SQLite format 3@ z6%Zz6- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) rcH0'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagebe))chapter_stringРаздзелk#EdescriptionЧатыры Эванэліі і Апостальскія Дзеі, Гадлеўскі, 1939 $kB$#00ffffДзеiДзеi'7#ff6600ЯнПаводле Яна/C#ff6600ЛукПаводле Лукаша/?#ff6600МаркПаводле Марка1G#ff6600МацПаводле Мацьвея^"|vpjd^!n V7lH'}J PRzS3z@ d ) t 8 Y' BvU-~~~~~Y~-}}}}}i}P}-} ||||z|Q|,| {{{{{l{M{,{zzzz|zHzyyyyoy>y xxxx`x)wwww~wTw(wvvvvyvXv=v)B1АдкрАдкрыцьцё#ff7c80AЮдЮды#00ff00@#3Ян3-е Яна#00ff00?#2Ян2-е Яна#00ff00>#1Ян1-е Яна#00ff00#=+2Пт2-е Пятра#00ff00#<+1Пт1-е Пятра#00ff00!;%ИакИакова#00ff00*:3ГэбрДа Гэбрэяў#ffff00(9/ФлмнК Фiлiмона#ffff00 8%vЦiтДа Цiта#ffff00'71l2Цiм2-е Цiмафея#ffff00'61b1Цiм1-е Цiмафея#ffff0055KX2Фес2-е Фесаланiкiйцаў#ffff0054KN1Фес1-е Фесаланiкiйцаў#ffff00,3;DКалДа Каласянаў#ffff00)27:ФiлДа Фiлiпянаў#ffff00(170ЭфДа Эфэсянаў#ffff00(03&ГалДа Галятаў#ffff00//?2Кар2-е Карынфянаў#ffff00/.?1Кар1-е Карынфянаў#ffff00*-7РымДа Рымлянаў#ffff00, ДзеiДзеi#00ffff(+7 ЯнПаводле Яна#ff66000*C ЛукПаводле Лукаша#ff66000)? МаркПаводле Марка#ff66002(G МацПаводле Мацьвея#ff6600"''МалМалахiя#ffff99#&)ЗахЗахарыя#ffff99%АгейАгей#ffff99$!СофСофон#ffff99##%АбакАбакум#ffff99"!НавНавум#ffff99!МiхМiхей#ffff99 ЁнаЁна#ffff99#%|АўдзАўдзей#ffff99rАмосАмос#ffff99hЁiльЁiль#ffff99^AсiяAсiя#ffff99!TДанДанiiл#ff9fb4#'JEзэкEзэкiiль#ff9fb4'/6ПлEрПлач Eрaмii#ff9fb4#,ЕрЕрамiя#ff9fb4"IсIсая#ff9fb4&!'ПесьнПесьня #66ff99*3ЭкклЭкклезiяст#66ff99"'ВысВыслоўi#66ff99!)ПсПсалтыр#66ff99ЁвЁв#66ff99!ЭстЭстэр#ffcc99"#НээмНээмiя#ffcc99!!ЭздрЭздра#ffcc99,92Лет2-я Летапiсаў#ffcc99, 91Лет1-я Летапiсаў#ffcc99* 7x4Цар4-я Царстваў#ffcc99* 7n3Цар3-я Царстваў#ffcc99* 7d2Цар2-я Царстваў#ffcc99* 7Z1Цар1-я Царстваў#ffcc99PРутРут#ffcc992IFСудКнгiга Судзьдзяў#ffcc99&!)<ІсНавIсус Нав#ffcc99-!72Другi Другi закон #ccccff(ЛiкЛiкi#ccccffЛявЛявiт#ccccff!ВыхВыхад#ccccff % БыцБыцьцё#ccccff%$  i#  1 < ~c}||| {{zz yYxxDwwut]srwqq1ptooMn~mm5lrkjihggefGedcba`__^I]\[[]ZYYXLXAWKWVUSSRQPOOFNNAMLKJJI[HHGwG FJEE/DQCBpAA@z@>==&uА аб адзеньні чаго клапаціцёся? Паглядзеце на лілеі палявыя, як яны растуць: не працуюць і ня жнуць; % x$iПаглядзеце на птушкі нябесныя, што ня сеюць, ані жнуць, ані зьбіраюць у гумны і Айцец ваш корміць іх. Ці-ж вы ня варты многа болей за іх? А хто з вас можа клапацячыся дадаць да свайго ўзросту адзін локаць?M#Дзеля таго кажу вам: не клапацецеся аб жыцьці вашым, што будзеце есьці, ані аб целе вашым, у што будзеце адзявацца. Ці-ж жыцьцё не важнейшае за ежу, а цела не важнейшае за адзеньне?2"]Ніхто ня можа служыць двом паном, бо або аднаго будзе ненавідзець, а другога любіць, або да аднаго прыхінецца, а другім пагардзіць. Ня можаце Богу служыць і мамоне.!А калі вока тваё будзе нягоднае, то ўсё цела тваё будзе цёмнае. Дык калі сьвятло, што ў табе, цемрай ёсьць, то якая вялікая будзе сама цемра?? wСьветачам цела твайго ёсьць вока тваё. Калі вока тваё будзе шчырае, то ўсё цела тваё будзе сьветлае.I Бо дзе твой скарб, там і сэрца тваё.B}але зьбірайце скарбы ў небе, дзе ані іржа, ані моль не зьядае і дзе зладзеі не выкопваюць і не крадуць.5cНе зьбірайце сабе скарбаў на зямлі, дзе іржа і моль зьядае, і дзе зладзеі выкопваюць і крадуць,  каб ня людзям паказацца, што ты посьціш, але Айцу свайму, каторы ёсьць у скрытнасьці, а Айцец твой, каторы ёсьць у скрытнасьці, аддасьць табе.s_А ты, калі посьціш, намасьць галаву сваю і абмый твар свой,OКалі-ж вы посьціце, ня будзьце, як крывадушнікі, сумныя, бо яны нішчаць твары свае, каб паказацца перад людзьмі, што яны посьцяць. Сапраўды кажу вам, што яны атрымалі нагароду сваю.%А калі вы не адпусьціце людзям, то і Айцец ваш не адпусьціць вам грахоў вашых.1[Бо калі вы адпусьціце людзям грахі іх, бо і вам адпусьціць Айцец ваш нябесны праступкі вашы.hI і не ўвадзі нас у пакусу, але збаў нас ад злога. Амэн.wg і адпусьці нам віны нашы, так і мы адпускаем вінаватым нашымU# Хлеба нашага штодзёнанага дай нам сяньня прыйдзі каралеўства Тваё, будзь воля Твая, як на небе так і на зямлі, Вы-ж малецеся гэтак: Ойча наш, каторы ёсьць у небе, сьвяціся імя Тваё,,QДык ня будзьце падобны да іх, бо ведае Айцец вас, чаго вам трэба, перш, чым папросіце ў яго.9kА молячыся не гаварэце многа, як пагане, бо яны думаюць, што ў многаслоўі сваім будуць выслуханы..UА ты калі молісься, увайдзі ў сьвятліцу сваю і, зачыніўшы дзьверы, маліся да Айца твайго ў скрытнасьці, а Айцец твой, каторы відзіць у скрытнасьці, аддасьць табе.GІ калі вы моліцеся, ня будзьце, як крывадушнікі, каторыя любяць у бажніцах і на вуглох вуліц стоячы маліцца, каб іх бачылі людзі, сапраўды кажу вам: яны атрымалі сваю нагароду.8iкаб дарэньне тваё было ў скрытнасьці, а Айцец твой, каторы відзіць у скрытнасьці, аддасьць табе. /А ты калі робіш дарэньне, няхай левая рука твая ня ведае, што робіць твая правая,? wДык ты, калі робіш дарэньне, ня трубі перад сабою, як гэта робяць крывадушнікі ў бажніцах і на вуліцах, каб іх хвалілі людзі: сапраўды кажу вам, яны атрымалі сваю нагароду.  /Глядзеце, каб справядлівасьці вашай ня чыніць перад людзьмі, каб яны бачылі вас, бо інакш ня будзеце мець нагароды ад Айца вашага, каторы ёсьць у небе. 0Дык будзьце дасканальны, як і Айцец ваш нябесны дасканальны ёсьць.? w/І калі вы вітаецеся толькі з братамі сваімі, што-ж асабліўшае робіце? Ці-ж і пагане гэтага ня робяць?=s.Бо калі вы любіце тых, што вас любяць, якую-ж нагароду мець будзеце? Ці-ж ня робяць гэтага і мытнікі?6e-каб вы былі сынамі Айца вашага, каторы ёсьць у небе, каторы загадывае сонцу свайму усхадзіць над добрымі і благімі і пасылае дождж на справядлівых і несправядлівых.*M,А я вам кажу: Любеце ворагаў вашых, добра чынеце тым, каторыя прасьледуюць і чэрняць вас,.U+Вы чулі, што сказана: “Любі бліжняга твайго і мей у ненавісьці ворага твайго” (Лэвіт, 19, 18). *Просіць хто ў цябе, дай яму, а хто хоча пазычыць у цябе, не адварочвайся.{)і хто-б прымушаў цябе ісьці тысячу крокаў, дзі з ім і другія дзьве.7(а таму, хто хоча судзіцца з табою і ўзяць у цябе сарочку тваю, аддай яму і вопратку,@y'А я вам кажу: не супраціўляйцеся злому, але хто калі ўдарыць цябе ў правую шчаку, настаў яму і другую,uc&Вы чулі, што сказана: Вока за вока і зуб за зуб” (Выхад. 21, 24).%C%Але няхай будзе мова вашая: “так, так”, “не, не”, а што болей за гэтае, ад злога ёсьць."~=$І не прысягай на галаву сваю, бо ня можаш зрабіць ніводнага воласа белым або чорным.'}G#ані на зямлю, бо яна падножжам ног ягоных, ані на Ерузалім, бо ён горад вялікага караля.~|u"А я вам кажу: аніяк не прысягайце – ані на неба, бо яно трон Божы,]{3!Вы чулі яшчэ, што сказана старадаўным: “ Не прысягай на няпраўду, але спаўняе перад Богам прысягі твае” (Лэвіт. 19, 12).z' а я вам кажу: што кожны, хто-б пакінуў сваю жонку, акрамя прычыны чужаложства, прыводзіць яе да чужаложства, а хто-б ажаніўся з пакіненай, чужаложыць.4yaІ сказана так так-жа: “Хто-б пакідаў сваю жонку, няхай дасьць ёй разводны ліст” (Паўл. Пр. 24, І),)xKІ калі правая рука твая ўводзіць цябе ў грэх, адсячы яе і кінь ад сябе, бо лепш для цябе, каб згінуў адзін з тваіх членаў, чымся ўсё цела тваё мела ісьці ў пекла.6weКалі-ж правае вока тваё ўводзіць цябе ў грэх, вырві яго і кінь ад сябе, бо лепш для цябе, каб згінуў адзін з тваіх членаў, чымся ўсё цела тваё мела быць кінутым у пекла.v-а я вам кажу, што кожны, хто глядзіць на жанчыну, ужо саграшыў з ею ў сэрцы сваім.su_Вы чулі, што сказана старадаўным: “ Не чужалож” (Вых. 20, 14),tСапраўды кажу табе: ня выйдзеш датуль, пакуль не аддасі апошняга грошыка.>suГадзіся з сваім праціўнікам скора, пакуль яшчэ ў дарозе з ім, каб часам праціўнік не аддаў цябе судзьдзі, а судзьдзя не аддаў цябе слузе і каб не пасадзілі цябе ў вастрог.Nrпакінь там перад аўтаром свой дар і ідзі перш пагадзіся з братам сваім, а тады вярнуўшыся ахвяруеш дар свой.1q[Дык калі ты ахвяруеш дар свой да аўтара і там прыпомніш, што брат твой мае нешта проціў цябе,pА я вам кажу, што кожны, хто гневаецца на брата свайго, будзе падлеглы суду, а хто-б сказаў на брата свайго “нягоднік”, будзе падлеглы суду найвышэйшаму, а хто-б сказаў “бязбожнік”, будзе падлеглы пякельнаму агню.6oeВы чулі, што сказана старадаўным: “ Не забівай, а хто-б забіў, будзе падлеглы суду” (Выхад. 20, 13).lnQБо кажу вам, што калі ваша справядлівасьць ня будзе буйнейшай, як кніжнікаў і фарызэяў, ня ўвойдзеце ў каралеўства нябеснае.zmmДык хто-б скасаваў адно з гэтых найменшых прыказаньняў і так-бы навучаў людзей, будзе названы найменшым у каралеўстве нябесным; а хто-б чыніў і навучаў, той будзе названы вялікім у каралеўстве нябесным.nlUСапраўды-ж кажу вам: пакуль не праміне неба і зямля, не загіне аніводная ёта, аніводная рыска з Закону, аж пакуль усё станецца.2k]Ня думайце, што я прыйшоў скасаваць Закон або прарокаў; ня прыйшоў я касаваць, але дапоўніць.kjOТак няхай сьвятло вашае сьвеціць перад людзьмі, каб яны бачылі вашыя добрыя чыны і славілі Айца вашага, каторы ёсьць у небе.LiІ не запальваюць сьвечку, і ня ставяць яе пад пасудзінай, але на ліхтар, каб сьвяціла ўсім, што ёсьць у доме.hВы ёсьць сьветласьць сьвету; ня можа скрыцца горад паложаны на гарэ.g Вы ёсьць соль зямлі, калі-ж соль зьвятрэе, то чым яе зрабіць салёнай? Яна нікуды болей ня варта, як толькі выкінуць яе вон і каб яе патапталі людзі.Nf цешцеся і весялецеся, бо нагарода вашая вялікая ў небе; бо так прасьледавалі прарокаў, якія былі перад вамі.Me Багаслаўлены вы, калі вас будуць лаяць, і прасьледаваць, і ўсякае зло проціў вас гаварыць, лгучы дзеля мяне:;do Багаслаўлены, каторыя церпяць прасьлед дзеля справядлівасьці, бо іх ёсьць каралеўства нябеснае.c Багаслаўлены супакой чынячыя, бо яны будуць названы сынамі Божымі.obWБагаслаўлены чыстыя сэрцам, бо Яны Бога будуць відзець.maSБагаслаўлены міласэрныя, бо яны міласэрдзе атрымаюць."`=Багаслаўлены, каторыя прагнуць і смагнуць справядлівасьці, бо яны будуць насычаны.m_SБагаслаўлены, каторыя плачуць, бо яны будуць пацешаны.]^3Багаслаўлены ціхія, бо яны заўладаюць зямлёю.y]kБагаслаўлены ўбогія духам, бо іх ёсьць каралеўства нябеснае.]\3і ён, адчыніўшы вусны свае, навучаў іх, кажучы:[ 'А бачачы грамады, Езус узыйшоў на гару і, калі сеў, падыйшлі да яго вучні ягоны(ZIІ ішлі за ім вялікія грамады з Галілеі, і Дэкаполу, і з Ерузаліму, і з Юдэі, і з-за Ярдану.IY І разыйшлася вестка аб ім па ўсей Сырыі і прыносілі да яго ўсіх нядужых, апанаваных рознымі хваробамі і болямі, і маючых нячыстых, і лунатыкаў, і спаралізаваных і аздаравіў іх.X#І абходзіў Езус усю Галілею, навучаючы ў іхных бажніцах і абвяшчаючы эванэлію каралеўства і аздараўляючы ўсякую хваробу і ўсякую немач у народзе.iWKА яны зараз-жа, пакінуўшы сеці і бацьку, пайшлі за ім.#V?А ідучы адтуль далей, убачыў двух другіх братоў: Якуба Зэбэдэявага і Яна, брата ягонага, з Зэбэдэям іхным бацькам у лодцы правячых свае сеці, і паклікаў іх.YU+І яны зараз-жа, пакінуўшы сеці, пайшлі за ім.sT_і сказаў ім: Ідзеце за мной і я зраблю вас рыбакамі людзей.*SMА праходзячы каля мора Галілейскага, Езус убачыў двух братоў: Сымона, каторага завуць Пятром, і Андрэя, ягонага брата, закідаючых сеці ў мора, бо былі рыбакамі1R[З таго часу пачаў Езус абвяшчаць і казаць: пакутуйце, бо прыблізілася каралеўства нябеснае.[Q/Народ, каторы сядзеў у цемры, угледзеў сьвятло вялікае і тым, што сядзелі ў краіне ценю сьмерці, узыйшла яснасьць”."P=“Зямля Забулон і зямля Нэфталім, дарога прыморская за Ярданам, Галілея паганская іtOaкаб споўнілася, што было сказана праз Ізаія прарока (9, 1–2):CАле Ян не дапускаў яго, кажучы: Я павінен быць ахрышчаны табою, а ты прыходзіш да мяне?= Тады прыйшоў Езус з Галілеі на Ярдан, да Яна, каб ім быць ахрышчаным.[</ Веялка яго ў руцэ ягонай і Ён ачысьціць свой ток, і зьбярэ пшаніцу сваю ў сьвіран, а мякіну спаліць агнём няўгасным..;U Я то хрышчу вас вадою на пакуту, але той, каторы па мне прыйдзе, ёсьць мацнейшы за мяне і я ня варт нясьці абутак яго. Ён вас будзе хрысьціць Духам сьвятым і агнём.h:I Бо ўжо сякера ля карэньня дзераваў паложана: дык кожнае дзерава, якое не дае добрага плоду, будзе сьцята і кінута ў вагонь.x9i І ня важцеся гаварыць самі ў сабе: “ Айца маем Абрагама”, бо я вам кажу, што Бог можа з гэтых каменьняў можа падняць сыноў Абрагаму.F8Дык чынеце плод, дастойны пакуты.s7_А бачачы многа фарызэяў і садукеяў, якія ішлі да яго хросту, казаў: Родзе гадавы, хто вам паказаў уцякаць ад надыходзячага гневу? 6 85iТады выходзіў да яго Ерузалім, і ўся Юдэя, і ўвесь край каля Ярдану, спавядаючыся з грахоў сваіх.Y4+А той Ян меў адзежу з вярблюдавай шэрсьці і раменны пояс каля паясьніцы сваей, а ядой яго была саранча і лясны мёд.3yБо гэта той, аб каторым гаварыў прарок Ізаій (40, 3), кажучы: “Голас клічучага ў пустыні: Праўце дарогу Пана, простымі робеце сьцежкі Яго”u2cі кажучы: Пакутуйце, бо прыблізілася каралеўства Нябеснае.1 А ў гэтыя дні прыйшоў Ян Хрысьціцель, навучаючы ў пустыні ЮдэйскайQ0І прыйшоўшы, асеў у месьце Назарэт, каб споўнілася, што было сказана праз прарокаў: што будзе звацца Назарэем./Але пачуўшы, што ў Юдэі панаваў Архелауш на месца бацькі свайго Гэрада, пабаяўся туды ісьці, але павучаны ў сьне, адыйшоў у староны Галілейскія..wЁн устаўшы, узяў дзіця і матку ягону і прыйшоў у зямлю Ізраілаву.H- кажучы: Устань, вазьмі дзіця і матку яго і ідзіў зямлю Ізраілаву, бо памёрлі тыя, што шукалі душы дзіцяці.,А калі памёр Гэрад, вось анёл Панскі зьявіўся ў сьне Язэпу ў Эгіпцеh+I“Голас быў чутны ў Раме, плач і галасьба вялікая; Рахеля плачучая па дзецях сваіх і не хацела супакоіцца, бо іх нямашака”. * Тады споўнілася, што было сказана праз прарока Ерэмія (31–15), кажучага: ) Тады Гэрад, бачачы, што яго зьвялі мудрацы, вельмі разгневаўся і, паслаўшы, выбіў усіх дзяцей, якія былі ў Бэтлееме і ў усіх ваколіцах яго ад двух гадоў і ніжэй, згодна з часам, аб якім быў дапытаўшыся ад мудрацоў.(І быў там аж да Гэрадавай сьмерці, каб споўнілася, што было сказана Панам праз прарока, кажучага (Оз. 11. 1): “З Эгіпту я паклікаў сына майго”.v'eЁн, устаўшы, узяў уначы дзіця і матку яго і адыйшоў у Эгіпет.u&c Калі яны ад’ехалі, вось анёл Панскі зьявіўся ў сьне Язэпу, кажучы: “Устань, вазьмі дзіця і матку яго і ўцякай у Эгіпет і будзь там, пакуль не скажу табе; бо Гэрад будзе шукаць дзіцяці, каб загубіць яго..%U І атрымаўшы наказ у сьне, каб не варочаліся да Гэрада, іншай дарогай вярнуліся ў свой край.$/ І ўвайшоўшы ў дом, знайшлі дзіця з ягонай маткай Марыяй і ўпаўшы, пакланіліся яму; і адчыніўшы скарбы свае, ахвяравалі яму дары: золата, кадзіла і міру.w#g А ўбачыўшы зорку, яны ўзрадаваліся надта вялікай радасьцяй. " Яны выслухаўшы караля, адыйшлі. І вось зорка, якую яны бачылі на ўсходзе, ішла перад імі, аж пакуль прыйшоўшы, стала над месцам, дзе было дзіця. ! І пасылаючы іх у Бэтлеем, сказаў: Ідзеце і дакладна распытайце аб дзіцяці, і калі знойдзеце, дайце мне знаць, каб і я пайшоўшы, пакланіўся яму.1 [Тады Гэрад, тайком паклікаўшы мудрацоў, старанна выведаў ад іх час зоркі, якая ім зьявілася.&E“ І ты, Бэтлееме, зямля Юдэйская, нічым ты ня меншая ад спаміж сталіцаў Юдэйскіх, бо з цябе выйдзе павадыр, каторы будзе кіраваць народам маім Ізраільскім”.+А яны сказалі яму: У Бэтлееме Юдэйскім, бо гэтак напісана праз прарока (Міх. 5. 2):@yІ сабраўшы ўсіх старшых сьвятараў і кніжнікаў народу даведываўся ад іх, дзе меў Хрыстус нарадзіцца.r]А пачуўшы кароль Гэрад стрывожыўся і з ім увесь Ерузалім.Rкажучы: Дзе ёсьць што нарадзіўся кароль Юдэйскі? Бо мы бачылі зорку ягону на ўсходзе і прыйшлі пакланіцца яму.L Дык калі Езус нарадзіўся ў Бэтлееме Юдэйскім, у дні караля Гэрада, вось мудрацы з усходу прыйшлі ў Ерузалім І ня знаў яе, аж радзіла сына свайго первароднага, і даў яму імя Езус. 3А Язэп, устаўшы зо сну, зрабіў так, як загадаў яму анёл Панскі і прыняў жонку сваю.: o“Вось дзева ў лоне мець будзе і народзіць сына, і дадуць яму імя Эмануэль, што значыць: Бог з намі.. WА ўсё гэтае сталася, каб споўнілася, што было сказана Панам праз прарока, кажучага ( Із. 7, 14): І народзіць сына і дасі яму імя Езус, бо ён збавіць народ свой ад грахоў яго.5 eА калі ён гэта думаў, вось анёл Панскі зьявіўся яму ў сьне, кажучы: Язэпе, сыне Давіда, ня бойся прыняць жонкі сваей Марыі, бо што ў ёй зачалося, ёсьць ад Духа сьвятога.+ QЯзэп-жа, муж яе, будучы справядлівым і ня хочучы яе зьняславіць, хацеў тайком пакінуць яе.  ;А нараджэньне Хрысуса гэтак было: Калі матка яго Марыя была пашлюбавана з Язэпам, то перад тым як яны зыйшліся, выявілася, што мае ў лоне ад Духа сьвятога. -І так усіх пакаленьняў: ад Абрагама аж да Давіда чатырнаццаць пакаленьняў, і ад Давіда аж да перасяленьня бабілонскага чатырнаццаць пакаленьняў, і ад перасяленьня бабілонскага аж да Хрыстуса чатырнаццаць пакаленьняў. -а Якуб радзіў Язэпа, мужа Марыі, з каторай нарадзіўся Езус, што завецца Хрыстус.   а Эліюд радзіў Элеазара, а Элеазар радзіў Матана, а Матан радзіў Якуба,} uа Азор радзіў Садока, а Садок радзіў Ахіма, а Ахім радзіў Эліюда,  ! а Зоробабель радзіў Абіюда, а Абіюд радзіў Эліякіма, а Эліякім радзіў Азора,1  ] а пасьля перасяленьня бабілонскага Ехоній радзіў Салацыеля, а Салацыель радзіў Зоробабеля,y  m а Ёзій радзіў Ехонія і братоў яго ў перасяленьні бабілонскім,   а Эзэхій радзіў Манассу, а Манасса радзіў Амона, а Амон радзіў Ёзія,}  u а Озій радзіў Ёатама, а Ёатам радзіў Ахаза, а Ахаз радзіў Эзэхія,} uа Абій радзіў Ёзафата, а Ёзафат радзіў Ёрама, а Ёрам радзіў Озія, yа Саламон радзіў Робоама, а Робоам радзіў Абія, а Абій радзіў Асу,l Sа кароль Давід радзіў Саламона з тае, што была Урыевай,K а Саламон радзіў Бооза з Рагабы, а Бооз радзіў Обэда з Руты, а Обэд радзіў Ессу, а Есса радзіў Давіда караля, )а Арам радзіў Амінадаба, а Амнадаб радзіў Наассона, а Наассон радзіў Саламона, 7а Юда радзіў Фарэса і Зарама ад Тамары,а Фарэс радзіў Эзрона, а Эзрон радзіў Арама, Абрагам радзіў Ізаака, а Ізаак радзіў Якуба, а Якуб радзіў Юду і братоў яго,f IКніга роду Езуса Хрыста, сына Давіда, сына Абрагама. )~m}}|:{{2zyy wwBvuultYsrqq*pooCnnim^b]\\n[ZZY{XXWOVVRUU9TcSRQQdPOO3NxMLLTKKJIIHG*FwEED[C2BjA??>>=8iQY Бо ярмо маё прыемнае, а цяжар мой лёгкі.KX Вазьмеце ярмо маё на сябе і навучэцеся ад мяне, што я ціхі і пакорны сэрцам і знойдзеце спакой душам вашым.wWg Прыйдзеце да мяне ўсе працуючыя і абцяжаныя і я вас узмацую.jVM Усё мне перадана Айцом маім. І ніхто ня знае Сына, апрача Айца, і Айца ніхто ня знае, апрача Сына, і каму Сын захоча аб’явіць.LU Так, Ойча, бо гэтак спадабалася табе.T У гэты час Езус адазваўшыся прамовіў: Слаўлю цябе, Ойча, Пане неба і зямлі, што ты скрыў гэтае ад мудрых і разумных, а аб’явіў гэтае малым.S Але кажу вам, што зямлі Садомскай будзе лягчэй у судны дзень, як табе.3R_ І ты Капарнауме, ці-ж ты ад да неба ўзьнясесься? Ажно да пекла ўпадзеш; бо калі-б у Садоме дзеяліся цуды, якія ў табе дзеяліся, то можэ-б яна асталася аж па гэты дзень.Q} Аднак-жа кажу вам: Тыру і Сыдону лягчэй будзе ў судны дзень, як вам. P Гора табе, Корозаім, гора табе, Бэтсайда! Бо калі-б у Тыры і Сыдоне дзеяліся цуды, якія ў вас дзеяліся, то даўно ў зрэбніцы і попеле пакутавалі б.2O] Тады пачаў дакараць гарадом, у якіх сталася найболей ягоных цудаў, за тое, што не пакутавалі.&NE Прыйшоў Сын чалавечы, як есьць і п’е, а яны кажуць: “Вось чалавек, які любіць есьці і піць віно, друг мытнікаў і грэшнікаў”. І апраўдана мудрасьць сынамі яе.Mw Бо прыйшоў Ян, каторы ня еў і ня піў, а яны кажуць: “ Д’ябла мае”.L  кажучы: “Мы ігралі вам, а вы не скакалі; мы галасілі, а вы не плакалі”.LK Да каго-ж я прыраўную гэты род? Ён падобны да хлапчанят, што седзячы на рынку, крычаць да сваіх равесьнікаў,QJ Хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае.vIe і калі хочаце прыняць, ён ёсьць Гальяш, каторы мае прыйсьці.WH' Бо ўсе прарокі і закон прарочылі ад да Яна;DG Ад дзён-ж яна Хрысьціцеля аж да цяпер каралеўства нябеснае гвалт церпіць і гвалтаўнікі вырываюць яго. F  xEi Бо гэта той, аб каторым напісана: “Вось я пасылаю анёла майго перад воблікам тваім, які прыгатуе шлях твой перад табою” (Малах. 3, 1). Сапраўды кажу вам: паміж роджаных жанчынамі не паўстаў большы за Яна Хрысьціцеля; але найменшы ў каралеўстве нябесным ёсьць большым за яго.D Што-ж вы выйшлі ўбачыць? Прарока? Так, кажу вам, і болей чым прарока.Cw Што-ж вы выйшлі ўбачыць? Чалавека адзетага ў мяккае адзеньне? Вось тыя, што адзяюцца ў мяккае адзеньне, прабываюць у каралеўскіх дамох.nBU Калі-ж яны адыйшлі, пачаў Езус гаварыць да грамадаў аб Яне: Што вы выйшлі ў пустыню ўбачыць? Трысьціну, што хістаецца ад ветру?YA+ І багаслаўлены, хто ня будзе горшыца з мяне.q@[ Сьляпыя відзяць, кульгавя ходзяць, пракажаныя робяцца чыстымі, глухія чуюць, умерлыя ўскрасаюць, убогім абвяшчаецца эванэлія.? І адказваючы Езус сказаў ім: Пайшоўшы, раскажэце Яну, што вы чулі і бачылі:y>k сказаў яму: Ці ты той, хто мае прыйсьці, ці чакаць нам другога?=! А Ян, калі пачуў у вязьніцы аб чынах Хрыстовых, паслаўшы двух з вучняў сваіх,`< ; І сталася, як скончыў Езус загадываць дванаццацём сваім вучням, пайшоў аддуль, каб вучыць і абвяшчаць у іншых гарадох.z;m *А хто-б даў напіцца аднаму з гэтых найменшых толькі кубак халоднай вады ў імя вучня, сапраўды кажу вам, ён ня страціць свае нагароды.: )Хто прыймае прарока ў імя прарока, атрымае нагароду прарока, а хто прыймае справядлівага ў імя справядлівага, атрымае нагароду справядлівага.9- (Хто прыймае вас, мяне прыймае, а хто мяне прыймае, прыймае таго, хто паслаў мяне.-8S 'Хто знойдзе жыцьцё сваё, загубіць яго, а хто-б загубіў жыцьцё сваё дзеля мяне, знойдзе яго.q7[ &І хто не бярэ крыжа свайго і ня ідзе за мною, ня варт мяне.n6U %Хто любіць бацьку або матку болей за мяне, ня варт мяне.>5w $і ворагі чалавеку хатнія яго.04Y #Бо я прыйшоў разлучыць чалавека з бацькам яго і дачку з маткаю яе і нявестку з сьвякроўю яе;33_ "Ня думайце, што я прыйшоў прынесьці супакой ня зямлю, ня прыйшоў я прынесьці супакой, але меч. 2  !>1u Вось-жа кожны, хто мяне прызнае перад людзьмі, і я яго прызнаю перад Айцом маім, каторы ёсьць у небе.\01 Дык ня бойцеся: вы лепшыя за многіх вераб’ёў.S/ Вашыя-ж валасы на галаве ўсе палічаныны.@.y Ці-ж не прадаюць двух вераб’ёў за аднаго медзяка? І ніводзен з іх не ўпадзе на зямлю без Айца вашага.q-[ І ня бойцеся тых, што забіваюць цела, а душы забіць ня могуць, але бойцеся найболей таго, хто можа і душу і цела загубіць у пекле. ,9 Што я вам кажу ў цемры, кажэце пры сьвятле, і што на вуха чуеце, абвяшчайце па дахах. +  Дык ня бойцецся іх; бо няма нічога скрытнага, што-б ня сталася вядомым.~*u Даволі для вучня, каб ён быў, як вучыцель яго, і для слугі – як пан ягоны. Калі гаспадара назвалі Бэльзэбубам, куды болей хатніх ягоных!)} Вучань ня ёсьць вышэй за вучыцеля, і слуга ня вышэй за пана свайго.( Калі-ж будуць прасьледаваць вас у гэтым горадзе, уцякайце ў другі; сапраўды кажу вам: ня скончыце гарадоў Ізраіля, аж прыйдзе Сын чалавечы.4'a І будуць вас ненавідзець усе дзеля імені майго, але хто вытрывае да канца, той будзе збаўлены.<&q І выдасьць брат брата на смерць, і бацька сына, і паўстануць дзеці на бацькоў і зробяць ім сьмерць.% Бо ня вы тыя, што гаворыце, але Дух Айца вашага, каторы гаворыць у вас.]$3 Калі-ж аддадуць вас, не клапацецеся, як або што маеце гаварыць, бо ў тую часіну будзе вам дадзена, што маеце гаварыць.#7 і павядуць вас да начальнікаў і каралёў дзеля мяне, на пасьведчаньне ім і паганам.8"i А сьцеражэцеся людзей, бо яны будуць аддаваць вас у суды і будуць бічаваць вас у сваіх бажніцах,1![ Вось я пасылаю вас, як авец пасярод ваўкоў: дык будзьце мудрыя, як зьмеі і простыя, як галубы. ' Сапраўды кажу вам: Лягчэй будзе зямлі Садомскай у дзень суду, чым таму гораду.F А калі-б хто ня прыняў вас і ня слухаў слоў вашых, выходзячы з дому або гораду, абтрасеце пыл з ног вашых.B} І калі той дом будзе варт, супакой ваш зыйдзе на яго, а калі ня будзе варт, супакой ваш вернецца да вас.}s А ўваходзячы ў дом, прывітайце яго, кажучы: Супакой гэтаму дому.`9 А ў які-б горад або сяло вы не ўвайшлі, даведайцеся, хто ў ім ёсьць дастойны – і там аставайцеся, аж пакуль ня выйдзеце.&E ані торбы ў дарозе, ані дзьвёх адзежын, ані абутку, ані кія; бо работнік варт сваей ежы.nU Ня мейце золата, ані серабра, ані грашэй у паясох вашых._7 Аздараўляйце хворых, ускрашайце ўмерлых, ачышчайце пракажаных, выганяйце д’яблаў. Дарма вы атрымалі, дарма давайце. А ідучы, абвяшчайце, кажучы, што прыблізілася каралеўства нябеснае.mS але ідзеце лепш да загінуўшых авец з дому Ізраілявага.eC Гэтых дванаццацёх паслаў Езус, загадваючы ім, кажучы: На дарогу паганаў ня ўзыходзьце і ў гарады самаранаў не заходзьце,fE Сымон Кананэец і Юдаш Іскарыёт, каторы яго і выдаў.2] Якуб Зэбэдэяў, і Ян, брат яго, Філіп і Баўтрамей, Тамаш і Матэуш мытнік, Якуб Альфэяў і Тадэуш,4a А дванаццацёх апосталаў імёны ёсьць гэтакія: першы Сымон, называны Пятром, і Андрэй, брат яго,p [ І склікаўшы дванаццаць сваіх вучняў, даў ім уладу над нячыстымі духамі, каб выганяць іх і лячыць усякую хваробу і ўсякую немач.wg &дык прасеце Пана жніва, каб паслаў работнікаў на сваё жніво.|q %Тады казаў сваім вучням: Жніво-то вялікае, але работнікаў мала,4a $Гледзячы-ж на грамаду, шкадаваў іх, што былі зьняможаны і ляжалі, як авечкі, ня маючыя пастыра.! #І хадзіў Езус па ўсіх гарадох і вёсках, вучачы ў іхных бажніцах і абвяшчаючы эванэлію каралеўства і аздараўляючы ўсякую хворасьць і ўсякую немач. y "А фарызэі гаварылі: Ён выганяе д’ябла сілай д’ябэльскага князя.J   !І калі быў выгнаны д’ябал, прагаварыў нямы, а грамады дзівіліся, кажучы: Ніколі ня бывала гэтак у Ізраілю. # Калі-ж яны выйшлі, вось прывялі да яго чалавека нямога, маючага д’ябэльства.l Q Яны-ж, выйшаўшы, абвясьцілі аб ім па ўсей гэнай краіне.    Тады ён дакрануўся да вачэй іх, кажучы: Глядзеце, каб ніхто ня ведаў.oW Калі-ж прыйшоў у дом, прыступілі да яго сьляпыя. І кажа ім Езус: Ці вы верыце, што я вам магу гэтае зрабіць? Кажуць яму: Так, Пане.I  І калі Езус ішоў аддтуль, пайшлі за ім два сьляпыя, каторыя крычалі, кажучы: Зжалься над намі, Сыне Давіда!`9 І разыйшлася гэтая вестка па ўсей гэнай краіне. Калі-ж выправілі народ, ён увайшоў і ўзяў яе за руку – і дзяўчынка ўстала.  Адступецеся, бо дзяўчынка не ўмярла, але сьпіць. І насьмяхаліся з яго."= І калі прыйшоў Езус у дом старшага, і ўгледзеў жалейнікаў і шумячую грамаду, сказаў:ve А Езус, абярнуўшыся і ўгледзеўшы яе, сказаў: Надзейся, дачка, вера твая цябе аздаравіла. І жанчына стала здаровай ад гэнай гадзіны.- Бо яна казала сама ў сабе: Калі толькі дакрануцца да вопраткі яго, буду здарова.X) І вось жанчына, якая дванаццаць гадоў хварэла на цеч крыві, падыйшла ззаду і дакранулася да краю вопраткі ягонай.R~ І ўстаўшы, пайшоў за ім Езус і вучні яго..}U Калі ён гэтае да іх гаварыў, вось падыйшоў адзін старшы і кланяўся яму, кажучы: Пане, дачка мая толькі-што памярла, але прыйдзі, улажы на яе руку тваю і будзе жыць.M| І не ўліваюць новага віна ў старыя мяхі, бо інакш разрываюцца мяхі, і віно разьліваецца, і мяхі прападаюць. Але новае віно ўліваюць у новыя мяхі – і адно і другое астаюцца цэлымі.D{ І ніхто на старую вопратку не кладзе латкі з старога сукна, бо яна рве вопратку і робіцца горшая дзіра.%zC І сказаў ім Езус: Ці-ж могуць сумаваць прыяцелі маладога, пакуль з імі ёсьць малады? Але прыйдуць дні, калі забяруць ад іх маладога – і тады будуць пасьціць.9yk Тады падыйшлі да яго вучні Яна, кажучы: Чаму мы і фарызэі посьцім часта, а твае вучні ня посьцяць?`x9 Ідзеце-ж і навучэцеся, што значыць: “Міласэрдзя хачу, а не ахвяры”. Бо я не прыйшоў клікаць справядлівых, але грэшных.xwi А Езус, пачуўшы, сказаў: Ня трэба здаровым лекара, але хворым./vW І ўбачыўшы фарызэі казалі вучням ягоным: Чаму ваш вучыцель есьць з мытнікамі і грэшнікамі?juM І здарылася, калі ён у доме сядзеў за сталом, вось многія мытнікі і грэшнікі прыйшлі і паселі за стол з Езусам і вучнямі яго.ztm І калі Езус пайшоў адтуль, убачыў чалавека, сядзячага ля мытніцы, іменем Матэуш. І сказаў яму: Ідзі за мною І ён ўстаўшы, пайшоў за ім.+sO Грамады-ж, бачачы гэтае, праняліся страхам і славілі Бога, каторы даў такую ўладу людзям.:ro І ўстаў і пайшоў у дом свой.q! Але каб вы ведалі, што Сын чалавечы мае ўладу на зямлі адпускаць грахі – тады кажа спаралізаванаму: Устань, вазьмі пасьцель тваю і ідзі ў дом твой. p9 Што лягчэй сказаць: “ Адпушчаюцца табе грахі твае”, ці сказаць: “Устань і хадзі”?o Езус-жа, бачачы іхныя думкі, сказаў: Нашто вы думаеце благое ў сярцох вашых?|nq І вось некаторыя з кніжнікаў сказалі самі ў сабе: Ён блюзьніць.#m? І вось прынясьлі да яго спаралізаванага, ляжачага на пасьцелі. І Езус, бачачы веру іх, сказаў спаралізаванаму: Надзейся, сыне, адпушчаюцца табе грахі твае.{l q І ўвайшоў у лодку, пераплыў на другі бок і прыйшоў у свой горад.7kg"І вось увесь горад выйшаў насустрэч Езусу і, убачыўшы яго, прасілі, каб адыйшоў ад іхных граніц.(jI!А пастухі ўцяклі і, прыйшоўшы ў горад, расказалі аб усім і аб тых, што мелі д’ябэльства.\i1 І сказаў ім: Ідзеце. Яны-ж выйшаўшы, увайшлі ў сьвіні. І вось уся стада кінулася стрымгалоў у мора і пагінула ў вадзе.!h;Д’яблы-ж, прасілі яго, кажучы: Калі нас выганяеш згэтуль, пашлі нас у стада сьвіней.kgOА была недалёка ад іх пасучыся вялікая стада сьвіней.Bf}І вось яны закрычалі, кажучы: што табе да нас, Езусе, Сыне Божы? Прыйшоў ты сюды перад часам нас мучыць?6eeІ калі прыбыў на той бераг у краіну Гэразэнаў, перанялі яго два маючыя д’ябэльства, якія выходзілі з грабоў, вельмі злыя, так што ніхто ня мог прайсьці гэнай дарогай dА людзі дзівіліся, кажучы: Хто-ж гэта такі, што вятры і мора слухаюць яго?RcА Езус адказаў ім: Чаго вы баіцёся, малаверныя? Тады ўстаўшы, загадаў вятром і мору і зрабілася цішыня вялікая.{boІ прыступілі да яго вучні ягоны, кажучы: Пане, ратуй нас, гінем.a'І вось узьнялася вялікая бура на моры, так што хвалі залівалі лодку, а ён спаў.h`IІ калі ён увайшоў у лодку, увайшлі за ім ягоны вучні._А Езус сказаў яму: Ідзі за мною і пакінь умерлым хаваць сваіх нябожчыкаў..^UДругі-ж з вучняў ягоных сказаў яму: Пане, дазволь мне перш пайсьці і пахаваць бацьку майго.G]А Езус сказаў яму: Лісіцы маюць норы і птушкі нябесныя гнёзды, а Сын чалавечы ня мае дзе скланіць галаву.+\OІ падыйшоўшы адзін кніжнік, сказаў яму: Вучыцель, я пайду за табою, дзе толькі ты пойдзеш.[1Відзячы-ж навакол сябе многія грамады, Езус загадаў пераплыць на другі бок мора.^Z5каб споўнілася, што было сказана праз Ізраіля прарока, які кажа: “Ён прыняў нашыя немачы і нсіў нашыя хваробы”. (53, 4).TY!Калі-ж надыйшоў вечар, прывялі да яго многіх, маючых злых духаў. І выганяў духаў словам і аздаравіў усіх хвлрых,X#і дакранаўся да яе рукі, і пакінула яе гарачка, і яна ўстала і паслугавала ім. WІ калі Езус прыйшоў у дом Пятра, убачыў цешчу ягоную, ляжачую ў гарачцы,8Vi І сказаў Езус сотніку: Ідзі, і як ты ўверыў, няхай табе станецца. І аздаравеў слуга ў тую гадзіну.%UC а сыны каралеўства будуць выкінуты ў цемру надворную, там будзе плач і скрыгот зубоў.XT) А кажу вам, што многія прыйдуць з усходу і захаду і засядуць з Абрагамам, Ізаакам і Якубам у каралеўстве нябесным,aS; А пачуўшы, Езус зьдзівіўся і сказаў да тых, што ішлі за ім: Сапраўды кажу вам, не знайшоў я такой вялікай веры ў Ізраілю.ZR- Бо і я ёсьць чалавек пастаўлены пад уладай, маючы пад сабой жаўнераў, і кажу гэтаму: “ Ідзі” – і ён ідзе, другому: “Прыйдзі” – і ён прыходзіць, а слузе майму: “Рабі гэта” – і ён робіць.dQAА сотнік, адказваючы, прамовіў: Пане, я ня варт, каб ты увайшоў пад дах мой, але скажу толькі словам і аздаравее слуга мой.XP)І сказаў яму Езус: Я прыйду і аздараўлю яго.Oі кажучы: Пане, слуга мой ляжыць дома спаралізаваны і цяжка мучыцца.}NsКалі-ж увайшоў у Капарнаум, падыйшоў да яго сотнік, просячы яго,qM[І сказаў яму Езус: Глядзі, нікому не кажы, але ідзі, пакажыся сьвятару і ахвяруй дар, які загадаў Майсей, гэным на пасьведчаньне.XL)І Езус, працягнуўшы руку, дакрануўся да яго, кажучы: Хачу, будзь ачышчаны. І зараз-жа была ачышчана ягоная праказа.-KSІ вось пракажаны, падыйшоўшы, кланяўся яму, кажучы: Пане, калі хочаш, можаш мяне ачысьціць.dJ CКалі-ж зыйшоў з гары, пайшлі за ім вялікія грамады.IБо ён вучыў іх, як той, хто мае ўладу, а не як іхныя кніжнікі і фарызэі.HІ сталася, калі Езус скончыў гэтыя словы, дзівіліся грамады з яго навукі.UG#І пайшоў дождж, і разьліліся рэкі, і падулі вятры і рынулі на гэны дом – і заваліўся ён, і вялікая была яго руіна.iFKА ўсякі, хто слухае гэтых слоў маіх і не выпаўняе іх, будзе падобны да неразумнага чалавека, які збудаваў дом свой на пяску.VE%І пайшоў дождж, і разьліліся рэкі, і падулі вятры і рынулі на гэны дом – і ня ўпаў ён, бо быў пастаўлены на камені.hDIДык кожны, хто слухае гэтых слоў маіх і выпаўняе іх, будзе падобны да мудрага чалавека, каторы збудаваў дом свой на камені.(CIІ тады заяўлю ім: Што я ніколі ня знаў вас, адыйдзеце ад мяне вы, што чыніцё нягоднасьць.-BSМногія скажуць мне ў той дзень: “”Пане, Пане, ці-ж не тваім іменем мы прарочылі, ці-ж не тваім іменем выганялі д’яблаў, ці-ж не тваім іменем чынілі многа цудаў?”)AKНя ўсякі, хто мне кажа: “Пане, Пане”, увойдзе ў каралеўства нябеснае, але хто спаўняе волю Айца майго, каторы ёсьць у небе, той увойдзе ў каралеўства нябеснае.D@Дык па іхных пладох пазнаеце іх.?Усяе дзерава, што не даець добрага плоду, будзе зрубана і кінута ў вагонь.&>EНя можа добрае дзерава даваць благіх пладоў, ані благое дзерава даваць добрых пладоў.=1Гэтак усякае добрае дзерава дае добрыя плады, а благое дзерава дае благія плады.<+Па іхных пладох пазнаеце іх. Ці-ж зьбіраюць з церняў вінаград, або з асату фігі?;;oСьцеражэцеся фальшывых прарокаў, якія прыходзяць да вас у авечай шкуры, а ўнтры яны ваўкі рвучыя.4:aЯк-жа цесная брама і вузкая ёсьць дарога, якая вядзе да жыцьця і мала такіх, што знаходзяць яе!y9k Уваходзьце праз цесную браму, бо шырокая брама і прасторная ёсьць дарога, якая вядзе на загубу і шмат ёсьць, што ўваходзяць праз яе:78g Дыу усё, што толькі вы хочаце, каб вам людзі рабілі і вы ім рабеце. Бо гэта ёсьць закон і прарокі.7 Дык калі вы, будучы благімі, умееце даваць добрыя дары сваім дзецям, наколькі болей Айцец ваш, каторы ёсьць у небе, дасьць добрае просячым у Яго!d6A Або каліб папрасіў рыбы, то няўжо даўбы яму зьмяю?@5y Або ці ёсьць паміж вамі такі чалавек, каторы даўбы свайму сыну камень, каліб ён папрасіў у яго хлеба?'4GБо кожны, хто просіць, атрымлівае, і хто шукае, знаходзіць; і таму, хто стукае, адчыняць.35Прасеце, і будзе вам дадзена; шукайце, і знойдзеце; стукайце, і будзе вам адчынена.$2AНе давайце таго, што сьвятое, сабакам і ня кідайце пэрлаў вашых перад сьвіньнямі, каб часам не патапталі іх сваімі нагамі і, адвярнуўшыся, не разарвалі вас.D1Крывадушнік, выкінь перш палена з вока твайго, а тады пабачыш, як дастаць трэсачку з вока брата твайго.D0Або як ты скажаш свайму брату: “ Дай, я выйму трэсачку з вока твайго”, а вось палена ёсьць у воку тваім?/Чаму ты бачыш трэсачку ў воку брата твайго, а палена ў воку сваім ня відзіш?B.}Бо якім судом вы асудзіце, такім і вас будуць судзіць, і якой меркай вы адмерыце, такой і вам адмераць.?- {Ня судзеце, каб вас ня судзілі.],3"Дык не клапацецеся аб заўтрашняе, бо заўтрашні дзень будзе клапаціцца сам аб сабе. Хваціць на кожан дзень свае бяды..+U!Дык шукайце перш каралеўства Божага і справядлівасьці яго , а гэтае ўсё будзе вам дадзена.*1 бо ўсяго гэтага пагане шукаюць. Бо Айцец вас ведае, што ўсяго гэтага вам патрэба.8)iДык не клапацецеся, кажучы: “Што будзем есьці, або што будзем піць, або ў што будзем адзявацца?”S(Калі-ж палявую траву, якая сяньня ёсьць, а заўтра кідаецца ў печ, Бог гэтак адзяе, то куды болей вас, малаверных? -~}||.{{zzOytxeww%vvuu*tsrrpqq#pdo9nvmllkjivhgg f`feOdtcba`_^]]P\\![}[ZPYY%XbWWkVVeUUTZSRQ6POOpN]MLKJIIHGFF]E=D5BAA8@0??>k>_== 3 x d '2}W6 e$І ўзяўы сем хлябоў і рыбы і ўчыніўшы падзяку, ламаў і даваў сваім вучням, а вучні давалі народу.N #І загадаў грамадзе пасесьці на зямлі. "І сказаў ім Езус: Колькі маеце хлябоў? Яны-ж адказалі: Сем і некалькі рыбак.C !І сказалі яму вучні: Скуль-жа нам узяць у пустыні гэтулькі хлеба, каб накарміць такую вялікую грамаду?B } Езус-жа, паклікаўшы сваіх вучняў, сказаў: Шкада мне грамады, бо ўжо тры дні трываюць пры мне і ня маюць чаго есьці, а не хачу іх адпусьціць галодных, каб не аслабелі ў дарозе.\1так што дзівіліся грамады, бачачы нямых гаворачы, кульгавых ходзячы, сьляпых відзячы і вялічалі Бога Ізраільскага.yІ падыйшло да яго многа грамадаў, маючы з сабой нямых, сьляпых, кульгавых, калекіх і многа іншых; і клалі іх ля ног ягоных і аздаравіў іх,-SІ калі Езус адыйшоў адтуль, прыйшоў да Галілейскага мора і , узыйшоўшы на гару, сядзеў там.q[Тады Езус у адказ сказаў ей: О жанчына, вялікая твая вера, няхай табе станецца, як ты хочаш! І аздаравела дачка яе ад тае гадзіны.5cАле яна сказала: Так, Пане! Але і шчаняты ядуць з крошак, якія падаюць з стала іхных гаспадароў.yЁн адказаўшы сказаў: Ня добра браць хлеб дзяцей і кідаць сабакам.ucАле яна прыйшла і пакланілася яму, кажучы: Пане, памажы мне.)Ён-жа, адказаўшы, сказаў: Я пасланы толькі да авец, якія згінулі з дому Ізраіля.7gЁн не адказаў ёй ні слова. І падыйшоўшы вучні ягоны прасілі яго: Адпусьці яе, бо крычыць за намі.І вось жанчына Канаанская, выйшаўшы з тых ваколіц, крычала, кажучы яму: Зжалься нада мною, Пане, Сыне Давіда! Дачку маю цяжка мучыць нячысты!n~UІ Езус, выйшаўшы адтуль, пайшоў у староны Тыру і Сыдону."}=Вось гэта апаганьвае чалавека, але есьці неабмытымі рукамі не апаганьвае чалавека.[|/Бо з сэрца ідуць благія думкі, забойствы, чужалоствы, распуствы, зладзействы, фальшывыя сьведчаньні, блюзьнерствы. { А тое, што выходзіць з рота, з сэрца ідзе – і гэта апаганьвае чалавека.z1Ці-ж вы не разумееце, што ўсё, што ўваходзіць у рот, ідзе ў жывот і выкідаецца вон?\y1Ён-жа сказаў: Няўжо і вы яшчэ без зразуменьня?xyА Пётр, адазваўшыся, сказаў яму: Растлумач нам гэтую прыповесьць.>wuПакіньце іх! Яны сьляпыя і павадыры сьляпых. Калі-ж сьляпы сьляпога вядзе, то абодва ўваляцца ў яму.Cv Ён-жа, адказаўшы, сказаў: Усякая расьліна, якую не пасадзіў Айцец мой нябесны, будзе вырвана з коранем.! 3Ці вы зразумелі ўсё гэта? Кажуць яму: Так.m=S 2і ўкінуць іх у печ агню; там будзе плач і скрыгот зубоў.,<Q 1Так будзе пры сканчэньні сьвету: выйдуць анёлы і выдзяляць благіх спасярод справядлівыхH;  0калі ён быў поўны, выцягнулі яго, і пасеўшы на беразе, выбралі добрую ў пасудзіну, а дрэнную выкінулі вон.=:s /Яшчэ падобнае каралеўства нябеснае да невада, закіненага ў мора і загарнуўшага ўсякага роду рыбу; 9  .Знайшоўшы-ж адну дарагую пэрлу, пайшоў і прадаў усё, што меў і купіў яе.8- -Яшчэ падобнае каралеўства нябеснае да чалавека купца, які шукае добрых пэрлаў.:7m ,Падобнае каралеўства нябеснае да скарбу, схаванага ў полі. Чалавек, які яго знойдзе, прыкрывае і з радасьці ад гэтага ідзе і прадае яго ўсё, што мае і купляе гэнае поле.C6 +Тады справядлівыя заясьнеюць, як сонца, у каралеўстве Айца іх. Хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае.m5S *і ўкінуць іх у печ агню, там будзе плач і скрыгот зубоў.R4 )Пашле Сын чалавечы сваіх анёлаў і зьбяруць з кралеўства ягонага ўсе згаршэньні і тых, што робяць нягоднасьць, 3 (Дык як зьбіраюць куколь і паляць агнём, так будзе пры сканчэньні сьвету.32_ 'А вораг, што пасеяў яго, ёсьць д’ябал, а жніво – гэта сканчэньне сьвету, а жанца – гэта анёлы. 1  &P0 %Ён адказваючы сказаў ім: Той, хто сее добрае насеньне – гэта сыны каралеўства, а куколь – гэта сыны нягодныя.m/S $Тады, адправіўшы грамады, увайшоў у дом. І прыступілі да яго вучні ягоны, кажучы: Растлумач нам прыповесьць аб кукалю на полі.. #каб споўнілася, што было сказана праз прарока, які кажа: “ Адчыню ў прыповесьцях вусны мае, выкажу скрытае ад стварэньня сьвету” (Пс. 77, 2).(-I "Усё гэтае гаварыў Езус да грамадаў у прыповесьцях, і бяз прыповесьцяў не гаварыў да іх, , !Іншую прыповесьць сказаў ім: каралеўства нябеснае ёсьць падобнае да квасу, які жанчына ўзяўшы палажыла ў тры меркі мукі, пакуль усё ня ўкісла.<+q Яно, праўда, найменшае з усяго насеньня, але калі ўзрасьце, бывае большым за ўсе гародніны і робіцца дзеравам, так што птушкі нябесныя прылятаюць і жывуць у галінах яго.* Іншую прыповесьць падаў ім, кажучы: каралеўства нябеснае ёсьць падобнае да каралеўства зярняці, якое чалавек узяўшы пасяў на сваім полі.)1 Пакіньце расьці абое аж да жніва, а ў часе жніва скажу жанком: Зьбярэце перш куколь і зьвяжэце яго ў снапкі, каб спаліць, а пшаніцу зьбярэце ў гумно маё.(/ Але ён сказаў: Не, каб часам зьбіраючы куколь, вы ня вырвалі разам з ім і пшаніцы.1'[ А ён сказаў ім: Варожы чалавек гэта зрабіў. Слугі-ж сказалі яму: Хочаш, пойдзем і зьбяром яго.b&= Прыйшоўшы-ж слугі гаспадара сказалі яму: Пане, ці-ж ты ня добрае насеньне пасеяў на сваім полі? Адкуль-жа ўзяўся куколь?z%m Калі-ж узрасло збожа і прынясло плод, тады паказаўся і куколь.$# Калі-ж людзі спалі, прыйшоў вораг ягоны, насеяў кукалю між пшаніцаў і пайшоў.}#s Другую прыповесьць падаў ім, кажучы: каралеўства нябеснае сталася падобным да чалавека, каторы пасеяў добрае насеньне на сваім полі."# А хто пасеены на добрай зямлі, гэта той, каторы слухае слова і разумее і прыносіць плод – і дае адно соты, а другое шэсьць дзесяты, а іншае трыццаты.! А хто пасеены ў церні, гэта той, каторы слухае слова, але клапоты гэтага сьвету і мана багацьцяў заглушае слова і яно застаецца бяз плоду.I   але ён ня мае кораня ў сабе, але ёсьць часовы, калі-ж настане ўціск і прасьлед дзеля слова, зараз горшыцца.>u А хто пасеены на месцы камяністым, гэта той, каторы слухае слова і зараз-жа з радасьцяй прыймае яго, Да ўсякага, хто слухае слова каралеўства і не разумее, прыходзіць Злы і вырывае, што пасеяна ў ягоным сэрцы: гэта той, каторы пасеяны пры дарозе.X) Дык вы паслухайце прыповесьці пра сяйбіта.oW Бо сапраўды кажу вам, што многія прарокі і справядліўцы жадалі бачыць, што вы бачыце і ня бачылі, і чуць, што вы чуеце і ня чулі.uc Вашыя-ж багаслаўлены вочы, бо бачаць і вушы вашыя, бо чуюць.a; Бо агрубела сэрца гэтага народу і вушамі трудна чулі і заплюшчылі вочы свае, каб часам ня ўбачыць вачыма, і не пачуць вушыма, і не зразумець сэрцам, і не навярнуцца, і каб я не аздаравіў іх”.{ І спаўняецца на іх прароцтва Ізаія (6, 9–10), каторы кажа: “Слухам будзеце слухаць і не зразумееце, і зрокам будзеце глядзець і ня ўбачыце.6e Дзеля таго гавару ім у прыповесьцях, што гледзячы ня бачаць і слухаючы ня чуюць і не разумеюць.9k Бо хто мае, таму будзе дадзена і будзе мець дастатак, а хто мае, у таго будзе аднята і тое, што мае.B} Ён, адказаўшы сказаў ім: Затым, што ва дадзена пазнаць тайніцы каралеўства нябеснага, а ім ня дадзена. І прыступіўшыся, вучні сказалі яму: Чаму гаворыш ім у прыповесьцях?Q Хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае..U Іншыя-ж упалі на добрую зямлю і далі плод: адно соты, другое шэсьцьдзесяты, іншае трыццаты.lQ А іншыя ўпалі ў церні, і ўзрасьлі церні і заглушылі іх. Калі-ж узыйшло сонца, яны павялі і, таму што ня мелі кораня, пасохлі.?w А іншыя ўпалі на месца камяністае, дзе ня мелі многа зямлі; і зараз узышлі, бо зямля была неглыбокай./ І калі ён сеяў, адны ўпалі пры дарозе, і наляцелі птушкі нябесныя і падзяўблі іх.  І гаварыў ім многа ў прыповесьцях, кажучы: Вось выйшаў, што сее, сеяць.A { І зьявіліся да яго вялікія грамады, так што ён, увайшоўшы ў лодку, сеў, а ўся грамада стаяла на беразе.e  E У той дзень Езус, выйшаўшы з дому, сядзеў каля мора. 9 2Бо хто-б спаўняў волю Айца майго, каторы ёсьць у небе, той мне брат і сястра і матка.   1І, паказваючы рукою на вучняў сваіх, сказаў: Вось матка мая і браты мае. 3 0Але ён, адказаўшы таму, што гаварыў да яго, сказаў: Хто-ж мая матка і хто мае браты?# /Нехта-ж сказаў яму: Вось маці твая і браты твае стаяць на дварэ, шукаючы цябе.5c .Калі-ж ён яшчэ гаварыў да грамадаў, вось маці яго і браты стаялі на дварэ, хочучы з ім гаварыць.C -Тады ідзе і бярэ з сабою сем другіх духаў, горшых за сябе, і, увайшоўшы, жывуць там і бываюць апошнія справы гэтага чалавека горшыя за першыя. Так будзе і з гэтым родам ліхім.S ,Тады кажа: “Вярнуся ў дом мой, адкуль я выйшаў”. І, прыйшоўшы, знаходзіць яго незанятым, вымеценым і прыбраным.G +А калі дух нячысты выйдзе з чалавека, блукаецца па бязводных мясцох, шукаючы супачынку, і не знаходзіць.-S *Каралева з Поўдня стане на судзе з гэтым родам і асудзіць яго, бо яна прыйшла з канцоў зямлі, каб паслухаць Саламонавай мудрасьці, а вось тут большы за Саламона.s_ )Мужы Нінівійскія стануць на судзе з гэтым родам і асудзяць яго, бо яны пакутавалі на абвяшчаньне Ёнава, а вось тут большы за Ёну.=s (Бо як Ёна быў унутры рыбы тры дні і тры ночы, так будзе Сын чалавечы ўнутры зямлі тры дні і тры ночы.W' 'Ён, адказаўшы, сказаў ім: Род злы і чужаложны знаку шукае, але знак яму ня будзе дадзены, апрача знаку Ёны прарока.?w &Тады адказалі яму некаторыя з кніжнікаў і фарызэяў, кажучы: Вучыцель, мы хочам ад цябе знак убачыць.K~ %Бо са слоў сваіх ты будзеш асуджаны.)}K $Але я ваму кажу, з кожнага пустога слова, якое скажуць людзі, дадуць адказ у судны дзень.<|q #Добры чалавек з добрага скарбу выносіць добрае, а благі чалавек з благога скарбу выносіць благое.1{[ "Родзе гадавы! як вы можаце гаврыць добрае, калі вы благія? Бо з паўнаты сэрца вусны гавораць.pzY !Або прызнайце дзерава добрым і плод яго добрым, або прызнайце дзерава благім і плод яго благім, бо-ж дзерава пазнаецца з плоду.(yI І хто-б сказаў слова проціў Сына чалавечага, будзе яму адпушчана, але хто-б сказаў проціў Духа Сьвятога, ня будзе яму адпушчана ані ў гэтым ані ў будучым веку.dxA Дзеля таго кажу вам: Усякі грэх і блюзьнерства будзе адпушчана людзям, але блюзьнерства проціў Духа ня будзе адпушчана.w{ Хто не са мной, той проціў мяне, і хто не зьбірае са мной, раскідае.`v9 Або як можа ўвайсьці хто ў дом дужага і разграбіць яго рэчы, калі перш ня зьвяжага дужага? І тады разграбіць дом ягоны.u' Але калі я Духам Божым выганяю д’яблаў, дык прыйшло да вас каралеўства Божае.dtA І калі я праз Бэльзэбуба выганяю д’яблаў, то вашыя сыны праз каго выганяюць? Дзеля гэтага яны будуць вашымі судзьдзямі.?sw А калі д’ябал д’ябла выганяе, то ён разьдзяліўшыся проціў сябе, дык як устаіць ягонае каралеўства?'rG Але Езус, знаючы іх думкі, сказаў ім: Усякае каралеўства, разьдзяліўшыся проціў сябе, апусьцее, і ўсякі горад або дом, разьдзяліўшыся проціў сябе, не ўстаіць.;qo А фарызэі, пачуўшы, сказалі: Ён выганяе д’яблаў ня інакш, як праз Бэльзэбуба, д’ябэльскага князя.ppY І стаўпянелі ўсе грамады і казалі: Ці гэта ня Сын Давіда?Vo% Тады прыявялі да яго чалавека, які меў д’ябэльства, сьляпога і нямога, і аздаравіў яго, так што гаварыў і відзеў.Kn І ў імя яго будуць надзеяцца народы.Bm} Трысьціны надломленае не пераломіць і лону тлеючага не пагасіць, пакуль не давядзе суду да перамогі.l Ня будзе спорыць і ня будзе крычаць, і ніхто не пачуе на вуліцах голасу яго. k “Вось слуга мой, каторага я выбраў; узлюблены мой, каторага вельмі спадабала душа мая. Узлажу на яго духа майго і будзе абвяшчаць суд народам.j каб споўнілася тое, што было сказана праз Ізраіля прарока (42, 1–4), які кажа:Fi І загадаў ім, каб не выяўлялі яго;h Але Езус, ведаючы, адыйшоў адтуль, і пайшлі за ім многія і аздаравіў іх усіх.g} А фарызэі, выйшаўшы, зрабілі нараду проціў яго, як-бы яго загубіць.&fE Тады сказаў чалавеку: Выцягні руку тваю! І выцягнуў – і стала яна здарова, як і другая.e Наколькі-ж лепшы чалавек за аўцу? Дзеля гэтага можна ў суботу рабіць дабро. d Ён-жа сказаў ім: Ці ёсьць спаміж вас такі чалавек, каторы, маючы адну авечку, ня ўзяў-бы і ня выцягнуў-бы яе, калі-б яна ў суботу ўвалілася ў яму?Wc' І вось чалавек, які меў сухую руку. І каб яго абвінаваціць, спыталіся ў яго, кажучы: Ці можна ў суботу аздараўляць?_b7 І калі адыйшоў адтуль, прыйшоў у іхную бажніцу.Ma Бо Сын чалавечы ёсьць Панам і суботы.I`  А калі-б вы ведалі, што значыць: “Міласэрдзя хачу, а не ахвяры” (Оз. 6, 6), то ніколі не асудзілі-б бязвінных.]_3 А я вам кажу, што тут ёсьць большы за сьвятыню.8^i Або ці вы ня чыталі ў законе, што ў суботу сьвятары ў сьвятыні ломяць суботу і астаюцца бяз віны?b]= Як ён увайшоў у дом Божы і еў ахвярныя хлябы, якіх ня можна было есьці ані яму, ані тым, што з ім былі, а толькі сьвятарам?,\Q Але ён сказаў ім: Ці вы ня чыталі, што зрабіў Давід, калі захацеў есьці і тыя, што з ім былі?)[K А фарызэі, угледеўшы, сказалі яму: Вось вучні твае робяць, чаго ня можна рабіць у суботу.OZ  У той час Езус праходзіў паміж збожа ў суботу, а вучні ягоны, будучы галоднымі, пачалі зрываць каласы і есьці. p~~a}|y|m{{zzycxxwcvuu tt6s:rjr^qpjonmmlkUj>izhhJgLf>eek=<<;u::;9z98+766a5564S3\22>00Q/q/.Q-d,,;+**)A(k'':&$##V"d!!- <^HsBr%I`  6 D /#O@;7M8І прыступілі да яго сьляпыя і кульгавыя ў сьвятыні і ён аздаравіў іх.f7E і сказаў ім: Ёсьць напісана: “дом мой будзе названы домам малітвы, а вы яго зрабілі пячэрай разбойнікаў” ( Із. 56, 7; Ер. 7, 11).6y І ўвайшоў Езус у сьвятыню Божую і выгнаў усіх прадаючых і купляючых у сьвятыні і абярнуў сталы мяняльнікаў і столікі прадаючых галубы;w5g Народ-жа адказаў: гэта Езус, прарок з Назарэту Галілейскага.4 І калі ўехаў у Ерузалім, парушыўся ўвесь горад, кажучы: Хто гэта такі? 3 А грамады, каторыя ішлі наперадзе і ішлі ззаду, крычалі, кажучы: Госанна сыну Давіда, багаслаўлены, каторы ідзе ў імя Пана! Госанна на вышынах!P2А вялізарная грамада слала свае вопраткі на дарозе, другія-ж зразалі галінкі з дзераваў і слалі іх на дарозе.!1;І прывялі асьліцу і асьлянё, і ўзлажылі на іх свае вопраткі і пасадзілі яго на верх.d0AВучні-ж, пайшоўшы, зрабілі так, як ім загадаў Езус.S/Скажэце дачцэ Сыёнскай: “Вось кароль твой ідзе да цябе ціхі, седзячы на асьліцы і асьляці, сыне пад’ярэмнай”..'А гэта ўсё сталася, каб споўнілася сказанае праз прарока (Захар, 9–9), які кажа:-7А калі-б вам хто што гаварыў, скажэце, што яны патрэбны Пану і ён зараз пусьціць іх.n,Uкажучы ім: Ідзеце ў сяло, якое напроць вас, і зараз знойдзеце прывязаную асьліцу і з ёй асьлянё: адвяжэце і прывядзеце да мяне.A+ }І калі прыбліжаліся да Ерузаліму і прыйшлі да Бэтфагэ пры Аліўнай гарэ, тады езус паслаў двух вучняў,'*G"А Езус зжаліўся над імі, дакрануўся да вачэй іх і зараз жа сталі відзець і пайшлі за ім.Y)+!Кажуць яму: Пане, каб адчыніліся вочы нашыя!({ І стаў Езус і паклікаў іх і сказаў: Што вы хочаце, каб я вам зрабіў?U'#А грамада сварылася на іх, каб замоўклі. Але яны яшчэ мацней крычалі, кажучы: Пане, зжалься над намі, сыне Давіда.e&Cі вось два сьляпыя, седзячы ля дарогі, пачулі, што Езус ідзе міма, і закрычалі, кажучы: Пане, зжалься над намі, сыне Давіда!t%aІ калі яны выходзілі з Ерыхону, ішла за ім вялікая грамады,B$}Так як Сын чалавечы ня прыйшоў, каб яму служылі, але каб служыць і даць жыцьцё сваё за выкуп за многіх.l#Qі хто-б хацеў між вамі быць першым, будзе вашым слугою.5"cНя так будзе паміж вамі, але хто-б хацеў між вамі быць большым, няхай будзе вашым прыслужнікам, !Езус-жа паклікаў іх да сябе і сказаў: Вы ведаеце, што павадыры народаў пануюць над імі і тыя, каторыя большыя ёсьць, выконываюць над імі ўладу.[ /А дзесяць, пачуўшы, абурыліся на двух братоў.Сказаў ім: Чару-то маю піць будзеце, але сядзець з правага майго боку або з левага гэта не мая рэч даць вам, але каму прыгатавана Айцом маім.KА Езус, адказаўшы, сказаў: Ня ведаеце, чаго просіце. Ці можаце піць чару, якую я буду піць? Кажуць яму: Можам.  Ён сказаў ёй: Чаго хочаш? Яна сказала: Скажы, каб гэтыя два сыны мае сядзелі адзін з правага боку твайго, а другі з левага ў каралеўстве тваім.9kТады прыступіла да яго маці сыноў Зэбэдэявых з сынамі сваімі, кланяючыся і нечага просячы ў яго.0Yі выдадуць яго паганам на зьдзек і бічаваньне і ўкрыжаваньне, і на трэці дзень уваскрэсьне.LВось ідзём у Ерузалім і Сын чалавечы будзе выданы старшым сьвятарам і кніжнікам і асудзяць яго на сьмерць,А ідучы ў Ерузалім, Езус узяў дванаццаць вучняў асобна і сказаў ім:&EТак апошнія будуць першымі, а першыя апошнімі. Бо многа пакліканых, але мала выбраных.  Ці-ж ня можна мне зрабіць, што хачу? Ці-ж вока тваё злоснае, што я добры?wВазьмі, што тваё і ідзі, а я хачу і гэтаму апошняму даць як і табе.B} А ён адказваючы аднаму з іх, сказаў: Дружа! я не рабіў табе крыўды, ці-ж не за дынар ты са мною ўмовіўся?K кажучы: Гэтыя апошнія адну гадзіну працавалі, а ты зраўняў іх з намі, каторыя перанеслі цяжар дня і сьпеку.D І ўзяўшы, наракалі на гаспадара,+ А першыя, падыйшоўшы, думалі, што атрымаюць болей, але і яны атрымалі па дынары.+O Дык калі падыйшлі тыя, што былі прыйшоўшы каля гадзіны адзінаццатай, атрымалі па дынары.~uКалі-ж надыйшоў вечар, кажа гаспадар вінаградніка свайму эканому: пакліч работнікаў і аддай ім плату, пачаўшы ад апошніх аж да першых. Кажуць яму: Бо нас ніхто не наняў. Кажа ім: ідзеце і вы ў мой вінаграднік.FІ каля адзінаццатай выйшаў і знайшоў іншых стаячых і сказаў ім: Што вы тут стаіцё цэлы дзень без работы? 'Яны-ж пайшлі. Ізноў-жа выйшаў каля гадзіны шостай і дзевятай і зрабіў таксама.  