SQLite format 3@ ~3`n~3- ~`D~~`i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) |dM:0'Mdetailed_info2002, Wycliffe Bible TranslatorsregionColombia'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse5languageComaltepec Chinantec)chapter_stringChapter,#IdescriptionJúu ʼmɨ́ɨ e cacuo fidiée }y`B$ ~~~~~q~U~9~"~}}}}}}o}V}>}%7#ff7c80ApApocalipsis (de Juan)#00ff00JudJudas#00ff003Jn3 Juan#00ff002Jn2 Juan#00ff001Jn1 Juan#00ff002P2 Pedro#00ff001P1 Pedro#00ff00StgSantiago#ffff00HeHebreos#ffff00FlmFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Ts2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Ts1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfEfesios #ffff00&GaGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RoRomanos)=#00ffffHchHechos de los Apóstoles#ff6600JnJuan#ff6600LcLucas#ff6600MrMarcos#ff6600MtMateoV}\}wqke_YSMGA;5/)# ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~{~u~o~i~c~]~W~Q~K~E~?~9~3~-~'~!~~~~ ~}[GZxY+XWWV0UfT SSR}Q4PYOkN|ML9KOJdIHG&FAEfD C BDAh@?+>?=K<`;~:!9@8e76:5_43&271d0/-.J-_,z+*))H(y''&_%$H#p"!9 Z+Sy"Gt4Xw=t&Nw > k  I d(V`_   ^ ]  )+ V ~|]{-yxxw4utwrqonSmqlkigfdba3_^[YWRUU3RQP7NNLJHFED2BAq?=;:y8?6"4o21}/.-,+* )('&%J$f#"X "/78 + V%Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ e jméeˆbaꞌ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ jnea˜. U'Jo̱ nañiˊ faꞌ seengˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guíˉ mil tɨfaꞌˊ quíiˉnaꞌ i̱ eꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ jaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ lafaꞌ tiquíiˆnaꞌ seengˋ i̱ caguiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jneab˜ lɨ́ɨnˊn lafaꞌ tiquíiˆnaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ caguiáˋa júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e quiáꞌˉ jial nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. 'TGJo̱ jaˋ jmoꞌˊo e júuˆ la quíiˆnaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ fɨꞌɨꞌˋ, co̱ꞌ jmoꞌˊo e júuˆ la quíiˉnaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niliúunꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ lafaꞌ jó̱o̱ˋbaa lɨ́ɨngˊnaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ. BS} jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ juguiʉ́ˉ ngɨɨˉnaaꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmineangꞌˆ jneaꞌˆ. Jo̱guɨ latɨˊ jmɨɨ˜ na jmángꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jneaꞌˆ e lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ quiˊ quiáꞌˉbre, jo̱guɨ dseángꞌˉ e lafaꞌ jaˋ ta˜ íingˆnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱bˋ quiáꞌrˉ. wRg Jo̱guɨ dseángꞌˉ eáamˊ jmooˉnaaꞌ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoˋnaaꞌ. Jo̱guɨ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ uii˜ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ jmooˉbaaꞌ téꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmángꞌˋ gaˋ jneaꞌˆ, 6Qe Jo̱guɨ jneaꞌˆ latɨˊlana ngɨˋbɨ́ɨꞌ e léeˊnaaꞌ iihuɨ́ɨˊ e íingꞌ˜naaꞌ ooˉ jo̱guɨ e jmɨjmɨɨngˉnaaꞌ jo̱guɨ e jaˋ seaˋ sɨ̱́ꞌˋnaaꞌ e ꞌnéˉnaaꞌ, jo̱guɨ gabˋ jmángꞌˋ dseaˋ jneaꞌˆ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ seaˋ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ niꞌiéˆnaaꞌ. 2P] Jo̱ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e dseaˋ í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊnaaꞌ; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ áaˊnaꞌ e uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ tɨɨngˋnaꞌ. Jo̱guɨ jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ áaˊnaꞌ e eáamˊ quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜. Jo̱guɨ eáamˊ gǿøngˋ jǿøngˉ dseaˋ jneaꞌˆ, jo̱ dsʉꞌ eáamˊ jmɨꞌgóˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. O9 Jo̱ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e Fidiéeˇ nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, dseaˋ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ uǿngˉguɨ i̱ lafaꞌ nɨhuɨ̱́ꞌˋ ta˜ i̱ ꞌnéˉ nijúungˉ. Co̱ꞌ jneaꞌˆ nɨcaꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ ngɨ́ɨmˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ ángeles mɨ˜ jǿøiñˉ jneaꞌˆ. NwJo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨcaangˇnaꞌ e ɨˊ óoˊnaꞌ e laꞌiébꞌˋ nɨseaˋ quíiˉnaꞌ e ngɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ ɨˊ áaˊnaꞌ e nɨseabˋ quíiˉnaꞌ lajaléꞌˋ e iing˜naꞌ, jo̱guɨ cajo̱ ɨˊ áaˊnaꞌ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ ꞌgooˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ e jí̱i̱ꞌ˜ joˋ ꞌneángˉnaꞌ jneaꞌˆ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ e˜guɨ guiʉ́ˉ faꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ ꞌgooˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜, jo̱ lajo̱baꞌ jneaꞌˆ cuǿøngˋ líˋ dsitáangˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ e ta˜ jo̱. IM Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ e niingˉguɨꞌ laco̱ꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ caguiaangˉguɨ. Jo̱guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ, ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ nijmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ e lafaꞌ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ nɨcalɨ́ꞌˆnaꞌ lajaléꞌˋ e jo̱. 8LiDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ e júuˆ na e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jnea˜ jo̱guɨ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ Apolos. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌeeˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ nijmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e sɨtáangˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ e jo̱ ꞌléebˊ quiáꞌˉ i̱ caguiaangˉguɨ do mɨ˜ jmooˋnaꞌ lajo̱. uKcJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e quidsiˋnaꞌ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Dsʉco̱ꞌ ie˜ jo̱ íˋbingꞌ i̱ nijmijnéengˋ jaléꞌˋ e cǿøngꞌ˜ lajeeˇ lana, jo̱guɨ nijmilir˜ cajo̱ jial dseángꞌˉ ɨˊ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ. Jo̱ ie˜ jo̱guɨbaꞌ niféꞌˋ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ e nɨcajméerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. pJYJo̱ nañiˊ faꞌ ɨˊ dsiiˉ e jaˋ mɨˊ cajméˉe jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e jo̱ faꞌ dseángꞌˉ e nɨta˜ dsiiˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ quidsiˊ íꞌˋ quíˉnaaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. ?IwJo̱guɨ jnea˜, jaˋ dsiꞌgóˋ dsiiˉ fɨng song niquidsiˋnaꞌ íꞌˋ quiéˉe o̱si e niquidsiˊ íꞌˋ quiéˉe é fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ lajo̱. Co̱ꞌ jɨˋguɨ ꞌñiáꞌˋa jaˋ ɨˊ dsiiˉ faꞌ e nijmee˜e lajo̱ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jmóoˋo. )HKJo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨnʉ́ꞌˆ júuˆ e óorˋ co̱o̱ˋ ta˜, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ jmiti˜bre laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e ta˜ jo̱. G #Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ niꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ e jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcacuøꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ jneaꞌˆ, jo̱guɨ cajo̱ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ sɨnʉ́ꞌˆ júuˆ e niꞌéˆnaaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ mɨˊ cajmijnéeiñˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. 2F]Jo̱guɨ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱guɨ Dseaˋ Jmáangˉ cøøngˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Edsʉco̱ꞌ jnea˜ jo̱guɨ Apolos jo̱guɨ Tʉ́ˆ jo̱guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ jo̱guɨ e seengˋnaꞌ o̱si e nijúungˉnaꞌ é, jo̱guɨ lajeeˇ lana o̱si lɨ˜ dséˆguɨ é dseángꞌˉ e quíibˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ e jo̱. +DOJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ e nijmɨráangˆ yaang˜naꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e sɨtáangˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Dsʉco̱ꞌ lajalébꞌˋ e seaˋ e quíibˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ e jo̱; mCSJo̱guɨ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱: “Ñibˊ Fidiéeˇ e jmangꞌˆ júuˆ í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ e eáangˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la.” ~BuDsʉco̱ꞌ lajaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e eáangˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ, jmangꞌˉ júuˆ í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e jo̱ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Fidiéeˇ nijmeáiñꞌˋ ta˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ e laco̱ꞌ nijmɨgǿøngˋ yaaiñ˜.” BA}Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ jmɨgǿøngˋ yaang˜naꞌ lala: e song jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e tɨɨngˋ ngángꞌˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ jmeáangꞌ˜ yaang˜naꞌ lafaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ tɨɨngˋ ngángꞌˋ e lajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˆ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ ngángꞌˋ. +@OJo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nijgiéengˇnaꞌ e guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ niꞌíiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Dsʉco̱ꞌ güeamꞌˆ e guáꞌˉ do quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ e guáꞌˉ do cajo̱. ]?3Jo̱guɨ ꞌnéˉ ñíˆbaꞌ cajo̱ e ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ fɨˊ jo̱b lɨ˜ seengˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. a>;Jo̱ dsʉꞌ song nicóˋ jaléꞌˋ e nɨcajmeꞌrˊ do, jo̱baꞌ lajalébꞌˋ niꞌíingˉ quiáꞌrˉ jóng, lɨfaꞌ nileáamˋbre e jaˋ nicáiñˋ laco̱ꞌ mɨ˜ laangˋ dseaˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ iʉ˜ jɨˋ. B=}Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ nɨcajmeꞌˊ ꞌnʉ́ʉˊ e jaˋ dseáangꞌ˜ e nicóˋ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌímꞌˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ do. ;<o Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ mɨ˜ nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e quiáꞌˉ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, ie˜ jmɨɨ˜ jo̱b mɨ˜ nilɨli˜ røøˋ jial lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e ta˜ e nɨcajméeˋ dseaˋ. Dsʉco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ nilɨli˜ jialco̱ꞌ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e ta˜ jo̱ e nɨcajméeˋ dseaˋ. X;) Jo̱ e fɨˊ ni˜ tɨɨˉ fɨɨˋ e nɨseaˋ do cuǿømˋ líˋ jmeꞌˆ dseaˋ ꞌnʉ́ʉˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ o̱si có̱o̱ꞌ˜ cuteeˋ o̱si có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ é o̱si có̱o̱ꞌ˜ ꞌmaˋ o̱si có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ nuuˋ o̱si có̱o̱ꞌ˜ quiˊ cuɨñɨ́ꞌˆbɨ é. b:= Dsʉco̱ꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijméˉ dseaˋ co̱o̱ˋguɨ tɨɨˉ fɨɨˋ e jiéꞌˋ, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nɨcaguiarˊ uiing˜ e tɨɨˉ fɨɨˋ do, jo̱ íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ. 9{ Jo̱ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ cacuǿꞌrˉ jnea˜ ta˜ e lɨ́ɨnˊn lafaꞌ jaangˋ tɨjí̱i̱ˋ i̱ caguiaˊ uiing˜ tɨɨˉ fɨɨˋ, jo̱guɨ dseaˋ jiémꞌˋ i̱ nɨcanaangˋ seꞌˊ ieꞌˋ e fɨˊ ni˜ jo̱. Jo̱ lɨfaꞌ lajaangˋ lajaamˋ dseaˋ ꞌnéˉ ñiing˜ dsíirˊ jial laco̱ꞌ jmoꞌrˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do. .8U Dsʉco̱ꞌ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Apolos do røøbˋ jmooˉnaaꞌ ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaꞌˆ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ guóoꞌ˜ uǿˉ e jmángꞌˋ Fidiéeˇ ta˜. Jo̱guɨ lɨ́ɨmˊbaꞌ cajo̱ lafaꞌ ꞌnʉr˜. 7Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jniˊ e mɨjú̱ˋ do jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ guiengꞌˊ jmɨɨˋ do, røøbˋ ta˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nicuǿꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñꞌˋ do jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcajméeiñꞌˋ. 6Jo̱baꞌ cuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ e jaˋ e niingˉ i̱ dseaˋ i̱ cajníˋ do o̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ caguiengꞌˊ jmɨɨˋ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ niingˉguɨ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ cajméeˋ e cacuángˉ e mɨjú̱ˋ do. ^55Co̱ꞌ jnea˜ lafaꞌ cajngáˋa co̱o̱ˋ mɨjú̱ˋ, jo̱guɨ i̱ Apolos do lafaꞌ caguieiñꞌˊ jmɨɨˋ e mɨjú̱ˋ do, jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cajméeˋ e lafaꞌ e cacuángˉ e mɨjú̱ˋ do. =4sJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jnea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Apolos do lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆbaꞌ e jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ lajaangˋ lajaangˋ jneaꞌˆ jmooˉnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ta˜ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaꞌˆ. %3CCo̱ꞌ mɨ˜ fóꞌˋnaꞌ lala: “Jnea˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Paaˉ”, jo̱guɨ i̱ jiéngꞌˋguɨ jíngꞌˉ: “Jnea˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Apolos”, jo̱baꞌ cuøˊ li˜ jóng e dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaam˜baꞌ jmitíˆnaꞌ. G2Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ mɨˊ ꞌnooˋbɨ seengˋnaꞌ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Co̱ꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ ta˜ dsihuɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ mɨ˜ jmooˋnaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ, jo̱baꞌ cuøˊ li˜ jóng e dseángꞌˉ mɨˊ ꞌnooˋbɨ jmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaang˜naꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 01YJo̱ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ caꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ ie˜ jo̱ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e jaˋ huɨ́ɨmˊ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ i̱ cuꞌˋ tʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ mɨˊ cuǿøngˋ dǿꞌˉ jmiñiˇ. Jo̱ dseángꞌˉ mɨˊ ꞌnooˋbɨ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱ cartɨˊ jmɨɨ˜ na. 0 /Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ calɨ́ꞌˆ jnea˜ faꞌ e nɨcafǿnꞌˉn ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ fǿnꞌˉn dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ nɨcafǿnꞌˉn ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ dseaˋ i̱ mɨˊ ꞌnooˋbɨ eáangˊ lɨ́ˋ dsíiˊ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ cajo̱ lafaꞌ dseaˋ i̱ táˋbɨ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 7/gCo̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cuǿøngˋ lɨñirˊ jialco̱ꞌ ɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ;
jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ cajo̱ cuǿøngˋ líˋ sɨ́ꞌˋ dseaˋ do e˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ nijmérˉ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ se̱e̱ˉnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, røøbˋ ɨˊ dsiˋnaaꞌ laco̱ꞌguɨ ɨˊ dsíiˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ.u.cJo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e niguiꞌrˉ lajaléꞌˋ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e niꞌnɨ́ngˉneiñꞌ. m-SJo̱ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ líꞌrˋ niꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ ɨˊ dsíirˊ e í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. Jo̱guɨ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e ningáiñꞌˋ e júuˆ jo̱ cajo̱, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ jmɨɨ˜ e niguiꞌrˉ jaléꞌˋ e jo̱. c,? Jo̱baꞌ mɨ˜ guiaˊ jnea˜ jaléꞌˋ e júuˆ na, jmóoˋo lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcaꞌeˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcalɨtɨ́ɨnˋn jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ guiaˋnaaꞌ e júuˆ na jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. '+G Jo̱ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ caꞌíingꞌ˜naaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ nɨcaꞌíingꞌ˜naaꞌ e laco̱ꞌ nilɨne˜naaꞌ jaléꞌˋ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. * Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ lɨñirˊ jial ɨˊ dsíiˊ jaangˋguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do cuǿøngˋ líˋ jméˉ lajo̱. Jo̱guɨ lajo̱bɨ, dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiábꞌˉ Fidiéeˇ ñiˊ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ. 8)i Jo̱ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e nɨcalɨne˜naaꞌ lajaléꞌˋ e na laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ e Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ dobaꞌ guiꞌˊ júuˆ laꞌuiing˜, jo̱ jɨˋguɨ jmóoˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ. $(A Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Fidiéeˇ nɨcaguiarˊ guiʉ́ˉ e nicuǿꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ ꞌneáangˋ írˋ
jaléꞌˋ e jaˋ mɨˊ cangaˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ o̱ꞌguɨ mɨˊ canúurˉ cajo̱, jo̱ jɨˋguɨ jaléꞌˋ e jaˋ mɨˊ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ. Jo̱ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. '5Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨr e júuˆ jo̱, co̱faꞌ mɨ˜ cangáiñꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱baꞌ jaˋ cateáaiñˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ i̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. (&IJo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ júuˆ e guiaˋnaaꞌ do lɨ́ɨˊ júuˆ jloꞌˆ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ e júuˆ jo̱ jaˋ cajmijnéeiñˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Co̱ꞌ caguiarˊ uiing˜ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e cajméerˋ latøøngˉ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. V%%Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ sɨɨm˜baa júuˆ jloꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ nɨteáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨfaꞌ e júuˆ jloꞌˆ e sɨɨ˜naaꞌ do e quiáꞌˉ jial tíiˊ tɨɨngˋ ngángꞌˋ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ e júuˆ jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ laco̱ꞌ ngángꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ júuˆ e tɨɨngˋ féꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ uǿøˉ eer˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. $Jo̱ cafǿnꞌˉn ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijáꞌˉ líingˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ o̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lɨcuíingˋ dseaˋ írˋ # Jo̱ mɨ˜ cafǿnꞌˉn ꞌnʉ́ꞌˋ e guiaaˉ e júuˆ jo̱, jaˋ cajmeáan˜n ta˜ júuˆ jloꞌˆ e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ júuˆ quiéˉe. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e guiaaˉ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e cajméeˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. ^"5Jo̱ mɨ˜ caguiéˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e quiáꞌˉ e niguiaaˉ e júuˆ jo̱, ɨˊ dsiiˉ e jaˋ ꞌgooˋ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ nijmee˜e lajo̱ jo̱guɨ e jléemˋbɨ́ɨ cajo̱ uíiꞌ˜ e ꞌgóꞌˋo. B!}Jo̱ lajeeˇ e cataan˜n jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cafáꞌˉa júuˆ e jiéꞌˋguɨ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ e cafáꞌˆa jo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ e˜ uiing˜ e catángˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. q  ]Jo̱ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e mɨ˜ cangóˉo fɨˊ na fɨˊ Corinto e cangofɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ e˜ uiing˜ jaléꞌˋ e cangojéeˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cafǿnꞌˉn ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e ñíiˊ o̱ꞌguɨ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e ꞌgooˋ cajo̱. G  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Jo̱guɨ song seengˋ dseaˋ i̱ iing˜ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ,
jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e güɨjmifémꞌˊbre Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ. Jo̱ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.; qJo̱ dsʉꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e lafaꞌ jaamˋ dseaˋ nɨcaꞌuíingˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ nɨcajméerˋ cajo̱ e laco̱ꞌ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, nilɨne˜naaꞌ jial tíiˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ; co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ nɨcajméerˋ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ jo̱guɨ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉbre jo̱guɨ cajo̱ e nɨcaláangˉnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ.  'Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméeˋ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmérˉ ráaiñˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do.  Jo̱guɨ Fidiéeˇ nɨcaguíñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ o̱si i̱ uǿngˉ o̱si i̱ jaˋ seaˋ uiing˜ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la é, jo̱ dsʉꞌ cajméerˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌíiñˉ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e niingˉ eáangˊ. + QJo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ caguíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ í̱i̱ˊ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ fɨꞌɨꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ i̱ tɨɨngˋ ngángꞌˋ eáangˊ. Jo̱guɨ caguíñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ ta˜ íingˆ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ fɨꞌɨꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e dsíngꞌˉ íiñˆ ta˜. ^ 7Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e ꞌnéˉ e tó̱o̱bˋ áaˊnaꞌ e mɨ˜ catǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ ngángꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨmꞌ˜baꞌ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱si lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌgooˋ é. 8 kJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ɨˊ dsíirˊ e júuˆ í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊ lajaléꞌˋ e nɨcaguiaˊ Fidiéeˇ uiing˜ e nɨcajméerˋ. Jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨˊ lajo̱, co̱ꞌ eáangˊguɨb tɨɨngˋ ngángꞌˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jmóorˋ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e eáangˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ. Jo̱guɨ eáangˊguɨb ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e guiarˊ uiing˜ e jmóorˋ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e eáangˊ íingˆ ta˜. H  Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ calɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ jial tíiˊ tɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ e niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, nañiˊ su lɨ́ɨngˊ dseaˋ dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨ́ɨiñꞌˊ lajo̱ é. I  Jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ e˜ uiing˜ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ dsʉꞌ e júuˆ jo̱ lɨ́ɨˊ júuˆ e ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel ɨˊ dsíirˊ e júuˆ í̱i̱bˊ e jo̱. j OJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel ꞌnáiñꞌˊ Fidiéeˇ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ jmóorˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel ꞌnáiñꞌˊ Fidiéeˇ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la.  'Jo̱ laꞌeáangˊ e eáangˊ tɨɨngˋ ngángꞌˋ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ caguiarˊ uiing˜ e jaˋ nilɨcuíingˋ dseaˋ írˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ calɨꞌiiñ˜ e nileáiñˉ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ e júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, nañiˊ faꞌ e júuˆ jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ í̱i̱bˊ. M Jo̱ ¿jnang˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e eáangˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ? Jo̱guɨ ¿jnang˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e ñirˊ lajaléꞌˋ? Jo̱guɨ cajo̱ ¿jnang˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ tɨ́ɨngˊ júuˆ quiáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la? Jo̱ dsʉꞌ lajaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ, Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e jaléꞌˋ e jo̱ lɨ́ɨˊ júuˆ í̱i̱bˊ. _ 9Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ féꞌrˋ lala:Nijmee˜e e niꞌíimˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e tɨɨiñˋ,
jo̱ cabꞌˊ niꞌnaanˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíirˊ e ngáiñꞌˋ. Jo̱ lanab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. 9 mJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨteáangꞌ˜ fɨˊ ngolíingˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ ɨˊ dsíirˊ e júuˆ í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊ e quiáꞌˉ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱ lɨ́ɨˊ e júuˆ jo̱ quíˉ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ e júuˆ jo̱ lɨ́ɨˊ júuˆ e ꞌgøngꞌˊ. Co̱ꞌ laꞌeáangˊ e júuˆ jo̱baꞌ nɨcaláangˉnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. & GDsʉco̱ꞌ jaˋ casíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la faꞌ e nijmee˜e ta˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ, co̱ꞌ casíimˋbre jnea˜ dsʉꞌ quiáꞌˉ e niguiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉbre. Jo̱ mɨ˜ caguiáˋa e júuˆ jo̱, jaˋ cafáꞌˉa có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e tɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨꞌuǿnˆn jial tíiˊ e niingˉ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jial ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨɨiñˋ ^ 7Ja̱a̱ˉ, dsʉꞌ cadsémꞌˊ dsiiˉ cajo̱ e caseámˉbaa jmɨɨˋ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Estéfanas, jo̱ dsʉꞌ joˋ tó̱o̱ˋ dsiiˉ faꞌ i̱i̱ˋ caseángˉguɨ́ɨ jmɨɨˋ i̱ jiéngꞌˋ. = uJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ e có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Paabˉ cajgáangˉnaꞌ jmɨɨˋ. _ 9Jo̱ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ mɨˊ caseánˉn jmɨɨˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ Crispo có̱o̱ꞌ˜guɨ Gayobingꞌ i̱ nɨcajméˉe có̱o̱ꞌ˜ lajo̱. a  = Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lajo̱, co̱ꞌ jaˋ fɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ seengˋ; jo̱guɨ o̱ꞌ jnea˜ cajo̱ dseaˋ catángˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ nileángˋnaꞌ fɨˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ, o̱ꞌguɨ cajgáangˉnaꞌ jmɨɨˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. ¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! Q   Co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ nɨcasɨ́ꞌrˉ jnea˜ e i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Apolos, jo̱guɨ i̱ jiéngꞌˋguɨ féꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ e jí̱i̱ꞌ˜ íˋbre lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 7  i Jo̱ uiing˜ quiáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Cloé nɨcajmeaꞌrˊ jnea˜ júuˆ e jmoobˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ jɨ́ɨngˋ jee˜ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. /  Y Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ngocángˋ dsiiˉ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e nisɨɨng˜tu̱ꞌ røøˋ, co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉ e jméeˆnaꞌ táꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e seengˋnaꞌ conrøøbˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ jo̱guɨ e eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ lajɨɨngˋnaꞌ. U  % Jo̱ dseángꞌˉ jmitib˜ Fidiéeˇ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ e cacuørˊ jéengˊguɨ, jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ catǿꞌˉ jneaa˜aaꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Fíiˋnaaꞌ cajo̱. E˜ uiing˜ e jaˋ sɨ́ɨngˋ røøˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ b ?Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ e laco̱ꞌ teáamˉbɨꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ líˋ cuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. d CJo̱ lajo̱b nɨcalɨ́ˉ, jo̱baꞌ nɨcangɨ́ɨmˋbaꞌ lajaléꞌˋ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ e sɨjeengˇnaꞌ e jmɨɨ˜ e nijnéngˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la.  %Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e na cuøˊ li˜ e nɨcalɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcafáꞌˉa cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. ! =Dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jmiguiʉˊbaꞌ nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ e eáangˊ tɨɨngˋnaꞌ guiáˆnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e eáangˊ ngángꞌˋnaꞌ e júuˆ jo̱ cajo̱. S !Jo̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋʉ e cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ quíiˆnaꞌ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ lajo̱, jo̱ dsʉꞌ lajo̱b nɨcajméerˋ. - UJo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Júuˆ guiꞌmáangꞌˇ quiáꞌˉ Paaˉ e cuøꞌrˊ Fidiéeˇ @ {e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Corinto. Jo̱ Fidiéeˇ nɨcatǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilíingˉnaꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉbre laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lajo̱b nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ i̱ jmiféngꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ Fíirˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ quíˉ jneaa˜aaꞌ cajo̱. ] 7Jnea˜ Paaˉ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ óoˋ ta˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ jnea˜ e nijmee˜e e ta˜ jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱ nɨcalɨꞌiiñ˜. Jo̱ jnea˜, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Sóstenes, sɨ́ɨngˋnaaꞌ e jiˋ la R7}}{Wzpy7wv&tsrLpnlLk8heeca`Z^]:[ZXWT/R#ONK,JHtFFDpBA@?i>=<98765@32%/.a+E)'[%$$#-"!v b IY!E7(#Jo̱guɨ lana nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ jmiñiˇ e cǿꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨˊ feáꞌˉ e cuøꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ; jo̱ guiʉ́bˉ nɨne˜naaꞌ e jaléngꞌˋ i̱ diée˜ laꞌíˋ jaˋ e ta˜ íiñˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ jaamˋ Fidiéeˇ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ i̱ seengˋ. r']Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcuíimˋbre i̱ dseaˋ íˋ. X&)Jo̱guɨ song jaangˋ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ e lɨɨng˜go̱ nɨtɨɨiñˋ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e jo̱, co̱ꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ ꞌnéˉ lɨñirˊ e laco̱ꞌ nilɨtɨɨiñˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. 4% cJo̱guɨ lana nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ jmiñiˇ e lɨ́ɨˊ feáꞌˉ e cuøꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. Jo̱ e jábꞌˉ laco̱ꞌguɨ féꞌˋ dseaˋ e lajɨɨˉbaaꞌ nɨne˜naaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱; jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ e nɨne˜naaꞌ do jmóoˋ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ niingˉ, jo̱ dsʉꞌ e jmiꞌneáangˋ rúꞌˋnaaꞌ e jo̱baꞌ eáangˊguɨ íingˆ ta˜ e nidsicuángˋ quíˉiiꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 3$_(Jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ ɨˊ dsiiˉ e nilɨꞌiáangˋguɨ dsíiˊ i̱ dseamɨ́ˋ do fɨng song jaˋ nicúngꞌˋtu̱r guóorˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na lɨ́ꞌˆ júuˆ tɨɨmˉbaa. Jo̱ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e seemˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱.5#c'Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨsɨcúngꞌˆ guóˋ, dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ e jaˋ nitiúuiñˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ lajeeˇ e seengˋ íˋ; jo̱ song cajúmˉbɨ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ cuǿømˋ nicúngꞌˋtu̱r guóorˋ caléꞌˋ catú̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ i̱ jiéngꞌˋ, lɨfaꞌ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ ꞌnéˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ. "#&Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ nicúngꞌˋ guóˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ nɨnéeˊ júuˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ do, jo̱baꞌ co̱o̱ˋ e guiʉ́bˉ jmóorˋ; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ nicúngꞌˋ guooˋ, co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉguɨ jmóorˋ. M!%Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ co̱o̱ˋ nɨcaꞌɨ́ˋ dsíiˊ jo̱guɨ jaˋ lɨ́ˋ dsíirˊ jaléꞌˋ e iing˜ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ nɨta˜ dsíirˊ e dseángꞌˉ jaˋ nicúiñꞌˋ guóorˋ, co̱ꞌ lajo̱b dseángꞌˉ iiñ˜ nijmérˉ, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ nijmérˉ song cajméerˋ lajo̱. q [$Jo̱ song jaangˋ dseañʉꞌˋ ɨˊ dsíirˊ e dseángꞌˉ nɨꞌnébˉ e nicúiñꞌˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌr˜ do, dsʉco̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ ningángꞌˋ íˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e nicúiñꞌˋ guóorˋ, jo̱guɨ song ɨˊ dsíirˊ e jo̱baꞌ dseángꞌˉ la guíingˋguɨ ꞌnéˉ, jo̱baꞌ güɨjméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨiñˉ e guiʉ́ˉguɨ do, jo̱ güɨcúmꞌˋbre guóorˋ, dsʉco̱ꞌ jaˋ e dseeˉ e jo̱. iK#Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ na o̱ꞌ e laco̱ꞌ nijníngˉ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ jnea˜ fáꞌˉa e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ e laco̱ꞌ nilɨseengˋnaꞌ e eeˉnaꞌ røøˋ e jmooˋnaꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. "Jo̱baꞌ jmaquíimˊ guiing˜ dsíirˊ e˜ nijmérˉ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíiñꞌ˜. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ mɨˊ sɨcúngꞌˆ guóˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseángꞌˉ jaˋ cacúngꞌˋ guóˋ, eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ e jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e éerˋ guiʉ́ˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ nɨsɨcúngꞌˆ guóˋ, eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jial e nijmiꞌiáaiñˋ dsíiˊ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ. _7!Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ nɨsɨcúngꞌˆ guóˋ, eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jial e nijmiꞌiáaiñˋ dsíiˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. 5c Jo̱ jnea˜ iin˜n e jaˋ ningɨɨng˜naꞌ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ mɨˊ cacungꞌˊ guóˋ, eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ e jmóorˋ jaléꞌˋ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jial e nijmiꞌiáaiñˋ dsíiˊ dseaˋ do. +jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨꞌóoꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la ꞌnéˉ nilɨseeiñˋ e lafaꞌ jaˋ jmɨꞌóoꞌ˜bre e jo̱. Dsʉco̱ꞌ e fɨˊ jmɨgüíˋ e lɨ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ jmɨɨ˜ na, tó̱o̱bˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ. jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨꞌíˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ seeiñˋ e lafaꞌ teáaiñꞌ˜ jmɨɨ˜; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lafaꞌ teáangꞌ˜ jmɨɨ˜ ꞌnéˉ e jmeángꞌˋ yaaiñ˜ e lafaꞌ seeiñˋ fɨꞌíˆ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ láaˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ seeiñˋ e lafaꞌ o̱ꞌ quiáꞌˉbre e jo̱; /WDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lají̱i̱ꞌ˜ e labaꞌ iin˜n e fɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉco̱ꞌ joˋ huǿøˉ e ró̱o̱ˋguɨ jmɨgüíˋ. Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨcúngꞌˉ guooˋ ꞌnéˉ seeiñˋ e lafaꞌ jaˋ lɨ́ɨiñˊ lajo̱; DJo̱ jaˋ dseeˉ eeˉnaꞌ song nicúungꞌ˜naꞌ guóoˋnaꞌ; jo̱guɨ lajo̱b cajo̱ jaˋ eeˋ dseeˉ éeˋ jaangˋ sɨmɨ́ˆ song nicúiñꞌˋ guóorˋ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cúngꞌˋ guooˋ, huɨ́ɨmˊjiʉ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jnea˜ jaˋ iin˜n e nidsingɨ́ɨiñˋ lajo̱. nUJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseañʉꞌˋ, e song nɨseengˋ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ tiúungˊnaꞌre; jo̱guɨ song jaˋ mɨˊ seeiñˋ, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ ꞌnángꞌˋdur lajmɨnáˉ. V%Jo̱ uíiꞌ˜ e eáamˊ nɨhuɨ́ɨngˊ se̱e̱ˉnaaꞌ jmɨɨ˜ na, jo̱baꞌ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e guiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ e nijé̱rˉ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ. MJo̱guɨ lana nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cacungꞌˊ guooˋ, jo̱ nifáꞌˆa e júuˆ la jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ɨˊ dsiiˉ ꞌñiáꞌˋbaa, jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ dseaˋ do nɨcatǿꞌrˉ jnea˜ e niꞌuíinˉn dseaˋ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ e fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jnea˜, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e líˋ jmɨta˜ óoˊnaꞌ júuˆ quiéˉe. MJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lajaangˋ lajaamˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ nilɨseengˋnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊnaꞌ ie˜ lamɨ˜ catǿꞌˉ dseaˋ do ꞌnʉ́ꞌˋ e calɨ́ngˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. wJo̱ co̱ꞌ lana Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ nɨcalǿngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmóoꞌ˜ e ñíiˊ, jo̱baꞌ lana joˋ cuǿꞌˆ fɨˊ yaang˜naꞌ faꞌ e nijmeángꞌˋtu̱ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ. 1[Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ ie˜ lamɨ˜ catǿꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ írˋ e caꞌuíiñꞌˉ do dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lana nɨlɨ́ɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ nɨsɨlaangˇ i̱ nɨjmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ ie˜ lamɨ˜ catǿꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ írˋ, co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. mSJo̱ song dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ ie˜ mɨ˜ catǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ e caꞌuíinꞌˆ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmooꞌˋ fɨꞌíˆ e lɨ́ɨnꞌˊ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ song seaˋbɨ fɨˊ quíiꞌˉ e niꞌnáangˉ uøꞌˊ e lɨ́ɨnꞌˊ lajo̱, jo̱baꞌ jmɨꞌoꞌˆ jóng. !;Jo̱baꞌ ꞌnéˉ jé̱ˉ dseaˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ ie˜ mɨ˜ catǿꞌˉ Fidiéeˇ írˋ e nilíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. s_Co̱ꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ song tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ dseaˋ o̱si jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱ é, co̱ꞌ e labaꞌ e niingˉguɨ eáangˊ e ꞌnéˉ nijmiti˜ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. #Jo̱guɨ song Fidiéeˇ nɨcatǿꞌrˉ jaangˋ dseaˋ i̱ nɨcató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ niteáiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la; jo̱guɨ song Fidiéeˇ nɨcatǿꞌrˉ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e jo̱.  -Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ nilɨseengˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊnaꞌ mɨ˜ catǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e quiʉ́ꞌˆʉ ta˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. ! ;Dsʉco̱ꞌ jaˋ ñíˆ ꞌnʉˋ, dseamɨ́ˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, su nilíꞌˋ e niꞌuíingˉ i̱ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, jaˋ ñíˆ ꞌnʉˋ, dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, su nilíꞌˋ e niꞌuíingˉ i̱ dseamɨ́ˋ quíiꞌˉ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. A {Jo̱guɨ song i̱ dseañʉꞌˋ o̱si i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ dseángꞌˉ jmóorˋ laguidseaangˉ e nitiúungˉ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ güɨjméeˋbre lajo̱. Jo̱ mɨ˜ dsijéeˊ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ o̱si i̱ dseamɨ́ˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do jaˋ ꞌnéˉ e jníñꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ iing˜ güɨꞌɨ́ɨˊ do, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcatǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ.  )Co̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨgüeamꞌˆbre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e sɨcúngꞌˆ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱, song jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ sɨcúngꞌˆ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lɨgüeamꞌˆbre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ i̱ jiuung˜ quiáꞌrˉ i̱ seengˋ do lɨgüeamꞌˆbre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ song jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ jiuung˜ quiáꞌrˉ i̱ seengˋ do, ꞌlɨmꞌˆbre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Z - Jo̱guɨ song jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ sɨcúngꞌˆ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱, jo̱ dsʉꞌ iáamˋ dsíiñꞌˊ do e seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ e i̱ dseamɨ́ˋ do nitiúuiñˉ i̱ dseañʉꞌˋ do. b= Jo̱ lana nifɨ́ɨˆguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiiˉ ꞌñiáꞌˋa jo̱ o̱ꞌ júuˆ e sɨnʉ́ꞌˆʉ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e song jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ seengˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱, jo̱ dsʉꞌ song i̱ dseamɨ́ˋ do iáamˋ dsíirˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e i̱ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do nitiúuiñˉ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ do. 5 Jo̱guɨ dsʉꞌ song i̱ dseamɨ́ˋ do dseángꞌˉ catiúumˉbre dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nijé̱rˉ e jaˋ nicúmꞌˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ i̱ jiéngꞌˋ o̱si e nisɨ́ngˉtu̱r røøˋ é có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ i̱ catiúuiñꞌˉ do. Jo̱guɨ lajo̱b cajo̱, jaˋ cuǿøngˋ e jaangˋ dseañʉꞌˋ nitiúuiñˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. uc Jo̱guɨ lana lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ nɨsɨcúngꞌˆ guóˋ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe ꞌñiáꞌˋa e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la, dsʉco̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ e júuˆ e féꞌˋ lala: “Jaˋ cuǿøngˋ e jaangˋ dseamɨ́ˋ nitiúuiñˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ.” Z- Jo̱guɨ dsʉꞌ song jaˋ téꞌˋnaꞌ e iing˜naꞌ güɨ́ngˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ é, jo̱baꞌ ꞌnéˉ cúumꞌ˜baꞌ guóoˋnaꞌ jóng, co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e nijméeˆnaꞌ lajo̱ e laco̱ꞌguɨ e ngɨˋnaꞌ suungˋnaꞌ e iing˜naꞌ e nigüɨ́ngˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ. Jo̱guɨ lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cacungꞌˊ guóˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, e guiʉ́ˉguɨ e jaˋ nicúngꞌˋnaꞌ guóoˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜. 6eJo̱ dsʉꞌ jnea˜ iin˜n e lajalémꞌˋ dseaˋ jaˋ nicúiñꞌˋ guóorˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ jaˋ lajɨɨˉnaaꞌ cangɨ́ɨngˋnaaꞌ røøˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jmaquíimˊ cangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ do lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ. MJo̱ lajaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ na lɨ́ꞌˆ júuˆ tɨɨmˉbaa jo̱ o̱ꞌ dseángꞌˉ faꞌ lana féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ nijmiti˜ dseaˋ. QJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ séeꞌ˜naꞌ ꞌleáangˉ e nɨgüɨ́ngˋnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ nɨcacúungꞌ˜naꞌ guóoˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜. Jo̱ dsʉꞌ cuǿømˋ cajo̱ e niꞌnaangˉ teáˋ yaang˜naꞌ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ e jaˋ nigüɨ́ngˋnaꞌ co̱lɨɨng˜ e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, lɨfaꞌ røøbˋ ꞌnéˉ sɨɨng˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ lajo̱. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, ꞌnébˉ e nigüɨ́ngˋtu̱ꞌ co̱lɨɨng˜, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ quíiˉnaꞌ e nijmɨgǿøngˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. 2]Co̱ꞌ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do joˋ seengˋguɨr faꞌ e quiʉꞌˊguɨr ta˜ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ, co̱ꞌ quiáꞌˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉbre nɨlɨ́ɨˊ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do, joˋ seengˋguɨr faꞌ e quiʉꞌˊguɨr ta˜ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ, co̱ꞌ quiáꞌˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉbre nɨlɨ́ɨˊ. )KJo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do ꞌnéˉ nijmiti˜bre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ do; jo̱guɨ lajo̱bɨ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ do cajo̱ ꞌnéˉ nijmiti˜bre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do. 6~ejo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ téengˉ dseaˋ yaaiñ˜ e iiñ˜ güɨ́iñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lajaangˋ lajaangˋ dseañʉꞌˋ ꞌnéˉ seengˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ lajaangˋ lajaangˋ dseamɨ́ˋ ꞌnéˉ seengˋ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ cajo̱. *} OJo̱guɨ lana niquɨ́ɨꞌ˜ɨ júuˆ quíiˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e cajmɨngɨ́ɨꞌˇnaꞌ jnea˜ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do e fɨˊ ni˜ jiˋ quíiˉnaꞌ do. Jo̱ jnea˜ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e guiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ dseañʉꞌˋ e jaˋ nigüɨ́iñꞌˉ dseamɨ́ˋ; &|Eco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcalǿngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmóoꞌ˜ e ñíiˊ eáangˊ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ contøømˉ ꞌnéˉ e nijmɨꞌgooˉnaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ.u{cJo̱guɨ ꞌnéˉ ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e ngúuˊ táangˋnaꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ guáꞌˉ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcacuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ e Jmɨguíˋ dobaꞌ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ joˋ lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ e ngúuˊ táangˋnaꞌ do, z!Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, cuíingꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táangˋ dseaˋ. Dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ dseeˉ e jiéꞌˋ e éeˋ dseaˋ jaˋ ꞌléeˊ e jo̱ quiáꞌˉ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ ꞌléeˊbre có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ. GyJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ uíingˆ dseaˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaamˋ dseaˋ uíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. x9Jo̱guɨ ꞌnéˉ ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e mɨ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ, jo̱baꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ uíiñˉ lajeeˇ lajɨˋ gáiñꞌˉ do. Dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jo̱ mɨ˜ güɨɨngˋ dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ, uíiñˉ lafaꞌ jaamˋbre.” wJo̱guɨ ꞌnéˉ ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ dseengˋ e jaangˋ dseaˋ nigüɨ́iñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ. %vCJo̱guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajmijí̱ꞌˊ Fidiéeˇ i̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Qu Jo̱guɨ féꞌˋbɨ dseaˋ e júuˆ la cajo̱: “Jo̱ jaléꞌˋ e quieeˇnaaꞌ dsitóoꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ túꞌˋnaaꞌ, jo̱guɨ e túꞌˋnaaꞌ do íingˆ ta˜ quiáꞌˉ e guɨngꞌˊ jaléꞌˋ e quieeˇnaaꞌ do.” Jo̱ e jábꞌˉ e júuˆ jo̱, lɨfaꞌ Fidiéeˇ tó̱o̱bˋ jmɨɨ˜ mɨ˜ niꞌíiñˉ lajɨˋ tú̱ˉ e jo̱. Jo̱guɨ jaˋ cajméeˋ Fidiéeˇ ngúuˊ táangˋ dseaˋ e lɨco̱ꞌ íingˆ ta˜ e nijméˉ dseaˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ ngúuˊ táangˋ dseaˋ íingˆ ta˜ e nijméˉ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ cuǿøngˋ jméˆnaaꞌ lajo̱. ]t3 Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la e seemˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ lala: “Cuǿømˋ líˋ jméˉe lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e iin˜n.” Jo̱ e jábꞌˉ e jo̱, lɨfaꞌ jaˋ lajɨˋ íingˆ ta˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ e jábꞌˉ e cuǿømˋ líˋ jméˆnaaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ii˜naaꞌ jméˆnaaꞌ, lɨfaꞌ jaˋ ꞌnéˉ cuǿøꞌ˜ fɨˊ yee˜naaꞌ e niquiʉ́ꞌˉ ta˜ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ do. @sy Jo̱ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lanab lamɨ˜ jmóoˋ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ dsʉꞌ lana nɨcaꞌíimˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ nɨcajméerˋ e dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉbre nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lana dseaˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. ꞌNéˉ jmɨꞌgóbˋ dseaˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ r  jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ eáangˊ iing˜ sɨlɨ́ɨꞌˇ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ méeˊ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quie̱ˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmɨꞌɨ̱́ꞌˉ e seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ laꞌeáangˊ e jmɨgǿøngˋneiñꞌ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. q7 Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ ñíˆbaꞌ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ güɨjmɨgǿøngˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lala jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌrˉ; faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ güɨɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e cacúngꞌˉ guórˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ jmangꞌˋ yaang˜ lafaꞌ dseamɨ́ˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ güɨɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ, *pMJo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ rɨquɨꞌˊ jmooˋnaꞌ, co̱ꞌ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaang˜naꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jmooˋnaꞌ gaˋ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ jɨˋguɨ jmooˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱. o Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e ta˜ jɨ́ɨngˋ e jmooˋnaꞌ do, có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱bɨ eáamˊ nɨꞌléeˊ quíiˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e nijméeˆnaꞌ téꞌˋbaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ, jo̱guɨ guiʉ́ˉguɨ cajo̱ e nijméeˆbaꞌ téꞌˋnaꞌ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ quíiˉnaꞌ. fnEJo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨco̱ꞌ jmooˋnaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jɨˋguɨ güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ quiniˇ dseata˜ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌɨ́rˉ íꞌˋ quíiˉnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e ta˜ jɨ́ɨngˋ do. CmJo̱ uiing˜ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nicá̱ˆnaꞌ fɨꞌɨꞌˋ, co̱ꞌ líꞌˋ dsiiˉ e dseángꞌˉ seemˋ jaangˋ dseaˋ i̱ lajangꞌˆ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ niꞌɨ́ˉ íꞌˋ jee˜ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. g 4fa Jo̱ e labaꞌ sɨꞌíˆ e cafɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ jaˋ quɨngꞌˆnaꞌ jee˜ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˆ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ dsʉꞌ jmóoˋbre jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, o̱si e eáangˊ iiñ˜ e sɨlɨ́ɨꞌrˇ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, o̱si e jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, o̱si e ngɨrˊ ta˜ quie̱ˊ jaléꞌˋ adseeˋ, o̱si e jmóorˋ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ méeˊ, o̱si e jmóorˋ ɨ̱ɨ̱ˋ é. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ lana jɨˋguɨ co̱ꞌ quiáꞌˉ cøꞌˆnaꞌ íˆnaꞌ jaˋ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌr˜. e{ Jo̱ dsʉꞌ e júuˆ jo̱ o̱faꞌ cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌnaangˉ yaang˜naꞌ conguiaˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱, o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ eáangˊ iing˜ e sɨlɨ́ɨꞌˇ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ, o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. Co̱ꞌ song iing˜naꞌ e niꞌnaangˉ yaang˜naꞌ conguiaˊ e quíingꞌ˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ lana, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e niꞌnaamˉ yaang˜naꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. d Jo̱ e fɨˊ ni˜ jiˋ quiéˉe e nɨcajméꞌˆe quíiˉnaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ do fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ quɨ́ngꞌˋnaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ. Lcjo̱baꞌ ꞌnéˉ e nijmóˆnaaꞌ jmɨɨ˜ Pascua e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ e guiʉ́ˉ dsiˋnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ e jo̱b e lɨ́ɨˊ lafaꞌ e iñíꞌˆ e jaˋ quiéengˋ quie̱ꞌˆ, co̱ꞌ ꞌnéˉ e nijmóˆnaaꞌ e jmɨɨ˜ jo̱ e jaˋ ɨˊ dsiˋnaaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ o̱ꞌguɨ e saangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e iñíꞌˆ e quiéengˋ quie̱ꞌˆ e nɨsɨngɨ́ngꞌˊ do. Wb'Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e ꞌnéˉ cabꞌˊ séeˆnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e ꞌléeˊ quíiˉnaꞌ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ quie̱ꞌˆ e nɨsɨngɨ́ngꞌˊ, jo̱ lajo̱baꞌ nilíingˉnaꞌ lafaꞌ e iñíꞌˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ca̱˜ e jaˋ quiéengˋ quie̱ꞌˆ e gøꞌˊ dseaˋ Israel mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ Pascua. Jo̱ dseángꞌˉ lafaꞌ e iñíꞌˆ dob lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, íˋbingꞌ i̱ cacó̱ˉ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ mɨ˜ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, Ta!Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nijmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱. Dsʉco̱ꞌ nɨñíˆbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ ró̱o̱ˋ e féꞌˋ lala: “Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ quie̱bꞌˆ nijméˉ e niró̱o̱ˉ lajɨˋ ca̱˜ iñíꞌˆ.” D`Jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caꞌéeˋ dseeˉ do ꞌnéˉ nijáangꞌ˜naꞌr fɨˊ jaguóˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás e laco̱ꞌ niꞌíingˉ ngúuˊ táaiñˋ. Jo̱baꞌ mɨ˜ nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jangámˉ nileángˋ jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. 7_gJo̱baꞌ mɨ˜ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ɨˊ e lafaꞌ seemˉbaa jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ cajo̱ nilɨseemˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús. V^%Jo̱ dsʉꞌ e jáꞌˉ e jaˋ seengˋ jnea˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na lajeeˇ lana, jo̱ dsʉꞌ lafaꞌ seemˉbaa có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nɨcaꞌɨ́ˉbaa íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱. d]AJo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨˊ ꞌnooˋbɨ jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ, jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmeáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨꞌíbˆ uíiꞌ˜ e jo̱. Co̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ jmóoˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱ ꞌnéˉ e niꞌǿømˆbaꞌre jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. '\ IJo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e nɨcalɨseáˋ júuˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jéeiñˋ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ catɨˊ gángˉ quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ. Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ ꞌlɨꞌˆ e jo̱, co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ jmóorˋ lajo̱. 6[eJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: ¿Jnang˜ e iing˜naꞌ e nijmee˜e quíiˉnaꞌ mɨ˜ niguiéˉe fɨˊ na? ¿Su e nijíinˆn ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmooˋnaꞌ, o̱si e nifǿnꞌˆn ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ juguiʉ́ˉ uíiꞌ˜ e ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ é?dZADsʉco̱ꞌ o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ e féꞌˋ dseaˋ e cuøˊ li˜ e Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ e li˜ lajo̱. 7YgJo̱guɨ song Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ ngóoˊbaa fɨˊ na e niꞌee˜e ꞌnʉ́ꞌˋ lajmɨnábˉjiʉ jóng, jo̱ lajo̱baꞌ nimoo˜o quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨjløngꞌˆ yaang˜ do jie˜ jí̱i̱ꞌ˜ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌrˋ do o̱si lɨco̱ꞌ eáangˊ jloꞌˆ moꞌoorˉ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ e féꞌˋbre é. 9XkJo̱ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcajmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ɨˊ óoˊnaꞌ e joˋ ninii˜i faꞌ e niꞌéeˆguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. 0WYJo̱ uiing˜ e lajo̱baꞌ e sɨ́ɨnˆn i̱ Timoteo fɨˊ na i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱guɨ i̱ contøøngˉ singꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ íˋbingꞌ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmiguiéiñꞌˊ óoˊnaꞌ jial eeˉ jnea˜ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e éeˉ jnea˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ ngɨɨnˇn. ]~|zy>xut|swrp:nnmQkji\hngeeXd a_^\[nZIXWQULSQ)PkNLVKJ]HGFEDCA@k?=Jo̱ lab nifɨ́ɨˆtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ e caꞌíingꞌ˜ jnea˜ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ e féꞌˋ lala: ꞌÑiaꞌˊ ie˜ uǿøˋ e cajángꞌˋ dseaˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ do catɨ́ɨiñˉ iñíꞌˆ  Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, nɨseabˋ ꞌnʉ́ˆnaꞌ lɨ˜ cuǿøngˋ uꞌˆ cøꞌˆnaꞌ, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jmooˋnaꞌ jaˋ jíiꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jialɨꞌˊ cuøꞌˊnaꞌ fɨꞌɨꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ quiáꞌˉ? Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiiˉ eeˋ nifáꞌˆa uii˜ quíiˉnaꞌ. ¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do! Mɨ˜ gøꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ co̱lɨɨng˜ e laco̱ꞌ jmiguiéngꞌˊ dsíirˊ dseaˋ do  Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nicøꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ íˆnaꞌ, jo̱baꞌ seemˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨjéemˊbaꞌ e cǿꞌˋnaꞌ íˆnaꞌ. Jo̱ uíiꞌ˜ e jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ joˋ tɨ́ɨngˋnaꞌ cǿꞌˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱guɨ lajeeˇ jo̱ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jɨˋguɨ cartɨˊ dseaˋ íimˊbaꞌ. \1 Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ mɨ˜ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e cǿꞌˋnaꞌ co̱lɨɨng˜, jaˋ jmooˋnaꞌ faꞌ dseángꞌˉ e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. oW ¡Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e sɨtáangˆnaꞌ táꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨñiˊ dseaˋ i̱˜ dseángꞌˉ lajangꞌˆ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ! uc Jo̱ laꞌuii˜ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcasɨ́ꞌˉ dseaˋ jnea˜ e jaˋ røøˋ sɨɨng˜naꞌ mɨ˜ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ. Jo̱ seabˋ mɨ˜ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ jnea˜ e júuˆ jo̱. =~s Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e júuˆ e nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la o̱faꞌ e nifáꞌˆa guiʉ́ˉ uii˜ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ li˜ e lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌléebˊ quíiˉnaꞌ mɨ˜ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ e lafaꞌ e nijméˉ e guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ. B}} Jo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ iing˜ nidsisɨ́ɨꞌ˜ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ la, jo̱baꞌ ꞌnéˉ ñiˊbre e o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ o̱ꞌguɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨˋnaaꞌ e jmooˉnaaꞌ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋguɨ e jiéꞌˋ e jaˋ røøˋ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ la. Laco̱ꞌ sɨꞌíˆ ꞌnéˉ jmóˆnaaꞌ mɨ˜ quieeˇnaaꞌ iˋnaaꞌ co̱lɨɨng˜ | Jo̱guɨ dsʉꞌ quiáꞌˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ co̱o̱ˋ e jlobꞌˆ lɨ́ɨˊ e séerˊ guir˜ e lɨcueeˋ, dsʉco̱ꞌ cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cueeˋ guir˜ e laco̱ꞌ jmáiñꞌˋ ta˜ e jo̱ e lafaꞌ jlɨˊ ꞌmɨꞌˊ fɨˊ moguir˜. { Jo̱ yee˜baaꞌ cuǿøngˋ líˋ ɨ́ˆ dsiˋnaaꞌ e fɨꞌɨbꞌˋ lɨ́ɨˊ e jaangˋ dseañʉꞌˋ séerˊ guir˜ e lɨcueeˋ. Dz Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ¿jial fóꞌˋnaꞌ? ¿Su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ é e jaˋ dsíˋ ꞌmɨꞌˊ fɨˊ mogui˜ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ mɨ˜ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ? *yM Jo̱ nañiˊ faꞌ e jábꞌˉ e laꞌeáangˊ dseañʉꞌˋbaꞌ e caꞌuíingˉ dseamɨ́ˋ lamɨ˜ uiing˜, jo̱ dsʉꞌ e jábꞌˉ cajo̱ e laꞌeáangˊ dseamɨ́ˋbaꞌ e lɨseengˋ dseañʉꞌˋ. Jo̱ lajalébꞌˋ e jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ caguiaˊ uiing˜ e lɨ́ɨˊ lajo̱. Zx- Jo̱ dsʉꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌneámˉ rúngꞌˋ dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ, co̱ꞌ jaˋ eeˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmérˆ la tɨɨiñˋ yaaiñ˜. w Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱guɨ uíiꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnéˉbaꞌ e quie̱rˊ ꞌmɨꞌˊ dsíˋ fɨˊ moguir˜ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e jmɨꞌgórˋ dseaˋ mogui˜ quiáꞌrˉ. v Jo̱ o̱ꞌ uíiꞌ˜ dseamɨ́ˋ e caꞌuíingˉ dseañʉꞌˋ, co̱ꞌ uíiꞌ˜ dseañʉꞌˋbaꞌ e caꞌuíingˉ dseamɨ́ˋ. Ou Co̱ꞌ jaˋ cajmeáangˋ Fidiéeˇ laꞌuii˜ dseañʉꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋbaꞌ e cajmeáaiñˋ laꞌuii˜ dseamɨ́ˋ. Rt Jo̱ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ jaˋ ꞌnéˉ iʉ˜ loguirˇ lajeeˇ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ dseañʉꞌˋbaꞌ jmili˜ Fidiéeˇ jial lɨ́ɨiñˊ, jo̱guɨ jmijnéeiñˋ cajo̱ jial tíiˊ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ jmilir˜ jial tíiˊ niingˉguɨ dseañʉꞌˋ. s9 Dsʉco̱ꞌ song jaangˋ dseamɨ́ˋ jaˋ quidsirˊ ꞌmɨꞌˊ fɨˊ moguir˜, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quiáꞌrˉ e nijmɨcuóꞌˋbre moguir˜ conguiaˊ. Jo̱guɨ song i̱ dseamɨ́ˋ íˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbre e nihuí̱ꞌˋ jñʉguir˜ o̱si e nilɨcuoꞌˋ moguir˜ é, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quiáꞌrˉ e güɨjlɨ́ɨˆbre có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ lajeeˇ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. hrI Jo̱guɨ song jaangˋ dseamɨ́ˋ jaˋ quidsirˊ ꞌmɨꞌˊ fɨˊ moguir˜ mɨ˜ féiñꞌˊ Fidiéeˇ o̱si mɨ˜ féꞌrˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do é, jo̱baꞌ jaˋ jmɨꞌgórˋ i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌrˉ do. Jo̱ song jmóorˋ lajo̱, jo̱baꞌ fɨꞌɨbꞌˋ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊ e lafaꞌ cahuɨ̱́ꞌˋ cuoꞌˋ moguir˜. Xq) Jo̱guɨ song jaangˋ dseañʉꞌˋ jaˋ guirˊ loguir˜ lajeeˇ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ o̱si mɨ˜ féꞌrˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do é, jo̱baꞌ jaˋ jmɨꞌgórˋ dseaˋ mogui˜ quiáꞌrˉ jóng. @py Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ iin˜n e ningámꞌˋbaꞌ e Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ, jo̱guɨ dseañʉꞌˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ dseamɨ́ˋ, jo̱guɨ Fidiéebˇ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. o+ Jo̱guɨ lana eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉco̱ꞌ contøømˉ jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ jnea˜ jo̱guɨ contøømˉ jmitíˆnaꞌ cajo̱ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. n - Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b jmóoˋo, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e ꞌnéˉ eeˉnaꞌ laco̱ꞌ la eeˉ jnea˜, co̱ꞌ jnea˜ eeˉ laco̱ꞌ caꞌéeˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Jial ꞌnéˉ lɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ mɨ˜ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ ?mw !Co̱ꞌ jnea˜ jmɨꞌúumˋbaa e jmóoˋo e jmiꞌiáanˋn dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋo, jo̱ jaˋ ꞌnóꞌˉo jmóoˋo e lɨco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiéˉe ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ ꞌnóꞌˉo jmóoˋo e jial niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ dseaˋ caguiaangˉ. Jo̱ jmóoˋo lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilíꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ.lw Jo̱ jie˜ mɨ˜ eeˉnaꞌ e gaˋ e laco̱ꞌ dseáangꞌ˜ e niténgꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ si jaléngꞌˋ dseaˋ Israel o̱si jaléngꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱, o̱si jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ é. Ik  Jo̱ song cǿꞌˋnaꞌ o̱si úꞌˋnaꞌ o̱si jmooˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e jiéꞌˋguɨ é, jo̱baꞌ jmeeˇnaꞌ lajaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ. Lj Co̱ꞌ song cuǿøˉbaa guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e gǿꞌˋø do, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ éengˋ dseaˋ jnea˜ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e gǿꞌˋø e jo̱?” i Jo̱ dsʉꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jial ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ i̱ cacuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmiñiˇ dobaꞌ e fáꞌˉa, jo̱ o̱ꞌ cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ e jial ɨˊ óoˊnaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ jangámˉ nijmɨngɨɨˇ ꞌnʉ́ꞌˋ lala: “Jo̱ ¿jialɨꞌˊ éengˋ i̱ dseaˋ do jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gǿꞌˋø uíiꞌ˜ jmiguiʉˊ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ? vhe Jo̱guɨ dsʉꞌ song jaangˋ dseaˋ casɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lala: “Lajaléꞌˋ e jmiñiˇ la nɨcacuǿøꞌ˜naaꞌ e lɨ́ɨˊ feáꞌˉ jaléngꞌˋ diée˜.” Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ cǿꞌˋnaꞌ uíiꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ do, jo̱guɨ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ jmiguiʉˊ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱. ugc Jo̱ song jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ catǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nigüɨquiéꞌˋnaꞌ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ iim˜baꞌ güɨlíingˉnaꞌ, jo̱baꞌ güɨlíingˉnaꞌ jóng, jo̱guɨ quiéꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e niguiárˉ fɨˊ ni˜ mes˜ e jaˋ jmɨngɨɨˇnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ do su cuǿøngˋ cøꞌˆnaꞌ o̱si jaˋ cuǿøngˋ é. f Dsʉco̱ꞌ latøøngˉ jmɨgüíˋ jo̱guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ. :em Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e cøꞌˆbaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ngúuˊ e ꞌnɨ́ɨˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌnɨ́ɨrˋ, jo̱ jaˋ jmɨngɨɨˇnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌɨ́ˉ óoˊnaꞌ jmiguiʉˊ su cuǿøngˋ cøꞌˆnaꞌ o̱si jaˋ cuǿøngˋ é. Yd+ Jo̱ dsʉꞌ jaˋ ꞌnéˉ e lɨco̱ꞌ nijméˆnaaꞌ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ e quíˉnaaꞌ yee˜naaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jméˉeeꞌ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ cajo̱. Ic  Jo̱ dsʉꞌ seemˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ lala: “Cuǿømˋ líˋ jmee˜ jnea˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iin˜n.” Jo̱ dsʉꞌ e jábꞌˉ e jo̱, lɨfaꞌ jaˋ lajaléꞌˋ íingˆ ta˜ quíˉiiꞌ. Jo̱guɨ e jábꞌˉ e cuǿømˋ líˋ jméˉ dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iiñ˜, lɨfaꞌ jaˋ lajaléꞌˋ e jo̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e eáangˊguɨ nidsicuángˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. +bO Jo̱ jaˋ jmóˆnaaꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨguíingˉ Fidiéeˇ quíˉnaaꞌ. Jo̱ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ dsiˋnaaꞌ e ꞌgøngꞌˊguɨ jneaa˜aaꞌ laco̱ꞌ dseaˋ íˋ. ¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! Jaléꞌˋ e cuǿøngˋ jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ Ra Jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e niꞌuꞌˆnaꞌ jaléꞌˋ e jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ cajo̱ e niꞌuꞌˆnaꞌ jaléꞌˋ e cuøꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ faꞌ e nicøꞌˆnaꞌ iñíꞌˆ e jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cajo̱ e nicøꞌˆnaꞌ jaléꞌˋ e feáꞌˉ e cuøꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ. ;`o Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ labaꞌ e iin˜n e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, e mɨ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ jmóorˋ feáꞌˉ ngu˜ jóꞌˋ e cuøꞌrˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ diée˜ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨmꞌˆ cuøꞌrˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ o̱ꞌ Fidiéeˇ dseaˋ cuøꞌrˊ. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ iin˜n e quíingꞌ˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ. }_s Jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ la o̱faꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e íingˆ ta˜ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, o̱ꞌguɨ faꞌ e íingˆ ta˜ jaléꞌˋ e feáꞌˉ e cuøꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ i̱ diée˜ íˋ cajo̱. ^% Jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente e mɨ˜ gøꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel jaléꞌˋ ngu˜ jóꞌˋ e lɨ́ɨˊ feáꞌˉ e nɨcacuøꞌrˊ Fidiéeˇ fɨˊ nifeꞌˋ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ cøømˋ uíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ nifeꞌˋ do. S] Jo̱ nañiˊ faꞌ fɨ́ɨˊbaaꞌ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ lajɨɨˉbaaꞌ quieeˇnaaꞌ co̱lɨɨng˜ co̱o̱ˋ iñíꞌˆ, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ e lafaꞌ jaamˋ jneaa˜aaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. U\# Jo̱ mɨ˜ cuǿøˆnaaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e ꞌnéꞌˉnaaꞌ capíꞌˆ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmiguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ mɨ˜ jmooˉnaaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ guǿngꞌˋ e jaamˋ dseaˋ uíingˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do laꞌeáangˊ e jmɨꞌøøiñꞌˉ do. Jo̱guɨ mɨ˜ fiingˉnaaꞌ iñíꞌˆ e quiee˜naaꞌ do lajeeˇ jo̱, jo̱baꞌ guǿngꞌˋ cajo̱ e jaamˋ dseaˋ uíingˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ngúuˊ táaiñˋ do. i[K Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, co̱ꞌ eáamˊ guiʉ́ˉ moguíˆnaꞌ, jo̱ yaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ su jáꞌˉ o̱si o̱ꞌ jáꞌˉ é jaléꞌˋ e júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ na. }Zs Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmɨꞌnángˋ yaang˜naꞌ e jaˋ jmiféngꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. NY Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ mɨˊ cangongɨ́ɨngˉnaꞌ e dseáangꞌ˜ niténgꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ e jaˋ mɨˊ cangongɨ́ɨngˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿømˋ líˋ jmɨta˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseángꞌˉ jmiti˜bre júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaˋ nicuǿrˉ fɨˊ faꞌ e nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ lajo̱ eáangˊguɨ e jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ téꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ lajeeˇ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ lajo̱, nijméˉbre jial téꞌˋnaꞌ e jaˋ niténgꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. X! Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, song jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ áaˊnaꞌ e teábˋ singꞌˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ eáamˊ ꞌnéˉ e ñiing˜ áaˊnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ niténgꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. W! Jo̱ lajaléꞌˋ e jo̱ cangongɨ́ɨngˉ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨne˜naaꞌ e jaˋ ꞌnéˉ jmóˆooꞌ lajo̱, jo̱guɨ cató̱ˉ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌɨ́ˉ ꞌgooˋ quíˉnaaꞌ, jneaa˜aaꞌ dseaˋ se̱e̱ˉnaaꞌ jmɨɨ˜ na, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. V5 Jo̱guɨ jaˋ jmiquíngꞌˆ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ lɨɨng˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do, co̱ꞌ uíiꞌ˜ e cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ casíingˋ Fidiéeˇ dseaˋ mojɨ́ɨˋ i̱ cajngaꞌˊ quiáꞌrˉ. KU Jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ jméˆnaaꞌ e nisíiꞌ˜naaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ ne˜duu jial tíiˊ ꞌgøiñꞌˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ lɨɨng˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ áangˊ do, co̱ꞌ uíiꞌ˜ e cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ cajúiñˉ e cacuꞌˋ jaléngꞌˋ mɨꞌˋ guíingˉ quiáꞌrˉ. T  Jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ e niꞌlee˜naaꞌ e nigüɨ́ngˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ lɨɨng˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ áangˊ do ie˜ jo̱, co̱ꞌ uíiꞌ˜ e cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ cajúiñˉ ie˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guiéeˉ ꞌnɨˊ mil dseaˋ lajeeˇ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜. S# Jo̱baꞌ jaˋ jmiféngꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ lɨɨng˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ áangˊ do, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jaléngꞌˋ dseaˋ caguárˋ caꞌɨ̱́ꞌˉ cagǿꞌrˋ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caró̱o̱rˉ e cataiñꞌˊ jmɨɨ˜.” R Jo̱ lajaléꞌˋ e na cangojéeˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ áangˊ do e laco̱ꞌ cuøˊ co̱o̱ˋ li˜ quíˉiiꞌ e jaˋ ꞌnéˉ nijmóˆooꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e lɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ i̱ dseaˋ íˋ. Q} Jo̱ dsʉꞌ i̱ fɨ́ɨmˊ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ do cajúiñˉ lajeeˇ e ngɨrˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ uíiꞌ˜ e jaˋ catɨ́ˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajméeiñꞌˋ do. ,KQ Jo̱guɨ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ cuí̱i̱ˋi̱ e lɨ́ꞌˆ táꞌˉ cuí̱i̱ˋi̱, o̱ꞌguɨ jmóoˋo lafaꞌ ta˜ tɨ́ɨngˊ e báˋa fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ. MJ Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiaˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ jéengˊguɨ e quiáꞌˉ e nicuí̱rˉ, ꞌnéˉ e jaˋ nijmérˉ e jiéꞌˋ e dseáangꞌ˜ e niꞌléˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ lɨɨng˜ e iiñ˜ e nilíꞌrˋ, jo̱ lɨfaꞌ e nilíꞌrˋ do tó̱o̱bˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, cuøꞌˊ bíˋ yee˜naaꞌ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaaꞌ e niñíingˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨˉnaaꞌ do e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉguɨ. @Iy Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨñíˆbaꞌ e mɨ˜ seaˋ ta˜ cuí̱i̱ˋ, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cuí̱i̱rˋ, jo̱ dsʉꞌ lɨfaꞌ jaamˋbingꞌ i̱ nilíꞌˋ i̱ niguiengꞌˊ nifɨˊguɨ, jo̱ lajo̱baꞌ niñíiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ lajɨɨmˋbaꞌ nilíꞌˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ do. :Hm Jo̱ jmóoˋo jaléꞌˋ e na e laco̱ꞌ niníiꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e laco̱ꞌ røøbˋ niꞌíingꞌ˜naaꞌ e jloꞌˆ e cuøˊ e júuˆ jo̱. ^G5 Jo̱guɨ mɨ˜ seenˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ ꞌgooˋ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ laꞌíbˋ jmáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa cajo̱ e laco̱ꞌ lajo̱ nilíꞌˋi e niꞌuíingˉ i̱ dseaˋ íˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e nɨcajmeáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa røøbˋ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lajo̱ cuǿøngˋ nilíꞌˋi tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ nileángˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ. =Fs Jo̱guɨ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi i̱ dseaˋ i̱ jaˋ seengˋ e quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do, jo̱baꞌ jnea˜ jmáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e lafaꞌ jaangˋ dseaˋ laꞌíbˋ lɨ́ɨnˊn cajo̱, nañiˊ faꞌ dseángꞌˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ e quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe, jo̱guɨ lajo̱b jmóoˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. E{ Co̱ꞌ lajeeˇ e seenˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jmóoˋo laco̱ꞌ la jmóoˋ jaangˋ dseaˋ laꞌíbˋ e laco̱ꞌ lajo̱ nilíꞌˋi e jaléngꞌˋ íˋ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jnea˜ jmáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e lafaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ quiʉꞌˊ ta˜ jnea˜, nañiˊ faꞌ jaˋ lɨ́ɨˊreꞌ lajo̱. Co̱ꞌ jmóoˋo lajo̱ e laco̱ꞌ nilíꞌˉi e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. fDE Jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜ nɨcajmeáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e lafaꞌ jaangˋ dseaˋ lajo̱b lɨ́ɨnˊn quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ e laco̱ꞌ lajo̱ nilíꞌˋi fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. C  Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnˉn e ꞌléenꞌ˜n do, e jo̱b e iáangˋ dsiiˉ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ e ca̱a̱ˉ jí̱i̱ꞌ˜ caꞌíꞌˋ, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e jaˋ jmáanꞌ˜n ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnˉn e niꞌíinꞌ˜n do quiáꞌˉ e ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jmóoˋo. !B; Jo̱ song guiaaˉ e júuˆ jo̱ e iáangˋ dsiiˉ ꞌñiáꞌˋa, jo̱baꞌ lɨɨm˜ eeˋ nɨseaˋ quiéˉe e niꞌíinꞌ˜n; jo̱ dsʉꞌ song jmóoˋo e ta˜ jo̱ laguidseaangˉ, dsʉꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ jmee˜baa, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jnea˜. 4Aa Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ guiaaˉ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do e laco̱ꞌ jmɨjløngꞌˆ ꞌñiáꞌˋa, dsʉco̱ꞌ e la guíimˋbaa ꞌnéˉ nijmee˜e e ta˜ jo̱ e cangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ¡Co̱ꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨˆ jnea˜ fɨng song jaˋ niguiaaˆ e júuˆ jo̱! /@W Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ cajmeáamꞌ˜baa ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ e catɨ́ɨnˉn do, o̱ꞌguɨ jmoꞌˊo e júuˆ la quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨɨng˜ eeˋ nicuǿꞌˆnaꞌ jnea˜ e ꞌnéˉe. ¡Dsʉco̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quiéˉe e nijúunˉn e laco̱ꞌguɨ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ nijé̱ꞌˋ e iáangˋ dsiiˉ uíiꞌ˜ e nɨcaguiáˋa júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ do e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ mɨˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe! ? Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ nɨcaguiaˊ uiing˜ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌrˉ ꞌnéˉ seeiñˋ e íñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnérˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ e jmóorˋ do. J>  Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ cuǿømˋ líˋ jmeáiñꞌˋ ta˜ jaléꞌˋ e feáꞌˉ e dsica̱ˊ dseaˋ fɨˊ jo̱. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do i̱ jmóoˋ ta˜ e fɨˊ nifeꞌˋ do e fɨˊ lɨ˜ jngaiñꞌˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ feáꞌˉ, jo̱baꞌ cuǿømˋ líˋ dǿꞌrˉ e ngúuˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ i̱ jngaiñꞌˊ fɨˊ jo̱. O= Jo̱guɨ song dseaˋ jiéngꞌˋ seabˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e mɨꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ, jo̱baꞌ jneaꞌˆ eáangˊguɨ catɨ́ɨˉnaaꞌ e nijmóˆnaꞌ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Dsʉꞌ jneaꞌˆ jaˋ mɨˊ camɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ e catɨ́ɨˉnaaꞌ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ nɨcaꞌíingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ e nɨcajmóˆnaaꞌ ta˜ jiéꞌˋ e laco̱ꞌ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nijnɨɨng˜naaꞌ quiáꞌˉ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˋnaaꞌ do. I<  Jo̱ jneabꞌˆ dseaˋ lafaꞌ nɨcajníˆnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e nɨcaguiáˉnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ɨˊ dsiˋnaaꞌ e o̱ꞌ ꞌleáangˉ song lɨɨng˜go̱ e mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jneaꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ. ;  co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ uíiꞌ˜ jneaa˜aaꞌ cajo̱, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ caséeˊ Fidiéeˇ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ na quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíˉbaaꞌ, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jɨ́ɨˋ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ cuɨꞌieeˋ, jmóorˋ jaléꞌˋ e jo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨsɨjeeiñˇ lɨɨng˜ eeˋ nisɨtɨ́ɨmˊbre mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱ uíiꞌ˜ e ta˜ e cajméerˋ do. : jo̱ lalab féꞌˋ: “Jaˋ jnɨꞌˋ moꞌooˉ jóꞌˋ núuˆ quíiꞌˆ lajeeˇ e øꞌˊreꞌ cuɨꞌieeˋ.” Jo̱ féꞌˋ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e júuˆ na o̱ꞌ faꞌ ɨˊ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ núuˆ, j9M Jo̱ jie˜ mɨ˜ ɨˊ óoˊnaꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ la lɨ́ꞌˆ la ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, dsʉco̱ꞌ lajo̱b féꞌˋ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, s8_ Dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌléeˉ quɨ́ɨrˊ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ lajeeˇ e jmóorˋ e ta˜ jo̱. Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jniˊ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ faꞌ jaˋ cuꞌrˋ e jo̱. Jo̱guɨ cajo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ níˋ joꞌseꞌˋ faꞌ jaˋ ɨ̱́ꞌrˋ fiꞌˊ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ íˋ. A7{ Jo̱guɨ ¿su ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ jnea˜bingꞌ i̱ dseángꞌˉ ꞌnéˉ nijméˉ ta˜ e laco̱ꞌ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ? 56c Jo̱guɨ seabˋ fɨˊ quíˉnaaꞌ cajo̱ e nilɨseengˋ dseamɨ́ˋ quíˉnaaꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jeengˇnaaꞌ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ laco̱ꞌ la jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Tʉ́ˆ Simón. -5S Jo̱ jneaꞌˆ dseángꞌˉ catɨ́ɨˉbaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ e niꞌnéꞌˉ niquieeˇnaaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ ta˜ jmooˉnaaꞌ. (4I Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lalab lɨ́ɨˊ júuˆ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ éengˋ jnea˜ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. 3  Jo̱ jangámˉ seengˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmicuíingˋ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ nijmicuíingˋnaꞌ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ laꞌíˋ. Jo̱ cuøˊ li˜ e dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨnˊn uíiꞌ˜ e laꞌeáangˊ jnea˜baꞌ e nɨcaꞌuíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. [2 1 Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaˋ ꞌnéˉ guiéeˉe júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋo, co̱ꞌ dseángꞌˉ lɨ́ɨmˊbaa jaangˋ dseaˋ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨcamámˉbaa Fíiˋnaaꞌ Jesús jo̱guɨ cajo̱, lajeeˇ e nɨcajméˉe ta˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcaꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Z1- Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ song có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gǿꞌˋø do nijmee˜e e niténgꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quiéˉe e joˋ nidǿøꞌ˜guɨ́ɨ e jmiñiˇ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ e nijmee˜e e niténgꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn fɨˊ ni˜ dseeˉ.0{ Jo̱ mɨ˜ jmooˋnaꞌ e tú̱ˉ niꞌɨ́ˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ jaˋ mɨˊ ꞌgooˋ singꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dseebˉ eeˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ fɨˊ quiniˇ Dseaˋ Jmáangˉ. o/W Jo̱ caquiéꞌˋbaꞌ e jo̱ uíiꞌ˜ e nɨñíˆnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cajmee˜naꞌ lajo̱, jo̱baꞌ jmooˋnaꞌ e nicá̱ˋ fɨˊ gaˋ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ jaˋ mɨˊ ꞌgooˋ singꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do. Jo̱ uíiꞌ˜ i̱ dseaˋ íbˋ cajo̱ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. *.M Jo̱ song i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ nɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱, jo̱ nigüɨlíingˉnaꞌ nigüɨquiéꞌˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ diée˜, jo̱ lajeeˇ jo̱ jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ jaˋ ꞌgooˋ singꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cangáiñꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ dseáamꞌ˜ e i̱ dseaˋ íˋ nijmérˉ lajo̱ cajo̱ e iiñ˜ nidǿꞌrˉ jaléꞌˋ e nɨcacuøꞌˊ dseaˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. -3 Jo̱ dsʉꞌ jie˜ mɨˊ jmeáangꞌ˜naꞌ ta˜ e fɨˊ seaˋ quíiˉnaꞌ do e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ e niténgꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ jaˋ mɨˊ ꞌgooˋ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. `,9Jo̱ dsʉꞌ jaˋ eeˋ jmɨngɨ́ɨˋ Fidiéeˇ eeˋ jaléꞌˋ e quieeˇnaaꞌ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ quinirˇ, dsʉco̱ꞌ joˋ nilíiˉguɨ́ɨꞌ dseaˋ i̱ guiúngˉguɨ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e quieeˇnaaꞌ e jo̱, jo̱guɨ o̱ꞌguɨ nilíiˉnaaꞌ dseaˋ i̱ gaˋguɨ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ quieeˇnaaꞌ e jo̱. k+OJo̱ dsʉꞌ jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ ñirˊ e júuˆ na. Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ e jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, mɨˊ ꞌnooˋbɨ gøꞌrˊ jaléꞌˋ e jmiñiˇ e lɨ́ɨˊ feáꞌˉ e ɨˊ dsíirˊ e nɨcacuørˊ jaléngꞌˋ diée˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajeeˇ e gøꞌrˊ e jo̱, lɨ́ɨiñˊ e jmɨꞌlɨmꞌˆ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˆ do, co̱ꞌ jaˋ co̱o̱ˋ e ɨˊ dsíirˊ. ?*wJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, guiʉ́bˉ nɨne˜naaꞌ e jaamˋ Fidiéeˇ i̱ seengˋ, jo̱guɨ íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jneaa˜aaꞌ se̱e̱ˉnaaꞌ e laco̱ꞌ nijmóˆnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜. Jo̱guɨ cajo̱ jaamˋ Fíiˋnaaꞌ seengˋ, jo̱ íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱ laꞌeáangˊ íbˋ e seaˋ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ íbˋ cajo̱ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. ()IJo̱ nañiˊ faꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ jmɨgüíˋ ɨˊ dsíirˊ e seengˋ jaléngꞌˋ diée˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ co̱ꞌ lajo̱b ɨˊ dsíirˊ, jo̱baꞌ i̱ fɨ́ɨmˊ lafaꞌ diée˜ quiáꞌrˉ seengˋ jo̱guɨ lafaꞌ fiir˜. _2}{zyxww1utrrqnmmBl\kFihed}caa+`^]]\\[ZsYTX8WLV!U6QONMKIH>GF,ED,BAA^@B>'<:9+753n0/.x-4,o*)('^%$T#"Z!"U> g #q2td cJo̱ lanaguɨ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, iin˜n e nijmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ e nɨcaguiáˋa jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ e júuˆ jo̱b e nɨcaꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ cajo̱ eáamˊ teáangˉnaꞌ teáˋ có̱o̱ꞌ˜. qc[(Jo̱ dsʉꞌ lajaléꞌˋ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ røøˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ.zbm'Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmɨꞌúungˋnaꞌ e niñíingˋnaꞌ e nifoꞌˆnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e íingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ jnɨɨng˜naꞌ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ e niféꞌrˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ. Qa&Jo̱guɨ song i̱ dseaˋ íˋ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e lɨ́ɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ jáꞌˉ líingˋnaꞌ e lɨɨng˜ eeˋ cangɨ́ɨiñˋ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. .`U%Jo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ áaˊnaꞌ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ e tɨɨngˋnaꞌ fóꞌˋnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, o̱si ɨˊ áaˊnaꞌ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ e tɨɨngˋnaꞌ e jiéꞌˋguɨ é e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ ta˜ óoˊnaꞌ e jaléꞌˋ e júuˆ e jmoꞌˊ jnea˜ la lɨ́ɨˊ júuˆ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. c_?$Jo̱guɨ té̱e̱ˊ áaˊnaꞌ e o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ canaangˋ uiing˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ dseaˋ i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ e júuˆ jo̱. Y^+#Jo̱guɨ song jaangˋ dseamɨ́ˋ lɨɨng˜ eeˋ jaˋ cangáiñꞌˋ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e nijmɨngɨ́ꞌrˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ fɨˊ ꞌnʉ́ʉˊ, dsʉco̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ e jaangˋ dseamɨ́ˋ niféꞌrˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ lajeeˇ e sɨseángꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. `]9"e jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ jaˋ cuǿøngˋ féꞌrˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ mɨ˜ tɨˊ íꞌˋ e seángꞌˊ dseaˋ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ faꞌ e nijmérˉ lajo̱. Co̱ꞌ ꞌnéˉ jmɨꞌgórˋ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. >\u!Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ, co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ cuørˊ e seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ iiñ˜ e eáangˊ taꞌˊ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiˊ dseaˋ jnang˜ i̱ féꞌˋ. Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, 2[] Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnéˉ quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e nijéiñˉ cartɨˊ nitɨ́iñˉ e niféꞌrˋ. $ZAJo̱ lajo̱baꞌ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnéˉ jémˉbre e nitɨ́iñˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ ninúrˉ e júuˆ jo̱ e laco̱ꞌ nilɨñirˊ jo̱guɨ e nicuǿꞌˉguɨ bíˋ yaaiñ˜. Y3Jo̱guɨ song Fidiéeˇ lɨɨng˜ eeˋ caꞌeꞌrˊ jaangˋguɨ dseaˋ lafaꞌ mɨ˜ quɨiñꞌˊ lajeeˇ e féꞌˋbɨ i̱ dseaˋ i̱ caꞌíngꞌˋ e júuˆ do, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e niquiúmꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ e júuˆ e caꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. .XUJo̱ lajo̱b cajo̱, song seengˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ güɨféꞌˋbre gáiñˉ o̱si gaaiñˋ é, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, güɨꞌɨ́bˉ dsíirˊ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱. WW'Jo̱ song jaˋ seengˋ dseaˋ i̱ nijméˉ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e jmíiˊ do, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e jaˋ nifoꞌˆbaꞌ e jmíiˊ e jaˋ ñíˆnaꞌ jéengˊguɨ do fɨˊ lɨ˜ seángꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ lɨ́ꞌˆ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ la tɨɨngˋnaꞌ yaang˜naꞌ e jaˋ núuˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. =VsJo̱ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, cuǿømˋ líˋ féꞌˋ gángˉ dseaˋ o̱si gaangˋ dseaˋ e jmíiˊ do, jo̱ dsʉꞌ lɨfaꞌ ꞌnéˉ e táꞌˉ jámˋ nijméˉ lajo̱; jo̱guɨ cajo̱ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ jméeˆbaꞌ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e jmíiˊ do. wUgJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la, e mɨ˜ seángꞌˊnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ ǿˆnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ éꞌˆnaꞌ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ jaléꞌˋ e nɨcaꞌeˊ Fidiéeˇ lafaꞌ mɨ˜ quɨˋnaꞌ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ jmíiˊ e jaˋ ñíˆnaꞌ jéengˊguɨ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ e˜ guǿngꞌˋ e jmíiˊ do. Jo̱ dsʉꞌ lajaléꞌˋ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e laco̱ꞌ nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. zTmJo̱ mɨ˜ ninúrˉ jaléꞌˋ e júuˆ do, jo̱guɨbaꞌ nilɨlíꞌrˆ guiʉ́ˉ jial dseángꞌˉ lɨ́ɨiñˊ, jo̱ jo̱b mɨ˜ nisíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ e nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nijáꞌˉ líiñˋ e dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ seengˋ Fidiéeˇ jee˜ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jmeeˇnaꞌ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ "S=Jo̱guɨ song lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ lajeeˇ jo̱ niꞌíˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ o̱si jaangˋ i̱ jaˋ mɨˊ ñiˊ e˜guɨ e fóꞌˋnaꞌ do, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ninúˉ i̱ dseaˋ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b niꞌɨ́ˉ dsíirˊ e røømˋbre dseeˉ, jo̱guɨ ꞌñiaꞌˊbre niꞌɨ́ˉ dsíirˊ jial lɨ́ɨiñˊ mɨ˜ ninúrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e fóꞌˋnaꞌ do. tRaDsʉco̱ꞌ faco̱ꞌ lajeeˇ e sɨseángꞌˊ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, jo̱ teáangꞌ˜naꞌ fóꞌˋnaꞌ jmíiˊ e jaˋ ñíˆnaꞌ jéengˊguɨ, jo̱ lajeeˇ jo̱ niꞌíˋ fɨˊ jo̱ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ ñiˊ e˜guɨ e fóꞌˋnaꞌ do, o̱si jaangˋ i̱ jaˋ mɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ é, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ e jaˋ røøˋ líꞌˆbaꞌ. -QSJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, e jo̱ cuøˊ co̱o̱ˋ li˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ o̱ꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, e jo̱ cuøˊ co̱o̱ˋ li˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ o̱ꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱. %PCJo̱ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Nifǿnꞌˆn jaléngꞌˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ e jaˋ ngáiñꞌˋ jo̱guɨ nisɨ́ɨnˆn dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ niguiarˊ júuˆ quiéˉe jee˜ jaléngꞌˋ írˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ nilíimˋbɨr jnea˜.” Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. LOJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaˋ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ ɨˊ dsíiˊ jaangˋ jiuung˜, co̱ꞌ ꞌnéˉ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaangˋ jiuung˜ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, jo̱ dsʉꞌ la ɨˊ dsíiˊ jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ ꞌnéˉ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ. ;NoJo̱ dsʉꞌ lacaangˋ jee˜ lɨ˜ seángꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, eáangˊguɨ iin˜n fǿnꞌˆnre có̱o̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ꞌˆ júuˆ e laco̱ꞌ ngáiñꞌˋ e lafaꞌ e nifǿnꞌˆnre có̱o̱ꞌ˜ jmiguiʉˊ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ e dseángꞌˉ jaˋ ngáiñꞌˋ. 2M]Jo̱ cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ eáangˊguɨ tɨɨnˉ fáꞌˆa jmíiˊ e jaˋ ñiiˉ jéengˊguɨ laco̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. @LyJo̱ jangámˉ, eáamˊ jloꞌˆ e júuˆ guiꞌmáangꞌˇ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ do, jo̱ dsʉꞌ song jaˋguɨ ngángꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ núuˋ do, jo̱baꞌ jaˋ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ e nidsicuángˋguɨ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. sK_Dsʉco̱ꞌ song ꞌnʉˋ jmifénꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quíiꞌˉ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱ ninúˉ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ ngángꞌˋ e júuˆ e fóꞌˋ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ cuǿøngˋ nisɨ́ꞌrˋ Fidiéeˇ e lajo̱b nilíˋ, dsʉco̱ꞌ jaˋ ngáiñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e fóꞌˋ do. JJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ mɨ˜ fǿnꞌˉn Fidiéeˇ, ꞌnéˉ jméeˋe lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiéˉbaa, jo̱guɨ dsʉꞌ ꞌnéˉ ngámꞌˋbaa cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e fáꞌˉa do. Jo̱guɨ mɨ˜ øøˉ e jmifénꞌˊn Fidiéeˇ, ꞌnéˉ øøˉ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiéˉbaa, jo̱guɨ dsʉꞌ ꞌnéˉ ngámꞌˋbaa lají̱i̱ꞌ˜ e øøˉ do cajo̱. I7Co̱ꞌ song jnea˜ fǿnꞌˉn Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ e jaˋ ñiiˉ jéengˊguɨ, jo̱ dsʉꞌ jmóoˋo lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiéˉbaa, lɨfaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiáꞌˋbaa ja̱a̱ˉ e jaˋ eeˋ ngánꞌˋn lají̱i̱ꞌ˜ e fáꞌˉa do. H% Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ e féꞌrˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ mɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nisɨ́ꞌrˋ dseaˋ rúiñꞌˋ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e féꞌrˋ do. AG{ Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmooˋnaꞌ quijí̱ˉ e ooˉnaꞌ jaléꞌˋ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jmɨꞌúungˋnaꞌ e niñíingˋnaꞌ lalíingˋ jaléꞌˋ e nilɨꞌíingˆ ta˜ quiáꞌˉ e laco̱ꞌ teáˋguɨ nisíngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. F Jo̱guɨ song jnea˜ jaˋ ñiiˉ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e sɨ́ꞌˋ dseaˋ jnea˜, jo̱baꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱bˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ féngꞌˊ jnea˜ do, co̱ꞌ jaˋ ngánꞌˋn jmíiˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ lajo̱bɨ lɨ́ɨngˊ jnea˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱, co̱ꞌ jaˋ ngáiñꞌˋ jmíiˊ quiéˉe. AE{ Jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e jmiguiʉbˊ jmíiˊ féꞌˋ dseaˋ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, lɨfaꞌ laco̱o̱ˋ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ seabˋ lɨɨng˜ uiing˜ quiáꞌˉ. @Dy Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, co̱ꞌ song jaˋ fóꞌˋnaꞌ júuˆ e laco̱ꞌ ningángꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ ¿jial ningáiñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e fóꞌˋnaꞌ do? ¡Co̱ꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ lafaꞌ fóꞌˋnaꞌ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ! 1C[Jo̱guɨ faꞌ co̱o̱ˋ jee˜ ꞌniiˋ, co̱ꞌ song jaˋ røøˋ nijiʉ́ʉˉ dseaˋ lúuˊ trompéꞌˆ e laco̱ꞌ nicuǿˉ li˜ e ninángˋ e ꞌniiˋ do, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ nilɨlíꞌrˆ e nɨꞌnéˉ guiéngˉ guiʉ́ˉ yaaiñ˜ e quiáꞌˉ ninángˋ e ꞌniiˋ do. !B;Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ lúuˊ e bóꞌˋ dseaˋ o̱si e jiʉ́ʉrˉ é, co̱ꞌ song jaˋ røøˋ bóꞌrˋ o̱si jiʉ́ʉrˉ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nilɨcuíiˋ dseaˋ e˜ e bóꞌrˋ do. A)Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ ta˜ nilɨꞌíingˆ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jnea˜ ngóoˊo niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ nifǿnꞌˆn ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ e jaˋ ngángꞌˋnaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ eáamˊ nilɨꞌíingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ song nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajmijnéengˋ Fidiéeˇ lafaꞌ mɨ˜ quɨɨˉ, o̱si e niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e tɨɨnˉ ngánꞌˋn, o̱si e nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ e íinꞌ˜n quiáꞌrˉ, o̱si lɨɨng˜ eeˋ niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ é. 9@kJo̱ eáamˊ iing˜ jnea˜ e lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ tɨɨngˋnaꞌ fóꞌˋnaꞌ jmíiˊ e jaˋ cuíiˋnaꞌ jéengˊguɨ, dsʉꞌ lɨfaꞌ eáangˊguɨ iing˜ jnea˜ e tɨɨngˋnaꞌ fóꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e íingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ e jo̱baꞌ eáangˊguɨ niingˉ laco̱ꞌguɨ e fóꞌˋnaꞌ jmíiˊ e jaˋ ñíˆnaꞌ jéengˊguɨ. Jo̱ dsʉꞌ song seemˋbɨ dseaˋ i̱ nijméˉ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e fóꞌˋnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ teáˋguɨ nisíngꞌˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. ?Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌˊbre jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ teáˋguɨ nisíñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ e tɨɨiñˋ féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ e teáˋguɨ nisíngꞌˉ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ caguiaangˉguɨ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. m>SJo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ e tɨɨiñˋ féꞌrˋ jaléꞌˋ e júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ e teáˋguɨ nisíngꞌˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e laco̱ꞌ nicuǿꞌˉreiñꞌ bíˋ, jo̱guɨ cajo̱ e laco̱ꞌ nijmitíiꞌr˜ dsíiñꞌˊ. 0=YDsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ e féꞌrˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, Fidiéeˇbingꞌ i̱ féiñꞌˋ jo̱ o̱ꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ ngángꞌˋ e jmíiˊ do. Jo̱ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ e jmíiˊ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jaléꞌˋ e féꞌrˋ do jaˋ mɨˊ cajmijnéengˋ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ. < 5Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jmɨꞌúungˋnaꞌ e nijmiꞌneáangˋnaꞌ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ jmeeˇnaꞌ quijí̱ˉ e niñíingˋnaꞌ jaléꞌˋ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e tɨɨngˋ dseaˋ, dsʉꞌ lɨfaꞌ dseángꞌˉ la guíingˋguɨ eáangˊ e niñíingˋnaꞌ e tɨɨngˋnaꞌ fóꞌˋnaꞌ júuˆ e íingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. #;? Jo̱guɨ dsʉꞌ ꞌnɨˊ íingꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ seaˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niꞌíingˉ, jo̱ e lab e jo̱: e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nɨta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ e jmiꞌneáangˋnaaꞌ rúꞌˋnaaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ e jmiꞌneáangˋnaaꞌ rúꞌˋnaaꞌ do, e jo̱b e niingˉguɨ eáangˊ lajeeˇ lajɨˋ e ꞌnɨˊ na.:' Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ jaˋ ne˜naaꞌ røøˋ jial lɨ́ɨˊ lajaléꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ jøøng˜ yee˜naaꞌ fɨˊ ni˜ espejo e jaˋ ꞌgooˋ jnéengˉ. Jo̱ dsʉꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nilɨne˜naaꞌ jial dseángꞌˉ lɨ́ɨˊ lajaléꞌˋ. Co̱ꞌ lana jaléꞌˋ e tɨɨnˉ ngánꞌˋn jaˋ mɨˊ ñiiˉ dseángꞌˉ laꞌiéꞌˋ jial lɨ́ɨˊ, jo̱ dsʉꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nilɨñiiˉ jial dseángꞌˉ lɨ́ɨˊ lajaléꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la cuíingˋ Fidiéeˇ jnea˜. 9) Co̱ꞌ jnea˜ ie˜ lamɨ˜ jiuun˜n do, la féꞌˋ jaangˋ jiuum˜ fáꞌˋa, jo̱guɨ ɨˊ dsiiˉ la ɨˊ dsíiˊ jaangˋ jiuung˜ jo̱guɨ lajo̱b jmóoˋo cajo̱. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cacuánˉn, cabꞌˊ casee˜e lajaléꞌˋ e jo̱ e jmóoˋ jaangˋ jiuung˜. 8 Dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijmiꞌiéꞌˋ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ, jo̱baꞌ niguiábˋ lajaléꞌˋ e jaˋ caꞌiéꞌˋ do. /7W Dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ iéꞌˋ jaléꞌˋ e jo̱. 6 Jo̱ dsʉꞌ e ꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ. Jo̱ dsʉꞌ tó̱o̱bˋ jmɨɨ˜ e nitéꞌˊ e júuˆ e féꞌˋ dseaˋ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lajo̱b cajo̱ e tɨɨngˋ féꞌˋ dseaˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, jo̱guɨ cajo̱ joˋ nilɨꞌnéˉguɨ jaléꞌˋ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ. P5 Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ ꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, e jo̱ lɨ́ɨˊ e jaˋ niꞌrˊ júuˆ mɨ˜ i̱i̱ˋ dseaˋ rúiñꞌˋ jmóoˋ gaˋ, jo̱guɨ ta˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jmangꞌˆ e guiʉ́bˉ sɨjeeiñˇ quiáiñꞌˉ do, jo̱guɨ jmóoˋbre téꞌrˋ mɨ˜ jmángꞌˋ dseaˋ gaˋ írˋ. (4I jo̱guɨ jaˋ jmiꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoˋ dseaˋ, jo̱ dsʉꞌ jmiꞌiáamˋ dsíirˊ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ e guiʉ́ˉ. l3Q jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ sooˋ dsíirˊ, jo̱guɨ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ uii˜ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ ɨˊ dsíirˊ, jo̱guɨ jaˋ ꞌníꞌˋ dsíirˊ o̱ꞌguɨ iʉ˜ dsíirˊ fɨng song eeˋgo̱ cajmeángꞌˋ dseaˋ írˋ, 25 Jo̱ mɨ˜ jmiꞌneáangˋ dseaˋ dseaˋ rúiñꞌˋ e jo̱ lɨ́ɨˊ e jmóoˋbre féngꞌˊ dsíirˊ, jo̱guɨ e eáamˊ guiʉ́ˉ dsíirˊ, jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ dsihuɨ́ɨiñˊ, jo̱guɨ jaˋ jmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱guɨ jaˋ jmɨráangˉ ꞌñiaꞌrˊ, q1[ Jo̱guɨ song jnea˜ jmóoˋbaa jmáꞌˉjiʉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiéˉe, jo̱guɨ song la quie̱ˊguɨ tɨˊ ꞌñiáꞌˋbaa nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ ni˜ jɨˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋguɨ ꞌneáanˋn jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn, jo̱baꞌ e jo̱ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. '0G Jo̱guɨ song jnea˜ ngɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fáꞌˋa júuˆ e íinꞌ˜n quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ñiiˉ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ e nijmérˉ cøøngˋguɨ, jo̱guɨ eáangˊ tɨɨnˉ ngánꞌˋn, jo̱guɨ dseángꞌˉ e lajamꞌˉbaꞌ jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn júuˆ quiáꞌrˉ co̱ꞌ quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜ jmeeˉ e nilɨsɨ́ɨngˉ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ móꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋguɨ ꞌneáanˋn jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ quíingˊ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaléꞌˋ e jo̱. Z/ / Jo̱guɨ song jnea˜ cangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fáꞌˋa jaléꞌˋ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e jaˋ mɨˊ cuíiˋi jéengˊguɨ, jo̱guɨ jɨˋguɨ fáꞌˋa e jmíiˊ e féꞌˋ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmiꞌneáanˋn jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn, jo̱baꞌ lɨ́ɨnˊn jóng lafaꞌ mɨ˜ i̱i̱ˋ ñíˆ o̱si mɨ˜ i̱i̱ˋ ñíˆ chi̱i̱ˋ e taꞌˊ mɨ́ɨꞌ˜ eáangˊ mɨ˜ i̱i̱ˋ báˋ. {.o Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ e jmɨꞌúungˋnaꞌ e niñíingˋnaꞌ e lali˜ e jloꞌˆguɨ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˆ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ lana niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ fɨˊ dseángꞌˉ e jloꞌˆguɨ eáangˊ.:-m o̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜, o̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ líꞌrˋ féꞌrˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ, o̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ faꞌ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e niguiꞌrˉ e˜ guǿngꞌˋ e jmíiˊ do. $,A Jo̱ dsʉꞌ jaˋ lajaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nijméˉ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌrˉ, o̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmóorˋ ta˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, o̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ tɨɨiñˋ erˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, o̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, + Jo̱ Fidiéeˇ nɨcalɨꞌiiñ˜ e jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ seengˋ laꞌuii˜ dseaˋ apóoˆ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nijméˉ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ lɨ˜ catɨˊ tú̱ˉ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱guɨ lɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ eˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱guɨ ngɨ́ˋ jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jmóoˋ jaléꞌˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmiꞌleáangˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜; jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéiñꞌˉ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ. g*G Jo̱guɨ lana fáꞌˉa e lajalémꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ lajaangˋ lajaamˋbaꞌ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jmacó̱ˋ guotɨɨˉ dseaˋ do. ')G Jo̱ song e lɨɨng˜ guotɨɨˉ dseaˋ íngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lajalébꞌˋ e caguieeˉguɨ do íngꞌˋ cajo̱; jo̱guɨ song e lɨɨng˜ guotɨɨˉ dseaˋ eáangˊguɨ jmángꞌˋ dseaˋ guiʉ́ˉ, jo̱baꞌ lajalébꞌˋ e caguieeˉguɨ do lɨꞌiáamˋ dsíiˊ cajo̱. h(I Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ e laco̱ꞌ jaˋ sɨꞌnaangˋ quiáꞌˉ rúngꞌˋ jaléꞌˋ guotɨɨˉ dseaˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e laco̱o̱bˋ guotɨɨˉ dseaˋ ꞌnéˉ jméˉ íˆ quiáꞌˉ rúngꞌˋ. ') jo̱ dsʉꞌ jaˋ ngɨɨ˜ lɨ˜ ꞌnéˉ jméˉ dseaˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ e guotɨɨrˉ e guiʉ́ˉguɨ jnéengˉ. Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e laco̱ꞌ e guotɨɨˉ dseaˋ e eáangˊguɨ jaˋ jíiꞌr˜, e jo̱baꞌ e eáangˊguɨ nijmeáiñꞌˋ guiʉ́ˉ. &/ Jo̱guɨ jaléꞌˋ guotɨɨˉ dseaˋ e jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jíiꞌr˜, e jo̱baꞌ e eáangˊguɨ quɨ̱ꞌrˊ røøˋ. Jo̱guɨ jaléꞌˋ e guotɨɨˉ dseaˋ e ɨˊ dsíirˊ e eáangˊguɨ gaˋ jnéengˉ, e jo̱baꞌ e eáangˊguɨ tɨ́ɨngˊ jmáiñꞌˋ guiʉ́ˉ, %3 Co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ jaléꞌˋ guotɨɨˉ dseaˋ e ɨˊ dsíirˊ e jaˋguɨ niingˉ, e jo̱baꞌ e eáangˊguɨ ꞌnérˉ. $y Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jmini˜ dseaˋ jaˋ cuǿøngˋ e nijíngꞌˉ e nisɨ́ꞌˋ guooˋ: “Jaˋ ꞌneánˉn ꞌnʉˋ”, o̱ꞌguɨ mogui˜ faꞌ e nijíngꞌˉ e nisɨ́ꞌˋ tɨɨˉ: “Jaˋ ꞌneánˉn ꞌnʉˋ”. #- Jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e jmiguiʉbˊ guotɨɨˉ dseaˋ seaˋ, jo̱ dsʉꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jo̱. `"9 Jo̱ faco̱ꞌ caꞌíimꞌ˜ guotɨɨˉ dseaˋ seaˋ, jo̱baꞌ jaˋ seeiñˋ jóng. V!% Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ laco̱o̱ˋ guotɨɨˉ dseaˋ jo̱guɨ nɨcaséerˊ e jo̱ laco̱o̱ˋ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ jie˜ lɨ˜ ñirˊ e guiʉ́ˉguɨ nilɨꞌíingˆ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ. ^ 5 Jo̱guɨ faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jminibˇ dseaˋ seaˋ, jo̱baꞌ ¿jial cuǿøngˋ líˋ e ninúrˉ? Jo̱guɨ faꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ loguab˜ dseaˋ seaˋ, jo̱baꞌ ¿jial cuǿøngˋ e nicá̱rˋ jmeaˋ? -S Jo̱guɨ song logua˜ dseaˋ nijíngꞌˉ lala: “Dsʉco̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn jmini˜, jo̱baꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn ꞌnáangꞌ˜ quiáꞌˉ guotɨɨˉ.” Jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱ faꞌ e nijé̱ˉ e joˋ lɨ́ɨˊ ꞌnáangꞌ˜ quiáꞌˉ guotɨɨˉ dseaˋ. !; Jo̱guɨ song tɨɨˉ dseaˋ nijíngꞌˉ lala: “Dsʉco̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn guooˋ, jo̱baꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn ꞌnáanꞌ˜n quiáꞌˉ guotɨɨˉ.” Jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱ faꞌ nijé̱ˉ e joˋ lɨ́ɨˊ ꞌnáangꞌ˜ guotɨɨˉ dseaˋ.   Jo̱ dsʉꞌ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ jmiguiʉbˊ guotɨɨˉnaaꞌ seaˋ, lɨfaꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ. wg Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lajalémꞌˋ jneaa˜aaꞌ cajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ, nañiˊ si lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱, o̱si lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ o̱si jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱ é, jo̱ dsʉꞌ lajalémꞌˋbaaꞌ cangɨ́ɨngˋnaaꞌ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. F Jo̱ nañiˊ faꞌ jmiguiʉbˊ guotɨɨˉ dseaˋ seaˋ, jo̱ dsʉꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. 2] Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ e jmóoˋ lajaléꞌˋ e na, jo̱guɨ e Jmɨguíˋ jo̱b cajo̱ e cuøꞌˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ ɨˊ dsíiˊ e guiʉ́ˉguɨ. Lajalémꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ w jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmérˉ jaléꞌˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ guiarˊ júuˆ e íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ñirˊ su féꞌˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ o̱si laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨmꞌˆ é; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ féꞌrˋ jmíiˊ e jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ cajo̱ ngɨ́ɨiñˋ e jmóorˋ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e nɨcajíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ nɨcaféꞌˋ e jmíiˊ do. C Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ do e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e quɨ́ɨꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ jmérˉ doñiˊ eeˋ; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ cajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ do e jmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜; E Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ ngɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌrˋ; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ cajo̱, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ dobaꞌ e ngɨ́ɨiñˋ e eáangˊ tɨɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.  Jo̱ cuøbꞌˊ Fidiéeˇ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ lɨɨng˜ ee˜ tɨɨiñˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e seengˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. b= Jo̱guɨ cajo̱ jmiguiʉbˊ íingꞌ˜ seaˋ e tɨɨngˋ dseaˋ jmóorˋ, dsʉꞌ lɨfaꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmóoˋ lajaléꞌˋ e jo̱ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ. 8i Jo̱guɨ jmiguiʉbˊ íingꞌ˜ ta˜ seaˋ e cuǿøngˋ líˋ jméˉ dseaˋ, dsʉꞌ lɨfaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbiñꞌ i̱ cuøˊ jaléꞌˋ e jo̱. ta Jo̱guɨ e labaꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, e jmiguiʉbˊ íingꞌ˜ seaˋ e cuǿøngˋ líˋ íngꞌˋ dseaˋ e tɨɨiñˋ, dsʉꞌ lɨfaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ e cuøˊ jaléꞌˋ e jo̱. + Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lamɨ˜ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ lana iin˜n e ñíˆnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuǿøngˋ líˋ féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ uii˜ quiáꞌˉ Jesús. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ féꞌrˋ e Jesús lɨ́ɨngˊ Fiir˜ fɨng song i̱ dseaˋ íˋ jaˋ féꞌrˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. oW Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ ñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e ie˜ lamɨ˜ jaˋ mɨˊ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ cuøbꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e jmɨꞌgooˋnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ jaˋ féꞌˋ. T # Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e labaꞌ iin˜n e ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ngɨ́ɨngˋ dseaˋ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. % "Jo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ eáangˊ jmɨꞌaangˉnaꞌ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e jangꞌˉ nicøꞌˆbaꞌ fɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e jaˋ røøˋ jmooˋnaꞌ mɨ˜ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ quiáꞌˉ e nicøꞌˆnaꞌ. Jo̱guɨ jaléꞌˋ e júuˆ e jiéꞌˋ e cajmɨngɨ́ɨꞌ˜guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jnea˜ do, mɨ˜ niguiéeˊtú̱u̱ fɨˊ na e niꞌéeˋe ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨbaꞌ moo˜duu e˜ nilíˋ.q[ !Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúnꞌˋn, jo̱baꞌ mɨ˜ seáangꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e quiáꞌˉ e nɨcøꞌˆnaꞌ, ꞌnéˉ jøømˉ rúngꞌˋnaꞌ e laco̱ꞌ nicøꞌˆnaꞌ co̱lɨɨng˜ lajaléngꞌˋnaꞌ. @ y Jo̱ nañiˊ faꞌ cuǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ iihuɨ́ɨˊ, dsʉꞌ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ niꞌéꞌrˉ jneaa˜aaꞌ jial ꞌnéˉ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ quinirˇ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ niꞌnɨ́iñˉ jneaa˜aaꞌ ie˜ jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ írˋ. J   Jo̱ faco̱ꞌ jangꞌˉ ɨ́ˉ dsiˋnaaꞌ røøˋ jial lɨ́ɨˊnaaꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e niquieeˇnaaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ iihuɨ́ɨˊ. ) K Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lana dséeꞌ˜naꞌ o̱si ua˜ íiˊ áaˊnaꞌ o̱si nɨcajúmˉbɨꞌ é. p Y Dsʉco̱ꞌ song gøꞌrˊ jo̱guɨ ɨ̱́ꞌrˋ e jo̱ e jaˋ ɨˊ dsíirˊ e˜ guǿngꞌˋ e calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táangˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lɨco̱ꞌ ꞌnóorˋ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ írˋ iihuɨ́ɨˊ. [ / Jo̱baꞌ lajaangˋ lajaamˋ dseaˋ ꞌnéˉ ɨ́ˉ dsíirˊ jial lɨ́ɨiñˊ nʉ́ꞌˉguɨ e nidǿꞌrˉ e iñíꞌˆ do jo̱guɨ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌɨ̱́ꞌrˋ e jmɨ́ꞌˆ e a˜ dsíiˊ e cóoˆ do. uc Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmooˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmɨꞌgórˋ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ gøꞌrˊ iñíꞌˆ quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱guɨ mɨ˜ ɨ̱́ꞌrˋ e a˜ dsíiˊ cóoˆ quiáiñꞌˉ, jo̱baꞌ dseebˉ éerˋ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táangˋ dseaˋ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøiñˉ. O Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ cǿꞌˋnaꞌ iñíꞌˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ mɨ˜ úꞌˋnaꞌ e a˜ dsíiˊ cóoˆ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ. Jial ꞌnéˉ dǿꞌˉ dseaˋ e jmiguiéngꞌˊ dsíirˊ Dseaˋ Jmáangˉ 1[ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cagǿꞌrˋ e íiˊ canʉʉˋ do, jo̱ catɨ́ɨiñˉ co̱o̱ˋ cóoˆ e a˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ jo̱ cajíñꞌˉ: “E a˜ dsíiˊ e cóoˆ la guǿngꞌˋ júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e nijméˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøønˉ e nitʉ̱́ˋ mɨ˜ nitánˉn fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱baꞌ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ niꞌuꞌˆnaꞌ e jmɨ́ꞌˆ e la a˜ dsíiˊ e cóoˆ la, jmeeˉbaꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ nijmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ jnea˜.” e~s}U|^{zyxwou|tWs?rqp on~mlkjizh8feeadba#`}^\}[BYXWVUTSRQyONCLKJI=HFDBAF?>=<98 65C4d3r200z/Z. ,d*|((6&%H$)# M8` YWCc + v[I/ Jo̱guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋ, cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jɨngꞌˋ jloꞌˆ jo̱ jaˋ e uiing˜ seaˋ quiáꞌrˉ e nitéiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ. pHY Jo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jɨngꞌˋ jloꞌˆ do jo̱ dsʉꞌ ꞌníꞌˋ níimˉbre dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋbɨ seeiñˋ. tGaJo̱guɨ dsʉꞌ e júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ e jmoꞌˊo la quíiˉnaꞌ lana laco̱ꞌ co̱o̱ˋ júuˆ ꞌmɨ́ɨbˉ lɨ́ɨˊ; jo̱ dseángꞌˉ jábꞌˉ e júuˆ jo̱, jo̱ cajmitib˜ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ jmitíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, co̱ꞌ nɨcangoꞌíimˊ e nʉʉˋ sǿꞌˋ do, jo̱ lana nɨcanaangˋ jɨngꞌˋ i̱ jɨngꞌˋ jloꞌˆ do. >FuDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jaˋ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ e júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jmoꞌˊo la e catɨ́ɨngˉnaꞌ, co̱ꞌ e lab cajo̱ e caꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ latɨˊ mɨ˜ calɨcuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ e júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ do jaˋ sɨsɨ́ɨngˆ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e caꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. EJo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ niꞌérˉ laco̱ꞌguɨ caꞌéeˋ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Júuˆ ꞌnéˉ lɨti˜ e nɨseaˋ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ 8DiJo̱ dsʉꞌ song seengˋguɨ dseaˋ i̱ contøømˉ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ lɨta˜ dsiˋnaaꞌ e dseaˋ íˋ ꞌneáamˋbre Fidiéeˇ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ; jo̱ song jmooˉbaaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ lɨne˜naaꞌ e cøømˋ se̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. CJo̱ song seengˋ dseaˋ jíñꞌˉ e cuíimˋbre Fidiéeˇ jo̱ dsʉꞌ jaˋ nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ adseaangˋ, co̱ꞌ jaˋ quie̱rˊ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. B)Jo̱ song nʉ́ʉꞌ˜baaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ nɨsɨtabˇ dsiˋnaaꞌ e nɨcalɨcuíimˋbaaꞌre jóng. AJo̱guɨ dseaˋ íbˋ i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ caꞌíngˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ e røøˉnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ yee˜eeꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e caꞌíiñˉ, co̱ꞌ lajo̱b caꞌíiñˉ dseeˉ quiáꞌˉ lajɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱. @ Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jmoꞌˊo e júuˆ la e catɨ́ɨngˉnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ eeˉnaꞌ dseeˉ. Jo̱ nañiˊ faꞌ seaˋbre mɨ˜ jiúngꞌˋnaꞌ ni˜ dseeˉ, dsʉꞌ seemˋ jaangˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ i̱ mɨꞌˊ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ, jo̱ íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ do. +? Q Jo̱ dsʉꞌ song féꞌˋnaaꞌ e jaˋ dseeˉ mɨˊ caꞌeeˉnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ e lafaꞌ féꞌˋnaaꞌ e adseaamˋ Fidiéeˇ song lajo̱; jo̱ jaˋ léeˊeeꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ do song lajo̱b féꞌˋeeꞌ.> y Jo̱ dsʉꞌ song jmooˉbaaꞌ júuˆ røøˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nɨsɨtaˇ dsiˋnaaꞌ e guiʉ́bˉ éeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ jmiti˜bre júuˆ quiáꞌrˉ e íimˉbre jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ jo̱guɨ láaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmooˉnaaꞌ. \= 3Jo̱ mɨ˜ féꞌˋnaaꞌ e jaˋ dseeˉ røøˉnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ jmɨgǿøngˋ yee˜baaꞌ jóng, co̱ꞌ jaˋ léeˊeeꞌ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. < Dsʉꞌ song se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ i̱ jɨngꞌˋ jloꞌˆ do, jo̱baꞌ cøømˋ se̱e̱ˉnaaꞌ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúꞌˋnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ nileámˋbaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ Jesús i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ e catu̱u̱ˋ mɨ˜ cajúiñˉ. {; qJo̱ mɨ˜ féꞌˋnaaꞌ e cøømˋ se̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱ beáamꞌ˜ dseeˉ yee˜naaꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ, jo̱baꞌ jmɨgǿømˋ yee˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e féꞌˋnaaꞌ do jóng, co̱ꞌ jaˋ jmooˉnaaꞌ laco̱ꞌguɨ la iing˜ Fidiéeˇ e nijmóˆooꞌ. ~: wJo̱ e lab e júuˆ e caꞌeꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ jneaꞌˆ, jo̱ e jo̱b e éeˉnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, e Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ jɨngꞌˋ jloꞌˆ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e nʉʉˋ sǿꞌˋ jaˋ seaˋ quiáꞌrˉ. ?9 yJo̱baꞌ jmoꞌˊnaaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ la quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nicuǿˉ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ jɨngꞌˋ jloꞌˆ 48 cJo̱ lajo̱b júuˆ e guiaˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcane˜naaꞌ jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcanʉ́ˆnaaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ ii˜naaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋ seengˋnaꞌ cøømˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ cøømˋ se̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ. 37 aJo̱ i̱ dseaˋ i̱ cuøˊ e jo̱ dseángꞌˉ nɨcaꞌéemˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ nɨcaneem˜baaꞌr, jo̱baꞌ nɨcaníiꞌ˜naaꞌ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcaneˋnaaꞌ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ lana guiaˋnaaꞌ júuˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cuøˊ e ee˜ dseaˋ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ do, jo̱ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ caguáˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ có̱o̱ꞌ˜ Tiquiáꞌrˆ, jo̱guɨ i̱ Tiquiáꞌrˆ do nɨcaꞌéemˋbre dseaˋ do jee˜ jneaa˜aaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Q6 Lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaangˋ i̱ nɨseengˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ. Jo̱ dseaˋ íˋ dseángꞌˉ nɨcanʉ́ˆbaaꞌ jial féꞌrˋ, jo̱guɨ nɨcaneem˜baaꞌr dseángꞌˉ quiniˇnaaꞌ lana, jo̱guɨ nɨcaléˆnaaꞌ cuente e dseaˋ la jneaa˜aabꞌ lɨ́ɨiñˊ, co̱ꞌ quiá̱ꞌˉ lanab nɨcalɨsé̱ˋnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ laꞌóꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ ooˉnaaꞌ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ dseaˋ íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ cuøˊ e ee˜ dseaˋ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. O5Jo̱guɨ eáamˊ ꞌneáangˋ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajɨɨngˋnaꞌ, dsʉco̱ꞌ lajɨɨˉbaaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lana catóꞌˊ e jiˋ laꞌuii˜ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Corinto.4{Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ seengˋnaꞌ. 3Jo̱guɨ song seengˋ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌneáangˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ catɨ́iñˉ. Jo̱ dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e tɨˊ lɨ˜ nijáabˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ. 2 Jo̱guɨ lana, jnea˜ Paaˉ jmoꞌˊo e júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ la quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ guóoˋo ꞌñiáꞌˋbaa. 1/Jo̱guɨ íingꞌ˜naꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ lajɨɨngˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ la fɨˊ Éfeso. Jo̱guɨ mɨ˜ jiéꞌˋ jíngꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ féengꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e sé̱e̱ꞌ˜ guooˋ rúngꞌˋnaꞌ. 0Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ. Jo̱guɨ Aquila có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Prisca có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seángꞌˊ fɨˊ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, iáamˋ dsíirˊ e guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. /-Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na nɨcacuøꞌˊbre jnea˜ bíˋ e laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋguɨ dsiiˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱baꞌ catɨ́ɨmˉbaꞌ e nijmɨꞌgooˋnaꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ i̱ na. ./Jo̱guɨ iáamˋ dsiiˉ cajo̱ e nɨcagüɨlíingˉ fɨˊ la i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Estéfanas có̱o̱ꞌ˜guɨ Fortunato jo̱guɨ Acaico, co̱ꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e nɨcagüɨlíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋbaꞌ e nɨcagüɨlíingˉ íˋ fɨˊ la. Q-Jo̱baꞌ jnea˜ iin˜n e nijméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜baꞌ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Estéfanas, jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ nijméeˆnaꞌ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jo̱guɨ i̱ jmóoˋ ta˜ lajo̱. ,#Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Estéfanas, íˋ laꞌuii˜ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ latøøngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya, jo̱guɨ jaléngꞌˋ íbˋ cajo̱ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ li˜ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱. t+aJo̱guɨ lajaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ, jmeeˉbaꞌ e laco̱ꞌ jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. K* Jo̱ e labaꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e contøømˉ ꞌnéˉ jmiñiingˇ áaˊnaꞌ; jo̱guɨ teáˋ síngꞌˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ do; jo̱guɨ cajo̱ teáˋ teáangˊ óoˊnaꞌ jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nitʉ́ˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ. d)A Jo̱guɨ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Apolos, eáamˊ nɨcamɨ́ɨꞌ˜ɨre jmɨꞌeeˇ e nidsérˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nidsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ lana jaˋ mɨˊ caguiaˊ dsíirˊ faꞌ e nɨcangórˉ. Jo̱ dsʉꞌ lajo̱b nijmérˉ mɨ˜ li˜ e nicuǿˉ fɨˊ quiáꞌrˉ lajo̱. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ %(C Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b ta˜ jmóorˋ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ e jøøng˜naꞌr uǿˉ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜baaꞌre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ e laco̱ꞌ iuuiñˉ fɨˊ juguiʉ́ˉ lajeeˇ e jáarˊ e nijaꞌeer˜ jnea˜ fɨˊ la. Co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨsɨjeemˇbaare co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉguɨ. I'  Jo̱guɨ song niguiéeˊ Timoteo fɨˊ na, jo̱baꞌ jmɨꞌúungˋnaꞌ e nilɨseeiñˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ íˋ jmóorˋ ta˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ta˜ jmóoˋ jnea˜ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. &1 dsʉco̱ꞌ lajeeˇ lana fɨˊ la, dsíngꞌˉ seaˋ fɨˊ quiéˉe e nijmee˜e lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ ta˜ dsiiˉ e guiʉ́bˉ nidsijéeˊ quiéˉe, nañiˊ faꞌ i̱ fɨ́ɨmˊbre seengˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jnea˜. |%qJo̱ dsʉꞌ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e nija̱ˋbɨ́ɨ fɨˊ la fɨˊ Éfeso cartɨˊ e jmɨɨ˜ e siiˋ Pentecostés, $Jo̱ dsʉꞌ jnea˜, mɨ˜ niguiéeˊe fɨˊ na, jaˋ iin˜n e lɨco̱ꞌ ningɨɨn˜n cateáˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jnea˜ iin˜n e nija̱a̱ˉ huǿøbˉjiʉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na song nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ lajo̱. f#EJo̱ jangámˉ nija̱a̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na co̱o̱ˋ tú̱ˉ jmɨɨ˜ lajo̱, o̱si jangámˉbɨ é ningɨɨn˜n lata˜ ji̱i̱ˋ güíiˉ. Jo̱ song lajo̱bɨ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ e ninii˜i fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. n"UJo̱ lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ na, dseángꞌˉ ꞌnéˉbaꞌ e ningɨɨn˜n fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia; jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e ningɨɨn˜n fɨˊ jo̱, jo̱guɨbaꞌ niguiéeˊe fɨˊ na fɨˊ Corinto. [!/Jo̱guɨ song lajamꞌˆbaꞌ ꞌnéˉ e ninii˜ jnea˜ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ cuǿømˋ líˋ dsilíingˉ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱. Mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ Paaˉ e nidsérˉ fɨˊ Corinto z mJo̱baꞌ mɨ˜ niguiéeˊe fɨˊ na, nisɨ́ɨnˆn fɨˊ Jerusalén jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ niguíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ nicuǿøˆøre jiˋ lɨ˜ féꞌˋ e tab˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ nicá̱rˋ jaléꞌˋ e nɨcaseáangꞌ˜naꞌ do quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱. FJo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ domiing˜, lajaangˋ lajaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ nijmiñungꞌˋnaꞌ capíꞌˆ lɨ́ꞌˆ jial jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ꞌˆnaꞌ e jmooˋnaꞌ ta˜. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ ꞌnéˉ ꞌmeáˆnaꞌ e laco̱ꞌ mɨ˜ niguiéeˊe fɨˊ na, joˋ ꞌnéˉ faꞌ e niseángꞌˊguɨꞌ. r _Jo̱ lana nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e seáangꞌ˜naꞌ e ꞌnéˉ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˆɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia. :Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e teábˋ ꞌnéˉ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cuøꞌˊ óoˊnaꞌ e jie˜ mɨˊ lɨ˜ túngˉ áaˊnaꞌ fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ. Jo̱guɨ cajo̱ contøøngˉ cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ e jméeˆnaꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e nicangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e jaˋ lɨ́ꞌˆ táꞌˉ jmooˋnaꞌ e ta˜ e jmooˋnaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ do.r]9Jo̱ e˜guɨ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e joˋ sɨlɨ́ɨꞌˇguɨ jneaa˜aaꞌ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ, co̱ꞌ nɨcalɨ́ꞌˆbaaꞌ e jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e nɨcajméeˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. 8Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseeˉbaꞌ e seaˋ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e lɨlíꞌˆ dseaˋ e røøiñˋ dseeˉ. |q7Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e joˋ seaˋguɨ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ, jo̱baꞌ joˋ eeˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ eeˋ niꞌléˉguɨ, co̱ꞌ dseángꞌˉ conguiabˊ nɨcaꞌíngˉ bíˋ quiáꞌˉ. 1[6Jo̱ mɨ˜ nilɨsɨ́ɨngˉ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ e jgoꞌˋ do, niꞌuíingˉ co̱o̱ˋ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ nijiéꞌˋguɨ, jo̱guɨ mɨ˜ nilɨsɨ́ɨngˉ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ e seaˋ ꞌmóˉ quiáꞌˉ do jo̱ niꞌuíingˉ co̱o̱ˋ e joˋ seaˋ ꞌmóˉ quiáꞌˉ, jo̱guɨbaꞌ dseángꞌˉ nilɨti˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ nilɨseaˋguɨ ꞌmóˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ conguiabˊ nɨcaꞌíngˉ bíˋ quiáꞌˉ.” ?w5Jo̱baꞌ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ e jgoꞌˋ do joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijiéꞌˋguɨ, co̱ꞌ niꞌuíingˉ co̱o̱ˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijiéꞌˋguɨ. Jo̱ ie˜ jo̱ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ e seaˋ ꞌmóˉ quiáꞌˉ niꞌuíingˉ co̱o̱ˋ e joˋ seaˋ ꞌmóˉ quiáꞌˉ. [/4Jo̱ e jo̱ nidsijéeˊ dseángꞌˉ lajeeˇ cateábˋ dseángꞌˉ, lafaꞌ mɨ˜ báangꞌ˜naaꞌ jminiˇnaaꞌ. Jo̱ mɨ˜ niꞌi̱i̱˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ cadséngˉ, jo̱b mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajúngˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ dsʉꞌ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijúungˉtu̱ jaléngꞌˋ íˋ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱guɨ lajaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, niꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ i̱ ꞌmɨ́ɨngˉ. /3Jo̱ lana lab nifɨ́ɨˉduu ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ júuˆ e jaˋ mɨˊ ñíˆnaꞌ jéengˊguɨ, jo̱ e lab e júuˆ jo̱: Jaˋ lajɨɨˉnaaꞌ nijú̱u̱ˉnaaꞌ, jo̱ dsʉꞌ lajɨɨˉbaaꞌ niꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ i̱ ꞌmɨ́ɨngˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. xi2Jo̱ e labaꞌ iin˜n fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jaléꞌˋ ngúuˊ táangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ móoˋ teáaiñꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨngˉ faꞌ e nilɨseaˋ jaléꞌˋ e jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ. Jo̱guɨ jaléꞌˋ e tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ. 6e1Jo̱ lana, lajeeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, lɨ́ɨˊnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ ngúuˊ táangˋ Adán e calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoꞌ˜. Jo̱ dsʉꞌ ie˜ jo̱, nilíiˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. ta0Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ seaˋ ngúuˊ táaiñˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ngúuˊ táangˋ Adán e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoꞌ˜. Jo̱ dsʉꞌ ie˜ jo̱, røøbˋ nilíingˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ, dseaˋ jáarˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. -S/Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ laꞌuii˜ i̱ calɨsíˋ Adán, có̱o̱ꞌ˜ guóoꞌ˜baꞌ cajmeáangˋ Fidiéeˇ írˋ, co̱ꞌ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ calɨséiñˋ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cøøngˋguɨ do, fɨˊ ñifɨ́bˉ lɨ˜ jáaˊ íˋ. {.Jo̱ lajeeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dseaˋ guóobꞌ˜ lɨ́ɨˊnaaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ nilíˋ ngúuˊ táangˋnaaꞌ mɨ˜ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ. T!-Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “I̱ dseañʉꞌˋ laꞌuii˜ i̱ calɨsíˋ Adán calɨséiñˋ e quie̱rˊ ngúuˊ táangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cøøngˋguɨ do, íbˋ i̱ cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜.” 0Y,Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ ngúuˊ táamˋ dseaˋ e niꞌángˉ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, nɨlɨ́ɨˊ ngúuˊ táangˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Dsʉco̱ꞌ song seaˋ ngúuˊ táangˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ seabˋ cajo̱ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ~u+Jo̱ e ngúuˊ táangˋ dseaˋ e niꞌángˉ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ e jo̱, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ eáamˊ niniingˉ. Jo̱guɨ cajo̱ jaˋ eeˋ bíˋ óoˋ e ngúuˊ táangˋ dseaˋ e niꞌángˉ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, eáamˊ nɨꞌgøngꞌˊ. / W*Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Co̱ꞌ nijiébꞌˋ ngúuˊ táangˋ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e niꞌáiñˉ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijiéꞌˋguɨ. ^ 5)Jo̱guɨ e jiébꞌˋ jɨngꞌˋ ieeˋ laco̱ꞌguɨ e jɨngꞌˋ sɨꞌˋ o̱si jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ é, jo̱ jɨˋguɨ jee˜ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ e jiébꞌˋ jɨiñꞌˋ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíiñꞌ˜.  {(Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, seabˋ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ e seaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ dsʉꞌ jmaquíimˊ iaꞌˊ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ laco̱ꞌguɨ e seaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ. 0 Y'Jo̱ jaˋ røøˋ lɨ́ɨˊ ngúuˊ táangˋ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ e jiébꞌˋ lɨ́ɨˊ ngúuˊ táangˋ dseaˋ laco̱ꞌguɨ ngúuˊ táangˋ jóꞌˋ nuuˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ta̱ˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌñʉˋ. u c&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangojnea˜ e mɨjú̱ˋ do, jo̱baꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nijmérˉ jial iiñ˜ e niꞌuíingˉ e sʉ̱́ꞌˆ quiáꞌˉ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ lacaꞌíingꞌ˜ mɨjú̱ˋ. ta%Jo̱ jaˋ cuǿøngˋ e nijníˉ dseaˋ e sʉ̱́ꞌˆ quiáꞌˉ mɨjú̱ˋ, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ mɨjú̱ˋbaꞌ cuǿøngˋ e nijníˉ dseaˋ, nañiˊ si mɨjú̱ˋ mɨcuɨꞌieeˋ o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ mɨjú̱ˋ é. 1$Jo̱ júuˆ í̱i̱bˊ lɨ́ɨˊ e jmɨngɨɨˇnaꞌ do, co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e mɨ˜ ángꞌˋ dseaˋ mɨjú̱ˋ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ, jangꞌˉ ꞌnéˉ lafaꞌ e nijúumˉ e mɨjú̱ˋ do, jo̱guɨbaꞌ cuǿøngˋ e nisángꞌˊ nii˜ quiáꞌˉ. %C#Jo̱ jangámˉ seengˋ dseaˋ i̱ nijmɨngɨ́ɨˋ lala: “Jo̱ ¿jial nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ lɨ́ɨˊ jo̱guɨ jial lɨ́ɨiñˊ cajo̱?” =s"Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmijnéeˋtu̱ óoˊnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ joˋ eeˉnaꞌ dseeˉ, co̱ꞌ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ cuíimˋbɨꞌ Fidiéeˇ. Jo̱ uiing˜ quiáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcá̱ˆnaꞌ fɨꞌɨꞌˋ. Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌˊtu̱r 7g!Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jie˜ mɨ˜ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e dseaˋ jiéngꞌˋ nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ íimˉ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ éeˋ gaˋ. ~u Jo̱ song lɨco̱ꞌ sɨjeenˇn e niꞌíinꞌ˜n jaléꞌˋ e ngɨ́ɨnˋn jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ ta˜ mɨˊ calɨꞌíingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiéˉe jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcangojéeˊ quiéˉe ie˜ lamɨ˜ catíingˊ júuˆ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso. Co̱ꞌ faco̱ꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ maquieeˇnaaꞌ jo̱guɨ maꞌnéꞌˆnaaꞌ, co̱ꞌ dsaꞌóˋ joˋ ñiˊ su se̱e̱ˉguɨ́ɨꞌ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ júuˆ ró̱o̱ˋ e féꞌˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ. zmJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ dseáangꞌ˜ seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ júuˆ e fáꞌˋa la lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. "=Jo̱guɨ faco̱ꞌ jaˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ contøøngˉ dseáangꞌ˜ seengˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la? veJo̱ song ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajgáangˉnaꞌ jmɨɨˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜? ¿Jo̱guɨ e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e jmooˋnaꞌ lajo̱ song ɨˊ óoˊnaꞌ e jaˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱? q[Jo̱ mɨ˜ nɨcatóꞌˊ e nɨnéeˊ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ Dseaˋ Jmáangˉ lajaléꞌˋ, jo̱guɨbaꞌ nijángꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jaguóˋ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ nɨcaguiaˊ lajaléꞌˋ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ dseaˋ do. Jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéebˇ dseaˋ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ. K~Jo̱ lajaléꞌˋ niguiáˉ Fidiéeˇ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ jíngꞌˉ Fidiéeˇ e ninéˉ lajaléꞌˋ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ Dseaˋ Jmáangˉ dsʉꞌ o̱faꞌ éengˋ ꞌñiaꞌrˊ cajo̱, dsʉco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊbre dseaˋ nɨjméerˋ e nɨnéeˊ lajaléꞌˋ do fɨˊ uii˜ tɨɨˉ dseaˋ do. r}]Jo̱ Fidiéeˇ niꞌíiñˉ ꞌmóˉ tɨˊ lɨ˜ dséngˆguɨ, co̱ꞌ e jo̱b e ꞌníꞌˋ níiˉ do. K|Co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e néebˊ ni˜ Dseaˋ Jmáangˉ lajaléꞌˋ cartɨˊ mɨ˜ niguiéngˉ Fidiéeˇ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ dseaˋ do lajaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ. {Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. Co̱ꞌ ie˜ jo̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ niꞌíiñˉ bíˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseata˜ niingˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ bíˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quiʉꞌˊ ta˜, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nijá̱ꞌrˊ fɨˊ jaguóˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ e néeˊ nir˜ lana. >zuJo̱ lajo̱b nilíˋ, lɨfaꞌ nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ; co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbiñꞌ i̱ laꞌuii˜ i̱ cají̱ꞌˊtu̱, jo̱guɨ mɨ˜ nijáaˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨbaꞌ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. ^y5Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dsʉco̱ꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ dseaˋ sɨju̱ˇ Adán, jo̱baꞌ tɨ́ɨiñˉ ꞌmóˉ lajaléiñꞌˋ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, laꞌeáangˊ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ nijí̱ꞌˊtú̱u̱ꞌ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. mxSJo̱ co̱ꞌ uíiꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ e calɨseáˋ ꞌmóˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ uíiꞌ˜ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. wJo̱ dsʉꞌ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. Co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ laꞌuii˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nijí̱ꞌˊtu̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. ]v3Jo̱guɨ song lɨco̱ꞌ íingˆ ta˜ quíˉnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ lab e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ. Au{Jo̱guɨ faco̱ꞌ lajo̱ lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajúngˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ, fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nɨcangolíiñˋ jóng. tyJo̱guɨ faco̱ꞌ jaˋ cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quíiˉnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ cajo̱ quíimꞌ˜bɨꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ lana. sJo̱guɨ faco̱ꞌ jaˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ jaˋ cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. vreJo̱guɨ faco̱ꞌ e jaˋ jáꞌˉ e jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ jneaꞌˆ lɨco̱ꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmɨgóobˋ. Co̱ꞌ guiaˋnaaꞌ júuˆ e Fidiéebˇ dseaˋ cajmijí̱ꞌˊtu̱r Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e o̱ꞌ jáꞌˉ e cajmijí̱ꞌˊtu̱r faco̱ꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉ e joˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. (qIJo̱ co̱ꞌ faco̱ꞌ jaˋ cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ e júuˆ e guiaˊ jneaꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ eeˋ quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ eeˋ quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. p Dsʉco̱ꞌ faco̱ꞌ jaˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ. o! Jo̱guɨ jneaꞌˆ guiaˋnaaꞌ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ seengˋ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ féꞌˋ e o̱ꞌ jáꞌˉ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜? !n; Jo̱ dsʉꞌ jaˋ e lɨngɨɨˉ su nɨcajméˉ jnea˜ e ta˜ jo̱ o̱si nɨcajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ é, co̱ꞌ conrøøbˋ guiaˋnaaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ e júuˆ jo̱b cajo̱ e jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ do. Mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ omW Jo̱ ooˉ e ta˜ ooˉ la dsʉꞌ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ e guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do eáamˊ nɨcalɨꞌíingˆ ta˜, co̱ꞌ jnea˜ eáangˊguɨ nɨcacuøꞌˊ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ e jmóoˋo la lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do. Jo̱ nañiˊ faꞌ o̱ꞌ jnea˜re dseaˋ nɨcajméˉe lajo̱, co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. [l/ Jo̱ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ niingˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jee˜ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ catɨ́ɨmˉbaa faꞌ e nilɨsiiˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e lamɨ˜ jéengˊguɨ gabˋ cajmeáanꞌ˜n jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Ik Jo̱ tɨˊ lɨ˜ dséngˉguɨ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniiˉ, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn lafaꞌ jaangˋ jiuung˜ i̱ calɨséngˋ nʉ́ꞌˉguɨ e catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱. {joJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmijnéengˋguɨ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ Tiáa˜, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ cajo̱ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ sɨ́ɨiñˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. iyJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ i̱ lɨ́ɨˊguɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌñiáˋ ciento dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ nɨcajúmˉbre, jo̱ dsʉꞌ i̱ fɨ́ɨmˊbɨ seengˋ lana. Jo̱ nɨcaꞌéeˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ júuˆ e nɨcaꞌíinꞌ˜n, jo̱ e lab e júuˆ jo̱ e niingˉguɨ: Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ cajúngˉ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. e Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱b e nɨcaláangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ song jaˋ niquɨngꞌˆtu̱ꞌ tu̱cangꞌˊnaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ; dsʉco̱ꞌ song cajmeeˇnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ ta˜ calɨꞌíingˆ quíiˉnaꞌ jóng lají̱i̱ꞌ˜ e nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ do. V~}{cxvtrpnmlNjiEggAfvcbAa"_]t\[ZYWViUSjRQlPlNM&KmJHoGAFDECCA>=F;9#7543K270/.-,+4)a'%Q$"! 1K>q k\## CJnea˜ siiˋ Tʉ́ˆ, jo̱guɨ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ casíingˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ niníiꞌ˜i júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ neáangˊ sɨsooˇ sɨjǿngˆ fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ góoˋnaꞌ, i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Ponto có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia jo̱guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Capadocia có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia jo̱guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Bitinia. 5cJo̱baꞌ liúungꞌ˜guɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, jmeeˉ íˆ yaang˜naꞌ, jo̱ jaˋ güɨlɨgøøngˋnaꞌ e nijmiféngꞌˊnaꞌ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ laꞌuii˜ quiáꞌˉ Juan.>uJo̱guɨ nɨne˜bɨ́ɨꞌ cajo̱ e nɨcagüémˉ i̱ ꞌñiaꞌˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nilɨcuíingˋnaaꞌ dseángꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do. Jo̱ lana cøømˋ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do cajo̱. Jo̱ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ dseángꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ cajo̱ ngɨ́ɨngˋnaaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. I Jo̱guɨ nɨne˜baaꞌ røøˋ e jó̱o̱ˊ Fidiéebˇ lɨ́ɨˊɨɨꞌ, jo̱guɨ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ Fidiéeˇ, fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆbingꞌ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. r]Jo̱ nɨne˜baaꞌ røøˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ e jáꞌˉbaꞌ Fidiéebˇ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌrˆ, jo̱baꞌ joˋ beángꞌˋguɨ dseeˉ yaaiñ˜, dsʉco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dob nɨjmóoˋ íˆ írˋ, jo̱ lajo̱baꞌ joˋ dsiquiéengˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ cáaiñˋ e nijmeángꞌˋneiñꞌ gaˋ. @yDsʉꞌ jalébꞌˋ e gaˋ e jmóoˋ dseaˋ, dseebˉ lɨ́ɨˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; dsʉꞌ seabˋ e dseeˉ do e jaˋ jmóoˋ e ꞌnaangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Z-Jo̱ song jaangˋ dseaˋ nírˋ e jaangˋguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ éerˋ dseeˉ, jo̱ song e dseeˉ jo̱ jaˋ jmóoˋ e ꞌnaangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nimɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ nitʉ́iñꞌˋ do e jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ Fidiéeˇ nicuǿrˉ e nilɨseemˋbɨiñꞌ do cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ song e dseeˉ e seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do jaˋ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ dseeˉ e jmóoˋ e ꞌnaangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Dsʉꞌ e jáꞌˉ, seabˋ dseeˉ cajo̱ e jmóoˋ e ꞌnaangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ jaˋ fáꞌˋa e ꞌnéˉ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ e dseeˉ jo̱. jMJo̱ mɨ˜ dseángꞌˉ nɨne˜baaꞌ røøˋ e jábꞌˉ núuˋ Fidiéeˇ jaléꞌˋ júuˆ quíˉiiꞌ, lajo̱baꞌ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nɨcangɨ́ɨmˋbaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcamɨ́ɨꞌ˜naaꞌre do. I Jo̱guɨ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ lɨɨng˜ eeˋ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱baꞌ núuˋbre júuˆ quíˉiiꞌ. G Jo̱baꞌ jmoꞌˊo jaléꞌˋ júuˆ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e Jesús dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. jM Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ seemˋbre cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜; jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ jaˋ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lata˜ cajo̱. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ e lʉ́ꞌˊ Juan _7 Jo̱ e lab júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e cuǿøngˋ se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜, jo̱ e jo̱ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ. gG Jo̱ i̱i̱ˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Jó̱o̱rˊ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ímꞌˋbre e júuˆ jo̱ carˋ ngocángˋ dsíirˊ. Jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ féꞌrˋ e Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ adseeˋ, co̱ꞌ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøˊ dseaˋ do uii˜ quiáꞌˉ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ. S Jo̱guɨ jábꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cuøˊ dseaˋ jmɨgüíˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cangárˉ, dsʉꞌ e júuˆ e cuøˊguɨ Fidiéeˇ eáangˊguɨ ꞌnéˉ jáꞌˉ nilíiˋnaaꞌ, co̱ꞌ laniingˉguɨ lɨ́ɨˊ, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ cuørˊ júuˆ uii˜ quiáꞌˉ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáamˉ. +Ojo̱ caꞌíingꞌ˜ do Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ caꞌíingꞌ˜guɨ e cajgáangˉ Dseaˋ Jmáangˉ jmɨɨˋ, jo̱guɨ e caꞌíingꞌ˜guɨ do e jmɨꞌøøngˉ e catu̱u̱ˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cajúiñˉ, jo̱ røøbˋ júuˆ quiáꞌˉ lacaꞌíingꞌ˜ do. r]Jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ ꞌnɨˊ íingꞌ˜ e tíiˊ ni˜ do jo̱guɨ cuøˊ júuˆ quiáꞌˉ e jo̱: ;oJo̱ i̱ Jesús i̱ lɨ́ɨngˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ íbˋ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la jo̱ cajgáaiñˉ jmɨɨˋ jo̱guɨ catu̱u̱ˋ jmɨꞌøøiñˉ mɨ˜ cajúiñˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ e cajajméerˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajgáaiñˉ jmɨɨˋ do, co̱ꞌ ꞌnéˉ lajɨˋ tú̱bˉ co̱lɨɨng˜, e cajgáaiñˉ jmɨɨˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨꞌøøiñˉ e catu̱u̱ˋ mɨ˜ cajúiñˉ. Jo̱ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do tíiˊ ni˜ jo̱guɨ cuøˊ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ cuøˊ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. *MJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ lɨꞌˋ e jaˋ lɨgøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ yJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, lɨꞌˋbre e jaˋ lɨgøøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ calɨ́ꞌˉbaaꞌ e jaˋ calɨgǿngˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. : mJo̱ song jmiꞌneáamˋbaaꞌ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ nʉ́ʉꞌ˜baaꞌ e júuˆ quiáꞌrˉ do; jo̱ o̱ꞌ júuˆ iiˋ e jo̱ faꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nijmitíˆiiꞌ. - SJo̱ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ jmiꞌneáamˋbaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ mɨ˜ jmiꞌneáamˋbɨ́ɨꞌ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ jo̱guɨ nʉ́ʉꞌ˜bɨ́ɨꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jaléꞌˋ júuˆ ꞌnéˉ lɨti˜ quiáꞌrˉ.  Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jó̱o̱ˊ Fidiéebˇ lɨ́ɨiñˊ; co̱faꞌ jneaa˜aaꞌ jmiꞌneáamˋbaaꞌ jaléngꞌˋ tiquíˆiiꞌ, jo̱baꞌ la quie̱ˊ tɨˊ jaléngꞌˋ rúmꞌˋbaaꞌ jmiꞌneáangˋnaaꞌ jóng. n UJo̱ ꞌñiabꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ cajíñꞌˉ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ lɨti˜ na: “Doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ Fidiéeˇ, lajo̱b ꞌnéˉ jmiꞌneáaiñˋ dseaˋ rúiñꞌˋ cajo̱.”kOJo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ ꞌneáaiñˋ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱ ta˜ ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúmꞌˋ jmóorˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ adseaamˋ. Co̱ꞌ song jaangˋ dseaˋ jaˋ jmiꞌneáaiñˋ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ níiñˉ contøøngˉ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ nijmiꞌneáaiñˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseaˋ doguɨ jaˋ mɨˊ cangáaiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜. ?wJo̱ co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ laꞌuii˜ cajmiꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ jmiꞌneáamˋbaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ jo̱guɨ jmiꞌneáamˋbaaꞌ Fidiéeˇ cajo̱. wJo̱ song se̱e̱ˉbaaꞌ e Fidiéeˇ jmiꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌgóꞌˋnaaꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do mɨ˜ niquidsirˊ íꞌˋ quíˉiiꞌ. Jo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíbˆ jmiꞌneáangˋ dseaˋ do jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ jgiéemˉ e ꞌgóꞌˋnaaꞌ do. Jo̱ song i̱i̱ˋ jneaa˜aaꞌ jáaˊ quíˉiiꞌ e ꞌgóꞌˋnaaꞌ, dsʉꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e ꞌnéˉ quíˆbaaꞌ. Jo̱baꞌ song eáangˊ líꞌˆnaaꞌ e ꞌgóꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ calɨta˜ dsiˋnaaꞌ e ꞌneáamˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ.  Jo̱ co̱ꞌ nɨsɨtabˇ dsiˋnaaꞌ e jmiꞌneáamˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱baꞌ joˋ ꞌnéˉ jmóˆnaaꞌ ꞌgóꞌˋnaaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ, co̱ꞌ laco̱ꞌguɨ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ, lajo̱b lɨ́ɨˊ jneaa˜aaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la cajo̱. OJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nɨcalɨne˜baaꞌ jo̱guɨ jábꞌˉ lɨ́ɨˋɨɨꞌ cajo̱, e eáamˊ jmiꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ. Jo̱guɨ co̱ꞌ jábꞌˉ e dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ ꞌnéeˋ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ seengˋ i̱ jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋ, seemˋbre cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jo̱guɨ Fidiéeˇ seemˋbre cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do cajo̱. QJo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ jo̱guɨ féꞌrˋ e jáꞌˉbaꞌ e Jesús lɨ́ɨiñˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ Fidiéeˇ cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do cajo̱. Jo̱ co̱ꞌ jneaꞌˆ dseángꞌˉ nɨcane˜baaꞌ, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e jáꞌˉ e Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ casíiñˋ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nileáiñˉ dseaˋ jmɨgüíˋ jee˜ dseeˉ quiáiñꞌˉ. pY Jo̱ ne˜baaꞌ røøˋ e cøømˋ se̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jo̱guɨ dseaˋ do cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ contøøngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ. B} Dsʉꞌ e jáꞌˉ, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ níiñˉ Fidiéeˇ dseángꞌˉ lana, jo̱ dsʉꞌ song jmiꞌneáangˋnaaꞌ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ seemˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ contøøngˉ, jo̱guɨ dseaˋ do jmiꞌneáamˋbre jneaa˜aaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. xi Jo̱baꞌ fǿnꞌˋtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, e laco̱ꞌ nɨcajmiꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, lajo̱b cajo̱ jneaa˜aaꞌ ꞌnéˉ nijmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. i~K Jo̱ lajo̱b lɨne˜naaꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ; dsʉꞌ jneaa˜aaꞌ jaˋ cajmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ do laꞌuii˜, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ cajmiꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ laꞌuii˜, jo̱ uiing˜ lajo̱baꞌ casíiñˋ i̱ Jó̱o̱rˊ i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do e laco̱ꞌ caꞌíngˉ dseeˉ quíˉiiꞌ. } Jo̱guɨ laco̱ꞌ nilɨlíꞌˆnaaꞌ jial tíiˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ casíiñˋ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ laꞌeáangˊ írˋ, cøømˋ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. E|Co̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ calɨcuíiñˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íbˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ ꞌnéeˋ. {-Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nijmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ lajo̱b cangɨ́ɨngˋnaaꞌ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ. Jo̱ jalémꞌˋ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋ, dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ nɨcuíimˋbre Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jó̱o̱ˊ dseaˋ dob nɨlɨ́ɨiñˊ. z9Dsʉꞌ jneaa˜guɨ́ɨꞌ, dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨˊɨɨꞌ, jo̱baꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ cuíingˋ Fidiéeˇ tɨbˊ dsíirˊ núurˋ júuˆ quíˉiiꞌ. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ jaˋ jíiꞌr˜ júuˆ quíˉiiꞌ. Jo̱ jo̱b lɨ˜ lɨne˜naaꞌ i̱˜ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱˜ i̱ féꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do. Jaangˋ i̱ ꞌnéebˋ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ Iy Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ jmɨgóoˋ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ, jo̱guɨ féꞌrˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iaꞌˊ e lɨgøøngˋ dseaˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ tɨbˊ dsíirˊ núurˋ e júuˆ jo̱. _x7Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, ꞌnʉ́ꞌˋ seengˋnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ jmɨgóoˋ do faꞌ nɨcajmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ; dsʉco̱ꞌ ꞌgøngꞌˊguɨ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seengˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ bíˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quijgeáangˋ jee˜ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ. qs[Jo̱ e lab e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ lɨti˜ do, e nijáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ. rJo̱baꞌ mɨ˜ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, núuˋbre júuˆ quíˉiiꞌ jo̱ lajo̱baꞌ ngɨ́ɨmˋbaaꞌ, co̱ꞌ nʉ́ʉꞌ˜baaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ e ꞌnéˉ lɨti˜ do, jo̱guɨ jmooˉbaaꞌ jaléꞌˋ e iáangˋ dsíirˊ cajo̱. 1q[Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, song ta˜ dsiˋnaaꞌ e jaˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e jaˋ ꞌnéˉ jmóˆooꞌ ꞌgóꞌˋnaaꞌ fɨˊ quinirˇ mɨ˜ féengꞌ˜naaꞌr jóng. ypkJo̱ song ɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e jmooˉnaaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ catɨ́ɨngˉ do, jo̱baꞌ güɨguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ dseaˋ féngꞌˊ lɨ́ɨiñˊ jo̱guɨ nɨñirˊ lajaléꞌˋ. *oMJo̱ song jmiꞌneáamˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ nɨne˜naaꞌ røøˋ e joˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨˉnaaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do, co̱ꞌ jmiꞌneáamˋ rúꞌˋnaaꞌ. nJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, jaˋ cá̱ˆnaꞌ júuˆ ta˜ júuˆ e fóꞌˋnaꞌ e jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ; co̱ꞌ la tíiˊ la lɨ́ɨbˊ júuˆ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨli˜ e dseángꞌˉ jmiꞌneáamˋ rúngꞌˋnaꞌ. Jial ta˜ dsíiˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ cm?Faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ seabˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ, jo̱guɨ ñiˊbre cajo̱ e seemˋ dseaˋ dseángꞌˉ laniingˉ ꞌnéˉ e lɨcó̱o̱ꞌr˜, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e jmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌneáangˋ i̱ dseaˋ do Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ do. 5lcJo̱ nɨcuíiˋbaaꞌ jial lɨ́ɨˊ e jmiꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ do, co̱ꞌ lajo̱b cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ e ꞌneáaiñˋ jneaa˜baaꞌ mɨ˜ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆ jneaa˜aaꞌ cajo̱ e nijáangꞌ˜ yee˜naaꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ cuøˊ li˜ e jmiꞌneáamˋ rúꞌˋnaaꞌ. ak;Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ rúngꞌˋ. Jo̱guɨ ꞌnʉ́bꞌˋ nɨñíˆnaꞌ cajo̱ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ rúngꞌˋ cuǿøngˋ lɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. ]j3Jo̱ nɨne˜baaꞌ e joˋ lɨ́ɨˊguɨ́ɨꞌ lafaꞌ ꞌlɨɨng˜naaꞌ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ, co̱ꞌ lanaguɨ cøømˋ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ guiʉ́bˉ nɨne˜eeꞌ e jo̱, co̱ꞌ jmiꞌneáamˋ rúꞌˋnaaꞌ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmiꞌneáangˋ dseaˋ rúngꞌˋ, lafaꞌ ꞌlɨɨm˜bɨr lɨ́ɨiñˊ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. |iq Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ güɨdsigáˋ óoˊnaꞌ e ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. yhk Jo̱ jaˋ güɨjmeáangꞌˇ yee˜naaꞌ laco̱ꞌ Caín, dseaˋ calɨꞌiiñ˜ e calɨ́iñˉ dseaˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ; jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱baꞌ cajngaiñꞌˊ jaangˋ rúiñꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ caꞌéeˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ rúiñꞌˋ do, jo̱guɨ ꞌñiaꞌrˊ jmangꞌˉ e gabˋ caꞌéerˋ. ~gu Jo̱ latɨˊ mɨ˜ uiim˜ nɨcanʉ́ʉˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ jmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. !f; Co̱ꞌ nɨne˜baaꞌ røøˋ i̱˜ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱˜ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ cajo̱, co̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ éeˋ guiʉ́ˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ jmiꞌneáaiñˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. ꞌNéˉ nijmiꞌneáamˋbaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ Ve% Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ jmóorˋ ta˜ jmɨrǿngˋguɨ dseeˉ ꞌñiaꞌˊ, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ seeiñˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ; jo̱baꞌ joˋ catɨ́ɨiñˉ faꞌ niꞌéˉguɨr dseeˉ, co̱ꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéebˇ nɨlɨ́ɨiñˊ. d Jo̱guɨ song seengˋ dseaˋ i̱ jaˋ tʉ́ˋ e beángꞌˊ dseeˉ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱baꞌ dseaˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆ lɨ́ɨiñˊ, dsʉco̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ beángꞌˊ dseeˉ ꞌñiaꞌˊ latɨˊ mɨ˜ uiing˜. Jo̱ uiing˜ jo̱baꞌ cajáˉ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ niꞌíiñˉ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do. cJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e nijmɨgǿøngˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ; co̱ꞌ song jaangˋ dseaˋ éerˋ guiʉ́ˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dseaˋ guiúmˉ lɨ́ɨiñˊ, co̱ꞌ guiʉ́bˉ éerˋ laco̱ꞌguɨ ꞌñiaꞌˊ dseaˋ do. ,bQJo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ contøømˉ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ beángꞌˊ dseeˉ yaaiñ˜. Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ beángꞌˊ dseeˉ yaang˜, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ cangáaiñˋ dseaˋ do o̱ꞌguɨ cuíiñˋ dseaˋ do cajo̱. Ya+Jo̱ ꞌnʉ́bꞌˋ nɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ e cajáˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e cajaꞌíiñˇ dseeˉ quíˉbaaꞌ, jo̱ dseaˋ íbˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ. n`UDsʉꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ beángꞌˊ dseeˉ yaang˜, jo̱baꞌ jmóorˋ laco̱ꞌguɨ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ ꞌníꞌˋ níingˆ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ dseebˉ mɨ˜ ꞌníꞌˋ níingˉ dseaˋ Fidiéeˇ. d_AJo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nɨta˜ dsíiˊ e nɨlɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌguɨ Fidiéeˇ mɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ nijmɨꞌúuiñˋ e niꞌérˉ guiʉ́ˉ laco̱ꞌguɨ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ. ^3Jo̱guɨ lana, dseángꞌˉ jó̱o̱bˊ Fidiéeˇ nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ; dsʉꞌ jaˋ neˇeeꞌ røøˋ eeˋ e nidsijéeˊ quíˉiiꞌ cøøngˋguɨ, lɨfaꞌ nɨsɨtabˇ dsiˋnaaꞌ e mɨ˜ nigüéengˉtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ ie˜ jo̱ nilíiˉnaaꞌ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ, dsʉco̱ꞌ nilɨne˜baaꞌ jial dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do. ] Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, ñíiˉnaꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ íˋbingꞌ nɨcacuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊɨɨꞌ laco̱ꞌ jó̱o̱ˊbre. Co̱ꞌ e jáꞌˉ, dseángꞌˉ jó̱o̱ˊbre lɨ́ɨˊɨɨꞌ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ calɨcuíingˋ Fidiéeˇ jaˋ cuíiñˋ jneaa˜aaꞌ cajo̱. \/Co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ dseángꞌˉ éeˋ guiʉ́ˉ, jo̱guɨ nɨñíˆbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ contøøngˉ, dseaˋ íbˋ dseángꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ.R[Jo̱baꞌ fáꞌˋguɨ́ɨ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jie˜ mɨˊ tiúungˊnaꞌ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajo̱baꞌ nɨsɨtaˇ dsiˋnaaꞌ e joˋ ꞌgóꞌˋnaaꞌ o̱ꞌguɨ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉnaaꞌ fɨˊ quinirˇ mɨ˜ nigüéengˉtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la. [Z/Jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e seemˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ cacuøˊ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱baꞌ jaˋ ꞌneángˉnaꞌ e dseaˋ jiéngꞌˋ niꞌéꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨñíˆnaꞌ, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e eꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ nilɨñíˆnaꞌ. Jo̱ jaléꞌˋ e erˊ do jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ lɨ́ɨˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ nɨcaꞌeꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ. GYJo̱ nɨcajméeꞌˇe e júuˆ la quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e nisíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ gaˋ. X1Jo̱ e lab e júuˆ e dseángꞌˉ nɨcacuøꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ jneaa˜aaꞌ, e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. `W9Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ e júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e canʉ́ʉˉnaꞌ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do. Jo̱ song jaˋ catiúungˊnaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cøømˋ nilɨseengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ lajo̱bɨ có̱o̱ꞌ˜ Tiquiáꞌˆ dseaˋ do cajo̱. VJo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, lajo̱b ꞌníꞌˋ níiñˉ Tiquiáꞌˆ dseaˋ do cajo̱; dsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ féꞌˋ e jábꞌˉ e Dseaˋ Jmáangˉ cagüéiñˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ dseaˋ do e jáꞌˉbaꞌ cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ jóng, jo̱guɨ nɨcuíimˋbre la quie̱ˊ Tiquiáꞌˆ dseaˋ do cajo̱. rU]Jo̱baꞌ fáꞌˋ jnea˜: ¿I̱˜ i̱ dseaˋ adseaangˋ do? Co̱ꞌ íbˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ e o̱ꞌ jáꞌˉ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ íbˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌˉ dseaˋ do, dsʉco̱ꞌ mɨ˜ ꞌníꞌˋ níiñˉ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ jo̱baꞌ ꞌníꞌˋ níimˉbre la quie̱ˊ Tiquiáꞌˆ dseaˋ do cajo̱. yTkJo̱ uiing˜ jo̱baꞌ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ o̱faꞌ uii˜ e jaˋ mɨˊ cuíiˋnaꞌ jnang˜ júuˆ jáꞌˉ; co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseángꞌˉ røøbˋ nɨñíˆnaꞌ e jo̱. Jo̱guɨ ñíˆbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ jaˋ cuǿøngˋ nigüɨꞌɨ́ɨngˊ jee˜ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ. xSiDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, Dseaˋ Jmáangˉ nɨcaguíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, e nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ nɨne˜naaꞌ jnang˜ dseángꞌˉ júuˆ jáꞌˉ. R-Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cangotáamꞌ˜bre jee˜ jneaa˜aaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ catiúumˉtu̱r jneaa˜aaꞌ; co̱faꞌ mɨ˜ jaˋ cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ quíimꞌ˜bɨr jee˜ jneaa˜aaꞌ latɨˊ lana jóng, dsʉꞌ catiúumˉbre jneaa˜aaꞌ. Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ e laco̱ꞌ calɨñiˊ dseaˋ røøˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. WQ'Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, lana nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíimˉ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ nɨcanʉ́ʉbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nʉ́ꞌˉguɨjiʉ e jo̱, nijáaˊ jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ nɨcalɨñíˆbaaꞌ røøˋ e téebˉ ró̱o̱ˋguɨ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ latɨˊ lanab nɨcanaangˋ ngɨˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. VP%Dsʉꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíingˉ lají̱i̱ꞌ˜ bíˋ e seaˋ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e dsináangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ jí̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, latab˜ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jial ñiˊ dseaˋ jnang˜ júuˆ e jáꞌˉ jo̱guɨ jnang˜ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ O9Co̱ꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíiˊ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la jaˋ jáaˊ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨmꞌˆ lɨ˜ jáaꞌˊ do co̱faꞌ jaléꞌˋ e la: mɨ˜ lɨ́ˋ dsíiˊ dseaˋ jaléꞌˋ e iing˜ ngúuˊ táaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ mɨ˜ dsináaiñˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ꞌlɨꞌˆ cangárˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ mɨ˜ iiñ˜ e íˋbre sɨlɨ́ɨꞌrˇ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ jmiféngꞌˊ dseaˋ írˋ. @NyJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ síngꞌˋ yaang˜naꞌ fɨˊ gaˋ, o̱ꞌguɨ jmooˋnaꞌ dsináangˊnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ; jo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ ꞌneáaiñˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ. ]M3Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, nab nɨcajméeꞌ˜e quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nijmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcalɨcuíimˋbaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ nɨcajméeꞌ˜baa quíiˉnaꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ cǿøngꞌ˜ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcuíimˋbaꞌ i̱ nɨseengˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ do. Jo̱guɨ nɨcajméeꞌ˜bɨ́ɨ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ nɨꞌléꞌˋ cuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcaꞌíimꞌ˜baꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ óoˊnaꞌ, jo̱ jaˋ mɨˊ catiúungˊnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱ nɨcalɨ́ꞌˉbaꞌ e joˋ lɨꞌˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. (LI Jo̱guɨ jmoꞌˊguɨ́ɨ e júuˆ la quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ cǿøngꞌ˜ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, quiáꞌˉ e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcuíimˋbaꞌ i̱ nɨseengˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ do. Jo̱guɨ jmoꞌˊguɨ́ɨ e júuˆ la quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ nɨꞌléꞌˋ cuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, quiáꞌˉ e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcalɨ́ꞌˉbaꞌ e joˋ lɨꞌˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. )KK Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, jmoꞌˊo e júuˆ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcaꞌíimˉ Fidiéeˇ dseeˉ quíiˉnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e calɨ́ngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. @Jy Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ do, seemˋbɨr e jmóorˋ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ; jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ jie˜ fɨˊ lɨ˜ ngóorˊ, co̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ dob seeiñˋ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ tiuumˉbre. L}"{hywwrq(pbo mjvhgufdca]_^c\ZXWVTRxQP&NKIHqECB??=<;k9764320.-**)'&t$!"O 5>kuJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ niguiéerˉ cuente quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, dseaˋ nɨnéeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ e niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋguɨ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcajúngˉ cajo̱. jJo̱ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcatʉ́ʉˊbaꞌ lana e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ do, jo̱baꞌ eáamˊ dsigáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋbɨ e ꞌlɨꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ gabˋ nɨféꞌrˋ uii˜ quíiˉnaꞌ cajo̱. iDsʉꞌ téꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lana e jmooˋnaꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ; co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, ie˜ nʉ́ꞌˉguɨ e calɨcuíingˋnaꞌ dseaˋ do, cajmeeˉnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e jaˋ dseengˋ, faꞌ mɨ˜ suungˋnaꞌ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jmooˋnaꞌ ta˜ güɨɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ jmooˋnaꞌ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ, jo̱guɨ jmooˋnaꞌ ta˜ gøꞌˊ cúngˆ, jo̱guɨ eáangˊ taꞌˊnaꞌ mɨ́ɨꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ néeˊ júuˆ, jo̱guɨ jmiféngꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. !h;Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ joˋ ꞌnéˉ jmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ngúuˊ táaiñˋ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨmˇbɨ có̱o̱ꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ, dsʉꞌ lana ꞌnéˉ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ lata˜ seeiñˋ. (g KJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ ꞌnéˉ e jméeˆnaꞌ téꞌˋbaꞌ jo̱guɨ e féngꞌˊ óoˊnaꞌ mɨ˜ ningɨɨng˜naꞌ e huɨ́ɨngˊ. Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ngɨ́ɨngˊ e huɨ́ɨngˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, nɨcaꞌímˉ bíˋ quiáꞌˉ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ. fJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌrˊ do, cangámꞌˉtu̱r fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ lana dob nɨguiiñ˜ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ, jo̱ fɨˊ jo̱b quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ guíˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ óoˋ ta˜ cajo̱.ewCo̱ꞌ e jmɨɨˋ jo̱ guǿngꞌˋ lafaꞌ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ e saangˋ dseabˋ, dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e cuøˊ li˜ e caláangˉnaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. Dsʉꞌ e saangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do o̱faꞌ guǿngꞌˋ e jgɨ́ɨngˉ ngúuˊ táangˋ dseaˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guǿngꞌˋ e ꞌnéˉ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e niꞌíiñˉ dseeˉ quíˉiiꞌ e laco̱ꞌ joˋ lɨ́ɨˊguɨ́ɨꞌ dseaˋ dseeˉ. Jo̱ dsʉꞌ joˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ nɨcajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ uíiꞌ˜ e cají̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. d Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ laamˋbre cajméerˋ ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ seengˋguɨ Noé, ie˜ lamɨ˜ cajéengˋ Fidiéeˇ e féngꞌˊ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ írˋ do lajeeˇ e lɨ́ˋ e móoˊ dséeˉ do e fɨˊ lɨ˜ caláangˉ jñíngˉ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Noé laꞌeáangˊ fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do mɨ˜ caꞌáˋ jmɨɨˋ fɨˊ jmɨguíˋ la. %cCJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e jmɨcó̱o̱ꞌˇ quiáꞌrˉ do cangórˉ e cangoguiarˇ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˆ e Fidiéeˇ quidsiˊ íꞌˆ quiáꞌrˉ. DbCo̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cacá̱rˉ iihuɨ́ɨˊ cartɨˊ cajúiñˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉnaaꞌ, co̱ꞌ lajo̱ nɨsɨꞌíbˆ e nidsingɨ́ɨiñˉ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ lata˜ ró̱o̱ˋ jmɨgüíˋ. Dsʉco̱ꞌ írˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ éeˋ røøˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ, dsʉꞌ cajámꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cacá̱rˉ iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaaꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, e laco̱ꞌ nitǿørˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ írˋ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌrˉ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíbˋ, dsʉꞌ cají̱bꞌˊtu̱r laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. zamCo̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e niꞌiíngꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e jmooˉnaaꞌ e guiʉ́ˉ song lajo̱ iing˜ Fidiéeˇ, dsʉꞌ gaˋguɨb lɨ́ɨˊ e niꞌiíngꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e jmooˉnaaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ. `Dsʉꞌ mɨ˜ ngɨɨˉnaꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e jmɨꞌgooˋbaꞌre jo̱guɨ ꞌnéˉ e jaˋ jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ lajo̱bɨ ꞌnéˉ eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ e joˋ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e lamɨ˜ jmooˋnaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ lajo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmooˋnaꞌ do nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbre quiáꞌrˉ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌrˋ do. i_KCo̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmɨꞌgooˋnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e carˋ ngocángˋ óoˊbaꞌ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e néebˊ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ contøøngˉ e ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nilɨñiˊ cuaiñ˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨtaˇ óoˊnaꞌ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ. /^WDsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ e eeˉnaꞌ e guiʉ́ˉ do niꞌíimꞌ˜baꞌ e huɨ́ɨngˊ, dsʉꞌ eáamˊ juguiʉ́ˉ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ song lajo̱. Jo̱baꞌ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ, o̱ꞌguɨ jmooˋnaꞌ ꞌgóꞌˋnaꞌ cajo̱. ]9 Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmeáiñꞌˋ ꞌnʉˋ gaˋ song jmɨꞌúungˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ. (\I Co̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ jmóoˋbre íˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ jábꞌˉ núurˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ íˋ mɨ˜ eeˋgo̱ mɨꞌrˊ dseaˋ do,
dsʉꞌ ꞌníꞌˋ níimˉbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ gaˋ. [w Jo̱ ꞌnéˉ e nitʉ́ˆnaꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ, jo̱ ꞌnéˉ nijméeˆnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ
jo̱guɨ ꞌnéˉ nijmɨꞌúungˋnaꞌ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. tZa Dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:I̱i̱ˋ dseaˋ iing˜ e nilɨseengˋ guiʉ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la jo̱guɨ e seeiñˋ juguiʉ́ˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜,ꞌnéˉ nijmeáiñꞌˋ íˆ nisɨ́ɨꞌˇbre e laco̱ꞌ jaˋ niféꞌrˋ gaˋ, jo̱ lajo̱bɨ losʉʉr˜ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ niféꞌrˋ júuˆ adseeˋ. EY Jo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ dseaˋ éerˋ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ jméeˉnaꞌ quɨ́ꞌˋ táaˊ lajo̱ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ song sɨ́ꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌleáangˉ, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ jaˋ ꞌnéˉ e ngɨɨˉnaꞌ lajo̱ quiáꞌrˉ, dsʉco̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiábꞌˉ i̱ dseaˋ laꞌíˋ e laco̱ꞌ nijmigüeangꞌˆneiñꞌ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcatǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌíingꞌ˜naꞌ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ. X-Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e güɨlɨseemˋbaꞌ e guiʉ́ˉ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e sɨɨng˜naꞌ røøˋ, jo̱guɨ e iing˜ rúngꞌˋnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ jméeˆnaꞌ e guiúngˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ e jaˋ jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ cajo̱. -WSJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseañʉꞌˋ, jmeeˉnaꞌ féngꞌˊ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ. Jmɨꞌgooˋnaꞌr dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e jmɨꞌgóˋ dseaˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ, jo̱ o̱ꞌ uíiꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e dseamɨ́ˋ dseáangꞌ˜guɨr laco̱ꞌ dseañʉꞌˋ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lajo̱, dsʉꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ cajo̱ uíiꞌ˜ e røøbˋ íngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜, doñiˊ faꞌ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ é. Jo̱baꞌ jmeeˉbaꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ eeˋ jnɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ júuˆ quíiˆnaꞌ mɨ˜ fǿngꞌˋnaꞌ Fidiéeˇ. Jaléngꞌˋ i̱ íngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ >VuJo̱ lajo̱b cajméeˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜ i̱ calɨsíˋ Sara, cajméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ i̱ calɨsíˋ Abraham jo̱ eáamˊ cajmɨꞌgórˋ íˋ. Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseamɨ́ˋ, lafaꞌ jó̱o̱ˊ i̱ Sara dob lɨ́ɨngˊnaꞌ song jmooˋnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e jaˋ ꞌgóꞌˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱. UJo̱ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜ i̱ calɨcuíingˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ cajángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ cajmɨꞌgóˋbɨr dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ cajo̱. TyCo̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ jo̱guɨ niingˉguɨ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e jial guiʉ́ˉ jmáangꞌ˜ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ, jo̱guɨ e jaˋ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nabaꞌ e eáangˊguɨ quíingˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. S}Dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e jmáangꞌ˜ guiʉ́ˉ yaang˜naꞌ lɨ́ꞌˆ caluuˇ, faꞌ jaléꞌˋ e sɨꞌnáangꞌˇ guíˆnaꞌ e jloꞌˆ o̱si quié̱ˆnaꞌ jaléꞌˋ ñíˆ cunéeˇ é o̱si jaléꞌˋ mɨꞌñúungꞌ˜ e niguoꞌˆ. ]R3Co̱ꞌ mɨ˜ niníˋ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do e eáamˊ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ jo̱guɨ e eáamˊ jmɨꞌgooˋ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱, jo̱baꞌ jangámˉ niꞌíñꞌˋ e júuˆ do jóng. 'Q IJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnéˉ nijmɨꞌgooˋbaꞌ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ song i̱i̱ˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ dseañʉꞌˋ jaˋ jáꞌˉ mɨˊ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ song guiʉ́bˉ eeˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jangámˉ jáꞌˉ nilíiñˋ e júuˆ jo̱ doñiˊ faꞌ jaˋ mɨˊ casíiꞌ˜naꞌr jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. :PmDsʉco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ ngɨˋnaꞌ laco̱ꞌ ngɨˊ joꞌseꞌˋ i̱ sɨꞌíimˆ i̱ jaˋ seengˋ fii˜, dsʉꞌ lanaguɨ nɨcaquɨ́ꞌˉ jíimꞌˇ yaang˜naꞌ e nɨcajmicuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ lana íbˋ dseaˋ i̱ nɨnéeˊ ni˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ i̱ nɨjmóoˋ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ contøøngˉ. O9Jo̱ cacó̱ˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ mɨ˜ cacá̱rˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ lafaꞌ nɨcajúmˉbaaꞌ, co̱ꞌ joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ quíˉiiꞌ jaléꞌˋ dseeˉ, jo̱guɨ e laco̱ꞌ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ e eeˉnaaꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. Dsʉco̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ calɨhuɨ́ɨiñˋ e catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nilíꞌˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. SNJo̱ mɨ˜ casɨ́ꞌˉ dseaˋ júuˆ ꞌléꞌˋ dseaˋ do, dsʉꞌ jaˋ cañíirˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ íˋ; jo̱guɨ mɨ˜ cacuøꞌˊ dseaˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ dseaˋ do, dsʉꞌ jaˋ cañíirˋ e cuøꞌrˊ dseeˉ i̱ dseaˋ íˋ, dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˉ lɨˊ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nɨñirˊ e quidsiˊ dseaˋ do íꞌˋ quiáꞌˉ lajɨɨngˋ dseaˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ, e jmɨꞌgooˋbaꞌ jaléngꞌˋ fii˜ quíiˆnaꞌ jo̱guɨ jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ o̱ꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ fii˜naꞌ i̱ féngꞌˊ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lajo̱, dsʉꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ fii˜naꞌ i̱ sooˋ dsíiˊ cajo̱. "H=Jo̱guɨ jmɨꞌgooˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱guɨ jmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lajo̱bɨ jmɨꞌgooˋnaꞌ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ latøøngˉ góoˋnaꞌ cajo̱. E˜ uiing˜ e cacá̱ˉ Dseaˋ Jmáangˉ iihuɨ́ɨˊ dGAJo̱ güɨlɨseengˋnaꞌ e joˋ quie̱ˊguɨ nifɨˊ quíiˉnaꞌ jaléꞌˋ dseeˉ. Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e seengˋnaꞌ lajo̱, jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e síꞌˋ nifɨˊ e nijméeˆnaꞌ e gaˋ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ laco̱ꞌguɨ éeˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ. wFgDsʉco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e niꞌeeˉnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱ lajo̱baꞌ nitʉ́ˋ dseaˋ e féꞌrˋ gaˋ uii˜ quíiˉnaꞌ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ jaˋ mɨˊ cangáiñꞌˋ røøˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. 1E[jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ i̱ dseata˜ dseaˋ mogui˜ do e laco̱ꞌ dseaˋ do niquidsirˊ íꞌˋ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌléeˊ jo̱guɨ e nijmɨꞌgórˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ. wDg Jo̱ laꞌeáangˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jmɨꞌgooˋnaꞌ jo̱guɨ jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ jaléngꞌˋ dseata˜ quíiˆnaꞌ: faꞌ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ latøøngˉ góoˋnaꞌ, C Jo̱ eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cuíingˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nañiˊ faꞌ lana gabˋ féꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uii˜ quíiˉnaꞌ e lafaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌléeˊ, dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nijmifémꞌˊbre Fidiéeˇ cajo̱ co̱ꞌ nilɨlíꞌˆbre lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. RB Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ iin˜n eáangˊ, dseaˋ i̱ seengˋnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e sɨsooˇ sɨjǿngˆnaꞌ fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ góoˋnaꞌ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e iing˜ ngúuˊ táangˋnaꞌ, co̱ꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ niꞌíingˉ quíiˉnaꞌ yaam˜baꞌ jóng. +AO Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, lamɨ˜ jéengˊguɨ, dseángꞌˉ jaˋ lɨ́ɨmˊbaꞌ dseaˋ fɨɨˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ lanaguɨ dseaˋ fɨɨˋ quiáꞌˉ dseaˋ dob nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ; jo̱guɨ lamɨ˜ jéengˊguɨ jaˋ mɨˊ catɨ́ɨngˉnaꞌ e fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ lanaguɨ nɨcatɨ́ɨmˉbaꞌ lajo̱. ꞌNéˉ lɨseengˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ b@= Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nilíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jmidseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ e laco̱ꞌ niguiáˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ catǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ jɨr˜ e laco̱ꞌ joˋ seengˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ fɨˊ lɨ˜ jmooˋnaꞌ ta˜ quiʉꞌˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ. M?Jo̱guɨ lɨtib˜ cajo̱ laco̱ꞌ féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e cu̱u̱˜ jo̱ seemˋ dseaˋ i̱ niquiungꞌˆ. Jo̱ co̱ꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ jíiꞌ˜ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ caquiuiñꞌˆ, dsʉco̱ꞌ lajo̱b dseángꞌˉ sɨꞌíiñˆ. >1Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, eáamˊ quíingˊ e cu̱u̱˜ do quíiˉnaꞌ; jo̱ dsʉꞌ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e jo̱, jo̱baꞌ nilɨtib˜ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:E cu̱u̱˜ e jaˋ calɨjíiꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ ꞌnʉr˜,
lanaguɨ dseángꞌˉ cu̱u̱˜ laniimˉ nɨcaꞌuíingˉ quiáꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ. =/Co̱ꞌ e lajo̱baꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lala:Jnea˜ niquiee˜e co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ ꞌñʉ́ʉˊ fɨˊ Sión jo̱guɨ e cu̱u̱˜ jo̱b e nɨsɨguóꞌˋ quiéˉe jo̱guɨ eáamˊ quíingˊ cajo̱;
jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ nilɨgøøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ e cu̱u̱˜ do. !<;Jo̱ lajo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, Fidiéeˇ cajméerˋ e nilíingˉnaꞌ lafaꞌ cu̱u̱˜ e quíingˊ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜ fɨˊ yaang˜naꞌ e Fidiéeˇ nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e lafaꞌ nilíiˋ co̱o̱ˋ guáꞌˉ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e nilíingˉnaꞌ lafaꞌ jmidseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cuøꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e catɨ́ɨiñˉ e laco̱ꞌ iáangˋ dsíirˊ. ;Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jméeˆnaꞌ e nilɨcuíingˋguɨꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ doñiˊ faꞌ jaˋ jíiꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ dseaˋ do, dsʉꞌ íˋbingꞌ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ e cu̱u̱˜ e nɨsɨguóꞌˋ jo̱guɨ e quíingˊ eáangˊ. =:sCo̱ꞌ lana lajamꞌˉbaꞌ eáangˊ jáꞌˉ nɨcalɨlíꞌˆnaꞌ e dsímꞌˉbaꞌ guiúngˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ -9SJmeáangꞌ˜ yaang˜naꞌ laco̱ꞌguɨ jiuung˜ i̱ táˋ cangáangꞌ˜ e ꞌnóꞌrˊ yaang˜ fiꞌˊ quiáꞌˉ niquiáꞌrˆ e niꞌɨ̱́ꞌrˋ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e cuaaiñˋ; jo̱ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, cuǿøꞌ˜ fɨˊ yaang˜naꞌ e niꞌíingꞌ˜naꞌ layaang˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ niléangˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. o8 YJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, tʉ́ʉˊnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e quɨꞌˊ jmooˋnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, faꞌ mɨ˜ jmɨgǿøngˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ mɨ˜ jmɨcaangˇnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e foꞌˆnaꞌ, jo̱guɨ mɨ˜ jmooˋnaꞌ e dsihuɨ́ɨngˊnaꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ mɨ˜ quié̱ˆnaꞌ júuˆ adseeˋ cajo̱. o7 YJo̱ dsʉꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ, co̱ꞌ latab˜ seaˋ. Jo̱ e lab júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ e nɨcaguiaˊ dseaˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ.^6 7Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ onuuˋ; jo̱guɨ e ꞌgøiñꞌˊ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ líˆ quiáꞌˉ e onuuˋ do.Co̱ꞌ e onuuˋ do cateábˋ téꞌˋ, co̱ꞌ nilɨquiʉ̱ʉ̱bˋ; jo̱guɨ e líˆ quiáꞌˉ do nijiʉ́bꞌˋ cajo̱. Z5 /Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lanaguɨ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ e nɨcangáangꞌ˜tu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ, dsʉꞌ o̱ꞌ e laco̱ꞌ nɨcangáangꞌ˜tu̱ꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e seengˋ tiquíiˆ niquíiˆnaꞌ i̱ cuǿøngˋ lɨjúungˉ; co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e caꞌíingꞌ˜naꞌ do, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ nɨcalɨ́ˉ lajo̱. Jo̱ e júuˆ jo̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ, co̱ꞌ latab˜ seaˋ. Q4 Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, laꞌeáangˊ e nɨcalɨnʉ́ʉꞌ˜baꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lana nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ joˋ beángꞌˋguɨ dseeˉ yaang˜ jo̱guɨ i̱ ꞌneáangˋ rúngꞌˋ laꞌóꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ cajo̱ e nijmiꞌneáamˋbɨꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseángꞌˉ e ngocángˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ bíˋ quíiˉnaꞌ. ;3 qJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ; jo̱ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ cajméeˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cajméerˋ e casángꞌˊ dseaˋ do yʉ́ꞌˆ; jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jábꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ nɨsɨtaˇbɨꞌ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do cajo̱. y2 mDsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋbaꞌ nɨsɨꞌíingˆ Dseaˋ Jmáangˉ e nidsingɨ́ɨiñˉ lajo̱, lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, dsʉꞌ lanaguɨ nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ, jo̱baꞌ nɨcagüémˉbre fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e siꞌíiñˆ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. y1 mdsʉꞌ caláamˉbaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niingˉ eáangˊ e catu̱u̱ˋ mɨ˜ catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ dseaˋ do, i̱ lɨ́ɨngˊ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ guiúngˉ i̱ jaˋ sɨꞌlɨngꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, cajúiñˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. $0 CJo̱ co̱ꞌ caꞌiéeˊnaꞌ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíiˉnaꞌ e seengˋnaꞌ e jaˋ uiing˜ seaˋ, jo̱baꞌ Fidiéebˇ nɨcaleáaiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e jaˋ caquɨ́ˋ e caláangˉnaꞌ jee˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ do có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ, faꞌ cunéeˇ o̱si cuteeˋ é, c/ AJo̱ nɨñibˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e røøbˋ éeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ quidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ lɨ́ɨˊ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ ta˜ guíngꞌˋ dseaˋ cajo̱. Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ Teaa˜ fɨꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ contøømˉ ꞌnéˉ e nijmiféngꞌˊnaꞌr carjóꞌˋ jmɨɨ˜ e ngɨ́ɨngˋnaꞌ taang˜naꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. #. Aco̱ꞌ lajo̱b féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Güɨꞌnaangˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nilíingˉnaꞌ dseaˋ güeanꞌˆ, dsʉco̱ꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ güeangꞌˆ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ.” ^- 7Co̱ꞌ ꞌnéˉ nilɨseengˋnaꞌ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ güeangꞌˆ e nɨꞌnaangˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ catǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ i̱ güeangꞌˆ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; ", ?Jo̱ co̱ꞌ lanaguɨ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ joˋ jméeˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ áaˊnaꞌ yaang˜naꞌ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ jmooˋnaꞌ ie˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨcuíingˋnaꞌ Fidiéeˇ. W+ ) Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, guieengˉ guiʉ́ˉ yaang˜naꞌ jo̱guɨ íiˋ óoˊnaꞌ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nijméeˆnaꞌ dseángꞌˉ e ngocángˋ óoˊbaꞌ, jo̱guɨ güɨlɨseengˋnaꞌ e ta˜ óoˊnaꞌ e niꞌíingꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ. * 9 Dsʉꞌ Fidiéeˇ cajmeaꞌˊbre i̱ dseaˋ íˋ júuˆ e lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiaiñꞌˊ do o̱ꞌ e quiáiñꞌˉ do yaaiñ˜, co̱ꞌ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́bꞌˋ e júuˆ do cajo̱. Jo̱guɨ lanaguɨ e lab e júuˆ jo̱ e canʉ́ʉˆnaꞌ e nɨcaguiaˊ yaam˜ i̱ dseaˋ i̱ caguiaˊ júuˆ quiáꞌˉ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajaléꞌˋ e la yaam˜ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ calɨꞌiiñ˜ cangárˉ jo̱guɨ cangáiñꞌˋ cajo̱. Fidiéeˇ iiñ˜ e niꞌnángˋnaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉnaaꞌ n) W Jo̱ cajmeabꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ do lají̱i̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ e ꞌnéˉ nidsingɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jial nilɨꞌgøiñꞌˊ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱; jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cajméerˋ quijí̱ˉ i̱˜ i̱ dseaˋ i̱ nijáaˊ do, jo̱guɨ e˜ jmɨɨ˜ e jíngꞌˉ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e nijáaˊ i̱ dseaˋ do. S( ! Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋguɨ eáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajmɨtɨ́ɨiñˋ jo̱guɨ caꞌnoꞌrˉ e quiáꞌˉ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ cajímꞌˉbɨguɨr quiáꞌˉ jial guiúngˉ Fidiéeˇ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. B'  co̱ꞌ laꞌeáangˊ íˋbre e caláangˉnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ; co̱ꞌ lajo̱baꞌ e íingꞌ˜naꞌ mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. & 7Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, nañiˊ faꞌ jaˋ mɨˊ cañíingˊnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ eáamˊ iing˜naꞌr; jo̱guɨ lana dseángꞌˉ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, nañiˊ faꞌ jaˋ mɨˊ cañíingˊnaꞌ dseaˋ do. Jo̱guɨ dseángꞌˉ laniimˉ eáamˊ iáangˋ óoˊnaꞌ laꞌiéꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ seaˋ júuˆ jial nifoꞌˆnaꞌ uii˜ quiáꞌrˉ, H%  Jo̱ e uiing˜ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e ne˜duuꞌ su dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ cunéeˇ: co̱ꞌ song iing˜ dseaˋ nilɨta˜ dsíirˊ su dseángꞌˉ jáꞌˉ cunéeˇ e do o̱si o̱ꞌ lajo̱ é, jo̱baꞌ jangꞌˉ ꞌnéˉ nisiguíꞌˋ do ni˜ jɨbˋ, jo̱guɨbaꞌ nilɨli˜. Jo̱ eáangˊguɨ quíingˊ laco̱ꞌ cunéeˇ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ eeˋgo̱ huɨ́ɨngˊ dsingɨ́ɨngˉnaꞌ. Jo̱ nañiˊ faꞌ e cunéeˇ do cuǿøngˋ líˋ íingˉ, dsʉꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱, co̱ꞌ seabˋ lata˜. Jo̱baꞌ song jaˋ nilɨtúngˉ óoˊnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ niꞌímꞌˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e guiúmˉbaꞌ, jo̱guɨ e yʉ́bꞌˆ niseáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ. P$ Jo̱ laꞌeáangˊ e jo̱baꞌ iáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lalíingˋ, nañiˊ faꞌ lajeeˇ cateáˋ jangámˉ dsingɨ́ɨngˉnaꞌ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la. U# %Jo̱ co̱ꞌ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseaˋ íˋbingꞌ jmóoˋ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e eáangˊ ꞌgøiñꞌˊ do; jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌˋnaꞌ e nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ cartɨˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e Fidiéeˇ nileáiñˉ lajaléngꞌˋ jo̱guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ. !" =lajeeˇ e sɨjeengˇnaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e niguoꞌˆ e catɨ́ɨˉnaaꞌ do e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e nɨsɨꞌmáꞌrˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e sɨjeengˇnaaꞌ do jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ o̱ꞌguɨ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨꞌlɨꞌˆ o̱ꞌguɨ faꞌ e nilɨfíngꞌˆ laco̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ líˆ. 6! gJo̱ majmifémꞌˊbaaꞌ Fidiéeˇ, Tiquiáꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ e eáamˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ nɨcajméerˋ e lafaꞌ nɨcangáangꞌ˜naaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ laꞌeáangˊ e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. Jo̱ e jo̱ nɨcuøˊ júuˆ ta˜ dsíibˊ quíˉnaaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ Z  /Jo̱ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ nɨcaguíngꞌˋ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ e laco̱ꞌ nilíingˉnaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌɨ́ˋ dsíirˊ; jo̱ e jo̱ nɨcajméerˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉbre e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ Dseaˋ Jmáangˉ e catu̱u̱ˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆbaꞌ nɨcaꞌíngˉ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ. Jo̱ güɨꞌíimꞌ˜baꞌ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ lalíingˋ e laco̱ꞌ nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ S~|{{9zawNut1sqpbnmrkigf3dbta|`^\ZsYWVV/TR!PNMKJ0I=G?E%CB@e?&<; 978.64330.%,\*'&>%##""U'" S 7>N Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e laco̱ꞌ nilɨseabˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quíiˉnaꞌ cajo̱. Mɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la [=/N Jo̱guɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ jaˋ jmooˋnaꞌ e quɨ́ngꞌˋnaꞌ lɨ˜ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ, jo̱guɨ jmeeˇnaꞌ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcasíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. I< N Jo̱guɨ lajo̱b jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, co̱ꞌ ꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia. Jo̱ síiꞌ˜guɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨlɨꞌneáangˋguɨ rúngꞌˋnaꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜. 4;aN Jo̱ joˋ ꞌnéˉ faꞌ jnea˜guɨ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ nijmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ laꞌóꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉco̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nɨcaꞌeꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jial nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. ^:5NJo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ guiaˊ caꞌˊ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˋ jnea˜ do, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ ɨ́ˉ dsíirˊ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ e guiarˊ caꞌˊ do, co̱ꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéebˇ e jo̱. Jo̱ Fidiéebˇ cajo̱ i̱ cacuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ dseángꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. p9YNDsʉco̱ꞌ jaˋ catǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ faꞌ e nijmóˆnaaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, co̱ꞌ catǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉbre. u8cNDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ cuǿøngˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ nijmérˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lajo̱ e nijmɨgǿøiñˋ jaangˋguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ na. Dsʉꞌ iihuɨ́ɨˊ eáamˊ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ꞌgooˋ nɨcaꞌíˆnaaꞌ quíiˉnaꞌ jéengˊguɨ. I7 NCo̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ e jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lajo̱ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ e suuiñˋ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. x6iNCo̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e lajaangˋ lajaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ñíˆnaꞌ jial ꞌnéˉ eeˉnaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ jial ꞌnéˉ e jmɨꞌgooˋnaꞌre cajo̱ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. :5mNCo̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiábꞌˉ dseaˋ do e jaˋ jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ. =4sNCo̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e nɨcaꞌéeˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ e jo̱ nɨcajmóˆnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Jesús. ,3 SNJo̱ lanaguɨ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, nɨcaꞌéeˆbaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jial seengˋnaꞌ e laco̱ꞌ iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ seengˋnaꞌ lana. Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜bɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ síiꞌ˜bɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Jesús e güɨlɨseemˋbaꞌ laco̱ꞌguɨ la iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ, jo̱ jméeˆbɨꞌ lajo̱ cajo̱. 2N Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌr cajo̱ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨtúngˉ áaˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nilíingˉguɨꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ i̱ joˋ dseeˉ seaˋ quiáꞌˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ lɨti˜.1N Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨꞌneáangˋguɨꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ eáamˊ ꞌneáangˋnaaꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. 0{N Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquíˆiiꞌ do có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Jesús, e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaaꞌ nineeng˜tu̱ rúꞌˋnaaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica. }/sN Jo̱guɨ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ dseángꞌˉ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaꞌˆ e nineeng˜tu̱ rúꞌˋnaaꞌ fɨˊ na caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇguɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jial laco̱ꞌ nisíngꞌˉguɨꞌ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cartɨˊ niꞌiéꞌˋ quíiˉnaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. . N Jo̱baꞌ ɨˊ dsiiˉ jial cuǿøngˋ e nicuǿøꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ jmiguiʉˊguɨ guiꞌmáangꞌˇ uii˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ uii˜ quiáꞌˉ e jmiꞌiáangˋ dsiˋ jneaꞌˆ uii˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quinirˇ ꞌñiaꞌrˊ cajo̱. -1NJo̱ mɨ˜ calɨne˜naaꞌ e jo̱, jo̱baꞌ cuøꞌˊguɨ bíˋ jneaꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ té̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. 7,gNJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e íingꞌ˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ e jmángꞌˋ dseaˋ gaˋ jneaꞌˆ, jee˜ jo̱b quiéengˋ e jmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ calɨne˜naaꞌ e teáˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. %+CNDsʉꞌ lanaguɨ nɨcagüeamꞌˉ Timoteo e jaiñꞌˊ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica, jo̱ quié̱e̱rˋ jmangꞌˉ júuˆ guiʉ́bˉ quíiˉnaꞌ e teábˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e ꞌneáamˋbaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. Jo̱guɨ jíngꞌˉguɨ Timoteo e contøømˉ dséngꞌˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jneaꞌˆ, co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋnaꞌ jneaꞌˆ, jo̱guɨ eáamˊ iing˜naꞌ nimáang˜tu̱ꞌ jneaꞌˆ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ ii˜naaꞌ e nineeng˜tú̱u̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. *7NJo̱ co̱ꞌ lahuɨ́ɨmˊ calɨꞌiin˜n calɨñiiˉ júuˆ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ casɨ́ɨnˉn Timoteo fɨˊ na e laco̱ꞌ calɨñiiˉ jial seengˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ jmoobˉ jneaꞌˆ fɨꞌíˆ fɨng song fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ casíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ gaˋ. Dsʉco̱ꞌ fɨng song lajo̱, jaˋ e ta˜ nilɨꞌíingˆ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quíˆnaaꞌ e nɨcajmóˆnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na jóng. Mɨ˜ caguiéngꞌˉtu̱ Timoteo fɨˊ Atenas >)uNJo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e lajeeˇ e taam˜bɨ́ɨꞌ fɨˊ na có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, cajmóꞌˆbaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ e dseángꞌˉ nidsingɨ́ɨmˉbaaꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ e calɨ́ˉ. A({NJo̱ casɨ́ɨnˉnre fɨˊ na e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica, nijmɨtúngˆ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e móoˉnaꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Dsʉco̱ꞌ nɨñíˆbɨꞌ e dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆbaꞌ e nidsingɨ́ɨngˉnaaꞌ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. *'MNjo̱ casɨ́ɨnˉn fɨˊ na jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Timoteo. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ casɨ́ɨnˉnre fɨˊ na e laco̱ꞌ dsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ tíiˊ nir˜ jial seengˋnaꞌ jo̱guɨ cuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ e laco̱ꞌ teáangˉnaꞌ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. D& NJo̱ co̱ꞌ eáamˊ calɨꞌiin˜n e ninuu˜u júuˆ quíiˉnaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ e guiʉ́ˉguɨ e cajá̱ˋbaa ꞌñiáꞌˋa fɨˊ la fɨˊ Atenas, O%NDsʉꞌ e jábꞌˉ, dseángꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ cuøꞌˊ jneaꞌˆ e guiʉ́bˉ féꞌˋnaaꞌ uii˜ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ e nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ uii˜ quíiˉnaꞌ cajo̱.s$_NJo̱ yaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ cuøꞌˊnaꞌ jneaꞌˆ e tab˜ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ e guiʉ́bˉ féꞌˋnaaꞌ uii˜ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ nicuǿꞌˉ jneaꞌˆ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. #'NJo̱ cajmóˆbaaꞌ quijí̱ˉ e nidséˆnaaꞌ fɨˊ na; jo̱ jnea˜ Paaˉ, eáangˊguɨ jmiguiʉˊ ya̱ꞌˊ cajméˉe quijí̱ˉ e ninii˜tú̱u̱ fɨˊ na, dsʉꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás cajnirˊ fɨˊ quíˉnaaꞌ e jaˋ cajmóˆnaaꞌ lajo̱. s"_NJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e mɨ˜ cangohuíingˉnaaꞌ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e huǿømˉjiʉ, nañiˊ faꞌ jaˋ neeng˜ rúꞌˋnaaꞌ dseángꞌˉ lana, dsʉꞌ contøømˉ guiing˜ dsiˋnaaꞌ uii˜ quíiˉnaꞌ, jo̱ dseángꞌˉ ii˜naaꞌ faꞌ e dsiꞌeebˇtú̱u̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na caléꞌˋ catú̱ˉ. I! NCo̱ꞌ mɨ˜ ii˜naaꞌ guiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ jial nileáiñˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ i̱ dseaˋ Israel do jaˋ cacuøꞌrˊ jneaꞌˆ fɨˊ lajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ eáamˊ nɨcajmɨꞌmɨ́ɨiñꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ do. Jo̱baꞌ lanaguɨ catɨ́bˋ íꞌˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do e niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ Paaˉ e nidséˉtu̱r fɨˊ Tesalónica V %NJo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ Israel cajo̱, íbˋ i̱ cajngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ e jo̱, i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ íˋ cajngaiñꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góorˋ cajo̱. Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨiñꞌ do cajmeáiñꞌˋ gaˋ jneaꞌˆ cajo̱, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaˋ jmóorˋ laco̱ꞌ tɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ ꞌníꞌˋ níimˉbre lajaléngꞌˋguɨ dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱. ENJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, mɨ˜ caꞌíingꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cacuøˊ dseaˋ góoˊnaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, røøbˋ caꞌíingꞌ˜naꞌ e jo̱ laco̱ꞌguɨ caꞌíngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, dsʉco̱ꞌ lajo̱b iihuɨ́ɨˊ cangáˉ íˋ cajo̱ e cacuøˊ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. =sN Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ contøøngˉ cuǿøˉnaaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ mɨ˜ laꞌuii˜ canʉ́ʉˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e caguiሠjneaꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsifɨbˊ caꞌíingꞌ˜naꞌ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ calɨlíꞌˆbaꞌ e quiáꞌˉ Fidiéeˇ e júuˆ jo̱, jo̱ o̱ꞌ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ lajamꞌˉbaꞌ e júuˆ e caguiáˆnaaꞌ do lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéebˇ, jo̱ laꞌeáangˊ Fidiéebˇ cajo̱ jmóoˋ ta˜ e júuˆ jo̱ fɨˊ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. -N Jo̱guɨ ñíˆbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e nɨcacuǿøꞌ˜baaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ jo̱guɨ nɨcajmitiiˉbaaꞌ óoˊnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jaangˋ tiquiáꞌˆ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jó̱o̱rˊ. Jo̱guɨ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e eeˉbaꞌ røøˋ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ íbˋ catǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nimóˆnaꞌ jial tíiˊ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ jo̱guɨ jial quiʉꞌrˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. N ]3N Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ nɨñiˊbɨ Fidiéeˇ cajo̱, e eáamˊ guiʉ́ˉ nɨcaꞌeeˉnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jaˋ jmooˉnaaꞌ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ lajaléꞌˋbaꞌ e nɨcajmóˆnaaꞌ dseángꞌˉ nɨcajmóˆnaaꞌ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíbˆ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ cuǿøngˋ cuǿꞌˉ dseaˋ jneaꞌˆ. ;oN Jo̱guɨ tó̱o̱bˋ áaˊnaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jial cacuǿøꞌ˜ bíˋ yee˜naaꞌ e cajmóˆnaaꞌ ta˜ e quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆjiʉʉꞌ e ꞌnéˉnaaꞌ lajeeˇ taang˜naaꞌ fɨˊ na. Co̱ꞌ ie˜ jo̱ cajmóˆnaaꞌ ta˜ e lɨco̱ꞌ cajneáˉ jo̱guɨ cartɨˊ canʉʉˋ e laco̱ꞌ jaˋ nicuǿøꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ na. zmNJo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ ii˜naaꞌ e nicuǿøˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ; dsʉꞌ o̱ꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ jo̱ cajo̱, co̱ꞌ cartɨˊ jáangꞌ˜ yee˜baaꞌ song ꞌnéˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e ꞌneáangˋnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. Ndsʉꞌ jaˋ cajmóˆnaaꞌ lajo̱. Co̱ꞌ guiʉ́bˉ caꞌeeˉnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaangˋ niquiáꞌˆ jiuung˜ jmóoˋbre íˆ jó̱o̱rˊ jo̱guɨ to̱ꞌˋ fɨ́ɨmˋbre laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ co̱ꞌ ꞌneáamˋbre. QNJo̱ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ cajmóˆnaaꞌ faꞌ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ jneaꞌˆ o̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ nijmiféngꞌˊnaꞌ jneaꞌˆ o̱ꞌguɨ dseaˋ jiéngꞌˋ cajo̱. Co̱ꞌ nañiˊ faꞌ cuǿømˋbre e jmóˆ jneaꞌˆ e lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ niingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ i̱ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, QNJo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ caféengꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ ꞌgooˋ e laco̱ꞌ nijmɨcǿøngꞌˇnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e ngɨˋnaaꞌ guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, o̱ꞌguɨ cajmóˆnaaꞌ faꞌ e cajmɨgǿøngˋnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilíꞌˋnaaꞌ cuuˉ quíˉnaaꞌ; lɨ́ꞌˆ Fidiéeˇbɨguɨ nɨnírˋ lajaléꞌˋ e la. A{NJo̱ dseángꞌˉ jaˋ jmooˉbaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ caguíngꞌˋ jneaꞌˆ jo̱guɨ cacuøꞌrˊ jneaꞌˆ ta˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ; jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ féꞌˋnaaꞌ e júuˆ jo̱. Co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉnaaꞌ e lɨco̱ꞌ nijá̱ˆnaaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇbaꞌ jmooˉnaaꞌ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ nɨñirˊ jo̱guɨ nɨcuíirˋ dsiˋnaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ. ;oNJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e caguiáˆnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ do, jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ, jo̱guɨ e carˋ ngocángˋ dsiˋbaaꞌ caguiáˆnaaꞌ e júuˆ do cajo̱. Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ ɨˊ dsiˋbaaꞌ faꞌ e nijmɨgǿøngˋnaaꞌ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e guiaˋnaaꞌ do. H NCo̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e nʉ́ꞌˉguɨ e nidséˆnaaꞌ fɨˊ na, lajeeˇ cataang˜naaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Filipos, eáamˊ gaˋ cajmeángꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jneaꞌˆ, jo̱guɨ féꞌrˋ gaˋ uii˜ quíˉnaaꞌ uíiꞌ˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ caguiáˆnaaꞌ e júuˆ jo̱ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, ꞌníꞌˋ níibˉ dseaˋ quíˉnaaꞌ; dsʉꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ e jo̱, co̱ꞌ Fidiéebˇ eáangˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíˉnaaꞌ e calɨseáˋ bíˋ quíˉnaaꞌ e caguiáˆnaaꞌ e júuˆ jo̱. P NJo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e lɨɨm˜ ta˜ calɨꞌíingˆ jaléꞌˋ e cajmóˆnaaꞌ lajeeˇ cataang˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ Tesalónica.  3N Jo̱guɨ féꞌˋbɨr cajo̱ e sɨjeemˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijáaˊtu̱ Jesús fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ cajmijí̱ꞌˊtu̱ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ eáangˊ e nɨjaquiéengˊ e niꞌíngꞌˋ dseaˋ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ e nɨcaꞌéerˋ. 'N co̱ꞌ yaam˜ i̱ dseaˋ íˋ nɨsɨ́ꞌrˋ jneaꞌˆ jial mɨ˜ caꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e léeˊnaaꞌ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ e cangoꞌeeˇnaaꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica. Jo̱guɨ sɨ́ꞌrˋ jneaꞌˆ cajo̱ jial mɨ˜ catʉ́ʉˊnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ lafaꞌ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱ lajo̱b canaangˉnaꞌ e jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ i̱ Fidiéeˇ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ do. z oNJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Tesalónica, jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya nɨcanúurˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ dséeˊnaaꞌ nɨñirˊ e dseángꞌˉ nɨcajáamꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ o̱ꞌ ꞌnéˉ féꞌˆguɨ jneaꞌˆ e jo̱ uíiꞌ˜ quíiˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, o YNJo̱ co̱ꞌ guiʉ́bˉ eeˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya nɨñirˊ jial ꞌnéˉ érˉ cajo̱. r  _NJo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, eeˉbaꞌ laco̱ꞌguɨ la eeˉ jneaꞌˆ laco̱ꞌguɨ la éeˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ cajo̱. Jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e caꞌíingꞌ˜naꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, dsʉꞌ iáamˋ óoˊnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. M  NJo̱ mɨ˜ caguiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jaˋ cajmóˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ layaang˜ júuˆ quíˉnaaꞌ yee˜naaꞌ, co̱ꞌ caguiáˆnaaꞌ e júuˆ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e lajamꞌˉbaꞌ ta˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ jábꞌˉ e júuˆ jo̱ cajo̱. Jo̱guɨ nɨñíˆbaꞌ jial nɨcaꞌeeˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ guiʉ́bˉ niꞌuíingˉ quíiˉnaꞌ. 7  iNDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, ꞌneáamˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ nɨne˜bɨ́ɨꞌ e íˋbre dseaˋ caguíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. ?  yNJo̱guɨ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ féngꞌˊnaaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ, jmiguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quíiˉnaꞌ e jmooˋnaꞌ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ jmiguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ uíiꞌ˜ e ta˜ e nɨcajmeeˇnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ laꞌeáangˊ e ꞌneáangˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ jmiguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ cajo̱ jial nɨcateáꞌˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e sɨjeengˇnaꞌ mɨ˜ nijáaˊtu̱ dseaˋ do. (  KNJo̱ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ féngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ, cuǿøˉbaaꞌr guiꞌmáangꞌˇ uii˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajɨɨngˋnaꞌ, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ, mɨ́ɨꞌ˜baaꞌr la quie̱ˊ tɨˊ uii˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. y oNJnea˜ Paaˉ, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Silvano jo̱guɨ Timoteo, jmoꞌˊnaaꞌ e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica, dseaˋ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e calɨcuíingˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Tesalónica Dseaˋ Jmáangˉ Jo̱guɨ se̱ꞌˋnaꞌ guooˋ rúngꞌˋnaꞌ mɨ˜ jíngꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ uii˜ e ꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ. Jo̱guɨ güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ lajɨɨngˋnaꞌ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱b quiáꞌˉ lana. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ laꞌuii˜ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón.#? Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Babilonia i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ do laco̱ꞌguɨ nɨcaguíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱, jo̱guɨ lajo̱bɨ i̱ jó̱o̱ˋo̱ i̱ siiˋ Marcos. a; Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Silvano, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ dseángꞌˉ i̱ lajangꞌˉ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, nɨcajméeꞌ˜e e jiˋjiʉ la e laco̱ꞌ nifǿnꞌˆn ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ e laco̱ꞌ nijmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e lajaléꞌˋ e güeaꞌˆ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ do cuøˊ li˜ dseángꞌˉ e lajamꞌˉbaꞌ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e teáamˉbɨꞌ teáˋ fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. 4a Jo̱ eáangˊ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ do lata˜ jee˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ nilɨti˜. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ e lɨdséngˆ  Dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nɨcaꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ cateáˋ, jo̱b mɨ˜ nijméˉ Fidiéeˇ e niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ guiúngˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱guɨ nijmérˉ e nisíngꞌˉnaꞌ teáˋguɨ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nɨta˜ óoˊnaꞌ e Fidiéebˇ dseaˋ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ dseaˋ dobingꞌ i̱ eáangˊ ꞌneáangˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱ nɨcatǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ cajo̱ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ. &E Dseángꞌˉ jaˋ cuøꞌˊnaꞌ fɨˊ e fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do nijmérˉ e nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱, jo̱guɨ jie˜ mɨˊ tiúungˊnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nɨñíˆnaꞌ e jaléngꞌˋ rúngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ røøbˋ ngɨ́ɨiñˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. q[Jo̱guɨ ꞌnéˉ e ɨ́ˆ áaˊnaꞌ røøˋ, jo̱guɨ cajo̱ ꞌnéˉ e sɨñiingˇ áaˊnaꞌ contøøngˉ e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨgǿøngˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉco̱ꞌ íˋ dseángꞌˉ ꞌníꞌˋ níimˉbre jneaa˜aaꞌ e ngɨrˊ fɨˊ la fɨˊ na lafaꞌ jaangˋ ieꞌˋ e ꞌnángꞌˊneꞌ lɨɨng˜ i̱ nisángꞌˊneꞌ. ]3Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ꞌnaangˋnaꞌ caꞌˊ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ e seengˋnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la jo̱ guiáˆnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ dseaˋ dobingꞌ i̱ eáangˊ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ contøøngˉ. taJo̱baꞌ cuǿøꞌ˜ fɨˊ yaang˜naꞌ e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ cajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ niseáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ yʉ́ꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ quíiˉnaꞌ. }~sJo̱guɨ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, jaléngꞌˋ simingꞌˋ, ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jo̱guɨ e jmɨꞌgooˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜. Jo̱ lajɨɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ jløngꞌˆnaꞌ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ, dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Dseángꞌˉ teáˋ séeˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜, dsʉꞌ eáamˊ guiʉ́ˉ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmóoˋ lajo̱ dsʉꞌ ñiˊbre e ꞌnéˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ. :}mJo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ dseaˋ i̱ laniingˉ do i̱ jmóoˋ lafaꞌ ta˜ níˋ joꞌseꞌˋ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌíingꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíingˆnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jloꞌˆ eáangˊ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ. K|jo̱ jaˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lafaꞌ dseaˋ fii˜ i̱ laguidseaangˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ, dsʉꞌ lɨ́ꞌˉ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmɨꞌúungˋnaꞌ e niꞌeeˉnaꞌ røøˋ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ nijǿøˉ i̱ dseaˋ quíiˉnaꞌ do e nijmérˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ cajo̱. 7{gJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ, jmeeˉnaꞌ íˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋnaꞌ i̱ nɨcaneꞌˉ níˆnaꞌ i̱ nɨcacuøngꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ jmeeˉbaꞌ e jo̱ e ngocángˋ óoˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ iing˜ Fidiéeˇ, jo̱ jaˋ jméeˆnaꞌ e laguidseaangˆ o̱ꞌguɨ e laco̱ꞌ dsináangˊnaꞌ cuuˉ cajo̱. Dsʉꞌ jmeeˉbaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ e iáangˋ óoˊnaꞌ; .z WJo̱ lanaguɨ iin˜n nifǿnꞌˆn jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ jee˜ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ laco̱ꞌ íˋbre cajo̱, jo̱guɨ camóˉbɨ́ɨ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱guɨ nitɨ́mˉbaa cajo̱ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ e nimoo˜o e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ nijáaˊtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la. ywJo̱ song cuøˊ Fidiéeˇ fɨˊ e íngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ iihuɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ jméˉbɨr jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ nijángꞌˋ yaaiñ˜ carˋ ngocángˋ dsíirˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ i̱ cajmeáangˋ írˋ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ jmitib˜ Fidiéeˇ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ.ax;Jo̱guɨ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lala: “Song jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ guiúngˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ huɨ́ɨmˊ nileáiñˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ ¿jialguɨ tíiˊ gaˋ nidsijéeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ beángꞌˊ dseeˉ yaang˜?” wJo̱ lanaguɨ nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e Fidiéeˇ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ ninángˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ¿jialguɨ tíiˊ gaˋ iihuɨ́ɨˊ nidsingɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? ;voJo̱ dsʉꞌ song e iihuɨ́ɨˊ e móoˉnaꞌ do caꞌíingꞌ˜naꞌ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉnaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e jmiféngꞌˊguɨꞌ Fidiéebˇ uii˜ quiáꞌˉ e jo̱. kuOJo̱guɨ song i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ móoˉnaꞌ iihuɨ́ɨˊ, dsʉꞌ gabˋ lɨ́ɨˊ song e iihuɨ́ɨˊ do caꞌíingꞌ˜naꞌ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ e cajngangꞌˊnaꞌ dseaˋ, o̱si quiáꞌˉ e jmooˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ, o̱si quiáꞌˉ e nɨcaꞌlee˜naꞌ é, o̱si quiáꞌˉ e quɨ́ngꞌˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e jaˋ e cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ. t3Jo̱ juguiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ song i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ sɨ́ꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ contøømˉ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e Jmɨguíˋ jloꞌˆ niingˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. -sS Dsʉco̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˉ lɨˊ ꞌnéˉ e cuǿꞌˆ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ e jmiꞌiáangˋ óoˊbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ do, co̱ꞌ lajo̱b e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ mɨ˜ nimóˆnaꞌ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ do. hrI Jo̱ lalab fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ jmooˋnaꞌ e dsiꞌgóˋ óoˊnaꞌ mɨ˜ ngɨɨng˜naꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ jaˋ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ dsingɨ́ɨngˉnaꞌ lajo̱. q Jo̱guɨ song i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cangɨ́ɨngˋnaꞌ e guiaˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, ꞌnéˉ foꞌˆnaꞌ e júuˆ jo̱ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e foꞌˆnaꞌ. Jo̱guɨ mɨ˜ i̱i̱ˋ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ngɨ́ɨngˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ co̱o̱ˋ ta˜ e jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e jo̱ dseángꞌˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ e cuøꞌˊ dseaˋ do ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajalébꞌˋ e jmooˋnaꞌ, jmeeˉbaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ féngꞌˊ jo̱guɨ i̱ ꞌgøngꞌˊ lata˜. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ nilɨti˜. Mɨ˜ íngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ Tp! Jo̱guɨ ꞌnéˉ jmɨcó̱o̱ꞌˇ rúngꞌˋnaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, dseángꞌˉ lɨ˜ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. o) Jo̱guɨ íimꞌ˜baꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ mɨ˜ i̱i̱ˋ guilíingˉ fɨˊ quíiˉnaꞌ. $nADsʉꞌ niingˉguɨ eáangˊ e nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ, dsʉco̱ꞌ mɨ˜ jmiꞌneáangˋnaꞌ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ nilíbˋ nilɨféngꞌˊ óoˊnaꞌ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ doñiˊ faꞌ seaˋ jmiguiʉˊ dseeˉ quiáꞌrˉ. m}Jo̱ joˋ huǿøˉ ró̱o̱ˋguɨ jmɨgüíˋ e nidsijéeˊ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nidsijéeˊ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, íiˋ óoˊnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ ñiim˜bɨ óoˊnaꞌ e laco̱ꞌ líꞌˋnaꞌ e føngꞌˆnaꞌ Fidiéeˇ e ngocángˋ óoˊnaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ mɨ́ɨꞌ˜naꞌr. ylkJo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ nɨcaguiaˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨcajúngˉ do e laco̱ꞌ e calɨséiñˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, nañiˊ faꞌ nɨcatɨdsibˋ íꞌˋ quiáꞌrˉ lajeeˇ e seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. ^~o}({IywwDvuDrq)onmkjrihUfecb:aa``X__,^\z[[,ZYXWUTSoQ8OO!N8M[JDG@EDCA@]>Q<<98|7&5c4321/.,+*)U('%$"9 a '/ W ZQ'Gb Jo̱ lajalébꞌˋ e fáꞌˋa na dseángꞌˉ lajamꞌˉbaꞌ e jáꞌˉ, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ ꞌnéˉ e jábꞌˉ nilíiñˋ e júuˆ jo̱ cajo̱. DbJo̱ íimˆjiʉ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ mɨ˜ jmóorˋ e cuøꞌrˊ bíˋ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨ íingˆ ta˜ fɨng e jmɨꞌgóˋ dseaˋ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ dsíirˊ, dsʉco̱ꞌ e jo̱ eáamˊ íingˆ ta˜ quiáꞌrˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la jo̱guɨ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ cajo̱. =sbJo̱ dsʉꞌ ꞌnʉˋ ꞌnéˉ jméeꞌˆ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ e uiing˜ seaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ; co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmɨꞌúunꞌˋ e jmɨꞌgooˋbɨꞌ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ oꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooꞌˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e fóꞌˋ, co̱ꞌ e lajo̱baꞌ e íingˆ ta˜ quíiꞌˉ. 7bJo̱ song niꞌéꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e júuˆ la, jo̱guɨ eáamˊ tɨˊ oꞌˊ e jmɨtɨ́ɨmˋbɨꞌ e júuˆ quiáꞌˉ e teáangˉ dseaˋ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e júuˆ jloꞌˆ e nɨcañíꞌˉ jmɨtɨ́ɨnꞌˋ, jo̱baꞌ niꞌuíinꞌˆ jóng jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. s_bCo̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ dseaˋ mɨ˜ féiñꞌˊ dseaˋ do, lɨgüeamꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱. Jial lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ s_bDsʉco̱ꞌ guiʉ́bˉ lajɨˋ e cajméeˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e niféꞌˆnaaꞌ e jaˋ dseengˋ song niꞌíingꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ e cuǿøˉnaaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. ]3bJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ lala quiʉꞌrˊ ta˜ e jaˋ cuǿøngˋ nicúngꞌˋ dseaˋ guóorˋ o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ e nidǿꞌˉ dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmiñiˇ; dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cuøꞌˊ fɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nɨcuíiˋ jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌrˉ cajo̱ e cuǿømˋ dǿiñꞌˉ do doñiˊ eeˋ jmiñiˇ, lɨfaꞌ ꞌnéˉ e niñíiñˋ guiꞌmáamꞌˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. bJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ eˊ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ jo̱guɨ i̱ adseeˋ cajo̱, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíirˊ do jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nilɨñirˊ su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ é, co̱ꞌ contøømˉ jmóorˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e co̱o̱bˋ mɨ˜ jábꞌˉ nilíiñˋ e guiʉ́bˉ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. T #bJo̱ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jaquiéengˊ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ, jo̱ ie˜ jo̱ nilɨseengˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ nitʉ́ˋ e teáaiñˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e niꞌéˉ jaléꞌˋ guíˋ ꞌlɨꞌˆ e jmɨgóoˋ; jo̱ jaléꞌˋ e nijmɨgóoˋ do jáaˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨmꞌˆ. ]3bJo̱ dseángꞌˉ eáamˊ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ e jaˋ cajmijnéengˋ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. Jo̱ lalab lɨ́ɨˊ e júuˆ jo̱:Dseaˋ Jmáangˉ cajmijnéeiñˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ la jneaa˜aaꞌ,
jo̱ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do cuøˊ li˜ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ.Jo̱ cangámˉ jaléngꞌˋ ángeles írˋ.Jo̱ eáangˊ caniꞌˉ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ,
jo̱guɨ i̱ fɨ́ɨmˊ eáangˊ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌrˉ,
jo̱ cangámꞌˉtu̱r fɨˊ ñifɨ́ˉ caléꞌˋ catú̱ˉ.dAbdsʉco̱ꞌ song cacøøngˉguɨ́ɨ e jaˋ mɨˊ guiéeˊe fɨˊ na, jo̱baꞌ nɨñíˆbaꞌ jial ꞌnéˉ éeˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ jí̱ꞌˋ jo̱guɨ i̱ seengˋ contøøngˉ do. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ se̱ꞌˊ teáˋ jo̱guɨ e jmɨꞌǿꞌrˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jáꞌˉ e cajméeˋ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. "=bJo̱ eáamˊ iin˜n e ninii˜i fɨˊ na lajeeˇ lajmɨnábˉ e nimáang˜tú̱u̱ ꞌnʉˋ caléꞌˋ catú̱ˉ; dsʉꞌ lana jmoꞌˊo e jiˋ la, c?b Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ do røøˋ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lɨ́ꞌˋbre e jmɨꞌgóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ írˋ jo̱guɨ e eáangˊguɨ lɨta˜ dsíirˊ e teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Júuˆ laniingˉ e calɨñiˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ 5b Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ néeˊ ni˜ do jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e seengˋ fɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e tɨɨiñˋ quiʉꞌrˊ ta˜ røøˋ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ i̱ caguiaangˉguɨ. a;b Jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ néeˊ ni˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnéˉ e lɨ́ɨiñˊ dseamɨ́ˋ i̱ catɨ́ɨngˉ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ írˋ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e jaˋ quie̱rˊ jaléꞌˋ adseeˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ eáangˊ ꞌnéˉ e iʉ˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ jmóorˋ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e éerˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱.  wb Dsʉꞌ laꞌuii˜ jangꞌˉ ꞌnéˉ ñíiñˋ co̱o̱ˋ ta˜jiʉb e fɨˊ lɨ˜ seángꞌˊ dseaˋ, jo̱ song guiʉ́ˉ nijmérˉ e ta˜ jo̱, jo̱guɨbaꞌ nɨcuǿøngˋ e nilíiñˉ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. ^ 5b Jo̱guɨ ꞌnéˉ e dseángꞌˉ e jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ carˋ ngocángˋ dsíirˊ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ do, jo̱guɨ ꞌnéˉ ñiˊbre jnang˜ e guiʉ́ˉ e nijmérˉ. U #bJo̱guɨ lana iin˜n fáꞌˆa quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ néeˊ ni˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ íˋ ꞌnéˉ lɨ́ɨiñˊ dseañʉꞌˋ i̱ guiúngˉ i̱ jmɨꞌgóˋ dseaˋ quiáꞌˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e quie̱rˊ jmangꞌˆ júuˆ e jáꞌˉ, jo̱guɨ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nijmérˉ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ o̱ꞌguɨ e jmérˉ ta˜ jmɨgǿøngˋ dseaˋ cajo̱ e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ cuuˉ.  bJo̱guɨ ꞌnéˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ e nijmɨꞌgóˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do írˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nicuǿꞌˉ dseaˋ dseeˉ írˋ o̱ꞌguɨ nijmɨgǿøngˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ írˋ cajo̱. Jial ꞌnéˉ lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ  )bJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ do jaˋ cuǿøngˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ táˋ caquɨ́ꞌˉ cajíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ e caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jial fɨng cabíingˉ Fidiéeˇ írˋ uíiꞌ˜ e cajmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. _7bdsʉco̱ꞌ song jaangˋ dseañʉꞌˋ jaˋ tɨɨiñˋ quiʉꞌrˊ ta˜ røøˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ ¿jial nilíꞌrˋ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jóng? iKbJo̱ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ e tɨɨmˋbre quiʉꞌrˊ ta˜ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e quiʉꞌrˊ ta˜ røøˋ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ e laco̱ꞌ nijmitiñꞌ˜ røøˋ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ; hIbjo̱ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ íingˊ o̱ꞌguɨ e jmóorˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ ꞌnéˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱guɨ e jaˋ ꞌnóorˋ mɨ́ɨꞌ˜; jo̱guɨ ꞌnéˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ dsináangˊ cuuˉ cajo̱. $AbCo̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ do ꞌnéˉ jmérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ e laco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ e nicuǿꞌˉ dseaˋ dseeˉ írˋ. Jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ e seengˋ fɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e iʉ˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e guiing˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nijmérˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ írˋ. Jo̱guɨ ꞌnéˉ e sɨtɨ́ɨiñˇ e cuǿꞌrˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ e nidǿiñꞌˉ jo̱guɨ lɨ˜ nijéiñꞌˉ mɨ˜ i̱i̱ˋ guilíingˉ fɨˊ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ eáangˊ ꞌnéˉ tɨɨiñˋ e eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cajo̱;  bJo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e júuˆ la: song jaangˋ dseaˋ iiñ˜ e nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ co̱o̱ˋ ta˜ guiʉ́bˉ jǿørˉ e iiñ˜ nijmérˉ jóng. 7gbDsʉꞌ nileámˋ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ song nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ jaangˋ niquiáꞌˆ dseaˋ, jo̱guɨ song e ngocángˋ dsíirˊ nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ lɨtúngˉ dsíirˊ jo̱guɨ song nijmiꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ cajo̱ song seeiñˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ i̱ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ.+bJo̱guɨ o̱ꞌ Adán i̱ calɨgǿngˋ, co̱ꞌ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Eva do, íbˋ i̱ calɨgǿngˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do ie˜ jo̱, jo̱guɨ mɨ˜ calɨgǿiñˋ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱b mɨ˜ caꞌuíingˉ dseeˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la.  b Dsʉco̱ꞌ cuǿøngˋ Adámbingꞌ i̱ cajméaangˋ Fidiéeˇ, jo̱guɨbaꞌ cajmeáaiñˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Eva do. 5cb Jo̱ o̱ꞌguɨ jnea˜ cuøøˉ fɨˊ e jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ niꞌérˉ fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ dseaˋ o̱ꞌguɨ e nisórˋ yʉ́ꞌˆguɨ laco̱ꞌ dseañʉꞌˋ, co̱ꞌ iing˜ jnea˜ e tiibˉ nijé̱rˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ lɨ˜ sɨseángꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ e nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. yb Jo̱ lajaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnéˉ e núˉbre lajaléꞌˋ e eˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ séerˋ teáˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱guɨ cajo̱ ꞌnéˉ e nʉ́ʉꞌ˜bre lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e sɨꞌíˆ e nijmitir˜. u~cb Jo̱ dsʉꞌ jaˋ ꞌnéˉ jmérˉ lajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e jmérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ dseángꞌˉ nɨjángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ. }yb Jo̱guɨ lajo̱bɨ iing˜ jnea˜ cajo̱ e jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ güɨquíꞌˊbre sɨ̱ꞌrˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ e jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e cá̱rˋ ꞌmɨꞌˊ e ꞌgooˋ e to̱o̱˜ jaléꞌˋ e ꞌmoꞌˆ, o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ faꞌ e nijmɨꞌɨɨng˜ ꞌñiaꞌrˊ e nijmérˉ e jloꞌˆguɨ jñʉguir˜ o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ e cá̱rˋ jaléꞌˋ ñíˆ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ lafaꞌ cunéeˇ o̱si cu̱u̱˜ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ o̱ꞌguɨ sɨ̱ꞌrˆ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ cajo̱. u|cbJo̱ lajo̱baꞌ iing˜ jnea˜ e jaléngꞌˋ dseaˋ güɨjmifémꞌˊbre Fidiéeˇ fɨˊ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ seeiñˋ e ɨˊ dsíirˊ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e o̱ꞌ guíiñˉ o̱ꞌguɨ e jɨ́ɨiñˋ cajo̱. {bJo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ e caꞌnáangˉ Fidiéeˇ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ i̱ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ casíiñˋ jnea˜ e laco̱ꞌ niꞌéeˆe jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e júuˆ seaˋ contøøngˉ e catɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jial nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ cajo̱. Jo̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ e júuˆ e cafáꞌˉa na, co̱ꞌ jaˋ jmɨgóoˋo. z}bJo̱ íbˋ dseaˋ i̱ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ carˋ cajúiñˉ e laco̱ꞌ niquírˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ cajmijnéemˋ Fidiéeˇ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱. Vy%bDsʉco̱ꞌ joˋ seengˋguɨ Fidiéeˇ i̱ fɨ́ɨngˊguɨ, co̱ꞌ jaamˋ Fidiéeˇ i̱ seengˋ; jo̱guɨ jaˋ seengˋ fɨ́ɨngˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ i̱ ɨ́ɨˋ íꞌˋ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lajo̱. Fxbco̱ꞌ Fidiéeˇ iiñ˜ e lajɨɨmˋ dseaˋ nileáiñˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ iiñ˜ e nilɨñiˊ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e catɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ. $wAbCo̱ꞌ e jo̱baꞌ guiʉ́ˉ, jo̱guɨ cajo̱ lajo̱baꞌ e iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ i̱ caleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, ?vwbJo̱guɨ ꞌnéˉbɨ mɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ cajo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseata˜ cajo̱, e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e jaˋ jmooˉnaaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ, jo̱guɨ e jmɨꞌgooˋnaaꞌ Fidiéeˇ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ, jo̱guɨ e se̱e̱ˉnaaꞌ e jmooˉnaaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ. Ru bJo̱ e labaꞌ la guíingˋ e liúunꞌ˜n jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e mɨ˜ féiñꞌˊ Fidiéeˇ, ꞌnéˉ mɨ́rˉ jmɨꞌeeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ e laco̱ꞌ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéiñˉ, jo̱guɨ e cuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋ dseaˋ do. 0t [bJo̱ lajo̱b nɨcalɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ gángˉ dseañʉꞌˋ, jaangˋ i̱ siiˋ Himeneo jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Jaangˉ, jo̱ nɨcajáanꞌ˜n i̱ dseaˋ la fɨˊ jaguóˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨtɨ́ɨiñˋ e jaˋ cá̱rˋ júuˆ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.s bJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, ꞌnʉˋ i̱ lɨnꞌˊ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcaféꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ uii˜ quíiꞌˉ, e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱ nijmɨꞌúunꞌˋ e nijméeꞌˆ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcangɨ́ɨnꞌˋ. Jo̱ jméeꞌˆ e ta˜ jo̱ laꞌeáangˊ e nɨsinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e nɨtɨɨnꞌˋ guíiꞌ˜ e guiʉ́ˉ e catɨ́ɨnꞌˉ e nijmeꞌˆ. Dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ nɨñiˊbre jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e ꞌnéˉ jmérˉ dsʉꞌ jaˋ cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ téꞌrˋ e teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. r byq mb¡Jo̱baꞌ majmɨꞌgooˉnaaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ majmiféngꞌˊnaaꞌre cajo̱, co̱ꞌ íbˋ Fidiéeˇ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ lata˜, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ jaˋ cuǿøngˋ líˋ júungˉ jo̱guɨ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nineeng˜naaꞌre, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ! Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ. p  bJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ eáamˊ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jnea˜; jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cajmijnéeiñˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jial tíiˊ e féngꞌˊ dsíirˊ uii˜ quiéˉe. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nabɨ nijángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. o bDsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e júuˆ la, jo̱guɨ dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ nilíˋ jáꞌˉ líingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ e júuˆ la cajo̱; Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cajárˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nileáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ røøngˋ dseeˉ, jo̱ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ røøngˋ dseeˉ, jnea˜bingꞌ i̱ eáangˊguɨ lɨ́ɨngˊ lajo̱. n 5bJo̱ dsʉꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ eáamˊ calɨguiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ cajméerˋ e nɨcajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguórˋ jo̱guɨ e nijmiꞌneáanˋnre cajo̱ e ngocángˋ dsiiˉ uíiꞌ˜ e cøøngˋ se̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Em b Jo̱ nañiˊ faꞌ jnea˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ gabˋ cafáꞌˉa uii˜ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ gabˋ cajmeáanꞌ˜n jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ caløøm˜bɨ́ɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱, dsʉꞌ ie˜ jo̱ eáamˊ calɨ́ꞌˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cuíinˋn Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱, jo̱guɨ jaˋ ñiiˉ cajo̱ e˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoˋo do. l 7b Jo̱ cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ carˋ ngocángˋ dsiiˉ e nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ bíˋ e laco̱ꞌ niníiꞌ˜guɨ́ɨ júuˆ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ eáamˊ nɨta˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e ta˜ jo̱. @k {b Jo̱ e júuˆ niguoꞌˆ do røøbˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jloꞌˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ i̱ Fidiéeˇ dseaˋ güeangꞌˆ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ ta˜ e niníiꞌ˜guɨ́ɨ e júuˆ jo̱. Guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jnea˜ j {b lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, o̱si dseañʉꞌˋ ꞌléerˊ e güɨɨiñˋ laꞌóꞌˋ dseañuiñꞌˋ, o̱si dseamɨ́ˋ ꞌléerˊ e güɨɨiñˋ laꞌóꞌˋ dseamɨ́ɨiñˉ é, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ lǿøngˊ jo̱guɨ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ quie̱ˊ jaléꞌˋ júuˆ adseeˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éengˋ fiiˉ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ jaléꞌˋ e féꞌrˋ do. Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ, e e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ niguoꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. i !b Jo̱guɨ ꞌnéˉ e tó̱o̱ˋ dsiˋnaaꞌ cajo̱ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ jaˋ calɨ́ˉ faꞌ e catɨ́ɨngˉ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ; dsʉco̱ꞌ e júuˆ e quiʉꞌˊ ta˜ do calɨ́ˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sooˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ laangˋ mɨ˜ eeˋgo̱ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ, jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e laco̱ꞌ jmɨrǿngˋ dseeˉ yaaiñ˜, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ jmɨꞌgórˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jngangꞌˊ tiquiáꞌˆ niquiáꞌˆ, o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ dseaˋ rúngꞌˋ, Yh -bCo̱ꞌ nɨne˜baaꞌ guiʉ́ˉ jaléꞌˋnaaꞌ e eáamˊ íingˉ ta˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e cajmeꞌˊ Moi˜ do fɨng song jmángꞌˋ dseaˋ ta˜ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ quiáꞌˉ. eg EbDsʉco̱ꞌ lɨco̱ꞌ iiñ˜ jmeángꞌˋ yaaiñ˜ tɨfaꞌˊ i̱ eˊ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, dsʉꞌ jaˋ ngáiñꞌˋ do e˜ guǿngꞌˋ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e júuˆ e erˊ la úungˋ do. %f EbCo̱ꞌ seemˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ nɨcatʉ́ˋ e júuˆ la jo̱ nɨcá̱rˉ fɨˊ jiéꞌˋ jo̱ nɨféꞌrˋ jmangꞌˆ júuˆ e jaˋ uiing˜ seaˋ. je ObDsʉꞌ e lab uiing˜ quiáꞌˉ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e ꞌnéˉ nijmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ e guiʉ́ˉ dsiˋnaaꞌ, jo̱guɨ e tɨɨngˋnaaꞌ guíiꞌ˜naaꞌ jnang˜ e guiʉ́ˉ e catɨ́ɨngˉ jméˆnaaꞌ, jo̱guɨ cajo̱ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ. 3d abJo̱guɨ nifɨ́ꞌˆre cajo̱ e jaˋ ꞌnéˉ cá̱rˋ cuente lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ cuento quiáꞌˉ dseaˋ mɨˊ áangˊ quíˉnaaꞌ o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ téꞌˊ cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ mɨˊ áangˊ quíˉnaaꞌ. Co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ la lɨco̱ꞌ uiing˜ e seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ jɨ́ɨmˋ jo̱ jaˋ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ e jo̱ faꞌ nidsicuángˋguɨ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ jial jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. |c sbJo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, ie˜ cangóˉo fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia, jo̱ fáꞌˋtú̱u̱ lana, e dobɨ nijá̱ꞌˆ e fɨˊ fɨɨˋ Éfeso e laco̱ꞌ niliúunꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ eˊ júuˆ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e joˋ nijméˉguɨr lajo̱. bb ?bJo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Timoteo, co̱ꞌ ꞌnʉbˋ lɨnꞌˊ lafaꞌ dseángꞌˉ jó̱o̱ˋo̱ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ nɨcajángꞌˋ uøꞌˊ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táanꞌˋ, jo̱guɨ e nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ cajo̱ e nicuǿrˉ e nilɨseenꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Júuˆ ɨ́ɨˋ ꞌgooˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨgǿøngˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e erˊ Ga bJnea˜ Paaˉ, jo̱ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ jmóoˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ Fidiéeˇ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ cuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ e nɨta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜, íˋbingꞌ caquiʉꞌˊ ta˜ lajo̱. `NGüɨꞌíibˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ laꞌuii˜ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Tesalónica.V_%NJo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e ɨ́ˆnaꞌ e jiˋ la fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na. ^1NJo̱ røøngˉ rúngꞌˋnaꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na. v]eNDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, féemꞌ˜baꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíˉiiꞌ. Q\NJo̱ Fidiéebˇ dseaˋ catǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jmiti˜bre e jo̱. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ Paaˉ lɨ˜ cadséngˉ B[}NJo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉbre. Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌr cajo̱ e nijmérˉ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ áaˊnaꞌ, jo̱guɨ e nijmérˉ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jial laco̱ꞌ seengˋnaꞌ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ dseeˉ nilɨseaˋ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. iZKNJo̱ ꞌnaangˉ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. /YWNDsʉꞌ quie̱ˋnaꞌ cuente lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, su dseengˋ o̱si jaˋ dseengˋ é, jo̱ ꞌmea˜baaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ. vXeNJo̱ jaˋ guiáˆnaꞌ caꞌˊ jaléꞌˋ e féꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. W{NJo̱ jaˋ jnɨɨng˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jmérˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. dVANJo̱guɨ cuǿøꞌ˜baꞌr guiꞌmáangꞌˇ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱baꞌ iiñ˜ e nijméeˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 4UcNJo̱ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ yejí̱ˉ. ;TqNJo̱ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ contøøngˉ. SNJo̱ ñiing˜ óoˊnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ quírˉ có̱o̱ꞌ˜ e gaˋ quiáꞌˉ jaangˋguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ e gaˋ e jmóoˋ íˋ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e jmɨꞌúungˋnaꞌ jméeˆnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. R NJo̱guɨ síiꞌ˜guɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jíingˉnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ jméˉ ta˜, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜naꞌ bíˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨtúngˉ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ seaˋ bíˋ quiáꞌˉ laꞌiéꞌˋ faꞌ dseángꞌˉ nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jmeeˇnaꞌ féngꞌˊ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lajɨɨngˋ dseaˋ. QN Jo̱ eáamˊ ꞌnéˉ eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ ꞌnéˉ jmiꞌneáangˋnaꞌre quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ta˜ e jmóorˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. bP=N Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jmɨꞌgooˋbaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e quie̱rˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ eꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jial laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e nilɨseengˋnaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. HO N Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, cuǿøꞌ˜ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌˇ rúngꞌˋnaꞌ e jaˋ tiúung˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmooˋnaꞌ lana. Jaléꞌˋ e casɨ́ꞌˉ Paaˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ MNN Co̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cajúiñˉ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜, song se̱e̱ˉnaaꞌ táꞌˉ saˋ se̱e̱ˉnaaꞌ mɨ˜ nijáaˊtu̱r. MN Co̱ꞌ jaˋ sɨꞌíingˆnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ iihuɨ́ɨˊ, dsʉꞌ sɨꞌíimˆbaaꞌ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nileángˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. NLNDsʉꞌ jneaa˜guɨ́ɨꞌ, dseaˋ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ, contøømˉ ꞌnéˉ ɨ́ˆ dsiˋnaaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ. Jo̱ co̱ꞌ nɨcajáamꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmiꞌneáamˋbɨ́ɨꞌ dseaˋ do cajo̱, jo̱baꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌquiꞌˊ ñíˆ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌǿngꞌˋ yee˜naaꞌ. Jo̱ co̱ꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nileámˋbaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ e la lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ loguiˇ ñíˆ có̱o̱ꞌ˜ e lɨꞌǿngꞌˋ moguiˋnaaꞌ. OKNCo̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ sɨjlɨ́ɨˆ jminiˇ mɨ˜ uǿøˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ mɨ˜ uǿøˋ cajo̱. JNjo̱baꞌ ꞌnéˉ e jaˋ sɨjlɨ́ɨˆ jminíˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ ꞌnéˉ e sɨjnéebˋ dsiˋnaaꞌ contøøngˉ jo̱guɨ ꞌnéˉ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ cajo̱. fIENCo̱ꞌ lajalémꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱ fɨˊ lɨ˜ jneábˋ seengˋnaꞌ. Jo̱ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, co̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ nʉʉbˋ seengˋ i̱ laꞌíˋ; 7HgNDsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, joˋ seengˋguɨꞌ e jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ ñíˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ, jo̱baꞌ jaˋ nidsigáˋ óoˊnaꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la laco̱ꞌguɨ dsigáˋ dsíiˊ jaangˋ dseaˋ mɨ˜ guiéeˊ jaangˋ i̱ dsijméeˉ ɨ̱ɨ̱ˋ fɨˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ uǿøˋ. \G1NJo̱ mɨ˜ nijíngꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ: “Tiibˉ íiˊ jo̱guɨ juguiʉ́bˉ seaˋ”, dsʉꞌ ie˜ jo̱b dseángꞌˉ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nileáiñˋ lajeeˇ e jaˋ ñiing˜ dsíirˊ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ quiéengˋ jiuung˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ lɨ˜ dseángꞌˉ ninángˋ e dseáˋ jmohuɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ e nilɨseengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ ie˜ jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ íˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nileángˋguɨr e jaˋ niꞌíñꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do. AF{NCo̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ røøˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ ñirˊ jéengˊguɨ e˜ jmɨɨ˜ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ ñirˊ jéengˊguɨ lɨ˜ niguiéeˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ dsiꞌlee˜ fɨˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ uǿøˋ. 7E iNJo̱baꞌ fáꞌˋguɨ́ɨ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jaˋ ꞌnéˉ jméeꞌ˜e quíiˉnaꞌ e fɨˊ ni˜ jiˋ la lana lɨ˜ dseángꞌˉ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e fáꞌˋa la. ~DuNJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e cuǿøꞌ˜ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e júuˆ na.IC NJo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ i̱ jí̱ꞌˋguɨ, co̱lɨɨm˜ nidseáꞌˆnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ, jo̱ nijí̱ꞌˊ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱b nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ lata˜. 3B_NJo̱ ie˜ jo̱ nijgiáangˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ ninʉ́ꞌˋ luu˜ Fidiéeˇ e quiʉꞌrˊ ta˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ ninʉ́ꞌˋ e guiniféꞌˋ jaangˋ ángel i̱ niingˉguɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ, jo̱guɨ ninʉ́ꞌˋ e niꞌi̱i̱˜ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cajo̱. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajúngˉ, íˋbingꞌ i̱ nijí̱ꞌˊtu̱ laꞌuii˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. [A/NJo̱baꞌ síiꞌ˜guɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ júuˆ e caꞌeˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, e se̱e̱ˉbɨ́ɨꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ, jaˋ nidseáꞌˆnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ jéengˊguɨ laco̱ꞌguɨ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nɨcajúngˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ. C@NJo̱ co̱ꞌ jábꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ e cajúmˉ Jesús jo̱guɨ cají̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ lajo̱b jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ cajo̱ e Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Jesús nijmérˉ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ cajúngˉ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌrˉ. ?N Jo̱ e labaꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, co̱ꞌ ii˜ jneaꞌˆ faꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋ nilɨñíˆnaꞌ jial lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajúngˉ e laco̱ꞌ jaˋ cuǿꞌˆ fɨꞌíˆ yaang˜naꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. [Q~~ {z|yBxZvmtssq(oon%lCjhffMdcba4_^]'[YXWVUTJQ!PN%LKJ ILG(EC&A<@2>=K;f876?43E0/.N,+)(&%$P" m`R@Pd*> ~i`gQvweJo̱ e˜guɨ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ e contøøngˉ lɨ́ꞌˉnaaꞌ doñiˊ eeˋ dsijéeˊ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ e niꞌˊ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ e júuˆ quiáꞌrˉ do niꞌˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ e jloꞌˆ jmeafɨɨˋ. v) Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ caguiéˉe fɨˊ jo̱, jaˋ iáangˋ dsiiˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ cadsénꞌˋn i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Tito. Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ, ladsifɨˊ lajo̱b caꞌɨ́ꞌˉɨ júuˆ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, jo̱ cangóˉo fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia. Jial lɨ́ꞌˉnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ uuc Jo̱ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, e ie˜ mɨ˜ caguiéˉe fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Troas e quiáꞌˉ e niguiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ eáamˊ calɨseáˋ fɨˊ quiéˉe e nijmee˜e lajo̱. t Jo̱ jmóoˋo lajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ e nijmɨꞌóoꞌ˜ jneaa˜aaꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás, co̱ꞌ nɨne˜baaꞌ guiʉ́ˉ jial lɨ́ɨˊ ta˜ quiáꞌrˉ. Jaˋ iáangˋ dsíiˊ Paaˉ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ Troas .sU Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíing˜naꞌ dseeˉ quiáꞌˉ do, lajo̱b nijmee˜ jnea˜ cajo̱, co̱ꞌ niꞌíim˜baa dseeˉ quiáꞌrˉ song seaˋ uiing˜ e nijmee˜e lajo̱. Jo̱ nijmee˜e lajo̱ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ tíiˊ ni˜ quiáꞌˉ e jo̱. )rK Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ nɨcaguiéemꞌ˜baa jiˋ quíiˉnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨñiiˉ jo̱guɨ nilɨta˜ dsiiˉ su dseángꞌˉ lajangꞌˆ guiaˊ óoˊnaꞌ e nijméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ júuˆ e liúunꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ. 2q]Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ e nijmɨta˜naꞌ dsíiˊ i̱ dseaˋ do e ꞌneámˉbɨꞌr lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lamɨ˜ jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌr˜. 3p_Jo̱ lana lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ íingˆnaꞌ dseeˉ quiábꞌˉ i̱ dseaˋ do, jo̱guɨ e nijmitíiꞌ˜naꞌ dsíirˊ cajo̱. Jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ e dseángꞌˉ nitʉ́rˋ conguiaˊ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨsiñꞌˊ uíiꞌ˜ e eáangˊ lɨjiuung˜ dsíirˊ. Vo%Jo̱ e iihuɨ́ɨˊ e nɨcacuǿøꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌléeˊ do uii˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e gaˋ e cajméerˋ do, jo̱baꞌ lɨ́ngˉ jnea˜ e nɨtébꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lajo̱. %nCJo̱ i̱ dseaˋ i̱ nɨcacuøˊ fɨꞌíˆ dsíiˊ do, o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ fɨꞌíˆ, co̱ꞌ lajo̱b ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, lɨfaꞌ jiʉ˜guɨjiʉ. Jo̱ fáꞌˉa jiʉ˜guɨjiʉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ nilíingˉnaꞌ fɨꞌíˆ e eáangˊ. mwJo̱ mɨ˜ cajméꞌˉe e jiˋ laꞌuii˜ do quíiˉnaꞌ, eáamˊ guiing˜ dsiiˉ uii˜ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ jmóoˋbaa fɨꞌíˆ cajo̱, co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ quɨ́ꞌˉbaa. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajméꞌˉe e jiˋ do quíiˉnaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmijiuungˇ óoˊnaꞌ, dsʉco̱ꞌ cajméꞌˉe e jiˋ do e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ jial tíiˊ eáangˊ ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ. Mɨ˜ cajméeˋ Paaˉ féngꞌˊ dsíirˊ uii˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ caꞌléeˊ lwJo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ, cajméꞌˉe e jiˋ laꞌuii˜ do quíiˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ jaˋ iin˜n nii˜i e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nijmijiuungˇnaꞌ dsiiˉ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmiꞌiáangˋnaꞌ dsiˋbaa. Jo̱ dseángꞌˉ lamɨ˜ ta˜ dsiiˉ e lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ dsiˋ jnea˜. hkIDsʉco̱ꞌ fɨng song cajméˉe lajo̱, jo̱baꞌ joˋ i̱i̱ˋ seengˋguɨ i̱ cuǿøngˋ líˋ jmiꞌiáangˋguɨ dsiiˉ, co̱ꞌ joˋ cuǿøngˋ líˋ jmiꞌiáangˋnaꞌ dsiiˉ fɨng song nɨcajmijiuung˜ óoˊnaꞌ. 'j IJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ e jaˋ ninii˜tú̱u̱ e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ jaˋ nijmijiuungˇ óoˊnaꞌ. i Co̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ ii˜naaꞌ e niquiʉ́ꞌˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e nijáꞌˉ líingˋnaꞌ laguidseaangˉ jaléꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋ jneaꞌˆ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ teábˋ teáangˉnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ jneaꞌˆ lɨco̱ꞌ ii˜naaꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jial nilɨseengˋnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ. h Jo̱ dsʉꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ tíiˊ nir˜ e ñirˊ e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e jaˋ mɨˊ calɨ́ˉ e ninii˜i fɨˊ na fɨˊ Corinto lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ lamɨ˜ ɨˊ dsiiˉ. Jo̱ nɨcalɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ lamɨ˜ iin˜n e nilíingˉtu̱ꞌ fɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e sɨꞌíˆ e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ. Yg -Jo̱guɨ Fidiéeˇbɨ cajo̱ dseaˋ nɨcajméerˋ e li˜ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. Co̱ꞌ e Jmɨguíˋ do lɨ́ɨˊ ꞌnángꞌˋ quiáꞌˉ e catɨ́ɨngˉ niꞌíingꞌ˜naaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. lf SJo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcajméeˋ e teáˋ té̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ nɨcaguíngꞌˋ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. e Co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do e lɨti˜ lajaléꞌˋ júuˆ e cuøˊ Fidiéeˇ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ mɨ˜ jmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ, féꞌˋnaaꞌ “Lajo̱b nilíˋ” laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Jesús. Gd  Jo̱ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Timoteo jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ Silvano guiaˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. Jo̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús jaˋ tú̱ˉ neáangˊ dsíirˊ, co̱ꞌ mɨ˜ jíñꞌˉ eeˋgo̱ nijmérˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jmóoˋbre. _c 9Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmiti˜ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ, lajo̱b jmooˋ jneaꞌˆ cajo̱, co̱ꞌ jaˋ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmóˆnaaꞌ jo̱guɨ mɨ˜ ngoyúungꞌ˜ jo̱, jaˋ nijmóˆnaaꞌ. Lb Jo̱ ¿su ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ e nijmee˜e lajo̱, jaˋ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ? U̱˜, o̱ꞌ lajo̱. Co̱ꞌ jnea˜ jaˋ jmóoˋo e tú̱ˉ neáangˊ dsiiˉ mɨ˜ eeˋgo̱ jmóoˋo, co̱ꞌ jaˋ fáꞌˉa e nijmee˜e mɨ˜ ɨˊ dsiiˉ e jaˋ nijmee˜e. a Co̱ꞌ lamɨ˜ sɨꞌíˆ ɨˊ dsiiˉ e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia, jo̱guɨ e niꞌeeˇtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ niquɨngꞌˉtú̱u̱ fɨˊ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. `  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨta˜ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ nɨcaꞌɨ́ˋ dsiiˉ e jangꞌˉ nii˜baa e niꞌee˜e ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ e nitɨˊ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ. 5_ elɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la nɨcangámꞌˋjiʉꞌ lɨ˜ lɨɨng˜ e mɨ˜ nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ cuaiñ˜ quíˉ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ nilɨꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ. }^ u Jo̱guɨ fɨˊ ni˜ jaléꞌˋ jiˋ e nɨcasiing˜naaꞌ quíiˉnaꞌ, jaˋ mɨˊ cajméeꞌ˜naaꞌ júuˆ e jiéꞌˋ e laco̱ꞌ huɨ́ɨngˊ ngángꞌˋnaꞌ o̱si e niꞌɨ́ˆnaꞌ. Jo̱ sɨjeenˇ e dseángꞌˉ ningámꞌˋbaꞌ røøˋ ]  Jo̱ seabˋ co̱o̱ˋ uiing˜ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ, jo̱ e jo̱ uíiꞌ˜ e nɨcalɨlíꞌˆnaaꞌ e dseángꞌˉ guiʉ́bˉ nɨcaꞌeeˉnaaꞌ, jo̱guɨ líꞌˆ dsiiˉ e eáangˊguɨ nɨcajméˆnaaꞌ lajo̱ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱b jmooˉnaaꞌ, dsʉꞌ o̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨɨngˋnaaꞌ ngángꞌˋnaaꞌ yee˜baaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lajo̱ nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáaiñˋ jneaꞌˆ. \  fɨng song jmɨcó̱o̱ꞌˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jneaꞌˆ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíˉnaaꞌ. Jo̱guɨ song fɨ́ɨmˊbaꞌ nimɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊbaꞌ cajo̱ nicuǿꞌˉnaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ. Jialɨꞌˊ jaˋ cangóˉ Paaˉ fɨˊ Corinto 4[ c Jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ caleáaiñˋ jneaꞌˆ ie˜ jo̱ e laco̱ꞌ jaˋ cajiʉ́ꞌˋnaaꞌ fɨˊ ni˜ ꞌmóˆ, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ nileángˉguɨ jneaꞌˆ lajeeˇ ngóoˊguɨjiʉ. Jo̱guɨ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ cajo̱ e dseángꞌˉ nileámˉbɨr jneaꞌˆ jee˜ ꞌmóˆ XZ + Jo̱ caꞌɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nijngámꞌˉ dseaˋ jneaꞌˆ. Jo̱ dsʉꞌ cangojéeˊ e jo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨlíꞌˆnaaꞌ e jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jmóˆnaaꞌ yee˜naaꞌ, dsʉco̱ꞌ ꞌnéˉ e nɨseáang˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ i̱ jɨˋguɨ jmijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. ,Y SDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ii˜baaꞌ e nijmiguiéngꞌˊnaaꞌ áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e cangongɨ́ɨˉ jneaꞌˆ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. Jo̱ eáamˊ huɨ́ɨngˊ jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨˉnaaꞌ do e carˋ jí̱i̱ꞌ˜ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ cateáꞌˉnaaꞌ, co̱ꞌ jɨˋguɨ caꞌɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ e joˋ niꞌuǿˋnaaꞌ e fɨˊ jo̱ e jí̱ꞌˋnaaꞌ. X +Jo̱ guiʉ́bˉ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ nɨne˜baaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ íingꞌ˜naꞌ iihuɨ́ɨˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, jo̱guɨ lajo̱b cajo̱ nijmitíiꞌ˜ Fidiéeˇ óoˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ. W Jo̱ jneaꞌˆ dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ iihuɨ́ɨˊ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨtíiꞌ˜ óoˊnaꞌ jo̱guɨ uíiꞌ˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ jial nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱guɨ mɨ˜ jmitíiꞌ˜ Fidiéeˇ dsiˋnaaꞌ, jmóorˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨtíiꞌ˜ óoˊnaꞌ jo̱guɨ e laco̱ꞌ téꞌˋnaꞌ e jaˋ nilɨtúngˉ óoˊnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la dsingɨ́ɨngˉ jneaꞌˆ. kV QJo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ eáangˊ íingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱, laꞌeáangˊ íbˋ, e eáangˊ lɨtíiꞌ˜ dsiˋnaaꞌ lana. U /Jo̱guɨ íbˋ dseaˋ i̱ jmitíiꞌ˜ dsiˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ; jo̱ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ cuǿøngˋ líˋ nijmitíiꞌ˜naaꞌ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ dsingɨ́ɨngˉ lajo̱; jo̱ jmooˉnaaꞌ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. -T UJo̱ contøømˉ ꞌnéˉ jmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íbˋ Tiquíˆiiꞌ i̱ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ íbˋ Fidiéeˇ i̱ jmitíiꞌ˜ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ huɨ́ɨngˊ dsijéeˊ quíˉiiꞌ. .S WJo̱ lana mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e güɨꞌɨ́ˆbre güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ seengˋnaꞌ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e caꞌíngꞌˋ Paaˉ R Jnea˜ Paaˉ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ óoˋ ta˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ lajo̱b calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Timoteo, jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Corinto. Jo̱guɨ cajo̱ catɨ́ɨmˉ e jiˋ la i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ latøøngˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya. QbDsʉco̱ꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉ e júuˆ jmɨgóoˋ do nɨcatʉ́ˋbre e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ seengˋnaꞌ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ laꞌuii˜ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ Timoteo.gPGbJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jie˜ mɨˊ jmɨtúngˉ oꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcaꞌíinꞌ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ jie˜ mɨˊ jáꞌˉ nuuꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ e jaˋ uiing˜ seaˋ, o̱ꞌguɨ e jméeꞌˆ ta˜ jɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ. LObJo̱guɨ song nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ seaˋ uiing˜ quiáꞌrˉ e nitíiñꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˉ mɨ˜ nijúuiñˉ e nilɨseeiñˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ lata˜. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ jNMbJo̱ síiꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do e güɨjméeˋbre jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ e eáangˊ güɨjmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ e contøøngˉ guiing˜ dsíirˊ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ. eMCbJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, e júuˆ la: Síiꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ eáangˊ seaˋ cuuˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jaˋ güɨjmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜ e eáangˊ ta˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ cuuˉ quiáꞌrˉ, dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ seabˋ mɨ˜ jaˋ eeˋ quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Dsʉꞌ jaˋ ꞌnéˉ jmérˉ lajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ jmérˉ e ta˜ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéebˇ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ dseángꞌˉ i̱ cuøˊ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ quiáꞌˉ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. aL;bJo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ i̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e nijúuiñˉ, jo̱guɨ contøømˉ seeiñˋ e guiiñ˜ lɨ˜ jloꞌˆ jneáˋ jɨˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cuǿøngˋ líˋ dsiquiéeiñˊ fɨˊ jo̱, o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ mɨˊ cangáaiñˋ dseaˋ do o̱ꞌguɨ líꞌrˋ faꞌ e niníiñˉ dseaˋ do cajo̱. ¡Jo̱ majmifémꞌˊbaaꞌre lata˜, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ! Jo̱ lajo̱b nilíˋ. nKUbJo̱ nijméˉ Fidiéeˇ lajo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ güeangꞌˆ jo̱guɨ i̱ néeˊ ni˜ lajaléꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ jo̱guɨ i̱ niingˉguɨ eáangˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ mogui˜, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ Fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiʉꞌˊ ta˜ cajo̱. qJ[bjo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e jméeˆbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ, jo̱ jaˋ jmɨsɨ́ɨnꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jiéꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ e uiing˜ seaˋ e nijɨɨnꞌ˜. Jo̱ jmeeˉbɨꞌ lajo̱ cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Ib Jo̱guɨ lana fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e jí̱ꞌˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ cajo̱ fɨˊ quiniˇ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caféꞌˋ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ quiniˇ Poncio Pilato, fHEb Jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ e contøøngˉ sínꞌˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ jie˜ mɨˊ tiunꞌˊ jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱baꞌ nitinꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˉ mɨ˜ nijúunꞌˉ, dsʉco̱ꞌ uiing˜ e lajo̱baꞌ e catǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ uiing˜ e jo̱baꞌ cajo̱ cajmeeˉ ꞌnʉˋ júuˆ fɨˊ quiniˇ fɨ́ɨngˊ dseaˋ e dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e sinꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. cG?b Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, ꞌnʉˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jmihuíingˆ uøꞌˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ na. Jo̱ güɨlɨseemˋbaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e eeꞌˇ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ contøømˉ ꞌnéˉ guiing˜ oꞌˊ e jmeꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ e sinꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e jmiꞌneáanꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ jo̱guɨ e féngꞌˊ oꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e íinꞌ˜ jo̱guɨ e jaˋ jmɨjløngꞌˆ uøꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúnꞌˋ. F'b Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ dseángꞌˉ eáangˊ dsináangˊ dseaˋ cuuˉ, jo̱b lɨ˜ uiing˜ quiáꞌrˉ e iiñ˜ nijmérˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ; jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ nɨcatʉ́ˋbre e teáaiñˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmóorˋ lajo̱, jo̱baꞌ lana eáamˊ jaˋ juguiʉ́ˉ nɨseeiñˋ. Júuˆ laniingˉ quiáꞌˉ Paaˉ e casɨ́ꞌrˉ Timoteo E9b Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ eáangˊ iing˜ jmeángꞌˋ yaang˜ e nilɨseaˋ cuuˉ quiáꞌrˉ, jaˋ téꞌrˋ e iiñ˜ nijmérˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ e cuuˉ do. Jo̱ jo̱b lɨ˜ uíingˆ e nisiꞌˊ fɨˊ gaˋ quiáꞌrˉ e nijmérˉ jaléꞌˋ e jaˋ uiing˜ seaˋ jo̱guɨ eáangˊ ꞌléeˊ quiáꞌrˉ cajo̱. Jo̱ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱b lɨ˜ uíingˆ e íingˉ quiáꞌˉ dseaˋ jo̱guɨ e nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ. 9Dkbjo̱guɨ song seabˋ jaléꞌˋ e quiee˜naaꞌ jo̱guɨ jaléꞌˋ sɨ̱́ꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱b ꞌnéˉ e nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ. CbDsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ mɨˊ seaˋ quíˉnaaꞌ mɨ˜ calɨséngˋnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e cuǿøngˋ líˋ léˆnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la mɨ˜ nidseáꞌˆnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ; fBEbJo̱ e jábꞌˉ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ eáamˊ jloꞌˆ jo̱guɨ eáamˊ quíingˊ cajo̱ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜, dsʉꞌ lɨ́ɨˊ lajo̱ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiꞌiáangˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌˉbre. A-bjo̱guɨ jmóorˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ e jaˋ guiéngˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆbaꞌ ɨˊ dsíirˊ, jo̱guɨ jaˋ cuíirˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ seaˋ contøøngˉ e catɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jmáiñꞌˋ ta˜ e júuˆ jo̱ e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ cuuˉ. Jo̱ jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ e niquɨnꞌˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. o@Wbjo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ jlømꞌˆ i̱ jaˋ e tɨɨngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Co̱ꞌ dseáˋ lafaꞌ jmohuɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ e jmóorˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ júuˆ quiáꞌrˉ e jaˋ cuøꞌrˊ júuˆ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ lɨ˜ doñiˊ e sɨ́ɨiñˋ; jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ uíingˉ jaléꞌˋ dsihuɨ́ɨˊ jo̱guɨ e jaˋ seeiñˋ røøˋ jo̱guɨ e jmiguíiñˉ dseaˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ e jaˋ seaˋ júuˆ ta˜ dsíiˊ quiáꞌˉ rúiñꞌˋ, ?bJo̱ song seengˋ i̱ eˊ júuˆ e jiéꞌˋguɨ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e caꞌeˊ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, %>CbJo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ do seengˋ fiir˜ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱, jo̱ jie˜ mɨˊ tʉ́rˋ e jmɨꞌgóˋreiñꞌ, dsʉco̱ꞌ røøbˋ teáaiñˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmitir˜ røøˋguɨ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ i̱ fiir˜ do, dsʉco̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáangˋ rúngꞌˋ lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ e ta˜ e jmóoˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ do. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, éeꞌ˜guɨ dseaˋ jaléꞌˋ e júuˆ na jo̱guɨ síiꞌ˜guɨr cajo̱ e güɨjmiti˜bre lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ dsináangˊ dseaˋ cuuˉ 6= gbJo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ ꞌnéˉ e eáamˊ nijmɨꞌgórˋ fiir˜ e lɨ˜ jmóorˋ ta˜ do, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ niꞌuíingˉ e niféꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ uii˜ quiáꞌˉ júuˆ quiáꞌrˉ cajo̱. )<KbJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ dseaˋ, seaˋbaꞌ e dsifɨbˊ lɨlíꞌrˆ, jo̱ seaˋbɨ cajo̱ e jaˋ nilɨlíꞌrˆ dsifɨˊ jo̱ cøøngˋguɨ nilɨlíꞌrˆ, dsʉco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ lɨ́ꞌˆ nijé̱ˉ lajo̱ e sɨꞌmaangˇ.,;QbJo̱ seabˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ e dsifɨbˊ lɨñiˊ dseaˋ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ seaˋbɨ dseeˉ cajo̱ e jaˋ lɨñiˊ dseaˋ cartɨˊ mɨ˜ niguiéeˉ i̱ dseaˋ i̱ óoˋ dseeˉ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. l:QbJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, e mɨ˜ jaˋ ꞌgooˋ dseengˋ tuꞌˋ jo̱ jaˋ uꞌˆ layaang˜ jmɨɨˋ, co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ niꞌuꞌˆ capíꞌˆ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e nɨcóꞌˊ. !9;bJo̱guɨ jie˜ mɨˊ quidsiꞌˋ guóoꞌˋ fɨˊ mogui˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ lajmɨnáˉ e jaˋ mɨˊ caꞌíiˋ oꞌˊ røøˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ niquɨnꞌˆ jee˜ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ jmɨꞌúunꞌˋ e jaˋ niténꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ. 68ebJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jaléꞌˋ e júuˆ la fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles, e dseángꞌˉ ꞌnébˉ e contøømˉ tó̱o̱ˋ oꞌˊ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ la, jo̱ jaˋ jmoꞌˊ cuente jaléꞌˋ e féꞌˋ dseaˋ, jo̱ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ ꞌnéˉ ɨꞌˆ íꞌˋ. s7_bJo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ quiʉꞌˊ dsíiˊ e jmóoˋbɨr jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ fɨ́ꞌˆre fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌɨ́ˉ ꞌgóˋ quiáꞌˉ i̱ caguiaangˉguɨ i̱ iing˜ jméˉ lajo̱. _67bJo̱guɨ jaˋ jmijíiꞌˇ cajo̱ fɨng song jmóoˋ dseaˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ song jaˋ mɨˊ caguilíingˉ gángˉ gaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ tíiˊ ni˜ i̱ nija̱ꞌˉ júuˆ røøˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. 95kbDsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jaˋ jnɨ́ꞌˆ moꞌooˉ jóꞌˋ núuˆ quíiꞌˉ lajeeˇ e øꞌˊreꞌ cuɨꞌieeˋ.” Jo̱guɨ féꞌˋguɨ cajo̱: “Jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ dseángꞌˉ ꞌnéˉ quíbˋ e ꞌléeiñꞌ˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ.” i4KbJo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ røøˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnéˉ e niquíbˋ e ꞌléeiñꞌ˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, dsʉꞌ eáangˊguɨ guíingˋ ꞌnéˉ líˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ guiaˊ jo̱guɨ ta˜ eˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. `39bJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ jee˜ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, güɨjméeˋbreiñꞌ íˆ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ e nicá̱ˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉguɨ do ta˜ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜reiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéiñˉ. i2KbDsʉco̱ꞌ seemˋ i̱ lɨɨng˜ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ nɨcaꞌnaamˋ yaang˜ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ nɨcanaaiñˋ e síngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ. J1 bJo̱baꞌ iing˜ jnea˜ e nicúmꞌˋtu̱ guooˋ caléꞌˋ catú̱ˉ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ bíˋbɨ dsíiˊ, jo̱guɨ e nilɨseengˋ jó̱o̱rˊ, jo̱guɨ e niquiʉ́ꞌˉbre ta˜ røøˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ nicuǿꞌˉreiñꞌ dseeˉ. v0eb Jo̱guɨ cajo̱ jmóorˋ ta˜ ngɨˊ la gui˜ ꞌnʉ́ʉˊ e o̱ꞌ e ta˜, jo̱ lajo̱baꞌ e uíingˉ e lɨfɨ́iñꞌˉ; jo̱guɨ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e lɨfɨ́iñꞌˉ do cajo̱, co̱ꞌ ngɨrˊ ta˜ quie̱ˊ adseeˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ lacaangˋ jiéꞌˋ lɨ˜ jaˋ catɨ́ɨiñˉ, jo̱guɨ féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ catɨ́ɨngˉ nijmérˉ lajo̱. /b jo̱baꞌ dseebˉ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ jóng quiáꞌˉ e jaˋ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ e catɨ́ɨiñˉ e nijmérˉ. .+b Jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nitáangꞌ˜ fɨˊ ni˜ jiˋ do jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ jaˋ mɨˊ ngolíingˉ sesenta ji̱i̱ˋ e laco̱ꞌ nilɨcó̱o̱ꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ; dsʉco̱ꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ nilɨꞌiiñ˜ e nidsihuíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ iiñ˜ e nicúmꞌˋtu̱r guóorˋ caléꞌˋ catú̱ˉ, u-cb Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ do ꞌnéˉ e ñibˊ dseaˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ guiúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméerˋ; lafaꞌ song nɨcato̱ꞌˋ fɨ́ɨiñˋ røøˋ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ, jo̱guɨ song nɨcaꞌéerˋ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ song nɨcaru̱ꞌrˊ tɨɨˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ song nɨcajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, lɨ́ꞌˆ lajeeˇ lajɨˋ e guiʉ́ˉ e nɨcacuøꞌˊ bíˋ ꞌñiaꞌrˊ e nɨcajméerˋ. G,b Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ nɨtaang˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ e nilɨcó̱o̱ꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ ꞌnéˉ e ngolíiñˉ lɨ́ɨˊguɨ laco̱ꞌ sesenta ji̱i̱ˋ jo̱guɨ e jaamˋ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ calɨséngˋ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. ^+5bJo̱ song i̱i̱ˋ dseaˋ jaˋ guiing˜ dsíirˊ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ rúiñꞌˋ lɨ́ꞌˆ la quie̱ˊ cartɨˊ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ jaˋ iiñ˜ faꞌ e nijmérˉ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nɨcatʉ́ˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e siñꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ dseángꞌˉ gaˋguɨb lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. [*/bJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, íiˉ ꞌgooˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na e laco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ nicuǿꞌˉ dseaˋ dseeˉ írˋ. H) bDsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ suungˋ la jmangꞌˉ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ nɨꞌlɨɨm˜bre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ do. T(!bJo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ i̱ ꞌnɨ́ɨngˉ i̱ jaˋ i̱ seengˋ i̱ nijméˉ íˆ írˋ, dsʉꞌ nɨtab˜ dsíirˊ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ nijméˉ íˆ írˋ contøøngˉ, jo̱baꞌ yejí̱bˉ féiñꞌˊ dseaˋ do jo̱guɨ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ mɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜reiñꞌ. Y'+bJo̱ song i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ do seengˋ jó̱o̱rˊ o̱si guieer˜ é, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ ꞌnéˉ nijméˉ íˆ írˋ e laco̱ꞌ nijmɨtɨ́ɨiñˋ do laꞌuii˜ jial e ꞌnéˉ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jial e nijmérˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cato̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ sejmiirˋ írˋ, dsʉco̱ꞌ lajo̱baꞌ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ cajo̱ lajo̱baꞌ e iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ. 0&YbJo̱guɨ cajo̱ jmɨꞌgooꞌˋ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ jaˋ seengˋ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ. %bJo̱guɨ ꞌnéˉ jmɨꞌgooꞌˋ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨdseáangˉ lafaꞌ niquíiˆbaꞌ, jo̱guɨ cajo̱ ꞌnéˉ jmɨꞌgooꞌˋ jaléngꞌˋ sɨmɨ́ˆ e lafaꞌ rúmꞌˋbaꞌ jo̱ jaˋ cuǿøngˋ e ɨ́ˆ aꞌˊ e gaˋ có̱o̱ꞌr˜. '$ IbJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ e jíinꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e cuǿꞌˆre bíˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ lafaꞌ mɨ˜ sɨɨnꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ tiquíiˆbaꞌ. Jo̱guɨ ꞌnéˉ sɨɨnꞌ˜ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ sɨmingꞌˋ e lafaꞌ sɨɨnꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ rúnꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜baꞌ. i#KbJo̱ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e eꞌˊ dseaˋ jiéngꞌˋ cajo̱, jo̱guɨ jaˋ jmɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ song jmitíˆbaꞌ lajaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nileángˉ ꞌnʉˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiꞌˉ, jo̱guɨ lajo̱b nijmérˉ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ jo̱guɨ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quíiꞌˉ.d"AbJo̱guɨ quie̱ˊ cuente røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e na, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nilɨñiˊ dseaˋ jiéngꞌˋ jial jmɨcuáanꞌˋ e sinꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 6!ebJo̱guɨ jméeꞌ˜ ta˜ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨɨnꞌˋ ngánꞌˋ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ mɨ˜ caquidsiˊ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ guóorˋ fɨˊ moguíꞌˆ jo̱ lajeeˇ jo̱ féꞌrˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. & Eb Jo̱ lajeeˇ e jaˋ mɨˊ guiéeˊe fɨˊ na, cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ e niꞌɨ́ꞌˆ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ seángꞌˊ dseaˋ, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜guɨꞌ bíˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ éeꞌ˜guɨr cajo̱. `9b Jo̱ jie˜ mɨˊ cuøꞌˊ fɨˊ uøꞌˊ faꞌ e nijméˉ dseaˋ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quíiꞌˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e sɨmimꞌˋbɨꞌ laco̱ꞌguɨ yaaiñ˜. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nisínꞌˋ nifɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e fóꞌˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jial ꞌneáanꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ. Jo̱guɨ ꞌnéˉ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e jméeꞌˆ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌeeꞌ˜ dseeˉ. ykb Jo̱ lajaléꞌˋ e júuˆ la ꞌnéˉ fɨ́ꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ ꞌnéˉ éꞌˆre cajo̱. veb Jo̱ uiing˜ e lajo̱baꞌ e cuøꞌˊ bíˋ yee˜naaꞌ jo̱guɨ eáamˊ íingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ jee˜ e ta˜ la, co̱ꞌ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Fidiéeˇ i̱ jí̱ꞌˋ do e íˋbingꞌ i̱ láangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, lɨfaꞌ eáangˊguɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. W~|zxwutsqolnml-kjNi=gDfdedba_^R\Z[YsXWVTSRQPENMfLJ>HKG:FDCOB4A|@q?]=<,:9754J31y/x-,N+)8(&%_#Q! H}cv ~ ` -x<)NK Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ jmiꞌiáamˋ dsiiˉ, dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e calɨ́ngˉnaꞌ fɨꞌíˆ, co̱ꞌ jmiꞌiáangˋ dsiiˉ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e calɨ́ngˉnaꞌ e fɨꞌíˆ dsíiˊ dobaꞌ e caquɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la tɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ cajmeeˇnaꞌ e fɨꞌíˆ dsíiˊ e cangongɨ́ɨngˉnaꞌ do, jo̱baꞌ jneaꞌˆ jaˋ eeˋ caꞌlee˜naaꞌ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e casíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ do. aM;Jo̱ nañiˊ faꞌ e jiˋ e casɨ́ɨnˉn quíiˉnaꞌ do lamɨ˜ jéengˊguɨ cajméeˋ e calɨ́ngˉnaꞌ fɨꞌíˆ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jóꞌˋ dsiiˉ lana uíiꞌ˜ e cajméˉe lajo̱. Jo̱ cajobꞌˆ dsiiˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e huǿømˉjiʉ cajmeeˇnaꞌ fɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ do. 8LiJo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cagüéngˉ Tito fɨˊ la e iáangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊnaaꞌ cajo̱ uíiꞌ˜ e eáamˊ iáangˋ dsíiˊ i̱ Tito la dsʉco̱ꞌ cajmiꞌiáangˋnaꞌ dsíirˊ. Jo̱guɨ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱ e eáamˊ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nimáang˜tu̱ꞌ jnea˜, jo̱guɨ cajímꞌˉbɨr jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ e jmooˋnaꞌ uíiꞌ˜ jnea˜ jo̱guɨ cajo̱ eáamˊ guiing˜ óoˊnaꞌ jnea˜. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ eáangˊguɨ calɨꞌiáangˋ dsiiˉ. KJo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ i̱ jmitíiꞌ˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fɨꞌíˆ, jo̱ íbˋ dseaˋ nɨcajmitíiꞌr˜ dsiˋnaaꞌ uíiꞌ˜ e nɨcagüéngˉ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Tito. *JMJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ lamɨ˜ cagüéˉnaaꞌ fɨˊ la fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia, jaˋ mɨˊ calɨseáˋ fɨˊ quíˉnaaꞌ faꞌ e nɨcajmiꞌíngꞌˊnaaꞌ cateáˋ, dsʉco̱ꞌ huɨ́ɨngˊ eáangˊ cangojéeˊ quíˉnaaꞌ lacaangˋ lɨ˜ ngɨˋnaaꞌ uíiꞌ˜ e seengˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quíˉnaaꞌ lacúngꞌˊ lajíngˉ lɨ˜ ngɨˋnaaꞌ, jo̱guɨ e ꞌgóꞌˋbaaꞌ cajo̱. /IWJo̱guɨ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiˋbaa, e jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱guɨ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨnˉn fɨˊ la, eáamˊ jmiꞌiáangˋ dsiiˉ jo̱guɨ cuǿøˉ bíˋ ꞌñiáꞌˋa. H-Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ éenˊn ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ la, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do e dseángꞌˉ ꞌneáamˋbaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nañiˊ song se̱e̱ˉnaaꞌ o̱si nijú̱u̱ˉnaaꞌ é. SGJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmiꞌneáangˋnaꞌ jneaꞌˆ e ngocángˋ óoˊnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ faꞌ nɨcajmóˆnaaꞌ e sooˋ dsiˋnaaꞌ, o̱ꞌguɨ mɨˊ caꞌlee˜naaꞌ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ, o̱ꞌguɨ mɨˊ jmɨgǿøngˋnaaꞌ dseaˋ cajo̱. F 5Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, e lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nijmitir˜. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ ꞌnéˉ ꞌnaamˉ yee˜naaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e dseáangꞌ˜ niꞌléˉ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ jo̱guɨ fɨˊ jmɨguíˋ quíˉnaaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijáangꞌ˜ yee˜naaꞌ dseángꞌˉ conguiaˊ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijmóˆnaaꞌ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ uíiꞌ˜ e jmɨꞌgooˉnaaꞌ dseaˋ do. Mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉ dseaˋ Corinto júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ iEKJo̱guɨ jneab˜ dseaˋ nilíinˉn Tiquíiˆnaꞌ, jo̱guɨ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ nilíingˉnaꞌ jó̱o̱ˋo̱.Jo̱ lanab féꞌˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˆ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ.D%Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ cajíngꞌˉguɨ Fidiéeˇ lala:Jmɨꞌnaangˉ yaang˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱guɨ jmihuíingˆ yaang˜naꞌ quiáꞌrˉ.Jo̱guɨ jaˋ quɨ́ngꞌˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmooˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíinꞌ˜ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. PCJo̱guɨ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ cajo̱ faꞌ e røøˋ lɨ́ɨˊ e guáꞌˉ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ e guáꞌˉ fɨˊ lɨ˜ teáangˆ jaléngꞌˋ diée˜ dseaˋ cu̱u̱˜. Dsʉco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajíñꞌˉ ꞌñiaꞌrˊ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do ie˜ lamɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Jo̱ contøømˉ nilɨseenˉ jo̱guɨ ningɨɨˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe.Jo̱guɨ jneab˜ dseaˋ nilíinˉn Fidiéeˇ quiáꞌrˉ jo̱guɨ íbˋ dseaˋ nilíingˉ dseaˋ quiéˉe cajo̱. CBJo̱guɨ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ cajo̱ faꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nisɨ́iñˉ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, o̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ faꞌ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. xAiJo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ quɨngꞌˊ yaang˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ éeˋ røøˋ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmooˋ lajo̱; jo̱guɨ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ cajo̱ e nisɨ́ngˉ røøˋ lɨ˜ jneáˋ jɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ. e@C Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ lana lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmóoˋ tiquiáꞌˆ jaangˋ jiuung˜ e féiñꞌˊ jó̱o̱rˊ, e jmiꞌneáangˋnaꞌ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmooˋ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ guáꞌˉ lɨ˜ seengˋ Fidiéeˇ G? Jo̱ jaˋ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quíˉ jneaꞌˆ e faꞌ jaˋ ꞌneáangˋnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ ꞌneáangˋnaꞌ jneaꞌˆ. ^>5 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na fɨˊ Corinto, e nɨcaféengꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiˋbaaꞌ, jo̱guɨ nɨcasíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ na uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáangˋnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. = jo̱guɨ lafaꞌ fɨꞌíˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ lajo̱, co̱ꞌ contøømˉ iáangˋ dsiˋnaaꞌ; jo̱guɨ lafaꞌ dseaˋ tiñíingˉ lɨ́ɨˊnaaꞌ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ lajo̱, co̱ꞌ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ eáangˊguɨ nɨcaꞌíñꞌˋ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ; jo̱guɨ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e jo̱, co̱ꞌ lajalébꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ seabˋ. j<M jo̱guɨ jmáiñꞌˋ jneaꞌˆ e lafaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ cuíimˋbre, nañiˊ faꞌ guiʉ́bˉ nɨcuíingˋ dseaˋ jneaꞌˆ; jo̱guɨ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ nijúungˉ, dsʉꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ se̱e̱ˉnaaꞌ; jo̱guɨ eáangˊ cuøꞌrˊ jneaꞌˆ iihuɨ́ɨˊ, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ cajngaiñꞌˊ jneaꞌˆ; ;Jo̱ dsʉꞌ seabˋ mɨ˜ jmɨꞌgóˋ dseaˋ jneaꞌˆ, jo̱guɨ seaˋbɨ mɨ˜ jmáiñꞌˋ gaˋ jneaꞌˆ, jo̱guɨ seaˋbɨ mɨ˜ féꞌrˋ guiʉ́ˉ uii˜ quíˉnaaꞌ, jo̱guɨ seaˋbɨ mɨ˜ féꞌrˋ e gaˋ cajo̱. Jo̱guɨ jmáiñꞌˋ jneaꞌˆ e lafaꞌ dseaˋ quie̱ˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ lɨ́ɨˊnaaꞌ, nañiˊ faꞌ júuˆ jáꞌˉbaꞌ e féꞌˋ jneaꞌˆ; #:?jo̱guɨ dseángꞌˉ lajangꞌˉ guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jmooˉnaaꞌ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜. Jo̱ jmáangꞌ˜naaꞌ ta˜ e eeˉnaaꞌ røøˋ na e laco̱ꞌ jmɨꞌǿngꞌˋ yee˜naaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ jo̱guɨ e laco̱ꞌ ningɨɨˉnaaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ. 9 Jo̱guɨ jmooˉnaaꞌ li˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmooˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ beáangꞌ˜ dseeˉ yee˜naaꞌ, jo̱guɨ eáamˊ nɨne˜naaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ eáamˊ guiúngˉnaaꞌ, jo̱guɨ eáamˊ féngꞌˊ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱guɨ seemˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, jo̱guɨ dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ ꞌneáangˋnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, 8yJo̱guɨ jmooˉbaaꞌ téꞌˋnaaꞌ cajo̱ mɨ˜ bǿøngˉ dseaˋ jneaꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ sɨɨˉ, jo̱guɨ mɨ˜ tángꞌˊ dseaˋ jneaꞌˆ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱guɨ mɨ˜ tángꞌˊ dseaˋ jneaꞌˆ mɨ́ɨꞌ˜, jo̱guɨ mɨ˜ jmooˉnaaꞌ ta˜ iiˋ, jo̱guɨ mɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ güɨɨˉnaaꞌ uǿøˋ, jo̱guɨ cajo̱ mɨ˜ ngɨɨngˇnaaꞌ ooˉ. 7-Jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmooˉnaaꞌ li˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmooˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jneaꞌˆ eáamˊ jmooˉnaaꞌ téꞌˋnaaꞌ e féngꞌˊ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ. 36_Jo̱ jneaꞌˆ contøømˉ eeˉnaaꞌ guiʉ́ˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ niféꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ e ta˜ e jmooˉnaaꞌ. D5Dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Jo̱ canúˆbaa júuˆ quíiꞌˉ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱; jo̱guɨ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜baa ꞌnʉˋ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e caláanꞌˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiꞌˉ.” Jo̱guɨ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e ninúˉ Fidiéeˇ júuˆ quíiˉnaꞌ. ¡Jo̱guɨ lanabɨ cajo̱ dseángꞌˉ catɨ́ˋ íꞌˋ e nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ! J4 Jo̱ lana, uíiꞌ˜ e jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ liúungꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ jo̱ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ lɨ́ꞌˆ jmɨꞌɨ́ɨˇnaꞌ lajo̱ e guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. <3qJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ caꞌéeˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e dseaˋ dobingꞌ i̱ cacó̱ˉ lajaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do niꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ.f2EJo̱ jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ cuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ e lafaꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ mɨꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ e nijméeˆnaꞌ quijí̱ˉ jial nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. }1sJo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e nilɨseengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ jaˋ mɨˊ cajmeꞌrˊ cuente lajaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéeˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ dseaˋ dob cajo̱ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ jneaꞌˆ ta˜ e laco̱ꞌ niguiáˆnaaꞌ júuˆ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ e nilɨseengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 0 Jo̱ dsʉꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ jmóorˋ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ e cajméerˋ e lana nɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ cacuøꞌrˊ jneaꞌˆ ta˜ e niguiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nilɨseengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ cajo̱. A/{Co̱ꞌ lana lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨseengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ nɨcaꞌuíiñˉ dseaˋ ꞌmɨ́ɨmˉ; jo̱ cabꞌˊ nɨcaséˉ jaléꞌˋ e lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ, jo̱ lana nɨjmóorˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ jaamˋ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ nɨlɨ́ɨiñˊ. ,.QJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ jmɨɨ˜ e jáꞌˉ calɨ́ˉnaaꞌ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ joˋ ɨˊ dsiˋ jneaꞌˆ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱ nañiˊ faꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ ɨˊ dsiˋ jneaꞌˆ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíbˋ, jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ joˋ ɨˊ dsiˋnaaꞌ lajo̱ uii˜ quiáꞌrˉ. }-sJo̱ Dseaˋ Jmáamˉ dseaˋ cajúiñˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱ lajo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do joˋ ꞌnéˉ seeiñˋ e jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜ yaaiñ˜, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ dobaꞌ e ꞌnéˉ jmérˉ. Co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ cajúngˉ jo̱guɨ cají̱ꞌˊtu̱r mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. , Jo̱ uíiꞌ˜ e eáamˊ ꞌneáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ jneaꞌˆ, jo̱baꞌ la guíimˋ ꞌnéˉ jmóˆnaaꞌ e ta˜ e jmooˉnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e íbˋ dseaˋ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b calɨ́ˉ, jo̱baꞌ lana lajaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ lafaꞌ nɨcajúmˉbaaꞌ cajo̱. }+s Jo̱guɨ song lɨ́ɨˊ jneaꞌˆ lafaꞌ dseaˋ caang˜, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ cuaiñ˜ quíˉbaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéebˇ e jo̱; jo̱guɨ song jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ caang˜, jo̱baꞌ guiʉ́ˉ quíiˉbaꞌ jóng. *9 Dsʉꞌ o̱faꞌ jneaꞌˆ nɨcanaangˉtú̱u̱ꞌ e jmiféngꞌˊ yee˜naaꞌ, co̱ꞌ jneaꞌˆ féꞌˋnaaꞌ e júuˆ na e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ nifoꞌˆnaꞌ guiʉ́ˉ uii˜ quíˉnaaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ e ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmɨráangˉ yaang˜ lɨ́ꞌˆ caluuˇ jo̱ o̱ꞌ dseángꞌˉ jial lɨ́ɨiñˊ fɨˊ dsíirˊ. &)E Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nilíˋ, jo̱baꞌ nɨne˜baaꞌ e contøømˉ ꞌnéˉ nijmɨꞌgooˋnaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jneaꞌˆ contøømˉ jmooˉnaaꞌ quijí̱ˉ jial e nijáꞌˉ líingˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ guiʉ́bˉ nɨcuíingˋ Fidiéeˇ jneaꞌˆ jial lɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱guɨ sɨjeemˇbaaꞌ e cuíimˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jneaꞌˆ jial lɨ́ɨˊnaaꞌ cajo̱. ( Co̱ꞌ lajaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ ꞌnéˉ ningɨɨng˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ ɨ́ɨrˋ íꞌˋ e laco̱ꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ niꞌíingꞌ˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ e cajmóˉooꞌ lajeeˇ e cataang˜naaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, nañiˊ su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ é. ' Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b ii˜naaꞌ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ contøømˉ jmooˉnaaꞌ quijí̱ˉ e nitɨ́ˉ dsíiˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ nañiˊ su se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱si e nitʉ́ˆnaaꞌ é. &Jo̱ fáꞌˉtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ e eáamˊ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ, jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ nɨꞌii˜naaꞌ e nitʉ́ˆnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. 4%aJo̱ lana jaˋ mɨˊ cuǿøngˋ neeng˜naaꞌ dseaˋ do, co̱ꞌ lana se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉbre. $'Jo̱baꞌ dseángꞌˉ eáamˊ ta˜ dsiˋnaaꞌ contøøngˉ, jo̱ nɨne˜bɨ́ɨꞌ cajo̱ e lajeeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la có̱o̱ꞌ˜ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ la, sɨhuíimˆbaaꞌ laco̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. /#WJo̱ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nɨcaguiéeiñˋ jneaa˜aaꞌ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e nilíˋ lajo̱, jo̱guɨ íˋbɨ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e lɨ́ɨˊ ꞌnáangꞌ˜ quiáꞌˉ e catɨ́ɨˉnaaꞌ niꞌíingꞌ˜naaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. "Jo̱ lajeeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la có̱o̱ꞌ˜ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ la, eáamˊ seáangˋ dsiˋnaaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨjiuung˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜aaꞌ jaˋ ii˜naaꞌ faꞌ e nijúungˉnaaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ii˜naaꞌ e niquɨ́ngꞌˊ jneaa˜aaꞌ lafaꞌ ꞌmɨꞌˊ e ꞌnʉ́ʉˊ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ do, jo̱ lajo̱baꞌ e ngúuˊ táangˋnaaꞌ la niꞌuíingˉ co̱o̱ˋ e seaˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. $!ACo̱ꞌ e jo̱baꞌ e niquɨ́ngꞌˊ jneaa˜aaꞌ lafaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ, jo̱ lajo̱baꞌ joˋ nilíingˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ rɨngúungˊ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b nɨseaˋ quíˉiiꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱baꞌ lana, lajeeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, eáamˊ seáangˋ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nɨꞌii˜naaꞌ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨ́ɨˉ e nɨseaˋ quíˉiiꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ. o YJo̱ guiʉ́bˉ nɨne˜naaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e lajeeˇ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ máꞌˆ ꞌma˜ e jaˋ huǿøˉ ee˜. Jo̱ dsʉꞌ nɨne˜bɨ́ɨꞌ cajo̱ e mɨ˜ niꞌíingˉ e ꞌnʉ́ʉˊ jo̱, nɨcajmebꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉ˜naaꞌ e jloꞌˆ e seaˋ lata˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ e ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nɨcajmeꞌrˊ, jo̱ o̱ꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ nɨcajmeꞌˊ. LJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lana joˋ ta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jnéengˉ jǿøˆnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jaˋ jnéengˉ jǿøˆbaaꞌ, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e ta˜ dsiˋnaaꞌ; dsʉco̱ꞌ jaˋ uǿøˉ ee˜ lajaléꞌˋ e jnéengˉ jǿøˆnaaꞌ, jo̱ dsʉꞌ lajaléꞌˋ e jaˋ jnéengˉ jǿøˆnaaꞌ, dseángꞌˉ latab˜ dseángꞌˉ seaˋ lajaléꞌˋ e jo̱.T!Jo̱ lajaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉ jneaꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la, e cateábˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ jaˋ eeˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ tíiˊ; jo̱ dsʉꞌ lajaléꞌˋ e jo̱ nilɨꞌíingˆ ta˜ quíˉnaaꞌ lata˜ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíˉnaaꞌ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ. J Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ lɨtúngˉ dsiˋ jneaꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ. Jo̱ nañiˊ faꞌ ngóoˊ dseáamˉ ngúuˊ táangˋnaaꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dsiˋnaaꞌ eáangˊguɨ ngóoˊ lɨ˜ bíˋ dsíiˊ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜. Jo̱ lajaléꞌˋ e cangongɨ́ɨngˉnaaꞌ do, cangojéeˊ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱ cangojéeˊ lajo̱ cajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ i̱ fɨ́ɨngˊguɨ niꞌíngꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jial tíiˊ guiúiñˉ, jo̱ lajo̱baꞌ i̱ fɨ́ɨngˊguɨ nicuǿꞌˉ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nilɨꞌgooˋ dseaˋ do. ]3Co̱ꞌ guiʉ́bˉ nɨne˜naaꞌ e Fidiéebˇ dseaˋ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús, jo̱guɨ nɨne˜baaꞌ cajo̱ e lajo̱b nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do; jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nidsijeáaiñˉ jneaa˜aaꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. R Jo̱ lalab cajmeꞌˊ jaangˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ lamɨ˜ caféꞌrˋ lala: “Laꞌeáangˊ e jáꞌˉ calɨ́nˉn júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cafáꞌˉa.” Jo̱ lajo̱b jmooˋ jneaꞌˆ cajo̱, co̱ꞌ lajo̱b jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ féꞌˋnaaꞌ. 3_ Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jee˜ ꞌmóˉ se̱e̱ˉ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lana nɨseengˋnaꞌ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. !; Jo̱ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ dseángꞌˉ contøømˉ dseángꞌˉ dseáangꞌ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨli˜ e seemˋbre có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. 6e Jo̱ doñiˊ jiéꞌˋ ngɨˋnaaꞌ, dseángꞌˉ dseáamꞌ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ, co̱ꞌ dseáamꞌ˜ e nijngángꞌˉ dseaˋ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cangongɨ́ɨngˉ Jesús; jo̱ dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨli˜ e cøømˋ seengˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ. nU Jo̱guɨ seabˋ mɨ˜ ꞌníꞌˋ níingˉ dseaˋ jneaꞌˆ, dsʉꞌ jaˋ yee˜naaꞌ se̱e̱ˉnaaꞌ; jo̱guɨ seabˋ mɨ˜ gabˋ jmángꞌˋ dseaˋ jneaꞌˆ, dsʉꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ niꞌíiñˉ jneaꞌˆ.  Jo̱ nañiˊ faꞌ eáamˊ dsingɨ́ɨngˉ jneaꞌˆ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, dsʉꞌ jaˋ lɨꞌˋ jneaꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱guɨ seabˋ mɨ˜ eeˋgo̱ fɨꞌíˆ dsíiˊ jmooˉnaaꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ lɨtúngˉ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱. ]3Jo̱ e júuˆ jloꞌˆ e quíingˊ eáangˊ do, jneabꞌˆ dseaˋ léeˊnaaꞌ e jo̱. Jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ lɨco̱ꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ tuꞌˊ guóoꞌ˜ e laco̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ jmilir˜ jial tíiˊ ꞌgøiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱ o̱ꞌ yee˜naaꞌ dseaˋ jmooˉnaaꞌ lajo̱. 3Jo̱ Fidiéeˇ i̱ caquiʉꞌˊ ta˜ e calɨseáˋ jɨˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ, íbˋ Fidiéeˇ i̱ cajméeˋ cajo̱ e lafaꞌ nɨcalɨseáˋ jɨˋ fɨˊ dsiˋnaaꞌ, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ cuǿøngˋ lɨne˜naaꞌ jial tíiˊ jloꞌˆ niingˉ Fidiéeˇ e jnéengˉ fɨˊ ni˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jial se̱e̱ˉnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ B}Dsʉꞌ jneaꞌˆ jaˋ ngɨˋnaaꞌ guiaˋnaaꞌ júuˆ quíˉnaaꞌ yee˜naaꞌ, dsʉco̱ꞌ jneaꞌˆ guiaˋnaaꞌ júuˆ e Dseaˋ Jmáamˉ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ Fíiˋnaaꞌ, jo̱ jneaꞌˆ lɨco̱ꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmooˋ ta˜ quiníˆnaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. taCo̱ꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, íˋbingꞌ i̱ jmooˋ e sɨjnɨ́ˆ mogui˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ jaˋ ningáiñꞌˋ e júuˆ jo̱ jo̱guɨ e laco̱ꞌ jaˋ niníiñˋ jial jloꞌˆ niingˉ e júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ˜ féꞌˋ jial tíiˊ niingˉ jloꞌˆ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ cajo̱. ,QJo̱ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e guiaˋnaaꞌ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ɨˊ e jaˋ ꞌgooˋ guǿngꞌˋ, dsʉꞌ lɨ́ɨˊ lajo̱ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨteáangˉ fɨˊ ngolíingˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. V%Jo̱ dseángꞌˉ caꞌˊ nɨcaꞌnaangˉnaaꞌ lajaléꞌˋ e cuøˊ fɨꞌɨꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ jmóorˋ fɨˊ lɨ˜ cǿøngꞌ˜; jo̱ jaˋ ngɨˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ jmɨgǿøngˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, o̱ꞌguɨ guiaˋnaaꞌ júuˆ e jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guiaˋnaaꞌ júuˆ dseángꞌˉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ nɨñiˊ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ e dseángꞌˉ lajo̱b jmooˉnaaꞌ jo̱guɨ lajo̱bɨ tíiˊ ni˜ Fidiéeˇ cajo̱. F  Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cacuøꞌrˊ jneaꞌˆ e jmooˉnaaꞌ e ta˜ la. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊguɨ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ lɨtúngˉ dsiˋnaaꞌ. { oJo̱ co̱ꞌ joˋ eeˋ sɨjlɨˊguɨ fɨˊ ni˜naaꞌ, jo̱baꞌ lana nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ espejo lɨ˜ jnéengˆ jial tíiˊ niingˉ jloꞌˆ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ. Jo̱ lajo̱b ngóoˊ uíingˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ eáangˊguɨ ngóoˊ lɨseaˋ quíˉiiꞌ jial tíiˊ e jloꞌˆ niiñˉ do. Jo̱ dsʉꞌ e jo̱ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ jmóorˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ røøbˋ cǿøngˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ e fɨˊ lɨ˜ seengˋ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, fɨˊ jo̱b seaˋ fɨˊ e joˋ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ e júuˆ tɨguaˇ e yʉ́ʉꞌ˜ do. ) KJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ jaangˋ dseaˋ quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b lafaꞌ je̱ꞌˊ e ꞌmɨꞌˊ do. \ 1Jo̱ latɨˊ jmɨɨ˜ na jaˋ mɨˊ ngámꞌˋbɨ i̱ dseaˋ do mɨ˜ ɨrˊ jaléꞌˋ e jiˋ e cajmeꞌˊ Moi˜, co̱ꞌ e ꞌmɨꞌˊ dobɨ lafaꞌ sɨjnɨ́ˆ fɨˊ moguir˜ e laco̱ꞌ jaˋ ningáiñꞌˋ. ucJo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ Israel do jaˋ calɨꞌiiñ˜ cangáiñꞌˋ, jo̱guɨ lajo̱bɨ lɨ́ɨiñˊ cartɨˊ jmɨɨ˜ na, co̱ꞌ mɨ˜ ɨrˊ e júuˆ tɨguaˇ e yʉ́ʉꞌ˜ do, lɨ́ɨˊ lafaꞌ seaˋ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e jnɨˊ fɨˊ moguir˜ e laco̱ꞌ jaˋ ningáiñꞌˋ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cajé̱ꞌˉbɨ e ꞌmɨꞌˊ do quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ cuǿøngˋ nijé̱ꞌˉ e ꞌmɨꞌˊ jo̱.  Dsʉco̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ jmooˉnaaꞌ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ Moi˜ ie˜ jo̱ e caquɨ̱́ꞌrˋ nir˜ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨlíꞌˆ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e ngoꞌíimˉ e jíingˋ jɨꞌˋ nir˜ do táꞌˉjiʉ. M Jo̱ co̱ꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ ꞌgóꞌˋbaaꞌ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ.   Jo̱guɨ song dseángꞌˉ eáangˊ niingˉ jloꞌˆ mɨ˜ cacuøˊ Fidiéeˇ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e nɨcasungˋ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ niingˉ jloꞌˆguɨ e júuˆ e seaˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. lQ Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ eáangˊ niingˉ jloꞌˆ ie˜ mɨ˜ cacuøˊ Fidiéeˇ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ do laco̱ꞌguɨ e jɨꞌˋ ie˜ mɨˊ cacuørˊ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. nU Jo̱baꞌ song dseángꞌˉ eáamˊ niingˉ jloꞌˆ mɨ˜ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e siꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóˉ, jo̱baꞌ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ eáangˊguɨ niingˉ jloꞌˆ mɨ˜ cacuørˊ e júuˆ tɨguaˇ quiáꞌrˉ e ꞌmɨ́ɨˉ e jmooˋ e joˋ røøngˋ dseaˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Y+jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ níngꞌˊ jloꞌˆ lɨ́ɨˊ mɨ˜ cacuøˊ Fidiéeˇ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. 'GJo̱ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ Moi˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ e cu̱u̱˜ e jmáˋ, dseángꞌˉ eáangˊ jloꞌˆ níngꞌˊ jɨꞌˋ co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel jaˋ cuǿøngˋ líˋ jǿørˉ fɨ˜ ni˜ Moi˜ uíiꞌ˜ e eáangˊ jíingˋ jɨꞌˋ. Jo̱ dsʉꞌ e jloꞌˆ jíingˋ jɨꞌˋ do jaˋ huǿøˉ ee˜, co̱ꞌ nijémꞌˉtu̱. Jo̱guɨ song dseángꞌˉ eáamˊ jloꞌˆ níngꞌˊ jɨꞌˋ mɨ˜ cacuøˊ Fidiéeˇ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e siꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóˉ, /Co̱ꞌ dseaˋ dob dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ jneaꞌˆ e quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ jmooˉnaaꞌ ta˜ guiaˊ júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ e júuˆ tɨguaˇ do jaˋ sɨlɨ́ɨˋ có̱o̱ꞌ˜ guooˋ dseaˋ, co̱ꞌ e jo̱ sɨlɨ́ɨˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóbˉ siꞌˊ, jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ cuǿøngˋ lɨseengˋ dseaˋ lata˜. +Jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ e nijméˆnaaꞌ e lafaꞌ e quíˉnaaꞌ yee˜naaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇbaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ jmooˉnaaꞌ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ. ,~QJo̱ dseángꞌˉ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ. G}Jo̱baꞌ guiʉ́bˉ li˜ e lajalémꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ majíˋ e cajmeꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ. Jo̱ dsʉꞌ e majíˋ jo̱ jaˋ calɨ́ɨˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ˊ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ jmángꞌˋ dseaˋ ta˜ mɨ˜ jmoꞌrˊ, co̱ꞌ e jo̱ calɨ́ɨˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. Jo̱guɨ cajo̱ jaˋ calɨ́ɨˉ e majíˋ do fɨˊ dseꞌˋ cu̱u̱˜ e jmáˋ, co̱ꞌ e jo̱ lafaꞌ calɨ́ɨˉ fɨˊ dsíibˊ dseaˋ. |Co̱ꞌ yaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ e majíˋ e ꞌnéˉ jneaꞌˆ do, jo̱ e majíˋ do lafaꞌ nɨsɨlɨ́ɨˋ fɨˊ dsíiˊ jneaꞌˆ, jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jǿøˉ jo̱guɨ cuǿøngˋ líˋ ɨ́ˋ e jo̱. ={ uDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱ mɨ˜ féꞌˋ jneaꞌˆ e júuˆ na, jie˜ mɨˊ ɨˊ óoˊnaꞌ e ninaangˉtú̱u̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ e nijmiféngꞌˊ yee˜naaꞌ, co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱; jo̱guɨ cajo̱ jaˋ ꞌnéˉ e nicuǿøꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱si e nimɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ majíˋ lɨ˜ féꞌˋ e ta˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmooˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ. zJo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ nijméˉ lajo̱ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ e lɨꞌrˋ cuuˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmooˋ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ. Dsʉꞌ lɨfaꞌ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ngɨˋnaaꞌ guiaˋnaaꞌ júuˆ e co̱o̱bˋ ɨˊ dsiˋnaaꞌ, jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ tíiˊ nir˜ e jmooˉnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ casíiñˋ jneaꞌˆ e jmooˉnaaꞌ e ta˜ jo̱ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ.Uy#Jo̱ e jmeaˋ e ɨ́ɨˋ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e jmeasɨɨˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨteáangꞌ˜ fɨˊ ngolíingˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. Jo̱ dsʉꞌ co̱o̱ˋ e jloꞌˆ jmeafɨɨˋ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨsɨlaangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ, co̱ꞌ íˋbingꞌ nɨteáangꞌ˜ fɨˊ ngolíingˋ fɨˊ lɨ˜ nilɨseeiñˋ lata˜. Jo̱ ¿i̱˜ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nijméˉ e ta˜ jo̱? |xqDsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ jmeafɨɨˋ e jloꞌˆ e guilíˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e jo̱baꞌ e lafaꞌ niꞌˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨlaangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ jo̱guɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨteáangꞌ˜ fɨˊ ngolíingˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. XZ}z xvvu>tUsrqBpYoLmljhif[dcbBax_^]][iYXXVTRQOHMKI|H&FEyDlB@?x=<;:8"7532y0.._-++*"('}%##@"R!T5s[i=53 `  P^Z&  Jo̱ lajeeˇ ꞌñiáˋ néeꞌ˜ cabǿøngˉ dseaˋ judío jnea˜ guiguiˊ dsíˋ ñʉ́ˉ ya̱ꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnii˜. ?%w Jo̱guɨ i̱ dseaˋ íˋ jmɨráangˉ yaaiñ˜ e jmóorˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ eáangˊguɨ jmóoˋo e ta˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱ dsʉꞌ fáꞌˉa lana lafaꞌ féꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøˋ líꞌˆ. Dsʉco̱ꞌ jnea˜ eáangˊguɨ nɨcajméˉe e ta˜ jo̱ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ jmiguiʉˊguɨ ya̱ꞌˊ nɨcajníingˊ dseaˋ jnea˜ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ eáangˊguɨ nɨcabǿøngˉ dseaˋ jnea˜ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ cajo̱ jmiguiʉˊguɨ ya̱ꞌˊ jiʉ˜ jaˋ mɨˊ cajúnˉn. 1$[ Co̱ꞌ jmɨráangˉ yaang˜ i̱ dseaˋ íˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ hebreo, jo̱ dsʉꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱; jo̱guɨ jmɨráangˉ yaaiñ˜ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel, jo̱ dsʉꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱; jo̱guɨ jmɨráangˉ yaaiñ˜ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, jo̱ dsʉꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱. # Jo̱ dsʉꞌ ɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbaa e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jneaꞌˆ jaˋ calɨseáˋ bíˋ quíˉnaaꞌ faꞌ cajmóˆnaaꞌ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ song i̱ dseaˋ i̱ caguiaangˉguɨ do teábˋ dsíirˊ e jmɨráangˉ yaaiñ˜, jo̱baꞌ teábˋ dsiˋ jnea˜ e nijmee˜e lajo̱ cajo̱, nañiˊ faꞌ fáꞌˉa la féꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøˋ líꞌˆ. X") jo̱guɨ jmooˋbaꞌ téꞌˋnaꞌ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e nijméeˆnaꞌ ta˜ fɨˊ quinirˇ, o̱si e jmɨꞌɨ̱́ꞌrˉ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ, o̱si e jmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, o̱si e jaˋ jíiꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, o̱si e jmáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ é. >!u Jo̱ e jábꞌˉ e eáangˊ jmɨ́ɨˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jmooˋbaꞌ téꞌˋnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ røøˋ líꞌˆ, P  Dsʉco̱ꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ seeiñˋ e jmɨráangˉ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ lajo̱b nijmɨráangˆ ꞌñiáꞌˋ jnea˜ cajo̱. H  Jo̱ dsʉꞌ e jmɨráangˆjiʉ ꞌñiáꞌˋa la jmóoˋo lajo̱ e lafaꞌ jaˋ røøˋ líꞌˆbaa jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmee˜e. *M Jo̱ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌɨ́ˆ áaˊnaꞌ e jnea˜ jaˋ røøˋ líꞌˆi; jo̱ dsʉꞌ song lajo̱bɨ ɨˊ áaˊnaꞌ e lɨ́ɨnˊn, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ fɨˊ e nifǿnꞌˆn ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ féꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nijmee˜ jnea˜ e ráanˉn capíꞌˆ. O Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nidsiꞌgáˋ dsiˋnaaꞌ cajo̱, co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmooˋ ta˜ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ; co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmángꞌˋ yaaiñ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ guiúngˉ. Jo̱ dsʉꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. Jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cangongɨ́ɨngˉ Paaˉ ~u Jo̱ dsʉꞌ jaˋ dsigáˋ dsiˋnaaꞌ e jmóorˋ lajo̱, dsʉco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás cajo̱, jmángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jaangˋ ángel i̱ jɨngꞌˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ.  Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨco̱ꞌ ngɨrˊ jmóorˋ ta˜ jmɨgǿøngˋ dseabˋ, dsʉco̱ꞌ ngɨrˊ féꞌrˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ casíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱. (I Jo̱ dseángꞌˉ mɨˊ ꞌnooˋbɨ nijmee˜e jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ jmóoˋo jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nicuǿøˆø fɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ ꞌnóꞌˊ uiing˜ jial e nijmiꞌiáangˋ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e iáangˋ dsiˋ jneaꞌˆ. nU Jo̱ ¿jialɨꞌˊ fáꞌˉa lala lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ? ¿Su e ɨˊ áaˊnaꞌ e jaˋ ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ? ¡U̱˜, dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! ¡Co̱ꞌ ñibˊ Fidiéeˇ e eáamˊ ꞌneáangˋ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! kO Jo̱ uíiꞌ˜ e dseángꞌˉ eáamˊ nɨta˜ dsiiˉ e cuíiˋbaa jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya cuǿøngˋ líˋ jníñˉ quiéˉe e eáangˊ iáangˋ dsíiˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ mɨˊ camɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe. J  Jo̱ lajeeˇ e cataan˜n jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨɨm˜ eeˋ calɨꞌnéˉe, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨɨng˜ eeˋ camɨ́ɨꞌ˜ɨ, co̱ꞌ mɨ˜ cagüɨlíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia, íˋbingꞌ i̱ cacuøꞌˊ jnea˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe. Dsʉco̱ꞌ jnea˜ cajméˉe úungˋ e jaˋ eeˋ camɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉe, jo̱guɨ dseángꞌˉ lajo̱b nijmee˜guɨ́ɨ cajo̱ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ nimɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ. V% Co̱ꞌ jnea˜ nɨcaꞌíinꞌ˜n cuuˉ e nɨcacuøˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ e laco̱ꞌ seaˋ e jmáanꞌ˜n ta˜ lajeeˇ e jmooˋ ta˜ fɨˊ quiníˆnaꞌ. }s Jo̱ jaˋ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ e cajméˉe e gaˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ cacá̱ˋa̱ jí̱i̱ꞌ˜ caꞌíꞌˋ ie˜ lamɨ˜ caguiáˋa jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ ie˜ jo̱, jnea˜ cajgiaang˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiníˆnaꞌ e laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ casángꞌˊnaꞌ yʉ́ꞌˆguɨ. Y+ Jo̱ nañiˊ faꞌ jnea˜ jaˋ tɨ́ɨnˋn fáꞌˉa júuˆ jloꞌˆ mɨ˜ guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨɨnˉ ngánꞌˋn. Jo̱ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ nɨcañíiˉnaꞌ e lajo̱b lɨ́ɨˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméˉnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. ve Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ ɨˊ dsiiˉ faꞌ e uǿngˉguɨ́ɨ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ sɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ güɨtáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ do. gG Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmooˋbaꞌ téꞌˋnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ guiéeˊ féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ jiéngꞌˋguɨ laco̱ꞌ Jesús lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ e júuˆ e nɨcaguiሠjneaꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱guɨ e guiʉ́ˉ óoˊbaꞌ íingꞌ˜naꞌ jmɨguíˋ e jiéꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ do; jo̱guɨ íingꞌ˜naꞌ cajo̱ júuˆ e jiéꞌˋguɨ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ do. hI Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ ꞌgóꞌˋbaa e nilɨgøøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ, jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ nijméˉ e niꞌnángˋnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e guiʉ́ˉ óoˊnaꞌ jo̱guɨ e ngocángˋ óoˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ꞌˉ i̱ mɨꞌˋ do cajmɨgøøngˋneꞌ Eva ie˜ malɨɨ˜ do. /W Jo̱ jnea˜ ɨ́ɨˋbaa ꞌgooˋ quíiˉnaꞌ e jieˊ mɨ˜ jmeeˋnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaangˋ sɨmɨ́ˆ i̱ jaˋ eeˋ sɨꞌlɨngꞌˆ, jo̱baꞌ nɨcacuǿøˉ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe e nijéenˉn ꞌnʉ́ꞌˋ e lafaꞌ nicúungꞌ˜naꞌ guóoˋnaꞌ dseángꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaamˋ dseañʉꞌˋ, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ, íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ. z o ¡Jo̱ lana ne˜duuꞌ su nitéꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e féngꞌˊ áaˊnaꞌ song lɨ́ɨˊ júuˆ í̱i̱ˊ jaléꞌˋ e nifáꞌˉa la! Jo̱ dseángꞌˉ jmeeˉbaꞌ téꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cuǿøngˋ. jM Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ, i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ nilɨꞌgooˋ, jo̱ o̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨco̱ꞌ féꞌˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ. - Jo̱guɨ song seengˋ dseaˋ i̱ iing˜ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e güɨjmifémꞌˊbre Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ. 3 _ Jo̱guɨ jneaꞌˆ sɨjeemˇbaaꞌ cajo̱ e niguiáˆguɨ́ɨꞌ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ e fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉguɨ eáangˊ laco̱ꞌ neáangˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ ii˜naaꞌ nijmóˉnaaꞌ lajo̱ fɨˊ lɨ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ. Dsʉco̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ ii˜naaꞌ faꞌ nijmɨráangˉ yee˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméeˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. d A Jo̱ jneaꞌˆ jaˋ jmɨráangˆ yee˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméeˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e jmooˉnaaꞌ ta˜ lɨ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ. Co̱ꞌ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ sɨjeengˇnaaꞌ e eáangˊguɨ nijmóˆnaaꞌ ta˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ngóoˊ teáˋguɨ síngꞌˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ dsʉꞌ nijmóˉnaaꞌ lajo̱ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jie˜ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ catɨ́ɨˉbaaꞌ. , Q Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jneaꞌˆ jaˋ cajméˉnaaꞌ ta˜ lɨ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ ie˜ lamɨ˜ calɨsé̱ˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ laꞌuii˜ i̱ cangoca̱˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. q [ Jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ jaˋ nijmɨjløngꞌˆ yee˜naaꞌ lɨ́ɨˊguɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ e ooˉnaaꞌ. Dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉnaaꞌ jie˜ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ catɨ́ɨˉnaaꞌ e nijmóˆnaaꞌ ta˜, jo̱ jee˜ jo̱ quíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ na fɨˊ Corinto. ' Jo̱ e jábꞌˉ e jaˋ teáˋ dsiˋnaaꞌ e nicøøngˇ yee˜naaꞌ conrøøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmooˋ ta˜ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜. Co̱ꞌ í̱i̱bˊ jmángꞌˋ yaang˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmooˋ ta˜ lajo̱ mɨ˜ guiéengˋ íꞌˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱guɨ mɨ˜ cǿøngˋ rúiñꞌˋ conrøøˋ quiáꞌˉ jial lɨ́ɨiñˊ lajaangˋ lajaaiñˋ. jM Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ lajo̱ ꞌnéˉ e ñiˊbre e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ jneaꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋnaaꞌ fɨˊ ni˜ jiˋ lajeeˇ se̱e̱ˉnaaꞌ huí̱i̱ˉ, dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊnaaꞌ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ mɨ˜ niguiéeˊnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. 0Y Jo̱ seemˋ i̱ féꞌˋ e eáamˊ iiˋ jo̱guɨ huɨ́ɨˊ jaléꞌˋ júuˆ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ táanˋn jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jaˋ eeˋ tíiˊi jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱guɨ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jmɨꞌgóˋ dseaˋ jnea˜ mɨ˜ fáꞌˉa. ! Jo̱ jaˋ iin˜n e ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e lɨco̱ꞌ fǿnꞌˉn ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmoꞌˊo fɨˊ ni˜ jiˋ quiéˉe. uc Jo̱ nañiˊ faꞌ cangɨɨ˜bɨjiʉ e féꞌˋnaaꞌ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ e ta˜ e ooˉnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmóoˋo ɨꞌˋ lɨ́ɨnˉn uíiꞌ˜ e nɨcajméeˋe lajo̱. Dsʉco̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ nɨcacuøꞌˊ jneaꞌˆ e ta˜ e ooˉnaaꞌ la e laco̱ꞌ nijmóˆnaaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋ teáˋguɨ nisíngꞌˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ e niquɨngꞌˆtu̱ꞌ tu̱cangꞌˊnaꞌ fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ.  Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, mɨ˜ eeˋgo̱ jǿøˉnaꞌ, lɨco̱ꞌ jǿøˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ jnéengˉ, dsʉꞌ jaˋ ca̱ˋnaꞌ cuente jial dseángꞌˆ lɨ́ɨˊ. Jo̱ song i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ óoˊnaꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ ñiˊbaꞌ e dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨngˊ jneaꞌˆ cajo̱. B} Jo̱ mɨ˜ nɨjmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ song lajeeˇ jo̱ seemˋbɨ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ jmooˋ lajo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ néebˊ guiʉ́ˉ quíˉnaaꞌ e nicuǿꞌˉnaaꞌ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. X) jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ niꞌíing˜naaꞌ cajo̱ jaléꞌˋ júuˆ róoˉ e jaˋ cuøˊ fɨˊ e nilɨñiˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱guɨ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ guiaˋnaaꞌ e jo̱ e laco̱ꞌ nijméˉ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ do. zm Co̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ jmáangꞌ˜naaꞌ ta˜ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jmáiñꞌˋ ta˜ mɨ˜ ꞌníꞌˋ níingˉ rúiñꞌˋ. Co̱ꞌ jneaꞌˆ jmáangꞌ˜naaꞌ ta˜ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ e jo̱baꞌ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ jaléꞌˋ e jnɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ ꞌgøngꞌˊ dobaꞌ niꞌíing˜naaꞌ jaléꞌˋ e ꞌnɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ,  Jo̱ e jáꞌˉ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmáangꞌ˜naaꞌ ta˜ jaléꞌˋ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nilíꞌˆnaaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. \~1 Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ e mɨ˜ niguiéeˊe e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jaˋ jméeˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jaˋ dseengˋ e laco̱ꞌ jaˋ nijmee˜e iiˋ júuˆ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ɨˊ dsiiˉ e nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ ꞌnɨ́ɨngˋ jneaꞌˆ e jmooˉnaaꞌ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ yee˜naaꞌ. 5} e Jnea˜ Paaˉ, jo̱ lana mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ jo̱guɨ i̱ eáangˊ guiúngˉ. Jo̱ seemˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ e mɨ˜ táangˋ jnea˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ e júungˆ, jo̱guɨ mɨ˜ táanˋn lɨ˜ huí̱i̱ˉ, lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ teábˋ dsíiˊ féꞌˋ júuˆ iiˋ. t|a ¡Jo̱ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜! ¡Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ ne˜naaꞌ e˜ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ niféꞌˆnaaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱!M{ Jo̱guɨ i̱ dseaˋ do nimɨ́ꞌˉbɨguɨr Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ carˋ ngocángˋ dsíirˊ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e eáangˊ guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. pzY Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaseáangꞌ˜naꞌ do, eáangˊ nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nilɨlíꞌrˆ e dseángꞌˉ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ do. Jo̱guɨ lajo̱bɨ i̱ dseaˋ do cajo̱ nijmɨꞌgóˋbre Fidiéeˇ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e iáangˋ óoˊnaꞌ e nɨcajmeeˇnaꞌ guiéeˆ jee˜ írˋ jo̱guɨ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ cajo̱. kyO Dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nidsicá̱ˆnaaꞌ do e nicuǿøˆnaaꞌ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ do o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌr có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ, co̱ꞌ lajo̱b cajo̱, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nicuǿøꞌ˜naaꞌr do, nijméˉ e eáangˊguɨ nicuǿꞌrˉ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. )xK Jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseaˋ quíiˉnaꞌ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e eáangˊguɨ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ. Jo̱ mɨ˜ nijá̱a̱ꞌ˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléꞌˋ e cuuˉ e nɨcaseáangꞌ˜naꞌ do, jo̱baꞌ eáangˊ nicuǿꞌrˉ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. Tw! Jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ cuørˊ jaléꞌˋ e mɨjú̱ˋ e jniˊ dseaˋ, jo̱ íˋbɨ cajo̱ i̱ cuøˊ e laco̱ꞌ seaˋ jaléꞌˋ e gøꞌˊ dseaˋ. Jo̱ íbˋ dseaˋ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ e ꞌnéˉ quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nijngáˆnaꞌ, jo̱guɨ dseaˋ íbˋ cajo̱ dseaˋ nijmérˉ e nidsicuángˋguɨ jaléꞌˋ e roꞌˋnaꞌ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. v  Dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Jo̱ e iáangˋ dsíiˊbre nɨcacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ,
