэс, дык вера вашая бескарысная: вы яшчэ ў грахох сваіх;mTSБо калі мертвыя ня ўскрысаюць, дык і Хрыстос ня ўскрэс;*SMДы мы апынуліся б і хвальшывымі сьветкамі Бога, бо сьветчылі б праз Бога, што Ён ускрысіў Хрыста, Каторага Ён ня ўскрышаў, калі запраўды мертвыя ня ўскрысаюць;%RCА калі Хрыстос ня ўскрэс, тады запраўды й абяшчаньне наша пустое, пустая й вера нашая.nQU Калі няма ўскрысеньня мертвых, дык і Хрыстос ня ўскрэс.fPE Калі ж праз Хрыста абяшчаюць, што Ён ускрэс ізь мертвых, дык як некатрыя з памеж вас кажуць, што ўскрысеньня мертвых няма?YO+ Дык ці я, ці яны, мы так абяшчаем і так верым.N% Але ласкаю Божаю я ё тое, што я ё; і ласка Ягоная ў імне ня была дарма, але я папрацаваў найпладней за ўсіх іх; ня я, адылі, але ласка Божая, што з імною.'MG Бо я найменшы з апосталаў і нягодны звацца апосталам, бо я перасьледаваў царкву Божую.fLEI, наапошку, як нейкаму ськіненаму, зьявіўся й імне.WK'Потым зьявіўся Якаву, адлі ўсім апосталам.IJ Адлі зьявіўся звыш пяцьсот братом адразу, з каторых бальшыня перабывае дагэтуль, але некатрыя й заснулі;NII што зьявіўся Кіфе, адлі двананцацём;HyI што Ён быў пахаваны, і што ўскрзс на трэйці дзень, подле Пісьмаў,+GOБо я перш-наперш падаў вам, што й я прыняў, што Хрыстос памер за грахі нашы, подле Пісьмаў,WF'Каторай і спасаецеся, калі дзяржыце моцна слова, каторае я абяшчаў вам, як Дабравесьць, хіба што надарма ўверылі.9E mПрыпамінаю вам, браты, Дабравесьць, каторую я абяшчаў вам, каторую вы й прынялі, у каторай стаіце,GD(Няхай жа ўсе дзеецца гожа а радна.xCi'Дык, браты, рупцеся праракаць, але не бараніце гукаць мовамі.?By&А хто ня ведае, няхай ня ведае.UA#%Калі хто ўважае сябе за прароку альбо духоўнага, няхай пазнаець, што я пішу вам, што гэта расказаньне Спадарова;l@Q$Ціж ад вас вышла слова Божае? Або да вас адных дасягло?K?#Але, калі яны зычаць навучыцца чагось, няхай пытаюцца ў мужоў сваіх дома, бо сорам жонцы гутарыць у царкве.6>e"Няхай жанкі маўчаць у цэрквах, бо не дазволена ім гутарыць, але быць падданымі, як і Права кажа.{=o!Бо Бог ня ё Бог няраду, але супакою, як у вусіх цэрквах сьвятых.J<  I духі прароцкія падданыя прарокам;;!Бо можаце ўсі адзін за адным праракаць, каб усі вучыліся і ўсі захочаваліся.{:oКалі ж іншаму седзячаму было аб'яўленьне, няхай першы маўчыць.z9mПрарокі ж няхай два або тры гукаюць, а іншыя няхай разважаюць."8=Калі ж ня будзе зьясьняньніка, няхай ён маўчыць у царкве, а гукае самому сабе й Богу.(7IКалі хто гукае моваю, хай будзе двух альбо найбалей трох, ды паасобку, і адзін зьясьняй. 6Дык што ж, браты? Як вы зыходзіцеся, кажны з вас мае псальму, мае навуку, мае мову, мае аб'яўленьне, мае выклад, — усе няхай будзе на збудаваньне.<5qI тайны сэрца ягонага выяўляюцца, і ён падае ніцма, кланяецца Богу й скажа, што запраўды з вамі Бог.94kАле як усі праракаюць, і ўвыйдзе які нявернік альбо просты, яго ўсі пераконуюць, усі судзяць яго.}3sКалі ўся царква зыйдзецца разам, і ўсі будуць гукаць мовамі, і простыя ўвыйдуць альбо нявернікі, дык ці ня скажуць яны, што вы шалёныя?(2IДык мовы ё на знак ня вернікам, але нявернікам; а прароцтвы не нявернікам, але вернікам.u1cНапісана ў Законе: „Людзьмі іншых моваў і чужымі вуснамі буду гукаць да люду гэтага, але й гэтак не паслухаюць Мяне, кажа Спадар".,0QБраты! ня будзьце дзеці розумам: на ліха будзьце бязьлеткі, але розумам будзьце вырослыя.]/3Але ў царкве зычу валей пяць словаў сказаць розумам сваім, каб і іншых навучыць, чымся дзесяць тысячаў словаў моваю.`.9Дзякую Богу, што балей за ўсіх вас мовамі гукаю;h-IБо ты запраўды добра дзякуеш, але другі ня будуецца.,Бо, накш кажучы, калі ты дабраславіш духам, як можа тый, што займае месца простага, сказаць „Амін" на твае дзякаваньне? Бо ён ня ведае, што ты кажаш.?+wДык што ж? Буду маліцца духам, але буду маліцца й розумам; буду пяяць духам, але буду пяяць і розумам.~*uБо калі я малюся моваю, дух мой моліцца, але розум мой бясплодны. p ~x}}|||{{zyyxLwvv9uttshrqq\ppo\nnmfll kk(jihIglfeeVdcbboa.`P_D^\[ZYY XX7WLVV0UTSS RQWPOOsNMMVLL(K:JJI;HfGGtFkED{C BHA@@%?=>|=<< ;:9998 7g6k55>4i3210//W..-2,***)((`'!&p&$%,$$#'"/!!! I6j]~ qg  P Rp7 g Я асьвятчаў уперад і кажу наперад, быццам будучы ў вас другі раз, а цяпер няпрытомны, тым, што грашылі ўперад, і ўсім іншым засталым, што, як прыйду ізноў, не пашчаджаю;#  A Гэта трэйці раз іду да вас. Ля вуснаў дзьвюх або трох стветак станецца кажная справа.7g Каб ізноў, як прыйду, мяне не паніжыў у вас Бог мой, і каб я ня плакаў па шмат із тых, што ізграшылі ўперад і не пакаяліся за нечысьць, бязулства а распусту, якія рабілі.yk Бо я баюся, каб, можа, прышоўшы, не засьпеў вас такімі, якімі ня зычу, і каб вы не знайшлі мяне такім, якім ня зычыце, каб ня было сьпярэчак, завідасьцяў, гневаў, звадаў, абмоваў, удаваньняў, пыхі, неўпакояў,[/ Ці ня думаеце ўжо, што мы правімся перад вамі? Мы гукаем перад Богам, у Хрысту, і ўсе, любовыя, да збудаваньня вашага.iK Я ўпрасіў Ціта і паслаў зь ім таго брата: ці Ціт выкарыстаў чым вас? ці не хадзілі мы ў тым самым духу? ня тымі самымі сігамі?wg Ці выкарыстаў я вас кім-колечы з тых, каторых пасылаў да вас?' Але няхай так будзе, што я вас не цяжарыў, але, будучы хітры, браў вас падходам.q[ Я ж надта ахвотна буду рабіць выдаткі і супоўна высілюся за душы вашы, дарма што, надзвычайна любячы вас, я меней мілаваны вамі.9k Вось, ужо трэйці раз я гатоў ісьці да вас, і ня буду, дзяньгубячы, вялічны, бо я шукаю ня вашага, але вас; бо ня дзеці маюць зьбіраць маемасьць бацьком, але бацькі дзяцём.^5 Бо ў чым вы былі ніжшыя за засталыя цэрквы, хіба што я сам ня быў, дзяньгубячы, вялічны вам? Даруйце імне гэтую крыўду.F Запраўды пазнакі апостала паказаны памеж вас у вусёй вытрываласьці, у знакох а чудосах а магутнасьцях.~ Я стаў неразумны, хвалячыся; вы прысілілі мяне. Вы бы мелі паручаць мяне, бо я ані ня быў застаўшыся ад вышшых апосталаў, дарма што я нішто.y}k Затым я маю прыемнасьць у кволасьцях, у крыўдах, у патрэбах, у перасьледаваньнях, у вуцісках дзеля Хрыста; бо як я кволы, тады я дужы.F| Але Ён сказаў імне: „Досыць табе ласкі Мае, бо сіла Мая дасканаліцца ў кволасьці". I затым я буду найахватней хваліцца сваімі кволасьцьмі, каб жыхарыла ў імне сіла Хрыстова.o{W Затым я трэйчы маліў Спадара, каб яна адступіла ад мяне.z I каб я не вяльмуваўся надзвычайнай вялікасьцяй аб'яўленьняў, дана імне бадзюка ў цела, пасланец шайтана, каб ён поўшыў мяне, каб я не вяльмуваўся.)yK Бо калі я зычу хваліцца, я ня буду неразумны, бо скажу праўду; але я ўзьдзержуюся, каб хто не падумаў празь мяне балей, чымся колькі ў імне бача, або чуе ад мяне.x# Такім буду хваліцца, але сабою ня буду хваліцца, хіба няўздоленьнямі сваімі.)wK Што быў ухоплены да раю і чуў нявымоўныя рэчы, каторыя не дазволена чалавеку вымаўляць. v  I знаю я такога чалавека (ці ў целе, ці вонках цела, ня ведаю; Бог ведае), u Знаю чалавека ў Хрысту, каторы чатырнанцаць год таму (ці ў целе, ня ведаю, ці вонках цела, ня ведаю; Бог ведае) быў ухоплены аж да трэйцяга неба.=t u Я маю чым хваліцца, але гэта запраўды не карысна, бо я прыйду да відзеняў і аб'яўленьняў Спадаровых.sy !I я быў спушчаны пераз акно ў кашу ізь сьцяны і ўцёк із рук ягоных. r  У Дамашку вайвода караля Арэты сьцярог места Дамашк, хочучы няць мяне,q Бог а Ацец Спадара Ісуса, дабраславёны на векі, ведае, што я не маню.ppY Калі маю хваліцца, няўздоляньнямі сваімі хваліцца буду.o Хто няўздолее, ці я не няўздолею? Хто спатыкаецца, ці я не загараюся? n  Апрача тога, што звонку, навала кажнага дня, рупнасьць праз усі цэрквы.Dm У гарапашнасьці а ў высіленьню, бяз сну часта, у голадзе а смазе, часта ў пастох, на сьцюжы і ў голасьці. l  Шмат разоў у падарожжах, у небясьпечнасьцях на рэках, у небясьпечнасьцях ад разбойнікаў, у небясьпечнасьцях ад сваіх, у небясьпечнасьцях ад паган, у небясьпечнасьцях у месьце, у небясьпечнасьцях на пустыні, у небясьпечнасьцях на мору, у небясьпечнасьцях памеж хвальшывых братоў,Hk  Трэйчы быў біты кіямі, аднойчы каменаваны, трэйчы з імною разьбіўся караб, ноч і дзень прабыў на глыбіні;aj; Ад Жыдоў пяць разоў я адзяржаў сорак без аднаго.i Слугачыя Хрыстовы яны? (неразумна кажу) я балей. Я шмат балей у гарапашнасьці, нязьмерна ў ранах, балей у вязьніцах і шмат разоў пры сьмерці. h9 Яны Гэбрэі? я таксама. Яны Ізраеляне? я таксама. Яны насеньне Абрагамова? я таксама.1g[ На сорам кажу, быццам мы былі слабыя; а ў чым хто адважны (гукаю ў неразумнасьці), адважны й я.;fo Вы церпіце, як вас хто няволе, як хто аб'ядае, як хто адбірае, як хто вывышаецца, як хто поўшыць вас.ae; Бо вы, людзі мудрыя, ахвотна церпіце неразумных.ldQ Як шмат хто хваліцца подле цела, дык і я буду хваліцца.c/ Што кажу, не кажу як ад Спадара, але як у неразумнасьці ў гэтай адвазе хваленьня.tba Ізноў кажу: няхай хтось ня думае, што я неразумны; але калі накш, дык прыміце мяне, як неразумнага, каб я таксама крыху пахваліўся.jaM Затым гэта не вялікая рэч, калі й слугачыя ягоныя прыдаюцца слугачымі справядлівасьці; канец іх будзе подле ўчынкаў іхных.o`W I няма дзіва, бо сам шайтан прыдаецца ангілам сьвятліні.!_; Бо такія хвальшывыя апосталы, ашукныя работнікі, прыдаюцца апосталамі Хрыстовымі.t^a Але што раблю, і буду рабіць, каб ня даць прыклепу тым, што зычаць прыклепу, каб у тым, чым хваляцца, былі знойдзены такімі, як і мы.I]  Чаму? ІІІто ня люблю вас? Бог ведае!-\S Як ё праўда Хрыстова ў імне, пахвала гэта ня будзе замоўчана ўзглядам мяне ў краінах Ахаі.;[o I, будучы ў вас, і патрабуючы, не цяжарыў нікога, бо браты, што прышлі з Макядоні, даставілі, чаго я патрабаваў; і ў вусім сьцярогся й сьцерагчыся буду ня быць цяжарам вам.zZm Іншыя цэрквы я грабіў, адзержуючы заплату за слугаваньне вам;.YU Ці я ізграшыў, паніжаючы сябе, каб павышыць вас, што я дарма абяшчаў вам Дабравесьць Божую?X' Але калі я няўзумелы ў мове, ня ў ведзе, адылі, але ў вусім усюдых выяўлены вам.uWc Але я ўважаю, што я ў нічым не застаўся ад апосталаў вышшых.qV[ Бо калі б запраўды хто, прышоўшы, абяшчаў другога Ісуса, каторага мы не абяшчалі, альбо вы адзяржалі іншага духа, каторага не адзяржалі, альбо іншую дабравесьць, каторае ня прымалі, дык вы цярпелі б.U' Але я баюся, каб, як гад хітрынёю сваёй ізьвёў Еву, якім-колечы парадкам ня былі папсаваныя думкі вашы, адхінаючыся ад прасьціні й чысьціні ў Хрысту.NT Бо ўзглядам вас я завісны завісьцяй Божай, бо я заручыў вас аддаць аднаму мужу, Хрысту, дзявушчай дзяўчынаю.S  О каб вы крыху цярпелі маю неразумнасьць! Але й запраўды церпіце мяне.CR Але хто хваліцца, у Спадару хваліся. Бо ня тый, хто сам сябе паручае, прызнаны, але каго Спадар паручае.Q7 Яшчэ багацей абяшчаць Дабравесьць за вамі, ня ў чужой дзелі, ня хвалячыся гатовым.lPQ Мы ня бязь меры хвалімся чужымі працамі, але спадзяемся, з ростам веры вашае, што багата пашырылася ў вас подле праўды нашае,2O] Бо мы ня робім, натужаючыся, як недасяглыя вас, бо мы прышлі й да вас у Дабравесьці Хрыстовай;dNA Мы ж не бязь меры хваліцца будзем, але подле меры будавальнае праўды, каторую меру прызначыў нам Бог, каб дасягчы аж вас.+MO Бо мы ня важым ставіць сябе побач альбо раўнавацца да некатрых, каторыя самы сябе паручаюць. Яны неразумныя, мераючы сябе самымі сабою і раўнуючы сябе да сябе..LU Гэта няхай такі ўважае, што якія мы словам лістамі няпрытомныя, такія й прытомныя ўчынкам.QK Бо кажа: „Лісты ягоныя вагкія а моцныя, але цялесная прытомнасьць ягоная млявая, і мова ягоная пагрэбаваная".QJ Хай ня здасца, што я страшу вас лістамі;UI# Бо калі б я й балей хваліўся ўладаю нашай, каторую Спадар даў на будаваньне, а не на бураньне, я не засароміўся б.xHi Ці на выгляд глядзіце? Калі хто пэўны ў сабе, што ён Хрыстоў, няхай уважае ізноў сам подле сябе, што, як ён Хрыстоў, так і мы Хрыстовы. G9 I маем гатовай помсту кажнаму непаслухменству, як выпаўніцца паслухменства вашае.rF] Мы бураем задумы й кажную вышыню, што падыймаецца супроці пазнаньня Бога, і імаем у палон кажную думку да паслухменства Хрысту,E Бо зброя ваяваньня нашага не цялесная, але дужая Богам да бураньня гарадоў:PD Бо, ходзячы ў целе, не ваюем подле цела;yCk Прашу ж, каб, прытомны, я ня быў адважны з тэй пэўнасьцяй, каторай думаю быць адважны да тых, што ўважаюць нас за ходзячых подле цела.eB E І Я ж сам, Паўла, малю вас дабрынёй Хрыстовай; я, як прытомны, запраўды сьціплы ў вас, але, ня будучы меж вас, адважны да вас.LA Дзякі Богу за неапісальны дар Ягоны!@  I моляцца за вас, і тужаць па вас з прычыны нязьмернае ласкі Божае вам.?w З даведаньня гэтае службы яны славяць Бога за падаўкосьць вызнаньня вашага Дабравесьці Хрыстовае і за шчырае ўзаем'е зь імі а з усімі,I>  Бо памога слугаваньня гэтага ня толькі запаўняе нястачу сьвятых, але й збыткуе ў шмат дзякаваньняў Богу.==s Каб вы ўсяляк забагацелі дзеля кажнае шчырае шчодрасьці, каторая пераз нас дзее дзякаваньне Богу.d<A Тый жа, што дастаўляе сяўбу сяўбіту, даставе й хлеб на ежу, і памножа сяўбу вашу, і прыспора плады справядлівасьці вашае,; Як напісана: „Рассыпаў, даў бедным, справядлівасьць Ягоная трывае на векі".^:5 Бог жа можа забагаціць вас кажнай ласкаю, каб вы заўсёды і ўсяго мелі даволі, каб былі багатыя кажным добрым учынкам,&9E Кажны, як замерыў у сэрцу сваім, ня ў смутку ані з прынукі, бо ахвотна даючага любе Бог.A8{ Гэта ж так: хто сее шчадна, і жаць будзе шчадна; а хто сее дабраславенства, і пажнець дабраславенства.j7M Затым я ўважаў за канечне патрэбнае маліць братоў пайсьці да вас і загадзя скончыць уперад абешчанае дабраславенства вашае, каб яно магло быць гатова, як дабраславенства, а ня як гальлівасьць. 6  Каб не прылучылася, як прыйдуць із імною Макядоняне і засьпеюць вас непрыгатаваўшыся, што былі б мы (не кажу вы) засаромлены з гэтага даверу._57 Братоў жа я паслаў, каб гэна пахвала наша вамі ня была пустой узглядам гэтага, каб, як я казаў, вы былі прыгатаваўшыся,4 Бо ведаю гатоў вашу, каторай я хваліўся Македонянам, што Ахая прыгатаваўшыся ад леташняга году, і рупатлівасьць ваша захоціла вялікі лік.[3 1 Бо праз памогу сьвятым лішне імне пісаць вам,2Дык перад цэрквамі дайце ім довад міласьці вашае й нашага хваленьня вамі.Q1Што да Ціта, гэта — мой сябра а супрацавень у вас; што да братоў нашых, гэта — паслове цэркваў, слава Хрыстова.`09I зь імі мы паслалі брата свайго, каторы шмат разоў давёў, што рупны, і цяпер рупнейшы з прычыны вялікага даверу да вас. / Бо мы стараемся праз дабро не адно перад Спадаром, але й перад людзьмі. . Сьцерагучыся таго, каб хто ня зганіў нас за дастатак, каторым слугуем;j-MДы абранага цэрквамі за спадарожніка нашага з гэтай ласкаю, каторай мы служым на славу Самага Спадара й парываньня вашага,,{Паслалі ж мы зь ім брата, хваленага ў Дабравесьці ў вусіх цэрквах,%+CБо ён запраўды прыняў маленьне і, будучы поўны рупатлівасьці, самахоць пайшоў да вас.#*?Але дзякі Богу, Каторы такую самую шчырую рупатлівасьць да вас даець у сэрца Цітава;)Як напісана: „Хто зьбер шмат, ня меў нястачы; і хто — мала, ня меў нястачы".^(5Але роўнасьць. Цяпер дастатак вашы да нястачы іхнае, каб дастатак іхны мог быць да нястачы вашае, каб была роўнасьць,['/ Не каб іншым была палёгка, а вам ацяжарэньне,8&i Бо калі будзе імкненьне, яго прыймаюць узглядам тога, што хто мае, а ня ўзглядам тога, што ня мае.F% Вось жа, цяпер і ўчынкам завяршыце гэта, каб, як гатовае было хаценьне, так і ўчыненьне з тога, што маеце.A${ I даю раду да гэтага, бо яна карысная вам, каторыя ня толькі рабіць, але й хацець пачалі першыя летась.j#M Бо вы знаеце ласку Спадара нашага Ісуса Хрыста, што ён дзеля нас, будучы багаты, зьбяднеў, каб вы забагацелі галітою Ягонай.*"MНе кажу вам як расказаньне, але рупатлівасьцяй іншых прабую шчырасьць і міласьці вашае. !I аднолькава як вы шчодрыя ў вусім: у веры а ў слове а ў ведзі а ў кажнай улеглівасьці а ў міласьці сваёй да нас, каб былі шчодрыя і ў гэтай ласцы.4 aЗатым мы прасілі Ціта, каб ён, як уперад пачаў, так і скончыў узглядам вас гэтую ласку таксама.+OI ня толькі, як мы спадзяваліся, але яны самых сябе перш аддалі Спадару і нам з волі Божае.Просячы нас ізь вялікім маленьням прыняць дар а ўзаем'е ў службе сьвятым;Бо сьветчу, што подле магчымасьці і звыш магчымасьці ахвотныя былі,gGБо яны сярод вялікага дазнаньня атугамі маюць збытак радасьцяў; і вялікая галіта іхная збыткавала багацьцям шчодрасьці.} uНаказую вам, браты, праз ласку Божую, даную цэрквам Макядонскім;SЯ цешыўся, што ў вусім магу даверыць вам.OI сэрца ягонае балей прыяе вам, успамінаючы паслухменства вас усіх, як вы із страхам а дрыготаю прынялі?? яго.r]Дык калі я хваліўся яму ў чым вамі, то не засароміўся; але як мы гукалі вам усю праўду, так і хваленьне наша Ціту было праўдзівае.yk Затым мы ўсьцешыліся. I апрача собскага пацяшэньня нашага, мы яшчэ балей цешыліся з радасьці Цітавае, бо вы ўсі супакоілі дух ягоны;&E Значыцца, калі я пісаў да вас, дык ня дзеля крыўдніка ані дзеля ўкрыўджанага, але дзеля выяўленьня шчырасьці нашае да вас, каб паказана была вам перад Богам. Бо самае тое, што вы засмуціліся подле Бога, гля якую гэта шчырасьць учыніла ў вас а апраўленьне а абурэньне а страх а гарачае жаданьне а рупатлівасьць а помсту! У ўсім вы паказалі, што вы чыстыя ў гэтай справе.9k Бо смутак подле Бога дзее каяту да спасеньня, і ніколі не шкада яго; смутак сьвецкі дзее сьмерць.  Цяпер я цешуся ня з тога, што вы засмуціліся, але што вы засмуціліся да каяты; бо вы засмуціліся подле Бога, што ў нічым ад мяне ня мелі шкоды.Z-Калі я й засмуціў вас лістам, не шкадую, хоць шкадаваў гэтага; бо бачу, што ліст гэты, хоць на малы час, засмуціў вас.=sI не адно прыходам ягоным, але й пацяшэньням, каторым ён цешыўся з вас, павядаючы нам гарачае жаданьне ваша, вашу жалобу, рупатлівасьць вашу да мяне, ажно я балей цешыўся.{oАле Тый, што цеша паніжаных, Бог, пацешыў нас прыходам Цітавым,taБо запраўды, як мы прышлі да Макядоні, цела нашае ня мела супачынку; але мы былі сьцісьненыя адусюль: звонку бітвы, унутры страхі.1[Вялікая мая адвага да вас, шмат вамі хвалюся, я перапоўнены пацехаю ў вусім няшчасьцю нашым.8 iНе кажу на засуджэньне; бо я ўперад сказаў, што вы ў сэрцах нашых, каб разам памерці і разам жыць. 5Дайце месца нам. Мы нікога ня ўкрыўдзілі, нікому не пашкодзілі, нікога не ашукалі.X  +Дык, любовыя, маючы такую абятніцу, ачысьцімася ад усяе брыды цела й духа, дасканалячы сьвятасьць у боязьні Божай. !I буду вам за Айца, а вы Імне будзеце за сыноў і дачкі, кажа Спадар Усемагучы".Y +Затым выйдзіце з пасярод іх і будзьце аддзеленыя, кажа Спадар, і не дакранайцеся да нячыстага, і Я рада прыйму вас;:mI што за задзіночаньне дому Божага з балванамі? Бо вы дом Бога жывога, як Бог сказаў: „Буду жыхарыць сярод іх і хадзіць сярод іх; і буду іх Богам, а яны будуць Маім людам.I што за згода Хрыста зь веляром ? Або што за дзель верніку зь нявернікамі ?  У нясобствавае йго не ўпрагайцеся зь нявернікамі; бо што за супалка справядлівасьці зь бяспраўям? або што за ўзаем'е сьвятліні зь цямнотаю ?} I ўзаемна (кажу, як дзяцём) — няхай таксама расшырыцца сэрца вашае.oW Вы ня сьцісьненыя ў нас, але сьцісьненыя ў нутрох сваіх.yk Вусны нашы адчыненыя да вас, Карынцяне, сэрца наша расшырана.F Як смутныя, але заўсёды радыя; як убогія, але багацячыя шмат каго; як нічога нямаючыя, але дзяржачыя ўсе..U Як няведамыя й добра ведамыя; як паміраючыя, але, вось, мы жывыя; як караныя, але не забітыя;$AПераз славу й няславу, пераз благія дзейкі й добрыя дзейкі, як ашуканцы й праўдзівыя;)У слове праўды, у сіле Божай, із зброяй справядлівасьці ў правай і левай руццэ,%~CУ чысьціні, у ведзе, у цярплівосьці, у дабрыні, у Духу Сьвятым, у нядвудушнай міласьці, } У вытнях, у вязьніцах, сумятні, у гарапашнасьці, у чукавасьці, у пастох,E|Але ў вусім паручаючыся, як слугачыя Божыя, у вялікай трывалкосьці, у няшчасьцях, у патрэбах, у ватугах, { Мы ня робім ніякае пераказы ні ў чым, каб ня было вінавана слугаваньне;mzSБо кажа: „У часе прыгодным Я пачуў цябе і ў дзень спасеньня памог табе". Вось, цяпер час прыгодны, вось, цяпер дзень спасеньня. y А, як супрацаўні, мы таксама молім, каб ласкі Божае вы дарма не прынялі.'xGТаго, хто ня знаў грэху, за нас учыніў грэхам, каб мы сталі справядлівасьцяй Божай у Ім.&wEДык мы — паслове ад Хрыста, быццам Бог моле намі; молім ад Хрыста: пагадзіцеся з Богам.OvБо Бог быў у Хрысту, годзячы сьвет із Сабою, не залічаючы ім выступаў іхных, і даў нам слова таго пагаджэньня.%uCI ўсе ад Бога, Каторы пагадзіў нас із Сабою Хрыстом і даў нам слугаваньне пагаджэньня;tДык, хто ў Хрысту, тый новы стварэнец; старое мінула, гля, усе сталася новае.Bs}Затым адгэтуль мы нікога ня знаем подле цела; калі ж і зналі Хрыста подле цела, дык цяпер ужо ня знаем.3r_А Ён за ўсіх памер, каб жывучыя ўжо ня дзеля сябе жылі, але дзеля памерлага за іх і ўскрэслага.DqБо міласьць Хрыстова сьціскае нас, што разважаем гэтак: калі адзін памер за ўсіх, дык усі былі памершы.p1 Бо калі мы выходзім ізь сябе, дык дзеля Бога; калі ж узьдзержлівыя, дык дзеля вас.ioK Ня ізноў мы паручаемся вам, але даем вам прыклеп хваліцца намі, каб вы мелі што супроці тых, што хваляцца відам, а ня сэрцам.Vn% Дык, знаючы страх Спадароў, мы пераконуем людзёў, Богу ж мы адкрытыя; спадзяюся, што адкрытыя й вашым сумленьням.}ms Бо ўсі мы маем стаць перад судовым пасадам Хрыстовым, каб кажны адзяржаў зробленае ў целе, подле тога, што ён зрабіў, добрае ці благое.ilK Затым мы й рупімся, ці дома, ці вонках, падабацца Яму;k7Мы акрыялыя і ўважаем, што валей выйсьці зь цела і перайсьці да харомы Спадаровае.KjБо мы ходзім вераю, ня відзеньням, —i/Дык мы заўсёды акрыялыя, ведаючы, што ў цялесным доме мы аддаленыя ад Спадара, —hА Тый, хто ўчыніў нас да гэтага самага, ё Бог, Каторы й даў нам задатак Духа.ogWБо мы ў гэтай вітальні ўздыхаем, будучы ацяжараныя, бо ня зычым зьдзецца, але адзецца, каб сьмяротнае было праглынена жыцьцём.  [~\}Z|{{zyxxZxwqvvButtss(rTqlpmooBn{mmlk@jiiiEhgggeeddFcbaa'` _^^]{\'[ZNY]XXlW:VUTTeSS,RRFQGPOONMLL KII4H+GFEEVDDNCCrBAA&@@?S>>'=<;;d::j988977655K443a2110`0/U.]--B,+++%*p)))Z(i''.&G%%${##D"! >Wg]YmqJUc4Be J P M .Ua  Dw0У каторых вы некалі хадзілі, подле звычаю сьвету гэтага, подле дзяржаўцы ўлады ў паветру, духа, што цяпер дзее ў сынох непаслухменства,RC 0І вас, мертвых у выступах а грахох вашых,oB Y0Каторая ё цела Ягонае, паўніня ўсе ў вусім Напаўняючага.A y0I ўсе паддаў пад ногі Ягоныя, і даў Яго над усе — за галаву царквы,U@ %0Над кажнае князства а ўладу а сілу а панаваньне а кажнае імя, менаванае ня толькі ў гэтым веку, але і ў прыйдучым,-? U0Каторай Ён дзеяў у Хрысту, ускрысіўшы Яго зь мертвых і пасадзіўшы паправе Сябе на нябёсах,=> u0I што за нязьмерная вялікасьць сілы Ягонае ў нас, што верым подле дзеяньня магутнасьці сілы Ягонае,= 0I асьвяціў сьвятлом вочы сэрца вашага, каб вы пазналі, што за надзея пагуканьня Ягонага, і што за багацьце славы спадку Ягонага ў сьвятых,V< '0Каб Бог Спадара нашага Ісуса Хрыста, Ацец славы, даў нам духа мудрасьці а аб'яўленьня да супоўнага пазнаньня Яго,t; c0Бязупынку дзякую за вас Богу, мянуючы вас у малітвах сваіх, : ;0Затым і я, пачуўшы празь веру вашу ў Спадара Ісуса а празь міласьць да ўсіх сьвятых,.9 W0Каторы ё задатак спадку нашага на адкупленьне прыдбанае собскасьці да хвалы славы Ягонае.8 y0 I ў Каторым і вы, пачуўшы слова праўды, Дабравесьці спасеньня свайго, у Каторага таксама ўверыўшы, запячатаваны абяцаным Сьвятым Духам,7 0 Каб мы былі да хвалы славы Ягонае, мы, што перш спадзяваліся ў Хрысту;A6 }0 У Ім, у Каторым і спаў спадак нам, наканаваным подле замеру Таго, Каторы ўсе дзее подле рады волі Свае,'5 I0 да загады паўнінёю часоў, каб усе нябёснае й земнае задзіночыць пад галавою Хрыстовай;%4 E0 Аб'явіўшы нам тайну волі Свае подле зычлівасьці Свае, каторую Ён замерыў у Самым Сабе,o3 Y0Каторай Ён забагаціў нас усёй мудрасьцяй а разуменьням,62 g0У Каторым мы маем адкупленьне крывёй Ягонай, дараваньне выступаў, подле багацьця ласкі Ягонае,1 0На хвалу славы ласкі Свае, каторай Ён ласку ўчыніў нам у Ўмілаваным,0 )0Наканаваўшы ўсынавіць нас Сабе перазь Ісуса Хрыста, подле зычлівае волі Свае,?/ y0Як Ён абраў нас у Ім перад закладзінамі сьвету, каб мы былі сьвятыя а бязгрэшныя перад Ім у міласьці,|. s0Дабраславёны Бог і Айцец Спадара нашага Ісуса Хрыста, Каторы падабраславіў нас кажным духоўным дабраславенствам у нябёсах у Хрысту;}- u0Ласка вам а супакой ад Бога, Айца нашага, і Спадара Ісуса Хрыста.+, S0Паўла, з волі Божае апостал Ісуса Хрыста, сьвятым а верным у Хрысту Ісусу, каторыя ў Ефесе:x+i&Ласка Спадара нашага Ісуса Хрыста з духам вашым, браты. Амін.0*Y&Наапошку, няхай ніхто не цяжарыць мяне, бо я нашу на целе сваім болькі Спадара Ісуса Хрыста.)1&Тым, што ходзяць подле гэтага правіла, супакой ім а міласэрдзе, і Ізраелю Божаму.((I&Бо ў Хрысту Ісусу нічога ня знача ані абразаньне, ані неабразаньне, але новы стварэнец.'y&Але што да мяне, я ня буду хваліцца, хіба адно крыжам Спадара нашага Ісуса Хрыста, Каторым дзеля мяне сьвет укрыжаваны, і я дзеля сьвету.M&& Бо й самы тыя, што абразаюцца, не дзяржаць Закону, але хочуць, каб вы абразаліся, каб пахваліцца целам вашым.M%& Зычачыя хваліцца целам сіляць вас абразацца адно дзеля таго, каб ня быць перасьледаванымі за крыж Хрыстоў;t$a& Бачыце, якімі вялікімі літарамі я напісаў вам сваёй рукою.{#o& Дык, пакуль ё час, рабіма дабро ўсім, і пагатове хатнім зь веры.}"s& Робячы дабро, не безнадзейся; бо ўпару пажнем, калі ня скволеем.#!?&Бо хто сее ў цела свае, пажнець расклад; а хто сее ў Дух, з Духа пажнець жыцьцё вечнае.  &Ня дайся зводзіць; Бога не асьмяеш. Бо што пасее людзіна, тое й пажнець.kO&Навучаны словам дзяліся кажным дабром із навучаючым.>w&Бо кажны панясець свой цяжар.'G&Кажны няхай спробуе свой учынак, і тады будзе мець пахвалу толькі ў сабе, а ня ў другім;&Бо хто ўважае сябе за што-колечы, будучы нішто, тый ашукуе сам сябе.zm&Насіце цяжары адзін аднаго і гэтак вы споўніце закон Хрыстоў. &Браты! калі запраўды людзіне луча выступ, вы духоўныя праўце таковага ў духу лагоднасьці, назіраючы кажны за сабою, каб ня быць спакушаным.&Ня гальмася на пустую славу, квелячы адзін аднаго, завідуючы адзін аднаму.X)&Калі мы жывем Духам, хадзіма таксама Духам.ve&Але тыя, што Хрыстовы, укрыжавалі цела із жадобамі й жадамі.kO&Лагоднасьць, валоданьне сабою. На гэткіх няма Закону.