і сказаў: Ідзеце і вы ў мой вінаграднік і што будзе належыцца, дам вам. %І выйшаўшы каля гадзіны трэцяй, убачыў другіх, што стаялі без работы на рынку +І зрабіўшы ўмову з работнікамі па дынары ў дзень, паслаў іх у свой вінаграднік.n  WПадобнае ёсьць каралеўства нябеснае да чалавека гаспадара, каторы выйшаў вельмі рана наймаць работнікаў у свой вінаграднік.gGМногія-ж першыя будуць апошнімі, а апошнія першымі.4aІ кожны, хто-б пакінуў дом, або братоў, або сёстраў, або бацьку, або матку, або жонку, або дзяцей, або поле дзеля імені майго, устораз атрымае і здабудзе жыцьцё вечнае. А Езус сказаў ім: Сапраўды кажу вам, што вы, каторыя пайшлі за мною, у адраджэньні, калі Сын чалавечы засядзе на троне сваей славы, і вы будзеце сядзець на дванаццаці тронах, судзячы дванаццаць пакаленьняў Ізраіля.-SТады Пётр, адазваўшыся, сказаў яму: Вось мы пакінулі ўсё і пайшлі за табою, што-ж будзе нам?)А Езус, спаглянуўшы, сказаў ім: У людзей гэта немагчыма, але ў Бога ўсё магчыма.Пачуўшы-ж гэтае, вучні многа дзівіліся, кажучы: Дык хто можа быць збаўлены?RІ яшчэ кажу вам: Лягчэй вярблюду прайсьці праз вуха ігольнае, чымся багатаму ўвайсьці ў каралеўства нябеснае.?wА Езус сказаў сваім вучням: Сапраўды кажу вам, што багатаму трудна ўвайсьці ў каралеўства нябеснае. Калі-ж пачуў дзяцюк слова, адыйшоў сумны, бо меў ён вялікія маемасьці.~uСказаў яму Езус: Калі хочаш быць дасканальным, ідзі, прадай, што маеш і дай убогім, і будзеш мець скарб у небе; і прыходзь і ідзі за мною.%~CКажа яму дзяцюк: Усяго гэтага я пільнаваўся ад моладасьці маей, чаго мне яшчэ не стае?}паважай бацьку твайго і матку тваю, і любі бліжняга свайго, як самога сябе.|Сказаў яму: Якія? А Езус сказаў: Не забівай, не чужалож, ня сьведч фальшыва,i{KЁн-жа сказаў яму: Чаму ты пытаеш мяне аб добрым? Адзін ёсьць добры, Бог. Калі-ж хочаш увайсьці ў жыцьцё, захавай прыказаньні.DzІ вось адзін, прыступіўшы, сказаў яму: Вучыцель добры! Што я маю чыніць добрага, каб мець жыцьцё вечнае?Uy#І калі ўзлажыў на іх рукі, адыйшоў адтуль.\x1Але Езус сказаў ім: Пусцеце дзетак і не перашкаджайце ім прыходзіць да мяне, бо гэтакіх ёсьць каралеўства нябеснае.)wK Тады прыняслі да яго дзетак, каб узлажыў на іх рукі і памаліўся, а вучні сварыліся на іх.5І насварыўся на яго Езус і выйшаў з яго нячысты і аздаравеў хлапец ад тае гадзіны.}=sЕзус-жа адказаўшы, сказаў: О родзе няверны і сапсуты! Дакуль-жа я буду з вамі? Дакуль-жа я буду цярпець вас? Прывядзеце яго сюды да мяне.p<YІ я прывёў яго да тваіх вучняў і не маглі яго аздаравіць.=;sПане, зжалься над сынам маім, бо ён лунатык і цяжка мучаецца: бо часта падае ў вагонь і часта ў ваду.&:EІ калі прыйшоў да грамады, прыступіў да яго чалавек і ўпаўшы перад ім на калені, казаў:p9Y Тады зразумелі вучні, што гаварыў ім аб Яне Хрысьціцелю.h8I Але я вам кажу, што Гальяш ужо прыйшоў і не пазналі яго, але зрабілі з ім, што хацелі. Так і Сын чалавечы будзе цярпець ад іх.z7m Ён-жа, адказаўшы, сказаў ім: Гальяш-то прыйдзе і направіць усё.76g І спыталіся ў яго вучні, кажучы: Дык чаму ж кніжнікі гавораць, што перш павінен прыйсьці Гальяш?j5M І калі яны зыходзілі з гары, загадаў ім Езус, кажучы: Нікому не кажэце аб відзеньні, пакуль Сын чалавечы ня ўстане з умерлых.~4uЯны-ж, падняшы вочы свае, нікога ня ўбачылі, апрача аднаго Езуса. 3 І прыступіў Езус і дакрануўся да іх і сказаў ім: Устаньце і ня бойцеся.r2]А вучні, пачуўшы, упалі на твар свой і вельмі спалохаліся. 1 Калі ён яшчэ гаварыў, вось воблак ясны ацяніў іх, і вось голас з воблаку, кажучы: “Гэты Сын мой мілы, у каторым мне да ўспадобы, яго слухайце”.z0mА Пётр, азваўшыся, сказаў да Езуса: Пане, добра нам тут быць, калі хочаш, зробім тут тры палаткі: табе адну, Майсею адну і Гальяшу адну.e/CІ вось зьявіліся ім Майсей і Гальяш, гаворачы з ім.D.І перамяніўся перад імі: і заясьнеў воблік ягоны як сонца, а адзеньне ягонае зрабілася белае, як сьнег.@- {А пасьля шасьці дзён узяў Езус Пятра, Якуба і Яна, ягонага брата і завёў іх аддзельна на высокую гару.,Сапраўды кажу вам: Ёсьць некаторыя з стаячых тут, якія не спазнаюць сьмерці, пакуль ня ўбачаць Сына чалавечага, прыходзячага ў каралеўстве сваім.F+Бо Сын чалавечы прыйдзе ў славе Айца свайго з анёламі сваімі і тады аддасьць кожнаму паводле яго чынаў.k*OБо якая карысьць чалавеку, калі-б ён увесь сьвет здабыў, а душы сваей пашкодзіў? Або якую замену дасьць чалавек за душу сваю?D)Бо хто-б хацеў зьберагчы жыцьцё сваё, загубіць яго, а хто-б загубіў жыцьцё сваё дзеля мяне, знойдзе яго.l(QТады Езус сказаў сваім вучням: Калі хто хоча ісьці за мною, няхай адрачэцца ад самога сябе, і возьме крыж свой, і ідзе за мною.n'UЁн-жа, абярнуўшыся, сказаў Пятру: Адыйдзі ад мяне, шатане! Ты для мяне пакуса, бо не разумееш таго, што Божае, але што чалавечае..&UА Пётр, узяўшы яго, пачаў дакараць яму, кажучы: Пашкадуй сябе, Пане, ня будзе з табой гэтага![%/Ад таго часу пачаў Езус адкрываць сваім вучням, што трэба яму ісьці ў Ерузалім і многа цярпець ад старшых, і кніжнікаў, і старшых сьвятараў, і быць забітым, і на трэці дзень уваскрэснуць.$Тады загадаў сваім вучням, каб нікому не казалі, што ён ёсьць Езус Хрыстус. # L"І я табе кажу, што ты ёсьць Пётр (скала), і на гэтай скале збудую касьцёл мой і брамы пекла не перамогуць яго.x!iА Езус адказваючы, сказаў яму: Багаслаўлены ты, Сымоне, сыне Ёны, бо цела і кроў не аб’явіла табе, але Айцец мой, каторы ёсьць у небе.~ uАдказваючы Сымон Пётр сказаў: Ты ёсьць Хрыстус, Сын Бога жывога.PСказаў ім Езус: А вы за каго мяне маеце?@yА яны сказалі: Адны за Яна Хрысьціцеля, другія за Гальяша, іншыя-ж за Ярэмія або за аднаго з прарокаў.Y+ Езус-жа прыйшоў у староны Цэзарэі Філіпавай і пытаўся ў сваіх вучняў, кажучы: За каго людзі маюць Сына чалавечага?4a Тады зразумелі, што ён гаварыў сьцерагчыся ня кісьлі хлебнае, але навукі фарызэяў і садукеяў.2] Як-жа ж вы не разумееце, што не аб хлебе я вам казаў: Сьцеражэцеся кісьлі фарызэяў і садукеяў?   Ані аб сямі хлябох на чатыры тысячы чалавек і колькі кашоў вы набралі?9k Ці яшчэ не разумееце і ня помніце аб пяці хлябох на пяць тысяч чалавек і колькі кашоў вы набралі? 9А Езус, ведаючы, сказаў: Чаму-ж вы разважаеце ў сабе, малаверныя, што ня маеце хлеба?|qЯны-ж разважалі ў сабе, кажучы: Гэта таму, што мы ня ўзялі хлеба.wЁн сказаў ім: Глядзеце, сьцеражэцеся кісьлі фарызэяў і садукеяў.Калі-ж вучні ягоны пераплылі на той бок мора, забыліся ўзяць хлеба.Z-Род нягодны і чужаложны знаку шукае, а знак яму ня будзе дадзены, апрача знаку Ёны прарока. І пакінуўшы іх, адыйшоў.  1[Але ён, адказаўшы, сказаў ім: Калі настане вечар, вы кажаце: “Пагода будзе, бо неба чырвонае”. Дык воблік неба вы ўмееце пазнаваць, а знакаў часу пазнаць ня можаце?/ YІ прыступілі да яго фарызэі і садукеі і, спакушаючы, прасілі яго, каб паказаў ім знак з неба.'І адпусьціўшы грамаду, увайшоў у лодку і прыбыў у ваколіцы Мэгэдану.{&Было-ж тых, што елі, чатыры тысячы чалавек, апрача дзяцей і жанчын. %І елі ўсе і наеліся. А што асталося з кавалкаў, набралі сем поўных кашоў. ~}}i}{{ yy6xwvu}tss4rqhpo%n}mmGlkkwjihgg4ffeddAc'bb$ab``/_W^]]\\MMfLLKKGJJ@IHH(GhFFuEE>DDkCBBA@??">>=<;;:9Q87E6o5544j311R//..&-6,++ *,)V)(7''@&&_%$$=##1""i! M(*nJ`WVkmD( Z g   + ]~+;/ tІ прыступіўшы, каторы быў дастаў пяць талентаў, прынёс другія пяць талентаў, кажучы: Пане, ты мне даў пяць талентаў, вось я здабыў другія пяць. sПасьля-ж доўгага часу вярнуўся пан гэных слуг і зрабіў з імі разрахунак.r#А той, што дастаў адзін, пайшоўшы, закапаў у зямлю і схаваў грошы пана свайго. q pТой-жа, што дастаў пяць талентаў, пайшоў, зарабляў на іх і здабыў яшчэ пяць.?owІ даў аднаму пяць талентаў, другому-ж два, а іншаму адзін, кожнаму паводле яго сілы, і зараз ад’ехаў.n!Бо так як чалавек, ад’язджаючы, паклікаў сваіх слуг і перадаў ім сваё дабро.Sm Дык чуйце, бо ня ведаеце дня ані гадзіны.ulc Але ён, адказваючы, сказаў: Сапраўды кажу вам, я ня знаю вас.k{ Уканцы-ж прыйшлі і другія дзяўчаты, кажучы: Пане, Пане, адчыні нам![j/ Калі-ж яны пайшлі купляць, прыйшоў малады, і каторыя былі гатовыя, увайшлі з ім на вясельле і былі зачынены дзьверы.:im Адказалі разумныя, кажучы: Каб часам не хваціла нам і вам, ідзеце лепш да прадаўцоў і купеце сабе.h)Неразумныя-ж сказалі мудрым: Дайце нам вашай алівы, бо сьветачы нашыя гаснуць.qg[Тады ўсталі гэныя ўсе дзўчаты і наладзілі свае сьветачы.f Але ўпоўнач узьняўся крык: вось малады ідзе, выходзьце насустрач яму!eeCКалі-ж малады замарудзіў, задрамалі ўсе і паснулі.kdOа разумныя ўзялі алівы ў пасудзіны свае з сьветачамі.xciАле пяць неарзумных, узяўшы сьветачы, не ўзялі з сабою алівы,\b1Пяць-жа з іх было неарзумных, а пяць разумных.oa YТады падобнае будзе каралеўства нябеснае да дзесяці дзяўчат, якія, узяўшы свае сьветачы, выйшлі насустрэч маладому і маладой.0`Y3і разьдзеліць яго і паложыць ягону часьць з крывадушнікамі. Там будзе плач і скрыгот зубоў. _92прыйдзе пан гэнага слугі ў дзень, у які ён не спадзяецца, і ў гадзіне, якой ня ведае,s^_1і пачаў-бы біць сваіх таварышаў, еў-б і піў-бы з п’яніцамі, ]90А калі-б гэны слуга быў благі і сказаў у сэрцы сваім: “Пан мой пазьніцца прыйсьці”u\c/Сапраўды кажу вам, што над усім сваім дабром паставіць яго.[1.Багаслаўлены гэны слуга, каторага пан ягоны, калі прыйдзе, застане гэтак робячы.XZ)-Хто, думаеш, ёсьць верны і разумны слуга, каторага паставіў пан ягоны над сваімі людзьмі, каб даваць ім у пару ежу?)YK,Дзеля гэтага і вы будзьце гатовы, бо Сын чалавечы прыйдзе ў гадзіну, каторай ня ведаеце.zXm+А тое ведайце, што калі-б гаспадар ведаў, у якую гадзіну злодзей мае прыйсьці, дык ня спаў-бы і не дапусьціў-бы падкапаць свайго дому.oWW*Дык чуйце, бо ня ведаеце, у якой гадзіне Пан ваш прыйдзе.vVe)дзьве мелючыя ў жорнах: адна будзе ўзята, а другая пакінена.wUg(Тады двух будзе на полі: адзін будзе ўзяты, а другі пакінены,-TS'і ня ведалі, пакуль ня прыйшоў патоп і не панёс усіх, – так будзе і прыход Сына чалавечага.RS&Бо як у дні перад патопам елі і пілі, жаніліся і замуж выдавалі, аж да таго дня, у каторы Ной увайшоў у карабель,mRS%А як было ў дні Ноя, так будзе і прыход Сына чалавечага.Q#$Аб дні-ж тым і гадзіне ніхто ня ведае, ані анёлы нябесныя, адзін толькі Айцец.fPE#Неба і зямля прамінуць, але словы мае не прамінуць.~Ou"Сапраўды кажу вам, што не праміне гэты род, як усё гэта станецца.N!Так і вы, калі ўбачыце ўсё гэта, ведайце, што блізка ёсьць, у дзьвярах.qM[ А ад фіговага дзерава вучэцеся падабенства: калі ўжо ягоная галіна робіцца мяккай і пускае лісьце, вы ведаеце, што блізка лета.^L5І пашле анёлаў сваіх з трубою і вялікім голасам, і зьбяруць выбраных ягоных з чатырох вятроў, ад краю аж да краю неба.BK}І тады зьявіцца на небе знак Сына чалавечага, і тады загалосяць усе пакаленьні зямлі, і ўбачаць Сына чалавечага, прыходзячага ў воблаках нябесных з вялікай моцай і славай.J/А зараз-жа пасьля ўцішненьня гэных дзён сонца зацьміцца, і месяц ня дасьць свайго сьвятла, і зоры будуць падаць з неба, і сілы нябесныя будуць зрушаны.ZI-Дзе-б толькі было цела, там і арлы зьбяруцца.8HiБо як маланка выходзіць з усходу і зьяўляецца аж на захадзе, так будзе і прыход Сына чалавечага.?GwДык калі-б вам сказалі: “Вось у пустыні ёсьць” – ня выходзьце; “вось у таёмных мясцох” – ня верце.8FkВось я наперад сказаў вам.!E;Бо паўстануць фальшывыя Хрыстусы і фальшывыя прарокі і будуць рабіць вялікія знакі і цуды, так каб былі ўведзены ў блуд – калі магчыма – нават выбраныя. D Тады, калі-б вам хто сказаў: Вось тут ёсьць Хрыстус, або там – ня верце.ZC-І калі-б ня былі скарочаны гэныя дні, ня захавалася-б ніводнае цела, але дзеля выбраных будуць скарочаны гэныя дні.-BSБо будзе тады вялікае ўцісьненьне, якога не было ад пачатку сьвету аж дагэтуль і ня будзе.rA]Прасеце-ж, каб уцяканьне вашае ня было зімою або ў суботу.P@А гора цяжарным і кормячым у гэтыя дні.}?sа каторыя на полі, няхай не варочаюцца, каб узяць сваю вопратку.> а каторыя на даху, няхай ня зыходзяць узяць што-небудзь з свайго дому,W='тады тыя, што ў Юдэі, няхай уцякаюць у горы,f<EДык калі ўбачыце агіду спусташэньня, аб якой казаў прарок Даніла, стаяючую на месцы сьвятым – хто чытае, няхай разумее –Z;-І будуць абвяшчаць гэтую эванэлію каралеўства па ўсім сьвеце на пасьведчаньне ўсім народам. І тады прыйдзе канец.Y:+ Хто-ж вытрывае да канца, той будзе збаўлены.9{ І дзеля таго што пашырыцца нягоднасьць, астыне міласьць у многіх.n8U І паўстане многа фальшывых прарокаў і многіх зьвядуць.7} І тады згоршацца многія, і будуць мець у ненавісьці адзін другога.^65 Тады будуць выдаваць вас на мучэньне, і будуць забіваць вас, і будзеце ў ненавісьці ў усіх народаў дзеля імені майго.:5oА гэтае ўсё – пачатак гора.R4Бо паўстане народ на народ, і каралеўства на каралеўства, і будуць паморы і галады і землетрасеньні па мясцох.Y3+Бо пачуеце аб войнах і весьцях ваенных; глядзеце, каб ня трывожыцца, бо трэба, каб гэтае сталася, але яшчэ не канец.2Бо многія прыйдуць у імя маё, кажучы: “ Я ёсьць Хрыстус”, і многіх зьвядуць.z1mІ адказваючы, Езус сказаў ім: Глядзеце, каб вас ніхто ня зьвёў.0#А калі ён сядзеў на Аліўнай гарэ, прыступілі да яго вучні асобна, кажучы: Скажы нам, калі гэтае будзе, і які знак твайго прыходу і сканчэньня сьвету?l/QЁн-жа, адказваючы, сказаў ім: Ці бачыце ўсё гэтае? Сапраўды кажу вам, не астанецца тут камень на камені, якога-б не зруйнавалі.-. UІ Езус, выйшаўшы з сьвятыні, ішоў. І прыступілі вучні ягоны, каб паказаць будоўлі сьвятыні.9-k'Бо кажу вам: Адцяпер ня ўбачыце мяне, пакуль ня скажаце: “ Багаслаўлены, каторы ідзе ў імя Пана”.T,!&Вось-жа астанецца дом ваш для вас пустым.c+?%Ерузалім, Ерузалім, што забіваеш прарокаў і камянуеш тых, каторыя да цябе былі пасланы, столькі разоў я хацеў сабраць дзяцей тваіх, як курыца зьбірае пад крыльля куранят сваіх, а ты не хацеў!b*=$Сапраўды кажу вам, усё гэнае прыйдзе на гэны род.Y)+#каб каб прыйшла на вас уся кроў справядлівая, якая была праліта на зямлі, ад крыві Абэля справядлівага, аж да крыві Захара, сына Барахіявага, каторага вы забілі між сьвятыняў і аўтаром.R("Вось дзеля таго я пасылаю да вас прарокаў і мудрацоў і кніжнікаў, а вы спаміж іх заб’ецё і ўкрыжуеце, і спаміж іх убічуеце ў бажніцах вашых і будзеце прасьледаваць з гораду ў горад,d'A!Вужы, родзе гадавы! Як-жа вы ўцечацё ад суду пекла?I&  Дапаўняйце-ж і вы меру айцоў вашых.%/Гэтак вы самі проціў сябе сьведчыце, што вы сыны тых, каторыя забівалі пророкаў./$Wі кажаце: “Калі-б мы былі ў дні айцоў нашых, мы ня былі-б іх супольнікамі ў крыві прарокаў”.R#Гора вам, кніжнікі і фарызэі крывадушнікі, што будуеце грабы прарокаў і ўпрыгожваеце памятнікі справядлівых,="sГэтак і вы зьверху здаецёся людзям справядлівымі, а ўнутры вы поўны крывадушнасьці і нягоднасьці.G!Гора вам, кніжнікі і фарызэі крывадушнікі, што падобныя вы да пабеляных грабоў, каторыя зьверху падаюцца людзям прыгожыя, а ўнутры поўны касьцей мерцьвякоў і ўсялякай брыды.C Фарызэю сьляпы! Ачысьць перш, што ўнутры ёсьць кубка і місы, каб чыстым сталася тое, што ёсьць зьверху.taГора вам, кніжнікі і фарызэі крывадушнікі, што ачышчаеце тое, што ёсьць зверху кубка і місы, а ўнутры вы поўны зьдзерства і бруду.~uПавадыры сьляпыя, што камара працэджваеце, а вярблюда глытаеце!jMГора вам кніжнікі і фарызэі крывадушнікі, што даецё дзесяціну з мяты, аныжу і кміну, а пакінулі, што ёсьць важнейшае ў законе; суд, міласэрдзе і веру. Гэтае трэба было чыніць і таго не прапускаць.І хто прысягае на неба, прысягае на трон Божы і на Таго, хто сядзіць на ім.І хто-б прысягнуў на сьвятыню, прысягае на яе і на Таго, хто ў ёй жыве.Дык хто прысягае на аўтар, прысягае на яго і на ўсё, што на ім ёсьць.}sСьляпыя! Што-ж важнейшае: ахвяра ці аўтар, які пасьвячае ахвяру?H І “хто-б прысягнуў на аўтар, гэта нічога; але хто-б прысягнуў на ахвяру, якая ёсьць на ім, то забавязаны”.'Неразумныя і сьляпыя! Што-ж важней: золата ці сьвятыня, якая пасьвячае золата? Гора вам, сьляпыя павадыры, якія кажаце: “Хто-б прысягнуў на сьвятыню, гэта нічога; але хто-б прысягнуў на золата ў сьвятыні, той забавязаны”./WГора вам, кніжнікі і фарызэі крывадушнікі, што абходзіце мора і сушу, каб здабыць аднаго прозэліта, а калі здабудзеце, робіце яго сынам пекла ўдвае горшым за вас.   Гора вам, кніжнікі і фарызэі крывадушнікі, што аб’ядаеце дамы ўдоваў, адмаўляючы доўгія малітвы; дзеля гэтага дастанеце цяжэйшы прысуд.   А хто сябе павышае, будзе паніжаны, а хто сябе паніжае, будзе павышаны.S Хто з вас большы, той будзе вашым слугою.zm І не называйцеся вучыцелямі, бо Вучыцель ваш адзін – Хрыстус."= І “айцом” не называйце сябе на зямлі, бо адзін ёсьць ваш Айцец, каторы ёсьць у небе. А вы не называецеся “вучыцелямі”, бо адзін ваш Вучыцель, а вы ўсе браты.v eі прывітаньні на рынку і каб людзі называлі іх “вучыцель”.w gІ любяць першыя мясцы на банкетах і першыя лаўкі ў бажніцах,< qУсе-ж учынкі свае чыняць, каб іх бачылі людзі: бо пашыраюць свае філактэры і павялічваюць фрэнзлі.N Бо яны вяжуць бярэмі цяжкія і непасільныя і ўскладаюць на плечы людзям, а самі пальцам ня хочуць іх крануць.T !дык усё, што-толькі вам скажуць, захавайце і чынеце, але не чынеце паводле ўчынкаў іх, бо яны кажуць, а ня чыняць.kOкажучы: На Майсеявым пасадзе селі кніжнікі і фарызэі,b ?Тады Езус прамовіў да грамадаў і да сваіх вучняў,5.І ніхто ня мог адказаць яму слова і ніхто ня сьмеў ад таго дня болей у яго пытацца.nU-Дык калі Давід заве яго Панам, як-жа ёсьць сынам ягоным?F,“Сказаў Пан Пану майму, сядзі праваруч мяне, пакуль палажу воргаў тваіх падножжам ног тваіх?” (Пс. 109, 1).[/+Дык як-жа Давід у духу заве яго Панам, кажучы:}*кажучы: Што вы думаеце аб Хрыстусе? Чый ён сын? Кажуць яму: Давідаў.[/)Калі-ж сабраліся фарызэі, спытаўся ў іх Езус,wg(На гэтых двух прыказаньнях апіраецца ўвесь закон і прарокі.5'Другое-ж ёсьць гэтаму падобнае: “Любі бліжняга свайго, як самога сябе” (Лев. 19, 18).Z~-&Гэта ёсьць найбольшае і першае прыказаньне.X})%Сказаў яму Езус: “Любі Пана Бога твайго ўсім сэрцам сваім, і ўсей душою тваею, і ўсей мысьляй тваею” (Паўл. Пр. 6, 5).f|E$Вучыцель, якое ёсьць вялікае прыказаньне ў законе?o{W#і спытаўся яго адзін з іх, вучоны ў законе, прабуючы яго:z"А фарызэі, пачуўшы, што прымусіў садукеяў замаўчаць, сабраліся разам y !4xa “ Я ёсьць Бог Абрагама, і Бог Ізаака, і Бог Якуба”? (Вых. 3, 6). Ня ёсьць-жа Бог умерлых, але жывых.w3А аб ускрашэньні ўмерлых ці вы ня чыталі, што было сказана Богам, каторы вам кажа:v+Бо ў ускрашэньні ані жэняцца, ані ідуць замуж, але будуць як анёлы Божыя ў небе.u/А Езус, адказваючы, сказаў ім: Вы мыляецеся, ня ведаючы Пісаньняў ані моцы Божай.|tqДыу у ўскрашеньні чыёй з сямёх будзе яна жонкай? Бо ўсе мелі яе.MsА ўканцы пасьля ўсіх памярла і жонка.Ir Таксама другі і трэці аж да сёмага.EqБыло-ж у нас сем братоў: першы, ажаніўшыся, памёр і, ня маючы патомства, пакінуў жонку сваю брату свайму.p!кажучы: Вучыцель, Майсей сказаў: “Каліб хто памёр, ня маючы сына, то брат ягоны возьме яго жонку і ўскрасіць патомства брату свайму” (Паўл. Пр. 25, 5).5ocУ той дзень прыступілі да яго садукеі, каторыя кажуць, што няма ўскрашэньня, і спыталіся ў яго,hnIІ пачуўшы, яны зьдзівіліся і пакінуўшы яго, адыйшлі.'mGКажуць яму: Цэзараў. Тады сказаў ім: Дык аддайце што цэзарава, цэзару, а што Божае, Богу.Vl%І сказаў ім Езус: Чый гэта воблік і надпіс?tkaПакажэце мне падатковую манэту. Яны-ж прыняслі яму дынара.j-А Езус, пазнаўшы іхную нягоднасьць, сказаў: Чаму спакушаеце мяне, крывадушнікі?i{дык скажы нам, як табе здаецца, можна даваць падатак цэзару, ці не?Zh-І паслалі да яго сваіх вучняў з Гэрадыянамі, кажучы: Вучыцель, мы ведаем, што ты праўдамоўны і дарогі Божай папраўдзе навучаеш і не зважаеш на нікога, бо не аглядаесься на асобу людзкую,gyТады фарызэі, адыйшоўшы, зрабілі нараду, як-бы яго злавіць у мове.QfБо многа пакліканых, але мала выбраных.We' Тады сказаў кароль слугам: Зьвязаўшы рукі і ногі яго, кіньце яго ў вонкавую цемру, там будзе плач і скрыгот зубоў.!d; І сказаў яму: Дружа, як ты сюды ўвайшоў, ня маючы вясельнай вопраткі? Але той маўчаў.?cw А кароль увайшоў, каб паглядзець на гасьцей, і ўбачыў там чалавека неадзетага ў вясельную вопртаку.Tb! І слугі ягоны, выйшаўшы на дарогі, сабралі ўсіх, каго знайшлі, благіх і добрых – і вясельле было поўнае гасьцей.a' Дык ідзеце на скрыжаваньні дарог і каго-толькі спаткаеце, клічце на вясельле.`!Тады сказаў сваім слугам: Вясельле-то гатова, але прошаныя ня былі дастойны.>_uКалі-ж пачуў кароль, загневаўся і паслаўшы сваё войска, выгубіў гэных забойцаў і спаліў іхны горад.w^gдругія-ж схапілі слуг ягоных і назьдзкаваўшыся, пазабівалі.]Але яны ня дбалі і пайшлі, хто да свае сялібы, а хто да свайго гандлю,\%Ізноў паслаў іншых слуг, кажучы: Скажэце запрошаным: “Вось я прыгатовіў абед мой, валы мае і кормнікі пабіты і ўсё гатова; прыходзьце на вясельле”.[І паслаў слуг сваіх клікаць запрошаных на вясельле, і не хацелі прыйсьці.9ZkПадобным сталася каралеўства нябеснае да чалавека караля, каторы справіў вясельле свайму сыну.sY aІ адказваючы Езус гаварыў ім ізноў у прыповесьцях, кажучы:~Xu.І хочучы яго ўзяць, баяліся грамадаў, бо яны мелі яго за прарока.(WI-І калі пачулі яго прыповесьці старшыя сьвятары і фарызэі, зразумелі, што аб іх гаварыў. V ,А хто ўпадзе на гэты камень, разаб’ецца, а на каго ён упадзе, сатрэ яго.SU+Дзеля гэтага кажу вам, што будзе аднята ад вас каралеўства Божае і будзе дадзена народу, які творыць плады яго.=Ts*Сказаў ім Езус: Ці-ж вы ніколі ня чыталі ў Пісаньні (Пс. 117, 22): “Камень, які адкінулі будаўнічыя, стаўся галавою вугла? Ад Пана гэта сталася і ёсьць дзіўным у вачох нашых”.S )Кажуць яму. Злыдняў пазлому выгубіць, а вінаграднік свой аддасьць у арэнду іншым земляробам, каторыя будуць аддаваць яму плод у сваім часе. R(Дык калі прыйдзе гаспадар вінаградніка, што зробіць з тымі земляробамі?jQM'І схапіўшы яго, выкінулі вон з вінаградніка і забілі.aP;&Але земляробы, убачыўшы сына, гаварылі паміж сабою: Гэта насьледнік, пойдзем, заб’ём яго і будзем мець ягону спадчыну.{Oo%Уканцы-ж паслаў да іх сына свайго, кажучы: Ушануюць сына майго.N}$Ізноў паслаў іншых слуг, болей чым першых, і з імі зрабілі таксама.,MQ#Але земляробы, схапіўшы ягоных слуг, іншага пабілі, іншага забілі, а іншага закаменавалі.$LA"Калі-ж надыйшоў час пладоў, паслаў сваіх слуг да земляробаў, каб атрымаць свае плады.YK+!Паслухайце другое прыповесьці: Быў чалавек гаспадар, каторы засадзіў вінаграднік, абгарадзіў яго плотам, выкапаў у ім вінатоку, пабудаваў вежу, аддаў яго ў арэнду земляробам і выехаў.bJ= Бо прыйшоў да вас Ян шляхам справядлівасьці і вы не паверылі яму; вы-ж бачачы, ані ня мелі жалю пасьля, каб паверыць яму.I%Каторы з двух споўніў волю айца? Кажуць яму: Першы. Сказаў ім Езус. Сапраўды кажу вам, што мытнікі і блудніцы пойдуць перад вамі ў каралеўства Божае..HUІ падыйшоўшы да другога, сказаў таксама. Гэты-ж адказваючы, сказаў: Іду, пане – і не пайшоў.G Але той, адказваючы, сказаў: Не хачу. Потым аднак, раскаяўшыся, пайшоў.uFcА як вам здаецца? Адзін чалавек меў двух сыноў і, падыйшоўшы да першага, сказаў: Сыне, ідзі сягоньня, папрацуй у маім вінаградніку.@EyІ адказваючы Езусу, сказалі: Ня ведаем. Сказаў ім так-жа ён: І я вам не скажу, якою ўладаю я гэта раблю.DyКалі скажам: “З неба”, то ён нам скажа: Чаму-ж вы не паверылі яму? Калі-ж скажам: “З людзей”, баімося грамады, бо ўсе мелі Яна за прарока.CХрост Яна скуль быў, з неба ці з людзей? Яны-ж разважалі паміж саюою, кажучы:mBSАдказваючы, Езус сказаў ім: Спытаюся і я ў вас аднаго слова, калі вы мне яго скажаце, то і я вам скажу, якою ўладаю я гэта раблю.*AMІ калі прыйшоў у сьвятыню, прыступілі да яго, калі ён навучаў, вышэйшыя сьвятары і старшыя народу, кажучы: Якою ўладаю ты гэта робіш? І хто табе даў гэтую ўладу?|@qІ ўсё, чаго толькі будзеце прасіць у малітве веручы, атрымаеце.g?GА Езус, адказваючы, сказаў ім: Сапраўды кажу вам: калі б вы мелі веру і не сумневаліся, ня толькі зробіце з фігавым дрэвам, але калі-б і гэтай гарэ сказалі: “Узьніміся і кінься ў мора”, станецца.v>eА вучні, убачыўшы, дзівіліся, кажучы: Як яна зараз-жа зсохла!j=MІ ўгледзеўшы пры дарозе адно фігавае дрэва, падыйшоў да яго і, нічога не знайшоўшы на ім апроч толькі лісьця, сказаў да яго: Няхай-жа з цябе ніколі ня родзіцца плод на векі! І зсохла зараз-жа фіга._<7А нараніцы, варочаючыся ў горад, захацеў есьці.y;kІ пакінуўшы іх, выйшаў проч з гораду да Бэтаніі і там астаўся.:і сказалі яму: Ці чуеш, што яны кажуць? Езус-жа сказаў ім: Так. Ці-ж вы ніколі ня чыталі, што “з вуснаў дзетак і сысункоў Ты ўчыніў хвалу”? (Пс. 8, 3).9А старшыя сьвятары і кніжнікі, бачучы дзівы, якія чыніў, і дзяцей, выкрыківаючых у сьвятыні і кажучых: “Госанна сыну Давіда”! – абурыліся {~~/}'|${zz yxxwKvvtt6srrqpoo0nmxllkjj8ii8hgg`ff$ee-d> =|='%u Тады сказаў ім Езус: Ня бойцеся! Ідзеце, паведамце братоў маіх, каб ішлі ў Галілею; там мяне ўбачаць.I$  І вось Езус спаткаў іх, кажучы: Будзьце прывітаныя! Яны-ж прыступілі, і абнялі ногі яго, і пакланіліся яму.1#[І выйшлі скора з гробу, са страхам і вялікай радасьцяй бягучы, каб паведаміць вучняў ягоных.t"aІ скора пайшоўшы, скажэце вучням ягоным, што ўскрос; і вось ідзе перад вамі ў Галілею, там яго пабачыце. Вось я вам сказаў наперад.!!;Няма яго тут, бо ўскрос, як сказаў. Хадзеце і паглядзеце месца, дзе быў паложаны Пан.B }Адазваўшыся-ж анёл сказаў жанчынам: Ня бойцеся вы, бо ведаю, што шукаеце Езуса, каторы быў укрыжаваны.І ад страху перад ім перапужаліся вартаўнікі і зрабіліся як няжывыя.s_А быў выгляд ягоны, як маланка і адзеньне ягонае, як сьнег.PІ вось зрабілася вялікае землетрасеньне, анёл Панскі зыйшоў з неба і прыступіўшы, адваліў камень і сеў на ім.K А пасьля суботы, на сьвітаньні першага дня тыдня, прыйшла Марыя Магдалена і другая Марыя паглядзець гробу.ykBЯны-ж, пайшоўшы, абясьпечылі гроб стражай, апячатаўшы камень.ucAСказаў ім Пілат: Маеце стражу, ідзеце, пільнуйце, як умееце.I @Дык загадалі пільнаваць гроб аж да трэцяга дня, каб часам ня прыйшлі вучні ягоны, ня ўкралі яго, і не сказалі народу: Устаў з умерлых – і будзе апошняя памылка горшая за першую.7g?кажучы: Пане, мы прыпомнілі, што гэны зводнік яшчэ жывучы сказаў: “Цераз тры дні я ўваскрэсну”.E>А на заўтрашні дзень, што ёсьць пасьля Прыгатаваньня, сабраліся вышэйшыя сьвятары і фарызэі да Пілата,=Была-ж там Марыя Магдалена і другая Марыя, седзячы насупроць гробу.U#<і палажыў яго ў сваім новым гробе, які быў высекшы ў скале; і прываліў вялікі камень да ўваходу ў гроб, і адыйшоў.c?;І ўзяўшы цела, Язэп завярцеў яго ў чыстае палатно:Гэты прыйшоў да Пілата і прасіў цела Езуса. Тады Пілат загадаў аддаць цела.F9Калі-ж настаў вечар, прыйшоў адзін багаты чалавек з Арыматэі, на імя Язэп, каторы і сам быў вучнем Езуса.,Q8між каторымі была Марыя Магдалена, і Марыя, матка Якуба і Язэпа, і матка сыноў Зэбэдэявых.#?7Было-ж там многа жанчын здалёк, якія былі пайшоўшы за Езусам ад Галілеі, служачы яму;76Сотнік-жа і тыя, што з ім былі, сьцерагучы Езуса, угледзеўшы землетрасеньне і тое, што сталася, спалохаліся моцна і казалі: Сапраўды гэты быў Сынам Божым.1[5і выйшаўшы з грабоў пасьля ягонага ўскрашэньня, увайшлі ў сьвяты горад і паказаліся многім.z m4І адчыніліся грабы і многа целаў сьвятых, што паснулі, устала;[ /3І вось заслона сьвятыні разьдзёрлася на дзьве часьці ад верху аж да нізу; і зямля затраслася, і скалы патрэскаліся.l Q2Езус-жа, ізноў закрычаўшы вялікім голасам, аддаў душу. {1А другія казалі: Чакай, паглядзім, ці прыйдзе Гальяш ратаваць яго. +0І зараз-жа адзін з іх, пабегшы, узяў губку, насадзіў на трысьціну і даў яму піць.  /pY.І каля гадзіны дзевятай закрычаў Езус вялікім голасам, кажучы: “Елі, Елі, ламма сабактгані”, што значыць: Божа мой, чаму-ж Ты мяне пакінуў? А некаторыя там стоячы і чуючы, казалі: Гэты кліча Гальяша. -Ад шостае гадзіны настала цемра па ўсей зямлі аж да гадзіны дзевятай.|q,Таксама і разбойнікі, што былі ўкрыжаваны з ім, зьневажалі яго.2]+Спадзяваўшыся на Бога; няхай цяпер выбавіць яго, калі хоча; бо казаў: “Што я ёсьць Сын Божы”.a;*Другіх ратаваў, сябе самога ня можа паратаваць! Калі ён кароль Ізраільскі, няхай цяпер зыйдзе з крыжа і мы паверым яму.!)Таксама і вышэйшыя сьвятары з кніжнікамі і старшымі, насьміхаючыся, казалі:b=(і кажучы: Гэй, што руйнуеш сьвятыню Божую і ў тры дні яе адбудоўваеш, ратуй самога сябе; калі ты Сын Божы, зыйдзі з крыжа!ta'А праходзячыя міма блюзьнілі яму, ківаючы галавамі сваімі/&Тады былі ўкрыжаваны з ім два разбойнікі: адзін па правай руцэ, а другі па левай.~%І памясьцілі над галавою яго напісаную віну яго: Гэта Езус, кароль Юдэйскі.3}a$І сеўшы, пільнавалі ягоR|#А калі ўкрыжавалі яго, падзялілі ягонае адзеньне, кідаючы лёс, каб споўнілася, што было сказана праз прарока, кажучага: “Падзялілі сабе адзеньне маё, а над сукняй маею кідалі лёс”.{"І далі яму піць віно, зьмешанае з жоўцяй; і калі пакаштаваў, не хацеў піць.z#!І прыйшлі на месца, якое завецца Голгота, што значыць: месца Трупнога Чэрапу.1y[ Выходзячы-ж спаткалі чалавека Кірэнэйца, на імя Сымон; гэтага прымусілі, каб нёс крыж ягоны.QxІ потым як і насьмяяліся з яго, зьнялі з яго плашч і адзелі яго ў ягонае адзеньне, і павялі яго, каб укрыжаваць.jwMІ плюючы на яго, бралі трысьціну і білі яго па галаве.;voі сплёўшы вянок з церняў, узлажылі яму на галаву, і трысьціну ў правую руку яго. І зьгінаючы перад ім калені, насьмяхаліся з яго, кажучы: Будзь прывітаны, кароль Юдэйскі._u7І разьдзеўшы яго, апранулі яго ў чырвоны плашч;t+Тады жаўнеры начальніка, узяўшы Езуса ў дварышча суду, сабралі да яго ўсю роту.sТады пусьціў ім Бараббу, а Езуса ўбічаванага выдаў ім, каб быў укрыжаваны.r}І адказваючы ўвесь народ сказаў: Кроў яго на нас і на дзяцей нашых!OqПілат-жа, бачачы, што нічога не памагае, але робіцца яшчэ большае забурэньне, узяўшы вады, адмыў рукі перад народам, кажучы: Невінаваты я ў крыві гэтага справядлівага; вы глядзеце.LpСказалі ўсе: Няхай будзе ўкрыжаваны!~ouСказаў ім Пілат: Што-ж я зраблю з Езусам, каторы завецца Хрыстус?7ngІ адазваўшыся, начальнік сказаў ім: Каго з двух хочаце, каб вам пусьціць? Яны-ж сказалі: Бараббу.'mGА вышэйшыя сьвятары і старшыя нагаварылі народ, каб прасілі Бараббу, а Езуса загубілі.l)Калі-ж ён сядзеў у судовішчы, паслала да яго жонка ягона, кажучы: Ня рабі нічога гэтаму справядліваму, бо я сягоньня праз сон многа цярпела дзеля яго.PkБо ведаю, што выдалі яго праз завісьць.QjДык калі яны сабраліся, сказаў Пілат: Каго хочаце, каб вам пусьціць: Бараббу, ці Езуса, каторы завецца Хрыстус:piYА меў ён тады выдатнага вязня, каторы называўся Барабба.8hiНа дзень жа сьвяточны начальнік меў звычай выпушчаць народу аднаго вязня, якога-б яны захацелі.gІ не адказаў яму на ніводнае слова, так што начальнік моцна дзівіўся.{fo Тады сказаў яму Пілат: Ня чуеш, як многа сьведчаць проціў цябе? e  І калі вінавацілі яго вышэйшыя сьвятары і старшыя, нічога не адказваў.Xd) Езус-жа стануў перад начальнікам. І спытаўся ў яго начальнік, кажучы: Ты кароль Юдэйскі? Сказаў яму Езус: Ты кажаш.hcI і далі іх за ганчарова поле, як пастанавіў мне Пан”.b/ Тады споўнілася, што было сказана праз Ерэмія прарока, (32, 8), кажучага: “ І ўзялі трыццаць сярэбранікаў, заплату Ацененага, якога ацянілі сыны Ізраіля,+aOДзеля гэтага тое поле завецца Гацэльдама, што значыць: Поле крыві, аж па сяньняшні дзень.`І зрабіўшы нараду, купілі за іх поле ганчара, на хаваньне падарожных.F_А вышэйшыя сьвятары, узяўшы сярэбранікі, сказалі: Нельга іх класьці ў скарбону, бо гэта заплата за кроў.~^uІ кінуўшы сярэбранікі ў сьвятыні, выйшаў і, пайшоўшы, павесіўся.]/кажучы: Саграшыў я, выдаючы нявінную кроў. А яны сказалі: Што нам? Ты сябе глядзі.r\]Тады Юдаш, які выдаў яго, бачачы, што ён быў засуджаны, праняты жалем, аднёс трыццаць сярэбранікаў вышэйшым сьвятарам і старшым,u[cІ зьвязаўшы, завялі яго і аддалі Понцыю Пілату, начальніку.RZ Калі-ж настала раніца, усе архісьвятары і старшыя народу зрабілі нараду проціў Езуса, каб зрабіць яму сьмерць.YKІ прыпомніў Пётр слова Езуса, якое быў сказаўшы: “Перш чым запяе певень, ты трэйчы адрачэсься ад мяне”. І выйшаўшы вонкі, горка заплакаў.X1JТады пачаў клясьціся і прысягаць, што ня знае чалавека. І зараз-жа запяяў певень.DWIІ крыху потым падыйшлі тыя, што стаялі і сказалі Пятру: Сапраўды і ты з іх, бо і гаворка твая цябе выдае.fVEHІ ўзноў адрокся пад прысягай: Што ня знаю чалавека.]U3GКалі-ж ён выходзіў за дзьверы, убачыла яго другая служка і сказала тым, што там былі: І гэты быў з Езусам Назарэйскім.vTeFАле ён адрокся перад усімі, кажучы: Ня ведаю, што ты гаворыш.@SyEА Пётр сядзеў вонках на дварэ. І прыступіла да яго адна служка, кажучы: І ты быў з Езусам Галілейскім.RRDПрароч нам Хрысце, хто гэта цябе ўдарыў? Q9CТады плявалі на твар ягоны і білі яго кулакамі, другія-ж білі яго па шчоках, кажучы:}PsBШто вам здаецца? Яны-ж адказваючы, сказалі: Ён падлеглы сьмерці.tOaAТады архісьвятар разарваў адзеньне сваё, кажучы: Ён зблюзьніў! Нашто нам яшчэ патрэбны сьведкі? Вось цяпер вы чулі блюзьнерства.N@Кажа яму Езус: Ты сказаў. Аднака-ж кажу вам: адцяпер убачыце Сына чалавечага, сядзячага праваруч моцы Божай і прыходзячага ў воблаках нябесных.bM=?Але Езус маўчаў. І архісьвятар сказаў яму: Запрысягаю цябе Богам жывым, каб ты нам сказаў, ці ты ёсьць Хрыстус, Сын Божы?6Le>І ўстаўшы, архісьвятар сказаў яму: Нічога не адказваеш на тое, што гэтыя проціў цябе сьведчаць?2K]=і сказалі: Гэты казаў: “ Я магу зруйнаваць сьвятыню Божую і пасьля трох дзён яе адбудаваць”.7Jg<і не знайшлі, хоць многа прыходзіла фальшывых сьведкаў. Уканцы-ж прыйшлі два фальшывыя сьведкі3I_;А архісьвятар і ўся Рада шукалі фальшывыя сьведчаньні проціў Езуса, каб яму сьмерць зрабіць,SH:А Пётр ішоў за ім здалёк аж да двара архісьвятара і, увайшоўшы ў сярэдзіну, сядзеў за слугамі, каб бачыць канец.2G]9Яны-ж, узяўшы Езуса, павялі да Каіфаша, архісьвятара, дзе былі сабраўшыся кніжнікі і старшыя.8Fi8Гэтае-ж усё сталася, каб споўніліся Пісаньні прарокаў. Тады ўсе вучні, пакінуўшы яго, паўцекалі.3E_7У тую часіну сказаў Езус грамадам: Так як на разбойніка вы выйшлі з мячамі і кіямі ўзяць мяне.jDM6Ды як-жа споўняцца Пісаньні, што гэтак мусіць стацца?KC5Няўжо думаеш, што я не магу папрасіць Айца майго і ён даў-бы мне цяпер болей як дванаццаць легіёнаў анёлаў?.BU4Тады сказаў яму Езус: Вярні твой меч за сваё месца, бо ўсе, што бяруць меч, ад мяча пагінуць.UA#3І вось адзін, што былі з Езусам, працягнуўшы руку, выняў меч свій і , ўдарыўшы слугу архісьвятара, адсек яму вуха.7@g2А Езус сказаў яму: Дружа, пашто ты прыйшоў? Тады прыступілі і налажылі рукі на Езуса і ўзялі яго.?-1І зараз падыйшоўшы да Езуса, сказаў: Прывітаны будзь, вучыцель! І пацалаваў яго.>0А той, што выдаў яго, даў ім знак, кажучы: Каго я пацалую, гэта ён, бярэце яго.=/Калі ён яшчэ гаварыў, вось Юдаш, адзін з дванаццацёх, прыйшоў, і з ім вялікая грамада з мяхамі і кіямі, пасланыя архісьвятарамі і старшымі народу.u<c.Устаньце, пойдзем, вось прыбліжыўся той, што мяне выдасьць.{;o-Тады прыйшоў да вучняў сваіх і сказаў ім: Спеце ўжо і адпачывайце! Вось надыйшла часіна і Сын чалавечы будзе выданы ў рукі грэшнікаў.:,І пакінуўшы іх, ізноў адыйшоў і трэці раз маліўся, кажучы тыя самыя словы.}9s+І прыйшоў ізноў і знайшоў іх сплючых, бо вочы іх былі абцяжэўшы.w8g*Ізноў другі раз адыйшоў і маліўся, кажучы: Ойча мой! Калі ня можа гэты келіх прайсьці, каб мне яго ня піць, няхай станецца воля твая.7)Чуйце і малецеся, каб ня ўпасьці ў пакусу. Дух-то ахвочы, але цела нядужае.I6 (І прыйшоў да сваіх вучняў і знайшоў іх сплючых. І сказаў Пятру: Так вы не маглі аднэй гадзіны чуць за мною? 5 'І адыйшоўшы трохі, упаў на твар свой і маліўся, кажучы: Ойча мой! Калі магчыма, няхай адыйдзе ад мяне гэты келіх, аднак-ж не як я хачу, але як Ты.4&Тады сказаў ім: Сумная душа мая аж да сьмерці. Пабудзьце тут і чуйце за мною.|3q%І ўзяшы Пятра і двух сыноў Зэбэдэявых, пачаў сумаваць і тужыць.o2W$Тады прыйшоў Езус з імі да сялібы, якая завецца Гэтсэмані і сказаў сваім вучням: Пасядзеце тут, пакуль я пайду туды і памалюся.U1##Сказаў яму Пётр: Калі-б нават мне трэба было памерці з табою, я ад цябе не адракуся. Таксама гаварылі і ўсе вучні.E0"Сказаў яму Езус: Сапраўды кажу табе, што ў гэту ноч, перш чым запяе певень, ты трэйчы адрачэсься ад мяне./5!Адказваючы-ж Пётр сказаў яму: І калі-б усе згоршыліся з цябе, я ніколі ня згоршуся.h.I Але потым як уваскрэсну, пайду перад вамі ў Галілею.`-9Тады сказаў ім Езус: Усе вы згоршыцеся з мяне ў гэту ноч. Бо ёсьць напісана: “Удэру пастыра і разсеюцца авечкі стады”.V,%І адправіўшы гімн, выйшлі на гару Аліўную.+}Кажу-ж вам: Ня буду піць ад гэтай пары з гэтага вінаграднага плоду аж да таго дня, калі яго буду піць з вамі новы ў каралеўстве Айца майго..*Uбо гэтая ёсьць кроў мая новага закону, якая за многіх будзе праліта на адпушчэньне грахоў.)yІ ўзяўшы келіх, учыніў падзяку і даў ім, кажучы: Пеце з гэтага ўсе;g(GА калі яны вячэралі, Езус узяў хлеб, і багаславіў, і ламаў, і даў вучням сваім, і сказаў: Бярэце і ешце: гэтае ёсьць цела маё.!';Адказваючы-ж Юдаш, каторы яго выдаў, сказаў: Ці гэта я, вучыцель? Кажа яму: Ты сказаў.&1Сын-то чалавечы ідзе, як напісана аб ім, але гора таму чалавеку, праз каторага Сын чалавечы будзе выданы, лепш было-б яму, каб не нарадзіўся той чалавек.%Ён-жа, адказваючы, сказаў: Хто мачае са мною руку ў місу, той мяне выдасьць.$І моцна пасмутнеўшы, яны кожны адзін пачалі гаварыць: Ці гэта я, Пане? #І калі яны елі, сказаў: Сапраўды кажу вам, што адзін з вас мяне выдасьць.w"gКалі-ж настаў вечар, ён сядзеў з дванацацьма сваімі вучнямі.v!eІ вучні зрабілі так, як ім загадаў Езус і прыгатавалі Пасху.z mЕзус-жа сказаў: Ідзеце ў горад да аднаго чалавека і скажэце яму: “Вучыцель кажа: час мой блізкі, у цябе раблю Пасху з вучнямі маімі”.@yУ першы-ж дзень Праснакоў прыступілі вучні да Езуса, кажучы: Дзе хочаш прыгатаваць табе есьці Пасху?eCІ ад тае пары шукаў зручнае часіны, каб яго выдаць.2]і сказаў ім: Што хочаце мне даць і я яго вам выдам? Яны-ж назначылі яму трыццаць сярэбранікаў.&EТады пайшоў адзін з дванаццацёх, каторы называўся Юдаш Іскарыёт да старшых сьвятараўmS Сапраўды кажу вам, дзе-толькі будзе абвяшчацца гэта эванэлія па ўсім сьвеце, і што яна ўчыніла, будзе сказана на памяць аб ёй.y Бо яна, выліўшы гэты алеяк на маё цела, учыніла на пахаваньне маё.pY Убогіх вы заўсёды маеце з сабою, а мяне не заўсёды маеце.B} А Езус ведаючы, сказаў ім: Нашто робіце прыкрасьць гэтай жанчыне? Яна-ж добры ўчынак учыніла для мяне.s_ Бо можна было гэтае прадаць за дарагую цану і даць убогім.yВучні-ж, бачачы, загневаліся і казалі: Нашто гэтае марнатраўства?eCпрыступіла да яго жанчына, маючы алябастравую пасудзіну з дарагім алейкам і выліла на галаву яго, калі сядзеў за сталом.hIКалі-ж Езус быў у Бэтаніі ў доме Сымона Пракажанага, Але казалі: Ня ў дзень сьвяточны, каб часам забурэньня ня было ў народзе.lQі зрабілі нараду, каб Езуса ўзяць хітрасьцяй і забіць..UТады сабраліся вышэйшыя сьвятары і старшыя народу ў двор архісьвятара, які зваўся Каіфаш,+OВы ведаеце, што за два дні будзе Пасха, і Сын чалавечы будзе выданы, каб быць укрыжаваным.~ wІ сталася, калі скончыў Езус усе гэтыя мовы, сказаў сваім вучням:|q.І пойдуць гэтыя на муку вечную, а справядлівыя ў жыцьцё вечнае.[ /-Тады адкажа ім, кажучы: Сапраўды кажу вам, сколькі разоў вы ня ўчынілі аднаму з гэтых найменшых, вы і мне ня ўчынілі. 7,Тады адкажуць яму і тыя, кажучы: Пане, калі мы цябе бачылі галодным, або засьмягшым, або гасьцём, або нагім, або хворым, або ў вастрозе і не паслухалі цябе? +быў гасьцём і вы не прынялі мяне, хворым і ў вастрозе і вы не адведалі мяне. *Бо я быў галодны і вы не далі мне есьці, быў засьмягшы і вы не далі мне піць,i K)Тады скажа і тым, што налева будуць: Ідзеце ад мяне праклятыя ў вагонь вечны, каторы ёсьць прыгатаваны д’яблу і анёлам яго.`9(І адказваючы Кароль скажа ім: Сапраўды кажу вам, сколькі вы зрабілі аднаму з гэтых братоў маіх найменшых, мне зрабілі.~u'Або калі мы бачылі цябе хворым, або ў вастрозе і прыйшлі да цябе?&Калі-ж мы бачылі цябе гасьцём і прынялі цябе, нагім і прыадзелі цябе?c?%Тады адкажуць яму справядлівыя, кажучы: Пане, калі мы бачылі цябе галодным і накармілі цябе, засьмягшы і далі табе піць?*M$нагім і вы прыадзелі мяне; хворым і вы адведалі мяне; быў у вастрозе і вы прыйшлі да мяне.>u#Бо я быў галодны і вы далі мне есьці; быў засьмягшы і вы далі мне піць; быў гасьцём і вы прынялі мяне;'"Тады скажа Кароль тым, што направа ад яго будуць: Прыйдзеце, багаслаўленыя Айца майго, атрымаеце каралеўства, прыгатаванае вам ад закладзін сьвету.uc!і паставіць авец-то па правай руцэ сваей, а казлоў па левай.<q і зьбяруцца перад ім усе народы, і аддзеліць іх адных ад другіх, як пастыр аддзяляе авец ад казлоў,2]Калі-ж прыйдзе Сын чалавечы ў славе сваей і ўсе анёлы з ім, тады сядзе на пасадзе славы сваей,~)А некарыснага слугу выкіньце ў вонкавую цемру, там будзе плач і скрыгот зубоў.f}EБо кожнаму, хто мае, будзе дадзена і будзе мець дастатак, а ў таго, хто ня мае, будзе аднята ў яго і тое, што ён, здаецца, мае.|{Дык вазьмеце ад яго талент і дайце таму, што мае дзесяць талентаў.-{SДык трэба было табе аддаць мае грошы банкірам і я, вярнуўшыся, узяў-бы што маё з прыбыткам.Yz+Адказваючы-ж пан ягоны сказаў яму: Слуга благі і лянівы! Ты ведаў, што я жну, дзе ня сеяў, і зьбіраю, дзе не разсыпаў.yІ я, баючыся, пайшоў і схаваў талент твой у зямлю, вось маеш, што тваё.xwА прыступіўшы і той, што дастаў адзін талент, сказаў: Пане, я ведаю, что ты чалавек срогі: жнеш, дзе не пасеяў і зьбіраеш, дзе не разсыпаў.wСказаў яму пан ягоны: Добра, слуга добры і верны, таму што ты быў верны над малым, над многім цябе пастаўлю, увайдзі ў радасьць пана твайго.EvПрыступіў-жа і той, што дастаў два таленты і сказаў: Пане, ты мне даў два таленты, вось я здабыў яшчэ два.uСказаў яму пан ягоны: Добра, слуга добры і верны, таму што ты быў верны над малым, над многім цябе пастаўлю, увайдзі ў радасьць пана твайго. #%~~&}||{zz+yxwwvuu4ttjsrr/qNppVonnCmm+lmkkej7iiR>=h<<;d::L9877665a44W322E11\00 /...-,++*)(('~&%$##""0! 0MHW}6"&5n T B J &g'd#Kd!Жанчына-ж, спалохаўшыся і дрыжачы, ведаючы, што з ею сталася, прыйшла і ўпала перад ім і сказала ўсю праўду.ocW І паглядзеў навакол, каб пабачыць тую, што гэта зрабіла.5bcІ казалі яму ягоныя вучні: Відзіш грамаду, якая цісьне цябе і кажаш: “Хто да мяне дакрануўся?”^a5І зараз-жа Езус, пазнаўшы ў сабе моц, якая з яго выйшла, зьвярнуўшыся да народу, сказаў: Хто дакрануўся да маей адзежы?`/І зараз-жа высахла ў яе жарало крыві і пачула на целе, што аздаравела ад хваробы._бо казала: што калі толькі да адзежы ягонай дакрануся, буду здарова.^-калі пачула аб Езусе, падыйшла ў грамадзе ззаду і дакранулася да адзежы ягонай;B]}і шмат перацярпела ад многіх дахтароў і ўсё сваё выдала і нічога её не памагло, але мелася яшчэ горай,f\EА жанчына, каторая дванаццаць гадоў мела цеч крывіp[YІ пайшоў з ім. І ішла за ім вялікая грамада і ціснулі яго.;Zoі вельмі прасіў яго, кажучы: што дачка мая канае, прыйдзі, узлажы руку на яе, каб аздаравела і жыла.$YAІ прыйшоў адзін з старшых над бажніцай, на імя Яір і, убачыўшы яго, упаў да ягоных ног,DXА калі Езус пераплыў на лодцы ізноў на другі бераг, зыйшлася да яго вялікая грамада; і быў ён каля мора.0WYІ пайшоў, і пачаў абвяшчаць у Дэкаполі, якія вялікія рэчы ўчыніў яму Езус – і ўсе дзівіліся.tVaІ не дапусьціў яго, але сказаў яму: Ідзі ў свой дом, да сваіх і паведамі іх, якія вялікія рэчы табе ўчыніў Пан і зжаліўся над табою./UWКалі-ж уваходзіў у лодку, пачаў яго прасіць той, што быў апанаваны д’яблам, каб быць пры ім.\T1І пачалі прасіць яго, каб адыйшоў з іх граніц.$SAА тыя, што бачылі, расказалі ім, як сталася з тым, што меў д’ябэльства, і аб сьвіньнях.iRKІ прыйшлі да Езуса і ўбачылі гэнага, што быў апанаваны д’яблам, сядзячага, адзетага і пры здаровым розуме – і спалохаліся.=QsА тыя, што пасьвілі іх, уцяклі і далі знаць у горад і па палёх. І выйшлі, каб паглядзець, што сталася.3P_ І Езус зараз-жа дазволіў ім. І выйшаўшы нячыстыя духі ўвайшлі у сьвіньні і стада з вялікім разгонам кінулася з круцізны ў мора, каля дзьвюх тысяч, і патанулі ў моры. O  І прасілі таго духі, кажучы: Пусьці нас у сьвіньні, каб мы ў іх ўвайшлі.iNK А была там каля гары пасучыся вялікая стада сьвіней.XM) І вельмі прасіў, каб іх не выганяў з краіны.L  І пытаўся ў яго: Як тваё імя? І сказаў яму: Маё імя Легіён, бо нас многа.bK=Бо ён яму казаў: Выйдзі, духу нячысты, з чалавека.sJ_і крычачы вялікім голасам, сказаў: Што да табе да мяне Езусе, Сыне Бога Найвышэйшага? Запрысягаю цябе Богам, каб ты мяне ня мучыў.eICУгледзеўшы-ж Езуса здалёк, прыбег, пакланіўся яму,H+І заўсёды ўдзень і ўначы быў у грабох і горах, крычачы і б’ючы сябе каменьнямі.GGбо часта будучы зьвязаны путамі і ланцугамі, рваў ланцугі і разьбіваў путы і ніхто ня мог супакоіць яго.FЁн меў памешканьне у грабох і ўжо ані ланцугамі ніхто ня мог яго зьвязаць,1E[І калі ён выходзіў з лодкі, зараз-жа яго пераняў чалавек з грабоў, каторы меў нячыстага духа.^D 7І прыбылі на другі бок мора ў краіну Гэразэнаў.C1(І сказаў ім: Чаму вы баязьлівыя? І яшчэ ня маеце веры? І зьняў іх вялікі страх і гаварылі адзін да другога: Хто-ж гэта такі, што вецер і мора слухаюць яго?BB}'І ўстаўшы, прыгразіў ветру і сказаў мору: Маўчы, сьціхні! І перастаў вецер і зрабілася вялікая цішыня.VA%&А ён быў на задзе лодкі сплючы на падушцы. І збудзілі яго і кажуць яму: Вучыцель, ці-ж табе ня рупіць, што мы гінем?@3%І ўзьнялася вялікая бура ветру і гнала хвалі на лодку, так што напаўнялася лодка.?#$І яны, адпрвіўшы народ узялі яго, так як быў, у лодцы; і былі з ім другія лодкі.>#І ў той дзень, калі зрабілася позна, сказаў ім: Пераплывем на той бок. = "а бяз прыповесьці не гаварыў да іх. Асобна-ж вучням сваім выясьняў усё.</!І многімі такімі прыповесьцямі гаварыў да іх слова, наколькі яны маглі слухаць,;{ А калі пасеецца, узрастае і робіцца большым за ўсе гародніны і пускае вялікія галіны, так што пад ценем яго могуць жыць птушкі нябесныя.C:Як гарчычнае зерне, каторае, калі сеецца ў зямлю, ёсьць меншае за ўсякае насеньне, якое ёсьць на зямлі.%9CІ казаў: Да чаго ўпадобнім каралеўства Божае, або да якое прыповесьці прыраўнаем яго?p8YА калі дасьпее плод, зараз пушчае серп, бо прыйшло жніво.17[Бо зямля сама з сябе прыносіць плод: спачатку рунь, потым колас, потым поўнае зерне ў коласе. 69ён і сьпіць і ўстае, уначы і ўдзень, а насеньне ўсходзіць і расьце, калі ён ня ведае.#5?І казаў: Гэтак ёсьць з каралеўствам Божым, як калі-б чалавек укінуў насеньне ў зямлю,4/Бо хто мае, таму будзе дадзена, а хто ня мае, у таго будзе аднята і тое, што ён мае.M3І казаў ім: Глядзеце, чаго слухаеце! Якою меркаю вы адмерыце, такою і вам будзе адмерана і будзе вам дадзена.Z2-Калі хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае.61eБо няма нічога скрытага, што-б ня выявілася, і нічога ня дзеецца тайнага, але каб выйшла наверх.g0GІ казаў ім: Ці-ж прыносяць сьвечку, каб паставіць яе пад пасудзіну або пад ложак? Ці-ж не на тое, каб паставіць яе на ліхтар?/!А каторыя на добрай зямлі пасеяны, гэта тыя, каторыя слухаюць слова, і прыймаюць, і прыносяць плод, адно трыццаць, другое шэсьцьдзесят, а іншае сто.@.yале турботы сьвету і мана багацьця і іншыя пажаданьні, увайшоўшы, глушаць слова і стаецца бяз плоду. -І іншыя ёсьць, каторыя сеюцца ў цернях, гэта тыя, каторыя слухаюць слова,`,9але, ня маючы кораня ў сабе, яны ёсьць часовыя, потым, як падымецца ўцісьненьне і прасьлед дзеля слова, зараз горшацца.C+І таксама і тыя, каторыя на месцы камяністым, яны як пачуюць слова, зараз-жа з радасьцяй прыймаюць яго,*А тыя, што каля дарогі, дзе сеецца слова, гэта тыя, да каторых, як прачуюць, зараз прыходзіць д’ябал і забірае слова, якое было пасеена ў сэрцах іх.2)_Той, хто сее, слова сее."(= І сказаў ім: Не разумееце гэтай прыповесьці? А якжа-ж вы зразумееце ўсе прыповесьці?}'s каб “гледзячы глядзелі і ня бачылі, слухаючы слухалі і не разумелі; каб часам не навярнуліся і ня былі ім адпушчаны грахі” (Із. 6, 9–10).`&9 І казаў ім: Вам дадзена пазнаць тайніцу каралеўства Божага, а для тых, каторыя ўвонках, усё адбываецца ў прыповесьцях,%- І калі быў адзін, спыталіся ў яго тыя дванаццацёх, ўто з ім былі, аб прыповесьці.`$9 І казаў: Хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае.j#MА іншае ўпала на добрую зямлю і дало плод, каторы ўзыйшоў і рос – і адно прынясло трыццаць, другое шэсьцьдзесят, а іншае сто" А іншае ўпала ў церні, і ўзыйшлі церні і заглушылі яго і не дало плоду.!і калі ўзыйшло сонца, завяла, і дзеля таго што ня мела кораня, зсохла.C А другое ўпала на месца камяністае, дзе ня мела многа зямлі, і зараз узыйшло, бо зямля была няглыбокая;)І калі ён сеяў, адно ўпала каля дарогі і прыляцелі птушкі нябесныя і зьелі яго.J Слухайце! Вось выйшаў сяйбіт сеяць.veІ навучаў іх многа ў прыповесьцях і казаў ім у сваей навуцы: #Ізноў пачаў навучаць каля мора. І сабралася да яго вялікая грамада, так што ўвайшоўшы ў лодку, сядзеў на моры, а ўся грамада была на зямлі каля мора.~u#Бо хто-б чыніў волю Божую, той брат мой, і сястра мая, і матка мая.1"І спаглянуўшы на тых, што навакол яго сядзелі, сказаў: Вось матка мая і браты мае.gG!І адказваючы ім, сказаў: Хто-ж мая матка і браты мае?2] А грамада сядзела каля яго. І сказалі яму: Вось матка твая і браты твае на дварэ шукаюць цябе.'І прыйшлі матка ягона і браты, і стоячы на дварэ, паслалі да яго паклікаць яго.RЗатым што казалі: Ён мае нячыстага духа.Pале хто-б блюзьніў проціў Духа Сьвятога, ня будзе мець адпушчэньня на векі, але будзе падлеглы вечнаму граху.I Сапраўды кажу вам, што ўсе грахі будуць адпушчаны сыном чалавечым, і блюзьнерствы, якімі-б яны блюзьнілі,_7Ніхто ня можа, увайшоўшы ў дом дужага, разграбіць рэчы дужага, калі перш ня зьвяжа дужага і тады разграбіць ягоны дом.=sА калі д’ябал паўстане сам проціў сябе, ён ёсьць разьдзяліўшыся, і ня зможа ўстаяць, але канец яму.zmІ калі дом проціў сябе разьдзеліцца, ня можа ўстаяць гэны дом.'І калі каралеўства само ў сабе разьдзеліцца, ня можа ўстаяць тое каралеўства.5І паклікаўшы іх, гаварыў да іх у прыповесьцях: Як-жа можа д’ябал д’ябла выганяць?Z-А кніжнікі, якія прыйшлі з Ерузаліму, казалі, што мае Бэльзэбуба і што ўладай д’ябэльскага князя выганяе д’яблаў. yА калі пачулі сваякі, выйшлі, каб узяць яго, бо казалі, што ашалеў. #І прыйшлі ў дом. І зыйшлася ізноў грамада, так што не маглі ані хлеба паесьці.N і Юдаша Іскарыёта, каторы і выдаў яго.? wі Андрэя, і Філіпа, і Баўтрамея, і Матэуша, і Тамаша, і Якуба Альфэявага, і Тадэуша, і Сымона Канаанца,+ Oі Якуба Зэбэдэявага, і Яна, брата Якуба, і даў ім імёны Боанэргэз, што значыць: Сыны грому;0[І даў Сымону імя Пётр;lQІ даў ім уладу аздараўляць немачы і выганяць д’яблаў.  І пастанавіў, каб дванаццацёх былі з ім і каб паслаць іх на навучаньне. І ўзыйшоўшы на гару, паклікаў да сябе тых, каго сам хацеў і прыйшлі да яго.pY Ты ёсьць Сын Божы. І многа ім гразіў, каб не выяўлялі яго.zm І духі нячыстыя, бачачы яго, падалі перад ім і крычалі, кажучы:/W Бо многіх аздаравіў, так што напіралі на яго, хто-толькі меў хваробу, каб дакрануцца да яго.1[ І сказаў вучням сваім, каб для яго была прыгатавана лодка, дзеля грамады, каб ня ціснулі яго.b=і з Ерузаліму, і з Ідумэі, і з-за Ярдану, і тыя што каля Тыру і Сыдону, вялікае мноства, пачуўшы, што чыніў, прыйшлі да яго.*MЕзус-жа з сваімі вучнямі адыйшоў да мора і пайшла за ім вялікая грамада з Галілеі і Юдэі,'~GА фарызэі, выйшаўшы, зараз зрабілі нараду з гэрадыянамі проціў яго, як-бы яго загубіць. }І спаглянуўшы на іх з гневам, засмуціўшыся дзеля сьлепаты іхнага сэрца, сказаў чалавеку: Выцягні руку тваю. І выцягнуў і была вернена рука яму.=|sІ сказаў ім: Ці дазволена ў суботу рабіць дабро, ці зло? Жыцьцё ратаваць, ці загубіць? А яны маўчалі.r{]І сказаў чалавеку, маючаму сухую руку: Стань пасярэдзіне. z І наглядалі за ім, ці будзе аздараўляць у суботу, каб абвінаваціць яго.y }І ён увайшоў ізноз у бажніцу, і быў там чалавек, які меў сухую руку.^x5І так Сын чалавечы ёсьць панам так-жа і суботы.w І сказаў ім: Субота ўстаноўлена для чалавека, а не чалавек для суботы. v Як ён увайшоў у дом Божы за Абіятара, архісьвятара і еў ахвярныя хлябы, якіх ня можна было есьці, як толькі сьвятарам, і даў тым, што з ім былі?Vu%І сказаў ім: Ці-ж вы ніколі ня чыталі, што зрабіў Давід, калі быў у патрэбе і захацеў есьці сам і тыя, што з ім былі?twА фарызэі казалі яму: Вось што яны робяць у суботу, чаго ня можна.;soІ ізноў сталася, калі Пан праходзіў у суботу праз збожа і вучні ягоны пачалі ісьці і рваць каласы.rІ ніхто ня лье новага віна ў старыя мяхі, бо інакш віно разарве мяхі, і віно разальецца, і мяхі прападуць. Але новае віно трэба ліць у новыя мяхі.bq=Ніхто не прышывае латы з сырога сукна да старое адзежы, бо інакш новая лата адрывае ад старога і робіцца большая дзіра.p5Але прыйдуць дні, калі забяруць ад іх маладога і тады будуць пасьціць у гэныя дні.o}І сказаў ім Езус: Ці-ж могуць вясельныя госьці пасьціць, пакуль з імі ёсьць малады? Пакуль яны маюць з сабою маладога, ня могуць пасьціць.cn?