jo̱guɨ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméerˋ, dseángꞌˉ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ. yuk Jo̱ quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ jmérˉ e nidsijéeˊ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nilɨseaˋ jmiguiʉˊguɨ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ. Jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseaˋ quíiˉnaꞌ lalíingˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ cajo̱ niseáamˉbɨ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱. ,tQ Jo̱baꞌ lajaangˋ lajaamˋ dseaˋ ꞌnéˉ cuǿrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nicuǿrˉ, jo̱ jaˋ ꞌnéˉ cuǿrˉ e jo̱ e lɨjiuung˜ dsíirˊ o̱si e laguidseaangˉ é, dsʉco̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cuøˊ e iáangˋ dsíiˊ. Rs Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ e júuˆ la: “I̱ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌleáangˉ mɨjú̱ˋ jniˊ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌleáangˉ nisɨtɨ́ɨiñˊ mɨ˜ niróˋ. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jniˊ jmiguiʉˊ mɨjú̱ˋ, jo̱baꞌ jmiguiʉbˊ nisɨtɨ́ɨiñˊ mɨ˜ niróˋ.” %rC Jo̱ uiing˜ e lajo̱b, jo̱baꞌ nɨcaꞌɨ́ˋ dsiiˉ e dseángꞌˉ guíimˋ e jangꞌˉ nimɨ́ɨꞌ˜ɨ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ la e jangꞌˉ nidsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌuii˜, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e niseángꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcacuǿˆnaꞌ júuˆ quíiˉnaꞌ lamɨ˜ jéengˊ e niseáangꞌ˜naꞌ. Jo̱ lajo̱baꞌ ninéˉ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e nɨcaseáangꞌ˜naꞌ do e iáangˋ óoˊnaꞌ, jo̱ o̱ꞌ e ꞌmangꞌˆ óoˊnaꞌ. q Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ, co̱ꞌ jial fɨng song cangolíingˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ na tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Macedonia, jo̱ ninírˋ e jaˋ mɨˊ néeˊ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ fɨꞌɨbꞌˋ nicá̱ˋ jnea˜ jóng uíiꞌ˜ e eáangˊ nɨcajmɨta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ fáꞌˉa e júuˆ na e laco̱ꞌ jaˋ nifáꞌˉa e ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ niꞌíingꞌ˜naꞌ e fɨꞌɨꞌˋ do. p Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ lab nisɨ́ɨnˆn fɨˊ na lajɨˋ gaangˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ la, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨli˜ e dseángꞌˉ jáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcafáꞌˉa uii˜ quíiˉnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e seáangꞌ˜naꞌ do. Co̱ꞌ jnea˜ iin˜n e néebˊ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcafáꞌˉa lamɨ˜ jéengˊguɨ. ^o5 co̱ꞌ nɨñiˋbaa guiʉ́ˆ e eáamˊ iáangˋ óoˊnaꞌ e nijméeˆnaꞌ lajo̱. Jo̱baꞌ contøøngˉ e iáangˋ dsiiˉ fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia e jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ caji̱i̱ˋbaꞌ e iáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ na fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya, e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b iáangˋ óoˊnaꞌ e jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b iing˜ nijméˉ cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia do. Cn  Jo̱ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́nˉn e joˋ ngɨɨ˜ lɨ˜ faꞌ ꞌnéˉ e nisíingˆguɨ́ɨ jiˋ quíiˉnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ seángꞌˊ e quiáꞌˉ nilɨcó̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ caguiaangˉ do i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén, %mCJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmiꞌneáangˋnaꞌ i̱ dseaˋ gaangˋ i̱ sɨ́ɨngˋnaaꞌ la, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨta˜ dsíirˊ e seaˋ uiing˜ e jneaꞌˆ eáangˊ iáangˋ dsiˋnaaꞌ uíiꞌ˜ quíiˉnaꞌ. Jo̱ lajo̱baꞌ nilɨñiˊ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ e dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ e ꞌneáangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ dseaˋ gaangˋ na.dlAJo̱guɨ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Tito fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ngɨˊ jmooˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ gángˉguɨ do e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ casíingˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ la jo̱guɨ e eáamˊ jmiféiñꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ. ~kuJo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ gángˉ na, nisɨ́nˉn fɨˊ na jaangˋguɨ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ eáangˊ nɨcajmili˜ e guiaˊ dsíirˊ e jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. Jo̱ dsʉꞌ lana eáangˊguɨ nɨjmilir˜ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱ uíiꞌ˜ e nɨta˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. wjgJo̱baꞌ jmɨꞌúungˋnaaꞌ e jmooˉnaaꞌ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ, jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jmooˉnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ lajo̱b jmooˉnaaꞌ cajo̱ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. iJo̱ ii˜naaꞌ e jaˋ niféꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jial néeˊ niˋnaaꞌ jaléꞌˋ e cuuˉ e seáangꞌ˜naaꞌ la. Vh%Jo̱guɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ caguíngꞌˋ i̱ dseaˋ do e laco̱ꞌ ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ jo̱guɨ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaꞌˆ e nidsicá̱ˆnaaꞌ jaléꞌˋ e caseángꞌˊ do. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ jmooˉnaaꞌ e laco̱ꞌ jmɨꞌgooˉnaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ e laco̱ꞌ niníˋ dseaˋ jial tíiˊ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. gJo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Tito, nisɨ́ɨnˆn fɨˊ na jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ eáangˊ guiʉ́ˉ féꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ uii˜ quiáꞌˉ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméerˋ lajeeˇ e ngɨrˊ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. pfYJo̱ caꞌíbˉ dsíirˊ e nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cafɨ́ɨˉɨre, jo̱guɨ co̱ꞌ eáamˊ guiing˜ dsíirˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ ꞌñiaꞌˊbre caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nidsérˉ e nidsiꞌéer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. Ie Jo̱ cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uii˜ e cajméerˋ e Tito caꞌɨ́ˋ dsíirˊ eáangˊ uíiꞌ˜ quíiˉnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiˋ jnea˜ cajo̱. /dWJo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Joˋ e caseángˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casɨtɨ́ɨˊ jmiguiʉˊ, o̱ꞌguɨ calɨꞌnéˉguɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casɨtɨ́ɨˊ capíꞌˆ.” Mɨ˜ cangóˉ Tito fɨˊ Corinto cyCo̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e nilɨseaˋ conrøøˋ quíiˉnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ lanaguɨ seabˋ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ íbˋ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseaˋ conrøøˋ quíiˉnaꞌ. Fb Jo̱ dsʉꞌ jaˋ ii˜naaꞌ e faꞌ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ do, jo̱ lajeeˇ jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ nimóˆnaꞌ ooˉ. La Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ jaangˋ dseaˋ dseángꞌˉ lajangꞌˉ iáangˋ dsíirˊ e lɨɨng˜go̱ eeˋ iiñ˜ cuǿrˉ, jo̱baꞌ ímꞌˆ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e cuøˊ i̱ dseaˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e dsitíingꞌ˜ quiáꞌrˉ, dsʉco̱ꞌ jaˋ mɨˊ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e jaˋ seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ. ]`3 Jo̱baꞌ lana jmitéꞌˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcanaangˉnaꞌ jmooˋnaꞌ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jialco̱ꞌ li˜ dsitíingꞌ˜ quíiˉnaꞌ. Jo̱guɨ jmeeˇnaꞌ lajo̱ e iáangˋ áaˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊnaꞌ ie˜ lamɨ˜ caꞌíˋ óoˊnaꞌ e canaangˉnaꞌ cajmeeˇnaꞌ e jo̱. d_A Jo̱ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiiˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ la. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ mɨ˜ caji̱i̱ˋbaꞌ canaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e caseáangꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ e cuuˉ jo̱, jo̱ dseángꞌˉ e ngocángˋ óoˊbaꞌ cajmeeˇnaꞌ lajo̱. ^  Jo̱ guiʉ́bˉ nɨñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ mɨ˜ cagüéiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la caꞌuíiñˉ jaangˋ dseaˋ tiñíingˉ uíiꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, nañiˊ faꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ niingˉ eáamˊbre lɨ́ɨiñˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ laꞌeáangˊ e caꞌuíiñˉ jaangˋ dseaˋ tiñíingˉ, jo̱baꞌ jneaa˜aaꞌ niꞌíingꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e catɨ́ɨˉnaaꞌ. ]#Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ quiʉ́ꞌˉʉ ta˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ lajo̱ ꞌnéˉ nijméeˆnaꞌ; dsʉco̱ꞌ lɨco̱ꞌ jnea˜ iin˜n e nilɨñiiˉ su dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ ꞌneáangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, e laco̱ꞌ nilɨli˜ su guiaˊ óoˊnaꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmóoˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do. .\UJo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ jméeˆnaꞌ doñiˊ eeˋ uii˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ eáangˊ tɨɨngˋnaꞌ foꞌˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ eáangˊ tɨɨngˋ ngángꞌˋnaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ eáangˊ guiaˊ áaˊnaꞌ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ eáangˊ ꞌneáangˋnaꞌ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e calɨtɨ́ngˋnaꞌ quíˉnaaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ ꞌnéˉ e eáangˊguɨ nisángꞌˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seáangꞌ˜naꞌ do. z[mJo̱baꞌ nɨcamɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Tito jmɨꞌeeˇ e nisɨtɨ́ɨiñˊ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaseáangꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e iáangˋ óoˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcanaaiñˋ sɨtɨ́ɨiñˊ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. Z%Jo̱ dsʉꞌ lɨ́ɨˊguɨb cajméerˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ lamɨ˜ ɨˊ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ jɨˋguɨ cajángꞌˋ yaaiñ˜ laꞌuii˜ e nijmitir˜ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇnaaꞌ e laco̱ꞌ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e nisíiꞌ˜naaꞌre e nijmérˉ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ la tɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ. Y Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia do, eáamˊ camɨꞌrˊ jneaꞌˆ jmɨꞌeeˇ e laco̱ꞌ nicuǿˆnaaꞌ fɨˊ e cuǿøngˋ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén. eXCJo̱ tíibˊ ni˜ jnea˜ e iáangˋ dsíibˊ i̱ dseaˋ do caseáiñꞌˋ jaléꞌˋ e cuuˉ do lɨ́ꞌˆ jie˜ jí̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜, jo̱ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊguɨ lajo̱ nɨcaseáiñꞌˋ. WJo̱ nañiˊ faꞌ eáangˊ nɨcaꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, dsʉꞌ dseángꞌˉ eáamˊ iáangˋ dsíirˊ. Jo̱ nañiˊ faꞌ tiñíimˉbre eáangˊ, jo̱ dsʉꞌ e iáangˋ dsíiˊbre nɨcaseáiñꞌˋ jaléꞌˋ cuuˉ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱ nɨcacuørˊ e jo̱ lafaꞌ eáangˊ seaˋ cuuˉ quiáꞌrˉ. V Jo̱ lanaguɨ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ii˜naaꞌ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jial tíiˊ guiúngˉ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia. }UsJo̱ jnea˜ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e dseángꞌˉ tab˜ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ.eTCJo̱ lana eáangˊguɨb iáangˋ dsíiˊ Tito uii˜ quíiˆnaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e cajmeeˇnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e guiʉ́ˉ óoˊbaꞌ caꞌíingꞌ˜naꞌre mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ na. *SMJo̱ nɨcafɨ́ɨbˉ jnea˜ Tito lamɨ˜ jéengˊguɨ e eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱baꞌ jaˋ lɨ́ꞌˆ cøøngˋ ta˜ cafɨ́ɨˉɨre lajo̱. Dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ júuˆ jábꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcasíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcasíiꞌ˜naaꞌ Tito cajo̱ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e eáamˊ iáangˋ dsiˋnaaꞌ uii˜ quíiˆnaꞌ. R Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ nɨcalɨtíiꞌ˜ dsiˋnaaꞌ. Jo̱guɨ o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱ e nɨcalɨtíiꞌ˜ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ eáangˊguɨb nɨcalɨꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ dsʉꞌ e nɨcagüéngˉ Tito fɨˊ la e iáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨcacuǿøꞌ˜naꞌr bíˋ jo̱guɨ e nɨcaꞌeeˉnaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜. Q Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ mɨ˜ cajmeꞌˊe e jiˋ e casɨ́ɨnˉn quíiˉnaꞌ do, jaˋ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ caꞌléeˊ do o̱ꞌguɨ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cangongɨ́ɨngˉ gaˋ do, jo̱ dsʉꞌ cajmeꞌˊe e jiˋ do e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨli˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jial tíiˊ guiing˜ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ quíˉnaaꞌ. P' ¡Jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente e eáamˊ guiʉ́ˆ nɨcaꞌuíingˉ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e fɨꞌíˆ dsíiˊ e nɨcangongɨ́ɨngˉnaꞌ do! Co̱ꞌ nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la tɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ. Dsʉco̱ꞌ e jo̱ cajméeˋ e lajangꞌˆ júuˆ caꞌíiˋ óoˊnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jo̱guɨ e cajmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜naꞌ, jo̱guɨ e cajmɨꞌǿngꞌˋnaꞌ jnea˜, jo̱guɨ cajméeˋ e calɨguíingˉnaꞌ uii˜ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ cajméeˋbɨ cajo̱ e caꞌíˉ føꞌˊ quíiˉnaꞌ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, calɨꞌiing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nimáang˜tu̱ꞌ jnea˜, jo̱guɨ caꞌíˋ óoˊnaꞌ e nicuǿꞌˆnaꞌ iihuɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ i̱ caꞌéeˋ dseeˉ do. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajmeeˇnaꞌ do nɨcajmiliing˜ yaang˜naꞌ e jaˋ eeˋ caquɨ́ngꞌˊnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jee˜ jaléꞌˋ e cangojéeˊ do. XO) Dsʉco̱ꞌ e lɨjiuung˜ dsíiˊ e íngꞌˋ dseaˋ laco̱ꞌ la tɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ jaˋ seꞌrˊ dseeˉ mɨ˜ dsingɨ́ɨiñˉ lajo̱, dsʉꞌ e jo̱ íingˆ ta˜ e laco̱ꞌ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ jaˋ jóꞌˋ dsíirˊ jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨiñˉ do. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ, mɨ˜ seꞌrˊ dseeˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e íñꞌˋ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ, jo̱baꞌ e jo̱ jmooˋ e ꞌnaaiñˋ conguiaˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. N~|yxwHvusrqxoomdl7jhh#eb`x^M\ZIXWEVTROL"JHG#DBnA>=<9p66A53p1q0.-W, *7('_%$#"& L'Jy9  Q ( -.t WCo̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jaˋ caféꞌrˋ júuˆ dseángꞌˉ laco̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ yaaiñ˜, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ caféꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ.Ns Jo̱ dsʉꞌ e júuˆ labaꞌ iin˜n e nilɨñíˆnaꞌ, e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e cajmeꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ dseángꞌˉ jaˋ caféꞌrˋ o̱ꞌguɨ cajméerˋ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ jo̱ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iiñ˜ yaaiñ˜. nr WJo̱ e jo̱ dseángꞌˉ e lɨta˜guɨ dsiˋnaaꞌ e jáꞌˉ e júuˆ e caguiaˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱ e júuˆ jo̱b dseángꞌˉ ꞌnéˉ e jmɨꞌgooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, co̱ꞌ e júuˆ jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ jɨˋ quiáꞌˉ candíiˆ, jo̱ e jo̱baꞌ jmángꞌˋ dseaˋ ta˜ mɨ˜ canʉʉˋ. Jo̱ e jo̱ jneáˋ cartɨˊ nijneáˋ e jmɨɨ˜ e nitɨ́ˉ mɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ i̱ nʉ́ʉˊ éeˆ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ jnéengˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ mɨ˜ laꞌeeˋ. Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, joˋ nilɨseengˋguɨꞌ lafaꞌ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ, co̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ. _q 9Jo̱ jneabꞌˆ dseaˋ canʉ́ˆnaaꞌ e júuˆ jo̱ e jáaˊ tɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ taam˜baaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e güeangꞌˆ do ie˜ jo̱. p /Co̱ꞌ cane˜baaꞌ mɨ˜ caꞌeꞌˊ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jneaꞌˆ jial lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e niingˉ ꞌgøiñꞌˊ do, jo̱guɨ ie˜ jo̱b canʉ́ˆnaꞌ mɨ˜ caféꞌˋ Fidiéeˇ catɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ lala cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ: “I̱ lab Jó̱o̱ˊo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌr˜.” o Jo̱ nɨcaꞌéꞌˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, quiáꞌˉ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nijáaˊtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ dseángꞌˉ lajangꞌˉ e júuˆ jo̱, jo̱ o̱ꞌ júuˆ e cuǿøngˋ nijmiꞌuíingˉ dseaˋ e nijméꞌrˉ e jaˋ mɨˊ cangarˊ, co̱ꞌ dseángꞌˉ e jáꞌˉ e cane˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jminiˇnaaꞌ yee˜baaꞌ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. `n ;jo̱baꞌ dseángꞌˉ nijmee˜bɨ́ɨ bíˋ e niguiémꞌˊbɨ áaˊnaꞌ e júuˆ la mɨ˜ ningɨ́ˋ e nɨngánꞌˋn fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ. Mɨ˜ cangáˉ dseaˋ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ m Dsʉꞌ lanaguɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nɨcajmeaꞌrˊ jnea˜ júuˆ e joˋ huǿøˉ seengˉguɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la, 1l ] Dsʉꞌ jnea˜guɨ lajeeˇ e seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́nˉn e catɨ́ɨmˉbaa e niliúunꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ e niguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ na. Mk  Jo̱baꞌ dseángꞌˉ nijmeeˇbɨ́ɨ e nijmiguiémꞌˊbɨ́ɨ áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ na contøøngˉ, nañiˊ faꞌ lajamꞌˆ e nɨñíˆnaꞌ e júuˆ jo̱ jo̱guɨ e nɨteáangˉnaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌeꞌˊ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. cj A Jo̱guɨ song jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨta˜ óoˊnaꞌ e Fidiéeˇbingꞌ niꞌíngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ quiʉꞌrˊ ta˜ lata˜, i̱ dseaˋ i̱ caleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. i % Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e ꞌnéˉ jmɨꞌúungˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e dseángꞌˉ nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nɨcaguíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Jo̱ song jmooˋbaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ quíiˆnaꞌ e nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. h ! Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e júuˆ la lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ tiuumˉ o̱si jaangˋ dseaˋ i̱ joˋ jnéꞌˋ røøˋ é, co̱ꞌ nɨcaꞌímˉ dsíirˊ e Fidiéeˇbingꞌ caꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ caꞌuíingˉ dseaˋ do jaangˋ dseaˋ guiúngˉ mɨ˜ calɨ́ˉ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱baꞌ song ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌúungˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e la, jo̱guɨ jmooˋbɨꞌ jaléꞌˋ e jo̱ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱baꞌ íimˆ ta˜ quíiˆnaꞌ e nilɨcuíingˋguɨꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ cajo̱ seabˋ uiing˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do. Mf jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆbɨꞌ quijí̱ˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. e )jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ jialco̱ꞌ jaˋ lɨ́ˋ áaˊnaꞌ yaang˜naꞌ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ cuøꞌˊ bíˋ yaang˜naꞌ e féngꞌˊ áaˊnaꞌ nañiˊ faꞌ e ngɨɨng˜naꞌ iihuɨ́ɨˊ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ e dseángꞌˉ lajangꞌˉ nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e nijmee˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do; Gd  Jo̱ uíiꞌ˜ e cajméeˋ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e jo̱ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e jmɨꞌúungˋnaꞌ e jmɨcuáamˋbɨꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ jméeˆbɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ ꞌnéˉ nijméeˆbɨꞌ quijí̱ˉ jial e laco̱ꞌ nilɨcuíingˋguɨꞌ Fidiéeˇ; sc aJo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ do, nɨcacuøbˊ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ e niñíingˋnaaꞌ jaléꞌˋ e jloꞌˆ niguoꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcacuøˊ Fidiéeˇ do eáamˊ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ eáamˊ quíingˊ cajo̱, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱baꞌ e nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ e nɨcaꞌnaamˉbaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, faꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ yaang˜ dseaˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. !b =Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ e quiáꞌˉ jial nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e seengˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nɨcatǿꞌˉ i̱ dseaˋ do jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e eáamˊ guiúiñˉ e laco̱ꞌ nilɨcuíingˋnaaꞌr. 4a cJo̱guɨ íimꞌ˜baꞌ lalíingˋ e güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ güɨlɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ laꞌeáangˊ e nɨcuíingˋnaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ f` IJnea˜ Tʉ́ˆ Simón, jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ i̱ sɨ́ɨiñˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ røøˋ nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ nɨcangɨ́ɨngˋ jneaꞌˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ eáangˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e nɨcaleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˆiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. 4_ c Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ la guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ na. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ e catɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ Juan.^ % Jo̱ jmiguiʉˊbɨ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ jaˋ ꞌgooˋ tɨˊ dsiiˉ e nijméeꞌ˜e jaléꞌˋ e jo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ la; co̱ꞌ eáangˊguɨ iin˜n e nii˜baa niꞌee˜e ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na e laco̱ꞌ cuǿøngˋ sɨɨ˜naaꞌ dseángꞌˉ quiniˇnaaꞌ lana, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. N]  dsʉco̱ꞌ song caꞌíingꞌ˜naꞌre, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ røøbˋ cǿøngˋnaꞌ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Juan \   Jo̱ song i̱i̱ˋ dseaˋ jalíingˉ i̱ iing˜ niꞌéꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱baꞌ jaˋ niꞌíingꞌ˜naꞌre fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ o̱ꞌguɨ føngꞌˆnaꞌre, ?[ y Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ o̱ꞌguɨ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e eˊ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e eˊ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱baꞌ seemˋbre cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱ˊ dseaˋ do. Z }Jo̱ ñiing˜ áaˊnaꞌ jo̱ jaˋ güɨlɨgøøngˋnaꞌ quiáꞌˉ i̱ jmɨgóoˋ do, co̱ꞌ song lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ uiing˜ nilɨseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quíiˉnaꞌ. Jo̱ ñiing˜ áaˊnaꞌ cajo̱ jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ guiéeˆ quíiˉnaꞌ e nɨsɨꞌíꞌˋ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. OY Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e fɨ́ɨmˊ dseaˋ ngɨrˊ ta˜ féꞌˋ e o̱ꞌ jáꞌˉ e cagüéngˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íbˋ ngɨˊ ta˜ jmɨgóoˋ jo̱guɨ ꞌníꞌˋ níimˉbre Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. RX Jo̱ song se̱e̱ˉnaaꞌ e jmiꞌneáamˋbaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, lajo̱baꞌ nʉ́ʉꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ e lab e júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ e canʉ́ˆnaaꞌ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do e quiáꞌˉ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ e jmiꞌneáamˋbaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ jmɨgóoˋ FW Jo̱ lana fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, e ꞌnéˉ nijmiꞌneáamˋbaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. Jo̱ lajalébꞌˋ e júuˆ e jmoꞌˊo na quíiˉnaꞌ jaˋ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ e ꞌmɨ́ɨˉ, co̱ꞌ e jo̱b cajo̱ e caꞌíingꞌ˜naaꞌ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do. qV ]Jo̱ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsiiˉ mɨ˜ calɨcuíingˋ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na e seemˋbɨr cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ e ꞌnéˉ lɨti˜ e nɨcaꞌíingꞌ˜naaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ do. FU Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmigüeaiñꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jo̱ jalébꞌˋ e na nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do jo̱guɨ jmiꞌneáamˋbɨ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱. WT )Jo̱ dseángꞌˉ ꞌneáamˋbaa ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ seemˋ fɨˊ dsiˋnaaꞌ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do, jo̱ dseángꞌˉ contøømˉ nilɨseaˋ e júuˆ jo̱ fɨˊ dsiˊnaaꞌ. {S sJnea˜ siiˋ Juan, jo̱ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ e caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ dseángꞌˉ lajamꞌˉbaꞌ e ꞌneáangˋ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱, co̱ꞌ lajo̱b jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do. (RI Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nilɨñíˆguɨꞌ jial tíiˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nilɨñíˆguɨꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ cajo̱ e laco̱ꞌ yejí̱ˉ güɨlɨseengˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléngꞌˋnaꞌ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lana catóꞌˊ e jiˋ catɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Corinto.!Q; Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ la guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ. P+ Jo̱guɨ féengꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e se̱ꞌˊ guooˋ rúngꞌˋnaꞌ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ jiéꞌˋ jíngꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ. O Jo̱ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, iin˜n e seengˋnaꞌ e iáangˋ óoˊbaꞌ, jo̱guɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ e laco̱ꞌ nisíngꞌˉtu̱ꞌ teáˋ e fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ røøˋ siing˜naꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ conrøøˋ lajɨɨngˋnaꞌ. Jo̱ lajo̱baꞌ Fidiéeˇ i̱ ꞌneáangˋ jneaa˜aaꞌ do jo̱guɨ i̱ cuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, dseángꞌˉ cøømˋ nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. N Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jmoꞌˊo e jiˋ la quíiˉnaꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e ninii˜i e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na e laco̱ꞌ mɨ˜ niguiéeˊe fɨˊ na, jaˋ ngɨɨ˜ lɨ˜ faꞌ ꞌnéˉ e nijmeáanꞌ˜n ta˜ e ta˜ e ooˉ la e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ niꞌɨɨ˜ɨ ꞌgooˋ quíiˉnaꞌ dseángꞌˉ lahuɨ́ɨngˊ. Dsʉco̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e ta˜ e ooˉ la e laco̱ꞌ nijmee˜e e ꞌnʉ́ꞌˋ teáˋguɨ nisíngꞌˉnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜ jo̱ o̱ꞌ e laco̱ꞌ niquɨngꞌˆtu̱ꞌ tu̱cangꞌˊnaꞌ e fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˋnaꞌ. NM Jo̱baꞌ jneaꞌˆ eáangˊ iáangˋ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱ teábˋ teáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ cajo̱ dseángꞌˉ mɨˊ ꞌnooˋbɨ nimɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nisíngꞌˉtu̱ꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. L Dsʉco̱ꞌ jneaꞌˆ catɨ́ɨˉnaaꞌ e nijmóˆnaaꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ faꞌ e nijmóˆnaaꞌ jaléꞌˋ e jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ la féꞌˋ e júuˆ jo̱. K- Jo̱baꞌ jneaꞌˆ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíiˆnaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ nijméeˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ. Jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ jaˋ jmooˉnaaꞌ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmilíˆnaaꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ e nɨcateáꞌˉ lɨ́ꞌˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jneaꞌˆ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nijméeˆnaꞌ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ, nañiˊ faꞌ jnéengˉnaaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ nɨcalɨtúngˉ dsíiˊ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ. bJ= Jo̱guɨ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiiˉ e jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ calɨtúngˉ dsiˋ jneaꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. $IA Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ su dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ teáˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nijǿøˆnaꞌ cajo̱ jial ɨˊ óoˊnaꞌ. Jo̱guɨ cajo̱ nɨñíˆbaa e cøømˋ seengˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ song jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nɨcalɨtúngˉ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. H  Jo̱ e jábꞌˉ e jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ ua˜ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ mɨ˜ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ dsʉꞌ seeiñˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ e jáꞌˉbɨ cajo̱ e jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ ua˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lamɨ˜ lɨ́ɨngˊ írˋ, jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la seengˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nijmóˆnaaꞌ ta˜ fɨˊ quiníˆnaꞌ. qG[ Jo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ iing˜naꞌ ñíˆnaꞌ røøˋ e su jáꞌˆ e féꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ jnea˜, jo̱baꞌ dseángꞌˉ niꞌéeˆbaa ꞌnʉ́ꞌˋ e lajo̱b lɨ́ɨˊ. Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉ jaˋ ua˜ lɨ́ɨiñˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jmijnéemˋbre jial tíiˊ ꞌgøiñꞌˊ. NF Jo̱ ie˜ mɨ˜ cataan˜n có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na e catɨ́ˋ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ, caꞌɨ́ˉbaa ꞌgooˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ nɨcaꞌléeˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ co̱ꞌ lanaguɨ huíimˉ táanˋn laco̱ꞌ seengˋnaꞌ, jo̱baꞌ ɨ́ɨˋtú̱u̱ ꞌgooˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ íˋ jo̱guɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ cajo̱, e mɨ˜ niguiéeˊtú̱u̱ fɨˊ na, dseángꞌˉ ngóoˊo e guiabˊ dsiiˉ e nɨcuǿøˆø iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ lajaléngꞌˋ íˋ, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ nijmee˜baa féngꞌˊ dsiiˉ. 4E c Jo̱ nitɨ́ˉ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e niꞌee˜e ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ niguiéeˊe fɨˊ na fɨˊ Corinto. Jo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ féꞌˋ e ꞌneángˉ gángˉ o̱si fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ i̱ tíiˊ ni˜ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ niꞌɨ́ˉ íꞌˋ mɨ˜ eeˋgo̱ gaˋ jmooˋ dseaˋ. pDY Jo̱guɨ ꞌgóꞌˋbɨ́ɨ cajo̱ e mɨ˜ niguiéeˊe e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na caléꞌˋ catú̱ˉ, Fidiéeˇ nijmérˉ e nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨnˉn uii˜ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ nijmérˉ cajo̱ e nilíinˉn fɨꞌíˆ carˋ niquɨ́ꞌˆɨ uii˜ quiáꞌˉ i̱ fɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dseeˉ e ñilíingˉnaꞌ eeˉnaꞌ malɨɨ˜ eáangˊ, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ catʉ́ʉˊbɨꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ o̱ꞌguɨ mɨˊ catʉ́ʉˊnaꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ catɨ́ɨngˉ dseaˋ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ, jo̱guɨ cajo̱ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ catʉ́ʉˊbɨꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lana lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ latɨˊ jmɨɨ˜ na.C  Jo̱ fáꞌˉa jaléꞌˋ e júuˆ na, co̱ꞌ ꞌgóbꞌˋjiʉ e mɨ˜ niguiéeˊe e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jaˋ niguiénꞌˊn ꞌnʉ́ꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ iin˜n e lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ jaˋ nimáang˜naꞌ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e ɨˊ óoˊnaꞌ e lɨ́ɨnˊn. Co̱ꞌ ꞌgóbꞌˋjiʉ e jmooˋnaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ jo̱guɨ ta˜ dsihuɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ rúngꞌˋ jo̱guɨ ta˜ guíingˆ quiáꞌˉ rúngꞌˋ jo̱guɨ ta˜ guiing˜ dsíiˊ jí̱i̱ꞌ˜ cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ, jo̱guɨ e ngɨˋnaꞌ ta˜ quie̱ˊ jaléꞌˋ adseeˋ, jo̱guɨ e éengˊnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e jmɨráangˆ yaang˜naꞌ, jo̱guɨ cajo̱ e ꞌlee˜naꞌ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. ;Bo Jo̱ jangámˉ niꞌɨ́ˆ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ la e jmɨꞌǿngꞌˋ yee˜naaꞌ fɨˊ quiníˆnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ jneaꞌˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ féꞌˋnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e júuˆ na jo̱guɨ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ e síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 6Ae Jo̱ camɨ́ɨꞌ˜ɨ Tito jmɨꞌeeˇ e nidsiꞌéerˇ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ írˋ casɨ́ɨnˉn i̱ jaangˋguɨ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ i̱ Tito do dseángꞌˉ jaˋ cajmɨgǿømˋbre ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ na; jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ cajo̱ e lajɨˋ huóoˉbaaꞌ røøˋ nɨcaꞌeeˉnaaꞌ, co̱ꞌ conrøøbˋ ɨˊ dsiˋnaaꞌ. &@E Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ cajmɨgǿøngˋ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ nɨcasɨ́ɨnˉn i̱ nɨcangoꞌee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. H?  Jo̱ e jábꞌˉ e lajeeˇ e cataang˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ camɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉe, jo̱ dsʉꞌ seemˋ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ féꞌˋ e lɨco̱ꞌ cajméˉe e calɨgǿmˋbaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ calɨlíꞌˆnaꞌ lajo̱. 4>a Jo̱ jnea˜ e guiʉ́ˉ dsiˋbaa nijmeáanꞌ˜n ta˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe, jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ ꞌñiáꞌˋa nijmeáanꞌ˜n ꞌñiáꞌˋa lajo̱ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ; jo̱ dsʉꞌ laco̱ꞌ ngóoˊ e eáangˊguɨ lɨꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ, ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ rɨquɨꞌˊ jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, co̱ꞌ jiʉ˜guɨ ꞌneáangˋnaꞌ jnea˜ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ. d=A Jo̱guɨ lanaguɨ nɨnéebˊ guiʉ́ˉ quiéˉe e niꞌéeˇtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌguɨ lana nimɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe. Dsʉco̱ꞌ jaˋ ꞌnóꞌˋ jnea˜ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ ꞌnánꞌˋn. Co̱ꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, co̱faꞌ jaléngꞌˋ tiquiáꞌˆ dseaˋ ꞌnéˉ to̱ꞌˋ fɨ́ɨmˋbre jiuung˜ quiáꞌrˉ, jo̱ o̱ꞌ i̱ jiuung˜ quiáꞌrˉ do ꞌnéˉ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ tiquiáꞌrˆ. <) Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ cajmɨꞌuǿngˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e jaˋ eeˋ camɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcajméˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. Jo̱baꞌ féngꞌˊ óoˊnaꞌ uii˜ quiéˉe fɨng song uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ cajmiquíngꞌˆ óoˊnaꞌ. ';G Jo̱ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ tíiˊ níˆnaꞌ e lajeeˇ e nɨcataan˜n jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ lɨ́ɨmˊbaa jaangˋ dseaˋ i̱ casíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ nɨcajméˉbaa téꞌˋe có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨnˉn. Jo̱guɨ cuøˊ li˜ cajo̱ e lɨ́ɨmˊbaa jaangˋ dseaˋ laꞌíˋ uii˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ e nɨcajméˉe laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. u:c Jo̱ jnea˜ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøˋ líꞌˆ lɨ́ɨnˊn uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na uii˜ quiéˉe; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ nɨcacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ ꞌgooˋ e nɨcafáꞌˉa lana. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ e nifoꞌˆnaꞌ guiʉ́ˉ uii˜ quiéˉe. Jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨ˜ niimˉbɨ jnea˜, dsʉꞌ jaˋ uǿngˉguɨ́ɨ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ güɨtáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ do i̱ ngɨˊ féꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ casíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. h9I Jo̱guɨ jmiꞌiáamˋ dsiiˉ cajo̱ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ jmee˜e ꞌñiáꞌˋa do, jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨnˊn cajo̱ mɨ˜ jmineangꞌˆ dseaˋ jnea˜, jo̱guɨ mɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe, jo̱guɨ mɨ˜ jmángꞌˋ dseaˋ jnea˜ gaˋ, jo̱guɨ mɨ˜ dsijéeˊ huɨ́ɨngˊ quiéˉe; jo̱ dsʉꞌ lɨꞌiáangˋ dsiiˉ mɨ˜ dsingɨ́ɨnˉn jaléꞌˋ e na dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉco̱ꞌ mɨ˜ líꞌˆi e eáangˊguɨ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jmeeˉ ꞌñiáꞌˋa, jo̱baꞌ eáangˊguɨ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e jmóoˋo. Eáangˊ guiing˜ dsíiˊ Paaˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Corinto B8} jo̱ dsʉꞌ írˋ nɨcasɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: “Lají̱i̱ꞌ˜ e guiúnˉn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋbaꞌ e ꞌnéˉ quíiꞌˉ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ yaang˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋ eáangˊguɨ jnéengˉ jial tíiˊ ꞌgønꞌˊn.” Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jmiꞌiáamˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ jmee˜e ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ jmili˜ Dseaˋ Jmáangˉ jial tíiˊ ꞌgøiñꞌˊ. 7y Jo̱ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ nɨcamɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nijé̱ꞌrˉ e iihuɨ́ɨˊ do quiéˉe, Y6+ Jo̱ dsʉꞌ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌɨ́ˆ dsiiˉ e niingˉguɨ́ɨ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn lana dsʉꞌ uíiꞌ˜ e caꞌiin˜n quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e jaˋ mɨˊ cajmijnéeiñˋ jéengˊguɨ, jo̱baꞌ cangɨ́ɨnˋn co̱o̱ˋ iihuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ tó̱o̱ˊ e caꞌiénˉn, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e jmángꞌˋ ta˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás e jmáiñꞌˋ jnea˜ gaˋ. /5W Jo̱ nañiˊ faꞌ iim˜baa e nijmɨráangˆ ꞌñiáꞌˋa, jo̱ dsʉꞌ song jmóoˋo lajo̱, o̱faꞌ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøˋ líꞌˆ, dsʉco̱ꞌ júuˆ jáꞌˉ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e fáꞌˉa na. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ iin˜n e niꞌɨ́ˉ dsíiˊ dseaˋ e niingˉguɨ́ɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e jnéenˉn o̱si laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋo o̱si jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e fáꞌˉa é. )4K Jo̱ jnea˜ cuǿømˋ líˋ jmɨráangˆ ꞌñiáꞌˋa uii˜ quiáꞌˉ jaangˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ nijmɨráangˆ ꞌñiáꞌˋa uii˜ quiéˉe ꞌñiáꞌˋa, lɨfaꞌ nijmɨráamˆ ꞌñiáꞌˋa jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ jmeeˉ. '3G Jo̱ dsʉꞌ ñibˊ jnea˜ e i̱ dseañʉꞌˋ do cangórˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ fɨˊ jo̱ canúurˉ júuˆ e dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiˊ dseaˋ jial niféꞌrˋ uíiꞌ˜ e jloꞌˆ eáangˊ, jo̱guɨ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ seaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ faꞌ e niféꞌrˋ lajo̱; jo̱ lɨfaꞌ dobaꞌ jaˋ ñiiˉ su cangóˉ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ o̱si jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiáꞌˉbre é, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ ñirˊ e jo̱. 2 Y1+ Co̱ꞌ jnea˜ cuíimˋbaa jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ lana nɨngóoˊ guiquiʉ̱ˊ ji̱i̱ˋ mɨ˜ cajéengˋ Fidiéeˇ írˋ cateáˋ fɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ ñiiˉ si cangóˉ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ o̱si lají̱i̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiáꞌˉbre é, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ ñiˊ jaléꞌˋ e jo̱. K0  Jo̱ nañiˊ faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ lɨ́ꞌˉɨ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmɨráangˆ ꞌñiáꞌˋa, jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ ꞌnéˉbaꞌ e nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e nɨcamóˉo lafaꞌ mɨ˜ quɨɨˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨcaꞌíinꞌ˜n e jaˋ mɨˊ cajmijnéengˋ Fidiéeˇ jéengˊguɨ. y/k !Jo̱ dsʉꞌ calɨsémˋ dseaˋ i̱ cajgiáangˉ jnea˜ fɨˊ dseꞌˋ e iáˋ cu̱u̱˜ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do e iuunˉ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ ꞌmatáˆ, jo̱ lajo̱baꞌ calɨ́ꞌˉɨ e caláanˉn fɨˊ jaguóˋ i̱ dseata˜ do.8.i Jo̱ ie˜ mɨ˜ cataan˜n fɨˊ Damasco, i̱ dseata˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jo̱ i̱ jmooˋ ta˜ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Aretas do, casíiñꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ fɨˊ tɨɨˉ jnɨ́ˆ e lɨ˜ siꞌˊ iáˋ cu̱u̱˜ e siꞌˊ lacúngꞌˊ e fɨɨˋ do e laco̱ꞌ jaˋ nicuǿrˉ fɨˊ e nijúuˇu, co̱ꞌ lamɨ˜ iiñ˜ e nisáiñꞌˊ jnea˜ jo̱ nitǿørˋ jnea˜ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. - Jo̱ Fidiéeˇ, i̱ lɨ́ɨngˋ Tiquiáꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ nijmiféngꞌˊnaaꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, jo̱guɨ dseaˋ íbˋ dseaˋ nɨñiˊ røøˋ cajo̱ e jmangꞌˆ júuˆ jáꞌˉbaꞌ nɨcafáꞌˉa. 1,[ Jo̱ song seabˋ uiing˜ e nijmɨráangˉ ꞌñiáꞌˋa, jo̱baꞌ lajo̱b nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cuøˊ li˜ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ jmóoˋo. v+e Jo̱ song i̱ lɨɨng˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lafaꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱. Jo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ laꞌíˋ cajméerˋ e catǿngꞌˋ jaangˋguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ eáamˊ nilɨguíinˉn. * Jo̱ o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e na eáangˊ huɨ́ɨngˊ nɨcangojéeˊ quiéˉe, co̱ꞌ eáangˊ huɨ́ɨngˊ dsijéeˊ quiéˉe laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ uii˜ e guiing˜ dsiiˉ jial seengˋ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. C) Jo̱ eáangˊ nɨcajméˉe ta˜ iiˋ, jo̱guɨ huɨ́ɨngˊ nɨcangojéeˊ quiéˉe, jo̱guɨ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ calɨseáˋ fɨˊ quiéˉe faꞌ e güɨɨnˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱guɨ nɨcamóˉbaa ooˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gǿꞌˋø jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jmɨɨˋ e gúꞌˋu, jo̱guɨ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨcajá̱a̱ˋa̱ e jaˋ mɨˊ cagǿꞌˋø iiˉ, jo̱guɨ nɨcangongɨ́ɨmˉbaa iihuɨ́ɨˊ mɨ˜ tɨˊ ji̱i̱ˋ güíiˉ, jo̱guɨ nɨcangongɨ́ɨmˉbaa iihuɨ́ɨˊ cajo̱ uíiꞌ˜ e jaˋ seaˋ sɨ̱́ꞌˋɨ̱. ~(u Jo̱guɨ eáamˊ nɨcajméˉe ta˜ ngɨˊ, jo̱guɨ eáamˊ nɨcalɨdseáangꞌ˜ seenˉ mɨ˜ cuóoꞌ˜o jaléꞌˋ guaˋ jo̱guɨ mɨ˜ jínꞌˊn jaléngꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ jo̱guɨ mɨ˜ seenˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊo có̱o̱ꞌ˜guɨ mɨ˜ seenˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱. Jo̱guɨ lajo̱bɨ nɨcalɨdseáangꞌ˜ seenˉ fɨˊ lacaangˋ góoˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lacaangˋ jee˜ móꞌˋ jo̱guɨ lacaangˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. Jo̱guɨ nɨcalɨdseáamꞌ˜bɨ seenˉ cajo̱ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. i'K Jo̱guɨ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ cabǿøiñˉ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ sɨɨˉ, jo̱guɨ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ casɨꞌlóꞌrˋ jnea˜ cu̱u̱˜. Jo̱guɨ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ cangoꞌangꞌˊ móoˊ fɨˊ lɨ˜ iuunˉ, jo̱guɨ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ cangongɨɨn˜n e cajá̱a̱ˋa̱ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ lajeeˇ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jo̱guɨ co̱o̱ˋ uǿøˋ. I{zsxw8tsqpo`mkhecha`m^]ZNWVU*SQOMKJHG!DB,@?C=Q;d9 64Y2H0/-+**(&%$G! r f/LH2. 1 \ PH= XJo̱guɨ nɨsɨtaˇ dsiˋnaaꞌ e Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmooˋbaꞌ jo̱guɨ e jméeˆbɨꞌ jaléꞌˋ e nɨcasíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ do. W<'XJo̱ dseángꞌˉ jmitib˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ cuørˊ, jo̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨr ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ nijmɨtúngˆ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ nijmɨꞌǿiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨgǿøngˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. q;[XJo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ cajo̱ e laco̱ꞌ nileáiñˋ jneaꞌˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ sooˋ dsíiˊ, co̱ꞌ jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. c: AXJo̱ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉguɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ jmɨnáˉguɨ niniꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ féengꞌ˜naꞌ dseaˋ do cajo̱ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ninúˉ e júuˆ do niꞌímꞌˋbre e ngocángˋ dsíirˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajmeeˉ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ canʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 9 XJo̱ co̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ, dsʉꞌ cajmiꞌneáamˋbre jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e tab˜ dsiˋnaaꞌ lata˜ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ té̱e̱ˉe̱e̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉbaꞌ sɨjeengˇnaaꞌ quiáꞌrˉ cajo̱. Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ e jmeeˉbaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e fóꞌˋnaꞌ jmangꞌˉ júuˆ guiʉ́bˉ cajo̱. 8X+7OXJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jaˋ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcaꞌéeˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ cataang˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ e nɨcasiing˜naaꞌ quíiˉnaꞌ fɨˊ na cajo̱. "6=XJo̱ uiing˜ e labaꞌ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˋ jneaꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaꞌ nilɨseaˋ quíiˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøngꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. l5QX Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ jneaꞌˆ, sojiébꞌˊ ꞌnéˉ cuǿøꞌ˜naaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ caguíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ e quiáꞌˉ nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e cuøˊ e uíingˉnaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. 4 X Jo̱baꞌ dseebˉ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, co̱ꞌ calɨꞌiiñ˜ e cajméerˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ do jo̱guɨ jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ jáꞌˉ calɨ́iñˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jial guíngꞌˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nileángˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ _37X Jo̱ uiing˜ e jaˋ caꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cuøbˊ Fidiéeˇ fɨˊ e jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ e o̱ꞌ jáꞌˉ e nijmɨgóoˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do. "2=X Jo̱ nijmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨteáangꞌ˜ fɨˊ e nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmérˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nɨteáaiñꞌ˜ e fɨˊ jo̱, co̱ꞌ jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ caꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. w1gX Jo̱ mɨ˜ nijáaˊ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Satanás, jo̱baꞌ nijmɨgǿøiñˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do. "0=XJo̱ mɨ˜ nijmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱b mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ e quiáꞌˉ nijmiguiéeiñˋ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jɨiñꞌˋ eáangˊ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ guíˋ e nijiʉ́ʉrˉ fɨˊ moꞌoorˉ. l/QXJo̱ lana fɨ́ɨmˊ dseaˋ nɨjmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéebˇ dseaˋ cuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e ngángꞌˋnaaꞌ jialɨꞌˊ jmóoˋ dseaˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ do. Jo̱ lɨco̱ꞌ ꞌnéˉguɨ e jaˋ i̱i̱ˋ nijníngˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ do e laco̱ꞌ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na. .yXJo̱guɨ lana nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e˜ e nɨcajníingˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e laco̱ꞌ jaˋ mɨˊ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ jéengˊguɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ jmɨɨ˜ e sɨꞌíˆ e nijmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ. _-7X¿Jሠtó̱o̱ˋ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e la ie˜ lamɨ˜ cataang˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica? N,XJo̱ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do dseángꞌˉ cabꞌˊ niguiárˉ jaléꞌˋ e jmiféngꞌˊ dseaˋ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmiféiñꞌˊ e quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ iing˜ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do faꞌ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ írˋ cartɨˊ nijmérˉ e nigüeárˋ lɨ˜ siꞌˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, jo̱guɨ nijmeángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e íˋbre ꞌgøngꞌˊguɨr laco̱ꞌ Fidiéeˇ. _+7XJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaˋ jmɨgǿøngˋ yaang˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ e nɨcagüéngˉtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ. Dsʉco̱ꞌ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e jmɨɨ˜ jo̱, dseángꞌˉ cabꞌˊ niguiéngˉ dseaˋ Fidiéeˇ, jo̱ ie˜ jo̱b cajo̱ nijmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ Fidiéeˇ dseángꞌˉ nibíimˉbreiñꞌ do fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. ~* wXJo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, nifɨ́ɨˆguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ mɨ˜ nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ mɨ˜ nijí̱ꞌˊ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ cajo̱, jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jmɨsɨ́ɨngˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ óoˊnaꞌ, o̱ꞌguɨ fǿøngꞌ˜naꞌ mɨ˜ nijíngꞌˉ dseaˋ e nɨcagüémˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Co̱ꞌ seemˋ dseaˋ i̱ nijíngꞌˉ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e júuˆ jo̱, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ. Jo̱guɨ seemˋbɨ dseaˋ i̱ féꞌˋ e quiáꞌˉ Fidiéeˇ e júuˆ jo̱, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱. Jo̱ seemˋbɨ dseaˋ cajo̱ e jíñꞌˉ e jneab˜ cajméeꞌ˜e fɨˊ ni˜ jiˋ quiéˉe e júuˆ jo̱, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱ cajo̱. )Xz( oX Jo̱ féngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ lana e laco̱ꞌ eáamˊ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ Fíiˋnaaꞌ Jesús laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ Fíiˋnaaꞌ Jesús eáamˊ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Jo̱ nilíˋ jaléꞌˋ e jo̱ dsʉco̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ.S' !X Jo̱baꞌ eáamˊ féngꞌˋnaaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌre e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨseengˋnaꞌ røøˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jméˉ dseaˋ i̱ nɨcatǿꞌrˉ e niꞌuíiñꞌˉ do dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌre e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜bre ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøiñꞌˊ do e laco̱ꞌ guiʉ́bˉ niꞌuíingˉ jaléꞌˋ e iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jméeˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ta˜ jmooˋnaꞌ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. t& cX Jo̱ lajo̱b nilíˋ mɨ˜ nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ ie˜ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ nijmɨꞌgóˋbre dseaˋ do jo̱guɨ nijmiféiñꞌˊ dseaˋ do cajo̱; jo̱guɨ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, lajo̱b nijméeˆnaꞌ, co̱ꞌ eáamˊ jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ lajaléꞌˋ júuˆ e nɨcaguiáˆnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. % X Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋbingꞌ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ mɨ˜ nijúuiñˉ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ tíiñꞌ˜, co̱ꞌ huí̱i̱bˉ eáangˊ niꞌnáiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ do. ,$ SXJo̱ nijáarˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ jmicuíingˋ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ jíiꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. # XJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ móoˉnaꞌ iihuɨ́ɨˊ lana, Fidiéebˇ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ lajo̱bɨ jneaꞌˆ cajo̱, joˋ nineˋnaaꞌ iihuɨ́ɨˊ. Jo̱ jaléꞌˋ e la nidsijéeˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ, jo̱ nijgiáaiñˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e quíiñꞌ˜ jee˜ niingˉ jɨˋ. #" AXCo̱ꞌ Fidiéeˇ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ jmóorˋ, jo̱baꞌ nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ iihuɨ́ɨˊ ꞌnʉ́ꞌˋ. ! XJo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cuøˊ li˜ e dseángꞌˉ røøbˋ quidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ laꞌeáangˊ e iihuɨ́ɨˊ e íingꞌ˜naꞌ do, lajo̱baꞌ nitɨ́ngˉnaꞌ e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. q  ]XJo̱ lajo̱baꞌ féꞌˋnaaꞌ júuˆ uii˜ quíiˉnaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e iáangˋ dsiˋbaaꞌ; jo̱ féꞌˋnaaꞌ e tébꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jáꞌˉbɨ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱ jalíˋ lɨ˜ móoˉnaꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e jmángꞌˋ dseaˋ gaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e cuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. @ {XDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, yejí̱bˉ ꞌnéˉ cuǿøꞌ˜naaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uii˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ lajo̱b catɨ́ɨngˉ ꞌnéˉ jmóˆnaaꞌ, co̱ꞌ eáangˊguɨ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jo̱guɨ eáangˊguɨ jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cajo̱. G  XJo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Fidiéebˇ niquidsiˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ røøngˋ dseeˉ o [XJnea˜ Paaˉ, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Silvano jo̱guɨ Timoteo, jmoꞌˊnaaꞌ e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ na fɨˊ Tesalónica, i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmicuíimˋbɨꞌ eáangˊguɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˆiiꞌ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e nilɨne˜guɨ́ɨꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ dseaˋ do jneaa˜aaꞌ, dseaˋ i̱ jaˋ catɨ́ɨngˉ lajo̱. ¡Jo̱baꞌ majmifémꞌˊbaaꞌ dseaˋ do contøøngˉ jo̱guɨ lajo̱b lata˜! Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ e catɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón.3_Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ iin˜n eáangˊ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ jial lɨ́ɨˊ e júuˆ la, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmeáangꞌ˜naꞌ íˆ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨgǿøngˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ faꞌ e nilíꞌrˋ e nitiúung˜naꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. ykJo̱ fɨˊ ni˜ jaléꞌˋ e jiˋ e nɨcajmeꞌˊ dseaˋ do, røøˋ nɨcaféiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ lajɨˋ e júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, nañiˊ faꞌ jee˜ e jiˋ jo̱ seaˋbɨ e huɨ́ɨngˊ e ningángꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ ngángꞌˋ e júuˆ jo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ cajo̱, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lɨ́ꞌˆ rɨquɨbꞌˊ féꞌrˋ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e erˊ do, jo̱guɨ jmɨsɨ́ɨmˉbre cajo̱ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ caguieeˉguɨ do, dsʉꞌ mɨ˜ jmóorˋ lajo̱ lɨco̱ꞌ guiéngꞌˊ yaaiñ˜ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ latab˜. SJo̱guɨ té̱e̱ˊ áaˊnaꞌ e contøømˉ féngꞌˊ dsíiˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ tíiˊbɨ niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaꞌ nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱ quiáꞌˉ lajo̱bɨ cajo̱, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ii˜naaꞌ eáangˊ i̱ siiˋ Paaˉ nɨcajmeꞌrˊ jaléꞌˋ jiˋ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cacuøˊ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ. iKJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, e lajeeˇ e sɨjeengˇnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, jmeeˉbaꞌ úungˋ quíiˉnaꞌ e nijméeˆnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ mɨ˜ nigüéengˉtu̱ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ, e niguiéiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e seemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e jaˋ sɨꞌlɨngꞌˆnaꞌ fɨˊ quinirˇ jo̱guɨ e jaˋ dseeˉ røøngˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. nU Dsʉꞌ jneaa˜guɨ́ɨꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, sɨjeengˇnaaꞌ jmɨgüíˋ e ꞌmɨ́ɨbˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ e ꞌmɨ́ɨbˉ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ, jo̱ lajalémꞌˋ i̱ nilɨseengˋ e fɨˊ jmɨgüíˋ ꞌmɨ́ɨˉ do lɨ́ɨiñˊ i̱ guiúngˉ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do jo̱guɨ i̱ güeangꞌˆ. / Jo̱ jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ lajeeˇ e nɨsɨjeemˇbaꞌ e jmɨɨ˜ e nijáaˊtu̱ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ jmɨꞌúumˋbaꞌ e nigüeáˋ lajmɨnáˉ e jmɨɨ˜ jo̱. Jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ jo̱, niꞌíimˉ laꞌúngˉ jmɨgüíˋ co̱ꞌ nicóbˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ nijmɨ́ɨmˉbre có̱o̱ꞌ˜ e niingˉ jɨˋ do cajo̱. F Jo̱ co̱ꞌ lajɨbˋ e seaˋ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ nicóˋ cartɨˊ niꞌíingˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nijmiñíingˋ áaˊnaꞌ e niꞌnaangˉ yaang˜naꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ, jo̱guɨ contøømˉ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ óoˊnaꞌ. ?w Dsʉꞌ dseángꞌˉ jábꞌˉ e nijaquiéemˊ e jmɨɨ˜ e nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ i̱i̱ˋ nilɨlíꞌˆ, co̱ꞌ nijáarˊ lajeeˇ jaˋ ñiiñ˜ dsíiˊ dseaˋ laco̱ꞌ mɨ˜ ngɨˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ mɨ˜ uǿøˋ. Jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ niꞌi̱i̱˜ eáangˊ carˋ niféngꞌˊ dseaˋ mɨ˜ ningaꞌˊ laꞌúngˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ niꞌíimˉ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ do cajo̱, co̱ꞌ nicámˋbre có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ, jo̱guɨ lajo̱bɨ guóoꞌ˜ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱, nicóbˋ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ cajo̱. .U Jo̱ o̱faꞌ jmɨꞌɨɨng˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ laco̱ꞌguɨ ɨˊ dsíiˊ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ e eáangˊ féngꞌˊ dsíibˊ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ faꞌ lɨ́ꞌˆ e nidsilíingˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ lajo̱ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ, dsʉꞌ iing˜ dseaˋ do e lajɨɨmˋ dseaˋ niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌnángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. ;oJo̱guɨ fɨ́ɨˉbɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e la, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, jie˜ mɨˊ íingˉ áaˊnaꞌ e la: Røøbˋ tíiˊ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ o̱si co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ é, co̱ꞌ lɨ́ɨngˉ dseaˋ do e lafaꞌ co̱o̱ˋ jmɨɨb˜ quiáꞌrˉ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do, jo̱guɨ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do lɨ́ɨiñˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ tøømˉ. `9Jo̱ dsʉꞌ latøøngˉ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ e seaˋ lana nɨsɨséeˆ e quiáꞌˉ e nicóbˋ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ e nilíˋ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ jo̱b nicángˋ dseaˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ niꞌíingˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ calɨnʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. >uJo̱ ie˜ malɨꞌˋ do caꞌímˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ cajo̱, co̱ꞌ caꞌáˋ jmɨɨˋ fɨˊ ni˜ laꞌúngˉ guóoꞌ˜ uǿˉ. $AJo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e laco̱ꞌ féꞌˋ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ ꞌnéˉ e ñíˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jaˋ iiñ˜ faꞌ e nicá̱rˋ cuente e latɨˊ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋbaꞌ nɨseaˋ latøøngˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇbaꞌ cajo̱ e cagüɨꞌɨ́ɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋbaꞌ cajméerˋ e jo̱ cajo̱. 9kjo̱ nijmérˉ ta˜ jmɨngɨ́ɨˋ lala có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e lǿøˆ: “¿E˜guɨ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e sɨséeˆ e quiáꞌˉ sɨꞌíˆ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la? Dsʉꞌ nɨngóoˊjiʉ ji̱i̱ˋ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱ jaˋ e li˜ e nigüéengˉtu̱ dseaˋ do fɨˊ la, dsʉco̱ꞌ jaˋ eeˋ sɨsɨ́ɨngˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ røøbˋ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ lamɨ˜ uiing˜ do lɨ́ɨˊ lana cajo̱.” ] 3Jo̱ e lab e niingˉguɨ e ꞌnéˉ e nɨtó̱ˉ áaˊnaꞌ nifɨˊ quiáꞌˉ e júuˆ la, e mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ, nijalíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e lɨ́ꞌˆ nilɨseeiñˋ e jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e gaˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaam˜bre, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ nijmérˉ ta˜ lǿøˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ cajo̱, 8 iJo̱guɨ iin˜n e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e caséeˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱guɨ cajo̱ iin˜n e nitó̱ˆ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆbingꞌ i̱ caꞌeꞌˊ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱.   7Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ iin˜n eáangˊ, la catɨ́ˋ tú̱bˉ e jiˋ la e jmoꞌˊo e catɨ́ɨngˉnaꞌ. Jo̱ e jiˋ la có̱o̱ꞌ˜guɨ e lamɨ˜ jéengˊguɨ do jmoꞌˊo e laco̱ꞌ niꞌɨ́ˉ áaˊnaꞌ røøˋ jo̱guɨ e niꞌeeˉnaꞌ guiʉ́ˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. U #Co̱ꞌ nɨcalɨtib˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e ró̱o̱ˋ e féꞌˋ lala: “Yaam˜ dsiiˋ gøꞌˊtu̱reꞌ ñʉ˜ quiáaˉreꞌ e ñʉ́ˋreꞌ do”; jo̱guɨ “Jaangˋ cúˆ i̱ dseángꞌˉ lalɨ́ˉ caláꞌˉ nitáangꞌ˜tu̱ ꞌñiaꞌˊreꞌ jee˜ jmɨjí̱i̱ˋ”.W 'Jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ faꞌ e jaˋ mɨˊ canaaiñˋ e teáaiñˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ catʉ́ˋtu̱r jaléꞌˋ e nɨcangɨ́ɨiñꞌˋ do mɨ˜ nɨcalɨcuíiñˋ dseaˋ do jo̱guɨ e nɨcasíñꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱iñꞌ˜ do. lQJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcalɨcuíingˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ láangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ nɨcaꞌnaangˋ yaaiñ˜ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ song caquɨngꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ do e fɨˊ gaˋ do jo̱ cajméeˋtu̱r jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱guɨ niquiʉ́ꞌˉtu̱ ta˜ quiáꞌrˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ eáangˊguɨ gaˋ niꞌuíingˉ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ jéengˊguɨ ie˜ lamɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ. 0YCo̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ eˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cuǿømˋ líˋ jméiñꞌˉ jaléꞌˋ e iiñ˜, jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ jmitiñꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e júuˆ e caꞌerˊ do, co̱ꞌ yaam˜bɨr lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la; co̱ꞌ nɨñiˊ dseaˋ e lɨ́ꞌˉ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nɨcajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ e nijmérˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ i̱ dseaˋ i̱ nɨcalɨ́ꞌˉ e quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóorˋ do. 4aCo̱ꞌ yaam˜bre guiarˊ júuˆ e róoˉ jo̱guɨ júuˆ e jaˋ uiing˜ seaˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e gaˋ e sɨtɨ́ɨiñˇ jmóorˋ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜ do cǿøiñˉ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nabɨ ꞌléꞌˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e nabɨ nɨcanaaiñˋ e ꞌnaaiñˋ yaaiñ˜ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ do. /WJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ i̱ eˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ dseaˋ i̱ jaˋ ta˜ íingˆ, co̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ ojmɨ́ˆ lɨ˜ jaˋ a˜ jmɨɨˋ, o̱si lafaꞌ jníiˊ e dsiguíingˉ có̱o̱ꞌ˜ guíˋ e jaˋ quie̱ˊ jmɨ́ɨˊ é; jo̱ Fidiéeˇbingꞌ cacuøˊ e nɨsɨꞌíingˆ i̱ dseaˋ do dseángꞌˉ e nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ lata˜. !;jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ íˋ cajɨ́ɨmˉbre uíiꞌ˜ e dseeˉ e caꞌéerˋ do, co̱ꞌ cajíimˉ búꞌˆ quiáꞌrˉ írˋ, co̱ꞌ i̱ búꞌˆ do caféꞌˋreꞌ laco̱ꞌ féꞌˋ dseabˋ, jo̱ jo̱b mɨ˜ cajníingˊneꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ do. RJo̱ sɨꞌíimˇ dseaˋ do lana, co̱ꞌ nɨcatʉ́ˋbre e teáaiñˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ nɨcajméerˋ laco̱ꞌ cajméeˋ jaangˋ dseaˋ i̱ sɨꞌíˆ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ i̱ calɨsíˋ Balaam, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Beor, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cajméerˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e gaˋ e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ cuubˉ lamɨ˜ lɨ́ɨiñˆ, MJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jaˋ líˋ níiñˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ e faꞌ jaˋ suuiñˋ; jo̱ dseángꞌˉ jaˋ fɨ́mꞌˊbre e beángꞌˊ dseeˉ yaaiñ˜. Jo̱guɨ eáamˊ jmóorˋ ta˜ jmɨꞌóoˋ e cǿøiñˉ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ tɨˊ i̱ dsináangˊ cuubˉ lɨ́ɨiñˊ. Jo̱ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nibíiñˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. P jo̱ røøbˋ niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ nɨcajmeáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ. Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e jmóorˋ lajo̱ mɨ˜ jmɨɨ˜, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e eáamˊ juguiʉ́ˉ seeiñˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la; dsʉꞌ dseángꞌˉ gabˋ lɨ́ɨˊ e seengˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ táꞌˉ mɨ́ɨꞌ˜ lajeeˇ eeˋgo̱ jmɨɨ˜ jmooˋnaꞌ, jo̱ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lɨco̱ꞌ jmiꞌiáangˋ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaam˜bre fɨˊ jmɨgüíˋ la mɨ˜ eeˋgo̱ jmɨgǿøiñˋ dseaˋ. } Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ eˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jóꞌˋ núubˆ co̱ꞌ jaˋ e ngáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ seeiñˋ lajo̱b; co̱ꞌ jóꞌˋ núuˆbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ e lɨco̱ꞌ ngáangꞌ˜neꞌ e sángꞌˊ dseaˋ íˋreꞌ jo̱ jngaiñꞌˊ, jo̱baꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, co̱ꞌ féꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ ngáiñꞌˋ do. Dsʉꞌ lajo̱b nidsingɨ́ɨiñˉ e niꞌíimˉ quiáꞌrˉ cajo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ júungˉ jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ íˋ, w Jo̱ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, nañiˊ faꞌ íˋbingꞌ dseángꞌˉ e seaˋguɨ bíˋ quiáꞌˉ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ eˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do, jo̱guɨ nañiˊ faꞌ seaˋguɨ fɨˊ quiáꞌrˉ cajo̱ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ íˋ, dsʉꞌ nɨñiˊbre e jaˋ dseengˋ faꞌ e niféꞌrˋ gaˋ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ do i̱ jaˋ jnéengˉ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. F~ Jo̱ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ, eáangˊguɨ nicuøꞌˊ Fidiéeˇ iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ˋ dsíiˊ e jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱guɨ i̱ jaˋ iing˜ e Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ í̱i̱bˊ lɨ́ɨiñˊ, jo̱guɨ teábˋ dsíirˊ jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱guɨ jaˋ ꞌgóꞌrˋ e féꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ jaˋ jnéengˉ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. } Jo̱ co̱ꞌ jáꞌˉ jaléꞌˋ e la, jo̱baꞌ nɨne˜naaꞌ guiʉ́ˉ e jaˋ huɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e láaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. Jo̱ nɨne˜naaꞌ cajo̱ jial cuøꞌˊ Fidiéeˇ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ gaˋ cartɨˊ mɨ˜ niquidsirˊ íꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ laꞌíˋ. | Jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ i̱ dseaˋ guiúngˉ i̱ siiˋ Lot do seeiñˋ e eáamˊ óorˋ fɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ do uíiꞌ˜ e nírˋ jo̱guɨ e núurˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ i̱ dseaˋ ꞌlɨngꞌˆ do. {7Dsʉꞌ ie˜ jo̱ caleáamˋbre jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Lot, co̱ꞌ jaangˋ dseaˋ guiúmˉ lɨ́ɨngˊ íˋ, jo̱guɨ eáamˊ óorˋ fɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e nírˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ táaiñꞌˋ do. zJo̱guɨ lajo̱b cajo̱ caꞌíimˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ Sodoma có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ fɨɨˋ Gomorra e cacóoˉ eáangˊ fɨˊ jo̱ cartɨˊ caje̱ˊ yaang˜ faˋ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nilɨseengˋ cøøngˋguɨ e lajo̱b iihuɨ́ɨˊ niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ gaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ Fidiéeˇ. yJo̱guɨ lajo̱bɨ nɨne˜naaꞌ guiʉ́ˉ e jaˋ caꞌíingˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ i̱ calɨséngˋ malɨꞌˋ, co̱ꞌ ie˜ jo̱ Fidiéeˇ cacuøꞌˊreiñꞌ do iihuɨ́ɨˊ e cajméerˋ e caꞌáˋ jmɨɨˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e quiáꞌˉ cajúmˉ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ i̱ cajméeˋ gaˋ do. Jo̱ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Noébingꞌ i̱ caseáangˊguɨ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ caꞌéeˋ e guiʉ́ˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱b cajo̱ caseáamˊbɨ guiángˉguɨ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ ie˜ jo̱. x Jo̱ nɨne˜naaꞌ guiʉ́ˉ e jaˋ caꞌíingˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ángeles i̱ caꞌéeˋ dseeˉ, dsʉꞌ lɨ́ꞌˉ lɨˊ cangojéeiñˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ jaléngꞌˋ íˋ jo̱ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿbꞌˋ caseáangˊneiñꞌ do e sɨꞌñúuiñꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena cartɨˊ mɨ˜ niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáiñꞌˉ do. *wMJo̱ uíiꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ eˊ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ do cuubˉ, jo̱baꞌ nilíꞌrˋ e nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ e erˊ do. Jo̱ dsʉꞌ nɨsɨjé̱e̱bˇ e fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ do quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ joˋ mɨ́ɨˊ seaˋguɨ, dsʉco̱ꞌ tɨˊ nitɨ́ˉ íꞌˋ e Fidiéeˇ niquidsiˊ íꞌˆ quiáꞌrˉ. v#Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nilɨgøøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do, jo̱ nisíngꞌˋtu̱ yaaiñ˜ e fɨˊ gaˋ do, jo̱ uíiꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ gabˋ niféꞌˋ dseaˋ uii˜ quiáꞌˉ fɨˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. pu [Jo̱ lala fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lamɨ˜ jéengˊguɨ calɨsémˋ dseaˋ jee˜ dseaˋ Israel i̱ cajmɨcaang˜ e caféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ, co̱ꞌ e júuˆ e caguiarˊ do jmangꞌˆ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ; jo̱guɨ lajeeˇ lanab cajo̱ nilɨseengˋ dseaˋ i̱ nijmɨcaang˜ e lɨ́ɨiñˊ tɨfaꞌˊ i̱ eˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉbaꞌ niꞌérˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ e ɨɨmˋ niꞌérˉ e júuˆ e ꞌléeˊ do e o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ niféꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ i̱ dseaˋ laꞌíˋ féꞌrˋ e jaˋ cuíiñˋ i̱ dseaˋ i̱ caquíiˊ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱baꞌ lajmɨnábˉ niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, jo̱guɨ nicuǿꞌˉreiñꞌ iihuɨ́ɨˊ cajo̱ e catɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ jo̱guɨ e mɨˊ ꞌnooˋbɨ jmóorˋ. ZT~n|{zmynxwvutKrqpxoGmkii gfebf`^][BZYBXFVUTSRQ ONN6M-KJ6HGFGEC A@?>3;:86532&1'0y-+*-("&%# !}!l #M , %t7T_7lJo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e jmeáangꞌ˜ íˆ uøꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ do, dsʉco̱ꞌ eáamˊ gaˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˋnaaꞌ. 9klJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ uii˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ tɨñíˆ i̱ siiˋ Jaangˉ e eáamˊ gaˋ nɨcaꞌéerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ niquɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcajméerˋ do. -Sl Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, e mɨ˜ niñíiˊtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ la, jo̱ cá̱ˆgo̱ꞌ e ꞌmɨjñʉ́ˋ iʉ˜ luuˉ do quiéˉe e casee˜e fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Carpo i̱ seengˋ fɨˊ Troas; jo̱guɨ cá̱ˆbɨꞌ cajo̱ jaléꞌˋ jiˋ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ e laniingˉguɨ eáangˊ e ꞌnéˉ cá̱ꞌˆ e majíˋ e sɨbéengˋ e lɨ˜ to̱o̱˜ júuˆ quiéˉe do. c?l Jo̱guɨ nɨcasɨ́ɨnˉn i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Tíquico do fɨˊ na fɨˊ Éfeso. eCl Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ Lucasbingꞌ i̱ táangˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la lana. Jo̱guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e nigüɨ́ꞌnémꞌˊbaꞌ Marcos jo̱ nijǿømˆbaꞌr fɨˊ la mɨ˜ niñiꞌˊ, dsʉco̱ꞌ lɨɨm˜ eeˋ ta˜ nilɨꞌíiñˆ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jmóoˋo fɨˊ la. .Ul dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Demas do eáangˊguɨ catɨˊ dsíirˊ e nijmérˉ jaléꞌˋ e jmóoˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ nɨcatiúuiñˉ jnea˜, jo̱guɨ lana nɨcangórˉ fɨˊ Tesalónica fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Crescente nɨcangórˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia, jo̱guɨ i̱ siiˋ Tito nɨcangórˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Dalmacia. }l Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, e jmeeˉ úungˋ e niñíiˊbaꞌ lajmɨnábˉ e niñiꞌeeꞌ˜ jnea˜; _7lJo̱ lana nɨsɨjeengˇ jnea˜ e niꞌíinꞌ˜n lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnˉn. Jo̱ Fidiéeˇ, i̱ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ røøˋ, íbˋ i̱ nicuǿꞌˉ jnea˜ e jo̱ uíiꞌ˜ e nɨcaꞌíñꞌˋ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ niꞌíinꞌ˜n e jo̱, co̱ꞌ lajo̱b niꞌíngꞌˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nigüɨjeengˇ e iáangˋ dsíirˊ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Júuˆ e cajíngꞌˉguɨ Paaˉ casɨ́ꞌrˉ Timoteo #?lJo̱ teábˋ eáangˊ nɨcasínꞌˉn fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ lana nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e nɨcadsínˉn có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiéˉe, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ cateáˋ jaˋ calɨtúngˉ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. lJo̱ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́bˉ íꞌˋ e nijngángꞌˉ dseaˋ jnea˜, co̱ꞌ nɨjaquiéemˊ oor˜ quiéˉe e tɨˊ lɨ˜ nijúunˉn. % ClDsʉꞌ e labaꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jangꞌˉ íiˋ oꞌˊ røøˋ mɨ˜ eeˋgo̱ nijmeꞌˆ, jo̱guɨ jmeeˉ téꞌˋbɨꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨnꞌˉ, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜bɨ bíˋ uøꞌˊ e quiáꞌˉ niguiáˆguɨꞌ júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jmiti˜ røøˋ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨngˋ. / WlJo̱guɨ joˋ iiñ˜ faꞌ e ninúrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ niguoꞌˆ do, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ cuento quiáꞌˉ dseaˋ áamˊbaꞌ iiñ˜ e ninúrˉ. v elDsʉco̱ꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e joˋ téꞌˋ dseaˋ e núurˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ niguoꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; dsʉco̱ꞌ ie˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ iiñ˜ e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌrˊ yaam˜bre, jo̱guɨ nijmérˉ quijí̱ˉ cabøø˜ tɨfaꞌˊ i̱ niꞌéˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jaléꞌˋ e iiñ˜ ninúrˉ. _ 7ljo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ carˋ ngocángˋ dsiiˉ e niguiáˆbɨꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ; jo̱ dseángꞌˉ jmɨꞌúungˋ e jmeꞌˆ lajo̱ mɨ˜ li˜ seaˋ fɨˊ o̱si mɨ˜ jaˋ seaˋ é. Jo̱guɨ ꞌnéˉ jmɨtáˆbaꞌ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌgooˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ ɨ́ɨˆbaꞌ ꞌgooˋ mɨ˜ jmóorˋ doñiˊ eeˋ e jaˋ dseengˋ, jo̱guɨ ꞌnéˉ cuǿꞌˉbɨr bíˋ e laco̱ꞌ nilɨtíiꞌ˜ dsíirˊ, jo̱ ꞌnéˉ éꞌˆre lajo̱ dseángꞌˉ e féngꞌˊ óoˊbaꞌ. `  ;lJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nijáaˊtu̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ niquidsirˊ íꞌˋ røøˋ jo̱ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ, jaˋ e lɨ́ɨˊ su seengˋguɨr o̱si nɨjúmˉbre é, ]3lJo̱ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ íingˆ ta˜ e laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ néeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ nijmérˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ.'lJo̱ lajɨbˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajmeꞌˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌñiabꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ eáamˊ íingˆ ta˜ e eꞌˊ jneaa˜aaꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e jáꞌˉ, jo̱guɨ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e lɨne˜naaꞌ mɨ˜ eeˉnaaꞌ dseeˉ jo̱guɨ jial cuǿøngˋ e nisíngꞌˉtú̱u̱ꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ eꞌˊ jneaa˜aaꞌ cajo̱ jial e nijmóˆooꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do. 6elco̱ e júuˆ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨñíꞌˆ catɨˊ ie˜ lamɨ˜ jiuunꞌ˜ do, e jo̱baꞌ e nilɨꞌíingˆ ta˜ quíiꞌˉ e nilɨñíꞌˆ jial e nileánꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiꞌˉ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. [/lDsʉꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, teáˋ singꞌˊ uøꞌˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmooꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajmɨtɨ́ɨnꞌˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨñíˆbaꞌ e dseángꞌˉ jábꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ guiʉ́ˉ cajo̱ i̱˜ dseaˋ i̱ caꞌeꞌˊ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ e jo̱, 5l Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ gaˋ jo̱guɨ i̱ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, gaˋguɨb nidsijéeˊ quiáꞌrˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jo̱guɨ eáamˊ nijmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmɨgǿøiñˋ yaaiñ˜. &El Dsʉꞌ dseángꞌˉ e jábꞌˉ jaléꞌˋ e la, e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ seengˋ e sɨꞌnaaiñˋ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nidsingɨ́ɨmˉbre iihuɨ́ɨˊ e jmóꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. 3l Dsʉꞌ ꞌnʉˋ, Timoteo, guiʉ́bˉ nɨñíꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e éeˉe dseaˋ, jo̱guɨ jial seenˉ røøˋ laco̱ꞌ seengˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiiˉ e nijmee˜e, jo̱guɨ jial jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn e nɨsínꞌˉn teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e carˋ ngocángˋ dsiiˉ, jo̱guɨ jial féngꞌˊ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱guɨ jial e ꞌneáanˋn jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn, jo̱guɨ jial nɨcateáꞌˉa có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨcaꞌíinꞌ˜n. Jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ cajo̱ e cateáꞌˉbaa có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcajmeángꞌˋ dseaˋ jnea˜ fɨˊ Antioquía có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Iconio jo̱guɨ fɨˊ Listra; dsʉꞌ cateáꞌˉbaa, co̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ caleáangˋ jnea˜ jee˜ jaléꞌˋ e jo̱. l l Jo̱ dsʉꞌ jaˋ huí̱i̱ˉ dsilíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨgóorˋ do, co̱ꞌ jalémꞌˋ dseaˋ nilɨñirˊ guiʉ́ˉ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jaˋ ɨˊ dsíirˊ røøˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ siiˋ Janes có̱o̱ꞌ˜guɨ Jambres ie˜ lamɨ˜ cajníiñˊ quiáꞌˉ Moi˜ do. Júuˆ e caꞌɨ́ɨˉ Paaˉ quiáꞌˉ Timoteo 3lJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e júuˆ la, e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ i̱ dseaˋ láangˋ gángˉ i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜ do i̱ siiˋ Janes có̱o̱ꞌ˜guɨ Jambres ie˜ lamɨ˜ cajníiñˊ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱ lajo̱b cajo̱ nijméˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ nijnímˉbre quiáꞌˉ e júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ jmangꞌˉ e ꞌlɨꞌˆ jo̱guɨ i̱ nɨcajgiéengˉ dsíiˊ e teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. ~ljo̱ contøømˉ tɨˊ dsíirˊ jmɨtɨ́ɨiñˋ mɨ˜ eeˋgo̱ júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ seaˋ, dsʉꞌ dseángꞌˉ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e ningáiñꞌˋ e júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ. _}7lDsʉco̱ꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lɨco̱ꞌ jmóorˋ ta˜ ngɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jo̱ jmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ huɨ́ɨngˊ tøngꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ eáamˊ røøiñˋ dseeˉ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e gaˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaam˜bre, |lJo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋ i̱ dseaˋ do, eáangˊ nijmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ dseángꞌˉ jaˋ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, co̱ꞌ jaˋ jmóorˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ faꞌ e niquɨnꞌˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ lana. *{MlJo̱guɨ gabˋ niféꞌrˋ e ꞌnɨ́ɨiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ eáangˊ nilɨteáˋ dsíirˊ e nijmérˉ jaléꞌˋ e gaˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ, jo̱guɨ eáangˊ nijmérˉ e nijmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ e tɨ́ɨiñˉ, jo̱guɨ eáangˊguɨ niꞌnóꞌrˊ jaléꞌˋ e jmiꞌiáangˋ dsíirˊ e lafaꞌ nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Xz)lJo̱guɨ jaˋ nijmiꞌneáaiñˋ o̱ꞌguɨ nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ niféꞌrˋ júuˆ adseeˋ e ꞌnɨ́ɨiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jaˋ téengˉ yaaiñ˜ e iiñ˜ nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíirˊ, jo̱guɨ eáamˊ nijmérˉ saangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ nijmérˉ e ꞌníꞌˋ níimˉbre lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóoˋ dseaˋ. >yulDsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nilɨseengˋ ie˜ jo̱ lɨco̱ꞌ nijmijíiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ yaam˜bre jo̱ joˋ jmijíiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋguɨ, jo̱guɨ eáamˊ nilíˋ dsináaiñˊ cuuˉ, jo̱guɨ nijmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜, jo̱guɨ eáangˊ nijmɨráangˉ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ. Jo̱guɨ gabˋ niféꞌrˋ quiáꞌˉ dseaˋ jo̱guɨ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱, jo̱guɨ jaˋ nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ sejmiirˋ, jo̱guɨ jaˋ nicuǿꞌrˉ guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ mɨ˜ eeˋgo̱ ngɨ́ɨiñˋ o̱ꞌguɨ nijmɨꞌgórˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. *x OlJo̱guɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, ꞌnéˉ ñíˆbaꞌ e mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ, eáamˊ huɨ́ɨngˊ nilíˋ. {woljo̱ lajo̱baꞌ niꞌɨ́ɨˉtu̱ dsíirˊ røøˋ e laco̱ꞌ nijmihuíingˉ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, dsʉco̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ lamɨ˜ ꞌméꞌˊ quiáꞌrˉ e jmóorˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e iing˜ íˋ."v=ljo̱guɨ ꞌnéˉ e jaˋ jmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ mɨ˜ liúiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, jangámˉ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do, jo̱guɨ e nijáꞌˉ líiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, {uolJo̱ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ cuǿøngˋ e ningɨ́rˉ ta˜ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e catɨ́ɨngˉ e nijmérˉ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ jmérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ jial niꞌéꞌrˉ dseaˋ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e féngꞌˊ dsíiˊbre có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, Ht lJo̱guɨ jie˜ mɨˊ quɨ́nꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ júuˆ íiˊ e jaˋ uiing˜ seaˋ, co̱ꞌ nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ quié̱e̱ˊ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ jɨ́ɨmˋ. FslJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ jie˜ mɨˊ quɨ́nꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e lɨtɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ sɨmingꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ sɨmɨ́ˆ e jmóorˋ, jo̱ teáˋguɨ sinꞌˊ uøꞌˊ e jmóoˋ jmangꞌˆ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱ e jáꞌˉguɨ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e jmiꞌneáangˋguɨꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱guɨ e seengˋguɨꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jo̱ jmeeˉ jaléꞌˋ e jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnángꞌˊ Fidiéeˇ e ngocángˋ dsíirˊ. 6relJo̱ song jaangˋ dseaˋ contøøngˉ jmɨꞌúuiñˋ e laco̱ꞌ jaˋ nitéiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ niꞌuíiñˉ jaangˋ i̱ sɨꞌíingˆ jo̱guɨ i̱ íingˆ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nijmeángꞌˋ ta˜ írˋ e laco̱ꞌ nijmérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ. MqlDsʉco̱ꞌ faꞌ co̱o̱ˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ seaˋ cuuˉ, o̱ꞌ lajɨˋ e jmáiñꞌˋ ta˜ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cunéeˇ o̱ꞌguɨ có̱o̱ꞌ˜ cuteeˋ, co̱ꞌ seabˋ cajo̱ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌmaˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ guóoꞌ˜. Dsʉꞌ e lɨɨng˜ e jmáiñꞌˋ ta˜ do jmáiñꞌˋ ta˜ mɨ˜ jmóorˋ jmɨɨ˜ laniingˉ, jo̱guɨ e lɨɨng˜guɨ e do jmáiñꞌˋ ta˜ contøøngˉ. CplDsʉꞌ Fidiéeˇ lafaꞌ catá̱ꞌrˉ co̱o̱ˋ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ ꞌnʉ́ʉˊ e téꞌˋ huǿøˉ e jaˋ niꞌíingˉ, jo̱ e tɨɨˉ fɨɨˋ do lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ e júuˆ la e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ, jo̱ lalab féꞌˋ: “Jo̱ nɨcuíimˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ”; jo̱guɨ féꞌˋbɨ cajo̱: “Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ ꞌnéˉ nitʉ́ˋbre e joˋ jmérˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e lamɨ˜ jmóorˋ do.” ro]lco̱ꞌ i̱ dseaˋ gángˉ la nɨcacá̱rˉ fɨˊ gaˋ lajeeˇ e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lana nɨngɨrˊ féꞌrˋ júuˆ e nɨcají̱bꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcajúngˉ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e féꞌrˋ do, nɨcalɨgǿmˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ e seaˋ contøøngˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. nljo̱guɨ eáamˊ niꞌrˊ jaléꞌˋ e júuˆ ꞌlɨꞌˆ e erˊ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ jmohuɨ́ɨˊ e dsicuángˋ jmɨnáˉ. Jo̱ lajo̱b cangongɨ́ɨngˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Himeneo có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ siiˋ Fileto, m/lJo̱guɨ jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ faꞌ e quɨ́nꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ uiing˜ seaˋ; dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, eáangˊguɨ dsihuíiñˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, 7lglJo̱ jmeeˉ quijí̱ˉ carˋ ngocángˋ oꞌˊ e nilɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ jmooꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨnꞌˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱guɨ éeꞌ˜ røøˋ jaléngꞌˋ dseaˋ júuˆ seaˋ contøøngˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. k lJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jmiguiénꞌˊ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléꞌˋ júuˆ e nifáꞌˆa la, jo̱ liúungꞌ˜ jaléngꞌˋ íˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e jaˋ güɨquíñꞌˊ e tɨ́ɨngˊ júuˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ júuˆ. Dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ jaˋ e ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; jo̱ lɨco̱ꞌ ꞌléebˊ jo̱guɨ jmóoˋ e dsicamꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ núuˋ jaléꞌˋ e jo̱. *jMl Jo̱guɨ song jmooˉnaaꞌ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ írˋ contøømˉ jmitirˇ jaléꞌˋ e nɨcajíñꞌˉ,
co̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e jaˋ jmitir˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ. Jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ ci?l Jo̱guɨ song jmooˉbaaꞌ téꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e ngɨ́ɨngˋnaaꞌ, jo̱baꞌ niꞌɨ́ˉbaaꞌ íꞌˋ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ.Jo̱guɨ song féꞌˆnaaꞌ e jaˋ cuíingˋnaaꞌr, jo̱baꞌ lajo̱b nijíñꞌˉ cajo̱ e jaˋ cuíiñˋ jneaa˜aaꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱. hl Jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ la:Song nijú̱u̱ˉnaaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ,
jo̱baꞌ nilɨse̱e̱ˉbaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ lata˜ cajo̱. }gsl Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jmóoˋbaa téꞌˋe có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ la e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ nilíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ nilíꞌrˋ e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ jo̱ nilɨseeiñˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ lata˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. nfUl Jo̱guɨ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ labaꞌ e íinꞌ˜n jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱ jɨˋguɨ e ꞌñúumꞌ˜baa iuunˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ nɨcaꞌléeˊ; dsʉꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaaˉ la jaˋ lɨ́ɨˊ faꞌ e jaˋ cuǿøngˋ lɨñiˊ dseaˋ dsʉco̱ꞌ jaˋ jiéꞌˋ sɨjnɨˊ quiáꞌˉ. e{lJo̱ contøøngˉ jmiguiénꞌˊ oꞌˊ jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ dseaˋ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ laꞌuii˜ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ; jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e guiaˋ jnea˜ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. dlJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, íiˋ oꞌˊ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana, jo̱ lajo̱baꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉˋ e ningánꞌˋ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ na. 5cclJo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, faꞌ jaangˋ dseaˋ jmóorˋ ta˜ jenuuˋ, catɨ́ɨmˉbre e niꞌíñꞌˋ guiéeˆ quiáꞌrˉ laꞌuii˜ mɨ˜ niróˋ jaléꞌˋ e jnirˊ. ubclJo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, faꞌ jaangˋ dseaˋ cóoˋ bǿøꞌ˜, jaˋ catɨ́ɨngˉ e niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ꞌrˉ do fɨng song jaˋguɨ cajmitir˜ røøˋ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ e cóoˋ dseaˋ. a5lDsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌléeˉ, e lajeeˇ e jmóorˋ ta˜, catɨ́ɨngˉ e nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ fiir˜, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fii˜bre ꞌnéˉ e nijmiꞌiáaiñˋ dsíiñꞌˊ. ` lJo̱guɨ jmeeˉ téꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨnꞌˉ uíiꞌ˜ e lɨnꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jaangˋ ꞌléeˉ téꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨiñˉ. %_ClJo̱guɨ jaléꞌˋ júuˆ e canʉ́ʉꞌˉ e nɨcafáꞌˉ jnea˜ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨ́ɨngˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana e niꞌéꞌˆ dseaˋ jiéngꞌˋ e júuˆ jo̱. Jo̱ ꞌnéˉ jméeꞌˆ lajo̱ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ ta˜ oꞌˊ có̱o̱ꞌ˜, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ li˜ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e niꞌéꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. ]^ 5lJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱, teáˋ sinꞌˊ uøꞌˊ e fɨˊ nɨsinꞌˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ e nɨcangɨ́ɨnꞌˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. K] lJo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Onesíforo do e nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉneiñꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉˋ guiʉ́ˉ e eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do jneaa˜aaꞌ lajeeˇ cataang˜naaꞌ fɨˊ Éfeso.P\ lCo̱ꞌ mɨ˜ cagüéiñˉ fɨˊ la fɨˊ Roma, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaaiñˋ ꞌnáiñꞌˊ jnea˜ carˋ cadséiñꞌˋ jnea˜, jo̱ jaˋ cajmiꞌíñꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ lajeeˇ jo̱. [ ylJo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Onesíforo, dsʉco̱ꞌ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜, co̱ꞌ cajárˉ e jajmitíiꞌr˜ dsiiˉ, jo̱guɨ jaˋ cajméerˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ quiéˉe dsʉꞌ uíiꞌ˜ e sɨjnɨ́ɨnˇn. xZ klJo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉˋ guiʉ́ˉ e jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia catiúumˉbre jnea˜; jo̱ jee˜ íˋ quíingꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ siiˋ Figelo có̱o̱ꞌ˜guɨ Hermógenes. TY #lJo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seengˋ jee˜ jneaa˜aaꞌ, jmeeˉ íˆ lají̱i̱ꞌ˜ e juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcaguiarˊ fɨˊ jaguóꞌˋ. $X Cl Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jmeeˉ e quie̱ˊ nifɨˊ quíiꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ e quiáꞌˉ jial teáangˉ dseaˋ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jial jmiꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. VW 'l Jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e dsingɨ́ɨnˉn iihuɨ́ɨˊ lana. Dsʉꞌ jaˋ jmóoˋo ɨꞌˋ lɨ́ɨnˉn cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ lajamꞌˉ nɨcuíinˋn Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ fɨˊ jaguóˆbre nɨcajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa. Jo̱guɨ eáamˊ nɨta˜ dsiiˉ e quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e niꞌméiñˉ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌrˉ cartɨˊ mɨ˜ nijáaˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. V yl Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcaꞌnáangˉ jnea˜ e laco̱ꞌ niguiaaˉ jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱guɨ e nɨcasíiñˋ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ jo̱guɨ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ tɨfaꞌˊ i̱ eˊ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. vU gl Jo̱ lana Fidiéeˇ nɨcajmilir˜ e eáamˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ casíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ jo̱guɨ e caꞌíimˉbre bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ cajo̱. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ do, cajmijnéengˋ Fidiéeˇ jee˜ jneaa˜aaꞌ jial e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜. IT  l Jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ i̱ caleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ jo̱ nɨcatǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˆ niꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ jmóoˋ jmangꞌˆ e iiñ˜. Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nɨtɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋbaꞌ e caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nijmérˉ lajo̱; dsʉꞌ jaˋ cajméerˋ lajo̱ uíiꞌ˜ e nɨcajmóˆooꞌ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ cajméerˋ lajo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b calɨꞌiiñ˜ jo̱guɨ co̱ꞌ eáamˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. .S WlJo̱baꞌ jaˋ jmooꞌˋ e ɨꞌˋ lɨ́ɨnꞌˉ e niguiáꞌˆ júuˆ jaléꞌˋ e cajméeˋ Fíiˋnaaꞌ Jesús, o̱ꞌguɨ jmooꞌˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨnꞌˉ uii˜ quiéˉe cajo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ dsʉꞌ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e guiabˊ oꞌˊ e niꞌíinꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la íinꞌ˜ jnea˜ uíiꞌ˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌrˉ jee˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨnꞌˉ do. 6R glDsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ jaˋ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nijmóˆnaaꞌ ꞌgóꞌˋnaaꞌ, co̱ꞌ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e ꞌgøngꞌˊ e laco̱ꞌ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e nijmiꞌneáangˋ rúꞌˋnaaꞌ jo̱guɨ e lajangꞌˉ ɨˊ dsiˋnaaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ. _Q 9lJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, jmeáangꞌ˜guɨꞌ ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e cangɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ caquidsiiˉ guóoˋo fɨˊ yʉ́ꞌˆ moguíꞌˆ. SP !lJo̱ tó̱o̱bˋ dsiiˉ cajo̱ e dseángꞌˉ e lajamꞌˉbaꞌ teáˋ sinꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e ngocángˋ oꞌˊ. Co̱ꞌ laꞌuii˜ cajméeˋ lajo̱ i̱ niyúngꞌˊ quíiꞌˉ i̱ siiˋ Loida jo̱guɨ niquíiꞌˆ i̱ siiˋ Eunice, jo̱ tab˜ dsiiˉ e lajo̱b nɨlɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ cajo̱. TO #lJo̱ tó̱o̱bˋ dsiiˉ jial fɨꞌíˆ calɨ́nꞌˉ mɨ˜ caꞌíꞌˆ júuˆ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ iim˜baa máangˊtú̱u̱ ꞌnʉˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋtu̱ dsiiˉ. *N OlJo̱ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ fǿnꞌˋn Fidiéeˇ, dséngꞌˊ dsiiˉ ꞌnʉˋ, Timoteo, jo̱ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ do uii˜ quíiꞌˉ. Jo̱ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ jmóoˋo lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la cajméeˋ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quiéˉe, jo̱ tab˜ dsiiˉ e guiʉ́bˉ jmóoˋo jaléꞌˋ e ta˜ jo̱ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. jM OlJo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Timoteo, co̱ꞌ lɨnꞌˊ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱ i̱ eáangˊ iin˜n. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táanꞌˋ jo̱guɨ e nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ ꞌnʉˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉˋ e nilɨseenꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. ꞌNéˉ guiáˉ dseaˋ júuˆ e˜ jaléꞌˋ jmóoˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌr˜ CL lJnea˜ Paaˉ, jo̱ jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ jmóoˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨnˊn, co̱ꞌ lajo̱b iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ laꞌeáangˊ e nɨseenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Jesús, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e nilɨseenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌrˉ e nɨcacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. -KSXJo̱ güɨꞌíibˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléngꞌˋnaꞌ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ tɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Tesalónica.+JOXJnea˜ Paaˉ jmoꞌˊo e júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ la có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoˋo. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lanabaꞌ e tɨ́ɨnˋn jmóoˋo có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jiˋ quiéˉe caguieeˉguɨ cajo̱ e laco̱ꞌ lɨñiˊ dseaˋ e jneab˜ dseaˋ jmoꞌˊo. IXJo̱ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ güɨjméeˋbre lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ eeˋgo̱ jmooˋnaꞌ; jo̱guɨ güɨlɨseemˋ dseaˋ do contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. HXDsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ jo̱ ꞌníꞌˋ nimáang˜naꞌre cajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ føngꞌˆnaꞌr jial laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e nilɨseemˋbre lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la catɨ́ɨngˉ e føngꞌˆnaꞌ jaangˋguɨ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ Tesalónica dGAXJo̱guɨ song seengˋ jaangˋ lajeeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋ jneaꞌˆ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ quie̱ˋnaꞌ cuente røøˋ i̱˜ íˋ jo̱ joˋ sɨcøøngˆguɨ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ lajo̱b i̱ dseaˋ íˋ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. gFGX Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ e guiʉ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ. E-X Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nisíiꞌ˜naaꞌr, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e güɨjméeˋbre ta˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌrˋ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ lajeeˇ e taaiñ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. DDX Dsʉꞌ lanaguɨ nɨcalɨneb˜ jneaꞌˆ e seemˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e fɨ́ngꞌˉnaꞌ jméeˆnaꞌ ta˜, jo̱ lɨco̱ꞌ tɨˊ óoˊnaꞌ e quíingꞌ˜naꞌ lɨ˜ jaˋ catɨ́ɨmˉbaꞌ. fCEX Co̱ꞌ mɨ˜ cataang˜ jneaꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, cacuǿøˆbaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ la e féꞌˋ lala: Doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ jméˉ ta˜, jaˋ cuǿꞌˆnaꞌr e nidǿꞌrˉ. {BoX Dsʉꞌ o̱faꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉnaaꞌ e nimɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jneaꞌˆ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ calɨꞌii˜naaꞌ e niꞌéeˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jial dseángꞌˉ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ tab˜. >AuXjo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ camɨ́ˆnaaꞌ e niquiee˜naaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ e jaˋ niquíˆnaaꞌ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cajmɨꞌúungˋnaaꞌ e cajmóˆnaaꞌ ta˜ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ e laco̱ꞌ jaˋ cacuǿøꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. }@sXCo̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ jial dseángꞌˉ ꞌnéˉ nilɨseengˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcalɨsé̱ˋ jneaꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; dsʉco̱ꞌ jmoobˉ jneaꞌˆ ta˜ lajeeˇ calɨsé̱ˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, :?mXJo̱ síiꞌ˜guɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e jaˋ quɨngꞌˆ yaang˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ iing˜ jméˉ ta˜, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e casíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. >XJo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e líꞌˆnaꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ quiáꞌrˉ e nitéꞌˋnaꞌ e féngꞌˊ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ cateáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ. La guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ e jméˉ dseaˋ ta˜ `m~Q{zZyx\vuMtOs-qpomlkj gfddcca`_\[ZdY^X#VUnTgSQPlN>M8LMJIHGEGE7BB2B"?>=M<;5:@9M766;4>3j10/--,I*8)R(:&%#"8!y0. : <6Hm(w KJo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ i̱ Tʉ́ˆ Simón do có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan cangolíiñˉ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ e caꞌlóoˉ, co̱ꞌ e oor˜ jo̱ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e dsiféeiñꞌ˜ Fidiéeˇ. v/jo̱guɨ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ eáamˊ guiʉ́ˉ féꞌrˋ uii˜ quiáiñꞌˉ, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jmóoˋ Fidiéeˇ e fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ.au;.Jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ seángꞌˋ rúiñꞌˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, jo̱ fɨˊ quiáꞌˉ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ eáamˊ iáangˋ dsíirˊ gøꞌrˊ ir˜ co̱lɨɨng˜ e jaˋ jmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜, 7tg-co̱ꞌ ꞌnɨ́ɨˋbre jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ e cuuˉ e lɨꞌrˋ do jmóorˋ jmáꞌˉjiʉ lɨ˜ jialco̱ꞌ li˜ ꞌnéˉ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. jsM,Jo̱ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, eáamˊ guiʉ́ˉ conrøøˋ seeiñˋ, jo̱guɨ jmóorˋ jmáꞌˉjiʉ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ; r5+Jo̱ ie˜ jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ dsigáˋ dsíirˊ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do. q5*Jo̱guɨ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do dseángꞌˉ jaˋ jmɨtúngˉ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e guiaˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do, jo̱guɨ røøbˋ jmóorˋ jmáꞌˉjiʉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ seángꞌˋ rúiñꞌˋ lajɨɨiñꞌˋ do e gøꞌrˊ ir˜ co̱lɨɨng˜ e laco̱ꞌ jmiguiéngꞌˊ dsíirˊ Dseaˋ Jmáangˉ. Jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e caꞌéeˋ laꞌuii˜ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ >pu)Jo̱ lajo̱b jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, cajgáamˉbre jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíingˉ dseaˋ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ ie˜ jo̱ ꞌnɨˊ milguɨ dseaˋ i̱ caꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ caquɨmꞌˉbre có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ do ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. 'oG(Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ lab jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e jiéꞌˋguɨ cajo̱ e caliúngꞌˊ Tʉ́ˆ Simón jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseáiñꞌˊ fɨˊ Jerusalén ie˜ jo̱, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Jáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ jaˋ nigüɨlíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ dsilíingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ! On'Jo̱ e Jmɨguíˋ e niñíingˋnaꞌ do quiáꞌrˉ catɨ́ɨmˉbaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ seeiñˋ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Em&Jo̱ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —ꞌNéˉ quɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nisángˋnaꞌ jmɨɨˋ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíingˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ, jo̱guɨ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ cajo̱. l1%Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do e júuˆ quiáꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, dsíngꞌˉ calɨ́iñˉ fɨꞌíˆ. Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ apóoˆ caguiaangˉguɨ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, ¿e˜ mɨ́ɨˊ seaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌeeˉnaaꞌ? dkA$’Jo̱ güɨlɨne˜baaꞌ guiʉ́ˉ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, e i̱ Jesús i̱ cateáangˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do, íˋbingꞌ cacuǿøngˋ Fidiéeˇ e lɨ́ɨiñˊ Fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ caleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ cajo̱. j#cartɨˊ nijmee˜ jnea˜ e nilɨnʉ́ʉꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ júuˆ quíiꞌˉ, jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ.” i "Dsʉco̱ꞌ o̱ꞌ i̱ ꞌlɨɨ˜ dseata˜ Davíꞌˆ i̱ cangángꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ la quie̱ˊ ngúuˊ táaiñˋ do laco̱ꞌguɨ cangángꞌˉ Jesús, dsʉco̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ i̱ Davíꞌˆ do cajíñꞌˉ lala ie˜ jo̱:ꞌÑiaꞌˊ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ Fíiˋnaaꞌ jo̱ cajíñꞌˉ:“Fɨˊ lab niníꞌˆ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n la ~hu!Jo̱guɨ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌˊtu̱r do, cangáiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ guiingˇ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ e ngogüeárˋ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ dseaˋ do. Jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌíngꞌˋ dseaˋ do e Jmɨguíˋ e cacuøˊ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ júuˆ e nɨcacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ e lab lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcañíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ lajeeˇ lana. >gu Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ, jo̱ lajalébꞌˋ e calɨ́ˉ do neb˜ jneaa˜aaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ. /fWJo̱ e lafaꞌ nɨjǿøbˉ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do jo̱ caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ dseaˋ i̱ casíngˉ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la e quiáꞌˉ nijí̱bꞌˊtu̱ dseaˋ do mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúuiñˉ ie˜ mɨ˜ cajíñꞌˉ e jaˋ nijé̱ˉ i̱ dseaˋ na fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ quiáꞌrˉ, o̱ꞌguɨ nijgiéꞌˋ jaléꞌˋ ngúuˊ táaiñˋ fɨˊ dsíiˊ e tooˋ é̱e̱ˋ do. uecDsʉꞌ i̱ Davíꞌˆ do calɨ́iñˉ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱guɨ ñiˊbre guiʉ́ˉ e Fidiéeˇ cacuørˊ dseángꞌˉ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌrˉ e nicuǿiñˉ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ sɨju̱rˇ do i̱ nilíingˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. d’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, cuǿøꞌ˜teaꞌ jnea˜ fɨˊ e nifǿnꞌˆn ꞌnʉ́ꞌˋ carˋ ngocángˋ dsiiˉ e i̱ quíˉiiꞌ dseata˜ Davíꞌˆ do jaˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ, co̱ꞌ e jáꞌˉbaꞌ cajúmˉbre jo̱guɨ caꞌámˉbre cajo̱, jo̱ e é̱e̱ˋ quiáꞌrˉ do sɨjí̱ꞌˋbɨ latɨˊ lana jee˜ jneaa˜aaꞌ. \c1Co̱ꞌ dseaˋ íbˋ dseaˋ caꞌeꞌˊ jnea˜ jial laco̱ꞌ nilɨseenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌr˜,
jo̱ lajo̱baꞌ eáamˊ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ, co̱ꞌ co̱lɨɨm˜ nilɨseenˉ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ dseata˜ quíˉiiꞌ Davíꞌˆ e caféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús. b}Co̱ꞌ jaˋ nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ e nija̱ˋ jnea˜ fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ,
o̱ꞌguɨ nicuǿrˉ fɨˊ faꞌ lɨ́ꞌˆ nijgiéꞌˋ lajo̱ ngúuˊ táanˋn, dseaˋ güeánꞌˆn i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ írˋ. .aUJo̱ dseángꞌˉ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ cartɨˊ øøˉ quiáꞌˉ e iáangˋ dsiiˉ do,
jo̱ contøømˉ seenˉ e ta˜ dsiiˉ e jéemˋ Fíiˋi jnea˜. *`MDsʉco̱ꞌ lalab cajíngꞌˉ dseata˜ quíˉiiꞌ Davíꞌˆ malɨɨ˜guɨ eáangˊ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Contøømˉ ñiiˉ e Fíiˋi Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiéˉe lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨɨˉ,
jo̱guɨ íˋbɨ i̱ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ jnea˜ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ seenˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ e fɨꞌíˆ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. ;_oDsʉꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱bꞌˊtu̱ dseaˋ do, jo̱guɨ caleáamˋbre dseaˋ do ni˜ ꞌmóˉ, dsʉco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ e Jesús nijé̱ˉguɨr e ꞌlɨɨiñ˜. ^Jo̱guɨ cajángꞌˋ dseaˋ Jesús fɨˊ jaguóoˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ, co̱ꞌ lajo̱b nɨsɨꞌíiñˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ caséngꞌˊnaꞌre cartɨˊ cajngangꞌˊnaꞌre e cateáangˊnaꞌr fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sooˋ dsíiˊ rúngꞌˋnaꞌ. ~]uJo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Tʉ́ˆ Simón casɨ́ꞌrˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel ie˜ jo̱: —Nʉ́ʉˉguɨꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la. Lajɨɨˉbaaꞌ nɨne˜naaꞌ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret jmɨɨ˜ jmóorˋ, jo̱ dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱baꞌ calɨne˜naaꞌ e dseaˋ íbˋ casíiñˋ dseaˋ do fɨˊ la. \Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ mɨꞌˊ jnea˜ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇo̱re, dseaˋ íbˋ i̱ nileángˋ e jaˋ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e caꞌíngꞌˋ Joel malɨꞌˋguɨ eáangˊ. W['Jo̱ joˋ nijneáˋguɨ jɨ˜ ieeˋ,
jo̱guɨ sɨꞌˋ yúumˉbre nijnéiñˋ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ jmɨꞌøøngˉ.Jo̱ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e jmɨɨ˜ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ do mɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Z!Jo̱guɨ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ nijmee˜e jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ,
jo̱guɨ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ la niníˋ dseaˋ jmɨꞌøøngˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jɨˋ e cooˋ jo̱guɨ niró̱o̱ˉ jmiñiˇ e ꞌñʉʉˋ. bY=Jo̱guɨ nicuǿøˆø jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ jnea˜ Jmɨguíˋ quiéˉe,
jo̱ lajo̱b niguiárˉ júuˆ cuaiñ˜ quiéˉe mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. XLalab nidsijéeˊ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ lalab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ:Nicuǿøˆø Jmɨguíˋ quiéˉe lacaꞌíingꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ;
jo̱guɨ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ niguiárˉ júuˆ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiéˉe,
jo̱guɨ jaléngꞌˋ sɨmingꞌˋ ninírˋ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ quɨrˊ jaléꞌˋ e nijmee˜e,
jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ yʉ́ʉꞌ˜ niquɨ́rˉ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ cøøngˋguɨ. QWJo̱ jaˋ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ la ɨˊ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ lanaguɨ nɨlɨti˜ laco̱ꞌguɨ cajíngꞌˉ Joel i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: VCo̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ íingˊnaaꞌ laco̱ꞌguɨ la ɨˊ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ eeˋbɨ, nábɨ nitɨ́ˉ la i̱i̱ˉ ñʉ́ˉ laꞌeeˋ. [U/Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tʉ́ˆ Simón e féꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ caráaiñˉ caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ lajɨɨiñˋ laꞌóꞌˋ calɨ́iñˉ dseaˋ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ nɨneáangˊ fɨˊ Jerusalén la, nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ e nifáꞌˆa la jo̱guɨ quie̱ˋnaꞌ cuente røøˋ. T5 Dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do jmineamꞌˆbreiñꞌ do jo̱ féꞌrˋ: —¡Méebˊ nɨcaꞌɨ́iñꞌˉ na! ¡E nɨꞌíimˊbiñꞌ na! Jo̱baꞌ féꞌrˋ lajo̱. Jaléꞌˋ e casɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do ie˜ jo̱ QS Jo̱ dsíngꞌˉ dsigáˋ dsíirˊ lajɨɨiñˋ, co̱ꞌ jaˋ ñirˊ jialɨꞌˊ calɨ́ˉ la do, jo̱ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜: —¿E˜ uiing˜ e calɨ́ˉ jaléꞌˋ e lala, faa˜aaꞌ? [R/ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel latɨˊ mɨ˜ cangáangꞌ˜, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ jo̱bɨ nɨcaꞌuíiñˉ laco̱ꞌguɨ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ Israel. Jo̱guɨ quíimꞌ˜bɨ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Creta cajo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Arabia. Jo̱ lajaangˋ lajaamˋbaaꞌ nʉʉˉnaaꞌ e féꞌrˋ jmíiˊ quíˉiiꞌ e quiáꞌˉ jial laniingˉ ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do jee˜ dseaˋ. PQ jo̱guɨ cajo̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Egipto, có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Libia quiá̱ꞌˉ laco̱ꞌ Cirene jo̱guɨ quiéemˋbɨ dseaˋ cajo̱ i̱ jalíingˉ fɨˊ Roma yPk Jo̱ jmaquíimˊbɨ lɨ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ, co̱ꞌ lab néengˊnaaꞌ lana dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Partia, jo̱guɨ i̱ seengˋ fɨˊ Media, jo̱guɨ dseaˋ Elam, có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ Mesopotamia, jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Judea, jo̱guɨ i̱ seengˋ fɨˊ Capodocia, có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ seengˋ fɨˊ Ponto, có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ seengˋ fɨˊ Frigia có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Panfilia lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia, MOJo̱ ¿jialɨꞌˊ nʉʉˉnaaꞌ e féꞌrˋ jmíiˊ quíˉnaaꞌ? 9NkJo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do ie˜ jo̱, co̱ꞌ jaˋ ɨˊ dsíirˊ e ninírˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ lala: —¡Dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Galileabɨ lajɨɨngˋ i̱ féꞌˋ na! M{Jo̱ mɨ˜ canúurˉ e i̱i̱ˉ do lafaꞌ e íiˊ guíˋ, jo̱ casɨtɨ́ɨngˊ rúiñꞌˋ jo̱guɨ caseángꞌˋ rúiñꞌˋ ladsifɨˊ lado fɨˊ jo̱, fɨˊ lɨ˜ neáangˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ caseáiñꞌˊ lajɨɨiñꞌˋ do e fɨˊ jo̱, jaˋ ñirˊ jialɨꞌˊ núurˋ e nɨféꞌˋ i̱ dseaˋ do jmíiˊ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. oLWJo̱ ie˜ jo̱ teáangꞌ˜ fɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel fɨˊ Jerusalén i̱ jalíingˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ do fɨˊ jo̱ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. qK[Jo̱ lajo̱b caꞌíñꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajaangˋ lajaamˋbre canaaiñˋ féꞌrˋ jmíiˊ e jiéꞌˋ e jaˋ mɨˊ cuíirˋ jéengˊguɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ jmóoˋ e Jmɨguíˋ do jee˜ írˋ. XJ)jo̱ cajnéngˉ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊjiʉ la lɨ́ɨˊ mɨ˜ sǿngꞌˊ jɨˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ gui˜ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱ caje̱ˊ co̱o̱ˋ e jo̱ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaaiñꞌˋ do. 8IiJo̱ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ jo̱, co̱o̱ˋ canúuˉbre e i̱i̱ˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ laco̱ꞌguɨ i̱i̱ˉ mɨ˜ íiˊ guíˋ e teáˋ eáangˊ, jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ canaangˋ i̱i̱ˉ fɨˊ laꞌúngˉ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ neáaiñꞌˊ do, OH Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cagüeáˉ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siiˋ Pentecostés quiáꞌˉ mɨ˜ catɨ́ˋ cincuenta jmɨɨ˜ e canaangˋ rooˋ jaléꞌˋ e jnirˊ. Jo̱ ie˜ jo̱, dob nɨsɨseángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e fɨˊ lɨ˜ tɨ́ɨiñˋ e seáiñꞌˊ do. AG }Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cacóorˋ e quiáꞌˉ i̱i̱ˋ nilíꞌˋ lajeeˇ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do; jo̱baꞌ Matíi˜bingꞌ calɨ́ꞌˉ, jo̱ íbˋ caꞌíngˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Judas do, jo̱ co̱lɨɨm˜ canaaiñˋ ngɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ apóoˆ guijángˋ do ladsifɨˊ lado.9F mJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do camɨꞌrˊ Fidiéeˇ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋnaaꞌ, ꞌnʉbˋ dseaˋ nɨcuíiꞌˋ dsíiˊ dseaˋ lajaangˋ lajaaiñˋ. Mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ e nifɨ́ꞌˆ jneaꞌˆ i̱˜ lajeeˇ lajɨˋ huáangˉ i̱ dseaˋ la nɨcaguíinꞌ˜ e ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, dseaˋ guijángˋnaaꞌ, dseaˋ caꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quíiꞌˉ, e niꞌíiñˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Judas Iscariote do, dseaˋ nɨcangáiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ catɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ e dseeˉ e caꞌéerˋ do. E ID  Jo̱baꞌ caguíngꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do gángˉ dseañʉꞌˋ: jaangˋ i̱ siiˋ Séˆ Barsabás jo̱guɨ siiˋbɨr Justo cajo̱, có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Matíi˜. 4C c’Jo̱baꞌ ꞌnéˉ niguíingꞌ˜naaꞌ jaangˋguɨ i̱ ningɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ i̱ niꞌíingˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Judas Iscariote do, jo̱guɨ røøbˋ niguiáˆnaaꞌ júuˆ jial mɨ˜ cají̱ꞌˊtu̱ Jesús mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. Dsʉꞌ ꞌnéˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ lata˜ catɨˊ mɨ˜ caséeˋ Juan jmɨɨˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱guɨ cartɨˊ mɨ˜ cangáiñꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ lanab cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱. B CA Jo̱ cajíngꞌˉguɨ i̱ Tʉ́ˆ Simón do uii˜ quiáꞌˉ Judas Iscariote: —Jo̱ tó̱o̱ˋ co̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e siiˋ salmos lala:ꞌNéˉ e jøb˜ nijé̱ˉ é̱e̱ˆ quiáꞌrˉ;
jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ nigüeáˋ. Jo̱guɨ tó̱o̱ˋguɨ cajo̱:ꞌNéˉ e jaangˋguɨ i̱ nijméˉ ta˜ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱b to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. q@ ]Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Jerusalén e calɨ́ˉ lado, jo̱baꞌ caté̱e̱rˋ e nilɨsiiˋ Acéldama e uǿˉ do e guǿngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ quiáꞌrˉ Uǿˉ lɨ˜ Catu̱u̱ˋ Jmɨꞌøøngˉ. ?  Dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌnɨ́ɨiñˋ dseaˋ do, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ e calɨ́ꞌrˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ e cajméerˋ do, calárˉ co̱o̱ˋ uǿˉ, jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌɨ́ngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ cajngangꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ e fɨˊ ni˜ uǿˉ dob catǿiñꞌˋ jo̱ cajnáꞌˉ moguir˜ jo̱guɨ tuꞌrˊ caꞌguɨɨbˋ jo̱ cajúmˉbre. l> SJo̱ i̱ Judas Iscariote do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ lamɨ˜ quíingꞌ˜ jee˜ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ seabˋ guiéeˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e jmooˉnaaꞌ. I=  —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, ne˜baaꞌ e calɨtib˜ jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ i̱ siiˋ Davíꞌˆ i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜ eáangˊ, jo̱ caté̱e̱rˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Judas Iscariote do i̱ cacá̱ˉ nifɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ cangángˉ Jesús mɨ˜ casaiñꞌˉ dseaˋ do. g< IJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ jo̱ tíiˊbre ciento veinte. Jo̱ nɨneáaiñˊ lajɨɨmˋbre mɨ˜ caráangˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ caféꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: ; Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ na seáiñꞌˊ contøøngˉ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ rúngꞌˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ Yáˆ, niquiáꞌˆ dseaˋ do, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ caguiaangˉguɨ. *: O Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ jo̱, cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ e tú̱ˉ fɨ́ngˉ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nineáaiñˊ. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ jo̱ siirˋ Tʉ́ˆ Simón jo̱guɨ Jacóoˆ jo̱guɨ Juan jo̱guɨ Dɨ́ˆ jo̱guɨ Lii˜ jo̱guɨ Móˆ jo̱guɨ Bartolomé jo̱guɨ Mateo jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Jacóoˆ jó̱o̱ˊ Alfeo, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Simón i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ celote, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ cajo̱ i̱ siiˋ Judas rúngꞌˋ Jacóoˆ. 09 [ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉ i̱ dseaˋ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús e fɨˊ móꞌˋ Olivos do, jo̱ cangolíimˋtu̱r fɨˊ Jerusalén, co̱ꞌ quiá̱bꞌˉ néeˊ e fɨɨˋ jo̱, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ cuǿøngˋ ngɨˊ dseaˋ Israel mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíñꞌˊ. t8 c jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Galilea, ¿jialɨꞌˊ teáangˉnaꞌ jǿøˉnaꞌ fɨˊ yʉ́ꞌˆ? Co̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcatǿꞌrˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ Jesús i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ do, jo̱ laco̱ꞌ cañíiˉnaꞌ jial cajgóorˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ do, lajo̱b nijáaˊtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Mɨ˜ caguíñꞌˋ Matíi˜ e niꞌírˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Judas Iscariote K7  Jo̱ lajeeˇ teáangˉ i̱ dseaˋ do jǿørˉ fɨˊ lɨ˜ cangángꞌˉ Jesús, co̱o̱ˋ cajnémˉ gángˉ dseañʉꞌˋ i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ fɨˊ lɨ˜ teáangˉ i̱ dseaˋ do 6  Jo̱ mɨ˜ lɨ́ˉ casɨ́ꞌrˉ lajo̱, lajeeˇ teáangˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jǿømˉbreiñꞌ, canaangˋ Jesús soorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cartɨˊ caquɨɨiñꞌˉ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ joˋ cangángˉguɨr dseaˋ do. }5 uDsʉꞌ mɨ˜ niñíingˋnaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ, jo̱b nilɨseaˋ bíˋ quíiˉnaꞌ e laco̱ꞌ nigüɨguiáˆnaꞌ júuˆ quiéˉe fɨˊ laꞌúngˉ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜guɨ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria, jo̱guɨ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. 04 [Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ꞌnéˉ ñíˆnaꞌ e˜ jmɨɨ˜ o̱ꞌguɨ e˜ ji̱i̱ˋ nijméˉ Tiquiéˆe Fidiéeˇ jaléꞌˋ e nijmérˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊbre ñirˊ jo̱guɨ seaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e nijmérˉ e jo̱. 73 iJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ teáangˉ có̱o̱ꞌr˜ do fɨˊ móꞌˋ Olivos ie˜ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋiiꞌ, ¿su lana nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e nijméeˆtu̱ꞌ e niꞌneeng˜naaꞌ dseata˜ quíˆnaaꞌ yee˜naaꞌ fɨˊ góoˋnaaꞌ? 2 Dsʉꞌ e jáꞌˉbaꞌ e i̱ Juan do caseáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ, dsʉꞌ lajeeˇ lajmɨnáˉ jnea˜ nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ e niñíingˋnaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Mɨ˜ cangángꞌˉ Jesús fɨˊ ñifɨ́ˉ s1 aJo̱ lajeeˇ e táamˋbɨ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ íˋ e jaˋ mɨˊ uǿiñꞌˋ do lajmɨnáˉ fɨˊ Jerusalén, jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨr dseaˋ do cajo̱ jo̱ cajíñꞌˉ: —Nijøømˉbaꞌ fɨˊ Jerusalén la cartɨˊ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e nɨcacuøꞌˊ Tiquiéˆe ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jéengˊguɨ cajo̱. 60 gJo̱ dsʉꞌ lana nijméeꞌ˜e e jiˋ la quiáꞌˉ mɨ˜ cangɨ́ˋbaꞌ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ cají̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ i̱ óoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ do e lajamꞌˉbaꞌ e nɨcají̱bꞌˊtu̱r. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cateáangˋguɨr jí̱i̱ꞌ˜ tu̱lóˉ jmɨɨ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ lajeeˇ jo̱ éengˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e dseángꞌˉ nɨcají̱bꞌˊtu̱r, jo̱guɨ lajeeˇ jo̱ caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jial iing˜ Fidiéeˇ cá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. /  cartɨˊ mɨ˜ caguiéˉ jmɨɨ˜ e cangáiñꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Dsʉꞌ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nidséiñꞌˉ do, caseáiñꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ caguíñꞌˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ nijméiñꞌˉ do fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ. d. EJnea˜ Lucas nɨcajméeꞌ˜e laꞌuii˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Teófilo, lɨ˜ féꞌˋ jaléꞌˋ e cajméeˋ Jesús jo̱guɨ jaléꞌˋ e caꞌerˊ latɨˊ mɨ˜ canaaiñˋ jmóorˋ ta˜ quiáꞌrˉ v- gJo̱ güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jo̱ guicó̱o̱ꞌˇbaꞌ jíngꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ cuíingˋnaꞌ fɨˊ la. Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋuuꞌ i̱ cuíingˋnaaꞌ fɨˊ na e fáꞌˋ jnea˜. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ quiáꞌˉ Juan.$, Cdsʉco̱ꞌ lajmɨnábˉ nɨꞌiin˜n máan˜n ꞌnʉˋ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nisɨɨ˜naaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quíˉiiꞌ dseángꞌˉ quiniˇnaaꞌ lana. 5+ e Jo̱ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e seaˋ e ꞌnéˉ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ, dsʉꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ tɨˊ dsiiˉ e jaléꞌˋ e jo̱ nitó̱o̱˜o̱ fɨˊ ni˜ jiˋ, (* K Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ féꞌrˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Demetrio do, jo̱ la quie̱ˊguɨ jaléꞌˋ e jmóorˋ do féꞌˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ lajɨɨbˋ jneaꞌˆ féꞌˋnaaꞌ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱, jo̱guɨ ꞌnʉˋ ñíˆbaꞌ e jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ féꞌˋnaaꞌ contøøngˉ. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Juan ) # Dseaˋ rúnꞌˋn i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jaˋ jmooꞌˋ laco̱ꞌ jmóoˋ i̱ dseaˋ gaˋ do, dsʉꞌ jmeeˉ laco̱ꞌ jmóoˋ jaangˋ dseaˋ guiúngˉ. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ, jo̱baꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨiñˊ; dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jmóoˋ e gaˋ, jo̱baꞌ dseaˋ íˋ jaˋ mɨˊ calɨcuíiñˋ Fidiéeˇ. ]( 5 Jo̱baꞌ mɨ˜ niguiéngꞌˉ jnea˜ fɨˊ na, nifɨ́ɨˆbaa i̱ Diótrefes do fɨˊ quiníˆnaꞌ jialɨꞌˊ jmóorˋ lajo̱, co̱ꞌ ngɨrˊ ta˜ quie̱ˊ júuˆ gaˋ jo̱guɨ júuˆ adseeˋ e éeiñˋ jneaꞌˆ. Jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱ e jmóorˋ cajo̱, co̱ꞌ jaˋ íñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ dsilíingˉ dsiꞌee˜ írˋ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jnɨ́ɨmˊbɨr quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ jméˉ lajo̱, jo̱guɨ ǿømˋbre conguiaˊ fɨˊ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱. ' { Jnea˜ nɨcajméeꞌ˜e co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na, dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Diótrefes do jnɨ́ɨmˊbre quiéˉe jo̱ jaˋ íñꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ quiéˉe do, co̱ꞌ ꞌñiaꞌˊbre iiñ˜ cá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na. @& {Jo̱baꞌ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ꞌnéˉ nijmɨcó̱o̱ꞌˇbaaꞌ i̱ dseaˋ i̱ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do e laco̱ꞌ conrøøˋ niníiꞌ˜guɨ́ɨꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do. Jaléꞌˋ e gaˋ e cajméeˋ Diótrefes j% OJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, huíimˉ nɨcangɨrˊ e jmóorˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jaˋ mɨˊ camɨrˊ faꞌ e dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ. O$ Jo̱ mɨ˜ cagüɨlíingˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ la, nɨcasɨ́ɨiñˉ jial tíiˊ ꞌneáangˋ ꞌnʉˋ dseaˋ do mɨ˜ cajmɨcó̱o̱ꞌˇre. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, jgiéeˋ oꞌˊ e jmɨcó̱o̱ꞌˇbɨre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ ningɨ́ˉguɨr ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ lajo̱b iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ. 8# kJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, rúꞌˋu i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, iáamˋ dsiiˉ e guiʉ́bˉ eeꞌˉ e jmɨcó̱o̱ꞌˇ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e i̱ dseaˋ i̱ cajmɨcó̱o̱ꞌˇ do jaˋ mɨˊ cuíinꞌˋre jéengˊguɨ. "  Jo̱ jaˋ seaˋ quiéˉe e iáangˋguɨ dsiiˉ laco̱ꞌguɨ e iáangˋ dsiiˉ mɨ˜ lɨñiiˉ e dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jó̱o̱ˋo̱ seemˋbre cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do. O! Jo̱ eáamˊ lɨꞌiáangˋ dsiiˉ mɨ˜ güɨlíingˋtu̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ la e jmaꞌrˊ jnea˜ júuˆ e simꞌˊbaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e seemˋbaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do.   7ꞌNʉˋ Gayo lɨ́ɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋn i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e guiʉ́ˉbɨ nidsijéeˊ quíiꞌˉ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨsinꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e guiúmˉbaꞌ contøøngˉ cajo̱. z qJnea˜ siiˋ Juan, jo̱ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Gayo, jaangˋ dseañʉꞌˋ rúnꞌˋn i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ. kOlJo̱ güɨlɨseemˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ seengˋnaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ catɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ Timoteo.1lJo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e nijmɨꞌúungˋ quíiꞌˉ e niñiꞌˊ fɨˊ la nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨ́ˉ ji̱i̱ˋ güíiˉ. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Eubulo jo̱guɨ Pudente jo̱guɨ Lino có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Claudia, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉguɨ i̱ seengˋ fɨˊ la, guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiꞌˉ. /WlJo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Erasto do, dob caje̱rˊ fɨˊ Corinto, jo̱guɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Trófimo, dob caseaan˜nre e dséeꞌr˜ fɨˊ Mileto. GlJo̱ lɨ˜ jaˋ quiéengˊ niguéngˋ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Timoteo, e guicó̱o̱bꞌˇ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Prisca có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Aquila, jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Onesíforo. 1ljo̱guɨ dseaˋ íˋbɨ cajo̱ i̱ nileángˉ jnea˜ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱guɨ dseaˋ íˋbɨ cajo̱ i̱ nito̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ jnea˜ cartɨˊ mɨ˜ nitǿørˋ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. ¡Jo̱guɨ majmifémꞌˊbaaꞌ dseaˋ do carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜! Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ Paaˉ lɨ˜ cadséngˉ SlDsʉꞌ eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜, jo̱guɨ cacuøꞌrˊ jnea˜ jaléꞌˋ bíˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cateáˉ dsiiˉ e caguiaaˉ júuˆ quiáꞌrˉ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ; jo̱ lajo̱baꞌ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. Jo̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ caleáangˋ jnea˜ ie˜ jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉe faꞌ laco̱ꞌ mɨ˜ laangˋ jaangˋ dseaˋ e jaˋ cuꞌˋ ieꞌˋ quiáꞌrˉ; +OlJo̱guɨ laꞌuii˜ néeꞌ˜ mɨ˜ cangóˉo fɨˊ quiniˇ dseata˜ i̱ quidsiˊ íꞌˋ e laco̱ꞌ nijmɨꞌǿngꞌˆ ꞌñiáꞌˋa, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ ie˜ jo̱, co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ catiúuiñˉ jnea˜. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e jaˋ güɨjmeꞌrˉ cuente có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajméeiñꞌˋ do. a~m}|`{zKy9wwNutqojn)lkqjhgYf#dc*ba(^S\[+A)(M(<&%$A"!e Z Y6P,+ ~7Xg#Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ tɨfaꞌˊ fariseo do casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do ie˜ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel, ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ nijmeeˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ góoˋnaaꞌ na. FW"Dsʉꞌ jee˜ i̱ dseata˜ i̱ sɨseángꞌˊ do niquiéengˋ jaangˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ siiˋ Gamaliel, jo̱ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ, jo̱ eáamˊ jmɨꞌgóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨfaꞌˊ do. Jo̱ i̱ tɨfaꞌˊ do caró̱o̱rˉ lɨ˜ guiiñ˜ jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e caꞌuøøngˋtea i̱ dseaˋ apóoˆ do e lɨ˜ sɨseáiñꞌˊ do. gVG!Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ sɨseángꞌˊ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ góorˋ Tʉ́ˆ Simón do, dsifɨˊ ladob calɨguíiñˉ jo̱ cartɨˊ mɨ˜ iiñ˜ nijngámꞌˉbreiñꞌ do. yUk Jo̱ neb˜ jneaꞌˆ guiʉ́ˉ laꞌuiing˜ e júuˆ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ñiˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱, jo̱ e Jmɨguíˋ jo̱ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. zTmJo̱guɨ Fidiéeˇ nɨcaseángꞌˊneiñꞌ do, jo̱guɨ nɨcaguiéeiñˋ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱guɨ nɨcacuøꞌˊreiñꞌ do ta˜ e nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ e leáiñˉ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. Jo̱guɨ cajméeˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ niquɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yee˜naaꞌ fɨˊ quinirˇ, jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíiñˉ dseeˉ quíˉiiꞌ. dSACo̱ꞌ i̱ Fidiéeˇ i̱ jmiféngꞌˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉnaaꞌ do, dseaˋ íˋbingꞌ cajméeˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús, i̱ dseaˋ góoˋnaaꞌ i̱ cajngangꞌˊnaꞌ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do. UR#Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ i̱ apóoˆ caguiaangˉguɨ do, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ góorˋ i̱ sɨseángꞌˊ do: —Laniingˉguɨ eáangˊ ꞌnéˉ e jmitíˆnaaꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ e nijmitíˆnaaꞌ ta˜ quiʉꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. )QK—Jneaꞌˆ nɨcaté̱ꞌˆbaaꞌ føꞌˊ quíiˉnaꞌ jéengˊguɨ e joˋ niꞌéꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ góoˋnaaꞌ i̱ siiˋ Jesús do, jo̱ jǿøˉnaꞌ lana e fɨˊ latøømˉ fɨɨˋ Jerusalén nɨcaguiáˆnaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ la quie̱ˊguɨ jneaꞌˆ iing˜naꞌ cuǿꞌˆnaꞌ dseeˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Jesús do. PJo̱ catǿˉbreiñꞌ do fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ i̱ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ do írˋ: TO!Jo̱baꞌ cangolíingˆ i̱ fii˜ néeˊ ni˜ guáꞌˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e cangoꞌnéemꞌˇbreiñꞌ do. Jo̱ mɨ˜ cadséngꞌˋneiñꞌ do, jaˋ eeˋ cajmeáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ ꞌgóꞌˋbre fɨng casɨꞌlóꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do cu̱u̱˜ írˋ. CNJo̱ lajeeˇ jo̱, co̱o̱ˋ caguiébˉ jaangˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ júuˆ e fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ dseaˋ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ íˋ: —I̱ dseaˋ i̱ cateángꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnʉñíˆ do, dob nɨteáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quíiˉnaꞌ lana e eˊtu̱r. }MsJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ fii˜ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ mogui˜ i̱ fii˜ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ féꞌˋ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ e˜ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ góorˋ do. L9—Mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ, dseángꞌˉ jnɨˊ guiʉ́bˉ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉñíˆ do, jo̱guɨ i̱ ꞌléeˉ i̱ jmóoˋ íˆ do, dob teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ jnɨ́ˆ; dsʉꞌ mɨ˜ caneáˆnaaꞌ, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ seengˋ fɨˊ dsíiˊ jo̱. yKkDsʉꞌ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ guáꞌˉ i̱ sɨꞌíˆ ngotéeˋ i̱ dseaˋ apóoˆ i̱ teáangꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ do, jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, joˋ i̱i̱ˋ cadséiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ. Jo̱ caquɨmꞌˉbre e quié̱e̱rˋ e júuˆ do fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ sɨseángꞌˊ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: *JMJo̱baꞌ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do, eeˋguɨ cangolíingˆ i̱ dseaˋ apóoˆ do fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ e guáꞌˉ féꞌˋ do quiáꞌrˉ, jo̱ cangotáaiñꞌ˜ dsíiˊ, jo̱ canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ caquiʉꞌˊ i̱ ángel do. Jo̱ lajeeˇ jo̱, i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ teáangˉguɨ do, catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ nɨsɨseáiñꞌˊ lajaléiñꞌˋ do, cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e nidsitéeˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ do i̱ apóoˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ do, jo̱ nidsijgeáangˉneiñꞌ e fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ dseaˋ do. ZI-—Güɨlíingˉtu̱ꞌ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ do quíiˉnaꞌ, jo̱ güɨsíiꞌ˜tu̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ jo̱ jial laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. $HADsʉꞌ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ e dsíiˊ ꞌnʉñíˆ dob, casíingˋ Fidiéeˇ jaangˋ ángel quiáꞌrˉ, jo̱ íbˋ i̱ caneáaˊ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉñíˆ do lajeeˇ uǿøˋ, jo̱ caꞌuǿømˋbre i̱ dseaˋ apóoˆ do, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: G}Jo̱baꞌ casamꞌˉbre i̱ dseaˋ apóoˆ do, jo̱ catángꞌˋneiñꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ quiáꞌˉ fɨ́ˋ. F7Jo̱ i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ saduceo eáangˊ calɨ́ˉ dsihuɨ́ɨiñˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ apóoˆ do có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoiñꞌˋ do. E Jo̱guɨ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e téeꞌ˜ quiá̱ꞌˉ Jerusalén dsilíiñˉ fɨˊ jo̱ e jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ. Jo̱ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ꞌláamˉbre. Mɨ˜ cangotáangꞌ˜tu̱ i̱ dseaˋ apóoˆ do fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ vDeJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ uǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ e dsíiñˋ ni˜ ꞌmaˋ, jo̱ dsijéeiñˋ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e laco̱ꞌ mɨ˜ ningɨ́ngˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ jo̱, faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ i̱ꞌˆ quiáꞌˉbre nitɨ́ˉ lɨ˜ tengꞌˊ jaangˋ gángˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ lajo̱b niꞌleáaiñꞌˉ do. %CCJo̱ lajeeˇ jo̱ ngóoˊ lɨfɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ, do dseañʉꞌˋ jo̱guɨ dseamɨ́ˋ. ,BQ Dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jaˋ teáˋ dsíirˊ e nidsitáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do doñiˊ faꞌ eáamˊ jmɨꞌgóˋreiñꞌ do. MA Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ cajméeˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ. Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do seáiñꞌˊ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel lɨ˜ siiˋ Niꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ dseata˜ Salomón. @ Jo̱ lajɨɨngˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨñiˊ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do, eáamˊ cafǿiñꞌˊ. Jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ apóoˆ jmɨɨ˜ e cajméerˋ ]?3 Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́ngꞌˉ i̱ Safira do uii˜ tɨɨˉ Tʉ́ˆ Simón e nɨꞌlɨɨm˜bre. Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ sɨmingꞌˋ do, nɨꞌlɨɨm˜ i̱ dseamɨ́ˋ do. Jo̱ cangojéemˋbreiñꞌ do fɨˊ lɨ˜ caꞌáaiñꞌˉ jo̱ cataiñꞌˉ cáangˋ e lɨ˜ caꞌángˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do. w>g Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseamɨ́ˋ do: —¿Jialɨꞌˊ casiing˜naꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ e cajmeeˉnaꞌ adseaangˋnaꞌ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? Lana dob nɨjalíingˋ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ cangoꞌáangˊ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ do, jo̱guɨ ꞌnʉˋguɨ nijéiñˉ e nidsiꞌáaiñˊ lana. = Jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ Ananías do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jméeꞌ˜ jnea˜ júuˆ, ¿su caꞌnɨɨ˜baꞌ e uǿˉ do có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌmóoꞌ˜ e nɨcaféeꞌ˜naꞌ do? Jo̱ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do: —E jáꞌˉ, lajo̱b calɨ́ˉ, co̱ꞌ caꞌnɨɨ˜baaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌmóoꞌ˜ jo̱. 4<aJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ ꞌnɨˊ oor˜ lajo̱, caguiéngꞌˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ Ananías fɨˊ jo̱, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ do. 3;_Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ núuˉ Ananías e júuˆ jo̱, dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́iñꞌˉ jo̱ cajúmˉbre. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ sɨmingꞌˋ, jo̱ caquɨ́iñꞌˋ ꞌmɨꞌˊ i̱ ꞌlɨɨ˜ Ananías do jo̱ cangojéengˋneiñꞌ fɨˊ lɨ˜ caꞌáamˉbreiñꞌ do. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨñiˊ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do ie˜ jo̱ dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ. :`99¿Su o̱ꞌ quíiꞌˉ e uǿˉ do? Jo̱guɨ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌnɨɨꞌ˜, ¿su o̱ꞌ quíiꞌˉ e cuuˉ e calɨ́ꞌˉ do? ¿Jialɨꞌˊ caꞌíˋ oꞌˊ e cajmeeꞌˉ lajo̱? Jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, dseaˋ apóoˆ, nɨcajmeeꞌˉ adseaanꞌˋ, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéebˇ dseaˋ nɨcajmeeꞌˉ lajo̱. 8Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ Ananías do jo̱ cajíñꞌˉ: —Ananías, ¿jialɨꞌˊ cacuǿøꞌ˜ fɨˊ uøꞌˊ e caꞌíˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás fɨˊ oꞌˊ e cajmeeꞌˉ adseaanꞌˋ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cajé̱ꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ condseáꞌˉ e cuuˉ e calɨ́ꞌˉ quiáꞌˉ uǿˉ e caꞌnɨɨꞌ˜ do? y7kJo̱ røøbˋ casɨ́ɨngˉ i̱ dseañʉꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ e caje̱ˊbre có̱o̱ꞌ˜ condseáꞌˉ e cuuˉ e calɨ́ꞌrˉ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ condseáꞌˉbaꞌ cacuøꞌrˊ i̱ dseaˋ apóoˆ do. :6 oJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caꞌnɨ́ɨbˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Ananías co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Safira co̱o̱ˋ uǿˉ. d5A%jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ la niꞌóoˋbre co̱o̱ˋ uǿˉ, jo̱ caꞌnɨ́ɨˋbreꞌ do, jo̱ e cuuˉ e calɨ́ꞌrˉ quiáꞌˉ e uǿˉ e caꞌnɨ́ɨrˋ do, fɨˊ jaguóˋ i̱ dseaˋ apóoˆ dob caguiarˊ lajɨˋ.54c$Jo̱ lajo̱b cajo̱ cajméeˋ jaangˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ levita i̱ siiˋ Séˆ i̱ niseengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Chipre. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ calɨsírˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ apóoˆ do Bernabé, e guǿngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ; 3!#Jo̱ íˋguɨb nijméˉ jmáꞌˉjiʉ lajeeˇ lajɨɨiñꞌˋ do lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ li˜ lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaamˋbre. l2Q"Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do seaˋbaꞌ e ꞌnérˉ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ óoˋ uǿˉ o̱si ꞌnʉr˜ é, jo̱baꞌ ꞌnɨ́ɨˋbre e jo̱, jo̱ e cuuˉ e lɨꞌrˋ do fɨˊ jaguóˋ i̱ dseaˋ apóoˆ dob ngɨ́ɨiñˋ. 41a!Jo̱guɨ i̱ dseaˋ apóoˆ do eáangˊguɨ nɨseaˋ bíˋ quiáꞌrˉ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ jial mɨ˜ cají̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ; jo̱guɨ Fidiéeˇ eáamˊ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ. e0C Jo̱ eáamˊ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ røøbˋ dseángꞌˉ sɨ́ɨiñˋ jo̱guɨ røøbˋ éerˋ lajaléiñꞌˋ do. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñꞌˋ do jaˋ jmóorˋ e lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌrˉ lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ yaaiñ˜, co̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ røøbˋ quiáꞌrˉ lajɨɨiñˋ. P/Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ féngꞌˊ i̱ dseaˋ apóoˆ do Fidiéeˇ, dsifɨˊ ladob cajléˉ fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ lajɨɨiñꞌˋ do. Jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ eáamˊ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ lajɨɨiñˋ e laco̱ꞌ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ fɨɨˋ e jaˋ ꞌgóꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. Jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨˊ e røøbˋ quiáꞌrˉ lajɨɨiñˋ E.Jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌˇ jneaꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quíiꞌˉ cajo̱ e quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ nijmiꞌleáangˆnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ jo̱guɨ e nijmóˆnaaꞌ jaléꞌˋ e li˜ jo̱guɨ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱ꞌˋ Jesús i̱ güeangꞌˆ do. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ apóoˆ do e caféiñꞌˋ Fidiéeˇ ie˜ jo̱. M-Jo̱guɨ lana, Fíiˋiiꞌ, ꞌnʉˋbɨ dseaˋ nɨnuuꞌˋ jaléꞌˋ e gaˋ e féꞌˋ i̱ dseaˋ do uii˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ e nicuǿꞌˆbaꞌ bíˋ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ jmooˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iinꞌ˜, e niguiáˆguɨ́ɨꞌ júuˆ quíiꞌˉ e jaˋ ꞌgóꞌˋnaaꞌ. -,SJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do nɨcajméerˋ jaléꞌˋ e na, co̱ꞌ lajo̱b sɨꞌíˆ quíiˉ ꞌnʉˋ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e na, jo̱ nɨcalɨtib˜ lana. ]+3’Jo̱ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ, Fíiˋnaaꞌ, e lajo̱b calɨ́ˉ mɨ˜ dseata˜ Herodes có̱o̱ꞌ˜guɨ dseata˜ Poncio Pilato caseángꞌˋ rúiñꞌˋ fɨˊ la fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel, e cajméerˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ Jó̱o̱ꞌˋ Jesús i̱ güeangꞌˆ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ do i̱ caguíinꞌ˜ do. *%Co̱ꞌ lajaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la jmɨcǿøngꞌ˜ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ,
jo̱ co̱lɨɨm˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ ꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉˋ, Fíiˋnaaꞌ, co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcaguíinꞌ˜ ꞌnʉˋ do. Jo̱ lanab cajmeꞌˊ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do. )Jo̱ lalab casíiꞌ˜ ꞌnʉˋ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ i̱ cajméeˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ do, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quíiꞌˉ cajmeꞌrˊ lala:Jaˋ dseengˋ e nilɨguíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.Jaˋ e ta˜ íingˆ e nijméˉ dseaˋ Israel e niꞌɨ́ˉ dsíirˊ jaléꞌˋ e jaˋ ta˜ íingˆ. c(?Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ jmaꞌˊ rúiñꞌˋ e júuˆ do, jo̱ caféiñꞌˊ Fidiéeˇ conguiaˊ lajɨɨiñꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋiiꞌ, ꞌnʉbˋ dseaˋ cajmeeꞌˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˆ jo̱guɨ jaléꞌˋ jmɨɨˋ lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ lacaꞌíingꞌ˜ lacaꞌíingꞌ˜. ='sJo̱ mɨ˜ caꞌuøøngˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan e fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ dseaˋ do co̱ꞌ nɨsɨlaamˉbre, jo̱baꞌ caseángꞌˋtu̱ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ apóoˆ rúiñꞌˋ caguiaangˉguɨ do, jo̱ cajmeaꞌˊreiñꞌ júuˆ jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ. &Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caꞌláangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do nɨngóorˊ lɨ́ɨˊguɨ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ. Mɨ˜ camɨꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ íˋ quiáꞌrˉ X%)Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ do jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, caleábˋtu̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do e lɨɨng˜ eeˋ nijmeángꞌˋneiñꞌ; dsʉꞌ jaˋ cateáˉ dsíirˊ faꞌ cajméerˋ lajo̱, jo̱ catiúumˉbreiñꞌ do, co̱ꞌ jaˋ cadséꞌrˋ jial uiing˜ e nijmérˉ lajo̱, co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. .$UCo̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ e nitʉ́ˆ jneaꞌˆ e niféꞌˆnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcane˜naaꞌ jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcanʉ́ˆnaaꞌ quiáꞌˉ Jesús. i#KDsʉꞌ i̱ Tʉ́ˆ Simón do có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Íiˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ yaang˜naꞌ jial e guiʉ́ˉguɨ, ¿su guiʉ́ˉguɨ e nijmitíˆnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ e nijmitíˆnaaꞌ laꞌuii˜ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ? ""=Jo̱ lajo̱b cajméerˋ; catǿbꞌˉtu̱reiñꞌ do e fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ quiáiñꞌˉ do e joˋ eeˋ niféꞌˋguɨiñꞌ o̱ꞌguɨ niꞌéˉguɨiñꞌ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús. r!]Jo̱ e laco̱ꞌ joˋ niniꞌˉguɨ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiarˊ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱baꞌ nité̱ꞌˆbaaꞌ føꞌˊ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ joˋ ningɨ́ˉguɨr guiarˊ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Jesús do.  !—¿E˜ nijmóˆooꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ gángˉ na? Co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Jerusalén ñirˊ e nɨcajméeiñˋ li˜ lají̱i̱ꞌ˜ e cangɨ́ɨiñꞌˋ e tɨɨiñˋ, jo̱ jaˋ cuǿøngˋ féꞌˆnaaꞌ e o̱ꞌ jáꞌˉ e jo̱. ]3Jo̱baꞌ caquiʉꞌˊ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ do ta˜ e caꞌuøømˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan fɨˊ caluuˇ lajeeˇ cateáˋ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ sɨseángꞌˊ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ canaangˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ: 4aJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ e bíˋ seaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do faꞌ e nijmérˉ dseeˉ quiáiñꞌˉ do, co̱ꞌ jee˜ dob singꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ nɨcaꞌláangˉ do.  Dsʉꞌ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e eáangˊ jaˋ ꞌgóꞌˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan e féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ eáamˊ cangogáˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ do mɨ˜ canúurˉ jial tɨɨngˋ Tʉ́ˆ Simón féꞌrˋ, co̱ꞌ nɨñiˊbre e jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ mɨˊ jmɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ do, jo̱baꞌ calɨlíꞌrˆ e dseaˋ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús lɨiñꞌˊ do lajɨˋ huáaiñˉ. &E Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ Jesús dob dseaˋ cuǿøngˋ nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ, co̱ꞌ joˋ i̱ seengˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ faꞌ e nɨcacuǿøngˋ Fidiéeˇ i̱ nileángˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. 7 Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e i̱ Jesús do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jaˋ ta˜ íingˆ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱, dsʉco̱ꞌ dseaˋ do lanaguɨ nɨlɨ́ɨiñˊ lafaꞌ e cu̱u̱˜ e niingˉguɨ lajeeˇ lajaléꞌˋ. T! Jo̱baꞌ nijmóbˆ jneaꞌˆ júuˆ fɨˊ quiniˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilɨneˇnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ Israel caguiaangˉguɨ e i̱ dseañʉꞌˋ i̱ singꞌˊ quiniˇnaaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ laꞌóꞌˋ té̱e̱ˉnaaꞌ la caꞌláaiñˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret, i̱ dseaˋ i̱ cateáangˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do, jo̱guɨ i̱ cajmijí̱ꞌˊtu̱ Fidiéeˇ caléꞌˋ catú̱ˉ. W' co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨngɨɨˇnaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajmóˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ lamɨ˜ jlúungꞌ˜ na e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ jial calɨ́ˉ e caꞌláaiñˉ. yJo̱ co̱ꞌ Tʉ́ˆ Simón eáangˊ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ góorˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseaˋ teáangˉnaꞌ nifɨˊ quíˉiiꞌ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ, Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ caquiʉꞌrˊ ta˜ e nitǿørˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan fɨˊ jee˜ lɨ˜ teáaiñꞌ˜, jo̱ fɨˊ jee˜ jo̱b casíñꞌˉ dseaˋ do, jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do ie˜ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ nɨcacuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ e cajmiꞌleáangˆnaꞌ i̱ dseaˋ na?, o̱si ¿i̱˜ júuˆ quiáꞌˉ é? RJo̱ jee˜ jo̱b quiéengˋ Anás i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱guɨ jmidseaˋ Caifás, jo̱guɨ Juan, jo̱guɨ Jaangˉ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ caguiaangˉguɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ do. 7gJo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, caseángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel fɨˊ do fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. !;Dsʉꞌ fɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcanúuˉ e júuˆ e guiaˊ dseaˋ do nɨcajámꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Jesús, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋbɨ cadsíñˉ jiʉ˜ jaˋ ꞌñiáˋ mil laꞌóꞌˋ caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱. r]Jo̱ casamꞌˉbre i̱ dseaˋ gángˉ do dsifɨˊ lado uíiꞌ˜ e jo̱, jo̱ catángꞌˋneiñꞌ ꞌnʉñíˆ e laco̱ꞌ niquidsirˊ íꞌˋ quiáiñꞌˉ do mɨ˜ nijneáˋ, co̱ꞌ nɨcaꞌlóobˉ mɨ˜ casangꞌˉneiñꞌ do. #Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ eáamˊ lɨguíiñˉ dsʉꞌ e Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan ngɨrˊ ta˜ eꞌˊ dseaˋ e quiáꞌˉ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús.  Jo̱ laguiꞌnáꞌˆbɨ féꞌˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ e fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel do, mɨ˜ caguilíingˉ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ fii˜ quiáꞌˉ dseaˋ jmóoˋ íˆ guáꞌˉ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜bɨr dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo cajo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajmijí̱ꞌˊtu̱ Fidiéeˇ i̱ jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do, laꞌuii˜ casíiñˋ dseaˋ do jee˜ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, e laco̱ꞌ niñíingˋnaaꞌ e niꞌnángˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmooˉnaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ júuˆ e caguiaˊ Tʉ́ˆ Simón ie˜ jo̱.QJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋbɨ cajo̱ catɨ́ɨngˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ caguiaˊ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ nɨcatɨ́ɨmˉbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ júuˆ e nɨsɨlɨ́ˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ. Dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ Abraham ie˜ malɨɨ˜ do mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Niꞌeeˇe guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ lajɨɨngˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ sɨjú̱ꞌˆ i̱ nijáaˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱.” Jo̱ lajo̱b cajíngꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ Abraham ie˜ jo̱. nU’Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, canaangˋ latɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Samuel cartɨˊ lana, røøbˋ júuˆ caguiarˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dsijéeˊ lajeeˇ lana. Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨjíiꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, niꞌíimˉbre jo̱ niꞌnámˋbre conguiaˊ jee˜ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.” Jo̱ lanab cajíngꞌˉ Moi˜ ie˜ jo̱. + Olɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajíngꞌˉ Moi˜ ie˜ jo̱ ie˜ mɨ˜ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉnaaꞌ lala: “Fíiˋnaaꞌ Fidiéebˇ niguíngꞌˋ jaangˋ dseaˋ lajeeˇ dseaˋ góoˋnaaꞌ i̱ niféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ caguíñꞌˋ jnea˜ e fáꞌˋa cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜baꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ. F Dsʉꞌ lajeeˇ lana, fɨˊ ñifɨ́ˉbɨ ꞌnéˉ seeiñˋ cartɨˊ mɨ˜ niguiáˉtu̱ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ laco̱ꞌguɨ to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ laco̱ꞌguɨ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, 2 ]Jo̱ Fidiéeˇ nisíngˉtu̱r Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ caguíngꞌˋ dseaˋ do latɨˊ mɨ˜ uiingˇ e laco̱ꞌ nilíiñˉ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcajíñꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ. x i’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e quɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ jáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguórˋ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíiñˉ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Jo̱ jangámˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nijmérˉ e nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌr˜. .UDsʉꞌ mɨ˜ cajngangꞌˊnaꞌre, jo̱b dseángꞌˉ cajmiti˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ e caguiaˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala, e dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆbaꞌ e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nileángˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. fE’Jo̱ nɨñiˋbaa guiʉ́ˉ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ Israel, e jaˋ ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱ꞌguɨ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ ñirˊ jaléꞌˋ e cajmeeˉnaꞌ mɨ˜ cajngangꞌˊnaꞌ Jesús. %CDsʉco̱ꞌ e laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ i̱ jøøng˜ máangˊnaꞌ la e quɨ́ɨbꞌ˜ Jesús jmɨɨ˜ e cajmiꞌleáaiñˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ nɨcalɨbíimˉtu̱r jo̱guɨ nɨcaꞌláamˉbre lana lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcañíiˉnaꞌ na. jo̱guɨ lajo̱bɨ camɨ́ˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Dsʉꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ dseaˋ do caléꞌˋ catú̱ˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱ ne˜baaꞌ guiʉ́ˉ lajɨɨˉnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ apóoˆ, jaléꞌˋ e jo̱. =sJo̱guɨ lafaꞌ e nilaangˉnaꞌre dseaˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ güeangꞌˆ jo̱guɨ éerˋ røøˋ, dsʉꞌ lɨ́ꞌˉ rɨquɨbꞌˊ cajmeeˉnaꞌ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ camɨ́ˆnaꞌ e caláangˉ jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ i̱ nɨcajngangꞌˊ dseaˋ rúngꞌˋ lafaꞌ e nilaangˉnaꞌ írˋ, ve Dsʉꞌ Fidiéeˇ i̱ cajmiféngꞌˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ i̱ siiˋ Abraham jo̱guɨ Isáaˊ jo̱guɨ Jacóoˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ, íbˋ Fidiéeˇ i̱ caguiéngˉ yʉ́ꞌˆguɨ i̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do. Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ cajáangꞌ˜naꞌr fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜, jo̱guɨ caguijeaang˜naꞌr fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Pilato. Jo̱ i̱ dseata˜ íˋ lamɨ˜ iiñ˜ e nileámˉbre Jesús, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cacuǿˆnaꞌ fɨˊ lajo̱ faꞌ e caleáaiñˋ dseaˋ do. ) Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Tʉ́ˆ Simón e guilíingˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ dsiꞌgóˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ Israel, uíiꞌ˜ e caꞌláangˉ i̱ dseañʉꞌˋ la? ¿Jialɨꞌˊ jøøng˜naꞌ jneaꞌˆ góˉnaaꞌ? Co̱ꞌ o̱ꞌ jneaꞌˆ dseaˋ cajmiꞌleáangˆnaaꞌ i̱ dseañʉꞌˋ la faꞌ có̱o̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ e ꞌgøngꞌˊnaaꞌ o̱ꞌguɨ laꞌeáangˊ e dsíngꞌˉ jmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ. >u Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ i̱ caꞌláangˉ do dseángꞌˉ joˋ tiúumˉbre Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan. Jo̱guɨ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ teáangˉ fɨˊ do ie˜ jo̱ eáamˊ cangoꞌgóˋ dsíirˊ, jo̱guɨ canaaiñˋ e dsilíiñˉ e fɨˊ siguiˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ féꞌˋ do fɨˊ lɨ˜ siiˋ Niꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ dseata˜ Salomón, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b taang˜ i̱ dseaˋ gaangˋ do.   jo̱baꞌ eáamˊ cangoꞌgóˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱guɨ cafǿmꞌˊbɨr cajo̱ mɨ˜ cangárˉ e caꞌláamˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do, co̱ꞌ nɨñibˊ i̱ dseaˋ do e i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ dob i̱ lamɨ˜ guaˋ e fɨˊ oꞌnʉ́ˆ guáꞌˉ lɨ˜ siiˋ Lɨ˜ Niguoꞌˆ do e mɨrˊ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ. Mɨ˜ caféꞌˋ Tʉ́ˆ Simón júuˆ güɨ́ˉ quiáꞌrˉ   Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cangɨbˊ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do jo̱guɨ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, Y~+Jo̱ lɨco̱ꞌ caꞌɨ́ɨmˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b casíñꞌˉ, jo̱ canaaiñˋ ngɨˊbre jóng. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíˉbre có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ gángˉ do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e nɨngɨrˊ, jo̱ cangáiñꞌˉ ɨ́ɨiñˋ fɨˊ dsíiˊ jo̱ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. }Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Tʉ́ˆ Simón lajo̱, catɨ́ɨiñˉ guooˋ dséeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do jo̱ caseangꞌˊneiñꞌ; jo̱ dsifɨˊ lajo̱b catíingꞌ˜ bíˋ tɨɨˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ lutɨɨrˆ. j|MJo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ooˉ cuteeˋ o̱ꞌguɨ cunéeˇ faꞌ e nicuǿøˆø ꞌnʉˋ, dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e cuǿøngˋ cuøøˆ nicuøˋbaa: laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ seeiñˋ fɨˊ Nazaret, ráanꞌˉ jo̱ ngɨ˜. #{?Jo̱baꞌ tiibˉ cajeiñꞌˊ do lɨ́ꞌˆ eáamˊ cangoꞌgóˋ dsíirˊ, co̱ꞌ lɨ́ɨiñˉ e lɨɨng˜ eeˋ nicuǿbꞌˉ i̱ dseaˋ do írˋ. ;zoJo̱ lɨco̱ꞌ cajǿømˉ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do, jo̱ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jøøng˜ jneaꞌˆ. Jy Dsʉꞌ mɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan e tɨˊ lɨ˜ nidsitáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ e sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do, jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ gángˉ do: —¿Jሠcuǿꞌˆ jnea˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ oꞌˊ? xJo̱ e fɨˊ guáꞌˉ jo̱ dsigüeáˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jlúungꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ cangáangꞌ˜. Jo̱ fɨˊ jo̱b dsijéengˋ dseaˋ i̱ dseañʉꞌˋ jlúungꞌ˜ do laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱ dsiguiéeiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e guáꞌˉ do e siiˋ Lɨ˜ Niguoꞌˆ e laco̱ꞌ mɨꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsitáangꞌ˜ fɨˊ jo̱ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ. \~|Z{AyxGwv%ts#q:pnNmkjhgfdd0ba`^]\s[+YWSRONMLnK.J2I!H G^FHELCC B.A8@,>=h<;987D6P41/.,+m)'%'#F iHL`<9q k W V4/ Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ dseángꞌˉ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ núurˋ e ngocángˋ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiaˊ i̱ Simón do, jo̱ lalab féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáiñꞌˉ do: —I̱ nab dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. k3O Dsʉꞌ e fɨˊ fɨɨˋ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón, jo̱ nijmóorˋ ta˜ dseaˋ láangˋ latɨˊ malɨɨb˜; jo̱ nɨnicajárˉ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria do, jo̱ féꞌrˋ e jí̱i̱ꞌ˜ íˋbre lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ niingˉguɨ lajeeˇ lajɨɨngˋ. 23Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajméeˋ i̱ Lii˜ do ie˜ jo̱. 1Jo̱ ie˜ jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ cajmiꞌleáangˉ i̱ Lii˜ do, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do dsíngꞌˉ óorˋ mɨ˜ uǿiñˋ lɨ˜ teáaiñꞌ˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱guɨ caꞌláamˉbɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líˋ ngɨ́ˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. 05Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ seáiñꞌˊ e fɨˊ lɨ˜ táangˋ i̱ Lii˜ do, jo̱ lajɨɨiñꞌˋ do eáamˊ ngocángˋ dsíirˊ núurˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˊ dseaˋ do, jo̱guɨ níˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e jmóoˋ dseaˋ do. t/aJo̱ jee˜ i̱ dseaˋ íˋ quiéengˋ jaangˋ i̱ siiˋ Lii˜, jo̱ íˋ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ laniingˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria, jo̱ fɨˊ jo̱b canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. %.CJo̱ lajeeˇ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caꞌuøøngˋ fɨˊ Jerusalén do naaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱o̱ˋ fɨˊ lɨ˜ guilíiñˉ quiáꞌˉ jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. =-sJo̱ lajeeˇ jo̱ i̱ Saulo do ngɨrˊ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ e jmáiñꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ do jo̱guɨ tǿørˋ laguidseaangˆ jaléngꞌˋ íˋ jo̱ dsijeáaiñˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ; jo̱ do quiéengˋ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ. Mɨ˜ caguiaˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria C,Jo̱ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ, íbˋ caꞌáangˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ Tée˜ do, jo̱ eáamˊ calɨjiuung˜ dsíirˊ uii˜ quiáiñꞌˉ do cajo̱. + Jo̱ røøbˋ casɨ́ɨngˉ i̱ Saulo do có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajngaꞌˊ quiáꞌˉ i̱ Tée˜ do. Jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ canaangˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jmáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén. Jo̱baꞌ casojǿmˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ cangolíiñˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria; jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ apóoˆ dobingꞌ caje̱ˊguɨ fɨˊ jo̱. *}<Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌrˋ e jo̱, casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ teáˋ: —Fíiˋi, jaˋ jméeꞌ˜ cuente e dseeˉ e caꞌéeˋ i̱ dseaˋ la. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ caféꞌrˋ e júuˆ na, jo̱ cajúmˉbre.)/;Jo̱ lajeeˇ jo̱ canaangˋ Tée˜ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi Jesús, íinꞌ˜ jmɨguíˋ quiéˉe jmɨɨ˜ na. %(C:Jo̱ caguíingˋneiñꞌ do fɨˊ caluuˇ e fɨɨˋ jo̱, jo̱ canaaiñˋ táangˊneiñꞌ cu̱u̱˜; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ do caséerˊ sɨ̱ꞌrˆ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ siiˋ Saulo lajeeˇ e táangˊneiñꞌ do cu̱u̱˜. E'9Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do i̱ ꞌnɨ́ɨngˋ Tée˜ cajniˊbre loguar˜ jo̱ canaaiñˋ guiarˊ ꞌgooˋ lajɨɨiñꞌˋ do e nisáiñꞌˊ Tée˜ jo̱ casamꞌˉbre. 6&e8Jo̱ casɨ́ꞌˉ Tée˜ i̱ dseaˋ sɨseángꞌˊ do: —¡Jǿøˉnaꞌ! Lana móoˋo fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ dob máanˊn i̱ dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱ máanˊnre e siñꞌˊ fɨˊ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Fidiéeˇ. M%7Dsʉꞌ i̱ Tée˜ do eáamˊ jéeˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱ caséerˋ nir˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ cangárˉ cateáˋ fɨˊ lɨ˜ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cangáiñˉ Jesús e singꞌˊ dseaˋ do lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ cáangˋ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ. O$6Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e júuˆ quiáꞌˉ Tée˜ do, dsíngꞌˉ calɨguíiñˉ quiáꞌˉ dseaˋ do carjɨˋ tʉrˊ maja̱r˜. )#K5Jo̱ nañiˊ faꞌ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajmeeˉnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ e jo̱. Mɨ˜ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Tée˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜ r"]4Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ eáamˊ gaˋ cajmeáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ jo̱ cajngamꞌˊbre jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ mɨ˜ caféiñꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ i̱ tɨˊ lɨ˜ nijáaˊ do. Jo̱guɨ lanaguɨ nɨcagüémˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ do, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌníbꞌˋ cañíingˊnaꞌre cartɨˊ canjngamꞌˊbaꞌre. E!3Jo̱ caféꞌˋbɨ Tée˜ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ quié̱ˆnaꞌ logua˜ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ dsíiˊ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ saamˋ áaˊnaꞌ jmooˋnaꞌ. Jo̱guɨ røøbˋ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ, co̱ꞌ contøømˉ ꞌníꞌˋ máangˊnaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. x i2Dsʉco̱ꞌ ꞌñiábꞌˋ jnea˜ cajméˉe lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. K1Jnea˜ Fidiéeˇ, jo̱ fɨˊ ñifɨ́bˉ lɨ˜ guiin˜n quiʉ́ꞌˋʉ ta˜, jo̱guɨ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ la lɨ˜ jmiꞌíngꞌˊ tɨ́ɨˋɨ.Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel, ¿e˜ íingꞌ˜ ꞌnʉ́ʉˊ e nijméeꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ quiéˉe?, jo̱guɨ, ¿jie˜ fɨˊ lɨ˜ nijmiꞌínꞌˊn cajo̱? R0Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ jaˋ seeiñˋ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ e jmoꞌˊ dseaˋ jmɨgüíˋ yaaiñ˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Saíiˆ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: yk/Jo̱ dsʉꞌ i̱ jó̱o̱ˊ Davíꞌˆ i̱ siiˋ Salomón, íˋbingꞌ i̱ cajmeꞌˊ e ꞌnʉ˜ Fidiéeˇ do. >u.Jo̱ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do, jo̱guɨ Davíꞌˆ calɨꞌiiñ˜ cajmeꞌrˊ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ fɨˊ lɨ˜ nijmiféngꞌˊ dseaˋ i̱ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Jacóoˆ cajo̱. }s-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ caꞌímꞌˋbre e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do. Jo̱ mɨ˜ cagüɨlíiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Josué e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ la, quié̱e̱ˋbre e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do, jo̱ quie̱ˊbre cajo̱ mɨ˜ calɨ́ꞌrˉ jaléꞌˋ uǿˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ fɨɨˋ e caguieeˉguɨ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. Jo̱ lajo̱bɨ jmóorˋ latɨˊ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e caquiʉꞌˊ dseata˜ Davíꞌˆ ta˜. %,Jo̱ caféꞌˋbɨ Tée˜ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ lajeeˇ ngɨˊ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉnaaꞌ fɨˊ jee˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, quie̱rˊ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ꞌmɨꞌˊ, jo̱ fɨˊ dsíiˊ jo̱b jmiguiéngꞌˊ dsíirˊ jaléꞌˋ júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ írˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ e ꞌnʉ́ʉˊ do calɨ́ɨˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Moi˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ íꞌˋ e caꞌíngꞌˋ dseaˋ do quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ cangárˉ jaléꞌˋ e jo̱. ]3+Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ie˜ jo̱ cajméeꞌ˜naꞌ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ cajmiféngꞌˊnaꞌ i̱ diée˜ i̱ siiˋ Moloc có̱o̱ꞌ˜guɨ nʉ́ʉˊ quiáꞌˉ i̱ diée˜ i̱ siiˋ Refán. Jo̱ lajɨˋ huáangˉ i̱ diée˜ íˋ yaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajmeaangˇnaꞌre.Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉ́ꞌˋ cartɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ huí̱i̱ˆ tɨˊ doguɨ laco̱ꞌ lɨ˜ se̱ꞌˊ Babilonia. Lanab to̱o̱˜ e fɨˊ ni˜ jiˋ do. 5c*’Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ caꞌnáamˉ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ dseaˋ Israel dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ, jo̱ jaˋ cajnirˊ fɨˊ quiáiñꞌˉ do e nijmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ; co̱ꞌ lajo̱b to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Dseaˋ Israel:ꞌNʉ́ꞌˋ, lajeeˇ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ e cangɨ́ˆnaꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, jaˋ cajmɨꞌgooˋnaꞌ jnea˜ faꞌ cajngangꞌˊnaꞌ jóꞌˋ i̱ cacuǿøngꞌ˜naꞌ jnea˜. [/)Jo̱baꞌ cajmeáangˋ i̱ dseaˋ Israel dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do jaangˋ diée˜ i̱ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨngˊ güɨtሠjiuung˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajmɨlɨɨiñ˜ i̱ diée˜ do, jo̱ canaaiñˋ jmifémꞌˊbreiñꞌ do, jo̱ jngaiñꞌˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ e cuøiñꞌˊ i̱ diée˜ do, jo̱guɨ jmóorˋ jmɨɨ˜ e jmiféiñꞌˊ i̱ diée˜ íˋ cajo̱ i̱ cajmeáaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóorˋ do. *M(Jo̱ i̱ dseaˋ Israel do casɨ́ꞌrˉ Aarón, jaangˋ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ Moi˜ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: “Jmɨlɨɨngˇ diée˜ quíˉiiꞌ i̱ niꞌéꞌˉ jneaa˜aaꞌ fɨˊ. Co̱ꞌ jaˋ ne˜naaꞌ e˜ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Moi˜ do i̱ caꞌuǿøngˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ Egipto, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cagüeamꞌˊbɨr e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ lɨ˜ cangórˉ do”. 9'’Dsʉꞌ jaˋ calɨꞌiing˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ faꞌ calɨnʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do o̱ꞌguɨ calɨjíiꞌr˜ júuˆ quiáiñꞌˉ do cajo̱, co̱ꞌ calɨꞌiiñ˜ e niquɨmꞌˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ Egipto. =s&Jo̱guɨ Moi˜bɨ cajo̱ i̱ caꞌíngꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ ángel do fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sinaí; jo̱ lɨ́ˉ jo̱ cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel lajeeˇ e sɨseáiñꞌˊ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ. Jo̱ Moi˜bɨ cajo̱ i̱ caꞌíngꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ íˋbɨ cajo̱ dseaˋ cangɨ́ɨiñˋ fɨˊ jaguóoˋnaaꞌ e júuˆ jo̱, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. &E%Jo̱guɨ i̱ Moi˜ dobɨ cajo̱ i̱ casɨ́ꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ la: “Fidiéeˇ nijmérˉ e fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nigüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋ dseaˋ i̱ niféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jnea˜.” 0Y$Jo̱ i̱ Moi˜ dobingꞌ caꞌuǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel fɨˊ Egipto, jo̱ íˋbingꞌ lajeeˇ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ cajméerˋ jaléꞌˋ e li˜ jo̱guɨ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ jéeiñˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ mɨ˜ cacuoꞌrˊ fɨˊ mar Rojo jo̱guɨ mɨ˜ cangɨrˊ fɨˊ jee˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ. b=#Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Tée˜ i̱ dseaˋ do e júuˆ la: —Jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ calɨꞌiing˜ dseaˋ Israel e i̱ Moi˜ do nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ jo̱guɨ casɨ́ꞌˉbɨguɨr lala cajo̱: “¿I̱˜ caguíngꞌˋ ꞌnʉˋ e lɨ́ɨnꞌˊ jaangˋ fii˜ quíˉiiꞌ i̱ quidsiꞌˋ íꞌˋ jee˜ jneaꞌˆ?” jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ casíiñˋ i̱ Moi˜ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ e nileángˉneiñꞌ jee˜ iihuɨ́ɨˊ e íñꞌˋ fɨˊ Egipto. Jo̱ caꞌíñꞌˋ e ta˜ jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ángel i̱ cajnéngˉ fɨˊ e lɨ˜ guiˇ ꞌmató̱o̱ˊ e iaˋ jɨˋ do jo̱ dsʉꞌ jaˋ cooˋ. 6e"Jo̱ nɨcamóˉbaa guiʉ́ˉ jial tíiˊ iihuɨ́ɨˊ e íngꞌˋ dseaˋ quiéˉe, dseaˋ Israel, i̱ taang˜ fɨˊ Egipto, jo̱guɨ nɨcanúˉbɨ́ɨ jaléꞌˋ dseeˉ e jmóoˋ dseaˋ egipcio quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ cagüénˉn ꞌñiáꞌˋa e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌˇbaare e nileáiñˋ. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e lana nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ fɨˊ Egipto e laco̱ꞌ nigüɨleaanꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” pY!Jo̱ guicañíiˋtu̱ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Moi˜ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: “Uǿøꞌ˜ lomɨɨꞌ˜, Moi˜, dsʉco̱ꞌ güeamꞌˆ e ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ sɨꞌøꞌˋ na lana, co̱ꞌ quiá̱bꞌˉ sínꞌˋn. r] “Jneab˜ Fidiéeˇ i̱ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíiˉnaꞌ i̱ calɨsíˋ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ Isáaˊ jo̱guɨ Jacóoˆ.” Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Moi˜ e júuˆ jo̱, eáamˊ cafǿiñꞌˊ carˋ cajlémˉbre, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ joˋ niteáˋ dsíirˊ faꞌ nijǿøˉguɨr e lɨ˜ gui˜ ꞌmató̱o̱ˊ e iaˋ jɨˋ do. e CJo̱ eáamˊ cangoꞌgóˋ dsíiˊ Moi˜ mɨ˜ cangárˉ e jo̱. Jo̱guɨ mɨ˜ cangoquiéeiñˊ cartɨˊ quiá̱ꞌˉguɨ e laco̱ꞌ nijǿørˉ guiʉ́ˉ e jo̱, jo̱ canúurˉ luu˜ Fidiéeˇ e guicajíngꞌˉ lala: l Q’Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ lajo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e ngɨˊ Moi˜ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ seengˋ fɨˊ quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ móꞌˋ e siiˋ Sinaí, jo̱ fɨˊ jo̱b cangárˉ co̱o̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ e gui˜ iaˋ jɨˋ dsʉꞌ jaˋ e cooˋ. Jo̱ lajeeˇ jo̱b cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fɨˊ jee˜ jɨˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e gui˜ e iaˋ jɨˋ do. Z -’Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Moi˜ e júuˆ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ Egipto jo̱ cangórˉ cangogüeárˋ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ e néeˊ huí̱i̱ˉ e siiˋ Madián. Jo̱ fɨˊ jo̱b caguárˋ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ. Jo̱ fɨˊ jo̱b calɨséngˋ gángˉ jó̱o̱rˊ sɨñʉʉˆ. t a¿Su ɨˊ oꞌˊ e nijnganꞌˆ jnea˜ laco̱ꞌguɨ cajnganꞌˊ i̱ dseaˋ egipcio do lado guiéeˉ?” ! ;’Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmángꞌˋ i̱ jaangˋguɨ do calɨguíimˉbre quiáꞌˉ Moi˜, jo̱ caꞌlemꞌˊbreiñꞌ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: “¿I̱˜ caguíngꞌˋ ꞌnʉˋ e lɨ́ɨnꞌˊ jaangˋ fii˜ quíˉiiꞌ i̱ quidsiꞌˋ íꞌˋ jee˜ jneaꞌˆ? /Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, ngóˉtu̱ Moi˜ caléꞌˋ catú̱ˉ e cangoꞌeerˇ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, cangáiñˉ gángˉ laꞌóꞌˋ dseaˋ góorˋ i̱ taang˜ ta˜ tɨ́ɨngˊ, jo̱baꞌ calɨꞌiiñ˜ e nisɨ́ngˉtu̱iñꞌ do røøˋ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “¿Jialɨꞌˊ taang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ?”  ’Jo̱ ɨˊ dsíiˊ i̱ Moi˜ do e nilɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel do e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íˋbre nileángˉ Fidiéeˇ jaléiñꞌˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ góorˋ do jaléꞌˋ e jo̱. r]Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, cangáiñˉ jaangˋ dseaˋ egipcio i̱ táangˋ jmángꞌˋ jaangˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱ cajmɨꞌǿmꞌˋ Moi˜ i̱ dseaˋ góorˋ do, jo̱guɨ cajngamꞌˊbre i̱ dseaˋ egipcio do. W'’Jo̱ mɨ˜ cadsíꞌˉ i̱ Moi˜ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ, caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nidsiꞌeer˜ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel i̱ taam˜bɨ fɨˊ Egipto do. fEJo̱ mɨ˜ cacuaiñꞌˉ do, calɨtɨ́mˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e tɨɨngˋ dseaˋ egipcio, jo̱guɨ eáamˊbɨ ꞌgøiñꞌˊ cajo̱ e tɨɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e jmóoˋ dseaˋ do cajo̱. U#Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e ꞌnéˉ nitiúuiñˉ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cangotiúumˇbre. Jo̱ jaangˋ sɨmɨ́ˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Egipto do, íbˋ cadséngꞌˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do, jo̱ catǿˉbre fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ cajmɨcuáangˋneiñꞌ do lafaꞌ jó̱o̱ˊbre. xi’Jo̱ ie˜ jo̱b cajo̱ cangáangꞌ˜ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ Moi˜ do, jo̱ eáamˊ iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do. Jo̱ sejmiiˋbiñꞌ do cajmɨcuó̱o̱ˋ quiáꞌrˉ lajeeˇ gaangˋ sɨꞌˋ. Jo̱ i̱ dseata˜ íˋ, eáamˊ gaˋ caꞌéerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel, jo̱guɨ caquiʉꞌˊ i̱ dseata˜ do ta˜ e ꞌnéˉ nitiúuiñꞌˉ do jaléngꞌˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nijúuiñꞌˉ do. *MJo̱ ie˜ jo̱ mɨ˜ caguáˋ jaangˋguɨ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ caquiʉꞌˊ ta˜ e fɨˊ Egipto do, jo̱ i̱ dseata˜ íˋ joˋ calɨcuíiñˋ Séˆ. ’Jo̱ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e nijmiti˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Abraham lamɨ˜ jéengˊguɨ eáangˊ, jo̱ eáamˊ nɨcangofɨ́ɨngˉ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel e fɨˊ Egipto do. ~Jo̱ jaléꞌˋ móoˋ teáangꞌ˜ i̱ Jacóoˆ do cangocó̱o̱rˋ fɨˊ Siquem lɨ˜ se̱ꞌˊ Canaán, jo̱ caꞌóorˉ fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ lɨ˜ caláˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham quiáꞌˉ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Hamor e fɨˊ Siquem do. x}i’Jo̱ lajo̱b cajméeˋ Jacóoˆ, cangogüeáˋbre fɨˊ Egipto có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajúiñˉ, jo̱ fɨˊ jo̱bɨ cajo̱ cajúngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ. <|qJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquiʉꞌˊ Séˆ ta˜ e nidséˉ tiquiáꞌrˆ Jacóoˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do fɨˊ Egipto. Jo̱ lɨ́ꞌˆ lajeeˇ lajɨɨiñˋ laꞌóꞌˋ cangolíiñˆ fɨˊ jo̱ tíiˊbre setenta y cinco. s{_ ’Jo̱ mɨ˜ cangolíingˉtu̱ i̱ jó̱o̱ˊ Jacóoˆ fɨˊ Egipto e catɨ́ˋ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ, jo̱guɨbaꞌ cajméeˋ Séˆ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e rúiñꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜bre lɨiñꞌˊ do. Jo̱ lajo̱b calɨñiˊ i̱ dseata˜ Egipto do e dseaˋ Israel lɨ́ɨngˊ Séˆ laco̱ꞌguɨ jneaa˜aaꞌ. z  Dsʉꞌ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ Jacóoˆ do e seabˋ mɨcuɨꞌieeˋ fɨˊ Egipto, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b casíiñˋ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do. Jo̱ e jo̱b laꞌuii˜ ya̱ꞌˊ e cangolíiñꞌˆ do fɨˊ Egipto. nyU ’Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajáˉ ji̱i̱ˋ ooˉ fɨˊ latøøngˉ Egipto có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Canaán, jo̱ eáamˊ iihuɨ́ɨˊ cangongɨ́ɨngˉ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉnaaꞌ co̱ꞌ joˋ seaˋ e nidǿꞌrˉ. 3x_ jo̱ caleáamˋbreiñꞌ do jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e sɨꞌíˆ e nidsingɨ́ɨiñꞌˉ do, jo̱guɨ cacuøꞌˊreiñꞌ do e tɨɨmˋbiñꞌ eáangˊ, jo̱guɨ cajméerˋ e guiʉ́bˉ caꞌéeˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Egipto có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ cacuøꞌˊreiñꞌ co̱o̱ˋ ta˜ e lɨ́ɨiñꞌˊ do dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ e fɨˊ Egipto do, jo̱guɨ e néeˊ niñꞌ˜ do fɨˊ ꞌnʉ˜ i̱ dseata˜ féngꞌˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ fɨˊ jo̱. w ’Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ jó̱o̱ˊ Jacóoˆ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do calɨ́ˉ dsihuɨ́ɨmˊbre quiáꞌˉ i̱ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Séˆ do, jo̱baꞌ caꞌnɨ́ɨmˋbreiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Egipto, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ jo̱b cajéengˋneiñꞌ. Jo̱ dsʉꞌ eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌˉ i̱ Séˆ do, vw’Jo̱ Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ júuˆ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, jo̱ catɨguaˇ júuˆ e tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ lají̱i̱ꞌ˜ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e Fidiéebˇ lɨ́ɨngˊ Diée˜ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e nijmiti˜bre e jo̱. Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨséngˋ jaangˋ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ i̱ calɨsíˋ Isáaˊ, jo̱ caté̱e̱ˋbre li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñꞌˋ do mɨ˜ cadsíñˉ jñiáˉ jmɨɨ˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ta˜ cahuɨ̱́ꞌˋ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ lajo̱b cajméeˋ i̱ Isáaˊ do mɨ˜ calɨséngˋ jaangˋ jó̱o̱rˊ sɨñʉʉˆ i̱ calɨsíˋ Jacóoˆ, jo̱guɨ lajo̱b cajméeˋ Jacóoˆ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ guitúungˋ jó̱o̱rˊ sɨñʉʉˆ i̱ calɨséngˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ i̱ guitúungˋ dseañʉꞌˋ íbˋ lɨ́ɨˊ tiquiáꞌˆ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do. Uu#Jo̱ casɨ́ꞌˉbɨguɨ Fidiéeˇ i̱ Abraham do jo̱ cajíñꞌˉ: “Jnea˜ nicuǿøˆø iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijmeángꞌˋ ta˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe e lɨiñꞌˊ do dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, niꞌuǿmˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe do fɨˊ jo̱, jo̱ jaléngꞌˋ íˋ nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iim˜baa e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ na.” Jo̱ lanab casɨ́ꞌˉ Fidiéeˇ i̱ Abraham do ie˜ jo̱. t+Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉbɨ Fidiéeˇ i̱ Abraham do e jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ nidsilíiñˉ e nigüeárˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ fɨɨˋ jiéꞌˋ fɨˊ co̱o̱ˋ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ e néeˊ huí̱i̱ˉ. Jo̱ fɨˊ jo̱b nijméiñꞌˉ do ta˜ laco̱ꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ jo̱guɨ gabˋ nidsingɨ́ɨiñˉ do lajeeˇ quiʉ̱́ˋ ciento ji̱i̱ˋ. DsDsʉꞌ jaˋ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ íˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ uǿˉ ie˜ jo̱. Jo̱ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e nicuǿꞌˉbre dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ do e uǿˉ do, nañiˊ faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jó̱o̱ˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham jaˋ mɨˊ seengˋ ie˜ jo̱. Dr’Jo̱ lajo̱b cajméeˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Abraham, cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ Caldea do jo̱ fɨˊ dob cangogüeárˋ fɨˊ Harán. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajúmˉ tiquiáꞌrˆ. Jo̱ Fidiéebˇ catǿˉ quiáꞌˉ i̱ Abraham do fɨˊ Canaán fɨˊ lɨ˜ néeˊ jneaa˜aaꞌ lana. Vq%Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ íˋ ie˜ jo̱: “Tʉ́ʉˊ góoꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨjú̱ꞌˆ, jo̱ niguóꞌˆ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ niꞌéeˆe ꞌnʉˋ.” %pCJo̱baꞌ cañíiˋ Tée˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ mogui˜ fii˜ jmidseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe, dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ jo̱guɨ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. Cajmijnéemˋ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ i̱ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ do fɨˊ quiniˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Abraham malɨɨ˜guɨ eáangˊ lajeeˇ e cateáangˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do fɨˊ Mesopotamia lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ nidsérˉ e nidsigüeárˋ fɨˊ Harán. o Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ góorˋ Tée˜ do song e jábꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcanúurˉ féꞌˋ dseaˋ uii˜ quiáiñꞌˉ do. vneJo̱ i̱ dseata˜ Israel do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ do ie˜ jo̱, mɨ˜ cajǿøiñˉ Tée˜, jo̱ cangángˉneiñꞌ do e lɨ́ɨˊ niñꞌ˜ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ ni˜ jaangˋ ángel i̱ casíingˋ Fidiéeˇ.emCjo̱ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Nɨcanʉ́ˆnaaꞌ e féꞌˋ i̱ Tée˜ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret e niꞌíimˉbre guáꞌˉ féꞌˋ quíˉnaaꞌ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱guɨ e nijmɨsɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨˋnaaꞌ jmooˉnaaꞌ e caséeˊ Moi˜ do e ꞌnéˉ jmitíˆnaaꞌ. l  Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ jo̱, dob nɨteáangˉ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌneaangˇ i̱ niféꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Tée˜, qk[ Jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ, júuˆ jo̱b teáˋ casá̱ꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ jmangꞌˉ i̱ calɨ́ˉ ꞌníꞌˋ níimˉ i̱ Tée˜ do. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel do casamꞌˉbre Tée˜ jo̱ caguijeáaiñˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. j Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ caꞌnáaiñˉ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nijméˉ dseeˉ uii˜ quiáiñꞌˉ do e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ dseeˉ i̱ Tée˜ do e féiñꞌˋ do jmangꞌˉ júuˆ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Moi˜ jo̱guɨ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱. 0iY Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋbingꞌ canaangˋ jmiquíngꞌˉ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Tée˜ do, dsʉꞌ jaˋ líꞌˋguɨr faꞌ e røøˋ nicǿngˉ júuˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Tée˜ do, co̱ꞌ eáamˊ tɨɨiñꞌˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Zh- Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel dseaˋ góoˋ i̱ Tée˜ do canaangˋ jmiquíngꞌˉ dsíirˊ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱ i̱ dseaˋ Israel i̱ fɨ́ɨngˊ do quiéengˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ e siiˋ Liberto co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Cirene có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Alejandría, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia cajo̱. gJo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌgøngꞌˊ i̱ Tée˜ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jmóoˋbre jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jo̱guɨ jaléꞌˋ e li˜ fɨˊ jee˜ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱. 9fkJo̱ lajo̱b ngóoˊ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ ngóoˊ dsifɨ́ɨmˊbɨ i̱ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do fɨˊ Jerusalén. Jo̱ jɨˋguɨ i̱ fɨ́ɨmˊ jmidseaˋ Israel íñꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱. Mɨ˜ casaiñꞌˉ Tée˜ -eSJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangosíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ lɨ˜ teáangˉ dseaˋ apóoˆ, jo̱ íˋguɨbingꞌ camɨꞌˊ Fidiéeˇ uii˜ quiáiñꞌˉ do, jo̱guɨ mɨfɨ́ɨngˋ caquidsirˊ guóorˋ moguiñꞌ˜ lajaangˋ lajaaiñꞌˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌíñꞌˋ e ta˜ do. QdJo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do casɨ́ɨiñˉ røøˋ ie˜ jo̱. Jo̱baꞌ caꞌnáaiñˉ Tée˜, jaangˋ dseañʉꞌˋ Israel i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ carˋ ngocángˋ dsíirˊ jo̱guɨ i̱ jéeˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ, có̱o̱ꞌ˜guɨ Lii˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Prócoro có̱o̱ꞌ˜guɨ Nicanor có̱o̱ꞌ˜guɨ Timón, jo̱guɨ Pármenes jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ Nicolás, jaangˋ i̱ niseengˋ fɨˊ Antioquía, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ nɨcaquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e laco̱ꞌ nɨcaꞌuíiñˉ dseaˋ Israel. cJo̱ jneaꞌˆ nijmóˆbɨ́ɨꞌ ta˜ féngꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lajeeˇ jo̱ cajo̱. ebCJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ꞌnéengˋ rúngꞌˋnaꞌ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaang˜naꞌ guiángˉ dseañʉꞌˋ i̱ laꞌóꞌˋ nɨcuíingˋ rúngꞌˋnaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jo̱guɨ nɨngángꞌˋnaꞌ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ i̱ laꞌóꞌˋ nɨjmɨcó̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quíiˉnaꞌ. Jo̱baꞌ dseaˋ íˋbingꞌ niguiáˆnaꞌ ni˜ e ta˜ jmóoˋ guiéeˉ na. ca?Jo̱baꞌ caseángꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ dseengˋ e jneaꞌˆ nitʉ́ˆnaaꞌ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijmóˆnaaꞌ guiéeˆ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ niñíingˋnaꞌ. ` )Jo̱ ie˜ jo̱, eáamˊ ngofɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ jmíiˊ griego canaaiñˋ jmiquímꞌˉ dsíirˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ féꞌˋ jmíiˊ hebreo, jo̱ féꞌrˋ e jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ griego i̱ ꞌnɨ́ɨˉ jaˋ íñꞌˋ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ngɨ́ɨiñˋ e ꞌnérˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜. X_)*Jo̱ canaangˋtu̱ i̱ dseaˋ apóoˆ do e eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱guɨ guiarˊ jaléꞌˋ e júuˆ do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén jo̱guɨ lajo̱bɨ lacaangˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ dseaˋ cajo̱.B^})Jo̱ caꞌuøømˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do e fɨˊ jo̱ e iáangˋ dsíirˊ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcacuøˊ írˋ e laco̱ꞌ nidsingɨ́ɨiñˉ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ Jesús. q][(Jo̱ catǿbꞌˉtu̱r i̱ dseaˋ apóoˆ do caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do; jo̱ mɨ˜ nɨteáaiñꞌ˜ do, jo̱ cabǿøngˉneiñꞌ jo̱guɨ caꞌɨ́ɨˉtu̱r ꞌgooˋ quiáiñꞌˉ do e joˋ niguiáˉguɨiñꞌ do júuˆ quiáꞌˉ i̱ Jesús do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ caleáangˋneiñꞌ do. \{'Dsʉꞌ song e júuˆ la e quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nilíꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌíing˜naꞌ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ñiim˜ óoˊnaꞌ, jo̱ jieˊ mɨ˜ jmeeˉnaꞌ e teáangˉnaꞌ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e féꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ Gamaliel do e júuˆ jo̱, caꞌímˉ i̱ dseaˋ do júuˆ. [#&Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e tiúungˊnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na, jo̱ jaˋ quɨ́ngꞌˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ có̱o̱ꞌr˜. Co̱ꞌ faco̱ꞌ e júuˆ la quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ yaang˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, cuǿømˋbɨ ningɨ́ngˉ. ;Zo%Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e calɨꞌíingˆ dseaˋ, caró̱o̱ˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Judas i̱ seengˋ fɨˊ Galilea i̱ cajíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ laniingˉ; jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ calɨ́ꞌrˉ i̱ calɨgǿngˋ ie˜ jo̱. Dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, dseabˋ cajngaꞌˊ quiáꞌrˉ cajo̱, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do casojǿmˉbiñꞌ do cajo̱. cY?$Té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ ie˜ nɨngóoˊjiʉ do caseáangˋ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Teudas do teáˋ ꞌñiaꞌrˊ e jíñꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ laniingˉ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ calɨgǿiñˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ quiʉ̱́ˋ ciento dseaˋbingꞌ cangotáangˉ có̱o̱ꞌr˜ ie˜ jo̱. Dsʉꞌ cajngamꞌˊ dseaˋ i̱ Teudas do mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ casojǿmˉbingꞌ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ cadséngˉ quiáꞌrˉ. g|{xzOyZxXwhvUuYt#srqpnm"kCjihgecba`_&]\[[Y1WVU`TS9R QtONZMwLaKIING6EDxC?AJ?>=n;:88 75210/.-C,M*(&$#""- o&[,u$3h2x&/  }A8Dw Jo̱baꞌ cañíiˋ Cornelio quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨngóoˊ quiʉ̱́ˋ jmɨɨ˜ lana, jo̱ e íꞌˋ laco̱ꞌ ngóoˊ lana, lab guiin˜n fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ la e jmifénꞌˊn Fidiéeˇ la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ e caꞌlóoˉ. Jo̱ lajeeˇ jo̱, co̱o̱ˋ cajnémˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ quiꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e jɨꞌˋ eáangˊ, pY Jo̱baꞌ mɨ˜ caguilíingˉ dseaˋ quíiꞌˉ e tǿꞌrˋ jnea˜, dsifɨbˊ cagáˉa có̱o̱ꞌr˜, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ dseeˉ caséeꞌ˜e. Jo̱baꞌ iin˜n dseáangˊ dsiiˉ e˜ ta˜ cateꞌˊnaꞌ jnea˜.  Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseaˋ do: —Nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, jaˋ cuǿøngˋ e dsitóoꞌ˜naaꞌ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ dseaˋ la ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ sɨɨng˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ la ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Dsʉꞌ lana Fidiéeˇ nɨcaꞌeꞌrˊ jnea˜ e joˋ cuǿøngˋ e nifáꞌˆa e dseaˋ la ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel faꞌ e uǿngˉnaꞌ. A{ Jo̱ lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ sɨ́ɨiñˋ ladob, caꞌíˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nɨsɨseángꞌˊ fɨˊ jo̱ mɨ˜ cangotáaiñꞌ˜. C Dsʉꞌ Tʉ́ˆ Simón dsifɨˊ ladob caseangꞌˊneiñꞌ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Ráanꞌˉ, Cornelio, co̱ꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ laco̱ꞌ ꞌnʉˋ. %C Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do fɨˊ jo̱, dob nɨsingꞌˊ i̱ Cornelio do oꞌnʉ́ˆ e nɨgüɨjeengˇneiñꞌ. Jo̱ mɨ˜ cangángˉ rúiñꞌˋ, dsifɨˊ ladob casíꞌˋ Cornelio uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ i̱ Tʉ́ˆ Simón do e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊneiñꞌ.  Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱, jo̱guɨbaꞌ caguilíiñˉ cartɨˊ Cesarea fɨˊ lɨ˜ nɨguiing˜ i̱ Cornelio do sɨjeengˇ írˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuíiñˋ eáangˊ i̱ catǿꞌrˉ fɨˊ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ i̱ Tʉ́ˆ Simón do.  Jo̱ catǿbꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseañʉꞌˋ gaangˋ do fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱ dob caje̱rˊ co̱lɨɨng˜ e uǿøˋ jo̱. Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, cangóbˉ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do fɨˊ Cesarea, jo̱guɨ cangolíimˉbɨ có̱o̱ꞌr˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jope. #? Jo̱ cañíiˋ i̱ dseañʉꞌˋ gaangˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jáaˊnaaꞌ ta˜ quiáꞌˉ jaangˋ fii˜ ꞌléeˉ quíˉnaaꞌ i̱ siiˋ Cornelio, jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ guiúngˉ eáangˊ jo̱guɨ contøømˉ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ góoꞌˋ dseaˋ Israel eáamˊ jmɨꞌgórˋ dseaˋ do jo̱guɨ ꞌneáaiñˋ cajo̱. Jo̱ jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌˉ írˋ e nitǿꞌrˋ ꞌnʉˋ fɨˊ quiáꞌrˉ jo̱ ninúrˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quíiꞌˉ e ꞌnéˉ nifɨ́ꞌˆre. s_ Jo̱ cajgámˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do lɨ˜ dsíiñˆ, jo̱ cangoꞌíiñꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Cornelio do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jneab˜ i̱ ngɨˋnaꞌ ꞌnángꞌˋnaꞌ. ¿E˜ júuˆ quié̱ˆnaꞌ? %C Ráanꞌˉ jo̱ guóꞌˆ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ jaˋ eeˋ ɨˊ oꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ casɨ́ɨnˉn i̱ dseaˋ na fɨˊ la. 0Y Jo̱ lajeeˇ jo̱, dobɨ singꞌˊ Tʉ́ˆ Simón e ɨˊ dsíirˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cangárˉ do mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caféꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ casɨ́ꞌˉ írˋ lala: —Janúꞌˋ, Tʉ́ˆ Simón, nab teáangˉ gaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ ꞌnángꞌˊ ꞌnʉˋ. ' jo̱ cajmɨngɨ́ɨrˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ su dob lɨ˜ guiing˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón i̱ siiˋbɨ Tʉ́ˆ cajo̱. .U Jo̱ caje̱ˊ Tʉ́ˆ Simón ɨˊ dsíirˊ e˜ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e cangárˉ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ caguilíimˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Cornelio do fɨˊ quiáꞌˉ i̱ Simón do e nɨngɨ́ˋ cangɨrˊ jmɨngɨ́ɨrˋ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, $ A Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ e guicaféꞌˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ jo̱, cangóbꞌˉtu̱ e ꞌmɨꞌˊ do fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. 6 e Jo̱baꞌ guicajíngꞌˉtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do: —Jaléꞌˋ e jíngꞌˉ Fidiéeˇ e cuǿømˋ líˋ cøꞌˆ, jaˋ e ta˜ e foꞌˆ ꞌnʉˋ e jaˋ cuǿøngˋ. 2 ] Jo̱ Tʉ́ˆ Simón cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —U̱˜, Fíiˋi, jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ cacúnꞌˉn jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ na, co̱ꞌ lajo̱ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˆnaaꞌ, jneaꞌˆ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel. ' G Jo̱ canúurˉ e cajíngꞌˉ jaangˋ i̱ guicaféꞌˋ jo̱ guicajíñꞌˉ do: —Ráanꞌˉ, Tʉ́ˆ Simón, jngangꞌˊ i̱ jóꞌˋ na jo̱ quiéꞌˋ.  1 Jo̱ e dsíiˊ ꞌmɨꞌˊ do jnéengˉ teáangꞌ˜ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jóꞌˋ nuuˋ i̱ dsi˜ tú̱ˉ guooˋ jo̱guɨ tú̱ˉ tɨɨˉ, jo̱ quiéengˋguɨ cajo̱ jaléngꞌˋ mɨꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ quɨꞌˊ jo̱guɨ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ ta̱ˊ. \1 Jo̱ cangárˉ e canaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ jnéengˉ cajgóˉ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e feꞌˋ, jo̱ jnéengˉ ꞌñʉ́ʉꞌ˜ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜.  Jo̱ sóongˉ nɨjmɨꞌaaiñˉ lajeeˇ jo̱, jo̱ nɨꞌiiñ˜ dǿꞌrˉ i˜bre. Jo̱ lajeeˇ guiiñꞌ˜ dob, lajeeˇ e néeˋ guiʉ́ˉ e nidǿꞌrˉ, canaangˋ nírˋ jaléꞌˋ e cacuøˊ Fidiéeˇ e sɨꞌíiñˆ e ninírˋ lafaꞌ mɨ˜ quɨˊ dseaˋ. M Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, lajeeˇ guiꞌnangꞌˇ teáaiñꞌ˜ do fɨˊ jo̱ nɨjaquiéemˊ niguilíiñˉ fɨˊ Jope, jo̱ nɨngóoˊ guieñíꞌˉ ie˜ jo̱, jo̱ lajeeˇ jo̱b cajgóoˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ e lɨ˜ guiiñꞌ˜ do fɨˊ Jope e cangoféeiñꞌˇ Fidiéeˇ. 3_ Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jmaꞌˊreiñꞌ do júuˆ jaléꞌˋ e cangárˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e cajíngꞌˉ i̱ ángel do, jo̱ casíimˋbreiñꞌ do fɨˊ fɨɨˋ Jope. +O Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cangángꞌˉ i̱ ángel i̱ caféꞌˋ quiáꞌrˉ do, dsifɨˊ lanab catǿꞌˉ i̱ Cornelio do gángˉ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ ꞌléeˉ i̱ nicuíiñˋ guiʉ́ˉ jo̱guɨ i̱ eáamˊ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ cajo̱. G Jo̱ lana dob guiiñ˜ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Simón cajo̱, jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ guiing˜ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨꞌua˜ loo˜ jóꞌˋ.  Jo̱ lana nisɨ́ɨnꞌˆ dseaˋ quíiꞌˉ fɨˊ Jope jo̱ nidsiteꞌrˊ Simón i̱ siiˋ Tʉ́ˆ cajo̱ e nijaiñꞌˊ fɨˊ la. 4a Jo̱ dob caje̱ˊ i̱ Cornelio do jǿøiñˉ i̱ ángel do, jo̱ eáamˊ ꞌgóꞌrˋ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿E˜ ꞌnéˉ jmee˜e, Fíiˋi? Jo̱ cañíiˋ i̱ ángel do quiáꞌˉ Cornelio jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨnúubˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ mɨ˜ fǿnꞌˋre, jo̱guɨ níˋbre jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmooꞌˋ e jmɨcó̱o̱ꞌˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ lɨcó̱o̱ꞌ˜. @y Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ngóoˊjiʉ la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ e caꞌlóoˉ i̱ Cornelio do lɨɨng˜ eeˋ cangárˉ lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱ dseángꞌˉ røøbˋ cangáiñˉ jaangˋ ángel i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ i̱ caꞌíˉ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ jo̱ cajíngꞌˉ dseaˋ do lala: —¡Cornelio! ve Jo̱ i̱ Cornelio do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, røøbˋ eáamˊ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ eáamˊ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨr có̱o̱ꞌ˜ cuuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ jaˋ seaˋ e ꞌnéˉ, jo̱guɨ contøømˉ féiñꞌˊ Fidiéeˇ cajo̱. @~ { Jo̱ ie˜ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Cornelio fɨˊ co̱o̱ˋ fɨˊ lɨ˜ siiˋ Cesarea i̱ nilɨ́ɨngˊ fii˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ e siiˋ italiano. K} +Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, huǿømˉbɨ caje̱ˊ Tʉ́ˆ Simón e fɨˊ fɨɨˋ jo̱ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón i̱ nijmóoˋ ta˜ jmɨꞌua˜ loo˜ jóꞌˋ.>|u *Jo̱ jalémꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Jope calɨñirˊ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do ie˜ jo̱, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cajángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱. { )Jo̱ Tʉ́ˆ Simón catɨ́ɨiñˉ guooˋ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casíngꞌˋneiñꞌ. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, catǿꞌˉtu̱r jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caꞌuǿøiñˋ e fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ teáangꞌ˜ do, jo̱ caꞌeiñꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do i̱ dseamɨ́ˋ do e nɨcají̱ꞌˊbiñꞌ do. pzY (Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, caquiʉꞌˊ Tʉ́ˆ Simón ta˜ e caꞌuøømˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ e sɨnʉ́ʉˆ do fɨˊ caluuˇ. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ jo̱ canaaiñˋ féiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱, mɨfɨ́ɨngˋ cajǿøiñˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Tabita, ráanꞌˉ! Jo̱ dsifɨˊ ladob caneáaˊ i̱ dseamɨ́ˋ do jminirˇ, jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ Tʉ́ˆ Simón, caró̱o̱ˉbre jo̱ caguárˋ. tya 'Jo̱ cangóbˉ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do fɨˊ Jope. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, jo̱ caguijéengˋneiñꞌ do fɨˊ lɨ˜ ráangˋ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌlɨɨ˜ do. Jo̱ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ niteáangꞌ˜ lɨ˜ ráangˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ do dsíngꞌˉ quɨꞌrˊ carɨ̱́ɨ̱rˋ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ singꞌˊ Tʉ́ˆ Simón mɨ˜ caguiéˉ dseaˋ do fɨˊ do; jo̱ caꞌeꞌˊreiñꞌ jaléꞌˋ mɨꞌñúungꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ꞌmɨꞌˊ e jiéꞌˋ e nicaꞌmiˊ i̱ Dorcas do jo̱guɨ e nɨcangɨ́ɨiñˋ cuøˊ dseaˋ do lamɨ˜ seeiñˋ. Jx  &Jo̱ e fɨɨˋ Jope do quiá̱bꞌˉ néeˊ laco̱ꞌguɨ néeˊ e fɨɨˋ Lida e fɨˊ lɨ˜ táangˋ i̱ Tʉ́ˆ Simón do. Jo̱ co̱ꞌ calɨñibˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jope e fɨˊ Lidab táangˋ Tʉ́ˆ Simón, jo̱baꞌ dsifɨbˊ casíiñˋ gángˉ dseañʉꞌˋ fɨˊ do; jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱ caguisíiꞌˇreiñꞌ do lala: —Tʉ́ˆ Simón, máˉaaꞌ fɨˊ Jope lajmɨnáˉ. rw] %Jo̱ ie˜ jo̱ nicalɨdséebꞌ˜ i̱ Dorcas do, jo̱ cajúmˉbre. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ có̱o̱ꞌr˜ do ie˜ jo̱ calángꞌˊneiñꞌ, jo̱ caquiáangˋneiñꞌ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ ꞌnʉ́ʉˊ yʉ́ꞌˆ. v $Jo̱ ie˜ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Jope. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do nisiirˋ Tabita, e guǿngꞌˋ Dorcas có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ griego. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ contøømˉ jmóorˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ e ꞌnéˉ. u% #Jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Lida có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sarón cangárˉ e caró̱o̱bˉ i̱ Eneas do, jo̱baꞌ cajámꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱. Mɨ˜ cajmijí̱ꞌˊtu̱ Tʉ́ˆ Simón jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Dorcas t "Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseañʉꞌˋ íˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Eneas, Dseaˋ Jmáangˉ nijmiꞌleáaiñˉ ꞌnʉˋ jmɨɨ˜ ná. Ráanꞌˉ, jo̱ séeꞌ˜ lɨ˜ ráanꞌˋ. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caró̱o̱ˉ Eneas e lɨ˜ ráaiñꞌˋ do. Ns !Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, cadséiñꞌˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ i̱ siiˋ Eneas, jo̱ nɨngóoˊ mɨˊ jñiáˉ ji̱i̱ˋ e niráaiñꞌˋ do co̱o̱ˋ lɨ˜ ráaiñˋ. r Jo̱ lajeeˇ jo̱ ngɨˊ i̱ Tʉ́ˆ Simón do e dsiꞌeer˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Lida e cangoꞌeerˇ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱. `q9 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lacaangˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea có̱o̱ꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria juguiʉ́ˉ júuˆ røøbˋ nɨseeiñˋ, jo̱guɨ eáangˊguɨ ngóoˊ lɨjáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ carˋ ngocángˋ dsíirˊ. Jo̱ lajalémꞌˋbre jmóorˋ úungˋ e jmiféiñꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajo̱b ngóoˊ lɨfɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Tʉ́ˆ Simón jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiémꞌˉtu̱ Saulo fɨˊ Jerusalén, jo̱ calɨꞌiiñ˜ e niseáiñꞌˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱; dsʉꞌ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do ꞌgǿmꞌˋbreiñꞌ, co̱ꞌ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e nɨlɨ́ɨngˊ Saulo dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. nkU Dsʉꞌ co̱o̱ˋ uǿøˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Damasco do cataiñꞌˉ Saulo fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ ꞌmatሠe feꞌˋ, jo̱ cajgiáangˉneiñꞌ do fɨˊ dseꞌˋ e iáˋ cu̱u̱˜ e siꞌˊ lacúngꞌˊ fɨɨˋ do, jo̱ lajo̱b caleáaiñˋ dseaˋ do. Mɨ˜ caguiéngꞌˉtu̱ Saulo fɨˊ Jerusalén Oj Jo̱ dsʉꞌ caꞌǿmꞌˊ Saulo júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do e nijmeángꞌˋneiñꞌ. Jo̱ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ neáangˊ i̱ dseaˋ i̱ sɨteengˆ írˋ do fɨˊ ooˉ iáˋ cu̱u̱˜ e ñíiˊ eáangˊ lɨ˜ güɨꞌɨ́ɨngˊ jee˜ fɨɨˋ Damasco e quiáꞌˉ sɨteeiñˆ e nijngángꞌˉneiñꞌ. Ki Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Damasco do canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ røøˋ jial nijngáiñꞌˉ i̱ Saulo i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góorˋ do. 6he Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱, eáangˊguɨ cuøꞌˊ bíˋ ꞌñiaꞌˊ Saulo e guiarˊ e júuˆ do. Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Damasco do caje̱rˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ e˜ dseángꞌˉ niñírˉ, co̱ꞌ i̱ Saulo do guiarˊ júuˆ e dseángꞌˉ jábꞌˉ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇ dseaˋ Israel. Mɨ˜ caláangˉ Saulo fɨˊ jaguóˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel qg[ Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ e júuˆ quiáꞌrˉ do, sóongˆ dsigáˋ dsíirˊ jo̱ féꞌrˋ: —¿Su o̱ꞌ i̱ nabɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ ngɨˊ jmángꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén? Jo̱ ¿su o̱ꞌ i̱ nabɨ cajo̱ i̱ cagüéngˉ fɨˊ Damasco la e nitǿørˋ e ꞌñúungꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel fɨˊ Jerusalén? 5fc Jo̱ lajeeˇ jo̱b canaangˋ Saulo guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱o̱ˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e té̱e̱ˉ fɨˊ Damasco, jo̱ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ e i̱ dseaˋ góorˋ Jesús do lɨ́ɨngˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. Ee Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagǿꞌrˋ ir˜ jo̱ catíimꞌ˜tu̱r bíˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ caje̱ˊbɨr co̱o̱ˋ tú̱ˉ jmɨɨ˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Damasco. Mɨ˜ caguiaˊ Saulo júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ Damasco qd[ Jo̱baꞌ caquidsiˊ Ananías guóorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mogui˜ Saulo, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b casojiʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ huiꞌˆ ꞌñʉˋ jminiˇ dseaˋ do, jo̱ dsifɨˊ ladob calɨjnéꞌrˋ. Lɨ́ˉ jo̱ caró̱o̱rˉ jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajgáaiñˉ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. c! Jo̱ dsifɨˊ ladob cangóˉ Ananías fɨˊ lɨ˜ niguiing˜ i̱ Saulo do. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, caꞌíˉbre fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ guiiñꞌ˜ do, jo̱ caquidsirˊ guóorˋ moguiñꞌ˜ do, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Saulo, rúꞌˋuuꞌ, i̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús i̱ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ lajeeˇ iuunꞌˉ fɨˊ e ñiꞌˊ fɨˊ la casíiñˋ jnea˜ lana e nijmee˜e e nilɨjnéꞌˋtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱guɨ e niñíinꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. pbY Jo̱ jnea˜bɨ niꞌéeˆe Saulo jial tíiˊ iihuɨ́ɨˊ ꞌnéˉ nidsingɨ́ɨiñˉ uii˜ quiéˉe. Ea Jo̱baꞌ cañíiˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ quiáꞌˉ Ananías jo̱ cajíñꞌˉ: —Gua˜, jo̱ güɨjmitiˇ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ, co̱ꞌ jnea˜ nɨcaꞌnáanˉn i̱ dseañʉꞌˋ do e niguiárˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel cajo̱. S` Jo̱guɨ lana nɨjáarˊ fɨˊ la e nɨquie̱rˊ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ e nisáiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ jo̱ nidsiteángꞌˊneiñꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. _ Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Ananías e jo̱, lalab cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, fɨ́ɨmˊ dseaˋ nɨcajmeaꞌrˊ jnea˜ júuˆ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcajmeáiñꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ fɨˊ Jerusalén. _^7 Jo̱ jnea˜ nɨcajméˉe e nɨcangángˉ Saulo ꞌnʉˋ lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ e guieꞌˊ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱ niquidsiꞌˋ guóoꞌˋ fɨˊ moguir˜, jo̱ lajo̱b nilɨjnéꞌˋtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. u]c Jo̱ cajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ Ananías do: —Ráanꞌˉ, jo̱ gua˜ fɨˊ co̱o̱ˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ siiˋ Derecha. Jo̱ mɨ˜ niguieꞌˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Judas, jo̱ nijmɨngɨ́ɨnꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Saulo i̱ seengˋ fɨˊ Tarso, co̱ꞌ lana guiiñ˜ féiñꞌˊ jnea˜. \3 Jo̱ e fɨˊ Damasco do niseengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nisiiˋ Ananías. Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ íˋ lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¡Ananías! Jo̱baꞌ cañíiˋ Ananías quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lab sínꞌˋn, Fíiˋi. [# Jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ tøøngˉ e jaˋ jnéꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ o̱ꞌguɨ ɨ̱́ꞌˋ gøꞌrˊ cajo̱. (ZI Jo̱ mɨ˜ caró̱o̱ˉ Saulo e lɨ˜ caquɨ́iñꞌˉ do, jo̱ mɨ˜ néeˊ júuˆ e cajǿørˉ dsʉꞌ joˋ nijneáˋ jminirˇ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ co̱ꞌ nɨtiuumˉbre. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜ dob caꞌméengˋ írˋ cartɨˊ caguiérˉ cartɨˊ Damasco. ^Y5 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngolíingˉguɨ có̱o̱ꞌ˜ Saulo ie˜ jo̱ dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ, co̱ꞌ canúuˉbre e luu˜ e guicaféꞌˋ do, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cangáiñˉ. AX{ Jo̱ dsíngꞌˉ cafǿngꞌˊ Saulo mɨ˜ canúurˉ lado, jo̱baꞌ cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, ¿e˜ iinꞌ˜ e nijmee˜e? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Ráanꞌˉ, jo̱ gua˜ fɨˊ Damasco, jo̱ fɨˊ jo̱b nihuí̱ꞌˋ ta˜ e˜ ꞌnéˉ nijméeꞌˆ. |Wq Jo̱baꞌ cañíiˋ Saulo quiáꞌˉ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ ꞌnʉˋ, Fíiˋi? Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jneab˜ Jesús i̱ ngɨˋ ꞌnʉˋ jmáanꞌ˜ gaˋ lana, jo̱ jaˋ ta˜ íingˆ quíiꞌˉ e jmooꞌˋ lajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ eáangˊguɨ jmáangꞌ˜ uǿøˊbaꞌ e jmooꞌˋ lajo̱. V Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́ngꞌˉ Saulo fɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canúurˉ e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ guicajíñꞌˉ sɨ́ꞌrˋ Saulo: —Saulo, Saulo, ¿jialɨꞌˊ jmáanꞌ˜ gaˋ jnea˜? CU Jo̱ cangɨ́ɨmˋ Saulo fɨˊ e nijmérˉ lajo̱, jo̱baꞌ fɨˊ Damasco cangórˉ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nɨjaquiéemˊ e niguiéerˊ e fɨˊ jo̱, co̱o̱ˋ cajneábˉ co̱o̱ˋ jɨˋ e teáˋ eáangˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ ngóorˊ do, jo̱ e jɨˋ do jnéengˉ jáaˊ catɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. }T u Jo̱ co̱ꞌ ie˜ jo̱ jaˋ mɨˊ caquiʉꞌˊbɨ dsíiˊ Saulo e ɨˊ dsíirˊ e nijngáiñꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ cangórˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel ie˜ jo̱ e cangomɨrˇ fɨˊ e nidsérˉ fɨˊ laco̱o̱ˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e té̱e̱ˉ fɨˊ fɨɨˋ Damasco e nidsiséiñꞌ˜ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ nitǿøˋreiñꞌ do e ꞌñúuiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ e té̱e̱ˉ fɨˊ Jerusalén. S R(Jo̱ catɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Azoto nicaguiéˉ Lii˜, jo̱ fɨˊ jo̱b canaaiñˋ ngɨrˊ fɨˊ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cartɨˊ caguiérˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Cesarea."Q='Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ uøøiñˋ fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ, jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ cacó̱ˉ quiáꞌˉ Lii˜, jo̱ joˋ cangángˉguɨ i̱ dseata˜ do írˋ; jo̱ caꞌíbˉtu̱iñꞌ do fɨˊ iuuiñˉ, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíirˊ cangáiñꞌˉ fɨˊ góorˋ. 4Pa&Jo̱ dsifɨˊ ladob caquiʉꞌˊ i̱ dseata˜ do ta˜ e caje̱ˊ e bǿøꞌ˜ lɨ˜ dsíiñꞌˆ do; jo̱ cajgáiñˉ e fɨˊ lɨ˜ seaˋ jmɨɨˋ do, jo̱ fɨˊ jo̱b caseáangˋ Lii˜ jmɨɨˋ i̱ dseata˜ do e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíiñꞌˉ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. ZO-%Jo̱baꞌ cañíiˋ Lii˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Song jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ e ngocángˋ oꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, cuǿømˋ nisánꞌˋ jmɨɨˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ do: —Jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn e i̱ Jesús do lɨ́ɨiñˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. zNm$Jo̱ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ fɨˊ la do, co̱o̱ˋ caguilíimˉbre lɨ˜ seaˋ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseata˜ etiope do casɨ́ꞌrˉ Lii˜: —Lab seaˋ jmɨɨˋ e la. ¿Jሠcuǿøngˋ nisánˋn jmɨɨˋ, faa˜aaꞌ? -MS#Jo̱baꞌ canaangˋ Lii˜ jmaꞌrˊ júuˆ i̱ dseañʉꞌˋ do e cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús guǿngꞌˋ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ lɨ˜ ɨiñꞌˊ do; jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ quiáꞌˉ jial láangˋ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. EL"Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ ɨrˊ e jiˋ do, jo̱ cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ dseata˜ do cajmɨngɨꞌrˊ Lii˜ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jmeeˉ uii˜ diée˜, jméeꞌ˜ jnea˜ júuˆ i̱˜ cuaiñ˜ quiáꞌˉ féꞌˋ i̱ Saíiˆ do e fɨˊ ni˜ jiˋ la. ¿Su quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ o̱faꞌ quiáꞌˉ i̱ jiémꞌˋ é? (KI!Jo̱ gabˋ cajmeángꞌˋ dseaˋ írˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ seengˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ røøˋ.Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nijméˉ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨju̱rˇ co̱ꞌ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ conguiaˊ cangoꞌíiñˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ e ɨˊ i̱ dseata˜ etiope do. sJ_ Jo̱ lalab féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ lɨ˜ guiꞌnáꞌˆ ɨrˊ do:Cangojéengˋ dseaˋ írˋ fɨˊ lɨ˜ nijúuiñˉ
laco̱ꞌguɨ la jéengˋ dseaˋ jaangˋ joꞌseꞌˋ i̱ dsijngáaiñꞌ˜;
jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ eeˋ caꞌóorˋ laco̱ꞌguɨ jaˋ óoˋ jaangˋ joꞌseꞌˋ mɨ˜ sɨtɨ́ɨngˊ dseaˋ jñʉ́ˆreꞌ. kIOJo̱ cañíiˋ i̱ dseañʉꞌˋ do quiáꞌˉ Lii˜ jo̱ cajíñꞌˉ: —U̱˜, jaˋ ngánꞌˋn, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ seengˋ nijmeáꞌˉ jnea˜ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e to̱o̱˜ la. Jo̱guɨ i̱ dseañʉꞌˋ etiope do catǿꞌrˉ Lii˜ e caguáiñꞌˋ do ni˜ e bǿøꞌ˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜. nHUJo̱ mɨ˜ cangoquiéengˊ Lii˜ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ canúurˉ e ɨˊ i̱ dseañʉꞌˋ do e jiˋ e cajmeꞌˊ i̱ Saíiˆ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨꞌˊreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su ngámꞌˋbaꞌ e ɨꞌˋ na? G-Jo̱ cajíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ i̱ Lii˜ do: —Gua˜ jo̱ güɨquiéengˊ laco̱ꞌ ngoꞌˊ e bǿøꞌ˜ do. !F;jo̱ e nɨꞌiuuiñˉ fɨˊ e ngangꞌˊtu̱r fɨˊ góorˋ e guiiñ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ ni˜ bǿøꞌ˜ e jñʉˊ cuea˜. Jo̱ lajeeˇ jo̱, ngaiñꞌˊ ɨrˊ co̱o̱ˋ jiˋ e cajmeꞌˊ Saíiˆ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. [E/Jo̱ lajo̱b cajméeˋ Lii˜, caguiéemˋ guiʉ́ˉ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ cangóˉbre fɨˊ lɨ˜ caquiʉꞌˊ i̱ ángel do ta˜. Jo̱ guiáꞌˆ fɨbˊ cajíngꞌˊ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ niseengˋ fɨˊ Etiopía i̱ nilɨ́ɨngˊ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌmeaˊ cuuˉ quiáꞌˉ reina Candace e fɨˊ góorˋ do. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do nicangórˉ fɨˊ Jerusalén e cangojmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, D)Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casíingˋ Fidiéeˇ jaangˋ ángel i̱ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ quiniˇ i̱ Lii˜ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Guia˜ guiʉ́ˉ quíiꞌˉ, jo̱ gua˜ fɨˊ lɨ́ꞌˉ lɨˊ uǿøˉ laco̱ꞌ ngóoˊ fɨˊ Jerusalén e guiéeˊ cartɨˊ fɨɨˋ Gaza; jo̱ e fɨˊ jo̱ ngɨ́ɨngˊ la tó̱o̱ˋ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ. =CsJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cajméeˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ caguiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ lajeeˇ e nɨteáaiñꞌ˜ fɨˊ e ngolíiñˋ fɨˊ Jerusalén canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús fɨˊ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ píꞌˆ e téeꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria cartɨˊ caguilíingˋtu̱r fɨˊ Jerusalén. Lii˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ Etiopía mBSJo̱ cañíiˋ i̱ Simón do quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Féengꞌ˜naꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe e laco̱ꞌ jaˋ güɨguiéeˆ güɨlíinˆn jaléꞌˋ e nɨcaféeꞌ˜naꞌ na. A5Co̱ꞌ nɨlíꞌˆbaa e dsíngꞌˉ dsihuɨnꞌˊ laco̱ꞌ sinꞌˊ na, jo̱guɨ dseeˉ quíiꞌˉ jéengˋ ꞌnʉˋ lafaꞌ ꞌñúumꞌ˜baꞌ. l@QTʉ́ʉˊ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ e ɨˊ oꞌˊ na, jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ Fidiéeˇ e niꞌíingˉguɨr dseeˉ quíiꞌˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e caꞌíiˋ oꞌˊ, jo̱ ne˜duuꞌ su cuǿøngˋguɨ lajo̱ quiáꞌrˉ. ?3Jaˋ eeˋ catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e ta˜ la, dsʉco̱ꞌ jaˋ ɨˊ oꞌˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. 2>]Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ i̱ Simón do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Ne˜duuꞌ e˜ ꞌlɨꞌˆ nilíinꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ cuuˉ quíiꞌˉ, co̱ꞌ caꞌíˋ oꞌˊ e có̱o̱ꞌ˜ cuuˉ quíiˉbaꞌ nilíꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ngɨ́ɨngˋ dseaˋ cuøˊ Fidiéeˇ! x=i—Nicuǿøˆbaa ꞌnʉ́ꞌˋ cuuˉ e nijmeeˉnaꞌ e nilíbꞌˋ jnea˜ cajo̱ e nicuǿøˆø jaléngꞌˋ dseaˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lɨco̱ꞌ niquidsiiˉ guóoˋo moguir˜ laco̱ꞌguɨ la jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ na. <Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ Simón do e ímꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lɨco̱ꞌ quidsiˊ i̱ dseaˋ apóoˆ do guóorˋ fɨˊ moguiñꞌ˜, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: l;QJo̱ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan caquidsirˊ guóorˋ fɨˊ mogui˜ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱ lajo̱b caꞌíñꞌˋ do Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajaangˋ lajaaiñˋ. ~:uco̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ caꞌíngꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ nɨcajgáaiñˉ jmɨɨˋbɨ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. q9[Jo̱ mɨ˜ caguilíiñꞌˉ do fɨˊ jo̱, canaaiñˋ mɨꞌrˊ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Samaria do e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ do Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, %8CJo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén do e caꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ casíiñˋ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ jo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan. P7 Jo̱ jɨˋguɨ i̱ Simón do jáꞌˉ calɨ́iñˉ jaléꞌˋ júuˆ e caguiaˊ i̱ Lii˜ do, jo̱ cajgáamˉbre jmɨɨˋ cajo̱, jo̱ canaaiñˋ ngɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Lii˜ do doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨiñꞌˊ do, jo̱ sóongˉ dsigáˋ dsíirˊ nírˋ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨiñꞌ˜ do jmɨɨ˜ jmóorˋ. ?6w Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaléꞌˋ júuˆ e guiaˊ i̱ Lii˜ do quiáꞌˉ jial iing˜ Fidiéeˇ cá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús i̱ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ dseañʉꞌˋ dseamɨ́bˋ jángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ mɨ˜ núurˋ jaléꞌˋ júuˆ e guiaˊ i̱ Lii˜ do, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ casaamˋbre jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. m5S Jo̱ lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ do jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Simón do, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e láaiñˋ do nɨcalɨ́ꞌˉbre nɨcajmɨgǿøiñˋ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ malɨɨb˜ eáangˊ. YZ~}{zyxwuCt:sqpXnml2kj hgifeeZcbb`__a^\[ZYXW/TRTPOhNLK8K'I1HeFEDDA?><<98C714310/=-,)(&:" {t+r Zt# Lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ eáangˊ Fidiéeˇ caguíñꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ, jo̱ lajeeˇ e neáaiñˊ fɨˊ Egipto, cajméeˋ Fidiéeˇ e eáamˊ cangofɨ́ɨiñꞌˊ, doñiˊ faꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ o̱ꞌ góorˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuǿømˋbre i̱ dseaˋ do fɨˊ Egipto laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøiñꞌˊ do. Gs Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caró̱o̱ˉ i̱ Paaˉ do lɨ˜ guiiñ˜, jo̱ cajméerˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ e laco̱ꞌ ninúˉ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel, jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel i̱ jmɨꞌgooˋnaꞌ Fidiéeˇ quíˉ jneaꞌˆ: "r= Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e caꞌɨ́ˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ e júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ e guáꞌˉ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ gángˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Rúꞌˋuuꞌ, song seaˋ júuˆ e iing˜naꞌ føngꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaꞌ la e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ, cuǿømˋ føngꞌˆnaꞌr lana. [q/ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøømˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ Perge, jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Antioquía e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Pisidia. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e jmiꞌíñꞌˊ, cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ fɨˊ jo̱b caguárˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do ie˜ jo̱. 9pk Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ ta˜ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan Marcos e fɨˊ Pafos do, jo̱baꞌ caꞌuøømˋbre fɨˊ jo̱ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ móoˊ, jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ Perge e néeˊ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ jmɨñíꞌˆ lɨ˜ se̱ꞌˊ Panfilia. Dsʉꞌ i̱ Juan Marcos do joˋ cangóˉguɨr có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱ caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén. \o1 Jo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do e calɨ́ˉ lado, dsifɨˊ lajo̱b jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ co̱ꞌ eáamˊ dsigáˋ dsíirˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do e eˊ i̱ dseaˋ apóoˆ do. Mɨ˜ cangolíingˆ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé fɨˊ Antioquía lɨ˜ se̱ꞌˊ Pisidia Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangɨ́ɨiñˊ laꞌúmˉ e ni˜ uǿˆ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ do cartɨˊ caguilíiñˉ fɨˊ ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Pafos. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajíñꞌˊ jaangˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Barjesús, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ griego siirˋ Elimas. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do nilɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ láangˋ i̱ ngɨˊ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ jíñꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱. xhi Jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ casíiˋ quiáꞌˉ i̱ Bernabé do có̱o̱ꞌ˜guɨ Saulo fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Seleucia e néeˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Salamina e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Chipre. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, jo̱ cajgámˉbre e móoˊ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ té̱e̱ˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel jo̱ canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jo̱. !g; Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ cajméerˋ ayuno, dsifɨˊ lajo̱b caquidsiˊ i̱ dseaˋ do guóorˋ fɨˊ mogui˜ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ Saulo e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ nidsilíiñꞌˉ do. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, caꞌɨ́ꞌˋbreiñꞌ do júuˆ, jo̱ cangolíimˆbiñꞌ do, jo̱ có̱o̱ꞌ˜bre i̱ Juan Marcos do i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ caguiaˊ gángˉ i̱ dseaˋ óoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ Chipre f e Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ guiáangꞌ˜ teáangꞌ˜ i̱ dseaˋ do e jmiféiñꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmóorˋ ayuno e jaˋ gøꞌrˊ ir˜ lajeeˇ jo̱, casɨ́ꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ írˋ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Cuǿøngꞌ˜naꞌ jnea˜ i̱ Bernabé na có̱o̱ꞌ˜guɨ Saulo quiáꞌˉ e nináiñˋ jmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcatǿøˉøre na. d  Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ Antioquía caseáiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nineáangˊ fɨˊ jo̱, jo̱ jee˜ jo̱ niquiéengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do; jaaiñꞌˋ do nisiirˋ Simón i̱ siiˋ Simón Leꞌˋ, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Lucio i̱ calɨséngˋ fɨˊ Cirene, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Manaén i̱ cacuángˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ Herodes do i̱ calɨ́ngˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Galilea, jo̱guɨ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ Saulo do. Uc# Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ Saulo fɨˊ Jerusalén, jo̱ cangolíimˋtu̱r fɨˊ Antioquía, jo̱ téeˋbre Juan i̱ siiˋbɨ Marcos cajo̱.b- Dsʉꞌ lajeeˇ jo̱, eáangˊguɨ ngóoˊ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ doñiˊ jiébꞌˋ nɨnúuˋ dseaˋ e júuˆ jo̱. laQ Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajméerˋ e catǿmꞌˋ i̱ dseata˜ Herodes do e dséeꞌr˜ ladsifɨˊ lado, co̱ꞌ cacuørˊ fɨˊ e cajmiféngꞌˊ dseaˋ írˋ laco̱ꞌ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ. Jo̱ cajúmˉ i̱ dseata˜ Herodes do có̱o̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e cacuøˊ i̱ ángel do e cagǿꞌˋ jóoꞌ˜ írˋ. ^`5 Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Herodes do jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ teáˋ lala: —¡Jaangˋ diée˜ i̱ féꞌˋ na lana, o̱ꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ na! _7 Jo̱ caté̱e̱iñꞌˋ do co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lɨ˜ e iiñ˜ nisɨ́iñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱ e jmɨɨ˜ jo̱, dseaˋ seengˋ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sidón caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseata˜ Herodes do. Jo̱ ie˜ jo̱ i̱ dseata˜ Herodes do caquɨ́ꞌrˉ sɨ̱ꞌrˆ lali˜ e jloꞌˆguɨ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ caguárˋ ni˜ ꞌmasii˜ quiáꞌrˉ lɨ˜ guárˋ mɨ˜ quidsirˊ íꞌˋ, jo̱ canaaiñˋ bírˋ güɨ́ˉ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do. F^ Dsʉꞌ ie˜ jo̱, sóongˆ nisɨguíingˆ i̱ dseata˜ Herodes do quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ niseengˋ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜ Sidón, dsʉꞌ i̱ Herodes do i̱ ꞌnéˉ nicuǿˉ fɨˊ e nilɨseaˋ jaléꞌˋ e nidǿꞌˉ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Sidón; jo̱baꞌ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ lajɨˋ tú̱ˉ fɨɨˋ jo̱ dseángꞌˉ ꞌnébˉ e nilɨseeiñˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ do e laco̱ꞌ nilɨseaˋ jaléꞌˋ e gøiñꞌˊ do. Jo̱ calɨ́ꞌˉbre jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Herodes do i̱ siiˋ Blasto, jo̱ cacuøꞌˊreiñꞌ do cuuˉ e laco̱ꞌ niféiñꞌˋ do uii˜ quiáiñꞌˉ. Jo̱ lajo̱guɨbaꞌ calɨ́ꞌrˉ e sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ Herodes do. ] Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseata˜ Herodes do e joˋ Tʉ́ˆ Simón seengˋ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱baꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ e calɨꞌnémꞌˆbiñꞌ do, dsʉꞌ joˋ lɨ˜ cadséngꞌˋneiñꞌ; jo̱baꞌ catǿꞌrˉ lajɨɨngˋ ꞌléeˉ i̱ sɨꞌíˆ cajméeˋ íˆ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón do, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cajúmˉbiñꞌ do lajɨɨiñˋ dsifɨˊ lado uíiꞌ˜ e caláangˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do. Jo̱ mɨ˜ lɨ˜ cøøngˋguɨ lajo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ dseata˜ Herodes lɨ˜ guiiñ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱ cangórˉ cangogüeárˋ fɨˊ Cesarea. Mɨ˜ cajúngˉ i̱ dseata˜ Herodes Agripa do \+ Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜, mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do e joˋ Tʉ́ˆ Simón seengˋ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, sóongˉ cangogáˋ dsíirˊ lajaléiñꞌˋ do, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ e˜ calɨ́ˉ có̱o̱iñꞌ˜ do. ?[w Dsʉꞌ i̱ Tʉ́ˆ Simón do cajméerˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ e laco̱ꞌ joˋ taꞌˊlɨ i̱ dseaˋ do mɨ́ɨꞌ˜. Jo̱ mɨ˜ nɨꞌiuuiñˉ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ, jo̱guɨbaꞌ cajmeaꞌrˊ i̱ dseaˋ do júuˆ laꞌuiing˜ lanʉ́ꞌˉ jial cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ e cagüɨꞌɨ́ɨrˊ dsíiˊ e ꞌnʉñíˆ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jméeꞌ˜naꞌ júuˆ Jacóoˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉguɨ do jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ sɨ́ɨiñˋ lado, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre jo̱ fɨˊ lɨ˜ jiébꞌˋ cangórˉ. $ZA Jo̱ lajeeˇ sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do lado, dob singꞌˊ Tʉ́ˆ Simón e báˋbɨr jnɨ́ˆ fɨˊ caluuˇ. Jo̱ lɨ́ꞌˆ mɨ˜ caneáarˊ e jnɨ́ˆ do, jo̱guɨb calɨlíꞌrˆ e Tʉ́ˆ Simómbingꞌ nisingꞌˊ, jo̱ sóongˆ cafǿiñꞌˊ mɨ˜ cangáiñˉ dseaˋ do. oYW Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ do casɨ́ꞌrˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do: —¡Ngaamˋ ꞌnʉˋ, sɨmɨ́ˆ! Dsʉꞌ i̱ sɨmɨ́ˆ do jíñꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e Tʉ́ˆ Simómbingꞌ guisíngꞌˆ e tǿrˋ oꞌnʉ́ˆ. Dsʉꞌ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do cañíirˋ: —O̱ꞌ Tʉ́ˆ Simón do. Jangámˉ i̱ ángel i̱ jmóoˋ íˋ quiáꞌˉbre do. FX Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨcuíirˋ luu˜ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, sóongˉ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ, jo̱ lafaꞌ e nineárˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do e ningɨ́ngˉ Tʉ́ˆ Simón, dsifɨˊ lajo̱b caquɨngꞌˉtu̱r cangojméeꞌrˇ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ do júuˆ e Tʉ́ˆ Simómbingꞌ singꞌˊ báˋ e jnɨ́ˆ do. BW} Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do fɨˊ jo̱, dsifɨˊ lajo̱b cabárˋ jnɨ́ˆ oꞌnʉ́ˆ e tǿꞌrˋ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ dsíiˊ do e laco̱ꞌ nineaiñꞌˉ do ꞌnʉ́ʉˊ. Jo̱baꞌ cangóˉ jaangˋ sɨmɨ́ˆ i̱ jmóoˋ ta˜ i̱ siiˋ Rode e ngoñíirˋ i̱˜ i̱ báˋ e jnɨ́ˆ do. NV Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e calɨlíꞌrˆ e jo̱, condséebˊ cangáiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Yáˆ, niquiáꞌˆ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Juan, siiˋbɨr Marcos cajo̱. Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ sɨseángꞌˊ fɨˊ jo̱ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ lajeeˇ jo̱. >Uu Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ Tʉ́ˆ Simón do e dseángꞌˉ jábꞌˉ jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨiñˉ do jo̱baꞌ cajíñꞌˉ: —Nab nɨcamóˉo e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ nicasíingˋ Fidiéeˇ i̱ ángel do quiáꞌrˉ e cajaleaaiñˆ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ i̱ dseata˜ Herodes do e laco̱ꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel faꞌ eeˋ cajmeáiñꞌˋ jnea˜. LT Jo̱ cangɨ́ɨmˊbre lɨ˜ teáangˆ i̱ ꞌléeˉ do laꞌuii˜, jo̱ lɨ́ˉ jo̱, cangɨ́ɨiñˊ lɨ˜ teáangˉ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋguɨ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨngóoˊ uǿiñˋ fɨˊ co̱o̱ˋ oꞌnʉ́ˆ lɨ˜ lɨ́ɨˊ layaang˜ ñíˆ e mɨfɨ́ɨngˋ niꞌuǿiñˋ cartɨˊ caluuˇ, ꞌñiabꞌˊ e jnɨ́ˆ do canaˊ, jo̱ caꞌuøømˋbre. Jo̱ cueebˋjiʉ capíꞌˆ lɨ˜ cangolíiñˋ e ngɨrˊ co̱lɨɨng˜ lado. Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ jo̱, catʉ́ʉbˉ i̱ ángel do quiáꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, jo̱ ꞌñiaꞌˊbiñꞌ do cangángꞌˉguɨr. S Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangoꞌleáangˊ i̱ Tʉ́ˆ Simón do laco̱ꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ ángel do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ si jáꞌˉ si jaˋ jáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jíngꞌˉ i̱ ángel do, co̱ꞌ nírˋ e do lafaꞌ mɨ˜ quɨˊbre. pRY Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ ángel do caléꞌˋ catú̱ˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Quíꞌˊ sɨ̱́ꞌˋ lajmɨnáˉ jo̱guɨ ǿøꞌ˜ lomɨɨꞌ˜. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ Tʉ́ˆ Simón ladsifɨˊ lado. Jo̱ cajíngꞌˉguɨ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Te̱ꞌˋ ꞌmɨjñʉ́ˋ iʉ˜ lúuꞌˇ jo̱ máˉaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. KQ Jo̱ lajeeˇ jo̱, co̱o̱ˋ cajnémˉ jaangˋ ángel i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ ráangˋ i̱ Tʉ́ˆ Simón do fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱ jloꞌˆ cajneáˉ fɨˊ latøøngˉ e dsíiˊ jo̱. Jo̱ i̱ ángel do cangoquiéeiñˊ lɨ˜ ráangˋ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cagüɨꞌrˊ moꞌuǿøˊ dseaˋ do; jo̱ dsifɨˊbɨ cajnéˉ dsíiñꞌˊ do lɨ˜ ráaiñˋ güɨɨiñˋ, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ i̱ ángel do írˋ: —Jmɨnáˉ ráanꞌˉ na, Tʉ́ˆ Simón. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b casojiʉ́ꞌˋ e ñíˆ cadena e ꞌñʉ́ʉꞌ˜ guooˋ Tʉ́ˆ Simón do. 2P] Jo̱ mɨ˜ nijneáˋ e uǿøˋ jo̱baꞌ, sɨꞌíˆ e nidsijéengˋ i̱ dseata˜ Herodes do Tʉ́ˆ Simón fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ e niquidsirˊ íꞌˋ quiáiñꞌˉ do. Dsʉꞌ ꞌñiaꞌˊ e uǿøˋ jo̱, dob ráangˋ Tʉ́ˆ Simón güɨɨiñˋ fɨˊ dsíiˊ e ꞌnʉñíˆ do, jo̱ ꞌñʉ́ʉꞌ˜ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena, jo̱guɨ teáangˉ jmáꞌˉ jángˋ ꞌléeˉ i̱ jmóoˋ íˆ írˋ lacataangˋ cáaiñˋ, jo̱guɨ jiéngꞌˋguɨ ꞌléeˉ i̱ teáangˉ jmóoˋ íˆ e oꞌnʉ́ˆ ꞌnʉñíˆ do. O Jo̱ e eáamˊbaꞌ jéeˊ ꞌléeˉ quiáꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do lɨ˜ iuuiñˉ e laco̱ꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ niliúngˉ ꞌñiaꞌrˊ. Jo̱ lajeeˇ jo̱, lajalémꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ féiñꞌˊ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do e ngocángˋ dsíirˊ. Mɨ˜ caguíingˋ jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ VN% Jo̱ mɨ˜ catáiñꞌˆ dseaˋ do jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e dsíiˊ ꞌnʉñíbˆ caꞌíñꞌˉ do ladsifɨˊ lado. Jo̱guɨ mɨfɨ́ɨngˋ caquiʉꞌrˊ ta˜ guijñúungˉ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ i̱ nidsijméeˉ íˆ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, jo̱guɨ e nijmérˉ dsiguiéengˊ táꞌˉ la quiúungˉ dseaˋ e laco̱ꞌ jaˋ sɨtúungˋ; jo̱ ɨˊ dsíirˊ e mɨ˜ ningɨ́ˋ e jmɨɨ˜ dobaꞌ nisíñꞌˋ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ. :Jm Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Antioquía caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nisíñˉ jaléꞌˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, lɨ́ꞌˆ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜, qI[ Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, jaaiñꞌˋ do i̱ siiˋ Agabo casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇguɨ, jo̱ cajíñꞌˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e tɨˊ nijáaˊ ji̱i̱ˋ ooˉ fɨˊ jo̱. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ cangojéeˊ lajeeˇ ji̱i̱ˋ quiáꞌˉ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ calɨsíˋ Claudio. HH  Jo̱ ie˜ jo̱, co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ caꞌuøøiñˋ fɨˊ Jerusalén jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ Antioquía. rG] Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cangóˉ Bernabé fɨˊ Tarso e cangoꞌnéeiñꞌ˜ Saulo. Jo̱ mɨ˜ cadséiñꞌˋ dseaˋ do, cajéemˋbreiñꞌ do fɨˊ Antioquía. Jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do lajeeˇ co̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ tøøngˉ e eꞌrˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ e fɨˊ Antioquía dob lɨ˜ laꞌuii˜ calɨsíˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Jesús. F Ew Jo̱ i̱ Bernabé do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ guiúngˉ eáangˊ, jo̱ contøømˉ jéeˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do, jo̱guɨ jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ carˋ ngocángˋ dsíirˊ; jo̱ lajo̱b fɨ́ɨmˊ dseaˋ caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱. ]D3 Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ íˋ fɨˊ jo̱, cangárˉ e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e nɨcaꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ jo̱. Jo̱ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ i̱ Bernabé do ie˜ jo̱, jo̱guɨ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e jaˋ nitiúuiñꞌˉ do Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nijmiti˜bɨr e ngocángˋ dsíirˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. HC  Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén do jaléꞌˋ e calɨ́ˉ fɨˊ Antioquía, jo̱baꞌ casíiñˋ i̱ Bernabé do fɨˊ jo̱. tBa Jo̱ eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel caquɨ́ꞌˉ cajíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ ie˜ jo̱; jo̱guɨ catʉ́ˋbre jaléꞌˋ e lamɨ˜ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ jéengˊguɨ jo̱guɨ caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. pAY Jo̱ nañiˊ faꞌ e lajo̱b cajmérˉ, dsʉꞌ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ niseengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Chipre có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Cirene i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ do caguilíiñˉ fɨˊ Antioquía, jo̱ caguiaˊbre júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. <@q Jo̱ ie˜ do, mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Tée˜ do, mɨ˜ canaangˋ jmángꞌˋ dseaˋ gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ cangolíiñˆ cartɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Fenicia jo̱guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Chipre có̱o̱ꞌ˜ Antioquía lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íˋbingꞌ caꞌeꞌrˊ jo̱ jaˋ caꞌeꞌrˊ dseaˋ jiéngꞌˋguɨ. ?' Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón, dsifɨˊ lajo̱b joˋ e cañíirˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáiñꞌˉ do, jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ féꞌrˋ: —E jábꞌˉ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quinirˇ laco̱ꞌ cacuøꞌrˊ jneaꞌˆ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Antioquía T>! Jo̱ song Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ cacuøꞌrˊ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱ mɨ˜ caꞌíingꞌ˜naaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ¿i̱˜ jnea˜ e nijnɨɨn˜n lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? ]=3 Jo̱ jo̱guɨb cadsengꞌˉ dsiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ lamɨ˜ cateáaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “E jáꞌˉbaꞌ e Juan caseáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nisángˋnaꞌ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.” n<U Jo̱ mɨ˜ canaangˋ e fǿnꞌˋnre, jo̱b mɨ˜ cangɨ́ɨiñˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajaléiñꞌˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cangɨ́ɨngˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, latɨˊ mɨ˜ uiing˜. (;I Jo̱ íˋbingꞌ nijíngꞌˉ jial cuǿøngˋ nileángˋnaꞌ jee˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ quíiˉnaꞌ.” S: Jo̱ fɨˊ jo̱ cajmeaꞌrˊ jneaꞌˆ júuˆ jial cangáiñˉ jaangˋ ángel i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ fɨˊ quiáꞌrˉ; jo̱ cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: “Síingˋ dseaˋ quíiꞌˉ fɨˊ Jope, jo̱ güɨguiteꞌrˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón, i̱ siiˋbɨ Tʉ́ˆ cajo̱. 99k Jo̱ caquiʉꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ta˜ jnea˜ e cangóˉo có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do e jaˋ caséeꞌ˜e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ta˜ uíiꞌ˜ e jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do dseaˋ Israel. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜baa jñúungˉguɨ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ la cangóˉo. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉe fɨˊ Cesarea, lajaléꞌˋbaaꞌ cangotóoꞌ˜naaꞌ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Cornelio. C8 Jo̱ lajeeˇ guiáangꞌ˜ e móoˋo jaléꞌˋ e jo̱, caguilíingˉ gaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ ꞌnángꞌˊ jnea˜ i̱ jalíingˉ tɨˊ Cesarea caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ guiin˜n do. 7' Jo̱ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ catɨ́ˋ e jgóoˋ e ꞌmɨꞌˊ do; jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜, jo̱ cajgóobˉtu̱ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. |6q Jo̱baꞌ canúˉtú̱u̱ e luu˜ e guicaféꞌˋ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: “Jaléꞌˋ e jíngꞌˉ Fidiéeˇ e cuǿøngˋ líˋ cøꞌˆ, jaˋ ta˜ e foꞌˆ ꞌnʉˋ e jaˋ cuǿøngˋ jmeꞌˆ lajo̱.” 5 Jo̱ cafáꞌˉa: “U̱˜, Fíiˋi, jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ cacúnꞌˉn jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ na, co̱ꞌ lajo̱ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˆnaaꞌ, jneaꞌˆ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel.” %4C Jo̱ canúˉu e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ jo̱ guicajíñꞌˉ: “Ráanꞌˉ na, Tʉ́ˆ Simón, jnganꞌˊ i̱ jóꞌˋ na jo̱ cunꞌˆreꞌ.” 33_ Jo̱ mɨ˜ cajǿøˉø røøˋ dsíiˊ e ꞌmɨꞌˊ do, jo̱ camóˉo e teáangꞌ˜ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jóꞌˋ nuuˋ i̱ dsi˜ tú̱ˉ guooˋ jo̱guɨ tú̱ˉ tɨɨˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ mɨꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ quɨꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ ta̱ˊ. f2E —Lajeeˇ táanˋn fɨˊ Jope, jo̱ lajeeˇ guiáangꞌ˜ e fǿnꞌˋn Fidiéeˇ, camóˉo lɨɨng˜ eeˋ camóˉo lafaꞌ mɨ˜ quɨˊ dseaˋ; jo̱ camóˉo cajgóˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e feꞌˋ eáangˊ, jo̱ ꞌñʉ́ʉꞌ˜ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜, jo̱ catɨsɨ́ɨꞌˇ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn. 1 Jo̱ canaangˋ Tʉ́ˆ Simón jmaꞌˊreiñꞌ júuˆ latɨˊ uiing˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: 30_ jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ: —¿Jialɨꞌˊ caguiéeꞌˉ lacaangˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jo̱ caguiquiéꞌˋ có̱o̱ꞌr˜? C/ Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉtu̱ i̱ Tʉ́ˆ Simón do fɨˊ Jerusalén, i̱ lɨɨng˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ canaaiñˋ cuøꞌˊreiñꞌ dseeˉ F.  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ apóoˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ caguiaangˉguɨ i̱ neáangˊ lacaangˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, calɨñirˊ júuˆ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel nɨcaꞌímꞌˋbre cajo̱ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. R- 0Jo̱ caquiʉꞌˊ Tʉ́ˆ Simón ta˜ e cajgáamˉ i̱ dseaˋ do jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do camɨꞌrˊ Tʉ́ˆ Simón e faꞌ nijé̱ˉbɨ dseaˋ do co̱o̱ˋ tú̱ˉ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ jo̱.,w /Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do ladsifɨˊ lado: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ jníngˉ e nisángˋ i̱ dseaˋ la jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nɨcaꞌímꞌˋbre Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ nɨcaꞌíingꞌ˜ jneaꞌˆ cajo̱. "+= .co̱ꞌ núurˋ sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ e jiéꞌˋguɨ laco̱ꞌ jmíiˊ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ cajo̱. U*# -Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguilíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ quiáꞌˉ i̱ Cornelio do, eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ mɨ˜ calɨlíꞌrˆ e cangɨ́ɨmˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱, ) ,Jo̱ laco̱ꞌ guiꞌnangꞌˇ simꞌˊbɨ Tʉ́ˆ Simón e féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 7(g +Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ eáamˊ caféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús, jo̱guɨ cajímꞌˉbɨr cajo̱ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Jesús niꞌíimˉ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Mɨ˜ caꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ c'? *Jo̱guɨ Jesús casíiñˋ jneaꞌˆ e niguiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ e nijmóˆnaaꞌ júuˆ røøˋ e Fidiéebˇ dseaˋ casíiñˋ dseaˋ do e niquidsirˊ íꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jí̱ꞌˋguɨ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ nɨꞌlɨɨng˜ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱. G& )Dsʉꞌ jaˋ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jee˜ jneabꞌˆ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ, dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ quiáꞌˉ e nijmóˆnaaꞌ júuˆ røøˋ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús. Jo̱ jneabꞌˆ dseaˋ caꞌnéꞌˆ caquiee˜naaꞌ có̱o̱ꞌr˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. ,%Q (Dsʉꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱bꞌˊtu̱ dseaˋ do mɨ˜ cadsíngˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, jo̱guɨ cajméerˋ e cajnéngˉ dseaˋ do jee˜ jneaꞌˆ. $ 'Jo̱ caneb˜ jneaꞌˆ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Jesús ie˜ jo̱ fɨˊ Jerusalén, lɨ́ꞌˆ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱ mɨ˜ lɨ˜ cøøngˋ lajo̱, cateáangˋ dseaˋ írˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ jo̱ fɨˊ jo̱b cajúiñˉ. @#y &Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ jial cacuøꞌˊ Fidiéeˇ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ Jesús i̱ cacuángˉ fɨˊ Nazaret, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ jo̱ cajméeˋ Jesús jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ cajmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ i̱ íngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ; jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ calɨ́ꞌrˉ cajméerˋ, co̱ꞌ seemˋ Fidiéeˇ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ írˋ. "+ %Jo̱ guiʉ́bˉ ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ ie˜ jaˋ mɨˊ ngóoˊ eáangˊ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quíˉnaaꞌ, jneaꞌˆ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, jo̱ canaangˋ jaléꞌˋ e jo̱ catɨˊ Galilea mɨ˜ cangɨ́ˋ e caguiaˊ Juan júuˆ quiáꞌrˉ e ꞌnéˉ nisángˋ dseaˋ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. 8!i $Jo̱ Fidiéeˇ cangɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, quiáꞌˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íbˋ Fii˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.  / #co̱ꞌ ímꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ i̱ jmɨꞌgóˋ írˋ jo̱guɨ i̱ jmóoˋ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ seeiñˋ. Y+ "Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ féꞌˋ i̱ Cornelio do, jo̱ canaangˋ Tʉ́ˆ Simón féꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ Cornelio do jo̱ cajíñꞌˉ: —Náˉguɨbaꞌ nɨngánꞌˋn røøˋ e doñiˊ i̱i̱bˋ dseaˋ íngꞌˋ Fidiéeˇ jaˋ e lɨ́ɨˊ i̱i̱ˋ dseaˋ, P !Jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b casɨ́ɨnˉn dseaˋ quiéˉe e caguitéerˋ ꞌnʉˋ, jo̱ eáamˊ guiʉ́ˉ la nɨcajmeeꞌˉ e nicañíˉbaꞌ. Jo̱guɨ lana lab nɨse̱e̱ˉnaaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ eáamˊ ii˜naaꞌ nʉ́ˆnaaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e caꞌíingꞌ˜ ꞌnʉˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e catɨ́ɨˉnaaꞌ e ninʉ́ˆnaaꞌ. Jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e caféꞌrˋ fɨˊ quiáꞌˉ Cornelio J  Quiʉ́ʉꞌ˜ ta˜ dseaˋ quíiꞌˉ jo̱ güɨguilíiñˉ fɨˊ Jope, jo̱ güɨguiteꞌrˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón, siiˋbɨr Tʉ́ˆ cajo̱, i̱ táangˋ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón i̱ guiing˜ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨꞌua˜ loo˜ jóꞌˋ.” ~u jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jnea˜: “Cornelio, nɨcanúubˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ, jo̱guɨ nɨcalɨñiˊbre jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajmeeꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ. S S}| ywvwu6s^qnm^kkjj gged]cc(a`^]b[tZ XjUTORR!PHNMK`IGFaE CCBBtAx@<>=q:9654A3 0/@-+)O(v'%$ #& 4?c ~ eGhv5 GJo̱ masɨ́ɨngˆnaaꞌ co̱o̱ˋ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ niféengꞌ˜naaꞌr e joˋ cuǿøngˋ e jmeáiñꞌˋ ta˜ jaléꞌˋ e cacuøꞌˊ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ i̱ jmiféiñꞌˊ do, co̱ꞌ na ꞌlɨbꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ e niquiúmꞌˉbre e éerˋ dseeˉ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e joˋ nidǿꞌˉguɨr jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ o̱ꞌguɨ ngu˜ jóꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ sɨyáangꞌˇ jmɨꞌøøngˉ. =Fs’Jo̱baꞌ fáꞌˋ jnea˜ e jaˋ ꞌnéˉ nijmiguíingˆnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ nɨcatʉ́ˋ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ e jmiféiñꞌˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ lana nɨjmiféiñꞌˊ i̱ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ do. nEUJo̱ jneab˜ Fidiéeˇ i̱ nɨcajmijnéengˋ jaléꞌˋ e na lají̱i̱ꞌ˜ lamalɨꞌˋ eáangˊ, jo̱ nɨcacuǿˋbaa júuˆ quiéˉe e jmee˜e jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ lanab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. 0DYJo̱ nɨjméˉe jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ lajalémꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel nijmicuíiñˋ jnea˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. 'CGJo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e la, jnea˜ Fidiéeˇ nigáabˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ
jo̱guɨ nijméeꞌ˜tú̱u̱ e ꞌnʉ˜ Davíꞌˆ e nɨcaquɨ́ꞌˉ; jo̱guɨ nijméeꞌ˜tú̱u̱ røøˋ jaléꞌˋ cuíiꞌ˜ fɨɨngˇ quiáꞌˉ, jo̱guɨ nijmiꞌieengˋtu̱ røøˋ. B-Jo̱ lajalébꞌˋ e nɨcajíngꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón na lana, røøbˋ dseángꞌˉ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajmeꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ lamalɨꞌˋguɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ lala: A#Nab nɨcajmeaꞌˊ i̱ Tʉ́ˆ Simón na jneaa˜aaꞌ júuˆ jial mɨ˜ canaangˋ Fidiéeˇ e ꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jo̱guɨ nɨcaguíñꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. b@= Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ catóꞌˊ féꞌˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, dsifɨˊ lajo̱b caró̱o̱ˉ Tiáa˜, jo̱ caféꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ cajo̱ jo̱ cajíñꞌˉ: —Nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. j?M Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e caféꞌˋ i̱ Tʉ́ˆ Simón do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, tiibˉ caguáˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do; jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ eeˋ cañíirˋ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ cajméeˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ cajméerˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel lajeeˇ cangɨrˊ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. > Jo̱ nɨne˜baaꞌ e røøbˋ nɨcaláangˉnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ uíiꞌ˜ e eáamˊ guiúngˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ lajo̱, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ su lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel o̱si o̱ꞌ lajo̱ é. =# Jo̱ lana, ¿jialɨꞌˊ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ? ꞌNʉ́ꞌˋ iing˜naꞌ cuǿꞌˆnaꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ co̱o̱ˋ lee˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ Israel, o̱ꞌguɨ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ caquɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ caséˆeeꞌ quiáꞌˉ e nilɨti˜ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. < Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ caguiꞌˊ Fidiéeˇ faꞌ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ Israel, lɨ́ɨˊnaaꞌ jmaquíingˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, co̱ꞌ caꞌíimˉbre dseeˉ quiáiñꞌˉ do laco̱ꞌguɨ caꞌíiñˉ dseeˉ quíˆ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ. ;Jo̱ Fidiéeˇ dseaˋ cuíirˋ dsíiˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ cajméerˋ li˜ e ímꞌˋbre i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel do, co̱ꞌ cacuøꞌˊreiñꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, lají̱i̱ꞌ˜ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌrˉ. A:{Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e nɨcasɨ́ɨiñˉ lahuɨ́ɨngˊ, jo̱baꞌ caró̱o̱ˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ caféꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨngóobˊ eáangˊ caꞌnáangˉ Fidiéeˇ jnea˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ e niguiaaˉ jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e quiáꞌˉ jial nileáiñˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b dseaˋ íˋ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 19[Jo̱ caseámꞌˋ yaang˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén. Jo̱ caseáiñꞌˊ do e laco̱ꞌ casɨ́ɨiñˉ laꞌuiing˜ lanʉ́ꞌˉ quiáꞌˉ e júuˆ do. #8?Dsʉꞌ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caró̱o̱rˉ jo̱ caféꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —La guíimˋ ꞌnéˉ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nitó̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ jaléngꞌˋ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ jneaꞌˆ, dseaˋ Israel. Jo̱guɨ la guíimˋ ꞌnéˉ e nihuí̱ꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ e nijmiti˜bre jaléꞌˋ júuˆ caguieeˉguɨ e quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜. 7Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé fɨˊ Jerusalén co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ apóoˆ caꞌíñꞌˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do fɨˊ jo̱. Jo̱ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ caguiaangˉguɨ do cajmeaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jial cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e cangolíiñꞌˉ do. i6KJo̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Antioquíabingꞌ caguiéꞌˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Fenicia có̱o̱ꞌ˜guɨ Samaria, cajmeaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱ jial nɨcatʉ́ˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e jmiféiñꞌˊ diée˜ e laco̱ꞌ nɨteáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do calɨꞌiáangˋ dsíirˊ mɨ˜ canúurˉ e júuˆ do. "5=Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨꞌeˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ eáamˊ lahuɨ́ɨngˊ casɨ́ɨngˉ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ. Jo̱baꞌ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé calɨꞌíiñˆ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜guɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jiéngꞌˋ quiáꞌˉ e nidsisiiñ˜ e júuˆ do fɨˊ Jerusalén. H4 Jo̱ ie˜ jo̱ caꞌuøøngˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel fɨˊ Judea jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ Antioquía lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱ e quiáꞌˉ jaˋ nileáiñꞌˋ do jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ fɨng song jaˋ jmitir˜ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ e nitó̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel. `39Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, huǿøˉbɨ caje̱ˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ Antioquía lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱.]23Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caguilíingˉtu̱ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé e fɨˊ Antioquía do, dsifɨˊ lajo̱b caseáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ e fɨˊ jo̱, jo̱ cajmeaꞌˊreiñꞌ júuˆ lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜ lacaangˋ lɨ˜ cangolíiñˉ do, jo̱guɨ jial cacuøˊ Fidiéeˇ e niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. [1/Jo̱ fɨˊ jo̱b cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ jo̱ cangolíiñˆ la dsíˋ ni˜ jmɨñíꞌˆ carˋ caguilíingˋtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ Antioquía lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria fɨˊ lɨ˜ cajángꞌˋ dseaˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ e cangoguiarˇ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jaléꞌˋ e fɨɨˋ do. Jo̱ co̱ꞌ catóbꞌˊ e ta˜ do quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ caquɨmꞌˉtu̱r. (0Ijo̱ fɨˊ jo̱b caguiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangolíingˋtu̱r fɨˊ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Atalia. U/#Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cataiñꞌˉ fɨˊ, jo̱ cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Pisidia; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˋtu̱r fɨˊ Perge lɨ˜ se̱ꞌˊ Panfilia, .}Jo̱guɨ caꞌnáamˉbɨr fɨˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ do co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e fɨɨˋ do; jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajméerˋ ayuno e laco̱ꞌ jøøngˉguɨr caféiñꞌˊ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do. Jo̱guɨ caseáangˊneiñꞌ do lajaléiñꞌˋ do fɨˊ jaguóˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́ngˉ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ íˋ. Mɨ˜ cangolíingˆtu̱ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé fɨˊ Antioquía lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria E-Jo̱ jaléꞌˋ e fɨɨˋ na cangɨ́ɨngˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ caféiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ e jaˋ nitiúuiñꞌˉ do lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨreiñꞌ do cajo̱ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ ꞌnéˉ nidsingɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. ,5Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ Derbe, fɨˊ jo̱b canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ fɨˊ jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ e guiaˊ dseaˋ do ie˜ jo̱, jo̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ caꞌuíiñˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ Listra có̱o̱ꞌ˜guɨ Iconio jo̱guɨ Antioquía. :+mDsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ lacúngꞌˊ lɨ˜ ráangˋ i̱ Paaˉ do fɨˊ caluuˇ e fɨɨˋ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caró̱o̱ˉtu̱iñꞌ do, jo̱ caꞌíbˉtu̱r e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do. Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, caꞌuøømˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé e fɨˊ jo̱, jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Derbe. *Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ jalíingˉ fɨˊ Antioquía có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Iconio. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ cajméerˋ e calɨ́ˉ ꞌníꞌˋ níimˉ dseaˋ Listra i̱ Paaˉ do, jo̱guɨ casɨ́ɨiñˉ røøˋ e cu̱u̱b˜ nisɨꞌlóꞌrˋ dseaˋ do, jo̱ lajo̱b cajméerˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e casɨꞌlóꞌˋreiñꞌ do cu̱u̱˜, jo̱ cajñúungˋneiñꞌ fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ co̱ꞌ lɨ́ɨiñˉ e cajngamꞌˊbreiñꞌ do. 4)aDsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféngꞌˊ i̱ Paaˉ do jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, guidseaamˆ calɨ́ꞌrˉ cajníiñˊ e jaˋ cajngangꞌˊ i̱ dseaˋ do jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ i̱ sɨꞌíˆ nijngáiñꞌˉ e nicuǿiñꞌˉ i̱ dseaˋ gángˉ do e nijmiféngꞌˊneiñꞌ lafaꞌ diée˜. ()jo̱ dsʉꞌ contøømˉ nɨcajméerˋ li˜ e seemˋbre jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ jmóorˋ e seaˋ jaléꞌˋ jmɨ́ɨˊ, jo̱guɨ e jlobꞌˆ cuøˊ jaléꞌˋ e dsijnea˜ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱guɨ e seaˋ lalíingˋ jaléꞌˋ e quiee˜naaꞌ, jo̱guɨ íˋbre cuørˊ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ cajo̱. ('IJo̱ nañiˊ faꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ jaˋ cajníingˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e cajméebˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jáˉ dsíirˊ, v&e—¿Jialɨꞌˊ jmooˋnaꞌ lana? Co̱ꞌ o̱ꞌ diée˜ jneaꞌˆ, jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ cajáˉnaaꞌ fɨˊ la uiing˜ jo̱b cajo̱ e cajasíiꞌˇnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ nitʉ́ˆbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋnaꞌ jmooˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ iing˜naꞌ jmeeˉnaꞌ lana có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, co̱ꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e jo̱, jo̱ quɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ do, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ cajméerˋ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨñíꞌˆ, lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e seaˋ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. v%eDsʉꞌ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Bernabé do lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ i̱ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ e nijmérˉ có̱o̱iñꞌ˜ do, dsifɨˊ lajo̱b caꞌguɨ́rˉ sɨ̱ꞌrˆ jo̱ cangotáaiñꞌ˜ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ canaaiñˋ sɨ́ꞌˋreiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ: p$Y Jo̱ e guáꞌˉ fɨˊ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ i̱ diée˜ Zeus do, dob nisiꞌˊ dseángꞌˉ lɨ˜ íˉ jee˜ fɨɨˋ do, jo̱ i̱ jmidseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e fɨˊ guáꞌˉ jo̱ caguijéeiñˋ jaléngꞌˋ güɨtሠjo̱guɨ caguica̱rˇ jaléꞌˋ líˆ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ gángˉ do, co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e nijmifémꞌˊbreiñꞌ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ lafaꞌ jaangˋ diée˜ quiáꞌˉbre; jo̱guɨ lamɨ˜ ɨˊ dsíirˊ e nijngáiñꞌˉ i̱ güɨtሠdo fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ gángˉ do e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊneiñꞌ. +#O Jo̱ lajalémꞌˋbre féꞌrˋ e i̱ Bernabé do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ diée˜ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Zeus jo̱guɨ i̱ Paaˉ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋguɨ diée˜ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Hermes, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ quie̱rˊ nifɨˊ e guiarˊ e júuˆ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ do. ") Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do, dsifɨˊ lajo̱b canaaiñˋ féꞌrˋ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ quiáꞌrˉ e éeiñˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé jo̱ jíñꞌˉ: —Gángˉ diée˜ nɨcagüɨlíingˉ jee˜ jneaa˜aaꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ. 8!i Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajíngꞌˉ i̱ Paaˉ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ jlúungꞌ˜ do e féꞌrˋ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Ráanꞌˉ, jo̱ jmeeˉ sínꞌˉ røøˋ! Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌɨ́ɨngˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ lajo̱b casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ canaaiñˋ ngɨˊbre. x i Jo̱ dob guiiñ˜ e núurˋ júuˆ e guiaˊ i̱ Paaˉ do. Jo̱ mɨ˜ cangángˉ i̱ Paaˉ do dseaˋ do, dsifɨˊ lajo̱b calɨlíꞌrˆ e i̱ dseaˋ do jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e nijmiꞌleáangˉ írˋ. J Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ Listra, fɨˊ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nicaang˜ tɨɨˉ latɨˊ mɨ˜ cangáaiñꞌ˜, jo̱ jaˋ líˋ ngɨ́rˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. jo̱ fɨˊ jo̱b caguiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Mɨ˜ casɨꞌlóꞌˋ dseaˋ cu̱u̱˜ i̱ Paaˉ do fɨˊ Listra 6eJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ calɨñiˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do e gabˋ nijmeángꞌˋneiñꞌ, jo̱baꞌ cangolíiñˆ e sɨꞌíˆ jmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ Listra có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Derbe, co̱o̱ˋ fɨɨˋ e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Licaonia, RJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ jaˋ caꞌíngꞌˋ e júuˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel casɨ́ɨiñˉ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseata˜ e quiáꞌˉ nijmeáiñꞌˋ gaˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do, jo̱guɨ nijmɨhuɨ́ɨngˋneiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜. B}Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ Iconio do tú̱ˉ ꞌléꞌˋ caꞌuíiñˉ; co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ casíngꞌˉ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ jaˋ caꞌíngꞌˋ júuˆ e caguiaˊ dseaˋ do, jo̱guɨ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋguɨ casíngꞌˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ apóoˆ do. SJo̱baꞌ mɨ˜ canaangˋ calɨ́ˉ lado, huǿøˉbɨ caje̱ˊ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ jo̱ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ ꞌgóꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ ta˜ dsíirˊ e eáamˊ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ. Jo̱ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijmérˉ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ jmili˜ Fidiéeˇ e jáꞌˉ e júuˆ e guiaˊ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ jial ꞌneáangˋ Fidiéeˇ dseaˋ jmɨgüíˋ. ^5Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ e guiaˊ i̱ dseaˋ góorˋ i̱ siiˋ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé, canaaiñˋ jmɨgǿømˋbre i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ dseaˋ íˋ nijmérˉ e ꞌníꞌˋ níiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do. 2 _Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ Iconio, cangotáaiñꞌ˜ co̱lɨɨng˜ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ. Jo̱ co̱ꞌ guiarˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jáꞌˉ calɨ́iñˉ jaléꞌˋ e júuˆ do ie˜ jo̱. lQ 4Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Antioquía, eáamˊ iáangˋ dsíirˊ caje̱rˊ, jo̱guɨ eáamˊ jéeˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ cajo̱.>u 3Jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b caꞌuøømˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ ꞌnɨꞌˋ e fɨɨˋ do, jo̱b cabóꞌrˋ ꞌleeˋ to̱o̱˜ lomɨɨrˉ laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e jaˋ íngꞌˋ dseaˋ írˋ e fɨˊ fɨɨˋ e lɨ˜ caꞌuøøiñꞌˋ do. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Iconio. U# 2Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ Israel do caguiféeiñꞌˇ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseamɨ́ˋ dseaˋ Israel i̱ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱ sɨꞌgǿngꞌˆ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do cajo̱, jo̱ casɨ́ɨiñˉ røøˋ e cajmeáiñꞌˋ gabˋ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé cartɨˊ caꞌuǿømˋbre dseaˋ do cartɨˊ caluuˇ lɨ˜ se̱ꞌˊ e fɨɨˋ do. zm 1Jo̱ lajo̱b caniꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ laꞌúngˉ e guóoꞌ˜ uǿˆ do. -S 0Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do, sóongˆ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ, jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ e eáamˊ guiʉ́ˉ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e guiaˊ dseaˋ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b jáꞌˉ calɨ́ngˉ e júuˆ jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ i̱ nilɨseengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. } /Co̱ꞌ lajo̱b ta˜ caquiʉꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Jnea˜ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ fɨˊ jee˜ lacaꞌíingꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ e lɨnꞌˊ lafaꞌ jɨˋ quiéˉe,
jo̱guɨ niguiáꞌˆ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ.  .Jo̱baꞌ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ ꞌgóꞌrˋ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel do, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E catɨ́ɨbˉ jneaꞌˆ e ꞌnéˉ guiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌuii˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ dsʉco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ iing˜naꞌ íingꞌ˜naꞌ e júuˆ do, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱baꞌ jneaꞌˆ fɨˊ jee˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel canaangˉnaaꞌ guiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lana. 1 -Dsʉꞌ mɨ˜ cangáˉ dseaˋ Israel i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ e guiaˊ i̱ Paaˉ do jial tíiˊ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌrˉ do, sóongˆ calɨ́ˉ dsihuɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ e jmangꞌˉ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉbaꞌ guiaˊ i̱ Paaˉ do, jo̱guɨ jmineamꞌˆbre dseaˋ do cajo̱. fE ,Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ co̱o̱ˋguɨ semaan˜ do, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel, fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ do caguilíiñˉ e fɨˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e caguinʉ́ʉrˆ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e guiaˊ i̱ Paaˉ do, jiaˋ jaˋ latøøngˉ fɨɨbˋ caguilíingˉ ie˜ jo̱. jM +Jo̱ lajeeˇ ngolíiñꞌˉ do, fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ nɨcaꞌuíingˉ dseaˋ Israel ngolíiñˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé. Jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e jaˋ nijmɨtúngˉ dsíiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e güɨꞌíibˋ dsíirˊ røøˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜ e cangɨ́ɨiñˋ e cacuøˊ dseaˋ do e iáangˋ dsíirˊ. ] 3 *Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ i̱ Paaˉ do jaléꞌˋ júuˆ güɨ́ˉ quiáꞌrˉ, jo̱ caꞌuøømˋbre dsíiˊ e guáꞌˉ do. Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel cangolíiñˆ e cangomɨ́ɨꞌrˇ Paaˉ e niguiáˉguɨ dseaˋ do júuˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel. { o )Quie̱ˋnaꞌ cuente jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ júuˆ quiéˉe o̱ꞌguɨ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ jo̱.Jo̱ güɨdsigáˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ nijúumˉbaꞌ, co̱ꞌ jmiguiʉˊ jaléꞌˋ e nijmee˜ jnea˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ
jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ, faꞌ jialguɨ la jalíingˉ dseaˋ e jmaꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ røøˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ lanab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ.   (Ñiing˜ óoˊnaꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e güɨtíingˋnaꞌ laco̱ꞌ cajíngꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ mɨ˜ cajmeꞌrˊ lala: L  'Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, nileámˋbre jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ caláaiñˉ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ e jmitir˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜ do. @ y &’Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, dseángꞌˉ ꞌnéˉ ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesúsbaꞌ e íingˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. nU %Dsʉꞌ ngúuˊ táangˋ Jesús i̱ cajmijí̱ꞌˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ do jaˋ cajgoꞌˋ lajo̱. I  $Jo̱ o̱ꞌ quiáꞌˉ Davíꞌˆ féꞌˋ e júuˆ la, co̱ꞌ mɨ˜ cajmiti˜ i̱ Davíꞌˆ do lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijmérˉ, jo̱guɨbaꞌ cajúiñˉ, jo̱ fɨˊ dob caꞌáiñˉ fɨˊ cáangˋ lɨ˜ sɨꞌaangˇ ꞌlɨɨ˜ tiquiáꞌrˆ, jo̱ ngúuˊ táaiñˋ cajgobꞌˋ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ. C "Jo̱ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱bꞌˊtu̱ Jesús mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ, jo̱guɨ joˋ nijúungˉtu̱r o̱ꞌguɨ nijgiéꞌˋ ngúuˊ táaiñˋ; co̱ꞌ lalab caféꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Nijmiti˜baa laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ júuˆ jloꞌˆ niguoꞌˆ jo̱guɨ jáꞌˉ e cafɨ́ɨˉɨ dseata˜ Davíꞌˆ”. Jo̱guɨ lalab caféꞌˋguɨr cajo̱: “Jaˋ cuøøˉ fɨˊ e lɨ́ꞌˆ nijgiéꞌˋ lajo̱ ngúuˊ táangˋ ꞌnʉˋ, dseaˋ güeangꞌˆ quiéˉe i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ jnea˜.”  #   ’Jo̱ jneaꞌˆ cuǿøˉnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e juguiʉ́ˉ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ, co̱ꞌ nɨcajmiti˜bre e júuˆ jo̱ quíˉnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ sɨju̱rˇ, mɨ˜ casíiñˋ Jó̱o̱rˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ salmo e catɨ́ˋ tú̱ˉ do lɨ˜ féꞌˋ lala: “ꞌNʉbˋ Jó̱o̱ˋo̱, jo̱ jmɨɨ˜ na nijméeˋe e nilɨñiˊ dseaˋ e jneab˜ lɨ́ɨnˊn Tiquíiꞌˆ.”  !a; Jo̱ lajeeˇ jmiguiʉˊ jmɨɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌr˜, tɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱ cartɨˊ Jerusalén. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ i̱ nɨnaangˋ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lana co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. s_ Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱bꞌˊtu̱ dseaˋ do mɨ˜ cadsíˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱. c? Jo̱ mɨ˜ cangoyúumꞌ˜ e calɨti˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ, jo̱ cajgiáamˉbre dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ lɨ˜ cajúiñꞌˉ, jo̱ cangoꞌáaiñˇ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ tooˋ jiáaˊ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋooꞌ. 4a Jo̱ nañiˊ faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ cadséꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ Jesús e quiáꞌˉ nijngáiñꞌˉ dseaˋ do, dsʉꞌ cangomɨ́ɨꞌ˜bre fɨˊ dseata˜ Pilato e quiáꞌˉ niquiʉ́ꞌˉ dseaˋ do ta˜ e nijngáiñꞌˉ Jesús. <~q Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ jaˋ calɨlíꞌrˆ i̱˜ dseángꞌˉ Jesús i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ, o̱ꞌguɨ cangáiñꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ do e ɨˊ dseaˋ fɨˊ laco̱o̱ˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quíˉiiꞌ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. Dsʉꞌ mɨ˜ cateáaiñˋ i̱ Jesús do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, e jí̱i̱ꞌ˜ yaaiñ˜ jaˋ calɨlíꞌrˆ e jo̱guɨb calɨti˜ jaléꞌˋ e cajmeꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. } ’Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, jaléngꞌˋ jneaꞌˆ dseaˋ Israel dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˆiiꞌ Abraham lɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel i̱ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ, catɨ́ɨmˉbaaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ e juguiʉ́ˉ e guiaaˉ la quiáꞌˉ jial nileángˋnaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉnaaꞌ. T|! Jo̱ mɨ˜ nɨjaquiéemˊbaꞌ e nitéꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ lala: “Jaˋ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e jnea˜ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do i̱ jíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ nabɨ nijáaˊ dseaˋ íˋ cøøngˋguɨjiʉ na, jo̱ fɨˊ quiniˇ íˋ jaˋ quíingˊ jnea˜ co̱ꞌ sɨ́ɨꞌ˜ɨ capíꞌˆ ñiˊ ꞌñʉ́ʉˊ lomɨɨrˉ.” ={s Dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e cagüéngˉ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, cangɨˊ jaangˋ dseaˋ góoˋooꞌ i̱ siiˋ Juan e niꞌrˊ júuˆ jee˜ jneaꞌˆ dseaˋ Israel quiáꞌˉ jial ꞌnéˉ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱ lajo̱guɨbaꞌ cuǿøngˋ nisáiñˋ jmɨɨˋ. uzc Jo̱ jaangˋ lajeeˇ dseaˋ sɨju̱ˇ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do, íbˋ dseaˋ góoˋooꞌ Jesús i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ lamalɨꞌˋguɨ do i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuørˊ jéengˊguɨ. tya Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguíimˋ Fidiéeˇ i̱ dseata˜ Saúl do e lɨiñꞌˊ ta˜, jo̱ caguiéeiñˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Davíꞌˆ i̱ nilíingˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Isaí. Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e éeiñˋ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do ie˜ jo̱: “Eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ Davíꞌˆ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Isaí, co̱ꞌ nijmiti˜bre lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n.” x3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ dseaˋ góoˋooꞌ camɨiñꞌˊ Fidiéeˇ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ niquiʉ́ꞌˉ ta˜ quiáꞌrˉ jee˜ laꞌóꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ do. Jo̱baꞌ Fidiéeˇ cacuǿøiñˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ calɨsíˋ Saúl, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Cis, sɨju̱ˇ Míing˜, jaangˋ lajeeˇ guitúungˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do; jo̱ i̱ Saúl dob caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ lajeeˇ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ. dwA Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ cuatrocientos cincuenta ji̱i̱ˋ e caguáˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel fɨˊ Egipto, jo̱guɨb cacuǿøngˋ Fidiéeˇ lajɨɨngˋ dseaˋ íˋ dseaˋ i̱ cacá̱ˉ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ do. Jo̱ dseaˋ góoˋooꞌ i̱ siiˋ Samuel i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, íˋbingꞌ cacá̱ˉ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do cartɨˊ lɨ˜ cadséngˉ. ^v5 Jo̱ mɨ˜ caguilíingˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel do fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Canaán, caꞌíimˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱; guiéˉ fɨɨˋ caꞌíiñˉ ie˜ jo̱ e laco̱ꞌ calɨseáˋ uǿˉ e cacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ e fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Canaán do. )uK Jo̱ lajeeˇ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ e cangɨiñꞌˊ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, cajméebˋ Fidiéeˇ féngꞌˊ dsíirˊ uii˜ quiáiñꞌˉ do. [ ~{y}vvtsspnnlk kiggkf(dcb-`A_]j\[YXXVUSRPbNKIcGEDCCBA?>=’Jo̱ co̱ꞌ e jáꞌˉ e lɨ́ɨˊnaꞌ dseaˋ sɨju̱ˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ e ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ jmáangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ cunéeˇ o̱si có̱o̱ꞌ˜ cuteeˋ o̱si dseaˋ cu̱u̱˜ é, jo̱ jmáangˋ dseaˋ jialco̱ꞌ iim˜bre jaléngꞌˋ íˋ.  !Co̱ꞌ laꞌeáangˊ Fidiéeˇbaꞌ se̱e̱ˉnaaꞌ jí̱ꞌˋnaaꞌ jo̱guɨ ngɨˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajíngꞌˉ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ góoˋnaꞌ malɨꞌˋ i̱ jmoꞌˊ júuˆ ie˜ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “I̱ sɨju̱ˇ Fidiéebˇ jneaꞌˆ.” Jo̱ cajmeáangˋ Fidiéeˇ lajɨɨngˋ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ niꞌnéengꞌ˜naaꞌ dseaˋ do, jo̱ niguiémꞌˊbaaꞌre song niꞌnéngꞌˆnaꞌre. Dsʉco̱ꞌ e jábꞌˉ e jaˋ huí̱i̱ˉ seengˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ. J ’Co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉbꞌˋ cajmeáaiñˋ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ seengˋ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nigüeárˋ fɨˊ lacaangˋ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱guɨ quiʉꞌrˊ ta˜ jie˜ jí̱i̱ꞌ˜ seengˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jie˜ fɨˊ lɨ˜ catɨ́ɨngˉ nigüeárˋ.  o̱ꞌguɨ ꞌnérˉ e dseaˋ jmɨgüíˋ nito̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ írˋ o̱si i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ írˋ é, co̱ꞌ íˋbre cuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ e jí̱ꞌrˋ jo̱guɨ guíˋ e cá̱ˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléꞌˋguɨ e jiéꞌˋ. ~u’Jo̱ dseaˋ íbˋ i̱ cajméeˋ laꞌúngˉ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱. Jo̱guɨ íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jaléngꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ jaˋ guiiñ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e cajmeꞌˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, &ECo̱ꞌ cangoyé̱e̱ꞌ˜e̱ fɨˊ lɨ˜ seángꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmiféngꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ quíiˉnaꞌ, jo̱ fɨˊ jo̱b cadséꞌˋe co̱o̱ˋ nifeꞌˋ lɨ˜ to̱o̱˜ júuˆ e féꞌˋ lala: “Diée˜ i̱ jaˋ mɨˊ cuíingˋ dseaˋ.” E jábꞌˉ e fóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ jaangˋ Diée˜ i̱ jaˋ cuíingˋnaꞌ, quiáꞌˉ íbˋ e nifɨ́ɨˆguɨ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana. s_Jo̱baꞌ caró̱o̱ˉ Paaˉ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ do e fɨˊ lɨ˜ siiˋ Areópago, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ la fɨˊ Atenas, e jaléꞌˋ e móoˋo quíiˉnaꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ eáangˊ jmiféngꞌˊ fɨ́ɨngˊ diée˜. +OJo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Atenas do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ do, contøømˉ tɨˊ dsíirˊ núurˋ jo̱guɨ sɨ́ɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ e quie̱ˊ lɨ́ꞌˉ doñiˊ i̱i̱ˋ.  Co̱ꞌ fóꞌˋ ꞌnʉˋ jmangꞌˉ júuˆ jiébꞌˋjiʉ, jo̱baꞌ ii˜naaꞌ e nilɨneeꞌˇ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ jo̱. 'Jo̱baꞌ cajéeiñˋ Paaˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ cuo̱ꞌˋ lɨ˜ siiˋ Areópago fɨˊ lɨ˜ tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Atenas e seáiñꞌˊ e sɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Paaˉ fɨˊ jo̱, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do írˋ: —¿Jሠcuǿøngˋ lɨne˜naaꞌ e˜ jaléꞌˋ júuˆ ꞌmɨ́ɨngˉ e quié̱ˆ ꞌnʉˋ e eꞌˊ jneaꞌˆ? <qJo̱guɨ lajo̱bɨ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Epicuro có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ estoico i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Zenón, canaaiñˋ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ cajo̱, jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜ e éeiñˋ Paaˉ jo̱ féꞌrˋ: —¿E˜ e féꞌˋ i̱ dseaˋ cueeˋ mɨꞌmɨ́ˋ na? Jo̱guɨ féꞌˋguɨ i̱ caguiaangˉguɨ do: —Lɨ́ɨˊ dseaˋ seengˋ lɨ˜ jiébꞌˋ i̱ na, jo̱guɨ iiñ˜ nijmɨgǿøiñˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌrˋ na e quiáꞌˉ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ ꞌmɨ́ɨngˉ. Jo̱ féꞌrˋ e jo̱ co̱ꞌ uíiꞌ˜ e guiaˊ Paaˉ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱guɨ jial mɨ˜ cajméeˋ Fidiéeˇ e cají̱ꞌˊtu̱ dseaˋ do jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. 7gJo̱baꞌ eáamˊ tɨ́ɨngˊ júuˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ dseángꞌˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ sɨ́ɨiñˋ e júuˆ do cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seángꞌˊ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ fɨɨˋ quiáꞌˉ fɨɨˋ Atenas. PJo̱ lajeeˇ táangˋ i̱ Paaˉ do fɨˊ Atenas e sɨjeeiñˇ Silas có̱o̱ꞌ˜ Timoteo, fɨꞌíbˆ eáangˊ calɨ́iñˉ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Atenas do jie˜ jaˋ latøøngˉ fɨɨbˋ jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ i̱ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ cangolíimˉbre có̱o̱iñꞌ˜ do cartɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Atenas. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ Berea jo̱ nɨquié̱e̱rˋ júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ e Silas có̱o̱ꞌ˜guɨ Timoteo nidsilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Paaˉ lajmɨnáˉ. Lajeeˇ táangˋ i̱ Paaˉ do fɨˊ Atenas #Jo̱baꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Berea cajméerˋ e lajmɨnábˉ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Paaˉ fɨˊ jo̱, jo̱ cangórˉ condséeˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ, dsʉꞌ fɨˊ Bereab caje̱ˊ Silas có̱o̱ꞌ˜guɨ Timoteo lajeeˇ jo̱. ! Dsʉꞌ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Tesalónica e nɨtáangˋ Paaˉ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ Berea, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b cangolíiñˉ cangojméerˆ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱. ,Q Jo̱ lajeeˇ i̱ dseaˋ íˋ, fɨ́ɨmˊbre jáꞌˉ calɨ́iñˉ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ lajo̱bɨ fɨ́ɨmˊ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ griego i̱ niingˉ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ jábꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˊ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas. ' Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Berea eáangˊguɨ iiñ˜ ninúrˉ júuˆ guiaˊ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ dseaˋ seengˋ fɨˊ Tesalónica, jo̱ lajmɨnábˉ caꞌíñꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ cuørˊ bíˋ e jmɨtɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ e júuˆ to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e guiꞌrˊ su e jábꞌˉ e júuˆ e caguiaˊ Paaˉ do. T! Jo̱ mɨ˜ canʉʉˋ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ casíiñˋ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas lajmɨnáˉ fɨˊ Berea. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, cangolíiñˉ fɨˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨtɨ́ɨiñˋ jmóorˋ. s _ Jo̱ cuubˉ caguiaˊ i̱ Jasón do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do fɨˊ quiniˇ dseata˜ e laco̱ꞌ calɨ́ꞌrˉ catʉ́ʉˉtu̱ i̱ dseaˋ do quiáꞌrˉ. Mɨ˜ caguilíingˉguɨ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Silas fɨˊ Berea B }Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ e júuˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do, eáangˊguɨ catóꞌrˋ mɨ́ɨꞌ˜.  !Jo̱ i̱ Jasón na nɨcaꞌíngꞌˋneiñꞌ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ lajɨɨmˋbre jaˋ jmɨꞌgórˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ romano, co̱ꞌ féꞌrˋ e seemˋ jaangˋguɨ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Jesús.  Jo̱ co̱ꞌ jaˋ cadséngꞌˋguɨr i̱ dseaˋ i̱ sɨꞌíˆ ꞌnáiñꞌˊ do, jo̱baꞌ catǿrˉ Jasón laguidseaangˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜guɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nineáangˊ fɨˊ jo̱ ie˜ jo̱, jo̱ catǿˉreiñꞌ do fɨˊ quiniˇ dseata˜ e taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ féꞌrˋ lala: —I̱ dseañʉꞌˋ do nɨcaꞌléeˊbre laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e guiarˊ do, jo̱guɨ fɨˊ lab nɨcagüɨlíiñˉ lana e iiñ˜ jmérˉ lajo̱. J  Dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jo̱ caꞌuíingˉ e jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ do, eáamˊ calɨ́ˉ dsihuɨ́ɨiñˊ jo̱guɨ calɨguíiñˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ calɨ́ˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ jo̱. Jo̱baꞌ caseáiñꞌˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ ꞌnáꞌˆ fɨꞌˊ i̱ táꞌˉ teáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e laco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ nitáꞌrˉ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱guɨ nijmiguíiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ jo̱. Jo̱guɨ lajo̱bɨ caguilíiñˉ fɨˊ quiáꞌˉ Jasón e ꞌnáiñꞌˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas e laco̱ꞌ niꞌuǿngˉneiñꞌ do jo̱ nitǿøˋreiñꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ fɨɨˋ. ~uJo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ Israel jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ e guiaˊ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas, jo̱ røøbˋ canaaiñˋ ngɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱guɨ fɨ́ɨmˊbɨ dseaˋ griego i̱ eáangˊ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ i̱ laniingˉ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do, jábꞌˉ calɨ́iñˉ e júuˆ jo̱ cajo̱. +e dseángꞌˉ ꞌnéˉbaꞌ e cajúngˉ i̱ Dseaˋ Jmáangˉ do; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ, dseángꞌˉ ꞌnéˉ e cají̱bꞌˊtu̱r. Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr i̱ dseaˋ do cajo̱ jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ Jesús nab i̱ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ dseaˋ i̱ laangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱ júuˆ quiáꞌˉ i̱ nab e ngɨˊ jnea˜ guiaaˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. T!Jo̱ co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋ Paaˉ e dséerˊ fɨˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ, jo̱ lajeeˇ ꞌnɨˊ semaan˜ casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do k QJo̱ lajeeˇ guiꞌnangꞌˇ e teáangꞌ˜ Paaˉ fɨˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas, cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Anfípolis có̱o̱ꞌ˜guɨ Apolonia. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Tesalónica, jo̱ fɨˊ jo̱b siꞌˊ co̱o̱ˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel lɨ˜ féiñꞌˊ Fidiéeˇ. /(Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌuøøngˋ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, cangolíimˉtu̱r fɨˊ quiáꞌˉ Lidia. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajíngꞌˊtu̱ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cacuøꞌˊguɨr bíˋ dseaˋ do cajo̱. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, caꞌuøømˋbre e fɨˊ do, jo̱ fɨˊ lɨ˜ jiébꞌˋ cangolíiñˆ.O'Jo̱ cangolíingˆ i̱ dseata˜ quidsiˊ íꞌˋ do e ngomɨrˇ jmɨꞌeeˇ fɨˊ quiniˇ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Silas e nijméiñꞌˉ do féngꞌˊ dsíirˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuǿømˋbre jo̱ camɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ dseaˋ do e niꞌuǿmˋbiñꞌ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do. F&Jo̱ cangocó̱o̱bˋ i̱ ɨ́ɨꞌ˜ do júuˆ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ dseata˜ i̱ quidsiˊ íꞌˋ do. Jo̱ mɨ˜ canúurˉ júuˆ e quié̱e̱ˋ i̱ ɨ́ɨꞌ˜ do, cafǿmꞌˊbre co̱ꞌ e canúurˉ júuˆ e dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ dseaˋ Roma tab˜ lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ gángˉ do. y%Jo̱baꞌ cañíiˋ Paaˉ quiáꞌˉ i̱ ɨ́ɨꞌ˜ i̱ quie̱ˊ júuˆ do: —Caquiʉꞌˊ i̱ dseata˜ do ta˜ e cabǿøngˉ dseaˋ jneaꞌˆ, dseaˋ calɨsé̱ˋnaaꞌ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ dseaˋ Roma ta˜, fɨˊ jee˜ dseaˋ fɨɨˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ caquidsirˊ íꞌˋ quíˉnaaꞌ, jo̱guɨ catáiñꞌˋ jneaꞌˆ ꞌnʉñíˆ; jo̱guɨ lana iiñ˜ leáiñˉ jneaꞌˆ e ɨɨngˋ, dsʉꞌ jaˋ uǿˋnaaꞌ cartɨˊ güɨlíiñˉ yaaiñ˜ e niꞌuǿiñˉ jneaꞌˆ song lajo̱. hI$Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ jmóoˋ íˆ ꞌnʉñíˆ do Paaˉ: —I̱ dseata˜ i̱ quidsiˊ íꞌˋ do nɨcasíiñˋ júuˆ quiéˉe e nilaamˉbaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ nɨcuǿømˋ güɨlíingˋnaꞌ juguiʉ́ˉ.  #Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, i̱ dseata˜ i̱ quidsiˊ íꞌˋ do casíiñˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ ɨ́ɨꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ jmóoˋ íˆ ꞌnʉñíˆ do e nileáiñˉ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas. 6~e"Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ gángˉ do fɨˊ quiáꞌrˉ jo̱ cacuøꞌˊreiñꞌ e cagǿꞌrˋ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. #}?!Jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ uǿøˋ jo̱, i̱ dseaˋ jmóoˋ íˆ e ꞌnʉñíˆ do cajméerˋ mɨ́ɨˊ lɨ˜ sɨcuɨ́ꞌˋ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, cajgáangˉ i̱ dseaˋ jmóoˋ íˆ ꞌnʉñíˆ do jmɨɨˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. |  Jo̱ canaaiñˋ sɨ́ꞌˋguɨr dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáiñꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. h{IJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do: —Jáꞌˉ güɨlíinꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús jo̱ niꞌíimˉ dseeˉ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quíiꞌˉ. Bz}Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuǿømˋbreiñꞌ do fɨˊ caluuˇ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜ ꞌnéˉ jmee˜e e laco̱ꞌ nileáanˋn jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiéˉe? 6yeJo̱baꞌ i̱ dseaˋ jmóoˋ íˆ ꞌnʉñíˆ do camɨrˊ co̱o̱ˋ jɨˋ, jo̱ caꞌírˉ güɨꞌíiˊ fɨˊ dsíiˊ e ꞌnʉñíˆ do e jléeiñˋ dsʉꞌ e ꞌgóꞌrˋ, jo̱ mɨ˜ caguiérˉ lɨ˜ teáangꞌ˜ dseaˋ do jo̱ catúuiñˊ uii˜ tɨɨˉ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas. GxDsʉꞌ dsifɨˊ lajo̱b guicaféꞌˋ Paaˉ e teáˋ eáangˊ jo̱ guicajíñꞌˉ: —¡Jaˋ e jmáangꞌ˜ uøꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ lab téeꞌ˜naaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ! `w9Jo̱ mɨ˜ cajnéˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ ꞌnʉñíˆ do jo̱guɨ cangárˉ e nɨꞌóobˊ jaléꞌˋ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉñíˆ do, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b caguirˊ ñisʉ̱ꞌˋ quiáꞌrˉ e sɨꞌíˆ nijngángꞌˉ ꞌñiaꞌrˊ, co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e nɨcaláamˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ do. ?vwjo̱ lajeeˇ jo̱b, co̱o̱ˋ cajǿbꞌˋ uǿˉ e teáˋ eáangˊ jo̱ canaangˋ sojáˉ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌnʉñíˆ do. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaˊ jaléꞌˋ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ, jo̱guɨ casojiʉ́bꞌˋ jaléꞌˋ ñíˆ cadena e ꞌñúungꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ do. ~uuJo̱ ie˜ uǿøˋ guienʉ́ʉˊ jo̱b, lajeeˇ e Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas féiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ ørˊ e quiáꞌˉ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ cajo̱, jo̱ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ do lɨco̱ꞌ núuˋbre, tJo̱ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ e ꞌnʉñíˆ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ catáiñꞌˋ i̱ dseaˋ do cartɨˊ aꞌˊguɨ dsíiˊ e ꞌnʉñíˆ do, jo̱guɨ tɨɨiñꞌˉ do cacúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌmaˋ e dsi˜ tooˋ. sJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cabǿøngˉneiñꞌ do eáangˊ, jo̱ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíbˆ catáiñꞌˋ dseaˋ do, jo̱guɨ caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ ꞌnʉñíˆ e nijméiñꞌˉ íˆ dseángꞌˉ røøbˋ i̱ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ do. traJo̱ canaangˋ dseaˋ fɨɨˋ e iiñ˜ nijmeámꞌˋbreiñꞌ do, jo̱guɨ i̱ dseata˜ quidsiˊ íꞌˋ do caquiʉꞌrˊ ta˜ e niꞌuǿiñꞌˉ do sɨ̱ꞌˆ i̱ dseaˋ do jo̱guɨ nibǿøngˉneiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ sɨɨˉ. q1jo̱guɨ erˊ jaléꞌˋ e jaˋ cuǿøngˋ niꞌíingꞌ˜naaꞌ o̱ꞌguɨ nijmitíˆnaaꞌ, jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ romano. pJo̱ i̱ dseata˜ íˋguɨb cangojéengˋneiñꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ i̱ quidsiˊ íꞌˋ, jo̱ lalab cajíngꞌˉ i̱ fii˜ i̱ sɨmɨ́ˆ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ quidsiˊ íꞌˋ do: —I̱ dseaˋ Israel la ngɨrˊ jmóorˋ gaˋ jee˜ fɨɨˋ, #o?Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangáˉ i̱ fii˜ i̱ sɨmɨ́ˆ do e joˋ li˜ nilíꞌˋguɨr cuuˉ laꞌeáangˊ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱baꞌ casamꞌˉbre Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas, jo̱ cangojeáangˆneiñꞌ fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseángꞌˉ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨɨˋ do. vneJo̱ yejí̱bˉ dseángꞌˉ féꞌˋ i̱ sɨmɨ́ˆ do lajo̱, jo̱guɨ lajeeˇ jmiguiʉbˊ jmɨɨ˜ cajo̱ cartɨˊ mɨ˜ nɨngóoˊ guiaˊ ꞌníbꞌˋ dsíiˊ Paaˉ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ quiʉ́ꞌˋʉ ta˜ e júuꞌ˜ lɨ˜ iuunꞌˉ na. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b catʉ́ʉˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do quiáꞌˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do. |mqJo̱ i̱ sɨmɨ́ˆ íˋ canaaiñˋ tɨꞌleáamˊbre caluuˇnaaꞌ jo̱ féꞌrˋ teáˋ jo̱ jíñꞌˉ: —Jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ la lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ, jo̱guɨ guiarˊ júuˆ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. zlmJo̱ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ, lajeeˇ ngóoˊnaaꞌ fɨˊ lɨ˜ seángꞌˊ dseaˋ góoˋnaaꞌ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ lajeeˇ ngóoˊnaaꞌ fɨˊ jo̱ cajíngꞌˊnaaꞌ jaangˋ sɨmɨ́ˆ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ fiir˜ e jaˋ e ꞌléeiñꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; jo̱ i̱ ꞌlɨmꞌˆ nijéeˊ quiáꞌˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dob jmóorˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ. Jo̱ jmóoˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e líꞌˋ i̱ sɨmɨ́ˆ do guiꞌrˊ e˜ jaléꞌˋ nilíˋ dsaꞌóˋ iéeˊ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b lɨꞌˋ fii˜ i̱ sɨmɨ́ˆ do jmiguiʉˊ cuuˉ. -kSJo̱ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ cajgáamˉbre jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do sɨ́ꞌrˋ jneaꞌˆ: —Song ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e jnea˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, ñilíingˉnaꞌ fɨˊ quiéˉe jo̱ fɨˊ jo̱b nijá̱ˆnaꞌ. Jo̱ camɨꞌrˊ jneaꞌˆ jmɨꞌeeˇ e cajé̱ˆbaaꞌ fɨˊ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajnɨ́ngˉ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Silas fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ LjJo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseamɨ́ˋ caseángꞌˊ do ie˜ jo̱ nisiirˋ Lidia i̱ niseengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Tiatira, jo̱ jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ ꞌmɨꞌˊ e jloꞌˆ eáangˊ. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ eáangˊ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, dsʉꞌ lajeeˇ núurˋ júuˆ e guiaˊ Paaˉ, Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ i̱ dseamɨ́ˋ do e canaˊ moguiñꞌ˜ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e guiaˊ i̱ Paaˉ do. i3 Jo̱ lajeeˇ taang˜naaꞌ fɨˊ do, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel e jmiꞌíñꞌˊ, caꞌuøøˉnaaꞌ cangóˉnaaꞌ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ fɨɨˋ do quiá̱ꞌˉ lɨ˜ iʉ˜ co̱o̱ˋ guaˋ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b ɨˊ dsiˋnaaꞌ e seángꞌˊ dseaˋ góoˋnaaꞌ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ jo̱, dob caꞌiéˆnaaꞌ, jo̱ canaangˉnaaꞌ éꞌˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ do ie˜ jo̱. *hM Jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌuøøˉnaaꞌ dsíiˊ móoˊ cangóˉnaaꞌ fɨˊ Filipos, co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ quiʉꞌˊ dseaˋ Roma ta˜, jo̱guɨ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e laniingˉ quiáꞌˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia cajo̱. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajá̱ˆnaaꞌ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜. Kg Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌuøøˉnaaꞌ fɨˊ Troas e téeꞌ˜naaꞌ dsíiˊ móoˊ, jo̱ ngóˉbaaꞌ condséeˊ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samotracia e néeˊ guiáꞌˆ jóoˋ jmɨñíꞌˆ. Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, caguiéˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Neápolis. 8fi Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangáˉ Paaˉ e jo̱ lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, dsifɨˊ lajo̱b caguiáˉnaaꞌ guiʉ́ˉ quíˉnaaꞌ, jnea˜ Lucas có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas có̱o̱ꞌ˜guɨ Paaˉ, jo̱ cangóˉnaaꞌ fɨˊ Macedonia, co̱ꞌ calɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ catǿˉ quíˉnaaꞌ do e nidsiguia˜naaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jo̱. Mɨ˜ cangolíingˆ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Silas fɨˊ Filipos Ae{ Jo̱ fɨˊ jo̱b, co̱o̱ˋ uǿøˋ i̱ Paaˉ do cangáiñˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia e lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do siñꞌˊ fɨˊ quiniˇ Paaˉ e mɨrˊ jmɨꞌeeˇ jo̱ jíñꞌˉ: “Ngɨɨng˜ fɨˊ Macedonia la, jo̱ jmɨcó̱o̱ꞌˇ jneaꞌˆ.” dJo̱ lajo̱b cangɨ́ɨiñˊ lacueeˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Misia cartɨˊ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Troas. c1Jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ lɨ˜ iángꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ Misia, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b ɨˊ dsíirˊ e ningɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Bitinia, dsʉꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ cacuøꞌˊ fɨˊ írˋ e ningɨ́iñˉ fɨˊ jo̱. Ib Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ gángˉguɨ do cangɨ́ɨmˊbre fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Frigia có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia, co̱ꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ cacuøꞌˊ fɨˊ írˋ faꞌ e niguiárˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. ~auJo̱ lajo̱b eáangˊguɨ jáꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ naangˋ dsifɨ́ɨiñˊ. Mɨ˜ cangángˉ Paaˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ Macedonia lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ d`AJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catamꞌˉbre fɨˊ, jo̱ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e ngɨ́ɨiñˊ, sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e quie̱rˊ quiáꞌˉ dseaˋ apóoˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén. !_;Jo̱ calɨꞌiing˜ Paaˉ e nijéiñˉ Timoteo fɨˊ lɨ˜ dsiguiar˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ lajo̱ cajmitib˜ i̱ Timoteo do lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e tó̱o̱rˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ lají̱i̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ, jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ niꞌímꞌˋ dseaˋ Israel lajɨˋ gaangˋ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ fɨˊ lɨ˜ niguilíiñˉ, co̱ꞌ jalémꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱ ñirˊ e dseaˋ griegob lɨ́ɨngˊ tiquiáꞌˆ i̱ Timoteo do. .^UJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Listra có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Iconio, guiʉ́bˉ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Timoteo do. h] KJo̱ cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Silas fɨˊ Antioquía, jo̱ caguilíiñˉ laꞌuii˜ fɨˊ Derbe. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ e siiˋ Listra; jo̱ fɨˊ jo̱b calɨcuíiñˋ jaangˋ dseaˋ i̱ nilɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Timoteo, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ cajo̱, jo̱guɨ tiquiáiñꞌˆ do dseaˋ griegob nilɨ́ɨiñˊ. V\%)Jo̱ cangolíingˆtu̱r laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia e cuøꞌrˊ bíˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨtúngˉ dsíiñꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ."[=(Jo̱guɨ i̱ Paaˉ do catǿꞌrˉ i̱ Silas do i̱ cangóˉ có̱o̱ꞌr˜; jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiarˊ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e nidsilíiñꞌˉ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cataiñꞌˉ fɨˊ. wZg'Jo̱ lahuɨ́ɨmˊjiʉ eáangˊ casɨ́ɨngˉ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜ Bernabé uii˜ quiáꞌˉ i̱ Juan Marcos do. Jo̱ e jo̱ cajméeˋ e casojǿmˉbre quiáꞌˉ rúiñꞌˋ, jo̱ Bernabé cajéeiñˋ i̱ Juan Marcos do, jo̱ cangotáaiñꞌ˜ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ, jo̱ cangolíimˉtu̱r la tó̱o̱ˋ ni˜ jmɨñíꞌˆ cartɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Chipre. ?Yw&Jo̱ dsʉꞌ Paaˉ joˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ cajéengˋneiñꞌ do, co̱ꞌ catʉ́ʉˉbiñꞌ do quiáꞌrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ lamɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Panfilia, jo̱ joˋ eeˋ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ i̱ Juan Marcos do quiáꞌˉ Paaˉ ni˜ e ta˜ do ie˜ jo̱. `X9%Jo̱ Bernabé lamɨ˜ iiñ˜ nijéiñˉ caléꞌˋ catú̱ˉ i̱ Juan Marcos do. 6We$Jo̱ mɨ˜ lɨ˜ cøøngˋguɨ lajo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cajíngꞌˉ Paaˉ lala casɨ́ꞌrˉ Bernabé: —Máˉtú̱u̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ, madsiꞌeeˇnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lajaléꞌˋ fɨɨˋ lɨ˜ nɨcangɨ́ˆnaaꞌ e eˊnaaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ dsine˜duuꞌ jial seeiñˋ lana. V "Dsʉꞌ Silas có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé dobɨ caje̱rˊ fɨˊ Antioquía; jo̱ fɨ́ɨmˊbɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jiéngꞌˋ caje̱ˊ có̱o̱ꞌr˜ e guiaˊguɨr júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱. Mɨ˜ catɨ́ˋ tú̱ˉ néeꞌ˜ e cangɨˊ Paaˉ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ U#}Ts!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ juguiʉ́ˉ caꞌɨ́ꞌrˋ júuˆ i̱ dseaˋ gángˉ do, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ Judas Barsabás do cangángꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén, jo̱ íbˋ quié̱e̱ˋ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Antioquía i̱ caguiéngꞌˊ írˋ do. `S9 Jo̱ co̱ꞌ i̱ Judas Barsabás có̱o̱ꞌ˜ Silas do cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ e eáamˊ tɨɨiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱baꞌ mɨ˜ caféꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ, cacuøꞌˊguɨreiñꞌ bíˋ e laco̱ꞌ jáꞌˉguɨ nilíiñꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. BR}Jo̱ mɨ˜ caꞌɨ́ˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jiˋ do, dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ, co̱ꞌ jmangꞌˉ juguiʉ́bˉ féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ do. 7QgJo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨꞌíingˆ i̱ dseaˋ quiúungˉ do, cangolíimˉbre có̱o̱ꞌ˜ i̱ Paaˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé fɨˊ Antioquía, jo̱ quie̱ˊbre e jiˋ e casíingˋ i̱ dseaˋ neáangˊ fɨˊ Jerusalén do. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, dsifɨˊ lajo̱b caseáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, jo̱ caja̱ꞌˊbre i̱ dseaˋ do e jiˋ do. PLɨco̱ꞌ ꞌnéˉ e nitʉ́ˆbaꞌ e cøꞌˆnaꞌ ngu˜ jóꞌˋ i̱ nɨcacuøngꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ i̱ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ i̱ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱ joˋ cøꞌˆnaꞌ jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ o̱ꞌguɨ ngu˜ jóꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ sɨyáangꞌˇ jmɨꞌøøngˉ, jo̱guɨ joˋ eeˇnaꞌ dseeˉ e güɨɨngˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiˉnaꞌ. Jo̱ song nʉ́ʉꞌ˜baꞌ jaléꞌˋ e júuˆ la, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ niꞌeeˇnaꞌ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quíˉiiꞌ. Jo̱ güɨlɨseemˋbaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ.” WO'Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jneaꞌˆ cajo̱ e nimɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nijméeˆguɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e jiéꞌˋ do: CNJo̱ nisíingˋnaaꞌ fɨˊ na cajo̱ i̱ Judas Barsabás có̱o̱ꞌ˜guɨ Silas la, jo̱ íbˋ nijmeáꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e la cartɨˊ quiníˆnaꞌ na. M{Jo̱baꞌ nɨcasɨɨ˜naaꞌ røøˋ lajaléꞌˋnaaꞌ la e nɨcaꞌneáangˆnaaꞌ jaangˋ gángˉ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ jneaꞌˆ e nidsilíiñˉ nidsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. Jo̱ nijalíiñˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ i̱ siiˋ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ siiˋ Bernabé, gángˉ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ jiʉ˜ jaˋ mɨˊ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. L+KONɨcalɨneb˜ jneaꞌˆ e nɨcaꞌuøøngˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ la latɨɨiñˋ yaaiñ˜, jo̱ nɨcangolíiñˆ e nɨcangojmiguíiñˆ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ nɨcajmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e catɨ́ɨmˉbaꞌ e nitó̱ˆnaꞌ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quiáꞌˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ lajo̱; jo̱guɨ nɨcajmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e ꞌnéˉ jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ caguieeˉguɨ e cajmeꞌˊ Moi˜. 5JcJo̱ lalab féꞌˋ e jiˋ e quie̱ˊ i̱ dseaˋ do mɨ˜ cangolíiñˆ: “Lajaléꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ apóoˆ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén la, guicó̱o̱ꞌˇbaaꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel jo̱guɨ seengˋnaꞌ fɨˊ Antioquía có̱o̱ꞌ˜guɨ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia. PIJo̱ dsifɨˊ mɨ˜ catóꞌˊ e caféꞌˋ i̱ Tiáa˜ do júuˆ quiáꞌrˉ, lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, casɨ́ɨiñˉ røøˋ e caꞌnáaiñˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ nidsilíingˉ fɨˊ Antioquía có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Bernabé e nidsica̱rˊ e jiˋ lɨ˜ to̱o̱˜ júuˆ e casɨ́ɨiñꞌˉ do. Jo̱ caguíñꞌˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Judas Barsabás jo̱guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Silas, gángˉ dseañʉꞌˋ i̱ niingˉ eáangˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. rH]Co̱ꞌ jalébꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ na quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ nɨcaꞌɨ́bˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel fɨˊ lacaangˋ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quíˉiiꞌ e té̱e̱ˉ fɨˊ laꞌúngˉ jee˜ fɨɨˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ mɨ˜ tɨˊ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. W{~}6|{{xwvsqpnmLlEkjhg&f eQc[`^^=\[uYWUSQOWNELK-IHGG)EsBA@>Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jneaꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do cangojéemˊbaaꞌ quiáꞌˉ Paaˉ e téeꞌ˜naaꞌ dsíiˊ móoˊ cartɨˊ caguiéˉnaaꞌ tɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Aso. Jo̱ fɨˊ jo̱guɨb sɨꞌíˆ e dsiteeˉnaaꞌ Paaˉ laco̱ꞌ nɨcasɨɨ˜naaꞌ røøˋ jéengˊguɨ, co̱ꞌ ꞌñiaꞌrˊ calɨꞌiiñ˜ e cangórˉ e ngɨrˊ la tó̱o̱ˋ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ. w Jo̱ mɨ˜ catǿˉ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ do fɨˊ quiáꞌrˉ e nɨcají̱bꞌˊtu̱iñꞌ, jo̱baꞌ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Paaˉ fɨˊ Troas jo̱ cangórˉ fɨˊ Mileto Kv Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caseangꞌˊ Paaˉ i̱ sɨmingꞌˋ do, cajgóobˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ iuuiñˉ guiarˊ júuˆ fɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ fɨ́ngˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do. Jo̱ fɨˊ jo̱b cafíiñˋ iñíꞌˆ, jo̱ caquiee˜naaꞌ co̱lɨɨng˜. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e jo̱, canaamˋtu̱r féꞌrˋ júuˆ quiáꞌrˉ cartɨˊ cajneáˉ e uǿøˋ jo̱. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e jo̱, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ caꞌírˉ fɨˊ cangórˉ. Mu Jo̱baꞌ cajgángˉ Paaˉ e lɨ˜ iuuiñˉ guiarˊ güɨ́ˉ do, jo̱ cangoseáaiñꞌ˜ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱ carǿøngˋneiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉ do: —¡Jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ! Co̱ꞌ jí̱bꞌˊtu̱ i̱ sɨmingꞌˋ la. tw Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do quiéengˋ jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ siiˋ Eutico, jo̱ i̱ sɨmingꞌˋ íˋ dob guiiñ˜ otooˋ e núurˋ júuˆ guiaˊ Paaˉ. Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ cueeˋ júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ e caféꞌrˋ, jo̱baꞌ cajáˉ jaligüɨ́ngˋ i̱ sɨmingꞌˋ do lajeeˇ guiiñꞌ˜ do, jo̱ caquiamꞌˉbre e eáangˊ. Jo̱ lajeeˇ guiing˜ i̱ sɨmingꞌˋ do e güɨɨiñˋ lanab, co̱o̱ˋ catǿmꞌˋbre cartɨˊ ni˜ uǿˆ. Jo̱ e otooˋ tɨˊ lɨ˜ catǿiñꞌˋ do gui˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ fɨ́ngˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do. Jo̱ mɨ˜ cangoseáangꞌˇneiñꞌ do nɨꞌlɨɨm˜biñꞌ do. s'Jo̱ fɨˊ jo̱b téeꞌ˜naaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ yʉ́ꞌˆ, jo̱ fɨˊ jo̱b seaˋ jmiguiʉˊ jɨˋ e jneáˋ. rJo̱ e jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ semaan˜ caseángꞌˊ rúꞌˋnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ niquiee˜naaꞌ iˋnaaꞌ co̱lɨɨng˜ e laco̱ꞌ jmiguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ caféꞌˋ Paaˉ güɨ́ˉ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ e uǿøˋ do. Jo̱ co̱ꞌ iuungˉ Paaˉ fɨˊ e nigüɨꞌɨ́ɨˊbre mɨ˜ nijneáˋ e uǿøˋ jo̱, jo̱baꞌ cueebˋ júuˆ quiáꞌrˉ cajméerˋ cartɨˊ uǿøˋ guienʉ́ʉbˊ. qJo̱guɨ jnea˜, Lucas, cají̱ꞌˉ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ fɨˊ Filipos, jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌuøøˉnaaꞌ cangóˉnaaꞌ e téeꞌ˜naaꞌ dsíiˊ móoˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ jmɨɨ˜ e gøꞌˊ dseaˋ iñíꞌˆ e jaˋ quie̱ꞌˆ quiéengˋ. Jo̱ lajeeˇ ꞌñiáˋ jmɨɨ˜guɨbaꞌ caguiéˉnaaꞌ cartɨˊ Troas, jo̱ fɨˊ jo̱b cataang˜naaꞌ guiéˉ jmɨɨ˜; jo̱guɨ fɨˊ jo̱b cajo̱ cají̱ꞌˉ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do. Mɨ˜ cateáangˋ Paaˉ fɨˊ Troas -pSJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ la jéemˊbre cangolíiñˆ, jo̱ doguɨb cajéeiñˋ jneaꞌˆ cartɨˊ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Troas. 3o_Jo̱ có̱o̱ꞌ˜bre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la: jaangˋ i̱ siiˋ Sópater dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Berea, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Pirro; jo̱guɨ Aristarco, có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Segundo i̱ seengˋ fɨˊ Tesalónica; jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Gayo i̱ seengˋ fɨˊ Derbe; jo̱guɨ Timoteo, jo̱guɨ lajo̱bɨ Tíquico có̱o̱ꞌ˜ Trófimo, dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. Tn!jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ gaangˋ sɨꞌˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, dseángꞌˉ nɨꞌiuuiñˉ fɨˊ e nisó̱ꞌrˋ móoˊ e nidséˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria mɨ˜ calɨñirˊ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel do nɨcasɨ́ɨiñˉ røøˋ e lɨɨng˜ eeˋ nijmeáiñꞌˋ i̱ Paaˉ do. Jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ Paaˉ e caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱ cangɨ́ɨngˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ Macedonia. Vm%Jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e téeꞌ˜ fɨˊ jo̱ cangórˉ e dsiꞌeer˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱, jo̱ eáangˊ jmɨcó̱o̱ꞌ˜reiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ caguiébˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Grecia, 6l gJo̱ mɨ˜ casóongˉ e taꞌˊ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ do, catǿꞌˉ i̱ Paaˉ do jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ lɨɨng˜ eeˋ niféngꞌˊneiñꞌ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌɨ́ɨˉbre júuˆ i̱ dseaˋ íˋ jo̱ cangóbˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia. ;ko)Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ i̱ tɨjiˋ do e júuˆ na, jo̱ caꞌɨ́ɨˉbre júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨseángꞌˊ do jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre.]j3(Jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ na, eáamˊ dseáangꞌ˜ quíˉiiꞌ fɨng i̱i̱ˋ cajméeˋ dseeˉ quíˉiiꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajmóˆooꞌ, co̱ꞌ jaˋ e uiing˜ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e nijmɨꞌǿngꞌˋ yee˜naaꞌ fɨng calɨngɨɨˉ e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e nɨcatóꞌˋ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜. i9'Jo̱guɨ song seaˋguɨ júuˆ quié̱ˆnaꞌ e jiéꞌˋ, dob cuǿøngˋ líˋ jmeeˉnaꞌ fɨˊ ni˜ fɨɨˋ mɨ˜ seángꞌˊ dseaˋ fɨ́ɨiñˊ. `h9&Jo̱guɨ song i̱ Demetrio do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌr˜ do nɨcadséꞌrˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ na, dob neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ ꞌnɨ́ɨiñˋ dseaˋ fɨng eeˋgo̱ dseeˉ røøngˋ dseaˋ; jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ catɨ́ɨngˉ e nijmérˉ dseeˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ íˋ, jo̱guɨ jo̱b lɨ˜ catɨ́ɨngˉ e nijmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜ lajaangˋ lajaaiñˋ. g%Co̱ꞌ lajɨˋ gángˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ nɨcajéengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la jaˋ e mɨˊ cajmeáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ guáꞌˉ quíˉiiꞌ, o̱ꞌguɨ mɨˊ caféꞌrˋ e gaˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ sengfɨ́ˉ quíˉiiꞌ do cajo̱. Uf#$Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ cuǿøngˋ líˋ jíñꞌˉ e o̱ꞌ lajo̱ e na, jo̱baꞌ catiiˉnaꞌ jo̱ jaˋ e jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jaˋ mɨˊ caꞌíˋ óoˊnaꞌ røøˋ. e#Jo̱ mɨ˜ casóongˉjiʉ e taꞌˊ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ do, i̱ tɨjiˋ quiáꞌˉ e fɨˊ Éfeso do canaaiñˋ féiñꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso, jalémꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ ñirˊ e i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ la néeˊ nírˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ i̱ diée˜ ꞌgøngꞌˊ i̱ siiˋ Artemisa la, jo̱guɨ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíbˋ lɨ˜ catǿiñꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ cu̱u̱˜ jo̱ catɨsɨ́ɨiñꞌˇ fɨˊ la. 1d["Dsʉꞌ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do e i̱ Jaangˉ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel, dsíngꞌˉ calɨguíiñˉ jo̱ canaaiñˋ óorˋ teáˋ lajeeˇ tú̱ˉ oor˜ jo̱ féꞌrˋ: —¡Eáangˊ ꞌgøngꞌˊ diée˜ Artemisa quíˉiiꞌ i̱ jmiféngꞌˊ jneaꞌˆ, dseaˋ Éfeso! Mc!Dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do casɨ́ꞌrˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Jaangˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ ie˜ jo̱, jo̱ íˋbingꞌ casíingˋ dseaˋ Israel fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do laguidseaangˆ. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do, jo̱ cajméerˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ e laco̱ꞌ niféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do. b- Jo̱ lajeeˇ jo̱, jee˜ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do, i̱ lɨɨng˜ dseaˋ féꞌrˋ co̱o̱ˋ júuˆ jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ e jiéꞌˋguɨ, jo̱ dsíngꞌˉ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜; jo̱ fɨ́ɨmˊ i̱ dseaˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ e˜ uiing˜ e caseáiñꞌˊ. >auJo̱ jee˜ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia do niquiéengˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ niseengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ, jo̱ casíiñˋ júuˆ e sɨ́ꞌˋreiñꞌ e guiʉ́ˉguɨ e jaˋ niꞌíˋ dseaˋ do e lɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do. =`sJo̱ i̱ Paaˉ do calɨꞌiiñ˜ e niꞌírˋ e niféiñꞌˊ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do, dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ cacuørˊ fɨˊ lajo̱. ]_3Jo̱ eáamˊ cangogáangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ canaangˋ catáꞌrˋ mɨ́ɨꞌ˜ latøøngˉ e fɨɨˋ jo̱. Jo̱ lajeeˇ jo̱, lajɨɨmˋbre casamꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Gayo có̱o̱ꞌ˜ Aristarco, gángˉ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ Macedonia i̱ nicó̱o̱ꞌ˜ Paaˉ. Jo̱ cajñúungˋneiñꞌ do cartɨˊ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ tɨ́ɨngˋ dseaˋ e seáiñꞌˊ co̱lɨɨng˜ mɨ˜ eeˋgo̱ jmóorˋ. ^!Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ do jaléꞌˋ e jo̱, eáamˊ calɨguíiñˉ, jo̱ canaaiñˋ óorˋ teáˋ jo̱ féꞌrˋ: —¡Eáangˊ ꞌgøngꞌˊ diée˜ Artemisa quíˉiiꞌ i̱ jmiféngꞌˊ jneaꞌˆ, dseaˋ Éfeso! f]EJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e ngɨˊ i̱ Paaˉ do féꞌrˋ, dseáamꞌ˜ quíˉiiꞌ fɨng caꞌíngˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quíˉiiꞌ e seaˋ, jo̱guɨ la quie̱ˊguɨ guáꞌˉ quiáꞌˉ i̱ diée˜ i̱ siiˋ Artemisa do nitʉ́bˋ dseaˋ e jmicuíirˋ, jo̱guɨ nitʉ́bˋ dseaˋ e jmɨꞌgórˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ i̱ diée˜ íˋ, dsʉco̱ꞌ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia jmiféngꞌˊ dseaˋ írˋ, jo̱ jie˜ jaˋ latøøngˉ jmɨgüíbˋ cajo̱. "\=Dsʉꞌ laco̱ꞌguɨ la júuˆ seaˋ jo̱guɨ ne˜naaꞌ cajo̱ e i̱ Paaˉ do ngɨrˊ féꞌrˋ e jaléngꞌˋ i̱ diée˜ i̱ jmáangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ diée˜ jáꞌˉ; jo̱ lajo̱b nɨcalɨ́ꞌrˉ e nɨcalɨgǿngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso la có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ jie˜ jaˋ latøømˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. %[CJo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ caseáiñꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌr˜ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e røøbˋjiʉ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ jmóoˋ írˋ do cajo̱, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e laꞌeáangˊ e ta˜ lab jo̱baꞌ guiʉ́bˉ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quíˉiiꞌ. 8ZiJo̱ e mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ caꞌuíingˉ uíiꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Demetrio i̱ nijmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cuteeˋ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ nijmóorˋ ta˜ jmɨlɨɨng˜ guáꞌˉjiʉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cuteeˋ, jo̱ e jo̱b guáꞌˉ quiáꞌˉ i̱ diée˜ i̱ siiˋ Artemisa. Jo̱ i̱ Demetrio do jmiguiʉbˊ quɨ́ɨrˊ e ꞌléengꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌr˜ do. *YMJo̱ ie˜ jo̱, eáamˊ catóꞌˋ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ fɨˊ Éfeso uii˜ quiáꞌˉ e fɨ́ɨmˊ dseaˋ caꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. `X9Jo̱ casíiñˋ gángˉ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia, i̱ do i̱ siiˋ Timoteo jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Erasto, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do jmóorˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Paaˉ. Jo̱ Paaˉ fɨˊ dobɨ caje̱rˊ ꞌñiaꞌrˊ lajeeˇ jo̱ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. Mɨ˜ calɨseáˋ mɨ́ɨꞌ˜ fɨˊ Éfeso YW+Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangojéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ i̱ Paaˉ do e nidséˉtu̱r e nidsiꞌeer˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya, jo̱ e mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, ningɨ́iñˉ tɨˊ Jerusalén. Jo̱guɨ féꞌˋbɨr cajo̱ e mɨ˜ ningɨ́ˋ e dsérˉ fɨˊ Jerusalén, dseángꞌˉ ꞌnéˉbaꞌ e dsérˉ tɨˊ Roma. =VsJo̱ lajo̱b naangˋ niꞌˊguɨ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ la fɨˊ na, jo̱guɨ jmóoˋ e lɨñiˊ dseaˋ cajo̱ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ. LUJo̱guɨ fɨ́ɨmˊbɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcajméeˋ ta˜ dseaˋ láangˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ cajo̱ caguilíiñˉ quie̱rˊ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ to̱o̱˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmɨtɨ́ɨiñˋ, jo̱ cajɨ̱́rˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱. Jo̱ mɨ˜ caguoꞌˉ júuˆ jial tíiˊ ꞌmóoꞌ˜ téeꞌ˜ e jiˋ do, jmiguiʉbˊ eáangˊ cagüɨꞌɨ́ɨngˊ, lɨ́ꞌˆ lɨˊ cincuenta mil cuteebˋ. TJo̱guɨ fɨ́ɨmˊbɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ jo̱ caguilíiñˉ e rǿøiñˊ dseeˉ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcajméerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. sS_Jo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ fɨˊ Éfeso có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱b cajo̱, calɨñiˊbre jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do ie˜ jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ cafǿiñꞌˊ. Jo̱ lajo̱b ngóoˊ lɨꞌgøngꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ. R Jo̱ dsifɨˊ ladob i̱ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ do canaaiñˋ quiémꞌˊbre lahuɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ i̱ jó̱o̱ˊ Esceva do, jo̱ dseángꞌˉ lajɨɨmˋbiñꞌ do calɨ́ꞌrˉ caquiéiñꞌˊ co̱ꞌ dsíngꞌˉ bíiñˉ. Jo̱ cangolíimˋ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do fɨˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, dsʉꞌ rɨngúumˊbre cangolíiñˋ. ,QQDsʉꞌ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ lajeeˇ ngɨrˊ ta˜ jmóoˋ lajo̱, jo̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do cañíirˋ quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Cuíimˋ jnea˜ Jesús, jo̱guɨ ñiˋbɨ́ɨ i̱˜ i̱ siiˋ Paaˉ do, dsʉꞌ jaˋ ñiiˉ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. 4PaJo̱ e jo̱ cajméeˋ lajɨˋ guiángˉ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ Israel i̱ siiˋ Esceva i̱ nilɨ́ɨngˊ jaangˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. EO Jo̱ ie˜ jo̱, i̱ lɨɨng˜ dseaˋ Israel i̱ ngɨˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e jmɨcaaiñ˜ e iiñ˜ uǿiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ iiñ˜ nijǿørˉ su e jáꞌˉ e uøøngˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús. Jo̱ lalab canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —¡Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Jesús e guiaˊ i̱ Paaˉ do quiʉ́ꞌˋʉ ta˜ e uøøngˋnaꞌ lɨ˜ teáangꞌ˜naꞌ na! !N; Jo̱ seemˋ dseaˋ quie̱rˊ jaléꞌˋ paay˜ quiáꞌrˉ o̱si jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ fɨˊ quiniˇ Paaˉ e faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíbꞌˆ nijnúngˉ dseaˋ do e ꞌmɨꞌˊ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do nicó̱o̱rˋ fɨˊ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ seengˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ niꞌleáamˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñˊ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ dsihuíimˉ jaléngꞌˋ íˋ quiáꞌrˉ jo̱ ꞌláamˉbre. +MO Jo̱ lajeeˇ jo̱ i̱ Paaˉ do jmóorˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ e cangɨ́ɨiñˋ e cacuøˊ Fidiéeˇ. DL Jo̱ lajo̱b cajméerˋ lajeeˇ tú̱ˉ jiingˋ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e téeꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia canúurˉ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e caguiaˊ i̱ Paaˉ do. K/ Dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do jaˋ jíiꞌr˜ e júuˆ do o̱ꞌguɨ iiñ˜ jáꞌˉ nilíiñˋ cajo̱. Jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e gabˋ jaléꞌˋ e júuˆ do quiáꞌˉ jial cuíingˋ dseaˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱baꞌ Paaˉ cajmihuíimˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ i̱ dseaˋ góorˋ do, jo̱guɨ cajéemˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉ do, jo̱ cangojéengˋneiñꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ escueel˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Tirano, jo̱ fɨˊ jo̱b féiñꞌˊ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜. 2J]Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ gaangˋ sɨꞌˋ, dséeˊ i̱ Paaˉ do fɨˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ fɨˊ jo̱b guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ ꞌgóꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱guɨ ꞌnóꞌrˊ jial laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíingˋ dseaˋ do e iing˜ Fidiéebˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ. ]I3Jo̱ lajeeˇ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ do tíirˊ guitúuiñˋ yaang˜ dseañʉꞌˋ. AH{Jo̱guɨ mɨ˜ caquidsiˊ Paaˉ guóorˋ fɨˊ mogui˜ i̱ dseaˋ do, dsifɨˊ ladob caꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ do Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ jmíiˊ e jiéꞌˋguɨ laco̱ꞌ jmíiˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ sɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ e íñꞌˋ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. EGJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do lajo̱, dsifɨˊ ladob cajgáaiñˉ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. FJo̱baꞌ casɨ́ꞌˉtu̱ Paaˉ i̱ dseaˋ do: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ i̱ Juan do caseáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéebˇ; jo̱guɨ casɨ́ꞌˉbɨr jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ cajo̱ e ꞌnéˉ niꞌímꞌˋbiñꞌ do i̱ dseaˋ i̱ nijáaˊ cøøngˋguɨ do mɨ˜ nisóongˉ írˋ; jo̱ dseaˋ íbˋ Jesús lana. EyJo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱ Paaˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜ uiing˜ quíiˉnaꞌ mɨ˜ cajgáangˉnaꞌ jmɨɨˋ jóng? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Paaˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jneaꞌˆ cajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ e caséeˋ Juan e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yee˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Djo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌˉ Paaˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su caꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ mɨˊ nʉ́ˆ jneaꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ quiáꞌˉ e jo̱. ¿E˜guɨ e jo̱? C Jo̱ lajeeˇ táangˋ i̱ Apolos do fɨˊ Corinto lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya, jo̱ i̱ Paaˉ do cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ jee˜ móꞌˋ, jo̱ caguiéˉtu̱r fɨˊ Éfeso. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajíñꞌˊ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, 6BeCo̱ꞌ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ do sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel e jaˋ ɨˊ dsíiñꞌˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ se̱ꞌrˊ teáˋ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e Jesús lɨ́ɨiñˊ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nileángˉ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ.$AAJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, calɨꞌiing˜ Apolos e ningɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya. Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso do eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜reiñꞌ, jo̱guɨ casíiñˋ co̱o̱ˋ jiˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Acaya do e laco̱ꞌ niꞌíngꞌˋneiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ juguiʉ́ˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóˉbre fɨˊ jo̱. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Apolos fɨˊ Acaya, eáangˊ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨcuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. )@KJo̱ i̱ Apolos do canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ dseángꞌˉ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ jáaˊ quiáꞌrˉ faꞌ ꞌgóꞌrˋ. Dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseañʉꞌˋ Aquila có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Priscila júuˆ e guiaˊ i̱ Apolos do, jo̱baꞌ cajéemˋbreiñꞌ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ e fɨˊ e ꞌnéˉ cá̱ˋ dseaˋ e laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. ?Jo̱guɨ eáamˊ nɨcajmɨtɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ e iáangˋ dsíiˊbre féꞌrˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ røøbˋ erˊ e júuˆ quiáꞌˉ Jesús do, doñiˊ faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ñirˊ do e caꞌeˊ Juan e quiáꞌˉ jial seáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ jaˋ ñirˊ e Jesús caꞌerˊ e ꞌnéˉ sáaiñˋ dseaˋ jmɨɨ˜ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌrˉ. >-Jo̱ ie˜ jo̱ caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Apolos fɨˊ Éfeso. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ niseeiñˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Alejandría e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Egipto. Jo̱ dseaˋ do eáamˊ jloꞌˆ tɨɨiñˋ guiarˊ júuˆ jo̱guɨ eáamˊ cuíirˋ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. d=AJo̱ mɨ˜ lɨ˜ cøøngˋguɨ lajo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ cangɨˊtu̱r laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Frigia e cuøꞌˊguɨr bíˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiñꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Mɨ˜ caguiaˊ Apolos júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ Éfeso &<Ejo̱ cangóbˉtu̱r fɨˊ Cesarea, jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ guicó̱o̱ꞌˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangámꞌˉtu̱r fɨˊ Antioquía, jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ huǿøbˉjiʉ. ;-Jo̱ caꞌɨ́ꞌˋbre júuˆ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ: —ꞌNéˉ e seemˉbaa fɨˊ Jerusalén e nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e nɨjaquiéengˊ fɨˊ jo̱. Jo̱ lɨ́ꞌˆ jial ta˜ niquiʉ́ꞌˉ Fidiéeˇ quiéˉbaa e nigáaˊtú̱u̱ e gaꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Paaˉ e fɨˊ Éfeso do e iuuiñˉ fɨˊ dsíiˊ móoˊ, /:WJo̱ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ fɨˊ guáꞌˉjiʉ do casɨ́ꞌrˉ Paaˉ e faꞌ nijé̱ˉbɨr huǿøˉ có̱o̱iñꞌ˜ do, dsʉꞌ Paaˉ joˋ calɨꞌiiñ˜. 9Jo̱ mɨ˜ caguilíingˋtu̱r e ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Éfeso do, jo̱b caseáangˊ Paaˉ i̱ Aquila do có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ quiáiñꞌˉ i̱ siiˋ Priscila, jo̱ cangóˉbre ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ guáꞌˉjiʉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱ fɨˊ jo̱b casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ do ie˜ jo̱. R8Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, huǿøˉbɨ caje̱ˊ Paaˉ fɨˊ Corinto. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caꞌɨ́ꞌˋbre júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ do, jo̱ cangolíiñˋ fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Cencrea. Jo̱ lajeeˇ e taam˜bɨr fɨˊ jo̱, catʉꞌrˊ cuoꞌˋ moguir˜ laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ nɨcacuøꞌrˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ móoˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Aquila có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ íˋ i̱ siiˋ Priscila jo̱ co̱lɨɨm˜ cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria. r7]Jo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ do casaiñꞌˉ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Sóstenes i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ quiáꞌˉ guáꞌˉjiʉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ do, jo̱ jo̱b cabǿøiñˉ i̱ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseata˜ dseaˋ quidsiˊ íꞌˋ do, dsʉꞌ jaˋ e jíngꞌˉ dseata˜ Galión jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmóoˋ i̱ dseaˋ do. Mɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱ Paaˉ fɨˊ Antioquía 86iJo̱ caquiʉꞌˊ i̱ dseata˜ do ta˜ e cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ e fɨˊ lɨ˜ quidsiˊ i̱ dseata˜ do íꞌˋ. 5#Dsʉꞌ e na lɨ́ɨˊ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e catɨ́ɨngˉnaꞌ yaam˜baꞌ na quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ yaam˜baꞌ catɨ́ɨngˉnaꞌ niguíiꞌ˜naꞌ e na, co̱ꞌ jnea˜ jaˋ iin˜n niquɨ́nꞌˆn e júuˆ na. 4Jo̱ sɨꞌíˆ niñíˉ Paaˉ e nisɨ́ꞌrˋ dseata˜ Galión lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do írˋ, dsʉꞌ jéengˊguɨ Galión cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel do jo̱ cajíñꞌˉ: —Song dseángꞌˉ lahuɨ́ɨngˊ nɨcaꞌéeˋ i̱ dseaˋ na o̱si lɨɨng˜ i̱i̱ˋ nɨcajngaiñꞌˊ é, jo̱baꞌ catɨ́ɨngˉ e niquidsiiˉ íꞌˋ faꞌ lajo̱. J3  Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ jo̱, lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ dseañʉꞌˋ dseaˋ góoˊnaaꞌ la ngɨrˊ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jial e ꞌnéˉ niféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ, dsʉꞌ jaˋ nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ. 2 Jo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ lajeeˇ ji̱i̱ˋ e calɨ́ngˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Galión dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Acaya, jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ fɨˊ do ie˜ jo̱ casɨ́ɨiñˉ røøˋ e nijmérˉ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ. Jo̱baꞌ casangꞌˉneiñꞌ jo̱ cangojeáaiñˆ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ dseata˜ dseaˋ quidsiˊ íꞌˋ. *1M Jo̱ fɨˊ Corintob caje̱ˊ Paaˉ co̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ dsi˜ caꞌnáꞌˆ e eꞌrˊ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 0 Co̱ꞌ jnea˜ seemˉbaa co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ líꞌˋ nijmeángꞌˋ ꞌnʉˋ gaˋ. Co̱ꞌ fɨ́ɨmˊbɨ dseaˋ nɨseengˋ e fɨˊ fɨɨˋ la i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiéˉe. l/Q Jo̱ co̱o̱ˋ uǿøˋ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ quiniˇ Paaˉ, jo̱ e jo̱ cangárˉ lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱ cajíngꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jaˋ jmooꞌˋ ꞌgóꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱ guia˜guɨ júuˆ quiéˉe jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱ jaˋ quiunꞌˆ e jmooꞌˋ lajo̱. R.Jo̱ jaangˋ fii˜ i̱ néeˊ ni˜ e guáꞌˉjiʉ do i̱ siiˋ Crispo có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ Corinto, mɨ˜ canúurˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jábꞌˉ calɨ́iñˉ jo̱baꞌ cajgáamˉbre jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cacuøˊ li˜ e caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. -Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Paaˉ fɨˊ dsíiˊ e guáꞌˉjiʉ do, jo̱ cangórˉ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Ticio Justo i̱ jmiféngꞌˊ Fidiéeˇ contøøngˉ, jo̱ cáangˋ e guáꞌˉ dob lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ. =,sDsʉꞌ i̱ dseaˋ Israel do ꞌníbꞌˋ cangáiñˉ Paaˉ, jo̱ canaaiñˋ sɨ́ꞌˋreiñꞌ jmangꞌˉ júuˆ gaˋ. Jo̱baꞌ Paaˉ cabóꞌrˋ ꞌleeˋ to̱o̱˜ sɨ̱ꞌrˆ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e jaˋ jíiꞌ˜ dseaˋ írˋ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ írˋ do lala: —Dseeˉ quíiˉnaꞌ yaam˜baꞌ e nigüɨlíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ, dsʉco̱ꞌ joˋ e cuaiñ˜ quiéˉe. Latɨˊ lanab nii˜i có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel e niꞌéeˆere júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. +!Jo̱ mɨ˜ caguilíingˋ Silas có̱o̱ꞌ˜ Timoteo fɨˊ Corinto fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé e jalíiñˋ fɨˊ Macedonia, jo̱ i̱ Paaˉ do catʉ́ˋbre e ta˜ jmóorˋ do, jo̱ canaaiñˋ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱guɨ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e Jesús lɨ́ɨiñˊ i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ. *%Jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ mɨ˜ tɨˊ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, dséeˊ Paaˉ fɨˊ guáꞌˉjiʉ lɨ˜ seángꞌˊ i̱ dseaˋ íˋ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ fɨˊ jo̱b féiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíingˋ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiarˊ. )}co̱ꞌ røøbˋ ta˜ óorˋ có̱o̱iñꞌ˜ do e jmoꞌrˊ ꞌnʉ́ʉˊjiʉ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ loo˜ jóꞌˋ e laco̱ꞌ lɨꞌrˋ e ꞌnérˉ. Jo̱ jo̱b caje̱ˊ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do e laco̱ꞌ nijmérˉ ta˜ co̱lɨɨng˜. k(OJo̱ jo̱b calɨcuíiñˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Aquila i̱ niseengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Ponto. Jo̱ ie˜ jo̱ jaˋ mɨˊ ngóoˊ eáangˊ e nicagüɨlíingˋ i̱ Aquila do có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Priscila e jalíiñˋ fɨˊ Italia. Jo̱ caꞌuøøiñˋ fɨˊ jo̱ co̱ꞌ i̱ dseata˜ quiáꞌˉ Roma do i̱ nisiiˋ Claudio caquiʉꞌrˊ ta˜ e ꞌnéˉ uǿmˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel fɨˊ Roma lɨ˜ se̱ꞌˊ Italia. Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cangóˉ Paaˉ e cangoꞌeerˇ i̱ Aquila do có̱o̱ꞌ˜guɨ Priscila, ' Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Paaˉ fɨˊ Atenas, jo̱ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Corinto. C&"Dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ do jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ e guiaˊ i̱ Paaˉ do. Jo̱ jee˜ íˋ quiéengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Dionisio i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseata˜ quiáꞌˉ Areópago, jo̱guɨ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Dámaris, jo̱guɨ dseaˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ cajo̱.F%!Jo̱ lɨ́ˉ e jo̱, güɨꞌɨ́ɨbˊ Paaˉ fɨˊ do. J$  Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Atenas do e féꞌˋ Paaˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jí̱bꞌˊtu̱ dseaˋ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do lɨ́ꞌˆ calǿømˉbre Paaˉ jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ féꞌˋ: —Cuǿømˋ líˋ nʉ́ˆnaaꞌ e fóꞌˋ na co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜. x#iCo̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcaté̱e̱ˋbre co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e niquidsirˊ íꞌˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caguíñꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ do; jo̱ Fidiéeˇ nɨcaꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ e jo̱ mɨ˜ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Z~<|{zyx&vuusr9qcpnhml-jhhRgIe3dkcba&`~^]8ZZXWVxUSRsPOO(M[LKbIGMDDpC@=,:96a4210.],+?* (u'X%$'""J~|d_2 0 ~3"S=Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do e cajíngꞌˉ i̱ Paaˉ do lajo̱, jo̱baꞌ dsifɨˊ ladob cangáiñꞌˉ e cangojméeꞌrˇ júuˆ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜ nijméeˆ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ do, co̱ꞌ dseaˋ calɨséngˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ dseaˋ romano tab˜ jíñꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ? RwDsʉꞌ lajeeˇ e nɨꞌñúumꞌ˜ Paaˉ røøˋ e lɨco̱ꞌ dsiꞌíingˊguɨ e nibǿømˉbreiñꞌ do, lajeeˇ jo̱b cajmɨngɨ́ꞌˉ Paaˉ i̱ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ fii˜ ꞌléeˉ i̱ sɨꞌíˆ nijmeángꞌˋ gaˋ írˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su seabˋ fɨˊ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmɨhuɨ́ɨngˋnaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ dseaˋ romano ta˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ calɨta˜bɨ dsíiˊ su dseángꞌˉ óorˋ dseeˉ? OQJo̱baꞌ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do caquiʉꞌrˊ ta˜ e nitáiñꞌˊ Paaˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do. Jo̱guɨ caquiʉꞌrˊ ta˜ cajo̱ e nibǿøngˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ looˋ e laco̱ꞌ dseaˋ do nijmérˉ júuˆ jialɨꞌˊ e taꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ uii˜ quiáꞌrˉ. DPJo̱guɨ taꞌˊbɨguɨr mɨ́ɨꞌ˜ jo̱guɨ bóꞌrˋ ꞌleeˋ to̱o̱˜ sɨ̱ꞌrˆ, jo̱guɨ bírˋ ꞌleeˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaguórˋ co̱ꞌ dsíngꞌˉ guíiñˉ. OJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱b jí̱i̱ꞌ˜ caquiuiñꞌˊ núurˋ júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ, co̱ꞌ mɨ˜ canúurˉ e nidséˉ dseaˋ do e niguiárˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ canaaiñˋ óoˋtu̱r jo̱ féꞌrˋ: “¡Jaˋ ꞌnéˉ e seengˋ i̱ dseaˋ na fɨˊ jmɨgüíˋ la! ¡Jngangꞌˊnaiñꞌ na!” GNJo̱ dsʉꞌ cajíngꞌˉ Fíiˋi Dseaˋ Jmáangˉ casɨ́ꞌrˉ jnea˜: “Teángꞌˊ fɨˊ uøꞌˊ, dsʉco̱ꞌ lana nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ huí̱i̱ˆ lɨ˜ seengˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoꞌˋ dseaˋ Israel.” Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ fii˜ ꞌléeˉ .MUJo̱guɨ ie˜ do mɨ˜ cajngangꞌˊ dseaˋ i̱ Tée˜ do, jaangˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ jo̱guɨ caguiarˊ júuˆ quíiꞌˉ cajo̱, dob síngꞌˋ jnea˜ ie˜ jo̱ e cuøøˉ júuˆ quiéˉe e cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Tée˜ do. Jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ dseaˋ cajméˉe íˆ sɨ̱ꞌˆ i̱ dseaˋ i̱ cajngaꞌˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lajeeˇ e cajngangꞌˊneiñꞌ.” iLKJo̱baꞌ jnea˜ lalab cangɨɨˉ quiáꞌˉ dseaˋ na jo̱ cafɨ́ɨˉɨre: “Fíiˋi, ñibˊ i̱ dseaˋ do guiʉ́ˉ e jnea˜ ngɨɨˉ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ lɨ˜ té̱e̱ˉ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋooꞌ e jmánꞌˋn jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuíingˋ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ tøøˉre fɨˊ ꞌnʉñíˆ jo̱guɨ jmɨhuɨ́ɨnˋnre cajo̱. #K?Jo̱ camánˉn Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e jíñꞌˉ sɨ́ꞌrˋ jnea˜ lala: “Jmɨꞌúungˋ quíiꞌˉ, jo̱ júuˊ lajmɨnáˉ fɨˊ na fɨˊ Jerusalén co̱ꞌ jaˋ nijmijíiˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiaꞌˋ quiéˉe.” lJQ’Jo̱ mɨ˜ caquɨnꞌˉn e cagüeanꞌˉn fɨˊ la fɨˊ Jerusalén, jo̱ cangóˉo fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e cangofǿnꞌˋn Fidiéeˇ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ camóˉo lɨɨng˜ eeˋ camóˉo lafaꞌ mɨ˜ quɨˊ dseaˋ. KIJo̱guɨ lana, ¿e˜ e sɨjeengˇguɨꞌ? Sínꞌˉ jo̱ nisánꞌˋ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e caꞌuíinꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do e niꞌíiñˉ dseeˉ quíiꞌˉ.” Mɨ˜ cajméeˋ Paaˉ júuˆ jial mɨ˜ cangoꞌeerˇ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel {HoCo̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ niꞌuíinꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ nijméeꞌ˜ dseaˋ júuˆ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ lajaléꞌˋ e nɨñíiꞌˉ jo̱guɨ lajaléꞌˋ e nɨnʉ́ʉꞌˉ cajo̱ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 'GGJo̱ cajíngꞌˉguɨ i̱ Ananías do casɨ́ꞌrˉ jnea˜: “Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ nɨcaꞌnáaiñˉ ꞌnʉˋ e laco̱ꞌ nilɨñíꞌˆ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ e nijméeꞌˆ, jo̱guɨ caꞌnáaiñˉ ꞌnʉˋ cajo̱ e laco̱ꞌ nimáanꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ i̱ jaˋ dseeˉ óoˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jo̱guɨ ninúuꞌˆ jaléꞌˋ e féꞌrˋ dseángꞌˉ ꞌñiaꞌrˊ. &FE Jo̱ i̱ Ananías do cangórˉ fɨˊ lɨ˜ cajá̱ˋa̱. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jnea˜: “Saulo ruuꞌˇ, güɨlɨjnébꞌˋtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ.” Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b calɨjnéꞌˋtú̱u̱, jo̱ nɨcuǿømˋ jǿøˆø caléꞌˋ catú̱ˉ. WE' ’Jo̱ e fɨˊ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nisiiˋ Ananías i̱ eáangˊ jmɨꞌgóˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ eáamˊ nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ i̱ seengˋ e fɨˊ Damasco do guiʉ́bˉ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Ananías do. dDA Jo̱guɨ dsʉco̱ꞌ tiuumˉbaa cajá̱ˋa̱ uíiꞌ˜ e jɨˋ e jɨꞌˋ e cajnéngˉ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌ˜o̱ do, íˋbingꞌ i̱ cajéengˋ jnea˜ cartɨˊ caguiéˉe tɨˊ Damasco. AC{ Jo̱ cangɨɨˉ jnea˜ quiáꞌˉ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cafáꞌˉa: “¿E˜ ꞌnéˉ nijmee˜e, Fíiˋi?” Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ guicajíñꞌˉ: “Ráanꞌˉ jo̱ gua˜ fɨˊ iuunꞌˉ fɨˊ Damasco, jo̱ fɨˊ jo̱b nilɨjmeáꞌˆ júuˆ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ nijméeꞌˆ.” B{ Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ ie˜ jo̱ cangáˉbre e jɨˋ do jo̱baꞌ eáamˊ cafǿiñꞌˊ, dsʉꞌ jaˋ canúurˉ luu˜ i̱ guicaféꞌˋ do i̱ catǿꞌˉ jnea˜ do, jí̱i̱ꞌ˜ jneab˜ dseaˋ canúˉu. A!Jo̱baꞌ cangɨɨˉ quiáꞌˉ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cafáꞌˉa: “¿I̱˜ ꞌnʉˋ, Fíiˋi?” Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ guicajíñꞌˉ: “Jneab˜ Jesús i̱ calɨséngˋ fɨˊ Nazaret i̱ ngɨˋ ꞌnʉˋ jmáanꞌ˜ gaˋ lana.” ~@uJo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́nꞌˉn fɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱ canúˉu e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ guicajíñꞌˉ sɨ́ꞌrˋ jnea˜: “Saulo, Saulo, ¿jialɨꞌˊ ngɨꞌˋ jmáanꞌ˜ jnea˜ gaˋ?” k?O’Dsʉꞌ ie˜ jo̱, lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ ngóoˊo fɨˊ Damasco, jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e guieñíꞌˉ jóoˋ, jo̱ lajeeˇ e nɨjaquiéeiñˊ niguiéeˊe fɨˊ Damasco, co̱o̱ˋ cajnémˉ co̱o̱ˋ jɨˋ e jɨꞌˋ eáangˊ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ dsíngꞌˉ cajneáˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ ngóoˊnaaꞌ. Y>+Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ fii˜ jmidseaˋ quíˉiiꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉnaaꞌ ñiˊbre guiʉ́ˉ dseángꞌˉ e jábꞌˉ lajo̱b cajméˉe. Dsʉco̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ cacuøꞌˊ jnea˜ jaléꞌˋ jiˋ e quie̱e̱ˉ quiáꞌˉ dseata˜ i̱ neáangˊ fɨˊ Damasco e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ e nijmánꞌˆn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, jo̱ nitøøˉre fɨˊ Jerusalén, jo̱guɨ nijmɨhuɨ́ɨnˋnre fɨˊ jo̱ cajo̱. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Paaˉ jial calɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ C=Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ gabˋ cajmeáanꞌ˜n jaléngꞌˋ dseaˋ teáangˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ caꞌñúnꞌˋnre, jo̱guɨ catánꞌˋnre dsíiˊ ꞌnʉñíˆ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ, dseañʉꞌˋ dseamɨ́bˋ, jo̱ seemˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ do cartɨˊ cajúmˉbre. <—Jnea˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ Israel laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ calɨsénˋn fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Tarso lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia. Dsʉꞌ fɨˊ Jerusalén lab lɨ˜ cacuánˉn, jo̱guɨ cajmɨtɨ́ɨnˋn có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ tɨfaꞌˊ i̱ niingˉ quíˉiiꞌ i̱ siiˋ Gamaliel. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajmɨtɨ́ɨnˋn jaléꞌˋ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ e jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ tɨˊ malɨɨ˜ jo̱guɨ latɨˊ lana. Jo̱guɨ contøømˉ nɨcajmɨꞌúunˋn e nɨcajmitiiˉ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ dsiiˉ laco̱ꞌguɨ la jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lana cajo̱. E;Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ teáangˉ do e féꞌˋ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ quiáiñꞌˉ do, eáangˊguɨ tiiˉ caje̱rˊ. Jo̱ caféꞌˋguɨ Paaˉ: @: {—Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mogui˜ quíˉiiꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe e nifáꞌˆa quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméˉe e laco̱ꞌ ningángꞌˋnaꞌ e o̱ꞌ jáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e cuøꞌˊnaꞌ jnea˜. K9(Jo̱ cacuøbˊ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do fɨˊ e niféꞌˋ i̱ Paaˉ do. Jo̱guɨ dob nɨsiñꞌˊ cartɨˊ yʉ́ꞌˆ jó̱o̱˜ lɨ˜ teáangˉ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ guóoˋbre cajméerˋ li˜ e caquiungꞌˊ i̱ dseaˋ do e taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜. Jo̱ mɨ˜ caꞌɨ́ɨˉ tiiˉ, jo̱guɨbaꞌ canaangˋ Paaˉ e féiñꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ:^85'Jo̱ cañíiˋ i̱ Paaˉ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do: —U̱˜, o̱ꞌ íˋ jnea˜. Jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ Israel, jo̱ calɨsénˋn fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ niingˉ e siiˋ Tarso e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia. Jo̱ carˋ uii˜ diée˜ cuǿøꞌ˜teaꞌ jnea˜ fɨˊ e nifǿnꞌˆn jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ lana. 7+&¿Su o̱ꞌ ꞌnʉbˋ i̱ dseaˋ egipto i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseata˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ie˜ jaˋ mɨˊ ngóoˊ na i̱ calɨ́ꞌˉ caseángꞌˊ quiʉ̱́ˋ mil dseañʉꞌˋ fɨˊ jee˜ móꞌˋ, jo̱ cangɨrˊ ta˜ jngangꞌˊ dseaˋ? 6%Jo̱ tɨˊ lɨ˜ nitámꞌˊ i̱ ꞌléeˉ do Paaˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ mɨ˜ caféngꞌˊ Paaˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ griego jo̱ casɨ́ꞌrˉ: —¿Su cuǿøngˋ nisɨɨng˜teáa có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ cateáˋ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do quiáꞌˉ Paaˉ: —¿Su tɨɨmˋbaꞌ foꞌˆ jmíiˊ griego? 15[$Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do ngolíiñˉ tɨꞌleáaiñˊ laco̱ꞌ ngangꞌˊ i̱ Paaˉ do e jéeˊ i̱ ꞌléeˉ do, jo̱ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ féꞌrˋ: —¡Jngangꞌˊnaꞌ i̱ dseañʉꞌˋ ná! Mɨ˜ cajmɨꞌǿngꞌˋ Paaˉ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ ~4u#Jo̱ mɨ˜ caguilíingˋ i̱ ꞌléeˉ i̱ téeˋ Paaˉ do fɨˊ lɨ˜ téeꞌ˜ jó̱o̱˜ lɨ˜ sooˋ dseaˋ e nidsitáaiñꞌ˜ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do, jo̱ cadsíimˋbre i̱ Paaˉ do fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnar˜, co̱ꞌ dsíngꞌˉ gaˋ jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do e iiñ˜ nijmeáiñꞌˋ gaˋ Paaˉ. 3)"Jo̱ teáˋguɨ eáangˊ caféꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱ i̱ lɨɨng˜ féꞌˋ e jiéꞌˋ, jo̱guɨ e jiéꞌˋguɨ féꞌˋ i̱ lɨɨng˜, jo̱ jaˋ calɨ́ꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do faꞌ calɨñirˊ e˜ uiing˜ e taꞌˊ i̱ dseaˋ do mɨ́ɨꞌ˜. Jo̱ lɨ́ꞌˆ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cangángꞌˉ i̱ Paaˉ do fɨˊ ꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do. 29!Jo̱ i̱ fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ i̱ ꞌléeˉ do cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Paaˉ jo̱ casangꞌˉneiñꞌ, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e niꞌñúiñꞌˋ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ tú̱ˉ ñíˆ cadena. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e caꞌñúiñꞌˋ i̱ Paaˉ do, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ sɨseángꞌˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜guɨ i̱ dseaˋ ná? ¿E˜guɨ e nɨcajméerˋ? $1A Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangolíiñˉ cuí̱i̱rˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ jee˜ írˋ fɨˊ lɨ˜ taꞌˊ i̱ dseaˋ do mɨ́ɨꞌ˜. Dsʉꞌ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Paaˉ do e ngolíingˉ i̱ ꞌléeˉ romano do có̱o̱ꞌ˜guɨ fiir˜, jo̱ caquiumꞌˊbre e bǿøiñˉ i̱ Paaˉ do dsifɨˊ lado. k0OJo̱ sɨꞌíˆ e tɨˊ nijngámꞌˉbre i̱ Paaˉ do mɨ˜ caguiéˉ júuˆ fɨˊ quiniˇ fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ ꞌléeˉ romano e sóongˆ taꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén do mɨ́ɨꞌ˜. ?/wJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ ie˜ jo̱ jaléꞌˋ e féꞌˋ i̱ do uii˜ quiáꞌˉ Paaˉ, jo̱ sóongˆ canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caguilíingˉ dseaˋ cuí̱i̱rˋ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Paaˉ dsʉꞌ núurˋ e téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜, jo̱ caseángꞌˊ latøøngˉ fɨɨˋ fɨˊ lɨ˜ taang˜ i̱ Paaˉ do. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do casamꞌˉbre Paaˉ jo̱ cajñúuiñˋ dseaˋ do cartɨˊ caluuˇ e guáꞌˉ do, jo̱guɨ cajníiˊbre jnɨ́ˆ quiáꞌˉ e sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do cajo̱. .}Jo̱ caféꞌˋ i̱ dseaˋ do lajo̱, co̱ꞌ cangárˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e ngɨˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso i̱ siiˋ Trófimo có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ fɨˊ Jerusalén, jo̱ lɨ́ɨiñˉ e caguijéengˋ i̱ Paaˉ do i̱ Trófimo do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e cajméerˋ lajo̱. -/—Jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋuuꞌ dseaˋ Israel ñilíingˉnaꞌ ñijmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jneaꞌˆ fɨˊ la, co̱ꞌ lab singꞌˊ i̱ dseañʉꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ i̱ ngɨˊ ta˜ guiaˊ júuˆ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨˋɨɨꞌ fɨˊ góoˋnaaꞌ, o̱ꞌguɨ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ guáꞌˉ quíˉiiꞌ cajo̱. Jo̱ jaˋ mɨˊ cajmɨꞌgórˋ guáꞌˉ güeangꞌˆ quíˉiiꞌ, co̱ꞌ cajajéeiñˋ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quíˉiiꞌ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel. ,!Jo̱ mɨ˜ nɨjaquiéemˊbaꞌ e nidsíngˉ e jmɨɨ˜ guiéˉ do mɨ˜ cangáˉ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia e iuungˉ Paaˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do, jo̱ casaiñꞌˉ dseaˋ do, jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: +Jo̱ lajo̱b cajméeˋ Paaˉ, cangóˉbre có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiúungˉ do mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, jo̱ cajméerˋ jaléꞌˋ e caquiʉꞌˊ Moi˜ ta˜ laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nilɨguiúngˉ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíˉbre e dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén do quiáꞌˉ e nijmérˉ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ do lɨ˜ jmɨɨ˜ e i̱ dseaˋ quiúungˉ do nijmitéꞌrˊ jaléꞌˋ e ta˜ caquiʉꞌˊ Moi˜ do e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nidsica̱rˊ jaléꞌˋ e sɨꞌíˆ e nicuøꞌrˊ Fidiéeˇ lajaangˋ lajaaiñˋ. p*YJo̱guɨ nɨcasiing˜naaꞌ júuˆ e nɨcasɨɨ˜naaꞌ røøˋ jaléꞌˋnaaꞌ, dseaˋ té̱e̱ˉnaaꞌ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ caguiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e féꞌˋ lala: Jaˋ cuǿøngˋ cøꞌˆnaꞌ ngúuˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ nɨcajíngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ fɨˊ quiniˇ diée˜ quiáꞌrˉ, o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ cøꞌˆnaꞌ jmɨꞌøøngˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ, o̱ꞌguɨ ngu˜ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ nɨsɨyáangꞌˇ jmɨꞌøøngˉ, o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ ꞌléerˊ e güɨɨngˋ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ casó̱ꞌˉtu̱ dseaˋ quiáꞌˉ Paaˉ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén d)AJo̱baꞌ gua˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ jo̱ güɨjmeeˉ jaléꞌˋ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ na laco̱ꞌ nilɨguiúnꞌˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱guɨ qui˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ i̱ dseaˋ quiúungˉ do e laco̱ꞌ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nihuí̱ꞌˋ guir˜ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e cajmitir˜ e júuˆ do fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ lajo̱b nilɨñirˊ lajɨɨiñˋ e o̱ꞌ jáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajíngꞌˉ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel uii˜ quíiꞌˉ do, co̱ꞌ nɨcalɨñíˆbre e ꞌnʉˋ nʉ́ʉꞌ˜baꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ do. d(AJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ́ɨˊ labaꞌ seaˋ e ꞌnéˉ jméeꞌˆ lala: Lana seengˋ quiúungˉ dseañʉꞌˋ jee˜ jneaa˜aaꞌ e iiñ˜ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøꞌrˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ. 'Jo̱ ¿e˜guɨꞌ nijmóˆooꞌ jóng? Co̱ꞌ nilɨñibˊ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ la e nɨcagüénꞌˉ fɨˊ la. O&Jo̱guɨ nɨcajméebˋ i̱ dseaˋ na júuˆ e ꞌnʉˋ nɨcaꞌéeꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ jee˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e joˋ ꞌnéˉ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, jo̱guɨ nɨcasíiꞌ˜re e jaˋ ꞌnéˉ té̱rˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ jmitir˜ jaléꞌˋ e tɨ́ɨˋnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel cajo̱. %Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Paaˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ, ruuꞌˇ. Nɨñíbˆ ꞌnʉˋ e lajeeˇ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel, i̱ lɨ́ꞌˆ lɨˊ milbingꞌ i̱ nɨjáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ íˋ jmoꞌrˊ ꞌgooˋ jo̱ féꞌrˋ e dseángꞌˉ guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ e nijmitíˆbɨ́ɨꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e caséeˊ Moi˜. $}Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, cacuøꞌˊ Paaˉ guicó̱o̱ꞌˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨseángꞌˊ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casɨ́ꞌˉreiñꞌ laꞌuiing˜ lanʉ́ꞌˉ jaléꞌˋ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ írˋ lajeeˇ e caguiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. >#uJo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, cangóbˉ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ e cangoꞌeeˇnaaꞌ i̱ Tiáa˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ Jerusalén. Jo̱guɨ ie˜ jo̱, fɨˊ jo̱b sɨseángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. 3"_Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Jerusalén, jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱ caꞌíñꞌˋ jneaꞌˆ e iáangˋ dsíirˊ. I! Jo̱ cangolíimˉbɨ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Cesarea. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Jerusalén, jo̱ cangojé̱ˆnaaꞌ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lají̱i̱ꞌ˜ lɨɨ˜, jo̱ siirˋ Mnasón, jaangˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Chipre. Mɨ˜ cangoꞌeeˇ Paaˉ i̱ Tiáa˜ do  3Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, caguiáˆbaaꞌ guiʉ́ˉ quíˉnaaꞌ, jo̱ cangóˉbaaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ fɨˊ Jerusalén. }sJo̱ co̱ꞌ jaˋ calɨ́ꞌˉguɨ́ɨꞌ e caꞌíˉ júungˆ Paaˉ faꞌ e jaˋ nidsérˉ fɨˊ Jerusalén, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ e labaꞌ casíiꞌ˜guɨ́ɨꞌr: —Güɨlíbˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. %C Dsʉꞌ Paaˉ cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ jiuung˜ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ uii˜ quiéˉ jnea˜, jo̱guɨ jmáangꞌ˜naꞌ jnea˜ e lɨ́ɨnˉn fɨꞌíˆ? Co̱ꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ quiéˉ jnea˜ e niꞌñúngꞌˋ dseaˋ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ ꞌgóꞌˋo e cartɨˊ jngámꞌˉbre jnea˜ fɨˊ Jerusalén song lajo̱ uíiꞌ˜ e jmóoˋo ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús. % Jo̱ mɨ˜ canʉ́ˆnaaꞌ e júuˆ na, jneaꞌˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Cesarea, jo̱ camɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Paaˉ jmɨꞌeeˇ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌírˋ fɨˊ e nidsérˉ fɨˊ Jerusalén. uc Jo̱ mɨ˜ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ do fɨˊ quiniˇnaaꞌ, jo̱ catɨ́ɨiñˉ e ꞌmɨꞌˊ e ꞌñʉ́ʉˊ tuꞌˊ Paaˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b caꞌñʉ́ꞌrˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ tɨɨrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Lalab nɨcajíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e niꞌñúngꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel i̱ fii˜ quiáꞌˉ e ꞌmɨꞌˊ ꞌñʉ́ʉˊ tuꞌˊ la, jo̱guɨ nijáiñꞌˋ dseaˋ do jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. nU Jo̱ nɨngóobˊjiʉ jmɨɨ˜ e taang˜naaꞌ fɨˊ do mɨ˜ caguiéˉ jaangˋ dseaˋ Israel i̱ jáaˊ fɨˊ Judea i̱ nisiiˋ Agabo; jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ niꞌóorˋ ta˜ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. # Jo̱ i̱ Lii˜ do niseengˋ quiúungˉ jó̱o̱rˊ sɨmɨ́ˆ i̱ nicangɨ́ɨngˋ e jmóorˋ ta˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. +Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, caꞌuøøˉbaaꞌ fɨˊ Tolemaida, jo̱ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Cesarea. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ jo̱, cangóˉnaaꞌ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ Lii˜ do, dseaˋ i̱ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ dseaˋ guiángˉ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ fɨˊ jo̱b cajé̱ˆnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜. NJo̱ mɨ˜ caꞌuøøˉnaaꞌ fɨˊ Tiro, jo̱ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Tolemaida. Jo̱ fɨˊ jo̱b catóꞌˊ e ngɨˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ móoˊ. Jo̱ fɨˊ jo̱b cajo̱ caféengꞌ˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱, jo̱ cajé̱ˆbaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜. >uJo̱ lɨ́ˉ jo̱, caꞌíiꞌ˜ júuˆ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ casóˆbaaꞌ dsíiˊ móoˊ, jo̱guɨ i̱ dseaˋ do caquɨmꞌˉtu̱r cangolíiñˋ fɨˊ quiáꞌrˉ. r]Jo̱ mɨ˜ casúungˉ e guiéˉ jmɨɨ˜ do, caꞌuøøˉbaaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱, jo̱ jéeiñˋ latøøngˉ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉbre cangojeáaiñˆ jneaꞌˆ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ, dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jaléngꞌˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ, jo̱ co̱lɨɨm˜ caꞌuøøˉnaaꞌ catɨˊ ꞌnɨꞌˋ fɨɨˋ do. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ, lajaléꞌˋnaaꞌ do casíꞌˆnaaꞌ uǿˉ jniˋnaaꞌ, jo̱ caféengꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ. /Jo̱ e fɨɨˋ jo̱b cajíngꞌˊ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ cajé̱ˆnaaꞌ lajeeˇ guiéˉ jmɨɨ˜. Jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ nɨnicasɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ nijmeáiñꞌˉ do júuˆ Paaˉ e jaˋ nidséˉ dseaˋ do fɨˊ Jerusalén co̱ꞌ dseáamꞌ˜ quiáꞌrˉ. #?Jo̱ lajeeˇ ngóoˊnaaꞌ ladob caneˋnaaꞌ Chipre e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱ caje̱ˊ lɨ́ꞌˉ lɨˊ guóoˋnaaꞌ tuung˜ mɨ˜ cangɨɨng˜naaꞌ fɨˊ jo̱. Jo̱ cangóˉbaaꞌ cartɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria. Jo̱ co̱ꞌ e móoˊ do ngóoˊ ngoca̱ˊ lee˜ fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Tiro e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Fenicia, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ e móoˊ jo̱b cangóˉnaaꞌ. $AJo̱ fɨˊ jo̱b cajíngꞌˊnaaꞌ co̱o̱ˋ móoˊ e iʉ˜ fɨˊ ngóoˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Fenicia, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cangóˉnaaꞌ.  9Jo̱ ie˜ jo̱, dob caꞌíꞌˆnaaꞌ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, jo̱guɨ jneaꞌˆ cangóˉbaaꞌ condséeˊ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉjiʉ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ e siiˋ Cos e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ dsíiˊ móoˊ. Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ lajo̱, caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Rodas. Jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌuøøˉnaaꞌ e cangóˉnaaꞌ fɨˊ Pátara. &jo̱guɨ eáamˊbɨ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ cajo̱, co̱ꞌ e cajíngꞌˉ Paaˉ e joˋ niníingˉguɨ rúiñꞌˋ có̱o̱iñꞌ˜ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangojeáamˆ i̱ dseaˋ do Paaˉ cartɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ dseaˋ do fɨˊ dsíiˊ móoˊ. %Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do calɨjiuung˜ dsíirˊ jo̱guɨ canaaiñˋ rǿøiñˋ Paaˉ jo̱guɨ casá̱ꞌrˉ guooˋ dseaˋ do, D$Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Paaˉ jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜, jo̱ caféiñꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do. #Jo̱ contøømˉ nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ e lajo̱b ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ ta˜, jo̱guɨ e jmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱, jo̱ lajeeˇ jo̱ jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Juguiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ lɨɨng˜ eeˋgo̱ cuøꞌrˊ dseaˋ rúiñꞌˋ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ lɨɨng˜ eeˋgo̱ íngꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ.”  "Jo̱ jaˋ cajméˉe lajo̱, co̱ꞌ nɨñíbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e cajméˉe ta˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoˋbaa e laco̱ꞌ seaˋbaꞌ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜o̱ cajo̱. y!Dsʉꞌ jaˋ e mɨˊ camɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, o̱ꞌguɨ cuuˉ o̱ꞌguɨ ꞌmɨꞌˊ.  % ’Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, nijáanꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e iáangˋ dsíiˊ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ líꞌrˋ e jmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilɨcuíingˋguɨꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e sɨꞌíˆ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌrˉ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuørˊ jéengˊguɨ. 9 kJo̱baꞌ ꞌnéˉ e sɨñiimˇ áaˊnaꞌ contøøngˉ; jo̱guɨ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ e lajeeˇ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ e calɨsénˋn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseángꞌˉ jaˋ catʉ́ˋʉ e fǿnꞌˋn ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ cartɨˊ quɨ́ꞌˉbaa uii˜ quíiˉnaꞌ na. g GJo̱ lajeeˇ yaam˜bɨꞌ nigüeángꞌˋ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ niꞌéˉ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ e laco̱ꞌ nijmɨgǿøngˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmitir˜ e júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do. LJo̱ nɨñibˋ jnea˜ e mɨ˜ ningɨ́ˋ e ninínꞌˆn do, nijalíingˉ dseaˋ jiéngꞌˋguɨ i̱ iing˜ nijmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ ieꞌdsinúuˆ i̱ nɨꞌˋ ooˉ i̱ iing˜ nijmiguiéengˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e laco̱ꞌ nitiúungˉ dseaˋ Dseaˋ Jmáangˉ. 7gJo̱ lajo̱b eáangˊ ꞌnéˉ ñiing˜ óoˊnaꞌ, jo̱guɨ jmeeˉ íˆ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ nɨcaquiʉꞌˊ quíiˉnaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌ dseaˋ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ íˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøiñˉ ꞌñiaꞌrˊ dob e caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. <qDsʉco̱ꞌ lajɨbˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e sɨꞌíˆ guiaaˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcajmiti˜baa, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ cajméˉe e jaˋ cajmitiiˉ. RJo̱baꞌ iin˜n fɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜, e song seengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ cajmicuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ o̱ꞌ dseeˉ quiéˉe song lajo̱. T!’Jo̱guɨ lana nɨñiˋbaa e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ joˋ nimáang˜guɨꞌ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ lajeeˇ táanˋn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ e guiaaˉ quiáꞌˉ jial iing˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. }Dsʉꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ quiéˉe e seenˉ táꞌˉ e júunˉn dsʉꞌ lɨfaꞌ e jmiti˜baa jaléꞌˋ e ta˜ na e iáangˋ dsiiˉ, lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e caꞌíinꞌ˜n quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús e nijmiti˜baa carˋ catóꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ guiaˊ júuˆ e Fidiéebˇ dseaˋ nijmiꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ e jo̱. `9Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e ñiiˉ e laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ níiˋi, jmabꞌˊ jnea˜ júuˆ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨsɨjé̱e̱ˇ ꞌnʉñíˆ quiéˉe o̱si jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e jiéꞌˋguɨ é. U#Jo̱guɨ lanaguɨ nii˜i fɨˊ Jerusalén laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiiˉ eeˋ nɨsɨjé̱e̱ˇ quiéˉe jo̱guɨ eeˋ nidsingɨ́ɨnˉn fɨˊ jo̱. NJo̱ eáangˊ nɨcafɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel, có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, e niquɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ e jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. nUDsʉꞌ jaˋ catʉ́ˋʉ e guiaaˉ jaléꞌˋ e júuˆ na, co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ e guiʉ́ˉ quíiˉbaꞌ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ lacaangˋ jee˜ dseaˋ jo̱guɨ cajo̱ lacaangˋ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ. g~GJo̱guɨ contøømˉ nɨcangɨ́ˋɨ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiáꞌˋa, jo̱guɨ e jiuung˜ dsiˋbaa có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lamɨ˜ iing˜ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel nijmeáiñꞌˋ jnea˜ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. }9Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ jial guiʉ́ˉ nɨcaꞌeeˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ latɨˊ mɨ˜ cagüénˉn fɨˊ la fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. i|KJo̱ lajeeˇ táangˋ Paaˉ fɨˊ Mileto, catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Éfeso e nidsilíiñꞌˉ do fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ fɨˊ Mileto. ${AJo̱ cajmóˆnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ i̱ Paaˉ do jaˋ calɨꞌiiñ˜ ngórˉ fɨˊ Éfeso ie˜ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ niquɨ́iñˋ eáangˊ e dsérˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia, dsʉco̱ꞌ iiñ˜ e niguieiñꞌˊ lajmɨnábˉ fɨˊ Jerusalén e nidsitíiñꞌ˜ jmɨɨ˜ Pentecostés e tɨˊ fɨˊ jo̱. Júuˆ güɨ́ˉ e cacuøˊ Paaˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso @zyJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøøˉbaaꞌ fɨˊ Mitilene, jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do, cangɨɨng˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ e fɨɨˋ e siiˋ Quío. Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ tú̱ˉ jmɨɨ˜ lajo̱, cangɨɨng˜naaꞌ co̱o̱ˋ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉjiʉ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ e siiˋ Samos. Jo̱ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ calɨꞌɨɨ˜naaꞌ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ, jo̱guɨbaꞌ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Mileto. X~}{xwvtgsqo.mlujnhg&eeLca`C_]e\YYWV*TS RQQ6OO MKJIHGF=DAAZ@?H>=Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ Agripa do quiáꞌˉ dseata˜ Festo jo̱ cajíñꞌˉ: —Iim˜bɨ jnea˜ nuu˜u júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do cajo̱. Jo̱baꞌ cañíiˋ dseata˜ Festo quiáꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dsaꞌóbˋ ninúuꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ caguiéˉ Paaˉ fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa [*/Dsʉꞌ ꞌñiaꞌrˊ cajíñꞌˉ e jaˋ iiñ˜ dsérˉ, jo̱guɨ nɨcamɨrˊ e i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Romabingꞌ i̱ niquidsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ caquiʉ́ꞌˉʉ ta˜ quiáꞌrˉ e lamɨ˜ iuumˉbɨr sɨjnɨ́ɨiñˇ cartɨˊ niguiéenꞌ˜nre fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do. )}Jo̱ co̱ꞌ joˋ ñiˋ jnea˜ eeˋ nijmee˜e có̱o̱ꞌr˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ɨꞌˇɨre e song iiñ˜ e nidsérˉ fɨˊ Jerusalén e nɨtɨdsiˇ íꞌˋ quiáꞌrˉ fɨˊ jo̱. (-Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e jmóorˋ quiáiñꞌˉ e quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Jesús i̱ nɨcajúngˉ do jo̱guɨ féꞌrˋ e jí̱ꞌˋbiñꞌ do. K'Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ i̱ ꞌnɨ́ɨngˋ írˋ do jaˋ canúˉu faꞌ e féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e lamɨ˜ ɨˊ dsiˋ jnea˜. H& Jo̱baꞌ mɨ˜ cagüɨlíingˉ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ do fɨˊ la, joˋ e cajmɨꞌɨɨngˇ ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ dsifɨˊ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do cangóˉbaa fɨˊ lɨ˜ niquidsiiˉ íꞌˋ, jo̱ caquiʉ́ꞌˉʉ ta˜ e calɨtébꞌˆ i̱ Paaˉ do fɨˊ lɨ˜ iuuiñˉ. %Jo̱baꞌ cangɨɨˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ do e jaˋ lajo̱ tɨ́ɨngˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma faꞌ e quiʉꞌrˊ ta˜ e dseángꞌˉ nijúungˉ dseaˋ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ røøngˋ dseeˉ do jo̱guɨ e nisɨ́iñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ ꞌnɨ́ɨngˋ írˋ cajo̱ e laco̱ꞌ nijmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dseeˉ e ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ írˋ do. W$'Jo̱guɨ mɨ˜ cataan˜n cateáˋ fɨˊ Jerusalén, jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ caguilíiñˉ ꞌnɨ́ɨiñˋ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Paaˉ do fɨˊ quiniiˉ, jo̱guɨ camɨꞌrˊ jnea˜ e faꞌ niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ e nijúumˉ dseaˋ do. #%Jo̱ huǿøbˉjiʉ caje̱rˊ có̱o̱iñꞌ˜ do fɨˊ Cesarea. Jo̱baꞌ lajeeˇ jo̱, i̱ dseata˜ Festo do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa do lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ siiˋ Paaˉ do, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lana lab iuungˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ i̱ caseáangˊ dseata˜ Félix mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ. "  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Agripa do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Berenice cangolíiñˉ fɨˊ Cesarea e cangoꞌeerˇ i̱ dseata˜ Festo do. ! Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseata˜ Festo do casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ rúiñꞌˋ caguiaangˉguɨ do. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Paaˉ: —Lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcamɨ́ˆ ꞌnʉˋ uøꞌˊ e i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ Roma do, íˋbingꞌ niquidsiˊ íꞌˋ quíiꞌˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ niguóꞌˆ lana. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ dseata˜ Festo có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Agripa : m Jo̱guɨ song nɨcaꞌeeˉ dseeˉ e lahuɨ́ɨngˊ e dsi˜ íꞌˋ e nijngángꞌˆnaꞌ jnea˜, cuǿømˋ líˋ jmeeˉnaꞌ lajo̱, jo̱ jaˋ e fáꞌˋa jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Dsʉꞌ song jaˋguɨ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ quiéˉe laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ jnea˜, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ seaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e nijáiñꞌˋ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉe. Jo̱baꞌ mɨɨˉ e ꞌñiabꞌˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ Roma niquidsirˊ íꞌˋ quiéˉe. ,Q Jo̱baꞌ cañíiˋ Paaˉ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Festo do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fɨˊ lab iuunˉ fɨˊ lɨ˜ quidsiˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ guiing˜ fɨˊ Roma íꞌˋ, jo̱baꞌ fɨˊ lab lɨ˜ catɨ́ɨngˉ e nitɨdsiˊ íꞌˋ quiéˉe. Jo̱guɨ guiʉ́bˉ ñíˆ ꞌnʉˋ cajo̱, dseata˜ quíˉiiꞌ, e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ jaˋ mɨˊ cajméˉe quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋo. a; Jo̱guɨ co̱ꞌ i̱ dseata˜ Festo do iiñ˜ e jé̱rˉ guiʉ́bˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¿Iinꞌ˜ e guóꞌˆ fɨˊ Jerusalén, jo̱ fɨˊ jo̱b niquidsiˋ jnea˜ íꞌˋ quíiꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ ꞌnʉˋ? )Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Paaˉ do fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e jmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ jaˋ mɨˊ cajméˉ jnea˜, o̱ꞌguɨ faꞌ nɨcafáꞌˉa gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel, o̱ꞌguɨ faꞌ nɨcafáꞌˉa gaˋ uii˜ quiáꞌˉ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ íˋ cajo̱, o̱ꞌguɨ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ Roma. SJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ Paaˉ fɨˊ jo̱, dob nɨteáangˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ jalíingˉ tɨˊ Jerusalén i̱ jmóoˋ dseeˉ quiáꞌrˉ do, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ do jo̱ canaaiñˋ jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ, jo̱ iibˋ eáangˊ e dseeˉ e cuøꞌˊreiñꞌ do, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e cadséꞌrˋ faꞌ dseángꞌˉ e jáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e dseeˉ e jmóorˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. I Jo̱ caje̱ˊbɨ dseata˜ Festo fɨˊ Jerusalén jñiáˉ si guíˉ jmɨɨ˜guɨ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ caquɨiñꞌˉ fɨˊ Cesarea. Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ cangóˉbre fɨˊ lɨ˜ nigüeárˋ e niquidsirˊ íꞌˋ. Jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e calɨtéꞌˆ Paaˉ fɨˊ jo̱. kOJo̱ jaléngꞌˋ dseata˜ quíiˉnaꞌ ꞌnéˉ nidsilíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ Cesarea, jo̱ song seaˋ dseeˉ e nɨcaꞌéeˋ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b cuǿøngˋ jmeeˉnaꞌ dseeˉ quiáꞌrˉ. 4aJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ Festo do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ jmóoˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Fɨˊ dob iuungˉ Paaˉ sɨjnɨ́ɨiñˇ fɨˊ Cesarea, jo̱ ꞌñiáꞌˋbaa ɨˊ dsiiˉ ninínꞌˆn fɨˊ do e joˋ jmɨꞌɨɨngˇ ꞌñiáꞌˋa. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ do camɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ i̱ dseata˜ do e laco̱ꞌ niquiʉ́ꞌˉ dseaˋ do ta˜ i̱ Paaˉ do e nidséngꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén e quiáꞌˉ nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ fɨˊ jo̱, dsʉꞌ iiñ˜ jmérˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilíꞌrˋ e nijngángꞌˉneiñꞌ guiáꞌˆ fɨˊ e tu̱ꞌɨ́bꞌˉ. !Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, dsifɨˊ lajo̱b jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ laniingˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén ie˜ jo̱ caguilíiñˉ e jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ Festo do. T #Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e nilíingˉ Festo dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ Cesarea jo̱ cangórˉ fɨˊ Jerusalén. -Jo̱ tú̱ˉ jí̱ˋ cangoca̱ˊ e jmóorˋ lajo̱. Dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ i̱ Félix do e lɨ́ɨiñˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱ caꞌíˉ jaangˋguɨ dseaˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Porcio Festo. Jo̱ co̱ꞌ i̱ dseata˜ Félix do iiñ˜ e guiʉ́bˉ nijé̱rˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ caseáamˊbre Paaˉ lado la sɨjnɨ́ɨmˇbiñꞌ.c?Jo̱guɨ cajo̱ i̱ dseata˜ Félix do cuubˉ íingˊ dsíirˊ e nicuǿꞌˉ Paaˉ írˋ e laco̱ꞌ e nileáiñˉ dseaˋ do. Jo̱ uiing˜ jo̱baꞌ e tǿꞌrˋ Paaˉ sojiéꞌˊ e sɨ́ɨiñˋ có̱o̱iñꞌ˜. Y+Dsʉꞌ mɨ˜ canaangˋ Paaˉ e féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jial nisíngꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ guiʉ́ˉ, jo̱guɨ jial jaˋ nibeángꞌˊ dseaˋ dseeˉ yaaiñ˜, jo̱guɨ jial mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseata˜ Félix do jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ do, jo̱ cafǿmꞌˊbre jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Paaˉ: —Guømꞌˆtu̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ iuunꞌˉ do lana. Nab nijmee˜e júuˆ lɨꞌˋ e jøønˉ, jo̱guɨbaꞌ nitǿøˆtú̱u̱ ꞌnʉˋ fɨˊ la. wgJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, caguiébˉtu̱ i̱ dseata˜ Félix co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Drusila i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ tɨdsiˋ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquiʉꞌˊ i̱ dseata˜ do ta˜ e nilɨtéꞌˆ Paaˉ e fɨˊ lɨ˜ quidsirˊ íꞌˋ do. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Paaˉ fɨˊ jo̱, jo̱ canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jial laco̱ꞌ nijángꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do. Jo̱ canúubˉ i̱ dseata˜ do jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ do. $AJo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ i̱ dseata˜ Félix do i̱ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do e güɨꞌiuumˉbɨ Paaˉ sɨjnɨ́ɨiñˇ lajeeˇ jo̱, lɨfaꞌ cuǿømˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuíingˋ dseaˋ do nijmɨcó̱o̱ꞌ˜reiñꞌ lajeeˇ iuuiñꞌˉ do. lQJo̱ co̱ꞌ nɨñibˊ i̱ dseata˜ Félix do guiʉ́ˉ jial jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ mɨ˜ canúurˉ jaléꞌˋ júuˆ e cajíngꞌˉ Paaˉ do, caje̱ˊbɨ quiáꞌˉ e niquidsirˊ íꞌˋ lajmɨnáˉ quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨ˜ nigüéengˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ Lisias, íˋguɨbingꞌ nijméꞌˉ júuˆ røøˋ jnea˜ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e dseeˉ e seaˋ quíiꞌˉ e ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌnʉˋ. RCo̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e tó̱o̱ˋ dsiiˉ e cafáꞌˉa có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ lajeeˇ sínꞌˋn fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ quidsiˊ íꞌˋ do jo̱ cafáꞌˉa: “Lana ꞌnʉ́ꞌˋ cuøꞌˊnaꞌ jnea˜ dseeˉ dsʉco̱ꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn e jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñˉ.” >uJo̱guɨ co̱ꞌ jaˋ dseeˉ calɨseáˋ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ la lana cuǿømˋ nijmérˉ júuˆ song cadséꞌrˋ dseeˉ quiéˉe e lɨɨng˜ eeˋ cajméˉe mɨ˜ cajéeiñˋ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. < qJo̱ lajeeˇ táanˋn jmóoˋo jaléꞌˋ e jo̱ e nɨngɨ́ˋ e calɨguiúnˉn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel, jo̱ ie˜ jo̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ sɨseángꞌˊ dseaˋ e jǿørˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiéˉe, o̱ꞌguɨ mɨ́ɨꞌ˜ téeꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ cajo̱. Jo̱ jo̱b mɨ˜ caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ jalíingˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia, jo̱ cadséiñꞌˋ jnea˜ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén do. Jo̱ i̱ dseaˋ íbˋ i̱ catɨ́ɨngˉ e nigüɨlíingˉ fɨˊ la e ꞌnɨ́iñˉ jnea˜ faco̱ꞌ seaˋ dseeˉ quiéˉe quinirˇ. B }’Dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ e ngɨɨˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, jo̱guɨbaꞌ caquɨnꞌˉtú̱u̱ fɨˊ Jerusalén e ngocuǿøˉø cuuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ, jo̱guɨ ngocuǿøˉø Fidiéeˇ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel e cuøꞌrˊ dseaˋ do.  #Jo̱baꞌ cuǿøˉbɨ dsiiˉ e eeˇe guiʉ́ˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ dseaˋ rúnꞌˋn dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱. t aJo̱guɨ jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn røøbˋ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ íˋ e jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ nañiˊ faꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ guiúngˉ o̱si i̱ sɨtɨ́ɨngˇ e ꞌléeˊ é. b=’Dsʉꞌ e jáꞌˉ e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ i̱ jmiféngꞌˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiéˉe, dseaˋ Israel, laco̱ꞌ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ féꞌˋ i̱ dseaˋ góoˋo na e jnea˜ jaˋ jmitiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜; dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱, co̱ꞌ jnea˜guɨ jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e júuˆ e cajmeꞌˊ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. a; Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌnɨ́ɨngˋ jnea˜ i̱ teáangˉ la jaˋ niguiéꞌrˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ quiéˉe e jmóorˋ, co̱ꞌ jaˋ e røønˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ laco̱ꞌguɨ la féꞌrˋ. O Jo̱ jaˋ cadséꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ na jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ e laco̱ꞌ niꞌnɨ́iñˉ jnea˜, faꞌ e sínꞌˋn jɨɨn˜n có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ, o̱ꞌguɨ táꞌˋa mɨ́ɨꞌ˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋo e siꞌˊ fɨˊ jo̱, o̱ꞌguɨ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉjiʉ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋo cajo̱, o̱ꞌguɨ lacaangˋ lɨ˜ jiéꞌˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ.  Jo̱ cuǿømˋ nilɨdseaangꞌ˜ oꞌˊ e nabɨ ngóoˊ guitu̱ˊ jmɨɨ˜ e caguiéˉe fɨˊ Jerusalén e jmifénꞌˊn Fidiéeˇ. 0Y Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseata˜ Félix do cajméerˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ e sɨ́ꞌrˋ Paaˉ e cuǿømˋ niféꞌˋ dseaˋ do júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ caró̱o̱ˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Eáamˊ iáangˋ dsiiˉ e nijmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiáꞌˋa quiníˆ ꞌnʉˋ, dseata˜ quíˉiiꞌ, cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e jmóoˋ i̱ dseaˋ na quiéˉe. Co̱ꞌ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ røøˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel lají̱i̱ꞌ˜ nɨngóobˊ eáangˊ. T! Jo̱guɨ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Tértulo e jo̱, jo̱guɨ caféꞌˋguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ teáangˉguɨ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱ jíñꞌˉ e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ jaléꞌˋ e jmóoˋ i̱ Paaˉ do, jo̱ røøbˋ dseángꞌˉ sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Tértulo do e jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ. Jo̱ cajíñꞌˉ e lajaléngˆ jneaꞌˆ dseaˋ cuøøˉnaaꞌ dseeˉ catɨ́ɨngˉ e nijaꞌnɨ́ɨngˊnaaꞌr fɨˊ quiníꞌˆ.  Jo̱ lamɨ˜ ii˜naaꞌ niꞌɨ́ˆnaaꞌ íꞌˋ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ, dsʉꞌ dsifɨˊ lajo̱b i̱ fii˜ ꞌléeˉ i̱ siiˋ Lisias do caguíiñˋ dseaˋ do laguidseaangˉ fɨˊ jaguóoˋnaaꞌ. .UJo̱guɨ jaˋ jmɨꞌgórˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨˋnaaꞌ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ quíˉiiꞌ fɨˊ Jerusalén; co̱ꞌ iiñ˜ nidsijéeiñˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quíˉiiꞌ do, jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e caséengꞌ˜naaꞌre. gGJo̱ lana nɨcadséꞌˋnaaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoˋ i̱ dseañʉꞌˋ na fɨˊ latøøngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e ꞌnóorˋ mɨ́ɨꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ niꞌnángˋ dseaˋ quiáꞌˉ rúiñꞌˋ. Jo̱guɨ lɨ́ɨmˊbɨr cajo̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ nazareno. #~?Jo̱ jaˋ iin˜n e jmɨꞌɨɨngˇguɨ́ɨ ꞌnʉˋ eáangˊ, faꞌ nijiéebˋ oꞌˊ e ninúuꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quíˉnaaꞌ cateáˋ lajo̱. }-Jo̱ jalébꞌˋ e jo̱ eáamˊ iáangˋ dsiˋ jneaꞌˆ, dseata˜ quíˉiiꞌ Félix; jo̱ guiꞌmáamꞌˇbaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. |)Jo̱ mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e caguijéeiñˋ Paaˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ do e quiáꞌˉ e nisɨ́ngˉ e júuˆ do, jo̱baꞌ canaangˋ i̱ Tértulo do e ꞌnɨ́ɨiñˋ Paaˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ Félix do jo̱ lalab cajíñꞌˉ: —ꞌMáamꞌˇ ꞌnʉˋ, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quíˉiiꞌ, e laꞌeáangˊ ꞌnʉˋbaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e eáamˊ tɨɨnꞌˋ cajo̱, jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ nɨcaꞌuíingˉ latøøngˉ góoˋnaaꞌ. %{ EJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ ꞌñiáˋ jmɨɨ˜ lajo̱, caguiéˉ i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ i̱ siiˋ Ananías do fɨˊ Cesarea co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ tɨɨngˋ féengꞌ˜ dseaˋ eáangˊ i̱ siiˋ Tértulo. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la caguilíiñˉ fɨˊ Cesarea do, jo̱ caguijméerˆ dseeˉ quiáꞌˉ Paaˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ jo̱. lzQ#—Mɨ˜ nigüɨlíingˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ dseeˉ quíiꞌˉ do, jo̱guɨb nisɨɨ˜naaꞌ e˜ uiing˜ e ꞌnɨ́ɨiñˋ ꞌnʉˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquiʉꞌrˊ ta˜ e jéebˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do, jo̱ fɨˊ dob cajméeˋreiñꞌ íˆ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ caquiʉꞌˊ dseata˜ Herodes ta˜.y/"Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ ɨ́ˋ i̱ dseata˜ Félix do e jiˋ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ Paaˉ do jie˜ fɨɨˋ lɨ˜ seeiñꞌˋ. Jo̱ mɨ˜ calɨñirˊ e fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Ciliciab seengˋ i̱ Paaˉ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: kxO!Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ ꞌléeˉ i̱ jéengˋ Paaˉ do cartɨˊ Cesarea, jo̱ caja̱ꞌˊbre e jiˋ do i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jo̱, jo̱guɨ cajámꞌˋbɨr Paaˉ cajo̱. +wO Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do, jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ i̱ cangolíingˆ e ngɨˊ do caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ ꞌnʉr˜ do. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ i̱ dsiing˜ cuea˜ do cangolíimˉbre có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ cartɨˊ Cesarea. Jv Jo̱ ꞌñiaꞌˊ e uǿøˋ jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do cajéemˋbre Paaˉ fɨˊ e fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Antípatris lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ta˜ caquiʉꞌˊ i̱ fii˜ quiáꞌrˉ do. DuDsʉꞌ mɨ˜ calɨñiiˉ e i̱ dseaˋ Israel do nɨguiarˊ guiʉ́ˉ e nijngámꞌˉbre Paaˉ, jo̱baꞌ fɨˊ nab niguiéenꞌ˜n dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Jo̱guɨ nɨcafɨ́ɨˉbɨ́ɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌnɨ́ɨngˋ írˋ do e nab nijmérˉ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ e˜ uiing˜ e jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiéˉe, dseata˜ Félix. Guicó̱o̱ꞌˇbaꞌ.” t Jo̱ jo̱b caguoꞌˉ júuˆ e niꞌnɨ́ɨiñˋ dseaˋ do uíiꞌ˜ e jaˋ jmiti˜ Paaˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel do e jmóorˋ. Dsʉꞌ jaˋ e dseeˉ seaˋ quiáiñꞌˉ e eáangˊ faꞌ dsi˜ íꞌˋ e nijngángꞌˉneiñꞌ o̱ꞌguɨ e nitángꞌˊneiñꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. Is Jo̱ co̱ꞌ jnea˜ iin˜n e calɨdseáangˊ dsiiˉ e˜ uiing˜ e ꞌnɨ́ɨiñˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajǿønˉnre fɨˊ quiniˇ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Yr+E labaꞌ iin˜n fɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ, e jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ la nɨcasaiñꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ la i̱ siiˋ Paaˉ, jo̱ sɨꞌíˆ e nijngámꞌˉbreiñꞌ. Dsʉꞌ dsifɨˊ mɨ˜ calɨñiˋ jnea˜ e dseaˋ romanob lɨ́ɨiñˊ, dsifɨˊ ladob cangóˉo có̱o̱ꞌ˜ ꞌléeˉ quiéˉe jo̱ calaamˉbaare. q'“Jnea˜ Claudio Lisias, fii˜ ꞌléeˉ quiáꞌˉ dseaˋ Jerusalén. Jo̱ nisɨ́ɨnˆn e jiˋ la e tɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Félix, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ jmɨꞌgóˋ dseaˋ eáangˊ lɨ˜ quiʉ́ꞌˋ ta˜ fɨˊ na fɨˊ Cesarea. Guicó̱o̱ꞌˇbaꞌ. 7pgJo̱ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do casíiñˋ co̱o̱ˋ jiˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do jo̱ lalab féꞌˋ e jiˋ do: oJo̱guɨ caquiʉꞌˊguɨ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌrˉ do e niguiéiñꞌˉ do guiʉ́ˉ cuea˜ i̱ nigüeáˋ i̱ Paaˉ do. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do nɨsɨnʉ́ꞌrˆ júuˆ e nijáiñꞌˋ Paaˉ e guiúmˉbiñꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Félix i̱ guiing˜ lɨ́ɨngˊ ta˜ fɨˊ Cesarea. n Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b i̱ fii˜ ꞌléeˉ do catǿꞌrˉ gángˉ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Guieengˉnaꞌ guiʉ́ˉ tú̱ˉ ciento ꞌléeˉ i̱ ngɨˊ tɨɨˉ, jo̱guɨ setenta i̱ nigüeáˋ cuea˜, jo̱guɨ tú̱ˉ cientoguɨ i̱ nicá̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ, jo̱ nidséˆeeꞌ fɨˊ Cesarea la i̱i̱ˉ ñʉ́ˉ e uǿøˋ na. Zm-Jo̱baꞌ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do casɨ́ꞌrˉ i̱ sɨmingꞌˋ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́iñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e casɨ́ɨiñꞌˉ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌɨ́ꞌˋbre júuˆ i̱ sɨmingꞌˋ do. Mɨ˜ caguiéiñꞌˊ Paaˉ fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Félix 3l_Dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ güɨlíinꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊguɨ tu̱lángˉ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel nɨsɨjeeiñˇ Paaˉ e ɨɨngˋ guiáꞌˆ fɨˊ e iiñ˜ nijngángꞌˉneiñꞌ. Jo̱guɨ nɨcacuøꞌˊ júuˆ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜ e jaˋ niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e nilíꞌrˋ nijngáiñꞌˉ Paaˉ. Jo̱guɨ lana, guiʉ́bˉ nɨneáaiñˊ e lɨco̱ꞌ sɨje̱ˇguɨr e niquiʉꞌˆ ꞌnʉˋ ta˜ lajo̱b e niguiéengꞌ˜naꞌ i̱ Paaˉ na fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ quidsiˊ íꞌˋ do. k%Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ sɨmingꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fɨ́ɨmˊ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel nɨcasɨ́ɨiñˉ røøˋ e nimɨ́ꞌrˉ ꞌnʉˋ fɨˊ e dsaꞌóˋ niguiéenꞌ˜ Paaˉ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ nɨguiarˊ guiʉ́ˉ e nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉˋ e laco̱ꞌ nisɨ́ngˉguɨ røøˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseeˉ e seaˋ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do. Dsʉꞌ e jo̱ nijmérˉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ꞌnʉˋ niguiéemꞌ˜baꞌ dseaˋ do, jo̱ lajo̱b nilíꞌrˋ nijngángꞌˉneiñꞌ. j Jo̱ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do catɨ́ɨiñˉ guooˋ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱ cajéengˋneiñꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ dseaˋ núuˋ, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ júuˆ quié̱ꞌˆ quiéˉe, sɨmingꞌˋ? i-Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do cajéeiñˋ i̱ sɨmingꞌˋ do fɨˊ quiniˇ fii˜ quiáꞌrˉ, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ fii˜ quiáꞌrˉ do: —I̱ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ i̱ siiˋ Paaˉ do catǿꞌrˉ jnea˜, jo̱ camɨꞌrˊ jnea˜ e cagajéenˉn i̱ sɨmingꞌˋ la fɨˊ quiníꞌˆ, co̱ꞌ lɨɨng˜ eeˋ júuˆ quie̱rˊ quíiˉbaꞌ jíñꞌˉ. Jo̱ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ Paaˉ e júuˆ do, dsifɨˊ lajo̱b catǿꞌrˉ jaangˋ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ fii˜ ꞌléeˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jéengˋ i̱ sɨmingꞌˋ la fɨˊ quiniˇ fii˜ quíiꞌˉ, co̱ꞌ lɨɨng˜ eeˋ júuˆ quie̱ˊbre e catɨ́ɨngˉ íˋ. Tg!Dsʉꞌ jaangˋ sɨmingꞌˋ, jó̱o̱ˊ i̱ dseamɨ́ˋ rúngꞌˋ Paaˉ do, nicalɨñiˊbre lají̱i̱ꞌ˜ e guiaˊ guiʉ́ˉ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ e nijngáiñꞌˉ i̱ Paaˉ do. Jo̱baꞌ cangórˉ dsifɨˊ lado fɨˊ ꞌnʉ˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do fɨˊ lɨ˜ iuungˉ Paaˉ e cangojméeꞌˇreiñꞌ júuˆ. ,fQJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ caguiaangˉguɨ na, nifɨ́ꞌˆnaꞌ fii˜ ꞌléeˉ e nijajeáaiñˉ i̱ Paaˉ do dsaꞌóˋ fɨˊ quiníˆnaꞌ, jo̱guɨ nijmeeˉnaꞌ e nilɨgøøiñˋ lɨco̱ꞌ nifɨ́ꞌˆnaꞌr e nijmɨngɨ́ɨꞌˇnaꞌr jaléꞌˋ e dseeˉ e seaˋ quiáꞌrˉ laꞌuiing˜ lanʉ́ꞌˉ. Jo̱guɨ jneaꞌˆ, dseaˋ tu̱lángˉnaaꞌ, nijmeáangꞌ˜ guiʉ́ˉ yee˜naaꞌ e nijngáangꞌ˜naaꞌr guiáꞌˆ fɨˊ nʉ́ꞌˉguɨ e nigüeáiñꞌˊ catɨˊ la. }esJo̱ cangolíiñˆ fɨˊ quiniˇ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ quiniˇ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Jneaꞌˆ nɨcacuǿˆnaaꞌ júuˆ quíˉnaaꞌ lajeeˇ yee˜naaꞌ e jaˋ niꞌnéꞌˋ niquiee˜naaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cartɨˊ nilíꞌˋnaaꞌ nijngángꞌˆnaaꞌ Paaˉ. d Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ dseaˋ Israel i̱ casɨ́ɨngˉ lajo̱ tíirˊ lɨ́ɨˊguɨ lɨ́ꞌˉ tu̱láiñˉ. Nc Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ Israel do casɨ́ɨiñˉ røøˋ e nijngáiñꞌˉ i̱ Paaˉ do, jo̱guɨ cacuøꞌˊ júuˆ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜ do e dseángꞌˉ jaˋ nidǿꞌrˉ o̱ꞌguɨ niꞌɨ̱́ꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cartɨˊ nilíꞌrˋ e nijngáiñꞌˉ Paaˉ. "b= Jo̱ mɨ˜ canʉʉˋ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱, cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ quiniˇ Paaˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ, Paaˉ, co̱ꞌ laco̱ꞌ nɨcaguiáꞌˆ júuˆ quiéˉe e fɨˊ Jerusalén la, lajo̱b ꞌnéˉ guiáꞌˆ júuˆ quiéˉe cajo̱ fɨˊ Roma. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ dseaˋ jial nijngáiñꞌˉ Paaˉ a5 Dsʉꞌ eáangˊguɨ taꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do mɨ́ɨꞌ˜ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ. Jo̱ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do cafǿmꞌˊbre fɨng cajméeˋ i̱ dseaˋ do cuiꞌˆ Paaˉ. Jo̱baꞌ catǿꞌrˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ niguíngˉneiñꞌ lɨ˜ iuuiñˉ, jo̱ nidsijeáangˉneiñꞌ fɨˊ ꞌnʉ˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do caléꞌˋ catú̱ˉ. ` Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do catóꞌrˋ mɨ́ɨꞌ˜ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ quíingꞌ˜ jee˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fariseo, íbˋ dseaˋ caró̱o̱rˉ jo̱ casíngꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ dseañʉꞌˋ la jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ jaˋ e mɨˊ cajméerˋ; lɨ́ꞌˆ jangámˉ song nɨcasɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ guíˋ o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ ángel é. n_UCo̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ saduceo do féꞌrˋ e joˋ jí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúuiñˉ, jo̱guɨ féꞌrˋ e jaˋ seengˋ jaléngꞌˋ ángeles o̱ꞌguɨ seaˋ jaléꞌˋ jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ; dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fariseo do jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. C^Dsʉꞌ mɨ˜ catóꞌˊ féꞌˋ Paaˉ e jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fariseo do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ saduceo canaaiñˋ e jmiquímꞌˉ dsíiˊ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜, jo̱ caꞌuíingˉ tú̱ˉ ꞌléꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do ie˜ jo̱. `]9Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Paaˉ e i̱ lɨɨng˜ i̱ dseata˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ caseángꞌˊ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ saduceo, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨiñꞌ do quíiñꞌ˜ jee˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Paaˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, dseaˋ fariseob lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱, jo̱guɨ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ íbˋ jnea˜ cajo̱. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ na ꞌnɨ́ɨiñˋ jnea˜ co̱ꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn e jí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñˉ. ~\uJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Paaˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, jaˋ ñiˋ jnea˜ e i̱ dseaˋ na lɨ́ɨiñˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ, jo̱baꞌ cafáꞌˉa lajo̱, dsʉꞌ faco̱ꞌ ñiˋ jnea˜ e lajo̱, jaˋ cafáꞌˉa lajo̱ jóng. Co̱ꞌ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜ lalab féꞌˋ: “Jaˋ foꞌˆ gaˋ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ góoꞌˋ.” O[Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do quiáꞌˉ Paaˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su lanab fɨꞌˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? !Z;Dsʉꞌ i̱ Paaˉ do cañíirˋ dsifɨˊ lado, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ jmidseaˋ Ananías do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Fidiéebˇ nibáˋ quíiˉ ꞌnʉˋ cajo̱, dseaˋ jløngꞌˆ! Song ꞌnʉˋ guiinꞌ˜ na lana quiáꞌˉ niquidsiꞌˋ íꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ sɨꞌíbˆ, jo̱ ¿jialɨꞌˊ e ꞌnʉˋ quiʉ́ꞌˋ ta˜ e nibǿøngˉ dseaˋ jnea˜? Co̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ cuǿøngˋ jméˉ dseaˋ lajo̱. sY_Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b i̱ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ i̱ siiˋ Ananías caquiʉꞌrˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ quiá̱ꞌˉ laco̱ꞌ singꞌˊ Paaˉ e nijnéiñꞌˉ do moni˜ Paaˉ. UX %Jo̱baꞌ cajǿøngˉ Paaˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ caseángꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, eáamˊ guiʉ́ˉ nɨcaꞌeeˉ jnea˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ latɨˊ lana, co̱ꞌ ñiˋbaa e jmangꞌˉ e guiʉ́ˉbaꞌ nɨcajméˉe fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. bW=Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, co̱ꞌ eáamˊ iing˜ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do e nilɨñirˊ røøˋ e˜ uiing˜ e dseeˉ e jmóoˋ dseaˋ Israel quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do, jo̱ cajé̱ꞌˋbre e ñíˆ cadena e ꞌñúungꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e niseángꞌˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e niseáiñꞌˊ do co̱lɨɨng˜ e quiáꞌˉ nisɨ́iñˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Paaˉ do. Jo̱ mɨ˜ nɨsɨseángꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cagüɨꞌɨ́ɨbˊ i̱ Paaˉ do fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱ cangojéengˋneiñꞌ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do.CVJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨꞌíˆ nijmɨhuɨ́ɨngˋ i̱ Paaˉ do, caliúumˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. Jo̱ jɨˋguɨ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do caliúumˋ ꞌñiaꞌrˊ cajo̱ mɨ˜ calɨñirˊ e dseaˋ romanob lɨ́ɨngˊ i̱ Paaˉ do; jo̱guɨ caꞌíbˉ føꞌˊ quiáꞌrˉ dsʉꞌ e nɨcaꞌñúngꞌˋneiñꞌ jéengˊguɨ. Mɨ˜ cangojéeiñˋ Paaˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel 7UgJo̱ cañíiˋtu̱ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do quiáꞌˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jial jnea˜ eáamˊ cacángˉ cuuˉ quiéˉe e caꞌuíinˉn dseaˋ romano. Jo̱ cañíiˋtu̱ Paaˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do: —Dsʉꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ romano latɨˊ mɨ˜ cangáamꞌ˜baa. 8TiJo̱ dsifɨbˊ cangoquiéengˊ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Paaˉ, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su jábꞌˉ e dseaˋ romanob lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ? Jo̱ cañíiˋ Paaˉ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E jábꞌˉ, íbˋ jnea˜. Yz}{|z/xxwvBuLss qcp/mlkjhfidbua`^ZZPWVTQPzO'MLKJNHGFDBA?>=a;:9V87K4e372^1Q/-j,[+*](':&%D$!#r! D<t":2uH W / o N|zJo̱ ie˜ jo̱ tiquiáꞌˆ i̱ Publio do niráaiñˋ dséeꞌr˜ e lɨ́ɨiñˊ jmohuɨ́ɨˊ e iʉ˜ guíiñˆ jo̱guɨ e eáangˊ siuiñꞌˊ. Jo̱baꞌ cangóˉ Paaˉ e cangoꞌeerˇ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, camɨꞌrˊ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, caquidsirˊ guóorˋ fɨˊ mogui˜ dseaˋ do, jo̱ lajo̱b cajmiꞌleáaiñˉ dseaˋ do. jMJo̱ quiá̱ꞌˉ e fɨˊ lɨ˜ té̱e̱ˉnaaꞌ caꞌˊ jɨˋ do niseaˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmáangꞌ˜ uǿˉ quiáꞌˉ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ niseengˋ fɨˊ Malta i̱ siiˋ Publio. Jo̱ íˋ eáamˊ guiʉ́ˉ caꞌíñꞌˋ jneaꞌˆ jo̱guɨ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaꞌˆ lajeeˇ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ e cajé̱ˆnaaꞌ fɨˊ do. NJo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ do sɨje̱rˇ faꞌ e nilɨye̱e̱ˋ lɨ˜ cacuꞌˋ i̱ mɨꞌˋ do guooˋ Paaˉ o̱si e nijúumˉbɨr lajeeˇ jo̱ é. Jo̱ ngoca̱ˊbɨjiʉ e sɨje̱ˇ i̱ dseaˋ do su lɨɨng˜ eeˋ nilíingˉ Paaˉ, dsʉꞌ jaˋ e calɨ́ngˉ dseaˋ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱baꞌ dsifɨbˊ cajmɨsɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ do e ɨˊ dsíirˊ, jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ e i̱ Paaˉ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ diée˜. ,QJo̱ dsʉꞌ Paaˉ dsifɨˊ ladob cabóꞌrˋ guóorˋ fɨˊ ni˜ jɨˋ, jo̱ catǿmꞌˋ i̱ mɨꞌˋ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e calɨ́iñˉ. T!Jo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ do e cacuꞌˋ i̱ mɨꞌˋ do luguooˋ Paaˉ, jo̱baꞌ canaangˋ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ teáaiñˉ do jo̱ jíñꞌˉ: —Lɨ́ɨˊ fɨng o̱ꞌ jaangˋ dseaˋ ꞌmóbˉ i̱ dseañʉꞌˋ na, co̱ꞌ caláamˉbre fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ e calɨ́iñˉ naguɨ joˋ cuǿøngˋ i̱i̱ˋ nileángˉ írˋ, co̱ꞌ joˋ catɨ́ɨngˉ e seeiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 4aJo̱ ie˜ jo̱ i̱ Paaˉ do cangoquie̱rˋ co̱o̱ˋ seangꞌˊ cuɨɨ˜ quiʉ̱ʉ̱ˋ jo̱ catóꞌrˋ fɨˊ ni˜ jɨˋ; dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋ mɨꞌˋ i̱ guíingˉ fɨˊ jee˜ e cuɨɨ˜ do mɨ˜ calɨlíꞌˆreꞌ e guíiˉ jɨˋ, jo̱ cacuꞌˋreꞌ luguooˋ Paaˉ. ]~3Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ do eáamˊ guiʉ́ˉ caꞌéerˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ lajɨɨˉnaaꞌ do. Jo̱ co̱ꞌ jmɨ́ɨbˊ tu̱u̱ˋ ie˜ jo̱, jo̱guɨ dsíngꞌˉ güíiˉ cajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ do caji̱ꞌrˊ jɨˋ e feꞌˋ jo̱ catǿꞌrˉ jneaꞌˆ e nidsiquiéengˇnaaꞌ e fɨˊ caꞌˊ jɨˋ do. <} sJo̱ mɨ˜ nɨcaláangˉnaaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ do fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱guɨbaꞌ calɨne˜naaꞌ e nisiiˋ Malta fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ catɨ́ꞌˋnaaꞌ do. $|A,Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ do nité̱rˉ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌmaji̱i̱ˉ o̱si ni˜ cuíiꞌ˜ ꞌmajmáˋ quiáꞌˉ e móoˊ do é. Jo̱ lajo̱b catɨ́ꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ nɨlɨ́ɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lajaléꞌˋnaaꞌ do.m{S+Dsʉꞌ i̱ fii˜ quiáꞌˉ i̱ ꞌléeˉ do jaˋ cacuørˊ fɨˊ lajo̱ faꞌ e i̱ ꞌléeˉ do cajméerˋ lajo̱, co̱ꞌ la guíimˋ ꞌnéˉ nijáiñꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ téerˋ ꞌñúungꞌ˜ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. Jo̱ lɨ́ꞌˆ caquiʉꞌrˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e i̱i̱ˋ jaléngꞌˋ i̱ tɨɨngˋ té̱ˉ jmɨɨˋ güɨdsitáamꞌ˜bre dsifɨˊ lado, jo̱ nitɨ́iñꞌˋ jmɨnáˆguɨ fɨˊ lɨ˜ nɨlɨ́ɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ. )zK*Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ e móoˊ do calɨꞌiiñ˜ e nijngámꞌˉbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ téerˋ ꞌñúungꞌ˜ do e laco̱ꞌ jaˋ nileángˉ yaaiñꞌ˜ do e nicuí̱rˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ mɨ˜ nináiñˋ e nité̱rˉ jmɨɨˋ. 9yk)Dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨ́ngꞌˋ uǿˉ quiʉ̱́ˋ e móoˊ do, fɨˊ jee˜ cu̱u̱˜ tóobꞌ˜ nʉ́ꞌˉ jmɨñíꞌˆ caꞌíˉ, jo̱ fɨˊ jo̱b cacúꞌˉ. Jo̱ latøømˉ fɨˊ quiniˇ quiáꞌˉ cacúꞌˉ fɨˊ jee˜ cu̱u̱˜ tóoꞌ˜ e jí̱i̱ꞌ˜ joˋ cuǿøngˋ líˋ jǿꞌˋ. Jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ caluuˇ e móoˊ do canaangˋ lɨcuíibꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ e jmɨɨˋ e ró̱o̱ˉ do. x(Jo̱ caquiʉꞌrˊ e ꞌnii˜ e guineaangˇ ꞌloꞌˆ ñíˆ do, jo̱ dob cajiʉ́ꞌrˋ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ. Jo̱guɨ cajléiñꞌˋ e ꞌmaˋ e íingˆ ta˜ e quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ fɨˊ e móoˊ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caséerˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ e ꞌmɨꞌˊ e íiˊ fɨˊ quiniˇ e móoˊ do, jo̱ cacá̱ˉ guíˋ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ ngɨ́ˉ jmɨnáˉguɨ e móoˊ do. Jo̱ lajo̱guɨb canaangˋ dsiquiéengˊ e móoˊ do fɨˊ ꞌnɨꞌˋ lɨ˜ nɨlɨ́ɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ. xwi'Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e uǿøˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e móoˊ do jaˋ ñirˊ jial siiˋ e uǿˉ quiʉ̱́ˋ e tɨˊ lɨ˜ tɨ́iñꞌˉ do, dsʉꞌ cangáˉbre co̱o̱ˋ lɨ˜ cuǿøngˋ e nijé̱ˉ e móoˊ do lɨ˜ jaˋ téeꞌ˜ cu̱u̱˜ eáangˊ, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nitɨ́iñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e móoˊ do. \v1&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ caquiee˜naaꞌ guiʉ́ˉ lajɨɨˉnaaꞌ do, cabíbˋ i̱ dseaˋ do e mɨcuɨꞌieeˋ e téeꞌ˜ dsíiˊ e móoˊ do e laco̱ꞌ joˋguɨ iiˋ e móoˊ do. Mɨ˜ cangoꞌangꞌˊ móoˊ u %Jo̱ lajɨɨˉnaaꞌ laꞌóꞌˋ ngóoˊnaaꞌ dsíiˊ e móoˊ do tíiˊbaaꞌ tú̱ˉ ciento dsíˋ setenta y seis dseaˋ. Ot$Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do cangotáaiñˉ e cagǿꞌˋbre cajo̱. s #Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e féꞌˋ Paaˉ lajo̱, jo̱ catɨ́ɨiñˉ co̱o̱ˋ iñíꞌˆ jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱ cafíiñˋ e iñíꞌˆ do jo̱ canaaiñˋ gøꞌˊbre. _r7"Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e ꞌnéˉbaꞌ cøbꞌˆjiʉꞌ íˆnaꞌ, co̱ꞌ la guíimˋ ꞌnéˉ quíiˉnaꞌ lajo̱, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ cuøˊ bíˋ quíiˉnaꞌ e seengˋnaꞌ; jo̱ jneaa˜aaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e nilíiˉiiꞌ, jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ jñʉˋ guiˋnaaꞌ jaˋ niꞌíingˉ. q/!Jo̱ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e nijneáˋ ie˜ jo̱, Paaˉ caquiʉꞌrˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ do e nidǿꞌrˉ capíꞌˆjiʉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lana nɨngóoˊ tú̱ˉ semaan˜ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ e ne˜duuꞌ e˜ nidsijéeˊ quíˉiiꞌ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ iˋnaaꞌ jaˋ mɨˊ caquiee˜naaꞌ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨˋnaaꞌ. 5pc Jo̱baꞌ i̱ ꞌléeˉ i̱ ngolíingˉ dsíiˊ e móoˊ do caquiʉꞌrˊ ꞌnii˜ e ꞌñʉ́ʉꞌ˜ e móoˊ píꞌˆ do, jo̱ catóꞌˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. Zo-Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Paaˉ e jmóoˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Song jaˋ nijé̱ˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na dsíiˊ e móoˊ la, jaˋ líꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ leángˋnaꞌ cajo̱. jnMJo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e móoˊ do caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nicuí̱ˉbre jo̱ nitʉ́ˋbre e móoˊ do. Jo̱baꞌ canaaiñˋ jiéeˉbre e móoˊ píꞌˆ e téeꞌ˜ dsíiˊ móoˊ féꞌˋ do e laco̱ꞌ nijmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜ ni˜ jmɨɨˋ. Jo̱ jmóorˋ lafaꞌ e nibírˋ ꞌloꞌˆ ñíˆ e seaˋ fɨˊ quiniˇ e móoˊ do. 8miJo̱ co̱ꞌ ꞌgóꞌˋbre fɨng casɨcǿøngˉ e móoˊ do có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ ꞌlooˋ, jo̱baꞌ cabírˋ quiʉ̱́ˋ ꞌloꞌˆ ñíˆ lɨ́ꞌˉ caluuˇ e móoˊ do e laco̱ꞌ joˋ ningɨ́ˉguɨ e móoˊ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ féiñꞌˊ Fidiéeˇ e joˋ güɨlɨꞌɨɨ˜guɨ e nijneáˋ. DlJo̱baꞌ caguiarˊ íꞌˋ jial tíiˊ aꞌˊguɨ e jmɨɨˋ do, jo̱ calɨlíꞌrˆ e niꞌaꞌˊguɨ jí̱i̱ꞌ˜ guiguiˊ dsíˋ jñʉ́ʉˉ metros. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ tɨˊ doguɨjiʉ, jo̱ caguiaˊtu̱r íꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ calɨlíꞌrˆ e aꞌˊguɨ jí̱i̱ꞌ˜ guieguiéeˋ metros. bk=Jo̱ co̱o̱ˋ uǿøˋ, mɨ˜ cangɨ́ˋ tú̱ˉ semaan˜ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ lado, jo̱ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ jmɨñíꞌˆ lɨ˜ siiˋ Adriático; jo̱ dseángꞌˉ lamɨ˜ ró̱o̱ˉbɨ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ fɨˊ la fɨˊ nab dséeˊ móoˊ lɨ˜ téeꞌ˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e guíˋ e íiˊ do. Jo̱ uǿøˋ guienʉ́ʉˊ quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ quie̱ˊ e móoˊ do e nɨjaquiéemˊ nitɨ́ngꞌˋnaaꞌ uǿˉ quiʉ̱́ˋ. +jOJo̱baꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, fɨˊ jo̱b ꞌnéˉ nidsitíingꞌˇnaaꞌ, co̱ꞌ nifíimˉ móoˊ jéengˊguɨ. i7Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ jaléꞌˋbaꞌ e jíngꞌˉ Fidiéeˇ dseángꞌˉ jmiti˜bre, jo̱guɨ nɨtab˜ dsiiˉ e dseángꞌˉ nilɨtib˜ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜. ]h3jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: “Jaˋ fǿønꞌ˜, Paaˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnébˉ e niguieꞌˊ fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ cajo̱ Fidiéeˇ nileáiñˉ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ móoˊ na.” gCo̱ꞌ dsiꞌlóoˆbɨ cajnéngˉ jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiéˉe i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ do, Uf#Jo̱guɨ lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jmɨtúngˆ óoˊnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ nijúungˉnaꞌ; jí̱i̱ꞌ˜ móoˊbaꞌ e niꞌíingˉ. FeJo̱guɨ co̱ꞌ jmiguiʉbˊ jmɨɨ˜ nɨngóoˊ e jaˋ quiee˜naaꞌ iˋnaaꞌ, jo̱baꞌ caró̱o̱ˉ Paaˉ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, guiʉ́ˉguɨb caꞌuíingˉ quíˉiiꞌ faꞌ mɨ˜ cajmeeˉnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe e jaˋ caꞌuøøˉnaaꞌ fɨˊ ooˉ jmɨɨˋ Buenos Puertos fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Creta, jo̱ jaˋ cangongɨ́ɨˉnaaꞌ e lana, o̱ꞌguɨ caꞌíngˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quíˉiiꞌ faco̱ꞌ mɨ˜ canʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiéˉe. Jo̱ mɨ˜ canaangˋ e uáamˉjiʉ e guíˋ e jáaˊ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ huǿøˉ do, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nitamꞌˉtu̱r fɨˊ. Jo̱ caꞌuøømˋbre e fɨˊ ooˉ jmɨɨˋ do e teáaiñꞌ˜ dsíiˊ móoˊ, jo̱ cangɨ́ɨiñˊ quiá̱bꞌˉ e ꞌnɨꞌˋ Creta do. b\= Jo̱ co̱ꞌ e ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Buenos Puertos do jaˋ ꞌgooˋ faꞌ e fɨˊ jo̱ ningɨ́iñˉ lajeeˇ ji̱i̱ˋ güíiˉ, jo̱baꞌ lajɨɨiñˋ laꞌóꞌˋ ngolíiñˉ do caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e guiʉ́ˉguɨ e niꞌuǿmˋbre e fɨˊ ooˉ jmɨɨˋ jo̱, jo̱ nijmérˉ quijí̱ˉ jial niguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋguɨ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Fenice, co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Creta e jøøngˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guiéeꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ éeˆ guóoꞌ˜ uǿˉ. Jo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ faꞌ mɨ˜ caje̱rˊ fɨˊ jo̱ lajeeˇ ji̱i̱ˋ güíiˉ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b lamɨ˜ ɨˊ dsíirˊ nijé̱rˉ lajeeˇ ji̱i̱ˋ jo̱. Mɨ˜ caró̱o̱ˉ jmɨñíꞌˆ e eáangˊ B[} Jo̱ dsʉꞌ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do, eáangˊguɨ cajmɨꞌgórˋ dseaˋ fii˜ e móoˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ fii˜ i̱ quie̱ˊ e móoˊ do laco̱ꞌguɨ e cajmɨꞌgórˋ Paaˉ. AZ{ —Dseaˋ rúꞌˋuuꞌ, móoˋ jnea˜ e eáamˊ nɨdseáangꞌ˜ quíˉiiꞌ laco̱ꞌ ngóoˊnaaꞌ la. Jo̱ dseáangꞌ˜ niꞌíingˉ quíˉnaaꞌ e móoˊ la có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ lee˜ e quie̱ˊ, jo̱guɨ la quie̱ˊ tɨˊ jneaa˜aabꞌ dseáangꞌ˜ quíˉiiꞌ e niꞌíingˉnaaꞌ cajo̱. Y' Jo̱ jmiguiʉbˊ jmɨɨ˜ nɨcangoca̱ˊ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ lado la tó̱o̱ˋ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱guɨ nɨngóoˊ lɨdseáamꞌ˜ cajo̱ e téeꞌ˜naaꞌ dsíiˊ móoˊ, co̱ꞌ ie˜ jo̱ nɨjaquiéengˊ ji̱i̱ˋ güíibˉ, jo̱baꞌ eáamˊ nɨdseáangꞌ˜. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Paaˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ dsíiˊ e móoˊ do ie˜ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: PXJo̱ cangɨɨm˜baaꞌ guidseaangˆ lado lacueeˋ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ cartɨˊ caguiéˉnaaꞌ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Buenos Puertos, e néeˊ quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Lasea. W)Jo̱ jmiguiʉbˊ jmɨɨ˜ ngoca̱ˊ e ngɨˋnaaꞌ táꞌˉjiʉ lado. Jo̱ e quie̱ˊ ta˜ eáamˊ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Gnido. Jo̱ eáamˊbɨ íiˊ e guíˋ do laco̱ꞌ ngóoˊnaaꞌ, jo̱baꞌ caye̱e̱ˇnaaꞌ fɨˊ quiniˇ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Salmón, jo̱ cangɨɨng˜naaꞌ lɨ́ꞌˉ lɨˊ ꞌnɨꞌˋ e uǿˉ e siiˋ Creta e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. 8ViJo̱ fɨˊ jo̱b i̱ fii˜ ꞌléeˉ i̱ siiˋ Julio do cangárˉ co̱o̱ˋ móoˊ quiáꞌˉ fɨɨˋ e siiˋ Alejandría, jo̱ iʉ˜ fɨˊ ngóoˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Italia. Jo̱ fɨˊ dsíiˊ móoˊ jo̱b cangotóoꞌ˜naaꞌ e quiáꞌˉ cangóˉnaaꞌ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌíˆ ngóoˊnaaꞌ. {UoJo̱ cangɨɨng˜naaꞌ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ la tó̱o̱ˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Panfilia cartɨˊ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Mira, co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Licia. uTcJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøøˉnaaꞌ fɨˊ ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Sidón do e quíingꞌ˜naaꞌ guíˋ, jo̱baꞌ cangɨɨng˜naaꞌ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ caꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ e siiˋ Chipre fɨˊ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ báˋ e guíˋ do, dsʉco̱ꞌ eáangˊ jnaꞌˊ laco̱ꞌ ngóoˊnaaꞌ. S}Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, caguiéˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋguɨ ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Sidón. Jo̱ fɨˊ jo̱b i̱ fii˜ ꞌléeˉ i̱ siiˋ Julio i̱ jmóoˋ íˆ Paaˉ do cacuøꞌrˊ fɨˊ Paaˉ e nidsiꞌeeiñꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cuíiñˋ, jo̱ lajo̱b i̱ dseaˋ íˋ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quiáiñꞌˉ. pRYJo̱ jnea˜ Lucas cangóˉooꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Paaˉ. Jo̱ cangóˉnaaꞌ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ e jáaˊ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Adramitio e nɨsiꞌˊ tɨˊ lɨ˜ nigüɨꞌɨ́ɨˊ e nidséˉ fɨˊ lacaangˋ ooˉ jmɨɨˋ quiáꞌˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. Jo̱guɨ ngóoˊbɨ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Aristarco i̱ seengˋ fɨˊ Tesalónica, co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Macedonia. Q Jo̱ mɨ˜ catɨguaˇ júuˆ quiáꞌrˉ e niguiéiñꞌˊ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ fɨˊ Roma lɨ˜ se̱ꞌˊ Italia, jo̱baꞌ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ caguiaangˉguɨ do cangolíiñˋ e jéeˊ jaangˋ fii˜ ꞌléeˉ i̱ siiˋ Julio; jo̱ i̱ dseaˋ íˋ iuuiñˉ jee˜ co̱o̱ˋ íingꞌ˜ ꞌléeˉ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma. yPk Jo̱guɨ cañíiˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa do quiáꞌˉ dseata˜ Festo jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Cuǿømˋ nileángˋ i̱ dseañʉꞌˋ la lana faco̱ꞌ mɨ˜ jaˋ mɨˊ camɨrˊ ꞌñiaꞌrˊ jéengˊguɨ e niquidsiˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma do íꞌˋ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ.]O3Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøømˋbre e cangosiiñˇ e júuˆ do lajeeˇ yaaiñ˜ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. Jo̱ lalab sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ: —I̱ dseañʉꞌˋ la jaˋ e mɨˊ caꞌléerˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ dsi˜ íꞌˋ e nijúuiñˉ o̱ꞌguɨ e sɨjnɨ́ɨngˇguɨr fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. MNJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Paaˉ e júuˆ jo̱, jo̱ caró̱o̱bˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseata˜ Festo do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ rúiñꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌr˜ i̱ siiˋ Berenice lɨ́ꞌˆ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ do ie˜ jo̱. M+Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Paaˉ quiáꞌˉ dseata˜ Agripa jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nañiˊ si jiʉ˜ o̱si jmiguiʉˊbɨ é jaˋ mɨˊ calɨꞌˊɨ ꞌnʉˋ, dsʉꞌ iing˜ Fidiéeˇ e lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ laco̱ꞌ jnea˜ lana e ꞌñúunꞌ˜n có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena. @LyJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ Agripa do quiáꞌˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jiʉʉ˜baꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌˊ jnea˜ e niꞌuíinˉn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. _K7Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa, nɨñibˋ jnea˜ e jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ júuˆ e caguiaˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. JNab guiing˜ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa, jo̱ ñiˊbre laꞌuiing˜ jaléꞌˋ e júuˆ na. Jo̱ jaˋ ꞌgóꞌˋo e fáꞌˋa fɨˊ quinirˇ, co̱ꞌ ñiˋbaa røøˋ e ñiˊbre laꞌuiing˜ lanʉ́ꞌˉ cajo̱ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ o̱ꞌ e calɨ́ˉ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ jǿøˉ o̱si lɨ˜ jaˋ jnéengˉ é. OIJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Paaˉ do quiáꞌˉ dseata˜ Festo jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ ngaang˜ jnea˜, dseata˜ quíˉiiꞌ Festo, dsʉꞌ ꞌnʉˋ ɨˊ oꞌˊ lɨ́ꞌˉ rɨjíimˋ, co̱ꞌ lajaléꞌˋ e fáꞌˋ jnea˜ la jmangꞌˉ júuˆ guiʉ́bˉ jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ cajo̱. gHGJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Paaˉ e júuˆ jo̱ e jmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caféꞌˋ i̱ dseata˜ Festo do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Ngaamˋ ꞌnʉˋ, Paaˉ, nɨcaꞌléebˊ quíiꞌˉ e nɨcajmɨtɨ́ɨnꞌˋ eáangˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ nɨcaꞌuíingˉ e nɨcalɨcaam˜baꞌ! LGe dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆbaꞌ e nijúungˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúuiñˉ do, íˋbre dseaˋ laꞌuii˜ nijí̱ꞌˊtu̱r jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Jo̱guɨ íˋbre dseaˋ niguiárˉ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ jo̱guɨ cajo̱ jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ e júuˆ e niguiáˉ Dseaˋ Jmáangˉ do lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ jɨˋ e jneáˋ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. Mɨ˜ caféngꞌˊ Paaˉ dseata˜ Agripa jial niꞌuíingˉ dseaˋ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ 0FYDsʉꞌ Fidiéeˇ eáamˊ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ seenˉ latɨˊ lana. Jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ jmɨtúngˆ dsiiˉ e guiaˋbɨ́ɨ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ lajɨɨngˋ dseaˋ, jiuuiñ˜ táꞌˉ e cǿøiñꞌ˜. Jo̱guɨ jaˋ fáꞌˋa jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e caféꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, faꞌ la Moi˜ e caséerˊ júuˆ e la guíimˋ ꞌnéˉ nilɨti˜ faꞌ la e féꞌˋ lala fEEJo̱ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e guiaaˉ dob, casangꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel jnea˜ fɨˊ siguiˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ quíˉiiꞌ, jo̱ jɨˋguɨ lamɨ˜ iiñ˜ e nijngámꞌˉbre jnea˜. yDkJo̱ laꞌuii˜ canaanˉ e jmóoˋo ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Damasco, jo̱guɨ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Jerusalén, lɨ́ꞌˆ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱guɨ lajo̱bɨ fɨˊ jee˜ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel e fɨ́ɨˉɨre e nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e ꞌnéˉ niꞌérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jímꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. *CM’Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseata˜ Agripa, cajméˉbaa nʉ́ʉꞌ˜ʉ lají̱i̱ꞌ˜ e camóˉo jo̱guɨ canúˉu e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. \B1Jo̱ ta˜ lajo̱baꞌ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ e laco̱ꞌ güɨꞌéeꞌ˜ dseaˋ jial laco̱ꞌ nineaˊ moguir˜, jo̱guɨ e joˋ nilɨseengˋguɨr e dseeˉ quiáꞌrˉ quiʉꞌˊ ta˜ írˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇbaa, jo̱ lajo̱baꞌ joˋ nilɨseeiñˋ e quiʉꞌˊguɨ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ nináiñˋ e jnea˜ dseaˋ nica̱a̱ˉ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel lajo̱ e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíingˋ i̱ dseaˋ íˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ niñíiñˋ e niꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ e cuǿøˉø jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe, dseaˋ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌrˉ.” Mɨ˜ cajméeˋ Paaˉ nʉ́ʉꞌr˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cangárˉ do 1A[Jo̱guɨ lana nilaamˉbaa ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoꞌˋ dseaˋ Israel i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jee˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel cajo̱. Jo̱guɨ jneab˜ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. j@MJo̱ lana, ráanꞌˉ jo̱ jmeeˉ sínꞌˉ, dsʉco̱ꞌ lana cajmijnéengˋ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nijmeꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n jo̱guɨ niguiáꞌˆ júuˆ quiéˉe fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcañíiꞌˉ la lana jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nabɨ nilɨñíꞌˆ quiéˉe cajo̱. p?Y’Jo̱ cangɨɨˉ quiáꞌˉ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cafáꞌˉa: “¿I̱˜ ꞌnʉˋ, Fíiˋi?” Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ guicajíñꞌˉ: “Jneab˜ Jesús i̱ ngɨˋ ꞌnʉˋ jmáanꞌ˜ gaˋ lana. >9Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajneáˉ e jɨˋ do, lajɨɨˉbaaꞌ laꞌóꞌˋ ngóoˊnaaꞌ do caquɨ́ngꞌˉnaaꞌ fɨˊ ni˜ uǿˉ. Jo̱ canúˉ jnea˜ e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo e tǿꞌrˋ jnea˜ jo̱ guicajíñꞌˉ lala: “Saulo, Saulo, ¿jialɨꞌˊ jmáanꞌ˜ jnea˜ gaˋ? Co̱ꞌ jaléꞌˋ e jmooꞌˋ na e jmáangꞌ˜ uǿøˊbaꞌ na, laco̱ꞌguɨ dsingɨ́ɨngˉ jaangˋ güɨtሠmɨ˜ iáˋ fii˜reꞌ sɨɨˉ sʉ̱ꞌˋ moꞌuǿøˊreꞌ song jaˋ nʉ́ʉꞌ˜reꞌ.” L= Jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, dseata˜ Agripa, e lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ Damascob, íꞌˋ e ngóoˊ guieñíꞌˉ jóobˋ camóˉo co̱o̱ˋ jɨˋ e jɨꞌˋ jloꞌˆ e eáangˊguɨ jíingˋ jɨꞌˋ laco̱ꞌguɨ jɨ˜ iee˜. Jo̱ e jɨˋ do jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ cajneáˉ fɨˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ ngóoˊnaaꞌ do lajeeˇ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ ngóoˊnaaꞌ fɨˊ Damasco. (<I ’Jo̱ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ, lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ ngóoˊo fɨˊ Damasco cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jmáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ do, jo̱ ie˜ jo̱ nɨngóoˊo quie̱e̱ˉ ta˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel e nijmeáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ. j;M Jo̱guɨ jmiguiúungˋ néeꞌ˜bɨ cajmeáanꞌ˜nre e laco̱ꞌ nitʉ́rˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do. Jo̱ jaléꞌˋ e na cajméˉe fɨˊ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. Jo̱guɨ dseángꞌˉ eáamˊ ꞌníꞌˋ camánˉnre lajaléiñꞌˋ do, co̱ꞌ jɨˋguɨ ngɨɨˉ e jmáanꞌ˜nre gaˋ cartɨˊ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ seemˋbre. Lajo̱b cajméˉe lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e calɨcuíinˋn Dseaˋ Jmáangˉ. Mɨ˜ cajíngꞌˉguɨ Paaˉ júuˆ quiáꞌˉ mɨ˜ calɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ Y:+ Jo̱ lajo̱b cajméˉe fɨˊ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén, e cangomɨɨˉ júuˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ e catánꞌˋn fɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. Jo̱guɨ mɨ˜ huɨ̱́ꞌˋ ta˜ e júungˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, dob sínꞌˋn e cuøøˉ júuˆ quiéˉe cajo̱. 49a ’Dsʉꞌ e jáꞌˉbaꞌ e caꞌɨ́ˋ dsiiˉ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do e cajmeáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret. G8Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel, jáꞌˉ líingˋnaꞌ e Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ? Mɨ˜ cajíngꞌˉ Paaˉ jial cajmeáiñꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ H7 Jo̱ e lab júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do, jo̱ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel sɨjeemˇbre i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱baꞌ uǿøˋ jmɨɨ˜ jaˋ tʉ́ˋ dseaˋ góoˊooꞌ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ e jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do. Jo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn e nɨcagüéngˉ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ do, jo̱baꞌ cuøꞌˊ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel jnea˜ dseeˉ lana, dseata˜ quíˉiiꞌ Agripa. 06YJo̱guɨ lanaguɨ nɨcajéeiñˋ jnea˜ fɨˊ la e quiáꞌˉ nitɨdsiˇ íꞌˋ quiéˉe, dsʉco̱ꞌ e jnea˜ jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e caséeˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ e jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñˉ. &5EJo̱guɨ ñiˊbɨ guiʉ́ˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e dseaˋ fariseob lɨ́ɨngˊ jnea˜ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ malɨɨ˜, jo̱guɨ cuǿømˋ nijíñꞌˉ lajo̱ song iiñ˜. Jo̱guɨ lajeeˇ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, dseaˋ fariseo i̱ lajangꞌˉguɨ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ quiáꞌˉ jial ꞌnéˉ nijmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ. 64e’Lajɨɨmˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel ñirˊ jial calɨsénˋn jee˜ írˋ fɨˊ góoˊooꞌ jo̱guɨ fɨˊ Jerusalén latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ leꞌeáamˆbaa. 3{Jo̱ co̱ꞌ cuíibˋ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ e tɨ́ɨngˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ quíˉiiꞌ e sɨɨ˜naaꞌ, jo̱baꞌ mɨɨˉ jmɨꞌeeˇ quiníꞌˆ lana e ninúuꞌˆ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ carˋ niteámꞌˊbaa. Jial seengˋ Paaˉ nʉ́ꞌˉguɨ e calɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ r2]—Dseata˜ Agripa, eáamˊ iáangˋ dsiiˉ e nifáꞌˆa júuˆ quiéˉe fɨˊ quiníˆ ꞌnʉˋ lana e nijmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiáꞌˋa quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcajaca̱˜ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel quiéˉe. O1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌˋ dseata˜ Festo júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa i̱ Paaˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Cuǿømˋ foꞌˆ júuˆ quíiꞌˉ lana. Jo̱ dsifɨˊ ladob cajméeˋ Paaˉ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ e quiáꞌˉ niféꞌrˋ jo̱ lalab canaaiñˋ féꞌrˋ: _07Co̱ꞌ gabˋjiʉ lɨ́ɨˊ lɨ́nˉn e niguiéenꞌ˜n jaangˋ dseaˋ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ jo̱guɨ jaˋ ñiiˉ e˜ nitó̱o̱˜o̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ írˋ do.3/_Jo̱ co̱ꞌ jaˋ ñiˋguɨ́ɨ e˜ dseángꞌˉ e nifɨ́ɨˆɨ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ na, jo̱baꞌ catǿøˉøre laꞌuii˜ fɨˊ quiníˆ ꞌnʉˋ, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa, e laco̱ꞌ niquidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱baꞌ seaˋ e nitó̱o̱˜ jnea˜ fɨˊ ni˜ jiˋ e niguiéenꞌ˜n quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma. I. Dsʉꞌ jnea˜guɨ lɨ́nˉn e jaˋ e mɨˊ ꞌléerˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ e dsi˜ íꞌˋ e nijúuiñˉ. Jo̱ ꞌñiaꞌˊguɨr nɨcamɨrˊ e i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ guiing˜ fɨˊ Romabingꞌ i̱ niquidsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ nɨcaꞌɨ́ˋ dsiiˉ e fɨˊ jo̱b niguiéenꞌ˜nre. -+Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, lalab cajíngꞌˉ i̱ dseata˜ Festo do: —Dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ la lana có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, nab nɨsingꞌˊ i̱ dseañʉꞌˋ do lana. Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ Israel nɨcajacó̱o̱rˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ na lajeeˇ cataan˜n fɨˊ Jerusalén jo̱guɨ fɨˊ la fɨˊ Cesarea cajo̱, jo̱guɨ dsíngꞌˉ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ e mɨꞌrˊ jnea˜ faꞌ e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ e nijúumˉbiñꞌ na. c,?Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱, i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Berenice do caguilíiñˉ cangotáaiñꞌ˜ laco̱ꞌ dseaˋ ꞌgooˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ tɨdsiˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱ jéeˊ jaléngꞌˋ fii˜ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ niingˉ i̱ jalíingˉ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱ mɨ˜ caseángꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ do, i̱ dseata˜ Festo do caquiʉꞌrˊ ta˜ e cangotéeˋ ꞌléeˉ i̱ Paaˉ do jo̱ cangojéengˋneiñꞌ fɨˊ lɨ˜ nɨsɨseángꞌˊ dseaˋ do. V~|{MzPxwutr)qoml(k)h gaeNd:b)``_][YXWV>TmRR PoO MLKkJoHF=E-C1B@k?R=r;U876b3210^.--%+}*(&%\#" oCo8 E :}xZiD Jo̱ jaˋ e lɨngɨɨˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ su lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱ é, o̱si tó̱o̱ˋ e li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ o̱si jaˋ tó̱o̱ˋ é, o̱si lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jalíingˉ tɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ o̱si i̱ neáangˊ tɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ lɨ˜ jiéꞌˋguɨ é, o̱si lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ o̱si fii˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ é. Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ niingˉguɨ jee˜ lajaléꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jee˜ lajaléngꞌˋ, jo̱guɨ íˋbre seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ cajo̱. YD Jo̱baꞌ lana dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ jmóoˋ e nilɨꞌmɨ́ɨngˉguɨꞌ e laco̱ꞌ niꞌeeˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ la éeˋ dseaˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨcuíingˋguɨꞌ dseaˋ do dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. XD Jo̱guɨ jaˋ fɨꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, dsʉco̱ꞌ lana nɨcatʉ́ʉˊbaꞌ e lamɨ˜ jmooˋnaꞌ e eáangˊ beáangꞌ˜ dseeˉ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcasiꞌˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. VW%DDsʉꞌ lana ꞌnéˉ tʉ́ˆbaꞌ jaléꞌˋ e na: faꞌ mɨ˜ lɨguíingˉnaꞌ, o̱si mɨ˜ ꞌníꞌˋ óoˊnaꞌ, o̱si mɨ˜ jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, o̱si mɨ˜ fóꞌˋnaꞌ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, o̱si mɨ˜ fóꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ é. jVMDJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, lajo̱b lamɨ˜ seengˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ na. 9UkDJo̱ co̱ꞌ jmóobˋ dseaˋ jaléꞌˋ e na, jo̱baꞌ iihuɨ́ɨˊ eáamˊ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. lTQDJo̱baꞌ jmeeˉbaꞌ e niꞌíimˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la: faꞌ mɨ˜ ꞌléeˊ dseaˋ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, o̱si jaléꞌˋguɨ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋ e jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táangˋnaꞌ, o̱si jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e iing˜ ngúuˊ táangˋnaꞌ, o̱si ɨˊ áaˊnaꞌ e jméeˆnaꞌ jmangꞌˉ e ꞌlɨꞌˆ, o̱si suungˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ, co̱ꞌ e na lɨ́ɨˊ lafaꞌ e jmiféngꞌˊ dseaˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. S'DJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ mɨ˜ nijmijnéngˋtu̱ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jneaa˜aaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nijnéngˋnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜ jee˜ jaléꞌˋ e niingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ. Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ mɨ˜ cangɨ́ˋ e calɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ CRDCo̱ꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ nɨcajúmˉbaꞌ, jo̱baꞌ lana Fidiéeˇ nɨcajmɨtar˜ óoˊnaꞌ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. 7QgDJo̱ íiˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨséeˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ jaˋ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ cuaiñ˜ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. mP UDJo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ nɨcají̱bꞌˊtú̱u̱ꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e ɨˊ óoˊnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ caniingˉ e sɨséeˆ quíiˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ cáangˋ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. nOUDDsʉꞌ e jáꞌˉ, jaléꞌˋ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ na cuǿømˋ seaˋ lɨꞌíˆ dsiˋnaaꞌ e guiʉ́bˉ, dsʉco̱ꞌ quiʉꞌˊ ta˜ dseaˋ e ꞌnéˉ líˋ e jo̱ e ngocángˋ dsíibˊ laco̱ꞌguɨ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱guɨ quiʉꞌˊ ta˜ cajo̱ e lafaꞌ e jmɨꞌuǿngˉ yaang˜ dseaˋ jo̱guɨ laguidseaamˆ quiʉꞌˊ ta˜ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ. Dsʉꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ do faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e joˋ nijméˉguɨr jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e iiñ˜ jmóorˋ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ do.gNGDJo̱ jaléꞌˋ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ na jí̱i̱ꞌ˜ lajeeˇ cateáˋbaꞌ e íingˆ ta˜, jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ joˋ e ta˜ íingˆ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ jmóorˋ jaléꞌˋ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ na. MyDfaꞌ mɨ˜ jíñꞌˉ: “Jaˋ güɨ́ꞌˋnaꞌ e la, jaˋ cǿꞌˋnaꞌ e na o̱si jaˋ jmóꞌˋnaꞌ e do” é? PLDJo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ røøbˋ cajúngˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ joˋ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ e ꞌnéˉ jmitir˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ seengˋnaꞌ e eeˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ la éeˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e jíngꞌˉ dseaˋ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ, K7DJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ sɨꞌnaamˋbre có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ cuøꞌˊbre i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jaléꞌˋ e ꞌnéiñꞌˉ e laco̱ꞌ cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do jo̱guɨ cøømˋ seeiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la iing˜ Fidiéeˇ. [J/DJo̱guɨ jaˋ jmijíiˆnaꞌ mɨ˜ jíngꞌˉ dseaˋ e iiñ˜ niguírˉ quíiˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨꞌíingˆnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ e jmɨcaaiñ˜ e jgiáangˉ yaaiñ˜, jo̱guɨ jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ ángeles, jo̱guɨ jíñꞌˉ e ngɨɨ˜guɨ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ mɨˊ cangarˊ, jo̱guɨ jmɨcǿøngꞌ˜ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. oIWDCo̱ꞌ jaléꞌˋ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ na jí̱i̱ꞌ˜ lɨco̱ꞌ cuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ cøøngˋguɨ, jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ i̱ꞌˆ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ ngóoˊ jéengˊguɨ laco̱ꞌ ngóorˊ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ e i̱ꞌˆ do, íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ. ]H3DJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jaˋ jmijíiˆnaꞌ mɨ˜ éengˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e úꞌˋ cǿꞌˋnaꞌ, o̱si e˜ jaléꞌˋ jmɨɨ˜ e jmɨꞌgooˋnaꞌ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ, o̱si fɨng jmɨꞌgooˋnaꞌ mɨ˜ yuungˋ sɨꞌˋ é, o̱si jial jmɨꞌgooˋnaꞌ jaléꞌˋ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ. 8GiDJo̱guɨ laꞌeáangˊ e catángˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ lajo̱baꞌ Fidiéeˇ caꞌíiñˉ jaléꞌˋ bíˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨguíˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jo̱guɨ óorˋ bíˋ e quiʉꞌrˊ ta˜, jo̱guɨ cajmɨꞌuǿngˉneiñꞌ do fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ e catǿrˉ laco̱ꞌguɨ téeˋ dseaˋ dseaˋ ꞌñúungꞌ˜. Jo̱ lajo̱baꞌ cajmijnéengˋ Fidiéeˇ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ e nɨcalɨ́ꞌˉbre. Íiˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨséeˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ 5FcDJo̱ Fidiéeˇ cajgiéeiñˉ jiˋ e caráangˉ e ꞌnɨ́ɨngˋ jneaa˜aaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ta˜ huɨ̱́ꞌˋ quiáꞌrˉ, jo̱ uíiꞌ˜ e lafaꞌ cabáˋ e jiˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ có̱o̱ꞌ˜ mɨ́ꞌˆ clavo, lajo̱baꞌ cajgiéengˉ jaléꞌˋ e sɨꞌnɨɨngˇnaaꞌ do. 3E_D Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, lamɨ˜ jéengˊguɨ do lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ sɨjúumˉbaꞌ uíiꞌ˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ e jo̱b cajo̱ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ; jo̱ dsʉꞌ lana Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e lafaꞌ nɨcají̱ꞌˊtu̱ꞌ laco̱ꞌguɨ cajmijí̱ꞌˊtu̱r Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ dobaꞌ nɨcaꞌíingˉ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. ,DQD Jo̱guɨ mɨ˜ cajgáangˉnaꞌ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ røøbˋ caꞌángˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ caꞌángˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ lafaꞌ røøbˋ cají̱ꞌˊtu̱ꞌ laco̱ꞌguɨ cají̱ꞌˊtu̱ dseaˋ do, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ e quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e cajmijí̱ꞌˊtu̱r Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøiñꞌˊ do. 8CiD Jo̱ co̱ꞌ cøømˋ seengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ joˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lamɨ˜ jmooˋnaꞌ do. Jo̱ e la lɨ́ɨˊ e lafaꞌ nɨcaꞌíimꞌ˜baꞌ e li˜ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel tó̱o̱rˊ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ calɨ́ˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e Dseaˋ Jmáangˉ caleáaiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. }BsD Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cøømˋ seengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dseaˋ sɨꞌieemˋ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱guɨ íˋbre lɨ́ɨiñˊ dseaˋ mogui˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨguíˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jo̱guɨ óorˋ bíˋ e quiʉꞌrˊ ta˜ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ. %ACD Jo̱ lajaléꞌˋ e lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ, lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ lajo̱b cajo̱ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. I@ DÑiing˜ óoˊnaꞌ jo̱ jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e dseaˋ jiéngꞌˋ nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nitʉ́ˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ eꞌrˊ dseaˋ jo̱guɨ féiñꞌˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e jmiꞌuíingˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ jmangꞌˉ júuˆ e caséeˊ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨˊ áangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ e ꞌnéˉ jmitir˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. 7?gDJo̱ síngꞌˋnaꞌ teáˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ güɨlɨseemˋbaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ jaˋ jmɨtúngˉ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ nɨcajáamꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguórˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcaꞌeꞌˊ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱guɨ cuǿøꞌ˜baꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ contøøngˉ. l>QDJo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcaꞌíimꞌ˜baꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e lɨ́ɨiñˊ Fii˜ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ niꞌeeˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ la iing˜ dseaˋ do, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉbre nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ. $=ADDsʉꞌ nañiˊ faꞌ jaˋ seenˉ ꞌñiáꞌˋa jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, dsʉꞌ seemˋ jmɨguíˋ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ iáamˋ dsiiˉ e núuˋu júuˆ quíiˉnaꞌ e røøbˋ seengˋnaꞌ co̱lɨɨng˜, jo̱guɨ e teábˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ uíingˉ dseaˋ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ D<DJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ na e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ nijmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ jloꞌˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ. ;;oDJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ laniingˉ tɨɨiñˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e cuøꞌrˊ dseaˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ lajɨˋ e jloꞌˆ e niguoꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. .:UDJo̱ jmóoˋbɨ́ɨ bíˋ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, niꞌíingꞌ˜guɨꞌ bíˋ e laco̱ꞌ nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ e ꞌneáangˋnaꞌ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ ningángꞌˋnaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e júuˆ e lamɨ˜ sɨꞌmaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. Jo̱ e júuˆ do, íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ. E9 DJo̱ iin˜n e ñíˆbaꞌ e jngáamꞌ˜bɨ́ɨ dsiiˉ e jmóoˋbɨ́ɨ bíˋ uíiꞌ˜ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Laodicea, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ mɨˊ calɨcuíingˋ jnea˜. k8 QDJo̱ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ e la, jngáamꞌ˜bɨ́ɨ dsiiˉ e jmóoˋbɨ́ɨ e ta˜ la, co̱ꞌ eáamˊ ooˉ bíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcacuøꞌrˊ jnea˜.@7 {DJo̱baꞌ jneaꞌˆ guiaˋnaaꞌ júuˆ jee˜ lajɨɨngˋ dseaˋ jaléꞌˋ e cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ fǿngꞌˋnaaꞌr jo̱guɨ éeˆnaaꞌr cartɨˊ ningáiñꞌˋ røøˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nilíiñˉ e niꞌiéꞌˋ quiáꞌrˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ. 6 DJo̱ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ calɨꞌiiñ˜ cacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ jial tíiˊ jloꞌˆ jo̱guɨ jial tíiˊ quíingˊ e júuˆ e lamɨ˜ sɨꞌmáꞌrˆ do e catɨ́ɨngˉ la quie̱ˊguɨ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel cajo̱. Jo̱ e júuˆ e lamɨ˜ sɨꞌmaangˇ do, íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ i̱ dseaˋ do cuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmɨtar˜ óoˊnaꞌ e niꞌíingꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ e nicuǿꞌˆ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. =5 uDJo̱ laco̱ꞌ cuǿøngˋ féꞌˆnaaꞌ e e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do lɨɨb˜ eáangˊ sɨꞌmáꞌrˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, dseángꞌˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ laco̱ꞌ nɨcangongɨ́ɨngˋ ji̱i̱ˋ, dsʉꞌ lanaguɨ nɨcajmijnéemˋbre e júuˆ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. 4 DJo̱ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e nɨlɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ dseaˋ do nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ ta˜ e niguiaaˉ laꞌiéꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b niꞌuíiingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ. 3 ;DJo̱ íinꞌ˜n iihuɨ́ɨˊ fɨˊ ngúuˊ táanˋn uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcaꞌíngꞌˆnaꞌ e júuˆ jo̱ cajo̱. Jo̱ dsʉꞌ iáangˋ dsiiˉ e íinꞌ˜n e iihuɨ́ɨˊ na, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ e nijmiꞌiéꞌˋbaa lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e ꞌnéˉ e niꞌíngꞌˆguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e íinꞌ˜n lana nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ ngúuˊ táaiñˋ. 2 -DDsʉꞌ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e jaˋ tʉ́ˆnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ o̱ꞌguɨ tʉ́ˆnaꞌ e júuˆ ta˜ dsíiˊ e sɨjeengˇnaꞌ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ e júuˆ nab nɨcaniꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jnea˜ Paaˉ jmɨcó̱o̱ꞌˇbɨ́ɨ e niguiaˋguɨ́ɨ e júuˆ na fɨˊ jo̱. Jaléꞌˋ ta˜ e cangɨ́ɨngˋ Paaˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ \1 3DDsʉꞌ lanaguɨ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e nilɨseengˋtu̱ dseaˋ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cangáˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ mɨ˜ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ nijáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quinirˇ, dseaˋ nilíingˉnaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ jaˋ sɨꞌlɨngꞌˆ jo̱guɨ i̱ jaˋ dseeˉ táangˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. 0 %DJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, lamɨ˜ jéengˊguɨ, dseaˋ sɨꞌnaangˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱guɨ ꞌníꞌˋ máamˊbɨꞌ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ jmangꞌˉ e ꞌlɨꞌˆ ɨˊ óoˊnaꞌ jo̱guɨ jmangꞌˉ e ꞌlɨꞌˆ jmooˋnaꞌ cajo̱. D/ DJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ nɨcajméeˋ Fidiéeˇ e nilɨseengˋtu̱ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜ lajaléngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, faꞌ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ cajmérˉ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ Dseaˋ Jmáangˉ e catu̱u̱ˋ mɨ˜ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ nilɨseengˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lajaléngꞌˋ jo̱guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ. {. qDCo̱ꞌ Fidiéeˇ calɨꞌiiñ˜ e lajaléꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ ꞌñiaꞌrˊ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. x- kDJo̱guɨ íˋbre lɨ́ɨiñˊ dseaˋ mogui˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ co̱o̱bˋ ngúuˊ táaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋbaꞌ nɨseeiñˋ, jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ laꞌuii˜ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ e laco̱ꞌ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaléꞌˋbaꞌ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. , DJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨꞌˋbaꞌ e nɨseengˋ Dseaˋ Jmáangˉ, lají̱i̱ꞌ˜ e nʉ́ꞌˉguɨ e nijméˉ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ íˋbre cajo̱ røøˋ ngóoˊ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜. +  DCo̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌˊbre, Fidiéeˇ cajméerˋ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ, jaléꞌˋ e jnéengˉ táꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ jnéengˉ, jo̱guɨ lajo̱bɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guíˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ óoˋ bíˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ cajo̱. Jo̱ lajalébꞌˋ e la cajméeˋ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ lajaléꞌˋ e la. "* ?DJo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ niníingˉ dseaˋ Fidiéeˇ, dsʉꞌ mɨ˜ níingˉ dseaˋ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱baꞌ lɨñirˊ jial lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Jo̱guɨ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do, íˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ lajeeˇ lajaléꞌˋ jo̱guɨ lajaléngꞌˋ, co̱ꞌ nɨseeiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e ninángˋ Fidiéeˇ guiarˊ uiing˜ jmɨgüíˋ. x) kDCo̱ꞌ laꞌeáangˊ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ i̱ Jó̱o̱rˊ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ caleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ e caꞌíiñˉ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. Joˋ sɨꞌnaangˋguɨ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ .( WD Co̱ꞌ íˋbre caleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ e laco̱ꞌ joˋ se̱e̱ˉnaaꞌ e quiʉꞌˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ ta˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ cajáiñꞌˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ quiniˇ Jó̱o̱rˊ i̱ eáangˊ iiñ˜, jo̱guɨ lana íˋbingꞌ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ. H'  D jo̱guɨ nicuǿꞌˆbaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e iáangˋ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ nɨcaguiéemˋbre ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ niñíingˋnaꞌ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e catɨ́ɨngˉnaꞌ e seaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ e nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. & 7D Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜bɨ́ɨꞌ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ do, jo̱ lajo̱b nilíꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nitéꞌˋnaꞌ jo̱guɨ nilɨféngꞌˊ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ, `% ;D Jo̱ jmeeˇnaaꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaꞌ nilɨseengˋnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ i̱ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ: e jmooˋbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e jmooˋguɨꞌ cajo̱ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ e lɨcuíingˋguɨꞌ Fidiéeˇ e eáangˊguɨ cajo̱. $ /D Jo̱ uiing˜ lajo̱baꞌ jaˋ mɨˊ catiuung˜naaꞌ e mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ latɨˊ e jmɨɨ˜ e calɨne˜naaꞌ júuˆ quíiˉnaꞌ. Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌr e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e ngángꞌˋnaꞌ jo̱guɨ tɨɨngˋnaꞌ jo̱ lajo̱baꞌ nilɨñíˆnaꞌ røøˋ e˜ e iing˜ dseaˋ do e nijméeˆnaꞌ. a# =DJo̱guɨ íˋbre cajo̱ dseaˋ cagüéiñˉ fɨˊ la e quie̱rˊ júuˆ quíiˉnaꞌ quiáꞌˉ jial ꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ do. w" iDJo̱ e júuˆ jo̱ caꞌeꞌˊ i̱ Epafras ꞌnʉ́ꞌˋ, jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ i̱ nɨcajméeˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ; jo̱ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ cuǿømˋ líˋ jmɨta˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. M! DJo̱guɨ e júuˆ nab e caguiaˊ dseaˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ lana nɨcanibꞌˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ e júuˆ jo̱ eáamˊ calɨꞌíingˆ ta˜ e caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcalɨ́ˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ canʉ́ʉˉnaꞌ jo̱guɨ cangángꞌˋnaꞌ e eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ. {  qDJo̱ jmeeˉbaꞌ e jo̱ uíiꞌ˜ e tab˜ óoˊnaꞌ e niꞌíimꞌ˜baꞌ jaléꞌˋ e sɨjeengˇnaꞌ do e sɨꞌmáꞌˆ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ calɨtab˜ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ e jo̱ mɨ˜ canʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. v gDCo̱ꞌ nɨcalɨne˜baaꞌ jial nɨteáangˉnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jial ꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do i̱ caguiaangˉguɨ cajo̱. I  DJo̱ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ fǿngꞌˋnaaꞌ Fidiéeˇ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, sojiébꞌˊ cuǿøˉnaaꞌr guiꞌmáangꞌˇ uii˜ quíiˉnaꞌ. L Dguiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ na fɨˊ Colosas, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ teáangˉnaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Mɨ˜ féngꞌˊ Paaˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ > yDJnea˜ Paaˉ, jo̱ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ jmóoˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ e calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ e cacuøꞌrˊ jnea˜. Jo̱ lana, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Timoteo, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ~uJo̱ dseángꞌˉ eáamˊ jaˋ ꞌgóꞌrˋ guiarˊ e júuˆ do quiáꞌˉ jial iing˜ Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ eꞌˊguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ guilíingˉ do cajo̱ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ jnɨ́ɨngˊ quiáꞌrˉ faꞌ jaˋ cuǿøngˋ jmérˉ lajo̱. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e cajmeꞌˊ Lucas e catɨ́ɨngˉ Teófilo.fEJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caje̱ˊbɨ Paaˉ tú̱ˉ jíngˋguɨ e fɨˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ quɨ́ɨrˊ do e siꞌˊ fɨˊ Roma. Jo̱ fɨˊ jo̱b íñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsilíingˉ i̱ dsiꞌeeˇ írˋ. J Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Paaˉ e júuˆ jo̱, guiꞌnangꞌˇ uøømˋbɨ i̱ dseaˋ Israel do e jmiguíingˉ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜, co̱ꞌ jaˋ røøˋ sɨ́ɨiñˋ. U#Jo̱guɨ güɨlɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e latɨˊ lanab ninaanˉ niguiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel quiáꞌˉ jial nileángˉ Fidiéeˇ írˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ iim˜bre núrˉ e júuˆ jo̱. Co̱ꞌ dsíngꞌˉ jaˋ iing˜ jmɨtɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jo̱guɨ jaˋ líꞌrˋ ɨˊ dsíirˊ røøˋ jo̱guɨ jnɨrˊ loguar˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jminirˇ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ líꞌrˋ núurˋ o̱ꞌguɨ jǿørˉ o̱ꞌguɨ líꞌrˋ ningáiñꞌˋ cajo̱.Jo̱ lajo̱b jaˋ líꞌrˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniiˉ e laco̱ꞌ jnea˜ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nijmiꞌleáanˆnre jóng. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Saíiˆ e cajmeꞌrˊ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Gua˜ jo̱ güɨsíiꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel
e nañiˊ faꞌ jialguɨ e ninúrˉ dsʉꞌ jaˋ iiñ˜ ningáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ;
jo̱guɨ nañiˊ faꞌ jialguɨ e nijǿørˉ, dsʉꞌ jaˋ iiñ˜ ninírˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱ co̱ꞌ jaˋ røøˋ sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíiñꞌ˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e guiaˊ Paaˉ do, jo̱baꞌ canaaiñˋ dsilíimˋbre. Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ Paaˉ i̱ dseaˋ do: —Lanab dseángꞌˉ cajíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ siiˋ Saíiˆ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: $AJo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do jábꞌˉ calɨ́iñˉ e júuˆ e guiaˊ Paaˉ do, jo̱guɨ calɨsémˋbɨ cajo̱ i̱ jaˋ calɨjíiꞌ˜ e júuˆ jo̱. 1Jo̱ lajo̱b cajméerˋ, caté̱e̱rˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lɨ˜ niseángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e fɨˊ lɨ˜ guiingˇ Paaˉ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨsɨseángꞌˊ lajɨɨngˋ dseaˋ fɨˊ do, jo̱baꞌ canaangˋ Paaˉ e guiarˊ júuˆ fɨˊ jee˜ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ jial iing˜ Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ guiaˊ Paaˉ e júuˆ do tɨˊ laꞌeebˋ jo̱ cartɨˊ caꞌlóoˉ. Jo̱ sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ do e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e cajmeꞌˊ Moi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. {oDsʉꞌ ii˜naaꞌ nʉ́ˆnaaꞌ júuˆ quíiꞌˉ lana quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ɨˊ oꞌˊ, co̱ꞌ ne˜baaꞌ guiʉ́ˉ doñiˊ jiébꞌˋ féꞌˋ dseaˋ gaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ cuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. yJo̱ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ jaˋ mɨˊ caꞌíingꞌ˜ jneaꞌˆ e jáaˊ fɨˊ Judea faꞌ e féꞌˋ uii˜ quíiꞌˉ, o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ Israel i̱ nɨgüɨlíingˉ fɨˊ la faꞌ nɨcajíñꞌˉ júuˆ gaˋ uii˜ quíiꞌˉ cajo̱. a;Jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e catǿøˉø ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ jo̱guɨ nisɨɨ˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ e˜ uiing˜ e ꞌñúunꞌ˜n la lana, co̱ꞌ uiing˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn e nɨcagüéngˉ i̱ siiˋ Dseaˋ Jmáangˉ do fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊooꞌ. q[Jo̱ co̱ꞌ dseaˋ góoˊooꞌ jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e caleáangˋtu̱ i̱ dseaˋ romano do jnea˜ e júuˆ røøˋ, jo̱baꞌ calɨꞌiing˜ jnea˜ ꞌñiáꞌˋa e i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Romabingꞌ i̱ niquidsiˊ íꞌˋ quiéˉe, nañiˊ faꞌ jaˋ e dseeˉ seaˋreꞌ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, o̱ꞌguɨ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ faꞌ e niꞌnɨ́ɨng˜ jnea˜ dseaˋ góoˊo cajo̱ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. 7jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ romano do jnea˜ jaléꞌˋ e ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˊooꞌ jnea˜, calɨꞌiiñ˜ faꞌ mɨ˜ caleáamˋbre jnea˜ co̱ꞌ jaˋ e uiing˜ seaˋ quiéˉe faꞌ dsi˜ íꞌˋ e nijmeáiñꞌˋ jnea˜ cartɨˊ nijúunˉn. - SJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱ e caguiéˉ Paaˉ fɨˊ Roma, jo̱baꞌ camɨrˊ fɨˊ e calɨtéꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ fɨˊ Roma do. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caseángꞌˊ íˋ lajɨɨiñˋ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Paaˉ jaléngꞌˋ íˋ: —Dseaˋ góoˊnaaꞌ, jaˋ e mɨˊ jméˉ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel o̱ꞌguɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌˇ quíˉiiꞌ. Dsʉꞌ fɨˊ Jerusalén cajángꞌˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel jnea˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ romano, _ 7Jo̱ mɨ˜ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ Roma, cacuøbˊ i̱ ꞌléeˉ do fɨˊ e nigüeáˋ Paaˉ quiáꞌˉ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱guɨ e jaamˋ ꞌléeˉ i̱ nijméˉguɨ íˆ írˋ. Lajeeˇ táangˋ Paaˉ fɨˊ Roma N Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Roma nɨñiˊbre júuˆ quíˉnaaꞌ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ. Jo̱baꞌ cangolíiñˆ e cangojmijíñꞌˊ jneaꞌˆ cartɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Foro de Apio jo̱guɨ fɨˊ co̱o̱ˋguɨ lɨ˜ siiˋ Las Tres Tabernas. Jo̱ mɨ˜ caneeng˜ rúꞌˋnaaꞌ, dsifɨˊ ladob cacuøꞌˊ Paaˉ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ cajo̱.  -Jo̱ fɨˊ jo̱b cají̱ꞌˉ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ gángˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ íbˋ catǿꞌˉ jneaꞌˆ e cajé̱ˆnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ jo̱ lajeeˇ co̱o̱ˋ semaan˜. Jo̱ táꞌˉjiʉ lajo̱b caguiéˉnaaꞌ cartɨˊ Roma.  7 Jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌuøøˉtú̱u̱ꞌ e téeꞌ˜naaꞌ dsíiˊ móoˊ, jo̱ cangóˉnaaꞌ la tó̱o̱ˋ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ cartɨˊ caguiéˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Regio. Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ uǿøbˉ jóꞌˋ guíˋ, jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱b caguiéˉnaaꞌ co̱o̱ˋguɨ ooˉ jmɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Puteoli. yk Jo̱ caꞌuøøˉbaaꞌ fɨˊ Malta, jo̱ catoꞌˉtú̱u̱ꞌ fɨˊ e ngóoˊnaaꞌ fɨˊ Roma. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Siracusa, jo̱ fɨˊ jo̱b cajá̱ˆnaaꞌ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜. eC Jo̱ mɨ˜ cangóˉnaaꞌ fɨˊ jo̱, téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ móoˊ e jiéꞌˋ e nicaje̱ˊ fɨˊ Malta lajeeˇ ji̱i̱ˋ güíiˉ; jo̱ e móoˊ do nijáaˊ fɨˊ co̱o̱ˋ ooˉ jmɨɨˋ e siiˋ Alejandría. Jo̱ jéengˋ gángˉ diée˜ dseaˋ suung˜ i̱ lɨɨ˜, jaangˋ i̱ siiˋ Cástor jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Pólux. kO Jo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ do eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, jo̱guɨ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaꞌˆ cajo̱ lajeeˇ gaangˋ sɨꞌˋ e cataang˜naaꞌ fɨˊ Malta do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ cangotóoꞌ˜tú̱u̱ꞌ fɨˊ caléꞌˋ catú̱ˉ, cajmɨcó̱o̱ꞌ˜bre jneaꞌˆ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quíˉnaaꞌ guiáꞌˆ fɨˊ lajeeˇ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ ngóoˊnaaꞌ fɨˊ Roma. Mɨ˜ caguiéˉ Paaˉ fɨˊ Roma W' Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ niseengˋ e fɨˊ do e caꞌláangˉ i̱ tiquiáꞌˆ Publio do, jo̱ cangolíimˉbre fɨˊ lɨ˜ táangˋ i̱ Paaˉ do e laco̱ꞌ dseaˋ do nijmiꞌleáangˉneiñꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñꞌˊ. Jo̱ lajalémꞌˋbiñꞌ do caꞌláaiñˉ ie˜ jo̱. _}|a{vyfwjuu+tysrq-p-nmakjiigfedcaa_]]>\[4YY)WaUTRQPOLMMLJI/H&FNDD B_@?^==@;:9o86442x1t0l..$,k*('%#"!]#}v ~ <!# 9 0Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜bɨ́ɨr cajo̱ e ningángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ røøˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋguɨ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jial tíiˊ laniingˉ e ꞌneáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ jneaa˜aaꞌ. 80Jo̱ mɨˋbɨ́ɨ e contøøngˉ guiing˜ áaˊnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguórˋ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜bɨ́ɨr cajo̱ e laꞌeáangˊ e eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ eáamˊ nilɨꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ do cajo̱, jo̱ jaˋ jmɨtúngˆ áaˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ. s7_0Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ seaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jloꞌˆ jo̱guɨ niguoꞌˆ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niguiáˋ. 630Jo̱ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨneáangˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. w5g0Jo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱ nisíꞌˆi uǿˉ jniiˉ fɨˊ quiniˇ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ. S40 Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jmɨtúngˉ óoˊnaꞌ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e íingꞌ˜ jnea˜ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ íinꞌ˜n e iihuɨ́ɨˊ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nidsijéeˊ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ. Mɨ˜ camɨꞌˊ Paaˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ Éfeso (3I0 Jo̱ co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguórˋ, jo̱baꞌ nɨcuǿømˋ sɨɨ˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nɨsɨtaˇ dsiˋnaaꞌ cajo̱ e dseángꞌˉ ninúˉbre júuˆ quíˉiiꞌ. ,2Q0 Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ cajméeˋ jaléꞌˋ e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ malɨɨ˜guɨ eáangˊ e nijmérˉ, lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ. Jo̱ e jo̱ calɨti˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. [1/0 Jo̱ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lanaguɨ jaléngꞌˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ mogui˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jo̱ cajo̱ nilɨñirˊ e jmiguiʉˊ íimꞌ˜ tíiˊ tɨɨngˋ Fidiéeˇ jmóorˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ guiʉ́ˉ e guiarˊ. ,0Q0 Jo̱guɨ nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jnea˜ cajo̱ e nijmee˜e e nilɨñiˊ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨꞌiiñ˜ jmérˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cajmijnéengˋ dseaˋ do e jo̱. Jo̱ íbˋ dseaˋ cajméerˋ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. ;/o0Jo̱ jnea˜ jaˋ catɨ́ɨnˉn jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e niꞌíinꞌ˜n e ta˜ jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Dsʉꞌ laꞌeáangˊ e guiúmˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨnˉn, jo̱baꞌ cacuøꞌrˊ jnea˜ ta˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jaléꞌˋ e jloꞌˆ niguoꞌˆ e ꞌgøngꞌˊ eáangˊ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ ningángꞌˋnaaꞌ jial lɨ́ɨˊ. ./0Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨnˉn, jo̱baꞌ cacuøꞌrˊ jnea˜ ta˜ e guiaaˉ e júuˆ jo̱. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ do, jo̱baꞌ nɨcuǿømˋ jmee˜e e ta˜ jo̱. -w0Jo̱ e nab e jaˋ calɨñiˊ dseaˋ jéengˊ do e laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱guɨ co̱o̱bˋ ꞌléꞌˋ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lajeeˇ lajaléꞌˋnaaꞌ do, jo̱guɨ catɨ́ɨmˉbaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ conrøøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨjeengˇnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ jneaa˜aaꞌ. (,I0Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ mɨˊ calɨñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ do, lanaguɨ nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e ngángꞌˋnaaꞌ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ jmóoˋ ta˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ cajo̱. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉbre. g+G0Jo̱ mɨ˜ niꞌɨ́ˆnaꞌ e jiˋ do, jo̱baꞌ nilɨñíˆnaꞌ e nɨñibˋ jnea˜ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨꞌiing˜ Fidiéeˇ jmérˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ. d*A0Dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ cajméerˋ e ñiiˉ jaléꞌˋ e calɨꞌiiñ˜ e nilɨneeꞌˉ jéengˊguɨ e nijmérˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ. Jo̱guɨ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e calɨñiiˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e nɨcajméeꞌ˜e capíꞌˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiéˉe e nɨcasɨ́ɨnˉn quíiˉnaꞌ. ])30Co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨnˉn, jo̱baꞌ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e ta˜ la e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ. :( o0Jnea˜ Paaˉ, jo̱ sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ la lana dsʉꞌ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. ]'30Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, jo̱ ngóoˊ uíingˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ ngóoˊ uíingˉ e ꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. Jo̱guɨ jee˜ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ seemˋ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ.5&c0Jo̱guɨ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ cuiteáꞌˆ e ngóoˊ sóˋ røøˋ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ cartɨˊ niꞌuíiˉnaaꞌ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. % 0Jo̱ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ. Jo̱ lafaꞌ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do lɨ́ɨˊ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱. Jo̱guɨ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ e cuiteáꞌˆ laꞌuii˜ e dséeˊ quiáꞌˉ quiúungꞌ˜ e ꞌnʉ́ʉˊ do. -$S0Jo̱baꞌ lanaguɨ, røøbˋ nɨꞌɨˊ dsiˋnaaꞌ lajɨˋ tú̱ˉ íingꞌ˜naaꞌ do, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ; jo̱guɨ lana lafaꞌ co̱o̱bˋ fɨɨˋ nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ lajɨˋ tú̱ˉ íingꞌ˜naaꞌ. Co̱ꞌ lanaguɨ laco̱ꞌ co̱o̱bˋ fɨɨˋ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ laco̱ꞌ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lana. #0Co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel o̱si o̱ꞌ lajo̱ é, nɨcuǿømˋ sɨɨ˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ do. D"0Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ cajárˉ cajaguiarˇ júuˆ jial nilɨseengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lamɨ˜ cuíingˋnaꞌ Fidiéeˇ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel i̱ cuíingˋ Fidiéeˇ latɨˊ mɨ˜ uiing˜. N!0Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøbˋ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lana lajɨˋ tú̱ˉ íingꞌ˜naaꞌ, dseaˋ caꞌníꞌˋ néengˊ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱ cajméerˋ e lafaꞌ jaamˋ dseaˋ caꞌuíingˉnaaꞌ. [ /0Co̱ꞌ mɨ˜ cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ caꞌuíingˉ e laco̱ꞌ joˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ Moi˜. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ caꞌuíingˉnaaꞌ co̱o̱bˋ ꞌléꞌˋ e ꞌmɨ́ɨˉ lajɨˋ tú̱ˉ íingꞌ˜naaꞌ do laꞌóꞌˋ caꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ lajo̱b cajméerˋ e laco̱ꞌ joˋ ꞌníꞌˋ néengˊ rúꞌˋnaaꞌ. 4a0Jo̱guɨ lana, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ, røøbˋ nɨꞌɨˊ dsiˋnaaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ, jo̱guɨ joˋ ꞌníꞌˋ néengˊ rúꞌˋnaaꞌ. Co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ lɨ́ɨˊ lafaꞌ siꞌˊ iábˋ e sɨjnɨˊ quíˉiiꞌ lacaꞌíingꞌ˜naaꞌ, co̱ꞌ ꞌníꞌˋ néemˊ rúꞌˋnaaꞌ. Jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cajgiéeiñˉ e iáˋ do mɨ˜ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. |q0 Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ jaˋ cuíingˋnaꞌ Fidiéeˇ, dsʉꞌ lanaguɨ nɨcuíimˋbaꞌ dseaˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ catu̱u̱ˋ jmɨꞌøøngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ mɨ˜ cajúiñˉ uíiꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. 0 Jo̱ jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do jaˋ mɨˊ cuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jmaquíimˊ ɨˊ óoˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ Israel, jo̱guɨ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajméeˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ cajmɨrǿrˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ. Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ lamɨ˜ lɨ́ɨngˊnaꞌ, o̱ꞌguɨ lɨɨng˜ eeˋ sɨjeáˆnaꞌ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. P0 Jo̱ té̱e̱ˊ áaˊnaꞌ jial lɨ́ɨngˊnaꞌ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ tɨ́ɨngˋ tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ lají̱i̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jneabꞌˆ cajo̱ i̱ féꞌˋ e jaˋ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 5c0 Dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ nɨcajméeˋ jaléꞌˋ e jo̱ quíˉiiꞌ, co̱ꞌ cajméerˋ e lafaꞌ calɨꞌmɨ́ɨmˉbaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nijmóˆooꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ guiʉ́ˉ nɨcaguiarˊ quíˉiiꞌ jéengˊguɨ e nijmóˆooꞌ. Jial se̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ F0 Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ jaˋ lɨ́ꞌˋnaaꞌ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ faco̱ꞌ lajo̱, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b nijmɨjløngꞌˆ yee˜naaꞌ jóng. zm0Jo̱ co̱ꞌ guiúmˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ, jo̱baꞌ nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ e nileángˋnaꞌ jee˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguórˋ. Dsʉꞌ e jo̱ jaˋ calɨ́ꞌˉnaꞌ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ cacuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jo̱ e jaˋ ꞌleeꞌ˜. 0Jo̱ cajméerˋ e jo̱ e laco̱ꞌ nicuǿˉ li˜ lata˜ jial tíiˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ e eáamˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. y0Jo̱ Fidiéeˇ cajméerˋ e lafaꞌ røøbˋ cají̱ꞌˊtú̱u̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cají̱ꞌˊtu̱ dseaˋ do, jo̱guɨ lafaꞌ caguiéeiñˋ jneaa˜aaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. +O0Dsʉꞌ Fidiéeˇ eáamˊ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ eáamˊ calɨꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ cangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌrˉ e se̱e̱ˉnaaꞌ lafaꞌ ꞌmɨ́ɨmˉbaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ nañiˊ faꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ e ꞌlɨɨm˜bɨ́ɨꞌ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉnaaꞌ. Co̱ꞌ laꞌeáangˊ e guiúmˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ, jo̱baꞌ nɨcaleáaiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ lana. 07g0Jo̱ lajo̱b cajo̱ lamɨ˜ se̱e̱ˉ jneaa˜aaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ e jmooˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jaˋ dseengˋ e ii˜naaꞌ yee˜baaꞌ, co̱ꞌ jmooˉnaaꞌ doñiˊ eeˋ jáˉ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ ɨˊ dsiˋnaaꞌ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b jmooˉnaaꞌ, jo̱baꞌ catɨ́ɨˉbaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ eáangˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e jmooˉnaaꞌ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ iihuɨ́ɨˊ e íngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ jialco̱ꞌ nirǿiñˋ dseeˉ. 30co̱ꞌ calɨséngˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ jialco̱ꞌ nirǿngˋnaꞌ dseeˉ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ cajmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ guíˋ ꞌlɨꞌˆ e íiˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do néeˊ nir˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ Fidiéeˇ. \ 30Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ ꞌlɨɨm˜baꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlee˜naꞌ jo̱guɨ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e eeˉnaaꞌ, S !0Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ ngúuˊ táaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱baꞌ røøbˋ seaˋ quíˉiiꞌ laco̱ꞌguɨ la seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ dseaˋ íbˋ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ.H  0Jo̱ lajaléꞌˋ niguiáˉ Fidiéeˇ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ cangɨ́ɨmˋbɨr cajo̱ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ do dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. * O0Jo̱ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ Dseaˋ Jmáangˉ e íˋbingꞌ laniingˉguɨ eáangˊ jee˜ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ mogui˜, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ sɨꞌneaangˇ i̱ quiʉꞌˊ ta˜, có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜, lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ eeˋ ta˜ óorˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ lajeeˇ lana o̱si lajeeˇ lɨ˜ dséˉguɨ é. + Q0e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ, jo̱ caguiéeiñˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. k  Q0Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ cajo̱ e nilɨñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jial jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøiñꞌˊ do jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ do, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajo̱ cajméerˋ {  q0Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijneáˋ moguíˆnaꞌ e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ e˜ e nɨsɨjeengˇnaꞌ e niꞌíingꞌ˜naꞌ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉbre nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱guɨ jial tíiˊ jloꞌˆ jo̱guɨ niguoꞌˆ jaléꞌˋ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ catɨ́ɨngˉ lajo̱. ~  w0Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquíˆiiꞌ i̱ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ do cajo̱, e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e tɨɨngˋ ngángꞌˋnaꞌ i̱˜ dseángꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b nilɨcuíingˋguɨꞌr guiʉ́ˉ cajo̱. *  O0Jo̱ uii˜ quiáꞌˉ e cajméeˋ Fidiéeˇ e nɨlɨ́ɨngˊnaaꞌ jó̱o̱rˊ, jo̱baꞌ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ fǿnꞌˋn dseaˋ do, cuǿøˉøre guiꞌmáangꞌˇ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ latɨˊ mɨ˜ calɨñiiˉ e cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ eáamˊ jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ cajo̱.  0- U0Jo̱ co̱ꞌ seemˋ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ lɨta˜ dsiˋnaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨˉnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cartɨˊ mɨ˜ nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ conguiaˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ, jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱b nijmiféngꞌˊnaaꞌre, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ. Jaléꞌˋ e mɨꞌˊ Paaˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ T #0 Jo̱ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, mɨ˜ canʉ́ʉˉnaaꞌ e júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ caꞌuíingˉnaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ júuˆ e nɨcacuørˊ jéengˊguɨ e laco̱ꞌ liing˜naꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ.  0 Jo̱ nɨcajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ jneaꞌˆ, dseaˋ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ laꞌuii˜ e Dseaˋ Jmáangˉ nileáiñˉ jneaꞌˆ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ, se̱e̱ˉnaaꞌ e nijmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ.  0 Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ Fidiéeˇ nɨcaguíñꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaaꞌ jó̱o̱rˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcaꞌɨ́ˋ dsíirˊ jéengˊguɨ e nijmérˉ; jo̱ jalébꞌˋ e jmóoˋ Fidiéeˇ do, jmóorˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨiñˉ e guiʉ́bˉ. c A0 Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaguiaˊ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ jéengˊguɨ, dseángꞌˉ nilɨtib˜ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱ e Dseaˋ Jmáamˉ nilíiñˉ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ jo̱guɨ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ la. e E0 jaléꞌˋ e iiñ˜ jmóorˋ ꞌñiaꞌrˊ e jaˋ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ, lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuørˊ jéengˊguɨ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nijmitir˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. F 0Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ, jo̱baꞌ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e tɨ́ɨˉnaaꞌ jo̱guɨ e ngángꞌˋnaaꞌ v g0Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ, jo̱baꞌ nɨcaleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ e catu̱u̱ˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ dseaˋ do caꞌíiñˉ dseeˉ quíˉnaaꞌ. Y -0Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ eáamˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ e jo̱. Jo̱ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e jo̱ e jaˋ ꞌleeꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáaiñˋ eáangˊ do. 0 [0Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ caguiarˊ guiʉ́ˉ latɨˊ malɨꞌˋ e laco̱ꞌ nijéiñˉ jneaa˜aaꞌ laco̱ꞌ jó̱o̱ˊbre laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e calɨꞌiáangˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ. y~ m0Jo̱ Fidiéeˇ caguíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nilɨguiúngˉnaaꞌ fɨˊ quinirˇ e jaˋ dseeˉ seaˋ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. 0} [0Jo̱ majmifémꞌˊbaaꞌ Fidiéeˇ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌrˆ cajo̱, dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ e lɨ́ɨˊɨɨꞌ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, lajo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e seaˋ quiáꞌrˉ e jáaˊ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ e laco̱ꞌ uíingˉ guiʉ́ˉ quíˉiiꞌ. 1| ]0Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ { 10Jnea˜ Paaˉ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ jmóoˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ e calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ jnea˜. Jo̱ guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ i̱ neáangˊ fɨˊ Éfeso i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. DzDJnea˜ Paaˉ jmoꞌˊo e júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ la có̱o̱ꞌ˜ guóoˋo ꞌñiáꞌˋbaa. Jo̱ jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ cajo̱ e sɨjnɨ́ɨmˇbaa fɨˊ la. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Colosas.y/DJo̱guɨ síiꞌ˜baꞌ Arquipo cajo̱ cuaiñ˜ quiéˉe e güɨjmiti˜bre røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcacuøꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ írˋ. hxIDJo̱guɨ mɨ˜ ningɨ́ˋ e niꞌɨ́ˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jiˋ quiéˉe la fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ, síimˋbaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Laodicea, jo̱ lajo̱b niꞌɨ́rˉ cajo̱; jo̱guɨ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌɨ́ˆbaꞌ jiˋ quiéˉe e niꞌíingꞌ˜naꞌ e jáaˊ fɨˊ Laodicea cajo̱. Jw DJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ Colosas, cuǿøꞌ˜baꞌ guicó̱o̱ꞌˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Laodicea cuaiñ˜ quiéˉe, jo̱guɨ lajo̱bɨ Ninfa có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seángꞌˊ i̱ jmiféngꞌˊ Fidiéeˇ fɨˊ quiáꞌrˉ. 8viDJo̱guɨ Lucas, jaangˋ tɨmɨ́ɨˊ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ, guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ siiˋ Demas. 9ukD Jo̱ nɨñibˊ jnea˜ jial guiing˜ dsíiˊ íˋ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ neáangˊ fɨˊ Laodicea có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Hierápolis cajo̱. 3t_D Jo̱guɨ lajo̱bɨ Epafras, jaangˋ dseaˋ góoˋnaꞌ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Jesús, guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ. Jo̱guɨ contøømˉ féiñꞌˊ Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ e ngocángˋ dsíirˊ e laco̱ꞌ teáangˉnaꞌ teáˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ e dseángꞌˉ nijáamꞌ˜ yaang˜naꞌ e jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ e jméeˆnaꞌ. Zs-D Jo̱guɨ lajo̱bɨ Chúꞌˆ, i̱ siiˋbɨ cajo̱ Justo, guiémꞌˊbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ gaangˋ lab dseaˋ Israel dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajméeˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ jial quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜bre jnea˜ e catíiꞌ˜guɨ dsiiˉ cajo̱. MrD Jo̱guɨ Aristarco, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ iuungˉ ꞌnʉñíˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la, guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱, jo̱guɨ lajo̱bɨ i̱ siiˋ Marcos cajo̱, jaangˋ rúngꞌˋ Bernabé. Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, nɨcanʉ́ʉˉbaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Marcos; jo̱ song dsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, íimꞌ˜baꞌr có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ fɨˊ na. hqID Jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ nab cajo̱ nijangꞌˊ Onésimo, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ta˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jo̱guɨ i̱ ii˜naaꞌ eáangˊ jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋnaꞌ cajo̱. Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ la nijmeáꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨˉnaaꞌ fɨˊ la. Ap{DJo̱ nisɨ́ɨnˆnre fɨˊ na có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ jial se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ la jo̱guɨ e laco̱ꞌ nicuǿꞌˉguɨr ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ cajo̱. CoDJo̱ Tíquico, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ i̱ contøøngˉ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jo̱guɨ co̱lɨɨm˜ nɨcajmóˆnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ íˋbingꞌ nicá̱ˋ júuˆ quiéˉe fɨˊ na. n DJo̱guɨ féemꞌ˜baꞌr có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˉ juguiʉ́ˉ e nitɨ́ˉ dsíirˊ, jo̱guɨ ꞌnéˉ ñíˆnaꞌ jial ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ i̱ fǿngꞌˋnaꞌ do. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ e cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ m'DJo̱guɨ eeˉbaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ lajeeˇ jo̱ jmɨꞌóoꞌˇbaꞌ e føngꞌˆnaꞌr júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jl DJo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜baꞌ Fidiéeˇ e niꞌeˊguɨ́ɨ e júuˆ la dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e laco̱ꞌ ningángꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ lajo̱b catɨ́ɨngˉ e nijmee˜e. kwDJo̱guɨ féemꞌ˜baꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíˉnaaꞌ cajo̱ e laco̱ꞌ seaˋ fɨˊ e guiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e sɨꞌmaˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, co̱ꞌ uii˜ e guiaaˉ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ sɨjnɨ́ɨnˇn lana. j}DJo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ Colosas, jaˋ tiúungˊnaꞌ e fǿngꞌˋnaꞌ Fidiéeˇ, jo̱ lajeeˇ jo̱ ꞌnéˉ e sɨñiimˇ áaˊnaꞌ cajo̱, jo̱guɨ yejí̱ˉ cuǿøꞌ˜baꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. i DJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ fii˜, eeˉbaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quíiˉnaꞌ i̱ jaˋ eeˋ ꞌléengꞌ˜, jo̱guɨ quié̱e̱ˋnaꞌ íꞌˋ júuˆ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱guɨ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ cajo̱ e seemˋ jaangˋ Fii˜ quíiˆnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. }hsDDsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ jmóoˋ gaˋ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ íˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e gaˋ e jmóoiñꞌˋ do, co̱ꞌ jaˋ jmɨngɨ́ɨˋ Fidiéeˇ e˜ lɨ́ɨngˊ dseaˋ lajaangˋ lajaaiñˋ, co̱ꞌ røøbˋ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱.GgDCo̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e seabˋ guiéeˆ quíiˉnaꞌ e catɨ́ɨngˉnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ. Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jmooˋbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ íbˋ dseángꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Fii˜ quíiˉnaꞌ cajo̱. |fqDJo̱ lajaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ, ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e ngocángˋ óoˊbaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quiáꞌˉ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ e jmooˋnaꞌ e jo̱, jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. e7DJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e jaˋ eeˋ ꞌléengꞌ˜, jmeeˉbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fii˜ quíiˉnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la; dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nírˋ ꞌnéˉ cuǿꞌˆ áaˊnaꞌ e laco̱ꞌ nijmiguiúngˉ yaang˜naꞌ fɨˊ quinirˇ, co̱ꞌ e ngocángˋ óoˊbaꞌ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e jmɨꞌgooˋnaꞌ Fidiéeˇ. cd?DJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ sejmiiˋ, jaˋ jmooˋnaꞌ e nilɨguíingˉ jiuung˜ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nilɨtúngˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmérˉ. >cuDJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jiuung˜, nʉ́ʉꞌ˜baꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ tiquíiˆ niquíiˆnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e iáangˋ dsíiˊ Dseaˋ Jmáangˉ. .bUDJo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseañungꞌˋnaꞌ, jmiꞌneáangˋnaꞌ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ jaˋ jmooˋnaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌr˜. Ha DJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ, jmɨꞌgooˋbaꞌ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. o`WDJo̱guɨ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ jo̱guɨ jaléꞌˋ e fóꞌˋnaꞌ, jmeeˉbaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e cuøꞌˊnaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jial ꞌnéˉ seengˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ x_iDJo̱ ꞌnéˉ quie̱ˊbɨ nifɨˊ quíiˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ éeꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ niguoꞌˆ e nɨñíˆnaꞌ. Jo̱guɨ cuǿøꞌ˜baꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e øˊnaꞌ júuˆ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ salmos có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋguɨ júuˆ e øˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱. ^DJo̱ co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ seemˋbɨꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ do, co̱ꞌ uíiꞌ˜ lajo̱baꞌ catǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilíingˉnaꞌ lafaꞌ co̱o̱bˋ ngúuˊ táangˋnaꞌ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ cuǿøꞌ˜baꞌ Fidiéeˇ guiꞌmáangꞌˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. g]GDDsʉꞌ e nifɨˊguɨ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e la e røøbˋ ꞌnéˉ nijmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ lajo̱baꞌ nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. u\cD Jmeeˉbaꞌ féngꞌˊ óoˊnaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ íingˊnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ ꞌléerˊ quíiˉnaꞌ. Jo̱ laco̱ꞌguɨ Dseaˋ Jmáangˉ caꞌíimˉbre dseeˉ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, ꞌnéˉ íim˜baꞌ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. "[=D Jo̱ Fidiéeˇ eáamˊ ꞌneáaiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ nɨcaguíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nilíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ güɨlɨseemˋbaꞌ e jmooˋbaꞌ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e guiúngˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e jaˋ jmɨcǿøngꞌˇ yaang˜naꞌ jee˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e eeˉbaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e jméeˆnaꞌ féngꞌˊ áaˊnaꞌ uii˜ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱. eX~Y} |Jzyxkvv&tisqrqRpumlkigXdcBaa`Q_[^^)] [ZZYcX VUTS]QP~O}MLKJgIvHGG,F?ECCB A>==<:a9U86543421q0N/&.?-&,+U)'&%#4" YW6fA ioXz o& Jo̱guɨ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ do: Lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ guiaˊ júuˆ e sɨsɨ́ɨngˆguɨ laco̱ꞌ e júuˆ e nɨcaꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ do quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ güɨꞌnaangˋ i̱ dseaˋ íˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lata˜.  %&Dsʉꞌ song seengˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, jaˋ e lɨ́ɨˊ faꞌ jneab˜ o̱si jaangˋ ángel i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ i̱ jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ i̱ guiaˊ júuˆ e jiéꞌˋguɨ laco̱ꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcaguiáˆnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ jnea˜ fáꞌˉa, güɨguiémꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ i̱ dseaˋ íˋ lata˜. V '&Dsʉꞌ dseángꞌˉ e jáꞌˉ e jaˋ seaˋ e jiéꞌˋguɨ júuˆ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ seaˋ. Dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ e seengˋ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ iiñ˜ nijmɨsɨ́ɨiñˉ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ.  {&Jo̱ eáamˊ dsigáˋ dsiiˉ e lajmɨnábˉ catiúungˊ ꞌnʉ́ꞌˋ Fidiéeˇ e jaˋ mɨˊ ngóoˊ eáangˊ e cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguórˋ, co̱ꞌ dseaˋ dobingꞌ i̱ caguíngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱ dsʉꞌ lana, ꞌnʉ́ꞌˋ nɨnaangˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ e jiéꞌˋguɨ laco̱ꞌguɨ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ.  +&¡Majmifémꞌˊbaaꞌre lata˜! Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. Jaˋ seaˋ e jiéꞌˋguɨ júuˆ laco̱ꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ D &Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ cacuǿøngˋ ꞌñiaꞌˊ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉnaaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nisíngꞌˆ yee˜naaꞌ fɨˊ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ lajo̱b calɨꞌiing˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e cajméerˋ. s a&Jo̱ nimɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. F &Jo̱ jnea˜, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉguɨ i̱ taang˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la, guiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia. i O&Jnea˜ Paaˉ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ óoˋ ta˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ o̱ꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ caꞌnáangˉ jnea˜ o̱ꞌguɨ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ casíingˋ jnea˜ e nijmee˜e e ta˜ la, dsʉco̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌˊbre có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ, íˋbingꞌ i̱ cajméeˋ lajo̱, jo̱ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ, íbˋ cajo̱ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. ^50Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e güɨꞌɨ́ɨˋbre güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ ꞌneáangˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ contøøngˉ jo̱guɨ lata˜. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Éfeso.S0Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmérˉ e nilɨseengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, jo̱guɨ e nijmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do. w0Jo̱ uiing˜ lajo̱baꞌ nisɨ́ɨnˆnre fɨˊ na e laco̱ꞌ nijmeáꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ jial se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ la, jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ bíˋ e laco̱ꞌ jaˋguɨ lɨ́ɨngˊnaꞌ fɨꞌíˆ uíiꞌ˜ jnea˜. +O0Jo̱ Tíquico lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ jo̱guɨ i̱ éeˋ ta˜ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ dseaˋ íbˋ nicá̱rˋ júuˆ fɨˊ na jial seenˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e jmóoˋo fɨˊ la cajo̱. )0Co̱ꞌ Fidiéeˇ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ la e laco̱ꞌ niguiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e sɨjnɨ́ɨnˇn lana. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜guɨꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe e laco̱ꞌ nifáꞌˆa e júuˆ jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ e jaˋ ꞌgóꞌˋo jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ R0Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉ jnea˜ cajo̱, e nicuǿꞌrˉ jnea˜ e ñiˋbaa e˜ júuˆ niguiaaˉ jee˜ dseaˋ e jaˋ ꞌgóꞌˋo e laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ e jaˋ mɨˊ calɨñirˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. ve0Jo̱ lajeeˇ jo̱, jaˋ tiúungˊnaꞌ e føngꞌˆnaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ dseaˋ do contøøngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ contøømˉ ꞌnéˉ e ñiing˜ áaˊnaꞌ e jaˋ nilɨtúngˉ óoˊnaꞌ e mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ lajɨɨngˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. -0Jo̱ nɨsɨlaamˉbaꞌ jee˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ; jo̱ e na lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ loguiˇ ñíˆ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌǿngꞌˋnaꞌ moguíˆnaꞌ. Jo̱guɨ jmeáamꞌ˜baꞌ ta˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ do e cacuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ; jo̱ e júuˆ na lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e eáangˊ dseaˋ jee˜ ꞌniiˋ.  w0Jo̱ co̱ꞌ nɨcajáamꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ quɨ́ɨꞌ˜baꞌ jmɨɨ˜ nijmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜naꞌ jee˜ jaléꞌˋ e gaˋ e iing˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱ e na lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jaangˋ ꞌléeˉ quie̱ˊbre có̱o̱ꞌ˜ e nijmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ ñisʉ̱ꞌˋ. j M0Jo̱guɨ ꞌnéˉ néebˇ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ contøøngˉ e laco̱ꞌ niꞌuǿngˋnaꞌ nigüɨguiáˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e quiáꞌˉ jial seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ; jo̱ e na lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jaangˋ ꞌléeˉ guieengˋ guiʉ́ˉ ꞌñiaꞌrˊ e niꞌǿꞌrˉ lomɨɨrˉ. } s0Jo̱ jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ e quié̱ˉbaꞌ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱ e júuˆ jáꞌˉ na lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ loꞌñʉ́ʉˊ tuꞌˊ e ꞌñʉ́ʉˊ teáˋ tuꞌˊ jaangˋ ꞌléeˉ. Jo̱guɨ eeˉbaꞌ røøˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ contøøngˉ; jo̱ e na lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌquiꞌˊ ñíˆ quiáꞌˉ jaangˋ ꞌléeˉ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌǿiñꞌˋ fɨˊ nidsíirˊ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ.  0 Jo̱baꞌ jmeáangꞌ˜naꞌ ta˜ jaléꞌˋ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜naꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ nitéꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ. Jo̱baꞌ mɨ˜ calɨ́ꞌˉnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangˉnaꞌ jóng. N 0 Co̱ꞌ jaˋ jmooˉnaaꞌ ta˜ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ ta˜ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ guíˋ ꞌlɨꞌˆ e eáangˊ óoˋ bíˋ e íiˊ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋbaꞌ jmooˉnaaꞌ, co̱ꞌ e guíˋ jo̱ quie̱ˊ nifɨˊ jo̱guɨ sɨlɨ́ɨꞌˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ la fɨˊ na. oW0 Jo̱ jmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ jaˋ nicá̱ˆnaꞌ fɨˊ gaˋ mɨ˜ iing˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, lafaꞌ jaangˋ ꞌléeˉ quie̱ˊbre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ mɨ˜ dséerˊ jee˜ ꞌniiˋ. 0 Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ dob nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ. I 0 Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ fii˜, eeˉbaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmóoˋ ta˜ quíiˉnaꞌ, jo̱ jaˋ jméeˆnaꞌ sooˋ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱guɨ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ e jaamˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ i̱ seengˋ i̱ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ quíiˉnaꞌ cajo̱. Co̱ꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ. Jial jmɨꞌǿngꞌˋ dseaˋ yaaiñ˜ jee˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ %C0Co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ, si dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e jaˋ ꞌléengꞌ˜ o̱si o̱ꞌ lajo̱ é, niꞌímꞌˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ e cuøˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméerˋ do. zm0Jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e ta˜ do e iáangˋ óoˊbaꞌ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ jméeˆnaꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ ta˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jmɨgüíˋ. nU0Jo̱guɨ jmeeˉbaꞌ ta˜ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ níˋ fii˜ quíiˉnaꞌ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ ta˜ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijá̱ˆnaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ carˋ ngocángˋ áaˊbaꞌ ꞌnéˉ jmitíˆnaꞌ e ta˜ do, jo̱ lajo̱baꞌ iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do. 7g0Jo̱guɨ lalab fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ i̱ jaˋ ꞌléengꞌ˜, jmeeˉbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fii˜ quíiˉnaꞌ. Jo̱guɨ jmeeˉbaꞌ jaléꞌˋ ta˜ jo̱ e jmɨꞌgooˋbaꞌre jo̱guɨ e ngocángˋ óoˊnaꞌ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ. Q0Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ teaa˜, jaˋ jmooˋnaꞌ e nilɨguíingˉ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e jmɨcuaangˋnaꞌre e íibˊ ꞌgooˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e eꞌˊnaꞌre laco̱ꞌguɨ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. yk0jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseenꞌˋ juguiʉ́ˉ jo̱guɨ niñíinꞌˋ e huǿøbˉ seenꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ.” #0Jo̱guɨ e lab júuˆ laꞌuii˜ e quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e song jmiti˜ dseaˋ e jo̱, jo̱baꞌ niꞌíñꞌˋ e nɨsɨꞌíiñˆ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ írˋ; jo̱ lalab féꞌˋ e júuˆ do: “Jmɨꞌgooˋ tiquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ niquíiꞌˆ, c~ A0Jo̱guɨ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ jiuung˜, jméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ tiquíiˆ niquíiˆnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b iing˜ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ nijméeˆnaꞌ. $}A0!Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, lajaangˋ lajaamˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseañungꞌˋnaꞌ, ꞌnéˉ ꞌneáamˋbaꞌ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ ꞌneáangˋnaꞌ yaang˜naꞌ; jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnéˉ jmɨꞌgóˋbre dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ cajo̱.|70 Jo̱ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ na jaˋ mɨˊ cangángꞌˋ dseaˋ røøˋ jéengˊguɨ, dsʉꞌ jnea˜guɨ fáꞌˋa e júuˆ la lana cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. K{0Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “ꞌNaamˋ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ jo̱guɨ quiáꞌˉ niquiáꞌrˆ, jo̱ dsilíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ i̱ nicúngꞌˋ guóˋ có̱o̱ꞌ˜bre, jo̱baꞌ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do niꞌuíiñˉ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ.” qz[0co̱ꞌ lafaꞌ ngúuˊ táamˋbre lɨ́ɨˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. yw0Dsʉco̱ꞌ jaˋ seengˋ dseaˋ faꞌ e jaˋ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ yaaiñ˜, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmóorˋ íˆ røøbˋ jo̱guɨ to̱ꞌˋ fɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱b jmóoˋguɨ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, røøbˋ to̱ꞌˋ fɨ́ɨiñˋ cajo̱, xw0Jo̱ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ ꞌnéˉ ꞌneáamˋbre jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ꞌneáangˋ yaaiñ˜. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ ꞌneáangˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ ꞌneáaiñˋ yaaiñ˜ cajo̱. $wA0Jo̱ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ dseaˋ do e cajúiñˉ e laco̱ꞌ nisíñꞌˋ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ quinirˇ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ sɨjgɨ́ɨngˆ jo̱guɨ i̱ sɨguiúngˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱guɨ i̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ seaˋ quiáꞌˉ. v-0Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ caꞌuíingˉnaaꞌ dseángꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ cajméerˋ e lafaꞌ cajgɨ́ɨngˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨɨˋ e cajgáangˉnaaꞌ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e júuˆ quiáꞌrˉ e caguiarˊ do cajo̱. Qu0Jo̱ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ, jmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ Dseaˋ Jmáangˉ jmiꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ uii˜ quíˉiiꞌ cajo̱. t 0Jo̱ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnéˉ núˉbre júuˆ quiáꞌˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ e iáangˋ dsíirˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnéˉ jmérˉ nʉ́ʉꞌ˜bre júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. .sU0Dsʉco̱ꞌ dseañʉꞌˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ mogui˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱bˋ ngúuˊ táaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ dseaˋ dob dseaˋ láaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ jee˜ dseeˉ quiáiñꞌˉ. zrm0Jo̱ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ, jmɨꞌgooˋbaꞌ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ quíiˉnaꞌ. Jo̱ song lajo̱b jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ nʉ́ʉꞌ˜baꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. )qK0Jo̱ jméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ e iáangˋ áaˊnaꞌ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e jmɨꞌgooˋbaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. 5pc0Jo̱guɨ jaˋ tiúungˊnaꞌ e cuøꞌˊnaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ. Jial seengˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ o90Jo̱guɨ mɨ˜ føngꞌˊ rúngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌóꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, féengꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ salmos jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e øˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Lajo̱bɨ cajo̱, mɨ˜ øˊnaꞌ jo̱guɨ mɨ˜ jmiféngꞌˊnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jmeeˉbaꞌ carˋ ngocángˋ óoˊnaꞌ. mnS0Jo̱guɨ jaˋ jméeˆnaꞌ jmangꞌˉ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ, co̱ꞌ fɨˊ gabˋ cá̱ˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e jí̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. wmg0Jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jaˋ mɨˊ caꞌíiˋ áaˊnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, co̱ꞌ ꞌnéˉ jmɨꞌúungˋnaꞌ e ningámꞌˋbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e nijméeˆnaꞌ. 2l]0Jo̱guɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ e eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ eáamˊ gaˋ nɨjmóoˋ dseaˋ lajeeˇ lana. Pk0Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, ñiing˜ áaˊnaꞌ jial niꞌeeˉnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱ jaˋ güɨlɨseengˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ uiing˜ seaˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do. *jM0lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e júuˆ la:Jmijnéeˋ aꞌˊ, ꞌnʉˋ dseaˋ lafaꞌ güɨɨnꞌˋ uíiꞌ˜ dseeˉ quíiꞌˉ, jo̱ güɨjí̱ꞌˊtu̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ;
jo̱ lajo̱baꞌ dseaˋ do nijmérˉ e nilɨseenꞌˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ jɨr˜. iiK0 Dsʉꞌ mɨ˜ nifɨ́ꞌˆnaꞌre e jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do, jo̱baꞌ cajneábˉ niingˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ jial lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e jmóoˋ dseaˋ íˋ 4ha0 Dsʉco̱ꞌ lɨꞌɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbaaꞌ e lɨco̱ꞌ féꞌˆbɨ́ɨꞌ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ fɨˊ lɨ˜ ɨɨngˋ. sg_0 Jo̱ jaˋ sɨcøøngˆ yaang˜naꞌ e jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ ta˜ íingˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e nifɨ́ꞌˆnaꞌre e jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. f'0 Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jmɨꞌúungˋnaꞌ e güɨlɨseemˋbaꞌ laco̱ꞌ la iáangˋ dsíiˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. meS0 Jo̱ mɨ˜ seengˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ, jo̱baꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ éerˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do cajo̱, jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ quie̱rˊ. Kd0Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, lamɨ˜ jéengˊguɨ, fɨˊ lɨ˜ nʉʉbˋ seengˋnaꞌ; dsʉꞌ lanaguɨ, co̱ꞌ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ fɨˊ lɨ˜ jneábˋ nɨseengˋnaꞌ. Jo̱baꞌ güɨlɨseemˋbaꞌ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ. ^c50Jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ngꞌˋnaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱. qb[0Jo̱ jaˋ cuǿꞌˆ fɨˊ yaang˜naꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ íingˆ ta˜. Dsʉco̱ꞌ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ cuøꞌˊ Fidiéeˇ iihuɨ́ɨˊ eáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. maS0Jo̱guɨ güɨlɨta˜ óoˊnaꞌ cajo̱ e lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, o̱si jmóorˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ é, o̱si suuiñˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ suungˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ do, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ e lafaꞌ e jo̱b jmiféiñꞌˊ. }`s0Jo̱ jaˋ foꞌˆnaꞌ júuˆ ꞌlɨꞌˆ o̱ꞌguɨ júuˆ í̱i̱ˊ o̱ꞌguɨ júuˆ gaˋ e jaˋ uiing˜ seaˋ, co̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ jméeꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéebˇ. n_U0Jo̱ co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ cuǿøngˋ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ faꞌ e sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiˉnaꞌ é, o̱ꞌguɨ e ɨˊ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ cajo̱, o̱ꞌguɨ suungˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ. i^K0Jo̱ güɨlɨseemˋbaꞌ e jmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ Dseaˋ Jmáangˉ jmiꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ jneaa˜aaꞌ; jo̱ e cajúiñˉ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e jmeafɨɨˋ jloꞌˆ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ. 0] [0Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ iiñ˜ eáangˊ, jo̱baꞌ jmɨꞌúungˋnaꞌ e niꞌeeˉnaꞌ laco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊ dseaˋ do. }\s0 Jo̱ eeˉbaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ jmeeˉbaꞌ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ íingˊnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ Fidiéeˇ e íiñˉ dseeˉ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ.G[0Jo̱guɨ tʉ́ʉˊnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌníꞌˋ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e guíingˉnaꞌ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e jɨɨng˜naꞌ, jo̱guɨ jaˋ foꞌˆnaꞌ júuˆ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ, lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ é. ?Zw0Jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ e nilíingˉ fɨꞌíˆ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ íˋbingꞌ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ quíiˉnaꞌ e nilíingˉnaꞌ dseaˋ sɨlaangˇ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nileángˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. ?Yw0Jo̱ jaˋ cá̱ˆnaꞌ júuˆ ꞌléꞌˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e íingˆ ta˜baꞌ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ninúˉ e júuˆ jo̱ jial nidsicuángˋguɨ quiáꞌrˉ e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ. X50Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ lamɨ˜ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ, quiúumꞌ˜baꞌ e joˋ jméeˆnaꞌ lajo̱, jo̱ jmeeˉbaꞌ ta˜ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoˋnaꞌ e laco̱ꞌ seabˋ e cuǿꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱. kWO0jo̱ lajo̱b jaˋ cuøꞌˊnaꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ e nijmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. ;Vo0Jo̱ song jmiguíingˆ áaˊnaꞌ, jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ e niꞌeeˉnaꞌ dseeˉ; jo̱guɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ e jaˋ huǿøˉ ee˜ e guíingˉnaꞌ do cajo̱, VU%0Jo̱baꞌ tʉ́ʉˊnaꞌ e quié̱ˆnaꞌ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱ féeꞌ˜baꞌ jmangꞌˉ júuˆ e jáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, dsʉco̱ꞌ lajɨɨˉbaaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ ngúuˊ táangˋnaaꞌ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. T+0Jo̱guɨ güɨlɨseengˋnaꞌ e nɨcalɨꞌmɨ́ɨmˉbaꞌ e laco̱ꞌ niꞌeeˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ la éeˋ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱guɨ jméeˆnaꞌ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ eeˉnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. tSa0Jo̱guɨ jmɨsɨ́ɨngˆnaꞌ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ, jo̱ íiˋ áaˊnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ. 7Rg0Jo̱baꞌ tʉ́ʉˊnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ jmooˋnaꞌ do, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ cajméeˋ e eáamˊ calɨgǿngˋnaꞌ. rQ]0Co̱ꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ lɨɨm˜ eeˋ calɨtɨ́ngˋnaꞌ quiáꞌrˉ jo̱ lajo̱baꞌ nɨñíˆnaꞌ e jmangꞌˉ e jábꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 1P[0Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, dseaˋ cuíingˋnaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ calɨcuíingˋnaꞌ dseaˋ do e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱. hOI0Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ líꞌrˆ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ e cuøꞌˊ fɨˊ yaaiñ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ quie̱ˊ íbꞌˋ jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ do. LN0jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ nʉʉbˋ dsíirˊ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ jaˋ líꞌrˋ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ røøˋ; jo̱ jaˋ íñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, uíiꞌ˜ e jaˋ iiñ˜ e nilɨcuíiñˋ dseaˋ do, co̱ꞌ eáamˊ ueꞌˋ dsíirˊ. UM#0Jo̱ e lab fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e joˋ güɨlɨseengˋguɨꞌ laco̱ꞌguɨ la seengˋ dseaˋ góoˋnaꞌ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ seeiñˋ e ɨˊ dsíirˊ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ ta˜ íimˆ, 9Lk0Jo̱ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, lɨ́ɨˊɨɨꞌ lafaꞌ co̱o̱bˋ ngúuˊ táangˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do; jo̱ dseaˋ íbˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ mogui˜ quiáꞌˉ lajɨɨˉnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ dseaˋ íˋbɨ cajo̱ dseaˋ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ co̱o̱ˋ ta˜ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ; jo̱baꞌ mɨ˜ guiʉ́bˉ jmooˉnaaꞌ e ta˜ jo̱ e jmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ co̱lɨɨm˜ dsicuángˋ e eeˉnaaꞌ guiʉ́ˉ lajɨɨˉnaaꞌ. Jial seengˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ 4Ka0Dsʉꞌ guiʉ́ˉguɨ e sɨɨ˜naaꞌ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ, jo̱guɨ e nijmiꞌneáangˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ nidsicuángˋguɨ quíˉiiꞌ dseángꞌˉ cartɨˊ niꞌeeˉnaaꞌ laco̱ꞌguɨ la éeˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ; co̱ꞌ íbˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ mogui˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jw0Jo̱ lajo̱b joˋ nilíiˉguɨ́ɨꞌ laco̱ꞌguɨ lɨ́ɨngˊ jaangˋ jiuung˜ i̱ lajmɨnábˉ jmɨsɨ́ɨngˉ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ móoˊ fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ e dséeˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ íiˊ guíˋ. Co̱ꞌ i̱ jiuung˜ do lajmɨnábˉ naaiñˋ e jmitir˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ cartɨˊ nilíˋ e nijmɨgǿøngˋ dseaˋ írˋ, faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨtɨ́ɨngˋ jmɨgǿøngˋ dseaˋ rúngꞌˋ. zIm0 Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆguɨ́ɨꞌ cartɨˊ conrøøbˋ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ conrøøbˋ nilɨcuíingˋnaaꞌ dseaˋ do i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱b nilíiˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨráangˋ cartɨˊ niꞌiéꞌˋ quíˉnaaꞌ laco̱ꞌguɨ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ. dHA0 Jo̱ lajo̱b caguiéengˋ Dseaˋ Jmáangˉ guiʉ́ˉ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱ lajo̱b nicuǿøꞌ˜ bíˋ rúꞌˋnaaꞌ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. xGi0 Jo̱ íˋbre dseaˋ cacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ nicuǿrˉ. Jo̱ cacuørˊ e i̱ lɨɨng˜ jneaꞌˆ jmooˉnaaꞌ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e i̱ lɨɨng˜guɨ jneaa˜aaꞌ jmooˉnaaꞌ ta˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e i̱ lɨɨng˜guɨ jmóoˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e i̱ lɨɨng˜guɨ jmóoˋ ta˜ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmóoˋbɨr ta˜ eˊ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. YF+0 Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉ i̱ dseaˋ i̱ cajgángˉ do, jo̱ íˋbɨ cajo̱ i̱ cangángꞌˉtu̱ cartɨˊ yʉ́ꞌˆguɨ lɨ˜ nɨniingˉguɨ eáangˊ e laco̱ꞌ íbˋ nilíingˉ Fii˜ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ. +EO0 Jo̱ ¿e˜ guǿngꞌˋ e nisórˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ do? Co̱ꞌ guǿngꞌˋ e laꞌuii˜ nijgiáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la cartɨˊ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ. lDQ0Jo̱baꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e na e nidsijéeˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ féꞌˋ:Jo̱ cajgóoˉbre fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨ́ꞌrˉ,
jo̱guɨ cacuøꞌrˊ dseaˋ quiáꞌrˉ e tɨɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ nicuǿꞌrˉ dseaˋ do. tCa0Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e sɨꞌíiˆiiꞌ nijmóˆooꞌ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcalɨꞌiiñ˜ e cuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. 9Bk0Jo̱ jaamˋ Fidiéeˇ i̱ seengˋ, jo̱ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌˆ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ lɨ́ɨngˊ Fii˜ quiáꞌˉ lajɨɨˉnaaꞌ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ; jo̱guɨ jmáiñꞌˋ ta˜ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ nijméˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱guɨ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ cajo̱. MA0Jo̱ jaamˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ íˋbaꞌ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ cajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ. p@Y0Jo̱ co̱o̱bˋ ꞌléꞌˋ nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ laꞌóꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ seengˋ jee˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ caꞌíimꞌ˜ e guiʉ́ˉ e sɨjeengˇnaaꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. ?)0Jo̱ co̱ꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøbˋ nɨseengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jmɨꞌúungˋnaꞌ e seengˋguɨꞌ lajo̱. (>I0Jo̱ jaˋ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ eeˉbaꞌ guiʉ́ˉ jee˜ írˋ, jo̱guɨ jaˋ jmooˋnaꞌ guíingˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ jmeeˉbaꞌ féngꞌˊ áaˊnaꞌ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ e ꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ. = !0Jnea˜ Paaˉ, jo̱ sɨjnɨ́ɨnˇn uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨlɨseemˋbaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e seengˋ dseaˋ i̱ catǿꞌˉ Fidiéeˇ i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcatǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e caꞌuíingˉnaꞌ lajo̱. ;<o0Jo̱ majmifémꞌˊbaaꞌ Fidiéeˇ contøøngˉ jo̱guɨ lata˜ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ.L;0Jo̱ güɨlɨfémꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, i̱ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ jmóoˋ e jmiguiʉˊguɨ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ o̱si e mɨ́ɨꞌ˜naaꞌr é, jo̱ e jo̱ jmóorˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌrˉ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ do. #:?0Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜bɨ́ɨ Tiquíˆnaaꞌ cajo̱ e nilɨñíˆguɨꞌ dseángꞌˉ røøˋ jial tíiˊ laniingˉ ꞌneáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, nañiˊ faꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ dseángꞌˉ e ningáiñꞌˋ. Co̱ꞌ song nɨñíˆbaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ seabˋ la dsíingˋ quíiˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ la dsíingˋ e seaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ. Rw~|{zPywvPtsrr=qpnnwmWj0hfdFba_c\EZYWXVRPTMLMK$IH,FE CBXAc?>==M:97X5e31/:-+t)''p$@#! cPb_7 % pwVp%&Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ iing˜ nijmɨsɨ́ɨngˉ e júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ iiñ˜ e nigüɨtáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ ɨˊ dsíirˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ iiñ˜ e nimáang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jnea˜ ꞌníbꞌˋ. o/&Jo̱guɨ lanaguɨ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e nɨꞌníꞌˋ máamˊbaa ꞌnʉ́ꞌˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e fǿnꞌˋn ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ jáꞌˉ la. qn[&Jo̱ ¿jie˜ fɨˊ caꞌíˉ e jmiꞌiáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ ie˜ do? Co̱ꞌ lanaguɨ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ iáangˋ óoˊnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ cuǿømˋ fáꞌˆa uii˜ quíiˉnaꞌ ie˜ do e dseángꞌˉ lafaꞌ niguíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jminíˆnaꞌ e nicuǿꞌˆnaꞌ jnea˜ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jnea˜. ]m3&Dsʉꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ e gabˋ e jmohuɨ́ɨˊ e quie̱e̱ˉ do, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cajmeeˇnaꞌ faꞌ e jaˋ cajmijíingˆnaꞌ jnea˜ o̱ꞌguɨ caꞌnaangˋnaꞌ jnea˜ caꞌˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn e jmohuɨ́ɨˊ do. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́bˉ caꞌíingꞌ˜naꞌ jnea˜ laco̱ꞌguɨ íngꞌˋ dseaˋ jaangˋ ángel i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ i̱ casíingˋ dseaˋ do, o̱si laco̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌˊbɨr é. Pl& Jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ cajo̱ e jmohuɨ́ɨbˊ quie̱e̱ˉ mɨ˜ canaanˉ guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. Ok& Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la guíingˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e nijméeˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ nɨcajméˉ jnea˜ e joˋ jmitíˆtu̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ do. Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, eáamˊ guiʉ́ˉ nɨcaꞌeeˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. 2j]& ¡Jo̱baꞌ eáamˊ guiing˜ dsiiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨng song jaˋ calɨꞌíingˆ ta˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! iw& Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌgooˋnaꞌ jaléꞌˋ jmɨɨ˜ o̱si jaléꞌˋ sɨꞌˋ o̱si jaléꞌˋ ji̱i̱ˋ é. dhA& Dsʉꞌ lanaguɨ nɨcalɨcuíimˋbaꞌ Fidiéeˇ, o̱si laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ, e dseaˋ íbˋ dseaˋ i̱ nɨcalɨcuíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ e nɨjmitíˆtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ do? Co̱ꞌ e jo̱ jaˋ jiéꞌˋ lɨ˜ íingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. &gE&Dsʉꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ, lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e calɨcuíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ Fidiéeˇ, lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ uíiꞌ˜ e jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. Qf&Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, joˋ lɨ́ɨˊguɨ́ɨꞌ dseaˋ i̱ jmiti˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨˋnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ niñíingˋnaaꞌ e nɨcajíñꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuǿꞌrˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jial guiing˜ dsíiˊ Paaˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia eeC&Jo̱guɨ calɨli˜ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ Fidiéeˇ casíiñˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dsiˋnaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ; jo̱baꞌ laꞌeáangˊ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do féꞌˋnaaꞌ lala e iáangˋ dsiˋnaaꞌ: “¡Teaa˜! ¡Teaa˜!” idK&Jo̱ lajo̱baꞌ caleáaiñˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel e dseángꞌˉ ꞌnéˉ jmitíˆbaaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e laco̱ꞌ niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jneaꞌˆ e lɨ́ɨˊnaaꞌ jó̱o̱rˊ. Qc&Dsʉꞌ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱, jo̱baꞌ casíingˋ Fidiéeˇ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e calɨséiñˋ laco̱ꞌ lɨseengˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ co̱ꞌ dseaˋ Israel lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmiti˜bre e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do. $bA&Jo̱ lajo̱b cangongɨ́ɨˉ jneaa˜aaꞌ cajo̱, lajeeˇ e lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ jiuung˜, nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨcuíingˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, e dseángꞌˉ ꞌnéˉ jmitíˆbaaꞌ jaléꞌˋ e quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨˋnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Ra&Jo̱ lajeeˇ jo̱ i̱ jiuung˜ do dseaˋ jiémꞌˋ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ írˋ jo̱guɨ dseaˋ jiémꞌˋ néeˊ ni˜ e sɨséeˆ quiáꞌrˉ do. Jo̱ lɨ́ꞌˆ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ caséeˊ tiquiáꞌˆ i̱ jiuung˜ do, jo̱baꞌ nɨcuǿøngˋ jmeáꞌrˉ ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e caséeˊ dseaˋ do. )` M&Jo̱ e labaꞌ iin˜n fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: Faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ seengˋ jaangˋ sɨmingꞌˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌˉ i̱ tiquiáꞌrˆ do, jo̱baꞌ i̱ sɨmingꞌˋ jiuung˜ dob nilíˋ quiáꞌˉ mɨ˜ nɨféngꞌˊguɨr; jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e jiuuiñꞌ˜ do, lɨ́ɨˊ lafaꞌ e o̱ꞌ quiáꞌˉbre, nañiˊ faꞌ e quiáꞌˉbreꞌr mɨ˜ nɨféiñꞌˊ. 4_a&Jo̱ co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ nɨlɨ́ɨˊguɨ́ɨꞌ, jo̱baꞌ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lɨ́ɨˊɨɨꞌ cajo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ catɨ́ɨˉbaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ dseaˋ quiáꞌrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ.2^]&Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ e lɨ́ɨˊ si lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel o̱si o̱ꞌ lajo̱ é, si dseaˋ sɨꞌnɨɨmˇbɨ é o̱si o̱ꞌ lajo̱ cajo̱, si lɨ́ɨˊbɨ́ɨꞌ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ é; dsʉco̱ꞌ song se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ jóng. I] &Jo̱ laꞌeáangˊ e nɨcajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ e cuøˊ li˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜ lana. 0\Y&Dsʉco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ, laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ lana. /[W&Dsʉꞌ lanaguɨ e nɨcajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do, jo̱baꞌ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉnaaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. [Z/&Jo̱ laco̱ꞌ jaangˋ tiquiáꞌˆ jiuung˜ jéeiñˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ jmóoˋ íˋ quiáꞌˉ jiuung˜ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ lajo̱b e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ cartɨˊ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e calɨcuíingˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. %YC&Jo̱ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nigüéengˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíiˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do jéengˋ jneaꞌˆ lafaꞌ ꞌñúumꞌ˜baaꞌ laꞌóꞌˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel cartɨˊ mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ˉnaaꞌ e cagüéngˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caleáangˋ jneaꞌˆ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. wXg&Dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ, e lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ dseángꞌˉ jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ Fidiéebˇ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ júuˆ cacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Co̱ꞌ lajo̱b júuˆ cajmɨrǿˋ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nicuǿꞌrˉ Moi˜ júuˆ quiáꞌrˉ. W&Jo̱ ¿su cuǿømˋ feˇeeꞌ e e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do? ¡U̱˜, jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱¡ Dsʉco̱ꞌ faco̱ꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do cuøˊ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ faco̱ꞌ lajo̱ cuǿømˋ seaˋ lɨꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ song jmitir˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. .VU&Dsʉꞌ jaˋ faꞌ dseángꞌˉ la guíingˋ ꞌneángˉ i̱ dseaˋ i̱ ningɨ́ngˉ e júuˆ do mɨ˜ e júuˆ jo̱ jáaˊ tɨˊ quiniˇ jaamˋ dseaˋ, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ cangɨ́ɨiñˋ e júuˆ jo̱ fɨˊ quiniˇ Abraham. E˜ uiing˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ ,UQ&Jo̱baꞌ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ, ¿jie˜ lɨ˜ íingˆ ta˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜? Co̱ꞌ cacuøˊ Fidiéeˇ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajméerˋ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e laco̱ꞌ nilɨlíꞌˆ dseaˋ jmɨgüíˋ e røøiñˋ dseeˉ. Jo̱ calɨꞌíimˆ ta˜ e jo̱ cartɨˊ cagüéngˉ i̱ dseaˋ sɨju̱rˇ do, co̱ꞌ e júuˆ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lamɨ˜ jéengˊguɨ do féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ sɨju̱rˇ dob. Jo̱ laꞌuii˜ cangɨ́ɨngˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱ íˋguɨ cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱ Moi˜guɨ cartɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel. 3T_&Faco̱ꞌ jaléꞌˋ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ do íingꞌ˜naaꞌ laꞌeáangˊ e jmitíˆnaaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do, jo̱baꞌ jaˋ cacuøˊ Fidiéeˇ e iáangˋ dsíirˊ e jo̱ faco̱ꞌ lajo̱. Dsʉꞌ Fidiéeˇ cajmiti˜bre e júuˆ e cajmɨrǿrˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e iáangˋ dsíirˊ, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ nɨcacuøꞌrˊ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ. IS &Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la: Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ júuˆ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham jo̱guɨ cajmɨrǿrˋ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do cajo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ cuatrocientos treinta ji̱i̱ˋ lajo̱, caꞌíngꞌˋ Moi˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; dsʉꞌ e júuˆ jo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ niguiéngˉ caꞌˊ e júuˆ e cajmɨrǿˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do lamɨ˜ jéengˊguɨ, o̱ꞌguɨ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ niꞌnángˉ e joˋ ta˜ íingˆ e júuˆ jo̱ cajo̱. R+&Jo̱guɨ Fidiéeˇ cajmɨrǿrˋ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ do. Güɨlɨñíˆbɨꞌ cajo̱ e jaˋ tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ faꞌ e cajmɨrǿrˋ e júuˆ do quiáꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ Abraham, co̱ꞌ quiáꞌˉ jaamˋ dseaˋ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ do, jo̱ íbˋ Dseaˋ Jmáangˉ. %QC&Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱o̱ˋguɨ júuˆ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ líˋ sɨ́ngˉ dseaˋ: Faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ lɨɨng˜ eeˋ júuˆ sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseaˋ, jo̱guɨ caráangˉ majíˋ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ e júuˆ do, jo̱guɨ caté̱e̱rˋ niguóorˋ ni˜, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ faꞌ nijgiéengˉguɨ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ nɨto̱o̱˜ e ni˜ majíˋ do. +PO&Dsʉꞌ laꞌeáangˊ e caquíiˊ Dseaˋ Jmáangˉ dseeˉ quíˉiiꞌ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, lajo̱baꞌ éeˋ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel laco̱ꞌguɨ nɨcaꞌéerˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lamɨ˜ jéengˊguɨ eáangˊ cajo̱. Jo̱ co̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ caquíiˊ dseeˉ quíˉiiꞌ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, lajo̱baꞌ niꞌíingꞌ˜naaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguórˋ, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Mɨ˜ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ júuˆ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham O& Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉ caquíirˊ dseeˉ quíˉiiꞌ e laco̱ꞌ jaˋ cabíingˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e cajmitíˆnaaꞌ dseángꞌˉ røøˋ contøøngˉ lajɨˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, co̱ꞌ caquíirˊ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ e cabíingˉ Fidiéeˇ írˋ cuaiñ˜ quíˉ jneaa˜aaꞌ, dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Mɨ˜ júungˉ dseaˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ cuøˊ li˜ e Fidiéebˇ bíiˉ quiáꞌrˉ”. iNK& Jo̱ e fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do jaˋ féꞌˋ e ꞌnéˉ nijángꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ; dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do: “Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiti˜ dseángꞌˉ røøˋ contøøngˉ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ dob seeiñˋ cajo̱.” oMW& Jo̱baꞌ nɨne˜baaꞌ røøˋ e jaˋ íngꞌˋ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitiñꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜; dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jo̱ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ jaangˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ íñꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e lɨiñꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ.” PL& Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e Fidiéebˇ niꞌíngꞌˋ írˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ laꞌeáangˊ e jmitir˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱baꞌ nibíibˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Dseángꞌˉ nibíibˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmiti˜ dseángꞌˉ røøˋ contøøngˉ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e caꞌíngꞌˋ Moi˜”. Jo dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ nijmérˉ lajo̱. K& Jo̱ lajo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ niꞌéˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ. J&Co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e niꞌímꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ, dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋbre. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ e júuˆ jloꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham mɨ˜ cajíñꞌˉ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lala: “Niꞌeeˉ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ lajɨɨngˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, Abraham.” Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. lIQ&Jo̱baꞌ güɨguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ cajo̱ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ jángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham. QH&Jo̱ güɨguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ jial calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, co̱ꞌ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Dseángꞌˉ jábꞌˉ calɨ́ngˉ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ caꞌíinꞌ˜nre e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ.” MG&Jo̱baꞌ mɨ˜ cuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ jo̱guɨ jmóorˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ jaˋ cajméerˋ lajo̱ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jmitíˆnaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, co̱ꞌ cajméeˋbre lajo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e canʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉbre. qF[&Jo̱ jaˋ e ta˜ calɨꞌíingˆ quíiˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e caꞌíingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ song lanaguɨ nɨꞌiing˜naꞌ nicá̱ˆnaꞌ fɨˊ jiébꞌˋ. rE]&Dseángꞌˉ bó̱ˉjiʉ lɨ́ɨngˊnaꞌ, co̱ꞌ laꞌuii˜ caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ, jo̱guɨ lana lɨ́ɨngˉnaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜baꞌ jmɨɨ˜ e seemˋbɨꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ bíˋ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ. 8Di&Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ iin˜n e jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e jaˋ caꞌíingꞌ˜naꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e jmitíˆnaꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, co̱ꞌ caꞌíimꞌ˜baꞌ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáamˉ. C &¡I̱ jmɨcaang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ gálatas! ¿Jialɨꞌˊ caꞌuíingˉ e cajgiéengˊ óoˊnaꞌ e joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ? Dsʉco̱ꞌ lajeeˇ e nɨcaguiሠjneaꞌˆ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, røøbˋ nɨcaꞌéeˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e˜ uiing˜ e catángˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. B &Jo̱ jaˋ niguiaaˆ caꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e jaˋ røøiñˋ dseeˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitir˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do, jo̱baꞌ jaˋ calɨꞌnéˉ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ faco̱ꞌ lajo̱.!A;&Jo̱ joˋ seenˉ e laco̱ꞌ iin˜n ꞌñiáꞌˋa lana, co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉ nɨjmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e seenˉ laco̱ꞌ iing˜ írˋ. Jo̱ nɨseenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ íbˋ cajo̱ i̱ cajmiꞌneáangˋ jnea˜ jo̱ cartɨˊ cacuǿøngˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ dseeˉ quiéˉe. O@&Dsʉco̱ꞌ jnea˜, lana lɨ́ɨˊ lafaꞌ nɨꞌlɨɨm˜baa, co̱ꞌ joˋ seenˉ e e júuˆ do quiʉꞌˊguɨ ta˜ quiéˉe, dsʉꞌ lanaguɨ nɨseenˉ e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ catángˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ røøbˋ catánˉn có̱o̱ꞌr˜. %?C&Jo̱ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨnˊn song jáꞌˉ nilíingˋtú̱u̱ e jaˋ dseeˉ røønˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitiiˆ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do mɨ˜ cangɨ́ˋ e nɨcajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. '>G&Jo̱ song jmɨꞌúungˋnaaꞌ jial niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e jaˋ dseeˉ røøˉnaaꞌ fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱b calɨlíꞌˆnaaꞌ e lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ cajo̱, co̱ꞌ jaˋ cajmitíˆnaaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, dsʉꞌ o̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ dseaˋ cajméerˋ e jneaa˜aaꞌ calɨlíꞌˆnaaꞌ lajo̱. X=)&Dsʉꞌ jneaa˜aaꞌ nɨne˜baaꞌ røøˋ e jaˋ íngꞌˋ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitir˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, co̱ꞌ nɨne˜baaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ e jáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáamˉ, lajo̱baꞌ íngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e jaˋ dseeˉ røøˉnaaꞌ fɨˊ quinirˇ. Co̱ꞌ Fidiéeˇ jíñꞌˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitir˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜. ><u&Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, Tʉ́ˆ Simón, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, dseaˋ Israel lɨ́ɨˊnaaꞌ latɨˊ mɨ˜ cangáamꞌ˜baaꞌ, jo̱guɨ jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ ɨˊ dsiˋnaaꞌ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, co̱ꞌ jaˋ jmitir˜ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. ;w&Dsʉꞌ mɨ˜ calɨlíꞌˆi e jaˋ røøˋ ta˜ éeˋ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ caꞌgaanˉ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱, jo̱ cafɨ́ɨˉɨre lala: “ꞌNʉˋ calɨsénꞌˋ e lɨnꞌˊ dseaˋ Israel, jo̱ nɨcajmeeꞌˉ e lafaꞌ jaˋ lɨnꞌˊ dseaˋ Israel, dsʉco̱ꞌ joˋ jmitíꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ íˋ mɨ˜ caquiéꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. Jo̱ ¿jialɨꞌˊ lana iinꞌ˜ e niquiʉ́ꞌˆ ta˜ laguidseaangˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ nijmitir˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel jo̱ lajo̱baꞌ uíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ? Dseángꞌˉ jaˋ dseengˋ laco̱ꞌ ɨˊ oꞌˊ.” Jial íngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ e jaˋ røøiñˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ ;:o& Jo̱ i̱ dseaˋ Israel caguiaangˉguɨ i̱ neáangˊ fɨˊ Antioquía i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ canaaiñˋ éerˋ laco̱ꞌguɨ Tʉ́ˆ Simón nañiˊ faꞌ nɨñiˊbreꞌr e jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do, jo̱ latɨˊ Bernabé canaaiñˋ éerˋ lajo̱ ie˜ jo̱ cajo̱. 9& Co̱ꞌ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ niguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ cuíingˋ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Tiáa˜, co̱lɨɨm˜ gøꞌˊ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. Dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˉ íˋ, cajíimˋ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel do, o̱ꞌguɨ gøꞌˊguɨr co̱lɨɨng˜ có̱o̱iñꞌ˜ do cajo̱, co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ quiʉꞌˊ ta˜ e tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. g8G& Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóˉo fɨˊ Antioquía, jo̱ lajeeˇ jo̱b caguiéˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ jo̱, jo̱ cajíimˉbaare dseángꞌˉ fɨˊ quinirˇ lana, co̱ꞌ jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e cajméerˋ do. j7M& Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ labaꞌ casɨ́ꞌˉguɨr jneaꞌˆ e nijmiguiéngꞌˊ dsiˋnaaꞌ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ tiñíingˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén, dsʉꞌ jneaꞌˆ jéemˊ nɨcajmɨꞌúungˋnaaꞌ e jmooˉnaaꞌ lajo̱. Mɨ˜ caꞌgaangˋ Paaˉ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ Antioquía 6-& Jo̱ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Tʉ́ˆ Simón jo̱guɨ Juan i̱ sɨꞌneaangˇ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ teáangˉ nifɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, íˋbingꞌ i̱ calɨlíꞌˆ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ cacuøꞌˊ jnea˜ e ta˜ jo̱ e iáangˋ dsíirˊ. Jo̱ laco̱ꞌ calɨta˜ dsíiˊ i̱ dseaˋ íˋ e røøbˋ ta˜ jmooˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ røøbˋ júuˆ e guiaˋnaaꞌ do, jo̱baꞌ casá̱ꞌˉbre guóoˋnaaꞌ, jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ Bernabé, jo̱ catɨguaˇ júuˆ quíˉnaaꞌ e jneaꞌˆ nidsijmóˆnaaꞌ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jo̱guɨ i̱ dseaˋ íˋ nidsijméerˉ ta˜ lajo̱b cajo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. )5K&Jo̱ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ do e Fidiéeˇbingꞌ caꞌnáangˉ Tʉ́ˆ Simón e nilíiñˉ dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱ lajo̱b cajo̱ caꞌnáangˉ Fidiéeˇ jnea˜ e nilíinˉn dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ niguiaaˆ e júuˆ jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. E4&Jo̱ jaˋ cajméeˋ i̱ dseaˋ do faꞌ cajmɨsɨ́ɨiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiaaˉ do, co̱ꞌ calɨlíꞌˆbre e Fidiéeˇbingꞌ cacuøꞌˊ jnea˜ e ta˜ e jmóoˋo la lana quiáꞌˉ e guiaaˉ e júuˆ jo̱ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jo̱ lajo̱bɨ Fidiéeˇ cajo̱ cacuøꞌˊbre Tʉ́ˆ Simón ta˜ guiaˊ e júuˆ jo̱ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. i3K&Jo̱ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌneaangˇ e teáaiñˉ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ cajíñꞌˉ faꞌ e jnea˜ nijmɨsɨ́ɨnˆn lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e guiaaˉ do. Dsʉꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ quiéˉ jnea˜ i̱i̱ˋ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. N2&Dsʉꞌ dseángꞌˉ jaˋ cajmitíˆnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ laco̱ꞌ iing˜ i̱ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ do e laco̱ꞌ jaˋ nilɨsɨ́ɨngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ ii˜naaꞌ e ta˜ óoˊnaꞌ e dseángꞌˉ jábꞌˉ e júuˆ jo̱, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱b laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. }1s&Dsʉꞌ e jáꞌˉ, i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ calɨꞌiiñ˜ faꞌ Tito niꞌíñꞌˋ e li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel. Jo̱ i̱ dseaˋ do cangotáaiñꞌ˜ jee˜ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ cá̱rˋ cuente jial guiʉ́ˉ se̱e̱ˉnaaꞌ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ do iiñ˜ faꞌ jneaꞌˆ nisɨɨ˜naaꞌ røøˋ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ nijmitíbˆtú̱u̱ꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quíˉnaaꞌ. 0&Dsʉꞌ jalémꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ Jerusalén røøbˋ casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ jaˋ cajméerˋ laguidseaangˆ e niꞌíngꞌˋ Tito e li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e jmóorˋ, co̱ꞌ dseaˋ griegob lɨiñꞌˊ do jo̱ jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel. #/?&Dsʉꞌ cangóˉbaa fɨˊ jo̱, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ cajmeaꞌˊ Fidiéeˇ jnea˜. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉe fɨˊ Jerusalén, caseángꞌˊnaaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ jǿøˉ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ sɨꞌneaangˇ i̱ teáangˉ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ do, jo̱ lajeeˇ jo̱ cafɨ́ɨˉɨre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e guiaaˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. Dsʉꞌ cajméˉe lajo̱, co̱ꞌ jaˋ iin˜n e jaˋ niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangˉ nifɨˊ do jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméˉe, co̱ꞌ song lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ e ta˜ e nɨcajméˉe do jóng. . 3&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ guiquiʉ̱ˊ jiingˋ lajo̱, cangóbˉtú̱u̱ fɨˊ Jerusalén co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Bernabé, jo̱ jeemˉbɨ́ɨ jaangˋguɨ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ siiˋ Tito cajo̱. g- I&Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e nɨcalɨsɨ́ɨmˉ jnea˜.|, s&Jo̱ lɨco̱ꞌ núuˋ i̱ dseaˋ do e féꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ lala uii˜ quiéˉe: “I̱ dseañʉꞌˋ i̱ jmángꞌˋ jneaa˜aaꞌ gaˋ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, lana nɨngɨrˊ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ røøbˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋ jneaa˜aaꞌ do, jo̱ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do cartɨˊ jngamꞌˊbre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ jo̱, co̱ꞌ lamɨ˜ iiñ˜ dseángꞌˉ niꞌíimˉ e júuˆ do conguiaˊ.” .+ W&Dsʉꞌ ie˜ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea jaˋ mɨˊ cuíiñˋ jnea˜ dseángꞌˉ quiniiˉ lana. &* G&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e táanˋn fɨˊ Jerusalén, jo̱guɨbaꞌ cangóˉo fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cilicia. () K&Jo̱guɨ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiiˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e jaléꞌˋ e jmoꞌˊo la dseángꞌˉ e jábꞌˉ, co̱ꞌ jaˋ fáꞌˉa júuˆ ta˜ júuˆ. D( &Jo̱ fɨˊ jo̱, lají̱i̱ꞌ˜ Tiáa˜ i̱ rúngꞌˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ camánˉn, jo̱ jaˋ camánˉn dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jiéngꞌˋguɨ. p' [&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ e calɨcuíinˋn Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨbaꞌ cangóˉo fɨˊ Jerusalén e cangojmicuíinˋn Tʉ́ˆ Simón, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ cataan˜n jí̱i̱ꞌ˜ guiꞌñiáˋ jmɨɨ˜. '& I&o̱ꞌguɨ ngóˉo fɨˊ Jerusalén ladsifɨˊ cajo̱ e ngosiin˜n e júuˆ do có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nilíinˉn lajo̱ cajo̱. Dsʉꞌ jaˋ cajméˉe lajo̱, co̱ꞌ dsifɨˊ ladob cangóˉo fɨˊ Arabia fɨˊ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ seengˋ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtú̱u̱ fɨˊ Damasco. % &Fidiéeˇ e nilɨñiiˉ e Jesús lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱rˊ, jo̱baꞌ calɨcuíinˋnre e laco̱ꞌ jnea˜ niguiaaˉ e júuˆ quiáꞌˉ jial láaiñˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ nijmee˜e e jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. Dsʉꞌ ie˜ jo̱ jaˋ cangóˉo faꞌ e cangojmɨngɨ́ɨꞌˇɨ dseaˋ jiéngꞌˋ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱, $ 3&Dsʉꞌ Fidiéeˇ caguíñꞌˋ jnea˜ e niꞌuíinˉn dseaˋ quiáꞌrˉ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ nʉ́ꞌˉguɨ nilɨseemˉbaa, jo̱guɨ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáaiñˋ jnea˜ jo̱baꞌ catǿꞌrˉ jnea˜ e nijmee˜e ta˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e iing˜ K# &Jo̱ ie˜ jo̱, jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋn dseaˋ Israel i̱ conrøøngˋjiʉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, lají̱i̱ꞌ˜ jnea˜bingꞌ i̱ jmiti˜guɨ røøˋ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel e jmóorˋ, jo̱guɨ cuǿøˉøre bíˋ e laco̱ꞌ nijmitir˜ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e jo̱. " 3& Jo̱ nɨcanʉ́ʉbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨcuíinˋn Dseaˋ Jmáangˉ, cajméˉbaa úungˋ e cajmitiiˆ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ áangˊ quiéˉe dseaˋ Israel. Jo̱guɨ eáamˊ gaˋ cajmeáanꞌ˜n jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ co̱ꞌ cartɨˊ cajméˉe úungˋ e nijúumˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. x! k& Jo̱guɨ jaˋ caꞌíingꞌ˜ jnea˜ o̱ꞌguɨ calɨtɨ́nˋn quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ cacuøꞌˊ jnea˜ e calɨcuíiˋi e júuˆ jo̱. '  I& Jo̱baꞌ iin˜n e ñíˆbaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e guiaˋ jnea˜ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ e júuˆ jo̱ jaˋ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ la ɨˊ dsíiˊ mogui˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. e E& Jo̱ e jáꞌˉ, jaˋ jmóoˋ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ e jmiꞌiáangˋ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jmiꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇbaꞌ jmóoˋo. Dsʉco̱ꞌ faco̱ꞌ jnea˜ iin˜n e lɨco̱ꞌ nilɨseenˉ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ jaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ jóng. Jial mɨ˜ caꞌuíingˉ Paaˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ Xb~}5|-{$yMwutsqpnlkjehgfoeFcbpaa$_]\ZYX6W,UnTRPjMKJIHGEgDCBBA7@>e=8;;h:8G643213/-*)p'&%$"!\ mU'}l/WX 6  twbHCo̱ꞌ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e jaˋ cajáˉ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ ángeles, dsʉꞌ cajáˉbre e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham. yGkJo̱ laꞌeáangˊ e nɨcaꞌíingˉ Jesús bíˋ quiáꞌˉ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱baꞌ nicaleáamˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ lɨ́ꞌˆ jóꞌˋ jmɨɨ˜ táangˋ fɨˊ jmɨgüíˋ e ꞌgóꞌrˋ nijúuiñˉ. EFJo̱ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ, røøbˋ seaˋ ngúuˊ táangˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨꞌøøngˉnaaꞌ. Jo̱ lajo̱b cajo̱ mɨ˜ cajáˉ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, seabˋ ngúuˊ táaiñˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨꞌøøiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ dseaˋ do caꞌuíiñˉ lajo̱ e laco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e cajúiñˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, caꞌíiñˉ bíˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ quiáꞌˉ ꞌmóˉ. KE Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨr cajo̱:Dseángꞌˉ fɨˊ jaguóˋ Fidiéebˇ seenˉ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiéˉe. Jo̱guɨ jímꞌˉbɨguɨr cajo̱ lala:Lab seenˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˋo̱ i̱ nɨcacuøngꞌˊ Fidiéeˇ jnea˜. D co̱ꞌ lalab féꞌrˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Nifɨ́ɨˆɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋn jial lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ,
jo̱guɨ niꞌøøˉ quiáꞌˉ e jmifénꞌˊn ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seángꞌˊ e jmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ. C Jo̱ cajméeˋ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ joˋ røøngˋguɨ dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ la lɨ́ɨiñˊ ꞌñiaꞌrˊ; jo̱baꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱rˊ do cajméeˋ Fidiéeˇ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ co̱o̱bˋ sɨnʉ́ʉˆ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ jaamˋ Tiquíˆnaaꞌ nɨseengˋ. Jo̱ uii˜ jo̱baꞌ jaˋ e ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, rúꞌˋu, B5 Jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ cajméerˋ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íˋbre cajo̱ e seaˋbɨ jaléꞌˋ e seaˋ. Jo̱ co̱ꞌ iiñ˜ e lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ nilɨseengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ e cangɨ́ɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cajúiñˉ, Fidiéeˇ cajméerˋ e caꞌuíingˉ dseaˋ do dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. Jo̱ lajo̱baꞌ caꞌuíingˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaangˋ i̱ íingˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. |Aq Dsʉꞌ e jáꞌˉ, nɨneˋbaaꞌ e Fidiéeˇbingꞌ cajmeáangˋ Jesús jaˋguɨ faꞌ dseángꞌˉ niiñˉ laco̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ ángeles lajeeˇ e calɨ́iñˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ cajméerˋ e cajúngˉ Jesús cuaiñ˜ quíˉiiꞌ. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ e cangɨ́ɨngˋ Jesús mɨ˜ cajúiñꞌˉ do, jo̱baꞌ lana nɨne˜naaꞌ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ e dseaˋ do caꞌuíiñˉ jaangˋ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ i̱ ꞌnéˉ nijmɨꞌgóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ i̱ ꞌnéˉ nijmiféngꞌˊ dseaˋ cajo̱. @jo̱ cacuǿøꞌ˜re ta˜ e canéˉ nir˜ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ mɨ˜ cacuøˊ Fidiéeˇ e néeˊ ni˜ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e caséerˊ caꞌˊ faꞌ e jaˋ canéˉ niñꞌ˜. Dsʉꞌ doñiˊ faꞌ e cajméerˋ lajo̱, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ ne˜bɨ́ɨꞌ faꞌ e nɨnéeˊ ni˜ dseaˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. ? Jo̱ lajeeˇ cateáˋbaꞌ cajméeꞌˉ e jaˋguɨ niingˉ dseaˋ jmɨgüíˋ laco̱ꞌ jaléngꞌˋ ángeles;
jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cacuǿøꞌ˜re co̱o̱ˋ ta˜ e jloꞌˆ e niingˉ, jo̱guɨ cajméeꞌˉ e cajmɨꞌgóˋ dseaˋ írˋ, ^>5Dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ féꞌˋ jaangˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ:Fidiéeˇ, ¿e˜ lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ eáangˊ iinꞌ˜ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇre?,
jo̱guɨ ¿e˜ lɨ́ɨngˊ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ e laco̱ꞌ ninéˉ níꞌˆre? T=!Jo̱ jaˋ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ ta˜ faꞌ e ninéˉ niñꞌ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e sɨɨ˜naaꞌ lana. 9<kJo̱ lajo̱bɨ Fidiéeˇ cajo̱ cajméerˋ e calɨta˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ jábꞌˉ e júuˆ jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e cajméerˋ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌgøngꞌˊ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ, jo̱guɨ cajméeˋbɨr cajo̱ e ta˜ dsiˋnaaꞌ e lajo̱, co̱ꞌ cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ jmaquíingˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la iáangˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ. Mɨ˜ calɨ́ngˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ;Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ nileángˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨˉnaaꞌ do song jmɨtúmˉbɨ dsiˋnaaꞌ e júuˆ e cacuøˊ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fíiˋnaaꞌ dseángꞌˉ cacuørˊ e júuˆ jo̱ laꞌuii˜, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cajmeꞌˊ jneaa˜aaꞌ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ canúuˉ e júuˆ jo̱, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jneaa˜aaꞌ e dseángꞌˉ lajo̱b cangojéeˊ. ^:5Jo̱ dseángꞌˉ røøbˋ ɨ́ɨˋ íꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cajmɨꞌgóˋ o̱ꞌguɨ cajméerˋ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, dseángꞌˉ iihuɨ́ɨbˊ caꞌíñꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. D9 Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ eáangˊguɨ guíingˋ ꞌnéˉ e nicuǿøꞌ˜ bíˋ yee˜naaꞌ e nijmɨꞌgooˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcajáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ do e laco̱ꞌ jaˋ niꞌnángˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. *8 OJo̱ jaléngꞌˋ ángeles dseaˋ jmɨguíbˋ lɨ́ɨiñˊ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ íbˋ cajo̱ i̱ sɨ́ɨngˋ Fidiéeˇ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ.i7 M Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ faꞌ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ mɨ˜ féꞌrˋ lala:Níˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n, cartɨˊ nijmee˜e e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ nisíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉˋ. '6 I jo̱guɨ nijméeꞌˆ laco̱ꞌ tú̱ˉ juꞌˊ jaléꞌˋ e jo̱ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ júngꞌˋ dseaˋ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ,
jo̱guɨ nijmɨsɨ́ɨnꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmɨsɨ́ɨngˉ dseaˋ sɨ̱ꞌrˆ.Dsʉꞌ ꞌnʉˋguɨ, røøbˋ lɨnꞌˊ contøøngˉ, co̱ꞌ jaˋ sɨsɨ́ɨnꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíinꞌˉ. k5 Q Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ tó̱o̱bˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ, dsʉꞌ ꞌnʉˋ, latab˜ seenꞌˋ.Co̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ niguiábˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ laco̱ꞌguɨ la dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ꞌmɨꞌˊ; -4 U Jo̱guɨ jímꞌˉbɨguɨ Fidiéeˇ cajo̱ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Jó̱o̱rˊ do mɨ˜ féꞌrˋ lala:Janúꞌˋ ꞌnʉˋ, Fíiˋi, ꞌnʉbˋ cajmeeꞌˉ e catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ latɨˊ mɨ˜ uiing˜,
jo̱guɨ ꞌnʉˋbɨ cajo̱ dseaˋ cajmeeꞌˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. t3 c Jo̱guɨ eáamˊ tɨˊ aꞌˊ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ eáamˊ ꞌníꞌˋ manꞌˊ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ;
jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ jnea˜, i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ quíiꞌˉ, caguíinꞌ˜n ꞌnʉˋ
jo̱ cajméˉe lajo̱ e laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋguɨ oꞌˊ laco̱ꞌguɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. v2 gJo̱guɨ dsʉꞌ jíngꞌˉguɨ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do mɨ˜ féꞌrˋ lala:ꞌNʉbˋ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜baꞌ e nicá̱ꞌˆ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ,
jo̱guɨ dseángꞌˉ røøbˋ ɨ́ɨꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do cajo̱. 1 -Jo̱guɨ cajíngꞌˉguɨr cajo̱ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ángeles mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Jmóoˋo e jaléngꞌˋ ángeles quiéˉe lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ guíˋ, jo̱guɨ jmóoˋo e lajaléiñꞌˋ do lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ mɨ˜ sǿngꞌˊ niingˉ jɨˋ. 0 %Jo̱ féꞌˋbɨ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do ie˜ mɨ˜ cacuǿøngˋneiñꞌ do fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ lalab cajíñꞌˉ:ꞌNéˉ nijmifémꞌˊ jaléngꞌˋ ángeles quiéˉe i̱ Jó̱o̱ˋo̱ na. 7/ iCo̱ꞌ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ cajíñꞌˉ e sɨ́ꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ángel lala:ꞌNʉbˋ dseángꞌˉ lɨnꞌˊ Jó̱o̱ˋo̱; jo̱guɨ jmɨɨ˜ na nijmee˜e e nilɨñiˊ dseaˋ e jneab˜ lɨ́ɨnˊn Tiquíiꞌˆ. Jo̱guɨ cajo̱ jaˋ cajíñꞌˉ lala e éeiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ángel:Jneab˜ nilíinˉn Tiquiáꞌˆ dseaˋ do, jo̱guɨ dseaˋ do nilíiñˉ Jó̱o̱ˋo̱. G.  Jo̱ Fidiéeˇ cajméerˋ e ꞌgøngꞌˊguɨ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do laco̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ ángeles, co̱ꞌ nɨcangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ dseaˋ do e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ niingˉguɨ laco̱ꞌguɨ lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ jí̱i̱ꞌ˜ guotɨɨˉ Fidiéeˇ. w- iJo̱guɨ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do, íbˋ i̱ dseángꞌˉ jɨngꞌˋ güeangꞌˆ i̱ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ laco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ ꞌñiaꞌˊbre lɨ́ɨngˊ dseaˋ do cajo̱; jo̱ íbˋ i̱ néeˊ ni˜ lajaléꞌˋ e seaˋ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e nɨcajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e laco̱ꞌ nɨcaleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, nɨcangámꞌˉtu̱r fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ lana dob nɨguiiñ˜ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ cáangˋ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ꞌGøngꞌˊguɨ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ do laco̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ ángeles p, [Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ, lajeeˇ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉ, Fidiéeˇ cangɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌrˉ condséeˊ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱rˊ do cajo̱ cajméerˋ latøøngˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ latɨˊ mɨ˜ uiing˜, jo̱guɨ nɨcangɨ́ɨiñˋ fɨˊ jaguóˋ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do dseángꞌˉ lajaléꞌˋbaꞌ e seaˋ fɨˊ jo̱. + Lají̱i̱ꞌ˜ lamalɨꞌˋguɨ eáangˊ, jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ cangɨ́ɨngˋ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ e caꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jmaquíimˊ lɨ́ɨˊ jial caꞌíñꞌˋ lajaangˋ lajaaiñˋ. ^*5&Jo̱baꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, nimɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galacia.)&Latɨˊ lana jo̱guɨ lɨ˜ dséˉguɨ cajo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ nicuǿꞌˉguɨr jnea˜ iihuɨ́ɨˊ; co̱ꞌ jaléꞌˋ e güɨꞌˊ e quie̱e̱ˉ la lana cuøˊ li˜ e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. 1([&Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌrˉ, güɨlɨseemˋbre juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, jo̱guɨ güɨlíbˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ írˋ cajo̱. C'&Jo̱guɨ joˋ eeˋ ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ song tó̱o̱ˋ li˜ o̱si jaˋ tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ é; dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e quíingˊguɨ quíiˉnaꞌ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ jo̱baꞌ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ ꞌmɨ́ɨmˉ lana. )&K&Dsʉꞌ jnea˜, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e jmóoˋo ráanˉn e jiéꞌˋguɨ; co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúubˆ, jí̱i̱ꞌ˜ jo̱baꞌ sé̱e̱ꞌ˜e̱ teáˋ. Co̱ꞌ laꞌeáangˊ e catángˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆbaꞌ, joˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la lana, jo̱guɨ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e cajúmˉbaa, co̱ꞌ joˋ seenˉ e quiʉꞌˊ ta˜ jnea˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. 6%e& Jo̱ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ úungˋ e tó̱o̱rˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ do jaˋ jmitir˜ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜. Dsʉꞌ jmóorˋ úungˋ e ꞌnʉ́ꞌˋ nitó̱ˆnaꞌ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ e laco̱ꞌ nijmérˉ ráaiñˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e nɨcalɨ́ꞌˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcajmeeˇnaꞌ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ. c$?& Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ úungˋ e nitó̱ˆnaꞌ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ, jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ nijé̱rˉ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ jo̱guɨ e laco̱ꞌ jaˋ nijmeángꞌˋ dseaˋ gaˋ írˋ uii˜ quiáꞌˉ e guiarˊ júuˆ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. w#g& ¡Jo̱ jǿøˉnaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jial tíiˊ cóoꞌ˜ e júuˆ e jmoꞌˊo la quíiˉnaꞌ! R"& Jo̱baꞌ contøømˉ ꞌnéˉ jmóˆnaaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌre, dsʉꞌ la guíingˋguɨ eáangˊ ꞌnéˉ jmóˆooꞌ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Júuˆ ɨ́ɨˋ ꞌgooˋ quiáꞌˉ Paaˉ )!K& Jo̱guɨ song cuøˊ bíˋ yee˜naaꞌ e jmóˆooꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ song dseángꞌˉ jaˋ jmɨtúngˉ dsiˋnaaꞌ e jmóˆooꞌ e jo̱, jo̱baꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ, niꞌíimꞌ˜baaꞌ guiéeˆ quíˉiiꞌ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ.  -&Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ laco̱ꞌ lɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜, co̱ꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ e nijúuiñˉ, niꞌnámˋbre quiáꞌˉ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ laco̱ꞌ iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dob nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lata˜. 0Y&Jo̱ jaˋ jmɨgǿøngˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨgǿøiñˋ Fidiéeˇ. Co̱faꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jniˊ dseaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ, e jo̱b cajo̱ e nisɨtɨ́ɨiñˊ mɨ˜ niróˋ. `9&Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnéˉ cuǿꞌˉbre i̱ dseaˋ i̱ eˊ quiáꞌrˉ do lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñꞌˉ do e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜reiñꞌ do. yk&Dsʉco̱ꞌ lajaangˋ lajaamˋ dseaˋ ꞌnéˉ to̱ꞌˋ fɨ́ɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ. ?w&Dsʉco̱ꞌ lajaangˋ lajaamˋ dseaˋ ꞌnéˉ ɨˊ dsíirˊ su guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e jmóorˋ o̱si jaˋ dseengˋ é. Jo̱ song ɨˊ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ e guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóorˋ do, jo̱ song dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ jǿørˉ jial jmóoˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. 4a&Jo̱ song jaangˋ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ e niingˉguɨr, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ jmɨgǿøngˋ ꞌñiaꞌˊbre song ɨˊ dsíirˊ lajo̱. Q&Jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ dseángꞌˉ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. | s&Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, song móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ nɨcatǿngꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, ꞌnéˉ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜baꞌ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ laco̱ꞌ la seengˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jmeeˉbaꞌ e guiúngˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ ñiim˜ áaˊnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ güɨlíˋ e la quie̱ˊ ꞌnʉ́bꞌˋ cajo̱ nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. oW&Jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ jmɨcǿøngꞌ˜ yee˜naaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ o̱ꞌguɨ nijmɨjløngꞌˆ yee˜naaꞌ o̱ꞌguɨ nijmóˆooꞌ dsihuɨ́ɨngˊnaaꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ cajo̱.G&Jo̱ co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ cuǿøˆ fɨˊ yee˜naaꞌ e e Jmɨguíˋ dob quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ. &Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lafaꞌ cató̱ˉ fɨˊ dseꞌˋ crúubˆ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜, jo̱ lajo̱baꞌ caꞌnaamˋbre quiáꞌˉ e jo̱. dA&jo̱guɨ jaˋ jmɨcǿøngꞌ˜ yaaiñ˜ jee˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌrˊ yaaiñ˜. Jo̱guɨ lajɨbˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ la. 1&Dsʉꞌ mɨ˜ seengˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ e Jmɨguíˋ dobaꞌ jmiꞌneáangˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ e iáangˋ dsíirˊ, jo̱guɨ e seeiñˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ e féngꞌˊ dsíirˊ quiáꞌˉ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ e guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ guiʉ́bˉ éerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jmiti˜bre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cuørˊ, #?&o̱si mɨ˜ dsihuɨ́ɨiñˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, o̱si mɨ˜ jmóorˋ ta˜ jngangꞌˊ rúngꞌˋ, o̱si mɨ˜ jmóorˋ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ, o̱si mɨ˜ dsíngꞌˉ cúiñˆ, o̱si mɨ˜ jmóoˋbɨguɨr jaléꞌˋ e gaˋ e jiéꞌˋ cajo̱. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ laco̱ꞌguɨ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e gaˋ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ niñíiñˋ e Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jaˋ niñíiñˋ guiéeˆ quiáꞌrˉ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ cajo̱. 7g&o̱si mɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ mɨ˜ jmóorˋ ta˜ dseaˋ láangˋ, o̱si mɨ˜ ꞌníꞌˋ níiˉ dseaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, o̱si mɨ˜ jmóorˋ ta˜ jɨ́ɨngˋ, o̱si mɨ˜ suuiñˋ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jaangˋguɨ dseaˋ, o̱si mɨ˜ jmɨnábˉ lɨguíiñˉ, o̱si mɨ˜ iiñ˜ e íˋbre sɨlɨ́ɨꞌrˇ jaléꞌˋ e seaˋ, o̱si mɨ˜ ꞌnaamˋbre quiáꞌˉ rúiñꞌˋ co̱ꞌ jaˋ røøˋ sɨ́ɨiñˋ, o̱si mɨ˜ jí̱i̱ꞌ˜ laꞌóꞌˋ íˋbre tɨˊ dsíirˊ sɨ́ɨiñˋ, jM&Jo̱ jaˋ e huɨ́ɨngˊ e jǿøˆnaaꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cá̱ˋ fɨˊ gaˋ jo̱guɨ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜ faꞌ jaléꞌˋ e la: mɨ˜ ꞌléeˊ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ o̱si jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, o̱si mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ, o̱si mɨ˜ jmóorˋ jaléꞌˋguɨ e jaˋ tíiˊ ta˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ, W'&Dsʉꞌ song ꞌnʉ́ꞌˋ seemˋbaꞌ e quie̱ˊ nifɨˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do joˋ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ lana jóng. :m&Dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ do jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaléꞌˋ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ do. Dsʉco̱ꞌ lajɨˋ tú̱ˉ e na jaˋ røøˋ cǿøngˋ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ e jméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ áaˊnaꞌ do. &Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la guíingˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ: Güɨlɨseemˋbaꞌ contøøngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ jmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ. o W&Jo̱ song jmooˋnaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ o̱si ta˜ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e sɨɨng˜naꞌ, jo̱baꞌ niꞌíimˉ lají̱i̱ꞌ˜ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e seaˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ e cacuøˊ Fidiéeˇ. Jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ j M&Co̱ꞌ lajalébꞌˋ lɨ˜ féꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, e júuˆ labaꞌ eáangˊguɨ lɨti˜: “Jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáangˋ uøꞌˊ.” ~ u& Jo̱guɨ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, Fidiéeˇ catǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ quíiˉnaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ joˋ jméeˆnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ dseaˋ sɨlaamˇ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaang˜naꞌ uíiꞌ˜ e ꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ. r ]& Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ jmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ do e quiáꞌˉ e tó̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ, ¡guiʉ́ˉguɨ faꞌ nidsiꞌíimˊbre conguiaˊ jo̱ lajo̱baꞌ nitiúuiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ! 9 k& Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, faco̱ꞌ jnea˜ guiaˋbɨ́ɨ júuˆ e dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ jméˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ faco̱ꞌ lajo̱, jaˋ e ta˜ e jmángꞌˋ dseaˋ Israel jnea˜ gaˋ jóng. Jo̱ faco̱ꞌ lajo̱b jmóoˋo, jo̱baꞌ jaˋ lɨguíingˉ dseaˋ Israel uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e júuˆ e guiaaˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ jóng. T!& Dsʉꞌ jnea˜ tab˜ dsiiˉ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ niꞌɨ́ˆtu̱ áaˊnaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ laco̱ꞌguɨ ɨˊ dsiˋ jnea˜. Jo̱ Fidiéebˇ nicuǿꞌˉ iihuɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmitíˆnaꞌ, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ i̱i̱ˋ dseaˋ.  & Jo̱ lalab júuˆ ró̱o̱ˋ: “Có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ quie̱bꞌˆ nijméˉ niró̱o̱ˉ ca̱˜ quiáꞌˉ iñíꞌˆ.” <q&Dsʉꞌ o̱ꞌ Fidiéeˇ i̱ cajéengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e cajmeeˇnaꞌ lajo̱, co̱ꞌ dseaˋ do nɨcatǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉbre. &Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, guiʉ́bˉ lamɨ˜ seengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; dsʉꞌ lanaguɨ lɨɨm˜ i̱i̱ˋ nɨcatángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ e nɨcatʉ́ʉˊnaꞌ e joˋ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. <q&Jo̱guɨ song lɨ́ɨˊnaaꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ e lɨ́ɨˊ nañiˊ faꞌ tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ laco̱ꞌguɨ lɨtɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel, dsʉco̱ꞌ jaˋ e quíingˊ e jo̱; co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e quíingˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e jáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáamˉ e laco̱ꞌ nijmiꞌneáangˋnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. %C&Dsʉꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ nɨsɨtaˇ dsiˋnaaꞌ e Fidiéeˇ niꞌíngꞌˋ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. `9&Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e Fidiéebˇ niꞌíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ uíiꞌ˜ e jmitíˆnaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ catiúumˊbaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ caꞌnáamˉ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ joˋ niꞌíingꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiúngˉ Fidiéeˇ do. y&Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nijmitíˆnaꞌ dseángꞌˉ røøbˋ lajaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do.  &Jnea˜ Paaˉ, jo̱ nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe, jo̱guɨ quie̱ˋnaꞌ cuente røøˋ jaléꞌˋ e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, e song cacuǿøꞌ˜ fɨˊ yaang˜naꞌ e nitó̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ laco̱ꞌguɨ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng.  &Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ gálatas, e Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ caleáangˋ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do. Jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nilɨseengˋnaꞌ e sɨlaamˇbaꞌ, jo̱guɨ joˋ cuǿꞌˆtu̱ fɨˊ yaang˜naꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ e nijmitíˆtu̱ꞌ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. p~Y&Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ jó̱o̱ˊ dseamɨ́ˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ, co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨˊɨɨꞌ lafaꞌ jó̱o̱ˊ dseángꞌˉ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ sɨꞌnɨɨngˇ do.6}e&Jo̱guɨ quie̱ˋnaꞌ cuente lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e casɨ́ꞌrˉ Abraham: “Uøøngˉ fɨˊ quíiꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jó̱o̱rˊ do, co̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ jó̱o̱ˊ i̱ dseamɨ́ˋ do lají̱i̱ꞌ˜ guiéeˆ quiáꞌˉ i̱ jó̱o̱ˊ dseángꞌˉ dseamɨ́ˋ quíiꞌˉ i̱ néeˊ ni˜ jalébꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ, yʉ́ʉꞌ˜ Abraham.” l|Q&Jo̱ co̱ꞌ ie˜ jo̱ i̱ jó̱o̱ˊ i̱ dseamɨ́ˋ sɨꞌnɨɨngˇ do cajmeáiñꞌˋ gaˋ i̱ jó̱o̱ˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do i̱ calɨséngˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱b cajo̱ jmóoˋ dseaˋ sɨju̱rˇ cartɨˊ lana e jmáiñꞌˋ gaˋ rúiñꞌˋ. o{W&Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jneaa˜aaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jó̱o̱ˊ Abraham i̱ siiˋ Isáaˊ do lɨ́ɨˊnaaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e nɨcacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lamɨ˜ jéengˊguɨ. 'zG&Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Jmiꞌiáangˋ oꞌˊ, dseamɨ́ˋ, ꞌnʉˋ i̱ jaˋ mɨˊ cangoquieeng˜ yʉ̱ʉ̱ˋ;
jo̱guɨ jmiꞌiáangˋ aꞌˊ cajo̱ e jaˋ mɨˊ caꞌíinꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ mɨ˜ lɨseengˋ jiuung˜ quiáꞌˉ dseaˋ.Dsʉco̱ꞌ ꞌnʉˋ, dseamɨ́ˋ i̱ catʉ́ʉˉ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ, fɨ́ɨngˊguɨ jó̱o̱ꞌˋ nilɨseengˋ laco̱ꞌguɨ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ seengˋ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉ. Jo̱ lanab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. ry]&Dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ catɨ́ɨngˉ e fɨɨˋ Jerusalén ꞌmɨ́ɨˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ. Jo̱guɨ lɨ́ɨˊ lafaꞌ niquíˆbaaꞌ e fɨɨˋ jo̱. x&Jo̱guɨ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Agar do cuøˊ co̱o̱ˋ li˜ quiáꞌrˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sinaí e siꞌˊ fɨˊ Arabia e guǿngꞌˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ Jerusalén i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Israel lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨmˇ. wwg&Jo̱ dsʉꞌ lɨɨm˜ eeˋ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e la; dsʉco̱ꞌ lajɨˋ gángˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lɨɨm˜ eeˋ júuˆ sɨséeˆ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ jaangˋ i̱ siiˋ Agar do cuøˊ co̱o̱ˋ li˜ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajmɨrǿˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ Moi˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sinaí; jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ níingꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨmˇ. v&Jo̱ i̱ jó̱o̱ˊ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ do calɨséiñˋ laco̱ꞌguɨ lɨseengˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ; jo̱guɨ i̱ jó̱o̱ˊ dseángꞌˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do calɨséiñˋ lajo̱b cajo̱, dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ írˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Su&Co̱ꞌ jee˜ e júuˆ jo̱ féꞌˋ e i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do calɨséngˋ gángˉ jó̱o̱rˊ, jaangˋ i̱ calɨséngˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Agar i̱ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e jaˋ ꞌléengꞌ˜, jo̱guɨ i̱ jaangˋguɨ do calɨséngˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ dseángꞌˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Sara i̱ néeˊ ni˜ jalébꞌˋ e óorˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ. t&Jo̱guɨ iin˜n e ningɨɨˉnaꞌ quiéˉe e júuˆ la, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ dseángꞌˉ iing˜naꞌ jmitíˆnaꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜. Jo̱ ¿su jaˋ mɨˊ cangángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jial lɨ́ɨˊ e júuˆ jo̱? s&¡Jo̱ eáamˊ iin˜n e táanˋn jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, co̱ꞌ jiéꞌˋguɨ lɨ́ɨˊ e sɨɨ˜naaꞌ dseángꞌˉ quiniˇnaꞌ lana; co̱ꞌ jaˋ ñiiˉ eeˋ niꞌɨ́ˆ dsiiˉ uii˜ quíiˉnaꞌ! E˜ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Agar jo̱guɨ Sara rr]&Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, caléꞌˋ catú̱ˉ ca̱a̱ˉ iihuɨ́ɨˊ uii˜ quíiˆ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ iihuɨ́ɨˊ íngꞌˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ mɨ˜ lɨseengˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ ca̱a̱ˉ e iihuɨ́ɨˊ do cartɨˊ Dseaˋ Jmáangˉ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌuíingˉnaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Qq&Dsʉꞌ guiʉ́bˉ cajo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ iing˜ e nigüɨtáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌr˜, lɨfaꞌ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ ɨˊ dsíirˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jo̱guɨ ꞌnéˉ e contøømˉ éerˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ eeˉ jnea˜ mɨ˜ táanˋn jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. OX}|pz>y@xwav"ssqonmkj!hg\f2dcbaw_\["YX/UTGSmRP^N LeJHGEJD/BAd?3=<:98y7<4]3g2J/.-Q++/)'`%]#"@!HD4bD  p 7VXzmJo̱ jaléngꞌˋ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel lɨ́ɨiñˊ sɨju̱ˇ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Leví, jo̱ ímꞌˋbre quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijúuiñˉ, jo̱baꞌ júumˉbre jóng lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lafaꞌ seemˋbɨ i̱ Melquisedec do latɨˊ lana. ]3Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ cuǿøngˋ jíngꞌˉ e o̱ꞌ lajo̱ e júuˆ la: Niingˉguɨ jaangˋ dseaˋ i̱ jmigüeangꞌˆ jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ jmigüeangꞌˆ írˋ do. QJo̱ dsʉꞌ i̱ Melquisedec do jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Leví, dsʉꞌ caꞌímꞌˋbre co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e calɨ́ꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, jo̱guɨ cajmigüeamꞌˆbre cajo̱. Jo̱guɨ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ cajo̱ e i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham dobingꞌ i̱ caꞌíngꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ. `9Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e caséeˊ Moi˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ e lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Levíbingꞌ cuǿøngˋ lɨ́ɨngˊ jmidseaˋ, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ seaˋ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ niꞌíngꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ quiáiñꞌˉ, doñiˊ faꞌ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨiñˊ yaaiñ˜ cajo̱. mSJo̱ lana quie̱ˋnaꞌ cuante, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jial tíiˊ laniingˉ calɨ́ngˉ i̱ Melquisedec do e jɨˋguɨ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Abraham cacuøꞌrˊ dseaˋ do co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e calɨ́ꞌrˉ jee˜ ꞌniiˋ mɨ˜ catíiñˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ. -SJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e ñiˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Melquisedec do faꞌ i̱˜ calɨ́ngˉ niquiáꞌrˆ jo̱guɨ i̱˜ calɨ́ngˉ tiquiáꞌrˆ jo̱guɨ i̱˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ caguiaangˉguɨ cajo̱; o̱ꞌguɨ ñiˊ dseaˋ lɨ˜ cangáangꞌ˜ i̱ Melquisedec do o̱ꞌguɨ lɨ˜ cajúiñˉ. Jo̱ latab˜ lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ laniingˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do e latab˜ lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ. .Ujo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, i̱ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do cacuøꞌrˊ i̱ Melquisedec do co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ e calɨ́ꞌrˉ jee˜ e ꞌniiˋ do. Jo̱ i̱ Melquisedec la guǿngꞌˋ “jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ ɨ́ɨˋ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ”; jo̱guɨ co̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do e siiˋ Salem e guǿngꞌˋ “juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ”, jo̱baꞌ cajo̱ siiˋbre “jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ”. \ 3Jo̱ i̱ Melquisedec na calɨ́iñˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e calɨsíˋ Salem ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ eáangˊ, jo̱guɨ calɨ́iñˉ cajo̱ jmidseaˋ laniingˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Jo̱ ie˜ jo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Abraham do nɨꞌiuuiñˉ fɨˊ e jaiñꞌˊ fɨˊ lɨ˜ cangórˉ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ fɨˊ lɨ˜ calɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ jiéꞌˋ; jo̱ lajeeˇ jo̱b cangóˉ Melquisedec e cangojmijíngꞌˊneiñꞌ jo̱ cajmigüeamꞌˆbre cajo̱; :mCo̱ꞌ jo̱b e fɨˊ e caneáaˊ Jesús lamɨ˜ jéengˊguɨ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e niguiéꞌˉnaaꞌ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ é̱e̱ˆ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ cangɨ́ɨiñˋ e óorˋ ta˜ ꞌgooˋ e caꞌuíiñˉ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ quíˉiiꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ calɨ́ngˉ i̱ jmidseaˋ i̱ siiˋ Melquisedec ie˜ malɨɨ˜guɨ do.^5Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ ta˜ dsíiˊ na nɨté̱e̱ˉnaaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do cajo̱; jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ ꞌloꞌˆ ñíˆ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ móoˊ e quíngꞌˋ dseaˋ teáˋ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ e laco̱ꞌ nijé̱ˉ tiiˉ e móoˊ do. Jo̱ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˊ fɨˊ lafaꞌ ꞌmɨꞌˊ e íiˊ, jo̱guɨ lana dob guiiñ˜ fɨˊ lɨ˜ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ. l QJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e tú̱ˉ íingꞌ˜ júuˆ na e cacuøˊ Fidiéeˇ e jaˋ jmɨsɨ́ɨiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jo̱guɨ e jáꞌˉ lɨ́ɨˊ cajo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ quie̱ˊbre júuˆ adseeˋ, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e tú̱ˉ íingꞌ˜ júuˆ na nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e íˋbre nito̱ꞌˋ fɨ́ɨiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ nɨsɨtabˇ dsiˋnaaꞌ cajo̱ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨˉnaaꞌ e sɨjeengˇnaaꞌ e nicuǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. I  Jo̱ co̱ꞌ Fidiéeˇ calɨꞌiiñ˜ e cacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ condséebˊ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ e niꞌíngꞌˋ jaléꞌˋ e nɨcajíñꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuøꞌˊreiñꞌ do, jo̱baꞌ cacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quinirˇ ꞌñiaꞌrˊ e jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijgiéengˉguɨ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíñꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e guiabˊ dsíirˊ e nijmitir˜ jaléꞌˋ e jo̱ e jaˋ jmɨsɨ́ɨiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. ] 3Co̱ꞌ mɨ˜ cuøˊ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌrˉ e lɨɨng˜ e nijmitir˜, jo̱baꞌ e jo̱ jmóorˋ fɨˊ quiniˇ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ niingˉguɨ laco̱ꞌ írˋ. Jo̱ mɨ˜ cuøˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseaˋ i̱ niingˉguɨ, jo̱baꞌ la guíimˋ ꞌnéˉ nijmitir˜ e júuˆ quiáꞌrˉ do. ^ 5Jo̱ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cajéemˋbre e féngꞌˊ dsíirˊ e nijmiti˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíñꞌˉ; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌímꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. W 'Jo̱ e lab júuˆ e cacuøꞌrˊ dseaˋ do ie˜ jo̱ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “E jábꞌˉ, jneab˜ nijmigüeanꞌˆn ꞌnʉˋ jo̱guɨ nijmee˜e e nilɨseengˋ i̱ ꞌleáangˉ dseaˋ sɨjú̱ꞌˆ.” %C Jo̱ ie˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ e jo̱ dseángꞌˉ cajmitir˜ ꞌñiaꞌrˋ, co̱ꞌ jaˋ i̱i̱ˋ seengˋ i̱ ꞌgøngꞌˊguɨ laco̱ꞌ írˋ i̱ nicuǿꞌrˉ júuˆ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ. 4a Jo̱ jaˋ ii˜naaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋ nijméeˆnaꞌ fɨ́ngꞌˉnaꞌ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e ꞌnʉ́ꞌˋ nijméeˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ lɨtúngˉ dsíirˊ doñiˊ eeˋ dsijéeˊ fɨˊ lɨ˜ nɨcasíngꞌˋ yaaiñ˜, jo̱ laꞌeáangˊ e jo̱baꞌ e nɨdsijéeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ e nɨnaaiñˋ íñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ <q Jo̱ ii˜naaꞌ e lajaangˋ lajaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jméeˆbɨꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ e jmɨcó̱o̱ꞌˇ rúngꞌˋnaꞌ lata˜ seengˋnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ niñíingˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nisɨjeengˇnaꞌ e catɨ́ɨngˉnaꞌ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. w Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ dsíirˊ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajmeeˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcajmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e nɨcajmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ íˋ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmooˋnaꞌ lana. % Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, dsʉꞌ doñiˊ faꞌ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, dsʉꞌ o̱faꞌ nɨcafáꞌˉa uii˜ quíiˆnaꞌ, co̱ꞌ eáamˊ nita˜ dsiiˉ e dseángꞌˉ teábˋ teáangˉnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. wjo̱ dsʉꞌ song e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do caꞌiáangˋ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌmató̱o̱ˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ onuuˋ guíiˉ, jo̱baꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e uǿˉ do jóng; jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e tɨˊ lɨ˜ nijé̱bꞌˉ Fidiéeˇ e güeangꞌˆ quiáꞌrˉ e cata̱ꞌrˊ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do, jo̱ niꞌíimˉ cartɨˊ nicóˋ. E lab e júuˆ e cuøˊ ta˜ dsíiˊ e té̱e̱ˉnaaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ 0YJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caꞌíngꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ catʉ́ˋtu̱r fɨˊ teáaiñˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ e caꞌíngꞌˋ jaléꞌˋ jmɨ́ɨˊ e tu̱u̱ˋ; jo̱ mɨ˜ niróˋ jaléꞌˋ e cangojnea˜ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do, jo̱guɨb nilɨꞌíingˆ ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cajníˋ do; 'jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌíngꞌˋ jaléꞌˋ e na, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catʉ́ˋtu̱r lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌíñꞌˋ do, jo̱baꞌ joˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jóng e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋtu̱ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ fɨng song jmóorˋ lajo̱, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e íˋbre niteángˉtu̱r i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ caléꞌˋ catú̱ˉ, co̱ꞌ fɨng song jmóorˋ lajo̱, jo̱baꞌ nilǿøngˉtu̱r dseaˋ do jóng. 8ijo̱guɨ e nɨñiˊbre jial tíiˊ dseángꞌˉ guiʉ́ˉ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ e jmɨgüíˋ ꞌmɨ́ɨˉ e nilɨseaˋ ie˜ jo̱, b=Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨjáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e nɨcajmiꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ e nɨcaꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cuøˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, ?~wJo̱ majmóˆguɨ́ɨꞌ bíˋ e niꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e nilíiˉnaaꞌ. }1o̱si jial mɨ˜ saangˋ dseaˋ jmɨɨˋ, o̱si e˜ uiing˜ mɨ˜ quidsiˊ dseaˋ guóorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mogui˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, o̱si jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajúngˉ, o̱si jial mɨ˜ niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ. | Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, maté̱e̱ˆguɨ́ɨꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˆnaaꞌ cartɨˊ niꞌuíingˉnaaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ jaˋ jmɨtɨ́ɨˋtú̱u̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e canʉ́ˆnaaꞌ laꞌuii˜ do quiáꞌˉ jial quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ quiáꞌˉ jial mɨ˜ tʉ́ˋ dseaˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e siꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóˉ, jo̱guɨ jial jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, {+Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ dseaˋ cǿøngꞌ˜, lafaꞌ jmiñibˇ tɨ́ɨngˋ íˋ gøꞌrˊ, co̱ꞌ íˋbingꞌ nɨtɨ́ɨngˋ guiꞌˊ e˜ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e˜ e jaˋ dseengˋ, jo̱ nɨsɨtɨ́ɨmˇbre e jmóorˋ jí̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ.rz] Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ yʉ̱ʉ̱ˋ píꞌˆ i̱ ɨ̱́ꞌˋ jmangꞌˆ fiꞌˊ, lajo̱b lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líꞌˋ guiꞌˊ su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. [y/ Jo̱ nɨngóobˊ eáangˊ e caꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lana nɨdsi˜ íꞌˋ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ tɨfabꞌˊ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱; dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ rɨquɨbꞌˊ lɨ́ɨˊ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨꞌneángˉtu̱ꞌ jaangˋ tɨfabꞌˊ i̱ niꞌéꞌˉtu̱ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcanʉ́ʉˆnaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Co̱ꞌ lanaguɨ eáamˊ joˋ teáˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ yʉ̱ʉ̱ˋ píꞌˆ e jmangꞌˆ fibꞌˊ iing˜naꞌ uꞌˆnaꞌ, jo̱ jaˋ iing˜naꞌ cøꞌˆnaꞌ laco̱ꞌ gøꞌˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜. 9xk Jo̱ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e ii˜naaꞌ e nisíiꞌ˜guɨ́ɨꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ e nɨcasɨɨ˜naaꞌ na, lɨfaꞌ huɨ́ɨmˊjiʉ quíˉnaaꞌ e niꞌéeˆnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ eáamˊ táꞌˉjiʉ ngángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ jo̱. Mw Jo̱baꞌ Fidiéeˇ caꞌnáaiñˉ dseaˋ do e óorˋ ta˜ ꞌgooˋ e lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ calɨ́ngˉ i̱ jmidseaˋ i̱ siiˋ Melquisedec ie˜ malɨɨ˜guɨ do. Jial dseáangꞌ˜ e nilɨtúngˉ dsíiˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ v Jo̱ mɨ˜ caꞌuíiñˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíiñˆ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ nɨcuǿøngˋ leáiñˉ lata˜ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do. 8uiJo̱ doñiˊ faꞌ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, dsʉꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉbaꞌ e cangongɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do e laco̱ꞌ calɨlíꞌrˆ jial ꞌnéˉ jmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ mɨ˜ quiʉꞌˊ Tiquiáꞌrˆ ta˜ lajo̱. ?twJo̱ lajeeˇ cateáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, eáamˊ teáˋ caféeiñꞌ˜ Fidiéeˇ jo̱guɨ camɨꞌrˊ dseaˋ do e ngocángˋ dsíirˊ carjɨˋ quɨꞌˊbre e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ e nileángˉneiñꞌ fɨˊ ni˜ ꞌmóˆ; jo̱ uíiꞌ˜ e cajmiti˜ Dseaˋ Jmáangˉ carˋ ngocángˋ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jábꞌˉ canúuˉ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. ]s3Jo̱ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ mɨ˜ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do lala:Jo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨb˜ óoꞌˋ ta˜ e lɨnꞌˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ngˉ i̱ jmidseaˋ i̱ siiˋ Melquisedec ie˜ malɨɨ˜guɨ do. -rSJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ o̱ꞌ ꞌñiaꞌrˊ dseaˋ caꞌnángˉ ꞌñiaꞌrˊ e niꞌérˉ e ta˜ ꞌgooˋ jo̱ e caꞌuíiñˉ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ caꞌnáangˉ írˋ e niꞌérˉ e ta˜ ꞌgooˋ jo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ cajíñꞌˉ lala malɨɨ˜guɨ eáangˊ:ꞌNʉbˋ dseángꞌˉ lɨnꞌˊ Jó̱o̱ˋo̱; jo̱guɨ jmɨɨ˜ na jneab˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn Tiquíiꞌˆ cajo̱. qJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmeángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e niꞌérˉ e ta˜ ꞌgooˋ la e niꞌuíiñˉ jaangˋ jmidseaˋ laniingˉ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ ꞌnáangˋ dseaˋ e laco̱ꞌ niꞌérˉ e ta˜ ꞌgooˋ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jmidseaˋ laꞌuii˜ i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Aarón. 3p_jo̱ co̱ꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ do, jo̱baꞌ ꞌnéˉ lɨɨng˜ e feáꞌˉ niji̱ꞌrˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌrˉ yaaiñ˜ jo̱guɨ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ cajo̱. o'Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ do ñiˊbre jial huɨ́ɨngˊ e jaˋ niténgꞌˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ tɨ́ɨmˉbre e nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ ñiˊ e dseebˉ éerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do; 9n mJo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíbˋ lɨ˜ ꞌnáangˋ dseaˋ jaléngꞌˋ jmidseaˋ laniingˉ e laco̱ꞌ niꞌérˉ ta˜ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e niguiárˉ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ feáꞌˉ e nicuǿꞌrˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e nijngáiñꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ catɨ́ɨngˉ dseaˋ do e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. DmJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e nidsiquiéengˇnaaꞌ fɨˊ quiniˇ é̱e̱ˆ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaa˜aaꞌ mɨ˜ dseángꞌˉ ꞌnéˉ quíˉiiꞌ lajo̱; dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ eáangˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ dsíngꞌˉ eáangˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ cajo̱.Xl)Jo̱ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ quíˉiiꞌ do quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e nilíꞌˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jneaa˜aaꞌ, dsʉco̱ꞌ nɨñiˊbre jial dseángꞌˉ huɨ́ɨngˊ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jaˋ nitéꞌˉnaaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. Co̱ꞌ dseaˋ íˋ cajo̱ cangɨ́ɨmˊbre jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, lɨfaꞌ írˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ caꞌéerˋ. 6keJo̱ co̱ꞌ Jesús dseaˋ lɨ́ɨiñˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ do quíˉiiꞌ, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ nɨcangángꞌˉtu̱ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e té̱e̱ˉnaaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. #j? Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ líˋ ꞌmeáˉ dseaˋ e jaˋ ñiˊ Fidiéeˇ o̱si e jaˋ jǿørˉ é, co̱ꞌ jalébꞌˋ e jmooˉnaaꞌ nɨñirˊ jo̱guɨ nɨjǿørˉ cajo̱, jo̱guɨ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇbre cajo̱ lɨ˜ niꞌɨ́ˉ íꞌˋ røøˋ quíˉiiꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jesús lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ Ni Co̱ꞌ eáamˊ ꞌgøngꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ cuøˊ e seengˋ dseaˋ. Jo̱ eáangˊguɨ jloꞌˆ bíˋ quiáꞌˉ jo̱guɨ íingˉguɨ ta˜ cajo̱ laco̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e ꞌméˉ lajɨˋ tú̱ˉ taangˋ, jo̱guɨ cuøˊ e ngángꞌˋ dseaˋ jial laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e ɨˊ dsíirˊ fɨˊ dsíirˊ jo̱guɨ jial e ɨˊ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ cuøˊ e lɨñiˊ dseaˋ su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ jo̱guɨ su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ e iiñ˜ nijmérˉ. 4ha Jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nicuǿøꞌ˜bɨ bíˋ yee˜naaꞌ e laco̱ꞌ niñíingˋnaaꞌ e nijmiꞌíngꞌˊnaaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jneaa˜aaꞌ jaˋ nijmóˆooꞌ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ dseaˋ Israel do ie˜ malɨɨ˜guɨ do mɨ˜ jaˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ calɨnʉ́ʉꞌr˜ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. Sg Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨ́ɨngˋ e nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ nijmiꞌíñꞌˊ e nɨcatáiñꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmérˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajmiꞌíngꞌˊ Fidiéeˇ mɨ˜ cangɨ́ˋ e catáiñꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e cajméerˋ latøøngˉ jmɨgüíˋ. Vf% Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ seaˋbɨ fɨˊ e niñíingˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. ieKCo̱ꞌ faco̱ꞌ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Josué cacuøꞌrˊ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel fɨˊ e nijmiꞌíñꞌˊ ie˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuǿꞌˉreiñꞌ, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ ta˜ caféꞌˋ Fidiéeˇ e nilɨseaˋ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ e nijmiꞌíngꞌˊ dseaˋ lana faco̱ꞌ lajo̱. wdgJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcaté̱e̱rˋ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lɨ˜ líꞌˆ dseaˋ e niꞌíñꞌˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ e jmɨɨ˜ jo̱b lɨ́ɨˊ lana. Co̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcasɨ́ꞌrˉ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e cajmeꞌˊ dseata˜ Davíꞌˆ fɨˊ ni˜ jiˋ ie˜ lamɨ˜ casúungˉ jmiguiʉˊ ji̱i̱ˋ e cajméeˋ dseaˋ Israel saangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ:Jo̱ song lana ninúuˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ jmooˋnaꞌ saangˋ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. >cuJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ canúuˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ jaˋ cangɨ́ɨiñˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ saamˋ dsíirˊ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Dsʉꞌ latɨˊ lana tíiˊbɨ e niꞌíngꞌˋ dseaˋ e jo̱, co̱ꞌ cuøˊbɨ Fidiéeˇ fɨˊ e nijmiꞌíngꞌˊ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜. -bSJo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Fidiéeˇ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ saangˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌr˜ do:Jaˋ niñíingˋ i̱ dseaˋ na e nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ laco̱ꞌ ngóoˊ jmɨɨ˜. `a9Co̱ꞌ nɨne˜baaꞌ e lajaléꞌˋbaꞌ ninéeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lamɨ˜ uiing˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ féꞌˋ lala:Jo̱ lajeeˇ jñʉ́ʉˉ jmɨɨ˜ catóbꞌˊ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cajmiꞌímꞌˊbre mɨ˜ catɨ́ˋ e jmɨɨ˜ guiéˉ do. `}Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜guɨ́ɨꞌ, dseaˋ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨˋɨɨꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, niñíimˋbaaꞌ e nijmiꞌíngꞌˊnaaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ éengˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ mɨ˜ féꞌrˋ lala:Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ sɨguíinˆn quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ saangˋ dsíiˊ do,
jo̱baꞌ cacuǿˋø júuˆ quiéˉe quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala, e dseángꞌˉ jaˋ niñíiñˋ e nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ laco̱ꞌ ngóoˊ jmɨɨ˜. Jo̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ lajo̱ nañiˊ faꞌ cartɨˊ mɨ˜ canaangˋ uiiñ˜ jmɨgüíˋbaꞌ catáiñꞌˊ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ e cajméerˋ latøøngˉ jmɨgüíˋ. g_GCo̱ꞌ nɨcaguiabˊ dseaˋ júuˆ fɨˊ jee˜ jneaa˜aaꞌ quiáꞌˉ jial láangˋ Fidiéeˇ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangɨˊ fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ do malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Dsʉꞌ jaˋ e ta˜ calɨꞌíingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jo̱ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ e júuˆ e canúurˉ do o̱ꞌguɨ calɨnʉ́ʉꞌr˜ cajo̱. g^ IJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e lajeeˇ e seaˋbɨ fɨˊ quíˉiiꞌ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lajeeˇ jo̱ ꞌnéˉ e nijmiñiimˇ dsiˋnaaꞌ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jneaa˜aaꞌ niꞌnángˋnaaꞌ faꞌ e jaˋ niꞌíingꞌ˜naaꞌ e jo̱. f]EJo̱ lajo̱b calɨlíꞌˆnaaꞌ e jaˋ calɨ́ꞌˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do faꞌ e nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do.\3Jo̱guɨ ¿i̱˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ e jaˋ nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do? Có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ íbˋ cajo̱, co̱ꞌ jaˋ cajméerˋ nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. A[{Jo̱guɨ ¿i̱˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cajméeˋ Fidiéeˇ guíiñˉ lajeeˇ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ? Có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íbˋ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ cabeángꞌˋ dseeˉ yaang˜ ie˜ jo̱, jo̱baꞌ cajúiñˉ táꞌˉ jáiñˋ fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ cartɨˊ cadsémˉbre. &ZEJo̱ ¿i̱˜ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ saangˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ mɨ˜ cangɨ́ˋ e canúurˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do? Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ caꞌuǿøngˋ Moi˜ fɨˊ Egipto, dseaˋ íˋbingꞌ i̱ cajméeˋ saangˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. YJo̱ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Jo̱ song lana ninúuˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ jmooˋnaꞌ saangˋ áaˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ dseaˋ áangˊ quíiˉnaꞌ dseaˋ Israel malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajméerˋ saangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lajeeˇ cangɨrˊ fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ. ,XQJo̱ lata˜ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ song teáˋbɨ té̱e̱ˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ lata˜ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨ˜ jmɨgüíˋ la lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcajméeˉnaaꞌ latɨˊ mɨ˜ uiing˜. )WK Co̱ꞌ lajeeˇ lana, lajeeˇ e fémꞌˊbɨ dsíiˊ Fidiéeˇ, lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e cuǿꞌˆguɨ bíˋ rúmꞌˋbaꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ nijmɨgǿøngˋ yaang˜naꞌ e niténgꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ, co̱ꞌ fɨng song cajmeeˇnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ niꞌuíingˉnaꞌ e saamˋtu̱ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jóng. 0VY Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jmiñiingˇ óoˊnaꞌ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ nijméeˆnaꞌ saangˋ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijmɨtúngˉ áaˊnaꞌ fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íbˋ i̱ jáꞌˉ i̱ cuøˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. "U= Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ sɨguíinˆn quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe do, jo̱baꞌ cacuǿˋø júuˆ quiéˉe quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala:“Dseángꞌˉ jaˋ niñíiñˋ e nijmiꞌíñꞌˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ laco̱ꞌ ngóoˊ jmɨɨ˜”. +TO Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ eáamˊ calɨguíinˉn có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jo̱ cafɨ́ɨˉɨre lala:“Contøømˉ i̱ dseaˋ quiéˉe la jaˋ mɨˊ caꞌíñꞌˋ e jnea˜ quie̱e̱ˉ nifɨˊ quiáꞌrˉ o̱ꞌguɨ iiñ˜ e nijmitir˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe.” XS) Jo̱ féꞌˋbɨ Fidiéeˇ:Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíiˉnaꞌ contøømˉ cajméerˋ e calɨꞌiiñ˜ e calɨñirˊ e su dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇo̱re,
doñiˊ faꞌ lajeeˇ e cangɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ cangáˉbre jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e cajméˉe có̱o̱ꞌr˜ lajeeˇ tu̱lóˉ ji̱i̱ˋ. \R1jo̱baꞌ jaˋ jmooˋnaꞌ saangˋ áaˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ dseaˋ áangˊ quíiˉnaꞌ, dseaˋ Israel, mɨ˜ cajméerˋ saangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ ie˜ lamɨ˜ cangɨrˊ fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, mɨ˜ calɨꞌiiñ˜ calɨñirˊ jial tíiˊ féngꞌˊ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ do. VQ%Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ lala:Jo̱ song lana ninúuˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, 1P[Jo̱ dsʉꞌ Dseaˋ Jmáangˉ dseángꞌˉ røøbˋ éerˋ ta˜ quiáꞌrˉ e lɨ́ɨiñˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ e néeˊ nir˜ dseaˋ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ. Jo̱ jneaꞌˆbɨ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do song jáꞌˉbɨ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ carˋ ngocángˋ dsiˋnaaꞌ, jo̱guɨ song sɨjeengˇnaaꞌ e nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e niñíingˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jial niñíingˋ dseaˋ e jmiꞌíñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laco̱ꞌ ngóoˊ jmɨɨ˜ ;OoJo̱ dseángꞌˉ røøbˋ dseángꞌˉ caꞌéeˋ Moi˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e caꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do; jo̱ jaléꞌˋ ta˜ e cajméerˋ do quiáꞌˉ e féꞌrˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ e nijméˉ Fidiéeˇ cøøngˋguɨ. N7Jo̱ dseaˋ jmɨgüíˋbingꞌ jmoꞌˊ jaléꞌˋ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cajméeˋ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ. 8MiDsʉꞌ eáangˊguɨ catɨ́ɨngˉ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ Jesús laco̱ꞌguɨ Moi˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ eáangˊguɨ catɨ́ɨngˉ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ i̱ dseaˋ íˋ laco̱ꞌguɨ e ꞌnʉ́ʉˊ do ꞌñiaꞌˊ. zLmJo̱ dseángꞌˉ eáamˊ røøˋ éeˋ Jesús jaléꞌˋ ta˜ e cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ, jo̱guɨ røøˋ caꞌéeˋ Moi˜ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e cajméerˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. .K WJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmiguiémꞌˊ áaˊnaꞌ carˋ ngocángˋ óoˊnaꞌ e Jesús i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ, caꞌuíiñˉ jaangˋ jmidseaˋ i̱ laniingˉguɨ jee˜ jaléngꞌˋ jmidseaˋ e laco̱ꞌ niféꞌrˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ uii˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. WJ'Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cangɨ́ɨngˊ Jesús jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e laco̱ꞌ nitéiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, dsʉꞌ jaˋ calɨ́ˉ lajo̱, jo̱baꞌ lana dseaˋ do nɨcuǿømˋ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaa˜aaꞌ mɨ˜ ngɨɨngˇnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijiʉ́ꞌˋnaaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ.1I[Jo̱ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ do, jo̱baꞌ la guíimˋ ꞌnéˉ e caꞌuíiñˉ røøbˋ laco̱ꞌ dseaˋ do. Jo̱ uíiꞌ˜ lajo̱baꞌ caꞌuíiñˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jaangˋ jmidseaˋ i̱ laniingˉguɨ eáangˊ i̱ éeˋ røøˋ lata˜ jo̱guɨ i̱ eáangˊ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ do, jo̱guɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. H~j|zyYxvrus{rPqHomkwjnihgkeb`^8][ZYVSRPNLKJI:GED@?=c:9M7420.+'&$#! Pa< x(_I Jo̱ lajalémꞌˋ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e dsijíiñꞌ˜ jóꞌˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜; jo̱ jmóorˋ lajo̱, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ tɨguaˇ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ írˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Dsʉꞌ jaléꞌˋ e jmóorˋ do, jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ e røøngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. O^ Jo̱ uíiꞌ˜ e Dseaˋ Jmáangˉ nɨcajmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quíˉiiꞌ lata˜, jo̱baꞌ uíiꞌ˜ e jo̱ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ guiúngˉ fɨˊ quinirˇ. ]) Jo̱ cajímꞌˉbɨguɨ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱ e casɨ́ꞌrˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ lala: “Teaa˜, lana lab nɨcagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nijmee˜e dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e iing˜ ꞌnʉˋ.” Jo̱ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e mɨ˜ cagüéngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, caséerˊ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉguɨ jo̱guɨ e ꞌgøngꞌˊguɨ eáangˊ cajo̱, jo̱guɨ cabꞌˊ caꞌnaangˋ e feáꞌˉ e lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ jmóorˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. \/ Jo̱ nɨcajíngꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ iing˜ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ tɨˊ dsíirˊ e ji̱ꞌˊ dseaˋ jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ núuˆ fɨˊ quinirˇ o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ feáꞌˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ nɨcacáangˉ fɨˊ nifeꞌˋ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseaˋ do dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ. Jo̱ cajíñꞌˉ lajo̱ doñiˊ faꞌ e lajo̱b ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cacuøꞌrˊ Moi˜ ie˜ malɨɨ˜guɨ do, e dseángꞌˉ lajo̱b guíingˋ ꞌnéˉ jméˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. [ jo̱baꞌ lalab cafáꞌˉa: “Lab cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nijmitiiˉ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ iing˜ ꞌnʉˋ, Fíiˋi Fidiéeˇ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quíiꞌˉ lɨ˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiéˉe.” vZe Jo̱ co̱ꞌ jaˋ tɨˊ óoˊ ꞌnʉˋ mɨ˜ jíngꞌˋ dseaˋ jóꞌˋ núuˆ i̱ nɨcacáangˉ fɨˊ nifeꞌˋ o̱si jaléꞌˋ feáꞌˉ e jiéꞌˋguɨ e cuøꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ e laco̱ꞌ niꞌíinꞌˉ dseeˉ quiáꞌrˉ, Y Jo̱ co̱ꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ yaang˜ e jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ do e niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱baꞌ mɨ˜ cagüéngˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, lalab casɨ́ꞌrˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ:Jo̱ co̱ꞌ jaˋ tɨˊ óoˊ ꞌnʉˋ e ji̱ꞌˊ dseaˋ jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ ꞌlɨɨ˜ fɨˊ quiníꞌˆ o̱ꞌguɨ e ji̱ꞌˊ dseaˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ feáꞌˉ e laco̱ꞌ jmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ,