+O&Плод жа Духа: міласьць, радасьць, супакой, цярплівосьць, зычлівасьць, дабрыня, вернасьць,  &Завісьць, забіўствы, п'яцства, буянства і да гэтых падобныя. Кажу наперад, як і ўперад казаў, што гэта чынячым не спадзець гаспадарства Божае.?w&Балвахвалства, чары, ненавіднасьць, сьпярэчкі, завіднасьць, гнеў, нязгода, падманы, падзелы, гэрасі,}&Учынкі цела яўныя, яны ё: чужалоства, бязулства, нечысьціня, аблуд,_7&Калі ж вы воджаныя Духам, дык вы не пад Законам.Q&Бо цела жадае напярэк Духа, і Дух —напярэк цела: яны праціўныя адно аднаму, каб вы не рабілі таго, чаго хочаце.&Я кажу: хадзіце Духам, і вы ніяк ня будзеце чыніць досыць жадлівасьцям цела;&Калі ж вы адны адных грызіце а ясьце, глядзіце, каб ня выгубілі адны адных. 3&Бо ўвесь Закон у вадным слове замыкаецца: „Любі бліжняга свайго, як самога сябе".c ?& Бо вы, браты, пагуканыя да свабоды, адно каб пад прыклепам свабоды не гадзіць целу; але міласьцяй слугуйце адзін аднаму.b =& О каб былі нават адрэзаны тыя, што вас парушаюць!R & Чаму, браты, мяне яшчэ перасьлядуюць, калі я яшчэ абяшчаю абразаньне? Тады спатыкненьне крыжа было б аддалена.m S& Я спадзяюся ўзглядам вас у Спадару, што вы ня будзеце думаць накш; а хто вас парушае, будзе мець рассудак свой, хто б ён ня быў.F& Ад малое закісі кісьне ўсе цеста.R&Гэтае перакананьне не ад Гукаючага вас.uc&Вы беглі добра; хто пераказіў вам, каб вы ня слухалі праўды?1[&Бо ў Хрысту Ісусу ня мае сілы ані абразаньне, ані неабразаньне, але вера, што дзее міласьцяй.W'&Бо мы Духам зь веры жджэм справядлівасьці;xi&Вы, што правіцеся Законам, спабыліся Хрыста, адпалі ад ласкі, 9&Яшчэ сьветчу кажнаму чалавеку, каторы абразаецца, што ён мае споўніць увесь Закон. 9&Вось, я Паўла кажу вам: калі вы абразаецеся, ня будзе вам ніякае карысьці ад Хрыста.+ Q&Хрыстос вывальніў нас да волі; дык стойце цьверда і не паддавайцеся ізноў пад іго няволі.iK&Дык, браты, мы дзеці не нявольнічыны, але вольнічыны.t~a&Але што кажа Пісьмо? „Выкінь нявольніцу й сына ейнага, бо ніяк сын нявольнічын ня будзе спадкаемцам разам із сынам вольнічыным".(}I&Але як тады народжаны подле цела перасьледаваў народжанага подле духа, так і цяперака.\|1&А мы, браты, дзеці абятніцы подле зразы Ісака.{3&Бо напісана: „Цешся бясплодная, каторая не радзіла; крыкні а загукай ты, што ня труднішся родамі; бо ў пакіненай шмат болей дзяцей, чымся ў маючай мужа".Yz+&А вышні Ерузалім вольны; ён — маці ўсіх нас.;yo&бо Гаґар ё гара Сынай ув Арабе і адказуе цяперашняму Ерузаліму, бо ён ізь дзецьмі сваімі ў няволі.Ax{&У гэтым ёсьць атумекі; бо гэта дзьве змовы: адна з гары Сынайскае, што родзе ў няволю, каторая ё Гаґар,0wY&Але тый, што зь нявольніцы, быў народжаны подле цела; а тый, што з вольніцы — подле абятніцы.!v;&Бо напісана, што Абрагам меў двух сыноў, аднаго зь нявольніцы, а другога з вольніцы. u&Скажыце імне вы, што зычыце быць пад Законам, хіба вы ня слухаеце Закону?t7&Зычыў бы я цяпер быць із вамі і адмяніць голас свой, бо я заклапочаны ўзглядам вас. s9&Дзеткі мае, дзеля каторых я ізноў у трудненьню, пакуль не ўхармуецца ў вас Хрыстос!r&Добры рупіцца заўсёды праз добрае, а ня толькі, як я прытомны ў вас.-qS&Ня добрая рупатлівасьць іхная праз вас, бо хочуць аддзяліць вас, каб вы рупіліся празь іх.lpQ&Дык нягож я стаў непрыяцелям вашым, кажучы вам праўду??ow&Што за шчасьце тады было ваша! Сьветчу вам, што, калі б льга было, вы вылупілі б вочы свае і далі імне.knO&I спакусы мае ў целе маім вы ўлегцы ня мелі, і не адхінулі з грэбаваньням, але прынялі мяне, як ангіла Божага, як Хрыста Ісуса!|mq& Бо ведаеце, што ў кволасьці цела я абяшчаў Евангелю вам уперад, l & Будзьце, як я; бо я, як вы; браты, прашу вас. Вы нічым ня ўкрыўдзілі мяне.jkM& Баюся за вас, ці запраўды не дарма я працаваў меж вас.Lj& Назірайце дні а месяцы а поры а гады.6ie& Цяпер жа, пазнаўшы Бога, або валей кажучы, будучы пазнаныя Богам, нашто зварачаецеся ізноў да кволых а галетных навалаў, у каторых ізноў нанава хочаце быць у няволі ?h)&Але тады запраўды, ня знаўшы Бога, вы былі ў няволі ў тых, што з прыроды не багі;g-&Затым ты ўжо не нявольнік, але сын; а калі сын, дык спадкаемца Божы пераз Хрыста.$fA&А як вы сынове, Бог паслаў у сэрцы вашыя Духа Сына Свайго, Каторы гукае: „Аўва, Войча!"ey&Каб адкупіць тых, што пад Законам, каб мы адзяржалі ўсынаўленьне.q&Але, ведаючы, што людзіна правіцца ня ўчынкамі Закону, але вераю ў Ісуса Хрыста, і мы ўверылі ў Хрыста Ісуса, каб аправіцца вераю ў Хрыста, а ня ўчынкамі Закону; бо ўчынкамі Закону ніякае цела не аправіцца.V=%&Мы з прыроды Жыды, а ня грэшнікі з народаў;P<&Але як я абачыў, што яны ня проста ходзяць подле праўды Евангелі, я сказаў Пётру перад усімі: „Калі ты, будучы Жыдам, жывеш, як няжыд, а не як Жыды, дык чаму сіліш няжыдоў да Юдаізмы?";%& I зь ім засталыя із Жыдоў прыдаваліся, ажно Варнава паддаўся іх двудушнасьці.`:9& Бо, да прыбыцьця некатрых ад Якава, еў з тымі з народаў, а як яны прышлі, ён адсунуўся а аддзяліўся, баючыся абразаньня.(9I& Як жа Пётра прышоў да Антыёхі, дык я аблічна спрацівіўся яму, бо ён годзен быў ганеньня.e8C& Адно, каб мы памятавалі бедных, што я жадаў рабіць.7%& І ведаючы ласку, даную імне, Якаў а Кіфа а Яан, каторых мелі за стаўпоў, далі імне а Варнаве правіцу ўзаем'я, каб мы йшлі да паган, а яны да абразаньня,86i&Бо Тый, што дзеяў у Пётру дзеля апосталства ў вабрэзаных, дзеяў таксама ў імне ўзглядам паган, —35_&Але наадварот, бачачы, што Дабравесьць неабразаным была даверана імне, як Пётру абразаным, —4}&I ў значных чымсь, чым-колечы яны ня былі б, імне няма нічога асаблівага: Бог не глядзіць на асобу людзіны. I значныя імне нічога не дадалі;"3=&Мы ані на гадзіну ня ўступілі і не паддаліся, каб праўда Евангелі заставалася ў вас.2-&I дзеля хвальшывых братоў, што былі прыведзены патай, каторыя цікавалі, каб падгледзіць свабоду нашу, каторую маем у Хрысту Ісусу, каб паняволіць нас,1&Але й Ціт, што, будучы Грэкам, быў з імною, ня быў прысілены абразацца.0/&Узышоў жа подле аб'яўленьня і пакладаў перад імі Евангелю, каторую я абяшчаю меж народаў, але асобна выдатным, каб можа дарма ня бегаць цяпер і ўперад.,/ S&Потым, за чатырнанцаць год, я ізноў хадзіў да Ерузаліму з Варнаваю, узяўшы із сабою й Ціта.0. ]&I славілі за мяне Бога.S- !&Толькі яны чулі, што „Тый, каторы перасьледаваў нас некалі, цяпер абяшчае Евангелю веры, каторую калісь губіў",z, o&Але ня быў я ведамны асабіста цэрквам у Юдэі, каторыя ў Хрысту;K+ &Тады я пайшоў да краёў Сыры а Кілікі.a* =&(Цяпер, што я пішу вам, вось, перад Богам, не маню). ) &Ніякага ж іншага з апосталаў я ня бачыў, апрача Якава, брата Спадаровага.4( c&Потым, за тры гады, я хадзіў да Ерузаліму даведацца да Кіфы і заставаўся зь ім дзён пятнанцаць.U' %&Ані зышоў да Ерузаліму да тых апосталаў, што былі перад імною, але пайшоў да Арабы і ўзноў зьвярнуўся да Дамашку.d& C&Аб'явіў Сына Свайго імне, каб я мог абяшчаць Дабравесьць Ягоную памеж народаў, — я зараз не парадзіўся зь целам а крывёй,% -&Як жа Бог, Каторы аддзяліў мяне ад улоньня маці мае і пагукаў мяне ласкаю Сваёй,Y$ -&I выпераджаў у Юдаізьме шмат каго з равесьнікаў у народзе сваім, будучы нямерна рупатлівы праз навуку айцоў сваіх.C# & Вы чулі праз пярэдні паступак мой у Юдаізьме, што я надзвычайна перасьледаваў царкву Божую й губіў яе," & Бо й я прыняў яе й навучьіўся не ад чалавека, але з аб'яўленьня Ісуса Хрыста.! & Паведамляю вам, браты, што Евангеля, каторую я абяшчаў, ня ё подле чалавека;{  q& Бо ці ў людзёў я шукаю зычлівасьці, ці ў Бога? або ці людзём гадзіць стараюся? Калі б я яшчэ гадзіў людзём, ня быў бы нявольнік Хрыстоў.d C& Як мы казалі ўперад, і цяпер ізноў кажу: калі б хто абяшчаў вам Евангелю, апрача тае, што вы прынялі, няхай будзе пракляты.P &Але калі б нават мы альбо ангіл ізь неба дабравесьціў, апрача тога, што мы дабравесьцім, няхай будзе пракляты.) M&Каторая ня іншая, але ё некатрыя, што вас парушаюць і хочуць абярнуць Евангелю Хрыстову.N &Дзіўлюся, што вы так уборзьдзе адхінаецеся да іншае дабравесьці ад тога, хто вас пагукаў да ласкі Хрыстовае,H  &Катораму слава на векі вякоў. Амін.N &Каторы аддаў Сябе за грахі нашы, каб выбавіць нас ад цяперашняга благога веку, подле волі Бога й Айца нашага,{ q&Ласка вам а супакой ад Бога Айца а Спадара нашага Ісуса Хрыста,O &I ўсі браты з імною — цэрквам Ґаляцкім:Y /&Паўла апостал, не ад людзёў ані пераз чалавека, але перазь Ісуса Хрыста а Бога Айца, Каторы ўскрысіў Яго зь мертвых,'G Ласка Спадара Ісуса Хрыста а міласьць Божая а ўзаем'е Духа Сьвятога з усімі вамі. Амін.;q Здароваюць вас усі сьвятыя.Y+ Здаровайце адны адных сьвятым цалаваньням. Адно, браты, цешчася, будзьце дасканальныя, будзьце адважныя, будзьце аднае думкі, будзьце ў супакою, і Бог міласьці а супакою будзе з вамі. Затым я пішу гэта, ня будучы з вамі, каб, будучы з вамі, ня ўжыць стродкасьці подле ўлады, каторую Спадар даў імне на будаваньне, а не на бураньне.+O Мы цешымся, калі мы будзем кволыя, а вы дужыя; за гэта й молімся, каб вы былі дасканальныя.zm Бо мы нічога ня можам рабіць супроці праўды, але дзеля праўды.nU Але молім Бога, каб вы не рабілі ніякага ліха; не каб мы паказаліся аправеныя, але каб вы рабілі добрае, а мы былі як адкіненыя.fE Я ж спадзяюся, што вы пазнаеце, што мы не адкіненыя.~ u Прабуйце самы сябе, ці вы ў веры, самы сябе правярайце. Хіба вы ня знаеце самы сябе добра, што Ісус Хрыстос у вас? Хіба, што вы адкіненыя.{ o Бо хоць запраўды Ён быў укрыжаваны ў кволасьці, жывець, адылі, сілаю Божай; і мы кволыя ў Ім, але жывыя будзем ізь Ім сілаю Божай у вас.! ; Бо вы шукаеце доваду, ці гукаў у імне Хрыстос, Каторы да вас не слабы, але дужы ў вас. ~q~}||x|){]ztyoxxvvDuuQtssjrrqq]ponnWmwlkkFjj?iiNhggTfee3dccwbbbaa`p_^^U]_\t[ZYXX:WWsVV^UTT~TDSkR{QQP=OONKMLKKKJJNIIZHH$GGcFFfEE DDSCC[BBfAm@@?>>=== <<*;:99877L6544$3321~005/[.--X,y+++*)((/'`&&%Y$$ #M"!!+ |&sL2kjhIwb * " { Ze<aW0Y:Хоць я мог бы спадзявацца й на цела. Калі хто іншы думае спадзявацца на цела, дык пагатове я,8i:Бо мы — абразаньне, каторыя сьцім Бога Духам і хвалімся Хрыстом Ісусам, а не спадзяемся на цела;+:Сьцеражыцеся сабак, сьцеражыцеся благіх работнікаў, сьцеражыцеся калечаньня,- U:Наапошку, браты мае, цешчася ў Спадару. Пісаць вам тое самае ня нудна імне, а вам бясьпечна.W':Бо за справу Хрыстову ён быў блізка сьмерці, рызыкуючы жыцьцём сваім, каб запоўніць нястачу вашых паслугаў імне.ve:Прыміце яго ў Спадару з усёй радасьцяй і майце такіх у сьці,,Q:Затым я ахватней паслаў яго, каб вы, абачыўшы яго ізноў, усьцешыліся, і я быў меней смутны.q[:Бо запраўды ён быў хворы пры сьмерці, але Бог зьмілаваўся над ім і не над адным ім, але й над імною, каб я ня меў смутку да смутку.~5:Бо ён тужыў па ўсіх вас і быў зьнемарашчаны з тога, што вы пачулі, што ён быў хворы.}{:Ано я ўважаў за патрэбнае паслаць да вас Епафродыта, брата а супрацаўня а сужаўнера майго, а вашага пасланца й слугачага ў патрэбе маёй,w|g:Але я спадзяюся ў Спадару, што я сам уборзьдзе прыйду да вас.#{?:Дык яго я спадзяюся без адвалокі паслаць, як толькі абачу, што будзе дзеяцца з імною.z3:А вы ведаеце ўзумеласьць ягоную, што, як дзяцё айцу, ён служыў імне ў Дабравесьці.dyA:Бо ўсі шукаюць свайго, а не таго, што Ісуса Хрыста,x:Бо я ня маю аднадумца, каторы бы так шчыра рупіўся праз тое, як вы маецеся;Dw:Я ж спадзяюся ў Спадару Ісусу неўзабаве паслаць Цімоха да вас, каб і я пацешыўся, даведаўшыся праз вас.Qv:Гэтак жа й вы цешчася і цешчася з імною.Qu:Але хоць бы я быў выліты як узьліваньне на аброк а паслугу веры вашае, я цешуся і цешуся супольна з усімі вамі.0tY:Дзержачы слова жыцьця, на пахвалу маю дня Хрыстовага, каб я не дарма бег ані дарма працаваў.s:Каб вы былі беззаганныя й простыя бязупічныя дзеці Божыя сярод непасьцівага а крутадушнага пакаленьня, памеж каторага вы, як сьветлы на сьвеце,Pr:Усе рабіце без нараканьня а сьпярэчак,|qq: Бо Бог дзее ў вас і хаценьне і дзеяньне, подле добрае волі Свае.Cp: Дык, любовыя мае, як вы заўсёды былі паслухменыя, ня толькі ў прытомнасьці маёй, але шмат балей цяпер у часе няпрытомнаеьці мае, із страхам а дрыготаю дзейце спасеньне свае,o: I кажны язык вызнаваў, што Ісус Хрыстос ё Спадар на славу Бога Айца. n: Каб у імя Ісусава кажнае калена клякала на небе, і на зямлі, і пад зямлёю,sm_: Затым і Бог высака ўзьняў Яго і даў Яму імя над кажнае імя,-lS:I з выгляду стаў як людзіна; паніжыўся, стаў паслухменым аж да сьмерці, і сьмерці крыжавой.k#:Але паніжыў Сябе Самога, бяручы хорму нявольніка, стаўшы падобным да людзёў,j:Каторы, будучы ў хорме Божай, не ўважаў сабе за грабеж быць роўным із Богам;iiK:Бо няхай тая думка будзе ў вас, якая і ў Хрысту Ісусу,jhM:Не глядзі кажны толькі сябе, але кажны таксама іншых.Mg:Няхай нічога ня будзе ў духу сьпіраньня альбо пустое славы, але ў пакоры адны адных за вышшых за сябе майце.\f1:Дык напоўніце радасьць маю, каб вы думалі тое самае, мелі тую самую міласьць, задзіночыліся душою, праз адно думалі;_e 9:Дык калі ё такое захочаньне ў Хрысту, калі якое пацяшэньне міласьцяй, калі якое ўзаем'е Духа, калі якая спагада а жаль,d  :Маючы тое самое змаганьне, што бачылі ў імне і цяпер чуеце празь мяне.c :Бо вам дана дзеля Хрыста ня толькі верыць у Яго, але й цярпець за Яго,/b Y:I не лякайцеся ні ў чым праціўнікаў; гэта ім ё довад загіны, а вам — спасеньня. I гэта ад Бога;ia M:Адно няхай паступак будзе годны дабравесьці Хрыстовае, каб, ці я прыйду і абачу вас, ці, няпрытомны, пачуў праз вас, што вы стаіце ў вадным духу, аднэй душою, разам сілуючыся за веру евангельскую,)` M:Каб пахвала ваша ў Хрысту Ісусу памнажылася перазь мяне прытомнасьцяй маёй ізноў у вас.N_ :I, маючы пэўнасьць гэтага, я ведаю, што застануся й пабуду з вамі ўсімі дзеля дасьпеху вашага а радасьці веры,R^ :А заставацца ў целе патрабней дзеля вас.#] A:Цягне мяне адно й другое: маю зычэньне адыйсьці й быць із Хрыстом, бо гэта шмат ляпей;#\ A:Але калі жыцьцё ў целе даець плодную працу імне, то што абраць, я яшчэ не пераканаўся.b[ ?:Бо імне жыцьцё —Хрыстос, а сьмерць — прыдбаньне.RZ :Подле гарачага чаканьня а надзеі мае, што я ні ў чым ня буду паганбены, але з усёй адвагаю, як заўсёды, таксама цяпер Хрыстос будзе ўзьвялічаны ў целе маім, ці то жыцьцём, ці сьмерцяй.+Y Q:Бо я ведаю, што гэта будзе імне на спасеньне, вашай малітваю й даставаю Духа Ісуса Хрыста,>X w:Дык што? Якім бы парадкам абяшчалі Хрыста, прыдаючыся ці ў праўдзе, я з гэтага цешуся і буду цешыцца;BW :А гэныя дзеля супарства абяшчаюць Хрыста, ня ў чысьціні, думаючы, што прыдадуць атугі да зялезаў маіх.V ':Гэтыя запраўды зь міласьці, ведаючы, што я прызначаны да абароны Дабравесьці;:U o:Некатрыя, праўда, із завідасьці а супарства, але некатрыя таксама з добрае волі абяшчаюць Хрыста.>T w:I бальшыня з братоў у Спадару, асьмеліўшыся зялезамі маімі, адважна гукаюць слова Божае. бяз страху.S  : Так што зялезы мае ў Хрысту сталі ведамнымі ўсёй прэторы а ўсім іншым;;R q: Я хацеў бы, браты, каб вы ведалі, што акалічнасьці, у каторых я апынуўся, вышлі на дасьпех Евангелі;Q %: Напоўненыя пладамі справядлівасьці Ісусам Хрыстом на славу а пахвалу Божую.+P Q: Каб вы маглі дазнаць розьніцы, каб вы маглі быць шчырымі а беззаганнымі на дзень Хрыстоў,KO : I малюся праз тое, каб міласьць ваша яшчэ балей а балей мнажылася ў супоўным знацьцю а ўсялякім разуменьню; N :Бо Бог сьветка імне, як тужу я па ўсіх вас любосьцяй нутра Хрыста Ісуса.7M i:Як справядліва імне думаць гэта праз усіх вас, бо я маю вас у сэрцу сваім; як у зялезах маіх, так і ў вабароне а ў пацьверджаньню Евангелі вы ўсі ўчасьнікі ў ласцы маёй.&L G:Маючы давер у тым, што тый, хто пачаў у вас добрую справу, сконча яе да дня Ісуса Хрыста;jK O:За ўзаем'е ваша ў Евангелі ад першага дня аж дагэтуль, J :Заўсёды ў кажным маленьню сваім чынячы з радасьцяй малітву за ўсіх вас,XI +:Дзякую Богу свайму пры кажным успаміне вас,}H u:Ласка вам а супакой ад Бога, Айца нашага, а Спадара Ісуса Хрыста![G 3:Паўла а Цімох, нявольнікі Ісуса Хрыста, да ўсіх сьвятых у Хрысту Ісусу, каторыя ў Піліпах, зь япіскапамі а дзяканамі:F-0Ласка з усімі, што мілуюць Спадара нашага Ісуса Хрыста міласьцяй непсавальнай. E0Супакой братом а міласьць ізь вераю ад Бога Айца і Спадара Ісуса Хрыста.PD0Каторага я паслаў да вас дзеля гэтага самага, каб вы даведаліся праз справы нашы, і каб ён пацешыў сэрцы вашы.VC%0А каб і вы ведалі узглядам мяне, што я раблю, умілаваны брат і верны слугачы ў Спадару, Тыхік, праз усе накажа вам,zBm0Да каторае я пасол у зялезах, каб я адважна, як мае быць, гукаў.HA 0I за мяне, каб імне дана была вымоўнасьць у вадчыненьню вуснах сваіх паведамляць адважна тайну Евангелі,@0Усялякаю малітваю а просьбаю маліцеся кажнага часу ў Духу, і рупцеся да гэтага самага з усёй кажначаснасьцяй і маленьням за ўсіх сьвятых?0Вазьміце таксама шолам спасеньня і меч Духа, каторым ё слова Божае;2>]0Апрача ўсяго, возьміце шчыт веры, каторьім зможаце згасіць усі распаленыя стрэлы нягоднага;]=30азуўшы ногі свае ў гатоў дабравесьці супакою.'<G0Дык станьце, падперазаўшы сьцёгны свае праўдаю, і адзеўшыся ў панцыр справядлівасьці,Q;0 Дзеля гэтага вазьміце поўную зброю Божую, каб вы маглі стаць супроці ў благі дзень і, учыніўшы ўсе, вытрываць.:{0 Бо наша бітва ня з крывёю а целам, але з князствамі, з уладамі, ізь сьветнымі панамі цямноты гэтае, з духовай гарыннай сілаю нягоднасьці.970 Адзеньцеся ў поўную зброю Божую, каб вы маглі стаць супроці хітрыкаў дзябальскіх;8y0 Наапошку, браты, мацуйцеся ў Спадару і Ў магутнасьці сілы Ягонае;7 0 А вы, гаспадары, рабіце тое самае ўзглядам іх, пакідаючы пагрозы, ведаючы, што Гаспадар іхны й ваш у нябёсах і што няма ў Яго прыяньня асобам.86i0Ведаючы, што кажны адзяржыць гд Спадара подле дабра, каторае ён "Шабіў, ці нявольнік, ці вольнік.O50Служачы шчыра, як Спадару, а ня людзём,;4o0Ня дзеля вока служыце, як угоднікі людзкія, але як нявольнікі Хрыстовы, чынячы волю Божую ад душы,T3!0Нявольнікі, слухайце гаспадароў сваіх подле цела, з боязьняю а дрыжэньням, у прасьціні сэрца свайго, як Хрыста,%2C0I, бацькі не квяліце дзяцей сваіх да гневу, але гадуйце іх у зыру а навуццы Спадаровай.n1U0„Каб было табе добра, і каб ты быў даўгавечны на зямлі".0{0„Сьці айца свайго і маці", гэта — першае расказаньне з абятніцаю:x/ k0Дзеці, слухайце бацькоў сваіх у Спадару, бо гэта справядліва..50!Вось жа, кажны з вас няхай любе жонку сваю, як самога сябе; жонка ж хай баіцца мужа.-y0 Тайна гэта вялікая, але я кажу ўзглядам Хрыста і ўзглядам Царквы.@,y0Затым хай „пакіне чалавек айца свайго і маці сваю і прыліпне да жонкі свае, і будуць двое адно цела".{+o0Бо мы чаланы цела Ягонага, ад цела Ягонага і ад косьцяў Ягоных.+*O0Бо ніхто ня мае ў ненавісьці собскага цела свайго, але жыве а кукобе, як і Хрыстос Царкву;7)g0Ды так маюць мужы любіць жонкі свае, як собскае цела свае: хто любе жонку сваю, любе самога сябе.u(c0Каб пастанавіць яе Сабе славутаю Царквою, плямы ня маючай, маршчака альбо чаго-колечы такога, але каб была сьвятой а беззаганнай.m'S0Каб усьвяціць яе, ачысьці5'шы абмыцьцём водным у слове;&{0Мужы, любіце жонкі свае, як і Хрыстос любіў Царкву і аддаўся за яе,w%g0Але як Царква паддана Хрысту, так і жонкі мужом сваім у ўсім.{$o0Бо муж ё галава жонцы, як і Хрыстос галава Царкве, Ён Спас цела;Z#-0Жонкі, паддавайцеся мужом сваім, як Спадару,Z"-0Паддаючыся адзін аднаму ў страху Хрыстовым. ! 0Дзякуючы заўсёды за ўсё Богу а Айцу, у імя Спадара нашага Ісуса Хрыста.G 0Размаўляючы мяжсобку псальмамі а гімнамі а песьнямі духоўнымі, пяючы а напяваючы сэрцам сваім Спадару,}s0I ня ўпівайцеся віном, у каторым бязулства, але поўніцеся Духам,zm0Затым ня будзьце дурныя, але разумеючыя, што ё воля Спадарова.7i0Важачы час, бо дні благія.0Дык бачча, як вам хадзіць асьцярожна, не як нямудрым, але як мудрым,0Затым кажа: „Устань сьпячы, і ўскрэсьні зь мертвых, і асьвеце цябе Хрыстос"./0 Усеж, упіканае сьвятлінёю, робіцца яўным; бо ўсе, што робіцца яўным, сьвятліня ё;fE0 Бо праз тое, што яны робяць патай, сорамна й гукаць.0 I ня майце ўчасьця зь бясплоднымі ўчынкамі цямноты, але валей ганьце.>w0 Прабуючы, што падабае Спадар.y0 (бо плод сьвятліні ў кажнай дабрыні а справядлівасьці а праўдзе),$A0Бо вы былі калісь цямнота, а цяпер — сьвятліня ў Спадару: хадзіце, як дзеці сьвятліні@{0Дык ня будзьце сябрамі іхнымі.>u0Няхай ніхто не ашукуе вас пустымі словамі, бо за гэта прыходзе гнеў Божы на сыноў непаслухменства ;uc0Бо ведаеце, што ніякі бязуля, альбо нячысты, альбо прагавіты, каторы балвахвал, ня будзе мець спадку ў гаспадарстве Хрыста а Бога.0I брыда, і дурная гаворка альбо шкелі, усе нягожае, але валей дзякаваньне;B}0А бязулства а ўсялякая нечысьціня або жада няхай ня будуць нават менаваны памеж вас, як лець сьвятым.:m0I хадзіце ў міласьці, як і Хрыстос мілаваў нас і выдаў Сябе за нас, дар а аброк Богу на прыемны пах.k Q0Дык будзьце перайманьнікамі Бога, як мілаваныя дзеці;? w0 I будзьце зычлівыя адзін да аднаго, спагадлівыя, даруючы адзін аднаму, як і Бог у Хрысту дараваў вам.Q 0Усялякая гарчэль а гнеў а абурэньне а вераск а блявузґаньні няхай будуць аддалены ад вас. з усёй злоснасьцяй;" =0I не засмучайце Сьвятога Духа Божага, Каторым вы запячатаваны на дзень адкупленьня.l Q0Ніякае гнілое слова хай ня выходзе з вуснаў вашых, але калі якое добрае да патрэбнага збудаваньня, каб дало ласку слухаючым.U #0Хто краў, няхай не крадзець, але валей няхай працуе, робячы рукамі сваімі добрае, каб меў удзяліць патрабуючаму.7i0I не давайце месца дзяблу.~u0Абураючыся, не грашыце; сонца хай ня зойдзе ў вугневаньню вашым.*M0Затым, адхінуўшы ману, кажыце праўду кажны бліжняму свайму, бо мы сучаланы адзін аднаму.-S0I адзецца ў новага чалавека, створанага подле Бога ў справядлівасьці а сьвятасьці праўды.D0I аднавіцца духам розуму свайго,J 0Каб ськінуць усе, што датыкаецца пярэдняга паступку старога чалавека, што раскладаецца ў вашукных жадах,0Калі вы запраўды чулі Яго і былі навучаныя ў Ім, што праўда ў Ісусу,=u0Але вы ня так пазналі Хрыста,"=0Яны, стаўшы нячульлівымі, аддаліся аблуду, каб дзеяць усялякую нечысьціню із жадою.lQ0Будучы зацемненыя ў розуме, аддаленыя ад жыцьця Божага з прычыны неведзі, каторая ў іх, з прычыны закалянасьці сэрцаў іхных;O~0Затым я кажу й сьветчу Спадаром, каб наперад вы не хадзілі, як ходзяць пагане, подле марнасьці розуму свайго,%}C0З Каторага ўсе цела, належна злучана а зьвязана ўзаемна кажнай суставаю, у меру дзеяньня кажнае часьці, дзее прырост да збудаваньня самога сябе ў міласьці.$|A0Але, будучы праўдамоўнымі ў міласьці, усяляк урасталі ў Тога, Каторы галава, Хрыстос,g{G0Каб мы ня былі балей бязьлеткамі, веянымі а ношанымі кажным ветрам навукі ў падходзе людзкім, у лісьлівай хітрыні абмылы;rz]0 Пакуль усі ня прыйдзем у суцэльнасьць веры і супоўнае пазнаньне Сына Божага, у мужа вырослага, у меру поўнага росту Хрыстовага;y%0 Да дасканальненьня сьвятых, да справы службы, да будаваньня цела Хрыстовага,lxQ0 I Ён прызначыў некатрых за апосталаў, а некатрых за прарокаў, а некатрых за евангелістых, а некатрых за пастыроў а вучыцеляў, w0 Тый, што зышоў, ё Тый самы, што і ўзышоў над усі нябёсы, каб напоўніць усе.%vC0 Але тое, што ўзышоў, што гэта, як ня тое, што таксама зышоў да найніжшых часьцяў зямлі ?u0Затым кажа: „Узышоўшы на вышыню, апаланіў палон і даў дары людзём".ltQ0Кажнаму ж з нас дана ласка подле меры дару Хрыстовага.s}0Адзін Бог і Ацец усіх, Каторы над усімі, і пераз усіх, і ў вусіх нас.Lr0Адзін Спадар, адна вера, адзін хрэст,q0Адно цела й адзін дух, як вы й пагуканы ў ваднэй надзеі пагуканьня свайго;sp_0Сілуючыся заховаваць суцэльнасьць Духа ў зьвязе супакою.o50З усёю пакораю а лагоднасьцю, зь цярплівосьцю, выбачаючы адзін аднаму ў міласьці, n ;0Дык я, вязень у Спадару, малю вас хадзіць годна пагуканьня, да каторага вы пагуканы,m!0Таму слава ў Царкве і ў Хрысту Ісусу ў вусіх пакаленьнях на векі вякоў. Амін.Ol0А Таму, хто дзеючай у нас магутнасьцю можа зрабіць нязьмерна больш за ўсе, чаго просім альбо праз што думаем,2k]0I пазнаць міласьць Хрыстову, што пераходзе веду, каб вы напоўніліся ўсялякай паўнінёю Божай.j0Маглі спатачыць із усімі сьвятымі, што шырыня й даўжыня, і глыбіня й вышыня,/iW0Каб Хрыстос усяліўся вераю ў сэрцы нашыя, каб вы, будучы ўкарэнены а закладзены ў міласьці,,hQ0Каб даў вам, подле багацьця славы свае, дужа ўмацавацца Духам Ягоным у нутраным чалавеку,vge0Ад Каторага кажнае айцоўства мянуецца на небе й на зямлі, —ufc0Дзеля таго клякаю перад Айцом Спадара нашага Ісуса Хрыста,e0 Затым прашу ня кволець з прычыны мае атугі дзеля вас, каторая ваша слава.rd]0 У Каторым мы маем адвагу а прыступ із даверам вераю ў Яго.c0 Подле спрадвечнага замеру, каторы Ён замерыў у Хрысту Ісусу, Спадару нашым,@by0 Каб цяпер стала ведамнай пераз Царкву князствам а ўладам на нябёсах найразьнейшая мудрасьць Божая,Ra0 I асьвяціць усіх сьвятлом, чым ёсьць загада тайны, схаванае ад вякоў у Богу, Каторы стварыў усе Ісусам Хрыстом,\`10Імне, найменшаму з усіх сьвятых, дана ласка гэтая — абяшчаць народам Дабравесьць недасяжнага багацьця Хрыстовага,$_A0Каторае слугачым стаў я з дару ласкі Божае, данае імне дзеяньням магутнасьці Ягонае.c^?0Каб народы маглі быць суспадкаемцамі а супольным целам а сучасьнікамі абятніцы Ягонае ў Хрысту Ісусу перазь Евангелю,n]U0Каторая ў іншых пакаленьнях ня была паведамлена сыном людзкім, як цяпер аб'яўлена сьвятым апосталам Ягоным а прарокам Духам,\{0З чаго, чытаючы, можаце зразумець разуменьне мае тайны Хрыстовае,[+0Што пераз аб'яўленьне паведамлена імне тайна (праз што я пярвей пісаў коратка);Z{0Як запраўды вы чулі праз загаду ласкі Божае, данае імне дзеля вас,zY o0З тае прычыны Я Паўла стаў вязьням Хрыста Ісуса за вас, народы.kXO0У каторым і вы будуецеся разам на сялібу Божую ў Духу.W0На Каторым уся будоўля, тарнуючыся разам, вырастае ў сьвяты дом Спадароў,6Ve0Быўшы пабудаваныя на подзе апосталаў а прарокаў, маючы вугольным каменям самога Ісуса Хрыста,U%0Дык вы ўжо не чужнікі ані чужаземцы, але суграмадзяне сьвятых і дамовы Божае,pTY0Бо перазь Яго абодвы маем прыступ да Айца, у вадным духу.}Ss0I, прышоўшы, абяшчаў Дабравесьць супакою вам, далёкім і блізкім,"R=0I ў вадным целе пагадзіць абодвых із Богам пераз крыж, забіўшы непрыязьньства на ім;!Q;0Памярцьвіў непрыязьньства целам Сваім, Закон расказаньняў у вуставах Ён абурыў, каб із двух учыніць у Сабе Самым аднаго новага чалавека, робячы супакой,8Pi0Бо Ён ё супакой наш, Каторы ўчыніў з абодвых адно і паламіў перагародку, што стаяла пасярэдзіне, O90 А цяпер у Хрысту Ісусу вы, што былі калісь далёкія, сталі блізкія крывёю Хрыстоваю.N{0 Што в.