А вучні Яна і фарызэі пасьцілі. І прыйшлі і сказалі яму: Чаму вучні Янавы і фарызэявы посьцяць, а твае вучні ня посьцяць?am;Езус, пачуўшы гэтае, сказаў ім: Здаровым ня трэба лекара, але хворым, бо я ня прыйшоў клікаць справядлівых, але грэшных. lА кніжнікі і фарызэі, бачачы, што ён еў з мытнікамі і грэшнікамі, казалі ягоным вучням: Чаму з мытнікамі і грэшнікамі есьць і п’е ваш вучыцель?kІ сталася, калі сядзеў за сталом у ягоным доме, многа мытнікаў і грэшнікаў сядзела разам з Езусам і вучнямі яго, бо іх многа было, што ішлі за ім.]j3І праходзячы, угледзеў Левія Альфэявага, сядзячага пры мытніцы і сказаў яму: Ідзі за мною. І ён устаўшы, пайшоў за ім.i І выйшаў ізноў да мора, а ўся грамада прыходзіла да яго і ён вучыў іх.zhm І той зараз-жа ўстаў, і падняўшы ложа, пайшоў перад усімі, так што дзівіліся ўсе і славілі Бога, кажучы: Што ніколі мы гэтак ня бачылі.igK Табе кажу: Устань, вазьмі ложа тваё і ідзі ў дом твой.:fm Але каб вы ведалі, што Сын чалавечы мае ўладу на зямлі адпушчаць грахі – сказаў спаралізаванаму:Ue# Што лягчэй сказаць спаралізаванаму: “Адпушчаюцца табе грахі”, ці сказаць: “Устань, вазьмі ложа тваё і хадзі”.NdЕзус, зараз пазнаўшы гэтае духам сваім, што яны гэтак у сабе, сказаў ім: Нашто вы гэта думаеце ў сэрцах вашых?c5Што гэта ён гаворыць? Ён блюзьніць. Хто можа адпусьціць грахі, апрача аднаго Бога?bБылі-ж там некаторыя з кніжнікаў, седзячы і думаючы ў сэрцах сваіх:&aEКалі-ж Езус убачыў іх веру, сказаў спаралізаванаму: Сыне, адпушчаюцца табе грахі твае.`І ня могучы яго палажыць перад ім дзеля грамады, разабралі дах, дзе ён быў і зрабіўшы дзіру, спусьцілі ложа, на каторым ляжаў спаралізаваны.}_sІ прыйшлі да яго, нясучы спаралізаванага, якога нясьлі чатырох.)^KІ зыйшлося многа, так што не хватала месца нават каля дзьвярэй, і ён гаварыў да іх слова.] І па днях ён ізноў увайшоў у Капарнаум, і пачулі, што ён ёсьць у доме.,\ S-Але ён, выйшаўшы, пачаў абвяшчаць і пашыраць вестку, так што ўжо ня мог увайсьці ў горад, але прабываў на старане ў пустынных мясцох, і сходзіліся да яго адусюль. [ ,і сказаў яму: Глядзі, нікому не кажы, але ідзі пакажыся старшаму сьвятару і ахвяруй за сваё ачышчэньне, што загадаў Майсей на пасьведчаньне ім.PZ +І прыгразіў яму і зараз-жа адправіў ягоxY k*І калі сказаў, зараз-жа адыйшла ад яго праказа і быў ачышчаны.@X {)Езус-жа, зжаліўся над ім, працягнуў руку сваю і, дакрануўшыся да яго, сказаў яму: Хачу, будзь ачышчаны.EW (І прыйшоў да яго пракажаны, просячы яго, і ўпаўшы на калені сказаў яму: Калі хочаш, можаш мяне ачысьціць.V  'І быў навучаючы ў іхных бажніцах і ва ўсей Галілеі і выганяў д’яблаў.-U U&І сказаў ім: Пойдзем у блізкія вёскі і гарады, каб і там мне навучаць, бо я на гэтае прыйшоў.nT W%І калі знайшлі яго, сказалі яму “што ўсе цябе шукаюць”.QS $І пайшоў за ім Сымон і тыя, што з ім былі. R  #І вельмі рана ўстаўшы, выйшаў і пайшоў у пустыннае месца і там маліўся.qQ ]"І аздаравіў многіх, каторыя былі мучаны рознымі хваробамі, і выганяў многа д’яблаў, і не пазваляў ім гаварыць, бо яны яго зналі.XP +!і быў сабраўшыся ўвесь горад каля дзьвярэй.+O Q Калі-ж настаў вечар, як зайшло сонца, прыносілі да яго ўсіх нядужых і маючых д’ябэльства,.N WІ падыйшоўшы, падняў яе, узяўшы яе за руку, і зараз-жа пакінула яе гарачка, і паслугавала ім.sM aА цешча Сымонава ляжала ў гарачцы і зараз кажуць яму аб ей.L }І зараз, выйшаўшы з бажніцы, прыйшлі ў дом Сымона і Андрэя з ЯкубамsK aІ зараз разыйшлася слава аб ім па ўсей краіне Галілейскай.*J OІ зьдзівіліся ўсе, так што пыталіся паміж сабою, кажучы: Што гэта такое? Што гэта за навука новая, што ён з уладай нават духам нячыстым загадывае і слухаюць яго?I І страсануўшы яго і закрычаўшы вялікім голасам, дух нячысты выйшаў з яго.sH aІ прыгразіў яму Езус, кажучы: Замоўкні і выйдзі з чалавека!:G oкажучы: Што табе да нас, Езусе Назарэнскі? Прыйшоў ты згубіць нас? Ведаю, хто ты ёсьць, Сьвяты Божы!F У быў у іхнай бажніцы чалавек, у каторым быў нячысты дух, і закрычаў, E І дзівіліся з навукі яго, бо ён вучыў іх, як маючы ўладу, а не як кніжнікі.D І ўвайшлі ў Капарнаум: і зараз-жа ў суботу ўвайшоўшы ў бажніцу, навучаў іх.1C ]і зараз паклікаў іх. І яны, пакінуўшы бацьку свайго Зэбэдэя ў лодцы з наймітамі, пайшлі за ім.GB  І адыйшоўшы трохі аддтуль, убачыў Якуба Зэбэдэявага і Яна, брата ягонага, яны-ж парадкавалі сеці ў лодцы,YA -І яны, зараз-жа, пакінуўшы сеці, пайшлі за ім.@ +І сказаў ім Езус: Ідзеце за мною і зраблю вас, што вы станецеся рыбакамі людзей.]? 5І праходзячы каля мора Галілейскага, убачыў Сымона і Андрэя, брата ягонага, закідаючых сеці ў мора, бо былі рыбакамі.,> Sі кажучы, што споўніўся час і прыбліжылася каралеўства Божае, пакутуйце і верце эванэліі.6= gПасьля-ж таго, як быў выданы Ян, прыйшоў Езус у Галілею, абвяшчаючы эванэлію каралеўства БожагаM<  І быў у пустыні сорак дзён і сорак начэй, і быў спакушваны д’яблам і быў з зьвярамі, і анёлы паслугавалі яму.A;  І зараз Дух вывеў яго ў пустыню.:  І стаўся голас з неба: Ты ёсьць Сын мой мілы, у табе мне да ўспадобы.;9 q І зараз выйшаўшы з вады, убачыў адчыненае неба і Духа, як галуба, зыходзячага і прабываючага на ім.(8 K І сталася, у тыя дні прыйшоў Езус з Назарэту Галілейскага і быў ахрышчаны Янам у Ярдане.{7 qЯ вас хрысьціў вадою, але ён будзе вас хрысьціць Духам Сьвятым.-6 UІдзе за мною мацнейшы за мяне, катораму я ня варт схіліўшыся разьвязаць рамень абутку яго.^5 7І быў Ян адзеты ў вярблюдаву шэрсьць і скураны пояс каля паясьніцы ягонай, і еў саранчу і лясны мёд. І вясьціў, кажучы:_4 9І выходзіла да яго ўся краіна Юдэйская і ўсе Ерузалімцы і былі хрышчаны ім у рацэ Ярдане, спавядаючыся з грахоў сваіх.3 #Быў Ян у пустыні, хрысьцячы і абвяшчаючы хрост пакуты на адпушчэньне грахоў.2 %Голас клічучага ў пустыні: Праўце дарогу Пана, простымі рабеце сьцежкі яго”.u1 eЯк напісана ў Ізраіля прарока (40, 3): “Вось я пасылаю анела майго перад воблікам тваім, каторы прыгатовіць дарогу тваю перад табою.W0 +Пачатак эванэліі Езуса Хрыста, Сына Божага.J/ навучаючы іх захоўваць усё, што-толькі я загадаў вам. І вось я з вамі праз усе дні, аж да сканчэньня сьвету..+Дык ідучы, навучайце ўсе народы, хрысьцячы іх у імя Айца і Сына і Духа Сьвятога, -9І прыступіўшы Езус прамовіў да іх, кажучы: Дадзена мне ўся ўлада на небе і на зямлі.k,OІ ўбачыўшы яго, пакланіліся; некаторыя-ж сумневаліся. +А адзінаццаць вучняў пайшлі ў Галілею, на гару, дзе ім быў назначыў Езус.W*'Яны-ж, узяўшы грошы, зрабілі так, як былі навучаны. І разыйшлося гэтае слова паміж жыдамі аж па сягоньняшні дзень. A~a}}|^{zzy[xx>vuutUss"r]qq.pUponnqmml!kkji0hg]feedcc*baa`]_m^^]#\_[[ZwZHYYpXX-WVVU3TT%SS@RzQ%POO MLKK7J$IHGG/FoEDDZCBB3A@@,?>> =K<;;p:99m887l66 5L44 3l211|00//I.l--_,,Y+L**)[) (e'}' &G%$##M"!!- #&/U4zgm SV w A %]~u #І ўзяўшы дзіця, паставіў яго пасярод іх і абняўшы яго, сказаў ім:E "І сеўшы паклікаў дванаццацёх і сказаў ім: Калі хто хочы быць першым, будзе з усіх апошнім і слугою ўсіх.  !Але яны маўчалі, бо ў дарозе яны паміж сабою спрачаліся, хто з іх большы?%C І прыйшлі ў Капарнаум. Калі яны былі ў доме, спытаўся ў іх: Аб чым вы ў дарозе гаварылі?dA Але яны не разумелі слова і баяліся ў яго пытацца.ve А навучаў вучняў сваіх і казаў ім: Што Сын чалавечы будзе выданы ў рукі людзей, і заб’юць яго, і забіты на трэці дзень уваскрэсьне. І выйшаўшы адтуль, праходзілі праз Галілею, і не хацеў, каб хто ведаў. І сказаў ім: Гэты род ніяк ня можа выйсьці, адно толькі праз малітву і пост.# ? І калі ўвайшоў у дом, вучні ягоны пыталіся ў яго асобна: Чаму мы не маглі выгнаць яго?d A Езус-жа, узяўшы яго за руку, падняў яго, і ён устаў.M  І закрычаўшы і моцна яго страсануўшы, выйшаў з яго; і зрабіўся як нежывы, так што многія гаварылі: Што памёр." = І калі ўбачыў Езус грамаду, што зьбяглася, прыгразіў нячыстаму духу, кажучы яму: Глухі і нямы духу, я загадываю табе, выйдзі з яго і больш не ўваходзь у яго!" = І зараз ускрыкнуўшы бацька хлопца сказаў са слязьмі: Веру, Пане, памажы маей няверы!|q Езус-жа сказаў яму: Калі можаш верыць усё магчыма для веручага.G і часта кідаў яго ў вагонь і ў ваду, каб яго загубіць; але калі што можаш, памажы нам, зжаліўшыся над намі.1[ І спытаўся ў ягоанаг бацькі: Сколькі часу, як гэта з ім здарылася? А ён сказаў: Ад дзяцінства,2] І прывялі яго. І калі ўбачыў яго, зараз-жа дух затрос яго і ўпаўшы на зямлю, качаўся, панячыся.[/ Ён, адказваючы ім, сказаў: О народзе няверны, дакуль-жа я буду ў вас? Дакуль буду вас цярпець? Прывядзеце яго да мяне.yk каторы дзе ня схопіць яго, б’е яго аб зямлю, і пеніцца, і скрыгоча зубамі, і сохне. І я казаў тваім вучням, каб выгналі яго, і не маглі.6e І адказваючы адзін з грамады сказаў: Вучыцель, я прывёў да цябе майго сына, які мае нямога духа,]3 І спытаўся ў іх: Аб чым вы паміж сабою спорыце?&E І зараз увесь народ, угледзеўшы Езуса, зьдзівіўся, і спужаліся, і прыбегшы, віталі яго.)K І прыйшоўшы да вучняў сваіх, убачыў вялікую грамаду каля іх і кніжнікаў, спорачых з імі.~7 Але кажу вам, што прыйшоў і Гальяш, і зрабілі яму, што хацелі, так як напісана аб ім.} Ён адказваючы, сказаў ім: Гальяш, прыйшоўшы перш, наладзіць усё; а як-жа напісана ёсьць аб Сыне чалавечым, каб многа перацярпеў і быў узгарджаны?6|e І пыталіся ў яго, кажучы: Дык што-ж фарызэі і кніжнікі кажуць, што перш павінен прыйсьці Гальяш?5{c І затрымалі слова пры сабе, пытаючыся паміж сабою, што значыць: “Калі ўваскрэсьне з умерлых”.uzc І калі яны зыходзілі з гары, загадаў ім, каб нікому не расказвалі, што яны бачылі, аж пакуль Сын чалавечы не ўваскрэсьне з умерлых.y1 І зараз, аглянуўшыся кругом, нікога больш ня ўбачылі, апроч толькі Езуса з сабою.Kx І паўстаў воблак, каторы іх ахінуў, і выйшаў голас з воблака, кажучы: Гэта Сын мой наймілейшы, яго слухайце.w} Бо ён ня ведаў, што гаварыў, таму што былі перапужаўшыся са страху.fvE І азваўшыся Пётр сказаў Езусу: Вучыцель, добра нам тут быць, і зрабем тры палаткі: табе адну, і Майсею адну, і Гальяшу адну.guG І зьявіўся ім Гальяш з Майсеем, і гаварылі з Езусам.=ts І зрабілася адзежа ягоная ясная і вельмі белая, як сьнег, якое бялільнік на зямлі ня можа выбяліць.[s 1 І пасьля шасьці дзён узяў Езус Пятра, і Якуба, і Яна і завёў іх адных на высокую гару асобна. І перамяніўся перад імі.(rI'І казаў ім: Сапраўды кажу вам, што ёсьць некаторыя з тых, што тут стаяць, якія не спазнаюць сьмерці, пакуль ня ўбачаць каралеўства Божага, прыходзячага ў моцы.'qG&Бо хто-б паўстыдаўся і слоў маіх паміж гэтым распусным і грэшным народам, паўстыдаецца яго і Сын чалавечы, калі прыйдзе ў славе Айца свайго з анеламі сваімі.Xp)%Або што дасьць чалавек узамен за душу сваю?o-$Бо якая карысьць чалавеку, калі-б ён увесь сьвет здабыў, а душы сваей пашкодзіў?Zn-#Бо хто-б хацеў зьберагчы жыцьцё сваё, загубіць яго, а хто-ю загубіў жыцьцё сваё дзеля мяне і эванэліі, зьберажэ яго."m="І паклікаўшы грамаду, разам з сваімі вучнямі, сказаў ім: Калі хто хоча ісьці за мною, няхай адрачэцц ад самога сябе, і няхай возьме крыж свой і ідзе за мною.l!А ён абярнуўшыся і бачачы вучняў сваіх, прыгразіў Пятру, кажучы: Адыйдзі ад мяне, шатане, бо не разумееш, што ёсьць Божае, але што чалавечае.{ko І гаварыў слова адкрыта. І ўзяўшы яго Пётр, пачаў дакараць яму.EjІ пачаў іх навучаць, што трэба, каб Сын чалавечы многа цярпеў і быў адкінуты старшымі і кніжнікамі і архісьвятарамі і кніжнікамі і быў забіты і пасьля трох дзён уваскрэснуў.Vi%І прыгразіў ім, каб нікому не казалі аб ім.#h?Тады сказаў ім: А вы за каго мяне маеце? Адказваючы Пётр сказаў яму: Ты ёсьць Хрыстус.7ggЯны адказалі яму, кажучы: За Яна Хрысьціцеля, другія за Гальяша, а іншыя як за аднаго з прарокаў.ifKІ пайшоў Езус і вучні ягоны ў сёлы Цэзарэі Філіпавай. І ў дарозе пытаўся ў сваіх вучняў, кажучы ім: За каго мяне маюць людзі?'eGІ паслаў яго ў ягоны дом, кажучы: Ідзі ў дом твой, і калі ўвойдзеш у сяло, нікому не кажы.?dwПотым ізноў узлажыў рукі на вочы ягоны і ён пачаў відзець. І аздароўлены быў так, што бачыў усё ясна.pcYА ён, гледзячы, сказаў: Бачу людзей, што як дрэвы ходзяць.dbAІ ўзяўшы за руку сьляпога, вывеў яго за сяло і, плюнуўшы на вочы ягоныя, узлажыўшы свае рукі, пытаўся ў яго, ці што бачыць?"a=І прыйшлі ў Бэтсайду. І прывялі да яго сьляпога і прасілі яго, каб дакрануўся да яго.M`І сказаў ім: Якжа-ж яшчэ не разумееце?'_GА калі сем хлябоў на чатары тысячы, колькі кашоў кавалкаў вы набралі? І кажуць яму: Сем.N^калі я пяць хлябоў паламаў на пяць тысячаў, колькі вы поўных кашоў набралі кавалкаў? Кажуць яму: Дванаццаць.q][Маючы вочы, ня бачыце і маючы вушы, ня чуеце? І ня помнеце, \ Пазнаўшы гэтае, Езус сказаў ім: Што вы думаеце, што хлеба ня маеце? Ці-ж яшчэ ня ведаеце і не разумееце? Ці яшчэ маеце закамянелае сэрца вашае?e[CІ разважалі паміж сабою, кажучы: Што ня маем хлеба.Z-І загадаў ім, кажучы: Глядзеце ды сьцеражэцеся кісьлі фарызэяў і кісьлі Гэрада.YІ забыліся ўзяць хлеба, і ня мелі з сабой у лодцы, апрача аднэй булкі хлеба.uXc І адправіўшы іх, увайшоў ізноў у лодку і палыў на другі бок.YW+ І ўздыхнуўшы ў душы, сказаў: Нашто гэты род дамагаецца знаку? Сапраўды кажу вам, ня будзе дадзены знак гэтаму роду.,VQ І выйшлі фарызэі і пачалі з ім спрачацца, дамагаючыся ад яго знаку з неба, спакушаючы яго.U І зараз увайшоўшы ў лодку са сваімі вучнямі, прыбыў у староны Дальмануцкія.lTQ А тых, што елі, было каля чатырох тысяч. І адпусьціў іх.zSmІ елі, і наеліся, і набралі, што асталося з кавалкаў, сем кашоў.qR[І мелі некалькі рыбак, і іх багаславіў і загадаў раздаць. Q І загадаў грамадзе пасесьці на зямлі. І ўзяўшы сем хлябоў, учыніўшы падзяку, ламаў, і даваў вучням сваім, каб раздавалі, і раздавалі грамадзе.kPOІ спытаўся ў іх: Колькі хлябоў маеце? Яны сказалі: Сем.O-І адказалі яму ягоныя вучні: Скуль мог-бы хто накарміць іх хлебам тут у пустыні?%NCІ калі пушчу іх галодных дамоў, аслабеюць у дарозе, бо некаторыя з іх здалёку прыйшлі.M#Шкада мне грамады, бо вось ужо тры дні трываюць пры мне і не маюць чаго есьці.9L mУ тыя дні ізноў, як была вялікая грамада, і ня мелі чаго есьці, паклікаўшы вучняў сваіх, сказаў ім:;Ko%і тым болей дзівіліся, кажучы: Добра ўсё зрабіў: і глухіхі зрабіў, што чуюць, і нямых, што гавораць. J9$І загадаў ім, каб нікому не казалі. Але чым болей ён ім загадываў, тым болей славілі#I?#І зараз-жа адчыніліся вушы ягоны, і разьвязалася вязь языка ягонага і гаварыў добра.H"і ўзглянуўшы ў неба, уздыхнуў і сказаў яму: Эффэта, што значыць: адчыніся.DG!І ўзяўшы яго на бок ад грамады, узлажыў пальцы свае ў ягоныя вусны і, плюнуўшы, дакрануўся да языка яго, F І прывялі да яго глухога і нямога, і прасілі яго, каб узлажыў на яго руку.FEІ выйшаўшы ізноў з граніц Тыру, прыйшоў праз Сыдон да Галілейскага мора пасярод граніцаў Дэкапольскіх.$DAІ калі яна прыйшла ў свой дом, знайшла дзяўчыну ляжачую на ложку і што д’ябал выйшаў.}CsІ сказаў ей: Дзеля гэтых слоў ідзі, выйшаў д’ябал з тваей дачкі.+BOА яна адказала і сказала яму: Так, Пане, але-ж і шчаняты ядуць пад сталом крошкі ад дзяцей.(AIЁн сказаў ей: Дай перш наесьціся дзецям, бо ня добра браць хлеб дзяцей і кідаць сабакам.:@mбо была яна жанчына паганская, радам Сырафэнікіянка, і прасіла яго, каб выгнаў д’ябла з дачкі яе.I? Бо зараз-жа жанчына, якое дачка мела нячыстага духа, як толькі пачула аб ім, прыйшла і ўпала да ягоных ног,S>І ўстаўшы, пайшоў адтуль у граніцы Тыру і Сыдону. І ўвайшоўшы ў дом, хацеў, каб ніхто ня ведаў, ды ня мог утаіцца.|=qУсё гэтае благое з нутра выходзіць і робіць чалавека нячыстым.F<зладзействы, прагавітасьці, злосьці, здрада, бязстыднасьці, злое ока, блюзьнерства, гордасьць, дурнота.(;IБо з нутра, з чалавечага сэрцы выходзяць благія думкі, чужалоствы, распуста, забойствы, :І казаў, што тое, што з чалавека выходзіць, тое робіць чалавека нячыстым.(9IБо не ўваходзіць у ягонае сэрца, але ідзе ў жывот і выходзіць вон, ачышчаючы ўсякую ежу.b8=І сказаў ім: Так і вы неарзумныя? Ці-ж не разумееце, што ўсё ўваходзячае ў чалавека звонку, ня можа яго зрабіць нячыстым?7І калі ад грамады ўвайшоў у дом, пыталіся ў яго вучні ягоны аб прыповесьці.Z6-Калі хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае.%5CНяма нічога звонку чалавека, што-б уваходзячы ў яго, магло яго зрабіць нячыстым; але тое, што з чалавека выходзіць, гэта ёсьць, што робіць чалавека нячыстым. 4І паклікаўшы ізноў грамаду, казаў ім: Паслухайце мяне ўсе і зразумейце.<3q касуючы слова Божае праз вашую ўстанову, якую вы ўстанавілі. І шмат падобнага да гэтага вы робіце. 2 і ўжо не дапускаеце таму што-колечы рабіць для свайго бацькі або маткі,i1K А вы кажаце: Калі-б чалавек сказаў бацьку або матцы: “Корбан (гэта значыць ахвяра) ёсьць тое, што табе ад мяне належыцца” –]03 Бо Майсей сказаў: “Паважай бацьку твайго і матку тваю” і “Хто-б наругаўся бацьку або матцы, няхай сьмерцяй памрэ”./! І казаў ім: Добра вы касуеце прыказаньне Божае, каб захаваць вашую ўстанову!.Бо вы, пакідаючы прыказаньне Божае, трымаецеся ўстановы чалавечай, абмываньня збанкоў і кубкаў, і робіце шмат чаго іншага, падобнага да гэтага. -але дарма яны пакланяюцца мне, вучачы навук і прыказаньняў чалавечых”.%,CА ён, адказваючы, сказаў ім: Добра прарочыў аб вас, крывадушных, Ізаій (29, 13), як напісана ёсьць: “Гэты народ паважае мяне вуснамі, але сэрца іх далёка ад мяне;r+]І пыталіся ў яго фарызэі і кніжнікі: Чаму вучні твае не паступаюць паводле ўстановы старшых, але звычайнымі рукамі ядзяць хлеб?"*=І з рынку, калі не памыюцца, не ядзяць; і шмат чаго іншага ёсьць, што ім перададзена, каб трымацца: абмываньне кубкаў, і збанкоў, і мядзянай пасуды, і ложкаў.*)MБо фарызэі і ўсе жыды, калі часта не памыюць рук, не ядзяць, трымаючыся ўстановы старшых.R(І калі ўгледзелі, што некатрыя з ягоных вучняў ядзяць хлеб звычайнымі, гэта значыць, нямытымі рукамі, зганілі.' І зыйшліся да яго фарызэі і некаторыя з кніжнікаў, што прыйшлі з Ерузаліму.Q&8І куды-толькі ўваходзіў, у сёлы, ці ў мястэчкі, ці ў гарады, клалі хворых на вуліцах і прасілі яго, каб дакрануцца хоць краю адзежы ягонай. І сколькі дакранулася да яго, былі здаровы.B%}7і абягаючы ўсю тую краіну, пачалі зносіць на ложах тых, што дрэнна меліся, туды, дзе чулі, што ён ёсьць.X$)6Калі-ж выйшлі з лодкі, зараз-жа пазналі яго;#5І калі пераплылі, прыбылі ў зямлю Гэнэзарэцкую і прысталі да берагу.|"q4бо не зарзумелі аб хлябох, затым што сэрца іх было закамянелае. !3І ўвайшоў да іх у лодку, і перастаў вецер. І яшчэ болей дзівіліся ў сабе,M 2Бо ўсе бачылі яго і стрывожыліся. І зараз-жа загаварыў да іх і сказаў ім: Будзьце адважны, гэта я, ня бойцеся.1Яны-ж, як убачылі яго ідучага па моры, думалі, што гэта здань, і закрычалі. 0І бачачы іх, як яны працавалі вёсламі, (бо быў ім праціўны вецер), каля чацьвертай начной варты прыйшрў да іх, ідучы па моры – і хацеў іх мінуць./І калі было позна, была лодка пасярэдзіне мора, а ён адзін на зямлі.W'.І калі адправіў іх, пайшоў на гару маліцца.eC-І зараз прымусіў вучняў сваіх увайсьці ў лодку, каб паплыць перад ім на той бераг да Бэтсайды, пакуль ён адправіць народ.N,А тых, што елі, было пяць тысяч мужчын.+І набралі, што асталося ад кускоў і ад рыб дванаццаць поўных кашоў.,S*І елі ўсе і наеліся.#)І ўзяўшы пяць хлябоў і дзьве рыбы, узглянуўшы ў неба, багаславіў і ламаў хлябы і даваў вучням сваім, каб клалі перад імі; і дзьве рыбы падзяліў усім.P(І паселі радамі па сто і па пяцьдзесят.yk'І загадаў ім, каб разсадзілі ўсіх грамадамі на зялёнай траве.@y&І сказаў ім: Сколькі маеце хлябоў? Ідзеце і паглядзеце. І калі даведаліся, сказалі: Пяць і дзьве рыбы.[/%І адказваючы, сказаў ім: Дайце вы ім есьці. І сказалі яму: Пайшоўшы купім за дзьвесьце дынараў хлеба і дамо ім есьці.!;$пусьці іх, каб пайшоўшы ў найбліжэйшыя сялібы і вёскі, купілі сабе ежы, каб зьесьці.B}#І калі была ўжо позная гадзіна, падыйшлі вучні ягоны, кажучы: Пустыннае гэта месца і час ужо сходзіць,lQ"І выйшаўшы, Езус убачыў вялікую грамаду і зжаліўся над імі, бо былі як авечкі, ня маючыя пастыра. І пачаў іх навучаць многага.<q!І бачылі іх адплываючых і пазналі многія, і зьбегліся туды пехатою з усіх гарадоў і апярэдзілі іх.lQ І ўвайшоўшы ў лодку, адплылі асобна ў пустыннае месца.w gІ сказаў ім: ідзеце асобна ў пустыннае месца і адпачыньце крыху. Бо многа было, што прыходзілі і адыходзілі, і ня мелі часу зьесьці. 7І апосталы, зыйшоўшыся да Езуса, расказалі яму ўсё, што яны рабілі і чаго навучалі. -Пачуўшы аб гэтым, вучні ягоны прыйшлі і ўзялі цела ягона і палажылі яго ў гробе.I  І сьцяў яго ў вастрозе, і прынёс галаву яго на талерцы, і аддаў яе дзяўчыне, а дзяўчына аддала сваей матцы.v eале паслаўшы ката, загадаў прынясьці галаву яго на талерцы.*MІ засмуціўся кароль; дзеля прысягі і дзеля тых, што разам сядзелі, не хацеў яе засмуціць,jMІ калі зараз-жа ўвайшла з пасьпехам да караля, прасіла, кажучы: Хачу, каб ты мне зараз даў на талерцы галаву Яна Хрысьціцеля./WТая, выйшаўшы, сказала матцы сваей: Чаго мне прасіць? А яна сказала: Галаву Яна Хрысьціцеля.'GІ прысягнуў ей: Што чаго-толькі папросіш, дам табе, хоць-бы палавіну каралеўства майго.$AІ калі ўвайшла дачка гэнай Гэрадыяды і танцавала, і спадабалася Гэраду і тым, што разам сядзелі, кароль сказаў дзяўчыне: Прасі ў мяне чаго хочаш, і дам табе.c?І калі надарыўся адпаведны дзень, Гэрад з прычыны сваіх нарадзін справіў банкет вяльможам, тысячнікам і паном Галілеі.wбо Гэрад баяўся Яна, знаючы яго, як чалавека справядлівага і сьвятога, і сьцярог яго, дый слухаючы яго, шмат рабіў, і ахвотна слухаў яго.А Гэрадыяда рабіла подступы проціў яго і хацела яго забіць, але не магла,r]Бо Ян казаў Гэраду: Ня можна табе мець жонку брата твайго.ykБо гэты Гэрад паслаў і ўзяў Яна і зьвязаў яго ў вастрозе дзеля Гэрадыяды, жонкі свайго брата Філіпа, таму што быў узяўшы яе за жонку."~=Гэрад, пачуўшы аб гэтым, сказаў: Гэта Ян, катораму я адсек галаву, ён устаў з умерлых.)}KДругія-ж казалі: Што гэта Гальяш. А іншыя казалі: Што гэта прарок, як-бы адзін з прарокаў.y|kІ пачуў кароль Гэрад – бо імя ягонае сталася ведамае – і казаў: Што Ян Хрысьціцель устаў з умерлых і дзеля гэтага ў ім дзеюцца цуды.{ і выганялі многа д’яблаў, і многіх хворых памазвалі аліваю і аздараўлялі.Oz І выйшаўшы, абвяшчалі, каб пакутавалі;Uy# І каторыя-б вас не прынялі, і ня слухалі вас, вы, выходзячы адтуль, абтрасеце пыл з вашых ног на пасьведчаньне ім.x7 І казаў ім: Дзе-колечы ўвойдзеце ў дом, там аставайцеся, пакуль ня выйдзяце адтуль.w  але каб былі абуўшыся ў сандалы, і каб не адзяваліся ў дзьве вопраткі.Av{І загадаў ім, каб нічога не бралі ў дарогу, апрача толькі кія: ані торбы, ані хлеба, ані грошай у паясе,*uMІ паклікаў дванаццацёх і пачаў іх разсылаць па двух і даў ім уладу над нячыстымі духамі.t{І дзівіўся з недаверства іх. І хадзіў навакол па сёлах, навучаючы.)sKІ ня мог там учыніць ніводнага цуду, толькі аздаравіў некалькіх хворых, узлажыўшы рукі.KrІ казаў ім Езус: Што прарок ня бывае без пашаны, апрача ў бацькаўшчыне сваей, і ўдоме сваім, і ў радні сваей.dqAЦіж ён не рамесьнік, сын Марыі, брат Якуба, і Язэпа, і Юды, і Сымона? Ці-ж ня тут між намі і сёстры ягоныя? І горшыліся з яго.p{І калі настала субота, пачаў вучыць у бажніцы, многія-ж, слухаючы, дзівіліся з ягонай навкі, кажучы: Адкуль у яго ўсё гэтае? І што гэта за мудрасьць, якая яму дадзена, і такія цуды, якія дзеюцца праз ягоны рукі? o І выйшаўшы адтуль, пайшоў у сваю бацькаўшчыну, і ішлі за ім ягоныя вучні. n +І загадаў ім моцна, каб ніхто ня ведаў аб гэтым; і сказаў даць ёй есьці.9mk*І зараз-жа дзяўчына ўстала і хадзіла, а было ей дванаццаць гадоў. І астаўпянелі з вялікага дзіва..lU)І ўзяўшы руку дзяўчыны, сказаў ей: Таліта кумі, што значыць: Дзяўчына – табе кажу – устань.mkS(І насьмяхаліся з яго. Ён-жа, выправіўшы ўсіх, узяў бацьку і матку дзяўчыны, і тых, што з ім былі, і ўвайшоў, дзе ляжала дзяўчына.j7'І ўвайшоўшы, сказаў ім: Чаго трывожыцеся і плачаце? Дзяўчына не ўмярла, але сьпіць.%iC&І прыйшлі ў дом старшага над бажніцай. І ўбачыў трывогу, і плачучых і галосячых моцна.h'%І не дапусьціў нікога ісьці з сабою, апроч Пятра, Якуба і Яна, Якубавага брата.;go$Езус-жа, пачуўшы слова, якое было сказана, прамовіў да старшага над бажніцай: Ня бойся, толькі вер.\f1#Калі ён яшчэ гаварыў, прыйшлі ад старшага над бажніцай, кажучы: Што дачка твая памярла, нашто яшчэ турбуеш Вучыцеля?;eo"Ён-жа сказаў ей: Дачка, вера твая аздаравіла цябе, ідзі ў супакоі і будзь здарова ад хваробы тваей. }T~c}}A|b{lzlz xxww8vuttKssbrr7qqppAoo n]mKllTkJjii ggIfqeLddccba``+^]\\[ZYYXTWVVaUU2T+SbSVRR1QePONMLLKKJIIIH^GGEE2CCBAA<@@?>=<<";T:99g887055W44i322@110W/.._,,!+**((G'' &V%$##1"!R 9H4T N .lE [  U \ }#q=}<@q І тады пашле анёлаў сваіх і зьбярэ выбраных сваіх ад чатырох вятроў, ад краю зямлі аж да краю неба.#?? І тады ўгледзяць Сына чалавечага, прыходзячага ў воблаках, з сілай вялікай і славай. >  і зоры нябесныя будуць падаць, і сілы, каторыя ёсьць на небе, зрушацца..=U Але ў тыя дні пасьля гэнага ўцісьненьня зацьміцца сонца, і месяц ня дасьць сваей яснасьці,Z<- Вы-ж глядзеце, вось я сказаў вам наперад усё.y;k Бо паўстануць фальшывыя хрыстусы і фальшывыя прарокі, і будуць паказваць знакі і дзівы, каб зьвясьці, калі магчыма, нават выбраных. : І тады калі-б вам хто сказаў: Вось тут ёсьць Хрыстус, вось там – ня верце.O9 І калі-б Пан не скараціў дзён, ня збавілася-б ніводнае цела; але дзеля выбраных, каторых выбраў, скараціў дні.\81 Бо тыя дні будуць такім уцісьненьнем, якога ня было ад пачатку стварэньня, якое стварыў Бог, аж дагэтуль, і ня будзе.E7 Малецеся-ж, каб ня сталася зімою.P6 Гора-ж цяжарным і кормячым у гэтыя дні!5 а каторы будзе на полі, няхай не варочаецца назад узяць адзежу сваю.14[ а каторы на даху, няхай ня зыходзіць у дом і няхай не ўваходзіць, каб узяць што з дому свайго;3} А калі ўгледзіце агіду спусташэньня, стаячую там, дзе не павінна – хто чытае, няхай разумее – тады каторыя ў Юдэі, няхай уцякаюць у горы;12[ І будзеце ў ненавісьці ў усіх дзеля імені майго. Хто-ж вытрывае да канца, той будзе збаўлены.>1u А выдасьць брат брата на сьмерць, і бацька сына, і паўстануць дзеці на бацькоў і сьмерць ім зробяць.@0y І калі вас будуць вадзіць выдаючы, ня думайце наперад, што маеце гаварыць; але што будзе вам дадзена ў гэную часіну, тое гаварэце. Бо ня вы тыя, што гаворыце, але Дух сьвяты.p/Y І трэба, каб перш была абвяшчаная эванэлія усім народам.).K А вы глядзеце самі сябе. Бо будуць вас аддаваць у суды, і біць па бажніцах, і будзеце станавіцца перад начальнікамі і каралямі дзеля мяне, на пасьведчаньне ім.j-M Бо паўстане народ проціў народу і каралеўства на каралеўства; і будуць мясцамі зямлетрасеньні і галады. Гэта пачатак болю.A,{ Калі-ж пачуеце аб войнах і ваенных вестках, ня бойцеся, бо трэба, каб гэтае сталася, але яшчэ не канец.+ Бо многія прыйдуць у імя маё, кажучы: “Што гэта я ёсьць”, і многіх зьвядуць.* І адказваючы Езус пачаў ім гаварыць: Глядзеце, каб вас хто ня зьвёў.)/ Скажы нам, калі гэтае станецца, і які знак будзе, калі гэтае ўсё пачне спаўняцца?>(u І калі сядзеў на гарэ Аліўнай насупраць сьвятыні, спыталіся ў яго асобна Пётр і Якуб, і Ян, і Андрэй:Y'+ І адказваючы Езус сказаў яму: Бачыш усе гэтыя вялікія будынкі? Не астанецца камень на камені, які-б ня быў збураны.S& ! І калі выходзілі з сьвятыні, сказаў яму адзін з ягоных вучняў: Вучыцель, паглядзі, якія каменьні і якія будынкі!Z%- ,Бо ўсе клалі з таго, што для іх было лішнім, а гэтая палажыла з недастатку свайго ўсё, што мела, увесь свой пражытак.k$O +І паклікаўшы сваіх вучняў, сказаў ім: Сапраўды кажу вам, што гэта беданая ўдава палажыла болей за ўсіх, што клалі ў скарбону.#/ *Калі-ж прыйшла адна бедная ўдава, яна палажыла дзьве манэткі, што выносіць грош.N" )І седзячы насупроць скарбоны, Езус глядзеў, як грамада кідала грошы ў скарбону; і многа багатых кідала шмат.0!Y (якія аб’ядаюць дамы ўдоваў пад прыкрыўкай доўгай малітвы. Гэтыя атрымаюць цяжэйшы прысуд.} s 'і сядзець на першых лавах у бажніцах, і першыя месцы на вячэрах;\1 &І казаў ім у сваей навуцы: Сьцеражэцеся кніжнікаў, якія хочуць хадзіць у даўгіх вопратках, і быць вітанымі на рынку,0Y %Дык сам Давід заве яго Панам, і скуль-жа ён сын ягоны? І вялікая грамада ахвотна яго слухала. $Бо сам Давід кажа ў Духу сьвятым: “Сказаў Пан Пану майму: сядзь праваруч мяне, пакуль палажу ворагаў тваіх падножжам ног тваіх” (Пс. 109, 1).;o #І азваўшыся казаў Езус, навучаючы ў сьвятыні: Як-жа кажуць кніжнікі, што Хрыстус ёсьць Сын Давіда?^5 "Езус-жа, бачачы, што разумна адказаў, сказаў яму: Ты недалёка ад каралеўства Божага. І ніхто ўжо ня сьмеў пытаць у яго.pY !і каб любіць яго ўсім сэрцам, і ўсім розумам, і ўсею сілаю, і любіць бліжняга як самога сябе – гэты болей за ўсе жэртвы і ахвяры.@y І сказаў яму кніжнік: Добра, Вучыцель, ты праўду сказаў, што ёсьць адзін Бог і няма іншага апрача яго;mS А другое ёсьць падобнае да яго: “Любі бліжняга твайго як самога сябе” (Лев. 19, 18). Іншага прыказаньня, большага за гэтыя, няма.# і любі Пана Бога твайго ўсім сэрцам тваім, і ўсею душою тваею, і ўсей думкай тваею, і ўсей сілай тваею” (Паўл. Пр. 6, 45). Гэта ёсьць першае прыказаньне.G Езус-жа адказаў яму: Што першае з усіх прыказаньне ёсьць: “Слухай, Ізраіль! Пан Бог твой ёсьць адзін Бог; І прыступіў адзін з кніжнікаў, каторы чуў, як яны спрачаліся і бачачы, што ім добра адказаў, спытаўся ў яго: Якое ёсьць першае з усіх прыказаньне?lQ Ня ёсьць Бог умерлых, але жывых. Дык вы дужа мыляецеся.)K А аб умерлых, што яны ўваскрэснуць, ці вы ня чыталі ў кнізе Майсея, як Бог ля куста сказаў яму, гаворачы: Я ёсьць Бог Абрагама, і Бог Ізаака, і Бог Якуба? (Вых. 3, 6).C Бо калі ўваскрэснуць з умерлых, ня будуць ані жаніцца, ані выхадзіць замуж, але будуць як анёлы ў небе.>u І адказваючы Езус сказаў ім: Ці ня дзеля таго вы мыляецеся, што ня ведаеце Пісаньняў ані моцы Божай?2] Дык ва ўскрасеньні, калі ўскрэснуць, каторага з іх яна будзе жаною? Бо сямёх мелі яе за жонку.%C І бралі яе гэтаксама сямёх, і не аставілі патомства. Апошняй з усіх памярла і жанчына. І ўзяў яе другі, і памёр, і ані гэты не аставіў патомства. І трэці таксама.  Было-ж сем братоў, і першы ўзяў жонку і памёр, не аставіўшы патомства.? w Вучыцель, Майсей нам напісаў, што калі-б у каго памёр брат і пакінуў жонку ды не аставіў дзяцей, то няхай брат ягоны возьме ягону жонку і ўскрасіць патомства брату свайму.' G І прыйшлі да яго садукеі, каторыя кажуць, што няма ўкрасеньня, і пыталіся ў яго, кажучы:D  Езус-жа адказваючы сказаў ім: Дык аддайце, што цэзарава, цэзару, а што Божае, Богу. І дзівіліся з гэтага. # Яны-ж прыняслі яму. І сказаў ім: Чый гэта воблік і надпіс? Кажуць яму: Цэзараў.;o Ён, ведаючы іхную хітрасьць, сказаў ім: Што вы мяне спакушаеце? Прынясеце мне дынар, каб я пабачыў.{o Яны прыйшоўшы сказалі яму: Вучыцель, мы ведаем, што ты праўдамоўны і не зважаеш на нікога, бо не глядзіш на асобу людзкую, але папраўдзе навучаеш дарогі Божай. Ці можна даваць падатак цэзару, ці не даваць?# І паслалі да яго некаторых з фарызэяў і гэрадыянаў, каб злавіць яго на слове.^5 І стараліся яго ўзяць, ды баяліся грамады, бо зразумелі, што да іх сказаў гэтую прыповесьць. І пакінуўшы яго, адыйшлі.zm Ад Пана гэта сталася і ёсьць дзіўным у вачох нашых?” (Пс. 117, 22).;o І ці вы ня чыталі гэтага пісаньня: “Той камень, каторы адкінулі будаўнічыя, стаўся галавою вугла.@y Дык што зробіць гаспадар вінагардніка?Прыйдзе і выгубіць земляробаў, а вінаграднік аддасьць іншым.c? І схапіўшы яго, забілі і выкінулі з вінаградніку.7g Але земляробы сказалі паміж сабою: Гэта насьледнік; пойдзем, заб’ём яго, і наша будзе спадчына.D Дык яшчэ маючы аднаго сына найдаражэйшага, і таго паслаў уканцы да іх, кажучы: Што ўшануюць сына майго."~= І ізноў паслаў другога, а таго забілі; і шмат іншых, адных б’ючы, а другіх забіваючы. }  І зноў паслаў да іх другога слугу, і таго ранілі ў галаву і зьняважылі.^|5 Яны, схапіўшы яго, збілі і адаслалі бяз нічога.{3 І ў час паслаў да земляробаў слугу, каб узяць ад земляробаў з плоду вінаградніка.4z c І пачаў ім гаварыць у прыповесьцях: Чалавек засадзіў вінаграднік, і абгарадзіў плотам, і выкапаў вінатоку, і збудаваў вежу, і аддаў яго ў арэнду земляробам і выехаў.Qy !І адказваючы сказалі Езусу: Ня ведаем. І Езус адказваючы сказаў ім: І я вам не скажу, якою ўладаю я гэтае раблю.)xK Калі скажам “з людзей”, то баімся народу, бо ўсе лічылі Яна, што ён быў сапраўды прарок.1w[ Яны-ж разважалі ў сабе, кажучы: Калі скажам “з неба”, то скажа: Дык чаму-ж вы яму не паверылі?`v9 Хрост Янаў з неба быў, ці з людзей? Адкажэце мне.]u3 Езус-жа адказваючы сказаў ім: Спытаю ў вас і я аднаго слова, і адкажэце мне, то і я вам скажу, якою ўладаю я гэта раблю.%tC і казалі яму: Якою ўладаю ты гэта робіш? І хто табе даў гэтую ўладу, каб ты рабіў гэтае?Js  І прыйшлі ізноў у Ерузалім. І калі хадзіў у сьвятыні, прыступілі да яго архісьвятары і кніжнікі і старшыя,*rM Калі-ж вы не адпусьціце, і Айцец ваш, каторы ёсьць у небе, не адпусьціць вам грахоў вашых.rq] І калі станеце на малітву, адпусьцеце, калі што маеце проціў каго, каб і Айцец ваш, каторы ёсьць у небе, адпусьціў вам грахі вашы.5pc Дзеля гэтага кажу вам: усё, чаго-толькі молячыся просіце, верце, што атрымаеце і збудзецца вам.8oi Сапраўды кажу вам, што хто-б сказаў гэтай гарэ: “Узьніміся і кінься ў мора”, і не сумневаўся-б у сэрцы сваім, але верыў, што станецца, што-толькі ён скажа, станецца яму._n7 І адказваючы Езус сказаў яму: Мейце веру Божую.m% І ўспомніўшы Пётр сказаў яму: Вучыцель, вось фіга, каторую ты пракляў, зсохла.l{ І калі раніцай праходзілі міма, убачылі фігу зсохшую ад карэньня.Pk І калі настаў вечар, выходзіў з гораду.|jq Пачуўшы гэтае, архісьвятары і кніжнікі шукалі, як-бы загубіць яго, бо яны баяліся яго, таму што ўся грамада дзівілася з навукі ягонай.iw І навучаў, кажучы ім: Ці не напісана, што “дом мой будзе названы домам малітвы для ўсіх народаў”. А вы зрабілі яго пячэрай разбойнікаў.ihK і не пазваляў, каб хто насіў праз сьвятыню (якую) рэч.0gY І прыйшлі ў Ерузалім. І калі ўвайшоў у сьвятыню, пачаў выганяць прадаючых і купляючых у сьвятыні, і абярнуў сталы мяняльнікаў і столікі тых, што прадавалі галубы;6fe І адазваўшыся сказаў ей: Няхай ужо болей ніхто ня есьць з цябе плоду навекі! І чулі вучні ягоны.%eC І калі ўгледзеў здалёк фігу, маючую лісьце, падыйшоў, мо часам што знойдзе на ей. І калі падыйшоў да яе, нічога не знайшоў, апроч лісьця, бо ня час быў на фігі.ldQ А на другі дзень, калі выйшлі з Бэтаніі, захацеў есьці.Vc% І ўвайшоў у Ерузалім у сьвятыню, і агледзеўшы ўсё, калі ўжо была позная гадзіна, выйшаў у Бэтанію з дванаццацьма.gbG Багаслаўлены, каторы ідзе ў імя Пана! Багаслаўленае, што надыходзіць, каралеўства айца нашага Давіда! Госанна на вышынах! a І каторыя ішлі наперадзе і каторыя ішлі ззаду, крычалі, кажучы: Госанна!.`U Многія-ж слалі сваё адзеньне на дарозе, а іншыя зрэзвалі галіны з дрэваў і слалі на дарозе. _ І прывялі асьлянё да Езуса, і ўзлажылі на яго сваё адзеньне, і сеў на яго.i^K Яны сказалі ім, як ім быў загадаў Езус, і пусьцілі ім.] А некаторыя з стаячых тамака сказалі ім: Што вы робіце, адвязваючы асьлянё?H\  І пайшоўшы знайшлі асьлянё, прывязанае перад варотамі на вуліцы, пры скрыжаваньні дарог, і адвязалі яго.8[i А калі-б вам хто сказаў: Што робіце? – скажэце, што яно патрэбнае Пану, і зараз пусьціць яго сюды.6Ze і сказаў ім: Ідзеце ў сяло, што перад вамі, і зараз уваходзячы туды, знойдзеце прывязанае асьлянё, на каторым ніхто з людзей яшчэ не сядзеў: адвяжэце яго і прывядзеце.(Y K І калі прыбліжаліся да Ерузаліму і Бэтаніі, каля Аліўнай гары, паслаў двух сваіх вучняўX# 5Вучні ведалі, якая ненавісьць з боку фарызэяў і кніжнікаў чакала на Езуса ў Ерузаліме і дзеля гэтага дзівіліся, што Езус ішоў у Ерузалім і баяліся.Pu -Бо і Сын чалавечы ня прыйшоў, каб яму служылі, але каб служыць і даць жыцьцё сваё на выкуп за многіх.jOM ,і хто-б хацеў быць першым між вамі, будзе слугою ўсіх.N +А паміж вамі ня так; але хто-б хацеў быць большым, будзе вашым слугою;}Ms *Езус-жа, пакілкаўшы іх, сказаў ім: Вы ведаеце, што тыя, якія лічацца валадарамі народаў, пануюць над імі, і іх князі маюць над імі ўладу.eLC )І пачуўшы дзесяцёх пачалі абурацца на Якуба і Яна.,KQ (але сядзець па правай руцэ маей або па левай не мая справа даць вам, але каму прыгатавана.nJU 'Яны-ж сказалі яму: Можам. А Езус сказаў ім: Келіх, які я піў, то вы піць будзеце, і хростам, якім я хрысьціўся, будзеце ахрышчаны;oIW &Езус-жа сказаў ім: Ня ведаеце, чаго просіце. Ці вы можаце піць келіх, які я піў, або быць ахрышчанымі хростам, якім я хрысьціўся.;Ho %І сказалі: Дай нам, каб мы сядзелі адзін па тваей правай, а другі па тваей левай руцэ ў славе тваей.]G3 $А ён сказаў ім: Што вы хочаце, каб я вам зрабіў?_F7 #І прыступілі да яго Якуб і Ян, сыны Зэбэдэявы, кажучы: Вучыцель, мы хочам, каб што-колечы будзем прасіць, ты зрабіў нам.eEC "і будуць зьдзекавацца над ім, і будуць пляваць на яго, і будуць бічаваць яго, і заб’юць яго, і на трэці дзень уваскрэсьне. D  !Што вось ідзём у Ерузалім і Сын чалавечы будзе выданы архісьвятарам і кніжнікам і старшым, і асудзяць яго на сьмерць, і выдадуць яго паганам;EC Былі-ж яны ў дарозе, ідучы ў Ерузалім. І Езус ішоў перад імі, а яны вельмі дзівіліся і, ідучы ззаду, баяліся. І ўзяўшы ізноў дванаццацёх, пачаў ім гаварыць, што з ім мела стацца.eBC А многа першых будуць апошнімі, а апошніх першымі.A3 які-б не атрымаў у сто раз столькі цяпер, у гэтым часе, дамоў, і братоў, і сёстраў, і матак, і дзяцей, і палёў з прасьледамі, а ў будучым веку жыцьцё вечнае.'@G Езус адказваючы сказаў: Сапраўды кажу вам: няма нікога, хто-б пакінуў дом, або сёстраў, або бацьку, або матку, або дзяцей, або поле дзеля мяне і дзеля эванэліі,?y І пачаў яму Пётр гаварыць: Вось мы пакінулі ўсё і пайшлі за табою.+>O А Езус, паглядзеўшы на іх, сказаў: Немагчыма ў людзей, але ня ў Бога; бо ў Бога ўсё магчыма.= Яны тым болей дзівіліся, гаворачы самі да сябе: І хто-ж можа збавіцца?+<O Лягчэй вярблюду прайсьці праз вуха ігольнае, чым багатаму ўвайсьці ў каралеўства Божае.!;; Вучні-ж вельмі зьдзівіліся са слоў яго. Але Езус ізноў адказваючы сказаў ім: Дзеткі, як цяжка тым, што маюць надзею ў грашах, увайсьці ў каралеўства Божае.T:! І глянуўшы навакол, Езус сказаў сваім вучням: Як цяжка будзе тым, што маюць грошы, увайсьці ў каралеўства Божае! 9 Той, засьмуціўшыся дзеля слова, адыйшоў сумны, бо меў вялікія маемасьці..8U Езус-жа, паглядзеўшы на яго, узлюбіў яго і сказаў яму: Аднаго табе не стае: ідзі, прадай, што маеш і дай убогім і будзеш мець скарб у небе, ды прыходзь, ідзі за мною.#7? А ён адказваючы сказаў яму: Вучыцель, гэтага ўсяго я пільнаваўся ад моладасьці маей.y6k Ведаеш прыказаньні: Не чужалож, не забівай, не крадзі, не гавары фальшывага сьведчаньня, не рабі ашуканства, паважай твайго і матку.5% Езус-жа сказаў яму: Што ты завеш мяне добрым? Ніхто ня добры, толькі адзін Бог.4 І калі выйшоў у дарогу, нехта прыбегшы і ўпаўшы перад ім на калені, пытаўся ў яго: Вучыцелю добры, што мне рабіць, каб здабыць жыцьцё вечнае?e3C І абыймаючы іх і кладучы на іх рукі, багаславіў іх. 2 Сапраўды кажу вам: Хто-б ня прыняў каралеўства Божага, ня ўвойдзе ў яго.1 Калі ўгледзеў іх Езус, неахвотна знёс і сказаў ім: Дазвольце дзеткам прыходзіць да мяне і не забараняйце ім, бо гэткіх ёсьць каралеўства Божае.,0Q І прыносілі да яго дзяцей, каб ён дакрануўся да іх, а вучні сварыліся на іх, што прыносілі./ І калі-б жонка пакінула свайго мужа і выйшла за другога, чужаложыць.'.G І сказаў ім: Хто-б пакінуў жонку сваю і ўзяў другую, дапускаецца чужалоства адносна яе.l-Q І ў доме ізноў спыталіся ў яго вучні ягоны аб гэтым-жа.],3 Дык што Бог злучыў, чалавек няхай не разлучае.+ і будуць двое ў вадным целе. І так ужо ня два, але адно цела” (Гэн. 2, 24).*) “Дзеля гэтага чалавек пакіне бацьку свайго і матку і прыстане да жонкі сваей;x)i але на пачатку стварэньня Бог учыніў іх мужчынай і жанчынай.,(Q Езус, адказваючы ім, сказаў: Дзеля закамянеласьці сэрца вашага напісаў ён вам гэты загад;~'u Яны сказалі: Майсей дазволіў напісаць разводны ліст і пакінуць.e&C А ён адказваючы, сказаў ім: Што вам загадаў Майсей?%3 І прыступіўшы фарызэі пыталіся ў яго, прабуючы яго: Ці можна мужу пакінуць жонку?f$ G І адтуль, устаўшы, прыйшоў за Ярданам у граніцы Юдэі. І зыйшліся ізноў да яго грамады, і ён, як меў звычай, ізноў навучаў іх.U## 1Соль добрая рэч; але калі соль будзе несалёная, чым яе прыправіце? Мейце ў сабе соль і супакой мейце паміж сабою." 0Бо кожны будзе агнём пасолены, кожная ахвяра будзе сольлю пасолена.U!# /дзе чарвяк іх ня ўмірае і агонь не ўгасае.  .Калі-ж вока тваё горшыць цябе, вырві яго; лепш табе аднавокім увайсьці ў каралеўства Божае, чым маючы двое вачэй быць кінутым у пекла вагню,   -b= ,І калі нага твая горшыць цябе, адсячы яе; лепш табе кульгаваму ўвайсьці ў жыцьцё вечнае, чым маючы дзьве нагі быць укінутым у пекла няўгаснага агню, дзе чарвяк іх ня ўмірае і агонь не ўгасае.\1 +дзе дзе чарвяк іх ня ўмірае і агонь не ўгасае.|q *І калі горшыць цябе рука твая, адсячы яе; лепш табе ўвайсьці ў жыцьцё калекім, чым маючы дзьве рукі ісьці ў пекла, у вагонь неўгасаючы,r] )А хто-б згоршыў аднаго з гэтых малых, якія вераць у мяне, лепш яму было-б, каб прывязалі млынавы камень за шыю яго і кінулі ў мора.[/ (Бо хто-б даў вам напіцца кубак вады ў імя маё, затым што вы Хрыстовыя, сапраўды кажу вам, ня страціць сваей нагароды.B 'Бо хто ня проціў вас, той за вас.Y+ &Езус-жа сказаў: Не забараняйце яму; бо няма нікога, хто-б чыніў у імя маё цуды і мог-бы зараз дрэнна аба мне гаврыць.mS %Адказаў яму Ян, кажучы: Вучыцель, мы бачылі нейкага, што ў імя тваё выгяняў д’яблаў, ён ня ходзіць за намі і мы яму забаранілі.(I $Хто прыйме аднаго з гэтакіх дзяцей у імя маё, не мяне прыймае, але таго, хто паслаў мяне. ~t}}||w{zzPz yExw]vuu-tgsrrPqponnXmmOl}lkj_ii+hgg>fkeedcbbraaH`__B^^]%\[ZZYYXUWWLVV^UTT6SS R#QPPONvMLL\KJJ7I[HGFEEDDQCBBeAAp@@L@?_>>*==;<;::H99'88p7786C5433T2>1004/.--,+**)v((!'' &%$$#:"u!! N'In 'd* 8 q L By_ [z 1%Бо ў Бога ня будзе немагчымым ніводнае слова.]y 5$І вось Альжбета, сваячка твая, і яна зачала сына ў старасьці сваей і гэты шосты месяц у тае, каторую завуць няплоднай. x ;#І адказваючы анел сказаў ей: Дух сьвяты найдзе на цябе і сіла Найвышэйшая ацяніць цябе, затым і што народзіцца з цябе Сьвятое, будзе названае Сынам Божым.w y"А Марыя сказала да анела: Як-жа гэта станецца, калі я мужа ня знаю?Ev !і валадарства яго ня будзе канца.u } Ён будзе вялікі і будзе названы Сынам Найвышэйшага; і дасьць яму Пан Бог пасад Давіда, бацькі яго; і будзе валадарыць у доме Якуба навекіmt Uвось зачнеш у лоне і родзіш сына і назавеш імя яго Езус.us eІ сказаў ёй анел: Ня бойся, Марыя, бо ты знайшла ласку ў Бога;r 7Яна, як пачула, стрывожылася ад мовы ягонай і думала, якое-б гэта было прывітаньне.Eq І ўвайшоўшы да яе анел, сказаў: Прывітана будзь, поўная ласкі, Пан з табою, багаслаўлена ты між жанчынаў.'p Iда дзевы, пашлюбаванай з мужам, катораму было імя Язэп, з дому Давіда, а імя дзевы Марыя.0o [А ў шосты месяц пасланы быў анел Габрыель ад Бога ў Галілейскае места, катораму імя Назарэт,'n IШто гэтак учыніў мне Пан у днях, у каторых узглянуў, каб зьняць ганьбу маю паміж людзей. m ;Пасьля-ж гэтых дзён зачала Альжбета, жонка яго, і таілася праз пяць месяцаў, кажучы:~l wІ сталася, калі скончыліся дні ягонай службы, адыйшоў у свой дом.Ck Калі-ж выйшаў, ня мог да іх гаварыць; і пазналі, што бачыў зьяву ў сьвятыні; а ён ківаў ім і астаўся нямы.}j uА народ чакаў на Захара, і дзівіліся, што ён марудзіў у сьвятыні.i І вось будзеш маўчаць і ня будзеш магчы гаварыць аж да дня, у каторым гэтае станецца, за тое што не паверыў славам маім, якія збудуцца ў сваім часе.h  І адказваючы анел сказаў яму: Я ёсьць Габрыель, што перад Богам стаў і пасланы ёсьць гаварыць да цябе і абвясьціць табе гэтую добрую вестку.,g SІ сказаў Захар да анела: Адкуль я пазнаю гэтае? Бо я стары і жонка мая пажылая ў днях сваіх.7,а Пілат зьдзівіўся, ці ўжо памёр. І клікнуўшы сотніка, спытаўся ў яго, ці ўжо памёр.o=W+прыйшоў Язэп з Арыматэі, выдатны радны, каторы і сам чакаў каралеўства Божага, і сьмела ўвайшоў да Пілата, і прасіў цела Езуса,<+*І калі ўжо настаў вечар, (бо быў дзень Прыгатаўленьня, які бывае перад суботай),O;)і калі быў у Галілеі, хадзілі за ім і служылі яму, і многа іншых, каторыя разам з ім былі прыйшоўшы у Ерузалім.m:S(Былі-ж і жанчыны, углядаючыся здалёку, паміж каторымі была Марыя Магдалена, і Марыя, матка Якуба Малодшага і Язэпа, і Саламея;W9''А сотнік, каторы стаяў напроціў, бачачы, што гэтак крычачы, сканаў, сказаў: Сапраўды гэты чалавек быў Сынам Божым.v8e&І заслона сьвятыні разьдзёрлася надвое ад верху аж да нізу.Z7-%Езус-жа, закрычаўшы вялікім голасам, сканаў.6%$Адзін-жа, пабегшы і напоўніўшы губку воцтам і насадзіўшы на трысьціну, даваў яму піць, кажучы: Чакайце, паглядзім, ці прыйдзе Гальяш, каб зьняць яго.5#А некаторыя з тых, што стаялі навакол, чуючы гаварылі: Вось Гальяша кліча.4"А ў дзевятай гадзіне закрычаў Езус вялікім голасам, кажучы: “Елоі, Елоі, ламма сабахтані”? што значыць: Божа мой, Божа мой, чаму-ж Ты мяне пакінуў?#3?!І калі настала шостая гадзіна, зрабілася цемра па ўсей зямлі аж да гадзіны дзевятай.|2q Няхай-жа цяпер Хрыстус, кароль Ізраільскі, зыйдзе з крыжа, каб мы бачылі і паверылі. І тыя, што былі з ім укрыжаваныя, наругаліся з яго.t1aТаксама і архісьвятары, насьміхаючыся, адзін да другога з кніжнікамі гаварылі: Другіх ратаваў, а сябе самога ня можа паратаваць.M0ратуй самога сябе, зыходзячы з крыжа.q/[А праходзячыя міма блюзьнілі яму, ківаючы галавамі сваімі і кажучы: Во, што развальваеш сьвятыню Божую і ў тры дні адбудоўваеш,.І споўнілася Пісаньне, каторае кажа: “І з злачынцамі ён палічаны” (Із. 53, 12).-3І з ім укрыжавалі двух разбойнікаў, аднаго па правай, а другога па левай руцэ яго._,7І быў надпіс віны яго напісаны: Кароль Юдэйскі.R+Была-ж трэцяя гадзіна; і ўкрыжавалі яго.%*CІ ўкрыжаваўшы яго, падзялілі адзеньне ягонае, кідаючы жэраб над ім, хто што меў узяць.u)cІ давалі яму піць віно зьмяшанае з міррай, але ён ня прыняў.(}І прывялі яго на месца Голгота, што значыць месца Трупнога Чэрапу.c'?І прымусілі нейкага праходзячага міма, Сымона Кірэнэйца, які ішоў з вёскі, бацьку Александра і Руфа, каб нёс крыж ягоны.S&І калі насьмяяліся з яго, зьнялі з яго пурпур і апранулі яго ў ягонае адзеньне і вывелі яго, каб яго ўкрыжаваць.+%OІ білі яго па галаве трысьцінаю, і плявалі на яго, і станавячыся на калені, кланяліся яму.j$MІ пачалі вітаць яго: Будзь прывітаны, кароль Юдэйскі!#wІ апранулі яго ў пурпур, і сплёўшы цярновы вянок узлажылі на яго.o"WА жаўнеры завялі яго ў дварышча суду і сабралі ўсю роту.?!wІ Пілат, хочучы дагадзіць народу, пусьціў ім Бараббу, а Езуса ўбічаванага аддаў, каб быў укрыжаваны. 3Пілат-жа сказаў ім: Што-ж ён зрабіў благое? Але яны тым болей крычалі: Укрыжуй яго!I  А яны ізноў закрычылі: Укрыжуй яго!1 Пілат-жа адказваючы ізноў сказаў ім: Што-ж хочаце, каб я зрабіў каралю Юдэйскаму?y Але архісьвятары падбурылі грамаду, каб лепш пусьціў ім Бараббу.kO Бо ведаў, што архісьвятары выдалі яго дзеля завісьці. Пілат-жа адказаў ім і сказаў: Хочаце, выпушчу вам караля Юдэйскага?yІ калі прыйшла грамада, пачала прасіць, каб учыніў ім, як заўсёды.GБыў-жа, каторы называўся Барабба, каторы з бунтаўнікамі быў у вязьніцы, каторы ў бунце ўчыніў забойства.+А на дзень сьвяточны меў звычай выпушчаць ім аднаго з вязьняў, каго-б загадалі.oWЕзус-жа болей не адказаў нічога, так што дзівіўся Пілат.KПілат-жа ізноў спытаўся ў яго, кажучы: Не адказваеш нічога? Глядзі, у якіх вялікіх справах цябе вінавацяць!RІ вінавацілі яго архісьвятары ў многім.%CІ спытаўся ў яго Пілат: Ты ёсьць кароль Юдэйскі? Ён-жа адказваючы сказаў яму: Ты кажаш.r _І зараз нараніцы, зрабіўшы нараду, архісьвятары з старшымі і кніжнікамі і ўсей Радай, зьвязаўшы Езуса, павялі і перадалі Пілату.$AHІ зараз запяяў певень другі раз. І ўспомніў Пётр слова, якое сказаў яму Езус: Перш чым певень два разы запяе, ты тры разы ад мяне адрачэсься. І пачаў плакаць.)KGАле ён пачаў клясьціся і прысягаць: Што ня знаю гэтага чалавека, аб каторым вы гаворыце.X)FАле ён другі раз адрокся. І крыху потым тыя, што там стаялі, ізноў сказалі Пятру: Сапраўды ты з іх, бо ты і Галілеец.,QEІзноў-жа як убачыла яго служка, пачала казаць тым, што навакол стаялі: Што гэты ёсьць з іх.CDАле ён адрокся, кажучы: І ня ведаю, і не разумею, што ты гаворыш. І выйшаў вон прад сені, і запяяў певень.* MCі калі ўбачыла, што Пётр грэецца, глянуўшы на яго, сказала: І ты быў з Езусам Назарэнскім. BІ калі Пётр быў унізе на дварэ, прыйшла адна з служак архісьвятара,o WAІ пачалі некаторыя пляваць на яго, і закрываць твар ягоны, і біць яго кулакамі, і казаць яму: Прароч! А слугі білі яго па шчоках. 1@Вы чулі блюзьнерства; што вам здаецца? Яны ўсе асудзілі, што ён падлеглы сьмерці. 5?А архісьвятар, разрываючы адзеньне сваё, сказаў: Што-ж, нам яшчэ патрэбны сьведкі?jM>Езус-жа сказаў яму: Я ёсьць, і ўбачыце Сына чалавечага, сядзячага праваруч моцы Божай і прыходзячага з воблакамі нябеснымі.q[=Але ён маўчаў і нічога не адказваў. Ізноў архісьвятар спытаўся ў яго і сказаў яму: Ці Ты ёсьць Хрыстус, Сын Бога багаслаўленага?W'<І ўстаўшы архісьвятар пасярэдзіне, спытўся ў Езуса, кажучы: Не адказваеш нічога на тое, што табе гэтыя закідаюць?J ;І ня было згоднае іх пасьведчаньне.dA:Што мы чулі, як ён казаў: “Я развалю гэтую сьвятыню, збудаваную рукою, і за тры дні іншую, незбудаваную рукою, пастаўлю”.ve9А некаторыя ўстаўшы, фальшыва сьведчылі проціў яго, кажучы:.U8Бо многія казалі фальшывае пасьведчаньне проціў яго, але ня былі згодныя пасьведчаньняміE7А архісьвятары і ўся Рада шукалі прціў Езуса пасьведчаньня, каб яго выдаць на сьмерць, і не знаходзілі.?w6Пётр-жа здалёку ішоў за ім аж у сярэдзіну ў двор архісьвятара, і сядзеў з слугамі каля агню і грэўся.)5І прывялі Езуса да архісьвятара, і зыйшліся ўсе сьвятары і кніжнікі і старшыя.Z~-4але ён, пакінуўшы пасьцілку, голы ўцёк ад іх. }3Нейкі-ж дзяцюк ішоў за ім, накінуўшы пасьцілку на голае цела і ўзялі яго,_|72Тады вучні ягоны, пакінуўшы яго, усе паўцекалі.#{?1Штодня быў я ў вас у сьвятыні вучачы, і вы ня ўзялі мяне. Але каб споўніліся Пісаньні..zU0І адказваючы Езус сказаў яму: Так як на разбойніка выйшлі вы з мячамі і кіямі злавіць мяне?;yo/Адзін-жа, нехта з тых, што там стаялі, выняўшы меч, ударыў слугу архісьвятаравага і адсек яму вуха.Ox.яны-ж налажылі на яго рукі і ўзялі яго.1w[-І калі прыйшоў, зараз прыступіўшы да яго, сказаў: Будзь прывітаны, Вучыцель! І пацалаваў яго.R=\<< ;u:99F77@66 5433'2110W/..-_,++*_)((L'&&I%w$$#""! 6"):: *L 9aQ} H 1X@6~43aБачачы гэтае, Сымон Пётр упаў да кален Езуса, кажучы: Выйдзі ад мяне, Пане, бо я чалавек грэшны.2І далі знак таварышам, каторыя былі ў другой лодцы, каб прыбылі і памаглі ім. І прыбылі, і напоўнілі абедзьве лодкі, так што ледзь не танулі.1 І калі гэта зрабілі, загарнулі вялікае мноства рыб, і рвалася іх сець.Z0-І адказваючы Сымон сказаў яму: Вучыцель, праз усю ноч працуючы, мы нічога не злавілі, але на слова тваё закіну сець.*/MКалі-ж перастаў гаварыць, сказаў да Сымона: Едзь на глыбіню і закіньце сеці вашыя на лоў.U.#І ўвайшоўшы ў вадну лодку, што была Сымонава, прасіў яго ад’ехаць трохі ад зямлі. І сеўшы, вучыў грамады з лодкі.-1І ўбачыў дзьве лодкі, стаячыя на возеры, а рыбакі былі выйшаўшы і паласкалі сеці.A, }І сталася, калі грамады напіралі на яго, каб паслухаць слова Божага, а ён стаяў каля возера Гэнэзарэт.@+{,І навучаў па бажніцах Галілеі.1*[+Ён сказаў ім: Што трэба мне і іншым местам абвяшчаць каралеўства Божае, бо на гэта я пасланы.)*А калі настаў дзень, ён, выйшаўшы, пайшоў у пустыннае месца. А грамады шукалі яго, і прыйшлі аж да яго, і затрымоўвалі яго, каб не адыходзіў ад іх.( )А выходзілі з многіх д’яблы, крычачы і кажучы: Што ты ёсьць Сын Божы. І насварыўшыся, не пазваляў ім гаврыць, бо ведалі, што ён ёсьць Хрыстус.u'c(А калі зайшло сонца, усе, што мелі хварэючых на розныя хваробы, прыводзілі іх да яго. Ён-жа, кладучы на кожнага рукі, аздараўляў іх.&7'І стаўшы над ёю, загадаў гарачцы, і пакінула яе. І зараз-жа ўстаўшы, паслугавала ім.O%&Езус-жа, устаўшы з бажніцы, увайшоў у дом Сымона. А цешча Сымонава была ў вялікай гарачцы, і прасілі яго за яе.g$G%І разыходзілася слава аб ім па ўсякім месцы краіны.#y$І агарнуў усіх страх, і гаварылі паміж сабою, кажучы: Што гэта за слова такое, што з уладаю і сілаю загадывае нячыстым духам і выходзяць?p"Y#І насварыўся на яго Езус, кажучы: Замоўкні і выйдзі з яго. І д’ябал, кінуўшы яго пасярод, выйшаў з яго і нічога яму не пашкодзіў.P!"кажучы: Пакінь, што табе да нас, Езусе Назарэнскі? Прыйшоў ты згубіць нас? Знаю цябе, хто ты ёсьць, Сьвяты Божы. !А ў бажніцы быў чалавек, маючы нячыстага духа, і закрычаў вялікім голасам,yk І вельмі дзівіліся з навукі ягонай, бо з уладаю была мова яго.І прыйшоў у Капарнаум, места галілейскае, і там навучаў іх суботамі.LЁн-жа, прайшоўшы пасярод іх, адыйшоў.c?І ўсталі, і выкінулі яго за места, і завялі яго аж на верх гары, на каторай было пабудованае іхнае места, каб скінуць яго.\1А чуючы гэтае, усе ў бажніцы былі поўны гневу.I І было многа пракажаных у Ізраілю за Елісея прарока, і ніхто з іх ня быў ачышчаны, апрача Наамана Сырыйца./Wі да ніводнай з іх ня быў пасланы Гальяш, адно толькі ў Сарэпту сыдонскую, да жанчыны ўдавы.'GПапраўдзе вам кажу: Многа было ўдоваў у Ізраілю ў дні Гальяша, калі неба было зачынена праз тры гады і шэсьць месяцаў, калі настаў вялікі голад па ўсей зямлі;"=І сказаў: Сапраўды кажу вам, што ніякі прарок ня ёсьць прыняты ў бацькаўшчыне сваей.8iІ сказаў ім: Вы пэўне скажаце мне гэтае падабенства: “Лекару, вылячы самога сябе. Якія вялікія рэчы, мы чулі, дакананы ў Капарнауме, зрабі і тут у бацькаўшчыне тваей”.mSІ ўсе давалі яму пасьведчаньне і дзівіліся з стройнасьці слоў, якія выходзілі з ягоных вуснаў і казалі: Ці ж ён ня сын Язэпаў?+Ён-жа пачаў гаварыць да іх: Што сяньня споўнілася гэтае пісаньне ў вушах вашых.1І зачыніўшы кнігу, аддаў слузе і сеў. А вочы ўсіх у бажніцы былі зьвернены на яго.