jo̱baꞌ ꞌnʉˋ nɨcacuǿøꞌ˜ jnea˜ ngúuˊ táanˋn có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨꞌøønˉ e laco̱ꞌ nijmitiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ, Fíiˋi Fidiéeˇ. pXY Co̱ꞌ dseángꞌˉ e jábꞌˉ, e jmɨ˜ güɨtሠjiuung˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨ˜ jaléngꞌˋ joꞌchíꞌˆ dseángꞌˉ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. pWY Jo̱ uiing˜ e dsica̱rˊ e jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ do fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmiguiéngꞌˊ dsíirˊ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ e lɨ́ɨmˊbɨr dseaˋ óoˋ dseeˉ. nVU Co̱ꞌ faco̱ꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do dseángꞌˉ e jáꞌˉ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e niꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱baꞌ joˋ ɨ́ˉ dsíiˊ dseaˋ jóng e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ óoˋ dseeˉ, jo̱guɨ nitʉ́ˋbre cajo̱ e nicuǿrˉ jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ faco̱ꞌ lajo̱. mU U Jo̱ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ do cuøˊ li˜ e laco̱ꞌ lɨñiˊjiʉ dseaˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nidsijéeˊ cøøngˋguɨ, dsʉꞌ o̱ꞌ dseángꞌˉ jial laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e jo̱. Jo̱baꞌ jaléꞌˋ e feáꞌˉ e cuøˊ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ do laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ dseángꞌˉ e nilɨguiʉ́ˉ dsíiˊ dseaˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. NT jo̱ lajo̱b Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ co̱o̱ˋ néeꞌ˜baꞌ sɨꞌíiñˆ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ e laco̱ꞌ conguiaˊ caꞌíiñˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ mɨ˜ nijáaˊtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ, joˋ nijáarˊ faꞌ e nijúungˉtu̱r uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ nijáaˊbre dsʉꞌ e jaleaaiñ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nisɨjeengˇ írˋ i̱ nɨsɨtaˇ dsíiˊ e nigüéengˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ.!S; Jo̱ co̱ꞌ co̱o̱ˋ néeꞌ˜baꞌ e júungˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, niguilíiñˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ lajeeˇ ie˜ lamɨ˜ seengˋguɨr fɨˊ jmɨgüíˋ la, kRO Co̱ꞌ faco̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ catɨ́ˋ jóng e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ ie˜ lamɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ faco̱ꞌ lajo̱; dsʉꞌ lajeeˇ lana jo̱ cartɨˊ mɨ˜ niguiáˋ jmɨgüíˋ, co̱o̱ˋ néeꞌ˜baꞌ dseángꞌˉ cagüéngˉ dseaˋ do fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ co̱o̱ˋ néebꞌ˜ cajo̱ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ conguiaˊ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. >Qu Jo̱ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ jaléngꞌˋ jmidseaˋ laniingˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel ꞌnéˉ e dsitáaiñꞌ˜ e fɨˊ É̱e̱ˆ lɨ˜ Laniingˉ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do e dsijí̱i̱ꞌr˜ jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ jmidseaˋ íˋ, co̱ꞌ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊbaꞌ caꞌíˉ dseaˋ do fɨˊ É̱e̱ˆ lɨ˜ nɨgüeangꞌˆguɨ fɨˊ ñifɨ́ˉ e cacuørˊ jmɨꞌøøiñˉ, jo̱ jaˋ caꞌírˉ jmiguiʉˊ ya̱ꞌˊ. |Pq Jo̱ dsʉꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jaˋ caꞌírˉ fɨˊ É̱e̱ˆ Laniingˉ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ e cajmeꞌˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ e ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ lɨ́ɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ lafaꞌ co̱o̱ˋ e li˜ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ Laniingˉ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ dseángꞌˉ fɨˊ ñifɨ́bˉ lɨ˜ caguiéiñꞌˉ, jo̱ lana dob nɨguiiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ e mɨꞌrˊ dseaˋ do uii˜ quíˉiiꞌ. GO Jo̱ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ güeangꞌˆ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmáangˋ ta˜ fɨˊ dsíiˊ jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ rúmꞌˋjiʉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ, jo̱ jaléꞌˋ e seaˋ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ do lɨgüeangꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ núuˆ; jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋguɨ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseángꞌˉ lajɨbˋ nigüeangꞌˆ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmɨˊ e ꞌgøngꞌˊguɨ laco̱ꞌ jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ. (NI Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, e có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ jmɨˊbaꞌ lɨgüeangꞌˆ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ; jo̱guɨ cajo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ Fidiéeˇ dseeˉ song jaˋ catu̱u̱ˋ jmɨꞌøøngˉ. Laꞌeáangˊ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ laangˉnaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ xMi Jo̱guɨ caꞌéeˉbɨ Moi˜ e jmɨꞌøøngˉ do cajo̱ fɨˊ dsíiˊ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ güeangꞌˆ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ ni˜ jaléꞌˋ e jmáangˋ ta˜ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ do. L' Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e jo̱, lalab cajíngꞌˉ Moi˜ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel do: “E jmɨꞌøøngˉ la cuøˊ e tíiˊ ni˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nijmitíˆbaaꞌ.” >Ku Jo̱ ie˜ malɨɨ˜ do Moi˜ cajmeꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ nijmitiñꞌ˜ do fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌrˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cacá̱rˋ co̱o̱ˋ sɨɨˉ e sɨlɨ́ɨngˇ e ꞌñʉ́ʉꞌ˜ ñiˊ yʉ̱́ʉ̱ˉ, jo̱ cajgiéerˉ jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ e nɨsɨcangꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ fɨˊ ni˜ lɨ˜ to̱o̱˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌrˊ do, jo̱guɨ cajgiéeˉbre quiáꞌˉ lajɨɨngˋ dseaˋ do cajo̱. nJU Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ e júuˆ tɨguaˇ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do la guíimˋ ꞌnéˉ jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ núuˆ e laco̱ꞌ seaˋ bíˋ quiáꞌˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. 0IY Co̱ꞌ jaˋ bíˋ seaˋ e ningɨ́ngˉ fɨˊ jaguóˋ i̱ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ jaléꞌˋ e jo̱ lajeeˇ e seemˋbɨ i̱ dseaˋ i̱ nicuǿˉ do, dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúumˉ i̱ dseaˋ i̱ nicuǿˉ do, jo̱guɨbaꞌ nɨseaˋ fɨˊ e niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ do. OH Jo̱ faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ iiñ˜ ningɨ́iñˉ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ jaguóˋ jaangˋguɨ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúuiñˉ, dsʉꞌ jaˋ cuǿøngˋ e niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaléꞌˋ e jo̱ lajeeˇ e seemˋbɨ i̱ dseaˋ i̱ nicuǿˉ do, co̱ꞌ jangꞌˉ ꞌnéˉ lɨta˜ dsíiˊ song nɨcajúngˉ i̱ dseaˋ i̱ nicuǿˉ e do, jo̱guɨbaꞌ nɨcuǿøngˋ e ningɨ́ngˉ fɨˊ jaguóˋ i̱ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ do. !G; Jo̱ laꞌeáangˊ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ nɨseabˋ fɨˊ quíˉiiꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ do, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíingˉ e iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨˉnaaꞌ do uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ e júuˆ tɨguaˇ laꞌuii˜ do. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱baꞌ jalémꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ cuǿøngˋ e nilíꞌrˋ e niꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e catɨ́ɨiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. "F= Jo̱ e jáꞌˉ, e jaléꞌˋ e jmɨꞌøøngˉ jóꞌˋ do óobˋjiʉ bíˋ, jo̱ dsʉꞌ e jmɨꞌøøngˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌñiaꞌrˊ do dseángꞌˉ eáangˊguɨ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ eáangˊguɨ óoˋ bíˋ cajo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ conguiabˊ íingˉ dseeˉ quíˉiiꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lata˜. Co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seaˋ lata˜ do, Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ jaˋ dseeˉ røøiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ jo̱guɨ cacuørˊ jmɨꞌøøiñˉ. Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jmɨꞌøøiñˉ do calɨlíꞌˆnaaꞌ e joˋ ꞌnéˉ nijmóˆguɨ́ɨꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaaꞌ jmooˉnaaꞌ do e síꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóˉ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ nijmóˆooꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. :Em Dsʉꞌ e jábꞌˉ, e lajeeˇ e jmáangˋ ta˜ e júuˆ tɨguaˇ laꞌuii˜ e cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, ie˜ lamɨ˜ jmáangˋ ta˜ jaléꞌˋ jmɨꞌøøngˉ güɨtሠjiuung˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ joꞌchíꞌˆ co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ faˋ quiáꞌˉ jaangˋ güɨtሠiee˜ mɨ˜ ningɨ́ˋ e cángˋneꞌ fɨˊ nifeꞌˋ, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ seabˋjiʉ capíꞌˆ bíˋ e laco̱ꞌ nijlɨ́ɨbˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨguiúiñˉ lajeeˇ cateáˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. PD Dsʉꞌ lanaguɨ nɨcangɨ́ɨmˊ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dob niguiiñ˜ e fɨˊ É̱e̱ˆ lɨ˜ Laniingˉ Güeangꞌˆ do dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e cacuørˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jmɨꞌøøngˉ joꞌchíꞌˆ o̱si jmɨꞌøøngˉ güɨtሠjiuung˜ é, co̱ꞌ cangɨ́ɨmˊbre fɨˊ jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e cacuørˊ jmɨꞌøøiñˉ ꞌñiaꞌˊbre, jo̱ lajo̱baꞌ calɨ́ꞌrˉ e nɨleáangˋnaaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ lata˜. C{ Jo̱ dsʉꞌ lana nɨcagüémˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨlɨ́ɨiñˊ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaa˜aaꞌ e niñíingˋnaaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e sɨꞌíiˆnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ e fɨˊ lɨ˜ éerˋ e ta˜ ꞌgooˋ e cangɨ́ɨiñˋ do, fɨˊ jo̱b lɨ˜ ꞌgøngꞌˊguɨ jo̱guɨ niingˉguɨ cajo̱, co̱ꞌ o̱ꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ cajmeꞌˊ, o̱ꞌguɨ cajmeꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ cajo̱. ^B5 Co̱ꞌ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e júuˆ tɨguaˇ laꞌuii˜ do e cacuøꞌˊ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ do, dsʉꞌ e jo̱ quiʉꞌˊ ta˜ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmóobˋ dseaˋ, faꞌ jaléꞌˋ e gøꞌˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e ɨ̱́ꞌˋ dseaˋ o̱si jaléꞌˋ e jiéꞌˋguɨ é, e laco̱ꞌ nilɨguiʉ́ˉ dsíiˊ dseaˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e jo̱ íingˆ ta˜ jí̱i̱ꞌ˜ cartɨˊ mɨ˜ nicuǿˉ Fidiéeˇ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ do. *AM Jo̱ lajalébꞌˋ e la cuøˊ co̱o̱ˋ li˜ quiáꞌˉ jial lɨ́ɨˊ lana; dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do; faꞌ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ cajíngꞌˋ jmidseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e feáꞌˉ e jiéꞌˋguɨ e cacuøꞌrˊ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e jo̱ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨguiʉ́ˉ dsíiˊ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e feáꞌˉ do dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. c@? Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e na, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ lɨne˜naaꞌ e jaˋ mɨˊ seaˋ fɨˊ e ngɨ́ɨngˊ dseaˋ e catɨˊ dsíiˊ É̱e̱ˆ lɨ˜ Laniingˉ Güeangꞌˆ do lajeeˇ e jmáangˋ ta˜ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ jnɨ́ɨngꞌ˜ laꞌuii˜ do. +?O Jo̱guɨ e jnɨ́ɨngꞌ˜ lɨ˜ catɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmidseaˋ laniimˉbingꞌ i̱ cuǿøngˋ líˋ íˋ e fɨˊ dsíiˊ jo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ; jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌírˋ e fɨˊ jo̱, ꞌnéˉ e nɨquie̱rˊ feáꞌˉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ dseaˋ do niꞌíiñˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ caguiaangˉguɨ mɨ˜ éeiñꞌˋ dseeˉ e jaˋ lɨlíꞌrˆ lajo̱. 3>_ Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ e guiaˊ dseaˋ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e niꞌnéˉ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ jmidseaˋ nɨcuǿømˋ dsitáaiñꞌ˜ jóng laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e fɨˊ e jnɨ́ɨngꞌ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do e laco̱ꞌ niguiárˉ guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e feáꞌˉ e catɨ́ɨngˉ nicuǿꞌrˉ Fidiéeˇ. 2=] Jo̱ e fɨˊ ni˜ e guóoˊ e sɨbéꞌˋ cunéeˇ do teáangˉ gángˉ i̱ dsi˜ cuéeˊ, jo̱ e fɨˊ nʉ́ꞌˉ lɨ˜ dsi˜ cueiñꞌˊ do cuøˊ li˜ e dob seengˋ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e fɨˊ nʉ́ꞌˉ jo̱b cajo̱ fɨˊ lɨ˜ íingˆ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ. Jo̱ dsʉꞌ lana joˋ ngɨɨ˜ lɨˊ faꞌ ꞌnéˉguɨ e nifɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ laꞌuiing˜ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. [</ Jo̱ e fɨˊ jo̱ seaˋ co̱o̱ˋ nifeꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ jɨ̱rˊ sʉ̱ˋ; jo̱ fɨˊ quiá̱ꞌˉ jo̱b cajo̱ siꞌˊ e guóoˊ e fɨˊ lɨ˜ téeꞌ˜ júuˆ tɨguaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e caráaiñˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, jo̱ e guóoˊ jo̱ sɨbéꞌˋ dseꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. Jo̱ e fɨˊ dsíiˊ guóoˊ do iʉ˜ co̱o̱ˋ dsʉʉˉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ; jo̱ e fɨˊ dsíiˊ jo̱b lɨ˜ sɨꞌmaˇ capíꞌˆ e maná e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel mɨ˜ cangɨiñꞌˊ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ. Jo̱ fɨˊ dsíiˊ guóoˊ jo̱b cajo̱ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌmaˇ e ꞌmaꞌuˇ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Aarón e caꞌiéeˋtu̱ máꞌˆ quiáꞌˉ caléꞌˋ catú̱ˉ; jo̱guɨ e fɨˊ dsíiˊ guóoˊ jo̱b cajo̱ lɨ˜ iʉ˜ e cu̱u̱˜ e lɨ˜ to̱o̱˜ júuˆ tɨguaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cacuørˊ malɨɨ˜guɨ do. ;7 Jo̱ e jnɨ́ɨngꞌ˜ e catɨ́ˋ tú̱ˉ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ féꞌˋ e niguoꞌˆ e íiˊ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ do, jo̱ e fɨˊ dsíiˊ jo̱b lɨ˜ siiˋ É̱e̱ˆ e Laniingˉ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 1:[ Jo̱ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ do quiéengˋ tú̱ˉ jnɨ́ɨngꞌ˜, jo̱ e jnɨ́ɨngꞌ˜ laꞌuii˜ do, fɨˊ jo̱b lɨ˜ siꞌˊ e ñíˆ cunéeˇ e fɨˊ lɨ˜ téeꞌ˜ candíiˆ e cooˋ do; jo̱ fɨˊ jo̱b cajo̱ fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ co̱o̱ˋ mes˜ fɨˊ lɨ˜ néeˊ iñíꞌˆ güeangꞌˆ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ. Jo̱ e jnɨ́ɨngꞌ˜ laꞌuii˜ la siiˋ É̱e̱ˆ lɨ˜ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. /9 Y Jo̱guɨ lanaguɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e mɨ˜ cacuøˊ Fidiéeˇ e júuˆ tɨguaˇ quiáꞌrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, jo̱ cacuørˊ e júuˆ jo̱ e laco̱ꞌ jial ꞌnéˉ jméˉ dseaˋ mɨ˜ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ ꞌnéˉ jmérˉ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ e cajmeꞌˊ yaang˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. s8_ Jo̱ mɨ˜ féꞌˋ Fidiéeˇ e nicuǿrˉ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ do, jo̱baꞌ cuøˊ li˜ jóng e nɨcadseábˉ bíˋ quiáꞌˉ e júuˆ tɨguaˇ e laꞌuii˜ do e cacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ do; jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨyʉ́ʉꞌ˜ jo̱guɨ e joˋ ta˜ íingˆ, capíꞌˆbaꞌ ꞌnéˉguɨ quiáꞌˉ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ conguiaˊ.S7 Jo̱ ie˜ jo̱ niꞌíim˜baa dseeˉ quiáꞌrˉ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋ e nɨcajméerˋ,
jo̱ joˋ nijmiguiéngꞌˊguɨ dsiiˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. 6- Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ joˋ ꞌnéˉguɨ faꞌ e nijmeáꞌˉguɨ dseaˋ júuˆ rúiñꞌˋ jial laco̱ꞌ nijmicuíiñˋ jnea˜,
co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ nilɨcuíiñˋ jnea˜ ie˜ jo̱, nañiˊ faꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ niingˉ o̱si jaˋ lɨ́ɨiñˊ lajo̱ é. 5  Jo̱ e lab e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e nicuǿøˆø dseaˋ Israel mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱:Nicuǿøˆø jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe
jo̱guɨ e niꞌíñꞌˋ carˋ ngocángˋ dsíirˊ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ cajo̱.Jo̱guɨ dseaˋ do nijmiféiñꞌˊ jnea˜, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jneab˜ nilíinˉn Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ nilíingˉ dseaˋ quiéˉe cajo̱. 4 Jo̱ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e nicuǿøˆø i̱ dseaˋ íˋ e jiébꞌˋ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ e júuˆ tɨguaˇ laꞌuii˜ do e cacuǿøˉø jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ cacá̱ˋa̱ nifɨˊ quiáꞌrˉ e caꞌuøønˉre fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌˉ dseaˋ Egipto;
jo̱ dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ áangˊ quiáꞌrˉ do jaˋ calɨnʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ tɨguaˇ e cacuǿøˉøre do, jo̱baꞌ caꞌnáamˉ ꞌñiáꞌˋa quiáꞌrˉ jóng. N3Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Fidiéeˇ e jaˋ jíiꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e júuˆ tɨguaˇ laꞌuii˜ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ cajmiquímꞌˉ dsíirˊ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ:Lalab fáꞌˋa: Niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nicuǿøˆø jaléngꞌˋ dseaˋ Judá có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel caguiaangˉguɨ co̱o̱ˋguɨ júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ. 2 Jo̱ faco̱ꞌ calɨꞌíingˆ ta˜ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e júuˆ tɨguaˇ laꞌuii˜ e cacuøˊ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ do, jo̱baꞌ joˋ calɨꞌnéˉguɨ jóng e júuˆ tɨguaˇ e cacuøˊ Fidiéeˇ cøøngˋguɨ do faco̱ꞌ lajo̱. 1'Jo̱ dsʉꞌ Jesús i̱ lɨ́ɨngˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ quíˉiiꞌ do, íbˋ dseaˋ i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ e ta˜ e ꞌgøngꞌˊguɨ eáangˊ laco̱ꞌguɨ e ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la; co̱ꞌ dseaˋ íbˋ i̱ caneáaˊ fɨˊ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e dseángꞌˉ nilɨseengˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e cajmɨrǿˋ Fidiéeˇ cøøngˋguɨ do, co̱ꞌ e jo̱ ꞌgøngꞌˊguɨ laco̱ꞌguɨ e júuˆ tɨguaˇ e cacuøꞌrˊ Moi˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. Jo̱ e júuˆ e cajmɨrǿrˋ cøøngˋguɨ do lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ júuˆ tɨɨˉ fɨɨˋ e guiʉ́ˉguɨ, co̱ꞌ eáangˊguɨ cuøˊ e ta˜ dsíiˊ dseaˋ. )0KCo̱ꞌ jaléꞌˋ ta˜ e cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ do fɨˊ jmɨgüíˋ la, rúmꞌˋjiʉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, co̱ꞌ cajméerˋ lajo̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e quiáꞌˉ jial dseángꞌˉ lɨ́ɨˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ nɨne˜baaꞌ røøˋ e jaléꞌˋ e la e lɨco̱ꞌ cuøˊ lib˜; dsʉco̱ꞌ ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ e nijméiñꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ fɨˊ lɨ˜ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel Fidiéeˇ, jo̱ ie˜ jo̱ casɨ́ꞌrˉ Moi˜ lala: “Moi˜, quie̱ˋ cuente røøˋ, jo̱ jméeꞌ˜ e ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉˋ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sinaí do.” q/[Jo̱guɨ faco̱ꞌ írˋ táamˋbɨr fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng e lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ faco̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la nɨseemˋ jmidseaˋ i̱ cuǿøngˋ li˜ cuǿˉ feáꞌˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e ta˜ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. 3._Jo̱ jaléngꞌˋ jmidseaˋ laniingˉ sɨꞌneaaiñˇ e nicuǿrˉ lají̱i̱ꞌ˜ feáꞌˉ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e nijngáiñꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ e laco̱ꞌ nicuǿiñꞌˉ dseaˋ do; jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ la guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ lɨɨng˜ eeˋ nɨcacuørˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. #-?Jo̱ guiiñ˜ fɨˊ jo̱ e éerˋ ta˜ e lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b dseángꞌˉ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ cajméerˋ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ o̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ cajméeˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. H, Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lab e uiing˜ e niingˉguɨ eáangˊ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, e Jesúsbingꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ nɨguiing˜ lana fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Fidiéeˇ dseaˋ laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ. +)Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e caꞌíngꞌˋ Moi˜ do dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊbingꞌ guíngꞌˋ i̱˜ i̱ niꞌuíingˉ jmidseaˋ laniingˉ; jo̱ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ do e caféꞌrˋ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cacuøꞌrˊ Moi˜ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e caféꞌˋ Fidiéeˇ dobaꞌ caꞌnáaiñˉ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ dseángꞌˉ laniingˉguɨ i̱ dseángꞌˉ lata˜ éeˋ ta˜ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ.q*[Jo̱ Jesús jaˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌguɨ i̱ jmidseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ calɨséngˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, co̱ꞌ jaléngꞌˋ jmidseaˋ íˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ ꞌnéˉ jngáiñꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ e quiáꞌˉ nicuǿiñꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌuii˜, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, ꞌnéˉ nijméˉguɨr e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. Dsʉꞌ Jesús co̱o̱ˋ néeꞌ˜baꞌ ꞌnéˉ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ lata˜. R)Jo̱baꞌ Jesús lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ do i̱ ꞌneángˉnaaꞌ do, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ caneáarˊ fɨˊ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dseángꞌˉ dseaˋ güeamꞌˆ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ táaiñˋ, jo̱guɨ jaˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ. Jo̱ lana dob nɨguiiñ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ é̱e̱ˆ laco̱ꞌ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ. `(9Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ Jesús, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ íˋbre cuǿøngˋ e leáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ lata˜ e laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨb˜ seeiñˋ e laco̱ꞌ mɨꞌrˊ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ. r']Jo̱ dsʉꞌ Jesús latab˜ seeiñˋ, jo̱baꞌ latab˜ lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ joˋ ꞌneángˉguɨ jmidseaˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ i̱ niꞌíingˋ é̱e̱ˆ quiáꞌrˉ. %&CJo̱ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ caguiaangˉguɨ do cajúmˉbre mɨ˜ catɨ́ˋ oor˜ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ jiémꞌˋ caguáˋ é̱e̱ˆ quiáꞌrˉ. %Jo̱ co̱ꞌ Fidiéeˇ cacuørˊ e júuˆ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ do, jo̱baꞌ nɨtaaˉ dsiˋnaaꞌ e Jesús tíiˊ nir˜ e júuˆ tɨguaˇ catɨ́ˋ tú̱ˉ do e ꞌgøngꞌˊguɨ laco̱ꞌguɨ júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. |$qJo̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús caꞌuíiñˉ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ uíiꞌ˜ e cacuøˊ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ féꞌˋ lala:Fíiˋnaaꞌ cacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ e ꞌnéˉ nilɨti˜ jo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijgiéengˉguɨ e júuˆ jo̱. Co̱ꞌ lalab féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do:“Carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨb˜ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ i̱ Melquisedec do.” #Jo̱guɨ cajo̱ Fidiéeˇ cacuørˊ júuˆ ta˜ dsíiˊ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e cacuøꞌrˊ ꞌñiaꞌrˊ ie˜ lamɨ˜ cajíñꞌˉ e Jesús niꞌuíiñˉ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ. Dsʉꞌ i̱ jmidseaˋ caguiaangˉguɨ do jaˋ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ e niꞌuíiñꞌˉ do lajo̱. :"mJo̱ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e caꞌíngꞌˋ Moi˜ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do jaˋ caquɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e cajméeˋ e calɨséngˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. Jo̱ dsʉꞌ lana nɨseaˋ co̱o̱ˋ e nita˜ dsiˋnaaꞌ e ꞌgøngꞌˊguɨ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e niñíingˋnaꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. !Jo̱ Fidiéeˇ cabꞌˊ caguiarˊ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cacuøꞌrˊ Moi˜, co̱ꞌ e júuˆ jo̱ joˋ ta˜ íingˆ jo̱guɨ joˋ bíˋ seaˋ quiáꞌˉ cajo̱ faꞌ e nijméˉ e nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. ' GCo̱ꞌ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e éeiñˋ dseaˋ do:Jo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨb˜ ooꞌˉ ta˜ e lɨnꞌˊ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ngˉ i̱ jmidseaˋ i̱ siiˋ Melquisedec ie˜ malɨɨ˜guɨ do. !Jo̱ Fíiˋnaaꞌ calɨ́iñˉ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ laco̱ꞌ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ e ꞌnéˉ güɨꞌɨ́ɨrˊ jee˜ dseaˋ sɨju̱ˇ quiáꞌˉ dseaˋ Leví, co̱ꞌ calɨ́mˉbre jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ e seeiñˋ do e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ. [/Jo̱ eáangˊguɨ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ røøˋ lana có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na, co̱ꞌ nɨcagüémˉ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ do i̱ cǿøngˋ laco̱ꞌ i̱ jmidseaˋ Melquisedec do, jo̱guɨ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ lɨ˜ jiéꞌˋ laco̱ꞌguɨ jee˜ ꞌléꞌˋ dseaˋ Leví. /Jo̱ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cajárˉ fɨˊ jee˜ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Judá, jo̱ jaˋ cajárˉ fɨˊ jee˜ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Leví; jo̱guɨ nɨneˇbɨ́ɨꞌ røøˋ cajo̱ e Moi˜ jaˋ cajíñꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ uii˜ quiáꞌˉ e ꞌléꞌˋ dseaˋ Judá do ie˜ lamɨ˜ caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ. D Jo̱ uii˜ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ sɨju̱ˇ quiáꞌˉ co̱o̱ˋguɨ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel; jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱ mɨˊ calɨ́ɨngˊ jmidseaˋ fɨˊ jee˜ e ꞌléꞌˋ jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ. 7g Co̱ꞌ mɨ˜ jmɨsɨ́ɨngˉ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ óoˋ jmidseaˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmɨsɨ́ɨmˉbre cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ. #? Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel cangɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jmidseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ Aarón i̱ lɨ́ɨngˊ sɨju̱ˇ yʉ́ʉꞌ˜ Leví do cajo̱. Jo̱ faco̱ꞌ e ta˜ e cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ do íingˆ ta˜ e íingˉ dseeˉ e laco̱ꞌ lɨguiúngˉ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌneángˉ jmidseaˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ faco̱ꞌ lajo̱; dsʉꞌ dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌneángˉ jaangˋguɨ jmidseaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ngˉ Melquisedec, jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ jmidseaˋ sɨju̱ˇ Aarón do. +O Jo̱ e jábꞌˉ, jaˋ mɨˊ calɨsémˋbɨ i̱ Leví do ie˜ jo̱ ie˜ lamɨ˜ cacuøꞌˊ Abraham i̱ Melquisedec do co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñꞌˉ do; dsʉꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e jo̱bɨ lafaꞌ nɨquie̱ˊ Abraham mɨjú̱ˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨju̱rˇ i̱ nilɨseengˋ cøøngˋguɨ, co̱ꞌ i̱ Leví do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ do.  Jo̱baꞌ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e jaléngꞌˋ jmidseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ Leví, dseaˋ íˋbingꞌ íngꞌˋ lana lají̱i̱ꞌ˜ e co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ e catɨ́ɨiñꞌˉ do, jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e caquíibˊ jaléngꞌˋ i̱ jmidseaˋ do e jo̱ e catɨ́ɨngˉ i̱ Melquisedec do ie˜ lamɨ˜ caquíiˊ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham quiáꞌˉ dseaˋ do. H~x}]|:{z.ywutqsrDppmnl&jhfOddba;_q^'\[ZrXVVTQO~MIGDCA?=FJo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ íiˋ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Jesús lajeeˇ e gaˋ cajmeángꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ írˋ, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nijmɨfɨ́ngꞌˆ yaang˜naꞌ o̱ꞌguɨ faꞌ e nijmɨtúngˆ áaˊnaꞌ e teáangˉnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜. %  Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ caꞌéeˋ Jesús, lajo̱b ꞌnéˉ quié̱ˆnaaꞌ cuente e niꞌeeˉnaaꞌ cajo̱, co̱ꞌ laꞌeáangˊ dseaˋ dobingꞌ canaangˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ íbˋ cajo̱ i̱ jmiꞌiéꞌˋ e laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ do. Jo̱ Jesús jaˋ caquɨ́ɨiñꞌˉ tu̱caiñꞌˊ mɨ˜ caꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ e catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ nañiˊ faꞌ e eáamˊ gaˋ fɨꞌɨꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ júungˉ fɨˊ jo̱. Co̱ꞌ nɨñiˊbre e mɨ˜ ningɨ́ˋ e niꞌíñꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ jo̱, eáamˊ guiʉ́ˉ niꞌuíingˉ quiáꞌrˉ; jo̱ e jábꞌˉ, lajo̱b calɨ́ˉ, co̱ꞌ lana dob nɨguiiñ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ. B$  Jo̱ co̱ꞌ fɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nɨcalɨséngˋ ie˜ malɨꞌˋ do tíiˊ nir˜ fɨˊ quiniˇnaaꞌ lana jial dseángꞌˉ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e carˋ ngocángˋ dsíirˊ, jo̱baꞌ jneaa˜aaꞌ lanaguɨ ꞌnéˉ e nisée˜naaꞌ cabꞌˊ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e jmóoˋ jí̱i̱ˊ quíˉiiꞌ jo̱guɨ jaléꞌˋ dseeˉ e jnɨ́ɨngˊ quíˉiiꞌ e jaˋ cuøˊ fɨˊ e nijmóˆnaaꞌ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e nijmɨꞌúungˋnaaꞌ e teáˋguɨ nisíngꞌˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nité̱e̱ˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e nijméˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. # (dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcaguiꞌrˊ e guiʉ́ˉguɨ quíˉ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajúngˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ do jaˋ mɨˊ caꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuǿꞌˉreiñꞌ cartɨˊ mɨ˜ niñíingˋnaaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ.f"E 'Jo̱ nañiˊ faꞌ caꞌímꞌˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ uíiꞌ˜ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do lajeeˇ taaiñ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la caꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ quiáꞌˉ e nisíñˉ jaangˋ i̱ nileángˉ írˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ; (!I &Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨiñˉ e nidsingɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do e fɨˊ jmɨgüíˋ la fɨˊ lɨ˜ seengˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ eáamˊ caꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e ngɨrˊ fɨˊ la fɨˊ na fɨˊ jee˜ móꞌˋ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, jo̱guɨ e ja̱rˊ fɨˊ nʉ́ꞌˉ lɨ˜ sɨtáꞌˉ ꞌlooˋ cu̱u̱˜ fɨˊ lɨ˜ íiˊ quiá̱ˋ o̱si lacaangˋ lɨ˜ sɨtáꞌˉ quiá̱ˋ fɨˊ ꞌnáangꞌ˜ uǿˉ é. y k %Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do cajngabꞌˊ dseaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜ o̱si cajméerˋ tú̱ˉ ꞌnáangꞌ˜ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ sieer˜ é, o̱si cajúiñˉ e caꞌiéiñˉ ñisʉ̱ꞌˋ é. Jo̱guɨ calɨsémˋbɨ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ calɨseáˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ, jo̱guɨ cangɨrˊ fɨˊ la fɨˊ na e jí̱i̱ꞌ˜ loo˜ jóꞌˋbaꞌ lɨ́ɨˊ sɨ̱ꞌrˆ, jo̱guɨ eáamˊ gaˋ cajmeángꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ írˋ, jo̱guɨ cacuøꞌˊreiñꞌ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ cajo̱. >u $Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do eáamˊ gaˋ caꞌéeˋ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜ co̱ꞌ cartɨˊ cabǿøngˉneiñꞌ jo̱guɨ calǿøngˉneiñꞌ cajo̱, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ caꞌñungꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ cajo̱ cangotáangꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. 1[ #Jo̱ calɨsémˋbɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ie˜ jo̱ e laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cangábˉtu̱r e cají̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e nɨcajúiñˉ. Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉFidiéeˇ do caꞌímꞌˋbre iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ cartɨˊ cajúiñˉ, co̱ꞌ cajmeáangˋguɨ quiáꞌrˉ e cajúiñˉ e laco̱ꞌguɨ e nileáiñˋ ni˜ ꞌmóˉ fɨng catʉ́rˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ calɨlíꞌˆbre e guiʉ́ˉguɨb nidsijéeˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. yk "Jo̱guɨ calɨsémˋbɨ cajo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ caquɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ i̱ cayʉꞌˊ jɨˋ jo̱ jaˋ cacáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ do, jo̱guɨ calɨsémˋbɨ i̱ caquɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ i̱ caleáangˋ yaang˜ e jaˋ cajúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ ñisʉ̱ꞌˋ, jo̱guɨ calɨsémˋbɨ dseaˋ i̱ caguáˉ føngꞌˊ, jo̱baꞌ dseaˋ laniimˉ caꞌuíiñˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ jee˜ ꞌniiˋ jo̱guɨ calɨ́ꞌˆbre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ cajo̱. +O !Jo̱ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ calɨ́ꞌˆbre jaléꞌˋ ꞌniiˋ e catíiñˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱guɨ caꞌɨ́ɨˉbre íꞌˋ røøˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ caꞌímꞌˋbre jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱guɨ caquɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e caláaiñˉ e jaˋ cajmeángꞌˋ ieꞌˋ írˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ mɨ˜ cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ jee˜ i̱ jóꞌˋ íˋ. % Jo̱ jmiguiʉˊbɨ seaˋ e ꞌnéˉ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ faco̱ꞌ dsitíingꞌ˜ quiéˉe lajo̱: faꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ do lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ la: jaangˋ i̱ calɨsíˋ Gedeón có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Barac jo̱guɨ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Sansón có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Jefté jo̱guɨ jaangˋ i̱ calɨsíˋ dseata˜ Davíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Samuel, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱. *M Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ calɨsíˋ Rahab do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ cajúiñˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ góorˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jericó do mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíngˉ e fɨɨˋ jo̱; co̱ꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do guiʉ́bˉ caꞌíñꞌˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ caguilíingˉ fɨˊ quiáꞌrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ i̱ cangoquie̱ˋ cuente jial lɨ́ɨˊ e fɨˊ jo̱. Jo̱ i̱ Rahab do lamɨ˜ jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ.   Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cangɨrˊ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ guiéˉ jmɨɨ˜ fɨˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ e iáˋ cu̱u̱˜ e ñíiˊ eáangˊ e siꞌˊ lacúngꞌˊ e fɨɨˋ Jericó. Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ e jmɨɨ˜ guiéˉ do, jo̱b mɨ˜ caquɨ́ꞌˉ e iáˋ cu̱u̱˜ do.  Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌuøøiñˋ fɨˊ Egipto e cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ, jo̱ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ fɨˊ cacuoꞌrˊ e jmɨñíꞌˆ e siiˋ mar Rojo lɨ́ꞌˆ lafaꞌ mɨ˜ ngɨrˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ; jo̱ co̱ꞌ ngolíingˉ dseaˋ Egipto e ǿømˋbre dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ Egipto e nicuáꞌrˉ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ lajeeˇ e nɨngolíiñˉ guiáꞌˆ jóobˋ jmɨñíꞌˆ mɨ˜ cajgóꞌrˋ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ conguiabˊ cajúiñˉ lajɨɨiñˋ jóng. }s Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ jo̱, jo̱baꞌ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌuǿiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ e fɨˊ Egipto do, cajméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ caquiʉꞌˊ dseaˋ do ta˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ Israel e nisúuiñꞌˉ capíꞌˆ jmɨ˜ jóꞌˋ núuˆ fɨˊ dseꞌˋ jnɨ́ˆ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nijúungˉ i̱ jiuung˜ sɨñʉʉˆ laꞌuii˜ quiáꞌrˉ do mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ningɨ́ngˉ i̱ dseaˋ mojɨ́ɨˋ i̱ nijngángꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ jiuung˜ sɨñʉʉˆ laꞌuii˜ quiáꞌˉ dseaˋ Egipto lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ. \1 Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ Moi˜ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ e fɨˊ Egipto do e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ líꞌrˆ ꞌgóꞌrˋ doñiˊ faꞌ dsíngꞌˉ calɨguíingˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do; jo̱ jaˋ caquɨ́ɨiñꞌˉ tu̱caiñꞌˊ fɨˊ lɨ˜ nɨsiñꞌˊ, co̱ꞌ nʉ́ʉꞌ˜bre cajméerˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e faꞌ dseángꞌˉ lanab níiñˉ i̱ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. ?w Co̱ꞌ ie˜ jo̱ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ i̱ Moi˜ do e guiʉ́ˉguɨb niꞌuíingˉ quiáꞌrˉ e niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e sɨjeeiñˇ i̱ dseaˋ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nileángˉ írˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e lafaꞌ e nilɨseeiñˋ juguiʉ́ˉ e nijmɨꞌóoꞌr˜ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Egipto do; jo̱ jaˋ cajméerˋ lajo̱, co̱ꞌ nɨtab˜ dsíirˊ e niꞌímꞌˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ írˋ. <q Jo̱ jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e calɨ́iñˉ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Egipto do, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel cangotáaiñˉ, co̱ꞌ eáangˊguɨ calɨꞌiiñ˜ e niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la íngꞌˋ dseaˋ góorˋ e lafaꞌ e calɨséiñˋ juguiʉ́ˉ e nijmɨꞌóoꞌr˜ cateáˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. /W Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ Moi˜ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cacuáiñˉ, jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e niféꞌˋ dseaˋ e calɨ́ˉ niquiáꞌrˆ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do, i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cajmɨcuó̱o̱ˋ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ latɨˊ mɨ˜ cadséngꞌˋneiñꞌ do e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guaˋ Nilo. xi Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ sejmiiˋ Moi˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ caꞌméemˋbre i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ Moi˜ do quiáꞌrˉ lajeeˇ gaangˋ sɨꞌˋ mɨ˜ cangɨ́ˋ e calɨséiñꞌˋ do; co̱ꞌ calɨlíꞌˆbre e Fidiéebˇ caguíngꞌˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jaˋ cajmɨꞌgórˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ ie˜ jo̱ e ꞌnéˉ nijúungˉ jaléngꞌˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. }s Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ Séˆ íˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ lajeeˇ e nɨráaiñˋ e tɨˊ lɨ˜ nijúuiñˉ e fɨˊ Egipto do e niꞌuǿmˋ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel mɨ˜ nɨngóoˊguɨ ji̱i̱ˋ lajo̱, jo̱ nidsilíiñˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨ Séˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ do e nicó̱o̱ˋbiñꞌ do e móoˋ teáaiñꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ guóoˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitaiñꞌˉ fɨˊ e nidsilíiñˋ e fɨˊ jo̱, co̱ꞌ joˋ seengˋ i̱ Séˆ do mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Y+ Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ Jacóoˆ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lajeeˇ e tɨˊ lɨ˜ nijúuiñˉ, cajmigüeamꞌˆbre lajaangˋ lajaangˋ i̱ guieer˜ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Séˆ do, jo̱ lajeeˇ jo̱ cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ e sɨñúuiñˆ e cuó̱ꞌˋ ꞌmaꞌuˇ quiáꞌrˉ do.   Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ Isáaˊ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cacuøꞌˊbre júuˆ quiáꞌrˉ i̱ jó̱o̱rˊ gángˉ do i̱ siiˋ Jacóoˆ jo̱guɨ i̱ siiˋ Esaú e guiʉ́bˉ nidsijéeˊ quiáiñꞌˉ do. - Jo̱ co̱ꞌ nɨñibˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham ie˜ jo̱ e quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ nijmérˉ doñiˊ eeˋ jɨˋguɨ e nijmijí̱ꞌrˊ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ lajo̱b cuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ quiáꞌˉ i̱ jó̱o̱rˊ Isáaˊ do e lafaꞌ cají̱bꞌˊtu̱iñꞌ do, co̱ꞌ jaˋ cajúiñˉ ie˜ jo̱, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ li˜ e nidsijéeˊ cøøngˋguɨ. O  “Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jó̱o̱ꞌˋ Isáaˊ nab nilɨseengˋ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨjú̱ꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ júuˆ quiéˉe e cacuǿøˉø ꞌnʉˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ.” _ 7 Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ Abraham júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ calɨnʉ́ʉꞌ˜bre lají̱i̱ꞌ˜ e camɨꞌˊ Fidiéeˇ írˋ mɨ˜ calɨꞌiing˜ dseaˋ do e ñirˊ su dseángꞌˉ nijmiti˜ Abraham lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ dseaˋ do e nijngáiñꞌˉ i̱ jó̱o̱rˊ Isáaˊ do e laco̱ꞌ nicuǿiñꞌˉ dseaˋ do. Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ nɨꞌíiˊ ñijlɨɨ˜ quiáꞌrˉ e sɨꞌíˆ nijngámꞌˉbre i̱ jó̱o̱rˊ do, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e Fidiéeˇ nɨcacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: / W Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ eáangˊguɨb calɨꞌiiñ˜ e nidsigüeárˋ e fɨˊ fɨɨˋ ꞌmɨ́ɨˉ e jloꞌˆ eáangˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ Fidiéeˇ jaˋ jáaˊ e ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ e lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ nɨcaguiaˊbre guiʉ́ˉ e fɨɨˋ ꞌmɨ́ɨˉ jo̱ fɨˊ lɨ˜ nidsigüeáˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lata˜. P  Co̱ꞌ faco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do guiim˜bɨ dsíirˊ uii˜ quiáꞌˉ e fɨˊ lɨ˜ caꞌuøøiñˋ do, jo̱baꞌ caquɨmꞌˉtu̱r jóng e fɨˊ jo̱ faco̱ꞌ mɨ˜ cajméerˋ lajo̱. ] 3 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e o̱ꞌ dseángꞌˉ góorˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ cuøbˊ li˜ quiáꞌrˉ e sɨjeemˇbre e nidsilíiñˋ e fɨˊ fɨɨˋ ꞌmɨ́ɨˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. #? Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cajúmˉbre mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaaiñˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ caꞌímꞌˋbɨr lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ do lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ e lafaꞌ caꞌímꞌˋbre jaléꞌˋ e jo̱; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ cajméeˋ e iáamˋ dsíirˊ, co̱ꞌ calɨlíꞌˆbre e o̱ꞌ dseángꞌˉ góorˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ cateáˋbaꞌ ngɨ́ɨngˊtear fɨˊ jmɨgüíˋ la lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ iuungˉ fɨˊ. lQ Jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e eáamˊ nɨdseáangˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canaangˋ e lɨseengˋ jó̱o̱rˊ, dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, i̱ ꞌleáamˉ dseaˋ sɨju̱rˇ calɨséngˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la fɨ́ɨngˊ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ mɨ˜ canʉʉˋ, o̱si lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la jmiguiʉˊ tóoꞌ˜ e néeˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ jmɨɨ˜ nijmiꞌírˆ. 2] Jo̱ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ calɨ́ngˉ Abraham júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ caquɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e calɨséngˋ jó̱o̱rˊ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Sara, nañiˊ faꞌ eáamˊ nɨdseáaiñˉ lajɨˋ huáaiñˉ do. Jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ jábꞌˉ calɨ́iñˉ e nijmitib˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøꞌˊreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. ;o Jo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do dseángꞌˉ lamɨ˜ sɨjeemˇbre e nigüeárˋ e fɨˊ fɨɨˋ ꞌmɨ́ɨˉ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ dseaˋ do. Jo̱ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ caguiarˊ guiʉ́ˉ jo̱guɨ cajmeꞌrˊ e fɨɨˋ jo̱. 0Y Jo̱ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cangóˉbre cangogüeárˋ e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ fɨˊ lɨ˜ cajíngꞌˉ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuǿꞌˉreiñꞌ e nigüeárˋ lafaꞌ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. Jo̱ ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨbꞌˊ cajmeꞌrˊ e caguárˋ, jo̱guɨ lajo̱b calɨ́ˉ ꞌnʉ˜ i̱ jó̱o̱rˊ i̱ siiˋ Isáaˊ do jo̱guɨ i̱ guieer˜ i̱ siiˋ Jacóoˆ do cajo̱, jo̱ lajɨˋ huáangˉ i̱ dseañʉꞌˋ na caꞌímꞌˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ caꞌíngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱. `9 Jo̱guɨ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cajméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ mɨ˜ cajíngꞌˉ dseaˋ do e ꞌnéˉ nitʉ́rˋ góorˋ jo̱ nidsérˉ nidsigüeárˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ fɨˊ lɨ˜ nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ góorˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ jie˜ fɨˊ lɨ˜ ngóorˊ. J  Jo̱ lajo̱b cajo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ i̱ calɨsíˋ Noé, laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jábꞌˉ calɨ́iñˉ mɨ˜ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ, jo̱ Noé cajméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ jo̱, jo̱ cajméerˋ co̱o̱ˋ móoˊ dséeˉ e niꞌɨ́ꞌˉ fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ta˜ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ e nijmérˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b nilíꞌrˋ nileáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitʉ̱́ˋ e jmɨ́ɨˊ dsiing˜ do. Jo̱ co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́ngˉ Noé júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseaˋ jaˋ røømˋ dseeˉ caꞌuíiñˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ caguiaangˉguɨ caꞌnaamˋbre quiáꞌˉ Fidiéeˇ lata˜. B} Jo̱guɨ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nijmóˆooꞌ e nilɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ song jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, jangꞌˉ ꞌnéˉ e jábꞌˉ nilíiñˋ e dseángꞌˉ seemˋ dseaˋ do, jo̱guɨ e cuøꞌˊbre jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ bíˋ yaang˜ i̱ iing˜ nijmicuíingˋ írˋ. Y+ Jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ dseaˋ i̱ calɨsíˋ Enoc i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱baꞌ condséeˊ catǿꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ do fɨˊ ñifɨ́ˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ cajúiñˉ. Jo̱ co̱ꞌ condséebˊ cangáiñꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱baꞌ joˋ i̱i̱ˋ cangáˉguɨ quiáꞌrˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱. Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, e lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ nitǿøˋ dseaˋ do írˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jmangꞌˉ e calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ cajméerˋ. "= Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Abel i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cacuøꞌˊbre dseaˋ do co̱o̱ˋ feáꞌˉ e guiʉ́ˉguɨ laco̱ꞌguɨ e feáꞌˉ e cacuøꞌˊ i̱ rúiñꞌˋ i̱ calɨsíˋ Caín do, jo̱ caꞌímꞌˋ Fidiéeˇ i̱ Abel do e lɨiñꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ, jo̱guɨ caꞌímꞌˋbɨr lají̱i̱ꞌ˜ e cacuøiñꞌˊ do cajo̱. Jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e malɨɨb˜ eáangˊ nɨcajúngˉ i̱ Abel do, dsʉꞌ seaˋbɨ júuˆ quiáꞌrˉ latɨˊ lana laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ~} Jo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉbre cajméerˋ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e lajaléꞌˋ e ne˜naaꞌ lana caꞌuíingˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jaˋ cuǿøngˋ ne˜naaꞌ. R} Jo̱ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ uíiꞌ˜ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. .| W Jo̱ e labaꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e mɨ˜ jaangˋ dseaˋ dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsíirˊ jóng e nijmitib˜ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ e sɨ́ꞌˋreiñꞌ, jo̱guɨ dseángꞌˉ lafaꞌ nɨcaꞌímꞌˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcamɨrˊ do nañiˊ faꞌ jaˋ mɨˊ níˋrer. _{7 'Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜aaꞌ jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmɨꞌnángˋ yaang˜ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nibíingˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; dsʉco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ nɨta˜ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseaˋ do nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ.zzm &Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ jnea˜, jo̱baꞌ nilɨseeiñˋ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiéˉe;
jo̱ dsʉꞌ song i̱i̱ˋ dseaˋ niꞌnángˋ ꞌñiaꞌrˊ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ nɨsiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ jnea˜, Fidiéeˇ, jaˋ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ jóng. dyA %Co̱ꞌ lalab féꞌrˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ:Jo̱ dseángꞌˉ lajeeˇ lajmɨnáˉ nijáaˊtu̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ sɨꞌíˆ nijáaˊ, jo̱ joˋ faꞌ dseángꞌˉ lɨꞌɨɨng˜guɨr eáangˊ. Kx $Jo̱guɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e la guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ e có̱o̱ꞌ˜ e féngꞌˊ óoˊbaꞌ ꞌnéˉ nijmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijméeˆnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e niꞌíingꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨjíñꞌˉ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Fw #Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e teáˋguɨ síngꞌˋ yaang˜naꞌ e jaˋ jmɨtúngˆ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ nɨteáangˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e niꞌíingꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Fv "Jo̱guɨ eáamˊ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ cajnɨ́ngˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ ie˜ jo̱, jo̱guɨ jaˋ calɨ́ngˉnaꞌ fɨꞌíˆ mɨ˜ cajméeˋ dseaˋ ɨ̱ɨ̱ˋ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e fɨˊ ñifɨ́bˉ nɨsɨjé̱e̱ˇ jaléꞌˋ e jloꞌˆ quíiˉnaꞌ e jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ. \u1 !Jo̱ ie˜ jo̱, i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ gabˋ caféꞌˋ dseaˋ uii˜ quíiˆnaꞌ jo̱guɨ gabˋ cajmeángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ fɨɨˋ cajo̱. Jo̱ mɨ˜ cangáˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caguiaangˉguɨ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ caquɨmꞌˆbre cajo̱ e caꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. ztm Jo̱guɨ jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ cajo̱ e ie˜ mɨ˜ táˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jmiguiʉˊ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ caꞌíingꞌ˜naꞌ, lɨfaꞌ cajmeeˉbaꞌ téꞌˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ jaˋ calɨtúngˉ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Ms ¡Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ gaˋ niꞌíˋ føꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ røøngˋ dseeˉ mɨ˜ nɨꞌɨ́ˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ íꞌˋ quiáꞌrˉ! ar; Jo̱guɨ nɨne˜baaꞌ e lalab cajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ: “Jneab˜ dseaˋ catɨ́ɨnˉn e niꞌɨɨ˜ɨ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jo̱guɨ e niquɨ́ɨꞌ˜ táaˊ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ éeˋ dseaˋ.” Jo̱guɨ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱: “ꞌÑiáꞌˋbaa dseaˋ niquidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.” 'qG Jo̱ dsʉꞌ iihuɨ́ɨˊ eáangˊguɨb niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌníꞌˋ níingˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨꞌgóˋ e jmɨꞌøøngˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ꞌneáangˋ jneaa˜aaꞌ do cajo̱. Co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ dseaˋ dob e jmɨta˜ dsiˋnaaꞌ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e cacuøˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ dseaˋ dob cajo̱ e calɨgüeangꞌˆnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Bp} Jo̱guɨ nɨne˜baaꞌ e mɨ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ jmitir˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, jo̱guɨ song seengˋ gángˉ si gaangˋ dseaˋ i̱ tíiˊ ni˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e dseeˉ e caꞌéeˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ mɨ́ɨˊ seabˋ jóng, co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ fɨꞌíbˆ ꞌnéˉ júungˉ i̱ dseaˋ do uíiꞌ˜ e dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ do. bo= Co̱ꞌ song la eeˉbɨ́ɨꞌ dseeˉ, jo̱baꞌ eáamˊ nisɨjéeˊ quíˉiiꞌ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e nicuǿˉ Fidiéeˇ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ mɨ˜ nibíiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Dn Jo̱guɨ fǿnꞌˋn ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e song la eeˉbɨ́ɨꞌ dseeˉ e guita˜ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ e nɨcalɨcuíingˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ joˋ seaˋ feáꞌˉ jóng e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e niꞌíingˉguɨ jaléꞌˋ e dseeˉ jo̱ fɨng song jmooˉnaaꞌ lajo̱. +mO Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jaˋ dseengˋ faꞌ e nijmɨꞌnaangˉ yee˜eeꞌ e jaˋ seáangꞌ˜ rúꞌˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmóoˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ, co̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e ꞌnéˉ jmóˆ jneaa˜aaꞌ; co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nicuǿøꞌ˜guɨ bíˋ rúꞌˋbaaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nitʉ́ˆʉʉꞌ fɨˊ lɨ˜ nité̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ eáangˊguɨ ꞌnéˉ jmɨꞌúungˋnaaꞌ e jo̱ lana, co̱ꞌ nɨneeˉ jǿøˆbaaꞌ e nɨjaquiéemˊ e tɨˊ lɨ˜ nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ. Il  Jo̱ ꞌnéˉ nijmɨꞌúumˋbɨ́ɨꞌ jial e nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ e nijmiꞌneáaiñˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ jial e nijmérˉ jmangꞌˆ e guiʉ́ˉ. Vk% Jo̱ dseángꞌˉ teábˋ ꞌnéˉ té̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, e dseángꞌˉ ta˜ dsiˋnaaꞌ e jábꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ nijmitib˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. ljQ jo̱baꞌ madsiquiéengˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ e nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nijmitib˜ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ madsiquiéengˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ cajo̱ e joˋ røøˉnaaꞌ dseeˉ jo̱guɨ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ sɨjgɨ́ɨngˆ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ. 9ik Jo̱ co̱ꞌ Jesús caꞌuíiñˉ i̱ jmidseaˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ laniingˉguɨ quíˉiiꞌ i̱ nɨquie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, Kh Co̱ꞌ laꞌeáangˊ e cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ e cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uii˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ nɨcaneáaˊbre co̱o̱ˋ fɨˊ ꞌmɨ́ɨˉ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e ningɨɨng˜naaꞌ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ cajé̱bꞌˋ e lafaꞌ ꞌmɨꞌˊ e sɨjnɨˊ fɨˊ jo̱. tga Jo̱guɨ lana fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ Dseaˋ Jmáangˉ e catu̱u̱ˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ mɨ˜ cajúiñˉ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ lana nɨseaˋ fɨˊ quíˉiiꞌ e nɨcuǿøngˋ e ningɨɨng˜naaꞌ e jaˋ ꞌgóꞌˋnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ É̱e̱ˆ lɨ˜ Laniingˉ Güeangꞌˆ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Zf- Jo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ conguiabˊ nɨcaꞌíingˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ joˋ ꞌnéˉ faꞌ eeˋ lɨɨng˜ feáꞌˉ niji̱ꞌˉguɨ dseaˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do e laco̱ꞌ niꞌíiñˉ jaléꞌˋ dseeˉ. Nɨcuǿøngˋ e ningɨɨng˜naaꞌ fɨˊ É̱e̱ˆ Laniingˉ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e! Jo̱ dseángꞌˉ joˋ nijmiguiéngꞌˊ dsiiˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ fɨˊ quiniiˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ latab˜ niꞌíin˜n jaléꞌˋ e dseeˉ jo̱. d Jo̱ lalab jíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ:Jo̱ e lab e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e nijmɨrøøˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱:Nicuǿøˆø jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe e nilɨñirˊ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe,
jo̱guɨ nijmee˜e e nijmérˉ nʉ́ʉꞌ˜bre jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. sc_ Jo̱ lalab tíiˊ ni˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jábꞌˉ e júuˆ la mɨ˜ féꞌˋ lala: b7 Jo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ ꞌñiaꞌˊbaꞌ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ e laco̱ꞌ caꞌíiñˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ cajmigüeangꞌˆneiñꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. a' Jo̱ fɨˊ jo̱b nɨguiiñ˜ lana e sɨjeeiñˇ e Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ nijméˉ e nijmɨꞌgóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e nisíꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ do uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniñꞌ˜ e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊneiñꞌ. ` Jo̱ dsʉꞌ Dseaˋ Jmáangˉguɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ ꞌñiabꞌˊ carta˜ ró̱o̱ˋ jmɨgüíˋ, jo̱ e jo̱ íingˆ ta˜ e niꞌíingˉ dseeˉ quíˉiiꞌ lata˜. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajméerˋ e jo̱, cangámꞌˉbre jóng jo̱ cangogüeárˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ. R~l}|p{Iyx utsrom6khgfe9cp`^0[=_:875321U//-O,+*(&%%#z" :F$2dK4 ( %yCJo̱ nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e nifɨ́ɨˆguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ: ꞌNéˉ nicá̱ˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cuente e Fidiéeˇbingꞌ nɨcaguíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñꞌˉ do dseaˋ i̱ lajangꞌˉ teáangˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱guɨ lajo̱baꞌ e niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌneáangˋ írˋ. pxYJo̱ song lajo̱bɨ fóꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ gabˋ lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ nɨjmooˋnaꞌ e nɨguíimꞌ˜baꞌre jóng uíiꞌ˜ e nɨꞌɨˊ óoˊnaꞌ e dseaˋ seaˋ cuuˉbingꞌ i̱ niingˉguɨ, dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱. w Co̱faꞌ lɨ˜ lɨ́ɨˊ lala: e co̱o̱ˋ lɨ˜ sɨseángꞌˊnaꞌ fɨ́ɨngˊnaꞌ co̱lɨɨng˜, jo̱ lajeeˇ e sɨseángꞌˊnaꞌ do niguiéeˊ jaangˋ dseaˋ i̱ seaˋ cuuˉ i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ e jloꞌˆ jo̱guɨ quie̱rˊ ñíˆ iʉ˜ niguooˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱ jo̱baꞌ eáamˊ guiʉ́ˉ niꞌíingꞌ˜naꞌre, jo̱guɨ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nifɨ́ꞌˆnaꞌre lala: “Níˋ e fɨˊ lɨ˜ jloꞌˆguɨ la.” Dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b cajo̱ niguiéeˊ jaangˋ dseaˋ tiñíingˉ e fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊnaꞌ do i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ e sɨto̱ꞌˊ, jo̱ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nifɨ́ꞌˆnaꞌre lala: “Do güɨnooˋtea ꞌnʉˋ lɨ́ꞌˆ doguɨjiʉ”, o̱si “Güɨguieengˉtea uøꞌˊ lɨ́ꞌˉ ni˜ uǿˉ lɨ́ꞌˆ do.” v9u mJo̱guɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ dseaˋ i̱ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ do, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e eeˉnaꞌ røøbˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. !t =Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jaˋ beángꞌˊ dseeˉ yaang˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ jiuung˜ ꞌnɨ́ɨˉ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ e seaˋ quiáiñꞌˉ do, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˉ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jaˋ eeˋ sɨꞌlɨiñꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ cajo̱.+s QJo̱guɨ song jaangˋ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ dsʉꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ féꞌrˋ júuˆ e jaˋ dseengˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ jmɨgǿøngˋ yaang˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌrˋ do e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ. .r WJo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ íingˉ dsíiˊ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e núurˋ do, jo̱guɨ nʉ́ʉꞌ˜bɨr e ngocángˋ dsíirˊ e jo̱, jo̱baꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ contøømˉ tó̱o̱ˋ dsíiˊ e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ nilɨseengˋ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. 'q Ijo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangángˉ ꞌñiaꞌrˊ dsíiˊ e sɨ́ɨˊ do, caꞌímˉ dsíirˊ jialco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ ladsifɨˊ lado jóng. p !Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨco̱ꞌ núuˋ e júuˆ jo̱ dsʉꞌ jaˋguɨ jmitir˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ mɨ˜ jǿøngˉ ꞌñiaꞌrˊ dsíiˊ sɨ́ɨˊ jo̱ jnéemˉ jial laco̱ꞌ ɨ́ɨrˋ; o %Jo̱ dsʉꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ lɨco̱ꞌ nuuˋnaꞌ e júuˆ jo̱ song jaˋguɨ jmitíˆnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ song jaˋ jmitíˆnaꞌ e jo̱, jo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ jmɨgǿøngˋ yaam˜baꞌ jóng e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jn Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ tʉ́ˆbaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e jmooˋnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ caꞌˊ ꞌnaangˋnaꞌ cajo̱ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ íingꞌ˜naꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ e júuˆ jo̱baꞌ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nileángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ. fm GDsʉco̱ꞌ mɨ˜ jmiguíingˉ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ éerˋ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jaˋ jmóorˋ laco̱ꞌ iáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ e nilíˋ. 8l kJo̱ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ la, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, e lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ guiéeng˜ guiʉ́ˉ yaang˜naꞌ e ninúuˆnaꞌ røøbˋ; dsʉꞌ jaˋ ꞌnéˉ foꞌˆnaꞌ ladsifɨˊ e jaˋ mɨˊ caꞌíiˋ óoˊnaꞌ røøˋ, o̱ꞌguɨ cuǿꞌˆ fɨˊ yaang˜naꞌ e jméeˆnaꞌ guíingˉnaꞌ quiáꞌˉ doñiˊ eeˋ e jmóoˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. k %Jo̱ co̱ꞌ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌˊbre calɨꞌiiñ˜, jo̱baꞌ cacuørˊ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, nisíngꞌˉnaaꞌ fɨˊ quiniˇguɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijméˉ Fidiéeˇ i̱ nilíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ dseángꞌˉ e jáꞌˉ e lɨcuíingˋ dseaˋ Dseaˋ Jmáangˉ /j YJo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e niguoꞌˆ, jo̱ íbˋ cajo̱ i̱ cajmeáangˋ jaléngꞌˋ i̱ jmijneáˋ jɨˋ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ seaˋ jmɨɨ˜ jo̱guɨ seaˋ uǿøˋ. Jo̱guɨ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨsɨ́ɨiñˉ laco̱ꞌguɨ lɨsɨ́ɨngˉ jaléꞌˋ jɨ˜ i̱ seengˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nilíˋ lajo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ røøbˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do lata˜. +i QJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jaˋ jmɨgǿøngˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱. ~h wJo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e ɨˊ dsíirˊ do, e jo̱baꞌ jmóoˋ e jmɨrǿngˋ dseeˉ yaaiñ˜. Jo̱guɨ mɨ˜ nɨꞌmɨ́ɨngꞌ˜ eáangˊ e dseeˉ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌnámˋbre có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜ jóng. g !Dsʉꞌ jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ yaam˜ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ gaˋ, jo̱guɨ yaam˜bre cajo̱ iiñ˜ e nijmérˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, co̱ꞌ jo̱b lɨquié̱e̱ˊ quiáꞌrˉ e nilɨgøøiñˋ e nijmérˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ do. Vf ' Jo̱guɨ mɨ˜ iing˜ jaangˋ dseaˋ e nijmérˉ e jaˋ dseengˋ, jo̱ jaˋ güɨꞌíˋ dsíirˊ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmóoˋ e iiñ˜ e nijmérˉ lajo̱, co̱ꞌ Fidiéeˇ jaˋ catɨ́ɨiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ faꞌ e nijmérˉ e jaˋ dseengˋ, o̱ꞌguɨ jmóorˋ faꞌ e lajo̱b nijméˉ dseaˋ jiéngꞌˋ cajo̱. pe [ Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ téꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ huɨ́ɨngˊ e dsingɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ e jaˋ jmóorˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, dsʉco̱ꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e cajméerˋ e jo̱, jo̱guɨbaꞌ niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e catɨ́ɨiñˉ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ írˋ. Wd ) Co̱ꞌ mɨ˜ nilɨguíiˉ ieeˋ, dsifɨˊ lajo̱b lɨfíngꞌˆ líˆ quiáꞌˉ e onuuˋ do, jo̱ dsifɨˊ ladob nitéꞌˋ fɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱guɨ íimˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iaꞌˊ do. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ, co̱ꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ e nidséiñꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, catʉ́ˋbre lajaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Mɨ˜ dsingɨ́ɨngˉ dseaˋ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ ac = Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ i̱i̱ˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ, ꞌnéˉ e nijmiꞌiáamˋ dsíiˊ dseaˋ do fɨng cajméeˋ Fidiéeˇ e nijgiáaiñˉ dseaˋ do, co̱ꞌ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ líˆ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ onuuˋ, co̱ꞌ jaˋ huǿøˉ téꞌˋ e jí̱ꞌˋ. b   Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e i̱i̱ˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ seaˋ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nijmiꞌiáamˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ niseángꞌˊ i̱ dseaˋ do yʉ́ꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ. Fa Co̱ꞌ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, lana ɨˊ dsíirˊ co̱o̱ˋ jo̱guɨ dsaꞌóˋ e jiébꞌˋ nɨꞌɨˊ dsíirˊ, jo̱guɨ jaˋ iʉ˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do cajo̱. Y` -Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lajo̱ jaˋ güɨꞌíˋ dsíirˊ faꞌ lɨɨng˜ eeˋ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jaˋ niñíiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jo̱ quiáꞌˉ dseaˋ do. Z_ /Dsʉꞌ mɨ˜ nimɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ lajo̱, ꞌnéˉ e jábꞌˉ nilíiñˋ e nijmɨcó̱o̱bꞌ˜ dseaˋ do quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jaˋ ɨ́ˆ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ e dseaˋ do jaˋ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱; co̱ꞌ song i̱i̱ˋ dseaˋ jaˋ óorˋ júuˆ ta˜ dsíiˊ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jmɨɨˋ mɨ˜ dsiguíingˉ có̱o̱ꞌ˜ guíˋ fɨˊ la fɨˊ na. $^ CJo̱ song jaangˋ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ ñirˊ e˜ nijmérˉ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nimɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e niꞌɨ́ˆ dsíirˊ e˜ jaléꞌˋ e nijmérˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e camɨrˊ do; co̱ꞌ íˋbingꞌ cuøꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ lalíingˋ jo̱guɨ e iáangˋ dsíirˊ mɨ˜ mɨꞌˊ dseaˋ írˋ e jmɨcó̱o̱iñꞌ˜ do quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jaˋ e ꞌgaaiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱. z] oJo̱ co̱ꞌ jmɨꞌúumˋbaꞌ e dseángꞌˉ téꞌˋbaꞌ e nisíngꞌˉnaꞌ teáˋguɨ e fɨˊ guiʉ́ˉ do có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ do, jo̱baꞌ nilɨguiúngˉnaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. r\ _dsʉco̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e mɨ˜ móoˉnaꞌ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ do, jo̱baꞌ eáangˊguɨ seaˋ bíˋ quíiˆnaꞌ e téꞌˋnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. %[ EDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, güɨlɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ mɨ˜ íingꞌ˜naꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e huɨ́ɨngˊ, HZ Jnea˜ siiˉ Tiáa˜, jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨsooˇ sɨjǿngˆ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Guicó̱o̱ꞌˇbaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ e ñirˊ e˜ nijmérˉ Y Jo̱ güɨꞌíibˋ Fidiéeˇ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléngꞌˋnaꞌ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ.%XC Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ fɨˊ na, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ i̱ seengˋ fɨˊ na. Jo̱guɨ guicó̱o̱ꞌˇbaaꞌ jíngꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ la fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Italia. ?Ww Jo̱guɨ jmóoꞌ˜o ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ cajo̱ e i̱ dseaˋ rúꞌˋuuꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Timoteo nɨcagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ; jo̱ song cagüéiñˉ fɨˊ la lajmɨnáˉ, jo̱baꞌ nijǿømˆbaare fɨˊ na mɨ˜ ninii˜i niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ jóng. V  Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e niꞌíimꞌ˜baꞌ e féngꞌˊ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ júuˆ cuøˊ bíˋ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ quiéˉe la. {Uo jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨre e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b nijmérˉ e niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ guiúngˉ i̱ éeˋ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e jméeˆnaꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜; jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ dseaˋ do e nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e iáangˋ dsíirˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ. ¡Jo̱ majmifémꞌˊbaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ lata˜! Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. T Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, jo̱guɨ i̱ cajméeˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ i̱ jmóoˋ íˆ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiáꞌrˉ; jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ Dseaˋ Jmáangˉ e catu̱u̱ˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e tíiˊ ni˜ lata˜ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e cajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, ;So Jo̱guɨ la guíimˋ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e nifǿngꞌˆnaꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe e laco̱ꞌ dseaˋ do nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ e lajeeˇ lajmɨnáˉ nilɨseengˉtú̱u̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ. Júuˆ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ Israel &RE Jo̱baꞌ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quíˉnaaꞌ. Jo̱ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ nɨcaꞌíingˉ conguiaˊ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ ii˜naaꞌ e contøømˉ niꞌeeˉnaaꞌ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ. CQ Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, jmeeˉbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ jmɨꞌgooˋnaꞌ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ ꞌnʉ́ꞌˋ contøøngˉ; co̱ꞌ nɨñibˊ i̱ dseaˋ do guiʉ́ˉ e fɨˊ quiniˇ Fidiéebˇ niguiéerˊ cuente jaléꞌˋ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ e guiʉ́ˉ ta˜ nijméeˆnaꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ do, jo̱ jaˋ jmeáangꞌ˜ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ laguidseaangˆ doñiˊ eeˋ jmooˋnaꞌ, co̱ꞌ fɨng song jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ e ta˜ nilɨꞌíingˆ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaléꞌˋ e jo̱. P{ Jo̱ e labaꞌ ꞌnéˉ cajo̱ e contøøngˉ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e niꞌeeˉnaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌr có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ; dsʉꞌ jaléꞌˋ e nabaꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e feáꞌˉ e nijí̱i̱ꞌ˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ cuøˊ e iáangˋ dsíirˊ. [O/ Jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ contøømˉ ꞌnéˉ jmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ e lab lɨ́ɨˊ lafaꞌ e feáꞌˉ e ꞌnéˉ e nijí̱i̱ꞌ˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. ¡Jo̱ contøømˉ ꞌnéˉ e nijmiféngꞌˊnaaꞌre có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e féꞌˋnaaꞌ! N Co̱ꞌ jaˋ seaˋ quíˉiiꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ lata˜, dsʉꞌ sɨjeemˇbaaꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ e fɨˊ fɨɨˋ ꞌmɨ́ɨˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e néeˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ e jo̱b fɨɨˋ e seaˋ lata˜. VM% Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, ꞌnéˉ e lafaꞌ e nidséˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ e jaˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨˉnaaꞌ faꞌ jialguɨ la féꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quíˉiiꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. L Jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús cajo̱, fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ Jerusalén cajúiñˉ e laco̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøiñˉ e catu̱u̱ˋ do cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e joˋ røøngˋguɨiñꞌ dseeˉ. bK= Co̱ꞌ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, e ta˜ quiáꞌˉ jmidseaˋ laniingˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel quiáꞌˉ e nidsica̱rˊ jí̱i̱ꞌ˜ jmɨ˜ jóꞌˋ catɨˊ É̱e̱ˆ lɨ˜ Laniingˉ Güeangꞌˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ ꞌmɨꞌˊ e lɨ˜ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ do Fidiéeˇ, jo̱ cuøꞌrˊ Fidiéeˇ e jo̱ e laco̱ꞌ laꞌuii˜ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱guɨ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ; jo̱ dsʉꞌ i̱ jóꞌˋ i̱ caꞌuøøˋ jmɨꞌøøngˉ do, cartɨˊ caluuˇ fɨɨbˋ dsijíiñˋ íˋ. !J; Jo̱guɨ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, seabˋ lafaꞌ feáꞌˉ quíˉiiꞌ e jí̱i̱ꞌ˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ jmiféngꞌˊnaaꞌre. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ fɨˊ seaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ i̱ lamɨ˜ ji̱ꞌˊ jaléꞌˋ feáꞌˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ faꞌ e nidǿꞌrˉ e lafaꞌ feáꞌˉ quíˉiiꞌ do. RI Jo̱ jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ faꞌ e nijmɨꞌgooˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ eáangˊguɨ quíingˊ e té̱e̱ˉnaaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ e ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e lafaꞌ e jmitíˆnaaꞌ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cuǿøngˋ o̱si e jaˋ cuǿøngˋ dǿꞌˉ dseaˋ é; co̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíˉiiꞌ fɨˊ lɨ˜ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ. (HI Jo̱ jaˋ sɨsɨ́ɨngˆ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ røøbˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do latɨˊ lají̱i̱ꞌ˜ lamɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ jo̱guɨ lana lɨ́ꞌˆ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ lajo̱b lɨ́ɨngˊ dseaˋ do. >Gu Jo̱guɨ jmiguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ cajo̱ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ uii˜ quiáꞌˉ jial jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱guɨ íiˋ óoˊnaꞌ jial calɨséiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ cartɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ e cajúiñˉ, jo̱baꞌ teáˋguɨ síngꞌˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. F Jo̱baꞌ lalab cuǿøngˋ féꞌˆnaaꞌ e dseángꞌˉ ta˜ dsiˋnaaꞌ:Fíiˋi Fidiéebˇ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱baꞌ jaˋ ꞌgóꞌˋo jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ eeˋ iing˜ dseaˋ jmɨgüíˋ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. E+ Jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ e eáangˊ suungˋnaꞌ jaléꞌˋ cuuˉ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e seaˋ quíiˉbaꞌ, co̱ꞌ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmihuíingˆ ꞌñiáꞌˋa có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ o̱ꞌguɨ faꞌ e nitiúun˜n ꞌnʉˋ cajo̱.” KD Jo̱ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ eáamˊ ꞌnéˉ e nijmɨꞌgooˋnaꞌ quiáꞌˉ e cungꞌˊ guooˋ dseaˋ, jo̱guɨ jie˜ mɨˊ ꞌlee˜naꞌ e güɨɨngˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiˉnaꞌ; co̱ꞌ Fidiéeˇ niquidsiˊ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ güɨɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nicúngꞌˉ guórˋ o̱si jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nicúngꞌˉ guórˋ. eCC Jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ iing˜naꞌ e nijméˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ mɨ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ sɨjnɨ́ɨngˇnaꞌ. Jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcajméꞌˋ dseaˋ gaˋ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ iing˜naꞌ e niꞌéˉ dseaˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ song cajmeángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱. iBK Jo̱guɨ íingꞌ˜naꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ fɨˊ quíiˉnaꞌ i̱ jalíingˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, co̱ꞌ mɨ˜ cajméeˋ dseaˋ lajo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ, i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ fɨˊ quiáꞌrˉ do lɨ́ɨiñˊ ángeles e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ calɨlíꞌrˆ e lɨ́ɨiñꞌˊ do lajo̱. A 3 Jo̱ lalab fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ tiúungˊnaꞌ e jmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. @! Jo̱baꞌ majméˆnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ jɨˋ e íingˉ conguiaˊ lajaléꞌˋ.d?A Jo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉ e Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lana ꞌnéˉ nicuǿøꞌ˜baaꞌ guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ do jo̱guɨ e nijmiféngꞌˊnaaꞌr e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ e nijmɨꞌgooˉnaaꞌr e nijmóˆooꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e tɨˊ dsíirˊ. ">= Jo̱ mɨ˜ féꞌˋ Fidiéeˇ e nijmérˉ e jo̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ nɨñiˊ dseaˋ e niꞌíimˉ dseaˋ do jaléꞌˋ e cajméerˋ mɨ˜ caguiaˊ uiiñ˜ jmɨgüíˋ, jo̱ niséˉguɨr fɨˊ jmɨgüíˋ la lají̱i̱ꞌ˜ e jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e niꞌíingˉ. #=? Jo̱ ie˜ malɨɨ˜ do e luu˜ Fidiéeˇ do cajméeˋ e cajléˉ guóoꞌ˜ uǿˉ fɨˊ móꞌˋ Sinaí, dsʉꞌ lanaguɨ jíngꞌˉ Fidiéeˇ e o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ guóoꞌ˜ uǿˉ nijmérˉ e nijléˉtu̱, co̱ꞌ la quie̱ˊ tɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíbˋ nijmérˉ e nijléˉ. p<Y Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e contøømˉ ꞌnéˉ ñiing˜ óoˊnaꞌ e nijméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e sɨ́ꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, dsʉco̱ꞌ ne˜baaꞌ e ie˜ malɨɨ˜guɨ do jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ calɨnʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ jaˋ caláaiñˉ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. Jo̱guɨ jneaa˜aaꞌ eáangˊguɨb jaˋ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ faꞌ e nileángˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨˉnaaꞌ song nijmóˆnaaꞌ laangˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e sɨ́ꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e cangɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Jó̱o̱rˊ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la e jáaˊ tɨˊ ñifɨ́ˉ. T;! Jo̱ nɨseabˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ cajo̱ e cuǿøngˋ e niguilíingˋnaꞌ dseángꞌˉ condséeˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ nɨguiing˜ Jesús lana, i̱ dseaˋ i̱ caneáaˊ e fɨˊ jo̱. Jo̱guɨ íbˋ dseaˋ cajo̱ i̱ cacuøˊ jmɨꞌøøngˉ e laco̱ꞌ seaˋ fɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ lana e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e cacuøˊ Fidiéeˇ; co̱ꞌ e jmɨꞌøøngˉ Jesús do eáangˊguɨ laniingˉ laco̱ꞌguɨ e jmɨꞌøøngˉ Abel i̱ calɨséngˋ ie˜ malɨɨ˜guɨ do. d:A Jo̱guɨ lana nɨseabˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ e niseángꞌˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ calɨséngˋ ie˜ malɨɨ˜guɨ do jo̱ i̱ nɨtaang˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱guɨ cajo̱ nɨseabˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ e nigüɨquiéengˊnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ i̱ quidsiˊ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱guɨ nɨseabˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ e niseángꞌˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jmɨguíˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaláangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˆ, jo̱ lana nɨlɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e lɨ́ɨiñˊ. E9 Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ calɨ́ngˉnaꞌ lajo̱, co̱ꞌ nɨseabˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ e nigüɨquiéengˊnaꞌ dseángꞌˉ condséeˊ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sión fɨˊ dseángꞌˉ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, jo̱ e fɨˊ jo̱b lɨ˜ siiˋ Jerusalén ꞌmɨ́ɨˉ e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ i̱ ꞌleáangˉ ángeles i̱ jmiféngꞌˊ Fidiéeˇ. Y8+ Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ cafǿngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ mɨ˜ cangárˉ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ Moi˜ cajíñꞌˉ ie˜ jo̱ e ꞌgóꞌrˋ cartɨˊ jléeiñˋ. 7 co̱ꞌ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ cafǿngꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do mɨ˜ canúurˉ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ ta˜ lala: “Doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nisíꞌˋ tɨɨˉ e fɨˊ móꞌˋ la ꞌnéˉ nijúumˉbre có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜ o̱si có̱o̱ꞌ˜ ñisʉ̱ꞌˋ é, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ doñiˊ faꞌ jaangˋ jóꞌˋ, lajo̱b ꞌnéˉ líingˉneꞌ cajo̱.” ,6Q jo̱guɨ canúurˉ cajo̱ jial tíiˊ teáˋ caꞌi̱i̱ˉ lúuˊ trompéꞌˆ jo̱guɨ canúurˉ jial tíiˊ teáˋ canʉ́ꞌˋ luu˜ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ canúuˉ luu˜ Fidiéeˇ ie˜ jo̱ camɨrˊ jmɨꞌeeˇ e niquiúmꞌˉ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌrˋ do, 25] Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jaˋ caguiquiéengˊnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ dseaˋ Israel ie˜ lamɨ˜ cangoquiéeiñˊ e fɨˊ tɨɨˉ móꞌˋ Sinaí ie˜ lamɨ˜ cangɨ́ɨiñˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; co̱ꞌ ie˜ jo̱ e fɨˊ jee˜ móꞌˋ do uøøˋ niingˉ jɨˋ jo̱guɨ sɨbéꞌˋ jníiˊ e nʉʉˋ sǿꞌˋ jo̱guɨ e eáangˊ ɨ́ɨˋ guíˋ jo̱guɨ e quieꞌˋ güɨꞌñiሠcajo̱; !4; Jo̱ ñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, mɨ˜ calɨꞌiing˜ tiquiáꞌrˆ e nicuǿꞌˉreiñꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñꞌˉ do dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱rˊ laꞌuii˜, dsʉꞌ jaˋ caquɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e caꞌíngꞌˋguɨr e jo̱, co̱ꞌ catʉ́ˋbre e lɨ́ɨiñˊ lajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ; jo̱ nañiˊ faꞌ eáamˊ camɨrˊ jmɨꞌeeˇ cartɨˊ caquiꞌrˊ ie˜ jo̱, dsʉꞌ joˋ e mɨ́ɨˊ calɨseáˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ do. }3s Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jie˜ mɨˊ ꞌlee˜naꞌ e nigüɨ́ngˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ jie˜ mɨˊ jmooˋnaꞌ e jaˋ nijmɨꞌgooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Esaú ie˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ jaˋ cajmɨꞌgórˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; co̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ sɨñʉʉˆ laꞌuii˜ quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ, jo̱ dsʉꞌ catʉ́ˋbre e lɨ́ɨiñˊ lajo̱ ie˜ lamɨ˜ casiúiñˉ co̱o̱ˋ huɨ̱́ɨ̱ˊ e a˜ jmiñiˇ. ]23 Jo̱ jmɨꞌúungˋnaꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nitʉ́ˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e ngɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜naꞌ cajo̱ faꞌ e nijméeˆnaꞌ guíingˉnaꞌ uii˜ quiáꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ co̱o̱ˋ onuuˋ e guíiˉ; co̱ꞌ fɨng lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ dseáamꞌ˜ e niꞌlee˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ e nidsicuángˋguɨ dseeˉ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ. 1  Jo̱ jmɨꞌúungˋnaꞌ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ lɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ song jaˋ niꞌnángˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. 03 jo̱guɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ e teáˋguɨ nisíngꞌˉnaꞌ e fɨˊ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ jaˋ ꞌgooˋ teáangˉ teáˋ e fɨˊ guiʉ́ˉ jo̱ e laco̱ꞌ teáˋguɨ nisíñꞌˉ fɨˊ jo̱. #/? Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, cuǿøꞌ˜guɨ bíˋ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨtúngˉ áaˊnaꞌ mɨ˜ ɨˊ óoˊnaꞌ e eáamˊ huɨ́ɨngˊ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ, ./ Dsʉꞌ e jáꞌˉ, jaˋ cuøˊ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ dseángꞌˉ ladsifɨˊ mɨ˜ ɨ́ɨˋ Fidiéeˇ ꞌgooˋ quíˉiiꞌ, co̱ꞌ huɨ́ɨmˊjiʉ lɨ́ɨˊ lajeeˇ jo̱; jo̱ dsʉꞌ song niꞌíingꞌ˜naaꞌ e jo̱ e jaˋ séeꞌ˜naaꞌ dseeˉ, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ niꞌuíingˉ quíˉiiꞌ jóng, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e niñíingˋnaaꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ e jmooˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do. Dseáamꞌ˜ mɨ˜ jaˋ iing˜ dseaˋ núrˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ 8-i Jo̱ lajeeˇ e seengˉteáaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, ɨ́ɨbˋ tiquíˆiiꞌ ꞌgooˋ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíirˊ e guiʉ́ˉguɨ quíˉiiꞌ. Dsʉꞌ Fidiéeˇguɨ ɨ́ɨˋbre ꞌgooˋ quíˉiiꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨꞌíingˆ ta˜ quíˉiiꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíingˉnaaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ guiúngˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ ꞌñiaꞌrˊ. ~,u Co̱ꞌ ie˜ lamɨ˜ jiuung˜naaꞌ do, ɨ́ɨbˋ tiquíˆiiꞌ ꞌgooˋ quíˉiiꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱baꞌ jmɨꞌgooˉbaaꞌre. Jo̱ eáangˊguɨb ꞌnéˉ e nijmɨꞌgooˉnaaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ mɨ˜ ɨ́ɨrˋ ꞌgooˋ quíˉiiꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌˋnaaꞌ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜. #+? Co̱ꞌ song Fidiéeˇ jaˋ ɨ́ɨrˋ ꞌgooˋ quíiˉnaꞌ mɨ˜ ꞌnéˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ jóng e jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseángꞌˉ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ jóng. @*y Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌíimꞌ˜baꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌgooˋ e ɨ́ɨˋ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ dseaˋ do nito̱ꞌˋ fɨ́ɨmˋbre ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨngˊnaꞌ jó̱o̱rˊ; co̱ꞌ jaˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋ jaangˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ i̱ jaˋ ɨ́ɨˋ tiquiáꞌˆ ꞌgooˋ. 4)a Co̱ꞌ ɨ́ɨbˋ jnea˜ ꞌgooˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ꞌneáanˋn, jo̱guɨ røøbˋ quidsiiˉ íꞌˋ cajo̱ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˋo̱. ( Jo̱guɨ ꞌnéˉ e tó̱o̱bˋ áaˊnaꞌ cajo̱ jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ jó̱o̱rˊ, co̱ꞌ lalab féꞌrˋ fɨˊ ni˜ e jiˋ jo̱:Jó̱o̱ˋo̱, jaˋ jmooꞌˋ laanꞌˋ mɨ˜ ɨ́ɨˋɨ ꞌgooˋ quíiꞌˉ, o̱ꞌguɨ jmɨtúngˆ oꞌˊ cajo̱ mɨ˜ jíinˆn ꞌnʉˋ. O!~}|{[zIxvtrqreo6mLk'ihgYed*b`&^\ZY3WV TS>R PONLJHGFoDiCAJ? >;:87532S/-+*)('&&%"!bpHYOJ ;DcQw!aH =Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Júuˆ dob cajméeˋ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ; jo̱baꞌ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ cajméeˋ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ e Júuˆ do. nG WJo̱ co̱lɨɨm˜ seengˋ e Júuˆ do có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜. VF )Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiim˜ nɨseaˋ e siiˋ Júuˆ do, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ; jo̱ cøømˋ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ íbˋ dseángꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱. Ejo̱baꞌ güɨlɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ jaangˋguɨ dseaˋ rúngꞌˋ i̱ ngóoˊ fɨˊ gaˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jmóorˋ e niꞌíimˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨrøøngˋ i̱ dseaˋ do, jo̱guɨ nileámˋ i̱ dseaˋ do e jaˋ nidséiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ e nidséiñꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lanab féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Tiáa˜.]D3Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e song jaangˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ casíngꞌˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱ nɨnaangˋ i̱ dseaˋ do e nilɨtúngˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ song jaangˋguɨ dseaˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajméerˋ e calɨnʉ́ʉꞌ˜tu̱ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, sC_Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ Líiˆ do camɨꞌˊtu̱r Fidiéeˇ e nitʉ́ˋtu̱ jmɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lajo̱b calɨ́ˉ, catu̱u̱bˋtu̱ jmɨ́ɨˊ, jo̱guɨ canaamˋtu̱ cuøˊ jaléꞌˋ e jniˊ dseaˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ. XB)Jo̱ jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ quiáꞌˉ e calɨ́ˉ ie˜ malɨɨ˜ do ie˜ cateáangˋ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ calɨsíˋ Líiˆ. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ jneaa˜aaꞌ, dsʉꞌ mɨ˜ camɨꞌˊ dseaˋ do Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do e niquiúngꞌˉ e tu̱u̱ˋ jmɨ́ɨˊ, jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ. Jo̱baꞌ lajeeˇ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ dsíˋ caꞌnáꞌˆ jaˋ catu̱u̱ˋ jmɨ́ɨˊ fɨˊ e guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱. A5Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jméeꞌ˜naꞌ júuˆ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcarøøngˋnaꞌ, jo̱ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱ e laco̱ꞌ nitíingꞌ˜naꞌ. Co̱ꞌ mɨ˜ jaangˋ dseaˋ singꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ féngꞌˊ i̱ dseaˋ do Fidiéeˇ dseángꞌˉ e caniingˉ ɨˊ dsíirˊ, jo̱baꞌ eáamˊ íingˆ ta˜ e ꞌgøngꞌˊ e júuˆ jo̱ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ. @Jo̱guɨ mɨ˜ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e Fidiéeˇ niñírˉ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨ́ɨꞌ˜reiñꞌ do, jo̱baꞌ niꞌleáamˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do jóng, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋbaaꞌ e nitíingꞌ˜tu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱guɨ fɨng song nɨcaꞌéeˋ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ dséeꞌ˜ do dseeˉ, jo̱baꞌ niꞌíimˉ Fíiˋnaaꞌ dseeˉ quiáꞌrˉ jóng. ?{Jo̱guɨ song jaangˋ dseaˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ráaiñˋ dséeꞌr˜, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nitǿꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ nimɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do e niꞌleáamˆbiñꞌ do, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nisú̱u̱rˉ capíꞌˆ noo˜ fɨˊ guiaquíiˊ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌleáaiñꞌˉ do. B>} Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, fɨng song i̱i̱ˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ móoˉnaꞌ iihuɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ mɨ́ꞌrˉ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱guɨ fɨng song i̱i̱ˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e iáangˋ óoˊnaꞌ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e ǿˉbre quiáꞌˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. @=y Jo̱ lɨ́ꞌˆ lajeeˇ lajaléꞌˋ e niingˉguɨ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e lab e jo̱; mɨ˜ cuøˋnaꞌ júuˆ quíiˉnaꞌ, jaˋ éengˊnaꞌ fiiˉ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ: jaˋ éengˊnaꞌ fiiˉ ñifɨ́ˉ o̱ꞌguɨ éengˊnaꞌ fiiˉ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱ꞌguɨ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ é. Dsʉꞌ mɨ˜ cuøˋnaꞌ júuˆ quíiˉnaꞌ e jméeˆnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e jmitíˆbaꞌ jóng; jo̱guɨ mɨ˜ cuøˋnaꞌ júuˆ quíiˉnaꞌ e jaˋ jméeˆnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e jaˋ jméeˆbaꞌ jóng. Jo̱ fɨng song jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ quíiˉnaꞌ do, jo̱baꞌ jaˋ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Dsíngꞌˉ íingˆ ta˜ e féngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ k<O Jo̱ féꞌˋnaaꞌ e juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ téꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e caꞌíñꞌˋ do. Jo̱ nɨcanʉ́ʉbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ jaléꞌˋ júuˆ e caféꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Job i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, co̱ꞌ ie˜ jo̱ i̱ dseaˋ íˋ eáamˊ calɨféngꞌˊ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cangárˉ. Jo̱guɨ ñíˆbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ cajo̱ jial cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e jo̱; co̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ eáamˊ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ cajo̱. I;  Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cangárˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, co̱ꞌ cajméebˋ dseaˋ do e féngꞌˊ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱. w:g Jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ: Jaˋ jmooˋnaꞌ e jmiquíngꞌˉ óoˊnaꞌ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱baꞌ jaˋ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ; co̱ꞌ nɨjaquiéemˊ e nigüéengˉtu̱ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ e niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. \91Jo̱ e laco̱ꞌ e féngꞌˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ íˋ, lajo̱bɨ ꞌnéˉ e féngꞌˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜guɨꞌ fɨˊ yaang˜naꞌ e teáangˉguɨꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ lajeeˇ lajmɨnábˉ nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ. (8IJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jméeˆnaꞌ féngꞌˊ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ cartɨˊ mɨ˜ nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e jo̱ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jenuuˋ e sɨjeemˇbre lají̱i̱ꞌ˜ e niróˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ carˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ ji̱i̱ˋ jmɨ́ɨˊ, co̱ꞌ lajo̱guɨbaꞌ e nicuángˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ lajaléꞌˋ e cajnírˋ do. "7=Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, eáamˊ nɨcacuǿøꞌ˜naꞌ dseeˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ cartɨˊ nɨcajngamꞌˊbaaꞌre, jo̱ jaˋ eeˋ teáˋ caséeˋ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. ꞌNéˉ jmóˆooꞌ féngꞌˊ dsiˋbaaꞌ 61Jo̱guɨ lajeeˇ e taang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, nɨcalɨséngˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ ꞌgooˋ eáangˊ e jmooˋnaꞌ la tíiˊ e jáˉ óoˊnaꞌ, jo̱guɨ e seaˋ jaléꞌˋ e iing˜naꞌ e laco̱ꞌ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ laco̱ꞌ jaangˋ jóꞌˋ i̱ jmɨꞌúngꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ e nijngáiñꞌˉ. ¡Jo̱ dsʉꞌ lana nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ quíiˉnaꞌ! 5 Nʉ́ʉˉnaꞌ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ quíiˆnaꞌ i̱ jaˋ caquíˆnaꞌ e ꞌléeiñꞌ˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱baꞌ lana mɨ́ɨbꞌ˜ nitángꞌˊ i̱ dseaˋ do ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ nɨcanúubˉ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcaféꞌˋ teáˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. '4GJo̱guɨ jaléꞌˋ cuteeˋ có̱o̱ꞌ˜ cunéeˇ e sɨꞌmáꞌˆnaꞌ nisó̱ꞌˋ ꞌleeˋ, jo̱ joˋ eeˋ ta˜ nilɨꞌíingˆguɨ quíiˆnaꞌ jóng. Jo̱ e ꞌleeˋ e só̱ꞌˋ dob nɨcuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e jmooˋnaꞌ e cajmɨꞌóoꞌˇnaꞌ yaang˜naꞌ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ nicángˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ, co̱ꞌ eáamˊ nɨcajmɨꞌóoꞌˇnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ lajeeˇ lana e nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. 3 Co̱ꞌ niꞌíimˉ lajaléꞌˋ e ꞌmoꞌˆ e nɨsɨꞌmóꞌˋnaꞌ, jo̱ joˋ e ta˜ nilɨꞌíingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quíiˆnaꞌ; jo̱guɨ jaléꞌˋ sɨ̱́ɨ̱ꞌ˜ quíiˉnaꞌ cajo̱ niꞌíimˉ e nidǿꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ fɨ˜. 2 Jo̱guɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ i̱ seaˋ cuuˉ, nʉ́ʉˆnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e nifɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la: Quíiꞌ˜naꞌ jo̱guɨ ooˉnaꞌ quiáꞌˉ e fɨꞌíˆ e nilíingˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nabɨ nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ mɨ˜ niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ dseeˉ quíiˉnaꞌ. o1WJo̱ ꞌnéˉ e tó̱o̱ˋ óoˊnaꞌ e la cajo̱: Song ñibˊ jaangˋ dseaˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e ꞌnéˉ jmérˉ, jo̱ dsʉꞌ song jaˋguɨ jmitir˜ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ jmɨrǿmˋ dseeˉ ꞌñiaꞌrˊ jóng.01Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ lɨ́ꞌˉ rɨquɨbꞌˊ ɨˊ óoˊnaꞌ, jo̱baꞌ eáamˊ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e fóꞌˋnaꞌ e nijméeˆnaꞌ. ¿Su jaˋ ñíˆnaꞌ e mɨ˜ jmooˋnaꞌ e jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ lajo̱, gabˋ lɨ́ɨˊ? x/iJo̱baꞌ jaˋ dseengˋ e foꞌˆnaꞌ lajo̱, dsʉꞌ lalabaꞌ e catɨ́ɨngˉ e nifoꞌˆnaꞌ: “Song cuøˊ Fidiéeˇ fɨˊ lajo̱ e se̱e̱ˉguɨ́ɨꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ nilíˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ líˋ jóng.” 3._Jo̱ ¿jialɨꞌˊ ɨˊ óoˊnaꞌ lajo̱?, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ ñíˆbɨꞌ e˜ nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ lɨ˜ dsaꞌóˋ lɨ˜ iéeˊ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jníiˊ tiiˋ, co̱ꞌ e jo̱baꞌ e jnéengˋ jí̱i̱ꞌ˜ lajeeˇ cateáˋ jo̱ niꞌíimˉ jóng. -' Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ e fóꞌˋnaꞌ lala: “Dsaꞌóˋ iéeˊ nidséˆnaaꞌ fɨˊ fɨɨˋ la o̱si fɨˊ fɨɨˋ do é, jo̱ fɨˊ jo̱b nitaang˜naaꞌ co̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ e jmóˆnaaꞌ ta˜ lɨꞌˋ cuuˉ.” (,I Jo̱ jaamˋ dseaˋ féngꞌˊ seengˋ, jo̱ íbˋ i̱ cacuøˊ e júuˆ do. Jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ tɨɨngˋ quidsiˊ íꞌˋ røøˋ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ íˋbɨ cajo̱ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ láangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ o̱si cuøꞌrˊ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ é uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, ¿i̱˜ lɨ́ɨnꞌˉ e lɨnꞌˊ e seaˋ fɨˊ e nicuǿꞌˆ dseaˋ rúngꞌˋ dseeˉ? Jaˋ ne˜naaꞌ e˜ nidsijéeˊ dsaꞌóˋ iéeˊ + Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ fóꞌˋnaꞌ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋ o̱si cuøꞌˊreiñꞌ dseeˉ é, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ e féꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jóng, jo̱ o̱ꞌguɨ jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨꞌgóˋ jaléꞌˋ e júuˆ do, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ gabˋ nɨféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱ e lafaꞌ e nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ e jo̱ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. 5*c Jo̱guɨ mɨ˜ líꞌˋnaꞌ e røøngˋnaꞌ dseeˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e jaˋ nijmɨráangˉ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ dseaˋ do nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜. Jaˋ cuǿꞌˆnaꞌ dseeˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ )  Quíiꞌ˜naꞌ, jo̱guɨ jméeˆnaꞌ e lɨ́ɨngˉnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌeeˉnaꞌ do. Jo̱guɨ jaˋ dseengˋ fɨng song ningɨ́ɨˆnaꞌ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ jo̱, co̱ꞌ ꞌnéˉ e quɨꞌˆbaꞌ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ e dseeˉ quíiˆnaꞌ do. Jo̱guɨ fɨng song e iáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ e nɨcarøøngˋnaꞌ do, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nilíingˉnaꞌ e fɨꞌíbˆ jóng uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. =(sGüɨquiéengˊguɨꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ dseaˋ do nijaquiéengˊguɨr fɨˊ quiníˆnaꞌ cajo̱. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, tʉ́ʉˊnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e jmooˋnaꞌ, jo̱ jmɨsɨ́ɨngˆnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ tú̱ˉ neáangˊ dsíiˊ, dsʉco̱ꞌ iing˜naꞌ teáangˉnaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ iim˜bɨꞌ cajo̱ e jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. m'SJo̱baꞌ jáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaˋ cuøꞌˊnaꞌ fɨˊ yaang˜naꞌ e jmijíingˆnaꞌ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ lajo̱baꞌ i̱ do nidsihuíiñˉ fɨˊ lɨ˜ seengˋnaꞌ. d&ADsʉꞌ eáamˊ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Dseángꞌˉ teábˋ séeˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜, dsʉꞌ eáamˊ guiʉ́ˉ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmóoˋ lajo̱ co̱ꞌ ñiˊbre e ꞌnéˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ.” %%CCo̱ꞌ e lɨɨng˜ uiim˜baꞌ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lala: “Fidiéeˇ dseángꞌˉ e lajamꞌˉbaꞌ eáangˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ íˋbingꞌ cacuøꞌˊ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ e jmɨguíˋ có̱o̱ꞌ˜ e se̱e̱ˉnaaꞌ.” '$G¡Dseaˋ ꞌlɨngꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ tú̱ˉ ɨ̱́ꞌˉ! ¿Jሠñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e mɨ˜ iing˜naꞌ e jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ ꞌníꞌˋ máamˊbaꞌ Fidiéeˇ jóng dseaˋ guiiñ˜ ñifɨ́ˉ? Co̱faꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ e nijmiꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ niꞌuíiñˉ jóng jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ Fidiéeˇ. #wJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ mɨ́ɨꞌ˜naꞌre eeˋgo̱ iing˜naꞌ, jaˋ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e mɨ́ɨꞌ˜naꞌre do, dsʉco̱ꞌ mɨ́ɨꞌ˜naꞌr lají̱i̱ꞌ˜ e jaˋ dseengˋ e lɨco̱ꞌ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ yaam˜baꞌ. ;"oCo̱ꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ iing˜naꞌ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ mɨ˜ líꞌˆnaꞌ e jaˋ cuǿøngˋ nilíꞌˋnaꞌ e jo̱, jo̱baꞌ jie˜ jaˋ nijngámꞌˆbaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ jóng. Jo̱guɨ eáamˊ dsihuɨ́ɨngˊnaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ dsʉco̱ꞌ jaˋ líꞌˋguɨꞌ e jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ jmooˋnaꞌ ꞌniiˋ có̱o̱ꞌr˜, ¿jሠjáꞌˉ? Dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌˊnaꞌ jaléꞌˋ e iing˜naꞌ do co̱ꞌ jaˋ mɨˊ camɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ e nicuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jo̱. 5! eJo̱ lalab fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ: ¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ naangˋ uiing˜ jaléꞌˋ e jmiquíngꞌˉ óoˊnaꞌ jo̱guɨ jaléꞌˋ mɨ́ɨꞌ˜ e jmooˋnaꞌ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ? Jo̱ jmooˋnaꞌ lajo̱ co̱ꞌ contøømˉ suungˋnaꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ jmangꞌˉ e gabˋ ɨˊ óoˊnaꞌ, ¿jሠjáꞌˉ? b =Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ bíˋ yaang˜ e seeiñˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨguɨr jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ cajo̱ e laco̱ꞌ lajɨɨmˋbre nilɨseeiñˋ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nilíꞌrˆ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ guiúngˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ.}Dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˉ cangɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ, jo̱baꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉbaꞌ jmóorˋ, jo̱guɨ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ seeiñˋ, jo̱guɨ guiʉ́bˉ dsíirˊ, jo̱guɨ fémꞌˊbɨ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ eáamˊbɨ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜bre jaléngꞌˋ íˋ cajo̱, jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ féꞌrˋ. 8iCo̱ꞌ mɨ˜ seengˋ dseaˋ i̱ dsihuɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ rúngꞌˋ o̱si jmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜ é, jo̱ jo̱b lɨ˜ uíingˉ e cóꞌˋ gaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, jo̱guɨ uiing˜ quiáꞌˉ e jmóoˋguɨr jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la cajo̱. #Dsʉꞌ mɨ˜ lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱, o̱ꞌ e cacuøˊ Fidiéeˇ e tɨɨngˋnaꞌ do, co̱ꞌ lajɨˋ e na jí̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ fɨˊ jmɨgüíˋ lab e nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ ꞌñiaꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆ. jMJo̱guɨ song i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e tɨɨngˋnaꞌ ngángꞌˋnaꞌ dsʉꞌ contøømˉ guíngꞌˆnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ jmooˋnaꞌ jløngꞌˆnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e jmooˋnaꞌ do lɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ yaam˜baꞌ, jo̱baꞌ gabˋ lɨ́ɨˊ song jmooˋnaꞌ lajo̱, co̱ꞌ júuˆ ta˜ júuˆ e lɨ́ɨngˊnaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ song jmooˋnaꞌ lajo̱. kO Jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, song seengˋ i̱ lɨɨng˜ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˉ e ngɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ jo̱guɨ e ngáiñꞌˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nijmilib˜ i̱ dseaˋ do e lɨ́ɨiñˊ lajo̱ laꞌeáangˊ e éerˋ røøˋ jee˜ laꞌóꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ laꞌeáangˊ e jmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ rúiñꞌˋ cajo̱, dsʉꞌ jaˋ tɨ́ɨngˉ e jmɨcǿøngꞌ˜ yaaiñ˜. - Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ faꞌ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ, jaˋ cuǿøngˋ faꞌ nicuǿˉ ofɨɨˋ e jiéꞌˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ güɨñíꞌˆbaꞌ e cuǿøngˋ niꞌɨ́ˉ yʉ́ꞌˆ; o̱ꞌguɨ huɨɨngˋ güɨɨngˋ jǿꞌˆ cuǿøngˋ faꞌ e nicuǿˉ güɨñíꞌˆ yʉ́ꞌˆ, o̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ ojmɨ́ˆ ñii˜ cuǿøngˋ cuǿˉ jmɨɨˋ e ráangˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lajo̱b lɨ́ɨˊ, ¿jሠjáꞌˉ? Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ mɨ˜ dseángꞌˉ jáꞌˉ e cangɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ R Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, co̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ e faꞌ co̱o̱ˋ ojmɨ́ˆ nicuǿˉ tú̱ˉ ꞌléꞌˋ jmɨɨˋ, caꞌíingꞌ˜ e ráangˉ jo̱guɨ caꞌíingꞌ˜ e ñii˜. 3 Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ fɨˊ moꞌooˉ jaangˋ dseaˋ cuǿømˋ líˋ uǿˋ júuˆ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ júuˆ e féꞌrˋ gaˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ cajo̱, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ dseengˋ e nijméˉ dseaˋ lajo̱. R Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ nisɨ́ɨꞌˇbaaꞌ jmiféngꞌˊnaaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajo̱ ꞌlee˜naaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ féꞌˋnaaꞌ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ cajmeáangˋ Fidiéeˇ lɨ˜ laco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ ꞌñiaꞌrˊ. .UDsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e niꞌéꞌrˉ nisɨ́ɨꞌrˇ e laco̱ꞌ nilɨnʉ́ʉꞌ˜, co̱ꞌ e nisɨ́ɨꞌrˇ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ nóˆ mɨꞌˋ, co̱ꞌ contøømˉ íiˊ jlengꞌˊ e ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ dseaˋ. H Jo̱guɨ seemˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ eꞌˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ e laco̱ꞌ nilɨnʉ́ʉꞌ˜reꞌ, faꞌ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ ngɨˊ jee˜ móꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ ta̱ˊ jo̱guɨ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ dsijñúungˋ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jóꞌˋ teáangꞌ˜ jmɨɨˋ. {oJo̱ e nisɨ́ɨꞌˇnaaꞌ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ jɨbˋ; jo̱guɨ cajo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e ꞌlɨꞌˆ e ꞌléeˊ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ e jaˋ dseengˋ. Jo̱ mɨ˜ lɨtɨ́ɨngˋ e féꞌˋ dseaˋ lajo̱, gabˋ uíingˉ quiáꞌrˉ jóng lajeeˇ e seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e féꞌrˋ do jáaˊ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. 2]Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ nisɨ́ɨꞌˇnaaꞌ cajo̱, co̱ꞌ co̱o̱ˋ e píꞌˆguɨ lɨ́ɨˊ jee˜ lajaléꞌˋ guotɨɨˉnaaꞌ, dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ dseángꞌˉ jmiguiʉˊbaꞌ e cuǿøngˋ féꞌˋ dseaˋ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e jaˋ dseengˋ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ ꞌmaꞌˊ jɨ́ˋ cuǿømˋ e nijméˉ e nicóˋ móꞌˋ e feꞌˋ eáangˊ, ¿jሠjáꞌˉ? pYJo̱guɨ lajo̱bɨ lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ móoˊ, e nañiˊ faꞌ jialguɨ la tíiˊ cóoꞌ˜, jo̱guɨ ꞌleaꞌˊ guíˋ e huɨ́ɨngˊ eáangˊ e móoˊ do e laco̱ꞌ ningɨ́ˉ, dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ñíˆjiʉbaꞌ e siiˋ timón e eˊ fɨˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ iingˇ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ do e nidséˉ e móoˊ do. %CFaꞌ laco̱ꞌ mɨ˜ iing˜ jaangˋ dseaˋ e nilɨnʉ́ʉꞌ˜ cuea˜ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌrˊ, jo̱baꞌ taꞌrˊ co̱o̱ˋ ñíˆ freno fɨˊ moꞌooˉ i̱ cuea˜ do e laco̱ꞌ nilɨnʉ́ʉꞌ˜reꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ fii˜reꞌ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e ñíˆ dob e jmóoˋ dseaˋ e nʉ́ʉꞌ˜ i̱ cuea˜ do mɨ˜ eeˋgo̱ iing˜ dseaˋ e nijméˉreꞌ. jMJo̱ e jábꞌˉ, e lajɨɨˉbaaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ eeˉnaaꞌ dseeˉ. Jo̱ dsʉꞌ song seengˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌrˋ, jo̱ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ guiúngˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ líꞌˋ jméˉ e jaˋ nitéiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ do cajo̱. < sDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jaˋ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ faꞌ e jaˋ huɨ́ɨngˊ e lɨ́ɨngˊnaꞌ tɨfaꞌˊ i̱ eˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nɨne˜baꞌ guiʉ́ˉ e eáangˊguɨ niꞌɨ́ˉ Fidiéeˇ íꞌˆ quíˉiiꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ tɨfaꞌˊ mɨ˜ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜naaꞌ e júuˆ jo̱ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ jaˋ eˊ e júuˆ jo̱. )Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, faꞌ mɨ˜ cangoꞌˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ jo̱ júumˉbre, jo̱baꞌ joˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ngúuˊ táaiñˋ do jóng. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱, jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ song jaˋguɨ nʉ́ʉꞌr˜ faꞌ e nijmitir˜ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do.B }Jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Rahab i̱ calɨséngˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ. Co̱ꞌ ie˜ jo̱ Fidiéeˇ caꞌímꞌˋbreiñꞌ do e lɨiñꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ uíiꞌ˜ e cajméerˋ e cacuørˊ lɨ˜ nijé̱ˉ dseaˋ Israel i̱ casíingˋ dseaˋ góoˋ Josué nʉ́ꞌˉguɨ e ningɨ́ngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel do fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Canaán. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ la cajmɨcó̱o̱ꞌ˜bre i̱ dseaˋ do e caguiéngꞌˊneiñꞌ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ e laco̱ꞌ caláiñꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ. : mJo̱ nɨñíˆbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ cajo̱ e ímꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ jaléngꞌˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ o̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jí̱i̱ꞌ˜ lɨco̱ꞌ féꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. A {Jo̱ lajo̱baꞌ calɨti˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “I̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ caꞌíñꞌˋ dseaˋ do e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ carøøngˋ dseeˉ.” Jo̱baꞌ calɨsíˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do jaangˋ dseaˋ i̱ eáangˊ iing˜ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. f EJo̱baꞌ nɨñíˆbɨ e i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do cajmilir˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajméerˋ do. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, jo̱baꞌ cuøˊ li˜ e caꞌiéꞌˋ e dseángꞌˉ e jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. w gCo̱ꞌ ꞌnéˉ e tó̱o̱bˋ oꞌˊ cajo̱ e caꞌímꞌˋ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˆiiꞌ i̱ siiˋ Abraham do e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ guiúmˉ fɨˊ quinirˇ, co̱ꞌ cajméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ cacuøiñꞌˊ i̱ jó̱o̱rˊ i̱ siiˋ Isáaˊ do e sɨꞌíˆ nijngáiñꞌˉ do fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. Z-Jo̱ jie˜ mɨˊ jmɨcaanꞌˇ meléˉ, co̱ꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quíiꞌˉ e jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ song jaˋguɨ nʉ́ʉꞌ˜ e júuˆ jo̱. q[Jo̱guɨ ꞌnʉˋ nɨjáꞌˉ nɨlɨ́ɨnꞌˋ e seemˋ Fidiéeˇ, jo̱ guiʉ́bˉ jmóoˋ song lajo̱b ɨˊ oꞌˊ, co̱ꞌ e jáꞌˉ e júuˆ jo̱. Dsʉꞌ ꞌnéˉ e tó̱o̱ˋ oꞌˊ cajo̱ e la quie̱ˊ tɨˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨmꞌˆ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e jo̱, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ jléeiñˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌgǿiñꞌˋ Fidiéeˇ. !;Jo̱ jialfaꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ niféꞌrˋ: “ꞌNʉˋ fóꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jnea˜ fáꞌˉa e nʉ́ʉꞌ˜baa e júuˆ jo̱.” Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, éeꞌ˜duꞌ jnea˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nañiˊ faꞌ e jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ jnea˜guɨ niꞌéeˆduu ꞌnʉˋ e dseángꞌˉ e jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ nʉ́ʉꞌ˜baa e júuˆ jo̱. fEJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ mɨ˜ jíngꞌˉ dseaˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ fɨng song jaˋguɨ nʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ dseángꞌˉ lajaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ e jíñꞌˉ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e júuˆ jo̱. Co̱ꞌ song jaˋ éerˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ do, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. +OFaꞌ majméeꞌˇduuꞌ cuente e jaangˋ dseamɨ́ˋ o̱si jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ seaˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ, faꞌ la sɨ̱ꞌrˆ o̱si jaléꞌˋ e dǿꞌrˉ e lalíingˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱guɨ jaangˋ lajeeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ nifɨ́ꞌˆnaꞌre lala: “Guǿngꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ guiáꞌˆ fɨˊ, jo̱ jaˋ güɨlíˋ güɨquɨ́ɨnꞌˉ, jo̱guɨ quiéꞌˋ la tíiˊ e jáˉ oꞌˊ.” Jo̱ dsʉꞌ fɨng song i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ do jaˋ eeˋ cuøꞌrˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ i̱ dseaˋ íˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ quiáꞌrˉ e táaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ e jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌrˉ fɨng song lajo̱bɨ jmóorˋ. -SJo̱ lajo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ e fóꞌˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ song jaˋguɨ jmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ dsʉꞌ jaˋ nʉ́ʉꞌr˜ e faꞌ jmitir˜ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ nileámˋbre jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. y Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ fɨ́ɨˉ calɨ́ngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ lajo̱b nijméˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ írˋ cajo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ; jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ nɨcalɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, guiʉ́bˉ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. ꞌNéˉ e jmitib˜ dseaˋ o̱ꞌ lɨco̱ꞌ féꞌrˋ ]3 Jo̱ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e nifoꞌˆnaꞌ o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e nijméeˆnaꞌ, ꞌnéˉ niꞌeeˉnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ niquidsiˊ íꞌˋ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e nileángˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ do. >u Co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ cajíñꞌˉ lala cajo̱: “Jaˋ ꞌleeꞌ˜ e güɨ́nꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiꞌˉ.” Jo̱guɨ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱: “Jaˋ jnganꞌˆ dseaˋ rúnꞌˋ.” Jo̱baꞌ jiaˋ fɨng jaˋ mɨˊ cajméeˋ dseaˋ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ song nɨcajngamꞌˊbre dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ nɨcabeámꞌˋ dseeˉ ꞌñiaꞌrˊ jóng, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ calɨnʉ́ʉꞌr˜ dseángꞌˉ lajaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ~ Jo̱ faꞌ nʉ́ʉꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do dsʉꞌ jaˋ jmitir˜ faꞌ co̱o̱bˋ e júuˆ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ óoˋbre dseeˉ jóng, co̱ꞌ jaˋ jmitir˜ dseángꞌˉ lajaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. #}? Dsʉꞌ fɨng song jaˋ røøˋ jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ nɨlɨ́ɨˊ e nɨbeáangꞌ˜naꞌ dseeˉ yaam˜baꞌ jóng, jo̱guɨ nɨꞌooˉbaꞌ dseeˉ, co̱ꞌ jaˋ cajmitíˆnaꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. `|9Jo̱ e guiʉ́ˉbaꞌ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ song dseángꞌˉ e lajangꞌˉ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e laniingˉ eáangˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáanꞌˋ uøꞌˊ.” 7{gJo̱ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ cajo̱ e i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉbingꞌ i̱ féꞌˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. [z/Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˉ lɨˊ jmɨꞌuǿngˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ, co̱ꞌ jaˋ jmɨꞌgooˋnaꞌre. Jo̱ ¿jaˋ ca̱ˋnaꞌ cuente e jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉbingꞌ i̱ jmángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ, jo̱guɨ íˋbingꞌ cajo̱ i̱ dsijeáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ laguidseaangˆ fɨˊ quiniˇ dseata˜? a~~|s{?zyyxwvt2riqOon.lkigneTdc`b`a^`-^y]T\Y[pYXXVUTxSQPNMpLJXHGF>DCA@@->==;}:i9;64V21K0r.,+z*b)Q(m'+&y#"W! { u7U, ^ -x)iJo̱ jaléꞌˋ e la calɨ́ˉ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nitáiñꞌˊ i̱ Juan do fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. C(Jo̱ ie˜ jo̱b cajo̱ i̱ Juan do táaiñˋ ta˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ fɨˊ quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Enón caꞌˊ lɨ˜ néeˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Salim, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ seaˋ jmɨɨˋ jmiguiúungˋ, jo̱guɨ fɨ́ɨmˊ dseaˋ dsilíiñˉ fɨˊ jo̱ e sáaiñˋ jmɨɨ˜. 'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, cangóbˉtu̱ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ huǿømˉjiʉ e seáaiñˋ jmɨɨˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ fɨˊ do. M&Jo̱guɨ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱baꞌ tɨbˊ dsíirˊ e dsiquiéeiñˊ fɨˊ quiniˇ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ quiáꞌrˉ e jalébꞌˋ e jmóorˋ do cǿømˋ røøˋ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nilíˋ. Mɨ˜ caféꞌˋtu̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús ;%oJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jmangꞌˉ e ꞌlɨꞌˆ ꞌníꞌˋ níimˉbre i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ iiñ˜ nidsiquiéeiñˊ fɨˊ cáangˋ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ e nilɨlíꞌˆ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóorˋ do. j$MJo̱baꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, nibíiñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ uíiꞌ˜ e eáangˊguɨ catɨ́ˋ dsíirˊ e cajméerˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ; co̱ꞌ ie˜ mɨ˜ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jaˋ calɨjíiꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ e lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ dob cajmeáangˋguɨ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌguɨ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do é. 9#k’Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ jaguóˋ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ jaguóˋ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌímꞌˋbre iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jaguóˋ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. -"SDsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ jaˋ casíiñˋ i̱ Jó̱o̱rˊ do fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ niꞌɨ́ˉ dseaˋ do íꞌˋ e nidsilíingˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ, co̱ꞌ casíiñˋ dseaˋ do fɨˊ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nileáiñˉ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉbiñꞌ. J! ’Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ cacuǿøiñˋ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do e laco̱ꞌ cajúngˉ dseaˋ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱ lajo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌnáiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ cøømˋ nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lata˜. h Ie laco̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nilíingˋ júuˆ quiéˉe quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Dsíngꞌˉ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ 'Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ Moi˜ ie˜ lamɨ˜ cajmeáaiñˋ jaangˋ mɨꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ñíˆ jo̱ cateáaiñˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ lajo̱b ꞌnéˉ nidsingɨ́ɨngˉ jnea˜ cajo̱, jnea˜ dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ niteángˉ dseaˋ jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dseꞌˋ ꞌmaˋ cajo̱ }s ’Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ mɨˊ cajgóorˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌñiáꞌˋbaa dseaˋ gáaˊa fɨˊ jo̱; jo̱ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. hI Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ mɨ˜ fáꞌˋa júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ ¿jial jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ jóng mɨ˜ fáꞌˋa cuaiñ˜ quiáꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ? [/ Jo̱ jnea˜ jmɨtaaˆ oꞌˊ e lají̱i̱ꞌ˜ e neb˜ jneaꞌˆ, jí̱i̱ꞌ˜ jo̱baꞌ féꞌˋnaaꞌ, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e nʉʉˉnaaꞌ jo̱guɨ neˋnaaꞌ, lají̱i̱ꞌ˜ e jo̱b júuˆ e guiaˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋnaaꞌ do. iK Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jaangˋ tɨfabꞌˊ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ jaˋ ngámꞌˋbɨꞌ jaléꞌˋ e fáꞌˋa la? >u Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ Nicodemo cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¿Jial cuǿøngˋ e nilíˋ e fóꞌˋ na, Tɨfaꞌˊ? #?Co̱faꞌ guíˋ fɨˊ la fɨˊ nab íiˊ, jo̱ lɨco̱ꞌ nʉʉˉbaaꞌ e i̱i̱ˉ dsʉꞌ jaˋ jnéengˉ e jǿøˆnaaꞌ jie˜ fɨˊ ngóoˊ o̱si jie˜ fɨˊ jáaˊ é. Jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ uíingˉ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ líꞌˋ dseaˋ jǿørˉ jial mɨ˜ uíingˉ dseaˋ lajo̱. ^5Jo̱ jaˋ güɨdsigáˋ oꞌˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ na, e lajɨɨmˋ dseaˋ ꞌnéˉ e nilɨseengˋtu̱r e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. :mCo̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ níingꞌ˜ quiáꞌˉ tiquiáꞌˆ niquiáꞌˆ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíbˋ lɨ́ɨiñˊ; jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨseengˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Jmɨguíˋ jo̱b jéeˊ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ Nicodemo jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E labaꞌ jmɨta˜guɨ́ɨ oꞌˊ cajo̱, e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ ngáangꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nilíꞌrˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ.  Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ Nicodemo e cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jial quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e jaangˋ dseaˋ yʉ́ʉꞌ˜ niquɨngꞌˉtu̱r fɨˊ dsíiˊ tuꞌˊ niquiáꞌrˆ jo̱ niníingꞌ˜tu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ? kOJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ jmɨtaaˆ oꞌˊ, e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ niníingꞌ˜tu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ e niꞌuíiñˉ jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌmɨ́ɨngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng faꞌ e dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. 7Jo̱ co̱o̱ˋ lajeeˇ e uǿøˋ cangórˉ e cangoꞌeerˇ Jesús, jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Tɨfaꞌˊ, nɨneb˜ jneaꞌˆ røøˋ e Fidiéebˇ dseaˋ casíiñˋ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la e cañiꞌéeꞌ˜ jneaꞌˆ, dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ lɨɨng˜ eeˋ li˜ nijmérˉ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ quɨ́ɨꞌ˜ ꞌnʉˋ jmɨɨ˜ e jmooꞌˋ fɨng song jaˋ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ. 9 mJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋjiʉ lajo̱, lajeeˇ e táamˋbɨ Jesús fɨˊ Jerusalén, jo̱ ie˜ jo̱ nitáangˋ fɨˊ jo̱ jaangˋ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Nicodemo i̱ nilɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ laniingˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. W'Jo̱ co̱ꞌ nɨñiˊbre ꞌñiaꞌrˊ guiʉ́ˉ jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌneáiñˉ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ nijmeáꞌˉ júuˆ írˋ jial ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ.3Jo̱ dsʉꞌ Jesús jaˋ ta˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do co̱ꞌ nɨcuíimˋbreiñꞌ do guiʉ́ˉ jial lɨ́ɨiñꞌˊ do lajɨɨiñˋ. %Jo̱ lajeeˇ táamˋbɨ Jesús fɨˊ Jerusalén, lajeeˇ jmɨɨ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e jmóorˋ jmɨɨ˜ e siiˋ Pascua do, jo̱ lajeeˇ jo̱ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ Jesús jmɨɨ˜ cajméerˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do ie˜ jo̱, jo̱baꞌ i̱ fɨ́ɨmˊ i̱ dseaˋ íˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ cartɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ e cadsengꞌˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ dseaˋ do ie˜ jo̱, ie˜ lamɨ˜ cajíñꞌˉ e có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ jmɨɨb˜ nilíꞌrˋ e nijmɨlɨɨngˇtu̱r e guáꞌˉ féꞌˋ do. Jo̱ jo̱guɨbaꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e sɨlɨ́ɨˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ e cajíngꞌˉ dseaˋ do lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Nɨñibˊ Jesús jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ lajɨɨiñˋ . UJo̱ dsʉꞌ caféꞌˋ Jesús lajo̱ e éengˋ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táamˋbre mɨ˜ cajíñꞌˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e guáꞌˉ féꞌˋ do. > uJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ Israel do quiáꞌˉ Jesús: —Jial lɨ́ɨˊ e lajo̱, co̱ꞌ tu̱lóˉ dsíˋ jñʉ́ʉˉ ji̱i̱ˋ calɨꞌɨɨ˜ jneaꞌˆ e calɨ́ɨˉ e guáꞌˉ féꞌˋ na, jo̱guɨ ꞌnʉˋ fóꞌˋ lana e có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ jmɨɨb˜ líꞌˋ nijmɨlɨɨngˇtu̱ꞌ. ` 9Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Íingˊnaꞌ e guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ la, jo̱ jnea˜guɨ quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜ e nijmɨlɨɨngˇtú̱u̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜. Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ Israel i̱ quie̱ˊ nifɨˊ do cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿E˜ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nijméeꞌˆ e laco̱ꞌ nilɨta˜ dsiˋnaaꞌ e cangɨ́ɨnꞌˋ fɨˊ e cajmeeꞌˉ lajaléꞌˋ e ná?  !Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cadsengꞌˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lají̱i̱ꞌ˜ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Lɨguíimˉ jnea˜ mɨ˜ jaˋ jmɨꞌgóˋ dseaˋ guáꞌˉ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ Tiquiéˆe.” !;Jo̱guɨ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ mee˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Uøøngˉnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ mee˜ na, jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ ꞌmóoꞌ˜ fɨˊ guáꞌˉ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ Tiquiéˆe Fidiéeˇ! kOJo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangángˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, dsifɨˊ lalab casá̱ꞌrˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ ꞌnii˜ jo̱ catáiñꞌˋ ꞌmáangꞌ˜ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b caꞌuǿøiñˋ i̱ dseaˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ núuˆ i̱ jéeiñꞌˋ do e ꞌnɨ́ɨiñˋ. Jo̱guɨ cajíimˋ Jesús jaléꞌˋ mes˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ ta˜ jmɨsɨ́ɨngˉ cuuˉ do, jo̱ caguiábꞌˉ e cuuˉ do fɨˊ ni˜ uǿˆ. `9Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, dsifɨbˊ cangórˉ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ jo̱, jo̱ fɨˊ siguiˊ jo̱b cadséiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ güɨtሠcó̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ mee˜. Jo̱guɨ cangáiñˉ cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ neáangˊ ta˜ jmɨsɨ́ɨngˉ cuuˉ e ꞌnéˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsitáangꞌ˜ fɨˊ e guáꞌˉ féꞌˋ do. U# Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, co̱ꞌ nɨjaquiéemˊbɨ e jmɨɨ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siiˋ Pascua, jo̱baꞌ Jesús cagüɨꞌɨ́ɨrˊ fɨˊ Capernaum jo̱ cangórˉ fɨˊ Jerusalén. % Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Jesús cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Capernaum co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ niquiáꞌrˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ cajo̱; jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ co̱o̱ˋ tú̱ˉ jmɨɨ˜ lajo̱. Mɨ˜ caꞌuǿøngˋ Jesús jaléngꞌ ˋdseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ fɨˊ guáꞌˉ mS Jo̱ e la cajméeˋ Jesús fɨˊ e fɨɨˋ e siiˋ Caná e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Jo̱ e lab laꞌuii˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ e cajméerˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ lajo̱baꞌ cajmijnéeiñˋ jial tíiˊ ꞌgøiñꞌˊ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. )K jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lajɨɨmˋ dseaˋ cuørˊ laꞌuii˜ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jloꞌˆguɨ, jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨcaꞌɨ̱́ꞌˉ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do jmiguiúungˋjiʉ e jmɨ́ꞌˆ e jloꞌˆ do, jo̱guɨbaꞌ e niguiéꞌrˋ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e uǿngˉguɨ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉˋ nɨcaꞌmeáˆbaꞌ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jloꞌˆguɨ do quiáꞌˉ tɨˊ lɨ˜ nɨngóoˊ dséngˉ jmɨɨ˜. 4a Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ do caꞌɨ̱́ꞌˉbre capíꞌˆ e do, jo̱ dsʉꞌ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ nɨcaꞌuíingꞌˉ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ jial caꞌuíingꞌˉ do lajo̱. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ sɨnʉ́ʉˆ dobingꞌ i̱ ñiˊ jial caꞌuíingˉ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jmɨɨˋ do, dsʉco̱ꞌ yaam˜bre cajmɨrǿøiñˋ jmɨɨˋ e dsíiˊ tuꞌˊ do. Jo̱ mɨ˜ caꞌɨ̱́ꞌˉ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ e jmɨɨˋ e caꞌuíingˉ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do, jo̱baꞌ dsifɨˊ lanab catǿꞌrˉ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ cacúngꞌˉ guóˋ do *MJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉtu̱ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ güɨseáangꞌ˜jiʉꞌ e nɨcaguiéeꞌ˜naꞌ dsíiˊ e tuꞌˊ do, jo̱ güɨca̱˜naꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ e jmɨɨ˜ la. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeiñꞌˋ do. Jo̱guɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e sɨnʉ́ʉˆ do lala: —Jmɨrǿøngˋnaꞌ jmɨɨˋ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e tuꞌˊ na. Jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b cajmɨrǿøngˋ i̱ dseaˋ do dseángꞌˉ la có̱ꞌˊ e tuꞌˊ do. ~#Jo̱ ie˜ jo̱ nité̱e̱ˉ jñʉ́ʉˉ tuꞌˊ cóoꞌ˜ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜, jo̱ e jo̱ íingˆ ta˜ e a˜ jmɨɨˋ e jmángꞌˋ dseaˋ Israel ta˜ e laco̱ꞌ jmiguiúngˉ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lajo̱b quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e jmóorˋ. Jo̱ laco̱o̱ˋ e dsíiˊ tuꞌˊ cu̱u̱˜ do ab˜jiʉ la cincuenta si la setenta litro jmɨɨˋ. I} Jo̱baꞌ cajíngꞌˉtu̱ niquiáꞌˆ Jesús e sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ e sɨnʉ́ʉˆ do: —Jmeeˉnaꞌ lajalébꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ i̱ Jesús na. |Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ niquiáꞌrˆ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Neaa˜, ¿jialɨꞌˊ fɨꞌˊ jnea˜ lana? Co̱ꞌ lana jaˋ mɨˊ catɨ́ˋbɨ íꞌˋ e nijmee˜e lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e sɨꞌíinˆn do. 7{gJo̱ lajeeˇ e teáaiñꞌ˜ e jmɨɨ˜ do, co̱o̱bˋ mɨ˜ cadseáˉ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jmáiñꞌˋ ta˜ do, jo̱baꞌ niquiáꞌˆ Jesús cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Ngóoˊ cadseábˉ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jmáangˋ ta˜ do. 6zejo̱ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ sɨmɨ́ɨngˇ quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ e tɨˊ do, jo̱baꞌ fɨˊ dob quijgeáaiñˋ cajo̱. y Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, jo̱ ie˜ jo̱ calɨseáˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e cungꞌˊ guóˋ dseaˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋjiʉ e siiˋ Caná e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Jo̱ ie˜ jo̱ dob táangˋ Yáˆ, niquiáꞌˆ Jesús, x #3Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús cajo̱ e casɨ́ꞌrˉ lajaléiñꞌˋ do: —Jo̱ lalab jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ cajo̱ e nimóˆbaꞌ jial jnéengˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jial sooˋ jo̱guɨ jgáangˋ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn, jnea˜ dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.kw Q2Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ lana dsʉꞌ uíiꞌ˜ e fáꞌˋa e camánˉn ꞌnʉˋ e guiinꞌ˜ uii˜ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ? Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e nábɨ nimóꞌˆ jaléꞌˋ e niingˉguɨ eáangˊ e tɨɨnˉ jmee˜e. Cv 1Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Natanael quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Tɨfaꞌˊ, ꞌnʉbˋ dseángꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ ꞌnʉbˋ cajo̱ dseaˋ lɨnꞌˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. u 0Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Natanael e jo̱, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jo̱ ¿jial nɨcuíinꞌˋ jnea˜ jial lɨ́ɨnˊn? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitǿꞌˋ Lii˜ ꞌnʉˋ, jéemˊ nɨcamángˉ jnea˜ ꞌnʉˋ e guiinꞌ˜ uii˜ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ. t %/Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e nɨjaquiéengˊ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ lala e caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Natanael: —I̱ nab dseángꞌˉ lajangꞌˆ jaangˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel i̱ jaˋ quie̱ˊ júuˆ ta˜ júuˆ. js O.Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Natanael e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ lala: —Jaˋ líꞌˆ dsiiˉ e fɨˊ Nazaret nigüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋ i̱ niꞌéˉ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋ Lii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Máˉaaꞌ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨcuíinꞌˋ dseaˋ do. ;r q-Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangóˉ Lii˜ e cangoꞌnéeiñꞌˇ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Natanael, jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˊneiñꞌ do, lala casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lanab nɨcalɨcuíingˋnaaꞌ i̱ dseaˋ i̱ caꞌéengˋ Moi˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱guɨ cajo̱ i̱ caꞌéengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajmeꞌrˊ fɨˊ ni˜ jiˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ i̱ dseaˋ íbˋ i̱ siiˋ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Séˆ. Uq %,Jo̱ i̱ Lii˜ do niseeiñˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Betsaida, jo̱ dseaˋ góoˋbre nilɨ́ɨngˊ i̱ Dɨ́ˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Tʉ́ˆ Simón, co̱ꞌ co̱o̱bˋ fɨɨˋ lɨ˜ seeiñˋ. 3p a+Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱, caꞌɨ́ˋ dsíiˊ Jesús e cangóˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ fɨˊ jo̱b cajíngꞌˊ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Lii˜, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Máˉaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. To #*Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b i̱ Dɨ́ˆ do cangojéeiñˋ i̱ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Simón do fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Jesús; jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ dseaˋ do quiáꞌˉ Simón lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ ꞌnʉbˋ i̱ siiˋ Simón, jo̱ lɨnꞌˊ jó̱o̱ˊ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Juan, jo̱ dsʉꞌ latɨˊ lana nilɨsiiꞌˋ Cefas o̱si Tʉ́ˆ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ griego é. Mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús Lii˜ có̱o̱ꞌ˜ Natanael _n 9)Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangóˉ Dɨ́ˆ e cangoꞌnéeiñꞌˇ i̱ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Simón do, jo̱ mɨ˜ cadséngꞌˋneiñꞌ do lalab casɨ́ꞌrˉ: —Janúꞌˋ, Simón, lana nɨcalɨcuíimˋbaa i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ siiˋ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ do. m ;(Jo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ canúuˉ júuˆ quiáꞌˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do siirˋ Dɨ́ˆ i̱ nilɨ́ɨngˊ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón, jo̱ íbˋ i̱ cangotáangˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do. nl W'Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Máˉaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ lajo̱b nilɨñíˆnaꞌ. Jo̱ co̱lɨɨm˜ cangolíiñˋ cangojmiñirˇ jie˜ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ co̱lɨɨng˜ lata˜ e jmɨɨ˜ jo̱, co̱ꞌ la i̱i̱ˉ quiʉ̱́ˋ e caꞌlóobˉ nɨngóoˊ ie˜ jo̱. Xk +&Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Jesús e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ ngolíingˉ caluurˇ, jo̱baꞌ dsifɨbˊ caji̱ꞌrˊ nir˜ e cajǿøiñˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿I̱˜ ñilíingˉnaꞌ ꞌnángꞌˋnaꞌ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿jie˜ fɨˊ quíiꞌˉ? =j u%Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ gángˉ do lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ i̱ Juan do, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ cangolíiñˉ tɨꞌleáaiñˊ laco̱ꞌ ngóoˊ Jesús. yi m$Jo̱ lajeeˇ jo̱b cangárˉ e cangɨ́ɨngˊ Jesús, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fɨng na jǿøˉnaꞌ, i̱ dseaˋ ngóoˊ dob i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ íingˉ jaléꞌˋ dseeˉ e røøngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Oh #Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱, i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do táaiñˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ gángˉ dseañʉꞌˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ. g "Jo̱ camóbˉ jnea˜ mɨ˜ cangojéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ lajamꞌˆ nɨta˜ dsiiˉ e Jesús lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. Laꞌuii˜ dseaˋ i̱ caꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús f }!Jo̱ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ lajo̱ jaˋ mɨˊ ñiˋ jnea˜ i̱˜ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ i̱ casíiˋ quiéˉe e cagaseáanˊn dseaˋ jmɨɨˋ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: “I̱ dseaˋ i̱ nimáanꞌ˜ i̱ nijgiéeˋ Jmɨguíˋ quiéˉe fɨˊ yʉ́ꞌˆ gui˜, i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ niseángˉ dseaˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiéˉe.” ee E Jo̱ cajíngꞌˉguɨ i̱ Juan do lala cajo̱: —Co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ camóˉ jnea˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajgóˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ jo̱ caje̱ˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ gui˜ Jesús e lɨɨng˜ jaangˋ mee˜. wd iJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ jaˋ mɨˊ calɨñiˋbɨ́ɨ i̱˜ dseángꞌˉ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e gaseáanˊn dseaˋ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel nilɨcuíiñˋ dseaˋ do. !c =Jo̱ i̱ dseaˋ lab i̱ éengˊ jnea˜ do ie˜ lamɨ˜ cafáꞌˉa lala: “Mɨ˜ nisóongˉ jnea˜, nijáaˊ jaangˋ i̱ niingˉguɨ eáangˊ laco̱ꞌ jnea˜, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˆguɨ eáangˊ e nilɨseengˋ jnea˜baꞌ e nɨseeiñˋ.” 0b [Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ lajo̱, i̱ Juan do cangárˉ e nɨjaquiéengˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ. Jo̱baꞌ caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ có̱o̱ꞌr˜ do lala: —Fɨng na jǿøˉnaꞌ, dob nɨjáaˊ i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ íingˉ jaléꞌˋ dseeˉ e røøngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. -a UJo̱ jaléꞌˋ e la cangojéeˊ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Betania e néeˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ guaˋ Jordán, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ táangˋ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do ie˜ jo̱. Jesús lɨ́ɨiñˊ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ~` wJo̱ lana tɨˊ lɨ˜ nilɨcuíimˋbaꞌ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ ninámˋbre ta˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ jnea˜ fɨˊ quiniˇ íˋ jaˋ eeˋ quíinˊn, co̱ꞌ jɨˋguɨ co̱ꞌ nisíiꞌ˜ ñiˊ ꞌñʉ́ʉˊ lomɨɨrˉ jaˋ quíinˊn. |_ sJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ Juan do quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ seáanˊn dseaˋ jmɨɨˋ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmɨɨˋ; jo̱ dsʉꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨseemˋ jaangˋ i̱ jaˋ mɨˊ cuíingˋnaꞌ. G^  jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱reiñꞌ: —Jo̱ song jaˋ lɨ́ɨngˊguɨꞌ i̱ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ fɨˊ la i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉnaaꞌ o̱ꞌguɨ Líiˆ o̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jmooꞌˋ ta˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ jóng? %] EJo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ dseaˋ fariseo fɨˊ lɨ˜ táangˋ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do cangosiiñˇ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do \ 'Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ Juan do quiáiñꞌˉ do: —Jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ féꞌˋ i̱ cagüéngˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ, jo̱ quie̱e̱ˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e féꞌˋ lala: “Nea˜naꞌ condséeˊ co̱o̱ˋ fɨˊ, co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ nijáabˊ Fíiˋnaaꞌ” —lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e cajmeꞌˊ Saíiˆ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. "[ ?Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do calébꞌˋ catú̱ˉ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ Juan do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ song o̱ꞌ lajo̱guɨ, jo̱baꞌ ¿i̱˜guɨ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ jóng? Jo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ léˆnaaꞌ júuˆ i̱˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jneaꞌˆ do, jo̱baꞌ ¿e˜ fóꞌˋ ꞌnʉˋ uøꞌˊ e lɨnꞌˊ? Z 9Jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ do i̱ Juan do caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿i̱˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ jóng? ¿Su Líiˆ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ Juan do jo̱ cajíñꞌˉ: —U̱˜, o̱ꞌ íˋ jnea˜. Jo̱baꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —¿O̱si ꞌnʉˋbɨ i̱ dseaˋ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ niféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ Juan do quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —U̱˜, o̱ꞌ íˋ jnea˜ cajo̱. aY =Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Juan do dseángꞌˉ la lɨ́ɨˊ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —O̱ꞌ jnea˜ i̱ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ áaˊnaꞌ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. X Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén casíiñˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ jmidseaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ gángˉ dseaˋ levita fɨˊ lɨ˜ táangˋ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do e cangojmɨngɨ́ɨꞌrˇ dseaˋ do lala: —¿I̱˜ dseaˋ lɨnꞌˊ? FW Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaˋ mɨˊ cangáaiñˋ dseángꞌˉ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ cajo̱, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nɨcajmijnéengˋ jial lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e dseángꞌˉ cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Mɨ˜ caféꞌˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ SV !Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Moi˜ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ; jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ e nɨcalɨne˜naaꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ cajo̱ e lɨti˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. U 'Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ guiúngˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ cuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋguɨ e ꞌnéˉ quíˉiiꞌ dseángꞌˉ lalíingˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ lajo̱. ET Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ do mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: —Jo̱ i̱ lab i̱ dseaˋ i̱ éengˊ jnea˜ do ie˜ lamɨ˜ cafáꞌˉa lala: “Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ nijáaˊ cøøngˋguɨjiʉ laco̱ꞌguɨ cagüéngˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la niingˉguɨr eáangˊ laco̱ꞌ jnea˜, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ eáangˊ e nilɨseengˋ jnea˜baꞌ e nɨseeiñˋ.” OS Jo̱ e Júuˆ do caꞌuíingˉ dseángꞌˉ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ calɨséngˋ jee˜ jneaa˜aaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ dsíngꞌˉ jmiꞌneáangˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ quie̱ˊ. Jo̱ mɨ˜ calɨcuíingˋnaaꞌ e Júuˆ do i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱baꞌ calɨneˋbaaꞌ jóng jial dseángꞌˉ jloꞌˆ niiñˉ, jo̱ dsʉꞌ e jo̱ catɨ́ɨiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseángꞌˉ ꞌñiaꞌˊbre e cacuøꞌˊ Tiquiáꞌrˆ írˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ ꞌnéeˋ dseaˋ do quiáꞌrˉ. IR   Jo̱guɨ lɨ́ɨiñꞌˊ do jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e calɨséiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, o̱ꞌguɨ faꞌ lɨɨng˜ i̱i̱ˋ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e caꞌuíiñˉ lajo̱, dsʉco̱ꞌ lɨ́ɨiñꞌˊ do lajo̱ uíiꞌ˜ e ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ cajméerˋ e caꞌuíiñꞌˉ do jó̱o̱rˊ. MQ  Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌíngꞌˋ írˋ jo̱guɨ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cacuøꞌˊreiñꞌ fɨˊ e caꞌuíiñꞌˉ do jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. vP g Jo̱guɨ dseángꞌˉ fɨˊ góoˋbre cagüéiñˉ cajo̱, dsʉꞌ jaˋ caꞌíngꞌˋ dseaˋ góorˋ írˋ. YO - Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do nɨseemˋbre lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜; jo̱ nañiˊ faꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íˋbre cajméeˋ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. BN  Jo̱ cagüéngˉ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do fɨˊ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nijmérˉ jial e nilɨseengˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ jɨˋ. 0M [Jo̱ dsʉꞌ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, co̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niniꞌrˉ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Jɨngꞌˋ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. L Jo̱ malɨɨ˜guɨ calɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ; jo̱ Fidiéeˇ caguíngꞌˋ írˋ jo̱guɨ casíingˋneiñꞌ e laco̱ꞌ dseaˋ do niniꞌrˉ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱guɨ e laco̱ꞌ ninúˉ jo̱guɨ e jáꞌˉ nilíingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e niguiáˉ dseaˋ do. K rJ _Jo̱ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jmóoˋ e lɨjneáˋ lacaangˋ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ, jo̱guɨ e nʉʉˋ sǿꞌˋ do jaˋ mɨˊ caquɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ nijméˉ e niyúngˋ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. uI eJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Júuˆ dobaꞌ cuøˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ íbˋ cajo̱ i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Jɨngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e tɨɨngˋ ngángꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. g~}<|L{(yrxwZv?utsqponmljjig<;:9q765@4J210/.9-j+*i) (['%%$%"!  Kmh ( NQ%Jo̱ i̱ Tiquíˆiiꞌ do, dseaˋ íbˋ i̱ féꞌˋ juguiʉ́ˉ uii˜ quiéˉe. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ mɨˊ canʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ o̱ꞌguɨ mɨˊ cañíingˊnaꞌre cajo̱, #$Jo̱guɨ jaléꞌˋ e jmóoˋ jnea˜ do eáangˊguɨ cuøˊ li˜ i̱˜ jnea˜, jo̱ eáangˊguɨb niingˉ laco̱ꞌ e júuˆ e cajíngꞌˉ i̱ Juan do uii˜ quiéˉe; co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ jnea˜, ta˜ jo̱b e cacuøꞌˊ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jnea˜ e nijmee˜e. Jo̱ jaléꞌˋ e jmóoˋo do cuøˊ li˜ e Tiquíˆiiꞌ Fidiéebˇ dseaˋ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. '#’Jo̱ jaléꞌˋ júuˆ e caguiaˊ i̱ Juan do lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ cajlɨ́ɨꞌ˜ quɨ́ɨˋ e cooˋ e laco̱ꞌ eꞌˊ dseaˋ fɨˊ; jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ cateáˋbaꞌ cajmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e caguiaˊ i̱ Juan do.  "Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ ꞌneánˉn dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ nijméˉ júuˆ uii˜ quiéˉe i̱˜ dseaˋ lɨ́ɨngˊ jnea˜; jo̱ fáꞌˋa e júuˆ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nilíꞌˋnaꞌ leángˋnaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ. o W!Jo̱ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ casíingˋnaꞌ dseaˋ i̱ cangojmɨngɨ́ɨꞌˇ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do i̱˜ dseángꞌˉ jnea˜, jo̱ tab˜ dsiiˉ e jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ dseángꞌˉ féꞌˋ i̱ Juan do. ' G Jo̱ dsʉꞌ seemˋ jaangˋguɨ i̱ féꞌˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiéˉe, jo̱guɨ tab˜ dsiiˉ e jaléꞌˋ e júuˆ do quíimˊ fɨˊ quiníˆ ꞌnʉ́ꞌˋ. ; oJo̱ faco̱ꞌ jnea˜ fáꞌˋa juguiʉ́ˉ cuaiñ˜ quiéˉe ꞌñiáꞌˋa, jo̱baꞌ jaˋ e quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e júuˆ do fɨˊ quiníˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng.  '’Jo̱ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ cuǿøngˋ líˋ jmee˜ jnea˜ la ñiiˉ ꞌñiáꞌˋa. Co̱ꞌ jnea˜ mɨ˜ quidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, e jo̱ jmóoˋo laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ Tiquíˆiiꞌ Fidiéebˇ, jo̱guɨ dseángꞌˉ røøbˋ jaléꞌˋ e jmóoˋo do cajo̱. Jo̱ jaˋ jmóoˋo la tɨɨnˉ ꞌñiáꞌˋa jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Tiquíˆbaaꞌ e jmóoˋo, co̱ꞌ dseaˋ íbˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Gjo̱ niꞌuǿiñˉ fɨˊ dsíiˊ é̱e̱ˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌéeˋ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ nijí̱ꞌˊtu̱r e laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ nijí̱ꞌˊtu̱r e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. Jie˜ fɨˊ lɨ˜ jáaˊ fɨˊ quiáꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ GJo̱ jaˋ güɨdsigáˋ óoˊnaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la, co̱ꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨꞌlɨɨng˜ ninúrˉ júuˆ quiéˉe Jo̱guɨ nɨcacuøꞌˊbɨr jnea˜ e ooˉ ta˜ e niquidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˆ, co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. %Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌˊbre dseaˋ cuørˊ e seengˋ dseaˋ, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nɨcacuøꞌˊ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱rˊ, e laco̱ꞌ ꞌñiáꞌˋbaa dseaˋ cuǿøˆø dseaˋ e seeiñˋ. {Jo̱guɨ dseángꞌˉ jmɨta˜baa óoˊnaꞌ e tɨˊ lɨ˜ nitɨ́bˉ íꞌˋ jo̱ dseángꞌˉ lanab lɨy e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lafaꞌ ꞌlɨɨng˜ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ ninúrˉ júuˆ quiéˉe, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ e júuˆ jo̱, nilɨseemˋbre laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. {’Jo̱ e labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ niñíimˋbre e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜ jo̱ jaˋ nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; co̱ꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ lamɨ˜ sɨjúumˉbre, jo̱ dsʉꞌ lana lɨ́ɨˊ lafaꞌ nɨcají̱ꞌˊtu̱r laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. oWJo̱ cajméeˋ Tiquíˆiiꞌ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lajɨɨngˋ dseaˋ nijmɨꞌgórˋ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmɨꞌgóˋ dseaˋ írˋ. Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨꞌgóˋ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ jaˋ jmɨꞌgórˋ Tiquíˆiiꞌ, dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. _7Jo̱ Tiquíˆiiꞌ jaˋ quidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáiñꞌˉ, co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌrˉ e ta˜ jo̱ e catɨ́ɨnˉn nijmee˜e lajo̱. .UCo̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmóoˋ Tiquíˆiiꞌ e jmijí̱ꞌˊtu̱r jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ jo̱guɨ e cuørˊ e nilɨseengˋtu̱iñꞌ, jo̱baꞌ lajo̱bɨ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱rˊ, lajo̱b jmóoˋo có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iin˜n jmeeˉ có̱o̱ꞌ˜ lajo̱. lQCo̱ꞌ Tiquíˆiiꞌ eáamˊ ꞌneáaiñˋ jnea˜, jo̱guɨ eꞌˊbre jnea˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ; jo̱guɨ niꞌéꞌˉbɨr jnea˜ cajo̱ jaléꞌˋ e niingˉguɨ e laco̱ꞌ nidsiꞌgóˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ eáangˊguɨ. ~ Jo̱ co̱ꞌ nɨñibˊ Jesús jial ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —E labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cuǿøngˋ líˋ jmee˜ jnea˜ la tɨɨnˉ ꞌñiáꞌˋa, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e móoˋo e jmóoˋ Tiquíˆiiꞌ, lají̱i̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e jmóoˋo cajo̱. Co̱ꞌ jaléꞌˋ e móoˋ jnea˜ e jmóoˋ Tiquíˆiiꞌ, jo̱baꞌ e jo̱b jmóoˋo cajo̱. T}!Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ eáangˊguɨb caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nijngáiñꞌˉ dseaˋ do, co̱ꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajmiꞌleáaiñˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, co̱ꞌ lajo̱b cajo̱ féꞌrˋ e røøbˋ lɨ́ɨiñˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ mɨ˜ féꞌrˋ e Fidiéebˇ dseaˋ lɨ́ɨngˊ Tiquiáꞌrˆ. Jaˋ jmóoˋ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ do la tɨɨiñˋ ꞌñiaꞌrˊ C|Jo̱ dsʉꞌ Jesús lalab casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Tiquiéˆe jaˋ mɨˊ catʉ́rˋ jí̱i̱ꞌ˜ cateáˋ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ lajo̱b jmóoˋ jnea˜ cajo̱. {{Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel do nɨngɨrˊ ꞌnáiñꞌˊ Jesús e laco̱ꞌ nijmeáiñꞌˋ dseaˋ do gaˋ uíiꞌ˜ e cajméeˋ dseaˋ do e jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. rz]Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, cangóbˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ lamɨ˜ dséeꞌ˜ do e cangojmeaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e Jesús siiˋ i̱ dseaˋ i̱ cajmiꞌleáangˉ írˋ do. Ty!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, dob cadséngꞌˋtu̱ Jesús i̱ dseaˋ i̱ cajmiꞌleáaiñˉ do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Janúꞌˋ, lana nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ, jo̱ jie˜ mɨˊ eeˉtu̱ꞌ dseeˉ caléꞌˋ catú̱ˉ, dsʉco̱ꞌ fɨng song cajmeeˉtu̱ꞌ lajo̱, jo̱baꞌ huɨ́ɨngˊguɨb nidsijéeˊ quíiꞌˉ jóng. ^x5 Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ i̱˜ i̱ cajmiꞌleáangˉ írˋ do, co̱ꞌ ladsifɨbˊ cangoꞌíingˊtu̱ Jesús jee˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ sɨseángꞌˊ do ie˜ jo̱. gwG Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ Israel do i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ casɨ́ꞌˉ ꞌnʉˋ e nicó̱ꞌˆ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíinꞌˉ do jo̱guɨ e niguǿnꞌˊ? 7vg Jo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ dséeꞌ˜ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel i̱ casɨ́ꞌˉ írˋ lajo̱: —Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ cajmiꞌléeˉ quiéˉe do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: “Ráanꞌˉ, jo̱ seeˉ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíinꞌˆ na jo̱ guǿngꞌˊ.” 4ua Jo̱baꞌ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e nɨquié̱e̱ˋ i̱ dseaˋ caꞌláangˉ do e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíiñꞌˆ do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jmɨɨ˜ e jmiꞌímꞌˊ dseaˋ lana, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e co̱ꞌˆ e ꞌmaˋ na. otW Jo̱ dsifɨˊ lanab caꞌláangˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ cacó̱ˉbre e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíiñꞌˆ do, jo̱ canaaiñˋ ngɨˊbre jóng. Jo̱ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ cangotíingˋ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel. sJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Ráanꞌˉ, jo̱ seeˉ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíinꞌˆ na jo̱ guǿngꞌˊ. Wr'Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do quiáꞌˉ Jesús lala: —Fíiˋi, jaˋ i̱i̱ˋ seengˋ faꞌ i̱i̱ˋ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e niꞌúˆu fɨˊ dsíiˊ e jmɨɨˋ do mɨ˜ cangɨ́ˋ e nijǿꞌˋ, jo̱ co̱ꞌ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ iin˜n niꞌúˆu fɨˊ jo̱, dseaˋ jiémꞌˋ dsijéengˊ quiéˉe. QqJo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ jo̱, cangáiñˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ dséeꞌ˜ do e dob ráaiñꞌˋ jo̱guɨ calɨñirˊ e lají̱i̱ꞌ˜ lɨɨ˜baꞌ nidséeꞌ˜ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Iinꞌ˜ e niꞌleáanꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ lɨnꞌˊ? .pUJo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do niquiéengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nidséeꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ nɨngóoˊ guiguiˊ dsíˋ jñiáˉ ji̱i̱ˋ. Xo)Co̱ꞌ féꞌˋ dseaˋ e seabˋ mɨ˜ jgáangˋ jaangˋ ángel fɨˊ dsíiˊ e jmɨɨˋ do, jo̱baꞌ nijǿbꞌˋ e jmɨɨˋ do mɨ˜ nijgiáangˋ íˋ; jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, i̱ dseaˋ laꞌuii˜ i̱ niꞌíˋ fɨˊ dsíiˊ e jmɨ́ˋ do, jo̱baꞌ niꞌleáamˉbre jóng lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ lɨ́ɨiñꞌˊ. njo̱ fɨˊ jo̱b seengˋ fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ e lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ lɨiñꞌˊ; do i̱ tiuungˉ, doguɨ i̱ jlúuꞌ˜, doguɨ i̱ caang˜ tɨɨˉ i̱ tengꞌˊ ni˜ uǿˆ. Jo̱ jaléngꞌˋ íˋ sɨjeeiñˇ e nijǿꞌˋ e jmɨɨˋ do. gmGJo̱ ie˜ jo̱, e fɨˊ dsíiˊ iáˋ cu̱u̱˜ e siꞌˊ lacúngꞌˊ Jerusalén do, quiéengˋ co̱o̱ˋ oꞌnʉ́ˆ fɨˊ lɨ˜ ngɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ jiuung˜ i̱ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel jngaiñꞌˊ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜. Jo̱ quiá̱ꞌˉ e oꞌnʉ́ˆ do sɨlɨ́ɨˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ a˜ jmɨɨˋ e feꞌˋ eáangˊ e siiˋ Betzata có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo. Jo̱ e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e lɨ˜ a˜ jmɨɨˋ do quiéengˋ ꞌñiáˋ niꞌnʉ́ʉˊjiʉ, Kl Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, mɨ˜ catɨ́ˋtu̱ íꞌˋ e jmóoˋ dseaˋ Israel jmɨɨ˜ fɨˊ Jerusalén, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b caquɨngꞌˉtu̱ Jesús e ngotíiñꞌ˜ e jmɨɨ˜ jo̱. Xk)6Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e nab catɨ́ˋ tú̱ˉ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ Jesús jmɨɨ˜ e cajméerˋ ie˜ mɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea e jaiñꞌˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea.njU5Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ tiquiáꞌˆ i̱ jiuung˜ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ calɨlíꞌrˆ e dseángꞌˉ e íꞌˋ jo̱b mɨ˜ casɨ́ꞌˉ Jesús írˋ e nɨcaꞌláamˉ jó̱o̱rˊ. Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ cajámꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Jesús ie˜ jo̱. Mi4Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do e˜ íꞌˋ dseángꞌˉ e caꞌláangˉ i̱ jó̱o̱rˊ do. Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do quiáꞌrˉ: —Lado guiéeˉ la i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ e caꞌlóobˉ caguáˉ iʉ˜ guíiñˆ jo̱ caꞌláamˉbre. h3Jo̱ lajeeˇ iuuiñˉ fɨˊ e ngaiñꞌˊ fɨˊ quiáꞌˉbre mɨ˜ cajíñꞌˊ guiáꞌˆ fɨˊ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ jalíingˉ fɨˊ jo̱, jo̱ lalab cajíngꞌˉ dseaˋ do mɨ˜ cajíñꞌˊ: —Nɨcaꞌláamˉ jó̱o̱ꞌˋ. egC2Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Quɨ́ɨngꞌ˜tu̱ fɨˊ quíiꞌˉ, co̱ꞌ nɨcaꞌláamˉ jó̱o̱ꞌˋ. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseañʉꞌˋ do, caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́iñˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e casɨ́ꞌˉ Jesús írˋ. rf]1Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ nʉꞌluu˜ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, faꞌ jgiéeˋ oꞌˊ e guóˆbaꞌ lajmɨnáˉ fɨˊ quiéˉe nʉ́ꞌˉguɨ e nijúungˉ i̱ jiuung˜ quiéˉe do. Re0Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —ꞌNʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ nilíimˋbɨꞌ fɨng song jaˋ nimóˆnaꞌ jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ jmóoˋo. d/Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨñiˊ dseaˋ do e nɨtáangˋ Jesús e fɨˊ fɨɨˋ jo̱ e jaiñꞌˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱baꞌ cangóˉbre fɨˊ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do, jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ faꞌ e nidséiñꞌˉ do fɨˊ quiáꞌrˉ e nidsijmiꞌleáaiñˆ i̱ sɨmingꞌˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ do, co̱ꞌ ráaiñꞌˋ do e tɨˊ lɨ˜ nijúumˉbre. Ec.Jo̱ lajeeˇ jo̱ caquɨmꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ e fɨɨˋ e siiˋ Caná do e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea e fɨˊ lɨ˜ cajméerˋ e caꞌuíingˉ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jmɨɨˋ do. Jo̱ fɨˊ jo̱b niseengˋ jaangˋ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱ dseaˋ íˋ niseengˋ jaangˋ sɨmingꞌˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ i̱ niráangˋ dséeꞌ˜ fɨˊ e fɨɨˋ e siiˋ Capernaum. mbS-Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ góorˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jalémꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ guiʉ́bˉ caꞌíñꞌˋ dseaˋ do, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cangolíimˆbre fɨˊ Jerusalén e catɨ́ˋ jmɨɨ˜ Pascua, jo̱guɨ cangáˉbre jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e cajméeˋ Jesús ie˜ jo̱. Ka,Dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e tɨɨngˋ Jesús, e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ faꞌ jmɨꞌgóˋ dseaˋ góorˋ írˋ. v`e+Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e tú̱ˉ jmɨɨ˜ e caje̱ˊ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do, cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria do jo̱ caꞌíbˉtu̱r fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. /_W*Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do i̱ dseamɨ́ˋ dseaˋ góorˋ do: —Jo̱ lana dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ na, co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨcanʉ́ˆbaaꞌ yee˜naaꞌ jial lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e cajméeꞌ˜ ꞌnʉˋ jneaꞌˆ do. Jo̱baꞌ nɨne˜baaꞌ jo̱guɨ nɨta˜bɨ dsiˋnaaꞌ cajo̱ e dseaˋ íbˋ i̱ láangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˆ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ sɨmingꞌˋ jiuung˜ ^-)jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊbɨ i̱ dseaˋ íˋ cajángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Jesús mɨ˜ canúurˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ do. .]U(Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ góoˋ i̱ dseamɨ́ˋ samaritana do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱baꞌ camɨrˊ jmɨꞌeeˇ faꞌ nijé̱ˉbɨ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ írˋ. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ dseaˋ do, caje̱ˊbre có̱o̱iñꞌ˜ do lajeeˇ tú̱ˉ jmɨɨ˜, L\'Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ Sicar do jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Jesús laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ do ie˜ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “I̱ dseañʉꞌˋ do nɨcajmeaꞌˊbre jnea˜ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋbaꞌ e nɨcajméˉe jéengˊguɨ.” }[s&Jo̱ jneab˜ dseaˋ casɨ́ɨnˉn ꞌnʉ́ꞌˋ e caguisɨtɨ́ɨngˇnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e carooˋ do e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ caquie̱ˋnaꞌ ta˜ quiáꞌˉ jial cangojnea˜ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ i̱ jiémꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ jo̱, jo̱guɨ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcalɨꞌǿøngˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e cajméeˋ i̱ dseaˋ íˋ. KZ%Co̱ꞌ e jábꞌˉ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ ró̱o̱ˋ e féꞌˋ lala, “I̱ jiémꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jniˊ do, jo̱guɨ i̱ jiémꞌˋbɨ i̱ nisɨtɨ́ɨˊ mɨ˜ niróˋ.” Y9$Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e sɨtɨ́ɨngˊ lají̱i̱ꞌ˜ e rooˋ do, jo̱baꞌ ímꞌˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ e ta˜ e jmóorˋ do. Co̱ꞌ jaléꞌˋ e rooˋ e sɨtɨ́ɨiñꞌˊ do lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨseengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ jniˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ sɨtɨ́ɨngˊ do, røøbˋ nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ lajɨˋ tú̱ˉ íiñꞌ˜ do mɨ˜ carooˋ e cajnírˋ do. `X9#Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ lala: “ꞌNéˉbɨ quiúungˉguɨ sɨꞌˋ e nicuǿˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cangojnea˜ do”; jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ cuente e lají̱i̱ꞌ˜ e sɨjneaˇ do nɨcalɨneáangˉ, jo̱baꞌ nɨcuøˊ li˜ jóng e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e nisɨtɨ́ɨngˊ. hWI"Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —ꞌNéˉ nijmee˜e lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ do, jo̱guɨ e nijmitéꞌˊe lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e cangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ e jo̱b e lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ gǿꞌˋø iiˉ e lɨtaan˜n guiʉ́ˆ. vVe!Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e jo̱, jo̱baꞌ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ: —Jangámˉ song lɨɨng˜ i̱i̱ˋ nɨjaca̱˜ e nɨcagǿꞌrˋ. 1U[ Jo̱baꞌ dseaˋ do cañíirˋ lala: —Seabˋ co̱o̱ˋ e jiéꞌˋguɨ e ꞌnéˉ nidǿøꞌ˜ø e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ ñíˆnaꞌ jial lɨ́ɨˊ. \T1Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e niguilíiñꞌˉ do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jሠcøꞌˆjiʉꞌ íꞌˆ, Tɨfaꞌˊ? US#Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ góorˋ do e júuˆ jo̱, dsifɨbˊ caꞌuøøiñˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. ZR-—Máˉaaꞌ, jo̱ majmicuíingˋnaaꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nɨcamánˉn i̱ nɨcajmeaꞌˊ jnea˜ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋbaꞌ e nɨcajméˉe jéengˊguɨ, jo̱ jangámˉ íbˋ i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ. 8QiJo̱ ngɨ́ˋ jo̱, jo̱ dob caséeˊ i̱ dseamɨ́ˋ do e dsʉʉˉ quiáꞌrˉ do e lɨ˜ sɨꞌíˆ niguiéꞌrˋ jmɨɨˋ do, jo̱ caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ jee˜ fɨɨˋ; jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ fɨˊ jo̱, canaaiñˋ guiarˊ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ lala: PJo̱ lajeeˇ guiꞌnangꞌˇ féꞌˋ Jesús e jo̱b, mɨ˜ caguilíingˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do i̱ cangolíingˆ e cangoleáaˇ e nidǿꞌrˉ, jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ Jesús e táangˋ dseaˋ do sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ, jo̱baꞌ eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ mɨ˜ cangárˉ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ do jaˋ cateáˉ dsíirˊ faꞌ eeˋ nijmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ singꞌˊ do, o̱si e˜ quiáꞌˉ e sɨ́ɨiñꞌˋ do é. 'OGJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ íˋbɨ jnea˜ i̱ singꞌˊ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana. wNgJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨñibˋ jnea˜ e tɨˊ lɨ˜ nijáabˊ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ do i̱ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nigüéengˉ dseaˋ do fɨˊ la, íˋguɨb dseaˋ i̱ niꞌéꞌˉ jneaꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱. jMMDsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ Jmɨguíˋ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ írˋ, ꞌnéˉ nijmérˉ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiábꞌˉ dseaˋ do dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. L%Jo̱ catɨ́bˋ e íꞌˋ jo̱, jo̱ dseángꞌˉ lanab lɨy, e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˉ júuˆ i̱ jmiféngꞌˊ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ ꞌnéˉ nijmérˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ lajo̱b iing˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e nijméˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ írˋ. 0KYCo̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseaˋ Samaria, jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ cuíingˋnaꞌ i̱˜ i̱ jmiféngꞌˊnaꞌ do; jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, nɨcuíimˋbaaꞌ i̱˜ i̱ ꞌnéˉ jmiféngꞌˊnaaꞌ do, co̱ꞌ jee˜ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, jo̱b lɨ˜ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ jaangˋ i̱ nileángˉ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. [J/Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jáꞌˉ güɨlíinꞌˋ júuˆ quiéˉe, dseamɨ́ˋ, e nɨjaquiéemˊ e nitɨ́ˉ íꞌˋ e ꞌnʉ́ꞌˋ nilɨlíꞌˆnaꞌ e jaˋ ꞌnéˉ nigüɨlíingˉnaꞌ fɨˊ e yʉ́ꞌˆ móꞌˋ na e güɨjmiféngꞌˊnaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ, o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ faꞌ e nigüɨlíingˉnaꞌ cartɨˊ Jerusalén cajo̱ e laco̱ꞌ güɨjmiféngꞌˊnaꞌ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋi, lanab calɨlíꞌˆi e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. gGGdsʉco̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ ꞌñíingˉguɨ dseañʉꞌˋ i̱ nɨcacúngꞌˉ guóoꞌˋ có̱o̱ꞌ˜, jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ có̱o̱ꞌ˜ na lana jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ. 7FgJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús: —Jaˋ có̱o̱ꞌ˜o̱ dseángꞌˉ dseañʉꞌˋ quiéˉe. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Jábꞌˉ laco̱ꞌ caféeꞌ˜ na, dseamɨ́ˋ, e o̱ꞌ dseángꞌˉ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ i̱ có̱o̱ꞌ˜ lana; 2E]Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —Guǿngꞌˊ cateáˋ jo̱ güɨteeˉ dseañʉꞌˋ quíiꞌˉ jo̱ ñilíingˉtu̱ꞌ fɨˊ la. (DIJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋi, iim˜baa nicuǿꞌˆ jnea˜ e jmɨɨˋ e fóꞌˋ na e laco̱ꞌ joˋ niguiáˋguɨ jmɨjmɨɨnˉ o̱ꞌguɨ ꞌnéˉguɨ faꞌ e gáaˊa tɨˊ la e gaquie̱e̱ˆ jmɨɨˋ. C{jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ niꞌɨ̱́ꞌˋ e jmɨɨˋ e nicuǿøˆøre do, jo̱baꞌ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niguiáˋguɨ jmɨjmɨɨiñˉ. Dsʉco̱ꞌ e jmɨɨˋ jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e contøømˉ seaˋ jmɨɨˋ fɨˊ dsíiˊ tuꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e seeiñˋ, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ e contøømˉ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. aB; Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨ̱́ꞌˋ jmɨɨˋ e uøøˋ dsíiˊ e tooˋ la niguiábˋtu̱ jmɨjmɨɨiñˉ caléꞌˋ catú̱ˉ; )AK Jo̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Jacóoˆ caséerˊ e ojmɨ́ˆ la quíˉiiꞌ, co̱ꞌ fɨˊ lab lɨ˜ cacá̱rˉ jmɨɨˋ e jmáiñꞌˋ ta˜ cajo̱, jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jóꞌˋ núuˆ i̱ caꞌeáaiñˋ, fɨˊ lab lɨ˜ caꞌuøꞌrˊ jmɨɨˋ e caꞌíngꞌˊneiñꞌ do. Jo̱ ¿su ꞌnʉˋ ɨˊ oꞌˊ e niingˉguɨꞌ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ? Z@- Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋi, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ quié̱ˆ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ e niguíꞌˆ jmɨɨˋ fɨˊ dsíiˊ e tooˋ la, jo̱ dsíngꞌˉ aꞌˊ. Jo̱baꞌ ¿e˜ có̱o̱ꞌ˜ niquíinꞌ˜ e jmɨɨˋ e fóꞌˋ e nicuǿꞌˆ jnea˜ do? X?) Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —Faco̱ꞌ jiʉ˜ ñíˆ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e iing˜ Fidiéeˇ e cuǿꞌrˉ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ faco̱ꞌ ñíꞌˆ cajo̱ i̱˜ jnea˜ dseaˋ i̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ faco̱ꞌ lajo̱, ꞌnʉbˋ dseaˋ catɨ́ɨnꞌˉ e nimɨ́ɨꞌ˜ jnea˜ jmɨɨˋ jóng, jo̱baꞌ jneab˜ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ e jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜. A>{ Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel dseángꞌˉ jaˋ røøˋ seemˋbre có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria, jo̱baꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús lala: —¿Jial cuǿøngˋ foꞌˆ lajo̱? Co̱ꞌ jaangˋ dseaˋ Israel lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ, jo̱ jaˋ lɨtɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ lɨɨng˜ eeˋ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Samaria. 9=kJo̱ lajeeˇ jo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cangolíiñˆ e cangoleáarˇ jaléꞌˋ e nidǿꞌrˉ e fɨˊ fɨɨˋ Sicar do. Jo̱ e fɨˊ ojmɨ́ˆ dob caje̱ˊ Jesús ꞌñiaꞌrˊ lajeeˇ jo̱, jo̱ co̱ꞌnáꞌˆ lajo̱b caguiéˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria e fɨˊ ojmɨ́ˆ do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ do: —¿Jሠcuǿꞌˆjiʉꞌ jnea˜ jmɨɨˋ dúuꞌ˜u? <O;Jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ tooˋ e aꞌˊ eáangˊ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ calɨ́ˉ ojmɨ́ˆ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Jacóoˆ. Jo̱ nɨjaquiéengˊ guieñíbꞌˉ mɨ˜ caguiéˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e fɨˊ ojmɨ́ˆ do, jo̱ fɨˊ jo̱b cajmiꞌíngꞌˊ dseaˋ do co̱ꞌ eáamˊ nɨfɨ́iñꞌˊ e ngɨrˊ, jo̱ dob caguárˋ cáangˋ e tooˋ a˜ jmɨɨˋ do. ::mJo̱ lajo̱b caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e néeˊ dsíiˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria lɨ˜ siiˋ Sicar, fɨˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ ró̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Jacóoˆ e cangɨ́ɨiñˋ fɨˊ jaguóˋ i̱ jó̱o̱rˊ i̱ siiˋ Séˆ do lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋ. +9OJo̱ dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ ngɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria lajeeˇ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ e ngolíiñˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. 58cJo̱baꞌ mɨ˜ calɨñiˊ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do uii˜ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱ cangolíingˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. J7 Jo̱ dsʉꞌ e jáꞌˉ, o̱ꞌ dseángꞌˉ Jesús dseaˋ i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉbre i̱ jmóoˋ ta˜ lajo̱ e júuˆ sɨnʉ́ꞌrˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. O6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lajeeˇ e táamˋbɨ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, calɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ nɨdsiqui̱ꞌˊ quiáꞌˉ Jesús e sáaiñˋ jmɨɨˋ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ dsiqui̱ꞌˊ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. w5g$Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lata˜; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóˋ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ latab˜ niñíiñˋ iihuɨ́ɨˊ eáangˊ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ.E4#Jo̱ Fidiéeˇ eáamˊ ꞌneáaiñˋ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱guɨ cacuøꞌrˊ dseaˋ do e óoiñꞌˋ ta˜ e nɨnéeˊ niñꞌ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. ]33"Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ nɨcasíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jmangꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ íˋbaꞌ féꞌrˋ, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cuøꞌˊ dseaˋ do lalíingˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. 22]!Jo̱ dsʉꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ tíiˊ nir˜ e jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ féꞌˋ Fidiéeˇ. 1' Jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcangárˉ jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcanúurˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ jíiꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ do. o0WJo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Juan: —Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ niingˉguɨr jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, jmangꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋbaꞌ quie̱rˊ. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ do, niingˉguɨr jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. !/;Jo̱ dseaˋ do eáangˊguɨ ngóoˊ lɨniiñˉ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ngóoˊ lɨꞌuǿngˉguɨ́ɨ. Dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ 2.]Co̱faꞌ co̱o̱ˋ lɨ˜ cungꞌˊ guóˋ dseaˋ, jo̱ i̱ sɨmingꞌˋ do íˋbingꞌ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ cacúngꞌˉ guóˋ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ ngóoˊ caluuˇ i̱ sɨmingꞌˋ do eáamˊ lɨꞌiáangˋ dsíirˊ mɨ˜ núurˋ e sɨ́ɨiñꞌˋ do. Jo̱guɨ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ quiéˉ jnea˜ lana, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ mɨ˜ núuˋu lajo̱. -9Jo̱ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ røøˋ mɨ˜ cafáꞌˉa e o̱ꞌ jnea˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ i̱ cagüéngˉ jéengˊguɨ laco̱ꞌ dseaˋ do e laco̱ꞌ cagaguiaaˉ guiʉ́ˉ fɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ do. l,QJo̱baꞌ lalab cañíiˋ Juan quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Lajɨɨmˋ dseaˋ lɨꞌrˋ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e lɨꞌrˋ jaléꞌˋ e jo̱. 4+aJo̱baꞌ cangolíimˆbre e cangosíiꞌrˇ i̱ Juan do, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Tɨfaꞌˊ, i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ táangˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ guaˋ Jordán do i̱ caꞌeengˉ ꞌnʉˋ do jo̱guɨ i̱ nɨcaféeꞌ˜ uii˜ quiáꞌˉ do, lana dseaˋ íˋ dob nɨtáaiñˋ seáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ, jo̱ fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ nɨdsiqui̱ꞌrˊ írˋ laco̱ꞌguɨ ꞌnʉˋ. * Jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Juan do canaaiñˋ jɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseaˋ Israel cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ e laco̱ꞌ lɨguiúiñˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. jV}}@||zyxzwpvuattsYrqdpqo2npm]kjhgfedabb ``^] [ZFY,WU*TXSRUPO;NrML[KJIHFEDD.BA@?g>=<;"976Z5{4S20/i-,,*)#''>&L%$"!~Hd<@) CF(zIJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén do júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ jo̱ jíñꞌˉ: —Jo̱ ¿su o̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ nabɨ i̱ ngɨˊ dseaˋ ꞌnáiñꞌˊ e quiáꞌˉ nijngángꞌˉneiñꞌ? -ySJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ cuǿꞌˆnaꞌ dseeˉ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ óoˊnaꞌ e jmóorˋ, co̱ꞌ ꞌnéˉ jangꞌˉ jmɨtሠóoˊnaꞌ dseángꞌˉ røøbˋ su dseengˋ o̱si jaˋ dseengˋ é lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ cuǿøngˋ e niꞌɨ́ɨˆnaꞌ íꞌˋ røøˋ. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús jie˜ fɨˊ dseángꞌˉ lɨ˜ jáarˊ Hx Jo̱guɨ song ꞌnʉ́ꞌˋ tó̱o̱ˊnaꞌ e li˜ do quiáꞌˉ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quíiˉnaꞌ dseángꞌˉ ꞌñiaꞌˊ ie˜ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ Israel, co̱ꞌ dseángꞌˉ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ catɨ́ˋ íꞌˋ e nijméˆnaꞌ, jo̱ jmooˋnaꞌ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmitíˆnaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱baꞌ lana jaˋ e uiing˜ seaˋ quíiˉnaꞌ e jmiguíingˆ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ uíiꞌ˜ e cajmiꞌleáanˆn i̱ dseañʉꞌˋ do ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. QwJo̱ ie˜ malɨɨ˜guɨ do Moi˜ caquiʉꞌrˊ ta˜ e nitó̱ˉ co̱o̱ˋ e li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ lají̱i̱ꞌ˜ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaaꞌ, jo̱ dsʉꞌ e jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ Moi˜ jáaˊ, co̱ꞌ jáaˊ tɨˊ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉbaꞌ; jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ tó̱o̱ˊbaꞌ e li˜ do fɨˊ ngúuˊ táangˋ jiuung˜ sɨñʉʉˆ quíiˉnaꞌ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ quiáꞌrˉ lajo̱, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ nañiˊ faꞌ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. )vKJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨˊ ꞌnooˋ dsigáˋbɨ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméˉe do ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ, jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. qu[Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do lajo̱, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¡I̱ ꞌlɨmꞌˆ jéeˊ quíiˉ ꞌnʉˋ! Co̱ꞌ jneaꞌˆ jaˋ ɨˊ dsiˋnaaꞌ faꞌ e nijngángꞌˆnaaꞌ ꞌnʉˋ. +tOJo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Jo̱ e jáꞌˉ e Moi˜bingꞌ cacuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jmitíˆnaꞌ e júuˆ jo̱. Jo̱ ¿jialɨꞌˊ e iing˜naꞌ nijngángꞌˆnaꞌ jnea˜? /sWDsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ la tɨɨngˋ ꞌñiaꞌˊ jmóorˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊ dseaˋ íˋbre; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmɨꞌúungˋ e nijmiféiñꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ casíiˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ quie̱rˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ líˋ cuǿꞌˉ dseeˉ írˋ, co̱ꞌ jaˋ dseeˉ seaˋ quiáꞌrˉ. r}Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ guiaˊ dsíiˊ e nijmitir˜ laco̱ꞌ la iing˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nɨñiˊ su jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e eeˉ do o̱si lɨ́ꞌˆ fáꞌˋa e la tɨɨnˉ ꞌñiáꞌˋbaa é. zqmJo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —O̱ꞌ dseángꞌˉ júuˆ quiéˉe lají̱i̱ꞌ˜ e éeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ la, co̱ꞌ e júuˆ la jáaˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ lab. qp[Jo̱ eáamˊ dsigáˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e núurˋ jaléꞌˋ júuˆ ꞌgooˋ e guiaˊ dseaˋ do, jo̱ lalab sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ: —¿Jial jmóoˋ i̱ dseañʉꞌˋ na e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jaˋ neˇeeꞌ faꞌ jiéꞌˋ lɨ˜ nɨcajmɨtɨ́ɨiñˋ? oJo̱ nɨngóoˊ guiáamꞌ˜ e jmɨɨ˜ do mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaaiñˋ eꞌˊbre dseaˋ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱. n Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñˋ teáˋ dsíirˊ niféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Jesús, co̱ꞌ ꞌgóꞌˋbre fɨng eeˋ cajméeˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ quie̱ˊ nifɨˊ do quiáꞌrˉ song canúurˉ jaléꞌˋ e sɨ́ɨiñꞌˋ do. Jo̱ eáamˊ sɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ sɨseángꞌˊ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmóoˋ Jesús. Jo̱ jee˜ do quiéengˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ féꞌˋ lala: “Jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ guiúmˉ lɨiñꞌˊ do”; jo̱guɨ jee˜ dobɨ quiéengˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cajo̱: “I̱ dseañʉꞌˋ íˋ jaˋ dseengˋ éerˋ, jo̱guɨ lɨco̱ꞌ ngɨrˊ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseabˋ.” l{ Jo̱ lajeeˇ tɨˊ e jmɨɨ˜ do, jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel ngɨrˊ ta˜ ꞌnángꞌˊ Jesús, jo̱ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ lala: —¿Jie˜ fɨˊ iuungˉ i̱ dseañʉꞌˋ do? k% Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangolíingˆ i̱ rúngꞌˋ Jesús do fɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ jmɨɨ˜, jo̱guɨbaꞌ cangóˉ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ jaˋ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ dsérˉ fɨˊ jo̱ jee˜ dseaˋ fɨ́ɨngˊ. j+ Jo̱ lanab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ rúiñꞌˋ do, jo̱ dob caje̱rˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ i̱ rúiñꞌˋ do cangolíimˆbre fɨˊ lɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜. Mɨ˜ cangotíingꞌ˜ Jesús jmɨɨ˜ quiáꞌˉ ꞌnʉ́ʉˊ máꞌˆ ꞌma˜ fɨˊ Jerusalén ^i5Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e cuǿømˋ líˋ güɨlíingˉnaꞌ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ dsʉꞌ jaˋ lɨ˜ nii˜ jnea˜ lajmɨnáˉ, co̱ꞌ nabɨ jaˋ mɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ quiéˉe e nijmee˜e lajo̱. Bh}Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e nilíˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ dsʉꞌ jnea˜guɨ contøømˉ ꞌníꞌˋ níingˉ dseaˋ, co̱ꞌ jnea˜ jmóoˋo e lɨñiˊ dseaˋ røøˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóorˋ. GgJo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ rúiñꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋguɨ mɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ quiéˉe e nijmijnéengˋ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiniˇ fɨ́ɨngˊ dseaˋ, jo̱ dsʉꞌ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ doñiˊ eeˋ jmɨɨb˜ cuǿøngˋ líˋ güɨlíingˉnaꞌ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ iing˜naꞌ. f#Jo̱ féꞌrˋ lajo̱ co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ i̱ rúngꞌˋ Jesús do jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, caféꞌrˋ dsʉꞌ e éeiñˋ i̱ Judas i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Simón Iscariote, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e i̱ Judas do quíimꞌ˜bɨr jee˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ do, dsʉꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nijángꞌˋ Jesús fɨˊ quiniˇ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e quiáꞌˉ e nijúuiñˉ.1`[FJo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jneab˜ dseaˋ nɨcaguíinꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ guitúungˋ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ jee˜ ꞌnʉ́bꞌˋ quijgeáangˋ jaangˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ. r_]EJo̱baꞌ jneaꞌˆ, nɨcajáangꞌ˜ yee˜naaꞌ fɨˊ jaguóoꞌˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e ꞌnʉbˋ lɨnꞌˊ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨnꞌˊ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌrˉ. D^DJo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋnaaꞌ, dseángꞌˉ jaˋ ɨˊ dsiˋbaaꞌ e nidsitáangˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ dseaˋ cuøꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ jial seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. n]UCJo̱ co̱ꞌ calɨlíbꞌˆ Jesús e jo̱, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿su la quie̱ˊ ꞌnʉ́bꞌˋ iing˜naꞌ nijmɨꞌnaangˋ yaang˜naꞌ quiéˉe cajo̱? 7\gBJo̱ latɨˊ ie˜ jo̱b, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ lamɨ˜ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús catiúumˉbre dseaˋ do, jo̱ caquiumꞌˊbre e ngɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. &[EAJo̱guɨ lalab cajíngꞌˉguɨr: —Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jaguóoˋo fɨng song jaˋ nijajéengˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ írˋ fɨˊ quiniiˉ. zZm@Jo̱ dsʉꞌ seemˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ mɨˊ caꞌímꞌˋbɨ júuˆ quiéˉe latɨˊ lana. Jo̱ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱ co̱ꞌ ñiˊbre guiʉ́ˉ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ i̱˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do i̱ dseángꞌˉ jaˋ niꞌíngꞌˋ írˋ, jo̱guɨ i̱˜ i̱ nijángꞌˋ írˋ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e quiáꞌˉ e nijúuiñˉ. yYk?Jo̱ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜, jo̱ dsʉꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmérˉ e nilɨseengˋ dseaˋ lata˜; jo̱guɨ jaléꞌˋ júuˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ na lɨ́ɨˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cajo̱ cuøˊ e lɨseengˋ dseaˋ lata˜. [X/>¿E˜ niꞌɨ́ˆ áaˊnaꞌ fɨng song nimáang˜naꞌ jnea˜ e niníngꞌˆtú̱u̱ fɨˊ lɨ˜ lamɨ˜ guiin˜n fɨˊ ñifɨ́ˉ, jnea˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ jo̱ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ? MW=Jo̱ co̱ꞌ nɨñibˊ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e éeˊ i̱ dseaˋ do quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿Su ꞌníꞌˋ máamˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiéˉe la? V'<Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús do, i̱ fɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do i̱ lamɨ˜ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do cajíñꞌˉ lala: —Dsíngꞌˉ huɨ́ɨngˊ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e féꞌrˋ na, jo̱ jaˋ líꞌˆ dsiˋnaaꞌ e seengˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nilíingˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. U';Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Jesús e caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ e fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Capernaum. Seemˋ dseaˋ i̱ jaˋ íngꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ `T9:Jo̱ fáꞌˋa e júuˆ na cuaiñ˜ quiáꞌˉ e iñíꞌˆ e cajgóˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ, co̱ꞌ e iñíꞌˆ la jaˋ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ e iñíꞌˆ e siiˋ maná do e cagǿꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉnaꞌ lajeeˇ cangɨrˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, co̱ꞌ nañiˊ faꞌ cagǿꞌˋbre e jo̱, jo̱ dsʉꞌ cajúmˉbre mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ quiáꞌrˉ; dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmɨtaangˇ yaaiñ˜ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ e iñíꞌˆ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ latab˜ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. gSG9’Jo̱ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la contøømˉ seeiñˋ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ íˋbaꞌ seengˋ jnea˜ cajo̱; jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmɨtaangˇ yaaiñ˜ guiʉ́ˉ, dseángꞌˉ contøømˉ nilɨseeiñˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. $RA8Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmɨtaangˇ yaang˜ dseaˋ guiʉ́ˉ jo̱guɨ i̱ ɨ̱́ꞌˋ jmɨꞌøønˉ do, jo̱baꞌ cøømˋ nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱guɨ lajo̱bɨ jnea˜ cajo̱ cøømˋ nilɨseenˉ có̱o̱ꞌ˜ írˋ. [Q/7Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ íngꞌˋ dseaˋ jnea˜, lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ e gøꞌˊ dseaˋ e laniingˉ íingˆ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e jmɨꞌøønˉ do, lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ e ɨ̱́ꞌˋ dseaˋ e laniimˉ cajo̱. WP'6Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmɨtaangˇ yaaiñ˜ guiʉ́ˉ jo̱guɨ ɨ̱́ꞌrˋ jmɨꞌøønˉ, jo̱baꞌ dseaˋ íbˋ i̱ niñíingˋ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜; jo̱guɨ jneab˜ nijmee˜e e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ íˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. O)5Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseángꞌˉ e labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e song ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ niꞌíingꞌ˜naꞌ jnea˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jmɨtaangˇ yaang˜naꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ e iñíꞌˆ do, o̱ꞌguɨ niꞌuꞌˆnaꞌ jmɨꞌøønˉ, jnea˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jóng e nilíꞌˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. MN4Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ canaaiñˋ tɨ́ɨngˊ júuˆ quiáꞌrˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ uii˜ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ lala: —Jo̱ ¿jial cuǿøngˋ e i̱ dseañʉꞌˋ na nicuǿrˉ ngúuˊ táaiñˋ e lafaꞌ niquiee˜naaꞌ? WM'3Jo̱guɨ co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn e iñíꞌˆ e nɨcajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e laco̱ꞌ cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜, jo̱baꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ e nidǿꞌˉ e iñíꞌˆ jo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ lata˜ nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ e iñíꞌˆ jo̱ lɨ́ɨˊ ngúuˊ táamˋbaa, co̱ꞌ e jo̱baꞌ nijá̱a̱ꞌ˜a̱ e laco̱ꞌ cøøngˋ nilɨseengˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. XL)2jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ fáꞌˋa quiáꞌˉ e iñíꞌˆ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ do, co̱ꞌ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ e nidǿꞌˉ e jo̱, jo̱baꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ nijúuiñˉ. K91Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cagǿꞌˋbre e iñíꞌˆ e siiˋ maná do ie˜ lamɨ˜ cangɨrˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ do, jo̱ dsʉꞌ nañiˊ faꞌ cagǿꞌrˋ e jo̱ co̱ꞌ cajúmˉbre mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ quiáꞌrˉ; gJG0’Jo̱ dseángꞌˉ jneab˜ lɨ́ɨnˊn e iñíꞌˆ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜. .IU/Jo̱ e labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ cøøngˋ lɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. eHC.’Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ fáꞌˋa e seengˋ dseaˋ i̱ nɨcangángˉ Tiquíˆiiꞌ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jnea˜bingꞌ i̱ nɨcangángˉ dseaˋ do, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. 3G_-Jo̱ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ ie˜ lamɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Fidiéebˇ dseaˋ niꞌéꞌrˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ.” Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ninúˉ júuˆ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ do jo̱guɨ nilɨtɨɨiñˋ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ jneab˜ nijatáaiñˉ jóng. qF[,Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jaguóoˋo fɨng song Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la jaˋ nijajéengˋ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ quiniiˉ; jo̱guɨ jneab˜ dseaˋ nijméeꞌ˜e e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱. E +Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Tʉ́ʉˊnaꞌ e éengˊnaꞌ jnea˜. 'DG*Jo̱baꞌ canaaiñˋ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lala: —Jo̱ ¿su o̱ꞌ i̱ Jesús labɨ i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ jó̱o̱ˊ Séˆ do? Co̱ꞌ jneaa˜aaꞌ cuíimˋbaaꞌ i̱˜ niquiáꞌrˆ jo̱guɨ i̱˜ tiquiáꞌrˆ, jo̱ jaˋ ne˜naaꞌ jialɨꞌˊ féꞌrˋ e jáarˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. C)Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel do e júuˆ quiáꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ canaaiñˋ éeiñˋ dseaˋ do lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜, co̱ꞌ dseaˋ do féꞌrˋ e íˋbre dseaˋ lɨ́ɨiñˊ e iñíꞌˆ e cajgóˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. ?Bw(Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Tiquiéˆe Fidiéeˇ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jángꞌˋ yaang˜ fɨˊ jaguóoˋo jo̱guɨ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiéˉe, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ iing˜ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ niñíimˋbre e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜; jo̱guɨ jnea˜ nijmee˜e e nijí̱ꞌˊtu̱r mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. A'Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la iiñ˜ e jaˋ niꞌíingˉ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ nɨcacuøiñꞌˊ jnea˜ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ iiñ˜ e nijmee˜e e nijí̱ꞌˊtu̱r mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱. @+&Co̱ꞌ jnea˜ jaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e cagajméeˋe lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ cagáˉa e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cagajméeˋe lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Tiquiéˆe e nijmee˜baa, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. C?%Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcacuøngꞌˊ Fidiéeˇ jnea˜, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ ímꞌˋbre jnea˜; jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ niꞌíimꞌ˜baare cajo̱. 0>Y$Jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, nañiˊ faꞌ nɨcañíimˊbaꞌ jnea˜, dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨmˋbɨꞌ jnea˜. {=o#Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jneab˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn e iñíꞌˆ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜; jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ nɨcajángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóoˋo, jo̱baꞌ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niguiáˋguɨ jmɨꞌaaiñˉ o̱ꞌguɨ jmɨjmɨɨiñˉ. <!"Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do camɨꞌrˊ Jesús lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, cuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ contøøngˉ e iñíꞌˆ jo̱. E;!Dsʉco̱ꞌ jnea˜, dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ, lɨ́ɨnˊn laco̱ꞌ e iñíꞌˆ e cuøˊ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ do e laco̱ꞌ lɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜. j:M Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ iin˜n jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e o̱ꞌ Moi˜ i̱ cacuøꞌˊ i̱ dseaˋ áangˊ quíiˉnaꞌ do e iñíꞌˆ e cajalíˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ do, dsʉco̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Tiquiéˆe Fidiéeˇ dseaˋ cuørˊ e iñíꞌˆ e jáꞌˉ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ do. (9ICo̱ꞌ lalab júuˆ seaˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ e cangɨ́ɨiñˋ e cagǿꞌrˋ iñíꞌˆ e siiˋ maná lajeeˇ cangɨrˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ malɨɨ˜guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ: “Jo̱ Fidiéeˇ dseaˋ cacuøꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do iñíꞌˆ e cagǿꞌrˋ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ.” 48aJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, ¿e˜ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ cuǿøngˋ líˋ jméeꞌˆ quíˉnaaꞌ la e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíiˋnaaꞌ júuˆ quíiꞌˉ?, jo̱guɨ ¿e˜ jaléꞌˋ jmooˋ ꞌnʉˋ? G7Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —E lab e iing˜ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ, e niꞌíingꞌ˜naꞌ jnea˜, dseaˋ i̱ casíiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. N6Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do Jesús, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿E˜ ꞌnéˉ nijmóˆ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ nilɨti˜ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ e nijmóˆooꞌ? [5/Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jmiquíngꞌˆlɨ óoˊnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e gøꞌˊ dseaˋ e jaˋ huǿøˆ ee˜, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e guiing˜ óoˊnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e taang˜ dseaˋ e seaˋ contøøngˉ, co̱ꞌ e jo̱baꞌ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ e jo̱baꞌ nicuǿøˆ jnea˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jnea˜ dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ ta˜ jo̱baꞌ casíingˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. 47Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnángꞌˋtu̱ꞌ jnea˜ lana, dsʉco̱ꞌ lado guiéeˉ caquiéꞌˋnaꞌ carˋ carǿmˉbaꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ ꞌnángꞌˋnaꞌ jnea˜ uiing˜ quiáꞌˉ e nɨcangángꞌˋnaꞌ e˜ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e nɨcajméˉe do. 3%Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b cajíñꞌˊ Jesús jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Tɨfaꞌˊ, ¿lɨ˜ cañingꞌˉ ꞌnʉˋ fɨˊ la? Z2-Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do e joˋ seengˋ Jesús fɨˊ do o̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ cajgóoˉbre fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ, jo̱ cangolíiñˆ cangoꞌnéemꞌˇbre dseaˋ do fɨˊ Capernaum. Jesús lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ e iñíꞌˆ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜ c1?Jo̱ lajeeˇ jo̱b caguilíingˉ jiéngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ móoˊ i̱ jalíingˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Tiberias, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ quiá̱ꞌˉ fɨˊ lɨ˜ cagǿꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ fɨ́ɨngˊ do mɨ˜ cangɨ́ˋ e cacuøꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Jesús guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. 0Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ Jesús lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do calɨlíꞌrˆ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do nɨcangolíimˋbre có̱o̱ꞌ˜ e móoˊ co̱o̱ˋ ꞌñiaꞌˊ e siꞌˊ do jéengˊguɨ, jo̱ dsʉꞌ Jesús jaˋ mɨˊ cangaiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. o/WJo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e iáangˋ dsíiˊbre caꞌíñꞌˋ dseaˋ do fɨˊ dsíiˊ e móoˊ lɨ˜ teáaiñꞌ˜ do; jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ li˜ lanab catɨ́iñꞌˋ lajaléiñꞌˋ do fɨˊ uǿˉ quiʉ̱́ˋ e fɨˊ lɨ˜ sɨꞌíˆ nitɨ́iñꞌˋ do. Mɨ˜ canaangˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do ꞌnáiñꞌˊ Jesús .Jo̱baꞌ dsifɨˊ lanab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do lala: —¡Jneab˜ la, jo̱ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ! - Jo̱ lajeeˇ nɨngolíiñˋ e fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ do tíibˊjiʉ la ꞌñiáˋ o̱si jñʉ́ʉˉ kilómetro, jo̱ co̱o̱ˋ cangámˉbre Jesús e nɨjaquiéengˊ dseaˋ do fɨˊ quiá̱ꞌˉ e móoˊ do e nɨjaiñꞌˊ ngɨrˊ fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ. Jo̱ mɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ do Jesús e jangꞌˊ dseaˋ do ngɨrˊ fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ cajáˉ e ꞌgóꞌˋbre. W,'Jo̱ lajeeˇ ngolíingˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do e teáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do, jo̱ co̱o̱ˋ canaangˋ e ɨ́ɨˋ guíˋ e teáˋ eáangˊ, jo̱baꞌ canaangˋ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ. b+=Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do, cangotáamꞌ˜bre fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ, jo̱ canaaiñˋ cuaꞌˊbre e guiéeˊ do e teáaiñꞌ˜ fɨˊ ngolíiñˋ fɨˊ Capernaum. Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ caꞌíˉ nʉ́ʉˆ, jo̱ dsʉꞌ Jesús jaˋ mɨˊ cajímꞌˊbɨ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. 0*YJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jaquiéengˊ e niꞌíˋ nʉ́ʉˆ e jmɨɨ˜ do, i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do catɨsɨ́ɨmꞌˇbre fɨˊ lɨ˜ néeˊ e guiéeˊ do. u)cJo̱ nɨñibˊ Jesús e i̱ dseaˋ i̱ fɨ́ɨngˊ do iiñ˜ nitǿøˋbre írˋ laꞌúungˋ e laco̱ꞌ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáiñꞌˉ do, jo̱baꞌ cajmɨꞌnámˋtu̱ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ i̱ dseaˋ do, jo̱ cajgóorˉ caléꞌˋ catú̱ˉ cartɨˊ yʉ́ꞌˆ e móꞌˋ do e laco̱ꞌ niliúngˉ ꞌñiaꞌrˊ. Mɨ˜ cangɨˊ Jesús fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ A({Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ Jesús jmɨɨ˜ e cajméerˋ do, jo̱baꞌ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ: —I̱ nab dseángꞌˉ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ niféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. ' Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ do, casɨtɨ́ɨmˊbre jaléꞌˋ e ꞌnáꞌˆ e caseángˉguɨ do quiáꞌˉ lajɨˋ ꞌñiáˋ e iñíꞌˆ cebada do, jo̱ guitu̱ˊ ꞌmatáˆguɨ carǿngˉ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌnáꞌˆ e caseángˉ do. 3&_ Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨtaang˜ i̱ dseaˋ do guiʉ́ˉ, lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Sɨtɨ́ɨˇnaꞌ jaléꞌˋ ꞌnáꞌˆ e caseángˉguɨ na, jo̱ teaꞌˊnaꞌ lɨ́ɨngˊ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ caꞌnáꞌˆ jaˋ ꞌnéˉ nidsitøngꞌˊ. ,%Q Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌímꞌˋ Jesús e iñíꞌˆ e se̱ꞌˊ i̱ jiuung˜ do jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canaaiñˋ jmóorˋ guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do ie˜ jo̱. Jo̱ lajo̱b cajo̱ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌñʉˋ do, cajméeˋbre guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do carˋ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ iiñꞌ˜ do. $% Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Síiꞌ˜go̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na güɨꞌnéꞌrˊ lɨ˜ nigüeárˋ lajaangˋ lajaaiñˋ. Jo̱ e fɨˊ móꞌˋ jo̱ iaꞌˊ seaˋ nuuˋ røꞌˋ, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b caguáˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ do quíingꞌ˜ jiéꞌˋ jaˋ ꞌñiáˋ mil dseañʉꞌˋ. # —Lab singꞌˊ jaangˋ jiuung˜ i̱ quie̱ˊ ꞌñiáˋ iñíꞌˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ mɨ́ꞌˆ cebada có̱o̱ꞌ˜guɨ gángˉ ꞌñʉˋ i̱ nɨcuɨ́ɨngˋ, jo̱ dsʉꞌ e la jaˋ jiéꞌˋ lɨ˜ nidsibóꞌˋ jee˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ na. >"uJo̱ mɨ˜ canúuˉ e júuˆ jo̱ i̱ dseaˋ jaangˋguɨ quiáꞌˉ Jesús i̱ siiˋ Dɨ́ˆ, i̱ lɨ́ɨngˊ rúngꞌˋ Tʉ́ˆ Simón, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ Jesús: ;!oJo̱ lalab cañíiˋ Lii˜ e casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Nañiˊ faꞌ nilɨꞌléeꞌ˜ cabøø˜ iñíꞌˆ e nidséˉ lajɨˋ cuuˉ e ꞌléengꞌ˜ dseaˋ lajeeˇ guiángˉ sɨꞌˋ, dsʉꞌ jaˋ nilíimˋbɨ quiáꞌˉ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ na e nitɨ́iñˉ jmáꞌˉ capíꞌˆ lajaangˋ lajaaiñˋ. o WDsʉꞌ cajíngꞌˉ Jesús e jo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨñirˊ e˜ nijíngꞌˉ i̱ Lii˜ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱, co̱ꞌ nɨñiˊbre guiʉ́ˉ ꞌñiaꞌrˊ quiáꞌˉ jial nijmérˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e do. pYJo̱ lajeeˇ guiing˜ Jesús e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, cangárˉ e i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ nɨjalíingˉ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do i̱ siiˋ Lii˜ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jie˜ fɨˊ nidsileáˆaaꞌ jaléꞌˋ e nidǿꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ i̱ nɨcagüɨlíingˉ la lana? ~uJo̱ nɨjaquiéengˊ jmɨɨ˜ Pascua ie˜ jo̱ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e jmóorˋ fɨˊ Jerusalén. 'Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ e guiéeˊ do, jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ, jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, dob caguárˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱iñꞌ˜ do. iKJo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ ngolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ ngóoˊ dseaˋ do, dsʉco̱ꞌ jéengˊguɨ nɨcangárˉ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ e jmóorˋ mɨ˜ jmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜. ) MJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cangóˉ Jesús lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ e guiéeˊ e siiˋ Galilea do, jo̱guɨ siiˋbɨ cajo̱ Tiberias. ^5/Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ e cajmeꞌˊ íˋ, jo̱baꞌ ¿jial cuǿøngˋ e jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng? Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Jesús e casɨ́ꞌrˉ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel ie˜ jo̱..Co̱faꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajmeꞌˊ i̱ Moi˜ do fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lajo̱b jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ jnea˜ cajo̱, co̱ꞌ e fɨˊ ni˜ júuˆ jo̱ cuaiñ˜ quiéˉbaa e féꞌˋ. Q-Jo̱ jaˋ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e jnea˜ niꞌnɨ́ɨn˜n ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ Tiquiéˆe, co̱ꞌ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉnaꞌ i̱ siiˋ Moi˜ dseaˋ caꞌnɨ́ɨiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌrˊ do, jo̱ íbˋ i̱ sɨjeengˇ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíiˉnaꞌ.  ,Jo̱ ¿jial jáꞌˉ nilíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe fɨng song lɨco̱ꞌ jmiféngꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaang˜naꞌ jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmɨꞌgooˋnaꞌ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ féꞌrˋ guiʉ́ˉ uii˜ quíiˉnaꞌ? &E+Jo̱ jnea˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌˉ Tiquiéˆe, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ íingꞌ˜naꞌ jnea˜. Jo̱guɨ faco̱ꞌ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ nijáaˊ i̱ jaˋ i̱i̱ˋ seengˋ i̱ sɨ́ɨˋ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ niꞌíimꞌ˜baꞌ i̱ dseaˋ íˋ. *dsʉꞌ nɨcuíimˋ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ jial lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱ nɨñiˋbaa guiʉ́ˉ e jaˋ ꞌneáangˋnaꞌ Fidiéeˇ. 9)’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ e lɨ́ɨˊ quiéˉ jnea˜ jial lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e féꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ uii˜ quiéˉe, )K(Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ iing˜naꞌ faꞌ nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóoˋo e laco̱ꞌ nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. eC'Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ táꞌˉ camɨ́ꞌˆ júubˆ jmɨtɨ́ɨngˋnaꞌ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ sɨjeengˇnaꞌ e faꞌ lajo̱b nilɨñíˆnaꞌ jial cuǿøngˋ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lata˜; jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e júuˆ do lají̱i̱ꞌ˜ uii˜ quiéˉbaa e féꞌˋ. &E&o̱ꞌguɨ seengˋnaꞌ e jmitíˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ caꞌíingꞌ˜naꞌ jnea˜ dseaˋ casíiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. eb~}{pzywv tsqpn"lkjhggfdccb-an`_m^ ]\[YnXWVaTT#RAQ!OKMlLJIH_GtFDBA`@/>=w<5:_9876432X1V0/..,D+!)(7'$$i#B! 3H ;P6 > w/b8_i Jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e cajméeˋ Jesús e jí̱i̱ˋ do có̱o̱ꞌ˜ e calɨjnéꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do, ie˜ jo̱ dseángꞌˉ cangotíingˋ jmɨɨ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e jmiꞌíñꞌˊ. Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuíiˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do catǿˉbre i̱ dseaˋ íˋ jo̱ cangojeáangˆneiñꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo. ^ h]I Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ do i̱ dseaˋ lamɨ˜ tiuungˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿jnang˜guɨ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ lana? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ lamɨ˜ tiuungˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ ñiiˉ jnaaiñˋ. Mɨ˜ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do i̱˜ i̱ cajmiꞌleáangˉ írˋ -\S Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ lamɨ˜ tiuungˉ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —I̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Jesús dob cajmiꞌleáaiñˉ jnea˜ e lɨco̱ꞌ cajméerˋ capíꞌˆ jí̱i̱ˋ có̱o̱ꞌ˜ jmeꞌeꞌrˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b casú̱u̱rˉ jminiiˉ, jo̱guɨ caquiʉꞌrˊ ta˜ jnea˜ e ninii˜i nirú̱u̱ꞌˇu̱ jminiiˉ e fɨˊ guiéeˊ sɨlɨ́ɨngˇ e siiˋ Siloé do, jo̱baꞌ lajo̱b cajméˉe. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨ́ˉ rú̱u̱ꞌ˜u̱ jminiiˉ, ladsifɨˊ lanab calɨjnéꞌˋe. '[G Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do i̱ dseaˋ lamɨ˜ tiuungˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ ¿jial cajmeeꞌˉ e calɨjnéꞌˋtu̱ꞌ? NZ Jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do jíñꞌˉ: —Dseaˋ íˋbɨ na. Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ féꞌˋ: —U̱˜, o̱ꞌ íˋ na, lɨ́ꞌˆ lajo̱jiʉ jnéemˉbre. Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e sɨ́ɨngˋ dseaˋ uii˜ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜bɨ dseaˋ íˋ. qY[ Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ jíingˉ laco̱ꞌ lɨ˜ guiiñꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ níiˉ quiáꞌrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e guiiñ˜ mɨrˊ cuuˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ jo̱ féꞌrˋ: —¿Su o̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ nabɨ i̱ lamɨ˜ guaˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ do? X- Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Gua˜ jo̱ güɨrú̱u̱ꞌ˜ jminíꞌˆ fɨˊ dsíiˊ guiéeˊ sɨlɨ́ɨngˇ e siiˋ Siloé —jo̱ e Siloé do guǿngꞌˋ Jaangˋ i̱ Casíingˋ Dseaˋ. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do, cangóˉbre e cangorú̱u̱ꞌrˇ jminirˇ, jo̱ nɨjnéꞌˋbre mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquɨiñꞌˉ fɨˊ jo̱. W7 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌˋ Jesús e júuˆ na, jo̱ caꞌñíirˊ fɨˊ ni˜ uǿˆ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jmeꞌeꞌrˊ do cacáiñꞌˋ jee˜ ꞌleeˋ, jo̱ cajméerˋ capíꞌˆ jí̱i̱ˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b casú̱u̱rˉ jminiˇ i̱ dseaˋ tiuungˉ do. V Jo̱ lajeeˇ e táamˋbɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jneab˜ lɨ́ɨnˊn e jɨˋ e cuøˊ e jnéꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. BU} Jo̱ lajeeˇ e jneáˋ, ꞌnéˉ jmóˆbaaꞌ ta˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e sɨnʉ́ꞌˆnaaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la; dsʉco̱ꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ ninʉ́ˋ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ nijméˉguɨr ta˜. \T1 Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱ e uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ calɨ́iñˉ lana, o̱ꞌguɨ uíiꞌ˜ dseeˉ e óoˋ sejmiirˋ. Co̱ꞌ calɨ́iñˉ lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e lajɨbˋ quɨ́ɨꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ líˋ jmérˉ. S% Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿jialɨꞌˊ cangáangꞌ˜ i̱ dseaˋ na e tiuuiñˉ? ¿Su calɨ́iñˉ lana uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ o̱faꞌ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ sejmiiˋbre é? gR I Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, co̱o̱ˋ néeꞌ˜ cangɨ́ɨngˊ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ guiing˜ jaangˋ dseaˋ i̱ tiuungˉ latɨˊ mɨ˜ cangáangꞌ˜. KQ;Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b casɨtɨ́ɨiñˊ cu̱u̱˜ có̱o̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ nijngáiñꞌˉ Jesús; jo̱ dsʉꞌ dseaˋ do ladsifɨbˊ caꞌméeiñˋ, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ do e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén.vPe:Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E labaꞌ iin˜n jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e nɨseemˋ jnea˜ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨseengˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do. O9Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel do jaléꞌˋ e casɨ́ꞌˉ Jesús írˋ, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do: —ꞌNʉˋ jaˋ mɨˊ guóoˊbɨꞌ cincuenta ji̱i̱ˋ, jo̱ fóꞌˋ e cañíimˊbaꞌ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham. zNm8Jo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉnaꞌ Abraham do, eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ mɨ˜ calɨñirˊ jaléꞌˋ e nidsingɨ́ɨngˉ jnea˜, jo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ cangáˉbre e jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ. }Ms7Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cuíingˋnaꞌ dseaˋ íˋ, dsʉꞌ jnea˜guɨ guiʉ́bˉ cuíinˋnre, jo̱guɨ faco̱ꞌ jnea˜ fáꞌˋa e jaˋ cuíinˋnre, jo̱baꞌ dseaˋ adseaamˋ lɨ́ɨnˊn jóng lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ faco̱ꞌ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ guiʉ́bˉ cuíinˋn dseaˋ do jo̱guɨ jmiti˜baa júuˆ quiáꞌrˉ. qL[6Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Faco̱ꞌ jnea˜ jmɨꞌgooˉ ꞌñiáꞌˋa, jo̱baꞌ jaˋ e quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jmóoˋo do faco̱ꞌ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ Tiquiéˆe Fidiéebˇ dseaˋ i̱ jmɨꞌgóˋ jnea˜, i̱ dseaˋ i̱ fóꞌˋnaꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ quíiˉnaꞌ cajo̱. ;Ko5Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, ¿su ɨˊ aꞌˊ e niingˉguɨꞌ laco̱ꞌguɨ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do? Co̱ꞌ íˋ nɨcajúmˉbre, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ cajúmˉbre cajo̱. Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, ¿i̱˜ ɨˊ oꞌˊ e lɨnꞌˊ? ]J34Jo̱baꞌ cañíiˋ dseaˋ Israel quiáꞌˉ dseaˋ do: —Lanaguɨb dseángꞌˉ nɨcalɨta˜ dsiˋnaaꞌ e i̱ ꞌlɨmꞌˆ iuungˉ áaˊ ꞌnʉˋ. Co̱ꞌ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ cajúmˉbre, jo̱guɨ dsʉꞌ ꞌnʉˋ fóꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quíiꞌˉ, jo̱baꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijúuiñˉ. "I=3Jo̱baꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ dseaˋ íˋ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijúuiñˉ. gHG2Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ fáꞌˋa e iin˜n e nijmɨꞌgooˋnaꞌ jnea˜, jo̱ dsʉꞌ seemˋ jaangˋ i̱ iing˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ nijmɨꞌgooˋnaꞌ jnea˜, jo̱ dseaˋ íbˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. YG+1Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —U̱˜, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jaˋ i̱ iuungˉ dsiiˉ la, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋo e lɨco̱ꞌ jmɨꞌgooˉ Tiquiéˆe Fidiéebˇ; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ jaˋ e jmɨꞌgooˋnaꞌ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. &FE0Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ Israel lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Nɨjábꞌˉ júuˆ quíˉnaaꞌ e féꞌˋnaaꞌ uii˜ quíiꞌˉ, e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ samaritano jo̱guɨ e iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ aꞌˊ. E/Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ núuˋbre jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ iing˜naꞌ núuˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Nɨseemˋ Dseaˋ Jmáangˉ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨseengˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham #D?.Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cuǿøngˋ líˋ foꞌˆnaꞌ e jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ røøngˋ dseeˉ, co̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ lɨ́ɨngˊ jnea˜, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨmˋbɨꞌ júuˆ quiéˉe? }Cs-Jo̱ jnea˜guɨ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ fáꞌˋa, dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe. 4Ba,Jo̱ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆ lɨ́ɨngˊ tiquíiˆ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱guɨ co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉbre lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜. Jo̱ latɨˊ mɨ˜ uiim˜ e fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jmóorˋ ta˜ jngangꞌˊ dseaˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jmóorˋ do jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jmangꞌˉ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉbaꞌ quie̱rˊ. Jo̱ mɨ˜ féꞌrˋ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ féꞌrˋ laco̱ꞌ la lɨ́ɨbˊ jóng, co̱ꞌ jaangˋ dseaˋ adseaamˋ lɨ́ɨiñˊ, jo̱guɨ lɨ́ɨiñˊ tiquiáꞌˆ jaléꞌˋ e júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do. A+Jo̱baꞌ fáꞌˋ jnea˜ e jaˋ mɨˊ ngángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe lana, dsʉco̱ꞌ jaˋ iing˜naꞌ núuˆnaꞌ e jo̱. 1@[*Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Faco̱ꞌ jáꞌˉ e Fidiéeˇ lɨ́ɨngˊ Tiquíiˆnaꞌ, jo̱baꞌ ꞌneáamˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jnea˜ faco̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ e cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ lab sínꞌˋn lana. Co̱ꞌ jnea˜ jaˋ cagáˉa la ñiiˉ ꞌñiáꞌˋa, dsʉco̱ꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ la. 1?[)Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ jmóoˋ tiquíiˆbaꞌ jmooˋnaꞌ. Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jaˋ lɨ́ɨˊ jneaꞌˆ dseaˋ i̱ jaˋ ñiˊ i̱˜ tiquiáꞌˆ; co̱ꞌ jaamˋ Tiquíˆnaaꞌ seengˋ, jo̱ íbˋ Fidiéeˇ. >7(Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ iim˜bɨꞌ e nijngangꞌˆnaꞌ jnea˜, nañiˊ faꞌ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ fáꞌˋ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcaꞌeꞌˊ Fidiéeˇ jnea˜. Jo̱guɨ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉnaꞌ Abraham dseángꞌˉ jaˋ cajméeˋbre lajo̱. >=u'Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —ꞌLɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abrahambingꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ mɨˊ áangˊ quíˉnaaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Faco̱ꞌ jáꞌˉ e ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, jo̱baꞌ laco̱ꞌ cajméeˋ íbˋ catɨ́ɨngˉ e nijmeeˉnaꞌ jóng faco̱ꞌ lajo̱. '<G&Jo̱ jnea˜ fáꞌˋa lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌeꞌˊ Tiquiéˆe jneab˜, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ tiquíiˆbaꞌ. r;]%Jo̱ nɨñibˋ jnea˜ guiʉ́ˉ e dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ iing˜naꞌ jngangꞌˆnaꞌ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ iing˜naꞌ íingꞌ˜naꞌ júuˆ quiéˉe. ]:3$Jo̱ lajo̱b, song jnea˜ calaanˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆbaꞌ e nileángˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ e dseeˉ quíiˉnaꞌ do. J9 #Co̱faꞌ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ jaˋ catɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ fiir˜, jo̱ dsʉꞌ jaangˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ catɨ́ɨmˉbre lajaléꞌˋ e jo̱. ~8u"Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do: —E labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ beángꞌˊ dseeˉ yaang˜ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ ꞌléengꞌ˜, co̱ꞌ e dseeˉ quiáꞌrˉ dob quiʉꞌˊ ta˜ írˋ. |7q!Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ calɨ́ˉnaaꞌ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ jiéngꞌˋ; jo̱baꞌ ¿jial lɨ́ɨˊ e fóꞌˋ ꞌnʉˋ e niꞌuíingˉnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ sɨlaangˇ? @6y jo̱guɨ lajo̱b nilɨñíˆnaꞌ dseángꞌˉ laꞌuiing˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˆ. v5eJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌrˉ do, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Song ꞌnʉ́ꞌˋ nijmitíˆnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiéˉbaa niꞌuíingˉnaꞌ jóng; ~4uJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ e féꞌˋ Jesús e júuˆ na, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do ie˜ jo̱. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ jee˜ dseeˉ quiáꞌˉ t3aJo̱ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ do, seemˋbre có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ lana; jo̱ jaˋ mɨˊ catiúuiñˉ jnea˜ ꞌñiáꞌˋa jí̱i̱ꞌ˜ cateáˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ contøømˉ jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜ e nijmee˜e. W2'Jo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do lala: —Jo̱ mɨ˜ nitáang˜naꞌ jnea˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ, jnea˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ nilɨlíꞌˆnaꞌ jóng e jneab˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ fáꞌˋa e lɨ́ɨnˊn, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e jmóoˋo la ñiiˉ ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ fáꞌˋa lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌeꞌˊ Tiquíˆiiꞌ jneab˜. q1[Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ do jaˋ cangáiñꞌˋ e Jesús féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ. R0Jo̱ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e seaˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e niquidsiiˉ íꞌˋ quíiˉnaꞌ cajo̱. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la jmangꞌˉ e jábꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e fáꞌˋ jnea˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ røøbˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e núuˋ jnea˜ e féꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. >/uJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —Jo̱, ¿i̱˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ jóng? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, íbˋ jnea˜. 4.aJo̱ uiing˜ lajo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijúumˉbaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ; co̱ꞌ song jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e jneab˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ fáꞌˋa e lɨ́ɨnˊn, jo̱baꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉbaꞌ nijúungˉnaꞌ. |-qJo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Jesús e féꞌˋ i̱ dseaˋ do lajo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —ꞌNʉ́ꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ lab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ seengˋnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜ fɨˊ yʉ́bꞌˆ gáaˊa; co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ lab lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ lɨ́ɨnˊn jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. -,SJo̱ mɨ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ lalab cajíñꞌˉ: —Jangámˉ song ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ na e nijngángꞌˉ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱baꞌ jíñꞌˉ e jaˋ cuǿøngˋ nidseáꞌˆnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ lɨ˜ nidséiñꞌˉ. +Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉtu̱ Jesús i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do: —Jnea˜, co̱o̱bˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e ninínꞌˆn, jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌnamꞌˆbaꞌ jnea˜, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nijúumˉbaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nigüɨlíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ niníngꞌˆ jnea˜. *wJo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na cajíngꞌˉ Jesús lajeeˇ e iuuiñˉ eꞌrˊ dseaˋ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén caꞌˊ e fɨˊ lɨ˜ téeꞌ˜ guóoˊ e taꞌrˊ cuuˉ quiáꞌˉ guáꞌˉ. Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱ cateáˉ dsíiˊ faꞌ casaiñꞌˉ dseaˋ do lajeeˇ jo̱, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ catɨ́ˋbɨ íꞌˋ e nijméˉ dseaˋ lajo̱. “Jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nigüɨlíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ niníngꞌˆ jnea˜” )Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿jnang˜guɨ Tiquíiꞌˆ jóng? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —ꞌNʉ́ꞌˋ jaˋ cuíingˋnaꞌ jnea˜, o̱ꞌguɨ cuíingˋnaꞌ Tiquiéˆe cajo̱; co̱ꞌ faco̱ꞌ cuíingˋnaꞌ jnea˜, jo̱baꞌ cuíimˋbaꞌ la quie̱ˊ Tiquiéˆe cajo̱. q([Jo̱ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ tíiˊ ni˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmóoˋo do, jo̱guɨ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ la lɨ́ɨiñˊ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ tíiˊ ni˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱. g'GJo̱ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ féꞌˋ e mɨ˜ seengˋ gángˉ dseaˋ i̱ tíiˊ ni˜ røøˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do, jo̱baꞌ quíimˊ e júuˆ do laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. 1&[Jo̱ song jmóoˋo lajo̱ dsʉꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ niquidsiiˉ íꞌˋ, jo̱ jaˋ ꞌñiáꞌˋa niquidsiiˉ íꞌˋ cajo̱, co̱ꞌ Tiquíˆiiꞌ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, íbˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e quidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. {%oCo̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨɨˋnaꞌ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ɨˊ óoˊnaꞌ yaam˜baꞌ. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ jaˋ jmóoˋo lajo̱ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ la ñiiˉ ꞌñiáꞌˋa. $Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Quíimˊ jaléꞌˋ e júuˆ e fáꞌˋ jnea˜, nañiˊ faꞌ ꞌñiáꞌˋbaa fáꞌˋa uii˜ quiéˉe ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ ñiˋbaa guiʉ́ˉ jie˜ fɨˊ lɨ˜ cagáˉa jo̱guɨ jie˜ fɨˊ lɨ˜ niníngꞌˆtú̱u̱ cajo̱; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ jaˋ ñíˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jo̱. J#  Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús: —ꞌNʉˋ lɨco̱ꞌ fóꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmooꞌˋ uǿøˊbaꞌ, jo̱baꞌ jaléꞌˋ e fóꞌˋ do jaˋ e quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. ["/ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóbˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ dseaˋ, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do: —Jnea˜ lɨ́ɨnˊn e jɨˋ e jneáˋ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, nilɨseabˋ e jɨˋ do quiáꞌrˉ co̱ꞌ e jo̱baꞌ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜, jo̱guɨ cajo̱ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ nilɨseengˋguɨr fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ. R! Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —U̱˜, jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñˋ jaˋ eeˋ cajmeáiñꞌˋ jnea˜, Fíiˋi. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —O̱ꞌguɨ jnea˜ eeˋ nijmeáanꞌ˜n ꞌnʉˋ cajo̱, jo̱ lana guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ, jo̱ joˋ güɨbeáangꞌ˜guɨ uøꞌˊ dseeˉ meléˆ. Jesús lɨ́ɨiñˊ e jɨˋ e jneáˋ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ  1 jo̱baꞌ casíngꞌˋtu̱ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jie˜ fɨˊ nɨngotáangꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌnʉˋ do? Jo̱ ¿su jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñˋ jaˋ eeˋ cajmeáiñꞌˋ ꞌnʉˋ? ^5 Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús, dsifɨˊ lanab canaaiñˋ dsilíiñˋ táꞌˉ jáiñˋ, jo̱ laꞌuii˜ canaangˋ ngolíingˋ jaléngꞌˋ i̱ nɨyʉ́ʉꞌ˜guɨ, jo̱ cøøngˋguɨ lajo̱ cangolíingˋ jaléngꞌˋ i̱ leꞌeáangˆguɨ, jo̱ lajo̱b cajméerˋ carˋ catóꞌˊ uøøiñˋ lajɨɨiñˋ. Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Jesús e ꞌñiaꞌˊbre catúungˋguɨr có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do, 1[Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíñꞌˉ lajo̱, calébꞌˋtu̱ catúuiñˊ fɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱ canaaiñˋ jmoꞌˊtu̱r jee˜ ꞌleeˋ có̱o̱ꞌ˜ niguóorˋ. Jo̱ co̱ꞌ jaˋ quiungꞌˊ i̱ dseaˋ do e jmɨngɨ́ꞌˉbɨr Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱, jo̱baꞌ casíngꞌˋtu̱ ꞌñiaꞌˊ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Doñiˊ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e líꞌˆ áaˊnaꞌ e jaˋ eeˋ dseeˉ røøngˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱baꞌ teáangˊnaꞌ i̱ dseamɨ́ˋ na laꞌuii˜ cu̱u̱˜. EJo̱ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ꞌnóꞌrˊ jial niguiéꞌrˊ e nicuǿꞌrˉ Jesús dseeˉ fɨˊ quiniˇ dseata˜. Jo̱ dsʉꞌ Jesús dsifɨˊ mɨ˜ canúurˉ e jo̱ lɨco̱ꞌ catúumˊbre, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaaiñˋ jmoꞌrˊ fɨˊ jee˜ ꞌleeˋ có̱o̱ꞌ˜ niguóorˋ. iKJo̱ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜ féꞌˋ e jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ lajo̱ ꞌnéˉ niquiúngꞌˉ dseaˋ írˋ cu̱u̱b˜ cartɨˊ nijúuiñˉ. Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, ¿jial fóꞌˋ? Sjo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, i̱ dseamɨ́ˋ la nɨcatǿøngꞌ˜naaꞌre lajeeˇ e guiáangꞌ˜ iuuiñˉ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajeeˇ e guiing˜ Jesús e eꞌrˊ i̱ dseaˋ do, caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ jéeiñˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨnicatǿøiñꞌ˜ i̱ iuungˉ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, dob casíñꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ do jee˜ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱, ^5Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do, jo̱baꞌ caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ fɨˊ jo̱, fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱baꞌ caguárˋ lana jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaaiñˋ eꞌˊbre i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. # AJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangolíingˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, caꞌíbˉ Jesús fɨˊ e cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e siiˋ Olivos. |q5Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do caquɨiñꞌˉ cangolíiñˋ fɨˊ quiáꞌrˉ.`94Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Nicodemo: —Jo̱ ¿su dseaˋ Galileab lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ cajo̱? Jo̱ jmɨnáˉ jmɨtɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨñíꞌˆ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ mɨˊ cajáarˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. 33—Lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ, e jaˋ cuǿøngˋ nicuǿøˆnaaꞌ dseeˉ jaangˋ dseaˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ cane˜eeꞌ røøˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ do, su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ é. \12Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ Nicodemo do, jaangˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ cangóˉ cangoꞌeeˇ Jesús co̱o̱ˋ néeꞌ˜, jo̱baꞌ dseaˋ íˋ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do: ;o1Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ la ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ cuíiˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ catɨ́ɨngˉnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. T!0Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ o̱ꞌguɨ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo caguiaangˉguɨ faꞌ jáꞌˉ nɨcalɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. T!/Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do quiáꞌˉ i̱ ɨ́ɨꞌ˜ do: —Jo̱ ¿su la quie̱ˊ ꞌnʉ́bꞌˋ cajo̱ nɨcalɨgǿngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ? E.Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ ɨ́ɨꞌ˜ do quiáiñꞌˉ do lala: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ mɨˊ calɨcuíingˋnaaꞌ i̱ féꞌˋ jloꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ i̱ dseaˋ do. iK-Jo̱ mɨ˜ caguilíingˋtu̱ i̱ ɨ́ɨꞌ˜ quiáꞌˉ guáꞌˉ i̱ casíingˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do i̱ lamɨ˜ sɨꞌíˆ nisángꞌˊ Jesús do, jo̱ i̱ dseaˋ fariseo do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ jaˋ cateeˉnaꞌre?  ,Jo̱ lajeeˇ i̱ dseaˋ íˋ seemˋbiñꞌ do i̱ lamɨ˜ iing˜ nitǿøˋ Jesús e nijníiñˉ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ faꞌ cajméerˋ lajo̱. Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jaˋ íñꞌˋ Jesús o W+Jo̱ lajo̱b jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do caꞌnaamˋbre quiáꞌˉ rúiñꞌˋ uíiꞌ˜ Jesús.  *Co̱ꞌ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e dseángꞌˉ ꞌnébˉ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e niníiñꞌ˜ fɨˊ Belén e fɨˊ lɨ˜ calɨ́ˉ góoˋ dseata˜ Davíꞌˆ. p Y)Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ: —I̱ lab Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨiñꞌ do féꞌrˋ: —U̱˜, o̱ꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ na, co̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ e dseaˋ íˋ nijáarˊ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea.  (Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lala: —Dseángꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ lab i̱ sɨjeengˇnaaꞌ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ niféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. E'Jo̱ cajíngꞌˉ Jesús lana uíiꞌ˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijáꞌˉ líingˋ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ e Jmɨguíˋ do jaˋ mɨˊ cagüeáˉ jee˜ írˋ, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ casámꞌˊbɨ Jesús e nidséiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ cajárˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e niꞌuíingˉtu̱r dseaˋ laniingˉ. Mɨ˜ caꞌnaangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ rúiñꞌˋ uii˜ Jesús =s&Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ lɨ˜ féꞌrˋ lala: “Jo̱ mɨ˜ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ júuˆ quiéˉe, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ niníingꞌˊ jmɨɨˋ fɨˊ dsíirˊ; jo̱ e jo̱ cuøˊ e lɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜.” pY%Jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ ngóoˊ cadséngˉ jmɨɨ˜ e jmóoˋ dseaˋ Israel ie˜ jo̱, jo̱ dseángꞌˉ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱b e ɨˊ dsíirˊ e niingˉguɨ lajeeˇ e jmɨɨ˜ e jmóorˋ do. Jo̱ ie˜ jo̱b casíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱ caféꞌrˋ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Song i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ líꞌˆnaꞌ e jmɨjmɨɨngˉnaꞌ, jo̱baꞌ ñilíingˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn la, jo̱ nilíꞌˋbaꞌ jmɨɨˋ e uꞌˆnaꞌ. $Jo̱ ¿e˜ guǿngꞌˋ mɨ˜ féꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ na e niꞌnángꞌˊ dseaˋ írˋ jo̱ dsʉꞌ jaˋ i̱i̱ˋ niguiéꞌˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e jaˋ cuǿøngˋ i̱i̱ˋ nidsilíingˋ fɨˊ lɨ˜ niguiéiñꞌˊ do? Jo̱ lanab casɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do ie˜ jo̱. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ íngꞌˋ dseaˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ %C#Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e jo̱, jo̱ ladsifɨˊ lanab canaaiñˋ e jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ lala jo̱ féꞌrˋ: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ nidséngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ na e joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niguiéngꞌˊnaaꞌre? Jo̱ jangámˉ song nidsérˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ huí̱i̱ˉ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel e nidsiꞌéeꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋnaaꞌ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱. O"Jo̱ ie˜ jo̱, fɨ́ɨmˊ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌnangꞌˆnaꞌ jnea˜ jo̱ dsʉꞌ joˋ niguiéngꞌˊnaꞌ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nigüɨlíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ ninínꞌˆn. fE!Jo̱ co̱ꞌ nɨñibˊ Jesús e˜ ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ do ie˜ jo̱: —Jaˋ huǿøˉ eáangˊ nitaang˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, ninímꞌˆtú̱u̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ casíingˋ jnea˜ e cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la. q[ Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ɨngˋ dseaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ fii˜ quiáꞌˉ jmidseaˋ casíiñˋ jaangˋ gángˉ ɨ́ɨꞌ˜ quiáꞌˉ guáꞌˉ e laco̱ꞌ nidsiséeiñꞌ˜ Jesús e fɨˊ lɨ˜ iuungˉ dseaˋ do.  Jo̱ lajeeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús do, fɨ́ɨmˊ i̱ dseaˋ íˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do ie˜ jo̱, jo̱ lalab sɨ́ɨiñˋ: —Mɨ˜ nigüéengˉ i̱ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ, jaˋ líꞌˆ dsiˋnaaꞌ e nijmérˉ jmiguiʉˊguɨ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ i̱ dseañʉꞌˋ la lana. Mɨ˜ cajméeˋ dseaˋ quijí̱ˉ jial nisáiñꞌˊ Jesús (IJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel do júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ lamɨ˜ iiñ˜ nisámꞌˊbre dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ faꞌ cajméerˋ lajo̱, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ do faꞌ e nidsingɨ́ɨiñˉ lajo̱. 1~[Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ cuíimˋbaare guiʉ́ˉ, co̱ꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉbre e cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ casíingˋ jnea˜ cajo̱. #}?Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do lajeeˇ e iuuiñˉ eꞌrˊ dseaˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱baꞌ cañíirˋ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —E jáꞌˉ e nɨcuíimˋbaꞌ jnea˜, jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ jie˜ fɨˊ lɨ˜ gáaˊa. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jaˋ cagáˉa fɨˊ la e la ñiiˉ ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ cagáˉbaa dsʉꞌ júuˆ e sɨnʉ́ꞌˆʉ quiáꞌˉ i̱ lajangꞌˆ do e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cuíingˋnaꞌ íˋ. |}Jo̱ jneaa˜guɨ́ɨꞌ neˇbaaꞌ røøˋ jie˜ fɨˊ lɨ˜ jáaˊ i̱ dseañʉꞌˋ na, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ do, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ ñirˊ jie˜ fɨˊ lɨ˜ nijáaˊ dseaˋ do. _{7Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱ jnɨ́ɨngˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ dob siñꞌˊ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jee˜ dseaˋ. Jo̱ jangámˉ ɨˊ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e dseaˋ dob i̱ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ. k~m{yxwvus>rOq"oo ml-knjfiHhgewcIbaa_]\EZYWVUTaSR>PNMKpJJHaFED{CB@?K>!<::D9}8G7S664210/t.-t,+*)''%##."U! RTMRL5:bk J P p]J\J+ &Jo̱ fɨˊ dsíiˊ tóˋ cu̱u̱b˜ caꞌáaiñˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ Lázaro do, jo̱ oꞌnʉ́ˆ e é̱e̱ˋ do cajníirˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌlooˋ e feꞌˋ. Jo̱ eáamˊ lɨjiuung˜ dsíiˊ Jesús cangoquiéeiñˊ e fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ do. II  %Jo̱ dsʉꞌ jee˜ i̱ dseaˋ Israel do seemˋbingꞌ i̱ féꞌˋ lala: —I̱ nabɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cajméeˋ e calɨjnéꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do, jo̱ jaˋ i̱ ñiˊ jialɨꞌˊ jaˋ cajméerˋ faꞌ e jaˋ cajúngˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ nɨcaꞌángˉ na. Mɨ˜ cají̱ꞌˊtu̱ Lázaro .HU $Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ Israel do e quɨꞌˊ Jesús, jo̱baꞌ lalab cajíñꞌˉ: —¡Eáamˊ niꞌneáangˋ i̱ dseañʉꞌˋ na i̱ ꞌlɨɨ˜ na! 9Gm #Jo̱ canaangˋ Jesús quɨꞌˊbre cajo̱. F "jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ caꞌáangˉnaꞌ i̱ dseaˋ do? Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Máˉaaꞌ jo̱ madsijǿøˆnaaꞌ fɨˊ jo̱. E !Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ Jesús e quɨꞌˊ i̱ Yሠdo có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ caguilíingˉ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱baꞌ eáamˊ calɨcuꞌˊ dsíirˊ i̱ dseaˋ do, jo̱guɨ eáamˊbɨ calɨjiuung˜ dsíirˊ cajo̱, eDC Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ i̱ Yሠdo fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, ladsifɨˊ lanab casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Faco̱ꞌ mɨ˜ ꞌnʉˋ cagüénꞌˉ jéengˊguɨjiʉ fɨˊ la, jo̱baꞌ jaˋ cajúngˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ rúnꞌˋn do jóng faco̱ꞌ lajo̱. LC Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ Israel i̱ caguilíingˉ cangoꞌeeˇ írˋ e laco̱ꞌ jaˋ lɨiñꞌˊ do fɨꞌíˆ, jo̱ mɨ˜ cangárˉ e cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ Yሠdo lajmɨnáˉ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ cangolíimˉbre tɨꞌleáaiñˊ cajo̱ laco̱ꞌ ngóoˊ i̱ dseamɨ́ˋ do, co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e ngóiñꞌˉ do ngoquíiꞌ˜bre e fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ rúiñꞌˋ do. #B? Jo̱ Jesús jaˋ mɨˊ caꞌíˉbɨr e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do, co̱ꞌ dobɨ guiiñ˜ e fɨˊ lɨ˜ cajíngꞌˊ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Marta do. A3 Jo̱baꞌ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ Yሠe júuˆ jo̱, ladsifɨˊ lanab cagüɨꞌɨ́ɨrˊ jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ tǿꞌˋ Jesús írˋ. U@# Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e sɨ́ɨngˋ Marta có̱o̱ꞌ˜ Jesús, caquɨmꞌˉbre e cangotéerˋ i̱ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Yሠdo. Jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌrˉ, lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ rúiñꞌˋ do lɨ˜ jaˋ núuˋ dseaˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dob guiing˜ i̱ tɨfaꞌˊ do, jo̱ ꞌnʉbˋ tǿꞌrˋ lana. ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ, Fíiˋi, dseángꞌˉ jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ jnea˜ e ꞌnʉbˋ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ sɨjeengˇ jneaꞌˆ i̱ nijáaˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ. Mɨ˜ caquiꞌˊ Jesús tɨɨˉ é̱e̱ˋ quiáꞌˉ Lázaro ?>w jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ e seemˋbɨr mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱, jo̱baꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niꞌnáiñˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ cajo̱. Jo̱baꞌ ¿su jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ la? Z=- Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jneab˜ dseaˋ i̱ cuøˊ e jí̱ꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ e nijí̱ꞌˊtu̱r mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúuiñˉ. Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱ nañiˊ faꞌ júungˉ jí̱i̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ, dsʉꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niꞌnáiñˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ; }<s Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jábꞌˉ, nɨñiˋbaa e jo̱ e nijí̱bꞌˊtu̱ i̱ rúnꞌˋn do mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱. ;  Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nijí̱bꞌˊtu̱ i̱ rúnꞌˋ do. Z:- Jo̱ dsʉꞌ tab˜ dsiiˉ e quɨ́bꞌˉ jmɨɨ˜ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jnea˜ song nimɨ́ɨꞌ˜ɨre lajo̱, co̱ꞌ doñiˊ eeˋ e mɨ́ɨꞌ˜ ꞌnʉˋ dseaˋ do, dseángꞌˉ ngɨ́ɨmˋbaꞌ. s9_ Jo̱baꞌ mɨ˜ cajíngꞌˊ i̱ Marta do Jesús, lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Faꞌ jiʉ˜guɨ mɨ˜ cagüénꞌˉ jéengˊguɨjiʉ fɨˊ la, jo̱baꞌ jaˋ cajúngˉ i̱ rúnꞌˋn do jóng faco̱ꞌ lajo̱. T8! Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ Marta e nɨngóoˊ Jesús fɨˊ do, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ e cangojmijíñꞌˊ dseaˋ do; jo̱guɨ i̱ Yሠrúiñꞌˋ do, dob caje̱rˊ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ lajeeˇ jo̱. w7g jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱ cangolíiñˆ e cangoꞌeerˇ i̱ Marta do có̱o̱ꞌ˜guɨ Yሠe laco̱ꞌ jaˋ lɨiñꞌˊ do fɨꞌíˆ uii˜ quiáꞌˉ e cajúngˉ i̱ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Lázaro do. 6) Jo̱ e fɨɨˋ e siiˋ Betania do jaˋ huí̱i̱ˉ néeˊ laco̱ꞌguɨ Jerusalén, co̱ꞌ tíibˊjiʉ jí̱i̱ꞌ˜ la ꞌnɨˊ kilómetro, s5_ Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e fɨˊ Betania e fɨˊ lɨ˜ cajúngˉ i̱ Lázaro do, jo̱ nɨngóoˊ quiʉ̱́ˋ jmɨɨb˜ e nɨcaꞌángˉ dseaˋ do mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱. O4 Jo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ siiˋ Tomás i̱ lɨneangꞌˆ dseaˋ suung˜ mɨ˜ canúurˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ do lala: —Máˉaaꞌ jneaa˜aaꞌ có̱o̱ꞌr˜ cajo̱, jo̱ song cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ la quie̱ˊ jneaa˜aabꞌ nijú̱u̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ cajo̱. Jesús i̱ cuøˊ e jí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñˉ y3k Jo̱ guiʉ́ˉguɨ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ mɨˊ ngóoˊo fɨˊ do latɨˊ lana, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e jáꞌˉguɨ nilíingˋnaꞌ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ. Jo̱ lanaguɨbaꞌ dséˆeeꞌ fɨˊ quiáꞌrˉ. 02Y Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do dseángꞌˉ lajangꞌˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lana nɨráangˋ Lázaro ꞌlɨɨm˜bre. 1} Jo̱ dsʉꞌ cajíngꞌˉ Jesús lado co̱ꞌ e nɨnicajúmˉ i̱ Lázaro do, jo̱guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do ɨˊ dsíirˊ e jáꞌˉbaꞌ e lɨ́ꞌˆ güɨɨmˋ Lázaro lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ dseaˋ do. w0g Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋnaaꞌ, jo̱ laco̱ꞌ fóꞌˋ na e nɨcaquiamꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ, jo̱baꞌ e jo̱ cuøˊ li˜ e nitíimꞌ˜tu̱r. / Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌrˋ e júuˆ na, jo̱ cajíngꞌˉguɨr casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —I̱ dseaˋ rúꞌˋuuꞌ i̱ siiˋ Lázaro do nɨcaquiamꞌˉbre, jo̱ dsʉꞌ lana ninii˜i e nijmijnéeˋtú̱u̱ dsíiˊbre. G. jo̱ dsʉꞌ song jaangˋ dseaˋ ngɨrˊ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ nʉʉˋ, jo̱baꞌ quiungꞌˊ guiáamˊbre ngɨrˊ, co̱ꞌ jaˋ seaˋ jɨˋ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e jneáˋ lɨ˜ ngɨrˊ. /-W Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E jábꞌˉ e seaˋ guitu̱ˊ oor˜ lajeeˇ e jmɨ́ɨˋ; co̱faꞌ jaangˋ dseaˋ ngɨrˊ lajeeˇ e jmɨ́ɨˋ do, jo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ niquiúiñꞌˉ, co̱ꞌ jneábˋ lɨ˜ ngɨrˊ; T,! Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ íˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Tɨfaꞌˊ, jaˋ mɨˊ ngóoˊbɨ eáangˊ e jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ lamɨ˜ iiñ˜ nijngáiñꞌˉ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜, jo̱ ꞌnʉˋ calébꞌˋ catú̱ˉ iinꞌ˜ guóꞌˆ fɨˊ jo̱. '+G Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e tú̱ˉ jmɨɨ˜ do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Máˉtú̱u̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. U*# dsʉꞌ jaˋ cangórˉ dsifɨˊ fɨˊ quiáiñꞌˉ do mɨ˜ calɨñirˊ e nɨráangˋ i̱ Lázaro do dséeꞌr˜, jo̱ cajmɨꞌɨɨm˜bɨ ꞌñiaꞌrˊ tú̱ˉ jmɨɨ˜guɨ e fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ do. +)O Jo̱ doñiˊ faꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Marta do jo̱guɨ i̱ siiˋ Yሠjo̱guɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Lázaro do, .(U Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ Jesús e jo̱, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Jo̱ e jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́iñꞌˉ do jaˋ nijéngˉ írˋ fɨˊ ni˜ ꞌmóˉ, co̱ꞌ e jo̱ nilɨꞌíingˆ ta˜ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ cajo̱ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱ˊ dseaˋ do. q'[ Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ dséeꞌ˜guɨ Lázaro, jo̱baꞌ i̱ dseamɨ́ˋ rúiñꞌˋ i̱ gángˉ do casíiñˋ júuˆ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱ lalab júuˆ quie̱ˊ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús: —E lab júuˆ quie̱e̱ˉ, e i̱ dseaˋ i̱ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ do i̱ eáamˊ ꞌneáanꞌˋ do i̱ siiˋ Lázaro eáamˊ lɨ́ɨiñˊ lana. `&9 Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Yሠi̱ rúngꞌˋ Lázaro, íbˋ i̱ caꞌéeˉ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ tɨɨˉ Jesús jo̱guɨ cajmiquiʉ̱́ꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jñʉguir˜ tɨɨˉ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ. % # Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lajeeˇ e táamˋbɨ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ ie˜ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Lázaro có̱o̱ꞌ˜guɨ gángˉguɨ dseamɨ́ˋ rúiñꞌˋ, jaangˋ i̱ siiˋ Yሠjo̱guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Marta, jo̱ lajɨˋ gaaiñꞌˋ do seeiñˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Betania. Jo̱ ie˜ jo̱ guiáangꞌ˜ ráangˋ Lázaro e dséeꞌr˜. }$s *Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Jesús e fɨˊ jo̱.%#C )Jo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús fɨˊ jo̱, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangolíingˆ e iiñ˜ ninúrˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ: —E jábꞌˉ e i̱ Juan do jaˋ cajméerˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ lajalébꞌˋ e cajíñꞌˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ la, dseángꞌˉ jábꞌˉ. b"= (Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ guaˋ Jordán, jo̱ fɨˊ dob caje̱rˊ e fɨˊ lɨ˜ caseáangˋ Juan jmɨɨ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. a!; 'Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ Israel lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ calébꞌˋ catú̱ˉ lamɨ˜ iiñ˜ e nisáiñꞌˊ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ dseaˋ do dsifɨbˊ caleáangˋ ꞌñiaꞌrˊ. z m &Jo̱guɨ dsʉꞌ song jmóoˋbɨ́ɨ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ do e nañiˊ faꞌ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ jnea˜, jo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ do e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ e jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe, jo̱guɨ lajo̱bɨ írˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱. w %Jo̱ jaˋ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ jnea˜ song jnea˜ jaˋ jmóoˋo dseángꞌˉ laco̱ꞌ la jmóoˋ Tiquiéˆe.  $Jo̱ co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ caguíñꞌˋ jnea˜ jo̱guɨ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ, ¿jial cuǿøngˋ foꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jnea˜ fáꞌˋa júuˆ e gaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ fáꞌˋa e Jó̱o̱ˊ dseaˋ íbˋ lɨ́ɨnˊn? J  #Jo̱ nɨne˜baaꞌ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e jaˋ cuǿøngˋ féꞌˆnaaꞌ e o̱ꞌ jáꞌˉ; jo̱ e fɨˊ ni˜ e júuˆ do quiáꞌˉ Fidiéeˇ féꞌˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ diée˜. w "Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ: “Jnea˜ fáꞌˋa e ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌ diée˜.” D !Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ dseaˋ Israel quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ɨˊ dsiˋ jneaꞌˆ e nijngángꞌˆnaaꞌ ꞌnʉˋ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajmeeꞌˉ do, co̱ꞌ nijméˆnaaꞌ lajo̱ uíiꞌ˜ e gabˋ lɨ́ɨˊ e júuˆ e fóꞌˋ na fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ ꞌnʉˋ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíbˋ lɨnꞌˊ, jo̱guɨ iinꞌ˜ jméeꞌˆ e røøbˋ cǿønꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. ve Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Tiquiéˆe. Jo̱ lajeeˇ lajaléꞌˋ e jo̱, ¿jnang˜ e catɨ́ɨngˉ e nijngángꞌˆnaꞌ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cu̱u̱˜? ]3 Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ Israel lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ casɨtɨ́ɨrˊ cu̱u̱˜ caléꞌˋ catú̱ˉ e lamɨ˜ iiñ˜ niquiúiñꞌˉ dseaˋ do cartɨˊ nijngángꞌˉneiñꞌ. R Jo̱ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiquiéˆe jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ. pY Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn e nɨcacuøꞌˊ Tiquiéˆe jnea˜, e jo̱ lɨ́ɨˊ e niingˉguɨ eáangˊ lajeeˇ lajaléꞌˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e niguíꞌˉguɨr e jo̱. 2] Co̱ꞌ jnea˜ cuǿøˉbaa jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niꞌnáiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ faꞌ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e i̱i̱ˋ nijéngꞌˉtu̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ jaguóoˋo. C Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe do nɨcuíiˋbre lúuˋu, jo̱guɨ jnea˜ nɨcuíimˋbaareꞌ cajo̱, jo̱baꞌ dseaˋ íˋ jneab˜ dsiqui̱ꞌˊreꞌ.  jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e íbˋ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe. >u Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nɨcafɨ́ɨˉbɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e íbˋ jnea˜, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiéˉe. Co̱ꞌ jalébꞌˋ e nɨcañíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcajméˉe, jmóoˋo laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ quiáꞌˉ Tiquiéˆe, jo̱ lajaléꞌˋ e jo̱ cuøˊ li˜ e íbˋ dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn; } Jo̱ lajeeˇ ngɨˊ Jesús dob mɨ˜ carɨ̱́ɨ̱ˋ dseaˋ Israel fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jo̱ ¿lɨ˜ catɨˊ nijméeꞌˆ júuˆ røøˋ e su ꞌnʉˋ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ la e lɨnꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇ jneaꞌˆ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ? Jo̱ lana jmeeˉdu júuˆ, ¿su ꞌnʉˋ íˋ? &E jo̱ ie˜ jo̱, dob táangˋ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ niꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ e guáꞌˉ féꞌˋ do, jo̱ táꞌˉ co̱o̱ˋ íingꞌ˜ ngɨrˊ e fɨˊ co̱o̱ˋ niꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ e guáꞌˉ do, fɨˊ lɨ˜ siiˋ niꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Salomón. Z- Jo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, co̱o̱ˋ e ji̱i̱ˋ güíiˉ lajeeˇ e jmóoˋ dseaˋ Israel jmɨɨ˜ e jmiguiéngꞌˊ dsíirˊ e calɨgüeangꞌˆtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ e guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌrˉ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ gabˋ cajméeˋ dseaˋ fɨˊ dsíiˊ jo̱; c? Jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ jo̱ jíñꞌˉ: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ líꞌrˋ féꞌrˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ féꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ na faco̱ꞌ jáꞌˉ e iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíirˊ. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ líꞌrˋ jmérˉ e nilɨjnéꞌˋ jaangˋ dseaˋ tiuungˉ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ i̱ dseañʉꞌˋ na. Jaˋ jíiꞌ˜ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Jesús 1 Jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊbre lajeeˇ laꞌóꞌˋ írˋ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lala: —¿Jialɨꞌˊ jáꞌˉ nuuˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Jesús na? Co̱ꞌ i̱ ꞌlɨmꞌˆ iuungˉ dsíiñꞌˊ na. ¡Jaangˋ dseaˋ ngaamˋ lɨ́ɨiñꞌˊ na! G  Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ dseaˋ Israel lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, calébꞌˋ catú̱ˉ canaaiñˋ e joˋ sɨ́ɨiñˋ røøˋ uíiꞌ˜ e júuˆ e canúurˉ do. _ 7 Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ seaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e nijngáiñꞌˉ jnea˜, co̱ꞌ ꞌñiáꞌˋbaa dseaˋ cuǿøˉø fɨˊ ꞌñiáꞌˋa e nilíinˉn lajo̱, co̱ꞌ seabˋ fɨˊ quiéˉe e nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn jo̱guɨ e nijmee˜e e nijí̱ꞌˊtú̱u̱ cajo̱, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ caquiʉꞌˊ Tiquiéˆe. + O ’Jo̱ Tiquíˆiiꞌ eáamˊ ꞌneáaiñˋ jnea˜ co̱ꞌ nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn e laco̱ꞌ nijí̱ꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. P  Jo̱ dsʉꞌ seemˋbɨ dseaˋ i̱ nabɨ nilíingˉ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe i̱ ngɨˊ fɨˊ caluuˇbɨ lana. Jo̱ co̱ꞌ jaˋ mɨˊ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nitǿøˆbaar cajo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe do nilɨnʉ́ʉꞌ˜bre júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ co̱o̱bˋ ꞌléꞌˋ niꞌuíiñˉ lajeeˇ lajɨɨiñˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jneab˜ dseaˋ nijmee˜e íˆ írˋ. D  ’Jo̱ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ. Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ Tiquiéˆe guiʉ́bˉ cuíiñˋ jnea˜, jo̱baꞌ lajo̱b jnea˜ cajo̱ guiʉ́bˉ cuíinˋnre; jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ guiʉ́bˉ cuíingˋ jnea˜ jaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ jaléngꞌˋ íˋ guiʉ́bˉ cuíingˋreꞌ jnea˜. Jo̱guɨ jnea˜, cartɨˊ jáamꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn uíiꞌ˜ jaléngꞌˋ íˋ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌíingˉneꞌ.  2] Jo̱ tiúumˉ i̱ dseaˋ do i̱ joꞌseꞌˋ do, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ lɨ́ˋ dsíirˊ cuubˉ, jo̱ jaˋ eeˋ fɨꞌíˆ óorˋ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ i̱ jéeiñˋ do.  Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ e ta˜ jo̱, jo̱ lɨco̱ꞌ lɨ́ˋ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌléemꞌ˜bre, jo̱baꞌ fɨng caguiéˉ jaangˋ ieꞌdsinúuˆ lajeeˇ e nírˋ i̱ joꞌseꞌˋ do jo̱ cuí̱i̱ˋbre jóng, jo̱ dob tiúuiñˆ i̱ joꞌseꞌˋ do. Jo̱ lajo̱b jmóorˋ, co̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ níˋ guiʉ́ˉ joꞌseꞌˋ jo̱guɨ co̱ꞌ o̱ꞌ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉguɨr cajo̱. Jo̱baꞌ cuøꞌˊbre fɨˊ i̱ ieꞌdsinúuˆ do e nijmeángꞌˋneꞌ jo̱guɨ nicúngꞌˊneꞌ i̱ joꞌseꞌˋ do jo̱guɨ e nisojǿngˉ i̱ caguiaangˉguɨ do fɨˊ la fɨˊ na. _7 Jo̱ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ, jo̱ cartɨˊ jáamꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e laco̱ꞌ jaˋ niꞌíingˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ joꞌseꞌˋ quiéˉe do. &E ’Dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ do lɨco̱ꞌ jmóorˋ ta˜ uǿøngˋ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ quiéˉe jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ íingˉneiñꞌ jo̱guɨ jngangꞌˊneiñꞌ cajo̱; jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. 6e Jo̱ jnea˜ fáꞌˋtú̱u̱ e lɨ́ɨnˊn e jnɨ́ˆ do, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜ jo̱guɨ ningɨ́iñˉ fɨˊ e jnɨ́ˆ quiéˉe do, jo̱baꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nilíꞌˋ nileángˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe i̱ cuǿøngˋ líˋ dsitáangꞌ˜ jo̱guɨ uǿøngˋ jo̱guɨ dséꞌˊbreꞌ e gøꞌˊreꞌ. H  Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ i̱ nɨcajalíingˉ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nigáaˊ jnea˜ do, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ ꞌléeˊ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe jaˋ calɨjíiꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. S Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉguɨ Jesús i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ: Jnea˜ lɨ́ɨnˊn e jnɨ́ˆ quiáꞌˉ e iáˋ e lɨ˜ dsitáangꞌ˜ i̱ joꞌseꞌˋ do. 7 Jo̱ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lana, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ do jaˋ cangáiñꞌˋ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱. Jesús lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ {o Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ joꞌseꞌˋ do jaˋ dsiqui̱ꞌˊreꞌ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋneꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cuí̱i̱ˋbreꞌ mɨ˜ níingˉneꞌ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, co̱ꞌ jaˋ cuíiˋreꞌ luu˜ i̱ dseaˋ laꞌíˋ. +~O Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e uøøiñꞌˋ do lajaléngꞌˋneꞌ, jo̱baꞌ ꞌñiabꞌˊ i̱ dseaˋ do quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ lajo̱b nidsilíingˉ i̱ joꞌseꞌˋ do laco̱ꞌ ngóoˊ fii˜reꞌ, co̱ꞌ guiʉ́bˉ nɨcuíimˋbreꞌ luu˜ dseaˋ do. -}S Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ jnɨ́ˆ e lɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ joꞌseꞌˋ do, náaˊbre oꞌiáˋ e laco̱ꞌ ningɨ́ngˉ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ i̱ joꞌseꞌˋ do. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ guiʉ́ˉ i̱ joꞌseꞌˋ do nitǿꞌrˋ lajaangˋ lajaangˋ i̱ joꞌseꞌˋ do quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la siiñꞌˋ do, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ joꞌseꞌˋ do nɨcuíiˋbreꞌ luu˜ i̱ fii˜reꞌ do. Jo̱ i̱ fii˜reꞌ do uǿømˋbre i̱ joꞌseꞌˋ do e laco̱ꞌ dsijéengˊneiñꞌ fɨˊ jee˜ móꞌˋ. 3|_ Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ íˋ fɨˊ oꞌiáˋ quiáꞌˉ e iáˋ do, jo̱baꞌ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ jmóoˋ íˆ røøˋ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ. '{ I Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ iin˜n jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nicuáꞌˉ iáˋ fɨˊ lɨ˜ sɨjnɨ́ɨngˇ joꞌseꞌˋ quiéˉe jo̱ jaˋ ꞌnóꞌrˊ e ningɨ́iñˉ fɨˊ oꞌiáˋ quiáꞌˉ e iáˋ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ ꞌléeˊ. zw )Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Faco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ dseaˋ tiuungˉ, jo̱baꞌ jaˋ e dseeˉ ooˉnaꞌ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ jóng. Jo̱guɨ dsʉco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e lafaꞌ jnéꞌˋbaꞌ, jo̱baꞌ seabˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ.4ya (Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ e jo̱ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ niteáangˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús ie˜ jo̱, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱, ¿su jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ tiuumˉ jóng? x} 'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉtu̱ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niquidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lafaꞌ tiuungˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ niꞌuíiñˉ dseaˋ i̱ lafaꞌ i̱ jnéꞌˋtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e jnéꞌrˋ, jo̱baꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ i̱ lafaꞌ tiuungˉ. Aw{ &Jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caꞌláangˉ do casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn júuˆ quíiꞌˉ, Fíiˋi. 4va %Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nɨcañíimˊbɨꞌ dseaˋ íˋ, jneab˜ íˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ sinꞌˊ sɨɨnꞌ˜ lana. Bu} $Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jméeꞌ˜ jnea˜ júuˆ i̱˜ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jáꞌˉ nilíinˋn júuˆ quiáꞌrˉ. *tM #Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, calɨñiˊ Jesús e caguíimˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do, jo̱ dseángꞌˉ joˋ íngꞌˋneiñꞌ do. Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˊtu̱ rúngꞌˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ? Os "Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ caꞌláangˉ do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —ꞌNʉˋ, dseaˋ cangáanꞌ˜ e eáangˊ sɨlɨ́ɨꞌˇ dseeˉ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ lana, ¿jialɨꞌˊ ꞌnʉˋ nɨꞌiinꞌ˜ e niꞌéꞌˆ jneaꞌˆ jial ꞌnéˉ jmóˆooꞌ? Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do caguíiñˋ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do conguiaˊ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌrˉ do. Lafaꞌ tiuumˉ dseaˋ mɨ˜ røøiñˋ dseeˉ 7rg !Co̱faꞌ i̱ dseaˋ la jaˋ jáarˊ e casíiˋ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ líˋ jmérˉ jóng faco̱ꞌ lajo̱. ?qw Jo̱ jaˋ jiéꞌˋ lɨ˜ mɨˊ canʉ́ꞌˋ júuˆ e seengˋ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nijmérˉ e nilɨjnéꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ tiuungˉ latɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ. p- Jo̱ ne˜baaꞌ røøˋ e jaˋ núuˋ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ røøngˋ dseeˉ; co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ íˋbre jo̱guɨ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iiñ˜, jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ núurˋ júuˆ quiáꞌˉ. o Jo̱baꞌ lalab cañíiˋtu̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caꞌláangˉ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Eeˋbɨ júuˆ jo̱, e jaˋ ñíˆnaꞌ jie˜ fɨˊ lɨ˜ jáarˊ, dsʉꞌ jnea˜guɨ, dseaˋ íˋbingꞌ nɨcacuøꞌˊ jnea˜ e calɨjnéꞌˋe. ;no Co̱ꞌ jneaꞌˆ ne˜baaꞌ røøˋ e Fidiéebˇ dseaˋ casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Moi˜; jo̱ dsʉꞌ i̱ Jesús do jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ne˜naaꞌ jie˜ fɨˊ lɨ˜ jáarˊ. gmG Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do lado, jo̱baꞌ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌláangˉ do júuˆ ꞌníꞌˋ jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ: —ꞌNʉˋ lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ dsʉꞌ jneaꞌˆguɨ dseaˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Moi˜ lɨ́ɨˊnaaꞌ. l Jo̱baꞌ cañíiñꞌˋ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nɨcafɨ́ɨˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ quiéˉe do, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ. Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ iing˜naꞌ e nifáꞌˆtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ e jo̱? O̱faꞌ iim˜baꞌ é e niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ cajo̱. ?kw Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱r i̱ dseaˋ i̱ caꞌláangˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ jí̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ i̱ dseaˋ do quíiꞌˉ e calɨjnéꞌˋ? ;jo Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ lamɨ˜ tiuungˉ do quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ñiˋ jnea˜ su lɨ́ɨiñˊ dseaˋ røøngˋ dseeˉ o̱si o̱ꞌ lajo̱ é, lají̱i̱ꞌ˜ e ñiiˉ quiáꞌrˉ e jnea˜ lamɨ˜ tiuumˉbaa, jo̱guɨ lana nɨcajméerˋ e nɨcalɨjnéꞌˋbaa. )iK Jo̱ i̱ dseaˋ Israel do caléꞌˋ catú̱ˉ catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Féeꞌ˜ júuˆ jáꞌˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nɨneb˜ jneaꞌˆ røøˋ e i̱ Jesús do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ. khO Jo̱ uiing˜ lajo̱baꞌ cajíngꞌˉ sejmiiˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌláangˉ do e yaang˜ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do ꞌnéˉ nijmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ jó̱o̱iñꞌˊ do co̱ꞌ nɨfémꞌˊbiñꞌ do. Ig  Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ sejmiirˋ do lajo̱, co̱ꞌ ꞌgóꞌˋbre fɨng eeˋ cajmeángꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo írˋ. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ, røøbˋ nɨcasɨ́ɨiñˉ e song seengˋ dseaˋ i̱ jmicuíingˋ Jesús e lɨ́ɨiñꞌˊ do Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjeengˇ dseaˋ Israel i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, joˋ seaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ faꞌ e niquɨ́ngꞌˊguɨr jee˜ dseaˋ Israel o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ faꞌ e nidsilíingˉguɨr fɨˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. Bf} jo̱ dsʉꞌ jaˋ ne˜naaꞌ jial e calɨjnéꞌrˋ, o̱ꞌguɨ ne˜naaꞌ i̱˜ i̱ cajméeˋ e calɨjnéꞌrˋ cajo̱; jo̱ nab cuǿøngˋ nijmɨngɨ́ɨꞌˇnaꞌre ꞌñiaꞌrˊ co̱ꞌ nɨfémꞌˊbre, jo̱ ꞌñiaꞌˊbre cuǿøngˋ líˋ jmeáꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ dseángꞌˉ laco̱ꞌ calɨ́ˉ. Re Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ sejmiiˋ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Cuíimˋ jneaꞌˆ guiʉ́ˉ jó̱o̱ˋnaaꞌ, jo̱guɨ ne˜baaꞌ røøˋ e tiuumˉbre calɨséiñˋ; 2d] Jo̱ mɨ˜ caguilíiñꞌˉ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su jó̱o̱ˋbaꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ dseañʉꞌˋ la? Jo̱ jméeꞌ˜naꞌ jneaꞌˆ júuˆ røøˋ, ¿su dseángꞌˉ tiuuiñˉ calɨsémˋbre? jo̱ song lajo̱, ¿jial calɨ́ˉ e lana nɨjnéꞌrˋ? gcG Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do jaˋ iiñ˜ faꞌ jáꞌˉ calɨ́iñˉ e lamɨ˜ tiuungˉ i̱ dseaˋ i̱ nɨjnéꞌˋ lana jo̱baꞌ catǿꞌrˉ sejmiiˋ i̱ dseaˋ do. cb? Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱r i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ laco̱ꞌ fóꞌˋ na e caꞌláamˉbaꞌ. Jo̱ ¿e˜ fóꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cajmiꞌleáangˉ ꞌnʉˋ do? Jo̱baꞌ cañíiˋ dseaˋ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jnea˜ lɨ́nˉn e dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. :am Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ i̱ lɨɨiñꞌ˜ do cajíñꞌˉ: —I̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ e jo̱ jaˋ líꞌˆ dsiˋnaaꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ jmɨꞌgórˋ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. Dsʉꞌ caguiaangˉguɨ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do féꞌrˋ jo̱ jíñꞌˉ: —Jo̱ ¿jial quɨ́ɨꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ do jmɨɨ˜ nijmérˉ jaléꞌˋ e jo̱ song jaangˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨiñˊ? Jo̱ e jo̱ caꞌuíingˉ e lajeeˇ laꞌóꞌˋ íˋbre canaaiñˋ e joˋ sɨ́ɨiñˋ røøˋ. ` Jo̱baꞌ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ do fɨˊ jo̱, i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ jial calɨ́ˉ e calɨjnéiñꞌˋ. Jo̱ dseaˋ do cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Móꞌˆ, jí̱i̱bˋ casú̱u̱ˉ dseaˋ do jminiiˉ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangorú̱u̱ꞌˇu̱, jo̱ lajo̱baꞌ calɨjnéꞌˋe. c~~} {zywvlusriqp nmmkUihfrebcya5`a_]\[Z&YX|WGTSRQ OOMLKOJ%I:GECBA6@>?Y>)=W<:865432<1/y.,,l+)(U'w&;$$! C==u2 E d YS~Q- Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ Judas Iscariote e iñíꞌˆ do, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ lɨ˜ neáaiñˊ do. Jo̱ nɨcanʉʉbˋ. Júuˆ laniingˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ 8,i Jo̱ co̱ꞌ ie˜ jo̱ i̱ Judas Iscariote do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ sɨꞌmáꞌˆ cuuˉ quiáꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e Jesús sɨ́ꞌrˋ i̱ Judas do e lɨɨng˜ eeˋ nidsileáaˊ dseaˋ do quiáꞌˉ e niꞌnérˉ lajɨɨiñˋ lajeeˇ jmɨɨ˜ o̱si quiáꞌˉ e nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ é. .+U Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ i̱ caguiaangˉguɨ do lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús do, jaˋ cangáiñꞌˋ jialɨꞌˊ cajíngꞌˉ dseaˋ do lajo̱. .*U Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ i̱ Judas do e iñíꞌˆ do, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b caꞌíˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás fɨˊ dsíirˊ. Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús írˋ: —Lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌíˋ oꞌˊ e nijméeꞌˆ, jo̱baꞌ jmeebˉ lajmɨnáˉ. )  Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Lana nijmiꞌleaaˉ co̱o̱ˋ ꞌnáꞌˆjiʉ iñíꞌˆ, jo̱ i̱i̱ˋ i̱ dseaˋ i̱ nicuǿøˆø e jo̱, íbˋ i̱ fáꞌˋa na. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caféꞌˋ Jesús e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cajmiꞌleáˋbre e iñíꞌˆ do, jo̱ i̱ Judas i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Simón Iscariote, íbˋ i̱ cacuøꞌrˊ e jo̱. T(! Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ cáangˋ Jesús do cangoquiéeiñˊ quiá̱ꞌˉguɨ laco̱ꞌ guiing˜ dseaˋ do, jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, ¿i̱˜ i̱ dseaˋ i̱ julɨ́ˋ na? ' Jo̱ co̱ꞌ huíimˉbɨguɨ guiing˜ Tʉ́ˆ Simón, jo̱baꞌ cajméerˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ cáangˋ Jesús do e laco̱ꞌ dseaˋ íˋ nijmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do i̱˜ lajeeˇ írˋ i̱ éengˋ Jesús do. ]&3 Jo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ guitúungˋ i̱ iing˜ Jesús eáangˊ do dseángꞌˉ cáamˋ dseaˋ do guiiñ˜, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿømˋ sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lajeeˇ e neáaiñˊ gøꞌrˊ. A%{ Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e júuˆ jo̱, jo̱ lɨco̱ꞌ cajǿøngˉ rúmꞌˋbre, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨlíꞌrˆ i̱˜ dseángꞌˉ i̱ éengˋ Jesús do. %$C Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ eáamˊ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ, jo̱ cajíngꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e jaangˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ niꞌnɨ́ngˉ jnea˜ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel. {#o Jo̱guɨ e labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨ́ɨnˉn do, jo̱baꞌ ímꞌˋbre jnea˜ cajo̱; jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜, jo̱baꞌ ímꞌˋbre i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la cajo̱. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e Judas Iscariotebingꞌ i̱ niꞌnɨ́ngˉ írˋ ?"w Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ na lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨñíˆbaꞌ jéengˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nilíˋ lajo̱, jo̱baꞌ jábꞌˉ nilíingˋnaꞌ jóng e jneab˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ fáꞌˋa e lɨ́ɨnˊn. D! ’Jo̱ dsʉꞌ e fáꞌˋa na jaˋ catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajɨɨngˋnaꞌ; co̱ꞌ ñiˋbaa guiʉ́ˉ i̱˜ jaléngꞌˋ i̱ nɨcaguíinꞌ˜n. Dsʉꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ lɨtib˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jaangˋ lajeeˇ dseaˋ i̱ gǿꞌˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜baa lana, nɨꞌníꞌˋ níimˉbre jnea˜.” ! ; Jo̱ song ngámꞌˋbaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ na jo̱guɨ jmitíˆbɨꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ cajo̱, jo̱baꞌ juguiʉ́bˉ nilɨseengˋnaꞌ jóng.  Jo̱ e labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ, e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ niingˉguɨr laco̱ꞌ fiir˜, jo̱guɨ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ quie̱ˊ júuˆ niingˉguɨr laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ írˋ do. 4a Jo̱ jnea˜ nɨcaꞌéeˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ jial ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ e laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nijmeeˉnaꞌ røøbˋ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméˉ jnea˜.  Jo̱ co̱ꞌ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Tɨfaꞌˊ jo̱guɨ Fii˜ quíiˉnaꞌ, nɨcarú̱u̱ꞌ˜baa tɨɨ˜naꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ ꞌnéˉ jméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, ꞌnéˉ rú̱u̱ꞌ˜baꞌ tɨɨˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. U# Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ caꞌíingꞌ˜naꞌ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn Fíiˋnaꞌ jo̱guɨ e lɨ́ɨnˊn Tɨfaꞌˊ quíiˉnaꞌ, jo̱ e jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ lajo̱b dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn. jM Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ e ru̱ꞌˊ Jesús tɨɨˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ caquɨbꞌˉtu̱r e sɨ̱ꞌrˆ do, jo̱guɨ caguábˋtu̱r e fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ gøꞌrˊ do, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajíñꞌˉ lala: —¿Su ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e˜ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e nɨcajméˉe quíiˉnaꞌ na? w Jo̱ cajíngꞌˉ Jesús lana e jaˋ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨjgɨ́ɨngˆ, co̱ꞌ nɨñiˊbre guiʉ́ˉ i̱˜ i̱ dseaˋ i̱ niꞌnɨ́ngˉ írˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. 0Y Jo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —Doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ lalɨ́ˉ caláꞌˉ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ láꞌˉtu̱r ladsifɨˊ lado, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ tɨɨˉbre ꞌnéˉ nirú̱ꞌˉtu̱r co̱ꞌ sɨjgɨ́ɨmˆbre latøøiñˉ. Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨmˊbaꞌ dseaˋ sɨjgɨ́ɨngˆ, nañiˊ faꞌ jaˋ lajaléngꞌˋnaꞌ lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱. oW Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ song lajo̱b nilɨ́ɨˊ Fíiˋi, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e nirú̱u̱ꞌ˜baꞌ la quie̱ˊ guóoˋo có̱o̱ꞌ˜guɨ moguiiˉ cajo̱. ' Jo̱ cañíiˋtu̱ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¡Dseángꞌˉ jaˋ cuøˊbaa fɨˊ e ꞌnʉˋ nirú̱u̱ꞌ˜ tɨ́ɨˋɨ! Jo̱baꞌ lalab cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Lɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ e labaꞌ lɨ́ɨˊ, e song jaˋ nirú̱u̱ꞌ˜u̱ tɨɨꞌ˜, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng e lɨ́ɨngˊguɨꞌ dseaˋ quiéˉe. ?w Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Jaˋ mɨˊ ngángꞌˋ ꞌnʉˋ lana e˜ guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋo la, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ lab ningánꞌˋ. gG Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ɨngˉ Tʉ́ˆ Simón e nijgíiˉ tɨɨrˉ e nirú̱ꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, jaˋ catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ e nirú̱u̱ꞌ˜ tɨ́ɨˋɨ. T! Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéꞌrˋ jmɨɨˋ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ úuˊ e jaˋ aꞌˊ eáangˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b canaaiñˋ ru̱ꞌrˊ tɨɨˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajmiquiʉ̱́ꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌmɨꞌˊ e caꞌñʉ́ꞌrˋ tuꞌrˊ do. R Jo̱ ie˜ jo̱b cagǿꞌˋ Jesús íiˊ canʉʉˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajeeˇ e neáaiñˊ gøꞌrˊ dob mɨ˜ caráaiñˉ e fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ do jo̱ caguirˊ e sɨ̱ꞌrˆ e quie̱rˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ni˜, jo̱guɨ caꞌñʉ́ꞌrˋ co̱o̱ˋ jmáangꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ fɨˊ ꞌñúiñꞌˊ. q[ Jo̱ ie˜ jo̱, tɨˊ lɨ˜ niꞌíbˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ dsíiˊ Judas, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón Iscariote, jo̱ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do cajméerˋ e caꞌɨ́ˋ dsíiˊ i̱ Judas do e niꞌnɨ́iñˉ Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ Jesús nɨñiˊbre guiʉ́ˉ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ jáarˊ mɨ˜ cagüéiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ e fɨˊ jo̱b nidséngꞌˉtu̱r mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ i̱ Tiquíˆiiꞌ dob i̱ nɨcacuøꞌˊ írˋ fɨˊ e néeˊ nir˜ lajaléꞌˋ.   5 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lajeeˇ e guatɨꞌlóˉ jmɨɨ˜ Pascua e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel jmóorˋ fɨˊ Jerusalén, jo̱ ie˜ jo̱ nɨñibˊ Jesús e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ quiáꞌrˉ e nitʉ́rˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la jo̱ nidséiñꞌˉ nidsigüeáˋtu̱r có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, eáamˊ cajmiꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b cajméerˋ cartɨˊ cangángꞌˉtu̱r fɨˊ ñifɨ́ˉ. 8i 2Jo̱ lajo̱b nɨñiˋ jnea˜, e jalébꞌˋ ta˜ e quiʉꞌˊ Tiquiéˆe do cuøˊ e lɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱baꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jalébꞌˋ e fáꞌˋ jnea˜ dseángꞌˉ fáꞌˋa jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ta˜ caꞌíinꞌ˜n quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ.Z- 1Co̱ꞌ jnea˜ jaˋ fáꞌˋa la ñiiˉ ꞌñiáꞌˋa, dsʉco̱ꞌ Tiquíˆiiꞌ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, íbˋ i̱ nɨcaquiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ e nifáꞌˆa.   0Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jíiꞌ˜ jnea˜ o̱ꞌguɨ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nɨseemˋbingꞌ i̱ niꞌɨ́ˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ do; co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na, có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱b nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱. ( I /Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ lɨco̱ꞌ núuˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmóorˋ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ o̱ꞌ jnea˜ dseaˋ niquidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ. Co̱ꞌ jaˋ cagáˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ niquidsiiˉ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilaanˉre jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉbre. U # .Jo̱ jneab˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn e jɨˋ do, jo̱ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe jaˋ nilɨseeiñˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ.   -Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ níingˉ jnea˜, jo̱baꞌ níimˉbre cajo̱ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la.   ,Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lalab cajíngꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ, co̱ꞌ lajo̱b jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ cajo̱, dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. hI +co̱ꞌ eáangˊguɨ iiñ˜ e dseaˋ jmɨgüíˋbingꞌ nijmɨꞌgóˋ írˋ laco̱ꞌguɨ e nijméˉ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ lajo̱ có̱o̱ꞌr˜. Jial dseángꞌˉ ꞌnéˉ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús 5 *Jo̱ nañiˊ faꞌ cajímꞌˉ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ Saíiˆ do e júuˆ jo̱, dsʉꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Jesús ie˜ jo̱, jo̱guɨ fɨ́ɨmˊ dseata˜ dseaˋ Israel i̱ laniingˉ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do ie˜ jo̱ cajo̱. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ féꞌrˋ lajo̱ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e niꞌuǿngˉneiñꞌ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌrˉ, 3 )Jo̱ cajíngꞌˉ Saíiˆ lana, co̱ꞌ nɨcangáˉbre jial tíiˊ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ Jesús, jo̱baꞌ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do. O (Nɨcajnɨ́ˋbaa jminir˜ jo̱guɨ nɨcajnɨ́ˋbaa moguir˜ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ nilɨñirˊ júuˆ quiéˉe o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ e ningáiñꞌˋ jial lɨ́ɨˊ cajo̱;
jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniiˉ,
jo̱guɨ lajo̱bɨ jnea˜ jaˋ nijmiꞌleáanˉnre cajo̱. s_ 'Jo̱ lajo̱b jaléngꞌˋ dseaˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ líꞌrˋ ningáiñꞌˋ, co̱ꞌ lalab cajmeꞌˊguɨ Saíiˆ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: Jnea˜ Fidiéeˇ jo̱ fáꞌˋa e júuˆ la: a; &jo̱ lajo̱baꞌ e calɨti˜ e cajmeꞌˊ Saíiˆ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ ie˜ lamɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Fíiˋnaaꞌ, ¿i̱˜ i̱ jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉ júuˆ quíiꞌˉ e guiaˋnaaꞌ?Jo̱guɨ ¿i̱˜ i̱ nɨcalɨñiˊ jial tíiˊ ꞌgønꞌˊ, Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ?  %Jo̱ ie˜ jo̱, jaˋ e lɨ́ɨˊ e Jesús cajméerˋ jaléꞌˋ e li˜ laniingˉ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨmˋbɨ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Jesús; >u $Jo̱baꞌ jáangꞌ˜ yaang˜naꞌ e fɨˊ lɨ˜ jneáˋ jɨˋ do lajeeˇ e seemˉbɨ́ɨ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nilɨseengˋnaꞌ contøøngˉ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ jɨˋ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱baꞌ cangóˉbre, jo̱ caꞌnáamˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ i̱ dseaˋ do. Jialɨꞌˊ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Jesús  #Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Jnea˜bɨ e jɨˋ e jneáˋ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ lana, jo̱ dsʉꞌ joˋ huǿøˉ e lɨ́ɨngˊguɨ́ɨ lajo̱ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la. Jo̱baꞌ jmɨꞌúumˋbaꞌ e seemˋbaꞌ guiʉ́ˉ lajeeˇ e seemˉbɨ́ɨ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la e laco̱ꞌ jaˋ nilíꞌˋ e lɨ˜ nʉʉˋ do ꞌnʉ́ꞌˋ. Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ jie˜ fɨˊ lɨ˜ seeiñˋ. / "Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ e júuˆ quiáꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do: —Nɨneb˜ jneaꞌˆ røøˋ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e latab˜ nilɨseengˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ fóꞌˋ ꞌnʉˋ e i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ꞌnéˉ nisáiñꞌˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mɨ˜ nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ? Jo̱guɨ ¿i̱˜ i̱ dseaˋ i̱ julɨ́ˋ na? p~Y !Jo̱ cajíngꞌˉ Jesús lana co̱ꞌ nɨñiˊbre guiʉ́ˉ jial nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. N} Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e niteángˉ dseaˋ jnea˜ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ nijúunˉn, jo̱ lajo̱baꞌ nitǿøˆø jaléngꞌˋ dseaˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiéˉe. ,|Q Jo̱ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e Fidiéeˇ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ lanab cajo̱ catɨ́ˋ íꞌˋ e niꞌíingˉ bíˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. a{; Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ catɨ́ɨngˉ jnea˜ e guicajíngꞌˉ e luu˜ do, co̱ꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ e jo̱. tza Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ núuˋ do ie˜ jo̱ cajíñꞌˉ e lɨɨng˜ eeˋ guicangooˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ; dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ: —Jaangˋ ángel i̱ nɨguicaféꞌˋ na. Zy- Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Teaa˜, jmeeˉ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ ꞌnʉˋ. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ guicajíngꞌˉ lala: —Nɨcajméˉbaa lajo̱, jo̱ dsʉꞌ tɨˊ lɨ˜ nijmee˜baa caléꞌˋ catú̱ˉ. bx= ’Jo̱ fáꞌˋguɨ́ɨ lana e dseángꞌˉ dsíngꞌˉ nɨjáaˊ fɨꞌíˆ quiéˉe; jo̱ ¿e˜ nijmee˜e? ¿Su nifáꞌˆa: “Teaa˜, leaangˉ jnea˜ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nidsingɨ́ɨnˉn do”? U̱˜, o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nidsingɨ́ɨnˉn jaléꞌˋ e jo̱. |wq Jo̱guɨ song jaangˋ dseaˋ iiñ˜ e nilíiñˉ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n, jo̱baꞌ ꞌnéˉ ngɨ́rˉ co̱lɨɨm˜ có̱o̱ꞌ˜ jneab˜; jo̱guɨ lacaangˋ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ seenˉ, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b ꞌnéˉ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱. Jo̱ song seengˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n, jo̱baꞌ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ nijmɨꞌgóˋbre i̱ dseaˋ íˋ cajo̱. Mɨ˜ cajíngꞌˉtu̱ Jesús e nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ ,vQ Co̱faꞌ i̱ dseaˋ i̱ eáangˊguɨ guiing˜ dsíiˊ jaléꞌˋ e dsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ niꞌíimˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ guiing˜ dsíiˊ jaléꞌˋ e dsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ guiʉ́bˉ niꞌuíingˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱, co̱ꞌ cøømˋ nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. u Jo̱guɨ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e faꞌ camɨ́ꞌˆ mɨcuɨꞌieeˋ e jaˋ mɨˊ catóꞌˋ fɨˊ ni˜ uǿˆ jo̱ o̱ꞌguɨ níiꞌ˜ cajo̱, jo̱baꞌ lamɨ˜ lɨ́ɨbˊ lɨ́ɨˊ e camɨ́bꞌˆ e mɨjú̱ˋ do; jo̱ dsʉꞌ song camɨ́ꞌˆguɨ e mɨcuɨꞌieeˋ do catóbꞌˋ fɨˊ ni˜ uǿˆ jo̱guɨ caníibꞌ˜, jo̱baꞌ jmiguiʉbˊ niꞌuíingꞌˉ do mɨ˜ niróˋ. gtG Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Lana tɨˊ nitɨ́ˉ íꞌˋ quiéˉe e ninínꞌˆtú̱u̱ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ cagáˉa mɨ˜ cagüénˉn fɨˊ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. &sE Jo̱baꞌ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ Lii˜ e jo̱, cangóˉbre cangosíiꞌrˇ Dɨ́ˆ i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋguɨ dseaˋ guitúungˋ rúiñꞌˋ cajo̱, jo̱baꞌ lajɨˋ huáamˉbre cangolíiñˆ e cangojméeꞌrˇ júuˆ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e jíngꞌˉ i̱ dseaˋ griego do. hrI Jo̱ i̱ dseaˋ griego do cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ jaangˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ siiˋ Lii˜, jo̱ íˋ seeiñˋ fɨˊ Betsaida e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱guɨ i̱ dseaˋ griego do camɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ i̱ Lii˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dsíngꞌˉ ii˜ jneaꞌˆ e nilɨcuíingˋnaaꞌ Jesús. bq= Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangolíingˆ fɨˊ Jerusalén e cangojmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ lajeeˇ e jmɨɨ˜ jo̱, jee˜ i̱ dseaˋ íbˋ niquiéengˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ griego. upc Jo̱ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do lalab sɨ́ɨiñˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜: —Nab nɨmóoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ nijmóˆooꞌ lana, co̱ꞌ jnéengˉ neˋbaaꞌ e jiaˋ jaˋ lajɨɨmˋ dseaˋ nɨsɨtáaiñˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Jesús na lana. Mɨ˜ caꞌnangꞌˉ dseaˋ griego Jesús ?ow Jo̱ lajo̱b i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangolíiñˆ e cangojmijíñꞌˊ Jesús, co̱ꞌ calɨñiˊbre jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ e cajméerˋ e fɨˊ do ie˜ jo̱. ?nw Jo̱ ie˜ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangáˉ mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús i̱ Lázaro do e nigüɨꞌɨ́ɨiñꞌˊ do fɨˊ dsíiˊ é̱e̱ˋ quiáꞌrˉ co̱ꞌ cají̱bꞌˊtu̱r, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íbˋ i̱ caniꞌˊ e júuˆ jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do. Gm Jo̱ dsʉꞌ laꞌuii˜ jaˋ calɨlíꞌˆbɨ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do e˜ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e do; lɨ́ꞌˆ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangángꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨb calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ do e jaléꞌˋ e cajméeˋ Jesús do nɨnitó̱o̱bˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ Jesús. flE Jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ Sión;