ы былі таго часу бяз Хрыста, аддаленыя ад грамадзтва Ізраельскага, чужыя да ўмоваў абятніцы, надзеі нямаючыя, і бяз Бога на сьвеце;eMC0 Дык памятуйце, што вы, калісь пагане подле цела, каторых звалі неабразанымі званыя абразанышм на целе, зробленым рукамі,HL 0 Бо мы — твор Ягоны, створаны ў Хрысту Ісусу да добрых учынкаў, каторыя Бог наканаваў, каб мы хадзілі ў іх.LK0 Не ад учынкаў, каб ніхто не хваліўся.uJc0Бо вы спасёны ласкаю перазь веру, і гэта не ад вас, Божы дар:6Ie0Каб паказаць у прыйдучых вякох нязьмернае багацьце ласкі Свае з дабрыні да нас у Хрысту Ісусу.jHM0I ўскрысіў разам, і пасадзіў у нябёсах у Хрысту Ісусу,WG'0I нас, мертвых у выступах, ажывіў з Хрыстом, F0Бог, багаты міласэрдзям, зь вялікае міласьці Свае, каторай умілаваў нас,zEm0Памеж каторых і мы ўсі жылі калісь у жадах цела нашага, робячы зычэньне цела й разуменьня, і з прыроды былі дзецьмі гневу, як і іншыя, ,~w}|{{zzyPxwwvuu9tssrqIppcoynmlkkVjSiihhggPfyeeiddLcc}bb a^`_^^o]7\_[ZZQYYcXKWWFVVUTSOR_QQPNNTML_KKvJJ IbHrHGFFE9DkCCBAs@@??==6<B wDI каб пагадзіць Ім усе із Сабою, сьціхамірыўшы Ім, крывёй крыжа Ягонага, ці то земнае, ці то нябёснае.dA CDБо ўзьлюб было Айцу, каб у Ім жыхарыла ўся паўніня,'@ IDI Ён галава цела царквы; Ён — пачатак, пяршак ізь мертвых, каб Ён меў пяршынство ў вусім;W? )DI Ён ёсьць уперад за ўсе, і ўсе Ім дзяржыцца.> #DБо Ім створана ўсе, што на нябёсах і што на зямлі, відомае й нявідомае: ці пасады, ці спадарствы, ці князствы, ці ўлады, — усе Ім і дзеля Яго створана;= DКаторы ё абраз Бога нявідомага, народжаны ўперад за ўсе стварэньне;c< ADУ каторым мы маем адкупленьне, дараваньне грахоў,$; CD Каторы выбавіў нас ад улады цемні і перавёў да гаспадарства ўмілаванага Сына Свайго,: )D Дзякуючы Айцу, Каторы ўчыніў нас годнымі да ўчасьця ў дзелі сьвятых на сьвеце,G9  D Мацуючыся кажнай сілаю подле магутнасьці славы Ягонае ў вусёй трывалкосьці а цярплівосьці з радасьцяй,T8 #D Каб хадзілі годна Спадара ў вусім годзячы, даючы плод у кажнай добрай працы і растучы праўдзівым знацьцём Бога,47 cD Затым і мы з тога дня, як пачулі, не перастаем маліцца й прасіць за вас, каб вы напоўніліся запраўдным веданьням волі Ягонае ў вусёй мудрасьці й разуменьню духоўным;^6 7DКаторы і наказаў нам праз міласьць вашу ў Духу.<5 sDЯк і навучыліся ад Епафры, любовага сунявольніка нашага і вернага слугачага Хрыстовага дзеля вас,4 'DКаторая прышла да вас, як і на ўвесь сьвет, даець плады й расьціць, як і памеж вас, з тога дня, калі вы пачулі й запраўды пазналі ласку Божую ў праўдзе,03 [DДзеля надзеі, пакладзенай вам у нябёсах, праз што вы ўперад чулі ў слове праўды Дабравесьці,'2 IDЧуўшы празь веру вашу ў Хрысту Ісусу а празь міласьць, каторую вы маеце да ўсіх сьвятых1 #DДзякуем Богу а Айцу Спадара нашага Ісуса Хрыста, кажначасна молячыся за вас,X0 +DСьвятым а верным братом у Хрысту, каторыя ў Колосе: ласка вам а супакой ад Бога Айца нашага а Спадара Ісуса Хрыста.j/ QDПаўла, з волі Божае апостал Хрыста Ісуса, а Цімох брат,_.7:Ласка Спадара Ісуса Хрыста з духам вашым. Амін.~-u:Здароваюць вас усі сьвятыя, асабліва тыя, што з дому цэсаравага.,):Паздароўце кажнага сьвятога ў Хрысту Ісусу. Здароваюць вас браты, што з імною.]+3:Богу ж а Айцу нашаму слава на векі вякоў! Амін.,*Q:Бог мой хай запоўне ўсялякую патрэбу вашу, подле багацьця Свайго ў славе, Хрыстом Ісусам.S):Я маю ўсе і збыткую; маю поўна, адзяржаўшы ад Епафродыта пасланае вамі: духмяныя пахі, прыемны аброк, любы Богу.(:Не каб я шукаў падарку, але я шукаю плоду, каторы расьцець на вашу карысьць.'w:Бо й да Салуня раз і ўдругарэдзь вы прыслалі імне на маю патрэбу.&1:Ведаеце ж і вы, Піліпяне, што на пачатку Дабравесьці, як я вышаў з Макядоні, ні водная царква не ўдзяліла імне ані дару, ані прыйма, з выняткам вас адных;j%M:Вы, адылі, добра зрабілі, узяўшы ўчасьце ў маёй атузе.[$/: Да ўсяго я дуж у Тым, хто даець імне дужасьць.#w: Ведаю, як быць паніжаным, ведаю, як быць і ў дастатку; навытырыўся да ўсяго і ў вусім: быць у сыці і галадаваць, быць у збытку і ў нястачы.": Ня дзеля нястачы кажу, бо я навучыўся быць здаволены з тога, што маю:s!_: Цяпер я вельмі ўсьцешыўся ў Спадару, што, наапошку, вы ізноў пачалі думаць празь мяне, хоць напэўна й думалі, але ня мелі прыгоды.3 _: Чаго вы навучыліся а прынялі а чулі а бачылі ў імне, гэта рабіце, — і Бог супакою будзе з вамі.-S:Наапошку, браты, што праўдзівае, што пасьцівае, што справядлівае, што чыстае, што любовае, што добрае славы, калі якая цнота і калі якая пахвала, гэта разважайце.7g:I супакой Божы, што пераходзе кажны розум, усьцеражэць сэрцы вашыя і думкі вашыя ў Хрысту Ісусу.fE:Не парушайцеся празь нішто, але ў вусім малітваю а просьбаю а падзякаю няхай зычаньні вашы будуць учынены ведамныя Богу,}:Сьціпласьць ваша няхай будзе ведамная ўсім людзём. Спадар блізка.]3:Цешчася заўсёды ў Спадару, яшчэ кажу: цешчася.G:Але, і цябе прашу, праўдзівы сябру, памагай тым жанкам, каторыя ў Дабравесьці разам із імною змагаліся, і з Клімам і зь іншымі супрацаўнямі маімі, каторых імёны ў кнізе жыцьця.nU:Захочую Еводу а Сынтыху быць тае самае думкі ў Спадару.5 e:Дык, браты мае любовыя а жаданыя, радасьць а карона мая, стойце так моцна ў Спадару, умілаваныя.b=:Каторы адмене цела наша з паніжэньня ў згоднасьць ізь целам славы Свае, дзеяньням сілы, каторай Ён і паддаець Сабе ўсе.:Бо грамадзянства наша ў небе, скуль мы жджэм і Спаса, Спадара Ісуса Хрыста,8i:Каторых канец — загуба, каторых бог — бруха, і слава іхная — у сораме; яны думаюць празь земнае;[/:Бо шмат хто, праз каторых я часта гукаў вам, а цяпер нават із плачам гукаю, што яны ё як непрыяцелі крыжа Хрыстовага;C:Будзьце перайманьнікамі зь мяне, браты, і ўзірайцеся на тых, што ходзяць подле зразы, якую маеце ў нас.K:Чаго мы, адылі, дасяглі, хадзіма так.S:Дык каторыя з нас дасканальныя, гэтак думайма; калі ж вы праз што-колечы накш думаеце, дык і гэта вам Бог аб'яве. :Імкнуся да мэты, да нагароды высокага пагуканьня Божага ў Хрысту Ісусу.,Q: Браты, я ня маю сябе за дасяглага, але адно — забываючыся задняе, прасьцягаючыся наперад,5c: Не каб я ўжо дасяг альбо ўдасканальніўся; але імкнуся, ці не дасягну й я, як дасяг мяне Хрыстос.K : Каб дясягчы ўскрысеньня зь мертвых.U #: Каб пазнаць Яго, і магутнасьць ускрысеньня Ягонага, і мець узаем'е ў муках Ягоных, тарнуючыся да сьмерці Ягонае,s _: Знайсьціся ў Ім, ня маючы справядлівасьці свае, што із Закону, але тую, што зь веры Хрыстовае, справядлівасьць, што ад Бога вераю; ':Дый усе маю за страту дзеля пераважнага пазнаньня Хрыста Ісуса, Спадара свайго, дзеля Каторага я ўсе страціў, і ўсе маю за гной, каб прыдбаць Хрыста, {:Але што імне было прыдбаньням, тое дзеля Хрыста я замеў за страту.1[:Подле рупатлівасьці перасьледаваньнік Царквы, подле справядлівасьці законнай беззаганны.P:Абрэзаны восьмага дня, з роду Ізраелявага, пакаленьня Веняміновага, Гэбрэй із Гэбрэяў, подле Закону фарысэй, a~}|x{{[zzlyxyxYwvuuttssrqppPonn>mm8llkWjjciiKhggg[fff}f$edd6dcc'bb*a`_^^&]Q\a[ZYXX8W6VU2TTESRQQ)PPNN>MLL9K}JJII.HGnFEEWDDCBBnAA@??%>b=\<<:;|; 988`76553352S100b/i/.--u,+**d*)S((r''&=%%$##,"U!!N D`k]gz2A y W QD;~;oobНаперад пі не адну ваду, але ўжывай троху віна дзеля трыбуха свайго і частых няўздоленьняў сваіх.9nkbНе сьпяшайся на нікога ўскладаць рук і ня будзь учасьнікам у грахох іншых. Захавай сябе чыстага.mbАсьвятчаю перад Богам а Хрыстом Ісусам а абранымі ангіламі, каб ты дзяржаў гэта без засуджэньня наперад, нічога ня робячы з прыхіннасьці.zlmbТых, што грэшаць, вінуй перад усімі, каб і засталыя страх мелі. kbНа старшых ня прыймай вінаваньня, хіба з дзьвюма альбо трыма сьветкамі.j+bБо Пісьмо кажа: „Ня кілзай вала малоцячага"; і: „Працавень годны заплаты свае".Vi%bСтаршыя, што кіруюць добра, няхай будуць уважаны за годных падвойнай сьці, асабліва працуючыя ў слове а навуццы.ghGbКалі які вернік альбо верніца мае ўдовы, няхай памагае ім, а не цяжарыць царквы, каб яна магла памагаць удовам запраўдным.RgbБо некатрыя ўжо абярнуліся за шайтаном.SfbДык я хачу, каб малодшыя выходзілі замуж, радзілі дзеці, кіравалі дом, не давалі праціўніку прыклепу да абмовы.6eeb Ды ў тым самым часе яны вучацца быць дзяньгубнымі, ходзячы ад дому да дому; ды ня толькі дзяньгубнымі, але й брахлівымі, мяшаюцца ў чужыя справы, гукаючы няпрыходнае.{dob I гэтак падпадалі б пад засуджэньне, бо ўзрушылі б першую веру.bНя мае быць нова-навернены, каб, будучы пыхаты, ня ўпаў у віну дзявальскую.=bБо хто ня знае як радзіць дамову сваю, як ён можа апекавацца царквою Божай ?<5bШто добра радзе дамову сваю, мае дзеці свае ў паслухменстве з усёй пасьцівасьцяй;z;mbНя п'яніца, ня бітун, але лагодны, несьпярэчлівы, не прагавіты,]:3bАле нагляднік (япіскап) мае быць беззаганны, муж аднае жонкі, цьвярозы, разумны, прыходны, гасьцінны, здольны вучыць,{9 qbВернае слова: калі хто імкнецца мець нагляд, добрае працы зыча.R8bЯна, адылі, будзе ўратавана раджэньням дзяцей, калі будзе трываць у веры а ў міласьці а ў сьвятасьці з розумам.7bI не Адам быў ашуканы, але жонка, будучы ашуканай, стала выступніцаю;U6#b Бо Адам быў ухормаваны першы, а потым Ева;+5Ob Але я не дазваляю, каб жонка вучыла й мела ўладу над мужам, але хай застаецца ў маўчаньню._47b Няхай жонка вучыцца моўчыкам з усім паданьням;3{b Але добрымі ўчынкамі, што ўходзе жанкам, боязьнь Божую вызнаючым.t2ab Падобна, каб жанкі, у прыходнай адзежы, сьціпла й разумна, прыбіраліся не пляценьням а золатам або пэрламі, або дарагімі ўборамі,61ebДык я хачу, каб мужы на кажным месцу маліліся, узьнімаючы пасьвячаныя рукі бяз гневу й сумлеву.V0%bДа чога я быў прызначаны за агалашэньніка а апостала (я кажу праўду, не маню) а вучыцеля народаў у веры а праўдзе./ybКаторы даў Сябе на адкупленьне за ўсіх, праз што сьветчана ўпару,.bБо адзін Бог, і пасярэднік памеж Бога й людзёў адзін, чалавек Ісус Хрыстос,-wbКаторы зыча, каб усі людзі спасьліся й дасяглі пазнаньня праўды.V,%bБо гэта добра а прыемна Спасу нашаму Богу,u+cbЗа каралёў і за ўсіх, што займаюць высокія становішчы, каб мы ціхое а супакойнае жыцьцё вялі ў кажнай набожнасьці і ўрочыстасьці;* %bДык наўперд дамяняю чыніць просьбы, малітвы, прычыны, падзякі за ўсіх людзёў,) 3bМеж іх Гімен а Аляксандра, каторых я выдаў шайтану, каб навучыліся не блявузґаць.4( cbМаючы веру й добрае сумленьне, каторае некатрыя адхінуўшы, мелі разьбіцьцё карабля веры свае;^' 7bГэтую загаду даю табе, дзяцё Цімоша, згодна з былымі празь цябе прароцтвамі, каб ты ваяваў згодна зь імі добрую вайну,5& ebКаралю ж вякоў, нераскладальнаму, нявідомаму, адзінаму Богу чэсьць а хвала на векі вякоў. Амін.% bАле дзеля тога я прыдбаў міласэрдзе, каб у імне першым паказаў Ісус Хрыстос усю цярплівосьць да прыкладу тым, што ўвераць у Яго да жыцьця вечнага.Q$ bВернае слова і годнае ўсялякага прыйма, што Хрыстос Ісус прышоў на сьвет спасьці грэшнікаў, з каторых я першы.4# cbАле ласка Спадара нашага надзвычайна збыткавала зь вераю а міласьцяй, каторыя ў Хрысту Ісусу.w" ib Мяне, каторы быў уперад блявузґаньнікам а перасьледаваньнікам а шкоднікам, але адзяржаў міласэрдзе, бо дзеяў зь неведзі, у няверы;P! b Дзякую Хрысту Ісусу, Спадару нашаму, Каторы даў імне сілу, што прызнаў мяне за вернага, прызначыўшы на службу,  b Подле Дабравесьці славы дабраславёнага Бога, каторая імне даверана.M b Да бязуляў, садомнікаў, людакрадаў, манюкаў, хвальшыва прысягаючых і да ўсяго, праціўнага здаровай навуццы,L b Ведаючы тое, што Закон не тарнуюць да справядлівага, але да бяспраўнікаў а нясуворных, да бязбожных а грэшных, да несьвятых а будзенячых, да ўбіўцаў айцоў а маткаў а людаўбіўцаў,n WbМы ж ведаем, што Закон добры, калі хто праўна ўжывае яго,: obЗычачы быць вучыцелямі Закону, не разумеючы ані тога, што гукаюць, ані тога, што моцна цьвердзяць.t cbАд чаго некатрыя, ня лучыўшы, адхінуліся да пустое гаворкі,' IbМэтаю ж загады ё міласьць із чыстага сэрца а з добрага сумленьня а зь нядвудушнае веры, bАні зварачаць увагі да байкаў а бясконцых радаводаў, каторыя больш прыводзяць да сьпярэчак, чымся да Божага збудаваньня, каторае ў веры.? ybЯк я прасіў цябе застацца ў Ефэсе, як я адходзіў да Македоні, каб ты расказаў некатрым ня вучыць накшS !bЦімоху, праўдзіваму сыну ў веры: ласка, міласэрдзе, супакой ад Бога, Айца нашага, а Хрыста Ісуса, Спадара нашага.< ubПаўла, апостал Ісуса Хрыста, з расказаньня Бога, Спаса нашага, а Спадара Ісуса Хрыста, надзеі нашае,`9XЛаска Спадара нашага Ісуса Хрыста з усімі вамі./XЗдарованьне маёй рукою Паўлавай, каторая ё знакам у кажным лісьце; гэтак я пішу:,QXСам жа Спадар супакою дасьць вам супакой заўсёды на кажнай сьцежцы. Спадар із усімі вамі.taXНя майце, адылі, яго за непрыяцеля, але дамяняйце, як брата.EXКалі ж хто не паслухае слова нашага гэтым лістам, таго зацемце і не ўзаемцеся зь ім, каб ён засароміўся.RX Вы ж, браты, не слабянейце, добра робячы.8iX Вось жа, такім расказуем і навучаем Спадаром Ісусам Хрыстом, каб моўчыкам робячы, елі хлеб свой.!X Бо чуем, што некатрыя ў вас жывуць дзяньгубна, нічога ня робяць, а мітусяцца. 'X Бо й як мы былі ў вас, дык расказалі гэта: калі хто ня хоча працаваць, тый ня еж.! ;X Не каб мы ня мелі права, але каб самых сябе даць вам за зразу, каб вы пераймалі ў нас.S XАні елі хлеба ў каго з вас дарма, але ў гарапашнасьці а натузе працавалі ноч і дзень, каб не цяжарыць каго з вас; XБо вы самы ведаеце, як маеце пераймаць у нас, бо мы ня жылі дзяньгубна ў вас,& EXРасказуем жа вам, браты, імям Спадара нашага Ісуса Хрыста, каб вы адступалі ад кажнага брата, дзяньгубна жывучага, а ня подле паданьня, што вы прынялі ад нас,/XА Спадар хай ськіруе сэрцы вашыя да міласьці Божае і да цярплівосьці Хрыстовае.0YXА мы пераканаўшыся ў Спадару ўзглядам вас, што вы робіце і будзеце рабіць, што мы расказуем.ucXАле верны Спадар, Каторы ўмацуе вас і ўсьцеражэць ад злога.yXI каб нам збавіцца ад нягодных а благіх людзёў, бо ня ў вусіх вера.8 kXНаапошку, маліцеся, браты, за нас, каб Слова Спадарова шырылася і ўславілася запраўды, як і ў вас;XХай пацеша сэрцы вашыя і ўмацуе вас у кажным добрым учынку й слове.MXСам жа Спадар наш Ісус Хрыстос а Бог і Ацец наш, што ўмілаваў нас і даў вечную пацеху а добрую надзею ласкаю,)KXДык, браты, стойце й дзяржыце паданьні, каторых вы навучаны або словам або лістам нашым.6eXДа гэтага Ён пагукаў вас Дабравесьцяй нашай да дасягненьня славы Спадара нашага Ісуса Хрыста.X Мы ж маем заўсёды дзякаваць Богу за вас, умілаваныя Спадаром браты, што Бог ад пачатку абраў вас да спасеньня ў пасьвячэньню Духа і ў веры праўды.#~?X Каб былі засуджаны ўсі, каторыя ня верылі праўдзе, але ўпадабалі несправядлівасьць.q}[X I за гэта пашлець ім Бог дзеяньне абмылы, каб верылі мане,%|CX А з усёю несправядліваю ашукаю гінучых, бо не прынялі міласьці праўды, каб спасьціся.?{wX Таго, бяспраўніка прыход, подле дзеяньня шайтана, будзе з усёй сілаю а знакамі а чудосамі манлівыміizKXI тады аб'явіцца бяспраўнік, каторага Спадар Ісус заб'ець духам вуснаў Сваіх і зьнішча зьяўленьням зыркага прыходу Свайго.?ywXБо тайна бяспраўя ўжо дзее, адно там ё тый, хто цяпер узьдзержуе, пакуль ня будзе ён вонках асяродку.vxeXI цяпер вы ведаеце, што зьдзержуе аб'явіцца яму ў сваім часе.qw[XЦі ня памятуеце, што, будучы яшчэ з вамі, я казаў вам гэта?ivKXШто працівіцца й вывышаецца над усе, менаванае Богам, альбо годнае кланяньня, ажно ён сядзе ў доме Божым, прыдаючыся Богам.uXНяхай ніхто ня ізводзе вас ніякім парадкам, бо гэтага ня будзе, пакуль ня прыйдзе ўперад адступленьне і не аб'явіцца чалавек бяспраўя, сын загубы,~tuXНе сьпяшайцеся хістацца ў розуме сваім або трывожыцца ані ад духа, ані ад слова, ані ад лісту, бы ад нас, быццам дзень Хрыстоў настаець.*s OXЦяпер жа, браты, просім вас прыходам Спадара нашага Ісуса Хрыста і зьберцям нашым да Яго.Wr )X Так што ўславіцца імя Спадара нашага Ісуса Хрыста ў вас, і вы ў Ім, подле ласкі Бога нашага а Спадара Ісуса Хрыста. q X Дзеля гэтага мы заўсёды молімся за вас, каб Бог наш учыніў вас годнымі пагуканьня і споўніў усе зычэньне дабрыні і ўчынак веры ў магутнасьці,Vp 'X Як Ён прыйдзе таго дня ўславіцца ў сьвятых Сваіх, і захопяцца Ім усі верачыя, бо паверылі сьветчаньню нашаму вам.4o cX Каторыя будуць плаціць кару вечнае загубы, ад віду Спадаровага і ад славы магутнасьці Ягонае,ln SXУ палаючым агню, імсьцячыся тым, каторыя ня знаюць Бога, і тым, каторыя не паддаюцца Дабравесьці Спадара нашага Ісуса Хрыста,Qm XА вам, немарашчаным, супачынак із намі ў часе зьяўленьня Спадара Ісуса зь неба, з ангіламі магутнасьці Ягонае,#l AXБо запраўды справядліва ў Бога адплаціць немарасьцяй тым, каторыя вас немарасьцяць,Lk XГэта яўны довад справядлівага суду Божага, каб вы былі годныя гаспадарства Божага, дзеля каторага церпіце.{j qXТак што мы самы хвалімся вамі ў цэрквах Божых трывалкосьцяй вашай і вераю ў вусіх перасьледаваньнях а атугах, каторыя вы пераносіце. i XМы маем заўсёды дзякаваць Богу за вас, браты, як належа, бо вера ваша вельма расьцець, і міласьць кажнага з усіх вас аднаго да аднаго множыцца;}h uXЛаска вам а супакой ад Бога, Айца нашага, а Спадара Ісуса Хрыста.!g ?XПаўла а Сілван а Цімох — царкве Салунскай у Богу, Айцу нашым, а Спадару Ісусу Хрысту:Uf#NЛаска Спадара нашага Ісуса Хрыста з Вамі.neUNПрысягаю вас Спадаром прачытаць гэты ліст усім братом.fdENПаздаровайце ўсіх братоў ізь сьвятым цалаваньням.2c_NБраты, маліцеся за нас.obWNВерны Тый, Каторы гукае вас, Каторы запраўды ўчыне гэта.a-NСам жа Бог супакою няхай супоўна пасьвяціць вас, і ўвесь дух вашы, і душа, і цела няхай захаваюцца беззаганнымі на прыход Спадара нашага Ісуса Хрыста.[`/NУзьдзержуйцеся ад кажнага роду нягоднасьці.V_%NУсяго прабуйце, добрага моцна дзяржыцеся.9^mNПрароцтвы ўлегцы ня майце.$]CNДуха не гасіце.x\iNЗа ўсе дзякуйце, бо гэта ё воля Божая праз вас у Хрысту Ісусу.-[UNБязупынку маліцеся.'ZINЗаўсёды цешчася.LYNГлядзіце, каб ніхто не аддаваў каму ліхам за ліха, але заўсёды імкніцеся да дабра адзін да аднаго і да ўсіх.BX}NМы ж заклікаем вас, браты, дамяняйце ляным, цешча лентых, памагайце слабым, будзьце цярплівыя з усімі.WN I надта паважаць іх у любосьці за працу іхную; будзьце ў супакою мяжсобку.V{N I просім вас, браты, знаць працуючых у вас і тых, што дамяняюць вам,qU[N Дык цешча адны адных і будуйце адны адных, як вы й робіце.}TsN Памерлага за нас, каб, ці чукавыя мы, ці сьпім, жылі разам ізь Ім.9SkN Бо Бог прызначыў нас не на гнеў, але на адзяржаньне спасеньня пераз Спадара нашага Ісуса Хрыста,8RiNМы ж, будучы сынамі дня, цьверазімася, надзеўшы панцыр веры а міласьці і шолам надзеі спасеньня.eQCNБо сьпячыя сьпяць ночы, і п'янчачыя п'янчацца ночы.vPeNДык ня сьпіма, як засталыя, але будзьма чукавыя а цьвярозыя. O NБо ўсі вы сынове сьвятліні а сынове дня: мы — ня сынове ночы ані цемні.tNaNАле вы, браты, ня ў цемні, каб дзень засьпеў вас, як злодзей;~MuNЯк будуць гукаць: „Супакой а бясьпечнасьць", тады зьнецікі прыйдзе загуба на іх, як трудненьне на тую, што зь дзяцём, і ніяк не ўцякуць.L#NБо самы вы дабрусенька ведаеце, што дзень Спадароў, як злодзей ночы, прыйдзе.wK iNПраз часы ж а поры, браты, не маеце вы патрэбы, каб пісаць вам,LJNДык цешча адны адных гэтымі словамі.qI[NТады жывыя засталыя ўсхоплены будзем разам ізь імі ў булакох наўпярэймы Спадару ў паветру, і гэтак заўсёды будзем із Спадаром.qH[NБо Сам Спадар із гукам расказаньня, з голасам архангілавым і трубою Божай зыйдзе зь неба, і мертвыя ў Хрысту ўскрэснуць першыя;kGONБо гэта кажам вам словам Спадаровым, што мы жывыя, засталыя да прыходу Спадаровага, ніякім парадкам ня выперадзім заснулых;0FYNБо калі мы верым, што Ісус памер і ўскрэс, дык і Бог перазь Ісуса прывядзець ізь Ім заснулых.JE N Не хачу ж, браты, каб вы былі ў неведзі ўзглядам сьпячых, каб вы ня смуціліся, як іншыя, што ня маюць надзеі.zDmN Каб вы прыходна жылі перад навоннымі і нічога не патрабавалі.KCN I рупатліва імкнуцца жыць супакойна, і глядзець сваіх справаў, і рабіць сваімі рукамі, як мы расказалі вам;OBN Бо гэта запраўды вы й робіце ўзглядам усіх братоў па ўсёй Макядоні. Але захочуем вас, браты, рабіць так балейBA}N Вось жа празь любосьць братнюю няма патрэбы пісаць вам, бо вы самы навучаны Богам любіць адно аднаго;+@ONДык хто гэта адхінае, не людзіну адхінае, але Бога, Каторы й даў вам Духа Сьвятога Свайго.m?SNБо пагукаў нас Бог не да нечысьціні, але да сьвятасьці.p>YNНе выступайце з права і ня крыўдзьце брата свайго ў справе, бо Спадар помсьнік за ўсе гэта, як мы вам уперад казалі і сьветчылі.c=?NА не ў жарсьці жады, як пагане, што ня знаюць Бога.<NКаб кажны з вас умеў як дзяржаць судзіну сваю ў пасьвячэньню а сьці,;1NБо гэта ё воля Божая, — пасьвячэньне вашае, каб вы ўзьдзержаваліся ад бязулства;z:mNБо вы ведаеце, што за расказаньні мы далі вам Спадаром Ісусам.$9 CNНаапошку, браты, просім а молім вас Спадаром Ісусам, каб, як вы прынялі ад нас, як належа паступаць і гадзіць Богу, так і жывіце, каб вы збыткавалі яшчэ балей; 8N Каб утрываліць сэрцы вашыя беззаганнымі ў сьвятасьці перад Богам а Айцом нашым у часе прыходу Спадара нашага Ісуса з усімі сьвятымі Ягонымі.-7SN А вас хай Спадар напоўне, ды ў збытку, міласьцяй аднаго да аднаго і да ўсіх, як і нас да вас,6/N Сам жа Бог а Ацец наш а Спадар наш Ісус Хрыстос няхай ськіруе дарогу нашу да вас. q~}|G{ezOyry x|x wv u ts0r`qpotnnNmwllbkjj)i==t<'l I запраўды ўсі, што зычаць набожна жыць у Хрысту Ісусу, будуць перасьледаваны.&=El Перасьледаваньнямі, цярпеньнямі, што стрэліся імне ўв Антыёсе, Іконі, Лістрах, таковыя перасьледаваньні я ператрываў, і з каторых усіх Спадар выбавіў мяне.S<l Але ты дакладна пайшоў за імною навукаю, паступкам, заданьням, вераю, цярплівосьцяй, міласьцяй, трывалкосьцяй,7;gl Але яны далёка не пасунуцца наперад, бо дурнота іхная выявіцца ўсім, як гэта сталася і з гэнымі.k:OlВось жа, як Янн а Ямра працівіліся Масею, так і гэтыя працівяцца праўдзе, людзі папсаванага розуму, распусныя ўзглядам веры.9)lШто заўсёды вучацца і ніколі ня могуць дайсьці да супоўнага пазнаньня праўды.8ylБо з гэтых тыя, што лісьлівасьцяй улазяць да дамоў і зводзяць недасьціпныя жанкі, ацяжараныя, грахамі, воджаныя рознымі жадлівасьцямі, 7 lШто маюць хормы набожнасьці, але адракліся сілы яе. Адварачайся ад іх.6/lЗраднікі, нядбайлыя, надзьмутыя, любячыя балей прыемнасьці, чымся любячыя Бога,75glБяз прыродных нахінаў, няўмольныя, абмоўцы, няўзьдзержлівыя, неміласьціўныя, ня любячыя дабра,[4/lБо людзі будуць самалюбы, грашалюбы, хвалькі, пышкі, блявузґаньнікі, непаслухменыя бацьком, няўдзячныя, несьвятыя,c3 AlА ведай, што ў вапошнія дні настануць часы цяжкія.2lКаб яны вывальніліся ад сіла дзявальскага, што ўхапіў іх у сваю волю.1+lЛагодна навучаючы спраціўнікаў, ці ня дасьць ім Бог каяты да пазнаньня праўды,(0IlНявольнік Спадароў ня мае вадзіцца, але быць лагодным да ўсіх, умелым вучыць, выбачным,/-lАд дурных а ненавуковых сьпярэчак адмаўляйся, ведаючы, што ад іх родзяцца вады;.lАле ад маладзёнскіх жадлівасьцяў уцякай, а імкніся да справядлівасьці, веры, міласьці, супакою з тымі, што гукаюць Спадара з чыстага сэрца.s-_lДык, калі хто ачысьціцца ад гэтых, будзе судзіною да сьці, пасьвячаны, карысны Гаспадару, прыгатаваны да кажнага добрага ўчынку.x,ilАле ў вялікім доме ё ня толькі залатое а срэбнае судзьдзё, але таксама дзярвянае а глінянае, некатрыя да сьці, а некатрыя да несьці.+{lЦьвярды, адылі, под Божы стаіць, маючы гэтую пячаць: „Спадар знае Сваіх"; і: „Кажны, што мянуе імя Спадарова, няхай адыходзе ад бяспраўя".D*lШто зблудзілі з дарогі праўды, кажучы, што ўскрысеньне ўжо сталася, і яны пераварачаюць веру некатрых.)}lI слова іхнае, як ганґрэна, будзе мець пажыву. Зь іх ё Гімен а Філіт,(-lА сьцеражыся сьвецкае пустое чаўпні, бо яна павядзець да большае нязбожнасьці,G'lСілуйся , каб стаць да Бога ўзумелым работнікам, што ня мае за што сароміцца, рэжучы проста слова праўды.u&clДамяняй ім гэта, сьветчачы ўрочыста перад Спадаром, каб не сьперачаліся за словы, што бескарыснае, але адно да бураньня слухачых.%l Калі мы няверныя, Ён застаецца верны, бо Ён ня можа выперціся Самога Сябе.)$Kl Калі церпім, будзем таксама караляваць разам; калі выпераемся, Ён таксама выпрацца нас;#!l Слова вернае, бо калі мы памерлі разам ізь Ім, дык будзем таксама жыць разам;C"l Затым я ўсе цярплю дзеля абраных, каб і яны маглі адзяржаць спасеньне ў Ісусу Хрысту зь вечнай славаю. !l У каторай я цярплю аж да путаў, як ліхадзей, але Слова Божае ня спутанае.- SlПамятуй Ісуса Хрыста з насеньня Давідавага, ускрэслага зь мертвых подле мае Дабравесьці,}slСкумай тое, што я кажу, бо Спадар дасьць табе зразуменьне ўсяго.}slРалейніку, каторы працуе, належыцца першаму паспытацца пладоў.}slI калі хто дужаецца, яму не даюць вянка, калі ня дужаецца праўна.)KlНіякі жаўнер не мяшаецца ў справы жыцьця, каб угадзіць таму, хто запісаў яго за жаўнера.T!lЦярпі болі, як добры жаўнер Ісуса Хрыста.NlI што чуў ад мяне ў прытомнасьці шмат сьветак, давер верным людзём, каторыя былі б здольныя і іншых навучаць.l SlДык, дзяцё мае, мацуйся ў ласцы, каторая ў Хрысту Ісусу;U %lХай дасьць яму Спадар знайсьці міласэрдзе ў Спадара таго дня; а колькі ён служыў у Ефесе, ты вельма добра ведаеш.b ?lАле, прыбыўшы да Рыму, рупна шукаў мяне і знайшоў.H  lНяхай Спадар зьмілуецца над домам Анісіфаровым, бо ён часта чырсьцьвіў мяне і не сароміўся зялезаў маіх, lТы ведаеш, што адвярнуліся ад мяне ўсі аскія, з каторых Фіґель а Гэрмаґен. lСьцеражы добры задатак, давераны Духам Сьвятым, Каторы жыхара ў нас.7 il Моцна дзяржыся зразы здаровых слоў, што ты чуў ад мяне ў веры а міласьці, каторыя ў Хрысту Ісусу.   