|qабвяшчаць вязьням збаўленьне і сьляпым зрок, выпусьціць на волю прыгнечаных, абвясьціць год Пана прыемны і дзень адплаты“ (Із.61,1–2).kO“Дух Пана нада мною, дзеля гэтага намасьціў мяне, каб абвяшчаць эванэлію ўбогім. Паслаў мяне аздараўляць скрышаных сэрцам,%CІ падалі яму кнігу Ізаія прарока. І адчыніўшы кнігу, знайшоў месца, дзе было напісана:a;І прыйшоў у Назарэт, дзе быў узгадаваны. І ўвайшоў паводле свайго звычаю ў дзень суботні ў бажніцу, і ўстаў, каб чытаць.hIА ён навучаў па іхных бажніцах і ўсімі быў слаўлены. )І вярнуўся Езус у моцы Духа ў Галілею і разыйшлася весьць аб ім па ўсей краіне.u c І скончыўшы ўсё кушэньне, д’ябал адыйшоў ад яго аж да часу., Q І адказваючы Езус сказаў яму: Сказана ёсьць: “не спакушай Пана Бога твайго” (Паўл. Пр.6,16). 7 і “што на руках панясуць цябе, каб часам ня ўдарыў аб камень нагі сваей” (Пс.90,11-12).  Бо ёсьць напісана: што “анелам сваім загадаў аб табе, каб сьцераглі цябе”,O І завёў яго ў Ерузалім, і паставіў яго на крыле сьвятыні, і сказаў яму: Калі ты Сын Божы, кінься адгэтуль уніз.KІ адказваючы Езус сказаў яму: Напісана ёсьць: “Пану Богу твайму кланяйся і яму аднаму служы” (Паўл. Пр.6,13).Z-Дык ты, калі паклонісься мне, усё тваё будзе.*Mі сказаў яму: Табе аддам усю гэтую ўладу і славу іх, бо яны мне адданы, і каму хачу, даю іх.'GІ завйў яго д’ябал на гару высокую і паказаў яму ўсе каралеўствы сьвету ў момант часу,NІ адказаў яму Езус: Напісана ёсьць, што “не адным хлебам жыве чалавек, але кожным словам Божым” (Паўл. Пр.8,3)./І сказаў яму д’ябал: Калі ты Сын Божы, скажы гэтаму каменю, каб ён стаўся хлебам.Gпраз сорак дзён, і быў спакушваны д’яблам. І нічога ня еў у гэтыя дні, а калі яны скончыліся, пачаў голад. %А Езус, поўны Духа сьвятога, вярнуўся ад Ярдану і быў ведзены Духам у пустыню, &каторы быў Гэносаў, каторы быў Сэтаў, каторы быў Адамаў, каторы быў Божы.C~%каторы быў Матузалаў, каторы быў Гэнохаў, каторы быў Ярэдаў, каторыў быў Малалеляў, каторы быў Каінаў,7}g$каторы быў Каінаў, каторы быў Арфаксадаў, каторы быў Сэмаў, каторы быў Нояў, каторы быў Ламехаў,;|o#каторы быў Саругаў, каторы быў Рагаваў, каторы быў Фалекаў, каторы быў Гэбэраў, каторы быў Саліяў,={s"каторы быў Якубаў, каторы быў Ізаакаў, каторы быў Абрагамаў, каторы быў Тарыяў, каторы быў Нахораў,;zo!каторы быў Амінадабаў, каторы быў Арамаў, каторы быў Эзронаў, каторы быў Фарэсаў, каторы быў Юдаў,=ys каторы быў Ессаў, каторы быў Обэдаў, каторы быў Боозаў, каторы быў Сальмонаў, каторы быў Наассонаў,9xkкаторы быў Мэлеяў, каторы быў Мэннаў, каторы быў Мататаў, каторы быў Натанаў, каторы быў Давідаў,5wcкаторы быў Сымонаў, каторы быў Юдаў, каторы быў Язэпаў, каторы быў Ёнаў, каторыў быў Эліякімаў,;voкаторы быў Езусаў, каторы быў Эліязараў, каторы быў Ёрымаў, каторы быў Мататаў, каторы быў Левіяў,?uwкаторы быў Мэльхіяў, каторы быў Аддіяў, каторы быў Козанаў, каторы быў Эльмадамаў, каторы быў Гэраў,=tsкаторы быў Янаў, каторы быў Рэзаў, каторы быў Зоробабэляў, каторы быў Саляцыеляў, каторы быў Нэраў,5scкаторы быў Магатаў, каторы быў Мататіяў, каторы быў Самэяў, каторы быў Язэпаў, каторы быў Юдаў,9rkкаторы быў Мататіяў, каторы быў Амосаў, каторы быў Наумаў, каторы быў Есьлеяў, каторы быў Нагеяў,q#каторы быў Левіяў, каторы быў Мэльхіяў, каторы быў Яннэяў, каторы быў Язэпаў,LpА сам Езус, пачынаючы, меў гадоў каля трыццаці, як думалі, сын Язэпаў, каторы быў Геліяў, каторы быў Мататаў,toaі Дух сьвяты зыйшоў на яго ў цялесным выглядзе, як галубок, і адазваўся голас з неба: Ты ёсьць Сын мой мілы, у табе мне да ўспадобы.1n[Сталася-ж, калі хрысьціўся ўвесь народ і калі Езус быў ахрышчаны і маліўся, адчынілася неба,emCдадаў да ўсяго і гэтае, што замкнуў Яна ў вастрозе.Il Гэрад-жа тэтрарха, калі быў дакараны ім за Гэрадыяду, жонку ягонага брата, і за ўсё зло, якое ўчыніў Гэрад,dkAМнога-ж і іншага, напамінаючы, абвяшчаў ён народу.0jYВеялка яго ў руцэ ягонай, і зьбярэ пшаніцу ў свой сьвіран, а мякіну спаліць агнём няўгасным.Niадказаў Ян, кажучы ўсім: Я-то вас хрышчу вадою, але прыйдзе мацнейшы за мяне, у каторага я ня годзен разьвязаць рамень абутку ягонага. Ён вас будзе хрысьціць Духам сьвятым і агнём.+hOКалі-ж народ дагадываўся і ўсе думалі ў сэрцах сваіх аб Яне, ці часам ён ня ёсьць Хрыстус,tgaПыталіся-ж у яго і жаўнеры, кажучы: Што рабіць і нам? І сказаў ім: Нікога ня беце і не ўдавайце, але будзьце здаволены вашаю платаю.f Ён-жа сказаў ім: Нічога болей не рабеце, як тое, што вам ўстаноўлена.e! Прыйшлі-ж і мытнікі, каб ахрысьціцца і сказалі яму: Вучыцель, што нам рабіць?`d9 Ён-жа адказваючы, казаў ім: Хто мае дзьве вопраткі, няхай дасьць таму, хто ня мае, а хто мае ежу, няхай робіць гэтаксама.hcI І пыталіся ў яго грамады, кажучы: Дык што нам рабіць?rb] Бо ўжо сякера да кораня дзераваў прыложана. Дык усякае дзерава, якое не прыносіць добрага плоду, будзе сьцята і кінута ў вагонь.a'Дык чынеце плады годныя пакуты. І не пачынайце гаварыць: “Айца маем Абрагама”, бо я вам кажу, што Бог можа з гэтых каменьняў падняць сыноў Абрагаму.v`eДык гаварыў ён да грамадаў, якія выходзілі, каб ім быць ахрышчанымі: Родзе гадавы, хто вам паказаў уцякаць ад надыходзячага гневу?U_#І ўбачыць кожнае цела збаўленьне Божае”.j^MУсякі дол будзе напоўнены, і ўсякая гара і ўзгорак будуць паніжаны, і крывыя будуць простымі, і няроўныя гладкімі дарогамі.o]Wяк напісана ёсьць у кнізе моваў Ізраіля прарока: “Голас клічучага ў пустыні: Праўце дарогу Пана, простымі рабеце сьцежкі яго. \9І прыйшоў ён да ўсяе краіны Ярдану, абвяшчаючы хрост пакуты на адпушчэньне грахоў,[+за архісьвятараў Аннаша і Кайфаша сталася слова да Яна, сына Захара, у пустыні.0Z [А ў пятнаццатым годзе панаваньня Тыбэрыя цэзара, калі Понцый Пілат правіў Юдэяй, а Гэрад быў тэтрархай Галілеі і Траханіцкай краіны, і Лізаній тэтрархай Абілены,vYe4А Езус рос у мудрасьці, і ў гадох, і ў ласцы ў Бога і ў людзей.OX3І пайшоў з імі, і прыйшоў у Назарэт, і быў ім падданы. А матка ягона ўсе гэтыя словы перахоўвала ў сэрцы сваім.QW2А яны не разумелі слова, якое сказаў ім.IV 1І сказаў ім: Чаго-ж вы мяне шукалі? Ці вы ня ведалі, што трэба мне быць у тых справах, якія ёсьць Айца майго?oUW0І ўбачыўшы зьдзівіліся; і сказала да яго матка ягона: Сыне, нашто ты нам зрабіў гэтак? Вось айцец твой і я гаротныя шукалі цябе.}Ts/Усе-ж, каторыя слухалі яго, дзівіліся з розуму і адказаў ягоных.LS.І сталася, пасьля трох дзён знайшлі яго ў сьвятыні, як сядзеў пасярод вучоных, слухаючы іх і пытаючыся ў іх.dRA-І не знайшоўшы, вярнуліся ў Ерузалім, шукаючы яго.1Q[,А думаючы, што ён ёсьць у дружыне, увайшлі дзень дарогі і шукалі яго між сваякамі і знаёмымі.0PY+і скончыўшы дні, калі варочаліся, асталося дзіця Езус у Ерузаліме, і ня ведалі бацькі ягоны.)OK*І калі яму было дванаццаць гадоў, яны прйшлі ў Ерузалім паводле звычаю сьвяточнага дня, N)І хадзілі бацькі ягоны праз усе гады ў Ерузалім на ўрачысты дзень Пасхі. M(А дзіця расло і набірала сілы, поўнае мудрасьці, і ласка Божая была ў ім. L9'І калі споўнілі ўсё паводле закону Пана, вярнуліся ў Галілею, у сваё места Назарэт.MK&І яна, у гэту самую гадзіну надыйшоўшы, славіла Пана і гаварыла аб ім усім, якія чакалі адкупленьня Ізраіля.pJY%а была яна ўдавою аж да восемдзесят чатырох гадоў. Яна не адыходзіла ад сьвятыні, постамі і малітвамі служачы і ўдзень і ўначы.I$І была Ганна прарочыца, дачка Фануэля, з пакаленьня Асэра. Яна была пажылая ў днях сваіх, і жыла з сваім мужам сем гадоў ад свайго дзявоцтва,H'#і праз тваю ўласную душу пройдзе меч, каб былі выяўлены думкі з многіх сэрцаў.(GI"І багаславіў іх Сымон і сказаў да Марыі, маткі ягонай: Вось гэты паложаны ёсьць на ўпадак і на паўстаньне многіх у Ізраілю, і на знак, якому працівіцца будуць;yFk!А бацька ягоны і матка дзівіліся з таго, што гаварылася аб ім.E Сьвятло на асьвячэньне паганаў і славу народу твайго Ізраільскага.aD;якое прыгатовіў ты перад воблікам усіх народаў:LCбо вочы мае ўбачылі збаўленьне тваё,BЦяпер адпускаеш слугу твайго, Пане, паводле слова твайго, у супакою,kAOузяў і ён яго на рукі свае, і багаславіў Бога і сказаў:P@І прыйшоў у Духу ў сьвятыню. І калі ўносілі дзіця Езус бацькі ягоны, каб учыніць за яго паводле звычаю закону,F?І атрымаў ён аб’яву ад Духа сьвятога, што ня ўбачыць сьмерці, калі перш ня ўгледзіць Хрыстуса Панскага.>{І вось быў у Ерузаліме чалавек, якому на імя Сымон, а чалавек гэты справядлівы і багабойны, чакаючы пацехі Ізраіля, і Дух сьвяты быў у ім.'=Gі каб даць ахвяру, паводле таго, што сказана ў законе Пана, пару туркоў або два галубкі.R<як напісана ёсьць у законе Пана: Што “кожны первародны мужчынскага роду будзе названы сьвятым Пану” (Вых.13,2),K;І калі выпаўніліся дні ачышчэньня яе паводле закону Майсея, занясьлі яго ў Ерузалім, каб ставіць яго Пану,e:CІ калі мінула восем дзён, каб было абрэзана дзіця, далі яму імя Езус, якое было названа анелам перш, чым ён зачаўся ў лоне.*9MІ вярнуліся пастухі, славячы і хвалячы Бога за ўсё, што чулі і бачылі, як ім было сказана.{8oА Марыя перахоўвала ўсе гэтыя словы, разважаючы ў сэрцы сваім.w7gІ ўсе, што чулі, дзівіліся з таго, што да іх пастухі гаварылі. 6 А ўбачыўшы, расказвалі аб слове, якое было ім сказана аб гэтым дзіцяці. 5І прыйшлі сьпяшаючы, і знайшлі Марыю і Язэпа і дзіця паложанае ў жолабе.)4KІ сталася, калі анелы адыйшлі ад іх да неба, пастухі гаварылі адзін да другога: Пойдзем аж у Бэтлеем і паглядзім таго слова, якое сталася, якое паказаў нам Пан.v3eСлава на вышыні Богу, і на зямлі супакой людзям добрае волі.2' І зараз зьявілася з анелам мноства войска нябеснага, хвалячых Бога і кажучых:1 І гэты вам знак: Знойдзеце дзіця, спавітае ў пялёнкі і паложанае ў жолабе.0 што вам сяньня ў месьце Давіда нарадзіўся Збаўца, каторы ёсьць Хрыстус Пан.8/i І сказаў ім анел: Ня бойцеся, бо вось абвяшчаю вам вялікую радасьць, якая будзе для ўсяго народу,4.a І вось анел Пана стаў каля іх і яснасьць Божая адусюль іх асьвяціла і агарнуў іх вялікі страх.*-MІ былі ў тэй-жа ваколіцы пастухі, якія ня спалі, адбываючы начныя варты каля сваей стады.^,5І нарадзіла сына свайго первароднага, і спавіла яго ў пялёнкі і палажыла яго ў жолабе, бо ня было ім месца ў заезьдзе.s+_Сталася-ж, калі яны там былі, выпаўніліся дні, каб радзіла.*каб запісацца з Марыяй, пашлюбаванай з ім жонкай, якая была ўцяжку.j)MПайшоў-жа і Язэп з Галілеі, з места Назарэту, у Юдэю, у места Давіда, якое завецца Бэтлеем, затым што быў з дому і роду Давіда,[(/І ішлі ўсе, каб запісацца, кожны ў сваё места.r']Гэты першы сьпіс быў зроблены начальнікам Сырыі Цырынам.& %І сталася ў тыя дні, выйшаў загад ад цэзара Аўгуста, каб сьпісаць увесь сьвет.8% kPА дзіця расло і ўмацоўвалася духам і было ў пустынях аж да дня свайго зьяўленьня перад Ізраілям.E$ Oкаб сьвяціць тым, каторыя сядзяць у цемры і ў ценю сьмерці, каб пакіраваць ногі нашыя на дарогу супакою.# 'Nдзеля нутранога міласэрдзя Бога нашага, праз якое адведаў нас усход з вышыні," Mкаб даць народу яго пазнаньне збаўленьня на адпушчэньне грахоў іх.G!  LА ты, дзіця, будзеш названае прарокам Найвышэйшага, бо пойдзеш перад воблікам Пана правіць дарогі ягоны.u  eKу сьвятасьці і справядлівасьці перад ім праз усе дні нашыя.y mJкаб выбаўленыя з рукі ворагаў нашых мы бяз страху служылі ямуw iIшто прысягу, якую прысягаў Абрагаму, айцу нашаму, дасьць нам, Hкаб учыніць міласэрдзе з айцамі нашымі і ўспомніць свой сьвяты тэстамэнт,} uGВыбаўленьне ад ворагаў нашых і з рукі ўсіх, што нас ненавідзяць, FЯк гаварыў праз вусны сьвятых,каторыя ад веку ёсьць, прарокаў сваіх:u eEі падняў для нас рог збаўленьня у доме Давіда, слугі свайго. -DБагаслаўлены Пан, Бог Ізраіляў,што адведаў і ўчыніў адкупленьне народу свайго; CА Захар, бацька яго, напоўнены быў Духам сьвятым, і прарочыў, кажучы:E Bа ўсе, што чулі, бралі да сэрца свайго, кажучы: Што, думаеш, будзе з гэтага дзіцяці? Бо рука Пана была з ім.$ CAІ зьняў страх усіх суседзяў іхных і разыходзіліся ўсе гэтыя словы па ўсіх горах Юдэі; @І адчыніліся зараз-жа вусны яго і язык ягоны, і гаварыў, багаславячы Бога. ?І зажадаўшы таблічку, напісаў кажучы: Ян ёсьць імя ягонае. І дзівіліся ўсе.d C>І давалі знакі бацьку яго, як-бы хацеў назваць яго. =І сказалі да яе: Што няма нікога ў тваей радні, хто-б называўся гэтым іменем.| s<І адказваючы маці ягона сказала: Ня так, але будзе называцца Ян.) M;І сталася ў восьмы дзень, прыйшлі абрэзаць дзіця і называлі яго іменем бацькі яго Захар.) M:І пачулі суседзі і сваякі яе, што ўзвялічыў Пан міласэрдзе сваё над ёю – і цешыліся з ёю.[ 19Альжбеце-ж настаў час радзіць і радзіла сына.x  k8І правяла Марыя з ею каля трох месяцаў і вярнулася ў свой дом.y  m7Як гаварыў да айцоў нашых,да Абрагама і патомства яго на векі.x  k6Прыняў Ізраіля, слугу свайго,успомніўшы аб міласэрдзі сваім.i  M5Галодных здаволіў дабром,а багатых з нічым адправіў.V  '4Скінуў магутных з пасаду,а ўзвысіў нізкіх. 3Учыніў магутнасьць рукою сваею,разсеяў гордых думкай сэрца іхнага 2і міласэрдзе ягона з пакаленьня ў пакаленьнідля тых, што баяцца яго. 1бо ўчыніў мне вялікія рэчы,каторы магутны ёсьць, і сьвятое імя яго;G  0што ўзглянуў на нізкасьць служкі сваей. Бо вось адгэтуль багаслаўленай будуць называць мяне усе народы:T #/і ўзрадаваўся дух мой у Богу, Збаўцы маім,M .І сказала Марыя:Вялічае душа мая Пана" ?-І багаслаўлена ты, каторая паверыла, бо споўніцца тое, што было табе сказана ад Бога.8 k,Бо вось, як голас прывітаньня твайго дайшоў да вушэй маіх, ускочыла з радасьці дзіця ў лоне маім.x k+І скуль-жаж мне гэта, што матка Пана майго прыходзіць да мяне?I  *і ўскрыкнула вялікім голасам і сказала: Багаслаўлена ты між жанчынаў і багаслаўлены плод улоньня твайго.Y~ -)І сталася, як пачула Альжбета прывітаньне Марыі, ускочыла дзіця ў яе лоне і была напоўнена Духам сьвятым Альжбета,Y} -(і ўвайшла ў дом Захара і прывітала Альжбету. | 'А ўстаўшы Марыя ў гэныя дні, пайшла з пасьпехам у горы, у юдэйскае места,4{ c&І сказала Марыя: Вось слуга Пана, няхай мне станецца паводле твайго слова І адыйшоў ад яе анел. ~]~Q}|{zzyxXw|vwuttcsrqpp.oonKmm&lFkjiihtggfeddXcbaa7`q__L^]]Y\[ZYYXWVVUTT=SRRQPPON_MM&KKGJIH6GuFEvDDEBAA@v?>>=l<;A:29877I665244N3r2n10/.--5,B+*]))''9&E%%Q$e#"!! {nNrl-gPZX   u  ;frJS Пытаўся-ж у яго Езус, кажучы: Якое ў цябе імя? А ён сказаў “Легіён”, бо многа д’яблаў было ўвайшоўшы ў яго.LRБо загадываў духу нячыстаму, каб выйшаў з чалавека. Бо з даўных часоў хватаў яго, і быў зьвязваны ланцугамі і сьцеражоны ў кайданах, і парваўшы вязі, быў гнаны д’яблам у пустыню. QЁн, як убачыў Езуса, упаў перад ім, і закрычаўшы вялікім голасам, сказаў: Што табе да мяне, Езусе, Сыне Бога Найвышэйшага? Малю цябе, ня муч мяне!P'І калі выйшаў на зямлю, пераняў яго адзін чалавек, каторы меў д’ябэльства ўжо з даўных часоў; і не накладаў ён адзеньня, і ня жыў у доме, але ў грабох.vOeІ прыплылі да краіны Гэразэнаў, што ёсьць наўпроць Галілеі.N/І сказаў ім: Дзе-ж вера вашая? Яны, спалохаўшыся, дзівіліся, адзін да другога кажучы: Хто, думаеш, ён ёсьць, што загадывае і вятром і мору, і слухаюць яго?xMiПрыступіўшы-ж, збудзілі яго, кажучы: Вучыцель, гінем! А ён устаўшы, прыгразіў ветру і ўзбурэньню вады, і перастала, і зрабілася ціша.6LeІ калі яны плылі, ён заснуў. І надыйшоў на возера бурны вецер, і заліваліся, і былі ў небясьпецы.SKІ сталася аднаго дня, і ён увайшоў у лодку і вучні ягоны, і сказаў да іх: Пераплывем на той бок возера. І паплылі.HJ Ён, адказваючы, сказаў да іх: Маці мая і браты мае – гэта тыя, каторыя слухаюць слова Божага і выпаўняюць.IІ далі яму знаць: Маці твая і браты твае стаяць на дварэ, хочучы цябе бачыць.H'І прыйшлі да яго маці і браты ягоны, і не маглі падыйсьці да яго дзеля грамады.~GuДык глядзеце, як маеце слухаць. Бо хто мае, таму будзе дадзена, а хто-колечы ня мае, у таго будзе аднята і тое, што, як яму здаецца, ён мае.3F_Бо няма тайнага, што-б ня выявілася, ані скрытага, што-б ня сталася ведамым і ня выйшла наверх.zEmНіхто-ж, запаліўшы сьвечку, не прыкрывае яе пасудзінай або ставіць пад ложак, але ставіць на ліхтар, каб уваходзячыя бачылі сьвятло.pDYА што на добрую зямлю – гэта тыя, каторыя пачуўшы слова ў добрым і шчырым сэрцы затрымоўваюць і прыносяць плод у цярплівасьці.C А што ўапала ў церні – гэта тыя, каторыя слухалі і, адыйшоўшы, бываюць заглушаны клапотамі, багацьцем і ўцехамі жыцьця і ня прыносяць плоду."B= Бо што на скале – гэта тыя, каторыя як пачуюць, з радасьцяй прыймаюць слова, але яны ня маюць карэньняў; яны вераць да часу, а ў час спакушэньня адступаюць.uAc А што пры дарозе – гэта тыя, каторыя слухаюць, потым прыходзіць д’ябал і забірае слова з іхнага сэрца, каб уверыўшы ня збавіліся.o@W А прыповесьць знача гэтае: Насеньне – гэта слова Божае.~?u Ён сказаў ім: Вам дадзена знаць тайніцу каралеўства Божага, але другім у прыповесьцях, каб гледзячы ня бачылі, і слухаючы, не разумелі.s>_ І пыталіся ў яго вучні ягоны, што знача гэтая прыповесьць.u=cА іншае ўпала на добрую зямлю, і ўзыйшоўшы, прынясло плод у-сто-раз. Кажучы гэтае заклікаў: Хто мае вушы, каб слухаць, няхай слухае!<А іншае ўпала паміж церняў, і разам узыйшоўшы, церні заглушылі яго.};sА другое ўпала на скалу і ўзыйшоўшы зсохла, бо ня мела вільгаці.f:EВыйшаў што сее, сеяць сваё насеньне. І калі сеяў, адно ўпала пры дарозе, і было патаптана, і птушкі нябесныя падзяўблі яго.)9KКалі-ж зыходзілася вялікая грамада і з местаў сьпяшылі да яго, сказаў праз падабенства:B8}і Ёанна, жонка Хузы, Гэрадавага эканома, і Зузанна, і многа другіх, якія служылі яму з сваей маемасьці.k7Oі некаторыя жанчыны, што былі аздароўлены ад злых духаў і немачаў: Марыя, якая завецца Магдалена, з якой выйшла сем д’яблаў,M6 І сталася потым, і хадзіў ён па местах і сёлах, навучаючы і абвяшчаючы каралеўства Божае, і дванаццацёх з ім.|5q2Ён-жа сказаў да жанчыны: Вера твая збавіла цябе, ідзі ў супакоі./4W1І пачалі тыя, што разам сядзелі, казаць самі ў сабе: Хто гэта такі, што нават грахі адпушчае?P30І сказаў да яе: Адпушчаюцца табе грахі.X2)/Дзеля гэтага кажу табе: Адпушчаецца её многа грахоў, бо многа ўзлюбіла. Каму-ж мней адпушчаецца, той меней любіць.1{.Ты не памазаў алівай галавы маей, а яна алейкам памазала ногі мае.0'-Ты не даў мне цалунку, а яна як толькі ўвайшла, не перастала цалаваць ног маіх.8/i,І зьвярнуўшыся да жанчыны, сказаў Сымону: Бачыш гэтую жанчыну? Я ўвайшоў у твой дом, ты ня даў вады на ногі мае, а яна слязьмі абліла ногі мае і валасамі сваімі выцерла.M.+Адказваючы Сымон сказаў: Думаю, што той, катораму больш дараваў. Ён-жа сказаў яму: Справядліва ты разсудзіў.-*Калі яны ня мелі скуль аддаць, дараваў абодвым. Дык каторы яго болей любіць?4,a)У ваднаго крэдытара было двух даўжнікоў: адзін быў вінен пяцьсот дынараў, а другі пяцьдзесят.1+[(І адказваючы Езус сказаў да яго: Сымон, маю табе нешта сказаць. Ён-жа сказаў: Вучыцель, скажы.>*u'А бачачы фарызэй, каторы быў яго паклікаў, сказаў у сабе, кажучы: Калі-б ён быў прарокам, то пэўне ведаў бы, хто і якая гэта жанчына, што дакранаецца да яго, бо яна грэшніца. )9&і стаўшы ззаду каля ног ягоных, пачала слязьмі абліваць ногі яго, і мазала алейкам.h(I%І вось жанчына, якая была грэшніца ў месьце, як даведалася, што сядзеў за сталом у доме фарызэя, прынясла алябастар алейку,'3$Прасіў-жа яго адзін з фарызэяў, каб еў з ім. І ўвайшоўшы ў дом фарызэя, сеў за стол.P&#І апраўдана мудрасьць усімі сынамі яе.p%Y"Прыйшоў Сын чалавечы, каторы есьць і п’е, а вы кажаце: Вось чалавек, каторы любіць есьці і піць віно, друг мытнікаў і грэшнікаў.+$O!Бо прыйшоў Ян Хрысьціцель, каторы ня еў хлеба і ня піў віна, а вы кажаце: Д’ябэльства мае.$#A Яны падобны да хлопчыкаў, сядзячых на рынку і гаворачых адзін да другога і кажучых: “Мы ігралі вам на дудках, а вы не скакалі; мы галасілі, а вы ня плакалі”.%"CІ сказаў Пан: Дык да каго падобнымі назваў я людзей гэтага роду? І да каго яны падобны? !9але фарызэі і законазнаўцы адкінулі намер Божы адносна іх, не ахрысьціўшыся ў яго.. UІ чуючы ўвесь народ і мытнікі, прызналі Божую справядлівасьць, ахрысьціўшыся хростам Яна;/WБо я вам кажу: Спаміж роджаных жанчынамі ніводзен прарок ня ёсьць большы за Яна Хрысьціцеля. Але той, каторы ёсьць меншы ў каралеўстве Божым, ёсьць большы за яго.oWГэта той, аб каторым напісана (Малах.3,1): “Вось я паслаў анела майго перад воблікам тваім, які прыгатуе шлях твой перад табою”.Але што вы выйшлі пабачыць? Прарока? Сапраўды кажу вам, і больш чым прарока.wАле што вы выйшлі пабачыць? Чалавека адзетага ў мяккую адзежу? Вось тыя, што ў дарагім адзеньні і ў роскашах, ёсьць у каралеўскіх дамох.veКалі-ж адыйшлі паслы Янавы, пачаў гаварыць да грамадаў аб Яне: Што вы выйшлі ў пустыню пабачыць? Трысьціну, што хістаецца ад ветру?RІ багаслаўлены, хто ня згоршыцца з мяне.wІ адказваючы сказаў ім: Пайшоўшы перакажэце Яну, што вы чулі і бачылі: Што “сьляпыя відзяць, кульгавыя ходзяць, пракажаныя робяцца чыстымі, глухія чуюць, умерлыя ўскрасаюць, убогім абвяшчаецца эванэлія”.J А ў тую часіну ён многіх аздаравіў ад хваробаў і цярпеньняў і злых духаў, і многіх сьляпых абдарыў зрокам.yКалі-ж прыйшлі да яго мужы, сказалі: Ян Хрысьціцель паслаў нас да цябе, кажучы: “Ці ты той, каторы маеш прыйсьці, ці чакаць нам другога?”X)І Ян паклікаў двух з сваіх вучняў і паслаў да Езуса, кажучы: Ці ты той, каторы маеш прыйсьці, ці чакаць нам другога?W'І далі знаць Яну вучні ягоны аб усім гэтым.І разыйшлася гэтая мова аб ім па ўсей Юдэі і кругом па ўсей ваколіцы.NІ зьняў усіх страх, і славілі Бога, кажучы: Што прарок вялікі паўстаў паміж нас, і што Бог адведаў народ свой.І сеў, каторы быў памёршы, і пачаў гаварыць. І аддаў яго матцы ягонай.7gІ падыйшоў, і дакрануўшыся да мараў, а тыя, што нясьлі, сталі. І сказаў: Хлопча, табе кажу, устань.~u Калі ўбачыў яе Пан, зьміласердзіўшыся над ею, сказаў ей: Ня плач. Калі-ж прыбліжаўся да брамы места, вось выносілі нябошчыка, адзінага сына ягонай маткі, а гэтая была ўдавою; і з ею вялікая грамада з места.2] І сталася потым, ён ішоў у места, якое завецца Наім, і ішлі з ім вучні ягоны і вялікая грамада.$ A І вярнуўшыся дамоў тыя, каторыя былі пасланы, знайшлі слугу, каторы хварэў, здаровым.  Пачуўшы гэтае, Езус зьдзівіўся і, абярнуўшыся, сказаў да ідучых за ім грамадаў: Сапраўды кажу вам, і ў Ізраілю я не знайшоў такой вялікай веры.S Бо і я чалавек пастаўлены пад уладай, маючы пад сабою жаўнераў; і кажу гэтаму: “Ідзі” – і ён ідзе, а другому: “Прыйдзі” – і ён прыходзіць, а слузе майму: “Рабі гэтае” – і ён робіць.P Дзеля гэтага і сябе самога я ўважаў, што ня варт, каб прыйсьці да цябе. Але скажы словам і аздаравее слуга мой. 1Езус-жа пайшоў з імі. І калі ўжо быў недалёка ад дому, сотнік прыслаў да яго прыяцеляў, кажучы: Пане, не трудзіся, бо я ня варт, каб ты ўвайшоў пад дах мой.kOбо ён любіць наша народ і ён збудаваў для нас бажніцу.1[Яны-ж, прыйшоўшы да Езуса, прасілі яго моцна, кажучы яму: Што ён варт, каб ты яму гэтае зрабіў,CІ калі пачуў аб Езусе, паслаў да яго старшых жыдоўскіх, просячы яго, каб прыйшоў і аздаравіў яго слугу.7Аднаго-ж сотніка слуга, каторы для яго быў дарагі, дрэнна маючыся, быў пры сьмерці. Калі-ж скончыў усе свае словы да вушэй народу, увайшоў у Капарнаум.<q1А хто слухае і не спаўняе, падобны да чалавека, каторы будуе дом свой на зямлі без фундамэнту; на каторы рынула рака, і зараз-жа ўпаў, і сталася руіна дому гэтага вялікая.b=0Падобны ён да чалавека, каторы будуе дом: каторы выкапаў глыбока і залажыў фундамэнт на скале. Калі-ж настала паводка, рака рынула на той дом, і не магла яго зрушыць, бо быў заложаны на скале.5c/Кожны, хто прыходзіць да мяне, і слухае моваў маіх, і спаўняе іх, пакажу вам, да каго ён падобны:uc.Чаму-ж вы завецё мяне: “Пане, Пане”, а ня робіце, што я кажу?-Добры чалавек з добрага скарбу свайго сэрца выносіць добрае, а благі чалавек з благога скарбу выносіць благое. Бо з поўнаты сэрца вусны гавораць.d~A,Бо кожнае дрэва пазнаецца па сваім плодзе; бо ані з церняў ня зьбіраюць фігаў, ані з шыпшыньніка ня зьбіраюць вінаграду.=}s+Бо ня ёсьць дрэва добрае, якое прыносіць благія плады; ані дрэва благое, якое прыносіць добры плод.|+*Або як можаш сказаць брату твайму: “Браце, дай я выкіну трэсачку з вока твайго”, сам ня бачачы палена ў воку сваім? Крывадушнік, выкінь перш палена з вока твайго, і тады праглянеш, каб выняць трэсачку з вока брата твайго.={s)Што-ж ты бачыш трэсачку ў воку брата твайго, а палена, каторае ёсьць у воку тваім, не спасьцерагаеш?/zW(Вучань ня ёсьць вышэй за вучыцеля, але кожны будзе дасканальны, калі будзе як яго вучыцель.,yQ'Казаў-жа да іх і падабенства: Ці можа сьляпы вясьці сьляпога? Ці-ж абодва не ўпадуць у яму?+xO&Давайце, і будзе вам дадзена: меру добрую, націсьненую, і ўтрэсеную, і з вярхом дадуць на ўлоньне вашае. Бо якою мераю вы будзеце мерыць, такою-ж і вам адмерыцца.Fw%Ня судзеце, і ня будзеце суджаны; не асуджайце, і ня будзеце асуджаны, адпушчайце, і будзе вам адпушчана.lvQ$Дык будзьце міласэрны, як і Айцец ваш міласэрны ёсьць.^u5#Але вы любеце ворагаў вашых, дабро чынеце, і пазычайце, нічога адтуль не спадзяючыся, і будзе вялікая нагарода вашая, і будзеце сынамі Найвышэйшага, бо ён добры ёсьць да няўдзячных і злых.t"І калі пазычаеце тым, ад каторых спадзяецёся атрымаць назад, якая ў вас заслуга? Бо і грэшнікі грэшнікам пазычаюць, каб атрымаць назад столькі-ж. s !&rE І калі вы любіце тых, каторыя вас любяць, якая ў вас заслуга? Бо і грэшнікі гэта робяць.uqcІ як вы хочаце, каб вам рабілі людзі, таксама і вы ім рабеце.2p]А кожнаму, каторы просіць у цябе, дай, а ад таго, каторы забірае ад цябе, што тваё, не спаганяй.[o/І таму, каторы б’е цябе па шчацэ, настаў і другую; а таму, каторы забірае ад цябе адзежу, не забараняй нават сарочкі. n9багаслаўляйце тых, каторыя вас праклінаюць і малецеся за тых, каторыя вас чэрняць.;moАле я кажу вам, каторыя слухаеце: любеце ворагаў вашых, дабро рабеце тым, каторыя вас ненавідзяць;5lcГора, калі людзі аб вас будуць добра гаварыць, бо гэтаксама рабілі фальшывым прарокам айцы іх.Xk)Гора вам, каторыя насычаны, бо будзеце галадаць. Гора вам, каторыя сьмяецёся цяпер, бо будзеце галасіць і плакаць.^j5Але гора вам багатым, бо вы маеце пацеху вашую.QiЦешцеся ў той дзень і весялецеся, бо вось нагарода вашая вялікая ў небе. Бо гэтаксама айцы іх рабілі прарокам.,hQБагаслаўлены будзеце, калі будуць вас ненавідзець людзі, і калі вылучаць вас і будуць зьдзекавацца, і будуць выкідаць імя вашае як злое, дзеля Сына чалавечага.ag;Багаслаўлены, каторыя цяпер галадаеце, бо будзеце насычаны. Багаслаўлены, каторыя цяпер плачаце, бо будзеце сьмяяцца. f  eІ ўся грамада старалася дакрануцца да яго, бо сіла выходзіла ад яго і аздараўляла ўсіх. Багаслаўлены ўбогія, бо вашае ёсьць каралеўства Божае.ndUякія прыйшлі, каб слухаць яго і быць аздароўленымі ад хворасьцяў сваіх. І каторыя былі мучаны праз духаў нячыстых, здаравелі.xciІ зыйшоўшы з імі, стаў у полі, і грамада вучняў ягоных, і вялікае мноства народу з усяе Юдэі і Ерузаліму, і з-над мора і Тыру і Сыноду,obWі Юду Якубавага, і Юду Іскарыёта, каторы быў здраднікам.a}Матэуша і Тамаша, Якуба Альфэявага і Сымона, каторы завецца Зэлот,)`KСымона, каторага назваў Пятром, і Андрэя, ягонага брата, Якуба і Яна, Філіпа і Баўтрамея.<_q І калі настаў дзень, паклікаў вучняў сваіх і выбраў з іх дванаццацёх, каторых і назваў апосталамі,^ І сталася ў тыя дні, выйшаў на гару маліцца і быў праз ноч на малітве Божай. ] Яны-ж парабіліся як шалёныя і гаварылі паміж сабою, што-б зрабіць Езусу.B\} І паглядзеўшы на ўсіх навакол, сказаў чалавеку: Выцягні руку тваю. І выцягнуў і вернена была рука яго.>[u Езус-жа сказаў ім: Пытаюся ў вас, ці можна ў суботу рабіць дабро ці зло; жыцьцё ратаваць ці загубіць?CZЁн-жа ведаў думкі іх; і сказаў чалавеку, які меў сухую руку: Устань і стань пасярэдзіне. І ўстаўшы стаў.DYА кніжнікі і фарызэі наглядалі, ці будзе аздараўляць у суботу, каб знайсьці, за што-б яго абвінаваціць.LXА сталася і ў другую суботу, што ўвайшоў у бажніцу і вучыў. І быў там чалавек, і правая рука ў яго была сухая.kWOІ казаў ім: Што Сын чалавечы ёсьць панам нават суботы.dVAЯк увайшоў у дом Божы і ўзяў ахвярныя хлябы, і еў, і даў тым, што з ім былі; каторых ня можна есьці, апроч толькі сьвятарам?TU!А Езус адказваючы сказаў ім: Ці вы і гэтага ня чыталі, што зрабіў Давід, калі быў галодны сам і тыя, што з ім былі? T Некаторыя-ж з фарызэяў казалі ім: Што вы робіце, чаго ня можна ў суботу?SS !І сталася ў друга-першую суботу, калі ён ішоў паміж збожа, вучні ягоны зрывалі каласы і елі, расьціраючы рукамі.R'і ніхто, п’ючы старое, не адразу хоча новага, бо кажа: Старое лепшае. Q&Але новае віно трэба ліць у новыя мяхі, і адно і другое астаюцца цэлымі:RP%І ніхто ня лье новага віна ў старыя мяхі, бо інакш новае віно разарве мяхі, і віно разальецца, і мяхі прападуць.O7$А казаў да іх і падабенства: Што ніхто не кладзе латы ад новае вопраткі да старое вопраткі, бо інакш і новае рве, і да старога не падходзіць лата з новага.N)#Але прыйдуць дні, калі забяруць ад іх маладога, тады будуць пасьціць у тыя дні.*MM"Ён сказаў ім: Ці можаце зрабіць, каб госьці маладога пасьцілі, пакуль з імі ёсьць малады?\L1!А яны сказалі яму: Чаму вучні Янавы часта посьцяць і адпраўляюць малітвы, таксама і фарызэявы, а твае ядуць і п’юць?rK] Ня прыйшоў я клікаць справядлівых, але грэшных да пакуты.,JQІ адказваючы Езус сказаў да іх: Не патрабуюць лекара здаровыя, але тыя, што дрэнна маюцца.2I]І наракалі фарызэі і кніжнікі іх, кажучы да вучняў ягоных: Чаму вы з мытнікамі ясьцё і п’яцё?RHІ зрабіў яму Левій вялікі пачастунак у сваім доме; і была вялікая грамада мытнікаў і іншых, якія з імі сядзелі.TG!І ён пакінуўшы ўсё, устаўшы, пайшоў за ім.EFІ пасьля гэтага выйшаў і ўбачыў мытніка, на імя Левія, сядзячага пры мытніцы, і сказаў яму: Ідзі за мною.iEKІ агарнула ўсіх вялікае зьдзіўленьне, і славілі Бога, і напоўнены былі страхам, кажучы: Што мы відзелі сяньня дзіўныя рэчы.{І дзеля народу, не знайшоўшы, кудою-б яго ўнясьці, узыйшлі на дах і праз сталаваньне спусьцілі яго з пасьцеллю ў сярэдзіну, перад Езусам.X=)І вось людзі, што нясьлі на пасьцелі чалавека, які быў спаралізаваны, і стараліся ўнясьці яго і палажыць перад ім.U<#І сталася аднаго дня, і ён сядзеў навучаючы, і сядзелі фарызэі і вучыцялі закону, якія былі прыйшоўшы з усіх мястэчак Галілеі і Юдэі і з Ерузаліму. А моц Пана была да аздараўленьня іх.M;Ён-жа адыходзіў на пустыню і маліўся.f:EІ болей разыходзілася гутарка аб ім; і зыходзіліся вялікія грамады, каб паслухаць і быць аздароўленымі ад сваіх немачаў.9wА ён загадаў яму, каб нікому не казаў, але: Ідзі, пакажыся сьвятару і ахвяруй за ачышчэньне тваё, як загадаў Майсей, на пасьведчаньне ім.B8} І працягнуўшы руку, дакрануўся да яго, кажучы: Хачу, будзь ачышчаны. І зараз-жа праказа адыйшла ад яго.&7E І сталася, калі быў у вадным месьце, і вось чалавек поўны праказы; і ўбачыўшы Езуса і ўпаўшы на твар, прасіў яго, кажучы: Пане калі хочаш можаш мяне ачысьціць.p6Y І выцягнуўшы лодкі на зямлю, пакінуўшы ўсё, пайшлі за ім. 5  47 Бо агарнула яго вялікае зьдзіўленьне і ўсіх, што з ім былі, з ўлову рыб, які злавілі; а так-жа Якуба і Яна, сыноў Зэбэдэявых, каторыя былі таварышамі Сымона. І сказаў Езус да Сымона: Ня бойся, адгэтуль ужо людзей лавіць будзеш. ~}}N|8{zzxxjwvutss qqBpkonn=mmhllMkk j>ihh9gQfedcbiaQ``S__^]]"\r[ZYYXVWmVUUTSS QQ%POONPMM.LFKKEIHHH FEEMDCCgBB Al@??->e=<;::: 9887i665,4332100t/.-~,,t,h++5))k(''&%$##["!!D \8e6^ t U J mAGD(uzc $Дык калі ўсё цела тваё будзе сьветлае, ня маючае ніякай часткі цемры, то будзе ўсё сьветлае, і як сьветач яснасьці асьвеціць цябе.myS #Дык глядзі, каб сьвятло, каторае ў табе, ня было цемрай!x) "Сьветачам цела твайго ёсьць вока тваё. Калі вока тваё будзе шчырае, усё сэрца тваё будзе сьветлае; калі-ж будзе нягоднае, то і цела тваё цёмнае будзе.ww !Ніхто не запальвае сьвятла і не ставіць у скрытым месцы, ані пад пасудзінай, але на ліхтар, каб тыя, каторыя ўваходзяць, бачылі сьвятло.vve Мужы Нінівейскія ўстануць на судзе з родам гэтым і асудзяць яго, бо яны пакуту чынілі на Ёнава навучаньне, а вось тут болей як Ёна.(uI Каралева з поўдня ўстане на судзе з мужамі гэтага роду і асудзіць іх, бо яна прыйшла з канцоў зямлі паслухаць мудрасьці Саламона, а вось тут болей як Саламон.t! Бо як Ёна быў знакам для Нінівітаў, так будзе і Сын чалавечы для гэтага роду. s Калі-ж зьбегліся грамады, пачаў гаварыць: Гэты род ёсьць родам нягодным: ён шукае знаку, а знаку яму ня будзе дадзена, апрача знаку Ёны прарока.r' А ён сказаў: Так, багаслаўленыя, каторыя слухаюць слова Божага і берагуць яго."q= Сталася-ж, калі ён гэтае гаварыў, нейкая жанчына з грамады, падняўшы голас, сказала яму: Багаслаўленае лона, каторае цябе насіла, і грудзі, каторыя ты ссаў.p Тады ідзе і бярэ з сабою сем другіх духаў, горшых за сябе, і ўвайшоўшы жывуць там. І бываюць апошнія рэчы гэнага чалавека горшымі за першыя.foE І прыйшоўшы, знаходзіць яго вымеценым і прыбраным.n Калі дух нячысты выйдзе з чалавека, ходзіць па бязводных мясцох, шукаючы супакою. А не знаходзячы, кажа: Вярнуся ў дом свой, адкуль я выйшаў.m  Хто не са мною, той проціў мяне; а хто ня зьбірае са мною, той раскідае.xli Але калі сільнейшы за яго, надыйшоўшы, пераможа яго, забярэ ўсё ягонае аружжа, на каторае ёе спадзяваўся і раздасьць ягоны дабытак.k Калі асілак уваружаны сьцеражэ свайго дому, у супакоі ёсьць усё, што ён мае.%jC Але калі я пальцам Божым выганяю д’яблаў, сапраўды прыйшло да вас каралеўства Божае.diA А калі я праз Бэльзэбуба выганяю д’яблаў, то сыны вашыя праз каго выганяюць? Дзеля гэтага яны будуць вашымі судзьдзямі.h А калі і д’ябал ёсьць разьдзяліўшыся проціў сябе, то як устаіць ягонае каралеўства? Бо вы кажэце, што я праз Бэльзэбуба выганяю д’яблаў.dgA Ён-жа, як убачыў думкі іх, сказаў ім: Усякае каралеўства, разьдзеленае проціў сябе, будзе спустошана, і дом на дом упадзе.gfG А іншыя спакушваючы дамагаліся ад яго знаку з неба.e7 А некаторыя з іх казалі: Ён праз Бэльзэбуба, д’ябэльскага князя, выганяе д’яблаў.0dY І выганяў д’ябла, а ён быў нямы. І калі выгнаў д’ябла, прагаварыў нямы, і дзівіліся грамады. c Дык калі вы, будучы благімі, умееце даваць добрыя дарэньні дзецям вашым, куды болей Айцец ваш з неба дасьць Духа добрага тым, што просяць у яго!mbS Або калі папросіць яйца, няўжо падасьць яму скарпіёна?Ga А хто з вас просіць у бацькі хлеба, няўжо дасьць яму камень? Або рыбы, няўжо дасьць яму замест рыбы зьмяю?(`I Бо кожны, хто просіць, атрымлівае; і хто шукае, знаходзіць; і стукаючаму будзе адчынена.4_a І я вам кажу: Прасеце, і будзе вам дадзена; шукайце і знойдзеце; стукайце, і будзе вам адчынена.E^ І калі ён не перастане стукаць, кажу вам: хаця ўстаўшы ня дасьць яму затым што ёсьць прыяцелем ягоным, то дзеля дакучлівасьці ягонай устане і дасьць яму, сколькі яму патрэба.t]a А ён ізнутра адказваючы, сказаў-бы: “Не дакучай мне, ужо дзьверы замкнёны, і дзеці мае са мною ў ложку; не маю ўстаць і даць табе”.\ бо прыяцель мой прыйшоў з дарогі да мяне і ня маю што палажыць перад ім”.R[ І сказаў да іх: Хто з вас будзе мець прыяцеля і пойдзе да яго ў поўначы і скажа яму: “Дружа, пазыч мне тры хлябы,2Z] І адпусьці нам грахі нашы, бо і мы адпускаем кожнаму вінаватаму нам. І не ўвядзі нас у пакусу.TY! Хлеба нашага штодзённага дай нам сяньня.$XA І сказаў ім: Калі моліцеся, кажэце: Ойча, сьвяціся імя тваё. Прыйдзі каралеўства тваё.W 5 І сталася, калі ён быў у вадным месцы молячыся, калі перастаў, сказаў адзін з вучняў ягоных да яго: Пане, навучы нас маліцца, як і Ян навучыў сваіх вучняў.uVc +Марыя найлепшую часьць выбрала, якая ня будзе аднята ад яе.(UK *а адно патрэбнае.T )І адказваючы сказаў ей Пан: Марта, Марта, ты клапоцісься аб вельмі многім,&SE (А Марта старалася каля рознай паслугі. Яна стала і сказала: Пане, ці ты ня дбаеш, што сястра мая пакінула мяне адну паслугаваць? Дык скажы ей, каб мне памагла.R' 'А ў яе была сястра на імя Марыя, і яна седзячы каля ног Пана, слухала слова яго.KQ &Сталася-ж, калі яны ішлі, і ён увайшоў у вадно мястэчка, і адна жанчына, на імя Марта, прыняла яго ў свой дом.)PK %А ён сказаў: Той, хто ўчыніў над ім міласэрдзе. І сказаў яму Езус: Ідзі, і ты рабі таксама.O) $Каторы з гэтых трох, здаецца табе, быў бліжнім таму, хто трапіў на разбойнікаў?Nw #А надругі дзень выняў два дынары і даў гаспадару заезду і сказаў: Мей яго ў апецы, і што-толькі выдасі болей, я, калі вярнуся, аддам табе.cM? "І прыблізіўшыся, абвязаў раны яго, наліўшы алівы і віна; і ўзлажыўшы яго на жывёлу сваю, завёз у заезд і заапекаваўся ім.,LQ !Нейкі-ж самаранін, адбываючы падарожу, праходзіў каля яго, і ўгледзеўшы яго, зьлітаваўся.pKY Таксама і левіт, будучы каля месца і бачачы яго, прайшоў.)JK І здарылася, што гэтай самай дарогай ішоў нейкі сьвятар і, угледзеўшы яго, прайшоў міма.2I] Езус-жа адказваючы сказаў: Нейкі чалавек ішоў з Ерузаліму ў Ерыхон і трапіў на разбойнікаў, якія яго і аграбілі, і нарабіўшы ранаў адыйшлі, пакінуўшы ледзь жывога.Hy А ён, хочучы сам сябе апраўдаць, сказаў да Езуса: А хто мой бліжні?oGW І сказаў яму: Добра ты адказаў, гэтае рабі і будзеш жыць.TF! Ён адказваючы сказаў: “Любі Пана Бога твайго ўсім сэрцам тваім, і ўсею душою тваею, і ўсімі сіламі тваімі, і ўсей мысьляй тваею, а бліжняга твайго як самога сябе” (Паўл. Пр.6,5; Лев.19,18).gEG А ён сказаў да яго: У законе што напісана, як чытаеш?ED І вось нейкі вучоны ў законе ўстаў, прабуючы яго і кажучы: Вучыцель, што робячы здабуду я жыцьцё вечнае? C   B  zAm Усё мне ададана Айцом маім. І ніхто ня ведае, хто ёсьць Сын, толькі Айцец; і хто ёсьць Айцец, толькі Сын і каму-б Сын захацеў аб’явіць.i@K У тую часіну ўзрадаваўся Духам сьвятым і сказаў: Слаўлю цябе, Ойча, Пане неба і зямлі, што закрыў гэтае перад мудрымі і разумнымі, а аб’явіў гэтае маленькім. Так, Ойча, бо гэтак спадабалася табе.??w Аднака-ж не радуйцеся з таго, што духі вам паддаюцца, але радуйцеся, што імёны вашыя запісаны ў небе.B>} Вось я даў вам уладу ступаць па зьмеях і скарпіёнах, і па ўсей сіле ворага, і нічога вам не пашкодзіць.r=] І сказаў ім: Я відзеў д’ябла, падаючага з неба як маланка.5<c І вярнуліся семдзесяцёх двух з радасьцяй, кажучы: Пане, нават д’яблы паддаюцца нам у імя тваё.f;E Хто вас слухае, мяне слухае; і хто вамі пагарджае, мною пагарджае. А хто мною пагарджае, пагарджае тым, каторы паслаў мяне.: І ты, Капарнауме, аж да неба ўзьнесенае, аж да пекла будзеш апушчана.j9M Аднака-ж Тыру і Сыдону лягчэй будзе на судзе, чым вам.%8C Гора табе, Корозаін, гора табе, Бэтсайда! Бо каб у Тыры і Сыдоне дзеяліся такія цуды, якія дзеяліся ў вас, даўно-бы, седзячы ў валасяніцы і попелі, пакутавалі.~7u Кажу вам, што Садоме ў той дзень будзе лягчэй, чым гэнаму гораду.g6G “Нават пыл, які прыстаў да нас з вашага гораду, абтрасаем на вас. Аднак ведайце тое, што прыблізілася каралеўства Божае”.53 І ў які-колечы горад увойдзеце і ня прыймуць вас, выйшаўшы на вуліцы яго, скажэце:-4S і аздараўляйце хворых, якія ў ім ёсьць і кажэце ім: Прыблізілася да вас каралеўства Божае.3# І ў які-колечы горад увойдзеце, і прыймуць вас, ешце, што паложаць перад вамі;e2C У тым-жа доме аставайцеся, ядучы і п’ючы тое, што ў іх ёсьць; бо варт работнік нагароды сваей. Не пераходзьце з дому ў дом. 19 І калі там будзе сын супакою, супачыне на ім супакой ваш; калі-ж не, да вас вернецца.z0m У які-колечы дом увойдзеце, перш скажэце: Супакой гэтаму дому./ Не нясеце мяшка, ані торбы, ані абутку, і нікога ў дарозе ня вітайце.b.= Ідзеце! Вось я пасылаю вас як ягнят паміж ваўкоў.Q- І казаў ім: Жніво-то вялікае, але работнікаў мала; дык прасеце пана жніва, каб паслаў работнікаў на жніво сваё.,  Пасьля-ж гэтага вызначыў Пан і другіх семдзесяцёх двух, і паслаў па двух перад воблікам сваім і ўсякі горад і месца, куды сам меўся прыйсьці.V+% >Сказаў да яго Езус: Ніводзен, хто кладзе руку сваю на плуг і аглядаецца назад, ня прыдатны да каралеўства Божага.-*S =І сказаў другі: Пайду за табою, Пане, але пазволь мне перш разстацца з тымі, хто дома ёсьць.D) <І сказаў яму Езус: Пакінь, няхай умерлыя хаваюць сваіх умерлых, а ты ідзі і абвяшчай каралеўства Божае.C( ;І сказаў да другога: Ідзі за мною. А той сказаў: Пане, пазволь мне перш апйсьці і пахаваць бацьку майго.E' :Сказаў яму Езус: Лісіцы маюць норы, і птушкі нябесныя гнёзды, а Сын чалавечы ня мае дзе галавы скланіць.+&O 9Сталася-ж, калі яны ішлі, у дарозе сказаў нейкі да яго: Пайду за табою, дзе толькі пойдзеш.%+ 8Сын чалавечы ня прыйшоў губіць душаў, але збаўляць. І адыйшлі ў іншае мястэчка. $ 7А ён зьвярнуўшыся, насварыўся на іх, кажучы: Вы ня ведаеце, чыйго вы духа.I#  6Калі-ж увідзелі вучні ягоны, Якуб і Ян, сказалі: Пане, хочаш, мы скажам, каб агонь зыйшоў з неба і спаліў іх?l"Q 5І не прынялі яго, бо твар ягоны быў ідучага ў Ерузалім.>!u 4І паслаў пасланцоў прад воблікам сваім; і ідучы яны ўвайшлі ў горад самаранаў, каб яму прыгатовіць.1 [ 3І сталася, калі выпаўняліся дні ўзяцьця яго, і ён уцьвярдзіў свой твар, каб ісьці ў Ерузалім.# 2І сказаў да яго Езус: Не забараняйце, бо хто ня ёсьць проціў вас, за вас ёсьць.lQ 1Адказваючы-ж Ян сказаў: Вучыцель, мы бачылі нейкага ў імя тваё выганяючага д’яблаў і забаранілі яму, бо ён ня ходзіць з намі.2] 0і сказаў ім: Хто-б прыняў гэтае дзіця ў імя маё, мяне прыймае, а хто-б мяне прыняў, прыймае таго, хто паслаў мяне. Бо хто ёсьць меншы спаміж вас усіх, той большы ёсьць.y /А Езус, бачачы думкі сэрца іх, узяў дзіця і паставіў яго каля сябеL .І ўвайшла ў іх думка, хто з іх большы.eC -Але яны не зразумелі гэтага слова, і было закрытае прад імі, так што не панялі яго; і баяліся пытацца ў яго аб гэтым слове.yk ,І астаўпянелі ўсе дзеля вялікасьці Божай. Калі-ж усе дзівіліся з усяго, што чыніў, сказаў сваім вучням: Кладзеце вы ў сарцох вашых гэтыя словы: бо прыйдзе час, што Сын чалавечы будзе выданы ў рукі людзей.- +І прыгразіў Езус духу нячыстаму і аздаравіў хлопца, і аддаў яго бацьку ягонаму.`9 *А калі падыходзіў, д’ябал кінуў яго і заторгаў.dA )Адказваючы-ж Езус сказаў: О родзе няверны і сапсуты, дакуль жа я буду ў вас і буду цярпець вас? Прывядзі сюды сына твайго.gG (І прасіў я вучняў тваіх, каб выгналі яго, і не маглі.4a 'І вось дух хватае яго, і раптам крычыць, і кідае і торгае яго, і ледзь адыходзіць, змучаўшы яго.F &І вось чалавек з грамады закрычаў, кажучы: Вучыцель, малю цябе, узглянь на сына майго, бо ён адзін у мяне. 9 %Сталася-ж у наступны дзень, калі яны зыходзілі з гары, пераняла іх вялікая грамада.a; $А калі стаўся голас, знойдзены быў Езус адзін. А яны маўчалі, і нікому нічога не гаварылі ў гэныя дні аб тым, што бачылі.w #І стаўся голас з воблаку, кажучы: Гэта Сын мой мілы, яго слухайце.0Y "Калі-ж ён гэтае гаварыў, стаўся воблак і ахінуў іх, і збаяліся, калі тыя ўваходзілі ў воблак.C !І сталася, калі адыходзілі ад яго, сказаў Пётр да Езуса: Вучыцель, добра нам тут быць; і зрабем тры палаткі, адну табе, і адну Майсею, і адну Гальяшу, – ня ведаючы, што гаварыў.Y + Пётр-жа і тыя, што былі з ім, былі абцяжаны сном. І прачнуўшыся, яны ўбачылі славу яго і двух мужоў, якія стаялі з ім.$ A зьявіўшыся ў славе; і гаварылі аб адыходзе ягоным, якога ён меў даканаць у Ерузаліме.i K І вось два мужы гаварылі з ім; а былі Майсей і Гальяш,+ O І калі ён маліўся, выгляд твару ягонага стаўся іншым, і адзеньне ягона белае і бліскучае.H   Сталася-ж пасьля гэтых слоў каля васьмі дзён, і ўзяў Пятра і Якуба і Яна, і ўзыйшоў на гару, каб памаліцца.]3 Кажу-ж вам сапраўды: Ёсьць некаторыя з стаячых тут, якія не спазнаюць сьмерці, пакуль ня ўбачаць каралеўства Божага.eC Бо хто паўстыдаецца мяне і маіх слоў, таго паўстыдаецца Сын чалавечы, калі прыйдзе ў славе сваей і Айца і сьвятых анёлаў.B} Бо якую карысьць мае чалавек, калі-б ён увесь сьвет здабыў, а сябе самога загубіў, і сабе шкоду зрабіў?B} Бо хто-б хацеў захаваць жыцьцё сваё, загубіць яго, а хто-б загубіў жыцьцё сваё дзеля мяне, захавае яго.ve І гаварыў да ўсіх: Калі хто хочы ісьці за мною, няхай адрачэцца ад самога сябе, і возьме крыж свой на штодзень, і няхай ідзе за мною./ кажучы: Што трэба Сыну чалавечаму многа цярпець, і быць узгарджаным старшымі, і архісьвятарамі і кніжнікамі, і быць забітым, і трэцяга дня ускрэснуць.ta А ён пагразіўшы ім, загадаў, каб нікому не гаварылі гэтага,,Q Ён-жа сказаў ім: А вы за каго мяне маеце? Адказваючы Сымон Пётр сказаў: За Хрыстуса Божага.H  А яны адказалі і сказалі: За Яна Хрысьціцеля, іншыя-ж за Гальяша, а іншыя, што прарок адзін з першых устаў.K І сталася, калі ён быў адзін молячыся, былі з ім і вучні. І спытаўся ў іх, кажучы: За каго мяне маюць грамады?~5 І елі ўсе, і наеліся. І набралі, што асталося пасьля іх, дванаццаць кашоў кавалкаў.p}Y Узяўшы-ж пяць хлябоў і дзьве рыбы, узглянуў у неба, і багаславіў іх, і ламаў, і раздаваў вучням сваім, каб клалі перад грамадамі.E| І зрабілі так, і разсадзілі ўсіх.2{] Было-ж мужчын каля пяцёх тысяч. І сказаў да сваіх вучняў: Разсадзеце іх радамі па пяцьдзесят.z! Ён-жа сказаў да іх: Вы дайце ім есьці. А яны сказалі: У нас няма болей як пяць хлябоў і дзьве рыбы; хіба нам пайсьці і купіць ежы на ўсю гэтую грамаду.yyk Дзень-жа пачаў заходзіць. І прыступіўшы, дванаццацёх, сказалі яму: Адпраў грамады, каб яны пайшоўшы ў мястэчкі і сялібы, каторыя ёсьць навакол, закватэраваліся і знайшлі ежу, бо мы тут у месцы пустынным. x Калі аб гэтым даведаліся грамады, пайшлі за ім. І прыняў іх, і гаварыў ім аб каралеўстве Божым, а тых, каторыя патрабавалі лячэньня, аздараўляў.w І вярнуўшыся апосталы расказалі яму, што-колечы яны зрабілі. І ўзяўшы іх, адыйшоў асобна на пустыннае месца, каторае ёсьць каля Бэтсайды.1v[ І сказаў Гэрад: Яна я сьцяў, хто-ж ёсьць гэты, аб каторым я такое чую? І стараўся пабачыць яго.u- а некаторыя, што Гальяш зьявіўся, іншыя-ж, што прарок адзін з старадаўных устаў.dtA Пачуў-жа Гэрад тэтрарха аб усім, што дзеялася праз яго і сумневаўся, таму што некаторыя гаварылі, што Ян устаў з умерлых,s7 Яны-ж выйшаўшы, абходзілі па мястэчках, абвяшчаючы эванэлію і аздараўляючы ўсюды.Xr) А каторыя-б не прынялі вас, выходзячы з гэнага гораду, абтрасеце нават пыл з вашых ног на пасьведчаньне проціў іх.q} І які-колечы дом увойдзеце, там аставайцеся і адтуль ня выходзьце.Jp  І сказаў да іх: Нічога не бярэце ў дарогу, нікія, ні торбы, ні хлеба, ні грашэй, і ня мейце па дзьве вопраткі.{oo І паслаў іх абвяшчаць каралеўства Божае і аздараўляць хворых.?n y Склікаўшы-ж дванаццацёх апосталаў, даў ім моц і ўладу над усімі д’ябламі і каб аздараўляць хваробы.m38І астаўпянелі бацькі яе; ён ім прыказаў, каб нікому не гаварылі, што было сталася.wlg7І вярнуўся дух яе, і зараз-жа ўстала. І загадаў даць ей есьці.wkg6Ён-жа, узяўшы яе за руку, ускрыкнуў, кажучы: Дзяўчына, устань!Xj)5І сьмяяліся з яго, ведаючы, што яна памярла.'iG4Усе-ж плакалі і галасілі па ей. Але ён сказаў: Ня плачце, дзяўчына не ўмярла, але сьпіць.Nh3І калі прыйшоў у дом, не пазволіў увайсьці з сабою нікому, апрача Пятра, Якуба, Яна і бацькі і маткі дзяўчыны.-gS2А Езус, пачуўшы гэтае слова, адказаў бацьку дзяўчыны: Ня бойся, вер толькі і будзе здарова.Sf1Калі ён яшчэ гаварыў, прыйшоў нехта да старшага над бажніцаю, кажучы яму: Што памерла твая дачка, ня турбуй яго.e 0А ён сказаў ей: Дачка, вера твая зрабіла цябе здаровай, ідзі ў супакою.8di/А жанчына, бачачы, што не ўтаілася, дрыжучы падыйшла і ўпала да ног ягоных; і аб’явіла перад усім народам, дзеля якое прычыны дакранулася да яго і як зараз аздаравела.c.І сказаў Езус: Дакрануўся да мяне нехта, бо я пазнаў, што сіла выйшла з мяне.Ib -І сказаў Езус: Хто гэта дакрануўся да мяне? Калі-ж усе адпіраліся, сказаў Пётр і тыя, што з ім былі: Вучыцель, грамады ціснуць цябе і душаць, а ты кажаш: “Хто да мяне дакрануўся”?'aG,падыйшла ззаду і дакранулася да краю ягонай адзежы, і зараз-жа спынілася яе крывацеча. ` +І адна жанчына, каторая ад дванаццаці гадоў была ў крывацечы, каторая выдала на лекараў ўсю сваю маемасьць і ў ніводнага не магла вылячыцца;W_'*бо ў яго была адзіная дачка каля дванаццаці гадоў і тая ўмірала. І здарылася, калі ён ішоў, грамады сьціскалі яго.f^E)І вось прыйшоў чалавек, на імя Яір, а ён быў старшым над бажніцаю; і ўпаў да ног Езуса, просячы яго, каб увайшоў у дом ягоны, ] (І сталася, калі вярнуўся Езус, спаткала яго грамада, бо ўсе чакалі яго.\'Вярніся ў дом твой і раскажы, якія вялікія рэчы табе ўчыніў Бог. І пайшоў ён, па ўсім горадзе расказваючы, якія вялікія рэчы ўчыніў яму Езус.D[&І прасіў у яго чалавек, з каторага былі выйшаўшы д’яблы, каб быць пры ім. Але Езус адправіў яго, кажучы:fZE%І прасіла яго ўсё мноства краіны Гэразэнаў, каб адыйшоў ад іх, бо зьняў іх вялікі страх. Ён-жа ўвайшоўшы ў лодку, вярнуўся.Yy$А расказалі ім тыя, што бачылі, як ён стаў здаровым ад “Легіёну”.X#І выйшлі паглядзець, што сталася; і прыйшлі да Езуса, і знайшлі чалавека, сядзячага каля ног ягоных, адзетага і прыздаровым розуме, і спалохаліся.W'"Як убачылі, што сталася, тыя што пасьвілі, уцяклі і далі знаць у горад і ў сёлы.RV!Дык выйшлі д’яблы з чалавека і ўвайшлі ў сьвіньні. І з разгонам кінулася стада з круцізны ў возера і патанула.QU Была-ж там вялікая стада сьвіней, пасучыся на гарэ. І прасілі яго, каб пазволіў ім увайсьці ў іх. І пазволіў ім.iTKІ прасілі яго, каб не загадываў ім ісьці ў бяздоньне. X~}||u{>#==]luІ адказваючы Езус сказаў да вучоных у законе і фарызэяў, кажучы: Ці дазволена аздараўляць у суботу?Tk!І вось нейкі апухлы чалавек быў перад ім:Bj І сталася, калі Езус увайшоў у дом нейкага старшага фарызэя ў суботу есьці хлеб, а яны наглядалі за ім.i #Вось астанецца для вас дом ваш пустым. А кажу вам, што ня ўгледзеце мяне, пакуль ня прыйдзе, калі скажаце: “Багаслаўлены, каторы ідзе ў імя Пана”.Dh "Ерузалім, Ерузалім, што забівае прарокаў і камянуеш тых, што пасланы да цябе; сколькі разоў хацеў я сабраць дзяцей тваіх, так як птушка гняздо сваё пад крыльлі, а ты не хацеў!Jg  !аднак-жа трэба мне сягоньня і заўтра і пазаўтра ісьці, бо ня можа быць, каб прарок згінуў па-за Ерузалімам.f  І сказаў ім: Ідзеце і скажэце гэтай лісіцы: вось я выганяю д’яблаў і чыніў аздараўленьні сягоньня, і заўтра, а на трэці дзень для мяне канец.Le У той-жа дзень падыйшлі некаторыя з фарызэяў, кажучы яму: Выйдзі і ідзі адгэтуль, бо гэрад хоча цябе забіць./dW І вось апошнімі ёсьць тыя, каторыя будуць першымі, і першыя ёсьць, каторыя будуць апошнімі.c5 І прыйдуць з усходу і заходу, і з поўначы і поўдня, і засядуць у каралеўстве Божым.vbe Там будзе плач і скрыгот зубоў, калі ўбачыце Абрагама, і Ізаака, і Якуба, і ўсіх прарокаў у каралеўстве Божым, а вас проч выкінутых.a' І скажа вам: Ня знаю вас, адкуль вы. Адыйдзеце ад мяне ўсе чынячыя нягоднасьць.`+ Тады пачнецё гаварыць: Мы елі перад табою і пілі, і ты на вуліцах нашых навучаў.1_[ А калі гаспадар увойдзе і замкне дзьверы, вы пачнецё стаяць на дварэ і стукаць у дзьверы, кажучы: Пане, адчыні нам. А ён адказваючы скажа вам: Ня знаю вас, адкуль вы.?^w Старайцеся ўвайсьці праз цесную браму. Бо кажу вам, што многія будуць хацець увайсьці, і ня змогуць.]) А нехта сказаў яму: Пане, ці мала такіх, што будуць збаўлены? Ён-жа сказаў да іх:\ І ішоў праз гарады і мястэчкі, навучаючы, і адбываючы падарожу ў Ерузалім.,[Q Яно падобнае да квасу, які ўзяўшы жанчына палажыла ў тры меркі мукі, пакуль усё ня ўкісла.tZa І ізноў сказаў: Да чаго падобным палічу каралеўства Божае?-YS Яно падобнае да гарчычнага зярняці, якое ўзяўшы чалавек кінуў у свой гарод; і вырасла, і сталася вялікім дрэвам, і птушкі нябесныя адпачывалі на галінах ягоных.X) Дык гаварыў: Да чаго падобнае каралеўства Божае і да чаго падобным палічу яго?ZW- І калі гэтае гаварыў, устыдаліся ўсе праціўнікі яго, а ўвесь народ радаваўся з усяго, што слаўна дзеялася праз яго.Vy А гэтаю дачку Абрагама, якую д’ябал быў зьвязаўшы вось васемнаццаць гадоў, ці-ж ня трэба было разьвязаць ад гэтай вязі ў дзень суботні?uUc Адказваючы-ж яму Пан сказаў: Крывадушнікі, ці-ж кожны з вас не адвязвае ў суботу свайго вала або асла ад жолабу і не вядзе напаіць?tTa А старшы над бажніцаю, загневаўшыся, што езус аздараўляў у суботу, адазваўшыся, сказаў да грамады: Ёсьць шэсьць дзён, у каторых трэба працаваць, дык у гэтыя прыходзьце і лячэцеся, а не ў дзень суботні.{So І ўзлажыў на яе рукі, і зараз-жа выпраставалася і славіла Бога.0RY Калі Езус увідзеў яе, паклікаў яе да сябе і сказаў ей: Жанчына, ты звольнена ад немачы тваей!bQ= І вось жанчына, якая мела духа немачы праз васемнаццаць гадоў, і была яна скорчыўшыся і зусім не магла ўзглянуць уверх.TP! І быў навучаючы ў іхнай бажніцы ў суботу.lOQ а можэ яна прынясе плод; а калі не, то потым яе зрубаеш.5Nc А ён адказваючы сказаў яму: Пане, пакінь яе і на гэты год, аж пакуль яе не акапаю і аблажу гноем,My І сказаў да вінаградара: Вось тры гады, як я прыходжу, шукаючы плоду на гэтай фізе, і не знаходжу. Дык зрубаў яе, нашто яна і зямлю займае?Lw Сказаў-жа і гэтае падабенства: Нехта меў фіговае дзерава, пасаджанае ў сваім вінаградніку; і прыйшоў, шукаючы плоду на ім, і не знайшоў.K Не, кажу вам, але калі пакуты ня будзеце чыніць, усе таксама пагінеце.J# Так як тыя васемнаццацёх, на каторых упала вежа ў Сілоэ і забіла іх, вы думаеце, што і яны былі болей вінаватымі за ўсіх людзей, жывучых у Ерузаліме?I Не, кажу вам, але калі ня будзеце мець пакуты, усе таксама пагінеце.