jo̱ jǿøˉnaꞌ, lab nɨjáaˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quíiˉnaꞌ e guiiñ˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ jaangˋ búꞌˆ jiuung˜. |kq Jo̱ lajeeˇ iuungˉ Jesús fɨˊ, lado cadséiñꞌˋ jaangˋ búꞌˆ, jo̱ íbˋ caguárˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ lala: njU Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseaˋ do e jo̱, jo̱baꞌ cangoquiʉ́ʉꞌrˇ mooˋ quieeˉ, jo̱ cangolíiñˆ cangoꞌíiñꞌˇ Jesús catɨˊ caluuˇ fɨɨˋ e quiáꞌˉ nijmiféiñꞌˊ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ caꞌíñꞌˋ dseaˋ do, lalab féꞌrˋ teáˋ e iáangˋ dsíirˊ: —¡Majmifémꞌˊbaaꞌ i̱ dseaˋ na! ¡Jo̱guɨ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ na i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ! ¡Jo̱guɨ majmifémꞌˊbaaꞌr cajo̱ i̱ dseaˋ na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ güeangꞌˆ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel! 1i[ Jo̱ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ jmɨɨ˜ Pascua e tɨˊ fɨˊ Jerusalén do, fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangolíiñˆ fɨˊ jo̱ e cangotíiñꞌˇ e jmɨɨ˜ do; jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜, jo̱b calɨñiˊ dseaˋ e tɨˊ niguiéeˊ Jesús fɨˊ Jerusalén e quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ do. 3h_ co̱ꞌ féꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ quie̱ˊ nifɨˊ do e uíiꞌ˜ íbˋ fɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ góorˋ do nɨnaangˋ ꞌnaaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ caguiaangˉguɨ do, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ Jesús nɨnaaiñˋ dsitáaiñˉ. Mɨ˜ caꞌíˉ Jesús fɨˊ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén pgY Jo̱baꞌ i̱ fii˜ jmidseaˋ do casɨ́ɨiñˉ røøˋ e la quie̱ˊ tɨˊ Lázarob nijngáiñꞌˉ, fw Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel calɨñirˊ e dobɨ táangˋ Jesús e fɨˊ Betania do. Jo̱baꞌ cangolíiñˆ cangojǿøˆbre fɨˊ jo̱, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Jesús dseángꞌˉ i̱ ngɨrˊ ꞌnáiñꞌˊ do, co̱ꞌ lajo̱b ꞌnáiñꞌˊ Lázaro cajo̱ i̱ cajméeˋ Jesús e cají̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. e! Jo̱ contøømˉ cuǿøngˋ líˋ jmɨcó̱o̱ꞌˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ jaˋ contøøngˉ táanˋn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ dseaˋ e nijngáiñꞌˉ i̱ Lázaro do d Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ: —Jaˋ e fɨꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ i̱ dseamɨ́ˋ na, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméerˋ na e nɨcaguiarˊ guiʉ́ˉ quiéˉe mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e quiáꞌˉ niꞌámˉbaa. ?cw Jo̱ cajíngꞌˉ Judas Iscariote e jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ dseángꞌˉ e fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ, co̱ꞌ jaangˋ ɨ̱ɨ̱bˋ lɨiñꞌˊ do, co̱ꞌ ie˜ jo̱ íˋbre dseaˋ néeˊ nir˜ talooˋ téeꞌ˜ cuuˉ e lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ Jesús co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do; jo̱baꞌ i̱ Judas Iscariote do guiˊbre e cuuˉ do mɨ˜ iiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ. Nb —¿Jialɨꞌˊ jaˋ mɨˊ cangoꞌnɨɨ˜ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ la có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ ciento cuteeˋ e laco̱ꞌ nilɨseaˋ cuuˉ e nilɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ? Pa Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e jo̱, jaangˋ lajeeˇ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ siiˋ Judas Iscariote i̱ nɨsɨꞌíˆ i̱ niꞌnɨ́ngˉ dseaˋ do, lalab cajíngꞌˉ íˋ ie˜ jo̱: @`y Jo̱ lajeeˇ guiing˜ Jesús gøꞌrˊ, co̱o̱ˋ caguiébˉ Yሠi̱ rúngꞌˋ Lázaro fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do, jo̱ quie̱rˊ co̱o̱ˋ dsʉʉˉ niguoꞌˆ e a˜ trescientos gramos jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ nardo e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b caꞌéerˉ fɨˊ tɨɨˉ Jesús lajeeˇ e guiing˜ dseaˋ do gøꞌrˊ; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmiquiʉ̱́ꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jñʉguir˜. Jo̱ latøømˉ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ do cajóˉ jmeáˋ quiáꞌˉ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ do ie˜ jo̱. e_C Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiérˉ fɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ do, i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ do cajméerˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e jmɨꞌgórˋ Jesús, jo̱baꞌ cagǿꞌrˋ co̱lɨɨng˜ ie˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱; jo̱ dob guiing˜ Lázaro e gøꞌrˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do cajo̱, jo̱guɨ i̱ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Marta do, íbˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ngɨ́ɨngˋ jmiñiˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ gøꞌˊ do ie˜ jo̱. ^  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, jñʉ́ʉˉ jmɨɨb˜ jmóoˋguɨ e nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ Pascua quiáꞌˉ dseaˋ Israel do, jo̱ cangóbˉtu̱ Jesús fɨˊ Betania e cangoꞌeeˇtu̱r Lázaro i̱ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. ] 9Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌrˉ nɨcangɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ e jmɨɨ˜ do e song jaangˋ lajeeˇ írˋ nija̱ꞌrˉ júuˆ jie˜ fɨˊ táangˋ Jesús, jo̱ e güɨjméeˋbre júuˆ ladsifɨˊ, jo̱ lajo̱baꞌ e nitengꞌˆ dseaˋ do.1\[ 8Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ Israel do fɨˊ Jerusalén, jo̱ seemˋbiñꞌ do ngɨrˊ ta˜ ꞌnángꞌˊ Jesús ie˜ jo̱, jo̱guɨ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ lajaangˋ lajaaiñˋ lajeeˇ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ jo̱, jo̱ sɨ́ɨiñˋ: —Jo̱ ¿e˜ fóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ? ¿Su nijáaˊguɨ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ la lajeeˇ jmɨɨ˜ o̱si jaˋ nijáarˊ é? [- 7Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lajeeˇ e nɨjaquiéengˊ jmɨɨ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e jmóorˋ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ e siiˋ Pascua, jo̱baꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e dsilíiñˉ fɨˊ Jerusalén nʉ́ꞌˉguɨ e jmɨɨ˜ jo̱ e laco̱ꞌ jmiguiúngˉ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱ dsiguiar˜ guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ do. *ZM 6Jo̱ uiing˜ lajo̱baꞌ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨ˜ jmijnéengˋguɨ ꞌñiaꞌˊ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ lamɨ˜ táaiñˋ do e lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱ fɨˊ dob cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Efraín e néeˊ quiá̱ꞌˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Y# 5Jo̱baꞌ latɨˊ ie˜ jo̱b canaangˋ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e ꞌnóꞌrˊ jial e nijngáiñꞌˉ Jesús. UX# 4jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nijúungˉ dseaˋ do uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ, co̱ꞌ lajo̱b cajo̱ nijúuiñˉ e laco̱ꞌ nitǿꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ sɨguiángꞌˆ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñꞌˉ do co̱o̱bˋ ꞌléꞌˋ lajeeˇ lajaléiñꞌˋ. 'WG 3Jo̱ i̱ Caifás do jaˋ cajíñꞌˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e la tɨɨiñˋ ꞌñiaꞌrˊ, dsʉꞌ fii˜ jmidseabˋ lɨ́ɨiñˊ ie˜ jo̱, jo̱baꞌ Fidiéebˇ cacuøꞌˊ írˋ e cajíñꞌˉ lajo̱ e Jesús nijúuiñˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel; qV[ 2Jo̱ jaˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e guiʉ́ˉguɨ quíˉiiꞌ e nijúungˉ jaangˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ e laco̱ꞌguɨ e niꞌíingˉnaaꞌ lajaléngꞌˋnaaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel. PU 1Jo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ fii˜ jmidseaˋ do nisiirˋ Caifás, jo̱ lɨ́ɨiñˊ fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ ie˜ jo̱, jo̱baꞌ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ caguiaangˉguɨ do jo̱ caféꞌrˋ: —¡Dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ! BT} 0Jo̱ song jaˋ nijnɨɨng˜naaꞌ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nidsitáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ dseáamꞌ˜ e dseata˜ i̱ neáangˊ fɨˊ Roma nijaꞌíiñˉ guáꞌˉ quíˉiiꞌ o̱si lajaléngꞌˋnaaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel fɨng song calɨñirˊ jaléꞌˋ e jo̱. [S/ /Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseaˋ fariseo do e jo̱, jo̱baꞌ casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ e laco̱ꞌ niseángꞌˊ i̱ dseata˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ nisɨ́iñˉ e˜ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús. Jo̱ lalab jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ: —¿E˜ nijmóˆooꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ do? Co̱ꞌ eáamˊ jmiguiʉˊ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. ZR- .Jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ Israel i̱ cangáˉ e cajméeˋ Jesús do cangocó̱o̱rˋ júuˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo jaléꞌˋ e cangárˉ do. "Q= -Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel i̱ cangolíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Yሠdo jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, co̱ꞌ cangáˉbre jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ ie˜ mɨ˜ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ i̱ Lázaro do. SP ,Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e caféꞌˋ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ dsifɨˊ lanab cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ ꞌlɨɨng˜ do, jo̱ laco̱ꞌ sɨbéꞌˋbɨ ꞌmɨꞌˊ guotɨɨrˉ, jo̱guɨ nir˜ sɨbéꞌˋ co̱o̱ˋ jmáangꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱: —Síiꞌ˜naꞌ e ꞌmɨꞌˊ e sɨbeángꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ na, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e ngɨ́rˉ. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e nisáiñꞌˊ Jesús "O= +Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ na, jo̱ caféꞌrˋ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Júuˊ fɨˊ lɨ˜ iuunꞌˉ na, Lázaro! 0NY *Jo̱guɨ ñiˋbɨ́ɨ guiʉ́ˉ cajo̱ e contøømˉ jáꞌˉ nuuˋ ꞌnʉˋ júuˆ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ la jmɨɨ˜ na nijáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e ꞌnʉbˋ dseaˋ casíinꞌˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. YM+ )Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajé̱bꞌˋ i̱ dseaˋ do e cu̱u̱˜ e sɨjnɨˊ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ é̱e̱ˋ quiáꞌˉ i̱ Lázaro do, jo̱guɨ Jesús dsifɨˊ lanab cajǿørˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Teaa˜, lana cuǿøˉø ꞌnʉˋ guiꞌmáangꞌˇ, co̱ꞌ jábꞌˉ canʉ́ʉꞌˉ júuˆ quiéˉe. zLm (Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —¿Jሠmɨˊ cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e song dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nimóˆbaꞌ jóng jial tíiˊ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ Fidiéeˇ? ^K5 'Jo̱ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱: —Je̱ꞌˊnaꞌ e ꞌlooˋ e sɨjnɨˊ e oꞌnʉ́ˆ e é̱e̱ˋ na. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Marta do i̱ rúngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋnaaꞌ, quiʉ̱́ˋ jmɨɨ˜ nɨngóoˊ e caꞌángˉ i̱ rúnꞌˋn na, jo̱ lana nɨsɨꞌlébꞌˋ ngúuˊ táaiñˋ, faa˜aaꞌ. a~H}{yx`vuhtrqpoo%mkjih fse'cbra``]\[ZY0WVJUTkRP]NTM`L4JIYGGPEC A@P?J>[='< ;:95754315/.,,D*o)0'&&$$$("o!9 A_+BEVr O V%Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ ¿su lanaguɨbaꞌ jáꞌˉ nɨlɨ́ɨngˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ? 1 [Jo̱guɨ lana nɨne˜baaꞌ cajo̱ e lajɨbˋ ñíˆ ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ joˋ ꞌnéˉ faꞌ i̱i̱ˋ nijmɨngɨ́ꞌˉguɨ ꞌnʉˋ, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e júuˆ nab nɨjábꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ e Fidiéebˇ dseaˋ casíiñˋ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ.  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jo̱ lanaguɨbaꞌ fóꞌˋ ꞌnʉˋ condséeˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la ngángꞌˋnaaꞌ náng. [ /Co̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquíˆbaaꞌ cajúˉu mɨ˜ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ nitʉ́ˆbaa fɨˊ la e laco̱ꞌ niníngꞌˆtú̱u̱ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ. m Sco̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Tiquíˆiiꞌ ꞌneáaiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ uíiꞌ˜ e ꞌneáamˋbaꞌ jnea˜ jo̱guɨ e jáꞌˉ nɨlɨ́ɨngˋnaꞌ e Fidiéeˇ dseaˋ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. p YJo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, ꞌnʉ́ꞌˋ nimɨ́ɨꞌ˜naꞌre e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱ jaˋ fáꞌˋ jnea˜ e nimɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ uíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, pY’Jo̱ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e huɨ́ɨngˊjiʉ ngángꞌˋnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́bˉ íꞌˋ e joˋ nifǿngꞌˆguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ condséebˊ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. A{Jo̱ dsʉꞌ latɨˊ lana, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ mɨˊ camɨ́ɨꞌ˜naꞌre laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ mɨ́ɨꞌ˜naꞌre jo̱baꞌ niñíimˋbaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. Jial laniingˉ ꞌgøngꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ 7’Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱, joˋ e nijmɨngɨ́ɨꞌˇguɨꞌ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; co̱ꞌ e jáꞌˉbaꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ie˜ jo̱ Tiquíˆiiꞌ nicuǿꞌˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌre laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. :mJo̱ lajo̱b lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨꞌíˆ lana, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nimáang˜tu̱ꞌ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨbaꞌ nilɨꞌiáangˋ áaˊnaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱ e jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ cuǿøngˋ líˋ jé̱ꞌˋguɨ quíiˉnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ do. /WCo̱ꞌ e la lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ íñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ dseaˋ jmohuɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ e lɨseengˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ; jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ íimˉ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ e caꞌíñꞌˋ do, co̱ꞌ eáamˊ jmiꞌiáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨcalɨséngˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quiáꞌrˉ. FJo̱ dsʉꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ fɨꞌíˆ nilíingˉnaꞌ jóng co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ niquɨꞌˆbaꞌ, jo̱guɨ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ jnea˜ eáamˊ nijmiꞌiáangˋ dsíirˊ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ cateáˋbaꞌ nilíingˉnaꞌ fɨꞌíˆ ie˜ jo̱, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ nijméˉ e nilɨꞌiáangˋtu̱ óoˊnaꞌ. `9Jo̱ dsifɨbˊ calɨlíꞌˆ Jesús e i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lɨɨm˜ eeˋ iiñ˜ nijmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ huǿøˉ dséˉ e máangˊguɨꞌ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, nimáam˜tu̱ꞌ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ ¿su e nab e iing˜naꞌ e ñíˆnaꞌ do e˜ guǿngꞌˋ? kOJo̱guɨ cajo̱, ¿e˜guɨ guǿngꞌˋ e jíñꞌˉ e joˋ huǿøˉ dséˉ e táangˋguɨr jee˜ jneaa˜aaꞌ? Jo̱ lana dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ ngángꞌˋnaaꞌ e˜ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ e féꞌrˋ na. NJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guijángˋ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ sɨ́ɨiñˋ: —¿E˜guɨ guǿngꞌˋ e féꞌˋ i̱ Fíiˋnaaꞌ na mɨ˜ jíñꞌˉ e joˋ huǿøˉ dséˉ e táangˋguɨr fɨˊ jee˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ joˋ nineeng˜guɨ́ɨꞌre, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, jo̱baꞌ nineem˜tú̱u̱ꞌre caléꞌˋ catú̱ˉ? jo̱guɨ ¿e˜guɨ guǿngꞌˋ e jíñꞌˉ e nidséiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ fɨˊ ñifɨ́ˉ? N’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e joˋ huǿøˉ táangˋguɨ́ɨ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ joˋ nimáang˜guɨꞌ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, jo̱baꞌ nimáam˜tu̱ꞌ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ. Cateáˋbaꞌ e calɨ́ngˉ dseaˋ guijángˋ quiáꞌˉ Jesús fɨꞌíˆ &~EJo̱ lajɨbˋ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ e quiéˉbaa lɨ́ɨˊ cajo̱, jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱baꞌ e fáꞌˋa e lajaléꞌˋ e júuˆ e niꞌíngꞌˋ e Jmɨguíˋ do jáaˊ fɨˊ quiéˉbaa, jo̱ jalébꞌˋ e jo̱ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e ningángꞌˋnaꞌ. B}}Jo̱ e Jmɨguíˋ do niféꞌˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiéˉe, co̱ꞌ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e niꞌíngꞌˋ quiéˉbaa e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱. e|C Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nigüéengˉ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ e jo̱b e nicá̱ˋ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ e jo̱b cajo̱ e niꞌéꞌˉguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e jaˋ mɨˊ cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana; co̱ꞌ jaˋ niféꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ɨˊ dsíiˊ ꞌñiaꞌˊ e Jmɨguíˋ do, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e niꞌíngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jí̱i̱ꞌ˜ jo̱baꞌ e niféꞌˋ; jo̱guɨ cajo̱ niꞌéꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e˜ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ lajeeˇ lɨ˜ dséˆguɨ. e{C ’Jo̱ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e seaˋ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ jaˋ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e jo̱ dseángꞌˉ lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ niꞌuíingˉ jmiguiʉˊ quíiˉnaꞌ. 0zY Jo̱guɨ cajo̱ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dobaꞌ nɨjmɨta˜ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e nɨcaꞌɨ́ɨbˉ Fidiéeˇ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ dseángꞌˉ latab˜ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. ^y5 jo̱guɨ e Jmɨguíˋ do cajo̱ nijmɨta˜ dsíiˊ dseaˋ e jnea˜ jaˋ røønˉ dseeˉ co̱ꞌ niníngꞌˆtú̱u̱ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jo̱ joˋ nimáang˜guɨꞌ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. x7 Jo̱guɨ e Jmɨguíˋ do nijmɨta˜ dsíiˊ dseaˋ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ røøngˋ dseeˉ uíiꞌ˜ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiéˉe; w{Jo̱ mɨ˜ nigüéengˉ íˋ, jo̱guɨb nijmɨtar˜ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ jo̱guɨ jial lɨ́ɨˊ e seengˋ dseaˋ e jaˋ éerˋ dseeˉ, jo̱guɨ cajo̱ jial ɨ́ɨˋ Fidiéeˇ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. DvJo̱ dsʉꞌ dseángꞌˉ jábꞌˉ júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la, e guiʉ́ˉguɨ niꞌuíingˉ quíiˉnaꞌ e ninímꞌˆbaa. Co̱ꞌ fɨng song jaˋ ninínꞌˆn, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng e nigüéengˉ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ niguiénꞌˉn fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱baꞌ jneab˜ dseaˋ nisɨ́ɨnˆn i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. uJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmooˋnaꞌ fɨꞌíbˆ dsʉꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ na. 2t]Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ ngóoˊ catɨ́bˋ íꞌˋ quiéˉe e ninínꞌˆtú̱u̱ fɨˊ ñifɨ́ˉ e nija̱a̱ˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ mɨˊ cajmɨngɨ́ɨꞌˇnaꞌ jnea˜ jie˜ fɨˊ lɨ˜ ninínꞌˆn. 5scJo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ niguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ e nɨcafɨ́ɨˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ jéengˊguɨ e nilíˋ lajo̱. Lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ óoˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ’Jo̱ jaˋ mɨˊ cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e na latɨˊ mɨ˜ uiing˜, co̱ꞌ lajeeˇ jo̱ táamˋ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. *rMJo̱ nijmérˉ jaléꞌˋ e na uíiꞌ˜ e jaˋ mɨˊ calɨcuíimˋbɨr jnea˜ o̱ꞌguɨ mɨˊ calɨcuíiñˋ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ cajo̱. Jq Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel niꞌuǿiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quíˉnaaꞌ, jo̱ jɨˋguɨ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nijngángꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ e lajo̱baꞌ e jmitir˜ ta˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ fɨng song cajméerˋ lajo̱. #p A’Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ nilɨtúngˉ óoˊnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe. uocJo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ dseaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ e nifoꞌˆnaꞌ uii˜ quiéˉe fɨˊ quiniˇ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ conrøøbˋ nɨcalɨsé̱ˋnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ latɨˊ mɨ˜ calɨcuíingˋ rúꞌˋnaaꞌ do.hnI’Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ niguiéngꞌˉtú̱u̱ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱baꞌ nisɨ́ɨnˉn e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e sɨ́ɨiñˋ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱ e Jmɨguíˋ dob cajo̱ e niꞌéꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e jáꞌˉ jo̱guɨ e niféꞌˋ uii˜ quiéˉe jaléꞌˋ e níˋ e jmóoˋo. ;moJo̱ dsijéeˊ jaléꞌˋ e na, co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnébˉ lɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Eáangˊ calɨ́ˉ ꞌníꞌˋ níingˉ dseaˋ jnea˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ uiing˜ seaˋ.” QlJo̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ faco̱ꞌ mɨ˜ jnea˜ jaˋ cajméˉe jee˜ írˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e cajméˉe e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ mɨ˜ cajméerˋ. Jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ e nɨcangábˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ do, jo̱ dsʉꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ ꞌníꞌˋ níiñˉ jnea˜ jo̱guɨ ꞌníꞌˋ níiñˉ Tiquiéˆe cajo̱. k3Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jnea˜, jo̱baꞌ la quie̱ˊ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ ꞌníꞌˋ níiñˉ cajo̱. Ej’Jo̱ faco̱ꞌ mɨ˜ jnea˜ jaˋ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e cagaꞌéeˉe dseaˋ jmɨgüíˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaˋ calɨlíꞌrˆ jóng e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ røøngˋ dseeˉ faco̱ꞌ lajo̱; jo̱ dsʉco̱ꞌ lanaguɨ nɨcagüémˉbaa fɨˊ la e quie̱e̱ˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ líˋ féꞌrˋ náng e jaˋ dseeˉ røøiñˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ. Ui#Jo̱ jalébꞌˋ e gaˋ na nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱ nijmérˉ lajo̱ co̱ꞌ jaˋ cuíiñˋ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. *hMJo̱ té̱e̱ˊ áaˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ do: “Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmóoˋ ta˜ niingˉguɨr laco̱ꞌ fiir˜.” Jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente e gabˋ nijmeángꞌˋ dseaˋ jnea˜, jo̱baꞌ lajo̱b nijmeángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱; jo̱guɨ song jaˋ mɨˊ calɨnʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ lajo̱b jaˋ nilɨnʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quíiˉnaꞌ cajo̱. QgCo̱ꞌ faco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ cuíingˋ jnea˜, jo̱baꞌ nijmiꞌneáamˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmiꞌneáangˋ rúiñꞌˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜. Jo̱ dsʉco̱ꞌ jneab˜ dseaˋ caguíinꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ cuíingˋ jnea˜ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱baꞌ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nɨꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ joˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌ írˋ. +fO’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ quiéˉe, e jaˋ güɨdsigáˋ óoˊnaꞌ e ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ güɨlɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ e jnea˜bingꞌ laꞌuii˜ i̱ calɨ́ˉ ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do. oeWJo̱ e lab e fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ do caléꞌˋ catú̱ˉ e˜ ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ: nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. ꞌNíꞌˋ níingˉ dseaˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ sd_Jo̱guɨ o̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ caguíingꞌ˜naꞌ jnea˜ e quie̱e̱ˉ nifɨˊ quíiˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ jneab˜ dseaˋ nɨcaguíinꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱guɨ nɨcacuǿøˉø ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e nigüɨlíingˉnaꞌ nigüɨjmee˜naꞌ jmangꞌˉ e nilɨꞌíingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ lata˜. Jo̱ lajo̱baꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ nicuǿꞌˆbre ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌre laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. cJo̱ lana joˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ lɨco̱ꞌ jmóoˋ ta˜ quiéˉe, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ e˜ uiing˜ e ta˜ e jmóorˋ quiáꞌˉ i̱ fiir˜ do. Dsʉꞌ lana nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜baa, co̱ꞌ nɨcacuǿøˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcalɨñíˆnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e caꞌíinꞌ˜n quiáꞌˉ Tiquiéˆe. Ib Jo̱ song nʉ́ʉꞌ˜baꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ dseaˋ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jneab˜ lɨ́ɨngˊnaꞌ jóng. |aq Jo̱ e jmiꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ e laniingˉguɨ eáangˊ lɨ́ɨˊ mɨ˜ jángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ nañiˊ song cajúiñˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e cajméerˋ lajo̱. ` Jo̱guɨ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiéˉe e ꞌnéˉ lɨti˜ do, jo̱ e lab e júuˆ jo̱: ꞌnéˉ nijmiꞌneáamˋbaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jnea˜ jmiꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. _+ ’Jo̱ fǿnꞌˋn ꞌnʉ́ꞌˋ lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋ áaˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ e iáangˋ dsiˋ jnea˜, jo̱guɨ e dseángꞌˉ la iébꞌˋ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe. 0^Y Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ nʉ́ʉꞌ˜baꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ seemˋbaꞌ e ꞌneáamˋbɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jnea˜ nʉ́ʉꞌ˜ʉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Tiquiéˆe, jo̱baꞌ seemˉbaa e jmiꞌneáangˋ Tiquiéˆe jnea˜. k]O Jo̱ jnea˜ eáamˊ ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ꞌneáangˋ Tiquíˆiiꞌ jnea˜; jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨlɨseemˋbɨꞌ e ñíˆnaꞌ jial tíiˊ e ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ. \}Jo̱guɨ mɨ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ eáamˊ íingˆ ta˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ, jo̱ e jo̱baꞌ cuøˊ li˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˆ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ nijmiféngꞌˊ dseaˋ Tiquiéˆe Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. /[W’Jo̱guɨ song ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ tʉ́ˋnaꞌ e seemˋbaꞌ cøøngˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jo̱guɨ e teábˋ teáangꞌ˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe cajo̱, jo̱ song lajo̱b jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ jnea˜ eeˋ iing˜naꞌ jo̱ lajo̱b nilíˋ. ZCo̱ꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ lɨtúngˉ dsíiˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌnámˋbre có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ niꞌíimˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ lɨquiʉ̱ʉ̱ˋ e guángꞌˊ e sɨꞌnaangˋ quiáꞌˉ e huɨɨngˋ jǿꞌˆ do, jo̱ sɨtɨ́ɨmˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ ninéˉ fɨˊ lɨ˜ nicóbˋ jóng. Y’Jo̱ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e jneab˜ lɨ́ɨnˊn e huɨɨngˋ jǿꞌˆ do, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ guángꞌˊ quiáꞌˉ e huɨɨngˋ do. Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ jnea˜ seemˉbaa cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ írˋ cajo̱, jo̱baꞌ eáamˊ íingˆ ta˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ; co̱faꞌ jaˋ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ jaˋ eeˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmérˆ jóng. -XSJo̱ güɨlɨseemˋbɨꞌ cøøngˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la seengˋ jnea˜ cøøngˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Co̱faꞌ co̱o̱ˋ guángꞌˊ quiáꞌˉ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ niꞌɨ́ˉ ꞌñiaꞌˊ song sɨꞌnaamˋ e guángꞌˊ do quiáꞌˉ e huɨɨngˋ quiáꞌˉ; jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊguɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nijmeeˉnaꞌ e guiʉ́ˉ song jaˋ seengˋnaꞌ cøøngˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. W/Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana nɨsɨguiúmˉbaꞌ laꞌeáangˊ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ. fVEJo̱ song co̱o̱ˋ guoꞌˋ e huɨɨngˋ jǿꞌˆ quiéˉe do jaˋ cuøˊ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ, jo̱baꞌ niquiʉ́bꞌˉ Fidiéeˇ e guoꞌˋ jo̱; jo̱ dsʉꞌ song guiʉ́ˉbɨ cuøˊ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ niꞌiáꞌˉbre jo̱guɨ nisámˉbre guoꞌˋ quiáꞌˉ e laco̱ꞌ niꞌɨ́ˉ jmiguiʉˊguɨ. -U UJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ do: —Jnea˜ lɨ́ɨnˊn e huɨɨngˋ jǿꞌˆ e jloꞌˆ sɨníiꞌˇ, jo̱guɨ Tiquiéˆe lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ jmángꞌˋ íˆ guiʉ́ˉ e huɨɨngˋ jǿꞌˆ do. &TEdsʉꞌ lajo̱b dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆ e nidsijéeˊ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e ꞌneáamˋbaa Tiquíˆiiꞌ jo̱guɨ e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcaquiʉꞌrˊ quiéˉbaa. Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e féꞌˋ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ do lala: —Ráangˉnaꞌ na, jo̱ maꞌuøøˉduuꞌ la.(SI’Jo̱ lana joˋ ꞌgaꞌˊ lɨ˜ sɨɨng˜guɨ́ɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ nɨjaquiéemˊ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ nañiˊ faꞌ jaˋ bíˋ óoˋ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e niquiʉ́ꞌrˉ jnea˜ ta˜, pRYJo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ e jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ quiéˉe do. QJo̱ nɨcanʉ́ʉˉbaꞌ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ e ninínꞌˆn fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquíˆiiꞌ, jo̱ dsʉꞌ nigáabˊtú̱u̱ jo̱ nilɨseemˋtú̱u̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ faco̱ꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉ e ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌneáangˋnaꞌ jnea˜, jo̱baꞌ calɨꞌiáamˋ óoˊnaꞌ jóng mɨ˜ calɨñíˆnaꞌ e ninínꞌˆn fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquíˆiiꞌ faco̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ niingˉguɨr laco̱ꞌguɨ jnea˜. SP’Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e ninínꞌˆn, jo̱baꞌ nisée˜e có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ nicuǿøˆbaa ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ la seengˋ jnea˜ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ nicuøøˉ e jo̱ laco̱ꞌguɨ la cuøˊ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jmeáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨꞌíˆ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ, o̱ꞌguɨ fǿøngꞌ˜naꞌ cajo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. 3O_jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ninínꞌˆn fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiéˆe, jo̱baꞌ dseaˋ íbˋ i̱ nisíngˉ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ cuaiñ˜ quiéˉe e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ niguiéngꞌˊ áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e nɨcataang˜naaꞌ co̱lɨɨng˜, jo̱guɨ niꞌéꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ ñíˆnaꞌ cajo̱. N’Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ la lajeeˇ e táamˋbɨ́ɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la; DMJo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌneáangˋ jnea˜, jo̱baꞌ jaˋ jmóorˋ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. Jo̱ jalébꞌˋ e júuˆ e fáꞌˋ jnea˜ la, o̱ꞌ dseángꞌˉ júuˆ quiéˉe ꞌñiáꞌˋa co̱ꞌ e quiáꞌˉ Tiquíˆbaaꞌ, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. L Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ Judas do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ jnea˜, jo̱baꞌ jmóoˋbre nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe; jo̱ Tiquiéˆe Fidiéeˇ nijmiꞌneáamˋbre i̱ dseaˋ íˋ cajo̱, jo̱ lajo̱b Tiquiéˆe co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cøømˋ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ. UK#Jo̱baꞌ cañíiˋ jaangˋguɨ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Judas, dsʉꞌ o̱ꞌ i̱ Iscariote do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋi, ¿jialɨꞌˊ e niꞌéengˊ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ jneaꞌˆ jo̱ o̱ꞌ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋnaaꞌ? J3Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ jmóorˋ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ cuøˊ li˜ e dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ e ꞌneáaiñˋ jnea˜, jo̱ lajo̱b Tiquiéˆe nijmiꞌneáamˋbre i̱ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ jnea˜ do, jo̱guɨ jnea˜ nijmiꞌneáamˋbaa i̱ dseaˋ íˋ cajo̱, jo̱guɨ niꞌéeˆbaare jial dseángꞌˉ lɨ́ɨnˊn. gIGJo̱ ie˜ jo̱b nilɨlíꞌˆnaꞌ e jnea˜ cøømˋ seenˉ có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cøømˋ seengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱guɨ jnea˜ cøømˋ seenˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. H)Jo̱ lajeeˇ lab, jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ jnea˜ joˋ niníingˉguɨr jnea˜; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nimáam˜tu̱ꞌ jnea˜ jo̱guɨ contøømˉ nilɨseengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱, co̱ꞌ seemˋ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lata˜. wGg’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ niseáan˜n ꞌnʉ́ꞌˋ e lafaꞌ ꞌnɨ́ɨngˉnaꞌ, co̱ꞌ nigáabˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ nilɨseemˋtú̱u̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. yFkJo̱baꞌ jnea˜ nimɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiiñ˜ ñifɨ́ˉ e nisíñˉ Jaangˋ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ e jo̱b lɨ́ɨˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨñíˆnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ e Jmɨguíˋ do contøømˉ nilɨseengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ caꞌíngꞌˋ jnea˜, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíñꞌˋ e Jmɨguíˋ do, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cangárˉ o̱ꞌguɨ cuíirˋ cajo̱; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ nɨcuíiˋbaꞌ e Jmɨguíˋ do, co̱ꞌ nɨseemˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, jo̱guɨ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nilɨseemˋ fɨˊ áaˊnaꞌ cajo̱. E:Dm’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e song dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ ꞌneáangˋnaꞌ jnea˜, jo̱baꞌ nijméeˆbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiéˉe jóng. TC!Jo̱ doñiˊ eebˋ cuǿøngˋ líˋ jmee˜ jnea˜ song camɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Mɨ˜ cacuøˊ Jesús júuˆ e nisíngˉ Fidiéeˇ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ B Jo̱ jaléꞌˋ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ jneab˜ nijmee˜e jaléꞌˋ e jo̱ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ nijmiféngꞌˊ dseaˋ Tiquiéˆe Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋ jnea˜ do. A- Jo̱guɨ e labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ cajo̱, e doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nijméˉbre jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ la nɨcajméˉ jnea˜ cajo̱; jo̱ dsʉꞌ seaˋbaꞌ do e nijmérˉ e niguoꞌˆguɨ eáangˊ, co̱ꞌ jnea˜ ninínꞌˆn e nija̱a̱ˆ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. H@  Jo̱ ꞌnéˉ lɨñíˆbaꞌ e jnea˜ cøømˋ seenˉ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ, jo̱guɨ lajo̱bɨ írˋ seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱, jo̱ song jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ lɨco̱ꞌ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ júuˆ quiéˉe mɨ˜ móoˉnaꞌ jaléꞌˋ e jmóoˋo. ?# Jo̱ ¿su jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ ꞌnʉˋ e jnea˜ cøømˋ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ jo̱guɨ e Tiquíˆiiꞌ cøømˋ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱? Co̱ꞌ jaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ na jaˋ fáꞌˋa e la tɨɨnˉ ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ Tiquíˆiiꞌ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do, dseaˋ íbˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiáꞌˆ. > Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ Lii˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lii˜, nɨngóobˊ eáangˊ e seenˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ ¿su jaˋ mɨˊ calɨcuíimˋbɨꞌ jnea˜? Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ níingˉ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ níimˉbre Tiquiéˆe cajo̱; jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ mɨ́ɨꞌ˜ jnea˜ fɨˊ e laco̱ꞌ nimáang˜naꞌ Tiquíˆiiꞌ? I= Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Jesús e júuˆ na, jo̱baꞌ lalab cañíiˋ jaangˋguɨ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Lii˜ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, cuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ fɨˊ e nineeng˜naaꞌ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ. S<Jo̱ song nɨcuíimˋ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ jnea˜ lana, jo̱baꞌ nilɨcuíimˋbaꞌ Tiquiéˆe cajo̱; jo̱ dsʉꞌ latɨˊ lanab nɨnaangˋ cuíingˋnaꞌ dseaˋ do, co̱ꞌ nɨcañíimˊbaꞌre. ;!Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Jneab˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn e fɨˊ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ niguilíingˋ dseaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨ jneab˜ dseángꞌˉ cuǿøˉø ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨñíˆnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜bɨ cuǿøˉø ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jneab˜ cuǿøngˋ e niguilíingˋ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ. B:}Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do i̱ siiˋ Tomás lalab cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, jaˋ ne˜ jneaꞌˆ jie˜ fɨˊ lɨ˜ niguøngꞌˆ ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ ¿jial líˋ e nilɨcuíiˋnaaꞌ jnang˜ e fɨˊ jo̱? 9Co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jie˜ fɨˊ lɨ˜ ninínꞌˆn jo̱guɨ nɨcuíiˋbɨꞌ cajo̱ e fɨˊ e dsijéeˊ fɨˊ jo̱. 98kJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e niguiaaˉ guiʉ́ˉ e fɨˊ lɨ˜ nigüɨníˋnaꞌ do, jo̱baꞌ nigáabˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ la e laco̱ꞌ nitøøˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nigüɨlíingˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ fɨˊ jo̱b nidsiꞌiéˆeeꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. |7qCo̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiéˆe fɨˊ ñifɨ́ˉ, fébꞌˋ jóoˋ e quiáꞌˉ nigüeáˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ; co̱faꞌ jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng e tɨˊ lɨ˜ ninínꞌˆn e niguiaaˉ guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ nigüɨníˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiéˆe faco̱ꞌ lajo̱. 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ Tʉ́ˆ Simón do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉguɨr i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jaˋ jmáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨꞌíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaˋ jmitúngˆ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, co̱ꞌ ꞌnéˉ e jábꞌˉ nilíingˋnaꞌ cajo̱. b5= &Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su dseángꞌˉ jáꞌˉ e nijméeꞌˆ e laco̱ꞌ fóꞌˋ na, Tʉ́ˆ Simón? Co̱ꞌ lana jmɨtaaˆ oꞌˊ e lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ jaangˋ tuidséeˆ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜.04Y %Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, ¿jialɨꞌˊ jaˋ cuǿøngˋ e ninínꞌˆn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ lana? ¡Co̱ꞌ guiabˊ dsiiˉ e nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ ꞌnʉˋ! @3y $Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tʉ́ˆ Simón lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, ¿jie˜ fɨˊ lɨ˜ niguóꞌˆ? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ cuǿøngˋ niguøngꞌˆ ꞌnʉˋ lana e fɨˊ lɨ˜ ninínꞌˆn, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nilɨcøøngˋguɨjiʉ lajo̱, jo̱guɨbaꞌ e nɨcuǿøngˋ guønꞌˆ jóng. 72g #Jo̱ song lajo̱b jmooˋnaꞌ e dseángꞌˉ jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ nilɨlíꞌrˆ jóng e dseángꞌˉ dseaˋ quiéˉbaa lɨ́ɨngˊnaꞌ song jmooˋbaꞌ lajo̱. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e nijíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ dseaˋ do g1G "Jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ laniingˉ la e jaˋ mɨˊ cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ e lab e jo̱: jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la ꞌneáangˋ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, lajo̱b dseángꞌˉ ꞌnéˉ jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱. 0  !Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ jó̱o̱ˋo̱, e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ huǿøˉ táangˋguɨ́ɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la. Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌnamꞌˆbaꞌ jnea˜ jo̱ dsʉꞌ joˋ niguiéngꞌˊnaꞌ jnea˜; co̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ dseaˋ Israel caguiaangˉguɨ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana cajo̱ e jaˋ cuǿøngˋ nigüɨlíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ niníngꞌˆ jnea˜. 1/[ Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, e jnea˜ dseaˋ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ jial tíiˊ niguoꞌˆ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ lajo̱b nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱, jo̱ lajeeˇ tab˜ nijmérˉ lajo̱. 4.a Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ Judas Iscariote do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ caje̱ˊguɨ do: —Jo̱ lanab nɨcalɨlíꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jial tíiˊ niguoꞌˆ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ mɨ˜ calɨli˜ jial tíiˊ niguoꞌˆ lɨ́ɨngˊ jnea˜, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ jo̱ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. V?~|{zy\x}w]uu0srq3nkjhgfedcvb._^2\Z[YWUTRPONMLiKJHRGCFDC@?=<5:'87N543D10-,+)(y'/&G$"omRHb K n)" ?Jd Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b cateáaiñˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ jaangˋguɨ dseaˋ taang˜ la cataangˋ cáaiñˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ cajo̱. cJo̱baꞌ caꞌuøømˋ i̱ dseaˋ do jéeiñˋ Jesús, jo̱ ꞌñiabꞌˊ dseaˋ do dsíiñˋ crúuˆ quiáꞌrˉ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Cuo̱ꞌˋ Mogui˜ ꞌLɨɨ˜ e siiˋbɨ Gólgota có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo e féꞌˋ dseaˋ Israel. bJo̱baꞌ dseata˜ Pilato cajámꞌˋbre Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱, jo̱ i̱ dseaˋ do cangojéemˋbre Jesús fɨˊ lɨ˜ nitángˉ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Mɨ˜ catángˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ a Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ taꞌˊtu̱r mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ féꞌrˋ: —¡Güɨjúungˉ i̱ dseañʉꞌˋ na fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ! Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseata˜ Pilato jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su jneab˜ catɨ́ɨnˉn nijngánꞌˆn jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ? Jo̱baꞌ cañíiˋ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ do lala: —¡Dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma, jí̱i̱ꞌ˜ dseata˜ íˋbingꞌ i̱ seengˋ quíˉnaaꞌ! '`GJo̱ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ guatɨꞌlóˉ jmɨɨ˜ Pascua quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ nʉ́ꞌˉ guieñíbꞌˉ nɨngóoˊ mɨ˜ cajíngꞌˉ dseata˜ Pilato e casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ Israel do: —¡Lab singꞌˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ! _  Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ dseata˜ Pilato e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ Israel do lajo̱, jo̱baꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ e niguímˉbiñꞌ do Jesús jo̱ nidsijéeiñˋ dseaˋ do dseángꞌˉ lɨ˜ quidsiˊ dseata˜ Pilato íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Gabata, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo guǿngꞌˋ Guiáꞌˆ fɨˊ lɨ˜ Sɨníiꞌˆ Cu̱u̱˜. Q^ Jo̱ jo̱b mɨ˜ canaangˋ dseata˜ Pilato e ꞌnóꞌrˊ jial nileáiñˉ Jesús, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ Israel do e jo̱, jo̱baꞌ canaaiñˋ taꞌˊguɨr mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do lala: —Song nilaanꞌˉ i̱ dseaˋ na, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ ꞌníꞌˋ máamˊbaꞌ jóng i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ e ꞌníꞌˋ níimˉbre i̱ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma do. ] Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ bíˋ jaˋ seaˋ quíiꞌˉ e niquiʉ́ꞌˆ ta˜ quiéˉe faco̱ꞌ jaˋ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ ꞌnʉˋ e catɨ́ɨnꞌˉ lajo̱; jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ cajángꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóoꞌˋ, eáangˊguɨb røøiñˋ dseeˉ laco̱ꞌguɨ ꞌnʉˋ. t\a Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ dseata˜ Pilato jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su jaˋ iinꞌ˜ ngɨɨꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiéˉe jóng? ¿Su jaˋ ñíˆ ꞌnʉˋ e cuǿømˋ nifɨ́ɨˆɨ dseaˋ quiéˉe e niteáiñˉ ꞌnʉˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱guɨ cuǿømˋbɨ cajo̱ e nifɨ́ɨˆɨre e nileáiñˉ ꞌnʉˋ faco̱ꞌ lajo̱? #[? Jo̱ caꞌíbˉtu̱r e fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ fɨˊ jo̱b cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ ñíiˊ ꞌnʉˋ? Jo̱ dsʉꞌ Jesús jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e cañíirˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. uZcJo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ dseata˜ Pilato e júuˆ jo̱, eáangˊguɨ cafǿiñꞌˊ jóng. bY=Jo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ quiáꞌˉ dseata˜ Pilato jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Seabˋ co̱o̱ˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, jo̱ lalab lɨ́ɨˊ: Song jaangˋ dseaˋ féꞌrˋ e røøbˋ cǿøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nijúumˉbre jóng. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ na, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ nijúumˉbre. XJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌrˉ e nɨsingꞌˊ Jesús do, jo̱baꞌ lalab canaaiñˋ áiñꞌˋ i̱ dseata˜ do jo̱ féꞌrˋ: —¡Fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ teáangˊ i̱ dseaˋ na! Jo̱baꞌ cañíiˋ dseata˜ Pilato quiáꞌˉ i̱ dseaˋ teáangˉ do ie˜ jo̱, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Teeˉbaꞌre, jo̱ yaam˜baꞌ güɨteáangˊnaꞌre fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, co̱ꞌ jnea˜ jaˋ mɨˊ cadséꞌˋe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajmɨngɨ́ɨꞌˇɨre. FWJo̱ lajeeˇ jo̱b cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús e nɨꞌiʉ˜ e lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ yaang˜ tó̱o̱ˊ do fɨˊ moguir˜, jo̱guɨ jlɨ́ɨiñˋ e ꞌmɨꞌˊ e niungꞌˋ huɨ́ɨngˊ do. Jo̱ lajeeˇ nɨsingꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ do, lalab cajíngꞌˉ dseata˜ Pilato e sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangˉ do ie˜ jo̱: —¡Lab nɨsingꞌˊ i̱ dseañʉꞌˋ la fɨˊ quiníˆnaꞌ náng! *VMJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊtu̱ dseata˜ Pilato e fɨˊ lɨ˜ teáangˆ i̱ dseaˋ Israel do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, e lab nisínꞌˆn i̱ dseañʉꞌˋ la fɨˊ quiníˆnaꞌ e laco̱ꞌ nilɨñíˆnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ mɨˊ cadséꞌˋe quiáꞌrˉ, co̱ꞌ lajɨbˋ nɨcajmɨngɨ́ɨꞌˇɨre. -USJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéeiñˊ fɨˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do, jo̱ lalab canaaiñˋ lǿøiñˉ dseaˋ do jo̱ sɨ́ꞌrˋ lala: —¡Güɨlɨseemˋ huǿøˆ, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel! Jo̱ lajeeˇ jo̱ jnóorˊ fɨˊ moni˜ dseaˋ do. JT Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ꞌléeˉ do cajméerˋ co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ tó̱o̱ˊ, jo̱ e jo̱b catá̱ꞌrˉ fɨˊ mogui˜ Jesús, jo̱guɨ cajlɨ́ɨiñˋ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ niungꞌˋ e lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ e quie̱ˊ dseaˋ niingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜. S Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Pilato lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e casɨ́ꞌˉ dseaˋ írˋ do, jo̱baꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ e nisámꞌˊ i̱ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ do Jesús e laco̱ꞌ nibǿøngˉneiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ loo˜ jóꞌˋ e lɨ́ɨˊ ꞌnii˜. R(Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Pilato do, jo̱baꞌ lajɨɨmˋbre canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ féꞌrˋ: —¡Jaˋ laanꞌˉ i̱ dseaˋ na! Jo̱ ¡leaangˉ Barrabás! Jo̱ i̱ Barrabás i̱ éeiñˋ do sɨjnɨ́ɨiñꞌˇ do dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmóorˋ ta˜ ꞌníꞌˋ níingˉ dseata˜.QQ'Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ e laanˉ jaangˋ dseaˋ góoˊnaꞌ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ lajeeˇ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ quíiˉnaꞌ e catɨ́ˋ lana e siiˋ Pascua, jo̱baꞌ jmɨngɨ́ɨꞌˇɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, ¿su iing˜naꞌ e nilaanˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quíiˉnaꞌ i̱ singꞌˊ la? sP_&Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Pilato lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿jnang˜ e júuˆ jáꞌˉ do? Mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e nijúungˉ Jesús 2O]%Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ dseata˜ Pilato quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jo̱ ꞌnʉbˋ dseaˋ lɨnꞌˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel lɨya. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcaféeꞌ˜ na, e jneab˜ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ íˋ. Co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la mɨ˜ cangáanꞌ˜n e laco̱ꞌ niguiaaˉ jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ dseaˋ quiéˉbaa lɨ́ɨiñˊ, co̱ꞌ nʉ́ʉꞌ˜bre jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. N#$Jo̱baꞌ lalab cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ sɨꞌíingˆ jnea˜ e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ laco̱ꞌguɨ quiʉꞌˊ ta˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ fɨˊ la, co̱ꞌ faco̱ꞌ lajo̱, jo̱baꞌ seemˋ dseaˋ quiéˉe i̱ nijmeáanꞌ˜n ta˜ e laco̱ꞌ jaˋ nijángꞌˋ dseaˋ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel faco̱ꞌ lajo̱. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ fáꞌˋa na, e jaˋ sɨꞌíinˆn e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. ;Mo#Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ dseata˜ Pilato quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jaˋ dseaˋ Israel lɨ́ɨngˊ jnea˜ la. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ góoꞌˋ dseaˋ Israel co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quíiˉnaꞌ, dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nɨcajángꞌˋ ꞌnʉˋ fɨˊ quiniiˉ la lana. Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, ¿e˜ dseeˉ seaˋ quíiꞌˉ quiáꞌˉ e ꞌnɨ́ɨngˋ dseaˋ ꞌnʉˋ? dLA"Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¿Su uǿøˊbaꞌ iinꞌ˜ ñíꞌˆ e jmɨngɨ́ɨꞌˇ jnea˜ na, o̱faꞌ lɨ́ꞌˆ canʉ́ʉꞌˉ e féꞌˋ dseaˋ jiémꞌˋ é? FK!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíbˉtu̱ dseata˜ Pilato fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉfɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱ catǿꞌrˉ Jesús fɨˊ lɨ˜ quidsirˊ íꞌˋ, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su ꞌnʉbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel? J+ Jo̱ jo̱b calɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús lamɨ˜ jéengˊguɨ quiáꞌˉ jial lɨ́ɨˊ ꞌmóˉ e nitɨ́iñˉ. (IIJo̱baꞌ lalab cañíiˋ dseata˜ Pilato quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel do jo̱ cajíñꞌˉ: —Teeˉ ꞌnʉ́ꞌˋ yaang˜naꞌ i̱ dseañʉꞌˋ góoˋnaꞌ na jo̱ quidsiˋnaꞌ íꞌˋ quiáꞌrˉ yaang˜naꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ Israel do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ lalab cajíñꞌˉ: —Dsʉꞌ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, jaˋ seaˋ fɨˊ quíˉnaaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ romano e nicuǿøˆnaaꞌ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ cartɨˊ nijúuiñˉ. H1Jo̱baꞌ cañíiˋ dseaˋ Israel quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Pilato do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Faꞌ jiʉ˜guɨ i̱ dseañʉꞌˋ la jaˋ jmóorˋ ta˜ ꞌléeˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱baꞌ jaˋ jáangꞌ˜naaꞌre jóng fɨˊ quiníꞌˆ faco̱ꞌ lajo̱. ^G5Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ dseata˜ Pilato e nɨtéeˋ dseaˋ Jesús, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¿E˜ dseeˉ e cuøꞌˊnaꞌ i̱ dseañʉꞌˋ na? kFOJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguíimˋbre Jesús fɨˊ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ Caifás do, jo̱ cangojgeáaiñˆ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseata˜ romano i̱ siiˋ Pilato. Jo̱ dsʉco̱ꞌ ie˜ jo̱ nɨjaquiéengˊ nijneábˋ, jo̱guɨ guatɨꞌlóˉ jmɨɨb˜ cajo̱, jo̱baꞌ jaˋ cangotáangꞌ˜ i̱ dseaˋ Israel do fɨˊ dsíiˊ e ꞌnʉfɨ́ˋ do, co̱ꞌ faco̱ꞌ mɨ˜ cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ jmitir˜ jóng lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e jmóorˋ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ Pascua; jo̱ co̱ꞌ jaˋ cangotáangꞌ˜guɨr fɨˊ dsíiˊ jo̱, jo̱baꞌ cuǿømˋ dǿꞌrˉ e jmiñiˇ e sɨlɨ́ɨngˇ e gøꞌrˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. EJo̱guɨ caléꞌˋ catú̱ˉ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e o̱ꞌ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱ mɨfɨ́ɨngˋ caquiꞌˊ jaangˋ tuidséeˆ jóng. Mɨ˜ cangojgeáaiñˆ Jesús fɨˊ quiniˇ dseata˜ Pilato D}Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do i̱ lɨ́ɨngˊ e̱e̱˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caquiʉꞌˊ Tʉ́ˆ Simón logua˜ do, jo̱ dseaˋ íˋ cajmɨngɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón lala jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su o̱ꞌ ꞌnʉˋbɨ i̱ camánˉn mɨ˜ cangoséngꞌˆnaaꞌ i̱ Jesús na e fɨˊ dsíiˊ iáˋ do? C9Jo̱ lajeeˇ jo̱, dobɨ singꞌˊ Tʉ́ˆ Simón e jmiguiáiñꞌˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jɨˋ e fɨˊ siguiˊ do, jo̱ co̱o̱ˋ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ teáangˉ do írˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su o̱ꞌ quíimꞌ˜bɨ ꞌnʉˋ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ iuungˉ do? Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —U̱˜, o̱ꞌ íˋ jnea˜. }BsJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ fii˜ jmidseaˋ Anás do caguiéiñꞌˊ Jesús e ꞌñúungꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ i̱ fii˜ jmidseaˋ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Caifás do. Mɨ˜ cajíngꞌˉtu̱ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ Jesús aA;Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Song gabˋ lɨ́ɨˊ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ iin˜n jméeꞌˆ júuˆ jialɨꞌˊ e lɨ́ɨˊ lajo̱ e nɨcafáꞌˉa na; jo̱guɨ song guiʉ́bˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ cabaꞌˊ moniiˉ? Q@Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ fii˜ jmidseaˋ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ jaangˋ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do cajnéerˊ moni˜ Jesús, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su lanab ngɨɨꞌˉ quiáꞌˉ i̱ fii˜ jmidseaˋ na? ?yJo̱baꞌ, ¿jialɨꞌˊ jnea˜ jmɨngɨ́ɨꞌˇ e jo̱? Co̱ꞌ cuǿømˋ güɨjmɨngɨ́ɨꞌˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨcanúuˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe e nɨcaguiáˋa do, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ nijmeáꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ e˜ jaléꞌˋ e nɨcafɨ́ɨˉɨre do. Co̱ꞌ nɨñibˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa do. > Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jnea˜ nɨcaꞌéeˉe jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ jee˜ dseaˋ fɨ́ɨmˊ; jo̱guɨ contøømˉ nɨcaꞌéeˉere fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉjiʉ o̱si fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén e fɨˊ lɨ˜ seáiñꞌˊ e laco̱ꞌ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ; jo̱ jaˋ mɨˊ caguiáˋa jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ faꞌ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ líˋ núˉ dseaˋ. =Jo̱ lajeeˇ e teáangˉ i̱ dseaˋ i̱ jmiguiángꞌˊ e fɨˊ siguiˊ do, jo̱baꞌ dob iuungˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ fii˜ jmidseaˋ do e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ i̱ fii˜ jmidseaˋ do canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ quiáiñꞌˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e nɨcaꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱. i<KJo̱ co̱ꞌ ie˜ jo̱ eáamˊ güíiˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ jmóoˋ ta˜ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ Caifás do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel nɨnicaji̱ꞌrˊ jɨˋ e siguiˊ do, jo̱ fɨˊ dob neáaiñˊ jmiguiáiñꞌˊ caꞌˊ jɨˋ. Jo̱ fɨˊ dob caje̱ˊ Tʉ́ˆ Simón e jmiguiáiñꞌˊ có̱o̱iñꞌ˜ do cajo̱. Mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ quiniˇ fii˜ jmidseaˋ J; Jo̱guɨ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ íˆ e jnɨ́ˆ do, lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su o̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ nɨꞌíˉ nabɨ ꞌnʉˋ? Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —U̱˜, o̱ꞌ íˋ jnea˜. :dsʉꞌ i̱ Tʉ́ˆ Simón do fɨˊ caluuˇ oꞌnʉ́ˆ caje̱rˊ. Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ cuíingˋ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do e caluubˇ caje̱ˊ Tʉ́ˆ Simón, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ caluuˇ jo̱ casɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ singꞌˊ jmóoˋ íˆ e jnɨ́ˆ do e laco̱ꞌ nicuǿiñꞌˉ do fɨˊ e ningɨ́ngˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ dsíiˊ siguiˊ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do, jo̱baꞌ cacuøˊbiñꞌ do fɨˊ lajo̱. q9[Jo̱ mɨ˜ catǿrˉ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ Anás do, jo̱ tɨꞌleáamˊ gángˉ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús laco̱ꞌ cangángꞌˉ dseaˋ do, jaaiñꞌˋ do siirˋ Tʉ́ˆ Simón, jo̱guɨ i̱ jaangˋguɨ do cuíimˋ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do, jo̱baꞌ caꞌíˉbiñꞌ do e fɨˊ dsíiˊ lɨ˜ catǿrˉ Jesús, 8Jo̱ i̱ jmidseaˋ Caifás lab cajo̱, lamɨ˜ jéengˊguɨ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e guiʉ́ˉguɨb niꞌuíingˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e nijúungˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ góorˋ laco̱ꞌguɨ e nijúungˉ i̱ fɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ góorˋ do. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ Jesús %7C Jo̱ laꞌuii˜ cangojgeáaiñˆ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ jmidseaˋ i̱ siiˋ Anás, co̱ꞌ íˋ nilɨ́ɨiñˊ ngoo˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ i̱ siiˋ Caifás ie˜ jo̱, jo̱ i̱ Caifás do lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ laniingˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel ie˜ ji̱i̱ˋ jo̱. 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ fii˜ quiáꞌrˉ do co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ Israel i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌrˉ, casamꞌˉbre Jesús jo̱ caꞌñʉ́ꞌrˋ guooˋ dseaˋ do. 05Y Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —Tʉ́ˆ, te̱ꞌˋtu̱ꞌ ñisʉ̱ꞌˋ quíiꞌˉ eáangˆ quiáꞌˉ, co̱ꞌ Tiquiéˆbaa i̱ cuøꞌˊ jnea˜ e iihuɨ́ɨˊ la, jo̱baꞌ ꞌnéˉ niꞌíimꞌ˜baa jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e nicuǿrˉ. Mɨ˜ cangojgeáaiñˆ Jesús fɨˊ quiniˇ jaangˋ jmidseaˋ i̱ siiˋ Anás 4 Jo̱ dsifɨˊ lanab caguiˊ Tʉ́ˆ Simón ñisʉ̱ꞌˋ e quie̱rˊ ie˜ jo̱, jo̱ caquiʉꞌrˊ cataangˋ logua˜ dséeˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Malco i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ i̱ laniingˉ ie˜ jo̱. H3  Jo̱ caféꞌˋ Jesús e júuˆ na e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e caféꞌrˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Teaa˜, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quíiꞌˉ i̱ cacuǿønꞌ˜ jnea˜ do, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ caꞌnaangˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜.” %2CJo̱baꞌ Jesús cañíiˋtu̱r quiáiñꞌˉ do caléꞌˋ catú̱ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ nɨcafɨ́ɨˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ e jneab˜ dseaˋ íˋ, jo̱ song jneab˜ dseaˋ ꞌnángꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜baꞌ fɨˊ i̱ dseaˋ quiéˉe la e nidsilíiñˋ. 21]Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Jesús cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱r i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿I̱i̱ˋ dseángꞌˉ i̱ ꞌnángꞌˋnaꞌ fóꞌˋnaꞌ? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret ꞌnéngꞌˋnaaꞌ. @0yJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e íˋbre siirˋ lajo̱, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ do catǿˉ yaaiñ˜ ladsifɨˊ lana cartɨˊ caneáiñˉ uǿˉ. Y/+Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret ꞌnéngꞌˋnaaꞌ. Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jnea˜bɨ dseaˋ íˋ. Jo̱ ie˜ jo̱ dob quíingꞌ˜ Judas Iscariote jee˜ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ tǿøˋ Jesús do. .%Jo̱ co̱ꞌ nɨñiˊbɨ Jesús jaléꞌˋ e tɨˊ lɨ˜ nidsingɨ́ɨiñˉ do, jo̱baꞌ mɨ˜ calɨlíꞌrˆ e caguilíingˉ i̱ dseaˋ do fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ tɨˊ quiniˇguɨ laco̱ꞌ la teáangˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ ñilíingˉnaꞌ ꞌnángꞌˋnaꞌ fɨˊ la? -%Jo̱ fɨˊ jo̱b caguiéˉ Judas Iscariote ie˜ jo̱, jo̱ nɨjéeiñˋ i̱ fɨ́ɨngˊ ꞌléeˉ quiáꞌˉ dseaˋ romano có̱o̱ꞌ˜guɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ casíingˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ góorˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo cajo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do quie̱rˊ jaléꞌˋ ñisʉ̱ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ quɨ́ɨˋ e cooˋ e laco̱ꞌ cuøˊ jɨˋ e jnéꞌrˋ. ,yJo̱guɨ i̱ Judas Iscariote i̱ nɨcanaangˋ ꞌnɨ́ɨngˋ Jesús do, guiʉ́bˉ cuíirˋ e fɨˊ dsíiˊ iáˋ jo̱, co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ caseángꞌˊ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e fɨˊ jo̱. + ;Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ Tiquiáꞌrˆ, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ do e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ tú̱ˉ fɨ́ngˉ do, jo̱ cangolíiñˆ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ lɨ˜ iʉ˜ co̱o̱ˋ ɨ̱́ɨ̱ˊ e siiˋ Cedrón. Jo̱ mɨ˜ catáiñˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ e ɨ̱́ɨ̱ˊ do, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ iáˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌíˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. L*Jo̱guɨ nɨcacuǿøˉbaar e calɨñirˊ i̱˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ mɨˊ ꞌnooˋbɨ nifɨ́ɨˆɨre lajo̱ cajo̱ e laco̱ꞌ nijmiꞌneáangˋ rúiñꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ꞌneáangˋ ꞌnʉˋ jnea˜; jo̱guɨ lajo̱baꞌ nilɨseengˋ jnea˜ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ írˋ cajo̱.B)}Teaa˜, dseángꞌˉ eáamˊ guiúngˉ ꞌnʉˋ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la jaˋ cuíiñˋ ꞌnʉˋ; jo̱ dsʉꞌ jnea˜ dseángꞌˉ lajamꞌˉ cuíinˋn ꞌnʉˋ, jo̱guɨ nɨñiˊbɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la e ꞌnʉbˋ dseaˋ casíinꞌˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. !(;’Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜guɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Teaa˜, co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ cacuǿønꞌ˜ jnea˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la, jo̱baꞌ iing˜ jnea˜ e seemˋbre cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ niníˆi, jo̱ lajo̱baꞌ ninírˋ jial tíiˊ niguoꞌˆ lɨ́ɨnˊn, jo̱ e jo̱b e cacuǿøꞌ˜ ꞌnʉˋ jnea˜ do. Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ lɨɨ˜baꞌ e ꞌneáanꞌˋ ꞌnʉˋ jnea˜, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋbaꞌ e jmooꞌˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. .'Ujo̱guɨ nilɨseengˋ jnea˜ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ írˋ jo̱guɨ ꞌnʉˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíingˉ lajɨɨiñꞌˋ do dseángꞌˉ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e ꞌnʉbˋ dseaˋ casíinꞌˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ e eáamˊ ꞌneáanꞌˋre cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la ꞌneáangˋ ꞌnʉˋ jnea˜. c&?Jo̱guɨ nɨcacuǿøˉbaa jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la e nilɨgüeaiñꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ꞌnʉˋ nɨcacuǿøꞌ˜ jnea˜ e nɨcalɨgüeanꞌˆn, jo̱ lajo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiéˉe la niꞌuíiñˉ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ e jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ: %Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nilɨseeiñˋ dseángꞌˉ cøøngˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ laꞌeáangˊ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, Teaa˜, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ seengˋ ꞌnʉˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jo̱guɨ jnea˜ seenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e güɨlɨseemˋbre cøøngˋ lajo̱ laꞌóꞌˋ írˋ lɨ́ꞌˆ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨjáꞌˉ lɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e ꞌnʉbˋ dseaˋ casíinꞌˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. D$’Jo̱ jaˋ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiéˉe la, co̱ꞌ lajo̱b cajo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ náˉguɨ i̱ nijáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ninúrˉ e júuˆ e niꞌˊ i̱ dseaˋ quiéˉe la. L#Jo̱ nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijmee˜e lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ quiéˉe na nijángꞌˋ yaaiñ˜ e nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ. Jo̱ nilíꞌˋ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ. "Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ꞌnʉˋ casíinꞌˋ jnea˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ lajo̱b jnea˜ cajo̱ nisɨ́ɨnˆn i̱ dseaˋ quiéˉe la jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ ꞌnʉˋ. b!=Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜guɨ́ɨ ꞌnʉˋ e nijmigüeangꞌˆ i̱ dseaˋ quiéˉe la e laco̱ꞌ nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e niquiʉ́ꞌˆ quiáꞌˉbre laꞌeáangˊ e nɨcaꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ. ^ 5Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jnea˜ jaˋ jíiꞌ˜i jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ quiéˉe la cajo̱, co̱ꞌ jaˋ jíiꞌr˜ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e laco̱ꞌ niꞌuøønꞌˉ i̱ dseaˋ quiéˉe fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e nijméeꞌˆ íˆ íˋbre e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨgǿøngˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ írˋ. oWJo̱ jnea˜ nɨcaníiꞌ˜baa júuˆ quíiꞌˉ jee˜ i̱ dseaˋ quiéˉe la, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ cuíingˋ ꞌnʉˋ ꞌníꞌˋ níimˉbre jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe la, co̱ꞌ jaléiñꞌˋ la jaˋ jíiꞌr˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱ꞌguɨ jnea˜ jíiꞌ˜i jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱. |q ’Jo̱ lanaguɨ catɨ́ˋ íꞌˋ e ninínꞌˆn fɨˊ lɨ˜ guiinꞌ˜; jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e fáꞌˋa la, fáꞌˋa lajeeˇ e táamˋbɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la iáangˋ dsiiˉ ꞌñiáꞌˋa cajo̱. fE Jo̱ lajeeˇ e nɨcataan˜n fɨˊ jmɨgüíˋ la có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la, nɨcanebꞌˉ niiˉre jo̱guɨ nɨcajméˉbaare íˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ quíiꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e nɨcuǿøꞌ˜ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la jaˋ mɨˊ caꞌnaaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, dsʉꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ jaangˋ i̱ nijángꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jnea˜, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nɨcaꞌnaangˋ conguiaˊ, jo̱ dsʉꞌ nɨcalɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quíˉiiꞌ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. ,Q ’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Teaa˜, joˋ nija̱ˋguɨ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ dseaˋ quiéˉe la nijé̱ˉbɨr fɨˊ jmɨgüíˋ la lajeeˇ e niníngꞌˆ jnea˜ e nija̱a̱ˆ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ güeanꞌˆ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e nijméeꞌˆ íˆ i̱ dseaˋ quiéˉe la laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgønꞌˊ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e nɨcacuǿøꞌ˜ jnea˜ e ꞌgønꞌˊn cajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseengˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la seengˋ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ dseángꞌˉ conrøøˋ. Q Jo̱ e quíibˉ ꞌnʉˋ lajaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe jo̱guɨ e quiébˉ jnea˜ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ i̱ dseaˋ la nijnéngˋ jial tíiˊ niguoꞌˆ lɨ́ɨnˊn.  ’Jo̱guɨ lana mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱ dsʉꞌ jaˋ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quíiꞌˉ, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ cacuǿønꞌ˜ jnea˜ dobingꞌ i̱ mɨɨˉ uii˜ quiáꞌˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quíiꞌˉ. co̱ꞌ nɨcaníiꞌ˜baa jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe la jaléꞌˋ júuˆ e caꞌíinꞌ˜n quíiꞌˉ, jo̱ nɨcaꞌímꞌˋbre jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. Jo̱ dseaˋ do nɨcalɨlíꞌˆbre e dseángꞌˉ ꞌnʉbˋ dseaˋ casíinꞌˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ dseángꞌˉ jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ cajo̱ e gáaˊ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ ꞌnʉˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ. "=Jo̱baꞌ lana jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiéˉe do nɨñirˊ e jaléꞌˋ e nɨcaꞌíingꞌ˜ jnea˜, ꞌnʉbˋ dseaˋ nɨcacuǿøꞌ˜ jnea˜ e jo̱, ’Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caguíingꞌ˜ ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ caꞌuíiñˉ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ nɨcajméˉbaa e nɨcalɨñirˊ i̱˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ. Jo̱ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ cacuǿønꞌ˜ jnea˜ do, dseaˋ quíiˉbaꞌ lɨ́ɨiñˊ, jo̱guɨ lana nɨcaꞌímꞌˋbre jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ. 1Jo̱baꞌ fǿnꞌˋn ꞌnʉˋ lana, Teaa˜, e nijmɨꞌgóoˋ jnea˜ mɨ˜ niguiénꞌˉtú̱u̱ fɨˊ cáanꞌˋ na lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmɨꞌgooˋ ꞌnʉˋ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quíiꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ. [/’Jo̱ jnea˜ nɨcajmɨꞌgooˉbaa ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ lana nɨcatámꞌˊbaa lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiéˉe e casíinꞌˋ jnea˜ e cagajméeˋe fɨˊ jmɨgüíˋ la. GJo̱ niñíiñˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ lata˜ fɨng song calɨcuíiñˋ ꞌnʉˋ jo̱guɨ calɨñirˊ e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ dseaˋ lɨnꞌˊ Fidiéeˇ i̱ jáꞌˉ, jo̱guɨ fɨng song calɨcuíiñˋ jnea˜ cajo̱ e lɨ́ɨnˊn Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. veCo̱ꞌ ꞌnʉˋ nɨcacuǿøꞌ˜ jnea˜ e ooˉ ta˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ i̱ nɨcacuǿønꞌ˜ jnea˜, nicuǿøˆøre e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ lata˜. N Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌˋ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ fɨˊ quiniˇ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ caséerˋ nir˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Teaa˜, lanab catɨ́ˋ íꞌˋ quiéˉe, jo̱baꞌ jmɨꞌgooˋ jnea˜ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jnea˜ nijmɨꞌgooˉ ꞌnʉˋ. ?w!Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ laꞌeáangˊ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la niꞌíingꞌ˜naꞌ iihuɨ́ɨˊ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmitúngˆ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ e jo̱, co̱ꞌ jnea˜ nɨcalɨ́ꞌˆbaa fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ ngɨˊ ta˜ jmɨgǿøngˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la.F Jo̱ dsʉꞌ lana dseángꞌˉ ngóoˊ catɨ́bˋ íꞌˋ e ninángˋ sojǿngˉnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ fɨˊ la fɨˊ na, jo̱baꞌ ꞌñiáꞌˋbaa nitiúungˉguɨ́ɨ. Jo̱ dsʉꞌ e jáꞌˉ e jaˋ ꞌñiáꞌˋa seenˉ cajo̱, co̱ꞌ seemˋ Tiquíˆiiꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ contøøngˉ. S}|B{Eyw2ubsrOponkihgfeda_]\[ZXqWOVvUbTeSRQPBO:N/LKIfH_F+DA@?V>=9 +AW7 )Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, eáangˊ nɨcalɨꞌiin˜n e nijméeꞌ˜e jiˋ e catɨ́ɨngˉnaꞌ lɨ˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ quiáꞌˉ jial nɨcaláangˉnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ; jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ nɨcalɨlíꞌˉi e dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ nijméeꞌ˜e jiˋ quíiˉnaꞌ lɨ˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ nijmɨꞌúungˋnaꞌ e cuǿꞌˆ óoˊnaꞌ e jmɨꞌøꞌˋnaꞌ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ latɨˊ mɨ˜ uiing˜. %6 EJo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e niꞌíingꞌ˜naꞌ lalíingˋ e fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ jo̱guɨ e jmiꞌneáaiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. E˜ uiing˜ e calɨ́ɨˉ e jiˋ la f5 IJo̱ jnea˜ siiˋ Judas, jo̱guɨ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ Tiáa˜, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jmóoˋo. Jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ nɨcatǿꞌˉ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ ꞌneáangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉbingꞌ i̱ jmóoˋ ꞌnʉ́ꞌˋ íˆ cajo̱. '4GJo̱ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e cajméeˋ Jesús jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e sɨlɨ́ɨˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱guɨ faco̱ꞌ nilíiˋ fɨˊ ni˜ jiˋ dseángꞌˉ lajaléꞌˋ e cajméerˋ do, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ jaˋ niꞌíˉ jaléꞌˋ e jiˋ jo̱ faco̱ꞌ lajo̱. Jo̱ lanab cadséngˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e cajmeꞌˊ Juan. Jo̱ lajo̱b nilíˋ.r3]Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ iing˜ Jesús eáangˊ dob cajo̱, íˋbingꞌ i̱ tíiˊ ni˜ jaléꞌˋ e cangojéeˊ do jo̱guɨ jmoꞌrˊ jaléꞌˋ e júuˆ la. Jo̱guɨ ne˜baaꞌ røøˋ e jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ féꞌrˋ. V2%Jo̱ jo̱b mɨ˜ canaangˋ e ngɨˊ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e i̱ dseaˋ i̱ iing˜ Jesús eáangˊ do jaˋ nijúuiñˉ. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajíngꞌˉ Jesús faꞌ dseángꞌˉ e jaˋ nijúungˉ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ lalabaꞌ cajíñꞌˉ: “Song jnea˜ iin˜n e seeiñˋ cartɨˊ mɨ˜ nigüéengˉtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ ¿e˜ cuaiñ˜ quíiˉ ꞌnʉˋ faco̱ꞌ lajo̱?” 1!Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús caléꞌˋ catú̱ˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ song jnea˜ iin˜n e seemˋbɨ i̱ dseañʉꞌˋ la cartɨˊ mɨ˜ nigüéengˉtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ ¿e˜ cuaiñ˜ quíiˉ ꞌnʉˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ la? Lɨ́ꞌˆ ꞌnʉˋ, jaˋ güɨhuíinꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Z0-Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangángˉtu̱ Tʉ́ˆ Simón i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ singꞌˊ la, ¿e˜ nidsingɨ́ɨiñˉ? Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ na, jo̱baꞌ caji̱ꞌˊtu̱ Tʉ́ˆ Simón nir˜ jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cangáiñˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ eáangˊ ꞌneáaiñˋ do e jáaiñꞌˊ do caluurˇ, jo̱ i̱ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ caguáˋ cáangˋ Jesús ie˜ mɨ˜ cagǿꞌrˋ íiˊ canʉʉˋ, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e i̱˜ dseángꞌˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ írˋ i̱ niꞌnɨ́ngˉ írˋ. d.AJo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ Tʉ́ˆ Simón do lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jmóorˋ júuˆ jial nijúungˉ dseaˋ do mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, jo̱guɨ nidsingɨ́ɨiñꞌˉ do lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌmóˉ quiáꞌrˉ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón: —¡Jaˋ güɨhuíinꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜! I̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ iiñ˜ eáangˊ do a-;Jo̱ e labaꞌ jmɨtaaˆ oꞌˊ, e ie˜ lamɨ˜ bíˋbɨ aꞌˊ, guiaˋbaꞌ guiʉ́ˉ quíiꞌˉ e guoꞌˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ iinꞌ˜; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨdseáanꞌˉ, niníiꞌ˜ cuéeꞌˋ jo̱ dseaˋ jiémꞌˋ niguiáˉ guiʉ́ˉ quíiꞌˉ, jo̱guɨ nijéiñˉ ꞌnʉˋ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ jaˋ iinꞌ˜ guóꞌˆ. h,IJo̱ có̱o̱ꞌ˜ e la catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e jmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ cajíngꞌˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ: —Tʉ́ˆ Simón, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Juan, ¿su ꞌneáanꞌˋ jnea˜? Jo̱ mɨ˜ canúuˆ Tʉ́ˆ e júuˆ jo̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ fɨꞌíbˆ calɨ́iñˉ, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e la catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱bꞌˊ e jmɨngɨ́ꞌˉ Jesús írˋ su ꞌneáangˋ dseaˋ do írˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, guiʉ́bˉ dseángꞌˉ ñíˆ ꞌnʉˋ lajaléꞌˋ, jo̱baꞌ ñíˆbaꞌ e ꞌneáamˋbaa ꞌnʉˋ. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, caléꞌˋ catú̱ˉ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jmeeˉ íˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe. 7+gJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, calébꞌˋtu̱ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ casɨ́ꞌˉtu̱r dseaˋ do: —Tʉ́ˆ Simón, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Juan, ¿su ꞌneáanꞌˋ jnea˜? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ Fíiˋi, co̱ꞌ ñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e ꞌneáamˋbaa ꞌnʉˋ. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, calébꞌˋtu̱ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jmeeˉ íˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ quiéˉe. @*yJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e cagǿꞌrˋ e íiˊ taꞌéˋ do, lalab cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Tʉ́ˆ Simón, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Juan, ¿su eáangˊguɨ ꞌneáanꞌˋ jnea˜ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ quiéˉe i̱ caguiaangˉguɨ la? Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ Fíiˋi, co̱ꞌ ñíbˆ ꞌnʉˋ guiʉ́ˉ e ꞌneáamˋbaa ꞌnʉˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —Te̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ røøˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ jiuung˜ quiéˉe. ){Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e lab catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ jee˜ dseaˋ quiáꞌrˉ ie˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón %(C Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéengˊ Jesús fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casá̱ꞌrˉ e iñíꞌˆ do jo̱guɨ casaiñꞌˉ i̱ ꞌñʉˋ do cajo̱, jo̱ canaaiñˋ jmóorˋ guiéeˆ jee˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. Jo̱ jalémꞌˋbre cagǿꞌrˋ ie˜ jo̱. q'[ Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e jo̱, lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Ñilíingˉnaꞌ ñiquiéꞌˋnaꞌ íiˊ taꞌéˋ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jaˋ teáˋ dsíirˊ faꞌ eeˋ nijmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do i̱˜ dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do, co̱ꞌ ñiˊbre e dseaˋ dob lɨ́ɨngˊ Fíirˋ. h&I Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ cajgóoˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ yʉ́ꞌˆ e móoˊ do quiáꞌrˉ, jo̱ caꞌǿøiñˊ e ꞌmáaˊ do dseángꞌˉ catɨˊ ni˜ tóoꞌ˜ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ. Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ iiꞌˋ do, co̱ꞌ ciento cincuenta y tres ꞌñʉˋ calɨ́ꞌrˉ ie˜ jo̱, jo̱ jmangꞌˉ i̱ cǿømꞌ˜ cajo̱; jo̱ dsʉꞌ cateábꞌˉ e ꞌmáaˊ do e jaˋ caꞌguɨɨˋ nañiˊ faꞌ fɨ́ɨmˊ i̱ ꞌñʉˋ do calɨ́ꞌrˉ. %1 Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Cuøøngˉnaꞌ jaangˋ gángˉ ꞌñʉˋ i̱ nɨcalɨ́ꞌˆnaꞌ na. $w Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱r fɨˊ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, jo̱baꞌ cangárˉ co̱o̱ˋ lɨ˜ nɨnicaji̱ꞌˊ dseaˋ jɨˋ, jo̱ e fɨˊ ni˜ jɨtoꞌˋ quiáꞌˉ e jɨˋ do nɨráangˋ jaangˋ ꞌñʉˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ iñíꞌˆ. a#;Jo̱ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ có̱o̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón do caguilíimˋbre e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ do e teáaiñꞌ˜ dsíiˊ móoˊ e ǿøiñˊ e ꞌmáaˊ do, co̱ꞌ sɨrǿømˋ teáangꞌ˜ ꞌñʉˋ, jo̱ huíimˉjiʉ lɨ˜ cangobíirˇ e ꞌmáaˊ do laco̱ꞌguɨ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ, co̱ꞌ tíibˊjiʉ la cien metros. G"Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ iiñ˜ eáangˊ do lalab casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Fíiˋbaaꞌ i̱ singꞌˊ dóoˉ! Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Tʉ́ˆ Simón e Fii˜bre i̱ singꞌˊ do, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ caquɨ́ꞌrˆ sɨ̱ꞌrˆ e caꞌuøꞌrˊ lajeeˇ jmóorˋ ta˜, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ canaaiñˋ bárˋ jmɨɨˋ e nidsérˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do, jo̱baꞌ lajo̱b cajméerˋ. A!{Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Bíiˊnaꞌ ꞌmáaˊ quíiˉnaꞌ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ ngóoˊ e móoˊ quíiˉnaꞌ na, jo̱ móˆduꞌ faꞌ jaˋ líꞌˋnaꞌ ꞌñʉˋ. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ do, cabíˋbre e ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ do fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ꞌleáamˉ ꞌñʉˋ calɨ́ꞌrˉ e jí̱i̱ꞌ˜ o̱ꞌ ró̱ꞌrˋ faꞌ niꞌǿngˉguɨr e ꞌmáaˊ do dsʉꞌ e nɨꞌiiˋ teáangꞌ˜ ꞌñʉˋ. ? wJo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Janúꞌˋ sɨmingꞌˋ, jaˋ mɨˊ lɨꞌˊnaꞌ ꞌñʉˋ, ¿jሠjáꞌˉ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —U̱˜, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ calɨꞌˊnaaꞌ. |qJo̱ mɨ˜ nɨngóoˊ nijneáˋ e uǿøˋ jo̱, jo̱ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiá̱ꞌˉ e guiéeˊ do, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do írˋ, jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ calɨcuíiñˋ dseaˋ do lajmɨnáˉ. J Jo̱ lajeeˇ jo̱b cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ sɨseángꞌˊ e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ do ie˜ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: —Nii˜teáa ta˜ sángꞌˊ ꞌñʉˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Ii˜baaꞌ dséˆeeꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ cajo̱. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméerˋ, jo̱ cangotáamꞌ˜bre fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ nɨꞌaꞌˊguɨ quiáꞌˉ e jmɨɨˋ do; jo̱ fɨˊ jo̱b canaaiñˋ bírˋ ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ e nisáiñꞌˊ ꞌñʉˋ, jo̱ dsʉꞌ e uǿøˋ jo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ɨngꞌ˜ ꞌñʉˋ jaˋ i̱i̱ˋ calɨ́ꞌrˉ. ^5Jo̱ i̱ lab jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ taang˜ do ie˜ jo̱: jaaiñꞌˋ do siirˋ Tʉ́ˆ Simón, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Móˆ i̱ siiˋbɨ Dseaˋ Suung˜ cajo̱, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Natanael i̱ seengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Caná e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱guɨ gángˉguɨ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo, jo̱guɨ gángˉguɨ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús. & GJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cajmijnéemˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ quiniˇ guiángˉ i̱ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ quíingꞌ˜ jee˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ co̱o̱ˋ guiéeˊ lɨ˜ siiˋ Tiberias e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. ucJo̱ dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨlɨ́ɨˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la nɨcalɨ́ˉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ e dseángꞌˉ Jesús lɨ́ɨiñˊ i̱ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱ lajo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nilíingˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜.)Jo̱ lajeeˇ cateáangˉ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ cajméerˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e jo̱ jaˋ sɨlɨ́ɨˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ Móˆ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su carˋ cañinꞌˊ jnea˜, jo̱guɨbaꞌ jáꞌˉ calɨ́nꞌˉ e nɨcají̱bꞌˊtú̱u̱? Dsʉꞌ juguiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ calɨ́ngˉ e nɨcají̱bꞌˊtú̱u̱ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ cangáamˋbɨr jnea˜. E uiing˜ e cajmeꞌˊ Juan e jiˋ la J Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Móˆ e jo̱, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Dseángꞌˉ e jáꞌˉ e ꞌnʉbˋ Fíiˋi jo̱guɨ ꞌnʉbˋ Fidiéeˇ quiéˉe cajo̱! hIJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ Móˆ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jǿøˉ guóoˋo, jo̱guɨ jnúuˉ niguóoꞌˋ lɨ˜ sɨcuɨ́ꞌˋ quiéˉe la, jo̱guɨ jnúuˉ niguóoꞌˋ e lɨ˜ sɨcuɨ́ꞌˋ moꞌuøøˉ la cajo̱. Jaˋ jmooꞌˋ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ jo̱ jáꞌˉ güɨlíinꞌˋ lana. ¡Jnea˜bɨ la! #?Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jñiáˉ jmɨɨ˜ lajo̱, caseángꞌˋtu̱ rúngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ sɨjnɨˊ røøˋ, jo̱ ie˜ jo̱ quíimꞌ˜ Móˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ caguiaangˉguɨ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱b caꞌíˉtu̱ Jesús fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ e lɨ˜ neáaiñꞌˊ do jo̱ casíngꞌˋtu̱ ꞌñiaꞌrˊ guiáꞌˆ jóoˋ, jo̱ lalab caféngꞌˊtu̱reiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ!  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do Móˆ jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨcaneem˜baaꞌ Fíiˋnaaꞌ. Jo̱ dsʉꞌ Móˆ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ jáꞌˉ nilíinˋn e fóꞌˋnaꞌ na song jaˋ nimoo˜o guóorˋ lɨ˜ caꞌiáˉ mɨ́ꞌˆ clavo, jo̱guɨ song jaˋ nijnúuˆu niguóoˋo lacaangˋ lɨ˜ sɨcuɨ́ꞌˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ song jaˋ nigüɨ́ꞌˆɨ moꞌuǿørˊ e lɨ˜ caꞌiáˉ ñisʉ̱ꞌˋ. I Jo̱ jaangˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ siiˋ Móˆ dseaˋ suung˜, íbˋ i̱ jaˋ seengˋ ie˜ lamɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús jee˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. ]3Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ niꞌíingˇnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ niꞌíimˉ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ niꞌíingˇnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ jaˋ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱. Mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉ Móˆ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús 8iJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajiʉ́ʉrˉ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Íingꞌ˜naꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. H Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉtu̱ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —¡Güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ! Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ Tiquíˆiiꞌ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ jnea˜ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. 1[Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ na, jo̱baꞌ canaaiñˋ eꞌrˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ cacuɨ́ꞌˋ guotɨɨrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ moꞌuǿørˊ. Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ mɨ˜ cangángˉtu̱r i̱ Fiir˜ do. W'Jo̱ mɨ˜ caꞌíˉ nʉʉˋ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱, e jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ semaan˜ do, jo̱ ie˜ jo̱ nɨnicasɨtɨ́ɨngˊ rúngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ jnɨˊ røøˋ, co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel fɨng song calɨlíꞌˆ íˋ e nɨseángꞌˋtu̱ rúngꞌˋ i̱ dseaˋ do caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ lajeeˇ neáangˊ i̱ dseaˋ do, jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ guiáꞌˆ jóoˋ e lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ lalab caféngꞌˊneiñꞌ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ! ucJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangámꞌˉ i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala do jo̱ cangojmeáaꞌ˜bre júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do e nɨcangámˉbre dseaˋ do jo̱guɨ casɨ́ꞌˉbɨreiñꞌ cajo̱ jaléꞌˋ e júuˆ e caꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Mɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ dseaˋ quiáꞌrˉ 0 YJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ güɨ́nꞌˋ jnea˜, co̱ꞌ nabɨ jaˋ mɨˊ cají̱ꞌˋtu̱ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana e niguønꞌˆ güɨjméeꞌ˜ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ rúnꞌˋn e nijmijíngꞌˊtu̱ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquiéˆe jo̱guɨ íˋbɨ i̱ lɨ́ɨngˊ Tiquíiˆnaꞌ cajo̱, jo̱ íbˋ Fidiéeˇ quiéˉe jo̱guɨ íbˋ Fidiéeˇ quíiˉnaꞌ cajo̱.  Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lala jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Yáˆ! Jo̱baꞌ cajingꞌˊ ꞌñiaꞌˊ i̱ Yሠdo jo̱ cajíñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo lala: —¡Rabuni! —e guǿngꞌˋ tɨfaꞌˊ. & EJo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lala: —Janúꞌˋ, dseamɨ́ˋ, ¿jialɨꞌˊ sinꞌˊ quɨꞌˋ? ¿I̱˜ sinꞌˊ ꞌnánꞌˋ lana? Dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do ɨˊ dsíirˊ e i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ e dsíiˊ iáˋ dob i̱ singꞌˊ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Janúꞌˋ, é̱e̱ˊ, song ꞌnʉbˋ nɨcaguiinꞌ˜ i̱ Fíiˋi do, jo̱baꞌ iin˜n jméeꞌ˜ jnea˜ júuˆ jie˜ fɨˊ lɨ˜ nɨcaguijéenꞌˋre, jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b niꞌnénꞌˆnre. p YJo̱ jo̱bɨ lɨco̱ꞌ nɨcatóꞌˊ e jíñꞌˉ e jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajingꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ cangáiñˉ Jesús e dob nɨsingꞌˊ dseaˋ do cáaiñˋ, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ e íbˋ dseaˋ do. ' G Jo̱ i̱ ángeles do cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Janúꞌˋ, dseamɨ́ˋ, ¿jialɨꞌˊ sinꞌˊ quɨꞌˋ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ i̱ ángeles do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Quɨ́ꞌˋɨ dsʉco̱ꞌ jaˋ ñiiˉ i̱i̱ˋ nɨnicaguíingˋ Fíiˋi i̱ caꞌáangˉ dseaˋ e fɨˊ dsíiˊ tóˋ na, jo̱ jaˋ ñiiˉ jie˜ nɨcangojéeiñˋ lana.  jo̱baꞌ cangárˉ e neáangˊ gángˉ ángeles i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ e fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ do, jo̱ jaaiñꞌˋ do guiiñ˜ lɨ˜ catɨro̱o̱ˇ mogui˜ Jesús jo̱guɨ jaaiñꞌˋ do guiiñ˜ fɨˊ lɨ˜ canéˉ tɨɨˉ dseaˋ do.  Jo̱ mɨ˜ caguiéˉtu̱ Yሠe fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús, jo̱baꞌ dob caje̱rˊ quɨꞌrˊ fɨˊ caluuˇ e tooˋ é̱e̱ˋ do. Jo̱ lajeeˇ siñꞌˊ quɨꞌrˊ dob catúuiñˊ e laco̱ꞌ nijǿørˉ e fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ do, M Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ gángˉ do fɨˊ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala  Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ gángˉ do dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨr laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ e dseángꞌˉ sɨꞌíˆbaꞌ e nijí̱ꞌˊtu̱ Jesús. ~uJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíˉ i̱ dseaˋ i̱ jaangˋguɨ do i̱ caguiéˉ laꞌuii˜ e fɨˊ tooˋ é̱e̱ˋ do, jo̱baꞌ cangáˉbre jaléꞌˋ e calɨ́ˉ e fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ do, jo̱ dseángꞌˉ jábꞌˉ calɨ́iñˉ. Cjo̱guɨ cangáˉbɨr cajo̱ e dob ró̱o̱ˋ e ꞌmɨꞌˊ e calɨꞌíingˆ ta˜ e quiáꞌˉ cabéꞌˋ mogui˜ dseaˋ do, jo̱ cangárˉ e jaˋ ró̱o̱ˋ caꞌˊ laco̱ꞌ ró̱o̱ˋ e ꞌmɨꞌˊ e cabeangꞌˉ dseaˋ do, jo̱ tɨˊ doguɨjiʉb ró̱o̱ˋ e sɨbéengˋ caꞌˊ laco̱ꞌ ró̱o̱ˋ e jo̱. ykJo̱ jiʉb˜ cøøngˋ lajo̱ caguiéˉ Tʉ́ˆ Simón, jo̱ condséebˊ caꞌírˉ e fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ do mɨ˜ caguiérˉ, jo̱baꞌ cangáˉbre e ꞌmɨꞌˊ e cabeangꞌˉ dseaˋ do cajo̱ e laco̱ꞌ mɨlɨ́ɨbˊ néeˊ; Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, dsifɨbˊ catúuiñˊ jo̱ cajǿørˉ fɨˊ dsíiˊ e tooˋ é̱e̱ˋ do, jo̱ cangárˉ e ꞌmɨꞌˊ e cabeangꞌˉ dseaˋ do e laco̱ꞌ mɨlɨ́ɨbˊ néeˊ, jo̱ lɨfaꞌ jaˋ caꞌírˉ e fɨˊ dsíiˊ tooˋ é̱e̱ˋ do. U#Jo̱ lajɨˋ huáamˉbre ngolíiñˉ cuí̱i̱rˋ, lɨfaꞌ i̱ jaangˋguɨ do jmɨnáˉguɨ cangórˉ laco̱ꞌ Tʉ́ˆ Simón, jo̱baꞌ jéengˊguɨbre caguiérˉ e fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús do. 5Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ jaangˋguɨ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e quié̱e̱ˋ i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala, jo̱baꞌ dsifɨbˊ caꞌuøøiñˋ e cangolíiñˆ lajmɨnáˉ e fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús do. ~Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨlíꞌrˆ e joˋ seengˋ Jesús e fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ do, jo̱baꞌ caquɨmꞌˉtu̱r güɨꞌíiˊ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tʉ́ˆ Simón co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ ꞌneáaiñˋ eáangˊ do. Jo̱baꞌ lalab cajíngꞌˉ i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala do mɨ˜ caguiéiñꞌˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nɨnicaguíimˋ dseaˋ Fíiˋnaaꞌ e fɨˊ lɨ˜ caꞌáiñˉ do, jo̱ jaˋ ne˜naaꞌ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ nɨcangojéeiñˋ. o} YJo̱ laꞌuii˜ jmɨɨ˜ quiáꞌˉ e semaan˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jmɨɨ˜ do, e eeˋbɨ eáangˊ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nijneáˋ, cangóˉ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús; jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ cangárˉ e nɨsɨjé̱bꞌˆ e cu̱u̱˜ e cajlɨ́ɨˉ e fɨˊ ooˉ tooˋ e lɨ˜ caꞌángˉ dseaˋ do. s|_*Jo̱ e fɨˊ dsíiˊ e tooˋ é̱e̱ˋ do cangojéeiñˋ Jesús e niꞌáiñˉ, dsʉco̱ꞌ quiá̱bꞌˉ lɨ˜ nilɨ́ɨˊ e tooˋ é̱e̱ˋ do, jo̱guɨ co̱ꞌ nɨjaquiéemˊ cajo̱ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel.z{m)Jo̱ e fɨˊ lɨ˜ cateáaiñˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, fɨˊ jo̱b nilɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ iáˋ, jo̱ e fɨˊ jo̱ niseaˋ co̱o̱ˋ tooˋ é̱e̱ˋ e ꞌmɨ́ɨˉ lɨ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ caꞌángˉ. Hz (Jo̱ lajo̱b i̱ Séˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ Nicodemo cajgiáamˉbre Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaaiñˋ súuiñˉ dseaˋ do jaléꞌˋ e jmeafɨɨˋ do jo̱ caquɨ́ngꞌˋneiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ téˋ e sɨyáꞌˆ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ do, co̱ꞌ lajo̱b quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ quiáꞌrˉ mɨ˜ niꞌáangˉneiñꞌ. by='Jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Nicodemo cangórˉ cajo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Séˆ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ crúuˆ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱ i̱ Nicodemo do quie̱rˊ jiéꞌˋ jaˋ guiguiˊ kiil˜ e jmeafɨɨˋ jloꞌˆ e sɨcángꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ tú̱ˉ íingꞌ˜ mɨ́ɨˊ, co̱o̱ˋ e siiˋ mirra jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜guɨ e siiˋ áloe. Jo̱ i̱ Nicodemo la, íbˋ i̱ cangóˉ cangosiingˇ có̱o̱ꞌ˜ Jesús co̱o̱ˋ néeꞌ˜ e canʉʉˋ. Dx&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌiéngˉ Jesús ñisʉ̱ꞌˋ, jo̱baꞌ ie˜ jo̱ cangóˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Séˆ i̱ niseengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Arimatea, jo̱ cangórˉ cangomɨ́ɨꞌrˇ dseata˜ Pilato fɨˊ e nidsijgiáaiñˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ jo̱ nidsijéengˋneiñꞌ fɨˊ lɨ˜ niꞌáiñˉ. Jo̱ i̱ Séˆ do nɨlɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ la ñirˊ ꞌñiaꞌˊbre, co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ Israel fɨng song calɨñiñꞌˊ do e nɨlɨ́ɨiñꞌˊ lajo̱. Jo̱ cacuøbˊ dseata˜ Pilato fɨˊ lajo̱, jo̱ cangóbˉ Séˆ e cangojgiáaiñˇ Jesús fɨˊ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cangojéeiñˋ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ caꞌámˉbiñꞌ. 2w]%Jo̱guɨ féꞌˋbɨguɨ cajo̱ lala e fɨˊ ni˜ jiˋ jo̱: “Nimáam˜baaꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨɨng˜ eeˋ caꞌiáˋ dseaˋ quiáꞌˉ.” Mɨ˜ caꞌángˉ Jesús v9$Jo̱ cangojéeˊ jaléꞌˋ e la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ móoˋ teáaiñꞌ˜ jaˋ nijéˋ.” u#Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ e júuˆ la, dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e cangárˉ laco̱ꞌ calɨ́ˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jábꞌˉ júuˆ e féꞌrˋ do e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jábꞌˉ nilíingˋnaꞌ dseángꞌˉ laco̱ꞌ calɨ́ˉ. t'"Jo̱ nañiˊ faꞌ e calɨlíꞌˆ i̱ ꞌléeˉ do e nɨꞌlɨɨm˜ Jesús, dsʉꞌ jaangˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ írˋ caꞌiárˋ ñisʉ̱ꞌˋ fɨˊ dseꞌˋ moꞌuǿøˊ dseaˋ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab catu̱u̱ˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jmɨꞌøøiñˉ. ksO!Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ ꞌléeˉ do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ calɨlíꞌrˆ e nɨꞌlɨɨm˜ dseaˋ do, jo̱baꞌ joˋ e cajmeáiñꞌˋ dseaˋ do faꞌ cajéeˋguɨr tɨɨiñꞌˉ. 2r] Jo̱baꞌ cangɨ́ɨmˋ i̱ ꞌléeˉ do fɨˊ e nidsilíiñˉ e nijérˉ tɨɨˉ i̱ dseaˋ gaangˋ i̱ taang˜ dseꞌˋ crúuˆ do; jo̱guɨ lajo̱b cajméerˋ, cajéeˋbre tɨɨˉ i̱ dseaˋ laꞌuii˜ i̱ táangˋ dseꞌˋ crúuˆ cáangˋ Jesús do; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajo̱b cajméerˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ jaangˋguɨ do i̱ táangˋ dseꞌˋ crúuˆ cajo̱ caꞌˊ dseꞌˋ crúuˆ lɨ˜ táangˋ Jesús. oqWJo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e cajúngˉ Jesús do, lɨ́ɨˊ e guatɨꞌlóˉ jmɨɨ˜ Pascua quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ co̱ꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ íˋ faꞌ e seáangˉ ꞌlɨɨ˜ quiáꞌrˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ lajeeˇ e jmɨɨ˜ jo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ jmɨɨ˜ e laniimˉ quiáꞌrˉ ie˜ jo̱, jo̱baꞌ camɨꞌˊ dseaˋ Israel fɨˊ i̱ dseata˜ Pilato do e nicuǿiñꞌˉ do fɨˊ e nijérˉ tɨɨˉ i̱ dseaˋ taang˜ dseꞌˋ crúuˆ do e laco̱ꞌ nijúuiñꞌˉ do jmɨnáˉguɨ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nijgiáaiñꞌˋ do e fɨˊ lɨ˜ taaiñꞌ˜ do. p Jo̱ cayʉ̱bꞌˊ Jesús e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ ji̱ꞌˋ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ: —Nab nɨcatóꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ cagáˉa. Jo̱ co̱ꞌ catóꞌˊ e caféꞌrˋ e júuˆ jo̱, jo̱ cajgiéerˉ moguir˜ jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajúmˉbre jóng. Mɨ˜ caꞌiáˋ jaangˋ ꞌléeˉ ñisʉ̱ꞌˋ fɨˊ moꞌuǿøˊ Jesús joMJo̱ ie˜ jo̱ nisiꞌˊ co̱o̱ˋ dsʉʉˉ e røøngˋ a˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e nɨji̱ꞌˋ, jo̱baꞌ cayé̱ꞌˋ dseaˋ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jooˋ, jo̱ casɨguírˋ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ sɨɨˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b caꞌúuiñˋ fɨˊ moꞌooˉ Jesús. NnJo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱, jo̱ co̱ꞌ nɨñibˊ Jesús e nɨcatóbꞌˊ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e laco̱ꞌ nilɨti˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ lala: —Dsíngꞌˉ jmɨjmɨɨnˉ. myJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jíñꞌˉ e jo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ iiñ˜ eáangˊ do lala: —Nab singꞌˊ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ niquíiꞌˆ. Jo̱baꞌ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, i̱ dseaˋ i̱ iiñ˜ eáangˊ do caꞌímꞌˋbre niquiáꞌˆ dseaˋ do e lɨ́ɨiñꞌˊ do laco̱ꞌ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajúngˉ Jesús lJo̱ lajeeˇ jo̱b cangángˉ Jesús niquiáꞌrˆ, jo̱ cáangˋ i̱ niquiáꞌrˆ do singꞌˊ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ eáangˊ ꞌneáaiñˋ, jo̱ lajeeˇ jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ niquiáꞌrˆ do e éeiñˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ iiñ˜ eáangˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Janúꞌˋ, dseamɨ́ˋ, nab singꞌˊ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ jó̱o̱ꞌˋ do. LkJo̱ lajeeˇ e táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, dob teáangˉ quiúungˉ dseamɨ́ˋ e tɨɨˉ laco̱ꞌ siꞌˊ e crúuˆ do; jo̱ jaaiñꞌˋ do lɨ́ɨngˊ niquiáꞌˆ Jesús, jo̱guɨ jaangˋguɨ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ niquiáꞌrˆ, jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Yሠi̱ lɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Cleofas, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala. gjGJo̱ lajeeˇ jo̱ i̱ ꞌléeˉ do canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ lala: —Jaˋ guiing˜ nisiingˉnaaꞌ e ꞌmɨꞌˊ na, jo̱ macóˆooꞌ ne˜duuꞌ i̱˜ nilíꞌˋ nicó̱o̱ˋ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e nab calɨti˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Cajméebˋ dseaˋ guiéeˆ jaléꞌˋ sɨ̱́ꞌˋɨ̱, jo̱guɨ cacóorˋ quiáꞌˉ i̱˜ nilɨ́ꞌˆ e sɨ̱́ꞌˋɨ̱ e contøøngˉ do.” Jo̱ lajo̱b dseángꞌˉ cajméeˋ i̱ ꞌléeˉ do có̱o̱ꞌ˜ sɨ̱ꞌˆ Jesús. $iAJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e cateáangˉ i̱ ꞌléeˉ do Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ casɨtɨ́ɨiñˊ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do jo̱ cajméerˋ guiéeˆ lajeeˇ quiúuiñˉ laꞌóꞌˋ lɨ́ɨiñˊ ꞌléeˉ, jmacó̱ˋ e ꞌmɨꞌˊ do quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. Jo̱ dsʉꞌ e sɨ̱ꞌˆ Jesús e co̱o̱ˋguɨ do, ꞌmɨꞌˊ contøømˉ lɨ́ɨˊ jo̱ jaˋ sɨꞌmiˊ cajo̱. yhkJo̱ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Pilato e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e nɨcaquiʉ́ꞌˉʉ ta˜ e nɨcató̱ˉ na, dseángꞌˉ lanab nijé̱ˉ. g Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangáˉ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e to̱o̱˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ crúuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ Pilato do jo̱ cajíñꞌˉ: —Guiʉ́ˉguɨ jaˋ nitó̱ˉ e júuˆ na, jo̱ güɨtó̱ˉ lala: “Lab i̱ jmɨgóoˋ e lɨ́ɨiñˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel.” @fyJo̱ e jo̱ cató̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ íingꞌ˜ jmíiˊ, jmíiˊ latín có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo jo̱guɨ jmíiˊ griego. Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel caꞌɨ́rˋ e júuˆ jo̱ ie˜ jo̱, co̱ꞌ e fɨˊ lɨ˜ catángˉ Jesús do jaˋ huí̱i̱ˉ eáangˊ laco̱ꞌ la néeˊ fɨɨˋ Jerusalén. jeMJo̱ ie˜ jo̱ i̱ dseata˜ Pilato do caquiʉꞌrˊ ta˜ e nitó̱ˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ gui˜ crúuˆ quiáꞌˉ Jesús e júuˆ la: “Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel.” ow}{zvtHrzpnih ffe"ba`_]\[XVTSRQPOVNoMML"KNJJHHFFGCcBPAd@G?=q<;:99177866 64p32]1*0//-,,W++**!)( '&&/%q%f#""0!"M{P?*U" t U `Oyw& Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, dsʉco̱ꞌ juguiʉ́bˉ quie̱e̱ˆ quíiˆnaꞌ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ uíiꞌ˜ e júuˆ jo̱. 3%_ Jo̱ lajeeˇ neáaiñˊ e canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱, co̱o̱ˋ cajnémˉ jaangˋ ángel i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ neáaiñˊ, jo̱ dsíngꞌˉ jloꞌˆ cajneáˉ e güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ do, jo̱ dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ. ?$wJo̱ mɨ˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ nicaje̱ˊ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ quiáꞌˉ fɨˊ lɨ́ꞌˉ caluuˇ fɨɨˋ Belén. R#Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ Belén, jo̱b catɨ́ˋ íꞌˋ e nilɨseengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ Yáˆ, dsʉꞌ jaˋ lɨ˜ calɨ́ꞌrˉ lɨ˜ nijé̱rˉ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ e fɨˊ fɨɨˋ do ie˜ jo̱. Jo̱ lɨ˜ güɨɨngˋ jaléngꞌˋ cuea˜ güɨtábˆ caje̱rˊ, jo̱ jo̱b calɨséngˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do. Jo̱ íbˋ laꞌuii˜ jó̱o̱ˊ Yሠi̱ calɨséngˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨiñꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ, jo̱ catɨráaiñˋ dsíiˊ co̱o̱ˋ niꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ gøꞌˊ jóꞌˋ, dsʉco̱ꞌ jaˋ lɨ˜ seaˋ lɨ˜ guiʉ́ˉ faꞌ niquiérˋ. Mɨ˜ cajnéngˉ ángeles fɨˊ lɨ˜ taang˜ dseaˋ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ "6!eJo̱ mɨ˜ cangángꞌˉ Séˆ fɨˊ góorˋ, téeˋbre Yáˆ, co̱ꞌ nɨnéeˊ júuˆ quiáꞌrˉ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱guɨ yʉ̱ʉ̱bˋ nɨquiéeiñꞌˋ do cajo̱. $ AJo̱ mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ lajo̱, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ Séˆ do fɨˊ lɨ˜ guiiñˇ fɨˊ fɨɨˋ Nazaret lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ cangáiñꞌˉ fɨˊ góorˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Belén fɨˊ lɨ˜ calɨséngˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Davíꞌˆ do, jaangˋ dseaˋ sɨju̱ˇ Séˆ i̱ calɨséngˋ malɨꞌˋguɨ eáangˊ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ taang˜ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ ꞌnéˉ nidsilíiñˋ fɨˊ góoˋbre, jo̱ fɨˊ jo̱b nilɨꞌíiñˆ. U %Jo̱ ie˜ jo̱ seengˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Augusto i̱ quiʉꞌˊ ta˜ ie˜ jo̱, jo̱ seengˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Cirenio i̱ guiing˜ lɨ́ɨngˊ ta˜ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria. Jo̱ ie˜ jo̱ caquiʉꞌˊ i̱ Augusto do ta˜ e nilɨꞌíingˆ jaléngꞌˋ dseaˋ. 6 gPJo̱ cuaamˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌrˉ do laco̱ꞌ ngóoˊ jmɨɨ˜. Jo̱ lajeeˇ cuaaiñˋ, eáangˊ ngóoˊ lɨcuíiñˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ eáangˊ ngóoˊ lɨguiúiñˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ ꞌléꞌˋ cacuáiñˉ, jo̱ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ jee˜ móꞌˋ, jo̱ jo̱b cateáaiñˋ cartɨˊ mɨ˜ caguiéˉ jmɨɨ˜ e nilɨcuíiˋ dseaˋ Israel quiáꞌrˉ.H  Ojo̱ e jo̱baꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ lafaꞌ sɨjúungˉ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ.Jo̱ Fidiéeˇ niꞌéꞌrˆ jneaa˜aaꞌ fɨˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na caféꞌˋ Zacarías ie˜ jo̱. 8 kNJo̱ Fidiéeˇ nijmérˉ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ dsíngꞌˉ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ eáamˊ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jneaa˜aaꞌ cajo̱.Jo̱baꞌ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e lafaꞌ nijneáˋ co̱o̱ˋ jɨˋ e jloꞌˆ niingˉ ꞌgøngꞌˊ fɨˊ lɨ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ lana,  MJo̱ nijméeꞌ˜ dseaˋ júuˆ jial nileángˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌrˉ.  !LJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e jo̱, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ Zacarías i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do:Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, yʉ̱ʉ̱ˋ quíˉiiꞌ, nilɨsiiꞌˋ dseaˋ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ i̱ niféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ;
co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ niguiéenꞌ˜ dseaˋ guiʉ́ˉ, co̱ꞌ lana nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ nijáaˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. ] 5KJo̱guɨ lata˜ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, nɨse̱e̱ˉnaaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ dseaˋ i̱ éeˋ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. N Je nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jneaa˜aaꞌ,
jo̱baꞌ jneaa˜aaꞌ nijmóˆnaaꞌ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ,
jo̱ joˋ e ꞌgǿngꞌˋnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quíˉiiꞌ do jóng. R IJo̱ e lab júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ i̱ Abraham do ie˜ jo̱:  ;Hjo̱guɨ nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbre jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˆnaaꞌ,
co̱ꞌ jaˋ niꞌíingˉ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajmɨrǿrˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˆiiꞌ Abraham lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋguɨ eáangˊ. 5 eFCo̱ꞌ lajo̱b júuˆ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nɨcaféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨꞌˋguɨ eáangˊ
e nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jneaa˜aaꞌ
jo̱guɨ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ guíingˉ quíˉnaaꞌ cajo̱,  G EJo̱ caguíñꞌˋ lajeeˇ lajaléngꞌˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ i̱ jmóoˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ do jaangˋ i̱ ꞌgøngꞌˊguɨ eáangˊ e quiáꞌˉ nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ.  DGüɨjmifémꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ quiáꞌˉ dseaˋ Israel,
dsʉco̱ꞌ nɨcajárˉ jee˜ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ,
jo̱ nɨcaleáamˋbre jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ. o YCJo̱ mɨ˜ canaˊ ooˉ luuˇ Zacarías, dsifɨˊ lajo̱b caꞌíñꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ e cangɨ́ɨiñˋ cacuøˊ Fidiéeˇ ladsifɨˊ lado jo̱ cajíñꞌˉ:  7BJo̱ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ calɨñiˊ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do cajmɨngɨꞌˊ rúiñꞌˋ: —¿E˜ sɨꞌíingˆ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ la mɨ˜ nicuáiñˋ? Dsʉco̱ꞌ eáamˊ li˜ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ. Jaléꞌˋ e caꞌøˊ Zacarías quiáꞌˉ Fidiéeˇ  AJo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ guiing˜ Zacarías eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do, jo̱ lajo̱bɨ lacaangˋ jee˜ móꞌˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea eáamˊ calɨseáˋ e júuˆ jo̱. c  A@Jo̱ dsifɨˊ ladob canaˊ ooˉ luuˇ Zacarías jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ.   ?Jo̱ Zacarías camɨrˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ nijméꞌrˉ jial iiñ˜ e nilɨsiiˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do, jo̱baꞌ cajmeꞌrˊ e Juam nilɨsiiñꞌˋ do. Jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e calɨsíˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do Juan. 7  i>Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do Zacarías e jmóorˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ: —Jo̱ ¿jial nilɨsiiˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ la, fóꞌˋ ꞌnʉˋ? N  =Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do casɨ́ꞌrˉ Elisabet: —Jo̱ ¿jialɨꞌˊ nilɨsiirˋ lajo̱? Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quíiꞌˉ jaˋ siirˋ lajo̱.   Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cadsímˉ jmɨɨ˜ e nilɨseengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ Elisabet, jo̱ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉbˆ calɨséngˋ quiáꞌrˉ. Y -8Jo̱ caje̱bˊ Yሠgaangˋ sɨꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Elisabet do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ cangángꞌˉtu̱r fɨˊ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ calɨséngˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ $ C6Jo̱guɨ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel i̱ caguíñꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ i̱ nilíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ caséerˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˆiiꞌ i̱ siiˋ Abraham e nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jneaa˜aaꞌ lata˜. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na cajíngꞌˉ Yሠie˜ jo̱.  7: o5Jo̱guɨ juguiʉ́bˉ cacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ seaˋ quiáꞌˉ,
jo̱guɨ cajmɨlɨ́ɨmˉbre guooˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ. 7 i4Jo̱guɨ cajgiáamˉbre uǿˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜ ñíiˊ,
jo̱guɨ yʉ́bꞌˆ caseáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨcǿøngꞌˇ yaang˜. , S3Jo̱ íˋbre tɨɨiñˋ jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ,
jo̱guɨ cajméerˋ e cajgiéemˉ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ i̱ jmɨcǿøngꞌˇ yaang˜. o~ Y2Jo̱guɨ contøømˉ nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijmɨꞌgóˋ írˋ. w} i1Co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ ꞌgøiñꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱,
co̱ꞌ íˋbre dseaˋ güeaiñꞌˆ fɨˊ latøøngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. | '0Dsʉꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ, jo̱ sɨꞌímꞌˋ Fidiéeˇ jnea˜, jo̱ latɨˊ lana jo̱ cartɨˊ ró̱o̱ˋ jmɨgüíˋ niféꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ juguiʉ́ˉ uii˜ quiéˉe. { /jo̱guɨ dsíngꞌˉ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌr˜ cajo̱, co̱ꞌ íˋbre dseaˋ caleáaiñˋ jnea˜ jee˜ dseeˉ quiéˉe. [z 1.Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Yáˆ:Dsíngꞌˉ jmifénꞌˊ jnea˜ Fidiéeˇ, y 9-Jo̱baꞌ eáamˊ juguiʉ́ˉ quíiꞌˉ, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ e nilɨti˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cacuøꞌrˊ ꞌnʉˋ. !x =,Co̱ꞌ mɨ˜ canúˉu e cateꞌˊ jnea˜, dsifɨˊ ladob cajǿngꞌˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiéˉe lɨ˜ iuuiñˉ fɨˊ dsíiˊ túꞌˋu e iáangˋ dsíirˊ. Dw +¿I̱˜ jnea˜ e nɨjaꞌeeˇ niquiáꞌˆ Fíiˋi jnea˜? #v A*Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ Elisabet do casɨ́ꞌrˉ Yሠe ngocángˋ dsíirˊ jo̱ cajíñꞌˉ: —ꞌNʉˋbingꞌ i̱ nɨcajmigüeangꞌˆ Fidiéeˇ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ nɨcajmigüeaiñꞌˆ yʉ̱ʉ̱ˋ quíiꞌˉ cajo̱. iu M'Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱, cangóˉ Yሠfɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea e cangoꞌeerˇ i̱ nɨ́ɨrˆ Elisabet i̱ có̱o̱ꞌ˜ Zacarías do. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, jo̱ cangoféeiñꞌˇ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ catǿˉ Yሠcatǿꞌrˉ Elisabet, dsifɨˊ ladob cajǿngꞌˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ i̱ iuungˉ dsíiˊ tuꞌˊ Elisabet, jo̱guɨ dsifɨˊ ladob caꞌíngꞌˋ Elisabet Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. t )(s K&Jo̱baꞌ cañíiˋ Yáˆ: —I̱ quiáꞌˉ Fidiéebˇ jnea˜. Güɨjméebˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ laco̱ꞌ nɨcaféeꞌ˜ na. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ sɨ́ɨiñˋ lado, jo̱ cangámꞌˉtu̱ i̱ ángel do fɨˊ lɨ˜ cajárˉ. Mɨ˜ cangóˉ Yሠe cangoꞌeerˇ Elisabet 9r o%co̱ꞌ jalébꞌˋ tɨɨngˋ Fidiéeˇ jmérˉ. /q Y$Jo̱guɨ i̱ nɨɨꞌˋ i̱ siiˋ Elisabet, jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨyúngꞌˊ eáangˊ, jñúungˉ sɨꞌˋ nɨngóoˊ e quiéeiñˋ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do i̱ nɨcaꞌéengˋ dseaˋ eáangˊ e jaˋ jiuung˜ nicǿøiñˉ, yʉ̱ʉ̱bˋ nɨquiéeiñˋ lana, p {#Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ ángel Gabriel do: —Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ e niquɨnꞌˉ lafaꞌ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ lajeeˇ jo̱baꞌ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nigüɨquiéenꞌˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ güeangꞌˆ i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ do. o "Jo̱baꞌ cajmɨngɨꞌˊ Yሠi̱ ángel do: —¿Jial cuǿøngˋ nilíˋ lajo̱? Jaˋguɨ có̱o̱ꞌ˜o̱ dseañʉꞌˋ. n  Jo̱ mɨ˜ nicuáiñˋ, nijméˉ Fidiéeˇ e nilíiñˉ jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ laco̱ꞌ calɨ́ngˉ i̱ sɨju̱rˇ Davíꞌˆ do. Jo̱guɨ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quíiꞌˉ latab˜ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱guɨ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ cajo̱ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ nilɨsiirˋ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. m ! l jo̱guɨ lana nigüɨquiéenꞌˋ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ, jo̱ mɨ˜ nilɨseeiñˋ, nitó̱ˆnaꞌ e nilɨsiirˋ Jesús. k /Jo̱ cajíngꞌˉtu̱ i̱ ángel do: —Jaˋ fǿønꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ iáamˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, :j oJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do júuˆ quiáꞌˉ i̱ ángel do, dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e˜ uiing˜ e cajíngꞌˉ dseaˋ do lado. 7i iJo̱ mɨ˜ caguiéˉ i̱ ángel do fɨˊ quiáꞌˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Juguiʉ́ˉ oˊ quíiꞌˉ, sɨmɨ́ˆ, co̱ꞌ ꞌnʉˋbingꞌ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ Fidiéebˇ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. @h {Jo̱ casíiñˋ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ sɨmɨ́ˆ i̱ siiˋ Yሠi̱ nɨnéeˊ júuˆ quiáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ sɨmingꞌˋ sɨju̱ˇ Davíꞌˆ i̱ siiˋ Séˆ. Rg Jo̱ mɨ˜ cadsíngˉ jñúungˉ sɨꞌˋ lajo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ casíingˋ Fidiéeˇ i̱ ángel Gabriel do fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Nazaret e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. ^f 7“Guiꞌmáamꞌˇ Fidiéeˇ quiáꞌˉ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e laco̱ꞌ joˋ niféꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quiéˉe.” Mɨ˜ cajméeˋ i̱ ángel do júuˆ e nilɨseengˋ Dseaˋ Jmáangˉ fe GJo̱ mɨ˜ calɨcǿngˋguɨ lajo̱, yʉ̱ʉ̱bˋ cacǿngˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajeeˇ ꞌñíingˉ sɨꞌˋ joˋ cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ dseamɨ́ˋ do sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱ ɨˊ dsíirˊ: Vd 'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e cadsíngˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmɨɨ˜ e catɨ́ɨngˉ Zacarías e iuuiñˉ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do, jo̱ cangámꞌˉbre fɨˊ quiáꞌrˉ. c Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Zacarías fɨˊ jo̱, joˋ líˋ féꞌrˋ. Jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b calɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ caluuˇ do e lɨɨm˜baꞌ e cangáiñꞌˉ do e fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ do. Jo̱ dsifɨˊ ladob canaangˋ Zacarías e jmóorˋ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ quiáꞌˉ jial e cangárˉ do, jo̱ cangoca̱ˊbɨ e lɨ́ɨiñˊ lado. ?b yJo̱ lajeeˇ sɨ́ɨngˋ Zacarías có̱o̱ꞌ˜ i̱ ángel do, jo̱ caluuˇ guáꞌˉ fébꞌˋ teáangˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ írˋ do. Jo̱ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do nɨnaangˋ ɨˊ dsíirˊ jialɨꞌˊ calɨꞌɨɨng˜ Zacarías eáangˊ fɨˊ lɨ˜ cangórˉ fɨˊ nifeꞌˋ do. a -Jo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ jáꞌˉ calɨ́nꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ latɨˊ lana nijá̱ꞌˆ e joˋ líˋ foꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ cartɨˊ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨfáꞌˉa na, jo̱ jo̱guɨb nifoꞌˆtu̱ꞌ jóng. h` KJo̱ cañíiˋ i̱ ángel do: —Jneab˜ i̱ ángel Gabriel, jo̱ jmóoˋo jaléꞌˋ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱ íbˋ dseaˋ casíiñˋ jnea˜ e cagajméeꞌ˜e ꞌnʉˋ jaléꞌˋ e juguiʉ́ˉ e nɨfáꞌˉa na. _ Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e féꞌˋ i̱ ángel do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ cajmɨngɨꞌˊ Zacarías i̱ ángel do: —¿Jial nilɨta˜ dsiˋ jnea˜ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ nɨdseáamˉbaaꞌ eáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiéˉe? `^ ;Jo̱ i̱ Juan do niꞌíñꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laco̱ꞌ caꞌíngꞌˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨꞌgøngꞌˊ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Líiˆ, jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱baꞌ i̱ Juan na niguiárˉ júuˆ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e nijáaˊ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ røøbˋ nisɨ́ngˆtu̱ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ sejmiirˋ, jo̱guɨ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ joˋ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ mɨ˜ ninúrˉ jaléꞌˋ júuˆ e niguiáˉ i̱ dseaˋ íˋ. Jo̱ lajo̱baꞌ nijmérˉ e niguiéngˉ guiʉ́ˉ yaang˜ dseaˋ e nijmicuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ. q] ]Jo̱guɨ nijmérˉ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. U\ %co̱ꞌ mɨ˜ nicuáiñˋ, dsíngꞌˉ nilɨféiñꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ jaˋ méeˊ niꞌɨ̱́ꞌrˋ carta˜ niteáiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨseeiñˋ, niꞌíñꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nijmérˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. +[ QJo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ jo̱guɨ dsíngꞌˉ nilɨꞌiáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨseengˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ quíiˉnaꞌ do cajo̱, ?Z y Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ Zacarías: —Jaˋ fǿønꞌ˜, Zacarías, co̱ꞌ nɨcanúubˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcamɨ́ɨꞌ˜naꞌr do, jo̱ lana dseamɨ́ˋ quíiꞌˉ nidsiquieeiñ˜ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ i̱ nitó̱ꞌˆ e nilɨsiiˋ Juan mɨ˜ nilɨseeiñˋ. {Y q Jo̱ mɨ˜ cangángˉ Zacarías i̱ ángel do, dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñirˊ e˜ nijmérˉ. FX  Jo̱ lajeeˇ iuungˉ Zacarías fɨˊ nifeꞌˋ do, jo̱ co̱o̱ˋ cajnémˉ jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ e nifeꞌˋ e lɨ˜ iuuiñˉ jɨ̱rˊ e sʉ̱ˋ do. PW  Jo̱ ꞌñiabꞌˊ Zacarías caꞌírˉ tɨˊ nifeꞌˋ ie˜ jo̱ e quie̱rˊ e sʉ̱ˋ do. Jo̱ lajeeˇ cooˋ e sʉ̱ˋ do, lajalémꞌˋ dseaˋ teáaiñˉ fɨˊ caluuˇ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. xV kJo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ e lɨ˜ quíingꞌˇ Zacarías do e nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ nitɨ́ɨngˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ jmidseaˋ e guíngꞌˋ yaaiñ˜ i̱˜ i̱ nitɨ́ngˉ e nijɨ̱́rˉ sʉ̱ˋ fɨˊ nifeꞌˋ, jo̱ Zacaríasbingꞌ catɨ́ɨngˉ ie˜ jo̱. U  =T uJo̱ dsʉꞌ jaˋ i̱ jó̱o̱rˊ seengˋ, co̱ꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do jaˋ cuǿøngˋ nidsiquieeiñ˜ yʉ̱ʉ̱ˋ, jo̱guɨ dsímꞌˉ nɨdseáaiñˉ lajɨˋ huáaiñˉ do cajo̱. cS AJo̱ lajɨˋ huáamˉbre nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ eáamˊ guiúiñˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do cajo̱ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ cuǿøngˋ cuǿꞌˉreiñꞌ do dseeˉ. dR CJo̱ lajeeˇ lɨ́ɨngˊ Herodes dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Judea, jo̱ seengˋ jaangˋ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Zacarías, i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ jaangˋ jmidseaˋ i̱ siiˋ Abías. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ i̱ Zacarías do siirˋ Elisabet, sɨju̱ˇ jaangˋ jmidseaˋ i̱ calɨsíˋ Aarón. KQ jo̱ lajo̱baꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˉ nilɨñíꞌˆ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcaꞌeꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ. Jaangˋ ángel cajméerˋ júuˆ e nilɨseengˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ P {Jo̱ nɨcaꞌnóbꞌˋ jnea˜ cajo̱, jo̱ nɨcalɨdseáamˊ dsiiˉ jaléꞌˋ e jáꞌˉ e calɨ́ˉ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ jo̱ latɨˊ lana, jo̱baꞌ nijméeꞌ˜e ꞌnʉˋ júuˆ jial calɨ́ˉ lamɨ˜ cateáangˋ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, kO Qjo̱ cajmeꞌrˊ laco̱ꞌ júuˆ e cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangáˉ jial calɨ́ˉ lamɨ˜ cagüéngˉ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ i̱ dseaˋ íbˋ i̱ caꞌeˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús cajo̱. N Teófilo, nɨñíbˆ ꞌnʉˋ e fɨ́ɨmˊ dseaˋ cajmeꞌrˊ fɨˊ ni˜ jiˋ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ jee˜ jneaa˜aaꞌ, BM Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ catɨ́ɨngˉ nijmiféngꞌˊ dseaˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊ Fíiˋnaaꞌ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ laꞌúngˉ, jo̱guɨ dseaˋ íbˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ óorˋ ta˜ e quiʉꞌrˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ lajo̱b jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ lajo̱b jmóorˋ lana jo̱guɨ tɨˊ lɨ˜ dséˆguɨ cajo̱ lɨ́ꞌˆ dseángꞌˉ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Judas.%L EJo̱ dsʉꞌ jaamˋ Fidiéeˇ i̱ seengˋ, jo̱guɨ íbˋ i̱ nɨcaleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ íbˋ i̱ jmóoˋ íˆ jneaa˜aaꞌ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijiʉ́ꞌˋnaaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ, co̱ꞌ eáamˊ ꞌgøiñꞌˊ, jo̱ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ niguiéiñꞌˊ jneaa˜aaꞌ fɨˊ quinirˇ e jaˋ sɨꞌlɨngꞌˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ. Jo̱baꞌ eáangˊ iáangˋ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ jloꞌˆ niiñˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. \K 3Jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ e laco̱ꞌ nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ lɨ˜ cóoˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Jo̱guɨ jmeeˉnaꞌ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ cajo̱, jo̱ dsʉꞌ ꞌnéˉ ñiim˜ óoˊnaꞌ jie˜ mɨˊ síngꞌˋ yaang˜naꞌ fɨˊ gaˋ lɨ˜ teáangˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do, jo̱guɨ jie˜ mɨˊ jméeˆnaꞌ e jmeáangꞌ˜naꞌ ta˜ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ, co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ jaléꞌˋ e jo̱ ꞌlɨꞌˆ uíiꞌ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ e jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ 4J cJo̱guɨ jmeeˉnaꞌ úungˋ e laco̱ꞌ ningángꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋguɨ mɨˊ ngángꞌˋ røøˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. AI }Jo̱guɨ contøøngˉ jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ jial tíiˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ jeengˇnaꞌ e nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ e niñíingˋnaꞌ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜ uíiꞌ˜ e fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jneaa˜aaꞌ. >H wJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ iin˜n eáangˊ, e cuǿøꞌ˜guɨ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ e laco̱ꞌ nidsicuángˋguɨꞌ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ güeangꞌˆ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱guɨ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. G  Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíbˋ jmóoˋ ta˜ ꞌnaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ caniingˉ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táamˋbre, jo̱guɨ jaˋ seengˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜ cajo̱. 'F Iie˜ mɨ˜ casɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lala: “Mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ nigüeámꞌˋ dseaˋ i̱ nijmineꞌˆ jaléꞌˋ e güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lɨ́ꞌˆ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaam˜bre.” E Jo̱ dsʉꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e nɨcaféꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨ́ɨngˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ calɨsíˋ Enoc i̱ calɨséngˋ ie˜ malɨɨ˜ do mɨ˜ catɨ́ˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajmeáangˋ Fidiéeˇ i̱ Adán do, jo̱ i̱ Enoc do caféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e éeiñˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do mɨ˜ cajíngꞌˉ lala: “Nɨcamámˉbaa Fíiˋnaaꞌ e nɨjáarˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌleáangˉ ángeles quiáꞌrˉ ;A q Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨˊ ja̱ˊ e ró̱o̱ˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ mɨ˜ íiˊ guíˋ teáˋ, co̱ꞌ jnéengˉ jǿøˉbaaꞌ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóorˋ. Jo̱guɨ lɨ́ɨiñˊ cajo̱ lafaꞌ nʉ́ʉˊ i̱ nɨcaꞌíngˉ lají̱i̱ꞌ˜ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ, jo̱guɨ lana nɨteáaiñꞌ˜ fɨˊ e nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. N@  Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do jmɨꞌlɨꞌˆbre fɨˊ lɨ˜ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ lɨ˜ seángꞌˊ rúngꞌˋnaꞌ e cǿꞌˋnaꞌ íˆnaꞌ co̱lɨɨng˜. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ tɨˊ dsíirˊ e teáaiñꞌ˜ ta˜ jmiꞌiáangˋ dsíiˊ e ɨ̱́ꞌˋ gøꞌrˊ, jo̱guɨ jaˋ eeˋ jmɨꞌgórˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ lajeeˇ e jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmɨɨ˜ do. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ i̱ níˋ joꞌseꞌˋ i̱ eáangˊguɨ jmóoˋ íˆ ꞌñiaꞌˊ e lafaꞌ nijmérˉ íˆ joꞌseꞌˋ quiáꞌrˉ; jo̱guɨ lɨ́ɨiñˊ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ jníiˊ e dsiguíingˉ có̱o̱ꞌ˜ guíˋ lajo̱, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ tu̱u̱ˋ jmɨ́ɨˊ; o̱si lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ cuøˊ ofɨɨˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ ji̱i̱ˋ quiáꞌˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊguɨ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ lana lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e nɨcagüɨtǿøꞌ˜ catɨ́ˉ jmóˆ quiáꞌˉ, jo̱ nɨnéeˊ guiʉ́ˉ e nidsitóoꞌ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. l? S Jo̱ e ngɨ˜ fɨ́ɨˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do, co̱ꞌ nɨcasíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ gaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Caín ie˜ malɨꞌˋ do, jo̱guɨ laco̱ꞌ cajméeˋ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Balaam i̱ cajméeˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e jaˋ dseengˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨ́ꞌrˉ cuuˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do nidsingɨ́ɨiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cangongɨ́ɨngˉ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨsíˋ Coré ie˜ malɨꞌˋ do, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ cajméerˋ nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. j> O Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨgóoˋ do lɨ́ꞌˆ jmineꞌrˆ lají̱i̱ꞌ˜ e jaˋ ñiˊbre; jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e ñirˊ lɨ́ꞌˆ féꞌrˋ jial lɨ́ɨiñˊ yaam˜bre lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ íˋ jaˋ ɨˊ dsíiˊreꞌ; jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b nɨdsijéengˋ yaaiñ˜ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. J=  Jo̱guɨ i̱ fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ siiˋ Yéˆ do, doñiˊ faꞌ eáangˊ ꞌgøiñꞌˊ jo̱guɨ seaˋ bíˋ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajméerˋ faꞌ cabíiñˉ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ catíñꞌˋ ngúuˊ táangˋ Moi˜, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ labaꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: “¡Fíiˋi Fidiéeˇ dseaˋ niꞌgaiñˋ quíiꞌˉ!” E< Jo̱ lɨ́ꞌˆ la lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na, lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ jaléꞌˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨgóoˋ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ tɨˊ dsíirˊ féꞌrˋ jaléꞌˋ e nirˊ lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ jaléꞌˋ e féꞌrˋ do; jo̱guɨ jmɨꞌlɨngꞌˆ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e tɨˊ dsíirˊ jmóorˋ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ gabˋ féꞌrˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ. q; ]Jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ calɨnʉ́ʉꞌ˜ i̱ ángeles na, lajo̱b cajo̱ cajméeˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Sodoma có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Gomorra có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e néeˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cajméerˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ cajméeˋbre cajo̱ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱baꞌ cacá̱rˉ iihuɨ́ɨˊ e cacáaiñˉ fɨˊ ni˜ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Jo̱ e jo̱ cajméeˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nilɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ cøøngˋguɨ quiáꞌˉ jial laniingˉ ꞌnéˉ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ Fidiéeˇ. i: MJo̱ lajo̱b calɨ́ˉ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ jaˋ caguáˋ faꞌ cajméerˋ ta˜ quiáꞌrˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ catɨ́ɨiñˉ, jo̱ dsʉꞌ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿbꞌˋ caseáangˊ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ íˋ, jo̱guɨ fɨˊ jo̱b nijé̱rˉ e ꞌñúuiñꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e dseeˉ e caꞌéerˋ do. 9 /Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jial calɨ́ˉ malɨɨ˜, jo̱ dsʉꞌ lana iin˜n nijmiguiénꞌˊn óoˊnaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ e doñiˊ faꞌ caleáamˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e fɨˊ Egipto do, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ i̱ jaˋ calɨnʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ caꞌíimˉbreiñꞌ do conguiaˊ. k8 QCo̱ꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ nɨcaquɨiñꞌˆ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ lɨ˜ féꞌˋ e nɨsɨꞌíingˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ e nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ eáamˊ éerˋ gaˋ, co̱ꞌ jmɨꞌóoꞌr˜ jial tíiˊ guiúngˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ jmóorˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ꞌlɨꞌˆ lɨ́ˋ dsíirˊ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ jmɨꞌgórˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íbˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉ jneaa˜aaꞌ. i5~j}C|_zyy2xx,vu'ssq onmolkk}jiiAg=f7cbt`i_{^]\\[Z X:WV4U,TS]RuONcL\JIHFDCBA?>~;y:6543Y2 0..-%,+S*_)|('&%$##" cDIw9C8T I =/Qd^5¿Jሠtó̱o̱ˋ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e calɨ́ˉ malɨꞌˋguɨ eáangˊ mɨ˜ cajáˉ Líiˆ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? Co̱ꞌ ie˜ jo̱ jaˋ catu̱u̱ˋ jmɨ́ɨˊ fɨˊ Israel lajeeˇ ꞌnɨˊ jiingˋ dsíˋ caꞌnáꞌˆ, jo̱guɨ dsíngꞌˉ cajáˉ ooˉ cajo̱. iKJo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jo̱ jnea˜ jmɨtaaˉ óoˊnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ íngꞌˋ dseaˋ góorˋ írˋ. } sJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ngámˉ nisɨ́ꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ júuˆ ró̱o̱ˋ: “Tɨmɨ́ɨˊ, jmeeˉ mɨ́ɨˊ quíiꞌˉ uøꞌˊ”; o̱si nifoꞌˆbɨꞌ é: “¿Jialɨꞌˊ jaˋ jméeꞌˆ fɨˊ góoꞌˉ la lajaléꞌˋ e nɨcajmeeꞌˉ fɨˊ Capernaum?” Y +Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ e guáꞌˉ do dsíngꞌˉ dsigáˋ dsíirˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱guɨ jmangꞌˉ juguiʉ́bˉ féꞌrˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜: —¿Su o̱ꞌ i̱ nabɨ jó̱o̱ˊ Séˆ i̱ guiing˜ fɨˊ fɨɨˋ la? J  Jo̱baꞌ canaangˋ Jesús sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E jmɨɨ˜ na nɨcalɨti˜ jaléꞌˋ e nɨcanʉ́ʉˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e tó̱o̱ˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la.  Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e ɨˊ Jesús e júuˆ do, jo̱ cajníibˊtu̱r e jiˋ do jo̱ cajá̱ꞌrˋ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ e guáꞌˉ do, jo̱ caguábˋtu̱r. Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do teáaiñˉ jǿøiñˉ Jesús. * ME Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fii˜ Fidiéeˇbaaꞌ e jéengˋ jnea˜,
co̱ꞌ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ jnea˜ e laco̱ꞌ niguiaaˆ jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ:
jo̱guɨ nɨcasíiñˋ jnea˜ cajo̱ e laco̱ꞌ niguiaaˆ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ e nileángˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lafaꞌ ꞌñúungꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ,
jo̱guɨ e nijmee˜e e nilɨjnéꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ,
jo̱guɨ e nilaanˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋ,
jo̱guɨ e nijméeꞌ˜e júuˆ e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e nijméˉ Fidiéeˇ e niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Ejo̱ caꞌíñꞌˋ co̱o̱ˋ jiˋ e caꞌɨ́rˋ lɨ˜ tó̱o̱ˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Saíiˆ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ. Jo̱ mɨ˜ caneáarˊ e jiˋ do, jo̱baꞌ cadséꞌrˋ lɨ˜ tó̱o̱ˋ lala jo̱ caꞌɨ́rˋ: >uJo̱ ie˜ jo̱, lajeeˇ ngɨˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ caguiéngꞌˉtu̱r fɨˊ Nazaret fɨˊ lɨ˜ cacuáiñˉ. Jo̱ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, dséerˊ fɨˊ Sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨiñˋ ꞌñiaꞌrˊ. Jo̱ lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ e sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do, jo̱ casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ, +Jo̱ mɨ˜ niguiéerˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ dséerˊ, dsifɨˊ ladob írˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ fɨˊ jo̱b eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsilíingˉ fɨˊ guáꞌˉ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌrˉ eáamˊ jmiféiñꞌˊ dseaˋ do. Mɨ˜ cangángꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ Nazaret CJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangámꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ canaangˋ niꞌˊ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ laꞌúngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ fɨˊ jo̱. b= Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b catɨ́ˋ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ e jmóoˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quijí̱ˉ jial e nirǿngˋ Jesús dseeˉ, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ calɨ́ꞌrˉ lajo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ joˋ ñiˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jial nijmérˉ e nirǿngˋ Jesús dseeˉ, jo̱baꞌ catiúumˉbre dseaˋ do, jo̱ cangohuíimˉbre lajeeˇ cateáˋ. Mɨ˜ canaangˋ Jesús jmóorˋ ta˜ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea yk Dsʉꞌ Jesús cañíiˋtu̱r quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dsʉꞌ lalab féꞌˋguɨ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jaˋ jmooꞌˋ jial niꞌéˉ Fíiꞌˋ Fidiéeˇ dseeˉ.” F jo̱ nisáiñꞌˊ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ lajeeˇ guiáangꞌ˜ guoꞌˊ guiáꞌˆ güíˋ,
jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nilɨhuɨ́ɨnꞌˋ mɨ˜ nitɨtáanꞌˇ fɨˊ ni˜ uǿˉ. ,Q co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Fidiéeˇ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ e nijmérˉ íˆ ꞌnʉˋ, *M Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajméeˋtu̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quijí̱ˉ jial nirǿngˋ Jesús dseeˉ, jo̱ cangojéeiñˋ dseaˋ do fɨˊ yʉ́ꞌˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Song jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, laco̱ꞌ té̱e̱ˉe̱e̱ꞌ tɨˊ yʉ́ꞌˆ la bíingˊ uøꞌˊ cartɨˊ uii˜, ~{Dsʉꞌ dsifɨˊ ladob cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨhuíingˉ cáanˋn, Satanás, dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱: “Jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉbingꞌ nijmifénꞌˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ íˋbre e nijmitíꞌˆ cajo̱.” 6}e—Jaléꞌˋ e la nicuøøˉ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋguɨ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ jo̱ song nisiꞌˆ uǿˉ jníꞌˆ jo̱ nijmifénꞌˊ jnea˜, co̱ꞌ e quiéˉbaa lajaléꞌˋ e na, jo̱ jneab˜ cuǿøngˋ jmee˜e guiéeˆ jo̱ cuǿømˋ cuǿøˆø doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ iin˜n. 4|cJo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: :{mJo̱baꞌ cajméeˋtu̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quijí̱ˉ jial e nirǿngˋ dseaˋ do dseeˉ, jo̱ cangojéeiñˋ dseaˋ do fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e ñíiˊ eáangˊ, jo̱ caꞌeꞌˊreiñꞌ jaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ dseángꞌˉ lajeeˇ cateáˋ. NzJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jaˋ nilɨseengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ juguiʉ́ˉ e lɨco̱ꞌ niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌrˉ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Co̱ꞌ ꞌnéˉ nijmiti˜bre jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ e nilɨseeiñˋ juguiʉ́ˉ jóng.” wygJo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajíngꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¡Song jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱baꞌ jmeeˉ e niꞌuíingˉ iñíꞌˆ e cu̱u̱˜ néeˊ la! lxQjo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ lajeeˇ tu̱lóˉ jmɨɨ˜. Jo̱ lajeeˇ jo̱ jaˋ e cagǿꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. Jo̱ lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ jo̱, jo̱ caguiéˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ cajméerˋ quijí̱ˉ jial e nirǿngˋ dseaˋ do dseeˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e tu̱lóˉ jmɨɨ˜ do, jo̱guɨbaꞌ cadseáˉ jmɨꞌaangˉ Jesús jóng. +w QJo̱ ie˜ jo̱, mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangɨ́ɨngˋ Jesús Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ e Jmɨguíˋ do cangojéengˋ írˋ fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, v&jo̱ tiquiáꞌˆ Enós calɨsírˋ Set, jo̱ tiquiáꞌˆ Set calɨsírˋ Adán, jo̱ tiquiáꞌˆ Adán ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ."u=%jo̱ tiquiáꞌˆ Lamec calɨsírˋ Matusalén, jo̱ tiquiáꞌˆ Matusalén calɨsírˋ Enoc, jo̱ tiquiáꞌˆ Enoc calɨsírˋ Jared, jo̱ tiquiáꞌˆ Jared calɨsírˋ Mahalaleel, jo̱ tiquiáꞌˆ Mahalaleel calɨsírˋ Cainán, jo̱ tiquiáꞌˆ Cainán calɨsírˋ Enós, bt=$jo̱ tiquiáꞌˆ Sala calɨsírˋ Cainán, jo̱ tiquiáꞌˆ Cainán calɨsírˋ Arfaxad, jo̱ tiquiáꞌˆ Arfaxad calɨsírˋ Sem, jo̱ tiquiáꞌˆ Sem calɨsírˋ Noé, jo̱ tiquiáꞌˆ Noé calɨsírˋ Lamec, `s9#jo̱ tiquiáꞌˆ Nacor calɨsírˋ Serug, jo̱ tiquiáꞌˆ Serug calɨsírˋ Ragau, jo̱ tiquiáꞌˆ Ragau calɨsírˋ Peleg, jo̱ tiquiáꞌˆ Peleg calɨsírˋ Heber, jo̱ tiquiáꞌˆ Heber calɨsírˋ Sala, orW"jo̱ tiquiáꞌˆ Judá calɨsírˋ Jacóoˆ, jo̱ tiquiáꞌˆ Jacóoˆ calɨsírˋ Isáaˊ, jo̱ tiquiáꞌˆ Isáaˊ calɨsírˋ Abraham, jo̱ tiquiáꞌˆ Abraham calɨsírˋ Taré, jo̱ tiquiáꞌˆ Taré calɨsírˋ Nacor, 7qg!jo̱ tiquiáꞌˆ Aminadab calɨsírˋ Aram, jo̱ tiquiáꞌˆ Aram calɨsírˋ Esrom, jo̱ tiquiáꞌˆ Esrom calɨsírˋ Fares, jo̱ tiquiáꞌˆ Fares calɨsírˋ Judá, Ip  jo̱ tiquiáꞌˆ Natán calɨsírˋ Davíꞌˆ, jo̱ tiquiáꞌˆ Davíꞌˆ calɨsírˋ Isaí, jo̱ tiquiáꞌˆ Isaí calɨsírˋ Obed, jo̱ tiquiáꞌˆ Obed calɨsírˋ Booz, jo̱ tiquiáꞌˆ Booz calɨsírˋ Salmón, jo̱ tiquiáꞌˆ Salmón calɨsírˋ Naasón, jo̱ tiquiáꞌˆ Naasón calɨsírˋ Aminadab, @oyjo̱ tiquiáꞌˆ Eliaquim calɨsírˋ Melea, jo̱ tiquiáꞌˆ Melea calɨsírˋ Mainán, jo̱ tiquiáꞌˆ Mainán calɨsírˋ Matata, jo̱ tiquiáꞌˆ Matata calɨsírˋ Natán, n#jo̱ tiquiáꞌˆ Matat calɨsírˋ Leví, jo̱ tiquiáꞌˆ Leví calɨsírˋ Simeón, jo̱ tiquiáꞌˆ Simeón calɨsírˋ Judá, jo̱ tiquiáꞌˆ Judá calɨsírˋ Séˆ, jo̱ tiquiáꞌˆ Séˆ calɨsírˋ Jonám, jo̱ tiquiáꞌˆ Jonám calɨsírˋ Eliaquim, 9mkjo̱ tiquiáꞌˆ Er calɨsírˋ Josué, jo̱ tiquiáꞌˆ Josué calɨsírˋ Eliezer, jo̱ tiquiáꞌˆ Eliezer calɨsírˋ Jorim, jo̱ tiquiáꞌˆ Jorim calɨsírˋ Matat, _l7jo̱ tiquiáꞌˆ Neri calɨsírˋ Melqui, jo̱ tiquiáꞌˆ Melqui calɨsírˋ Adi, jo̱ tiquiáꞌˆ Adi calɨsírˋ Cosam, jo̱ tiquiáꞌˆ Cosam calɨsírˋ Elmodam, jo̱ tiquiáꞌˆ Elmodam calɨsírˋ Er, pkYjo̱ tiquiáꞌˆ Judá calɨsírˋ Joanán, jo̱ tiquiáꞌˆ Joanán calɨsírˋ Resa, jo̱ tiquiáꞌˆ Resa calɨsírˋ Zorobabel, jo̱ tiquiáꞌˆ Zorobabel calɨsírˋ Salatiel, jo̱ tiquiáꞌˆ Salatiel calɨsírˋ Neri, 9jkjo̱ tiquiáꞌˆ Maat calɨsírˋ Matatías, jo̱ tiquiáꞌˆ Matatías calɨsírˋ Semei, jo̱ tiquiáꞌˆ Semei calɨsírˋ Sec, jo̱ tiquiáꞌˆ Sec calɨsírˋ Judá, ijo̱ tiquiáꞌˆ Séˆ calɨsírˋ Matatías, jo̱ tiquiáꞌˆ Matatías calɨsírˋ Amós, jo̱ tiquiáꞌˆ Amós calɨsírˋ Nahum, jo̱ tiquiáꞌˆ Nahum calɨsírˋ Esli, jo̱ tiquiáꞌˆ Esli calɨsírˋ Nagai, jo̱ tiquiáꞌˆ Nagai calɨsírˋ Maat, [h/jo̱ tiquiáꞌˆ Elí siirˋ Matat, jo̱ tiquiáꞌˆ Matat calɨsírˋ Leví, jo̱ tiquiáꞌˆ Leví calɨsírˋ Melqui, jo̱ tiquiáꞌˆ Melqui calɨsírˋ Jana, jo̱ tiquiáꞌˆ Jana calɨsírˋ Séˆ, fgEJo̱ guiguiˊ ji̱i̱ˋ nɨngóoˊ Jesús mɨ˜ canaaiñˋ jmóorˋ ta˜ e sɨꞌíiñˆ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˉ e i̱ Séˆ do tiquiáꞌˆ Jesús. Jo̱ tiyʉ́ʉꞌ˜ quiáꞌˉ Jesús siirˋ Elí, fjo̱ fɨˊ jo̱b cajgóˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lɨɨng˜ jaangˋ mee˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mogui˜ Jesús, jo̱ canʉ́ꞌˋ e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ guicajíñꞌˉ: —ꞌNʉbˋ Jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quiáꞌˉ Jesús e Jo̱ dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌíˋ i̱ Juan do ꞌnʉñíˆ, lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ guaˋ Jordán e seáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ, jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ cajgáaiñˉ jmɨɨˋ cajo̱. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, jo̱ caféngꞌˊ Jesús Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱ canaˊ cateáˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ, Hd Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseata˜ do lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e féꞌˋ i̱ Juan do uíiꞌ˜ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ calɨguíiñˉ jo̱guɨ cajméerˋ co̱o̱ˋguɨ e gaˋ, co̱ꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ e catamꞌˆ i̱ Juan do, jo̱ ꞌnʉñíbˆ catangꞌˉneiñꞌ do. Mɨ˜ cajgáangˉ Jesús jmɨɨˋ RcJo̱guɨ caféngꞌˊ i̱ Juan do jaléngꞌˋ dseaˋ e jaˋ dseengˋ laco̱ꞌ jmóoˋ i̱ dseata˜ Herodes do e jéeiñˋ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ oo˜ dseañʉꞌˋ rúiñꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌr˜ i̱ siiˋ Lii˜, jo̱guɨ cajíiñˉ dseata˜ Herodes có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoiñꞌˋ do. wbgJo̱ jmangꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lanabaꞌ caféngꞌˊ i̱ Juan do jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ caꞌeꞌˊreiñꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Ba}Jo̱ quie̱bˊ dseaˋ do e jmáiñꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ e nisíñꞌˋ mɨcuɨꞌieeˋ, jo̱ nisérˉ caꞌˊ e quiˊ quiáꞌˉ do. Jo̱ dsʉꞌ e mɨcuɨꞌieeˋ do niꞌmeárˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ, jo̱guɨ e quiˊ quiáꞌˉ nijɨ̱́ˉbre fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. (`IJo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ Juan do e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do lajo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —E jáꞌˉ, jnea˜ seáanˊn ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmɨɨˋ, jo̱ dsʉꞌ nabɨ nijáaˊ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ niseángˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ ꞌgøngꞌˊguɨr laco̱ꞌ jnea˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ jaˋ catɨ́ɨnˉn faꞌ nisɨ́ɨꞌ˜ɨ capíꞌˆ ñiˊ ꞌñʉ́ʉˊ lomɨɨrˉ. Co̱ꞌ jnea˜ nɨcaseánˉn jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; dsʉꞌ írˋ mɨ˜ nigüéeiñˉ niseáiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Y_+Jo̱ lajeeˇ féꞌˋ i̱ Juan do e júuˆ na, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do ɨˊ dsíirˊ e˜ nilíˋ jo̱guɨ ɨˊ dsíirˊ su Dseaˋ Jmáamˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. ^{Jo̱ lajeeˇ sɨ́ɨngˋ i̱ Juan do có̱o̱ꞌ˜ i̱ nodsicuuˉ do, caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ ꞌléeˉ fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ jo̱ cajmɨngɨꞌˊreiñꞌ: —Jo̱guɨ jneaꞌˆ, ¿e˜ ꞌnéˉ nijmóˆnaaꞌ e laco̱ꞌ niꞌeeˉnaaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Juan do jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ ꞌléeˉ do: —E labaꞌ ꞌnéˉ nijmitíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ: Jaˋ eeˋ uǿøꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ dseaˋ laguidseaangˆ, o̱ꞌguɨ føngꞌˊnaꞌ dseaˋ, o̱ꞌguɨ jmooˋnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ e ngɨɨ˜guɨ, o̱ꞌguɨ niꞌnɨ́ɨng˜naꞌ dseaˋ e jaˋ eeˋ mɨˊ cajméerˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; jo̱ güɨlɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌléengꞌ˜naꞌ. ] Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Juan do quiáꞌˉ i̱ nodsicuuˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E labaꞌ ꞌnéˉ nijméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ: Joˋ mɨ́ˆnaꞌ cuuˉ quiáꞌˉ dseaˋ e jmiguiʉˊguɨ laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ dseata˜. m\S Jo̱ lajeeˇ sɨ́ɨngˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do, jo̱b caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ nodsicuuˉ i̱ iing˜ nisángˋ jmɨɨˋ, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ i̱ Juan do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿e˜ ꞌnéˉ jmóˆ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ niꞌeeˉnaaꞌ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ? [) Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Juan do jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —E labaꞌ ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ: I̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ooˉnaꞌ tú̱ˉ ꞌmɨꞌquíiˊnaꞌ, ꞌnéˉ nicuǿꞌˆnaꞌ co̱o̱ˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ quiáꞌˉ; jo̱guɨ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ seaˋ e cøꞌˆnaꞌ, ꞌnéˉ nicøꞌˆnaꞌ jmáꞌˉjiʉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ jaˋ seaˋ e dǿꞌˉ. oZW Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ e caféꞌˋ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿Jial niꞌeeˉ jneaꞌˆ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ? IY  Co̱faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ e ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ dseengˋ ofɨɨˋ e cuøˊ, jo̱baꞌ huɨ̱́bꞌˋ e ꞌmaˋ do jo̱ dsitóoꞌ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ lafaꞌ cuɨɨb˜, co̱ꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. XꞌNéˉ nijmiliingˇ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ nilɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ e dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ nɨcaquɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ jaˋ jmɨgǿøngˋ yaang˜naꞌ e nileángˋnaꞌ jee˜ dseeˉ quíiˆnaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e Abraham lɨ́ɨiñˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˆnaꞌ, co̱ꞌ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e cuǿømˋ jméˉ Fidiéeˇ sɨju̱ˇ Abraham jaléꞌˋ cu̱u̱˜ e néeˊ la faco̱ꞌ iiñ˜ lajo̱. 7WgJo̱ mɨ˜ caguilíingˉ dseaˋ i̱ iing˜ nisángˋ jmɨɨˋ e fɨˊ guaˋ lɨ˜ táangˋ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱ casɨ́ꞌˉ i̱ Juan do lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ do ie˜ jo̱: —¡Jó̱o̱ˊ jaléngꞌˋ mɨꞌˋ guíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ! ¿I̱˜ cajmeꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ e lala cuǿøngˋ nileángˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ jmɨɨ˜ na? qV[Jo̱ jalémꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nilíꞌrˋ jial e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ.” Jo̱ jaléꞌˋ e na cajíngꞌˉ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. hUIJo̱ jmɨrǿøˋnaꞌ lacaangˋ guiáꞌˆ fɨˊ,
jo̱ jmɨrǿøˋnaꞌ lacaangˋ lɨ˜ jungꞌˋ,
jo̱ jmeeˉnaꞌ condséeˊ fɨˊ lacaangˋ lɨ˜ tuꞌˋ fɨˊ,
jo̱ jalébꞌˋ fɨˊ nilíiˋ røøˋ. TT!Jo̱ e jo̱ cangojéeˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Saíiˆ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, lɨ˜ féꞌˋ lala:Ngɨˊ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ teáˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ jo̱ féꞌrˋ lala:“Jmeáangꞌ˜naꞌ guiʉ́ˉ fɨˊ, jo̱guɨ nea˜naꞌ condséeˊ,
co̱ꞌ lana tɨˊ lɨ˜ nijáabˊ Fíiˋnaaꞌ. SJo̱ mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ lajo̱, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangóˉ i̱ Juan do fɨˊ guaˋ Jordán, jo̱ fɨˊ jo̱b canaaiñˋ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ quiniˇ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ lacueeˋ e guaˋ do ie˜ jo̱. Jo̱ fɨˊ jo̱b eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ do, jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ e ꞌnéˉ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ e nisáiñˋ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e cajméeˋ dseaˋ do lajo̱. R#Jo̱ ie˜ jo̱ seengˋ gángˉ jmidseaˋ laniingˉ, jaangˋ i̱ siiˋ Anás có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Caifás. Jo̱ ie˜ jo̱ cajo̱ i̱ Juan do i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Zacarías guiiñ˜ fɨˊ jee˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ mɨ˜ caféꞌˋ Fidiéeˇ caféngꞌˊneiñꞌ e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e nináiñꞌˋ do e niguiárˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. uQ eJo̱ ie˜ jo̱ nɨngóoˊ guiꞌñiáˋ jiingˋ e lɨ́ɨngˊ Tiberio dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ seengˋ quiúungˉ dseata˜ dseaˋ nʉꞌluu˜ quiáꞌrˉ, jaangˋ i̱ siiˋ Poncio Pilato i̱ guiing˜ lɨ́ɨngˊ ta˜ fɨˊ Judea, jo̱ jaangˋ i̱ siiˋ Herodes i̱ lɨ́ɨngˊ ta˜ fɨˊ Galilea, jo̱ seengˋ jaangˋ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ Herodes i̱ siiˋ Lii˜ i̱ guiing˜ lɨ́ɨngˊ ta˜ fɨˊ Iturea có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Traconite, jo̱guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Lisanías i̱ guiing˜ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Abilinia. dPA4Jo̱ lajeeˇ jo̱ cuaamˋ Jesús, jo̱ ngóoˊ lɨtɨɨngˋguɨr laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜, jo̱guɨ lajo̱bɨ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ írˋ cajo̱.VO%3Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ sɨ́ɨiñˋ e jo̱, jo̱ cangolíimˋtu̱r lajɨˋ gaaiñˋ do fɨˊ Nazaret. Jo̱ dsíngꞌˉ guiúngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ sejmiirˋ, jo̱ dsíngꞌˉ nʉ́ʉꞌr˜ cajo̱. Jo̱ eáamˊ iáangˋ dsíiˊ niquiáꞌrˆ mɨ˜ caꞌɨ́ɨˉ dsíirˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cangojéeˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. rN]2Dsʉꞌ i̱ sejmiirˋ do jaˋ cangáiñꞌˋ jialɨꞌˊ cajíngꞌˉ i̱ jiuung˜ Jesús do lado. M1Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ niquiáꞌrˆ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jialɨꞌˊ ngɨˋnaꞌ ꞌnángꞌˋnaꞌ jnea˜? ¿Su jaˋ ñíˆnaꞌ e˜ ta˜ nɨsɨꞌíinˆn e nijmee˜e quiáꞌˉ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ? ^L50Jo̱ mɨ˜ cangáˉ sejmiiˋ Jesús e dob guiiñ˜, jo̱ dsíngꞌˉ cangoꞌgóˋ dsíirˊ jo̱ cajíngꞌˉ niquiáꞌrˆ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Yʉ̱ʉ̱ˋ quíˉiiꞌ, ¿jialɨꞌˊ cajmeáanꞌ˜ jneaꞌˆ lana? Dsíngꞌˉ nɨcajmóˆooꞌ fɨꞌíˆ có̱o̱ꞌ˜ tiquíiꞌˆ, jo̱ dsíngꞌˉ nɨcaꞌnéengꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ. K9/Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ núuˋ jial ngɨ́ɨˋ i̱ jiuung˜ Jesús do dsíngꞌˉ dsigáˋ dsíirˊ, co̱ꞌ tɨɨmˋbiñꞌ eáangˊ. KJ.Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉtu̱r fɨˊ Jerusalén, jo̱ jaˋ cadséngꞌˋneiñꞌ dsifɨˊ lado carˋ mɨ˜ cadsíngˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜guɨ lajo̱, jo̱guɨbaꞌ cadséngꞌˋneiñꞌ. Dsʉꞌ fɨˊ guábꞌˉ guiiñꞌˇ do e núurˋ e sɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱guɨ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e jmɨngɨ́ꞌˉ rúngꞌˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. I}-Jo̱ mɨ˜ caniúiñꞌˊ guiáꞌˆ fɨˊ, jo̱ caꞌnaiñꞌˉ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do, dsʉꞌ joˋ lɨ˜ cadséngꞌˋneiñꞌ do. Jo̱baꞌ caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén e cangoꞌnéeiñꞌˇ i̱ jiuung˜ do. H ,dsʉꞌ dob nicaje̱ˊ i̱ jiuung˜ Jesús do fɨˊ Jerusalén. Jo̱ jaˋ nicalɨlíꞌˆ sejmiirˋ e nicaje̱rˊ, co̱ꞌ lɨ́ɨiñˉ e jee˜ i̱ dseaˋ caguiaangˉ dob ngaiñꞌˊ. Jo̱ catamꞌˉbre fɨˊ lajaléiñꞌˋ do lajeeˇ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜. hGI+Jo̱ mɨ˜ cadséngˉ e jmɨɨ˜ do, jo̱ cangolíimˋtu̱r lajaléiñꞌˋ do fɨˊ Nazaret, YF+*Jo̱ ie˜ mɨ˜ cadsíꞌˉ i̱ jiuung˜ do guitu̱ˊ ji̱i̱ˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b cangórˉ có̱o̱ꞌ˜ sejmiirˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ Nazaret. Jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱ˊ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lajeeˇ catɨ́ˋ e jmɨɨ˜ do. E5)Jo̱ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ Pascua quiáꞌˉ dseaˋ Israel, nitɨ́ɨngˋ sejmiiˋ Jesús e dsilíiñˉ fɨˊ Jerusalén. pDY(Jo̱ cuaamˋ Jesús lajeeˇ jo̱ laco̱ꞌ ngóorˊ jmɨɨ˜, jo̱ dsíngꞌˉ ngóoˊ lɨtɨɨiñˋ, jo̱ eáamˊ jmigüeangꞌˆ Fidiéeˇ írˋ. Mɨ˜ caje̱ˊ Jesús fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén jCM'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajmiti˜ sejmiiˋ Jesús jaléꞌˋ e ta˜ huɨ̱́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, cangolíimˋtu̱r có̱o̱ꞌ˜ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do fɨˊ Nazaret fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. B&Jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ Jesús do, jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uii˜ quiáiñꞌˉ. Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaaiñˋ jmaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ i̱ dseaˋ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ nileáiñˉ dseaˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “I̱ lab i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ i̱ niꞌíingˉ dseeˉ quíˆnaaꞌ.” Mɨ˜ cangolíingˋtu̱ Yሠcó̱o̱ꞌ˜ Séˆ fɨˊ Nazaret &AE%Jo̱ contøømˉ iuuiñˉ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e jmiféiñꞌˊ dseaˋ do jo̱guɨ e jmóorˋ ayuno cajo̱. @#$Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e féꞌˋ Simeón lajo̱, jo̱ cajámꞌˋbre i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do có̱o̱ꞌ˜ sejmiiñꞌˋ. Jo̱ dsifɨˊ ladob cangoquiéengˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ A̱a̱ˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Yሠcó̱o̱ꞌ˜guɨ Séˆ e jéeiñˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do, jo̱ féꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ A̱a̱ˉ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱, jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Fanuel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨsíˋ Aser. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do eáamˊ nɨyúiñꞌˊ; ochenta y cuatro ji̱i̱ˋ nɨngóoˊ e ꞌnɨ́ɨiñˉ jo̱ leꞌeáamˆbɨr eáangˊ mɨ˜ cacúngꞌˉ guórˋ, jo̱ guiéˉ ji̱i̱ˋ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cajúmˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ. ?}#co̱ꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nilɨdseáangˊ dsíiˊ jial ɨˊ dsíiˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ ꞌnʉˋ dsíngꞌˉ nilɨjiuung˜ oꞌˊ mɨ˜ nijmeángꞌˋ dseaˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ la quíiꞌˉ mɨ˜ nɨféiñꞌˋ. >y"Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e caféꞌˋ Simeón lajo̱, jo̱ cataiñꞌˉ güeaꞌˆ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do có̱o̱ꞌ˜ sejmiiñꞌˋ jo̱guɨ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Yáˆ: —I̱ yʉ̱ʉ̱ˋ la nɨsɨꞌíiñˆ mɨ˜ nicuáiñˋ e niguiárˉ júuˆ jial nijmicuíingˋ dseaˋ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jmɨgüíˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Dsʉꞌ seemˋ dseaˋ i̱ jaˋ niꞌíngꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e niguiáiñꞌˉ do, co̱ꞌ jaˋ nitɨ́ˉ dsíirˊ, *=M!Jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ Yሠcó̱o̱ꞌ˜guɨ Séˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ i̱ Simeón do uii˜ quiáꞌˉ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do. Z<- Co̱ꞌ i̱ lab dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ e jɨˋ e jneáˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ,
jo̱guɨ laꞌeáangˊ i̱ lab cajo̱ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ dseaˋ Israel. ,;Qco̱ꞌ nɨcamámˉbaa i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ la, dseaˋ i̱ nileángˉ jneaꞌˆ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, dseaˋ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la. :I9 Guiꞌmáamꞌˇbaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nɨcalɨtib˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quíiꞌˉ e cajméeꞌ˜ jnea˜ jéengˊguɨ.Jo̱baꞌ dsíngꞌˉ iáangˋ dsiiˉ lana, jo̱ nɨcuǿømˋ nitøøꞌˉ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quíiꞌˉ, jnea˜ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ ꞌnʉˋ; 8#Jo̱ mɨ˜ cangángˉ Simeón i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do jo̱ casangꞌˉneiñꞌ jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ cajíñꞌˉ: Z7-Jo̱ ie˜ jo̱ cajméeˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cangóˉ Simeón fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ e fɨˊ guáꞌˉ jo̱, fɨˊ jo̱b nɨtaang˜ Yሠcó̱o̱ꞌ˜guɨ Séˆ e jéeiñˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ Jesús do e jmóorˋ jaléꞌˋ ta˜ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ líˋ. J6 jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ calɨñirˊ lají̱i̱ꞌ˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ e jaˋ nijúuiñˉ e jaˋ mɨˊ cangáaiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ do. 5{Jo̱ ie˜ jo̱ seengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ fɨˊ Jerusalén i̱ siiˋ Simeón, jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ guiúngˉ eáangˊ, jo̱ dsíngꞌˉ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ sɨjeeiñˇ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nileángˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. Jo̱ jéebˊ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ i̱ Simeón do, 4Jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nidsilíingˉ dseaˋ Israel sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ laꞌuii˜ i̱ lɨseengˋ quiáꞌrˉ, ꞌnéˉ jéengˋ sejmiiˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do gángˉ bøsɨɨ˜ o̱si gángˉ mee˜ quiáꞌˉ e nijngángꞌˉ jmidseaˋ fɨˊ nifeꞌˋ quiáꞌˉ e sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ cajméeˋ i̱ Séˆ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ Yሠdo ie˜ jo̱, co̱ꞌ lalab ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ: “Song i̱i̱ˋ calɨséngˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ laꞌuii˜ quiáꞌˉ, íˋbingꞌ i̱ nijméˉ ta˜ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ.” 3d2AJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ cadsíꞌˉ Yሠtu̱lóˉ jmɨɨ˜ e calɨséngˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do, cajmiti˜bre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e caséeˊ Moi˜ e ꞌnéˉ nilíˋ, jo̱guɨbaꞌ cangolíiñˆ cangojéengˋneiñꞌ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén e laco̱ꞌ nidsijeáangˉneiñꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. 1%Jo̱ mɨ˜ cadsíꞌˉ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do jñiáˉ jmɨɨ˜, jo̱ cangojéengˋneiñꞌ e cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel. Jo̱ dsifɨˊ ladob caté̱e̱rˋ e calɨsíñꞌˋ do Jesús lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ Yሠlají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nidsiquiéeiñꞌˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do. g0GJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ do. Jo̱ lajeeˇ ngolíiñˋ jo̱ ørˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ dsíngꞌˉ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ calɨtib˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e quie̱ˊ i̱ ángel do ie˜ jo̱. Mɨ˜ cangojéeiñˋ Jesús fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén /9Jo̱ dsíngꞌˉ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ Yሠquiáꞌˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ ie˜ jo̱, jo̱guɨ caꞌmeaˊbɨr e júuˆ jo̱ fɨˊ dsíiˊ moguir˜. _.7Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ canúuˉ e júuˆ jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ. +-OJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cangáiñˉ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do, jo̱ canaamˋbre niꞌrˊ júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ i̱ ángel do cuaiñ˜ quiáiñꞌˉ do. r,]Jo̱ catamꞌˉ i̱ dseaˋ do fɨˊ lajmɨnáˉ, jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ Belén, cadséiñꞌˋ Yሠcó̱o̱ꞌ˜ Séˆ jo̱guɨ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do e ráaiñˋ dsíiˊ co̱o̱ˋ niꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ gøꞌˊ jóꞌˋ. +Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e caꞌøˊ i̱ ángeles do, cangolíimˆtu̱r fɨˊ lɨ˜ jalíiñˉ. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ do canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lala: —Máˉaaꞌ fɨˊ Belén. Maneˋduuꞌ jaléꞌˋ e nɨcajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ jmɨɨ˜ na. `*9¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ,
jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜ güɨlɨseemˋbre juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do! #)? Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e caféꞌˋ i̱ ángel do lado, co̱o̱ˋ cajnémˉ ángeles i̱ fɨ́ɨngˊguɨ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ do, jo̱ lajalémꞌˋ i̱ ángeles do canaaiñˋ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ lajaléiñꞌˋ do jo̱guɨ canaaiñꞌˋ do ørˊ lala: G( Jo̱ nɨñíˆbaꞌ e mɨ˜ nigüɨꞌnéngꞌˊnaꞌr jo̱ niguiéngꞌˊnaꞌr quíiñꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ jo̱ ráaiñˋ dsíiˊ co̱o̱ˋ niꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ gøꞌˊ jóꞌˋ. G' Co̱ꞌ fɨˊ lab góoˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ, jo̱ lana fɨˊ lab nɨcalɨséngˋ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ nileáiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˆnaꞌ. P~[| {Rz xw4vu/t qpomkifqdcba@`>^\[Z#XVUS]QONKJRI=FcEgC Aa?a>=<7:9!765310.,, ).'^&$"Y Q(v]. Gm/\_1’Juguiʉ́ˉjiʉ quíiˉnaꞌ mɨ˜ ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ uii˜ quiéˉ jnea˜, o̱si mɨ˜ ǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ lɨ˜ seengˋnaꞌ, o̱si mɨ˜ jmineaiñꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, o̱si mɨ˜ nijíngꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e ꞌlɨmꞌˆbaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. X^)’Juguiʉ́ˉjiʉ quíiˉnaꞌ, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ móoˉnaꞌ ooˉ, co̱ꞌ Fidiéebˇ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lalíingˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. ’Juguiʉ́ˉjiʉ quíiˉnaꞌ, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ jiuung˜ óoˊnaꞌ carˋ quɨꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ ningɨ́ɨˉ mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜. :]mJo̱ lajeeˇ singꞌˊ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ cajǿøngˉneiñꞌ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Juguiʉ́ˉjiʉ quíiˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ e lɨ́ɨˊ jialguɨ la tiñíingˉnaꞌ, co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ nɨquie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ lana. b\=Jo̱ jalémꞌˋ dseaˋ ie˜ jo̱ iiñ˜ nidsilíiñˉ cáangˋ Jesús, jo̱ iiñ˜ nigüɨ́ꞌrˉ faꞌ capíꞌˆ sɨ̱bꞌˆ dseaˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌleáaiñˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ do. I̱˜ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ juguiʉ́ˉ 4[aJo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ cajmihuíimˉ Jesús i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱ lajo̱baꞌ caꞌláamˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. 8ZiJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajgámˉtu̱ Jesús fɨˊ e yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ jo̱ catɨsɨ́ɨiñꞌˇ co̱o̱ˋ lɨ˜ iʉ˜ co̱o̱ˋ míiˆ røøˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ e caꞌeꞌˊreiñꞌ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ caguilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋguɨ fɨɨˋ jiéꞌˋ e téeꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sidón. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do caguilíiñˉ ꞌnáiñꞌˊ Jesús, co̱ꞌ iiñ˜ e ninúrˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e eˊ dseaˋ do. Jo̱guɨ fɨ́ɨmˊbiñꞌ do jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜, co̱ꞌ nɨñirˊ e jmiꞌleáamˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñꞌˊ. kYOjaangˋguɨ i̱ siiˋ Judas, rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Tiáa˜ do; jo̱ lɨ˜ cadséngˉguɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Judas Iscariote, dseaˋ i̱ cajángꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Mɨ˜ caꞌeꞌˊ Jesús fɨ́ɨngˊ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ QXjaangˋguɨ i̱ siiˋ Mateo, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Móˆ, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Tiáa˜, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Alfeo; jaangˋguɨ i̱ siiˋ Simón i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ celote; wWgJo̱ lalab siiˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: jaangˋ i̱ siiˋ Simón, jo̱ mɨ˜ canaaiñˋ ngɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús jo̱ calɨsírˋ Tʉ́ˆ; jaangˋguɨ i̱ siiˋ Dɨ́ˆ, rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Simón do; jaangˋguɨ i̱ siiˋ Tiáa˜, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Juan, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Lii˜, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Bartolomé, $VA Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e uǿøˋ jo̱, jo̱ catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñꞌˉ do fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱ caguíñꞌˋ guitúungˋ i̱ dseaˋ do i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ apóoˆ i̱ nijméˉ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌrˉ. cU? Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cangóˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b cateáaiñˋ lata˜ uǿøˋ e sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. /TW Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e cajmiꞌleáamˉ Jesús i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, dsíngꞌˉ calɨguíiñˉ jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jial laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nijmeáiñꞌˋ dseaˋ do. Mɨ˜ caguíngꞌˋ Jesús dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ S Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e féꞌˋ Jesús lajo̱, jo̱ cajǿøiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ e sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ caang˜ guooˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Níiꞌ˜ guóoꞌˋ, dseañʉꞌˋ. Jo̱ mɨ˜ caniꞌˊ i̱ dseaˋ do guóorˋ e caang˜ do, dsifɨˊ ladob caꞌlóoˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ eeˋ lɨ́ɨˊ. R# Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ lɨ˜ eˊ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ e sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do: —Seaˋ co̱o̱ˋ e nijmɨngɨ́ɨꞌˇɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋnaꞌ na. ¿E˜ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Moi˜ e cuǿøngˋ jmóˆooꞌ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ, su jaléꞌˋ e gaˋ o̱faꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́bˉ é? ¿Su e jngáangꞌ˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ o̱faꞌ e jmiꞌleáamˆbaaꞌr é? |QqJo̱ dsʉꞌ Jesús líꞌˆbre jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ guooˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Ráanꞌˉ jo̱ ñisíngꞌˋ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la. Jo̱ dsifɨˊ ladob caró̱o̱ˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ guooˋ do, jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús. +POJo̱ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo dob ngɨrˊ e téeiñˋ Jesús, jo̱ iiñ˜ e nijǿørˉ su nijmiꞌleáangˉ dseaˋ do i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do lajeeˇ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel; jo̱ faco̱ꞌ lajo̱, niguiéꞌrˊ jial e niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do. OwJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ caguiéˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱ caꞌíˉ Jesús fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jo̱b nitáangˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nicaang˜ guooˋ dséeˊ. dNAJo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Jo̱ jnea˜, i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, seabˋ fɨˊ quiéˉe e quiʉ́ꞌˋʉ ta˜ lajeeˇ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ guooˋ =MsCo̱ꞌ ie˜ jo̱ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ camɨꞌrˊ jmidseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ do iñíꞌˆ e güeangꞌˆ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ e cuøꞌrˊ Fidiéeˇ, jo̱ cagǿꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ có̱o̱ꞌr˜ do. Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ cuǿøngˋ dǿꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ e iñíꞌˆ do, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmidseaˋbingꞌ cuǿøngˋ líˋ dǿꞌˉ e jo̱. Dsʉꞌ cangɨ́ɨmˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ do e cagǿꞌrˋ e iñíꞌˆ do ie˜ jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. RLJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ jial cajméeˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ mɨ˜ cadseáˉ jmɨꞌaaiñˉ? .KUJo̱ dob ngolíingˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo. Jo̱ mɨ˜ cangárˉ e éengˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do láaˊ quiáꞌˉ cuɨꞌieeˋ, jo̱ dsifɨˊ ladob cajmɨngɨꞌˊreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —¿Jialɨꞌˊ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ e jaˋ catɨ́ɨngˉ nijméˉ dseaˋ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel? ?J yJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, cangɨ́ɨngˊ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ lɨ˜ sɨjnea˜ cuɨꞌieeˋ. Jo̱ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ fɨˊ lado, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ éeiñˉ láaˊ quiáꞌˉ cuɨꞌieeˋ, jo̱ guiʉ́rˋ fɨˊ jaguórˋ jo̱ jiʉ́ʉrˉ quiˊ quiáꞌˉ, jo̱ cuꞌrˋ e mɨcuɨꞌieeˋ do. oIW'Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ, mɨ˜ nɨcangoyúungꞌ˜ e caꞌɨ̱́ꞌrˉ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e nɨcóꞌˊ, iing˜guɨr faꞌ niꞌɨ̱́ꞌrˋ jmɨ́ꞌˆ e jaˋ mɨˊ lɨ́ɨˊ lajo̱, co̱ꞌ jalémꞌˋ dseaˋ féꞌrˋ: “Eáangˊguɨ jloꞌˆ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e nɨcóꞌˊ laco̱ꞌguɨ jmɨ́ꞌˆ e jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱.” Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱.KH&jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e niguiéꞌˋ dseaˋ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ cóꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ loo˜ jóꞌˋ e ꞌmɨ́ɨbˉ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ faꞌ e niꞌguíˋ e loo˜ jóꞌˋ do o̱ꞌguɨ faꞌ e nidsiꞌɨ́ɨˊ e jmɨ́ꞌˆ do cajo̱. LG%Jo̱guɨ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱, jaˋ guiéꞌˋ dseaˋ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ cóꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ loo˜ jóꞌˋ e yʉ́ʉꞌ˜, dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ niꞌguíˋbaꞌ do jo̱ nidsiꞌɨ́ɨbˊ e jmɨ́ꞌˆ do jo̱guɨ niꞌíimˉ e loo˜ jóꞌˋ do cajo̱. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, ZF-$Jo̱guɨ caꞌeꞌˊguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ ꞌnéˉ te̱ꞌˉ dseaˋ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ, jaˋ jmóorˋ faꞌ e quiʉꞌrˊ caꞌnáꞌˆ ꞌmɨꞌquiꞌˊ e ꞌmɨ́ɨˉ jo̱ nite̱ꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌquiꞌˊ e yʉ́ʉꞌ˜. Co̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, niꞌíimˉ e ꞌmɨꞌquiꞌˊ e ꞌmɨ́ɨˉ do, jo̱guɨ niꞌíimˉ e ꞌmɨꞌquiꞌˊ e yʉ́ʉꞌ˜ do cajo̱, co̱ꞌ mɨ˜ nijgíiˉ, nijǿmꞌˋ e ꞌmɨꞌˊ ꞌmɨ́ɨˉ e sɨto̱ꞌˊ do, jo̱ nilɨfeꞌˋguɨ e lɨ˜ sɨꞌguɨɨˋ do. Jo̱ mɨ˜ nilɨquiʉ̱ꞌˊ jo̱ joˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jóng. E-#Jo̱ dsʉꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nitǿøˋ dseaˋ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱ ie˜ jo̱ mɨ˜ nijméˉ ayuno i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do. nDU"Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Faꞌ mɨ˜ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ e cungꞌˊ guooˋ dseaˋ, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ e niseáang˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do e nijmérˉ ayuno lajeeˇ neáaiñˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ nicúngꞌˉ guóˋ do. mCS!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ caleábˋ catú̱ˉ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do jo̱ cajíñꞌˉ lala e cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ fariseo, dsíngꞌˉ jmooˉnaaꞌ ayuno jo̱guɨ dsíngꞌˉ féꞌˋnaaꞌ faꞌˊ, jo̱ ¿jialɨꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ ɨ̱́ꞌˋ gøꞌrˊ, jo̱ jaˋ jmóorˋ ayuno laco̱ꞌ jneaꞌˆ? aB; Jo̱ jnea˜ jaˋ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e cagaꞌnénꞌˋn jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiúngˉ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊbingꞌ i̱ cagaꞌnénꞌˋn e laco̱ꞌ niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseaˋ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ ayuno AJo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e féꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱ cañíirˋ quiáiñꞌˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ guiúngˉ jaˋ ꞌneáiñˉ tɨmɨ́ɨˊ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ dséeꞌ˜bingꞌ i̱ ꞌneángˉ tɨmɨ́ɨˊ. x@iJo̱ lajeeˇ jo̱, dob neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ cangárˉ e gøꞌˊ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ, jo̱baꞌ canaaiñˋ éeiñˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do: —¿Jialɨꞌˊ ɨ̱́ꞌˋ gøꞌˊ tɨfaꞌˊ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ? ;?oJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, fɨˊ quiáꞌˉ Leví cajméerˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ feꞌˋ e quiáꞌˉ e jmɨꞌgórˋ Jesús, jo̱guɨ catǿꞌrˉ jaléngꞌˋguɨ nodsicuuˉ i̱ cuíiñˋ e cagǿꞌrˋ co̱lɨɨng˜, jo̱guɨ fɨ́ɨmˊbɨ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ jo̱ ie˜ jo̱. :>mJo̱ mɨ˜ canúuˉ Leví e tǿˋ Jesús, jo̱ dsifɨˊ ladob catʉ́rˋ ta˜ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ jo̱ cangóˉbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús. =1Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús lɨ˜ iuuiñˉ do, jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. Jo̱ lajeeˇ iuuiñˉ fɨˊ ngóorˊ, cangáiñˉ jaangˋ nodsicuuˉ i̱ siiˋ Leví i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ mɨrˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma. Jo̱ catǿꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Leví, máˉaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. J< Jo̱ lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ, jo̱ canaaiñˋ cuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmiféiñꞌˊ dseaˋ do cajo̱ dsʉꞌ e caꞌláangˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ do, jo̱ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜: —Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ caneˋnaaꞌ e guiʉ́ˉ e la jmóoˋ i̱ dseañʉꞌˋ na. Mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Leví D;Jo̱ mɨ˜ caféꞌˋ Jesús lado, dsifɨˊ ladob caró̱o̱ˉ i̱ dseaˋ caang˜ tɨɨˉ do jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do, jo̱ caseꞌrˊ e lɨ˜ dsíiñˆ do, jo̱ cangáiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajeeˇ ngaiñꞌˊ jo̱ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e caꞌláaiñˉ. $:ADsʉꞌ lana jnea˜ niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ e jnea˜, i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, ooˉbaa ta˜ e niꞌíin˜n dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Ráanꞌˉ, Ruuꞌˇ, jo̱ uǿøˊbaꞌ nicó̱ꞌˆ e lɨ˜ dsíinꞌˆ na, jo̱ guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ náng. 79g¿E˜ e lɨ́ɨngˉnaꞌ e jaˋguɨ huɨ́ɨngˊ e niféꞌˆnaaꞌ: su e “Niꞌíimˇbaa dseeˉ quíiꞌˉ”, o̱si e niféꞌˆnaaꞌ é: “Ráanꞌˉ jo̱ ngɨ˜”? C8Dsʉꞌ Jesús calɨlíꞌˆbre jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¿Jialɨꞌˊ ɨˊ óoˊnaꞌ lana? |7qJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo do e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ canaaiñˋ ɨˊ dsíirˊ jo̱ sɨ́ɨiñˋ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜: “¿I̱˜ i̱ dseañʉꞌˋ la e jaféeꞌr˜ jaléꞌˋ júuˆ e jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéebˇ dseaˋ catɨ́ɨiñˉ féꞌrˋ? Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ catɨ́ɨiñˉ niꞌíiñˉ dseeˉ quíˆnaaꞌ.” (6IJo̱ mɨ˜ catɨsɨ́ɨngꞌˇ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do cartɨˊ ni˜ uǿˆ, dsifɨˊ ladob calɨlíꞌˆ Jesús e jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ dsíiˊ quiáꞌrˉ do e quɨ́ɨbꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ e nijmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜. Jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Niꞌíim˜baa dseeˉ quíiꞌˉ, Ruuꞌˇ. V5%Dsʉꞌ jaˋ lɨ˜ cadséꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ ningɨ́iñˉ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ e sɨnʉ́ʉˆ do ie˜ jo̱. Jo̱baꞌ cajgóoˉ i̱ dseaˋ jéengˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ røøˋ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, jo̱ caꞌǿrˋ co̱o̱ˋ tooˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b cangɨ́ɨiñˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do laco̱ꞌ dsíiñꞌˉ do e fɨˊ ni˜ lɨ˜ ráaiñˋ, jo̱ cajgiáangˉneiñꞌ do jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ e dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ do dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ Jesús. x4iJo̱ lajeeˇ jo̱ caguilíingˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseañʉꞌˋ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús e dsíiñˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ, co̱ꞌ iiñ˜ nidsijéeiñˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do fɨˊ quiniˇ Jesús. V3%Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ eꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ fɨˊ jo̱b neáangˊ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ i̱ dseaˋ do, seeiñꞌˋ do jalíiñˉ fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ fɨɨˋ e néeˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱ dsíngꞌˉ li˜ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ Jesús e güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ tɨɨiñˋ e jmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜. 2Jo̱ dsʉꞌ táꞌˉ co̱ꞌ jeeng˜ jmɨꞌnámˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús, jo̱ ꞌnóꞌrˊ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ dseaˋ seengˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b dséerˊ dsisíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ I1 Jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ ladob caniꞌˉ júuˆ e dsíngꞌˉ ꞌgøngꞌˊ Jesús. Jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ cangolíingˆ e ꞌnáiñꞌˊ dseaˋ do e iiñ˜ ninúrˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ iiñ˜ e nijmiꞌleáangˉ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñꞌˊ do. |0qJo̱baꞌ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ i̱ dseañʉꞌˋ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́ꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Gua˜ jo̱ güɨjáangꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ jmidseaˋ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ ꞌnéˉ lɨɨng˜ eeˋ co̱o̱ˋ nigüɨcá̱ꞌˆ e quiáꞌˉ e nicuǿꞌˆ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ caquiʉꞌˊ Moi˜. Jo̱baꞌ i̱ jmidseaˋ do nijíñꞌˉ e nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨnꞌˊ, jo̱ lajo̱b jaléngꞌˋ dseaˋ ninírˋ e joˋ lɨnꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. 7/g Jo̱baꞌ cagüɨngꞌˊ Jesús i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Iim˜baa jmiꞌleáanˉn ꞌnʉˋ. Jo̱baꞌ latɨˊ lanab niꞌleáanꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨnꞌˊ. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, cajémꞌˋ e jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ joˋ eeˋ lɨ́ɨngˊguɨr e jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ do. }.s Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ jo̱ catúuiñˊ cartɨˊ ni˜ uǿˆ jo̱ camɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fíiˋnaaꞌ, cuǿømˋ líˋ jmiꞌleáanꞌˆ jnea˜ song iinꞌ˜ lajo̱. ~-u Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangolíimˋtu̱r fɨˊ ꞌnɨꞌˋ uǿˉ quiʉ̱́ˋ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ tú̱ˉ e móoˊ do, jo̱ jo̱b catʉ́ˋ i̱ dseaˋ do lajɨˋ tú̱ˉ e móoˊ do có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ cangolíimˆbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ o,W Jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ íˋ nitaang˜ gángˉ dseañʉꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón, jaaiñꞌˋ do siirˋ Tiáa˜ jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Juan, jo̱ lajɨˋ huáaiñˉ do lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón: —Jaˋ fǿønꞌ˜, Tʉ́ˆ Simón, co̱ꞌ latɨˊ lana nitʉ́ꞌˆ e ta˜ jmooꞌˋ na, jo̱guɨ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ co̱o̱ˋguɨ ta˜ e lɨ́ɨbˊjiʉ la lɨ́ɨˊ e ta˜ na cajo̱, co̱ꞌ nijméeꞌˆ ta˜ guiaˊ júuˆ quiéˉe jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. q+[ Jo̱ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón lajo̱, co̱ꞌ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do dsʉꞌ e calɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌñʉˋ do ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. N*Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Tʉ́ˆ Simón jaléꞌˋ e do, dsifɨˊ lajo̱b casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ Jesús laco̱ꞌ teáaiñꞌ˜ dsíiˊ e móoˊ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, jaˋ catɨ́ɨnꞌˉ sinꞌˊ cáanˋn, co̱ꞌ jaangˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨngˊ jnea˜. ) Jo̱baꞌ catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ laꞌóꞌˋ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌr˜ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ e móoˊ e co̱o̱ˋguɨ do, jo̱ íbˋ cangolíingˆ e cangojmɨcó̱o̱ꞌˇ quiáꞌrˉ e quiáꞌˉ e caguáˉ e ꞌmáaˊ do. Jo̱ mɨ˜ caguirˊ e ꞌmáaˊ do, jo̱ canaaiñˋ uǿøiñˋ i̱ ꞌñʉˋ do, jo̱ catángꞌˋneiñꞌ do fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do carˋ carǿngˉ lajɨˋ tú̱ˉ. Jo̱ jiʉ˜ jaˋ cangoꞌangꞌˊ e móoˊ do, co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ i̱ ꞌñʉˋ do calɨ́ꞌrˉ. (Jo̱baꞌ cangolíiñˆ cartɨˊ lɨ˜ nɨꞌaꞌˊguɨ quiáꞌˉ e guiéeˊ do, jo̱ jo̱b cabírˋ ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ caꞌeˊ Jesús, jo̱ i̱ lɨ́ɨˊ ꞌñʉˋ calɨ́ꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ canaaiñˋ ǿøiñˊ e ꞌmáaˊ do, jo̱ canaangˋ ꞌguɨɨˋbaꞌ do, co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ i̱ jóꞌˋ do nicangotáangꞌ˜neꞌ fɨˊ dsíiˊ e ꞌmáaˊ do. :'mJo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, lata˜ uǿøbˋ nɨcataang˜naaꞌ jmooˉnaaꞌ ta˜ bíˋ ꞌmáaˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌñʉˋ jaˋ mɨˊ calɨꞌˊnaaꞌ. Dsʉꞌ ꞌnʉˋguɨ quiʉ́ꞌˋ ta˜ lana, jo̱baꞌ nibíˆbaa ꞌmáaˊ quiéˉe. & Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e eꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jmeeˉ e nidséˉ e móoˊ la tɨˊ dóoˉ tɨˊ lɨ˜ nɨꞌaꞌˊguɨ quiáꞌˉ e guiéeˊ la. Jo̱ mɨ˜ niguiéeˊ lɨ˜ nɨꞌaꞌˊguɨ, nibíˆnaꞌ ꞌmáaˊ quíiˆnaꞌ jo̱ nijmangꞌˆnaꞌ ꞌñʉˋ. ;%oJo̱baꞌ camɨˊ Jesús fɨˊ e cajgóorˉ dsíiˊ co̱o̱ˋ e móoˊ do e quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón, jo̱ caguáˋbre fɨˊ dsíiˊ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do faꞌ e nidsihuíingˉguɨjiʉ e móoˊ do fɨˊ ꞌnɨꞌˋ uǿˉ quiʉ̱́ˋ. Jo̱ mɨ˜ caje̱ˊ e móoˊ do ni˜ jmɨɨˋ, jo̱ tɨˊ jo̱b caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ~$uJo̱ lajeeˇ jo̱, cangáˉ Jesús tú̱ˉ móoˊ e té̱e̱ˉ quiá̱ꞌˉ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ, jo̱ i̱ dseaˋ fii˜ e móoˊ do nɨnicaꞌuøømˋbre dsíiˊ, jo̱ dob nɨtaaiñ˜ ru̱ꞌrˊ ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do. # -Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cangóˉ Jesús fɨˊ ꞌnɨꞌˋ co̱o̱ˋ guiéeˊ féꞌˋ e siiˋ Genesaret, jo̱guɨ siiˋbɨ guiéeˊ Galilea cajo̱, jo̱ caguilíingˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ e iiñ˜ ninúrˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e eˊ dseaˋ do. Jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ do, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ sɨcúungꞌˇ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. `"9,Jo̱baꞌ canaaiñˋ ngɨrˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e guiarˊ e júuˆ jo̱ fɨˊ laco̱o̱ˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e té̱e̱ˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ dseaˋ do.!+Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —ꞌNéˉ ninii˜i laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e niguiaaˆ júuˆ quiáꞌˉ jial íingˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáiñꞌˉ.  -*Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ e cajmiꞌleáangˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús e fɨɨˋ do, jo̱ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ cateáaiñˋ ꞌñiaꞌrˊ. Dsʉꞌ dsifɨˊ ladob caguilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e ꞌnáiñꞌˊ dseaˋ do caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ jnɨ́iñꞌˋ dseaˋ do e laco̱ꞌ jaˋ nidséiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. lQ)Jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do niquiéengˋ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ. Jo̱ laco̱ꞌ ngóoˊ Jesús e jmiꞌleáaiñˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ lajo̱b dsihuíingˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱ sóongˆ óorˋ tɨꞌáiñꞌˋ Jesús jo̱ féꞌrˋ: —ꞌNʉbˋ dseaˋ lɨnꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ Jesús e féꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lado, dsifɨbˊ caꞌgaaiñˋ quiáiñꞌˉ jo̱ joˋ cacuøꞌrˊ fɨˊ faꞌ eeˋ caféꞌˋguɨiñꞌ do, co̱ꞌ líbꞌˆ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la lají̱i̱ꞌ˜ lamalɨꞌˋguɨ eáangˊ. Mɨ˜ caguiaˊ Jesús júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea hI(Jo̱ mɨ˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ caguilíiñˉ e ꞌnáiñꞌˊ Jesús, jo̱ jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nijmiꞌleáangˉ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Jesús, jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ ngolíiñˉ; jo̱baꞌ lɨ́ˉ jo̱ caquidsiˊ Jesús guóorˋ fɨˊ mogui˜ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ dsifɨˊ ladob ꞌláaiñꞌˉ. \1'Jo̱baꞌ cangóˉ Jesús fɨˊ lɨ˜ ráangˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ lɨ˜ ráaiñꞌˋ do, jo̱ cajíiñˉ e jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ do. Jo̱ dsifɨˊ ladob caꞌláangˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ cajémꞌˋ e iʉ˜ guíiñꞌˆ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ lado, jo̱ caró̱o̱ˉbre jo̱ cajméerˋ e cagǿꞌˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ `9&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús lɨ˜ iuuiñˉ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ i̱ seengˋ fɨˊ Capernaum, jo̱ cangórˉ fɨˊ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, nidséebꞌ˜ iemɨséˆ Tʉ́ˆ Simón e dsíngꞌˉ iʉ˜ guíiñˆ. Jo̱ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ e sɨnʉ́ʉˆ do camɨꞌrˊ Jesús jmɨꞌeeˇ faꞌ e nijmiꞌleáaiñˉ i̱ dseamɨ́ˋ do. nU%Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ lado, dsíngꞌˉ caniꞌˉ júuˆ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóoˋ Jesús fɨˊ Capernaum. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús iemɨséˆ Tʉ́ˆ Simón xi$Jo̱ dsíngꞌˉ cafǿngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱ jmɨngɨꞌˊ rúiñꞌˋ lala: —¿I̱˜ i̱ dseaˋ na, faa˜aaꞌ, e quiʉꞌrˊ ta˜ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜, jo̱guɨ quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e jmihuíiñˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b dsihuíingˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do?  #Jo̱baꞌ cajíingˉ Jesús i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Tiiˉ íiˊ moníꞌˆ, jo̱ tiúungˊ i̱ dseañʉꞌˋ na lana! Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ dsifɨˊ ladob cajméeˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e caquɨ́ngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do. Jo̱ jo̱guɨbaꞌ catiúungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do i̱ dseaˋ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ eeˋ cajmeáiñꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do. 7"—Jéengꞌ˜ na, Jesús, dseaˋ seengˋ fɨˊ Nazaret. ¿Jialɨꞌˊ ñijmiguíinꞌˆ jneaꞌˆ? ¿Su cañíꞌˉ e niꞌíinꞌ˜ jneaꞌˆ? Cuíimˋbaaꞌ ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ ne˜naaꞌ e lɨnꞌˊ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. X)!Jo̱ e fɨˊ guáꞌˉ do e lɨ˜ caguiéˉ Jesús e cangoꞌéeꞌrˇ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ fɨˊ jo̱b nisingꞌˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ. Jo̱ cajméeˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e caꞌóoˋ i̱ dseañʉꞌˋ do gaˋ eáangˊ, jo̱guɨ caféꞌrˋ jo̱ cajíñꞌˉ lala: %C Jo̱ dsíngꞌˉ dsigáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ féꞌrˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cangóbˉtu̱ Jesús fɨˊ Capernaum fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ e fɨˊ jo̱, jo̱ caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ fɨˊ jo̱b canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléiñꞌˋ do. QJo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ tɨˊ e yʉ́ꞌˆ jiáaˊ do e lɨ˜ ɨˊ dsíirˊ e nibíiñˉ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ Jesús caquɨmꞌˉtu̱r jo̱ cangɨ́ɨiñˊ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ eeˋ cajméeiñꞌˋ do quiáꞌrˉ. Jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ .UJo̱baꞌ caguíimˋbre dseaˋ do sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, jo̱ caꞌǿøngˋneiñꞌ catɨˊ guiéeꞌ˜ fɨɨˋ, jo̱guɨ cangojéengˋneiñꞌ cartɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ jiáaˊ. Jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ lamɨ˜ iiñ˜ nibíiñˉ dseaˋ do, co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e nijngámꞌˉbreiñꞌ. 3_Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús jo̱ dsíngꞌˉ calɨguíiñˉ. NJo̱ lajo̱b calɨ́ˉ cajo̱ ie˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajáˉ Cheey˜, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel dseaˋ góoˋ Cheey˜, calɨdséeꞌr˜ e cacá̱rˉ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ ie˜ jo̱, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ góorˋ faꞌ cajmiꞌleáaiñˉ. Co̱ꞌ camɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ siiˋ Naamán i̱ guiing˜ tɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ eáangˊ, tɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ caꞌláangˉ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ. !;Jo̱ dsʉꞌ ie˜ jo̱ jaˋ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ ta˜ faꞌ e cajméeˋ Líiˆ e guiʉ́ˉ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ dseaˋ góorˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, co̱ꞌ caquiʉꞌˊ dseaˋ do ta˜ e cajméeˋ i̱ Líiˆ do e guiʉ́ˉ dsʉꞌ quiáꞌˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ eáangˊ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Sarepta quiá̱ꞌˉ lɨ˜ néeˊ fɨɨˋ Sidón. [O}}5{zxwvzutsrqKnAmmkiVhffcba`_n^\ZZXWWUTZRPhNMLJJHGEDCBB?w<<98&7$5k32B00D.-+q**('&$#"6 ttfbP 6 Gpf F  {O~:uJo̱ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ jee˜ mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ caꞌímꞌˋbre e júuˆ jo̱, jo̱ dsʉꞌ laco̱ꞌ ngóoˊ jmɨɨng˜, eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ seaˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ quiáꞌˉ jaléꞌˋ ta˜ lɨꞌˋ cuuˉ jo̱guɨ cajo̱ e quiáꞌˉ jial nijmiꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ jaˋ cuøˊ fɨˊ quiáꞌrˉ faꞌ e nidsicuángˋguɨ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ do. r9] Jo̱guɨ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ cu̱u̱˜ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iáangˋ dsíiˊ íngꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱ dsʉꞌ jaˋ huǿøˉ ee˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ, co̱ꞌ mɨ˜ huɨ́ɨngˊ dsijéeˊ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b tʉ́ˋtu̱r e júuˆ jo̱, jo̱ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨˊ e mɨjú̱ˋ e jaˋ ꞌleáangˉ jmóˆ seaˋ do. S8 Jo̱ e cajiʉ́ꞌˋ lɨ˜ ngɨ́ɨngˊ fɨˊ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ i̱ dseaˋ i̱ núuˋ e júuˆ do, jo̱ dsʉꞌ lajmɨnábˉ güéengˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b jmóorˋ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nileáiñꞌˋ do jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. U7# Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: —Lalab guǿngꞌˋ e júuˆ e caꞌéˋe na ꞌmɨcú̱ꞌˉ: E mɨjú̱ˋ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 6y Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: —Quiáꞌˉ Fidiéeˇ nɨcangɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e ngángꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ, e dseaˋ íˋ iiñ˜ cá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Dsʉꞌ jnea˜ éeˉe jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na có̱o̱ꞌ˜ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento e laco̱ꞌ mɨ˜ ninírˋ, nijé̱rˉ lafaꞌ jaˋ eeˋ cangáˉbre, jo̱guɨ mɨ˜ ninúrˉ, nijé̱rˉ lafaꞌ jaˋ eeˋ canúuˉbre cajo̱. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ bíˋ mɨjú̱ˋ do 51 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do cajmɨngɨꞌrˊ Jesús e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e caꞌerˊ do. '4GDsʉꞌ seabˋ e mɨjú̱ˋ do e cajiʉ́ꞌˋ lɨ˜ jloꞌˆ uǿˉ; jo̱ mɨ˜ cacuángˉ jo̱ jlobꞌˆ cacuøˊ; seaˋ e cacuøˊ lajɨˋ cien mɨ́ꞌˆ lacamɨ́ꞌˆ mɨjú̱ˋ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ caféꞌrˋ laco̱ꞌ ninúˉ i̱ dseaˋ do røøˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. E uiing˜ e caꞌeˊ Jesús jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento 31Jo̱guɨ seaˋbɨ e mɨjú̱ˋ do e cajiʉ́ꞌˋ jee˜ mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ; jo̱ mɨ˜ caꞌiáangˋ e mɨjú̱ˋ do, jéengˊguɨ e mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ do cacuángˉ jo̱ caꞌímˉ e mɨjú̱ˋ e cabíˋ i̱ dseaˋ do jee˜ e mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ do. 2Dsʉꞌ seaˋbɨ e cajiʉ́ꞌˋ ni˜ cu̱u̱˜ lɨ˜ jaˋ ꞌleáangˉ guóoꞌ˜ néeˊ; jo̱baꞌ mɨ˜ caꞌiáangˋ, dsifɨbˊ calɨquiʉ̱́ˋ co̱ꞌ jaˋ seaˋ lɨ˜ nisó̱ꞌˋ jmóˆ quiáꞌˉ lɨ˜ güíꞌˋ, jo̱baꞌ caꞌímˉ cajo̱. U1#—Jaangˋ dseañʉꞌˋ cangórˉ cangobíirˇ mɨjú̱ˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ nɨcajɨ́ɨrˉ. Jo̱ mɨ˜ cabírˋ e mɨjú̱ˋ do, seaˋ e cajiʉ́ꞌˋ lɨ˜ ngɨ́ɨngˊ fɨˊ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ, casoꞌømꞌˊbre jaléꞌˋ e mɨjú̱ˋ do, jo̱ e lɨɨng˜guɨ cagǿꞌˋ ta̱ˊ cajo̱. z0mJo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ie˜ jo̱, mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jie˜ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱ caꞌuøøiñˋ cangoꞌnéeiñꞌˇ dseaˋ do; jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ caseáiñꞌˊ ie˜ jo̱, jo̱baꞌ caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: 6/eJo̱ có̱o̱ꞌ˜bre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ngolíimˉbɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨcajmiꞌleáangˉ Jesús lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ lɨ́ɨiñꞌˊ, faꞌ jaléngꞌˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ jee˜ jo̱ quiéengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala i̱ caꞌuǿøngˋ guiángˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ; jo̱ jaangˋguɨ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Sɨhuo̱o̱ˉ i̱ lɨ́ɨngˊ oo˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Chuza i̱ jmóoˋ ta˜ laniingˉ quiáꞌˉ dseata˜ Herodes; jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Susana, jo̱ fɨ́ɨmˊbɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ i̱ ngolíingˉ ie˜ jo̱, jo̱ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ capíꞌˆ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ mɨ˜ bíˋ dseaˋ mɨjú̱ˋ . - Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóˉ Jesús laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e cóoꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ fɨɨˋ e píꞌˆ quiáꞌˉ e guiarˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ jial quie̱ˊ dseaˋ do nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ. ,'2Dsʉꞌ Jesús casɨ́ꞌˉguɨr i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ nɨcaꞌínˉn jaléꞌˋ dseeˉ quíiꞌˉ dsʉco̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe; jo̱baꞌ lana guǿngꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ fɨˊ quíiꞌˉ.Q+1Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊguɨ do có̱o̱ꞌ˜ Jesús canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜: —¿I̱˜ i̱ dseañʉꞌˋ la e íiñˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ? *{0Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —Nɨcaꞌímˉbaa jaléꞌˋ dseeˉ quíiꞌˉ. <)q/Dsʉꞌ jnea˜ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ e jáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ la dsíngꞌˉ nɨcarøøiñˋ dseeˉ, dsʉꞌ jnea˜ nɨcaꞌímˉbaa jaléꞌˋ e dseeˉ jo̱ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ jmiꞌneáaiñˋ jnea˜ lana; dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseeˉ røøiñˋ e laco̱ꞌ jnea˜ niꞌíin˜n jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jmiꞌneáaiñˋ jnea˜ jóng. (.Jo̱guɨ jaˋ casú̱u̱ꞌˉ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ moguiiˉ laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ la; dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ la cagüéiñˉ quie̱rˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e a˜ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱ nɨcasú̱u̱rˉ tɨ́ɨˋɨ. 'y-Jo̱guɨ jaˋ cachʉꞌˊ ꞌnʉˋ niiˉ laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ la mɨ˜ neengˇ rúꞌˋnaaꞌ; dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ la jaˋ mɨˊ caquiuiñꞌˊ e chʉꞌrˊ tɨ́ɨˋɨ laco̱ꞌ mɨ˜ caꞌúuˋu sɨnʉ́ʉˆ quíiꞌˉ. & ,Jo̱baꞌ cajǿøngˉ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ i̱ guiing˜ uii˜ tɨɨrˉ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jøøng˜ i̱ dseamɨ́ˋ la? Mɨ˜ caꞌúuˋu sɨnʉ́ʉˆ quíiꞌˉ, jaˋ cacuǿøꞌ˜ jnea˜ jmɨɨˋ faꞌ e carú̱u̱ꞌ˜u̱ tɨ́ɨˋɨ laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ jneaa˜aaꞌ fɨˊ la; dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ la, dseaˋ i̱ co̱ꞌ jáabˊ la, nɨcaru̱ꞌˊbre tɨ́ɨˋɨ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ ɨ́ɨˋ jminir˜ jo̱guɨ nɨcajmiquiʉ̱ꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ jñʉguir˜. |%q+Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Simón do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ lɨ́nˆn e i̱ dseaˋ i̱ carøøngˋ jmiguiʉˊguɨ do. Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E uii˜, jábꞌˉ quíiꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ. >$u*Jo̱ mɨ˜ camɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ do cuuˉ quiáꞌrˉ, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do jaˋ eeˋ seaˋ quírˉ quiáiñꞌˉ. Jo̱baꞌ joˋ eeˋ camɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ fii˜ cuuˉ do cuuˉ quiáꞌrˉ, jo̱ caláamˉ i̱ dseaˋ do, jo̱ joˋ eeˋ caquíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌñiáˋ. Féeꞌ˜du ꞌnʉˋ ne˜duꞌ: ¿I̱˜ lajeeˇ lajɨˋ huáangˉ i̱ dseaˋ do eáangˊguɨ ꞌneáangˋ i̱ dseaˋ cacuøˊ cuuˉ do? Q#)Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ gángˉ dseaˋ i̱ røøngˋ cuuˉ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨꞌǿøˋ cuuˉ. Jo̱ jaaiñꞌˋ do røøiñˋ ꞌñiáˋ ciento cuteeˋ, jo̱ jaangˋguɨiñꞌ do røøiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ cincuenta cuteeˋ. v"e(Jo̱baꞌ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Simón, seaˋ co̱o̱ˋ e ꞌnéˉ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ fariseo i̱ siiˋ Simón do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ nifoꞌˆ, Tɨfaꞌˊ? !'Jo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ fariseo do i̱ catǿꞌˉ Jesús fɨˊ quiáꞌrˉ do jaléꞌˋ e cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ canaaiñˋ ɨˊ dsíirˊ: “Faco̱ꞌ jáꞌˉ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ dseañʉꞌˋ la, jo̱baꞌ nɨlíꞌˆbre jóng e˜ jaléꞌˋ dseeˉ røøngˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ güɨꞌˊ tɨɨrˉ na.”  #&Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ i̱ dseamɨ́ˋ do tɨˊ lɨ˜ guiing˜ Jesús, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜, jo̱ canaaiñˋ quɨꞌrˊ. Jo̱ laco̱ꞌ quɨꞌrˊ, jaléꞌˋ jmɨɨˋ e ɨ́ɨˋ jminir˜ do tɨˊ fɨˊ tɨɨˉ Jesús, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨɨˋ jo̱ canaaiñˋ ru̱ꞌrˊ tɨɨˉ dseaˋ do, jo̱guɨ cajmiquiʉ̱ꞌrˊ tɨɨˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jñʉguir˜. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ lajo̱, jo̱ cachʉꞌrˊ tɨɨˉ dseaˋ do, jo̱ casú̱u̱rˉ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e quie̱rˊ do fɨˊ tɨɨˉ dseaˋ do. gG$Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋ dseaˋ fariseo i̱ siiˋ Simón catǿꞌrˉ Jesús fɨˊ quiáꞌrˉ e cagǿꞌrˋ íiˊ e jmɨɨ˜ jo̱. Jo̱ e fɨˊ góoˋ i̱ Simón do niseengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nijmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ. Jo̱ mɨ˜ nicalɨñiˊ i̱ dseamɨ́ˋ do e nidséˉ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fariseo do, jo̱ cangóˉbre cajo̱. Jo̱ lajeeˇ guiingˇ Jesús e gøꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, caꞌíˉ i̱ dseamɨ́ˋ do fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Jesús jo̱ quie̱rˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e a˜ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ. %J #Jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋ Fidiéeˇ, jmijnéeiñˋ jial tíiˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ. Mɨ˜ cagǿꞌˋ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ fariseo i̱ siiˋ Simón. )K"Jo̱guɨ cagáˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e gǿꞌˋbaa jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ gøꞌˊ dseaˋ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ caꞌeengˉnaꞌ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ cúngˆ i̱ gøꞌˊ contøøngˉ, jo̱guɨ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ íingˊ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ, o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnáꞌˆ nodsicuuˉ é i̱ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ quiáꞌˉ Roma é. <q!Co̱ꞌ lalab caféeꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ cajáˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, co̱ꞌ caꞌeengˉnaꞌr e jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌrˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ ꞌleáangˉ gøꞌrˊ jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ jaˋ ɨ̱́ꞌrˋ. b= Co̱ꞌ jaléngꞌˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨngˊ jiuung˜ i̱ taang˜ tacóoˋ fɨˊ ꞌmóoꞌ˜, jo̱ mɨ˜ nitɨꞌángꞌˋ rúiñꞌˋ jo̱ féꞌrˋ lala: “Jneaꞌˆ cajiʉ́ʉˆnaaꞌ lúuˊ, dsʉꞌ jaˋ cadseeng˜naꞌ; jo̱ caꞌǿˆnaaꞌ jaléꞌˋ e øˊ dseaˋ lɨ˜ ráangˋ ꞌlɨɨ˜, dsʉꞌ jaˋ caquíiꞌ˜naꞌ.” Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús: —¿I̱˜ nifáꞌˆa i̱ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ lana? iKDsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ cajgáaiñˉ jmɨɨˋ mɨ˜ cajáˉ i̱ Juan do, co̱ꞌ jaˋ calɨꞌiiñ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e lamɨ˜ sɨꞌíiñˆ niꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. DJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ canúuˉ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Juan do ie˜ jo̱ cajgáamˉbre jmɨɨˋ, jo̱guɨ lajo̱b cajméeˋ cajo̱ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseata˜ quiáꞌˉ Roma, co̱ꞌ calɨlíꞌrˆ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ éeˋ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. ]3Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jaˋ mɨˊ calɨséngˋ jaangˋ i̱ niingˉguɨ ta˜ quiáꞌˉ laco̱ꞌ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ niingˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ laco̱ꞌ i̱ Juan do. 5cJo̱ nab nɨcalɨti˜ laco̱ꞌ féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Nisɨ́ɨnˆn jaangˋ dseaˋ i̱ niguiáˉ júuˆ quiéˉe nʉ́ꞌˉguɨ e niguóꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ
e laco̱ꞌ niguiárˉ guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ ningɨ́ꞌˆ. Jo̱ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Juan do. ~uJo̱ ¿i̱˜ ɨˊ óoˊnaꞌ i̱ caguijøøng˜naꞌ? Jo̱ e jáꞌˉ, ꞌnʉ́ꞌˋ caguijøøng˜naꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ laniingˉguɨ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Z-o̱ꞌguɨ caguijøøng˜naꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jloꞌˆ sɨ̱ꞌˆ i̱ seengˋ juguiʉ́ˉ, co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱ dseaˋ laꞌíˋ neáaiñˊ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ. #Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e féꞌˋ Jesús lado, jo̱ cangolíimˋtu̱ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱ Jesús canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ taang˜ có̱o̱ꞌr˜ do jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Juan do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —¿E˜ caguijǿøˉ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ canʉ́ʉˉnaꞌ e ningɨˊ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ? ¿Jሠleáaꞌ˜?, jaˋ caguijøøng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ uaang˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ jmóoˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cuɨñíꞌˆ e dséeˊ cataangˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ íiˊ guíˋ, Jo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨtúngˉ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. NJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Güɨlíingˋnaꞌ güɨjméeꞌ˜naꞌ i̱ Juan do júuˆ jaléꞌˋ e nɨcañíiˉnaꞌ jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ na: güɨjméeꞌ˜naꞌr júuˆ jial lɨjnéꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ, jo̱guɨ jial ngɨˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ jlúungꞌ˜, jo̱guɨ jial lɨnúubˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ güɨɨng˜, jo̱guɨ jial ꞌláangˉtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, jo̱guɨ jial jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ jial guiaaˉ júuˆ cajo̱ quiáꞌˉ jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. )KJo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Juan do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱ guiꞌnangꞌˇ jmóoˋ dseaˋ do mɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ lɨ́ɨngˊ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ: seengˋ dseaˋ tiuungˉ jo̱guɨ seengˋ dseaˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ. Jo̱baꞌ cangábˉ i̱ dseaˋ gángˉ do mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do. Jo̱ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Juan do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do: —I̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do casíiñˋ jneaꞌˆ e cajajmɨngɨ́ɨꞌˇnaaꞌ ꞌnʉˋ, ¿su ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nigüéengˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, o̱si ꞌnéˉ e nijeemˉbaaꞌ jaangˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ é? . UJo̱baꞌ catǿꞌˉ i̱ Juan do gángˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ casíingˋneiñꞌ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús e cangojmɨngɨ́ɨꞌrˇ dseaˋ do su íˋbingꞌ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nigüéengˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, o̱si ꞌnéˉ e nijémˉbɨr jaangˋguɨ i̱ jiéngꞌˋ é. 2 ]Jo̱ lajeeˇ jo̱ calɨñiˊ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do jaléꞌˋ e jmóoˋ Jesús, co̱ꞌ e júuˆ jo̱ cajméeˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Juan do. @ yJo̱ jalémꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lacúngꞌˊ jo̱, calɨñirˊ e júuˆ jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ Jesús do. Mɨ˜ casíingˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús t aJo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cají̱ꞌˊ i̱ ꞌlɨɨ˜ do, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ jo̱guɨ dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ cajo̱. Jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜: —Jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ nɨcagüéiñˉ jee˜ jneaa˜aaꞌ lana. Jo̱guɨ féꞌˋguɨr cajo̱ lala: —Fidiéebˇ nɨcagüéiñˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ. > uJo̱ dsifɨˊ ladob cají̱ꞌˊ i̱ ꞌlɨɨ˜ do, jo̱guɨ caguárˋ jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ. Jo̱ Jesús cajáiñꞌˋ i̱ sɨmingꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ niquiáiñꞌˆ. ykJo̱ mɨ˜ cajíñꞌˉ lado, jo̱ cangoquiéeiñˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ ngóoˊ e guóoˊ e iuungˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ do, jo̱ cagüɨꞌrˊ e dseꞌˋ guóoˊ do. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ do, dsifɨˊ ladob caje̱rˊ. Jo̱ cajíngꞌˉ Jesús caféiñꞌˊ i̱ ꞌlɨɨ˜ do: —Sɨmingꞌˋ, jnea˜ tǿøˉø ꞌnʉˋ: ¡Ráanꞌˉ na! gG Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Jesús e joˋ i̱i̱ˋ seengˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ do, jo̱ dsíngꞌˉ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉneiñꞌ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lala: —Joˋ quɨꞌˋ. 3 Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ quiá̱ꞌˉ e fɨɨˋ do, jo̱ cajíñꞌˊ cabøø˜ dseaˋ i̱ jéengˋ jaangˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱ teáaiñꞌ˜ do fɨˊ e nɨngolíiñˉ fɨˊ codsiiˇ. Jo̱ dsíngꞌˉ quɨꞌˊ niquiáꞌˆ i̱ ꞌlɨɨ˜ do, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dob jó̱o̱rˊ i̱ niseengˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱ seengˋ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ nɨnicajúmˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ cajo̱. ]3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Naín có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜ ie˜ jo̱. 6e Jo̱ cangolíimˋtu̱ i̱ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ, joˋ eeˋ lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ nɨnicaꞌláamˉbre. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús e cají̱ꞌˊtu̱ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ *M Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús lado, jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ caji̱ꞌrˊ nir˜ cajǿøiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ có̱o̱ꞌr˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel jaˋ mɨˊ cajínꞌˊn jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ romano la. RDsʉco̱ꞌ jnea˜ seemˋ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe, jo̱guɨ seemˋ dseaˋ i̱ quiʉ́ꞌˋʉ ta˜ cajo̱. Jo̱ mɨ˜ fɨ́ɨˉɨ jaangˋ dseaˋ quiéˉe e gua˜, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b dséerˊ; jo̱guɨ mɨ˜ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ i̱ jiéngꞌˋ e neaˊ, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b jáarˊ cajo̱; o̱si mɨ˜ fɨ́ɨˉɨ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiéˉe e jmeeˉ e la, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b jmóorˋ cajo̱; jo̱ jalémꞌˋ dseaˋ quiéˉe nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiéˉe.” Jo̱ jalébꞌˋ e júuˆ na quie̱ˊ i̱ dseaˋ i̱ cangojmijíngꞌˊ Jesús do. )“Fíiˋi, jaˋ jméeꞌˆ fɨꞌíˆ faꞌ ñiꞌˊ tɨˊ quiéˉe, co̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨnꞌˉ faꞌ e niꞌúunꞌ˜ sɨnʉ́ʉˆ quiéˉe, co̱ꞌ dseaˋ ꞌgømꞌˊ ꞌnʉˋ, o̱ꞌguɨ faꞌ e cateáˉ dsiiˉ e cagaꞌnénꞌˋn ꞌnʉˋ ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ dseaˋ fémꞌˊ ꞌnʉˋ. Jo̱ lɨco̱ꞌ féeꞌ˜ e niꞌleáangˉ dseaˋ dséeꞌ˜ quiéˉe, jo̱ niꞌleáamˉbre jóng. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do, jo̱ cangóˉbre có̱o̱iñꞌ˜ do. Dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e niguiéeˊ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, cajíñꞌˊ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ casíingˋ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do i̱ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —Lalab jíngꞌˉ fíiˋnaaꞌ: =sJo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ ngolíiñˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ fii˜ ꞌléeˉ i̱ casíiˋ quíˉnaaꞌ do, dsíngꞌˉ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel, co̱ꞌ íˋbre caquiʉꞌrˊ ta˜ e calɨ́ɨˉ guáꞌˉ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ ii˜naaꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇre lana. ~+}OJo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do e caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ Capernaum, jo̱ dsifɨˊ ladob casíiñˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e cangoféeiñꞌˇ Jesús faꞌ e nidsérˉ e nidsijmiꞌleáaiñˆ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do. 1|[Jo̱ e fɨˊ fɨɨˋ Capernaum do nitáangˋ jaangˋ fii˜ ꞌléeˉ i̱ niseengˋ fɨˊ Roma. Jo̱ niseengˋ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ iiñ˜ dsíngꞌˉ, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ niráaiñˋ dséeꞌr˜, jo̱ dseángꞌˉ tɨˊ lɨ˜ nijúumˉbre co̱ꞌ eáamˊ lɨ́ɨiñˊ. { /Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e caféngꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ cangámꞌˉtu̱r có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ Capernaum. z 1Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe o̱ꞌguɨ jmitir˜ jaléꞌˋ e fáꞌˋa, i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ i̱ cajmeꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ jaˋ catá̱ꞌrˉ tɨɨˉ fɨɨˋ. Jo̱ mɨ˜ cajáˉ jmɨ́ɨˊ dsiing˜, eáangˊ caꞌíˉ jmɨɨˋ tɨɨˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do, jo̱ caꞌímˉbaꞌ do co̱ꞌ caquɨ́bꞌˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e fɨˊ e míiˆ røøˋ do ie˜ jo̱. y 0i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ i̱ cajmeꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ, nʉ́ꞌˉguɨ e nijméꞌrˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do, catá̱ꞌrˉ tɨɨˉ fɨɨˋ e aꞌˊ jo̱guɨ caséerˋ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e cóoꞌ˜ eáangˊ, jo̱guɨbaꞌ cajmeꞌrˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do. Jo̱ mɨ˜ cajáˉ jmɨ́ɨˊ dsiing˜, dsíngꞌˉ caꞌíˉ jmɨɨˋ e tɨɨˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ calɨ́ngˉ, co̱ꞌ teábˋ eáangˊ siꞌˊ. x/Nifáꞌˆduu i̱˜ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ jmitir˜ jaléꞌˋ e fáꞌˋa: w.’¿Jialɨꞌˊ fɨꞌˊnaꞌ jnea˜, “Fíiˋi, Fíiˋi”, song jaˋguɨ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ? }vs-Jo̱ jaangˋ dseaˋ i̱ guiúngˉ féꞌrˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ ɨˊ dsíirˊ. Jo̱guɨ jaangˋ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ jmangꞌˉ e gabˋ féꞌrˋ, co̱ꞌ jmangꞌˉ e gabˋ ɨˊ dsíirˊ. Co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíibˊ dseaˋ e féꞌrˋ. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ Eu,Co̱ꞌ jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ, mɨ˜ cacuøˊ ofɨɨˋ quiáꞌˉ, jo̱guɨbaꞌ nilɨlíꞌˆ dseaˋ su guiʉ́ˉ o̱si jaˋ dseengˋ e ꞌmaˋ ofɨɨˋ do. Co̱ꞌ jaˋ cuøˊ güɨñíꞌˆ yʉ́ꞌˆ ꞌmató̱o̱ˊ, o̱ꞌguɨ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ ɨ́ɨˋ yʉ́ꞌˆ ꞌmató̱o̱ˊ fíꞌˋ. t%+Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jaˋ seaˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ e cuøˊ ofɨɨˋ e jaˋ dseengˋ, o̱ꞌguɨ seaˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ dseengˋ faꞌ e cuøˊ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ. 2s]*Jo̱ song jaˋ líꞌˋ cá̱ꞌˆ cuente uøꞌˊ jial tíiˊ feꞌˋ e iʉ˜ jminíꞌˆ, jo̱baꞌ ¿jial niteáˋ oꞌˊ e nifɨ́ꞌˆ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋ lala: “Rúꞌˋuuꞌ, neaˊdu ne˜eeꞌ, jo̱ nigui˜duu e quiˊ iʉ˜ jminíꞌˆ”? ¡I̱ jmɨcaang˜ ꞌnʉˋ! Jángꞌˉ gui˜du e ꞌmaˋ e iʉ˜ jminíꞌˆ uøꞌˊ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nɨcuǿøngˋ jǿøꞌˆ guiʉ́ˉ e niguíꞌˆ e quiˊ e iʉ˜ jminiˇ i̱ dseaˋ rúnꞌˋ do. Jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ cuíiˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ofɨɨˋ e ɨ́ɨbˋ _r7)’Jo̱ ¿jialɨꞌˊ ca̱ꞌˋ cuente lají̱i̱ꞌ˜ quiˊ iʉ˜ jminiˇ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ ca̱ꞌˋ cuente uøꞌˊ e jie˜ jaˋ latøøngˉ co̱o̱ˋ ꞌmabˋ iʉ˜ jminíꞌˆ? q(Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ, tɨɨngˋguɨr laco̱ꞌ tɨfaꞌˊ quiáꞌrˉ lajeeˇ e jmɨtɨ́ɨiñˋ. Dsʉꞌ mɨ˜ caꞌeˊ i̱ tɨfaꞌˊ do lajaléꞌˋ e tɨɨiñˋ, jo̱guɨbaꞌ røøbˋ nilɨtɨɨiñˋ jóng. Np'Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ caꞌeꞌˊguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Song jaangˋ dseaˋ tiuungˉ nijéiñˉ jaangˋguɨ dseaˋ tiuungˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ fɨˊ ɨ̱́ɨ̱bˊ nijiúiñꞌˋ lajɨˋ huáaiñˉ do. {oo&Cuǿøꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ eeˋgo̱ e ꞌnérˉ, jo̱ lajo̱b niñíingˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱; jo̱ nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ cuøꞌˊnaꞌ dseaˋ mɨcuɨ́ɨˆ e néeˊ íꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌmaˋ íꞌˋ cuɨɨˋ, jo̱ mɨ˜ nidsitóoꞌ˜, ꞌnéˉ e niꞌiéngꞌˋ e ꞌmaˋ íꞌˋ cuɨɨˋ do, jo̱ mɨ˜ carǿngˉ ꞌnéˉ e nidsitóoꞌ˜ teáˋ, jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, ꞌnéˉ e nilíˋ guisóˆ guiʉ́ˉ. Jo̱ Fidiéeˇ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. n!%’Jo̱ jaˋ cuǿꞌˆnaꞌ dseeˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ Fidiéeˇ jaˋ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ cajo̱. Jo jaˋ fóꞌˋnaꞌ júuˆ gaˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ jaˋ nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Íingˊnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ lajo̱b niꞌíingˉ Fidiéeˇ dseeˉ quíiˉnaꞌ cajo̱. Pm$Jo̱ jmeeˉbaꞌ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ rúngꞌˋnaꞌ laco̱ꞌguɨ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jaˋ cuøꞌˊnaꞌ dseeˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ l#’Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ nijmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨɨng˜ eeˋgo̱ jmɨꞌǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ güɨꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ faꞌ dseángꞌˉ e niquɨ́ꞌˉtu̱r quíiˆnaꞌ. Jo̱ song nijmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nilɨseabˋ guiéeˆ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nilíingˉnaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ guiúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ doñiˊ faꞌ sooˋ dsíirˊ o̱si jaˋ cuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ do é mɨ˜ eeˋgo̱ íñꞌˋ. .kU"Jo̱guɨ mɨ˜ eeˋgo̱ jmɨꞌǿøngˋ rúngꞌˋnaꞌ jo̱ jmooˋnaꞌ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉnaꞌ i̱ niquíˉ e dsíˋ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ jóng faꞌ e jmooˋnaꞌ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ lajo̱b jmóoˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, jo̱ jmóorˋ lajo̱ uíiꞌ˜ lɨɨng˜ eeˋ sɨjea̱r˜ e niꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ. }js!Jo̱guɨ song jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ faꞌ e jmooˋnaꞌ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ lajo̱b jmóoˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ. xii ’Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌneáangˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ ꞌneáangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ e jmooˋnaꞌ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ lajo̱b jmóoˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ. ;hoJmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ jmeeˉnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ iing˜naꞌ e nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. =gsCuǿøꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ mɨꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ mɨrˊ, jo̱ song i̱i̱ˋ cacá̱ˉ eeˋgo̱ e seaˋ quíiˉnaꞌ, joˋ güɨmɨ́ɨꞌ˜naꞌr. fSong i̱i̱ˋ caquiʉ̱́ʉ̱ˋ cataangˋ moníˆnaꞌ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌr e cataangˋguɨ do güɨquiʉ̱́ʉ̱rˋ jóng. Jo̱ song i̱i̱ˋ caguiˊ ꞌmɨꞌguiéeˉ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌr la quie̱ˊ ꞌmɨꞌquíiꞌ˜naꞌ cajo̱. wegjo̱guɨ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ, jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ jmineangꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ. d Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ caféngꞌˊguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe: ꞌNéˉ nijmiꞌneáamˋbaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ jmeeˉnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ quíiˉnaꞌ, c’E ngɨ˜ fɨ́ɨˉ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ féꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ uii˜ quíiˆnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b cajméeˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajmɨcaang˜ e caféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. ꞌNéˉ nijmiꞌneáangˋnaaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jneaa˜aaꞌ b’E ngɨ˜ fɨ́ɨˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seaˋ e cøꞌˆnaꞌ lalíingˋ lana, co̱ꞌ niguiéeˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nimóˆnaꞌ ooˉ. ’E ngɨ˜ fɨ́ɨˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nilɨjiuung˜ óoˊnaꞌ carˋ niquɨꞌˆnaꞌ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. a—E ngɨ˜ fɨ́ɨˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ, co̱ꞌ nɨcañíiˉbaꞌ e siiˋ juguiʉ́ˉ. ?`wJo̱ e jmɨɨ˜ e mɨ˜ nijmeángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e gaˋ lajo̱, güɨlɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ dsʉco̱ꞌ nilɨseabˋ guiéeˆ quíiˉnaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Dsʉco̱ꞌ lajo̱b cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ do ie˜ lamɨ˜ cajmeáiñꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e caꞌeˊ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨr: Y}{izgxw|vvusrQpnn"lk6hog9fecla__]n\&ZYWVUPTRQ/OQNLK/IH6GFEDDB@?>)Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ canaangˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e guíngꞌˋ rúiñꞌˋ i̱˜ i̱ niingˉguɨ lajeeˇ lajaléiñꞌˋ do. \1 -Dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ Jesús, jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñꞌˋ do jaˋ cangáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ jialɨꞌˊ cajíngꞌˉ dseaˋ do lado, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cangɨ́ɨiñˋ faꞌ nɨcacuøˊ Fidiéeˇ e ningáiñꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ jaˋ teáˋ dsíirˊ faꞌ e nijmɨngɨ́ɨrˋ jialɨꞌˊ cajíngꞌˉ dseaˋ do lado. ¿I̱˜ i̱ niingˉguɨ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ? ,Q ,—Nʉ́ʉˉnaꞌ røøˋ jaléꞌˋ e nifáꞌˆa la lana, jo̱ jaˋ güɨꞌíingˆ óoˊnaꞌ lata˜ taang˜naꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ; co̱ꞌ lana tɨˊ lɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e nisángꞌˊ dseaˋ jnea˜, dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.  +Jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangáˉ e jo̱ ie˜ jo̱, co̱ꞌ dsíngꞌˉ ꞌgøngꞌˊ Jesús laco̱ꞌ ꞌgøngꞌˊ Tiquiáꞌrˆ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Mɨ˜ cajméeˋtu̱ Jesús júuˆ e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ {o *Jo̱ mɨ˜ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do quiá̱ꞌˉ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, dsifɨˊ ladob cabíiˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do cabíiñˉ i̱ sɨmingꞌˋ do fɨˊ ni˜ uǿˆ, jo̱ cajméerˋ e cadseáˉtu̱ joñíiñꞌˋ do. Jo̱ dsifɨˊ ladob caꞌgaangˋ Jesús cajíiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱ ngohuíimˉbiñꞌ do quiáꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱ caꞌláamˉbiñꞌ do. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ cajángꞌˋ Jesús i̱ sɨmingꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ tiquiáꞌrˆ. ( I )Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Dsíngꞌˉ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ jnea˜, jo̱ jmangꞌˉ fɨˊ gabˋ iing˜naꞌ cá̱ˆnaꞌ! ¿Jial nitéꞌˋ líꞌˋi e nilɨseenˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ? Ñijéengˋ i̱ sɨmingꞌˋ quíiꞌˉ do fɨˊ la. Jo̱ dsifɨˊ ladob cangojéengˋ i̱ dseañʉꞌˋ do i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ do.   (Jo̱ nɨcamɨ́ɨꞌ˜baa jmɨꞌeeˇ dseaˋ quíiꞌˉ faꞌ e nijmihuíiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌrˊ.  1 'jo̱ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jéeˊ quiáꞌrˉ, jo̱ yejí̱bˉ jmóoiñꞌˋ do e dseaˋ joñíiñˋ, jo̱ óorˋ teáˋ jo̱guɨ iéngꞌˋ jaléꞌˋ ja̱ˊ fɨˊ moꞌoorˉ lajeeˇ jo̱, jo̱ dsíngꞌˉ jmɨhuɨ́ɨngˋneiñꞌ, jo̱ jaˋ iiñꞌ˜ do nitʉ́ʉrˉ. ; o &Jo̱ jaangˋ dseañʉꞌˋ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do catǿꞌrˉ Jesús e teáˋ eáangˊ jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿jሠjméeꞌˆ uíˆ diée˜ faꞌ ñijmeeꞌ˜ mɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jó̱o̱ˋo̱? co̱ꞌ camɨ́ɨngꞌ˜ sɨmingꞌˋ labingꞌ i̱ seengˋ quiéˉe; L  %Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ co̱o̱ˋguɨ jmɨɨ˜, jo̱ cajgámˉbre e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do. Jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ cajíñꞌˊ i̱ ngolíingˉ ngoꞌnéeꞌˇ quiáꞌrˉ. L $Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e canʉ́ꞌˋ e luu˜ dseaˋ do, cangáˉ i̱ dseaˋ gaangˋ do e joˋ jnéengˉguɨ Moi˜ o̱ꞌguɨ Líiˆ fɨˊ do, jo̱ ꞌñiabꞌˊ Jesús singꞌˊguɨr. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ cajmeaꞌrˊ júuˆ jaléꞌˋ e cangárˉ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ ' #Jo̱ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ jee˜ e jníiˊ do, guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ dseaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ guicajíngꞌˉ: —I̱ lab Jó̱o̱ˋo̱ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ. Jmeeˉnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌrˊ. xi "Jo̱ lajeeˇ guiꞌnangꞌˇ féꞌˋbɨr mɨ˜ cajgóˉ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ caquɨiñꞌˉ lajeeˇ teáaiñˉ fɨˊ e yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, jo̱ dsíngꞌˉ cafǿngꞌˊ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan. (I !Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Tʉ́ˆ Simón e catangꞌˆ fɨˊ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ teáangˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do, jo̱baꞌ dsifɨˊ lala casɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¡dsíngꞌˉ juguiʉ́ˉ dsʉꞌ taang˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ na fɨˊ la! Faꞌ na nijméeꞌ˜naaꞌ ꞌnɨˊ ꞌnʉ́ʉˊjiʉ có̱o̱ꞌ˜ máꞌˆ ꞌma˜, co̱o̱ˋ quíiꞌˉ jo̱guɨ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ Moi˜ jo̱guɨ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ Líiˆ cajo̱. Dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ calɨlíꞌˆ Tʉ́ˆ Simón e caféꞌrˋ lado. ' Jo̱ dsʉꞌ lajɨˋ gaangˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ jéeiñˋ do dsíngꞌˉ cajáˉ e jaligüɨ́iñˋ dsʉꞌ caje̱ˊbre e sɨjnéeˋ dsíirˊ, jo̱baꞌ cangárˉ e jloꞌˆ jɨngꞌˋ Jesús jo̱ la quie̱ˊguɨ i̱ dseaˋ gángˉ do jɨiñꞌˋ cajo̱. N Jo̱ lajeeˇ jo̱ cajnéngˉ gángˉ dseañʉꞌˋ i̱ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ ni˜ Moib˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ ni˜ Líiˆ, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱ jlobꞌˆ jɨngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do cajo̱, jo̱ sɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nicá̱ˋ Jesús fɨˊ Jerusalén mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ.  + Jo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús e féiñꞌˊ Fidiéeˇ, táꞌˉjiʉ ladob jnéengˆ calɨsɨ́ɨngˉ jial jnéengˉ nir˜ jo̱guɨ calɨsɨ́ɨngˉ sɨ̱ꞌrˆ cajo̱, jo̱ cajnéngˉ e teeˋ jloꞌˆ lafaꞌ jooˋ, jo̱guɨ calɨjɨ́iñꞌˋ laco̱ꞌ jɨngꞌˋ ieeˋ. r] Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jñiáˉ jmɨɨ˜ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ cajgóorˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e cangoféeiñꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜bre Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ Tiáa˜ jo̱guɨ Juan. } E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱ lɨɨng˜ lajeeˇ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ la jaˋ mɨˊ júuiñˉ cartɨˊ ninírˋ jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nɨcá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱. Mɨ˜ calɨsɨ́ɨngˉ jial jnéengˉ Jesús ~ Jo̱guɨ song i̱i̱ˋ i̱ ꞌgóꞌˋ niféꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, o̱si ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ e niféꞌrˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiéˉe é, jo̱baꞌ lajo̱b nijmee˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱, jnea˜ dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; co̱ꞌ lajo̱b nijmee˜e mɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ e nɨniingˉ ꞌgøiñꞌˊ quiáꞌˉ Tiquiéˆe Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ güeangꞌˆ cajo̱. }9 Jo̱ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ e sɨlɨ́ɨꞌrˇ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ song jaˋguɨ cuíiñˋ jnea˜, co̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nidséiñꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijúuiñˉ, jo̱ doguɨb lɨ˜ ninírˋ iihuɨ́ɨˊ lata˜. L| Co̱ꞌ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e líꞌˋbre nileángˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ conguiabˊ nibíiñˆ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; jo̱ dsʉꞌ i̱i̱ˋ dseaˋ nijúuiñˉ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe o̱si uíiꞌ˜ e niꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nitíimꞌ˜bre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jóng. G{ Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cangóbˉtu̱r có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ lɨ˜ teáangˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Song i̱i̱ˋ dseaˋ iing˜ niꞌuíingˉ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ güɨtʉ́rˋ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ güɨseaiñꞌˊ lafaꞌ crúuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e guiaˊ dsíirˊ e nidsingɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jóng. zzm Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ cajíñꞌˉ lado, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr i̱ dseaˋ guitúungˋ do lala: —E jábꞌˉ e jnea˜ lɨ́ɨnˊn i̱ dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ dsíngꞌˉ ꞌnéˉ nimoo˜o iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel nilíˋ ꞌníꞌˋ níimˉbre jnea˜, jo̱guɨ lajo̱b nijméˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ quíˉiiꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ. Jo̱ jaléngꞌˋ íˋbingꞌ i̱ nijngángꞌˉ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nijí̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. y Dsʉꞌ Jesús caꞌɨ́ɨrˉ ꞌgooˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́iñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ e íˋbre lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e tɨˊ nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ Vx% Jo̱baꞌ cajmɨngɨꞌˊtu̱ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ¿i̱˜ fóꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨnˊn? Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús: —ꞌNʉbˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. aw; Jo̱baꞌ cañíiˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: —Seengˋ dseaˋ dsicueáaiñꞌ˜ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱ seengˋguɨ dseaˋ dsicueáaiñꞌ˜ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ Líiˆ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱guɨ seemˋbɨ dseaˋ dsicueáaiñꞌ˜ ꞌnʉˋ e lɨnꞌˊ jaangˋguɨ i̱ nɨcaféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e nɨcají̱ꞌˊtu̱r lana. 8vi Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ taang˜ Jesús e féiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜bre i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ jnea˜ féꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ? Ru Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ do cagǿꞌrˋ carˋ calɨtaaiñ˜ guiʉ́ˉ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ gǿꞌrˋ lajɨɨiñˋ do, caseámˉbɨ guitu̱ˊ ꞌmatáˆguɨ e røøngˋ téeꞌ˜ ꞌnáꞌˆ iñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌnángꞌˆ i̱ ꞌñʉˋ do. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ @ty Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ caguáˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do táꞌˉ có̱ˋ nibøø˜ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱baꞌ catɨ́ɨngˉ dseaˋ do lajɨˋ ꞌñiáˋ e iñíꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨˋ huáangˉ i̱ ꞌñʉˋ do, jo̱ cajǿørˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ quiáꞌˉ e do. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajméerˋ jmáꞌˉjiʉ e do jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do, jo̱baꞌ íˋguɨb cajméeˋ guiéeˆ jee˜ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do. s} Jo̱ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do, jo̱ caguábˋ i̱ dseaˋ do laco̱ꞌ ta˜ caquiʉꞌˊ Jesús. r Co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do; tíiˊbre la ꞌñiáˋ mil jí̱i̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ jo̱ jaˋ íingˆ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ o̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ jiuung˜ cajo̱. Dsʉꞌ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Síiꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ güɨgüearˋ táꞌˉ có̱ˋ nibøø˜ táꞌˉ cincuenta dseaˋ. *qM Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: —ꞌNʉ́bꞌˋ ꞌnéˉ cuǿˆnaꞌ e nidǿꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la. Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: —¿Jial nilíˋguɨ jo̱? Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiáˋ iñíꞌˆbaꞌ seaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ gángˉ ꞌñʉˋ, jo̱ fɨng jaˋ ꞌnéˉ dséˆbaaꞌ e dsileáˆnaaꞌ e nidǿꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na. xpi Jo̱ mɨ˜ nɨngóoˊ caꞌlóoˉ e jmɨɨ˜ jo̱, cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Iꞌˊ júuˆ jo̱guɨ síiꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na güɨguilíiñˋ jo̱ güɨguijméerˉ quijí̱ˉ lɨ˜ nijé̱rˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e nidǿꞌrˉ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ líꞌrˆ e té̱e̱ˉ ꞌnʉ́ʉˊ, co̱ꞌ fɨˊ lɨ˜ taangˇnaaꞌ la jaˋ eeˋ seaˋ e niquiee˜naaꞌ có̱o̱ꞌr˜. noU Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ jo̱ jie˜ fɨˊ lɨ˜ nɨtáangˋ Jesús, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do. Jo̱ Jesús caꞌímꞌˋbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do mɨ˜ caguilíiñꞌˉ, jo̱ canaaiñˋ eꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ jial iing˜ Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ cajmiꞌleáamˉbɨr jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ quiéengˋ jee˜ i̱ dseaˋ do cajo̱. 0nY Jo̱ mɨ˜ calɨcǿngˋguɨ lajo̱, caguilíimˋtu̱ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e cangocó̱o̱rˋ júuˆ fɨˊ quiniˇ Jesús jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméerˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ cangolíiñˉ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féngꞌˊ rúiñꞌˋ, jo̱ cajéemˋ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ ngɨˊ, quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Betsaida. Km Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseata˜ do e féꞌˋ dseaˋ e nɨcají̱bꞌˊtu̱ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱baꞌ eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jneab˜ dseaˋ caquiʉ́ꞌˉʉ ta˜ e cahuɨ̱́ꞌˋ moluu˜ i̱ Juan do. Jo̱ ¿i̱˜ i̱ éengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e jmóorˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ? Jo̱baꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ jo̱b cajmɨꞌúungˋ dseata˜ Herodes e ꞌnóꞌrˊ jial niníiñˉ Jesús. Mɨ˜ cahéngꞌˊ Jesús ꞌñiáˋ mil dseañʉꞌˋ l Jo̱ ie˜ jo̱ nicanúuˉ dseata˜ Herodes jaléꞌˋ e sɨ́ɨngˋ dseaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóoˋ Jesús, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiˊ i̱ dseata˜ do e˜ nijmérˉ, co̱ꞌ seengˋ dseaˋ dsicó̱o̱rˋ júuˆ e nɨcají̱ꞌˊtu̱ jaangˋ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱guɨ seengˋ dseaˋ féꞌrˋ e nɨcajnémˉtu̱ Líiˆ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ cajo̱, dsʉꞌ seemˋbɨ dseaˋ i̱ féꞌˋ e Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋbingꞌ i̱ nɨcají̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. k Sj Jo̱ caꞌuøømˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e caꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ ta˜ nijmérˉ, jo̱ cangolíimˆbre fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e guiarˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jmiꞌleáamˉbɨr cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ. Mɨ˜ cangogáˋ dsíiˊ Herodes jial féꞌˋ dseaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jesús Kc7Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lado, dsifɨˊ ladob cají̱ꞌˊtu̱ i̱ sɨmɨ́ˆ do jo̱ caró̱o̱ˉbre. Jo̱ dsifɨbˊ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ e cangɨ́ɨiñꞌˋ do e cagǿꞌrˋ. Jb 6Jo̱ lajeeˇ e jmóoˋ i̱ dseaˋ do lajo̱, jo̱ Jesús catɨ́ɨiñˉ guooˋ i̱ jiuung˜ do, jo̱ catǿꞌˉreiñꞌ laꞌúungˋ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¡Ráanꞌˉ na, Míˆ! (aI5Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lɨ́ꞌˆ cangɨ́ɨmˉbre Jesús mɨ˜ cajíngꞌˉ dseaˋ do lado, co̱ꞌ ñiˊbre e nɨcajúmˉ i̱ jiuung˜ do. a`;4Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Jairo dsíngꞌˉ quɨꞌrˊ jo̱guɨ dsíngꞌˉ jiuung˜ dsíirˊ dsʉꞌ e nɨcajúngˉ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ do. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jaˋ quɨꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ jaˋ sɨjúungˆ i̱ jiuung˜ na co̱ꞌ lɨco̱ꞌ güɨɨmˋbre. _3Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ jaˋ cacuørˊ fɨˊ faꞌ e cangotáangꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋguɨ, jí̱i̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜ Juan có̱o̱ꞌ˜ sejmiiˋ i̱ sɨmɨ́ˆ jiuung˜ do, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ cangɨ́ɨngˋ fɨˊ e cangotáangꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ e lɨ˜ ráangˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ do. s^_2Dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ Jesús lado, dsifɨˊ ladob casɨ́ꞌrˉ Jairo: —Jaˋ fǿønꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, lɨco̱ꞌ ꞌnéˉ e jábꞌˉ nilíinꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜ nijmee˜e e niꞌleáangˉ i̱ sɨmɨ́ˆ jiuung˜ quíiꞌˉ, jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lado, dsifɨbˊ cangórˉ fɨˊ quiáꞌˉ Jairo. t]a1Jo̱ laco̱ꞌ guiꞌnamꞌˇbɨ sɨ́ɨngˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do, mɨ˜ caguiéˉ jaangˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Jairo e quie̱rˊ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Joˋ taanꞌˉ i̱ tɨfaꞌˊ na e dsérˉ fɨˊ quíiꞌˉ, co̱ꞌ nɨcajúmˉ sɨmɨ́ˆ jiuung˜ quíiꞌˉ. /\W0Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —Jó̱o̱ˋo̱, uíiꞌ˜ e jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ. Jo̱baꞌ lana guǿngꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ fɨˊ quíiꞌˉ. Z[-/Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do, mɨ˜ canúurˉ e calɨlíbꞌˆ Jesús e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ catɨ́ɨngˉ sɨ̱ꞌrˆ, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ jo̱ dsíngꞌˉ jléeiñˋ cangórˉ fɨˊ quiniˇ Jesús, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. Jo̱baꞌ cajméerˋ júuˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jialɨꞌˊ cagüɨꞌrˊ sɨ̱ꞌˆ Jesús, jo̱ jial caꞌláaiñˉ ladsifɨˊ lado e jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨ́ɨiñˊ. lZQ.Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Lɨɨm˜bingꞌ i̱i̱ˋ cagüɨꞌˊ sɨ̱́ꞌˋɨ̱, co̱ꞌ ꞌñiáꞌˋa calɨlíꞌˆi e lɨɨm˜bingꞌ i̱ nɨcajmiꞌleáanˆn có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgønꞌˊn. eYC-Jo̱ Jesús dsifɨˊ ladob cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ có̱o̱ꞌr˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ i̱ catɨ́ɨngˉ capíꞌˆ sɨ̱́ꞌˋɨ̱? Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do cañíirˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cajméeˋ lajo̱, jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón: —Tɨfaꞌˊ, ¿jialɨꞌˊ jmɨngɨ́ɨꞌˇ i̱˜ catɨ́ɨngˉ capíꞌˆ sɨ̱́ꞌˋ? Co̱ꞌ jalémꞌˋ dseaˋ ꞌlengꞌˊ rúiñꞌˋ fɨˊ la fɨˊ na. DX,Jo̱ guidseaamˆ calɨ́ꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do cangɨ́ɨiñˊ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ́ꞌˉ caluuˇ Jesús jo̱ catɨ́ɨiñˉ capíꞌˆ ꞌnɨꞌˋ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do, jo̱ dsifɨˊ ladob caꞌláaiñˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jmɨˊ joˋ e tuuiñˋ jóng. W/+Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ Jesús ningóoˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nilɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ e tuuiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ nɨngóoˊ mɨ˜ guitu̱ˊ ji̱i̱ˋ. Jo̱ lamɨ˜ jéengˊ dsíngꞌˉ nɨcaꞌíiñˉ cuuˉ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨmɨ́ɨˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ calɨꞌˊ faꞌ i̱ nɨcajmiꞌleáangˉ írˋ. 3V_*Jo̱ lajeeˇ ngóoˊ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ Jairo, dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ ngolíiñˉ, jo̱ dsíngꞌˉ sɨcúungꞌˇ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Uy)Jo̱ lajeeˇ jo̱, caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Jairo i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ quiniˇ Jesús, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ camɨrˊ jmɨꞌeeˇ faꞌ e nidséˉ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ seengˋ camɨ́ɨngꞌ˜ sɨmɨ́ˆ jiuung˜ quiáꞌrˉ i̱ nɨngóoˊ guitu̱ˊ ji̱i̱ˋ jo̱ niráaiñꞌˋ do dséeꞌr˜ eáangˊ e dseángꞌˉ tɨˊ lɨ˜ nijúumˉbre. ~Tu(Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ Galilea, jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ nɨteáangˉ güɨjé̱e̱ˇ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do dsʉꞌ caguiéngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ do. vSe'—Guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ, jo̱ güɨguia˜ júuˆ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Jo̱ cangámꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ cajmiti˜bre jaléꞌˋ ta˜ e caquiʉꞌˊ Jesús, jo̱ caguiaˊbre júuˆ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ dseaˋ do có̱o̱ꞌr˜. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jó̱o̱ˊ Jairo DR&Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ lamɨ˜ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ do camɨꞌrˊ Jesús jmɨꞌeeˇ e nidsérˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, dsʉꞌ jaˋ cacuøˊ Jesús fɨˊ lajo̱. Jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ dseañʉꞌˋ do e cangáiñꞌˉ do fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: Q%%Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ lado, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Gadara do camɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ Jesús e nigüɨꞌɨ́ɨbˊ dseaˋ do e fɨˊ lɨ˜ táaiñꞌˋ do, co̱ꞌ dsíngꞌˉ ꞌgóꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do lado, jo̱ dsifɨˊ ladob caꞌíˉtu̱ Jesús dsíiˊ e móoˊ do, jo̱ caꞌírˉ fɨˊ e nidsémꞌˉtu̱r fɨˊ Galilea. 9Pk$Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangáˉ jial caꞌláangˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ lamɨ˜ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ do, dsifɨˊ ladob caguiarˊ júuˆ jial calɨ́ˉ. O#Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ dsifɨˊ ladob cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do, jo̱ cangárˉ e dob nɨguiing˜ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ nɨquiꞌˊbre sɨ̱ꞌrˆ, jo̱ joˋ eeˋ lɨ́ɨiñˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱ dsíngꞌˉ cafǿngꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ do. N"Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ i̱ cúˆ do lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do, dsifɨˊ ladob cacuí̱i̱rˋ cangolíiñˋ fɨˊ fɨɨˋ, jo̱ caguiarˊ júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ cúˆ do, jo̱guɨ cajmeaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajíñꞌˊ guiáꞌˆ fɨˊ có̱o̱ꞌ˜ fɨˊ jee˜ móꞌˋ laco̱ꞌ ngolíiñˋ. )MK!Jo̱ dsifɨˊ ladob catiúungˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do i̱ dseaˋ do, jo̱ cangotáaiñꞌ˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ cúˆ do. Jo̱ mɨ˜ cangotáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ do, jo̱ dsifɨˊ ladob cacuí̱i̱ˋreꞌ, jo̱ cabíingˉ yaang˜neꞌ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jiáaˊ, jo̱ cajiúngꞌˋneꞌ fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ, jo̱ cajgóꞌˋbreꞌ jmɨɨˋ jóng. Ly Jo̱ co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ cúˆ nitaang˜neꞌ gøꞌˊreꞌ nuuˋ fɨˊ dseꞌˋ co̱o̱ˋ móꞌˋ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱baꞌ camɨˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jmɨꞌeeˇ camɨꞌrˊ dseaˋ do e nicuǿrˉ fɨˊ e nidsitáaiñꞌ˜ do dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ cúˆ do. Jo̱baꞌ cacuøꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ lajo̱. K)Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do camɨꞌrˊ Jesús e jaˋ niquiʉ́ꞌˉ dseaˋ do ta˜ e nidsilíiñꞌˋ do fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. 2J]Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Jesús cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jial siiꞌˋ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do: —Legióm siiˉnaaꞌ. Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do lado, co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨiñˊ jéerˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. CIJo̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do caféꞌrˋ lado, co̱ꞌ Jesús nɨcanaaiñˋ quiʉꞌrˊ ta˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e nitiúuiñꞌˉ do i̱ dseaˋ do. Co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ, eáangˊ jmiguiʉˊ néeꞌ˜ nɨcajméeˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do e gaˋ eáangˊ; jo̱ nañiˊ faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ nɨcasaiñꞌˉ i̱ dseañʉꞌˉ do, jo̱ nɨcaꞌñʉ́ꞌrˋ guooˋ tɨɨiñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena e laco̱ꞌ joˋ nijméiñꞌˉ gaˋ, dsʉꞌ dsifɨˊ ladob fíiñꞌˋ do jaléꞌˋ ñíˆ cadena, jo̱ jmóoˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e dséeˊ i̱ dseañʉꞌˋ do fɨˊ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ dseaˋ seengˋ. HwJo̱ mɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ do Jesús, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜, jo̱ canaaiñˋ féꞌrˋ teáˋ jo̱ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do lala: —¡Jesús, Jó̱o̱ˊ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jaˋ jmiguínꞌˆ jneaꞌˆ! ¡Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ jmɨꞌeeˇ faꞌ nijiéeˋ oꞌˊ e jaˋ nijmeáanꞌ˜ jneaꞌˆ gaˋ! eGCJo̱ mɨ˜ cajgáiñˉ e móoˊ do, jo̱ cangoquiéengˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ niseengˋ e fɨɨˋ do i̱ nijéeˊ i̱ fɨ́ɨngˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ malɨɨb˜jiʉ eáangˊ. Jo̱ jaˋ eeˋ sɨ̱ꞌrˆ quiꞌrˊ, o̱ꞌguɨ guiiñ˜ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ áangˋ ꞌlɨɨb˜ güɨɨiñˋ. CFJo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ́ꞌˉ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Gadara. rE]Jo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —¿Jna˜guɨ e fóꞌˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe? Dsʉꞌ i̱ dseaˋ guitúungˋ do dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ jo̱ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ cajmɨngɨꞌˊ rúiñꞌˋ: —¿I̱˜ i̱ dseañʉꞌˋ la e quiʉꞌrˊ ta˜ jo̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ guíˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jmɨɨˋ júuˆ quiáꞌrˉ? Jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ Gadara i̱ nijéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ nDUJo̱baꞌ cangoñiiñˆ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¡Tɨfaꞌˊ! ¡Tɨfaꞌˊ, nɨcanaangˋ dsiꞌamꞌˊbaaꞌ! Jo̱ caró̱o̱ˉ Jesús, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e guíˋ do có̱o̱ꞌ˜ e jmɨɨˋ do. Jo̱ dsifɨˊ ladob cahuɨ́ngꞌˋ e íiˊ guíˋ jo̱ cahuɨ́mꞌˋ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ cajo̱, jo̱ tiibˉ caꞌɨ́ˋ. OCJo̱ lajeeˇ ngolíiñˉ ni˜ jmɨɨˋ jo̱ caquiamꞌˉ Jesús. Jo̱ lajeeˇ güɨɨngˋ dseaˋ do, jo̱ dsíngꞌˉ canaangˋ ɨ́ɨˋ guíˋ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaangˋ dsiꞌa˜ jmɨɨˋ dsíiˊ e móoˊ do, jo̱ cafǿmꞌˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do, co̱ꞌ føꞌˊ nidsiꞌamꞌˊ e móoˊ lɨ˜ teáaiñꞌ˜ do. _B7Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ e táangˋ Jesús fɨˊ Galilea, jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Máˉaaꞌ lɨ́ꞌˆ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ la. Jo̱ dsifɨˊ ladob cangolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ eˊ Jesús. kAODsʉꞌ Jesús cañíirˋ jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ jmitir˜ e júuˆ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ niquiéˆe jo̱guɨ rúnꞌˋn. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús e caꞌuáangˉ e íiˊ guíˋ jo̱guɨ caꞌuáangˉ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ @}jo̱baꞌ jaangˋ i̱ dseaˋ do cajmeaꞌrˊ Jesús júuˆ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Na nɨcagüéngˉ niquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋ e ꞌnáiñꞌˊ ꞌnʉˋ, jo̱ nab teáaiñˆ caluuˇ lana. C?Jo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús e eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, caguiéˉ niquiáꞌrˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ e ꞌnáiñꞌˊ dseaˋ do. Jo̱ co̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋguɨ faꞌ e nidsiquiéeiñꞌˊ do tɨˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do, co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ, >9Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe; co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨnʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jmiguiʉˊguɨ niñíiñˋ e ngáiñꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ niꞌíimˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨꞌɨˊ dsíirˊ e ngáiñꞌˋ do. Mɨ˜ cajáˉ niquiáꞌˆ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ ~=uJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe: Jaˋ seaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe faꞌ e sɨꞌmaˇ e jaˋ niníˋ dseaˋ, o̱ꞌguɨ seaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe faꞌ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nilɨñiˊ dseaˋ jaléiñꞌˋ. Z<-Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e féꞌˋ Jesús júuˆ quiáꞌˉ mɨ˜ bíˋ dseaˋ mɨjú̱ˋ, jo̱ cajíngꞌˉguɨr casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ ꞌguiꞌrˊ cajlɨ́ɨꞌ˜ quɨ́ɨˋ e mɨ˜ nɨcooˋ jo̱ nijlɨ́ɨrˉ o̱ꞌguɨ nisíꞌrˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ cǿøngꞌ˜, co̱ꞌ iiñ˜ e jneáˋ fɨˊ laꞌúngˉ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉbre. Co̱ꞌ ꞌnéˉ niquidsirˊ e quɨ́ɨˋ do co̱o̱ˋ lɨ˜ ñíiˊ e laco̱ꞌ jneáˋ mɨ˜ dsitáaiñꞌ˜, jo̱ lajo̱baꞌ jnéꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsitáangꞌ˜ e sɨnʉ́ʉˆ do. 5;cJo̱guɨ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ lɨ˜ jloꞌˆ uǿˉ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíiˊ íñꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ eáamˊ jmóorˋ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ lɨtúngˉ dsíirˊ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ eáamˊ dsicuángˋ e júuˆ jo̱ quiáꞌrˉ. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ jial mɨ˜ jmijneáˋ dseaˋ jɨˋ R}M{yxwwutrqpnm.ljheecba`_[^\]h[ZVU\QOMLKIFD B@>>6Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ cajíngꞌˉ Jesús lana, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ güɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ jaangˋ dseaˋ, ngɨrˊ fɨˊ lɨ˜ quiʉ̱ʉ̱ˋ e ꞌnóꞌrˊ fɨˊ lɨ˜ nijmiꞌíñꞌˊ. Jo̱ mɨ˜ ngɨrˊ e jaˋ niguiéꞌrˊ lɨ˜ nijmiꞌíñꞌˊ, jo̱baꞌ ɨˊ dsíirˊ: “Nímꞌˆtú̱u̱ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ e lɨ˜ cajúˉu do, co̱ꞌ jaˋ lɨ˜ seaˋ lɨ˜ nijmiꞌínꞌˊn.” pcY ’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱i̱ˋ i̱ jaˋ singꞌˊ uii˜ quiéˉe, jo̱baꞌ ꞌníꞌˋ níimˉbre jnea˜ jóng, jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ jmɨcó̱o̱ꞌˇ jnea˜ e laco̱ꞌ nilɨcuíingˋ dseaˋ jnea˜, jo̱baꞌ jaˋ siñꞌˊ uii˜ quiéˉe cajo̱. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ dsitáangꞌ˜tu̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ ^b5 Jo̱ dsʉꞌ fɨng caguiéˉ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ ꞌgøngꞌˊguɨ eáangˊ, jo̱ nilíꞌˋbre tíñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ jaangˋguɨ do, jo̱baꞌ niꞌuǿꞌˉbre jaléꞌˋ e seaˋ quiáiñꞌˉ do. a5 —Jo̱ mɨ˜ seengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ óorˋ jaléꞌˋ e có̱o̱ꞌ˜ nijmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ mɨ˜ jmɨꞌǿꞌrˋ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lɨ́ɨiñˉ e joˋ i̱i̱ˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nicóꞌˋ quiáꞌrˉ. [`/ Dsʉꞌ song jnea˜ tɨɨnˉ uøønˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱baꞌ nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ jóng e nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús lana, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: y_k dsʉꞌ faꞌjiʉ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiéˉe laco̱ꞌ fóꞌˋnaꞌ na, jo̱baꞌ ¿i̱˜ i̱ lɨ́ɨngˉnaꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaꞌ i̱ nɨcaꞌuǿøngˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ? Co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ eꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e o̱ꞌ lajo̱ e ɨˊ óoˊnaꞌ. ^ Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás e quiʉꞌrˊ ta˜ condseáꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ e nijmeáiñꞌˋ dseaˋ gaˋ, jo̱guɨ condseáꞌˉguɨ dseaˋ do e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ, jo̱baꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ song cajméerˋ lajo̱, co̱ꞌ niꞌíimˉ lajɨˋ tú̱ˉ e ta˜ do, jo̱ joˋ eeˋ bíˋ seeiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jóng. Jo̱baꞌ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e na, co̱ꞌ fɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e laꞌeáangˊ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆbaꞌ e tɨɨnˉ uøønˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ; I]  Jo̱ dsifɨˊ ladob calɨlíꞌˆ Jesús jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ. —Nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jialco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ jaˋ sɨ́ɨngˋ dseaˋ røøˋ, co̱ꞌ seengˋ jmaquíingˊ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ jaˋ eeˋ juguiʉ́ˉ seengˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ cajo̱ jialco̱ꞌ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ seengˋ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ i̱ teáangꞌ˜ ta˜ jɨ́ɨngˋ, jaˋ eeˋ juguiʉ́ˉ seeiñˋ, co̱ꞌ jaˋ røøˋ sɨ́ɨiñˋ. 2\] Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ do e laco̱ꞌ niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ Jesús fɨˊ quiniˇ dseata˜, jo̱baꞌ camɨꞌrˊ dseaˋ do e faꞌ nijméiñꞌˉ co̱o̱ˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜, jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿˉ li˜ e Fidiéebˇ dseaˋ casíiˋ quiáꞌrˉ. :[m dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do cajíñꞌˉ caꞌéeiñˋ Jesús: —Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ Beelzebú i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, laꞌeáangˊ íˋbingꞌ tɨɨngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na e uǿøiñˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ. {Zo Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caguíingˋ Jesús jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ, jo̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do nɨnicajméerˋ e jaˋ líˋ féꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ. Dsʉꞌ mɨ˜ caguíingˋ Jesús i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, dsifɨˊ ladob canaangˋ féꞌˋtu̱iñꞌ do. Jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do mɨ˜ calɨ́ˉ lado, AY{ Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ sɨꞌlɨngꞌˆnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, tɨɨmˋbaꞌ cuǿꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨ jloꞌˆ nicuǿˉ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ mɨ˜ nimɨ́ɨꞌ˜naꞌr, co̱ꞌ nicuǿꞌˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cacuøꞌˊ dseaˋ dseeˉ Jesús e jmóorˋ ta˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jXM o̱si nicuǿngꞌˆnaꞌr jaangˋ tacú̱ˆ mɨ˜ nimɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ motuˋ. (WI ’Jo̱ jaˋ líꞌˆ dsiiˉ e seengˋ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ aangˉnaꞌ jaléngꞌˋ jiuung˜, e mɨ˜ nimɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ ir˜, jo̱ nicuǿꞌˆnaꞌr cu̱u̱˜, o̱si mɨ˜ mɨꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ capíꞌˆ ngúuˊ ꞌñʉˋ, jo̱ nicuǿngꞌˆnaꞌr mɨꞌˋ, V Dsʉco̱ꞌ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ mɨꞌˊ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ, ngɨ́ɨmˋbre; jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ꞌnóꞌˊ, niguiéꞌˊbre e ꞌnóꞌrˊ do; jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ tǿˋ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ, nineabˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do. 3U_ Jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: Mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ jo̱ nicuǿˉbre; jo̱guɨ mɨ˜ ꞌnóꞌˋnaꞌ e ꞌnéˉnaꞌ, niguiéꞌˊbaꞌ jaléꞌˋ e ꞌnóꞌˋnaꞌ do; jo̱guɨ mɨ˜ tøˊnaꞌ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ, jo̱baꞌ nineabˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do. T Dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ faꞌ jaˋ ráangˉnaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ do cabóo˜ quíiˉnaꞌ, dsʉꞌ niráamˉbaꞌ nicuǿꞌˆnaꞌr e mɨꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ do e laco̱ꞌ joˋ siñꞌˊ jmiguíiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. sS_ Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌˉ i̱ cabóo˜ quíiˉnaꞌ do jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌr: “Jaˋ ñijmiguíiꞌˆ, cabóo˜, co̱ꞌ uǿøbˋ eáangˊ, jo̱guɨ lanabɨ guiáangꞌ˜ güɨɨngˋ jaléngꞌˋ jiuung˜ quiéˉe, jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́nꞌˉn niráanˉn nicuǿøˆø ꞌnʉˋ jaléꞌˋ e fóꞌˋ na.” =Rs co̱ꞌ dob nɨcaguiéˉ i̱ cabóo˜ quiéˉe do fɨˊ quiéˉe i̱ iuungˉ fɨˊ jangꞌˊ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ eáangˊ, jo̱ jaˋ eeˋ seaˋ cuǿøˆøre e nidǿꞌrˉ?” (QI Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, Jesús casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Majmóꞌˆnaaꞌ cuente e jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ seengˋ jaangˋ cabóo˜ quíiˉnaꞌ, jo̱ i̱ cabóo˜ do niguiéerˊ e tǿꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ e guiáangꞌ˜ uǿøˋ guienʉ́ʉˊ jo̱ nijíñꞌˉ: “Cabóo˜, ¿su jaˋ jiéeˋ oꞌˊ faꞌ jmɨꞌǿønꞌˋ jnea˜ ꞌnɨˊ íiˊ, IP  Jo̱guɨ íingˊ dseeˉ uii˜ quíˆnaaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e nɨcajmóˆnaaꞌ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ íingˊnaaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ eeˋgo̱ nɨcaꞌléerˊ quíˉnaaꞌ.Jo̱guɨ jmeeˉ íˆ jneaꞌˆ lacaangˋ lɨ˜ ngɨˋnaaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nijiʉ́ꞌˋnaaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ,
jo̱guɨ jmeeˉ íˆ jneaꞌˆ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijmeángꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jneaꞌˆ. Jo̱ lanab caꞌeˊ Jesús ie˜ jo̱ jial féengꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ. eOC Jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ niquiee˜naaꞌ e jmɨɨ˜ lana. 'NG Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Mɨ˜ iingˇnaꞌ sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, lalab ꞌnéˉ naangˉnaꞌ foꞌˆnaꞌ:Tiquíˆiiꞌ, dseaˋ guiinꞌ˜ ñifɨ́ˉ,
güɨjmifémꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ꞌnʉˋ, co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ fénꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ.Jo̱guɨ güɨjángꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ niquiʉ́ꞌˆ ta˜ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ.Jo̱guɨ güɨjmitib˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e iing˜ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lɨti˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quíiꞌˉ. 2M _ Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜, mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféngꞌˊ Jesús Fidiéeˇ, cangoquiéengˊ jaangˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, mɨ˜ cateáangˋ i̱ Juan i̱ caseáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do fɨˊ jmɨgüíˋ la, caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ jial nisɨ́iñˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ ¿su jaˋ éꞌˆ ꞌnʉˋ jneaꞌˆ cajo̱? DL *Dsʉꞌ seaˋ co̱o̱ˋ e niingˉguɨ eáangˊ e ꞌnéˉ ninúuꞌˆ, jo̱ Yሠrúnꞌˋ nɨcaguiꞌˊbre e˜ e niingˉguɨ e ꞌnéˉ jmérˉ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ líˋ jníngˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ lanab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ gángˉ do ie˜ jo̱._K7 )Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Marta, Marta, dsíngꞌˉ guiing˜ oꞌˊ dsʉco̱ꞌ jaˋ nidsiñíinꞌˋ e nijméeꞌˆ jaléꞌˋ e lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ. 4Ja (Jo̱ lajeeˇ jo̱ iuungˉ Marta e jaˋ dsiñíiñˋ e guiarˊ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e nidǿꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ cangoquiéeiñˊ lɨ˜ guiing˜ Jesús, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿su jaˋ cuøꞌˊ fɨꞌíˆ uøꞌˊ e nijngángꞌˆ ꞌñiáꞌˋa e ni˜ ta˜ la? Co̱ꞌ nab guiing˜ i̱ rúnꞌˋn na jaˋ eeˋ jmijíirˉ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋo la. Jiéeˋ oꞌˊ síiꞌ˜go̱r güɨjmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ lana. I# 'Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ jo̱, dob caguáˋ Yሠquiá̱ꞌˉ lɨ˜ guiing˜ Jesús e núurˋ jaléꞌˋ júuˆ e eˊ dseaˋ do. wHg &Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cangóbˉtu̱ Jesús laco̱ꞌ iuuiñˉ fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén. Jo̱ lajeeˇ ngolíiñˉ fɨˊ jo̱, caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ niseengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Marta có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ rúiñꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌr˜ i̱ siiˋ Yáˆ. Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseamɨ́ˋ do e caguilíingˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ jo̱, dsifɨˊ lajo̱b catǿꞌrˉ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌrˉ. UG# %Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ tɨfaꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —I̱ dseaˋ i̱ calɨ́ˉ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ írˋ, íˋbingꞌ cajmiꞌnéeˋ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Guǿngꞌˊ jo̱ güɨjmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ laco̱ꞌ cajméeˋ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Samaria do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do. Mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ Marta có̱o̱ꞌ˜guɨ YሠwFg $Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ tɨfaꞌˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ lajeeˇ lajɨˋ gaangˋ i̱ dseaˋ do i̱ lɨ́ɨnꞌˉ i̱ cajmiꞌneáangˋ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do? =Es #Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, mɨ˜ caguiaˊ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ Samaria do guiʉ́ˉ e nidséiñꞌˉ, caguirˊ cuuˉ quiáꞌrˉ jo̱ caquíirˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ lɨ˜ caje̱rˊ do quiáꞌˉ e nito̱ꞌˋ fɨ́ɨiñꞌˋ do i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do. Jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ fii˜ ꞌnʉ́ʉˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Jmeeˉ íˆ i̱ dseañʉꞌˋ la, jo̱ song caꞌíingˊguɨꞌ cuuˉ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ mɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ, jneab˜ niquɨ́ˆɨ quíiꞌˉ mɨ˜ nigüéengˉtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ.” D9 "Jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ ráaiñꞌˋ do. Jo̱ mɨ˜ cangárˉ e sɨhuɨ́ɨmˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajméerˋ mɨ́ɨˊ quiáiñꞌˉ, jo̱ caꞌñʉ́ꞌrˋ lacaangˋ lɨ˜ sɨhuɨ́ɨngˋ quiáiñꞌˉ do. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajméerˋ mɨ́ɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, jo̱ caseáangˋneiñꞌ fɨˊ mocóoꞌ˜ búꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ catǿˉreiñꞌ fɨˊ lɨ˜ seengˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ cajméerˋ íˆ i̱ dseaˋ do, jo̱ jo̱b caje̱rˊ có̱o̱iñꞌ˜ do ie˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱. *CM !Jo̱ dsʉꞌ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ Samaria i̱ laꞌóꞌˋ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do, dsíngꞌˉ calɨ́ˉ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉneiñꞌ. B1 Jo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ cangɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ levita. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ lɨ˜ ráangˋ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do, cajméerˋ lafaꞌ jaˋ cangámˉbreiñꞌ do cajo̱, jo̱ cangɨ́ɨmˊbre; jaˋ eeˋ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ do cajo̱. WA' Jo̱ co̱ꞌnáꞌˉ lajo̱b cangotíingˋ cangɨ́ɨngˊ jaangˋ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel fɨˊ lɨ˜ ráangˋ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ lɨ˜ ráaiñꞌˋ do, cajméerˋ lafaꞌ jaˋ cangámˉbreiñꞌ, jo̱ cangɨ́ɨmˊbre; jaˋ eeˋ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do. C@ Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaangˋ dseaˋ Israel cagüɨꞌɨ́ɨrˊ fɨˊ Jerusalén jo̱ cangórˉ fɨˊ Jericó. Jo̱ lajeeˇ ngóorˊ guiáꞌˆ fɨˊ, cató̱o̱ꞌ˜ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌrˉ i̱ caꞌuøꞌˊ jaléꞌˋ e quie̱rˊ, jo̱ jɨˋguɨ sɨ̱ꞌˆ i̱ dseaˋ do caꞌuøꞌrˊ, jo̱ caquiéngꞌˊneiñꞌ jo̱ jiʉ˜ jaˋ cajngamꞌˊbre i̱ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ cangolíimˋbre, jo̱ dob caseáaiñˊ i̱ dseaˋ sɨhuɨ́ɨngˋ do ꞌnɨꞌˋ fɨˊ. ~?u Jo̱ dsʉꞌ i̱ tɨfaꞌˊ do iiñ˜ e niníˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e íˋbre tɨɨngˋguɨr laco̱ꞌ Jesús, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ nijmiꞌneáanˋn jóng, Tɨfaꞌˊ? > Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ fóꞌˋ na. Jo̱ song nɨcajmitíꞌˆ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ niñíinꞌˋ e nilɨseenꞌˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. b== Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ tɨfaꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —“ꞌNéˉ jmiꞌneáangˋnaaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ carˋ ngocángˋ dsiˋbaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ bíˋ seengˋ jmɨguíˋ quíˉnaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ bíˋ se̱e̱ˉnaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ; jo̱guɨ ꞌnéˉ jmiꞌneáangˋnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáangˋ yee˜naaꞌ.” <<q Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ tɨfaꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ jial ngánꞌˋ? ; Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ caféngꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jaangˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, co̱ꞌ iiñꞌ˜ do e niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e eiñꞌˊ, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿e˜ ꞌnéˉ nijmee˜e e laco̱ꞌ niñíinˋn e nilɨseenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜? I:  Dsʉco̱ꞌ dsíngꞌˉ calɨꞌiing˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ faꞌ mɨ˜ cangárˉ jaléꞌˋ e móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ ná, dsʉꞌ jaˋ cangárˉ; jo̱guɨ eáamˊ calɨꞌiiñ˜ faꞌ mɨ˜ canúurˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, dsʉꞌ jaˋ canúurˉ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús jial nijmiꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ :9m Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ cajíngꞌˉ Jesús lana, jo̱ cajǿøiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Juguiʉ́ˉjiʉ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ máangˊnaꞌ jnea˜ jo̱guɨ calɨcuíingˋnaꞌ jnea˜, co̱ꞌ cangɨ́ɨngˋnaꞌ e ngámꞌˋjiʉꞌ júuˆ quiéˉe. ]83 Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ cajíngꞌˉguɨr casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ có̱o̱ꞌr˜ do ie˜ jo̱: —Nɨcacuøꞌˊ Tiquiéˆe jnea˜ e néeˊ niiˉ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ dseángꞌˉ mɨˊ cuíiñˋ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ Tiquiéˆbaa dseaˋ cuíiñˋ jnea˜; jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ dseángꞌˉ mɨˊ cuíiñˋ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jneab˜ dseaˋ cuíinˋnre có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiéˉe e nilɨcuíiñˋ dseaˋ do. 79 Jo̱ ie˜ jo̱, dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Jesús laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Tiquiáꞌrˆ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ: —Teaa˜, lana jmifénꞌˊn ꞌnʉˋ, dseaˋ Fii˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ la, dsʉco̱ꞌ lana nɨcajmeeꞌˉ e ngámꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ, jo̱guɨ cajmeeˉbaꞌ e jaˋ cangángꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ eáangˊ i̱ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, Teaa˜, co̱ꞌ lajo̱b calɨꞌiáangˋ oꞌˊ e nilíˋ. 6 Jo̱ dsʉꞌ jaˋ güɨlɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ e lɨco̱ꞌ nɨlíꞌˋnaꞌ uøøngˉnaꞌ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ, co̱ꞌ güɨlɨꞌiáangˋguɨ óoˊnaꞌ e nɨteáangꞌ˜naꞌ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ nɨteáangꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nidsilíingˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Mɨ˜ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ Jesús r5] Jo̱guɨ jnea˜ nɨcacuǿøˉø ꞌnʉ́ꞌˋ e niquɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e nilíꞌˋbaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ mɨ˜ jmáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jaˋ eeˋ nilíingˉnaꞌ nañiˊ faꞌ nicúngꞌˊ jaléngꞌˋ mɨꞌˋ guíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱si niꞌɨ́ngꞌˋ jaléngꞌˋ tacú̱ˆ ꞌnʉ́ꞌˋ é. 34_ Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ setenta do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱ camóbˉ jnea˜ mɨ˜ catǿngꞌˋ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ lɨ˜ lamɨ˜ guiiñ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ catǿiñꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ casíꞌˉ co̱o̱ˋ jɨ˜ güɨꞌñiáˆ. h3I Jo̱ mɨ˜ lɨ˜ cǿngˋguɨ lajo̱, caguilíimˋtu̱ i̱ dseaˋ setenta do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíirˊ mɨ˜ caguilíiñˋ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, dsíngꞌˉ iáangˋ dsiˋnaaꞌ jóꞌˋnaaꞌ lana, co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ calɨnʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ júuˆ quíˉnaaꞌ mɨ˜ casíiꞌ˜naaꞌr e ngóoˊnaaꞌ lafaꞌ guóoˊ ꞌnʉˋ. 21 —I̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ canúuˉ júuˆ quíiˉnaꞌ, jábꞌˉ ninúrˉ júuˆ quiéˉ jnea˜ cajo̱; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ íngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ íñꞌˋ jnea˜ cajo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ cangolíimˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ setenta do laco̱ꞌ ta˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ie˜ jo̱. Mɨ˜ caguilíingˋtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ setenta do 1 Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Capernaum, ¿su lɨ́ɨngˉnaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ nisángꞌˊ cartɨˊ yʉ́ꞌˆguɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ? U̱˜, o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ nijgiáangˋ tɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Co̱faꞌ mɨ˜ fɨˊ fɨɨˋ Sodoma calɨ́ˉ lajaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ caꞌíngˉ e fɨɨˋ jo̱, jo̱ sɨji̱ꞌˆbɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do latɨˊ lana. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lanab cajíingˉ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ setenta do lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌuǿiñꞌˋ do e nidsilíiñˉ e nidsiguiar˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ cajíñꞌˉ: 0 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Corazín có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Betsaida, ie˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, eáangˊguɨ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ e iihuɨ́ɨˊ e niꞌíngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sidón. -/S Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ canaangˋ Jesús e jíiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ seengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Fɨ́ɨˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Corazín có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Betsaida! Co̱faꞌ mɨ˜ cajméˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sidón lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e nɨcajméˉe có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ faco̱ꞌ mɨ˜ lajo̱, jo̱ catɨ́ɨngˉ e nɨneáaiñˊ fɨꞌíˆ eáangˊ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcarøøiñˋ. A.{ Jo̱ lana fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e mɨ˜ nijáaˊ jmɨɨ˜ e nicá̱ˋ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, eáangˊguɨ iihuɨ́ɨˊ nicá̱ˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨɨˋ lɨ˜ jaˋ caꞌíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ iihuɨ́ɨˊ e cacá̱ˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ Sodoma malɨꞌˋguɨ eáangˊ. Dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ -  “Lana nɨcabóꞌˋnaaꞌ ꞌleeˋ quiáꞌˉ jee˜ fɨɨˋ góoˋnaꞌ e nɨcaséngꞌˋ lomɨɨ˜naaꞌ. Jo̱ latɨˊ lana nɨliing˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ la e jaˋ íñꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ güɨlɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ e nɨjaquiéemˊbaꞌ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.” p,Y Dsʉꞌ fɨng caguilíingˉnaꞌ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ jaˋ íngꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsifɨˊ uøøngˋnaꞌ e fɨɨˋ do, jo̱ lajeeˇ jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijíngꞌˊnaꞌ e jee˜ fɨɨˋ do: {+o Jo̱guɨ jmiꞌleáangˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, jo̱ síiꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: “Lana nɨjaquiéengˊ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ.” '*G Jo̱ mɨ˜ niguilíingˉnaꞌ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ iing˜ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, quiéꞌˋnaꞌ doñiˊ eeˋgo̱ cacuøꞌˊ i̱ dseaˋ do ꞌnʉ́ꞌˋ. ')G Jo̱ mɨ˜ niguilíingˉnaꞌ lɨ˜ nicuǿˉ dseaˋ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ jo̱b nijá̱ˆnaꞌ carta˜ taangˇnaꞌ e fɨɨˋ jo̱, jo̱guɨ jaléꞌˋ e ɨ̱́ꞌˋ gøꞌˊ i̱ dseaˋ do e jo̱baꞌ niꞌuꞌˆ nicøꞌˆnaꞌ cajo̱; dsʉco̱ꞌ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ngɨ́ɨmˋbre e ꞌléeiñꞌ˜, jo̱ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ ngɨ́ˆnaꞌ la gui˜ ꞌnʉ́ʉˊ. (/ Jo̱ song guiʉ́bˉ niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ lɨ˜ niguilíingˉnaꞌ do ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ juguiʉ́bˉ nilɨseeiñˋ; jo̱ dsʉꞌ song jaˋ niꞌíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ juguiʉ́ˉ, jo̱baꞌ lajo̱b jaˋ juguiʉ́ˉ nilɨseeiñˋ yaaiñ˜ cajo̱. S' Jo̱ mɨ˜ niguilíingˉnaꞌ quiáꞌˉ dseaˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ síiꞌ˜naꞌre ladsifɨˊ lala: “Güɨlɨseemˋbaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ.” l&Q Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ jaléꞌˋ nosʉ́ʉˊ o̱ꞌguɨ ñinéeˉ o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ tú̱ˉ neáangˊ lomɨɨ˜naꞌ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ sɨ̱́ꞌˋnaꞌ e quíiꞌ˜baꞌ cá̱ˆnaꞌ. Jo̱guɨ jaˋ jmɨꞌɨɨng˜ yaang˜naꞌ e sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nijíngꞌˊnaꞌ guiáꞌˆ fɨˊ. .%U Jo̱ lana nigüɨlíingˉnaꞌ, jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente e nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ sɨ́ɨnˆn jaangˋ joꞌseꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ ieꞌdsinúuˆ. \$1 Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e caguíngꞌˋ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E jáꞌˉ e dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmicuíingˋ jnea˜, dsʉꞌ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ seengˋ i̱ niguiáˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. Jo̱baꞌ ꞌnéˉ nimɨ́ɨꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ Fidiéeˇ e nicuǿngˉguɨr dseaˋ i̱ niguiáˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. Co̱ꞌ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ faꞌ mɨ˜ carooˋ jaléꞌˋ e cajníˋ jaangˋ dseaˋ, jo̱ joˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ seengˋ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ e nisɨtɨ́ɨngˊ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nimɨ́iñˉ i̱ fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e ni˜ ta˜ do. [# 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguíngꞌˋ Jesús setenta dseaˋ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cangolíiñꞌˉ do táꞌˉ gáiñˉ nifɨˊguɨ laco̱ꞌ ngóorˊ ꞌñiaꞌrˊ e cangoguiaiñꞌ˜ do júuˆ e nɨjaquiéemˊbaꞌ e ningɨ́ˉ dseaˋ do laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ. " >Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ guiing˜ dsíirˊ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ ta˜ íingˆ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ e la lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ jɨ́ɨˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ güɨtáˆ, co̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nijǿørˉ fɨˊ lɨ́ꞌˉ caluuˇ lajeeˇ e jɨ́ɨrˋ.!/ =Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ jaangˋguɨ dseaˋ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, iim˜ jnea˜ ninii˜i có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, dsʉꞌ lɨfaꞌ laꞌuii˜ cuǿøꞌ˜ jnea˜ fɨˊ e jangꞌˉ niꞌíꞌˆi júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiéˉe. t a <Jo̱ dsʉꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lɨ́ꞌˆ ꞌnʉˋ gua˜ lajmɨnáˉ güɨguia˜ júuˆ quiáꞌˉ jial iing˜ Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ cuøˊ fɨˊ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ ꞌlɨɨng˜ niꞌáaiñˉ tiquíiꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ. q[ ;Jo̱ malɨɨ˜guɨjiʉ lajo̱ cajíngꞌˉ Jesús e sɨ́ꞌrˋ jaangˋguɨ dseaˋ lala: —Nea˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ lana. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ do cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Fíiˋi, cuǿøꞌ˜ jnea˜ fɨˊ e jangꞌˉ niꞌáanˇn tiquiéˆe, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ ninii˜i có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. fE :Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaléngꞌˋ güíiˊ seabˋ tooˋ lɨ˜ güɨɨngˋneꞌ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ ta̱ˊ seabˋ sɨɨˉreꞌ, jo̱ dsʉꞌ jnea˜, dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ quiee˜e moguiiˉ jaˋ seaˋ. J  9Jo̱ lajeeˇ iuungˉ Jesús fɨˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén, jaangˋ dseañʉꞌˋ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ ngóoˊ dseaˋ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, iim˜ jnea˜ nii˜i có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ guóꞌˆ. Q 8Co̱ꞌ jaˋ cagáˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ faꞌ e nijngánꞌˆn jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilaanˉre jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉbre. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ fɨˊ lɨ˜ jiébꞌˋ cangolíiñˉ e ngojméerˆ quijí̱ˉ lɨ˜ caje̱rˊ e uǿøˋ jo̱. Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nidsilíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús wg 7Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lado, dsifɨˊ ladob cajíngꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ caꞌgaaiñˋ quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿I̱˜ júuˆ quiáꞌˉ jmitíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ? gG 6Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan e jaˋ lɨ˜ cangɨ́ɨiñˋ do lɨ˜ nijé̱rˉ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, ¿su iinꞌ˜ e niquiʉ́ꞌˆnaaꞌ ta˜ e nijiʉ́ꞌˋ jɨˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ nicángˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ cajméeˋ Líiˆ malɨɨ˜guɨ eáangˊ? fE 5Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do fɨˊ jo̱, jaˋ caꞌíngꞌˋneiñꞌ do o̱ꞌguɨ cacuørˊ lɨ˜ nijéiñꞌˉ do, co̱ꞌ calɨlíꞌrˆ e iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén. ^5 4Jo̱ nifɨbˊ casíiñˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ cangojméeˆ quijí̱ˉ lɨ˜ nijé̱rˉ lajeeˇ uǿøˋ. Jo̱ cangolíingˆ i̱ dseaˋ do fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ píꞌˆ e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Samaria. iK 3Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, nɨjaquiéengˊ jmɨɨ˜ e nidséngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ teábˋ néeˊ dsíirˊ cangórˉ fɨˊ Jerusalén, co̱ꞌ nɨñiˊbre e fɨˊ jo̱b nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ. % 2Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jaˋ jnɨ́ɨngꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ seengˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ nijméˉ co̱o̱ˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ mɨ˜ nilɨcøøngˋguɨ lajo̱, niféꞌrˋ gaˋ uii˜ quiéˉe. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ féꞌˋ gaˋ uii˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ uii˜ quíˆbaaꞌ siñꞌˊ. Mɨ˜ caꞌgaangˋ Jesús quiáꞌˉ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ Juan hI 1Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Juan casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, jneaꞌˆ nɨcaneem˜baaꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ uǿøngˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, jo̱ co̱ꞌ jaˋ ngɨˊguɨr co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ nɨcajníimˊbaaꞌ quiáꞌrˉ e nijmérˉ lajo̱. /W 0jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ íngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ jiuung˜ la laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ güɨlɨñirˊ jóng e jneab˜ íñꞌˋ; jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜ güɨlɨñirˊ e ímꞌˋbre Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, dseaˋ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, íˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ. Doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ féꞌˋ gaˋ uii˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ uíiꞌ˜ quíˉbaaꞌ siñꞌˊ [ ~_}{y|xusqSonlkjhgfdb`_]\\[aYiXYVU/SRONMLKJ q Jo̱ ie˜ jo̱ caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús i̱ jmóoˋ júuˆ jaléꞌˋ e gaˋ e cajméeˋ dseata˜ Pilato có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ Israel, co̱ꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cajúngˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ seengˋ fɨˊ Galilea, jo̱ e jmɨꞌøøngˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ cajngaiñꞌˊ do cacáiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmɨ˜ jóꞌˋ i̱ cajngaiñꞌˊ fɨˊ nifeꞌˋ quiáꞌˉ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén do. g=G ;Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ nijúuꞌ˜naꞌ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ do cartɨˊ niquɨ́ꞌˆnaꞌ jaléꞌˋ cuuˉ e nimɨ́rˉ, co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ fɨng catɨ́ˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜.q<[ :Co̱ꞌ song i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cangojéeiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜, jo̱baꞌ jmɨꞌúungˋnaꞌ e nisɨɨng˜tu̱ꞌ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e niguilíingˉnaꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ do. Dsʉco̱ꞌ song caguilíingˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱baꞌ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jaléngꞌˋ ɨ́ɨꞌ˜ quiáꞌrˉ e nisáiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ nitáiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ jóng. X;) 9Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jo̱ ¿jialɨꞌˊ jaˋ líꞌˋnaꞌ guíiꞌ˜naꞌ jnang˜ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ jnang˜ e jaˋ dseengˋ e dsijéeˊ quíiˉnaꞌ? :} 8¡I̱ jmɨcaang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ ñíˆbaꞌ jaléꞌˋ e dsijéeˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ; jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ ñíˆnaꞌ e˜ uiing˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dsijéeˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana? Jmɨꞌúungˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ .9U 7Jo̱guɨ mɨ˜ móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e ɨ́ɨˋ guíˋ quiʉ̱ʉ̱ˋ, dsifɨˊ lajo̱b fóꞌˋnaꞌ e jaˋ nitʉ̱́ˋ jmɨ́ɨˊ, jo̱ lajo̱b dsitíingˋ cajo̱. 8 6Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e taꞌˊ jníiˊ nʉʉˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b fóꞌˋnaꞌ e nitʉ̱́ˋ jmɨ́ɨˊ, jo̱ lajo̱b dsitíingˋ jóng. ,7Q 5Co̱ꞌ tiquiáꞌˆ dseaˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ jó̱o̱rˊ dseañʉꞌˋ, jo̱ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ dseañʉꞌˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ tiquiáꞌrˆ; jo̱guɨ niquiáꞌˆ dseaˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ jó̱o̱rˊ dseamɨ́ˋ, jo̱ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ dseamɨ́ˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ niquiáꞌrˆ; jo̱guɨ iemɨséˆ dseaˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ mɨloo˜ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨloo˜ quiáꞌˉ dseaˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ iemɨsérˆ, co̱ꞌ jaˋ nisɨ́iñˉ røøˋ uii˜ quiéˉ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. ꞌNéˉ ǿngꞌˋ dsíiˊ dseaˋ e˜ jaléꞌˋ dsijéeˊ jmɨɨ˜ na 6 4Co̱ꞌ latɨˊ lana gaangˋ dseaˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ gángˉ dseaˋ laꞌóꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ. 5# 3Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ɨˊ óoˊnaꞌ e cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e gajméeˋe e lɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱; co̱ꞌ uíiꞌ˜ jnea˜ náˉbɨ nijméˉ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ. 4 2Co̱ꞌ náˉbɨ nica̱a̱ˉ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ, jo̱ ¡dsíngꞌˉ lɨjiuung˜ dsiiˉ cartɨˊ nilɨti˜ lajaléꞌˋ e jo̱! 3/ 1Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ cagáˉa lafaꞌ e cagaꞌuunˉ jɨˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la; jo̱ ¡dsíngꞌˉ lɨ́ˋ dsiiˉ faꞌ jiʉ˜ nɨcooˋ lana! h2I 0Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ jaˋ ñiˊ jaléꞌˋ e nijmérˉ jo̱ eáamˊ caꞌléerˊ quiáꞌˉ fiir˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋguɨ niñíiñˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ i̱ jaangˋ do. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ cangɨ́ɨngˋ jmiguiʉˊ, jmiguiʉˊguɨb catɨ́ɨngˉ niguiéerˉ cuente mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱; jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e cangɨ́ɨiñˋ e néeˊ nir˜, jo̱baꞌ eáangˊguɨ guiʉ́ˉ ꞌnéˉ guiérˉ cuente mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Nijíngˉ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ uíiꞌ˜ Jesús 1- /’Jo̱ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ ñiˊ jial lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e iing˜ fiir˜ e nilíˋ jo̱ dsʉꞌ jaˋ caguiarˊ guiʉ́ˉ o̱ꞌguɨ calɨnʉ́ʉꞌr˜ e nijmérˉ jaléꞌˋ ta˜ caquiʉꞌˊ fiir˜, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ niñíiñˋ iihuɨ́ɨˊ jóng. `09 .jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jmóoˋ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do jaléꞌˋ e jo̱, lajeeˇ jo̱b caguiéngꞌˉ fiir˜, jo̱ dsíngꞌˉ nicalɨguíiñꞌˉ do, jo̱ iihuɨ́ɨˊ nicuǿꞌˉreiñꞌ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e niñíingˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ fiir˜. 5/c -Jo̱ dsʉꞌ fɨng song jaˋ cajmiti˜ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ fiir˜, co̱ꞌ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e jaˋ mɨˊ niguiengꞌˊ fiir˜ lajmɨnáˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱ cajméerˋ sooˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ néeˊ nir˜, jo̱guɨ canáiñˋ ɨ̱́ꞌˋ gøꞌrˊ jaléꞌˋ e seaˋ, jo̱guɨ cajméerˋ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ méeˊ; W.' ,Jo̱ jáꞌˉbaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e dsíngꞌˉ nilɨꞌiáangˋ dsíiˊ i̱ fiir˜ do, co̱ꞌ calɨtib˜ jaléꞌˋ ta˜ e caséerˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nicuǿꞌˉreiñꞌ do e nineꞌˉ niñꞌ˜ do jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ. _-7 +Jo̱ mɨ˜ niguiengꞌˊtu̱ i̱ fiir˜ do, juguiʉ́ˉ oˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do song nɨcatóꞌˊ jaléꞌˋ ta˜ e caséeˊ fiir˜ mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ cangórˉ. Q, *Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús: —Lalab lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nʉ́ʉꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fiir˜, jo̱ guiúngˉguɨr có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜, jo̱guɨ nicuǿꞌˉreiñꞌ do e nidǿiñꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ e gøꞌˊ dseaˋ. Jo̱ mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ fii˜ do e nidsérˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, caséerˊ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌrˉ jo̱ caguiarˊ ni˜ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, jo̱ jo̱guɨbaꞌ cangórˉ jóng. `+9 )Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ catóꞌˊ e caꞌeˊ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajmɨngɨ́ɨˋ Tʉ́ˆ Simón cajmɨngɨꞌrˊ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcaꞌéꞌˆ na, ¿su caꞌéeꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jneaꞌˆ dseaˋ guitúungˋnaaꞌ o̱faꞌ quiáꞌˉ lajɨɨmˋ dseaˋ é? *} (Jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ neáangˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e sɨñiingˇ óoˊbaꞌ; co̱ꞌ jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, nigáaˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la lajeeˇ e jaˋ ñiing˜ óoˊnaꞌ. Jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ ) 'Jo̱guɨ cajo̱ faꞌ jaangˋ dseaˋ nɨñirˊ e˜ oor˜ niguiéeˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ fɨˊ quiáꞌrˉ, nijé̱ˉbre e joˋ nigüɨ́iñˋ e uǿøˋ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nicuǿrˉ fɨˊ e niꞌuǿꞌˉ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ do jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ. N( &Jo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sɨjnéeˋ dsíiˊ do mɨ˜ niguiengꞌˊ fiir˜, nañiˊ faꞌ niguieiñꞌˊ do guienʉ́ʉˊ o̱si téeˉ ogóoˊ é. j'M %Jo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sɨjnéeˋ dsíiˊ mɨ˜ niguiengꞌˊ fiir˜. Co̱ꞌ jnea˜ jmɨtaaˉ óoˊnaꞌ e dsíngꞌˉ nilɨꞌiáangˋ dsíiˊ i̱ fiir˜ do jo̱ nitǿørˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sɨjnéeˋ dsíiˊ do e nidǿꞌrˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱iñꞌ˜ do e uǿøˋ jo̱. 4&a #’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ nʉ́ꞌˋ e ꞌnéˉ neáangˊnaꞌ laco̱ꞌ guiing˜ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiing˜ fɨˊ quiáꞌˉ fii˜ e güɨjeeiñˇ e nineárˉ ꞌnʉ́ʉˊ mɨ˜ niguiengꞌˊ fiir˜ i̱ ngɨˊ fɨˊ lɨ˜ cungꞌˊ guooˋ dseaˋ, jo̱ ꞌnéˉ sɨjeengˇ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do e jneáˋ jɨbˋ guiiñ˜, jo̱baꞌ dsifɨbˊ nineárˉ ꞌnʉ́ʉˊ mɨ˜ niguiengꞌˊ fiir˜ e nitǿrˋ. % $$ "Co̱ꞌ lɨ˜ seaˋ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ aꞌˊ do, e jo̱bɨ guiing˜ aꞌˊ jóng. Dseángꞌˉ ꞌnéˉ e sɨñiingˇ dsiˋnaaꞌ '#G !Jo̱baꞌ ꞌnéˉ e ꞌnɨ́ɨˆnaꞌ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ jo̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ li˜ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱; co̱ꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ fɨng táꞌˉ caꞌmeሠlɨ́ꞌˋ cuuˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ dsíngꞌˉ føꞌˊ nicá̱ˋ jaléngꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ o̱si nidǿꞌˉ jaléngꞌˋ guɨsɨ́ˋ i̱ ꞌléeˊ é. Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨb e nijmeeˉnaꞌ e nilɨseaˋ quíiˉnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ jaléꞌˋ e jloꞌˆ, dsʉco̱ꞌ fɨˊ jo̱ joˋ seengˋ ɨ̱ɨ̱ˋ o̱ꞌguɨ faꞌ dseáangꞌ˜ e niꞌléˉguɨ guɨsɨ́ˋ. 4"a ’Jo̱ jaˋ jmeeˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨꞌíˆ, dseaˋ i̱ jaˋ fɨ́ɨngˊ mɨˊ cuíingˋ jnea˜, co̱ꞌ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ nɨcaꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ e iáangˋ dsíirˊ. .!U Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e ꞌnéˉ nijmɨꞌúungˋnaꞌ e Fidiéeˇ dseaˋ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ niñíingˋnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜. Jaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ   Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, jaˋ jméeˆnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e niꞌuꞌˆ nicøꞌˆnaꞌ, dsʉco̱ꞌ lajo̱b jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ seemˋ jaangˋ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ i̱ nɨñiˊ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜.  (I Co̱faꞌ jlobꞌˆ cajméeˋ Fidiéeˇ e jnéengˉ jaléꞌˋ líˆ e jaˋ huǿøˉ téꞌˋ, dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jmiguiʉˊguɨ niñíingˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ. ' ’Jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente jial jloꞌˆ jaléꞌˋ líˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jaˋ eeˋ ta˜ jmóoˋ o̱ꞌguɨ quie̱ˊ fɨꞌíˆ jial niꞌuíingˉ e jloꞌˆ. Jo̱ dsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ dseata˜ Salomón có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e calɨseáˋ quiáꞌrˉ jaˋ casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e jloꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jnéengˉ co̱o̱ˋ líˆ. 'G Jo̱ song jaˋ quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ jmeeˉnaꞌ e capíꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ guiing˜ óoˊnaꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ɨˊ seengˋnaꞌ? *M Jo̱ ¿i̱˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ niquɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nijmeeˉnaꞌ e nicuángˋguɨnaꞌ caꞌnáꞌˆ metro laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊnaꞌ lana? 5c Jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente quiáꞌˉ jaléngꞌˋ quieeˋ; jaˋ jiéꞌˋ jɨ́ɨˋreꞌ o̱ꞌguɨ jiéꞌˋ téeꞌ˜ jaléꞌˋ e gøꞌˊreꞌ o̱ꞌguɨ ꞌmeaˊreꞌ jaléꞌˋ e nidǿꞌˉreꞌ, dsʉꞌ Fidiéeˇ ñiˊbre e˜ héiñꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ jóꞌˋ do quiáꞌrˉ. ¡Jo̱ eáangˊguɨ quíingˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ lajeeˇ fɨ́ɨngˊ ta̱ˊ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ! $A Co̱ꞌ eáangˊguɨ laniingˉ ꞌnéˉ e jmɨta˜ óoˊnaꞌ e nigüɨlíimˋbaꞌ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨɨˋ co̱o̱ˋ e laco̱ꞌguɨ e nijmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nicøꞌˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ jaléꞌˋ sɨ̱́ꞌˋnaꞌ. A{ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ caféngꞌˊguɨ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lala fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: jaˋ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nicøꞌˆnaꞌ o̱ꞌguɨ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ sɨ̱́ꞌˋnaꞌ.  Jo̱ lanab dsingɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨlɨ́ɨꞌˇlɨ cuuˉ, co̱ꞌ o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ nitíiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ. To̱ꞌˋ fɨ́ɨmˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ  Jo̱ dsʉꞌ uǿøˋ jo̱b cajíngꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseañʉꞌˋ do: “Dseaˋ tuung˜, náb nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijúunꞌˉ, jo̱ ¿e˜ ta˜ íingˆ quíiꞌˉ jaléꞌˋ e ooꞌˉ lana mɨ˜ niguøngꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ?” 'G Jo̱ mɨ˜ niꞌiéngˋ e ꞌnʉʉˉ do jo̱guɨ mɨ˜ nɨtéeꞌ˜ lɨ́ɨngˊ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe, dsíngꞌˉ juguiʉ́ˉ nilɨseenˉ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨꞌíˆ joˋ eeˋ nijáaˊ quiéˉe jóng. Jo̱guɨbaꞌ nijmiꞌínꞌˊteáa tú̱ˉ ꞌnɨˊ jiingˋ, jo̱ lajeeˇ jo̱ nidúuꞌ˜ nidǿøꞌ˜ø jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe jo̱ dsíngꞌˉ nijmiꞌiáangˋ dsiiˉ lajeeˇ jo̱.” ^5 Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ caꞌǿngꞌˋ dsíirˊ jial nijmérˉ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ: “Nɨcaꞌǿmꞌˋ dsiiˉ jial nijmee˜e. Nijiéem˜baa ꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ cuɨ́ˋ quiéˉe e té̱e̱ˉ lana, jo̱ nijméeꞌ˜e e cóoꞌ˜guɨ eáangˊ, jo̱ jo̱b niꞌmeaaˉ jaléꞌˋ e caróꞌˋo do có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ e seaˋ quiéˉe. 5c Jo̱baꞌ canaaiñˋ ɨˊ dsíirˊ: “¿E˜ nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e caróꞌˋo e ji̱i̱ˋ lana? Co̱ꞌ jaˋ seaˋ lɨ˜ niꞌmeaaˉ jaléꞌˋ e jo̱.” ,Q Jo̱baꞌ caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento e féꞌˋ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ eáangˊ jo̱ óorˋ uǿˉ e jloꞌˆ eáangˊ cajo̱, jo̱ catáiñꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ cajméeˋ ta˜ e uǿˉ do. Jo̱ mɨ˜ carooˋ jaléꞌˋ e cajnírˋ do, dsíngꞌˉ jloꞌˆ cacuøˊ e uǿˉ do, jo̱ dsʉꞌ joˋ lɨ˜ seaˋguɨ e niꞌmeáˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do jaléꞌˋ e caroꞌrˋ.  Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Ñiing˜ óoˊnaꞌ jo̱ jaˋ jmeeˉnaꞌ e dsináangˊnaꞌ jaléꞌˋ cuuˉ o̱ꞌguɨ doñiˊ eeˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e niquírˉ quiáꞌˉ e niteángˉguɨr huǿøˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la faꞌ jialguɨ la seaˋ quiáꞌrˉ. yk Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ casíingˋ Fidiéeˇ jnea˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ e lɨ́ɨnˊn dseata˜ i̱ cajajméeˆ jmáꞌˉjiʉ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ. $A Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ núuˋ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ guicatǿˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ jo̱ guicajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, síiꞌ˜go̱ rúnꞌˋn dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜o̱ güɨcuǿꞌrˉ jnea˜ guiéeˆ quiéˉe jaléꞌˋ e caséeˊ ꞌlɨɨ˜ tiquiéˆe mɨ˜ cajúiñˉ.  Co̱ꞌ mɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ do, dsifɨˊ lajo̱b nijméˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jial ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌrˉ mɨ˜ nijmɨngɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. Eáamˊ dseáangꞌ˜ mɨ˜ óoˋ dseaˋ cuuˉ eáangˊ  w ’Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, song cajiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ jaguóˋ dseata˜ quiáꞌˉ guáꞌˉ quíˉnaaꞌ o̱si fɨˊ jaguóˋ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ o̱si dseata˜bɨ é, jo̱baꞌ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ faꞌ e jaˋ ñíˆnaꞌ jial nijmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜naꞌ o̱ꞌguɨ jial ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌrˉ mɨ˜ nijmɨngɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. x i ’Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jnea˜, dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, niꞌíimˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌrˉ; jo̱ dsʉꞌ i̱i̱ˋ i̱ caféꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíingˉguɨ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌrˉ. h I Dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nijíngꞌˉ e jaˋ cuíiñˋ jnea˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ lajo̱b nifáꞌˆa fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ cuíinˋnre cajo̱.  ’Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jaˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉnaꞌ e nijméeꞌ˜naꞌ dseaˋ júuˆ e cuíingˋnaꞌ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jnea˜, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, lajo̱b nijmee˜e cajo̱ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ niguilíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jo̱. z m Jo̱ jɨˋguɨ jaléꞌˋ jñʉguíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ sɨꞌíꞌˆ Fidiéeˇ táꞌˉ camɨ́ꞌˆ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ mɨ˜ iing˜ dseaˋ nijngáiñꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ eáangˊguɨ quíingˊ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ fɨ́ɨngˊ ta̱ˊ. Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ P ’Jo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnɨ́ɨmˋ dseaˋ táꞌˉ la ꞌñíingˉ ta̱ˊ có̱o̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ íꞌˋ cuuˉ. Dsʉꞌ e jáꞌˉbaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ ta̱ˊ do niꞌíingˉ dsíiˊ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ jaˋ niꞌíingˉ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. T! Dsʉꞌ lana nijméeꞌ˜e ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ i̱˜ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ niféngꞌˊnaꞌ: güɨféngꞌˊnaꞌ i̱ dseaˋ i̱ niquiʉ́ꞌˉ ta˜ lɨ˜ nijúungˉnaꞌ jo̱guɨ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e guiéiñꞌˊ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ ¡güɨféngꞌˊnaꞌ i̱ dseaˋ íˋ! \1 ’Jo̱ lala fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ; jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ iing˜ jngángꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ tɨɨiñˋ jmérˉ. 3 Jo̱baꞌ jaléꞌˋ e nɨcaféeꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e ɨɨngˋ, nilɨñibˊ jaléngꞌˋ dseaˋ; jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléꞌˋ e nɨcaféeꞌ˜naꞌ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ, nilɨseabˋ júuˆ latøøngˉ fɨɨˋ cajo̱. I̱˜ i̱ catɨ́ɨngˉ e ꞌgǿngꞌˋnaaꞌ s_ Dsʉco̱ꞌ jaˋ seaˋ co̱o̱ˋ e sɨɨ˜ jneaa˜aaꞌ e ɨɨngˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nilɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ, o̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ e sɨꞌmáꞌˆnaaꞌ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niníˋ jaléngꞌˋ dseaˋ cajo̱. v g Jo̱ lajeeˇ e féꞌˋ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, caseángꞌˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mil dseaˋ. Jo̱ laco̱ꞌ ngóoˊ seángꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, dsíngꞌˉ nɨnaaiñˋ ꞌlengꞌˊ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ lajalémꞌˋbre iiñ˜ ninúrˉ jaléꞌˋ júuˆ e eˊ Jesús. Jo̱ lajeeˇ jo̱ canaangˋ Jesús féiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ yaaiñ˜ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ e féꞌrˋ, jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ íingˆ ta˜ quiáꞌrˉ e lɨco̱ꞌ jmɨjløngꞌˆ yaam˜bre fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ. nU 6co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo do có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ do ꞌnóꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ dseaˋ do._7 5Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e cajíingˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ do, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ jmiquímꞌˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús, jo̱ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e canaaiñˋ jmɨngɨ́ɨrˋ laco̱ꞌ e nijmiguíiñˉ dseaˋ do; 5c 4’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel! Co̱ꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ quié̱ˆnaꞌ jaléꞌˋ jiˋ lɨ˜ to̱o̱˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jmitíˆnaꞌ laco̱ꞌ féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ do, o̱ꞌguɨ cuøˋnaꞌ fɨˊ e nijmiti˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ jméˆ lajo̱. mS 3jo̱ latɨˊ mɨ˜ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Abel jo̱guɨ cartɨˊ mɨ˜ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Zacarías fɨˊ jeeng˜ lɨ˜ guiaˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ e cuøꞌrˊ Fidiéeˇ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmébˉ Fidiéeˇ e niquíˉ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ do. ~ 2Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ nijmérˉ e niquíˉ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na jaléꞌˋ e cangongɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ i̱ nɨcalɨséngˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ jo̱ latɨˊ lana t}a 1’Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ dseaˋ eáangˊ tɨɨiñˋ cajíñꞌˉ lala: “Nisɨ́ɨnˆn jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ apóoˆ i̱ sɨꞌíingˆ e niꞌˊ júuˆ quiéˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, seemˋbiñꞌ do i̱ nijmeáangꞌ˜naꞌ la tíiˊ e jáˉ óoˊnaꞌ, jo̱guɨ seemˋbiñꞌ do cajo̱ i̱ nijiúngꞌˋ fɨˊ jaguóoˋnaꞌ cartɨˊ nijngámꞌˆbaꞌr.” w|g 0Dsʉꞌ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do guǿngꞌˋ e lafaꞌ røøbˋ sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíiˉnaꞌ jo̱ e lafaꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ cajngangꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do cajo̱. 2{] /’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ jmoꞌˊnaꞌ jloꞌˆ lɨ˜ sɨꞌaangˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ i̱ cajngangꞌˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíiˉnaꞌ ie˜ malɨꞌˋguɨ do! uzc .Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel! Co̱ꞌ cuøꞌˊnaꞌ lee˜ laguidseaangˆ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ niró̱ꞌˋ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ yaang˜naꞌ jaˋ iing˜naꞌ faꞌ taangˇnaꞌ guóoˋnaꞌ e niró̱o̱ˉ e lee˜ do. ]y3 -Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱baꞌ dsifɨˊ ladob ꞌníꞌˋ catɨ́ɨiñˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, mɨ˜ fóꞌˋ lana la quiéˉ jneabꞌˆ jmineanꞌˆ cajo̱. 7xg ,’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋnaꞌ dseaˋ fariseo! Co̱ꞌ dsíngꞌˉ jmɨgǿøngˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ la lɨ́ɨˊ lɨ˜ sɨꞌaangˇ ꞌlɨɨ˜, co̱ꞌ dsíngꞌˉ jloꞌˆ jíingˋ teeˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ni˜, jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dsíiˊ jolɨɨng˜ téeꞌ˜ ngúuˊ jméˋ e teáangꞌ˜ jóoꞌ˜. w +’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseaˋ fariseo! Co̱ꞌ iing˜naꞌ níˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌmasii˜ e jloꞌˆ quiáꞌˉ dseaˋ laniingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ guáꞌˉ, jo̱guɨ jmooˋnaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ jo̱ cajo̱. Jo̱guɨ lajo̱bɨ mɨ˜ jíngꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ guiáꞌˆ fɨˊ, jmooˋnaꞌ e jmiféiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ cǿøngꞌ˜guɨ fɨˊ laꞌúngˉ jmɨgüíˋ. 'vG *’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ dseaˋ fariseo! Co̱ꞌ dsíngꞌˉ guiing˜ óoˊnaꞌ e nicuǿꞌˆnaꞌ Fidiéeˇ dseángꞌˉ caꞌíingꞌ˜ lajeeˇ guíˉ íingꞌ˜ lajaléꞌˋ ooˋ quiáꞌˉ jmiñiˇ e roꞌˋnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ e guiing˜ óoˊnaꞌ faꞌ e niꞌɨ́ɨˆnaꞌ íꞌˋ røøˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ o̱ꞌguɨ e jmiꞌneáangˋnaꞌ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ lajaléꞌˋ e jo̱baꞌ ꞌnéˉ nijmitíˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e caguieeˉguɨ do cajo̱. xui )Jo̱ mɨ˜ lɨɨng˜ e cuøꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ e ꞌnéˉ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ lajo̱ e ngocángˋ óoˊbaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. $tA (¡Dsinóoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ! ¿E˜ ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ e jmooˋnaꞌ lajo̱? Co̱ꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ ꞌnéˉ e teeˋ lajɨˋ tú̱ˉ taamˋ. Ws' 'Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ fariseo do: —Jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ fariseo, rú̱u̱ꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ quíiˉnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ caluuˇ, jo̱ dsʉꞌ eáamˊ ꞌlɨꞌˆ lɨˊ dsíiˊ. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ yaang˜naꞌ cajo̱, co̱ꞌ guiʉ́bˉ tɨɨngˋnaꞌ rú̱u̱ꞌ˜naꞌ níˆnaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ jaˋ líꞌˆ dseaˋ jial tíiˊ jmooˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌrˉ jo̱ eeˋguɨ jaléꞌˋ ꞌlɨꞌˆ rúngꞌˋnaꞌ jmooˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ. ;ro &Jo̱ i̱ dseaˋ fariseo do dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ mɨ˜ cangárˉ e jaˋ cajmiti˜ Jesús faꞌ caru̱ꞌrˊ guóorˋ laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel. Nq %Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lado, jaangˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo catǿꞌrˉ Jesús fɨˊ quiáꞌrˉ e nidǿꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fariseo do, jo̱ cangɨ́ɨmˊbre dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ jo̱ cangɨ́ɨiñˊ caguárˋ lɨ˜ nidǿꞌrˉ. p $Jo̱baꞌ ꞌnéˉ ñiing˜ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jie˜ mɨˊ jmeeˉnaꞌ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ quiéˉe do, co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ jaˋ jneáˋ jɨˋ dsíiˊ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ e nʉʉˋ eáangˊ. Mɨ˜ cajíingˉ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel /oW #Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe quiáꞌˉ jial laangˋ Fidiéeˇ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ jneáˋ co̱o̱ˋ jɨˋ dsíiˊ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ e nʉʉˋ. n/ "Jo̱ jaléꞌˋ jminiˇ dseaˋ íingˆ ta˜ e jnéꞌrˋ laco̱ꞌguɨ ta˜ íingˆ e candíiˆ do e jneáˋ mɨ˜ canʉʉˋ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiʉ́ˉ jminiˇ, jloꞌˆguɨ jnéꞌrˋ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨrˊ laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ i̱ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseengˋ jminiˇ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ joˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ røøˋ jnéꞌrˋ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨrˊ. 3m_ !Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ canaangˋ Jesús co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋguɨ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ jmijneáˋ jaangˋ dseaˋ co̱o̱ˋ candíiˆ quiáꞌrˉ, ꞌnéˉ nisíꞌrˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ ñíiˊ, jo̱baꞌ nijneáˋ fɨˊ laꞌúngˉ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaˋ jmijneárˋ e jɨˋ do e laco̱ꞌ nisíꞌrˋ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ caja o̱ꞌguɨ e niꞌmeárˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ jnéengˉ, co̱ꞌ iiñ˜ e jnébꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsitáangꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ. l  Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ cajáˉ i̱ Jonás do e caguiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ Nínive, lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨɨˋ jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ nijméˉguɨ dseeˉ quíiˉnaꞌ mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ niingˉguɨ laco̱ꞌ i̱ Jonás do. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ jmijneáˋ dseaˋ jɨˋ wkg Jo̱ malɨɨ˜guɨ eáangˊ cajo̱ calɨséngˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ caꞌéeˋ co̱o̱ˋ ta˜ féꞌˋ fɨˊ lɨˊ huí̱i̱ˆ eáangˊ. Jo̱ ie˜ jo̱ seengˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ fɨˊ Israel i̱ calɨsíˋ Salomón i̱ tɨɨngˋ eáangˊ. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do cangórˉ cangonʉ́ʉrˆ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Salomón do. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ, co̱ꞌ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. gjG Jo̱ laco̱ꞌ Fidiéeˇ casíiñˋ i̱ Jonás do e niguiáiñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ Nínive, jo̱ lajo̱b cajo̱ casíingˋ Fidiéeˇ jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, e niguiaaˉ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. i  Jo̱ lajeeˇ jo̱, dsíngꞌˉguɨ caguilíingˉ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱baꞌ canaangˋtu̱ dseaˋ do e eꞌˊguɨreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na dsíngꞌˉ nɨrøøiñˋ dseeˉ, jo̱baꞌ mɨꞌrˊ jnea˜ e nijmee˜e li˜ e jáꞌˉbaꞌ e tɨɨnˉ, dsʉꞌ nɨcalɨseábˋ jaléꞌˋ e lajo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ mɨ˜ cajáˉ Jonás, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ. h  Jo̱ dsʉꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱guɨ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Jo̱ dsʉꞌ juguiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ núuˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmitir˜ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱! Mɨ˜ camɨꞌˊ dseaˋ Jesús e nijméˉ dseaˋ do li˜ e jáꞌˉbaꞌ e tɨɨiñˋ Cg Jo̱ lajeeˇ guiꞌnangꞌˇ e féꞌˋbɨ Jesús e júuˆ na mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ guicaféꞌˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ e teáˋ eáangˊ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ guicajíñꞌˉ: —¡Juguiʉ́ˉ oˊ quiáꞌˉ niquíiꞌˆ, dseaˋ cangoquieeiñ˜ ꞌnʉˋ jo̱guɨ cajmɨcuáaiñˋ ꞌnʉˋ cajo̱! f3 Jo̱ mɨ˜ ninírˋ e dsíngꞌˉ jloꞌˆ dsíiˊ i̱ dseaˋ do lɨ˜ niꞌíˋtu̱r, jo̱ nidsérˉ nidsitéerˋ guiángˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆguɨ laco̱ꞌ írˋ e nidsitáaiñꞌ˜ dsíiˊ i̱ dseaˋ do. Jo̱baꞌ gaˋguɨb nilíingˉ i̱ dseaˋ do jóng laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ iuungˉ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ dsíirˊ. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ dseángꞌˉ e jáꞌˉ e iáangˋ dsíiˊ dseaˋ a?~}S{yyxw,utsqpnalkii&gfedba}`^][ZYX$UTRR"PONM7KJnHFECB@?H>b<;P:L9m65Z4M3d21/.-- +*))'&$$""8!'66c*Z 3  wCO?A!{Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ e nɨcagüeangꞌˉtu̱ i̱ rúnꞌˋn na, dseaˋ nɨcaꞌíiñˉ jaléꞌˋ cuuˉ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ ꞌnʉˋ nɨcajngangꞌˊ jaangˋ güɨtሠjiuung˜ i̱ niguoꞌˆguɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ quíˉiiꞌ.” x iJo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ do casɨ́ꞌrˉ tiquiáꞌrˆ: “Contøømˉ nɨcajméˉe ta˜ quíiꞌˆ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ cajméˉe faꞌ e jaˋ nʉ́ʉꞌ˜ʉ jaléꞌˋ ta˜ quiʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ cajmeáanꞌ˜ jnea˜ jmɨɨ˜, o̱ꞌguɨ mɨˊ cacuǿønꞌ˜ jnea˜ faꞌ jaamˋ joꞌchíꞌˆ quíiꞌˉ e laco̱ꞌ nijmeáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cuíinˋn. <qJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ sɨmingꞌˋ do lado sóongˆ calɨguíiñˉ, jo̱ joˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ caꞌíˉguɨr e sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ néeˊ jmɨɨ˜ do. Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ tiquiáꞌrˆ e táangˋ i̱ jó̱o̱rˊ do caluuˇ, dsifɨˊ lajo̱b cagüɨꞌɨ́ɨrˊ jo̱ caguitéeˋreiñꞌ. Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: “ꞌMɨ́ɨˉ cagüeangꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ rúnꞌˋ i̱ táꞌˉ cangongɨˊ do. Jo̱baꞌ dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ tiquíiꞌˆ, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cajúngˉ jaangˋ güɨtሠjiuung˜ i̱ niguangꞌˆguɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ quíiꞌˉ, jo̱baꞌ jmóorˋ jmɨɨ˜ lana.” pYJo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ quiá̱ꞌˉ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌrˉ, jo̱b singꞌˊ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “¿E˜guɨꞌ jmooˋnaꞌ teáangꞌ˜naꞌ na?” 0Y’Jo̱ lajeeˇ jo̱ dob nitáangˋ i̱ rúiñꞌˋ dseaˋ féngꞌˊ do fɨˊ lɨ˜ jmóorˋ ta˜ quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ. Jo̱ mɨ˜ cangoquiéeiñˊ fɨˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canʉʉˋ, jo̱ canúurˉ e i̱i̱ˉ lúuˊ jo̱ nɨnaangˋ e néeˊ tadséengˋ fɨˊ quiáꞌrˉ. wDsʉco̱ꞌ i̱ jó̱o̱ˋo̱ la huí̱i̱bˉ eáangˊ nɨcangórˉ jo̱guɨ huǿøbˉ eáangˊ nɨcangoꞌíiñˊ; jo̱ lajeeˇ jo̱ caꞌɨ́ˋ dsiiˉ e nɨcajúmˉbre, jo̱ lana lɨ́nˉn e lafaꞌ nɨcají̱ꞌˊtu̱r e nɨsiñꞌˊ la.” Jo̱ lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ guiarˊ guiʉ́ˉ e cajmeáiñꞌˋ jmɨɨ˜ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ caguiéngꞌˉ do. Jo̱guɨ güɨteeˉnaꞌ jaangˋ güɨtሠjiuung˜ i̱ nɨꞌúungꞌ˜guɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋneꞌ, jo̱ nijngáangꞌ˜naꞌreꞌ jo̱ nilíingˉneꞌ jmiñiˇ. ¡Ná nijmóˆooꞌ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jo̱ niꞌnéꞌˆ niquiee˜naaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ! CDsʉꞌ i̱ tiquiáꞌrˆ do dsifɨˊ lajo̱b caquiʉꞌrˊ ta˜ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ néeˊ ni˜ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Güɨquie̱ˋduꞌ ꞌmɨꞌˊ e jloꞌˆguɨ lajeeˇ lajaléꞌˋ e seaˋ jo̱ niquɨ́ꞌˊ i̱ jó̱o̱ˋo̱ la, jo̱guɨ güɨquie̱ˋnaꞌ co̱o̱ˋ ñíˆ iʉ˜ niguooˋ jo̱ ñicuǿøꞌ˜naꞌr, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜naꞌr caneáangˊ mɨlooˋ e ꞌmɨ́ɨˉ e niꞌǿꞌrˉ. {oJo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ do casɨ́ꞌrˉ tiquiáꞌrˆ: “Teaa˜, dsíngꞌˉ nɨcaꞌlee˜e fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ nɨcaꞌlee˜baa fɨˊ quiníꞌˆ cajo̱, jo̱ joˋ jméeꞌ˜ cuente e jó̱o̱ꞌˋ jnea˜.” 0YJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌɨ́ˋ dsíirˊ lado, dsifɨˊ lajo̱b cangángꞌˉtu̱r fɨˊ góorˋ, jo̱ cangoꞌnéengꞌˇtu̱r tiquiáꞌrˆ. ’Jo̱ jaquiéemˊ niguieiñꞌˊ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ tiquiáꞌrˆ e nɨngaiñꞌˊ. Jo̱ dsíngꞌˉ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ i̱ dseañʉꞌˋ do i̱ jó̱o̱rˊ do, jo̱ e cuí̱i̱ˋbre cangojmijíngꞌˊneiñꞌ jo̱ carǿøngˋ rúiñꞌˋ. &EJo̱ lana gánꞌˊn e iin˜n nijméeꞌ˜e ta˜ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quíiˆbaꞌ, jo̱ joˋ jméeꞌ˜ cuente e jó̱o̱ꞌˋ jnea˜.” iKJo̱baꞌ nímꞌˆtú̱u̱ fɨˊ góoˊo jo̱ niꞌnémꞌˆtú̱u̱ tiquiéˆe jo̱ nifɨ́ɨˆɨre: Teaa˜, dsíngꞌˉ nɨcajmɨrǿøngˋ dseeˉ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ fɨˊ quiníꞌˆ cajo̱. 6eJo̱ lajeeˇ jo̱ dsíngꞌˉ cajoꞌˉ dsíirˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cajméerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do jo̱ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ: “¡Jaˋ ñíˆ jǿngꞌˋguɨ dseaˋ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ tiquiéˆe jo̱ seabˋ e gøꞌrˊ lalíingˋ lana, jo̱ dsʉꞌ jnea˜ lab táanˋn nijúunˉn ooˉ! LJo̱ dsíngꞌˉ lɨ́ˋ dsíirˊ faꞌ nidǿꞌˉbɨjiʉr jaléꞌˋ e gøꞌˊ i̱ cúˆ do laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, co̱ꞌ jaˋ eeˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ ngɨ́ɨiñˋ e nidǿꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ. I Jo̱ jo̱guɨbaꞌ cajméerˋ quijí̱ˉ ta˜ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seengˋ e fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ do, jo̱ cangɨ́ɨiñˋ co̱o̱ˋ ta˜ e jmóorˋ íˆ cúˆ. r]Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cadseáꞌrˉ jaléꞌˋ e cuuˉ quiáꞌrˉ do, lajeeˇ jo̱b calɨꞌǿøngˋ jaléꞌˋ e gøꞌˊ dseaˋ e fɨˊ lɨ˜ táaiñꞌˋ do, jo̱ co̱o̱ˋ mɨ˜ cangɨrˊ e joˋ eeˋ seaˋ dǿꞌrˉ. P Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, caꞌnɨ́ɨbˋ i̱ sɨmingꞌˋ do jaléꞌˋ e nicangɨ́ɨiñˋ cacuøˊ tiquiáꞌrˆ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cuuˉ e calɨ́ꞌrˉ do cagüɨꞌɨ́ɨˊbre góorˋ jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ eáangˊ, jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌíiñˉ jaléꞌˋ e cuuˉ quiáꞌrˉ do, jo̱ cajmɨrǿngˋ dseeˉ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. 5 Jo̱ i̱ jiuung˜guɨ do co̱o̱ˋ néeꞌ˜ casɨ́ꞌrˉ tiquiáꞌrˆ jo̱ cajíñꞌˉ: “Teaa˜, mɨ˜ nijúungˉ ꞌnʉˋ, ꞌnéˉ nilíˋ jmáꞌˉjiʉ røøˋ jaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ lana. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ faꞌ jméeˆbaꞌ jmáꞌˉjiʉ jaléꞌˋ e jo̱ na la seengˋguɨꞌ.” Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cacuøˊ i̱ tiquiáꞌrˆ do lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñꞌˉ do. - Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ caꞌeꞌˊguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ, jo̱ calɨséngˋ gángˉ jó̱o̱rˊ dseañʉꞌˋ. 1 [ Jo̱ laco̱ꞌ lɨꞌiáangˋ dsíiˊ jaangˋ dseaˋ i̱ dséꞌˊ cuuˉ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ lajo̱b lɨꞌiáangˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨlíꞌˆ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaangˋ jó̱o̱rˊ | q Jo̱ mɨ˜ niguiéꞌrˊ e cuuˉ do, jo̱ nitǿꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cuíiñˋ jo̱ nisɨ́ꞌˋreiñꞌ: “Lana nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ cadséꞌˋbaa co̱o̱ˋ cunéeˇ quiéˉe e calɨngɨɨn˜n cangoꞌíingˊ.” # ?Jo̱baꞌ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Faꞌ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ óoˋ guíˉ cunéeˇ, jo̱ calɨngɨɨiñ˜ e cangoꞌíingˊ co̱o̱ˋ e cuuˉ do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ dsifɨbˊ nijmijneárˋ co̱o̱ˋ jɨˋ jo̱ niꞌírˋ niquiáaiñˉ røøˋ laꞌúngˉ e sɨnʉ́ʉˆ do, jo̱ niꞌnóꞌrˊ e cuuˉ do carˋ niguiéꞌrˊ. F Jo̱ laco̱ꞌ lɨꞌiáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ dséngꞌˊnaꞌ jaangˋ joꞌseꞌˋ i̱ dsiꞌíingˊ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b lɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨlíꞌˆ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ fɨˊ quinirˇ laco̱ꞌguɨ noventa y nueve dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e jaˋ lɨ́ɨiñˊ lajo̱ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús júuˆ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ cuuˉ e sɨꞌíingˇ Jo̱ mɨ˜ niguilíingˋnaꞌ fɨˊ quíiˉnaꞌ, niseáang˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ cuíingˋnaꞌ jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌr: “Lana nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ cadsémꞌˋbaa jaangˋ joꞌseꞌˋ quiéˉe i̱ calɨngɨɨn˜n cangoꞌíingˊ.” /Jo̱ mɨ˜ niguiéngꞌˊnaꞌreꞌ, dsíngꞌˉ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ jo̱ nitøøˉnaꞌreꞌ e dsíingˉneꞌ yʉ́ꞌˆ ꞌnáˆnaꞌ. :m—Faco̱ꞌ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ aangˉnaꞌ cien joꞌseꞌˋ, jo̱ calɨngɨɨng˜naꞌ cangoꞌíingˊ jaangˋ lajeeˇ taangˇnaꞌ e móoˉnaꞌreꞌ, ꞌnéˉ nitiúung˜teaꞌ i̱ caguiaangˉguɨ do lajeeˇ nigüɨꞌnéngꞌˊnaꞌ i̱ cangoꞌíingˊ do cartɨˊ niguiéngꞌˊnaꞌreꞌ. /WJo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ caꞌeꞌˊreiñꞌ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ: B}Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e ngolíingˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱baꞌ canaaiñꞌˋ do éeiñˋ Jesús jo̱ féꞌrˋ: —I̱ dseañʉꞌˋ na co̱lɨɨm˜ ngɨrˊ jo̱guɨ gøꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ.  Jo̱ ie˜ jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ quiáꞌˉ Roma có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ ngolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús e núurˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. fE"Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —Dsíngꞌˉ íingˆ ta˜ jaléꞌˋ ñi˜, jo̱ dsʉꞌ song caꞌíngˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ñii˜ do, jo̱baꞌ joˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jóng, jo̱ lɨco̱ꞌ nibíbˋ dseaˋ, dsʉco̱ꞌ jaˋ mɨ́ɨˊ seaˋ quiáꞌˉ faꞌ e nilɨñii˜tu̱. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe.#!Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, doñiˊ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ niꞌnángˋ caꞌˊ lajaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng e nilíiñˉ dseaˋ quiéˉe. Jial mɨ˜ joˋ dseengˋ ñi˜ )K Jo̱ song calɨlíꞌˆ i̱ dseata˜ do e jaˋ niquɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ jmɨɨ˜ e nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ fɨ́ɨngˊguɨ do, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nisíñˉ dseaˋ quiáꞌrˉ e nidsimɨiñꞌ˜ do jmɨꞌeeˇ e joˋ nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ i̱ jaangˋguɨ do. <qO̱si jaangˋ dseata˜ iiñ˜ nijmérˉ mɨ́ɨꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseata˜ i̱ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ su niquɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ do song i̱ dseata˜ íˋ jéeiñˋ tú̱ˉ ꞌléꞌˋguɨ dseaˋ laco̱ꞌguɨ ꞌñiaꞌrˊ. ~5jo̱ nijíñꞌˉ: “I̱ dseañʉꞌˋ do nɨcajmɨcaaiñ˜ e cajmeꞌrˊ ꞌnʉr˜ o̱faꞌ niseaˋ cuuˉ e nijmitéꞌrˊ carˋ caꞌieengˋ.” $}ADsʉco̱ꞌ faꞌ lɨ́ꞌˆ canaangˋ e lɨ́ɨˋ e ꞌnʉ́ʉˊ do lajo̱ e jaˋ mɨˊ calɨ́ɨˉ cuante røøˋ jial tíiˊ cuuˉ nilɨꞌnéˉ, jo̱ jialfaꞌ jaˋ catóꞌˊ, jo̱ dsíngꞌˉ ningɨ́ɨngˉ dseaˋ i̱ dseaˋ fii˜ e ꞌnʉ́ʉˊ e guiꞌnáꞌˆ lɨ́ɨˋ do o|WFaꞌ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ iing˜naꞌ nijméeꞌ˜naꞌ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ, ꞌnéˉ nijméeꞌ˜naꞌ cuante quíiˉnaꞌ su seabˋ cuuˉ quiáꞌˉ e ninaangˉnaꞌ e nijméeꞌ˜naꞌ e ꞌnʉ́ʉˊ do carˋ nitéꞌˊ. P{Jo̱ song i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ niseángꞌˊ lafaꞌ crúuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e guiaˊ dsíirˊ e nidsingɨ́ɨiñˋ e huɨ́ɨngˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe jo̱guɨ jaˋ ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e nilíiñˉ dseaˋ quiéˉe. kzO—Song i̱i̱ˋ iing˜ niꞌuíingˉ dseaˋ quiéˉe, ꞌnéˉ nilɨꞌiing˜guɨr jnea˜ laco̱ꞌguɨ tiquiáꞌrˆ o̱si niquiáꞌrˆ o̱si jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ o̱si dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ é o̱si jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ, jo̱guɨ ꞌnéˉ nilɨꞌiing˜guɨr jnea˜ laco̱ꞌguɨ ꞌñiaꞌrˊ cajo̱. Ty!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ ngolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ ngóoˊ Jesús. Jo̱baꞌ caje̱rˊ jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: exCDsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ i̱ catǿøˉø laꞌuii˜ do joˋ nidǿꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ quiéˉe.” ꞌNéˉ ɨ́ˉ dsíiˊ dseaˋ røøˋ song iiñ˜ nijmicuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ w Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ fiir˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Gua˜ güɨngɨ˜guɨ laꞌúngˉ lacaangˋ lɨ˜ jaˋ mɨˊ caguiéeꞌˉ, jo̱ güɨteꞌˊguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ güɨjalíiñˉ lɨɨng˜ güɨrǿøngˋ sɨnʉ́ʉˆ quiéˉe. qv[Jo̱ cangóbˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do cangojméerˆ laco̱ꞌ ta˜ caquiʉꞌˊ fiir˜. Jo̱ malɨɨ˜guɨ lajo̱ caguiémꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ guiing˜ fiir˜ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: “Nɨcangotéeˉbaa jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféeꞌ˜ do ꞌmɨ́ɨˉ, jo̱ nab nɨneáaiñˊ lana, dsʉꞌ jóoˋbɨ lɨ˜ nigüeáˋguɨ dseaˋ.” u-Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do fɨˊ lɨ˜ guiing˜ fiir˜ e cangocó̱o̱rˋ júuˆ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do jaˋ nilíˋ guilíiñˉ, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ calɨguíingˉ i̱ fiir˜ do mɨ˜ canúurˉ lajo̱, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Gua˜ güɨngɨ˜ lajmɨnáˉ lacaangˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ güɨteꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líˋ ngɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ bǿøngꞌ˜, jo̱ güɨjalíiñˉ e nidǿꞌrˉ fɨˊ quiéˉe.” [t/Jo̱guɨ jaangˋguɨ cajíngꞌˉ: “Güɨsíiꞌ˜go̱ fíiꞌˋ e jaˋ nilíˋ nii˜i, co̱ꞌ la güeamꞌˉbɨ́ɨ e ngocúunꞌ˜n guóoˋo, jo̱ güɨjméeˋgo̱r féngꞌˊ dsíirˊ uii˜ quiéˉe.” syJo̱ jaangˋguɨ cajíngꞌˉ: “Síiꞌ˜go̱ fíiꞌˋ güɨjméeˋgo̱r féngꞌˊ dsíirˊ e jaˋ nilíˋ nii˜i, co̱ꞌ nabɨ nɨcalǿnˉn ꞌñiáˋ jmɨ́ɨngˋ güɨtሠquiéˉe, jo̱ íˋbɨ ꞌnéˉ nimoo˜o jial jɨ́ɨˋreꞌ.” KrJo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do joˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ cangolíiñˉ. Jo̱ i̱ laꞌuii˜ do cajíñꞌˉ: “Síiꞌ˜go̱ fíiꞌˋ güɨjméeˋgo̱r féngꞌˊ dsíirˊ e jaˋ nilíˋ nii˜i, co̱ꞌ nabɨ nɨcaláˋa co̱o̱ˋ jmáangꞌ˜ uǿˆ, jo̱ jo̱bɨ ꞌnéˉ nijǿøˆø lajmɨnáˉ.” ?qwJo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ oor˜ e nidǿꞌrˉ, jo̱ casíiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ e cangotéerˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ nɨsɨmɨ́ɨngˇ do. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do fɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ nɨsɨmɨ́ɨngˇ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Güɨlíingˉnaꞌ lajmɨnáˉ, co̱ꞌ dob nɨgüɨje̱e̱ˇ fíiˋi e nicøꞌˆnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜.” bp=Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ caguiaˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ guiʉ́ˉ e nidǿꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ mɨ́ɨng˜ fɨˊ quiáꞌrˉ. ^o5Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jaangˋ i̱ dseaˋ laꞌóꞌˋ neáaiñˊ gøꞌrˊ do cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Juguiʉ́ˉ oˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ nitɨ́ngˉ nidǿꞌˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ. onWJo̱ jo̱guɨbaꞌ dsíngꞌˉ nilɨꞌiáangˋ oꞌˊ jóng dsʉco̱ꞌ jaˋ líˋ niquɨꞌˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do táaˊ quíiꞌˉ faꞌ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉˋ laco̱ꞌ cacuǿøꞌ˜re. Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, íbˋ dseaˋ i̱ nicuǿꞌˉ ꞌnʉˋ mɨ˜ niguiéeˊ oor˜ e nijí̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨguiúngˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Mɨ˜ jaangˋ dseaˋ cahéiñꞌˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ 2m] Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e mɨ˜ nijméeˆ ꞌnʉˋ jmɨɨ˜, nitǿꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíinꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líˋ ngɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ bǿøngꞌ˜ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ. cl? Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ i̱ catǿˉ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ jmooˋ ꞌnʉˋ jmɨɨ˜ jo̱ iinꞌ˜ nihéenꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jaˋ ꞌnéˉ nitǿꞌˆ jaléngꞌˋ i̱ cuíinꞌˋ o̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋ o̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ. Dsʉco̱ꞌ song cajmeeꞌˉ lajo̱, jo̱baꞌ lajo̱b nitǿꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ꞌnʉˋ mɨ˜ nijmérˉ jmɨɨ˜ lajaangˋ lajaaiñˋ fɨˊ quiáꞌrˉ. 2k] Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcǿøngꞌ˜ yaangˇ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, íˋbingꞌ i̱ nicá̱ˋ fɨꞌɨꞌˋ, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, íˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. djA Dsʉꞌ mɨ˜ tǿꞌˋ i̱ dseaˋ do ꞌnʉˋ fɨˊ lɨ˜ néeˊ júuˆ, ꞌnéˉ niníꞌˆ cartɨˊ cøøngˋguɨ lɨ˜ neáangˊ dseaˋ i̱ jaˋ niingˉ mɨ˜ niguieꞌˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ. Jo̱baꞌ mɨ˜ niníiñˉ ꞌnʉˋ, nitǿꞌrˋ ꞌnʉˋ jo̱ nijíñꞌˉ: “Fɨˊ la ngɨɨng˜, co̱ꞌ fɨˊ lab lɨ˜ guaˋ dseaˋ i̱ niingˉguɨ.” Jo̱baꞌ niníꞌˆ lɨ˜ niingˉguɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ mɨ́ɨng˜ i̱ nɨneáangˊ quiáꞌrˉ do. i Jo̱ song ꞌnʉˋ nɨguiinꞌ˜ lɨ˜ niingˉguɨ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ catǿꞌˉ ꞌnʉˋ do ꞌnéˉ nisɨ́ꞌrˋ ꞌnʉˋ e nijéenꞌ˜ lɨ˜ nɨguiinꞌ˜ do, jo̱ nigüeáˋ i̱ dseaˋ jaangˋ do, jo̱ jo̱b lɨ˜ nicá̱ˆ ꞌnʉˋ fɨꞌɨꞌˋ mɨ˜ nijéenꞌ˜ e lɨ˜ nɨguiinꞌ˜ do, jo̱ nigüɨníꞌˋ cartɨˊ cøøngˋguɨ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ dseaˋ i̱ jaˋ niingˉ. Sh—Mɨ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ tǿꞌrˋ ꞌnʉˋ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ mɨ˜ niguieꞌˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, jaˋ jmeeꞌˉ faꞌ ningɨɨnꞌ˜ e niníꞌˆ lɨ˜ niingˉguɨ, co̱ꞌ jialfaꞌ caguiéˉ jaangˋ dseaˋ mɨ́ɨng˜ i̱ niingˉguɨ laco̱ꞌ ꞌnʉˋ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. ngUJo̱ lajeeˇ jo̱ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ fii˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do e nigüeáˋ dseaˋ e nidǿꞌrˉ, jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ do caguiꞌrˊ lɨ˜ niingˉguɨ nigüeárˋ. Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e cajméeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ caꞌeꞌˊreiñꞌ e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: Xf)Dsʉꞌ calébꞌˋtu̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do jaˋ eeˋ cañíirˋ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ quiáꞌˉ Jesús. Jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ́ɨng˜ quiáꞌˉ dseaˋ cungꞌˊ guóˋ eJo̱guɨ dsifɨˊ ladob casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jሠjáꞌˉ? jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ niseáang˜naꞌ jó̱o̱ˋnaꞌ o̱si jóꞌˋ núuˆ quíiˉnaꞌ song calɨngɨɨng˜naꞌ e catǿiñꞌˋ o̱si catǿngꞌˋneꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ ɨ̱́ɨ̱ˊ lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. Td!Dsʉꞌ tiibˉ caje̱ˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ jaˋ eeˋ cañíirˋ. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b catɨ́ɨngˉ Jesús i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ caꞌláamˉbiñꞌ do lají̱i̱ꞌ˜ e jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨ́ɨiñꞌˊ. Jo̱baꞌ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ e cangámꞌˉbiñꞌ do. *cMJo̱ mɨ˜ cangángˉ Jesús i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, dsifɨˊ lajo̱b cajmɨngɨꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ neáangˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su cuǿøngˋ e nijmiꞌleáanˆn jaangˋ dseaˋ dséeꞌ˜ lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ o̱faꞌ jaˋ cuǿøngˋ é? b Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangˉ do niquiéengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nilɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ e yaaiñˋ. Xa +Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel, catǿˉ jaangˋ fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo catǿꞌrˉ Jesús e nidǿꞌˉ dseaˋ do íiˊ fɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajeeˇ jo̱, dob teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ caguiaangˉ do có̱o̱ꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e téeiñˋ Jesús lajeeˇ jo̱. ` #Jo̱ lana tɨˊ lɨ˜ niꞌnámˋbaa jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ joˋ nimáang˜guɨꞌ jnea˜ cartɨˊ niguiéeˊ oor˜ e nifoꞌˆnaꞌ lala: “¡Juguiʉ́ˉ oˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ!”_ "’Jo̱ dsíngꞌˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨnˉn jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Jerusalén, co̱ꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ dseaˋ nɨcajngangꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ nɨcasɨꞌlóoꞌˇnaꞌ cu̱u̱˜ jaléngꞌˋ i̱ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱. Jo̱ jnea˜, jaˋ ñiiˉ jóꞌˋguɨ néeꞌ˜ calɨꞌiin˜n e nito̱ꞌˋ fɨ́ɨnˋn ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ jaangˋ tuiꞌieeˇ jaléngꞌˋ tuyʉ̱ʉ̱ˋ quiáaˉreꞌ fɨˊ nʉ́ꞌˉ cuéeˊreꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨꞌiing˜naꞌ lajo̱. _^7 !Dsʉꞌ lajeeˇ jo̱ ꞌnéˉ niguiéeˊe lají̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ iuunˉ fɨˊ ngóoˊo, co̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ jaangˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijúuiñˉ fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ Jerusalén. !]; Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨlíingˋnaꞌ güɨsíiꞌ˜naꞌ i̱ ꞌnáꞌˆ dsinóoˊ íˋ: “Lajeeˇ jmɨɨ˜ e seaˋguɨ la ꞌnéˉ nijmitéꞌˊe lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e nijmiꞌleáanˆn jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ jo̱guɨ nijmihuíinˆn jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ.” N\ Jo̱ e jmɨɨ˜ jo̱ caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —ꞌNéˉ niguóꞌˆ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, co̱ꞌ lana nɨguiaˊ dseata˜ Herodes guiʉ́ˉ e nijngáiñꞌˉ ꞌnʉˋ. O[ Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e niiñˉ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ íˋbingꞌ i̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ eeˋ niingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ jo̱. Jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e jaˋ eeˋ niiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ íˋbingꞌ i̱ eáangˊguɨ nilɨniingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Mɨ˜ caquiꞌˊ Jesús uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén IZ  Jo̱ nijalíingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e nigüeárˋ e nidǿꞌrˉ ir˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ. dYA Jo̱ jo̱b mɨ˜ niquɨꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ dsíngꞌˉ nilɨjiuung˜ óoˊnaꞌ jo̱guɨ nitʉ́ˆnaꞌ majá̱ˆnaꞌ mɨ˜ nimáang˜naꞌ Abraham có̱o̱ꞌ˜ Isáaˊ có̱o̱ꞌ˜ Jacóoˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ; co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la nɨneáaiñˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ lana, jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ caluubˇ niꞌǿøngˉnaꞌ. sX_ Jo̱baꞌ niñíˉ i̱ dseaˋ fii˜ e oꞌnʉ́ˆ do caléꞌˋ catú̱ˉ: “Nɨcafáꞌˉbaa e jaˋ cuíinˋn ꞌnʉ́ꞌˋ. ¡Do güɨlíingˉnaꞌ lɨ́ꞌˉ do jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ sɨtɨ́ɨngˇ ꞌléeˊ!” Ww Jo̱ mɨ˜ ninúuˆnaꞌ e nijíñꞌˉ lajo̱, jo̱ ninaanˉ ꞌnʉ́ꞌˋ nifɨ́ꞌˆnaꞌr: “Co̱lɨɨm˜ nɨcaꞌiéˆeeꞌ e nɨcaꞌneeꞌˆ caquiee˜eeꞌ, jo̱guɨ ꞌnʉbˋ dseaˋ nɨcaꞌéꞌˆ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ góoˋnaaꞌ.” V Co̱ꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ e nijníˉ i̱ dseaˋ fii˜ do e oꞌnʉ́ˆ do, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ nijá̱ˆnaꞌ fɨˊ caluuˇ, nitǿꞌˆnaꞌr jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌr lala: “Janúꞌˋ, É̱e̱ˊ, jmeeˉ uíˆ diée˜ nea˜go̱ e oꞌnʉ́ˆ la.” Jo̱ dsʉꞌ lalab niñíˉ i̱ dseaˋ fii˜ e oꞌnʉ́ˆ do jo̱ nijíñꞌˉ: “Jaˋ cuíinˋn ꞌnʉ́ꞌˋ.” U —Jmɨꞌúungˋnaꞌ e nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ e dsʉʉˋ, dsʉco̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ nijmérˉ quijí̱ˉ e nidsitáaiñꞌ˜ fɨˊ jo̱, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜bingꞌ i̱ nilíꞌˆ. pTY Jo̱ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ caguiérˉ, cangoquiéengˊ jaangˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ caje̱rˊ, jo̱ cajmɨngɨꞌˊ i̱ dseaˋ do írˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, ¿su jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨmꞌ˜ tíiˊ dseaˋ i̱ laangˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: S} Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén, ja̱ˊbre e eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ mɨ˜ ngɨ́ɨiñˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si jaléꞌˋ fɨɨˋ cóoꞌ˜ é. R  Co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ capíꞌˆ quie̱ꞌˆ iñíꞌˆ e cángꞌˋ dseaˋ jee˜ fɨ˜ iñíꞌˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ niró̱o̱ˉ jaléꞌˋ e ca̱˜ iñíꞌˆ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiˊ dseaˋ jialɨꞌˊ calɨ́ˉ lajo̱. Jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ. Co̱o̱ˋ oꞌnʉ́ˆ e dsʉʉˋ SQ Jo̱guɨ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jo̱ ¿e˜ có̱o̱ꞌ˜ cuǿøngˋ líˋ cøøngˇnaaꞌ mɨ˜ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ? XP) Co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ camɨ́ꞌˆ mɨjú̱ˋ ꞌmaˋ e siiˋ mostáaˆ; jo̱ e mɨjú̱ˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ do píꞌˆguɨ lajeeˇ lajaléꞌˋ mɨjú̱ˋ ꞌmaˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nijníˋ dseaˋ e mɨjú̱ˋ do, fébꞌˋ cuaangˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ, jo̱ fɨˊ yʉ́ꞌˆ e ꞌmaˋ do dsilíingˋ jaléngꞌˋ ta̱ˊ e jmoꞌˊreꞌ sɨɨˉreꞌ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ quie̱ꞌˆ iñíꞌˆ bO= Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ cajíngꞌˉ Jesús: —¿Jial lɨ́ɨngˉnaꞌ e lɨ́ɨˊ mɨ˜ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ? Jo̱guɨ ¿e˜ có̱o̱ꞌ˜ cuǿøngˋ nicøøngˇnaaꞌ? N5 Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lado, dsíngꞌˉ calɨ́ˉ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ do. Jo̱ dsʉꞌ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ e cangárˉ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e cajméeˋ Jesús ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ co̱o̱ˋ mɨjú̱ˋ ꞌmaˋ e siiˋ mostáaˆ 9Mk Dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ la lɨ́ɨiñˊ sɨju̱ˇ Abraham, jo̱ nɨngóoˊ guijñiaˊ ji̱i̱ˋ e cajméeˋ Satanás e calɨdséeꞌr˜ jo̱ caje̱rˊ tuiñꞌˋ. Jo̱ laco̱ꞌ güɨjéengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jóꞌˋ quíiˉnaꞌ e dsiꞌí̱ꞌˋreꞌ jmɨɨˋ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ, lajo̱b catɨ́ɨngˉ e nilaangˉ jnea˜ i̱ dseamɨ́ˋ la fɨˊ jaguóˋ Satanás mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ cajo̱. L} Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ guáꞌˉ do lado, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡I̱ jmɨcaang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! ¿Su jaˋ güɨlíingˉnaꞌ e güɨꞌíingꞌ˜naꞌ güɨtሠquíiˉnaꞌ jmɨɨˋ o̱si búꞌˆ quíiˉnaꞌ é laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ mɨ˜ catɨ́ɨngˉ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ? VK% Jo̱ dsʉꞌ dsíngꞌˉ calɨguíingˉ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ e guáꞌˉ do dsʉꞌ e cajmiꞌleáangˉ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ do lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ do jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do ie˜ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: —Laco̱o̱ˋ semaan˜ seaˋ jñʉ́ʉˉ jmɨɨ˜ e jmóoˋ dseaˋ ta˜, jo̱ lajeeˇ jo̱baꞌ e catɨ́ɨngˉ e ñilíingˉnaꞌ e nilíˋ mɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ ñilíingˉnaꞌ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. XJ) Jo̱ caquidsirˊ guóorˋ fɨˊ mogui˜ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ dsifɨˊ ladob cangohuíingˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱ canimꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jóng. zIm Jo̱ mɨ˜ cangángˉ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ do, dsifɨˊ ladob catǿꞌˉreiñꞌ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseamɨ́ˋ rúꞌˋuuꞌ, jmɨɨ˜ na niꞌleáanꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e quié̱ꞌˆ na. PH Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ fɨˊ guáꞌˉ do niquiéengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nijéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ, jo̱ nɨngóoˊ mɨˊ guijñiaˊ ji̱i̱ˋ e nicajméeˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e calɨtúꞌˋ coguiˇ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ e líˋ niñꞌˉ do. oGW Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel, caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ do júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. _F7 Jo̱ ne˜duuꞌ fɨng lajo̱guɨ niꞌɨ́ˉ ofɨɨˋ quiáꞌˉ; jo̱ song jaˋ eeˋ li˜ niꞌɨ́ˉ, jo̱guɨbaꞌ nihuí̱ꞌˋ jóng.” Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ tuꞌˋ coguiˇ ]E3 Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ e uǿˆ do cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ fiir˜: “Fíiˋi, güɨgui˜guɨ cateáˋ lajeeˇ ji̱i̱ˋ lana, jo̱ lajeeˇ jo̱ nijlénꞌˆn iꞌˊ jo̱ nitáꞌˆa oꞌˆ. SD Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ e uǿˆ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Lajeeˇ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ nɨngóoˊ e gaaˉ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ e gajǿøˉø faꞌ nɨꞌɨ́ɨˋ ofɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ la, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ mɨˊ cadséꞌˋe. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e nɨꞌnéˉ nihuí̱bꞌˋ, co̱ꞌ jaˋ táꞌˉ jmóoˋ jí̱i̱ˊ quiáꞌˉ e ni˜ uǿˆ la.” C# Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ nicajnírˋ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ fɨˊ uǿˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e lɨ́ɨiñˉ e nɨꞌɨ́ɨˋ, jo̱ cangojǿøˆbre su nɨꞌíiꞌ˜ ofɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ do. 1B[ co̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱. Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, song jaˋ niquɨ́ɨꞌ˜ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nigüɨlíingˋnaꞌ dsifɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quíiˉnaꞌ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ e jaˋ eeˋ cuøˊ tAa Jo̱ ¿su jaˋ tó̱o̱ˋ óoˊnaꞌ mɨ˜ cajlɨ́ngˉ guijñíingˋ dseaˋ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ e ñíiˊ eáangˊ quiá̱ꞌˉ ojmɨ́ˆ Siloé e siꞌˊ fɨˊ dsíiˊ fɨɨˋ Jerusalén? Jaˋ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e cajúngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do dsʉꞌ uíiꞌ˜ e røøngˋguɨr dseeˉ eáangˊ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Jerusalén, ][%}{lyx^wvulsqp nm{ljsicg>drcM`_=^,\[EYXWU}UlSlRPNM=KJ\HMGECCB[@y?>>H<`;|:09287V543P2V1V0/\,*)(&%$#"" *2u b q:d [-~SDsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseañʉꞌˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, dsíngꞌˉ calɨ́ˉ jiuung˜ dsíirˊ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ seaˋ cuuˉ quiáꞌrˉ. T}!Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e cajíngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do lado, jo̱ dsifɨˊ ladob cañíiˋtu̱r quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Co̱o̱ˋguɨ ꞌnéˉ e nijmitíꞌˆ: guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ jo̱ güɨꞌnɨɨ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ, jo̱ e nilíꞌˋ quiáꞌˉ e jo̱ güɨjmeeˉ guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nilɨseaˋ juguiʉ́ˉ quíiꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e nijméꞌˆ lajo̱, jo̱guɨbaꞌ niñiꞌˊ jo̱ dséˆeeꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jóng. R|Jo̱ dsifɨˊ ladob cañíiˋ i̱ dseañʉꞌˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Lajalébꞌˋ e jo̱ nɨcajméˉe nʉ́ʉꞌˇʉ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ sɨmimꞌˋbaa. {wJo̱ nɨñíbˆ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ lala: “Jaˋ ꞌleeꞌ˜ e güɨ́nꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ o̱si dseañʉꞌˋ i̱ o̱ꞌ quíiꞌˉ; jaˋ jngánꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ; jaˋ jméeꞌˆ ɨ̱ɨ̱ˋ; jaˋ cá̱ꞌˆ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ; jo̱guɨ jmɨꞌgooˋ tiquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ niquíiꞌˆ.” uzcJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jialɨꞌˊ fɨꞌˊ jnea˜ e guiʉ́ˉ dsiiˉ? Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéebˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ lajo̱. 7ygJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ i̱ guiʉ́ˉ dsíiˊ, ¿e˜ ꞌnéˉ nijmee˜e e laco̱ꞌ nilíꞌˋi e nilɨseenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜? Ux#Jo̱ jnea˜ jmɨtaaˉ óoˊnaꞌ e dseángꞌˉ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ iing˜ niꞌíngꞌˋ e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ íngꞌˋ jaangˋ jiuung˜, jo̱baꞌ jaˋ to̱o̱˜ jmɨɨ˜ e niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ do cajo̱. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ w!Jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ ladob catǿꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Cuǿøꞌ˜naꞌ fɨˊ jaléngꞌˋ i̱ jiuung˜ na güɨjalíiñˉ fɨˊ la, jo̱ jaˋ jnɨɨng˜naꞌ quiáꞌrˉ. Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ la lɨ́ɨngˊ i̱ jiuung˜ na, íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ e Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. zvmJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, fɨ́ɨngˊ dseaˋ caguilíiñˉ e jéeiñˋ jaléngꞌˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús e iiñ˜ e nijmigüeangꞌˆ dseaˋ do jaléngꞌˋ i̱ jiuung˜ do. Jo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e jmóoˋ dseaˋ lajo̱, jo̱baꞌ canaaiñˋ ꞌgaamˋbre quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ sejmiiˋ i̱ jiuung˜ do. uJo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Lala fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e iáamˋ dsíiˊ i̱ nodsicuuˉ do mɨ˜ cangáiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ nɨcaꞌíimˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ caꞌíingˉreꞌr dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fariseo do. Jo̱ lajo̱b nidsingɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ nicá̱ˋ fɨꞌɨꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, íˋbingꞌ i̱ nilɨniingˉguɨ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Mɨ˜ cajmigüeangꞌˆ Jesús jaléngꞌˋ jiuung˜ 9tk Jo̱ lajeeˇ féꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do lado, huíimˉjiʉ caje̱ˊ i̱ nodsicuuˉ do, jo̱ jaˋ cateáˉ dsíirˊ faꞌ caséerˋ nir˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ, jo̱ lɨco̱ꞌ catúˋ gui˜bre jo̱ canaaiñˋ quiʉ̱́ʉ̱rˋ nidsíirˊ jo̱ lajeeˇ jo̱ féꞌrˋ: “¡Fíiˋi Fidiéeˇ dseaˋ guiinꞌ˜ ñifɨ́ˉ, íingˊ dseeˉ uii˜ quiéˉe, co̱ꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨnˊn!” Ys+ Co̱ꞌ jnea˜ jmóoˋo ayuno tú̱ˉ néeꞌ˜ laco̱o̱ˋ semaan˜, jo̱guɨ cuǿøˉbaa ꞌnʉˋ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋjiʉ quiéˉe laco̱ꞌguɨ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Moi˜.” prY Jo̱ laco̱ꞌ simꞌˊ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do mɨ˜ canaaiñˋ féꞌrˋ faꞌˊ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ lala: “Fidiéeˇ quíˉiiꞌ, guiꞌmáamꞌˇbaꞌ ꞌleáangˉ co̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨngˊ jnea˜ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ caguiaangˉ; co̱ꞌ seengˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ jo̱guɨ seengˋ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ jo̱guɨ seengˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ ꞌléeˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ jaˋ lɨ́ɨnˊn jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ ꞌnáꞌˆ nodsicuuˉ i̱ singꞌˊ do. #q? —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ cangolíingˉ gángˉ dseañʉꞌˋ e cangoféeiñꞌˇ Fidiéeˇ fɨˊ guáꞌˉ: jo̱ jaaiñꞌˋ do lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, jo̱ i̱ jaangˋ do jmóorˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ seengˋ fɨˊ Roma. p{ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús co̱o̱ˋguɨ júuˆ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜ jo̱guɨ e gǿømˋ níiñˉ dseaˋ caguiaangˉ, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ íˋ: Uo#Co̱ꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌ e jaˋ nijmɨꞌɨɨiñ˜ lají̱i̱ꞌ˜ jmɨꞌeeˇ e nilɨmɨ́ꞌrˆ. Dsʉꞌ mɨ˜ nigáaˊtu̱ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, ne˜duuꞌ su niguiéngꞌˊguɨ́ɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús júuˆ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ nodsicuuˉ n Jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨ jmɨꞌǿngꞌˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ féngꞌˊ írˋ uǿøˋ jmɨ́ɨˋ. ymkJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ na, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ quidsiˊ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ do. Wl'dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e niguiáˉ féngꞌˊ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ la, nijmɨꞌǿmꞌˋbaar e laco̱ꞌ joˋ ningɨ́ˉguɨr ta˜ jmiguíingˉ jnea˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜.” :kmJo̱ huǿøbˉjiʉ cangoca̱ˊ jaˋ eeˋ jmijíiˉ i̱ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ dsʉꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ: “Jaˋ iing˜ jnea˜ jmifénꞌˊn Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ jmɨꞌgooˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, \j1Jo̱ fɨˊ jo̱b niseengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, jo̱ nɨnicajméerˋ mɨ́ɨꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ góorˋ. Jo̱baꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do contøømˉ dséerˊ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ do e dsimɨ́ɨꞌ˜reiñꞌ faꞌ e niquidsiñꞌˊ do íꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ seeiñˋ. ijo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ, jo̱ i̱ dseaˋ do jaˋ eeˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ o̱ꞌguɨ jmɨꞌgórˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. jh OJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canaangˋ Jesús eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento, jo̱ caꞌeꞌˊreiñꞌ e ꞌnéˉ féiñꞌˊ Fidiéeˇ contøøngˉ e ngocángˋ dsíirˊ, g%Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱baꞌ cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do lala: —Fíiˋi, ¿jie˜ fɨˊ lɨ˜ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, faa˜aaꞌ? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jiéꞌˋ lɨ˜ ró̱o̱ˋ ngúuˊ jméˋ, fɨˊ jo̱b lɨ˜ niseángꞌˊ jaléngꞌˋ tujlɨ́ɨˋ.5fc$Jo̱ gángˉ dseañʉꞌˋ taaiñ˜ co̱lɨɨng˜ e jmóorˋ ta˜ quiáꞌrˉ; jaaiñꞌˋ do nijé̱rˉ, jo̱guɨ i̱ jaangˋguɨ do nidséiñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. %eC#Jo̱ gángˉ dseamɨ́ˋ i̱ teáangꞌ˜ dsiˊ co̱lɨɨng˜; jaaiñꞌˋ do nijé̱rˉ, jo̱guɨ i̱ jaangˋguɨ do nidséiñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. d"’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, mɨ˜ niguiéeˊ e oor˜ jo̱, gángˉ dseaˋ teiñꞌˊ jmiꞌíñꞌˊ fɨˊ ni˜ coꞌmaˋ; jo̱ jaaiñꞌˋ do nijé̱rˉ, jo̱guɨ jaangˋguɨr nidséiñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ. gcG!Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ e nileángˉ yaaiñ˜, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ nijúungˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ líꞌˆ e jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e nileángˉ yaaiñ˜, jo̱baꞌ íˋbingꞌ nitíingꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. b' Jo̱ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ jial cangongɨ́ɨngˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ Lot mɨ˜ cajǿørˉ jial sojiʉ́ꞌˋ jɨˋ jee˜ fɨɨˋ Sodoma. paY’Jo̱ mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱, i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ taang˜ fɨˊ caluuˇ o̱si fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ é, ǿøngˉguɨ quiáꞌrˉ güɨcuí̱i̱ˋbre jo̱ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ dsíirˊ faꞌ e niquɨɨiñˋ e nidsiꞌuǿøꞌr˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ táangˋ fɨˊ lɨ˜ jmóorˋ ta˜ quiáꞌrˉ, ǿøngˉguɨ quiáꞌrˉ güɨcuí̱i̱ˋbre jo̱ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ dsíirˊ faꞌ e nidséngꞌˉguɨr fɨˊ quiáꞌrˉ. z`mJo̱ laco̱ꞌ cajméeˋ dseaˋ ie˜ jo̱, lajo̱b nijméˉtu̱ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨjaquiéengˊ e nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. @_yJo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ ta˜ e cagüɨꞌɨ́ɨˊ Lot fɨˊ fɨɨˋ Sodoma, jo̱ jmɨɨ˜ jo̱b cajméerˋ e cajiʉ́ꞌˋ jɨˋ e quiéengˋ azufre fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ caꞌímˉ conguiaˊ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Sodoma ie˜ jo̱. O^Jo̱ lajo̱b cajméeˋ dseaˋ cajo̱ mɨ˜ cateáangˋ jaangˋ i̱ calɨsíˋ Lot fɨˊ jmɨgüíˋ la; joˋ eeˋ guiing˜ dsíirˊ e jiéꞌˋ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ guiing˜ dsíirˊ jí̱i̱ꞌ˜ e niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌˉbre cajo̱, jo̱guɨ e teáaiñꞌ˜ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ jniˊ jaléꞌˋ e seaˋ jo̱guɨ ta˜ jmoꞌˊ jaléꞌˋ ꞌnʉ́ʉˊ e jloꞌˆ cajo̱. =]sCo̱ꞌ ie˜ jo̱ cajméeˋ dseaˋ e joˋ e guiing˜ dsíirˊ e jiéꞌˋ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ guiing˜ dsíirˊ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ e niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌˉbre jo̱guɨ quiáꞌˉ e nicúngꞌˉ guóˋ jó̱o̱rˊ; jo̱ lajo̱b cajméerˋ cartɨˊ mɨ˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ ta˜ quiáꞌˉ Noé e niꞌírˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ fɨˊ dsíiˊ e móoˊ e nɨcajmeꞌrˊ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ catɨ́ˋ íꞌˋ e tu̱u̱ˋ jmɨ́ɨˊ jo̱ caꞌáˋ jmɨɨˋ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jalémꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cajúiñˉ ie˜ jo̱. Jo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ Noé có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉbre caláaiñˉ ie˜ jo̱. 5\cJo̱ laco̱ꞌ calɨ́ˉ mɨ˜ cateáangˋ Noé fɨˊ jmɨgüíˋ la malɨɨ˜guɨ eáangˊ, lajo̱b nijméˉ dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e nigáaˊ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. =[sJo̱ dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, ꞌnéˉ nica̱a̱ˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jmɨgüíˋ nilíˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ jnea˜. |ZqDsʉco̱ꞌ la jnéengˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ mɨ˜ jmijneáˋ güɨꞌñiሠjɨ˜reꞌ, lajo̱b nilíˋ mɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. vYeJo̱guɨ fɨ́ɨngˊ dseaˋ nijmɨgóorˋ jo̱ nijíñꞌˉ: “Fɨˊ lab táaiñˋ”, o̱si: “Fɨˊ dob táaiñˋ é”, dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ, o̱ꞌguɨ güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ nitǿꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. XJo̱guɨ canaangˋ Jesús sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Niguiéeˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nilɨꞌiing˜naꞌ e nimáang˜guɨꞌ jnea˜, dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nimáang˜guɨꞌ jnea˜, co̱ꞌ joˋ seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la ie˜ jo̱. ;Woo̱ꞌguɨ cuǿøngˋ nijíngꞌˉ dseaˋ: “Lab canaangˋ”, o̱si “Dob canaangˋ é”; co̱ꞌ latɨˊ lanab nɨnaangˋ e quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. 9VkJo̱ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Lɨ˜ ninángˋ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨ˜ ninángˋ e jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jaˋ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ e cuǿøngˋ líˋ jǿøˆnaꞌ; NUJo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌˉguɨr i̱ dseaˋ do: —Ráanꞌˉ jo̱ guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ, co̱ꞌ nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe. Jial mɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la T¿Su jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ dseaˋ seenꞌˋ fɨˊ Samaria dseaˋ cañijmiféngꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ? zSmJo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseañʉꞌˋ do: —¿Su o̱ꞌ guíngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ tíiˊnaꞌ dseaˋ caꞌláangˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨ́ɨngˊnaꞌ? Jo̱ ¿jnang˜guɨ i̱ ñúngˉguɨ do? HR Jo̱guɨ casíꞌrˋ uǿˆ jnir˜ fɨˊ quiniˇ Jesús, jo̱ catúuiñˊ carˋ cajnúuˉ nir˜ tɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱ lajo̱b cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ do e cajmiꞌleáangˉneiñꞌ. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do seeiñˋ fɨˊ Samaria, dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ Israel. `Q9Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨlíꞌˆ jaangˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do e caꞌláaiñˉ, dsifɨˊ lajo̱b caquɨngꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ e ngocángˋ dsíirˊ. dPAJo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e tǿˋ i̱ dseaˋ do, dsifɨˊ ladob casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨlíingˋnaꞌ güɨjeaang˜ yaangˇnaꞌ fɨˊ quiniˇ jmidseaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Moi˜. Jo̱ dsifɨˊ ladob caquɨngꞌˉ lajɨˋ guíngˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ Jesús. Jo̱ lajeeˇ teáaiñꞌˇ fɨˊ, ladob caꞌláaiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñꞌˊ do. rO] jo̱ casɨ́ꞌrˉ: —¡Tɨfaꞌˊ Jesús, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jneaꞌˆ e lɨ́ɨˊnaaꞌ lala! N Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ɨiñˊ co̱o̱ˋ ꞌnɨꞌˋ fɨɨˋ, jo̱b caꞌuøøngˋ guíngˉ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ. Jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ Jesús, huí̱i̱bˉ caje̱rˊ e áiñꞌˋ dseaˋ do 1M[ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén, cangɨ́ɨiñˊ jee˜ uǿˉ lɨ˜ iángꞌˊ Samaria có̱o̱ꞌ˜ Galilea. ^L5 Jo̱ lajo̱b catɨ́ɨngˉ nijméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ ꞌnéˉ foꞌˆnaꞌ: “Jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ lɨ́ɨˊ jneaꞌˆ, co̱ꞌ jaˋ caquɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ e nijmóˆnaaꞌ lɨ́ɨˊguɨ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ nicajmóˆnaaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉbaaꞌ.” Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús guíngˉ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ #K? Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e jmóorˋ jaléꞌˋ e jo̱, jaˋ ngɨ́ɨiñˋ guiꞌmáangꞌˇ quiáꞌˉ fiir˜, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ do ta˜ quiáꞌˉbre. tJaco̱ꞌ niquiʉ́ꞌˆnaꞌre ta˜ jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌr: “Guia˜ guiʉ́ˉ e nidǿøꞌ˜ø jo̱ ningɨ́ɨnꞌˉ fɨˊ quiniiˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ niꞌuꞌˆ nicøꞌˆ ꞌnʉˋ uøꞌˊ.” +IOJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Faꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ seengˋ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quíiˆnaꞌ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ ta˜ caluuˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ, jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ mɨ˜ niniúiñꞌˊ ta˜ jɨ́ɨˋ o̱si ta˜ níˋ güɨtሠé, jaˋ nitøøˉnaꞌr e niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, kHOJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —U̱˜, faꞌ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆbaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ cuǿømˋ nifɨ́ꞌˆnaꞌ e ꞌmaˋ féꞌˋ siꞌˊ la e niráangˉ ꞌñiaꞌˊ catɨˊ jmóˆ jo̱ nidsisíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b nilɨti˜ jaléꞌˋ e ta˜ e niquiʉ́ꞌˆnaꞌ do. E˜ jaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉ e nijméˉ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ 1G[Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Jmeeˉ e jáꞌˉ nilíingˋguɨ́ɨꞌ jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ. FJo̱ doñiˊ faꞌ caꞌléerˊ quiíˉnaꞌ guiéˉ néeꞌ˜ lajeeˇ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱guɨ guiéˉ néeꞌ˜ cajárˉ cajasíiꞌr˜ ꞌnʉˋ: “Íingˊ dseeˉ uii˜ quiéˉe quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajmeáanꞌ˜n ꞌnʉˋ, dsʉꞌ lana joˋ nijmee˜guɨ́ɨ”, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ íim˜baꞌ dseeˉ uii˜ quiáꞌrˉ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ e járˉ jamɨ́ɨꞌr˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ. Jial ꞌgøngꞌˊ mɨ˜ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ yEkJo̱baꞌ dsíngꞌˉ ꞌnéˉ ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ. Jo̱ song jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ caꞌéerˋ dseeˉ, jo̱baꞌ síiꞌ˜naꞌr e jaˋ dseengˋ e jmérˉ lajo̱. Jo̱guɨ song caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e dseeˉ do, jo̱baꞌ íingˊnaꞌ dseeˉ uii˜ quiáꞌrˉ jóng. `D9Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ nijméˉ lajo̱, guiʉ́ˉguɨ niꞌuíingˉ quiáꞌrˉ e niꞌñʉ́ꞌˋ dseaˋ fɨˊ moluurˇ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ féꞌˋ jo̱ nidsibíiñˉ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨñíꞌˆ e laco̱ꞌguɨ e nijmérˉ e niténgꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ ngóoˊ eáangˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe. MC Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ: —Contøømˉ nilɨseaˋ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ e nijméˉ e nijiúngꞌˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱ dsʉꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨˉ i̱ dseaˋ i̱ nijméˉ e niténgꞌˋ jaangˋguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ. BJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Abraham quiáꞌˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Song jaˋ jíiꞌr˜ o̱ꞌguɨ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Moi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ, jo̱baꞌ lajo̱b jaˋ nilɨjíiꞌr˜ o̱ꞌguɨ jáꞌˉ nilíiñˋ cajo̱ nañiˊ faꞌ jaangˋ ꞌlɨɨ˜ nijí̱ꞌrˊ jo̱ niguiengꞌˊtu̱r fɨˊ jmɨgüíˋ caléꞌˋ catú̱ˉ.”ZA-Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ Abraham: “Lajo̱b lɨ́ɨˊ, Teaa˜ Abraham. Dsʉꞌ eáangˊguɨ jaˋ huɨ́ɨngˊ niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ fɨng song caguiéngꞌˉ jaangˋ ꞌlɨɨ˜ jo̱ niguiárˉ júuˆ e˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cá̱ˋ dseaˋ fɨˊ la.” f@EJo̱baꞌ cañíiˋ Abraham quiáꞌˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Dob seaˋ jaléꞌˋ jiˋ lɨ˜ féꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Moi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱ güɨjmitir˜ jaléꞌˋ e jo̱.” |?q’Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do quiáꞌˉ Abraham jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Su jaˋ jiéeˋ oꞌˊ, Teaa˜ Abraham, faꞌ niguiéenꞌ˜ Lázaro fɨˊ jmɨgüíˋ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ ꞌñíingˉ rúnꞌˋn dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜o̱ e nidsijméeꞌ˜reiñꞌ júuˆ jial niteáiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nitíiñꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˆ mɨ˜ nijúuiñˉ, jo̱ jaˋ nijalíiñˋ fɨˊ lɨ˜ iuunˉ lana e quie̱e̱ˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ.” >={Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jneaa˜aaꞌ jaˋ cuǿøngˋ ngɨɨng˜naaꞌ lacataangˋ cataangˋ, co̱ꞌ co̱o̱ˋ ꞌnɨꞌˋ e aꞌˊ eáamˊ lɨ́ɨˊ jee˜ laco̱ꞌ teáangꞌ˜naꞌ jo̱guɨ laco̱ꞌ néeˊ jneaꞌˆ, jo̱ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ i̱ dseaˋ neáangˊ la ningɨ́iñˉ fɨˊ na o̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ na cuǿøngˋ jalíiñˋ fɨˊ la.” <Jo̱baꞌ cañíiˋ Abraham quiáꞌˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Jó̱o̱ˋo̱, té̱e̱ˊ oꞌˊ, eáamˊ juguiʉ́ˉ cateaang˜ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ Lázaro eáamˊ cangárˉ iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ jo̱. Jo̱ lanaguɨbaꞌ nɨníˋ Lázaro juguiʉ́ˉ, dsʉꞌ ꞌnʉˋ nabɨ nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e nimóꞌˆ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. V;%Jo̱baꞌ canaangˋ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do áiñꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Teaa˜ Abraham, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jnea˜ jo̱ síingˋgo̱ Lázaro faꞌ nicuǿꞌrˉ jnea˜ capíꞌˆ jmɨɨˋ, co̱ꞌ nilɨꞌleaˋ nisɨ́ꞌˋɨ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ quie̱e̱ˉ iihuɨ́ɨˊ e fɨˊ ni˜ jɨˋ la.” Z:-’Jo̱ mɨ˜ cajnéˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, jo̱baꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nɨꞌiuuiñˉ jóng, jo̱ nɨcá̱rˉ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ caséerˋ nir˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jo̱ cangáiñˉ Abraham có̱o̱ꞌ˜ Lázaro e neáaiñˊ do co̱lɨɨng˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ. '9GJo̱ co̱o̱ˋ mɨ˜ caguiéˉ jmɨɨ˜ e cajúmˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ casíingˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ jo̱ catǿˉreiñꞌ do fɨˊ lɨ˜ guiingˇ Abraham fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ joˋ huǿøˉ ngóˉ mɨ˜ cajúngˉ Lázaro jo̱ cajúmˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do cajo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ cangojéengˋneiñꞌ do fɨˊ codsiiˇ jo̱ caꞌáamˉbreiñꞌ do. 88ie güɨje̱rˇ faꞌ niñíiñˋ nidǿꞌrˉ jaléꞌˋ e sojiʉ́ꞌˋ ꞌnɨꞌˋ mes˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do lajeeˇ guiiñˇ e gøꞌrˊ; jo̱ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ dsiiˋ dsilíingˉneꞌ e ꞌlʉꞌˊreꞌ lacaangˋ lɨ˜ lɨ́ɨˊ ꞌmiꞌˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do. 7Jo̱guɨ cajo̱ seengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ siiˋ Lázaro i̱ tiñíingˉ eáangˊ i̱ lɨ́ɨngˊ ꞌmiꞌˊ latøøngˉ. Jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ guaˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do fɨˊ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do m6SJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ eáangˊ, jo̱ dsíngꞌˉ jloꞌˆ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ e quie̱rˊ, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ jmángꞌˋ jmɨɨ˜ ꞌñiaꞌrˊ. 5/Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Song jaangˋ dseañʉꞌˋ catiúuiñˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ jo̱ nicúngꞌˋtu̱r guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseamɨ́ˋ i̱ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ ꞌléeˊbre jóng fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseebˉ éerˋ. Jo̱guɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cúngꞌˋ guooˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ catiúungˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ ꞌléeˊbre cajo̱, co̱ꞌ dseebˉ éerˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ tiñíingˉ !4;’Jo̱ eáangˊguɨ jaˋ huɨ́ɨngˊ e niꞌíingˉ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌguɨ jaˋ nilɨti˜ faꞌ camɨ́ꞌˆ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús e jaˋ cuǿøngˋ e nitiúungˉ rúngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨcúngꞌˆ guóˋ H3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ cajáˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ, lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜baꞌ mɨˊ seaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ e caféꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ latɨˊ ie˜ jo̱b jáaˊ e guiaˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jial íingˉ dseaˋ do dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jial iiñ˜ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ. Jo̱ latɨˊ ie˜ jo̱b cuøꞌˊ bíˋ yaang˜ dseaˋ e nitíiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. !2;Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —ꞌNʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ tɨˊ dsíiˊ i̱ ngɨˊ jmɨjløngꞌˆ yaang˜ e eeˉnaꞌ røøˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ nɨñiˊbre guiʉ́ˉ jial lɨ́ɨngˊnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. Jo̱ jaléꞌˋ e jmɨꞌgóˋ dseaˋ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dseángꞌˉ ꞌníꞌˋ níimˉ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e jo̱. Eáamˊ niingˉ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ 1Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b canaaiñˋ e lǿøiñˉ dseaˋ do, co̱ꞌ eáamˊ lɨ́ˋ dsíiñꞌˊ jaléꞌˋ cuuˉ quiáꞌrˉ. ;0o Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ nijmérˉ ta˜ fɨˊ quiniˇ gángˉ fiir˜ co̱lɨɨng˜, dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ nilíˋ ꞌníꞌˋ níimˉbre jaangˋ jo̱guɨ nijmiti˜bre ta˜ e niquiʉ́ꞌˉ i̱ jaangˋguɨ do. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ e nijmitíˆnaꞌ cajo̱ jaléꞌˋ ta˜ seángꞌˋ jmiguiʉˊ cuuˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. E/ Jo̱ song jaˋ eeˉnaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ ¿i̱˜ i̱ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉnaꞌ do jóng? (.I Jo̱ song jaˋ jmooˋnaꞌ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ lɨ˜ seengˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, jo̱baꞌ lajo̱b jaˋ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. u-c ’Jo̱ i̱i̱ˋ i̱ caꞌéeˋ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lajo̱b niꞌérˉ mɨ˜ nɨseaˋ jmiguiʉˊ quiáꞌrˉ cajo̱. Jo̱ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ jmóoˋ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lajo̱b jaˋ jmérˉ e guiʉ́ˉ faꞌ jialguɨ la jmiguiʉˊ e seaˋ quiáꞌrˉ. @,y ’Jo̱baꞌ liúunꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ e jméaangꞌ˜naꞌ ta˜ jaléꞌˋ e seaˋ e fɨˊ jmɨgüíˋ lɨ˜ seengˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nilɨseengˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱baꞌ mɨ˜ niguiáˋ jaléꞌˋ e seaˋ quíiˉnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ, nilɨseemˋbingꞌ i̱ niꞌíngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ fɨɨˋ co̱o̱ˋ jóng. ^+5Jo̱baꞌ calɨlíꞌˆ i̱ fii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do e jaˋ caꞌéeiñꞌˋ do røøˋ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ lɨfaꞌ eáamˊbre líꞌrˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajméerˋ do. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ, eáangˊguɨ líꞌrˆ jmóorˋ jaléꞌˋ e jmɨgǿøiñˋ dseaˋ rúiñꞌˋ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. "*=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱, cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaangˋguɨ i̱ dseaˋ i̱ røøngˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Jo̱guɨ ꞌnʉˋ ¿jial tíiˊ røønꞌˋ?” Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do: “Cien cuéeꞌ˜ mɨcuɨꞌieeˋ.” Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Lab ró̱o̱ˋ jiˋ lɨ˜ táanꞌˋ e røønꞌˋ, jo̱ té̱e̱ˊ e røønꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ ochenta.” =)sJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do: “Cien sɨ́ɨˊ e a˜ aceite røønˉ quiáꞌrˉ.” Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: “Lab ró̱o̱ˋ jiˋ lɨ˜ táanꞌˋ e røønꞌˋ. Té̱e̱ˊ lana e røønꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ cincuenta sɨ́ɨˊ.” y(kJo̱baꞌ canaaiñˋ tǿꞌrˋ lajaangˋ lajaangˋ i̱ nirøøngˋ quiáꞌˉ fiir˜. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ laꞌuii˜ i̱ dseaˋ i̱ nirøøngˋ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ: “¿Jial tíiˊ røøngˋ ꞌnʉˋ quiáꞌˉ fíiˋi?” 0'YDsʉꞌ nɨcaꞌǿmꞌˋ dsiiˉ e˜ nijmee˜e e laco̱ꞌ nilɨseengˋ dseaˋ i̱ nilɨguiúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ mɨ˜ nɨngɨ́ˋ e joˋ ta˜ seaˋ jmee˜e.” h&IJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ canaaiñˋ ɨˊ dsíirˊ: “¿E˜guɨ nijmee˜e náng? Ná la catúunˋn e joˋ eeˋ ta˜ cuøꞌˊ dseaˋ jnea˜. Dsíngꞌˉ fɨ́nꞌˉn nijmee˜e ta˜ jenuuˋ, jo̱guɨ dsíngꞌˉ ɨꞌˋ lɨ́ɨnˉn nimɨɨˆ cuuˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ. %5Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b catǿˉ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ do catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “¿Su jábꞌˆ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcajméeˋ jaléngꞌˋ dseaˋ uii˜ quíiꞌˉ? Lana nijá̱a̱ꞌ˜ jnea˜ cuente quiáꞌˉ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe, co̱ꞌ latɨˊ lanab joˋ nijméeꞌˆ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ co̱ꞌ joˋ ꞌneánˉn ꞌnʉˋ.” E$ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ caꞌeꞌˊguɨ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ, jo̱ seengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ contøøngˉ quiáꞌrˉ i̱ néeˊ ni˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caguilíiˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do e lɨ́ꞌˆ nɨcadseáꞌrˉ nɨcaꞌíiñˉ lajo̱ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ fiir˜. l#Q Jo̱ dsʉꞌ lana e nɨcagüeangꞌˉ i̱ rúnꞌˋ na dsi˜ íꞌˋ e nijmeáangꞌ˜naaꞌr jmɨɨ˜ jo̱ nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ jaléꞌˋnaaꞌ. Co̱ꞌ huǿøbˉ nɨcangoꞌíiñˊ, jo̱ lajeeˇ jo̱ nɨcaꞌɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ e nɨcajúmˉbre; jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ e nɨcagüeangꞌˉtu̱r, lɨ́ɨˊ e lafaꞌ nɨcají̱bꞌˊtu̱r.”W"'’Jo̱baꞌ cañíiˋ tiquiáꞌrˆ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Yʉ̱ʉ̱ˋ quíˉiiꞌ, contøømˉ guiingˇ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe e quíiˉbaꞌ cajo̱. b=~q}Z|H{Hywvtsur|q^onn4mgkjpihggEfedcba_^]k[_YXbVTSoQPONN LKJIHGFED\CBA@?>=—Tɨfaꞌˊ, Moi˜ cajmeꞌrˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e song cajúngˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ jo̱ jaˋ jó̱o̱rˊ calɨséngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nicúngꞌˉ guóˋ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ do có̱o̱ꞌ˜ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ do. Jo̱ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ laꞌuii˜ i̱ nilɨseengˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ do, ꞌnéˉ nijmérˉ e lafaꞌ jó̱o̱bˊ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ lamɨ˜ uii˜ do, co̱ꞌ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Moi˜. R]Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ saduceo do jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Jo̱baꞌ cangojmɨngɨ́ɨꞌrˇ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: \Jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ i̱ téengˋ Jesús do mɨ˜ cañíiˋ dseaˋ do lado fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cangoꞌgóˋguɨ dsíiˊbre lají̱i̱ꞌ˜ e cañíiˋ dseaˋ do, jo̱ tiibˉ caje̱rˊ lajɨɨiñˋ do. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ɨˋ dseaˋ jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ caléꞌˋ catú̱ˉ [Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, cuǿøꞌ˜naꞌ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ; jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ, cuǿøꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ cajo̱. 6Ze—Éeꞌ˜naꞌ jnea˜ co̱o̱ˋ cuuˉ. Jo̱baꞌ neˇduuꞌ jial lɨ́ɨˊ, jo̱ ¿i̱˜ dseaˋ i̱ táangˋ fɨˊ ni˜ la jo̱guɨ jial siirˋ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do casɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Romab táangˋ fɨˊ na. Y3Jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ ladob calɨlíꞌˆ Jesús e iing˜ i̱ dseaˋ do nijmɨgǿøngˋneiñꞌ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: EXJo̱baꞌ cajajmɨngɨ́ɨꞌˇnaaꞌ ꞌnʉˋ: ¿Su ꞌnéˆ niquíˆnaaꞌ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma o̱si jaˋ ꞌnéˉ quíˆnaaꞌ é? W/Jo̱baꞌ mɨ˜ caguilíiñꞌˉ do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, nɨneb˜ jneaꞌˆ røøˋ e jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ jaléꞌˋ e eˋ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ jaˋ jǿøˉ ꞌnʉˋ cajo̱ jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ lɨ́ꞌˆ caluuˇ, jo̱guɨ ꞌnʉˋ eꞌˊ jneaꞌˆ jial dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ. mVSJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jmidseaˋ casɨ́ɨiñˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ e casíiñˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ nijméˉ lafaꞌ dseaˋ guiʉ́ˉ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ cajméerˋ lajo̱ quiáꞌˉ e nijméiñꞌˉ do quijí̱ˉ jial niféꞌˋ dseaˋ do júuˆ guíiˉ, co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e faꞌ lajo̱ nilíꞌrˋ e nitɨsɨ́ɨngꞌˇ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. U)Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ lamɨ˜ iiñ˜ nisáiñꞌˊ dseaˋ do, co̱ꞌ calɨlíꞌrˆ e uii˜ quiáꞌˉbre caféꞌˋ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ cateáˉ dsíirˊ faꞌ eeˋ cajmeáiñꞌˋ dseaˋ do, co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ núuˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús. KTJo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ catɨtaangˇ e fɨˊ ni˜ e cu̱u̱˜ do, jo̱baꞌ cuibꞌˆ nilíiñˉ jóng. Jo̱guɨ fɨng song e cu̱u̱˜ do catóꞌˋ jo̱ cajlɨ́ngˉ jaangˋ dseaˋ, jo̱baꞌ conguiaˊ tʉ́ʉbꞌ˜ nilíiñˉ jóng. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseaˋ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ RSJo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e cajíngꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱ lɨ́ꞌˆ cajǿømˉbreiñꞌ do, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ e lɨ́ɨngˉnaꞌ e guǿngꞌˋ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala?:E cu̱u̱˜ e jaˋ calɨjíiꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ jmoꞌˊ ꞌnʉ́ʉˊ, lana nɨlɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e niingˉguɨ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ. RCo̱ꞌ nidsémꞌˉbre, jo̱ mɨ˜ niguieiñꞌˊ nijngámꞌˉbre lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, jo̱ i̱ jiémꞌˋ nitáiñꞌˊ i̱ nijméˉ ta˜ e uǿˉ quiáꞌrˉ do. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, lajalémꞌˋbre cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ güɨlɨꞌiing˜ dsíiˊ Fidiéeˇ e nilíˋ lajo̱. *QMJo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e casɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ do røøˋ lado, jo̱ caguíimˋbre i̱ sɨmingꞌˋ do jee˜ e uǿˉ e lɨ˜ sɨjnea˜ e huɨ̱ɨ̱ˋ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do jo̱ fɨˊ jo̱b cajngangꞌˊneiñꞌ. Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e jmóoˋ Jesús e júuˆ na, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ lɨ́ɨngˉnaꞌ e nijméˉ i̱ dseaˋ fii˜ e uǿˉ do mɨ˜ nilɨñirˊ e nɨcajngamꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do jó̱o̱rˊ? #P?Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ do lɨ˜ taang˜ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ do, jo̱ dsifɨˊ ladob canaaiñꞌˋ do sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñˇ: “Jí̱i̱ꞌ˜ i̱ nabingꞌ i̱ seengˋ i̱ nilíingˉ fii˜ e uǿˉ la mɨ˜ nijúungˉ tiquiáꞌrˆ. Jo̱baꞌ majngáangꞌˇnaaꞌr lana, ná la cagüéiñˉ fɨˊ la, jo̱ jneaꞌˆ dseaˋ nilíiˉiiꞌ fii˜ latøøngˉ e uǿˉ la.” O! ’Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do: “¿E˜ nijmee˜e náng? Jo̱ seemˋ camɨ́ɨngꞌ˜ jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱ íbˋ niguiéenꞌ˜n lana, jo̱ jangámˉ íˋguɨb i̱ nijmɨꞌgórˋ.” Nw Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊtu̱ i̱ dseaˋ fii˜ do e calɨ́ˉ lado, jo̱ caguiémꞌˊbre jaangˋguɨ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ gabˋ cajméeˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ caquiémꞌˊbreiñꞌ jo̱guɨ cacuingꞌˊneiñꞌ, jo̱ jaˋ eeˋ cacuøꞌˊreiñꞌ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cajo̱, jo̱ caꞌǿømˋbreiñꞌ do. zMm Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do e calɨ́ˉ lado, dsifɨˊ ladob caguiéiñꞌˊ jaangˋguɨ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ cangomɨɨ˜ guiéeˆ quiáꞌrˉ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ jmóoˋ uǿˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ taang˜ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ do, cacǿømꞌ˜bre cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cangongɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ laꞌuii˜ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ cacuøꞌˊreiñꞌ do cajo̱. GL Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e carooˋ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do, jo̱ caguiéiñꞌˊ jaangˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e tɨˊ lɨ˜ táaiñˋ do i̱ cangomɨɨ˜ lají̱i̱ꞌ˜ guiéeˆ quiáꞌrˉ e catɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ e ta˜ jmáꞌˉjiʉ e jmóoˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e lɨ˜ taang˜ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ e uǿˉ do, caquiéꞌˊbiñꞌ do quiáꞌrˉ e lafaꞌ e nicuǿꞌˉreiñꞌ do lají̱i̱ꞌ˜ guiéeˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do, jo̱ caguiémꞌˊbreiñꞌ do caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ lɨ˜ cajárˉ, jo̱ jaˋ eeˋ cacuøꞌˊreiñꞌ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. ~Ku Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ canaangˋ Jesús e eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ nicalɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ jo̱ nicajnírˋ jmangꞌˉ huɨɨngˋ jǿꞌˆ latøøngˉ fɨˊ ni˜ uǿˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e caguiarˊ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e do, jo̱ catáiñꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ caneꞌˉ ni˜ latøøngˉ e uǿˉ do i̱ nijméˉ ta˜ jmáꞌˉjiʉ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ. J5Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —O̱ꞌguɨ jnea˜ nijméeꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ cajo̱ i̱˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe e jmóoˋo jaléꞌˋ e jmóoˋo la lana. Júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ QIJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do jaˋ cateáˉ dsíirˊ faꞌ eeˋ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Juan do, jo̱ lɨ́ꞌˆ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e jaˋ ñiˊbre. 8HiJo̱ song nisíiꞌ˜naꞌr e dseaˋ jmɨgüíbˋ caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ Juan do, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la føꞌˊ nijngámꞌˉbre jneaa˜aaꞌ jóng có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˉ cu̱u̱˜, co̱ꞌ ñiˊbre guiʉ́ˉ e cajáˉ i̱ Juan do e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. G%Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ lajeeˇ yaam˜bre canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ: —¿Jial nisíiꞌ˜naaꞌr, faa˜aaꞌ? Song casíiꞌ˜naaꞌr e Fidiéebˇ casíingˋ dseaˋ do, jo̱baꞌ nijíñꞌˉ nisɨ́ꞌrˋ jneaa˜aaꞌ jóng: “¿Jialɨꞌˊ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ?” F¿I̱˜ i̱ caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ Juan e caseáaiñˋ dseaˋ jmɨɨˋ? ¿Su Fidiéeˇ o̱faꞌ dseaˋ jmɨgüíbˋ é? XE)Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Seaˋbɨ co̱o̱ˋ e ꞌnéˉ nijmɨngɨ́ɨꞌˇ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Ñiiˉnaꞌ quiéˉe lana. BD}jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Jmeeˉ júuˆ i̱˜ quiʉꞌˊ ta˜ quíiꞌˉ e jmooꞌˋ jaléꞌˋ e jmooꞌˋ na. Jo̱ ¿i̱˜ cacuøꞌˊ ꞌnʉˋ e ta˜ na? C Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, lajeeˇ e táangˋ Jesús fɨˊ guáꞌˉ e erˊ jo̱guɨ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱b caguilíingˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ e guáꞌˉ do, BB}0jo̱ dsʉꞌ jaˋ lɨɨng˜ niguiéꞌrˊ jial nijmérˉ lajo̱, co̱ꞌ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ teáangꞌ˜ núuˋ do tɨbˊ dsíirˊ e núurˋ jaléꞌˋ júuˆ e eˊ dseaˋ do.KA/Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ dséeˊ Jesús e dsiꞌéeꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fɨˊ guáꞌˉ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén jmóorˋ quijí̱ˉ quiáꞌˉ jial nijngáiñꞌˉ dseaˋ do, ^@5.jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “E fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiéˉe la íingˆ ta˜ e jmiféngꞌˊ dseaˋ jneab˜”; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcajmeeˉnaꞌ lɨ˜ cúngꞌˊ seángꞌˊ jaléngꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ lana. f?E-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ Jerusalén, dsifɨˊ ladob caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ ta˜ jmóoˋ ꞌmóoꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnɨ́ɨrˋ, jo̱ dsifɨˊ ladob caꞌǿøngˋneiñꞌ u>c,jo̱ nijngáiñꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, niquɨ́ꞌrˋ jaléꞌˋ ꞌnʉ́ˆnaꞌ catɨˊ tɨɨˉ fɨɨˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ joˋ nisérˉ faꞌ e sɨfɨ́ɨngˇguɨ e quie̱ˊguɨ eáangˆ ꞌnʉ́ˆnaꞌ, dsʉco̱ꞌ jaˋ calɨcuíingˋnaꞌ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cataan˜n jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Mɨ˜ caꞌuǿøngˋ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ =+Jo̱ dsʉꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ iihuɨ́ɨˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nirɨ̱́ˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ la, jo̱ nijmérˉ mɨ́ɨꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, s<_*jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Faꞌjiʉ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ na, jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ latɨˊ lanab jóng nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ! Jo̱ dsʉꞌ lana jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ ningángꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, co̱ꞌ jaˋ iing˜naꞌ núuˆnaꞌ. d;A)Jo̱ malɨɨ˜guɨjiʉ lajo̱, mɨ˜ caguilíiñˉ quiá̱ꞌˉ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ nɨjnéengˉ e fɨɨˋ jo̱, jo̱ canaangˋ Jesús quɨꞌˊbre uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ jo̱ h:I(Dsʉꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Lɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ labaꞌ lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ fɨng song joˋ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la jnea˜, jo̱baꞌ jaléꞌˋ cu̱u̱b˜ niró̱o̱ˉ jóng jo̱ niféꞌˋ e jmiféngꞌˊ jnea˜. :9m'Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ ngolíingˉ do e féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ Jesús lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, jíingˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ laco̱ꞌ joˋ güɨjmiféngꞌˊlɨr ꞌnʉˋ. I8 &Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ féꞌrˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ güeangꞌˆ i̱ jáaˊ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ! ¡Jo̱ lana juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ dseaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ güɨjmɨꞌgooˉbaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ fɨˊ jo̱! %7C%Jo̱ mɨ˜ canaangˋ jgáangˋ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ móꞌˋ Olivos, canaaiñˋ tɨꞌáiñꞌˋ Fidiéeˇ e iáangˋ dsíirˊ jo̱guɨ jmiféiñꞌˊ dseaˋ do quiáꞌˉ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nɨcajméeˋ dseaˋ do e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. c6?$Jo̱ laco̱ꞌ iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén, lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜ do canaaiñˋ niꞌrˊ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ guiáꞌˆ fɨˊ fɨˊ lɨ˜ ningɨ́ngˉ dseaˋ do. l5Q#Jo̱ catǿbˉ i̱ dseaˋ gángˉ do i̱ jóꞌˋ do, jo̱ casɨfɨ́rˋ tú̱ˉ ꞌnɨˊ sɨ̱ꞌrˆ fɨˊ mocóoiñꞌ˜ do. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, mɨfɨ́ɨngˋ caguiéemˋbre dseaˋ do. ]43"Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ gángˉ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fii˜ búꞌˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Co̱ꞌ lana ꞌneángˉtea Fíiˋnaaꞌ i̱ búꞌˆ la, jo̱baꞌ sɨ́ɨngꞌ˜naꞌreꞌ. 3!Jo̱ lajeeˇ e taaiñ˜ e sɨꞌrˊ lɨ˜ ꞌñʉ́ʉˊ quiáꞌˉ i̱ búꞌˆ do, dob caguilíingˉ dseaˋ fii˜ i̱ jóꞌˋ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ gángˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ sɨ́ɨngꞌ˜naꞌ búꞌˆ quíˉnaaꞌ? j2M Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e canúuˉ i̱ dseaˋ gángˉ do lado, jo̱ cangolíimˉbre jóng. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ e fɨɨˋ do, jo̱b calɨti˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ cajíngꞌˉ Jesús lamɨ˜ jéengˊguɨ do. :1mJo̱ song i̱i̱ˋ jmɨngɨ́ꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jialɨꞌˊ sɨ́ɨngꞌ˜naꞌreꞌ, jo̱baꞌ nifɨ́ꞌˆnaꞌr: “E Fíiˋbaaꞌ ꞌneángˉtear i̱ búꞌˆ la lana.” V0%jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨlíingˉduꞌ e fɨɨˋ e néeˊ quiá̱ꞌˉguɨ na, jo̱ mɨ˜ niguilíingˉnaꞌ fɨˊ jo̱, jo̱ nimáang˜naꞌ jaangˋ búꞌˆ i̱ singꞌˊ ꞌñúungꞌ˜ i̱ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ caguáˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ. Jo̱ síingꞌ˜naꞌreꞌ jo̱ ñijéengˋnaꞌreꞌ fɨˊ la. :/mJo̱ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niguiéerˊ fɨˊ quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Betania có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ e siiˋ Betfagé, fɨɨˋ e néeˊ tɨɨˉ móꞌˋ e siiˋ Olivos quiá̱ꞌˉ fɨɨˋ Jerusalén, jo̱ fɨˊ jo̱b casíiñˋ gángˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do (.IJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ na, jo̱baꞌ caꞌíbˉtu̱r fɨˊ iuuiñˉ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén. g-GJo̱ lana niñijéengˋduꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ calɨꞌiing˜ e nilíinˉn dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱ nijngángꞌˆnaꞌr fɨˊ quiniiˉ la lana.” Mɨ˜ caꞌíˉ Jesús fɨˊ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén T,!Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seaˋ quiáꞌˉ, jmiguiʉˊguɨ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ; dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ quiáꞌˉ, conguiabˊ niꞌíingˉ e capíꞌˆ e seaˋ quiáꞌrˉ. +Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cajíngꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do lado, jo̱ cañíirˋ lajaléiñꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Fíiˋnaaꞌ, jialɨꞌˊ e i̱ na niñíiñˋ, co̱ꞌ guíˉguɨ cuuˉ nɨquie̱rˊ.” *wJo̱baꞌ caquiʉꞌˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Gui˜naꞌ cuuˉ e quie̱rˊ na, jo̱ cuǿøꞌ˜naꞌ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ jmiguiʉˊguɨ na.” ~)uSong niñíˆbɨꞌ e sɨtɨ́ɨnˇn cuuˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ ta˜ jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ caguite̱ꞌˋ e cuuˉ quiéˉe do fɨˊ banco e laco̱ꞌ seaˋbaꞌ e dsíˋ mɨ˜ cagüeanꞌˉn?” (%Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “ꞌNʉbˋ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ fɨꞌˊ i̱ sooˋ dsíiˊ, jo̱ lana nijmiti˜baa lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaféeꞌ˜ na. 'co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbaa ꞌnʉˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ tɨˊ oꞌˊ e sɨtɨ́ɨngꞌˇ jaléꞌˋ ta˜ jmóoˋ dseaˋ jiémꞌˋ.” +&OJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉ jaangˋguɨ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Fíiˋi, lab quie̱e̱˜e̱ cuuˉ quíiꞌˉ e caseeꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do. Caꞌmeáˋbaa laco̱ꞌ mɨ˜ caꞌíinꞌ˜n do, j%MJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Nicuǿøˆbaa ꞌnʉˋ e nilíinꞌˉ dseata˜ quiáꞌˉ ꞌñiáˋ fɨɨˋ cajo̱.” =$sJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉ jaangˋguɨ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Fíiˋi, cajméˉbaa ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ e caseeꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do, jo̱ lana nɨcalɨ́ꞌˉɨ ꞌñiáˋ ꞌléꞌˋguɨ lajo̱.” r#]Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do: “Eáamˊ guiʉ́ˉ lajo̱, ꞌnʉbˋ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiúngˉ, co̱ꞌ tɨɨmˋbaꞌ jméꞌˆ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ cuuˉ, jo̱ lana nicuǿøˆø ꞌnʉˋ e nilíinꞌˉ jaangˋ dseata˜ quiáꞌˉ guíˉ fɨɨˋ.” 0"YJo̱ mɨ˜ caguiéˉ i̱ laꞌuii˜ do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do: “Fíiˋi, cajméˉbaa ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ e caseeꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do, jo̱ nɨcalɨ́ꞌˉbaa guíˉ ꞌléꞌˋguɨ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e caseeꞌ˜ do.” !’Jo̱ dsʉꞌ jaˋ lɨ˜ cacǿngꞌˋ, co̱ꞌ calɨ́mˉ i̱ dseaˋ do dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ta˜ cahuɨ̱́ꞌˋ. Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ jo̱, cangámꞌˉtu̱r fɨˊ góorˋ. Jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e calɨtéꞌˆ i̱ dseaˋ guíngˉ i̱ cacuøꞌrˊ cuuˉ do lamɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nigüɨꞌɨ́ɨrˊ nidsérˉ, co̱ꞌ calɨꞌiiñ˜ e calɨdseáangˊ dsíirˊ jial tíiˊ cuuˉ nɨcalɨ́iñꞌˉ do lajaangˋ lajaaiñˋ. $ AJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do jaˋ iiñ˜ e nilíiñꞌˉ do e ta˜ jo̱, co̱ꞌ dsíngꞌˉ ꞌníꞌˋ níingˉneiñꞌ, jo̱baꞌ casíiñꞌˋ do nifɨˊguɨ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ caguijméeꞌˇ júuˆ i̱ dseaˋ nija̱ꞌˉ ta˜ do e jaˋ jíiꞌr˜ i̱ dseaˋ góorˋ do faꞌ e i̱ do nilíingˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌrˉ. } Dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e nigüɨꞌɨ́ɨrˊ lɨ˜ nidsiꞌíiñꞌ˜ e ta˜ do, catǿꞌrˉ guíngˉ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ, jo̱ cacuøꞌˊreiñꞌ do jmáꞌˉ có̱ˋ cuuˉ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ lajaangˋ lajaaiñˋ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Jmeeˉnaꞌ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ la lajeeˇ ninii˜i jo̱ cartɨˊ nigüeángꞌˊtú̱u̱.” s_ Jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseaˋ ꞌgooˋ, jo̱ calɨꞌiiñ˜ e nilíiñˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ huí̱i̱ˆ. Jo̱ mɨ˜ caꞌíñꞌˋ e ta˜ do, ꞌnéˉ niquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ góorˋ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nilíiñˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ.   Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ Jerusalén, jo̱ caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento, dsʉco̱ꞌ nɨjaquiéemˊ e niguilíiñˉ fɨˊ Jerusalén, jo̱ fɨˊ jo̱b ɨˊ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ e Jesús niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. J  Co̱ꞌ jnea˜, dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, cagáˉa e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cagaꞌnénꞌˋn jo̱guɨ e cagaleaanˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús e ta˜ e cajméeˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ cuuˉ quiáꞌˉ dseata˜ 5c Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús lajo̱, lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jmɨɨ˜ na nɨseengˋ dseaˋ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ la i̱ nɨcaláangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ, co̱ꞌ i̱ dseañʉꞌˋ na nɨcajmilir˜ e lɨ́ɨmˊbre sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham cajo̱. *MJo̱ mɨ˜ nineáaiñˊ fɨˊ quiáꞌˉ Zaqueo, lalab cajíñꞌˉ do casɨ́ꞌrˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús: —Janúꞌˋ, Fíiˋi, lana nicuǿˆø jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ condseáꞌˉ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe, jo̱ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ i̱ nɨcajméˉe ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ, lana nijá̱a̱ꞌ˜a̱re quiʉ̱́ˋ ꞌléꞌˋguɨ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcacá̱ˉa̱ quiáꞌrˉ do. Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e cangóˉ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ i̱ nodsicuuˉ i̱ siiˋ Zaqueo do, dsifɨˊ lajo̱ canaaiñˋ éeiñˋ Jesús, jo̱ féꞌrˋ e dseaˋ do cangoje̱r˜ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ røøngˋ dseeˉ eáangˊ. PJo̱ mɨ˜ canúuˉ Zaqueo lajo̱, guiʉ́bˉ jmóorˋ, jo̱ dsifɨˊ ladob cajgáiñˉ e cangoꞌíiñꞌˇ Jesús, jo̱ co̱lɨɨm˜ cangáiñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌrˉ. "=Jo̱ joˋ huǿøˉ lɨꞌɨɨ˜ cangɨ́ɨngˊ Jesús uii˜ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíingˉ Zaqueo do, jo̱ cajǿøngˉneiñꞌ do lɨ˜ dsíiñꞌˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jmɨnáˉ güɨ́ɨngˊ lɨ˜ dsíinꞌˆ na, Zaqueo, co̱ꞌ lana ꞌnéˉ nija̱a̱ˉ fɨˊ quíiꞌˉ. 'Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌrˆ e jaˋ tɨ́iñˉ faꞌ niníiñˉ Jesús, jo̱ cangojéemˊbre quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ cajgóorˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ ꞌmaˋ e siiˋ sicómoro, co̱ꞌ calɨlíꞌrˆ e fɨˊ jo̱b cuǿøngˋ niníiñˉ dseaˋ do. }jo̱guɨ eáamˊ iiñ˜ do nijmicuíiñˋ Jesús, dsʉꞌ jaˋ líꞌrˋ niníiñˉ dseaˋ do co̱ꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ caseáiñꞌˊ ie˜ jo̱, jo̱guɨ Zaqueo lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ féngꞌˊ. wgJo̱ e fɨˊ jo̱ niseengˋ jaangˋ fii˜ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ i̱ siiˋ Zaqueo i̱ seaˋ cuuˉ eáangˊ,  9Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiébˉ Jesús fɨˊ Jericó. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ɨiñˊ jee˜ fɨɨˋ, dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ caseáiñꞌˊ.  +Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b calɨjnéꞌˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do, jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ lajeeˇ e ngóorˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangáˉ e cajméeˋ Jesús ie˜ jo̱, cajmifémꞌˊbre Fidiéeˇ cajo̱.<q*Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do: —¡Güɨlɨjnéꞌˋ jo̱! Jo̱ nɨcaꞌláamˉbaꞌ, co̱ꞌ jábꞌˉ nɨcalɨ́nꞌˉ júuˆ quiéˉe. 6e)—¿E˜ iinꞌ˜ e nijmee˜e quíiꞌˆ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Fíiˋi, iin˜n e nijméeꞌˆ e nilɨjnéꞌˋbaa. A{(Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ Jesús e tǿˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do, dsifɨˊ ladob caje̱rˊ, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cangotéeˋ dseaˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do jo̱ cangojéengˋneiñꞌ tɨˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ singꞌˊ Jesús. Jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ do quiá̱ꞌˉ, jo̱ cajmɨngɨꞌˊreiñꞌ: .U'Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ ngolíingˉ nifɨˊ do e canaangˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e áiñꞌˋ Jesús, jo̱baꞌ canaaiñˋ ꞌgaamˋbre quiáiñꞌˉ do e laco̱ꞌ joˋ niféꞌˋguɨiñꞌ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ tiuungˉ do lɨ́ꞌˆ lɨˊ teáˋguɨ canaaiñˋ ámꞌˋbre dseaˋ do jo̱ féꞌˋtu̱r lala: —¡Jesús, sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jnea˜! I  &Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do lado, jo̱ canaaiñˋ áiñꞌˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¡Jesús, sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jnea˜! 2 ]%Jo̱baꞌ cajmeꞌˊ dseaˋ júuˆ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e Jesús dseaˋ seengˋ fɨˊ Nazaret guiꞌnáꞌˆ ngɨ́ɨiñˊ fɨˊ do có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ. t a$Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ guijalíingˉ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ ngɨ́ɨngˊ quiá̱ꞌˉ do e˜guɨꞌ calɨ́ˉ e jalíingˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ. x i#Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ do, catamꞌˉtu̱r fɨˊ teáaiñꞌ˜ jo̱ caguilíiñˉ quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Jericó. Jo̱ ꞌnɨꞌˋ fɨˊ niguiing˜ jaangˋ dseaˋ tiuungˉ e mɨrˊ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨ́ɨngˊ e fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ do.  -"Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ jaˋ cangáiñꞌˋ o̱ꞌguɨ ñirˊ e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e caféꞌˋ dseaˋ do lado. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ tiuungˉ fɨˊ Jericó uc!jo̱ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ jnea˜ la tíiˊ e jáˉ dsíirˊ cartɨˊ nijngáiñꞌˉ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱ e nijngángꞌˉ dseaˋ do jnea˜, jo̱baꞌ nijí̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ.  Jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nijángꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nilǿøiñˉ jnea˜ jo̱guɨ nijmineaiñꞌˆ jnea˜ jo̱guɨ niꞌñíñˉ jnea˜ (IJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ lajeeˇ jo̱ co̱ꞌ catǿꞌˉbre i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lana ningóoˊo fɨˊ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ nilɨti˜ jaléꞌˋ júuˆ e cajíngꞌˉ uii˜ quiéˉe jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ, jnea˜ dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. íˋbingꞌ i̱ niñíingˋ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la; jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, niñíiñˋ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lata˜. Mɨ˜ cajméeˋtu̱ Jesús júuˆ e nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ "=Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, doñiˊ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ catʉ́ʉˊnaꞌ ꞌnʉ́ˆnaꞌ, o̱si caꞌnaangˋnaꞌ quiáꞌˉ tiquíiˆnaꞌ o̱si niquíiˆnaꞌ o̱si jaléngꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ o̱si dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ o̱si jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ é dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ quie̱rˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nijméˉ lajo̱, ^5Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ Tʉ́ˆ Simón do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ dsifɨˊ ladob casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, jneaꞌˆ, dseaˋ ngɨˋnaaꞌ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, nɨcatʉ́ˆbaaꞌ lajaléꞌˋ e seaˋ quíˉnaaꞌ, co̱ꞌ ii˜naaꞌ e ngɨ́ˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ latab˜. |qJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaléꞌˋ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ jmɨɨ˜ nijmérˉ, lajɨbˋ cuǿøngˋ líˋ jméˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, dsifɨˊ ladob cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿i̱˜ jaléngꞌˋ i̱ nitíingꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jóng song lajo̱bɨ nilɨ́ɨˊ? Jo̱ eáangˊguɨ jaˋ huɨ́ɨngˊ e jaangˋ jóꞌˋ camello ningɨ́ngˉneꞌ fɨˊ dsíiˊ tooˋ jminiˇ mocuuˉ e laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ nijángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e calɨ́ˉ jiuung˜ dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ do dsʉꞌ canúurˉ lado, jo̱baꞌ dsifɨˊ ladob casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Dsíngꞌˉ huɨ́ɨngˊ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ e nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ! k~}|Z{zyzxw utts8rq1p[mlikjiYgexd-caC`M_"][`ZYXWTVVnUTR3QONWM%KJIHHGAFEEB@?W>> Jo̱ jaangˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do caguirˊ ñíˆ quiáꞌrˉ, jo̱ caquiʉꞌrˊ logua˜ dséeˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ i̱ laniingˉ do. MH1Jo̱ mɨ˜ cangáˉ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús e calɨ́ˉ lado, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋnaaꞌ, ¿su nitɨɨ˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ñisʉ̱ꞌˋ? G0Jo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Judas, ¿su có̱o̱ꞌ˜ e chʉꞌˆ ni˜baa e nijáanꞌ˜ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jnea˜, dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ? iFK/Jo̱ laco̱ꞌ guiꞌnangꞌˇ e féꞌˋbɨ Jesús e júuˆ na, mɨ˜ canaangˋ guilíingˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ. Jo̱ jaangˋ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do i̱ siiˋ Judas Iscariote, íˋbingꞌ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. Jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ cachʉꞌrˊ ni˜ dseaˋ do. rE].Jo̱baꞌ catǿꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ güɨɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ? Jmɨnáˉ ráangˉnaꞌ jo̱ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ uii˜ quíiˆnaꞌ yaang˜naꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ e nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. Mɨ˜ casangꞌˉ dseaˋ Jesús D{-Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e féiñꞌˊ Tiquiáꞌrˆ, jo̱ cangámꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ caseáaiñˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ cadséngꞌˋneiñꞌ do e güɨɨmˋbiñꞌ do lajaléiñꞌˋ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ nɨcalɨjiuung˜ dsíirˊ. @Cy,Jo̱ lajeeˇ jo̱ eáangˊguɨ canaangˋ Jesús jmiféiñꞌˊ Tiquiáꞌrˆ, jo̱ canaangˋ sojiúiñꞌˋ jmiguieeˋ e lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ jmɨꞌøøiñˉ cartɨˊ ni˜ uǿˆ. B+Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajnéngˉ jaangˋ ángel i̱ casíingˋ Fidiéeˇ, jo̱ cacuøꞌrˊ dseaˋ do bíˋ e quiáꞌˉ e nitéꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e tɨˊ lɨ˜ nidsingɨ́ɨiñˉ. A/*—Teaa˜, song iinꞌ˜ jo̱baꞌ cuǿømˋ líˋ laanꞌ˜ jnea˜ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e tɨˊ lɨ˜ nidsingɨ́ɨnˉn; jo̱ dsʉꞌ jaˋ güɨlíˋ laco̱ꞌ iing˜ jnea˜, co̱ꞌ güɨlɨtib˜ jial dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ iing˜ ꞌnʉˋ e nilɨti˜. ;@o)Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, dob catiúungˉtear i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ ꞌñiaꞌˊbre cangórˉ tɨˊ doguɨjiʉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ íꞌˋ e tɨꞌˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e bíˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ. Jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ jo̱ canaaiñˋ féiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ cajíñꞌˉ: h?I(Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ e fɨˊ móꞌˋ jo̱, jo̱b cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ e nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. S>'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ jo̱, dsifɨˊ ladob cagüɨꞌɨ́ɨrˊ jo̱ cangóˉtu̱r fɨˊ móꞌˋ Olivos lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e jmóorˋ. Jo̱ cangolíimˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cajo̱ tɨꞌleáaiñˊ laco̱ꞌ cangóˉ dseaˋ do. "==&Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, lab seaˋ tú̱ˉ ñisʉ̱ꞌˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨtébꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lana. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ móꞌˋ Olivos T<!%Dsʉco̱ꞌ lana tɨˊ nilɨti˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala uii˜ quiéˉe: “Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ calɨꞌíiñˆ”. Dsʉco̱ꞌ lajaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe, dseángꞌˉ ꞌnéˉ nilɨtib˜ e jo̱. _;7$Jo̱baꞌ cajíngꞌˉtu̱ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jo̱ dsʉꞌ lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ seaˋ nosʉ́ʉˊ quiáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ˜ téeꞌ˜ cuuˉ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ quie̱ˋnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱; jo̱guɨ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ jaˋ seaˋ ñisʉ̱ꞌˋ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ ꞌnɨɨ˜naꞌ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌguiéeˉ quíiˉnaꞌ jo̱ leáaˊnaꞌ co̱o̱ˋ e ñíˆ jo̱. i:K#Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨ˜ casɨ́ɨnˉn ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ quié̱ˆnaꞌ nosʉ́ʉˊ quíiˉnaꞌ o̱ꞌguɨ cuuˉ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ lomɨɨ˜naꞌ e ǿꞌˋbaꞌ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ calɨꞌnéˉguɨꞌ, ¿jሠleáaꞌ˜? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ, Fíiˋiiꞌ. c9?"Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Tʉ́ˆ Simón, e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e dsaꞌóˋ góoˊ na, nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ tuidséeˆ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜. Mɨ˜ nɨjaquiéengˊ oor˜ e nidsingɨ́ɨngˉ Jesús jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ #8?!Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, teábˋ dsiˋ jnea˜ e ninii˜i có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ fɨˊ ꞌnʉñíˆ fɨng song casángꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ co̱lɨɨm˜ nijú̱u̱ˉnaaꞌ fɨng calɨꞌnéˉ lajo̱. 7 Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ nɨcamɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ uii˜ quíiꞌˉ e laco̱ꞌ jaˋ güɨlíinꞌˆ e nilɨtúngˉ aꞌˊ júuˆ quiéˉe. Jo̱ ꞌnʉˋ, mɨ˜ nifoꞌˆtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ e lɨnꞌˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ jmɨcó̱o̱ꞌˇ jóng jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ e laco̱ꞌ teáˋguɨ nisíñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe. t6aJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón: —Simón, Simón, lana nɨcamɨ́ɨngˋ Satanás ꞌnʉ́ꞌˋ e niguiaˋ jiꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ jɨꞌˊ dseaˋ quiˊ cuɨꞌieeˋ. 51Jo̱ co̱lɨɨm˜ niꞌnéꞌˆ niquiee˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ jo̱, jo̱guɨ røøbˋ niquidsiˋnaaꞌ íꞌˋ cajo̱ quiáꞌˉ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e nijíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ dseaˋ do 94kjo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b nɨcajmeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ e niquiʉ́ꞌˆnaꞌ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nɨcangɨ́ɨngˋ jnea˜ quiáꞌˉ Tiquiéˆe Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ cajo̱. 37’Jo̱ co̱ꞌ nɨcangɨ́ˆbaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ contøøngˉ lajeeˇ nɨcangongɨ́ɨnˉn jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, 12[Co̱ꞌ e jáꞌˉ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ e eáangˊguɨ niingˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ gøꞌˊ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ caguiéꞌˋ e jmiñiˇ do. Dsʉꞌ jnea˜ sínꞌˋn la jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ rúngꞌˋ. 1%Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱. Co̱ꞌ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ iing˜ i̱ nilɨniingˉguɨ, ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ laco̱ꞌ jmóoˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ niingˉ; jo̱guɨ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ iing˜ i̱ niquiʉ́ꞌˉ ta˜, ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ dseaˋ rúmꞌˋbaꞌ. 0+Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ jmóorˋ laguidseaangˆ e jmiti˜ dseaˋ jaléꞌˋ ta˜ e quiʉꞌrˊ. Jo̱ jalémꞌˋ i̱ dseaˋ do ꞌnéˉ féꞌrˋ e eáamˊ guiʉ́ˉ jo̱guɨ e eáamˊ jloꞌˆ laco̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ dseata˜ quiáꞌrˉ. [//Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cagǿꞌrˋ, jo̱ canaangˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do jmiquímꞌˉ dsíirˊ quiáꞌˉ uíiꞌ˜ e sɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ i̱˜ i̱ niingˉguɨ lajeeˇ laꞌóꞌˋ írˋ. .Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨꞌˊ rúiñꞌˋ: —¿I̱˜ jaangˋ jneaa˜aaꞌ, faa˜aaꞌ, dseaˋ néeˊeeꞌ la i̱ niꞌnɨ́ɨng˜naaꞌ Fíiˋnaaꞌ Jesús? I̱˜ i̱ niingˉguɨ C-Dsʉco̱ꞌ lana jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, ꞌnéˉ nidsingɨ́ɨnˉn lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ¡Jo̱ dsʉꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨˉ i̱ dseaˋ i̱ niꞌnɨ́ngˉ jnea˜ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ! ,Jo̱ dsʉꞌ lana, lab guiing˜ i̱ dseaˋ i̱ niꞌnɨ́ngˉ jnea˜ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉe. 0+YJo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cagǿꞌrˋ e iñíꞌˆ do, jo̱ catɨ́ɨngˉtu̱r e cóoˆ e lɨ˜ a˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E a˜ dsíiˊ e cóoˆ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ e jmɨrǿˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ e júuˆ jo̱ nilɨti˜ mɨ˜ nitʉ̱́ˋ jmɨꞌøønˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. .*UJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ casá̱ꞌrˉ co̱o̱ˋ iñíꞌˆ jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ jo̱, jo̱ cajméerˋ jmáꞌˉjiʉ e iñíꞌˆ do lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Quiéꞌˋnaꞌ e iñíꞌˆ la, co̱ꞌ e la lɨ́ɨˊ e ngúuˊ táanˋn la, dseaˋ nijúunˉn uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e la ꞌnéˉ nijmeeˉnaꞌ e laco̱ꞌ niguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ jnea˜. )1Dsʉco̱ꞌ joˋ nidúuꞌ˜u e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ la cartɨˊ nijí̱ꞌˋtu̱ rúꞌˋnaaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiéˉe. f(EJo̱ lɨ́ˉ jo̱ catɨ́ɨiñˉ co̱o̱ˋ cóoˆ e a˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jó̱ꞌˉo̱ e cóoˆ la, jo̱ jmeeˉnaꞌ jmáꞌˉjiʉ e a˜ dsíiˊ lajeeˇ lajaléngꞌˋnaꞌ na. +'OCo̱ꞌ joˋ nijmee˜e e jmɨɨ˜ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˋtu̱ rúꞌˋnaaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiéˉe. 6&ejo̱ canaangˋ Jesús sɨ́ꞌˋreiñꞌ do lala: —¡Dsíngꞌˉ calɨꞌiin˜n e nijmee˜e e jmɨɨ˜ Pascua la có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nʉ́ꞌˉguɨ e nijúunˉn! s%_Jo̱ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ oor˜ e nidǿꞌrˉ, jo̱ cangolíimˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ lɨ˜ nɨnéeˊ guiʉ́ˉ e nidǿꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ jo̱ caguáˋbre mes˜ lajaléiñꞌˋ do, $' Jo̱ cangolíimˆ i̱ dseaˋ gángˉ do mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ cadsémꞌˋbre i̱ dseaˋ do, jo̱ calɨtib˜ laco̱ꞌ cajíngꞌˉ Jesús jéengˊguɨ do. Jo̱ fɨˊ jo̱b caguiarˊ guiʉ́ˉ e nidǿꞌrˉ ie˜ canʉʉˋ jo̱. 9#k Jo̱ niꞌéꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ yʉ́ꞌˆ lɨ˜ nɨsɨlɨɨngˇ guiʉ́ˉ, jo̱ fɨˊ jo̱b niguiáˆnaꞌ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e niquiee˜naaꞌ do. a"; Jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌ i̱ dseaˋ fii˜ e ꞌnʉ́ʉˊ do: “Lalab jíngꞌˉ tɨfaꞌˊ quíˉiiꞌ: ¿Jie˜ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ nijmee˜e jmɨɨ˜ Pascua có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiéˉe?” ! Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨ˜ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén, jo̱b nimáang˜naꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ ngangꞌˊ quié̱e̱ˋ co̱o̱ˋ dsʉʉˉ e a˜ jmɨɨˋ, jo̱ nigüɨlíimˋbaꞌ laco̱ꞌ ngaiñꞌˊ, jo̱ e ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ niꞌírˋ do, jo̱b nigüɨtáangꞌ˜naꞌ cajo̱. ? w Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ gángˉ do Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ iing˜ ꞌnʉˋ e nidsiguiáˆnaaꞌ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e jo̱? :mjo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨlíingˉnaꞌ jo̱ güɨguia˜naꞌ guiʉ́ˉ lɨ˜ nijmóˆnaaꞌ jmɨɨ˜ Pascua, jo̱ fɨˊ jo̱b niquiee˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ canʉʉˋ na. 1[Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e gøꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel iñíꞌˆ e jaˋ quiéengˋ quie̱ꞌˆ, jo̱guɨ ie˜ jo̱b cajo̱ ꞌnéˉ e nijngáiñꞌˉ jaangˋ joꞌseꞌˋ jiuung˜ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ e nijmérˉ e jmɨɨ˜ Pascua do, 3Jo̱ caꞌíbˉ dsíirˊ quiáꞌˉ rúiñꞌˋ e nijmérˉ lajo̱, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaangˋ Judas e ꞌnóꞌrˊ jial e nijáiñꞌˋ Jesús fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Mɨ˜ cagǿꞌˋ Jesús íiˊ canʉʉˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ s_Jo̱ dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do mɨ˜ canúurˉ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ cacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ e nicuǿꞌrˉ Judas Iscariote cuuˉ e ꞌléeiñꞌ˜ do e quiáꞌˉ e nijáiñꞌˋ Jesús. ,QJo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangórˉ cangosiiñˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ quiáꞌˉ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel quiáꞌˉ jial nilíꞌrˋ nisáiñꞌˊ Jesús e laco̱ꞌ nijáiñꞌˋ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ íˋ. +OJo̱ lajeeˇ jo̱ caꞌíˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás fɨˊ dsíiˊ Judas Iscariote, jaangˋ lajeeˇ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús. 0YJo̱ lajeeˇ jo̱ canaangˋ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e sɨ́ɨiñˋ jial niguiéꞌrˊ e nijngáiñꞌˉ Jesús, jo̱ dsʉꞌ jaˋ teáˋ dsíirˊ e nijmérˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e ɨˊ dsíirˊ do, co̱ꞌ dsíngꞌˉ ꞌgǿiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seángꞌˊ fɨˊ Jerusalén lajeeˇ e jmɨɨ˜ jo̱. = uJo̱ ie˜ jo̱ nɨjaquiéengˊ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e siiˋ Pascua quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ gøꞌrˊ iñíꞌˆ e jaˋ quie̱ꞌˆ quiéengˋ.  &Jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ dsilíiñˉ e fɨˊ guáꞌˉ do lacaꞌeeˋ e dsinʉ́ʉrˉ jaléꞌˋ júuˆ e guiaˊ Jesús.U#%Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ dsiꞌéeꞌ˜ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén. Jo̱ laco̱o̱ˋ ꞌlóoˉ dséerˊ dsije̱r˜ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ cuo̱ꞌˋ e siiˋ Olivos e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ fɨɨˋ Jerusalén do. 1[$Jo̱baꞌ liúunꞌ˜n ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ la guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ e neáangˊnaꞌ e néeˊ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ contøøngˉ, jo̱ contøøngˉ ꞌnéˉ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨꞌeeˇ Fidiéeˇ uii˜ quíiˆnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ güɨtíingˋnaꞌ jaléꞌˋ e nilíˋ ie˜ jo̱ jo̱guɨ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nigüɨquiéengˊnaꞌ fɨˊ quiniiˉ, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ na caꞌeˊ Jesús caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. 9k"’Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nilíˋ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e dsíngꞌˉ ꞌnéˉ ñiing˜ óoˊnaꞌ jo̱ jaˋ cuǿꞌˆ fɨˊ yaang˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e nirǿngˋnaꞌ dseeˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ méeˊ o̱ꞌguɨ ngɨ́ˆnaꞌ e eáangˊguɨ guiing˜ óoˊnaꞌ jial nilɨseengˋnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ la dsingɨ́ɨngˉ jaangˋ nóoˊ i̱ guiéeˊ lɨ˜ ró̱o̱ˋ co̱o̱ˋ leáˋ. Co̱ꞌ jalébꞌˋ e jo̱ nilíˋ mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. #Y+!Jo̱ niꞌíimˉ laꞌúngˉ jmɨgüíˋ la có̱o̱ꞌ˜guɨ laꞌúngˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e jaˋ nilɨti˜ lajaléꞌˋ e jo̱. -S ’Jo̱ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléꞌˋ e na ꞌnéˉ nilɨtib˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nijúungˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na. V%Jo̱ mɨ˜ canaangˋ lɨti˜ jaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ güɨlɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ e nɨjaquiéemˊbaꞌ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 5cJo̱ mɨ˜ móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨnaangˋ iéeˋ jaléꞌˋ máꞌˆ e síꞌˋ quiáꞌˉ, ꞌnʉ́ꞌˋ nɨñíˆnaꞌ e ji̱i̱ˋ jmɨ́ɨbˊ nɨjaquiéengˊ jóng. yJo̱ lɨ́ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋguɨ júuˆ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Quie̱ˋnaꞌ cuente jial lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ꞌmaˋ é.  +Jo̱ mɨ˜ ninángˋ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜ bíˋ yaang˜naꞌ jóng, jo̱guɨ jǿøˉnaꞌ yejí̱ˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ nɨjaquiéemˊbaꞌ e nileángˋnaꞌ conguiaˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ.  wJo̱ jo̱guɨbaꞌ mɨ˜ nimáang˜naꞌ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, e nɨgáaˊa nɨquíinꞌ˜n jee˜ cabøø˜ jníiˊ có̱o̱ꞌ˜ e niingˉ jɨ˜ e ꞌgøngꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ) KJo̱ dsíngꞌˉ niféngꞌˊ dseaˋ jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ niꞌíingˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e føꞌˊ do mɨ˜ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ jaléꞌˋ e nilíˋ ie˜ jo̱, co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ nijǿꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ jǿꞌˋ uǿˉ. . U’Jo̱ dsíngꞌˉ nilɨsɨ́ɨngˉ jial jnéengˉ ieeˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ sɨꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ. Jo̱guɨ dsíngꞌˉ nidsigáˋ dsíiˊ dseaˋ jo̱guɨ niféiñꞌˊ cajo̱ uíiꞌ˜ e gaˋ niró̱o̱ˉ jmɨñíꞌˆ jo̱guɨ gaˋ nitáꞌˉ mɨ́ɨꞌ˜.  5Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nijúuiñˉ fɨˊ jee˜ mɨ́ɨꞌ˜, jo̱guɨ fɨ́ɨmˊ dseaˋ niteiñꞌˆ jo̱ nidsilíiñˋ ꞌnʉñíˆ fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ jiéꞌˋ; jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ nijasoꞌǿømꞌˇbre fɨɨˋ Jerusalén cartɨˊ mɨ˜ nidsíngˉ e íꞌˋ e nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ. Jial mɨ˜ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ ¡Jo̱ dsʉꞌ dsíngꞌˉ fɨ́ɨˉ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ ngɨˊ quiéengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ o̱si i̱ ngɨˊ jéengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ cuꞌˋ tʉ́ꞌˋ ie˜ jo̱! Co̱ꞌ dsíngꞌˉ nicá̱ˋ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨb nicá̱ˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén la iihuɨ́ɨˊ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. +OCo̱ꞌ ie˜ jo̱b mɨ˜ niꞌíngꞌˋ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱ lajo̱guɨb e nilɨti˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. q[Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nilíˋ, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b ꞌnéˉ uǿngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén e nicuí̱rˉ fɨˊ jee˜ móꞌˋ nʉ́ꞌˉguɨ e nirɨ̱́ˉ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ jo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ taang˜ jmóoˋ ta˜ fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ joˋ güɨꞌɨ́ˆ dsíirˊ faꞌ e niquɨngꞌˉguɨr fɨˊ jee˜ fɨɨˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ güɨcuí̱i̱ˋbre cajo̱. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea ꞌnéˉ nicuí̱ˉbre cajo̱ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ nijmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜. pY’Jo̱ mɨ˜ nimóˆnaꞌ e nɨjalíingˉ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ e nirɨ̱́rˉ latøøngˉ fɨɨˋ Jerusalén, jo̱baꞌ güɨlɨñíˆnaꞌ jóng e joˋ huǿøˉ ró̱o̱ˋ e fɨɨˋ jo̱, co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ niꞌíimˉ. NJo̱ jie˜ mɨˊ lɨtúngˉ áaˊnaꞌ e fɨˊ niteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e cuǿøngˋ e nitíingꞌ˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Y+Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ jñʉguíˆnaꞌ jaˋ nidsiꞌíingˊ. Jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nilɨꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe. `9Jo̱ dsíngꞌˉ nilɨseengˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ tiquíiˆnaꞌ jo̱guɨ niquíiˆnaꞌ jo̱guɨ jaléngꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ cuíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ nijngáiñꞌˉ i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. %Co̱ꞌ jneab˜ nijmee˜e e nilɨñíˆnaꞌ jial ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ nijmee˜e e tɨɨngˋnaꞌ eáangˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ do jaˋ niquɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e niñírˉ quíiˉnaꞌ. W'Jo̱ jaˋ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ faꞌ e jaˋ ñíˆnaꞌ jial ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do mɨ˜ nijmɨngɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e niñíingˋnaꞌ. /~W Jo̱ mɨ˜ nidsingɨ́ɨngˉnaꞌ jaléꞌˋ e na, jo̱b mɨ˜ nilíꞌˋnaꞌ nifǿngꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jial caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiéˉe. \}1 ’Jo̱ dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e nɨfáꞌˉa na, fɨ́ɨngˊ dseaˋ nilɨꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ cuíingˋnaꞌ jnea˜, jo̱ dsíngꞌˉ gaˋ nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ jnea˜. Jo̱ nidsijéeiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e laco̱ꞌ niꞌnɨ́iñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ nitáiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ nidsijéeiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe. ^|5 Jo̱guɨ eáangˊ teáˋ nijǿꞌˋ uǿˉ fɨˊ la fɨˊ na, jo̱guɨ nijáaˊ ooˉ, jo̱guɨ nilɨseaˋ jmiguiʉˊ íingꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jmiguiʉˊ íimꞌ˜ jaléꞌˋ e nijnéngˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ dsíngꞌˉ niféngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ ninírˋ jaléꞌˋ e jo̱. '{G Jo̱guɨ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ, jo̱guɨ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋguɨ ꞌléꞌˋ dseaˋ cajo̱. rz] Jo̱guɨ mɨ˜ ninúuˆnaꞌ e nɨjáaˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ nɨnéeˊ ta˜ tɨ́ɨngˊ, jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ ꞌnéˉ nilɨtib˜ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. Ty!Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dsíngꞌˉ ꞌnéˉ ñiing˜ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ jaˋ güɨlɨgøøngˋnaꞌ, co̱ꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nijalíingˉ jo̱ nijíñꞌˉ: “Jneab˜ Dseaˋ Jmáangˉ”, jo̱guɨ nijíngꞌˉguɨr: “Lanab nɨcaguiéˉ oor˜ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ.” Jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmijíingˆnaꞌr jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱ jie˜ mɨˊ lɨgøøngˋnaꞌ. xJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Tɨfaꞌˊ, ¿lɨ˜ nilíˋ jaléꞌˋ e fóꞌˋ na? ¿Jial nilɨli˜ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱? Gw—Niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ niquɨ́ꞌˉ jaléꞌˋ e móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e té̱e̱ˉ na, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ joˋ nijé̱ˉ faꞌ e sɨfɨ́ɨngˇguɨ rúngꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jloꞌˆ jnéengˉ e na lana. Jial nilíˋ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ `v9Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús teáaiñˉ sɨ́ɨiñˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén jo̱guɨ dsigáˋ dsíirˊ e dsíngꞌˉ jloꞌˆ e guáꞌˉ do, co̱ꞌ dsíngꞌˉ niguoꞌˆ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ có̱o̱ꞌ˜ e sɨꞌieengˋ e guáꞌˉ do, jo̱guɨ sɨ́ɨmˋbɨr cajo̱ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e nɨcacuøˊ dseaˋ quiáꞌˉ e sɨlɨ́ɨˋ e guáꞌˉ do. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e sɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: yukCo̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ na nɨcacuørˊ jaléꞌˋ e nɨseángˉ quiáꞌˉbre, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ na nɨcacuørˊ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e nabaꞌ sɨꞌíˆ nilárˉ capíꞌˆ e niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌrˉ. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e niꞌíimˉ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén QtJo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e calɨ́ˉ lado, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseángꞌˉ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ nabingꞌ i̱ nɨcacuøˊ jmiguiʉˊguɨ cuuˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seaˋ cuuˉ i̱ nɨngɨ́ɨngˊ na. _s7Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ cangáiñˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ tiñíingˉ eáangˊ i̱ catá̱ꞌˉ dsíiˊ e guóoˊ do tú̱ˉ cuuˉ e jiáangˋ eáangˊ e quíingˊ co̱o̱ˋ ñinéeˉ. Tr #Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ táangˋ Jesús fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, jo̱ cangárˉ e dsiteaꞌˊ dseaˋ seaˋ cuuˉ jmiguiʉˊ cuuˉ quiáꞌrˉ fɨˊ dsíiˊ guóoˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ. Oq/Jo̱guɨ uøꞌrˊ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, jo̱guɨ jmɨcaaiñ˜ e féꞌrˋ faꞌˊ e cueeˋ eáangˊ fɨˊ quiniˇ dseaˋ. Jo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ eáangˊguɨ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱.p/.—Ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel, co̱ꞌ jaléngꞌˋ íˋ tɨˊ dsíirˊ e ngɨrˊ quie̱rˊ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ ꞌgooˋ, jo̱guɨ dsíngꞌˉ iiñ˜ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ írˋ mɨ˜ jiéꞌˋ jíñꞌˊ dseaˋ lacaangˋ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ mɨrˊ ꞌmasii˜ e niingˉguɨ mɨ˜ dsilíiñˉ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, jo̱guɨ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ e ngɨ́ɨiñˋ e gøꞌrˊ, mɨrˊ lali˜ lɨ˜ jloꞌˆguɨ e nigüeárˋ, jo̱ lajo̱baꞌ e jloꞌˆguɨ jnéeiñˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. Ro-Jo̱ lajeeˇ jo̱, fɨ́ɨmˊ dseaˋ teáaiñꞌ˜ e núurˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ cajíngꞌˉ dseaˋ do casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do lala: Pn,Jo̱baꞌ jmɨngɨɨˉ jnea˜ e song ꞌñiaꞌˊbɨ dseata˜ Davíꞌˆ sɨ́ꞌrˋ Dseaˋ Jmáangˉ Fíiˋi, jo̱baꞌ ¿jial cuǿøngˋ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ jóng? Jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel /mW+cartɨˊ mɨ˜ nijmee˜e e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ nisíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉˋ.” Ul#*Co̱ꞌ lalab cajíngꞌˉ dseata˜ Davíꞌˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:Lalab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ Fíiˋi:“Níˋ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n jkM)Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cajmɨngɨꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jialɨꞌˊ féꞌˋ dseaˋ e sɨju̱ˇ dseata˜ Davíbꞌˆ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ? Gj(Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñꞌˋ do joˋ eeˋ cateáˉguɨ dsíirˊ faꞌ eeˋ cajmɨngɨꞌˊguɨr Jesús. ¿I̱˜ dseaˋ sɨju̱˜ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ? Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ lɨɨng˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱baꞌ dsifɨˊ ladob cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Eáamˊ guiʉ́ˉ laco̱ꞌ caféeꞌ˜ na, Tɨfaꞌˊ. h}&Dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jí̱ꞌˋ, jo̱ jaˋ lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, co̱ꞌ jmangꞌˆ dseaˋ jí̱ꞌˋbingꞌ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. fgE%Jo̱ jɨˋguɨ Moi˜ cajmeꞌrˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijí̱bꞌˊtu̱ ꞌlɨɨ˜, co̱ꞌ ie˜ lamɨ˜ cangárˉ e gui˜ co̱o̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ e gui˜ jɨˋ, jo̱ jee˜ e jɨˋ do caféꞌˋ Fíiˋnaaꞌ jo̱ cajméerˋ júuˆ e íˋbre lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ Isáaˊ jo̱guɨ Jacóoˆ. If $jo̱guɨ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijúungˉguɨr, co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jaˋ cúngꞌˋ guóorˋ o̱ꞌguɨ júuiñˉ; jo̱guɨ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ nilíingˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do uíiꞌ˜ e nɨcají̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. He #Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ niñíingˋ e nijí̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ joˋ nicúngꞌˉguɨ guoorˋ fɨˊ jo̱, Cd"Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ saduceo do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Cumꞌˊ guooˋ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Nc!Jo̱baꞌ jmɨngɨ́ɨꞌˇnaaꞌ ꞌnʉˋ lana jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨɨˋ co̱o̱ˋ. ¿I̱˜ dseángꞌˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ nilíingˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lajeeˇ lajɨˋ guiángˉ i̱ dseañʉꞌˋ do? Co̱ꞌ lajɨˋ guiámˉbre cacúngꞌˉ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do fɨˊ jmɨgüíˋ la. lbQ Jo̱ dsʉꞌ joˋ huǿøˉ ngóˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cajúmˉ i̱ dseamɨ́ˋ do cajo̱. aa;Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cacúmꞌˋtu̱ guooˋ i̱ dseamɨ́ˋ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ rúngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ i̱ catɨ́ˋ gaangˋ do, jo̱ jaˋ huǿøˉ cangóˉ jo̱ cajúmˉbre cajo̱, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jó̱o̱rˊ jaˋ i̱i̱ˋ calɨséngˋ. Jo̱ lajo̱b cangongɨ́ɨiñˉ lajaléiñꞌˋ do. Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ catóꞌˊ júuiñˉ lajɨˋ guiáiñˉ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jó̱o̱rˊ jaˋ i̱i̱ˋ calɨséngˋ. tB~/}%{zz xwvuKtEsrrpoo3nlk1jhLg eccgbPa`e_]] \YXX5WdVUUETTRQQ:OuMLKJ}IsHHFDCB"A[@>=<<$;:9r876543l200D/F,*))|(>&%$>#"!!!YI%0 cK 7 4 K 'XB?)Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ do jaˋ jáꞌˉ calɨ́mˉbɨr uíiꞌ˜ e dsíngꞌˉ dsigáˋ dsíirˊ jo̱guɨ e iáangˋ dsíirˊ cajo̱. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —¿Su jaˋ eeˋ seaˋ cuǿˆjiʉꞌ dǿøꞌ˜ø lana? >%(Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lajɨˋ tú̱ˉ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ tɨɨrˉ. 1=['Fɨng na jǿøˉduꞌ guóoˋo có̱o̱ꞌ˜guɨ tɨ́ɨˋɨ, co̱ꞌ dseángꞌˉ jneab˜ la. Güɨngꞌˊnaꞌ jnea˜ jo̱guɨ jøøng˜naꞌ jnea˜, co̱ꞌ jaangˋ dseaˋ guíˋ jaˋ teáaiñꞌ˜ móoˋ o̱ꞌguɨ seaˋ looˋ táaiñˋ laco̱ꞌ móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seaˋ quiéˉe lana. D<&Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —¿Jialɨꞌˊ ꞌgóꞌˋnaꞌ? Jo̱ ¿jialɨꞌˊ jmooˋnaꞌ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e jnea˜? ;'%Jo̱ mɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ do Jesús, dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ jo̱ canaaiñˋ ɨˊ dsíirˊ e jǿøiñˉ jaangˋ dseaˋ guíˋ. :-$Jo̱ lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ sɨ́ɨmˋbɨ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ e júuˆ na, co̱o̱ˋ cajnémˉ Jesús jo̱ casíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Güɨlɨseemˋ ꞌnʉ́ꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. 97#Jo̱ jo̱guɨbaꞌ cajméeˋ i̱ dseaˋ gángˉ do júuˆ jaléꞌˋ e calɨ́iñˉ guiáꞌˆ fɨˊ, jo̱ jial calɨcuíiñˋ Jesús mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ dseaˋ do iñíꞌˆ e nidǿꞌrˉ. Mɨ˜ cajmijnéngˉ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ dseaˋ quiáꞌrˉ j8M"Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangángˉ rúiñꞌˋ, jo̱ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E jáꞌˉbaꞌ e nɨcají̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ, co̱ꞌ Tʉ́ˆ Simón nɨcangáˉ quiáꞌrˉ. )7K!Jo̱ joˋ cajmɨꞌɨɨng˜ yaang˜ i̱ dseaˋ gángˉ do, co̱ꞌ dsifɨˊ ladob caquɨngꞌˉtu̱r cangolíiñˋ fɨˊ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ caseángꞌˊtu̱r có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guijángˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ caguiaangˉ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do. a6; Jo̱ dsifɨˊ ladob canaangˋ i̱ dseaˋ gángˉ do sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ: —Lado ꞌmɨ́ɨˉ, lajeeˇ téeꞌˇnaaꞌ fɨˊ, dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ mɨ˜ cajmeaꞌrˊ jneaa˜aaꞌ júuˆ jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌrˉ, dseaˋ lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ, ¿jሠjáꞌˉ? e5CJo̱ mɨ˜ cajméeˋ Jesús lado, jo̱b mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ gángˉ do e ni˜ dseángꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ ladob cangoꞌíingˊ dseaˋ do e laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ jǿømˉbɨr. 4wJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguárˋ e nidǿꞌrˉ ir˜ e canʉʉˋ, jo̱ catɨ́ɨngˉ Jesús co̱o̱ˋ iñíꞌˆ jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ cafíiñˋ e iñíꞌˆ do jo̱ cacuøꞌrˊ i̱ dseaˋ gángˉ do. M3dsʉꞌ i̱ dseaˋ gángˉ do cajméerˋ e caje̱bˊ Jesús e fɨɨˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —La je̱˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ, co̱ꞌ nɨcaꞌlóobˉ eáangˊ jo̱ tɨˊ lɨ˜ niꞌíˋ nʉ́ʉbˆ. Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do lado, jo̱ caje̱bˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ caje̱ˊ i̱ dseaˋ gángˉ do. ?2wJo̱ malɨɨ˜guɨ lajo̱, mɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ gángˉ do e fɨɨˋ lɨ˜ ngolíiñˉ do, jo̱ cajméeˋ Jesús e lafaꞌ e ngóoˊbɨr tɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆguɨ, U1#Jo̱ dsifɨˊ ladob canaangˋ Jesús e sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ gángˉ do jaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ uii˜ quiáꞌrˉ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ canaaiñˋ catɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Moi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ caguieeˉguɨ e cajmeꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ;0oCo̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉbaꞌ e cangongɨ́ɨngˉ Dseaˋ Jmáangˉ jaléꞌˋ e jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e nidséngꞌˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. f/EJo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ gángˉ do: —¡Sóongˉ jaˋ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e ningángꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ eeˋ lɨ́ɨˊ, jo̱guɨ dsíngꞌˉ jmɨꞌɨɨngˇnaꞌ e jáꞌˉ nilíingˋnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ e caguiaˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨꞌˋguɨ eáangˊ! #.?Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, cangolíingˉ fɨˊ jo̱ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜naaꞌ e fɨˊ do, jo̱ cangáˉbre cajo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ júuˆ e quié̱e̱ˋ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cangáiñˉ Jesús. -jo̱ dsʉꞌ joˋ seengˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ do e tooˋ lɨ˜ caꞌírˉ do mɨ˜ caguilíiñˉ. Jo̱baꞌ mɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱r, quié̱e̱rˋ júuˆ e cangáiñˉ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ cajíngꞌˉ e nɨcají̱bꞌˊtu̱ Jesús caléꞌˋ catú̱ˉ. l,QJo̱ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseamɨ́ˋ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ jneaꞌˆ nɨcaguilíiñˋ ꞌmaꞌeeˋ e fǿiñꞌˋ jneaꞌˆ, co̱ꞌ nicangolíiñˆ e jaˋ mɨˊ jneáˋ røøˋ fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ dseaˋ do, `+9Jo̱ jneaꞌˆ nɨsɨta˜ dsiˋnaaꞌ e íˋbre dseaˋ i̱ nileángˉ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱ dsʉꞌ lana nɨngóoˊ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ e cangojéeˊ jaléꞌˋ e jo̱. $*Ajo̱guɨ sɨɨ˜naaꞌ jial cajméeˋ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ quíˉiiꞌ mɨ˜ cajáiñꞌˋ dseaˋ do fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ e laco̱ꞌ niteáiñˉ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ cartɨˊ nijngángꞌˉneiñꞌ. ')GJo̱baꞌ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ fɨˊ jo̱? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ gángˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Móꞌˆ jáaˊnaaꞌ sɨɨ˜naaꞌ jaléꞌˋ e calɨ́ngˉ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret, jaangˋ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ cajméerˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, jo̱guɨ eáangˊ ꞌgøngꞌˊ jaléꞌˋ júuˆ e caféꞌrˋ cajo̱; ({Jo̱ jaangˋ i̱ dseañʉꞌˋ do i̱ nisiiˋ Cleofas cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lajɨɨmˋ dseaˋ nɨñirˊ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ fɨˊ Jerusalén lajeeˇ e jmɨɨ˜ e cangɨ́ɨngˊ na. Jo̱ ¿su jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ dseaˋ guiinꞌ˜ fɨˊ Jerusalén e jaˋ ñíꞌˆ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ fɨˊ jo̱? c'?Jo̱ cajmɨngɨꞌˊ Jesús i̱ dseaˋ gángˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ jaléꞌˋ e sɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ teáangꞌ˜naꞌ fɨˊ? ¿Jialɨꞌˊ lɨ́ɨngˊnaꞌ fɨꞌíˆ? &Jo̱ jǿømˉ i̱ dseaˋ gángˉ do Jesús, dsʉꞌ jaˋ cangɨ́ɨiñˋ faꞌ e calɨcuíiñˋ dseaˋ do ladsifɨˊ lado. w%gJo̱ lajeeˇ ngolíiñˉ, cangoquiéengˊ Jesús, jo̱ canaaiñˋ ngɨrˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱iñꞌ˜ do. &$EJo̱ lajeeˇ teáangꞌˇ i̱ dseaˋ do fɨˊ, jo̱ ngolíiñˉ sɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ˉ fɨˊ Jerusalén lajeeˇ e jmɨɨ˜ jo̱. # Jo̱ e jmɨɨ˜ jo̱, gángˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do cataiñꞌˉ fɨˊ e cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Emaús e néeˊ guicó̱ˋ kilómetro lɨ́ꞌˆ lɨˊ caluuˇ fɨɨˋ Jerusalén. D" Jo̱ dsʉꞌ Tʉ́ˆ Simón dsifɨbˊ cangórˉ güɨꞌíiˊ e cangojǿørˆ e fɨˊ tooˋ é̱e̱ˋ do. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, jo̱ catúuiñˊ cajǿørˉ jo̱ cangárˉ e jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌmɨꞌˊ e caquɨngꞌˉ dseaˋ dobaꞌ néeˊguɨ. Jo̱ dsifɨˊ ladob cangángꞌˉtu̱r, jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cangárˉ do. Mɨ˜ cangolíingˉ gángˉ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús fɨˊ Emaús A!{ Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guijángˋ do lado, caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e ngaamˋ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ jaˋ eeˋ jáꞌˉ calɨ́iñˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e quiéeiñꞌˋ do.   Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ caguicó̱o̱ˋ júuˆ do siirˋ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Sɨhuo̱o̱ˉ, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Yሠniquiáꞌˆ Tiáa˜, jo̱guɨ quíimꞌ˜bɨ dseamɨ́ˋ i̱ caguiaangˉguɨ cajo̱. 7g Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquɨngꞌˉtu̱r, jo̱ cangojméeꞌrˇ júuˆ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e júuˆ na, jo̱guɨbaꞌ cadsengꞌˉ dsíirˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Jesús. 9mɨ˜ cajíñꞌˉ e írˋ, dseaˋ cagüéiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e jáarˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, dseángꞌˉ ꞌnébˉ e nijángꞌˋ dseaˋ írˋ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ cartɨˊ nijngaꞌˉ dseaˋ do quiáꞌrˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nidsíngˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nijí̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. KCo̱ꞌ nɨcají̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱baꞌ joˋ i̱ seengˋ fɨˊ la. Té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ jial cajíñꞌˉ lamɨ˜ cateáaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ Galilea,  Jo̱ dsíngꞌˉ cafǿngꞌˊ i̱ dseamɨ́ˋ do mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáiñˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ catúuiñˊ cartɨˊ ni˜ uǿˆ dsʉꞌ e cafǿiñꞌˊ dseaˋ do. Jo̱guɨbaꞌ caféꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do e caféiñꞌˊ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ ngɨˋnaꞌ ꞌnángꞌˋnaꞌ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ dseaˋ i̱ jí̱ꞌˋ lana? :mJo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lajo̱, jo̱ dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ joˋ ñirˊ e˜ nijmérˉ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ co̱o̱ˋ cangáˉbre e cajnéngˉ gángˉ dseañʉꞌˋ quiá̱ꞌˉ laco̱ꞌ teáaiñˉ, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ e jɨꞌˋ jloꞌˆ. wgJo̱ cangotáamꞌ˜bre fɨˊ dsíiˊ e é̱e̱ˋ do, dsʉꞌ joˋ cadséiñꞌˋ Jesús fɨˊ dsíiˊ jo̱. QJo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ e tooˋ jiáaˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús, jo̱ cangárˉ e nɨsɨnabˊ e ooˉ é̱e̱ˋ do, jo̱ cabꞌˊ nɨró̱o̱ˋ e cu̱u̱˜ e cajnɨ́ˉ mɨ˜ caꞌángˉ dseaˋ do. o YJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱ jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ semaan˜ laꞌeeˋ eáangˊ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cajalíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús catɨˊ Galilea do caleábˋ catú̱ˉ cangolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌaangˇ Jesús, jo̱ quie̱rˊ jaléꞌˋ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ noo˜ jmeafɨɨˋ e nɨcaguiarˊ guiʉ́ˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ do quiáꞌˉ e sɨꞌíˆ nisúuiñˉ dseaˋ do. 8Jo̱ mɨ˜ calɨta˜ dsíiˊ i̱ dseamɨ́ˋ do jie˜ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús, jo̱baꞌ cangolíimˋbre jóng fɨˊ lɨ˜ neáaiñˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ cangoguiar˜ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ noo˜ jmeafɨɨˋ e nidsisuuiñ˜ dseaˋ do mɨ˜ ningɨ́ˋ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, co̱ꞌ lajo̱b quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ ie˜ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ cajmiꞌímꞌˊ i̱ dseamɨ́ˋ do mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.zm7Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cajalíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús catɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea cangolíimˆbre cajo̱, jo̱baꞌ cangáˉbre jie˜ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús jo̱guɨ jial caquieeˋ dseaˋ do dsíiˊ e tooˋ do. wg6Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ nɨlɨ́ɨˊ e guatɨꞌlóˉ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel. W'5Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangórˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ cajgiáaiñˉ dseaˋ do, jo̱ caquɨ́iñꞌˋ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ téˋ e niguoꞌˆ, jo̱ cangojéeiñˋ dseaˋ do e caꞌáiñˉ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ tooˋ jiáaˊ, co̱ꞌ lajo̱b quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e áaiñˉ ꞌlɨɨ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ e fɨˊ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌlɨɨ˜ jaˋ mɨˊ caꞌáangˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ. O4Jo̱baꞌ mɨ˜ cajúngˉ Jesús, cangóˉ i̱ Séˆ do fɨˊ quiniˇ dseata˜ Pilato, jo̱ camɨrˊ fɨˊ e niꞌáaiñˉ Jesús, jo̱ cacuøˊbɨ i̱ dseata˜ íˋ fɨˊ e nijméˉ Séˆ lajo̱. ,Q3Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do güɨje̱˜bre e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jaˋ calɨjíiꞌr˜ cajo̱ dsʉꞌ e cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e nijúungˉ Jesús lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ casɨ́ɨngˉ i̱ dseata˜ caguiaangˉ rúiñꞌˋ do. 52Jo̱ ie˜ jo̱ seengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ guiúngˉ eáangˊ i̱ siiˋ Séˆ i̱ calɨséngˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Arimatea fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱ lɨ́ɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. /1Dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ cajalíingˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do catɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, huí̱i̱bˉ caje̱rˊ jǿørˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do ie˜ jo̱. Mɨ˜ caꞌángˉ Jesús fE0Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do cangáˉbre jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do, jo̱ mɨ˜ caquɨiñꞌˉ e ngolíiñˋ, jo̱baꞌ canaaiñˋ bárˋ fɨˊ nidsíirˊ, co̱ꞌ fɨꞌíbˆ eáangˊ calɨ́iñˉ. h I/Jo̱ mɨ˜ cangáˉ fii˜ ꞌléeˉ quiáꞌˉ dseaˋ romano e calɨ́ˉ lado, jo̱guɨbaꞌ cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e jaˋ dseeˉ nirøøngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na. ; o.Jo̱b mɨ˜ caꞌóoˋ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Teaa˜, fɨˊ jaguóoˋbaꞌ nisée˜e jmɨguíˋ quiéˉe náng. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lajo̱, jo̱ cajúmˉbre. ' G-Jo̱ cajlɨ́ngˉ ieeˋ, jo̱ lajeeˇ jo̱ casíngˉ tú̱ˉ dseáꞌˉ jóoˋ e ꞌmɨꞌˊ e íiˊ guiáꞌˆ jóoˋ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén. d A,Jo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ mɨ˜ catɨ́ˋ guieñíꞌˉ jóoˋ, jo̱b mɨ˜ caꞌíˉ nʉ́ʉˆ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ jo̱, jo̱ cateáꞌˉ cartɨˊ la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ e caꞌlóoˉ.  /+Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, dseañʉꞌˋ, e náb nidsiꞌiéˆeeꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ˜ guiing˜ Tiquiéˆe. Mɨ˜ cajúngˉ Jesús ,Q*Jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Jesús, güɨguiéngꞌˊ oꞌˊ jnea˜ mɨ˜ ninaanꞌˉ niquiʉ́ꞌˆ ta˜ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. V%)E lɨɨng˜ uiimˇbaꞌ e taang˜ jneaꞌˆ la, co̱ꞌ laguɨb quiˋnaaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcaꞌlee˜naaꞌ, dsʉꞌ i̱ dseañʉꞌˋ la jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ mɨˊ caꞌléerˊ. 6e(Jo̱ dsʉꞌ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ jaangˋguɨ do caꞌgaamˋbre quiáꞌˉ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ rúiñꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Su jaˋ jáaˊ quíiꞌˉ faꞌ e ꞌgǿngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, ꞌnʉˋ dseaˋ táanꞌˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ la cajo̱? &E'Jo̱ jaangˋ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ taang˜ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do gabˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Jesús cajo̱, jo̱ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do lala: —Song dseángꞌˉ jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ leaangˉ uøꞌˊ jóng jo̱guɨ leaangˉ jneaꞌˆ. E&Jo̱guɨ tó̱o̱ˋ co̱o̱ˋ ꞌmajmáˋ yʉ́ꞌˆ gui˜ crúuˆ lɨ˜ táaiñˋ lɨ˜ sɨlɨ́ɨˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jmíiˊ griego có̱o̱ꞌ˜guɨ jmíiˊ latín jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo, jo̱ lalab guǿngꞌˋ: “I̱ lab i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel.” C%Jo̱guɨ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do lala jo̱ féꞌrˋ: —Leaangˉ uøꞌˊ náng song dseángꞌˉ jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. uc$Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do lǿømˉbre dseaˋ do cajo̱, jo̱ dsiquiéeiñˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ cuøꞌrˊ dseaˋ do jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e tí̱ꞌˋ. /#Jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ teáaiñˉ e jǿørˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ do canaaiñˋ lǿøiñˉ Jesús jo̱ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do lala jo̱ féꞌrˋ: —Caleáamˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ güɨleáangˋ ꞌñiaꞌrˊ náng, song dseángꞌˉ jáꞌˉ e íˋbre lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ, dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la. A{"Jo̱ lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ e táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ cajíñꞌˉ: —Teaa˜, íingˊ dseeˉ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na, co̱ꞌ e jaˋ líꞌˆbiñꞌ na jaléꞌˋ e jmóorˋ. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cateáaiñˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do canaaiñˋ cóorˋ quiáꞌˉ i̱˜ nilíꞌˋ lajeeˇ lajaléiñꞌˋ do i̱ nicó̱o̱ˋ sɨ̱ꞌˆ Jesús fɨˊ quiáꞌrˉ. +!Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ co̱o̱ˋ cuo̱ꞌˋ lɨ˜ siiˋ Cuo̱ꞌˋ Mogui˜ ꞌLɨɨ˜, jo̱ fɨˊ jo̱b cateáaiñˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ gángˉ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ do, jmáꞌˉ jángˋ crúuˆ lajaaiñꞌˋ do: jo̱ jmáꞌˉ jángˋ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ do catáiñˉ lacataangˋ cáangˋ Jesús, jaangˋ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ jo̱guɨ jaangˋ lɨ́ꞌˉ lɨˊ tuung˜. ~) Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ do jéeiñˋ gángˉ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ nidsijngáaiñꞌ˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús. 7}gCo̱ꞌ song lanab cuøꞌˊnaꞌ jnea˜ iihuɨ́ɨˊ, dseaˋ jaˋ dseeˉ røønˉ, jo̱baꞌ jial tíiˊguɨ nidsingɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ røøngˋnaꞌ dseeˉ. |Jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ ninángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ e nimɨ́ꞌrˉ jaléꞌˋ móꞌˋ jo̱ nijíñꞌˉ: “Lɨɨng˜ güɨjiʉ́ꞌˋ sɨɨˋ lɨ˜ néeˊnaaꞌ”; jo̱guɨ nisɨ́ꞌrˋ jaléꞌˋ móꞌˋ: “ꞌMeengˉ jneaꞌˆ lajmɨnáˉ.” {yCo̱ꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ niféꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ: “Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ cuǿøngˋ nidsiquieeng˜ yʉ̱ʉ̱ˋ, jo̱ jaˋ i̱i̱ˋ calɨséngˋ quiáꞌrˉ i̱ cacuǿꞌrˉ tʉ́ꞌˋ.” 6zeDsʉꞌ Jesús caji̱ꞌˊ nir˜ cajǿøiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dseamɨ́ˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén, jaˋ quɨꞌˋnaꞌ uíiꞌ˜ jnea˜, dsʉꞌ quíiꞌ˜naꞌ uii˜ quíiˆnaꞌ yaang˜naꞌ jo̱guɨ uii˜ quiáꞌˉ jó̱o̱ˋnaꞌ. Yy+Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ ngolíingˉ laco̱ꞌ ngóoˊ Jesús, jo̱guɨ dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ i̱ ngolíingˉ quɨꞌˊ jo̱ tɨꞌóorˋ e lɨjiuung˜ dsíirˊ uii˜ quiáꞌˉ Jesús. Yx+Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cangojéemˋbre Jesús fɨˊ lɨ˜ nitáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ do fɨˊ e ngolíiñˉ, cajíñꞌˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ laco̱ꞌ nijangꞌˊ jee˜ ta˜ quiáꞌˉ i̱ siiˋ Simón i̱ seengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Cirene, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cajéengˋ i̱ dseañʉꞌˋ do crúuˆ quiáꞌˉ Jesús laguidseaangˆ; jo̱ cangórˉ caluuˇ laco̱ꞌ ngóoˊ dseaˋ do. Aw{jo̱ caleáamˋbre i̱ Barrabás do, dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jaléngꞌˋ dseata˜ jo̱guɨ nɨcajngaiñꞌˊ dseaˋ, co̱ꞌ uiing˜ quiáꞌˉ e jo̱baꞌ e iuuiñˉ ꞌnʉñíˆ, jo̱ cajámꞌˋbre Jesús fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ dseaˋ do; jo̱ cajméerˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ, co̱ꞌ lajo̱b calɨꞌíiñꞌ˜ do. Mɨ˜ catángˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ yvkJo̱ lajo̱b cajméeˋ dseata˜ Pilato lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e mɨˊ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do, u+Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ eáangˊguɨ canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ e mɨˊtu̱r e nitángˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ lajo̱b cajméerˋ cartɨˊ calɨ́ꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨrˊ do. }tsJo̱ lɨ́ˉ jo̱, catɨ́ˋ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ cajíngꞌˉtu̱ dseata˜ Pilato casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ: —Jo̱ ¿e˜guɨ dseángꞌˉ e gaˋ nɨcajméerˋ? Jaˋguɨ eeˋ dseeˉ niguiéꞌˊ jnea˜ e røøiñˋ faꞌ e cuǿøngˋ e nijúuiñˉ. Dsʉꞌ lɨfaꞌ nicuǿøˆbaar iihuɨ́ɨˊ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱, nilaamˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. msSJo̱ dsʉꞌ jéengˊguɨ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do canaaiñˋ féꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋguɨ jo̱ cajíñꞌˉ e éeiñˋ Jesús: —¡Fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ teáaiñꞌˊ na! ¡Fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ teáaiñꞌˊ na! 1r[Jo̱ dsʉꞌ dseata˜ Pilato eáangˊguɨ iiñ˜ e nileáiñˉ Jesús laco̱ꞌguɨ i̱ Barrabás do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉtu̱r dseaˋ fɨɨˋ caléꞌˋ catú̱ˉ. ,qQJo̱ i̱ Barrabás do nicaꞌírˉ ꞌnʉñíˆ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌníꞌˋ níiñˉ jaléngꞌˋ dseata˜ jo̱guɨ e nɨnicajngaiñꞌˊ dseaˋ cajo̱. 6peJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do canaaiñˋ óorˋ teáˋ jo̱ féꞌrˋ e éeiñˋ Jesús: —¡Jaˋ laanꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ ná! ¡Leaangˉ Barrabás! MoJo̱ lajeeˇ e jmɨɨ˜ jo̱ tɨ́ɨngˋ dseata˜ Pilato e jmiꞌiáaiñˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ jo̱ láaiñˋ camɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ iuungˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. jnMjo̱ dsʉꞌ nicuǿøˆbaar iihuɨ́ɨˊ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ nilaamˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. Wm'Jo̱guɨ nɨcasɨ́ɨmˉbɨ́ɨr fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ Herodes, dsʉꞌ o̱ꞌguɨ i̱ dseata˜ íˋ lɨɨng˜ eeˋ dseeˉ cadséꞌrˋ quiáꞌˉ dseaˋ la, jo̱baꞌ fɨˊ lab nɨcaguiéngꞌˊtu̱reiñꞌ. Jo̱ nɨñíˆbaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ mɨˊ cajméerˋ faꞌ cuǿøngˋ e nijngáangꞌ˜naaꞌr, lJo̱ mɨ˜ caseángꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —ꞌNʉ́ꞌˋ cañijéengˋnaꞌ i̱ dseañʉꞌˋ la fɨˊ la e jmooˋnaꞌ dseeˉ quiáꞌrˉ e ngɨrˊ jmiguíiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ; jo̱ jnea˜ nɨcajmɨngɨ́ɨꞌrˇ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ fɨˊ quiníˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléngꞌˋnaꞌ na, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ jaˋ mɨˊ cadséꞌˋe e røøiñˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌnɨ́ɨngˊnaꞌre. ky Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ Pilato, jo̱ caquiʉiñꞌˊ do ta˜ e caseángꞌˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ. aj; Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ røøbˋ casɨ́ɨngˉtu̱ dseata˜ Herodes có̱o̱ꞌ˜ dseata˜ Pilato, co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ ꞌníbꞌˋ nɨcangángˉ rúiñꞌˋ. Mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e nijúungˉ Jesús i Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Herodes e jaˋ eeˋ ngɨ́ɨˋ Jesús, jo̱baꞌ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ e canaaiñˋ lǿøiñˉ dseaˋ do, jo̱ caquíñꞌˊ dseaˋ do caneáangˊ sɨ̱ꞌˆ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, i̱ dseata˜ do caguiéngꞌˊtu̱r Jesús fɨˊ lɨˊ guiing˜ dseata˜ Pilato caléꞌˋ catú̱ˉ. bh= Jo̱ lajeeˇ jo̱, dob teáangˆ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌrˉ, jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ teáaiñꞌ˜ do jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ Jesús. g/ Jo̱ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ jaˋ eeˋ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do. Hf Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Herodes e cangáiñˉ Jesús, dsíngꞌˉ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ, co̱ꞌ lɨɨb˜ nɨcajáˉ e iiñ˜ e niníiñˉ dseaˋ do, co̱ꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ dsicó̱o̱rˋ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ dseaˋ do, jo̱guɨ güɨje̱rˇ faꞌ eeˋ nijméˉ dseaˋ do e li˜. eJo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ dseaˋ e fɨˊ jo̱b seeiñˋ, jo̱baꞌ casíiñˋ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseata˜ i̱ siiˋ Herodes i̱ lɨ́ɨngˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Galilea, co̱ꞌ ie˜ jo̱ dob nitáangˋ i̱ dseata˜ do fɨˊ Jerusalén. dJo̱ mɨ˜ canúuˉ Pilato e caféꞌˋ dseaˋ lajo̱, jo̱ cajmɨngɨ́ɨrˋ su fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galileab seengˋ Jesús. Vc%Jo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱ eáangˊguɨ canaaiñˋ jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ dseañʉꞌˋ na eáangˊ ngɨrˊ ta˜ jmiguíingˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e erˊ. Jo̱ canaaiñˋ jmóorˋ lajo̱ catɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea cartɨˊ cagüéiñˉ fɨˊ la, fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, e jmóorˋ lajo̱. Mɨ˜ cangojéeiñˋ Jesús fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseata˜ i̱ siiˋ Herodes 4baJo̱ mɨ˜ canúuˉ Pilato e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ niguiéꞌˊ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ e seaˋ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ la. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseata˜ Pilato do lado, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la nɨcaféeꞌ˜ ꞌnʉˋ na. C`Jo̱ mɨ˜ caguilíiñꞌˉ do fɨˊ do, jo̱ canaaiñˋ jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ dseañʉꞌˋ la ngɨrˊ lacaangˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ ta˜ jmiguíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉ́ꞌˋ ꞌnʉˋ ta˜. Jo̱guɨ ngɨrˊ féꞌrˋ e jaˋ ꞌnéˉ niquíˆnaaꞌ cuuˉ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma, jo̱guɨ féꞌˋbɨr cajo̱ e íˋbre lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel. _ /Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ do cangojéeiñˋ Jesús fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Pilato. M^GJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ casɨ́ɨiñˉ lajeeˇ lajaléiñꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜guɨ ta˜ e ꞌneángˉguɨ́ɨꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tíiˊ ni˜? Co̱ꞌ yee˜baaꞌ nɨcanʉ́ˆʉʉꞌ náng jial laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌrˉ.]%FJo̱ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱ lajalémꞌˋbre cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿su ꞌnʉbˋ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ lɨya? Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la nɨcaféeꞌ˜naꞌ na. \EJo̱ dsʉꞌ latɨˊ lana jnea˜, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, niníˆi lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, dseaˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. v[eDJo̱guɨ song eeˋ nijmɨngɨ́ɨꞌˇɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ e ñíˆnaꞌ ningɨɨˉnaꞌ quiéˉe cajo̱. ZC—Jmeeˉ júuˆ, neˇeeꞌ, ¿su ꞌnʉbˋ Dseaˋ Jmáangˉ? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Song nijmee˜ jnea˜ júuˆ røøˋ, jaˋ jáꞌˉ nilíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe jóng. WY'BJo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, jo̱ caseángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌrˉ, jo̱ catǿꞌrˉ Jesús fɨˊ lɨ˜ nɨsɨseáiñꞌˊ do, jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: OXAJo̱ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e féꞌrˋ e jmineaiñꞌˆ dseaˋ do lajeeˇ jo̱. Mɨ˜ cangojéeiñˋ Jesús fɨˊ lɨ˜ sɨseángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ guáꞌˉ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ Jesús canaaiñˋ lǿøiñˉ dseaˋ do jo̱guɨ bǿøngˉneiñꞌ, U}>Jo̱ mɨ˜ cadsengꞌˉ dsíiˊ i̱ Tʉ́ˆ Simón do e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ dsíngꞌˉ calɨjiuung˜ dsíirˊ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cagüɨꞌɨ́ɨrˊ jo̱ dsíngꞌˉ canaaiñˋ quɨꞌrˊ jóng. Mɨ˜ cajmeángꞌˋ dseaˋ Jesús jTM=Jo̱ jo̱b mɨ˜ caji̱ꞌˊ Jesús nir˜ jo̱ cajǿøiñˉ Tʉ́ˆ Simón tɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cadsengꞌˉ dsíiˊ i̱ Tʉ́ˆ Simón do e cajíngꞌˉ Jesús lamɨ˜ neáaiñˊ gøꞌrˊ do: “Dsaꞌóˋ góoˊ na, nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ tuidséeˆ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜.” S<Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ñiiˉ eeˋ e fóꞌˋ na, dseañʉꞌˋ. Jo̱ jaˋ mɨˊ catóꞌˊbɨ e féꞌˋ i̱ Tʉ́ˆ Simón do lajo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquiꞌˊ jaangˋ tuidséeˆ. fRE;Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ co̱o̱ˋ oor˜ lajo̱, jiéngꞌˋguɨ jaangˋ dseaˋ cajíñꞌˉ: —E jáꞌˉbaꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ dseañʉꞌˋ la dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, co̱ꞌ i̱ seengˋ fɨˊ Galileab la cajo̱. KQ:Jo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱, jiéngꞌˋguɨ calɨcuíiˋ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ quiáꞌˉ Jesús lɨ́ɨngˊguɨ ꞌnʉˋ cajo̱. Jo̱ mɨ˜ canúuˉtu̱ Tʉ́ˆ Simón lado, jo̱ dsifɨˊ ladob cañíiˋtu̱r jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ jee˜ i̱ do quíingꞌ˜ jnea˜, dseañʉꞌˋ. *PM9Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tʉ́ˆ Simón lado, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —Jaˋ cuíingˋjneaiñꞌ do, dseamɨ́ˋ. 7Og8Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ do e dob guiing˜ Tʉ́ˆ Simón jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ do, jo̱ canaaiñˋ jmicuíingˋneiñꞌ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Ja̱a̱ˉ, cangɨbˊ i̱ dseañʉꞌˋ la có̱o̱ꞌ˜ Jesús cajo̱. /NW7Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ jo̱, jo̱ canaangˋ i̱ dseaˋ i̱ casó̱ꞌˉ quiáꞌˉ Jesús do e ji̱ꞌrˊ jɨˋ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ siguiˊ, jo̱ caguárˋ lacúngꞌˊ lajíingˋ e jɨˋ do mɨ˜ cacóoˉ. Jo̱ dob caguáˋ Tʉ́ˆ Simón cajo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. M6Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b casaiñꞌˉ Jesús, jo̱ catǿrˉ dseaˋ do fɨˊ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ huíimˉ ngangꞌˊ Tʉ́ˆ Simón e tɨꞌleáaiñˊ laco̱ꞌ ngolíingˋ i̱ dseaˋ do e téerˋ Jesús. ML5Jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ guáꞌˉ quíˉnaaꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cateáˉ óoˊnaꞌ faꞌ e caséngꞌˊnaꞌ jnea˜ lajeeˇ jo̱; jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ cagüeáˉ oor˜ e güɨjé̱ˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ nɨcacuørˊ fɨˊ lajo̱ e i̱ ꞌlɨmꞌˆ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ e uǿøˋ lana. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ Jesús lm^~||zyyPwvuu t)s[rqqFpnoo(nnm{llkujj[iSfeqdEb^al`|_^]\ZvYXW*UTSQQ]O.MKCJHFEACBAAE?>=;<4:87|64321^/--,+*)n('l&%#%" jQ1ra O s*Ymh+I’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsíngꞌˉ iing˜ jméˉ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e nilíꞌˋbre jmérˉ jaléꞌˋ e jo̱. q*[’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌneángˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ nɨñirˊ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmérˉ yaaiñ˜; jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nicuǿꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaléꞌˋ e catɨ́ɨiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuøꞌˊreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. 1)[’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsíngꞌˉ lɨjiuung˜ dsíiˊ, co̱ꞌ Fidiéebˇ nijmiꞌiáaiñˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. #(?—Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ñiˊ e ꞌneáiñˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseaˋ íbˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. F'jo̱ Jesús canaaiñˋ eꞌˊreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: & #Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e fɨ́ɨngˊ dseaˋ ngolíingˉ caluurˇ laco̱ꞌ ngóorˊ, jo̱baꞌ cajgóorˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ jo̱ fɨˊ jo̱b caguárˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do, &%EJo̱ eáamˊ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ seeiñꞌˋ do i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱guɨ seemˋbɨ i̱ jalíingˉ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e téeꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Decápolis jo̱guɨ seemˋbɨ i̱ jalíingˉ fɨˊ Jerusalén jo̱guɨ seemˋbɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ laco̱ꞌ iʉ˜ guaˋ Jordán.g$GJo̱ eáamˊ nɨniꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Jesús quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ do fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Siria. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ dsilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús e dsijéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ lɨiñꞌˊ; jo̱ quiéengˋ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ joñíingˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ caang˜ guotɨɨˉ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jaˋ líˋ ngɨ́ˉ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ na dseángꞌˉ jmiꞌleáamˉ Jesús. +#OJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangɨˊ Jesús fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea e eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌrˉ e té̱e̱ˉ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ. Jo̱ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨjaquiéemˊbaꞌ e nicá̱ˋ dseaˋ do nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ jmiꞌleáamˉbɨr jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ lɨ˜ cuꞌˋ quiáiñꞌˉ é. "jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌuøøiñꞌˋ do e fɨˊ dsíiˊ móoˊ lɨ˜ teáaiñꞌ˜ do jo̱ cangolíimˉbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ dob caseáaiñˊ i̱ tiquiáꞌrˆ do. Mɨ˜ caꞌeꞌˊ Jesús fɨ́ɨngˊ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ !Jo̱ tɨˊ dobɨjiʉ nɨngóoˊ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do mɨ˜ cangáiñˉ jiéngꞌˋguɨ gángˉ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ rúmꞌˋ cajo̱, jo̱ jaaiñꞌˋ do siirˋ Tiáa˜ jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Juan. Jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo. Jo̱ teáaiñꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ tiquiáꞌrˆ e jmoꞌrˊ jaléꞌˋ ꞌmáaˊ quiáꞌˉ e sáiñꞌˊ ꞌñʉˋ. Jo̱ Jesús catǿꞌˉreiñꞌ do,  }Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do dsifɨˊ ladob catʉ́rˋ ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ jo̱ cangolíimˆbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús. 5cJo̱ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —ꞌNʉ́ꞌˋ ñilíingˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ jnea˜ nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e guiáˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ lɨ́ɨbˊjiʉ e ta˜ jo̱ la lɨ́ɨˊ ta˜ sángꞌˊ ꞌñʉˋ. |qJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ e ngóoˊ Jesús ngɨrˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea, cangáiñˉ gángˉ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋ, jaangˋ i̱ siiˋ Simón jo̱ siiˋbɨr Tʉ́ˆ cajo̱, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Dɨ́ˆ. Jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do taaiñ˜ ta˜ feáˋ ꞌmáaˊ fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ quiáꞌˉ e sáiñꞌˊ ꞌñʉˋ. 1Jo̱ lajeeˇ e nɨguiing˜ Jesús fɨˊ Capernaumbaꞌ canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱ féꞌrˋ: —Quɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ dseeˉ quíiˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ nɨjaquiéemˊbaꞌ e nicá̱ˋ dseaˋ do nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús quiúungˉ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ sángꞌˊ ꞌñʉˋ A{Jo̱ lafaꞌ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, dsʉꞌ cangárˉ co̱o̱ˋ jɨˋ e jloꞌˆ niingˉ ꞌgøngꞌˊ.Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ sɨjúuiñˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ nɨcajneáˉ e jɨˋ do jee˜ írˋ. 3E guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Zabulón có̱o̱ꞌ˜guɨ Neftalí
néeˊ cáangˋ guaˋ Jordán fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea fɨˊ dsíiˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea cajo̱.Jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ seengˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ. oWJo̱ cangojéeˊ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ calɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Saíiˆ, jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: yk Dsʉꞌ jaˋ caje̱rˊ fɨˊ Nazaret, co̱ꞌ dob cangogüeárˋ fɨˊ Capernaum fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea, fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ lɨ˜ neáangˊ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ Zabulón có̱o̱ꞌ˜guɨ Neftalí. ?w Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ calɨñiˊ Jesús e ꞌnʉñíbˆ nɨꞌiuungˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. ^5 Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajmɨꞌnángˋ ꞌñiaꞌˊ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ caguilíingˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ ángeles fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús e cangoto̱ꞌˋ fɨ́ɨiñˋ dseaˋ do. Mɨ˜ canaangˋ Jesús jmóorˋ ta˜ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea =s Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨhuíingˉ cáanˋn, Satanás, dsʉco̱ꞌ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ féꞌˋguɨ: “Jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉbingꞌ nijmifénꞌˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ íˋbre e nijmitíꞌˆ cajo̱.” `9 jo̱ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do casɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Jnea˜ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ lajaléꞌˋ e móoꞌˉ na song nisiꞌˆ uǿˉ jníꞌˆ fɨˊ quiniiˉ jo̱guɨ nijmifénꞌˊ jnea˜. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do cangojéeiñˋ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e ñíiˊ eáangˊ, jo̱ caꞌeꞌrˊ dseaˋ do jaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jial niingˉ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ; OJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Dsʉꞌ lala féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱: “Jaˋ jmooꞌˋ jial niꞌéˉ Fíiꞌˋ Fidiéeˇ dseeˉ.” 3_Jo̱ lajeeˇ nɨteáaiñˉ fɨˊ jo̱, lalab casɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Song jáꞌˉ e lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, bíingˊ uøꞌˊ cartɨˊ uii˜ quiáꞌˉ e guáꞌˉ la; dsʉco̱ꞌ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ féꞌˋ lala:Fidiéeˇ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ e nijmérˉ íˆ ꞌnʉˋ,
jo̱ nisáiñꞌˊ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ guoorˋ lajeeˇ guiáangꞌ˜ guoꞌˊ guiáꞌˆ güíˋ e laco̱ꞌ jaˋ nitɨtaanꞌ˜ cartɨˊ ni˜ uǿˆ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do cangojéeiñˋ Jesús fɨˊ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siiˋ Jerusalén, jo̱ caseáaiñˋ dseaˋ do cartɨˊ yʉ́ꞌˆ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ jo̱. ^5Jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ lajo̱b cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Dsʉꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jaˋ nilɨseengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ juguiʉ́ˉ e lɨco̱ꞌ niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌrˉ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ ꞌnéˉ e nijmitir˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nilɨseeiñˋ juguiʉ́ˉ.” veJo̱ lajeeˇ jo̱b cangoquiéengˊ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús e jmóorˋ quijí̱ˉ jial niꞌéˉ dseaˋ do dseeˉ, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Song jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, quiʉ́ʉꞌ˜ ta˜ e niꞌuíingˉ iñíꞌˆ e cu̱u̱˜ e néeˊ na. gGJo̱ fɨˊ jo̱b cateáangˋ Jesús lajeeˇ tu̱lóˉ jmɨɨ˜ jo̱guɨ tu̱lóˉ uǿøˋ jo̱ jaˋ e cagǿꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ lajeeˇ jo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱baꞌ cadseáˉ jmɨꞌaaiñˉ. !  =Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajgóˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mogui˜ Jesús, jo̱ e Jmɨguíˋ do cangojéengˋ dseaˋ do fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ e laco̱ꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ nijmérˉ quijí̱ˉ jial e niꞌéˉ dseaˋ do dseeˉ. Y +Jo̱ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ guicajíngꞌˉ lala: —I̱ nab Jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌr˜. 5Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cajgáangˉ Jesús jmɨɨˋ, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ. Jo̱ ladsifɨˊ lanab canaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ cangáˉ Jesús e cajgóˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ yʉ́ꞌˆ moguir˜ e lɨɨng˜ jaangˋ mee˜. 4 aJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lɨ́ꞌˆ jmeeˉ laco̱ꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana; co̱ꞌ la guíimˋ ꞌnéˉ jmitíˆiiꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ jmóˆooꞌ. Jo̱baꞌ caꞌíbˉ dsíiˊ i̱ Juan do e niseáiñˉ dseaˋ do jmɨɨˋ.  %Dsʉꞌ i̱ Juan do jaˋ lamɨ˜ iiñ˜ e niseáiñˉ dseaˋ do jmɨɨˋ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —ꞌNʉbˋ dseaˋ catɨ́ɨnꞌˉ e niseáanꞌ˜ jnea˜ jmɨɨˋ; jo̱ ¿jialɨꞌˊ ñiꞌˊ e iinꞌ˜ e jnea˜ niseáan˜n ꞌnʉˋ jmɨɨˋ? ]3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ i̱ Juan do fɨˊ guaˋ Jordán e laco̱ꞌ dseaˋ íˋ niséˉ jmɨɨˋ quiáꞌrˉ. fE Jo̱ quie̱rˊ co̱o̱ˋ e jmáiñꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ e nisíñꞌˋ mɨcuɨꞌieeˋ, jo̱ nisérˉ caꞌˊ e quiˊ quiáꞌˉ do. Jo̱ dsʉꞌ e mɨcuɨꞌieeˋ do niꞌmeárˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ jo̱guɨ e quiˊ do quiáꞌˉ nijɨ̱́ˉbre fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Mɨ˜ cajgáangˉ Jesús jmɨɨˋ -S E jáꞌˉ, jnea˜ seáanˊn ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmɨɨbˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jíimꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ nijáaˊ mɨ˜ ningɨ́ɨngˉ jnea˜ niseáiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ cajo̱. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ dsíngꞌˉguɨ ꞌgøiñꞌˊ laco̱ꞌ jnea˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ jaˋ catɨ́ɨnˉn co̱ꞌ sɨ́ɨꞌ˜ɨ capíꞌˆ ñiˊ ꞌñʉ́ʉˊ lomɨɨrˉ. K Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Juan casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —Nɨnéebˊ guiʉ́ˉ ñigui˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e niquiʉ́ꞌrˉ jaléꞌˋ ꞌmaˋ catɨˊ jmóˆ quiáꞌˉ. Co̱ꞌ jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ cuøˊ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ nihuí̱bꞌˋ jo̱ nidsitóoꞌ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ. L Jo̱ jaˋ jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ e fóꞌˋnaꞌ: “Jneaꞌˆ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham”; co̱ꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e Fidiéeˇ cuǿømˋ líˋ jmérˉ e cu̱u̱˜ néeˊ na e niꞌuíingˉ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham faco̱ꞌ iiñ˜ lajo̱. eCJo̱ eeˉnaꞌ røøˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jo̱ jmiliingˇ yaang˜naꞌ e laco̱ꞌ nilɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ e jáꞌˉbaꞌ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jíimꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. <qJo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ Juan do e fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo jalíiñˉ e iiñ˜ nisáiñˋ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¡Jó̱o̱ˊ mɨꞌˋ guíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ! ¿I̱˜ nɨcasɨ́ꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nileángˋnaꞌ jee˜ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ e nicuǿˉ Fidiéeˇ? RJo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jmóorˋ júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ i̱ Juan do seáaiñˋ jmɨɨˋ jaléngꞌˋ íˋ fɨˊ é̱ꞌˋ guaˋ Jordán. -Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ neáangˊ quiá̱ꞌˉ guaˋ Jordán dsilíiñˉ e dsinʉ́ʉrˉ jaléꞌˋ júuˆ e guiaˊ i̱ Juan do. zmJo̱ sɨ̱ꞌˆ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jñʉ́ˆ loo˜ jóꞌˋ camello, jo̱guɨ ꞌñʉ́ʉˊ tuꞌrˊ co̱o̱ˋ ꞌñʉtuꞌˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ loo˜ jóꞌˋ, jo̱guɨ jmɨtaang˜ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ sɨniꞌˋ i̱ cǿøngꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ taꞌˊ e dséꞌrˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ. ~)Jo̱ malɨɨ˜guɨ eáangˊ calɨséngˋ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨsíˋ Saíiˆ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ íbˋ i̱ caféꞌˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Juan do mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Ngɨˊ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ teáˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ jo̱ féꞌrˋ lala:“Jmeáangꞌ˜naꞌ guiʉ́ˉ fɨˊ jo̱guɨ nea˜naꞌ condséeˊ, co̱ꞌ lana tɨˊ lɨ˜ nijáabˊ Fíiˋnaaꞌ.” Jo̱ jaléꞌˋ e na cajíngꞌˉ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. }jo̱ guiarˊ júuˆ jo̱ féꞌrˋ lala: —Quɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ dseeˉ quíiˆnaꞌ, dsʉco̱ꞌ nɨjaquiéemˊbaꞌ e nicá̱ˋ dseaˋ do nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Y| -Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ jmiguiʉˊ ji̱i̱ˋ lajo̱, jo̱ ie˜ jo̱ cangɨˊ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, s{_Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉ Séˆ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ cangogüeárˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Nazaret e néeˊ fɨˊ jo̱. Jo̱ calɨ́ˉ e na e laco̱ꞌ calɨti˜ jaléꞌˋ júuˆ e caféꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ e Jesús nilɨsiirˋ jaangˋ dseaˋ nazareno.2z]Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ calɨñirˊ e Arquelao nɨguiiñ˜ lɨ́ɨiñˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea eáangˆ quiáꞌˉ i̱ tiquiáꞌrˆ dseata˜ Herodes do, jo̱baꞌ eáamˊ cafǿiñꞌˊ jo̱ joˋ cangáiñꞌˉ fɨˊ jo̱, co̱ꞌ Fidiéeˇ cajmeꞌˊtu̱reiñꞌ júuˆ lajeeˇ güɨɨiñˋ e jaˋ cuǿøngˋ nidsilíiñˋ fɨˊ jo̱. Jo̱baꞌ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galileab cangolíiñˋ. "y=Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ Séˆ, caráamˉbre jo̱ catǿˉbre i̱ jiuung˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ niquiáiñꞌˆ do fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Israel. gxG—Séˆ, ráanꞌˉ, jo̱ quɨ́ɨngꞌ˜tu̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jiuung˜ na có̱o̱ꞌ˜guɨ niquiáꞌrˆ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Israel, co̱ꞌ lana nɨcajúmˉ i̱ lamɨ˜ iingˇ jngángꞌˉ i̱ jiuung˜ na. w-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúngˉ i̱ dseata˜ Herodes do, fɨˊ Egipto táangˋ i̱ Séˆ do lajeeˇ jo̱. Jo̱ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ lajeeˇ e güɨɨiñˋ, caquɨ́ɨmˉtu̱r jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ íˋ casɨ́ꞌrˉ Séˆ jo̱ cajíñꞌˉ lala: Iv Jo̱ canʉ́ꞌˋ óoˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Ramá, jo̱ dsíngꞌˉ quɨꞌrˊ jo̱guɨ óorˋ;Raquéebˆ siiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ quɨꞌrˊ uíiꞌ˜ jiuung˜ quiáꞌrˉ dsʉco̱ꞌ nɨcajúmˉbingꞌ, jo̱ jaˋ iiñ˜ nimɨ́iñˉ co̱ꞌ dsíngꞌˉ lɨjiuung˜ dsíirˊ. MuJo̱ có̱o̱ꞌ˜ e nab calɨti˜ e júuˆ e cajmeꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Jeremías mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: +tOJo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseata˜ Herodes do e cajmɨgǿømˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ do írˋ, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ calɨguíiñˉ; jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ e nidsijngáaiñꞌ˜ jaléngꞌˋ jiuung˜ i̱ pingꞌˆguɨ laco̱ꞌ tú̱ˉ jí̱ˋ i̱ seengˋ fɨˊ Belén có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jiuung˜ pingꞌˆ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ e néeˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ jo̱ i̱ ngolíingˉ íꞌˋ lajo̱ cajo̱. Jo̱ cajngamꞌˊbre lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ ji̱i̱ˋ e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ do. ?swJo̱ dob caje̱iñˊ cartɨˊ mɨ˜ cajúngˉ i̱ dseata˜ Herodes do. Jo̱ cangojéeˊ e la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Catǿøˉø Jó̱o̱ˋo̱ e nigüɨꞌɨ́ɨrˊ fɨˊ Egipto.” Mɨ˜ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jiuung˜ pingꞌˆ ;roJo̱baꞌ caráamˉ i̱ Séˆ do ladsifɨˊ lado, jo̱ uǿøˋ jo̱b cataiñꞌˉ fɨˊ e cangojéeiñˋ i̱ jiuung˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ niquiáiñꞌˆ do fɨˊ Egipto. Iq  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e nɨcangolíingˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ do, jo̱ lajeeˇ güɨɨngˋ i̱ Séˆ do, caleábˋtu̱ caquɨiñˊ jaangˋ ángel quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ i̱ Séˆ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Séˆ, ráanꞌˉ jo̱ jéengˋ i̱ jiuung˜ na có̱o̱ꞌ˜guɨ niquiáꞌrˆ jo̱ cui̱i̱ˉnaꞌ fɨˊ Egipto! Jo̱ fɨˊ jo̱b nijá̱ˆnaꞌ cartɨˊ mɨ˜ nijméeꞌ˜e ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ, dsʉco̱ꞌ i̱ dseata˜ Herodes do nɨꞌnáiñꞌˊ i̱ jiuung˜ na e nijngámꞌˉbre. p- Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ do fɨˊ góorˋ. Dsʉꞌ fɨˊ lɨ˜ jiébꞌˋ caquɨiñꞌˉ do dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ cajmeaꞌˊbreiñꞌ júuˆ lajeeˇ güɨɨiñꞌˋ do e jaˋ cuǿøngˋ niquɨngꞌˉtu̱iñꞌ do fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseata˜ Herodes do. Mɨ˜ cacuí̱i̱ˋ Séˆ có̱o̱ꞌ˜ Yሠcó̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ jiuung˜ do e cangolíiñˆ fɨˊ Egipto +oO Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do, dsifɨˊ ladob cangotáaiñꞌ˜ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ do jo̱ cangáiñˉ i̱ jiuung˜ do có̱o̱ꞌ˜ niquiáiñꞌˆ Yáˆ. Jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ i̱ jiuung˜ do jo̱guɨ canaaiñˋ e jmiféngꞌˊneiñꞌ do cajo̱. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajmérˉ e jo̱, jo̱ caneáarˊ guóoˊ quiáꞌrˉ e quie̱rˊ do, jo̱ cacuøꞌrˊ i̱ jiuung˜ do cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ sʉ̱ˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ cuí̱i̱ˊ e jloꞌˆ jmeafɨɨˋ cajo̱. \n1 Jo̱ i̱ dseaˋ do eáamˊ iáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ e níiñˉ i̱ nʉ́ʉˊ do. Wm' Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ sɨ́ꞌˋ dseata˜ Herodes i̱ dseaˋ do lajo̱, jo̱baꞌ catamꞌˉtu̱iñꞌ do fɨˊ ngolíiñˉ. Jo̱guɨ i̱ nʉ́ʉˊ i̱ cangáiñˉ jéengˊ do, ngóoˊbiñꞌ do laco̱ꞌ ngolíiñˉ, jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ caje̱ˊ i̱ nʉ́ʉˊ do fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ jiuung˜ do. olWJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseata˜ do casíiñˋ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ Belén jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ jo̱, jo̱ güɨjmidseáangˇ óoˊnaꞌ lajɨˋ e líꞌˋnaꞌ quiáꞌˉ i̱ jiuung˜ do; jo̱ mɨ˜ niguiéngꞌˊnaꞌre, jméeꞌ˜naꞌ jnea˜ júuˆ, jo̱b cuǿøngˋ nii˜i e nijmifénꞌˊnre cajo̱. k9Jo̱baꞌ i̱ dseata˜ Herodes do catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ do fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ níˋ dseaˋ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e˜ íꞌˋ ngóoˊ mɨ˜ cajnéngˉ i̱ nʉ́ʉˊ do. xjiE fɨɨˋ píꞌˆ e siiˋ Belén do néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea,
dsʉꞌ e fɨɨˋ jo̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ niingˉ lajeeˇ lajaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jo̱,
dsʉꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nigüɨꞌɨ́ɨngˊ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe, dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. _i7Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —I̱ dseaˋ íˋ nilɨseeiñˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Belén e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea; dsʉco̱ꞌ lajo̱b cajmeꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: 1h[Jo̱baꞌ i̱ dseata˜ do catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ nilɨseengˋ i̱ Mesías? 0gYJo̱ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Herodes e júuˆ jo̱, dsíngꞌˉ joˋ tiiˉ seeiñˋ, jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén. f1Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ Jerusalén, cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jnang˜ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ nɨcalɨséngˋ do? Dsʉco̱ꞌ nɨcaneeng˜naaꞌ nʉ́ʉˊ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ, jo̱baꞌ ne˜naaꞌ e nɨcalɨséiñˋ jo̱ lana nijáaˊnaaꞌ e nijmiféngꞌˊnaaꞌre. ae =Jo̱ calɨséngˋ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Belén e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱ ie˜ jo̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Herodes dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jo̱. Jo̱ ie˜ jo̱b cajo̱ caguilíingˉ fɨˊ Jerusalén tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ, jo̱ i̱ dseaˋ do huí̱i̱bˉ eáangˊ jalíiñˉ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ. Xd +Dsʉꞌ jaˋ caquiaiñꞌˆ có̱o̱iñꞌ˜ do cartɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ i̱ quiéeiñꞌˋ do. Jo̱ mɨ˜ calɨséngˋ íˋ, jo̱baꞌ caté̱e̱ˋ Séˆ e calɨsíñꞌˋ do Jesús.Jo̱ mɨ˜ cajnéˉ dsíiˊ i̱ Séˆ do, jo̱baꞌ cajméeˋbre jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ i̱ ángel do jo̱guɨ cacǿmˉbre i̱ Yሠdo e nilíˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. ab =Jaangˋ sɨmɨ́ˆ nidsiquieeiñ˜ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ,
jo̱ mɨ˜ nilɨseengˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do, nité̱rˉ e nilɨsiiñˋ Emanuel e guǿngꞌˋ:Fidiéeˇ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. la SJo̱ jaléꞌˋ e cajíngꞌˉ i̱ ángel do calɨ́ˉ e laco̱ꞌ calɨti˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e caféꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: n` WJo̱ nilɨseengˋ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ ꞌnʉˋ nitó̱ꞌˆ e nilɨsiirˋ Jesús, jo̱ nilɨsiirˋ lana dsʉco̱ꞌ nileáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. c_ AJo̱ lajeeˇ e ɨˊ dsíiˊ i̱ Séˆ do e nijmérˉ lajo̱, lajeeˇ güɨɨiñˋ jo̱ caquɨrˊ e cajnéngˉ jaangˋ ángel i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ i̱ casíingˋ dseaˋ do. Jo̱ íˋ casɨ́ꞌrˉ i̱ Séˆ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Séˆ, sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, jaˋ jmooꞌˋ ꞌgóꞌˋ e nicønꞌˆ Yሠe nilíiñˉ dseamɨ́ˋ quíiꞌˉ, dsʉco̱ꞌ i̱ jiuung˜ i̱ quiéeiñˋ na caꞌuíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. (^ KJo̱ i̱ Séˆ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ dsíngꞌˉ guiúngˉ, jo̱baꞌ jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e cajméerˋ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ Yሠdo fɨˊ quiniˇ dseaˋ. Jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nitiúungˉneiñꞌ do e ɨɨmˋjiʉ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨñiˊ dseaˋ. k] QLalab calɨ́ˉ mɨ˜ calɨséngˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ ie˜ jo̱ seengˋ jaangˋ sɨmɨ́ˆ i̱ siiˋ Yሠi̱ nɨninéeˊ júuˆ quiáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ siiˋ Séˆ, dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e nigüeárˋ co̱lɨɨng˜ cangoquieeng˜ i̱ Yሠdo yʉ̱ʉ̱ˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. o\ YJo̱ calɨséngˋ guiquiʉ̱ˊ ꞌléꞌˋ íingꞌ˜ dseaˋ catɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ Abraham jo̱ cartɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ dseata˜ Davíꞌˆ, jo̱ jiéꞌˋguɨ guiquiʉ̱ˊ ꞌléꞌˋ catɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ dseata˜ Davíꞌˆ jo̱ cartɨˊ mɨ˜ cangojéengˋ dseaˋ Babilonia jaléngꞌˋ dseaˋ Israel fɨˊ góorˋ e ꞌñúuiñꞌ˜, jo̱ jiéngꞌˋguɨ guiquiʉ̱ˊguɨ ꞌléꞌˋ catɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e catǿˉ dseaˋ Babilonia jaléngꞌˋ dseaˋ Israel fɨˊ góorˋ jo̱ cartɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ i̱ Mesías do i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ. Mɨ˜ calɨséngˋ Dseaˋ Jmáangˉ [ Jo̱ Jacóoˆ calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Séˆ, jo̱ i̱ Séˆ do íbˋ i̱ calɨ́ˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉ Yáˆ; jo̱ i̱ Yሠdo, íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ niquiáꞌˆ Jesús i̱ lɨ́ɨngˊ Mesías e guǿngꞌˋ: Dseaˋ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ. Z Jo̱ Eliud calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Eleazar jo̱ Eleazar calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Matán jo̱ Matán calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Jacóoˆ. Y Jo̱ Azor calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Sadoc jo̱ Sadoc calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Aquim jo̱ Aquim calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Eliud. X  Jo̱ Zorobabel calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Abiud jo̱ Abiud calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Eliaquim jo̱ Eliaquim calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Azor. W  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, Jeconías calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Salatiel jo̱ Salatiel calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Zorobabel. `V ; Jo̱ Josías calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Jeconías có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ. Jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ catǿˉ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Babilonia fɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel fɨˊ góorˋ e ꞌñúuiñꞌ˜ do. U  Jo̱ Ezequías calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Manasés jo̱ Manasés calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Amón jo̱ Amón calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Josías. T   Jo̱ Uzías calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Jotam jo̱ Jotam calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Acaz jo̱ Acaz calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Ezequías. S  Jo̱ Asa calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Josafat jo̱ Josafat calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Joram jo̱ Joram calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Uzías. R Jo̱ Salomón calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Roboam jo̱ Roboam calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Abías jo̱ Abías calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Asa. /Q YJo̱guɨ Isaí calɨsíˋ tiquiáꞌˆ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ jo̱ íbˋ tiquiáꞌˆ Salomón jo̱guɨ niquiáꞌrˆ i̱ calɨ́ngˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ Urías. TP #Jo̱ Salmón calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Booz jo̱guɨ niquiáꞌrˆ calɨsírˋ Rahab. Jo̱ Booz calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Obed jo̱guɨ niquiáꞌrˆ calɨsíˋ Rut. Jo̱ Obed calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Isaí. O Jo̱ Aram calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Aminadab jo̱ Aminadab calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Naasón jo̱ Naasón calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Salmón. AN }Jo̱ Judá calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Fares có̱o̱ꞌ˜guɨ Zara jo̱ niquiáꞌrˆ calɨsírˋ Tamar. Jo̱ Fares calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Esrom jo̱ Esrom calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Aram. 8M kJo̱ Abraham calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Isáaˊ jo̱ Isáaˊ calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Jacóoˆ jo̱ Jacóoˆ calɨsíˋ tiquiáꞌˆ Judá có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ. JL I̱ lab jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ dseata˜ Davíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham. ]K35Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, sojiébꞌˊ nɨteáaiñꞌˇ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e cajmeꞌˊ Lucas.IJ 4Jo̱ dsʉꞌ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guijángˋ do caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cajmiféiñꞌˊ dseaˋ do, jo̱ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíirˊ cangolíiñˋ. 'IG3Jo̱ lajeeˇ guiꞌnáꞌˆbɨ táiñꞌˊ güeaꞌˆ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, mɨ˜ canaaiñˋ soorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ e cangáiñꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. EH2Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajéengˋ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ caluuˇ fɨɨˋ Jerusalén, jo̱ cangolíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Betania. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, jo̱ caséeˋ Jesús guóorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jo̱ lajo̱b cataiñꞌˉ güeaꞌˆ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. G{1Jo̱ jnea˜ nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ e cajíngꞌˉ Tiquiéˆe lamɨ˜ jéengˊguɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ fɨˊ Jerusalén labɨ ꞌnéˉ já̱ˆnaꞌ cartɨˊ niꞌíingꞌ˜naꞌ e Jmɨguíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ e jo̱b e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lata˜. Mɨ˜ cangángꞌˉ Jesús fɨˊ ñifɨ́ˉ MF0Jo̱ ꞌnʉ́bꞌˋ nɨcañíiˉnaꞌ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́nˉn. DE/jo̱guɨ ꞌnéˉ e niniꞌˉ dseaˋ júuˆ quiéˉe laco̱o̱ˋ fɨɨˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ ꞌnéˉ ninángˋ e jo̱ catɨˊ Jerusalén e laco̱ꞌ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌrˉ. -DS.—Lajo̱b to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆbaꞌ e cajúnˉn, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, cají̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ; [C/-Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, cajméeˋ Jesús e cangángꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ jo̱ uii˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala jo̱ cajíñꞌˉ: uBc,Jo̱ mɨ˜ cangoyúungꞌ˜ e cagǿꞌrˋ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Lajaléꞌˋ e nɨcalɨ́nˉn, e jo̱b e cafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ cangɨ́ˆnaaꞌ co̱lɨɨng˜ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nilɨtib˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ uii˜ quiéˉe fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ jiˋ e cajmeꞌˊ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ e siiˋ salmos. jAM+Jo̱ caꞌímꞌˋ Jesús e do, jo̱ cagǿꞌˋbre do fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. @5*Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do cacuøꞌrˊ Jesús caꞌnáangꞌ˜ ꞌñʉˋ i̱ cuɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ caꞌnáꞌˆ miꞌˊ e a˜ taꞌˊ. [1~g}p|R{OybwvvEu's2pol`j/hedcaC`#_]\ZiY)VUiTSkRQ2ON{MzLKnJ!I/G>FE+DzB?>|=1:c8U6543~31/.-m**(m&%$#!= Q%-=s’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la: Ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e erˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ jaléꞌˋ e júuˆ e féꞌrˋ do. Jo̱ mɨ˜ ngɨrˊ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jnéeiñˉ lɨ́ꞌˉ caluuˇ la jnéengˉ dseaˋ guiúngˉ i̱ cuíingˋ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ caniingˉ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌléˉbre ɨˊ dsíirˊ fɨˊ dsíiˊ. 5dsʉꞌ e oꞌnʉ́ˆ jo̱guɨ e fɨˊ e ngoꞌˊ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˆ, dsʉʉbˋ jo̱guɨ huɨ́ɨmˊ eáangˊ cajo̱, jo̱baꞌ jaˋ ꞌleáangˉ dseaˋ i̱ dsilíingˋ fɨˊ jo̱. Jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ cuíiˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ofɨɨˋ e ɨ́ɨbˋ fE Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Güɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ e dsʉʉˋ. Dsʉco̱ꞌ e fɨˊ oꞌnʉ́ˆ e úˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ e úˋ, fɨˊ jo̱b lɨ˜ dsitáangꞌ˜ fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ i̱ nɨteáangꞌ˜ fɨˊ e ngolíingˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; ta ’Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jmeeˉnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ iing˜naꞌ e nijméˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; co̱ꞌ lajo̱b ta˜ quiʉꞌˊ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lajo̱bɨ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ e oꞌnʉ́ˆ e dsʉʉˋ (I Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, tɨɨmˋbaꞌ cuǿꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨb jloꞌˆ jaléꞌˋ e nicuǿˉ Tiquíiˆnaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ mɨ˜ nimɨ́ɨꞌ˜naaꞌr. yk o̱si mɨ˜ nimɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ capíꞌˆ ngúuˊ ꞌñʉˋ, jo̱ nicuǿꞌˆnaꞌr ngúuˊ mɨꞌˋ. I  ’Jo̱ jnea˜ líꞌˆ dsiiˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaꞌ, e mɨ˜ nimɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ ir˜, nicuǿꞌˆnaꞌr cu̱u̱˜; Dsʉco̱ꞌ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ mɨꞌˊ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ, ngɨ́ɨmˋbre; jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ꞌnóꞌˊ, dséꞌˊbre e ꞌnóꞌrˊ do; jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ tǿˋ fɨˊ co̱o̱ˋ oꞌnʉ́ˆ, nineabˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do. B~}Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ, jo̱ nicuǿˉbre; jo̱guɨ mɨ˜ ꞌnóꞌˋnaꞌ, niguiéꞌˊbaꞌ jaléꞌˋ e ꞌnóꞌˋnaꞌ do; jo̱guɨ mɨ˜ tøꞌˊnaꞌ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ, jo̱baꞌ nineabˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do. x}i’Jaˋ cuøꞌˊnaꞌ jaléꞌˋ e güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ sooˋ dsíiˊ, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨngˊ dsiiˋ o̱si la lɨ́ɨngˊ cúˆ é, e nisoꞌøꞌˊbreꞌ jaléꞌˋ e güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱guɨ dseáamꞌ˜ e nilíˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ cajo̱. Mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ jo̱ nicuǿˉbre ^|5¡I̱ jmɨcaang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Jangꞌˉ gui˜du e ꞌmaˋ e iʉ˜ jminíꞌˆ uøꞌˊ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nɨcuǿøngˋ e jǿøꞌˆ guiʉ́ˉ e niguíꞌˆ e quiˊ e iʉ˜ jminiˇ i̱ dseaˋ rúnꞌˋ do. l{QJo̱ song latøøngˉ co̱o̱ˋ ꞌmabˋ iʉ˜ jminíꞌˆ uøꞌˊ, jo̱baꞌ ¿jial niteáˋ oꞌˊ e nifɨ́ꞌˆ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋ: “Rúꞌˋuuꞌ, neaˊdu neˇeeꞌ, jo̱ nigui˜duu e quiˊ iʉ˜ jminíꞌˆ”? \z1Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ ca̱ꞌˋ cuente lají̱i̱ꞌ˜ quiˊ iʉ˜ jminiˇ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱guɨ jaˋ ca̱ꞌˋ cuente uøꞌˊ e jiéꞌˋ jaˋ latøøngˉ co̱o̱ˋ ꞌmabˋ iʉ˜ jminíꞌˆ? 5ycDsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ; jo̱guɨ jial tíiˊ dseeˉ e cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ cajo̱. 9x mJo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Jaˋ cuøꞌˊnaꞌ dseeˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ cajo̱. w'"Jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ quíiˉnaꞌ e jmɨɨ˜ dsaꞌóˋ, co̱ꞌ dsaꞌóˋ jiéꞌˋguɨ e lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ nitébꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ fɨꞌíˆ dsíiˊ e seaˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜..vU!Co̱ꞌ e labaꞌ ꞌnéˉ e jmeeˉnaꞌ; laꞌuii˜ e nijmɨꞌúungˋnaꞌ e seengˋnaꞌ e Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ e jmooˋnaꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊbre cajo̱, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ. u# Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmóoˋ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, seemˋ jaangˋ Tiquíiˆnaꞌ i̱ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱ íˋbingꞌ i̱ nɨñiˊ e ꞌnéˉnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱. Ut#Jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ e foꞌˆnaꞌ: “¿E˜ niquiee˜naaꞌ? o̱si ¿E˜ niꞌnéꞌˆnaaꞌ? o̱si foꞌˆbɨ́ɨꞌ é ¿E˜ ꞌmɨꞌˊ niquíꞌˆnaaꞌ?” NsJo̱ song Fidiéeˇ jmóorˋ e eáangˊ niguoꞌˆ sɨ̱ꞌˆ jaléꞌˋ líˆ e seaˋ lacaangˋ fɨˊ jee˜ móꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ cateáˋbaꞌ e ee˜ e jloꞌˆ do, co̱ꞌ dsaꞌóˋ iéeˊ fɨˊ ni˜ jɨbˋ nidsitóoꞌ˜, jo̱ dsʉꞌ ¡eáangˊguɨb nijméˉ Fidiéeˇ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱ꞌguɨ e líˆ do, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e tɨɨngˋ Fidiéeˇ jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ! rJo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jɨˋguɨ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Salomón do, dseaˋ i̱ eáangˊ seaˋ cuuˉ, dseángꞌˉ jaˋ caquímꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e niguoꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la niguoꞌˆ co̱o̱ˋ líˆ. q’Jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ sɨ̱́ꞌˋnaꞌ. Co̱ꞌ quie̱ˋnaꞌ cuente jial cuaangˋ jaléꞌˋ líˆ e seaˋ fɨˊ jee˜ móꞌˋ; jaˋ jmóoˋ ta˜ o̱ꞌguɨ jmɨlɨɨng˜ sɨ̱ꞌˆ yaang˜. p%Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱, doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jmóoˋ fɨꞌíˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱, jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ cajo̱ faꞌ e nijmérˉ e seeiñˋ huǿøˉguɨ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ quiáꞌrˉ faꞌ jialguɨ la lɨ́ˋ dsíirˊ. !o;Quie̱ˋnaꞌ cuente quiáꞌˉ fɨ́ɨngˊ ta̱ˊ i̱ ngɨˊ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ; jaˋ e jniˊreꞌ o̱ꞌguɨ e sɨtɨ́ɨngˊneꞌ o̱ꞌguɨ ꞌmeaˊreꞌ jaléꞌˋ e nidǿꞌˉreꞌ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáaˉreꞌ. Dsʉꞌ Tiquíiˆ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ hémꞌˊbreiñꞌ do. Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ¡eáangˊguɨ quíingˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ e fɨ́ɨngˊ ta̱ˊ! 8ni’Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e uꞌˆ cøꞌˆnaꞌ e laco̱ꞌ cuøˊ e seengˋnaꞌ, o̱ꞌguɨ quiáꞌˉ jaléꞌˋ sɨ̱́ꞌˋnaꞌ cajo̱. Co̱ꞌ eáangˊguɨ laniingˉ e seengˋ dseaˋ laco̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e gøꞌrˊ do, jo̱guɨ eáangˊguɨ laniingˉ ngúuˊ táaiñˋ cajo̱ laco̱ꞌguɨ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ e quiꞌrˊ. m)Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmérˉ ta˜ fɨˊ quiniˇ gángˉ fiir˜ co̱lɨɨng˜, dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ nilíˋ ꞌníꞌˋ níimˉbre jaangˋ jo̱guɨ nijmiti˜bre ta˜ e niquiʉ́ꞌˉ i̱ jaangˋguɨ do. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋ nijmitíˆnaꞌ co̱lɨɨng˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ nijmitíˆnaꞌ cajo̱ jaléꞌˋ ta˜ seángꞌˊ jmiguiʉˊ cuuˉ. To̱ꞌˋ fɨ́ɨmˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ 3l_jo̱ dsʉꞌ song jaˋ dseengˋ jminíˆnaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ jnéꞌˋnaꞌ jóng lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨˋnaꞌ. Jo̱ song lajeeˇ e jneáˋ røøˋ jminíˆnaꞌ niꞌuíingˉ e jaˋ jnéꞌˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ nʉʉˋguɨb niꞌuíingˉ jminíˆnaꞌ jóng. Jaˋ cuǿøngˋ e guiing˜ dsíiˊ dseaˋ Fidiéeˇ mɨ˜ eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ cuuˉ Yk+Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaléꞌˋ jminiˇ dseaˋ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ jɨˋ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e jnéꞌrˋ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨrˊ; jo̱baꞌ song jloꞌˆ jminíˆnaꞌ, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ jnéꞌˋnaꞌ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ ngɨˋnaꞌ jóng; KjCo̱ꞌ lɨ˜ seaˋ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ do, e jo̱bɨ eáangˊ guiing˜ óoˊnaꞌ jóng. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ co̱o̱ˋ jɨˋ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e jnéꞌˋ dseaˋ iJo̱ guiʉ́ˉguɨb e nijmeeˉnaꞌ e nilɨseaˋ quíiˉnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ jaléꞌˋ e jloꞌˆ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ jaˋ seengˋ jaléngꞌˋ guɨsɨ́ˋ i̱ ꞌléeˊ, o̱ꞌguɨ dsitáangꞌ˜ jaléngꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ ꞌléeˊ cajo̱. "h=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ jmooˋnaꞌ e sɨlɨ́ɨꞌˇnaꞌ eáangˊ cuuˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉco̱ꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la íimˉ jaléꞌˋ e óoˋ dseaˋ jo̱guɨ seengˋ cajo̱ jaléngꞌˋ guɨsɨ́ˋ i̱ ꞌléeˊ, jo̱guɨ seemˋ ɨ̱ɨ̱ˋ cajo̱ i̱ dsitáaiñꞌ˜ i̱ ꞌléeˊ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ dseaˋ. g!jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nilɨlíꞌˆ dseaˋ e jmooˋnaꞌ ayuno. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Tiquíiˆnaꞌ Fidiéeˇ i̱ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nilɨlíꞌˆ e jo̱, jo̱ dseaˋ íbˋ i̱ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌmáꞌrˆ quíiˉnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. Jaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ f#Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, mɨ˜ jmooˋnaꞌ ayuno, rú̱u̱ꞌ˜naꞌ níˆnaꞌ jo̱guɨ jmeáangꞌ˜naꞌ guiʉ́ˉ yaang˜naꞌ, KeJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ mɨ˜ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ayuno, jaˋ jmeáangꞌ˜ yaang˜naꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ fɨꞌíˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e jmóorˋ lajo̱; co̱ꞌ jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijǿøˉ dseaˋ quiáꞌrˉ e jmóorˋ ayuno. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmɨcaang˜ i̱ dseaˋ do, nɨcalɨ́ꞌˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnóꞌrˊ do, jo̱ joˋ eeˋ niꞌíngꞌˆguɨr jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ?dwDsʉꞌ song ꞌnʉ́ꞌˋguɨ jaˋ íingˊnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ ꞌléerˊ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ cajo̱ jaˋ niꞌíiñˉ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ ayuno 0cYJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ íingˊnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ mɨ˜ eeˋgo̱ ꞌléerˊ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ cajo̱ niꞌíimˉbre dseeˉ quíiˉnaꞌ. b Jo̱guɨ jmeeˉ íˆ jneaꞌˆ lacaangˋ lɨ˜ ngɨˋnaaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ nijiʉ́ꞌˋnaaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ,
jo̱guɨ jmeeˉ íˆ jneaꞌˆ cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijmeángꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jneaꞌˆ.Co̱ꞌ ꞌnʉbˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ røøˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ
jo̱guɨ i̱ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ i̱ niingˉ eáangˊ cajo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜.Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab caꞌeˊ Jesús ie˜ jo̱ jial féengꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ. a7 Jo̱guɨ íingˊ dseeˉ uii˜ quíˉnaaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e nɨcajmóˆnaaꞌ,
lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ íingˊnaaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ eeˋgo̱ nɨcaꞌléerˊ quíˉnaaꞌ. e`C Jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ niquiee˜naaꞌ e jmɨɨ˜ lana. 8_i Jo̱guɨ güɨjángꞌˋ yaang˜ dseaˋ fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nicá̱ꞌˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ.Jo̱guɨ güɨjmitib˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e iing˜ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lɨti˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quíiꞌˉ. ^ Jo̱baꞌ lalab ꞌnéˉ sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ:Tiquíˆiiꞌ, dseaˋ guiinꞌ˜ ñifɨ́ˉ,
güɨjmifémꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ꞌnʉˋ,
co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ fénꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. y]kJo̱ jie˜ mɨˊ jmeáangꞌ˜ yaang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ Tiquíiˆnaꞌ Fidiéeˇ jéemˊ nɨñirˊ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ quíiˉnaꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌre. \ ’Jo̱guɨ mɨ˜ sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jaˋ fóꞌˋnaꞌ jmiguiʉˊ ya̱ꞌˊ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ uiing˜ seaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ; co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ ɨˊ dsíirˊ e song jmiguiʉˊguɨ niféꞌrˋ, jo̱baꞌ jáꞌˉguɨ ninúˉ diée˜ quiáꞌrˉ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ. [ Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, mɨ˜ siing˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, güɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ jo̱ jniing˜ yaang˜naꞌ ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ sɨɨng˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ i̱ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jo̱. Jo̱ co̱ꞌ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jǿøˉbre jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do, jo̱baꞌ nicuǿꞌˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌmáꞌrˆ quíiˉnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. JZ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ mɨ˜ sɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jaˋ jmooˋnaꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜. Co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ tɨˊ dsíirˊ síngꞌˋ yaaiñ˜ e sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ jo̱guɨ lacaangˋ lɨ˜ seángꞌˊ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ jǿøngˉ írˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmɨcaang˜ i̱ dseaˋ do nɨcalɨ́ꞌˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnóꞌrˊ do, jo̱baꞌ joˋ eeˋ niꞌíngꞌˆguɨr jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. GYjo̱ jmeeˉnaꞌ e jo̱ e jaˋ ñiˊ dseaˋ. Jo̱guɨ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jǿøˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e jmooˋnaꞌ do, jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌmáꞌrˆ quíiˉnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús jial féengꞌ˜naaꞌ Fidiéeˇ XJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ jmɨcó̱o̱ꞌˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱, jaˋ ꞌnéˉ jméeꞌ˜naꞌ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nijmeeˉnaꞌ do, doñiˊ faꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ cuíingˋnaꞌ eáangˊ; ?Ww’Jo̱baꞌ mɨ˜ jmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱, jaˋ jmooˋnaꞌ lɨ˜ cuǿøngˋ jǿøˉ dseaˋ fɨ́ɨngˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e jmóorˋ lajo̱. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmɨcaaiñ˜ e jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ lacaangˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niféꞌˋ dseaˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉbre. Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmɨcaang˜ i̱ dseaˋ do, nɨcalɨ́ꞌˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnóꞌrˊ do, co̱ꞌ joˋ eeˋ niꞌíngꞌˆguɨr jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. -V UJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ jmooˋnaꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijǿøˉ jaléngꞌˋ dseaˋ; co̱ꞌ song jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ Tiquíiˆnaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jaˋ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e niguoꞌˆ e seaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. -US0Jo̱ jmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ.fTE/Jo̱guɨ song fǿngꞌˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, ¿e˜ e jiéꞌˋguɨ jmooˋnaꞌ laco̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ? Co̱ꞌ lajo̱b jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ cajo̱. %SC.Dsʉco̱ꞌ song ꞌnʉ́ꞌˋ jmiꞌneáangˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ niꞌíingꞌ˜naꞌ jóng lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíingˆnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; co̱ꞌ lajo̱b cajo̱ jmóoˋ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ quiáꞌˉ Roma. mRS-jo̱ lajo̱baꞌ niꞌuíingˉnaꞌ jó̱o̱ˊ Tiquíiˆnaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Dsʉco̱ꞌ dseaˋ do jmóoˋbre e guoꞌˋ ieeˋ lɨ˜ seengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e gaˋ jo̱guɨ lɨ˜ seengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ cajo̱; jo̱guɨ sɨ́ɨmˋbre jmɨ́ɨˊ cajo̱ lɨ˜ seengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ seengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ éeˋ e guiʉ́ˉ. nQU,Dsʉꞌ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: Jmiꞌneáangˋnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ, IP +Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨcanʉ́ʉbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e júuˆ la malɨɨ˜guɨ eáangˊ: “Jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jo̱ jmeeˉ e ꞌníꞌˋ manꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ.” JO *Jo̱ fɨng mɨꞌˊ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌr jóng; jo̱guɨ song i̱i̱ˋ mɨꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨɨng˜ eeˋ nijmɨꞌǿøngˋnaꞌre cateáˋ, jo̱baꞌ jmɨꞌǿøngˋnaꞌr jóng. ꞌNéˉ jmiꞌneáangˋnaaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jneaa˜aaꞌ :Nm)Jo̱ song i̱i̱ˋ quiʉꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e nigüɨcá̱ˆnaꞌ co̱o̱ˋ lee˜ e ngɨˋnaꞌ co̱o̱ˋ kilómetro, jo̱baꞌ güɨca̱˜naꞌ jóng tú̱ˉ kilómetro. }Ms(Jo̱guɨ song i̱i̱ˋ iing˜ niꞌnɨ́ngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜, jo̱guɨ iiñ˜ niguírˉ ꞌmɨꞌquíiꞌ˜naꞌ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌr jóng la quie̱ˊguɨ ꞌmɨꞌguiéeˉ quíiˉnaꞌ güɨquié̱e̱rˋ cajo̱. L)'Dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: Jaˋ có̱o̱ˉnaꞌ quíiˉnaꞌ mɨ˜ i̱i̱ˋ jmángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ; dsʉꞌ fɨng song i̱i̱ˋ caquiʉ̱́ʉ̱ˋ cataangˋ moníˆnaꞌ, jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌr e cataangˋguɨ do güɨquiʉ̱́ʉ̱rˋ cajo̱. K'&Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la: —Nɨcanʉ́ʉbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la malɨɨ˜guɨ eáangˊ: “Song jaangˋ dseaˋ caꞌíiñˉ co̱o̱ˋ jminíꞌˆ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmeꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ; o̱si jaangˋ dseaˋ cafíiñˋ camɨ́ꞌˆ majá̱ꞌˆ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmeꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ cajo̱.” nJU%Jo̱ song foꞌˆnaꞌ e nijmeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ jmeeˉnaꞌ jóng; jo̱ song foꞌˆnaꞌ e jaˋ jmeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ jmooˋnaꞌ jóng; dsʉco̱ꞌ song jmooˋnaꞌ e jiéꞌˋguɨ, jo̱baꞌ nɨjmooˋnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨmꞌˆ jóng. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ e jaˋ ꞌnéˉ có̱o̱ˋ dseaˋ quiáꞌrˉ CI$Jo̱guɨ jaˋ éengˊ ꞌnʉ́ꞌˋ moguíˆnaꞌ, dsʉco̱ꞌ jaˋ líꞌˋnaꞌ jmɨsɨ́ɨngˆnaꞌ i̱ˊ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ jñʉˋ guíˆnaꞌ e teeˋ o̱si e uíꞌˉ é. H9#o̱ꞌguɨ éengˊnaꞌ guóoꞌ˜ uǿˉ, dsʉco̱ꞌ jo̱b lɨ˜ jmiꞌíngꞌˊ tɨɨˉ Fidiéeˇ; o̱ꞌguɨ éengˊnaꞌ fɨɨˋ Jerusalén, dsʉco̱ꞌ jo̱b lɨ˜ lɨ́ɨˊ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. VG%"Dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: Jaˋ éengˊnaꞌ fiiˉ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ: jaˋ éengˊnaꞌ ñifɨ́ˉ, dsʉco̱ꞌ fɨˊ jo̱b lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; >Fu!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —ꞌNʉ́ꞌˋ nɨcanʉ́ʉˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ, jo̱ e lab e júuˆ jo̱: “Jaˋ seꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ e jaˋ nijméeꞌˆ e nɨcaféeꞌ˜ e nɨcaꞌeenꞌˉ fiiˉ.” zEm Dsʉꞌ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e song jaangˋ dseañʉꞌˋ tiúuiñˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ e jaˋ mɨˊ caꞌléeˊ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ do e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ do jmóorˋ e dseáangꞌ˜ e niꞌlébˉ i̱ dseamɨ́ˋ do có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ jiéngꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌéiñꞌˉ do dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ nicúngꞌˋ guóˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨcatiúungˉ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ dseebˉ éerˋ cajo̱. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ mɨ˜ éengˋ dseaˋ fiiˉ Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Lalab júuˆ seaˋ malɨɨ˜guɨ: “Doñiˊ i̱i̱ˋ dseañʉꞌˋ i̱ tiúungˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ cuǿꞌˉbre i̱ dseamɨ́ˋ do co̱o̱ˋ majíˋ lɨ˜ féꞌˋ quiáꞌˉ e nɨcatiúungˉ rúiñꞌˋ.” 1C[Jo̱guɨ song guóoˋnaꞌ dséeˊ jmóoˋ e niténgꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e quiʉꞌˆbaꞌ jo̱ nigüɨbíiˊnaꞌ huí̱i̱bˉ laco̱ꞌ seengˋnaꞌ yaang˜naꞌ; dsʉco̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ e niꞌíingˉ jí̱i̱ꞌ˜ guóoˋnaꞌ e laco̱ꞌguɨ e nibíingˆnaꞌ latøøngˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ mɨ˜ tiúungˉ dseaˋ rúiñꞌˋ B’Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, song jminíˆnaꞌ dséeˊ jmóoˋ e niténgꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e guíˆbaꞌ jo̱ nigüɨbíiˊnaꞌ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ laco̱ꞌ seengˋnaꞌ yaang˜naꞌ; dsʉco̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e niꞌíingˉ capíꞌˆ ngúuˊ táangˋnaꞌ e laco̱ꞌguɨ e nibíingˆnaꞌ latøøngˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. VA%Dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ suungˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ jo̱ ɨˊ dsíirˊ e iiñ˜ güɨ́iñˋ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ lafaꞌ nɨcajméeˋbre e jo̱ mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ dseebˉ nɨcaꞌéerˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jóng. @Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌeˊguɨ Jesús e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨcanʉ́ʉbˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la malɨɨ˜guɨ eáangˊ: “Jaˋ ꞌleeꞌ˜ e nigüɨ́nꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiꞌˉ.” ?1Jo̱ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e jaˋ niꞌuǿngˋnaꞌ e fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ do cartɨˊ niquɨ́ˆnaꞌ jaléꞌˋ cuuˉ e nimɨ́ꞌˉ i̱ dseata˜ do ꞌnʉ́ꞌˋ. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús e jaˋ dseengˋ e güɨɨngˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ B>}’Jo̱ song i̱i̱ˋ dseaˋ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e nɨcaꞌeeˉnaꞌ, jo̱guɨ iiñ˜ e nidsijéeiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ jmɨꞌúungˋnaꞌ jóng e nisɨɨng˜naꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do laꞌuii˜, nʉ́ꞌˉguɨ e nijáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jaguóˋ dseata˜; dsʉco̱ꞌ song jaˋ nijmeeˉnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseata˜ do nijáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ɨ́ɨꞌ˜ quiáꞌrˉ jo̱ ꞌnʉñíbˆ nitáiñꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jóng. ^=5jo̱baꞌ dob ꞌnéˉ séeꞌ˜naꞌ e quié̱ˆnaꞌ do, jo̱ nigüɨlíingˋnaꞌ e nijmitíiꞌˇ óoˊnaꞌ laꞌuii˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ i̱ jmooˋnaꞌ mɨ́ɨꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ do. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ, jo̱guɨbaꞌ nɨcuǿøngˋ e güɨcá̱ꞌˆnaꞌ fɨˊ nifeꞌˋ jaléꞌˋ e quié̱ˆnaꞌ do jóng. s<_’Jo̱ mɨ˜ güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ guáꞌˉ e lɨɨng˜ eeˋ güɨcuǿøꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ fɨˊ nifeꞌˋ, jo̱ lajeeˇ jo̱ niguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ e seengˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jmooˋnaꞌ mɨ́ɨꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜, #;?Dsʉꞌ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ lɨguíingˉ quiáꞌˉ jaangˋguɨ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ fɨˊ quiniˇ dseatab˜ catɨ́ɨngˉ dséˉ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmineangꞌˆ jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ, dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel catɨ́ɨngˉ niquidsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ cuǿøngˋ júuˆ ꞌlɨꞌˆ jaangˋguɨ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. ":=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Jesús caꞌerˊ e júuˆ la jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, nɨcanʉ́ʉˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e caꞌíngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ, jo̱ e lab e jo̱: “Jaˋ jngánꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, dsʉco̱ꞌ i̱i̱ˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, jo̱baꞌ fɨˊ quiniˇ dseatab˜ catɨ́ɨngˉ dsérˉ e nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ.” -9SJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e song jaˋ nijmɨꞌúungˋnaꞌ e nijmeeˉnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ røøˋguɨ laco̱ꞌguɨ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel jo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng faꞌ e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ guíingˉ dseaˋ s8_Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmóoˋ nʉ́ʉꞌ˜ faꞌ camɨ́bꞌˆ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, doñiˊ faꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ niingˉ e júuˆ camɨ́ꞌˆ do, o̱ꞌguɨ eꞌrˊ dseaˋ rúiñꞌˋ jial e nijméiñꞌˉ do nʉ́ʉꞌr˜ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌuíiñˉ jaangˋ i̱ jaˋ niingˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nicá̱ˋ dseaˋ do nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ e nijméiñꞌˉ do lajo̱, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌuíiñˉ dseaˋ i̱ niimˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e dseaˋ do nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 7 Jo̱ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e lajeeˇ ró̱o̱ˋbɨ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ, jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijé̱ꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do cartɨˊ mɨ˜ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e nɨsɨꞌíˆ e nidsijéeˊ do. K6Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉguɨ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ ɨ́ˆ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e cagaꞌíinˊn jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, o̱ꞌguɨ e cagaꞌíinˊn jaléꞌˋ júuˆ e caꞌeˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Co̱ꞌ jaˋ cagáˉa faꞌ e cagaꞌíinˊn jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨti˜ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱b. q5[Jo̱ lajo̱b ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, dseaˋ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jɨˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jmɨꞌúungˋnaꞌ e nijmeeˉnaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ mɨ˜ niníˋ dseaˋ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ lajɨɨmˋbre nijmiféiñꞌˊ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jóng. Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜ 4-Jo̱guɨ cajo̱ jaˋ ꞌguiꞌˊ dseaˋ co̱o̱ˋ candíiˆ jo̱ nisíꞌrˋ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ cǿøngꞌ˜, co̱ꞌ ꞌnéˉ nisíꞌˋ dseaˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ ñíiˊbaꞌ do, jo̱ lajo̱baꞌ cuøˊ jɨˋ e jnéꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ. -3S’Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ jɨˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Co̱faꞌ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌméngˉ ꞌñiaꞌˊ e jaˋ cuǿøngˋ líˋ jǿøˉ dseaˋ. h2I Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —ꞌNʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ la lɨ́ɨˊ ñi˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, dsʉꞌ fɨng cajéngꞌˋ e ñii˜ e ñi˜ do, jo̱baꞌ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ jóng faꞌ e nilɨñii˜tu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ co̱ꞌ joˋ e ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ñi˜ do, jo̱baꞌ nibib˜ fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ jóng, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ fɨˊ jo̱ nisoꞌǿmꞌˋbre. i1K Jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ güɨlɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ niguoꞌˆ e niꞌíingꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e sɨꞌmáꞌrˆ quíiˉnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, lajo̱b cajmeángꞌˋ dseaˋ írˋ cajo̱. ꞌNʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ ñi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ la lɨ́ɨˊ jɨˋ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ 0w ’Juguiʉ́ˉjiʉ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ féꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quíiˉnaꞌ jo̱guɨ jmáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ sɨ́ꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe. /- ’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsingɨ́ɨngˉ e jmóꞌˉ dseaˋ gaˋ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ dsingɨ́ɨngˉ jaléꞌˋ e jo̱, Fidiéeˇbingꞌ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. s._ ’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ quijí̱ˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ nijíngꞌˉ e dseaˋ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱rˊ. F-’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiing˜ dsíiˊ e jmóorˋ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ niníingˉ Fidiéeˇ. K,’Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, co̱ꞌ Fidiéebˇ nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. b~}Q|e{zycwbvtsr^qgpoo.mlrinhggDfd[b`_]]4\ZSXWVrUSRfQPOML2JI]HGEDCBA?>>B<’Jo̱ mɨ˜ niguilíingˉnaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ féꞌˋ é, ꞌnéngꞌˊnaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ li˜ i̱ niꞌíngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ fɨˊ jo̱b nijá̱ˆnaꞌ carta˜ taang˜naꞌ fɨˊ e fɨɨˋ jo̱. fw o̱ꞌguɨ nosʉ́ʉˊ quíiˆnaꞌ. Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ sɨ̱́ꞌˋnaꞌ e quíiꞌ˜baꞌ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ, co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ e co̱ꞌˋ cá̱ˆnaꞌ; lajo̱bɨ lomɨɨ˜naꞌ cajo̱, lají̱i̱ꞌ˜ e ǿꞌˋbaꞌ, o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ ꞌmaꞌuˇ, co̱faꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ jmóoˋ ta˜ ngɨ́ɨmˋbre jaléꞌˋ e gøꞌrˊ. qe[ ’Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ cuuˉ quiáꞌˉ e ꞌnéˉnaꞌ d{ Jo̱ lajeeˇ jo̱, jmiꞌleáangˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜, jo̱guɨ jmeeˉnaꞌ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ jmiꞌleáangˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, jo̱guɨ uøøngˉnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ. Jo̱ jaˋ cá̱ˆnaꞌ e ꞌléengꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nijmeeˉnaꞌ do, co̱ꞌ jaˋ eeˋ cuuˉ cacǿngˉ quíiˉnaꞌ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ. c9 Jo̱ güɨlíingˉnaꞌ güɨguia˜naꞌ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. rb] Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nigüɨlíingˉnaꞌ e güɨquɨ́ꞌˉ jíingꞌˇnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel jial laco̱ꞌ nilɨcuíiñˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ joꞌseꞌˋ i̱ sɨꞌíingˇ. oaW Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e nisíngˉ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do e nidsiguiaiñꞌ˜ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, laꞌuii˜ jangꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ jaléꞌˋ ta˜ e nidsijméeiñꞌˋ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jie˜ mɨˊ güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, o̱ꞌguɨ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ quiáꞌˉ dseaˋ Samaria. `+ jo̱guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Simón i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ celote; jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Judas Iscariote, dseaˋ i̱ caꞌnɨ́ɨngˋ Jesús fɨˊ quiniˇ dseata˜. Mɨ˜ casíingˋ Jesús dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ e nidsiguiaiñꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ _w jo̱guɨ Lii˜ jo̱guɨ Bartolomé jo̱guɨ Móˆ jo̱guɨ Mateo, jaangˋ i̱ lamɨ˜ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma; jo̱guɨ Tiáa˜, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Alfeo; jo̱guɨ Tadeo; ^ Jo̱ lalab siiˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ apóoˆ i̱ niꞌˊ júuˆ quiáꞌrˉ do: i̱ singꞌˊ nifɨˊ do siirˋ Simón, jo̱guɨ siiˋbɨr Tʉ́ˆ cajo̱, jo̱guɨ jaangˋ rúiñꞌˋ do i̱ siiˋ Dɨ́ˆ; jo̱guɨ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ rúiñꞌˋ i̱ siiˋ Juan, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ na lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo; I]  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ catǿꞌˉ Jesús lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ cacuøꞌˊreiñꞌ e óoiñꞌˋ do ta˜ e tɨɨiñˋ e niꞌuǿiñꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ, jo̱guɨ e tɨɨiñˋ nijmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ lɨiñꞌˊ o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ lɨ˜ cuꞌˋ quiáiñꞌˉ é. D\ &Jo̱baꞌ ꞌnéˉ nimɨ́ɨꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ Fidiéeˇ e nicuǿngˉguɨr dseaˋ i̱ niguiáˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ carooˋ jaléꞌˋ e cajníˋ jaangˋ dseaˋ jo̱ dsʉꞌ joˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨ˜ seengˋ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ e ni˜ ta˜ do.[/ %Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —E jáꞌˉ e dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmicuíingˋ jnea˜, dsʉꞌ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ seengˋ i̱ niguiáˉ júuˆ quiéˉe. Z $Jo̱ mɨ˜ cangángˉ Jesús i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ i̱ sɨseángꞌˊ do ie˜ jo̱, eáamˊ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉneiñꞌ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ jmiquíngꞌˉ dsíiñꞌˊ do jo̱guɨ dsíngꞌˉ lɨjiuung˜ dsíiñꞌˊ cajo̱. Co̱ꞌ lɨ́ɨiñꞌˊ do laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ mɨ˜ jaˋ seengˋ fii˜reꞌ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáaˉreꞌ. .YU #Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangɨˊ Jesús lacaangˋ jaléꞌˋ fɨɨˋ féꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ fɨɨˋ píꞌˆ e erˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ laco̱o̱ˋ lɨ˜ té̱e̱ˉ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. Jo̱guɨ guiarˊ júuˆ e nɨjaquiéemˊbaꞌ e nicá̱ˋ dseaˋ do nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ lɨ˜ cuꞌˋ quiáiñꞌˉ é. lXQ "Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ sɨseángꞌˊ do ie˜ jo̱ féꞌrˋ lala: —Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆbaꞌ tɨɨngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na e jmihuíiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ. Eáamˊ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ *WM !Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ e cajmihuíingˉ Jesús i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ féꞌˋ do, jo̱guɨbaꞌ canaaiñꞌˋ do caféꞌrˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do ie˜ jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ féꞌrˋ lala: —Dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ caneˋeeꞌ fɨˊ góoˋnaaꞌ Israel lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ˉ na jmɨɨ˜ na. V Jo̱ lajeeˇ e uøøngˋ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ lamɨ˜ tiuungˉ do, jo̱ lajeeˇ jo̱, tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ cangojéeiñˋ fɨˊ quiniˇ Jesús jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ féꞌˋ uíiꞌ˜ e iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíirˊ. MU Dsʉꞌ i̱ dseaˋ do, jo̱bɨ lɨco̱ꞌ nɨcaꞌuøøiñˋ fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do mɨ˜ canaaiñˋ niꞌrˊ júuˆ fɨˊ lacaangˋ fɨɨˋ e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ írˋ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ féꞌˋ ]T3 Jo̱ dsifɨbˊ canaˊ jminiˇ i̱ dseaˋ gángˉ do. Dsʉꞌ Jesús caꞌɨ́ɨrˉ ꞌgooˋ quiáiñꞌˉ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́iñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do. ES Jo̱ dsifɨbˊ cagüɨꞌˊ Jesús jminiñꞌˇ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nijmee˜baa e nilɨjnéꞌˋtu̱ꞌ, co̱ꞌ jábꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜. -RS Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siꞌˊ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ caꞌíˉbre fɨˊ dsíiˊ, jo̱ cangotáamꞌ˜bɨ i̱ dseaˋ tiuungˉ do fɨˊ jo̱ cajo̱, jo̱ Jesús cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¿Su jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜ jmee˜e e nilɨjnéꞌˋtu̱ꞌ? Jo̱baꞌ cañíiñꞌˋ do: —Dseángꞌˉ jábꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ, Fíiˋiiꞌ. hQI Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajmijí̱ꞌˊ Jesús i̱ sɨmɨ́ˆ ꞌlɨɨ˜ do, cagüɨꞌɨ́ɨˊ dseaˋ do fɨˊ jo̱; jo̱ lajeeˇ ngóorˊ fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ, cangoquiéengˊ gángˉ dseaˋ tiuungˉ fɨˊ lɨ˜ ngóorˊ, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ áiñꞌˋ Jesús lala: —¡Fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˆ jneaꞌˆ, Jó̱o̱ˊ dseata˜ Davíꞌˆ! 8Pi Jo̱ latøømˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea caniꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do ie˜ jmɨɨ˜ jo̱. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús gángˉ dseaˋ tiuungˉ O# dsʉꞌ Jesús caꞌuǿømˋbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ teáaiñꞌ˜. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíˉbre fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ catɨ́ɨiñˉ guooˋ i̱ sɨmɨ́ˆ ꞌlɨɨ˜ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caráaiñꞌˉ do. DN Jo̱baꞌ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Uøøngˋnaꞌ lajɨɨngˋnaꞌ e la, co̱ꞌ jaˋ ꞌlɨɨng˜ i̱ sɨmɨ́ˆ na, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ güɨɨmˋbre. Dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lajo̱, lɨco̱ꞌ cangɨ́ɨmˉbre Jesús, SM Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ i̱ fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do, cangárˉ e nɨteáangꞌ˜ dseatɨˊ jiʉ́ʉrˉ lúuˊ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ niꞌámˉ i̱ sɨmɨ́ˆ ꞌlɨɨ˜ do, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ eáangˊ nɨteáaiñꞌ˜ ta˜ quɨꞌˊ óoˋ. YL+ Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ do lajo̱, caji̱ꞌˊ Jesús nir˜ fɨˊ caluurˇ jo̱ cangáiñˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ catɨ́ɨngˉ sɨ̱ꞌrˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ, jó̱o̱ˋo̱; nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ uíiꞌ˜ e jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ júuˆ quiéˉe. Jo̱ ladsifɨˊ lajo̱b caꞌláangˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñˊ. "K= co̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e faꞌ capíbꞌˆ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do catɨ́ɨiñˉ, jo̱baꞌ niꞌleáamˉbre lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñˊ. &JE Jo̱ lajeeˇ e iuuiñˉ fɨˊ ngóoˊbre mɨ˜ cangoquiéengˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ lɨ́ꞌˉ caluurˇ i̱ nilɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ e tuuiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ nɨngóoˊ mɨˊ guitu̱ˊ ji̱i̱ˋ. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do catɨ́ɨiñˉ capíꞌˆ ꞌnɨꞌˋ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do; pIY Jo̱ dsifɨbˊ cangóˉ Jesús fɨˊ jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. H Jo̱ lajeeˇ singꞌˊ Jesús e guiꞌnáꞌˆ sɨ́ɨmˋbɨr có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ jmɨngɨ́ɨˋ do, mɨ˜ caguiéˉ jaangˋ fii˜ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Jairo fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do. Jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Tɨfaꞌˊ, ꞌmɨcú̱ꞌˉ nabɨ cajúngˉ jaangˋ sɨmɨ́ˆ quiéˉe; jo̱ faꞌ nijgiéeˋ oꞌˊ guóꞌˆ güɨquidsiꞌˋ guóoꞌˋ fɨˊ moguir˜ jo̱ nijí̱bꞌˊtu̱r. G' Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ jaˋ guiéꞌˋ dseaˋ méeˊ e laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ cóꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ loo˜ jóꞌˋ e yʉ́ʉꞌ˜, dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ niꞌguíˋbaꞌ do jo̱ nidsiꞌɨ́ɨbˊ e méeˊ do jo̱guɨ niꞌíimˉ e loo˜ jóꞌˋ do cajo̱. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e niguiéꞌˋ dseaˋ e méeˊ laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ cóꞌˊ do fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ loo˜ jóꞌˋ e ꞌmɨ́ɨbˉ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ faꞌ e niꞌguíˋ e loo˜ jóꞌˋ do o̱ꞌguɨ faꞌ e nidsiꞌɨ́ɨˊ e méeˊ do cajo̱. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jó̱o̱ˊ Jairo pFY ’Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ to̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e yʉ́ʉꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ caꞌnáꞌˆ ꞌmɨꞌˊ e ꞌmɨ́ɨˉ, dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ nijǿmꞌˋ e ꞌmɨꞌˊ ꞌmɨ́ɨˉ do jo̱guɨ niꞌguíˋbɨ e ꞌmɨꞌˊ yʉ́ʉꞌ˜ do cajo̱, jo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmiguiʉˊguɨ niꞌguíbˋ jóng. -ES Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ cuǿøngˋ nijméˉ ayuno jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨmɨ́ɨngˇ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ lɨ˜ cungꞌˊ guooˋ dseaˋ lajeeˇ seengˋ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ do có̱o̱ꞌr˜. Jo̱ dsʉꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ nisángꞌˊ dseaˋ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱guɨbaꞌ nijméˉ ayuno jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. (DI Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cangoquiéengˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ cajmɨngɨꞌrˊ dseaˋ do lala: —Jneaꞌˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo contøømˉ jmooˉnaaꞌ ayuno, jo̱ ¿jialɨꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiˉ ꞌnʉˋ jaˋ jmóorˋ lajo̱? AC{ Güɨlíingˋnaꞌ jo̱ güɨjmɨtɨ́ɨngˋnaꞌ e júuˆ la e féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Jnea˜ Fidiéeˇ iin˜n e ꞌnʉ́ꞌˋ nifɨ́ɨˉ líingˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ o̱ꞌ lɨco̱ꞌ cuøˋnaꞌ feáꞌˉ fɨˊ quiniiˉ.” Jo̱ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la faꞌ e cagaꞌnénꞌˋn jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ, dsʉco̱ꞌ jnea˜ cagaꞌnénꞌˋn jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseaˋ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ ayuno B! Jo̱ nicanúubˉ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ lalab cañíirˋ quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiúngˉ jaˋ ꞌneáiñˉ tɨmɨ́ɨˊ, dsʉꞌ ꞌneámˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜. +AO Jo̱ mɨ˜ cangáˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e guiing˜ Jesús gøꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ fariseo do cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ gøꞌˊ tɨfaꞌˊ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ nodsicuuˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ? U@# Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, e jmɨɨ˜ jo̱b cagǿꞌˋ Jesús fɨˊ quiáꞌˉ Mateo. Jo̱ lajeeˇ guiiñ˜ gøꞌrˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, caguilíingˉ i̱ fɨ́ɨngˊ nodsicuuˉ i̱ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Mateo do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seaˋ júuˆ e dsíngꞌˉ røøiñˋ dseeˉ, jo̱ caguárˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús e cagǿꞌrˋ ni˜ mes˜ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do. d?A Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús e fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ guiiñꞌ˜ do. Jo̱ lajeeˇ ngóorˊ guiáꞌˆ fɨbˊ cangáiñˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Mateo i̱ niguiing˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma. Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseañʉꞌˋ íˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Mateo, nea˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱baꞌ caró̱o̱bˉ Mateo e lɨ˜ niguiiñꞌ˜ do jo̱ cangóˉbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús. Z>- Jo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do e caꞌláamˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ. Jo̱ lajɨɨmˋbre canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ dsʉco̱ꞌ dseaˋ do cacuøꞌrˊ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨiñꞌ˜ jmɨɨ˜ do. Mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Mateo m=S Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caráangˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ cangámꞌˉbre fɨˊ quiáꞌrˉ. <} Jo̱ dsʉꞌ lana jnea˜ niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ e jneab˜ dseaˋ cagáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱ ooˉbaa ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la e niꞌíin˜n dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ. Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ caang˜ tɨɨˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Ráanꞌˉ jo̱ séeꞌ˜ lɨ˜ ráanꞌˋ jo̱ guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ. 2;] ¿E˜ e lɨ́ɨngˉnaꞌ e jaˋguɨ huɨ́ɨngˊ e nifeˇeeꞌ, su e “Niꞌíim˜baa dseeˉ quíiꞌˉ”, o̱si e niféꞌˆnaaꞌ é: “Ráanꞌˉ jo̱ ngɨ˜”? E: Jo̱ co̱ꞌ ñibˊ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨꞌˊreiñꞌ do lala: —¿Jialɨꞌˊ jmangꞌˆ e gaˋbaꞌ ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ? W9' Jo̱ ie˜ jo̱ dob niteáangˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ canúurˉ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ lala: “Lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ na, gabˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.” D8 Jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ fɨˊ jo̱, jo̱ caguilíingˉ dseaˋ i̱ jéengˋ jaangˋ dseaˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ i̱ dsíingˉ ni˜ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ e sɨlɨ́ɨngˇ. Jo̱ mɨˉ cangáˉ Jesús e jo̱, jo̱ co̱ꞌ nɨñiˊbre e jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do: —Jó̱o̱ˋo̱, cuø˜ bíˋ uøꞌˊ, co̱ꞌ lana nɨcaꞌímˉ dseeˉ quíiꞌˉ. \7 3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajgóobˉtu̱ Jesús fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ jo̱ cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ lɨ́ꞌˉ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do jo̱ caguiémꞌˉtu̱r fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ guiiñ˜. 6"Jo̱baꞌ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ e fɨɨˋ do cangolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱ mɨ˜ cangáiñˉ dseaˋ do, jo̱ camɨꞌˊreiñꞌ jmɨꞌeeˇ faꞌ e nigüɨꞌɨ́ɨbˊ dseaˋ do e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ táaiñˋ do.$5A!Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ nijmóoˋ íˆ i̱ cúˆ do cacuí̱i̱ˋbre cangolíiñˆ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˋ fɨˊ jo̱, canaaiñˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ do. u4c Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Güɨlíingˉnaꞌ güɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ jo̱. Jo̱ ladsifɨˊ lajo̱b caꞌuøømˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do jo̱ cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ i̱ cúˆ i̱ nitaang˜ do. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaangˋ i̱ cúˆ do cuí̱i̱ˋreꞌ cartɨˊ cajiúngꞌˋ yaang˜neꞌ fɨˊ dseꞌˋ jiáaˊ, jo̱ casojiúngꞌˋneꞌ fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ jo̱ fɨˊ jo̱b cajgóꞌˋreꞌ jmɨɨˋ. ~3uJo̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do camɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Song niꞌuøønꞌˉ jneaꞌˆ lɨ˜ téeꞌ˜naaꞌ la, cuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ fɨˊ e nidsitóoꞌˇnaaꞌ fɨˊ dsíiˊ i̱ cúˆ i̱ taang˜ do. d2AJo̱ e quiá̱ꞌˉ jo̱b nitaang˜ i̱ fɨ́ɨngˊ cúˆ i̱ taang˜ ta˜ gøꞌˊ. (1IJo̱ lalab canaaiñˋ do áiñꞌˋ Jesús: —Jaˋ jmiguínꞌˆ jneaꞌˆ, Jesús, co̱ꞌ ne˜baaꞌ guiʉ́ˉ e ꞌnʉbˋ dseángꞌˉ lɨnꞌˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. Jo̱ ¿su cañíꞌˉ e ñicuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ iihuɨ́ɨˊ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ mɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ lajo̱? %0CJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Gadara, jo̱ fɨˊ codsiiˇ caꞌuøøngˋ gángˉ dseaˋ i̱ niteáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús. Jo̱ eáamˊ sooˋ dsíiñꞌˊ do e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ ngɨ́iñˉ e fɨˊ jo̱. /Jo̱ dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do mɨ˜ cangárˉ lado, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜: —¿I̱˜guɨ i̱ dseañʉꞌˋ na e quiʉꞌrˊ ta˜ jo̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ guíˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jmɨɨˋ júuˆ quiáꞌrˉ? Dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Gadara i̱ niteáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ .#Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jialɨꞌˊ dsíngꞌˉ ꞌgóꞌˋnaꞌ? Jo̱ ¿jialɨꞌˊ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e jnea˜ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ e nijmee˜e lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ? Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌrˋ lana, jo̱ caráaiñˉ jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e guíˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e jmɨɨˋ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caquiungꞌˊ e íiˊ guíˋ jo̱guɨ caquiumꞌˊbɨ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ cajo̱, jo̱ tiibˉ caꞌɨ́ˋ. =-sJo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cañíimˋbre dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fíiˋiiꞌ, leaangˉ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ nɨngóoˊ dsiꞌamꞌˊbaaꞌ. ",=Jo̱ lajeeˇ guiáangꞌ˜ e ningolíiñˉ ni˜ jmɨɨbˋ mɨ˜ canaangˋ ɨ́ɨˋ guíˋ la huɨ́ɨngˊ jo̱guɨ canaangˋ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ cajo̱, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ nɨnaangˋ dsiꞌab˜ jmɨɨˋ fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱, güɨɨmˋ Jesús ngóorˊ. %+CJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíbˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ. y*kJo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nea˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ lana jo̱ cuøˊ fɨˊ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ ꞌlɨɨng˜ niꞌáaiñˉ tiquíiꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús e caꞌuáangˉ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ jo̱guɨ caꞌuáangˉ e íiˊ guíˋ )+Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do casɨ́ꞌˉ írˋ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, cuǿøꞌ˜ jnea˜ fɨˊ jangꞌˉ niꞌáanˇn tiquiéˆe, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ ninii˜i có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. n(UJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaléngꞌˋ güíiˊ seabˋ tooˋ lɨ˜ güɨɨngˋneꞌ, jo̱ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ ta̱ˊ seabˋ sɨɨˉreꞌ cajo̱; dsʉꞌ jnea˜, dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ quiee˜e moguiiˉ jaˋ seaˋ. &'EJo̱ lajeeˇ jo̱b, cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jaangˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Tɨfaꞌˊ, iim˜baa nii˜i có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ guóꞌˆ. &Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangáˉ Jesús e dsíngꞌˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ caseángꞌˊ fɨˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱baꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e ningɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do. #%?Jo̱ cangojéeˊ e la e laco̱ꞌ calɨti˜ jaléꞌˋ júuˆ e cajíngꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Saíiˆ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Íˋbre caꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ quíˉnaaꞌ jo̱guɨ cacó̱rˉ jaléꞌˋ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨˊnaaꞌ cajo̱.” Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ dsilíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús .$UJo̱ mɨ˜ canʉʉˋ lajo̱, fɨ́ɨmˊ dseaˋ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Jesús e jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ camɨ́ꞌˆ júuˆ e féꞌˋ Jesús, uøømˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ, jo̱guɨ ꞌláamˉbɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱ cajo̱. +#OJo̱ Jesús cagüɨꞌrˊ guooˋ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caguáˉ e iʉ˜ guíiñꞌˆ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseamɨ́ˋ do caró̱o̱rˉ jo̱ cajméerˋ e cagǿbꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ E"Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Jesús cangórˉ fɨˊ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, dob ráangˋ iemɨséˆ Tʉ́ˆ Simón e dsíngꞌˉ iʉ˜ guíiñˆ. !% Jo̱ lɨ́ˉ jo̱, Jesús casɨ́ꞌˉguɨr i̱ fii˜ ꞌléeˉ romano do jo̱ cajíñꞌˉ: —Guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ jo̱ güɨlɨtib˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ cañíꞌˆ, co̱ꞌ jábꞌˉ nɨcalɨ́nꞌˉ júuˆ quiéˉe. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌláangˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ romano do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús iemɨséˆ Tʉ́ˆ Simón d A Jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ nibíimˉbre fɨˊ caluuˇ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ fɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ lamɨ˜ sɨꞌíˆ catɨ́ɨngˉ seengˋ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ dob nijeá̱rˉ quɨꞌrˊ jo̱guɨ tʉrˊ maja̱r˜ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e niꞌíñꞌˋ do. 5 Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmiguiʉbˊ íingꞌ˜ lɨ˜ nijalíingˉ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jo̱ nigüeárˋ e nidǿꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíˉiiꞌ i̱ siiˋ Abraham jo̱guɨ Isáaˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ Jacóoˆ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 6e Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e júuˆ na, eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜ do: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ cajínꞌˊn jaangˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ i̱ fii˜ ꞌléeˉ romano na. )K Dsʉco̱ꞌ seemˋ dseaˋ i̱ teáangˉ nifɨˊguɨ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe, jo̱guɨ seemˋ ꞌléeˉ i̱ quiʉ́ꞌˋʉ ta˜ cajo̱. Jo̱ mɨ˜ fɨ́ɨˉɨ jaangˋ ꞌléeˉ quiéˉe e dsérˉ, jo̱baꞌ dséˉbre jóng; jo̱guɨ mɨ˜ fɨ́ɨˉɨ jaangˋguɨ e jáarˊ, jo̱baꞌ jáaˊbre jóng; jo̱guɨ mɨ˜ fɨ́ɨˉɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiéˉe e lɨɨng˜ e jmérˉ, jo̱baꞌ jmóoˋbre cajo̱. 8iJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fíiˋi, jaˋ catɨ́ɨngˉ jnea˜ e ꞌnʉˋ niꞌúꞌˆ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiéˉe; lɨco̱ꞌ féeꞌ˜ e niꞌleáangˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiéˉe do, jo̱baꞌ lajo̱b nilíˋ jóng. fEJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nii˜baa nijmiꞌleáanˆnre. _7jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fíiˋi, dob ráangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiéˉe dséeꞌr˜ fɨˊ quiéˉe, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ líˋ jí̱ꞌˉ jǿiñꞌˋ jo̱guɨ dsímꞌˉ cuꞌˋ lɨ́ɨiñˊ cajo̱. Z-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ Capernaum, jo̱ fɨˊ jo̱ jaangˋ fii˜ ꞌléeˉ romano cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ ngangꞌˊ dseaˋ do jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ yJo̱baꞌ Jesús casɨ́ꞌˉguɨr dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ fɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméˉe có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, lɨco̱ꞌ guaˋ güɨjéengˋ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ jmidseaˋ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ i̱ jmidseaˋ do e nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ. Jo̱ mɨ˜ nilíˋ jo̱, jo̱baꞌ güɨca̱˜ lají̱i̱ꞌ˜ e feáꞌˉ e ꞌnéˉ cuǿꞌˆ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e ta˜ e caquiʉꞌˊ Moi˜ ie˜ malɨɨ˜guɨ do. Jo̱ e jo̱b cuøˊ li˜ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ e nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ jaangˋ fii˜ ꞌléeˉ romano CJo̱baꞌ Jesús cagüɨiñꞌˊ capíꞌˆ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Iim˜baa jmiꞌleáanˆn ꞌnʉˋ, jo̱ lana caꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨnꞌˊ. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌláangˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ lɨ́ɨiñˊ. q[Jo̱ lajeeˇ jo̱b cangoquiéengˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ nilɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ fɨˊ quiniˇ Jesús, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fíiˋi, cuǿømˋ líˋ jmiꞌleáanꞌˆ jnea˜ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨnˊn song iinꞌ˜ lajo̱.  'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajgámˉ Jesús e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ ngolíingˉ caluurˇ laco̱ꞌ ngóorˊ. jMdsʉco̱ꞌ dsíngꞌˉ ꞌgøngꞌˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ dsíngꞌˉ tɨɨiñˋ erˊ cajo̱, co̱ꞌ jaˋ erˊ laco̱ꞌ eˊ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel.-SJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do dsíngꞌˉ cangogáˋ dsíirˊ laco̱ꞌ eˊ dseaˋ do, s_Jo̱baꞌ mɨ˜ cajáˉ jmɨ́ɨˊ dsiing˜ jo̱ cacuángˉ jaléꞌˋ guaˋ jo̱guɨ dsíngꞌˉ caꞌɨ́ɨˉ guíˋ, jo̱baꞌ caquɨ́bꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do, jo̱ dseángꞌˉ conguiabˊ caꞌíngˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ. RJo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨco̱ꞌ núuˋ júuˆ quiéˉe jo̱ jaˋ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ ɨˊ dsíiˊ guiʉ́ˉ e nijmérˉ. Jo̱ cajmeꞌrˊ ꞌnʉr˜, dsʉꞌ jaˋ catá̱ꞌrˉ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do. ~uJo̱ mɨ˜ cajáˉ jmɨ́ɨˊ dsiing˜ jo̱ cacuángˉ jaléꞌˋ guaˋ jo̱ dsíngꞌˉ caquiʉꞌˊ guíˋ fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ e ꞌnʉ́ʉˊ do, dsʉꞌ e ꞌnʉ́ʉˊ do jaˋ caquɨ́ꞌˉ, co̱ꞌ abꞌˊ iʉ˜ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ. a;’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ jo̱guɨ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e nijmérˉ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ cajmeꞌrˊ ꞌnʉr˜, jo̱ abꞌˊ tɨɨˉ fɨɨˋ catá̱ꞌrˉ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do. CDsʉꞌ jnea˜ ningɨɨˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ ie˜ jo̱: “Jéengꞌ˜naꞌ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn la; ¡do güɨlíingˉnaꞌ lɨ́ꞌˆ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ calɨcuíimˋbaa ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ sɨtɨ́ɨngˇ ꞌléeˊ!” Mɨ˜ caꞌeˊ Jesús quiáꞌˉ lajɨˋ tú̱ˉ tɨɨˉ fɨɨˋ } sJo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱ mɨ˜ niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, fɨ́ɨmˊ dseaˋ nisɨ́ꞌrˋ jnea˜ ie˜ jo̱: “Fíiˋi, Fíiˋi, jneaꞌˆ caféꞌˋnaaꞌ júuˆ quíiꞌˉ laꞌeáangˊ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ ꞌnʉˋ caꞌuøøngˉnaaꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ cajmóˆnaaꞌ laꞌeáangˊ ꞌnʉˋ cajo̱.” d AJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ sɨ́ꞌˋ jnea˜: “Fíiˋi, Fíiˋi”, nilíꞌrˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ lata˜, dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ nijméˉ jaléꞌˋ e iing˜ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nilíꞌˋ e jo̱.  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóobˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e erˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do líꞌˋnaꞌ jmicuíingˋnaꞌr. Jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ lɨꞌrˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ lata˜  Jo̱ nihuí̱bꞌˋ jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ cuøˊ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ jo̱ fɨˊ ni˜ jɨbˋ nidsitóoꞌ˜. h IJo̱ lajo̱b jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ, jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nicuǿˉ ofɨɨˋ e jaˋ dseengˋ; jo̱guɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ dseengˋ, jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nicuǿˉ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ. FJo̱ lajo̱b jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e guiʉ́ˉ, jmangꞌˉ ofɨɨˋ e guiʉ́bˉ cuøˊ; jo̱ dsʉꞌ e ꞌmaˋ ofɨɨˋ e jaˋ dseengˋ, jaˋ dseengˋ jaléꞌˋ ofɨɨˋ e cuøˊ. a;Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóobˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ cuǿøngˋ jmicuíingˋnaꞌr. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱, ꞌnʉ́ꞌˋ líꞌˋnaꞌ jmicuíiˋnaꞌ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ofɨɨˋ e ɨ́ɨbˋ; dsʉco̱ꞌ co̱o̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e niꞌɨ́ˉ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ yʉ́ꞌˆ, o̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ fíꞌˋ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e niꞌɨ́ˉ güɨñíꞌˆ yʉ́ꞌˆ. \~}|z/y.wv=y;:975330/-- +>)(w'P%%p#L"!}bH:AH  :FjDM Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ e Fidiéeˇ íimˉbɨr dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ eeˋgo̱ gaˋ féꞌrˋ uii˜ quiéˉe, jnea˜ dseaˋ gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; dsʉꞌ song i̱i̱ˋguɨ caféꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niꞌíingˉ dseaˋ do dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ lata˜ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱ꞌguɨ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ cajo̱. Jaléꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ cuíiˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ofɨɨˋ e ɨ́ɨbˋ dCA ’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e íimˉbɨ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ eeˋgo̱ júuˆ gaˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do, o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ dseeˉ e éeiñꞌˋ é; dsʉꞌ joˋ niꞌíiñˉ dseeˉ fɨng song i̱i̱ˋ caféꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. B{ ’Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ singꞌˊ uii˜ quiéˉe, jo̱baꞌ ꞌníꞌˋ níimˉbre jnea˜; jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ jaˋ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e laco̱ꞌ nilɨcuíingˋ dseaˋ jnea˜, jo̱baꞌ jaˋ siñꞌˊ uii˜ quiéˉe cajo̱. A Jo̱ jíngꞌˉguɨ Jesús: —Jo̱ jaˋ nilíꞌˋ jaangˋ dseaˋ niꞌírˋ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ bíˋguɨ dsíiˊ laco̱ꞌ írˋ e niꞌuǿꞌrˉ jaléꞌˋ e seaˋ quiáiñꞌˉ, dsʉco̱ꞌ laꞌuii˜ jangꞌˉ ꞌnéˉ niꞌñúmꞌˊbre i̱ dseaˋ bíˋ dsíiˊ do, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ cuǿøngˋ e nijmérˉ lajo̱. L@ Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ jnea˜ e jmihuíinˆn jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇbaꞌ e jmóoˋo lajo̱. Jo̱ e jo̱ cuøˊ li˜ e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ. ?} Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ fóꞌˋnaꞌ e jnea˜ tɨɨnˉ jmihuíinˆn jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Beelzebú; co̱ꞌ faco̱ꞌ lajo̱, ¿i̱˜ i̱ ɨˊ óoˊnaꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e tɨɨmˋbre jmóorˋ lajo̱ faco̱ꞌ lajo̱? Co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ e tɨɨiñˋ jmóorˋ lajo̱. Jo̱baꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨɨiñˋ do cuøˊ li˜ e jaˋ dseengˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ áaˊnaꞌ. >} Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ Satanás i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, song nijmihuíiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ nilíˋ e ꞌníꞌˋ níimˉ rúiñꞌˋ jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíimˉ bíˋ quiáꞌrˉ. ]=3 Jo̱ co̱ꞌ ñibˊ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ fariseo do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Faꞌ co̱o̱ˋ fɨɨˋ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ ꞌníꞌˋ níingˉ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ sɨꞌíimˆ e fɨɨˋ jo̱ jóng, co̱ꞌ jaˋ seeiñˋ røøˋ. Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ faꞌ co̱o̱ˋ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ dseaˋ, sɨꞌíimˆ cajo̱. 4<a Jo̱ ie˜ jo̱, dob niteáangˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo. Jo̱ mɨ˜ canúurˉ sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do lado, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ: —Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ Beelzebú i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, laꞌeáangˊ íˋbingꞌ tɨɨngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na e uǿøiñˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ. t;a Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱, eáangˊ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ canaaiñˋ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ lala: —Jangámˉ song Jó̱o̱ˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ i̱ na. Q: Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangojéengˋ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Jesús jaangˋ dseaˋ tiuungˉ jo̱guɨ i̱ jaˋ féꞌˋ cajo̱. Jo̱ i̱ ꞌlɨmꞌˆ jmóoˋ e nilɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ do lado. Jo̱ dsʉꞌ Jesús cajmiꞌleáamˉbre i̱ dseaˋ do, jo̱ calɨjnébꞌˋtu̱iñꞌ do jo̱guɨ caféꞌˋtu̱iñꞌ cajo̱. 9 Jo̱ laꞌeáangˊ íbˋ nijáꞌˉ líingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ lanab cajíngꞌˉ Saíiˆ ie˜ malɨɨ˜guɨ do. Mɨ˜ cacuøꞌˊ dseaˋ dseeˉ Jesús e jmóorˋ ta˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ "8= Jo̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜bre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e jaˋ seengˋ i̱i̱ˋ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ.Jo̱guɨ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨr cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e jaˋ niquɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜.Jo̱guɨ niguiárˉ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ carˋ nilɨta˜ dsíiñꞌˊ e dseángꞌˉ røøbˋ ɨ́ɨˋ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ. ^75 Dsʉꞌ jaˋ nijmérˉ ta˜ jɨ́ɨngˋ o̱ꞌguɨ ta˜ taꞌˊ mɨ́ɨꞌ˜;
jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ ninúˉ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ. ,6Q I̱ lab i̱ dseaˋ i̱ nɨcaguíinꞌ˜n, i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n,
jo̱ eáamˊ ꞌneáanˋnre jo̱guɨ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌr˜.Jo̱guɨ eáamˊ nilɨꞌgøiñꞌˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiéˉe e nicuǿøˉøre,
jo̱guɨ niguiárˉ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e dseángꞌˉ røøbˋ niꞌɨ́rˉ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ. u5c Jo̱ cajméerˋ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ calɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Saíiˆ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: C4 jo̱guɨ quiʉꞌrˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmiꞌleáaiñˉ do e jaˋ niguiáiñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ jmóorˋ. .3U Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Jesús e jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨˊ jo̱, jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangolíingˉ có̱o̱ꞌr˜ ie˜ jo̱. Jo̱ laco̱ꞌ ngolíiñˉ teáaiñꞌ˜ fɨˊ lado, jmiꞌleáamˉ dseaˋ do jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜, 2  Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌuøøngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo do e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do, jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ jial niguiéꞌrˊ e nijngáiñꞌˉ Jesús. Júuˆ e cajmeꞌˊ Saíiˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Jesús 1% Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ caang˜ guooˋ do: —Níiꞌ˜ guóoꞌˋ, dseañʉꞌˋ. Jo̱ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab caꞌlóoˉ guóorˋ jo̱ calɨguiʉ́bˉ e guóorˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ e co̱o̱ˋ do. 03 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jial tíiˊ laniingˉguɨ quíingˊ jaangˋ dseaˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ jaangˋ joꞌseꞌˋ. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, seabˋ fɨˊ e jméˆnaaꞌ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ ꞌñiaꞌˊ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. y/k Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Faco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ aangˉnaꞌ joꞌseꞌˋ jo̱ calɨngɨɨng˜naꞌ e catǿngꞌˋ jaangˋ fɨˊ dsíiˊ ɨ̱́ɨ̱ˊ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ, jaˋ líꞌˆ dsiiˉ faꞌ lɨ́ꞌˆ niseáang˜naꞌreꞌ lajo̱, co̱ꞌ nigüɨseáamꞌ˜baꞌreꞌ. y.k Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, dob niꞌiuungˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ co̱o̱ˋ guooˋ. Jo̱ ie˜ jo̱, dob niteáangˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e sɨteeiñˆ Jesús e iiñ˜ ninírˋ su nijmiꞌleáangˉ dseaˋ do i̱ dseaˋ i̱ caang˜ guooˋ do ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel, jo̱ lajo̱baꞌ e niguiéꞌrˊ jial e niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —¿Su seabˋ fɨˊ e nijmiꞌleáangˉ jaangˋ dseaˋ dséeꞌ˜ lajeeˇ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ? - Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel. 4,a Jo̱ dsʉꞌ e jáꞌˉ, jnea˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, ooˉbaa ta˜ e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ i̱ caang˜ guooˋ +9 Dsʉꞌ latɨˊ lana jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e˜ guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jnea˜ Fidiéeˇ iin˜n e nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ o̱ꞌ e cuøˋnaꞌ feáꞌˉ fɨˊ quiniiˉ.” Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús i̱ dseaˋ fariseo do: —Faco̱ꞌ mɨ˜ cangángꞌˋnaꞌ e júuˆ jo̱ latɨˊ mɨ˜ uiing˜, jo̱baꞌ jaˋ e ta˜ e cuǿꞌˆnaꞌ dseeˉ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ caꞌléeˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. t*a Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e niingˉguɨ júuˆ quiéˉe laco̱ꞌguɨ e guáꞌˉ do. e)C Jo̱guɨ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ cajo̱ jial féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Moi˜, co̱ꞌ fɨˊ ni˜ jo̱ féꞌˋ e jaˋ dseeˉ éeˋ jaléngꞌˋ jmidseaˋ nañiˊ faꞌ jmóorˋ ta˜ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. #(? Co̱ꞌ ie˜ jo̱ cangɨ́ɨiñˊ cartɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ, jo̱ cagǿꞌrˋ iñíꞌˆ e güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jí̱i̱ꞌ˜ jmidseaˋbingꞌ sɨꞌíˆ cuǿøngˋ dǿꞌˉ, dsʉꞌ cagǿꞌˋbre co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. %'C Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ e nɨcaꞌíˋbaꞌ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ jial cajméeˋ dseata˜ Davíꞌˆ mɨ˜ cadseáˉ jmɨꞌaaiñˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. &- Jo̱ ie˜ jo̱, co̱ꞌ quiá̱ꞌˉ dob nitaang˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo jo̱ cangáˉbre e caꞌéengˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do cuɨꞌieeˋ, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ Jesús: —¡Jaˋ catɨ́ɨngˉ jméˉ i̱ dseaˋ quíiꞌˉ na lana lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ, jneaa˜aaꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel! J%  Jo̱ ie˜ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ lajeeˇ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel e jmiꞌíñꞌˊ, cangɨ́ɨngˊ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˆ lɨ˜ sɨjneaˇ cuɨꞌieeˋ. Jo̱ lajeeˇ ngɨ́ɨiñˊ fɨˊ jo̱, cadseáˉ jmɨꞌaangˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ canaaiñꞌˋ do éemˉbre láaˊ quiáꞌˉ cuɨꞌieeˋ e seaˋ do jo̱ canaaiñˋ gøꞌˊbre mɨ́ꞌˆ quiáꞌˉ. n$U Co̱ꞌ song i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmɨtɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe, jaˋ huɨ́ɨngˊ quiáꞌrˉ e nijmérˉ lajo̱, co̱ꞌ jaˋ iiˋ e ta˜ jo̱.)#K Jo̱guɨ íingꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe e guiaaˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ eeˉbaꞌ guiʉ́ˉ laco̱ꞌguɨ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ féngꞌˊ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ i̱i̱ˋ jo̱guɨ e jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiáꞌˋa cajo̱. Jo̱ song nijmeeˉnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ nilíꞌˋbaꞌ jóng e nitíiꞌ˜ áaˊnaꞌ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ do. F" Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ óoˋ fɨꞌíˆ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsingɨ́ɨngˉnaꞌ iihuɨ́ɨˊ, quɨ́ꞌˉ jíingꞌˇ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniiˉ, co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ nijmee˜e e nitíiꞌ˜ áaˊnaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. !' Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉ Jesús dseaˋ quiáꞌrˉ: —Tiquiéˆe Fidiéebˇ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e néeˊ niiˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ dseángꞌˉ mɨˊ cuíiñˋ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ Tiquiéˆbaa dseaˋ cuíiñˋ jnea˜; jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ dseángꞌˉ mɨˊ cuíiñˋ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jneab˜ dseaˋ cuíinˋnre có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiéˉe e nilɨcuíiñˋ dseaˋ do. j M E jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ, Teaa˜, co̱ꞌ lajo̱b nɨcalɨꞌiing˜ ꞌnʉˋ e calɨ́ˉ. @y Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús ie˜ jo̱: —Teaa˜, lana jmifénꞌˊn ꞌnʉˋ, dseaˋ Fii˜ ñifɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jmɨgüíˋ la, dsʉco̱ꞌ lana nɨcajmeeꞌˉ e ngámꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ jaléꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ, jo̱guɨ cajmeeˉbaꞌ e jaˋ cangángꞌˋ júuˆ quíiꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ eáangˊ i̱ jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ. G Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Capernaum, e mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, eáangˊguɨb niꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e caꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Sodoma. Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ óoˋ fɨꞌíˆ dsíi ꞌnéˉ nijaquiéeiñˊ fɨˊ quiniˇ Jesús "= Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Capernaum, ¿su lɨ́ɨngˉnaꞌ e ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ nisángꞌˊ cartɨˊ yʉ́ꞌˆguɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ? Jo̱ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ nijgiáangˋ tɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Co̱faꞌ mɨ˜ fɨˊ fɨɨˋ Sodoma calɨ́ˉ lajaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ caꞌíngˉ e fɨɨˋ jo̱, jo̱ sɨji̱ꞌˆbɨ latɨˊ lana.  Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Corazín có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Betsaida, ie˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, eáangˊguɨ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ e iihuɨ́ɨˊ e niꞌíngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sidón. ;o —¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Corazín có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Betsaida, co̱faꞌ mɨ˜ fɨˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Sidón cajméˉe lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ ladsifɨˊ lajo̱ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ faco̱ꞌ mɨ˜ lajo̱, jo̱ catɨ́ɨngˉ e nɨneáaiñˊ fɨꞌíbˆ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ e nɨcarøøiñˋ! Y+ Jo̱ ie˜ jo̱, canaangˋ Jesús ꞌgaamˋbre quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ nɨcajméerˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ lalab cajíngꞌˉ Jesús ie˜ jo̱: )K Jo̱guɨ mɨ˜ cagüéngˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e gǿꞌˋbaa jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ gøꞌˊ dseaˋ, jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ caꞌeengˉnaꞌ jnea˜ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ cúngˆ i̱ gøꞌˊ contøøngˉ jo̱guɨ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ íingˊ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ gaˋ féꞌˋ dseaˋ uii˜ quiáꞌrˉ o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnáꞌˆ nodsicuuˉ i̱ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ quiáꞌˉ Roma é. Jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóoˋ Fidiéeˇ jmijnéeiñˋ jial tíiˊ tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ. Dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ  Co̱ꞌ lalab caféeꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ cajáˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, caꞌeengˉnaꞌr e iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíirˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ ꞌleáangˉ gøꞌrˊ jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ méeˊ jaˋ ɨ̱́ꞌrˋ. K “Cajiʉ́ʉˆ jneaꞌˆ lúuˊ, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cadseeng˜naꞌ; jo̱guɨ caꞌǿˆnaaꞌ e øˊ dseaˋ lɨ˜ ráangˋ ꞌlɨɨ˜, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ caquíiꞌ˜naꞌ.”   ’Jo̱ lana nifáꞌˆduu jial lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na, co̱ꞌ jaléngꞌˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ la lɨ́ɨngˊ jiuung˜ i̱ táangˋ tacóoˋ fɨˊ ꞌmóoꞌ˜, jo̱ mɨ˜ nitɨꞌángꞌˋ rúiñꞌˋ féꞌrˋ lala: w Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na. |q Jo̱ song ꞌnʉ́ꞌˋ iing˜naꞌ niꞌíingꞌ˜naꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ i̱ Juan do lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ Líiˆ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ sɨꞌíˆ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. ~u Jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e cagüéngˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jaléꞌˋ e júuˆ e caguiaˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jaléꞌˋ e jo̱ lɨco̱ꞌ jmɨta˜ dsíiˊ e Fidiéeˇ iiñ˜ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 9k ’Co̱ꞌ ie˜ latɨˊ mɨ˜ canaangˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ e guiarˊ júuˆ e nijáaˊ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ cartɨˊ lana, eáangˊ huɨ́ɨngˊ nɨcangojéeˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ e quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ, cuøꞌˊ bíˋ yaaiñ˜ e laco̱ꞌ iiñ˜ nijmiguiéeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱.  Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ teáangˉ có̱o̱ꞌr˜ do ie˜ jo̱: —Jo̱ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jaˋ mɨˊ calɨséngˋ jaangˋ i̱ niingˉguɨ ta˜ quiáꞌˉ laco̱ꞌ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ niingˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la dsʉꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ laco̱ꞌ i̱ Juan do.   Jo̱ nab nɨcalɨti˜ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do mɨ˜ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ e casɨ́ꞌrˉ Dseaˋ Jmáangˉ lala:Nisɨ́ɨnˆn jaangˋ dseaˋ i̱ niguiáˉ júuˆ quiéˉe nʉ́ꞌˉguɨ e niguóꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ
e laco̱ꞌ niguiárˉ guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ ningɨ́ꞌˆ. {o Jo̱ ¿i̱˜ ɨˊ óoˊnaꞌ i̱ caguijøøng˜naꞌ? Jo̱ e jábꞌˉ, ꞌnʉ́ꞌˋ caguijøøng˜naꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ laniingˉguɨ laco̱ꞌ i̱ dseaˋ caguiaangˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. ~u o̱ꞌguɨ caguijøøng˜naꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jloꞌˆ sɨ̱ꞌˆ, co̱ꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱ dseaˋ laꞌíˋ neáaiñˊ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, co̱ꞌ íˋbingꞌ seaˋ jaléꞌˋ e jloꞌˆ quiáꞌˉ. g G Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱baꞌ Jesús canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ taang˜ có̱o̱ꞌr˜ do jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Juan do, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ caguijǿøˉ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ canʉ́ʉˉnaꞌ e nɨngɨˊ i̱ Juan do fɨˊ jee˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ? ¿Jሠleáaꞌ˜?, jaˋ caguijøøng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ uaang˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ jmóoˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cuɨñíꞌˆ e dséeˊ cataangˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ íiˊ guíˋ;  % ¡Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨtúngˉ dsíiˊ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ nɨsiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜! ] 3 Síiꞌ˜go̱r e lɨjnébꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ, jo̱guɨ e ngɨbˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ jlúungꞌ˜, jo̱guɨ e ꞌláamˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, jo̱guɨ e núubˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ güɨɨng˜, jo̱guɨ e jí̱bꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ cajo̱ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. x i Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Güɨlíingˋnaꞌ güɨco̱o̱˜naꞌ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Juan do lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ jo̱guɨ nɨcañíiˉnaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e jmóoˋo. B } e cangojmɨngɨ́ɨꞌˇreiñꞌ su íbˋ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ dseaˋ Israel i̱ sɨꞌíingˆ e nigüéengˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, o̱si nijémˉbɨr jaangˋguɨ i̱ jiéngꞌˋ é. G Jo̱ ie˜ jo̱, ꞌnʉñíbˆ iuungˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. Jo̱ lajeeˇ iuuiñˉ fɨˊ jo̱b mɨ˜ calɨñirˊ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ tɨɨngˋ Dseaˋ Jmáangˉ e jmóorˋ, jo̱baꞌ casíiñˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ dseaˋ do   Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ e cacuøꞌˊ Jesús ta˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cangóˉbre e cangoꞌerˊ jo̱guɨ e cangoguiarˇ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e téeꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. "= *Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ faꞌ capíꞌˆ jmɨɨˋ i̱ dseaˋ quiéˉe i̱ doñiˊ faꞌ nɨꞌléꞌˋ cuíingˋ jnea˜, jo̱baꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e catɨ́ɨmˉbre niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíiñˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱.,Q )Jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ íngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseaˋ íbˋ casíiˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ røøbˋ niꞌíñꞌˋ cajo̱ laco̱ꞌguɨ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ do; jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ íngꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ, co̱ꞌ guiúmˉ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ røøbˋ niꞌíngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la íngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ do. :m (Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉguɨ Jesús dseaˋ quiáꞌrˉ: —I̱i̱ˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱o̱ˋ lɨ˜ guilíingˉnaꞌ, jo̱baꞌ ímꞌˋbre jnea˜ cajo̱; jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜, jo̱baꞌ ímꞌˋbre i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. ;o 'Jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e líꞌˋbre nileángˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ conguiabˊ nibíiñˆ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ jóng; jo̱ dsʉꞌ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ júungˉ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ conguiabˊ nitíiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jóng. Lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ w &Jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ niseángˉ lafaꞌ crúuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e guiaˊ dsíirˊ e niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe. ,Q %’Jo̱guɨ song jaangˋ dseaˋ eáangˊguɨ ꞌneáaiñˋ tiquiáꞌrˆ o̱si niquiáꞌrˆ é laco̱ꞌguɨ jnea˜, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe jóng; o̱si jaangˋ sejmiiˋ dseaˋ eáangˊguɨ ꞌneáaiñˋ jó̱o̱rˊ dseañʉꞌˋ o̱si jó̱o̱rˊ dseamɨ́ˋ é laco̱ꞌguɨ jnea˜, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe. nU $jo̱ lajeeˇ laꞌóꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ nilíˋ ꞌníꞌˋ níingˉ rúiñꞌˋ. ta #Jo̱ jó̱o̱ˊ dseaˋ dseañʉꞌˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ tiquiáꞌrˆ, jo̱guɨ jó̱o̱ˊ dseaˋ dseamɨ́ˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ niquiáꞌrˆ, jo̱guɨ dseaˋ mɨloo˜ quiáꞌˉ dseaˋ nijíñˉ có̱o̱ꞌ˜ iemɨsérˆ; ~  "’Jaˋ ɨ́ˆ áaˊnaꞌ faꞌ jnea˜ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la e cagajméeˋe e seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, co̱ꞌ jnea˜ jaˋ cagajméeˋe lajo̱, dsʉco̱ꞌ uíiꞌ˜ jnea˜ nijíngˉ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ. .}U !jo̱ dsʉꞌ i̱i̱ˋguɨ i̱ jíngꞌˉ e jaˋ cuíiñˋ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ lajo̱b nifáꞌˆ jnea˜ cajo̱ e jaˋ cuíinˋnre fɨˊ quiniˇ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Nijíngˉ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ Jesús $|A Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ dseaˋ quiáꞌrˉ: —Song i̱i̱ˋ dseaˋ jíngꞌˉ e cuíiñˋ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ lajo̱b nifáꞌˆ jnea˜ cajo̱ e cuíimˋbaa i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ quiniˇ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ; {5 Jo̱baꞌ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊguɨ quíingˊ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ i̱ fɨ́ɨngˊ ta̱ˊ. Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ ~zu Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jɨˋguɨ jñʉguíˆnaꞌ sɨꞌíꞌˆ Fidiéeˇ jóꞌˋ mɨ́ꞌˆ tíiˊ. y ’Co̱ꞌ cuǿømˋ nilǿngˉ dseaˋ gángˉ ta̱ˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ íꞌˋ lajo̱, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ ta̱ˊ do quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ nidsiꞌíingˊneꞌ e jaˋ mɨˊ caquiʉꞌˊ Tiquíiˆnaꞌ Fidiéeˇ ta˜ lajo̱. 3x_ Jo̱ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijngángꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ lɨco̱ꞌ lɨꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ ngúuˊ táangˋnaꞌ; co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ ꞌnéˉ i̱ nijmɨꞌgooˋnaꞌ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íˋbingꞌ cuǿøngˋ nijngángꞌˉ dseaˋ jo̱guɨ niꞌíiñˉ dseaˋ conguiaˊ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. owW Jo̱guɨ jaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e ɨɨngˋ, guia˜baꞌ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ; jo̱guɨ jaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ ooˉ loguáˆnaꞌ, féeꞌ˜baꞌ teáˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ. 7vg Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jaˋ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e jaˋ ñiˊ dseaˋ faꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e nilɨñiˊ dseaˋ, o̱ꞌguɨ co̱o̱ˋ e sɨꞌmaˇ faꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e niguiéꞌˊ dseaˋ cajo̱. Du Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ do ꞌnébˉ nijmɨtɨ́ɨiñˋ cartɨˊ nilɨtɨɨiñˋ røøˋ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ røøbˋ nicǿiñˉ có̱o̱ꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌrˉ jóng. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do mɨ˜ nɨngóoˊ jmóorˋ ta˜, niꞌuíimˉbre laco̱ꞌ i̱ fiir˜ do cajo̱. Jo̱ song féꞌˋ dseaˋ e fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Beelzebú quie̱rˊ nifɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ gaˋguɨb niféꞌˋ dseaˋ jóng uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quíiˉnaꞌ. Jial ꞌnéˉ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ Fidiéeˇ Kt ’Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jmɨtɨ́ɨngˋ, tɨɨngˋguɨr laco̱ꞌ tɨfaꞌˊ quiáꞌrˉ, o̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ faꞌ niingˉguɨr laco̱ꞌ fiir˜. cs? Jo̱ mɨ˜ niꞌǿngˉ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ, guiʉ́ˉguɨ e cuí̱i̱ˆbaꞌ jo̱ nigüɨlíingˉnaꞌ fɨˊ jiéꞌˋguɨ co̱o̱ˋ fɨɨˋ. Jo̱ dsʉꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e jnea˜ i̱ cajáˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, nigáabˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ nʉ́ꞌˉguɨ e niteángꞌˊnaꞌ ngɨˋnaꞌ ta˜ guiaˊ júuˆ quiéˉe fɨˊ laꞌúngˉ jaléꞌˋ fɨɨˋ e téeꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Israel. [r/ Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nilíˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e cuíingˋnaꞌ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ e siñꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ nileángˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. &qE ’Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱, seemˋ dseaˋ nijáiñꞌˋ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ e nijúuiñˉ, jo̱guɨ seemˋbɨ tiquiáꞌˆ dseaˋ nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jó̱o̱rˊ, o̱si jó̱o̱rˊ é nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ tiquiáꞌrˆ e nijngángꞌˉ rúiñꞌˋ. cp? Co̱ꞌ ie˜ jo̱, Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ e niféꞌˋ cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, jo̱ o̱ꞌ yaang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ nifoꞌˆnaꞌ. so_ Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nijáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜, jaˋ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ jial nifɨ́ꞌˆnaꞌr o̱si jial ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌrˉ é, co̱ꞌ Fidiéebˇ dseaˋ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e ñíˆnaꞌ e˜ júuˆ e ningɨɨˉnaꞌ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e lɨɨng˜ eeˋ nijmɨngɨ́ꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. wng jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ nidsijeáaiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ uíiꞌ˜ e cuíingˋnaꞌ jnea˜. Dsʉꞌ mɨ˜ nijmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lajo̱, jo̱baꞌ cuǿøngˋ e nifoꞌˆnaꞌ fɨˊ quinirˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ jial mɨ˜ caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiéˉe. }ms Jo̱ ñiim˜ áaˊnaꞌ, co̱ꞌ nisámꞌˊ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ nidsijeáaiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel, jo̱guɨ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌrˉ Ml Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab casɨ́ꞌˉguɨ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —¡Té̱e̱ˊ áaˊnaꞌ! Jnea˜ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉ́ꞌˋ jee˜ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lafaꞌ jaangˋ joꞌseꞌˋ i̱ nɨꞌiuungˉ jee˜ ieꞌdsinúuˆ. Jo̱guɨ jmeeˉnaꞌ líꞌˆnaꞌ laco̱ꞌguɨ la líꞌˆ jaangˋ mɨꞌˋ, jo̱ ꞌnéˉbɨ cajo̱ e jaˋ ꞌlee˜naꞌ dsʉco̱ꞌ faꞌ jaangˋ mee˜ jaˋ ꞌléeˊreꞌ. Vk% Jo̱ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, eáangˊguɨb nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ calɨjíiꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ do laco̱ꞌguɨ iihuɨ́ɨˊ e caꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ Sodoma có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Gomorra. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ niꞌíngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ j  Jo̱guɨ song jaˋ niꞌíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ o̱ꞌguɨ iiñ˜ e ninúrˉ júuˆ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ uøøngˋnaꞌ lajmɨnáˉ e fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ jo̱ o̱si e fɨˊ fɨɨˋ jo̱ é, jo̱ bóꞌˋnaꞌ ꞌleeˋ tó̱o̱ˋ tɨɨ˜naꞌ. i# Jo̱ song guiʉ́bˉ niꞌíngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ dseaˋ lɨ˜ niguilíingˉnaꞌ do, jo̱baꞌ juguiʉ́ˉ nilɨseeiñˋ; dsʉꞌ song jaˋ niꞌíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ, jo̱baꞌ lajo̱b jaˋ juguiʉ́ˉ nilɨseeiñˋ yaaiñ˜ cajo̱. \0~j}c|[{!yxutrp3nmk}j6hh!g|fedcbaag`_^V] [iYXWYUTRQPDOmMKiHFEECrA@>=B;98643200._-x+.'&%$ "!*RQ[#a 9 p8! "0n UDsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ Jesús lajo̱, lalab cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jaˋ ꞌnéˉ dsilíingˉ i̱ dseaˋ na e nidsiꞌnéerˉ e dǿꞌrˉ, co̱ꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ ꞌnéˉ cuǿꞌˆnaꞌr e jo̱. c?Jo̱ co̱ꞌ ie˜ jo̱ nɨngóoˊ canʉʉbˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Fíiˋiiꞌ, nɨcanʉʉbˋ la, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ neáaiñˊ có̱ˉ quiá̱ꞌˉ la, faꞌ niꞌɨꞌˆbaꞌ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na e güɨguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ li˜ neáangˊ dseaˋ jo̱ fɨˊ jo̱b nidsileáarˊ capíꞌˆ e nidǿꞌrˉ, co̱ꞌ jaˋ e seaˋ fɨˊ la. !Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús e fɨˊ dsíiˊ móoˊ do, dob nɨteáangˉ i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ do, jo̱ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨmˉbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajmiꞌleáamˉbre lajaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ jéeiñꞌˋ do.  Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ Jesús e nɨcajngamꞌˊ dseaˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre ꞌñiaꞌrˊ e fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ do jo̱ cangórˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ seengˋ e iuuiñˉ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ có̱ˉ quiá̱ꞌˉ do e nɨngóoˊ Jesús, jo̱baꞌ dsifɨbˊ cangolíiñˉ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨ˜ ngóoˊ dseaˋ do lɨfaꞌ la tó̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿbˉ. r] Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ Juan do e fɨˊ jo̱, jo̱ catǿˉbre i̱ ꞌlɨɨ˜ do e cangoꞌáangˇneiñꞌ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌáaiñˉ dseaˋ do, jo̱ cangolíimˆbre cangojméeꞌrˇ júuˆ Jesús quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ˉ do. Mɨ˜ cahéngꞌˊ Jesús ꞌñiáˋ mil dseaˋ >u jo̱ iʉ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ huɨ̱́ɨ̱bˊ cacó̱rˉ jo̱ cacuøꞌrˊ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ íˋguɨb cangɨ́ɨngˋ fɨˊ jaguóˋ niquiáꞌrˆ e huɨ̱́ɨ̱ˊ do.  Jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e caquiʉꞌˊbiñꞌ mogui˜ i̱ Juan do catɨˊ lɨ˜ iuuiñˉ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ; 9k Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseata˜ Herodes do fɨꞌíbˆ eáangˊ calɨ́iñˉ mɨ˜ canúurˉ e júuˆ jo̱ lɨfaꞌ joˋ ñirˊ e˜ jméˉbre, co̱ꞌ jéemˊ nɨcacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do e nicuǿꞌˉbreiñꞌ do lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ mɨ́ˉbiñꞌ. Jo̱baꞌ joˋ e mɨ́ɨˊ calɨseáˋ quiáꞌrˉ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lajo̱b cajméerˋ. Jo̱ i̱ sɨmɨ́ˆ do, co̱ꞌ nɨteáaiñꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ niquiáꞌrˆ, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ Herodes do lala: —Cuǿøꞌ˜ jnea˜ mogui˜ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ e iʉ˜ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ huɨ̱́ɨ̱ˊ. r]jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do e dseángꞌˉ nicuǿꞌˉbre lɨ́ꞌˉ doñiˊ e mɨ́ˉbiñꞌ do. :mJo̱ joˋ huǿøˉ ngóˉ mɨ˜ ngɨ́ˋ jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ jmɨɨ˜ quiáꞌˉ dseata˜ Herodes e cadsíꞌrˉ ji̱i̱ˋ. Jo̱ i̱ Herodías do niseengˋ jaangˋ sɨmɨ́ˆ quiáꞌrˉ, jo̱ i̱ sɨmɨ́ˆ íˋ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ e cadséeiñˋ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do. Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ catɨ́ˋ dsíiˊ i̱ dseata˜ Herodes do lají̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ i̱ sɨmɨ́ˆ do, fEJo̱ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Herodes e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ dseángꞌˉ lamɨ˜ iiñ˜ nijngámꞌˉbre i̱ Juan do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajméerˋ lajo̱ co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ; co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e i̱ Juan do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. dAJo̱ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do i̱ dseata˜ Herodes do ꞌnʉñíbˆ cataiñꞌˉ i̱ Juan do. Jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e caꞌñungꞌˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ uíiꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Herodías i̱ calɨ́ˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ Lii˜ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseata˜ Herodes do. Co̱ꞌ ie˜ jo̱ i̱ Juan do cajíimˉbre dseata˜ Herodes jo̱ casɨ́ꞌrˉ e jaˋ catɨ́ɨngˉ e jmóorˋ e jéeiñˋ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ oo˜ dseañʉꞌˋ rúiñꞌˋ i̱ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌr˜ i̱ siiˋ Lii˜ do. Ejo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ do ie˜ jo̱: —Jangámˉ i̱ nab i̱ Juan i̱ lamɨ˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ jo̱ e nɨcají̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱baꞌ eáamˊ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ e jmóorˋ. v gJo̱ ie˜ jo̱ niseengˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Herodes i̱ quiʉꞌˊ ta˜ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Jo̱ i̱ dseata˜ íˋ, mɨ˜ calɨñirˊ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, @y :Jo̱ e fɨˊ jo̱ jaˋ ꞌleáangˉ jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ cajméeˋ Jesús, dsʉco̱ꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ dseaˋ írˋ.G 9Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do lajo̱b féꞌrˋ, jo̱baꞌ jaˋ iiñ˜ faꞌ jáꞌˉ calɨ́iñˉ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ Jesús cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Doñiˊ jiébꞌˋ jmɨꞌgóˋ dseaˋ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉꞌ fɨng catɨ́ˋ fɨɨˋ góorˋ, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ jmɨꞌgóˋ írˋ jo̱guɨ lajo̱bɨ fɨng catɨ́ˋ fɨˊ quiáꞌrˉ cajo̱. +O 8jo̱guɨ labɨ neáangˊ i̱ rúiñꞌˋ dseamɨ́ˋ do jee˜ jneaa˜aaꞌ cajo̱. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ na jaˋ ñíˆ jial jmóorˋ e táꞌˉ tɨɨngˋlɨr. r ] 7Jo̱ ¿su o̱ꞌ i̱ nabɨ jó̱o̱ˊ Séˆ i̱ lɨ́ɨngˊ tɨꞌmaˋ i̱ seengˋ fɨˊ la, jo̱guɨ niquiáꞌrˆ siiˋ Yáˆ? Jo̱guɨ i̱ nabɨ rúngꞌˋ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Séˆ jo̱guɨ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Judas, P  6jo̱ caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ góorˋ lɨ˜ siiˋ Nazaret, jo̱ fɨˊ jo̱b canaangˋtu̱r eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ jo̱. Jo̱ lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ núuˋ e júuˆ quiáꞌrˉ do, eáamˊ dsigáˋ dsíiñꞌˊ jo̱ féꞌrˋ lala cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ do: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ cajmɨtɨ́ɨngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na lajaléꞌˋ e tɨɨiñˋ na? ¿Jial tɨɨiñˋ jmóorˋ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ? ) K 5Jo̱ mɨ˜ catángꞌˊ Jesús e féꞌrˋ jaléꞌˋ e júuˆ jáꞌˉ do e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento, jo̱baꞌ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ jo̱, T ! 4Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨ˜ jaangˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jmɨtɨ́ɨiñˋ e quiáꞌˉ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱baꞌ íbˋ tɨfaꞌˊ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ fii˜ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ e guiarˊ lɨ́ɨngˊ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ e dséꞌrˊ e fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ do, doñiˊ si ꞌmɨ́ɨˉ o̱si yʉ́ʉꞌ˜ é, co̱ꞌ dseángꞌˉ sɨtɨ́ɨˊbre lajaléꞌˋ. Mɨ˜ caguiéngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ góorˋ e siiˋ Nazaret  - 3Jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¿Su nɨcangángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ na? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do: —¡Ngámꞌˋbaaꞌ, Fíiˋiiꞌ! ^5 2Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌéeˋ gaˋ do nitáiñꞌˊ fɨˊ dsíiˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ, jo̱ fɨˊ jo̱b niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ cartɨˊ niquíꞌrˉ jo̱guɨ cartɨˊ nitʉ́rˉ maja̱r˜ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e nidsingɨ́ɨiñˉ do. Júuˆ e ꞌmɨ́ɨˉ jo̱guɨ júuˆ e yʉ́ʉꞌ˜ T! 1Jo̱ lajo̱b nidsijéeˊ cajo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ; co̱ꞌ ie˜ jo̱ nisíngˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ e laco̱ꞌ niꞌnáiñˋ caꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌéeˋ gaˋ i̱ seengˋ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caꞌéeˋ guiʉ́ˉ.  0Jo̱ mɨ˜ carǿngˉ e ꞌmáaˊ do e teáangꞌ˜ ꞌñʉˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ sángꞌˊ ꞌñʉˋ do niꞌǿmˉbre e ꞌmáaˊ do fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b niꞌuǿiñˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌñʉˋ i̱ calɨ́ꞌrˉ do jo̱ nitáiñꞌˊ fɨˊ dsíiˊ ꞌmatሠla li˜ i̱ guiúngˉguɨ jo̱guɨ nibíimˉbre jaléngꞌˋ i̱ jaˋ dseengˋ.  /’Lalab lɨ́ɨˊ cajo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ: Jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ ꞌmáaˊ e sángꞌˊ ꞌñʉˋ e bíˋ dseaˋ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ jo̱ lɨꞌrˋ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ ꞌñʉˋ. fE .Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nijíiñˉ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jloꞌˆ jo̱guɨ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱baꞌ nidséiñꞌˉ nidsiꞌnɨ́ɨˉbre lajaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌrˋ cuuˉ e nilárˉ e cu̱u̱˜ do. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌmáaˊ e sángꞌˊ ꞌñʉˋ =s -Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ co̱o̱ˋguɨ júuˆ lajo̱ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Jo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, lɨ́ɨˊ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ láaˊ jo̱guɨ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ cu̱u̱˜ e jloꞌˆ jo̱guɨ e ꞌmoꞌˆ. jM ,Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Jo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ e sɨꞌmaˇ lɨ˜ nʉ́ꞌˉ uǿˉ. Jo̱ fɨng jaangˋ dseaˋ cadséꞌrˋ e sɨꞌmaˇ do, jo̱ mɨ˜ cadséꞌrˋ e jo̱, niꞌɨ́ˉ dsíirˊ e dob niꞌmeáˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ dseángꞌˉ e lɨ˜ cadséꞌrˋ do; jo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ e cadséꞌˋreꞌ do, jo̱baꞌ mɨ˜ niguieiñꞌˊ fɨˊ quiáꞌrˉ, niꞌnɨ́ˉbre lajaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ nilárˉ e uǿˉ lɨ˜ cadséꞌrˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ e sɨꞌmaˇ do. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ F +Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ, dob ninírˋ e guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, mɨ˜ niguilíiñˋ fɨˊ jo̱, nilɨjɨiñꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jɨngꞌˋ ieeˋ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋnaꞌ dseaˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, ¡nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe! Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ co̱o̱ˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ e sɨꞌmaˇ c? *Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nitáiñꞌˊ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ jo̱ fɨˊ jo̱b niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ cartɨˊ niquíꞌrˉ jo̱guɨ nitʉ́rˉ maja̱r˜. <q )Co̱ꞌ jnea˜, dseaˋ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, nisɨ́ɨnˆn jaléngꞌˋ ángeles quiéˉe jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quiʉ́ꞌˉʉ ta˜ quiáꞌˉ e laco̱ꞌ nisɨtɨ́ɨiñꞌˊ do jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ e niténgꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ jo̱guɨ jaléngꞌˋguɨ i̱ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ. B~} (Jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ sɨtɨ́ɨngˊ e onuuˋ guíiˉ do jo̱ nidsitóoꞌˇ fɨˊ ni˜ jɨˋ e nicóˋ, lajo̱b cajo̱ nidsijéeˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. }% 'Jo̱guɨ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ Fidiéeˇ do, íbˋ i̱ cajníˋ e onuuˋ guíiˉ do. Jo̱guɨ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e sɨtɨ́ɨngˊ lají̱i̱ꞌ˜ e cangojnea˜ do guǿngꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ sɨtɨ́ɨngˊ lají̱i̱ꞌ˜ e carooˋ do, íbˋ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ. y|k &jo̱ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do guǿngꞌˋ lafaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ e mɨjú̱ˋ e jloꞌˆ do guǿngꞌˋ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e onuuˋ guíiˉ do guǿngꞌˋ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ Fidiéeˇ. [{/ %Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —I̱ dseaˋ i̱ jniˊ e mɨjú̱ˋ jloꞌˆ do, íbˋ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, Gz $Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌɨ́ɨbˉ Jesús júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do jo̱ caꞌírˉ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ. Jo̱ fɨˊ jo̱b cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e faꞌ nijméiñꞌˉ do júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e cajíñꞌˉ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ e onuuˋ guíiˉ e cajníˋ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ lɨɨng˜ eeˋ sɨjnéeꞌˇ dseaˋ. y% #Jo̱ e júuˆ na calɨti˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la júuˆ e caguiaˊ Saíiˆ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Nifáꞌˆa jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento,
jo̱guɨ nijmijnéemˋbaa jaléꞌˋ júuˆ e sɨꞌmaangˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ mɨ˜ cajméeˋ Fidiéeˇ jmɨgüíˋ. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ e onuuˋ guíiˉ do jxM "Jo̱ jmangꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lanab caféngꞌˋ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ quiáꞌrˉ faꞌ jaˋ caféꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ lajo̱. w5 !Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ lajo̱b cajo̱ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ lalab lɨ́ɨˊ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ: Jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ quie̱ꞌˆ e cángꞌˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ fɨˊ jee˜ ca̱˜ iñíꞌˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e quie̱ꞌˆ dob jmóoˋ e ró̱o̱ˉ jaléꞌˋ e ca̱˜ iñíꞌˆ do. E uiing˜ e caféꞌˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento nvU Jo̱ e jáꞌˉ e mɨjú̱ˋ jo̱ píꞌˆguɨ eáangˊ lajeeˇ lajaléꞌˋ mɨjú̱ˋ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nicuángˋ, latɨˊ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ fébꞌˋ tɨˊ, jo̱ cuøˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ta̱ˊ e jmoꞌˊreꞌ sɨɨˉreꞌ fɨˊ lacaangˋ guoꞌˋ quiáꞌˉ. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ quie̱ꞌˆ iñíꞌˆ euC Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ lajo̱b cajo̱ jo̱ cajíñꞌˉ: —Lalab lɨ́ɨˊ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ: Jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ mɨjú̱ˋ e píꞌˆ eáangˊ e siiˋ mostáaˆ e jniˊ dseaˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ. @ty Jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ güɨséeˆ lado jo̱ güɨcuaangˋ co̱lɨɨng˜ cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nihuí̱ꞌˋ e cuɨꞌieeˋ do; jo̱ i̱ dseaˋ i̱ nɨsɨ́ɨnˆn i̱ nisɨtɨ́ɨngˊ e jo̱, nifɨ́ɨˆɨre e nisǿꞌrˉ laꞌuii˜ e onuuˋ guíiˉ do jo̱ niguiárˉ táꞌˉ có̱ˋ nibøø˜ jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ nitó̱ꞌrˋ jɨˋ; jo̱ mɨ˜ nɨngɨ́ˋ, jo̱guɨbaꞌ nisɨtɨ́ɨiñˊ e cuɨꞌieeˋ do jo̱ nitáꞌrˉ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ.” Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ co̱o̱ˋ mɨjú̱ˋ e siiˋ mostáaˆ xsi Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ fii˜ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do: “U̱˜, co̱ꞌ fɨng song cagüɨtǿøꞌ˜ e onuuˋ do, jo̱ la quie̱ˊ tɨˊ e cuɨꞌieeˋ dob dseáangꞌ˜ nigüɨtǿøꞌ˜ jóng. r Jo̱ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ fii˜ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do: “Dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉbaa, íbˋ líꞌˆ dsiiˉ i̱ cajméeˋ lajo̱.” Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do quiáꞌˉ fiir˜ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Cuøˋ ꞌnʉˋ júuˆ, fíiˋi, e nidsiséꞌˆnaaꞌ jaléꞌˋ e onuuˋ guíiˉ do.” 'qG Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ e cuɨꞌieeˋ do caguijméeꞌˇbre júuˆ i̱ dseaˋ fii˜ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ e onuuˋ guíiˉ e nɨcaꞌiáangˋ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: “Fíiˋiiꞌ, jmangꞌˉ mɨjú̱ˋ jlobꞌˆ e caguijníˋ ꞌnʉˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quíiꞌˉ do. Jo̱baꞌ ¿jie˜ lɨ˜ cajáˉ jú̱ˋ quiáꞌˉ e onuuˋ guíiˉ e nɨcaꞌiáangˋ do?” Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ: —Lalab lɨ́ɨˊ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ: Jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ cangojníˋ mɨcuɨꞌieeˋ jloꞌˆ fɨˊ lɨ˜ nɨcajɨ́ɨrˉ; cm? Jo̱ dsʉꞌ e mɨjú̱ˋ e cangotóoꞌ˜ lɨ˜ jloꞌˆ uǿˉ do guǿngꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ ngámꞌˋbre jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ dsicuángˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱. Jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e cacuøˊ lajɨˋ cien mɨ́ꞌˆ lacamɨ́ꞌˆ do, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e cacuøˊ jí̱i̱ꞌ˜ sesenta mɨ́ꞌˆ lacamɨ́ꞌˆ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e cacuøˊ jí̱i̱ꞌ˜ treinta mɨ́ꞌˆ lacamɨ́ꞌˆ. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ onuuˋ guíiˉ Wl' Jo̱guɨ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ jee˜ mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ do guǿngꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ jaléꞌˋ ta˜ lɨꞌˋ cuuˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ eáamˊ jmɨgóoˋ e cuuˉ do quiáꞌrˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ íimˉ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ do; jo̱ lajo̱baꞌ íimˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jaˋ cuørˊ fɨˊ faꞌ e nidsicuángˋ e júuˆ do quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ teáˋguɨ nisíñꞌˉ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. %kC jo̱ dsʉꞌ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ do jaˋ lɨˊ seaˋ lɨ˜ nisó̱ꞌˋ jmóˆ quiáꞌˉ jmiguiʉˊ, jo̱baꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ, cateáˋbaꞌ e téꞌrˋ e siñꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ dsingɨ́ɨiñˉ e huɨ́ɨngˊ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ líiñˋ e júuˆ do, jo̱baꞌ ladsifɨˊ lanab tʉ́ˋtu̱r e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e júuˆ jo̱. Sj Jo̱guɨ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ jee˜ cu̱u̱˜ do guǿngꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ tɨˊ dsíirˊ íñꞌˋ cajo̱; i5 Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ jial quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jo̱ dsʉꞌ jaˋ ngáiñꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e caꞌlíngˉ fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ do; co̱ꞌ dsifɨˊ lanab guiéeˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ jo̱ íimˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcangángꞌˋ i̱ dseaˋ do. h9 ’Nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe, lana nijméeꞌ˜duu ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ bíˋ mɨjú̱ˋ do. g Jo̱guɨ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ calɨꞌiiñ˜ ninírˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cangɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e móoˉnaꞌ jmɨɨ˜ na, dsʉꞌ jaˋ cangárˉ; jo̱guɨ calɨꞌiiñ˜ e ninúrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e núuˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, dsʉꞌ jaˋ canúurˉ cajo̱. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ bíˋ mɨjú̱ˋ do f ’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, juguiʉ́ˉjiʉ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ seabˋ jminíˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e cuǿøngˋ jǿøˆnaꞌ, jo̱guɨ seabˋ loguáˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e cuǿøngˋ núuˆnaꞌ. /eW Dsʉco̱ꞌ jmangꞌˉ e jaˋ dseemˋbaꞌ ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ la;
jo̱guɨ jnɨ́ɨˊbre loguar˜ co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ ninúrˉ,
jo̱guɨ jnɨ́ɨˊbre jminir˜ cajo̱ co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ nijǿørˉ,
jo̱ lajo̱bɨ jaˋ cuǿøngˋ ningáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ,
jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ jaˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniiˉ e laco̱ꞌ jnea˜ nijmiꞌleáanˆnre. Wd' Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ na lɨti˜ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Saíiˆ, jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajíñꞌˉ lala:Jial faꞌ jialguɨ la núurˋ dsʉꞌ jaˋ e ningáiñꞌˋ,
jo̱guɨ faꞌ jialguɨ la jǿørˉ dsʉꞌ jaˋ e ninírˋ. Ec Jo̱ uii˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na có̱o̱ꞌ˜ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento; co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na lɨ́ɨmˉbre e jnéꞌˋbre, dsʉꞌ jaˋ jnéꞌrˋ; jo̱guɨ lɨ́ɨmˉbre e núuˋbre, dsʉꞌ jaˋ núurˋ o̱ꞌguɨ ngáiñꞌˋ cajo̱. hbI Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˋ e ngángꞌˋjiʉr júuˆ quiéˉe jmiguiʉˊguɨb niñíiñˋ e ningáiñꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ lalíimˋ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ; jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ niñíingˋ e ngáiñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e jo̱, jo̱baꞌ nigüeábˋ lají̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ e ngɨ́ɨiñˋ e ngáiñꞌˋ do. a7 Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ngángꞌˋnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ e dseaˋ íˋ iiñ˜ cá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na jaˋ cangɨ́ɨiñˋ e ngáiñꞌˋ e jo̱. F` Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ e caféꞌˋ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿Jialɨꞌˊ fɨꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ na có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento? C_ jo̱guɨ e lɨɨng˜guɨ do cacuøˊ jí̱i̱ꞌ˜ sesenta, jo̱ e lɨɨng˜guɨ jí̱i̱ꞌ˜ treinta. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋnaꞌ e i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, ¡nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe! E˜ uiing˜ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ do g^G Jo̱ e lɨɨng˜guɨ e mɨjú̱ˋ do cajiʉ́ꞌˋ lɨ˜ jloꞌˆ uǿˉ jo̱ jlobꞌˆ cacuøˊ e mɨjú̱ˋ do mɨ˜ cacuángˉ; jo̱ e lɨɨng˜ e mɨjú̱ˋ do cacuøˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cien mɨ́ꞌˆ lacamɨ́ꞌˆ, []/ Jo̱ e lɨɨng˜guɨ e mɨjú̱ˋ do cangotóoꞌ˜ jee˜ mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ, jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cacuángˉ e mɨjú̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ do cajméeˋ niúmꞌˊ quiáꞌˉ e mɨjú̱ˋ e guiʉ́ˉ do. \ Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ngˉ ieeˋ, lajmɨnábˉ calɨquiʉ̱́ˋ, co̱ꞌ jaˋ aꞌˊ cangotóoꞌ˜ jmóˆ quiáꞌˉ. d[A Dsʉꞌ e lɨɨng˜guɨ e mɨjú̱ˋ do cangotóoꞌ˜ jee˜ cu̱u̱˜ fɨˊ lɨ˜ jaˋ ꞌleáangˉ guóoꞌ˜ néeˊ, jo̱ e mɨjú̱ˋ jo̱ lajmɨnábˉ caꞌiáangˋ, co̱ꞌ nib˜ guóoꞌ˜ uǿˉ cangotóoꞌ˜. Z —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cangórˉ cangobíirˇ mɨjú̱ˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canaaiñˋ bírˋ e mɨjú̱ˋ do, e lɨɨngꞌ˜ do cajiʉ́ꞌˋ lɨ˜ ngɨ́ɨngˊ fɨˊ, jo̱ ta̱bˊ cagǿꞌˋ jaléꞌˋ e jo̱. ZY- Jo̱ catɨˊ jo̱b canaangˋ eꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ: #X? Jo̱ co̱ꞌ i̱ ꞌleáamˉbɨ dseaˋ caseángꞌˊ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ Jesús cajgóorˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ co̱o̱ˋ móoˊ e nisiꞌˊ e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do jo̱ fɨˊ jo̱b caguárˋ. Jo̱ dob teáangˉ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨɨˋ lajeeˇ jo̱. W ) Jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ cangórˉ cangogüeárˋ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea. lVQ 2Co̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jaléngꞌˋ dseaˋ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ rúnꞌˋn jo̱guɨ dseaˋ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ niquiéˆe cajo̱.!U; 1Jo̱ dsifɨbˊ caꞌéeiñˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ dseaˋ nab niquiéˆe có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋn. 0TY 0Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quie̱ˊ júuˆ do: —Jneab˜ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ i̱˜ niquiéˆe jo̱guɨ i̱˜ jaléngꞌˋ rúnꞌˋn. ]S3 /Jo̱ jaangˋ dseaˋ jiémꞌˋbingꞌ cangojméeꞌˇ júuˆ Jesús e nɨteáangˉ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ caluuˇ, jo̱ lalab júuˆ quie̱ˊ i̱ dseaˋ do: —Nab nɨcagüéngˉ niquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋ e iiñ˜ sɨ́iñˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, jo̱ nab teáaiñˉ fɨˊ caluuˇ lana. CR .Jo̱ lajeeˇ guiꞌnangꞌˇ sɨ́ɨmˋbɨ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ teáangˉ do ie˜ jo̱, mɨ˜ caguiéˉ niquiáꞌrˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ, co̱ꞌ iiñ˜ nisɨ́iñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Dsʉꞌ jaˋ cangɨ́ɨiñꞌˊ do cartɨˊ lɨ˜ iuungˉ dseaˋ do. Q -Jo̱ mɨ˜ ninírˋ e dsíngꞌˉ jloꞌˆ dsíiˊ e lɨ˜ niguieiñꞌˊ do, jo̱baꞌ nidsérˉ nidsitéerˋ guiángˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆguɨ laco̱ꞌ írˋ e nidsitáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ gaˋguɨ nilíingˉ i̱ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ iuungˉ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ dsíirˊ. Jo̱ lajo̱b nidsingɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ røøngˋ dseeˉ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús i̱˜ niquiáꞌrˆ jo̱guɨ i̱˜ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ $PA ,“Ninímꞌˆtú̱u̱ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ e lɨ˜ cajúˉu do, co̱ꞌ jaˋ lɨ˜ seaˋ lɨ˜ nijmiꞌínꞌˊn.” Jo̱ mɨ˜ niguiengꞌˊtu̱r dsíiˊ i̱ dseaˋ do, niguieiñꞌˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ lɨ˜ jooˋ jo̱guɨ sɨquiáangˇ jo̱guɨ sɨlɨɨˇ jloꞌˆ. zOm +Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ cajíngꞌˉ Jesús lana, jo̱ casɨ́ꞌˉguɨr jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Mɨ˜ güɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ jaangˋ dseaˋ, ngɨrˊ fɨˊ lɨ˜ quiʉ̱ʉ̱ˋ e ꞌnóꞌrˊ fɨˊ lɨ˜ nijmiꞌíñꞌˊ. Jo̱ song jaˋ niguiéꞌrˊ lɨ˜ nijmiꞌíñꞌˊ, jo̱baꞌ ɨˊ dsíirˊ: wNg *Lajo̱bɨ cajo̱ ie˜ malɨɨ˜ do calɨséngˋ jaangˋ reina i̱ caquiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ, jo̱ cajárˉ cajanʉ́ʉrˆ jaléꞌˋ júuˆ e tɨɨngˋ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ siiˋ Salomón. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, i̱ dseamɨ́ˋ íˋ nicuǿꞌˉbre dseeˉ cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na mɨ˜ nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Dsʉꞌ júuˆ quiéˉe niingˉguɨ laco̱ꞌguɨ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ Salomón do. Jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ dsitáangꞌ˜tu̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ kMO )Jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ Nínive do nicuǿꞌrˉ dseeˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na; co̱ꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ íˋ júuˆ e caguiaˊ Jonás, dsifɨˊ lajo̱b caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Dsʉꞌ jnea˜guɨ fáꞌˋa e jnea˜ niingˉguɨ laco̱ꞌguɨ i̱ Jonás do. 8Li (Jo̱ laco̱ꞌ caꞌíˉ Jonás ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ jo̱guɨ ꞌnɨˊ uǿøˋ fɨˊ dsíiˊ tuꞌˊ jaangˋ ꞌñʉˋ dséeˉ, lajo̱b jnea˜ cajo̱, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, niꞌúˆu ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ jo̱guɨ ꞌnɨˊ uǿøˋ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ. #K? 'Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na dsíngꞌˉ nɨrøøiñˋ dseeˉ jo̱guɨ jaˋ jmitir˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ mɨꞌrˊ jnea˜ e nijmee˜e co̱o̱ˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. Dsʉꞌ jaˋ nijmee˜e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jo̱ fɨˊ quinirˇ, co̱ꞌ nɨcalɨseábˋ e jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ e cangongɨ́ɨngˉ Jonás, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. 8Ji &Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Tɨfaꞌˊ, ii˜naaꞌ ne˜naaꞌ e nijmeꞌˆ co̱o̱ˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. aI; %Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e caféꞌˋ dseaˋ, có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱b nija̱ꞌˆ íꞌˋ su røøiñˋ dseeˉ o̱si jaˋ røøiñˋ é mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ camɨꞌˊ dseaˋ Jesús e nijmérˉ co̱o̱ˋ li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ 6He $Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, ie˜ jo̱b mɨ˜ niguiéeˊ dseaˋ júuˆ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jaléꞌˋ e jaˋ íingˆ ta˜ e caféꞌrˋ lajeeˇ cateáaiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. G #Jo̱ jaangˋ dseaˋ i̱ guiúngˉ, jmangꞌˉ júuˆ guiʉ́bˉ féꞌrˋ, co̱ꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉbaꞌ ɨˊ dsíirˊ; jo̱guɨ jaangˋ dseaˋ i̱ sooˋ dsíiˊ, jmangꞌˉ júuˆ gabˋ féꞌrˋ, co̱ꞌ jmangꞌˉ e gaˋbaꞌ ɨˊ dsíirˊ. F "¡Jó̱o̱ˊ mɨꞌˋ guíimˉ ꞌnʉ́ꞌˋ! Jaˋ cuǿøngˋ e nifoꞌˆnaꞌ jmangꞌˉ juguiʉ́ˉ, co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋbaꞌ ɨˊ áaˊnaꞌ. Dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíibˊ dseaˋ, jí̱i̱ꞌ˜ jo̱baꞌ féꞌrˋ. E !Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús e éeiñˋ i̱ dseaˋ teáangˉ do ie˜ jo̱: —Faꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ taꞌˊnaꞌ oꞌˆ fɨˊ iꞌˊ ꞌmaˋ ofɨɨˋ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ jlobꞌˆ ofɨɨˋ nicuǿˉ; jo̱ song jaˋ jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ jaˋ ꞌgooˋ ofɨɨˋ nicuǿˉ. Co̱ꞌ jalébꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ cuíiˋ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ofɨɨˋ e ɨ́ɨbˋ. j~<~|}{wzyYxvuu,tlsrq|p]on1ml-kihgfecbaa `,^]\[-ZQYXX#V`TTRQ#ONNLKrJHFECBB@?? >Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱baꞌ cajíingˉ dseaˋ do i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ i̱ sɨmingꞌˋ do jo̱ lajo̱b cangohuíingˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do ladsifɨˊ lana, jo̱ caꞌláamˉ i̱ sɨmingꞌˋ do. (IJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Dsíngꞌˉ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe, jo̱ jmangꞌˉ fɨˊ gabˋ iing˜naꞌ cá̱ˆnaꞌ. ¿Jial nitéꞌˋ líꞌˋi e nilɨseenˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ? Ñijéengˋnaꞌ i̱ sɨmingꞌˋ do fɨˊ la. Jo̱ nɨcagajéemˉbaaꞌr fɨˊ quiniˇ dseaˋ quíiꞌˉ, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌˊ íˋ faꞌ e nɨcajmiꞌleáangˉneiñꞌ. jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Fíiˋi, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jó̱o̱ˋo̱, co̱ꞌ contøømˉ dseaˋ e joñíiñˋ, jo̱ seabˋ mɨ˜ quɨiñꞌˊ fɨˊ ni˜ jɨˋ o̱si fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ é, jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ íñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ teáangˉ dseaˋ fɨ́ɨngˊ, jo̱ fɨˊ jo̱b cangoquiéengˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ fɨˊ quiniˇ Jesús jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do zm Jo̱b mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do e dseaˋ do féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Juan i̱ lamɨ˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ   Jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcajábˉ Líiˆ, dsʉꞌ jaˋ calɨjíiꞌ˜ dseaˋ írˋ, jo̱ cajméebˋ dseaˋ la tíiˊ e jáˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ lajo̱b jnea˜ cajo̱, i̱ dseaˋ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, niñíimˋbaa iihuɨ́ɨˊ cajo̱ e nicuǿˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. -S Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —E jábꞌˉ e Líiˆbingꞌ i̱ nijáaˊ nifɨˊ, jo̱ íˋbingꞌ i̱ niguiáˉ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ. )K Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋnaaꞌ, ¿jialɨꞌˊ féꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ dseaˋ Israel e Líiˆbingꞌ i̱ nijáaˊ nifɨˊguɨ? 4a Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ cajgámˉbre e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Jaˋ fɨ́ꞌˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cañíiˉnaꞌ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ la cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ jnea˜, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. =sJo̱ mɨ˜ caséeˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do nir˜, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ gángˉ do joˋ i̱i̱ˋ seengˋ e fɨˊ do; ꞌñiabꞌˊ Jesús singꞌˊguɨr. G~Jo̱ cangoquiéengˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ sɨjníiˆ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ caquidsirˊ guóorˋ quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Ráangˉnaꞌ; jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ. 9}kJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ gaangˋ quiáꞌˉ Jesús do lajo̱, dsifɨˊ lanab casɨjníirˆ fɨˊ ni˜ uǿˆ jo̱guɨ catúˋ guir˜, co̱ꞌ eáamˊ cafǿiñꞌˊ. |)Jo̱ lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ féꞌˋbɨ Tʉ́ˆ Simón lado, mɨ˜ cajgóˉ cabøø˜ jníiˊ e jɨꞌˋ jloꞌˆ fɨˊ lɨ˜ teáangˉ dseaˋ do, jo̱ fɨˊ jee˜ e jníiˊ do guicanʉ́ꞌˋ e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ jo̱ guicajíñꞌˉ: —I̱ lab Jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ jo̱ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌr˜. Jmeeˉnaꞌ nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. D{Jo̱baꞌ lalab cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Fíiˋi, juguiʉ́ˉ oˊ e taang˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ fɨˊ la, faꞌ na nijméeꞌ˜e ꞌnɨˊ ꞌnʉ́ʉˊjiʉ có̱o̱ꞌ˜ máꞌˆ ꞌma˜, co̱o̱ˋ quíiˉ ꞌnʉˋ, co̱o̱ˋguɨ quiáꞌˉ Moi˜ jo̱guɨ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ Líiˆ. z Jo̱ lajeeˇ jo̱b cangáiñˉ Moi˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Líiˆ e teáaiñˉ sɨ́ɨiñˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. yJo̱ lajeeˇ teáaiñˉ fɨˊ jo̱, i̱ dseaˋ do cangárˉ jial calɨsɨ́ɨngˉ jial jnéengˉ Jesús. Jo̱ cangárˉ e jíingˋ jɨꞌˋ ni˜ dseaˋ do lafaꞌ jɨ˜ ieeˋ, jo̱guɨ sɨ̱ꞌrˆ dseángꞌˉ calɨtéˋ lafaꞌ jɨˋ e teeˋ jloꞌˆ. x !Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jñʉ́ʉˉ jmɨɨ˜ lajo̱, catǿꞌˉ Jesús Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiáa˜ jo̱guɨ Juan i̱ lɨ́ɨngˊ rúngꞌˋ Tiáa˜, jo̱ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaam˜bre cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e ñíiˊ eáangˊ. `w9Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌóꞌˋ teáangˉnaꞌ la jmɨɨ˜ na jaˋ mɨˊ júungˉnaꞌ cartɨˊ nimóˆnaꞌ e nigáaˊ jnea˜, i̱ dseaˋ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, e nɨlɨ́ɨnˊn jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜.vyDsʉco̱ꞌ jnea˜, i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, nigáabˊtú̱u̱ e nɨniingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Tiquiéˆe co̱lɨɨng˜guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ nicuǿøˆø dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ lajaangˋ lajaaiñˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ ta˜ e nɨcajméerˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Zu-Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ e sɨlɨ́ɨꞌrˇ latøøngˉ jmɨgüíˋ song jaˋguɨ cuíiñˋ jnea˜, co̱ꞌ niꞌíimˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijúuiñˉ, jo̱guɨ jaˋ cuǿøngˋ líˋ quírˉ cuuˉ e laco̱ꞌ nitíiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. t Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e líꞌˋbre nileángˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ conguiabˊ nibíiñˆ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nijúungˉ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nitíimꞌ˜bre fɨ˜ quiniˇ Fidiéeˇ jóng. dsAJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casɨ́ꞌˉtu̱ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Song i̱i̱ˋ dseaˋ iing˜ niꞌuíingˉ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ güɨtʉ́rˋ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ güɨseaiñꞌˊ lafaꞌ crúuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e guiaˊ dsíirˊ e nidsingɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jóng. orWJo̱ Jesús cangoquiéeiñˊ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ quiniˇ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —¡Jéengꞌ˜ cáanˋn, Satanás! Jaˋ jnɨ́ɨnꞌ˜ jnea˜ fɨˊ. Co̱ꞌ ꞌnʉˋ jaˋ ngángꞌˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋbaꞌ ñíˆ ꞌnʉˋ. qJo̱baꞌ Tʉ́ˆ Simón cajéeiñˋ dseaˋ do lɨ˜ co̱o̱ˋ yaaiñ˜ jo̱ cajíimˉjiʉr dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ: —¡Jaˋ güɨlɨꞌiing˜ dsíiˊ Fidiéeˇ e nilíˋ lajo̱, Fíiˋnaaꞌ! ¡Jaˋ catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ e nilíinꞌˉ lajo̱! pJo̱ latɨˊ ie˜ jo̱b canaangˋ Jesús jmaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e fɨˊ Jerusalén ꞌnéˉ dséngꞌˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ fɨˊ jo̱b jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ jaléngꞌˋ íˋbingꞌ i̱ nicuǿꞌˉ írˋ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ cartɨˊ nijngáiñꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nidsíngˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ e cajúiñˉ, nijí̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. PoJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́iñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ e íˋbre lɨ́ɨiñˊ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e tɨˊ lɨ˜ nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ n-Jo̱ jneab˜ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ, Tʉ́ˆ Simón, co̱o̱ˋ lafaꞌ joñíˆ quiáꞌˉ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiingˇ Fidiéeˇ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ. Jo̱baꞌ jaléꞌˋ e jaˋ nicuǿꞌˆ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe fɨˊ jmɨgüíˋ la, jaˋ nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ quiáꞌˉ e jo̱ cajo̱. Jo̱guɨ lajaléꞌˋ e nicuǿˆ ꞌnʉˋ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ nicuǿbˉ Fidiéeˇ fɨˊ quiáꞌˉ e jo̱ cajo̱. !m;Jo̱ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e cu̱u̱˜ guǿngꞌˋ e siiˋ ꞌnʉˋ cajo̱, jo̱guɨ ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ nilíingˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ guáꞌˉ quiéˉe. Jo̱ e guáꞌˉ e niꞌuíingˉ do quiéˉe lɨ́ɨˊ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiéˉe, jo̱ jaˋ seaˋ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ faꞌ nijméˉ e niꞌíingˉ e jo̱. l)Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Juguiʉ́ˉjiʉ quíiꞌˉ, Tʉ́ˆ Simón, jó̱o̱ˊ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Jonás, dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ caꞌeꞌˊ ꞌnʉˋ e júuˆ na, co̱ꞌ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉbingꞌ i̱ nɨcaꞌeꞌˊ ꞌnʉˋ e na. k!Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Tʉ́ˆ Simón do lala: —ꞌNʉbˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ jneaꞌˆ, dseaˋ Israel, i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉnaaꞌ, jo̱guɨ ꞌnʉbˋ cajo̱ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ camɨ́ɨngꞌ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ lata˜ do. Oj—Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ¿i̱˜ fóꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨnˊn? yikJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —I̱ lɨɨng˜ dseaˋ féꞌrˋ e i̱ Juan i̱ lamɨ˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨbˋ ꞌnʉˋ, jo̱ i̱ lɨɨng˜guɨ féꞌˋ e Líiˆ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ éeiñˋ ꞌnʉˋ e Jeremías o̱si lɨ́ꞌˆ jaangˋguɨ lajeeˇ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, jo̱baꞌ cajmɨngɨꞌˊ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: Oh Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cesarea quiáꞌˉ Filipo, lalab cajmɨngɨꞌrˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿E˜ féꞌˋ dseaˋ uii˜ quiéˉ jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ jo̱ cagüénˉn fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ? ~gu Jo̱guɨb mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do lají̱i̱ꞌ˜ e guǿngꞌˋ e júuˆ e caféꞌˋ dseaˋ do quiáꞌˉ quie̱ꞌˆ iñíꞌˆ, co̱ꞌ e labaꞌ sɨ́ꞌˋ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e nijméiñꞌˉ do íˆ yaaiñ˜ e jaˋ nilɨgøøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e eˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ saduceo. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e Jesús lɨ́ɨiñˊ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇ dseaˋ Israel i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ Zf- ¿Su dseángꞌˉ jaˋ cuante ca̱ˋbaꞌ e o̱ꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ iñíꞌˆ e júuˆ e fáꞌˋa na? Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmeáangꞌ˜ íˆ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e eˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ saduceo, co̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ quie̱ꞌˆ quiáꞌˉ iñíꞌˆ. 9ek Jo̱ ¿su jaˋ tó̱o̱ˋ óoˊnaꞌ cajo̱ quiáꞌˉ e guiéˉ iñíꞌˆ e cafiinˉ, jo̱ cagǿꞌˋ quiʉ̱́ˋ mil dseaˋ, jo̱guɨ e jmiguiʉˊbɨ caseángˉ ie˜ jo̱? d5 Jo̱ ¿su latɨˊ lana jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱ꞌguɨ tó̱o̱ˋ óoˊnaꞌ cajo̱ quiáꞌˉ e ꞌñiáˋ iñíꞌˆ e cajmɨtaanˇn lajɨˋ ꞌñiáˋ mil dseaˋ, jo̱guɨ e jmiguiʉˊbɨ ꞌmatሠcaseángˉ e téeꞌ˜ ꞌnáꞌˆ quiáꞌˉ e jo̱? 8ciJo̱ co̱ꞌ calɨlíbꞌˆ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¿Jialɨꞌˊ fóꞌˋnaꞌ e jaˋ iñíꞌˆ quié̱ˋnaꞌ? ¿Su dseángꞌˉ jaˋ jáꞌˉ mɨˊ lɨ́ɨmˋbɨꞌ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜ jmóoˋo? `b9Jo̱baꞌ canaangˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ: —Uíiꞌ˜ e jaˋ iñíꞌˆ léeˊnaaꞌ, jo̱baꞌ jíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ lana. +aOJo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e eˊ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo, co̱ꞌ jaléꞌˋ e eˊ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨˊ lafaꞌ quie̱ꞌˆ iñíꞌˆ. \`1Jo̱ mɨ˜ catángˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do, jo̱ cadsengꞌˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e jaˋ iñíꞌˆ quie̱rˊ. 6_eJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na dsíngꞌˉ nɨrøøiñˋ dseeˉ jo̱guɨ jaˋ jmitir˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ mɨꞌrˊ jnea˜ e nijmee˜e jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜; dsʉꞌ jaˋ nijmee˜e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jo̱ fɨˊ quinirˇ, co̱ꞌ nɨcalɨseábˋ e jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ e cangongɨ́ɨngˉ Jonás, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ dob caseáaiñˊ i̱ dseaˋ do, jo̱ fɨˊ lɨ˜ jiébꞌˋ cangórˉ. Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo U^#jo̱guɨ mɨ˜ laꞌeeˋ fóꞌˋnaꞌ lala: “Náguɨjiʉ jmɨ́ɨbˊ nitʉ̱́ˋ, co̱ꞌ eáangˊ nʉʉˋ jníiˊ téeꞌ˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ.” Jo̱ song ngámꞌˋbaꞌ guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ ngángꞌˋnaꞌ e˜ nɨdsijéeˊ jmɨɨ˜ na? _]7Jo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Mɨ˜ nɨcaꞌlóoˉ lalab fóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ: “Lana jaˋ jmɨ́ɨˊ nitʉ̱́ˋ, co̱ꞌ cooˋ jníiˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ”; S\ !Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ cangolíingˆ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, co̱ꞌ iiñ˜ e niguiéꞌrˊ jial e niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. Jo̱baꞌ camɨꞌrˊ dseaˋ do e faꞌ nijméiñˉ co̱o̱ˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜, jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿˉ li˜ e Fidiéebˇ dseaˋ i̱ casíiˋ quiáꞌrˉ. j[M'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌɨ́bˋ Jesús júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do, jo̱guɨ mɨfɨ́ɨngˋ caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ móoˊ jo̱ cangórˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ lɨ˜ se̱ꞌˊ Magdala.2Z]&Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cagǿꞌˋ ie˜ jo̱ tíiˊbre la quiʉ̱́ˋ mil, jo̱ jaˋ lɨꞌíingˆ dseamɨ́ˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jiuung˜. AY{%Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do cagǿꞌrˋ ie˜ jo̱ carˋ calɨtaaiñ˜ guiʉ́ˉ. Jo̱ carǿmˉbɨ guiéˉguɨ ꞌmatሠmɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ e téeꞌ˜ ꞌnáꞌˆ e caseángˉ. X $Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ catɨ́ɨiñˉ casá̱ꞌrˉ e guiéˉ iñíꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ ꞌñʉˋ do jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. Jo̱ lɨ́ˉ jo̱ cafíimˋbre e iñíꞌˆ do jo̱ cangɨ́ɨiñˋ fɨˊ jaguóˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ íˋguɨb cajméeˋ guiéeˆ jee˜ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. nWU#Jo̱ Jesús caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do e caguáiñꞌˋ do fɨˊ ni˜ uǿˆ. FV"Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —¿Jóꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e iñíꞌˆ e sɨꞌmangꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ na? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jí̱i̱ꞌ˜ guiébˉ iñíꞌˆ tíiˊ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ ꞌñʉbˋ. 1U[!Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jo̱ ¿jial nijmóˆooꞌ jóng? ¿Jie˜ lɨ˜ nidsiléˆeeꞌ e nidǿꞌˉ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ na? Co̱ꞌ tɨˊ lab la jaˋ i̱i̱ˋ dseaˋ seengˋ có̱ˉ quiá̱ꞌˉ la faꞌ i̱ niꞌnɨ́ˉ. RT Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catǿꞌˉ Jesús dseaˋ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Eáamˊ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨnˉn jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la, co̱ꞌ na nɨngóoˊ ꞌnɨˊ jmɨɨb˜ e taaiñ˜ fɨˊ la có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jo̱ jaˋ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e nidǿꞌrˉ. Jo̱ jaˋ iin˜n faꞌ lɨ́ꞌˆ niguiéenꞌ˜nre lajo̱ fɨˊ quiáꞌrˉ e jaˋ mɨˊ gǿꞌrˋ, co̱ꞌ dseáamꞌ˜ fɨng caꞌuóꞌrˋ guiáꞌˆ fɨˊ. RSJo̱baꞌ dseángꞌˉ lajɨɨmˋ dseaˋ cangogáˋ dsíirˊ ie˜ jo̱ mɨ˜ cangárˉ e cafébꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lamɨ˜ féꞌˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ bǿøngꞌ˜ caꞌláamˉbre, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ jlúungꞌ˜ cangɨˊbre, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ calɨjnéꞌˋbre. Jo̱ lajɨɨmˋbingꞌ do canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Mɨ˜ cahéngꞌˊ Jesús quiʉ̱́ˋ mil dseaˋ XR)Jo̱ lajeeˇ jo̱, i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ caseángꞌˊ e fɨˊ lɨ˜ guiiñꞌ˜ do e jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ lɨ́ɨngˊ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ; do dseaˋ jlúungꞌ˜, do dseaˋ tiuungˉ, do dseaˋ bǿøngꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líˋ féꞌˋ, jo̱guɨ quiéemˋbɨ i̱ lɨ́ɨngˊ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ e jiéꞌˋguɨ, jo̱ dob cajmiꞌleáangˉ Jesús lajaléngꞌˋ íˋ. bQ=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ caguiérˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea jo̱ fɨˊ jo̱b cajgóorˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b caguárˋ. wPgJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Dseamɨ́ˋ, dseángꞌˉ lajamꞌˆ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiéˉe! Jo̱ güɨlíbˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ fóꞌˋ na. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌláangˉ i̱ jó̱o̱ˊ i̱ dseamɨ́ˋ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ O5Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús: —Jábꞌˉ, Fíiˋnaaꞌ, lajo̱b lɨ́ɨˊ; dsʉꞌ e jáꞌˉ cajo̱ e jɨˋguɨ dsiiˋ sɨtɨ́ɨngˊneꞌ jaléꞌˋ e cuíiꞌ˜ iñíꞌˆ e sojiʉ́ꞌˋ fɨˊ nʉ́ꞌˉ mes˜ quiáꞌˉ fii˜reꞌ. CNJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lala: —Jaˋ dseengˋ e niguíˆ dseaˋ iñíꞌˆ e gǿꞌˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ jo̱ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dsiiˋ. iMKJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lado, dsifɨˊ lajo̱b cangórˉ cangosíꞌˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¡Fíiˋi, jiéeˋ oꞌˊ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜! \L1Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e casíingˋ Fidiéeˇ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la e quiáꞌˉ nilaanˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ íˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ joꞌseꞌˋ i̱ sɨꞌíingˆ. KyJo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ jaˋ e cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do. Jo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ dob cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋnaaꞌ, síiꞌ˜go̱ i̱ dseamɨ́ˋ na güɨguiéiñꞌˊ, co̱ꞌ jáarˊ ta˜ óoˋ lɨ́ꞌˆ caluuˇnaaꞌ. oJWJo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, jaangˋ dseamɨ́ˋ cananea i̱ niguiing˜ fɨˊ jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do e áiñꞌˋ teáˋ lala: —¡Fíiˋi, sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jnea˜ jo̱ jmiꞌleáangˉ i̱ sɨmɨ́ˆ quiéˉe, co̱ꞌ jaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ iuungˉ dsíirˊ! ,IQJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Sidón. HJo̱ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lanab e jmóoˋ e jmɨrǿngˋ dseeˉ yaang˜ dseaˋ, jo̱ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ e ru̱ꞌrˊ guóorˋ nʉ́ꞌˉguɨ e nidǿꞌrˉ ir˜, co̱ꞌ e jo̱ jaˋ jmóoˋ e lɨrøøngˋ dseaˋ dseeˉ. Mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Jesús ?GwCo̱ꞌ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ lɨ˜ jalíˋ jaléꞌˋ e gaˋ e ɨˊ dsíirˊ, jo̱ e jo̱ quiéengˋ e jngangꞌˊ dseaˋ rúiñꞌˋ, o̱si e ꞌlee˜ dseaˋ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, o̱si e jmóoˋ dseaˋ jaléꞌˋ e jaˋ tíiˊ ta˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, o̱si jmóorˋ ɨ̱ɨ̱ˋ é, o̱si ngɨrˊ ta˜ quie̱ˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, o̱si jmineaiñꞌˆ dseaˋ rúiñꞌˋ é. @FyJo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ júuˆ e uøøˋ fɨˊ moꞌooˉ dseaˋ, fɨˊ dsíibˊ dseaˋ lɨ˜ jalíˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ e jo̱baꞌ jmóoˋ e jmɨrǿngˋ dseeˉ yaang˜ dseaˋ. HE ¿Su jaˋ ñíˆnaꞌ e lajaléꞌˋ e ɨ̱́ꞌˋ gøꞌˊ dseaˋ ngɨ́ɨngˊ fɨˊ dsíiˊ tuꞌrˊ, jo̱ mɨ˜ joˋ eeˋ ta˜ íingˆ, jo̱baꞌ uøøbˋ jóng fɨˊ lɨ́ꞌˉ caluuˇ? D-Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón: —Jo̱ ¿su o̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨˊ ngámꞌˋbɨꞌ júuˆ quiéˉe cajo̱? XC)Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Fíiˋi, ¿jሠjiéeˋ oꞌˊ jméeꞌ˜ jneaꞌˆ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e caféeꞌ˜ na ꞌmɨcú̱ꞌˉ? +BOJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ jmijíingˆnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo do; co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ dseaˋ tiuungˉ i̱ jeeng˜ jaangˋguɨ dseaˋ tiuungˉ. Jo̱ jaˋ líꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ tiuungˉ nijéiñˉ jaangˋguɨ dseaˋ tiuungˉ, co̱ꞌ fɨng song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ lajɨˋ huáamˉbre dseáangꞌ˜ nijiúiñꞌˋ fɨˊ ɨ̱́ɨ̱ˊ jóng. A' Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ onuuˋ e seaˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ e o̱ꞌ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ cajnírˋ, nigüɨtǿøbꞌ˜ e jo̱ catɨˊ jmóˆ quiáꞌˉ. ~@u Jo̱ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Fíiˋnaaꞌ, ¿ñíꞌˆ e ꞌníbꞌˋ catɨ́ɨngˉ dseaˋ fariseo e júuˆ e caféeꞌ˜ na ꞌmɨcú̱ꞌˉ? /?W Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ɨ̱́ꞌˋ gøꞌˊ dseaˋ jaˋ cuǿøngˋ líˋ jméˉ e nilɨꞌlɨiñꞌˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e uøøˋ fɨˊ moꞌoobˉ dseaˋ, jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ cuǿøngˋ líˋ jméˉ e nilɨꞌlɨiñꞌˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. \>1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catǿꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨseángꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Nʉ́ʉˉnaꞌ jo̱guɨ jmeeˉnaꞌ úungˋ e ningángꞌˋnaꞌ e júuˆ la: ;=o Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ jial e jmiféiñꞌˊ jnea˜,
co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ jmɨgüíˋbaꞌ jmóorˋ. g<GJaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na lɨco̱ꞌ féꞌˋbre e jmɨꞌgórˋ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ júuˆ quiáꞌˉbre,
dsʉꞌ huíimˉ seengˋ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ do e jmɨꞌgórˋ jnea˜. ;5¡I̱ jmɨcaang˜ i̱ la ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e fóꞌˋnaꞌ! Co̱ꞌ jábꞌˉ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e caféꞌˋ Saíiˆ, jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ caféꞌrˋ uii˜ quíiˆnaꞌ lala: =:sjo̱guɨ fóꞌˋnaꞌ cajo̱ e lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ caféꞌˋ e júuˆ la joˋ catɨ́ɨngˉ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨr tiquiáꞌrˆ o̱si niquiáꞌrˆ é. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ joˋ jíiꞌ˜naꞌ faꞌ jmitíˆguɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ malɨɨ˜guɨ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ yaam˜baꞌ jmitíˆnaꞌ. 9wJo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e jaangˋ dseaˋ cuǿømˋ nisɨ́ꞌrˋ tiquiáꞌrˆ o̱si niquiáꞌrˆ é: “Jaˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨcó̱o̱ꞌˇo̱ ꞌnʉˋ lana, co̱ꞌ lajɨbˋ e seaˋ quiéˉe nɨcacuǿøˉø Fidiéeˇ”; 8Co̱ꞌ lalab jíngꞌˉ Fidiéeˇ: “Jmɨꞌgooˋ tiquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ niquíiꞌˆ”, jo̱guɨ “I̱ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ júuˆ ꞌlɨꞌˆ tiquiáꞌˆ o̱si niquiáꞌˆ é, niꞌɨ́ˉ íꞌˋ e ꞌnéˉ nijúumˉ i̱ dseaˋ íˋ.” 7Jo̱guɨ Jesús cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do lala: —Jo̱ ¿jialɨꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ jaˋ jmɨꞌgooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ jmitíˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋnaꞌ yaam˜baꞌ? J6 —¿Jialɨꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ jaˋ ru̱ꞌrˊ guóorˋ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nidǿꞌrˉ ir˜? t5 cJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ jaléiñꞌˋ do jalíiñˉ fɨˊ Jerusalén, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: (4I$jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do fɨˊ e faꞌ capíꞌˆ ꞌnɨꞌˋ sɨ̱bꞌˆ dseaˋ do nigüɨ́ꞌrˉ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ꞌˋ güɨꞌˊ faꞌ capíꞌˆ ꞌnɨꞌˋ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do, dseángꞌˉ ꞌláamˉbre lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñˊ.h3I#Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ e dob táangˋ Jesús, dsifɨˊ lanab caniꞌrˊ júuˆ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ e fɨˊ jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ cangolíiñˉ cangojéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ seengˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, 2!"Jo̱ cacuaꞌˊbre e guiéeˊ do e teáangꞌ˜tu̱r fɨˊ dsíiˊ móoˊ, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Genesaret. 1!Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ caguiaangˉ do i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ e móoˊ do canaaiñˋ síꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do e jmiféngꞌˊneiñꞌ jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseángꞌˉ e jábꞌˉ e ꞌnʉbˋ lɨ́ɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ fɨˊ Genesaret 0+ Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajgóorˉ lajɨˋ huáaiñˉ do e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móoˊ do, ladsifɨˊ lanab caꞌuáangˉ e íiˊ guíˋ. //Jo̱ dsifɨˊ lanab catɨ́ɨngˉ Jesús guooˋ Tʉ́ˆ Simón e laco̱ꞌ jaˋ nidsiꞌaiñꞌˊ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Jialɨꞌˊ dseángꞌˉ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱guɨ jialɨꞌˊ tú̱ˉ caꞌíiˋ oꞌˊ! .%Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ ngóorˊ ngɨrˊ ni˜ jmɨɨbˋ mɨ˜ calɨlíꞌrˆ e dsíngꞌˉ bíingˉ guíˋ e íiˊ do, jo̱baꞌ cafǿmꞌˊbre; jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ ninaangˋ dsiꞌamꞌˊbre jóng, jo̱baꞌ caꞌóorˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Leaangˉ jnea˜, Fíiˋi! r-]Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Nea˜ fɨˊ la jo̱. Jo̱ lajo̱b cajméeˋ Tʉ́ˆ Simón, jo̱ cajgámˉbre lɨ˜ dsíiñˆ fɨˊ yʉ́ꞌˆ e móoˊ do jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús. \,1Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋi, song jáꞌˉ e ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ síiꞌ˜ jnea˜ e ningɨɨˉ fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ cartɨˊ nijínꞌˊn ꞌnʉˋ. <+qDsʉꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡Teáˋ teáangˊ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ jneab˜ la, jo̱ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ! A*{Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ do e ngɨˊ Jesús ni˜ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ ladsifɨˊ lanab caꞌóorˋ e cafǿiñꞌˊ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Jaangˋ dseaˋ guíbˋ do! `)9Jo̱ nɨngóoˊ nijneábˋ mɨ˜ cangoquiéengˊ Jesús fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ fɨˊ lɨ˜ nɨngoꞌˊ e móoˊ e lɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ e ngɨˊbre cangáiñꞌˉ e fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ do. B(}jo̱guɨ e móoˊ e lɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do nɨngoꞌˊ huíimˉ laco̱ꞌguɨ ꞌnɨꞌˋ guóoꞌ˜ uǿˉ. Jo̱ lajeeˇ jo̱, dsíngꞌˉ nɨró̱o̱ˉ jmɨɨˋ jo̱guɨ niꞌleaꞌˊ jmɨɨˋ e móoˊ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨ˜ jiébꞌˋ íiˊ guíˋ laco̱ꞌ la ngóoˊ e móoˊ do. :'mJo̱ mɨ˜ catáiñꞌˊ e ɨꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱guɨbaꞌ cajgóorˉ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ lado e cangoféeiñꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ nʉ́ʉˆ, jo̱ dobɨ táaiñˋ ꞌñiaꞌrˊ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, +&OJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e cangotáaiñꞌ˜ do fɨˊ dsíiˊ móoˊ jo̱ nicuáꞌrˉ e guiéeˊ do jéengˊguɨr laco̱ꞌ dseaˋ do, lajeeˇ e táaiñˋ e ɨꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ do ie˜ jo̱. k%OJo̱ lajeeˇ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ cagǿꞌˋ do ie˜ jo̱ tíirˊ ꞌñiáˋ mil yaang˜ dseañʉꞌˋ, jo̱ jaˋ lɨꞌíingˆ dseamɨ́ˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jiuung˜. Mɨ˜ cangɨˊ Jesús fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ $}Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do cagǿꞌrˋ guiʉ́ˉ ie˜ jo̱ carˋ calɨtaaiñ˜. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ gǿꞌrˋ, caseámˉbɨ guitu̱ˊguɨ ꞌmatሠjaléꞌˋ ꞌnáꞌˆ iñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ꞌnángꞌˆ i̱ ꞌñʉˋ do. F#Jo̱baꞌ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do e nigüeáiñˋ táꞌˉ có̱ˋ nibøø˜ fɨˊ jee˜ ñiiˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catɨ́ɨngˉ Jesús lajɨˋ ꞌñiáˋ e iñíꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨˋ huáangˉ i̱ ꞌñʉˋ do jo̱ cajǿørˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱b cacuǿꞌrˉ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e do. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, cafíimˋbre e iñíꞌˆ do jo̱ cacuøꞌrˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ íˋguɨb cajméeˋ guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ fɨ́ɨngˊ do. r"]Jo̱baꞌ lalab cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Cuǿøꞌ˜duꞌ jnea˜ e jo̱ fɨˊ la. @!yJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiáˋ iñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ gángˉ ꞌñʉˋ, jí̱i̱ꞌ˜ jo̱baꞌ seaˋ quíˉnaaꞌ lana. \}W|ozyxutTr5qpqo1nmk|j7h[f`e3dabba&_e^_\z[YYWVETS\QOO M?LJIHnGFnE/D*CA@?>M= ;:\9L8:532w10?.b,b+*('&%R$ "!gMd>0IF c  ]f3Jo̱guɨ nijáiñꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ, jo̱ jaléngꞌˋ íbˋ i̱ nilǿøˉ quiéˉe, jo̱guɨ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ jnea˜ cajo̱ jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ niteáiñˉ jnea˜ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ fɨˊ jo̱b nijúunˉn; dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nijí̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Lají̱i̱ꞌ˜ e camɨˊ niquiáꞌˆ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan e camɨꞌrˊ Jesús /eW—Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ na, lana nɨngóoˊnaaꞌ fɨˊ Jerusalén, jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nisángꞌˊ dseaˋ jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ nijáiñꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ i̱ eˊ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉnaaꞌ cajo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íbˋ i̱ nicuǿˉ júuˆ quiáꞌˉ e nijúungˉ jnea˜. ^d5Jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜, lajeeˇ e nɨꞌiuungˉ Jesús fɨˊ ngaiñꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do co̱o̱ˋ lɨco̱ꞌ yaaiñ˜ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: c)Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús lala: —Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e niiñˉ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ íˋbingꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ eeˋ niingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e jaˋ eeˋ niiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ eáangˊguɨ nilɨniingˉ mɨˊ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e tɨˊ lɨ˜ nijngámꞌˉ dseaˋ írˋ |bqjo̱baꞌ cuǿømˋ líˋ jmee˜e lajo̱, co̱ꞌ cuuˉ quiéˉbaa e cacuǿøˉøre do, o̱ꞌ cuuˉ quiáꞌˉ dseaˋ jiéngꞌˋ. ¿O̱faꞌ dsihuɨ́ɨmˊbaꞌ é dsʉꞌ uíiꞌ˜ e cajméˉe e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ?” $aAJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana, nab ró̱o̱ˋ e ꞌléenꞌ˜ jo̱ nɨcuǿømˋ guǿnꞌˆ. Jo̱ song jnea˜guɨ iin˜n quɨ́ˋɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ caꞌíˉ cajméeˋ ta˜ cøøngˋguɨ do røøˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaquɨ́ˋɨ quíiꞌˉ, *`M Jo̱ dsʉꞌ i̱ fii˜ do cañíirˋ quiáꞌˉ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Ruuꞌˇ, o̱faꞌ jnea˜ jmóoˋo jlønꞌˆn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. ¿Su o̱faꞌ casɨɨ˜naaꞌ røøˋ jial tíiˊ ꞌléengꞌ˜ dseaˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜? A_{ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: “I̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quíiꞌˉ i̱ caguilíingˉ cøøngˋguɨ na, jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ oor˜baꞌ cajméerˋ ta˜; jo̱guɨ røøbˋ caquíꞌˆ quiáꞌˉ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ jneaꞌˆ, dseaˋ cataang˜naaꞌ lajeeˇ latøøngˉ jmɨɨ˜ e guíiˉ ieeˋ.” ^1 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌíñꞌˋ do e ꞌléeiñꞌ˜, jo̱baꞌ canaaiñˋ féꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fii˜ do ?]w Jo̱ mɨ˜ catóꞌˊ quiáꞌˉ íˋ, jo̱guɨbaꞌ cangɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ cangotáangꞌ˜ laꞌeeˋguɨ do, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e jmiguiʉˊguɨ nilíꞌrˋ e ꞌléeiñꞌ˜. Jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ røøbˋ caꞌíñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ nifɨˊguɨ do cajo̱. \w Jo̱ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ do; jo̱ laꞌuii˜ cangɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ cangotáangꞌ˜ la i̱i̱ˉ ꞌñiáˋ e caꞌlóoˉ, jo̱ lajaangˋ lajaamˋ i̱ dseaˋ íˋ caꞌíñꞌˋ e ꞌléeiñꞌ˜ quiáꞌˉ latøøngˉ jmɨɨ˜. c[?’Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canʉʉˋ, i̱ fii˜ do caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ dseaˋ néeˊ ni˜ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do e nitǿørˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: “Teeˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ na jo̱ quɨ́ꞌˆ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ laꞌuii˜ ningɨ́ngˉ i̱ dseaˋ i̱ cangotáangꞌ˜ jee˜ ta˜ la i̱i̱ˉ ꞌñiáˋ e caꞌlóoˉ do jo̱ lajo̱b cartɨˊ i̱ cangotáangꞌ˜ laꞌeeˋ do.” QZJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ i̱ fii˜ do: “Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ mɨˊ calɨꞌneáiñˉ jneaꞌˆ ta˜.” Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ fii˜ do casɨ́ꞌˉreiñꞌ: “Güɨlíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ güɨjmeeˉnaꞌ ta˜ cajo̱ fɨˊ lɨ˜ seaˋ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ quiéˉe.” Y Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ catɨ́ˋ la i̱i̱ˉ ꞌñiáˋ e caꞌlóoˉ, jo̱ calébꞌˋ catú̱ˉ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ jo̱ cangórˉ fɨˊ ꞌmóoꞌ˜, jo̱ fɨˊ jo̱b cangárˉ e neáangˊ jiéngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ ta˜ seaˋ jméˉ, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: “¿Jialɨꞌˊ ngɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ quíiˆnaꞌ fɨˊ la e jaˋ ta˜ jmooˋnaꞌ?” (XI’Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ guieñíꞌˉ, cagüɨꞌɨ́ɨbˊtu̱ i̱ dseaˋ fii˜ do fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e ngojméeˆguɨr quijí̱ˉ dseaˋ i̱ nijméˉ ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ calébꞌˋ catú̱ˉ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ mɨ˜ catɨ́ˋ la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ e caꞌlóoˉ cajo̱. "W=Jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ íˋ: “Song jaˋ ta˜ seaˋ jméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, güɨlíingˉnaꞌ güɨjmeeˉnaꞌ ta˜ quiáꞌˉ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ quiéˉe, jo̱ niquɨ́ˆbaa quíiˆnaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ.” Jo̱ cangolíimˆ i̱ dseaˋ do cangojméerˆ ta˜. eVCJo̱ i̱ fii˜ do caléꞌˋ catú̱ˉ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ mɨ˜ catɨ́ˋ la i̱i̱ˉ ñʉ́ˉ e laꞌeeˋ jo̱ cangáiñˉ jiéngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ neáangˊ jøøngˉ e jaˋ ta˜ jmóorˋ. 2U]Jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do e niquíˉbre e ꞌléeiñꞌ˜ do quiáꞌˉ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ta˜. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casíimˋbreiñꞌ do fɨˊ jee˜ ta˜. ST !Jo̱ caféꞌˋguɨ Jesús co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Jo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ mɨ˜ jaangˋ dseaˋ fii˜ co̱o̱ˋ uǿˉ lɨ˜ sɨjneaˇ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ cagüɨꞌɨ́ɨrˊ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ e laꞌeeˋ e cangoꞌnéeiñˆ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nijméˉ ta˜ quiáꞌˉ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do. S Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e niiñˉ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉꞌ íˋbingꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ eeˋ niiñˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱; jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e jaˋ eeˋ niiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ eáangˊguɨ nilɨniingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱.1R[Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱ nɨcatʉ́rˋ jaléꞌˋ ꞌnʉr˜, o̱si nɨcaꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ é, o̱si nɨcaꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ tiquiáꞌˆ niquiáꞌrˆ é, o̱si quiáꞌˉ jó̱o̱ˊbɨr é, o̱si nɨcatʉ́rˋ uǿˉ quiáꞌrˉ é, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ íˋbingꞌ i̱ niñíingˋ cien ya̱ꞌˊ e jmiguiʉˊguɨ e laco̱ꞌ e catʉ́rˋ do jo̱guɨ niñíimˋbɨr cajo̱ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. rQ]Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús e casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E labaꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nilɨꞌmɨ́ɨˉtu̱ latøøngˉ jmɨgüíˋ, jo̱b mɨ˜ nimáang˜naꞌ jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, e niníˆi e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ fɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ jloꞌˆ quiéˉe e seaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, nilɨseabˋ cajo̱ guitu̱ˊ é̱e̱ˆ quíiˉnaꞌ fɨˊ jo̱ lɨ˜ niníˋnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e laco̱ꞌ niquidsiˋnaꞌ íꞌˋ quiáꞌˉ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel. 2P]Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋiiꞌ, jneaꞌˆ nɨcatʉ́ˆbaaꞌ lajaléꞌˋ e seaˋ quíˉnaaꞌ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ nɨngɨˋnaaꞌ lana. Jo̱baꞌ ¿e˜ jí̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨˉnaaꞌ niꞌíingꞌ˜naaꞌ? TO!Jo̱ lɨco̱ꞌ cajǿømˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ cañíirˋ quiáiñꞌˉ do lala jo̱ cajíñꞌˉ: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ nileángˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lajo̱. .NUJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do lajo̱, jo̱baꞌ eáangˊguɨb cangogáˋ dsíirˊ jóng, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨꞌˊ rúiñꞌˋ: —Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ¿i̱˜ nilíꞌˋ nijméˉ e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ? OMJo̱guɨ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e jaˋguɨ huɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ jaangˋ jóꞌˋ camello e ningɨ́ngˉneꞌ fɨˊ dsíiˊ tooˋ jminiˇ mocuuˉ e laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ nijángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. 1L[Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e huɨ́ɨmˊ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ e nijángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. 7KgJo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ sɨmingꞌˋ do jaléꞌˋ júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ fɨꞌíbˆ cangáiñꞌˉ, co̱ꞌ eáamˊ seaˋ cuuˉ quiáꞌrˉ. +JOJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Song ꞌnʉˋ iinꞌ˜ e nilɨguiúnꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ jo̱ güɨꞌnɨɨ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ, jo̱ jaléꞌˋ e cuuˉ e nilíꞌˋ quiáꞌˉ e jo̱ jmeeˉ guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nilíꞌˋ e nilɨseaˋ juguiʉ́ˉ quíiꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, nea˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jóng. [I/Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ i̱ sɨmingꞌˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Lajɨbˋ e júuˆ e fóꞌˋnaꞌ nɨcajmitiiˉ; jo̱baꞌ ¿e˜ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ nijmitiˋguɨ́ɨ? ;Hojo̱guɨ jmɨꞌgooˋ tiquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ niquíiꞌˆ; jo̱guɨ jmiꞌneáanꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáanꞌˋ uøꞌˊ. |GqJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ sɨmingꞌˋ do quiáꞌˉ Jesús: —¿E˜guɨ e júuˆ ꞌnéˉ lɨti˜ do jóng? Jo̱ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —Lalab lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e júuˆ ꞌnéˉ lɨti˜ do: Jaˋ jngánꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋ; jo̱guɨ jaˋ ꞌleeꞌ˜ e nigüɨ́nꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiꞌˉ; jo̱guɨ jaˋ jmooꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ; o̱ꞌguɨ cuøꞌˊ dseaˋ dseeˉ e jaˋ uiing˜ seaˋ; YF+Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ sɨmingꞌˋ do: —¿Jialɨꞌˊ jnea˜ jmɨngɨ́ɨꞌˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ? Co̱ꞌ jaamˋ i̱ guiúngˉ seengˋ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ lɨ́ɨngˊ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ song ꞌnʉˋguɨ iinꞌ˜ e nilɨseenꞌˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, jo̱baꞌ ꞌnéˉ nijmitíˆbaꞌ lajaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jóng. >EuJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉ jaangˋ sɨmingꞌˋ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Tɨfaꞌˊ i̱ guiʉ́ˉ dsíiˊ, ¿e˜ e guiʉ́ˉ ꞌnéˉ jmee˜ jnea˜ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi e nilɨseenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜? rD]Jo̱ caquidsibˊ Jesús guóorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mogui˜ lajaangˋ lajaangˋ i̱ jiuung˜ do, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ jo̱. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ OCJo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Cuǿøꞌ˜naꞌ fɨˊ jaléngꞌˋ i̱ jiuung˜ na güɨjalíiñˉ fɨˊ la jo̱ jaˋ jnɨˊnaꞌ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ i̱ jiuung˜ la, íˋbingꞌ catɨ́ɨngˉ e Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. hBI Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e jéeiñˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús e laco̱ꞌ niquidsiˊ dseaˋ do guóorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ mogui˜ lajaangˋ lajaangˋ i̱ jiuung˜ do jo̱guɨ e niféiñꞌˊ Fidiéeˇ uii˜ quiáiñꞌˉ do, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨgüeaiñꞌˆ do. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do cajníimˊbre quiáꞌˉ jaléngꞌˋ sejmiiˋ i̱ jiuung˜ do jo̱guɨ cajíimˉbreiñꞌ do cajo̱. Ay Jo̱ jmiguiʉbˊ uiing˜ seaˋ e jmóoˋ huɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ e jaˋ cuǿøngˋ e nicúiñꞌˋ guóorˋ: co̱ꞌ seemˋ dseañʉꞌˋ e latɨˊ mɨ˜ ngáamꞌ˜bre jaˋ sɨꞌíiñˆ faꞌ e nicúiñꞌˋ guóorˋ, jo̱guɨ seemˋbɨ cajo̱ e dseañʉꞌˋ rúmꞌˋbre nɨcajmiꞌléngꞌˋ írˋ, jo̱guɨ seemˋbɨ i̱ jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ yaang˜ faꞌ e nicúiñꞌˋ guóorˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nijméˉ lajo̱, jo̱baꞌ güɨjméeˋbre lajo̱. Mɨ˜ cajmigüeangꞌˆ Jesús jaléngꞌˋ jiuung˜ @ Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ catɨ́ɨiñˉ e ngáiñꞌˋ jaléꞌˋ e júuˆ na, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ ngángꞌˋ e jo̱. ? Jo̱guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Song lajo̱b lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ lɨ́ngˉ jneaꞌˆ e jaˋ nicúiñꞌˋ guóorˋ. u>c Jo̱ jnea˜guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ tiúungˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ caꞌléeˊ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ do e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ jiéngꞌˋ, jo̱guɨ e nicúngꞌˋtu̱r guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseamɨ́ˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ dseebˉ éerˋ jóng fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. 3=_Jo̱ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Jo̱ i̱ Moi˜ do cacuørˊ fɨˊ e catiúungˊnaꞌ dseamɨ́ˋ quíiˉnaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ dseángꞌˉ eáamˊ ueꞌˋ óoˊnaꞌ. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiingˇ jaˋ lajo̱ calɨꞌiing˜ Fidiéeˇ e nilíˋ. =<sJo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ fariseo do Jesús: —Jo̱ ¿jialɨꞌˊ caquiʉꞌˊ Moi˜ ta˜ e cuǿømˋ tiúungˉ dseaˋ rúiñꞌˋ song caráangˉ co̱o̱ˋ majíˋ lɨ˜ féꞌˋ lajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ dseángꞌˉ e cuǿøngˋ e tiúungˉ i̱ dseañʉꞌˋ do dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ? 5;cJo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, joˋ tíiˊguɨr gáiñˉ, co̱ꞌ lafaꞌ jaamˋbre nɨcaꞌuíiñˉ. Co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ caguiaˊ uiing˜ e cúngꞌˋ dseaˋ guóorˋ, jo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ faꞌ e nitiúungˉguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ e cacúiñꞌˋ guóorˋ. 7:gJo̱guɨ féꞌˋ cajo̱: “Uíiꞌ˜ e cúngꞌˋ dseañʉꞌˋ guóorˋ, jo̱baꞌ ꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ tiquiáꞌˆ niquiáꞌrˆ e laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱baꞌ lafaꞌ jaamˋbre niꞌuíiñˉ lajeeˇ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do.” 9Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fariseo do lala: —Nɨcaꞌíbˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jí̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ cajmeáangˋ Fidiéeˇ dseañʉꞌˋ jo̱guɨ dseamɨ́ˋ.” A8{Jo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús fɨˊ jo̱, cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e lɨco̱ꞌ iiñꞌ˜ do e niténgꞌˋ dseaˋ do fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿Su cuǿømˋ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ e nitiúuiñˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ fɨng lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ cajmiquíngꞌˉjiʉ dsíiˊ rúiñꞌˋ? 7Jo̱ i̱ ꞌleáamˉ dseaˋ ngolíingˉ laco̱ꞌ ngóorˊ, jo̱guɨ cajmiꞌleáamˉbre jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ ie˜ jo̱. 6 }Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱ caguiéˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea e néeˊ lɨ́ꞌˉ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ laco̱ꞌ iʉ˜ guaˋ Jordán. ;5o#Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Lanab cajo̱ nijméˉ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ song jaˋ niꞌíing˜naꞌ dseeˉ dseángꞌˉ lajangꞌˉ uii˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ.#4?"Jo̱ dseángꞌˉ la huɨ́ɨmˊ eáangˊ calɨguíingˉ i̱ dseaˋ fii˜ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ cajméeˋ gaˋ do co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cangɨ́ɨiñˋ do iihuɨ́ɨˊ cartɨˊ caquíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e røøiñˋ do. U3#!Jo̱ lajo̱b catɨ́ɨngˉ faꞌ mɨ˜ cajmeeꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ rúnꞌˋ do mɨ˜ camɨꞌrˊ ꞌnʉˋ jmɨꞌeeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméˉ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ.” 2 Jo̱ éeˆ jo̱ iing˜ i̱ fiir˜ do mɨ˜ calɨñirˊ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ e calɨtébꞌˆ i̱ dseaˋ i̱ caꞌléeˊ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: “¡ꞌNʉˋ lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ! Jo̱ jnea˜ joˋ camɨɨ˜ɨ lají̱i̱ꞌ˜ e røønꞌˋ quiéˉe do dsʉꞌ uíiꞌ˜ e camɨ́ɨꞌ˜ jnea˜ jmɨꞌeeˇ. j1MJo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ cangosíiꞌ˜bre fiir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e cajmeángꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ i̱ jaangˋguɨ do. 0#Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ cajmɨꞌǿøˋ cuuˉ do joˋ e canʉ́ʉꞌ˜ júuiñˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱ ꞌnʉñíbˆ cangojéeiñˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ i̱ carøøngˋ quiáꞌrˉ do cartɨˊ caquíiñꞌˉ do e cuuˉ do. ;/oJo̱ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ do casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniñꞌˇ do jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: “Faꞌ nijméeˆbaꞌ féngꞌˊ oꞌˊ e røømˋbɨ́ɨ cateáˋ quíiꞌˉ, dsʉꞌ niquɨ́ˆbaa lajaléꞌˋ mɨ˜ nilɨseengˋ quiéˉe.” J. ’Jo̱ cangámꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, jo̱ lajeeˇ ngaiñꞌˊ guiáꞌˆ fɨbˊ mɨ˜ cajíñꞌˊ jaangˋguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ laꞌóꞌˋ røøˋ nijmóorˋ ta˜ quiáꞌˉ fiir˜, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ nirøøngˋ capíꞌˆ cuuˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ casamꞌˉbre dseaˋ do jo̱ canaaiñˋ güɨꞌrˊ luuiñꞌ˜ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: “¡Qui˜ quiéˉe lají̱i̱ꞌ˜ e røønꞌˋ!” b-=Jo̱ i̱ fii˜ do calɨ́bˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ røøngˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ joˋ camɨ́ɨˊguɨr cuuˉ quiáꞌrˉ jo̱ caleáamˋbreiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ. @,yJo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do dsifɨˊ lanab casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ i̱ fiir˜ do jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: “Fíiˋi, mɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨꞌeeˇ ꞌnʉˋ e nijméeꞌˆ féngꞌˊ aꞌˊ uii˜ quiéˉe e jaˋ mɨˊ seengˋ quiéˉe lana e cuuˉ e røønˉ quíiꞌˉ, dsʉꞌ niquɨ́ˆbaa lajaléꞌˋ e røønˉ do quíiꞌˉ mɨ˜ nilɨseengˋ quiéˉe.” !+;Jo̱ co̱ꞌ jaˋ eeˋ cuuˉ seaˋguɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do faꞌ e nija̱ꞌrˊ i̱ fiir˜ do, jo̱baꞌ i̱ fiir˜ do caquiʉꞌrˊ ta˜ e nidsiꞌnɨɨm˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ niquírˉ lají̱i̱ꞌ˜ e røøiñˋ do. 0*Yjo̱baꞌ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nirøøngˋ quiáꞌrˉ do e laco̱ꞌ nidsicó̱o̱iñꞌˋ do lají̱i̱ꞌ˜ e røøiñˋ. Jo̱ laꞌuii˜ catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nɨrøøngˋ jmiguiʉˊ cuuˉ quiáꞌrˉ. 1)[Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e júuˆ la: —Jo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ mɨ˜ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ niseengˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nirøøngˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e camɨ́ɨˊ i̱ dseata˜ do cuuˉ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nirøøngˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do, (%Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Tʉ́ˆ Simón, e jí̱i̱ꞌ˜ guiéˉ néeꞌ˜, co̱ꞌ cartɨˊ setenta ya̱ꞌˊ siete néeꞌ˜ ꞌnéˉ íinꞌ˜ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ rúnꞌˋ do song li˜ ꞌnéˉ lajo̱. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ 2']Jo̱ ie˜ jo̱ cangoquiéengˊ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋi, ¿jóꞌˋ ya̱ꞌˊ ꞌnéˉ íin˜n dseeˉ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ rúnꞌˋn song cajmeáiñꞌˋ jnea˜ gaˋ? ¿Su jí̱i̱ꞌ˜ guiéˉ néebꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜? ;&oCo̱faꞌ gángˉ o̱si gaangˋ dseaˋ sɨseáiñꞌˊ e jnea˜ quie̱e̱ˉ nifɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ dob seengˋ jnea˜ jee˜ írˋ fɨˊ lɨ˜ sɨseáiñꞌˊ do cajo̱. =%s’Lalab fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, faꞌ gámˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la nisɨɨng˜naꞌ røøˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ nicuǿꞌˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌr do. a$;’Jo̱baꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e jaléꞌˋ e jaˋ nicuǿˉnaꞌ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe fɨˊ jmɨgüíˋ la, jaˋ nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ cajo̱. Jo̱guɨ lajaléꞌˋ e nicuǿˉnaꞌ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ nicuǿbˉ Fidiéeˇ fɨˊ cajo̱. a#;Jo̱guɨ song la lɨ́ɨmˊbre lɨ́ɨiñˊ e jaˋ niꞌíˋ júuiñˆ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ ꞌnéˉ ngɨ́ngˉ e júuˆ jo̱. Jo̱guɨ song o̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ íˋ niꞌíꞌˋ júuiñˆ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nɨta˜ óoˊnaꞌ e i̱ dseaˋ íˋ jaˋ cuíiñˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ guiing˜ fɨˊ Roma. "}Jo̱guɨ dsʉꞌ song jaˋ niꞌíˋ júuiñˆ lají̱i̱ꞌ˜ e nifɨ́ꞌˆre do, jo̱baꞌ nitǿꞌˆnaꞌ jóng gángˉ gaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ tíiˊ ni˜ i̱ nija̱ꞌˉ júuˆ røøˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nisɨɨng˜naꞌ do. =!s’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, song jaangˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ calɨngɨɨiñ˜ e cajmeáiñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e sɨɨng˜naꞌ røøˋ lajeeˇ co̱ˋ gángˉnaꞌ, jo̱ nifɨ́ꞌˆnaꞌre e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e cajméerˋ e gaˋ do quíiˉnaꞌ. Jo̱ song canʉ́ʉbꞌ˜ júuiñˆ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ do, jo̱baꞌ røøbˋ nilɨseengˋtu̱ꞌ có̱o̱ꞌr˜. e CJo̱ lajo̱b cajo̱, co̱ꞌ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jaˋ iiñ˜ faꞌ e nidsiꞌíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ jiuung˜ na. Jial ꞌnéˉ íingˉ dseaˋ dseeˉ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ T! Jo̱ song cadséiñꞌˋ íˋ, jo̱baꞌ eáangˊguɨ nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ uii˜ quiáꞌˉ i̱ joꞌseꞌˋ i̱ cadséiñꞌˋ do laco̱ꞌguɨ quiáꞌˉ i̱ noventa y nueve i̱ caseáaiñˊ do. ve ’Jo̱guɨ ¿jial lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la? Faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ áaiñˋ cien joꞌseꞌˋ, jo̱ calɨngɨɨiñ˜ e cangoꞌíingˊ jaangˋ i̱ joꞌseꞌˋ do quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ móꞌˋ, ¿su jaˋ nitiúungˉtear i̱ noventa y nueve do cateáˋ lajeeˇ nidsérˉ e nidsiꞌnéiñꞌˊ i̱ jaangˋ i̱ cangoꞌíingˊ do quiáꞌrˉ? N Co̱ꞌ jnea˜, i̱ dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, cagáˉa e laco̱ꞌ nilaanˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌíingˆ uíiꞌ˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. )K ’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ jmɨꞌuǿngˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ jiuung˜ na. Co̱ꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e fɨˊ ñifɨ́bˉ seengˋ ángeles quiáꞌrˉ i̱ neáangˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ fɨˊ jo̱. wg Jo̱guɨ song jminíꞌˆ nijméˉ e niténꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ jmeángˉguɨ quíiꞌˉ e niguíˆbaꞌ jo̱ nigüɨbiꞌˊ cartɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ. Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiꞌˉ e niguønꞌˆ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˉ e co̱o̱ˋ jminíꞌˆ e laco̱ꞌguɨ niguønꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ tú̱ˉ jminíꞌˆ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ jaangˋ joꞌseꞌˋ i̱ sɨꞌíingˆ X)’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e doñiˊ si guóoꞌˋ o̱si tɨɨꞌ˜ nijméˉ e niténꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ jmeángˉguɨ quíiꞌˉ e niquiʉ́ꞌˆbaꞌ jo̱ nigüɨbiꞌˊ cartɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ. Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiꞌˉ e niguønꞌˆ fɨˊ lɨ˜ guiʉ́ˉ e jaˋ seaˋ guóoꞌˋ o̱si tɨɨꞌ˜ é e laco̱ꞌguɨ niguønꞌˆ e laꞌiébꞌˋ guotɨɨꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. A{Jo̱ gabˋ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e seaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmɨrǿngˋ yaaiñ˜ dseeˉ, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱b e tǿiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ. Jo̱ dsʉꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ e niténgꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ. ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nijméˉ e niténgꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ jaangˋ jiuung˜ i̱ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ e nidsibíingˊ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨñíꞌˆ e guineaangˇ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ ꞌlooˋ fɨˊ moluur˜ e laco̱ꞌ nineáiñꞌˉ cartɨˊ uii˜. {Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ íngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ i̱ jiuung˜ la laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ güɨlɨñirˊ guiʉ́ˉ e jneab˜ íñꞌˋ cajo̱. Jial dseáangꞌ˜ e nijiúngꞌˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ 'Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ; i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ jo̱guɨ niꞌuíingˉtu̱r laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ i̱ jiuung˜ i̱ singꞌˊ la, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ niingˉguɨ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ. <qjo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —E jábꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e song jaˋ nijmɨsɨ́ɨngˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ óoˊnaꞌ jo̱guɨ song jaˋ niꞌuíingˉnaꞌ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jiuung˜, jo̱baꞌ jaˋ nilíꞌˋnaꞌ jóng e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. (IJo̱baꞌ Jesús catǿꞌrˉ jaangˋ jiuung˜ jo̱ casíñꞌˋ i̱ jiuung˜ do fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ laco̱ꞌ la teáangˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do  #Jo̱ ie˜ jo̱b cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ lala: —Fíiˋnaaꞌ, ¿i̱˜ lɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ i̱ niingˉguɨ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ? /Jo̱ lɨco̱ꞌ jaˋ ɨ́ˉ dsíiˊ i̱ dseaˋ do gaˋ uii˜ quíˆiiꞌ, guaˋ fɨˊ lɨ˜ néeˊ guiéeˊ, jo̱ güɨbíiˊ ꞌmáaˊ quíiꞌˉ jo̱ guiing˜ i̱ laꞌuii˜ ꞌñʉˋ i̱ nilíꞌˋ; jo̱ fɨˊ moꞌooˉ i̱ ꞌñʉˋ íˋ nɨsɨcúꞌˆ co̱o̱ˋ cuuˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱b nɨtɨ́ngꞌˋ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e nigüɨquíꞌˆ quíˉiiꞌ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ cuuˉ e catɨ́ɨˉnaaꞌ niquíˆiiꞌ quiáꞌˉ guáꞌˉ; jo̱baꞌ quie̱ˊ e cuuˉ do jo̱ güɨqui˜ jóng.>uJo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —Móꞌˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ caluubˇ. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱baꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, jaˋ ꞌnéˉ quɨꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. mS—Quɨ́ɨbˉ dseaˋ do e jo̱ —cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ, cuǿøngˋ Jesúsbɨ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Janúꞌˋ, Tʉ́ˆ Simón, ¿jial ɨˊ oꞌˊ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ la? Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, ¿i̱˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ catɨ́ɨngˉ nicá̱rˋ cuuˉ e ꞌnéˉ quíˋ dseaˋ jo̱guɨ e cuuˉ e íingˆ dseaˋ? ¿Su quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ o̱si quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ caluubˇ é? $AJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉtu̱ Jesús fɨˊ Capernaum co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ guáꞌˉ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su jaˋ quɨ́ɨˊ tɨfaꞌˊ quíiꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ niquíˋ fɨˊ guáꞌˉ? 5cjo̱ cartɨˊ nijngámꞌˉbre jnea˜. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱ nijí̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do lajo̱, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ. Mɨ˜ caquíiˊ Jesús cuuˉ e catɨ́ɨngˉ guáꞌˉ  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ e ngɨˊ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Tɨˊ lɨ˜ niguiéebˊ íꞌˋ e jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, tɨˊ lɨ˜ niténꞌˋn fɨˊ jaguóˋ dseaˋ jmɨgüíˋ d ACo̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e féngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmóorˋ ayuno, quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ e niꞌuǿngˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ lado. Mɨ˜ cajméeˋtu̱ Jesús júuˆ e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ % CJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Co̱ꞌ jaˋ ꞌleáangˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ e jaˋ calɨ́ꞌˉnaꞌ cajmeeˉnaꞌ lajo̱; jo̱ dsʉꞌ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e faꞌ capíꞌˆbaꞌ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe faꞌ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e tíiˊ co̱o̱ˋ mɨjú̱ˋ mostáaˆ, jo̱baꞌ cuǿømˋ líˋ quiʉꞌˆnaꞌ ta˜ co̱o̱ˋ móꞌˋ e nilɨsɨ́ɨngˉ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ lɨ˜ siꞌˊ, jo̱ nidsisíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ faco̱ꞌ lajo̱. Jo̱ song lajo̱, jo̱baꞌ doñiˊ eebˋ quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ jmeeˉnaꞌ jóng. [~2|Ozy"xiv ut0rqRon@m{lkj)hhg&ee>dca`_{]3[ZXVUU)SHR3OFMKgKVH^G-ECBA>;897%54~32#1!0".,+*)x(j'&%"! ]nNp&+fw7 ~ 1 cTJA Co̱ꞌ ie˜ jo̱, mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nicúngꞌˉguɨ guórˋ, dsʉco̱ꞌ lafaꞌ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ neáangˊ fɨˊ ñifɨ́bˉ nilíiñˉ ie˜ jo̱. @Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Sɨjgiéemˆ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ jaˋ ñíˆnaꞌ jial laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ ñíˆbaꞌ cajo̱ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ do. F?Jo̱baꞌ jmɨngɨ́ɨꞌˇ jneaꞌˆ ꞌnʉˋ lana e mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ, ¿i̱˜ dseángꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do lajeeˇ lajɨˋ guiáiñˉ nicúngꞌˋ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do? Co̱ꞌ lajalémꞌˋbre cacúiñꞌˋ guóorˋ lajeeˇ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. M>Jo̱ jaˋ huǿøˉ ngóˉ jo̱ cajúmˉ i̱ dseamɨ́ˋ do cajo̱. n=Ujo̱ dsʉꞌ lajo̱b calɨ́ˉtu̱, cajúmˉbiñꞌ do jo̱ jaˋ jó̱o̱rˊ calɨséngˋ cajo̱. Jo̱ lajo̱b i̱ rúiñꞌˋ i̱ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do cajo̱, cacúmꞌˋbre guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ, dsʉꞌ lajo̱btu̱ caꞌuíingˉ quiáꞌrˉ, cajúmˉbre e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ jó̱o̱rˊ calɨséngˋ. Jo̱ lajo̱b calɨ́ngˉ lajɨˋ guiángˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, cajúmˉbre e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ jó̱o̱rˊ calɨséngˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do. I< Jo̱ lalab calɨ́ˉ jee˜ jneaꞌˆ; co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ guiángˉ dseañʉꞌˋ i̱ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋ. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ laꞌuii˜ do cacúmꞌˋ guóorˋ, jo̱ jaˋ huǿøˉ ngóˉ cajúmˉbre, lɨfaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jó̱o̱rˊ jaˋ calɨséngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. Jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ rúiñꞌˋ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ do cacúmꞌˋbre guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ, u;c—Tɨfaꞌˊ, lalab cajíngꞌˉ Moi˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ e song cajúngˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ jó̱o̱rˊ calɨséngˋ, jo̱baꞌ i̱ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ dob ꞌnéˉ nicúiñꞌˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ do e laco̱ꞌ nilɨseengˋ jó̱o̱rˊ có̱o̱ꞌ˜ írˋ. Jo̱baꞌ lafaꞌ jó̱o̱bˊ i̱ dseañʉꞌˋ laꞌuii˜ do niꞌuíingˉ i̱ jiuung˜ i̱ nilɨseengˋ do. x:iJo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ saduceo do jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e jí̱ꞌˊtu̱ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e cangojmɨngɨ́ɨꞌrˇ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: I9 Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuiñꞌˉ do lajo̱, eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ e jí̱i̱ꞌ˜ o̱ꞌ ñirˊ e˜ niñíˉguɨr. Jo̱ cangolíimˋbre mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱, jo̱ ꞌñiabꞌˊ Jesús caje̱ˊguɨr. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ɨˋ dseaˋ jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ caléꞌˋ catú̱ˉ 8Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ fariseo do quiáꞌˉ Jesús: —Dseata˜ dseaˋ guiing˜ fɨˊ Roma táangˋ fɨˊ na. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Cuǿøꞌ˜naꞌ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ íˋ, jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ cuǿøꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ. |7qJo̱guɨ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿I̱˜ i̱ táangˋ fɨˊ ni˜ e cuuˉ la jo̱guɨ jial siirˋ? &6EÉeꞌ˜naꞌ jnea˜ e cuuˉ e ꞌnéˉ niquíˋ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do. Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ fariseo do cacuøꞌrˊ dseaˋ do co̱o̱ˋ cuuˉ lajo̱. <5qJo̱ dsʉꞌ Jesús calɨlíꞌˆbre lají̱i̱ꞌ˜ e gaˋ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¡I̱ jmɨcaang˜ i̱ la ꞌnʉ́ꞌˋ! ¿Jialɨꞌˊ ꞌnóꞌˋnaꞌ e iing˜naꞌ niguiéꞌˊnaꞌ jial e niꞌnɨ́ɨng˜naꞌ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseata˜? k4OJo̱baꞌ ii˜naaꞌ nijmɨngɨ́ɨꞌˇɨɨꞌ ꞌnʉˋ e˜ nifoꞌˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ la: ¿Su ꞌnéˉ niquíˆnaaꞌ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma o̱si jaˋ ꞌnéˉ quíˆnaaꞌ é? A3{Jo̱ casíimˋbiñꞌ do fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ írˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseaˋ quiáꞌˉ dseata˜ Herodes, jo̱ lalab júuˆ quie̱iñꞌˊ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ: —Tɨfaꞌˊ, ne˜baaꞌ guiʉ́ˉ e jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ fóꞌˋ ꞌnʉˋ jo̱guɨ e dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ jáꞌˉ e eꞌˊ jialco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ e se̱e̱ˉnaaꞌ. Jo̱guɨ ne˜bɨ́ɨꞌ cajo̱ e jaˋ ꞌgóꞌˋ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ o̱si jaléꞌˋ e féꞌˋ dseaˋ uii˜ quíiꞌˆ é, co̱ꞌ jaˋ jǿøˉ ꞌnʉˋ jí̱i̱ꞌ˜ jialco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ lɨ́ꞌˆ caluuˇ. i2KJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e la, caseángꞌˊ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo jo̱ casɨ́ɨngˉtu̱r røøˋ jial laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ Jesús dseeˉ fɨˊ quiniˇ dseata˜. 1 Dsʉco̱ꞌ tǿꞌˋ Fidiéeˇ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ e nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguórˋ, lɨfaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜bingꞌ i̱ guíñꞌˋ. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseaˋ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ F0 Jo̱baꞌ i̱ dseata˜ do casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiaˊ guiʉ́ˉ mes˜ do: “ꞌÑʉꞌˊnaꞌ guotɨɨˉ i̱ dseañʉꞌˋ na jo̱ güɨbíingˊnaꞌr cartɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ fɨˊ caluuˇ, jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nijmérˉ ta˜ quɨꞌˊ jo̱guɨ ta˜ tʉˊ maja̱˜.” !/; Jo̱baꞌ i̱ dseata˜ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ íˋ: “Ruuꞌˇ, ¿jial caꞌíˋ oꞌˊ caꞌuꞌˊ fɨˊ la jaˋguɨ sɨ̱́ꞌˋ quíiꞌ˜ quiáꞌˉ lɨ˜ cungꞌˊ guóˋ dseaˋ?” Jo̱ tiibˉ caje̱ˊ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ quie̱ˊ sɨ̱ꞌˆ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ do. ..U ’Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ i̱ dseata˜ do fɨˊ lɨ˜ nɨteáangꞌ˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do, jo̱b cangáiñˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ niquíingꞌ˜ jee˜ do i̱ jaˋ quiꞌˊ sɨ̱ꞌˆ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ mɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ e cungꞌˊ guóˋ dseaˋ. - Jo̱baꞌ caꞌuøømˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do e cajmitir˜ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ fiir˜, jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ i̱ dseaˋ do catǿrˉ, do i̱ guiúngˉ jo̱guɨ doguɨ i̱ sooˋ dsíiˊ; lɨfaꞌ dseángꞌˉ carǿmˉ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do e catangꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. ,+ Jo̱ lanaguɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨlíingˉnaꞌ lacaangˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ fɨˊ jaléꞌˋ fɨˊ e laniingˉ jo̱ güɨteꞌˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nijíngꞌˊnaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ do jo̱ síiꞌ˜naꞌr e niquiee˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ sɨꞌíˆ sɨmɨ́ɨngˇ do jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ cajalíiñˉ.” +wJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ caguiaangˉguɨ do jo̱ cajíñꞌˉ: “Lana nɨnéeˊ guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmiñiˇ e niquiee˜naaꞌ, dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ lamɨ˜ sɨꞌíˆ sɨmɨ́ɨngˇ do jaˋ catɨ́ɨiñˉ faꞌ e nijalíiñˉ e niquiee˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜. k*OJo̱b mɨ˜ calɨguíingˉ i̱ dseata˜ do e eáangˊ jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ e cangojngáamꞌˇbiñꞌ do jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caꞌléeˊ do jo̱guɨ cajɨ̱́ˋbre fɨɨˋ góoiñꞌˋ do cajo̱. ))KJo̱guɨ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ caguiaangˉguɨ do caquiémꞌˊbre i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do cartɨˊ cajngamꞌˊbreiñꞌ do. @(yDsʉꞌ dseángꞌˉ jaˋ cajmijíibˉ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quie̱ˊ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do. Jo̱ jaaiñꞌˋ do cajíñꞌˉ: “Síiꞌ˜go̱ fíiꞌˋ e jaˋ líˋ nii˜i lana, co̱ꞌ nabɨ ꞌnéˉ nii˜i niꞌéeˇe uǿˉ quiéˉe.” Jo̱ jaangˋguɨ do cajíñꞌˉ: “Síiꞌ˜go̱ fíiꞌˋ e jaˋ líˋ nii˜i lana, co̱ꞌ nabɨ ꞌnéˉ nijǿøˆø lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnɨ́ɨˋbaa.” 2']Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ jiéngꞌˋguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do casíiñˋ i̱ cangotéꞌˆ i̱ dseaˋ nɨsɨmɨ́ɨngˇ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do jial júuˆ nicá̱iñꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: “Güɨjméeꞌ˜naꞌ júuˆ i̱ dseaˋ nɨsɨmɨ́ɨngˇ do e nɨnéebˊ guiʉ́ˉ lajalébꞌˋ e niquiee˜naaꞌ, co̱ꞌ nɨcaquiʉ́ꞌˉʉ ta˜ e nɨcajngamꞌˊ dseaˋ güɨtሠquiéˉe có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jóꞌˋ caguiaangˉguɨ i̱ jloꞌˆ úungꞌ˜, jo̱ lajɨbˋ nɨnéeˊ guiʉ́ˉ lana. Síiꞌ˜go̱r güɨjalíiñˉ, co̱ꞌ lana nidsitóoꞌ˜ jmɨɨ˜ quiáꞌˉ e nicúngꞌˋ guóˋ jó̱o̱ˋbaa.” B&}Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨnéeˊ guiʉ́ˉ e jmɨɨ˜ do, jo̱baꞌ i̱ dseata˜ do casíiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ cangotéꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ e laco̱ꞌ nidǿꞌrˉ co̱lɨɨng˜. Dsʉꞌ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ cangolíiñˆ. |%q—Jo̱ lalab lɨ́ɨˊ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ. Co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ mɨ˜ jaangˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ cajméerˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ feꞌˋ quiáꞌˉ e nicúngꞌˋ guóˋ jó̱o̱rˊ. $ 3Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lanab canaangˋtu̱ Jesús sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: # .Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ lamɨ˜ iiñ˜ nisámꞌˊbre Jesús, dsʉꞌ jaˋ cateáˋ dsíirˊ faꞌ cajméerˋ lajo̱, co̱ꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ teáangˉ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e dseaˋ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.E"-Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús do, jo̱baꞌ calɨlíꞌrˆ e jaléngꞌˋ íˋbre éengˋ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌrˉ do. r!],Jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nitɨtaangˇ fɨˊ ni˜ e cu̱u̱˜ e julɨ́ˋ na, dseángꞌˉ tʉ́ʉbꞌ˜ nilíiñˉ; jo̱guɨ song i̱i̱ˋ dseaˋ cajlɨ́ngˉ e cu̱u̱˜ do, dseángꞌˉ conguiaˊ ꞌleebˋ nilíiñˉ. : m+Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ na e nigüeábˋ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíˆ nɨñíingˋnaꞌ e Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ jo̱ dseaˋ jiémꞌˋ niñíingˋ e jo̱, co̱ꞌ íˋbingꞌ jáꞌˉ nilíingˋ jo̱guɨ niꞌérˉ røøˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do. c?*Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —¿Su jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala?E cu̱u̱˜ e jaˋ calɨjíiꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ ꞌnʉr˜,