l Згэтае прычыны я й цярплю гэта; але не саромлюся. Бо я ведаю, у каго я ўверыў, і я пераканаўшыся, што Ён дуж захаваць задатак мой аж да тога дня.  l Да каторае я прызначаны за агалашэньніка а апостала а вучыцеля народаў. /l А выяўленае цяпер зьяўленьням Спаса нашага Ісуса Хрыста, Каторы памярцьвіў сьмерць і вынес на сьвятліню жыцьцё і нераскладальнасьць пераз Евангелю,0 [l Каторы спас нас і пагукаў нас сьвятым пагуканьням ня подле ўчынкаў нашых, але подле собскага замеру Свайго і ласкі, данае нам у Хрысту Ісусу перад вечнымі часамі,` ;lДык не саромся сьветчаньня Спадара нашага ані мяне, вязьня Ягонага; але цярпі з Дабравесьцяй подле магутнасьці Божае,  !lБо даў нам Бог духа ня боязьні, але магутнасьці а міласьці а самавалоданьня.J  lЗ гэтае прычыны дамяняю табе разьдзьмухаваць поламя дару Божага, каторы ў табе пераз узлажэньне рук маіх;i  MlУспамінаючы шчырую веру тваю, што была ўперад у бабулі тваёй Лоідзе і ў матцы тваёй Еўніццы, і я пераканаўшыся, што і ў табе.  lЖадаю бачыць цябе, успамінаючы сьлёзы твае, каб імне напоўніцца радасьцяй,d  ClДзякую Богу, Катораму служу ад прабацькоў з чыстым сумленьням, як штачасна ўспамінаю цябе ў маленьнях сваіх ноч і дзень,8 klЦімоху, любоваму дзяцяці: ласка, міласэрдзе, супакой ад Бога Айца а Хрыста Ісуса, Спадара нашага. 'lПаўла, з волі Божае апостал Ісуса Хрыста, подле абятніцы жыцця ў Хрысту Ісусу,ykbКаторую некатрыя вызнаючы, адхінуліся ад веры. Ласка з табою.SbО Цімоша, сьцеражы даверанае, адварачайся ад сьвецкае пустое чаўпні і перачэньняў, хвальшыва менаваных ведаю, bКладучы сабе добры под пад будучыню, каб ухапіцца за жыцьцё запраўднае.bРабіць дабро, быць багатым добрымі ўчынкамі, быць шчодрымі а ўдзельлівымі,'bРасказуй багатым цяперашняга веку, каб яны ня былі пыхатыя ані здаваліся на няпэўнае багацьце, але на Бога, Каторы даець нам шчодра ўсяго на любату,!;bАдзіны, Каторы мае бясьсьмерце, жыхара ў непрыступной сьвятліні, Каторага ніякая людзіна ня бачыла ані можа бачыць, Катораму чэсьць і вечная ўлада. Амін.(IbКаторае ўпару пакажа дабраславёны й адзіны Гаспадар Кароль каралёў і Спадар спадароў,LbРасказую табе зьдзяржаць расказаньне беззаганна, бязупічна аж да зьяўленьня Спадара нашага Ісуса Хрыста,\~1b Перад Богам, што даець жыцьцё ўсім, і перад Хрыстом Ісусам, Каторы асьветчыў перад Понтам Пілатам добрае вызнаньне,y}kb Змагайся добрым змаганьням веры, ухапіся за вечнае жыцьцё, да каторага ты пагуканы і вызнаў добрае вызнаньне перад шмат сьветкамі.z|mb Але ты, о чалавеча Божы, уцякай ад гэтага і ганіся за справядлівасьцяй, набожнасьцяй, вераю, міласьцяй, цярплівосьцяй, лагоднасьцяй;t{ab Бо карэнь усяго ліха ё любосьць грошы, за каторымі гонячыся, некатрыя адышлі ад гэтае веры і працялі самы сябе шмат якімі болямі.zb А зычачыя багацець упадаюць у спакусу а пасадку і ў шмат неразумных а шкодных жаданьняў, каторыя топяць людзёў у загубу а разьвярненьне;oyWbАле, маючы еміну й адзежу, будзем здаволіўшыся з гэтага. xbБо мы нічога ня прынесьлі на сьвет; ясна, што нічога ня можам і вынесьці.cw?bВялікае прыдбаньне набожнасьць із здаволеньням.Yv+bШтачасныя сваркі людзёў папсаванага розуму і спабытае праўды, каторыя думаюць, што набожнасьць ё дзеля прыбытку.ubТый пыхаты, нічога ня цяме, хворы на супарства а сьпярэчкі праз словы, з каторых паўстаюць завідасьць, нязгоды, блявузґаньне, благія падазрэньні,^t5bКалі хто вуча накш і не згаджаецца із здаровымі словамі Спадара нашага Ісуса Хрыста і навукаю ўзглядам набожнасьці,sbТыя ж, што маюць гаспадароў-вернікаў, хай ня маюць іх улегцы, затым што яны браты, але тым балей няхай служаць ім із падданьням, бо верныя й мілаваныя тыя, што карыстаюць із добрае службы іхнае. Гэтага вучы й захочуй.zr obУсі тыя нявольнікі, што пад ігом, няхай уважаюць гаспадароў сваіх за годных усялякае сьці, каб імя Божае і навука ня былі блявузґаны.q#bАднолькава й добрыя ўчынкі яўныя, а калі не таковыя, ня могуць быць схаваныя. pbГрахі некатрых людзёў яўныя, вядучы да суду, а грахі іншых ідуць за імі. 1~}|v{zzMyxwwLvvu1ttsqqponmlk]jjich&gg"feddc\bb a6``%_^^7]q\[[%ZYY0XX W%UU>TSRRAQQBPOdNMLKJIIHGG^FKEE?DCBB&A;@?~?:>k==< ;g:988,7q66w54332>1/..9,,+**6)''&%%B$q##:"w"* |?|7 U , f !L-RnP >  Бо йдзе духоўніца, там надабе, каб сьмерць настала чынячага духоўніцу;=- I затым Ён пасярэднік новае змовы, каб сьмерцяй, дзеля выкупленьня ад выступаў з пад першае змовы, пагуканыя маглі адзяржаць абятніцу вечнага спадку.<7 Як шмат болей кроў Хрыстова, Каторы Духам вечным аброк Самога Сябе беззаганнага Богу, ачысьце сумленьне нашае ад мертвых учынкаў на службу Богу жывому!=;s Бо калі кроў казлоў а бычкоў і попел цяліцаў, кропячы забрудзянелых, пасьвячае да ачышчэньня цела,W:' Ані з крывёю казлоў а цялят, але із собскай крывёю, увыйшоўшы аднойчы назаўсёды да сьвятыні, прыдбаў вечны выкуп.9/ Але Хрыстос, Найвышшы Сьвятар будучага дабра, зьявіўшыся з большай а дасканальнейшай вітальняю, ня рукамі зробленаю, значыцца ня гэткага стварэньня,Q8 Складаючыся толькі зь ежаў а піценьняў а розных абмываньняў, загадаў цялесных, устаноўленых да часу паправы.v7e Каторая — абраз цяперашняга часу, у каторым абракаюць дары а аброкі, што ня могуць учыніць абракаючага дасканальным у сумленьню,H6  Дух Сьвяты паказуе гэтым, што яшчэ не адкрыта дарога да Сьвятога Сьвятых, пакуль стаіць першая вітальня,O5 А ў другую — адно найвышшы сьвятар аднойчы ў год, не бяз крыві, каторую абракае за сябе і за нясьведам'е люду.(4I То ж, як гэтак зроблена, у першую вітальню заўсёды ўходзяць сьвятарове, правіць службу;B3} А над ёй херувы славы, што ахіналі сялібу міласэрдзя. Праз гэта няма патрэбы цяпер гукаць падрабязна.%2C У каторай залатая кадзільніца і скрыня змовы, абкладзеная з усіх бакоў золатам, у каторай ваза залатая з маннаю, расьцьвілы посах Ааронаў а дошчачкі змовы;q1[ За другой жа запонаю вітальня, званая „Сьвятое Сьвятых",R0 Бо зроблена была вітальня першая, у каторай сьветач а стол а пакладаньне букаткаў, каторая завецца „Сьвятое".}/ u Першая ж таксама запраўды мела загады службы і сьвятыні земнае;1.[ Гэтым кажа: „Новая" ўчыніла першую старой; а трухлеючае а старэючае блізкое да шчэзьненьня.H-  Бо Я буду міласэрны да несправядлівасьцяў іхных а да грахоў іхных і наперад бяспраўяў іхных ня ўспомню".:,m I ня будуць ніякім парадкам вучыць кажны бліжняга свайго і кажны брата свайго, кажучы: ,Пазнай Спадара', бо ўсі, ад найменшага аж да найболынага зь іх, будуць знаць Мяне.U+# Во тая змова, каторай Я змоўлюся з домам Ізраелявым просьле тых дзён, кажа Спадар: укладу правы Свае ў думкі іхныя, і на сэрцах іхных напішу іх, і буду ім Богам, а яны будуць Імне людам.R* Ня подле змовы тае, каторую Я ўчыніў з айцамі іхнымі ў дзень, як Я ўзяў іх за руку, каб вывесьці іх ізь зямлі Ягіпецкае; бо яны ня трывалі ў змове Маёй, і Я ўлегцы замеў іх, кажа Спадар.k)OБо, знаходзячы загану, кажа ім: „Абач, настануць дні, кажа Спадар, і Я ўчыню з домам Ізраелявым а з домам Юдзіным змову новую,z(mБо калі б тая першая была без заганы, ня шукалі б месца другой.R'Цяпер жа тым гаднейшае дасяг службы, чым лепшае Ён пасярэднік змовы, каторая на лепшых абятніцах устаноўлена.l&QКаторыя служаць абразу а сьценю нябёсных рэчаў, як сказана было натханьням Масею, як ён меў скончыць вітальню: „Глядзі, кажа Ён, каб ты зрабіў усе подле зразы, каторая была паказана табе на гары".N%Вось жа, калі б запраўды Ён быў на зямлі, ня быў бы нават сьвятаром, бо тут сьвятарове абракаюць дары з права,e$CБо кажнага найвышшага сьвятара прызначаюць абракаць дары а аброкі; затым надабе было, каб і Гэты меў штось, што аброк бы.$#AСлугачага сьвятыні і тае праўдзівае вітальні, каторую збудаваў Спадар, а не чалавек.V" 'Галоўны зьмест таго, праз што кажам, ё: мы маем такога найвышшага Сьвятара, Каторы сеў паправе пасаду Вялікасьці,!Бо Закон станове за найвышшых сьвятароў людзёў, што маюць заганы, але Слова прысяглае, просьле Закону, пастанавіла Сына, на векі дасканальнага.L Каторы ня мае патрэбы дзень у дзень, як тыя найвышшыя сьвятарове, абракаць аброкі сьпярша за грахі свае, потым за грахі люду; бо Ён зьдзеяў гэта за адзін раз, абрэкшы сябе Самога.RБо такі найвышшы сьвятар годзіцца нам: сьвяты, нявінны, беззаганны, аддзелены ад грэшнікаў і сталы над нябёсы,_7Затым і запраўды можа супоўна спасаць тых, што бліжацца перазь Яго да Бога, будучы заўсёды жывы, каб прычыняцца за іх.pYА Гэты мае сьвятарства нямінаючае, бо застаецца на векі;ykДы тых сьвятароў было шмат, бо сьмерць перакажала трываць ім;Z-Патолькі Ісус стаў паручнікам лепшае ўмовы.B}(Бо тыя сталі сьвятарамі бяз прысягі, а Гэты з прысягаю Таго, Хто сказаў празь Яго: „Прысягаў Спадар і ня будзе каяцца: ,Ты сьвятар навекі подле парадку Мельхісэдэкавага' "),J I паколькі гэта было не бяз прысягі,?wБо Закон нічога ня прывёў да дасканальнасьці, але ўведзена лепшая надзея, каторай бліжымся да Бога.'GБо скасаваньне пярэдняга расказаньня бывае з прычыны яго слабасьці а бескарыснасьці, Бо пасьветчана: „Ты сьвятар на векі подле парадку Мельхісэдэкавага".MКаторы ўстаноўлены ня подле закону расказаньня цялеснага, але подле магутнасьці жыцьця нераспушчальнага.)I гэта яшчэ яўней, што паўстаець сьвятар іншы, подле парадку Мельхісэдэкавага,EБо яўна, што Спадар наш пайшоў зь Юды, праз каторага плямя Масей нічога не сказаў узглядам сьвятарства.Z- Бо Тый, праз Каторага кажацца гэта, належа да іншага плямені, з каторага ніхто ня прыступіў да службы ля аброчніка;oW Бо калі мяняецца сьвятарства, канечне мяняецца й Закон.6e Дык, калі б запраўды дасканальнасьць была перазь сьвятарства Левіцкае (бо зь ім зьвязаны даны люду Закон іхны), што за патрэба была б паўставаць іншаму сьвятару подле парадку Мельхісэдэкавага, а не менавацца подле парадку Ааронавага ?{ Бо ён быў яшчэ ў сьцёгнах айца свайго, як Мельхісэдэк пераняў яго.+ I, казаў тый, таксама Леў, што адзержуе дзесяціны, пераз Абрагама дзесяціну даў:P I тут, з аднаго боку, дзесяціну адзержуюць людзі сьмяротныя; а там, праз каторага ё сьветчаньне, што ён жывець.f Eбязь ніякага перачэньня меншага дабраславе вышшы.K Але гэны, што не паходзе з роду іхнага, узяў дзесяціну ад Абрагама і дабраславіў таго, каторы меў абятніцы.V %I тыя запраўды із сыноў Левавых, што адзержуюць сьвятарства, маюць расказаньне — браць з права дзесяціну зь люду, значыцца з братоў сваіх, хоць гэтыя пайшлі ізь сьцёгнаў Абрагамовых.% CГляньце ж, які вялікі тый, катораму патрыярха Абрагам даў дзесяціну з усяго здабытку.{Без айца, бяз маці, без радаводу, ані пачатку дзён, ані канца жыцьця ня маючы, але ўпадобнены да Сына Божага, застаецца сьвятаром на векі.1[Катораму Абрагам запраўды й дзясятую дзель даў з усяго, каторы найперш выкладаецца „кароль справядлівасьці", адлі й „кароль Саліму", значыцца, „кароль супакою", 7Бо гэты Мельхісэдэк, кароль Саліму, сьвятар найвышшага Бога, тый, што вышаў наўпярэймы Абрагаму, каторы зварачаўся ад паразы каралёў, і дабраславіў яго,NКуды, як перадходзец за нас, увыйшоў Ісус, стаў на векі найвышшым сьвятаром подле парадку Мельхісэдэкавага.1[Каторая дзеля душы ё быццам калатоўка бясьпечная а непахісная, і ўходзе аж у нутр за запону,Каб у дзьвюх неадменных рэчах, у каторых немагчыма Богу зманіць, моцную пацеху мелі мы, уцеклыя да адзяржаньня ляжачае перад намі надзеі,[/Затым і Бог, зычачы мацней паказаць спадкаемцам абятніцы неадменнасьць пастанову Свайга, ужыў як сяродку прысягі,GБо людзі запраўды прысягаюць на вялікшага і гэтым пацьверджаньням прысягаю канчаюць кажную сьпярэчку.Y+Гэтак, цярпліва чакаючы, адзяржаў абятніцу.-Кажучы: „Запраўды дабраславячы дабраслаўлю цябе і размнажаючы размнажу цябе".7~g Бо Бог, даючы абятніцу Абрагаму, як ня меў на нікога вялікшага прысягаць, прысяг на Самога Сябе,C} Каб вы ня былі тупыя, але перайманьнікамі тых, што вераю а цярплівосьцяй сталі спадкаемцамі абятніцы.I|  Зычым жа, каб кажны з вас, дзеля супоўнае пэўнасьці надзеі, выказаваў такую самую рупатлівасьць да канца;i{K Бо не несправядлівы Бог, каб забыцца справу вашую і міласьць, каторую вы паказалі ў імя Ягонае, служыўшы й служачы сьвятым.6ze Узглядам жа вас, любовыя, мы пэўныя лепшага і злучанага із спасеньням, нават калі гукаем гэтак."y=Але даючая церне а асот адхінена і блізкая да праклёну, каторага канец — спаленьне.xБо зямля, каторая п'ець дождж, што часта зыходзе на яе, расьціць рошчу, карысную тым, дзеля каторых урабляецца, прыймае дабраславенства ад Бога;GwI адпалі, ізноў аднаўляць каятаю, калі яны ізноў крыжуюць у сабе Сына Божага і выстаўляюць Яго на зьдзек.~vuI паспыталіся добрага Слова Божага і магутнасьці будучага веку,KuБо нельга — аднойчы асьвечаных, каторыя, і паспыталіся дару нябёснага, і сталі ўчасьнікамі Духа Сьвятога,At}I гэта зробім, калі Бог дазволе.s3Навукі праз хрысты а праз усклад рук а праз ускрысеньне мертвых а праз суд вечны.r +Затым, пакінуўшы пачатак Слова Хрыстовага, зьвярнімася да выросласьці, не закладаючы ізноў поду каяты за мертвыя ўчынкі і поду ўзглядам веры ў Бога,gqGЦьвярдая ж ежа належа вырослым людзём, у каторых, дзякуючы прызвычцы, чуцьці разьвіліся да пазнаньня і добрага і благога.$pA Бо кажны, жывены малаком, ненавытырыўшыся ў слове справядлівасьці, бо ён дзецянётка;'oG Бо калі, подле часу, вы мелі б быць вучыцелямі, вы ізноў патрабуеце быць вучаныя першых пачаткаў слова Божага, і сталі патрабуючымі малака, а не цьвярдое ежы.)nK Праз Гэтага мы мелі б шмат казаць, але цяжка зьясьняць у мове, бо вы сталі тупыя слухаць.m# Быўшы менаваны ад Бога Найвышшым Сьвятаром подле парадку Мельхісэдэкавага.l+ I, будучы дасканальным, стаў усім, паслухменым Яму, прычынаю спасеньня вечнага,lkQХоць Ён Сын, адылі цярпеньням наўчыўся паслухменства;jЁн за дзён цела Свайго зь вялікім галашэньням а ізь сьлязьмі аброк просьбы а маленьні могучаму спасьці Яго ад сьмерці, і пачуты за набожнасьць;i%Як і ў іншым месцу кажа: „Ты сьвятар на векі подле парадку Мельхісэдэкавага".zhmГэтак і Хрыстос ня Сам Сабе прысабечыў славу, стаць найвышшым сьвятаром, але Тый, хто сказаў Яму: „Ты Сын Мой, Я сядні нарадзіў Цябе";gI ніхто сам сабе гэтае сьці не бярэць, але пагуканы Богам, як і Аарон.ifKI затым меў як за люд, так і за сябе абракаць за грахі.NeКаторы бы мог быць спагадлівым узглядам нясьведамых а блудзячых, бо сам таксама быў абняты няўздоленьнямі,d Бо кажнага найвышшага сьвятара, зь людзёў бранага, прызначаюць да людзёў у справах, што належаць да Бога, каб абракаў дары а аброкі за грахі,Ic Затым дабліжмася з адвагаю да пасаду ласкі, каб адзяржаць міласэрдзе і знайсьці ласку да паравое помачы.;boБо мы маем не такога найвышшага сьвятара, што ня здольны быў бы спагадаць нам у няўздоленьнях нашых: Ён быў спакушаны ў вусім, будучы ў нашай падобнасьці, але бяз грэху.QaДык, маючы вялікага найвышшага Сьвятара, што перайшоў нябёсы, Ісуса, Сына Божага, дзяржымася моцна вызнаньня.6`e I няма стварэньня, няяўнага Яму, але ўсе аголена а адкрыта перад ачыма Ягонымі: Яму здамо лічбу.&_E Бо слова Божае жывое а дзеючае, і астрэйшае за кажны абаротны меч, і праходзячае да падзелу душы й духа, суставаў і шпіку, і распазнаець думкі а замеры сэрца.0^Y Дык стараймася ўвыйсьці ў тый супакой, каб ніхто ня ўпаў подле прыкладу таго ў няслуханьне."]= Бо хто ўвыйшоў у супакой Ягоны, тый таксама супачыў ад працаў сваіх, як Бог ад Сваіх.V\% Значыцца, застаецца сыбоцтва люду Божаму.[Бо, калі б Ісус Нунянок даў ім супакой, не казаў бы пасьлей празь іншы дзень.ZI зноў прызначае якісь дзень, кажучы ў Давіда „Цяпер", па такім часе, як сказана вышэй: „Цяпер, як пачуеце голас Ягоны, не каляньце сэрцаў сваіх".iYKДык бачым, што некатрым застаецца ўвыйсьці ў яго, а тыя, што першыя чулі Дабравесьць, ня ўвыйшлі з прычыны непаслухменства.cX?I ўзноў на тым месцу: „Ня ўвыйдуць у супакой Мой ?"#W?Бо нейдзе сказана празь сёмы гэтак: „I супачыў Бог сёмага дня ад усіх учынкаў Сваіх".qБо запраўды ня прыняў ангілаў, але прыняў насеньне Абрагамова.={I выбавіць тых, што із страху сьмерці, усе жыцьцё былі пад няволяю.9<kКалі ж дзеці маюць сулольнасьць цела й крыві, Ён таксама падобным парадкам узяў учасьце ў тых самых, каб сьмерцяй зьнішчыць таго, што мае моц сьмерці, значыцца дзяўла,;5 I ўзноў: „Я буду спадзявацца на Яго". I ўзноў: „Гля, Я й дзеці, каторыя даў Імне Бог". : Кажучы: „Абяшчу імя Твае братом Маім, сярод царквы буду выхваляць цябе".C9 Бо Тый, што пасьвячае, і пасьвячаныя ўсі ад Адзінага; з гэтае прычыны Ён не сароміцца зваць іх братамі,-8S Бо належыла Яму, каб Тый, Катораму ўсе і пераз Каторага ўсе, Каторы прыводзе шмат сыноў да славы, Правадыр спасеньня іхнага, стаў дасканальным перазь цярпеньне.;7o Але бачым, што Ісус, Каторы на малы час быў учынены ніжшым за ангілаў, за цярпеньне сьмерці быў укаранаваны славаю а сьцёю, каб з ласкі Божае паспытацца сьмерці за ўсіх.O6Калі ж паддаў яму ўсе, дык не пакінуў нічога не падданым яму. Цяпер жа яшчэ ня бачым, каб усе было яму паддана;5Ты яго ўчыніў троху ніжшым за ангілаў, славаю а сьцёй укаранаваў яго і пастанавіў яго над учынкамі рук Сваіх: „Усе паддаў пад ногі ягоныя".\41Але хтось пасьветчыў нейдзе, кажучы: „Што ё чалавек, што Ты яго памятуеш? альбо сын людзкі, што Ты давядаешся да яго?z3mБо ня ангілам Ён паддаў прыйдучы сьвет, праз каторы мы гукаем;i2KКаторае Бог пасьветчыў знакамі а чудосамі а рознымі ўчынкамі магутнасьці а разьдзяленьням Духа Сьвятога подле волі Свае?&1EЯк уцячэм, калі мы занядбаем такое вялікае спасеньне, каторае было прынята на пачатку, каб быць казаным Спадаром, нам тымі, што чулі гэта, было пацьверджана,^05Бо калі ангіламі гуканае слова было непахісное, і кажны выступ а непаслухменства адзержавалі справядлівую адплату,/ Затым мы маем быць асабліва ўважлівыя да чутага, каб не пакаўзнуцца.$. CЦі ня ўсі яны паслугуючыя духі, пасыланыя на паслугу тым, каторым спадзець спасеньне?i- M А ўзглядам каторага з ангілаў сказаў калі: „Сядзі паправе Мяне, пакуль пакладу непрыяцеляў Тваіх казулькаю пад ногі Твае"?., W I, як ахілім, скруціш іх, і, як адзецьце, зьменяцца; але Ты тый самы, і гады Твае ня скончацца".y+ m Яны загінуць, але Ты застаешся; і ўсі, як адзецьце, застарэюць,* } I: „На пачатку Ты, Спадару, заклаў зямлю, і работа рук Тваіх нябёсы.f) G Ты ўлюбіў справядлівасьць і зьненавідзіў бяспраўе; затым памазаў Цябе, Божа, Бог Твой алеям весялосьці над сяброў Тваіх".X( +Але ўзглядам Сына: „Пасад Твой, Божа, на векі вякоў, і ськіпэтра справядлівасьці ё ськіпэтра гаспадарства Твайго.2' _А ўзглядам ангілаў кажа: „Каторы чыне ангілаў Сваіх духамі і слугачых Сваіх палаючым агнём".)& MI, як узноў уводзе Першароднага на зямлю, кажа: „I няхай паклоняцца Яму ўсі ангілы Божыя".k% QБо катораму з ангілаў сказаў калі: „Ты Сын Мой, гэтага дня Я нарадзіў Цябе"? і ўзноў: „Я буду Яму Айцом, а Ён будзе Імне Сынам"? $  Стаўшы толькі пераходзячым ангілаў, колькі вышшае за іх спала Яму імя.Z# /Каторы, будучы зьзяньням славы Ягонае і дакладным выразам істасьці Ягонае і дзержачы ўсе словам магутнасьці Свае, учыніў Сабою ачышчэньне грахоў, сеў па правіцы Вялікасьці на вышынях,K" Апошнімі гэтымі днямі Сынам, Каторага ўстанавіў спадкаемцам усяго, пераз Каторага запраўды й вякі ўчыніў, ! Бог, што шмат разоў і ўсялякімі спосабамі гукаў здаўна айцом прарокамі,n  WЛаска Спадара нашага Ісуса Хрыста будзь із духам тваім.[ 1Марка, Арыстарх, Дзімас, Лука, супрацаўні мае. $~}}-|{{4z/yqxux w'uu%ttNssLrqppfoo nkmmpllkk%jj/ihggf2edcbbaa`'__^]]u\\[ZYXWVUU,TWSfRfQQRPjOO.NN'MpLKKJxIHHFGGFGE`DCBB9AP@@'?>I=-n,+*))0(j(#'')&%$$D#^"!!@ jd%A *x*29b " \  & \ #>d5P9[l/Бо калі да бажніцы вашае ўвыйдзе чалавек із залатой жуковінкаю і ў пазорыстым адзецьцю, увыйдзе ж і бедны ў рызьзю;k /Браты мае, майце веру ў Ісуса Хрыста нашага, Спадара славы, не зважаючы на асобы.j !Чыстая а беззаганная набожнасьць перад Богам а Айцом ё гэта: давядацца сіротаў а ўдоваў у ватугах іхных, дзяржаць сябе незабрудзяненым ад сьвету.ai =Калі хто думае празь сябе, што ён набожны, ня кілзаючы языка свайго, але зводзячы сэрца свае, у тога набожнасьць пустая.+h QБо хто ўцеміцца ў дасканальнае права, права свабоды, і трывае ў ім, будучы не забудзькам слухачым, але дзейнікам учынку, тый будзе дабраславёны ў вучынку сваім.og YБо ён паглядзеў на сябе і адышоў, і якга забыўся, якоў ён.Kf Бо слухачы Слова, а ня дзейнік, падобны да людзіны, што прыроджаныя рысы віду свайго разглядае ў глядзелцы;e %Але будзьце дзейнікамі Слова, а ня слухачымі толькі, што зводзяць самых сябе.ad =Затым, адхінуўшы кажную бруду і збуялае сердаво, у лагоднасьці прыміце саджанае слова, каторае можа спасьці душы вашы.\c 3Бо гнеў людзкі ня чыне справядлівасьці Божае.Vb 'Дык, браты мае любовыя, няхай кажная людзіна будзе борздая да слуханьня, памальная да гавары, памальная да гневу;Fa Подле собскае волі Свае зрадзіў Ён нас словам праўды, каб мы былі некатрым пачаткам стварэньняў Ягоных.o` YКажнае добрае даньне і кажны дасканальны дар зыходзе з гары, ад Айца сьвятліні, у Каторага няма зьмены ані сьценю адвярненьня.@_ }Ня блудзіце, браты мае любовыя.^ 3Жадлівасьць жа, пачаўшы, родзе грэх; а супоўна разьвіты грэх прыводзе да сьмерці.)] MАле кажны спакушаецца собскімі жадлівасьцьмі сваімі, каторыя яго захапляюць а надзяць.]\ 5 Няхай ніхто, прабаваны, ня кажа: „Я спакушаны Богам", бо Бог ня можа быць спакушаны ліхам, і Ён Сам нікога не спакушае, [   Дабраславёная людзіна, каторая вытрывала дазнаньні, бо, будучы выпрабаваная, адзяржыць карону жыцьця, што Ён абяцаў тым, каторыя любяць Яго. Z  Усходзе сонца з палючым вадам сваім, і трава ссохла, і краса ейная апала, і харашыня выгляду ейнага шчэзла; так і багаты зьвяне ў дарогах сваіх.xY k А багаты — паніжэньням сваім, бо ён мінець, як краса на траве.aX = Няхай хваліцца брат паніжаны вывышэньням сваім,W }Людзіна з дваячнымі думкамі не кажначасная ў вусіх дарогах сваіх.V Дык няхай такая людзіна не гадае, што яна адзяржыць што-колечы ад Спадара.kU QАле няхай просе зь вераю, ані не сумляючыся, бо хто сумляецца, тый падобны да морскае хвалі, ветрам узьніманай а разьвяванай.QT Калі ж у каго з вас не стаець мудрасьці, няхай просе ў Бога, Каторы даець усім шчодра і ня ўпікае, — і дасца яму.SS !А цярплівосьць няхай вырабляе дасканальнае дзеяньне, каб вы былі дасканальныя а cупоўныя, бязь ніякае нястачы.uR eВедаючы, што прабаваньне веры вашае вытварае цярплівосьць;~Q wЗа ўсю радасьць майце, браты мае, як упадаеце ў розныя дазнаньні,7 Ісус Хрыстос учорах і сядні тый самы, і на векі.b== Памятуйце кіраўнікоў сваіх, каторыя казалі вам Слова Божае; разглядаючы вынік паступку іхнага, пераймайце веру іхную."<= Так што мы адважна кажам: „Спадар імне памачнік, і не баюся; што зробе імне людзіна?"V;% Няхай жыцьцё вашае будзе бязь любосьці грошы, здаваляйцеся тым, што ё. Бо сказаў: „Не пакіну цябе і ня кіну цябе";;:o Жанімства пасьцівае ў вусім і ложак незабрудзянены; бязуляў жа а чужаложнікаў будзе судзіць Бог."9= Памятуйце празь вязьняў, бы спутаныя зь імі, і тых, што церпяць, бо вы таксама ў целе.38_ Гасьціннасьці не забывайцеся, бо перазь яе некатрыя, ня ведаючы, ангілаў гасьцінна прыймалі.@7 } Братняя любосьць няхай трывае.D6 Бо Бог наш ёсьць агонь зьядаючы.B5} Дык мы, прыймаючы гаспадарства непахісное, майма ласку, каторай служым люба Богу ізь сьцёю й страхам,&4E Гэта ж „Яшчэ раз" знача аддаленьне хістанага, як учыненага, каб непахісное засталося.G3 Чый голас тады захістаў зямлю; а цяпер Ён абяцаў, кажучы: „Яшчэ раз захістаю ня толькі зямлю, але й неба".=2s Глядзіце, каб вы не адмовілі Таму, Хто гукае. Бо калі тыя не ўцяклі, што адмовілі таму, каторы навучаў на зямлі, шмат болей мы, калі адвернемся ад Тога, Хто навучаў зь неба,&1E А да Ісуса, пасярэдніка новае змовы, а да крыві крапленьня, што гукае ляпей за Авеляву.Z0- А да збору а царквы першакоў, запісаных на нябёсах, а да Бога, судзьдзі ўсіх, а да духоў справядлівых, дасканальных,L/ Але вы дабліжыліся да гары Сыёнскае а да места Бога жывога, нябёснага Ерузаліму, а да няшчысьлёных ангілаў-.S I такое жахлівае было бачанае, што Масей сказаў: „Я надзвычайна спалохаўся і ўвесь дрыжу".H-  Бо яны не маглі сьцерпець таго, што расказана было: „Калі й жывёла даткнецца да гары, будзе ўкаменавана".V,% Не да трубнага гуку а голасу словаў, каторы чуючыя, праўдзячы сябе, прасілі, каб слова ня было гукана да іх болей.?+w Бо вы дабліжыліся не да гары, каб льга было даткнуцца, але гарэла агнём, не да цямноты а цемры а буры,*% Бо вы ведаеце, што просьле тога ён, жадаючы мець дабраславенства, быў адхінены, дарма што шукаў яго горача із сьлязьмі, бо не знайшоў месца да каяты.2)] Каб ня было якога бязулі альбо нязбожніка, як Есаў, што за адну ежу прадаў першародзтва свае.( Назірайце, каб хто не спабыўся ласкі Божае, каб які „карэнь гарчэлі" ня вынік і не нарабіў клопату, і перазь яго шмат хто не забрудзяніўся;'% Ганіцеся да супакою з усімі і сьвятасьці, без каторых ніхто не абача Спадара.5&c I рабіце простыя сьцежкі нагам сваім, каб кульгавае ня скруцілася, але валей каб уздаравілася.f%E Дык падыйміце апушчаныя рукі і аслабянелыя калені $  Ніякае ж зыраньне ў цяперашнім часе не здаецца радасьцяй, але смуткам; пасьлей, адылі, навытыраным ім даець супакойны плод справядлівасьці.n#U Яны запраўды зырылі дзеля няшмат дзён, як здавалася патрэбным ім, а Гэты — дзеля карысьці, дзеля ўчасьця ў сьвятасьці Ягонай.q"[ Адлі, мы мелі айцоў цялесных, каторыя нас зырылі, і мы паважалі іх, дык ці ня шмат болей маем быць у падданстве Айцу духоў і жыць?!3 Калі ж вы бяз зыраньня, каторае супольнае ўсім, дык вы бязбацькавічы, а ня сынове.3 _ Калі вы церпіце зыр, Бог ставіцца да вас, як да сыноў. Бо ці ё які сын, якога бацька ня зырыў бы? Бо каго Спадар любе, таго зыра, і сьцёбае кажнага сына, каторага прыймае".|q I вы сусім забыліся ўмаўляньня, каторае кажа вам, як сыном: „Сыну Мой! ня май улегцы зыру Спадаровага, ня траць адвагі, як ты жураны Ім.yk Яшчэ вы аж да крыві не спрацівіліся, ходаючыся супроці грэху;;o Бо зважча, які Тый, што цярпеў перачэньне ад грэшнікаў, каб вы ня прысталі, замлеўшы ў душах сваіх.?w Уцеміўшыся ў Ісуса, правадыра й даканчаньніка веры, Каторы, маючы наўвеце радасьць, што была перад Ім, перацярпеў крыж, пагрэбаваўшы ганьбаю, і сеў паправе пасаду Божага.F  Затым і мы, маючы такі вялікі булак сьветак навокал сябе, ськіньма ізь сябе кажны цяжар а грэх, што так чыста аблытуе нас, бяжыма зь трывалкосьцяй на выперадкі, што перад намі, (Бо Бог штось лепшае нам перадбачыў, каб яны не бяз нас сталі дасканальныя.zm 'I ўсі гэтыя, дасягшы сьветчаньня вераю, не адзяржалі абятніцы,(I &Каторых сьвет ня быў годны, цягаліся па пустынях а гарах а пячорах а раськепінах зямлі.eC %Былі каменаваны, спакушаны, паміралі ад мяча, туляліся ў вавечых а казіных скурах, у нястачы, атугах, благім абходжаньню; $А іншыя дазналі насьміханьняў а біцьця розкамі а путаў а вязьніцы;wg #Жанкі адзержавалі памерлых сваіх ускрэслымі; іншыя ж замучаныя былі, не адзяржаўшы вывальненьня, каб дастаць лепшае ўскрысеньне;O "Гасілі сілу агню, уцякалі ад ляза мяча, мацаваліся ад кволасьці, былі дужыя на вайне, праганялі войскі чужых;N !