^H5 І адказваючы сказаў ім: Вы думаеце, што гэтыя галілеяне былі болей грэшныя за ўсіх галілеян, што яны гэтак пацярпелі?FG  А ў гэтым часе прыйшлі некаторыя, паведамляючы яго аб галілеянах, якіх кроў Пілат зьмяшаў з іх ахвярамі. F  ;Кажу табе, ня выйдзеш адтуль, пакуль не аддасі нават апошняга грошыка.sE_ :Калі-ж ты ідзеш з сваім праціўнікам да начальніка, у дарозе старайся звольніцца ад яго, каб часам не пацягнуў цябе да судзьдзі; а судзьдзя не аддаў цябе выканаўцы; а выканаўца ня кінуў цябе ў вастрог.hDI 9Чаму-ж вы і самі з сябе ня судзіце, што справядлівае?,CQ 8Крывадушнікі, воблік неба і зямлі вы ўмееце пазнаваць, а як-жа вы не пазнаецё гэтага часу? B  7а калі дзьме паўдзённы вецер, кажаце: што “будзе гарачыня” – і бывае.WA' 6Казаў-жа і да грамадаў: Калі бачыце хмару, якая падымаецца з захаду, зараз кажаце: “Будзе дождж” – і гэтак бывае;8@i 5Разьдзеляцца бацька проціў сына, а сын проціў свайго бацькі; матка проціў дачкі, а дачка проціў маткі; сьвёкра проціў сваей нявесткі, а нявестка проціў сваей сьвёкры.1?[ 4Бо адгэтуль будуць пяцёх у вадным доме разьдзяліўшыся, трох проціў двух, і двух проціў трох.>% 3Вы думаеце, што я прыйшоў даць супакой на зямлю? Не, кажу вам, але разлучэньне.=' 2Але я маю быць ахрышчаны хростам, і як-жа я сьціснуты, аж пакуль не даканаецца!< 1Я прыйшоў кінуць агонь на зямлю, і чаго хачу, адно каб ён загарэўшыся?L; 0а каторы ня ведаў і зрабіў нешта годнае кары, будзе мала караны. Ад кожнага-ж, каму многа дадзена, ад таго будуць многа вымагаць; а каму многа даручылі, болей будуць хацець ад яго.U:# /Той-жа слуга, каторы пазнаў волю пана свайго, і не прыгатовіў, не зрабіў паводле волі ягонай, будзе моцна караны; 9  .прыйдзе пан слугі таго ў дзень, у каторы ён не спадзяецца, і ў гадзіне, каторай ня ведае; і аддзеліць яго, і часьць ягону паложыць з нявернымі.s8_ -А калі-б той слуга сказаў у сэрцы сваім: “Пан мой пазьніцца прыйсьці”, і пачаў-бы біць слугаў і служак, і есьці і піць і ўпівацца,m7S ,Сапраўды кажу вам, што над усім, што мае, паставіць яго. 6 +Багаслаўлены той слуга, каторага пан прыйшоўшы, знойдзе гэтак чынячага.5y *А Пан сказаў: Хто, думаеш, ёсьць верным і разумным эканомам, каторага паставіў пан над сваею чэлядзьдзю, каб даваў ім у час меру пшаніцы? 4  )І сказаў яму Пётр: Пане, ты да нас кажаш гэтую прыповесьць, ці і да ўсіх? 3 (І вы будзьце гатовы, бо ў якой гадзіне ня думаеце, Сын чалавечы прыйдзе.p2Y 'Ведайце-ж гэта, што калі-б гаспадар ведаў, у якой гадзіне злодзей прыйдзе, чуў-бы пэўне і не дапусьціў-бы падкапаць дому свайго.I1  &І калі-б прыйшоў у другую варту, і калі-б у трэцюю варту прыйшоў і так-бы знайшоў, багаслаўленыя тыя слугі."0= %Багаслаўленыя тыя слугі, каторых прыйшоўшы пан знойдзе чуючых. Сапраўды кажу вам, што ён апаяша сябе, і пасадзіць іх за стол, і абходзячы будзе служыць ім./ $а вы падобныя да людзей, якія чакаюць на пана свайго, калі будзе варочацца з вясельля, каб, калі прыйдзе і застукае, зараз-жа адчыніць яму. . #Няхай будуць апаясаны паясьніцы вашыя і сьветачы гаручыя ў руках вашых;T-! "Бо дзе ваш скарб, там будзе і сэрца вашае., !Прадайце, што маеце, і дайце дарэньне. Рабеце для сябе мяшкі, якія не стрэюць, скарб, які ня ўбывае ў небе, куды злодзей не дабярэцца і моль ня псуе.+ Ня бойцеся, малая стада, бо спадабалася Айцу вашаму даць вам каралеўства.-*S Але шукайце перш каралеўства Божага і справядлівасьці яго, а гэтае ўсё будзе вам дадзена.)/ Бо гэтага ўсяго народы сьвету шукаюць, а Айцец ваш ведае, што гэтага патрабуеце.(+ І вы ня пытайцеся, што будзе есьці або што будзеце піць, і ня ўзносьцеся высока.R' Калі-ж траву, каторая сягоньня на полі, а заўтра ў печ кідаецца, Бог так адзяе, насколькі болей вас, малаверных!y&k Паглядзеце на лілеі, як яны растуць: не працуюць, ані прадуць; а я вам кажу, ані Саламон ва ўсей сваей славе не адзяваўся як адна з іх. %  Дык калі таго, што найменшае, ня можаце, то нашто клапаціцёся аб іншым?${ Хто-ж вас клапацячыся можа дадаць да свайго ўзросту адзін локаць?#y Паглядзеце на крумкачоў, што ня сеюць ані жнуць, у каторых няма кладоўкі ані гумна, і Бог корміць іх. Наколькі болей вы даражэйшыя за іх!o"W Жыцьцё ёсьць важней чым ежа, а цела важней чым адзеньне.!w І сказаў да сваіх вучняў: Дзеля гэтага кажу вам: Не клапацецеся аб жыцьці сваім, што будзеце есьці; ані аб целе, у што будзеце адзявацца. / гэтак бывае з тым, каторы зьбірае скарбы для сябе, а перад Богам ня ёсьць багаты.G І сказаў яму Бог: Безразумны, у гэту ноч зажадаюць ад цябе душы тваей, а тое, што ты прыгатовіў, чыё будзе?3_ і скажу душы маей: Душа, мае многа дабра, зложанага на доўгія гады; адпачывай, еш, пі, банкетуй.M І сказаў: Гэтае зраблю: развалю мае гумны і пабудую большыя, і туды зьбяру ўсё, што мне ўрадзіла, і маё дабро; І разважаў сам у сабе: Што мне рабіць, бо ня маю дзе злажыць майго ўраджаю?(I А сказаў падабенства да іх, кажучы: У аднаго багатага чалавека поле дало буйны ўраджай.q[ І сказаў да іх: Глядзеце і сьцеражэцеся ўсякай прагавітасьці, бо жыцьцё каго-небудзь залежыць не ад ягоных дастаткаў, якія мае.+ А ён сказаў яму: Чалавеча, хто мяне паставіў судзьдзёю або дзяльніком над вамі?0Y І сказаў яму нехта з грамады: Вучыцель, скажы майму брату, каб падзяліўся са мною спадчынай.w Бо Дух Сьвяты навучыць вас у тую гадзіну, што вам трэба гаварыць.H  А калі вас будуць вадзіць да бажніцаў, і да ўрадаў, і да ўладаў, не клапацецеся, як або што маеце адказаць.ve І кожны, хто кжа слова проціў Сына чалавечага, будзе яму адпушчана, а таму, хто блюзьніць проціў Духа сьвятога, ня будзе адпушчана. А хто адрачэцца ад мяне перад людзьмі, будзе адрачоны перад анёламі Божымі.K А кажу вам: кожны, хто-толькі прызнае мяне перад людзьмі, таго прызнае і Сын чалавечы перад анёламі Божымі.0Y Але і валасы на галаве вашай усе палічаны. Дык ня бойцеся, вы болей варты за многа вераб’ёў.$A Ці-ж не прадаюць пяці вераб’ёў за два медзякі? А ніводзен з іх ня ёсьць забыты ў Бога.r] Але я вам пакажу, каго маеце баяцца: бойцеся таго, каторы, потым як заб’е, мае ўладу кінуць у пекла. Так, кажу вам, гэтага бойцеся.5c Кажу-ж вам, прыяцелям маім, каторыя забіваюць цела, а пасьля гэтага ня маюць болей чаго рабіць.^5 Бо што вы гаварылі ў цемры, будзе гаворана пры сьвятле, а што гаварылі на вуха ў сьвятліцах, будзе абвешчана на дахах. 5 А няма нічога скрытага, што-б ня выявілася, ані таёмнага, што-б ня сталася ведамым.-  U Калі-ж стаялі навакол вялікія грамады, так што адны другіх тапталі, пачаў гаварыць да сваіх вучняў: Сьцеражэцеся фарызэйскае кісьлі, якою ёсьць крывадушнасьць.p Y 5Калі-ж ён гэтае да іх гаварыў, фарызэі і вучоныя ў законе пачалі моцна прыставаць і засыпаць яго многімі пытаньнямі, цікуючы на яго і стараючыся злавіць нешта з вуснаў ягоных, каб абвінаваціць яго.Z - 4Гора вам, вучоным у законе, бо вы ўзялі ключ разуменьня; вы самі не ўвайшлі, і перашкаджалі тым, каторыя ўваходзілі.b = 3ад крыві Абэля аж да крыві Захара, які згінуў між аўтаром і сьвятыняй. Сапраўды кажу вам, будзе спагнана ад гэтага роду.0Y 2каб была спагнана ад гэтага роду кроў усіх прарокаў, якая была праліта ад закладзін сьвету,V% 1Дзеля гэтага і мудрасьць Божая сказала: Пашлю да іх прарокаў і апосталаў, і з іх заб’юць і будуць прасьледаваць;R 0Сапраўды вы сьведчыце, што згаджаецеся з учынкамі айцоў вашых; бо яны-то іх забівалі, а вы будуеце іхныя грабы. /Гора вам, каторыя будуеце грабы прарокам, бацькі-ж вашыя забівалі іх.3 .А ён сказаў: І вам, вучоным у законе, гора! Бо вы накладаеце на людзей цяжары, якіх яны насіць ня могуць, а самі вы адным пальцам вашым не кранецё цяжараў.6e -Адказваючы-ж нейкі вучоны ў законе, сказаў яму: Вучыцель, гэтае гаворачы, ты робіш і нам ганьбу.+O ,Гора вам, бо вы як магілы, каторых ня відаць, і людзі, каторыя ходзяць зьверху, ня ведаюць.' +Гора вам, фарызэям, што любіце першыя лаўкі ў бажніцах і прывітаньні на рынку.5c *Але гора вам, фарызэям, што даецё дзясятую часьць з мяты і руты і ўсякай гародніны, а памінаеце суд і міласьць Божую. Бо гэтае трэба было рабіць, і таго не прапускаць.zm )Але што лішняе, аддайце на дарэньне, і вось усё для вас чыстае.=~s (Безразумныя, ці-ж той, каторы ўчыніў тое, што ёсьць зьверху, ня ўчыніў так-жа таго, што ёсьць унутры? }  'І сказаў Пан да яго: Цяпер вы, фарызэі, ачышчаеце што ёсьць зьверху кубка і місы, але што ўнутры вас ёсьць, яно поўнае грабества і нягоднасьці.| &А фарызэй пачаў, сам у сабе думаючы, казаць: Чаму ён не абмыўся перад абедам?${A %А калі гаварыў, прасіў яго нейкі фарызэй, каб паабедаў ў яго. І прыйшоўшы, сеў за стол. V~}|{{ozz1yy xkwvGuuts*r6qppo&nmBlxkk=ii^hKgg fReed cObam`s_P^^ ]\\A[yZYXXWrVUUT!SRR_QQ PPOwONMiLKK&JJ-IXHHGFFoEE&DLDCCBOA@@#?>>6=f<;;9:I9L8776X544Y3J221E00f/..k-,,++'**E)((b''e&&s%%<$##;"!! <C]Q[*\(f+C 0 tCg ATR!І адказалі, што яны ня ведаюць, адкуль ён..QUКалі-ж скажам “з людзей”, то ўвесь народ закамянуе нас, бо яны пэўныя, што Ян ёсьць прарок.KPА яны думалі самі ў сабе, кажучы: Што калі мы скажам “з неба”, то ён скажа: “Дык чаму-ж вы яму не паверылі”?DOхрост Яна быў з неба ці з людзей?N'Езус-жа адказваючы сказаў да іх: Спытаюся і я ў вас аднаго слова; адкажэце мне:?Mwі сказалі да яго, кажучы: Скажы нам, якою ўладай ты гэта робіш, або хто такі, хто даў табе гэтую ўладу?XL +І сталася аднаго дня, калі ён навучаў у сьвятыні і абвяшчаў эванэлію, зыйшліся архісьвятары і кніжнікі з старшыміK30і не знаходзілі, што-б зрабіць яму, бо ўвесь народ быў прывязаўшыся, слухаючы яго.1J[/І вучыў штодня ў сьвятыні. А архісьвятары і кніжнікі і старшыя з народу шукалі загубіць яго,WI'.кажучы ім: Напісана ёсьць, што “дом мой ёсьць домам малітвы” (Із.56,7), а вы зрабілі яго пячэрай разбойнікаў (Яр.7,11).H}-І ўвайшоўшы ў сьвятыню, пачаў выганяць прадаючых у ёй і купляючых,G},і паваляць цябе на зямлю і сыноў тваіх, каторыя ў табе; і не пакінуць у табе каменя на камені, таму што ты не пазнаў часу адведзінаў тваіх.CF+Бо прыйдуць на цябе дні, і абвядуць цябе ворагі твае акопам, і акружаць цябе, і сьціснуць цябе адусюль,7Eg*Што каб пазнаў і ты, і ў гэты дзень твой, што для супакою твайго! Цяпер-жа закрыта ад вачэй тваіх.vDe)І калі прыбліжыўся, убачыўшы горад, заплакаў над ім, кажучы: C(Ён сказаў ім: Кажу вам, што калі-б яны маўчалі, каменьні будуць галасіць.!B;'А некаторыя фарызэі з грамадаў сказалі да яго: Вучыцель, насварыся на сваіх вучняў!A1&кажучы: Багаслаўлены, каторы ідзе ў імя Пана; супакой на небе, і слава на вышынах!@%І калі ўжо прыбліжаўся да спуску з Аліўнай гары, пачалі ўсе грамады вучняў, радуючыся, хваліць Бога вялікім голасам за ўсе цуды, якія яны бачылі,\?1$Калі-ж ён ехаў, слалі адзеньне сваё на дарозе.>'#І прывялі яго да Езуса, і ўскінуўшы адзеньне сваё на асьлянё, пасадзілі Езуса.J= "А яны сказалі: Што Пану яго патрэба.!<;!Калі-ж яны адвязалі асьлянё, сказалі да іх гаспадары яго: Нашто адвязваеце асьлянё?; І пайшлі тыя, што былі пасланы, і знайшлі, так як сказаў ім, стаячае асьлянё.>:uІ калі-б у вас хто спытаўся: “Нашто адвязваеце”? так таму скажэце: “што Пан жадае ягонай паслугі”.09Yкажучы: Ідзеце ў сяло, якое наўпроць; уваходзячы ў яго знойдзеце прывязанае жэрабё асьліцы, на каторым ніхто з людзей ніколі не сядзеў; адвяжэце яго і прывядзеце.J8 І сталася, калі прыбліжаўся да Бэтфагі і Бэтаніі пры гары, якая завецца Аліўнай, паслаў двух вучняў сваіх,b7=І сказаўшы гэтае, ішоў наперад, ідучы ў Ерузалім.H6 Аднак-жа ворагаў маіх, тых, што не хацелі, каб я панаваў над імі, прывядзеце сюды пазабівайце перада мною.r5]А я вам кажу, што кожнаму, хто мае, будзе дадзена і будзе мець дастатак, а ад таго, хто ня мае, будзе аднята ад яго і тое, што ён мае. 4 23]І сказаў тым, што там стаялі: Вазьмеце ад яго грыўню і дайце таму, каторы мае дзесяць грыўняў.2чаму-ж ты не аддаў маіх грашэй у банк, каб я, прыхаўшы, дастаў іх з працэнтам?j1MСказаў яму: Вуснамі тваімі суджу цябе, нягодны слуга. Ты ведаў, што я чалавек срогі, бяру, чаго не палажыў і жну, чаго ня сеяў;'0Gбо я баяўся цябе, таму што ты чалавек срогі: бярэш, чаго не палажыў, і жнеш, чаго ня сеяў./Прыйшоў і іншы, кажучы: Пане, вось твая грыўня, якую я меў схаваную ў хустцы;`.9І сказаў гэтаму: І ты будзь над пяцьма гарадамі.-wПрыйшоў і другі, кажучы: Пане, твая грыўня прынясла пяць грыўняў.M,І сказаў гэтаму: Добра, слуга добры, таму што ты быў верны ў малым, будзеш мець уладу над дзесяцьма гарадамі.+І прыйшоў першы, кажучы: Пане, твая грыўня прынясла дзесяць грыўняў.u*cІ сталася, што ён вярнуўся, атрымаўшы каралеўства, і загадаў паклікаць слуг, каторым даў грошы, каб ведаць, сколькі кожны зарабіў.Q)Але ягоныя грамадзяне ненавідзелі яго і выслалі за ім пасольства, кажучы: Ня хочам, каб гэты панаваў над намі.D( І паклікаўшы дзесяцёх сваіх слугаў, даў ім дзесяць грыўняў і сказаў да іх: Гандлюйце, пакуль ня прыеду.T'! Дык сказаў: Адзін чалавек высокага роду ад’яжджаў у далёкі край, каб атрымаць для сябе каралеўства і вярнуцца.&{ Калі яны гэтае слухалі, дадаючы сказаў прыповесьць: бо быў ён блізка Ерузаліму, і яны думалі, што зараз мела зьявіцца каралеўства Божае.~%u Бо Сын чалавечы прыйшоў шукаць і збаўляць тое, што было згінула.7$g Сказаў да яго Езус: Што сягоньня для гэтага дому сталася збаўленьне, бо і ён ёсьць сын Абрагама.h#IА Захей стаўшы, сказаў да Пана: Вось, Пане, палавіну маей маемасьці даю на ўбогіх, а калі каго ў чым ашукаў, аддаю ўчэцьвера."А як убачылі ўсе, наракалі, кажучы, што зайшоў да грэшнага чалавека.Z!-І пасьпешна зыйшоў і прыняў яго з радасьцяй.v eІ калі Езус прыйшоў да месца, узглянуўшы, убачыў яго і сказаў яму: Захей, зыйдзі пасьпешна, бо сягоньня трэба мне быць у тваім доме.&EІ забегшы наперад, улез на дрэва дзікай фігі, каб убачыць яго, бо тудою меў прахадзіць.3І стараўся ўбачыць Езуса, хто ён такі, але ня мог за грамадою, бо быў малога росту.І вось чалавек, на імя Захей, каторы быў старшым над мытнікамі і быў багаты.G І ўвайшоўшы, паходзіў праз Ерыхон.$A+І зараз-жа відзеў і ішоў за ім, славячы Бога. А ўвесь народ убачыўшы, аддаў хвалу Богу.mS*І сказаў яму Езус: Праглянь, вера твая цябе аздаравіла.  )кажучы: Што хочаш, каб я табе зрабіў? А ён сказаў: Пане, каб мне відзець!%(Езус-жа стаўшы, загадаў яго прывесьці да сябе. І калі прыбліжыўся, спытаў яго,Q'А каторыя ішлі наперадзе сварыліся на яго, каб маўчаў; але ён тым болей крычаў: Сыне Давіда, зжалься нада мною!q[&І закрычаў, кажучы: Езусе, Сыне Давіда, зжалься нада мною!^5%І сказалі яму: Што Езус Назарэнскі праходзіць.~u$І калі пачуў праходзячую міма грамаду, спытаўся, што гэта такое?/#Сталася-ж, калі прыбліжаўся да Ерыхону, адзін сьляпы сядзеў ля дарогі, жабруючы.>u"А яны нічога з гэтага не зразумелі, і было гэтае слова закрытае ад іх, і не разумелі, што гаварылася.pY!а ўбічаваўшы, заб’юць яго, і на трэці дзень уваскрэсьне.} Бо будзе выданы паганам, і будзе абсьмяяны і ўбічаваны і апляваны,fEІ ўзяў Езус дванаццацёх і сказаў ім: Вось ідзём у Ерузалім, і скончыцца ўсё, што напісана праз прарокаў аб Сыне чалавечым.і не атрымаў многа болей у гэтым часе, а ў прышлым веку жыцьцё вечнае.} sЁн сказаў ім: Сапраўды кажу вам: няма нікога, хто-б пакінуў дом, або бацькоў, або братоў, або жонку, або дзяцей дзеля каралеўства Божагаl QПётр-жа сказаў: Вось мы пакінулі ўсё і пайшлі за табою.n UСказаў ім: Што немагчымае ў людзей, тое магчымае ў Бога.k OІ сказалі тыя, што слухалі: І хто-ж можа быць збаўлены?9 kБо лягчэй вярблюду прайсьці праз дзірку ад іголкі, чымся багатаму ўвайсьці ў каралеўства Божае.[/Езус-жа, бачачы, што ён зрабіўся смутным, сказаў: Як трудна будзе тым, што маюць грошы, увайсьці ў каралеўства Божае!fEПачуўшы гэтае, ён засмуціўся, бо быў вельмі багаты. Пачуўшы гэтае, Езус сказаў яму: Яшчэ аднаго табе не стае: прадай усё, што маеш і дай убогім, і будзеш мець скарб у небе, і прыходзь, ідзі за мною.pYЁн сказаў: Гэтага ўсяго я пільнаваўся ад молдасьці маей.a;Ведаеш прыказаньні: “Не забівай, не чужалож, не крадзі, ня сьведч фальшыва, паважай бацьку твайго і матку” (Вых.20,12–16).#?Сказаў-жа яму Езус: Чаму ты завеш мяне добрым? Ніхто ня ёсьць добры, толькі адзін Бог.2]І спытаўся ў яго адзін начальнік, кажучы: Вучыцель добры, што робячы я здабуду жыцьцё вечнае?"=Сапраўды кажу вам: Хто-б ня прыняў каралеўства Божага як дзіця, той ня ўвойдзе ў яго.`9Езус-жа клічучы іх, сказаў: Пусьцеце дзетак прыходзіць да мяне і не забараняйце ім, бо гэткіх ёсьць каралеўства Божае.0YПрыносілі-ж да яго і дзетак, каб да іх дакрануўся. Калі гэтае ўбачылі вучні, сварыліся на іх.y~kКажу вам, адыйшоў гэты апраўданым у дом свой, а ня той. Бо кожны, хто сябе павышае, будзе паніжаны, а хто сябе паніжае, будзе павышаны.l}Q А мытнік, стоячы здалёк, не хацеў і вачэй падняць у неба, але біўся ў грудзі свае, кажучы: Божа, будзь міласьцівы мне грэшнаму.z|m Пашчу два разы ў тыдзень, даю дзесятую часьць з усяго, што маю.{ Фарызэй стоячы, гэтак сам у сабе маліўся: Божа, дзякую табе, што я не такі, як іншыя людзі, зьдзерцы, несправядліўцы, чужаложнікі, як і гэты мытнік.z' Два чалавекі ўвайшлі ў сьвятыню, каб памаліцца, адзін фарызэй, а другі мытнік.Ly Казаў-жа і да некаторых, што ў сабе пэўныя былі, быццам справядлівыя і пагарджалі іншымі, гэту прыповесьць:9xkКажу вам, што скора абароніць іх. Аднак-жа Сын чалавечы, прыйшоўшы, думаеш, знойдзе веру на зямлі??wwЦі-ж Бог не абароніць выбраных сваіх, галосячых да яго дзень і ноч і ці-ж будзе цярплівым адносна іх?jvMІ сказаў Пан: Чуеце, што кажа несправядлівы судзьдзя?7ugаднак-жа, таму што гэтая ўдава мне дакучае, абараню яе, каб урэшце прыйшоўшы не зьняважыла мяне.;toІ не хацеў праз доўгі час. Пасьля-ж сказаў сам у сабе: Хоць я Бога не баюся і чалавека ня ўстыдаюся,.sUА ў тым горадзе была адна ўдава, і хадзіла да яго, кажучы: Абарані мяне ад праціўніка майго.-rSкажучы: У вадным горадзе быў нейкі судзьдзя, каторы Бога не баяўся і чалавека ня стыдаўся. q Сказаў да іх і прыповесьць, што трэба заўсёды маліцца і не пераставаць,qp[%Ён сказаў ім: Дзе-колечы будзе цела, там зьбяруцца і арлы.Go$Адказваючы сказалі яму: Дзе, Пане?Vn%#дзьве будуць мелючы разам: адна будзе ўзята, а другая пакінена; двух на полі: адзін будзе ўзяты, а другі пакінены.!m;"Кажу вам, у тую ноч будзе двох на аднэ пасьцелі: адзін будзе ўзяты, а другі пакінены; l9!Хто-б стараўся захаваць жыцьцё сваё, загубіць яго; а хто-б загубіў яго, ажывіць яго.1k] Помніце аб жонцы Лота.njUУ тую часіну хто будзе на даху, а рэчы яго ў доме, няхай ня зыходзіць узяць іх; а хто на полі, няхай таксама не варочаецца назад.|iqПаводле гэтага будзе ў дзень, у каторы аб’явіцца Сын чалавечы.h-а ў день, у каторы Лот выйшаў з Садому, лінуў з неба агонь і серка і выгубіў усіх."g=Таксама як сталася ў дні Лота: елі і пілі, куплялі і прадавалі, садзілі і будаваліся;Qfелі і пілі, жанкі бралі і замуж выдавалі аж да дня, калі Ной увайшоў у карабель; і прыйшоў патоп і загубіў усіх.peYА як сталася ў дні Ноя, так будзе і ў дні Сына чалавечага:d}Але перш тэба яму многа цярпець і быць узгарджаным ад гэтага роду.Jc Бо як маланка, бліснуўшы з-пад неба, асьвячае тое, што пад небам ёсьць, так будзе Сын чалавечы ў дзень свой.b-І будуць вам казаць: “Вось тут” і “вось там”. Ня ідзеце і не прыставайце да іх.SaІ сказаў да сваіх вучняў: Прыйдуць дні, калі будзеце жадаць відзець адзін дзень Сына чалавечага, і ня ўвідзіце.$`Aі ня скажуць: “вось тут”, або “вось там”. Бо вось каралеўства Божае паміж вас ёсьць.p_YСпытаны-ж фарызэямі, калі прыйдзе каралеўства Божае, адказваючы ім, сказаў: Ня прыходзіць каралеўства Божае з відавочнасьцяй,o^WІ сказаў яму: Устань, ідзі, бо вера твая цябе аздаравіла.] Не знайшоўся, хто-б вярнуўся і аддаў хвалу Богу, апроч гэтага чужынца. \І адказваючы Езус сказаў: Ці-ж ня дзесяць ачышчаных, а дзе ёсьць дзевяць?v[eі ўпаў на твар ля ног ягоных, дзякуючы; а гэта быў самаранін.Z5Адзін-жа з іх, як убачыў, што быў ачышчаны, вярнуўся, вялікім голасам славячы Бога:,YQУбачыўшы іх сказаў: Ідзеце, пакажэцеся сьвятарам. І сталася, калі яны ішлі, былі ачышчаны.sX_ і паднялі голас, кажучы: Езусе, Вучыцель, зжалься над намі!=Ws І калі ўваходзіў у вадно мястэчка, перанялі яго дзесяць пракажаных чалавек, каторыя сталі здалёкуV І сталася, калі ішоў у Ерузалім, праходзіў пасярод Самарыі і Галілеі.kUO Так і вы, калі зробіце ўсё, што вам было загадана, кажэце: “Мы слугі бязвартасныя, бо зрабілі тое, што павінны былі зрабіць”.T Ці-ж дзякуе ён слузе гэнаму, што зрабіў тое, што яму быў загадаў? Ня думаю.mSSа не сказаў-бы яму: “Прыгатуй мне вячэраць, і апаяшыся, і паслугуй мне, пакуль я зьем і вып’ю, а потым ты будзеш есьці і піць”?[R/А хто з вас, маючы аручага або пасучага слугу, сказаў-бы яму, калі ён вярнуўся з поля: “Ідзі зараз, садзіся за стол”; Q І сказаў Пан: Калі-б вы мелі веру, як гарчычнае зерне, сказалі-б гэтаму марвоваму дзераву: “Выкараніся і перасадзіся ў мора”, і паслухае вас.VP%І сказалі апосталы Пану: Павяліч нам веру._O7І калі-б сем разоў у дзень саграшыў проціў цябе і сем разоў у дзень зьвярнуўся да цябе, кажучы: “Каюся”, адпусьці яму.QNЗьвярнеце ўвагу на сябе. Калі-б саграшыў проціў цябе брат твой, напамінай яго; а калі-б пакаяўся, адпусьці яму.eMCКарысьней яму было-б, каб млынавы камень павесіць яму за шыю і ўкінуць яго ў мора, чым каб ён згоршыў аднаго з гэтых малыхDL І сказаў да сваіх вучняў: Немагчыма, каб ня прыйшлі згаршэньні, але гора таму, праз каго яны прыходзяць.6KeІ сказаў яму: Калі Майсея і прарокаў ня слухаюць, то і калі-б хто з памёршых ускрос, не павераць.J7А ён сказаў: Не, ойча Абрагаме, але каб хто з умерлых прыйшоў да іх, яны пакаяліся-б.IwІ сказаў яму Абрагам: Маюць Майсея і прарокаў, нахай слухаюць іх.%HCбо маю пяць братоў, каб ён пасьведчыў ім, каб і яны ня прыйшлі ў гэтае месца мучэньняў.GІ сказаў: Дык прашу цябе, Ойча, каб ты паслаў яго ў дом бацькі майго;F7А пры гэтым усім паміж намі і вамі ўцьверджана вялікая пропасьць, каб тыя, каторыя адгэтуль хочуць перайсьці да вас, не маглі, ані адтуль сюды перайсьці.vEeІ сказаў яму Абрагам: Сыне, успомні, што ты за жыцьця свайго атрымаў дабро, а Лазар ізноў благое; цяпер-жа ён цешыцца, а ты мучысься.3D_І ён галосячы сказаў: Ойча Абрагаме, зжалься нада мною і пашлі Лазара, каб ён абмакнуў канец пальца свайго ў ваду, каб асьвяжыў язык мой, бо я мучаюся ў гэтым полымі.'CGІ падняўшы вочы свае, калі быў у муках, убачыў Абрагама здалёк, і Лазара на лоне ягоным.MBІ сталася, што памёр жабрак і быў занесены анёламі на лона Абрагама. Памёр-жа і багач і быў пахаваны ў пекле.aA;хочучы наесьціся з крошак, якія падалі з стала багача, і ніхто яму не даваў; але і сабакі прыходзілі і лізалі скулы яго.@-І быў адзін жабрак, на імя Лазар, каторы ляжаў каля варот ягоных, увесь у скулах,+?OБыў адзін багаты чалавек, каторы адзяваўся ў пурпур і саеты і штодня раскошна весяліўся.7>gКожны, хто пакідае жонку сваю і другую бярэ, чужаложыць, і хто бярэ пакіненую мужам, чужаложыць.=Але лягчэй небу і зямлі прамінуць, чым упасьці аднэй рысцы з закону.1<[Закон і прарокі аж да Яна; адгэтуль абвяшчаецца каралеўства Божае, і кожны гвалт яму робіць.;І сказаў ім: Гэта вы, што чыніце самі сябе справядлівымі перад людзьмі, але Бог знае сэрцы вашыя; бо што ў людзей высокае, тое агідай перад Богам.:!І слухалі гэтага ўсяго фарызэі, каторыя былі прагавітымі, і сьмяяліся з яго.C9 Ніводзен слуга ня можа служыць двум паном; бо або аднаго будзе ненавідзець, а другога любіць; або да аднаго прыхінецца, а другім узгардзіць. Ня можаце служыць Богу і мамоне.8} І калі вы ня былі вернымі ў чужым, то тое, што вашае, хто вам дасьць?17[ Дык калі вы ня былі вернымі ў несправядлівай мамоне, то тую, што праведная, хто вам даверыць?F6 Хто верны ў наймнешым, той і ў большым верны; а хто ў малым несправядлівы, той і ў большым несправядлівы.X5) А я вам кажу: Рабеце сабе прыяцеляў з мамоны несправядлівасьці, каб, калі прыстанеце, прынялі вас у вечныя сялібы.4І пахваліў пан несправядлівага гаспадара, што дагадліва паступіў, бо сыны гэтага сьвету больш дагадлівыя за сыноў сьвятла ў родзе сваім.o3WПотым сказаў другому: А ты сколькі вінен? Той адказаў: Сто мер пшаніцы. Сказаў яму: Вазьмі тваю расьпіску і напішы восемдзесят.92kА той сказаў : сто мер алівы. І сказаў яму: Вазьмі расьпіску тваю і сеўшы зараз напішы пяцьдзесят.11[Дык паклікаўшы паасобку даўжнікоў свайго пана, сказаў першаму: Сколькі ты вінен майму пану?'0GВедаю што зраблю, каб, калі буду адсунуты ад гаспадараваньня, прынялі мяне ў свае дамы.p/YІ гаварыў гаспадар сам у сабе: Што я зраблю, бо пан мой адымае ад мяне гаспадараваньне? Капаць ня маю сілы, жабраваць устыдаюся.n.UІ паклікаў яго і сказаў яму: Што гэта я чую аб табе? Здай рахунак з твайго гаспадараваньня, бо ўжо ня будзеш магчы гаспадарыць.q- ]Казаў-жа і да вучняў сваіх: Быў адзін багаты чалавек, каторы меў гаспадара, і на яго данясьлі яму, быццам распушчае ягонае дабро.6,e А весяліцца і радавацца трэба было, што гэты брат твой быў памёр і ажыў, быў згінуў і знайшоўся.y+kА ён сказаў яму: Сыне, ты заўсёды са мною, і ўсё маё тваё ёсьць.F*Але калі прыйшоў гэты сын твой, каторы праеў сваю маемасьць з блудніцамі, ты забіў для яго кормнае цялё.V)%Але ён адказваючы сказаў свайму бацьку: Вось я толькі гадоў служу табе і ніколі не перступіў твайго прыказаньня, а ты ніколі не даў мне казьляці, каб я павесяліўся з прыяцелямі маімі.(/І загневаўся, і не хацеў увайсьці. Дык бацька ягоны, выйшаўшы, пачаў прасіць яго.6'eТой-жа сказаў яму: Брат твой прыйшоў; і забіў бацька твой кормнае цялё, што здаровым яго дастаў.j&Mі паклікаў аднаго са слуг і спытаўся, што-б гэта было?#%?А старшы сын ягоны быў у полі. І калі ідучы прыбліжаўся да дому, пачуў музыку і скокі,$бо гэты сын мой быў памёр і ажыў, быў згінуў і знайшоўся. І пачалі весяліцца.|#qІ прывядзеце кормнае цялё і забеце, і будзем есьці і весяліцца,|"qІ сказаў бацька да сваіх слугаў: Скора прынясеце першую адзежу і адзеньце яго; і дайце персьцень на руку ягону і абутак на ногі ягоны.8!iІ сказаў яму сын: Ойча, саграшыў я проціў неба і перад табою, ужо я ня варт называцца сынам тваім. І ўстаўшы пайшоў да бацькі свайго. Калі-ж быў яшчэ далёка, угледзеў яго бацька ягоны і зьлітаваўся, і прыбегшы, кінуўся яму на шыю і пацалаваў яго.ужо я ня варт называцца сынам тваім; зрабі мяне, як аднаго з наймітаў тваіх.&EУстану і пайду да бацькі майго, і скажу яму: Ойча, саграшыў я проціў неба і перад табою; ~}}|{zzLy|xdwvutt`ss3rrqSooo7nnVmm==+<;;E:\99i877,655>4-3 221q000/|/ .l-,,G++ *n)k(('{&&P%$$%#""Z!!< 0mf^MDGbQSpN m   2 J 9r*M)Мы-то справядліва, бо атрымоўваем належнае за ўчынкі, але гэты нічога благога не зрабіў.C(А адказваючы другі сварыўся на яго, кажучы: Ты і Бога не баісься, хоць знаходзісься ў тэй самай казьні.P'Адзін-жа з тых разбойнікаў, што віселі, блюзьніў проціў яго, кажучы: Калі ты Хрысус, паратуй самога сябе і нас.M &Быў-жа над ім і надпіс, напісаны літарамі грэцкімі, лацінскімі і гэбрайскімі: “Гэта ёсьць кароь жыдоўскі”.i K%і кажучы: Калі ты кароль жыдоўскі, ратуй самога сябе. y$Зьдзекаваліся-ж з яго і жаўнеры, падыходзячы і падаючы яму воцат, #І стаяў народ угледаючыся. І з імі насьмяхаліся з яго старшыя, кажучы: Другіх ратаваў, няхай-жа сябе паратуе, калі ён Хрыстус Божы, выбраны.= s"А Езус казаў: Ойча, адпусьці ім, бо ня ведаюць, што робяць. А дзелячыся ягоным адзеньнем, кінулі лёс.r]!І калі прыйшлі на месца, званае Трупнога Чэрапу, там укрыжавалі яго, і разбойнікаў, аднаго па правай старане, а другога па левай.|q І вялі з ім так-жа двух іншых злачынцаў, каб ім зрабіць сьмерць.|qБо калі-ж з зялёным дзеравам гэтае робяць, то што будзе з сухім?"=Тады пачнуць гаварыць да гораў: “Упадзеце на нас”, і да ўзгоркаў: “Прыкрыйце нас”.dAБо вось прыйдуць дні, у каторых будуць казаць: “Шчасьлівыя бясплодныя, і лоны, якія не радзілі, і грудзі, якія не саілі”.fEА Езус, зьвярнуўшыся да іх, сказаў: Дочкі ерузалімскія, ня плачце нада мною, але самі над сабою плачце і над сынамі вашымі.І шла за ім вялікая грамада народу і жанчын, якія плакалі і галасілі па ім.QКалі-ж вялі яго, узялі нейкага Сымона Кірэнэйца, каторы ішоў з вёскі, і ўзлажылі на яго крыж, каб нёс за Езусам.]3І пусьціў ім таго, каторы за забойства і бунт быў пасаджаны ў вастрог, каторага яны прасілі; а Езуса выдаў на іх волю.^5І Пілат прысудзіў, каб сталася іхнае жаданьне.=~sАле яны наставалі моцнымі галасамі, дамагаючыся, каб быў укрыжаваны; і набіралі сілы іхныя галасы._}7Ён-жа трэці раз сказаў ім: Што-ж благога ён зрабіў? Ніякай прычыны сьмерці я ў ім не знайшоў, дык пакараю яго і звольню.\|1Але яны крычалі, кажучы: Укрыжуй, укрыжуй яго!h{IІ ізноў Пілат гаварыў да іх, хочучы звольніць Езуса.z/каторы быў пасаджаны ў вастрог за нейкі бунт, дакананы ў горадзе і за забойства.yІ закрычала разам уся грамада, кажучы: Вазьмі гэтага, а пусьці нам Бараббу,nxUА трэба было яму пусьціць ім на сьвяточны дзень аднаго.:woДык я, пакараўшы яго, пушчу.$vAАле і Гэрад не, бо я адаслаў вас да яго; і вось нічога годнага сьмерці не даказана яму.Iu сказаў да іх: Вы прывялі мне гэтага чалавека, быццам зводзячага народ, і вось я, перад вамі пытаючыся, не знайшоў у гэтым чалавеку ніякай віны з тых, у каторых вы яго вінаваціце.ktO Пілат-жа склікаўшы вышэйшых духоўных і ўлады і народ,)sK І сталіся прыяцелямі Гэрад і Пілат у той дзень, бо перад тым былі для сябе непрыяцелямі.6re І ўзгардзіў ім Гэрад з войскам сваім, і высьмеяў, адзеўшы ў белую вопратку, і адаслаў да Пілата.{qo А архісьвятары і кніжнікі стаялі, заўзята абвінавачваючы яго.{po І пытаўся ў яго многімі славамі, але ён нічога яму не адказваў.(oIА Гэрад, убачыўшы Езуса, вельмі ўзрадаваўся. Бо ад доўгага часу хацеў бачыць яго, затым што многа чуў аб ім, і спадзяваўся, што пабачыць нейкі знак, учынены ім.MnА калі даведаўся, што ён з-пад улады Гэрада, адаслаў яго да Гэрада, каторы так-жа быў у Ерузаліме ў гэныя дні.mwПілат-жа, пачуўшы аб Галілеі, спытаўся, ці ён чалавек галілейскі.4laАле яны намагалі, кажучы: Ён узбурвае народ, вучачы па ўсей Юдэі, пачынаючы ад Галілеі аж сюды.(kIІ сказаў Пілат да архісьвятараў і грамадаў: я не знаходжу ніякай віны ў гэтым чалавеку.!j;Пілат-жа спытаўся ў яго, кажучы. Ты кароль Юдэйскі? А ён адказваючы сказаў: Ты кажаш. iІ пачалі вінаваціць яго, кажучы: Мы яго знайшлі, што ён бунтуе наш народ, і забараняе даваць падаткі цэзару, і кажа, што ён ёсьць Хрыстус кароль.[h 1І ўзяўшы ўсё мноства іх, павялі яго да Пілата.&gEGА яны сказалі: Нашто яшчэ нам патрэбнае сьведчаньне? То-ж мы самі чулі з вуснаў ягоных.fFІ сказалі ўсе: Дык ты ёсьць Сын Божы? Ён сказаў: Вы кажаце, што я ёсьць.yekEАле адгэтуль Сын чалавечы будзе сядзець праваруч сілы Божай.ad;Dа калі і спытаюся, не адкажаце мне і ня пусьціце.\c1CІ сказаў ім: Калі я вам скажу, не паверыце мне;b BА калі настаў дзень, зыйшліся старшыя з народу і архісьвятары і кніжнікі, і прывялі яго ў сваю Раду, кажучы: Калі ты ёсьць Хрыстус, скажы нам.`a9AІ многа чаго іншага, блюзьнячы, гаварылі на яго.7`g@І накрылі яго, і білі па твару ягоным, і пыталіся ў яго, кажучы: Прароч, хто гэта, што цябе ўдарыў?q_[?А мужы, каторыя яго трымалі, зьдзекаваліся над ім, б’ючы.M^>І выйшаўшы проч, Пётр горка заплакаў.]=І абярнуўшыся Пан, узглянуў на Пятра. І ўспомніў Пётр слова Пана, як быў сказаўшы: Што перш чым певень запяе, ты трэйчы ад мяне адрачэсься.;\o<І сказаў Пётр: Чалавеча, я ня ведаю, што ты гаворыш. І зараз-жа, калі ён яшчэ гаварыў, запяяў певень.F[;І калі прайшло з гадзіну часу, нехта іншы цьвярдзіў, кажучы: Сапраўды і гэты быў з ім, бо ён і галілеянін.Z5:І зараз потым другі, убачыўшы яго, сказаў: І ты з іх. А Пётр сказаў: А чалавеча, я не.hYI9Але ён адрокся ад яго, кажучы: Жанчына, я ня знаю яго.'каб вы елі і пілі за сталом маім ў каралеўстве маім, і сядзелі на тронах, судзячы дванаццаць пакаленьняў Ізраіля.k=OІ я вам перадаю каралеўства, як перадаў мне Айцец мой,<{А вы ёсьць тыя, хто каторыя вытрывалі са мною ў спакушэньнях маіх.e;CБо хто большы: той, хто сядзіць за сталом, ці той, хто паслугуе? Ці ня той, хто сядзіць? Я-ж пасярод вас як той, хто паслугуе.$:AАле вы ня так. Але хто паміж вамі большы, няхай будзе як меншы, а хто павадыр, як слуга.>9uЁн-жа сказаў ім: Каралі народаў пануюць над імі, а каторыя маюць уладу над імі, завуцца дабрадзеямі.y8kА ўзьнялася і спрэчка паміж імі, хто-б з іх выдаваўся большым. 7А яны пачалі паміж сабою пытацца, хто гэта з іх, што гэтае меўся зрабіць.T6!Яно-ж Сын чалавечы ідзе паводле таго, што пастаноўлена, аднак-жа гора таму чалавеку, праз якога ён будзе выданы.{5oАднак-жа вось рука таго, што выдае мяне, ёсьць са мною на стале._47Таксама і келіх, пасьля вячэры, кажучы: Гэты келіх ёсьць новым тэстамэнтам у крыві маей, каторая за вас будзе праліта.o3WІ ўзяўшы хлеб, учыніў падзяку, і ламаў, і даў ім, кажучы: Гэтае ёсьць цела маё, каторае за вас даецца; гэта чынеце на мой успамін.62eБо кажу вам, што ня буду піць з плоду вінаграднага ўшчэпу, пакуль ня прыйдзе каралеўства Божае.1І ўзяўшы келіх, учыніў падзяку і сказаў: Вазьмеце, і падзялеце паміж сабою.07Бо кажу вам, што адгэтуль ня буду есьці яе, пакуль ня споўніцца ў кралеўстве Божым./І сказаў ім: Вельмі-ж я жадаў есьці з вамі гэтую Пасху, перад тым як цярпець..yКалі-ж надыйшла часіна, сеў за стол, і з ім дванаццацёх апосталаў.s-_ І пайшоўшы, знайшлі так, як ім сказаў, і прыгатовілі Пасху.n,U І ён пакажа вам вялікі пакой, засланы, і там прыгатуеце.J+  і скажаце гаспадару дому: Вучыцель кажа табе: Дзе ёсьць сьвятліца, дзе-б мне есьці Пасху з вучнямі маімі”?v*e І сказаў да іх: Вось, калі вы ўвойдзеце ў горад, спаткае вас адзін чалавек, нясучы збан вады; ідзеце за ім у дом, у каторы ён увойдзе,Z)- А яны сказалі: Дзе хочаш, каб мы прыгатовілі?(}І паслаў Пятра і Яна, кажучы: Пайшоўшы, прыгатуйце нам есьці Пасху.y'kІ надыйшоў дзень Праснакоў, у каторы трэба было забіць Пасху.}&sІ абяцаўся, і шукаў зручнае часіны, каб выдаць яго без грамадаў.Z%-І ўзрадаваліся, і ўмовіліся даць яму грошай.$І пайшоў ён і гаварыў з архісьвятарамі і ўладамі, як-бы яго ім выдаць. #І ўвайшоў д’ябал у Юдаша, называнага Іскарыётам, аднаго з дванаццацёх."І шукалі архісьвятары і кніжнікі, як-бы Езуса забіць, але баяліся народу.v! gІ прыбліжаўся дзень сьвяточны Праснакоў, які завецца Пасха. &А ўвесь народ ад рана зыходзіўся да яго, ў сьвятыні каб слухаць яго.'G%І навучаў днямі ў сьвятыні, а начамі выходзячы, прабаваў на гары, якая завецца Аліўнаю.q[$Дык чуйце, молячыся ў кожны час, каб быць годнымі ўсьцерагчыся ад гэтага ўсяго, што мае прыйсьці, і стаць перад Сынам чалавечым.~u#бо так як сіло ўпадзе на ўсіх, што сядзяць на вобліку ўсяе зямлі.-S"Зьвярнеце-ж увагу на сябе, каб часам ня былі абцяжаны сэрцы вашыя абжорствам і п’янствам і клапотамі гэтага жыцьця; і каб дзень той не надыйшоў на вас раптоўна;fE!Неба і зямля прамінуць, але словы мае не прамінуць.uc Сапраўды кажу вам, што не праміне гэты род, як усё станецца.!;Так і вы, калі ўгледзіце, што гэтае творыцца, ведайце, што блізка каралеўства Божае.xiКалі яны з сябе ўжо выдаюць плод, вы ведаеце, што блізка лета.iKІ сказаў ім падабенства: Гляньце на фігу і ўсе дрэвы:>uА калі гэтае пачне тварыцца, узгляньце і падымеце галовы вашыя, бо прыбліжаецца вашае адкупленьне.5І тады ўбачаць Сына чалавечага, прыходзячага ў воблаку з уладай вялікай і славаю.U#калі людзі будуць сохнуць ад страху і чаканьня таго, што прыйдзе на цэлы сьвет, бо сілы нябесныя будуць зрушаны._7І будуць знакі на сонцы і месяцы і зорах, а на зямлі ўцісьненьне народаў дзеля зьмяшаньня марскога шуму і навальніцы;І лягуць ад вастрыя мяча, і будуць заведзены ў няволю да ўсіх народаў, а Ерузалім будуць таптаць пагане, пакуль ня споўняцца часы народаў.8iА гора цяжарным і кормячым у тыя дні! Бо будзе вялікае ўцісьненьне на зямлі і гнеў на гэты народ.iKБо гэта дні помсты, каб споўнілася ўсё, што напісана.r]Тады тыя, што ў Юдэі, няхай уцякаюць у горы; а тыя, што ўнутры яго, няхай выходзяць; а тыя, што ў ваколіцах, няхай ня ўходзяць у яго.1[Калі-ж убачыце Ерузалім, акружаны войскам, тады ведайце, што прыблізілася спусташэньне яго.^ 5Праз цярплівасьць вашу здабудзеце душы вашыя.B а волас з галавы вашай ня згіне.c ?І будзеце зьненавіджаны ўсімі дзеля імені майго;> uІ будзеце выдаваны бацькамі, і братамі, і сваякамі, і прыяцелямі, і некаторым з вас сьмерць зробяць.; oБо я вам дам вусны і мудрасьць, каторай ня змогаць супрацівіцца і запярэчыць усе праціўнікі вашы. Дык вазьмеце ў сэрцы вашыя не абдумываць наперад, як вы маеце адказваць.L яно-ж прыдасца вам на пасьведчаньне. 9 Але перад усім гэтым наложаць на вас рукі свае, і будуць прасьледаваць, выдаючы ў бажніцы і вастрогі, цягаючы да каралёў і начальнікаў дзеля імені майго,B} і будуць вялікія землятрасеньні па мясцох, і паморы, і галады, і страхі з неба, і знакі вялікія будуць.+ Тады казаў ім: Паўстане народ проціў народу, і каралеўства проціў каралеўства,?w Калі-ж пачуеце аб войнах і бунтах, ня бойцеся; трэба, каб перш гэтае сталася, але яшчэ ня зараз канец.~uЁн сказаў: Глядзеце, каб вас не зьвялі. Бо многія прыйдуць у імя маё, кажучы, што “гэта я” і “час прыбліжыўся”, дык вы ня ідзеце за імі.)KІ спыталіся ў яго, кажучы: Вучыцель, калі гэтае будзе, і які знак, калі яно пачне дзеяцца?CПрыйдуць дні, у каторых з гэтага, што вы бачыце, не астанецца камень на камені, каторы-б ня быў звалены.*MА калі некаторыя гаварылі аб сьвятыні, што яна ўпрыгожана стройнымі каменьнямі, сказаў:s~_Бо ўсе тыя клалі на дары Божыя з таго, што для іх было лішняе, а гэтыя з недастатку свайго, палажыла ўвесь свой пражытак, які мела.}І сказаў: Сапраўды кажу вам, што гэтая бедная ўдава палажыла болей за ўсіх. |і ўбачыў так-жа нейкую бедненькую ўдаву, якая клала дзьве малыя манэткі.{ {І ўзглянуўшы, убачыў тых багатых, якія клалі свае дары ў скарбону,??i>>=~<<;4:K99J8]7655>4g3x2221x10//.-,,++*)O(('~&&%$$Z##$!! +n./L{_ ?-  t X  , 6  \@Py Ці-ж ты большы за нашага айца Якуба, каторы даў нам студню і сам з яе піў, і сыны ягоны, і жывёла ягона?EO Сказала яму жанчына: Пане, нават ня маеш чым зачэрпнуць, ды студня глыбокая, дык адкуль маеш жывую ваду?N Адказаў Езус і сказаў ей: Калі-б ты ведала дар Божы і хто ёсьць, што кажа табе: “Дай мне піць”, ты можа прасіла-б ў яго і ён даў-бы табе жывое вады.M Дык сказала яму тая самаранская жанчына: Як-жа ты, будучы жыдам, просіш у мяне піць, я-ж самаранская жанчына? Бо жыды ня маюць зносін з самаранамі.kLO(Бо вучні ягоны былі пайшоўшы ў горад, каб купіць ежы). K Прыйшла жанчына з Самарыі зачэрпуць вады. Сказаў ей Езус: Дай мне піць.FJБыла-ж там студня Якуба. Дык Езус, змучыўшыся з дарогі, сядзеў так над студняю. Было каля гадзіны шостае.5IcДык прыйшоў у горад самаранскі, які завецца Сыхар, каля хутару, які даў Якуб сыну свайму Язэпу.QHА трэба было яму прайсьці праз Самарыю.OGпакінуў Юдэю і пайшоў ізноў у Галілею.UF#(хоць Езус ня хрысьціў, але вучні ягоны) –E /Дык калі Езус пазнаў, што фарызэі пачулі, што езус болей вучняў здабывае, чым Ян,RD$Хто верыць у Сына, той мае жыцьцё вечнае; а хто ня верыць Сыну, ня ўбачыць жыцьця, але гнеў Божы астаецца над ім.SC#Айцец любіць Сына і ўсё аддаў у рукі яго.B "Бо каго паслаў Бог, той гаворыць словы Божыя, бо ня мераю дае Бог духа. A!Хто прыняў яго пасьведчаньне, той сьцьвердзіў, што Бог ёсьць праўдзівы. @  і што відзеў і чуў, тое сьведчыць, а пасьведчаньня яго ніхто ня прымае.e?CХто звыш прыходзіць, той над усімі. Хто з зямлі, той з зямлі ёсьць і з зямлі гаворыць. Хто з неба прыходзіць, той над усімі,@>{Яму трэба расьці, а мне малець.=Хто мае заручаную, той жаніх; а прыяцель жаніха, што стаіць і слухае яго, радасьцяй радуецца з голасу жаніха. Дык гэтая радасьць мая споўнілася.)<KВы самі для мяне сьведкі, што я сказаў: “Я ня ёсьць Хрыстус, але што я пасланы перад ім”. ;9Адказаў Ян і сказаў: Ня можа чалавек нічога ўзяць, калі яму ня будзе дадзена з неба.:І прыйшлі да Яна і сказалі яму: Раббі, той каторы быў з табою за Ярданам, катораму ты даў пасьведчаньне, вось ён хрысьціць і ўсе ідуць да яго.n9UІ паўстала спрэчка ў вучняў Яна з жыдамі аб ачышчэньні.P8Бо яшчэ Ян ня быў пасаджаны ў вязьніцу.47aБыў-жа і Ян хрысьцячы ў Эноне, каля Саліму, бо там было многа вады; і прыходзілі, і хрысьціліся.-6SПасьля гэтага прыйшоў Езус і вучні ягоны ў Юдэйскую зямлю і там прабываў з імі і хрысьціў./5WА хто чыніць праўду, прыходзіць да сьвятла, каб выявіліся ўчынкі яго, бо яны ў Богу ўчынены.M4Бо кожны, хто дрэнна паступае, ненавідзіць сьвятла і ня ідзе да сьвятла, каб ня былі даказаны ягоныя ўчынкі._37А гэтакі ёсьць суд: што Сьвятло прыйшло на сьвет, а людзі болей узлюбілі цемру, чым сьвятло, бо былі дрэнныя іх учынкі._27Хто верыць у яго, той не бывае суджаны; а хто ня верыць, той ужо асуджаны, бо ня верыць у імя адзінароднага Сына Божага.51cБо не паслаў Бог Сына свайго на сьвет, каб ён судзіў сьвет, але каб сьвет быў збаўлены праз яго.e0CБо як Бог узьлюбіў сьвет, што даў Сына свайго адзінароднага, каб кожны, хто верыць у яго, ня згінуў, але меў жыцьцё вечнае.w/gкаб кожны, хто верыць у яго, ня згінуў, але меў жыцьцё вечнае..І як Майсей падняў вужа на пустыні, так трэба, каб быў падняты Сын чалавечы,&-E І ніхто ня ўзыйшоў у неба, адно каторы зыйшоў з неба, Сын чалавечы, каторы ёсьць у небе.9,k Калі я сказаў вам аб зямным і ня верыце, як-жа будзеце верыць, калі вам буду гаварыць аб нябесным?j+M Сапраўды, сапраўды кажу табе, што мы тое, што ведаем, гаорым, і што мы відзелі, сьведчым, а вы сьведчаньня нашага ня прымаеце.* Адказаў Езус і сказаў яму: Ты ёсьць вучыцелем у Ізраілю і гэтага ня ведаеш?g)G Адказаў Мікодым і сказаў яму: Як-жа гэтае можа быць?r(]Вецер вее, дзе хоча, і голас ягоны чуеш, але ня ведаеш, адкуль прыходзіць або куды ідзе. Так ёсьць з кожным, хто нарадзіўся з Духа.v'eНя дзівіся, што я табе сказаў: “Трэба вам нардзіцца ізноў”.&Што нарадзілася з цела, целам ёсьць; а што нарадзілася з духа, духам ёсьць.q%[Адказаў Езус: Сапраўды, сапраўды кажу табе, калі хто не адродзіцца з вады і Духа сьвятога, ня можа ўвайсьці ў каралеўства Божае.t$aСказаў да яго Мікодым: Як-жа можа чалавек нарадзіцца, будучы старым? Цм-ж можа другі раз увайсьці ў лона маткі сваей і адрадзіцца?g#GАдказаў Езус і сказаў яму: Сапраўды, сапраўды кажу табе, калі хто не адродзіцца нанова, ня можа бачыць каралеўства Божага.-"SЁн прыйшоў да Езуса ўначы і сказаў яму: Раббі, мы ведаем, што прыйшоў ад Бога вучыцелем, бо ніхто ня можа гэтых знакаў чыніць, якія ты чыніш, калі-б Бог ня быў з ім.u! eБыў-жа чалавек з фарызэязў, на імя Мікодым, старшы жыдоўскі.: mі што ня трэба было яму, каб хто даваў пасьведчаньне аб чалавеку, бо ён ведаў, што было ў чалавеку.xiСам-жа Езус не давяраў ім самога сябе, затым што ён знаў усіх,Oкалі-ж ён быў у Ерузаліме на Пасху, на сьвяточны дзень, многія ўверылі ў імя яго, бачачы знакі яго, якія чыніў.Z-Дык калі ўстаў з умерлых, успомнілі вучні ягоны, што ён гэтае гаварыў, і паверылі Пісаньню і мове, якую сказаў Езус.MА ён гаварыў аб сьвятыні цела свайго.$AА жыды сказалі: Сорак шэсьць гадоў будавалі гэту сьвятыню, і ты ў тры дні яе паставіш?Адказаў Езус і сказаў ім: Развалеце гэту сьвятыню, і я ў тры дні пастаўлю яе.  Дык адказалі жыды і сказалі яму: Які знак пакажаш нам, што гэтае робіш?)KІ ўспомнілі вучні ягоны, што ёсьць напісана: “Рупнасьць аб дом твой зьела мяне” (Пс.68,2).I А тым, што прадавалі галубы, сказаў: Вынясьце гэтае адсюль, і не рабеце дому Айца майго домам гандлярства.dAІ зрабіўшы як-бы біч з вяровак, выгнаў з сьвятыні ўсіх, так-жа авец і валоў, а грошы мяняльнікаў разсыпаў і абярнуў сталы.)І знайшоў у сьвятыні прадаючых валы і авечкі і галубы, і сядзячых мяняльнікаў.q[ І была блізка жыдоўская Пасха, і ўвайшоў Езус у Ерузалім.L Пасьля гэтага прыйшоў у Капарнаум, ён і матка ягона, і браты яго, і вучні яго, і там аставаліся нямнога дзён.@y Гэты пачатак цудаў зрабіў Езус у Кане Галілейскай і аб’явіў сваю славу; і ўверылі ў яго вучні ягоны.dA і сказаў яму: Кожны чалавек перш ставіць добрае віно, а калі нап’юцца, тады горшае, а ты добрае віно захаваў аж дагэтуль!~u А як пакаштаваў маршалак вады, што сталася віном, і ня ведаў, адкуль яно, а слугі, якія чарпалі ваду, ведалі, паклікаў маршалак маладога  |qСказаў ім Езус: Чарпайце цяпер і занясеце маршалку. І занясьлі.c ?А было там шэсьць каменных стаўбуноў, пастаўленых дзеля жыдоўскага ачышчэньня, зьмяшчаючых кожны па два або тры вядры.q [Сказала матка ягона слугам: Што-толькі вам скажа, рабеце. І сказаў ей Езус: Што мне і табе жанчына? Яшчэ ня прыйшла мая часіна. wКалі-ж не хваціла віна, сказала матка Езуса да яго: Віна ня маюць.a ;Быў-жа запрошаны Езус і вучні ягоны на вясельле. А на трэці дзень было вясельле ў Кане Галілейскай, і была там матка Езуса.k Q3І сказаў яму: Сапраўды, сапраўды кажу вам, убачыце неба адчыненае і анёлаў Божых усходзячых і зыходзячых на Сына чалавечага.S !2Адказаў Езус і сказаў яму: Ты верыш затым, што я табе сказаў: “Я бачыў цябе пад фігай” – большае за гэта ўбачыш." ?1Адказаў яму Натанаэль і сказаў: Раббі, ты ёсьць Сын Божы, ты ёсьць кароль ізраільскі!x k0Сказаў яму Натанаэль: Адкуль мяне знаеш? Адказаў Езус і сказаў яму: Перш чым Філіп паклікаў цябе, калі ты быў пад фігаю, я бачыў цябе.D /Убачыў Езус ідучага да сябе Натанаэля і сказаў аб ім: Вось сапраўды Ізраэліт, у каторым няма хітрасьці.1 ].І сказаў яму Натанаэль: Ці можа быць што добрае з Назарэту? Сказаў яму Філіп: Ідзі і паглядзі.i M-Знайшоў Філіп Натанаэля і сказаў яму: Мы знайшлі Езуса, аб каторым напісаў Майсей у законе і прарокі, сына Язэпа з Назарэту.[ 1,А быў Філіп з Бэтсайды, гораду Андрэя і Пятра. 9+Назаўтры хацеў выйсьці ў Галілею. І знайшоў Філіпа, і сказаў яму Езус: Ідзі за мною.e~ E*І прывёў яго да Езуса. А спаглянуўшы на яго, езкс сказаў: Ты ёсьць Сымон, сын Ёны; ты будзеш названы Кефа (што значыць Пётр).O} )гэты знайшоў найперш брата свайго Сымона і сказаў яму: Мы знайшлі Мэсыяша (што пераложанае значыць: Хрыстус).| !(А быў Андрэй, брат Сымона Пятра, адзін з двух, якія чулі ад Яна і пайшлі за ім.\{ 3'Сказаў ім: ідзеце і паглядзеце. Пайшлі і паглядзелі, дзе жыў і асталіся ў яго той дзень; было-ж каля дзесятай гадзіны.z &Езус-жа, абярнуўшыся і ўвідзеўшы іх ідучых за сабою, сказаў ім: Чаго шукаеце? Яны сказалі яму: Раббі (што пераложанае значыць: Вучыцель), дзе жывеш?ey E%І пачулі яго кажучага два вучні і пайшлі за Езусам.kx Q$І ўгледзеўшы Езуса ідучага, сказаў: вось Баранак Божы.fw G#На другі дзень ізноў стаяў Ян і два з вучняў ягоных.iv M"І я відзеў і даў пасьведчаньне, што ён ёсьць Сын Божы.7u i!І я ня знаў яго; але каторы паслаў мяне хрысьціць вадою, той сказаў мне: “На каго ўбачыш, што зыходзіць Дух і на ім астаецца, гэта той, каторы хрысьціць Духам сьвятым”.4t c І даў пасьведчаньне Ян, кажучы: Што відаў Духа, каторы зыходзіў як галуб з неба і астаўся на ім.(s KІ я ня знаю яго, але каб ён аб’явіўся ў Ізраілю, дзеля гэтага я прыйшоў, хрысьцячы вадою.0r [Гэта той, аб каторым я казаў: За мною ідзе муж, каторы перада мною стаўся, бо перш за мяне быў.Lq На другі дзень Ян убачыў Езуса, ідучага да яго і сказаў: Вось Баранак Божы, вось, каторы зносіць грэх сьвету.gp IГэта дзеялася ў Бэтаніі за Ярданам, дзе Ян хрысьціў.eo EГэта той, каторы па мне мае прыйсьці, каторы перада мною стаўся, каторага я ня варт, каб разьвязаць рамень абутку ягонага.n #Адказаў ім Ян, кажучы: Я хрышчу вадою, але пасярод вас стаў, каго вы ня знаеце.?m yІ пыталіся ў яго і казалі яму: Дык нашто ты хрысьціш, калі ты ня ёсьць Хрыстус, ані Гальяш, ані прарок?Ql А тыя, што былі пасланы, былі з фарызэяў.1k ]Ён сказаў: Я голас клічучага ў пустыні: “Прастуйце дарогі Пана”, як сказаў Ізаій прарок (40,3)."j ?Дык сказалі яму, каб нам даць адказ тым, каторыя нас паслалі? Што кажаш аб сабе самым?5i eІ спыталіся ў яго: Дык што-ж? Ты ёсьць Гальяш? І сказаў: Я ня ёсьць. Ты ёсьць прарок? І адказаў: Не.lh SІ заявіў, і не адрокся; і заявіў: Што я ня ёсьць Хрыстус.dg CА гэта ёсьць пасьведчаньне Яна, калі жыды з Ерузаліму паслалі да яго сьвятароў і левітаў, каб спытаць у яго: Хто ты ёсьць?+f QБога ніхто ніколі ня бачыў; адзінародны Сын, каторы ёсьць у ўлоньні Айца, ён сам расказаў.e #Бо закон быў дадзены праз Майсея, а ласка і праўда сталіся праз Езуса Хрыста.]d 5І з поўнаты яго мы ўсе ўзялі, і ласку за ласкай.c /Ян дае пасьведчаньне аб ім і заклікае, кажучы: Гэта той быў, аб каторым я казаў: “Каторы па мне мае прыйсьці, ён перада мню стаўся, бо перш за мяне быў”.nb WІ Слова сталася целам і пабывала паміж намі – і мы бачылі славу ягону, славу як адзінароднага ад Айца – поўнае ласкі і праўды.a  каторыя ня з крыві, ані з волі цела, ані з волі мужа, але з Бога нарадзіліся.'` I А каторыя-толькі прынялі яго, даў ім моц стацца сынамі Божымі, тым, што вераць у імя яго,Z_ / Прыйшоў да ўласнасьці, а свае яго не прынялі.y^ m На сьвеце быў і сьвет праз яго стаўся, але сьвет яго не пазнаў.*] O Было праўдзівае сьвятло, каторае асьвячае кожнага чалавека, прыходзячага на гэты сьвет.p\ [Ня быў ён сьвятлом, але каб пасьведчаньне даў аб сьвятле.)[ MЁн прыйшоў на пасьведчаньне, каб даць пасьведчаньне аб сьвятле, каб усе верылі праз яго.`Z ;Быў пасланы Богам чалавек, катораму імя было Ян.fY Gа сьвятло ў цемры сьвеціць, і цемра яго не агарнула._X 9У ім было жыцьцё, а жыцьцё было сьвятлом людзей;yW mУсё праз яго сталася, і без яго ня сталася нічога, што сталася.7V kЯно было напачатку ў Бога.wU kНа пачатку было Слова, і Слова было ў Бога, і Богам было Слова.vTe5І былі заўсёды ў сьвятыні, хвалячы і багаславячы Бога. Амэн.{So4Яны-ж, пакланіўшыся, вярнуліся ў Ерузалім з вялікай радасьцяй.|Rq3І сталася, калі багаславіў іх, адыйшоў ад іх і ўзнасіўся ў неба.Q{2І вывеў іх з гораду ў Бэтанію, і падняўшы рукі свае, багаславіў іх.FP1А я пасылаю на вас Абяцаньне Айца майго; вы-ж сядзеце ў горадзе, пакуль ня будзеце адзеты сілаю з вышыні.-OU0Вы-ж сьведкі гэтага.BN}/і каб была апавяшчаная ў імя яго пакута і адпушчэньне грахоў па ўсіх народах, пачынаючы ад Ерузаліму._І адкрыліся вочы іх, і пазналі яго; але ён зьнік з вачэй іх.'=GІ сталася, калі ён сядзеў з імі за сталом, узўя хлеб, і багаславіў, і ламаў, і падаваў ім.1<[І прымусілі яго, кажучы: Астанься з намі, бо вечарэе і ўжо дзень пахіліўшыся. І ўвайшоў з імі.;+І прыбліжыліся да мястэчка, да каторага ішлі, а ён рабіў выгляд, што далей ідзе.1:[І пачаўшы ад Майсея і ўсіх прарокаў, даваў ім выясьненьні ва ўсіх Пісаньнях, якія аб ім былі.9Ці-ж ня трэба было Хрысту гэтага перацярпець і так увайсьці ў славу сваю?'8GА ён сказаў ім: О безразумныя і лянівыя сэрцам, каб уверыць ва ўсё, што сказалі прарокі!07Yі пайшлі некаторыя з нашых да гробу, і знайшлі так, як казалі жанчыны, але самога не знайшлі.R6і не знайшоўшы цела ягонага, прыйшлі, кажучы, што яны бачылі так-жа зьяўленьне анёлаў, якія кажуць, што ён жыве,'5GАле і некаторыя жанчыны з нашых перапужалі нас, каторыя былі перад сьветам каля гробу,T4!А мы спадзяваліся, што ён меў адкупіць Ізраіля. А цяпер, да ўсяго гэтага, сягоньня трэці дзень, як гэтае сталася. 39і як яго выдалі архісьвятары і нашы старшыя на сьмяротную казьнь і ўкрыжавалі яго.o2WЁн сказаў ім: Што? А яны сказалі: Аб Езусе Назарэнскім, каторы быў прарокам магутным ў дзеле і слове перад Богам і ўсім народам;r1]І адказваючы адзін, катораму на імя Клеофа, сказаў яму: Ты адзіны падарожны ў Ерузаліме і ня ведаеш, што ў ім у гэтыя дні сталася?'0GІ сказаў да іх: Што гэта за гутаркі, якія вы вядзецё паміж сабою ідучы, і чаму вы сумныя?^/5але вочы іх былі ўстрыманы, каб не пазналі яго.,.QІ сталася, калі яны гаварылі і давалі сабе пытаньні, і сам Езус, прыбліжыўшыся, ішоў з імі;i-KІ яны гаварылі паміж сабою аб усіх гэтых здарэньнях.h,I І вось двух з іх ішлі таго самага дня ў мястэчка, якое было ў адлегласьці шасьцідзесяці стадыяў ад Ерузаліму, на імя Эмаус.p+Y Пётр-жа, устаўшы, пабег да гробу, і нахіліўшыся, угледзеў адны зложаныя палотны. І адыйшоў, дзівячыся ў сабе з таго, што сталася.k*O І здаліся ім гэтыя словы, як выдумкі, і не паверылі ім.O) Была-ж Марыя Магдалена, і Ёанна, і Марыя Якубава, і іншыя, што з імі былі, каторыя гаварылі аб гэтым апосталам.() А вярнуўшыся ад гробу, паведамілі аб гэтым усім тых адзінаццацёх і ўсіх іншых.5'eІ ўспомнілі словы ягоны.b&=кажучы: “Што трэба, каб Сын чалавечы быў выданы ў рукі людзей грэшных, і быў укрыжаваны, і на трэці дзень уваскрэснуў”.%Няма яго тут, але ускрос. Успомніце, як вам гаварыў, калі яшчэ быў у Галілеі,<$qКалі-ж яны баяліся і пахілілі твар да зямлі, сказалі да іх: Што вы шукаеце жывучага паміж умерлымі?K#І сталася, калі яны былі ад гэтага стрывожаны ў душы, вось два чалавекі сталі каля іх у бліскучым адзеньні.R"І ўвайшоўшы, не знайшлі цела Пана Езуса.J! І знайшлі камень адвалены ад гробу.?  yА ўпершы дзень тыдня, вельмі рана, прыйшлі яны да гробу, нясучы пахнучыя рэчы, якія былі прыгатовілі.6e8І вярнуўшыся, прыгатовілі пахнучыя рэчы і алейкі. А ў суботу-ж супачывалі паводле прыказаньня.9k7А падыйшоўшы жанчыны, каторыя прыйшлі з ім з Галілеі, бачылі гроб і як было паложана ягонае цела.c?6А быў дзень прыгатаўленьня і надыходзіла субота.<q5І зьняўшы, увярнуў у палатно і палажыў яго ў высечаным гробе, у каторым яшчэ ніхто ня быў паложаны.T!4ён прыйшоў да Пілата і прасіў цела Езуса.M3з юдэйскага гораду Арыматэі; ён быў не згадзіўшыся з Радай і ўчынкамі іх, і ён сам чакаў каралеўства Божага;2І вось чалавек, на імя Язэп, каторы быў радным, чалавек добры і справядлівы,C1Стаялі-ж здалёку ўсе знаёмыя яго, і жанчыны, якія былі прыйшоўшы за ім з Галілеі, угледаючыся на гэтае.R0І ўся грамада тых, што былі разам на гэтым відовішчы і бачылі, што дзеялася, варочаліся, б’ючыся ў грудзі свае.0Y/А сотнік, відзячы, што дзеялася, славіў Бога, кажучы: Сапраўды гэты чалавек быў справядлівы.B}.