Каторыя вераю перамагалі гаспадарствы, чынілі справядлівасьць, адзержавалі абятніцы, зачынялі ляпы лявом,c? I што яшчэ скажу? Ня стане імне часу, каб павядаць празь Ґідэона а Варака а Самсона а Еффая а Давіда а Самуйлу а прарокаў,R Вераю Рагаў бязуля, прыняўшы із супакоям узьведнікаў (і правёўшы іх другой дарогаю), не загінула зь нявернымі.w Вераю паваліліся сьцены ерыхонскія па сямідзенным абходжаньню.#? Вераю прайшлі яны Чырвонае мора, як па зямлі, чаго паспрабаваўшы, Ягіпцяне патанулі.' G Вераю справіў ён Пасху і разьліцьцё крыві, каб нішчэньнік першакоў не даткнуўся да іх.I   Вераю пакінуў ён Ягіпет, не пабаяўшыся гневу каралеўскага, бо ён, быццам бачачы Нявідомага, быў станаўкі.6 e Маючы вярненьне Хрыстова за большае багацьце, чымся ягіпецкія скарбы; бо ён уважаў на адплату.# ? Валей абраўшы цярпець гароту зь людам Божым, чымся мець часную прыемнасьць раскошы,| q Вераю Масей, вырасшы, адмовіўся звацца сынам дачкі фараонавае;{ Вераю Масей па нараджэньню быў хаваны тры месяцы бацькамі сваімі, бо яны бачылі дзецянётка пазорнае і не пабаяліся загады каралеўскае.I  Вераю Язэп, паміраючы, зрабіў менку праз выхад сыноў Ізраелявых і даў паручэньне ўзглядам касьцей сваіх.3_ Вераю Якаў, паміраючы, дабраславіў кажнага сына Язэпавага і сьхінуўся на верх посаха свайго.b= Вераю ў будучыню Ісак дабраславіў Якава а Ісава.5 Бо ён уважаў, што Бог дуж і зь мертвых ускрысіць. Затым і адзяржаў яго як праабраз.zm Катораму было сказана: „У Ісаку названа будзе табе насеньне";;o Вераю Абрагам, спрабаваны, аброк Ісака, ды ён аброк адзінароднага свайго, каторы прыняў абятніцу,dA Але яны імкнуліся да лепшага, значыцца да нябёснага; затым і Бог не сароміцца звацца іх Богам, бо Ён прыгатаваў ім места.1 I калі б яны ў думках мелі тую, з каторае вышлі, дык мелі спасобнасьць зьвярнуцца;q[ Бо тыя, што так кажуць, паказуюць, што яны шукаюць айчыны.|~q Усі гэтыя памерлі ў веры, не адзяржаўшы абятніцаў, адно здалеку бачылі іх, і вецілі, і вызнавалі, што яны чужнікі а прыходныя на зямлі;m}S I затым запраўды ад аднаго, ды зьмярцьвелага, нарадзілася так шмат, як зораў на небе і як няшчысьлёны пясок на беразе морскім.Q| Вераю й сама Сорра адзяржала моц да прыйма семені, і вонках паравога веку, бо мела за вернага Таго, Хто абяцаў. {  Бо ён спадзяваўся места, што мела под, каторага мастак а будаўнічы Бог.mzS Вераю падарожжаваў ён па зямлі абяцанай, як чуж-чужанін, жыхарачы ў буданох з Ісаком а Якавам, суспадкаемцамі тае ж абятніцы;Yy+ Вераю Абрагам, пагуканы, паслухаў ісьці да месца, каторае меў адзяржаць на спадак; і вышаў, няведаючы, куды йдзець.Lx Вераю Ной, перасьцярэжаны Богам празь яшчэ нявідомае, багабойліва прыгатаваў караб да спасеньня дому свайго; ёю засудзіў сьвет і стаў спадкаемцам справядлівасьці, што зь веры.=ws Бязь веры ж нельга падабацца; бо хто бліжыцца да Бога, мае верыць, што Ён ё, і шукаючым Яго адплачуе.!v; Вераю Енох быў перанесены, каб ня бачыць сьмерці; і ня знойдзены, бо Бог перанёс Яго. Бо ўперад, чымся быў перанесены, меў сьветчаньне, што падабаў Бог яго.u3 Вераю Авель аброк Богу аброк лепшы, чымся Каін; ёю адзяржаў сьветчаньне, што ён справядлівы, Бог пасьветчыў праз дары ягоныя; ёю ён, памершы, яшчэ гукае.#t? Вераю ж разумеем, што вякі ухармаваны словам Божым, так што нявідомае стала відомым.Ls Ёю сьветчаньня дасяглі старавечныя.r 3 Вось жа, вера ёсьць ужыцьцяўленьне спадзяванага й перакананьне празь нявідомае.uqc 'Мы ж не адступаючыя на загіну, але ў веры да спасеньня душы.p &Справядлівы ж вераю жыць будзе; а калі адступе, не ўпадабае таго душа Мая".o% %„Бо яшчэ трошачкі, трошачкі, і Тый, што мае прыйсьці, прыйдзе і не адвалачэць.n $Бо трывалкосьці надабе вам, каб, учыніўны волю Божую, адзяржаць абятніцу;vme #Дык не адхінайце даверу свайго, каторы мае вялікую адплату.glG "Бо вы спагадалі вязьням і прынялі з радасьцяй грабеж меньня свайго, ведаючы, што маеце сабе лепшую маемасьць і трываючую.Jk  !З аднаго боку, як былі выстаўлены на ўпікі а атугу, а, з другога, як сталі сябрамі тых, што дазнавалі таго ж;%jC Успомніце пярэднія дні, калі, будучы асьвечаныя, вытрывалі вялікую бітву цярпеньняў,Ji  Страшна ўпасьці ў рукі Бога жывога!Lh Бо мы знаем Таго, хто сказаў: „Імне помста, Я адплачу, кажа Спадар". I ўзноў: „Спадар будзе судзіць люд Свой".g# Дык якой горшай кары, думаеце, варты будзе тый, што патаптаў Сына Божага, і Кроў змовы, каторай пасьвячаны, мае за звычайную, і Духа ласкі зьневажае?Hf  Калі хто ўлегцы замеў закон Масеяў, на сьветчаньне дзьвюх альбо трох сьветак памірае безь міласэрдзя, —#e? Але нейкае страшнае спадзяваньне суду й гарачыня агню, што мае пажэрці праціўнікаў.Od Бо калі б мы самахоць грашылі па адзяржаньню супоўнага знацьця праўды, не заставалася б ужо аброку за грахі,hcI Не пакідаючы збораў сваіх, як ёсьць у некатрых звычай; але захочуючы, і тым болей, чым болей бачыце, што тый дзень бліжыцца.b Будзьма ўважлівыя адзін да аднаго, захочуючы да міласьці а добрых учынкаў,a Моцна дзяржымася бяз хістаньня вызнаньня надзеі, бо верны Тый, што абяцаў.` Бліжмася з праўдзівым сэрцам, із супоўнай пэўнасьцяй веры, пакрапленьням ачысьціўшы сэрца ад нягоднага сумленьня і абмыўшы цела вадою чыстаю,V_% I маючы вялікага Сьвятара над домам Божым,^+ Новай і жывой дарогаю, каторую нам пасьвяціў пераз запону, значыцца, цела Свае,] Дык, браты, маючы адвагу ўходзіць да Сьвятога Сьвятых пераз кроў Ісусаву,`\9 А йдзе дараваньне, там ня надабе аброку за грэх.i[K I наперад грахоў іхных і бяспраўяў іхных ня ўспомню".eZC „Во змова, каторую Я ўстанаўлю ім просьле тых дзён, кажа Спадар: дам законы Свае ў сэрцы іхныя і напішу іх у думках іхных,zYm Праз гэта сьветча нам і Дух Сьвяты; бо просьле гэтага сказана:{Xo Бо Ён адным аброкам на векі ўчыніў дасканальнымі пасьвячаных.W1 Адлі чакаючы, пакуль варагі Ягоныя будуць пакладзены казулькаю пад ногі Ягоныя.xVi Ён жа, аброкшы адзін аброк за грахі, на векі сеў паправе Бога,\U1 I кажны сьвятар што дня стаіць, правячы а абракаючы часта тыя самыя аброкі, каторыя ніколі ня могуць змазаць грахоў.T# Подле гэтае волі пасьвячаны мы аброкам цела Ісуса Хрыста аднойчы назаўсёды.S) Тады сказаў: „Гля, іду ўчыніць волю Тваю". Касуе першае, каб устанавіць другое.~Ru Сказаўшы ўперад: „Ты не хацеў ані ўпадабаў аброкаў ані дароў, ані ўсепаленьняў, ані аброкаў за грэх", (каторыя абракаюць подле Закону),+QO Тады Я сказаў: ,Гля, іду ўчыніць волю Тваю, Божа', як напісана празь Мяне на пачатку кнігі".VP% Усепаленьні а аброкі за грэх ня любы Табе.%OC Затым Уходзячы на сьвет, кажа: „Аброкаў а дароў Ты не хацеў, але цела прыгатаваў Імне.dNA Бо нельга, каб кроў быкоў а казлоў касавала грахі.mMS Але гэтымі прыпамінаньне грахоў дзеецца кажнага году;SL Накш перасталі б абракаць, бо абракаючыя аброк, быўшы аднойчы ачышчаны, ня мелі б ужо ніякага сьведам'я грахоў.'K I Закон жа, маючы сьцень будучага дабра, а ня сам абраз рэчаў, ніколі ня можа тымі самымі аброкамі, кажны год кажначасна абраканымі, удасканаліць прыступаючых.`J9 Так і Хрысгос, аднойчы аброкшы Сябе за грахі шмат каго, другі раз бяз грэху зьявіцца тым, што чакаюць Яго да спасеньня.gIG I як людзём наканавана аднойчы памерці, а потым суд,xHi Бо Ён меў бы часта цярпець ад закладзінаў сьвету. Ён жа аднойчы пры канчатку вякоў зьявіўся дзеля скасаваньня грэху аброкам Сваім.:Gm А не каб часта абракаць Сябе, як найвышшы сьвятар уходзе да сьвятыні кажнага году з чужой крывёю;F{ Бо Хрыстос увыйшоў да сьвятыні ня рукамі зробленае подле зразы праўдзівае, але да самага неба, каб стаць цяпер за нас перад відам Божым,CE Дык, з аднаго боку, зразы нябёснага мелі ачышчацца гэтымі, самае ж нябёснае лепшымі за гэтыя аброкамі.#D? Дый блізу ўсе з права ачышчаецца крывёю, а без разьліцьця крыві ня бывае дараваньня.C Падобным парадкам пакрапіў крывёю й вітальню, і ўсе судзьдзе службы.hBI Кажучы: „Гэта кроў змовы, каторую Бог расказаў вам".'AG Бо Масей, вымавіўшы ўсі расказаньні з права перад усім людам, узяў кроў цялят а казлоў з вадою а чырвовай воўнаю а гізопам і пакрапіў самую кнігу і ўвесь люд,^@5 Затым і першая была зацьверджана не бяз крыві.X?) Бо духоўніца правамочная, калі людзіна памерлая; але яна ніякім парадкам ня мае моцы, калі чынячы духоўніцу жывы. g~~3}||{=zyxxewvvnu~utssr^qppCo{ongmmlJkj`ihhFgg.fbedddcbbaa``;_^b]]>\[[vZDYXzWVVOUU>J=K;::@99I8?7q66E5c4y322k100/.. -6,;**)7('q&&5%% $j#"!!| 5i?E VK  9 { Ma+ RggGНяхай ніхто з вас ня церпе запраўды, як забіўца, або злодзей, або ліхадзей, або як тый, што ўрываецца ў справы іншых людзёў;+OКалі вам упікаюць у імя Хрыста — дабраславёныя, бо Дух славы й Дух Божы супачывае на вас.a; Але як вы маеце дзель у цярпеньнях Хрыстовых, радуйцеся, каб і ў часе зьяўленьня славы Ягонае радавацца, захапляючыся.Y+ Умілаваныя! агню дазнаньня, што лучаецца вам дзеля спробы, ня чурайцеся, як чагось дзіўнога, што прыгадзілася вам;C Калі гукае хто — як вяшчун Божы; калі служа хто — подле сілы, якую Бог даець, каб у вусім уславіўся Бог перазь Ісуса Хрыста, Катораму слава й магутнасьць на векі вякоў. Амін.1 [ Служыце адзін аднаму, кажны такім дарам, які адзяржаў, як добрыя вернікі рознае ласкі Божае.i K Гасьціннымі будзьце адзін да аднаго без нараканьня.$ AНаўперад жа майце гарачую міласьць мяжсобку, бо міласьць пакрывае множасьць грахоў.  Але канец усяго бліжыцца. Дык будзьце цьвярозыя й чукавыя да малітваў.h IБо дзеля таго й мертвым была Дабравесьць абяшчана, каб суджаны былі подле людзёў узглядам цела, але жылі подле Бога духам.hIЯны здадуць лічбу Гатоваму судзіць жывых і мертвых.?wЗатым яны дзівуюцца, блявузґаючы, затое, што вы не бяжыце зь імі ў тое самае багнішча папсаванасьці./Бо досыць, што ў мінулым часе чынілі волю паган, ходзячы ў бязулстве, жадах, у ўпіваньню, гульбах, у гасьцінным п'янчаньню а забароненым балвахвалстве;/Каб засталы час у целе жыць ня подле жадлівасьцяў людзкіх, але подле волі Божае.X +Дык, як Хрыстос цярпеў за нас у целе, узбройцеся й вы тэю самаю думкаю; бо тый, што церпе ў целе, перастаець грашыць,Каторы, узышоўшы на неба, ё паправе Бога; ангілы а ўлады а сілы падданы Яму.5Гэтак, падобны да гэтага абраза хрэст, не цялеснага бруду абмыцьцё, але абяцаньне Богу добрага сумленьня, спасае й нас цяпер ускрысеньням Ісуса Хрыста,/Калісь непаслухменым, як цярплівосьць Божая чакала за дзён Ноя, у часе будаваньня карабля, у каторым мала, значыцца восьмі душаў, уратаваліся ад вады.]3Каторым, зышоўшы, Ён абяшчаў духом у вязьніцы,Бо запраўды Хрыстос аднойчы памер за грахі, справядлівы за несправядлівых, каб прывесьці нас да Бога. быўшы забіты целам, але ажыўшы Духам,~Бо, калі зьлюб волі Божай, валей цярпець за добрыя ўчынкі, чымся за благія;z}mМайце добрае сумленьне, каб тыя, што абмаўляюць вас, як ліхадзеяў, былі засаромлены, тыя, каторыя ганяць добры паступак ваш у Хрысту.|7А Спадара Хрыста сьвяціце ў сэрцах сваіх, заўсёды гатовыя да абароны ад кажнага, слова ў вас пытаючага ўзглядам надзеі вашае, з лагоднасьцяй і боязьняй.@{yА калі й церпіце за справядлівасьць, дык вы дабраелавёныя; а страху іх не лякайцеся ані парушайцеся.sz_ I хто ўкрыўдзе вас, калі вы сталі перайманьнікамі добрага?Jy  Бо вочы Спадаровы да справядлівых, і вушы Ягоныя да малітвы іхнае, але від Спадароў супроці дзеючых ліха".x' I няхай адвернецца ад ліха і робе дабро, няхай шукае супакою і імкнецца да яго;hwI Бо „хто хоча любіць жыцьцё і бачыць добрыя дні, няхай узьдзержуе язык свой ад ліха і вусны свае, каб яны ня гукалі падходу;zvm Не аддавайце ліхам за ліха або лаянкаю за лаянку; але, наадварот, дабраслаўце, бо вы пагуканы да тога, каб вам спала дабраславенства.#u?Наапошку, будзьце ўсі аднае думкі, спагадлівыя, любіце братоў, міласэрныя, пакорныя.Ht Таксама, мужы, жыхарце зь імі подле знацьця, як із слабшай жаноцкай судзіною, выказуючы ім чэсьць, як запраўды суспадкаемцам ласкі жыцьця, каб ня былі перакажаны малітвы вашы.Zs-Гэтак Сорра слухала Абрагама, завучы яго спадаром, каторай дзецьмі вы сталі, робячы дабро і нічога не палохаючыся.Hr Бо гэтак некалі і сьвятыя жонкі, каторыя спадзяваліся на Бога, прыбіраліся, будучы падданыя мужом сваім.8qiАле схаваны чалавек сэрца ў непсавальным, лагоднага а рахманага духа, дарагі перад відам Божым.0pYНяхай прыборам вашым будзе не навоннае заплятаньне валасоў ані залатыя прыборы, ані ўборы,NoБачачы чысты паступак вашы ў боязьні. n Таксама, жонкі, будзьце падданыя мужом сваім, каб калі нават некатрыя непаслухменыя Слову, паступкам жонак сваіх былі прыдбаваныя бяз слова,/mWБо вы былі, як авечкі заблудныя; але цяпер зьвярнуліся да Пастыра й Наглядніка душаў вашых.llQЁн грахі нашыя ўзьнёс целам Сваім на дзерва, каб, памершы грахом, жылі дзеля справядлівасьці; ранамі Ягонымі вы ўздароўлены.QkЯк на Яго выдумлялі, Ён не выдумляў узаемна; церпячы, не пагражаў, але перадаваў у рукі судзячага справядліва.}jsЁн не зрабіў ніякага грэху, і ня было лестачкаў у вуснах Ягоных.EiБо да гэтага вы пагуканы, бо й Хрыстос цярпеў за вас, пакінуўшы вам зразу, каб вы йшлі па сьлядох Ягоных.dhAБо што за пахвала, калі, грэшачы, вы трываеце й кулакі? Але калі, добра робячы і церпячы, вы трываеце, гэта прымальна Богу.9gkБо гэта прымальна, калі хто дзеля сумленьня перад Богам вытрывае смутак, церпячы несправядліва.2f]Слугі, з усёй боязьняй слухайце гаспадароў сваіх, ня толькі добрых а рахманых, але й прыкрых.yekУсіх паважайце, брацтва мілуйце, Бога бойцеся, караля сьціце.d#Як вольныя, не як маючыя свабоду да прыкрыцьця ліха, але як нявольнікі Божыя.c7Бо такая ё воля Божая, каб вы, добра дзеючы, сілілі маўчаць дурных і нясьведамых, —b#Ці то дзяржаўцам, пасланым ім да помсты ліхадзеям і пахвалы добра дзеючым, —"a= Будзьце падданыя дзеля Спадара кажнаму людзкому ўраду: ці то каралю, як найвышшаму,`1 Паступак свой меж паган маючы пасьцівы, каб замест тога, ідзе абмаўляюць вас, як ліхадзеяў, добрыя ўчынкі вашы бачачы, славілі Бога ў дзень даведаньня.c_? Умілаваныя! захочую вас, як прыходных а чужаземцаў, узьдзержуйцеся ад цялесных жадлівасьцяў, каторыя ходаюцца з душою,D^ Каторыя калісь ня люд, але цяпер люд Божы, над каторымі ня было зьмілаваньня, але цяпер ё зьмілаваньне.Q] Але вы — род абраны, каралеўскае сьвятарства, народ сьвяты, люд да дзяржаньня, каб вы маглі зьясьняць дасканальнасыдь Таго, хто пагукаў вас ізь цямноты да чудоўнае сьвятліні Свае;w\gI „Каменям спатыкненьня, і скалаю спадману" тым, каторыя спатыкаюцца на слове, будучы непаслухменыя, да каторых яны й прызначаныя.S[Дык вам, вернікам, каштоўнасьць, але непаслухменым камень, што адхінулі будаўнічыя, каторы стаў галавою вугла,TZ!Бо зьмешчана ў Пісьме: „Вось, Я кладу на Сыёне вугольны камень, абраны, дарагі, і хто вера ў яго, не засароміцца".iYKI самы, як жывыя камяні, збудуйце дом духоўны, сьвятарства сьвятое, абракаць духоўныя аброкі, прыемныя Богу Ісусам Хрыстом.4XaПрыступаючы да Яго, каменя жывога, людзьмі запраўды адхіненага, але Богам абранага, дарагога,`W9Калі запраўды вы паспыталіся, што Спадар добры.2V]Як кадзе народжаныя дзецяняты, жадайце чыстага малака слова, каб ад яго расьці да спасеньня;DU Дык, адклаўшы ўсялякае сердаво а ўсялякую зрадлівасьць а двудушнасьць а завідасьць а ўсялякія абмовы, T Але слова Спадарова трывае на векі. А гэта ё тое слова, што вам абешчана.%S EБо кажнае цела —як трава, і кажная слава — як краса травы; трава зьвяла, і краса апала;RR Будучы ізноў народжаныя не з псавальнага семені, але зь непсавальнага, жывым і трываючым на векі Словам Божым.fQ GАчысьціўшы душы свае паслухменствам праўдзе да нядвудушнае братняе любові, горача мілуўце адзін аднаго з чыстага сэрца,^P 7Каторыя ўверылі перазь Яго ў Бога, Каторы ўскрысіў Яго зь мертвых і даў Яму славу, каб вера вашая а надзея былі ў Богу.!O =Наканаванага запраўды перад закладзінамі сьвету, але зьяўленага ў канцы часоў вам,N Але каштоўнай крывёю Хрыстовай, як беззаганнага а чыстага ягнётка,JM Ведаючы, што не псавальным срэбрам альбо золатам вы адкуплены ад марнага паступку, пераданага ад бацькоў,L I калі вы завіце Айцом Таго, Хто, не зважаючы на асобы, судзе кажнага подле ўчынкаў ягоных, каратайце час падарожжаваньня свайго із страхам,XK +Бо напісана: „Будзьце сьвятыя, бо Я сьвяты".J +Але як Тый, што пагукаў вас, ё сьвяты, будзьце таксама сьвятыя ў вусім паступку;I 7Як паслухменыя дзеці, не тарнуйцеся да пярэдніх жадлівасьцяў у нясьведам'ю сваім;H   Затым, паперазаўшы сьцёгны розуму свайго, будучы цьвярозыя, супоўна спадзявайцеся ласкі, каторая будзе дана вам у зьяўленьню Ісуса Хрыста.ZG / Ім аб'яўлена было, што ня ім самым, але нам служыла тое, што цяпер абешчана вам тымі, каторыя зьясьняюць вам Дабравесьць Духам Сьвятым, пасланым ізь нябёс, на што ангілы жадаюць глядзець.{F q Дасьлядуючы, на каторы або на які час зьясьняў Дух Хрыстоў, каторы быў у іх, сьветчачы наперад празь цярпеньні Хрыстовы і славу па іх.E - Прарокі, што праракалі ласку вам, даведаваліся а дасьледавалі гэтае спасеньне,_D 9 Адзержуючы канец веры сваей — спасеньне душаў.aC =Каторага, ня бачыўшы, мілуеце, Каторага цяпер ня бачачы, але верачы, захапляецеся радасьцяй нявымоўнай і найславутшай,B Каб выпрабаваная вера вашая была дарожшая за гінучае, хоць прабаванае агнём, золата, да пахвалы а славы а сьці ў зьяўленьне Ісуса Хрыста,A 3Гэтым захапляйцеся, пасмуціўшыся цяпер крыху (калі надабе) ад розных дазнаньняў,%@ EСілаю Божаю перазь веру сьцеражоных да спасеньня, гатовага аб'явіцца ў вапошнім часе.!? =Да непсавальнага а незабрудзяненага а нязьвялага спадку, захаванага ў нябёсах вам,<> sДабраславёны Бог а Айцец Спадара нашага Ісуса Хрыста, Каторы, подле вялікага міласэрдзя Свайго, адрадзіў нас да надзеі жывое пераз ускрысеньне Ісуса Хрыста зь мертвых,=  Зь перадведаньня Бога Айца, пасьвячэньням Духа, да паслухменства а пакрапленьня крывёй Ісуса Хрыста: ласка вам а супакой няхай памножацца.C< Пётра, апостал Ісуса Хрыста, прыходным расьцярушэньня ў Понце, Ґаляце, Кападоццы, Азі а Віфіні, абраным[;/Ведай, што тый, хто навярнуў грэшніка з абмыльнае дарогі ягонае, спасець душу ад сьмерці і пакрые множасьць грахоў.y:kБраты мае, калі хто з вас блудзе ад праўды, і навярнуў яго хто,9{I ўзноў памаліўся: і неба дало дождж, і зямля вырасьціла плод свой.8}Ільля быў чалавек падобны жарсьцьмі да нас, і малітваю памаліўся, каб ня было дажджу: і ня было дажджу на зямлі тры гады і шэсьць месяцаў;}7sВызнавайце ж адны адным грахі свае і маліцеся адны за адных, каб вы былі ўздароўлены: вялікую мае сілу гарачая малітва справядлівага.@6yI малітва веры ўздаровіць хворага, і Спадар падыйме яго; і, калі ён учыніў грахі, будуць дараваны яму.Y5+Хворы хто з памеж вас? няхай пагукае старшых Царквы, і хай памоляцца над ім, памазаўшы яго алеям у імя Спадарова, —4! Церпіць хто ліха з памеж вас? няхай моліцца; вясёлы хто? няхай пяець псальмы.37 Але наўперад, браты мае, не прысягайце ані небам, ані зямлёю, ані якой іншай прысягаю, але няхай будзе ў вас „Але, але" і „Не, не", каб не падпасьці пад суд.2/ Вось, мы маем за дабраславёных тых, што трывалі. Вы чулі праз трываньне Ёвава і бачылі канец ягоны ад Спадара, бо Спадар вельма міласэрны а спагадлівы.*1M Бярыце прыклад, браты, зь цярпеньня а цярплівосьці прарокаў, што гукалі ў імя Спадарова.70g Не наракайце, браты, адзін на аднаго, каб ня быць засуджанымі: вось Судзьдзя стаіць ля дзьвярэй. /Майце цярплівосьць і вы, умацуйце сэрцы свае, бо прыход Спадароў блізкі./.WДык, браты, майце цярплівосьць да прыходу Спадаровага. Вось, ралейнік чакае дарагога плоду ізь зямлі, маючы цярплівосьць, пакуль яна прыйме дождж раньні й позны.r-]Вы засудзілі, забілі справядлівага; ён не працівіўся вам.,Вы жылі раскошна на зямлі і буяна; укармілі сэрцы свае, бы на дзень зарэзу.s+_Вось, плата работнікаў вашых, што зжалі поле вашае, задзяржаная вамі, гукае, і гуканьні тых жнеяў увыйшлі ў вушы Спадара войскаў.*Золата ваша а срэбра ваша зьедзена, і іржа іх будзе сьветчыць на вас і ізьесьць целы вашы, як агонь: вы зьберлі сабе скарбы на апошнія дні.o)WБагацьце вашае згніло, і адзецьці вашы зьедзены мольлю..( WПаслухайце цяпер вы, багатыя: плачча а зохайце над злыбедамі сваімі, што на вас прыходзяць.^'5Дык хто ўмее чыніць дабро, і ня чыне, таму грэх.&}Вы ж вяльмуецеся ў пысе сваёй: усялякае такое вяльмуваньне ё ліха.1%[Замест тога, каб вы казалі: „Калі зьлюб будзе Спадару, і жывы будзем, дык зробім гэта й гэна",l$QВы, каторыя ня ведаеце, што будзе заўтра, бо што такое жыцьцё вашае? пара, што зьяўляецца на малы час, а потым запраўды чэзьне.# Цяпер паслухайце вы, што кажаце: „Сядні або заўтра выправімся да такога а такога места, і пабудзем там год, і будзем таргаваць і зарабляць";;"o Адзін Правадаўца а Судзьдзя, Каторы можа спасьці й загубіць а ты хто, што судзіш бліжняга свайго ?.!U Ня гукайце адны на адных, браты: хто гукае на брата альбо судзе брата, гукае на Закон і судзе Закон; а калі ты судзіш Закон, ты не спаўняньнік Закону, але судзьдзя.S  Укарыцеся перад Спадаром, і ўзьніме вас.7g Бядуйце й будзьце ў жалобе і плачча; няхай сьмех вашы абернецца ў жалобу, і радасьць — у смутак.3_Дабліжчася да Бога, і дабліжыцца да вас; памыйце рукі, грэшнікі, і ачысьціце сэрцы, двудушныя;ucДык паддайцеся Богу; спраціўцеся дзявалу, і ўцячэць ад вас.(IАле большую даець ласку ; затым і кажа: „Бог гордым працівіцца, і даець ласку пакорным".5Ці вы думаеце, што Пісьмо кажа дарма: „Аж да завісьці жадае Дух, што ў нас жыхара" ?3_Чужаложнікі а чужаложніцы! ці ня ведаеце, што прыязьньства ізь сьветам ё непрыязьньства з Богам? Дык, хто хацеў бы быць прыяцелям сьвету, стаецца непрыяцелям Богу. Просіце, і не адзержуеце, бо просіце на ліха, каб ужыць у сваіх раскошах.X)Жадаеце — і ня маеце; забіваеце й завідуеце — і ня можаце дасягчы; ходаецеся й б'іцеся — і ня маеце, бо ня просіце;6 gСкуль бітвы й ходаньне памеж вас? ці ня стуль, ці не з раскошаў вашых, што б'юцца ў чаланох вашых?{Плод жа справядлівасьці ў супакою сеецца тым, што чыняць супакой.}Але мудрасьць згары, першае, чыстая, адлі супакойная, лагодная, падаўкая, поўная міласэрдзя і добрых пладоў, бесстароньняя, нядвудушная.ucБо йдзе завідасьць а звадлівасьць, там вераск і ўсе благое.Гэта ня мудрасьць, што зыходзе згары, але земная, прыродная, дзявальская;A{Але калі ў сэрцу сваім вы маеце гаркую завідасьць а звадлівасьць, не хваліцеся й не маніце на праўду:#? Хто мудры а разумны з вас? пакажы добрым паступкам учынкі свае ў лагоднай мудрасьці.H  Ня можа, браты мае, фіґа радзіць аліўкі альбо віно фіґі? Гэтак, жарало салонае й салодкае вады не вылівае.{o Ці пырскае з тае самае адтуліны жарала салодкая й гаркая вада?% З тых жа вуснаў выходзе добраславенства й кляцьба. Ня мае так быць, браты мае. - Ім дабраславім Спадара а Айца, ім клінем людзёў, на падобнасьць Божую ўчыненых:0 YА языка ніхто зь людзёў услышыць ня можа: гэта няўзьдзержнае ліха, поўны сьмяротнае атруты.D Бо ўсялякая прырода зьвяроў і птушак, паўзуноў і морскае жывёлы слышыцца і ўслышана прыродаю людзкой,! ;язык — агонь, сьвет несправядлівасьці; язык так пастаноўлены памеж арґанаў нашых, што брудзяне ўсе цела і запаляе кола прыроды, запаляны агнём пекляным.A {Так і язык — малюсенькі арґан, а вялікімі рэчамі вяльмуецца. Гля, малюсенькі агонь як шмат лесу пале.GВось, і караблі, такія вялікія і гнаныя буйнымі вятрамі, кіруюць малюсенькім штырном, куды хоча штырнік.wГля, мы кілзаем коні, каб яны слухалі нас і кіруем усе цела іхнае.LБо мы ўсі часта спатыкаемся, Хто не спатыкаецца ў слове, тый дасканальны муж, дуж закілзаць і ўсе цела свае. )Няхай вас ня шмат будзе вучыцелямі, браты мае, ведаючы, што цяжшы суд адзяржым,veБо, як цела бяз духа мертвае, так і вера бяз учынкаў мертвая.DПадобна й Рагаў бязуля ціж ня ўчынкамі аправілася, як яна прыняца ўчынкамі, а ня вераю толькі? дарогаю?veЦі бачыце, што чалавек правіцца ўчынкамі, а ня вераю толькі?ykI выпаўнілася Пісьмо, каторае кажа: „Верыў Абрагам Богу, і гэта было залічана яму за справядлівасьць", і ён названы прыяцелям Божым.!;Ты бачыш, што вера судзеяла з учынкамі ягонымі, і ўчынкамі вера стала дасканальнай.$AЦі ня ўчынкамі аправіўся Абрагам, айцец наш, як аброк на аброчнік Ісака, сына свайго ?~{Але ці хочаш верыць, марны чалавеча, што вера бяз учынкаў мертвая?}Ты верыш, што Бог адзін: добра робіш; і нячысьцікі вераць і дрыжаць.z|mАле хто-колечы скажа: „Ты маеш веру, а я маю ўчынкі: пакажы імне веру сваю бяз учынкаў сваіх, а я пакажу тэ' веру сваю з учынкаў сваіх".k{OГэтак і вера, калі ня мае ўчынкаў, мертвая сама ў сабе.lzQI хтось з памеж вас скажа ім: „Ідзіце ў супакою, грэйцеся й жывіцеся", але ня дасьць ім патрэбнага дзеля цела: што за карысьць?}ysВось жа, калі брат альбо сястра голыя і ня маюць штадзеннае ежы,Bx}Што за карысьць, браты мае, калі хто кажа, што ён мае веру, але ўчынкаў ня мае? ці можа вера спасьці яго?-wS Бо суд безь міласэрдзя таму, хто ня выказаў міласэрдзя; міласэрдзе ўзьнімаецца над судам.v Гэтак кажыце і гэтак рабіце, як маючыя быць суджаны подле закону свабоды.luQ Бо тый жа, хто сказаў: „Не чужалож", сказаў і: „Не забі"; затым, калі ты не чужаложыш, але заб'еш, ты стаў выступнікам із Закону.1t[ Бо хто зьдзяржыць увесь Закон і спатыкнецца ў вадным чым-колечы, тый стаецца вінным у вусім.s1 Але калі зважаеце на асобы, грэх чыніце, будучы засуджаны законам як выступнікі.ErКалі вы поўніце закон каралеўскі, подле Пісьма: „Будзеш любіць бліжняга, як самога сябе", добра робіце;xqiI ці не блявузґаюць на дасканальнае імя, каторым вы завіцеся?pА вы пагрэбавалі бедным. Ці не багатыя ўціскаюць вас і цягнуць вас да судоў?o'Паслухайце, браты мае любовыя: ці ня бедных сьвету абраў Бог быць багатымі вераю і спадкаемцамі гаспадарства, каторае Ён абяцаў тым, што любяць Яго?n'Дык ціж вы не зрабілі розьніцы мяжсобку і сталі судзьдзямі з благімі думкамі?.mUI вы, гледзячы на тога, што адзеўшыся ў пазорыстае адзецьце, скажаце яму: „Табе добра сесьці тут", а беднаму скажаце: „Ты стань там" або: „Садзіся тут ля ног маіх", ~~}f|{{DzyyUxx2wnv:uttksrr qooQnnFmMlkkj>ihhcgZfXedcca``&_D^S]g\[[Z#YlXOW!VUB=^RuНаўперад ведайце, што ў вапошніх днёх прыйдуць насьміханьнікі, подле собскіх жадаў сваіх ходзячыяSQКаб вы памятавалі словы, уперад сказаныя сьвятымі прарокамі, і расказаньне Спадара а Спаса апосталамі вашымі.)P MГэта ўжо другі ліст, умілаваныя, пішу вам; і ў іх дамяненьням узрушаю шчырую думку вашую,kOOАле ім прыгадзілася подле праўдзівае прыказі: сабака зварачаецца да варацакаў сваіх, і памытая сьвіньня качаецца ў балоце.eNCВалей бы ім не пазнаць дарогі справядлівасьці, чымся, супоўна пазнаўшы, адвярнуцца ад паданага ім сьвятога расказаньня..MUБо, калі, уцекшы ад брыды сьвету супоўным знацьцём Спадара а Спаса Ісуса Хрыста, ізноў блытаюцца ў ёй і перамагаюцца ёю, дык апошняе становіцца горшае за першае.VL%Абяцаюць ім свабоду, прымеж тога яны самы нявольнікі папсаванасьці; бо хто кім пераможаны, тый таму й нявольнік.kKOБо, гукаючы вялікія, гарынныя словы марнасьці, яны надзяць цялеснай жадою, бязулствам ледзь уцеклых ад ходзячых у ваблудзе;3J_Гэта — бязводныя жаролы, булакі, гнаныя бураю, каторым цемрадзь цямноты прыгатавана на векі.AI{Але меў ган за сваю нягоднасьць: немая асьліца, прамовіўшы людзкім голасам, спыніла дурноту прарокі.ZH-Пакінуўшы простую дарогу, яны заблудзілі, ідучы дарогаю Валаама Восоронка, што ўлюбіў заплату несправядлівасьці,GВочы ў іх поўныя чужалоства і не астаюцца ад грэху, надзячы неўмацаваныя душы, маючы сэрца навытыранае да гальлівасьці, сынове праклёну.*FM Яны адзяржаць адплату несправядлівасьці. Яны кажнадзеннае бязулства маюць за прыемнасьць, самы пляма а ганьба, маюць любату ў сваіх ашуках, гасьцюючы з вамі.E+ Гэтыя ж, як неразумная жывёла прыроды, зроджаная на лаўбу а расклад, блявузґаючы на тое, чаго не разумеюць, у папсаванасьці сваёй запраўды папсуюцца;3D_ Калі ангілы, вялікшыя моцай а магутнасьцяй, ня выносяць на іх перад Спадаром блявузґальнага.sC_ I асабліва тых, што ходзяць за целам у нячыстай жадзе і грэбуюць уладаю, гарэзныя, самадыйныя і не баяцца блявузґаць на славутых,PB Дык ведае Спадар, як выбаўляць набожных ад спакусаў і дзяржаць несправядлівых да дня суду, дзеля пакараньня,]A3Бо гэты справядлівы, жывучы памеж іх, дзень у дзень мучыўся ў справядлівай душы, бачачы й чуючы ўчынкі бяспраўныя, —@!А справядлівага Лота, стамаванага паступкам самадыйных бязуляў, выбавіў, —h?II калі месты садомскія а ґоморскія абярнуў у попел, засудзіў на абурэньне, даўшы прыклад тым, што жылі б бязбожным жыцьцём;m>SI не пашчаджаў старога сьвету, але захаваў Ноя сама восьмага, казаньніка справядлівасьці, навёўшы патопу на сьвет бязбожных;^=5Бо калі ангілаў, што ізграшылі, Бог не пашчаджаў, але ў зялезах цямноты, ськінуўшы да тартару, аддаў дзяржаць да суду;R<I з прагавітасьці будуць таргаваць вамі выдуманымі словамі, каторых суд ня длякаецца, і загуба іхная ня дрэме.;I шмат пойдзе за распустаю іхнаю, ад чаго дарога праўды будзе блявузґана.: Былі й хвальшывыя прарокі сярод люду, як і запраўды сярод вас будуць хвальшывыя вучыцелі, каторыя патай увядуць згубныя гэрасі і Спадара, Каторы іх выкупіў, адракуцца, прыводзячы самы на сябе борздую загубу.[9 1Бо ніколі прароцтва ня было вымаўлена воляю людзкою, але вы маўлялі яго сьвятыя людзі Божыя, несеныя Духам Сьвятым.8 %Ведаючы наўперад, што ніякае прароцтва Пісьма не залежа ад собскага выкладу.B7 Ды мы маем найпэўнейшае прароцкае слова, і вы добра робіце, што зварачаецеся да яго, як да лянпы, што зьзяе ў цемным месцу аж да сьвітаньня і ўсходу дзяньніцы ў сэрцах вашых,6 }I гэты голас, прышлы зь нябёс, мы чулі, будучы зь Ім на сьвятой гары.~5 wБо Ён прыняў ад Бога Айца чэсьць а славу, як прышоў яму такі голас ад дасканальнае славы: „Гэта Сын Мой умілаваны, Каторага Я ўпадабаў".4 Бо мы абясьцілі вам сілу й прыход Спадара нашага Ісуса Хрыста, ня йдучы за хітра выдуманымі байкамі, але былі вочнікамі Ягонае вялікасьці.3 Але я ўлягу, каб просьле майго адходу вы таксама заўсёды прыпаміналі гэта./2 YВедаючы, што я ўборзьдзе маю пакінуць будан свой, як і Спадар наш Ісус Хрыстос паказаў імне.1  Бо я маю за справядлівае, пакуль я ў гэтым будане, надбіць вас дамяняньням,F0  Дзеля таго я буду заўсёды дамяняць вам праз гэта, дарма што вы зналыя і ўмацаваныя ў цяперашняй праўдзе.8/ k Бо гэтак шырака адчыніцца вам уход да вечнага гаспадарства Спадара нашага а Спаса Ісуса Хрыста.J.  Затым валей, браты, улягайце чыніць пагуканьне а абраньне свае моцным, бо, чынячы гэта, ніколі не ўпадзіце,7- i А ў каго няма гэтага ўсяго, тый нявісны, паніклівы і забыўся праз ачышчэньне зь пярэдніх грахоў.u, eБо калі гэта ў вас ё і збыткуе, не бязьдзейнымі ані бясплоднымі ўчыне вас узглядам супоўнага знацьця Спадара нашага Ісуса Хрыста;V+ 'У набожнасьці брацтва, у брацтве міласьць..* WУ знацьцю ўзьдзержлівасьць, у ўзьдзержлівасьці цярплівосьць, у цярплівосьці набожнасьць,) 9То вы, ужыўшы да гэтага ўсю ўлегласьць, замейце да веры свае цноту, у цноце знацьцё,( )Каторымі даў нам найвялікшыя й каштоўныя абятніцы, каб вы імі сталі ўчасьнікамі Боскае прыроды, уцекшы ад папсаванасьці, каторая на сьвеце жадою, —z' oЯк Боская сіла Ягоная дала нам усе, да жыцьця а набожнасьці належачае, супоўным знацьцём Таго, хто пагукаў нас сваёй славаю й цнотаю,& 9Ласка а супакой вам хай памножацца супоўным знацьцём Бога а Ісуса, Спадара нашага.% Сымон Пётра, нявольнік а апостал Ісуса Хрыста, тым, што прынялі з намі аднакаштоўную веру пераз справядлівасьць Бога нашага а Спаса Ісуса Хрыста:"$=Здаровайце адны адных цалаваньням любосьці. Супакой з вамі ўсімі, каторыя ў Хрысту.# Здаровае вас абраная з вамі царква, што ў Бабілёне, і Марка, сын мой.w"g Сіланом, верны братам, як думаю, напісаў я вам коратка, захочуючы й сьветчачы, што гэта праўдзівая ласка Божая, у каторай вы стаіце.I!  Яму слава а моц на векі вякоў. Амін.0 Y Бог жа ўсялякае ласкі, Каторы пагукаў вас Сам да вечнае славы Свае ў Хрысту Ісусу, калі крыху пацерпіце, учыне вас дасканальнымі, цьвярдымі, моцнымі, непахіснымі.@y Яму праціўцеся непахісной вераю, ведаючы, што такіх самых цярпеньняў дазнаюць браты вашыя ў сьвеце.8iБудзьце цьвярозыя, чукавыя. Праціўнік вашы дзявал, як равучы леў, абходзе, шукаючы каго пажэрці;dAУсі клопаты свае здайце Яму, бо Ён апякуецца вамі.pYДык скарыцеся пад моцную руку Божую, каб узьняцца ўгару;wgТаксама малодшыя будзьце падданыя старшым, і ўсі карыціся адзін аднаму, бо Бог працівіцца велягурыстым, але пакорным даець ласку.~uI як Галоўны пастыр зьявіцца, вы адзержыце нявянучы вянок славы.iKНе пануючы над спадкам, але будучы зразаю чарадзе, —\1Пасіце чараду Божую, што памеж вас, ня з прынукі, але самахоць, пабожаму, ня дзеля брудзянае карысьці, але рупатліва,R Старшых, што сярод вас, захочую я сустаршы а сьветка цярпеньняў Хрыстовых а ўчасьнік у славе, што мае зьявіцца:5cДык няхай і тыя, што церпяць з волі Божае, добра робячы, паручаць душы свае вернаму Стварыцелю. I калі справядлівы ледзь спасаецца, ідзе нязбожны а грэшнік зьявіцца?PБо пара пачацца суду з дому Божага; калі ж уперад із нас, дык які канец тым, што ня слухаюць Дабравесьці Божае?~uА калі як хрысьцянін, няхай не сароміцца, але славе Бога за гэта. ~~D}Z|{{8zyyQxwvuutss8qqypp%nnmmWlskjihhDgtffKe;ddzccbbaS``M_^I]\\)[[ZSYXWAVNUATSbR?QPO><-,+,*L)(Y&&]%$G#J"u!S V8 :uEz @ %NcK?I з пасаду выходзілі маланьні а галасы а пяруны, і сем лянпаў агняных гарэла перад пасадам, каторыя — сямёх духоў Божых.JI навокал пасаду дваццаць чатыры пасады; а на пасадах дваццаць чатырох старых, што сядзелі ў белых адзецьцях, і на галавах іхных залатыя кароны.dIAI тый Седзячы выглядам быў падобны да каменя ясьпісу а сардысу; і вясёлка навокал пасаду, выглядам падобная да шмараґду. HI якга я быў у духу; і вось пасад стаіць на небе, і на пасадзе быў Седзячы;^G 7Просьле гэтага я глянуў, і гля, дзьверы рашчыненыя на неба, і першы голас, каторы я чуў бы гук трубы, гукаючы з імною, сказаў: „Увыйдзі сюды, і пакажу табе, што мае стацца просьле гэтага".bF=Хто мае вуха, няхай чуе, што Дух кажа цэрквам.SEХто перамагае, таму дам сесьці з Імною на пасадзе Маім, як і Я перамог і сеў з Айцом Сваім на пасадзе Ягоным.sD_Вось, стаю ля дзьвярэй і стукаю. Калі хто пачуе голас Мой і адчыне дзьверы, увыйду да яго і буду вячэраць ізь ім, і ён із Імною. CЯ ганю а зыру толькіх, колькіх люблю. Дык будзь рупатлівы й пакайся.\B1Раджу табе купіць у Мяне золата, агнём ачышчанае, каб ты быў багаты, і белае адзецьце, каб адзецца і каб ня відаць быў сорам голасьці твае, і вочнай масьцяй памаж вочы свае, каб бачыць.eACБо ты кажаш: „Я багаты, забагацеў і нічога не патрабую", а ня ведаеш, што ты нуднік а небарака а бедны а нявісны а голы.@)Затым што ты летны, а ня сьцюдзёны ані гарачы, Я выплюну цябе з роту Свайго.,?QВедаю ўчынкі твае, што ты ані сьцюдзёны, ані гарачы; о каб ты быў сьцюдзёны або гарачы!P>„I ангілу царквы ляодыцкае напішы: ,Гэта кажя Амін, верны а праўдзівы сьветка, пачатак стварэньня Божага:c=? Хто мае вуха, няхай чуе, што Дух кажа цэрквам'.|<q Хто перамагае, таго ўчыню стаўпом у доме Бога Свайго, і ён ужо ня выйдзе вонкі; і напішу на ім імя Бога Свайго й імя места Свайго, новага Ерузаліму, каторы зыходзе зь нябёс ад Бога Майго, і імя Мае новае. ;  Я прыйду ўборзьдзе; дзяржы, што маеш, каб ніхто ня ўзяў кароны твае./:W Як ты захаваў слова трывалкосьці Мае, Я таксама захаваю цябе ад гадзіны спробы, каторая вось, вось, мае прыйсьці на ўвесь сьвет, выпрабаваць жывучых на зямлі.S9 Вось, Я ўчыню тым із бажніцы шайтанскае, каторыя кажуць, што яны Жыды, а ня ё, але маняць, — вось, Я ўчыню, што яны прыйдуць і паклоняцца ў ногі табе, і пазнаюць, што Я ўмілаваў цябе./8WВедаю ўчынкі твае; вось, перад табою дзьверы, адчыненыя Імною, каторых ніхто ня можа зачыніць; ты мала маеш сілы, і захаваў Слова Мае, і не адрокся імені Майго.,7Q„I ангілу царквы Філядэльфскае напішы: ,Гэта кажа Сьвяты, Праўдзівы, Каторы мае ключ Давідаў, Каторы адчыняе, і ніхто не зачыне; і зачыняе, і ніхто не адчыне:c6?Хто мае вуха, няхай чуе, што Дух кажа цэрквам'.)5KХто парамагае, тый адзенецца ў белыя адзецьці; і Я ня ізмажу імені ягонага із сувою жыцьця, і вызнаю імя ягонае перад Айцом Сваім і перад ангіламі Ягонымі.p4YМаеш ты, адылі, колькі ймёнаў у Сардах, што не забрудзянілі адзецьцяў сваіх, і будуць хадзіць з Імною ў белым, бо яны годныя.:3mДык успомні, што ты прыняў і чуў, захочуй і пакайся. А калі ня будзеш чукавы, дык Я прыйду на цябе, як злодзей, і ты ніяк не даведаешся, каторае гадзіны прыйду на цябе.b2=Будзь чукавы й мацні засталае, каторае ля сьмерці; бо Я не знаходжу, каб учынкі твае былі супоўныя перад Богам Маім.1 #„Ангілу царквы Сардзкае напішы: ,Гэта кажа Тый, што мае сямёх духоў Божых і сем зораў: Ведаю ўчынкі твае; ты маеш імя, быццам жывы, але ты мертвы.c0?Хто мае вуха, няхай чуе, што Дух кажа цэрквам'.I дам яму зорку ранічную.R.I ён будзе пасьціць іх прутом зялезным, як і Я адзяржаў ад Айца Свайго: як судзьдзе ганчарскае яны паб'юцца.-7А хто перамагае й дзяржыць учынкі Мае аж да канца, таму дам уладу над народамі,\,1Што, адылі маеце, дзяржыце, пакуль прыйду.:+mАле вам, засталым у Тыятыры, каторыя ня маюць гзтае навукі, каторыя не пазналі глыбіняў шайтанскіх, як кажуць, кажу, што не накіну на вас якога-колечы іншага цяжару;n*UI дзеці ейныя заб'ю сьмерцяй, і даведаюцца ўсі цэрквы, што Я дасьлядую ныркі й сэрцы; і дам вам кажнаму подле ўчынкаў вашых.S)Вось, Я кіну яе на пасьцелю, а тых, што чужаложаць ізь ёю, у вялікую атугу, хіба што пакаяцца з учынкаў сваіх.(I Я даў ёй час, каб яна пакаялася зь бязулства свайго, а яна не пакаялася.'5Але маю супроці цябе, што ты дазваляеш жонцы Забэлі, каторая завець сябе прарокаю, вуча й зводзе слугаў Маіх да бязулства й яды абраканага балваном.Q&Знаю ўчынкі твае а міласьць а веру а службу а вытрываласьць тваю, і апошнія ўчынкі твае большыя за першыя.y%k„I ангілу царквы Тыятырскае напішы: ,Гэта кажа Сын Божы, у Каторага вочы, як поламя агняное, а ногі падобныя да пазорыстае медзі:\$1Хто мае вуха, няхай чуе, што Дух кажа цэрквам: перамагаючаму дам схаваную манну, і дам яму белы камень, а на каменю напісанае новае імя, каторага ніхто ня ведае, адно тый, што адзержуе'.2#]Дык пакайся, а калі не, уборзьдзе прыйду да цябе і буду ходацца зь імі мячом вуснаў Сваіх."%Дык маеш і ты тых, што дзяржацца таксама навукі Міколцаў, што Я ненавіджу.^!5Але маю крыху супроці цябе, што ты маеш тых, што дзяржацца навукі Валаамовае, каторы вучыў Валака пастанавіць пасадку перад сынамі Ізраелявымі — есьці абраканае балваном і бязуліць.H   „ ,Ведаю, ідзе ты жывеш, ідзе пасад шайтана, і дзяржыш імя Мае, і ня выракся веры Мае нават у дні Анціпавы, вернага сьветкі Майго, каторы быў забіты ў вас, ідзе шайтан жыхара.#? „I ангілу царквы Перґамскае напішы: ,Гэта кажа Тый, што мае абаротны войстры меч:\1 Хто мае вуха, хай чуе, што Дух кажа цэрквам: хто перамагае, ніякім парадкам ня будзе пашкоджаны другой сьмерцяй'.b= Не лякайся нічога з тога, што маеш цярпець. Вось, дзявал укіне з вас у вязьніцу, каб выпрабаваць вас, і будзеце мець атугу дзён дзесяць. Будзь верны аж да сьмерці, і дам табе карону жыцьця.uc „ ,3наю атугу тваю а галіту (але ты багаты) а лаянку тых, каторыя кажуць празь сябе, што яны Жыды, а ня ё, але бажніца шайтанская./W„I ангілу царквы Сьмірнскае напішы: ,Гэта кажа Першы й Апошні, Каторы быў мертвы і ажыў:QХто мае вуха, хай чуе, што Дух кажа цэрквам: перамагаючаму дам есьці зь дзерва жыцьця, каторае ў раю Божым'.'Тое, адылі, ты маеш, што ненавідзіш учынкі Міколцаў, каторых і Я ненавіджу.Дык успомні, скуль ты спаў, і пакайся, і чыні першыя ўчынкі; а калі не, уборзьдзе прыйду да цябе і скрану сьветач ізь месца яго, хіба пакаешся.{Але маю супроці цябе тое, што ты пакінуў першую міласьць сваю.I маеш трывалкосьць, і церпіш дзеля імені Майго, і не стамаваўся.G,3наю ўчынкі твае, і працу тваю, і трывалкосьць тваю, і тое, што ты ня можаш цярпець благіх, і ты спрабаваў тых, што завуць сябе апосталамі, але ня ё, і знайшоў, што яны манюкі,z oАнгілу царквы Ефэскае напішы: ,Гэта кажа Тый, што дзяржыць сем зораў у правіцы Сваёй, Каторы ходзе сярод сямёх залатых сьветачаў:4 cТайна сямёх зораў, што ты бачыў у правіцы Маёй, і сямёх залатых сьветачаў: сем зораў — гэта ангілы сямёх цэркваў; а сем сьветачаў, каторыя ты бачыў — сем цэркваў. y„Дык напішы, што ты бачыў, і што ё, і што будзе просьле гэтага. !I жывы; і быў мертвы, вось, жывы на векі вякоў; і маю ключы сьмерці й пеклы.g II як я абачыў Яго, дык паў у ногі Яму, як мертвы. I Ён паклаў на мяне правіцу Сваю, кажучы: „Не палохайся; Я першы й апошні,i MI меў у правіцы Сваёй сем зор; і з вуснаў Ягоных выходзіў абаротны войстры меч; і від Ягоны, як сонца, калі зьзяе ў сіле сваёй.9 mI ногі Ягоныя падобныя да пазорыстае медзі, бы ў печы распаленае; і голас Ягоны, як гук шмат водаў.  7Галава Ягоная й валасы белыя, як белая воўна, як сьнег; вочы Ягоныя, як поламя агню;p  [ I, пасярод сьветачаў, падобнага да Сына людзкога, адзетага ў вадзецьце да ног, і па грудзёх ён быў паперазаўшыся залатым поясам./  Y I я абярнуўся, каб бачыць голас, што казаў імне; і, абярнуўшыся, абачыў сем залатых сьветачаў   Кажучы: „Запішы, што ты бачыш, у сувой і пашлі сямём цэрквам: да Ефэсу а да Сьмірны а Пэрґаму а Тыятыры а да Сардаў а Філядэльфы а да Ляодыкі".   Я быў у духу ў Спадароў дзень і пачуў адзаду сябе вялікі голас, бы трубны, # Я Яан, брат ваш і сябра ў ватузе і ў гаспадарстве і ў цярплівосьці Ісуса, быў на абтоку, званым Патмос, дзеля Слова Божага і дзеля сьветчаньня Ісуса. 1„Я ё Альфа й Омэґа", кажа Спадар Бог, Каторы ё, і быў, і прыйдзе, Усемагучы.\ 3Вось ідзець із булакамі, і кажнае вока абача Яго, і тыя, што прабалі Яго; і зазохаюць перад Ім усі плямёны зямлі. Амін.+ QI ўчыніў нас гаспадарамі і сьвятарамі Богу а Айцу Свайму, слава а сіла на векі вякоў! Амін. 1I ад Ісуса Хрыста, вернага сьветкі, першака зь мертвых і валадара каралёў земных. Яму, Каторы ўмілаваў нас і вывальніў нас ад грахоў нашых крывёю Сваёй,n WЯан сямём цэрквам, што ўв Азі: ласка вам а супакой ад Тога, Каторы ё, і быў, і прыйдзе, і ад сямёх духоў, што перад пасадам Ягоным,T #Дабраславёны тый, што чытае, і тыя, што слухаюць словы прароцтва гэтага й дзяржаць напісанае ў ім; бо час блізка. !Каторы сьветчыў слова Божае й сьветчаньне Ісуса Хрыста, — усе, што ён бачыў., UАб'яўленьне Ісуса Хрыста, каторае даў Яму Бог, каб паказаць слугам Сваім, што мае стацца неўзабаве. Ён жа наказаў, паслаўшы Ангілам Сваім нявольніку Свайму Яану, Адзінаму, мудраму Богу, Спасу нашаму перазь Ісуса Хрыста Спадара нашага, слава, вялічча, сіла а ўлада перш усяго веку і цяпер і на ўсі вякі. Амін.P~ А Таму, Каторы можа захаваць вас без спатыкненьня і пастанавіць перад славаю Сваёй беззаганнымі з радасьцяй,0} [А другіх спасайце страхам, выхапляючы з агню, ненавідзячы нават адзецьце, сплямленае целам.G|  I адным, што сумляюцца, спагадайце;K{ Заховуйце сябе ў міласьці Божай, спадзяючыся міласэрдзя ад Спадара нашага Ісуса Хрыста да вечнага жыцьця.!z =Але вы, умілаваныя, будуючы сябе на найсьвятшай веры сваёй, у Духу Сьвятым молячыся,my UГэта тыя, што аддзяляюць сябе, душэўныя, духа ня маючыя.gx IКаторыя казалі вам, што ў вапошнім часе будуць насьміханьнікі, подле сваіх собскіх жадлівасьцяў ходзячыя ў бязбожнасьці.4w cАле вы, умілаваныя, памятуйце словы, сказаныя наперад апосталамі Спадара нашага Ісуса Хрыста, v Гэта мурмялі, нараканьнікі, подле сваіх жадлівасьцяў ходзячыя, вусны іхныя вымаўляюць велягурыстыя словы, падлыгуючы асобам дзеля карысьці.Fu Учыніць суд над усімі і вінаваць усіх бязбожных ізь іх за ўсі ўчынкі бязбожнасьці, каторыя яны ўчынілі бязбожна, і за ўсі каляныя словы, што мовілі на Яго бязбожныя грэшнікі".7t iПразь іх праракаў Энох, сёмы ад Адама, кажучы: „Вось, ідзець Спадар ізь мірыядамі сьвятых Сваіх,Ys - Шалёныя хвалі морскія, што шумуюць сорамамі сваімі, зоры блудныя, каторым захавана цемрадзь цямноты на вечнасьць.wr i Гэт'кія бываюць скаламі падводнымі на вашых гасьцінах міласьці: гасьцюючы з вамі, бяз страху пасуць сябе; булакі бязводныя, ношаныя вятрамі, восенскія дзервы, бясплодныя, двойчы памерлыя, выкараненыя;Rq  Бяда ім! бо пайшлі дарогаю Каінавай, і ўдаюцца ў вабмылу Валаамову за заплату, і гінуць у праціўленьню Коравым..p W А гэтыя лаяць тое, чаго ня знаюць; а што з прыроды знаюць, як неразумная жывёла, тым псуюцца.o 9 Міхайла архангіл, як, ходаючыся зь дзявалам, сьперачаўся за цела Масеява, ня важыўся вымавіць лайлівага рассудку на яго, але сказаў: „Спадар згане цябе"./n YТаксама падобна й тыя лятукі брудзяняць цела, і грэбуюць уладаю, і блявузґаюць на славутых.(m KЯк Содома а Ґомора а акалічныя месты, што падобна да іх прагавіта бязулілі і хадзілі за іншым целам, падпаўшы пад суд агню вечнага, пастаноўлены як прыклад, — l  I ангілаў, каторыя не захавалі свайго спачатнага стану, але пакінулі сялібу сваю, дзяржыць у вечных путах, пад цемрадзяю, на суд вялікага дня.ok YВось жа я манюся дамяніць вам, зналым гэта, што Спадар, выбавіўшы люд ізь зямлі Ягіпецкае, потым загубіў тых, каторыя ня верылі,hj KБо прыцікаліся некатрыя людзі, здаўна наканаваныя на гэта засуджэньне, бязбожныя, каторыя абарачаюць ласку Бога нашага ў распусту і адхінаюць адзінага Валадара а Спадара нашага Ісуса Хрыста.>i wУмілаваныя! улегліва стараючыся напісаць вам праз наша супольнае спасеньне, я быў абавязаны напісаць вам захочаньне рупатліва ходацца за веру, аднойчы паданую сьвятым.ah =Ласка вам а супакой а міласьць няхай памножацца.Bg Юда, нявольнік Ісуса Хрыста, а брат Якаваў, пагуканым, умілаваным у Богу Айцу і захаваным Ісусу Хрысту:~f wСупакой табе; паздаровай прыяцеляў, паздаровай прыяцеляў наймя. e А спадзяюся ўборзьдзе бачыць цябе, і будзем мужаваць вуснамі да вуснаў.ud e Шмат я меў пісаць, але не хачу пісаць да цябе чэрняю й пяром,^c 7 Празь Зьмітру пасьветчана ўсімі і самою праўдаю; сьветчым таксама й мы, і вы ведаеце, што сьветчаньне наша праўдзіва.Bb  Умілаваны! не пераймай благога, але добрае. Хто робе дабро, тый з Бога; хто робе ліха, тый ня бачыў Бога.ea E Затым, калі я прыйду, я прыпомню ўчынкі ягоныя, каторыя ён чыне, гукаючы на нас благія словы, і, ня маючы гэтага досыць, і сам ня прыймае братоў, і тых, што хацелі б, узьдзержуе й выганяе з царквы.` ) Я пісаў штось царкве, але Дыётрэф, каторы любе быць першым у іх, ня прыймае нас._  Дык мы маем гасьцінна прыймаць таковых, каб быць супрацаўнямі праўды.w^ iБо дзеля Імені Ягонага яны пайшлі, ня ўзяўшы нічога ад паган.G]  Каторыя сьветчаць перад царквою празь міласьць тваю. Ты добра зробіш, калі адпусьціш іх, як годна ў Богу,r\ _Умілаваны! верна робіш тым, што чыніш братом і падарожным,[ Імне няма большае радасьці, як чуць, што дзеці мае жывуць у праўдзе.)Z MБо я вельма ўсьцешыўся, як прышлі браты й пасьветчылі праўду тваю, як ты жывеш у праўдзе./Y YУмілаваны! зычу, каб у вусім ты добра меўся і здаровы быў, таксама як душа твая добра маецца.bX AСтаршы — любоваму Ґаю, каторага я люблю запраўды.YW - Здароваюць цябе дзеткі твае абранае сястры. V  Шмят чаго маю вам пісаць, але не хачу на паперы чэрняю, а спадзяюся прыйсьці да вас і гукаць вуснамі да вуснаў, каб радасьць наша была супоўная.sU a Бо хто веце яго, тый мае ўчасьце ў нягодных учынках ягоных./T Y Калі хто прыходзе да вас і ня прыносе гэтае навукі, ня прыймайце яго да дому і ня вецьце яго;LS  Кажны, хто выступае і ня трывае ў навуццы Хрыстовай, ня мае Бога; хто трывае ў гэтай навуццы, мае Айца й Сына.,R SГлядзіце сябе, каб вы ня страцілі таго, над чым працавалі, але адзяржалі супоўную адплату.TQ #Бо шмат спадманцоў вышлі ў сьвет, яны не вызнаваюць Ісуса Хрыста, прышлага ў целе. Такі — спадманец а антыхрыст.oP YА гэта міласьць, каб мы хадзілі подле раcказаньняў Ягоных. Гэта — тое расказаньне, каторае вы чулі ад пачатку, каб хадзілі ў ім.dO CI цяпер прашу цябе, cпадарыня, не як новае расказаньне пішучы тэ, але тое, што маем ад пачатку, каб мы мілавалі адно аднаго.HN  Я вельма ўсьцешыўся, што знайшоў зь дзетак тваіх ходзячых у праўдзе, як мы адзяржалі расказаньне ад Айца.`M ;Хай будзе з вамі ласка, міласэрдзе, супакой ад Бога Айца а ад Спадара Ісуса Хрыста, Сына Айцовага, у праўдзе й міласьці.fL GДзеля праўды, што трывае ў нас і будзе з намі на век:bK AСтаршы — абранай спадарыні а дзеткам ейным, каторых я люблю ў праўдзе, і ня толькі я адзін, але й усі, што пазналі праўду,AJ}Дзеткі! сьцеражыцеся балваноў.7IgI ведаем, што Сын Божы прышоў і даў нам розум, каб мы зналі Таго, Хто ё праўда, і мы ў Тым, Каторы праўда, у Сыну Ягоным Ісусу Хрысту: Гэты ё праўдзівы Бог і жыцьцё вечнае.}HsМы ведаем, што мы з Бога, і што ўвесь сьвет ляжыць у нягоднасьці.PGМы ведаем, што кажны, народжаны з Бога, ня грэша; але народжаны з Бога заховуе сябе, і злы не датыкаецца да яго.qF[Кажная несправядлівасьць ё грэх, ды ё грэх не да сьмерці.GEКалі хто бача брата свайго, што грэша грэхам не да сьмерці, няхай просе, і ён дасьць яму жыцьцё, таму, што ня грэша да сьмерці. Ё грэх да сьмерці: не праз тый кажу, каб ён маліўся.@DyА калі мы ведаем, што Ён слухае нас, чаго-колечы толькі просім, — ведаем, што адзяржым прошанае ў Яго.FCI вось, адвага, каторую мы маем да Яго, што калі просім у Яго чаго-колечы подле волі Ягонае, Ён слухае нас;6Be Гэта напісаў я вам, каб вы ведалі, што вы, каторыя верыце ў імя Сына Божага, маеце жыцьцё вечнае.mAS Хто мае Сына, мае жыцьцё; хто ня мае Сына, ня мае жыцьця.@1 I гэта ё сьветчаньне, што Бог даў нам жыцьцё вечнае, а гэта жыцьцё ё ў Сыну Ягоным.%?C Хто вера ў Сына Божага, мае сьветчаньне ў сабе самым; хто ня вера Богу, мае Яго за маныша, бо не паверыў сьветчаньню, каторым Бог пасьветчыў праз Сына Свайго.}>s Калі мы прыймаем сьветчаньне людзкое, сьветчаньне Божае — большае, бо гэта ё сьветчаньне Божае, каторым пасьветчыў праз Сына Свайго.=I тры, што сьветчаць на зямлі: дух і вада і кроў; і гэтыя тры згодныя ў вадным.<Бо тры сьветчаць на небе: Айцец, Слова а Дух сьвяты; і гэтыя тры адно.];3Гэты ё Ісус Хрыстос, прышлы вадою й крывёю, не вадою адно, але вадою й крывёю; і Дух сьветча празь Яго, бо Дух ё праўда.z:mХто перамагае сьвет, калі ня тый, хто вера, што Ісус ё Сын Божы?:9mБо ўсе, што нарадзілася з Бога, перамагае сьвет; і гэта ё перамога, што перамагла сьвет, вера наша.18[Бо гэта ё міласьць Бога, каб мы дзяржалі расказаньні Ягоныя; і расказаньні Ягоныя не цяжкія.+7OЗ тога пазнаем, што мы мілуем дзеці Божыя, калі мілуем Бога й дзяржым расказаньні Ягоныя.f6 GКажны, хто вера, што Ісус ё Хрыстос, з Бога нарадзіўся, і кажны, хто мілуе Таго, Каторы нарадзіў, мілуе й народжанага зь Яго.55I мы маем ад Яго гэтае расказаньне, каб тый, хто мілуе Бога, мілаваў і брата свайго.4%Калі хто кажа: „Я мілую Бога", а брата свайго ненавідзе, тый маныш; бо калі ня любе брата свайго, каторага бача, як можа любіць Бога, Каторага ня бача? ~}z{zyxx0w[vv tss)qppnmlljjikhog>f7eddc/b-a `_d^]\\n[8ZY6X_WKVJURT+RQPPO\N?MFKK;JIkHGG\FE.DjCyBA4??