І закрычаўшы вялікім голасам, Езус сказаў: Ойча, у рукі твае аддаю духа майго. І гэта сказаўшы, сканаў.yk-І зацьмілася сонца, і заслона сьвятыні разьдзёрлася папалам.5,Была-ж блізу гадзіна шостая, і сталася цемра па ўсей зямлі аж да гадзіны дзевятай.{+І сказаў яму Езус: Сапраўды кажу табе, сяньня будзеш са мною ў раі.  *І казаў да Езуса: Пане, помні аба мне, калі прыйдзеш у каралеўства сваё. ~p}}=|{{szyy"wwFvmvutsss rr2qqp_oonrmkllTkjjj`i:h`g`ffkeedDclbaa@``$_h^]p\\)[ZZYPXWW@VZUU2TSReQQ PONMLLKJIIXHHGFEDDCRBBBEA@??G>>(==<;;L::&9q877J6544n33B2H11b0/[.s-,++u**/((('&&e%$m$a#U"!!c  U_ P;/#n%QhZT ) U % 86XN 'Калі чалавек атрымлівае абразаньне ў суботу, без таго каб быў нарушаны закон Майсея, вы на мяне гневаецеся, што я ўсяго чалавека аздаравіў у суботу?Q Дзеля таго Майсей даў вам абразаньне (не затым, што яно з Майсея, але з айцоў) і вы ў суботу абразаеце чалавека.} sАдказаў Езус і сказаў ім: Я адзін чын учыніў, і вы ўсе дзівіцёся.B}Нашто вы мяне шукаеце забіць? Адказала грамада і сказала: Ты д’ябэльства маеш! Хто цябе шукае забіць?wgЦі-ж вам Майсей ня даў закону? І ніхто з вас ня чыніць закону.Хто гаворыць сам ад сябе, той уласнае славы шукае; а хто шукае славы таго, каторы паслаў яго, той праўдамоўны і няма ў ім несправядлівасьці.4aКалі хто захоча чыніць волю ягону, даведаецца аб навуцы, ці яна з Бога, ці я сам ад сябе гавару.-Адказаў ім Езус і сказаў: Мая навука ня ёсьць маею, але таго, каторы паслаў мяне.І дзівіліся жыды, кажучы: Як-жа ён знае Пісаньні, калі ён ня вучыўся?Калі-ж была ўжо палавіна сьвята, Езус увайшоў у сьвятыню і навучаў.xi Ніхто аднак яўна не гаварыў аб ім, дзеля страху перад жыдамі.iK І было вялікае нараканьне на яго ў грамадзе, бо некаторыя казалі: Што ён добры, а другія казалі: Не, але ён зводзіць грамады.lQ Дык жыды шукалі яго ў дзень сьвяточны і казалі: Дзе ён?=~s Калі-ж пайшлі браты ягоны, тады і ён пайшоў на сьвяточны дзень, ня яўна, але якбыццам у скрытнасьці.O} Сказаўшы гэтае, сам астаўся ў Галілеі.|wВы ідзеце на гэты дзень сьвяточны, бо час мой яшчэ ня выпаўніўся.S{Ня можа сьвет ненавідзець вас, мяне-ж ён ненавідзіць, бо я пасьведчаньне даю аб ім, што чыны ягоны ёсьць благія.zДык сказаў ім Езус: час мой яшчэ ня прыйшоў, а ваш час заўсёды гатовы.DyБо і браты ягоны ня верылі ў яго.Ux#Бо ніхто нічога ня чыніць у скрытнасьці, але сам хоча быць наяве. Калі ты гэтае чыніш, пакажы сябе самога сьвету.SwДык браты ягоны сказалі да яго: Адыйдзі адгэтуль і ідзі ў Юдэю, каб і вучні твае бачылі чыны твае, якія ты чыніш._v7Быў-жа блізка сьвяточны дзень жыдоўскі Шатроў.Езус-жа, ведаючы сам у сабе, што на гэта нараклі вучні ягоны, сказаў ім: Гэта вас горшыць?i7=Дык многія з вучняў ягоных чуючы казалі: Жорсткая гэта мова, і хто яе можа слухаць?Zh-<Гэтае гаварыў вучачы ў бажніцы, у Капарнаум.hgI;Гэты ёсьць хлеб, каторы з неба зыйшоў. Ня так як бацькі вашыя елі манну і паўміралі; хто есьць гэты хлеб, жыць будзе на векі.1f[:Як паслаў мяне жывы Айцец, і я жыву праз Айца, а хто мяне спажывае, і той будзе жыць праз мяне. e 9 d 8vce7Хто есьць цела маё і п’е кроў маю, ува мне прабывае, а я ў ім.b{6І сказаў ім Езус: Сапраўды, сапраўды кажу вам, калі-б вы ня елі цела Сына чалавечага і ня пілі крыві ягонай, ня будзеце мець жыцьця ў сабе.a5Дык спрачаліся жыды паміж сабою, кажучы: Як-жа ён можа даць сваё цела да яды?7`g4Калі-б хто еў гэты хлеб, будзе жыць на векі; а хлеб, каторы я дам, ёсьць цела маё за жыцьцё сьвету.Q_3Я ёсьць хлеб жывы, каторы з неба зыйшоў.^2Гэты ёсьць хлеб, што з неба зыходзіць, каб той, хто спажываў-бы яго, не памёр.\]11Бацькі вашыя елі манну ў пустыні і паўміралі.-\U0Я ёсьць хлеб жыцьця.[y/Сапраўды, сапраўды кажу вам, хто верыць у мяне, мае жыцьцё вечнае.Z/.Не затым што Айца хто-колечы відзеў, адно той, хто ад Бога ёсьць, той відзеў Айца.dYA-Ёсьць напісана ў прароках: “І будуць усе вучнямі Бога” (Із.54,13). Кожны, хто пачуў ад Айца і навучыўся, прыходзіць да мяне.OX,Ніхто ня можа прыйсьці да мяне, калі Айцец, каторы паслаў мяне, не пацягне яго, і я яго ўскрашу ў апошні дзень.mWS+Дык адказаў Езус і сказаў ім: Не наракайце паміж сабою.\V1*і казалі: Ці-ж гэта ня Езус, сын Язэпа, каторага мы знаем бацьку і матку? Дык як-жа ён гаворыць: “Што я з неба зыйшоў”?U5)Дык жыды наракалі на яго, што быў сказаўшы: “Я ёсьць жывы хлеб, што з неба зыйшоў”T (Гэтая-ж ёсьць воля Айца майго, каторы паслаў мяне, каб кожны, хто бачыць Сына і верыць у яго, меў жыцьцё вечнае і я яго ўскрашу ў апошні дзень. S 'LR&бо я зыйшоў з неба ня дзеля таго, каб чыніць маю волю, але волю таго, каторы паслаў мяне, Айца, каб нічога ня згубіў з усяго таго, што ён мне даў, але каб ускрасіў тое ў апошні дзень.$QA%Усё, што дае мне Айцец, да мяне прыйдзе, і таго, хто да мяне прыходзіць, ня выкіну проч;_P7$Але я вам кажу, што вы і бачылі мяне і ня верыце.jOM#А Езус сказаў ім: Я ёсьць хлеб жыцьця; хто прыходзіць да мяне, той не захоча есьці, а хто верыць у мяне, не захоча піць ніколі.gNG"Дык сказалі яму: Пане, дай нам заўсёды гэтага хлеба.}Ms!Бо хлеб ёсьць Божы, каторы з неба зыходзіць і дае жыцьцё сьвету. L  KyБацькі нашыя елі манну ў пустыні, як ёсьць напісана: “Хлеб з неба даў есьці” (Пс.77,24). Дык сказаў ім Езус: Сапраўды, сапраўды кажу вам, не Майсей даў вам хлеб з неба, але Айцец мой дае вам праўдзівы хлеб з неба.J)Дык сказалі яму: Які-ж ты знак чыніш, каб мы ўбачылі і верылі табе? Што ты дзеіш?&IEАдказаў Езус і сказаў ім: Гэта ёсьць справа Божая, каб вы верылі ў таго, каго ён паслаў.wHgДык сказалі яму: Што мы маем рабіць, каб чыніць справы Божыя?lGQЗдабывайце ня ежу, каторая гіне, але каторая трывае на жыцьцё вечнае, якую дасьць вам Сын чалавечы, бо яго Айцец азначыў, Бог.tFaАдказаў ім Езус і сказаў: Сапраўды, сапраўды кажу вам, вы шукаеце мяне не затым што відзелі цуды, але затым што елі хлеб і наеліся.E)І калі знайшлі яго на тым баку мора, сказалі яму: Вучыцель, калі ты сюды прыбыў?dDAДык калі ўбачыла грамада, што там ня было Езуса ані вучняў ягоных, увайшлі ў лодку і прыплылі ў Капарнаум, шукаючы Езуса."C=а другія лодкі надплылі з Тэбэрыяды, блізка месца, дзе елі хлеб за падзякай Панскай.]B3На другі дзень грамада, якая стаяла на тым баку мора, убачыла, што там ня было другой лодкі, толькі адна, і што Езус не ўвайшоўшы быў са сваімі вучнямі ў лодку, але вучні ягоны адны адплылі;A'Дык захацелі ўзяць яго ў лодку, і зараз лодка была пры зямлі, да каторай плылі.H@ Ён-жа сказаў ім: Гэта я, ня бойцеся.v?eДык калі праплылі нешта дваццаць ці трыццаць стадыяў, убачылі Езуса ходзячага па моры і прбліжаючагася да лодкі – і спалохаліся.]>3А мора, ад дуючага вялікага ветру, уздымалася.H= і ўвайшоўшы ў лодку, паплылі на той бок мора ў Капарнаум. І было ўжо сьцямнеўшы, а Езус да іх ня прыходзіў.a<;Калі-ж настаў вечар, прыйшлі вучні ягоны да мораN;Езус-жа пазнаўшы, што маюць прыйсьці, каб узяць яго і зрабіць яго каралём, аддаліўся ізноў сам адзін на гару.X:)Дык тыя людзі, убачыўшы цуд, які ўчыніў Езус, казалі: Што гэта ёсьць сапраўды прарок, каторы мае прыйсьці на сьвет.F9 Дык сабралі і напоўнілі дванаццаць кашоў кавалкаў з пяцёх ячменных хлябоў, якія асталісяў тых, што елі.!8; А калі наеліся, сказаў вучням сваім: Зьбярэце кавалкі, што асталіся, каб ня згінулі.*7M І ўзяў Езус хлябы і ўчыніўшы падзяку, раздаў сядзячым; таксама і з рыбаў, сколькі хацелі.P6 І сказаў Езус: Загадайце людзям сесьці. Было-ж многа травы на месцы. Дык паселі мужчыны лікам каля пяці тысяч.15[ Ёсьць тут адзін хлапец, які мае пяць ячменных хлябоў і дзьве рыбы, але што гэта на гэтулькіх?v4eСказаў яму адзін з вучняў ягоных, Андрэй, брат Сымона Пятра:)3KАдказаў яму Філіп: За дзьвесьце дынараў ня хваціць ім хлеба, каб кожны атрымаў па троху.p2YА гэта казаў, прабуючы яго, бо сам ведаў, што меў зрабіць.v1eДык калі Езус падняў вочы і ўбачыў, што вялізарнае мноства ідзе да яго, сказаў да Філіпа: Адкуль мы купім хлеба, каб яны мелі есьці?^05Была-ж блізка Пасха, дзень сьвяточны жыдоўскі.m/SДык узыйшоў Езус на гару і сядзеў там з сваімі вучнямі..-І ішло за ім вялікае мноства, бо відзелі знакі, якія чыніў над тымі, што хварэлі.- !Пасьля гэтага Езус адыйшоў на той бок Галілейскага мора, або Тыбэрыядзкага.,/Калі-ж вы ягоным пісаньням ня верыце, то як-жа паверыце маім славам?+.Бо калі-б вы верылі Майсею, пэўне-ж верылі і мне, бо аба мне ён пісаў.W*'-Ня думайце, што я вас буду вінаваціць перад Айцом; ёсьць хто вас вінаваціць – Майсей, на каторага вы спадзеяцёся.\)1,Як-жа можаце верыць вы, каторыя прымаеце славу адзін ад другога, а славы, каторая ёсьць ад адзінага Бога, ня шукаеце?7(g+Я прыйшоў у імя Айца майго, а вы ня прымаеце мяне; калі другі прыйдзе ў імя сваё, вы таго прымеце.h'I*але я пазнаў вас, што міласьці Божай ня маеце ў сабе.;&q)Славы ад людзей я не прымаю;a%;(а вы ня хочаце прыйсьці да мяне, каб мець жыцьцё.F$'Вы дасьледжваеце Пісаньні, бо думаеце ў іх мець жыцьцё вечнае, а гэта-ж яны даюць пасьведчаньне аба мне,#3&і ня маеце слова яго ў вас прабываючага, бо таму, каторага ён паслаў, вы ня верыце.d"A%А Айцец, каторы паслаў мяне, ён сам даў сьведчаньне аба мне. І вы ані голасу яго ніколі ня чулі, ані вобліку яго ня бачылі;5!c$Але я маю пасьведчаньне большае за Янава; бо чыны, якія даў мне Айцец, каб даканаць іх, самыя чыны, якія я чыню, яны даюць пасьведчаньне аба мне, што Айцец паслаў мяне.$ A#Ён быў сьветачам, што гарэў і сьвяціў, а вы хацелі да часу пацешыцца ў ягоным сьвятле."Я-ж не ад чалавека бяру пасьведчаньне, але кажу гэтае, каб вы былі збаўлены.fE!Вы пасылалі да Яна, і ён даў пасьведчаньне праўдзе.O Іншы ёсьць, хто дае пасьведчаньне аба мне, і я ведаю, што праўдзівае ёсьць пасьведчаньне, якое ён дае аба мне.1Калі я пасьведчаньне даю вам сам ад сабе, пасьведчаньне маё ня ёсьць праўдзівае.~uНе магу я сам ад сябе нічога чыніць. Як чую, так суджу, і суд мой ёсьць справядлівы, бо ня шукаю маей волі, але волі таго, хто паслаў мяне.Fі выйдуць тыя, што добра чынілі, на ўскрашэньне жыцьця, а тыя, што дрэнна паступалі, на ўскрашэньне суду.J Ня дзівецеся з гэтага, бо прыходзіць часіна, у каторай усе, што ёсьць у магілах, пачуюць голас Сына Божага,hIі даў яму ўладу чыніць суд, бо ён ёсьць Сын чалавечы.Бо як Айцец мае жыцьцё ў сабе самым, так даў і Сыну мець жыцьцё ў сабе самым;Сапраўды, сапраўды кажу вам, што прыходзіць часіна, дый цяпер ёсьць, калі ўмерлыя пачуюць голас Сына Божага, і каторыя пачуюць, будуць жыць.7gСапраўды, сапраўды кажу вам, што хто слухае слова майго і верыць таму, каторы паслаў мяне, той мае жыцьцё вечнае і ня прыйдзе на суд, але перайшоў ад сьмерці да жыцьця.@yкаб усе паважалі Сына, як паважаюць Айца. Хто не паважае Сына, той не паважае Айца, каторы паслаў яго.iKБо Айцец ня судзіць нікога, але ўвесь суд аддаў Сыну,Бо як Айцец ускрашае ўмерлых і ажыўляе, так і Сын, каго хоча, ажыўляе.NБо Айцец любіць Сына і паказвае яму ўсё, што сам чыніць; і большыя за гэтыя пакажа яму чыны, каб вы дзівіліся.3Сапраўды, сапраўды кажу вам, ня можа Сын ад сябе нічога чыніць, акрамя таго, што ўбачыць Айца чынячага; бо што-колечы ён чыніць, тое і Сын таксама чыніць.4aДык дзеля гэтага жыды яшчэ болей шукалі забіць яго, што ня толькі ламаў суботу, але і Бога называў сваім Айцом, чынячы сябе роўным Богу. Дык адказаў Езус і сказаў ім:q[Езус-жа адказаў ім: Айцец мой аж дагэтуль дзеіць і я дзею. wДзеля гэтага жыды прасьледавалі Езуса, што гэтае рабіў у суботу." =Пайшоў той чалавек і абвесьціў жыдом, што гэта быў Езус, каторы зрабіў яго здаровым.b =Потым знайшоў яго Езус у сьвятыні і сказаў яму: Вось ты стаў здаровым; ужо не грашы, каб ня здарылася з табою што горшае.: m Той-жа, што стаў здаровым, ня ведаў, хто гэты быў, бо Езус адхіліўся ад грамады, якая была на месцы.- S Дык спыталіся ў яго: Хто гэта той чалавек, каторы табе сказаў: “Вазьмі ложа тваё і хадзі”?3 Адказаў ім: Хто мяне здаровым зрабіў, той мне сказаў: “Вазьмі ложа тваё і хадзі”.-S Дык жыды казалі таму, што быў аздароўлены: Гэта-ж субота, ня можна табе насіць твайго ложа.,Q І зараз-жа стаў здаровым той чалавек, і ўзяў ложа сваё, і хадзіў. А ў той дзень была субота.c?Сказаў яму Езус: Устань, вазьмі ложа тваё і хадзі.Адказаў яму хворы: Пане, я ня маю чалавека, каб ён, калі ўзварухнецца вада, апусьціў мяне ў саджалку; бо пакуль я дайду, іншы ўвойдзе перада мною.A{Калі Езус убачыў яго ляжачага і пазнаў, што ён ужо многа часу хварэе, сказаў яму: Хочаш быць здаровым?wБыў-жа там чалавек, які трыццаць восем гадоў быў у сваей хваробе.3_Бо анел Панскі зыходзіў час ад часу ў саджалку і варушылася вада; і хто першы ўходзіў у саджалку пасьля парушэньня вады, быў здаровы, на якую-б хваробу ён не хварэў.=sУ усіх ляжала вялікае мноства хворых, сьляпых, кульгавых, зсохлых, якія выглядалі парушэньня вады.8iЁсьць-жа ў Ерузаліме авечая саджалка, якая завецца па-гэбрайску Бэтэсда, маючая пяць прысенкаў.~ Пасьля гэтага быў сьвяточны дзень жыдоўскі і Езус пайшоў у Ерузалім.}9Першым цудам у Галілеі было перамяненьне вады ў віно ў Кане Галілейскай.f|E8Гэта быў урадавец Гэрада Антыпы, валадара Галілеі.={s7Жыды ў Юдэі не хацелі прыняць навукі Езуса. Магчыма так-жа, што Езус цяпер не зайшоў у свой горад (Назарэт), хоць дарога з Самарыі ў Галілею праходзіла каля гэтага гораду.zw6Гэта ізноў другі знак учыніў Езус, калі прыйшоў з Юдэі ў Галілею.Ty!5Дык пазнаў бацька, што была тая гадзіна, у каторай сказаў яму Езус: Сын твой жыве. І ўверыў сам і ўвесь дом ягоны.Ox4Дык пытаўся ў іх гадзіны, у якою яму палепшала? І сказалі яму: Што ўчоры ў гадзіне сёмай пакінула яго гарачка."w=3Калі-ж ён ужо прыходзіў, перанялі яго слугі і паведамілі, кажучы, што сын ягоны жыве.*vM2Сказаў яму Езус: Ідзі, сын твой жыве. Паверыў чалавек мове, якую сказаў яму Езус і пайшоў.ru]1Сказаў да яго князь: Пане, прыйдзі перш, чым памрэ сын мой.}ts0Езус-жа сказаў да яго: Калі знакаў і цудаў ня ўбачыце, ня верыце.|sq/Ён, калі пачуў, што Езус прыйшоў з Юдэі ў Галілею, пайшоў да яго і прасіў яго, каб прыйшоў і аздаравіў Сына ягонага, бо пачынаў уміраць.Vr%.Дык прыйшоў ізноў у Кану Галілейскую, дзе ваду зрабіў віном. І быў адзін князь, каторага сын хварэў у Капарнауме."q=-Дык калі прыйшоў у Галілею, прынялі яго галілеяне, пабачаўшы ўсё, што быў учыніў у Ерузаліме ў дзень сьвяточны, бо і яны былі прыйшоўшы на дзень сьвяточны.p%,Бо сам Езус даў пасьведчаньне, што прарок у сваей бацькаўшчыне ня мае пашаны.moS+Пасьля-ж двух дзён ён выйшаў адтуль і пайшоў у Галілею.fnE*А жанчыне казалі: што ўжо ня дзеля тваей гутаркі мы верым, бо мы самі чулі і ведаем, што гэта ёсьць сапраўды Збаўца сьвету.`m9)І яшчэ болей іх уверыла ў яго дзеля ягонай мовы.0lY(Дык калі прыйшлі да яго самаране, прасілі яго, каб астаўся там. І аставаўся там праз два дні.k'З таго-ж гораду многія з самаранаў уверылі ў яго дзеля слова жанчыны, якая давала пасьведчаньне: Што сказаў мне ўсё, што-колечы я ўчыніла. j9&Я паслаў вас жаць, над чым вы не працавалі; іншыя працавалі, а вы ўвайшлі ў іх працы.{io%Бо ў гэтым ёсьць слова праўдзівае: што іншы сее, а хто іншы жне.Gh$А хто жне, той бярэ плату і зьбірае плод на жыцьцё вечнае, каб і той, хто сее, разам цешыўся, і той, хто жне.g#Ці-ж вы не гаворыце, што яшчэ чатыры месяцы і прыйдзе жніво? Вось я кажу вам: Падымеце вочы вашыя і пагляньце на ваколіцы, што ўжо белыя да жніва.=fs"Сказаў ім Езус: Ежай маей ёсьць, каб чыніць волю Таго, хто паслаў мяне і каб даканаць справы ягонай.uec!Дык гаварылі вучні паміж сабою: Няўжо яму хто прынёс есьці?sd_ Ён-жа сказаў ім: Я маю ежу, каб есьці, аб якой вы ня ведаеце.\c1Тымчасам вучні прасілі яго, кажучы: Раббі, еш.Jb Дык выйшлі з гораду і пайшлі да яго.>auПайдзеце і паглядзеце чалавека, каторы сказаў мне ўсё, што-колечы я ўчыніла; ці ня ён ёсьць Хрыстус? `Дык жанчына пакінула сваё вядро і пайшла ў горад і казала гэным людзям:n_UІ зараз прыйшлі вучні ягоны і дзівіліся, што гаварыў з жанчынай. Аднак ніводзен не сказаў: Чаго жадаеш або аб чым з ею гаворыш?[^/Сказаў ей Езус: Гэта я, каторы гавару з табою.U]#Сказала яму жанчына: Ведаю, што прыйдзе Мэсыяш (каторы завецца Хрыстус), дык калі ён прыйдзе, абвесьціць нам усё.)\KДухам ёсьць Бог, і тыя, каторыя пакланяюцца яму, трэба, каб пакланяліся ў духу і праўдзе.+[OАле прыходзіць часіна, дый цяпер ёсьць, калі сапраўдныя паклоньнікі будуць пакланяцца Айцу ў духу і праўдзе. Бо і Айцец такіх шукае, каторыя-б пакланяліся яму.(ZIВы пакланяецеся таму, чаго ня знаеце; мы знаем, чаму пакланяемся; бо збаўленьне з жыдоў.hYIСказаў ей Езус: Жанчына, вер мне, што прыходзіць часіна, калі ані на гэтай гарэ, ані ў Ерузаліме ня будзеце пакланяцца Айцу.5XcАйцы нашыя пакланяліся на гэтай гарэ, а вы кажаце, што ў Ерузаліме месца, дзе трэба пакланяцца._W7Жанчына сказала яму: Пане, віджу, што ты прарок.,VQбо пяцёх мужоў ты мела, і каторга цяпер маеш, ня ёсьць твой муж. Гэта ты праўдзіва сказала.4UaАдказала жанчына і сказала: Я ня маю мужа. Сказаў ей Езус: Добра ты сказала, што “ня маю мужа”;nTUСказаў ей Езус: Ідзі, пакліч свайго мужа і прыйдзі сюды.>SuСказала да яго жанчына: Пане, дай мне гэтай вады, каб мне не хацелася піць і не хадзіць сюды чарпаць.Rа вада, якую я яму дам, станецца ў ім крыніцаю вады, б’ючай на жыцьцё вечнае.uQc Адказаў Езус і сказаў ей: Кожны, хто п’е з гэтай вады, ізноў захоча піць; але хто-б піў з вады, якую я яму дам, не захоча піць навекі; ~~*}|:{{2zNyxxdwevuu)tFssrIqqcpp2oovo nnmlllkMjj3iXhh3gTfedd4bbaa-`o_k^]]\j[[Z&YXWWVVCUTTYSS/RQPP#ONMLL0KJJFII:HGaFmElDDDCCBAA9@n@?f>==<;;J::w98c7655M4T3M211@00/}..7-X,,r++**)((:'c&w& %:$$#""J! B)MKtz^}H]8 & T t Ug@; J  Дык Марта, як пачула, што ідзе Езус, пераняла яго, а Марыя сядзела дома.I/ А многія з жыдоў былі прыйшоўшы да Марты і Марыі, каб іх пацяшаць па іхным браце.H (Была-ж Бэтанія блізка Ерузаліму, адлегла каля пятнаццаці стадыяў).zGm Дык прыйшоў Езус і знайшоў яго ўжо чатыры дні ляжачым у гробе.F' І сказаў Тамаш, каторы завецца Дыдымус, да вучняў: Ідзём і мы, каб памерці з ім.E  і я рад дзеля вас, затым што там ня быў, каб вы верылі. Але ідзём да яго.[D/ Дык тады езус сказаў ім адкрыта: Лазар памёр; C Казаў-жа Езус аб сьмерці ягонай, а яны думалі, што казаў аб спаньні сном.pBY Дык сказалі ягоны вучні: Пане, калі сьпіць, будзе здароў.O Сказалі яму вучні: Раббі, цяпер шукалі цябе жыды, каб закаменаваць, а ты ізноў туды ідзеш?o=W і пасьля гэтага сказаў вучням сваім: ідзём ізноў у Юдэю.~<u Дык калі пачуў, што хварэе, тады-то прабыў у тым-жа месцы два дні,d;A Езус-жа любіў Марту і ейную сястру Марыю і Лазара.\:1 А Езус пачуўшы, сказаў ім: Хвароба гэта ня ёсьць на сьмерць, але на славу Божую, каб быў праслаўлены праз яе Сын Божы.9# Дык паслалі сёстры ягоны да яго, кажучы: Пане, вось той, каго ты любіш, хварэе.N8 (А Марыя была тая, што намасьціла Пана алейкам і выцерла ногі яго сваімі валасамі, каторы брат Лазар хварэў).7  Быў-жа адзін хворы Лазар з Бэтаніі, з мястэчка Марыі і ейнай сястры Марты.}6s *але ўсё, што Ян сказаў аб ім, была праўда. І многія ўверылі ў яго.5 )І многія прыходзілі да яго, і казалі: Што Ян-то ня ўчыніў ніводнага знаку,4 (І адыйшоў ізноў за Ярдан на тое месца, дзе перш Ян хрысьціў, і там астаўся.V3% 'Дык стараліся ўзяць яго, і выйшаў з рук іх.\21 &а калі чыніў, то калі-б мне вы не хацелі верыць, верце чынам, каб вы пазналі і верылі, што Айцец у мне ёсьць, а я ў Айцу.]13 %Калі я ня чыніў чынаў Айца майго, ня верце мне;W0' $то каторага Айцец пасьвяціў і паслаў на сьвет, вы кажаце: “Што ты блюзьніш”, затым што я сказаў: Я ёсьць Сын Божы?8/i #Калі тых назваў багамі, да каторых была скіравана мова Божая – а Пісаньне ня можа быць нарушана .  "+-O !Адказалі яму жыды: Ці-ж у вашым законе не напісана: “што я сказаў: вы ёсьць багі”? (Пс.81,60).L, Адказаў ім Езус: Многа добрых чынаў паказаў я вам з Айца майго, дзеля якога з гэтых чынаў вы мяне камянуеце?b+= Дык жыды хвацілі каменьні, каб закаменаваць яго..*W Я і Айцец адно ёсьць.,)Q Тое, што даў мне Айцец мой, ёсьць большае за ўсё, і ніхто ня можа вырваць з рукі Айца майго.(! І я даю ім жыцьцё вечнае, і ня згінуць навекі, і ніхто іх ня вырве з рукі маей.'y Маі авечкі слухаюць голасу майго, і я знаю іх, і яны ідуць за мною.Q& але вы ня верыце, бо вы не з маіх авечак.T%! Адказаў ім Езус: Я гавару вам, а вы ня верыце. Чыны, якія я чыню ў імя Айца майго, яны даюць пасьведчаньне аба мне;J$  Дык абступілі яго жыды і казалі яму: Дакуль-жа будзеш мучыць душу нашу? Калі ты Хрыстус, скажы нам адкрыта.]#3 І хадзіў Езус у сьвятыні, у прысенку Саламона.t"a І надыйшло пасьвячэньне сьвятыні ў Ерузаліме, і была зіма.D! Другія казалі: Гэтыя словы ня ёсьць таго, хто мае д’ябэльства; ці-ж д’ябал можа адчыняць вочы сьляпых?  Многія-ж з іх казалі: Ён д’ябэльства мае і шалее, што вы слухаеце яго?fE Паўстаў ізноў спор паміж жыдамі дзеля гэтых моваў. Ніхто яго не адыймае ад мяне, але я сам ад сябе кладу яго. І маю ўладу палажыць яго, і маю ўладу ізноў ўзяць яго; гэты загад атрымаў я ад Айца майго. Дзеля таго любіць мяне Айцец, што я кладу жыцьцё маё, каб ізноў яго ўзяць. І іншыя авечкі маю, якія ня ёсьць з гэтай аўчарні; і тыя трэба мне прывесьці, і будуць слухаць голасу майго, і станецца адна аўчарня і адзін пастыр. як знае мяне Айцец, і я знаю Айца. І я жыцьцё маё кладу за авечкі мае.eC Я ёсьць пастыр добры, і знаю мае, і мае мяне знаюць;q[ Найміт-жа ўцякае, бо ён найміт і ён ня рупіцца аб авечках.# А найміт і той, што ня ёсьць пастырам, каторага авечкі не свае, бачыць надыходзячага ваўка, і кідае авечкі і ўцякае, а воўк хватае і разганяе авечкі.xi Я ёсьць добры пастыр. Добры пастыр жыцьцё дае за авечкі свае.Q Злодзей прыходзіць адно толькі, каб красьці, і забіваць, і губіць. Я прыйшоў, каб мелі жыцьцё і дастатней мелі.4a Я ёсьць дзьверы. Калі хто праз мяне ўвойдзе, будзе збаўлены; і ўвойдзе і выйдзе і знойдзе пашу.) Усе, сколькі іх прыходзіла, ёсьць зладзеі і разбойнікі; і ня слухалі іх авечкі.3 Дык ізноў сказаў ім Езус: Сапраўды, сапраўды кажу вам, што я ёсьць дзьверы авечак. гэтую прыповесьць сказаў ім Езус. Яны-ж не зразумелі, што ім гаварыў.w За чужым ня ідуць, але ўцякаюць ад яго, бо ня знаюць голасу чужых.#? І выпушчаючы свае авечкі, ідзе перад імі, а авечкі ідуць за ім, бо знаюць голас ягоны.K Яму прыдзьвернік адчыняе, і авечкі слухаюць ягонага голасу, і ён заве свае авечкі паіменна і выводзіць іх.kO а хто ўваходзіць праз дзьверы, ёсьць пастырам авечак.h  K Сапраўды, сапраўды кажу вам: Хто не ўваходзіць праз дзьверы ў аўчарню авечак, але ўлазіць кудоюсь, той злодзей і разбойнік;S  )Сказаў ім Езус: Калі-б вы былі сьляпыя, то ня мелі-б граху, але цяпер вы кажаце: “што відзім”. Грэх ваш астаецца. + (І пачулі некаторыя з фарызэяў, якія былі з ім, і сказалі яму: Няўжо і мы сьляпыя?Y + 'І сказаў Езус: На суд я прыйшоў на гэты сьвет, каб тыя, што ня відзяць, відзелі, а тыя, што відзяць, сталіся сьляпымі.c ? &Ён-жа сказаў: Веру, Пане. І ўпаўшы, пакланіўся яму.  %І сказаў яму Езус: І бачыў ты таго, і той, што гаворыць з табою, гэта ён.mS $адказаў той і сказаў: Хто ён, Пане, каб мне верыць у яго?$A #Пачуў езус, што яго выкінулі проч, і знайшоўшы яго, сказаў яму: Ты верыш у Сына Божага?0Y "Яны адказалі і сказалі яму: У грахох ты ўвесь нарадзіўся і ты нас вучыш? І выкінулі яго проч.c? !Калі-б ён ня быў ад Бога, ня мог-бы нічога ўчыніць.}s Ад веку ня чуваць было, каб хто адчыніў вочы сьлепанароджанага.[/ А мы ведаем, што грэшных Бог ня слухае; але калі хто ёсьць паклоньнікам Божым і чыніць ягону волю, таго выслухоўвае.<q Адказаў той чалавек і сказаў ім: Гэта бо дзіўна, што вы ня ведаеце, адкуль ён, а ён адчыніў вочы мае.} Мы ведаем, што да Майсея гаварыў Бог, а гэтага ня ведаем, адкуль ён. Яны-ж злаялі яго і сказалі: Ты будзь ягоным вучнем, а мы вучні Майсея.A~{ Адказаў ім: Я вам ужо сказаў і вы чулі, нашто ізноў хочаце чуць? Ці і вы хочаце стацца ягонымі вучнямі?q}[ Дык сказалі яму: Што ён табе зрабіў? Як адчыніў табе вочы?|- Ён-жа сказаў ім: Ці ён грэшны, ня ведаю; адно ведаю, што я быў сьляпы, цяпер віджу.f{E Дык паклікалі ізноў таго чалавека, што быў сьляпым, і сказалі яму: Дай славу Богу. Мы ведаем, што той чалавек ёсьць грэшны.z{ Дзеля гэтага бацькі ягоны сказалі: што мае гады, у самога пытайце.y Гэта сказалі бацькі ягоны, бо баяліся жыдоў; бо жыды ўжо былі змовіўшыся, што калі-б хто прызнаў яго за Хрыста, каб быў вылучаны з бажніцы.uxc але як цяпер відзець, ня ведаем; або хто адчыніў вочы ягоны, мы ня ведаем. У самога пытайце, ён мае гады, няхай сам аб сабе гаворыць.*wM Адказалі ім бацькі ягоны і сказалі: Мы ведаем, што гэта наш сын і што сьляпым нарадзіўся;Mv і спыталіся ў іх, кажучы: Гэта ваш сын, аб каторым вы кажаце, што сьляпым нарадзіўся? Дык як-жа цяпер відзіць?Pu Дык ня верылі жыды аб ім, што ён быў сьляпы і стаў відзець, пакуль не паклікалі бацькоў таго, што стаў відзець,?tw Дык сказалі ізноў сьляпому: Ты што кажаш аб тым, што адчыніў твае вочы? Ён-жа сказаў: Што гэта прарок.6se Дык казалі некаторыя з фарызэяў: Не ад Бога гэты чалавек, што не захоўвае суботы. Другія-ж казалі: Як можа чалавек грэшны чыніць гэтыя знакі? І была спрэчка паміж імі.Vr% Дык ізноў пыталіся ў яго фарызэі, як стаў відзець? Ён-жа сказаў ім: Балота палажыў мне на вочы, і я ўмыўся, і віджу.vqe А была субота, калі Езус зрабіў балота і адчыніў вочы ягоны.Wp' Прывялі таго, што быў сьляпым, да фарызэяў.Oo І сказалі яму: Дзе ён? Сказаў: ня ведаю.$nA Ён адказаў: Той чалавек, каторы завецца Езус, зрабіў балота і памазаў мае вочы і сказаў мне: “ідзі да саджалкі Сілоэ і ўмыйся”. І я пайшоў, і ўмыўся, і віджу.Wm' Дык казалі яму: як-жа адчыніліся табе вочы?mlS а другія: Не, але да яго падобны. Ён-жа казаў: што гэта я.ykk Дык суседзі і тыя, што яго перад тым бачылі, што быў жабраком, казалі: Ці ня той гэта, што сядзеў і жабраваў? Адны казалі: Што гэта той;Wj' і сказаў яму: ідзі, умыйся ў саджалцы Сілоэ (што тлумачыцца “Пасланы”). Дык ёе пайшоў і ўмыўся, і прыйшоў відзючы.*iM Сказаўшы гэтае, ён плюнуў на зямлю і зрабіў з сьліны балота і памазаў балотам вочы ягоныWh' Пакуль я на сьвеце, я ёсьць сьвятло сьвету.Gg Мне трэба чыніць чыны таго, каторы паслаў мяне, пакуль дзень; надыходзіць ноч, калі ніхто ня можа чыніць.#f? Адказаў Езус: Ані ён не саграшыў, ані бацькі ягоны, але каб выявіліся ў ім чыны Божыя.5ec І спыталіся ў яго вучні ягоны: Раббі, хто саграшыў, ён, ці бацькі ягоны, што сьляпым нарадзіўся?yd m І праходзячы Езус угледзеў чалавека сьляпога ад нараджэньня.c;Дык хвацілі каменьні, каб кідаць у яго, Езус-жа скрыўся і выйшаў з сьвятыні.b#:Сказаў ім Езус: Сапраўды, сапраўды кажу вам, перш чым Абрагам стаўся, я ёсьць.a9Дык сказалі да яго жыды: Пяцьдзесят гадоў яшчэ ня маеш і ты Абрагама бачыў?`8Абрагам, айцец ваш, рад быў, каб убачыць дзень мой; ён убачыў і ўсьцешыўся.}_s7і вы ня пазналі яго. Але я яго знаю, і калі-б я сказаў, што яго ня знаю, буду падобным да вас лгуном. Але я знаю яго, і мову ягону захоўваю.p^Y6адказаў езус: калі я сам сябе слаўлю, слава мая нішто. Ёсьць Айцец мой, каторы славіць мяне, аб каторым вы кажаце, што ён Бог ваш,:]m5Няўжо ты большы за айца нашага Абарагма, каторы памёр? І прарокі паўміралі; кім ты сам сябе робіш?\'4Дык сказалі жыды: Цяпер мы пазналі, што ты д’ябла маеш. Абрагам памёр і прарокі, а ты кажаш: “Калі хто захавае мову маю, не пакаштуе сьмерці навекі”.[-3Сапраўды, сапраўды кажу вам, калі хто захавае мову маю, сьмерці ня ўбача навекі.kZO2Але я ня шукаю сваей славы; ёсьць, хто шукае і судзіць.Y!1Адказаў Езус: Я д’ябла ня маю, але паважаю Айца майго, а вы мяне зьневажаеце.'XG0Дык адказалі жыды і сказалі яму: Ці-ж мы ня добра кажам, што ты самаранін і д’ябла маеш?#W?/Хто ёсьць з Бога, слухае слоў Божых. Дзеля таго вы ня слухаеце, што вы ня ёсьць з Бога. V.Хто з дакажа ў-ва мне грэх? Калі я вам праўду кажу, чаму вы мне ня верыце?NU-Калі-ж я кажу праўду, вы ня верыце мне.vTe,Вы ёсьць з айца д’ябла і хочаце чыніць пажаданьні айца вашага. Ён чалавекалюбцам быў ад пачатку і не ўстаяў у праўдзе, бо няма ў ім праўды. Калі гаворыць ілжу, з уласнага гаворыць, бо ён лгун і айцец яе.S+Чаму вы не разумееце маей гутаркі? Бо вы ня можаце слухаць мовы маей. R*Дык сказаў ім Езус: Калі-б Бог быў вашым Айцом, вы любілі-б мяне. Бо я з Бога выйшаў і прыйшоў; бо я не ад сябе самога прыйшоў, але ён мяне паслаў.EQ)Вы чыніцё ўчынкі Айца вашага. Яны-ж сказалі яму: Мы з чужалоства не радзіліся; мы аднаго айца маем, Бога.UP#(Цяпер-жа вы шукаеце забіць мяне, чалавека, каторы сказаў вам праўду, якую пачуў ад Бога; гэтага Абрагам ня чыніў.VO%'Адказалі і сказалі яму: Айцец наш ёсьць Абрагам. Сказаў ім езус: калі вы сыны Абрагама, чынеце ўчынкі Абрагамавы. N&Я гавару, што відзеў у Айца майго, а вы робіце, што відзелі ў айца вашага.)MK%я ведаў, што вы сыны Абрагама; але вы шукаеце мяне забіць, бо мова мая ня прымаецца ў вас.zLm$Дык калі вас Сын зробіць вольнымі, будзеце сапраўды вольнымі.pKY#Слуга-ж не астаецца ў доме навекі, а сын астаецца навекі.0JY"Адказаў ім Езус: Сапраўды, сапраўды кажу вам, што кожны, хто чыніць грэх, ёсьць слугою грэху.?Iw!Адказалі яму: Мы патомтсва Абрагама і нікому ніколі ня служылі; як-жа ты кажаш: “Будзеце вольнымі”?cH? і пазнаеце праўду, а праўда вас зробіць вольнымі.YG+Дык казаў Езус да тых жыдоў, каторыя ўверылі ў яго: Калі вы вытрываеце ў мове маей, сапраўды будзеце маімі вучнямі,YF+Калі ён гэтае гаварыў, многія ўверылі ў яго.HE І той, каторы мяне паслаў, са мною ёсьць, і не аставіў мяне аднаго, бо я, што яму падабаецца, заўсёды чыніў.D%Дык сказаў ім Езус: Калі ўзьнімеце Сына чалавечага, тады пазнаеце, што я ёсьць, і я сам ад сябе нічога ня чыніў, але як навучыш мяне Айцец, тое гавару.[C/І не зразумелі, што Айцом сваім называў Бога.nBUМнога маю аб вас гаварыць і судзіць. Але той, каторы паслаў мяне, праўдамоўны ёсьць, і я, што пачуў ад яго, тое гавару на сьвеце.AДык казалі яму: Хто ты ёсьць? Сказаў ім Езус: Пачатак, каторы і гавару вам.<@qДык я сказаў вам, што памрэцё у грахох вашых; бо калі ня ўверыце, што я ёсьць, памрэцё ў граху вашым.#??І казаў ім: Вы ёсьць зьнізу, я з вышыні; вы ёсьць з гэтага сьвету, я ня з гэтага сьвету.+>OДк казалі жыды: Ці-ж ён заб’е самога сябе, бо сказаў: “Куды я іду, вы ня можаце прыйсьці”?T=!Дык сказаў ім ізноў Езус: Я іду, і будзеце шукаць мяне, і ў граху вашым памрэцё; куды я іду, вы ня можаце прыйсьці.O<Гэтыя словы гаварыў Езус каля скарбоны, вучачы ў сьвятыні. І ніхто ня ўзяў яго, бо яшчэ ня прыйшла яго часіна.;yДык казалі яму: Дзе твой Айцец? Адказаў ім Езус: Вы ня знаеце ані мяне, ані Айца майго; калі-б вы мяне зналі, то хіба-ж зналі-б і Айца майго.::mЯ ёсьць, што пасьведчаньне даю сам аб сабе, і дае пасьведчаньне аба мне Айцец, каторы паслаў мяне.97І ў законе вашым ёсьць напісана, што пасьведчаньне двух чалавек ёсьць праўдзівае.,8QА калі я суджу, то суд мой праўдзівы, бо я ёсьць не адзін, але я і Айцец, каторы паслаў мяне.W7'Вы судзіце паводле цела, я нікога ня суджу.V6%Адказаў Езус і сказаў ім: Калі я і даю пасьведчаньне сам аб сабе, то праўдзівае маё пасьведчаньне, бо я ведаю, адкуль прыйшоў і куды іду; а вы ня ведаеце, адкуль я прыходжу, або куды іду.?5w Дык сказалі яму фарызэі: Ты даеш пасьведчаньне сам аб сабе; пасьведчаньне тваё ня ёсьць праўдзівае.y4k Ізноў-жа гаварыў ім Езус, кажучы: Я ёсьць сьвятло сьвету, хто ідзе за мною, той ня ходзіць у цемры, але будзе мець сьветласьць жыцьця.#3? Яна сказала: Ніхто, Пане. Езус-жа сказаў: І я цябе не асуджу; ідзі і ўжо болей не грашы.52c І выпраставаўшыся Езус сказаў ей: жанчына, дзе тыя, што цябе вінавацілі? Ніхто цябе не асудзіў?[1/ Яны-ж, пачуўшы, адзін за другім выходзілі, пачынаючы ад старшых; а астаўся адзін Езус і жанчына, стоячы пасярэдзіне.I0 І ізноў нагнуўшыся, пісаў на зямлі.U/#Калі-ж не пераставалі пытацца ў яго, выпраставаўся і сказаў ім: Хто з вас без граху, няхай першы кіне ў яе камень.W.'А гэтае яны гаварылі, прабуючы яго, каб магчы яго абвінаваціць. Езус-жа, нагнуўшыся нізка, пісаў пальцам па зямлі.-{А ў законе Майсей загадаў нам гэтакіх каменаваць. Ты-ж што скажаш?,і сказалі яму: Вучыцель, гэтая жанчына толькі-што злоўленая на чужалостве./+WА кніжнікі і фарызэі прывялі жанчыну, злоўленую на чужалостве, і паставілі яе пасярэдзіне,-*SІ на сьвітаньні ізноў прыйшоў у сьвятыню і ўвесь народ прыйшоў да яго; а ён сеўшы вучыў іх.@) }Езус-жа пайшоў на гару Аліўную.G(4Адказалі і сказалі яму: Ці і ты галілеянін? Перагледзь Пісаньні і пабач, што з Галілеі прарок не паўстае?+'O3Ці-ж наш закон судзіць чалавека, калі перад тым не пачуе ад яго і не дазнае, што ён робіць?&)2Сказаў да іх Мікодым, той, каторы прыходзіў да яго ўначы, каторы быў адным з іх:i%K1Але гэтая грамада, што ня знае закону, праклятая яна.W$'0Ці хто з старшых або фарызэяў уверыў у яго?_#7/Дык адказалі ім фарызэі: Няўжо і вы зьведзеныя?"{.адказалі ім слугі: Ніколі так чалавек не гаварыў, як гэты чалавек.(!I-Дык прыйшлі слугі да архісьвятараў і фарызэяў, а яны ім сказалі: чаму вы яго не прывялі? ,Некаторыя-ж з іх хацелі яго ўзяць, але ніхто не палажыў на яго рукі.\1+І так зрабілася спрэчка ў грамадзе дзеля яго.;o*Ці-ж Пісаньне ня кажа: Што з патомства Давіда і з мястэчка Бэтлеем, дзе быў Давід, прыйдзе Хрыстус?!;)Другія казалі: Ён ёсьць Хрыстус. Некаторыя-ж казалі: Ці-ж Хрыстус прыйдзе з Галілеі?#(Дык калі з грамады пачулі гэтыя мовы ягоны, казалі: Ён ёсьць сапраўды прарок._7'А гэта ён сказаў аб Духу, каторага мелі атрымаць веруючыя ў яго. Бо яшчэ ня быў даны Дух, бо Езус яшчэ ня быў услаўлены.&Хто верыць у мяне, як кажа Пісаньне, з нутра яго пацякуць рэкі жывое вады.U#%У апошні-ж вялікі дзень сьвята Езус стаяў і заклікаў, кажучы: Калі хто хоча піць, няхай прыходзіць да мяне і п’е!M$Што гэта за мова, якую ён сказаў: “Будзеце шукаць мяне і ня знойдзеце, і дзе я ёсьць, вы ня можаце прыйсьці”?{o#Дык гаварылі жыды паміж сабою: Куды-ж ён мае ісьці, што мы яго ня знойдзем? Ці мае ісьці да разсяленьня паганскага і навучаць паганаў? "Будзеце шукаць мяне і ня знойдзеце, і дзе я ёсьць, вы ня можаце прыйсьці.!!Дык сказаў ім Езус: Яшчэ мала часу я з вамі, і іду да таго, каторы паслаў мяне.>u Пачулі фарызэі, што грамада аб ім гэтае гаворыць: і паслалі старшыя і фарызэі слугаў, каб яго ўзяць.`9З грамады-ж многія ўверылі ў яго і казалі: Калі прыйдзе Хрыстус, то ці-ж учыніць болей знакаў за тыя, каторыя ён чыніць?%CДык хацелі яго ўзяць, і ніхто не палажыў на яго рукі, бо яшчэ ня прыйшла ягона гадзіна.\1Я знаю яго, бо я ад яго ёсьць, і ён паслаў мяне.FДык Езус заклікаў у сьвятыні вучачы і кажучы: І мяне знаеце, і адкуль я ёсьць, знаеце; і ня прыйшоў я сам ад сябе, але ёсьць праўдзівы, каторы паслаў мяне, каторага вы ня знаеце."=Але яго мы знаем, адкуль ён: калі-ж Хрыстус прыйдзе, ніхто ня будзе ведаць, адкуль ён.=sА ён вось яўна гаворыць і нічога яму ня кажуць. Ці-ж сапраўды старшыя пазналі, што ён ёсьць Хрыстус? 'Дык казалі некаторыя з Ерузалімцаў: Ці-ж гэта ня той, каторага шукаюць забіць?w gНя судзеце паводле выгляду, але судзеце судом справядлівым. u~~;~/~#}||{{yxxwwdwvPuttsSrdqpponn mXlkk,jii h0gffeddOcbbca``i__)^=]].\[KZZYcXhX\XPWTVsUTSSORR4QQXPEONAMLLkKyKJ,II HH FFEGDCKBAAv@@2?>>9=Z<;;[::@9[87796H5]44>33,2j11Z0@//.d-l,++*{))([''Q&%%-$#"! M~{?fS3Bc_+fho  u A ktg}GХто мяне ненавідзіць, той і Айца майго ненавідзіць.B|}Калі-б я ня прыйшоў і не гаварыў ім, яны ня мелі-б граху; але цяпер ня маюць апраўданьня з свайго гарху.+{OАле ўсё гэтае яны будуць рабіць вам дзеля імені майго, бо ня знаюць таго, хто паслаў мяне.MzПомніце мову маю, якую я вам сказаў: “Слуга ня ёсьць большы за пана свайго”. Калі мяне прасьледавалі, і вас будуць прасьледаваць; калі захавалі маю мову, і вашу будуць захоўваць. yКалі-б вы былі з сьвету, сьвет любіў-бы, што было ягонае; а як вы ня ёсьць з сьвету, але я вас выбраў з сьвету, дзеля гэтага сьвет вас ненавідзіць.xКалі сьвет вас ненавідзіць, ведайце, што мяне перш за вас меў у ненавісьці.aw;гэта загадываю вам, каб вы любілі адзін другога. v9Ня вы мяне выбралі, але я вас выбраў і паставіў вас, каб ішлі і прыняслі плод, і каб плод ваш прабываў; каб, чаго-колечы вы папросіце Айца ў імя маё, даў вам.u5Я ўжо ня буду называць вас слугамі, бо слуга ня ведае, што чыніць пан ягоны; а я назваў вас прыяцелямі, бо ўсё, што-колечы чуў ад Айца майго, абвясьціў вам.tВы ёсьць мае прыяцелі, калі будзеце чыніць тое, што я вам загадываю. s9 Ніхто ня мае большай любові за тую, калі хто кладзе жыцьцё сваё за прыяцеляў сваіх.r) Гэтае ёсьць маё прыказаньне, каб вы любілі адзін другога, так як я вас узлюбіў.q! гэтае я вам сказаў, каб радасьць мая была ў вас і радасьць вашая была поўная.p Калі будзеце захоўваць мае прыказаньні, будзеце прабываць у маей любові; так як і я захаваў прыказаньні Айца майго і прабываю ў яго любові.~ou Як мяне ўзлюбіў Айцец, і я вас узлюбіў. Прабывайце ў любові маей.4naУ гэтым ёсьць праслаўлены Айцец мой, каб вы прыносілі найболей плоду і сталіся маімі вучнямі.Vm%Калі будзеце прабываць у мне і словы мае будуць у вас прабываць, чаго-колечы захочаце, папросіце, і станецца вам.Xl)Калі-б хто не прабываў у мне, будзе выкінуты проч як галінка; і зсохне, і падбяруць яе, і кінуць у вагонь, і згарыць.ukcЯ ёсьць вінаградны ўшчэп, а вы галінкі. Хто прабывае ў мне, а я ў ім, той прыносіць многа плоду, бо без мяне нічога ня можаце чыніць./jWПрабывайце ў мне, а я ў вас. Як галінка ня можа прынесьці плоду сама з сябе, калі ня будзе прабываць у вінаградным ушчэпе, так і вы, калі ня будзеце прабываць у мне.Zi-Вы ўжо чыстыя дзеля мовы, якую я гаварыў вам.vheУсякую галінку, якая не прыносіць у мне плоду, ён адсячэ яе; усякую, якая прыносіць плод, ён ачысьціць яе, каб больш прынясла плоду.qg ]Я ёсьць праўдзівы вінаградны ўшчэп, а Айцец мой земляроб.Af{але каб сьвет пазнаў, што я люблю Айца і як мне даў загад Айцец, так чыніў. Устаньце, пойдзем адгэтуль.&eEУжо нямнога буду з вамі гаварыць, бо ідзе князь гэтага сьвету, а ў мне ён нічога ня мае,dІ цяпер я сказаў вам перш чым станецца, каб, калі станецца, вы верылі.cyВы чулі, што я вам сказаў: “Адыходжу і прыходжу да вас”. Калі-б вы любілі мяне, пэўне цешыліся-б, што іду да Айца, бо Айцец большы за мяне.[b/Супакой пакідаю вам, супакой мой даю вам; ня так як сьвет дае, я вам даю. Няхай ня трывожыцца сэрца вашае і не баіцца.maSПацяшыцель-жа, Дух сьвяты, каторага пашле Айцец у імя маё, ён вас навучыць усяго і прыпомніць вам усё, што-колечы я вам сказаў.L`Гэтае я вам сказаў, прабываючы ў вас.M_Хто ня любіць мяне, не захоўвае моваў маіх. А мова, якую вы чулі, ня ёсьць мая, але таго, хто паслаў мяне, Айца.^Адказаў Езус і сказаў яму: Калі хто любіць мяне, будзе захоўваць мову маю, і Айцец мой узлюбіць яго, і прыйдзем да яго і зробім у яго памешканьне.+]OСказаў яму Юда, ня той Іскарыёт: Пане, што сталася, што ты маеш аб’явіцца нам, а ня сьвету?&\EХто мае маё прыказаньне і захоўвае яго, гэта той, хто любіць мяне. А хто мяне любіць, будзе ўзлюблены Айцом маім, і я буду любіць яго і аб’ялю яму самога сябе.[У той дзень вы пазнаеце, што я ёсьць у Айцу маім, а вы ў мне, і я ў вас.0ZYЯшчэ крыху і сьвет ужо ня ўбачыць мяне; а вы мяне будзеце бачыць, бо я жыву і вы будзеце жыць.NYНе пакіну вас сіратамі, прыйду да вас.XДуха праўды, каторага сьвет ня можа прыняць, бо ня відзіць яго і ня знае яго. Але вы пазнаеце яго, бо ён з вамі будзе прабываць і ў вас будзе.%WCа я буду прасіць Айца, і ён дасьць вам іншага Пацяшыцеля, каб прабываў з вамі навекі –bV=Калі вы мяне любіце, захоўвайце мае прыказаньні;gUGКалі чаго будзеце прасіць мяне ў імя маё, тое ўчыню.+TO І чаго-колечы будзеце прасіць Айца ў імя маё, тое ўчыню, каб быў праслаўлены Айцец у Сыне.zSm Сапраўды, сапраўды кажу вам, хто верыць у мяне, чыны, якія я чыніў, і ён будзе чыніць, і большыя за гэтыя будзе чыніць, бо я іду да Айца.R7 Ці ня верыце, што я ў Айцу, а Айцец ёсьць у-ва мне? Прынамся дзеля самых чынаў верце.Q+ Ці ня верыце, што я ў Айцу, а Айцец у-ва мне ёсьць? Словы, якія я вам гавару, не ад самога сябе гавару, але Айцец, каторы у-ва мне прабывае, ён чыніць чыны.P} Сказаў яму Езус: Гэтулькі часу я з вамі і вы не пазналі мяне? Філіпе, хто бачыць мяне, той бачыць і Айца. Як-жа ты кажаш: “Пакажы нам Айца”?jOMСказаў яму Філіп: Пане, пакажы нам Айца і хваціць нам.DNКалі б вы мяне пазналі, паўнейж пазналі-б і Айца майго; і ад гэтага часу вы пазнаеце яго і вы бачылі яго.IuУ доме Айца майго памяшканьняў многа. Калі-б інакш, то я сказаў-бы вам, бо іду прыгатовіць вам месца.xH kНяхай ня трывожыцца сэрца вашае. Верыце ў Бога і ў мяне верце._G7 &Адказаў яму Езус: Ты жыцьцё сваё за мяне паложыш? Сапраўды кажу табе, не запяе певень, як ты трэйчы адрачэсься ад мяне.F- %Сказаў яму Пётр: чаму не магу ісьці за табою цяпер? Я жыцьцё сваё палажу за цябе._E7 $Сказаў яму Сымон Пётр: Пане, куды ты ідзеш? Адказаў Езус: Куды я іду, ты цяпер ня можаш ісьці за мною, але пойдзеш потым.D3 #Па гэтым пазнаюць усе, што вы мае вучні, калі будзеце мець любоў адзін да другога.KC "Прыказаньне новае даю вам, каб вы любілі адзін другога; так як я вас узлюбіў, каб і вы любілі адзін другога.tBa !Сыночкі, яшчэ крыху я ёсьць з вамі; будзеце шукаць мяне, і як я сказаў жыдом: “Куды я іду, вы ня можаце прыйсьці”, і вам цяпер кажу.7Ag Калі Бог ёсьць праслаўлены ў ім, то і Бог праславіць яго ў сабе самым, і зараз-жа праславіць яго.9@k калі-ж ён выйшаў, сказаў Езус: Цяпер праслаўлены ёсьць Сын чалавечы і Бог ёсьць праслаўлены ў ім.a?; Дык ён, узяўшы кусок, зараз-жа выйшаў. А была ноч.>% Бо некаторыя думалі дзеля таго, што Юда меў скарбонку, што Езус сказаў яму: Купі таго, чаго нам патрэба на дзень сьвяточны; або, каб даў нешта ўбогім.r=] А гэтага ніхто з сядзячых не зразумеў, да каго сказаў яму.<' І пасьля куска ўвайшоў у яго д’ябал. І сказаў яму Езус: што робіш, рабі хутчэй.>;u Адказаў Езус: Гэта той, каму я падам памочаны хлеб. І памачыўшы хлеб, даў Юдзе Сымонаваму Іскарыёту.y:k І той, абапёршыся на грудзях Езуса, сказаў яму: Пане, хто гэта?9 Дык гэтаму кіўнуў Сымон Пётр і сказаў яму: Хто гэта, аб каторым ён гаворыць?8' А быў адзін з ягоных вучняў, каторага любіў езус, абапёршыся на ўлоньні Езуса.7y Дык спаглянулі вучні адзін на другога, няпэўныя, аб кім гаворыць.g6G Сказаўшы гэтае, Езус устрывожыўся духам і пасьведчыў і сказаў: Сапраўды, сапраўды кажу вам, што адзін з вас выдасьць мяне.m5S Сапраўды, сапраўды кажу вам, хто прыймае, калі-б я паслаў каго, мяне прыймае; а хто мяне прыймае, прыймае таго, хто паслаў мяне.4 Кажу вам цяпер, перш чым станецца, каб, калі станецца, вы верылі, што я ёсьць.~3u Не аб усіх вас кажу. Я ведаю, каго я выбраў, але каб споўнілася Пісаньне: “Хто есьць са мною хлеб, падыме проціў мяне пяту сваю” (Пс.40,10).2 Калі гэта ведаеце, багаслаўлены будзеце, калі гэтае будзеце рабіць.a1; Сапраўды, сапраўды кажу вам, слуга ня ёсьць большы за пана свайго, ані пасланец ня ёсьць большы за таго, хто паслаў яго.q0[ Бо я даў вам прыклад, каб, як я вам зрабіў, так і вы рабілі.#/? Дык калі я, Пан і Вучыцель, абмыю ногі вашыя, і вы павінны адзін другоа абмываць ногі..w Вы мяне завецё: “Вучыцель” і “Пане”, і добра кажаце, бо я ёсьць.Z-- Дык пасьля таго, як абмыў ногі іх і ўзлажыў сваю вопратку, ён, сеўшы ізноў за стол, сказаў: Ведаеце, што я вам зрабіў?,/ Бо ён ведаў, хто гэта быў, хто яго меў выдаць; дзеля таго сказаў: Вы ня ўсе чыстыя.[+/ Сказаў яму Езус: Хто абмыты, той не патрабуе, адно толькі каб ногі абмыць, але ён увесь чысты. І вы чыстыя, але ня ўсе.z*m Сказаў яму Сымон Пётр: ня толькі ногі мае, але і рукі, і галаву.X)) Сказаў яму Пётр: Ня будзеш мыць мне ног навекі. Адказаў яму Езус: Калі не абмыю цябе, ня будзеш мець часьці са мною.(1 Адказаў Езус і сказаў яму: Што я раблю, ты цяпер ня ведаеш, але даведаесься потым.' Дык прыйшоў да Сымона Пятра. І сказаў яму Пётр: Пане, ты мне ногі мыеш?5&c Потым наліў вады ў місу і пачаў мыць ногі вучняў і выціраць ручніком, якім быў падперазаўшыся.% устаў ад вячэры, зьняў сваю вопратку, і ўзяўшы ручнік, падперазаўся.$' ён, ведаючы, што ўсё аддаў яму Айцец у рукі, і што ад Бога выйшаў і да Бога ідзе,-#S І павячэраўшы, калі ўжо д’ябал улажыў у сэрца Юдаша Сымонавага Іскарыёта, каб выдаць яго,5" e Перад сьвяточным днём Пасхі, Езус, ведаючы, што прыйшла яго часіна, каб перайсьці з гэтага сьвету да Айца, узьлюбіўшы сваіх, якія былі на сьвеце, да канца іх узьлюбіў.?!w 2І я ведаю, што загад ягоны ёсьць жыцьцё вечнае. Дык тое, што я гавару, гавару так, як сказаў мне Айцец.O  1Бо я не з самога сябе гаварыў, але Айцец, каторы паслаў мяне, ён мне даў загад, што я маю казаць і што гаварыць._7 0Хто пагарджае мною і ня прыймае слоў маіх, хто-б яго судзіў: мова, якую я гаварыў, яна будзе судзіць яго ў апошні дзень.   /І калі-б хто прабываў у цемры. І калі-б хто пачуў словы мае і не бярог, я ня суджу яго; бо я ня прыйшоў, каб судзіць сьвет, але каб збавіць сьвет.% .Я, сьвятло, прыйшоў на сьвет, каб кожны, хто верыць у мяне, не прабываў у цемры.eC -і хто мяне бачыць, бачыць таго, каторы паслаў мяне.4a ,Езус-жа заклікаў і казаў: Хто верыць у мяне, ён ня ў мяне верыць, але ў таго, каторы паслаў мяне,eC +Бо ўзьлюбілі славу людзкую болей, чым славу Божую.T! *Аднак-жа і з старшых многія ўверылі ў яго, але дзеля фарызэяў не прызнаваліся, каб ня быць выкінутымі з бажніцы.r] )Гэтае сказаў Ізаій, калі відзеў славу яго і гаварыў аб ім.nU (“Асьляпіў вочы іх і зрабіў цьвёрдым сэрца іх, каб ня відзелі вачыма і не разумелі сэрцам, і навярнуліся, і я аздаравіў-бы іх”.oW 'Дзеля таго не маглі верыць, што яшчэ сказаў Ізаій (6,9–10):dA &каб споўнілася воля Ізаія, прарока (53,1), якую ён сказаў: “Пане, хто паверыў чутаму ад нас і рука Пана, каму яна аб’яўлена?yk %Хоць-жа гэтулькі ўчыніў перад імі знакаў, яны ня верылі ў яго;R $Пакуль маеце сьвятло, верце ў сьвятло, каб вы былі сынамі сьвятла. ,Гэтае сказаў Езус і адыйшоў і скрыўся ад іх.*M #І сказаў езус: яшчэ на кароткі час ёсьць сьвятло паміж вамі. Хадзеце, пакуль маеце сьвятло, каб вас цемра не агарнула; а хто ходзіць у цемры, ня ведае, куды ідзе. "Адказала яму грамада: Мы чулі з закону, што Хрыстус трывае навекі, якжа-ж ты кажаш: “Трэба, каб быў падняты Сын чалавечы?” Хто гэты Сын чалавечы?oW !Гэтае-ж ён казаў, паказваючы, якою сьмерцяй меў памерці.gG А я, калі буду падняты ад зямлі, усё пацягну да сябе.   Цяпер ёсьць суд сьвету; цяпер князь гэтага сьвету будзе выкінуты проч.   Адказаў Езус і сказаў: Ня дзеля мяне прыйшоў гэты голас, але дзеля вас., Q Дык грамада, якая стаяла і чула, казала, што загрымела; другія казалі: Анел гаварыў да яго. ! Ойча, праслаў імя тваё! І прыйшоў з неба голас: І праславіў, і яшчэ праславіў.f E Цяпер душа мая ўстрывожана, і што мне сказаць? Ойчы, збаў мяне ад гэтай часіны! Але дзеля гэтага я прыйшоў на гэтую часіну.n U Калі хто мне служыць, няхай ідзе за мною і дзе я ёсьць, там і слуга мой будзе; калі хто мне будзе служыць, таго ўшануе Айцец мой.]3 Хто любіць сваё жыцьцё, загубіць яго, а хто ненавідзіць жыцьцё сывё на гэтым сьвеце, той беражэ яго на жыцьцё вечнае.xi Сапраўды, сапраўды кажу вам, калі пшанічнае зерне, упаўшы ў зямлю, не замрэ, яно само астанецца; а калі замрэ, прыносіць вялікі плод.      wg Дык яны падыйшлі да Філіпа, каторы быў з Бэтсайды Галілейскай, і прасілі яго, кажучы: Прыйшла часіна, каб праслаўлены Сын чалавечы.'G Былі-ж некаторыя пагане з тых, што былі прыйшоўшы, каб аддаць паклон у дзень сьвяточны.<q Дык фарызэі гаварылі паміж сабою: Бачыце, што мы нічога не парадзім. Вось увесь сьвет пайшоў за ім.zm затым і выйшла яму насустрэч грамада, што ён учыніў гэты знак.H  А грамада, якая была з ім, калі ён выклікаў Лазара з гробу і ўскрасіў яго з умерлых, давала пасьведчаньне; Вучні ягоны сьпярша не разумелі гэтага, але калі Езус быў праслаўлены, тады успомнілі яны, што гэта было напісана аб ім і што яны гэта зрабілі яму.~/ “Ня бойся, дачка Сыёнская! Вось кароль твой едзе, седзячы на жэрабяці асьліцы”.m}S І знайшоў Езус осьліка, і сеў на яго, як ёсьць напісана:h|I набралі пальмовых галінак і выйшлі насустрач яму і крычалі: Госанна, багаслаўлены, каторы ідзе ў імя Пана, кароль Ізраіля!J{  На заўтры-ж вялікая грамада, якая была прыйшоўшы на сьвяточны дзень, пачуўшы, што Езус прыйшоў у Ерузалім,ozW бо многія з жыдоў дзеля яго адыходзілі і верылі ў Езуса.gyG І надумаліся старшыя духоўныя, каб і Лазара забіць,x! Дык даведалася вялікая грамада з жыдоў, што ён там ёсьць, і прыйшлі, ня толькі дзеля Езуса, але каб пабачыць Лазара, каторага ён ускрасіў з умерлых.uwc Бо ўбогіх вы заўсёды маеце з сабою, а мяне не заўсёды маеце. v  Езус-жа сказаў: Астаў яе, каб яна захавала гэтае на дзень маіх паховін.Wu' Ён-жа сказаў гэта не затым, што яму рупіла аб убогіх, але што быў злодзей і, маючы скарбонку, насіў тое, што кідалі.ty чаму гэтага алейку не прадалі за трыста дынараў і не далі ўбогім? s  Дык сказаў адзін з вучняў ягоных, Юдаш Іскарыёт, каторы меў яго выдаць: r  Марыя-ж узяла фунт дарагога шпіканардовага алейку і намасьціла ногі Езуса, і выцерла ногі яго сваімі валасамі; і напоўнўся дом пахам алейку.1q[ І там нагатовілі яму вячэру і Марта паслугавала, а Лазар быў адным з сядзячых з ім за сталом.Bp  Дык Езус на шэсьць дзён перад Пасхай прыйшоў у Бэтанію, дзе быў памёршы Лазар, каторага ўскрасіў Езус.Fo 9А архісьвятары і фарызэі выдалі загад, калі-б хто даведаўся, дзе ён ёсьць, каб даў знаць – каб узяць яго.Un# 8Дык шукалі Езуса і гаварылі паміж сабою, стоючы ў сьвятыні: што вы думаеце, што ён ня прыйшоў на сьвяточны дзень?Jm  7Была-ж блізка жыдоўская Пасха. І прыйшлі многія з краю ў Ерузалім перад Пасхай, каб пасьвяціць сябе самых.{lo 6Дык Езус ужо не хадзіў яўна паміж жыдоў, але пайшоў у край блізка пустыні, у горад, які завецца Эфрэм, і там прабываў з сваімі вучнямі.Sk 5Дык ад гэтага дня надумаліся забіць яго.j5 4і ня толькі за народ, але каб сыноў Божых, якія былі параскіданыя, сабраць у вадно.Oi 3Гэтае-ж ён не сказаў сам ад сабе, але будучы архісьвятарам таго году, прарочыў, што Езус мае памерці за народ;3h_ 2і не разумееце, што лепш для вас, каб адзін чалавек памёр за народ і каб увесь народ ня згінуў..gU 1А адзін з іх, на імя Каіфаш, будучы архісьвятарам таго году, сказаў ім: Вы нічога ня ведаеце+fO 0Калі яго пакінем так, усе ўвераць у яго; і прыйдуць рымляне і забяруць наша месца і народ.Ce /Дык сабралі архісьвятары і фарызэі Раду і казалі: што нам рабіць, бо гэты чалавек многа знакаў чыніць.dy .Некаторыя-ж з іх пайшлі да фарызэяў і сказалі ім, што ўчыніў Езус.:cm -Дык многія з жыдоў, што былі прыйшоўшы да Марыі і Марты і ўбачыўшы, што ўчыніў Езус, уверылі ў яго.!b; ,І зараз выйшаў, каторы быў памёршы, зьвязаны па руках і нагах палотнамі, а твар ягоны быў абвязаны хустаю. Сказаў ім Езус: Разьвяжэце яго і пусьцеце ісьці.zam +Сказаўшы гэтае, крыкнуў моцным голасам: Лазар, выйдзі з гробу!k`O *Я-ж ведаю, што ты заўсёды выслухоўваеш мяне, але я сказаў дзеля народу, каторы навакол стаіць, каб верылі, што ты мяне паслаў.._U )Дык аднялі камень. А Езус, узьняўшы ўгару вочы, сказаў: Ойча, дзякую табе, што ты пачуў мяне.^+ (Сказаў ей Езус: Ці-ж я табе не казаў, што калі будзеш верыць, убачыш славу Божую?h]I 'Сказаў Езус: Адыймеце камень. Сказала яму Марта, сястра таго, што быў памёршы: Пане, ужо чуць ад яго, бо яму чацьверты дзень.>\u &А Езус, раззлаваўшыся ізноў сам у сабе, прыйшоў да магілы; была-ж пячэра і быў на ей паложаны камень.G[ %Некаторыя-ж з іх сказалі: Ці ня мог-бы ён, што адчыніў вочы сьлепанароджанага, зрабіць, каб не памёр гэты?FZ $А жыды сказалі: Вось як любіў яго!&YG #І заплакаў Езус.X} "і сказаў: Дзе вы яго палажылі? Сказалі яму: Пане, пайдзі і паглядзі.OW !Езус-жа, як убачыў яе плачучую і жыдоў, якія прыйшлі з ёю, плачучых, раззлаваўся ў душы і парушыўся сам у сабе,pVY А Марыя, калі прыйшла, дзе быў Езус, убачыўшы яго, упала да ног ягоных і сказала яму: Пане, калі-б ты быў тут, не памёр-бы брат мой."U= Дык жыды, якія былі з ёю ў доме і пацешалі яе, калі ўбачылі Марыю, што яна скоранька ўстала і выйшла, пайшлі за ею, кажучы: што ідзе да гробу, каб там плакаць..TU Бо Езус яшчэ быў ня прыйшоўшы ў мястэчка, але быў яшчэ на тым месцы, дзе яго пераняла Марта.cS? Яна, як пачула, скоранька ўстала і прыйшла да яго.CR І сказаўшы гэтае пайшла і цішком паклікала сваю сястру Марыю, кажучы: Вучыцель ёсьць тут і кліча цябе.@Qy Сказала яму: Так, Пане, я ўверыла, што ты ёсьць Хрыстус, Сын Бога жывога, каторы прыйшоў на гэты сьвет.}Ps а кожны, хто жыве і верыць у мяне, не памрэ навекі. Верыш у гэтае? O   N  ,MQ Сказаў ей Езус: Я ёсьць ўскрашэньне і жыцьцё: хто верыць у мяне, калі-б і памёр, жыць будзе;L але і цяпер я ведаю, што чаго-толькі папросіш у Бога, дасьць табе Бог.K І сказала Марта да Езуса: Пане, калі-б ты быў тут, не памёр-бы брат мой; 1~6}6||^{{zeyaxwwiw)vvYutt>srqqmponXmllvkjj"ihhUgyg1f/eLdecbbja``u_^^|]\[[ZZ)YY\XX=WdVUTSSORQQPeOONMM7L[KK,J~IHGG,F^EDDGClBB7A{@@G?B>== OВедаў-жа і Юдаш, каторы выдаваў яго, месца, бо там часта Езус зьбіраўся са сваімі вучнямі.L= Сказаўшы гэтае, Езус выйшаў са сваімі вучнямі за ручай Цэдрон, дзе быў сад, у каторы ўвайшоў сам і вучні яго.*<MІ я абвясьціў ім імя тваё, і абвясьціў, каб любоў, якою ты ўзлюбіў мяне, у іх была, а я ў іх./;WОйча справядлівы, сьвет цябе не пазнаў, а я пазнаў цябе, і гэтыя пазналі, што ты мяне паслаў. :9Ойча, хачу, каб дзе я ёсьць, былі са мною і тыя, каторых ты мне даў, каб яны відзелі славу маю, якую ты мне даў, бо ты ўзлюбіў мяне перад заснаваньнем сьвету.t9aя ў іх, а ты ў мне, каб яны былі дасканальнымі ў еднасьці, і каб пазнаў сьвет, што ты мяне паслаў і ўзлюбіў іх, так як і мяне ўзлюбіў.8!