(>M=<;;:98771655.4_32w10/0.b-&,k+**((&%$$%#E"U!z 2z]OV  wOFQ  I ўзлаваўся смок на жонку, і пайшоў ваяваць із засталымі ад семені ейнага, каторыя заховуюць расказаньні Божыя і маюць сьветчаньне Ісусава.DP Але зямля памагла жонцы, і рашчыніла зямля вусны свае, праглынула раку, што пусьціў смок ізь ляпы свае.O I пусьціў гад ізь ляпы свае за жонкаю ваду, як раку, каб захапіць яе ракою.N I даны былі жонцы два крылы вялікага арла, каб яна ляцела ад віду гадавага на пустыню на свае месца, і йдзе яе жывілі б час а часы а поў часу.4Ma Як смок абачыў, што ськінены на зямлю, пачаў перасьледаваць жонку, каторая нарадзіла мужчыну.tLa Дык весяліцеся нябёсы і жыхарачыя на іх! Бяда Зямлі й мору, бо дзявал зышоў да вас у вялікай злосьці, ведаючы, што мала ў яго часу!"VK% I яны перамаглі яго крывёю Баранчыкавай і словам сьветчаньня свайго, і ня ўмілавалі жыцьця свайго аж да сьмерці.J- I чуў я вялікі голас на небе, каторы казаў: „Цяпер настала спасеньне а магутнасьць а гаспадарства Бога нашага а ўлада Хрыста Ягонага, бо ськінены вінаваньнік братоў нашых, каторы вінаваў іх перад Богам нашым дзень і ноч;&IE I ськінены быў на зямлю вялікі смок, старавечны гад, званы дзявалам а шайтаном, каторы зводзіў увесь сьвет, ськінены на зямлю, і ангілы ягоныя ськінены зь ім.nHU I ён не перамог, і не знайшлося ўжо месца іхнага на небе.AG{ I зьдзеялася на небе вайна: Міхайла а ангілы ягоныя ваявалі із смокам, і смок і ангілы ягоныя ваявалі.YF+ А жонка ўцякла на пустыню, ідзе Бог прыгатаваў ёй месца, каб яны жывілі яе там тысяча дзьвесьце шасьцьдзясят дзён.Ew I нарадзіла яна хлопчыка, каторы меў пасьціць усі народы зямлі прутом зялезным, і ўхоплена было дзецянё ейнае да Бога й пасаду Ягонага..DU I хвост ягоны павалок ізь неба трайціну гвездаў і кінуў іх на зямлю. I смок гэты стаў перад жонкаю, каторая мела радзіць, каб, як яна народзе, зжэрці дзецянё ейнае.pCY I другі знак быў відаць на небе: вось, вялікі чырвоны смок ізь сяма галавамі і дзесяцьма рагамі, і на галавах у яго сем дыядэмаў;vBe I, будучы ўцяжку, яна крычэла ў трудненьню, у болю раджэньня.uA e I вялікі знак быў відаць на небе: жонка, адзеўшыся ў сонца; і пад нагамі ейнымі месяц, і на галаве ў яе карона з двананцацёх гвездаў. @  I рашчыніўся дом Божы на небе, і відаць скрыня ўмовы Ягонае ў доме Ягоным; і сталіся маланьні а галасы а громы а трасеньне зямлі а вялікі град.e?C I ўзлаваліся народы; і прышоў гнеў Твой, і пара судзіць мертвых, і даць адплату слугам Тваім прарокам а сьвятым а тым, што баяцца імені Твайго, малым і вялікім, і загубіць тых, што губілі зямлю".c>? Кажучы: „Дзякуем Табе, Спадару Божа ўсемагучы, Каторы ёсьць і быў, што Ты прыняў вялікую сілу Сваю і загаспадарстваваў.I=  I дваццаць чатырох старых, што сядзелі на пасадах сваіх перад Богам, палі на віды свае й пакланіліся Богу,A<{ I сёмы ангіл затрубіў, і разьлягліся на небе вялікія галасы, кажучы: „Гаспадарства сьвету сталася Спадара нашага а Хрыста Ягонага, і будзе гаспадарстваваць на векі вякоў.p;Y Другая бяда мінула; вось, ідзець уборзьдзе трэйцяя бяда.:y I тае ж гадзіны зьдзеялася вялікае трасеньне зямлі, і дзясятая часьць места пала, і сем тысячаў імёнаў людзкіх было забіта ў тым землятрасеньню; і засталыя працяты былі жахам, і ўздалі славу Богу нябёснаму.o9W I я пачуў вялікі голас ізь неба, што казаў ім: „Увыйдзіце сюды". I яны ўзышлі на неба ў булаку; і глядзелі на іх непрыяцелі іхныя.8 Але просьле трох дзён із палавіцаю ўвыйшоў у іх ад Бога дух жыцьця, і яны сталі на ногі свае, і вялікі страх напаў на тых, каторыя глядзелі на іх.p7Y I жывучыя на зямлі будуць цешыцца з гэтага а весяліцца, і пашлюць дары адны адным, бо гэтыя два прарокі мучылі жывучых на зямлі.6 I зь людаў а плямёнаў а языкоў а народаў будуць глядзець на трупы іхныя тры дні з палавіцаю, і не дазволяць пакласьці трупы іхныя да грабоў.`59 I трупы іхныя будуць на вуліцы вялікага места, каторае духоўна завецца Содома й Ягіпет, ідзе й Спадар нашы ўкрыжаваны.d4A I як скончаць яны сьветчаньне свае, зьвер, каторы выходзе зь бяздоньня, будзе ваяваць ізь імі, і пераможа іх, і заб'ець іх,_37 Яны маюць уладу зачыніць неба, каб дождж ня йшоў на зямлю за дзён прараканьня іхнага; і маюць уладу над водамі — абарачаць іх у кроў і разіць зямлю ўсялякай болькаю, колькі разоў захочуць.2 I калі хто захоча ім шкодзіць, дык агонь выйдзе з роту ў іх і пажарэць непрыяцеляў іхных; калі хто захоча ім шкодзіць, гэтак мае быць забіты.1 Гэта дзьве аліўкі й два сьветачы, каторыя стаяць перад Богам зямлі.W0' I дам сілу двум сьветкам Сваім, і яны будуць праракаць тысяча дзьвесьце шасьцьдзясят дзён, адзеўшыся ў зрэбніну".l/Q А навонны панадворак дому Божага вылуч і ня мерай яго, бо ён даны паганам: яны будуць таптаць сьвятое месца сорак два месяцы.\. 3 І дана імне трысьціна, падобная да прута, і сказана: „Устань, і памерай дом Божы а аброчнік, і тых, што кланяюцца ў ім.'-G I сказаў ён імне: „Ты маеш ізноў праракаць людам а народам а мовам а шмат якім каралём".n,U I ўзяў я сувойчык із рукі ў вангіла, і зьеў яго; і ён у роце маім быў, як мёд салодкі; як жа я ізьеў яго, горка стала ў жываце маім.1+[ I я пайшоў да ангіла, і сказаў яму: „Дай імне гэты сувойчык". I ён кажа імне: „Вазьмі й зьеж яго; ён будзе гаркі ў жываце тваім, але ў роце тваім будзе салодкі, як мёд".* I тый голас, што я чуў зь неба, ізноў гутарыў з імною, і сказаў: „Ідзі, вазьмі разьвіты сувой з рукі ангіла, каторы стаіць на мору і на зямлі".h)I Але ў днёх голасу сёмага ангіла, як ён затрубе, зьдзеецца тайна Божая, як Ён абясьціў Добрую навіну слугам Сваім, прарокам.(# І прысягаў на Жывучага на векі вякоў, Каторы стварыў неба й тое, што на ім, і зямлю й тое, што на ёй, і мора й тое, што ў ім, што балей адвалокі ня будзе;' I ангіл, што я бачыў, як стаяў на мору й на зямлі, падняў правіцу сваю да неба & I як сем громаў прамовілі, я вось, зьбіраўся пісаць; але пачуў голас ізь неба, што казаў: „Запячатуй, што прамовілі сем громаў, і ня пішы гэтага".;%o I гукнуў вялікім голасам, як равець леў; і як ён гукнуў, тады сем громаў прамовілі галасамі сваімі.7$g I меў у руццэ сваёй сувойчык разьвіты. I пастанавіў ён правую нагу сваю на мора, а левую на зямлю,8# k I бачыў я другога ангіла дужога, што зыходзіў зь неба, будучы адзеўшыся булаком, і над галавою ў яго была вясёлка, і від ягоны, як сонца, і ногі ягоныя, як стаўпы агняныя;J"  I не пакаяліся яны з убіўстваў сваіх ані з чараў сваіх, ані зь бязулства свайго, ані із зладзейства свайго.,!Q Засталыя ж людзі, што ня былі забіты гэтымі болькамі, не пакаяліся з учынкаў рук сваіх, каб ня кланяцца нячысьцікам, і залатым, і срэбным, і бранзовым, і каменным, і дзярвяным балваном, каторыя ня могуць бачыць ані чуць, ані хадзіць.N  Бо сіла коняў у роце ў іх і ў хвастох у іх; а хвасты іхныя падобныя да гадаў, і мелі галавы, і імі яны шкодзілі.A{ Гэтымі трыма болькамі, агнём а дымам а серкаю, што выходзілі з роту ў іх, была забіта трайціна людзёў;E Гэтак відзеў я ў відзені коні і на іх коньнікаў, што мелі на сабе панцыры агняныя а гіяцынтавыя а серкавыя; галавы ў коні, як у лявоў, і з роту ў іх выходзіў агонь а дым а серка./ Лік коннага войска быў двойчы дзесяць тысячаў дзесяцёх тысячаў; і я чуў лік яго.K I вывальнены былі чатыры ангілы, прыгатаваныя на гадзіну а дзень а месяц а год, каб забіць трайціну людзёў.L Каторы казаў шостаму ангілу, што меў трубу: „Вывальні чатырох ангілаў, зьвязаных ля вялікае ракі Еўфрату".<q I шосты ангіл затрубіў, і я пачуў адзін голас ад чатырох рагоў залатога аброчніка, што перад Богам,pY Першая бяда мінула; вось, ідуць за гэтай яшчэ дзьве бяды.8i Каралём над сабою мелі яны ангіла бяздоньня; імя ягонае пагэбрэйску Аваддон, а пагрэцку Аполён.F I ў іх былі хвасты, як у скорпіёнаў, і жыгалы; улада ж іхная ў хвастох іхных — раніць людзёў пяць месяцаў.^5 На іх былі панцыры, як панцыры зялезныя, а шум ад крыльля іхнага, як грукат ад цялежак, калі шмат коні бяжыць на вайну.wg I валасы ў іх — як валасы ў жанок, а зубы ў іх былі, як у лявоў.xi I выгляд шаранчы, як коні, прыгатаваных на вайну; і на галавах у яе быццам вянкі, падобныя да залатых, віды ж ейныя — як віды людзкія;P I тых дзён людзі будуць шукаць сьмерці, але ніяк ня знойдуць яе; і захочуць памерці, але сьмерць уцячэць ад іх.R I дана ёй не забіваць іх, адно мучыць пяць месяцаў; і мучэньне ад іх, як мучэньне ад скорпіёна, як укусе людзіну.xi I сказана было ёй, каб ня шкодзіла земнай траве ані якому зяленіву, ані дзервам, адно людзём, каторыя ня маюць пячаці на чолах сваіх.! I з дыму вышла шаранча на зямлю, і дана ёй улада, якую маюць земныя скорпіёны.W' I яна адчыніла яму бяздоньня, і вышаў дым ізь ямы, як дым ізь вялікае печы; і сонца і паветра сьцямнелі ад дыму ямы.0 [ I пяты ангіл затрубіў, і я абачыў гвязду, палую зь неба на зямлю, і даны быў ёй ключ бяздоньня.T ! I бачыў я і чуў аднаго арла, што ляцеў сярод неба й казаў вялікім голасам: „Бяда, бяда, бяда тым, што жывуць на зямлі, ад засталых трубных галасоў трох ангілаў, каторыя будуць трубіць!"b = I чацьверты ангіл затрубіў, і выцята была трэйцяя часьць сонца, і трэйцяя часьць месяца, і трэйцяя часьць гвездаў, ажно трэйцяя часьць іх зацьмела, і трайціна дня не сьвяціла, таксама й ночы.[ / А імя тае гвязды Палын; і трэйцяя часьць водаў стала палыном, і шмат ізь людзёў памерла з водаў, бо яны сталі гаркія.m S I трэйці ангіл затрубіў, і звалілася зь неба вялікая гвязда, гаручы як лянпа, і пала на трэйцюю часьць рэкаў а на жаролы водаў.@ y I здохла трэйцяя часьць жывых стварэньняў, каторыя ў мору, і трэйцяя часьць караблёў была зьнішчана.\1I другі ангіл затрубіў, і быццам вялікая гара, агнём палаючая, ськінулася ў мора; і трэйцяя часьць мора стала крывёю,J I першы затрубіў, і стаўся град і агонь, зьмешаныя з крывёй, і былі кінены на зямлю; і трэйцяя часьць зямлі згарэла, і трэйцяя часьць дзерваў згарэла, і ўся зялёная трава згарэла.veI сямёх ангілаў, што мелі сем трубаў, прыгатаваліся трубіць.|qI ўзяў ангіл кадзільніцу, і напоўніў яе агнём із аброчніка, і кінуў на зямлю: і зьдзеяліся галасы а громы а маланьні і трасеньне зямлі.I ўзьняўся перад Богам дым із кадзіла з малітваю сьвятых із рукі ангілавае.CI прышоў іншы ангіл, і стаў перад аброчнікам, маючы залатую кадзільніцу; і дана яму шмат кадзіла, каб да малітваў усіх сьвятых ён дадаў на залаты аброчнік, што перад пасадам.I я бачыў сямёх ангілаў, што стаялі перад Богам, і дана ім сем трубаў. I як Ён зьняў сёмую пячаць, сталася маўчанка на небе каля паўгадзіны.~uЯны ня будуць ужо прагнуць ані сьмягнуць, і ня будзе пячы іх сонца і ніякі вад; Бо Баранчык, што сярод пасаду, будзе пасьціць іх, павядзець із да жаролаў жывое вады, і абатрэць Бог кажную сьлізу з ачоў іхных.ucЗа тое яны перад пасадам Божым і служаць Яму дзень і ноч у доме Ягоным; і Тый, што сядзіць на пасадзе, разапнець будан Свой над імі.~+I я сказаў яму: „Ведаеш, спадару мой". I ён сказаў імне: „Гэта тыя, што прышлі зь вялікае атугі, і абмылі адзецьці свае, і выбялілі ў крыві Баранчыкавай.%}C I адзін із старых сказаў імне: „Гэтыя, адзеўшыся ў белыя адзецьці, хто і скуль прышлі?"Z|- Кажучы: „Амін! дабраславенства а слава а мудрасьць а падзяка а чэсьць а сіла а моц Богу нашаму на векі вякоў. Амін".y{k I ўсі ангілы стаялі навокал пасаду і старых і навокал жывых стварэньняў, і палі перад пасадам на відзеньні свае, і пакланіліся Богу,5zc I гукалі вялікім голасам, кажучы: „Спасеньне Богу нашаму, што сядзіць на пасадзе, і Баранчыку!"y Просьле гэтага глянуў я, і гля, вялікі груд, каторага ніхто ня мог зьлічыць, з усіх народаў а плямёнаў а людаў а моваў стаяў перад пасадам а перад Баранчыкам у белых адзецьцях і з пальмовымі галузкамі ў руках сваіх.#x?З плямені Завулонавага — двананцаць тысячаў; з плямені Язэпавага — двананцаць тысячаў; з плямені Веняміновага — двананцаць тысячаў пазначаных пячацяй.twaЗ плямені Сымонавага — двананцаць тысячаў; з плямені Левага —двананцаць тысячаў; з плямені Іссахаровага — двананцаць тысячаў;}vsЗ плямені Ашэравага — двананцаць тысячаў; з плямені Неффалімовага — двананцаць тысячаў; з плямені Манасавага — двананцаць тысячаў;uЗ плямені Юдзінага пазначана пячацяй двананцаць тысячаў; з плямені Рувінавага — двананцаць тысячаў; з плямені Ґадавага, — двананцаць тысячаў;StI чуў я лік пазначаных пячацяй з кажнага плямені сыноў Ізраелявых, сто сорок чатыры тысячы пазначаных пячацяй.Js Кажучы: „Ня шкодзьце зямлі ані мору, ані дзервам, пакуль не пазначым пячацяй на чолах слугаў Бога нашага!"0rYI бачыў я іншага ангіла, што ўзыходзіў ад усходу сонца і меў пячаць Бога жывога. I гукнуў ён вялікім голасам да чатырох ангілаў, каторым дана шкодзіць зямлі й мору,2q _I просьле гэтага бачыў я чатырох ангілаў, што стаялі на чатырох рагох зямлі, дзяржалі чатыры вятры земныя, каб ня веяў вецер на зямлю ані на мора, ані на якое дзерва.vpeБо прышоў вялікі дзень гневу Ягонага, і хто можа вытрываць ?Vo%I кажуць горам а скалам: „Зваліцеся на нас і закрыйце нас ад віду Седзячага на пасадзе і ад гневу Баранчыкавага";uncI каралёве земныя, і вялікія, і тысячнікі, і багатыя, і дужыя, і кажны нявольнік, і кажны вольнік схаваліся ў пячоры і ў скалы гораў;&mEI неба зьвілося, бы сувой зьвіваецца; і кажная гара й абток скрануліся зь месцаў сваіх.5lc I гвезды нябёсныя палі на зямлю, як фіґа, трэсеная вялікім ветрам, страсае нясьпелыя фіґі свае;lkQ I я глянуў, як ён зьняў шостую пячаць, і сталася вялікае трасеньне зямлі, і сонца сьцямнела, як зрэбніна, і месяц стаў, як кроў;j1 I даны былі кажнаму зь іх адзецьці белыя, каб яны супакоіліся яшчэ на малы час, пакуль супрацаўні іхныя а браты іхныя, каторыя будуць забіты, дапоўняць.~iu I загаласілі яны вялікім голасам, кажучы: „Пакуль, Валадару, сьвяты а праўдзівы, ня судзіш і ня імсьціш жывучым на зямлі за кроў нашую?"[h/ I як Ён зьняў пятую пячаць, я абачыў пад аброчнікам душы забітых за слова Божае а за сьветчаньне, каторае сьветчылі.RgI я бачыў, і вось, конь палавы, і на ім коньнік, імя ягонае сьмерць; і пекла ішла за ім, і дана ім улада над чэцьверцяй зямлі — забіваць мячом і галадоўю, і сьмерцяй, і зьвярамі земнымі.OfI як Ён зьняў чацьвертую пячаць, я пачуў голас чацьвертага жывога стварэньня, што казала: „Падыйдзі й глянь!"eI чуў я голас пасярод чатырох жывых стварэньняў, што казалі: „Карэц пшонкі за дынар, і тры карцы ячменю за дынар; аліве ж а віну ня шкодзь".-dSI як ён зьняў трэйцюю пячаць, я чуў трэйцяе жывое стварэньне, што казала: „Падыйдзі й глянь!" I я глянуў, і вось, конь вараны, і на ім коньнік із вагою ў руццэ сваёй.xciI вышаў другі конь, руды; і коньніку, што сядзеў на ім, дана ўзяць супакой ізь зямлі, каб забівалі адзін аднаго; і даны яму вялікі меч.,bQI як Ён зьняў другую пячаць, я чую другое жывое стварэньне, што казала: „Падыйдзі й глянь!"Za-I я глянуў, і вось, конь белы, і на ім коньнік із лукам, і дана была яму карона; і вышаў ён пераможны, і каб перамагаць. ` І я бачыў, як Баранчык зьняў першую ізь сямёх пячацяў, і я пачуў адно з чатырох стварэньняў, што, бы голасам грому, сказала: „Падыйдзі й глянь!" _ I чатыры жывыя стварэньні сказалі: „Амін". I старыя палі й пакланіліся.W^' I кажнае стварэньне, што на небе і на зямлі, і пад зямлёю, і на мору, і ўсе, што ў іх, я чуў, казала: „Седзячаму на пасадзе а Баранчыку дабраславенства а чэсьць а слава а моц на векі вякоў".]} Каторыя казалі вялікім голасам: „Годны Баранчык зарэзаны прыняць сілу а багацьце а мудрасьць а моц а чэсьць а славу а дабраславенства!" \ I я бачыў, і чуў голас шмат ангілаў навокал пасаду і жывых стварэньняў і старых; і лік іх быў дзесяць тысячаў дзесяцёх тысячаў і тысячы тысячаў,-[S I ўчыніў іх гаспадарамі й сьвятарамі Богу нашаму; і яны будуць гаспадарстваваць на зямлі"./ZW I пяюць новую песьню, кажучы: „Ты годны ўзяць сувой расьпячатаваць яго, бо Ты быў зарэзаны, і крывёю сваёй выкупіў Богу з кажнага. плямені, і мовы, і люду, і народу,;YoI як Ён узяў сувой, чатыры жывыя стварэньні і дваццаць чатырох старых палі перад Баранчыкам, маючы кажны гарпу і залатыя чары, поўныя кадзіла, каторыя — малітвы святых.dXAI Ён прышоў, і ўзяў з правіцы Седзячага на пасадзе._W7I глянуў я, і вось, сярод пасаду, і чатырох жывых стварэньняў, і сярод старых стаіць Баранчык бы зарэзаны, Каторы мае сем рогаў і сем ачоў, каторыя — сямёх духоў Божых, пасланых на ўсю зямлю.VI адзін із старшых кажа імне: „Ня плач; вось, леў з плямені Юдзінага, карэнь Давідаў, перамог, каб разьвіць гэты сувой і пакволіць сем пячацяў яго".U3I я шмат плакаў, што нікога не знайшлося годнага разьвіць сувой або глянуць у яго.-TSI ніхто ня мог на небе ані на зямлі, ані пад зямлёю разьвіць гэты сувой альбо глянуць у яго.QSI бачыў я дужога ангіла, што агалашаў вялікім голасам: „Хто годны разьвіць гэты сувой і пакволіць пячаці яго?"@R {I бачыў я ў правіцы Седзячага на пасадзе сувой, запісаны ўнутры й звонку, запячатаваны сяма пячацьмі.`Q9 „Годны Ты, Спацаць чатырох старых падаюць певу а чэсьць а сілу, бо Ты стварыў усе, і ўсе з волі Твае трывае й створана".P# Тады дваццаць чатырох старых падаюць перад Седзячым на пасадзе, і кланяюцца Таму, што жывець на векі вякоў, і кідаюць кароны перад пасадам, кажучы:YO+ I як жывыя стварэньні ўздалі славу а чэсьць а падзяку Таму, Каторы сядзіць на паеадзе, Каторы жывець на векі вякоў,(NII чатыры жывыя стварэньні, — кажнае зь іх мела па шэсьць крылаў навокал, а ўнутры яны поўныя вочаў; і воддышы ня маюць удзень ані ночы, кажучы: „Сьвяты, сьвяты, сьвяты Спадар Бог Усемагучы, Каторы быў, і Каторы ё, і Каторы прыйдзе".mMSI першае жывое стварэньне падобнае да лява, і другое жывое стварэньне падобнае да цяляці, і трэйцяе жывое стварэньне мела від, як людзіна, і чацьвертае жывое стварэньне падобнае да арла лятучага.LI перад пасадам — бы мора шкляное, падобнае да крышталу; і сярод пасаду і навокал пасаду чатыры жывыя стварэньні, поўныя вочаў сьпераду й адзаду. :~}{|o{tzyxx wvv#utser^qMpfon}ml1jjifh,g2f#dcca`_n^^W\\[;ZVY WVUTTSRDQ4PP O9NMMwI ў ім знойдзена кроў прарокаў а сьвятых а ўсіх забітых на зямлі".=I наперад сьвятло сьветача не зазьзяе ў табе; і голасу князя маладога і княгіні маладое ніякім парадкам ня чуваць будзе болей у табе: бо купцы твае былі магнатамі земскімі, і чарамі тваімі былі зьведзены ўсі народы.r<]I голасу гарпістых а музыкаў а дудароў а трубялёў наперад ніяк ня будзе чуваць у табе; і наперад ніякі майстра якога-колечы рамяства ніяк ня знойдзецца ў табе, і гуку жорнаў ніяк ня будзе чуць у табе!";=I дужы ангіл узяў камень, увелькі зь вялікі жоран, і кінуў у мора, кажучы: „3 такім размахам будзе ськінены Бабілён, вялікае места, і ўжо ня будзе знойдзены;.:U„Цешчася зь яго, нябёсы, і сьвятыя, і апосталы, і прарокі, бо рассудзіў Бог суд вашы над ім".p9YI пасыпалі попелам галавы свае, і галасілі, плачучы а зохаючы, кажучы: „Авохці, авохці, вялікае места, каторага каштоўнасьцямі забагацелі ўсі, што мелі караблі на мору! Бо спусьцела за адну гадзіну.8%I, бачачы дым пажаруяго, загаласілі, кажучы: „Што падобнае да места вялікага!",7QБо за адну гадзіну спусьцела такое вялікае багацьце. I кажны штырнік, і ўсі плывучыя куды-колечы ў караблёх, і ўсі плаўбіты, і ўсі працаўні на мору сталі здалеку*6MКажучы: ,Авохці, авохці, вялікае места, каторае адзявалася ў цянюсенькае палатно а Ў пурпуру а шкарлат, і мела прыборы із золата а дарагога каменьня а пэрлаў!' "A5{„Купцы гэтага, каторыя забагацелі зь яе, стануць здалеку із страху мукаў ейных, плачучы а смуцячыся,4}„I сьпелая садавіна, жаданьне душы тваёй, адышла ад цябе, і ўсе сытое а пазорыстае загінула ў цябе, і ніякім парадкам яго ўжо ня знойдзеш.3 А цынамону а пахнючых рэчаў а масьцяў а кадзіла а віна а алівы а чыстае мукі а пшонкі а статку а авец а коні а вазоў а целаў а душаў людзкіх.=2s Накладу золата а срэбла а дарагога каменьня а пэрлаў а цянюсенькага палатна а пурпуры а шоўку а шкарлату а ўсялякага пахнючага дзерва а ўсялякіх вырабаў із сланёвае косьці а ўсялякіх вырабаў з дарагога дзерва, зь медзі а зялеза а мрамару,"1= „I купцы земныя заплачуць а засмуцяцца па ёй, бо накладаў іхных ніхто ўжо ня купляе,|0q Стоячы здалеку ад страху мукаў ейных, кажучы: ,Бяда, бяда, вялікае места Бабілён, места дужое, што аднае гадзіны прышоў рассудак твой'.W/' I заплачуць і загалосяць па ёй каралёве земныя, што бязулілі й раскошавалі зь ёю, як абачаць дым ад пажару ейнага,z.mЗа тое аднаго дня прыйдуць на яе болькі, сьмерць а немарасьць а галадоў, і будзе спалена цяплом, бо дужы Спадар Бог, Каторы судзіў яе..-U„Колькі славілася яна а раскошавала, толькі дайце ёй удвая мукаў а немарасьцяў, бо яна кажа ў сэрцу сваім: ,Сяджу караліцаю, я не ўдава, ніяк не абачу немарасьці.[,/Уздайце ёй так, як яна ўздавала, і ўдвая, удвая подле ўчынкаў ейных; у чары, у каторай яна мяшала, замяшайце ёй удвая.+/Бо грахі ейныя нагрудзіліся аж да неба, і Бог успомнеў несправядлівасьці ейныя.{*oI пачуў я іншы голас ізь неба, што казаў: „Выйдзі зь яе, людзе Мой, каб вы ня мелі сяброўства ў грахох ейных і не дасталі болькаў ейных;){Бо віном шалу бязулства свайго напаіла яна ўсі народы; I каралёве земныя бязулілі зь ёю, і купцы земныя забагацелі з моцы раскошы ейнае".G(I гукнуў ён вялікім голасам, кажучы: „Упаў, упаў Бабілён, вялікая бязуля, і стаў сялібаю чартоў і прытулам кажнага нячыстага духа, прытулам кажнае нячыстае ненавіднае птушкі;Z' /Просьле гэтага я абачыў іншага ангіла, што зыходзіў зь неба і меў уладу вялікую. Зямля асьвяцілася ад славы ягонае.!&;Жонка ж, каторую ты бачыў, ё вялікае места, што гаспадарствуе над земнымі каралямі".%wБо Бог даў ім у сэрцы чыніць замер Ягоны, і дзеяць із аднэй думкаю, і аддаць гаспадарства свае зьверу, пакуль ня выпаўняцца словы Божыя.$I дзесяць рог, каторыя ты бачыў на зьверу, гэтыя зьненавідзяць бязулю, і спустошаць яе, і аголяць, і зьядуць цела ейнае, і спаляць яе агнём;%#CI кажа імне: „Воды што ты бачыў, ідзе сядзіць бязуля, гэта люды а груды а народы а мовы."!Яны будуць ваяваць із Баранчыкам, і Баранчык пераможа іх; бо Ён ё Спадар спадароў і Кароль каралёў; і тыя, што зь Ім, ё пагуканыя а абраныя а верныя".u!c Яны маюць адны думкі і перададуць сілу і ўладу сваю зьверу.% C „I дзесяць рог, каторыя ты бачыў — гэта дзесяцёх каралёў, што яшчэ не адзяржалі гаспадарства, але адзяржаць уладу ізь зьверам, як каралёве, на адну гадзіну.   I зьвер, што быў, і няма, ён восьмы, і як із тых сямёх, і йдзець на загубу.1[ I сямёх каралёў: пяцёх упала, адзін ё, другі яшчэ ня прышоў, і як прыйдзе, часінку мае трываць.5 „Тут розум, што мае мудрасьць. Сем галоў — гэта сем гор, на каторых сядзіць жонка,+O„Зьвер, каторага ты бачыў, быў, і няма яго, і выйдзе зь бяздоньня, і пойдзе на загубу; і зьдзівуюцца тыя із жывучых на зямлі, каторых імёны ня ўпісаныя ў сувой жыцьця ад закладзінаў сьвету, бачачы, што зьвер быў, няма яго, і зьявіцца.mSI сказаў імне ангіл: „Чаго ты дзівуешся? я скажу тэ тайну жонкі гэтае і зьвера, што носе яе, у каторага сем галоў і дзесяць рог.SI я бачыў, што жонка ўпіўшыся крывёю сьвятых а крывёю сьветак Ісусавых, і, бачачы яе, дзіваваўся дзівам вялікім.'I на чале ейным напісана: „Тайна, Бабілён вялікі, маці бязуляў і брыды земнае".MI жонка была ўбраная ў пархіру а шкарлат, і мела прыборы із золата а дарагога каменьня а пэрлаў, і дзяржала залатую чару ў руццэ сваёй, поўную агіды а нечысьціні бязулства свайго;5I павёў мяне ў духу на пустыню; і я бачыў жонку, каторая сядзела на зьверу шкарлатным, поўным імёнаў блявузґальных, ізь сяма галавамі й дзесяцьма рагамі.5Зь ёю бязулілі каралёве земныя, і віном бязулства ейнага ўпіваліся жыхары зямлі".0 [I прышоў адзін ізь сямёх ангілаў, што мелі сем чараў, і гутарыў з імною, кажучы: „Падыйдзі сюды, я пакажу тэ рассудак над вялікаю бязуляю, што сядзіць на шмат водах.r]I град, увелькі з цэнтнар, пайшоў зь неба на людзёў; і блявузґалі людзі на Бога за болькі ад граду, бо болька ад яго надта балючая.RI кажны абток уцёк, і гораў не засталося;#I вялікае места падзялілася на тры часьці, і месты паганскія палі, і Бабілён вялікі ўспомнены перад Богам, каб даць яму чару віна палу гневу Свайго./I былі маланьні а галасы а пяруны, і сталася вялікае трасеньне зямлі, якога ня бывала адгэнуль, як людзі на зямлі. Такое трасеньне зямлі! Такое вялікае!J I сёмы выліў чару сваю ў паветра: і з дому Божага, з пасаду разьлёгся вялікі голас, каторы казаў: „Сталася!"iKI ён зьбер іх на месца, званае пагэбрэйску Армаґедон.{„Гля, прыходжу, як злодзей: дабраславёны, хто чукавы і сьцеражэць адзецьці свае, каб не хадзіў голы і каб не абачылі сораму ягонага". Бо яны духі нячысьцікавы, што чыняць знакі; яны выходзяць да каралёў усяго сьвету, каб зьберці іх на вайну таго вялікага дня Бога Ўсемагучага._ 7 I бачыў я выходзячых ізь ляпы смокавае, і зь ляпы зьверавае, і з роту хвальшывага прарокі трох духоў нячыстых, бы жабы;c ? I шосты выліў чару сваю на вялікую раку Еўфрат: і высахла вада ў ёй, каб прыгатавана была дарога каралём ад усходу сонца.7 g і з боляў сваіх і ад болькаў сваіх блявузґалі на Бога нябёснага; і не пакаяліся з учынкаў сваіх.M  I пяты выліў чару сваю на пасад зьвераў: і стала гаспадарства ягонае хмарнае, і з болю яны кусалі языкі свае,w I людзі былі палены вялікім вадам; і блявузґалі на імя Божае, Каторы меў уладу над гэтымі болькамі, і не пакаяліся, каб уздаць Яму славу.I чацьверты выліў чару сваю на сонца: і дана было яму паліць людзёў цяплом.EI пачуў я, што аброчнік казаў: „Запраўды, Спадару, Божа Ўсемагучы, праўдзівыя а справядлівыя суды Твае".1За тое, што яны разьлілі кроў сьвятых а прарокаў, Ты даў ім піць кроў: яны вартыя".NI пачуў я ангіла водаў, каторы казаў: „Справядлівы Ты, Спадару, Каторы ёсьць і быў, сьвяты, што рассудзіў так.|qI трэйці выліў чару сваю ў рэкі а ў жаролы водаў: і сталася кроў.&EI другі выліў чару сваю ў мора: і сталася кроў, як мерцьвяка, і ўсе жывое памерла ў мору. I пайшоў першы ангіл, і выліў чару сваю на зямлю: і выніклі нягодныя а шкодныя раны на людзёх, што мелі знак зьвераў і кланяліся абразу ягонаму.H I пачуў я вялікі голас із дому, што казаў сямём ангілам: „Ідзіце й выліце сем чараў гневу Божага на зямлю".|qI напоўніўся дом дымам ад славы Божае і ад сілы Ягонае, і ніхто ня мог увыйсьці да дому, пакуль ня скончацца сем болькаў сямёх ангілаў.c~?I адно з чатырох жывых стварэньняў дало сямём ангілам сем залатых чараў, поўных гневу Бога, Каторы жывець на векі вякоў.|}qI вышла з дому сямёх ангілаў, што мелі сем болькаў, адзеўшыся ў чыстую сьветлую ляньніну і паперазаўшыся па грудзёх залатымі паясамі.|%I просьле гэтага я глянуў, і вось, адчыніўся дом вітальні сьветчаньня на небе.{%Хто не збаіцца Цябе, Спадару, і ня ўславе імені Твайго? бо Ты адзіны сьвяты, бо ўсі народы прыйдуць і паклоняцца перад Табою, бо зьявіліся суды Твае".Zz-I пяюць песьню Масеяву, нявольніка Божага, і песьню Баранчыкаву, кажучы: „Вялікія а чудоўныя ўчынкі Твае, Спадару Божа Ўсемагучы! справядлівыя а праўдзівыя дарогі Твае, Каролю народаў!Iy I бачыў я быццам шкляное мора, зьмешанае з агнём; і тыя, што перамаглі зьвера, і абраз ягоны, і знак ягоны, і лік імёнаў ягоных, стаяць на гэтым шкляным мору, дзержачы гарпы Божыя,ax =I бачыў я іншы знак на небе, вялікі й чудоўны — сямёх ангілаў, каторыя мелі сем апошніх боляк, бо імі канчаўся гнеў Божы.^w5I вінная таўчэльня была тоўчана вонках места, і вышла кроў з таўчэльні аж да аброцяў конскіх на тысяча шасьсот гоняў.KvI пусьціў ангіл серп свой на зямлю, і зьбер віно ізь зямлі, і кінуў у вялікую вінную таўчэльню гневу Божага.guGI іншы ангіл, што меў уладу над агнём, вышаў з аброчніка і вялікім голасам гукнуў да маючага войстры серп, кажучы: „Пашлі войстры серп свой і абрэж гранкі віна на зямлі, бо насьпелі на ім ягады!" tI іншы ангіл вышаў з дому Божага, што на небе, так сама з войстрым сярпом.sI пусьціў седзячы на булаку серп свой на зямлю, і зямля была пажата.