А я даў ім славу, каторую ты мне даў, каб яны былі адно, так як і мы ёсьць адно;U7#каб усе былі адно, так як ты, Ойча, у мне, а я ў табе, каб і яны ў нас адно былі, каб уверыў сьвет, што ты мяне паслаў.6А ня толькі за іх я прашу, але і за тых, каторыя праз іх слова ўвераць у мяне;5І за іх я пасьвячаю самога сябе, каб і яны былі пасьвячоны ў праўдзе.j4MТак як ты мяне паслаў на сьвет, і я іх паслаў на сьвет.]33Пасьвяці іх у праўдзе; мова твая ёсьць праўда.h2IЯны ня ёсьць са сьвету, так як і я ня ёсьць са сьвету.z1mНе прашу, каб ты ўзяў іх са сьвету, але каб захаваў іх ад злога.B0}Я ім даў мову тваю, і сьвет меў іх у ненавісьці, бо яны ня ёсьць са сьвету, так як і я ня ёсьць са сьвету.9/k Цяпер-жа да цябе іду, а гавару гэтае на сьвеце, каб яны мелі радасьць сваю споўненую ў сабе самых.. Калі я быў з імі, я захоўваў іх у імя тваё; тых што ты мне даў, я зьбярог і ніхто з іх ня згінуў, адно сын згіненьня, каб споўнілася Пісаньне.]-3 І я ўжо не на сьвеце, а я да цябе іду. Ойча сьвяты, захавай у імя тваё тых, каторых ты мне даў, каб яны былі адно, як і мы.x,i і ўсё маё – тваё ёсьць, а тваё – маё ёсьць, і я ўслаўлены ў іх.+ Я за іх прашу; не за сьвет прашу, але за тых, каторых ты мне даў, бо яны твае;f*EБо словы, каторыя ты мне даў, я даў ім, і яны прынялі і пазналі сапраўды, што я ад цябе выйшаў, і ўверылі, што ты мяне паслаў.o)WЦяпер яны пазналі, што ўсё, што ты мне даў, ад цябе ёсьць.V(%Я абвясьціў імя тваё людзям, каторых ты мне даў са сьвету. Яны былі твае, і ты мне даў іх, і яны захавалі мову тваю.%'CА цяпер услаў мяне ты, Ойча, у самога сябе славаю, якую я меў у цябе перш, чым сьвет быў.&Я ўславіў цябе на зямлі, даканаў справу, якую ты мне даручыў зрабіць.I% А гэта ёсьць жыцьцё вечнае, каб пазналі цябе, аднаго Бога праўдзівага, і каторага ты паслаў, Езуса Хрыста. $9як ты даў яму ўладу над усякім целам, каб ён усім, каго ты даў яму даў жыцьцё вечнае.c# AГэтае гаварыў Езус, і падняўшы вочы ў неба, сказаў: Ойча, прыйшла часіна, праслаў Сын твайго, каб Сын твой праславіў цябе;_"7!Гэта я вам сказаў, каб вы мелі супакой у мне. На сьвеце будзеце мець уцісьненьне, але будзьце адважны, я перамог сьвет.~!u Вось надыходзіць часіна, і ўжо надыйшла, каб вы разсеяліся кожны да свайго, а мяне самога пакінулі; а я не адзін, бо са мною ёсьць Айцец.E Адказаў ім Езус: Вы цяпер верыце?X)Цяпер мы знаем, што ты ведаеш усё і ня трэба табе, каб хто пытаўся ў цябе; дзеля гэтага верым, што ты ад Бога выйшаў.-Сказалі яму вучні ягоны: Вось цяпер яўна гаворыш і ня кажаш ніякай прыповесьці. Выйшаў я ад Айца і прыйшоў на сьвет; ізноў пакідаю сьвет і іду да Айца.7бо сам Айцец любіць вас, затым што вы ўзлюбілі мяне і ўверылі, што я ад Бога выйшаў.7У той дзень будзеце прасіць у імя маё, і не кажу вам, што я буду прасіць Айца за вас,wgГэтае я вам гаварыў у прыповесьцях. Надыходзіць часіна, калі ўжо ня ў прыповесьцях буду гаварыць вам, але яўна аб Айцу абвешчу вам.2]Дагэтуль вы нічога не прасілі ў імя маё. Прасеце і атрымаеце, каб радасьць вашая была поўная.r]І ў той дзень ня будзеце ў мяне нічога пытацца. Сапраўды, сапраўды кажу вам, калі чаго будзеце прасіць Айца ў імя маё, дасьць вам.hIТак і вы цяпер-то смутак маеце, але я ізноў убачу вас, і будзе радавацца сэрца вашае, і радасьці вашае ніхто ад вас не адыме.*MЖанчына, калі родзіць, смутак мае, што прыйшла яе часіна; але калі народзіць дзіця, ужо ня помніць уцісьненьня дзеля радасьці, што чалавек на сьвет нарадзіўся.Сапраўды, сапраўды кажу вам, што будзеце плакаць і галасіць вы, а сьвет будзе цешыцца; вы-ж будзеце смуціцца, але смутак ваш у радасьць зьменіцца.NА Езус пазнаў, што хацелі ў яго пытацца і сказаў ім: “Крыху, і ня ўбачыце мяне, і ізноў крыху і ўбачыце мяне”.  І гаварылі: Што гэта такое, што кажа: “Крыху”? Ня ведаем, што гаворыць.q[Дык гаварылі з вучняў ягоных адзін да другога: Што гэта такое, што ён нам кажа: “крыху і ня ўбачыце мяне” і “што я іду да Айца”?Крыху і ўжо ня ўбачыце мяне, і ізноў крыху і ўбачыце мяне, што я іду да Айца.6eУсё, што-колечы мае Айцец, маё ёсьць; дзеля гэтага я сказаў, што ў майго возьме і вам абвесьціць.mSЁн праславіць мяне, бо з майго возьме і вам абвесьціць.1[ Калі-ж прыйдзе ён, Дух праўды, навучыць вас усякае праўды; бо ня будзе гаварыць сам ад сябе, але будзе гаварыць што-колечы пачуе, і што мае прыйсьці, абвесьціць вам.s _ Яшчэ многа маю вам гаварыць, але цяпер ня можаце зьнесьці.Y + суд-жа, бо князь гэтага сьвету ўжо асуджаны.q [ а справядлівасьць, бо я іду да Айца і ўжо ня ўбачыце мяне;= u Грэх-то, бо ня ўверылі ў мяне;z mА калі ён прыйдзе, дакажа сьвету грэх і справядлівасьць і суд.ykАле я вам праўду кажу: Карысна для вас, каб я адыйшоў. Бо калі не адыйду, Пацяшыцель ня прыйдзе да вас, калі-ж адыйду, пашлю яго да вас.{oАле затым, што я вам гэтае сказаў, смутак напоўніў сэрца вашае.yА гэтага спачатку я вам не гаварыў, бо быў з вамі. А цяпер іду да таго, каторы паслаў мяне, і ніхто з вас ня пытаецца ў мяне: “Куды ідзеш”?5Але гэтае я вам сказаў, каб, калі прыйдзе іх часіна, вы ўспомнілі, што я вам сказаў.ykІ гэтае будуць рабіць вам, затым што не пазналі Айца ані мяне.W'Вылучаць вас з бажніцаў; але прыходзіць часіна, што кожны, хто вас забівае, будзе думаць, што ён прыслужыўся Богу.P Гэтае я вам сказаў, каб вы ня горшыліся.{І вы будзеце даваць пасьведчаньне, бо вы са мною ёсьць ад пачатку.|qКалі-ж прыйдзе Пацяшыцель, каторага я пашлю вам ад Айца, Духа праўды, каторы ад Айца паходзіць, ён будзе даваць пасьведчаньне аба мне.LАле каб споўнілася мова, якая ёсьць напісана ў законе іх: што яны мелі ў ненавісьці мяне бяз прычыны (Пс.68,5).v~eКалі-б я ў іх ня ўчыніў чынаў, якіх ніхто іншы ня ўчыніў, яны ня мелі-б граху; але цяпер і бачылі і зьненавідзелі і мяне і Айца майго. ~}}||{Szyxx!wvuttXsrrqqonm\lk:jihgfegdcc4ba|`__(^]~\\,[Z1YX]WVVUXTbS0R`QvPPOANN)MdLKKNJ|II_HHGhFFXED7D+BB0A@@?/>~==3Пётр-жа і Ян адказваючы сказалі да іх: Ці справядліва гэта перад вачамі Бога вас болей слухаць, чым Бога, разсудзеце.='І паклікаўшы іх, загадалі, каб яны зусім не гаварылі і не навучалі ў імя Езуса.G<Але каб болей не разыходзілася ў народзе, пагрозім ім, каб болей не гаварылі ў гэтае імя нікому з людзей.;кажучы: што нам рабіць з гэтымі людзьмі? Бо-ж ведамы цуд учынены ёсьць праз іх, яўны для ўсіх жывучых у Ерузаліме, і мы ня можам запярэчыць.w:gІ загадалі ім выйсьці проч з Рады і нараджаліся паміж сабою,69eБачучы так-жа чалавека, стаячага з імі, каторы быў аздароўлены, нічога не маглі сказаць проціў.g8G Бачучы-ж стойкасьць Пятра і Яна, зразумеўшы, што яны людзі без навукі і простыя, дзівіліся; і пазналі іх, што былі з Езусам.\71 і няма ў нікім іншым збаўленьня. Бо няма іншага імені пад небам, дадзенага людзям, у якім трэба было-б нам збаўляцца.6! Гэта камень адкінуты вамі будаўнічымі, каторы стаўся галавою вугла (Пс.117,22),{5o няхай будзе ведама вам усім і ўсяму народу Ізраільскаму, што іменем Пана нашага Езуса Хрыста Назарэнскага, каторага вы ўкрыжавалі, каторага Бог падняў з умерлых, праз яго гэты стаіць здаровы перад вамі.F4 Калі мы сягоньні ёсьць суджаны за дабрадзейства для нядужага чалавека, праз якое гэты быў аздароўлены,%3CТады Пётр, напоўнены Духам сьвятым, сказаў да іх: Павадыры народу і старшыя, слухайце!2/І паставіўшы іх пасярэдзіне, пыталі: Якою моцай ці якім імянем вы гэтае ўчынілі?)1Kі Аннаш, архісьвятар, і Каіфаш, і Ян, і Аляксандар, і сколькі іх было з сьвятарскага роду.0)І сталася назаўтра, што сабраліся павадары іх і старшыя і кніжнікі ў Ерузалім, /Многія-ж з тых, што слухалі слова, уверылі; і было лікам мужоў пяць тысяч..І налажылі на іх рукі і пасадзілі іх у вастрог да заўтра, бо быў ужо вечар.-абураныя, што яны вучылі народ і абвяшчалі ў Езусе ўскрасеньне з умерлых., 1Калі-ж яны гаварылі да народу, надыйшлі сьвятары і начальнік сьвятыні і садукеі,J+ Вам найперш Бог, падняўшы Сына свайго, паслаў багаславіць вам, каб кожны навярнуўся ад нягоднасьці сваей.&*EВы ёсьць сыны прарокаў і ўмовы, якую ўстанавіў Бог з нашымі айцамі, кажучы да Абрагама: “І ў патомстве тваім будуць багаслаўлены ўсе народы зямлі” (Ген.22,18). )І ўсе прарокі ад Самуэля і потым, каторыя гаварылі, абвяшчалі гэтыя дні.5(cІ будзе, што ўсякая душа, якая не паслухае гэнага прарока, будзе выкаранена з народу” (Лев.23,29).'/Майсей-то сказаў: “што прарока падыйме вам Пан Бог ваш з братоў вашых, так як мяне; яго будзеце слухаць ва ўсім, што-колечы будзе вам гаварыць (Дл.18,15,18).`&9Яго-то трэба, каб прыняло неба аж да часаў направы ўсяго, аб чым гаварыў Бог праз вусны сваіх сьвятых ад веку прарокаў.N%каб, калі прыйдуць часы ахалоды ад вобліку Пана, ды ён паслаў таго, каторы ёсьць абвешчаны вам, Езуса Хрыста.z$mДык пакутуйце і навярнецеся, каб былі зьніштожаны грахі вашы,8#iБог-жа гэтак споўніў тое, што прадказаў праз вусны ўсіх прарокаў, што Хрыстус ягоны мае цярпець."1А цяпер, браты, ведаю, што зрабілі вы праз нясьведамасьць, так як і вашыя старшыя.1![І дзеля веры ў імя яго ўзмацавала імя ягонае гэтага, каторага вы бачыце і знаеце, і вера, каторая праз яго ёсьць, дала поўнае гэтае аздараўленьне на вачах вас усіх. 1а спраўцу жыцьця вы забілі; каторага Бог падняў з умерлых, чаго мы ёсьць сьведкі."=Вы-ж адракліся ад сьвятога і справядлівага, і прасілі, каб вам падарыў мужа забойцу,5c Бог Абрагама і Бог Ізаака і Бог Якуба, Бог айцоў нашых уславіў Сына свайго Езуса, каторага вы-то выдаля і адракліся перад Пілатам; калі той судзіў, каб быў звольнены.>u А відзячы Пётр адазваўся да народу: Мужы Ізраільскія, што вы дзівіцёся з гэтага, або што вы ўгледаецеся на нас, быццам мы нашай моцай або ўладай зрабілі, што гэты ходзіць?S А калі ён дзяражаўся Пятра і Яна, зьбегся да іх увесь народ у прысенак, што завецца Саламонавым, здумлеваючыся.E І пазнавалі яго, што гэта быў той, каторы дзеля дарэньня садзіўся каля Прыгожай брамы сьвятыні; і былі напоўнены здумленьнем і захопленьнем дзеля таго, што было яму сталася.iK І відзеў яго ўвесь народ ходзячага і хвалячага Бога.3_І ўскочыўшы стаў і хадзіў; і ўвайшоў з імі ў сьвятыню, ходзячы і падскаківаючы і хвалячы Бога.-І ўзяўшы яго за правую руку, падняў яго, і зараз-жа акрэплі ногі і ступені ягоны.]3А Пётр сказаў: Серабра і золата ў мяне няма, але што маю, тое табе даю: У імя Езуса Хрыста Назарэнскага ўстань і хадзі.mSЁн-жа ўзіраўся на іх, спадзяючыся нешта ад іх атрымаць.oWА ўглядаючыся на яго Пётр з Янам, сказаў: Паглянь на нас.0YТой, як убачыў Пятра і Яна, пачынаючых уваходзіць у сьвятыню, прасіў, каб атрымаць дарэньне.CІ нясьлі аднаго чалавека, каторы быў кульгавы з лона маткі сваей; яго штодня клалі каля сьвятыні брамы, што завецца Прыгожай, каб прасіў дарэньня ад уваходзячых у сьвятыню.p [Пётр-жа і Ян ішлі на гадзіну ў сьвятыню дзевятаю малітвы.Q/хвалячы Бога і маючы ласку ў усяго народу. Пан-жа штодня дабаўляў да супольнасьці тых, што мелі быць збаўлены.W'.Штодня так-жа аднадушна трываючы ў сьвятыні; і ламаючы хлеб па дамох, спажывлі ежу з радасьцяй і прастатой сэрца,-Маемасьць і дабро прадавалі і дзялілі іх усім, як кожнаму трэба было.mS,Так-жа ўсе, што верылі, былі разам і мелі ўсё супольнае.g G+І быў у кожнай душы страх; многа так-жа цудаў і знакаў дзеялася праз апосталаў у Ерузаліме, і вялікая баязьнь была ва ўсіх. *І трывалі ў навуцы апосталаў і ў супольніцтве ламаньня хлеба і ў малітвах.. U)Дык тыя, што прынялі мову яго, былі ахрышчаны. І далучылася ў той дзень каля трох тысяч душ.: m(Яшчэ многімі іншымі славамі сьведчыў і напамінаў іх, кажучы: Ратуйцеся ад гэтага нягоднага роду.L 'Бо для вас ёсьць абяцаньне і для дзяцей вашых, і для ўсіх, хто ёсьць далёка, каго-толькі пакліча Пан Бог наш. &А Пётр да іх: Пакутуйце (кажа) і няхай кожны з вас ахрысьціцца ў імя Езуса Хрыста на адпушчэньне грахоў вашых, і вы атрымаеце дар Духа сьвятога.C%Пачуўшы-ж гэтае, скрышыліся сэрцам і сказалі да Пятра і да іншых апосталаў: што нам рабіць, мужы браты?_7$Дык няхай напэўна ведае ўвесь дом Ізраіля, што Бог учыніў яго і Панам і Хрыстом, гэтага Езуса, каторага вы ўкрыжавалі.s_#пакуль палажу ворагаў тваіх падножжам ног тваіх” (Пс.109,1).$A"Бо Давід ня ўзыйшоў у неба, але сам кажа: “Сказаў Пан Пану майму, сядзь праваруч мяне,S!Дык узвышаны правіцаю Божаю і атрымаўшы ад Айца абяцаньне Духа сьвятога, ён выліў таго, каго вы бачыце і чуеце.jM Гэтага Езуса ўскрасіў Бог, чаго мы ўсе ёсьць сьведкі.T!прадбачыўшы сказаў аб ускрасеньні Хрыста, што ён ані пакінены ёсьць у пекле, ані цела ягонае ня бачыла гніцьця.lQДык ён, будучы прарокам і ведаючы, што яму Бог прысягай прысягнуў, што з плоду паясьніцы ягонай будзе сядзець на пасадзе яго,#Мужы браты, няхай-жа можна будзе сьмела сказаць да вас аб патрыярху Давідзе, што ён памёр і пахаваны, і гроб ягоны ёсьць у нас аж па сяньняшні дзень.9~kУчыніў ты мне ведамымі дарогі жыцьця і напоўніш мяне радасьцяй перад воблікам тваім” (Пс.15,8–11).}Бо не пакінеш душы маей у пекле, і не дасі сьвятому твайму ўбачыць гніцьця.A|{Дзеля гэтага ўзрадавалася сэрца маё і разьвесяліўся язык мой; дагэтага і цела маё супачыне ў надзеі.D{Бо Давід кажа аб ім: “Відзеў я Пана прад вачамі маімі заўсёды, бо ён праваруч мяне, каб я не захістаўся..zUЯго ўскрасіў Бог, разьвязаўшы болі пекла, дзеля таго што немагчыма было яму ўдзяржаць яго.-ySгэтага азначанай радай і празорам Божым выданага, вы рукамі нягодных замучыўшы загубілі.NxМужы ізраільскія, паслухайце слоў гэтых! Езуса Назарэнскага, мужа пацьверджанага між вамі ад Бога моцамі і цудамі і знакамі, якія ўчыніў Бог праз яго пасярод вас, як і вы ведаеце,wwgІ будзе: усякі хто-толькі прызаве імя Пана, збаўлены будзе”.v3Сонца абернецца ў цемру і месяц у кроў, перш чым прыйдзе дзень Пана вялікі і яўны.uІ дам цуды на небе ўгары і знакі на зямлі ўнізе; кроў і агонь і курава дыму.t3І на слуг-то маіх і на служкі мае ў гэныя дні вылю з Духа майго і будуць прарочыць.Vs%“І будзе ў апошнія дні (кажа Пан) вылю з Духа майго на ўсякае цела, і будуць прарочыць сыны вашыя і дочкі вашыя, а маладзяны вашыя будуць бачыць зьявы, а старцы вашыя сны будуць сьніць. r dqAБо ня ёсьць гэтыя п’яныя, як вы думаеце, бо ёсьць трэцяя гадзіна дня; але ёсьць тое, што сказана праз прарока Ёэля (2,28–32):5pcСтаўшы-ж Пётр з адзінаццацьма падняў голас свой і гаварыў ім: Мужы жыдоўскія і ўсе, што жывецё ў Ерузаліме, гэта няхай будзе вам ведама і прыймеце да вушэй словы мае.|oq А іншыя, насьмяхаючыся, казалі: што яны напіліся маладога віна. n І стаўпянелі ўсе і дзівіліся, кажучы адзін да другога: што гэта мае быць?,mQ жыды і наверненыя, крыцяне і арабы, мы чулі іх гаворачымі нашымі мовамі вялікасьці Божыя.+lO Фрыгіі і Памфіліі, Эгіпту і старон Лібіі, каторая ёсьць каля Цырэны, і прыходжыя рымскія,k! Парты і мэды, і эламіты, і жыхары Мэзапотаміі, Юдэі і Кападоцыі, Понту і Азіі,fjEІ як-жа мы кожны чулі сваю мову, у якой нарадзіліся?0iYАстаўпянелі-ж усе і дзівіліся, кажучы: Ці-ж вось гэтыя ўсе, што гавораць, ня ёсьць галілеяне?NhКалі-ж стаўся гэты голас, зьбеглася мноства і ўстрывожылася ў мысьлі, бо кожны чуў іх гаворачых сваей мовай.,gQБылі-ж у Ерузаліме прабываючыя жыды, мужы набожныя, з усякага народу, што ёсьць пад небам.LfІ былі напоўнены ўсе Духам сьвятым, і пачалі гаварыць рознымі мовамі, так як Дух сьвяты даваў ім вымаўляць.eІ паказаліся ім паразьдзяляныя языкі як-бы агню, і сеў на кожным адным з іх.Ad{І стаўся раптам з неба шум, як-бы надыходзячага сільнага ветру, і напоўніў увесь дом, дзе яны сядзелі.}c uІ калі спаўняліся дні Сёмухі, былі яны ўсе разам на тым-жа месцы.b #І далі ім лёсы, і выпаў лёс на Мацея, і быў далічаны да адзінаццаці апосталаў.Ba каб ён атрымаў месца служэньня гэтага і апостальства, ад якога адпаў Юдаш, каб адыйсьці на сваё месца.7` iІ молячыся, казалі: Ты Пане, што знаеш сэрцы ўсіх, пакажы, каторага Ты выбраў з гэтых двух аднаго,0_ [І паставілі двух: Язэпа, каторы зваўся Барсаба і каторы быў празываны Справядлівым, і Мацея.f^ Gпачаўшы ад Янавага хросту аж да дня, у каторым быў узяты ад нас, каб адзін з гэтых быў з намі сьведкай ягонага ўскрасеньня.L] Дык трэба з гэтых мужоў, якія зьбіраліся з намі праз увесь час, у каторы Пан Езус увайшоў і выйшаў паміж нас,.\ WБо ёсьць напісана ў кнізе псальмаў (68,26): “Памешканьне іх няхай станецца пустым, і няхай ня будзе хто-б жыў у ім” і “Бісупства ягонае няхай возьме другі” (пс.108,8).r[ _І сталася ведамым для ўсіх жывучых у Ерузаліме, так што было названа гэнае поле ў іхнай мове: Гакэльдама, што значыць Поле Крыві.CZ І гэты-то атрымаў поле заплаты нягоднасьці, і павесіўшыся, лопнуў папалам і выплылі ўсе ягоныя чэравы.oY YЁн быў палічаны з намі і дастаў частку гэтага служэньня. X – Мужы браты, трэба, каб споўнілася Пісаньне, якое прадказаў Дух сьвяты праз вусны Давіда аб Юдашу, каторы быў павадыром тых, што ўзялі Езуса.:W oУ гэныя дні ўстаўшы Пётр пасярод братоў, сказаў – а была грамада людзей разам каля ста дваццацёх:;V qГэтыя ўсе былі трываючы аднадушна на малітве з жанчынамі і з Марыяй, маткай Езуса, і з братамі яго.U  І ўвайшоўшы ўзыйшлі ў сьвятліцу, дзе прабывалі Пётр і Ян, Якуб і Андрэй, Філіп і Тамаш, Баўтрамей і Матэуш, Якуб Альфэяў і Сымон Зэлот і Юда Якубаў.NT  Тады вярнуліся ў Ерузалім з гары, якая завецца Аліўная, якая ёсьць блізка Ерузаліму, маючая суботнюю дарогу.%S E якія і сказалі: Мужы галілейскія, што вы стаіцё, углядаючыся ў неба? Гэты Езус, каторы ёсьць узяты ад вас у неба, так прыйдзе, як вы яго відзелі ідучага ў неба.-R U Калі-ж яны ўглядаліся на яго, ідучага ў неба, вось два мужы сталі каля іх у белых вопратках,Q 5 І сказаўшы гэтае, калі яны глядзелі, ён быў узьнесены і воблак узяў яго з вачэй іх.P yАле вы атрымаеце моц зыходзячага на вас Духа сьвятога, і будзеце мне сьведкамі ў Ерузаліме, і ва ўсей Юдэі, і Самарыі, і аж па край зямлі.#O AЁн-жа сказаў ім: Ня вам ведаць часы або хвіліны, якія Айцец пастанавіў у сваей уладзе.EN Дык тыя, што былі зыйшоўшыся, пыталіся ў яго, кажучы: Пане, ці ў гэтым часе адбудуеш каралеўства Ізраілю?#M AБо Ян то хрысьціў вадою, а вы будзеце ахрышчаны Духам сьвятым па нямногіх гэтых днях.`L ;І з імі ядучы, загадаў ім, каб не адыходзілі з Ерузаліму, але чакалі на абяцаньне Айца, якое, кажа, вы чулі з маіх вуснаў. K дый каторым пасьля сваей мукі прадставіў сябе самога жывым у многіх доказах, праз сорак дзён зьяўляючыся ім і гаворачы аб каралеўстве Божым.&J Gаж да дня, у каторым загадаўшы апосталам праз Духа сьвятога, каторых выбраў, быў узяты;I Першую-то мову я ўчыніў, Тэафілю, аб усім, што Езус пачаў чыніць і навучацьBH}Гэта значыць, што трэба было-б вельмі многа напісаць кніг, каб падрабязна апісаць усё, што чыніў Езус.WG'Увесь касьцёл у Эфэзе, дзе жыў сьв. Ян, ведаў, што гэтае ўсё апісаў Ян апостал і што напісанае ёсьць шчырая праўда.F5Ёсьць-жа і многа другога, што ўчыніў Езус, што калі-б апісываць паасобку, думаю, што і сам сьвет ня мог-бы зьмясьціць тых кніг, якія трэба было-б напісаць.uEcГэта ёсьць той вучань, каторы дае пасьведчаньне аб гэтым і гэтае напісаў, і мы ведаем, што пасьведчаньне ягонае ёсьць праўдзівае.GDДык разыйшлася гэтая мова між братоў, што вучань той не памрэ. Але не сказаў яму Езус: “Не памрэ”, але “Калі-б я хацеў, каб ён так астаўся, пакуль я прыйду, што табе да гэтага”?CCСказаў яму Езус: Калі-б я хацеў, каб ён так астаўся, пакуль я прыйду, табе што да гэтага? Ты ідзі за мною.jBMДык яго калі ўбачыў Пётр, сказаў Езусу: Пане, а ён хто?5AcПётр, абярнуўшыся, убачыў таго вучня, каторага любіў Езус, ідучага за ім, каторы на вячэры і абапёрся на грудзях ягоных і сказаў: “Пане, хто гэта, што цябе выдасьць”?G@Гэтае-ж сказаў, азначаючы, якою сьмерцяй ён меў уславіць Бога. І сказаўшы гэтае, сказаў яму: Ідзі за мною.S?Сапраўды, сапраўды кажу табе, калі ты быў маладзейшы, ты падпяразваўся і хадзіў, куды хацеў. Але калі пастарэеш, выцягнеш рукі твае і другі цябе падпяража і павядзе, куды ты ня хочаш.w>gСказаў яму трэці раз: Сымон Пётр, ці ты любіш мяне? Засмуціўся Пётр, што сказаў яму трэці раз: “Ці ты любіш мяне”? і сказаў яму: Пане, ты ўсё ведаеш, ты ведаеш, што я люблю цябе. Сказаў яму: Пасі авечкі мае.k=OСказаў яму ізноў: Сымоне Янаў, ці ты любіш мяне? Сказаў яму: Так, Пане, ты ведае, што я цябе люблю. Сказаў яму: Пасі баранкі мае.:<mКалі-ж паабедалі, сказаў Езус Сымону Пятру: Сымоне Янаў, ці ты любіш мяне болей, чым гэтыя? Сказаў яму: Так, Пане, ты ведаеш, што я цябе люблю. Сказаў яму: Пасі баранкі мае.;'Гэта ўжо трэці раз зьявіўся Езус сваім вучням, пасьля таго як устаў з умерлых.m:S І падыйшоў Езус, і ўзяў хлеб, і даваў ім, таксама і рыбы.d9A Сказаў ім Езус: Ідзеце, абедайце. І ніхто з сядзячых пры ядзе не адважыўся спытацца ў яго: Хто ты? – ведаючы, што гэта Пан.m8S Пайшоў Сымон Пётр і выцягнуў на зямлю сець, поўную вялікіх рыбаў, што пяцьдзесят тры. І хоць гэтулькі было, сець не парвалася.m7S Сказаў ім Езус: Прынясеце рыбы, якое вы цяпер налавілі.6# А як выйшлі на зямлю, убачылі разложаныя вуглі і рыбу на іх паложаную, і хлеб.K5Другія-ж вучні прыплылі ў лодцы (бо недалёка былі ад зямлі, але так на дзьвесьце локцяў), цягнучы сець рыбы.4}Дык сказаў вучань, каторага любіў Езус, Пятру: гэта Пан. Сымон Пётр, як пачуў, што гэта Пан, апаясаўся сукняй, бо быў голы, і кінуўся ў мора.Z3-Сказаў ім: Закіньце сець на правы бок лодкі і знойдзеце. Дык закінулі, і ўжо не маглі яе цягнуць дзеля мноства рыбы.z2mДык Езус сказаў ім: Дзеці, ці маеце што есьці? Адказалі яму: Не.11Калі-ж настала раніца, стаў Езус на беразе: аднак вучні не пазналі, што гэта Езус.i0KСказаў ім Сымон Пётр: Іду лавіць рыбу. Сказалі яму: Ідзём і мы з табою. І выйшлі, і селі ў лодку, і ў тую ноч не злавілі нічога. /Былі разам Сымон Пётр і Тамаш, каторы завецца Дыдымус, і Натанаэль, каторы быў з Каны Галілейскай, і сыны Зэбэдэя, і другія два з ягоных вучняў.. Пасьля ізноў зьявіўся Езус вучням каля Тыбэрыядзкага мора. А зьявіўся так:E-Гэтыя-ж запісаны, каб вы верылі, што Езус ёсьць Хрыстус, Сын Божы, і каб верачы, мелі жыцьцё ў імя ягонае.*,MМнога-ж і іншых знакаў учыніў Езус на вачох сваіх вучняў, якія не запісаны ў гэтай кнізе.H+ Сказаў яму Езус: Затым што ты мяне ўбачыў, Тамашу, ты ўверыў: багаслаўленыя, каторыя ня ўбачылі і ўверылі.[*/Адказаў Тамаш і сказаў яму: Пан мой і Бог мой!z)mПотым сказаў Тамашу: улажы палец твой сюды і паглядзі рукі мае, і падыймі руку тваю і ўлажы ў бок мой, і ня будзь няверным, але верным. ( А восем дзён пасьля былі ізноў вучні ягоны ў доме і Тамаш з імі. Прыйшоў Езус пры замкнёных дзьвярох і стаў пасярэдзіне і сказаў: Супакой вам! r~}0|D{?zzyyxJwzvPuuAtsrrqpp8on~mll6kkii&hgSftee2dcrbba{a`,_|^0]\=[jZZYUX;WZV=UT{SSR}QhPP-ONMM+LKKJIGGFED]CCBrAAg@??4>]==q5вы, каторыя атрымалі закон пры распарадку анелаў, і не бераглі.=14Каторага з прарокаў не прасьледавалі айцы вашыя? І забылі тых, каторыя прадвяшчалі прыход Справядлівага, якога вы цяпер былі здраднікамі і забойцамі;R<3Вы цьвёрдага карку і неабрэзаных сэрцаў і вушэй, вы заўсёды працівіцёся Духу сьвятому; як айцы вашыя, так і вы.K;2Ці-ж не мая рука ўчыніла ўсё гэтае?”_:71“Неба для мяне пасад, а зямля падножжа ног маіх. Які дом вы для мяне збудуеце, кажа Пан, або якое мнсца майго спачынку?9{0Але Найвышэйшы ня ў твораных рукамі жыве, як кажа прарок (Із.66,1–2):<8s/Саламон-жа збудаваў яму дом.7}.Ён знайшоў ласку ў Бога, і прасіў, каб знайсьці палатку Богу Якуба.d6A-Яе прыняўшы айцы нашыя і ўвялі ў Ёзуэм у дзіржаву паганаў, каторых прагнаў Бог ад вобліку айцоў нашых, аж да дзён Давіда.z5m,Палатка пасьведчаньня была з айцамі нашымі ў пустыні, як загадаў ім Бог, гаворачы да Майсея, каб зрабіў яе паводле формы, якую бачыў.s4_+І вы прынялі палатку Молоха і зорку бога вашага Рэмфана, фігуры, каторыя вы ўчынілі, каб ім кланяцца. І перанясу вас за Бабілон”.S3*І адвярнуўся Бог і аддаў іх служыць войску нябеснаму, як ёсьць напісана ў кнізе прарокаў (Амос5,25–27): “Ці вы ахвяравалі мне ахвяры і жэртвы праз сорак гадоў у пустыні, доме Ізраіляў?$2A)І зрабілі ў тыя дні цялё, і ахвяравалі балвану ахвяру, і цешыліся з учынкаў рук сваіх.1(кажучы да Аарона: Зрабі нам багоў, якія-б ішлі перад намі, бо Майсей гэты, каторы нас вывеў з зямлі Эгіпскай, мы ня ведаем, што з ім сталася./0W'Каторага не хацелі слухацца айцы нашыя, але адкінулі і адвярнуліся сэрцам сваім да Эгіпту, /&Гэта ён, каторы быў на сабраньні ў пустыні з Анелам, які гаварыў яму на гарэ Сынай і з айцамі нашымі; каторы атрымаў словы жыцьця, каб даць нам.d.A%Гэта Майсей, каторы сказаў сыном Ізраіля: Прарока падыме вам Бог з братоў вашых, так як мяне, яго будзеце слухаць (Дт.18,15).?-w$Гэты іх вывеў, учыніўшы цуды і знакі ў зямлі Эгіпскай і ў Чырвоным моры і ў пустыні праз сорак гадоў.L,#Гэтага Майсея, якога яны адракліся, кажучы: “Хто цябе паставіў за начальніка і судзьдзю”, гэтага Бог паслаў за начальніка і выбаўцу, з рукою Анела, каторы яму зьявіўся ў кусьце.+"Я відзячы відзеў уцісьненьне народу майго, што ёсьць у Эгіпце, і пачуў стагананьне іх, і зыйшоў вызваліць іх. А цяпер хадзі і пашлю цябе ў Эгіпет.**M!Пан-жа сказаў яму: Ззуй абутак ног тваіх, бо месца, на каторым стаіш, ёсьць зямля сьвятая.J)  Я ёсьць Бог айцоў тваіх, Бог Абрагама, Бог Ізаака і Бог Якуба. І задрыжаўшы Майсей, не адважваўся глядзець.X()Майсей-жа, убачыўшы, дзівіўся з бачанага. І калі ён падыходзіў, каб паглядзець, стаўся да яго голас Панскі, кажучы:5'cКалі-ж мінула сорак гадоў, зьявіўся яму ў пустыні Сынайскай гары Анел у полымі гаручага куста./&WІ ўцёк Майсей на гэтае слова і стаўся пасяленцам у Мадыянскай зямлі, дзе радзіў двух сыноў.h%IЦі хочаш забіць мяне, так як учора забіў эгіпцяніна?V$%Але той, каторы рабіў крыўду бліжняму, адпіхнуў яго, кажучы: Хто паставіў цябе за начальніка і судзьдзю над намі?n#UА на другі дзень зьявіўся, калі яны в`адзіліся і гадзіў іх у супакою кажучы: Мужы, вы-ж браты, нашто вы адзін другога крыўдзіце?<"qДумаў-жа ён, што браты зразумеюць, што Бог ягонай рукой даець ім выбаўленьне; але яны не зразумелі.O!І калі ўбачыў аднаго церпячага крыўду, заступіўся за яго і памсьціўся за пакрыўджанага, забіўшы эгіпцяніна.: mКалі-ж споўнілася яму сорак гадоў веку, прыйшло яму ў сэрца адведаць братоў сваіх, сыноў Ізраіля.$AІ быў Майсей навучаны ўсей мудрасьці эгіпскей і быў магутны ў славах і ў чынах сваіх.а калі быў выкінуты, узяла яго дачка фараона і выгадавала яго сабе за сына.B}У тым-жа часе радзіўся Майсей і быў ён мілы Богу. Праз тры месяцы быў ён гадаваны ў доме бацькі свайго,SГэты, хітра выступаючы проціў нашага народу, прыціскаў айцоў нашых, каб выкідалі сваіх дзяцей, каб яны ня жылі.veпакуль не настаў іншы кароль у Эгіпце, каторы ня знаў Язэпа.`9Калі-ж прыбліжыўся час абяцаньня, якое выказаў Бог Абрагаму, узрос народ і размножыўся ў Эгіпце, каторы ня знаў Язэпа,Rі перанесены яны ў Сыхем і паложаны ў гробе, які купіў Абрагам за цану серабра ў сыноў Гэмора, Сыхемавага сына.`9І перайшоў Якуб у Эгіпет. І памёр ён і айцы нашы,$AЯзэп-жа, паслаўшы, паклікаў Якуба, бацьку свайго і ўсю радню сваю, семдзесят пяць душ.- А за другім разам пазнаны быў Язэп братамі сваімі і выяўлены фараону род ягоны. Калі-ж пачуў Якуб, што ёсьць збожжа ў Эгіпце, паслаў айцоў нашых першы раз.5c І прыйшоў голад на ўвесь Эгіпет і Ханаан і вялікае ўцісьненьне і не знаходзілі ежы айцы нашыя.>u і вырваў яго з усіх уцісьненьняў ягоных; і даў яму ласку і мудрасьць прад вачамі фараона, караля эгіпскага; і паставіў яго начальнікам над Эгіптам і над усім домам сваім.xi А патрыярхі завідуючы, прадалі Якуба ў Эгіпет. І Бог быў з ім,hIІ даў яму ўмову абразаньня. І так радзіў Ізаака, і абрэзаў яго на восьмы дзень, а Ізаак Якуба, а Якуб дванаццаць патрыярхаў.s_А народ, катораму яны будуць служыць, я буду судзіць, сказаў Пан; а пасьля гэтага яны выйдуць і будуць служыць мне на гэтым месцы.#І гаварыў яму Бог, што патомства ягонае будзе прышлым у чужой зямлі, і паддадуць іх у няволю, і будуць дрэнна з імі абходзіцца праз чатырыста гадоў.xiІ ня даў яму ў ей спадчыны ані на крок нагі, але абяцаўся даць яму яе ў уладаньне і патомству ягонаму пасьля яго, хоць ён ня меў сына. }Тады выйшаў з зямлі Хальдэйскай і жыў у Гаране. І стуль, потым як памёр ягоны бацька, перанёс яго ў гэтую зямлю, у каторай вы цяпер жывецё.7 gі сказаў да яго: Выйдзі з зямлі тваей і з радні тваей, , і ідзі ў зямлю, якую я пакажу табе (Ген.12,1).~ uЁн сказаў: Мужы браты і айцы, слухайце. Бог славы зьявіўся айцу нашаму Абрагаму, калі ён быў у Мэзопотаміі, перш чым пасяліўся ў Гаране,S  !І сказаў архісьвятар: Ці гэта так маецца? І ўглядаючыся на яго ўсе, што былі ў Радзе, бачылі твар ягоны, як твар анела.U#Бо мы чулі, як ён казаў: што Езус Назарэнскі гэты зруйнуе гэтае месца і зьменіць звычаі, якія нам перадаў Майсей.eC І паставілі фальшывых сьведкаў, каторыя казалі: Гэта чалавек не перастае гаварыць словы проціў месца сьвятога і закону.&E І так падбурылі народ і старшых і кніжнікаў, і зьбегшыся, хвацілі яго і прывялі ў Раду.=s Тады падаслалі мужоў, каб яны казалі, што чулі яго гаворачы словы блюзьнерства на Майсея і на Бога.wg І не маглі устаяць супроць мудрасьці і Духа, каторы гаварыў. І паўсталі некаторыя з бажніцы, якая завецца лібэртынаў і Цырэнэяў, і Александрыйцаў, і тых, што былі з Цыліцыі і з Азіі, спрачаючыся з Сьцяпанам.Сьцяпан-жа, поўны ласкі і моцы, чыніў цуды і вялікія знакі ў народзе.Y+А слова Пана расло, і лік вучняў у Ерузаліме множыўся вельмі; вялікая так-жа грамада сьвятараў была паслушна веры.!Гэты паставілі перад воблікам апосталаў і памаліўшыся, узлажылі на іх рукі.MІ спадабалася мова перад усей грамадой. І выбралі Сьцяпана, мужа поўнага веры і Духа сьвятога, і Філіпа, і Прахора, і Ніканора, і Тымона, і Пармэна і Мікалая Антыохійца, прозэліта.n~UА мы будзем пільнавацца малітвы і паслугаваньня слова.}+Дык нагледзьце, браты, спасярод вас, сем мужоў з добрым пасьведчаньнем, поўных Духа сьвятога і мудрасьці, каторых-бы нам паставіць над гэтай справай.]|3Дык дванаццацёх, склікаўшы грамаду вучняў, сказалі: Гэта ня добра, каб мы пакідалі слова Божае, а служылі для сталоў.{ 'У гэныя-ж дні, калі ўзрастаў лік вучняў, паднялося нараканьне грэкаў проціў жыдоў, таму што ў штодзённым паслугаваньні былі крыўджаныя іхныя ўдовы.'zG*І не пераставалі кожны дзень у сьвятыні і па дамох навучаць і апавяшчаць Езуса Хрыста.'yG)А яны ішлі ад вобліку Рады, цешачыся, што сталіся годнымі цярпець зьнявагу за імя Езус.;xo(І паклікаўшы апосталаў, набіўшы іх, загадалі, каб яны зусім не гаварылі ў імя Езуса, і пусьцілі іх.Ow'але калі яна з Бога, ня зможаце яе раскінуць, каб часам вам ня прыйшлося змагацца і з Богам. І згадзіліся з ім.]v3&Дык і цяпер кажу вам, адступеце ад гэтых людзей і пакіньце іх. Бо калі гэта рада ці справа ад людзей, яна раскідаецца;u%Пасьля гэтага паўстаў Юда Галілеец у дні перапісу і пацягнуў за сабою народ; і ён загінуў, і ўсе, каторыя – толькі прысталі да яго, разсыпаліся.Ht $Бо прад гэтымі днямі паўстаў Тэод, кажучы, што ён ёсьць нехта; да яго прыстала лікам каля чатырохсот мужоў; ён быў забіты і ўсе, што верылі яму, былі разсеены і абернуты ў нішто.,sQ#і сказаў да іх: Мужы ізраільскія, уважайце на сябе адносна гэтых людзей, што маеце рабіць.krO"Устаўшы-ж у Радзе адзін фарызэй, на імя Гамаліель, вучыцель закону, паважаны ўсім народам, загадаў людзям накоратка выйсьці]q3!Пачуўшы гэтае надрываліся і думалі іх забіць.p- І мы ёсьць сьведкі гэтых слоў і Дух сьвяты, каторага даў Бог усім паслушным яму.Jo Гэтага павадыра і збаўцу ўзвысіў Бог правіцаю сваею, каб даць пакутаваньне Ізраілю і адпушчэньне грахоў.nБог айцоў нашых падняў Езуса, каторага вы забілі, павесіўшы на дрэве.mАдказваючы-ж Пётр і апосталы сказалі: Болей трэба слухаць Бога, чым людзей.&lEкажучы: Мы вам забаронай забаранілі, каб вы ня вучылі ў гэтае імя, а вы вось напоўнілі Ерузалім вашаю навукаю і хочаце на нас узьвесьці кроў гэтага чалавека.k{І прывёўшы іх, паставілі перад Радай. І спытаўся ў іх архісьвятар,9jkТады пайшоў начальнік з слугамі і прывёў іх бяз гвалту, бо баяліся народу, каб не закаменаваў іх.[i/Прыйшоўшы-ж нехта, сказаў ім: што вось мужы, каторых вы пасадзілі ў вастрог, ёсьць у сьвятыні, стаяць і вучаць народ.>huКалі-ж пачулі гэтыя словы, начальнік сьвятыні і архісьвятары сумневаліся аб іх, што-б гэта сталася? gкажучы: Вастрог-то мы знайшлі замкнёны з усей стараннасьцяй, і стражнікаў стаячых перад дзьвярамі, але адчыніўшы, мы ўнутры нікога не знайшлі.f1Калі-ж прыйшлі слугі, і адчыніўшы вастрог, не знайшлі іх, вярнуўшыся, абвесьцілі,SeЯны, пачуўшы, увайшлі нараніцы ў сьвятыню і навучалі. А прыйшоўшы архісьвятар і тыя, што з ім былі, склікалі Раду і ўсіх старшых з сыноў Ізраіля, і паслалі ў вастрог, каб іх прывесьці.dІдзеце, і стаўшы гаварэце народу ў сьвятыні ўсе словы гэтага жыцьця. cАле анел Панскі, уначы адчыніўшы дзьверы вастрогу і вывеўшы іх, сказаў:}bsі налажылі рукі на апосталаў і пасадзілі іх у вагульны вастрог.FaІ паўстаўшы архісьвятар і ўсе, што з ім былі (гэта ёсьць гэрэзыя садукеяў), былі напоўнены зайздрасьцяй,z`mЗьбіралася-ж так-жа мноства з суседніх гарадоў да Ерузаліму, прыносячы хворых і мучаных духамі нячыстымі; усе яны былі аздароўлены.<_qтак што на вуліцы выносілі хворых і клалі на ложах і насілках, каб пры праходзе Пятра прынамся цень ягоны ацяніў каго-колечы з іх і каб былі звольнены ад сваіх хваробаў.w^gі болей павялічвалася мноства мужоў і жанок, веручых у Пану,] а з іншых ніхто не адважаваўся да іх далучыцца; але народ іх славіўE\ Праз рукі-ж апосталаў дзеяліся многія знакі і цуды ў народзе. І былі ўсе аднадушна ў прысенку Саламона,w[g І зьняў вялікі страх увесь касьцёл і ўсіх, што чулі аб гэтым.bZ= Яна зараз-жа ўпала ля ног ягоных і сканала. Увайшоўшы-ж дзяцюкі, знайшлі яе памёршаю і вынесьлі і пахавалі каля яе мужа.Yy Пётр-жа да яе: што гэта вы змовіліся, каб спакушваць Духа Панскага? Вось ногі тых, што пахавалі твайго мужа, ля дзьвярэй, і цябе вынясуць.7XgІ сказаў ей Пётр: Скажы мне жанчына, ці вы за столькі прадалі поле? Яна-ж сказала: Так за столькі.W%Прайшло-ж каля трох гадзін часу, і жонка ягона, ня ведаючы, што стала, увайшла.fVEА ўстаўшы, дзяцюкі прынялі яго і вынесшы, пахавалі."U=А пачуўшы гэтыя словы, Ананій упаў і сканаў. І зьняў вялікі страх усіх, каторыя чулі.&TEЦі-ж астаючыся яно не пры табе аставалася, а прададзенае ці-ж ня ў тваей было моцы? Чаму-ж ты пастанавіў у сэрцы сваім гэтую рэч? Ты не салгаў людзям, але Богу.LSІ сказаў Пётр: Ананій, чаму д’ябал скусіў тваё сэрца, каб ты лгаў Духу сьвятому і адлажыў з заплаты за поле?AR{і адлажыў з заплаты за поле, з ведама сваей жонкі, і прынёсшы нейкую часьць, палажыў ля ног апосталаў.|Q sАдзін-жа муж, на імя Ананій, з жонкай сваею Сафірай, прадаў поле,P%маючы поле, прадаў яго і прынёс заплату і палажыў ля ног апосталаў.%OC$І Язэп, названы апосталамі Барнаба (што значыць: Сын пацяшэньня), левіт, родам з Цыпру,~Nu#і клалі ля ног апосталаў. А дзялілася кажнаму, як яму трэба было.M{"І ня было паміж імі нікога церпячага недастатак, бо каторыя толькі-мелі палі або дамы, прадаўшы, прыносілі заплату за тое, што прадаваліhLI!І з вялікай моцай давалі апосталы пасьведчаньне аб ускрасеньні Езуса Хрыста, Пана нашага; і вялікая ласка была ва ўсіх іх.jKM А ў мноства веручых было адно сэрца і адна душа; і ніхто з таго, што меў, нічога не называў сваім, але было ў іх усё супольнае.}JsІ калі яны маліліся, задрыжала месца, на якім яны былі сабраўшыся; і напоўнеы былі ўсе Духам сьвятым, і гаварылі слова Божае з адвагай.]I3праз тое, што працягнеш руку тваю на аздараўленьні, і каб знакі і цуды дзеяліся праз імя сьвятога Сына твайго, Езуса. S~b}||{zNyy/xZwqvuuVtasrqqEpoxnn"mllljjTii=hDgffedcba``!__$^]\[[KZYYVX_WVVTUUSTT9SRqQQPPONSMLLfKJJHHAG~F]EEDGCBoAAD@c?>> ='<;;:99x977655V44=3U2i11L0v/.-,,j+**:)((C'b&&B%%[$##" S9sko`` 2 H k  2Lk@5c каля чатырохсот пяцідзесяці гадоў потым; а пасьля гэтага даў судзьдзяў аж да Самуэля прарока. І зьніштожыўшы сем народаў у зямлі Канаанскай, лёсам падзяліў ім зямлю іх,lQ і праз сорак гадоў часу перанасіў іх абычаі ў пустыні.nU Бог народу Ізраільскага выбраў айцоў нашых і ўзвысіў народ, калі былі жыхарамі ў зямлі Эгіпскай, і вывеў іх вышняю рукою з яе,F Устаўшы-ж Павал і рукою наказаўшы маўчаньне, сказаў: Мужы Ізраільскія і каторыя баіцёся Бога, слухайце. 7 Пасьля-ж прачытаньня закону і прарокаў паслалі старшыя над бажніцай да іх, кажучы: Мужы браты, калі ёсьць у вас якая мова напамінаньня да народу, кажэце.: m А яны, прайшоўшы Пэргу, прыйшлі ў Антыохію Пізыдзкую, і ўвайшоўшы ў бажніцу ў дзень суботні, селі.b = Калі-ж Павал і тыя, што з ім былі, адплылі з Пафы, прыбылі ў Пэргу, у Памфіліі. Ян-жа, адыйшоўшы ад іх, вярнуўся ў Ерузалім.  Тады стараста, увідзеўшы, што сталася, уверыў, дзівячыся над навукай Пана.* M І вось цяпер рука Пана над табою, і будзеш сьляпы, ня відзячы сонца аж да часу. І зараз-жа паў на яго змрок і цемра, і ходзячы навакол, шукаў, хто-б яму падаў руку.- сказаў: О поўны ўсякай здрады і ўсякай крывадушнасьці сыне д’ябла, ворагу ўсякай справядлівасьці, ты не перастаеш выварачываць простыя дарогі Пана. А Шавал, ён-жа і Павал, напоўнены Духам сьвятым, углядаючыся на яго,N Супраціўляўся-ж ім Элімас чараўнік (бо гэтак тлумачыцца імя ягонае), стараючыся адвярнуць старасту ад веры.Y+ каторы быў пры старасьце Сяргею Паўле, разумным мужу. Гэты, паклікаўшы Барнабу і Шаўла, жадаў слухаць слова Божае.fE А перайшоўшы ўсю выспу аж да Пафы, знайшлі аднаго мужа чараўніка, фальшывага прарока, жыда, катораму на імя было Бар’езу,B} І калі прыбылі ў Саламіну, абвяшчалі слова Божае ў бажніцах жыдоўскіх. А мелі яны і Яна на ўслужэньні. І яны-то, пасланыя Духам сьвятым, пайшлі ў Сэлеўцыю, а адтуль паплылі ў Цыпр.{o Тады посьцячы і молячыся, і ўзлажыўшы на іх рукі, адправілі іх.iK А калі яны адпрўлялі службу Пану і пасьцілі, сказаў ім Дух сьвяты: Адлучэце мне Шаўла і Барнабу на справу, да якое я іх узяў.b ? Былі-ж у Касьцеле, што быў у Антыохіі, прарокі і вучыцялі, паміж імі Барнаба і Сымон, каторы зваўся Чорны, і Луцый Цырэнэец, і Манаген, каторы быў выгадаваны разам з Гэрадам тэтрархай, і Шавал.8~i Барнаба-ж і Шавал, споўніўшы ўслужэньне, узяўшы Яна, каторы зваўся Марак, вярнуліся з Ерузаліму.A}} А слова Пана расло і множылася.0|Y А зараз-жа ўдарыў яго анел Панскі, таму што не аддаў хвалу Богу, і сточаны чарвякамі, сканаў.X{) Народ-жа крычаў: Галасы Бога, а не чалавека.*zM А ў назначаны дзень Гэрад, адзеты ў каралеўскую адзежу, сеў на пасадзе і прамаўляў да іх.Jy  Быў-жа ён разгневаўшыся на Тырыйцаў. А яны аднадушна прыйшлі да яго, і праканаўшы Бласта, каторы быў над спальняю караля, прасілі супакою, таму што іншыя краіны жывіліся ад яго.x А Гэрад, спытаўшыся аб ім і не знайшоўшы, зрабіўшы сьледзтва над стражнікамі, загадаў іх весьці; і выехаўшы з Юдэі ў Цэзарэю, там прабываў.w1 Калі-ж настаў дзень, была немалая трывога паміж жаўнераў, што-б сталася з Пятром."v= Даўшы-ж знак ім рукою, каб маўчалі, ён расказаў, як Пан вывеў яго з вастрогу, і сказаў: Паведамце Якуба і братоў адб гэтым. І выйшаўшы, пайшоў у другое месца.u А Пётр не пераставаў стукаць. Калі-ж адчынілі, убачылі яго і астаўпянелі.6te А яны сказалі да яе: Ты шалееш. Але яна цьвярдзіла, што гэта так. Яны-ж гаварылі: Гэта анел ягоны.Js  І пазнаўшы голас Пятра, з радасьці не адчыніла брамы, але ўбегшы абвясьціла, што Пётр стаіць перад брамай.r Калі-ж ён стукаў у дзьверцы брамы, выйшла паслухаць дзяўчына, на імя Родэ.Jq  І разважыўшы прыйшоў да дому Марыі, маткі Яна, каторы зваўся Марак, дзе былі сабраўшыся многія і маліліся.p) А Пётр, прыйшоўшы да сябе, сказаў: Цяпер ведаю сапраўды, што паслаў Пан свайго анела і вырваў мяне з рукі Гэрада і з усяго чаканьня жыдоўскага народу.Ko Прайшоўшы-ж першую і другую стражу, яны прыйшлі да жалезнай брамы, каторая вядзе ў горад, яна ім сама адчынілася. І выйшаўшы, яны прайшлі адну вуліцу, і зараз адыйшоў ад яго анел.Kn І выйшаўшы, ішоў за ім і ня ведаў, што гэта праўда, што дзеялася праз анела, але думаў, што відзеньне відзеў.imK І сказаў да яго анел: Апаяшыся і ўзлажы абутак твой. І зрабіў так. І сказаў яму: Надзень на сябе сваю вопратку і ідзі за мною.(lI І вось анел Панскі стаў побач і яснасьць засьвяціла ў памяшканьні, і ўдарыўшы ў бок Пятра, збудзіў яго, кажучы: Устань скоранька. І апалі ланцугі з рук ягоных.k А калі Гэрад меў вывесьці яго, у тую ноч Пётр спаў паміж двух жаўнераў, зьвязаны двама ланцугамі, і стражнікі перад дзьвярыма сьцераглі вастрогу.$jA І трымалі Пятра ў вастрозе. А малітва бяз упынку адбывалася Касьцёлам за яго да Бога.ri] Калі яго ўзяў, пасадзіў у вастрог, аддаючы чатыром чацьвёркам жаўнераў пад стражу, хочучы пасьля Пасхі вывесьці яго прад народ.h1 А бачачы, што спадабалася жыдом, дабавіў, каб узяць і Пятра. Былі-ж дні Прэснакоў.Jg  І забіў Якуба, брата Янавага, мячом.f ' А ў тым-жа часе прылажыў кароль Гэрад рукі, каб замучыць некаторых з Касьцёла.xei Што і зрабілі, паслаўшы да старшых праз рукі Барнабы і Шаўла.!d; А вучні, як хто меў, пастанавілі кожны паслаць на ўслужэньне братом, жывучым у Юдэі.]c3 І ўстаўшы адзін з іх, на імя Агаб, абвяшчаў праз Духа, што мае быць па ўсім сьвеце вялікі голад; які настаў за Клаўдыя.jbM У гэтыя-ж дні надыйшлі парокі з Ерузаліму ў Антыохію.naU І цэлы год яны прабылі там у Касьцеле і навучалі вялікую грамаду, так што вучні найперш у Антыохіі былі названы хрысьціянамі.`! І рушыў Барнаба ў Тарс, каб пашукаць Шаўла; знайшоўшы яго, прывёў у Антыохію.(_I бо быў ён муж добры і поўны Духа сьвятога і веры. І вялікая грамада прыхінулася да Пана.L^ Ён, прыйшоўшы і ўбачыўшы ласку Божую, узрадаваўся і напамінаў усіх, каб пры пастанове сэрца трывалі ў Пану;0]Y І дайшла аб іх мова да вушэй Касьцёла, які быў у Ерузаліме, і паслалі Барнабу аж да Антыохіі.~\u І была рука Пана з імі, і вялікі лік веруючых навярнуўся да Пана.S[ Былі-ж некаторыя з іх мужы Цыпрыйцы, якія, калі ўвайшлі ў Антыохію, гаварылі і да грэкаў, абвяшчаючы Пана Езуса.0ZY А тыя-ж, каторыя былі разьсеяны дзеля ўцісьненьня, якое сталася за Сьцяпана, перайшлі аж да Фэніцыі і Цыпру і Антыохіі, нікому ня кажучы слова, апроч толькі жыдом.&YE Пачуўшы гэтае, замоўклі і славілі Бога, кажучы: Дык і паганам даў Бог пакуту да жыцьця.RX Дык калі ім даў Бог такую-ж ласку, як і нам, каторыя верым у Пана Езуса Хрыста, хто я, што мог-бы забараніць Богу?RW І прыпомніў я слова Пана, як ён казаў: “Ян-то хрысьціў вадою, але вы будзеце хрышчаны Духам сьвятым” (Ап. Дз.1,5). V  А калі я пачаў гаварыць, паў Дух сьвяты на іх, так як і на нас напачатку. U ён скажа табе словы, праз каторыя будзеш збаўлены ты і ўвесь твой дом”.hTI А ён расказаў нам, як відзеў анела ў сваім доме, стаячага і кажучага яму: “Пашлі ў Ёппу і паклч Сымона, каторы завецца Пётр,dSA А Дух сказаў мне, каб я ішоў з імі, нічога не сумневаючыся. Пайшлі-ж са мною і гэтыя шэсьць братоў, і ўвайшлі мы ў дом мужа.R1 І вось зараз-жа тры мужы сталі ў доме, у каторым я быў, пасланыя з Цэзарэі да мяне.vQe А гэтае сталася праз тры разы, і ізноў усё было ўзята ў неба.P! І адказаў голас другі раз з неба: “Што Бог ачысьціў, ты не называй паганым”.O+ Я-ж сказаў: О не, Пане, бо паганае або нячыстае ніколі не ўваходзіла ў вусны мае.xNi Пачуў-жа я і голас, кажучы мне: “Устань, Пётра, забівай і еш”.HM  Углядаючыся на яго, я прыглядаўся і ўбачыў чацьвёраногіх зямлі, і зьвяроў, і паўзуноў, і птахаў нябесных.AL{ Я быў у горадзе Ёппе, молячыся, і бачыў у захопленьні відзеньне, зыходзячую нейкую пасудзіну, як-бы вялікі настольнік, за чатары канцы спусканы з неба, і прыйшоў аж да мяне.^K5 А Пётр, пачаўшы, выкладаў ім папарадку, кажучы:tJa кажучы: Чаму ты ўвайшоў да мужоў, маючых адрэзак і еў з імі?I Калі-ж прыйшоў Пётр у Ерузалім, спрачаліся з ім тыя, што былі з абразаньня,H # І пачулі апосталы і браты, якія былі ў Юдэі, што і пагане прынялі слова Божае.?Gw 0І загадаў іх ахрысьціць у імя Пана Езуса Хрыста. Тады прасілі яго, каб астаўся ў іх на некалькі дзён.hFI /Тады адказаў Пётр: Ці-ж можа хто забараніць вады, каб ня былі ахрышчаныя гэтыя, каторыя атрымалі Духа сьвятога, так як і мы?ZE- .Бо чулі іх гаворачых мовамі і славячых Бога._D7 -І астаўпянелі верныя з абразаньня, каторыя былі прыйшоўшы з Пятром, што і на паганаў была выліта ласка Духа сьвятога.C5 ,Калі Пётр яшчэ гаварыў гэтыя словы, паў Дух сьвяты на ўсіх, каторыя слухалі слова.WB' +Яму ўсе прарокі даюць пасьведчаньне, што адпушчэньне грахоў атрымоўваюць праз імя яго ўсе, каторыя вераць у яго.XA) *І загадаў нам абвяшчаць народу і сьведчыць, што гэта ён ёсьць, каторы пастаўлены Богам судзьдзёю жывых і ўмерлых.]@3 )не ўсяму народу, але сьведкам, выбраным наперад ад Бога, нам, каторыя елі і пілі з ім, пасьля таго як ускрос з умерлых.s?_ (Яго Бог ускрасіў на трэці дзень і даў, што ён стаўся яўным,1>[ 'І мы сьведкі ўсяго, што ўчыніў у краіне Юдэйскай і Ерузаліме; яго забілі, павесіўшы на дрэве.=+ &аб Езусе з Назарэту, як яго намасьціў Бог Духам сьвятым і моцай, каторы прыйшоў, робячы дабро і аздараўляючы ўсіх апанаваных д’яблам, бо з ім быў Бог.7<g %Вы ведаеце, якое сталася слова па ўсей Юдэі, бо пачаўшы ад Галілеі, па хросьце, які абвясьціў Ян,8;i $Слова паслаў Бог для сыноў Ізраіля, абвяшчаючы супакой праз Езуса Хрыста – ён ёсьць панам усіх.+:O #але ў кожным народзе той, хто баіцца яго і чыніць справядлівасьць, ёсьць прыемны для яго.'9G "Пётр-жа, адчыніўшы вусны свае, сказаў: Я папраўдзе пазнаў, што Бог не глядзіць на асобы,83 !Дык зараз-жа я паслаў да цябе; і ты добра зрабіў, што прыйшоў. Дык цяпер мы ўсе ёсьць прад вачамі тваімі, каб пачуць усё, што-колечы загадана табе ад Пана.?7w Дык пашлі ў Ёппу і пакліч Сымона, каторы завецца Пётр, ён гасьціць у доме Сымона гарбара каля мора”.(6I “Карнэль, выслухана ёсьць малітва твая і дарэньні твае ўспомнены перад вачыма Божымі.5 А Карнэль сказаў: Чатыры дні таму ў гэтай гадзіне маліўся я на гадзіну дзевятую ў маім доме, і вось муж стаў перада мною ў ясным адзеньні і сказаў:64e Дзеля гэтага бяз сумніву прыйшоў пакліканы. Дык пытаюся, дзеля якой прычыны вы паклікалі мяне?'3G і сказаў да іх: Вы ведаеце, як праціўна мужу-жыду лучыцца або прыходзіць да чужынца. Але мне паказаў Бог не называць ніводнага чалавека паганым або нячыстым.{2o І гаворачы з ім, увайшоў і знайшоў многіх, што былі зыйшоўшыся,r1] Але Пётр падняў яго, кажучы: Устань, і я сам ёсьць чалавек..0U І сталася, калі ўвайшоў Пётр, выйшаў насустрач яму Карнэль і ўпаўшы да ног яго, пакланіўся.B/} На другіх дзень увайшоў у Цэзарэю. Карнэль-жа чакаў іх, склікаўшы сваіх сваякоў і блізкіях прыяцеляў.F. Дык увёўшы іх, прыняў у гасьціну. А назаўтра, устаўшы, пайшоў з імі; і некаторыя з братоў з Ёппы ішлі з ім.b-= Яны сказалі: Карнэль сотнік, муж справядлівы і багабойны, і маючы пасьведчаньне ад усяго жыдоўскага народу, атрымаў загад ад анела сьвятога паклікаць цябе ў свой дом і пачуць ад цябе словы.I,  І Пётр, зыйшоўшы да мужоў, сказаў: Вось я ёсьць, каторага вы шукаеце; што за прычына, дзеля якой вы прыйшлі? +  Дык устань, зыйдзі і ідзі з імі, нічога не сумневаючыся, бо я іх паслаў.* А калі Пётр думаў ад відзеньні, сказаў яму Дух: Вось тры мужы шукаюць цябе. ) І паклікаўшы, пыталіся, ці Сымон, каторы завецца Пётр, тут мае гасьціну.5(c І калі Пётр сам у сабе сумняваўся, што-б гэта было за відзеньне, якое ён бачыў, вось мужы, каторыя былі пасланы Карнэлям, пытаючыся пра дом Сымонаў, сталі ля дзьвярэй.' І сталася гэтае праз тры разы, і зараз пасудзіна была ўзятая ў неба.& А голас ізноў другі раз да яго: Што Бог ачысьціў, таго не называй паганым.%' А Пётр сказаў: Ня дай таго, Пане, бо ніколі я ня еў нічога паганага і нячыстага.c$? І стаўся голас да яго: Устань, Пётра, забівай і еш.x#i у каторым былі ўсе чацьвёраногія і паўзуны і птахі нябесныя.f"E І ўбачыў адчыненае неба і зыходзячую нейкуб пасудзіну, як-бы вялікі настольнік, за чатары канцы спусканы з неба на зямлю,"!= І калі прагаладаўся, захацеў есьці. А калі яны гатовілі, прыйшло на яго захапленьне.s _ А на заўтрашні дзень, калі яны былі ў дарозе і прыбліжаліся да гораду, узыйшоў Пётр на паверх, каб памаліцца каля гадзіны шостае.O Расказаўшы ім усё, ён паслаў іх у Ёппу.a; І калі адыйшоў анел, каторы гаварыў яму, ён паклікаў двух сваіх слуг і багабойнага жаўнера, з тых, што былі яму падданы.:m ён гасьціць у нейкага Сымона гарбара, каторага дом пры моры: ён табе скажа, што табе трэба рабіць. А цяпер пашлі мужоў у Ёппу і пакліч нейкага Сымона, каторы завецца Пятром, А ён, углядаючыся на, зьняты страхам, сказаў: Што, Пане? Ён-жа сказаў яму: Малітвы твае і дарэньні твае ўзыйшлі на памяць перад вачыма Божымі.U# Ён відзеў яўна ў відзеньні, каля дзевятае гадзіны дня, анела Божага ўваходзячага да яго і кажучага яму: Карнэль!?w набожны і багабойны з усім домам сваім, робячы вялікае дарэньне для народу і молячыся заўсёды Богу. / Быў-жа ў Цэзарыі адзін муж, на імя Карнэль, сотнік роты, якая завецца Італійскай, +І сталася, што праз многа дзён прабываў у Ёппе, у нейкага Сымона, гарбара.hI *І стала ведама па ўсей Ёппе, і многія ўверылі ў Пана.  )І даўшы ей руку, падняў яе. І паклікаўшы сьвятых і ўдовы, аддаў яе жывую.' (Выправіўшы-ж усіх проч, Пётр стаўшы на калені маліўся; і зьвярнуўшыся да цела, сказаў: Табіта, устань. А яна адчыніла вочы свае і ўбачыўшы Пятра села.0Y 'І ўстаўшы Пётр, пайшоў з імі. І калі прыйшоў, завялі яго ў сьвятліцу; і абступілі яго ўсе ўдовы, плачучы і паказваючы яму сукні і вопраткі, якія рабіла для іх Сарна.r] &А як Лідда блізка была ад Ёппы, вучні пачуўшы, што ў ёй ёсьць Пётр, паслалі да яго двух мужоў, просячы: Не марудзь прыйсьці да нас./ %І сталася ў тыя дні, што захварэўшы памярла. Абмыўшы яе, палажылі яе ў сьвятліцы.r] $А была ў Ёппе адна вучаніца, на імя Табіта, што пераложанае значыць Сарна. Яна была поўная добрых чынаў і дарэньняў, якія чыніла.  #І бычылі яго ўсе, што жылі ў Лідзьдзе і ў Сароне; яны навярнуліся да Пана.A{ "І сказаў яму Пётр: Энэй, аздараўляе цябе Пан Езус Хрыстус, устань і пасьцялі сабе. І ён зараз-жа ўстаў.F  !Знайшоў-жа там аднаго чалавека, на імя Энэй, ад васьмі гадоў ляжачага на ложы, каторы быў спаралізаваны. % І сталася, што Пётр, калі абходзіў усіх, прыйшоў да сваіх, што жылі ў Лідзьдзе.u c А Касьцёл па ўсей Юдэі і Галілеі і Самарыі меў супакой, і будаваўся, ходзячы ў страху Пана, і напўняўся пацяшэньнем Духа сьвятога.  Браты, даведаўшыся аб гэтым, адвялі яго ў Цэзарэю і адаслалі ў Тарс.  Гаварыў так-жа з паганамі і спорыў з грэкамі, але яны хацелі яго забіць.#? І прабываў з імі ў Ерузаліме, уваходзячы і выходзячы, і сьмела выступаючы ў імя Пана. Але Барнаба, узяўшы яго, прывёў да апосталаў і расказаў ім, як ён у дарозе відзеў Пана і што гаварыў яму, і як у Дамашку сьмела выступаў у імя Езуса.I  Калі-ж прыйшоў у Ерузалім, стараўся далучыцца да вучняў, але ўсе баяліся яго, ня веручы, каб ён быў вучнем.   Але вучні, узяўшы яго ўначы, выпусьцілі яго праз мур, спускаючы ў кашы.2] але сталі ведамымі Шаўлу іх подступы. Яны-ж пільнавалі і брамаў і дзень і ноч, каб яго забіць. Калі-ж прайшло многа дзён, жыды зрабілі разам нараду, каб яго забіць;H  А Шавал штораз болей мацнеў і бянтэжыў жыдоў, каторыя жылі ў Дамашку, цьвердзячы, што гэты ёсьць Хрыстус.V% Стаўпянелі-ж усе, каторыя слухалі, і казалі: Ці-ж гэта ня той, што ў Ерузаліме выгубляў тых, каторыя прызывалі імя гэтае. І сюды патое прыйшоў, каб іх зьвязаных весьці да архісьвятараў?pY І зараз абвяшчаў у бажніцах Езуса, што ён ёсьць Сын Божы.3 І прыняўшы ежу, памацнеў. І быў з вучнямі, якія былі ў Дамашку, праз некалькі дзён.$~A І зараз-жа апалі з вачэй ягоных быццам лускі і атрымаў зрок; і ўстаўшы, быў ахрышчаны.b}= І прыйшоў Ананій, і ўвайшоў у дом, і ўзлажыўшы яму рукі, сказаў: Шаўле, браце, Пан Езус, каторы зьявіўся табе ў дарозе, каторай ты ішоў, паслаў мяне, каб ты відзеў і быў напоўнены Духам сьвятым.j|M бо я яму пакажу, сколькі трэба яму цярпець за імя маё.q{[ А Пан сказаў да яго: Ідзі, бо ён ёсьць для мяне выбраная пасудзіна, каб насіў імя маё перад народамі і каралямі і сынамі Ізраіля;z% і тут ён мае ўладу ад архісьвятараў вязаць усіх, каторыя прызываюць імя тваё.Ly Ананій-жа адказаў: Пане, я чуў ад многіх аб гэтым мужу, сколькі благога ён зрабіў сьвятым тваім у Ерузаліме;-xS (А відзеў ён мужа, на імя Ананія, уваходзячага і ўкладаючага на яго рукі, каб атрымаў зрок).ewC А Пан да яго: Устань і ідзі на вуліцу, што завецца простая і шукай у доме Юды Шаўла па імяні, Тарсяніна, бо вось ён моліцца.Qv Быў-жа адзін вучань у Дамашку, на імя Ананій. І сказаў да яго Пан у відзеньні: Ананій! Ён-жа сказаў: Вось я, Пане.cu? І быў там праз тры дні ня відзячы, і ня еў і ня піў.5tc І ўстаў Шавал з зямлі, і адчыніўшы вочы, нікога ня відзеў. І вядучы яго за рукі, увялі ў Дамашак.Ks А Пан да яго: Устань і ўвайдзі ў горад, і там скажуць табе, што трэба табе рабіць. Тыя-ж мужы, што з ім падарожнічалі, стаялі аслупянеўшы, чуючы, праўда, голас, але нікога ня бачачы.|rq А дрыжачы і аслупянеўшы, ён сказаў: Пане, што хочаш, каб я рабіў?Lq Ён сказаў: Хто ты ёсьць Пане? А той: Я ёсьць Езус, каторага ты прасьледуеш. Трудна табе проціў ражна брыкаць.!p; і ўпаўшы на зямлю, пачуў голас да яго кажучы: Шавал, Шавал, чаму ты мяне прасьледуеш?Mo А калі быў у дарозе, сталася, што прыбліжаўся да Дамашку. І раптам асьвяціла яго навокал сьветласьць з неба;mnS і прасіў у яго пісьмаў у Дамашак да бажніц, каб есьлі-б каго знайшоў гэтага шляху мужоў і жанчын, зьвязаных прывёў у Ерузалім.)m M А Шавал, душучы яшчэ пагрозамі і забойствам проціў вучняў Пана, прыйшоў да архісьвятара 3}}?|{zyy'x}ww"vuttsKrqq\pooBn#mlkdjii^hVggfeddLcbb aV`__4^W]\[ZoYXX3WhVlUUBTT5SlS(RAPOON"MLOKK/JZIHH\GG8FyEE_DD C7A@?