*rMI вышаў іншы ангіл із дому Божага, і гукнуў вялікім голасам да седзячага на булаку: „Пусьці серп свой і пажні, бо прышла пара жніва, бо жніво на зямлі насьпела!"qI глянуў я, і вось, сьветлы булак, і на булаку сядзіць падобны да Сына Людзкога; на галаве ў яго залатая карона, і ў руццэ ў яго войстры серп.fpE I пачуў я голас ізь неба, што казаў: „Напішы: Адгэтуль дабраславёныя мертвыя, каторыя паміраюць у Спадару". „Запраўды, кажа Дух, што яны супачынуць ад працаў сваіх, і ўчынкі іхныя йдуць за імі".o% Тут трывалкосьць сьвятых, которыя дзяржаць расказаньні Божыя і веру ў Ісуса.?nw I дым мукі іхнае будзе ўзыходзіць на векі вякоў, і ня будуць мець воддышы ўдзень ані ночы, каторыя кланяюцца зьверу й абразу ягонаму, і калі хто прыйме знак імені ягонага".4ma Тый таксама будзе піць віно гневу Божага, прыгатаванае нязьмешаным у чары гневу Ягонага, і будзе мучаны ў вагню а серцы перад сьвятымі ангіламі а перад Баранчыкам; l I іншы, трэйці ангіл ляцеў за імі, кажучы вялікім голасам: „Хто паклоніцца зьверу й абразу ягонаму і прыйме знак на чало свае або на руку сваю,vkeI іншы, другі ангіл ляцеў за ім, кажучы: „Паў, паў Бабілён, места вялікае, каторы шалёным віном бязулства свайго напаіў усі народы".6jeI казаў ён вялікім голасам: „Бойцеся Бога і ўздайце Яму славу, бо настала гадзіна суду Ягонага, і пакланіцеся Таму, Каторы ўчыніў неба і зямлю, і мора, і жаролы водаў!"$iAI абачыў я другога ангіла, што ляцеў па сярэдзіне неба, каторы меў вечную Евангелю, каб абяшчаць жыхарачым на зямлі а кажнаму народу а плямені а мове а люду;Xh)I ў вуснах іхных няма маны; яны беззаганныя.DgГэта тыя, што не забрудзяніліся ізь жанкамі, бо яны дзявушчыя; гэта тыя, што йдуць за Баранчыкам, куды-колечы Ён ідзець. Яны выкупленыя зь людзёў, як першакі Богу а Баранчыку.bf=I пяюць новую песьню перад пасадам, і перад чатырма жывымі стварэньнямі, і перад старымі; і ніхто ня мог наўчыцца гэтае песьні, апрача гэтых сту сораку чатырох тысячаў, выкупленых ізь зямлі.be=I па чуў я голас ізь неба, як шум ад шмат водаў і як гук вялікага грому; і пачуў гук гарпістых, што граюць на гарпах сваіх,d I глянуў я, і вось, Баранчык стаіць на гары Сыёне, і зь Ім сто сорак чатыры тысячы, што маюць імя Ягонае а імя Айца Ягонага, напісаныя на чолах сваіх.Oc Тут мудрасьць. Хто мае розум, палічы лік зьвера, бо гэта лік людзкі. Лік ягоны шасьцьсот шасьцьдзясят шэсьць.cb? I што нікому ня можна будзе купляць альбо прадаваць, апрача тога, хто мае знак імені зьвярынага альбо лік імёнаў ягоных. a I ён учыне, што ўсім — малым і вялікім, багатым і ўбогім, вольнікам і нявольнікам — зроблены быў знак на правай руццэ іхнай альбо на чале іхным,` I дана было яму даць дух у вабраз зьвера, каб абраз зьвераў гукаў і чыніў так, каб кажны, хто ня будзе кланяцца абразу зьвера, быў забіваны._+ I зводзе жывучых на зямлі знакамі, каторыя дана яму чыніць перад зьверам, кажучы жывучым на зямлі зрабіць абраз зьвера, што мае рану ад мяча, але ажыў. ^  I чыне вялікія знакі, ажно агонь зводзе зь неба на зямлю перад людзьмі.] I ён дзее з усёй уладаю першага зьвера перад ім, і чыне, што зямля і жывучыя на ёй кланяюцца першаму зьверу, у каторага сьмяротная рана выгаілася.K\ I бачыў я другога зьвера, што выходзіў ізь зямлі; ён меў два рагі, падобныя да Баранчыкавых, і гукаў як смок._[7 Хто вядзець у палон, тый ідзець у палон; хто мячом забівае, тый мае быць забіты мячом. Тут трывалкосьць і вера сьвятых.3Za Хто мае вуха, няхай чуе.mYS I паклоняцца яму ўсі жывучыя на зямлі, каторых імёны не напісаныя ў кнізе жыцьця ў Баранчыка, забітага ад закладзінаў сьвету.^X5 I дана было яму ваяваць ізь сьвятымі і перамагчы іх; і дана была яму ўлада над кажным племям а людам а моваю а народам.UW# I разявіў ён ляпу да блявузґаньня на Бога, блявузґаць на імя Ягонае, і на вітальню Ягоную, і на жыхарачых на небе.9Vk I дана была яму ляпа, што гукала вялічча а блявузґаньні, і дана яму ўлада дзеяць сорак два месяцы.wUg I пакланіліся смоку, бо ён даў уладу зьверу, і пакланіліся зьверу, кажучы: „Хто падобны да зьвера гэтага? і хто можа ваяваць ізь ім?"T  I бачыў я, што адна з галоў ягоных быццам зьбіта была на сьмерць, але гэтая сьмяротная рана выгаілася. I дзівавалася ўся зямля, сочачы зьвера;5Sc I зьвер, каторага я бачыў, быў падобны да рыся; ногі ў яго — як у медзьвядзя, а ляпа ў яго — як ляпа ў лява; і даў яму смок магутнасьць сваю і пасад свой і вялікую ўладу.HR  I стаў я на пяску морскім, і абачыў выходзячага з мора зьвера зь дзесяцьма рагамі й сяма галавамі; на рогах у яго было дзесяць дыядэмаў, а на галавах ягоных імёны блявузґальныя. „Запраўды прыйду неўзабаве". Амін. Прыйдзі, Спадару Ісусе!I калі хто адыйме ад словаў сувойчыка прароцтва гэтага, адыйме Бог дзель ягоную зь дзерва жыцьця і зь места сьвятога, апісанага ў гэтым сувойчыку.Я сьветчу кажнаму, хто чуе словы прароцтва сувойчыка гэтага: калі хто дадасьць што да іх, таму дадасьць Бог болькаў, апісаных у сувойчыку гэтым.{I дух і княгіня маладая кажуць: „Прыйдзі!" I чуючы няхай скажа: „Прыйдзі!" Усьмяглы хай прыходзе, і зычачы няхай бярэць ваду жыцьця дарма.` 9„Я, Ісус, паслаў ангіла Свайго пасьветчыць гэта вам у цэрквах. Я карэнь і пагон Давідаў, зорка сьветлая, ранічная".7 gВонках — сабакі і чараўнікі, і бязулі, і забіўцы, і балвахвалы, і кажны, хто любе й чыне ману.l QДабраславёныя тыя, што памыюць уборы свае, бо яны будуць мець права да дзерва жыцьця і каб увыйсьці пераз брамы да места.h I Я Альфа й Омэґа, першы й апошні, пачатак і канец".7 g „Вось, прыйду неўзабаве, і адплата Мая з імною, каб адплаціць кажнаму подле ўчынкаў ягоных.9k Несправядлівы няхай яшчэ чыне несправядлівасьць; і брудзяны няхай брудзяніцца яшчэ; а справядлівы няхай чыне справядлівасьць яшчэ, і сьвяты няхай усьвячаецца яшчэ". I сказаў імне: „Не запячатавай словаў прароцтва сувою гэтага; час блізка. Але ён сказаў імнс: „Глядзі, не рабі гэтага: я — сунявольнік твой, і братоў тваіх прарокаў, і заховуючых словы сувою гэтага; Богу кланяйся".GI я, Яан, чуў і бачыў гэта. I як я пачуў і абачыў, паў у ногі ангілу, што паказаваў імне гэта, каб пакланіцца; 9І вось, іду неўзабаве": дабраславёны, хто заховуе словы прароцтва сувою гэтага./I сказаў імне: „Гэтыя словы верныя а праўдзівыя; і Спадар Бог духоў прарокаў паслаў Ангіла Свайго паказаць слугам Сваім тое, што мае стацца неўзабаве.I ночы ня будзе там, ня будуць патрабаваць сьветача ані сьвятліні сонечнае, бо Спадар Бог будзе асьвячаць іх; і будуць караляваць на векі вякоў.kOI абачаць від Ягоны, і імя Ягонае будзе на чолах іхных.KI нічога ўжо ня будзе праклятага; але пасад Божы а Баранчыкаў будзе ў ім, і слугі Ягоныя будуць служыць Яму.,QСярод вуліцы ягонае і паабапал ракі — дзерва жыцьця, што родзе двананцаць пладоў, кажнага месяца выдаець плод свой; і лісты дзерва — да ўздараўленьня народаў.E~ I паказаў імне раку вады жыцьця, сьветлую, як крыштал, каторая выцякала з пасаду Божага а Баранчыкавага.M}I нічога нячыстага ня ўвыйдзе ў яго ані чынячы брыду а ману, але адно напісаныя ў сувою жыцьця Баранчыкавым.V|%І прынясуць да яго славу а чзсьць народаў.z{mI брамы ягоныя ня будуць замыкацца ўдзень, а ночы там ня будзе.-zSI народы будуць хадзіць у сьвятліні Ягонай, і каралёве земныя прынясуць славу сваю да Яго.Yy+I места не патрабуе сонца ані месяца, каб асьвячаць сябе; бо слава Божая асьвяціла яго, і сьветач ягоны — Баранчык. x Дому Божага ж я ня бачыў; бо Спадар Бог Усемагучы — дом яго, і Баранчык.mwSА двананцаць брамаў — двананцаць пэрлаў: кажная брама была з аднае пэрлы. Вуліцы места — чыстае золата, як прасьветнае шкло."v=Пяты — сардонікс, шосты — крывавец, сёмы — хрызоліт, восьмы — бэрыл, дзявяты — топаз, дзясяты —хрызопрас, адзінанцаты — гіяцынт, двананцаты — амэтысты.~uuПоды сьцяны месцкае прыбраныя ўсялякім дарагім каменьням: под першы — ясьпіс, другі — шапір, трэйці — халцэдон, чацьверты — шмараґд,)tKСьцяна ягоная пастаўлена зь ясьпісу, а места — чыстае золата, падобнае да чыстага шкла.s7I сьцяну ягоную памераў — сто сорак чатыры локці людзкое меры, каторая ж ангілава.r#А места чатыракутняе, і ўдаўжкі такое ж, як і ўшыркі. Памераў ён места трысьціною на двананцаць тысячаў гоняў; даўжыня і шырыня і вышыня яго роўныя.Hq Тый, што мужаваў з імною, меў залатую трысьціну, мерку, каб памераць места і брамы ягоныя і сьцены ягоныя.Bp}I сьцяна месцкая мае двананцаць подаў, і на іх двананцаць імёнаў двананцацёх апосталаў Баранчыкавых.o+ З усходу тры брамы, з поўначы тры брамы, з паўдня тры брамы, із захаду тры брамы.n Ён мае вялікую а высокую сьцяну, мае двананцаць брамаў і на брамах двананцацёх ангілаў і напісаныя ймёны двананцацёх плямёнаў сыноў Ізраелявых:Qm Ён мае славу Божую. Зьзяньне ягонае падобнае да найдарожшага каменя, бы да каменя ясьпіса крышталападобнага.Yl+ I ўзьнёс мяне ў духу на вялікую а высокую гару, і паказаў імне сьвятое места Ерузалім, што зыходзіў зь неба ад Бога;5kc I прышоў адзін ізь сямёх ангілаў, што мелі сем чараў, поўных сямёх апошніх болькаў, і мужаваў з імною, кажучы: „Хадзі, я пакажу тэ княгіню маладую, жонку Баранчыкаву".5jcБаязьлівых жа а няверных а агідных а забіўцаў а бязуляў а чараўнікоў а балвахвалаў а ўсіх манюкаў — доля ў возеру, што гарыць агнём а серкаю; гэта — сьмерць другая". i Перамагаючаму спадзець гэта, і Я буду яму Богам, а ён будзе Імне сынам.>huI сказаў імне: „Сталася! Я Альфа й Омэґа, пачатак і канец; усьмягламу дам із жарала вады жывое дарма.RgI сказаў Тый, што сядзеў на пасадзе: „Вось, чыню ўсе новае". I кажа: „Напішы, бо словы гэтыя праўдзівыя а верныя".ffEI Ён абатрэць кажную сьлізу з ачоў іхных, і наперад сьмерці ня будзе ані немарасьці, ані плачу, ані болю; бо першае мінула".;eoI пачуў я вялікі голас ізь неба, каторы казаў: „Вось, вітальня Божая зь людзьмі, і Ён будзе жыхарыць ізь імі, і яны будуць людам Ягоным, і Сам Бог будзе зь імі Богам іхным;ydkI я абачыў сьвятое места, Ерузалім новы, што зыходзіў зь нябёс ад Бога, прыгатаваны, як княгіня маладая, прыбраная дзеля мужа свайго.)c MI абачыў я новае неба і новую зямлю, бо першае неба і першая зямля мінулі, і мора ўжо няма.b7I калі хто ня быў знойдзены запісаным у сувою жыцьця, быў укінены ў возера агняное.a/I сьмерць і пекла кінены ў возера агняное. Гэта сьмерць другая — возера агняное.a`; I аддало мора мертвых, што ў ім, і сьмерць і пекла аддалі мертвых, што ў іх; і яны былі суджаны кажны подле ўчынкаў сваіх.~_u I абачыў я мертвых, вялікіх і малых, што стаялі перад пасадам, і сувоі рашчыненыя былі, і накшы сувой рашчынены, каторы ё сувой жыцьця; і суджаны былі мертвыя за рэчы, напісаныя ў сувоях, подле ўчынкаў сваіх.O^ I абачыў я вялікі белы пасад і Седзячага на ім, ад Каторага віду ўцякала зямля й неба; і не знайшлося ім месца.]w А дзявал, што зводзіў іх, укінены ў возера агняное а серкавае, ідзе зьвер а хвальшывы прарока, і будуць мучаны дзень і ноч на векі вякоў.F\ I ўзышлі на шырыню зямлі, і абступілі табар сьвятых а ўмілаванае места; і зышоў агонь зь неба, і пажэр іх.b[=I выйдзе зводзіць народы, што на чатырох рагох зямлі, Ґоґа, й Маґоґа, каб зьберці іх на вайну; лік іх — як пяску морскага.ZI як скончыцца тысяча год, шайтан будзе вывальнены зь вязьніцы свае,RYДабраславёны а сьвяты, хто мае ўчасьце ў вускрысеньню першым: над тымі другая сьмерць ня мае ўлады; яны будуць сьвятарамі Божымі а Хрыстовымі і будуць караляваць ізь Ім тысяча год.+XOЗасталыя з памерлых не ажылі, пакуль ня скончыцца тысяча год. Гэта — першае ўскрысеньне.MWI абачыў я пасады і седзячых на іх, і суд быў даны ім, і душы сьцятыя за сьветчаньне Ісусава а за Слова Божае, каторыя не пакланіліся зьверу ані абразу ягонаму, і не прынялі знаку на чало свае і на руку сваю. Яны ажылі й каралявалі з Хрыстом тысяча год. ;vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppxpmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkjk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\s\g\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXIX=X1X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V"VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=0=$== =<<<<<<<<<<<|727'777666666666666s6g6[6O6C676+666555555555555w5l5`5T5H5<505$55 544444444444|4p4d4X4L4@444(444333333333333t3h3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2H2<202$22 211111111111}1q1e1Y1M1A151)111000000000000u0i0]0Q0E090-0!00 ////////////z/n/b/V/J/>/2/&///............~.s.h.].R.G.<.1.&...-------------v-k-`-U-J-?-4-)---,,,,,,,,,,,,,y,n,c,X,M,B,7,,,!,, ,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''u'i']'Q'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############{#o#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*vj^RF:/# {ocWK?3'sg[OC7+wk_SH<0$ |pdXL@4(th\QE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  1 ;  0 :  / 9  . 8  - 7  , 6  + 5  * 4  ) 3  ( 2  ' 1  & 0  % /  $ .  # -  " ,  ! +  *   )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                           6  5  4   3   2   1   0   /   .   -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n   m 8l 7k 6j 5i 4h 3g 2f 1e 0d /c .b -a ,` +_ *^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 14 03 /2 .1 -0 ,/ +. *- ), (+ '* &) %( $' #& "% !$  # " !                                    1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z 4Y 3X 2W 1V 0U /T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  &  P%  O$  N#  M"  L!  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4~ 3} 2| 1{ 0z /y .x -w ,v +u *t )s (r 'q &p %o $n #m "l !k  j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K  %J  $I  #H  "G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  ,%  +$  *#  )"  (!  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s &r %q $p #o "n !m  l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O N  M %L $K #J "I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( 8' 7& 6% 5$ 4# 3" 2! 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                 ~ } | { z  y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ]  -\  ,[  +Z  *Y  )X  (W  'V  &U  %T  $S  #R  "Q  !P   O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <   ;   :   9   8  7  6  5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a 3` 2_ 1^ 0] /\ .[ -Z ,Y +X *W )V (U 'T &S %R $Q #P "O !N  M L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ;  :  9  8  7  6 5 4 3 2 1 0 /  . '- &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                  ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                       ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %~  $}  #|  "{  !z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  *;  ):  (9  '8  &7  %6  $5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          -m}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsHsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_P_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDiD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?+? ??>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============}=r=g=\=Q=F=;=0=%===<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585,5 55 444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2]2Q2E2:2.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&11100000000000~0r0f0[0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.X.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s h \ P D 8 ,  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9." znbVJ>2&~rg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD8,! ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF;/# {ocWK?3'th\PD8, ym h g  f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , + * ) ( ' & % $ # " !                       # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                        ) ( ' &~ %} $| #{ "z !y  x w v u t s r q p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = "< !;  : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) (  '  &  %  $  # " !        ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                        ~  }  |  {   z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b   a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D   C  0B  /A  .@  -?  ,>  +=  *<  );  (:  '9  &8  %7  $6  #5  "4  !3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                               +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                 ~  } | { z y x w v  u *t )s (r 'q &p %o $n #m "l !k  j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & % $ # " !                            / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     * ) ( ' & % $ # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a (` '_ &^ %] $\ #[ "Z !Y  X W V U T S R Q P O N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !    !                                                                                                     &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                             ~   }   |   {   z   y  x  w  v  u  t   s   r   q   p   o   n   m   l  9 k  8 j  7 i  6 h  5 g  4 f  3 e  2 d  1 c  0 b  / a  . `  - _  , ^  + ]  * \  ) [  ( Z  ' Y  & X  % W  $ V  # U  " T  ! S  R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6   5   4   3  * 2  ) 1  ( 0  ' /  & .  % -  $ ,  # +  " *  ! )  (   '   &   %   $   #   "   !                                                               )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p G o F n E m D l C k B j A i @ h ? g > f = e < d ; c : b 9 a 8 ` 7 _ 6 ^ 5 ] 4 \ 3 [ 2 Z 1 Y 0 X / W . V - U , T + S * R ) Q ( P ' O & N % M $ L # K " J ! I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *   ) / ( . ' - & , % + $ * # ) " ( ! ' &  %  $  #  "  !                                                       6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2  1  0  /  .  -  ,   + ~  * }  ) |  ( {  ' z  & y  % x  $ w  # v  " u  ! t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T 5 S 4 R 3 Q 2 P 1 O 0 N / M . L - K , J + I * H ) G ( F ' E & D % C $ B # A " @ ! ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !     8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  ' & % $ # "  !                                         G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                              ~  }  |  {   z / y . x - w , v + u * t ) s ( r ' q & p % o $ n # m " l ! k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L   K 0 J / I . H - G , F + E * D ) C ( B ' A & @ % ? $ > # = " < ! ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !             +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                             % $ # " !                                                                                                   # " !             ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j   i  # h  " g  ! f  e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S  R  Q  P  O  N   M   L   K   J   I   H   G   F  ; E  : D  9 C  8 B  7 A  6 @  5 ?  4 >  3 = i  @|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~D~8~,~ ~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||w|l|a|V|K|@|5|*||| {{{{{{{{{{{{{z{o{d{Y{N{C{7{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz yyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxuxix]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwywmwawUwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvv~vrvfvZvOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku_uSuGur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn8n,n nn mmmmmmmmmmmmymmmamUmIm=m1m%mmmlllllllllll~lrlgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kTkHkX2X&XXXWWWWWWWWWWWWsWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUXULU@U4U(UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT:T/T$TTTSSSSSSSSSSSSStSiS^SSSHS=S2S&SSSRRRRRRRRRRR~RrRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQL2L&LLLKKKKKKKKKKKKsKgK[KOKCK7K+KKKJJJJJJJJJJJJwJkJ_JSJGJ;J/J#JJ JIIIIIIIIIII|IpIdIXILI@I4I(IIIHHHHHHHHHHHHuHiH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGxGmGbGWGKG?G3G'GGGFFFFFFFFFFFFsFgF\FPFDF8F,F FFEEEEEEEEEEEExElE`ETEHE>>>>>>>>>>>v>j>^>R>F>:>.>">> ============z=n=b=V=J=>=2=&===<<<<<<<<<<<323&33322222222222~2r2f2Z2N2B262*222111111111111w1k1_1S1I1>131(111000000000000{0o0c0W0K0?030'000////////////t/h/\/Q/E/9/-/!// ............z.n.b.V.J.>.2.&...-----------~-r-f-Z-N-B-6-,-!-- -,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++*************x*m*b*W*L*A*6*+***))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&{&o&c&W&K&?&3&'&&&%%%%%%%%%%%%}%r%g%\%Q%F%;%0%%%%%$$$$$$$$$$$$s$g$[$O$C$7$+$$$############x#l#`#T#H#<#0#$## #"""""""""""}"q"e"Y"M"A"5")"""!!!!!!!!!!!!!x!m!b!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  yncXMB7,! }rg\QF:." zocWK?3'th\PD8, ymaUI=1&~rfZNB7+wk_SG;/# |pdXMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6+wk_SG;/# {ocWL@4(                                     (  '  &  %  $  #  "  !                                        ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s   r  'q  &p  %o  $n  #m  "l  !k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L   K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  * ) ( ' & % $ #  " !                                                                                                                                                                                                                                               v v v  v  v  v  v  v v v~ v} v| v{ vz  vy vx vw v v v u v t v s v r vq vp vo vn vm vl vk  vj  vi  vh  vg  v f  v e  v d  v c  v b  va  v`  v_  v^  v]  v\  v[  vZ lY lX lW lV lU lT lS lR lQ l P l O l N l M l L lK lJ lI lH lG lF lE  lD lC lB lA l@ l ? l > l = l < l ; l: l9 l8 l7 l6 l5 l4  l3 l2 l1 l0 l/ l. l- l, l+ l* l) l( l' l& l % l $ l # l " l ! l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X ~ X } X | X { Xz Xy Xx Xw Xv Xu Xt  Xs  X r  X q  X p  X o  Xn  Xm  Xl  Xk  Xj  Xi  Xh  Xg Nf Ne Nd Nc Nb Na N` N_ N^ N] N\ N[ NZ NY NX N W N V N U N T N S NR NQ NP NO NN NM NL  NK NJ NI NH NG NF N E N D N C N B N A N@ N? N> N= N< N; N:  N9 N 8 N 7 N 6 N 5 N 4 N3 N2 N1 N0 N/ N. N-  N, N+ N* N) N( N' N& N% N $ N # N " N ! N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : :~ :} :| :{ :z :y :x :w :v :u :t :s :r : q : p : o : n : m :l :k :j :i :h :g :f  :e  :d  :c  :b  :a  :`  :_  :^  :]  :\  :[  :Z  :Y  :X  :W  :V  :U  :T  : S  : R  : Q  : P  : O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G 0F 0E 0D 0C 0B 0A 0@ 0? 0> 0= 0< 0 ; 0 : 0 9 0 8 0 7 06 05 04 03 02 01 00  0/ 0!. 0 - 0, 0+ 0* 0) 0( 0' 0& 0% 0$ 0# 0" 0! 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0 & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & &~ &} &| &{ &z &y &x &w &v &u &t &s &r &q &p &o &n & m & l & k & j & i &h &g &f &e &d &c &b  &a &` &_ &^ &] &\ &[ &Z &Y &X &W &V &U &T &S &R &Q & P & O & N & M & L &K &J &I &H &G &F &E  &D &C &B &A &@ &? &> &= &< & ; & : & 9 & 8 & 7 &6 &5 &4 &3 &2 &1 &0  &/  &.  &-  &,  &+  &*  &)  &(  &'  &&  &%  &$  & #  & "  & !  &   &   &  &  &  &  &  &  &  &                                                                          !                                                                                                                                                                                                         ~ } | { z  y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R Q P O N M  L  K  J  I  H G F E D C B A  @ ? > = <  ;  :  9  8  7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #   "   !                                                     : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                                                      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q  "p  !o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P   O  !N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /   .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                 ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                        ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n   m   l   k   j  i  h  g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & % $ # " !                                                                                                  $  #  "  !                                                                                                              !                                                                  ' & % $ # " !              ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & % $ # " !                                                                                                                                                                                                              , + * ) ( ' & % $ # " !         ~ } | { z y x w v u t s  r  q  p  o  n m l k gW|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~G~<~1~&~~~}}}}}}}}}}}}}v}k}`}U}J}?}4})}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayWyLyAy6y+y yy xxxxxxxxxxxxx{xpxexZxOxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_%__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z'ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /   .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s   r   q   p   o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e   d   c   b   a   `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X   W   V   U   T   S  R  Q  P  O  N  M  L  K J I H G F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 5 4 3 2 1 0 / .  -  ,  +  *  ) ( ' & % $ # "  !                                                                                                                                                                                                                                             ~ } | {  z  y  x  w  v u t s r q p o  n m l k j i h g f e d c b  a  `  _  ^  ] \ [ Z Y X W V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I   H   G   F   E   D  C  B  A  @  ?  >  =  < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( ' & % $  #  "  !