>>==Bfuспадабаліся нам, сабраўшымся ў вадно, выбраць мужоў і паслаць да вас з найдаражэйшымі нашымі Барнабай і Паўлам, каторыя выдалі душы свае за імя Пана нашага Езуса Хрыста.neUДзеля таго што мы чулі, што некаторыя з нас выйшаўшы, устрывожылі вас славамі, адварочваючы душы вашы, каторым мы не загадалі,ndUнапісаўшы праз іх рукі: Апосталы і старшыя браты, тым, каторыя ёсьць ў Антыохіі і ў Сырыі і ў Цыліцыі, братом з паганаў, прывет.lcQТады спадабалася апосталам і старшым з усім касьцёлам, каб выбраць спасярод сябе мужоў і паслаць у Антыохію з Паўлам і Барнабай: Юду, каторы называўся Барсаба, і Сылу, мужоў першых паміж братамі,RbБо Майсей з даўных часоў мае ў кожным горадзе тых, што яго абвяшчаюць у бажніцах, дзе ў кожную суботу чытаецца.+aOале напісаць да іх, каб устрымоўваліся ад брыдотаў балванаў, і блуду, і душанага, і крыві.`7Дзеля гэтага я ўважаю, не беспакоіць тых, каторыя з паганаў наварачваюцца да Бога,S_Ведамая ёсьць Пану ад веку справа ягона.@^yкаб другія людзі шукалі Пана і ўсе народы, над каторымі прызвана імя маё, кажа Пан, які чыніць гэта”.;]o“Пасьля гэтага вярнуся і адбудую палатку Давіда, каторая ўпала, і руіны яе адбудую і папраўлю яе,\wІ з гэтым згаджаюцца словы прарокаў (Ам.9,11–12), як ёсьць напісана:[5Сымон расказаў, як перш Бог адведаў, каб з паганаў узяць народ для іменьня свайго.Z} А калі замоўклі, адказаў Якуб, кажучы: Мужы браты, паслухайце мяне!jYM І замоўкла ўсё мноства, і слухалі Барнабу і Паўла, расказваючых, якія вялікія знакі і цуды ўчыніў Бог паміж паганаў праз іх.X Але праз ласку Пана Езуса Хрыста мы верым, што збавімся, так як і яны.QW Дык цяпер нашто спакушваеце Бога, каб узлажыць на шыі вучняў ярмо, якога не маглі насіць ані айцы нашы, ані мы?Vw і нічога не адрозьніў паміж намі і імі, верай ачышчаючы сэрцы іх.U-І Бог, каторы знае сэрцы, даў пасьведчаньне, даючы ім Духа сьвятога так як і нам,TT!Калі-ж паўстала вялікая спрэчка, устаўшы Пётр, сказаў да іх: Мужы браты, вы ведаеце, што з даўных дзён Бог выбраў спаміж нас, каб праз мае вусны пагане слухалі слова эванэліі і верылі.xSiІ сабраліся апосталы і старшыя, каб разглядзець гэтае слова.mRSА паўсталі некаторыя з сэкты фарызэяў, каторыя ўверылі, кажучы: Што трэба іх абрэзаць і загадаць, каб захоўвалі закон Майсея.UQ#Калі-ж прыйшлі ў Ерузалім, былі прыняты Касьцёлам і апосталамі і старшымі, абвяшчаючы, сколькі з імі ўчыніў Бог.~PuДык яны, праведзеныя касьцёлам, праходзілі Фэніцыю і Самарыю, расказваючы аб навароце паганаў, і рабілі вялікую радасьць усім братом.OOДык калі паўстаў немалы спор у Паўла і Барнабы проціў іх, пастанавілі, каб Павал і Барнаба і некаторыя другія спаміж іншых пайшлі ў гэтай справе до апосталаў і старшых у Ерузалім.cN AА некаторыя, прыйшоўшы з Юдэі, навучалі братоў: Што калі вы не абрэжацеся паводле Майсеявага абычаю, ня можаце збавіцца.AM}І прабылі немалы час з вучнямі.ELА прыйшоўшы і сабраўшы касьцёл, расказалі, сколькі ўчыніў з імі Бог і што адчыніў паганам дзьверы веры.*KMа адтуль адплылі ў Антыохію, адкуль былі аддадзены ласцы Божай на справу, якую споўнілі.\J1і сказаўшы слова Пана ў Пэрзе, пайшлі ў Атлію,SIА прайшоўшы Пізыдыю, прыйшлі ў Памфілію,PHІ калі паставілі ім сьвятараў у кожным касьцеле і памаліліся з пастамі, паручылі іх Пану, у каторага ўверылі.xGiуцьвярджаючы душы вучняў і напамінаючы, каб трывалі ў веры, ды што праз многа ўцісьненьняў трэба нам увайсьці ў каралеўства Божае.GFКалі-ж абвесьцілі эванэлію гэнаму гораду і многіх навучылі, вярнуліся ў Лістру, і ў Іконію, і ў Антыохію,=EsАле калі яго абступілі вучні, ён устаўшы, увайшоў у горад і на другі дзень рушыў з Барнабай у Дэрбу.|DqА надыйшлі некаторыя жыды з Антыохіі і Іконіі і нагаварыўшы грамады ды ўкаменаваўшы Паўла, вывалаклі за горад, думаючы, што ён памёр.xCiІ гэта кажучы, ледзь успакоілі грамады, каб ім не ахвяравалі.BАднака-ж не пакінуў самога сябе без пасьведчаньня, чынячы дабро з неба, даючы дажджы і ўраджайныя часы, напаўняючы ежай і радасьцяй сэрцы нашыя.A каторы ў мілулых вякох дапусьціў усім паганам ісьці сваімі дарогамі.~@uі кажучы: Мужы, што вы гэта робіце? І мы ёсьць сьмяротныя, падобныя да вас людзі; мы абвяшчаем вам, каб вы ад гэтых марнотаў навярнуліся да Бога жывога, каторы ўчыніў неба і зямлю, і мора, і ўсё, што ў іх ёсьць;B?} Калі аб гэтым пачулі апосталы Барнаба і Павал, разьдзёршы адзежу сваю, яны скочылі ў грамады, крычачыY>+ Сьвятар так-жа Юпітэра, быўшага перад горадам, даставіўшы валы і вянкі да брамаў, хацеў з народам складаць ахвяру.= І называлі Барнабу Юпітэрам, а Паўла Мэркурым, бо ён быў павадыром у слове.y<k Грамады-ж, калі ўбачылі, што ўчыніў Павал, паднялі свой голас, па-лікаонску кажучы: Багі, стаўшыся падобнымі да людзей,зыйшлі да нас. ; сказаў вялікім голасам: Устань на твае ногі проста! І выскачыў і хадзіў.2:]Ён слухаў гаворачага Паўла. Гэты, глянуўшы на яго і бачучы, што мае веру, каб стацца здаровым,69eІ сядзеў у Лістры адзін муж хворы на ногі, кульгавы з лона маткі сваей, каторы ніколі не хадзіў.N8яны, даведаўшыся, уцяклі ў лікаонскія гарады, Лістру і Дэрбу, і ўсю навакол краіну, і там абвяшчалі эванэлію.07YКалі-ж стаўся націск паганаў і жыдоў з іншымі павадырамі, каб іх зьняважыць і закаменаваць,6І падзялілася мноства гораду: і былі адны з жыдамі, а другія з апосталамі.5Дык многа часу правялі, адважна выступаючы ў Пану, каторы даваў слову пасьведчаньне сваей ласкі і чыніў, што знакі і цуды дзеяліся праз рукі іх.)4KТыя-ж жыды, што былі нявернымі, паднялі і падбурылі да гневу душы паганаў проціў братоў.d3 CІ сталася ў Іконіі, што ўвайшлі яны разам у жыдоўскую бажніцу і гаварылі так, што ўверыла вялікае мноства жыдоў і грэкаў.h2I 4Вучні так-жа напаўняліся радасьцяй і Духам сьвятым.a1; 3Яны-ж, абтросшы на іх пыл з ног, прыйшлі ў Іконію.0 2Але жыды падбурылі набожных і паважаных жанчын і першых у горадзе, і паднялі прасьлед проці Паўла і Барнабы, і выкінулі іх з сваіх граніц.S/ 1І разсявалася слова Пана па ўсей краіне.W.' 0Пагане-ж пачуўшы, узрадаваліся і славілі слова Пана; і ўверылі каторыя-толькі былі прызначаны да жыцьця вечнага.Q- /Бо гэтак загадаў нам Пан: “Паставіў цябе на сьветласьць паганаў, каб быў на збаўленьне аж край зямлі” (Із.49,6).l,Q .Тады Павал і Барнаба цьвёрда сказалі: Для вас трэба было наўперад гаварыць слова Божае, але затым што вы адкідаеце яго і прызнаецё сябе нягоднымі жыцьця вечнага, вось іы зварочваемся да паганаў.>+u -Але жыды, убачыўшы грамады, напоўніліся зайздрасьцяй і блюзьнячы пярэчылі таму, што гаварыў Павал. *  ,А ў наступную суботу блізу ўвесь горад зыйшоўся слухаць слова Божага.)/ +Калі-ж была распушчана бажніца, многа жыдоў і набожных нованаверненых пайшло за Паўлам і Барнабай, каторыя гаворачы радзілі ім трываць у ласцы Божай.(1 *А калі яны выходзілі, прасілі, каб у наступную суботу гаварылі да іх гэтыя словы.~'u )“Убачце, пагарднікі, і дзівецеся, і згіньце, бо чыню справу ў дні вашыя, справу, якой вы не паверыце, калі-б хто расказаў вам” (Аввак.1,5).u&c (Дык глядзеце, каб ня прыйшло на вас, што сказана ў прарокаў:Y%+ 'праз яго кожны, хто верыць, бывае апраўданы.!$; &Няхай-жа будзе вам ведама, мужы браты, што праз яго абвяшчаецца вам адпушчэньне грахоў; і ад усяго, ад чаго вы не маглі быць апраўданымі праз закон Майсея,k#O %Але каго Бог ускрасіў з умерлых, той ня бачыў гніцьця.D" $Бо Давід, на вяку сваім паслужыўшы волі Божай, заснуў і далучаны ёсьць да айцоў сваіх і ўбачыў гніцьцё.#!? #Дзеля таго і ў другім месцы кажа: “Ня дасі сьвятому твайму ўбачыць гніцьця” (Пс.16,10).j M "А што падняў яго з умерлых, каб болей ужо не варочаўся да гніцьця, так сказаў: Што “дам вам сьвятое Давідава вернае” (Із.55,3).yk !што Бог выпаўніў яго дзецям нашым, падняўшы Езуса, як і напісана ёсьць у другім псальме: “Ты ёсьць Сын мой, я сягоньня радзіў цябе”.zm І мы вам абвяшчаем тое абяцаньне, якое сталася да айцоў нашых,F каторыя разам з ім прыйшлі з Галілеі ў Ерузалім, каторыя аж дагэтуль ёсьць сьведкамі яго перад народам.  Але Бог падняў яго з умерлых трэцяга дня. Яго бачылі праз многія дні тыя,&E А калі даканалі ўсё, што аб ім было напісана, зьняўшы яго з дрэва, палажылі яго ў гробе.% і не занайшоўшы з ім ніякай прычыны сьмерці, прасілі ў Пілата, каб яго забіць.yk Бо каторыя жылі ў Ерузаліме і павадары ягоныя, не пазнаўшы яго і асудзіўшы, выпаўнілі прарочыя галасы, якія чытаюцца кожную суботу,@y Мужы браты, сыны роду Абрагама і каторыя паміж вас баяцца Бога, вам паслана слова гэтага збаўленьня.   Калі-ж Ян споўніў свой бег, казаў: “За каго вы мяне ўважаеце, я ня ёсьць; але вось ідзе за мною, каторага я ня годзен разьвязаць абутак з ног”.,Q калі Ян перад воблікам прыходу ягонага абвяшчаў хрост пакуты ўсяму народу Ізарільскаму.  З яго патомства Бог, паводле абяцаньня, вывеў для Ізраіля Збаўцу Езуса,a; І адкінуўшы яго, падняў ім Давіда караля, катораму даючы пасьведчаньне, сказаў: “Знайшоў я Давіда, сына Ессага, мужа паводле сэрца майго, каторы будзе чыніць усе заданьні мае” (І Карал.13,14).I  І ад таго часу прасілі аб караля, і даў ім Бог Саула, сына Ціса, мужа з пакаленьня Бэн’яміна, сарака гадоў.  ~S}|{zyyxxJvvudtsrqqMpooo9nmllkjjihh]gfee dckbaa8`F__6^^\\:[[YY*XW{VVTTSRQQtPOKMM/LBKKJGIKHzGoFFDD]CBA@??A>w=d<;; :y:9!876k55483221O//.u.-,l+*))(''j&%%$#"!!; my|uD.PPM] ! L { rm"V=я прасьледаваў гэты шлях аж да сьмерці, вяжучы і перадаючы ў вастрог мужоў і жанчын.eUCІ сказаў: Я ёсьць муж жыд, радзіўшыся ў Тарсе ў Цыліцыі, а ўзгадаваны ў гэтым горадзе, ля ног Гамалійэля навучаны паводле праўды айцоўскага закону, рупны слуга закону, так як і вы ўсе сягоньня;T)Калі-ж пачулі, што ў жыдоўскай мове гаварыў да іх, учынілі яшчэ большую цішыню.tS cМужы браты і айцы, паслухайце, якую я цяпер здаю вам справу.{Ro(І калі той пазволіў, Павал, стоячы на сходах, даў знак рукою народу і калі зрабілася вялікая ціш, прагаварыў у жыдоўскай мове, кажучы:~Qu'І сказаў да яго Павал: Я-то чалавек жыд з Тарсу ў Цыліцыі, грамадзянін ведамага гораду, і прашу цябе, пазволь мне прагаварыць да народу.OP&Ці ты не эгіпцянін, што перад гэтымі днямі падняў разруху і вывеў у пустыню чатыры тысячы мужоў разбойнікаў?ZO-%І калі пачыналі ўвадзіць Паўла ў лагер, ён сказаў тысячніку: Ці можна мне нешта сказаць? Ён сказаў: Умееш па-грэцку?fNE$Бо ішло ўсьлед мноства народу, крычачы: Казьні яго!M##А калі прыйшоў да сходаў, прыйшлося жаўнерам несьці яго дзеля напору народу.ZL-"А кожны ў грамадзе крычаў што іншае. І ня могучы чаго пэўнага даведацца дзеля разрухі, прыказаў весьці яго ў лагер.MK!Тады тыясчнік прыступіўшы, узяў яго і прыказаў яго зьвязаць двама ланцугамі, і пытаўся, хто ён і што зрабіў.QJ Ён зараз-жа ўзяўшы жаўнераў і сотнікаў, прыбег да іх. Яны ўбачыўшы тысячніка і жаўнераў, перасталі біць Паўла.I3Калі-ж яны хацелі яго забіць, дана знаць тысячніку, што ўзбурыўся ўвесь Ерузалім.qH[І парушыўся ўвесь горад, і зрабілася зборышча народу. І ўзяўшы Паўла, цягнулі яго за сьвятыню, і зараз-жа дзьверы былі зачынены."G=Бо яны бачылі з ім у горадзе Трахіма Эфэзца, каторага, думалі, Павал увёў у сьвятыню.4FaМужы ізраільскія, памажэце! Гэта той чалавек, каторы проціў народу і гэтага месца ўсюды усіх вучачы, яшчэ і паганаў увёў у сьвятыню і зьняважыў гэтае месца сьвятое.wEgКалі-ж кончыліся сем дзён, тыя жыды, што былі з Азіі, убачыўшы яго ў сьвятыні, падбурылі ўвесь народ і налажылі на яго рукі, крычачы:яны-ж выслухаўшы, славілі Бога і сказалі яму: Відзіш, браце, сколькі ёсьць тысячаў пасярод жыдоў, каторыя ўверылі, а ўсе яны рупныя слугі закону.,=QПрывітаўшы іх, расказваў падрабязна, што Бог учыніў сярод паганаў праз ягонае служэньне. < А на другі дзень увайшоў Павал з намі да Якуба і сабраліся ўсе старшыя.o;WІ калі мы прыйшлі ў Ерузалім, браты прынялі нас ахвотна.Z:-Ішлі-ж з намі і вучні з Цэзарэі, вядучы з сабою аднаго цыпрыйца Мнасона, даўняга вучня, у каторага мы мелі гасьціць.n9UПасьля-ж гэтых дзён прыгатовіўшыся, мы ішлі ў Ерузалім.!8;А калі мы яго не маглі пераканаць, мы супакоіліся, кажучы: Няхай станецца воля Пана.-7S Тады адказаў Павал і сказаў: што вы робіце, плачучы і надрываючы маё сэрца? Бо я ня толькі быць зьвязаным, але і памёрці ў Ерузаліме гатоў дзеля імені Пана Езуса.6# Пачуўшы гэтае, прасілі мы і тыя, што былі з таго месца, каб ня ішоў у Ерузалім.j5M Ён, прыйшоўшы да нас, узяў пояс Паўла, і зьвязаўшы сабе ногі і рукі, сказаў: Гэтае кажа Дух сьвяты: “Мужа, да каторага належыць гэты пояс, так зьвяжуць у Ерузаліме жыды і аддадуць у рукі паганаў”.4 І калі мы прабылі некалькі дзён, надыйшоў з Юдэі адзін прарок, на імя Агаб.f3E У яго-ж былі чатыры дочкі дзяўчаты, якія прарочылі.p2YА на другі дзень вырушыўшы, прыбылі ў Цэзарэю. І ўвайшоўшы ў дом Філіпа эванэліста, каторы быў адным з сямёх, затрымаліся ў яго.J1 А мы, скончыўшы плаваньне, з Тыру прыбылі ў Птолэмаіду, і прывітаўшыся з братамі, прабылі ў іх адзін дзень.0-І разьвітаўшыся адны з другімі, мы ўзыйшлі на карабель, а яны вярнуліся да сябе.~/uКалі- ж скончыліся дні, мы вырушыўшы ішлі. Усе праводзілі нас з жонкамі і дзяцьмі аж за горад, і стаўшы на калені на беразе, мы маліліся.5.cА знайшоўшы вучняў, мы прабылі там сем дзён; яны казалі Паўлу праз Духа, каб ня ішоў у Ерузалім.n-UКалі-ж мы паказаліся перад Цыпрам, пакінуўшы яго налева, паплылі ў Сырыю. І прыбылі ў Тыр, бо там карабель меў выгрузіць цяжар. , І калі знайшлі карабель, які адплываў у Фэніцыю, мы ўзыйшоўшы адплылі.`+ ;Калі-ж сталася, што мы адплылі, растаўшыся з імі, мы напрасткі прыбылі ў Кос, а на другі дзень у Родос, а адтуль у Патару.g*G&адчуваючы жаль найболей з таго слова, якое ён сказаў, што болей ня ўгледзяць вобліку ягонага. І праводзілі яго да карабля.)%І ўзьняўся вялікі плач усіх, і кідаючыся на шыю Паўла, цалавалі яго,|(q$І калі гэтае сказаў, стаўшы на калені свае, маліўся з імі ўсімі.{'o#Усё вам паказаў, што так працуючы трэба падтрымліваць слабых і помніць слова Пана Езуса, што ён сказаў: шчасьлівей даваць, чым браць.&1"самі ведаеце, што на мае патрэбы і тых, каторыя ёсьць са мною, служылі гэтыя рукі.i%K!Серабра і золата або адзежы я ў нікога не пажадаў, якm$S І цяпер паручаю вас Богу і слову ласкі ягонай, каторы мае моц збудаваць і даць спадчыну і даць спадчыну між усіх пасьвячоных.^#5Дзеля гэтага чуйце, памятаючы, што я праз тры гады ўначы і ўдзень не пераставаў напамінаць са сьлязьмі кожнага з вас.!";І з вас самых паўстануць мужы, гаворачыя круцельствы, каб адвясьці за сабою вучняў.&!EЯ ведаю, што пасьля майго адыходу ўвойдуць між вас ваўкі рвучыя, не ашчаджаючыя стады.~ uУважайце на сябе і на ўсю стаду, у якой Дух сьвяты паставіў вас біскупамі, каб кіраваць Касьцёлам Божым, каторы ён здабыў крывёю сваею.Z-бо ня ўхіляўся абвяшчаць вам усю волю Божую. Дзеля гэтага сьведчу вам у сягоньняшні дзень, што я чысты ад крыві ўсіх,c?І цяпер вось я ведаю, што болей ня ўгледзіце вобліку майго вы ўсе, праз каторых я прыйшоў, абвяшчаючы каралеўства Божае._7Але я нічога гэтага не баюся і не раблю жыцьця майго даражэйшым за сябе, каб толькі закончыць бег мой і служэньне слова, якое я атрымаў ад Пана Езуса, каб сьведчыць аб эванэліі ласкі Божай.Lадно што Дух сьвяты па ўсіх гарадох сьведчыць мне, кажучы, што чакаюць мяне ў Ерузаліме путы і ўцісьненьні.&EІ цяпер вось я зьвязаны духам іду ў Ерузалім, ня ведаючы, што ў ім мае прыйсьці на мяне;3_сьведчучы перад жыдамі і паганамі аб пакуце перад Богам і аб веры ў Пана нашага Езуса Хрыста.4aЯк я нічога не прапусьціў карыснага, каб вам не абвясьціць і навучыць вас публічна і па дамох,Gслужачы Пану з ўсей пакорай і сьлязамі і спакушэньнямі, якія прыходзілі на мяне ад подступаў жыдоўскіх.ucКалі яны прыйшлі да яго і былі разам, сказаў ім: Вы ведаеце ад першага дня, у каторы я ўвайшоў у Азію, як я быў з вамі праз увесь час,lQА з Мілету паслаўшы ў Эфэз, паклікаў старшых касьцёла.1[Бо Павал быў пастанавіўшы абмінуць Эфэз, каб ня сталася яму якое спазьненьне ў Азіі. Бо сьпяшаўся, калі-б было яму магчыма, каб дзень Сёмухі абходзіць у Ерузаліме.nUІ адплыўшы адтуль, мы на другі дзень прыбылі супроць Хіосу, а назаўтра мы прысталі да Самосу, а на другі дзень прыбылі ў Мілет. Калі-ж ён зыйшоўся з намі ў Ассоне, мы, забраўшы яго, прыбылі ў Мітылену.xi А мы, узыйшоўшы на карабель, паплылі ў Ассон, маючы адтуль забраць Паўла; бо гэтак быў пастанавіўшы сам, маючы адбыць дарогу зямлёю.Y+ А хлапца прывялі жывога і ўцешыліся немала. І ўзыйшоў і ламаў хлеб і еў і даволі нагаварыўшы аж да сьвету, так вырушыў.0Y Калі Павал зыйшоў да яго, кінуўся на яго і абняўшы, сказаў: Не трывожцеся, бо душа ягона ў ім.1 [ Седзячы-ж на вакне адзін дзяцюк, на імя Эўтых, папаўшы ў глыбокі сон, калі Павал доўга гаварыў, кіўнуўшыся ў сьне, ўпаў з трэцяга паверху ўніз, і падняты быў умерлы.k OА было многа ламп у сьвятліцы, дзе мы былі сабраўшыся. А ў першы дзень па субоце, калі мы былі сабраўшыся на ламаньне хлеба, Павал гаварыў з імі, маючы вырушыць назаўтра і зацягнуў мову аж да поўначы.F А мы адплылі з Філіппаў па днях Праснакоў і прыбылі да іх у Троаду цераз пяць дзён, дзе прабылі сем дзён.^ 5Яны, пайшоўшы наперад, чакалі на нас у Троадзе.wgА падарожнічаў з ім Соапатэр Пырраў, Бэроанін, а з Тэссалонічан Арыстарх і Сэкунд, І Гай Дэрбеец і Цімафей, а Азійцы Тыхік і Трахім.dAДзе калі прабыў тры месяцы, жыды зрабілі яму подступы, калі меўся адплыць у Сырыю; і пастанавіў вярнуцца праз Македонію.Калі-ж прайшоў гэныя староны і напомніў іх многай мовай, прыйшоў у Грэцыю.c AА пасьля таго, як перастала разруха, Павал, склікаўшы вучняў і напомніўшы іх, разьвітаўся і рушыў, каб ісьці ў Македонію.Y+(Бо і пагражае нам, каб мы нябылі абвінавачаны ў сяньняшнім бунце, бо няма нікога вінаватага (аб каторым не маглі-б здаць справу) гэтага зборышча. І сказаўшы гэтае, распусьціў сабраньне.'Калі-ж даходзіце іншае рэчы, то можа быць вырашана на законным сабраньні.1&А калі Дзімітры і тыя, што з ім ёсьць, рамесьнікі, маюць справу проціў каго, то адбываюцца на рынку суды, і ёсьць старасты, няхай адны другіх вінавацяць.,Q%Бо вы прыявялі гэтых людзей, ані сьвятазьняважнікаў, ані блюзьнячых проціў вашае багіні.+O$Дык калі гэтаму пярэчыць ня можна, трэба вам успакоіцца і нічога неразважнага не рабіць.#А пісар, успакоіўшы грамады, сказаў: Мужы эфэскія, і хто-б з людзей ня ведаў, што горад Эфэз ёсьць паклоньнікам вялікай Дыяны, дочкі Юпітэра?M~"Калі яго пазналі, што ён жыд, узьняўся адзін голас усіх, крычачых каля дзьвюх гадзін: Вялікая Дыяна Эфэская.x}i!А з грамады выцягнулі Александра, каторага выпіхалі жыды. Аляксандар-жа, зажадаўшы рукою цішыні, хацеў здаць справу перад народам.5|c А іншыя другое крычалі. Бо было сабраньне бурнае і большасьць ня ведалі, дзеля чаго сабраліся.J{ Некаторыя-ж і з начальнікаў Азіі, будучы яго прыяцелямі, паслалі да яго, просячы, каб не ўваходзіў у тэатр.qz[А калі Павал хацеў выйсьці да народу, вучні не пазволілі.iyKІ напоўніўся горад узбурэньнем, і зрабілі аднадушна напад на тэатр, хватаючы Гая і Арыстарха, македонцаў, таварышаў Паўла.x5Пачуўшы гэтае, яны напоўніліся гневам і закрычалі, кажучы: Вялікая Дыяна Эфэская.vweІ гэта ня толькі пагражае нашаму рамяслу, каб яно ня прыйшло ў пагарду, але і сьвятыня вялікай Дыяны будзе лічыцца за нішто, але і пачне ніштожыцца вялікасьць тае, каторай пакланяецца ўся Азія і сьвет.6veА вы бачыце і чуеце, што ня толькі ў Эфэзе, але амаль ва ўсей Азіі гэты Павал, нагаварваючы, адвярнуў вялікую грамаду, кажучы: што гэта не багі, каторыя робяцца рукамі.kuOЁн, склікаўшы іх і тых, каторыя былі гэтага роду працаўнікамі, сказаў: Мужы, вы ведаеце, што з гэтага рамясла ёсьць наш даход. t MsА ў той час сталася не малое забурэньне дзеля шляху Пана. Бо адзін сераброўнік, на імя Дзімітры, каторы вырабляў сярэбраныя сьвятынкі Дыяны, даваў рамесьнікам не малы заработак.3r_І паслаўшы ў Македонію двух з паслугаваўшых яму, Цімафея і Эраста, сам да часу астаўся ў Азіі.q!А споўніўшы гэта, павал намерыўся ў духу, прайшоўшы Македонію і Ахаю, ісьці ў Ерузалім, кажучы: што пасьля таго як там буду, трэба мне і Рым відзець.[p/Так сільна расло слова Божае і ўмацоўвалася.oМногія-ж з тых, што займаліся чарамі, знайшлі кнігі і спалілі перад усімі. А зьлічыўшы цэны іх, знайшлі на грошы пяцьдзесят тысяч дынараў. nІ многія з веруючых прыходзілі, спавядаючыся і выказваючы свае ўчынкі.cm?І гэта сталася ведамым усім жыдом і паганам, каторыя жылі ў Эфэзе; і паў на іх усіх страх, і было слаўлена імя Пана Езуса.l)І ўскочыўшы на іх чалавек, у каторым быў вельмі злы дух, і абдолеўшы абодвух, паказаў над імі такую сілу, што яны голыя і параненыя ўцяклі з таго дому.kА злы дух адказваючы сказаў ім: Езуса знаю і Паўла ведаю, але вы хто такія?j!Было-ж нейкіх сем сыноў жыда Скевы, старшага сьвятара, каторыя гэтак рабілі.Bi} Прабавалі-ж некаторыя і з вандроўных жыдўскіх экзарцыстаў прызываць імя Пана Езуса над тымі, што мелі злых духаў, кажучы: Заклінаю вас праз Езуса, каторага абвяшчае Павал.Yh+ так што нават хусткі і паясы ад ягонага цела заносілі на хворых, і адыходзілі ад іх хваробы, і выходзілі злыя духі.Rg І не абыякія цуды чыніў Бог рукою Паўла,9fk Дзеялася-ж гэтае праз два гады, так што ўсе, каторы жылі ў Азіі, слухалі слова Пана, жыды і пагане."e= Калі-ж некаторыя ўпіраліся і ня верылі, наругаючыся з шляху Пана перад мноствам, адыйшоўшы ад іх, адлучыў вучняў, штодня гутаручы ў школе нейкага Тыранна.Hd А ўвайшоўшы ў бажніцу, гаварыў з адвагай праз тры месяцы, гутаручы і пераконываючы аб каралеўстве Божым.Jc Было-ж усіх мужоў каля дванаццацёх.*bMІ калі Павал узлажыў на іх рукі, прыйшоў на іх Дух сьвяты, і гаварылі мовамі, і прарочылі._a7Пачуўшы гэтае, былі ахрышчаны ў імя Пана Езуса.n`UПавал-жа сказаў: Ян хрысьціў народ хростам пакуты, кажучы, каб уверылі ў таго, каторы па ім мае прыйсьці, гэта значыць, у Езуса.z_mЁн-жа сказаў: Дык у чым вы хрышчаны? Яны сказалі: У хросьце Яна.T^!і сказаў да іх: Ці ўверыўшы вы атрымалі Духа сьвятога? А яны сказалі да яго: Але мы і ня чулі, ці ёсьць Дух сьвяты.Z] /І сталася, калі Аполло быў у Карынце, то Павал, абыйшоўшы горныя староны, прыйшоў у Эфэз. І знайшоў некаторых вучняў!\;Бо ён многа пераконываў жыдоў, яўна паказваючы з Пісаньняў, што Езус ёсьць Хрыстус.v[eА калі ён хацеў ісьці ў Ахаю, браты напісалі вучням, заахвочваючы, каб прынялі яго. Ён, прыйшоўшы, многа памог тым, каторыя ўверылі.gZGДык гэты пачаў адважна выступаць у бажніцы. Калі яго пачулі Прысцыла і Аквіла, узялі яго і пільней вылажылі яму шлях Пана.\Y1Быў ён навучаны шляху Пана і гаручы духам гаварыў і навучаў пільна таго, што датыча Езуса, ведаючы толькі хрост Яна.6XeА адзін жыд, на імя Аполло, родам з Александрыі, муж вымоўны, магутны ў Пісаньнях, прыбыў у Эфэз.JW І прабыўшы там нейкі час, рушыў, праходзячы папарадку Галацкую краіну і Фрыгію, уцьвярджаючы ўсіх вучняў.VІ прыбыўшы ў Цэзарэю, пайшоў і прывітаў касьцёл і пайшоў у Антыохію. U9але разьвітаўшыся і сказаўшы: Ізноў, вярнуся да вас, калі Бог захочы, рушыў з Эфэзу.yTkКалі-ж яны прасілі, каб астаўся на даўжэйшы час, не згадзіўся,S#І прыбыў у Эфэз і там іх пакінуў. А сам, увайшоўшы ў бажніцу, гаварыў з жыдамі.RПавал-жа, прабыўшы яшчэ многа дзён, разьвітаўшыся з братамі, адплыў (і з ім Прысцылла і Аквіла); ён астрыг сабе галаву ў Кенхры, бо меў шлюбаваньне.MQІ схапіўшы ўсе Састэна, старшага над бажніцай, білі яго перад судом, а Галліён зусім аб гэтым не клапаціўся..PWІ праганў іх ад суду.NOАле калі спрэчкі ёсьць аб слове і імёнах і законе вашым, самі сябе глядзеце, я не хачу быць гэтага судзьдзёю.&NEКалі-ж Павал пачынаў адчыняць вусны, сказаў Галліён да жыдоў: Калі-б было нешта нягоднае або вельмі благі паступак, я прыняў-бы вас, як трэба, мужы жыдоўскія.M} кажучы: што гэты нагаварвае людзей пакланяцца Богу проціў закону.4La Калі-ж Галліён быў старастай у Ахаі, паўсталі жыды аднадушна проціў Паўла і прывялі яго ў суд,{Ko І сядзеў там год і шэсьць месяцаў, навучаючы ў іх слова Божага.ZJ- дзеля таго што я з табою, і ніхто не кране цябе, каб табе пашкодзіць, бо многа для мяне ёсьць народу ў гэтым горадзе. I І сказаў Пан Паўлу ўначы праз відзеньне: Ня бойся, але гавары і не маўчы,ZH-А Крысп, старшы над бажніцай, уверыў у Пана з усім домам сваім; і многія з карынцян слухаючы верылі і былі хрышчаны.[G/І перанёсшыся адтуль, увайшоў у дом аднаго, на імя Ціта Юста, паклоньніка Божага, каторага дом быў побач з бажніцай.xFiАле калі яны пярэчылі і блюзьнілі, абтросшы сваё адзеньне, сказаў да іх: Кроў ваша на галаву вашу. Я чысты: адцяпер пайду да паганаў.JE Калі-ж прыйшлі з Македоніі Сыла і Цімафей, Павал наставаў словам, сьведчучы жыдом, што Езус ёсьць Хрыстус.0DYІ гаварыў у бажніцы кожную суботу, успамінаючы імя Пана Езуса і пераконываў жыдоў і грэкаў.CCА таму што быў таго-ж самага рамясла, аставаўся ў іх і працаваў: былі-ж яны палатка-вытворчага рамясла.gBGІ знайшоўшы аднаго жыда, на імя Аквілу, родам з Понту, каторы нядаўна быў прыйшоўшы з Італіі, і Прысцыллу жонку ягону, (таму што Клаўдый быў загадаўшы, каб усе жыды выйшлі з Рыму), паступіў да іх.dA CПасьля гэтага выйшаўшы з Атэнаў, прыйшоў у Карынт.T@!"А некаторыя мужы, прыстаўшы да яго, уверылі, паміж імі і Дзіаніс Арэопагіт, і жанчына на імя Дамара, і ішыя з імі.>?w!Так Павал выйшаў спасярод іх.s>_ Калі- ж яны пачулі аб ускрасеньні ўмерлых, то некаторыя насьмяхаліся, а некаторыя сказалі: Аб гэтым паслухаем цябе другім разам.=)таму што пастанавіў дзень, у каторы мае судзіць сьвет у справядлівасьці праз Мужа, каторага пастанавіў, падаючы веру ўсім, ускрасіўшы яго з умерлых.3<_І не зважаючы на часы гэтага няведаньня, Бог цяпер абвяшчае людзям, каб усе ўсюды пакутывалі,;yДык калі мы род Божы, не павінны думаць, што Боства падобнае да золата, або серабра, або каменьня, да рэзьбы рамясла і выдумкі чалавечай.7:gБо ў ім мы жывём і рухаемся і існуем, як і некаторыя з вашых паэтаў сказалі: “Бо мы і род ягоны”.39_каб шукалі Бога, можа часам дакрануцца да яго або знойдуць, хоць ён недалёка ад кожнага з нас.r8]І ўчыніў з аднаго ўвесь род чалавечы, каб жылі па ўсім вобліку зямлі, абазначаючы пастаноўленыя часы і граніцы іхнага аселішча, ~}}1|l{zzy^xww5vuutrss%rSqponnZmlk@jXihh0gGeeKdcjbVa[`d__]]\0[/ZhYwX7WVbUTT SCRQPOOzNN8MnLWK?JJIH]GFFE^DCCcBQA@@?>> ==Я ім адказаў, што ў рымлян няма звычаю асуджаць якога чалавека, перш чым той, каторага вінавацяць, будзе мець прысутных абвініцеляў і атрымае месца на абарону, каб ачысьціцца ад праступкаў.U=#На яго, калі я быў у Ерузаліме, прыйшлі да мяне архісьвятары і старшыя жыдоўскія, жадаючы проціў яго асуджэньня.Z<-І калі прабылі там многа дзён, Фэст далажыў каралю аб Паўле, кажучы: Адзін муж ёсьць астаўлены Фэліксам у вастрозе.5;c Калі-ж прайшло некалькі дзён, кароль Агрыппа і Вэрніка прыбылі ў Цэзарэю, каб прывітаць Фэста.:3 Тады Фэст, пагаварыўшы з Радай, адказаў: Да цэзара ты апэляваў, да цэзара пойдзеш.Y9+ Бо калі-б зрабіў крыўду або ўчыніў нешта годнае сьмерці, я не адказваюся памёрці. Але калі няма нічога з таго, у чым яны мяне вінавацяць, ніхто ня можа мяне ім падарыць. Апэлюю да цэзара.[8/ Павал-жа сказаў: Я стаю перад трыбуналам цэзара, там мяне трэба судзіць. Жыдом я крыўды не зрабіў, як ты лепш ведаеш.o7W Але Фэст, хочучы аказаць ласку жыдом, адказваючы Паўлу, сказаў: Хочаш ехаць у Ерузалім і там за гэта быць суджаным перада мною?T6!Павал бараніўся: што я не саграшыў нічога ані проціў жыдоўскага закону, ані проціў сьвятыні, ані проціў цэзара.z5mКалі ён быў прыведзены, абступілі яго жыды, што былі прыйшоўшы з Ерузаліму, закідаючы многа цяжкіх правінаў, якіх не маглі даказаць.t4aПабыўшы-ж у іх ня болей як восем або дзесяць дзён, вярнуўся ў Цэзарэю і на другі дзень сеў у трыбунале і загадаў прыевесьці Паўла.P3Дык каторыя з вас, кажа, маюць магчымасьць, няхай, паехаўшы разам, калі ёсьць у мужы якая віна, вінавацяць яго.2Але Фэст адказаў, што Паўла сьцерагуць у Цэзарэі, ён-жа мае хутка выехаць.T1!жадаючы ласкі проціў яго, каб загадаў яго прывесьці ў Ерузалім, маючы на мэце подступы, каб яго забіць у дарозе.05І былі прыйшоўшы да яго архісьвятары і першыя з жыдоў проціў Паўла, і прасілі яго,/ Дык Фэст, прыбіўшы ў правінцыю, пасьля трох дзён адбыў з Цэзарэі ў Ерузалім.q.[Калі-ж прайшлі два гады, Фэлікс атрымаў наступніка Порцыя Фэста. Хочучы-ж аказаць ласку жыдом, Фэлікс пакінуў Паўла ў вастрозе.6-eразам і спадзяючыся, што Павал дасьць яму грошы; дзеля гэтага і часта яго клічучы, гаварыў з ім.!,;Калі- ж ён гаварыў аб справядлівасьці, і чысьціні, і будучым судзе, Фэлікс спалохаўшыся адказаў: Адносна на цяпер, адыйдзі, а ў часе дагодным паклічу цябе,+Пасьля-ж некалькіх дзён Фэлікс, прыйшоўшы з жонкай сваею Друзыллай, якая была жыдоўкай, паклікаў Паўла і слухаў яго аб веры ў Хрыста Езуса.A*{І загадаў сотніку сьцерагчы яго, і каб меў ён супакой, і каб не забараняў нікому з ягоных служыць яму.R)Але Фэлікс, каторы вельмі добра знаў гэты шлях, адправіў іх, кажучы: Калі прыйдзе тысячнік Лізій, выслухаю вас.h(Iапроч гэтага аднаго толькі слова, якое я ўскрыкнуў, паміж імі стоючы: што вы мяне сягоньня судзіце за ўскрашэньне ўмерлых.('IАбо гэтыя самыя няхай скажуць, ці знайшлі ўва-мне што нягоднае, калі я стаю перад Радай,I& некаторыя-ж жыды з Азіі, каторым трэба было стануць перад табою і вінаваціць, калі-б што мелі проціў мяне.%%На гэтым ачышчанага ў сьвятыні, не з грамадою, ані з забурэньнем знайшлі мяне,$QПасьля-ж многіх гадоў я прыбыў, каб чыніць дарэньні майму народу, і ахвяры, і шлюбаваньні.:#mДзеля гэтага і я сам стараюся, каб мець заўсёды сумленьне без абразы перад Богам і перад людзьмі.A"{маючы надзею на Бога, што будзе ўскрашэньне справядлівых і несправядлівых, якога і яны самі чакаюць.!Але табе прызнаюся ў тым, што паводле сэкты, якую завуць гэрэзыяй, так служу Айцу і Богу майму, веручы ва ўсё, што ў законе і ў прарокаў напісана;  ані ў горадзе і ня могуць даказаць табе таго, у чым цяпер мяне вінавацяць.3_ І не занйшлі яны мяне ані ў сьвятыні з кім спорачы або робячы зборышча народу, ані ў бажніцах,-S Бо можаш даведацца, што няма болей як дванаццаць дзён, як я прыйшоў пакланіцца ў Ерузалім.+O Адказаў-жа Павал, калі яму начальнік даў знак гаварыць: Ведаючы, што ты ад многіх гадоў ёсьць судзьдзя для гэтага народу, я з добрай ахвотай буду сябе бараніць.Q А дабавілі і жыды, што яно гэтак маецца.gGзагадваючы абвініцелям ягоным ісьці да цябе. Ад яго ты сам можаш, судзячы, даведацца аб гэтым усім, у чым мы яго вінавацім. Але надыйшоўшы тысячнік Лізій, з вялікім гвалтам вырваў яго з нашых рук,8iякі нават пробаваў зьняважыць сьвятыню; і яго мы ўзяўшы, хацелі асудзіць паводле нашага закону.hIЗнайшлі мы гэтага чалавека заразьлівым і падымаючым бунты проціў усіх жыдоў на ўсім сьвеце і павадыром бунтарскае сэкты,)KА каб цябе даўжэй не затрымліваць, прашу, коратка нас паслухай дзеля тваей ласкавасьці.  заўсёды і ўсюды прыймаем, высокадастойны Фэліксе, з вялікай падзякай.!І калі Павал быў пакліканы, Тэртулл пачаў вінаваціць, кажучы: Як мы праз цябе жывём у вялікім супакою і многа праз тваю празорнасьць папраўляецца, !Пасьля-ж пяці дзён прыбыў архісьвятар Ананій з некаторымі старшымі і з нейкім рытарам Тэртуллам, каторыя зьвярнуліся да начальніка проціў Паўла.F#сказаў: Выслухаю цябе, калі прыйдуць тыя, што цябе вінавацяць. І загадаў яго пільнаваць у палацы Гэрада.'"А калі прачытаў і спытаўся, з якой быў правінцыі, і даведаўшыся, што з Цыліцыі,#?!Калі яны прыбылі ў Цэзарэю і перадалі пісьмо начальніку, паставілі перад ім і Паўла.y А назаўтра, аставіўшы коньнікаў, каб ішлі з ім, вярнуліся ў лагер.'GДык жаўнеры паводле таго, як і было загадана, узяўшы Паўла, павялі ўначы ў Антыпатрыду.2]А калі мне было данесена аб подступах, якія яны прыгатовілі яму, я паслаў яго да цябе, паведамлючы і тых, што яго вінавацілі, уаб гаварылі перад табою. Бывай здароў.P Знайшоў яго абвінавачанага ў справах іхнага закону, але ня маючага ніякай віны, годнай сьмерці або вастрогу. А хочучы ведаць прычыну, якую яны яму закідалі, я завёў яго ў іхную Раду.Y +Гэтага мужа, злоўленага жыдамі, калі яны мелі яго забіць, я надыйшоўшы з войскам вырваў, пазнаўшы, што ён рымлянін.7 gНапісаў пісьмо, зьмяшчаючае гэтае: Клаўдый Лізій высокадастойнаму начальніку Фэліксу, прывет.^ 5(Бо ён баяўся, каб яго часам не хвацілі жыды і не забілі, і каб ён потым ня зносіў абгавору, быццам меў атрымаць грошы).!;І прыгатуйце жывёлу, каб пасадзіўшы Паўла, здаровага адвялі да начальніка Фэлікса..UІ паклікаўшы двух сотнікаў, сказаў ім: Прыгатуйце дзьвесьце жаўнераў, каб ішлі аж у Цэзарэю, і семдзесят коньнікаў і дзьвесьце дзіднікаў на трэцюю гадзіну ночы.7Дык тысячнік адпусьціў дзяцюка, каб нікому не гаварыў, што аб гэтым яго паведаміў.<qАле ты ня вер ім, бо з іх змовіліся на яго болей як сорак мужоў, каторыя пакляліся ня есьці і ня піць, пакуль не загубяць яго; і цяпер яны гатовы, чакаючы твайго абяцаньня.mSЁн-жа сказаў: жыды змовіліся прасіць цябе, каб ты ўзаўтра вывеў Паўла ў Раду, быцца яны маюць нешта пэўнейшае даведацца аб ім.CА тысячнік, узяўшы яго за руку, адыйшоў з ім набок і спытаўся ў яго: што такое, што ты маеш мне далажыць?}sІ гэны-то ўзяўшы яго, завёў да тысячніка і сказаў: Вязень Павал прасіў мяне завясьці гэтага дзяцюка да цябе, ён мае табе нешта сказаць.a;Павал-жа, паклікаўшы да сябе аднаго з сотнікаў, сказаў: Гэтага дзяцюка завядзі да тысячніка, бо мае яму нешта далажыць.0YКалі-ж пачуў сын Паўлавай сястры аб подступах, прыйшоў і ўвайшоў у лагер, і паведаміў Паўла.:mДык вы цяпер паведамце тысячніка з Радаю, каб прывёў яго да вас, быццам вы маеце нешта пэнейшае даведацца аб ім. А мы, перш чым ён прыбліжыцца, прагатовіліся яго забіць.g~GЯны прыйшлі да архісьвятараў і старшых і сказалі: Мы кляцьбою пакляліся, што не пакаштуем нічога, пакуль не заб’ём Паўла.o}W Было-ж болей як сорак мужоў, каторыя зрабілі гэту змову.s|_ Калі-ж настаў дзень, сабраліся некаторыя з жыдоў і пакаяліся сабе, кажучы, што ня будуць есьці ані піць, пакуль не заб’юць Паўла.w{g А ў наступную ноч Пан, стаўшы пры ім, сказаў: Будзь стойкі, бо як ты сьведчыў аба мне ў Ерузаліме, так трэба, каб ты сьведчыў і ў Рыме.z І калі стаўся вялікі спор, тысячнік баючыся, каб яны Паўла не разарвалі, загадаў жаўнерам ісьці і вырваць яго спасярод іх і завясьці яго ў лагер. y9 І стаўся вялікі крык. А ўстаўшы некаторыя з фарызэяў, змагаліся, кажучы: Мы нічога благога не знаходзім у гэтым чалавеку. А можа з ім гаварыў дух або анёл?9xkБо садукеі кажуць, што няма ўскрашэньня, ані анёла, ані духа, а фарызэі прызнаюць і адно і другое..wUА калі гэтае сказаў, сталася спрэчка паміж фарызэямі і садукеямі і разарвалася сабраньне.FvПавал-жа, ведаючы, што адна часьць была садукеяў, а другая фарызэяў, ускрыкнуў у Радзе: Мужы браты, я ёсьць фарызэй, сын фарызэяў; мяне судзяць за надзею і ўскрашэньне ўмерлых.euCА Павал сказаў: Ня ведаў я, браты, што ён архісьвятар. Бо ёсьць напісана: “Павадыру народу твайго не наругайся”. (Вых.22,28).t А тыя, што стаялі пры ім, сказалі: Архісьвятару Божаму ты наругаесься? s Тады Павал сказаў да яго: Ударыць цябе Бог, сьцяна пабеленая. Ты-ж седзячы судзіш мяне паводле закону, а загадываеш мяне біць супроць закону? rА архісьвятар Ананій загадаў тым, што стаялі каля яго, біць яго ў вусны.dq CУглядаючыся-ж на Раду, Павал сказаў: Мужы браты, ва ўсякім добрым сумленьні прабываў я перад Богам аж па сяньняшні дзень.LpНа другі-ж дзень, хочучы дакладней даведацца, з якой прычыны быў вінавачаны жыдамі, разьвязаў яго, і загадаў зыйсьціся сьвятарам і ўсей Радзе, і вывеўшы Паўла, паставіў паміж іх.o Дык зараз адступілі ад яго тыя, што мелі яго катаваць. Тысячнік так-жа спалохаўся, як даведаўся, што ён рымскі грамадзянін і што зьвязаў яго.:nmІ адказаў тысячнік: Я за вялікую суму здабыў гэтае грамадзянства. А Павал сказаў: А я і ўрадзіўся.m!І падыйшоўшы тысячнік сказаў яму: Скажы мне, ці ты рымлянін? А ён сказаў: Так.sl_Пачуўшы гэтае, сотнік падыйшоў да тысячніка і абвясьціў яму, кажучы: што хочаш рабіць? Бо гэты чалавек ёсьць рымскі грамадзянін.xkiКалі-ж зьвязалі яго рамнямі, Павал сказаў да стаяўшага каля яго сотніка: Ці чалавека рымляніна і незасуджанага можна вам бічаваць?cj?тысячнік загадаў увесьці яго ў лагер і біць бічамі і катаваць яго, каб даведацца, дзеля якой прычыны так на яго крычалі.iА калі яны крычалі і кідалі вопраткі свае і шпурлялі пыл у паветра,NhІ слухалі яго аж да гэтага слова, і паднялі голас свой, кажучы: зьніштож з зямлі гэтага, бо нельга, каб ён жыў!vgeІ сказаў да мяне: “Ідзі, бо я да паганаў далёка пашлю цябе”.PfІ калі лілася кроў Сьцяпана, твайго сьведкі, я стаяў там і згаджаўся і сьцярог вопратак тых, што забівалі яго.e-А я сказаў: Пане, яны ведаюць, што я саджаў у вастрог і біў тых, што верылі ў цябе.Wd'І відзеў яго, кажучага мне: “Сьпяшайся і выйдзі скора з Ерузаліму, бо ня прыймуць твайго пасьведчаньня аба мне”.c3А сталася, калі я вярнуўся ў Ерузалім і маліўся ў сьвятыні, я папаў у захапленьне.%bCІ цяпер чаго марудзіш? Устань, і ахрысьціся, і змый грахі твае, прызваўшы імя ягонае”. a Бо будзеш сьведкай ягоным перад усімі людзьмі таго, што ты бачыў і чуў.i`KА ён сказаў: “Бог айцоў нашых празначыў цябе, каб ты пазнаў волю яго, і ўбачыў Справядлівага, і пачуў голас з вуснаў ягоных.*_M прыйшоўшы да мяне, сказаў мне: “Шаўле, браце, праглянь”. І я ў тую-ж часіну глянуў на яго.%^C Адзін-жа Ананій, муж паводле закону, маючы пасьведчаньне ад усіх разам жывучых жыдоў,7]g А калі я ня відзеў дзеля яснасьці таго сьвятла, ведзены за руку таварышамі, прыйшоў я ў Дамашак.t\a І я сказаў: Што мне рабіць, Пане? А Пан сказаў да мяне: “Устаўшы ідзі ў Дамашак, а там скажуць табе аб усім, што табе трэба рабіць”..[U А тыя, што былі са мною, сьветласьць то бачылі, але голасу ня чулі таго, хто са мною гаварыў.AZ{А я адказаў: Хто ты ёсьць, Пане? І сказаў да мяне: “Я ёсьць Езус Назарэнскі, каторага ты прасьледуеш”.&YEІ ўпаўшы на зямлю, пачуў я голас, кажучы мне: “Шавал, Шавал, чаму ты мяне прасьледуеш”?_X7І сталася, калі я ішоў і прыбліжаўся да Дамашку ў поўдзень, раптам асьвяціла мяне навакол вялікая сьветласьць з неба.>WuЯк архісьвятар дае мне пасьведчаньне і ўсе старшыя, ад каторых атрымаўшы і пісьмы ад братоў, я ішоў у Дамашак, каб прывесьці адтуль зьвязаных у Ерузалім, каб іх пакараць. FGCO~Y}|{{y}xx!w`vuuStsrqqepoonmllkTjiihUggkfedd cybva``0_Y^6]\[ZZYMXgX WVUTSlRQQPO?MM^LTK\II?HGGC/4Wабвяшчаючы каралеўства Божае і вучачы аб Пану Езусе Хрысьце з усей адвагай, без перашкоды.+3OІ жыў праз цэлыя два гады ў сваей нанятай кватэры, і прыймаў усіх, якія прыходзілі да яго,2%І калі ён гэтае сказаў, выйшлі ад яго жыды, маючы паміж сабою вялікую спрэчку.31_Дык няхай будзе вам ведама, што паганам паслана гэтае збаўленьне Божае, і яны будуць слухаць.b0=Бо агрубела сэрца гэтага народу, і вушамі трудна чулі, і заплюшчылі вочы свае, каб часам ня ўбачыць вачыма, і не пачуць вушыма, і незразумець сэрцам, і не навярнуцца, і каб я не аздаравіў іх”.t/aкажучы: “Ідзі да народу гэтага і скажы да іх: Вухам будзеце слухаць і не зразумееце, і гледзячы будзеце ўглядацца і ня ўгледзіце..І ня будучы паміж сабою згоднымі, адыходзілі. Павал казаў адно слова: Што добра Дух сьвяты гаварыў праз Ізаія прарока да айцоў нашых (6,9–10),|-qІ некаторыя верылі таму, што гаварылася, а некаторыя ня верылі.^,5І назначыўшы яму дзень, прыйшло да яго на кватэру вельмі многа. Ён выкладаў ім, сьведчучы аб каралеўстве Божым і пераконываючы іх аб Езусе з закону Майсея і прарокаў ад ранку аж да вечара.>+uМы-ж просім, каб пачуць ад цябе, што ты думаеш; бо аб гэтай сэкце нам ведама, што ей усюды працівяцца.|*qЯны-ж сказалі да яго: Мы не атрымалі аб табе ані пісьмаў з Юдэі, ані ніхто з братоў прыйшоўшы паведаміў або гаварыў што благое аб табе.[)/Дык дзеля гэтай прычыны я прасіў, каб вас пабачыць і пагаварыць. Бо дзеля надзеі Ізраіля я зьвязаны гэтым ланцугом.M(Калі-ж супраціўляліся жыды, я быў прымушаны апэляваць да цэзара, не каб я меў у нечым вінаваціць свой народ.7'gКалі яны зрабілі аба мне допыт, хацелі мяне пусьціць, бо ня было ўва-мне ніякай прычыны сьмерці.g&GПасьля-ж трох дзён склікаў першых з жыдоў і, калі яны зыйшліся, казаў ім: Мужы браты, я, нічога ня ўчыніўшы проціў народу або айцоўскага звычаю, зьвязаны з Ерузаліму быў аддадзены ў рукі рымлян.$%AКалі-ж мы прыбылі ў Рым, дазволена было Паўлу жыць асобна з сьцерагучым яго жаўнерам.|$qА адтуль пачуўшы браты, выйшлі нам насустрэч аж да рынку Аппія і Трох Карчмаў. Калі іх убачыў Павал, падзякаваўшы Богу, набраў адвагі.#-дзе знайшоўшы братоў, мы былі прошаны астацца ў іх сем дзён. І так прыбылі ў Рым.l"Q Адтуль паплыўшы вокал, прыплылі ў Рэгію, а калі цераз адзін дзень падуў паўдзённы вецер, мы на другі дзень прыбылі ў Путэолі,W!' І прыбыўшы ў Сыракузы, прабылі там тры дні.b = Пасьля-ж трох месяцаў мы паплылі на александрыйскім караблі, каторы зімаваў на востраве, у каторага быў знак Кастораў.4a Яны так-жа да нас аднасіліся з вялікай пашанай, і калі мы адплывалі, налажылі, чаго было трэба.&E Калі гэтае сталася, усе на востраве, якія мелі хваробы, прыходзілі і былі аздароўлены.І здарылася, што бацька Публія ляжаў хворы на трасцу і крываўку. Да яго ўвайшоў Павал, і памаліўшыся, і ўзлажыўшы на яго рукі, аздаравіў яго.J А ў тых мясцох былі двары князя вострава, на імя Публія, каторы прыняўшы нас, праз тры дні ласкава гасьціў.3_Яны-ж думалі, што ён пачне пухнуць і раптам упадзе і памрэ. А калі яны доўга чакалі і ўбачылі, што яму не стаецца нічога дрэннага, зьмяніўшы думкі, казалі, што ён бог.taА ён-то абтросшы гада ў вагонь, не пацярпеў нічога благога.7А як убачылі варвары гада, зьвісаўшага з рукі ягонай, гаварылі паміж сабою: Пэўне гэты чалавек забойца, каторы хоць выйшаў з мора, помста не дае яму жыць.SКалі-ж Павал назьбіраў нямала хворасту і клаў на агонь, зьмяя, вылезшы ад гарачыні, прычапілася да ягонай рукі.3Бо распаліўшы агонь, прыймалі нас усіх дзеля дажджу, каторы надыходзіў, і холаду.I А калі мы выйшлі, тады пазналі, што востраў называўся Мэліта. А варвары паказвалі нам не малую людзкасьць.T!,а рэшту іншых на дошках несьлі, некаторых на тым, што было з карабля. І так сталася, што ўсе душы выйшлі на зямлю.w+Але сотнік, хочучы захаваць Паўла, забараніў рабіць і загадаў тым, каторыя маглі плаваць, кінуцца першымі і выплыць і выйсьці на зямлю, *Была-ж рада ў жаўнераў, каб пазабіваць вязьняў, каб хто выплыўшы ня ўцёк.T!)А папаўшы на мелкае месца, узьбілі карабель, і перад, увязшы, астаўся нярухомы, а карма разьбівалася сілаю мора.w(І падняўшы якараы, даручылі сябе мору, разам аслабіўшы сувязі стыраў і падняўшы на перадзе парус паводле ветру, скіраваліся да берагу.}s'Калі-ж настаў дзень, не пазнавалі зямлі, але заўважылі нейкую затоку, маючую бераг, да якога думалі, калі змогуць, прыстаць з караблём.{&І насыціўшыся ежай, аблягчалі карабель, выкідаючы пшаніцу ў мора.ta%А было нас усіх душ на караблі дзьвесьце семдзесят шэсьць.p Y$І яны ўсе, стаўшыся болей спакойнымі, так-жа прынялі ежу.6 e#І калі гэтае сказаў, узяўшы хлеб, учыніў падзяку Богу на вачах усіх, і пераламаўшы, пачаў есьці.7 g"Дзеля гэтага прашу вас прыняць ежу на вашае здароўе, бо ніводнага з вас волас з галавы ня згіне. !А калі пачало сьвітаць, прасіў Павал усіх прыняць ежу, кажучы: Сягоньня, чатырнаццаты дзень чакаючы, вы трываеце ня еўшы, нічога ня прыймаючы.x i Тады жаўнеры паадсякалі вяроўкі ад лодкі і далі ей зваліцца.:mсказаў Павел сотніку і жаўнерам: Калі гэтыя не астануцца на краблі, вы ня можаце быць выратаваны.\1А калі карабельнікі хацелі ўцячы з карабля і спускалі ў мора лодку, пад відам быццам хочуць сьпераду закінуць якар,A{Баючыся-ж, каб не папасьці на скалістыя мясцы, кінулі з кармы чатыры якары і жадалі, каб настаў дзень.QІ спусьціўшы шнур з волавам, яны знайшлі дваццаць сажняў, а трохі адтуль адплыўшы, знайшлі пятнаццаць сажняў.r]А калі надыйшла чатырнаццатая ноч, як мы плавалі па Адрыі, каля поўначы здалося карабельнікам, што ім паказалася нейкая краіна.W'І мы мусім прыплысьці да нейкага вострава./WДзеля гэтага будзьце добрай мысьлі, мужы, бо я веру Богу, што будзе так, як мне было сказана.Rкажучы: “Ня бойся, Паўле, трэба табе стануць перад цэзарам, і вось падарыў табе Бог усіх, што плывуць з табою”.#Бо стануў пры мне ў гэту ноч анел Бога, да каторага я належу і катораму служу,5cА цяпер раджу вам быць добрай мысьлі, бо ніводнага з вас жыцьцё ня згіне, апроч толькі карабля.-~SА як былі доўга без яды, тады Павал, стаўшы пасярод іх, сказаў: Трэба-ж было, мужы, паслухаўшы мяне, ня зрывацца ад Крыту і ўсьцерагчыся гэтага няшчасьця і ўтраты.k}OКалі-ж ані сонца ані зоры не паказваліся праз многа дзён, а бура налягала не малая, ужо прапала ўсякая надзея на наш ратунак.y|kА на трэці дзень сваімі рукамі выкінулі карабельныя прылады.v{eА як моцная бура намі кідала, на другі дзень выкінулі цяжар.ozWПадняўшы яе, ужывалі памоцных спосабаў, абвязваючы карабель. Баючыся, каб не папасьці ў Сырту, спусьцілі парус і так нясьліся.y3І прынёсшыся данейкага вострава, званага Каўда, мы ледзь змаглі ўдзяржаць лодку.=xsКалі-ж быў пахоплены карабель і ня мог ісьці проціў ветру, здаўшы карабель на вецер, мы панясьліся. wАле нядоўга пасьля гэтага наляцеў на яго бурны вецер, званы эўраквілон.Hv  Калі-ж падуў паўдзённы вецер, думаючы, што дадзержаць намеру, яны вырушыўшы з Ассону, плылі ўздоўж Крыту.u А як ня было выгоднай затокі да зімаваньня, большасьць падала раду плысьці адтуль, можа неяк змаглі-б перазімаваць, дабраўшыся да Фэніксу у Крыцкай затоцы, якая ляжыць проціў паўдзённа і паўночна-заходняга ветру.t3 Але сотнік болей верыў стырніку і гаспадару карабля, чым таму, што гаварыў Павал.nsU кажучы ім: Мужы, віджу, што плаваньне пачынае быць са шкодай і вялікай стратай ня толькі цяжару і карабля, але і жыцьця нашага.br= Калі-ж прайшло многа часу, і калі ўжо плаваньне ня было бясьпечным, затым што ўжо і пост прайшоў, Павал прасьцерагаў іх,MqІ ледзь плывучы побач, мы прыбылі ў вадно месца, якое завецца Добрыя Затокі, блізка якога быў горад Таласса.rp]І плывучы памалу праз многа дзён, і ледзь прыплыўшы наўпроць Кніда, бо перашкаджаў нам вецер, мы прыплылі да Крыту каля Салмону.-oSА там сотнік, знайшоўшы александрыйскі карабель, які плыў у Італію, перасадзіў нас на яго. ;vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppxpmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkjk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\s\g\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXIX=X1X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V"VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=<=0=$== =<<<<<<<<<<<|727'777666666666666s6g6[6O6C676+666555555555555w5l5`5T5H5<505$55 544444444444|4p4d4X4L4@444(444333333333333t3h3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2H2<202$22 211111111111}1q1e1Y1M1A151)111000000000000u0i0]0Q0E090-0!00 ////////////z/n/b/V/J/>/2/&///............~.s.h.].R.G.<.1.&...-------------v-k-`-U-J-?-4-)---,,,,,,,,,,,,,y,n,c,X,M,B,7,,,!,, ,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''u'i']'Q'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############{#o#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*vj^RF:.# {ocWK?3'sg[OC7+wk_SG<0$ |pdXL@4(th\PD9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  0 ;  / :  . 9  - 8  , 7  + 6  * 5  ) 4  ( 3  ' 2  & 1  % 0  $ /  # .  " -  ! ,  +   *   )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                         5  4  3  2   1   0   /   .   -   ,   +   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n 8m 7l 6k 5j 4i 3h 2g 1f 0e /d .c -b ,a +` *_ )^ (] '\ &[ %Z $Y #X "W !V  U T S R Q P O N M L K J I H G F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 25 14 03 /2 .1 -0 ,/ +. *- ), (+ '* &) %( $' #& "% !$  # " !                                    1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z 4Y 3X 2W 1V 0U /T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  &  P%  O$  N#  M"  L!  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4~ 3} 2| 1{ 0z /y .x -w ,v +u *t )s (r 'q &p %o $n #m "l !k  j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K  %J  $I  #H  "G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  ,%  +$  *#  )"  (!  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s 'r &q %p $o #n "m !l  k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y  X  W  V  U  T S R Q P O N M  L %K $J #I "H !G  F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' 8& 7% 6$ 5# 4" 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                        # " !                                 ~ } | { z  y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ]  -\  ,[  +Z  *Y  )X  (W  'V  &U  %T  $S  #R  "Q  !P   O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <   ;   :   9   8  7  6  5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a 3` 2_ 1^ 0] /\ .[ -Z ,Y +X *W )V (U 'T &S %R $Q #P "O !N  M L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ;  :  9  8  7  6 5 4 3 2 1 0 /  . '- &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                  ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                       ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %~  $}  #|  "{  !z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  *;  ):  (9  '8  &7  %6  $5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                           ,l|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G*GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB}BqBeBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@z@n@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============w=l=a=V=K=@=5=*=== <<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 8 ,  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNC7+wk_SG;/# {odXL@4(th\PD8, ymaUI=1% }qeZNB6*vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W  V  U  T  S  R Q P O N M L K  J I H G F E D C B A @ ? > = <  ;  :  9  8  7 6 5 4 3 2 1 0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                    # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                        ( ' & % $ # "~ !}  | { z y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N  M  L  K  J  I H G F E D C B  A "@ !?  > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !    ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g   f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I   H  0G  /F  .E  -D  ,C  +B  *A  )@  (?  '>  &=  %<  $;  #:  "9  !8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                     +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                        ~ } |  { *z )y (x 'w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q %P $O #N "M !L  K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , + * ) ( ' & % $ # " !                      / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                       * ) ( ' & % $ # " !        ~ } | { z y x w v u t s r  q  p  o  n  m l k j i h g f  e (d 'c &b %a $` #_ "^ !]  \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # !"  !                                                                                                   &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     ~   }  |  {  z  y  x   w   v   u   t   s   r   q   p  9 o  8 n  7 m  6 l  5 k  4 j  3 i  2 h  1 g  0 f  / e  . d  - c  , b  + a  * `  ) _  ( ^  ' ]  & \  % [  $ Z  # Y  " X  ! W  V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D  C  B  A  @  ?   >   =   <   ;   :   9   8   7  * 6  ) 5  ( 4  ' 3  & 2  % 1  $ 0  # /  " .  ! -  ,   +   *   )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                       )  (  '  &  %   $   #   "   !                                                               ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                         ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u H t G s F r E q D p C o B n A m @ l ? k > j = i < h ; g : f 9 e 8 d 7 c 6 b 5 a 4 ` 3 _ 2 ^ 1 ] 0 \ / [ . Z - Y , X + W * V ) U ( T ' S & R % Q $ P # O " N ! M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   - / , . + - * , ) + ( * ' ) & ( % ' $ & # % " $ ! # "  !                                                           9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2  1  0  /  .  -  ,  +   * ~  ) }  ( |  ' {  & z  % y  $ x  # w  " v  ! u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U 5 T 4 S 3 R 2 Q 1 P 0 O / N . M - L , K + J * I ) H ( G ' F & E % D $ C # B " A ! @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !   8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  & % $ # " !                                          G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                               ~  }  |   { / z . y - x , w + v * u ) t ( s ' r & q % p $ o # n " m ! l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                              % $ # " !                                                                                                   # " !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k   j  # i  " h  ! g  f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O   N   M   L   K   J   I   H   G  ; F  : E  9 D  8 C  7 B  6 A  5 @  4 ?  3 >  2 = K|~}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~                                      , + * ) ( ' & % $ # " !             ~ } | { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j