lanaguɨ dseángꞌˉ cu̱u̱˜ laniimˉ nɨcaꞌuíingˉ quiáꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ.Jo̱ ꞌñiabꞌˊ Fíiˋnaaꞌ dseaˋ cajméerˋ e la, jo̱baꞌ dseángꞌˉ eáamˊ dsiꞌgóˋ dsiˋnaaꞌ lana. B})Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do: —E nijngámꞌˉ i̱ fii˜ uǿˉ do lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do, jo̱guɨ dseaˋ jiémꞌˋ nitáiñꞌˊ i̱ nijméˉ ta˜ e uǿˉ do lali˜ i̱ líꞌˆ dsíirˊ i̱ nija̱ꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ e niróˋ do quiáꞌrˉ. {o(Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e mɨ˜ niguiéeˊ i̱ fii˜ uǿˆ do, ¿e˜ lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmeáiñꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ i̱ caꞌléeˊ do? ~u'Jo̱ røøbˋ casɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do e nijmérˉ lajo̱, jo̱ cangojéeiñˋ i̱ sɨmingꞌˋ do catɨˊ ꞌnɨꞌˋ guieeˋ lɨ˜ sɨjneaˇ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do jo̱ fɨˊ jo̱b cajngangꞌˊneiñꞌ do. &Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do i̱ jó̱o̱ˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜: “I̱ sɨmingꞌˋ nabingꞌ i̱ nijméꞌˉ guiáaˊ e uǿˉ la mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nijúungˉ tiquiáꞌrˆ; majngáangꞌˇnaaꞌre lajmɨnáˉ, jo̱ jneaa˜aaꞌ nilíꞌˋnaaꞌ nijé̱ˆe̱e̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e uǿˉ la.” H %’Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jó̱o̱ˊguɨ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do caguiéiñꞌˊ, co̱ꞌ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e íˋguɨb fɨng nijmɨꞌgóˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do. U#$Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ caguiéngꞌˊtu̱ i̱ fii˜ do laco̱ꞌguɨ i̱ caguiéiñꞌˊ lamɨ˜ uii˜ do. Jo̱ dsʉꞌ lajo̱b cajméeˋtu̱ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do, cajmeámꞌˋtu̱r jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ caguiéngꞌˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˆ do. J #Dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do fɨˊ lɨ˜ taang˜ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do, dsíngꞌˉ gaˋ cacǿøiñꞌ˜ e caquiéꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do; i̱ lɨɨng˜ cacǿøngꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseángꞌˉ cajngamꞌˊbre. "Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e carooˋ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do, jo̱ caguiémꞌˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ cangoquié̱e̱ˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñꞌˉ do. s_!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Nʉ́ʉˉnaꞌ, la nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento: Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ niꞌóorˋ co̱o̱ˋ uǿˉ jo̱ nicajmeꞌrˊ iáˋ lacúngꞌˊ e uǿˉ quiáꞌrˉ do, jo̱ cajnírˋ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ fɨˊ dsíiˊ. Jo̱ cajmɨlɨɨiñ˜ co̱o̱ˋ lɨ˜ niꞌuǿꞌrˉ jmɨ́ꞌˆ, jo̱guɨ caséerˋ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ ñíiˊ fɨˊ quiá̱ꞌˉ jo̱ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ tíiˊ nir˜ fɨˊ laꞌúngˉ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ do lɨ˜ sɨjneaˇ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ. ’Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, caꞌnáaiñˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ nijméˉ ta˜ uǿˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊbre cangórˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ. ve Co̱ꞌ mɨ˜ cajáˉ Juan i̱ caseáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ jo̱ caꞌeꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ jial nilɨguiúngˉnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e jo̱ ie˜ jo̱. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ yaang˜ jábꞌˉ calɨ́iñˉ ie˜ jo̱. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, nañiˊ faꞌ cañíiˉbaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, dsʉꞌ jaˋ caquɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ jáꞌˉ calɨ́mˉbaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ }Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do: —¿I̱˜ lajeeˇ lajɨˋ gángˉ i̱ jó̱o̱rˊ do lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ calɨnʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ jó̱o̱rˊ laꞌuii˜ do, íˋbingꞌ i̱ calɨnʉ́ʉꞌ˜. Jo̱ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do lala: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ yaang˜, jéengˊguɨr nijángꞌˋ yaaiñ˜ laco̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱rˋ nifɨˊ quiáiñꞌˉ. GJo̱ dsʉꞌ ngɨ́ˋ jo̱ i̱ jó̱o̱rˊ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉguɨ do casɨ́ꞌˉ tiquiáꞌrˆ laco̱ꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ jó̱o̱rˊ laꞌuii˜ do; jo̱baꞌ i̱ jó̱o̱rˊ íˋ cañíiˋbre ladsifɨˊ quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ jo̱ cajíñꞌˉ e nidséˉbre. Dsʉꞌ mɨ˜ ngoyúungꞌ˜ jo̱ jaˋ cangórˉ. 2]Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ jó̱o̱rˊ do: “¡U̱˜, dseángꞌˉ fɨ́mꞌˉbaa nii˜i!” Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨjiʉ lajo̱, caꞌíbˉ dsíirˊ cangórˉ. mSJo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉguɨ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¿E˜ ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ la? Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ nicalɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ nicalɨséngˋ gángˉ jó̱o̱rˊ. Jo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ casɨ́ꞌrˉ i̱ jó̱o̱rˊ laꞌuii˜ do: “Jó̱o̱ˋo̱, faꞌ jgiéeˋ oꞌˊ güɨjméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ta˜ fɨˊ lɨ˜ sɨjneaˇ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ quíˉiiꞌ do.” Jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús lala: —Jaˋ ne˜naaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱guɨ Jesús casɨ́ꞌˉtu̱r i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —O̱ꞌguɨ jnea˜ cuǿøngˋ jméeꞌ˜e ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ cajo̱ i̱˜ i̱ quiʉꞌˊ jnea˜ ta˜ e jmóoˋo jaléꞌˋ e la. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ gángˉ jó̱o̱ˊ dseaˋ -SJo̱ jaˋ cuǿøngˋ nisíiꞌ˜naaꞌr e dseaˋ jmɨgüíbˋ casíiˋ quiáꞌˉ i̱ Juan do, co̱ꞌ fɨng song casíiꞌ˜naaꞌr lajo̱, dseáamꞌ˜ fɨng eeˋ cajmeángꞌˋ dseaˋ jneaa˜aaꞌ; co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ ñirˊ e i̱ Juan do caféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. taJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jnea˜ cajo̱ seabˋ co̱o̱ˋ e nijmɨngɨ́ɨꞌˇɨ ꞌnʉ́ꞌˋ. ¿I̱˜ casíiˋ quiáꞌˉ Juan e niseáiñˉ dseaˋ jmɨɨˋ? ¿Su Fidiéeˇ o̱faꞌ dseaˋ jmɨgüíbˋ é? Jo̱ song nijméeꞌ˜naꞌ jnea˜ júuˆ i̱ casíiˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ nijméeꞌ˜ jnea˜ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ i̱˜ quiʉꞌˊ jnea˜ ta˜ e jmóoˋo lajaléꞌˋ e la. Jo̱ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lala: —Song nisíiꞌ˜naaꞌr e Fidiéebˇ dseaˋ casíiˋ quiáꞌˉ i̱ Juan do, jo̱baꞌ nijíñꞌˉ nisɨ́ꞌrˋ jneaa˜aaꞌ: “¿Jialɨꞌˊ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ i̱ dseaˋ íˋ jóng?”  O Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱ caꞌíˉbre fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ e erˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ lajeeˇ iuuiñˉ fɨˊ jo̱b, mɨ˜ cangoquiéengˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿I̱˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quíiꞌˉ e jmooꞌˋ jaléꞌˋ e na? Jo̱ ¿i̱˜ i̱ cacuøꞌˊ ꞌnʉˋ fɨˊ e cuǿøngˋ jmeeꞌˉ jaléꞌˋ e na?   Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lajɨɨngˋnaꞌ na e mɨ˜ fǿngꞌˋnaꞌ Fidiéeˇ, mɨ́ɨꞌ˜baꞌre carˋ ngocángˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ jáꞌˉ líingˋnaꞌ e quɨ́ɨbꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ nijmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ nicuǿꞌˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ jóng lají̱i̱ꞌ˜ e mɨˋnaꞌ do. I̱˜ quiʉꞌˊ ta˜ Jesús e jmóorˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ i KJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e song dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜ jmeeˉ lɨ́ꞌˉ doñiˊ eeˋ jo̱ jaˋ jmɨtúngˉ áaˊnaꞌ, jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e na niquɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ nijmeeˉnaꞌ jóng lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e cajméˉ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ na. Co̱ꞌ song dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e quɨ́ɨꞌ˜baa jmɨɨ˜ jmeeˉ lɨ́ꞌˉ doñiˊ eeˋ, jo̱baꞌ cuǿømˋ líˋ quiʉꞌˆnaꞌ ta˜ e móꞌˋ siꞌˊ la e nijéngꞌˉ ꞌñiaꞌˊ lɨ˜ siꞌˊ jo̱ nidsisíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ, jo̱baꞌ lajo̱b nilíˋ jóng.  Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e calɨ́ˉ lado, jo̱baꞌ eáamˊ cangoꞌgáˋ dsíirˊ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋnaaꞌ, ¿e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e calɨquiʉ̱́ˋ ladsifɨˊ lana e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ na? ]3Jo̱ co̱o̱ˋ cangáˉbre e gui˜ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ caꞌˊ fɨˊ lana, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ guiꞌ˜ do, dsʉꞌ cadséꞌrˋ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ güɨñíꞌˆ jaˋ íiꞌ˜, dseángꞌˉ yaang˜ máꞌˆ quiábꞌˉ dsi˜. Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ do: —¡Joˋ nicuǿˆguɨꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ güɨñíꞌˆ latɨˊ lana! Jo̱ ladsifɨˊ lanab calɨquiʉ̱́ˋ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ do. $AJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ e laꞌeeˋ lajeeˇ e nɨꞌiuungˉ Jesús fɨˊ e nɨngáiñꞌˋ fɨˊ Jerusalén, cadseáˉ jmɨꞌaaiñˉ. *MJo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do lala, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre fɨˊ fɨɨˋ Jerusalén jo̱ cangóˉtu̱r fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Betania, jo̱ fɨˊ jo̱b cangongɨɨiñˇ e uǿøˋ jo̱. Mɨ˜ calɨquiʉ̱́ˋ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ V%jo̱ casɨ́ꞌrˉ Jesús: —¡Nuuꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ jiuung˜ na! Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Núuˋbaa, jo̱guɨ ¿su jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala?:ꞌNʉˋ, Fidiéeˇ, nɨcajmeeꞌˉ e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e øˊ jaléngꞌˋ jiuung˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ̱ʉ̱ˋ nijmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ɨꞌ˜ Jesús jmɨɨ˜ jmóorˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ jo̱guɨ canúuˉguɨr e óoˋ jaléngꞌˋ jiuung˜ e fɨˊ guáꞌˉ do lala: “¡Güɨjmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ Jó̱o̱ˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ!”, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ eáamˊ calɨguíiñˉ kOJo̱ lajeeˇ táangˋ Jesús e fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ do, jo̱b caguilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ tiuungˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ jlúungꞌ˜, jo̱ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. X) Jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —Lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “E ꞌnʉʉˉ la nilɨsiiˋ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ nisɨ́ngˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜”; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcajmiꞌuíingˆnaꞌ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ. D Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cangóˉ Jesús fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén do. Jo̱ mɨ˜ cangárˉ e lafaꞌ ꞌmóobꞌ˜ lɨ́ɨˊ e fɨˊ jo̱, co̱ꞌ teáangꞌ˜ dseaˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ, jo̱baꞌ cajmiquímꞌˉ dsíiˊ Jesús mɨ˜ cangárˉ lajo̱, jo̱ canaaiñˋ jíimˋbre jaléꞌˋ mes˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨsɨ́ɨngˉ cuuˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ ꞌmasii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ mee˜. 7g Jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do ngɨ́ɨrˋ: —Móꞌˆ Jesús i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéebˇ na, i̱ nabɨ i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret do fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Mɨ˜ caꞌuǿøngˋ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ L Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ Jesús fɨˊ dsíiˊ fɨɨˋ Jerusalén, lajɨɨmˋ dseaˋ canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ: —¿I̱˜guɨ i̱ dseaˋ na? ~  Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ nifɨˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ jalíingˉ catɨˊ cøøngˋ óorˋ lala: —¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ i̱ Jó̱o̱ˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ! ¡Jo̱guɨ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ! ¡Jo̱ majmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ! }}Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ niꞌrˊ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ lacueeˋ guiáꞌˆ fɨˊ lɨ˜ cangɨ́ɨngˊ Jesús; jo̱ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ tʉꞌrˊ guoꞌˋ ꞌmaˋ e tiiˋ jo̱ guiarˊ fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ lɨ˜ ningɨ́ngˉ dseaˋ do cajo̱. "|=Jo̱ catǿˉbre i̱ búꞌˆ ieeˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáaˉreꞌ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱ canaaiñˋ sɨfɨ́rˋ sɨ̱ꞌrˆ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ búꞌˆ jiuung˜ do jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ caguábˋ Jesús fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ jóꞌˋ do. 3{_Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangolíimˆ i̱ dseaˋ gángˉ quiáꞌˉ Jesús do jo̱ cajmiti˜bre laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ dseaˋ do quiáꞌrˉ. -zSSíiꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Sión:“Lab nɨjáaˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ,
jo̱ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiabꞌˊ lɨ́ɨiñˊ,
jo̱guɨ guiiñ˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ jaangˋ búꞌˆ jiuung˜.” Yy+Jo̱ cangojéeˊ e na e laco̱ꞌ calɨti˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ júuˆ e cajíngꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ mɨ˜ cajmeꞌrˊ lala: exCJo̱ song i̱i̱ˋ casɨ́ꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jialɨꞌˊ jmooˋnaꞌ lana, jo̱baꞌ nifɨ́ꞌˉnaꞌr lala: “Lana ꞌneángˉ fíiˋiiꞌ i̱ búꞌˆ la. Dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱ nijajeaamˇtú̱u̱reꞌ.” 9wkjo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Güɨlíingˉnaꞌ e fɨˊ fɨɨˋjiʉ e néeˊ quiniˇ na, jo̱ fɨˊ jo̱b niguiéngꞌˊnaꞌ jaangˋ búꞌˆ iee˜ i̱ ꞌñúungꞌ˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáaˉreꞌ. Jo̱ síingꞌ˜naꞌreꞌ jo̱guɨ teeˉnaꞌreꞌ fɨˊ la. vv gJo̱ lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e niguiengꞌˊ Jesús fɨˊ Jerusalén co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Betfagé e néeˊ quiá̱ꞌˉ co̱o̱ˋ móꞌˋ e siiˋ Olivos. Jo̱ tɨˊ jo̱b caguiéngꞌˊ Jesús gángˉ lajeeˇ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e jéengˊguɨiñꞌ 6ue"Jo̱baꞌ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨmˉ Jesús i̱ dseaˋ tiuungˉ do jo̱ lɨco̱ꞌ cagüɨꞌrˊ jminiˇbiñꞌ do lajaangˋ lajaaiñˋ. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌláangˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do, jo̱ calɨjnéꞌˋbre. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangolíimˆbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús.t-!Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do quiáꞌˉ Jesús lala: —Fíiˋiiꞌ, ii˜naaꞌ e nijméeꞌˆ e nilɨjnébꞌˋtú̱u̱ꞌ. As{ Jo̱baꞌ cajea̱bˊ Jesús laco̱ꞌ fɨˊ iuuiñˉ do jo̱ catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —¿E˜ iing˜naꞌ e nijmee˜e quíiˉnaꞌ? rJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do caꞌgaamˋbre quiáiñꞌˉ do e laco̱ꞌ joˋ ángꞌˋguɨiñꞌ do dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ teáˋguɨ canaangˋ óoˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e áiñꞌˋ dseaˋ do jo̱ féꞌˋtu̱r lala: —¡Fíiˋiiꞌ, sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jneaꞌˆ! qJo̱ lajeeˇ laco̱ꞌ teáaiñꞌ˜ fɨˊ lado, co̱o̱bˋ mɨ˜ cangɨ́ɨiñˊ lɨ˜ neáangˊ gángˉ dseaˋ tiuungˉ i̱ neáangˊ ꞌnɨꞌˋ fɨˊ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e cangɨ́ɨngˊ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ caꞌáiñꞌˋ dseaˋ do lala: —¡Fíiˋiiꞌ, sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jneaꞌˆ! EpJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌuøøngˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ Jericó, eáamˊ cangoꞌleáangˊ dseaˋ laco̱ꞌ ngóorˊ. oJo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jmérˉ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ cagáˉ jnea˜ cajo̱, jnea˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Co̱ꞌ jnea˜ jaˋ cagáˉa faꞌ e jmóoˋ dseaˋ ta˜ fɨˊ quiniiˉ, co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ e nijángꞌˋ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn e laco̱ꞌ nileángˋ fɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús gángˉ dseaˋ tiuungˉ an;Jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ iing˜ i̱ nijméˉ e niingˉguɨr jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ jméˉ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ e jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ. qm[Jo̱ dsʉꞌ jaˋ cuǿøngˋ e nidsijéeˊ lajo̱ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ i̱i̱ˋ i̱ iing˜ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijméˉ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ caguiaangˉguɨ. [l/Jo̱ dsʉꞌ Jesús catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —Nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ seengˋ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ do eáamˊ sɨlɨꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ lɨ́ɨiñꞌˊ do. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ laguidseaamˆ quiʉꞌrˊ ta˜ quiáiñꞌˉ do. 5kcJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ guíngˉguɨ do lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ calɨguíimˉbre quiáꞌˉ i̱ gángˉ do. EjJo̱ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —E jábꞌˉ e ꞌnʉ́ꞌˋ nimóˆbaꞌ iihuɨ́ɨˊ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nimoo˜ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ e nigüeáˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ o̱si lɨ́ꞌˆ lɨˊ tuung˜ é laco̱ꞌ guiin˜n, jaˋ jnea˜ catɨ́ɨnˉn e jo̱ faꞌ e nicuøøˉ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Tiquiéˆe, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ e jo̱. `i9Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —ꞌNʉ́ꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨˋnaꞌ na. ¿Su lɨ́ɨngˉnaꞌ e nitéꞌˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ quiéˉ jnea˜? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ jó̱o̱ˋ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Nitéꞌˋ líꞌˋbaaꞌ. _h7Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜ iinꞌ˜? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Jiéeˋ oꞌˊ e nicuøꞌˊ fɨˊ e lajɨˋ gángˉ i̱ jó̱o̱ˋo̱ la nigüeárˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ ta˜ mɨ˜ nɨguiing˜tu̱ꞌ fɨˊ jo̱, jo̱ jaaiñꞌˋ la nigüeárˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ jo̱guɨ jaangˋguɨr lɨ́ꞌˆ lɨˊ tuung˜. Jg Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo cajaquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ gángˉ jó̱o̱rˊ, jaangˋ i̱ siiˋ Tiáa˜ jo̱guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Juan, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do quíiñꞌ˜ jee˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniñꞌ˜, co̱ꞌ iiñ˜ lɨɨng˜ eeˋ nimɨ́ꞌˉbre dseaˋ do. e~}|{=z.yxx)w;uu}trqpoonmxl-ji!hAgfqedcbx`]nZXXVJU;TYSROMKJHhG4ECCBNA?$<;88U7j6&4@10/.-l,++ *P)('%% $5#e"!!& T6Ww)W 7 QJzC &9.Jo̱baꞌ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ jmóoˋ ta˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ mɨ˜ niguiengꞌˊ fiir˜ e cá̱rˋ cuente. 3%_-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Lalab lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fiir˜ jo̱guɨ i̱ guiúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ. Co̱ꞌ mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ fiir˜ do e nidsérˉ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, caguiarˊ ni˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ do lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nicuǿꞌˉreiñꞌ do e nidǿiñꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. $3,Jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱, dseángꞌˉ contøømˉ ꞌnéˉ e sɨñiimˇ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ; co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lajeeˇ jaˋ ñiing˜ áaˊnaꞌ, lanab mɨ˜ nigüéengˉtú̱u̱ fɨˊ Jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiúngˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ +#O+Jo̱ e labaꞌ iin˜n e ñíˆnaꞌ, faco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ nɨñirˊ e˜ íꞌˋ niguiéeˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ nigüeáˋbre e jmóorˋ íˆ ꞌnʉr˜, jo̱ jaˋ nilíꞌˋ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ do faꞌ niꞌuǿꞌrˉ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. )"K*’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ñiing˜ áaˊnaꞌ contøøngˉ, co̱ꞌ co̱o̱ˋ lajeeˇ jaˋ líꞌˆnaꞌ, lanab mɨ˜ nigüéengˉtú̱u̱. !9)Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ gángˉ dseamɨ́ˋ teáangꞌ˜ ta˜ dsiˊ: jo̱ jaaiñꞌˋ do nidsémꞌˉbre, jo̱guɨ i̱ jaangˋguɨ do nijé̱ˉbre. 2 ](Co̱ꞌ ie˜ jo̱ gángˉ dseaˋ taang˜ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ fɨˊ jee˜ móꞌˋ: jo̱ jaaiñꞌˋ do nidsémꞌˉbre, jo̱guɨ jaangˋguɨiñꞌ do nijé̱ˉbre. b='jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e jaˋ ñiing˜ dsíibˊ dseaˋ, mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e caꞌáˋ jmɨɨˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ jo̱b lɨ˜ cajúngˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ co̱o̱ˋ guiꞌnáꞌˆ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b dseángꞌˉ nidsijéeˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. r]&Co̱ꞌ ie˜ jo̱, lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e caꞌáˋ jmɨɨˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ, ɨ̱́ꞌˋ gøbꞌˊ dseaˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱guɨ cúiñꞌˋ guóorˋ cajo̱, lɨ́ꞌˆ co̱o̱bˋ mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e caꞌíˉ Noé fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ e dséeˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ; #%’Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, nilíˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ calɨ́ˉ ie˜ lamɨ˜ cateáangˋ Noé fɨˊ jmɨgüíˋ la. $’Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ ñirˊ e˜ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e˜ oor˜ e nidsijéeˊ e jo̱, co̱ꞌ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jaˋ ñiˊ e jo̱, o̱ꞌguɨ jnea˜ ñiiˉ cajo̱. Co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ dseángꞌˉ ñiˊ e jo̱. N#Jo̱ tó̱o̱bˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ laꞌúngˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ laꞌúngˉ guóoꞌ˜ uǿˉ, lɨfaꞌ júuˆ quiéˉe jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e jaˋ nilɨti˜. /W"Co̱ꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ fáꞌˋa e dseángꞌˉ nidsijéebˊ jaléꞌˋ e jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e nijúungˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ lajeeˇ lana. "=!Jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨˊ e júuˆ la cajo̱, co̱ꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nidsijéeˊ lajaléꞌˋ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ nɨñíˆbaꞌ jóng e quiá̱bꞌˉ nɨjaquiéengˊ e nigáaˊ jnea˜, dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. q[ Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Lanaguɨ niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ júuˆ quiáꞌˉ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ: Co̱ꞌ mɨ˜ ninaangˋ iéeˋ jaléꞌˋ guoꞌˋ quiáꞌˉ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaangˋ e iábˋ jaléꞌˋ máꞌˆ quiáꞌˉ cajo̱, jo̱baꞌ nɨlíꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨjaquiéemˊ ji̱i̱ˋ jmɨ́ɨˊ jóng. 7gJo̱guɨ nisíngˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ e nijiʉ́ʉiñꞌˉ do teáˋ lúuˊ trompéꞌˆ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ lajɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ niseáiñꞌˊ co̱lɨɨng˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. "=Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱b mɨ˜ nilɨseaˋ li˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e tɨˊ lɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ niquíꞌrˉ uíiꞌ˜ e ꞌgóꞌrˋ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ mɨ˜ nimáang˜naꞌ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, e nɨgáaˊa e nɨquíinꞌ˜n jee˜ cabøø˜ jníiˊ có̱o̱ꞌ˜ e niingˉ jɨ˜ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. {oJo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ casúungˉ e iihuɨ́ɨˊ jo̱, jo̱baꞌ joˋ jɨ˜ ieeˋ nilɨseaˋguɨ o̱ꞌguɨ sɨꞌˋ cajo̱ faꞌ nicuǿˉguɨr jɨr˜, jo̱guɨ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ nijiúiñꞌˋ cartɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱guɨ Fidiéeˇ nijmérˉ e niguiáꞌˉ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. [/Co̱ꞌ e jáꞌˉbaꞌ fáꞌˋa, e jiéꞌˋ lɨ˜ ráangˋ jóꞌˋ ꞌlɨɨ˜, fɨˊ jo̱b seángꞌˊ jaléngꞌˋ tujlɨ́ɨˋ. Jial mɨ˜ nijáaˊtu̱ i̱ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ -Dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mɨ˜ lɨjɨ˜ güɨꞌñiሠe jnéengˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e jǿøˉ dseaˋ lajɨɨiñˋ, lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ mɨ˜ nigáaˊtu̱ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ. 5cJo̱baꞌ ie˜ jo̱, jaˋ güɨlɨgøøngˋnaꞌ mɨ˜ nisɨ́ꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lala: “Jǿøˉnaꞌ, e dob táangˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ”, jo̱ dsʉꞌ jaˋ güɨlíingˉnaꞌ faꞌ e nigüɨꞌnéngꞌˊnaꞌr; o̱si nisɨ́ꞌˋbɨ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lala é: “E lab sɨꞌmaangˇ i̱ dseaˋ íˋ”, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ e jo̱. #Jo̱ quie̱ˋnaꞌ cuente røøˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ e nɨcafáꞌˉa na lana quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ cøøngˋguɨ. Co̱ꞌ ie˜ jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nijalíiñˉ jo̱ nijmɨgóorˋ e lɨ́ɨiñˊ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ seemˋbɨ i̱ nijmɨgóorˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱; jo̱guɨ eáamˊ nijmérˉ jaléꞌˋ e li˜ jo̱guɨ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ e lɨco̱ꞌ nijmɨgóoˋbre jo̱ quiá̱bꞌˉjiʉ nijmɨgǿøiñˋ la quie̱ˊguɨ i̱ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ do, dsʉꞌ jaˉ líꞌˋ jmérˉ lajo̱. -’Jo̱ song ie˜ jo̱ nijmɨgǿøngˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ nijíñꞌˉ: “Jǿøˉ, i̱ lab i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ”, o̱si “Jǿøˉ, dob nɨsiñꞌˊ é”, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ jóng. I Jo̱guɨ faco̱ꞌ Fidiéeˇ nijmérˉ e nilɨꞌɨɨ˜ eáangˊ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ nileángˋguɨ jóng faco̱ꞌ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ nijmɨꞌɨɨiñ˜ e jo̱ uíiꞌ˜ e fɨ́ɨˉ lɨ́ɨiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nɨcaguíñꞌˋ do. O dsʉco̱ꞌ ie˜ jo̱ gabˋ eáangˊ nilɨseaˋ iihuɨ́ɨˊ e jaˋ mɨˊ cangaˊ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ o̱ꞌguɨ faꞌ niníˋguɨr caléꞌˋ catú̱ˉ cajo̱. B }Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ e jaˋ nidsitíingˋ e niꞌuǿngˋnaꞌ e cuí̱i̱ˆnaꞌ lajeeˇ ji̱i̱ˋ güíiˉ o̱si lajeeˇ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góoˋnaꞌ é; " =Jo̱baꞌ ¡fɨ́ɨbˉ eáangˊ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ quiéengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ ie˜ jo̱ o̱si i̱ jéengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ i̱ cuꞌˋ tʉ́ꞌˋ é! L Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ taang˜ fɨˊ jee˜ móꞌˋ e jmóorˋ ta˜, jo̱baꞌ jaˋ güɨꞌíˆ dsíirˊ faꞌ e niquɨngꞌˉguɨr fɨˊ quiáꞌrˉ e faco̱ꞌ dsiquié̱e̱rˋ sɨ̱ꞌrˆ. P Jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ dsiing˜ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱, jaˋ güɨꞌíˆ dsíirˊ faꞌ e nijgiáangˋguɨr e laco̱ꞌ nidsiꞌuǿøꞌr˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ. "=jo̱baꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea güɨcuí̱i̱ˆbre fɨˊ jee˜ móꞌˋ jóng. ’Jo̱ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ calɨsíˋ Daniel cajmeꞌrˊ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ e ꞌlɨꞌˆ eáangˊ e nisíꞌˋ dseaˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ e guáꞌˉ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ mɨ˜ nimóˆnaꞌ e jo̱ e fɨˊ lɨ˜ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do —jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ ɨˊ e jiˋ la ꞌnéˉ ningámꞌˋbaꞌ—, ~uJo̱ e júuˆ la quiáꞌˉ jial quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ niniꞌˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nilɨcuíiˋ dseaˋ e júuˆ jo̱; jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ jóng. F Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ e siñꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ nileángˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱. =s Jo̱ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆbaꞌ nijméˉ dseaˋ, jo̱baꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nitʉ́ˋbre e jmiꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. 7g Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nijalíiñˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱ e nijmɨgóorˋ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nilíꞌrˋ i̱ nilɨgøøngˋ. Z- Jo̱ ie˜ jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nitʉ́ˋbre e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ nilíˋ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ niꞌnɨ́iñˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ cajo̱.   ’Jo̱ jo̱b mɨ˜ nitǿørˋ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cartɨˊ nijngáiñꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ ie˜ jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nilíˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ jnea˜. s_Jo̱ jo̱bɨ lɨ́ꞌˆ uiim˜bɨ jóng mɨ˜ nimóˆnaꞌ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ jo̱. Co̱ꞌ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ co̱o̱ˋ fɨɨˋ nitíngˉ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋguɨ fɨɨˋ, jo̱guɨ nilɨseaˋ ooˉ fɨˊ la fɨ˜ na, jo̱guɨ jmiguiʉbˊ lɨ˜ nijǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ cajo̱. 8~iJo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ ninúuˆnaꞌ júuˆ e seaˋ ꞌniiˋ fɨˊ la fɨˊ na; jo̱ dsʉꞌ jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, co̱ꞌ jo̱bɨ uiing˜ jo̱guɨ co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nidsijéebˊ lajaléꞌˋ e jo̱; dsʉꞌ o̱ꞌ ie˜ jo̱ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíingˉ. d}ACo̱ꞌ fɨ́ɨmˊbingꞌ i̱ nijalíingˉ i̱ nijmɨgóoˋ jo̱ nijíñꞌˉ: “Jneab˜ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ”; jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nilíꞌrˋ i̱ nilɨgøøngˋ. ~|uJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jí̱i̱ꞌ˜ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ; jmiñiingˇ óoˊnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ güɨjmɨgǿøiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. {#Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóbˉ Jesús fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e siiˋ Olivos co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱, jo̱b caguáˋ Jesús, jo̱ lajeeˇ jo̱b cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ guiiñꞌ˜ do lɨ˜ co̱o̱ˋ yaaiñ˜, jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Ii˜naaꞌ faꞌ ꞌnʉˋ nijméeꞌ˜ jneaꞌˆ júuˆ ¿lɨ˜ nidsijéeˊ lajaléꞌˋ e la? ¿E˜ jaléꞌˋ e nilɨli˜ jéengˊguɨ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ niñíiˊtu̱ ꞌnʉˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la jo̱guɨ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ? bz=Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ íˋ: —¿Su jǿøˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jial jloꞌˆ e guáꞌˉ siꞌˊ na? Jo̱ dsʉꞌ e jáꞌˉbaꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ joˋ nijé̱ˉ sɨfɨ́ɨngˇguɨ rúngꞌˋ quiáꞌˉ e guáꞌˉ e móoˉnaꞌ siꞌˊ na lana; co̱ꞌ lajɨbˋ niꞌíingˉ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ e nijé̱ˉguɨ. Jaléꞌˋ e li˜ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ @y {Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ nɨꞌiuuiñˉ fɨˊ ngamꞌˊbre, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ ngóorˊ jo̱ canaaiñˋ do jǿørˉ laꞌúungˋ e guáꞌˉ féꞌˋ do. gxG'Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nimáang˜guɨꞌ jnea˜ cartɨˊmɨ˜ nifoꞌˆnaꞌ lala: “¡Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ fɨˊ jmɨgüíˋ la cuaiñ˜ quiáꞌrˉ!”\w1&Jo̱baꞌ latɨˊ lana joˋ i̱ nilɨseengˋguɨ fɨˊ guáꞌˉ quíiˉnaꞌ la. v %Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —¡Fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Jerusalén, fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ Jerusalén! Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ seengˋ e fɨˊ fɨɨˋ lab i̱ cajngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cu̱u̱b˜ casɨꞌlóoꞌˇnaꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ casíingˋ dseaˋ do i̱ guiaˊ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ jaˋ ñiiˉ jóꞌˋguɨ néeꞌ˜ calɨꞌiin˜n e nito̱ꞌˋ fɨ́ɨnˋn ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ jaangˋ tuiꞌieeˇ jaléngꞌˋ tuyʉ̱ʉ̱ˋ quiáaˉreꞌ fɨˊ nʉ́ꞌˉ cuéeˊreꞌ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨꞌiing˜naꞌ lajo̱. u$Jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱ dseaˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na, íˋbingꞌ i̱ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e jo̱. Mɨ˜ caquiꞌˊ Jesús uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ Jerusalén Nt#Jo̱ lajo̱baꞌ iihuɨ́ɨˊ e eáamˊ niꞌíingꞌ˜naꞌ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ jmɨꞌøøngˉ i̱ dseaˋ i̱ guiúngˉ e nɨcatu̱u̱ˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ la. Jo̱ e jo̱ canaangˋ mɨ˜ catu̱u̱ˋ jmɨ˜ Abel i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseaˋ guiúngˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱ cartɨˊ mɨ˜ catu̱u̱ˋ jmɨ˜ Zacarías, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Berequías, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íbˋ i̱ cajngangꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cáangˋ nifeꞌˋ quiá̱ꞌˉ siguiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén. Zs-"Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jnea˜ nisɨ́ɨnˆn jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ eáangˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ eˊ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel; lɨfaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, nijngámꞌˆbaꞌ jo̱guɨ nitáang˜naꞌ fɨˊ dseꞌˋ crúubˆ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨiñꞌ do nibǿøngˆnaꞌr fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ jo̱guɨ niꞌǿøngˉnaꞌr fɨˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ guilíiñˉ. Hr !’¡ꞌNʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ jó̱o̱ˊ mɨꞌˋ guíingˉ! ¿Jial nilíꞌˋnaꞌ e nileángˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e niꞌíingꞌ˜naꞌ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ? 0qY Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmitéꞌˊnaꞌ náng lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcanaangˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quíiˆnaꞌ cajméerˋ. Up#Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e júuˆ nab cuøˋnaꞌ li˜ e dseaˋ sɨjú̱ˆbaꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ cajngangꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ do. 5ocjo̱guɨ fóꞌˋnaꞌ lala: “Faco̱ꞌ jneaꞌˆ calɨsé̱ˋnaaꞌ lajeeˇ e calɨséngˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ jaˋ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ jóng e cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ do.” n1’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ jmoꞌˊnaꞌ lɨ˜ sɨꞌaangˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ jo̱guɨ jmooˋnaꞌ e sɨlɨɨˇ jloꞌˆ lɨ˜ sɨꞌaangˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caꞌéeˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, 0mYJo̱ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, co̱ꞌ guiúmˉbaꞌ jnéengˉnaꞌ jǿøngˉ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˉ caluuˇ, jo̱ dsʉꞌ dseángꞌˉ lɨco̱ꞌ jmɨcaam˜baꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e fóꞌˋnaꞌ jo̱guɨ jmangꞌˉ e ꞌlɨbꞌˆ ɨˊ áaˊnaꞌ. )lK’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ lɨ˜ sɨꞌaangˇ ꞌlɨɨ˜ e jloꞌˆjiʉ teeˋ lɨ́ꞌˉ caluuˇ, jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˉ lɨˊ dsíiˊ layaang˜ móoˋ ꞌlɨɨ˜baꞌ téeꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋ. rk]¡I̱ tʉʉˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ fariseo! Co̱ꞌ laꞌuii˜ jangꞌˉ rú̱u̱ꞌ˜naꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dsíibˊ jaléꞌˋ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ quíiˉnaꞌ do, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nijé̱ˉ teeˋ fɨˊ caluuˇ cajo̱. Gj’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ i̱ ru̱ꞌˊ guiʉ́ˉ jaléꞌˋ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ caluuˇ, jo̱ dsʉꞌ e téeꞌ˜ dsíiˊ do jmangꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajmeeˉnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. ,iQ¡ꞌNʉ́ꞌˋguɨ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ dseaˋ tiuungˉ i̱ jéengˋ jaangˋguɨ dseaˋ tiuungˉ! ¡Jo̱ tɨɨmˋbaꞌ ngɨ́ɨˊnaꞌ jaléꞌˋ e úꞌˋnaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ ninɨngꞌˆnaꞌ luˋ pingꞌˆ, jo̱ dsʉꞌ nɨ́mꞌˋbaꞌ i̱ jóꞌˋ féngꞌˋ i̱ siiˋ camello! Jh ’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ cuøꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ co̱o̱ˋ lajeeˇ guíˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e roꞌˋnaꞌ do faꞌ jaléꞌˋ ooˋ quiáꞌˉ jmiñiˇ jo̱guɨ jaléꞌˋ e jiéꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmitíˆnaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e niingˉguɨ e quiáꞌˉ jial niꞌéˉ dseaˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ jial nilíˋ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ dseaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ jo̱guɨ jial dseángꞌˉ nijmitir˜ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléꞌˋ e nab e laniingˉguɨ e ꞌnéˉ nijmitíˆnaꞌ lɨfaꞌ jaˋ ꞌnaangˋnaꞌ caꞌˊ jaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˆnaꞌre do. /gWJo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ éengˋ ñifɨ́ˉ, lajo̱b éeiñˋ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ cajo̱ jo̱guɨ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ dseaˋ do fɨˊ jo̱. NfJo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ éengˋ guáꞌˉ féꞌˋ, o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ e guáꞌˉ do jmóorˋ lajo̱, co̱ꞌ lajo̱b jmóorˋ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱. ^e5Jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ fáꞌˋa e i̱ dseaˋ i̱ éengˋ e nifeꞌˋ do, o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ e jo̱ jmóorˋ lajo̱, co̱ꞌ lajo̱b jmóorˋ cajo̱ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e seaˋ e fɨˊ ni˜ do. d¡ꞌNʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ dseaˋ tiuungˉ! ¿E˜ e quíingˊguɨ quíiˉnaꞌ eáangˊ lɨ́ɨngˉnaꞌ? ¿Su lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋnaꞌ cuøꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ fɨˊ nifeꞌˋ do o̱faꞌ e nifeꞌˋ e lɨ˜ lɨgüeangꞌˆ dob é? 7cgJo̱guɨ fóꞌˋbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ promes e éeiñˋ fɨˊ nifeꞌˋ, jaˋ catɨ́ɨngˉ faꞌ e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e caꞌéeiñꞌˋ do. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e song caꞌéengˋ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ɨngˋ dseaˋ e cuøꞌrˊ Fidiéeˇ fɨˊ nifeꞌˋ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nijmiti˜bre jóng lají̱i̱ꞌ˜ e caꞌéeiñꞌˋ do. Xb)¡ꞌNʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ dseaˋ tiuungˉ i̱ í̱i̱ˊ! ¿E˜ e quíingˊguɨ quíiˉnaꞌ eáangˊ lɨ́ɨngˉnaꞌ? ¿Su cunéeˇ o̱faꞌ e guáꞌˉ e jmigüeangꞌˆ e cunéeˇ dob é? .aU’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ dseaˋ tiuungˉ i̱ jéengˋ jaangˋguɨ dseaˋ tiuungˉ! Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ promes e éeiñˋ guáꞌˉ féꞌˋ, jaˋ ꞌnéˉ nijmitir˜ e jo̱; jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e mɨ˜ éengˋ dseaˋ e cunéeˇ e seaˋ fɨˊ guáꞌˉ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e jmiti˜bre jóng. W`'’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ jmooˋnaꞌ ta˜ ngɨˊ lacaangˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lacaangˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ nidsitáangˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱guɨ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨ́ꞌˉnaꞌ i̱ dseaˋ íˋ, dseángꞌˉ lɨco̱ꞌ síngꞌˋguɨnaꞌr e catɨ́ɨiñˉ tú̱ˉ néeꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ yaang˜naꞌ. _3’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ jmooˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ ꞌnʉ˜ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ tiñíingˉ, jo̱guɨ jmɨcaangˇnaꞌ e jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱, jo̱guɨ jmooˋnaꞌ e cueeˋ faꞌˊ quíiˉnaꞌ mɨ˜ güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ guáꞌˉ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b jmooˋnaꞌ, jo̱baꞌ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ gaˋguɨ eáangˊ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. e^C ’¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo, co̱ꞌ jmangꞌˆ i̱ jmɨcaam˜ ꞌnʉ́ꞌˋ! Co̱ꞌ jnɨˊbaꞌ fɨˊ e laco̱ꞌ dseaˋ jiéngꞌˋ jaˋ nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ jáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ cuøꞌˊnaꞌ fɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijméˉ lajo̱. o]W Co̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ eáamˊ nijgiáaiñˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ eáangˊguɨ nilɨniingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. B\} Jo̱guɨ song i̱i̱ˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ líiñˉ e niingˉguɨr, jo̱baꞌ íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijméˉ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. M[ o̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉnaꞌ faꞌ e nisɨ́ꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fii˜, co̱ꞌ jaamˋ Fii˜naꞌ seengˋ, jo̱ íbˋ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ. kZO Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ e nifɨ́ꞌˉnaꞌ teaa˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉco̱ꞌ jaamˋ Tiquíiˆnaꞌ i̱ seengˋ, jo̱ íbˋ Fidiéeˇ i̱ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ; Y’Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ catɨ́ɨngˉnaꞌ faꞌ e nisɨ́ꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ tɨfaꞌˊ, dsʉco̱ꞌ jaamˋ tɨfaꞌˊ i̱ dseángꞌˉ seengˋ quíiˉnaꞌ, jo̱guɨ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌ rúmꞌˋbaꞌ. 7XgJo̱guɨ iiñ˜ e jmɨꞌgóˋ dseaˋ írˋ mɨ˜ jíñꞌˊ rúiñꞌˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱guɨ tɨˊ dsíirˊ e faꞌ jalémꞌˋ dseaˋ sɨ́ꞌˋ írˋ tɨfaꞌˊ. \W1Jo̱ tɨˊ dsíirˊ e guárˋ fɨˊ lɨ˜ jloꞌˆguɨ fɨng dsilíiñˉ lacaangˋ lɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ o̱si lɨ˜ niingˉguɨ é fɨng dsilíiñˉ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ. &VEJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóorˋ do lɨco̱ꞌ iiñ˜ e jǿøˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jiémꞌˋ. Jo̱guɨ tɨˊ dsíirˊ e quie̱rˊ lɨ˜ tó̱o̱ˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ guiaquíirˊ o̱si fɨˊ dseꞌˋ cuéerˊ é, jo̱ e jo̱ tó̱o̱ˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e liing˜ guiʉ́ˉ laco̱ꞌ jnéengˉ huí̱i̱ˉ. Jo̱ lacaangˋ fɨˊ dseꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ tɨˊ dsíirˊ e ɨꞌrˊ loꞌˆ e cueeˋ. ^U5Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨco̱ꞌ tɨɨiñˋ jmérˉ lafaꞌ léeˆ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jíñꞌˉ e ꞌnéˉ nijmiti˜ dseaˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ jmɨɨ˜ jmitir˜, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ niguóorˋ e laco̱ꞌ niró̱o̱ˉ e leeˇ do. GTJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jmeeˉbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jmitíˆbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ jie˜ mɨˊ jmooˋnaꞌ laco̱ꞌguɨ la jmóorˋ, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌrˉ do. +SO—Jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo óorˋ ta˜ e erˊ e˜ guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. DR Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: Q'.Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ jaˋ cadséꞌrˋ faꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ latɨˊ ie˜ jo̱b jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ faꞌ cateáˉguɨ dsíirˊ eeˋ nijmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do.P5-Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jo̱ song ꞌñiaꞌˊbɨ dseata˜ Davíꞌˆ sɨ́ꞌrˋ Fíiˋi i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ do, jo̱baꞌ ¿jial cuǿøngˋ e íˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ jóng? O5,Lalab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ Fíiˋi:“Níˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n
cartɨˊ nijmee˜e e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ
nisíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉˋ.” BN}+Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Jo̱ ¿jial lɨ́ɨˊ jóng? Co̱ꞌ ie˜ lamɨ˜ cateáangˋ dseata˜ Davíꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la, cajíñꞌˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨngˊ Fiir˜, co̱ꞌ lalab cajíñꞌˉ ie˜ jo̱: eMC*mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús írˋ lala: —Jo̱ ¿e˜ ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíiˉnaꞌ do? ¿Jial laco̱ꞌ jáaˊ sɨju̱rˇ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —Dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíbꞌˆ íˋ. TL!)Jo̱ lajeeˇ e teáamˉbɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo fɨˊ do, cK?(Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e tú̱ˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ nab lɨ́ɨˊ júuˆ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e caguieeˉguɨ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ lajaléꞌˋ júuˆ e caꞌeˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. I̱˜ dseaˋ sɨju̱ˇ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ jJM'Jo̱guɨ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e catɨˊ tú̱ˉ do røøbˋjiʉ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ e la, jo̱ lalab féꞌˋ: “Jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáanꞌˋ uøꞌˊ.” yIk&Jo̱ e lab e júuˆ e laniingˉguɨ jo̱guɨ e laꞌuii˜ do cajo̱ jee˜ lajaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜. !H;%Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —E lab e júuˆ e niingˉguɨ do: “Jmiꞌneáangˋ Fíiꞌˋ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ oꞌˊ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ bíˋ seengˋ jmɨguíˋ quíiꞌˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ oꞌˊ.” aG;$—Tɨfaꞌˊ, ¿e˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e niingˉguɨ? F#Jo̱ jaangˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ írˋ i̱ lɨ́ɨngˊ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ iiñ˜ e niténgꞌˋ Jesús fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: UE#"Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e casɨ́ɨngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ saduceo, jo̱ caseámꞌˊ rúngꞌˋ dseaˋ fariseo mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨñirˊ e cateáˋ lanab cañíiˋ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ dseaˋ saduceo do. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ cangolíimˉbre fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. D!Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ dsíngꞌˉ cangoꞌgáˋ dsíirˊ jo̱ cangolíimˋbre jóng. E lab júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e laniingˉguɨ quiáꞌˉ Fidiéeˇ DC “Jneab˜ lɨ́ɨnˊn Fidiéeˇ quiáꞌˉ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌˉ Isáaˊ jo̱guɨ quiáꞌˉ Jacóoˆ.” Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e Fidiéeˇ jaˋ lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, co̱ꞌ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jí̱bꞌˋ lɨ́ɨiñˊ. B'Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨngɨɨˇnaꞌ su jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñˉ, jo̱ ¿su jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ˜ tó̱o̱ˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajíñꞌˉ malɨɨ˜guɨ mɨ˜ caféꞌrˋ lala?: j~]}?|{czyzx8wQvuwtsrgpoomkihh5gfe cbY`_G^]\%[ ZXVUTnRgPONN LoJHGEDFBAg@?>~=<;:I9K8z7b6543;10/m-m,u+*)('5&$#." ^;)KEL` & & +N^/7Jo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ i̱ caguilíingˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿Jialɨꞌˊ cañilíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e quié̱ˆnaꞌ jaléꞌˋ ñisʉ̱ꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ e cañiséngꞌˊnaꞌ jnea˜? Co̱ꞌ cañilíingˉnaꞌ e lafaꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ. Dsʉꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do táangˋ jnea˜ e eeˉ fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ, jo̱ jaˋ cateáˉ óoˊnaꞌ faꞌ caséngꞌˊnaꞌ jnea˜ ie˜ jo̱. Q6Jo̱ dsʉꞌ faco̱ꞌ lajo̱, ¿jial nilɨti˜ jóng lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? Co̱ꞌ lajalébꞌˋ e jo̱ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nidsijéebˊ dseángꞌˉ. lQ5¿Su jaˋ ñíˆ ꞌnʉˋ e cuǿømˋ fɨ́ɨˉ jnea˜ Tiquiéˆe, jo̱ nimɨ́ɨnꞌ˜nre lɨ́ɨˊguɨ guitúungˋ ꞌléꞌˋ ꞌléeˉ i̱ lɨ́ɨngˊ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨrˉ, jo̱ ladsifɨˊ lanab nisíñˉ? l Q4Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Te̱ꞌˋtu̱ ñisʉ̱ꞌˋ quíiꞌˉ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ, dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ tɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ ñisʉ̱ꞌˋ, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b nijúuiñˉ cajo̱. T !3Jo̱ lajeeˇ jo̱, jaangˋ lajeeˇ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús caguirˊ ñisʉ̱ꞌˋ quiáꞌrˉ jo̱ caquiʉꞌrˊ cataangˋ logua˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do. l Q2Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ do: —Ruuꞌˇ, jmeebˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ cañíꞌˉ. Jo̱ ladsifɨˊ lanab cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do, jo̱ casamꞌˉbre dseaˋ do jo̱guɨ catǿrˉ. Y +1Jo̱ lajo̱b cajméeˋ Judas, cangoquiéemˊbre fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús mɨ˜ caguiérˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¡Cá̱ꞌˆ, Tɨfaꞌˊ! Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cachʉꞌrˊ ni˜ dseaˋ do. w g0Co̱ꞌ i̱ Judas do jéemˊ nɨcajmeaꞌrˊ júuˆ i̱ dseaˋ ngolíingˉ có̱o̱ꞌr˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —I̱i̱ˋ nimáang˜ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ nichʉ́ꞌˆʉ ni˜, íbˋ Jesús; jo̱ séngꞌˊnaꞌre ladsifɨˊ. |q/Jo̱ lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ singꞌˊ Jesús féꞌrˋ, jo̱b mɨ˜ caguiéˉ Judas Iscariote, jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ caguiérˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ quie̱ˊ jaléꞌˋ ñisʉ̱ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ. Jo̱ jaléiñꞌˋ do ngolíiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ. '.Jo̱ jmɨnáˉ ráangˉnaꞌ jo̱ máˆaaꞌ, co̱ꞌ nɨjaquiéemˊ i̱ dseaˋ i̱ nijángꞌˋ jnea˜ do. Mɨ˜ casángꞌˊ dseaˋ Jesús N-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ caseáaiñˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —¿Su dseángꞌˉ mɨˊ ꞌnooˋbɨ tengꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmiꞌíngꞌˊnaꞌ? Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nijángꞌˋ dseaˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, jnea˜ dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. q[,Jo̱ cangóbˉtu̱r e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e cangoféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ dob caseáaiñˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e güɨɨiñˋ, jo̱ camɨ́ɨꞌˇtu̱r Fidiéeˇ laco̱ꞌ nɨcajíñꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. T!+Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ caseáaiñˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, cadséngꞌˋneiñꞌ e güɨɨmˋtu̱iñꞌ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ jaˋ líˋ güɨ́iñˋ. b=*Jo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ cangóbˉtu̱ Jesús e fɨˊ jo̱ e catɨˊ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ e féiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Teaa˜, song jaˋ niquɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nileánˋn jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ quiéˉe, jo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ güɨlíbˋ laco̱ꞌ iing˜ ꞌnʉˋ e nilíˋ. })¿Jialɨꞌˊ güɨɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ? Jmɨnáˉ ráangˉnaꞌ jo̱ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ uii˜ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ e nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. Co̱ꞌ eáamˊ iing˜naꞌ e nitéꞌˋnaꞌ e sɨjnéeˋ áaˊnaꞌ, dsʉꞌ ngúuˊ táangˋnaꞌ jaˋ cuøˊ fɨˊ e nijmeeˉnaꞌ lajo̱. (Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨmꞌˉtu̱r lɨ˜ caseáaiñˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ cadséngꞌˋneiñꞌ do e teiñꞌˊ güɨɨmˋbre. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón: —¿Su dseángꞌˉ jaˋ tébꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ e jaˋ nigüɨ́ngˋnaꞌ e neáangˊjiʉꞌ e sɨjnéeˋ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ oor˜? 1['Jo̱ cangóbˉ Jesús cartɨˊ doguɨ capíꞌˆ laco̱ꞌ caje̱ˊ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ fɨˊ jo̱b catúuiñˊ cartɨˊ cajnúuˉ nir˜ fɨˊ ni˜ uǿˆ jo̱ canaaiñˋ féiñꞌˊ Fidiéeˇ lala: —Teaa˜, leaangˉ jnea˜ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ quiéˉe; jo̱ dsʉꞌ jaˋ güɨlíˋ laco̱ꞌ iing˜ jnea˜, co̱ꞌ güɨlíbˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ ꞌnʉˋ e nilíˋ. <q&jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ gaangˋ do lala: —Dsíngꞌˉ líꞌˆi e fɨꞌíˆ lɨ́ɨnˊn dseángꞌˉ lafaꞌ joˋ seemˉbaa fɨˊ jmɨgüíˋ la lɨ́nˉn. Jo̱ lab nijá̱ꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ jo̱, jo̱ jaˋ jmɨgüɨɨngˋ yaang˜naꞌ jo̱ e sɨjnéebˋ áaˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. ~%Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simómbingꞌ jéeiñˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨˋ gángˉ i̱ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo, jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ fɨˊ jo̱, canaangˋ e fɨꞌíbˆ lɨ́ɨngˊ Jesús jo̱guɨ lɨjiuung˜ dsíirˊ cajo̱, X})$Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóbˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Getsemaní e néeˊ fɨˊ móꞌˋ Olivos, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ jo̱: —Lab nijá̱ꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ la lajeeˇ ninii˜ jnea˜ nifǿnꞌˆn Tiquiéˆe Fidiéeˇ. H| #Jo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús: —Fíiˋi, nañiˊ faꞌ nijngángꞌˉ dseaˋ jnea˜ uii˜ ꞌnʉˋ, dsʉꞌ jaˋ nijmee˜e lajo̱. Jo̱ lajo̱b féꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ caguiaangˉguɨ do cajo̱. Mɨ˜ caféngꞌˊ Jesús Fidiéeˇ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Getsemaní 6{e"—E labaꞌ jmɨtaaˆ oꞌˊ, Tʉ́ˆ Simón, e uǿøˋ na, nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ tuidséeˆ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜. Zz-!Jo̱ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús: —Dsʉꞌ song i̱ caguiaangˉ do nitiúuiñˉ ꞌnʉˋ, Fíiˋi, dsʉꞌ jnea˜ jaˋ nijmee˜e lajo̱. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáiñꞌˉ do: y Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús lala: —Dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ningɨ́ˋ e nijí̱ꞌˊtú̱u̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱ jéemˊbaa ninii˜i fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱ fɨˊ jo̱b nijí̱ꞌˊtu̱ rúꞌˋnaaꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ. yxkJo̱baꞌ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nitiúum˜baꞌ jnea˜ e uǿøˋ na; co̱ꞌ lalab tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Nijngámꞌˉ dseaˋ i̱ fii˜ i̱ néeˊ ni˜ joꞌseꞌˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ nisojǿmˉbreꞌ.” "w=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌørˊ quiáꞌˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ caꞌuøømˋbre jo̱ cangolíingˆtu̱r fɨˊ móꞌˋ Olivos. 1v[Dsʉꞌ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nidúuꞌ˜guɨ́ɨ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ cartɨˊ mɨ˜ niꞌnéꞌˆtú̱u̱ꞌ co̱lɨɨng˜ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e ꞌmɨ́ɨˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e Tiquiéˆe Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e nijíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ dseaˋ do u'co̱ꞌ e lab jmɨꞌøønˉ e nitʉ̱́ˋ mɨ˜ nitánˉn fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ e laco̱ꞌ niꞌíingˉ dseeˉ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ e jmɨrǿˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. Wt'Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ catɨ́ɨiñˉ co̱o̱ˋ cóoˆ e a˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ cacuøꞌrˊ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Í̱ꞌˋnaꞌ lajɨɨngˋnaꞌ e la, vseJo̱ lajeeˇ e neáaiñˊ gøꞌrˊ íˋbre mɨ˜ catɨ́ɨngˉ Jesús co̱o̱ˋ iñíꞌˆ, jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱ lɨ́ˉ jo̱ cajméerˋ jmáꞌˉ caꞌnáꞌˆ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Quiéꞌˋnaꞌ e na, co̱ꞌ e nab ngúuˊ táanˋn. .rUJo̱ i̱ Judas i̱ nɨguiaˊ guiʉ́ˉ e nijáiñꞌˋ dseaˋ do, jo̱ ꞌñiaꞌˊbiñꞌ do cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —Fíiˋi, ¿su o̱ꞌ jnea˜, faa˜aaꞌ, i̱ nijméˉ lajo̱? Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —ꞌNʉbˋ nɨcaféeꞌ˜guɨꞌ lajo̱. q Co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆbaꞌ e lajo̱ nidsingɨ́ɨnˉn jnea˜, dseaˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ ¡e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ i̱ dseaˋ i̱ nijángꞌˋ jnea˜ do! Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨb quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ faꞌ mɨ˜ jaˋ calɨséiñˋ. =psJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Lɨ́ꞌˆ jaangˋ i̱ gøꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨ˜ co̱o̱ˋ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ, íbˋ nijángꞌˋ jnea˜ do. $oAJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lajo̱, dsíngꞌˉ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ, jo̱ canaaiñˋ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do i̱˜ lajeeˇ írˋ nijméˉ ta˜ jo̱, jo̱ lalab cajíngꞌˉ lajaangˋ lajaaiñˋ: —Fíiˋiiꞌ, ¿su o̱ꞌ jnea˜, faa˜aaꞌ? n1Jo̱ lajeeˇ e nɨneáaiñˊ gøꞌˊbre mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lala e sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaangˋ lajeeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ nijángꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ jnea˜. %mCJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱, cangɨ́ɨmˊ Jesús fɨˊ mes˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do. tlaJo̱baꞌ cajméebˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ Jesús e nijmérˉ, jo̱ caguiaˊbre guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nidǿꞌrˉ do quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jmɨɨ˜ e nɨjaquiéengˊ do. |kqJo̱baꞌ cañíiˋ dseaˋ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ e fɨɨˋ la, jo̱ mɨ˜ niguilíingˉnaꞌ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ la, sí̱i̱ꞌ˜naꞌre lala: “Lalab jíngꞌˉ Tɨfaꞌˊ quíˉnaaꞌ: Nɨjaquiéemˊ e nitɨ́ˉ íꞌˋ quiéˉe, jo̱baꞌ ngóoˊo fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quíiꞌˉ jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nijmee˜e jmɨɨ˜ Pascua co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiéˉe.” jJo̱ ie˜ jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ e gøꞌˊ dseaˋ Israel iñíꞌˆ e jaˋ quie̱ꞌˆ quiéengˋ do, cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Fíiˋiiꞌ, ¿jie˜ fɨˊ lɨ˜ iing˜ ꞌnʉˋ e nidsiguiáˆnaaꞌ guiʉ́ˉ e niquiee˜eeꞌ co̱lɨɨng˜ e quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ Pascua? iJo̱ latɨˊ ie˜ jo̱b canaangˋ i̱ Judas do e ꞌnóꞌrˊ jial laco̱ꞌ nicuǿˉ quiáꞌrˉ e nijáiñꞌˋ Jesús fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Mɨ˜ cagǿꞌˋ Jesús íiˊ canʉʉˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ :hmjo̱ cangosíiꞌˇreiñꞌ do lala: —¿Jial tíiˊ cuuˉ guiaˊ óoˊnaꞌ e nicuǿꞌˆnaꞌ jnea˜ jo̱ nijmee˜e úungˋ e nijǿønꞌ˜n Jesús fɨˊ jaguóoˋnaꞌ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do jial tíiˊ niquírˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Niquíˉbaaꞌ quíiꞌˉ guiguiˊ cuteeˋ. SgJo̱ ie˜ jo̱ jaangˋ lajeeˇ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ siiˋ Judas Iscariote cangórˉ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, Cf Co̱ꞌ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ fɨˊ jmɨgüíˋ lɨ˜ niguiáˉ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, ninibꞌˉ júuˆ cajo̱ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ na có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ lajo̱b niguiéngꞌˊ dsíiˊ dseaˋ írˋ. Mɨ˜ camɨˊ Judas Iscariote cuuˉ e quiáꞌˉ nijáiñꞌˋ Jesús Se Co̱ꞌ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e caꞌéeˉ i̱ dseamɨ́ˋ la fɨˊ ngúuˊ táanˋn lɨ́ɨˊ lafaꞌ e nɨcasúuiñˉ jnea˜ e jmeafɨɨˋ quiáꞌˉ mɨ˜ niꞌúˆu fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ. .dU Co̱ꞌ contøømˉ nilɨseengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ jnea˜guɨ cateáˋbaꞌ cagaꞌeeˉ niiˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. c! Jo̱ dsʉco̱ꞌ Jesús líꞌˆbre lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿Jialɨꞌˊ fɨꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌleáangˉ i̱ dseamɨ́ˋ la? Co̱ꞌ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉbaꞌ nɨcajméeiñꞌˋ na quiéˉe. Mb Co̱faꞌ mɨ˜ jaˋ cajméerˋ lana, jmiguiʉbˊ cuuˉ nicǿngˉ na faco̱ꞌ e cangoꞌnɨɨ˜, jo̱ e cuuˉ jo̱ nilɨꞌíingˆ ta˜ e nilɨcó̱o̱ꞌ˜jiʉ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ. zamJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ do lajo̱, eáamˊ calɨguíiñˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ jmɨꞌɨ́ɨˊ i̱ dseamɨ́ˋ na e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ na? n`UJo̱ lajeeˇ guiing˜ Jesús fɨˊ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangoquiéengˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜, jo̱ quie̱iñꞌˊ do co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ lɨ˜ a˜ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ. Jo̱ lajeeˇ e guiing˜ Jesús gøꞌˊbre mɨ˜ caꞌéeˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e quie̱rˊ do fɨˊ mogui˜ dseaˋ do. )_KJo̱ lajeeˇ jo̱b cangóˉtu̱ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Betania; jo̱ lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ jo̱, dob dsitíiñꞌ˜ fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón i̱ nɨnicalɨ́ngˉ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. d^AJo̱ dsʉꞌ sɨ́ɨiñˋ e iiñ˜ jmérˉ lajo̱ lajeeˇ e o̱ꞌ e jmɨɨ˜ jo̱, dsʉco̱ꞌ jial fɨng nitáꞌˉ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜. Mɨ˜ caꞌéeˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ fɨˊ mogui˜ Jesús *]Mjo̱ casɨ́ɨiñˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jial nilíꞌrˋ e nijmɨgǿøiñˋ Jesús e laco̱ꞌ nisáiñꞌˊ dseaˋ do jo̱ lajo̱baꞌ nijngángꞌˉneiñꞌ. \ Jo̱ ie˜ jo̱b cajo̱, jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ caseángꞌˋ rúiñꞌˋ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ fii˜ jmidseaˋ laniingˉ i̱ siiˋ Caifás quiʉꞌrˊ ta˜, Y[+—Jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e tú̱ˉ jmɨɨ˜baꞌ ꞌnéˉguɨ e nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ Pascua. Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱b mɨ˜ nijángꞌˋ dseaˋ jnea˜, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ niteáiñˉ jnea˜ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ cartɨˊ nijngáiñꞌˉ jnea˜. |Z sJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Jesús jaléꞌˋ e júuˆ na, lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: hYI.Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nidsilíiñˋ fɨˊ lɨ˜ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nitéꞌˊ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, íˋbingꞌ i̱ nidsigüeáˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ ñifɨ́ˉ.oXW-Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ lalab ningɨɨˉ quiáꞌrˉ, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ: “E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaléꞌˋ e jaˋ cajméeˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ rúnꞌˋn i̱ jaˋ niingˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱baꞌ lajo̱b cajo̱ jaˋ cajmeeˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜.” -WS,Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ lɨ́ꞌˉ lɨˊ tuung˜ do nijmɨngɨ́ɨrˋ lala: “Fíiˋiiꞌ, ¿lɨ˜ caneeng˜naaꞌ ꞌnʉˋ e cadseáˉ jmɨꞌaanꞌˉ, o̱si e cadseáˉ jmɨjmɨɨnꞌˉ é, o̱si e lɨnꞌˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ caluuˇ, o̱si e ꞌnéˉ sɨ̱́ꞌˋ é, o̱si e dséeꞌ˜ o̱si e iuunꞌˉ fɨˊ ꞌnʉñíˆbɨ é, jo̱ jaˋ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ?” !V;+jo̱guɨ cangɨ́ˋbɨ́ɨ laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ caluuˇ, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ lɨ˜ cajmiꞌíinˉn; jo̱guɨ calɨꞌnéˉbɨ́ɨ sɨ̱́ꞌˋɨ̱, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ sɨ̱́ꞌˋɨ̱; jo̱guɨ calɨdséeꞌ˜bɨ́ɨ jo̱guɨ caꞌúuˋu ꞌnʉñíˆ cajo̱, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ caguiꞌeeˇnaꞌ jnea˜.” +UO*Co̱ꞌ cadseábˉ jmɨꞌaangˉ jnea˜ lajeeˇ cataan˜n có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ e cagǿꞌˋø; jo̱guɨ cadseáˉbɨ jmɨjmɨɨnˉ cajo̱, dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ cacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ jmɨɨˋ e cagúꞌˉu; 'TG)’Jo̱guɨ jnea˜ i̱ lɨ́ɨngˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do nifɨ́ɨˆɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ lɨ́ꞌˉ lɨˊ tuung˜ laco̱ꞌ guiin˜n: “Do güɨlíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˉ do, co̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcabíimˉbre ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dob catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jɨˋ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ fɨˊ lɨ˜ nɨcajmeꞌˊ Fidiéeˇ lɨ˜ catɨ́ɨngˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌrˉ cajo̱. uSc(Jo̱baꞌ ie˜ jo̱ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, lalab ningɨɨˉ quiáꞌrˉ: “E jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lajaléꞌˋ e cajmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ rúnꞌˋn i̱ dseángꞌˉ jaˋ niingˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ, jo̱baꞌ lajalébꞌˋ e jo̱ quiéˉ jneab˜ cajmeeˉnaꞌ cajo̱.” R%&Jo̱guɨ ¿lɨ˜ caneeng˜naaꞌ ꞌnʉˋ e lɨnꞌˊ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ caluuˇ, jo̱ cacuǿøꞌ˜baaꞌ ꞌnʉˋ cajo̱ lɨ˜ cajmiꞌíinꞌˉ? Jo̱guɨ ¿lɨ˜ caneeng˜naaꞌ ꞌnʉˋ e calɨꞌnéꞌˉ sɨ̱́ꞌˋ, jo̱ cacuǿøꞌ˜baaꞌ ꞌnʉˋ e jo̱ cajo̱; jo̱guɨ e dséeꞌ˜ o̱si e iuunˉ fɨˊ ꞌnʉñíˆ é, jo̱ cangoꞌeeˇbaꞌ ꞌnʉˋ cajo̱?” Q'P!%Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ i̱ cajméeˋ jaléꞌˋ e iing˜ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ nijmɨngɨ́ɨrˋ lala jo̱ nijíñꞌˉ: “Fíiˋiiꞌ, ¿lɨ˜ caneeng˜naaꞌ ꞌnʉˋ e jmɨꞌaanꞌˉ, jo̱ cacuǿøꞌ˜baaꞌ ꞌnʉˋ e caquiéꞌˋ? Jo̱guɨ ¿lɨ˜ caneeng˜naaꞌ ꞌnʉˋ e jmɨjmɨɨnꞌˉ, jo̱ cacuǿøꞌ˜baaꞌ ꞌnʉˋ jmɨɨˋ e caꞌí̱ꞌˋ? O $Jo̱guɨ calɨꞌnéˉbɨ́ɨ sɨ̱́ꞌˋɨ̱, jo̱ cacuǿøꞌ˜baꞌ jnea˜; jo̱guɨ casá̱ˋbɨ́ɨ e calɨdséeꞌ˜e, jo̱ cato̱ꞌˋ fɨ́ɨmˋbaꞌ jnea˜; jo̱guɨ caꞌúˋbɨ́ɨ ꞌnʉñíˆ, jo̱ dsʉꞌ caguiꞌee˜baꞌ jnea˜ cajo̱.” (NI#Dsʉco̱ꞌ lajeeˇ cataan˜n có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, mɨ˜ cadseáˉ jmɨꞌaanˉ, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cacuǿøꞌ˜baꞌ jnea˜ e cagǿꞌˋø; jo̱guɨ mɨ˜ cadseáˉ jmɨjmɨɨnˉ, cacuǿøꞌ˜baꞌ jnea˜ jmɨɨˋ cagúꞌˉu; jo̱guɨ cangɨ́ˋbɨ́ɨ cajo̱ laco̱ꞌ ngɨˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ caluuˇ, jo̱ dsʉꞌ cacuǿøꞌ˜baꞌ jnea˜ lɨ˜ cajmiꞌíinˉn. M"Jo̱baꞌ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do, nifɨ́ɨˆɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n jo̱ nifáꞌˆa: “Jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, ñilíingˉnaꞌ fɨˊ la, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ nɨcajmigüeangꞌˆ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱baꞌ íingꞌ˜naꞌ lajaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉnaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b nɨsɨꞌíingˆnaꞌ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ caguiarˊ uiing˜ jmɨgüíˋ. L5!Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ i̱ joꞌseꞌˋ do niguiénꞌˉn lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ i̱ joꞌchíꞌˆ do niguiénꞌˉn lɨ́ꞌˉ lɨˊ tuung˜ laco̱ꞌ guiin˜n. jKM Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ niseáiñꞌˊ fɨˊ quiniiˉ, jo̱ jneab˜ dseaˋ niꞌnaanˉ dseaˋ jie˜ fɨˊ lɨ˜ catɨ́ɨiñˉ lajaangˋ lajaaiñˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ mɨ˜ ꞌnáaiñˋ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ joꞌchíꞌˆ. |JqJo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigáaˊ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, nigáaˊtú̱u̱ dsʉꞌ e nɨquíinꞌ˜n jee˜ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e niingˉ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ, jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ niníˋi fɨˊ é̱e̱ˆ quiéˉe lɨ˜ niingˉ jloꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. IwJo̱guɨ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ fɨꞌˊ na guiingˉnaꞌr fɨˊ caluuˇ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b niquíꞌrˉ jo̱guɨ nitʉ́rˉ maja̱r˜ cajo̱.” Jial nilíˋ mɨ˜ nitɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ HDsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ seaˋ quiáꞌˉ, jmiguiʉˊguɨb niñíiñˋ e nilɨseaˋ, jo̱baꞌ lalíimˋ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ quiáꞌˉ, nigüeábˋ lají̱i̱ꞌ˜ e capíꞌˆjiʉ e seaˋ quiáꞌrˉ do. G'Jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋguɨ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: “Gui˜naꞌ e co̱o̱ˋ mil cuuˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ fɨꞌˊ na, jo̱ cuǿøꞌ˜naꞌ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ quie̱ˊ guíˉ mil e cuuˉ na. hFIjo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ caꞌíˋ oꞌˊ faꞌ mɨ˜ caguite̱ꞌˋ cuuˉ quiéˉe fɨˊ banco? Jo̱baꞌ mɨ˜ cagüeanꞌˉn, caꞌíimꞌ˜baa lají̱i̱ꞌ˜ cuuˉ quiéˉe jo̱guɨ e dsíˋ quiáꞌˉ cajo̱.” uEcJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ fii˜ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do: “ꞌNʉˋ lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ jo̱guɨ i̱ fɨꞌˊ, jo̱ song nɨñíˆbaꞌ guiʉ́ˉ e jnea˜ sɨtɨ́ɨnˇn lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ cajméeˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jo̱guɨ e gúꞌˋ gǿꞌˋø jaléꞌˋ ta˜ jmóoˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, 9DkJo̱baꞌ cafǿmꞌˊbaa ꞌnʉˋ, jo̱ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿbˉ caꞌmeáaˋa e cuuˉ e cacuǿøꞌ˜ jnea˜ do. Jo̱ lana lab quie̱e̱˜e̱ lají̱i̱ꞌ˜ e cuuˉ jo̱.” 4CaJo̱ joˋ huǿøˉ lɨꞌɨɨ˜ guiéˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ jaangˋguɨ do i̱ cangɨ́ɨngˋ co̱o̱ˋ mil e cuuˉ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ fiir˜: “Fíiˋi, ñiˋbaa guiʉ́ˉ e jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ ueꞌˋ dsíiˊ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉˋ e lɨ́ꞌˆ tɨɨnꞌˋ sɨtɨ́ɨnꞌˇ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ cajméeˋ dseaˋ jiémꞌˋ, jo̱guɨ e úꞌˋ cǿꞌˋ jaléꞌˋ ta˜ jmóoˋ dseaˋ jiéngꞌˋ cajo̱. VB%Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ fiir˜ do: “ꞌNʉbˋ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiúngˉ cajo̱, co̱ꞌ tɨɨmˋbaꞌ jméeꞌˆ ta˜ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ cuuˉ, jo̱baꞌ jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe e nicuǿøˆø ꞌnʉˋ e nineꞌˉ níꞌˆ, jo̱ lana røøbˋ nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ náng.” @AyJo̱ joˋ huǿøˉ lɨꞌɨɨ˜ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ caꞌíngꞌˋ tú̱ˉ mil e cuuˉ do caguiérˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ fiir˜: “Fíiˋi, ꞌnʉˋ cacuǿøꞌ˜ jnea˜ tú̱ˉ mil cuuˉ, jo̱ cajméˉbaa ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, jo̱ lana nicalɨ́ꞌˉɨ tú̱ˉguɨ mil e cuuˉ do e dsíˋ.” l@QJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ fiir˜ do: “ꞌNʉbˋ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ guiúngˉ, co̱ꞌ cajmeeˉbaꞌ ta˜ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ cuuˉ e cangɨ́ɨnꞌˋ. Jo̱baꞌ lana jmiguiʉbˊ jaléꞌˋ e seaˋ quiéˉe e nicuǿøˆø ꞌnʉˋ e nineꞌˆ níꞌˆ, jo̱ lana røøbˋ nijmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ náng.” ?Jo̱ laꞌuii˜ caguiéˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ cangɨ́ɨngˋ ꞌñiáˋ mil e cuuˉ do, jo̱ cajá̱ꞌrˋ fiir˜ ꞌñiáˋguɨ mil lajo̱ e calɨ́ꞌrˉ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: “Fíiˋi, ꞌnʉˋ cacuǿøꞌ˜ jnea˜ ꞌñiáˋ mil cuuˉ, jo̱ nɨcajméˉbaa ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, jo̱baꞌ lana nɨcalɨ́ꞌˉɨ ꞌñiáˋguɨ mil lajo̱ e dsíˋ.” >’Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caguiémꞌˉtu̱ i̱ fiir˜ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do e niguiéeiñꞌˉ do cuente lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ cuuˉ e cangɨ́ɨiñꞌˋ do. =Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ cangɨ́ɨngˋ co̱o̱ˋ mil e cuuˉ do, cangoꞌmeaˇbre fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ. E<Lajo̱bɨ cajo̱ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ caꞌíngꞌˋ tú̱ˉ mil e cuuˉ do cajméeˋbre ta˜ có̱o̱ꞌ˜ do, jo̱ calɨ́ꞌˉbre jiéꞌˋguɨ tú̱ˉ mil e cuuˉ do cajo̱. K;Jo̱ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ cangɨ́ɨngˋ ꞌñiáˋ mil cuuˉ do, eáamˊ guiʉ́ˉ cajméerˋ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ do, jo̱ calɨ́ꞌˉbre jiéꞌˋguɨ ꞌñiáˋ mil lajo̱. .:UJo̱ jaangˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ do cacuøꞌrˊ ꞌñiáˋ mil cuuˉ, jo̱guɨ jaangˋ cacuøꞌrˊ tú̱ˉ mil cuuˉ lajo̱, jo̱guɨ i̱ jaangˋguɨ do cacuøꞌrˊ co̱o̱bˋ mil cuuˉ, jo̱ lajɨˋ gaamˋbiñꞌ do cangɨ́ɨiñˋ cuuˉ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ bíˋ seemˋbre. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ, cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ dseañʉꞌˋ do e cangórˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ. 9wJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ cangóˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ. Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e nigüɨꞌɨ́ɨrˊ nidsérˉ, jo̱ catǿꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ do, jo̱ cacuøꞌˊreiñꞌ do cuuˉ e laco̱ꞌ nijméiñꞌˉ do ta˜ e nilɨseaˋguɨ e dsíˋ quiáꞌˉ e cuuˉ do. 8# Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús: —Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmiñiingˇ áaˊnaꞌ, co̱ꞌ jaˋ ñíˆnaꞌ e˜ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e˜ oor˜ e nigüéengˉ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. Co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ caꞌíngꞌˋ cuuˉ )7K Jo̱ dsʉꞌ guicañíiˋ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: “E jáꞌˉbaꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, sɨmɨ́ˆ, jaˋ cuíinˋn ꞌnʉ́ꞌˋ.” 67 Jo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ caguilíimˋtu̱ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ do i̱ cangolíingˉ fɨˊ tieen˜ do, jo̱ guicatǿrˉ caluuˇ ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ guicajíñꞌˉ: “¡Fíiˋiiꞌ, fíiˋiiꞌ, faꞌ jgiéeˋ oꞌˊ e náˆgo̱ ꞌnʉ́ʉˊ!” x5i Jo̱ lajeeˇ cangolíingˉ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ do fɨˊ tieen˜ e cangoleáarˇ jmɨcooˋ quiáꞌrˉ, lajeeˇ jo̱b mɨ˜ caguiéngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ do, jo̱ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ ñiing˜ dsíiˊ do cangotáamꞌ˜bre jmɨɨ˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ cungꞌˊ guóˋ do, jo̱ cajníiˊbre ꞌnʉ́ʉˊ. D4 Jo̱ dsʉꞌ cañíiˋ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ ñiing˜ dsíiˊ do: “U̱˜, jaˋ nijmɨꞌǿøngˋnaaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ co̱ꞌ jaˋ nilíingˋ quíˉnaaꞌ o̱ꞌguɨ quíiˉnaꞌ cajo̱. Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiˉnaꞌ e nigüɨlíingˉnaꞌ fɨˊ tieen˜ e nigüɨleáaˊnaꞌ e jmɨcooˋ e ꞌnéˉnaꞌ do.” =3sJo̱baꞌ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ do casɨ́ꞌrˉ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ ñiing˜ dsíiˊ do: “Faꞌ jgiéeˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ nijmɨꞌǿøngˋjiʉꞌ jneaꞌˆ jmɨcooˋ quíiˉnaꞌ, dsʉco̱ꞌ cadseábˉ jmɨcooˋ quiáꞌˉ candíiˆ quíˉnaaꞌ jo̱ joˋ iing˜ nicóˋ.” 2Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ sɨmɨ́ˆ do caráaiñˉ jo̱ caguiarˊ guiʉ́ˉ jɨˋ candíiˆ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. -1SJo̱ co̱o̱bˋ, mɨ˜ catɨ́ˋ la i̱i̱ˉ guitu̱ˊ guienʉ́ʉˊ, jo̱ guicatáꞌˉ mɨ́ɨꞌ˜ lɨ́ꞌˉ caluuˇ jo̱ guicaféꞌˋ dseaˋ: “¡Jmijnéeˋ áaˊnaꞌ, co̱ꞌ nab nɨjangꞌˊ i̱ dseaˋ cungꞌˊ guóˋ do; jo̱guɨ ñilíingˉnaꞌ e niñiꞌíingꞌ˜naꞌre!” %0CJo̱ co̱ꞌ calɨꞌɨɨm˜ i̱ dseaˋ cungꞌˊ guóˋ do e jaˋ niguiéiñꞌˊ, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ i̱ sɨmɨ́ˆ do nicaquiáiñꞌˉ lajeeˇ jo̱. c/?jo̱ dsʉꞌ i̱ sɨmɨ́ˆ ꞌñíingˉ i̱ ñiing˜ dsíiˊ do caꞌuøømˋbre cajo̱ e quie̱rˊ jɨˋ candíiˆ quiáꞌrˉ jo̱ lɨfaꞌ quie̱ˊbɨr co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊguɨ e co̱ꞌ quie̱rˊ e a˜ jmɨcooˋ. >.uJo̱baꞌ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ do caꞌuøømˋbre quie̱rˊ jɨˋ candíiˆ quiáꞌrˉ e cangoꞌíiñꞌˇ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jmɨcooˋ e a˜ dsíiˊ candíiˆ quiáꞌˉbre quie̱rˊ co̱ꞌ joˋ quie̱ˊguɨr faꞌ e seáangˉguɨ; - Jo̱ dsʉꞌ ꞌñíingˉ lajeeˇ i̱ sɨmɨ́ˆ do ñiing˜ dsíirˊ jo̱guɨ i̱ ꞌñíingˉguɨ do jaˋ ñiing˜ dsíirˊ. X, +Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Lab nifáꞌˆduu jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱, mɨ˜ Fidiéeˇ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Co̱ꞌ e jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ guíngˉ sɨmɨ́ˆ i̱ caꞌuøøngˋ quie̱ˊ jmacó̱ˋ jɨˋ candíiˆ e cangoꞌíiñꞌˇ dseañʉꞌˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ. I+ 3jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do iihuɨ́ɨbˊ nicuǿꞌrˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, co̱ꞌ nibíimˉbreiñꞌ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e iing˜ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ nijmérˉ ta˜ quɨꞌˊ jo̱guɨ ta˜ tʉˊ maja̱˜ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e niꞌíñꞌˋ do. *2jo̱ dsʉꞌ co̱o̱ˋ lajeeˇ e jaˋ ñiing˜ dsíirˊ, lanab mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niguiengꞌˊtu̱ i̱ dseaˋ fiir˜ do; )-1jo̱baꞌ nináiñˋ e nijmeáiñꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ rúiñꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ do, jo̱guɨ e niseáiñꞌˋ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmóoˋ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ e laco̱ꞌ niꞌɨ̱́ꞌˋ nidǿꞌrˉ co̱lɨɨng˜, ;(o0Jo̱guɨ dsʉꞌ song i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ i̱ sooˋ dsíiˊ jo̱ ɨˊ dsíirˊ e jaˋ mɨˊ guiengꞌˊ fiir˜ lajeeˇ jo̱, `'9/Jo̱baꞌ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e i̱ fiir˜ do dsíngꞌˉ guiʉ́ˉ nijmérˉ jo̱ nicuǿꞌˉreiñꞌ do e nineꞌˉ niñꞌ˜ latøømˉ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱. od~P|{yxwvugsnqpp7o0mlkjuih6fne\db`_^]L\[ZY7X6WpVvUrUT,SR#Q)ONMrK{JII HvFF DCCAA@?>{=Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ mɨ˜ cajáˉ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Juan e fɨˊ jee˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ do; jo̱ ie˜ jo̱, i̱ Juan do caseáaiñˋ jmɨɨˋ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ e ꞌnéˉ quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ do fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ e nisáiñꞌˋ do jmɨɨˋ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e íingˉ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. f} GJo̱ fɨˊ jee˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ do guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ dseaˋ e féꞌˋ teáˋ lala:“Jmeáangꞌ˜naꞌ guiʉ́ˉ fɨˊ, co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ nijáabˊ Fíiˋnaaꞌ;
jo̱guɨ nea˜naꞌ condséeˊ, co̱ꞌ ꞌnéˉ e nilɨrøøbˋ fɨˊ.” Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ cajíngꞌˉ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. *| OJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ malɨꞌˋguɨ eáangˊ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ calɨsíˋ Saíiˆ caté̱e̱rˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lala:Lalab féꞌˋ Fidiéeˇ e casɨ́ꞌrˉ Dseaˋ Jmáangˉ:Nisɨ́ɨnˆn jaangˋ dseaˋ i̱ niguiáˉ júuˆ quiéˉe nʉ́ꞌˉguɨ e niguoꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ niguiarˊ guiʉ́ˉ fɨˊ lɨ˜ ningɨ́ꞌˆ. -{ WLalab mɨ˜ canaangˋ caniꞌˉ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ camɨ́ɨngꞌ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Bz}jo̱guɨ éeꞌ˜naꞌr jial laco̱ꞌ nijmitir˜ lajaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmitíˆnaꞌ. Jo̱guɨ güɨlɨñíˆnaꞌ guiʉ́ˉ e seemˉbaa có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜, jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b nilíˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Mateo.SyJo̱baꞌ güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jmeeˉnaꞌ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ dseaˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiéˉe; jo̱guɨ mɨfɨ́ɨngˋ seaangˉnaꞌr jmɨɨˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Tiquiéˆe Fidiéeˇ jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱, x}Jo̱ cangoquiéemˊ Jesús fɨˊ quiá̱ꞌˉguɨ laco̱ꞌ teáaiñꞌˉ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ e niquiʉ́ꞌˆʉ ta˜ fɨˊ latøøngˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ la. 7wgJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáiñˉ Jesús, eáamˊ cajmiféiñꞌˊ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ seemˋbɨ i̱ lɨɨng˜ cajo̱ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e dseaˋ do Jesús. bv=Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌˉ Jesús do, cangolíimˆbre fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ fɨˊ lɨ˜ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜. 4uaJo̱ caꞌímꞌˋ i̱ ꞌléeˆ do e cuuˉ do jo̱ cajméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨsɨnʉ́ꞌrˆ. Jo̱ lajo̱b jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e ngɨˊ cartɨˊ jmɨɨ˜ na jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel. Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e caꞌɨ́ɨˉ Jesús quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ Wt'Jo̱guɨ song nilɨñiˊ dseata˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ jneabꞌˆ nine˜naaꞌ jial laco̱ꞌ nisɨɨng˜naaꞌ có̱o̱ꞌr˜ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌuíingˉ huɨ́ɨngˊ quíiˉnaꞌ. ss_ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Lalab júuˆ nijmɨtɨ́ɨngˋnaꞌ, e lajeeˇ uǿøˋ e tengꞌˊnaꞌ güɨɨmˋbaꞌ, caguilíingˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do jo̱ caguíimˋbre dseaˋ do fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˋ. 5rc Jo̱baꞌ i̱ fii˜ jmidseaˋ do cangolíimˉbre e cangosiiñˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel cuaiñ˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨseaˋ quiáꞌˉ Jesús do. Jo̱baꞌ casɨ́ɨiñˉ e cacuøꞌrˊ jmiguiʉˊ cuuˉ i̱ ꞌléeˉ do iqK Jo̱ lajeeˇ e ngolíingˋ i̱ dseamɨ́ˋ do, i̱ lɨɨng˜ i̱ ꞌléeˉ i̱ teáangˉ jmóoˋ íˆ do caguilíiñˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ jo̱ casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do lajɨˋ e calɨ́ˉ do. Jo̱baꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do caquɨmꞌˉbre lajmɨnáˉ e fɨˊ ooˉ é̱e̱ˋ do, jo̱ lajeeˇ jo̱ dseángꞌˉ ꞌgóꞌˋbre jo̱guɨ dseángꞌˉ dsíngꞌˉ iáangˋ dsíirˊ cajo̱. Jo̱ jmɨnábˉ cangolíiñˋ e cangocó̱o̱rˋ e júuˆ do fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do. imKJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, güɨlíingˋtu̱ꞌ lajmɨnáˉ jo̱ güɨjméeꞌ˜naꞌ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e nɨcají̱bꞌˊtu̱r jo̱ jéengˊguɨr nidsérˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea laco̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b nimáang˜naꞌre. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lanab júuˆ quie̱e̱ˉ quíiˉnaꞌ lana. tlaJo̱ dsʉꞌ joˋ iuuiñˉ fɨˊ la lana, co̱ꞌ nɨcají̱ꞌˊbre lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajíñꞌˉ ie˜ lamɨ˜ cangɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ do. Ñilíingˉnaꞌ ñijǿøˉnaꞌ fɨˊ lɨ˜ caꞌáangˉ dseaˋ írˋ. kkOJo̱ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e Jesús dseaˋ ꞌnángꞌˋnaꞌ i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do. 3j_Jo̱ i̱ ꞌléeˉ i̱ teáangˉ jmóoˋ íˆ e ooˉ é̱e̱ˋ do dsíngꞌˉ cajléiñˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌgóꞌrˋ jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ caꞌíngˉ dsíirˊ. i}Jo̱ dseángꞌˉ jloꞌˆ jɨngꞌˋ i̱ ángel do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jnéengˉ jɨˋ mɨ˜ jmijneáˋ güɨꞌñiሠjɨ˜reꞌ, jo̱guɨ jloꞌˆ teeˋ sɨ̱ꞌrˆ cajo̱ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la teeˋ joobˋ dseángꞌˉ. Th!Jo̱ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ cajǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ, co̱ꞌ jaangˋ ángel i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ cajgángˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ ie˜ jo̱, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ ooˉ é̱e̱ˋ quiáꞌˉ Jesús, jo̱ cajé̱ꞌrˋ e cu̱u̱˜ féꞌˋ e jnɨˊ e ooˉ é̱e̱ˋ do, jo̱ fɨˊ ni˜ jo̱b caguárˋ. 0g [Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e lɨ́ꞌˆ lɨˊ ngóoˊ nijneáˋ e jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ semaan˜, jo̱ cangojǿøˆ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Yሠjaangˋguɨ do fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús. f%BJo̱ cangolíimˆbɨiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌléeˉ do jo̱ cajméerˋ li˜ fɨˊ e cu̱u̱˜ féꞌˋ e jnɨˊ e ooˉ é̱e̱ˋ do e laco̱ꞌ jaˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ nineáˉ; jo̱ dob caseáaiñˊ ꞌléeˉ i̱ caguáˋ cajméeˋ íˆ e fɨˊ jo̱.EeAJo̱baꞌ cañíiˋ dseata˜ Pilato jo̱ cajíñꞌˉ: —Lab teáangˉ ꞌléeˉ i̱ cuǿøngˋ líˋ jmeáangꞌ˜naꞌ ta˜ i̱ nijméˉ íˆ ooˉ é̱e̱ˋ. Jo̱ güɨlíingˉnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜ jo̱ güɨjmeeˉnaꞌ íˆ carˋ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ fɨˊ jo̱. 5dc@Jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ síiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ e nijméˉ dseaˋ íbˋ e lɨ˜ caꞌángˉ dseaˋ do lajeeˇ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜, co̱ꞌ jial fɨng lajeeˇ dseaˋ quiáꞌˉbre nijalíingˉ e uǿøˋ jo̱ niguímˉbre dseaˋ do, jo̱ mɨ˜ nilɨcøøngˋguɨ lajo̱ nijmɨgóorˋ e nɨcají̱bꞌˊtu̱ dseaˋ do. Jo̱guɨ song nilíˋ lajo̱, jo̱baꞌ eáangˊguɨb gaˋ nilíˋ jóng laco̱ꞌguɨ latɨˊ mɨ˜ uii˜ do. dcA?—Dseata˜ quíˉiiꞌ, tó̱o̱bˋ dsiˋnaaꞌ e ie˜ lamɨ˜ seengˋguɨ i̱ dseaˋ i̱ jmɨgóoˋ do cajíñꞌˉ e mɨ˜ ningɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ e cajúiñꞌˉ, nijí̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. b >Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do, jo̱ ie˜ jo̱ cangotíingˋ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱b mɨ˜ cangolíingˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ Pilato jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: laQ=Dsʉꞌ i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Yሠjaangˋguɨ do, dob caje̱rˊ fɨˊ quiniˇ e tooˋ é̱e̱ˋ e lɨ˜ caꞌángˉ Jesús. Mɨ˜ cajméeˋ dseaˋ íˆ ooˉ é̱e̱ˋ quiáꞌˉ Jesús `)Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ngóoˊ caꞌíˋ nʉ́ʉˆ, caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ eáangˊ i̱ siiˋ Séˆ i̱ seengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Arimatea, jo̱ íˋ cangɨˊbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús lamɨ˜ jéengˊguɨ cajo̱. \y8Jo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ quiéengˋ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala, jo̱guɨ Yሠniquiáꞌˆ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜ Séˆ, jo̱guɨ niquiáꞌˆ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊ yʉ́ʉꞌ˜ Zebedeo cajo̱. Mɨ˜ caꞌángˉ Jesús i[K7Jo̱ ie˜ jo̱ dob teáangˉ i̱ fɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ i̱ jǿøˉ catɨˊ huí̱i̱ˉ i̱ nɨcajalíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús catɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea jo̱guɨ i̱ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˆ cajo̱. Z6Jo̱ mɨ˜ cangáˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ có̱o̱ꞌr˜ do i̱ jmóoˋ íˆ Jesús jial cajǿꞌˋ uǿˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e calɨ́ˉguɨ do, jo̱baꞌ eáamˊ cafǿiñꞌˊ jóng jo̱ cajíñꞌˉ: —E nijábꞌˉ e i̱ dseañʉꞌˋ na lɨ́ɨiñˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. Y 5Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ do cangolíiñˆ fɨˊ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ cangángˉ írˋ fɨˊ jo̱. FX4jo̱guɨ jaléꞌˋ é̱e̱ˋ lɨ˜ teáangꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ canabˊ; jo̱guɨ fɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nɨcajúngˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ cají̱bꞌˊtu̱r. 0WY3Jo̱ ladsifɨˊ lajo̱b calɨ́ˉ tú̱ˉ dseáꞌˉ jóoˋ e ꞌmɨꞌˊ e íiˊ guiáꞌˆ jóoˋ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, co̱ꞌ casíngˉ catɨˊ yʉ́ꞌˆ jo̱guɨ cartɨˊ uii˜. Jo̱guɨ cajo̱ cajǿꞌˋ uǿˉ jo̱guɨ cafíingˉ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ cóoꞌ˜, jVM2Jo̱ Jesús calébꞌˋ catú̱ˉ caꞌóorˋ teáˋ lado, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ cajúmˉbre. U11Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do cajíñꞌˉ: —Jéengˋguɨ cateáˋ, ne˜duuꞌ su nigüéengˉ i̱ Líiˆ do i̱ nileángˋ írˋ. WT'0Jo̱ ladsifɨˊ lanab jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ do cangórˉ güɨꞌíiˊ jo̱ cangoquie̱rˋ co̱o̱ˋ jooˋ jo̱ cajmiꞌlearˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e tí̱ꞌˋ jo̱ caquidsirˊ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ sɨɨˉ jo̱ caꞌúuiñˋ fɨˊ moꞌooˉ dseaˋ do e laco̱ꞌ niyʉ́iñꞌˉ. S}/Jo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ canúurˉ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ: —I̱ Líiˆ tǿꞌˋ i̱ dseaˋ na, jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. QR.Jo̱ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ caꞌóoˋ Jesús e teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Elí, Elí, ¿lama sabactani? —e guǿngꞌˋ: Fidiéeˇ quiéˉe, Fidiéeˇ quiéˉe, ¿jialɨꞌˊ nɨcatiunꞌˊ jnea˜? /QW-Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ guieñíꞌˉ jo̱ cartɨˊ la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ e caꞌlóoˉ dseángꞌˉ canʉʉˋ sǿbꞌˋ fɨˊ e guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱. %PC,Jo̱ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ táangˋ cáangˋ Jesús do, gabˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. Mɨ˜ cajúngˉ Jesús (OI+Jo̱ song dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e Fidiéeˇ seengˋ có̱o̱ꞌr˜, jo̱baꞌ íbˋ catɨ́ɨngˉ nileángˋ írˋ lana song dseángꞌˉ jáꞌˉ e iing˜neiñꞌ; co̱ꞌ nɨcajímꞌˉbɨr e lɨ́ɨiñˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, ¿jሠleáaꞌ˜? N*—Caleáamˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jo̱ lajo̱ güɨleáangˋ ꞌñiaꞌrˊ lana. Jo̱ song jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ güɨjgiáangˆ ꞌñiaꞌrˊ lɨ˜ táaiñˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ na jo̱ lajo̱guɨbaꞌ jáꞌˉ nilíiˋiiꞌ jóng e lɨ́ɨiñˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. M+)Jo̱ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ lǿømˉbre dseaˋ do jo̱ féꞌrˋ: !L;(—ꞌNʉˋ dseaˋ fóꞌˋ e niquɨꞌˆ guáꞌˉ jo̱ nijméeꞌˇtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜. Jo̱ song jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jo̱baꞌ ¡leaangˉ uøꞌˊ lɨ˜ táanꞌˋ na jóng! aK;'Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨ́ɨngˊ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do, gabˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ lɨco̱ꞌ guiaꞌrˊ mogui˜bre jǿøiñˉ dseaˋ do jo̱ féꞌrˋ: J&Jo̱ gángˉ ɨ̱ɨ̱ˋ catángˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús cajo̱, jmáꞌˆ jángˋ crúuˆ la jaaiñꞌˋ do, jaaiñꞌˋ do táaiñˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ jo̱ jaangˋguɨiñꞌ do lɨ́ꞌˆ lɨˊ tuung˜. I%Jo̱ fɨˊ yʉ́ꞌˆ gui˜ dseaˋ do caté̱e̱rˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ tó̱o̱ˋ júuˆ e féꞌˋ e˜ uiing˜ quiáꞌˉ e jmángꞌˋ dseaˋ írˋ lado, jo̱ lalab tó̱o̱ˋ: “I̱ lab Jesús, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel.” ~Hu$Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, dob caguárˋ e jmóorˋ íˆ Jesús lajeeˇ táangˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. TG!#Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨcateáaiñˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, i̱ ꞌléeˉ do canaaiñˋ cóorˋ e laco̱ꞌ nigüeángꞌˋ i̱˜ nilíꞌˋ i̱ nicó̱o̱ˋ e sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do. ,FQ"jo̱ fɨˊ jo̱b cacuøꞌrˊ Jesús jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e tí̱ꞌˋ e sɨcáangꞌˇ có̱o̱ꞌ˜ jmɨ́ꞌˆ dsiꞌˆ e guíꞌˉ; jo̱ co̱o̱ˋ nɨꞌˋbaꞌ calɨꞌiing˜ dseaˋ do caꞌɨ̱́ꞌrˉ, jo̱ joˋ calɨꞌiing˜guɨr faꞌ caꞌɨ̱́ꞌˉguɨr. zEm!Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Gólgota e guǿngꞌˋ Cuo̱ꞌˋ Mogui˜ ꞌLɨɨ˜, Jo̱ lajeeˇ e nɨngolíiñˉ jéeiñˋ dseaˋ do, cajíñꞌˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ guiáꞌˆ fɨˊ i̱ siiˋ Simón i̱ niseengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Cirene; jo̱ caquiʉꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ jéengˋ Jesús do ta˜ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ e cajéeiñꞌˋ do crúuˆ quiáꞌˉ Jesús. 2C]Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jmóorˋ ta˜ lǿøngˉ dseaˋ do, cajé̱bꞌˋtu̱r e jmáangꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ do jo̱ caquíngꞌˊtu̱r dseaˋ do sɨiñꞌˆ e lamɨ˜ quiꞌrˊ, jo̱ cajéemˋbre dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ nitáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Mɨ˜ catángˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ 2B]Jo̱guɨ ꞌñíimˊbɨr dseaˋ do cajo̱, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e sɨɨˉ e cacuøꞌrˊ dseaˋ do, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b canaaiñˋ bárˋ fɨˊ mogui˜ dseaˋ do. 2A]Jo̱guɨ catá̱ꞌrˉ co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ tó̱o̱ˊ fɨˊ mogui˜ dseaˋ do, jo̱guɨ co̱o̱ˋ sɨɨˉ cacuøꞌrˊ dseaˋ do jo̱ casaiñꞌˉ do fɨˊ guóorˋ dséeˊ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ lǿøiñˉ dseaˋ do jo̱ sɨ́ꞌrˋ lala: —¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel! @Jo̱ i̱ ꞌléeˉ do caꞌuøꞌˊbre sɨ̱ꞌˆ Jesús jo̱ caꞌiaiñꞌˊ dseaˋ do co̱o̱ˋ jmáangꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ e nʉ́ꞌˋ. =?sJo̱ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌˉ i̱ dseata˜ do catǿˉbre Jesús fɨˊ ꞌnʉfɨ́ˋ jo̱ casíñꞌˋ yaaiñ˜ lacúngꞌˊ lajíngˉ laco̱ꞌ singꞌˊ dseaˋ do. M>Jo̱ dseata˜ Pilato caleáamˋbre Barrabás; jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e cabǿømˉ Jesús, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajámꞌˋbre dseaˋ do e quiáꞌˉ nitáiñꞌˉ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. X=)Jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ fɨɨˋ cañíirˋ: —¡Jneabꞌˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˋnaaꞌ nineꞌˉ niˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌmóˉ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ na! s<_Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ joˋ ñiˊ dseata˜ Pilato e˜ nijméˉguɨr, co̱ꞌ dseángꞌˉ gabˋ taꞌˊ i̱ dseaˋ do mɨ́ɨꞌ˜ e mɨrˊ e nitángˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e cangoquie̱iñˋ jmɨɨˋ jo̱ caru̱ꞌrˊ guóorˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jaˋ dseeˉ quiéˉe lají̱i̱ꞌ˜ ꞌmóˉ nitɨ́ngˉ i̱ dseañʉꞌˋ la, co̱ꞌ cuaiñ˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ yaam˜baꞌ na. 8;iJo̱baꞌ cañíiˋ dseata˜ Pilato quiáꞌˉ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —¿E˜guɨ e gaˋ e nɨcajméerˋ e catɨ́iñˉ lajo̱? Jo̱ dsʉꞌ caleábˋtu̱ cacuøˊ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do ꞌgooˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Güɨtáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ! /:WJo̱ caleáˋ catú̱ˉ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ dseata˜ Pilato jo̱ cajíñꞌˉ: —Jo̱ ¿e˜guɨ nijmee˜ jnea˜ jóng có̱o̱ꞌ˜ Jesús i̱ siiˋ Dseaˋ Jmáangˉ la? Jo̱baꞌ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Güɨtáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ! D9Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseata˜ Pilato do cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ dseaˋ fɨɨˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ lajeeˇ i̱ dseañʉꞌˋ gángˉ la iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilaanˉ? ¿Su Jesús o̱faꞌ Barrabás? Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ fɨɨˋ do cañíirˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Leaangˉ Barrabás! v8eJo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ cacǿøiñˉ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ e laco̱ꞌ nileángˋ i̱ Barrabás do jo̱guɨ e nijúumˉ Jesús. o7WJo̱ lajeeˇ guiing˜ i̱ dseata˜ Pilato do fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜, lajeeˇ jo̱b caguiéˉ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ do jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ: “Jaˋ e jmooꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ na, dsʉco̱ꞌ dsiꞌlóoˆbɨ gabˋ caquɨ́ˋɨ uíiꞌ˜ quiáꞌrˉ.” 6Jo̱ dsʉꞌ calɨlíꞌˆ i̱ dseata˜ do e cajángꞌˋ i̱ dseaˋ do Jesús uíiꞌ˜ e dsihuɨ́ɨmˊbre quiáꞌˉ dseaˋ do. P5Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ dseata˜ do cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ fɨɨˋ: —¿I̱˜ dseaˋ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilaanˉ? ¿Su Jesús Barrabás o̱faꞌ Jesús i̱ siiˋ Dseaˋ Jmáangˉ dob é? o4WJo̱ ie˜ jo̱ niꞌiuungˉ jaangˋ dseaˋ i̱ nɨnicaꞌléeˊ eáangˊ i̱ siiˋ Jesús Barrabás. 3yJo̱ lajeeˇ e jmɨɨ˜ e gøꞌˊ dseaˋ Israel iñíꞌˆ e jaˋ quie̱ꞌˆ quiéengˋ jo̱ tɨ́ɨngˋ i̱ dseata˜ do e láaiñˋ jaangˋ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ ꞌnʉñíˆ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ niguíngꞌˋ dseaˋ fɨɨˋ. v2eJo̱ dsʉꞌ Jesús jaˋ cañíirˋ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ꞌˆ júuˆ quiáꞌˉ dseata˜ do; jo̱baꞌ i̱ dseata˜ do eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ joˋ ñirˊ e˜ nijméˉguɨr. Mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e nijúungˉ Jesús B1} Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ɨˋ dseata˜ Pilato cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Su jaˋ nuuꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e cuøꞌˊ i̱ dseaˋ na ꞌnʉˋ? }0s Jo̱ lajeeˇ e teáangˉ i̱ fii˜ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e jmóorˋ dseeˉ quiáꞌˉ Jesús, dsʉꞌ dseaˋ do jaˋ e ngɨ́ɨrˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ. R/ Jo̱ mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ quiniˇ i̱ dseata˜ i̱ siiˋ Pilato do, jo̱ íˋ cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús: —¿Su e jáꞌˉbaꞌ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoꞌˋ dseaˋ Israel? —ꞌNʉbˋ nɨcaféeꞌ˜guɨꞌ —cañíiˋ Jesús. . jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ jo̱b calárˉ e guóoꞌ˜ uǿˉ e siiˋ Uǿˉ lɨ˜ uøꞌˊ dseaˋ Guóoꞌ˜ quiáꞌˉ e Jmóoˋ Tuꞌˊ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ e caquiʉꞌˊ Fíiˋi.” Mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ quiniˇ dseata˜ Pilato H-  Jo̱ jo̱b calɨti˜ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ calɨsíˋ Jeremías, jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, mɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Cacá̱ˉbre lajɨˋ guiguiˊ cuteeˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌmóoꞌ˜ cacuøˊ dseaˋ Israel, e,CJo̱baꞌ e uǿˉ do siiˋbɨ cajo̱ latɨˊ lana Uǿˉ lɨ˜ Catu̱u̱ˋ Jmɨꞌøøngˉ. l+QJo̱ jo̱b mɨ˜ casɨ́ɨiñˉ røøˋ e nilárˉ co̱o̱ˋ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜ e cuuˉ do; jo̱ e uǿˆ jo̱ siiˋ Uǿˉ lɨ˜ uøꞌˊ Dseaˋ Guóoꞌ˜ quiáꞌˉ e Jmóorˋ Tuꞌˊ. Jo̱ jo̱b lɨ˜ cajmeꞌrˊ co̱o̱ˋ codsiiˇ lɨ˜ niꞌáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ caluuˇ i̱ lɨngɨɨng˜ júungˉ fɨˊ fɨɨˋ do. "*=Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do casɨtɨ́ɨmˊbre e cuuˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —E cuuˉ la nɨsɨꞌlɨꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ dseaˋ, jo̱ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nidsitóoꞌ˜guɨ fɨˊ dsíiˊ guóoˊ lɨ˜ dsiꞌma˜ cuuˉ quiáꞌˉ guáꞌˉ. M)Jo̱ i̱ Judas do fɨˊ dob cabírˋ e cuuˉ do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre jo̱ cangote̱ꞌrˋ siˋ luur˜ e cangojngáangꞌˇ ꞌñiaꞌrˊ. Y(+jo̱ lalab cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Nɨcaꞌeeˉbaa dseeˉ e nɨcajáanꞌ˜n fɨˊ ni˜ ꞌmóˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ do cañíirˋ quiáiñꞌˉ: —¿E˜ cuaiñ˜ quíˉ jneaꞌˆ e cajmeeˉ ꞌnʉˋ lajo̱? ¡Cuaiñ˜ quíibˉ ꞌnʉˋ e jo̱! '{Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Judas Iscariote, i̱ dseaˋ i̱ cajángꞌˋ Jesús fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, mɨ˜ cangárˉ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ tɨˊ lɨ˜ nijngámꞌˉbre Jesús, jo̱baꞌ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨlíꞌrˆ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e caꞌéerˋ do, jo̱guɨ cajoꞌˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméerˋ do, jo̱baꞌ cajá̱bꞌˋtu̱r i̱ fii˜ jmidseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do lají̱i̱ꞌ˜ e guiguiˊ íꞌˋ cuteeˋ e caꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ e cajáiñꞌˋ Jesús do, C&Jo̱ catǿˉbre dseaˋ do e ꞌñúuiñꞌ˜ jo̱ cangojeáaiñˆ fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Pilato i̱ lɨ́ɨngˊ jaangˋ dseata˜ romano. Mɨ˜ cajúngˉ Judas Iscariote % Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, lajaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel casɨ́ɨiñˉ røøˋ quiáꞌˉ jial laco̱ꞌ niguiéꞌrˊ e nijngáiñꞌˉ Jesús. D$KJo̱ jo̱guɨb mɨ˜ cadseꞌˉ dsíiˊ Tʉ́ˆ Simón e lajo̱b cajíngꞌˉ Jesús lamɨ˜ jéengˊguɨ mɨ˜ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: “Lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ jaangˋ tuidséeˆ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜.” Jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ caluuˇ, jo̱ caquiꞌrˊ dseángꞌˉ e ngocángˋ dsíirˊ uíiꞌ˜ e calɨ́iñˉ fɨꞌíˆ eáangˊ.c#?JJo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —¡Dseángꞌˉ e jábꞌˉ ni˜ fiiˉ e jaˋ i̱ dseañʉꞌˋ do cuíingˋ jnea˜ la! Jo̱ ladsifɨˊ lanab caquiꞌˊ jaangˋ tuidséeˆ. T"!IJo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ quiá̱ꞌˉ doguɨ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —ꞌNʉˋ dseañʉꞌˋ e jáꞌˉbaꞌ e ngɨꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Jesús cajo̱, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ jial fóꞌˋ, nabɨ nɨcuøˊ li˜. !5HJo̱ caleábˋ catú̱ˉ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón jo̱ cajíñꞌˉ: —Ni˜ fiiˉ jaˋ i̱ dseañʉꞌˋ do cuíingˋ jnea˜ la, dseamɨ́ˋ. C GJo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˆguɨjiʉ lajo̱ cangoquiéengˊ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do e quiʉꞌrˊ ta˜, jo̱ fɨˊ jo̱b jiéngꞌˋguɨ jaangˋ dseamɨ́ˋ cangáˉ quiáꞌrˉ, jo̱ cajmeaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —I̱ dseañʉꞌˋ na cangɨˊbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret cajo̱. +OFJo̱ Tʉ́ˆ Simón cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Jaˋ ñiiˉ eeˋ e fɨꞌˊ jnea˜ na, dseamɨ́ˋ. 7EJo̱ lajeeˇ jo̱, dob guiing˜ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ siguiˊ fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ ꞌnʉ˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜. Jo̱ lajeeˇ jo̱ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nijmóoˋ ta˜ e fɨˊ jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —ꞌNʉˋ cangɨ́ˆbaꞌ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Galilea, ¿jሠleáaꞌ˜? Djo̱ sɨ́ꞌrˋ lala: —Song jáꞌˉ e ꞌnʉˋ lɨnꞌˊ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ do i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ ¡jmeeˉ júuˆ lana i̱˜ cabǿøngˉ ꞌnʉˋ! Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ Jesús 1CJo̱ canaaiñˋ ꞌñíimˊbre dseaˋ do jo̱guɨ jmɨhuɨ́ɨmˋbreiñꞌ cajo̱, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ bárˋ moni˜ dseaˋ do `9BJo̱baꞌ ¿jial ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ jo̱? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ do: —E jábꞌˉ e óoˋbingꞌ na dseeˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nijúumˉbre. /WAJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do lajo̱, lɨco̱ꞌ casíiñˋ sɨ̱ꞌˆbre e cuøˊ li˜ e lɨguíimˉbre jo̱ cajíñꞌˉ: —Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcaféꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ na gabˋ féꞌrˋ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ joˋ i̱ ꞌneángˉguɨ́ɨꞌ faꞌ i̱ niꞌnɨ́ngˉguɨ írˋ, co̱ꞌ ꞌnʉ́bꞌˋ nɨcanʉ́ʉˉguɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ gaˋ e nɨcaféꞌrˋ. uc@Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —ꞌNʉbˋ nɨcaféeꞌ˜guɨꞌ. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lana e nimáam˜baꞌ jnea˜, i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, e guiin˜n lɨ́ꞌˉ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ, jo̱guɨ nimáam˜baꞌ jnea˜ cajo̱ mɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ e quíinꞌ˜n jee˜ cabøø˜ jníiˊ.  ?Dsʉꞌ Jesús tiibˉ caje̱rˊ, jaˋ e cañíirˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉtu̱ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do: —Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ dseaˋ jí̱ꞌˋ, lana quiʉ́ꞌˋʉ ta˜ e nijméeꞌˆ júuˆ jáꞌˉ su ꞌnʉˋ i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ. oW>Jo̱ caró̱o̱ˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —¿Jialɨꞌˊ jaˋ ngɨɨꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ? ¿E˜ fóꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e féꞌˋ i̱ dseaˋ na uii˜ quíiꞌˆ? ]3=jo̱ cajíngꞌˉ íˋ: —I̱ nabɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ cajíngꞌˉ e tɨɨmˋbre quɨ́ꞌrˋ guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nijméꞌˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜.  u;Jo̱ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do ꞌnóꞌrˊ jial e laco̱ꞌ niguiéꞌrˊ e niꞌnɨ́iñˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌrˋ e nijngáiñꞌˉ dseaˋ do. ?w:Jo̱ cangámꞌˉ Tʉ́ˆ Simón tɨꞌleáaiñˊ laco̱ꞌ cangolíiñˋ téerˋ Jesús cartɨˊ caguilíiñˋ fɨˊ siguiˊ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do. Jo̱ dob jí̱i̱ꞌ˜ caje̱ˊ Tʉ́ˆ Simón e fɨˊ siguiˊ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ íˆ guáꞌˉ e sɨjeeiñˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ nitɨguaˇ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do có̱o̱ꞌ˜ Jesús. pY9Jo̱ catǿbˉ i̱ dseaˋ do Jesús jo̱ cangojeáaiñˆ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ i̱ jmidseaˋ laniingˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ siiˋ Caifás, co̱ꞌ fɨˊ jo̱b nɨsɨseángꞌˊ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱. ,Q8Jo̱ dsʉꞌ lajaléꞌˋ e na nidsijéeˊ jmɨɨ˜ na e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨti˜ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cacuí̱i̱ˋbre, jo̱ ꞌñiabꞌˊ Jesús caseáangˊguɨr do. Mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e8~f}{UzRyUxFwuts!q8oo/ml jijh8g$f eAcba`_]][xZuYY:XVTSSHRPNMLL+JgI`HGFEDOCA@g>q<:j8q6F432`/.- +)('&%Y$" ) "V' L 9Cj $c8+dO!Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —¿I̱˜ lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ niquiéˆe jo̱guɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋn? 4ca Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ singꞌˊ Jesús casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Nab nɨcagüéngˉ niquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúnꞌˋ dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ rúnꞌˋ dseamɨ́ˋ e ꞌnáiñꞌˊ ꞌnʉˋ, jo̱ nab teáaiñˉ caluuˇ lana. bJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ lajeeˇ e iuumˉbɨ Jesús fɨˊ dsíiˊ e sɨnʉ́ʉˆ do, mɨ˜ caguiéˉ niquiáꞌrˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ. Dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ caluubˇ caje̱iñꞌˊ do, co̱ꞌ eáamˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ teáangꞌ˜ dsíiˊ e sɨnʉ́ʉˆ jo̱ ie˜ jo̱. Jo̱baꞌ casíiñˋ jaangˋ dseaˋ i̱ sɨꞌíˆ cangoteꞌˊ Jesús. sa_Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱ uíiꞌ˜ e féiñꞌˋ do e jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús i̱˜ niquiáꞌrˆ jo̱guɨ i̱˜ rúiñꞌˋ b`=dsʉꞌ song i̱i̱ˋguɨ féꞌˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ joˋ niꞌíimˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ latab˜ nirǿiñˋ dseeˉ jóng. X_)’Jo̱ jnea˜ jmɨtaaˆ óoˊnaꞌ e cuǿømˋ lɨꞌíingˉ Fidiéeˇ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e nɨcaféꞌrˋ, ]^3’Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ líꞌrˋ írˋ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ e nidsijméerˉ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ bíˋguɨ dsíiˊ laco̱ꞌ írˋ; co̱ꞌ laꞌuii˜ jangꞌˉ ꞌnéˉ e niꞌñúmꞌˊbre i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ nilíꞌrˋ e nijmérˉ ɨ̱ɨ̱ˋ jóng. \]1Lajo̱bɨ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Satanás i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do; co̱faꞌ calɨséiñˋ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱guɨ catíiñˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ lɨ́ɨngˊ laꞌóꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ do, jo̱baꞌ jaˋ røøˋ nigüɨꞌɨ́ɨngˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ niꞌíimˉbre conguiaˊ jóng, ¿jሠjáꞌˉ? 6\eJo̱guɨ lajo̱bɨ faꞌ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ dseaˋ lɨ˜ seeiñˋ mɨ́ɨꞌ˜, jaˋ cuøˊ fɨˊ faꞌ e seeiñˋ juguiʉ́ˉ fɨˊ jo̱, ¿jሠjáꞌˉ? p[YJo̱guɨ faꞌ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ, jo̱ nilíˋ e ꞌníꞌˋ níingˉ rúiñꞌˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜, jo̱baꞌ jaˋ huǿøˉ nitéꞌˋ e seengˋ dseaˋ e fɨˊ fɨɨˋ jo̱, ¿jሠjáꞌˉ? fZEJo̱baꞌ catǿbꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do co̱o̱ˋ júuˆ jáꞌˉ e lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ lalab cajíñꞌˉ: —¿Jial líꞌˋ Satanás niguíñˉ ꞌñiaꞌrˊ? *YMJo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, lalab féꞌˋ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ jalíingˉ catɨˊ Jerusalén jo̱ cajíñꞌˉ: —Laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌˉ Beelzebú i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, laꞌeáangˊ íˋbingꞌ tɨɨngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na e uǿøiñˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ. .XUJo̱ mɨ˜ calɨñiˊ i̱ dseaˋ rúngꞌˋ Jesús e jo̱, jo̱baꞌ cangolíiñˆ e cangotéerˋ dseaˋ do ladsifɨˊ lado, co̱ꞌ féꞌrˋ e nɨngaamˋbiñꞌ. #W?Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caꞌíˉtu̱ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caseángꞌˊtu̱ dseaˋ i̱ ꞌleáangˉ e jí̱i̱ꞌ˜ o̱ꞌ cuøˊ fɨˊ dǿꞌˉguɨ dseaˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ. rV]jo̱ catɨˊ lɨ˜ cadséngˉguɨ Judas Iscariote i̱ cajángꞌˋ Jesús fɨˊ jaguóˋ dseaˋ i̱ cajngaꞌˊ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cacuøꞌˊ dseaˋ dseeˉ Jesús e jmóorˋ ta˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ U}jaangˋguɨ i̱ siiˋ Dɨ́ˆ, jaangˋguɨ i̱ siiˋ Lii˜, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Bartolomé có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Mateo, jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Móˆ, jo̱ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Tiáa˜, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Alfeo, jo̱guɨ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Tadeo có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ i̱ siiˋ Simón i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ celote, JT jaangˋguɨ i̱ siiˋ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ rúiñꞌˋ do i̱ siiˋ Juan, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo, jo̱ mɨ˜ cangɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús lajɨˋ huáaiñꞌˉ do calɨsírˋ Boanerges, e guǿngꞌˋ Jó̱o̱ˊ Jɨ˜ Güɨꞌñiáˆ; !S;Jo̱ lalab siiˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ i̱ caꞌnaaiñˋ do: jaangˋ i̱ siiˋ Simón, jo̱ mɨ˜ cangɨrˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús calɨsírˋ Tʉ́ˆ; R%Jo̱guɨ cacuøꞌˊreiñꞌ do ta˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e niꞌuǿiñˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jéeˊ quiáꞌˉ dseaˋ. }Qscaguíñꞌˋ lajeeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ guitúungˋ dseaˋ i̱ nisíñˉ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nidsiguiaiñꞌ˜ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ calɨsírˋ dseaˋ apóoˆ, e guǿngꞌˋ dseaˋ sɨꞌneaangˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌrˉ. 8Pi Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cajgóoˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b catǿꞌrˉ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ e laco̱ꞌ niguíñꞌˋ i̱˜ jaléngꞌˋ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajeeˇ e nɨcaseáiñꞌˊ lajɨɨiñˋ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, O- Jo̱ Jesús cajmiꞌleáamˉbre i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ jíimˉbre i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱guɨ quiʉꞌˊreiñꞌ ta˜ e jaˋ niféiñꞌˋ do cuaiñ˜ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ dseaˋ. Mɨ˜ caguíngꞌˋ Jesús dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ +NO Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ jéeˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ laco̱ꞌ mɨ˜ níiñˉ Jesús, dsifɨˊ lajo̱b síꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ óorˋ teáˋ jo̱ féꞌrˋ lala: —ꞌNʉˋ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. HM  dsʉco̱ꞌ Jesús dseángꞌˉ i̱ ꞌleáamˉ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ nɨcajmiꞌleáaiñˉ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ dseángꞌˉ dsiquiéeiñˊ e güɨmꞌˊbre dseaˋ do. UL# Jo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e nijméiñꞌˉ do quijí̱ˉ co̱o̱ˋ móoˊ e niꞌírˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ nicúiñꞌˉ eáangˊ fɨˊ jee˜ i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ do; KJo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóoˋ Jesús, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cajalíiñˆ cajajǿøiñˆ dseaˋ do; cajalíingˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén, jo̱guɨ lacaangˋ fɨɨˋ jiéꞌˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea, jo̱guɨ lɨ˜ se̱ꞌˊ Idumea, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guiéeꞌ˜ laco̱ꞌ iʉ˜ guaˋ Jordán, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ Tiro có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ fɨɨˋ Sidón. J-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóbˉtu̱ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea, jo̱guɨ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ seengˋ lacaangˋ fɨɨˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea ngolíiñˉ laco̱ꞌ ngóoˊ dseaˋ do. 2I]Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do, dsifɨˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌuøøiñˋ fɨˊ jo̱, jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ dseata˜ Herodes e quiáꞌˉ jial nijmérˉ e laco̱ꞌ nijngáiñꞌˉ Jesús. Mɨ˜ caseángꞌˊ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ Galilea SHJo̱ lɨ́ꞌˆ cajǿømˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ do, jo̱ calɨguíimˉbre quiáiñꞌˉ do, jo̱guɨ fɨꞌíˆbɨ caje̱rˊ cajo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ iing˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ningámꞌˋbre. Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ guooˋ do: —Níiꞌ˜ guóoꞌˋ, dseañʉꞌˋ. Jo̱baꞌ caniꞌˊbiñꞌ do guóorˋ e caang˜ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab caꞌlóoˉ. ]G3Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿E˜ ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e cuǿøngˋ lɨlíˋ mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ Israel? ¿Su e guiʉ́ˉ o̱faꞌ e jaˋ dseemˋ é? ¿Su ꞌnéˉ e nijmiꞌleáangˆnaaꞌ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ jee˜ jmohuɨ́ɨˊ, o̱si e nibiing˜naaꞌr é? Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do tiibˉ caje̱rˊ. >FuJo̱ mɨ˜ cangángˉ Jesús i̱ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ guooˋ do, dsifɨˊ lajo̱b casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Ráanꞌˉ jo̱ síngꞌˉ uøꞌˊ e guiáꞌˆ jóoˋ do. EJo̱ ie˜ jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ sɨteeiñˆ Jesús fɨˊ e guáꞌˉ jo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijǿørˉ su nijmiꞌleáangˉ dseaˋ do i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, co̱ꞌ fɨng cajméeˋ dseaˋ do lajo̱, lajo̱baꞌ lɨ́ɨiñˉ e nilíꞌrˋ e niꞌnɨ́ngˉneiñꞌ fɨˊ quiniˇ dseata˜. kD QJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caꞌíbˉtu̱ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ fɨˊ jo̱b niꞌiuungˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ co̱o̱ˋ guooˋ. CJo̱ uíiꞌ˜ lajo̱baꞌ e jnea˜, i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e gáaˊa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, seabˋ fɨˊ quiéˉe e quiʉ́ꞌˉʉ ta˜ lajeeˇ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel.BJo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús cajo̱: —E jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ cajméeˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ jmɨgüíbˋ, jo̱ o̱ꞌ yaang˜ dseaˋ jmɨgüíˋ caguiꞌrˊ e jmɨɨ˜ jo̱ e laco̱ꞌ nijmiꞌíñꞌˊ. 7AgJo̱ ie˜ jo̱ jaangˋ dseaˋ i̱ siiˋ Abiatar lɨ́ɨiñˊ jmidseaˋ laniingˉ, dsʉꞌ i̱ dseata˜ Davíꞌˆ do caꞌíˉbre fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉ˜ Fidiéeˇ jo̱ cagǿꞌˋbre e iñíꞌˆ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e sɨꞌíˆ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ jmidseaˋbingꞌ cuǿøngˋ líˋ dǿꞌˉ; jo̱guɨ cacuøꞌˊbɨr cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉguɨ có̱o̱ꞌr˜ do e cagǿiñꞌˋ do. V@%Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —¿Su jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ e˜ cajméeˋ dseata˜ Davíꞌˆ ie˜ malɨɨ˜ do co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ lajeeˇ e jmɨꞌaangˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ? ? Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —Janúꞌˋ, ¿jialɨꞌˊ jmóoˋ dseaˋ quíiꞌˉ lana?, co̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ jméˉ dseaˋ Israel e lana mɨ˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊnaaꞌ. >Jo̱ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góoˋ Jesús dseaˋ Israel, jo̱ caguiéˉ dseaˋ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ co̱o̱ˋ guieeˋ lɨ˜ sɨjneaˇ cuɨꞌieeˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do mɨ˜ cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ jo̱, canaaiñˋ éeiñˉ láaˊ quiáꞌˉ e cuɨꞌieeˋ e seaˋ do ie˜ jo̱. 3=_Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱, jaˋ guiéꞌˋ dseaˋ méeˊ e laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ cóꞌˊ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ loo˜ jóꞌˋ e yʉ́ʉꞌ˜; dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ niꞌguíˋbaꞌ do jo̱ nidsiꞌɨ́ɨbˊ e méeˊ do jo̱guɨ niꞌíimˉ e loo˜ jóꞌˋ do cajo̱. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e niguiéꞌˋ dseaˋ e méeˊ laco̱ꞌ guiꞌnáꞌˆ cóꞌˊ do fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ loo˜ jóꞌˋ e ꞌmɨ́ɨbˉ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ faꞌ e niꞌguíˋ e loo˜ jóꞌˋ do o̱ꞌguɨ faꞌ e nidsiꞌɨ́ɨˊ e méeˊ do cajo̱. Mɨ˜ caꞌéengˉ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús láaˊ quiáꞌˉ cuɨꞌieeˋ t<a’Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ to̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e yʉ́ʉꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ caꞌnáꞌˆ ꞌmɨꞌˊ e ꞌmɨ́ɨˉ, dsʉco̱ꞌ song cajméerˋ lajo̱, jo̱baꞌ nijǿmꞌˋ e ꞌmɨꞌˊ e ꞌmɨ́ɨˉ do jo̱guɨ niꞌguíˋbɨ e ꞌmɨꞌˊ e yʉ́ʉꞌ˜ do cajo̱, jo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmiguiʉˊguɨ niꞌguíbˋ jóng. 6;eJo̱ dsʉꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nisáiñꞌˊ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ do, jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e nijméˉ dseaˋ ayuno. 0:YJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —Jaˋ cuǿøngˋ nijméˉ ayuno jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨmɨ́ɨngˇ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ lɨ˜ cungꞌˊ guooˋ dseaˋ lajeeˇ seengˋ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ cungꞌˊ guóˋ do có̱o̱ꞌr˜; co̱ꞌ lajeeˇ sɨseángꞌˊ i̱ sɨmingꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do, jaˋ cuǿøngˋ faꞌ nijméˉ i̱ dseaˋ sɨmɨ́ɨngˇ do ayuno. '9GJo̱ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ cajméeˋ ayuno jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo. Jo̱ lajeeˇ jo̱, caguilíingˉ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ fariseo jmóoˋbre ayuno, jo̱ ¿jialɨꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiˉ ꞌnʉˋ jaˋ jmóorˋ lajo̱? u8cJo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús lado, jo̱baꞌ cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiúngˉ jaˋ ꞌneáiñˉ tɨmɨ́ɨˊ, dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜bingꞌ i̱ ꞌneángˉ íˋ. Jo̱ jnea˜ jaˋ cagáˉa fɨˊ jmɨgüíˋ la faꞌ e cagaꞌnénꞌˋn jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ guiʉ́ˉ, dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊbingꞌ i̱ cagaꞌnénꞌˋn. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseaˋ Jesús uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ ayuno 37_Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e Jesús guiiñ˜ gøꞌrˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿Jialɨꞌˊ gøꞌˊ tɨfaꞌˊ quíiˉnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnáꞌˆ nodsicuuˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ i̱ seaˋ júuˆ i̱ røøngˋ dseeˉ? L6Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Leví catǿꞌrˉ Jesús e nidséˉ dseaˋ do e nidsihéꞌrˋ fɨˊ quiáiñꞌˉ. Jo̱ fɨˊ jo̱ nɨguiing˜ dseaˋ do gøꞌrˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ mɨˊ cuuˉ quiáꞌˉ dseata˜ guiing˜ fɨˊ Roma jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ i̱ seaˋ júuˆ i̱ røøngˋ dseeˉ cajo̱. r5]Jo̱ lajeeˇ e iuungˉ Jesús fɨˊ ngóorˊ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ, cangáiñˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Leví, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Alfeo, e guiiñꞌ˜ do fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ mɨrˊ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma, co̱ꞌ lɨ́ɨiñꞌˊ do nodsicuuˉ. Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseañʉꞌˋ do lala: —Leví, máˉaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ dsifɨˊ ladob caró̱o̱ˉ Leví jo̱ cangóˉbre có̱o̱ꞌ˜ Jesús. 41 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱, cangóbˉtu̱ Jesús fɨˊ ꞌnɨꞌˋ guiéeˊ e néeˊ fɨˊ Galilea do. Jo̱ lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ jo̱, dseángꞌˉ eáamˊ dsilíingˉ dseaˋ, jo̱baꞌ eꞌˊbre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 23] Jo̱baꞌ dsifɨˊ ladob caráangˉ i̱ dseaˋ caang˜ tɨɨˉ do, jo̱ cacó̱rˉ e ꞌmaˋ lɨ˜ lamɨ˜ dsíiñꞌˆ do la níˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱. Jo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do, jo̱baꞌ lajɨɨmˋbre cangoꞌgóˋ dsíirˊ jo̱ canaaiñˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱ féꞌrˋ: —Dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ caneˋnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ˉ jmɨɨ˜ na. Mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Leví 2 —Jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, ráanꞌˉ jo̱ quié̱e̱ˋ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíinꞌˉ na jo̱ guǿngꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ. @1y Jo̱ dsʉꞌ lana jnea˜ niꞌéeˆe ꞌnʉ́ꞌˋ e jneab˜ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e ooˉbaa ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la e niꞌíin˜n dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíñꞌˉ lajo̱, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ caang˜ tɨɨˉ do lala: $0A ¿E˜ e lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋguɨ huɨ́ɨngˊ nifɨ́ɨˉɨ i̱ dseaˋ caang˜ tɨɨˉ na? ¿Su nifɨ́ɨˆɨre: “Nɨcaꞌímˉbaa dseeˉ quíiꞌˉ”, o̱si nifɨ́ɨˆɨre é: “Ráanꞌˉ jo̱ ngɨ˜, jo̱ quié̱e̱ˋ uøꞌˊ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíinꞌˆ na”? C/Jo̱ dsʉꞌ dsifɨˊ lajo̱b calɨlíꞌˆ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿Jialɨꞌˊ ɨˊ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lana? .“¿Jial teáˋ dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ na e féꞌrˋ lana? Co̱ꞌ jaléꞌˋ e féꞌrˋ na, júuˆ gabˋ lɨ́ɨˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ cuǿøngˋ líˋ íingˉ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ.” I- Jo̱ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, jo̱baꞌ i̱ lɨɨng˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ canaaiñˋ ɨˊ dsíirˊ: ,Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨlíꞌˆ Jesús jial dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do lala: —Jó̱o̱ˋo̱, nɨcaꞌímˉbaa dseeˉ quíiꞌˉ. @+yJo̱ dsʉco̱ꞌ eáamˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do ie˜ jo̱, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nidsijéeiñˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do catɨˊ quiniˇ Jesús. Jo̱baꞌ caneáarˊ capíꞌˆ fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ dseángꞌˉ e lɨ˜ iuungˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ fɨˊ jo̱b cajgiéerˉ e ꞌmaˋ lɨ˜ dsíingˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do cartɨˊ quiniˇ laco̱ꞌ singꞌˊ Jesús. *yJo̱ lajeeˇ jo̱ caguilíingˉ quiúungˉ dseañʉꞌˋ i̱ dsíingˋ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ i̱ caang˜ tɨɨˉ. 3)_jo̱baꞌ ladsifɨˊ lanab caseángꞌˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ e fɨˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ iuungˉ Jesús e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ joˋ íngˉguɨ dseaˋ fɨˊ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e ꞌnʉ́ʉˊ do, co̱ꞌ i̱ ꞌleáamˉ dseaˋ teáangꞌ˜ e fɨˊ dsíiˊ jo̱. Q( Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, cangámꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ Capernaum. Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ e lɨɨng˜ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ nɨtáangˋ dseaˋ do, O' -Jo̱ cangámꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, dsʉꞌ cajmeaꞌˊbre júuˆ lajɨɨmˋ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do. Jo̱baꞌ Jesús joˋ líꞌrˋ faꞌ ngɨ́ˉguɨr dseángꞌˉ fɨˊ lɨ˜ teáangˆ dseaˋ eáangˊ, jo̱ fɨˊ caluubˇ fɨɨˋ jí̱i̱ꞌ˜ ja̱ˊguɨr fɨˊ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ jǿøˉ quiáꞌrˉ; dsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ dseángꞌˉ dsilíimˉbɨ dseaˋ i̱ ꞌnóꞌˊ quiáꞌrˉ.y& m,—Fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ nifɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e calɨ́ˉ na; lɨco̱ꞌ güɨjeaang˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ jmidseaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ tɨ́ɨngˋ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel, jo̱guɨ lɨɨng˜ eeˋ nigüɨcá̱ꞌˆ quiáꞌˉ e caꞌláamˉbaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ ta˜ caquiʉꞌˊ Moi˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨñiˊ dseaˋ e nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ. 9% m+Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌɨ́ɨbˉ Jesús júuˆ i̱ dseañʉꞌˋ do e nidséiñꞌˉ, jo̱ eáamˊ caꞌɨ́ɨrˉ ꞌgooˋ quiáiñꞌˉ do jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ: $ {*Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌláangˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ joˋ e lɨ́ɨiñˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jóng. w# i)Jo̱ Jesús calɨ́ˉ fɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbre i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱baꞌ cagüɨiñꞌˊ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Iim˜baa jmiꞌleáanˆn ꞌnʉˋ. ¡Jo̱ lana caꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨnꞌˊ! >" w(Jo̱ lajeeˇ e ngɨˊ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, cangoquiéengˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ fɨˊ lɨ˜ ngóorˊ i̱ nilɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ ngóoˊ Jesús, jo̱baꞌ casíꞌˋ uǿˉ jnir˜ jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋi, cuǿømˋ líˋ jmiꞌleaanꞌˆ jnea˜ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨnˊn song iinꞌ˜ lajo̱. z! o'Jo̱ lacaamˋ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea ngɨˊ Jesús e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ lacaangˋ lɨ˜ té̱e̱ˉ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱guɨ jmóoˋbɨr e tʉ́ʉˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ /  Y&Dsʉꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Máˉaaꞌ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ quiá̱ꞌˉguɨ la, jo̱ fɨˊ jo̱b nidsiguiáˆnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ ta˜ jo̱baꞌ e cagáˉ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la.  %jo̱ mɨ˜ cadséiñꞌˋ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ: —Fíiˋnaaꞌ, lajɨɨmˋ dseaˋ ngɨrˊ ꞌnáiñꞌˊ ꞌnʉˋ lana. ) M$Jo̱ Tʉ́ˆ Simón co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús cangolíiñˆ cangoꞌnéemꞌˇbre dseaˋ do,  y#Jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e ngóoˊ nijneáˋ e uǿøˋ jo̱, caró̱o̱bˉ Jesús jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre e fɨɨˋ jo̱, jo̱ cangórˉ cangoféeiñꞌˇ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dsilíingˉ dseaˋ.   "Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cajmiꞌleáangˉ Jesús ie˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ, jo̱guɨ fɨ́ɨmˊbɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ niteáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ cajmiꞌleáamˉ Jesús cajo̱; dsʉꞌ jaˋ cacuøꞌrˊ fɨˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do faꞌ e niféiñꞌˋ do e nijmérˉ júuˆ i̱˜ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ ñibˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do guiʉ́ˉ i̱˜ lɨ́ɨngˊ dseaˋ do. Mɨ˜ caguiaˊ Jesús júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea l S!Jo̱ dseángꞌˉ latøøngˉ fɨɨbˋ caseángꞌˊ e oꞌnʉ́ˆ lɨ˜ iuungˉ Jesús ie˜ jo̱.   Jo̱ mɨ˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱ e lɨco̱ꞌ nɨcadseáˉ iéˋ, cangojéengˋ dseaˋ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ seengˋ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ Jesús, jo̱ do quiéengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ. L Jo̱baꞌ Jesús cangoquiéeiñˊ fɨˊ quiá̱ꞌˉ lɨ˜ ráangˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do, jo̱ catɨ́ɨiñˉ guóoiñꞌˋ do jo̱ caseáangˋneiñꞌ; jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ caráamˉbiñꞌ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab caguáˉ e iʉ˜ guíiñˆ jo̱ canaaiñꞌˋ do guiarˊ guiʉ́ˉ e quiáꞌˉ nihéiñꞌˊ Jesús có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ M Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ quiáiñꞌˉ do, dob ráangˋ iemɨséˆ Tʉ́ˆ Simón e iʉ˜ guíimˆbre, jo̱ casɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do Jesús e˜ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do. v gJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌuøøiñˋ e fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ Capernaum do, dsifɨˊ lajo̱b cangóˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan fɨˊ quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Dɨ́ˆ. l SJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, eáamˊ caniꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ do fɨˊ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús iemɨséˆ Tʉ́ˆ Simón / YJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangáˉ e jo̱ ie˜ jo̱, eáamˊ cafǿiñꞌˊ jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ: —¿I̱˜ i̱ dseaˋ na? ¡Co̱ꞌ féꞌrˋ júuˆ e jaˋ mɨˊ ne˜naaꞌ jo̱guɨ jaˋ ꞌgóꞌrˋ féꞌrˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ, jo̱ la quie̱ˊguɨ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ na! [ 1Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cajméeˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e cadseáˉ joñíingˋ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ teábˋ caꞌóoiñꞌˋ do mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ niꞌiuungˉ dsíirˊ do.  {Jo̱baꞌ mɨ˜ canúuˉ Jesús lajo̱, dsifɨˊ lanab cajíiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ niꞌiuungˉ dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¡Catiiˉ íˋ moníꞌˆ, jo̱ tiúungˊ i̱ dseañʉꞌˋ la!  —¿Jialɨꞌˊ ñijmiguíinꞌˆ jneaꞌˆ, Jesús, dseaˋ seenꞌˋ fɨˊ Nazaret? ¿Su cañíꞌˉ e niꞌíinꞌ˜ jneaꞌˆ? Cuíimˋbaaꞌ ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ ne˜naaꞌ e lɨnꞌˊ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. . WJo̱ ie˜ jo̱ e fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ dob niꞌiuungˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ niꞌiuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ. Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangángˉ i̱ dseaˋ do Jesús, dsifɨˊ ladob i̱ ꞌlɨngꞌˆ do cajméerˋ e caꞌóoˋ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ cajíñꞌˉ do lala: L Jo̱ dsíngꞌˉ dsiꞌgóˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do dsʉꞌ e núurˋ jaléꞌˋ e júuˆ e guiaˊ Jesús do, co̱ꞌ erˊ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ e jaˋ ꞌgóꞌrˋ, jo̱ jaˋ erˊ laco̱ꞌ eˊ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ i̱ eˊ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. O Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangolíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Capernaum. Jo̱ fɨˊ jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel, jo̱ Jesús caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ góorˋ do, jo̱ canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do ie˜ jo̱.  }Jo̱ dsifɨbˊ catǿꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do e cangolíiñꞌˆ do có̱o̱ꞌr˜, jo̱ ladsifɨˊ lanab cangolíingˆ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ Jesús; jo̱ dob caseáaiñꞌˊ do tiquiáꞌrˆ fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌrˉ. Jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ   -Jo̱ jaˋ huí̱i̱ˉ mɨˊ ngolíimˉbɨr mɨ˜ cangángˉ Jesús jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ rúiñꞌˋ do i̱ siiˋ Juan, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo, jo̱ teáaiñꞌ˜ do fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ e nɨguiarˊ guiʉ́ˉ ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ e quiáꞌˉ nisáiñꞌˊ ꞌñʉˋ. I   Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ gángˉ do e júuˆ e cajíngꞌˉ Jesús do, ladsifɨˊ lanab catʉ́rˋ e ꞌmáaˊ quiáꞌrˉ do jo̱ cangolíimˆbre có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. 8  kJo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do lala: —ꞌNʉ́ꞌˋ ñilíingˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ latɨˊ lana nicuǿøˉø ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ e guiáˆnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ lɨ́ɨbˊjiʉ e ta˜ jo̱ la lɨ́ɨˊ ta˜ sángꞌˊ ꞌñʉˋ. e  EJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱, cangóˉ Jesús fɨˊ lɨ˜ néeˊ co̱o̱ˋ guiéeˊ e siiˋ Galilea. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, lajeeˇ e ngɨrˊ fɨˊ lɨ́ꞌˉ lɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do, jo̱baꞌ cangáiñˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ rúiñꞌˋ do i̱ siiˋ Dɨ́ˆ. Jo̱ dob táaiñꞌ˜ do lajɨˋ huáaiñˉ e jmóorˋ ta˜ bíˋ ꞌmáaˊ fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ e quiáꞌˉ e sáiñꞌˊ ꞌñʉˋ.   jo̱ lalab féꞌrˋ: —Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nɨjaquiéengˊ e nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ nab tíiˊguɨ e quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jo̱guɨ íingꞌ˜naꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ catǿꞌˉ Jesús quiúungˉ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ sángꞌˊ ꞌñʉˋ  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, mɨ˜ nɨcatangꞌˉ dseaˋ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱baꞌ cangángꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea e cangoguiarˇ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ jo̱,  { Jo̱ fɨˊ jo̱b caje̱rˊ lajeeˇ tu̱lóˉ jmɨɨ˜ fɨˊ lɨ˜ ngɨˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ nuuˋ; jo̱ lajeeˇ jo̱ lamɨ˜ iing˜ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás e niténgꞌˋ Jesús fɨˊ ni˜ dseeˉ, dsʉꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ faꞌ cajméerˋ lajo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱b mɨ˜ caguilíingˉ jaléngꞌˋ ángeles i̱ lɨ́ɨngˊ guotɨɨˉ Fidiéeˇ i̱ cangoto̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ dseaˋ do. Mɨ˜ canaangˋ Jesús jmóorˋ ta˜ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea   Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajméeˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cangóˉ Jesús fɨˊ jee˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ.   Jo̱ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e guicajíngꞌˉ lala: —ꞌNʉbˋ Jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ; jo̱ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Mɨ˜ cangóˉ Jesús fɨˊ jee˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ y m Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ, cangárˉ e canaˊ cateáˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ; jo̱ lajeeˇ jo̱ cajgóˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ yʉ́ꞌˆ moguir˜ e lɨɨng˜ jaangˋ mee˜.  y Jo̱ ie˜ jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús fɨˊ Nazaret e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea, jo̱ cangórˉ e fɨˊ guaˋ Jordán e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea; jo̱ fɨˊ dsíiˊ guaˋ jo̱b caseáangˋ i̱ Juan do jmɨɨˋ írˋ. / YCo̱ꞌ jnea˜ nɨcaseánˉn jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; dsʉꞌ írˋ mɨ˜ nigüéeiñˉ, niseáiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Mɨ˜ cajgáangˉ Jesús jmɨɨˋ Z /Jo̱ lalab lɨ́ɨˊ e júuˆ e guiarˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dsilíingˉ dsinʉ́ʉˉ júuˆ quiáꞌrˉ do: —Mɨ˜ nisóongˉ jnea˜, nijáaˊ jaangˋ i̱ ꞌgøngꞌˊguɨ laco̱ꞌ jnea˜; jo̱baꞌ jnea˜ quiniˇ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ e quíinˊn e co̱ꞌ tuun˜n e sɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnii˜ ñiˊ ꞌñʉ́ʉˊ lomɨɨrˉ.  'Jo̱ i̱ Juan do quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jñʉ́ˆ loo˜ jóꞌˋ camello jo̱guɨ ꞌñʉ́ʉˊ tuꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ loꞌñʉtuꞌˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ loo˜ jóꞌˋ, jo̱guɨ jmɨtaang˜ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ sɨniꞌˋ i̱ cǿøngꞌ˜, jo̱guɨ ɨ̱́ꞌrˋ jaléꞌˋ jmɨ́ꞌˆ taꞌˊ e dséꞌrˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ. k~|{{>zayjxwvgutt rUpFo:nem0ljjh0eYcbbT`_\^]\%['ZWYcWVUATHRQPOkNvMLDK6J5I/H:<;:9865533!2^10/w.{,++P*(&%$$#!4 h]NTkYd( *  O Dsʉꞌ co̱o̱bˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨ́ꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Herodías do mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e quiáꞌˉ cadsíꞌˉ dseata˜ Herodes ji̱i̱ˋ, jo̱ cajméerˋ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ féꞌˋ jo̱ catǿꞌrˉ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ laniingˉ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ ꞌléeˉ. Nco̱ꞌ ñibˊ dseata˜ Herodes guiʉ́ˉ e jaangˋ dseaˋ güeangꞌˆ lɨ́ɨngˊ i̱ Juan do jo̱guɨ dseángꞌˉ røøˋ ɨ́ɨrˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ cajo̱. Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ jaˋ fɨˊ cuøˊ i̱ dseata˜ Herodes do faꞌ eeˋ nijmeángꞌˋ dseaˋ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. Jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ ngángꞌˋ dseata˜ Herodes lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáiñꞌˉ do, dsʉꞌ tɨbˊ dsíirˊ e núurˋ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ e iáangˋ dsíirˊ. hMIJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Herodías do lado, jo̱baꞌ ꞌníbꞌˋ cangáiñˉ i̱ Juan do jóng, jo̱ dseángꞌˉ iiñ˜ nijngámꞌˉbreiñꞌ do, dsʉꞌ huɨ́ɨmˊjiʉ e nilíꞌrˋ lajo̱, L!Jo̱baꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ nɨnicajíngꞌˉ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do e casɨ́ꞌrˉ i̱ dseata˜ Herodes do lala: —Jaˋ dseengˋ e jméeꞌˆ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quíiꞌˉ i̱ oo˜ dseañʉꞌˋ rúnꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜. KCo̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ do i̱ dseata˜ Herodes do caquiʉꞌrˊ ta˜ e catángꞌˆ i̱ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do jo̱ caꞌñúngꞌˋneiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ uíiꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Herodías; jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ la lɨ́ɨiñˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ Lii˜, i̱ rúngꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ dseata˜ Herodes do. Jo̱ dseata˜ Herodes nicajméerˋ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉbre i̱ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ i̱ Lii˜ do. &JEDsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Herodes e júuˆ la, jo̱baꞌ lalab cajíñꞌˉ: —Juan i̱ lamɨ˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨbˋ i̱ na, dseaˋ i̱ nɨcaquiʉ́ꞌˉʉ ta˜ e cahuɨ̱́ꞌˋ moguir˜, jo̱ lɨfaꞌ lanaguɨ e nɨcají̱ꞌˊtu̱r jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. OIJo̱ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ féꞌrˋ lala: —Líibˆ i̱ na i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ féꞌrˋ lala: —Jaangˋguɨ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéebˇ i̱ na, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ i̱ nɨcajalíingˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ. EHJo̱ eáamˊ caniꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e eáangˊ ꞌgøngꞌˊ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ e jmóoˋ Jesús. Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ dseata˜ Herodes jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e jmóoˋ dseaˋ do, jo̱baꞌ lalab cajíñꞌˉ: —Jangámˉ i̱ nab i̱ Juan i̱ lamɨ˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ i̱ nɨnicají̱ꞌˊtu̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ eáangˊ tɨɨiñˋ e jmóorˋ jaléꞌˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ. 1G[ Jo̱guɨ caꞌuǿømˋbɨr jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ lacaangˋ lɨ˜ guilíiñˉ, jo̱guɨ cajmiꞌleáamˉbɨr i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ dséeꞌ˜ e lɨco̱ꞌ éerˉ capíꞌˆ aceite fɨˊ moguiñꞌ˜ do. Mɨ˜ cajúngˉ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ IF  Jo̱ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do, cangoguia˜bre júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ e quiáꞌˉ e niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. kEO Jo̱ song caguilíingˉnaꞌ co̱o̱ˋ quiáꞌˉ dseaˋ lɨ˜ jaˋ íñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱ꞌguɨ iiñ˜ ninúrˉ júuˆ e quié̱ˆnaꞌ, jo̱baꞌ uøømˋbaꞌ ladsifɨˊ lado quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ bóꞌˋnaꞌ ꞌleeˋ to̱o̱˜ tɨɨ˜naꞌ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e Fidiéeˇ nicuøꞌrˊ dseaˋ do iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e jo̱. qD[ Jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do: —Mɨ˜ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ lɨ˜ niguilíingˉnaꞌ, fɨˊ jo̱b nijá̱ˆnaꞌ carta˜ nilíˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ güɨlíingˉnaꞌ. 2C] Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lomɨɨˋ e ǿꞌˋbre ꞌnéˉ cá̱rˋ, co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nicá̱ˋguɨr e jiéꞌˋ o̱ꞌguɨ sɨ̱ꞌrˆ e co̱ꞌˋ quie̱ˊguɨr. XB)Jo̱ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do e jaˋ nicá̱iñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ lɨ˜ nidsilíiñˉ; jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌmaꞌuˇbaꞌ ꞌnéˉ só̱ꞌrˋ, jo̱ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ nicá̱rˋ nosʉ́ʉˊ quiáꞌrˉ o̱ꞌguɨ ir˜ e nidǿꞌrˉ o̱ꞌguɨ cuuˉ cajo̱. OAJo̱ lajeeˇ jo̱b catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨngˋneiñꞌ do táꞌˉ la gáiñꞌˉ e nidsiꞌéeiñꞌ˜ do dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cacuøꞌˊbɨreiñꞌ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ cajo̱ e quiʉꞌrˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ. M@Jo̱ eáamˊ cangogáˋ dsíiˊ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góorˋ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨmˉbiñꞌ do lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, dséebˊ Jesús lacaangˋ jaléꞌˋ fɨɨˋ píꞌˆ e néeˊ có̱ˉ quiá̱ꞌˉ do e dsiꞌeꞌrˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Mɨ˜ casíingˋ Jesús dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ e nidsiguiaiñꞌ˜ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ 3?_Jo̱baꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ cajméeˋ Jesús jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ꞌgøngꞌˊ e dsigáˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ góorˋ do, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ caquidsirˊ guóorˋ fɨˊ mogui˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ dséeꞌ˜ jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ cajmiꞌleáaiñˉ. > Jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Doñiˊ jiébꞌˋ jmɨꞌgóˋ dseaˋ jaangˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, lɨfaꞌ jaˋ jmɨꞌgórˋ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ góoiñꞌˋ fɨˊ lɨ˜ calɨséiñˋ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ o̱si jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ é. =¿Su o̱ꞌ i̱ nabɨ i̱ lɨ́ɨngˊ tɨꞌmaˋ do, jó̱o̱ˊ Yሠjo̱guɨ rúiñꞌˋ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Séˆ jo̱guɨ Judas có̱o̱ꞌ˜ Simón? Jo̱guɨ ¿su o̱ꞌ labɨ neáangˊ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ dseamɨ́ˋ cajo̱ jee˜ jneaa˜aaꞌ la? Jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ e jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ iing˜ dseaˋ faꞌ dseángꞌˉ e cajmɨꞌgórˋ dseaˋ do. o<WJo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ góoˋ Jesús dseaˋ Israel, jo̱ canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ jo̱. Jo̱ dseángꞌˉ i̱ ꞌleáamˉbɨ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ e guiarˊ do, jo̱ eáamˊ dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, jo̱baꞌ lalab naaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜: —¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ cajmɨtɨ́ɨngˋ i̱ dseañʉꞌˋ na jaléꞌˋ e tɨɨiñˋ na? ¿Jie˜ lɨ˜ caguirˊ e táꞌˉ tɨɨngˋlɨr có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e li˜ e ꞌgøngꞌˊ e jmóorˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ? A; }Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangámꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ góorˋ fɨˊ lɨ˜ cacuáiñˉ fɨˊ lɨ˜ siiˋ Nazaret, jo̱ có̱o̱ꞌ˜bre jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ. F:+Jo̱ Jesús caquiʉꞌrˊ ta˜ lahuɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́iñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquiʉꞌrˊ ta˜ e cangɨ́ɨngˋ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ do e cagǿꞌrˋ. Jo̱ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ do nɨningóorˊ guitu̱ˊ ji̱i̱ˋ.9*Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús lado, caró̱o̱bˉ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ do, jo̱ canaaiñˋ ngɨˊbre co̱ꞌ nɨcají̱ꞌˊbre. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangáˉ jaléꞌˋ e jo̱, dseángꞌˉ eáamˊ cangoꞌgóˋ dsíirˊ. H8 )Jo̱ catɨ́ɨngˉ Jesús guooˋ i̱ sɨmɨ́ˆ jiuung˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Talita cum —e guǿngꞌˋ: Míˆ, jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e niráanꞌˉ. N7(Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ e cajíngꞌˉ Jesús lajo̱, lɨco̱ꞌ cangɨ́ɨmˉbre dseaˋ do, co̱ꞌ ñiˊbre guiʉ́ˉ e nɨcajúmˉbiñꞌ do. Jo̱baꞌ Jesús lɨco̱ꞌ cajéeiñˋ jí̱i̱ꞌ˜ tiquiábꞌˆ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ niquiáiñꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ có̱o̱ꞌr˜ do, jo̱ cangotáamꞌ˜bre e fɨˊ dsíiˊ lɨ˜ ráangˋ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ i̱ ꞌlɨɨ˜ do. x6i'Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do lala: —¿Jialɨꞌˊ eáangˊ taꞌˊnaꞌ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱guɨ jialɨꞌˊ jmooˋnaꞌ ta˜ quɨꞌˊ? Co̱ꞌ jaˋ sɨjúungˆ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ na, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ güɨɨmˋbre. J5 &Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ Jairo do, jo̱ canúurˆ e nɨnéeˊ mɨ́ɨꞌ˜ e teáangꞌ˜ dseaˋ ta˜ quɨꞌˊ óoˋ dsʉꞌ e nɨnicajúngˉ i̱ jiuung˜ sɨmɨ́ˆ do. 4/%Jo̱ joˋ cacuøꞌˊguɨr fɨˊ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jiéngꞌˋ i̱ cangolíingˉ có̱o̱ꞌr˜, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiáa˜ jo̱guɨ Juan, rúngꞌˋ i̱ Tiáa˜ do, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ cangolíingˆ có̱o̱ꞌr˜. z3m$Jo̱ dsʉꞌ Jesús jaˋ cajmɨꞌgórˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ fii˜ i̱ néeˊ ni˜ e guáꞌˉ do: —Jaˋ fǿønꞌ˜, Jairo, lɨco̱ꞌ jáꞌˉ güɨlíinꞌˋ júuˆ quiéˉe. K2#Jo̱ lajeeˇ féꞌˋbɨ Jesús e jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jalíingˉ fɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel do e ngojméeꞌrˇ júuˆ tiquiáꞌˆ i̱ sɨmɨ́ˆ jiuung˜ i̱ nɨdséeꞌ˜ do lala: —Jmóoꞌ˜naaꞌ júuˆ ꞌnʉˋ e nɨcajúmˉ jó̱o̱ꞌˋ, jo̱ joˋ ꞌnéˉ faꞌ fɨ́ꞌˆguɨꞌ i̱ tɨfaꞌˊ na e nidséˉguɨr fɨˊ quíiꞌˉ. [1/"Jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseamɨ́ˋ do lala: —Jó̱o̱ˋo̱, uíiꞌ˜ e jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nɨcaꞌláamˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ. Jo̱ lana guǿngꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ fɨˊ quíiꞌˉ, co̱ꞌ joˋ lɨnꞌˊ e jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨnꞌˊ do. 10[!Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ catɨ́ɨngˉ sɨ̱ꞌrˆ do ñiˊbre guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ e jléeiñˋ eáamˊ e ꞌgóꞌrˋ, jo̱ cangosíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do, jo̱ jo̱b casɨ́ꞌˉreiñꞌ e˜ dseángꞌˉ e calɨ́ˉ có̱o̱ꞌr˜. / Jo̱ dsʉꞌ Jesús ji̱ꞌrˊ nir˜ jí̱i̱ˉ ngóˉ cato̱o̱ˋ e jǿørˉ i̱˜ i̱ cagüɨꞌˊ capíꞌˆ sɨ̱ꞌrˆ. .#Jo̱ cañíiˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ lala: —¿Jialɨꞌˊ jmɨngɨ́ɨꞌˇ lajo̱, Tɨfaꞌˊ? Ne˜bɨ́ɨꞌ e dseángꞌˉ sɨcúumꞌˇbaaꞌ ngóoˊnaaꞌ la, jo̱ jmɨngɨɨˇbɨꞌ: “¿I̱˜ i̱ catɨ́ɨngˉ capíꞌˆ sɨ̱ꞌˆ?” ~-uJo̱ dsifɨˊ lajo̱b calɨlíꞌˆ Jesús e cajmeáiñꞌˋ ta˜ capíꞌˆ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ lɨɨm˜ i̱i̱ˋ cajmiꞌleáaiñˉ; jo̱baꞌ caji̱ꞌrˊ nir˜ lɨ́ꞌˉ lacaangˋ lɨ˜ jalíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —¿I̱˜ i̱ catɨ́ɨngˉ capíꞌˆ sɨ̱́ꞌˋɨ̱? x,iJo̱ dseángꞌˉ lajeeˇ e guiangꞌˆ e catɨ́ɨiñˉ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do, jo̱baꞌ caquiumꞌˊ e tuuiñˋ jmɨˊ do, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b calɨlíꞌrˆ e caꞌláamˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e jmohuɨ́ɨˊ e lamɨ˜ lɨ́ɨiñˊ do. $+Aco̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ e faꞌ capíbꞌˆ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do catɨ́ɨiñˉ, jo̱baꞌ niꞌleáamˉbre lají̱i̱ꞌ˜ e jmohuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨiñˊ. b*=Jo̱ mɨ˜ canúurˉ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ Jesús, jo̱baꞌ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ́ꞌˉ caluuˇ dseaˋ do lɨ˜ ngolíingˉ dseaˋ i̱ ꞌleáangˉ do, jo̱ catɨ́ɨiñˉ capíꞌˆ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do, U)#Jo̱ eáamˊ nɨnicajméerˋ quijí̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨmɨ́ɨˊ faꞌ e niꞌleáaiñˉ, jo̱ eáamˊ nɨcaꞌíiñˉ cuuˉ lɨ́ꞌˆ lajɨˋ jí̱i̱ꞌ˜ e niseaˋ capíꞌˆ quiáꞌrˉ, dsʉꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ngóoˊ fɨ́ꞌˋguɨb e lɨ́ɨiñꞌˊ do. ?(wJo̱ jee˜ i̱ dseaˋ i̱ ningolíingˉ do, niquiéengˋ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ nidséeꞌ˜ nɨngóoˊ mɨˊ guitu̱ˊ ji̱i̱ˋ e nilɨ́ɨiñˊ jmohuɨ́ɨˊ e tuuiñˋ jmɨˊ. ;'oJo̱baꞌ cangóbˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, dsʉꞌ eáamˊ fɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ tɨꞌleáangˊ laco̱ꞌ ngóorˊ dseángꞌˉ e ꞌlengꞌˊ rúmꞌˋ dseaˋ. !&;jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e mɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ: —Jesús, dob ráangˋ Míˆ quiéˉe e jiʉ˜ jí̱ꞌˋbre, jo̱ faꞌ nijgiéeˋ oꞌˊ jnea˜ niguoꞌˆ e güɨquidsiꞌˋ guóoꞌˋ fɨˊ moguir˜ e laco̱ꞌ niꞌleáaiñˉ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nijúuiñˉ. \%1Jo̱ lajeeˇ jo̱b caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Jairo i̱ néeˊ ni˜ e guáꞌˉ quiáꞌˉ dseaˋ Israel. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáiñˉ Jesús, catúuiñˊ cartɨˊ uii˜ tɨɨˉ dseaˋ do, $ Jo̱ mɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ́ꞌˉ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do e iuuiñˉ dsíiˊ móoˊ, jo̱ i̱ ꞌleáamˉ dseaˋ i̱ caguilíingˉtu̱ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱ dob caje̱ˊ Jesús e fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do. #-Jo̱ cangámꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do i̱ lamɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ, jo̱ canaaiñˋ guiarˊ júuˆ jo̱ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Decápolis jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Jesús có̱o̱ꞌr˜. Jo̱baꞌ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ i̱ núuˋ jaléꞌˋ e jo̱, eáamˊ dsigáˋ dsíirˊ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jó̱o̱ˊ Jairo Y"+Jo̱ dsʉꞌ Jesús jaˋ cacuøꞌˊreiñꞌ do fɨˊ lajo̱, jo̱ lɨ́ꞌˆ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do e nidséiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌˉbre jo̱guɨ e nisɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ lajaléꞌˋ e nɨcajméeˋ Fíiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ írˋ, jo̱guɨ jial calɨ́ˉ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ dseaˋ do cajo̱. y!kJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquɨngꞌˉ Jesús e niꞌíˋtu̱r fɨˊ dsíiˊ móoˊ e nidséiñꞌˉ, i̱ dseañʉꞌˋ i̱ lamɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ do camɨꞌrˊ Jesús fɨˊ e nidsérˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do.  Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ mɨꞌrˊ jmɨꞌeeˇ Jesús e nijmihuíimˉ ꞌñiaꞌrˊ e fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ do. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangáˉ jaléꞌˋ e calɨ́ˉ do quiáꞌˉ e caꞌuøøngˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱ cangotáaiñꞌ˜ dsíiˊ i̱ cúˆ do, lajɨbˋ e jo̱ cajmeaꞌrˊ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ. 9Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˉ i̱ dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, dob nɨguiing˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ lamɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ do e joˋ e lɨ́ɨiñˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, jo̱ nɨlíꞌˆbre co̱ꞌ nɨnicaꞌuøømˋ lajaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ lamɨ˜ teáangꞌ˜ dsíirˊ do; jo̱baꞌ eáamˊ cafǿngꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. !;Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ táangˋ jmóoˋ íˆ i̱ cúˆ do cacuí̱i̱ˋbre cajo̱, jo̱ cangolíiñˋ fɨˊ lɨ˜ neáaiñˊ e ngoguiar˜ júuˆ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e calɨ́ˉ do, jo̱guɨ sɨ́ꞌˋbɨr cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ táangˋ jmóoˋ ta˜ lacaangˋ lɨ˜ cangɨ́ɨiñˊ. Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ cangolíiñˆ cangojǿørˆ fɨˊ lɨ˜ cangojéeˊ jaléꞌˋ e jo̱. 1[ Jo̱ cacuøbꞌˊ Jesús fɨˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do e nijméiñꞌˉ do lajo̱, jo̱baꞌ caꞌuøømˋbiñꞌ do fɨˊ dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱ fɨˊ dsíiˊ i̱ cúˆ i̱ taang˜ dob cangotáaiñꞌ˜. Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaangˋ i̱ cúˆ do cuí̱i̱ˋreꞌ fɨˊ lɨ˜ quia̱˜, jo̱ cajiúngꞌˋneꞌ jiáaˊ carˋ catɨsɨ́ɨngꞌˇneꞌ fɨˊ é̱ꞌˋ co̱o̱ˋ guiéeˊ, jo̱ fɨˊ jo̱b cajgóꞌˋreꞌ jmɨɨˋ jo̱ cajúmˉbreꞌ jaléngꞌˋneꞌ. Jo̱ tíibˊ i̱ cúˆ i̱ taang˜ do la tú̱ˉ mil.  jo̱baꞌ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do camɨꞌrˊ Jesús fɨˊ e nidsitáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ i̱ cúˆ do, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Siing˜ jneaꞌˆ fɨˊ dsíiˊ i̱ cúˆ do, jo̱ cuøꞌˊ jneaꞌˆ fɨˊ e nidsitóoꞌ˜naaꞌ fɨˊ dsíiˊreꞌ. / Jo̱ co̱ꞌ quiá̱ꞌˉ do nisiꞌˊ co̱o̱ˋ móꞌˋ, jo̱ e fɨˊ jo̱ nitaang˜ i̱ fɨ́ɨngˊ cúˆ e ꞌnóꞌˊreꞌ e gøꞌˊreꞌ, 7 Jo̱ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, eáamˊ mɨꞌrˊ Jesús jmɨꞌeeˇ e laco̱ꞌ jaˋ nisíngˉ dseaˋ do jaléngꞌˋ íˋ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ. Q Jo̱ casɨ́ꞌˉguɨ Jesús i̱ ꞌlɨngꞌˆ do: —¿Jial siiꞌˋ? Jo̱ cañíiˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ do: —Legióm siiˉ, co̱ꞌ fɨ́ɨˊbaaꞌ. Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ do lado, co̱ꞌ Jesús nɨcanaaiñˋ quiʉꞌrˊ ta˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do jo̱ cajíñꞌˉ lala: —¡I̱ ꞌlɨngꞌˆ, júuˊ lɨ˜ iuunꞌˉ fɨˊ dsíiˊ i̱ dseañʉꞌˋ na!  jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ e dsíngꞌˉ teáˋ óorˋ: —¡Jesús, Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jaˋ jmiguíinꞌˆ jneaꞌˆ; jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ jmɨꞌeeˇ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e jaˋ jmɨhuɨ́ɨnꞌˋ jneaꞌˆ! W'Dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáiñˉ Jesús e huíimˉbɨ, dsifɨˊ lajo̱b cacuí̱i̱rˋ, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ e jmiféiñꞌˊ dseaˋ do, oWJo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ ngɨrˊ fɨˊ lacaangˋ jee˜ móꞌˋ jo̱guɨ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌaangˇ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ e óorˋ jo̱guɨ e jmɨhuɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜. }Jo̱ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨnicajméeˋ dseaˋ quijí̱ˉ e niꞌñʉ́ꞌrˋ guotɨɨiñꞌˉ do có̱o̱ꞌ˜ e ñíˆ jo̱, dsʉꞌ dsifɨˊ lado fíiñꞌˋ do jo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ catéeˊ quiáꞌrˉ. }sco̱ꞌ fɨˊ jo̱b fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ calɨꞌˊ faꞌ e nɨcasangꞌˉneiñꞌ o̱ꞌguɨ i̱i̱ˋ mɨˊ calɨꞌˊ faꞌ nɨꞌñúngꞌˊneiñꞌ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena cajo̱.  Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajgángˉ Jesús e fɨˊ yʉ́ꞌˆ e móoˊ do, cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ teáangꞌ˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ do lɨ́ꞌˆ nija̱rˊ fɨˊ codsiibˇ, Q Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Gerasa. Y+)Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lajo̱ cafǿmꞌˊbre, co̱ꞌ jaˋ ñirˊ jialɨꞌˊ cajíngꞌˉ dseaˋ do lado, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ: —¿I̱˜ i̱ dseañʉꞌˋ la e la quie̱ˊguɨ tɨˊ guíˋ có̱o̱ꞌ˜ jmɨɨˋ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ?q[(Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do: —¿Jialɨꞌˊ eáangˊ ꞌgóꞌˋnaꞌ? ¿Su jaˋ jáꞌˉ mɨˊ calɨ́mˉbɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe? I  'Jo̱baꞌ caró̱o̱ˉ Jesús jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ e guíˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Catiiˉ! Jo̱guɨ caquiʉꞌrˊ ta˜ e jmɨɨˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Jmɨꞌuáangˆ uøꞌˊ! Jo̱ ladsifɨˊ ladob caꞌuáangˉ e íiˊ guíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ, jo̱ tiibˉ caꞌɨ́ˋ jóng. @ y&Jo̱ lajeeˇ jo̱ güɨɨmˋ Jesús ngóorˊ lɨ́ꞌˉ toꞌmɨɨˉ e móoˊ do e sɨjnuuiñˇ dseꞌˋ co̱o̱ˋ toꞌmɨꞌˊ dsíingˋ gui˜. Jo̱baꞌ cangoñiiñˆ dseaˋ do ladsifɨˊ lado jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¡Tɨfaꞌˊ! ¿Su jaˋ dsiꞌgóˋ oꞌˊ e nɨcanaangˋ dsiꞌamꞌˊbaaꞌ? T !%Jo̱ lajeeˇ nɨngolíiñˉ ni˜ jmɨɨbˋ mɨ˜ canaangˋ ɨ́ɨˋ guíˋ e teáˋ eáangˊ jo̱guɨ canaangˋ ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ cajo̱, jo̱ catɨˊ dsíiˊ móobˊ nɨcanaangˋ dsiꞌa˜ jmɨɨˋ. p Y$Jo̱baꞌ lajo̱b cajméerˋ: caseáamˊbre i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ jo̱ cangóˉbre có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ e nɨsiꞌˊ do, jo̱guɨ cangotáamꞌ˜bɨguɨ dseaˋ jiéngꞌˋ fɨˊ dsíiˊ tú̱ˉ ꞌnɨˊ móoˊ e jiéꞌˋguɨ, jo̱ cangolíimˆbiñꞌ do có̱o̱ꞌr˜ cajo̱. u c#Jo̱ ꞌñiaꞌˊ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ nʉ́ʉˆ, casɨ́ꞌˉ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lala: —Máˉaaꞌ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ la. "Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ eꞌˊbre dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ quiéengˋ e júuˆ lajo̱. Dsʉꞌ lajalébꞌˋ e guǿngꞌˋ e júuˆ do jmaꞌˊbre júuˆ condséeˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do mɨ˜ neáaiñˊ co̱lɨɨng˜ lɨ˜ jaˋ seengˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús e caꞌuáangˉ e íiˊ guíˋ jo̱guɨ e caꞌuáangˉ e ró̱o̱ˉ jmɨɨˋ !Jo̱ lajo̱b caꞌeꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quijgeáangˋ jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento lɨ́ꞌˆ cartɨˊ calɨfɨ́ngꞌˉ mogui˜ dseaˋ e joˋ ningángꞌˋguɨr guiʉ́ˉ. y dsʉꞌ fɨng cajníˋ dseaˋ, dseángꞌˉ fébꞌˋ eáangˊ cuaangˋ, co̱ꞌ féꞌˋguɨ eáangˊ lajeeˇ lajaléꞌˋ onuuˋ, jo̱guɨ cóobꞌ˜ guoꞌˋ quiáꞌˉ uíingˉ cajo̱ e cuǿøngˋ guiaˊ jaléngꞌˋ ta̱ˊ sɨɨˉreꞌ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jee˜ i̱ꞌˆ quiáꞌˉ. E˜ uiing˜ e cajíngꞌˉ Jesús e júuˆ jáꞌˉ do e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento pYJo̱ mɨ˜ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, lɨ́ɨˊ lafaꞌ e mɨjú̱ˋ e siiˋ mostáaˆ e jniˊ dseaˋ. Jo̱ e mɨjú̱ˋ jo̱ dseángꞌˉ píꞌˆguɨ lajeeˇ lajaléꞌˋ mɨjú̱ˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, LJo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús: —¿Jial lɨ́ɨngˉnaꞌ e lɨ́ɨˊ mɨ˜ jaangˋ dseaˋ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌrˉ? Jo̱guɨ ¿e˜ có̱o̱ꞌ˜ cuǿøngˋ nicøøngˇnaaꞌ? zmJo̱ mɨ˜ li˜ e nɨcarooˋ e ofɨɨˋ do, jo̱baꞌ nidsicu̱˜bre, co̱ꞌ líꞌrˆ e nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e nisɨtɨ́ɨmˊbaꞌ do. Co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ co̱o̱ˋ mɨjú̱ˋ e siiˋ mostáaˆ nUco̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ guóoꞌ˜ uǿˉ e jmóoˋ e cuaangˋ do: co̱ꞌ laꞌuii˜ nijnéngˋ sʉ̱́ꞌˆ quiáꞌˉ, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱ nijáaˊ líˆ quiáꞌˉ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ nicuǿˉ ofɨɨˋ. pYJo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e cajnírˋ e mɨjú̱ˋ do, jo̱ nidsémꞌˉbre fɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ tú̱ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nidsiꞌee˜tu̱r fɨˊ lɨ˜ catóꞌrˋ e mɨjú̱ˋ do, jo̱ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ jneáˋ jo̱guɨ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nʉʉˋ cuaamˋbaꞌ do, dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ cajníˋ do jaˋ ñirˊ jial e cuaangˋ, MJo̱ cajímꞌˉbɨguɨ Jesús cajo̱: —Mɨ˜ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ, lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ taꞌˊ mɨjú̱ˋ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ. \1Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ seaˋ quiáꞌˉ, jmiguiʉˊguɨb niñíiñˋ e nilɨseaˋ, jo̱baꞌ lalíimˋ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ; jo̱ dsʉꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ seaˋ quiáꞌˉ, nigüeábˋ lají̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆjiʉ e seaˋ quiáꞌrˉ do. Co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ mɨjú̱ˋ e cuaangˋ ~!Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Quie̱ˋnaꞌ cuante lají̱i̱ꞌ˜ e nuuˋnaꞌ; co̱ꞌ lafaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e guiaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ íꞌˋ, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajo̱ e niguiáˉ Fidiéeˇ íꞌˋ eeˋgo̱ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊbɨ lajo̱ nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. } Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ na. |Jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ seaˋ e sɨꞌmaangˇ faꞌ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nilɨñiˊ dseaˋ, o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ faꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ e nilɨñirˊ. a{;’Jo̱guɨ fɨ́ɨˉbɨguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱: Jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ e síꞌˋ dseaˋ co̱o̱ˋ candíiˆ mɨ˜ canʉʉˋ fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ caja o̱si fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ cǿøngꞌ˜ é, dsʉco̱ꞌ co̱o̱ˋ lɨ˜ ñíibˊ ꞌnéˉ síꞌˋ do e laco̱ꞌ cuǿøngˋ jneáˋ guiʉ́ˉ fɨˊ latøøngˉ sɨnʉ́ʉˆ. SzDsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ núurˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e júuˆ jo̱, jo̱ guiʉ́bˉ uíingˉ quiáꞌrˉ, jo̱ i̱ dseaˋ laꞌíˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ lɨ˜ jloꞌˆ uǿˉ do. Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ i̱ dseaˋ laꞌíˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e cacuøˊ treinta lacamɨ́ꞌˆ do, jo̱ i̱ lɨɨng˜guɨ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e cacuøˊ lɨ́ɨˊguɨ sesenta lacamɨ́ꞌˆ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ e mɨjú̱ˋ e cacuøˊ lajɨˋ cien lacamɨ́ꞌˆ do. Co̱o̱ˋguɨ júuˆ jáꞌˉ lafaꞌ júuˆ cuento quiáꞌˉ jial mɨ˜ jmijneáˋ dseaˋ jɨˋ OyJo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ jee˜ ꞌmató̱o̱ˊ do, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ núurˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨ guiing˜ dsíirˊ jial nilíꞌrˋ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ, jo̱guɨ eáamˊ jmɨgǿøiñˋ yaaiñ˜ e dsináaiñˊ cuuˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ lajalébꞌˋ e jo̱ jmóoˋ e tʉ́bˋtu̱r e júuˆ jo̱, jo̱ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ e jáꞌˉ calɨ́iñˉ e júuˆ jo̱ co̱ꞌ jaˋ eeˋ dsicuángˋ quiáꞌrˉ. xnwUJo̱ dsʉco̱ꞌ jaˋ mɨˊ caꞌíngꞌˋguɨr dseángꞌˉ e ngocángˋ dsíirˊ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ jaˋ huǿøˉ téꞌrˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ; jo̱ mɨ˜ dsingɨ́ɨiñˉ eeˋgo̱ e huɨ́ɨngˊ o̱si e ꞌníꞌˋ níiˉ dseaˋ quiáꞌrˉ é uíiꞌ˜ e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jgiéemˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱. +vOJo̱ i̱ lɨɨng˜guɨ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ jee˜ cu̱u̱˜ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ guóoꞌ˜ seaˋ, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ núurˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ ladsifɨˊ iáamˋ dsíirˊ e íñꞌˋ e júuˆ jo̱. 1u[Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e mɨjú̱ˋ e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ do, co̱ꞌ núurˋ e júuˆ jo̱, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, dsifɨˊ lajo̱b guiéeˊ Satanás, jo̱ íbˋ jmóoˋ e íimˉtu̱ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e nɨcanúurˉ do. QtJo̱ lalab guǿngꞌˋ e júuˆ la: I̱ dseaˋ i̱ jniˊ e mɨjú̱ˋ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. s  Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —¿Su jaˋ ngángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ jáꞌˉ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento la? Jo̱ ¿jial ningángꞌˋnaꞌ e caguieeˉguɨ do song jaˋ ngángꞌˋnaꞌ e la? r Co̱ꞌ lajo̱b féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ:Jo̱ dsʉꞌ nañiˊ faꞌ jialguɨ la jǿørˉ, dsʉꞌ jaˋ ninírˋ,
jo̱guɨ nañiˊ faꞌ jialguɨ la núurˋ, dsʉꞌ jaˋ ningáiñꞌˋ, e laco̱ꞌ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jaˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniiˉ,
jo̱ o̱ꞌguɨ jnea˜ niꞌíin˜n dseeˉ quiáꞌrˆ cajo̱. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Jesús e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ bíˋ mɨjú̱ˋ do Gq Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ lajaléiñꞌˋ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Ngɨ́ɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e cuøˊ Fidiéeˇ e ñíˆnaꞌ jialco̱ꞌ quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ e jaˋ mɨˊ ñiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ; dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ íngꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, núurˋ e júuˆ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento. Pp Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ caje̱ˊ Jesús ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ cáangˋ laco̱ꞌ guiiñꞌ˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e˜ guǿngꞌˋ e júuˆ e cajíñꞌˉ do e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento. ooW Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ e júuˆ na. E˜ uiing˜ e cacuøˊ Jesús jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ lafaꞌ júuˆ cuento Yn+Jo̱guɨ e lɨɨng˜guɨ e mɨjú̱ˋ do cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ lɨ˜ jloꞌˆ uǿˉ, jo̱baꞌ jlobꞌˆ cacuángˉ; jo̱ e lɨɨng˜ cacuøˊ lɨ́ɨˊguɨ treinta lacamɨ́ꞌˆ, jo̱guɨ e lɨɨng˜guɨ cacuøˊ lɨ́ɨˊguɨ sesenta lacamɨ́ꞌˆ, jo̱guɨ e lɨɨng˜guɨ cajo̱ cacuøˊ latɨˊ cien mɨ́ꞌˆ lacamɨ́ꞌˆ do. m'Jo̱ e lɨɨng˜guɨ e mɨjú̱ˋ do cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ jee˜ ꞌmató̱o̱ˊ, jo̱ co̱ꞌ eáangˊguɨ cacuángˉ e ꞌmató̱o̱ˊ do jo̱ niúmꞌˊ caꞌuíingˉ quiáꞌˉ e mɨjú̱ˋ e caꞌiáangˋ do, jo̱baꞌ e mɨjú̱ˋ do dseángꞌˉ jaˋ e cacuøbˊ. ljo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangángˉ ieeˋ, cacámˉ jo̱ calɨquiʉ̱́bˋ, co̱ꞌ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ jmóˆ seaˋ quiáꞌˉ. sk_Jo̱guɨ seaˋbɨ e mɨjú̱ˋ do e cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ jee˜ cu̱u̱˜ fɨˊ lɨ˜ jaˋ ꞌleáangˉ guóoꞌ˜ néeˊ; jo̱ e mɨjú̱ˋ jo̱ lajmɨnábˉ caꞌiáangˋ, co̱ꞌ jaˋ ꞌleáangˉ ꞌmɨ́ɨꞌ˜ néeˊ guóoꞌ˜; Yj+Jo̱ lajeeˇ ngóorˊ jnirˊ jma˜ quiáꞌrˉ, e lɨɨng˜ e mɨjú̱ˋ do cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ lɨ˜ ngóoˊ fɨˊ, jo̱ jiʉb˜ cøøngˋ lajo̱ caguilíingˉ ta̱ˊ jo̱ cagǿꞌˋbreꞌ e mɨjú̱ˋ do. (iI—Janúꞌˋ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e nifáꞌˆa la: Co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋ dseaˋ quie̱ˊ mɨjú̱ˋ e ngojñir˜ jma˜. 8hiJo̱ fɨˊ jo̱b canaangˋ Jesús caꞌeꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jmiguiʉˊ júuˆ jáꞌˉ lafaꞌ júuˆ cuento, jo̱ lalab féꞌrˋ e sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ do: ]g 5Jo̱ co̱o̱ˋguɨ néeꞌ˜ canaangˋtu̱ Jesús e eꞌrˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do. Jo̱ dsʉco̱ꞌ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ caseángꞌˊtu̱ e fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ lajeeˇ jo̱ caꞌíbˉtu̱ Jesús fɨˊ dsíiˊ co̱o̱ˋ móoˊ e siꞌˊ e ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do, jo̱ fɨˊ jo̱b caguárˋ lajeeˇ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉ do teáaiñˉ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do e núurˋ júuˆ quiáiñꞌˉ do. wfg#—Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ rúnꞌˋn jo̱guɨ íˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ niquiéˆe cajo̱.{eo"Jo̱guɨ cajǿøiñˉ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ guiiñ˜ do jo̱ cajíñꞌˉ: j}}{z\xx*w utmrr po^nLml,jiiMffveecba`_'^-]Z\ ZZiYuWV/TS_Q1OTLLK;JHGFEDCCA@a>><:9L765I4+210h/'.*,++P*:('&&"%/$W"y!L ( $  97"Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catǿꞌˉ Jesús dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ caguiaangˉguɨ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Song i̱i̱ˋ dseaˋ iing˜ niꞌuíingˉ dseaˋ quiéˉe, güɨtʉ́rˋ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ güɨseaiñꞌˊ lafaꞌ crúuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e guiaˊ dsíirˊ e nidsingɨ́ɨiñˉ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jóng. ;8o!Dsʉꞌ caji̱ꞌˊtu̱ Jesús nir˜ fɨˊ lɨ˜ caseáaiñˊ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ caguiaangˉguɨ do jo̱ cajǿøngˉneiñꞌ, jo̱guɨ cajíiñˉ Tʉ́ˆ Simón jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —¡Jéengꞌ˜ cáanˋn, Satanás! Jaˋ jnɨ́ɨnꞌ˜ jnea˜ fɨˊ, co̱ꞌ ꞌnʉˋ jaˋ ngángꞌˋ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋbaꞌ ñíˆ ꞌnʉˋ. p7Y Jo̱ dseángꞌˉ júuˆ røøbˋ cajmeaꞌrˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do. Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Tʉ́ˆ Simón lajo̱, cajéeiñˋ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ núuˋ, jo̱ canaaiñˋ jíimˉbre dseaˋ do. 6yJo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ canaangˋ Jesús eꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ e dseángꞌˉ nɨsɨꞌíimˆbre e niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ dseángꞌˉ e eáangˊ, íbˋ dseaˋ i̱ cajárˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ e jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ teáangˉ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ nilíˋ ꞌníꞌˋ níimˉbre dseaˋ do. Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨr i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e nijngámꞌˉ dseaˋ írˋ; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nijí̱bꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. f5EJo̱ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e jaˋ niféꞌˋ dseaˋ do júuˆ uii˜ quiáꞌrˉ faꞌ nisɨ́ꞌrˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e tɨˊ nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ 4/—Jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ¿i̱˜ fóꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨngˊ jnea˜? Jo̱ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ Jesús lala: —ꞌNʉbˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nilaanꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. T3!Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lala: —I̱ lɨɨng˜ dseaˋ féꞌrˋ e lɨnꞌˊ Juan i̱ lamɨ˜ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ féꞌˋ e lɨnꞌˊ Líiˆ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜guɨ féꞌˋ e lɨnꞌˊ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ. 2Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ cangolíiñˆ lacaangˋ jaléꞌˋ fɨɨˋjiʉ e néeˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Cesarea quiáꞌˉ Filipo. Jo̱ lajeeˇ ngolíiñˉ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ, cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lala: —¿I̱˜ ɨˊ dsíiˊ dseaˋ e lɨ́ɨngˊ jnea˜? 15Jo̱ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ e cangámꞌˉbiñꞌ do fɨˊ quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Jaˋ güɨguiáꞌˆ júuˆ, meléˆ, có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cajméˉe có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ c0?Jo̱baꞌ calébꞌˋ catú̱ˉ caquidsiˊ Jesús guóorˋ fɨˊ ni˜ jminiˇ i̱ dseaˋ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab calɨjnéꞌˋ i̱ dseaˋ do jo̱ caꞌláamˉbre, jo̱ dseángꞌˉ røøbˋ nɨjǿørˉ jóng. C/Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e nɨcuǿømˋjiʉ líˋ jǿørˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Nɨmáamˊbaa jaléngꞌˋ dseaˋ. Jǿøˉø e jnéengˉ lafaꞌ ꞌmaˋ e ngɨˊ. Z.-Jo̱baꞌ catɨ́ɨngˉ Jesús guooˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do jo̱ cangojéeiñˋ fɨˊ lɨ́ꞌˉ ꞌnɨꞌˋ fɨɨˋ. Jo̱ cajmɨjmɨ́ꞌrˆ jminiˇ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jmeꞌeꞌrˊ, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ caquidsirˊ guóorˋ fɨˊ moguiñꞌ˜; jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ su nɨlíˋ jǿørˉ capíꞌˆ. A-{Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caguilíingˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ Betsaida. Jo̱ lajeeˇ e nɨtaaiñ˜ fɨˊ jo̱, caguilíingˉ dseaˋ jéeiñˋ jaangˋ dseaˋ tiuungˉ fɨˊ quiniˇ Jesús, jo̱ mɨꞌrˊ dseaˋ do faꞌ e nigüɨ́iñꞌˉ capíꞌˆ i̱ dseaˋ tiuungˉ do. 6,eJo̱baꞌ casɨ́ꞌˉtu̱reiñꞌ lala: —¿Su jaˋ mɨˊ ngámꞌˋbɨꞌ latɨˊ lana jóng? Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ tiuungˉ fɨˊ Betsaida +w—Jo̱guɨ mɨ˜ cafiingˉ jnea˜ e guiéˉ iñíꞌˆ do e cagǿꞌˋ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ mil dseaˋ, ¿jóoꞌ˜guɨ ꞌmatሠe røøngˋ téeꞌ˜ ꞌnáꞌˆ casɨtɨ́ɨˇnaꞌ? Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ dseaˋ do: —Tíibˊ guiéˉ. *)¿Jóoꞌ˜ ꞌmatሠe røøngˋ téeꞌ˜ ꞌnáꞌˆ e caseángˉguɨ jo̱ casɨtɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ ie˜ mɨ˜ cafiingˉ jnea˜ ꞌñiáˋ iñíꞌˆ e cagǿꞌˋ ꞌñiáˋ mil dseañʉꞌˋ? Jo̱ cañíiˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do: —Tíibˊ guitu̱ˊ do. 7)gCo̱ꞌ téebꞌ˜ jminíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ jaˋ jnéꞌˋnaꞌ; jo̱guɨ dsi˜bɨ loguáˆnaꞌ cajo̱, dsʉꞌ jaˋ nuuˋnaꞌ. ¿Su jaˋ tó̱o̱ꞌ˜ óoˊnaꞌ? C(dsʉꞌ calɨlíbꞌˆ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¿Jialɨꞌˊ fóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ iñíꞌˆ quié̱ˆnaꞌ? ¿Su jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨꞌ o̱ꞌguɨ mɨˊ calɨlíꞌˆbɨꞌ? ¿Su dseángꞌˉ eáamˊ sɨjnɨˊ moguíˆnaꞌ? '9Jo̱ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lɨ́ꞌˆ caje̱rˊ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaam˜bre cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jaˋ quie̱rˊ iñíꞌˆ, P&Jo̱ cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do: —Ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e eˊ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e eˊ dseata˜ Herodes, co̱ꞌ jaléꞌˋ e eˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨˊ lafaꞌ quie̱ꞌˆ iñíꞌˆ. C%Jo̱ ie˜ jo̱ nicaꞌímˉ dsíiˊ dseaˋ quiáꞌrˉ faꞌ e nicá̱rˋ e nidǿꞌrˉ, jo̱ la nitíingꞌˇ co̱o̱ˋ iñíꞌˆbaꞌ niquie̱ˊguɨr fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do. D$ Jo̱ dob caseáaiñˊ i̱ dseaˋ do jo̱ caꞌíbˉtu̱r fɨˊ dsíiˊ móoˊ jo̱ cangórˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ cataangˋ e guiéeˊ do. Jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo 7#g Jo̱baꞌ caseáangˋ dsíiˊ Jesús e lajangꞌˉ, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ cajíñꞌˉ: —¿Jialɨꞌˊ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ jnea˜ e nijmee˜e co̱o̱ˋ li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ɨ jmɨɨ˜, co̱ꞌ jnea˜ dseángꞌˉ fáꞌˋbaa condséeˊ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋguɨ lajo̱ nijmee˜e fɨˊ quiníˆnaꞌ? g"G Jo̱ lajeeˇ e nɨtáangˋ Jesús fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱, jo̱b mɨ˜ caguilíingˉ dseaˋ góorˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo e canaaiñˋ dsihuɨ́ɨngˊ júuˆ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ laco̱ꞌ niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ dseata˜, jo̱baꞌ camɨꞌrˊ dseaˋ do e faꞌ nijméiñꞌˉ do co̱o̱ˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜, jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿˉ li˜ e Fidiéebˇ dseaˋ casíiˋ quiáꞌrˉ. !- Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, cajgóobˉ Jesús caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ ni˜ móoˊ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Dalmanuta. Mɨ˜ camɨˊ dseaˋ fariseo co̱o̱ˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ C  Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cagǿꞌˋ ie˜ jo̱ tíiˊbre jiʉ˜ jaˋ quiʉ̱́ˋ mil. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cagǿiñꞌˋ do, caꞌɨ́ɨbˉ Jesús júuˆ e dsilíiñꞌˋ do. 3_Jo̱baꞌ lajɨɨmˋbre cagǿꞌrˋ ie˜ jo̱ carˋ calɨtaaiñ˜ guiʉ́ˉ, jo̱ caséˉbɨ guiéˉguɨ ꞌmatሠe téeꞌ˜ jaléꞌˋ ꞌnáꞌˆ e caséˉguɨ do. )Kjo̱guɨ nisɨꞌmamꞌˆbɨr jaangˋ gángˉ ꞌñʉˋ cajo̱. Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ Jesús có̱o̱iñꞌ˜ do cajo̱, jangꞌˉ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨbaꞌ caquiʉꞌrˊ ta˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e nijméiñꞌˉ do guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ. Z-Jo̱baꞌ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ e nigüeáˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do táꞌˉ có̱ˋ nibøøˇ fɨˊ ni˜ uǿˆ, jo̱guɨ mɨfɨ́ɨngˋ casá̱ꞌˉbre lajɨˋ guiéˉ e iñíꞌˆ do jo̱ cajǿørˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ e cuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ. Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, cafíiñˋ e iñíꞌˆ do jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cacuøꞌrˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ íˋguɨb cajméeˋ guiéeˆ e do jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, T!Jo̱ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lala: —¿Jóꞌˋ iñíꞌˆ sɨꞌmangꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ? Jo̱ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —E guiéˉbaꞌ seaˋ. oWJo̱ cañíiˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lala: —¿Jial ɨˊ óoˊ ꞌnʉˋ, Fíiˋnaaꞌ, e cuǿøngˋ nihéngꞌˊnaaꞌ i̱ dseaˋ na? co̱ꞌ fɨˊ la jaˋ seengˋ dseaˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˋ e gøꞌˊ dseaˋ. A{jo̱guɨ song jnea˜ niguiéenꞌ˜nre fɨˊ quiáꞌrˉ e nidsihéꞌrˋ ir˜, dseáamꞌ˜ niꞌuóꞌrˋ guiáꞌˆ fɨˊ, co̱ꞌ seemˋbiñꞌ na e jalíiñˉ lɨ˜ huí̱i̱ˉ. T!—Eáamˊ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨnˉn jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na, co̱ꞌ lana catɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨb˜ e taaiñ˜ la có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e seaˋ dǿꞌrˉ;  5Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ caseángꞌˊtu̱ dseaˋ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús, jo̱ co̱ꞌ jaˋ seaˋ e nidǿꞌˉguɨiñꞌ do, jo̱baꞌ catǿꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: V%%Jo̱ eáamˊ dsigáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangáˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ lalab féꞌrˋ: —Lajalébꞌˋ e jmóoˋ i̱ dseaˋ na eáamˊ guiʉ́ˉ, co̱ꞌ líꞌˋbre jmérˉ e ninúˉtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ güɨɨng˜ jo̱guɨ jmérˉ cajo̱ e niféꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líˋ féꞌˋ.$Jo̱ caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e jaˋ i̱i̱ˋ nisɨ́iñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ. Dsʉꞌ faꞌ jmiguiʉˊguɨ ya̱ꞌˊ e quiʉꞌˊ Jesús ta˜ e jaˋ niguiáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do júuˆ, eáangˊguɨb guiaˊ i̱ dseaˋ do. 5#Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ caféꞌrˋ lajo̱, ladsifɨˊ lanab canaˊ logua˜ i̱ dseañʉꞌˋ do jo̱guɨ canaangˋ féꞌˋbɨr guiʉ́ˉ cajo̱. J "Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caséerˋ nir˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ caseáangˋ dsíirˊ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseañʉꞌˋ do: —¡Efata! —e guǿngꞌˋ: ¡Güɨneab˜ loguáꞌˆ! fE!Jo̱baꞌ cajéengˋ Jesús i̱ dseañʉꞌˋ do fɨˊ lɨ́ꞌˉ lacaangˋ lɨ˜ siñꞌˊ fɨˊ lɨ˜ jaˋ teáangˉ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱ catá̱ꞌrˉ niguóorˋ fɨˊ dsíiˊ tóˋ logua˜ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱guɨ caꞌñíirˊ capíꞌˆ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ capíꞌˆ jmeꞌeꞌrˊ cagüɨꞌrˊ nisɨ́ɨꞌˇ i̱ dseañʉꞌˋ do. yk Jo̱ fɨˊ jo̱b caguilíingˉ dseaˋ i̱ jéengˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ güɨɨng˜ jo̱guɨ i̱ jaˋ líˋ féꞌˋ. Jo̱ camɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e faꞌ Jesús niquidsirˊ guóorˋ fɨˊ mogui˜ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do. =sJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Tiro, jo̱ cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Sidón có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Decápolis, jo̱ caguiéˉtu̱r e fɨˊ lɨ˜ néeˊ e guiéeˊ Galilea do. |qJo̱ cangámꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ mɨ˜ caguiéiñꞌˉ fɨˊ jo̱, cadséiñꞌˋ i̱ sɨmɨ́ˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ ni˜ coꞌmaˋ e nɨguiúmˉbiñꞌ do, co̱ꞌ nɨcagüɨꞌɨ́ɨbˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ lamɨ˜ iuungˉ fɨˊ dsíirˊ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ güɨɨng˜ jo̱guɨ i̱ jaˋ líˋ féꞌˋ Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do: —Jábꞌˉ quíiꞌˉ, dseamɨ́ˋ, nɨcuǿømˋ guønꞌˆ fɨˊ quíiꞌˉ lana, co̱ꞌ lana nɨcagüɨꞌɨ́ɨbˊ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ lamɨ˜ iuungˉ dsíiˊ i̱ sɨmɨ́ˆ quíiꞌˉ do. )KJo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseamɨ́ˋ do quiáꞌˉ Jesús lala: —Jábꞌˉ, Fíiˋi, lajo̱b lɨ́ɨˊ, dsʉꞌ e jábꞌˉ cajo̱ e jaléngꞌˋ dsiiˋ i̱ teáangꞌ˜ uii˜ mes˜ sɨtɨ́ɨmˊbreꞌ jaléꞌˋ cuíiꞌ˜ iñíꞌˆ e sojiʉ́ꞌˋ quiáꞌˉ jó̱o̱ˊ dseaˋ.  -Jo̱ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lala: —Cuø˜ fɨˊ e cuǿøngˋ jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊbɨ dseaˋ nidǿꞌˉ laꞌuii˜, dsʉco̱ꞌ jaˋ dseengˋ e niguíˉ dseaˋ e iñíꞌˆ e gøꞌˊ jiuung˜ quiáꞌrˉ jo̱ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dsiiˋ. c ?Jo̱ i̱ niquiáꞌˆ i̱ sɨmɨ́ˆ do seeiñˋ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ, fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ jiéꞌˋ laco̱ꞌ góoˋ Jesús, fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Sirofenicia. Jo̱ mɨ˜ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱ camɨꞌrˊ dseaˋ do faꞌ niguíñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ i̱ sɨmɨ́ˆ quiáꞌrˉ do.  #co̱ꞌ ladsifɨˊ ladob calɨñiˊ niquiáꞌˆ jaangˋ sɨmɨ́ˆ i̱ niꞌiuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ jie˜ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱baꞌ ladsifɨˊ ladob cangórˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ uii˜ tɨɨiñꞌˉ do.  wJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús fɨˊ jo̱, jo̱ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Tiro có̱o̱ꞌ˜ lɨ˜ se̱ꞌˊ Sidón. Jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱, caꞌírˉ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ e calɨñiˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jie˜ fɨˊ táaiñˋ; dsʉꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ faꞌ caꞌméeiñˋ, L Jo̱ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ labaꞌ e uøøˋ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ, jo̱ e jo̱baꞌ e jmóoˋ e cá̱rˋ fɨˊ gaˋ e laco̱ꞌ jmɨꞌlɨngꞌˆ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ e jo̱b júuˆ quiéˉe. Mɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ngˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Jesús jo̱guɨ suuiñˋ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jaˋ dseengˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ jmɨgóoˋ, jo̱guɨ jmóorˋ jaléꞌˋ ta˜ jaˋ dseengˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ eáangˊ dsihuɨ́ɨiñˊ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ eáangˊ tɨˊ dsíirˊ féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ ta˜ júuˆ, jo̱guɨ eáangˊ jmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜, jo̱guɨ jaˋ mɨˊ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ. dADsʉco̱ꞌ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ lɨ˜ uíingˉ e ɨˊ dsíirˊ jaléꞌˋ e gaˋ faꞌ jaléꞌˋ e la: e ꞌléeˊ dseaˋ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ catɨ́ɨiñˉ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ jngangꞌˊ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ cajo̱, PJo̱guɨ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱ lala: —Jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ, jaléꞌˋ e jo̱baꞌ uíingˉ e jmɨꞌlɨngꞌˆ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ dsʉco̱ꞌ fɨˊ gabˋ cá̱rˋ. {oDsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ jaˋ dsitóoꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ dseaˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ dsíiˊ tubꞌˊ dseaˋ lɨ˜ ngɨ́ɨngˊ e jo̱, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ e uøøˋ fɨˊ caluuˇ. Jo̱ cajíñꞌˉ lajo̱ e laco̱ꞌ jmóorˋ júuˆ e guiʉ́bˉ lajalébꞌˋ e gøꞌˊ dseaˋ, jo̱ jaˋ e sɨꞌlɨꞌˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. taJo̱ lalab cañíiˋ dseaˋ do quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —¿Su o̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨˊ ngámꞌˋbɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ la cajo̱? ¿Su jaˋ mɨˊ ñíˆnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e jáaˊ fɨˊ caluuˇ cuǿøngˋ seaˋ líˋ jméˉ e nisó̱ꞌˋ dseaˋ fɨˊ gaˋ jo̱ e nijmɨꞌlɨngꞌˆ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ? 1[Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌɨ́ɨˉ Jesús júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ caꞌírˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ fɨˊ jo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cajmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ na. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ dsi˜ loguáˆ, nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ quiéˉe la. !Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ɨ̱́ꞌˋ gøꞌˊ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jméˉ e nilɨꞌlɨiñꞌˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ lají̱i̱ꞌ˜ e gaˋ e ɨˊ dsíibˊ dseaˋ, e jo̱b e jmóoˋ e lɨꞌlɨiñꞌˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jóng. ]3Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, catǿꞌˉtu̱ Jesús lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —Nʉ́ʉˉnaꞌ júuˆ quiéˉe lajɨɨngˋnaꞌ, jo̱ jmeeˉnaꞌ úungˋ e ningángꞌˋnaꞌ: U# Jo̱ mɨ˜ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jo̱ e jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ e caséeˊ dseaˋ mɨˊ áangˊ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ íimˉbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e jiéꞌˋ e jaˋ dseengˋ e cøøngˋjiʉ røøˋ laco̱ꞌ e la e jmooˋguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ. *~M jo̱guɨ fóꞌˋbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ e i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ lajo̱ joˋ ꞌnéˉ faꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨr tiquiáꞌrˆ o̱si niquiáꞌrˆ é. 1}[ Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ fóꞌˋnaꞌ e jaangˋ dseaˋ cuǿømˋ nisɨ́ꞌrˋ tiquiáꞌrˆ o̱si niquiáꞌrˆ é: “Jaˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨcó̱o̱ꞌˇo̱ ꞌnʉˋ lana, co̱ꞌ lajalébꞌˋ e seaˋ quiéˉe e lɨ́ɨˊ Corbán” (jo̱ e la guǿngꞌˋ e nicacuǿøˆø Fidiéeˇ); B|} Co̱ꞌ lalab cajíngꞌˉ Moi˜ malɨɨ˜guɨ eáangˊ: “Jmɨꞌgooˋ tiquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ niquíiꞌˆ”, jo̱guɨ cajíngꞌˉguɨr: “I̱ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ júuˆ ꞌlɨꞌˆ tiquiáꞌˆ o̱si niquiáꞌˆ é, jo̱baꞌ ɨ́ɨˋ Fidiéeˇ íꞌˋ e ꞌnéˉ nijúungˉ i̱ dseaˋ laꞌíˋ.” {1 Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉbɨguɨr i̱ dseaˋ do lala: —ꞌNʉ́ꞌˋ, lɨco̱ꞌ jmitíˆnaꞌ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíiˉbaꞌ jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmɨꞌgooˋnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. `z9Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ tiúumˊbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱ lɨ́ꞌˆ jmitíˆnaꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ laꞌóꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. EyDsʉꞌ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jialco̱ꞌ jmiféiñꞌˊ jnea˜,
co̱ꞌ lɨco̱ꞌ jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ jmɨgüíbˋ. hxIJo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —E jábꞌˉ laco̱ꞌ caféꞌˋ jaangˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Saíiˆ mɨ˜ caféꞌrˋ uii˜ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jmɨcaang˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e fóꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ lalab cajmeꞌˊ dseaˋ do ie˜ jo̱:Jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na lɨco̱ꞌ féꞌˋbre e jmɨꞌgórˋ jnea˜ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ júuˆ quiáꞌˉbre,
dsʉꞌ huíimˉ seengˋ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ do e jmɨꞌgórˋ jnea˜. Yw+Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ tɨfaꞌˊ do cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿Jialɨꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ jaˋ nʉ́ʉꞌr˜ faꞌ e jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉnaaꞌ, dseaˋ Israel, co̱ꞌ jaˋ ru̱ꞌrˊ guóorˋ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ nʉ́ꞌˉguɨ e nidǿꞌrˉ ir˜? *vMJo̱guɨ cajo̱ mɨ˜ niquɨiñꞌˉ e dsileáarˊ jaléꞌˋ e gøꞌrˊ fɨˊ ꞌmóoꞌ˜, jaˋ cuǿøngˋ dǿꞌrˉ fɨng song jaˋ mɨˊ cajmitir˜ e ru̱ꞌrˊ guóorˋ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ. Jo̱ jmiguiʉˊbɨ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e jiéꞌˋguɨ e ꞌnéˉ nijmitir˜ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, faꞌ la e ꞌnéˉ ru̱ꞌrˊ jaléꞌˋ vas có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ dsʉʉˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e jmáiñꞌˋ ta˜ e lɨ́ɨˊ ñíˆ jo̱guɨ lajo̱bɨ ni˜ lɨ˜ güɨɨiñˋ cajo̱. OuCo̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fariseo do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ caguiaangˉguɨ mɨˊ ꞌnooˋbɨ jmitir˜ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quiáꞌrˉ e jaˋ mɨˊ dǿꞌrˉ ir˜ fɨng song jaˋ mɨˊ cajmitir˜ e ru̱ꞌrˊ guóorˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. ytkJo̱ mɨ˜ cangáˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e i̱ lɨɨng˜ lajeeˇ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús gøꞌrˊ e jaˋ mɨˊ cajmitir˜ e ru̱ꞌrˊ guóorˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ canaangˋ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do. Rs Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ jaléiñꞌˋ do jalíiñˉ fɨˊ Jerusalén jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús. lrQ8Jo̱ doñiˊ jiéꞌˋ lɨ˜ dséeˊ Jesús, si lacaangˋ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si lacaangˋ fɨɨˋ cóoꞌ˜ o̱si lacaangˋ jenuuˋ é, jo̱ dsijéengˋ dseaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱ mɨꞌˊ dseaˋ do jmɨꞌeeˇ Jesús e faꞌ capíbꞌˆ sɨ̱ꞌˆbre nigüɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ do. Jo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ dséeꞌ˜ i̱ güɨꞌˊ capíꞌˆ ꞌnɨꞌˋ sɨ̱ꞌˆ dseaˋ do, ladsifɨˊ ladob ꞌláaiñˆ.pqY7Jo̱baꞌ cangɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Genesaret, jo̱ canaaiñˋ jéeiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ quiáꞌrˉ i̱ dsiing˜ ni˜ ꞌmaˋ fɨˊ lɨ˜ ñirˊ e táangˋ Jesús. p6Jo̱ ladsifɨˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajgáiñˉ e móoˊ do, dsifɨˊ calɨcuíingˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ do Jesús. o5Jo̱ cacuoꞌˊbre có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ caléꞌˋ catú̱ˉ e guiéeˊ do, jo̱ caguilíiñˉ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Genesaret, jo̱ fɨˊ jo̱ lɨ˜ caꞌñʉ́ꞌrˋ e móoˊ do fɨˊ ꞌnɨꞌˋ e guiéeˊ do. Ln4co̱ꞌ jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨiñꞌ do e˜ guǿngꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e cajméeˋ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ e iñíꞌˆ do, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ sɨjnɨbˊ moguiñꞌ˜ do, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ e jaˋ ngáiñꞌˋ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ fɨˊ Genesaret Om3Jo̱baꞌ ladsifɨˊ lajo̱b cajgóorˉ dsíiˊ e móoˊ do, jo̱ ladsifɨˊ ladob caꞌuáangˉ e íiˊ guíˋ cajo̱. Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ cangogáˋ dsíiˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do, vle2co̱ꞌ lajɨɨmˋbre cangáiñˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ eáamˊ cafǿiñꞌˊ. Dsʉꞌ ladsifɨbˊ cañíiˋ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lala: —¡Teáˋ teáangˊ óoˊnaꞌ; jneab˜ la, jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ! Xk)1Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌˉ e ngóorˊ ngɨrˊ fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ, jo̱baꞌ caꞌɨ́ˋ dsíiñꞌˊ do e jaangˋ dseaˋ guíbˋ do, jo̱baꞌ caꞌóorˋ teáˋ, Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ lajo̱, caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do e nidsitáangꞌ˜tu̱iñꞌ do fɨˊ dsíiˊ móoˊ e quiáꞌˉ nicuóiñꞌˉ do e guiéeˊ do jéengˊguɨjiʉr laco̱ꞌ írˋ jo̱ niguilíiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Betsaida lajeeˇ e ɨ́ɨˋ Jesús júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do. f9,Jo̱ lajeeˇ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ i̱ cagǿꞌˋ do ie˜ jo̱, tíiˊbre la ꞌñiáˋ mil dseañʉꞌˋ. Mɨ˜ cangɨˊ Jesús fɨˊ ni˜ jmɨɨˋ @ey+Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ gǿꞌrˋ, lajɨɨiñˋ do caseáamˉbɨ guitu̱ˊguɨ ꞌmatሠe røøngˋ téeꞌ˜ ꞌnáꞌˆ iñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌnángꞌˆ i̱ ꞌñʉˋ do. ]d3*Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do cagǿꞌrˋ ie˜ jo̱ carˋ calɨtaaiñ˜ guiʉ́ˉ. sc_)Jo̱ mɨ˜ nɨneáangˊ i̱ dseaˋ do røøˋ táꞌˉ có̱ˋ nibøøˇ, jo̱baꞌ Jesús catɨ́ɨiñˉ lajɨˋ ꞌñiáˋ e iñíꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨˋ gángˉ i̱ ꞌñʉˋ do jo̱ cajǿørˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, cafíimˋbre e iñíꞌˆ do jo̱ cacuøꞌrˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ íˋguɨ nijméˉ guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. Jo̱guɨ lajo̱bɨ i̱ ꞌñʉˋ do cajo̱, cacuøꞌˊbre e laco̱ꞌ nijméiñꞌˉ do guiéeˆ cajo̱. kbO(Jo̱ lajo̱b cajméeiñꞌˋ do, caguáˋbre táꞌˉ cien có̱o̱ꞌ˜guɨ táꞌˉ cincuenta. Fa'Jo̱ mɨ˜ canúuˉ Jesús e jo̱, caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do e niguiéiñꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do táꞌˉ có̱ˋ nibøøˇ fɨˊ ni˜ ñiiˋ. #`?&Jo̱ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —¿Jóꞌˋ iñíꞌˆ sɨꞌmáꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ? Güɨjǿøˉnaꞌ jóoꞌ˜ tíiˊ. Jo̱ mɨ˜ caguijǿøˆ i̱ dseaˋ guitúungˋ do jóoꞌ˜ iñíꞌˆ tíiˊ, jo̱baꞌ caguoꞌˉ júuˆ e lají̱i̱ꞌ˜ ꞌñiábˋ iñíꞌˆ tíiˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jí̱i̱ꞌ˜ gángˉ ꞌñʉˋ. j_M%Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Cuǿøꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na e nidǿꞌrˉ. Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —¿Iing˜ ꞌnʉˋ e nidsileáˆnaaꞌ iñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ doscientos cuuˉ denario jo̱ nicuǿøꞌ˜naaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na e nidǿꞌrˉ? .^U$Iꞌˊ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na, jo̱ güɨdsilíiñˉ lacaangˋ fɨɨˋjiʉ e néeˊ có̱ˉ quiá̱ꞌˉ na e laco̱ꞌ nidsileáaˊjiʉr e nidǿꞌrˉ. ]#Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌlóoˉ e jmɨɨ˜ jo̱ cangoquiéengˊ i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Fíiˋnaaꞌ, nɨcaꞌlóobˉ la, jo̱ e fɨˊ lɨ˜ taang˜naaꞌ la jaˋ i̱i̱ˋ dseaˋ seengˋ. \)"Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Jesús e fɨˊ dsíiˊ e móoˊ do, jo̱ cangáiñˉ dseángꞌˉ i̱ ꞌleáamˉ dseaˋ i̱ caseángꞌˊ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨmˉbreiñꞌ do dsʉco̱ꞌ teáaiñꞌˉ do la teáangˉ joꞌseꞌˋ i̱ jaˋ seengˋ i̱ to̱ꞌˋ fɨ́ɨngˋ íˋreꞌ. Jo̱baꞌ canaamˋbre eꞌrˊ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ. [!Jo̱ dsʉꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangángˉ írˋ e cangolíiñˉ, jo̱ calɨcuíimˋbre dseaˋ do, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ seengˋ có̱ˉ quiá̱ꞌˉ do cangolíiñˆ fɨˊ jo̱, jo̱ jéengˊguɨb i̱ dseaˋ íˋ caguilíiñˉ laco̱ꞌguɨ Jesús. ZZ- Jo̱baꞌ caꞌíbˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ móoˊ jo̱ cangolíiñˆ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ ngɨˊ. YyJo̱ co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ seengˋ dseaˋ fɨˊ jo̱ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ jøøngˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do e co̱ꞌ dǿꞌrˉ ir˜, jo̱baꞌ lalab casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Ñilíingˉnaꞌ, máˉaaꞌ yee˜naaꞌ e nijmiꞌíngꞌˊnaaꞌ cateáˋ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ dseaˋ ngɨˊ. bX=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e jo̱, caquɨmꞌˉtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do fɨˊ lɨ˜ cangolíiñˉ e cangoguiar˜ e júuˆ do, jo̱ caseámꞌˊtu̱r có̱o̱ꞌ˜ Jesús jo̱ caja̱ꞌrˊ júuˆ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e nɨcaꞌerˊ do. 3W_Jo̱ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do e nɨcalɨ́ˉ lado, jo̱baꞌ dsifɨˊ lajo̱b camɨrˊ fɨˊ e nitǿøˋbre i̱ ꞌlɨɨ˜ do e quiáꞌˉ e niꞌáangˉneiñꞌ. Mɨ˜ cahéngꞌˊ Jesús ꞌñiáˋ mil dseañʉꞌˋ V1Jo̱baꞌ cangóbˉ i̱ ꞌléeˉ do fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱ cangoquiʉ́ʉꞌˇbre mogui˜ i̱ Juan do, jo̱ cacó̱rˉ e iʉ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ huɨ̱́ɨ̱ˊ, jo̱ cajá̱ꞌˋbre i̱ sɨmɨ́ˆ do, jo̱ i̱ sɨmɨ́ˆ doguɨ cajá̱ꞌrˋ niquiáꞌrˆ. NUJo̱baꞌ dsifɨˊ ladob casíiñˋ jaangˋ ꞌléeˉ fɨˊ lɨ˜ iuungˉ i̱ Juan do fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱ caquiʉꞌrˊ ta˜ i̱ ꞌléeˉ do e niquiʉ́iñꞌˉ mogui˜ i̱ Juan do. \T1Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseata˜ Herodes lado, eáamˊ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ, jo̱ dsʉco̱ꞌ jéemˊ nɨcacuøˊguɨr júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ niingˉ i̱ cagǿꞌˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜ do e nicuǿꞌˉbre i̱ sɨmɨ́ˆ do lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iiñ˜, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmérˉ. *SMJo̱ i̱ sɨmɨ́ˆ do dsifɨˊ ladob ngóˉtu̱r güɨꞌíiˊ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ Herodes, jo̱ mɨ˜ caguiérˉ fɨˊ jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Lana iin˜n e nicuǿꞌˆ jnea˜ mogui˜ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ huɨ̱́ɨ̱ˊ. tRaJo̱baꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do lado, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre jo̱ cangámꞌˉbre fɨˊ lɨ˜ guiing˜ niquiáꞌrˆ jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¿E˜ nimɨ́ɨꞌ˜ɨ i̱ dseata˜ do, Neaa˜? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ niquiáꞌrˆ do jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Mɨ́ɨꞌr˜ mogui˜ Juan i̱ seáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do. NQJo̱ dseángꞌˉ cacuøꞌˊbre júuˆ quiáꞌrˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do e nicuǿꞌˉbreiñꞌ do lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iiñꞌ˜ do nañiˊ faꞌ condseáꞌˉ uǿˉ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜. (PIJo̱ lajeeˇ e teáaiñꞌ˜ e jmɨɨ˜ do, caꞌíˉ i̱ sɨmɨ́ˆ quiáꞌˉ i̱ Herodías do fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ e lɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do e gøꞌrˊ jo̱ cadséeiñˋ, jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ catɨ́ˋ dsíiˊ i̱ dseata˜ Herodes do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ do e cadséengˋ i̱ sɨmɨ́ˆ do. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ dseata˜ Herodes casɨ́ꞌrˉ i̱ sɨmɨ́ˆ do lala: —Mɨ́ɨꞌ˜ jnea˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iinꞌ˜, jo̱ nicuøˋbaa. e~}@|z$xuwvLutsrnq]onmkjohggf'dcAa`_3^8]F[cYYWVwUSORfQP NMKJBHHeGEDLCBA@@-?,=;::9!8n77 6^54w3I2>0/[.a-D+*((E%%#"! pS\HQX  /Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e quiá̱ꞌˉ nɨngóoˊ Jesús dseaˋ seengˋ fɨˊ Nazaret, jo̱baꞌ canaaiñˋ óoˋbre jo̱ féꞌrˋ lala: —¡Jesús, dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jnea˜! 0Y .Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiéˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ Jericó. Jo̱ lajeeˇ e uøøiñˋ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ jo̱ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ fɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ i̱ jiéngꞌˋ cajo̱, jo̱ jaangˋ dseaˋ tiuungˉ i̱ siiˋ Bartimeo, jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Timeo, guiiñ˜ ꞌnɨꞌˋ fɨˊ e jmóorˋ ta˜ mɨˊ cuuˉ. /W -Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ jmérˉ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ cagáˉ jnea˜ cajo̱, jnea˜ dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; co̱ꞌ jnea˜ jaˋ cagáˉa faꞌ e jmóoˋ dseaˋ ta˜ fɨˊ quiniiˉ, co̱ꞌ jnea˜ cagáˉa e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ e laco̱ꞌ nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn e laco̱ꞌ nileángˋ fɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ dseaˋ tiuungˉ i̱ siiˋ Bartimeo a; ,jo̱guɨ i̱i̱ˋ i̱ iing˜ i̱ nijméˉ e niingˉguɨr jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ jméˉ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ caguiaangˉguɨ e jaˋ jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ. q[ +Jo̱ dsʉꞌ jaˋ cuǿøngˋ e nidsijéeˊ lajo̱ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ i̱i̱ˋ i̱ iing˜ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijméˉ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ caguiaangˉguɨ; a; *Jo̱ dsʉꞌ Jesús catǿꞌˉbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala: —Nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ guiʉ́ˉ e jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cuíingˋ Fidiéeˇ seengˋ jaléngꞌˋ dseata˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ do eáamˊ sɨlɨꞌrˊ có̱o̱ꞌ˜ e ta˜ lɨ́ɨiñˊ do. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ laguidseaamˆ quiʉꞌrˊ ta˜ quiáiñꞌˉ do. F )Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ guíngˉguɨ do e cajméeˋ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan lajo̱, jo̱baꞌ eáamˊ calɨguíiñˉ quiáiñꞌˉ do.  (jo̱ dsʉꞌ e nigüeáˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ o̱si lɨ́ꞌˆ lɨˊ tuung˜ é laco̱ꞌ guiin˜n, jaˋ jnea˜ catɨ́ɨnˉn faꞌ e nicuøøˉ e jo̱, co̱ꞌ nigüeáˋ fɨˊ jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ i̱ niñíingˋ e jo̱. q[ 'Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ gángˉ do quiáꞌˉ Jesús lala: —Líꞌˋbaaꞌ. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉtu̱ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —E jábꞌˉ e ꞌnʉ́ꞌˋ nimóˆnaꞌ iihuɨ́ɨˊ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nimoo˜ jnea˜, jo̱guɨ e gabˋ nijmeángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nijmeángꞌˋ dseaˋ jnea˜; mS &Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —ꞌNʉ́ꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨˋnaꞌ na. ¿Su lɨ́ɨngˉnaꞌ e nitéꞌˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ quiéˉe jo̱guɨ e nitéꞌˋnaꞌ e nijmeángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nidsingɨ́ɨngˉ jnea˜? % %Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ gángˉ do quiáꞌˉ Jesús: —Cuǿøꞌ˜ jneaꞌˆ e nitɨ́ˉnaaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ quíiꞌˉ mɨ˜ nɨguiing˜tu̱ꞌ fɨˊ jo̱ e niꞌiéˆnaaꞌ jaangˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ jo̱guɨ jaangˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ tuung˜. kO $Jo̱baꞌ cañíiˋ dseaˋ do: —¿E˜ iing˜naꞌ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ?  #Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéengˊ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús, jo̱ lajɨˋ huáaiñꞌˉ do lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Zebedeo, jo̱ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ do casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, ii˜naaꞌ e nijmitíꞌˆ co̱o̱ˋ jmɨꞌeeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e nimɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ. (I "jo̱ nilǿømˉbre jnea˜, jo̱guɨ niꞌñíñˉ jnea˜, jo̱guɨ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ jnea˜ cartɨˊ nijngámꞌˉbre jnea˜; dsʉꞌ mɨ˜ nisúungˉ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nijí̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Mɨ˜ camɨˊ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜ Juan co̱o̱ˋ jmɨꞌeeˇ  !—Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e la móoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨɨ˜ na, lana nɨngóoˊnaaꞌ fɨˊ Jerusalén, jo̱ fɨˊ fɨɨˋ jo̱b lɨ˜ nijángꞌˋ dseaˋ jnea˜, dseaˋ cagáˉa fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋbaaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉbaaꞌ lɨ˜ nijáiñꞌˋ jnea˜ jo̱ nicuǿꞌrˉ jnea˜ dseeˉ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ nijúumˉbaa; jo̱ nijáiñꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel, } Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, iuungˉ Jesús fɨˊ e ngóorˊ fɨˊ Jerusalén co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ ꞌñiabꞌˊ Jesús ngóorˊ nifɨˊ ie˜ jo̱, jo̱ caluuˇguɨ lajo̱ ngolíingˉ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ i̱ dseaˋ la eáamˊ dsigáˋ dsíirˊ. Jo̱ caluuˇ i̱ dseaˋ guitúungˋ do ngolíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ caguiaangˉguɨ, jo̱ i̱ dseaˋ la dseángꞌˉ ꞌgóꞌˋbre. Jo̱ Jesús caꞌnaamˋbre caléꞌˋ catú̱ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lají̱i̱ꞌ˜ e nidsijéeˊ có̱o̱ꞌr˜ jo̱ lalab cajíñꞌˉ: _7 Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e niiñˉ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ dsʉꞌ íˋbingꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ eeˋ niingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˉ e jaˋ eeˋ niiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ íˋbingꞌ i̱ eáangˊguɨ nilɨniingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Mɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e cajíngꞌˉ Jesús e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ B } jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ niꞌímꞌˋbre fɨˊ jmɨgüíˋ la cien néeꞌ˜guɨ e jmiguiʉˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e catʉ́rˋ do, nañiˊ faꞌ gabˋ jmángꞌˋ dseaˋ írˋ; jo̱guɨ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, niꞌímꞌˋbre e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜ cajo̱.   Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —Dseángꞌˉ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ catʉ́ˋ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌˉ o̱si góorˋ o̱si caꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ rúiñꞌˋ o̱si quiáꞌˉ tiquiáꞌrˆ niquiáꞌrˆ o̱si quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ o̱si catʉ́rˋ jaléꞌˋ uǿˉ quiáꞌrˉ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e caꞌíñꞌˋ jnea˜ jo̱guɨ uíiꞌ˜ e niꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, s _ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Tʉ́ˆ Simónguɨ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ dseaˋ do lala: —Fíiˋnaaꞌ, jneaꞌˆ nɨcatʉ́ˆbaaꞌ lajalébꞌˋ e seaˋ quíˉnaaꞌ, jo̱ jo̱guɨbaꞌ cangɨ́ˆnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ.  + Jo̱baꞌ cajǿøngˉ Jesús i̱ dseaˋ do, jo̱ cañíirˋ quiáiñꞌˉ lala: —Huɨ́ɨmˊ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, dsʉꞌ jaˋ lɨ́ɨˊ lajo̱ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lajɨbˋ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ líˋ jmérˉ.   Jo̱ mɨ˜ canúuˉ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ e jo̱, eáangˊguɨb cangogáˋ dsíirˊ, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌˉ rúiñꞌˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ lala: —Jo̱ ¿i̱˜ i̱ nilíꞌˋ e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ? % Co̱ꞌ jaˋguɨ huɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ jaangˋ jóꞌˋ camello e ningɨ́ngˉneꞌ fɨˊ dsíiˊ tóˋ jminiˇ quiáꞌˉ mocuuˉ ꞌmiˊ ꞌmɨꞌˊ e laco̱ꞌguɨ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ nilíꞌrˋ e niꞌíñꞌˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ. 3 Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lala, eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ. Jo̱ dsʉꞌ calébꞌˋtu̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Jó̱o̱ˋo̱, ¡eáamˊ huɨ́ɨngˊ e niꞌíngꞌˋ dseaˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ! M Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajǿøˉ Jesús lacúngꞌˊ lɨ˜ siñꞌˊ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lala: —¡Eáamˊ huɨ́ɨngˊ lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ e nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ! b= Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseañʉꞌˋ do lado, eáamˊ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ; jo̱ joˋ iáangˋ dsíirˊ cangáiñꞌˉ fɨˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ eáamˊ seaˋ cuuˉ. L Jo̱baꞌ cajǿøngˉ Jesús i̱ dseañʉꞌˋ do e iáangˋ dsíirˊ, jo̱ cañíirˋ quiáiñꞌˉ do lala: —Co̱o̱ˋguɨ seaˋ e ꞌnéˉ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e ꞌnéˉ quíiꞌˉ: guǿngꞌˊ jo̱ güɨꞌnɨɨ˜ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ, jo̱ e nilíꞌˋ do nijméeꞌˆ guiéeˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ. Jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseaˋ juguiʉ́ˉ quíiꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijmeꞌˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ na, jo̱baꞌ nea˜ jo̱ ningɨ́ꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. 3 Jo̱ cajíngꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do lala: —Tɨfaꞌˊ, lajalébꞌˋ e jo̱ nɨcajmiti˜baa latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ sɨmímꞌˋbaa. =s Jo̱ nɨñíꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jaˋ jnganꞌˊ dseaˋ rúnꞌˋ; jaˋ ꞌleeꞌ˜ e nigüɨ́nꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíiꞌˉ; jaˋ jméeꞌˆ ɨ̱ɨ̱ˋ; jaˋ cá̱ꞌˆ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ e enꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ; jaˋ jmɨgǿønꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ; jo̱guɨ jmɨꞌgooˋ tiquíiꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ niquíiꞌˆ.” T! Jo̱ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ do lala: —¿Jialɨꞌˊ fɨꞌˊ jnea˜ e guiʉ́ˉ dsiiˉ? E jábꞌˉ dseángꞌˉ jaamˋ dseaˋ guiúngˉ i̱ seengˋ, jo̱ íbˋ Fidiéeˇ. A{ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ niꞌíˋ Jesús fɨˊ e nidsérˉ fɨˊ iuuiñˉ, ladsifɨˊ ladob caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ cuí̱i̱ˋ, jo̱ casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —Tɨfaꞌˊ i̱ guiʉ́ˉ dsíiˊ, ¿e˜ ꞌnéˉ nijmee˜ jnea˜ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi e nilɨseenˉ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜? + Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casángꞌˋ Jesús lajaangˋ lajaangˋ i̱ jiuung˜ do, jo̱ cataiñꞌˉ güeaꞌˆ lajaléiñꞌˋ do e lɨco̱ꞌ caquidsirˊ guóorˋ fɨˊ moguiñꞌ˜. Mɨ˜ casɨ́ɨngˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ seaˋ cuuˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús v~e Jo̱ dseángꞌˉ fáꞌˋbaa e i̱i̱ˋ jaˋ iing˜ niꞌíngꞌˋ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ laco̱ꞌguɨ íngꞌˋ jaangˋ jiuung˜, jo̱baꞌ jaˋ to̱o̱˜ jmɨɨ˜ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ cajo̱. w}g Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e jo̱, eáamˊ calɨguíiñˉ jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Cuǿøꞌ˜naꞌ fɨˊ e jalíingˉ jaléngꞌˋ i̱ jiuung˜ na fɨˊ quiniiˉ jo̱ jaˋ jnɨ́ɨngꞌ˜naꞌ quiáꞌrˉ, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ i̱ jiuung˜ la. d|A Jo̱ lajeeˇ jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cangojéeiñˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús e laco̱ꞌ niquidsiˊ dseaˋ do guóorˋ fɨˊ moguiñꞌ˜ e laco̱ꞌ nilɨgüeaiñꞌˆ do, dsʉꞌ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús do canaaiñˋ jíimˉbre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ dsijéengˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ fɨˊ do. { jo̱guɨ song jaangˋ dseamɨ́ˋ catiúuiñˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ jo̱ cacúiñꞌˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseañʉꞌˋ, jo̱baꞌ éeˋbre dseeˉ cajo̱ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Mɨ˜ cajmigüeangꞌˆ Jesús jaléngꞌˋ jiuung˜ *zM Jo̱baꞌ Jesús cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —I̱i̱ˋ dseañʉꞌˋ i̱ tiúungˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ jo̱ cúiñꞌˋ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ i̱ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ éeˋbre dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ laꞌuii˜ do; y- Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ caꞌíbˉtu̱ Jesús fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajeeˇ jo̱ caléꞌˋ catú̱ˉ cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ e ngóoˊ do. Ex Co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ caguiaˊ uiing˜ e nicúngꞌˋ dseaˋ guóorˋ, jo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ faꞌ e nitiúungˉguɨ dseaˋ rúiñꞌˋ mɨ˜ nɨcangɨ́ˋ e cacúngꞌˋ guórˋ. *wM Jo̱ lajɨˋ huáaiñˉ do lafaꞌ jaamˋbre nɨcaꞌuíiñˉ jóng.” Jo̱baꞌ joˋ tíiˊguɨr gángˉ dseaˋ, co̱ꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ caꞌuíiñˉ. Av{ “Jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ e cúngꞌˋ dseañʉꞌˋ guóorˋ jo̱ ꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ sejmiirˋ e laco̱ꞌ nilɨseeiñˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. u+ Jo̱ dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, “Fidiéeˇ cajmeáaiñˋ dseañʉꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ dseamɨ́ˋ”. /tW Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —Moi˜ cacuørˊ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ ñirˊ e dseángꞌˉ eáangˊ ueꞌˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ. as; Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do cañíirˋ lala: —Moi˜ cacuøˊbre e líbꞌˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ nitiúuiñˉ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ lɨfaꞌ ꞌnéˉ seáiñˉ co̱o̱ˋ majíˋ lɨ˜ féꞌˋ lajo̱. r  Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —¿E˜ ta˜ caquiʉꞌˊ Moi˜ e nijmeeˉnaꞌ quiáꞌˉ e jo̱? Pq Jo̱ lajeeˇ jo̱ cangoquiéengˊ jaangˋ gángˉ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ fariseo fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do e su seabˋ fɨˊ e nitiúungˉ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ. 'p I Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús fɨˊ Capernaum jo̱ cangóˉtu̱r fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea jo̱guɨ e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ e néeˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guiéeꞌ˜ laco̱ꞌ iʉ˜ guaˋ Jordán. Jo̱ fɨˊ jo̱b caseángꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨtɨ́ɨiñˋ do. o% 2Jo̱ eáamˊ íingˆ ta˜ jaléꞌˋ ñi˜, jo̱ dsʉꞌ song caꞌíngˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ñii˜ do, jo̱baꞌ ¿jial nilíꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nijmeeˉnaꞌ e nilɨñii˜tu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ? Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨꞌuíingˉnaꞌ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ ñi˜ e guiʉ́ˉ do, jo̱ güɨlɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ.}ns 1’Jo̱ lɨgüeangꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ e dsingɨ́ɨiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lɨgüeangꞌˆ jaléꞌˋ feáꞌˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ñi˜ jo̱guɨ jɨˋ. m% 0fɨˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ jóoꞌ˜ i̱ jaˋ ꞌmóˉ seaˋ quiáꞌˉ jo̱guɨ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. -lS /Jo̱guɨ song jminíꞌˆ jmóoˋ e niténꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ gui˜ jóng; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiꞌˉ e Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quíiꞌˉ e jaˋ seaˋ co̱o̱ˋ jminíꞌˆ e laco̱ꞌguɨ téebꞌ˜ lajɨˋ tú̱ˉ jminíꞌˆ niguønꞌˆ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ k/ .fɨˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ jóoꞌ˜ i̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nijúungˉ jo̱guɨ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. j5 -Jo̱guɨ song tɨɨꞌ˜ nijméˉ e niténꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ quiʉ́ʉꞌ˜ jóng; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiꞌˉ e nitáangꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ e jlúunꞌ˜ e laco̱ꞌguɨ e niguønꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ tú̱ˉ tɨɨꞌ˜ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ i ,Co̱ꞌ e fɨˊ jo̱ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nijúungˉguɨ jaléngꞌˋ jóoꞌ˜ o̱ꞌguɨ faꞌ e niyʉꞌˊguɨ jɨˋ. dhA +Jo̱ song guóoꞌˋ nijméˉ e niténꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱baꞌ quiʉ́ʉꞌ˜ jóng; co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨ quíiꞌˉ e nitáangꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱bˋ guóoꞌˋ, jo̱ jaˋ guienꞌˊ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ tú̱ˉ guóoꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ oor˜ quíiꞌˉ. `g9 *’Jo̱guɨ song i̱i̱ˋ dseaˋ jmóorˋ jial e niténgꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ jiuung˜ lala i̱ nɨjáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨb niꞌuíingˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ e nidsibíingˊ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ e guineeˇ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ ꞌlooˋ fɨˊ moluur˜. If  )Jo̱guɨ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ faꞌ lab co̱o̱ˋ vas jmɨɨˋ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ jnea˜ jmɨtaaˉ óoˊnaꞌ e seabˋ guiéeˆ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ. Jial dseáangꞌ˜ e nijiúngꞌˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ zem (Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ féꞌˋ gaˋ uii˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ sɨtáaiñˆ. \d1 'Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jaˋ jnɨɨng˜naꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ jaˋ seengˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ nijméˉ co̱o̱ˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ mɨ˜ nilɨcøøngˋguɨ lajo̱ niféꞌrˋ gaˋ uii˜ quiéˉe. c &Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, e lab cajíngꞌˉ Juan casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, jneaꞌˆ nɨcaneem˜baaꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ uǿøngˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, jo̱ co̱ꞌ jaˋ ngɨˊguɨr co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ nɨcajníimꞌ˜baaꞌ quiáꞌrˉ e nijmérˉ lajo̱. Db %—I̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ i̱ jiuung˜ la laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, lajo̱b cajo̱ íñꞌˋ jnea˜; jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ íngꞌˋ jnea˜, güɨlɨñiˊbre guiʉ́ˉ e o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ íñꞌˋ, co̱ꞌ lajo̱b cajo̱ íñꞌˋ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, dseaˋ casíiñˋ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. I̱ dseaˋ i̱ jaˋ ꞌníꞌˋ níingˉ jneaa˜aaꞌ sɨtáamˆbre có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ zam $Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, casíngꞌˋ Jesús jaangˋ jiuung˜ píꞌˆ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ lɨ˜ teáaiñꞌˉ do, jo̱ casaiñꞌˉ i̱ jiuung˜ do jo̱ cataiñꞌˉ cuéerˊ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: ` #Jo̱baꞌ caguábˋ Jesús jo̱ catǿꞌrˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do quiáꞌrˉ jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Song i̱i̱ˋ dseaˋ iiñ˜ e líiñˉ dseaˋ laniingˉguɨ, jo̱baꞌ güɨꞌɨ́ˆ dsíirˊ e íbˋ i̱ dseaˋ i̱ catɨˊ lɨ˜ dséngˉguɨ, jo̱guɨ íbˋ dseaˋ cajo̱ i̱ nijméˉ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e ꞌnéˉ jmérˉ. j_M "Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do lado, lɨ́ꞌˆ caje̱rˊ tiibˉ, dsʉco̱ꞌ lajeeˇ teáaiñꞌ˜ do fɨˊ e jalíiñˉ sɨ́ɨiñˋ e i̱˜ i̱ laniingˉguɨ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜. T^! !Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguilíingˉtu̱r fɨˊ Capernaum, jo̱ cangɨ́ɨiñˊ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ. Jo̱ mɨ˜ nɨteáaiñꞌ˜ fɨˊ jo̱, lalab cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do: —¿E˜ e ñilíingˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jɨɨng˜naꞌ lacueeˋ guiáꞌˆ fɨˊ? e]C Dsʉꞌ jaˋ cangángꞌˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ do e˜ uiing˜ e cajíngꞌˉ Jesús lado, jo̱guɨ ꞌgóꞌˋbɨr cajo̱ faꞌ e nijmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do. ¿I̱˜ i̱ laniingˉguɨ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ? :\m co̱ꞌ iiñ˜ e eꞌrˊ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉbre. Jo̱ lajeeˇ táaiñˋ fɨˊ jo̱, lalab sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —E labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jnea˜ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ ꞌnéˉbaꞌ e nijámꞌˋ dseaˋ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉe cartɨˊ nijngáiñꞌˉ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱, nijí̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. f[E Jo̱ mɨ˜ caꞌuøøiñˋ e fɨˊ jo̱, cangɨ́ɨmˊtu̱r fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Jo̱ dsʉꞌ Jesús dseángꞌˉ jaˋ iim˜bre faꞌ e calɨñiˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jie˜ fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ, "Z= Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do jo̱ cajíñꞌˉ: —I̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ lado líbˋ niꞌuǿiñꞌˉ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e féngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ jo̱guɨ jmóorˋ ayuno. Mɨ˜ cajméeˋtu̱ Jesús júuˆ e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ pYY Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌíˉ Jesús fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ fɨˊ jo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜: —¿Jialɨꞌˊ jneaꞌˆ jaˋ calɨ́ꞌˉnaaꞌ faꞌ caguíngˉnaaꞌ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ i̱ sɨmingꞌˋ do? (XI Dsʉꞌ Jesús ladsifɨˊ ladob catɨ́ɨiñˉ guooˋ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱ caseangꞌˊneiñꞌ; jo̱ caráamˉ i̱ sɨmingꞌˋ do jo̱ casímꞌˉbre. "W= Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caꞌóoˋ teáˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do, jo̱ cajméeiñꞌˋ do e cadseábˉtu̱ joñíingˋ i̱ sɨmingꞌˋ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱guɨbaꞌ cagüɨꞌɨ́ɨiñꞌˊ do fɨˊ lɨ˜ iuuiñˉ, dsʉꞌ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do caseáaiñˊ i̱ sɨmingꞌˋ do dseángꞌˉ lafaꞌ ꞌlɨɨm˜biñꞌ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lajɨɨngˋ dseaˋ do niféꞌrˋ e cajúmˉbiñꞌ do. _V7 Jo̱ mɨ˜ cangáˉ Jesús e eáamˊ ngóoˊ seángꞌˊ dseaˋ fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ cajíiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ i̱ simingꞌˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —Dseaˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jmóoˋ e jaˋ líˋ féꞌˋ jo̱guɨ jaˋ líˋ nʉ́ˉ i̱ simingꞌˋ na, jnea˜ quiʉ́ꞌˋʉ ꞌnʉˋ ta˜ e nijúuꞌ˜ lɨ˜ iuunꞌˉ dsíiˊ i̱ sɨmingꞌˋ na, jo̱guɨ e joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌúˆtu̱ꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ. nUU Jo̱baꞌ cañíiˋ tiquiáꞌˆ i̱ sɨmingꞌˋ i̱ dséeꞌ˜ do e teáˋ: —¡Jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ jnea˜ júuˆ quíiꞌˉ, Fíiˋnaaꞌ, jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌˇ jnea˜ e laco̱ꞌ jáꞌˉguɨ nilíinˋn e jo̱! wTg Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do lala: —¿E lɨ˜ song líꞌˆbaa fóꞌˋ ꞌnʉˋ? ¡Co̱ꞌ lajɨbˋ cuǿøngˋ seaˋ líˋ jmee˜ jnea˜ quiáꞌˉ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe! ]S3 jo̱ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨcajméeiñꞌˋ e nɨcabíingˉneiñꞌ fɨˊ ni˜ jɨˋ jo̱guɨ fɨˊ dsíiˊ jmɨ́ˋ e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ nijngángꞌˉneiñꞌ. Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ ꞌnʉˋ jmɨꞌeeˇ faꞌ ꞌnʉˋbɨ nilíꞌˋ nijmiꞌleáanꞌˆre, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jneaꞌˆ jo̱ jmɨcó̱o̱ꞌˇ jneaꞌˆ. R' Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús tiquiáꞌˆ i̱ sɨmingꞌˋ do: —¿Lɨ˜ lají̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨngˊ i̱ sɨmingꞌˋ quíiꞌˉ e la? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ tiquiáiñꞌˆ do quiáꞌˉ Jesús: —Latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ jiuum˜biñꞌ lɨ́ɨiñˊ lana; Q Jo̱baꞌ cangojéengˋ i̱ dseaˋ do i̱ sɨmingꞌˋ i̱ dséeꞌ˜ do fɨˊ quiniˇ Jesús. Dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangángˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíiˊ i̱ sɨmingꞌˋ do Jesús, dsifɨˊ ladob cajméeiñꞌˋ do e cadseáˉtu̱ joñíingˋ i̱ sɨmingꞌˋ do, jo̱ caquɨ́mꞌˉbiñꞌ do fɨˊ ni˜ uǿˆ e beárˋ, jo̱guɨ e uøøˋ ja̱ˊ fɨˊ moꞌoorˉ. _P7 Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —¡Dseángꞌˉ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe! ¿Lɨ˜ jmɨɨ˜ e nilɨnʉ́ʉꞌ˜naꞌ dseángꞌˉ lajangꞌˉ júuˆ quiéˉe? Jo̱guɨ ¿lɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ nijmee˜e téꞌˋe có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ? Ñijéengˋnaꞌ fɨˊ la i̱ sɨmingꞌˋ na. Ow jo̱ doñiˊ jiéꞌˋ simꞌˊ jó̱o̱ˋo̱, jmóoˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ iuungˉ dsíirˊ do e quɨiñꞌˊ fɨˊ ni˜ uǿˆ; jo̱guɨ uøøˋ ja̱ˊ fɨˊ moꞌoorˉ, jo̱guɨ tʉrˊ maja̱r˜, jo̱ dseángꞌˉ ɨꞌˊ teáˋ guotɨɨrˉ. Jo̱baꞌ nɨcamɨ́ɨꞌ˜ɨ i̱ dseaˋ quíiꞌˉ na faꞌ e niguíñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ na, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌrˊ. oNW Jo̱baꞌ cañíiˋ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ do lala: —Tɨfaꞌˊ, lab nɨjeenˉ jaangˋ jó̱o̱ˋo̱, jo̱ i̱ ꞌlɨmꞌˆ iuungˉ dsíirˊ, jo̱ nɨcajméeiñꞌˋ do e jaˋ líˋ féꞌˋ jó̱o̱ˋo̱, 3M_ Jo̱baꞌ lalab cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —¿E˜ teáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ jmooˋnaꞌ cueeˋ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do? JL  Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangángˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do Jesús, ladsifɨˊ ladob cangojmijíñꞌˊ dseaˋ do e féngꞌˊneiñꞌ jo̱guɨ dseángꞌˉ eáamˊ dsigáˋ dsíirˊ cajo̱. LK Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caquɨngꞌˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón jo̱guɨ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ Juan fɨˊ lɨ˜ táangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ i̱ caguiaangˉguɨ do, jo̱ cadséiñꞌˋ dseaˋ do jee˜ cabøø˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel teáaiñˉ sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. rJ] Dsʉꞌ jnea˜ fáꞌˋa e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨcajábˉ Líiˆ, jo̱ cajméebˋ dseaˋ la tíiˊ e jáˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨsɨꞌíˆ e nidsingɨ́ɨngˉ dseaˋ do. Mɨ˜ cajmiꞌleáangˉ Jesús jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ iuungˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dsíiˊ TI! Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —E jábꞌˉ e nifɨˊ nijáaˊtu̱ Líiˆ, jo̱ íbˋ dseaˋ i̱ niguiáˉ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ. Jo̱ ¿jialɨꞌˊ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ e nica̱a̱ˉ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ cartɨˊ nijngángꞌˉ dseaˋ jnea˜? zHm Jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌˉ i̱ dseaˋ gaangˋ do Jesús: —¿Jialɨꞌˊ féꞌˋ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ Israel, e Líiˆbingꞌ ꞌnéˉ nijáaˊtu̱r nifɨˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la? vGe Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ gaangˋ do, jaˋ caguiarˊ e júuˆ jo̱ nañiˊ faꞌ jmɨngɨ́ꞌˉbre rúiñꞌˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜ e˜ guǿngꞌˋ e jíngꞌˉ dseaˋ do e nijí̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ. $FA Jo̱ lajeeˇ cajgáiñˉ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, caquiʉꞌˊ Jesús ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ gaangˋ do quiáꞌrˉ e jaˋ niguiáiñꞌˉ do júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcangárˉ do, co̱ꞌ cartɨˊ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ nɨcuǿøngˋ e nijméeiñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. E Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajǿøˉ i̱ dseaˋ gaangˋ do lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ teáaiñꞌˉ do, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ gángˆ do joˋ i̱i̱ˋ cangángˉguɨr cáangˋ Jesús, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiabꞌˊ dseaˋ do caje̱ˊguɨr. ID  Jo̱ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ cajgóˉ cabøø˜ jníiˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ jee˜ jo̱b caquɨ́iñꞌˋ lajaléiñꞌˋ do. Jo̱ fɨˊ jee˜ e jníiˊ do guicanʉ́ꞌˋ e guicaféꞌˋ dseaˋ lala: —I̱ lab Jó̱o̱ˋo̱ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, jo̱ nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ. UC# Jo̱ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón lajo̱ co̱ꞌ jaˋ ñiˊguɨr e˜ nijíñꞌˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ cafǿiñꞌˆ lajɨˋ gaaiñˋ do, Tʉ́ˆ Simón jo̱guɨ Tiáa˜ có̱o̱ꞌ˜ Juan. CB Jo̱guɨ lalab cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón casɨ́ꞌrˉ Jesús: —Tɨfaꞌˊ, ¡eáamˊ iáangˋ dsiiˉ e taang˜naaꞌ co̱lɨɨng˜ fɨˊ la! Jo̱ majmóoꞌ˜naaꞌ ꞌnɨˊ ꞌnʉ́ʉˊjiʉ lɨ˜ nitaang˜naꞌ: co̱o̱ˋ quíiꞌˉ, co̱o̱ˋguɨ quiáꞌˉ Moi˜ jo̱guɨ co̱o̱ˋguɨ quiáꞌˉ Líiˆ. nAU Jo̱guɨ cangáiñˉ Líiˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ Moi˜ e teáaiñˉ sɨ́ɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Jesús. O@ Jo̱ calɨsɨ́ɨngˉ jial lɨ́ɨˊ sɨ̱ꞌrˆ jo̱ dseángꞌˉ cajnéngˉ e jɨꞌˋ jo̱guɨ e teeˋ eáangˊ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ líꞌrˋ sérˉ teeˋ lado mɨ˜ ru̱ꞌrˊ. R? Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ jñʉ́ʉˉ jmɨɨ˜ lajo̱, cangóˉ Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e ñíiˊ, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simómbingꞌ jéeiñˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiáa˜ jo̱guɨ Juan. Jo̱ lajeeˇ e nɨteáaiñˉ e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, canaangˋ calɨsɨ́ɨngˉ jial jnéengˉ Jesús. +> Q Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉbɨguɨ Jesús cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —E labaꞌ jmɨtaaˉ óoˊnaꞌ e i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌóꞌˋ teáangˉnaꞌ la jmɨɨ˜ na jaˋ mɨˊ nijúungˉnaꞌ cartɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ cangɨ́ɨngˋnaꞌ jial nicá̱ˆ Fidiéeˇ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e laniingˉ ꞌgøiñꞌˊ do. Mɨ˜ calɨsɨ́ɨngˉ jial jnéengˉ Jesús =&Co̱ꞌ song jaangˋ dseaˋ jmóorˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ uii˜ quiéˉe jo̱guɨ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe e guiaaˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ lajo̱b jnea˜ cajo̱, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, nijmee˜baa ɨꞌˋ lɨ́ɨnˉn quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigáaˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e gáaˊa jee˜ e niingˉ jɨꞌˋ niguoꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ. <%O̱si ¿jial tíiˊ cuǿøngˋ seaˋ líˋ quíˉ jaangˋ dseaˋ e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ nitíiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ é? R;$Co̱ꞌ ¿e˜ ta˜ íingˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e seeiñˋ e sɨlɨ́ɨꞌrˇ jmiguiʉˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la song sɨꞌnaamˋbre lata˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ mɨ˜ nijúuiñˉ? f:E#Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e líꞌˋbre nileángˉ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ íˋ conguiabˊ nibíiñˆ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ; jo̱guɨ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ nijúuiñˉ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiéˉe jo̱guɨ uíiꞌ˜ e niꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nitíimꞌ˜bre fɨ˜ quiniˇ Fidiéeˇ jóng. ^~}[|{zgywvXtss rqqpoXm}lkJigfe2cwba`` ^|]\W[#YwXWVULTROOMzL>J>HGGE8CCAA ?o’Dsʉꞌ eáangˊ ꞌnéˉ ñiing˜ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, co̱ꞌ nijángꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseata˜, jo̱guɨ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ lacaangˋ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ. Jo̱ uii˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nidsijeáaiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ lacaangˋ quiniˇ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ féngꞌˊ. Jo̱ mɨ˜ nijmérˉ lajo̱, jo̱baꞌ cuǿøngˋ e niguiሠꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiéˉe fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ do. x Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌíingˉ jmɨgüíˋ, eáamˊ nitíngˉ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ; co̱ꞌ nitíngˉ co̱o̱ˋ fɨɨˋ có̱o̱ꞌ˜ jiéꞌˋguɨ co̱o̱ˋ fɨɨˋ, jo̱guɨ lajo̱bɨ co̱o̱ˋ góoˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jiéꞌˋguɨ co̱o̱ˋ góoˋ dseaˋ; jo̱guɨ jmiguiʉbˊ lɨ˜ nijǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ, jo̱guɨ jmiguiʉbˊ lɨ˜ nijáaˊ ji̱i̱ˋ ooˉ cajo̱. Jo̱ dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ uiim˜bɨ jóng mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ na. w ’Jo̱ mɨ˜ ninúuˆ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ e nɨnéeˊ ꞌniiˋ fɨˊ la fɨˊ na, jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jóng, co̱ꞌ lajo̱b nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nidsijéeˊ; dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ uiim˜bɨ jóng jaˋ mɨˊ tɨˊ lɨ˜ íimˆbɨ. /vW Dsʉco̱ꞌ fɨ́ɨmˊbingꞌ i̱ nijalíingˉ i̱ jmɨgóoˋ e jíñꞌˉ e íˋbre lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ niféꞌrˋ: “Jneab˜ i̱ dseaˋ íˋ”; jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nilɨgøøiñˋ jo̱ jábꞌˉ nilíiñˋ e júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ do mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱. u3 Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —Ñiing˜ áaˊnaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ nijmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. t! —Ii˜naaꞌ e jméeꞌ˜ jneaꞌˆ júuˆ, Tɨfaꞌˊ, lɨ˜ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e fóꞌˋ ꞌnʉˋ na. Jo̱ ¿e˜ e nicuǿˉ li˜ quiáꞌˉ e joˋ huǿøˉ ró̱o̱ˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ e nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱? Vs% Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóbˉ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e siiˋ Olivos e siꞌˊ fɨˊ lɨ́ꞌˉ quiniˇ laco̱ꞌ siꞌˊ e guáꞌˉ do. Jo̱ lajeeˇ e taang˜ Jesús e fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ do, jo̱ jo̱b mɨ˜ cangoquiéengˊ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiáa˜ jo̱guɨ Juan có̱o̱ꞌ˜ Dɨ́ˆ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lala co̱o̱ˋ yaaiñ˜: &rE Jo̱ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do: —Jǿøˉ jial jloꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ e sɨlɨ́ɨˋ e guáꞌˉ na. Dsʉꞌ latøøngˉ e guáꞌˉ na jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ joˋ e nijé̱ˉguɨ sɨfɨ́ɨngˇ quiáꞌˉ rúngꞌˋ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lajɨbˋ niꞌíingˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jial nilíˋ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ iq M Jo̱ lajeeˇ nɨꞌiuungˉ Jesús fɨˊ e güɨꞌɨ́ɨrˊ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ jaangˋ lajeeˇ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¡Tɨfaꞌˊ, fɨng na jǿøˉ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ cóoꞌ˜ e niguoꞌˆ e sɨlɨ́ɨˋ e guáꞌˉ la! upc ,co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ cuørˊ lají̱i̱ꞌ˜ e seáangˊ quiáꞌˉbre; dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ la lajɨbˋ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌrˉ e ꞌnérˉ nɨcatáꞌrˉ e fɨˊ dsíiˊ guóoˊ la.Bo} +Jo̱baꞌ catǿꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Dseángꞌˉ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ la nɨcatóꞌrˋ jmiguiʉˊguɨ cuuˉ e fɨˊ dsíiˊ guóoˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ la laco̱ꞌguɨ dseaˋ caguiaangˉguɨ; Gn *Jo̱ co̱o̱ˋ caguiébˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ tiñíingˉ eáangˊ, jo̱ catá̱ꞌrˉ e fɨˊ dsíiˊ guóoˊ do tú̱ˉ cuuˉ e jaˋ eeˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ quíingˊ. Bm} )Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ guiing˜ Jesús fɨˊ caꞌˊ guóoˊ lɨ˜ taꞌˊ dseaˋ cuuˉ quiáꞌˉ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén, jo̱ jǿørˉ jial dsiteaꞌˊ dseaˋ cuuˉ fɨˊ jo̱. Jo̱ lajeeˇ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ eáamˊ dsiteaꞌrˊ cuuˉ fɨˊ jo̱. rl] (jo̱guɨ guiˊbre ꞌnʉ˜ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, jo̱guɨ jmɨcaaiñ˜ e féꞌrˋ faꞌˊ e cueeˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ. Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíbˋ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊguɨ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jaangˋ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ catá̱ꞌˉ cuuˉ fɨˊ dsíiˊ guóoˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ dkA 'jo̱guɨ iiñ˜ güeárˋ ni˜ ꞌmasii˜ e jloꞌˆguɨ fɨˊ lacaangˋ dsíiˊ guáꞌˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ iiñ˜ e nigüeárˋ cajo̱ dseángꞌˉ la jmangꞌˉ lɨ˜ jloꞌˆguɨ fɨng catɨ́ˋ e nidǿꞌrˉ, j &Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab caféꞌˋ Jesús jeeng˜ júuˆ quiáꞌrˉ e erˊ do: —Ñiing˜ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ Israel, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ tɨˊ dsíirˊ e ngɨrˊ e jloꞌˆ sɨlɨɨmˇbre, jo̱guɨ eáangˊ iiñ˜ i̱i̱ˋ nijmɨꞌgóˋ írˋ lacaangˋ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ ngɨrˊ, niU %Jo̱ cajíngꞌˉguɨ Jesús e júuˆ la: —Jo̱ song ꞌñiaꞌˊbɨ dseata˜ Davíꞌˆ sɨ́ꞌrˋ Dseaˋ Jmáangˉ Fíiˋi, jo̱baꞌ ¿jial cuǿøngˋ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ jóng? Jo̱ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ teáangˉ núuˋ do eáamˊ iáangˋ dsíirˊ e núurˋ jaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ Jesús. Jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel h $Co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ dseata˜ Davíꞌˆ cajíñꞌˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lala:Lalab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ casɨ́ꞌrˉ Fíiˋi:“Níˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiin˜n cartɨˊ nijmee˜e e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ nisíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉˋ.” +gO #Jo̱ lajeeˇ e iuungˉ Jesús fɨˊ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén e eꞌrˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ do: —¿Jial lɨ́ɨˊ quiáꞌˉ i̱ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ Israel, e féꞌrˋ e Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ? }fs "Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˉ Jesús e guiʉ́bˉ cañíiˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Na jaquiéemˉ e tɨˊ lɨ˜ nicá̱ˋ Fidiéeˇ nifɨˊ quíiꞌˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋguɨ i̱ dseaˋ do faꞌ cateáˉguɨ dsíirˊ eeˋ nijmɨngɨ́ꞌˉguɨr Jesús. I̱˜ dseaˋ sɨju̱˜ lɨ́ɨngˊ Dseaˋ Jmáangˉ @ey !Jo̱guɨ e jábꞌˉ e ꞌnéˉ e nijmiꞌneáangˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseángꞌˉ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ bíˋ se̱e̱ˉnaaꞌ, jo̱guɨ e jmiꞌneáangˋnaaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ laco̱ꞌguɨ ii˜naaꞌ e nijmiꞌneáangˋ dseaˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱ lajaléꞌˋ e la eáangˊguɨ quíingˊ laco̱ꞌguɨ lajaléꞌˋ feáꞌˉ e cuǿøˉnaaꞌ Fidiéeˇ, faꞌ la mɨ˜ jngangꞌˊnaaꞌ jóꞌˋ fɨˊ quinirˇ o̱si mɨ˜ eeˋgo̱ e juˋnaaꞌ fɨˊ nifeꞌˋ é. sd_ Jo̱baꞌ lalab cañíiˋ i̱ tɨfaꞌˊ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Eáamˊ guiʉ́ˉ lajo̱, Tɨfaꞌˊ, dseángꞌˉ jábꞌˉ júuˆ quíiꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e jaamˋ Fidiéeˇ seengˋ, jo̱ jaˋ seengˋ i̱ jiéngꞌˋguɨ. c  Jo̱guɨ e lab e júuˆ laniingˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do: “Jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáanꞌˋ uøꞌˊ.” Jo̱ e nab e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laniingˉguɨ eáangˊ do lajeeˇ lajaléꞌˋ. b{ Jmiꞌneáangˋ Fíiꞌˋ Fidiéeˇ carˋ ngocángˋ oꞌˊ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ jmɨguíˋ quíiꞌˉ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ e ɨˊ aꞌˊ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ bíˋ seenꞌˋ.” Jo̱guɨ e nab e júuˆ laniingˉ do. a/ Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —E lab e júuˆ e laniingˉguɨ do quiáꞌˉ lajeeˇ lajaléꞌˋ e júuˆ jo̱, jo̱ lalab féꞌˋ: “Nʉ́ʉˉnaꞌ dseaˋ Israel e Fii˜naaꞌ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseángꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Fii˜naaꞌ. `3 Jo̱ lajeeˇ jo̱ caguiéˉguɨ jaangˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌrˆ e cañíibˋ Jesús røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ do, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ cangoquiéeiñˊ cáangˋ Jesús jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿E˜ e júuˆ laniingˉguɨ lajeeˇ lajaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? _ Jo̱ Fidiéeˇ jaˋ lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, co̱ꞌ Fidiéeˇ quiáꞌˉ dseaˋ jí̱bꞌˋ lɨ́ɨiñˊ; jo̱baꞌ sɨjgiéemˆ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ. E lab e júuˆ laniingˉguɨ quiáꞌˉ Fidiéeˇ B^} Jo̱guɨ e cuaiñ˜ quiáꞌˉ e fɨng jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ do, ¿su jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Moi˜ jial mɨ˜ caféngꞌˊ Fidiéeˇ írˋ catɨˊ lɨ˜ siꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌmató̱o̱ˊ e iaˋ jɨˋ? Jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do ie˜ jo̱: “Jneab˜ lɨ́ɨnˊn Fidiéeˇ i̱ jmiféngꞌˊ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ Isáaˊ jo̱guɨ Jacóoˆ cajo̱.” ] Dsʉco̱ꞌ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, joˋ nicúngꞌˉguɨ guooˋ dseañʉꞌˋ o̱ꞌguɨ dseamɨ́ˉ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ dsingɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ. \ Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —Sɨjgiéemˆ áaˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉco̱ꞌ jaˋ ñíˆnaꞌ jial laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, o̱ꞌguɨ ñíˆnaꞌ jial tíiˊ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ do cajo̱. [w Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ fɨɨˋ co̱o̱ˋ, ¿i̱˜ lajeeˇ lajɨˋ guiángˉ i̱ dseañʉꞌˋ do niꞌuíingˉ dseángꞌˉ dseañʉꞌˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do? Z5 Jo̱ lajo̱b lajɨˋ guiámˉ i̱ dseañʉꞌˋ do cacúngꞌˉ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do, dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñꞌˋ do faꞌ calɨséngˋ jiuung˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ lɨˊ cǿngˋguɨjiʉ lajo̱, cajúmˉ i̱ dseamɨ́ˋ do ꞌñiaꞌrˊ cajo̱. HY  Jo̱baꞌ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ do cacúmꞌˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ do, jo̱ lajo̱b cajo̱ cajúmˉbre jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ɨngꞌ˜ jó̱o̱rˊ jaˋ mɨˊ lɨˊ sémˋbɨ; jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do cajo̱. X} Jo̱ lafaꞌ e jáꞌˉ, co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ calɨséngˋ guiángˉ dseañʉꞌˋ i̱ laꞌóꞌˋ rúngꞌˋ, jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ laꞌuii˜ do cacúmꞌˋ guóorˋ, dsʉꞌ joˋ huǿøˉ ngóˉ cajúmˉbre la jaˋ mɨˊ seemˋbɨ jó̱o̱rˊ. oWW —Tɨfaꞌˊ, Moi˜ caséerˊ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ e song cajúngˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ, jo̱ caseáaiñˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ e jaˋ mɨˊ seengˋ jó̱o̱rˊ, jo̱baꞌ rúngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ do ꞌnéˉ nicúngꞌˉ guórˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ ꞌnɨ́ɨˉ i̱ caseángˉ do; jo̱ mɨ˜ calɨseengˋ jó̱o̱rˊ có̱o̱ꞌ˜ íˋ, jo̱baꞌ lafaꞌ jó̱o̱bˊ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ mɨ˜ uii˜ do nilíingˉ i̱ jiuung˜ do. NV Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, cangolíingˆ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ saduceo fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús. Jo̱ i̱ dseaˋ do féꞌrˋ e joˋ jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱baꞌ e jo̱b e iiñ˜ nijmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: dUA Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Jesús quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do: —Cuǿøꞌ˜naꞌ dseata˜ dseaˋ guiing˜ fɨˊ Roma lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ íˋ, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ. Jo̱ eáamˊ cangogáˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do mɨ˜ canúurˉ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e cañíiˋ Jesús do. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ɨˋ dseaˋ jial lɨ́ɨˊ mɨ˜ nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ caléꞌˋ catú̱ˉ T{ Jo̱baꞌ caꞌeˊbɨ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ cuuˉ, jo̱ cajǿøbˉ Jesús, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¿I̱˜ moni˜ tó̱o̱ˋ e ni˜ cuuˉ la?, jo̱guɨ ¿e˜ júuˆ e sɨlɨ́ɨˋ fɨˊ ni˜ la? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ do lala quiáꞌˉ Jesús: —Ni˜ dseata˜ dseaˋ guiing˜ fɨˊ Romab tó̱o̱ˋ. OS Jo̱ co̱ꞌ calɨlíꞌˆ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ i̱ dseaˋ do jmɨcaaiñ˜, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿Jialɨꞌˊ ꞌnóꞌˋnaꞌ e iing˜naꞌ niguiéꞌˊnaꞌ jial e niꞌnɨ́ɨng˜naꞌ jnea˜ fɨˊ quiniˇ dseata˜? Fɨng na cuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ co̱o̱ˋ cuuˉ jo̱ nijǿøˆø. ~Ru Jo̱ mɨ˜ caguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ dseaˋ do lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Tɨfaꞌˊ, ne˜naaꞌ e jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ fóꞌˋ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ e jaˋ ꞌgóꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ e féꞌrˋ uíiꞌ˜ quíiꞌˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e røøbˋ ɨ́ɨˋ ꞌnʉˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ jaˋ jǿøˉ ꞌnʉˋ jí̱i̱ꞌ˜ jialco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ dseaˋ lɨ́ꞌˆ caluuˇ, jo̱guɨ e eꞌˊ jial e nilɨseengˋ dseaˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ. Jo̱baꞌ jmɨngɨ́ɨꞌˇnaaꞌ ꞌnʉˋ e júuˆ la: ¿Su ꞌnéˉ quíˆnaaꞌ cuuˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma o̱si jaˋ ꞌnéˉ quíˆnaaꞌ é? Q+ Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel casíiñˋ fɨˊ lɨ˜ táangˋ Jesús co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ fariseo có̱o̱ꞌ˜guɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Herodes e laco̱ꞌ niꞌnóiñꞌˊ do jial nisɨ́ꞌrˋ Jesús e laco̱ꞌ niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ dseaˋ do fɨˊ quiniˇ dseata˜. 1P[ Jo̱ jo̱b mɨ˜ cajméeˋ quijí̱ˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel jo̱guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ jial e nisáiñꞌˊ dseaˋ do, co̱ꞌ calɨlíꞌˆbre e caféiñꞌˋ do e éeiñˋ jaléngꞌˋ íbˋ. Jo̱ dsʉco̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbɨr jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ catiúumˉbre dseaˋ do jo̱ cangolíimˋbre jóng. Mɨ˜ cajmɨngɨ́ꞌˉ dseaˋ Jesús cuaiñ˜ quiáꞌˉ e catɨ́ɨngˉ dseata˜ 1O[ Jo̱ ꞌñiabꞌˊ Fíiˋnaaꞌ dseaˋ cajméeˋ e la, jo̱baꞌ dseángꞌˉ eáamˊ dsigáˋ dsiˋnaaꞌ. Jo̱ lanab to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. >Nu —¿Su jaˋ mɨˊ caꞌíˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala?:E cu̱u̱˜ e jaˋ calɨjíiꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmoꞌˊ ꞌnʉ́ʉˊ,
lanaguɨ dseángꞌˉ cu̱u̱˜ laniimˉ nɨcaꞌuíingˉ quiáꞌˉ ꞌnʉ́ʉˊ. JM  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e féꞌˋ Jesús e júuˆ jo̱, jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¿E˜ lɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijméˉ i̱ dseaˋ fii˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do? E jábꞌˉ nidséˉbre jo̱ nidsijngáamꞌ˜bre jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ quiáꞌrˉ do, jo̱ i̱ jiémꞌˋ nitáiñꞌˊ i̱ nijméˉ ta˜ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ do. Jo̱baꞌ cajíngꞌˉguɨ Jesús lala: HL  Jo̱baꞌ casamꞌˉbre i̱ jó̱o̱ˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do, jo̱ cajngamꞌˊbreiñꞌ do, jo̱ cangojéengˋneiñꞌ do fɨˊ lɨ́ꞌˉ caluubˇ e guóoꞌ˜ uǿˉ quiáiñꞌˉ do. (KI Dsʉꞌ i̱ dseaˋ jmángꞌˋ ta˜ uǿˉ do casɨ́ɨiñˉ lajeeˇ yaaiñ˜: “I̱ jó̱o̱rˊ nab i̱ nineꞌˆ ni˜ latøøngˉ e guóoꞌ˜ uǿˉ na; jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e nijngáamꞌ˜baaꞌre, jo̱ lajo̱baꞌ jneaa˜aabꞌ dseaˋ nilíꞌˋnaaꞌ e guóoꞌ˜ uǿˉ la.” ’Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ jaangˋ jó̱o̱bˊ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do seáangˉguɨ, jo̱ íbˋ i̱ dseángꞌˉ i̱ ꞌneáaiñˋ eáangˊ. Jo̱ caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e i̱ jó̱o̱rˊ dob nisíñˉ, co̱ꞌ lɨ́ɨiñˉ e i̱ jó̱o̱rˊ doguɨbingꞌ i̱ nijmɨꞌgóˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do. |Iq Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ íˋ, i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do casíiñˋ jiéngꞌˋguɨ jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ íˋ, cajúmˉbre, co̱ꞌ cajngabꞌˊ i̱ dseaˋ jmángꞌˋ ta˜ uǿˆ do quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do i̱ fɨ́ɨmˊbɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ casíiñˋ; jo̱ i̱ lɨɨng˜ lɨ́ꞌˆ calɨhuɨ́ɨmˋbre, jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ dseángꞌˉ cajngabꞌˊ i̱ dseaˋ do quiáꞌrˉ. 8Hi Jo̱b mɨ˜ casíingˋ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do jaangˋguɨ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ e quiáꞌˉ nidsimɨ́ɨiñꞌ˜ do lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ, dsʉꞌ cu̱u̱b˜ caté̱e̱ˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ uǿˉ do mogui˜ íˋ cajo̱, jo̱ júuˆ ꞌlébꞌˋ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do. YG+ Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e nisɨtɨ́ɨngˊ, co̱ꞌ nɨcaroobˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cajnírˋ do, jo̱baꞌ casíingˋ i̱ dseaˋ fii˜ uǿˉ do jaangˋ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ e nidsimɨ́ɨiñꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ jaléꞌˋ e carooˋ e ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ do. Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do quiáꞌrˉ, i̱ dseaˋ i̱ jmángꞌˋ ta˜ uǿˉ do cajmɨhuɨ́ɨmˋbre i̱ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do, jo̱ caguiémꞌˊtu̱reiñꞌ e jaˋ quiéeiñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. F E  Jo̱ lajeeˇ e táamˋbɨ Jesús fɨˊ Jerusalén, jo̱ canaaiñˋ féiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ júuˆ cuento jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Co̱o̱ˋ néeꞌ˜ calɨséngˋ jaangˋ dseañʉꞌˋ malɨɨ˜guɨ i̱ cajníˋ jmangꞌˉ huɨɨngˋ jǿꞌˆ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiáꞌrˉ; jo̱ cajmeꞌrˊ co̱o̱ˋ iáˋ, jo̱guɨ cajmeꞌrˊ co̱o̱ˋ fɨˊ lɨ˜ niniúungˉ e nicuǿˉ jmɨ́ꞌˆ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do, jo̱guɨ cajmeꞌˊbɨr co̱o̱ˋ lɨ˜ nigüeárˋ e quiáꞌˉ nijmérˉ íˆ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cacuøꞌrˊ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ e uǿˉ quiáꞌrˉ do, jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊbre ꞌñiaꞌrˊ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ. !D; !jo̱baꞌ lalab cañíiˋ i̱ dseaˋ do quiáꞌˉ Jesús: —Jaˋ ne˜naaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do: —O̱ꞌguɨ jnea˜ cuǿøngˋ líˋ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe e jmóoˋo jaléꞌˋ e la.7Cg ¿O̱si nisíiꞌ˜bɨ́ɨꞌre é e dseaˋ jmɨgüíˋbingꞌ caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e jmóorˋ lajo̱? Jo̱ co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ, dsʉco̱ꞌ lajalémꞌˋ dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e i̱ Juan do dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, OB Jo̱ lɨ́ꞌˆ canaangˋ i̱ dseaˋ do sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaam˜bre jo̱ sɨ́ꞌˋ rúiñꞌˋ lala: —Song niféꞌˆnaaꞌ e Fidiéebˇ casíiˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lalab niñírˉ quíˉnaaꞌ: “¿Jialɨꞌˊ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ?” .AU ¿I̱˜ i̱ caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Juan i̱ caseáangˋ dseaˋ jmɨɨˋ do? ¿Su Fidiéeˇ o̱si dseaˋ jmɨgüíbˋ é? Jo̱ song nilíꞌˋnaꞌ ningɨɨˉnaꞌ quiéˉe lana, jo̱baꞌ jnea˜ nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiéˉe e jmóoˋo jaléꞌˋ e na. V@% Jo̱ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —Jo̱ jnea˜ iim˜baa jmee˜e camɨ́ꞌˆ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, jo̱ e labaꞌ iin˜n jmɨngɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ: H?  jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —¿I̱˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quíiꞌˉ e jmooꞌˋ jaléꞌˋ e na? ¿I̱˜ i̱ cacuøꞌˊ ꞌnʉˋ fɨˊ e cuǿøngˋ jmeꞌˆ jaléꞌˋ e na? (>I Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, caquɨmꞌˉtu̱r fɨˊ Jerusalén. Jo̱ lajeeˇ e ngɨˊ Jesús fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ, jo̱ cangoquiéengˊ fɨˊ lɨ˜ siñꞌˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱, 0=Y Jo̱guɨ song ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ íingˊnaꞌ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b nijméˉ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, jaˋ niꞌíiñˉ dseeˉ quíiˉnaꞌ. I̱˜ quiʉꞌˊ ta˜ Jesús e jmóorˋ jaléꞌˋ e jmóorˋ ,<Q Jo̱guɨ mɨ˜ føngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ cajo̱, song jaˋ guiʉ́ˉ seengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, íingˊnaꞌ dseeˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ lajo̱baꞌ Tiquíiˆnaꞌ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ niꞌíimˉbre dseeˉ quíiˉnaꞌ cajo̱. q;[ Jo̱baꞌ fáꞌˋguɨ́ɨ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lajaléꞌˋ e mɨˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e føngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ, jo̱ song jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ e nɨcaꞌíimꞌ˜baꞌ e jo̱, jo̱baꞌ lajo̱b nilíˋ jóng. : Dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ nijíngꞌˉ e nisɨ́ꞌˋ e móꞌˋ la: “¡Jéengꞌ˜ ꞌnʉˋ fɨˊ na jo̱ güɨteángꞌˊ uøꞌˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ!”, jo̱ song co̱o̱ˋbaꞌ ɨˊ dsíirˊ jo̱guɨ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcaféꞌrˋ do dseángꞌˉ nilɨtib˜, jo̱baꞌ lajo̱b nilíˋ jóng. 9 Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón: —Jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. x8i Jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cadsengꞌˉ dsíiˊ Tʉ́ˆ Simón, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —Tɨfaꞌˊ, fɨng na jǿøˉ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ e caféeꞌ˜ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ lado guiéeˉ: Nɨcalɨquiʉ̱́bˋ lana. 7 Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ co̱o̱ˋguɨ do e laꞌeeˋ, cangɨ́ɨngˊtu̱ Jesús có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ gui˜ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ do, jo̱baꞌ cangárˉ e nɨcalɨquiʉ̱́ˋbaꞌ do catɨˊ jmóˆ quiáꞌˉ. O6 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌíˉ nʉ́ʉˆ, cagüɨꞌɨ́ɨbˊ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ jo̱. Mɨ˜ calɨquiʉ̱́ˋ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ do 75g Jo̱ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel canúuˉbre júuˆ quiáꞌˉ Jesús, jo̱guɨ canaaiñˋ ꞌnóꞌrˊ jial nijngáiñꞌˉ dseaˋ do, co̱ꞌ ꞌgǿmꞌˋbre dseaˋ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ dsiꞌgóˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e eˊ dseaˋ do. &4E Jo̱ lalab canaaiñˋ eꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ie˜ jo̱: —Lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiéˉe la íingˆ ta˜ e jmiféngꞌˊ dseaˋ jnea˜ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ”; dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ nɨcajmeeˉnaꞌ e ꞌnʉ́ʉˊ la lafaꞌ tooˋ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ ɨ̱ɨ̱bˋ. >3u Jo̱ dseángꞌˉ joˋ cacuøꞌrˊ fɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ faꞌ e nidsica̱˜guɨ dseaˋ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ꞌnɨ́ɨrˋ. Q2 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caguilíingˉtu̱r fɨˊ Jerusalén, jo̱b mɨ˜ caꞌíˉtu̱ Jesús fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel, jo̱ canaaiñˋ uǿømˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨteáangꞌ˜ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ do, jo̱guɨ canaaiñˋ jíimˋbre jaléꞌˋ mes˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ ta˜ jmɨfɨɨng˜ cuuˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ mes˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ mee˜ cajo̱. S1 Jo̱baꞌ caféꞌˋ Jesús quiáꞌˉ e ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ do lala: —Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ joˋ nidǿꞌˉguɨr güɨñíꞌˆ quíiꞌˉ. Jo̱ canúubˉ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús e caféꞌrˋ lajo̱. Mɨ˜ caꞌuǿøngˋ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ %0C Jo̱ lajeeˇ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ, huíimˉbɨ cangáˉ Jesús e gui˜ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ e dsi˜ máꞌˆ; jo̱baꞌ cangojǿørˆ catɨˊ quiá̱ꞌˉ su dsi˜ güɨñíꞌˆ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ do, dsʉꞌ jaˋ eeˋ cadséꞌrˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiérˉ, dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ máꞌˆbaꞌ dsi˜, co̱ꞌ o̱ꞌ ji̱i̱ˋ e dsi˜ güɨñíꞌˆ ie˜ jo̱. / Jo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌuøøiñˋ fɨˊ Betania, cadseáˉ jmɨꞌaangˉ Jesús. W.' Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén, cangórˉ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ jo̱; jo̱ cajǿørˉ fɨˊ la fɨˊ na e fɨˊ jo̱, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangóˉtu̱r fɨˊ Betania co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do, co̱ꞌ nɨcaꞌlóobˉ ie˜ jo̱. Co̱o̱ˋ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ e jaˋ dsi˜ güɨñíꞌˆ quiáꞌˉ --S Co̱ꞌ nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e nijáaˊ i̱ dseaˋ sɨju̱ˇ quiáꞌˉ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ i̱ calɨsíˋ Davíꞌˆ do i̱ sɨꞌíingˆ e niquiʉ́ꞌˉ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. ¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ jo̱guɨ majmɨꞌgooˉnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ! #,? Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngolíingˉ nifɨˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ jalíingˉ cøøngˋ canaaiñˋ óorˋ teáˋ jo̱ féꞌrˋ lala: —¡Majmifémꞌˊbaaꞌ i̱ dseaˋ güeangꞌˆ na i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Tiquíˆiiꞌ dseaˋ guiing˜ fɨˊ jo̱! =+s Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ caniꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ lacueeˋ guiáꞌˆ fɨˊ, jo̱guɨ seemˋbɨ dseaˋ caquiʉꞌrˊ guoꞌˋ ꞌmaˋ e jiʉ˜ jo̱ caguiarˊ guiáꞌˆ fɨˊ cajo̱. +*O Jo̱ catǿˉbre i̱ búꞌˆ do fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ Jesús jo̱ caguiarˊ sɨ̱ꞌrˆ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ búꞌˆ do, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ caguábˋ Jesús. S) Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ gángˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcasɨ́ꞌˉ Jesús írˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ; jo̱baꞌ calɨ́ꞌˉbre catǿrˉ i̱ búꞌˆ do. R( Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ cangáˉ mɨ˜ casingꞌˊ i̱ dseaˋ do i̱ búꞌˆ do cajíñꞌˉ: —¿E˜guɨ jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ? ¿Jialɨꞌˊ sɨ́ɨngꞌ˜naꞌ i̱ búꞌˆ na? ' Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeˋ i̱ dseaˋ gángˉ quiáꞌˉ Jesús do; cangolíimˆbre, jo̱ mɨ˜ cangotáaiñꞌ˜ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ, cangáiñˉ jaangˋ búꞌˆ i̱ singꞌˊ ꞌñúungꞌ˜ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ cáangˋ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ, jo̱baꞌ casimꞌˊbre i̱ búꞌˆ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ta˜ sɨnʉ́ꞌrˆ quiáꞌˉ Jesús. 7&g Jo̱ song i̱i̱ˋ dseaˋ jíñꞌˉ sɨ́ꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jialɨꞌˊ jmooˋnaꞌ lana, jo̱baꞌ síiꞌ˜naꞌre e ta˜ quiʉꞌˊ Fíiˋbaaꞌ, co̱ꞌ ꞌneámˉbre i̱ jóꞌˋ la cateáˋ, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, nijajeaamˉtu̱reꞌ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ é̱e̱ˆ quiáaˉreꞌ. %{ jo̱ lalab casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ do: —Güɨlíingˉnaꞌ e fɨˊ fɨɨˋ píꞌˆ e néeˊ quiniˇ na, jo̱ mɨ˜ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ, nimáang˜naꞌ jaangˋ búꞌˆ iee˜ i̱ singꞌˊ ꞌñúungꞌ˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ mɨˊ caguáˋ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ. Jo̱ síingꞌ˜naꞌreꞌ jo̱ teeˉnaꞌreꞌ fɨˊ la. K$  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nɨteáaiñˉ quiá̱ꞌˉ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén jo̱ e fɨˊ lɨ˜ néeˊ e fɨɨˋ e siiˋ Betfagé có̱o̱ꞌ˜guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Betania, quiá̱ꞌˉ fɨˊ móꞌˋ e siiˋ Olivos, jo̱ fɨˊ jo̱ casíingˋ Jesús gángˉ lajeeˇ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, X#) 4Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do lala: —Nɨcuǿømˋ guønꞌˆ náng, co̱ꞌ nɨcaꞌláamˉbaꞌ uíiꞌ˜ e jábꞌˉ calɨ́nꞌˉ júuˆ quiéˉe. Jo̱ ladsifɨˊ lado calɨjnéꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ cangoꞌleáamˊbre laco̱ꞌ ngóoˊ Jesús lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ iuungˉ dseaˋ do.x"i 3Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ tiuungˉ do lala: —¿E˜ iing˜ ꞌnʉˋ e nijmee˜e quíiꞌˉ? Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseaˋ tiuungˉ do quiáꞌˉ Jesús lala: —Tɨfaꞌˊ, iin˜n e nijméeꞌˆ e nilɨjnéꞌˋbaa. !) 2Jo̱baꞌ cabꞌˊ caquiéerˋ e ꞌmɨꞌˊ jlɨ́ɨiñˋ do, jo̱ lɨco̱ꞌ caꞌɨ́ɨmˉbre jo̱ caguiérˉ catɨˊ quiniˇ Jesús. Q  1Jo̱baꞌ Jesús caquiumꞌˊbre fɨˊ iuuiñˉ jo̱ cajíñꞌˉ: —Jéengˋnaꞌre fɨˊ la. Jo̱baꞌ catǿbꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús i̱ dseaˋ tiuungˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ jo̱ ráanꞌˉ, co̱ꞌ dob tǿꞌˋ Jesús ꞌnʉˋ. L 0Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ cajíiñˉ i̱ dseaˋ tiuungˉ do e laco̱ꞌ joˋ niféꞌˋguɨiñꞌ do lado, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ tiuungˉ do lɨ́ꞌˆ lɨˊ teáˋguɨ canaaiñˋ ámꞌˋbre dseaˋ do jo̱ caféꞌˋtu̱r lala: —¡Jesús, dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ, fɨ́ɨˉ güɨlíinꞌˋ jnea˜! o~|u{zyyfx\wusrr'qp/nmXlLkjhgf6dd?cta`]\[ZYXWVVTRQ-OOCMLKJIHFED~BBH@@7?>_<;:987-544%21/0W.Q,,+*)('&%$`"!q &  + n  <blkQJo̱ cañíiˋtu̱ dseata˜ Pilato: —¿E˜guɨ e gaˋ e nɨcajméeˋ i̱ dseañʉꞌˋ na? Dsʉꞌ i̱ dseaˋ do caleábˋtu̱ canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ féꞌrˋ: —¡Güɨtáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ! j Jo̱ cañíiˋtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: —¡Güɨtáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ! jiM Jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ɨˋtu̱ dseata˜ Pilato lala: —Jo̱ ¿e˜ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ fɨꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaꞌ dseaˋ Israel? ?hw Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do canaaiñˋ taꞌrˊ mɨ́ɨꞌ˜ jo̱ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋguɨ e guiʉ́ˉguɨ e nileángˋ Barrabás. Gg Jo̱ co̱ꞌ calɨlíbꞌˆ i̱ dseata˜ do jéengˊguɨ e lɨ́ꞌˆ uíiꞌ˜ e dsihuɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do quiáꞌˉ Jesús, jo̱baꞌ cajángꞌˋneiñꞌ. Nf Jo̱baꞌ cañíiˋ dseata˜ Pilato quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¿Su iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e nilaanˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ góoˋnaꞌ dseaˋ Israel? Ve%Jo̱b mɨ˜ casɨmóꞌˋ dseaˋ, jo̱ camɨꞌrˊ dseata˜ Pilato e nijméˉ dseaˋ do lajo̱, e nileáiñˉ jaangˋ i̱ dseaˋ sɨjnɨ́ɨngˇ do laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ. LdJo̱ ie˜ jo̱ niꞌiuungˉ jaangˋ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ i̱ siiˋ Barrabás co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ nijmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ jee˜ mɨ́ɨꞌ˜. >cuJo̱ lajeeˇ e tɨˊ e jmɨɨ˜ jo̱, nitɨ́ɨngˋ dseata˜ Pilato e láaiñˋ jaangˋ dseaˋ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ i̱ mɨ́ɨngˋ dseaˋ fɨɨˋ. =bsDsʉꞌ Jesús caleábˋtu̱ jaˋ eeˋ cañíirˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; jo̱baꞌ eáamˊ dsigáˋ dsíiˊ dseata˜ Pilato. Mɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ e nijúungˉ Jesús [a/jo̱baꞌ cajmɨngɨ́ꞌˉtu̱ dseata˜ Pilato Jesús lala: —¿Su jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ e iinꞌ˜ ngɨɨꞌˉ? Co̱ꞌ dseángꞌˉ jmiguiʉbˊ dseeˉ jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la quíiꞌˉ. e`CJo̱ co̱ꞌ jmiguiʉbˊ dseeˉ cuøꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ fii˜ jmidseaˋ do Jesús, Q_Jo̱ mɨ˜ caguilíingˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ fɨˊ jo̱, jo̱ dseata˜ Pilato cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús lala: —¿Su jáꞌˉbaꞌ e ꞌnʉbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel? Jo̱ Jesús cañíirˋ: —E jábꞌˉ. Lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nɨcaféeꞌ˜ na. ,^ SJo̱ mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ jo̱, jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel caseángꞌˋ yaaiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, lɨ́ꞌˆ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ Israel i̱ quie̱ˊ nifɨˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜, jo̱ catǿˉbre Jesús e ꞌñúuiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ dseata˜ Pilato. M]HJo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquiꞌˊ tuidséeˆ e catɨ́ˋ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ, jo̱ jo̱guɨb cadsengꞌˉ dsíiˊ Tʉ́ˆ Simón cajo̱ e cajímꞌˉ Jesús la nʉ́ꞌˉguɨ do lala: “Nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ tuidséeˆ e nitɨ́ˉ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜.” Jo̱ mɨ˜ cadsengꞌˉ dsíirˊ guiʉ́ˉ e jo̱, canaaiñˋ quɨꞌˊbre jóng dseángꞌˉ e ngocángˋ dsíirˊ.v\eGJo̱baꞌ Tʉ́ˆ Simón canaaiñˋ jmɨꞌlɨmꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ e jíñꞌˉ e dseángꞌˉ jaˋ ñirˊ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ dseaˋ do: —Ni˜ fiiˉ. Dseángꞌˉ jaˋ cuíimˋbaa i̱ dseañʉꞌˋ i̱ éengˊ ꞌnʉ́ꞌˋ na. T[!FDsʉꞌ Tʉ́ˆ Simón cajíñꞌˉ caléꞌˋ catú̱ˉ e jaˋ cuíiñˋ dseaˋ do. Jo̱ mɨꞌmɨ́ɨngˉguɨjiʉ lajo̱ cajíngꞌˉ i̱ teáangˉ do cajo̱ casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón lala: —E jábꞌˉ dseángꞌˉ ꞌnʉbˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do, ¿jሠjáꞌˉ?, co̱ꞌ dseaˋ Galileab lɨnꞌˊ. NZEJo̱baꞌ cajǿøngˉtu̱ i̱ dseamɨ́ˋ do írˋ, jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ i̱ dseaˋ teáangˉ do ie˜ jo̱: —I̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús i̱ dseañʉꞌˋ la cajo̱. $YADDsʉꞌ Tʉ́ˆ Simón cañíirˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lala: —Jaˋ cuíingˋ jnea˜ i̱ dseaˋ íˋ, dseamɨ́ˋ. Jaˋ ñiiˉ e˜guɨ e fóꞌˋ na. Jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ Tʉ́ˆ Simón fɨˊ lɨ́ꞌˉ oꞌnʉ́ˆ, jo̱ jo̱b mɨ˜ caquiꞌˊ jaangˋ tuidséeˆ. XCJo̱ mɨ˜ cangáiñˉ Tʉ́ˆ Simón e dob guiiñ˜ do ꞌnɨꞌˋ jɨˋ jmiguiáiñꞌˊ, lɨ́ꞌˆ caje̱rˊ jǿømˉbre dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —Cangɨ́bˆ jáꞌˉ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret do, ¿jሠjáꞌˉ? RWBJo̱ co̱ꞌ dobɨ guiing˜ Tʉ́ˆ Simón e fɨˊ siguiˊ do ie˜ jo̱, jo̱ lajeeˇ jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do. 9VkAJo̱ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ do canaaiñˋ ꞌñíimˊbre Jesús, jo̱guɨ quɨ̱ꞌrˊ ni˜ dseaˋ do jo̱guɨ naaiñˋ jnóorˊ moniñꞌ˜ jo̱ jmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¡Ne˜duuꞌ su jáꞌˉ quíiꞌˉ ñíꞌˆ i̱˜ i̱ cabáˋ moníꞌˆ! Jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ íˆ e guáꞌˉ féꞌˋ do canaaiñˋ jnóorˊ moni˜ dseaˋ do cajo̱. Mɨ˜ cajíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ Jesús %UC@Nab nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ jial nɨcaféꞌrˋ júuˆ gaˋ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ¿Jial ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcaféꞌrˋ na? Jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ do casɨ́ɨiñˉ røøˋ e røømˋ dseaˋ do dseeˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nijúumˉbre. AT{?Jo̱b mɨ˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do canaaiñˋ síiñˋ sɨ̱ꞌrˆ dsʉꞌ e guíiñˉ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —¿E˜guɨ e güɨjeengˇguɨ́ɨꞌ e nilɨne˜guɨ́ɨꞌ? S#>Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do lala: —E jábꞌˉ, jneab˜ íˋ, jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ nimáam˜baꞌ jnea˜, i̱ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, e guiin˜n lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌguɨ la guiing˜ Fidiéeˇ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ e nigáaˊa fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ fɨˊ jee˜ cabøø˜ jníiˊ. JR =Dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ cañíiˋ Jesús quiáiñꞌˉ do, jo̱ lɨ́ꞌˆ caje̱rˊ tiibˉ. Jo̱baꞌ caleábˋtu̱ cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do jo̱ cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lala: —¿Su jáꞌˉbaꞌ e ꞌnʉbˋ lɨnꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nisíngˉ Fidiéeˇ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉ jneaꞌˆ, jo̱guɨ lɨnꞌˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ dseángꞌˉ i̱ güeangꞌˆ do? Q<Jo̱baꞌ caró̱o̱ˉ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ lalab cajmɨngɨ́ꞌrˉ Jesús: —¿Su jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ iinꞌ˜ ngɨɨꞌˉ? ¿E˜ e féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na e ꞌnɨ́ɨiñˋ ꞌnʉˋ? P9;Jo̱ dsʉꞌ dseángꞌˉ jaˋ cuøbꞌˊ júuˆ rúngꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨ́ɨiñˋ do. VO%:—Jneaꞌˆ canʉ́ˆnaaꞌ e cajíngꞌˉ dseaˋ na lala: “Jo̱ niꞌíim˜baa guáꞌˉ féꞌˋ quíˉiiꞌ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén e cajmeꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ lajeeˇ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱b nijméeꞌ˜tú̱u̱ co̱o̱ˋguɨ e jaˋ nitaan˜n jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e jmeꞌrˉ.” N9Jo̱ caró̱o̱ˉbɨ jaangˋ gángˉ dseaˋ e ꞌnɨ́ɨiñˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ jo̱ cajíñꞌˉ lala: YM+8Jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ ꞌnɨ́ɨiñˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ, dsʉꞌ jmaquíimˊ júuˆ féꞌrˋ lajaangˋ lajaaiñˋ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaaiñˋ jaˋ cuǿꞌˉ júuˆ rúiñꞌˋ. _L77Jo̱ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ canaaiñˋ ꞌnóꞌrˊ e˜ jaléꞌˋ dseeˉ seaˋ quiáꞌˉ Jesús e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ e nijngáiñꞌˉ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cadséꞌˋ i̱ dseaˋ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. K 6Jo̱ dsʉꞌ cangóbˉ Tʉ́ˆ Simón jiʉb˜ cøøiñˋ laco̱ꞌ cangóˉ Jesús cartɨˊ caguilíiñˉ e fɨˊ siguiˊ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ jmidseaˋ laniingˉ do, dsʉꞌ fɨˊ caluubˇ caje̱ˊ Tʉ́ˆ Simón co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ e guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel i̱ neáangˊ jmiguiángꞌˊ fɨˊ caꞌˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ. zJm5Jo̱ catǿˉbre Jesús fɨˊ quiniˇ fii˜ laniingˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góorˋ dseaˋ Israel; jo̱ fɨˊ jo̱b caseángꞌˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel cajo̱. GI4dsʉꞌ i̱ sɨmingꞌˋ do catʉ́ˋbre e jmóoꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ do jo̱ cacuí̱i̱ˋbre la rɨngúuiñˊ lado. Mɨ˜ caguiéngꞌˉ Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ ^H53Jo̱ dsʉꞌ jaangˋ sɨmingꞌˋ cangóˉbre tɨꞌleáaiñˊ laco̱ꞌ cangángꞌˉ Jesús, jo̱ lɨco̱ꞌ iáiñꞌˋ co̱o̱ˋ jmóoꞌ˜ ꞌmɨꞌˊ lajo̱b. Jo̱ casamꞌˉbre i̱ sɨmingꞌˋ do cajo̱; sG_2Jo̱baꞌ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús do catiúumˉbre dseaˋ do jo̱ cacuí̱i̱ˋbre. ~Fu1Co̱ꞌ laco̱o̱ˋ jmɨɨb˜ nɨcangɨ́ˋ jnea˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e éeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quíˉiiꞌ, dsʉꞌ jaˋ caꞌíˋ óoˊnaꞌ faꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ jo̱ caséngꞌˊnaꞌ jnea˜. Dsʉꞌ lanaguɨ nɨlɨtib˜ náng laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. (EI0Jo̱ Jesús cajmɨngɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lala: —¿Jialɨꞌˊ nɨcañilíingˉnaꞌ e quié̱ˆnaꞌ jaléꞌˋ ñisʉ̱ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ e laco̱ꞌ nitøøˉnaꞌ jnea˜ e ꞌñúunˊn laco̱ꞌguɨ la cángꞌˋ dseaˋ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ? aD;/Dsʉꞌ jaangˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús caguirˊ ñisʉ̱ꞌˋ quiáꞌrˉ, jo̱ caquiʉꞌrˊ dseángꞌˉ logua˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jmidseaˋ i̱ laniingˉ. wCg.Jo̱ casamꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do Jesús ladsifɨˊ lado jo̱ e ꞌñúungꞌ˜biñꞌ do catǿrˉ. CB-Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangáiñˉ Jesús, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ casɨ́ꞌrˉ lala: —¡Tɨfaꞌˊ! Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cachʉꞌrˊ ni˜ dseaˋ do. xAi,Jo̱ Judas Iscariote lamɨ˜ jéengˊguɨ, lalab casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jéeiñˋ do e nijmérˉ co̱o̱ˋ li˜, jo̱ nijíñꞌˉ jnang˜ i̱ siiˋ Jesús, co̱ꞌ cajíñꞌˉ ie˜ jo̱: —I̱i̱ˋ i̱ nimóˆ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ nichʉ́ꞌˆʉ ni˜, íbˋ Jesús, jo̱baꞌ séngꞌˊnaꞌre jóng, jo̱ teeˉnaꞌre e ꞌñúuiñˊ guiʉ́ˉ. @}+Jo̱ lajeeˇ e féꞌˋbɨ Jesús, mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caguiéˉ Judas Iscariote i̱ quíingꞌ˜ jee˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ, jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜ i̱ quie̱ˊ ñisʉ̱ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ, co̱ꞌ ta˜ quiʉꞌˊ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋbaꞌ e ngolíingˉ i̱ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱. T?!*Jmɨnáˉ ráangˉnaꞌ na, jo̱ máˆaaꞌ, co̱ꞌ nab nɨjáaˊ i̱ dseaˋ i̱ nijángꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉe. Mɨ˜ casangꞌˉ dseaˋ Jesús 5>c)Jo̱ caquɨmꞌˆtu̱ Jesús e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —¿Su mɨˊ ꞌnooˋ güɨɨmˋbɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ jmiꞌíngꞌˊnaꞌ? Dsʉꞌ nɨtébꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lana, co̱ꞌ dseángꞌˉ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e fɨˊ jaguóˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ nijángꞌˋ dseaˋ jnea˜, i̱ dseaˋ i̱ cagüéngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 9=k(Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱r fɨˊ lɨ˜ neáangˊ i̱ dseaˋ gaangˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ calébꞌˋ catú̱ˉ cadséngꞌˋtu̱reiñꞌ do e güɨɨmˋbiñꞌ, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ joˋ téiñꞌˋ do e jaligüɨ́iñˋ. Jo̱baꞌ jaˋ ñirˊ e˜ niñírˉ quiáꞌˉ dseaˋ do. <-'Jo̱guɨ cangóbˉtu̱ Jesús caléꞌˋ catú̱ˉ cangoféeiñꞌˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ nɨcangoféeiñꞌˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. ;+&Jmijnéeˋ óoˊnaꞌ, jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ jaˋ nijiúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ. Dseángꞌˉ e jábꞌˉ iáamˋ óoˊnaꞌ e jméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, dsʉꞌ ngúuˊ táangˋnaꞌ jaˋ cuøˊ fɨˊ e nijméeˆnaꞌ lajo̱. I: %Jo̱ mɨ˜ caquɨngꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ lɨ˜ caseáaiñˊ i̱ dseaˋ gaangˋ do, jo̱ cadséngꞌˋneiñꞌ do e teiñꞌˊ güɨɨmˋbre, jo̱baꞌ casɨ́ꞌrˉ Tʉ́ˆ Simón lala: —Simón, ¿su güɨɨmˋbaꞌ? ¿Su dseángꞌˉ jaˋ téꞌˋbaꞌ faꞌ e sɨjnéeˋ oꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ oor˜? h9I$Jo̱ lalab caféiñꞌˊ Fidiéeˇ ie˜ jo̱: —Teaa˜, lajɨbˋ cuǿøngˋ seaˋ líˋ jméeˆ ꞌnʉˋ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e jmɨɨ˜ lana e nilaangˉ jnea˜ jee˜ e iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ e nɨjaquiéengˊ quiéˉe, dsʉꞌ jaˋ güɨlíˋ laco̱ꞌ iing˜ jnea˜, co̱ꞌ iin˜n e nilíˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ ꞌnʉˋ. 8#Jo̱baꞌ Jesús cangórˉ catɨˊ doguɨjiʉ, jo̱ catúuiñˊ cartɨˊ cajnúuˉ dsequíirˊ fɨˊ ni˜ uǿˆ, jo̱ camɨꞌrˊ Fidiéeˇ faꞌ jaˋ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨjéeˇ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. l7Q"Jo̱ lalab cajíñꞌˉ: —Dsíngꞌˉ líꞌˆi e fɨꞌíˆ lɨ́ɨnˊn dseángꞌˉ lafaꞌ joˋ jmɨgüíˋ la seemˉbaa lɨ́ɨnˊn. Jo̱ lab nijá̱ˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ jo̱, jo̱ jaˋ jmɨgüɨɨngˋ yaang˜naꞌ. s6_!Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón có̱o̱ꞌ˜guɨ Tiáa˜ jo̱guɨ Juan, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ cajéeiñˋ, jo̱ Jesús mɨfɨ́ɨngˋ e nɨnaangˋ e lɨ́ɨiñˊ fɨꞌíˆ e eáangˊ jo̱guɨ e jiuung˜ dsíirˊ cajo̱. J5  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ cangóˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Getsemaní e néeˊ fɨˊ móꞌˋ Olivos, jo̱ fɨˊ jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Níˋnaꞌ e la lajeeˇ nii˜ jnea˜ nisiinˇn có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe Fidiéeˇ. |4qJo̱ cuøꞌˊbɨ Tʉ́ˆ Simón ꞌgooˋ dseaˋ do jo̱ sɨ́ꞌˋreiñꞌ lala: —Nañiˊ faꞌ nijúumˉbaa co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ, dsʉꞌ jaˋ nifáꞌˆa e jaˋ cuíinˋn ꞌnʉˋ. Jo̱ lajo̱b cajíngꞌˉ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ caguiaangˉguɨ do cajo̱. Mɨ˜ caféngꞌˊ Jesús Fidiéeˇ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Getsemaní "3=Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ Tʉ́ˆ Simón: —Dseángꞌˉ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Tʉ́ˆ Simón, e ꞌñiaꞌˊ e uǿøˋ na e nʉ́ꞌˉguɨ e niquíꞌˉ tuidséeˆ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ, ꞌnʉˋ nifoꞌˆ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ e jaˋ cuíinꞌˋ jnea˜. .2UJo̱baꞌ cañíiˋ Tʉ́ˆ Simón quiáꞌˉ dseaˋ do lala: —Nañiˊ faꞌ lajɨɨmˋ nitiúungˉ ꞌnʉˋ, Fíiˋi, dsʉꞌ jnea˜ jaˋ nijmee˜e lajo̱. 15Dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijí̱ꞌˊtú̱u̱, fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galileab ninii˜i caléꞌˋ catú̱ˉ jéengˊguɨ laco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ. k0OJo̱ fɨˊ jo̱b casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —Lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nitiúung˜naꞌ jnea˜ e uǿøˋ na lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Nijngámꞌˉ dseaˋ i̱ fii˜ i̱ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ nisojǿmˉbreꞌ.” |/qJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌørˊ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱ cangolíimˆtu̱r fɨˊ móꞌˋ Olivos. 3._Co̱ꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nidúuꞌ˜guɨ́ɨ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ la cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e nidúuꞌ˜u jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e ꞌmɨ́ɨˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquiʉ́ꞌˉ Fidiéeˇ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Mɨ˜ cajméeˋ Jesús júuˆ e nijíngꞌˉ Tʉ́ˆ Simón e jaˋ cuíiñˋ dseaˋ do -Jo̱ casɨ́ꞌrˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lala: —E lab e jmɨꞌøønˉ e laco̱ꞌ nɨcuøˊ li˜ quiáꞌˉ júuˆ tɨguaˇ e ꞌmɨ́ɨˉ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jmɨꞌøønˉ e nitʉ̱́ˋ. ,/Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, catɨ́ɨiñˉ co̱o̱ˋ cóoˆ e a˜ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ, jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ cajo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cajméerˋ guiéeˆ, jo̱baꞌ lajɨɨmˋbre caꞌɨ̱́ꞌrˉ e a˜ dsíiˊ e cóoˆ do. _+7Jo̱ lajeeˇ e neáaiñˊ gøꞌˊbre, catɨ́ɨngˉ Jesús co̱o̱ˋ iñíꞌˆ jo̱ cacuøꞌrˊ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, cafíimˋbre jo̱ cajméerˋ guiéeˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Quiéꞌˋnaꞌ e iñíꞌˆ la, co̱ꞌ ngúuˊ táamˋbaa la. *Co̱ꞌ jábꞌˉ e jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ cajáˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ, dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nidsingɨ́ɨmˉbaa lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; dsʉꞌ jnea˜ fáꞌˋa, ¡e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ i̱ dseaˋ i̱ niꞌléˉ do! Co̱ꞌ guiʉ́ˉguɨb quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ íˋ faꞌ mɨˊ jaˋ calɨséiñˋ. _)7Jo̱baꞌ cañíiˋ Jesús: —Lɨ́ꞌˆ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌóꞌˋ guitúungˋnaꞌ na, jaangˋ i̱ gøꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ, íbˋ i̱ niꞌléˉ do. ~(uJo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ do lado, eáamˊ fɨꞌíˆ calɨ́iñˉ, jo̱ canaaiñˋ jmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do lajaangˋ lajaaiñˋ: —¿Su jneab˜, faa˜aaꞌ? Jo̱ jiéngꞌˋguɨ jaangˋ cañíiˋ: —¿Si jneab˜ é? z'mJo̱ lajeeˇ mɨ˜ nɨneáaiñˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ mes˜ e nɨnaaiñˋ gøꞌrˊ, lalab cajíngꞌˉ Jesús casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Dseángꞌˉ e jáꞌˉ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaangˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ neáangˊ gøꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ lana, íbˋ i̱ nijángꞌˋ jnea˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiéˉe. &Jo̱baꞌ mɨ˜ canʉʉˋ e jmɨɨ˜ jo̱, caguiébˉ Jesús co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ fɨˊ jo̱. )%KJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøømˋ i̱ dseaˋ gángˉ do cangolíiñˆ fɨˊ fɨɨˋ jo̱, jo̱ cadsémꞌˋbre i̱ dseañʉꞌˋ do dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcajíngꞌˉ Jesús e nɨcasɨ́ꞌˉreiñꞌ do; jo̱baꞌ fɨˊ jo̱b caguiaˊ i̱ dseaˋ gángˉ do guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e nidǿꞌrˉ lajaléiñꞌˋ do íiˊ canʉʉˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús ie˜ jmɨɨ˜ Pascua do. 0$YJo̱ jo̱guɨb niꞌéˉ i̱ dseaˋ do co̱o̱ˋ ꞌnʉ́ʉˊ yʉ́ꞌˆ e nɨsɨlɨɨngˇ guiʉ́ˉ, jo̱ fɨˊ jo̱b niguiáˆnaꞌ guiʉ́ˉ e niquiee˜naaꞌ do. 2#]Jo̱ mɨ˜ niguilíingˋnaꞌ fɨˊ lɨ˜ niꞌírˋ, síiꞌ˜naꞌ i̱ fii˜ ꞌnʉ́ʉˊ jo̱: “Lalab jíngꞌˉ Tɨfaꞌˊ quíˉnaaꞌ: ¿Jie˜ fɨˊ lɨ˜ siꞌˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ nidǿøꞌ˜ø íiˊ canʉʉˋ quiáꞌˉ jmɨɨ˜ Pascua co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiéˉe?” Y"+ Jo̱baꞌ casíingˋ Jesús gángˉ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —Güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ fɨɨˋ Jerusalén, jo̱ fɨˊ jo̱b niguiéngꞌˊnaꞌ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ quié̱e̱ˋ co̱o̱ˋ dsʉʉˉ e a˜ jmɨɨˋ; jo̱ nigüɨlíingˋnaꞌ laco̱ꞌ ngangꞌˊ i̱ dseaˋ do. !3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canaangˋ laꞌuii˜ jmɨɨ˜ e quiáꞌˉ gøꞌˊ dseaˋ Israel iñíꞌˆ e jaˋ quie̱ꞌˆ quiéengˋ, jo̱guɨ e jngangꞌˊ dseaˋ Israel jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ jiuung˜ quiáꞌˉ e jmɨɨ˜ jo̱. Jo̱baꞌ lalab cajmɨngɨ́ɨˋ i̱ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Jesús cajmɨngɨ́ꞌrˉ dseaˋ do jo̱ cajíñꞌˉ: —Fíiˋnaaꞌ, ¿jie˜ fɨˊ fóꞌˋ ꞌnʉˋ e nidséˆnaaꞌ nidsiguiáˆnaaꞌ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e niquiee˜naaꞌ íiˊ canʉʉˋ quiáꞌˉ jmɨɨ˜ Pascua? a ; Jo̱baꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ íˋ, eáamˊ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ, jo̱ casɨ́ꞌrˉ Judas e nicuǿꞌˉreiñꞌ cuuˉ. Jo̱b mɨ˜ canaangˋ Judas ꞌnóꞌrˊ jialco̱ꞌ cuǿøngˋ nijáiñꞌˋ Jesús fɨˊ jaguóˋ i̱ dseaˋ do. Mɨ˜ cagǿꞌˋ Jesús íiˊ canʉʉˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌrˉ B} Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Judas Iscariote, jaangˋ dseaˋ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ dseaˋ guitúungˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, cangórˉ cangosiiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ nisɨ́iñˉ røøˋ jial nijáiñꞌˋ Jesús fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do.  Co̱ꞌ jnea˜ jmɨtaaˉ óoˊnaꞌ e doñiˊ jiéꞌˋ fɨɨˋ lɨ˜ niguiáˉ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, nilɨseabˋ júuˆ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ na, jo̱ lajo̱baꞌ niguiéngꞌˊ dsíiˊ dseaˋ i̱ dseamɨ́ˋ na. Mɨ˜ caꞌnɨ́ɨngˋ Judas Iscariote Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ jmidseaˋ >uCo̱ꞌ i̱ dseamɨ́ˋ na nɨcajméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e tɨɨiñˋ: jo̱ nɨcasú̱u̱ˉbre jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ ngúuˊ táanˋn nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌáangˉ dseaˋ jnea˜. }Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ nab ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ eeˋ cajmeeˉnaꞌ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ cuǿømˋ líˋ jméeˆnaꞌ e guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌr˜ lɨꞌˋ iing˜naꞌ, dsʉꞌ jnea˜guɨ jaˋ contøøngˉ seenˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. |qJo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋ Jesús quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do: —¿Jialɨꞌˊ jmiguíingˆnaꞌ i̱ dseamɨ́ˋ na? ¡Jaˋ e fɨꞌˊnaꞌr jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ! Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméerˋ quiéˉe na eáamˊ guiʉ́ˉ. @yCo̱ꞌ jmáangˋguɨ faꞌ mɨ˜ i̱i̱ˋ caꞌnɨ́ɨˋ, jo̱ jmiguiʉˊguɨ laco̱ꞌ trescientos cuuˉ denario nilíꞌrˋ jóng e laco̱ꞌ seaˋjiʉ e nilɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ tiñíingˉ. Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ gabˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do. nUJo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ cangáˉ e cajméeˋ i̱ dseamɨ́ˋ do lajo̱ calɨguíimˉbre eáangˊ, jo̱ canaaiñˋ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜: —¿Jialɨꞌˊ nɨcangoꞌɨ́ɨˊ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ na? =sJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, Jesús cangórˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌrˉ fɨˊ Betania fɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón, jaangˋ dseaˋ i̱ lamɨ˜ lɨ́ɨngˊ jmohuɨ́ɨˊ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ ngúuˊ táangˋ. Jo̱ mɨ˜ caguiéˉ Jesús fɨˊ jo̱, lajeeˇ e guiiñ˜ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ mes˜ e gøꞌrˊ ir˜, caguiéˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ quie̱ˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ niguoꞌˆ e siiˋ alabastro e a˜ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ nardo e ꞌmoꞌˆ eáangˊ. Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do cafíimˋbre e sɨ́ɨˊ do jo̱ caꞌéerˉ e jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ do fɨˊ mogui˜ Jesús. {Jo̱ lalab sɨ́ɨngˋ i̱ lɨɨng˜: —Jaˋ nijmóˆooꞌ e jo̱ lajeeˇ jmɨɨ˜ Pascua e laco̱ꞌ jaˋ dseáangꞌ˜ quíˉiiꞌ e nitáꞌˉ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜. Mɨ˜ caꞌéeˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ fɨˊ mogui˜ Jesús C Jo̱ tú̱ˉ jmɨɨ˜baꞌ jmóoˋguɨ e nitɨ́ˉ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siiˋ Pascua e gøꞌrˊ iñíꞌˆ e jaˋ quie̱ꞌˆ quiéengˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel canaaiñˋ ꞌnóꞌrˊ jial niguiéꞌrˊ e nisáiñꞌˊ Jesús e nijmɨgǿøiñˋ dseaˋ do e laco̱ꞌ nilíꞌrˋ nijngángꞌˉneiñꞌ. G %Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ la, lajo̱b lɨ́ɨˊ júuˆ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋguɨ cajo̱: ¡Lɨ́ꞌˆ ꞌnéˉbaꞌ e jmiñiingˇ óoˊnaꞌ!_7 $co̱ꞌ jial fɨng lajeeˇ tengꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ güɨɨmˋbaꞌ nigüeáiñꞌˊ.  #Jo̱baꞌ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ do casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ do: Jmiñiingˇ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, meléˆ, co̱ꞌ jaˋ ñíˆnaꞌ lɨ˜ e nigüeángꞌˊtu̱ i̱ dseaˋ fii˜ ꞌnʉ́ʉˊ la, su milíˆ na o̱si uǿøˋ guiéˉ nʉ́ʉbˊ é, o̱si téeˉ ogóoˊ mɨ˜ niquíꞌˉ túˋ é, o̱si dsaꞌeeˋguɨb é; xi "Co̱ꞌ e la lɨ́ɨˊ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ niꞌíˋ fɨˊ dséˉ fɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉ, jo̱ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ nigüɨꞌɨ́ɨrˊ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱ caseáaiñˊ dseaˋ ꞌléengꞌ˜ quiáꞌrˉ, jo̱ cacuøꞌrˊ ta˜ lajaangˋ lajaaiñꞌˋ do, jo̱guɨ caseáaiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ jmóoˋ ta˜ do.  !’Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e ñiingˇ óoˊnaꞌ contøømˉ e sɨjeengˇnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ féengꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ ñíˆnaꞌ røøˋ lɨ˜ dseángꞌˉ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱. mS ’Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ ñiˊ e júuˆ jo̱ jéengˊguɨ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e˜ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e˜ íꞌˋ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ jɨˋguɨ latɨˊ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ ñirˊ e jo̱, o̱ꞌguɨ jnea˜ cajo̱, dseaˋ lɨ́ɨnˊn i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do, jaˋ ñiiˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉbingꞌ ñiˊ e jo̱. T! Co̱ꞌ niꞌíimˉ fɨˊ laꞌúngˉ jmɨgüíˋ jo̱guɨ lajo̱bɨ laꞌúngˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cajo̱, dsʉꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e jaˋ nilɨti˜ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe. :m Co̱ꞌ dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ fáꞌˋa e dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nidsijéebˊ jaléꞌˋ e jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e nijúungˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ lajeeˇ lana.    Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ la; co̱ꞌ mɨ˜ nɨmóoˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨdsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ nɨcuøˊ li˜ jóng e quiá̱bꞌˉ nigáaˊa, jnea˜ dseaˋ lɨ́ɨnˊn dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. = s ’Jo̱ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ ꞌmaˋ güɨñíꞌˆ: Mɨ˜ nɨdsi˜ guoꞌˋ e síꞌˋ quiáꞌˉ, jo̱guɨ nɨꞌiáˋ máꞌˆ e síꞌˋ quiáꞌˉ cajo̱, jo̱baꞌ nɨñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e quiá̱bꞌˉ nijaquiéengˊ ji̱i̱ˋ jmɨ́ɨˊ jóng.   Jo̱ jo̱b mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nisíngˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ; jo̱ i̱ ángeles do niseáiñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ fɨˊ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ jmɨgüíˋ, catɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉguɨ quiáꞌˉ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱guɨ catɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˉguɨ quiáꞌˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cajo̱. U # Jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigáaˊtu̱ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, dseaˋ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ nigáaˊa fɨˊ jee˜ cabøø˜ jníiˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ e jɨꞌˋ laniingˉ güeaꞌˆ jɨꞌˋ niguoꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.  / Jo̱guɨ nijiúmꞌˋ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ niguiáꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. H  ’Jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ jo̱, mɨ˜ nisóongˉ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e nijáaˊ do, jo̱ joˋ nicuǿˉguɨ ieeˋ jɨr˜, o̱ꞌguɨ sɨꞌˋ nicuǿˉguɨr jɨr˜ cajo̱.   Jo̱ lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, ꞌnéˉ e eáamˊ sɨñiingˇ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ nɨcaliúumꞌ˜baa ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ la lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jial mɨ˜ nijáaˊtu̱ i̱ dseaˋ i̱ jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ ]3 Co̱ꞌ fɨ́ɨmˊbingꞌ nijalíingˉ i̱ nijmɨgóoˋ e nijmɨcaaiñ˜ e lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ, o̱si nijmɨgóorˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ é; jo̱ nijméˉbre jaléꞌˋ li˜ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ iiñ˜ e nilɨgøøngˋ dseaˋ, jo̱ dseáamꞌ˜ e nilɨgøøngˋ la quie̱ˊguɨ i̱ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ. /W ’Jo̱ ie˜ jo̱, song i̱i̱ˋ dseaˋ nijmɨgǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱ nisɨ́ꞌrˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lala: “I̱ lab i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaꞌ do”, o̱si “Dob siñꞌˊ” é, dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ güɨlíingˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lajo̱. E Jo̱ faco̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ nijmɨꞌɨɨiñ˜ eáangˊ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ nileángˋ jóng faco̱ꞌ lajo̱; dsʉꞌ nɨcajmitiiñ˜ jaléꞌˋ e jo̱ uíiꞌ˜ e ꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉbre i̱ nɨcaguíñꞌˋ lamɨ˜ jéengˋguɨ.  dsʉco̱ꞌ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ iihuɨ́ɨˊ niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ e jaˋ mɨˊ cangongɨ́ɨiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ latɨˊ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, o̱ꞌguɨ nidsingɨ́ɨiñˉ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱.  Jo̱ nab tíiˊguɨ e mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ e jaˋ dsijéeˊ jaléꞌˋ e la dseángꞌˉ lajeeˇ ji̱i̱ˋ güíiˉ, @y ¡Lɨ́ꞌˆ e ngɨ˜ fɨ́ɨˆ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ jo̱bɨ quiéengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ jo̱ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ jo̱bɨ cuøꞌˊ yʉ̱ʉ̱ˋ tʉ́ꞌˋ é! Y+ jo̱guɨ song i̱i̱ˋ dseaˋ taang˜ jmooˋ ta˜ fɨˊ jee˜ móꞌˋ, jo̱baꞌ jaˋ güɨꞌíˆ dsíirˊ faꞌ e niquɨngꞌˉguɨr fɨˊ quiáꞌrˉ e faꞌ e nidsiquié̱e̱rˋ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌrˆ. `9 Jo̱guɨ song i̱i̱ˋ dseaˋ dsíiñˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌnʉ́ʉˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, jaˋ güɨjgiáaiñˋ faꞌ e nidsiꞌuǿøꞌr˜ jaléꞌˋ e seaˋ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ ꞌnéˉ cuí̱ˉbre; B~} ’Jo̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, mɨ˜ nimóˆnaꞌ co̱o̱ˋ e gaˋ eáangˊ e nijméˉ dseaˋ fɨˊ dsíiˊ guáꞌˉ féꞌˋ e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ e guáꞌˉ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajmeꞌˊ jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜gui eáangˊ i̱ calɨsíˋ Daniel —güɨngángꞌˋnaꞌ e júuˆ la, ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ ɨˋnaꞌ e la—, jo̱ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱, jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea güɨcuí̱i̱ˆbre fɨˊ jee˜ móꞌˋ. A}{ Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nilíˋ ꞌníꞌˋ níiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiéˉe; jo̱ dsʉꞌ i̱i̱ˋ i̱ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe carta˜ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ nileámˋbre jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. n~}}|k{zkxx[w`vhuutQsrqpnOmlkjihgfedrbaa__H^1]\\][ZYX*VUUT`SMRQzOPNWLKIHsECA@@?&=V  :Co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ ngɨ́ɨngˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ngɨ́ɨmˋbaꞌ cajo̱ e nimóˆnaꞌ iihuɨ́ɨˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱, U y:jo̱guɨ e jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ ꞌníiˉ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ e na cuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e nɨngolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ, jo̱ dsʉꞌ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cuøˊ li˜ e nilɨseemˋbaꞌ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lajo̱b nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. /T Y:Jo̱ jmɨꞌúungˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱baꞌ nañiˊ faꞌ e gáaˊa gaꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ o̱si huí̱i̱ˉbɨ táanˋn é, dsʉꞌ tab˜ dsiiˉ e teáˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e dseángꞌˉ conrøøˋ sɨɨng˜naꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ e cuǿꞌˆbɨꞌ bíˋ yaang˜naꞌ co̱lɨɨng˜ e laco̱ꞌ nijáꞌˉ líingˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, HS  :Jo̱ mɨ˜ niguiéngꞌˉtú̱u̱ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, nilɨꞌiáangˋguɨ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. R :Jo̱ co̱ꞌ nɨtab˜ dsiiˉ e seemˉbɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ nija̱ˋbɨ́ɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e laco̱ꞌ eáangˊguɨ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ do. yQ m:jo̱guɨ e caꞌíingꞌ˜guɨ do, eáangˊguɨ la guíingˋ quíiˉnaꞌ e seemˉbɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la. P ;:Co̱ꞌ huɨ́ɨmˊ lɨ́ɨˊ quiéˉe e niguíiꞌ˜i co̱o̱ˋ lajeeˇ e tú̱ˉ júuˆ la: caꞌíingꞌ˜ e iáangˋ dsiiˉ e nijúunˉn e laco̱ꞌ niníˆi có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e eáangˊguɨ nijmeángˉ quiéˉe; }O u:Jo̱ dsʉꞌ song seengˉguɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la, nilíꞌˋbɨ́ɨ jmee˜e ta˜ e laco̱ꞌ nilɨfɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱baꞌ jaˋ ñiiˉ e˜ niguíiꞌ˜i, su e seengˉguɨ́ɨ o̱faꞌ e júumˉbaa é. 8N k:Co̱ꞌ jnea˜ seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ song júnˉn, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨb niꞌuíingˉ quiéˉe jóng. fM G:Jo̱ dsʉꞌ eáamˊ iin˜n jo̱guɨ eáamˊ sɨjeenˇ e jaˋ nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ e nica̱a̱ˉ fɨꞌɨꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ eáangˊguɨ sɨjeenˇ e teáˋ dsiiˉ e guiaaˉ júuˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ lajo̱b nijmɨꞌgooˉ Dseaˋ Jmáangˉ e ngocángˋ dsiiˉ jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e seenˉ o̱si e júunˉn é. ]L 5:co̱ꞌ ñiˋbaa e nileámˋbaa lɨ˜ iuunˉ la, co̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ́ɨꞌ˜baꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe, jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ cajo̱. K :Jo̱ dsʉꞌ jaˋ e cuaiñ˜ quiéˉe jialco̱ꞌ guiaˊ dseaˋ e júuˆ jo̱, si e ngocángˋ dsíirˊ o̱si o̱ꞌ lajo̱ é; co̱ꞌ jmiꞌiáamˋ dsiˋ jnea˜ dsʉꞌ e guiaˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ eáamˊbɨ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ, 6J g:jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmeángˉ quiáꞌrˉ yaam˜bre, jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ e ngocángˋ dsíirˊ e ta˜ jo̱, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ iiñ˜ e niꞌmeáangˊguɨr jnea˜ lɨ˜ iuunˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ la. |I s:Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ jmóorˋ e ta˜ jo̱ e ngocángˋ dsíiˊbre co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáaiñˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ ñiˊbre e uiing˜ e iuungˉ jnea˜ fɨˊ la e laco̱ꞌ jmɨꞌǿnꞌˋn júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; sH a:Jo̱ e jábꞌˉ, i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ dsʉꞌ e dsihuɨ́ɨmˊbre o̱si e ꞌníꞌˋ níiˉbre é, jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ jmóorˋ e ta˜ jo̱ e guiʉ́ˉ dsíiˊbre. @G {:Jo̱guɨ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ la, jo̱baꞌ e jie˜ jaˋ lajalémꞌˋ dseaˋ do eáangˊguɨ nɨcaguiaˊ dsíirˊ e niꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ ꞌgóꞌˋbre jmóorˋ lajo̱. BF : Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ fɨˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ romano có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ caguiaangˉ, guiʉ́bˉ ñirˊ e sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. E #: Jo̱ jnea˜ iin˜n e nilɨñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaléꞌˋ e nɨcangongɨ́ɨnˉn fɨˊ la dseángꞌˉ eáamˊ nɨcalɨꞌíingˆ ta˜ e laco̱ꞌ niniꞌˆguɨ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. [D 1: Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nijá̱a̱ꞌ˜naꞌ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajmeeˇnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgooˋnaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ nijmiféngꞌˊnaꞌ dseaˋ do. Seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ +C Q: e laco̱ꞌ líꞌˋnaꞌ guíiꞌ˜naꞌ contøøngˉ lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ. Jo̱ lajo̱b quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ e seengˋnaꞌ e eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨseaˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e nigüéengˉtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. KB : Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e eáangˊguɨ nidsicuángˋ e jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e nicuǿꞌˉguɨr ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨjmɨ́ɨˋnaꞌ jo̱guɨ e ningángꞌˋnaꞌ NA :Jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ ñirˊ jial tíiˊ e iin˜n nimáan˜n lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ e nijmiꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ. i@ M:Jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b catɨ́ɨngˉ e ɨˊ dsiiˉ uii˜ quíiˉnaꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ røøbˋ nɨcaꞌíingꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, nañiˊ faꞌ iuunˉ sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ o̱si e niguiénꞌˉn fɨˊ quiniˇ dseata˜ é, e jmɨꞌǿꞌˋø o̱si jmɨtaaˆ dsíiˊ dseaˋ e júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. (? K:Jo̱ tab˜ dsiiˉ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ canaangˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ nijméˉguɨ lajo̱ cartɨˊ niteáiñꞌˊ e ta˜ jo̱ ie˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. C> :co̱ꞌ eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúꞌˋnaaꞌ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ latɨˊ mɨ˜ caneeng˜ rúꞌˋnaaꞌ jo̱ cartɨˊ jmɨɨ˜ na. =  :Jo̱guɨ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ fǿnꞌˋn Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ, jmóoˋo e iáangˋ dsiˋbaa, < :Jo̱ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ dséngꞌˊ dsiiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ. F; :Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Mɨ˜ caféngꞌˊ Paaˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ Filipos #: C:Jnea˜ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Timoteo lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lana guiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Filipos i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ guiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ mogui˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌrˉ cajo̱. x9 kJo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ Filemón.l8 SJo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ caguiaangˉguɨ i̱ seengˋ fɨˊ la i̱ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jee˜ ta˜ e guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ la siirˋ Marcos jo̱guɨ Aristarco jo̱guɨ Demas có̱o̱ꞌ˜guɨ Lucas. ]7 5Jo̱ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉguɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Filemón, e guiéngꞌˊ i̱ Epafras la júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiꞌˉ, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ sɨjnɨ́ɨngˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la uíiꞌ˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. 6 Jo̱guɨ jmeeˉgo̱ uíiꞌ˜ diée˜ quíiꞌˉ e niguiáꞌˆ guiʉ́ˉ jiéꞌˋ fɨˊ lɨ˜ nija̱a̱ˉ fɨˊ na, dsʉco̱ꞌ nɨtab˜ dsiiˉ e nijmitib˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcamɨ́ɨꞌ˜naꞌre uii˜ quiéˉe e nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ e ninii˜tú̱u̱ fɨˊ na e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ 5 9Jo̱ guiéenꞌ˜n e jiˋ la quíiꞌˉ e catɨ́ɨnꞌˉ, dsʉco̱ꞌ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiiˉ e nijmitíˆbaꞌ e jmɨꞌeeˇ e nɨcamɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ nɨñíˆbɨ́ɨ cajo̱ e jmiguiʉˊguɨb nijméeꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafáꞌˉa na. n4 WJo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ lajo̱ uíiꞌ˜ e co̱o̱bˋ fɨˊ tɨ́ꞌˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jmeeˉgo̱ uíiꞌ˜ diée˜ e niꞌíimꞌ˜baꞌ i̱ Onésimo la có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ uíiꞌ˜ e lɨnꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱ mɨ˜ nijmeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ eáamˊ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ jóng. 3 Jnea˜ Paaˉ jmoꞌˊo e júuˆ la có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ guóoˋo. Jo̱guɨ dseángꞌˉ e jábꞌˉ, jneab˜ niquɨ́ˉɨ jaléꞌˋ e nɨcarøøngˋ i̱ Onésimo la quíiꞌˉ. Jo̱ lɨ́nˉn e jaˋ ngɨɨ˜lɨ faꞌ ꞌnéˉ e nijmiguiénꞌˊn oꞌˊ e lafaꞌ ꞌnʉbˋ røønꞌˋ quiéˉe, dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ jnea˜baꞌ e calɨ́nꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 2 ;Jo̱guɨ song lɨɨng˜ eeˋ nɨcaꞌléerˊ quíiꞌˉ o̱si eeˋ nɨcarøøiñˋ quíiꞌˉ é, jo̱baꞌ jneab˜ niquɨ́ˉɨ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ. O1 Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ íimꞌ˜ i̱ Onésimo la có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ lɨ́ꞌˆ lafaꞌ mɨ˜ íinꞌ˜ jnea˜. q0 ]Dsʉꞌ joˋ ꞌnéˉ jmeáanꞌ˜re lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quíiꞌˉ i̱ jaˋ ꞌléenꞌ˜, co̱ꞌ ꞌnéˉ e guiʉ́ˉguɨb nijmeáanꞌ˜re laco̱ꞌ jaangˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ, co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ. Jo̱ jnea˜, eáamˊ ꞌneáanˋnre, dsʉꞌ ꞌnʉˋ, eáangˊguɨ nilɨꞌneáanꞌˋre, dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊtu̱r jaangˋ dseaˋ i̱ nijméˉ ta˜ quíiꞌˉ, co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨmˊbre cajo̱ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ i̱ Onésimo la lamɨ˜ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quíiꞌˉ e jaˋ ꞌléeiñꞌ˜ i̱ jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ ta˜ íingˆ quíiꞌˉ. Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ, eáamˊ nɨꞌíiñˆ ta˜ quíiꞌˉ jo̱guɨ quiéˉ jnea˜ cajo̱. $* C Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e jmɨꞌeeˇ jo̱ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Onésimo, co̱ꞌ i̱ dseaˋ la, lajeeˇ iuunˉ jnea˜ fɨˊ la, jábꞌˉ nɨcalɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lana lafaꞌ jó̱o̱ˋbaa nɨcaꞌuíiñˉ. ) 7Jo̱ co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáanꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ jo̱guɨ uíiꞌ˜ e co̱o̱bˋ fɨˊ tɨ́ꞌˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lɨ́nˉn e seabˋ fɨˊ quiéˉe e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ co̱o̱ˋ e ꞌnéˉ jmeꞌˆ. Dsʉꞌ jaˋ iin˜n jmeeˉ lajo̱, co̱ꞌ lɨ́nˉn e guiʉ́ˉguɨ e nimɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ jmɨꞌeeˇ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáanˋn ꞌnʉˋ. Jo̱baꞌ jnea˜, Paaˉ, mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ co̱o̱ˋ jmɨꞌeeˇ, nañiˊ faꞌ jaangˋ dseaˋ fémꞌˊ nɨlɨ́ɨnˊn, jo̱ lana lab iuunˉ sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. (  y' mJo̱ uíiꞌ˜ e ꞌneáanꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱baꞌ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ jo̱guɨ nɨcatíiꞌ˜tu̱ dsiiˉ cajo̱, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nɨcalɨtíibꞌ˜tu̱ dsíirˊ caléꞌˋ catú̱ˉ. Mɨ˜ camɨˊ Paaˉ jmɨꞌeeˇ uii˜ quiáꞌˉ Onésimo .& WJo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉˋ e guiʉ́ˉguɨ ningánꞌˋ jial tíiˊ jloꞌˆ niguoꞌˆ e ngɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. j% Odsʉco̱ꞌ nɨcaꞌíimꞌ˜baa júuˆ quiáꞌˉ jial tíiˊ e ꞌneáanꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ jial jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱. $ #Jo̱ laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ fǿnꞌˋn Fíiˋi Fidiéeˇ, contøømˉ cuǿøˉøre guiꞌmáangꞌˇ uii˜ quíiꞌˉ, Filemón, # )Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜naaꞌ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Jial ꞌneáangˋ Filemón jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ B" Jo̱guɨ catɨ́ɨmˉ e jiˋ la cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seángꞌˊ fɨˊ quíiꞌˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ catɨ́ɨmˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Apia có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Arquipo. Jo̱ i̱ dseañʉꞌˋ na eáamˊ cuøꞌˊ bíˋ ꞌñiaꞌrˊ jee˜ ta˜ e cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ jneaꞌˆ. O! Jnea˜ Paaˉ, jo̱ fɨˊ ꞌnʉñíbˆ sɨjnɨ́ɨnˇn dsʉꞌ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ sɨ́ɨnˋn e jiˋ la co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋguɨ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Timoteo. Jo̱ fɨˊ ni˜ e jiˋ la to̱o̱˜ júuˆ quiéˉe e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Filemón, co̱ꞌ lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáangˋnaaꞌ eáangˊ jo̱guɨ i̱ jmóoˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jneaꞌˆ jee˜ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˆ Dseaˋ Jmáangˉ.  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøømˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e cangoguiar˜ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ ꞌñiabꞌˊ Fíiˋnaaꞌ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ íˋ e guiaiñꞌˊ do júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ caꞌeꞌˊbɨr dseaˋ jmɨgüíˋ e dseángꞌˉ e jáꞌˉ júuˆ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jmóorˋ jaléꞌˋ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Marcos.SJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e casɨ́ꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Jesús jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lajo̱, jo̱baꞌ cajgóoˉbre fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jóng, jo̱ cangámꞌˉtu̱r fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ cajárˉ, jo̱ cangogüeaˋtu̱r lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌguɨ la guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ. Ljo̱guɨ nilíꞌˋbɨr e sáiñꞌˊ mɨꞌˋ i̱ guíingˉ cajo̱ e jaˋ nicúiñꞌˊ do quiáꞌrˉ, jo̱guɨ song niꞌɨ̱́ꞌrˋ lafaꞌ oguíiˉ, jaˋ niꞌléˉ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; jo̱guɨ niñíimˋbɨr e nilíꞌrˋ jmiꞌleáaiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ dséeꞌ˜ cajo̱ e lɨco̱ꞌ niquidsirˊ guóorˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ moguiñꞌ˜, jo̱ niꞌleáamˉbiñꞌ do jóng. Mɨ˜ cangángꞌˉtu̱ Jesús fɨˊ ñifɨ́ˉ .UJo̱guɨ niñíimˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe e nilíꞌˋbre uǿiñˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe; jo̱guɨ niñíimˋbɨr cajo̱ e niféꞌrˋ jmíiˊ e jaˋ mɨˊ ñirˊ jéengˊguɨ; Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nilíingˋ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ e nisáiñˋ jmɨɨˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaꞌuíiñˉ dseaˋ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ nileámˋbre jóng jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ; dsʉꞌ i̱ dseaˋguɨ i̱ jaˋ jáꞌˉ nilíingˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ latab˜ niꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ucJo̱ casɨ́ꞌˉ Jesús i̱ dseaˋ do lala: —Güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ güɨguia˜naꞌ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jial nileángˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. &EJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, lajeeˇ e neáangˊ i̱ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ e gøꞌrˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ mes˜, jo̱ lajeeˇ jo̱ mɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ cajíimˉbreiñꞌ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ jaˋ jáꞌˉ mɨˊ lɨ́ɨmˋbɨiñꞌ do e nɨcají̱bꞌˊtu̱r; jo̱guɨ co̱ꞌ eáamˊ ueꞌˋ moguiñꞌ˜ cajo̱, jo̱baꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do ladsifɨˊ lado mɨ˜ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cangáˉ quiáꞌrˉ e nɨcají̱ꞌˊtu̱r.  Jo̱baꞌ ladsifɨˊ ladob caquɨmꞌˉtu̱ i̱ dseaˋ gángˉ do, jo̱ cangojméeꞌrˇ júuˆ i̱ caguiaangˉguɨ do; jo̱ dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do cajo̱ ladsifɨˊ lado. E ta˜ e cacuøꞌˊ Jesús jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ G Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, cajmijnéemˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ gángˉ lajeeˇ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do lajeeˇ ngolíiñˉ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ.  Jo̱ mɨ˜ canúuˉ i̱ dseaˋ do e nɨcají̱bꞌˊtu̱ Jesús jo̱guɨ e nɨcangámˉ i̱ Yሠdo, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ dseaˋ do ladsifɨˊ lado. Mɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ gángˉ i̱ dseaˋ quiáꞌrˉ do q[ Jo̱ i̱ Yሠdo ladsifɨbˊ cangojméeꞌrˇ júuˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cangɨˊ có̱o̱ꞌ˜ Jesús do; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ dseángꞌˉ eáamˊ fɨꞌíˆ lɨ́ɨiñˊ jo̱guɨ neáaiñˊ ta˜ quɨꞌˊ. C Jo̱ mɨ˜ nɨcangɨ́ˋ e nɨcají̱ꞌˊ Jesús, mɨ˜ cajneáˉ e jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ semaan˜ do, jo̱ laꞌuii˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniˇ i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala, i̱ dseamɨ́ˋ i̱ caꞌuøøngˋ guiángˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ dsíiˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ.  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, caꞌuøømˋ i̱ dseamɨ́ˋ do e cuí̱i̱rˋ e fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ dseaˋ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ jléeiñˋ e ꞌgóꞌrˋ. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cajmeaꞌˊ i̱ dseamɨ́ˋ do júuˆ, co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌgóꞌˋbre. Mɨ˜ cajmijnéengˋ ꞌñiaꞌˊ Jesús fɨˊ quiniˇ i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala 5Güɨlíingˋnaꞌ jo̱ güɨjméeꞌ˜naꞌ júuˆ dseaˋ guijángˋ quiáꞌrˉ, jo̱ jee˜ jo̱ quíingꞌ˜ Tʉ́ˆ Simón cajo̱, jo̱ síiꞌ˜naꞌr lala: “Jéengˊguɨ nidséˉ Jesús fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea laco̱ꞌguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b nimáang˜naꞌre lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e cajíñꞌˉ ie˜ lamɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nijngángꞌˉ dseaˋ írˋ.”  dsʉꞌ i̱ sɨmingꞌˋ do cañíirˋ lala: —Jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; co̱ꞌ ñiˋbaa e ꞌnángꞌˋnaꞌ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do, dsʉꞌ lanaguɨ nɨcají̱bꞌˊtu̱r, jo̱ joˋ iuuiñˉ fɨˊ la lana. Fɨˊ na jǿøˉnaꞌ e fɨˊ lɨ˜ catɨraaiñꞌˉ do, joˋ i̱i̱ˋ seengˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ. wJo̱ cangotáamꞌ˜bre e fɨˊ dsíiˊ tóˋ é̱e̱ˆ do, jo̱ fɨˊ jo̱b cangáiñˉ jaangˋ sɨmingꞌˋ i̱ guiing˜ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ i̱ quiꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ téˋ e cueeˋ. Jo̱ eáamˊ cafǿngꞌˊ i̱ dseamɨ́ˋ do, 'Dsʉꞌ mɨ˜ cangárˉ røøˋ, e cu̱u̱˜ e cajlɨ́ɨˉ ni˜ otooˋ quiáꞌˉ e é̱e̱ˋ do joˋ ró̱o̱ˋ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ. jo̱ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ lala: —¿I̱˜ nijé̱ꞌˋ e cu̱u̱˜ e jlɨˊ fɨˊ otooˋ é̱e̱ˋ lɨ˜ caꞌáiñˉ do? #?Jo̱ eebˋ e jmɨɨ˜ laꞌuii˜ quiáꞌˉ semaan˜ cangolíiñˆ fɨˊ lɨ˜ caꞌángˉ Jesús, jo̱ caguilíiñˉ e lɨco̱ꞌ nɨcaguáꞌˉ ieeˋ,   !Jo̱ mɨ˜ nɨcasúungˉ e jmɨɨ˜ e jmiꞌíngꞌˊ dseaˋ Israel, i̱ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala jo̱guɨ Salomé có̱o̱ꞌ˜guɨ Yáˆ, niquiáꞌˆ Tiáa˜, calárˉ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ e quiáꞌˉ e nidsisuuiñ˜ Jesús fɨˊ lɨ˜ iuungˉ dseaˋ do. " =/Jo̱guɨ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala có̱o̱ꞌ˜ Yሠniquiáꞌˆ Séˆ i̱ jaangˋguɨ do cangáˉbre jie˜ lɨ˜ caꞌáaiñˉ dseaˋ do. 7.Jo̱ i̱ Séˆ do calárˉ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e niguoꞌˆ eáangˊ e quiáꞌˉ niquɨiñꞌˉ Jesús. Jo̱ cangojéemˋbre dseaˋ do fɨˊ lɨ˜ niꞌáaiñˉ fɨˊ co̱o̱ˋ dsíiˊ tooˋ jiáaˊ, jo̱ cajlɨ́ɨrˉ e ni˜ do có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e feꞌˋ. ' G-Jo̱ mɨ˜ cajmeaꞌˊ i̱ fii˜ ꞌléeˉ do júuˆ i̱ dseata˜ do, jo̱baꞌ dseata˜ Pilato cacuøꞌˊbre fɨˊ i̱ Séˆ do e nidsiꞌáaiñˊ Jesús. K ,Jo̱ cangogábˋ dsíiˊ dseata˜ Pilato e nɨcajúmˉ Jesús, jo̱baꞌ catǿꞌrˉ i̱ fii˜ ꞌléeˉ e quiáꞌˉ nijmɨngɨ́ꞌˉreiñꞌ do jial tíiˊ nɨngóoˊ e cajúngˉ dseaˋ do. c?+Jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ caguiéˉ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Séˆ i̱ seengˋ fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Arimatea, jo̱ i̱ dseaˋ la lɨ́ɨiñˊ jaangˋ i̱ niingˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, jo̱ sɨjeemˇbre cajo̱ e Fidiéeˇ nicá̱ˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ; jo̱ dseángꞌˉ teábˋ táangˋ dsíirˊ cangórˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ Pilato, jo̱ camɨrˊ fɨˊ e nidsiꞌáaiñˊ Jesús. )K*Jo̱ jaquiéengˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíˋ nʉ́ʉˆ ie˜ guatɨꞌlóˉ jmɨɨ˜ e guiaˊ dseaˋ Israel guiʉ́ˉ e nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e jmiꞌíñꞌˊ. gG)Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ na cangɨˊbre e jmɨcó̱o̱ꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ lɨ˜ eeˋgo̱ ꞌnéˉ Jesús ie˜ lamɨ˜ cateáaiñˋ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Galilea. Jo̱guɨ i̱ fɨ́ɨmˊbɨguɨ dseamɨ́ˋ i̱ jiéngꞌˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ cajo̱ i̱ cajalíingˉ fɨˊ Jerusalén có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Mɨ˜ caꞌángˉ Jesús "=(Jo̱guɨ huí̱i̱ˉbɨjiʉ teáangˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseamɨ́ˋ e jǿørˉ fɨˊ jo̱; jo̱ jee˜ íˋ quíingꞌ˜ Yሠi̱ seengˋ fɨˊ Magdala, jo̱guɨ Salomé, jo̱guɨ Yáˆ, niquiáꞌˆ Tiáa˜ i̱ jiuung˜ do jo̱guɨ niquiáꞌˆ Séˆ cajo̱. 'Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ fii˜ ꞌléeˉ romano i̱ singꞌˊ jmóoˋ íˆ cáangˋ Jesús e nɨcajúmˉ dseaˋ do, jo̱baꞌ cajíñꞌˉ lala: —Dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e i̱ dseañʉꞌˋ na lɨ́ɨiñˊ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do. ve&Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ jo̱b cajo̱ casímˉ e ꞌmɨꞌˊ féꞌˋ e íiˊ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel e siꞌˊ fɨˊ Jerusalén jo̱ calɨ́ˉ tú̱ˉ fóo˜ catɨˊ yʉ́ꞌˆ jo̱guɨ catɨˊ uii˜. Q%Jo̱b mɨ˜ caꞌóoˋ Jesús e teáˋ eáangˊ jo̱ cajúmˉbre. $A$Jo̱baꞌ ladsifɨˊ ladob cangóˉ jaangˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ cangoquie̱rˋ co̱o̱ˋ jooˋ e nɨsɨyáꞌˆ jmɨ́ꞌˆ jmɨɨˋ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e tí̱ꞌˋ, jo̱ caquíñꞌˋ e jooˋ do fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ táˋ jo̱ caséerˋ e laco̱ꞌ niyʉ̱́ꞌˉ Jesús jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Jaˋ eeˋ cangꞌˊnaꞌre, majeengˇduuꞌ su nijáaˊ i̱ Líiˆ do e nijajgiáaiñˊ dseaˋ na. oW#Jo̱ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ i̱ teáangˉ do ie˜ jo̱ canúurˉ e jo̱, jo̱ cajíñꞌˉ: —Fɨng na nʉ́ʉˉnaꞌ, lana tǿꞌrˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ i̱ calɨsíˋ Líiˆ. V%"Jo̱ e íꞌˋ jo̱b mɨ˜ caꞌóoˋ Jesús teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ lala: —Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? —e guǿngꞌˋ: Fidiéeˇ quiéˉe, Fidiéeˇ quiéˉe, ¿jialɨꞌˊ nɨcatiunꞌˊ jnea˜? C~!Jo̱ mɨ˜ catɨ́ˋ guieñíꞌˉ e jmɨɨ˜ jo̱, dseángꞌˉ latøøngˉ e fɨˊ jo̱ calɨnʉ́ˋ conguiaˊ, jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ cartɨˊ la i̱i̱ˉ ꞌnɨˊ caꞌlóoˉ. H}  Song nineˋnaaꞌ e nijgiáaiñˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ fɨˊ lɨ˜ táaiñˋ, jo̱guɨbaꞌ jáꞌˉ nilíiˋnaaꞌ jóng e íˋbre lɨ́ɨiñˊ Dseaˋ Jmáangˉ, i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ i̱ nicá̱ˋ nifɨˊ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ i̱ nilíingˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quíˉiiꞌ cajo̱. Jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ i̱ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ taang˜ cáaiñˋ do, gabˋ féꞌrˋ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱. Mɨ˜ cajúngˉ Jesús |Jo̱ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tɨfaꞌˊ quiáꞌˉ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ dseángꞌˉ lǿømˉbre dseaˋ do, jo̱guɨ sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ lala: —Caleáamˋbre jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, dsʉꞌ ꞌñiaꞌrˊ joˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nileángˉguɨ ꞌñiaꞌrˊ náng. l{QJo̱ lana leaangˉ uøꞌˊ, jo̱ güɨ́ɨngˊ fɨˊ lɨ˜ táanꞌˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ na. }zsJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ngɨ́ɨngˊ lajeeˇ e táangˋ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ lɨco̱ꞌ guiaꞌrˊ gui˜bre e jǿøiñˉ dseaˋ do jo̱ féꞌrˋ lala: —¡Ja̱a̱ˉ! ¿Su o̱ꞌ ꞌnʉˋbɨ i̱ féꞌˋ i̱ líꞌˋ quɨꞌˆ guáꞌˉ féꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoꞌˋ, jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱ líꞌˋ jméeꞌ˜tu̱ꞌ? 0yYJo̱ lajo̱b calɨti˜ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Calɨꞌíiñˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ.” ,xQJo̱ cateáangˋguɨr gángˉ ɨ̱ɨ̱ˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jmáꞌˉ jángˋ crúuˆ lajaaiñꞌˋ do, jaangˋ la cataangˋ cáangˋ dseaˋ do. jwMJo̱ caté̱e̱rˋ co̱o̱ˋ ꞌmajmáˋjiʉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ gui˜ dseaˋ do e tó̱o̱ˋ e˜ uiing˜ e jmáiñꞌˋ dseaˋ do lado, jo̱ lalab tó̱o̱ˋ: “I̱ lab dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel.” vveJo̱ ngóoˊjiʉ la i̱i̱ˉ ñʉ́ˉ e laꞌeeˋ mɨ˜ cateáaiñˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. tuaJo̱ jo̱b mɨ˜ cateáaiñˋ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do canaaiñˋ cóorˋ quiáꞌˉ e nijmérˉ guiéeˆ sɨ̱ꞌˆ Jesús, jo̱ ne˜duu e˜ nilíꞌrˋ nicó̱o̱rˋ lajaangˋ lajaaiñˋ. wtgJo̱ cacuøꞌrˊ Jesús jmɨ́ꞌˆ jmɨɨˋ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e sɨcáangꞌˇ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ooˋ e siiˋ mirra e sɨꞌíˆ nɨꞌɨ̱́ꞌˉ dseaˋ do, dsʉꞌ Jesús jaˋ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e caꞌɨ̱́ꞌrˉ e jo̱. zsmJo̱ cajéemˋbre Jesús fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ siiˋ Gólgota e guǿngꞌˋ Cuo̱ꞌˋ Mogui˜ ꞌLɨɨ˜. rJo̱ lajeeˇ e teáaiñꞌ˜ fɨˊ, cajíñꞌˊ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Simón i̱ seengˋ fɨˊ Cirene, tiquiáꞌˆ jaangˋ i̱ siiˋ Jaangˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaangˋ i̱ siiˋ Rufo, jo̱ nijaiñꞌˊ do fɨˊ jenuuˋ fɨˊ lɨ˜ jmóorˋ ta˜, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngolíingˉ do cajmeáiñꞌˋ ꞌgooˋ i̱ Simón do e nijéiñˉ crúuˆ quiáꞌˉ Jesús. CqJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e lǿøiñˉ dseaˋ do lajo̱, cajé̱ꞌˋbre e ꞌmɨꞌˊ nʉ́ꞌˋ do, jo̱ caquíngꞌˊtu̱r dseaˋ do sɨiñꞌˆ e lamɨ˜ quiñꞌˊ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguíimˋbre dseaˋ do e quiáꞌˉ niteáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Mɨ˜ catángˉ Jesús fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ 5pcJo̱ bárˋ sɨɨˉ mogui˜ dseaˋ do, jo̱guɨ ꞌñíiñˊ dseaˋ do, jo̱guɨ jmɨcaaiñ˜ e jmiféiñꞌˊ dseaˋ do e síꞌrˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniñꞌˇ. %oCJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canaaiñˋ féꞌrˋ teáˋ lala e lǿøngˉneiñꞌ: —¡Güɨlɨseemˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ Israel! LnJo̱ caquíngꞌˊneiñꞌ do co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e nʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ catá̱ꞌrˉ fɨˊ mogui˜ dseaˋ do co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ꞌmató̱o̱ˊ. m'Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌléeˉ do cajéemˋbre dseaˋ do fɨˊ ni˜ ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ fɨˊ jo̱ caseáiñꞌˋ lajɨɨngˋ ꞌléeˉ. }lsJo̱ co̱ꞌ i̱ dseata˜ Pilato do contøømˉ iiñ˜ e seeiñˋ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱baꞌ caguíimˋbre i̱ Barrabás do dsíiˊ ꞌnʉñíˆ; jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, caquiʉꞌrˊ ta˜ e calɨhuɨ́ɨngˋ Jesús có̱o̱ꞌ˜ ꞌnii˜ jo̱ cajángꞌˋneiñꞌ do e quiáꞌˉ nitángˉ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúubˆ jóng. [~}} |Y{yxwvOtFs*romlkjii3hgifddBba`_^]R[eZ@XVUSQONMiKJIHGFDDBp@M?^;::86421<0j..Q-++*(}'@&o$#i"Q Q* n ,Hb@4 {Jo̱baꞌ lana nijméeꞌ˜ fɨˊ ni˜ jiˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcañíiꞌˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e móoꞌˉ jmɨɨ˜ na có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e nimóˆguɨꞌ cøøngˋguɨ. U3 %jo̱ jnea˜bɨ cajo̱ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ lana; jo̱guɨ e jáꞌˉbaꞌ e cajúnˉn cateáˋ, dsʉꞌ cají̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ dsʉꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ seenˉ náng; jo̱guɨ jneab˜ dseaˋ quie̱e̱ˉ joñíˆ quiáꞌˉ ꞌmóˉ jo̱guɨ joñíˆ quiáꞌˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ cajo̱. 2  Jo̱ mɨ˜ camánˉn i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ caquɨ́mꞌˉbaa fɨˊ uii˜ tɨɨrˉ lafaꞌ jaangˋ ꞌlɨɨ˜. Jo̱ dsʉꞌ írˋ caquidsirˊ guóorˋ dséeˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ moguiiˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —Jaˋ fǿønꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ i̱ laꞌuii˜ jo̱guɨ jnea˜bɨ dseaˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱, ;1 qJo̱guɨ e fɨˊ jaguórˋ dséeˊ do teáangꞌ˜ guiángˉ nʉ́ʉˊ, jo̱guɨ fɨˊ moꞌoorˉ güɨꞌɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e dsíngꞌˉ ꞌméˉ lajɨˋ tú̱ˉ taangˋ. Jo̱guɨ nir˜ dseángꞌˉ jíingˋ jɨꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jnéengˉ ieeˋ mɨ˜ íiñˊ guieñíꞌˉ jóoˋ. 0 jo̱guɨ tɨɨrˉ lɨ́ɨˊ dseángꞌˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ ñíˆ e siiˋ bronce e dseángꞌˉ jíingˋ jɨꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ iʉ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ, jo̱guɨ júuˆ quiáꞌrˉ nʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ lóoꞌ˜ e féꞌˋ eáangˊ. / jo̱guɨ teeˋ jñʉguir˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ teeˋ ꞌmooˋ o̱si jooˋ é, jo̱guɨ jminirˇ lɨ́ɨˊ lafaꞌ sǿngꞌˊ jɨˋ, >. w Jo̱ jeeng˜ e guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ do camánˉn jaangˋ i̱ jnéengˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ quiꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e cueeˋ e tíiˊ cartɨˊ uii˜ tɨɨrˉ, jo̱guɨ ꞌñʉ́ʉˊ nʉ́ꞌˉ dsíirˊ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, - 3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e canúˉu e luu˜ do, jo̱baꞌ cají̱i̱ꞌ˜i̱ niiˉ lɨ́ꞌˆ calúuˋu e laco̱ꞌ nica̱a̱ˆ cuente i̱˜guɨ i̱ tǿꞌˋ jnea˜ do; jo̱ jo̱b mɨ˜ camóˉo guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. K,  —Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ ni˜ jiˋ lajaléꞌˋ e móoꞌˉ la jmɨɨ˜ na, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, nisɨ́nꞌˆ jaléꞌˋ e jiˋ jo̱ quiáꞌˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ e fɨɨˋ e siiˋ Éfeso, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Esmirna, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Pérgamo, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Tiatira, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Sardis, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Filadelfia, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Laodicea; jo̱ lajɨˋ guiéˉ e fɨɨˋ na néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. I+   Jo̱ cangojéeˊ e lajeeˇ e jmɨɨ˜ domiing˜ e jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ cajá̱ˋa̱ jee˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ canúˉu lɨ́ꞌˆ calúuˋu co̱o̱ˋ luu˜ e féꞌˋ teáˋ eáangˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ mɨ˜ i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ, jo̱ lalab cajíngꞌˉ sɨ́ꞌˋ jnea˜: 7* i Jnea˜ siiˉ Juan, jo̱guɨ laꞌóꞌˋ rúꞌˋbaaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ røøbˋ íingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ røøbˋ cajo̱ catɨ́ɨˉnaaꞌ e quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ røøbˋ jmooˉnaaꞌ téꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ do. Jo̱ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e calɨti˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ casíingˋ dseaˋ do jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉjiʉ e siiˋ Patmos e néeˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. L) Jo̱ lalab jíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ: “Jneab˜ i̱ laꞌuii˜ do jo̱guɨ jnea˜bɨ i̱ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱, co̱ꞌ jneab˜ Fidiéeˇ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ jo̱guɨ latɨˊ lana jo̱guɨ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ.” Mɨ˜ cangáˉ Juan jial tíiˊ jloꞌˆ jnéengˉ Dseaˋ Jmáangˉ U( %¡Jǿøˉnaꞌ jo̱guɨ quie̱ˋnaꞌ cuente! Dob nijáaˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ cabøø˜ jníiˊ,
jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ niníiñˉ dseaˋ do, jo̱ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨɨng˜ eeˋ caꞌiéeiñˉ dseaˋ do niníingˉneiñꞌ;
jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ niquíꞌˉ jo̱guɨ nilɨjiʉ˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ latøøngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ uíiꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ e jábꞌˉ e jo̱.Jo̱ lajo̱b nilíˋ. ?' yJo̱guɨ nɨcajméerˋ e jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jmidseaˋ i̱ jmooˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ. ¡Jo̱ majmɨꞌgooˉbaaꞌ jo̱guɨ majmifémꞌˊbaaꞌ dseaˋ do, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ eáangˊ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ i̱ güeangꞌˆ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜! Jo̱ lajo̱b nilíˋ. & {Jo̱guɨ cajo̱ íimꞌ˜baꞌ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ tíiˊ ni˜ røøˋ jaléꞌˋ e júuˆ la, jo̱guɨ íˋbɨ dseaˋ i̱ laꞌuii˜ cají̱ꞌˊtu̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ íbˋ dseaˋ niingˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ cajo̱ íbˋ i̱ eáangˊ ꞌneáangˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ e laco̱ꞌ caleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøiñˉ e catu̱u̱ˋ do. A% }Jnea˜ siiˉ Juan, jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. Íingꞌ˜naꞌ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ güɨlɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ jo̱guɨ latɨˊ lana jo̱guɨ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ íimꞌ˜baꞌ güeaꞌˆ quiáꞌˉ lajɨˋ guiángˉ jmɨguíˋ i̱ seengˋ fɨˊ quiniˇ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ laniingˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ quiʉꞌrˊ ta˜. '$ IJo̱ juguiʉ́ˉ oˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ɨˊ jaléꞌˋ e júuˆ la jo̱guɨ juguiʉ́ˉ oˊ cajo̱ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ nʉ́ʉꞌ˜ mɨ˜ núurˋ jaléꞌˋ e júuˆ e sɨlɨɨˇ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, co̱ꞌ jaléꞌˋ e júuˆ la lɨ́ɨˊ júuˆ e jáaˊ quiáꞌˉ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ, dsʉꞌ nɨjaquiéemˊ e jmɨɨ˜ e nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. Júuˆ e cajmeꞌˊ Juan e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ G#  Jo̱ i̱ dseaˋ íˋguɨ guiarˊ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cangárˉ do lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱guɨ tíibˊ nir˜ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ e calɨti˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. =" wJaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la lɨ́ɨˊ júuˆ e cacuøˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e caꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ mɨˊ cajmijnéengˋ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ dseaˋ do jaléꞌˋ e júuˆ la e laco̱ꞌ niꞌéꞌˉ dseaˋ do jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e˜ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ lajeeˇ lajmɨnábˉjiʉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ casíiñˋ jaangˋ ángel quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cajméeiñꞌˋ do júuˆ fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Juan. !!:Jo̱ güɨꞌɨ́bˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Filipos.{ o:Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ la i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ guiéemꞌ˜bre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ laniingˉguɨ eáangˊ guiéngꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ la fɨˊ Roma. :Jo̱ lana guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ taang˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la guiéemˉbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ. M:Jo̱ majmiféngꞌˊnaaꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ Paaˉ lɨ˜ cadséngˉ 9k:Jo̱ co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quíˉbaaꞌ dseaˋ seaˋ lajɨˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ íbˋ dseaˋ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ e jloꞌˆ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. 3:Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ nɨcaꞌíimꞌ˜baa lajaléꞌˋ e nɨcacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ e casíingˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Epafrodito, jo̱baꞌ seabˋ lalíingˋ quiéˉe náng co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ nɨseáangˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e cacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e jmeafɨɨˋ jloꞌˆ e cacuǿøꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseaˋ do eáamˊ tɨˊ dsíirˊ mɨ˜ íñꞌˋ. r]:Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ jmangꞌˉ e niꞌíinꞌ˜n, co̱ꞌ jnea˜ lɨco̱ꞌ iin˜n e nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. +O:Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, ie˜ lamɨ˜ cataan˜n fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Tesalónica, casíimˋbaꞌ tú̱ˉ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe. uc:Jo̱ guiʉ́bˉ ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Filipos, e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe ie˜ lamɨ˜ canaanˉ e caguiáˋa júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ ie˜ jo̱ ie˜ mɨ˜ cajúˉu fɨˊ Macedonia. :Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, eáangˊ guiʉ́ˉ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jnea˜ ie˜ lamɨ˜ cangongɨ́ɨnˉn jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. : Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ cuøꞌˊ jnea˜ bíˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ lɨ́ꞌˋɨ jmóoˋo lajaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmee˜e. {: Co̱ꞌ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa jial seenˉ e tiñíˋ jo̱guɨ lajo̱bɨ mɨ˜ eáangˊ seaˋ cajo̱. Jo̱guɨ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa cajo̱ e jmiꞌiáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ eeˋ e dsingɨ́ɨnˉn, si e røøngˋ túꞌˋu o̱si e jø˜ túꞌˋu é. Jo̱guɨ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa cajo̱ e seaˋ lalíingˋ quiéˉe o̱si e jaˋ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ é. N: Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ na uíiꞌ˜ e jaˋ seaˋ ꞌnéˉe, co̱ꞌ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa e jmiꞌiáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiéˉe. 9: Jo̱ eáamˊ jmiꞌiáangˋ dsiiˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcadsengꞌˆtu̱ óoˊnaꞌ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ. Dsʉꞌ o̱faꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ na e nɨcaꞌíngˉ óoˊnaꞌ jnea˜, co̱ꞌ nɨñibˋ jnea˜ e uíiꞌ˜ e jaˋ dsitíingꞌ˜ quíiˉbaaꞌ faꞌ e nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jnea˜. q[: Jo̱guɨ jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ e nɨcafáꞌˉa jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨcañíiˉnaꞌ e nɨcajméˉe; jo̱ jmeeˉbaꞌ lajo̱. Jo̱ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, íbˋ dseaˋ nilɨseengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jaléꞌˋ e cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ seengˋ fɨˊ Filipos quiáꞌˉ Paaˉ  :Jo̱ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉguɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e ɨ́ˆ óoˊnaꞌ lali˜ júuˆ e jáꞌˉ jo̱guɨ júuˆ e catɨ́ɨngˉ jmɨꞌgóˋ dseaˋ, jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ dséebˊ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ. Jo̱guɨ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ cajo̱ jmangꞌˉ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ júuˆ iáangˋ dsíiˊ jo̱guɨ júuˆ niguoꞌˆ. Jo̱guɨ íiˋ áaˊnaꞌ lali˜ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉ niféꞌˋ dseaˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ. .U:Jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e ningáiñꞌˋ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e juguiʉ́ˉ do Fidiéeˇ nijmérˉ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Íiˋ áaˊnaꞌ lali˜ e guiʉ́ˉ xi:Jo̱ jaˋ jmijiuungˇ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ eeˋ e lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e yejí̱ˉ føngꞌˆnaꞌ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱; jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌr jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ, jo̱ jaˋ tiúungˊnaꞌ e cuøꞌˊnaꞌr guiꞌmáangꞌˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e mɨ́ɨꞌ˜naꞌr do. b=:Jo̱ güɨlɨcuíingˋ lajaléngꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ guiʉ́ˉ dsíiˊ. Jo̱ nɨjaquiéemˊ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ. X):Jo̱ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ contøøngˉ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e nijmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ.  :Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, dseaˋ i̱ dseángꞌˉ i̱ jaˋ calɨtúngˉ dsíiˊ e cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ huáangˉ i̱ dseamɨ́ˋ na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nisɨ́ngˉtu̱r røøˋ, co̱ꞌ lajɨˋ huáamˉbiñꞌ na cacuøꞌˊ bíˋ yaaiñ˜ e cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ lajeeˇ e caguiáˋa júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Clemente có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ caguiaangˉ i̱ cajméeˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na nɨcateáangˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nilɨseengˋ lata˜ có̱o̱ꞌr˜. k O:Jo̱guɨ liúunꞌ˜n ꞌnʉˋ, dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Evodia có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌnʉˋ, dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Síntique, e nisɨɨm˜tu̱ꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ.   9:Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨteáamˉbɨꞌ teáˋ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ eáamˊ iin˜n ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ dsíngꞌˉ iin˜n nimáang˜tú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ, co̱ꞌ jmiꞌiáamˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e nɨcalɨ́ngˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ.  :Jo̱ nijmɨsɨ́ɨmˉbre ngúuˊ táangˋnaaꞌ e jaˋ bíˋ seaˋ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ nicuǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ ngúuˊ táangˋnaaꞌ e ꞌmɨ́ɨˉ e nɨgüeangꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e ngúuˊ táaiñˋ ꞌñiaꞌrˊ. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ e quiʉꞌrˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ.p Y:Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ seengˋ ñifɨ́bˉ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱guɨ fɨˊ jo̱b cajo̱ nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨsɨjeengˇnaaꞌ do i̱ nɨcaleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. :Jo̱ i̱ dseaˋ laꞌíˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nidsilíiñˋ mɨ˜ nijúuiñˉ, jo̱ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ yaam˜bre jmitir˜, jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜ e lafaꞌ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóorˋ do. Jo̱ lɨ́ꞌˆ guiing˜ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e dsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la. ;o:Jo̱ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ lana fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ carjɨˋ quɨ́ꞌˉbaa uíiꞌ˜ e fɨ́ɨmˊbingꞌ seengˋ i̱ eˊ e jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e caꞌíngꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. $A:Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jmɨꞌúungˋnaꞌ e seengˋnaꞌ røøˋ laco̱ꞌguɨ la seengˋ jnea˜, jo̱guɨ jǿøˉnaꞌ røøˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨseengˋ lají̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e nɨcaꞌéeˉ jneaꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ. :Jo̱ dsʉꞌ lɨfaꞌ ꞌnéˉ se̱e̱ˉnaaꞌ jialco̱ꞌ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ꞌˉnaaꞌ. s_:Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ ɨ́ˆ dsiˋnaaꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ nɨngóoˊ cuíiˋnaaꞌ jo̱guɨ jmitíˆiiꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ song seaˋ e ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jiéꞌˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nineárˉ moguíˆnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱. c?:e laco̱ꞌ niñíinˋn jaléꞌˋ e nɨsɨꞌíˆ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ uíiꞌ˜ e nɨcatǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ e nɨcaꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ.  : Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ o̱faꞌ fáꞌˉa e dseángꞌˉ nɨcalɨ́ꞌˉɨ ꞌñiáꞌˋa jaléꞌˋ e na; dsʉꞌ e jábꞌˉ dseángꞌˉ joˋ eeˋ ɨˊguɨ dsiiˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméˉe lamɨ˜ jéengˊguɨ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmɨꞌúungˋguɨ́ɨ e nilíꞌˋi jaléꞌˋ e sɨjé̱e̱ˇguɨ quiéˉe 7g: Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ fáꞌˉa e nɨlɨ́ꞌˉɨ lajaléꞌˋ e fáꞌˉa na, o̱ꞌguɨ e dseángꞌˉ nɨguiúnˉn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ cajo̱; dsʉꞌ jmɨꞌúumˋbɨ́ɨ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi e jo̱, co̱ꞌ uii˜ e jo̱baꞌ catángꞌˆ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ. "=: jo̱ lajo̱b jmóoˋo uíiꞌ˜ e nɨtab˜ dsiiˉ e nilíꞌˋi e nijí̱ꞌˊtú̱u̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Nijmɨꞌúungˋguɨ́ɨ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ oW: Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ iin˜n e nijmicuíimˋbɨ́ɨ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e niñíinˋn e bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e cajmijí̱ꞌˊtu̱r Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ e moo˜o iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cajo̱ caꞌˊ guiaaˉ jaléꞌˋ e iin˜n jmee˜e ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ uíiꞌ˜ e cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ lajo̱, jo̱baꞌ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ; 0~Y: jo̱guɨ e nɨlɨ́ɨnˊn lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜. Dsʉꞌ o̱faꞌ nijmiguiúngˉ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e jmóoˋo nʉ́ʉꞌ˜ʉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, co̱ꞌ lanaguɨ nɨlɨ́ɨnˊn dseaˋ guiúngˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ, e Fidiéeˇbingꞌ cajméeˋ e calɨguiúnˉn fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguórˋ. %}C:Jo̱ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e quíingˊ e niingˉguɨ eáangˊ laco̱ꞌ e quíingˊ e lɨcuíingˋguɨ́ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e lamɨ˜ ɨˊ dsiiˉ e eáamˊ quíingˊ quiéˉe do, dseángꞌˉ joˋ e ta˜ íingˆ quiéˉe lana, co̱ꞌ lafaꞌ quibˊ calɨ́ˉ; dsʉco̱ꞌ niingˉguɨ eáangˊ quiéˉe e nilɨcuíingˋguɨ́ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ w|g:Jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e caꞌɨ́ˋ dsiiˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e eáamˊ quíingˊ quiéˉe, dsʉꞌ lana joˋ e quíingˊ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ lana Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ nɨcalɨcuíinˋn. {{:jo̱guɨ eáamˊ calɨguiing˜ dsiiˉ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmitiiˆ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel, co̱ꞌ jɨˋguɨ cajmeáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ cajméˉbaa nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ cuǿøngˋ líˋ cuǿꞌˉ dseaˋ jnea˜. "z=:Co̱ꞌ jnea˜, jñiáˉ jmɨɨ˜bɨ ngóoˊo mɨ˜ cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táanˋn lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel; jo̱guɨ lɨ́ɨnˊn sɨju̱ˇ dseaˋ Israel; jo̱guɨ dseaˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Míing˜ lɨ́ɨnˊn; jo̱guɨ jmíiˊ hebreo fáꞌˋa jo̱guɨ lajo̱bɨ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiéˉe cajo̱; jo̱guɨ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ fariseob lɨ́ɨnˊn cajo̱, co̱ꞌ cajmɨꞌgooˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜; !y;:Co̱ꞌ nañiˊ faꞌ jnea˜ seabˋ uiing˜ e nijmee˜e e ta˜ dsiiˉ e nilɨguiúnˉn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨta˜guɨ dsíirˊ laco̱ꞌguɨ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱. ixK:Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜aabꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉbre e jmiféngꞌˊnaaꞌr jo̱guɨ jmiꞌiáamˋbɨ dsiˋnaaꞌ cajo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jaˋ ta˜ dsiˋnaaꞌ e nilɨguiúngˉnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ o̱si jial lɨ́ɨˊnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la é. .wU:Jo̱ jmeáangꞌ˜ íˆ yaang˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌnáꞌˆ dsinóoˊ i̱ jaˋ éeˋ ta˜ røøˋ jo̱guɨ to̱o̱˜ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ. v ;:Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jmiꞌiáangˋguɨ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ dsʉꞌ jaˋ e ꞌníꞌˋ tɨ́ɨnˋn jnea˜ e fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e fɨˊ ni˜ jiˋ la lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, co̱ꞌ e júuˆ la eáamˊ nilɨꞌíingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ. >uu:Jo̱ jie˜ jaˋ mɨˊ cajúmˉbre dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmóorˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ caguiaˊ dsíirˊ doñiˊ eeˋ calɨ́mˉbre e laco̱ꞌ cajméerˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ dsitíingꞌ˜ quíiˉnaꞌ jméeˆnaꞌ lajo̱.|tq:Jo̱ mɨ˜ niguiengꞌˊtu̱r fɨˊ na, íingꞌ˜naꞌr e iáangˋ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ. Jo̱guɨ jmɨꞌgooˋbaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ laco̱ꞌguɨ éeˋ i̱ dseaˋ na. Ps:Jo̱baꞌ niguiéemꞌ˜baꞌre lajmɨnáˉ fɨˊ na e laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋ áaˊnaꞌ mɨ˜ nimáang˜naꞌr caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨ jnea˜ guáaˊguɨjiʉ fɨꞌíˆ quiéˉe cajo̱. ry:Jo̱ e jáꞌˉ e nɨcalɨdséeꞌr˜ jo̱ jie˜ jaˋ mɨˊ cajúumˉbre; jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨmˉbreiñꞌ do, jo̱baꞌ cajmiꞌleáamˉbre, jo̱ la quie̱ˊ tɨˊ jneab˜ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ seenˉ, co̱ꞌ nilɨféꞌˋguɨb fɨꞌíˆ quiéˉe fɨng song cajúiñˉ. 5qc:Jo̱ i̱ Epafrodito na eáamˊ nɨꞌiiñ˜ e niníiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ fɨꞌíbˆ lɨ́ɨiñˊ dsʉꞌ e nɨcalɨñíˆnaꞌ júuˆ e calɨdséeꞌr˜ eáangˊ. Jo̱guɨ lɨ́nˉn e la guíimˋ ꞌnéˉ niguiéengꞌ˜tú̱u̱ fɨˊ na i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Epafrodito i̱ nɨcajméeˋ bíˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméˉe co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ casíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la e quiáꞌˉ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe lɨ˜ iuunˉ sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ la. *oM:Jo̱ sɨjeemˇbaa cajo̱ e Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ e ngóoˊbaa ꞌñiáꞌˋa e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na lajmɨnáˉ. n':Jo̱ íˋbingꞌ sɨjeenˇ e nisɨ́ɨnˆn e dsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na ladsifɨˊ mɨ˜ nilɨñiiˉ jial ngóoˊ quiéˉe fɨˊ la. +mO:Dsʉꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jial tíiˊ guiʉ́ˉ nɨcaꞌéeˋ Timoteo jo̱guɨ jial nɨcajmóˉnaaꞌ ta˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ laco̱ꞌ jaangˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ mɨ˜ jmóorˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ sejmiirˋ. 2l]:co̱ꞌ lajalémꞌˋ dseaˋ ꞌnóꞌrˊ jmóorˋ lali˜ e tɨˊ dsíirˊ yaam˜bre, jo̱ jaˋ ꞌnóꞌrˊ jmóorˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. k1:Jo̱ joˋ i̱ dseaˋ seengˋguɨ quiéˉe i̱ jiéngꞌˋguɨ laco̱ꞌ Timoteo i̱ guiing˜ dsíiˊ dseángꞌˉ lajangꞌˉ uii˜ quíiˉnaꞌ; *jM:Jo̱ song Fíiˋnaaꞌ Jesús cuørˊ fɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ iin˜n nisɨ́ɨnˆn Timoteo e nidsiꞌéerˇ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. Jo̱baꞌ nitíinꞌ˜n bíˋ quiéˉe mɨ˜ niꞌíinꞌ˜n júuˆ quíiˉnaꞌ e nicó̱o̱ˋ dseaˋ do e quiáꞌˉ jial seengˋnaꞌ. Gi:Jo̱guɨ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ nijmiꞌiáamˋ áaˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Mɨ˜ cajméeˋ Paaˉ júuˆ e niguieiñꞌˊ Timoteo có̱o̱ꞌ˜ Epafrodito fɨˊ Filipos Wh':Jo̱ nañiˊ faꞌ nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn e laco̱ꞌ niꞌiéꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ eáamˊ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ fɨng song calɨ́ˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. g:Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ éeꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ e júuˆ quiáꞌˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱baꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, eáangˊguɨ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ uii˜ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ ñiˋbaa e eáamˊ nɨcalɨꞌíingˆ ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ huɨ́ɨngˊ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ lajo̱bɨ lajaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨcamóˉo jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. ;fo:jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱si nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ é. Jo̱ jmiliingˇ yaang˜naꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseángꞌˉ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ jaˋ sɨꞌlɨngꞌˆ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na eáamˊ ꞌlɨiñꞌˆ jo̱guɨ jaˋ ɨˊ dsíirˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ lafaꞌ sɨjɨngꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jɨngꞌˋ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ mɨ˜ canʉʉˋ. yek:Jo̱ jméeˆnaꞌ lajaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ e jaˋ séeꞌ˜naꞌ dseeˉ jo̱guɨ e jaˋ jɨɨng˜naꞌ, d): co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e iing˜naꞌ jméeˆnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ e iáangˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ. c: Jo̱ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcajmeeˇnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ contøøngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e nɨcataan˜n có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ eáangˊguɨ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ cajo̱ mɨ˜ jaˋ quijgeáanˋn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ jmɨꞌgooˋnaꞌ e ngocángˋ óoˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; Sb: jo̱ nilɨlíꞌˆ lajɨɨngˋ dseaˋ jo̱ niféꞌrˋ e jábꞌˉ e Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨiñˊ Fii˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ,
jo̱ lajo̱baꞌ nijmɨꞌgóˋ lajɨɨngˋ dseaˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ. Dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ lafaꞌ sɨjɨngꞌˋ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ 4aa: Jo̱ cajméeˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ mɨ˜ ninʉ́ꞌˋ jial tíiˊ niingˉ Jesús,
jo̱baꞌ co̱o̱ˋ quié̱e̱bˉ nisíꞌˋ dseaˋ uǿˉ jnir˜ doñiˊ jiéꞌˋ seemˋbre, si fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ o̱si fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱si fɨˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ é, `: Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b cajméerˋ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ caseaiñꞌˊ dseaˋ do yʉ́ꞌˆguɨ,
jo̱guɨ cajméerˋ e niingˉguɨ dseaˋ do lajeeˇ lajaléꞌˋ jo̱guɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. ,_Q:Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e caꞌuíiñˉ lajo̱, cajmɨꞌuǿngˉ ꞌñiaꞌrˊ e jaˋ cajméerˋ ta˜ quiʉꞌrˊ ꞌñiaꞌrˊ,
co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇbaꞌ cajméerˋ carˋ cartɨˊ íꞌˋ e catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ fɨˊ jo̱b cajúiñˉ. =^s:co̱ꞌ cabꞌˊ caséerˊ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíiñˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ,
jo̱ caꞌuíiñˉ e røøbˋ cǿøiñˋ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ ta˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ rúngꞌˋ,
jo̱ calɨséiñˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. -]S:Co̱ꞌ írˋ røøbˋ cǿøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajmeángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ faꞌ e røøˋ cǿøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, \:Jo̱ íiˋ óoˊnaꞌ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangꞌ˜naꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ. {[o:Jo̱ dsʉꞌ jaˋ jméeˆnaꞌ e lɨco̱ꞌ ꞌnoꞌˆnaꞌ jial niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ lajo̱b ꞌnéˉ ꞌnoꞌˆnaꞌ cajo̱ jial niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. `Z9:Jo̱ jie˜ mɨˊ jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e móoˉnaꞌ e jmóoˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌníꞌˋ máangˊnaꞌr o̱si e jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ é, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e jmɨꞌuǿngˆ yaang˜naꞌ jo̱guɨ e jmɨꞌgooˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ eáangˊguɨ laco̱ꞌ yaang˜naꞌ. I}{yPx2w:ttqp!mjhgddbNaP`\ZXV,TRQO6NoMKKJGECBS@>< :j86531/--%+E)B(&%D$L"b!^_/fde *  "yv}e Jo̱ cajmeeꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e ꞌnʉbˋ dseaˋ quié̱ꞌˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ.Jo̱guɨ cajmeeꞌˉ cajo̱ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lají̱i̱ꞌ˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.Jo̱guɨ co̱o̱bˋ mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e niquiʉ́ꞌrˆ ta˜ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ. |} Jo̱guɨ ørˊ júuˆ e ꞌmɨ́ɨˉ e ngóoˊ lala:ꞌNʉbˋ dseángꞌˉ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nisó̱ꞌˋ e jiˋ do, jo̱guɨ i̱ nifíngˉ jaléꞌˋ e sello quiáꞌˉ do,
co̱ꞌ cajngangꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøønꞌˉ e catu̱u̱ˋ do íingˆ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ;
jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ do quíingꞌ˜ jmaquíingˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ jmaquíingˊ íingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌrˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jalíiñˉ fɨˊ jmaquíingˊ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. {Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ catɨ́ɨngˉneꞌ e jiˋ do, i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do casíngꞌˋ yaaiñ˜ e té̱e̱ˉ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. Jo̱ lajaangˋ lajaaiñˋ do quie̱rˊ co̱o̱ˋ lúuˊ e siiˋ arpa, jo̱guɨ quie̱rˊ úuˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ e téeꞌ˜ sʉ̱ˋ e cooˋ, jo̱ e jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Iz Jo̱ i̱ Joꞌseꞌˋ íˋ cangóˉreꞌ jo̱ catɨ́ɨngˉneꞌ casá̱ꞌˉreꞌ e jiˋ e iʉ˜ fɨˊ jaguóˋ dséeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ do. %yCJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ camánˉn i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ singꞌˊ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e lɨ˜ neáangˉ i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ e fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨˊ lɨ˜ neáangˊ i̱ guiequiúungˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do. Jo̱ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do lɨ́ɨngˊneꞌ lafaꞌ jaangˋ i̱ nɨcajúngˉ i̱ nɨcajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ. Jo̱guɨ dsi˜ guiéˉ fíˆreꞌ jo̱guɨ guiéˉ jminiˇreꞌ cajo̱; jo̱ e jo̱b lɨ́ɨˊ lafaꞌ lajɨˋ guiángˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e casíiñˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. yxkDsʉꞌ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ tíiˊ guiequiúungˋ do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —Joˋ quɨꞌˋguɨ, co̱ꞌ jaˋ eeˋ fɨꞌíˆ seaˋ, co̱ꞌ i̱ do i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Ieꞌˋ i̱ iuungˉ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Judá jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ, íbˋ i̱ nɨcalɨ́ꞌˉ, jo̱baꞌ lana nɨcuǿømˋ nifíñˉ lajɨˋ guiéˉ e sello do, jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌrˋ nineárˉ e jiˋ do. wJo̱guɨ jnea˜, Juan, dob sínꞌˋn quɨ́ꞌˋɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiiˉ eeˋ nijmee˜e, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ calɨséngˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ faꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nineáˉ e jiˋ do o̱ꞌguɨ e nijǿørˉ o̱ꞌguɨ e niꞌɨ́rˉ cajo̱. 7vgJo̱ dsʉꞌ jaˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋ jaangˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nijméˉ lajo̱, o̱ꞌguɨ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ o̱ꞌguɨ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱ꞌguɨ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ cajo̱ faꞌ seengˋ jaangˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nineáˉ e jiˋ do o̱ꞌguɨ e ɨ́rˉ cajo̱. -uSJo̱ camámˉbɨ́ɨ cajo̱ jaangˋ ángel i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jmɨngɨ́ɨrˋ có̱o̱ꞌ˜ luu˜ teáˋ lala: —¿I̱˜ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nineáˉ e jiˋ do jo̱guɨ e nifíñˉ lajɨˋ guiéˉ e sello quiáꞌˉ e jaˋ cuǿøngˋ nineaˊ do? gt IJo̱guɨ camóˉguɨ́ɨ cajo̱ e fɨˊ jaguóˋ dséeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ do e iʉ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e sɨbéengˋ e sɨlɨɨˇ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dsíiˊ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ caluuˇ cajo̱, jo̱guɨ sɨjnɨˊ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ guiéˉ sello e laco̱ꞌ jaˋ seaˋ fɨˊ e nineáˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ. gsG Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, ꞌnʉbˋ dseángꞌˉ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ catɨ́ɨngˉ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ e niféꞌˋ dseaˋ e eáamˊ ꞌgønꞌˊ cajo̱,
co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ cajmeeꞌˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jalébꞌˋ e cajmeeˉ ꞌnʉˋ calɨseáˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la iinꞌ˜ uøꞌˊ.tra jo̱ mɨ˜ jmóorˋ lajo̱, jo̱baꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ do, lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do jmiféiñꞌˊ dseaˋ do e té̱e̱ˉ uǿˉ jnir˜, jo̱guɨ uøꞌrˊ e lɨ́ꞌˆ corona cunéeˇ e téeꞌ˜ fɨˊ moguir˜ lajaangˋ lajaaiñˋ, jo̱ guiarˊ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ féꞌrˋ lala: ~qu Jo̱ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ jmiféngꞌˊ i̱ quiúungˉ do Fidiéeˇ e cuøꞌrˊ dseaˋ do guiꞌmáangꞌˇ, jo̱guɨ mɨ˜ jmɨꞌgórˋ dseaˋ do dseaˋ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ, dseaˋ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, p)Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ i̱ quiúungˉ do dsi˜ jñʉ́ʉˉ cuéerˊ, jo̱guɨ dsi˜ jmiguiʉˊ jminirˇ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ni˜ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ nʉ́ꞌˉ cajo̱; jo̱ dseángꞌˉ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ jaˋ tʉ́rˋ e féꞌrˋ lala:Dseángꞌˉ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱bꞌ˜ güeangꞌˆ Fíiˋiiꞌ, Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ.Dseángꞌˉ dseaˋ güeamꞌˆ dseaˋ do, dseángꞌˉ dseaˋ guiúmˉ dseaˋ do, jo̱ íbˋ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ, jo̱guɨ tɨɨiñˋ jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ.Jo̱ íbˋ Fidiéeˇ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨɨ˜guɨ, lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ jo̱guɨ latɨˊ lana jo̱guɨ cajo̱ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. )oKJo̱ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ laꞌuii˜ do jnéeiñˉ lafaꞌ jaangˋ ieꞌˋ, jo̱guɨ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ do jnéeiñˉ lafaꞌ jaangˋ güɨtáˆ, jo̱guɨ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do, íˋbingꞌ lɨɨng˜ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ la jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ lɨ˜ catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do jnéeiñˉ lafaꞌ jaangˋ mɨɨˋ i̱ íingˊ guiáꞌˆ güíˋ. Jn Jo̱ e fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ do, fɨˊ jo̱b jnéengˉ cajo̱ laco̱ꞌ la jnéengˉ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱ jnéengˉ taꞌˊ jmɨ́ˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ jɨꞌˋ. Jo̱ dseángꞌˉ guiáꞌˆ jóoˋ jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do, neáangˊ quiúungˉ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ dsi˜ jmiguiʉˊ jminiˇ lɨ́ꞌˆ quiniˇ jo̱guɨ lajo̱bɨ lɨ́ꞌˆ caluuˇ cajo̱. mJo̱ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do jnéengˉ lafaꞌ mɨ˜ lɨjɨ˜ güɨꞌñiáˆ, jo̱guɨ nʉ́bꞌˋ mɨ˜ niiˋ cajo̱, jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜; jo̱guɨ e fɨˊ quiniˇ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do jnéengˉ cooˋ guiéˉ bǿøꞌ˜ jɨˋ, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ quiáꞌˉ lajɨˋ guiángˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. OlJo̱ fɨˊ jo̱b camóˉguɨ́ɨ cajo̱ jiéꞌˋguɨ guiequiʉ̱ˊguɨ é̱e̱ˆ fɨˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do, jo̱ fɨˊ jo̱b camánˉn guiequiúungˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e neáaiñˊ fɨˊ jo̱, jo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ íˋ quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ, jo̱guɨ téeꞌ˜ fɨˊ moguir˜ lajaangˋ lajaaiñˋ jmáꞌˉ có̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. {koJo̱ camánˉnre e jnéengˉ nir˜ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ jloꞌˆ e jɨꞌˋ eáangˊ e siiˋ cornalina, jo̱guɨ jnéeiñˉ cajo̱ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e siiˋ jaspe e jíingˋ jɨꞌˋ; jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ ꞌñiaꞌˊ do camóˉo e lafaꞌ siꞌˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jnéngˋ mɨ˜ dséeˊ jmɨguiꞌˆ e tíiˊ iéˋ, jo̱ e jo̱ jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ røꞌˋ e siiˋ esmeralda. jyJo̱ ladsifɨˊ lajo̱b cajá̱ˋa̱ jee˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajeeˇ jo̱ camánˉn jaangˋ dseaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱ i̱ dseaˋ íˋ guiiñ˜ e fɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guaˋ dseaˋ i̱ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜. fi GJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, lalab jíngꞌˉguɨ Juan e cangárˉ: Jo̱ camóˉo e óobˊ co̱o̱ˋ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ ñifɨ́ˉ, jo̱ canúˉu e guicaꞌi̱i̱ˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ luu˜ e i̱i̱ˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ canúˉu lamɨ˜ uii˜ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ jnea˜: —Ñiquiéengˊ fɨˊ la, jo̱ nijméeꞌ˜e ꞌnʉˋ júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ nidsijéeˊ lajeeˇ mɨ˜ ningɨ́ɨngˉ e la. thaJo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.”\g1Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare fɨˊ lɨ˜ nigüeárˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcalɨ́ꞌˉ jnea˜ e guiin˜n có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜. vfe¡Janúꞌˋ! Nʉ́ʉˉ e júuˆ la: jnea˜ tǿøˉø dseaˋ catɨˊ oꞌnʉ́ˆ; jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ninúˉ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ nineárˉ jnɨ́ˆ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ e júuˆ do quiéˉe mɨ˜ nitǿøˆøre, jo̱baꞌ niꞌúˆbaa fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ co̱lɨɨm˜ niquiee˜naaꞌ i˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do. e9Jo̱ jnea˜ liúumꞌ˜baa jo̱guɨ ɨ́ɨˋbaa ꞌgooˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌneáanˋn. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ e ngocángˋ oꞌˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ quɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. dwJo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ liúunꞌ˜n ꞌnʉˋ e láꞌˆ cunéeˇ quiéˉe e nɨcaguoꞌˉ jloꞌˆ fɨˊ ni˜ jɨˋ, jo̱ lajo̱baꞌ e nilíinꞌˉ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ; jo̱guɨ laꞌeáangˊ jneab˜ cajo̱ e lafaꞌ niláꞌˆ sɨ̱́ꞌˋ e jloꞌˆ e teeˋ e niquɨꞌˆ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nilíꞌˋ ɨꞌˋ lɨnꞌˊ e ngɨꞌˋ lafaꞌ rɨngunꞌˊ; jo̱ lajo̱b cajo̱ lafaꞌ nilíꞌˋ mɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jminíꞌˆ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nilɨjnéꞌˋ røøˋ. \c1Co̱ꞌ ꞌnʉˋ fóꞌˋ e lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ, jo̱guɨ guiʉ́bˉ nɨcangojéeˊ quíiꞌˉ, jo̱ joˋ e ꞌnéˉ quíiꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; dsʉꞌ jaˋ ca̱ꞌˋ cuente uøꞌˊ faꞌ e huɨ́ɨmˊ lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ oꞌˊ, jo̱ dseángꞌˉ fɨ́ɨˉbaꞌ co̱ꞌ lafaꞌ tiñíimˉbaꞌ lɨnꞌˊ, jo̱guɨ lafaꞌ fɨꞌíˆ, jo̱guɨ lafaꞌ tiuunꞌˉ, jo̱guɨ lafaꞌ rɨngúumˊbaꞌ cajo̱. &bEJo̱ dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˆ ɨˊ oꞌˊ e jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ jiéꞌˋ fɨˊ sinꞌˊ, uíiꞌ˜ jo̱baꞌ e nibíin˜n ꞌnʉˋ fɨˊ caluuˇ. Ba}Jo̱ lalab fáꞌˋa e nɨñíbˉ jnea˜ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱baꞌ ñiˋbaa e jaˋ mɨˊ ꞌnaanꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ o̱ꞌguɨ cuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ faꞌ e nisíngˉguɨꞌ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Dsʉꞌ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e ꞌnéˉ e nɨꞌɨ́ˆ oꞌˊ røøˋ jnangˇ fɨˊ e iinꞌ˜ e nicá̱ꞌˆ; su e nisínꞌˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, o̱si e ꞌníꞌˋ manꞌˊ jnea˜ é. `’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Laodicea, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseángꞌˉ lajangꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, jo̱guɨ i̱ dseángꞌˉ tíiˊ ni˜ røøˋ i̱ féꞌˋ jmangꞌˆ júuˆ jáꞌˉ, jo̱guɨ cajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ cajméeˋ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ: i_K Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Laodicea "^= Jo̱ jnea˜ nijmee˜e e i̱i̱ˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ jo̱guɨ e jaˋ nitʉ́rˋ júuˆ quiéˉe, íbˋ dseaˋ i̱ nilíꞌˋ e nilíiñˉ jaangˋ i̱ niingˉ i̱ nilɨseengˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiéˆe Fidiéeˇ, jo̱ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nidsihuíingˉguɨr fɨˊ jo̱; jo̱guɨ jnea˜ nijmee˜e e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nilíiñˉ dseaˋ quiéˉe jo̱guɨ e nilíiñˉ dseaˋ góoˋ Tiquiéˆe fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Jerusalén e ꞌmɨ́ɨˉ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nijmee˜e e nilɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ e nilɨsiiˉ ie˜ jo̱. ]% Jo̱ lajeeˇ lajmɨnábˉ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ na, lɨ́ꞌˆ jie˜ mɨˊ tʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e jmooꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ niguíˉ quíiꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \ Jo̱ co̱ꞌ contøømˉ nɨcateáꞌˉ e jmooꞌˋ nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe e jaˋ mɨˊ calɨtúngˉ oꞌˊ e júuˆ jo̱, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ, jnea˜ nijmee˜e íˆ ꞌnʉˋ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niníˋ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ ie˜ jo̱b mɨ˜ nijǿøˆø jial lɨ́ɨngˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ na, jo̱ ne˜duuꞌ su teáaiñˆ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ o̱si o̱ꞌ lajo̱ é. [ Jo̱guɨ jnea˜ nijmee˜e e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ Satanás, jaléngꞌˋ i̱ adseeˋ i̱ féꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, jo̱ nijmee˜e e nisíꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiníꞌˆ, jo̱ lajo̱b nilɨñirˊ e eáamˊ ꞌneáangˋ jnea˜ ꞌnʉˋ. Z3Jo̱ jnea˜ ñiˋbaa guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ. Jo̱guɨ lana lafaꞌ nɨcanáˋa co̱o̱ˋ jnɨ́ˆ fɨˊ quiníꞌˆ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ nijníˉtu̱, jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ ꞌleáangˉ bíˋ quíiꞌˉ seaˋ, dsʉꞌ nɨcajmeeˉbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱ jaˋ mɨˊ cajmeeꞌˉ faꞌ e jaˋ jmicuíinꞌˋ jnea˜. *YM’Jo̱ lalab fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Filadelfia, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ güeangꞌˆ jo̱guɨ i̱ féꞌˋ jmangꞌˆ júuˆ jáꞌˉ contøøngˉ jo̱guɨ i̱ quie̱ˊ joñíˆ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ; jo̱ mɨ˜ náaˊ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e joñíˆ do, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ joˋ i̱i̱ˋ nilíꞌˋ faꞌ e nijnírˉ; jo̱guɨ mɨ˜ jnɨ́ɨrˊ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ nilíꞌˋ faꞌ e nineárˉ. \X1Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Filadelfia 6WeJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ niquɨˊbre sɨ̱ꞌrˆ e teeˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨguiúmˉbre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌuǿngˋguɨr lɨ˜ nɨteáaiñꞌ˜ fɨˊ ni˜ jiˋ lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe, jo̱guɨ nijmee˜e júuˆ fɨˊ quiniˇ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ dseaˋ quiéˉbaa nɨlɨ́ɨiñˊ. pVYJo̱ dsʉꞌ e fɨˊ fɨɨˋ Sardis na seemˋbɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ røøˋ cuíingˋnaꞌ jnea˜, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ mɨˊ cajmɨꞌlɨngꞌˆ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ catɨ́ɨmˉbre e ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ sɨꞌlɨiñꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. #U?Jo̱ té̱e̱ˊ aꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe e nɨcaꞌíinꞌ˜ jo̱guɨ e nɨcanʉ́ʉꞌˉ; jo̱ jmeeˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jo̱, jo̱guɨ quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ song jaˋ nijméeꞌˆ lajaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ na, jo̱baꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ niguiéˉe fɨˊ quiníꞌˆ lajeeˇ e jaˋ ñiing˜ oꞌˊ, lafaꞌ mɨ˜ ngɨˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ e dsijméerˉ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ dseaˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ i̱ dseaˋ do lɨ˜ nɨguieiñꞌˊ do. T9Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e íiˋ aꞌˊ røøˋ jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ e nijméeꞌˆ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨséeˆ e ꞌnéˉ jméeˆguɨꞌ; jo̱ song jaˋ nijmeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ dseáamꞌ˜ seenꞌˋ e niꞌíingˉ conguiaˊ quíiꞌˉ; co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e móoˋo e jmooꞌˋ na dseángꞌˉ jaˋ dseemˋ lɨ́ɨˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. xS k’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Sardis, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ lajɨˋ guiéˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱ teáangꞌ˜ guiángˉ nʉ́ʉˊ fɨˊ jaguórˋ: Lalab fáꞌˋa e dseángꞌˉ ñiˋbaa guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ e dseángꞌˉ lajamꞌˆ e lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨnꞌˊ lajo̱, co̱ꞌ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ lafaꞌ i̱ sɨjúungˉ i̱ sɨꞌnaangˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. xRiJo̱guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.”dQAJo̱guɨ cajo̱ nicuǿømˆbaa ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ nʉ́ʉˊ i̱ jnéengˆ mɨ˜ laꞌeeˋ. P-jo̱guɨ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcacuøꞌˊ Tiquiéˆe jnea˜ fɨˊ e niquiʉ́ꞌˋʉ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, lajo̱b i̱ dseaˋ íˋ cajo̱ niñíiñˋ lafaꞌ ꞌmaꞌuˇ quiáꞌˉ dseata˜, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ cartɨˊ nijmérˉ jmiguiʉˊ cuíiꞌ˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ fíingˉ co̱o̱ˋ tuꞌˊ. \O1Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nigüeángꞌˋ e jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ jnea˜ e nijmérˉ, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare ta˜ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ na; CNJo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e jmooˋnaꞌ na cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e ninii˜tú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ na. JM Jo̱ fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ caguiaangˉguɨ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na fɨˊ Tiatira; i̱i̱ˋ i̱ jaˋ mɨˊ casíngꞌˋ yaang˜ fɨˊ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ gaˋ do o̱ꞌguɨ mɨˊ cajmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ dseaˋ e lɨ́ɨˊ júuˆ nʉʉˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás, jo̱baꞌ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nicuǿˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ iiˋ e jiéꞌˋguɨ. CLJo̱guɨ nijngámꞌˆbaa jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe nilɨñirˊ e jneab˜ dseaˋ móoˋo jo̱guɨ cuíiˋi jial lɨ́ɨˊ dsíiˊ dseaˋ lajaangˋ lajaaiñˋ; jo̱ jneab˜ dseaˋ catɨ́ɨnˉn e nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ uii˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcajmeeˇnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ na. }KsJo̱ dsʉꞌ lalab fáꞌˋa uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ, e song jaˋ niliúngˉ yaaiñ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ nijmee˜e e nilɨdséeꞌ˜bre lajaléiñꞌˋ do, co̱ꞌ eáamˊ nicá̱rˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ huɨ́ɨmˊ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ nab nidsingɨ́ɨiñˉ song jaˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ do. \J1Jo̱ huǿøbˉ nɨcacuǿøˉøre fɨˊ faꞌ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniiˉ e laco̱ꞌ joˋ nijmérˉ e gaˋ lajo̱, jo̱ dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e nɨcajméerˋ lajo̱ e joˋ nibeángꞌˊguɨ ꞌñiaꞌrˊ dseeˉ, co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ faꞌ nɨcatʉ́rˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóorˋ do. I!Lɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ e labaꞌ e ꞌléeˊ quíiꞌˉ e gaˋ: jaˋ mɨˊ cajníinꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Jezabel e sɨ́ꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ lɨ́ꞌˆ jmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e eꞌrˊ do, co̱ꞌ iiñ˜ e nisíngꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe fɨˊ gabˋ e jméˉtu̱r ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e jméˉtu̱r ta˜ gøꞌˊ jaléꞌˋ e nɨcuøꞌrˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. $HAJo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e guiʉ́bˉ ñiiˉ lajalébꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱guɨ e eáamˊ ꞌneáanꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱guɨ e teábˋ sinꞌˊ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱guɨ eáamˊ laꞌúungˋ nɨcajmeeꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iin˜n, jo̱ jaˋ mɨˊ cajmɨtúngˉ oꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ jo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨcateáꞌˉbaꞌ, jo̱ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e eáangˊguɨ nɨcuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ lana e røøˋguɨ nɨjmooꞌˋ ta˜ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ jmooꞌˋ lamɨ˜ uiing˜ do. 1G[’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Tiatira, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do i̱ quie̱ˊ jminiˇ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ sǿngꞌˊ jɨˋ jo̱guɨ tɨɨrˉ jnéengˉ lafaꞌ ñíˆ e jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ e siiˋ bronce: iFKJo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiˊ e nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare co̱o̱ˋ e lafaꞌ iñíꞌˆ e catɨ́ɨiñˉ e sɨꞌmaˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱guɨ nicuǿøˆbaare cajo̱ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e teeˋ, jo̱ e fɨˊ ni˜ e cu̱u̱˜ do nijé̱ˉ co̱o̱ˋ júuˆ e ꞌmɨ́ɨˉ laco̱ꞌ siiˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jaˋ nilɨñiˊ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ do, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nilɨñiˊ e júuˆ jo̱.” Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Tiatira >EuJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana e quɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ dsʉꞌ song jaˋ nijmeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ nigáaˊa fɨˊ lɨ˜ guiinꞌ˜ e nitɨɨn˜n có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ e ñisʉ̱ꞌˋ e iʉ˜ fɨˊ moꞌóoˋo. zDmJo̱ lajo̱bɨ cajo̱ seemˋbɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ na i̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ nicolaíta. $CADsʉꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e seabˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ íingꞌ˜ e ꞌléeˊ quíiꞌˉ, jo̱ e lab e jo̱: jaˋ mɨˊ cajniinꞌ˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na i̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋ e jmɨtɨ́ɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ ꞌlɨꞌˆ e caguiaˊ Balaam, co̱ꞌ i̱ dseaˋ na caꞌeꞌrˊ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ siiˋ Balac, jo̱ i̱ dseaˋ íˋguɨb i̱ cajmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ éeiñˋ dseeˉ e gøꞌrˊ ngu˜ jóꞌˋ i̱ nɨcacuøiñꞌˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ jo̱guɨ e ꞌléerˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. jBM Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e guiʉ́bˉ ñiiˉ lajalébꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱guɨ ñiˋbaa cajo̱ e seenꞌˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ ta˜, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ catiunꞌˊ e dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe. Jo̱guɨ jaˋ mɨˊ catiunꞌˊ jnea˜ faꞌ e jaˋ mɨˊ jmitíꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ, o̱ꞌguɨ mɨˊ catiunꞌˊ jnea˜ ie˜ mɨ˜ cajngangꞌˊ dseaˋ i̱ dseaˋ quiéˉe i̱ siiˋ Antipas i̱ cajmiti˜ júuˆ quiéˉe e fɨˊ fɨɨˋ e fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás ta˜ do. @Ay ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Pérgamo, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e ñisʉ̱ꞌˋ e ꞌméˉ lajɨˋ tú̱ˉ taangˋ do: -@S Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiˊ e teáaiñˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nitɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ fɨɨˋ co̱o̱ˋ.” Júuˆ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Pérgamo ? Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e jaˋ fǿønꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíinꞌ˜; co̱ꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ nijmérˉ e i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ e laco̱ꞌ nijmérˉ quijí̱ˉ jial nitʉ́ˆnaꞌ e teáangˉnaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱ e iihuɨ́ɨˊ jo̱ niꞌíingꞌ˜naꞌ lajeeˇ guíˉ jmɨɨ˜. Jo̱ dsʉꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ dseángꞌˉ jie˜ mɨˊ lɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, doñiˊ faꞌ iing˜ dseaˋ jngaiñꞌˊ ꞌnʉˋ uii˜ e jo̱, jo̱baꞌ jneab˜ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnꞌˉ e nilɨseenꞌˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. <>q Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e guiʉ́bˉ ñiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e íinꞌ˜ jo̱guɨ jial tiñíinꞌˉ cajo̱, nañiˊ faꞌ eáamˊbre jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ. Jo̱guɨ ñiˋbɨ́ɨ guiʉ́ˉ cajo̱ jial féꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quíiꞌˉ, faꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ íˋ lajo̱, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆ. =5’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Esmirna, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌuii˜ do jo̱guɨ i̱ dseaˋ tɨˊ lɨ˜ dséngˉguɨ do, i̱ dseaˋ i̱ cajúngˉ do jo̱guɨ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ mɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱: S<Jo̱baꞌ fáꞌˋa: I̱i̱ˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dsi˜ logua˜, güɨnúˆbre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ jo̱guɨ jaˋ nitiúuiñˉ jnea˜, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare e nidǿꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.” Júuˆ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Esmirna N;Jo̱ dsʉꞌ e labaꞌ guiʉ́ˉ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíiꞌˉ, e ꞌníbꞌˋ manꞌˊ jaléꞌˋ e jmóoˋ i̱ dseaˋ nicolaíta lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jnea˜ ꞌníbꞌˋ máanˊnre cajo̱. J: Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e niꞌɨ́ɨˆdu oꞌˊ jie˜ lɨ˜ nɨcaꞌleeꞌ˜ quíiꞌˉ lana, jo̱ quɨ́ɨꞌ˜ jíingꞌ˜tu̱ uøꞌˊ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jmeeˉtu̱ꞌ lajaléꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨnꞌˋ e jmooꞌˋ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do. Jo̱ song jaˋ nijméeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ nigáaˊa fɨˊ na jo̱ nijé̱ꞌˆbaa é̱e̱ˆ quiáꞌˉ e candeléer˜ do quíiꞌˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ nilíˋ lajo̱ song niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋtu̱ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. t9aJo̱ dsʉꞌ seabˋ co̱o̱ˋ júuˆ e nɨꞌléeˊ quíiꞌˉ lana, jo̱ e lab e jo̱: joˋ guiéeˊ e ꞌneáanꞌˋ jnea˜ o̱ꞌguɨ dseaˋ rúnꞌˋ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ uiing˜ do ie˜ lamɨ˜ canaanꞌˋ e cuíinꞌˋ jnea˜. 8-Jo̱guɨ eáamˊ nɨcajmeeꞌˉ féngꞌˊ aꞌˊ jo̱guɨ nɨcateáꞌˉ lɨ́ꞌˉbɨꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨcaꞌíinꞌ˜ uíiꞌ˜ jnea˜, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ calɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. *7MJo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e guiʉ́ˉ ñiiˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ lafaꞌ jaléꞌˋ e la; e eáamˊ cuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ e jmooꞌˋ ta˜ jo̱guɨ e eáamˊ iʉ˜ níꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱, jo̱guɨ ñiˋbaa cajo̱ e jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ e nijméˉ dseaˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lɨ́ꞌˆ eeˋ jáˉ dsíirˊ. Jo̱guɨ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e nɨcajǿøꞌˉ su jáꞌˉ laco̱ꞌ féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ apóoˆ i̱ niꞌˊ júuˆ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, jo̱ ꞌnʉˋ nɨcalɨlíꞌˆbaꞌ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmangꞌˆ i̱ adseaamˋ. 46 c’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Éfeso, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ lajɨˋ guiángˉ nʉ́ʉˊ fɨˊ jaguórˋ dséeˊ jo̱guɨ i̱ ngɨˊ fɨˊ jee˜ lajɨˋ guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do: F5 Jo̱ lalab guǿngꞌˋ i̱ guiángˉ nʉ́ʉˊ i̱ nɨcañinꞌˊ fɨˊ jaguóoˋo dséeˊ la, jo̱guɨ lalab guǿngꞌˋ cajo̱ lajɨˋ guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do: i̱ guiángˉ nʉ́ʉˊ do guǿngꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ seengˋ fɨˊ lajɨˋ guiéˉ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ e candeléer˜ e tíiˊ guiéˉ do guǿngꞌˋ i̱ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ seengˋ fɨˊ laco̱o̱ˋ e fɨɨˋ jo̱. V~|VyDxQvuDt?rUpnmkih&fwdcb`I^^/\ZY?XGVUTlSON,L|JIHFFCBB?d>)<|;:87642L0/,-,+m)('}&%$x""& =9R0`,[|  m[F'SG Jo̱ jnea˜, Fidiéeˇ, nisɨ́nˉn gángˉ lajeeˇ dseaˋ quiéˉe i̱ tíiˊ ni˜, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e quiꞌˊ dseaˋ mɨ˜ lɨ́ɨiñˊ fɨꞌíˆ, jo̱ jneab˜ cajo̱ nicuǿøˆøre e niféꞌrˋ cuaiñ˜ quiéˉe lajeeˇ mil doscientos sesenta jmɨɨ˜. VR% Dsʉꞌ lɨfaꞌ jie˜ mɨˊ guiáꞌˉ íꞌˋ fɨˊ siguiˊ quiáꞌˉ e guáꞌˉ do, co̱ꞌ e fɨˊ jo̱ nɨcangɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cuíingˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ íbˋ i̱ nisoꞌǿngꞌˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ dsíˋ caꞌnáꞌˆ. FQ  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉguɨ Juan— cangɨ́ɨnˋn co̱o̱ˋ sɨɨˉ e quiáꞌˉ guiaˊ íꞌˋ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ cuɨñíꞌˆ, jo̱ canúˉu e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: —Ráanꞌˉ jo̱ quie̱ˋ e sɨɨˉ guiaˊ íꞌˋ na quíiꞌˉ jo̱ quié̱e̱ˋ íꞌˋ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e fɨˊ niféꞌˋ quiáꞌrˉ cajo̱, jo̱guɨ nijmiꞌímˆbaꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ dsilíingˉ fɨˊ jo̱ e dsijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. GP Jo̱baꞌ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ e guicajíngꞌˉ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: —ꞌNʉˋ ꞌnéˉ niguiáˆtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ jaléꞌˋ júuˆ e jíngꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ jo̱guɨ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ cajo̱.O Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, catɨ́ɨmˉbaaꞌ e jiˋjiʉ do e fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ i̱ ángel do jo̱ cagǿꞌˉbaa; jo̱ jáꞌˉbaꞌ e fɨˊ moꞌóoˋo jlobꞌˆ róoˉ e do, lɨfaꞌ mɨ˜ catɨ́ˋ fɨˊ dsíiˊ túꞌˋu, gabˋ guíꞌˆ e do. DN Jo̱baꞌ cangóbˉ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ i̱ ángel do, jo̱ camɨ́ɨꞌ˜ɨre e jiˋjiʉ e óoˋ do, jo̱ lalab cañíirˋ quiéˉe: —Jó̱ꞌˉo̱ jo̱ quiéꞌˋ. Jo̱ lɨfaꞌ fɨˊ moꞌooꞌ˜ nilɨróobˉ laco̱ꞌguɨ la róoˉ taꞌˊ, jo̱ dsʉꞌ fɨˊ dsíiˊ túꞌˋ nilɨguíbꞌˆ. aM; Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e luu˜ e canúˉu laꞌuii˜ do e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, calébꞌˋ catú̱ˉ caféngꞌˋtu̱ jnea˜ jo̱ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: —Juan, gua˜ jo̱ quie̱ˋ e jiˋjiʉ e sɨnaˊ do e iʉ˜ fɨˊ jaguóˋ i̱ ángel i̱ sɨꞌøꞌˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ. 0LY co̱ꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ guiángˉ do nináiñˋ nijiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ nilɨli˜ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌmáꞌˆ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ nilɨti˜ e jaˋ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. qK[ jo̱ cacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do, i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱ jo̱guɨ jaléꞌˋ jmɨñíꞌˆ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ: —Joˋ ꞌnéˉ faꞌ e nilɨꞌɨɨ˜guɨ e nilɨti˜ jaléꞌˋ e na; [J/ Jo̱ i̱ ángel i̱ camánˉn do i̱ casíꞌˋ tɨɨˉ e dséeˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ jo̱guɨ tɨɨrˉ e tuung˜ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, caséerˋ guóorˋ dséeˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ VI% Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caniiˋ e guiéˉ ya̱ꞌˊ do, jnea˜ lamɨ˜ sɨꞌíˆ nijméeꞌ˜baa jaléꞌˋ e jo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ; dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúˉu co̱o̱ˋ luu˜ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: —Juan, lɨco̱ꞌ ꞌmeengˉ fɨˊ dsíiˊ moguíꞌˆ lajaléꞌˋ júuˆ e canʉ́ʉꞌˉ quiáꞌˉ e guiéˉ ya̱ꞌˊ e nɨcaniiˋ do, jo̱ jie˜ mɨˊ ɨˊ aꞌˊ faꞌ e nijméeꞌ˜. [H/ Jo̱ teáˋ eáangˊ caꞌóorˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ ó̱o̱ˉ jaangˋ ieꞌˋ; jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌóorˋ, e luur˜ do canʉ́ꞌˋ lafaꞌ e caquieꞌˋ güɨꞌñiሠguiéˉ ya̱ꞌˊ. MG Jo̱guɨ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ jiˋjiʉ e sɨnaˊ, jo̱ casíꞌˋ i̱ ángel do tɨɨrˉ dséeˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱guɨ e tɨɨrˉ tuung˜ do casíꞌrˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ. KF  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camángˉguɨ́ɨ jaangˋ ángel i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ jajgiáangˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ e fɨˊ lacúngꞌˊ moguir˜ siꞌˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jnéengˉ mɨ˜ dséeˊ jmɨguiꞌˆ jo̱guɨ e tíiˊ ieeˋ. Jo̱guɨ nir˜ jíingˋ jɨꞌˋ laco̱ꞌ jɨ˜ ieeˋ, jo̱guɨ tɨɨrˉ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ mɨ˜ sǿngꞌˊ niingˉ jɨˋ e cueeˋ. aE; Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ calɨꞌiing˜ i̱ dseaˋ do faꞌ catʉ́rˋ e jmóoˋbɨr jaléꞌˋ ta˜ jngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ ta˜ dseaˋ láangˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ ta˜ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ cajo̱.LD Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cajúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e calɨseáˋ do, dsʉꞌ jaˋ catʉ́ˋbɨr e jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e táꞌˉ jmóorˋ, o̱ꞌguɨ catʉ́rˋ e jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, o̱ꞌguɨ catʉ́rˋ e jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ o̱si có̱o̱ꞌ˜ cuteeˋ o̱si có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ bronce o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ꞌmaˋ é; jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ do cuǿøngˋ líˋ jǿørˉ o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ líˋ núrˉ o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ líˋ ngɨ́rˉ cajo̱. C5 Dsʉco̱ꞌ e óoˋ i̱ cuea˜ do e quɨ́ɨꞌ˜reꞌ jmɨɨ˜ fɨˊ moꞌooˉreꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ nicú̱u̱ˊreꞌ, co̱ꞌ nicú̱u̱ˊreꞌ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mogui˜ mɨꞌˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b e cúꞌˊreꞌ carˋ jngangꞌˊneꞌ dseaˋ. cB? Jo̱ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ lajɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cajúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e jmiñiˇ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e azufre do e uøøˋ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ do. A5 Jo̱ lajo̱baꞌ camóˉo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nimoo˜o do e camánˉn jaléngꞌˋ i̱ cuea˜ do, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do quie̱rˊ fɨˊ ni˜ dsíirˊ chaléꞌˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ e laco̱ꞌ jmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜. Jo̱ e jo̱ jnéengˉ laco̱ꞌ jnéengˉ jɨˋ jo̱guɨ azul lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e siiˋ jacinto, jo̱guɨ e néeˉ laco̱ꞌguɨ lɨ́ɨˊ azufre. Jo̱guɨ mogui˜ jaléngꞌˋ i̱ cuea˜ do lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mogui˜ ieꞌˋ, jo̱guɨ fɨˊ moꞌooˉreꞌ uøøˋ jɨˋ jo̱guɨ jmiñiˇ jo̱guɨ azufre cajo̱. _@7 Jo̱ i̱ ꞌléeˉ i̱ neáangˊ cuea˜ do canúˉbaa e tíirˊ doscientos millones. N? Jo̱ caláamˉ i̱ ángeles i̱ quiúungˉ do e laco̱ꞌ nijngáiñꞌˉ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jéemˊ nɨcanéˉ guiʉ́ˉ quiáiñꞌˉ do e˜ oor˜ jo̱guɨ e˜ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e˜ sɨꞌˋ jo̱guɨ e˜ ji̱i̱ˋ e nijméiñꞌˉ do lajo̱. > Jo̱ e luu˜ jo̱ casɨ́ꞌˉ lala i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ jñúungˉ do i̱ quie̱ˊ lúuˊ trompéꞌˆ jo̱ cajíñꞌˉ: —Leaangˉ lajɨˋ quiúungˉ i̱ ángeles i̱ ꞌñúungꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena do e fɨˊ guaˋ féꞌˋ e siiˋ Éufrates. }=s Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajiʉ́ʉˉ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ jñúungˉ do lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canúˉu luu˜ dseaˋ e guicajáˉ e fɨˊ lɨ˜ té̱e̱ˉ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ fíˆ fɨˊ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ quiáꞌˉ nifeꞌˋ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do e siꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. H<  Jo̱ lanab cadséngˉ laꞌuii˜ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do; dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ uiim˜bɨ jóng, co̱ꞌ nabɨ jalíˋ tú̱ˉ ꞌléꞌˋguɨ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊguɨ. ;} Jo̱ seemˋ jaangˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌmɨñíˆ do i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáaˉreꞌ, jo̱ íbˋ i̱ ángel i̱ ꞌlɨngꞌˆ laniingˉ do i̱ néeˊ ni˜ e fɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do. Jo̱ Abadón siirˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo, jo̱guɨ Apolión siirˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ griego, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ jaangˋ i̱ ꞌléeˊ. :- Jo̱guɨ nicú̱u̱ˊreꞌ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ nicú̱u̱ˊ tacú̱ˆ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b ɨ́ꞌˋreꞌ. Jo̱ cangɨ́ɨngˋneꞌ e lɨ́ɨngˊneꞌ jóꞌˋ guíingˉ e laco̱ꞌ niꞌɨ́ngꞌˋneꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ lajeeˇ ꞌñíingˉ sɨꞌˋ. B9} Jo̱guɨ lacaangˋ nidsíiˊreꞌ sɨbéꞌˋ layaang˜ ñíˆ e laco̱ꞌ jmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜neꞌ, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨ́ɨꞌ˜ e taꞌˊ cuéeˊreꞌ do laco̱ꞌ ɨ́ɨngˋneꞌ nʉ́ꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ i̱i̱ˉ jalíˋ bǿøꞌ˜ carreta e jñʉˊ cuea˜ e nɨngolíˋ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ. 83 Jo̱guɨ jñʉ́ˆreꞌ lɨ́ɨbˊjiʉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ jñʉgui˜ dseamɨ́ˋ, jo̱guɨ maja̱˜reꞌ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ maja̱˜ ieꞌˋ. _77 Jo̱ i̱ ꞌmɨñíˆ do jnéengˉneꞌ laco̱ꞌ cuea˜ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e nidsilíingˉneꞌ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ; jo̱ téeꞌ˜ mogui˜reꞌ lajaangˋ lajaangˋneꞌ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱guɨ ni˜reꞌ lɨ́ɨbˊjiʉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ ni˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. t6a Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ nijméˉbre quijí̱ˉ jial nijúuiñˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ niguiéꞌrˊ e˜ uiing˜ e nijngángꞌˉ yaaiñ˜; co̱ꞌ iim˜bre e nijúuiñˉ, dsʉꞌ jaˋ ꞌmóˉ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ. 5 Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌmɨñíˆ do jaˋ cangɨ́ɨngˋneꞌ fɨˊ faꞌ dseángꞌˉ e nijngángꞌˉneꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ e cangɨ́ɨngˋneꞌ e lɨco̱ꞌ nicuǿꞌˉreꞌ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ eáamˊ lajeeˇ ꞌñíingˉ sɨꞌˋ; jo̱ e lɨ˜ niꞌɨ́ꞌˋreꞌ do cuꞌˋ laco̱ꞌguɨ cuꞌˋ lɨ˜ ɨ́ꞌˋ jaangˋ tacú̱ˆ guíingˉ. }4s Jo̱ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ do e jaˋ niꞌléˉreꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ onuuˋ, dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ onuuˋ røꞌˋ o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ. Jo̱ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jaˋ tó̱o̱ˋ sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ guiaquíiˊ, lají̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ niꞌɨ́ngꞌˋ i̱ jóꞌˋ do. 3y Jo̱ i̱ ꞌleáangˉ ꞌmɨñíˆ caꞌuøøngˋ jee˜ e jmiñiˇ do jo̱ caningꞌˆneꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱ cangɨ́ɨngˋ i̱ jóꞌˋ do e caꞌuíingˉneꞌ jóꞌˋ i̱ guíimˉ jo̱guɨ e ɨ́ꞌˋreꞌ lafaꞌ tacú̱bˆ. 62e Jo̱ mɨ˜ canaˊ e tooˋ jo̱, dseángꞌˉ caꞌuøøˋ jmiñiˇ ꞌñʉʉˋ lafaꞌ jmiñiˇ e uøøˋ fɨˊ dsíiˊ tooˋ hornob dseángꞌˉ; jo̱guɨ e jmiñiˇ e caꞌuøøˋ e fɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do cajméeˋ e calɨnʉ́ˋ, co̱ꞌ caquiáamꞌ˜ ieeˋ có̱o̱ꞌ˜ e jmiñiˇ do. _1 9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ ꞌñíingˉ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ camánˉn ladsifɨˊ lado jaangˋ nʉ́ʉˊ i̱ íingˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ catǿiñꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱guɨ cangɨ́ɨiñꞌˋ do e joñíˆ quiáꞌˉ tooˋ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ. 90k Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, camánˉn jaangˋ jóꞌˋ i̱ jnéengˉ lafaꞌ mɨɨˋ e cangɨ́ɨngˊneꞌ ɨ́ɨngˋneꞌ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ. Jo̱ lalab cajíngꞌˉneꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: —¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋguɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌi̱i̱˜ lúuˊ trompéꞌˆ e nabɨ nijiʉ́ʉˉ i̱ gaangˋguɨ ángeles do!]/3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ quiúungˉ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b jie˜ jaˋ condseáꞌˉ ieeˋ jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ sɨꞌˋ jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ caꞌlébꞌˉ quiáꞌrˉ, lɨ́ꞌˆ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíiñꞌ˜ do, jo̱ joˋ e jɨr˜ calɨseáˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. Jo̱baꞌ jie˜ jaˋ caꞌnáꞌˆ jmɨɨ˜ jo̱guɨ jie˜ jaˋ caꞌnáꞌˆ uǿøˋ joˋ eeˋ jɨˋ calɨseáˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. d.A Jo̱ gabˋjiʉ nʉ́ꞌˋ júuˆ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e siiˋ i̱ nʉ́ʉˊ do, co̱ꞌ siirˋ Co̱o̱ˋ e Guíꞌˉ; jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ lajeeˇ lajaléꞌˋ jmɨɨˋ calɨꞌlɨbꞌˆ e calɨguíꞌˉ, jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cajúngˉ dsʉꞌ e caꞌɨ̱́ꞌrˉ e jmɨɨˋ e cacángꞌˉ lafaꞌ oguíiˉ do. - Jo̱ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gaangˋ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b catǿngꞌˋ jaangˋ nʉ́ʉˊ féngꞌˊ i̱ íingˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ i̱ caangˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ bøjɨˋ. Jo̱ i̱ la catǿiñꞌˋ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ fɨˊ ni˜ lajaléꞌˋ guaˋ jo̱guɨ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ cajo̱. i,K Jo̱guɨ cajo̱ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ teáangꞌ˜ é̱ꞌˋ jmɨñíꞌˆ cajúmˉbreꞌ, jo̱guɨ caꞌímˉ cajo̱ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ jaléꞌˋ e móoˊ e ngɨˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. u+cJo̱ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gángˉ do cajiʉ́ʉrˉ e lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b camóˉo —jíngꞌˉ Juan— co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ móꞌˋ e féꞌˋ e iʉ˜ jɨˋ eáangˊ, jo̱ e jo̱ fɨˊ dob cabíˉ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ jmɨñíꞌˆ caꞌuíingˉ jmɨˊ. K*Jo̱baꞌ i̱ ángel laꞌuii˜ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaangˋ cabíˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jaléꞌˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ e sɨcángꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmɨˊ. Jo̱ cacóobˉ jie˜ jaˋ caꞌnáꞌˆ fɨˊ latøøngˉ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ cacóobˉ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ, lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ onuuˋ røꞌˋ e seaˋ lajo̱b calɨ́ˉ. %)CJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajɨˋ guiángˉ ángeles i̱ quie̱ˊ jmacó̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ caguiéengˋ guiʉ́ˉ yaaiñ˜ e nijiʉ́ʉˉbre. )(KJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel do cajmɨrǿøiñˋ e úuˊ do có̱o̱ꞌ˜ mɨ́ꞌˆ jɨtoꞌˋ quiáꞌˉ nifeꞌˋ, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ co̱o̱ˋ cafeáˋbre fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱ jo̱b mɨ˜ canʉ́ꞌˋ e gabˋ caniiˋ jo̱guɨ catáꞌˉ mɨ́ɨꞌ˜ eáangˊ jo̱guɨ caquieꞌˋ güɨꞌñiሠjo̱ cajǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ cajo̱. Mɨ˜ caꞌi̱i̱ˉ jaléꞌˋ lúuˊ trompéꞌˆ 7'gJo̱ mɨ˜ cacóoˉ e sʉ̱ˋ e sɨlɨ́ɨngˇ do e téeꞌ˜ e fɨˊ dsíiˊ úuˊ quiáꞌˉ sʉ̱ˋ do e se̱ꞌˊ i̱ ángel do, jo̱baꞌ e jmiñiˇ quiáꞌˉ do canaangˋ sooˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ mɨ˜ féiñꞌˊ Fidiéeˇ. 3&_Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajnéngˉ jaangˋguɨ ángel, jo̱ casíñꞌˋ do ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ nifeꞌˋ jo̱ quie̱rˊ co̱o̱ˋ úuˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ rǿømˋ téeꞌ˜ sʉ̱ˋ e sɨlɨ́ɨngˇ. Jo̱ jmiguiʉbˊ e sʉ̱ˋ do cangɨ́ɨiñˋ, jo̱ cacangꞌˉ niungꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱, fɨˊ dob caje̱ˊ fɨˊ nifeꞌˋ e lɨ˜ sɨlɨɨˇ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ e siꞌˊ fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ do. 9%kJo̱ lajeeˇ jo̱b, camánˉn lajɨˋ guiángˉ ángeles e teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ cangɨ́ɨiñꞌˋ do lajaangˋ lajaaiñˋ jmacó̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ. $ ;Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ camóˉo mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ guiéˉ quiáꞌˉ e jiˋ do, jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨ́ˉ lajo̱ dseángꞌˉ tiibˉ caꞌɨ́ɨˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ lajeeˇ caꞌnáꞌˆ oor˜. #co̱ꞌ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ guiing˜ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do,íbˋ i̱ nilíingˉ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ quiáꞌrˉ,
jo̱ íbˋ i̱ nijé̱ˉ quiáꞌrˉ cajo̱ fɨˊ lɨ˜ seaˋ lafaꞌ jmɨɨˋ jloꞌˆ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜;
jo̱ Fidiéeˇ nijmérˉ e joˋ niquíꞌˉlɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ.C"Jo̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niguiáˋ jmɨꞌaaiñˉ o̱ꞌguɨ jmɨjmɨɨiñˉ caléꞌˋ catú̱ˉ, o̱ꞌguɨ nilíˋ guíꞌrˋ ieeˋ o̱ꞌguɨ e guinéꞌrˋ cajo̱, :!mJo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ laco̱ꞌ lɨ˜ guiingˇ Fidiéeˇ quiʉꞌrˊ ta˜.Jo̱ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ,
jo̱ nijmébˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ laniingˉ do íˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. s _Jo̱baꞌ lalab cangɨɨˉ jnea˜ quiáꞌrˉ: —É̱e̱ˊ, ꞌnʉbˋ dseaˋ ñíꞌˆ. Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱r quiéˉe lala: —I̱ nab jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˊ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ nɨcaru̱ꞌˊbre sɨ̱ꞌrˆ jo̱ teebˋ nɨcaséerˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. s_ Jo̱ jaangˋ lajeeˇ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do cajmɨngɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala jo̱ cajíñꞌˉ: —¿I̱˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ na? ¿Jo̱ jie˜ fɨˊ lɨ˜ cajalíiñꞌˉ na? s_ ¡Lajo̱b nilíˋ!Jo̱ catɨ́ɨmˉ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ e nijmiféngꞌˊnaaꞌr, jo̱ catɨ́ɨmˉbre e niꞌíñꞌˋ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ, jo̱guɨ íˋbɨ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ ngángꞌˋ, jo̱guɨ catɨ́ɨmˉbre e nicuǿøꞌ˜naaꞌre guiꞌmáangꞌˇ
jo̱guɨ e nijmɨꞌgooˉbaaꞌre cajo̱ jo̱ tɨɨmˋbre jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ,
jo̱guɨ seabˋ bíˋ quiáꞌrˉ cajo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜.¡Jo̱ lajo̱b nilíˋ! ,Q Jo̱ lajɨɨmˋ ángeles teáaiñˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ jo̱guɨ e lɨ˜ neáangˊ i̱ quiúungˉ do; jo̱ lajɨɨngˋ i̱ ángeles do catúuiñˊ cartɨˊ cajnúuˉ dsequíirˊ e fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ do e jmiféngꞌˊneiñꞌ lala: 7 Jo̱ lalab féiñꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ:¡I̱ nab Fidiéeˇ quíˉnaaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do i̱ nɨcalɨ́ꞌˉ cacuǿꞌrˉ jneaꞌˆ e nɨcaláangˉnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉnaaꞌ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ,
co̱ꞌ i̱ nab dseaˋ i̱ guiing˜ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ do fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜! -S Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉguɨ Juan— camánˉn dseaˋ i̱ dseángꞌˉ i̱ ꞌleáangˉ eáangˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmiꞌíñˆ jǿngꞌˋ i̱ dseaˋ do tíirˊ. Jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ do quíingꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lajaléꞌˋ fɨɨˋ, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ dseaˋ, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ lajaléꞌˋ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ lajɨɨiñꞌˋ do, dob teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ e é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiingˇ i̱ dseaˋ laniingˉ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱. Jo̱ lajɨɨmˋbre quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e teeˋ jo̱guɨ se̱ꞌrˊ guoꞌˋ mooˋ quieeˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. hIjo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Zabulón, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Séˆ, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Míing˜. Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨteeˋ sɨ̱ꞌˆ 9kjo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Simeón, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Leví, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Isacar, ;ojo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Aser, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Neftalí, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Manasés, [/Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ quíingꞌ˜ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Judá, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Rubén, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Gad, taJo̱guɨ canúˉbɨ́ɨ cajo̱ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ e sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ tíirˊ ciento cuarenta y cuatro mil jee˜ jaléngꞌˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel. 8iJo̱ i̱ ángel i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ do casɨ́ꞌrˉ i̱ ángeles i̱ quiúungˉ do jo̱ lalab cajíñꞌˉ: —Jaˋ ꞌlee˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱si ni˜ jmɨñíꞌˆ o̱si jaléꞌˋ ꞌmaˋ é cartɨˊ mɨ˜ nité̱ˆnaaꞌ e sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ fɨˊ guiaquíiˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ. 5cJo̱ camámˉbɨguɨ́ɨ cajo̱ jaangˋguɨ ángel i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ, jo̱ jáarˊ se̱ꞌrˊ e sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. Jo̱ i̱ ángel do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teábˋ eáangˊ catǿꞌrˉ lajɨˋ quiúungˉ i̱ ángeles i̱ cangɨ́ɨngˋ e tɨɨiñˋ quiáꞌˉ e niꞌlérˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ cajo̱. w iJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, camánˉn —jíngꞌˉ Juan— quiúungˉ ángeles i̱ teáangˉ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ e se̱ꞌrˊ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ joˋ niꞌɨ́ˉguɨ guíˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱ꞌguɨ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ o̱ꞌguɨ fɨˊ jee˜ ꞌmaˋ cajo̱. 1Dsʉco̱ꞌ lanab cadsíngˉ jmɨɨ˜ e nidsijéeˊ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ, jo̱baꞌ ¿i̱˜ nitéꞌˋ líꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱?vejo̱guɨ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ jaléꞌˋ e móꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e jiáaˊ do: —Jlɨɨng˜ jneaꞌˆ jo̱ ꞌmeengˉ jneaꞌˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ laniingˉ i̱ guiing˜ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱, co̱ꞌ eáamˊ nɨguíiñˉ quíˉnaaꞌ jo̱baꞌ iihuɨ́ɨˊ eáamˊ nicuǿrˉ lana. DJo̱ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ na, jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ laniingˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ laniingˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ i̱ canaangˋ ꞌméengˋ fɨˊ dsíiˊ tóˋ jo̱guɨ lacaangˋ jee˜ jiáaˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ cajo̱, +OJo̱guɨ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ caꞌímˉ e casɨtɨ́ɨngˊ yaang˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ béengˋ co̱o̱ˋ majíˋ, jo̱guɨ lajaléꞌˋ móꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ guóoꞌ˜ uǿˉjiʉ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ calɨsɨ́ɨmˉ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ.  jo̱guɨ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cajiúmꞌˋbreꞌ fɨˊ ni˜ uǿˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ sɨjiʉ́ꞌˋ güɨñíꞌˆ síꞌˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌmaˋ quiáꞌˉ mɨ˜ íiˊ guíˋ e teáˋ eáangˊ. ( I Jo̱ dob sínꞌˋn jǿøˉø mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ jñʉ́ʉˉ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ cajǿꞌˋ uǿˉ dseángꞌˉ e eáangˊ. Jo̱ ieeˋ dseángꞌˉ calɨniúmˋbre dseángꞌˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌnáꞌˆ ꞌmɨꞌˊ uíꞌˉ e quɨ́ꞌˊ dseaˋ mɨ˜ lɨ́ɨiñˊ fɨꞌíˆ; jo̱guɨ sɨꞌˋ dseángꞌˉ calɨyúuiñˉ lafaꞌ jmɨˊ, + O Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ do cangɨ́ɨiñˋ sɨ̱ꞌrˆ e teeˋ jloꞌˆ, jo̱guɨ canúurˉ e ꞌnéˉ nijmiꞌímꞌˊbɨr cateáˋ lajo̱, co̱ꞌ ꞌnéˉ e nijémˉbɨr jaléngꞌˋguɨ dseaˋ caguiaangˉguɨ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ e nijúuiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajúngˉ jaléngꞌˋ írˋ cajo̱, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nidsíngˉ i̱ sɨꞌíingˆ lajo̱. D  Jo̱ féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ eáangˊ, jo̱ lalab jíñꞌˉ do: —Fíiˋnaaꞌ, ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ güeanꞌˆ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jo̱guɨ dseángꞌˉ i̱ jmiti˜ júuˆ quiáꞌˉ contøøngˉ. Jo̱ ¿lɨ˜ catɨˊ niquidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ nicuǿꞌˆre iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ e cajngaiñꞌˊ jneaꞌˆ?   Jo̱ mɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ ꞌñiáˋ do, jo̱baꞌ camánˉn fɨˊ nʉ́ꞌˉ nifeꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajúngˉ i̱ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ uíiꞌ˜ e caniꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.  Jo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ i̱ iuungˉ i̱ˊ røꞌˋ uaang˜, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do siirˋ ꞌmóˉ. Jo̱ caluuˇ i̱ dseaˋ íˋ jáaˊ jaangˋguɨ i̱ lɨɨng˜ fii˜ quiáꞌˉ ꞌmóˉ; jo̱ cangɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ e quiʉꞌrˊ ta˜ latøøngˉ caquiúungꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ e nijngáiñꞌˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ñisʉ̱ꞌˋ, jo̱guɨ niseáiñˉ dseaˋ e joˋ seaˋ dǿiñꞌˉ, jo̱guɨ nitó̱ꞌrˋ jaléꞌˋ jmohuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ nitáiñꞌˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ nuuˋ e laco̱ꞌ nijngángꞌˉneꞌ dseaˋ.  Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do, jo̱baꞌ canúˉu e guicajíngꞌˉ i̱ catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ do: —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! {Jo̱ jee˜ laco̱ꞌ neáangˊ i̱ quiúungˉ do canúˉu lafaꞌ luu˜ dseaˋ jo̱ guicajíngꞌˉ lala: —Dseángꞌˉ co̱o̱bˋ kiil˜ mɨcuɨꞌieeˋ jí̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ngˉ dseaˋ quiáꞌˉ e ꞌléeiñꞌ˜ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ta˜, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ kiil˜ mɨcuɨ́ɨˆ cebadabaꞌ e ꞌléeiñꞌ˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ta˜ cajo̱; dsʉꞌ jaˋ cuǿøngˋ e lɨ́ꞌˆ nidsiꞌɨ́ɨˊ lajo̱ e aceite o̱ꞌguɨ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ cajo̱. 5cJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do, jo̱baꞌ canúˉu e guicajíngꞌˉ i̱ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ do: —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! Jo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ i̱ uíngꞌˉ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ cueꞌíꞌˋ. fEJo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ i̱ yúungˆ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do cangɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ e niꞌnórˉ ꞌniiˋ quiáꞌˉ dseaˋ e laco̱ꞌ nilɨseengˋ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ e nijmérˉ e nijngángꞌˉ rúngꞌˋ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ; jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cangɨ́ɨiñˋ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e niguóꞌˉ quiáꞌˉ jee˜ ꞌniiˋ. {Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ tú̱ˉ do, jo̱baꞌ canúˉu e guicajíngꞌˉ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ do lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ do: —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! oWJo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ teaangˋ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ꞌlíˆ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ cangɨ́ɨiñˋ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ corona e nitó̱ꞌrˋ fɨˊ moguir˜ jo̱ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨ́ꞌˉ jo̱guɨ i̱ nilíꞌˋbɨ cajo̱.  'Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camóˉguɨ́ɨ —jíngꞌˉ Juan— jial i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cafíingˋneꞌ laꞌuii˜ e guiéˉ sello do. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ canúˉu e guicaféꞌˋ jaangˋ lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ dseángꞌˉ canʉ́ꞌˋ lafaꞌ e lɨɨng˜ eeˋ co̱o̱ˋ guicaniibˋ dseángꞌˉ e teáˋ eáangˊ jo̱ cajíñꞌˉ: —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! oWJo̱guɨ i̱ quiúungˉ do cañíirˋ lala: —¡E jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ! Jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ jo̱guɨ jaˋ quiuiñꞌˊ e jmiféiñꞌˊ dseaˋ do. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉbɨguɨ́ɨ cajo̱ —jíngꞌˉ Juan— e lajɨbˋ e cateáaˊ Fidiéeˇ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ la jo̱guɨ fɨˊ lɨ́ꞌˆ nʉ́ꞌˉ uǿˉ jo̱ lajo̱bɨ fɨˊ lɨ́ꞌˆ nʉ́ꞌˉ jmɨñíꞌˆ cajo̱, jo̱ lalab guicajíngꞌˉ:I̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱,íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nijmiféngꞌˊ dseaˋ jo̱guɨ i̱ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ cajo̱,
co̱ꞌ dseaˋ íbˋ dseaˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ tɨɨngˋ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ,
jo̱baꞌ dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉbre e nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ dsíirˊ lata˜ ró̱o̱ˋ jmɨgüíˋ. A{ jo̱ guicanʉ́ꞌˋ e guicaféiñꞌˋ do lala có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ eáangˊ:I̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ cajúngˉ do dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉbreꞌ e niꞌíngꞌˋneꞌ jaléꞌˋ e ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ jo̱guɨ e tɨɨngˋneꞌ eáangˊ, jo̱guɨ catɨ́ɨmˉbreꞌ e íngꞌˋneꞌ jaléꞌˋ bíˋ cajo̱, jo̱guɨ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ íˋreꞌ, jo̱guɨ e nijmiꞌiáangˋ dsíiˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜reꞌ, jo̱guɨ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ íˋreꞌ contøøngˉ cajo̱. a~; Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, jo̱ cajǿˉø jo̱ canúˉu luu˜ dseángꞌˉ i̱ ꞌleáangˉ eáangˊ ángeles i̱ teáangˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ neáangˊ i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ tíiˊ guiequiúungˋ do, M7~}~{Kyxwusrhpomlj5fecbak_1]Y\FZYWU$SvQ+P6NM@L/JoJHcFhECA@?2==#:97+532q0/.,*(+%$"j 7  Bv7; oJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, camóˉguɨ́ɨ e canaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ camóˉo fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ e ꞌnʉ́ʉˊ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌmaˇ e lɨ˜ tó̱o̱ˋ júuˆ tɨguaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. H Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ ꞌnéˉ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉˋ, Fíiˋiiꞌ, jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ ꞌnéˉ nijmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ cajo̱.Co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ dseaˋ güeangꞌˆ; jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ nijalíiñˉ e nijajmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ,
co̱ꞌ nɨcajmilíˆbaꞌ e dseángꞌˉ røøbˋ quidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. .UJo̱ i̱ dseaˋ íˋ ørˊ co̱o̱ˋ e caꞌøˊ Moi˜, jaangˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ caꞌørˊ cajo̱ co̱o̱ˋ e caꞌøˊ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, jo̱ lalab ngóoˊ e jo̱:Eáamˊ jloꞌˆ jo̱guɨ niguoꞌˆ lajɨˋ e nɨcajmeeˉ ꞌnʉˋ, Fíiˋiiꞌ, co̱ꞌ ꞌnʉbˋ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ i̱ ꞌgøngꞌˊ fɨˊ jmɨgüíˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ;
jo̱ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ quié̱ˆ ꞌnʉˋ, jo̱guɨ jmangꞌˉ fɨˊ røøbˋ sinꞌˊ cajo̱,
co̱ꞌ ꞌnʉbˋ lɨnꞌˊ Fii˜ féngꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ.  Jo̱guɨ camóˉbɨ́ɨ cajo̱ co̱o̱ˋ lɨ˜ jnéengˉ laco̱ꞌ la jnéengˉ jmɨñíꞌˆ e jnéengˉ laco̱ꞌ jnéengˉ sɨ́ɨˊ e sɨcáangꞌˇ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ; jo̱ quiá̱ꞌˉ e jmɨñíꞌˆ e jnéengˉ la jnéengˉ sɨ́ɨˊ do teáangˉ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ calɨ́ꞌˉ e jaˋ caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do, jo̱guɨ e jaˋ caꞌíñꞌˋ cajo̱ e li˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ do o̱ꞌguɨ lají̱i̱ꞌ˜ e número e siiˋreꞌ do cajo̱. Jo̱guɨ quie̱rˊ lúuˊ e siiˋ arpa e cangɨ́ɨiñˋ e cacuøˊ Fidiéeˇ.  yJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camóˉguɨ́ɨ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋguɨ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ eáangˊ, jo̱ camánˉn guiángˉ ángeles i̱ quie̱ˊ jiéꞌˋguɨ guiéˉguɨ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e cartɨˊ lɨ˜ dséngˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b e niguiáˋ féngꞌˊ dsíiˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨguíiñꞌˆ do. zmJo̱ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do fɨˊ lɨ́ꞌˆ caluuˇ fɨɨbˋ cangolíˋ e cayé̱e̱ꞌˉ, jo̱ e fɨˊ lɨ˜ cangotóoꞌ˜ e niyé̱e̱ꞌˉ do jmɨbˊ caꞌiéngꞌˋ, jo̱ e jmɨˊ jo̱ cadsíꞌˉ cartɨˊ moꞌooˉ cuea˜ lɨ˜ iʉ˜ e ñíˆ e siiˋ freno quiáaˉreꞌ, jo̱ caniꞌˉ e jmɨˊ do lɨ́ɨˊbɨjiʉ la trescientos kilómetros.EJo̱ i̱ ángel do caquiʉꞌˊbre e huɨɨngˋ jǿꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜ e ñíˆ hoz e ꞌméˉ do, jo̱ catóꞌrˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ catóꞌrˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ niyé̱e̱ꞌˉ do, jo̱ e la guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ sóongˆ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 3Jo̱ e fɨˊ nifeꞌˋ do cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋguɨ ángel i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nijméˉ e nicóˋ, jo̱ catǿꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ i̱ ángel i̱ quie̱ˊ e ñíˆ hoz e ꞌméˉ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¡Jméeꞌ˜ ta˜ e ñíˆ hoz e ꞌméˉ na quíiꞌˉ, jo̱ quiʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ guángꞌˊ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e seaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, dsʉco̱ꞌ nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ quiáꞌˉ e nilíˋ lajo̱, co̱ꞌ nɨfɨ́ɨbˋ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ quiáꞌˉ! PJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋguɨ ángel fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ íˋ quie̱ˊbre cajo̱ co̱o̱ˋ ñíˆ hoz e ꞌméˉ. fEJo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ e fɨˊ ni˜ jníiˊ do cangɨ́ɨmˋbre e ñíˆ hoz do quiáꞌrˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ casɨtɨ́ɨˊbre lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ e lafaꞌ e carooˋ fɨˊ jo̱. eCJo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋguɨ ángel fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ i̱ ángel do óorˋ teáˋ lala e áiñꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ ni˜ e jníiˊ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: —¡Jméeꞌ˜ ta˜ e ñíˆ hoz na quíiꞌˉ, jo̱ sɨtɨ́ɨngˇ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcarooˋ, co̱ꞌ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e lafaꞌ e cajníˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, lanab nɨcarooˋ! zmJo̱ cajǿøˉguɨ́ɨ jóng —jíngꞌˉ Juan— jo̱ camóˉo cabøø˜ jníiˊ e teeˋ; jo̱ fɨˊ ni˜ e jníiˊ do camóˉo e guiing˜ jaangˋ i̱ jnéemˉjiʉ la jnéengˉ jaangˋ dseaˋ la jneaa˜aaꞌ. Jo̱ iʉ˜ fɨˊ moguir˜ co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ jo̱guɨ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ñíˆ hoz e ꞌméˉ. wg Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, canúˉu co̱o̱ˋguɨ luu˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e cajíngꞌˉ lala: —Juan, jméeꞌ˜ e júuˆ la: “Juguiʉ́ˉjiʉ latɨˊ jmɨɨ˜ na jo̱guɨ lɨ˜ dséˉguɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ júungˉ uíiꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ.” —Lajo̱b lɨ́ɨˊ —cajíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ— lana nijmiꞌímꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméerˋ, co̱ꞌ e jo̱b cuøˊ li˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e jo̱. Lají̱i̱ꞌ˜ e sɨtɨ́ɨngˇ dseaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ M Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ cuǿꞌˉ bíˋ yaang˜ e jaˋ nitʉ́rˋ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ nɨteáaiñˉ do. `9 Jo̱ e jmiñiˇ quiáꞌˉ e lɨ˜ cooˋ e lɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ dseaˋ íngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ do joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niquiúngꞌˉguɨ, jo̱guɨ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ síꞌˆ e jmɨ́ɨˋ o̱si e uǿøˋ faꞌ e nijmiꞌíngꞌˊguɨ jaléngꞌˋ i̱ jmiféngꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e li˜ quiáaˉreꞌ do cajo̱. q[ jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ e niꞌímꞌˋbre e guíingˉ Fidiéeˇ e joˋ téꞌˋguɨr uíiꞌ˜ e dseeˉ e jmɨrǿngˋ yaaiñ˜ do, jo̱ e jo̱ lafaꞌ nɨcajmiñúiñꞌˋ fɨˊ dsíiˊ cóoˆ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ eáamˊ nɨsɨguíiñˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱baꞌ iihuɨ́ɨˊ e eáamˊ niꞌíñꞌˋ do e nidsitáaiñꞌ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ e quiéengˋ azufre lɨ˜ cooˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ, jo̱ e jo̱ nilíˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles i̱ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱. 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéengˊ jaangˋguɨ ángel, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ la catɨ́ˋ gaaiñˋ, jo̱ lala cajíñꞌˉ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: —Song i̱i̱ˋ i̱ jmiféngꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do, jo̱guɨ e niꞌíñꞌˋ e nitó̱ˉ e li˜ quiáaˉreꞌ fɨˊ guiaquíirˊ o̱si fɨˊ guóorˋ é, DJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋguɨ ángel cajíñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ lala: —¡Lanáb catɨ́ˋ íꞌˋ! ¡Lanáb catɨ́ˋ íꞌˋ e dseángꞌˉ niꞌíingˉ e fɨɨˋ féꞌˋ e siiˋ Babilonia, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ nɨcajmɨꞌlɨiñꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e jmóorˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ! GJo̱ lalab féꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: —Jmɨꞌgooˋnaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jo̱guɨ jmiféngꞌˊnaꞌr, co̱ꞌ lanáb catɨ́ˋ íꞌˋ e niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ jmiféngꞌˊnaꞌ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ cajméeˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱guɨ jmɨñíꞌˆ lɨ́ꞌˆ lacaangˋ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ. D Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camángˉguɨ́ɨ jaangˋguɨ ángel i̱ ngangꞌˊ ɨ́ɨngˋ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ i̱ ángel do quie̱rˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ e quiáꞌˉ nidsiguiar˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e píꞌˆ o̱si e cóoꞌ˜ é, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ dseaˋ, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ cajo̱.  /Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ caꞌuøøˋ fɨˊ moꞌoorˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ e sɨꞌlɨiñꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e quie̱ˊ i̱ ángeles i̱ gaangˋ do V %Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ nab i̱ jaˋ cajmeángꞌˋ yaang˜ faꞌ e caꞌléerˊ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ nab i̱ teáangˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do jo̱guɨ dseaˋ quiáꞌˉ íbˋ lɨ́ɨiñˊ jo̱guɨ contøømˉ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ nabingꞌ i̱ caláangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ e cacuøꞌrˊ laꞌuii˜ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. J  Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ørˊ co̱o̱ˋ e øˊ e ꞌmɨ́ɨˉ fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do cajo̱. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ niquɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨtɨɨiñˋ e øˊ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ tíiˊ ciento cuarenta y cuatro mil dob jí̱i̱ꞌ˜ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nilɨtɨɨngˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ caláangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. T !Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉu co̱o̱ˋ e guicaꞌi̱i̱ˉ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ e jo̱ nʉ́ꞌˋ laco̱ꞌ nʉ́ꞌˋ lɨ˜ íiˊ co̱o̱ˋ lóoꞌ˜ e féꞌˋ jo̱guɨ canʉ́ꞌˋ caꞌi̱i̱ˉ laco̱ꞌguɨ la nʉ́ꞌˋ mɨ˜ quieꞌˋ güɨꞌñiሠe teáˋ eáangˊ, jo̱ nʉ́ꞌˋbɨ cajo̱ laco̱ꞌ la nʉ́ꞌˋ faꞌ mɨ˜ teáangꞌ˜ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ bóꞌˋ jaléꞌˋ lúuˊ quiáꞌrˉ e siiˋ arpa. 8 kJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camángˉtú̱u̱ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e singꞌˊneꞌ sɨꞌøꞌˋreꞌ fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sión. Jo̱ dob teáangˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do ciento cuarenta y cuatro mil dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ tó̱o̱ˋ e li˜ quiáꞌrˉ fɨˊ guiaquíiˊ jial siiˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do jo̱guɨ jial siiˋ Tiquiáaˆreꞌ cajo̱. G Jo̱ ꞌnéˉ dseángꞌˉ e tɨɨmˋ dseaˋ e laco̱ꞌ ningáiñꞌˋ e júuˆ la; jo̱ i̱ dseaˋ i̱ ngángꞌˋ do, áamˋbre íꞌˋ e˜ número quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do, jo̱ e jo̱b número quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ e número jo̱ lɨ́ɨˊ seiscientos sesenta y seis. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ eeˋ líˋ lárˉ o̱ꞌguɨ eeˋ líˋ ꞌnɨ́rˉ song jaˋ quie̱rˊ e li˜ do o̱ꞌguɨ táaiñˋ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do o̱si e número quiáꞌˉ jial siiñꞌˋ do é.   Lajo̱bɨ cajo̱ cajméerˋ e co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ nité̱ˉ dseaˋ co̱o̱ˋ e li˜ fɨˊ guóorˋ dséeˊ o̱si fɨˊ guiaquíirˊ é, na i̱ leꞌeáangˆ jo̱guɨ na i̱ cǿøngꞌ˜, na i̱ tiñíingˉ jo̱guɨ na i̱ seaˋ cuuˉ, na jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ jo̱guɨ na jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ táꞌˉ jmóoˋ quiáꞌˉ dseaˋ.  Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do cangɨ́ɨngˋneꞌ e quɨ́ɨꞌ˜reꞌ jmɨɨ˜ e nijméˉreꞌ e jí̱ꞌˋ i̱ diée˜ dseaˋ guóoꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ laꞌuii˜ do e laco̱ꞌ i̱ diée˜ do líꞌˋbreꞌ e niféꞌrˋ jo̱guɨ e nijmérˉ e nijúungˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nijmiféngꞌˊ írˋ. A{ Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e jmóoˋreꞌ do fɨˊ quiniˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do cajmɨgǿøngˋneꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ caquiʉꞌˊreꞌ ta˜ e calɨ́ngˉ jaangˋ diée˜ dseaˋ guóoꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do i̱ sɨcuɨ́ngꞌˋ lahuɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ ñisʉ̱ꞌˋ e jaˋ mɨ́ɨˊ nijíingˉ quiáaˉreꞌ, dsʉꞌ caꞌláamˉbreꞌ. fE Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quɨ́ɨꞌ˜breꞌ jmɨɨ˜ e jmóoˋreꞌ jaléꞌˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, co̱ꞌ líꞌˋbreꞌ e nijméˉreꞌ e nijiʉ́ꞌˋ jɨˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ nisojiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la níˋ dseaˋ lana. W' Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ la i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ seabˋ fɨˊ quiáaˉreꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do e quiʉꞌˊreꞌ ta˜, jo̱ cajméeˋreꞌ e lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ cajmiféiñꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ laꞌuii˜ do i̱ lamɨ˜ jnéengˉ dseángꞌˉ e sɨcuɨ́ngꞌˋneꞌ e la huɨ́ɨngˊ e joˋ nijíingˉ mɨ́ɨˊ, dsʉꞌ caꞌláamˉtu̱reꞌ. xi Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camánˉn jaangˋguɨ jóꞌˋ dséeˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ i̱ jóꞌˋ íˋ cagüɨꞌɨ́ɨˊreꞌ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ. Jo̱ dsi˜ tú̱ˉ fíˆreꞌ e lɨ́ɨˊjiʉ la lɨ́ɨˊ fíˆ jaangˋ joꞌseꞌˋ jiuung˜, dsʉꞌ féꞌˋreꞌ laco̱ꞌ féꞌˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ laꞌuii˜ do. 3 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nidsilíiñˋ fɨˊ ꞌnʉñíˆ, jo̱baꞌ fɨˊ ꞌnʉñíbˆ nidsilíiñˋ;
jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiáꞌˉ dseaˋ do e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b nijméˉ Fidiéeˇ e nijúuiñꞌˉ do cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ có̱o̱ꞌ˜ e jngangꞌˊ dseaˋ rúiñꞌˋ.Jo̱ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e na, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnéˉ teáaiñˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e jaˋ nilɨtúngˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱. v~e Jo̱ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, jo̱baꞌ nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ na: } Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ nijmiféiñꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do, dsʉꞌ nijméˉ lajo̱ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ sɨjnéengˉ fɨˊ ni˜ jiˋ latɨˊ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ e fɨˊ lɨ˜ taang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨguángꞌˋ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. ;|o Jo̱guɨ cangɨ́ɨmˋbreꞌ fɨˊ cajo̱ e nijméˉreꞌ ꞌniiˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cartɨˊ nilíꞌˋbreꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱ dseángꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ dobingꞌ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ cóoꞌ˜ o̱si fɨˊ fɨɨˋ píꞌˆ é o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ é. z{m Jo̱ lajo̱b cajméeˋreꞌ; caféꞌˋbreꞌ júuˆ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do, jo̱ caféꞌˋbɨreꞌ júuˆ gaˋ cajo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. &zE Jo̱guɨ cangɨ́ɨmˋbɨ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do fɨˊ e niféꞌˋreꞌ júuˆ róoˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ júuˆ gaˋ uii˜ e ꞌníꞌˋ níingˉneꞌ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cangɨ́ɨngˋbɨreꞌ fɨˊ cajo̱ e niquiʉ́ꞌˉreꞌ ta˜ lajeeˇ tu̱lóˉ dsiˊ gángˉ sɨꞌˋ. eyC Jo̱ cajmifémꞌˊ dseaˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ laꞌuii˜ do dsʉco̱ꞌ cacuøꞌˊbreꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do fɨˊ e quiʉiñꞌˊ do ta˜, jo̱ cajmifémꞌˊbɨ dseaˋ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do cajo̱, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: —Joˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋ jaangˋguɨ laco̱ꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ la, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nilíꞌˋ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do mɨ˜ i̱i̱ˋ nitíngˉ có̱o̱ꞌ˜reꞌ. bx= Jo̱ co̱o̱ˋ mogui˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do jnéengˉ lafaꞌ e sɨcuɨ́ꞌˋ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nijíingˉ mɨ́ɨˊ; jo̱ dsʉꞌ caꞌlóobˉ e lɨ˜ sɨcuɨ́ꞌˋ quiáaˉreꞌ do, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ casíñꞌˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do. wwg Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ camánˉn do jnéemˉbreꞌ la jnéengˉ jaangˋ ieꞌˋ i̱ siiˋ leopardo; jo̱guɨ tɨɨˉreꞌ lɨ́ɨbˊjiʉ la lɨ́ɨˊ tɨɨˉ jóꞌˋ i̱ siiˋ oso, jo̱guɨ moꞌooˉreꞌ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ moꞌooˉ ieꞌˋ. Jo̱ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ laꞌuii˜ do cacuøꞌˊbreꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do lají̱i̱ꞌ˜ e bíˋ quiáaˉreꞌ jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ é̱e̱ˆ lɨ˜ guiing˜neꞌ, jo̱guɨ cacuøꞌˊre fɨˊ e quiʉiñꞌˊ do ta˜. v - Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camóˉguɨ́ɨ e cagüɨꞌɨ́ɨˊ jee˜ é̱ꞌˋ jmɨñíꞌˆ jaangˋ jóꞌˋ dséeˉ, jo̱ guiéˉ mogui˜reꞌ tíiˊ jo̱guɨ dsi˜ guíˉ fíˆreꞌ cajo̱. Jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e fíˆreꞌ do téeꞌ˜ jmacó̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona, jo̱guɨ e fɨˊ laco̱o̱ˋ mogui˜reꞌ do tó̱o̱ˋ júuˆ e gaˋ e jmineangꞌˆ Fidiéeˇ. luQ Jo̱ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do fɨˊ dob caje̱ˊreꞌ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ.Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do e cabiing˜neꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ, jo̱baꞌ canaangˋneꞌ ngɨˊreꞌ ꞌnámꞌˊbreꞌ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cangoquieengˇ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ do. Go ¡Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ güɨlɨꞌiáamˋ dsíiˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ,
jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ nɨneáangˊnaꞌ fɨˊ jo̱, güɨlɨꞌiáamˋ óoˊnaꞌ cajo̱!¡Jo̱ dsʉꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ,
dsʉco̱ꞌ nɨcajgángˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e eáangˊ nɨsɨguíiñˆ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ guiʉ́bˉ nɨñirˊ e sɨꞌíˆ jmɨɨ˜baꞌ seengˋguɨr fɨˊ jmɨgüíˋ na! *nM Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do nɨcalɨ́ꞌˉbre i̱ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e catu̱u̱ˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcaguiarˊ, jo̱ jaˋ cafǿiñꞌˊ faꞌ e nijúuiñˉ, co̱ꞌ caguiabˊ dsíirˊ e doñiˊ eeˋ calɨ́bˉ. =ms Jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúˉtú̱u̱ co̱o̱ˋ luu˜ e teáˋ eáangˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e guicajíngꞌˉ lala:Jo̱ lanab nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e Fidiéebˇ nileáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ,
jo̱ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøiñꞌˊ do.Jo̱guɨ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ do lana niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ røøˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ nɨcabiim˜ i̱ lamɨ˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lamɨ˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ íˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e uǿøˋ jmɨ́ɨˋ. 0lY Jo̱ lajo̱baꞌ catǿmꞌˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do, jo̱ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ siiˋbɨreꞌ Satanás cajo̱, jo̱ íbˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ tɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cabiing˜neꞌ cartɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáaˉreꞌ. 1k[ Jo̱ dsʉꞌ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáaˉreꞌ jaˋ seaˋ bíˋ quiáaˉreꞌ faꞌ e calɨ́ꞌˉreꞌ e ꞌniiˋ do. Jo̱baꞌ joˋ calɨseáˋguɨ é̱e̱ˆ quiáaˉreꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ faꞌ e nigüeáˋreꞌ fɨˊ jo̱. tja Jo̱ mɨ˜ casúungˉ e jo̱, canaangˋ ꞌniiˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ i̱ ángel i̱ eáangˊ ꞌgøngꞌˊ i̱ siiˋ Yéˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ catíiñˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ guiéˉ mogui˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ do. i jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do cacuí̱i̱ˋbre cangórˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱ caguiaˊ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ e nilíiñꞌˉ do íˆ lajeeˇ mil doscientos sesenta jmɨɨ˜. Mɨ˜ calɨseáˋ ꞌniiˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ Th! Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e cangáamꞌ˜ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ jaangˋ jiuung˜ sɨñʉʉbˆ calɨséngˋ, jo̱ íbˋ i̱ niquiʉ́ꞌˉ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ nijmeáiñꞌˋ ta˜ e ꞌmaꞌuˇ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ñíˆ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ jiuung˜ do condséeˊ cangáiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ do; 6ge Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ nicú̱u̱bˊ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do caꞌíingˉneꞌ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ lajaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ cabíingˉneꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ. Jo̱ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do casíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊreꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ nilɨseengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ do; jo̱ i̱ jóꞌˋ do nɨsɨjeengˇneꞌ e nijngámꞌˉbreꞌ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e nicúngꞌˊneꞌ ladsifɨˊ mɨ˜ nilɨseeiñꞌˋ do. Zf- Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, co̱o̱ˋguɨ li˜ e cajnéngˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ: jo̱ cajnéngˉ jaangˋ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ i̱ jóꞌˋ do latøømˉbreꞌ yúungˉneꞌ, jo̱ guiéˉ mogui˜reꞌ tíiˊ jo̱guɨ guíˉ fíˆreꞌ cajo̱, jo̱ laco̱o̱ˋ e mogui˜reꞌ do téeꞌ˜ jmacó̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona. 5ec Jo̱guɨ yʉ̱ʉ̱ˋbɨ nɨquiéengˋ i̱ dseamɨ́ˋ do cajo̱, jo̱ dseángꞌˉ teáˋ eáangˊ óorˋ, co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ nilɨseemˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quiáꞌrˉ. ~d w Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— co̱o̱ˋguɨ e li˜ e dsigáˋ dsiˋnaaꞌ eáangˊ cajnéngˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ: jo̱ cajnéngˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ quíingꞌ˜ ieeˋ lafaꞌ e quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ, jo̱ lɨ́ꞌˆ uii˜ tɨɨrˉ do íingˊ sɨꞌˋ jo̱guɨ iʉ˜ moguir˜ co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e taang˜ guitúungˋ nʉ́ʉˊ. qc[ Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨb canaˊ e guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨ fɨˊ dsíiˊ jo̱b siꞌˊ e guóoˊ e sɨlɨɨngˇ e lɨ˜ sɨꞌmaˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ tɨguaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ dsíngꞌˉ lɨjɨ˜ güɨꞌñiáˆ, jo̱guɨ dsíngꞌˉ niiˋ, jo̱ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜ eáangˊ cajo̱, jo̱guɨ cajǿꞌˋ uǿˉ, jo̱ dseángꞌˉ dsíiˊ e cóobꞌ˜ cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ cajo̱.8bi Jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ eáamˊ nɨcalɨguíiñˉ quíiꞌˉ;
jo̱ dsʉꞌ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nijmiguíingˆ uøꞌˊ uii˜ quiáꞌrˉ cajo̱,
jo̱guɨ lanab cajo̱ catɨ́ˋ íꞌˋ e niquidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcajúngˉ;
jo̱guɨ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nicuǿꞌˆ guiéeˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ quíiꞌˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quíiꞌˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨ́ngˉ dseaˋ quíiꞌˉ i̱ cajmɨꞌgóˋ ꞌnʉˋ, nañiˊ su dseaˋ i̱ niingˉ o̱si jaˋ niiñˉ é.Jo̱guɨ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ cajo̱ e niꞌíim˜baꞌ jaléngꞌˋ i̱ nɨcaꞌléeˊ, jaléngꞌˋ i̱ nɨcacuøˊ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. Ja  jo̱ féꞌrˋ:Cuǿøˉnaaꞌ ꞌnʉˋ guiꞌmáangꞌˇ, Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, ꞌnʉˋ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñinꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ,
jo̱ ꞌnʉˋ dseaˋ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ jo̱guɨ cajo̱ cartɨˊ lana, jo̱guɨ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ,
dsʉco̱ꞌ ꞌnʉˋ nɨcangɨ́ɨmˋbaꞌ e tɨɨnꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ latɨˊ lanab nɨcanaanꞌˉ e quiʉ́ꞌˋ ta˜. 6`e Jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ neáangˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ fɨˊ quiniˇ laco̱ꞌ guiing˜ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ, lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do catúuiñˊ cartɨˊ cajnúuˉ nir˜ fɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱ lajo̱b cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ _! Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ cajiʉ́ʉˉ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ guiángˉ do lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canʉ́ꞌˋ jmiguiʉˊ luu˜ e teáˋ eáangˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ lalab nʉ́ꞌˋ guicajíngꞌˉ:Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíiñˋ do, niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ latøøngˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ, jo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ nijmérˉ lajo̱. \^1 Jo̱ casúumˉjiʉ e iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do; dsʉꞌ joˋ huǿøˉ dséˉguɨ e nijáaˊ e iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do. Mɨ˜ caꞌi̱i̱ˉ lúuˊ trompéꞌˆ e catɨ́ˋ guiéˉ do /]W Jo̱ ladsifɨˊ lajo̱b cajǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajléngꞌˉ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱ caꞌímˉ caquiúungꞌ˜jiʉ e fɨɨˋ jo̱, co̱ꞌ caquɨ́bꞌˉ jaléꞌˋ ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ guiéˉ mil dseaˋ cajúngˉ. Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ jaˋ cajúngˉ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, eáamˊ cafǿiñꞌˊ, jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ canaaiñˋ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. h\I Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ do canúurˉ co̱o̱ˋ luu˜ teáˋ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ lalab guicajíngꞌˉ e luu˜ do: —¡Huɨ́ɨˉnaꞌ fɨˊ la! Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeiñꞌˋ do, cajgóoˉbre e quíiñꞌ˜ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ cangáˉbre jaléꞌˋ e jo̱. :[m Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ e ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ dsíˋ condseáꞌˉ do, Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱bꞌˊtu̱ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ tíiˊ ni˜ do, jo̱ caráamˉtu̱iñꞌ do caléꞌˋ catú̱ˉ; jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangáˉ e cají̱ꞌˊtu̱iñꞌ do, dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ. jZM Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ eáamˊ nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ e nɨcajúngˉ i̱ dseaˋ gángˉ do, jo̱ jmɨɨb˜ nidsitáaiñꞌ˜ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e eáamˊ iáangˋ dsíirˊ, jo̱ nicuǿꞌˉ rúiñꞌˋ jaléꞌˋ e iáangˋ dsíirˊ laꞌóꞌˋ írˋ. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e i̱ dseaˋ gángˉ do eáamˊ jmiguiʉˊ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ cacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. XY) Jo̱ lajeeˇ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ dsíˋ condseáꞌˉ niníˋ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si fɨˊ fɨɨˋ cóoꞌ˜ é, jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ lacaꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ, e dob rɨsaang˜ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ nɨꞌlɨɨng˜ do fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaˋ nicuǿrˉ fɨˊ faꞌ e niꞌángˉ i̱ dseaˋ i̱ tengꞌˊ ꞌlɨɨng˜ do. X{ Jo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ gángˉ do fɨˊ dob nirɨsaaiñ˜ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ e fɨɨˋ féꞌˋ e lɨ˜ catángˉ Fiir˜ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ e fɨɨˋ jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ fɨɨˋ Sodoma o̱si lɨ́ɨˊ lafaꞌ Egipto é. fWE Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ gángˉ do e nɨcaféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ dséeˉ i̱ nigüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do, íbˋ i̱ nitíngˉ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ íbˋ i̱ nilíꞌˋ írˋ jo̱guɨ nijngaꞌˉbingꞌ do quiáꞌrˉ. /VW Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ tíiˊ ni˜ do ngɨ́ɨmˋbre fɨˊ e laco̱ꞌ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e jmérˉ e nijnɨ́ɨˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ joˋ nitʉ̱́ˋguɨ jmɨ́ɨˊ lajeeˇ e taaiñ˜ e jmóorˋ ta˜ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cajo̱ seabˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e líꞌrˋ e nijmiꞌuíiñˉ jmɨˊ jaléꞌˋ jmɨɨˋ, jo̱guɨ seabˋ fɨˊ quiáꞌrˉ cajo̱ e nicuǿꞌrˉ lajɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ jóꞌˋ ya̱ꞌˊ e calɨꞌiiñ˜ lajo̱. `U9 Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmeángꞌˋ gaˋ i̱ dseaˋ gángˉ do, jo̱baꞌ i̱ gángˉ do uøøˋ jɨˋ fɨˊ moꞌoorˉ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b jɨ́ɨiñˉ dseángꞌˉ conguiaˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b nijúungˉ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmeáiñꞌˋ do gaˋ. T- Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ tíiˊ ni˜ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ lajɨˋ tú̱ˉ e ꞌmaˋ olivo có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨˋ tú̱ˉ e candeléer˜ do e té̱e̱ˉ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ dseaˋ néeˊ nirˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. F~q}4{yxvutrq9p nljqhg%dbsaH_^[[dYX'VTR_P NMIHrGEDC3A)?r=\r " EPcf?Jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ quiúungˉ do catúuiñˊ cartɨˊ ni˜ uǿˆ e cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ e fɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜ do, jo̱ lalab caféꞌrˋ: “¡Lajo̱b nilíˋ! ¡Majmifémꞌˊbaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ!” :emJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉtú̱u̱ e guicaféꞌˋtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ do, jo̱ cajíñꞌˉ:¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ!Co̱ꞌ e jmiñiˇ quiáꞌˉ e caangˋ i̱ dseamɨ́ˋ do jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niquiúngꞌˉguɨ. qd[dsʉco̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ tɨɨngˋ ɨ́ɨˋ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, co̱ꞌ nɨsɨꞌíꞌˋbre jial tíiˊ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ;
jo̱guɨ íˋbre cajo̱ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ e fɨɨˋ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do,
co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e nɨcajméerˋ do caꞌiéꞌrˋ ta˜ e laco̱ꞌ cajmɨꞌlɨngꞌˆ yaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ;
jo̱ uii˜ jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋi̱ cajngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ. >c wJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e la —jíngꞌˉ Juan— jo̱ canúˉtú̱u̱ co̱o̱ˋ luu˜ e teáˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nʉ́ꞌˋ luu˜ i̱ ꞌleáangˉ dseaˋ, jo̱ e jo̱ canúˉu e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ lalab féꞌˋ do:Majmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ láaiñˋ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌíingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseeˉ quíˉiiꞌ;
jo̱ majmɨꞌgooˉnaaꞌr, dsʉco̱ꞌ íbˋ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ i̱ ñíingˊ i̱ ꞌgøngꞌˊ fɨˊ jmɨgüíˋ, b'Jo̱guɨ e fɨˊ fɨɨˋ nab cajo̱ lɨ˜ nɨcajnéngˉ jmɨꞌøøngˉ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajúngˉ i̱ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ.LaJo̱guɨ joˋ nilɨjneáˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jɨˋ fɨˊ quíiꞌˉ, o̱ꞌguɨ ninʉ́ꞌˋguɨ cajo̱ jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ jloꞌˆ quiáꞌˉ jial mɨ˜ cúngꞌˋ dseaˋ guóorˋ fɨˊ quiníꞌˆ.Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ na i̱ cajméeˋ ta˜ láaˊ jo̱guɨ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ, íbˋ dseaˋ i̱ lamɨ˜ lɨ́ɨngˊ i̱ laniingˉ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ.Jo̱ ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e cajmɨgǿøngˋre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ dseaˋ láangˋ quíiꞌˉ. f`EJo̱guɨ jaléꞌˋ lúuˊ e bóꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ na, faꞌ jaléꞌˋ lúuˊ e siiˋ arpa có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ lúuˊ táˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ lúuˊ trompéꞌˆ, joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e ninʉ́ꞌˋguɨ e niꞌi̱i̱˜ jaléꞌˋ e jo̱.Jo̱ ie˜ jo̱ joˋ nijnéngˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜, o̱ꞌguɨ e i̱i̱ˉ e cu̱u̱˜ ꞌlooˋ do ninʉ́ꞌˋguɨ fɨˊ quiníꞌˆ cajo̱. Z_-Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋ ángel i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ caséerˋ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ ꞌlooˋ e lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ e cu̱u̱˜ tóoˋ quiáꞌˉ lɨ˜ dsirˊ mɨcuɨꞌieeˋ, jo̱ e cu̱u̱˜ ꞌlooˋ do cabírˋ fɨˊ dsíiˊ jmɨñíꞌˆ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ mɨ˜ cabíˋreꞌ do:Jo̱ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e siiˋ Babilonia, lanab nibíinꞌ˜ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cabíˋ e cu̱u̱˜ ꞌlooˋ do,
jo̱ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e i̱i̱ˋ niníingˉguɨ ꞌnʉˋ. ^yJo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ, eáangˊ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ jo̱guɨ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ apóoˆ i̱ siꞌíingˆ e niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ;
jo̱ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ jóng uii˜ e nɨcacuøˊ Fidiéeˇ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨˊ fɨɨˋ féꞌˋ do i̱ eáangˊ cajmeángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ. Z]-Jo̱ canaaiñˋ jgiéerˉ ꞌleeˋ fɨˊ moguir˜, jo̱ canaaiñˋ quɨꞌrˊ dseángꞌˉ e lɨjiuung˜ dsíirˊ jo̱ lalab féꞌrˋ:¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ!Co̱ꞌ fɨˊ nab lɨ˜ caꞌuíingˉ dseaˋ seaˋ cuuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jaléꞌˋ móoˊ.¡Dsʉꞌ lanaguɨ náng co̱o̱ˋ lajeeˇ jalib˜ nɨcaꞌíngˉ lajɨˋ e jo̱! -\SJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangárˉ jmiñiˇ quiáꞌˉ e nɨcooˋ e fɨɨˋ do, jo̱ lalab canaaiñˋ féꞌrˋ e teáˋ eáangˊ: —Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ calɨseáˋ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ e fɨɨˋ Babilonia do. [¡Dsʉꞌ co̱o̱ˋ lajeeˇ jali˜ lanab caꞌíngˉ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ! Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quie̱ˊ jaléꞌˋ móoˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e móoˊ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ móoˊ do cajo̱ i̱ ngɨˊ fɨˊ la fɨˊ na có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ caguieeˉguɨ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jaléngꞌˋ íˋ caꞌnáamˉ yaaiñ˜ quiáꞌˉ e fɨɨˋ jo̱. .ZUjo̱ lalab niféꞌrˋ ie˜ jo̱:¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e siiˋ Babilonia!Co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ lɨnꞌˊ lafaꞌ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ niguoꞌˆ e jloꞌˆ eáangˊ,
jo̱guɨ i̱ quiꞌˊ cajo̱ ꞌmɨꞌˊ e niungꞌˋ jo̱guɨ e yʉ̱́ʉ̱ˉ jo̱guɨ i̱ síngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ jloꞌˆ e quie̱rˊ jaléꞌˋ cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ e quíingˊ cuuˉ eáangˊ. YJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ e caꞌuíiñˉ dseaˋ seaˋ cuuˉ laꞌeáangˊ e fɨɨˋ féꞌˋ do, jaléngꞌˋ íbˋ i̱ nijmihuíingˉ yaang˜ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌgóꞌrˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e jǿørˉ do. Jo̱ ie˜ jo̱b eáamˊ nijmérˉ ta˜ quɨꞌˊ jo̱guɨ ta˜ jmijiuungˇ dsíiˊ, X5Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, lalab nisɨ́ꞌrˋ e fɨɨˋ féꞌˋ do:Lajɨˋ e jloꞌˆ e lamɨ˜ seaˋ quíiꞌˉ do, lajɨˋ e jo̱ nɨsɨꞌíimˆ quíiꞌˉ lana.Jo̱guɨ lajɨˋ cuuˉ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e sɨꞌíˆ óoꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ nɨsɨꞌíimˆ quíiꞌˉ cajo̱.Jo̱ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nitíingꞌ˜tu̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱. EW Jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ ooˋ quiáꞌˉ jmiñiˇ jo̱guɨ jaléꞌˋ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ, jo̱ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ méeˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ aceite jo̱guɨ fɨ˜ cuɨꞌieeˋ, lɨ́ꞌˆ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ fɨ˜. Jo̱ ꞌnɨ́ɨmˋbɨr cajo̱ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ cá̱ˋ lee˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ cuea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ carreta e jñʉˊreꞌ, jo̱ cajméeˋbɨr cajo̱ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ la quie̱ˊguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ táꞌˉ jmóoˋ e jaˋ eeˋ ꞌléeiñꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. ZV- Dsʉco̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ eáangˊ cajméerˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ cuteeˋ lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ cu̱u̱˜ jɨꞌˋ e jloꞌˆ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱guɨ ꞌnɨ́ɨrˋ jaléꞌˋ ꞌmɨꞌˊ jloꞌˆ e niguoꞌˆ eáangˊ jo̱guɨ ꞌmɨꞌˊ e niungꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌmɨꞌˊ e yʉ̱́ʉ̱ˉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ñiˊ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱ langɨ́ɨngˉ íimꞌ˜ jaléꞌˋ ꞌmaˋ e jmeafɨɨˋ, jo̱guɨ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ e tɨˊ dsíiˊ dseaˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ yaang˜ maja̱˜ jaléngꞌˋ jóꞌˋ, jo̱ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ e jmɨlɨɨiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ yaang˜ jaléꞌˋ ꞌmaˋ e quíingˊ cuuˉ eáangˊ, jo̱ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ ñíˆ bronce lɨ́ꞌˆ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ cu̱u̱˜ e quíingˊ cuuˉ. OU Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ ta˜ láaˊ jo̱guɨ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ, eáamˊ fɨꞌíˆ nilíiñˉ co̱ꞌ carjɨˋ niquíꞌˉbre, dsʉco̱ꞌ joˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋguɨ i̱ nijméˉ ta˜ láaˊ jaléꞌˋ e iiñ˜ e nidsiꞌnɨɨ˜ quiáꞌrˉ do. ST Jo̱ dsʉꞌ huíimˉ niꞌnángˋ yaaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, co̱ꞌ ꞌgóꞌˋbre e ninírˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨiñꞌˉ do. Jo̱guɨ yaam˜bɨ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do féꞌrˋ lala:¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ! ¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e siiˋ Babilonia!Dsʉco̱ꞌ co̱o̱ˋ lajeeˇ jali˜ lanab cagüeáˉ iihuɨ́ɨˊ quíiꞌˉ. S9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱guɨ eáangˊ cajmiꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ quiáiñꞌˉ do, eáamˊ nijmérˉ fɨꞌíˆ jo̱guɨ ta˜ quɨꞌˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ninírˋ jaléꞌˋ jmiñiˇ quiáꞌˉ mɨ˜ nɨcáiñꞌˋ do. ;RoJo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ huɨ́ɨngˊ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ lajeeˇ ta˜jiʉ; co̱ꞌ eáamˊ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cuꞌˋ jngaꞌˊ jo̱guɨ ninírˋ ooˉ jo̱guɨ eáamˊ nilíiñˉ fɨꞌíˆ jo̱guɨ nicámˋbre có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱,
dsʉco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, íbˋ dseaˋ nɨcajíngꞌˉ e nidsingɨ́ɨngˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lajo̱ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ. XQ)Jo̱ jmeáangꞌ˜naꞌr gaˋ jo̱guɨ cuǿøꞌ˜naꞌr jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, dsʉco̱ꞌ lajo̱b calɨꞌiiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ e cateáaiñˋ juguiʉ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e cajméerˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ jo̱guɨ e jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ; co̱ꞌ lalab féꞌrˋ e jmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ:“Fɨˊ lab guiing˜ jnea˜ dseángꞌˉ laco̱ꞌ guiing˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ niingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜; co̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨngˊ jnea˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ e fɨꞌíˆ nijáaˊ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ.” P{Jo̱ qui˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ írˋ nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋ,
jo̱ cuǿøꞌ˜naꞌr tú̱ˉ ꞌléꞌˋguɨ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméerˋ;
jo̱ cáangꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ tú̱ˉ ya̱ꞌˊguɨ iihuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ méeˊ guíꞌˆ,
jo̱ cuǿøꞌ˜naꞌr e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcacuøꞌrˊ dseaˋ jiéngꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. O Dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e nɨcaꞌéeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, dseángꞌˉ e ñíibˊ eáangˊ e tíiˊ cartɨ́ˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ.Jo̱ nɨtó̱o̱bˋ dsíiˊ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéeiñꞌˋ do, jo̱baꞌ lana nɨnéebˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ do iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. QNJo̱ ngɨ́ˋ jo̱ canúˉu co̱o̱ˋguɨ luu˜ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lalab cajíngꞌˉ e do:Uøøngˋnaꞌ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ na, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nibeáangꞌ˜ dseeˉ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ ta˜ ꞌléeˊ, jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ jaˋ nitɨ́ngˉnaꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨˊ fɨɨˋ jo̱. HM Co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ nɨcadseáˋ íimˊbre có̱o̱ꞌ˜ e lafaꞌ méeˊ e jmóoˋ e éeˋ dseaˋ dseeˉ e ꞌléerˊ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ;
jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ nɨcaꞌéeˋbre dseeˉ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do.Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ, eáamˊ nicalɨseáˋ cuuˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ꞌrˉ lajeeˇ e nɨcajméerˋ jaléꞌˋ ta˜ e ꞌléeˊ do. MLJo̱ caféꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ lala:¡Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ! ¡Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e dseángꞌˉ niꞌíingˉ e fɨɨˋ féꞌˋ e ꞌgøngꞌˊ eáangˊ e siiˋ Babilonia!¡Co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨmꞌˆbingꞌ i̱ seengˋ do jmɨɨ˜ na, jo̱ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆbaꞌ jmóorˋ, jo̱guɨ lɨ́ɨˊ lafaꞌ ꞌnʉ́ʉˊ fɨˊ lɨ˜ seángꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ;
jo̱ e fɨɨˋ jo̱ lɨ́ɨˊ cajo̱ lafaꞌ sɨɨˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ i̱ jmóoˋ jmangꞌˉ e jaˋ dseengˋ! ^K 7Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camánˉn jaangˋguɨ ángel i̱ jajgiáangˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ eáamˊ ꞌgøngꞌˊ i̱ ángel do e quiʉꞌrˊ ta˜; jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨsɨ́ɨiñꞌˇ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, dseángꞌˉ jloꞌˆ cajneáˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e jɨiñꞌˋ do. J Jo̱guɨ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cañinꞌˊ do, íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ e fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ quiʉꞌˊ ta˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ.I'Jo̱ Fidiéebˇ nicuǿˉ jial niꞌɨ́ˉ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do e laco̱ꞌ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijméiñꞌˉ do, jo̱ røøbˋ nisɨ́ngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do e laco̱ꞌ nija̱ꞌrˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ óorˋ cartɨˊ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ. HJo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ guíˉ fíˆ e cañíiꞌˉ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ yúungˉ do ꞌníbꞌˋ niníingˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do, jo̱guɨ cabꞌˊ nijmɨꞌnángˋneiñꞌ do, jo̱guɨ nijmérˉ rɨngúuiñꞌˊ do; jo̱guɨ nidǿꞌrˉ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ cajo̱ nijɨ́mˉbre có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱. 3G_Jo̱ cajímꞌˉbɨguɨ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala cajo̱: —Lají̱i̱ꞌ˜ e jmɨɨˋ e cañíiꞌˉ do e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do, e jo̱ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si jaléꞌˋ fɨɨˋ cóoꞌ˜ é jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ dseaˋ jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ cajo̱. FJo̱ nitímˉbre có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do; dsʉꞌ lɨfaꞌ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ dob nilíꞌˋ írˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ eáangˊ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do; dsʉco̱ꞌ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do Fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fiib˜ lɨ́ɨngˊneꞌ jo̱guɨ Dseata˜ Dseaˋ Féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ fémꞌˊ lɨ́ɨngˊneꞌ cajo̱. fEE Jo̱ lajeeˇ lajɨˋ guíngˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ la røøbˋ sɨ́ɨiñˋ, jo̱guɨ cuǿꞌˉbre i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ do lají̱i̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e tɨɨiñˋ quiʉꞌrˊ ta˜. -DS ’Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ guíˉ fíˆreꞌ e cañíiꞌˉ do guǿngꞌˋ guíngˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ jaˋ mɨˊ canaangˋ quiʉꞌˊ ta˜; jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lajeeˇ co̱o̱ˋ oor˜ niñíiñˋ fɨˊ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ do, jo̱ nilɨseaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ laco̱ꞌ jaangˋ dseata˜ dseaˋ fémꞌˊ. 0CY Jo̱guɨ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ i̱ seengˋ lamɨ˜ jéengˊ do jo̱guɨ e lana joˋ seengˋneꞌ, íbˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ lɨ˜ catɨ́ˋ jñíngˉ do; jo̱ iuumˉbɨr cajo̱ jee˜ i̱ guiángˉ do, jo̱ lɨfaꞌ ningóorˊ dseángꞌˉ e niꞌíimˉbre conguiaˊ. lBQ Jo̱ ꞌñíingˉ lajeeˇ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do nɨcajúmˉbre, jo̱ jaangˋ lajeeˇ írˋ quiʉꞌˊbɨr ta˜ latɨˊ lana, jo̱ i̱ jaangˋguɨ do jaˋ mɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ faꞌ mɨˊ güéeiñˋ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉ i̱ lɨ˜ cadséngˉ lajeeˇ írˋ do, jaˋ huǿøˉ nigüeárˋ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜. =As ’Jo̱ lalab nilɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ ningángꞌˋ: E mogui˜reꞌ e guiéˉ do guǿngꞌˋ guiéˉ móꞌˋ, jo̱ e fɨˊ ni˜ jo̱b guiing˜ i̱ dseamɨ́ˋ do; jo̱ guǿmꞌˋbɨ cajo̱ e guiéˉ mogui˜reꞌ do guiángˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜. P@Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ nɨñinꞌˊ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨbꞌˋ na, dsʉꞌ lana joˋ seengˋneꞌ; jo̱ dsʉꞌ lɨfaꞌ nigüɨꞌɨ́ɨˊbreꞌ e fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ lɨ˜ lɨ́ɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌíingˉneꞌ conguiaˊ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ mɨˊ taang˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ canaangˋ uiing˜ jmɨgüíˋ fɨˊ lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nitǿørˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, jo̱ jaléngꞌˋ íbˋ i̱ eáangˊ nidsigáˋ dsíiˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niníiñˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ guiéˉ mogui˜ i̱ lamɨ˜ seengˋ do jo̱guɨ lana joˋ seengˋneꞌ, dsʉꞌ lɨfaꞌ nijáabˊtu̱reꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. }?sJo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —Juan, ¿jialɨꞌˊ dsigáˋ oꞌˊ? Lab nijméeꞌ˜duu ꞌnʉˋ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tó̱o̱ˋ fɨˊ guiaquíiˊ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱guɨ e˜ uiing˜ e guiiñ˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ i̱ seaˋ guiéˉ mogui˜ do jo̱guɨ guíˉ fíˆreꞌ cajo̱. }>sJo̱b mɨ˜ calɨlíꞌˆi jóng —jíngꞌˉ Juan— e íimˊ i̱ dseamɨ́ˋ do có̱o̱ꞌ˜ jmɨ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jmɨ˜ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ cajúngˉ uíiꞌ˜ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cajméeˋ Jesús. Jo̱ mɨ˜ camóˉo jaléꞌˋ e jo̱, eáamˊ cangogáˋ dsiiˉ. R=jo̱guɨ quie̱ˊbre cajo̱ co̱o̱ˋ júuˆ e tó̱o̱ˋ fɨˊ guiaquíirˊ, jo̱ lɨɨm˜ eeˋ guǿngꞌˋ do quiáꞌrˉ lɨfaꞌ jaˋ i̱i̱ˋ ñiˊ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊbre dseaˋ ñirˊ, jo̱ lalab tó̱o̱ˋ: “Eáamˊ féꞌˋ niingˉ jo̱guɨ ꞌgøngꞌˊ fɨɨˋ féꞌˋ e siiˋ Babilonia, co̱ꞌ e jo̱baꞌ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ niquiáꞌˆ lajaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ éeˋ dseeˉ e jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ yaang˜, jo̱guɨ e jo̱b cajo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ niquiáꞌˆ lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la.” $<AJo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e iʉ˜ i̱ˊ nʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e yʉ̱́ʉ̱ˉ, jo̱guɨ quie̱rˊ jaléꞌˋ cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ jɨꞌˋ e jiéꞌˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ. Jo̱ ngóorˊ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ cóoˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ fɨˊ dsíiˊ jo̱ sɨrǿøngˋ jmangꞌˉ júuˆ e ꞌníꞌˋ níiˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ dseeˉ e éerˋ quiáꞌˉ e jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌrˊ do; /;WJo̱guɨ jnea˜ —jíngꞌˉ Juan— dseángꞌˉ lafaꞌ dseaˋ quɨbˊ dseángꞌˉ camóˉguɨ́ɨ e cajá̱ˋguɨ́ɨ jee˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ i̱ ángel do cangojéeiñˋ jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ lɨ́ɨˊ jee˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b camánˉn jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ jaangˋ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ i̱ seaˋ guiéˉ mogui˜ jo̱guɨ guíˉ fíˆreꞌ. Jo̱ fɨˊ latøøngˉ i̱ jóꞌˋ do tó̱o̱ˋ jmangꞌˉ júuˆ e gabˋ e jmineangꞌˆ Fidiéeˇ. i:KJo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ dseebˉ nɨcaꞌéerˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ. Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱ lafaꞌ nɨcadseáˋ íimˊbre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ i̱ dseamɨ́ˋ do. '9 IJo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do i̱ quie̱ˊ guiéˉ e cóoˆ do cajárˉ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn jo̱ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —¡Juan, neaˊ fɨˊ la! Jo̱ lab niꞌéeˆe ꞌnʉˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ niꞌíngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ lacaangˋ ni˜ jmɨɨˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. 8Jo̱guɨ cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ dsíiˊ e cóoꞌ˜ eáangˊ e iiˋ lɨ́ɨˊguɨ cuarenta kiil˜ laco̱o̱ˋ. Jo̱baꞌ caféꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmangꞌˉ júuˆ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e caꞌíñꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e cajiʉ́ꞌˋ e dsíiˊ cóoꞌ˜ do, dsʉco̱ꞌ co̱o̱ˋ iihuɨ́ɨˊ e huɨ́ɨmˊ eáamˊ dseángꞌˉ cangárˉ. 7Jo̱ ie˜ jo̱ cangoꞌíimˊ lajaléꞌˋ uǿˉjiʉ e néeˊ lacaangˋ ni˜ jmɨñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ móꞌˋ. &6EJo̱guɨ e fɨɨˋ féꞌˋ laniingˉ do ꞌnɨˊ dseáꞌˉ caꞌuíingˉ, jo̱guɨ lajaléꞌˋguɨ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ sɨɨˋ cangolíˋ lɨ˜ néeˊ; jo̱guɨb mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cadseꞌˉ dsíiˊ Fidiéeˇ e fɨɨˋ laniingˉ e siiˋ Babilonia do e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱ e méeˊ do e niꞌɨ́iñꞌˋ do laguidseaangˆ e guǿngꞌˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e casíingˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uíiꞌ˜ e eáamˊ nɨsɨguíiñˆ quiáiñꞌˉ do. g5GJo̱baꞌ ladsifɨˊ lanab canaangˋ quieꞌˋ güɨꞌñiሠe teáˋ eáangˊ, jo̱guɨ lɨjɨ˜reꞌ cajo̱, jo̱guɨ eáangˊ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜, jo̱guɨ cajǿꞌˋ uǿˉ dseángꞌˉ e teáˋ eáangˊ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ cajǿꞌˋ lajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ tɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. ;4oJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, i̱ ángel i̱ catɨˊ guiángˉ do cajmɨjøˋbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ; jo̱ tɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ güeangꞌˆ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ e teáˋ e jáaˊ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱ féꞌˋ lala: —¡Lanab nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e nɨcatóꞌˊ lajaléꞌˋ! '3GJo̱ ie˜ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do i̱ jnéengˉ la jnéengˉ tee˜ caseángꞌˊneꞌ lajɨɨngˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nitíñˉ e fɨˊ lɨ˜ siiˋ Armagedón có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo. B2}Jo̱ lalab cajíngꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ: “Quie̱ˋnaꞌ cuente e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ na, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mɨ˜ guiéeˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ. Jo̱baꞌ fáꞌˋa: juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ sɨjnéeˋ dsíiˊ ie˜ jo̱ jo̱guɨ néeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ e quiꞌˊbre sɨ̱ꞌrˆ e laco̱ꞌ jaˋ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ e jaˋ néeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱.” h1IJo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do i̱ jnéemˉjiʉ la jnéengˉ tee˜ quɨ́ɨꞌ˜breꞌ jmɨɨ˜ e jmóoˋreꞌ jaléꞌˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ íˋ uøøngˋneꞌ e seáangꞌˋneꞌ lajɨɨngˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jmóoˋreꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ nitíñꞌˉ do jee˜ co̱o̱ˋ ꞌniiˋ, jo̱ jo̱b mɨ˜ nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ e nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e niquidsirˊ íꞌˋ. /0W Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, camánˉn gaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jnéemˉjiʉ la jnéengˉ tee˜, jo̱ caꞌuøøngˋneꞌ táꞌˉ jángˋneꞌ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ i̱ jmɨcaang˜ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. /# Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ jñúungˉ do cajíiñˋ e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ iʉ˜ guaˋ laniingˉ e siiˋ Éufrates, jo̱ ladsifɨˊ lanab calɨquiʉ̱́ˋ jmɨɨˋ e seaˋ e fɨˊ guaˋ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ calɨseáˋ fɨˊ e cangɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ neáangˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ lɨ˜ guoꞌˋ ieeˋ. . jo̱ dsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ jaˋ catʉ́ˋbɨr e jmóorˋ jaléꞌˋ e gaˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ eáangˊguɨ calɨguíimˉbre quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨ féꞌˋbɨr jmangꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ gaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do uíiꞌ˜ e caꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e ꞌmiꞌˊ e caꞌieeiñˋ do. -) Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ ꞌñíingˉ do cajíiñˋ cóoˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ guiingˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab cangoꞌíingˊ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ɨꞌ˜ i̱ jóꞌˋ do jmɨɨ˜ e quiʉꞌˊreꞌ ta˜, jo̱ nʉʉˋ sǿbꞌˋ caꞌuíingˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ lamɨ˜ quiʉꞌˊreꞌ ta˜. Jo̱baꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ canaaiñˋ cuꞌrˋ nisɨ́ɨꞌrˇ uii˜ e iihuɨ́ɨˊ eáangˊ e cangɨ́ɨiñꞌˋ do; k,O Jo̱baꞌ dseángꞌˉ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ eáangˊ cacángˉ dseaˋ; dsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ jaˋ caquɨ́ꞌˉ jímꞌˋbɨ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ cajmiféiñꞌˊ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmangꞌˉ júuˆ gaˋguɨb caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do ie˜ jo̱, doñiˊ faꞌ quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e nijmihuíiñˉ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do faco̱ꞌ mɨ˜ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ i̱ dseaˋ do. )+KJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ quiúungˉ do cangojiiñˆ cóoˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ íingˊ ieeˋ, jo̱ ieeˋ cangɨ́ɨiñˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ e jmijneárˋ do nijɨ̱́iñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. b*=Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉguɨ́ɨ co̱o̱ˋguɨ luu˜ e jáaˊ fɨˊ nifeꞌˋ e jíngꞌˉ lala: —Jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ, Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˆ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, co̱ꞌ nɨcaquidsíˋbaꞌ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jo̱guɨ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ cajo̱. _)7co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nɨcajngaiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quíiꞌˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ,
jo̱baꞌ ꞌnʉˋ lana nɨcacuǿøꞌ˜baꞌre e nɨꞌɨ̱́ꞌrˋ jmɨꞌøøngˉ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ. (Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉu e cajíngꞌˉ i̱ ángel i̱ jmóoˋ íˋ jaléꞌˋ jmɨɨˋ do lala:Fidiéeˇ quíˉiiꞌ, jaˋ dseeˉ røønꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; co̱ꞌ nɨcaquidsíˋbaꞌ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ,
jo̱ ꞌnʉbˋ i̱ seengˋ jo̱guɨ nɨseemˋbaꞌ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, u'cJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gaangˋ do cangojiimˆbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ lacaangˋ guaˋ jo̱guɨ lacaangˋ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ, jo̱ ladsifɨˊ lanab caꞌuíingˉ jmɨˊ e jmɨɨˋ do. &Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gángˉ do cangojiimˆbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱ ladsifɨˊ lanab caꞌuíingˉ jmɨˊ e jmɨɨˋ do laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ jmɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ, jo̱ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ cajúngˉ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ dsíiˊ e jmɨñíꞌˆ do. 0%YJo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangóˉ i̱ ángel laꞌuii˜ do, jo̱ cangojiimˆbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e li˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do jo̱guɨ i̱ cajmiféngꞌˊ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do, lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ caꞌieeiñˋ co̱o̱ˋ íingꞌ˜ ꞌmiꞌˊ e ꞌlɨꞌˆ e dseángꞌˉ eáangˊ gaˋ cuꞌˋ. ;$ qJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉu co̱o̱ˋguɨ luu˜ teáˋ e jáaˊ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ güeangꞌˆ do quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lalab jíngꞌˉ sɨ́ꞌˋ lajɨˋ guiángˉ i̱ ángeles do: —Güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b nigüɨꞌíingˊnaꞌ e cóoˆ e lɨ˜ a˜ e iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ e eáangˊ guíingˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. )#KJo̱ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ güeangꞌˆ do dseángꞌˉ carǿmˉ e téeꞌ˜ jmiñiˇ, jo̱ e jo̱ calɨ́ˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌírˋ e fɨˊ jo̱ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e nitéꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e guiéˉ iihuɨ́ɨˊ do e quie̱ˊ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do.9"kJo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ quiúungˉ do cacuøꞌrˊ lajaangˋ lajaangˋ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do jmacó̱ˋ cóoˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ fɨˊ dsíiˊ jo̱b lɨ˜ sɨrǿøngˋ e iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ e guíingˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. !Jo̱ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ do, fɨˊ jo̱b lɨ˜ caꞌuøøngˋ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do i̱ quie̱ˊ lajɨˋ guiéˉ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do. Jo̱ lajɨɨmˋbre quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e teeˋ jloꞌˆ e niguoꞌˆ e jloꞌˆ jíingˋ jɨꞌˋ, jo̱guɨ cajo̱ ꞌñʉ́ʉꞌ˜ nʉ́ꞌˉ dsíirˊ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. J}{`z xw$sqppCo0kji(fd`_K^\[WnVwSSQmOLKIGFLE7CBn@F><:96,4f21/.-Z,4*[)F(V%"!Gtd{|Uc U 6  *=0sJo̱ dsʉꞌ fɨˊ lɨ́ꞌˆ caluuˇ e fɨɨˋ do nijé̱ˉ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ ta˜ dseaˋ láangˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ dseeˉ e ꞌléerˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ jmóoˋ ta˜ jmɨgóoˋ. &/EJo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lafaꞌ ru̱ꞌˊ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌˆ e laco̱ꞌ nilɨseaˋ fɨˊ quiáꞌˉ e nidsitáaiñꞌ˜ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e jee˜ fɨɨˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, co̱ꞌ lajo̱baꞌ nilɨseaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e nidǿꞌrˉ e ofɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. .  Jo̱ jneab˜ dseaˋ i̱ laꞌuii˜ do jo̱guɨ jnea˜bɨ i̱ tɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱, jo̱ jneab˜ i̱ seengˋ ie˜ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ i̱ seengˋ cartɨˊ mɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. &-E Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Dseaˋ Jmáangˉ: —¡Nʉ́ʉˉnaꞌ! Lajeeˇ lajmɨnáˉ nigáaˊtú̱u̱; jo̱ jo̱guɨb nigáaˊa quie̱e̱ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ e nɨcajméerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. ,w Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ jaléꞌˋ e gaˋ, güɨjméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ rúiñꞌˋ e iiñ˜ jmérˉ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ fɨˊ gaˋ, güɨteáamˉbɨr fɨˊ jo̱; jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, güɨjméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ do; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, güɨjméeˋbre lajo̱ cajo̱. %+C Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨ i̱ ángel do jnea˜ lala: —Juan, jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ e jaˋ nijmijnéenꞌˋ e niꞌmeáꞌˆ e ɨɨngˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, dsʉco̱ꞌ lajeeˇ lajmɨnáˉ nidsijéeˊ lajaléꞌˋ e la. */ Jo̱ dsʉꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —Juan, jaˋ jmooꞌˋ lana, co̱ꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéebˇ cajo̱, jo̱ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ jmiti˜ jaléꞌˋ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e lají̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijmifénꞌˊ. ) Jo̱ jnea˜, Juan, nɨcanúˉu jo̱guɨ nɨcamóˉo lajaléꞌˋ e la. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e la, casíꞌˋi uǿˉ jniiˉ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ i̱ ángel i̱ caꞌeꞌˊ jnea˜ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ e nijmifénꞌˊnre sɨꞌíˆ. n(UJo̱ cajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ: —¡Nʉ́ʉˉnaꞌ! Lajeeˇ lajmɨnáˉ nigáaˊtú̱u̱. ¡Jo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la! #'?Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —Juan, lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ la dseángꞌˉ laniimˉ e jáꞌˉ jo̱guɨ dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉ e nilɨꞌgooˋ cajo̱. Jo̱ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cacuøꞌˊ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱baꞌ lana nɨcasíiñˋ jaangˋ ángel quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nidsijéeˊ lajeeˇ lajmɨnáˉ. p&YJo̱ e fɨˊ jo̱ joˋ nilɨseaˋguɨ uǿøˋ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nigüeáˋ fɨˊ jo̱, joˋ nilɨꞌnéˉguɨr jɨˋ o̱ꞌguɨ jɨ˜ ieeˋ, co̱ꞌ contøømˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ nicuǿrˉ jɨr˜, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ contøømˉ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. Lajmɨnábˉ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ b%=Jo̱ fɨˊ jo̱guɨb lɨ˜ niníingˉ rúngꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ quiniˇ lana có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ fɨˊ guiaquíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nitó̱ˉ jialco̱ꞌ siiˋ dseaˋ do. !$;Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ e nilɨseaˋguɨ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do e jaˋ dseengˋ e nijméˉ e niꞌéˉ dseaˋ dseeˉ. Jo̱ fɨˊ jo̱b nijé̱ˉ e é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do caniingˉ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ dobingꞌ nijmérˉ. e#CJo̱ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ laniingˉ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do jo̱guɨ lacataangˋ cataangˋ e guaˋ do, fɨˊ jo̱b lɨ˜ cuaangˋ e ꞌmaˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ e ꞌmaˋ jo̱ cuøˊ guitu̱ˊ íingꞌ˜ ofɨɨˋ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ, co̱o̱ˋ íingꞌ˜ ofɨɨˋ lajaangˋ sɨꞌˋ. Jo̱guɨ mamóˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ ofɨɨˋ do íingˆ ta˜ e jmiꞌleáangˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. ." WJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, i̱ ángel do caꞌeꞌrˊ jnea˜ co̱o̱ˋ guaˋ fɨˊ lɨ˜ seaˋ jmɨɨˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ e jmɨɨˋ jo̱ dseángꞌˉ jloꞌˆ jɨꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e taꞌˊ jmɨ́ˋ. Jo̱ e fɨˊ nʉ́ꞌˉ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ quiʉꞌrˊ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, fɨˊ jo̱b fɨˊ lɨ˜ níingꞌ˜ e jmɨɨˋ do. Z!-jo̱ dsʉꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíˋ fɨˊ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ꞌlɨꞌˆ o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ éeˋ dsihuɨ́ɨˊ o̱si jaléngꞌˋ i̱ jmɨgóoˋ é. Co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ nɨtaang˜ e fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌíingˉ seengˋ lata˜, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ cuǿøngˋ nidsitáangꞌ˜ fɨˊ jo̱.& EJo̱ jo̱b nijá̱ꞌˆ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e niguoꞌˆ e seaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ; (IJo̱guɨ jaléꞌˋ e oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do joˋ nijnɨ́ɨˉguɨ lajeeˇ jmɨ́ɨˋ, jo̱guɨ cajo̱ joˋ nilɨseaˋguɨ uǿøˋ e fɨˊ jo̱. ykJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ jo̱b ningɨ́rˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, fɨˊ dob nija̱ꞌrˊ jaléꞌˋ bíˋ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ e nijmiféiñꞌˊ dseaˋ do jo̱guɨ nijmɨꞌgóꞌˋreiñꞌ cajo̱. SJo̱ jaˋ ngɨɨ˜ lɨˊ faꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ jɨ˜ ieeˋ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do o̱si jɨ˜ sɨꞌˋ é e laco̱ꞌ nijneáˋ, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, e jo̱baꞌ jmóoˋ e jneáˋ jloꞌˆ, jo̱ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ dobingꞌ lɨ́ɨngˊ e jɨˋ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do. a;Jo̱ jaˋ camóˉo jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ guáꞌˉ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do, co̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ jmɨgüíˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ guáꞌˉ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do. Jo̱ lajɨˋ guitu̱ˊ e jnɨ́ˆ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jɨꞌˋ jloꞌˆ e siiˋ perla. Jo̱guɨ e fɨˊ laniingˉ e ngóoˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e seaˋ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ féꞌˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmangꞌˆ cunéeˇ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jlobꞌˆ taꞌˊ jmɨ́ˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ. gGjo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ ꞌñiáˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ ónice; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ jñʉ́ʉˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e yʉ̱́ʉ̱ˉ e siiˋ cornalina; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ guiéˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ crisólito; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e lɨ˜ catɨ́ˋ jñiáˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ berilo; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e catɨ́ˋ ñʉ́ˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ ueꞌˋ e jɨngꞌˋ e neáangˉ e siiˋ topacio; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ guíˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ crisoprasa; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ guicó̱ˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ jacinto; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e lɨ˜ catɨ́ˋ guitu̱ˊ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ amatista. ]3Jo̱ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ e iáˋ cu̱u̱˜ do jloꞌˆ sɨlɨɨˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ e jloꞌˆ; jo̱ e laꞌuii˜ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e jɨꞌˋ e siiˋ jaspe; jo̱guɨ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ jloꞌˆ e iʉ˜ i̱ˊ azul e siiˋ zafiro; jo̱guɨ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e jloꞌˆ e iʉ˜ i̱ˊ teáˋ langɨ́ɨngˆ e siiˋ ágata; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ jloꞌˆ e iʉ˜ i̱ˊ røꞌˋ e siiˋ esmeralda; lQJo̱ e iáˋ cu̱u̱˜ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˉ cu̱u̱˜ jɨꞌˋ e siiˋ jaspe, jo̱guɨ e fɨɨˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˆ cunéeˇ yaang˜ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ sɨ́ɨˊ e jloꞌˆ huɨꞌˋ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiarˊ íꞌˋ e iáˋ cu̱u̱˜ do, jo̱ lalab íꞌˋ óoˋ e jo̱: óoˋ sesenta y cinco metros. Jo̱ i̱ ángel do cacó̱rˉ íꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ e jmáiñꞌˋ ta˜. U#Jo̱ e fɨɨˋ féꞌˋ do quiúumꞌ˜ lɨ́ɨˊ, jo̱ røøbˋ íꞌˋ óoˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cueeˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ úˋ. Jo̱ i̱ ángel do caguiarˊ íꞌˋ e fɨɨˋ do có̱o̱ꞌ˜ e sɨɨˉ cunéeˇ e quie̱rˊ do; jo̱ mɨ˜ caguiarˊ íꞌˋ, jo̱ óoˋ tú̱ˉ mil la dsíˋ tú̱ˉ ciento kilómetro; jo̱ røøbˋ óoˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cueeˋ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ úˋ jo̱guɨ røøbˋ cajo̱ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ñíiˊ. "=Jo̱ i̱ ángel i̱ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do quie̱rˊ co̱o̱ˋ sɨɨˉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ e laco̱ꞌ niguiárˉ íꞌˋ e jee˜ fɨɨˋ féꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ jo̱guɨ e iáˋ cu̱u̱˜ do cajo̱. nUJo̱ e iáˋ cu̱u̱˜ e siꞌˊ fɨˊ lacúngꞌˊ e fɨɨˋ do téeꞌ˜ guitu̱ˊ cu̱u̱˜ e lafaꞌ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ, jo̱ fɨˊ laco̱o̱ˋ e cu̱u̱˜ do tó̱o̱ˋ jmacó̱ˋ jial siiˋ lajaangˋ lajaangˋ lajeeˇ guitúungˋ i̱ dseaˋ apóoˆ i̱ sɨꞌíingˆ i̱ cajméeˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. r] Jo̱ ꞌnɨˊ e jnɨ́ˆ do jǿøˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ, jo̱guɨ ꞌnɨˊ jǿøˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ñíiꞌˉ, jo̱guɨ ꞌnɨˊguɨ jǿøˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ uǿøˉ, jo̱guɨ ꞌnɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dseaꞌˋ ieeˋ. O Jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ do sɨjnɨbˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ iáˋ cu̱u̱˜ féꞌˋ e ñíiˊ eáangˊ, jo̱ e iáˋ do seaˋ guitu̱ˊ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ lɨ˜ cuǿøngˋ dsitáangꞌ˜ dseaˋ, jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e jnɨ́ˆ do seengˋ jaangˋ ángel i̱ jmóoˋ íˆ; jo̱guɨ e fɨˊ laco̱o̱ˋ dseꞌˋ jnɨ́ˆ do tó̱o̱ˋ jial siiˋ caꞌléꞌˋ jee˜ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Israel. V% Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ jloꞌˆ jíingˋ jɨꞌˋ e fɨɨˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ niingˉ jɨꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jnéengˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jɨꞌˋ e siiˋ jaspe, jo̱guɨ cajo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e taꞌˊ jmɨ́ˉ. s_ Jo̱ lajeeˇ jo̱b —jíngꞌˉ Juan— e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajméeˋ e camóˉo e i̱ ángel do cangojéeiñˋ jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e féꞌˋ jo̱guɨ e ñíiˊ, jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌeꞌrˊ jnea˜ e fɨɨˋ laniingˉ e güeangꞌˆ e siiˋ Jerusalén e nɨjgóꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ. B} Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camánˉn jaangˋ lajeeˇ i̱ guiángˉ ángeles i̱ lamɨ˜ quie̱ˊ e guiéˉ cóoˆ do e lamɨ˜ sɨrǿøngˋ guiéˉ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e lɨ˜ cadséngˉ do, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lalab casɨ́ꞌrˉ jnea˜: —Juan, neaˊ fɨˊ la, jo̱ lab niꞌéenˆn ꞌnʉˋ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ nicúngꞌˉ guóˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. !;Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ ꞌgóꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jiéngꞌˋ uíiꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱guɨ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe nañiˊ faꞌ nɨcalɨñiˊbre, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ dseaˋ rúngꞌˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ dseaˋ láangˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quie̱ˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ cajo̱, fɨˊ dob nibíiñˉ e fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e téeꞌ˜ azufre e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Jo̱ e lab e ꞌmóˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do. Jerusalén e ꞌmɨ́ɨˉ  }Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nigüeángꞌˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ e siñꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, niꞌímꞌˋbre lajaléꞌˋ e la; jo̱ jneab˜ nilíinˉn Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ íˋbre nilíiñˉ jó̱o̱ˋo̱ cajo̱. z mJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ, jo̱ casɨ́ꞌˉtu̱r jnea˜ lala: —Lajɨbˋ nɨcalɨti˜. Jo̱ jneab˜ lɨ́ɨnˊn i̱ laꞌuii˜ do jo̱guɨ jnea˜bɨ lɨ́ɨnˊn i̱ tɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱. Jo̱ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmɨjmɨɨngˉ, jneab˜ nicuǿøˆøre e jmɨɨˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ e jmɨɨˋ jo̱ jaˋ e quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌñiáˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ iing˜ niꞌɨ̱́ꞌˋ e jo̱. C Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ quiʉꞌrˊ ta˜ do cajíñꞌˉ lala: —Jnea˜ jmóoˋo e ꞌmɨ́ɨˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱: —Juan, jméeꞌ˜ lajalébꞌˋ e júuˆ la, co̱ꞌ lajaléꞌˋbaꞌ la lɨ́ɨˊ júuˆ dseángꞌˉ e laniingˉ e jáꞌˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉ e nilɨꞌgooˋ cajo̱. & EJo̱guɨ Fidiéebˇ cajo̱ dseaˋ nijmiquiʉ̱́ꞌrˉ jmɨɨˋ ɨ́ɨˋ jmini˜ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ, jo̱guɨ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨseaˋguɨ ꞌmóˉ quiáꞌrˉ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ ta˜ jmiquíngꞌˉ dsíiˊ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e cuꞌˋ jngaꞌˊ; dsʉco̱ꞌ lajɨbˋ e lamɨ˜ seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, caquiumꞌˊ e seaˋ jaléꞌˋ e jo̱. $ AJo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canúˉu co̱o̱ˋ luu˜ e jáaˊ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ laniingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱ lalab cajíngꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ eáangˊ: —Lana Fidiéeˇ nɨseeiñˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ contøømˉ nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nilɨseeiñˋ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ niꞌuíingˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ cajo̱. T!Jo̱ camóˉbɨ́ɨ e fɨɨˋ e güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e siiˋ Jerusalén ꞌmɨ́ɨˉ e cajgóˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do. Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ jloꞌˆ sɨlɨɨˇ e fɨɨˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jaangˋ sɨmɨ́ˆ ie˜ jmɨɨ˜ e nicungꞌˊ guórˋ. m UJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camóˉo co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e ꞌmɨ́ɨˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ e ꞌmɨ́ɨˉ cajo̱; dsʉco̱ꞌ e yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e guóoꞌ˜ uǿˉ e laꞌuii˜ do nɨcaꞌímˉ, jo̱ lajo̱bɨ jaléꞌˋ jmɨñíꞌˆ cajo̱ nicaꞌímˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ sɨjnéengˉ e fɨˊ ni˜ jiˋ lɨ˜ taang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, fɨˊ dob bíiñˉ cajo̱ e fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ e fɨˊ lɨ˜ iʉ˜ jɨˋ e quiéengˋ azufre e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niyʉꞌˊ.5cJo̱guɨb e ꞌmóˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ e fɨˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ do, fɨˊ dob cabíiñˉ e fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e téeꞌ˜ azufre e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niyʉꞌˊ. Jo̱ e guiéeˊ do, e jo̱b e guǿngꞌˋ ꞌmóˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do.   Jo̱ camóˉo e cajangꞌˊ jmɨñíꞌˆ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ i̱ fii˜ e lɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ cajamꞌˊbre lají̱i̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ i̱ catɨ́ɨiñˉ cajo̱. Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ íˋ catɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ ie˜ lamɨ˜ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. jM Jo̱guɨ camánˉn lajɨɨngˋ ꞌlɨɨ˜ e teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ e é̱e̱ˆ do, na i̱ niingˉ jo̱guɨ na i̱ jaˋ niingˉ; jo̱guɨ canabˊ jaléꞌˋ jiˋ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jiéꞌˋguɨ co̱o̱ˋ jiˋ canaˊ cajo̱, jo̱ e jiˋ jo̱b e lɨ˜ nɨtáangꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ ie˜ lamɨ˜ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ la féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jaléꞌˋ e jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. xi Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camóˉo co̱o̱ˋ é̱e̱ˆ e jloꞌˆ teeˋ, jo̱ fɨˊ jo̱ guiing˜ i̱ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ. Jo̱ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ íˋ camóˉo e dseángꞌˉ conguiabˊ caꞌíngˉ guóoꞌ˜ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ joˋ jiéꞌˋ lɨ˜ cajnéngˉguɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ.  Jo̱guɨ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ cajmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, fɨˊ dob cabíiñˉ fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e téeꞌ˜ azufre e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niyʉꞌˊ, jo̱guɨ fɨˊ jo̱b cajo̱ lɨ˜ cabíingˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ jóꞌˋ dséeˉ catɨ́ˋ tú̱ˉ do i̱ cajmɨcaang˜ e caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nicá̱ˋ jaléngꞌˋ íˋ iihuɨ́ɨˊ e uǿøˋ jmɨ́ɨˋ dseángꞌˉ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. Jial mɨ˜ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ røøngˋ dseeˉ Z- Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ laꞌúmˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ niniñꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, jo̱guɨ cajo̱ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ e lɨ˜ iing˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b canaangˋ jiʉ́ꞌˋ jɨˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ íˋ cacáaiñˉ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ conguiaˊ. 7Jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ningɨ́rˉ e nijmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jaléngꞌˋ íbˋ i̱ siiˋ Gog có̱o̱ꞌ˜guɨ Magog, jo̱ lajɨɨmˋ íˋ niseáiñꞌˊ ie˜ jo̱ e quiáꞌˉ nisérˉ ꞌniiˋ. Jo̱ dseaˋ ꞌleáamˉbingꞌ niseángꞌˊ e jmɨɨ˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ tíiˊ tóoꞌ˜ e néeˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ. 7~gJo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ casúungˉ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do, jo̱b mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e nileángˋ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ lɨ˜ sɨjnɨ́ɨiñˇ. (}I¡Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nitɨ́ngˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ laꞌuii˜ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íbˋ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nɨlɨ́ɨiñˊ! Jo̱ jaˋ eeˋ bíˋ seaˋ quiáꞌˉ e ꞌmóˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ faꞌ e nitɨ́ngˉguɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ íˋ niꞌuíiñˉ jmidseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ co̱lɨɨm˜ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ. Mɨ˜ cacá̱ˉ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dseángꞌˉ conguiaˊ s|_Jo̱ dsʉꞌ e naguɨb e laꞌuii˜ e jí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Co̱ꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ ꞌlɨɨ˜ i̱ caguiaangˉguɨ do jaˋ cají̱ꞌˊtu̱r cartɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do. +{OJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camóˉguɨ́ɨ é̱e̱ˆ lɨ˜ guaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˋ fɨˊ e quidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ dob camóˉo cajo̱ ni˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ nɨcajúngˉ e caquiʉꞌˊ dseaˋ moguir˜ uíiꞌ˜ e teáaiñˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e caséeˊ Jesús jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ cajmiféiñꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do o̱ꞌguɨ cajmɨꞌgórˋ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáiñꞌˉ do cajo̱ o̱ꞌguɨ cacuǿøngˋ yaaiñ˜ faꞌ e catáiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ e li˜ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ guiaquíirˊ o̱si fɨˊ guóorˋ é. Jo̱ camóˉo e cají̱bꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ røøbˋ caquiʉꞌrˊ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ. Iz Jo̱ fɨˊ dob cabíingˉneiñꞌ do e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do, jo̱ fɨˊ jo̱b cajnɨiñꞌˉ do lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ, jo̱ caté̱e̱rˋ co̱o̱ˋ sello fɨˊ dseꞌˋ jnɨ́ˆ e laco̱ꞌ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmɨgǿøngˋguɨiñꞌ do dseaˋ jmɨgüíˋ cartɨˊ ningɨ́ngˉ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ e nɨcuǿøngˋ nileáiñꞌˋ do cateáˋ. )yKJo̱ i̱ ángel la caꞌñúiñꞌˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do i̱ lɨ́ɨngˊ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ nɨngóoˊ seengˋ, jo̱ íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás, jo̱ caꞌñúngꞌˋneiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena lajeeˇ mil ji̱i̱ˋ. 0x [Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱ —cajíngꞌˉ Juan— camánˉn jaangˋguɨ ángel i̱ jajgiáangˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ quie̱rˊ joñíˆ quiáꞌˉ e fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ, jo̱guɨ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ñíˆ cadena e féꞌˋ. \w1Jo̱guɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do cajúmˉbre có̱o̱ꞌ˜ e ñisʉ̱ꞌˋ e iʉ˜ fɨˊ moꞌooˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ cuea˜ teaangˋ do, jo̱ lajɨɨmˋ tusɨ̱́ɨ̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tujlɨ́ɨˋ cajmɨꞌóoꞌ˜reꞌ dseángꞌˉ la guiúmˉ jaléꞌˋ ngúuˊ táaiñꞌˋ do.4vaJo̱ jo̱b catángꞌˆ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ catɨ́ˋ tú̱ˉ do i̱ cajmɨcaang˜ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ i̱ jóꞌˋ lab i̱ cajméeˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜reꞌ jmɨɨ˜ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e cajméeˋreꞌ do, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajmɨgǿøngˋneꞌ jaléngꞌˋ i̱ cacuǿøngˋ yaang˜ e catáiñˉ e li˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do e laco̱ꞌ liiñ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do. Jo̱guɨ cajo̱ jaléngꞌˋ íˋ cajmifémꞌˊbre i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáiñꞌˉ do cajo̱. Jo̱ fɨˊ ni˜ jɨˋ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e quiéengˋ azufre e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ cabiingˇneꞌ laco̱ꞌ jí̱ꞌˋbreꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ catɨ́ˋ tú̱ˉ do i̱ cajmɨcaang˜ e lɨ́ɨngˊneꞌ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 6ueJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, camánˉn i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ nɨcaseáiñꞌˋ yaaiñ˜ e laco̱ꞌ nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ cuea˜ teaangˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáiñꞌˉ do cajo̱. tÑilíingˋnaꞌ jo̱ ñiquiéꞌˋnaꞌ ngu˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, có̱o̱ꞌ˜guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ fii˜ quiáꞌˉ ꞌléeˉ, có̱o̱ꞌ˜guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáˋ táangˋ dsíiˊ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ngu˜ cuea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ i̱ guaˋ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do cajo̱, jo̱guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ co̱o̱ˋ guiꞌnáꞌˆ, na i̱ niingˉ o̱si na i̱ jaˋ niingˉ é, na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨlaangˇ jo̱guɨ na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ táꞌˉ jmóoˋ e jaˋ ꞌléeiñꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. s%Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camánˉn jaangˋguɨ ángel i̱ singꞌˊ sɨꞌøꞌˋ fɨˊ lɨ˜ íingˊ ieeˋ i̱ caꞌángꞌˋ teáˋ eáangˊ jaléngꞌˋ mɨɨˋ i̱ ngɨˊ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: —Seáangꞌ˜ yaang˜naꞌ jo̱ ñilíingˋnaꞌ fɨˊ la, co̱ꞌ fɨˊ lab nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e niñiquiéꞌˋnaꞌ íˆnaꞌ. ~ruJo̱ fɨˊ ni˜ ꞌmɨꞌquiꞌrˊ jo̱guɨ fɨˊ dseꞌˋ quiʉr˜, fɨˊ jo̱b lɨ˜ sɨlɨɨˇ e júuˆ la: “¡Dseata˜ Dseaˋ Féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱guɨ Fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜!” hqIJo̱guɨ fɨˊ moꞌooˉ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ do güɨꞌɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e ꞌméˉ jloꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ e ñíˆ jo̱. Jo̱ íˋbre niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jee˜ i̱ dseaˋ íˋ e jmeáiñꞌˋ ta˜ ꞌmaꞌuˇ quiáꞌˉ dseata˜ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ. Jo̱guɨ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ lafaꞌ mɨ˜ ngɨˊ dseaˋ jee˜ lɨ˜ seaˋ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ fɨˊ lɨ˜ jmiꞌuíiñˉ méeˊ guíꞌˉ. Jo̱ e méeˊ guíꞌˉ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ iihuɨ́ɨˊ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨˋ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ e iihuɨ́ɨˊ do catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uii˜ e eáangˊ nɨguíingˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ. pJo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ ꞌléeˉ i̱ neáangˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ tɨꞌleáangˊ laco̱ꞌ ngóorˊ, jo̱ lajɨɨmˋbiñꞌ do quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e niguoꞌˆ e jloꞌˆ teeˋ, jo̱ lajɨɨmˋbre neáaiñˊ fɨˊ mocóoꞌ˜ jaléngꞌˋ cuea˜ teaangˋ cajo̱. o Jo̱ ngóorˊ quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e sɨñíꞌˆ jmɨꞌøøngˉ dseaˋ, jo̱guɨ siirˋ lají̱i̱ꞌ˜ Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. n) Jo̱guɨ jminirˇ dsíngꞌˉ jíingˋ jɨꞌˋ co̱ꞌ uøøˋ niingˉ jɨˋ, jo̱guɨ fɨˊ moguir˜ téeꞌ˜ jmiguiʉˊ lɨ́ꞌˆ corona, jo̱ fɨˊ dseꞌˋ jo̱ sɨlɨɨˇ co̱o̱ˋ júuˆ e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊbre dseaˋ ngáiñꞌˋ e˜ guǿngꞌˋ e do. tma Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, camóˉo e óoˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱ fɨˊ jo̱b cajnéngˉ jaangˋ cuea˜ teaangˋ, jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ jmiti˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ féꞌrˋ cajo̱, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e quiʉꞌrˊ jo̱guɨ jaléꞌˋ ꞌniiˋ e guiarˊ, dseángꞌˉ røøbˋ jmóorˋ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. 3l_ Jo̱baꞌ casíꞌˋi uǿˉ jniiˉ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ i̱ ángel do e laco̱ꞌ nijmifénꞌˊnre, dsʉꞌ írˋ cañíirˋ quiéˉe lala: —Juan, jaˋ jmooꞌˋ lana; co̱ꞌ jnea˜ jaangˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨnˊn cajo̱, co̱ꞌ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ i̱ teáangˉ teáˋ i̱ jmiti˜ dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ quiáꞌˉ Jesús. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lají̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijmifénꞌˊ. Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jáꞌˉ e guiaˊ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, e jo̱b cajo̱ e caguiaˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jaangˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ cuea˜ teaangˋ hkI Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: —Juan, jméeꞌ˜ e júuˆ la: “Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨmɨ́ɨngˇ quiáꞌˉ e nidsilíiñˉ jmɨɨ˜ lɨ˜ nicúngꞌˉ guóˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do.” Jo̱ cajíngꞌˉguɨr: —Jo̱ e lab júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. yjkjo̱ lana i̱ dseamɨ́ˋ do nɨcangɨ́ɨmˋbre fɨˊ e niquɨꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e jloꞌˆ jo̱guɨ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ jo̱guɨ e teeˋ e jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ eáangˊ cajo̱.Jo̱ e ꞌmɨꞌˊ e niguoꞌˆ do cuøˊ li˜ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. OiJo̱ ꞌnéˉ e nijmiꞌiáangˋ dsiˋbaaꞌ, jo̱guɨ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ jo̱guɨ e nijmiféngꞌˊnaaꞌr cajo̱,
co̱ꞌ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nicúngꞌˉ guóˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do.Jo̱ ꞌñiabꞌˊ i̱ nilíˋ dseamɨ́ˋ quiáaˉreꞌ do nɨcaguiarˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ; whgJo̱ canúˉbɨ́ɨ cajo̱ —jíngꞌˉ Juan— co̱o̱ˋguɨ luu˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ e nʉ́ꞌˋ laco̱ꞌ luu˜ dseaˋ i̱ fɨ́ɨngˊ, jo̱ i̱i̱ˉ laco̱ꞌ i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ lóoꞌ˜ e féꞌˋ e ɨ́ɨˋ jmɨɨˋ, jo̱guɨ i̱i̱ˉ cajo̱ lafaꞌ mɨ˜ quieꞌˋ güɨꞌñiሠe teáˋ eáangˊ, jo̱ lalab féꞌˋ e luu˜ do:¡Majmifémꞌˊbaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ, dseaˋ ꞌgøngꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ!Co̱ꞌ lanab nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e dseaˋ do nináiñˋ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. !g;Jo̱ cartɨˊ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ guiiñ˜ quiʉꞌrˊ ta˜ do guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ dseaˋ jo̱ guicajíngꞌˉ lala:¡Jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ lajɨɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ iing˜ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ jo̱guɨ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌrˊ cajo̱, nañiˊ su lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ niingˉ o̱si jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱ é! Jmɨɨ˜ e cungꞌˊ guóˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do W~P|Bzxwvust^tSqp;omkajDih gcecb`^^\[YWWLU?TRP;MLiJHFDCmBA@ >x=;:u97>64210#.",+*Z(@&$#" `|f m gdv?wCo̱ꞌ Fidiéeˇ jaˋ niꞌíñꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ e lɨiñꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitir˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ íingˆ ta˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e lɨco̱ꞌ lɨne˜naaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ røøngˋ dseebˉ. Jial íngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ 9Jo̱ nɨne˜baaꞌ røøˋ e lajaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israelbingꞌ catɨ́ɨngˉ nijmiti˜, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cuǿøngˋ faꞌ nijíñꞌˉ e jaˋ røøiñˋ dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ ɨ́ɨˋ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 7Jo̱guɨ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ ñirˊ e ꞌnéˉ e nijmɨꞌgórˋ Fidiéeˇ. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.  Jo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaˋ ñirˊ jial dseángꞌˉ e seeiñˋ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. ;oJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáaiñꞌ˜ dseángꞌˉ jmangꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌléˉbre dseángꞌˉ.Jo̱ cuørˊ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. Y+Jo̱ contøøngˉ guiing˜ dsíirˊ e nijngáiñꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ. #?Jo̱ lajaléꞌˋ e féꞌrˋ do jmangꞌˉ júuˆ guíibˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ eáamˊ bíiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ. =s Jo̱ jaléꞌˋ júuˆ e féꞌrˋ, jmangꞌˉ júuˆ ꞌlɨbꞌˆ lɨ́ɨˊ.Jo̱ eáamˊ jmɨgǿøiñˋ dseaˋ rúiñꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌrˋ.Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ jo̱ eáamˊ ꞌléeˊ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e nóˆ quiáꞌˉ jaangˋ mɨꞌˋ i̱ guíingˉ. F Co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ nɨcacá̱rˉ fɨˊ gaˋ, jo̱guɨ lajɨɨmˋ cajo̱ jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ quiáꞌrˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ.¡Co̱ꞌ jaˋ seengˋ jaangˋ dseaˋ faꞌ i̱ éeˋ røøˋ!¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseángꞌˉ jaˋ i̱i̱ˋ seengˋ i̱ jmóoˋ lajo̱! ~ Jo̱guɨ jaˋ seengˋ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ ningángꞌˋ, o̱ꞌguɨ i̱ iing˜ niꞌnángꞌˊ Fidiéeˇ cajo̱. }  Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:¡Jaˋ seengˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ faꞌ e éerˋ røøˋ contøøngˉ!¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseángꞌˉ jaˋ i̱i̱ˋ seengˋ i̱ jmóoˋ lajo̱! X|) Jo̱baꞌ ¿su jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, guiúngˉguɨ́ɨꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ laco̱ꞌguɨ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱? ¡U̱˜, dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! Dsʉco̱ꞌ nɨcafɨ́ɨˉbaa ꞌnʉ́ꞌˋ e lajalémꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jo̱guɨ lajalémꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱ dseángꞌˉ røøbˋ lɨ́ɨiñˊ, co̱ꞌ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉbre sɨlɨ́ɨꞌˇ írˋ. 0{YJo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ jóng, ¿jialɨꞌˊ jaˋ jmóˆooꞌ e gaˋ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ? Jo̱ lanab féꞌˋ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ e cuøꞌrˊ jnea˜ dseeˉ, co̱ꞌ féꞌrˋ e e júuˆ lanabaꞌ éeˉ jnea˜ dseaˋ rúnꞌˋn, jo̱ dsʉꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ gaˋ lajo̱ lɨ́ꞌˆ catɨ́ɨiñˉ e niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóorˋ do. Jalémꞌˋ dseaˋ røøiñˋ dseeˉ {zoJo̱ seemˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ e féꞌrˋ, eáangˊguɨ nilɨlíꞌˆ dseaˋ jial féꞌˋ Fidiéeˇ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉ, jo̱ lajo̱baꞌ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ írˋ. Jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ ngɨ́ɨngˋ i̱ dseaˋ íˋ dseeˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ? vyeDsʉꞌ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ jmóorˋ. Co̱ꞌ faco̱ꞌ jaˋ cuørˊ iihuɨ́ɨˊ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ e gaˋ, jo̱baꞌ ¿jial líꞌrˋ e niꞌɨ́rˉ íꞌˋ røøˋ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ? 0xYJo̱ dsʉꞌ song jaléꞌˋ e gaˋ e jmooˉnaaꞌ íingˆ ta˜ e laco̱ꞌ eáangˊguɨ nilɨlíꞌˆ dseaˋ jialco̱ꞌ jmóoˋ Fidiéeˇ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱baꞌ ¿e˜ nifeˇeeꞌ jóng? ¿Su e gabˋ jmóoˋ Fidiéeˇ mɨ˜ cuørˊ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmooˉnaaꞌ do? (Dsʉꞌ fáꞌˉa e júuˆ la lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.) twaCo̱ꞌ e jábꞌˉ, contøømˉ féꞌˋ Fidiéeˇ júuˆ jáꞌˉ, nañiˊ faꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ contøømˉ quie̱rˊ júuˆ ta˜ júuˆ. Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ:Jo̱ mɨ˜ núuˋ dseaˋ júuˆ quíiꞌˉ conguiabˊ lɨñirˊ e jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ fóꞌˋ ꞌnʉˋ,
jo̱ contøømˉ lɨꞌˋ mɨ˜ cuøꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ dseeˉ. Jo̱ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. EvJo̱ dsʉꞌ e jábꞌˉ, i̱ lɨɨng˜ laꞌóꞌˋ dseaˋ góoˋnaaꞌ dseaˋ Israel nɨcatʉ́ˋbre e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Dsʉꞌ Fidiéeˇ contøømˉ jmitir˜ júuˆ quiáꞌrˉ nañiˊ faꞌ i̱ lɨɨng˜ dseaˋ góoˋnaaꞌ jaˋ cajméerˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e júuˆ jo̱. Zu-E jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ jmiguiʉbˊ uiing˜ seaˋ e guiʉ́ˉ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, jo̱ e labaꞌ e niingˉguɨ e jneaa˜bingꞌ i̱ nɨcangɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Pt Jo̱baꞌ ¿su guiʉ́ˉguɨ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel, jo̱guɨ su e quíingˊguɨ quíˉiiꞌ e tó̱o̱ˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨˋnaaꞌ? !s;Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, fɨˊ dsíiˊbre lɨ˜ lɨ́ɨiñˊ lajo̱, jo̱guɨ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ e jmóorˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ do, o̱ꞌ fɨˊ jo̱ lɨ˜ ꞌnéˉ jmérˉ lajo̱, co̱ꞌ lafaꞌ fɨˊ dsíiˊbre lɨ˜ nɨtó̱o̱ˋ e li˜ do lana, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ nɨlɨ́ɨiñˊ, jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ dseaˋ jmóoˋ lajo̱, jo̱ o̱ꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ e jmóoˋ lajo̱. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lajo̱, Fidiéeˇbingꞌ i̱ féꞌˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌrˉ jo̱ o̱ꞌ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ féꞌˋ lajo̱.rDsʉco̱ꞌ e jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ dseaˋ Israel dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmóorˋ jí̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ áangˊ quiáꞌrˉ faꞌ e tó̱o̱rˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ. `q9Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ tó̱o̱ˋ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ dsʉꞌ jmiti˜bre e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋ cuøˊ li˜ e jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, ooˉbaꞌ dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ nañiˊ faꞌ nɨcató̱bˉ e li˜ do fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ jo̱guɨ e seabˋ quíiˉnaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, dsʉꞌ jaˋ jmitíˆnaꞌ laco̱ꞌ féꞌˋ e júuˆ jo̱. Hp Jo̱ song i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ mɨˊ cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ jo̱ dsʉꞌ jmitíˆbaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ Fidiéeˇ ímꞌˋbre ꞌnʉ́ꞌˋ jóng lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ nɨcató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, nañiˊ faꞌ jaˋ mɨˊ calɨˊre lajo̱. Xo)Dsʉco̱ꞌ e jábꞌˉ, doñiˊ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do, seabˋ lɨ˜ íingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ e tó̱o̱ˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨtɨ́ɨngˋnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ dsʉꞌ song jaˋ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ jaˋ e ta˜ íingˆ quíiˉnaꞌ jóng e tó̱o̱ˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋnaꞌ do. =nsCo̱ꞌ e jábꞌˉ e lɨɨng˜ uiim˜baꞌ e féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lala: “Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel gabˋ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmooˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel.” m{jo̱guɨ eáangˊ jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ quiáꞌˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ do, jo̱ dsʉꞌ jaˋ jmɨꞌgooˋnaꞌ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ jmooˋnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Sljo̱guɨ fɨꞌˊnaꞌ dseaˋ e jaˋ dseengˋ e ꞌléeˊ dseaˋ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱ dsʉꞌ cuǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋbɨꞌ jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lajo̱; jo̱guɨ ꞌníꞌˋ máangˊnaꞌ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ jmáangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ, dsʉꞌ cuǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋbɨ jmooˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ diée˜ do; k'Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e ꞌnʉ́bꞌˋ eꞌˊnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨ ꞌnéˉ e nijmɨtɨ́ɨngˋnaꞌ yaang˜naꞌ; jo̱guɨ ꞌnʉ́ꞌˋ guiaˋnaꞌ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ e jaˋ dseengˋ e jmóoˋ dseaˋ ɨ̱ɨ̱ˋ, jo̱ dsʉꞌ cuǿøngˋ ꞌnʉ́ꞌˋbɨ jmooˋnaꞌ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ; j%jo̱guɨ fóꞌˋnaꞌ cajo̱ e nɨtab˜ óoˊnaꞌ e líꞌˋbaꞌ éꞌˆnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ líꞌˋ guiꞌˊ jnangꞌˇ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nijmérˉ, jo̱guɨ e tɨɨmˋbaꞌ jméeˆnaꞌ lajo̱ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ táˋ calɨñiˊ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíiˉnaꞌ do, dsʉco̱ꞌ e fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do ɨˊ óoˊnaꞌ e fɨˊ jo̱b lɨ˜ seaˋ uiing˜ e laco̱ꞌ tɨɨngˋnaꞌ ngángꞌˋnaꞌ jo̱guɨ e laco̱ꞌ lɨñíˆnaꞌ jaléꞌˋ júuˆ jáꞌˉ. ijo̱guɨ e dseángꞌˉ nɨtab˜ óoˊnaꞌ e nilíꞌˋbaꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lafaꞌ tiuungˉ uíiꞌ˜ e jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e seengˋ jaangˋ Fidiéeˇ, jo̱guɨ fóꞌˋbɨꞌ cajo̱ e líꞌˋbɨꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ uíiꞌ˜ e eáangˊ beángꞌˊ dseeˉ yaaiñ˜; nhUjo̱guɨ fóꞌˋnaꞌ cajo̱ e nɨñíˆbɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijméeˆnaꞌ, jo̱guɨ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e niguíiꞌ˜naꞌ jnang˜ e guiʉ́ˉ e nijméeˆnaꞌ, Hg Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ fóꞌˋnaꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel jo̱guɨ e teáˋ teáangˆnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜ jo̱guɨ e jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ sɨguángꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; }fsJo̱ nidsijéeˊ lajaléꞌˋ e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cafáꞌˉa na mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e Fidiéeˇ niꞌɨ́rˉ íꞌˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ dseaˋ jo̱guɨ jialco̱ꞌ cajméerˋ lɨ˜ jaˋ níˋ dseaˋ jiéngꞌˋ. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ e júuˆ e guiaˊ jnea˜. Jial seengˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ e cajmeꞌˊ Moi˜ eDsʉco̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e jmóorˋ do cuøˊ li˜ quiáꞌrˉ e dseángꞌˉ fɨˊ dsíiˊbre seaˋ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíirˊ yaaiñ˜ do nɨja̱ꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíirˊ do niꞌnɨ́ngˉ írˋ o̱si nijmɨꞌǿngꞌˋ írˋ é. GdJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jaˋ seaˋ quiáꞌrˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do; dsʉꞌ mɨ˜ jmóorˋ laco̱ꞌ féꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jmóorˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ yaam˜bre, jo̱baꞌ lafaꞌ yaam˜bre seaˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ jóng. c Co̱ꞌ jaˋ niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨco̱ꞌ núuˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jmóoˋ nʉ́ʉꞌ˜ laco̱ꞌ féꞌˋ e júuˆ jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. b/ Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ dseeˉ e jaˋ mɨˊ calɨcuíirˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱baꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e júuiñˉ jaˋ niꞌɨ́ɨˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do; jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ dseeˉ nañiˊ faꞌ nɨcuíiˋbre jial féꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e júuiñˉ, có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ dob niꞌɨ́ɨˉ íꞌˋ quiáꞌrˉ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. a Co̱ꞌ Fidiéeˇ jaˋ cá̱rˋ cuente jial lɨ́ɨngˊ dseaˋ, co̱ꞌ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ fɨˊ quinirˇ. B`} Dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, ꞌñiabꞌˊ Fidiéebˇ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ íˋ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e catɨ́ɨiñˉ, jo̱guɨ niféꞌrˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáiñꞌˉ, jo̱guɨ nicuǿrˉ e nilɨseeiñˋ juguiʉ́ˉ contøøngˉ cajo̱. Jo̱ jee˜ jo̱ quiéengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱guɨ dsʉꞌ lajo̱bɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. m_S Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e gaˋ lajo̱, eáamˊ fɨꞌíˆ nilíiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e niꞌíñꞌˋ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jee˜ jo̱ quiéengˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jo̱guɨ dsʉꞌ lajo̱bɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. }^sJo̱ dsʉꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜ jo̱guɨ jaˋ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ tɨˊguɨ dsíirˊ e jmóorˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ Fidiéeˇ eáamˊ nɨsɨguíiñˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ íˋ, jo̱ iihuɨ́ɨˊ e eáamˊ nicuǿꞌˉreiñꞌ. :]mJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnóꞌˊ jial e niféꞌˋ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jial e niñíiñˋ quiáꞌˉ dseaˋ do jaléꞌˋ e jloꞌˆ e catɨ́ɨiñˉ jo̱guɨ jial e nilɨseeiñˋ lata˜ uíiꞌ˜ e cuøꞌˊ dsíirˊ e jmóorˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱baꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, Fidiéeˇ nicuǿꞌˉbre jaléngꞌˋ íˋ e nilɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜. @\yCo̱ꞌ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱b mɨ˜ niquírˉ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nicaꞌéeˋ dseaˋ lajeeˇ e seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la. [Jo̱ co̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ eáamˊ ueꞌˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ jaˋ iing˜naꞌ faꞌ e nɨquɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ eáamˊ nɨjmɨꞌmɨ́ɨngꞌˇnaꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉnaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. wZgJo̱ eáamˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ eáamˊ féngꞌˊ dsíirˊ cajo̱. Jo̱ uíiꞌ˜ e eáamˊ guiúiñˉ do, jo̱baꞌ nɨsɨjeeiñˇ ꞌnʉ́ꞌˋ cartɨˊ niquɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ quinirˇ. Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ iing˜naꞌ jméeꞌ˜naꞌ cuente jial tíiˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. JY Dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ cuøꞌˊnaꞌ dseeˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jaˋ güɨꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ faꞌ e jaˋ niquidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quíiˉnaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, røøbˋ jmooˋnaꞌ cajo̱ laco̱ꞌ jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ e gaˋ lajo̱. X#Jo̱ nɨne˜baaꞌ røøˋ e laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ quidsiˊ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ e gaˋ lajo̱. xW kJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cuøꞌˊnaꞌ dseeˉ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jaˋ e lɨ́ɨˊ i̱i̱ˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ, dsʉꞌ mɨ˜ jmooˋnaꞌ lajo̱, yaam˜baꞌ cuøꞌˊnaꞌ dseeˉ yaang˜naꞌ jóng, dsʉco̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ jmooˋnaꞌ gaˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la jmóoˋ i̱ dseaˋ íbˋ cajo̱. )V M Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ nɨñiˊbre guiʉ́ˉ e Fidiéeˇ nɨcacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ e doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, dseángꞌˉ ꞌnéˉ e nijúumˉbre. Dsʉꞌ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ e nɨñirˊ lajo̱, dsʉꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ jmóorˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lajo̱, jo̱ jɨˋguɨ cartɨˊ iáangˋ dsíiˊbre mɨ˜ jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ e gaˋ lajo̱.iU Mjo̱guɨ jaˋ iiñ˜ e ningáiñꞌˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e guiʉ́ˉ, o̱ꞌguɨ jmitir˜ jaléꞌˋ júuˆ e féꞌrˋ, jo̱guɨ jaˋ ꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jaˋ tɨɨiñˋ íiñˉ dseeˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ o̱ꞌguɨ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ cajo̱. T jo̱guɨ féꞌrˋ júuˆ gaˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ ꞌníꞌˋ níimˉbre Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóorˋ, jo̱guɨ féꞌrˋ júuˆ róoˉ uii˜ quiáꞌrˉ yaaiñ˜, jo̱guɨ eáamˊ jmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ ꞌnóꞌrˊ jial nijmiꞌuíiñˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ, TS #Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmóorˋ lajɨˋ íingꞌ˜ e jaˋ dseengˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jmóorˋ lajɨˋ íingꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ eáamˊ jmáiñꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ eáamˊ dsihuɨ́ɨiñˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ jngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ, jo̱guɨ jmɨgǿøiñˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ contøømˉ ɨˊ dsíirˊ e gaˋ quiáꞌˉ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ quie̱ˊ adseeˋ, R Jo̱ co̱ꞌ joˋ iing˜guɨ dseaˋ faꞌ e nijmicuíiñˋ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcatiúumˉbre jaléngꞌˋ íˋ, jo̱ joˋ jnɨ́ɨiñˊ quiáiñꞌˉ do e niꞌɨ́ˉ dsíiñꞌˊ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jáˉ dsíiñꞌˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ dsíiñꞌˊ do canaangˋ jmóorˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e jaˋ catɨ́ɨngˉ nijmérˉ. HQ  Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ cajméeˋ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ, nɨcatʉ́ˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ, jo̱ nɨcanaaiñˋ e joˋ téeiñˉ yaaiñ˜, co̱ꞌ nɨjmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e jaˋ catɨ́ɨngˉ nijmérˉ lajeeˇ laꞌóꞌˋ dseañuiñꞌˋ. Jo̱ laꞌóꞌˋ dseañumꞌˋbre nɨjmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ rúiñꞌˋ, jo̱baꞌ fɨˊ ngúuˊ táamˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ íñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ lajo̱. RP Jo̱ uíiꞌ˜ e jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do lajo̱, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcatiúumˉbreiñꞌ do e laco̱ꞌ nijméiñꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e lɨ́ˋ dsíiñꞌˊ do e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ. Dsʉco̱ꞌ la quie̱ˊ cartɨˊ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ nɨcatʉ́ˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ, jo̱ nɨcanaaiñˋ jmóorˋ lajo̱ lajeeˇ laꞌóꞌˋ dseamɨ́ɨiñˉ. }O uDsʉꞌ lafaꞌ e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seaˋ contøøngˉ, jo̱ lɨco̱ꞌ jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e o̱ꞌ jábꞌˉ, jo̱guɨ jmɨꞌgórˋ jo̱guɨ jmiféiñꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ e cajméeˋ Fidiéeˇ e lafaꞌ e nijmiféiñꞌˊ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ i̱ cajméeˋ jaléꞌˋ e jo̱. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ íbˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nijmiféngꞌˊ dseaˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˆ líˋ. )N MJo̱ uíiꞌ˜ e jmóoˋ i̱ dseaˋ do jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ do, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcatiúumˉbre jaléngꞌˋ íˋ e laco̱ꞌ nijméiñꞌˉ do jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ jo̱ e lɨ́ˋ dsíirˊ, co̱ꞌ eáamˊ gaˋ beángꞌˊ dseeˉ yaaiñ˜ lajeeˇ laꞌóꞌˋ yaaiñ˜. M  Dsʉco̱ꞌ joˋ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, jo̱ nɨcanaaiñˋ cajmeáaiñˋ diée˜ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ i̱ lɨɨng˜ la lɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ o̱si i̱ lɨɨng˜ la lɨ́ɨngˊ ta̱ˊ é, o̱si i̱ lɨɨng˜ la lɨ́ɨngˊ jóꞌˋ quiʉ̱́ˋ tɨɨˉ é, o̱si i̱ lɨɨng˜ la lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ dsijñúungˋ uǿˉ é; jo̱ lajaléngꞌˋ íbˋ i̱ cajmiféiñꞌˊ e lafaꞌ e nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. L !Co̱ꞌ féꞌrˋ yaaiñ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ eáangˊ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ lajo̱, co̱ꞌ í̱i̱bˊ lɨ́ɨiñˊ. /K YJo̱ nañiˊ faꞌ nɨñiˊbre e seengˋ Fidiéeˇ, dsʉꞌ jaˋ cajmɨꞌgórˋ dseaˋ do laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, o̱ꞌguɨ cacuøꞌrˊ dseaˋ do guiꞌmáangꞌˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˆ e nɨcajméeˋ dseaˋ do. Dsʉꞌ o̱ꞌ lajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ɨˊ dsíirˊ jmangꞌˉ júuˆ e jaˋ uiing˜ seabˋ, jo̱guɨ nɨcajnɨ́ɨbˉ moguir˜ faꞌ e niꞌɨ́ˉ dsíirˊ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ. J 3Co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ canaangˋ uiiñ˜ jmɨgüíˋ, lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ dseaˋ jmɨɨ˜ nilɨñirˊ, faꞌ la e ꞌgøiñꞌˊ e seaˋ lata˜ jo̱guɨ e dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbre lɨ́ɨiñˊ Fidiéeˇ, jo̱ lajaléꞌˋ e jo̱ cuǿøngˋ nilɨñiˊ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméerˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e niféꞌrˋ e jaˋ calɨñirˊ e seengˋ Fidiéeˇ. xI kCo̱ꞌ lajaléꞌˋ e cuǿøngˋ nilɨñiˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, guiʉ́bˉ nɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nɨcajméerˋ e nɨcalɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lajaléꞌˋ e jo̱. (H KJo̱ nɨneeˇ jǿøˆbaaꞌ e Fidiéeˇ i̱ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ, íbˋ i̱ guíingˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ dseaˋ, dsʉco̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, jnɨ́ɨiñˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ iing˜ nilɨcuíiˋ júuˆ seaˋ contøøngˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. bG ?Jo̱ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ na eꞌˊ jneaa˜aaꞌ e nɨcaꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱ joˋ eeˋ ꞌnéˉ jmóˆguɨ́ɨꞌ e jiéꞌˋguɨ, co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Jo̱ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ jaangˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ íñꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ.” Jalémꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ óorˋ dseeˉ F Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jnea˜ dseángꞌˉ eáamˊ nɨta˜ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ ꞌgøngꞌˊ do nɨquɨ́ɨꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e nileáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. Jo̱ laꞌuii˜ catɨ́ɨngˉ lajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱. vE gjo̱baꞌ dsíngꞌˉ iin˜n e ninii˜i fɨˊ na fɨˊ Roma e laco̱ꞌ niguiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ neáangˊnaꞌ fɨˊ na. Jial ꞌgøngꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ VD 'Co̱ꞌ ꞌnéˉ e niguiaaˉbaa júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ góoˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ lɨ˜ huí̱i̱ˉ, jo̱guɨ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ jiˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jee˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ lajo̱; AC } Jo̱ eáamˊ iin˜n e ñíˆnaꞌ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨcaꞌɨ́ˋ dsiiˉ e ninii˜i fɨˊ na e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ, dsʉꞌ cartɨˊ lana jmiguiʉbˊ e nɨcajníingˊ quiéˆe, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ calɨ́ˉ faꞌ e nɨcagáˉa fɨˊ na. Jo̱ uiing˜ quiáꞌˉ e ninii˜i fɨˊ na e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ˉ fɨˊ góoˋ dseaˋ lɨ˜ jiéꞌˋ. #B A jo̱ laco̱ꞌ cuǿøngˋ fáꞌˆa e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨ rúꞌˋnaaꞌ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. A  Jo̱ eáamˊ iin˜n e nijmee˜e lajo̱ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˆ e ngɨ́ɨngˋnaaꞌ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱baꞌ e nisíngꞌˉguɨꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; .@ W Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜bɨ́ɨ yejí̱ˆ Fidiéeˇ cajo̱ e song e iáangˋ dsíirˊ e nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ, jo̱baꞌ ninii˜i e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ jóng. ? - Jo̱ guiʉ́bˉ nɨñiˊ Fidiéeˇ e laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ fǿnꞌˋnre, mɨ́ɨꞌ˜ɨre uii˜ quíiˉnaꞌ. Jo̱ jnea˜ jmóoˋo dseángꞌˉ e ngocángˋ dsiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do e guiaaˉ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do. 7> iJo̱ laꞌuii˜ júuˆ quiéˉe e fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, quiáꞌˉ e cuǿøˆø guiꞌmáangꞌˇ Fíiˋi Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ lajɨɨngˋnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉco̱ꞌ fɨˊ la fɨˊ na féꞌˋ dseaˋ jial e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e carˋ ngocángˋ óoˊnaꞌ. q= ]Jo̱ e jiˋ la catɨ́ɨngˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na fɨˊ Roma. Jo̱ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ nɨcaguíñꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌuíingˉnaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Lajeeˇ e iing˜ Paaˉ dsiꞌeer˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Roma &< GJo̱ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ quíimꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱, dseaˋ i̱ catǿꞌˆ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ caꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. .; WJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúngˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ cacuøꞌrˊ jnea˜ e ta˜ laniingˉ la e caꞌuíinˉn jaangˋ dseaˋ apóoˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ lɨ́ɨnˊn lajo̱ e laco̱ꞌ niguiaaˉ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ lajo̱baꞌ nijáꞌˉ líingˋ dseaˋ jo̱guɨ nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. b: ?Jo̱ e júuˆ jo̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. Jo̱ dseaˋ do cajárˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, dsʉco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ Davíꞌˆ. Dsʉꞌ cajmijnéengˋ Fidiéeˇ e laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ ꞌñiaꞌˊbre e Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ i̱ dsíngꞌˉ ꞌgøngꞌˊ do. Jo̱ cajmijnéeiñˋ lajo̱ ie˜ lamɨ˜ cajmijí̱i̱ꞌ˜tu̱r i̱ Jó̱o̱rˊ do jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. 9 8 Jo̱ nɨcajméebˋ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ na lamɨ˜ jéengˊguɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jiˋ e cajmeꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. z7 qJnea˜ Paaˉ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ catǿꞌˆ jnea˜ e laco̱ꞌ caꞌuíinˉn jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ óoˋ ta˜ quiáꞌrˉ jo̱guɨ caguíñꞌˋ jnea˜ e laco̱ꞌ niguiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. `69Jo̱ güɨꞌɨ́bˆ Fíiˋnaaꞌ Jesús güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ jneaa˜aaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ. ¡Jo̱ lajo̱b nilíˋ! Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ e cajmeꞌˊ Juan. 5Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jmɨta˜ dsíiˊ jaléꞌˋ e júuˆ la jíñꞌˉ lala: —Dseángꞌˉ e jábꞌˉ, lajeeˇ lajmɨnáˉ nigáaˊa. Jo̱ lalab jíngꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ: —Lajo̱b nilíˋ. ¡Neaˊ fɨˊ la, Fíiˋnaaꞌ Jesús! -4SJo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ dseaˋ iiñ˜ e nijé̱ꞌˉguɨr faꞌ camɨ́ꞌˆ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nijé̱ꞌˉbre cajo̱ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌmaˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ nitɨ́iñˉ e nigüeárˋ e fɨˊ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. '3GJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e tó̱o̱ˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ jmiñiimˇbaa dsíirˊ lala: Song i̱ lɨɨng˜ iiñ˜ nijmɨngɨɨ˜guɨr lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e dseángꞌˉ féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nijmɨngɨɨ˜bre cajo̱ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. 2 Jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do lalab féꞌrˋ jo̱ jíñꞌˉ: —¡Neaˊ fɨˊ la! Jo̱ lajo̱b nijíngꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ninúˉ cajo̱: —¡Neaˊ fɨˊ la! Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmɨjmɨɨngˉ, güɨjalíimˉbre jo̱ güɨjaꞌí̱ꞌrˋ e jmɨɨˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ e jmɨɨˋ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ quíingˊ quiáꞌrˉ. ,1QJo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉ Jesús: —Jneab˜ dseaˋ nɨcasɨ́ɨnˉn ángel quiéˉe fɨˊ quiníꞌˆ e quie̱rˊ jaléꞌˋ e júuˆ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe. Jo̱ jneab˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ, jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ lɨ́ɨnˊn lafaꞌ i̱ nʉ́ʉˊ jɨngꞌˋ i̱ jnéengˉ jloꞌˆ mɨ˜ laꞌeeˋ. P)}} |Bzxvutssrxq+po*nm kjbi0h:fdaq^\`ZYURPPNLL KcJeIGED/BA@>=_<@:C86[43?1.+&(E&$#!v MW(2E-( ~ t E}T )SWJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌmóˆbaꞌ íngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ éerˋ dseeˉ. Jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ cacuørˊ e iáangˋ dsíirˊ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜.VDsʉꞌ lanaguɨ joˋ sɨlɨ́ɨꞌˇguɨ quíiˉnaꞌ jaléꞌˋ dseeˉ, co̱ꞌ lanaguɨ nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨcajmeeˉnaꞌ, jo̱baꞌ lana dseángꞌˉ jmangꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e iing˜ Fidiéeˇ nɨjmooˋnaꞌ jo̱guɨ e nilɨseengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. FUJo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ cadséꞌˋnaꞌ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e cajméeˆnaꞌ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, co̱ꞌ lanaguɨ nɨꞌɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. Co̱ꞌ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ jaléꞌˋ e jo̱, jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóbˉ siꞌˊ. 7TgJo̱ lajeeˇ e sɨlɨ́ɨꞌˇ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ, jaˋ cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ faꞌ e cajméeˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ. jSMJo̱ nifáꞌˆa e júuˆ la có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e féꞌˋ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ ningángꞌˋnaꞌ røøˋ e júuˆ la, co̱ꞌ fɨng jaˋ nijmee˜e lajo̱, huɨ́ɨmˊjiʉ lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ e ningángꞌˋnaꞌ. Co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, dseángꞌˉ cajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ e cajmeeˉnaꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jaˋ dseengˋ; jo̱ dsʉꞌ lajo̱b lana cajo̱ ꞌnéˉ e nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ jmangꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e iing˜ dseaˋ do e nijméeˆnaꞌ. DRJo̱ co̱ꞌ joˋ sɨlɨ́ɨꞌˇguɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ lana, jo̱baꞌ nɨcajáangꞌ˜ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ jmangꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ. +QODsʉꞌ lana guiꞌmáamꞌˇ Fidiéeˇ uii˜ quíiˆnaꞌ, co̱ꞌ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do dseeˉ quíiˉbaꞌ sɨlɨ́ɨꞌˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ nɨcajmitíˆbaꞌ e ngocángˋ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcaꞌíingꞌ˜naꞌ do. PJo̱ guiʉ́bˉ nɨñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ e song nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ ta˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmitíˆbaꞌ jóng jaléꞌˋ ta˜ e niquiʉ́ꞌˉ i̱ dseaˋ do, co̱ꞌ lafaꞌ dseaˋ sɨꞌnɨɨmˇ nilíingˉnaꞌ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fíiˋnaꞌ do. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ e la, song ꞌnʉ́ꞌˋ jmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseeˉ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ lafaꞌ dseaˋ i̱ nɨsɨjúumˉ lɨ́ɨngˊnaꞌ jóng, co̱ꞌ nɨsɨꞌnaamˋbaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ song ꞌnʉ́ꞌˋguɨ jmooˋnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ niꞌímꞌˋbre ꞌnʉ́ꞌˋ jóng e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. O{Jo̱ co̱ꞌ lana nɨse̱e̱ˉnaaꞌ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ jo̱guɨ e joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ quíˉiiꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ jaˋ dseengˋ faꞌ e nibeáangꞌ˜guɨ dseeˉ yee˜naaꞌ. vNeJo̱ joˋ ꞌnéˉguɨ faꞌ e quiʉꞌˊguɨ ta˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ lana nɨseengˋnaꞌ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ joˋ seengˋnaꞌ faꞌ e quiʉꞌˊguɨ ta˜ quíiˉnaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜ do. Jial laangˋ dseaˋ e seeiñˋ e joˋ quiʉꞌˊ ta˜ dseeˉ írˋ YM+ Jo̱ jaˋ jáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ e laco̱ꞌ nilɨseaˋ fɨˊ quíiˉnaꞌ e nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaang˜naꞌ, dsʉco̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ lana; co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ lafaꞌ nɨcajúngˉ jo̱guɨ i̱ lafaꞌ nɨcají̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ e nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ do nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jialco̱ꞌ iiñ˜ e nijméeˆnaꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ. JL  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ cuøꞌˊguɨ fɨˊ yaang˜naꞌ faꞌ e dseeˉ quíiˉnaꞌ quiʉ́ꞌˉguɨ ta˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nijmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaang˜naꞌ. rK] Jo̱ lajo̱b jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱ ꞌnéˉ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e lafaꞌ nɨcajúmˉbaꞌ uíiꞌ˜ e joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jaléꞌˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ lanaguɨ ꞌnéˉ ɨ́ˆ óoˊnaꞌ e seengˋnaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ jaangˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. J Jo̱ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊbaꞌ cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ caꞌíiñˉ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ e bíˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ jo̱. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cají̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ e laco̱ꞌ lana nɨseeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. I! Jo̱ co̱ꞌ cají̱bꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ nɨne˜naaꞌ e joˋ cuǿøngˋguɨ faꞌ e nijúungˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, co̱ꞌ joˋ seaˋ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ faꞌ e niquiʉ́ꞌˉguɨ ta˜ írˋ. iHKJo̱guɨ co̱ꞌ jneaa˜aaꞌ lafaꞌ nɨcajúmˉbaaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nilɨse̱e̱ˉbaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. GDsʉco̱ꞌ faꞌ mɨ˜ júungˉ jaangˋ dseaˋ, jo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ faꞌ e nijmɨrǿngˋguɨ ꞌñiaꞌrˊ dseeˉ. iFKJo̱ nɨne˜baaꞌ guiʉ́ˉ e ie˜ mɨ˜ catángˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, cacó̱ˉbre lajaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e lamɨ˜ jmooˉnaaꞌ do, jo̱ lajo̱baꞌ caꞌímˉ e siꞌˊ fɨˊ quíˉiiꞌ e niꞌeeˉnaaꞌ dseeˉ do. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b calɨ́ˉ, jo̱baꞌ lana joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ dseeˉ. fEEJo̱ co̱ꞌ lafaꞌ cajúmˉbaaꞌ ie˜ lamɨ˜ cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lana lafaꞌ jaamˋ dseaˋ nɨlɨ́ɨˊnaꞌ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱ co̱ꞌ cají̱bꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱baꞌ jneaa˜aaꞌ cajo̱ nijí̱bꞌˊtú̱u̱ꞌ ie˜ jo̱ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜. AD{Co̱ꞌ ie˜ mɨ˜ cajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ e røøbˋ caꞌángˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. Jo̱guɨ mɨ˜ cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e güeaꞌˆ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lafaꞌ cají̱bꞌˊtu̱ jneaa˜aaꞌ cajo̱ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ ꞌmɨ́ɨngˉ. rC]Dsʉco̱ꞌ nɨne˜baaꞌ guiʉ́ˉ e ie˜ mɨ˜ cajgáangˉnaaꞌ jmɨɨˋ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lafaꞌ e cajúmˉbaaꞌ jóng có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. 7Bg¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! Dsʉco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ lafaꞌ nɨcajúmˉbaaꞌ uíiꞌ˜ e nɨcaꞌnángˋnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ e lamɨ˜ quie̱ˊ nifɨˊ quíˉiiꞌ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ faꞌ e nibeáangꞌ˜guɨ dseeˉ yee˜naaꞌ. jA OJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaˋ cuǿøngˋ e niꞌíˆguɨ dsiˋnaaꞌ e nibeáangꞌ˜guɨ dseeˉ yee˜naaꞌ e laco̱ꞌ eáangˊguɨ nilɨguiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. @Jo̱ dsʉꞌ e jábꞌˉ e dseeˉ e éeˋ dseaˋ jmɨgüíˋ seabˋ bíˋ quiáꞌˉ, co̱ꞌ fɨˊ ꞌmóbˉ síꞌˋ. Jo̱ dsʉꞌ e eáangˊ guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ do eáangˊguɨb seaˋ bíˋ quiáꞌˉ, co̱ꞌ nɨcaꞌímꞌˋbre jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ.i?KJo̱ mɨ˜ calɨseáˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜ do, jo̱baꞌ eáangˊguɨb calɨlíꞌˆ dseaˋ e røøiñˋ dseeˉ jóng. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ calɨmɨ́ɨngꞌ˜ eáangˊ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ eáangˊguɨb calɨguiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ nañiˊ faꞌ jaˋ catɨ́ɨiñꞌˉ lajo̱. >5Jo̱ co̱ꞌ jaˋ cajméeˋguɨ i̱ Adán do nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lajalémꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ caꞌuíiñˉ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, laꞌeáangˊ e cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ nʉ́ʉꞌr˜, jo̱baꞌ íngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e lɨiñꞌˊ do dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. +=OJo̱ co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e co̱o̱ˋ dseeˉ e caꞌéeˋ i̱ Adán do, jo̱b mɨ˜ caꞌnaangˋ dseaˋ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱baꞌ lana nɨseabˋ fɨˊ e lajaléngꞌˋ dseaˋ nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. ]<3Jo̱ dsʉꞌ e jábꞌˉ, mɨ˜ caꞌéeˋ i̱ Adán do laꞌuii˜ dseeˉ, jo̱baꞌ canaangˋ e calɨseáˋ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ tɨ́ɨiñˋ e jo̱. Jo̱ dsʉꞌ eáangˊguɨb seaˋ bíˋ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ i̱ fɨ́ɨngˊ dseaˋ jmɨgüíˋ e íngꞌˋneiñꞌ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ jmóoˋ Fidiéeˇ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ e eáangˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ røøbˋ niꞌɨ́iñꞌˉ íꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. p;YJo̱ e cangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ do jaˋ cuǿøngˋ líˋ cøøngˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e dseeˉ e caꞌéeˋ i̱ Adán do. Co̱ꞌ mɨ˜ caꞌéeiñˋ do dseeˉ, jo̱baꞌ canaangˋ e calɨseáˋ ꞌmóˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ caꞌnaamˋ dseaˋ jóng e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ e cangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jmóoˋ e íñꞌˋ jneaa˜aaꞌ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ e jo̱ jmóoˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ nɨcaꞌíingˉ lajaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. q:[Jo̱ jaˋ cuǿøngˋ cøøngˉnaaꞌ røøˋ e dseeˉ e caꞌéeˋ Adán jo̱guɨ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e iáangˋ dsíirˊ. Dsʉco̱ꞌ uíiꞌ˜ e dseeˉ e caꞌéeˋ i̱ Adán do ie˜ jo̱, jo̱baꞌ calɨseáˋ ꞌmóˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ lajo̱, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ júuiñˉ jóng. Jo̱guɨ e cangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ do cajmilir˜ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ e cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ do dseángꞌˉ jaˋ seaˋ e cuǿøngˋ líˋ cǿngˉ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, co̱ꞌ laꞌeáangˊ jí̱i̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jmɨgüíˋ tíiñꞌ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. ,9QJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ lamɨ˜ cajáˉ Adán jo̱ ie˜ cartɨˊ cajáˉ Moi˜ calɨseábˋ ꞌmóˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ cajúmˉbre. Jo̱ calɨ́iñꞌˉ lajo̱ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e caꞌéerˋ, lɨfaꞌ jaˋ caꞌéerˋ dseeˉ e laco̱ꞌ dseeˉ e caꞌéeˋ Adán, co̱ꞌ i̱ dseaˋ do jaˋ cajméerˋ nʉ́ʉꞌr˜ co̱o̱ˋ ta˜ caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ i̱ Adán labingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ co̱o̱ˋ e li˜ quiáꞌˉ jaangˋ i̱ niingˉ i̱ nijáaˊ cøøngˋguɨ. =8s Jo̱ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ lají̱i̱ꞌ˜ ie˜ nʉ́ꞌˉguɨ e niñíingˋ Moi˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ jaˋ seaˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ líˋ ñíingˋ dseaˋ dseeˉ e jaˋ mɨˊ cajmitir˜ e júuˆ jo̱. W7' Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ; jo̱ laꞌuii˜, mɨ˜ canaangˋ e calɨseáˋ dseeˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, calɨ́ˉ lajo̱ uíiꞌ˜ jaangˋ dseañʉꞌˋ i̱ calɨsíˋ Adán. Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌéerˋ dseeˉ, jo̱b mɨ˜ canaangˋ e calɨseáˋ ꞌmóˉ; jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméeiñꞌˋ do lamɨ˜ uii˜, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ latɨˊ lana seaˋ ꞌmóˉ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e dseeˉ e éerˋ. <6q Jo̱ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ e na e jmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b jmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ; dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ dseaˋ dob e nɨse̱e̱ˉnaaꞌ lana juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Mɨ˜ canaangˋ e seaˋ dseeˉ fɨˊ jmɨgüíˋ $5A Jo̱ lajeeˇ e jaˋ se̱e̱ˉnaaꞌ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jo̱guɨ e ꞌníꞌˋ máangˊnaaꞌre, jo̱ lajeeˇ jo̱b cajméerˋ e calɨséngˋnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌr˜ laꞌeáangˊ e cajúngˉ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ lana eáangˊguɨb nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nileámˋbaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ e cají̱ꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. y4k Jo̱ lana nɨcaꞌímꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ lana eáangˊguɨb nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ nileángˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nilɨseaˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niꞌɨ́ˉ Fidiéeˇ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 3/Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, Fidiéeˇ caꞌeꞌrˊ jneaa˜aaꞌ jial tíiˊ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ casíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ dseaˋ do cajúiñˉ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. @2yDsʉꞌ huɨ́ɨmˊ eáangˊ nicuǿngˉ ꞌñiaꞌˊ jaangˋ dseaˋ e nijúuiñˉ uii˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ éeˋ røøˋ, jo̱ dsʉꞌ co̱o̱ˋ jangámˉ seengˋ jaangˋ dseaˋ i̱ nicuǿngˉ ꞌñiaꞌˊ e nijúuiñˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˉ guiúngˉ. t1aJo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜guɨ́ɨꞌ jmɨɨ˜ faꞌ e nilaangˉ yee˜naaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e cagüéngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ. |0qJo̱ e nɨta˜ dsiˋnaaꞌ na dseángꞌˉ nilɨtib˜, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nɨcalɨne˜naaꞌ jial tíiˊ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ do. v/eJo̱ mɨ˜ jmooˉnaaꞌ e féngꞌˊ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ do, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ féꞌˋ Fidiéeˇ uii˜ quíˉiiꞌ jóng. Jo̱ mɨ˜ jmóoˋ Fidiéeˇ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ eáangˊguɨ lɨta˜ dsiˋnaaꞌ e nilɨseemˉbaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ. .%Jo̱guɨ o̱ꞌ quiáꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ e na e jmiꞌiáangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ lajo̱b cajo̱ jmiꞌiáamˋ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ e dsijéeˊ quíˉiiꞌ. Co̱ꞌ nɨne˜baaꞌ guiʉ́ˉ e mɨ˜ ningɨ́ˋ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ eáangˊguɨb nilɨféngꞌˊ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ eeˋ e nidsijéeˊ quíˉiiꞌ jóng. B-}Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáamˉbaꞌ e nɨse̱e̱ˉnaaꞌ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ e jo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ lajo̱b nɨse̱e̱ˉnaaꞌ lana, jo̱guɨ eáamˊ iáangˋ dsiˋnaaꞌ, co̱ꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ nilɨseemˉbaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. 0, [Jo̱ lana Fidiéeˇ nɨcaꞌíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨjáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱baꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ nɨse̱e̱ˉnaaꞌ lana có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméeˋ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. V+%mɨ˜ cangɨ́ˋ e cacuǿøiñˋ dseaˋ do e cajúiñꞌˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajmijí̱ꞌˊtu̱r Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ laꞌeáangˊ íˋ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ.^*5dsʉco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ jneaa˜aaꞌ e júuˆ na cajo̱. Co̱ꞌ ímꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. Jo̱ jábꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ cajo̱ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ cajmijí̱ꞌˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ z)mJo̱ e caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ íˋ dseángꞌˉ féꞌˋ e júuˆ na, 9(kJo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. +'Oco̱ꞌ dseángꞌˉ nɨtab˜ dsíirˊ e dseángꞌˉ quɨ́ɨbꞌ˜ dseaˋ do jmɨɨ˜ e nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. >&uJo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do dseángꞌˉ jábꞌˉ calɨ́iñˉ jo̱guɨ dseángꞌˉ calɨtab˜ dsíirˊ e dseángꞌˉ nijmitib˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøꞌrˊ dseaˋ do, jo̱ eáangˊguɨ jáꞌˉ calɨ́iñˉ jo̱guɨ cajmɨta˜guɨ dsíirˊ e dseángꞌˉ nijmitib˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcajíñꞌˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ do. Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ eáamˊ cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ, ;%oJo̱ dseángꞌˉ jaˋ calɨtúmˉ dsíiˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, nañiˊ faꞌ ie˜ jo̱ nɨngóorˊ jie˜ jaˋ cien ji̱i̱ˋ, jo̱guɨ nɨlíꞌˆbre có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Sara do e tɨˊ lɨ˜ nijúumˉbre. Jo̱ lajɨˋ gámˉbre ie˜ jo̱ eáamˊ nɨdseáaiñˉ, jo̱baꞌ joˋ quɨ́ɨꞌ˜guɨr jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨseengˋ jó̱o̱rˊ. $%Jo̱ lajeeˇ e nɨdseáamˉ eáangˊ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do, jo̱guɨ joˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨseengˋ jó̱o̱rˊ co̱ꞌ eáamˊ nɨyʉ́ʉꞌr˜, jo̱ dsʉꞌ jábꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quiáꞌˉ nilɨseemˋ jó̱o̱rˊ nañiˊ faꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ lajo̱b calɨ́ˉ, jo̱ “caꞌuíiñˉ lafaꞌ tiquiáꞌˆ i̱ fɨ́ɨngˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ” lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nɨcasɨ́ꞌˉ Fidiéeˇ írˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ ie˜ lamɨ˜ cajíngꞌˉ dseaˋ do lala: “Lanab nilɨseengˋ fɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨjú̱ꞌˆ.” '#GJo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ féꞌrˋ lala cuaiñ˜ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham: “Nɨcajméˉe e nilínꞌˉ lafaꞌ tiquiáꞌˆ i̱ fɨ́ɨngˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.” Jo̱ lanab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ e júuˆ la calɨtib˜, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ cacuørˊ. Jo̱guɨ jábꞌˉ calɨ́ngˉ Abraham e júuˆ e cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nijmijí̱ꞌrˊ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ jo̱guɨ e nijmérˉ e nilɨseaˋ doñiˊ eeˋ e jaˋ mɨˊ seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. @"yJo̱ Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham júuˆ quiáꞌrˉ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ cajméeˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham nɨta˜ dsíirˊ e dseángꞌˉ nijmitib˜ Fidiéeˇ e júuˆ jo̱ laꞌeáangˊ e eáangˊ ꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨiñꞌˉ do lajo̱. Jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e júuˆ na, e jaléꞌˋ e jíngꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ, dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do i̱ nicuǿꞌrˉ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ nicuǿꞌˉbre cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do. Jo̱ lajo̱baꞌ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do caꞌuíiñˉ lafaꞌ tiquiáꞌˆ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. !!;Co̱ꞌ song jaˋ jmiti˜ dseaˋ dseángꞌˉ røøˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ iihuɨ́ɨbˊ íñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jóng. Jo̱ dsʉꞌ lɨ˜ jaˋ seaˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ jaˋ eeˋ cuǿøngˋ líˋ ꞌléˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱. ^ 5Jo̱ song lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jmiti˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do niꞌíñꞌˋ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ jóng e jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ do jaˋ eeˋ quíingˊ cajo̱. s_ Jo̱ ie˜ malɨɨ˜guɨ do Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ júuˆ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨju̱rˇ e niñíimˋbiñꞌ do lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ e júuˆ la calɨti˜ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham cajméerˋ nʉ́ʉꞌr˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜. Co̱ꞌ calɨ́ˉ lajo̱ laꞌeáangˊ e jábꞌˉ calɨ́ngˉ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ e caꞌíngꞌˋ dseaˋ do írˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ fɨˊ quinirˇ. % Jo̱guɨ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do lɨ́ɨmˊbre cajo̱ lafaꞌ tiquiáꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel i̱ nɨcató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ. Jo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ tiquiáꞌˆ jaléngꞌˋ íˋ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e nɨcató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñꞌˋ do; co̱ꞌ ꞌnéˉ e nijmiti˜biñꞌ do cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajméeˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do ie˜ lamɨ˜ jáꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ. Mɨ˜ cacuøꞌˊ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham  Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ do, jo̱guɨbaꞌ cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ do e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaꞌímꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do caꞌuíiñˉ lafaꞌ tiquiáꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ íngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nilíiñꞌˉ do dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ faꞌ jaˋ mɨˊ cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñꞌˋ do. xi jo̱ ¿lɨ˜ caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do e lɨiñꞌˊ do lajo̱? ¿Su nʉ́ꞌˉguɨ e cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ o̱si mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ é? Móꞌˆ nʉ́ꞌˉguɨ e cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táamˋbre caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. 4a Jo̱ e juguiʉ́ˉ na jaˋ catɨ́ɨngˉ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ tó̱o̱ˊ li˜ fɨˊ ngúuˊ táangˋ, co̱ꞌ catɨ́ɨmˉ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel dseaˋ i̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ lajo̱. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la nɨcasíiꞌ˜naaꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ e Fidiéeˇ caꞌímꞌˋbre ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ calɨ́ngˉ dseaˋ do júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, r]Jo̱ eáamˊ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ joˋ iʉ˜ dsíiˊ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéeiñˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ. .UJo̱ lalab cajíngꞌˉ i̱ dseata˜ do ie˜ malɨɨ˜guɨ do:¡Jo̱ eáamˊ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ Fidiéeˇ nɨcaꞌíiñˉ dseeˉ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e gaˋ e nɨcajméeiñˋ, jo̱guɨ e nɨcaleáangˋneiñꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ! }sCo̱ꞌ cafébꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ ie˜ malɨɨ˜guɨ do quiáꞌˉ jial tíiˊ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ mɨ˜ joˋ iʉ˜ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ e nicajméerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱guɨ e nɨcaꞌíngꞌˋneiñꞌ e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. #?Jo̱ dsʉꞌ faꞌ jaangˋ dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ ímꞌˋbre dseaˋ do e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ nañiˊ faꞌ jaˋ mɨˊ cajméeiñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ. wgJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, faꞌ jaangˋ dseaˋ jmóorˋ ta˜, jo̱baꞌ e ꞌléeiñꞌ˜ do jaˋ ngɨ́ɨiñˋ lɨ́ꞌˆ ta˜ ngɨ́ɨiñˋ, co̱ꞌ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e jmóoˋbre quiáꞌˉ e jo̱baꞌ ngɨ́ɨiñˋ. !;Dsʉco̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jo̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham jábꞌˉ calɨ́iñˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ caꞌíñꞌˋ dseaˋ do e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ.” V%Co̱faꞌ mɨ˜ caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e caꞌéeiñˋ, jo̱baꞌ seabˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ jóng, dsʉꞌ o̱ꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ faco̱ꞌ lajo̱. # AJo̱ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, nisɨɨ˜naaꞌ capíꞌˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e˜ calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ Abraham. I Jo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e niꞌnángˋ caꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmɨꞌgooˉbɨ́ɨꞌ jial tíiˊ niingˉ e féꞌˋ e júuˆ jo̱.?wCo̱ꞌ dseángꞌˉ jaamˋ Fidiéeˇ dseángꞌˉ i̱ seengˋ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ íngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e lɨiñꞌˊ dseaˋ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, nañiˊ su lɨiñꞌˊ do dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨiñꞌˊ lajo̱ é. 4aDsʉꞌ Fidiéeˇ jaˋ lɨiñꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quiáꞌˉ dseaˋ Israel, co̱ꞌ lɨ́ɨmˊbre cajo̱ Fidiéeˇ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. %CJo̱ lanabaꞌ nɨcalɨne˜naaꞌ røøˋ e Fidiéeˇ niꞌímꞌˋbre dseaˋ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e jmitir˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. W'Jo̱ lana jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ e nijmɨjløngꞌˆ yee˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e ɨˊ dsiˋnaaꞌ e niꞌíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmitíˆnaaꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, co̱ꞌ niꞌímꞌˋbre jneaa˜aaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. G Jo̱ cajméerˋ lajo̱ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ jmɨɨ˜ na e ímꞌˋbre dseaˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ e na cuøˊ li˜ e jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ cajo̱ i̱ íngꞌˋ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. m SJo̱ Fidiéeˇ cacuǿøiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ cajúngˉ dseaˋ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ Dseaˋ Jmáangˉ e catu̱u̱ˋ fɨˊ jo̱, caꞌíiñˉ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ. Jo̱ Fidiéeˇ cacuǿøiñˋ dseaˋ do e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e contøømˉ jmóorˋ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e eáamˊ féngꞌˊ dsíirˊ cajo̱, dsʉco̱ꞌ jaˋ iʉ˜ dsíirˊ jaléꞌˋ dseeˉ e caꞌéeˋ dseaˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Dsʉꞌ uíiꞌ˜ e Fidiéeˇ eáamˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨˉnaaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ caꞌíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ laꞌeáangˊ e nɨcaleáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ ie˜ lamɨ˜ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Z -Co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nicaꞌéerˋ dseeˉ, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ jaˋ catɨ́ɨiñˉ e nitíiñꞌ˜ e nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ do. V %Jo̱ røøbˋ íngꞌˋ Fidiéeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. }Jo̱ dsʉꞌ lana Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nɨne˜naaꞌ jial e íñꞌˋ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ jmóorˋ lajo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ uíiꞌ˜ e jmitíˆnaaꞌ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜. Jo̱ røøbˋ cǿøngˋ e júuˆ na laco̱ꞌguɨ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ laco̱ꞌ e caféꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. T~|zgwvt8qp]nmtlkkihggfKe+d}cbbaa_q^G]YX8VTSRP~NLKiIHG=FcCBAcAW?_=;986D431Q/8.&,+P) &$##~55 WW+# Co̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ tuꞌˊ do seabˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e nijmérˉ doñiˊ eeˋ iiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ e guóoꞌ˜ e jmáiñꞌˋ ta˜ do. Co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e guóoꞌ˜ jo̱b cuǿøngˋ líˋ jmérˉ co̱o̱ˋ tuꞌˊ e nijmeáiñꞌˋ ta˜ jí̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ jmɨɨ˜ niingˉ o̱si e nijmérˉ co̱o̱ˋguɨ e nijmeáiñꞌˋ ta˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ é. q*[ Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, dseaˋ lɨnꞌˊ jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, e jaˋ seaˋ fɨˊ quíiꞌˉ faꞌ e nifɨ́ꞌˆ Fidiéeˇ e˜ uiing˜ seaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jmóorˋ. Co̱faꞌ co̱o̱ˋ tuꞌˊ jaˋ fɨˊ seaˋ quiáꞌˉ faꞌ e nisɨ́ꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ do: “¿Jialɨꞌˊ cajmeaanꞌˉ jnea˜ lala?” @)y Jo̱ uíiꞌ˜ e júuˆ na, jo̱baꞌ cuǿømˋ seaˋ líˋ jmɨngɨ́ɨꞌ˜ ꞌnʉˋ jnea˜ lala: “¿Jialɨꞌˊ cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ dseeˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e eeˉnaaꞌ? Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ cuǿøngˋ líˋ jníngˉ jaléꞌˋ e iing˜ dseaˋ do e nijmérˉ.” |(q Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ Fidiéeˇ fɨꞌˋ lɨ́ɨmˉbre jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iiñ˜ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ lajo̱, jo̱guɨ jmóoˋbɨr cajo̱ e ueꞌˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ ninúˉ júuˆ quiáꞌrˉ. &'E Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ e júuˆ na lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨ˜ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ sɨ́ꞌrˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ Egipto ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ cajíñꞌˉ lala: “Cacuǿøˉø ꞌnʉˋ e lɨnꞌˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ dseaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ jial tíiˊ e ꞌgøngꞌˊ jnea˜, jo̱guɨ e nilɨñiˊ dseaˋ cajo̱ e jí̱i̱ꞌ˜ jneab˜ lɨ́ɨnˊn Fidiéeˇ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ.” $&A Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ i̱ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ dseaˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ iiñ˜ e nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ. Co̱ꞌ jaˋ jmóorˋ jialco̱ꞌ iing˜ dseaˋ o̱ꞌguɨ jialco̱ꞌ bíˋ cuøꞌˊ yaang˜ dseaˋ cajo̱. P% Co̱ꞌ lalab cajíngꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ casɨ́ꞌrˉ Moi˜ lala: “Guiúmˉbaa nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ iin˜n nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ lajo̱, jo̱guɨ nilíbˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨnˉn cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ iin˜n i̱ nijmee˜e có̱o̱ꞌ˜ lajo̱.” >$u Jo̱ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e na jaˋ cuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ faꞌ e Fidiéeˇ jaˋ ɨ́ɨrˋ íꞌˋ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, ¡co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! ~#u Jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e nilɨseengˋ i̱ jiuung˜ dseaˋ suung˜ do, lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e jaˋ mɨˊ cajméeiñꞌˋ do jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ o̱si e jaˋ dseengˋ é, jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ ie˜ jo̱b cajíngꞌˉ Fidiéeˇ lala e casɨ́ꞌrˉ i̱ Rebeca do: “I̱ jiuung˜ dseaˋ suung˜ i̱ nilɨseengˋ quíiꞌˉ nifɨˊ, íˋbingꞌ i̱ nijméˉ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jiuung˜ i̱ nilɨseengˋ cøøngˋguɨjiʉ do.” Jo̱ røøbˋ cǿøngˋ e júuˆ na lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jo̱ eáangˊ cajmiꞌneáangˋ jnea˜ i̱ Jacóoˆ do, dsʉꞌ jaˋ cajméeˋe lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Esaú do.” Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ na jmɨta˜ dsiˋnaaꞌ e ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ seaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e niguíñꞌˋ dseaˋ i̱ iiñ˜ i̱ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ iiñ˜ e nijméiñꞌˉ do, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ su nɨcajméerˋ e guiʉ́ˉ o̱si e jaˋ mɨˊ cajméerˋ lajo̱ é. " ,!Q Dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱, co̱ꞌ lajo̱b cajméerˋ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Rebeca do i̱ calɨséngˋ jiuung˜ suung˜ quiáꞌˉ. Jo̱ i̱ tiquiáꞌˆ i̱ jiuung˜ íˋ, íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ quíˉiiꞌ i̱ siiˋ Isáaˊ. 4 a Dsʉco̱ꞌ e lab júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do lamɨ˜ casɨ́ꞌrˉ lala: “Co̱o̱ˋ lajeeˇ lana, lajeeˇ ji̱i̱ˋ niꞌíˋ, nigáaˊtú̱u̱, jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ quíiꞌˉ i̱ siiˋ Sara nilɨseengˋ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ quiáꞌrˉ.” |q Jo̱ uíiꞌ˜ e júuˆ na, jo̱baꞌ lana cuǿøngˋ feˇeeꞌ e o̱ꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱. Dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do lamɨ˜ jéengˊguɨ, lají̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ.   Jo̱guɨ o̱ꞌ lajɨɨngˋ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lɨ́ɨiñˊ dseángꞌˉ jó̱o̱ˊ dseaˋ do, dsʉco̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ lalab casɨ́ꞌˉ Fidiéeˇ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham do: “Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ jáꞌˉ i̱ nilíingˉ sɨjú̱ꞌˆ nilɨseeiñˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jó̱o̱ꞌˋ i̱ siiˋ Isáaˊ.” /W Dsʉꞌ o̱faꞌ caje̱ˊ e jaˋ cajmiti˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌrˉ e cacuøꞌrˊ dseaˋ Israel; co̱ꞌ cajmiti˜bre jaléꞌˋ e júuˆ jo̱, lɨfaꞌ e jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ Israel dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 1 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiéˉbaa lɨ́ɨiñˊ. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ jo̱b cagüɨꞌɨ́ɨrˊ cajo̱ ie˜ lamɨ˜ cajárˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ Dseaˋ Jmáangˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨiñˊ cajo̱ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ contøømˉ ꞌnéˉ e nijmiféngꞌˊnaaꞌre. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. zm Jo̱ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ Israel lɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ íˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱. Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcaguíngꞌˋ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ e laco̱ꞌ nɨcaꞌuíingˉnaaꞌ dseángꞌˉ jó̱o̱rˊ. Jo̱ contøøngˉ calɨséngˋ Fidiéeˇ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ e jmijnéeiñˋ jial tíiˊ jloꞌˆ lɨ́ɨiñˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ. Jo̱guɨ cajmɨrǿrˋ júuˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ cacuøꞌˊbɨr cajo̱ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ. Jo̱guɨ cajímꞌˉbɨr jial ꞌnéˉ e nijmiféiñꞌˊ do írˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ cajímꞌˉbɨr cajo̱ ie˜ jo̱ e nicuǿꞌˉbreiñꞌ do lajeeˇ ngóoˊguɨjiʉ jaléꞌˋ e catɨ́ɨiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ júuˆ e nɨcacuøꞌˊreiñꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ. M Co̱ꞌ jnea˜ jɨˋguɨ cartɨˊ iin˜n e sɨꞌlɨnꞌˆn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ sɨꞌnaanˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e faco̱ꞌ lajo̱guɨ e nilíꞌˋi e nijmɨcó̱o̱ꞌˇo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góoˊo do e laco̱ꞌ jaˋ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. % Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ lɨjiuung˜ dsiiˉ jo̱guɨ dseángꞌˉ contøøngˉ e cuꞌˋ dsiiˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊo dseaˋ Israel. ` ; Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e dseángꞌˉ júuˆ jábꞌˉ fáꞌˉ jnea˜ la, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨnˊn. Jo̱guɨ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ɨˊ dsiiˉ, e jo̱baꞌ tíiˊ ni˜ e dseángꞌˉ jaˋ fáꞌˉbaa júuˆ ta˜ júuˆ. oW&Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e dseángꞌˉ lajamꞌˆ nɨta˜ dsiiˉ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nijmɨꞌnángˋ jneaa˜aaꞌ e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ; co̱ꞌ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lajo̱ ꞌmóˉ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ lajeeˇ se̱e̱ˉnaaꞌ, o̱ꞌguɨ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌˉ Fidiéeˇ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ guíˋ e íiˊ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e dsingɨ́ɨˉnaaꞌ lajeeˇ lana o̱si lɨ˜ dséˆguɨ é, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ, o̱ꞌguɨ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e cajméeˋ Fidiéeˇ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nijméˉ e niꞌnángˋnaaꞌ e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ. Jo̱ e jo̱ nɨcajmɨtar˜ dsiˋnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. '|q%Jo̱ lajalébꞌˋ e dsingɨ́ɨˉnaaꞌ lajeeˇ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la jaˋ jmóoˋ guiáaˊ jneaa˜aaꞌ, co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ. 9k$Jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Jo̱ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quíiꞌˉ jo̱baꞌ contøømˉ dseáangꞌ˜ se̱e̱ˉnaaꞌ,
co̱ꞌ gabˋ jmángꞌˋ dseaˋ jneaa˜aaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la dsingɨ́ɨngˉ jaangˋ joꞌseꞌˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ nijngángꞌˉ dseaˋ. Jo̱ lanab féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. ~u#Jo̱baꞌ lana dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cuǿøngˋ líˋ jníngˉ quíˉiiꞌ e ꞌneáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ jneaa˜aaꞌ nañiˊ faꞌ e íingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ o̱si e huɨ́ɨngˊ dsijéeˊ quíˉiiꞌ é, o̱si e jmángꞌˋ dseaˋ jneaa˜aaꞌ gaˋ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ é, o̱si e jaˋ ꞌgaꞌˊ lɨˊ seaˋ e quieeˇnaaꞌ é, o̱si e nijngámꞌˉbɨ dseaˋ jneaa˜aaꞌ é. Jo̱ lajaléꞌˋ e na jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cuǿøngˋ líˋ jníngˉ e ꞌneáangˋ Dseaˋ Jmáangˉ jneaa˜aaꞌ. ,Q"Jo̱ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ joˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜guɨ jmɨɨ˜ faꞌ i̱ nijmɨꞌnángˋguɨ jneaa˜aaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱; jo̱ dsʉꞌ lana dob nɨguiiñ˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dséeˊ laco̱ꞌ guiing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ e mɨrˊ uii˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. E!Jo̱ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ, jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ cuǿøngˋ líˋ cuǿꞌˉguɨ jneaa˜aaꞌ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nɨcaꞌíñꞌˋ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ.   Jo̱ Fidiéeˇ jaˋ caꞌáaiñˋ íꞌˋ, co̱ꞌ cacuǿømˋbre i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do e laco̱ꞌ cajáiñꞌˋ e cajúiñꞌˉ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ uíiꞌ˜ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméerˋ, jo̱baꞌ lana cuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ e nicuǿˉbre cajo̱ e iáangˋ dsíirˊ lajaléꞌˋ e ꞌnéˉnaaꞌ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ¿e˜ cuǿøngˋ líˋ féꞌˋguɨ jóng? Jo̱ co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ singꞌˊ uii˜ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ joˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜guɨ jmɨɨ˜ nijmeꞌˆ guiáaˊ jneaa˜aaꞌ. #Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jí̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do, nɨcatǿꞌˉbre jaléngꞌˋ íˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñꞌˉ do dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcatǿꞌrˉ do nɨcaꞌíngꞌˋneiñꞌ e nɨlɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøiñˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ íˋ nɨcangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ dseaˋ do e nɨcuǿøngˋ e nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ. + OJo̱ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ nɨñiˊ Fidiéeˇ i̱˜ jaléngꞌˋ i̱ nilíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ ie˜ jo̱ cajo̱ calɨꞌiiñ˜ e lajaléngꞌˋ íˋ niꞌuíiñˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ lɨ́ɨngˊ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱ lajo̱baꞌ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do niꞌuíiñˉ jaangˋ i̱ niingˉguɨ jee˜ lajaléngꞌˋ i̱ rúiñꞌˋ do. yJo̱ guiʉ́bˉ nɨne˜naaꞌ e lajalébꞌˋ e dsingɨ́ɨˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jmóoˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíˉnaaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ ꞌneáangˋ írˋ. Co̱ꞌ dseaˋ do nɨcaguíñꞌˋ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ nijmóˉnaaꞌ jialco̱ꞌ iiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ e niꞌuíingˉ. < qJo̱ Fidiéeˇbingꞌ dseángꞌˉ i̱ nɨñiˊ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ɨˊ dsíiˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ, jo̱guɨ nɨñiˊbre guiʉ́ˉ cajo̱ e˜ jmɨꞌeeˇ mɨˊ e Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ do. Co̱ꞌ e Jmɨguíˋ do mɨˊ jmɨꞌeeˇ uii˜ quiáꞌˉ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ la iing˜ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ e nilíˋ. Dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆbaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ Jo̱guɨ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcangɨ́ɨngˉnaaꞌ do, e jo̱baꞌ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ uíiꞌ˜ e jaˋ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ jméˆnaaꞌ yee˜naaꞌ. Co̱ꞌ faco̱ꞌ mɨ˜ ii˜naaꞌ sɨɨng˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jaˋ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ jméˆnaaꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. Jo̱baꞌ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seengˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ do, e jo̱baꞌ e mɨˊ uíiꞌ˜ quíˉiiꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱ jmóoˋ lajo̱ dseángꞌˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ seaˋ júuˆ jial niféꞌˋ e mɨˊ uíiꞌ˜ quíˉiiꞌ e Jmɨguíˋ do. g GJo̱ co̱ꞌ jaˋ mɨˊ jǿøˉguɨ́ɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨjeengˇnaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e dseángꞌˉ jaˋ nilɨtúngˉ dsiˋnaaꞌ e sɨjeengˇnaaꞌ e jo̱. I Jo̱ co̱ꞌ nɨcalaamˉbaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e niꞌíimꞌ˜baaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨjeengˇnaaꞌ do e catɨ́ɨˉnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ song nɨjǿøˉbaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨjeengˇnaaꞌ do, jo̱baꞌ joˋ eeˋ ta˜guɨ jóng e sɨjeengˇguɨ́ɨꞌ e jo̱. Co̱ꞌ doñiˊ eeˋ e nɨníˋ dseaˋ, joˋ ꞌnéˉguɨ faꞌ e nijéngˉguɨr e niꞌíñꞌˋ e jo̱. J Jo̱guɨ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ dsingɨ́ɨngˉ lajo̱, co̱ꞌ lajo̱b dsingɨ́ɨngˉ jneaa˜aaꞌ cajo̱, dseaˋ nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jéengˊguɨ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e niñíingˋnaaꞌ cøøngˋguɨ. Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ nɨsɨjeengˇnaaꞌ ie˜ jmɨɨ˜ mɨ˜ dseángꞌˉ niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseángꞌˉ jó̱o̱rˊ. Jo̱ ie˜ jo̱ nileáiñˉ jneaa˜aaꞌ conguiaˊ, co̱ꞌ nijmɨsɨ́ɨmˉbre jialco̱ꞌ lɨ́ɨˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ. yJo̱ guiʉ́bˉ nine˜eeꞌ e cartɨˊ lanab lajaléꞌˋ e cajméeˋ Fidiéeˇ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ eáamˊ quie̱ˊ iihuɨ́ɨˊ jo̱guɨ dsíngꞌˉ seáangˋ dsíiˊ cajo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨsɨjeengˇ e nileángˋ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ nilɨseengˋ jiuung˜ quiáꞌˉ. taJo̱ niꞌíimˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jmangꞌˉ e cuǿøngˋ niꞌíimˉbaꞌ seaˋ. Jo̱ lɨ́ɨˊ lajo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ e lajo̱ iing˜ e lɨ́ɨˊ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊ lajo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱ calɨꞌiing˜ Fidiéebˇ. Jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ lajo̱, co̱ꞌ nɨtab˜ dsíiˊ e jmangꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌmɨ́ɨˉ e jloꞌˆ niingˉ nilɨseaˋ ie˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nilíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. 8iJo̱ lajaléꞌˋ e cajméeˋ Fidiéeˇ dseángꞌˉ eáamˊ nɨsɨjeengˇ e jmɨɨ˜ e nijmijnéengˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱rˊ. wJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ nɨtab˜ dsiiˉ e lajaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ lajeeˇ lana fɨˊ jmɨgüíˋ la jaˋ eeˋ tíiˊ song nicøøngˇnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ. =sJo̱ uíiꞌ˜ e dseángꞌˉ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ niꞌíimꞌ˜baaꞌ jaléꞌˋ e catɨ́ɨˉnaaꞌ e sɨꞌíˆ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcacuørˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ conrøøbˋ quíˉiiꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ song dseángꞌˉ lajangꞌˆ niꞌíingꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ song nijméˆnaaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ conrøøbˋ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Eáamˊ jloꞌˆ jaléꞌˋ e niñíingˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ V%Jo̱ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do røøbˋ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ jmɨguíˋ quíˉiiꞌ e laco̱ꞌ nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e dseángꞌˉ jáꞌˉbaꞌ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. 5cDsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉnaꞌ jó̱o̱rˊ jo̱ o̱ꞌ laco̱ꞌ e nisɨlɨ́ɨꞌˇtu̱ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌgóꞌˋnaꞌ contøøngˉ. Dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do se̱e̱ˉnaaꞌ e cuǿøngˋ líˋ sɨɨ˜naaꞌ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ e síiꞌ˜naaꞌr lala: “¡Teaa˜!” =~sJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ íˋbingꞌ dseángꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. .}U Jo̱ dsʉꞌ song mɨˊ ꞌnooˋbɨꞌ seengˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e jmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaang˜naꞌ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ conguiabˊ jóng niꞌnángˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ dsʉꞌ song laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ niquiungꞌˆnaꞌ conguiaˊ e jmooˋnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ latab˜ nilɨseengˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ jóng. f|E Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ ꞌnéˉ e se̱e̱ˉnaaꞌ e jmooˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijmóˆooꞌ, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ catɨ́ɨngˉnaaꞌ e nijmóˆguɨ́ɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ yee˜naaꞌ. c{? Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiábꞌˉ Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ. Jo̱ e Jmɨguíˋ jo̱b cajo̱ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lana, jo̱baꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nijmérˉ e nijí̱ꞌˊtu̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ e seengˋ có̱o̱ꞌ˜naꞌ lana. @zy Jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ e nisɨꞌíingˆ e niꞌíingˉ ngúuˊ táangˋnaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijúungˉnaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ, dsʉco̱ꞌ seemˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ seemˋ jmɨguíˋ quíiˉnaꞌ cajo̱. Jo̱ lɨ́ɨˊ lajo̱ uíiꞌ˜ e nɨcaꞌímꞌˋ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Yy+ Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋguɨ, dseaˋ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, joˋ seengˋnaꞌ faꞌ e jmitíˆguɨꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ lana nɨseengˋnaꞌ e nɨjmooˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijméeˆnaꞌ. Jo̱ lɨ́ɨˊ lajo̱, co̱ꞌ seengˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ e jaˋ seengˋ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌr˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do jóng. FxCo̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ e lɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜ jaˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨꞌiáangˋ dsíiˊ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌr˜. RwJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guiing˜ dsíiˊ e iiñ˜ jmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ ꞌníꞌˋ níimˉbre Fidiéeˇ, dsʉco̱ꞌ jaˋ iiñ˜ o̱ꞌguɨ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ do. vJo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóbˉ dseángꞌˉ siꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ íˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøbˋ nilɨseeiñˋ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. &uEJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ e guiing˜ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ lɨco̱ꞌ seeiñˋ e jmitir˜ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jo̱b dseángꞌˉ. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ seengˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seeiñˋ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ e iing˜ e Jmɨguíˋ do guiing˜ dsíirˊ e jmóorˋ. &tEJo̱ cajméeˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ jneaa˜aaꞌ quɨ́ɨꞌ˜naaꞌ jmɨɨ˜ e nijmitíˆnaaꞌ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Co̱ꞌ joˋ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jmooˉguɨ́ɨꞌ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ, dsʉꞌ lana nɨse̱e̱ˉnaaꞌ e nɨjmooˉnaaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la iing˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijmóˆnaaꞌ. s5Jo̱ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do jaˋ caquɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e caleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ bíˋ quiáꞌˉ dseeˉ quíˉiiꞌ. Co̱ꞌ e júuˆ jo̱ jaˋ seaˋ bíˋ quiáꞌˉ faꞌ e cajméeˋ lajo̱ uíiꞌ˜ e quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ dseeˉ dseaˋ quiˊ. Jo̱ dsʉꞌ lana Fidiéeˇ nɨcajméeˋbre jaléꞌˋ e jaˋ caquɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ cajméeˋ e júuˆ do. Co̱ꞌ nɨcasíiñˋ i̱ Jó̱o̱rˊ camɨ́ɨngꞌ˜ do e lɨiñꞌˊ do jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seaˋ ngúuˊ táangˋ la jneaa˜aaꞌ. Jo̱ cajméeˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ cajáiñꞌˋ i̱ Jó̱o̱rˊ do e cajúiñꞌˉ do fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ lajo̱baꞌ caꞌíiñˉ conguiaˊ e bíˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. ?rwJo̱ lajo̱b nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ, co̱ꞌ e bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e cuøˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, e jo̱baꞌ e nicaleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ bíˋ quiáꞌˉ dseeˉ jo̱guɨ jee˜ bíˋ quiáꞌˉ ꞌmóˉ cajo̱. &q GJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lajaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e cuǿꞌˉguɨ dseaˋ dseeˉ jneaa˜aaꞌ. p-Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e nijmitiiˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, dsʉꞌ jnea˜, dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨnˊn, jo̱baꞌ jaˋ líꞌˆi nijmee˜e lajo̱, co̱ꞌ dseeˉ quiéˉbaa quie̱ˊ nifɨˊ quiéˉe. Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, lɨfaꞌ guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ e nɨcaleáaiñˋ jnea˜ jee˜ jaléꞌˋ e jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ.o-¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ jnea˜! ¿I̱˜ i̱ nileángˉ jnea˜ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiéˉe e laco̱ꞌ jaˋ nijúunˉn uíiꞌ˜ e jo̱? ^n5lɨfaꞌ e dseeˉ quiéˉe do eáamˊ quiʉꞌˊ ta˜ jnea˜ jo̱guɨ eáamˊ sɨlɨ́ɨꞌˇ jnea˜ cajo̱, co̱ꞌ ꞌníꞌˋ níimˉ rúngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsiiˉ e iin˜n nijmee˜e. hmIDsʉco̱ꞌ eáamˊ iin˜n e nijmitiiˆ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜; "l=Jo̱baꞌ nɨcalɨlíꞌˆi e nañiˊ faꞌ iim˜baa jmee˜e jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, dsʉꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋbaꞌ líꞌˋi jmóoˋo. Yk+Jo̱ song jmóoˋo jaléꞌˋ e jaˋ iin˜n jmee˜e do, jo̱baꞌ o̱ꞌ ꞌñiáꞌˋa dseaˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e jo̱, dsʉco̱ꞌ dseeˉ quiéˉbaa quiʉꞌˊ ta˜ jnea˜ e jmóoˋo jaléꞌˋ e lajo̱. *jMDsʉꞌ jaˋ jmóoˋo jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e iin˜n jmee˜e, co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e gaˋ e jaˋ iin˜n jmee˜baa, dseángꞌˉ e jo̱baꞌ jmóoˋo. i1Co̱ꞌ nɨcuíimˋ ꞌñiáꞌˋa e dseaˋ dseeˉ dseaˋ quibˊ lɨ́ɨnˊn, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ líꞌˆi jmeeˉ nañiˊ faꞌ eáamˊ iin˜n e nijmee˜e jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, lɨfaꞌ dseángꞌˉ jaˋ líꞌˋi e nijmee˜e jaléꞌˋ e jo̱. @hyJo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dsʉco̱ꞌ o̱ꞌ ꞌñiáꞌˋa dseaˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ do, dsʉco̱ꞌ dseeˉ quiéˉbaa e quiʉꞌˊ ta˜ e jmóoˋo jaléꞌˋ e jo̱. $gAJo̱guɨ song jmóoˋo jaléꞌˋ e jaˋ iin˜n jmee˜e do, jo̱baꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ cuøøˉ li˜ e eáamˊ guiʉ́ˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Zf-Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa jaˋ ngánꞌˋn eeˋ jaléꞌˋ e jmóoˋo, dsʉco̱ꞌ jaˋ jmóoˋo jaléꞌˋ e iin˜n ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ jaléꞌˋ e ꞌníꞌˋ máamˊbaa, e jo̱baꞌ jmóoˋo. zemJo̱ nɨne˜baaꞌ røøˋ e Fidiéeˇbingꞌ cacuøˊ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱ dsʉꞌ jnea˜guɨ lɨ́ɨnˊn jí̱i̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíbˋ, jo̱guɨ jaangˋ i̱ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseeˉ quiáꞌˉ. Td! Co̱ꞌ e labaꞌ lɨ́ɨˊ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨli˜ e dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ lɨ́ɨˊ dseeˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiéˉe. Jo̱ e dseeˉ quiéˉe do cajmeángꞌˋ ta˜ e júuˆ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e laco̱ꞌ casíngꞌˋ jnea˜ fɨˊ ꞌmóˉ. Jo̱ lajo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ do caja̱ꞌˊ júuˆ e dseángꞌˉ lajamꞌˆbaꞌ ꞌlɨꞌˆ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ dseaˋ. "c= Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e güeamꞌˆ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨˊ cajo̱ laco̱o̱ˋ e júuˆ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ do, jo̱guɨ røøbˋ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ dseaˋ, jo̱guɨ guiʉ́ˉbɨ cajo̱. _b7 Dsʉco̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do calɨꞌíingˆ ta˜ e laco̱ꞌ jnea˜ calɨñiiˉ e jmɨgóobˋ jaléꞌˋ dseeˉ, co̱ꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóbˉ siꞌˊ. =as Jo̱ lajo̱b calɨ́ˉ, co̱ꞌ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e lamɨ˜ lɨ́nˉn e sɨꞌíˆ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e laco̱ꞌ jial nilɨseenˉ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, dsʉꞌ jaˋ calɨ́ˉ lajo̱, co̱ꞌ caꞌléebˊ quiéˉe e lafaꞌ cajúmˉbaa uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e caꞌeeˇe do. $`A Jo̱ nʉ́ꞌˉguɨ e ningánꞌˋn lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ quiáꞌˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, lɨ́nˉn e seenˉ juguiʉ́ˉ júuˆ røøbˋ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangánꞌˋn røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ eáangˊguɨ casiꞌˊ fɨˊ quiéˉe jóng e iin˜n niꞌeeˇe dseeˉ, jo̱guɨ e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌmóbˉ nɨsɨjéeˊ quiéˉe uíiꞌ˜ e jmóoˋo jaléꞌˋ e jo̱. P_Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do calɨꞌíingˆ ta˜ e laco̱ꞌ jnea˜ calɨñiiˉ e eáamˊ eeˉ dseeˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la uíiꞌ˜ e eáangˊ lɨ́ˋ dsiiˉ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱. Dsʉꞌ mɨ˜ jaˋ seaˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜, jo̱baꞌ jaˋ líꞌˆ dseaˋ e éerˋ dseeˉ jóng. ^Jo̱ e labaꞌ iin˜n fɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e o̱ꞌ dseeˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. ¡Co̱ꞌ dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! Dsʉco̱ꞌ faco̱ꞌ mɨ˜ jaˋ mɨˊ seaˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱baꞌ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ calɨñiˋ jnea˜ jóng e eeˇe dseeˉ. Co̱ꞌ mɨ˜ cajmeꞌˊ jnea˜ júuˆ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do mɨ˜ féꞌˋ lala: “Jaˋ jmooꞌˋ e lɨ́ˋ oꞌˊ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ”, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱ calɨñiˋ jnea˜ e lɨ́ˋ dsiiˉ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Y]+Jo̱ dsʉꞌ lana joˋ quie̱ˊguɨ nifɨˊ quíˉiiꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, co̱ꞌ nɨlɨ́ɨngˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ i̱ sɨjúumˉ, co̱ꞌ joˋ sɨlɨ́ɨꞌˇguɨ jneaa˜aaꞌ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨlɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lana fɨˊ ꞌmɨ́ɨbˉ nɨté̱e̱ˉnaaꞌ e nɨjmooˉnaaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijmóˆooꞌ, jo̱ o̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ yʉ́ʉꞌ˜ quiʉꞌˊ ta˜ do. Lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e seaˋ quiéˉe I\ Jo̱ ie˜ lamɨ˜ jmitíˆnaaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táangˋnaaꞌ, e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do calɨꞌíingˆ ta˜ e laco̱ꞌ eáangˊguɨ lɨ́ˋ dsiˋnaaꞌ e nijmóˆnaaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ do. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ fɨˊ ꞌmóbˉ siꞌˊ. [{Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ do, lɨ́ɨˊ lafaꞌ e cajúmˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. Jo̱ lana joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ e laco̱ꞌ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ nɨjmooˋnaꞌ lana. BZ}Jo̱ song i̱ dseamɨ́ˋ do ꞌléerˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ i̱ jiéngꞌˋ lajeeˇ e seemˋbɨ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ dseebˉ éerˋ jóng fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ song cajúngˉ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do, jo̱baꞌ joˋ catɨ́ɨngˉguɨr faꞌ e nijmitir˜ laco̱ꞌ féꞌˋ e fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ i̱ sɨcúngꞌˆ guóˋ. Jo̱baꞌ jaˋ dseeˉ niꞌérˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ song nicúiñꞌˋ guóorˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ jiéngꞌˋ do. xYiCo̱ꞌ faco̱ꞌ jaangˋ dseamɨ́ˋ cacúngꞌˉ guórˋ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nitiúuiñˉ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ do lajeeˇ e seeiñꞌˋ do fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ lajo̱b féꞌˋ e fɨˊ ni˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do. Jo̱guɨ fɨng song cajúngˉ i̱ dseañʉꞌˋ do, jo̱baꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do joˋ catɨ́ɨngˉ faꞌ e nijmiti˜guɨr laco̱ꞌ féꞌˋ e fɨˊ ni˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ dseaˋ sɨcúngꞌˆ guóˋ. SX !Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, nɨcuíiˋbaꞌ røøˋ jial lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ cajo̱ e e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do quiʉꞌˊ ta˜ dseaˋ jí̱i̱ꞌ˜ lajeeˇ e seengˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíbˋ. M~ |{yxyvusqpnm lk(irhEf}dVcDa`^]\{[YX}WVSQ?P NM5K*IHgGBEnCA?>f;8765*31/}.,+r(''#}!k][5 H z/xW Jo̱guɨ song nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌrˉ e tɨɨˉnaaꞌ e nicuǿꞌˆnaaꞌ bíˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆooꞌ. Jo̱guɨ song nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌrˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ quíˉnaaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆooꞌ e ngocángˋ dsiˋnaaꞌ. Jo̱guɨ song nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌrˉ e ooˉnaaꞌ co̱o̱ˋ ta˜, jo̱baꞌ eáamˊ ꞌnéˉ e ñiing˜ dsiˋnaaꞌ e nijmóˆnaaꞌ e ta˜ jo̱. Jo̱guɨ song nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ li˜ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆooꞌ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ. Jial ꞌnéˉ seengˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ewC Jo̱guɨ song nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nijméˆnaaꞌ ta˜ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜naaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆooꞌ. Jo̱guɨ song nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ quiáꞌrˉ e tɨɨˉnaaꞌ e niꞌéꞌˆnaaꞌ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆooꞌ jóng. !v; Jo̱ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e iáangˋ dsíirˊ jmaquíimˊ nɨcangɨ́ɨngˋnaaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ. Jo̱baꞌ song nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e tɨɨˉnaaꞌ guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jiéngꞌˋ, jo̱baꞌ lajo̱b ꞌnéˉ jmóˆooꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. (uI Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ jneaa˜aaꞌ cajo̱, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nañiˊ faꞌ fɨ́ɨmˊbaaꞌ eáangˊ, dsʉꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊnaaꞌ jmaquíingˊ lajaangˋ lajaangˋnaaꞌ, dsʉꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajaléngꞌˋnaaꞌ. Xt) Dsʉco̱ꞌ lajaangˋ lajaangˋ jneaa˜aaꞌ seabˋ jminiˇnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ loguáˆnaaꞌ jo̱guɨ e jiéꞌˋguɨ cajo̱, jo̱ laco̱o̱ˋ e jo̱ quíˉiiꞌ jmaquíimˊ ta˜ íingˆ laco̱o̱ˋ. s3 Jo̱ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ jnea˜ co̱o̱ˋ ta˜ uíiꞌ˜ e lajo̱ calɨꞌiáangˋ dsíirˊ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméeˋguɨr, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ niꞌɨ́ˆ áaˊnaꞌ e niingˉguɨ eáangˊ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ niꞌɨ́ˆ áaˊnaꞌ cuaiñ˜ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ ꞌnéˉ e niꞌɨ́ˆ áaˊnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨmˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e cangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. grG Jo̱guɨ jie˜ mɨˊ síngꞌˋ yaang˜naꞌ e fɨˊ jaˋ dseengˋ lɨ˜ ngɨˊ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na, co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉ jméeˉnaꞌ lajo̱. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nicuǿꞌˉ fɨˊ yaang˜naꞌ e nilɨsɨ́ɨngˉ jialco̱ꞌ ɨˊ óoˊnaꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨsɨ́ɨngˉ jialco̱ꞌ eeˉnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ cajo̱ e quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ e nilɨñíˆnaꞌ e˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijméeˆnaꞌ lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e jloꞌˆ e tɨˊ dsíiˊ dseaˋ do jo̱guɨ cajo̱ e røøˋ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜. "q ? Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, uíiꞌ˜ e eáangˊ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ e nijáangꞌ˜ yaang˜naꞌ fɨˊ jaguórˋ e lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ co̱o̱ˋ feáꞌˉ e jí̱ꞌˋ, jo̱guɨ e güeangꞌˆnaꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ e quiáꞌˉbre, jo̱guɨ e jloꞌˆ nitɨ́ˉ dsíirˊ cajo̱; co̱ꞌ e nab feáꞌˉ e ꞌnéˉ nijí̱i̱ꞌ˜naꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijmiféngꞌˊnaaꞌre. Xp) $Dsʉco̱ꞌ lajalébꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cajméeˋ, jo̱guɨ laꞌeáangˊ íˋbre e seaˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ e quiáꞌˉbɨr lɨ́ɨˊ lajaléꞌˋ e jo̱ cajo̱. ¡Jo̱baꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨb˜ ꞌnéˉ e nijmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ! Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ nilɨti˜."o= #Jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jaˋ eeˋ mɨˊ cacuøꞌrˊ Fidiéeˇ jéengˊguɨ
e laco̱ꞌ dseaˋ do nijmérˉ quɨꞌˊ táaˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e tó̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. "n= "Co̱ꞌ lalab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ:Jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨñirˊ jialco̱ꞌ ɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ
o̱ꞌguɨ cajo̱ faꞌ e nijíñꞌˉ e˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ nijméˉ dseaˋ do. Xm) !Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ e guiúngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ,
jo̱guɨ lajo̱b cajo̱ jaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ e tɨɨiñˋ ngáiñꞌˋ.Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e ningáiñꞌˋ jial laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíiˊ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nijmérˉ, jo̱guɨ jial e nijmérˉ lajaléꞌˋ e jo̱. ;lo Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nɨcajméerˋ saangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lajo̱b sɨꞌíˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ mɨ˜ nilɨcøøngˋguɨ, nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. {ko Jo̱ lajo̱b nicajméeˋ dseaˋ Israel có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lana, jo̱ dsʉꞌ calɨ́ˉ lajo̱ cajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lana nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, jo̱guɨ calɨ́ˉ lajo̱ cajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lajo̱ nilíˋ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel do. Lj Jo̱ lamɨ˜ jéengˊguɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, eáamˊ cajmeeˉnaꞌ e saangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ, uíiꞌ˜ e lajo̱b nɨcajméeˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ Fidiéeˇ lana nɨfɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ. i Co̱ꞌ jaléꞌˋ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niguíˉtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ, o̱ꞌguɨ faꞌ e nitiúungˉtu̱r jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nɨcatǿꞌrˉ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌrˉ. vhe Jo̱ latɨˊ jmɨɨ˜ na, i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ Israel ꞌníꞌˋ níimˉbre Fidiéeˇ, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ caꞌíñꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ lɨ́ɨˊ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ nijáꞌˉ líingˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ dsʉꞌ mɨˊ ꞌnooˋbɨ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel dsʉꞌ uíiꞌ˜ e caguíñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ quiáiñꞌˉ do jo̱guɨ e cajméerˋ júuˆ tɨguaˇ có̱o̱iñꞌ˜ do cajo̱. Tg! Jo̱ e nab e júuˆ e nijmɨrøøˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ íˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌíin˜n jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Af{ Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nidsijéeˊ jaléꞌˋ e jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, jo̱guɨbaꞌ nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ e na lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌrˋ lala:Jo̱ fɨˊ Sión lɨ˜ nijáaˊ i̱ dseaˋ i̱ nileángˉ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ.Jo̱ íbˋ i̱ nijé̱ꞌˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Jacóoˆ. ae; Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, iim˜baa e ñíˆnaꞌ e júuˆ la quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ mɨˊ cajmijnéeiñˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ e laco̱ꞌ lajo̱ jaˋ nijmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ e tɨɨngˋnaꞌ eáangˊ. Jo̱ e lab e júuˆ jo̱, e i̱ lɨɨng˜ dseaˋ Israel eáamˊ nɨcajméerˋ laaiñˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ calɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niꞌiéꞌˋ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ sɨꞌíˆ ꞌnéˉ tɨ́ˉ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ nijáꞌˉ líingˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. &dE Jo̱ co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, lafaꞌ cahuɨ́ngꞌˋnaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e caꞌiáangˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ, jo̱ lafaꞌ caséngꞌˉnaꞌ fɨˊ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e guita˜ cajníˋ dseaˋ nañiˊ faꞌ jaˋ jmóoˋre dseaˋ lajo̱, dsʉꞌ lajo̱b calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱ co̱ꞌ lajo̱b calɨ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ eáangˊguɨb jaˋ huɨ́ɨngˊ e lafaꞌ niséngꞌˋtu̱ Fidiéeˇ e guoꞌˋ e nɨcaquiʉꞌrˊ do quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e guita˜ cajníˋ dseaˋ. Jo̱ jaléꞌˋ e guoꞌˋ jo̱, íbˋ lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, jo̱ ie˜ mɨ˜ nilíˋ lajo̱, jo̱baꞌ nisémꞌˋtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ e guoꞌˋ quiáꞌˉ dseángꞌˉ e ꞌmaˋ e guita˜ cajníˋ dseaˋ. Nileámˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱ !c; Jo̱ song jáꞌˉ nilíingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋtu̱ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do, jo̱baꞌ calébꞌˋ catú̱ˉ niꞌuíingˉtu̱r lafaꞌ guoꞌˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e lɨ˜ cahuɨ́iñꞌˋ do. Co̱ꞌ quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e nijméˉtu̱r e niséngꞌˉtu̱r e guoꞌˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e caquiʉꞌrˊ do. "b= Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ ne˜naaꞌ jial tíiˊ e guiúngˉ Fidiéeˇ lɨfaꞌ ɨ́ɨˋbre íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ mɨ˜ eeˋgo̱ jmóoˋ dseaˋ e jaˋ dseengˋ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ iihuɨ́ɨbˊ cacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ saangˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱ dsʉꞌ eáamˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, lɨfaꞌ ꞌnéˉ e seengˋnaꞌ e contøøngˉ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌˉbre. Jo̱ dsʉꞌ song jaˋ jmooˋnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ dseáamꞌ˜ jóng e lafaꞌ nihuíngꞌˋnaꞌ e fɨˊ dseꞌˋ e ꞌmaˋ jo̱. &aE Jo̱ co̱ꞌ jaˋ cajméeˋ Fidiéeˇ féngꞌˊ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ e guoꞌˋ ꞌmaˋ e guita˜ cajníˋ dseaˋ jo̱baꞌ caquiʉꞌˊbre, jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméeˋguɨr có̱o̱ꞌ˜ e guoꞌˋ jo̱, jo̱baꞌ dseáamꞌ˜ e nijmérˉ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ cajo̱. ` Jo̱ e jábꞌˉ, lajo̱b calɨ́ˉ, dsʉꞌ cahuɨ̱́bꞌˋ jaléꞌˋ e guoꞌˋ jo̱ uíiꞌ˜ e jaˋ jáꞌˉ calɨ́ngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉˋ, dseaˋ jaˋ lɨnꞌˊ dseaˋ Israel, lafaꞌ casémꞌˉbaꞌ e fɨˊ dseꞌˋ e ꞌmaˋ jo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ calɨ́nꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b calɨ́nꞌˉ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ e jmɨjløngꞌˆ uøꞌˊ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ e jo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e ñiing˜ oꞌˊ. U_# Jo̱ dsʉꞌ jangámˉ niꞌɨ́ˆ oꞌˊ jo̱ nifoꞌˆ lala: “Cahuɨ̱́bꞌˋ e guoꞌˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ do e laco̱ꞌ nija̱ˋ jnea˜ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ e lɨ˜ cahuɨ̱́ꞌˋ do.” ^ Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jie˜ mɨˊ ɨˊ óoˊnaꞌ e niingˉguɨꞌ laco̱ꞌguɨ e guoꞌˋ ꞌmaˋ e nɨcahuɨ̱́ꞌˋ do, co̱ꞌ song ɨˊ óoˊnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e jmiguiéngꞌˊ óoˊnaꞌ e o̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ se̱ꞌˊ e jmóˆ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ do, co̱ꞌ laꞌeáangˊ e jmóˆ dobaꞌ e jí̱ꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ guoꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e caꞌiáangˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ. n]U Jo̱ cuǿøngˋ feˇeeꞌ e i̱ lɨɨng˜ dseaˋ Israel lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ guoꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e cajníˋ dseaˋ jo̱ dsʉꞌ cahuɨ̱́bꞌˋ e guoꞌˋ jo̱. Jo̱ eáangˆ quiáꞌˉ e guoꞌˋ e cahuɨ̱́ꞌˋ do, fɨˊ jo̱b caje̱ˊ e guoꞌˋ ꞌmaˋ ofɨɨˋ e iáangˋ ꞌñiaꞌˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ. Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel, ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ e guoꞌˋ e ꞌmaˋ ofɨɨˋ jo̱. %\C Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ e júuˆ na lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ mɨ˜ jmóoˋ dseaˋ iñíꞌˆ; co̱ꞌ song laꞌuii˜ e iñíꞌˆ e nijméˉ dseaˋ do quiáꞌˉ e nicuǿꞌrˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ lajalébꞌˋ e ca̱˜ caguieeˉguɨ do güeamꞌˆ cajo̱. Jo̱guɨ song jmóˆ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ ꞌmaˋ catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ güeamꞌˆ cajo̱ e guoꞌˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ do. [  Jo̱ uíiꞌ˜ e nɨcaꞌnáamˋ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ e seeiñˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caguiaangˉguɨ nɨcalɨ́ꞌˉbre e nɨseeiñˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ niꞌíngꞌˋtu̱ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, e jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ mɨ˜ jí̱ꞌˊtu̱ jaangˋ ꞌlɨɨ˜. qZ[ Jo̱ uíiꞌ˜ e jmóoˋo lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ quiéˉe, jo̱baꞌ jnea˜ iin˜n e faco̱ꞌ lajo̱guɨ nilíꞌˋi e niꞌíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊo dseaˋ Israel e nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. JY  Jo̱ dsʉꞌ seaˋbɨ júuˆ e ꞌnéˉ fɨ́ɨˆɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ Israel. Jo̱ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcasíingˋ jnea˜ e laco̱ꞌ niguiaaˉ júuˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ jnea˜ eáamˊ jmɨꞌgooˋ e ta˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ dseaˋ do. UX# Jo̱ co̱ꞌ saamˋ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseebˉ caꞌéerˋ. Jo̱ dsʉꞌ e jo̱ eáamˊ calɨꞌíingˆ ta˜ e laco̱ꞌ caꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ calɨ́ꞌˉ dseaˋ Israel e caꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ, dsʉꞌ eáamˊ guiʉ́ˉ nɨcaꞌuíingˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ cuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ jóng e eáangˊguɨ guiʉ́ˉ niꞌuíingˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel ie˜ lamɨ˜ nijáꞌˉ líingˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. W Jo̱ lana nijmɨngɨɨˇtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ: Jo̱ mɨ˜ caquiungꞌˆ dseaˋ Israel, ¿su dseángꞌˉ conguiabˊ caꞌnaaiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ? U̱˜, dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cajméeˋ dseaˋ Israel saangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, jo̱ e jo̱ calɨꞌíingˉ ta˜ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel nitɨ́iñˉ e nileángˉ Fidiéeˇ írˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. Jo̱ lajo̱baꞌ eáamˊ nilíˋ dsihuɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uíiꞌ˜ e lajo̱ nɨcajméeˋ Fidiéeˇ có̱o̱iñꞌ˜ do. 9Vk Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ cajo̱, Fidiéeˇ, e lafaꞌ güɨjnɨ́ɨbˆ jminir˜ e laco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ nijǿørˉ jo̱guɨ e lafaꞌ nijúmꞌˉ mocóoꞌr˜ conguiaˊ. Mɨ˜ caleáangˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ U/ Co̱ꞌ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajíngꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ:Mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ, Fidiéeˇ, e lajeeˇ e seángꞌˋ rúngꞌˋ dseaˋ góoˊo dseaˋ Israel e gøꞌrˊ ir˜ co̱lɨɨng˜ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ,
jo̱ lajeeˇ jo̱, lajeeˇ jí̱i̱ꞌ˜ e jaˋ líꞌˆbre, mɨɨˉ e niꞌuíingˉ gaˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nitéiñꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ, jo̱ lajo̱baꞌ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. bT= Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala: “Jo̱ Fidiéeˇ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e ueꞌˋ moguiñꞌ˜ e laco̱ꞌ jaˋ ningáiñꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ cajméeˋbre jminiñꞌ˜ cajo̱ e lafaꞌ jaˋ cuǿøngˋ nijǿøiñˉ jo̱guɨ loguaiñꞌ˜ cajo̱ e lafaꞌ jaˋ cuǿøngˋ ninúiñꞌˉ.” Jo̱ lanab lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ íˋ cartɨˊ lana. BS} Jo̱ lalab lɨ́ɨˊ, jaˋ calɨ́ꞌˉ dseaˋ Israel e niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e ꞌnóꞌrˊ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseaˋ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ do, calɨ́bꞌˉ íˋ e caꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do calɨꞌuebꞌˋ moguir˜, co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ faꞌ canúurˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. PR Jo̱ Fidiéeˇ nɨcaguíngꞌˋneiñꞌ do uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáamˋbreiñꞌ jo̱ o̱ꞌ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméeiñꞌˋ do. Co̱ꞌ faco̱ꞌ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméeiñꞌˋ do, jo̱baꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ jóng e e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ do joˋ cuøˊguɨr lɨ́ꞌˆ táꞌˉ cuørˊ e iáangˋ dsíirˊ jóng. !Q; Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ lana cajo̱, co̱ꞌ seemˋbɨ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nilíiñꞌˉ do dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ nɨcalɨ́ˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e eáangˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. ZP- Jo̱ dsʉꞌ lalab cañíiˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ i̱ Líiˆ do jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: “Líiˆ, dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ dseaˋ quiéˉe i̱ seengˋguɨ lana, co̱ꞌ seemˋbɨ guiéˉ milguɨ dseaˋ quiéˉe i̱ jaˋ mɨˊ casíꞌˋ uǿˉ jni˜ e jmiféiñꞌˊ i̱ diée˜ dseacu̱u̱˜ i̱ siiˋ Baal.” aO; “Fíiˋi, nɨcajngamꞌˊ dseaˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quíiꞌˉ, jo̱guɨ nɨcajgiéemˉbre jaléꞌˋ nifeꞌˋ quíiꞌˉ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ; jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ jneab˜ dseaˋ quíiꞌˉ i̱ jaˋ mɨˊ cajngangꞌˊ dseaˋ, jo̱ dsʉꞌ lajo̱b iiñ˜ nijmérˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ cajo̱.” N Jo̱ Fidiéeˇ, lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiim˜, caguíñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ niꞌuíiñꞌˉ do dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ cartɨˊ lana jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ catiúungˉneiñꞌ do cajo̱. Co̱ꞌ líꞌˆ dsiiˉ e guiʉ́bˉ ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cajíngꞌˉ Líiˆ, jaangˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ caféiñꞌˊ Fidiéeˇ e caꞌnɨ́ɨiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel lala: M  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lana jmɨngɨɨˉ jnea˜ lala: ¿Su Fidiéeˇ nɨcatiúumˉbre jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ dseaˋ Israel? ¡U̱˜, dseángꞌˉ o̱ꞌ lajo̱! Co̱ꞌ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ e dseaˋ Israel lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱, jo̱ dseaˋ sɨju̱ˇ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Abraham lɨ́ɨnˊn, jo̱guɨ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ Mim˜ iuunˉ cajo̱. ?Lw Jo̱ dsʉꞌ lalab cajmeꞌˊguɨ Saíiˆ e féꞌˋ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel: “Contøømˉ caníiꞌ˜i guóoˋo e jmɨcó̱o̱ꞌ˜o̱ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ saangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ jo̱guɨ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ jméˉ nʉ́ʉꞌ˜ júuˆ quiéˉe.”2K] Jo̱ eáamˊ lahuɨ́ɨngˊ féꞌˋ Saíiˆ e júuˆ la lɨ˜ féꞌˋ Fidiéeˇ lala:Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ caꞌnangꞌˆ jnea˜, cadsémꞌˋbre jnea˜.Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cajmɨngɨ́ɨngˋ jnea˜, cajmijnéemˋ ꞌñiáꞌˋa jee˜ jaléngꞌˋ íˋ. fJE Jo̱ calébꞌˋ catú̱ˉ jmɨngɨɨˉ jnea˜: ¿Su jaˋ mɨˊ cangámꞌˋbɨ dseaˋ Israel jaléꞌˋ e júuˆ jo̱? Móꞌˆ dseángꞌˉ nɨcangámꞌˋbre, co̱ꞌ lalab cajmeꞌˊ Moi˜ ie˜ malɨɨ˜guɨ do e féꞌˋ Fidiéeˇ:Jnea˜ Fidiéeˇ nijmee˜e e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel niꞌuíiñˉ dseaˋ quiéˉe,
jo̱ lajo̱baꞌ nilíˋ dsihuɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ.Jo̱guɨ nijmee˜e cajo̱ e nilɨguíingˉ dseaˋ Israel quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ i̱ jaˋ ꞌgooˋ ngángꞌˋ do. jIM Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ jmɨngɨɨˉ jnea˜ lala: ¿Su jaˋ mɨˊ canúuˉ dseaˋ Israel e júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do? Móꞌˆ dseángꞌˉ nɨcanúuˉbiñꞌ. Jo̱ e jábꞌˉ e jo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ lajo̱b nɨcalɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Jo̱ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíbˋ nɨcanúuˉ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ,
jo̱guɨ fɨˊ dseángꞌˉ tɨˊ lɨ˜ huí̱i̱ˆ eáangˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ nɨcanʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ cajo̱. {Ho Jo̱ cuǿøngˋ feˇeeꞌ lana e laꞌeáangˊ e guiaˊ dseaˋ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ núuˋ dseaˋ e júuˆ jo̱; jo̱guɨ laꞌeáangˊ e núuˋ dseaˋ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ e jo̱. cG? Jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨmꞌ˜ dseaˋ Israel i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌrˋ lala: “Fíiˋi, jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉ júuˆ quíiꞌˉ e guiaˊ jneaꞌˆ.” aF; jo̱guɨ jaˋ cuǿøngˋ e niniꞌˉ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do song jaˋ i̱i̱ˋ seengˋguɨ faꞌ i̱ nisíngˉ dseaˋ e nijmérˉ lajo̱. Jo̱ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e júuˆ na: “Dsíngꞌˉ iaꞌˊ mɨ˜ güɨlíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.” )EK Dsʉꞌ jaˋ cuǿøngˋ líˋ mɨꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ song jaˋ mɨˊ jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do; jo̱guɨ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nijáꞌˉ líingˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ song jaˋ mɨˊ canúˉguɨr e júuˆ jo̱; jo̱guɨ cajo̱ jaˋ cuǿøngˋ líˋ núrˉ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do song jaˋguɨ i̱i̱ˋ seengˋ faꞌ i̱ niniꞌˉ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do; hDI Co̱ꞌ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱: “Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ mɨꞌˊ Fidiéeˇ e nileángˉneiñꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ lajo̱b nijméˉ dseaˋ do.” .CU Jo̱ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ su lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱ é, co̱ꞌ jaamˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ seengˋ quíˉnaaꞌ lajɨɨˉnaaꞌ, jo̱ jlobꞌˆ cuøˊ dseaˋ do mɨ˜ eeˋgo̱ mɨꞌˊ dseaˋ írˋ. B- Jo̱ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨtúngˉ dsíirˊ e jáꞌˉ calɨ́iñˉ e júuˆ jo̱.” 0AY Co̱ꞌ laꞌeáangˊ e jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ e carˋ ngocángˋ dsiˋnaaꞌ e júuˆ jo̱, jo̱baꞌ nilíꞌˋbaaꞌ e niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, jo̱guɨ nileámˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ cajo̱ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ laꞌeáangˊ e féꞌˋnaaꞌ fɨˊ quiniˇ dseaˋ e Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ lɨ́ɨngˊ Fíiˋnaaꞌ. ;@o Jo̱ e júuˆ jo̱b e la, e song fóꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ e Jesús lɨ́ɨiñˊ Fíiꞌˋ jo̱guɨ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˋ carˋ ngocángˋ oꞌˊ e Fidiéeˇ cajmijí̱ꞌrˊ dseaˋ do mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñꞌˉ, jo̱baꞌ nileámˉ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ jóng jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíiꞌˉ. ?} Co̱ꞌ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ: “Jo̱ quiá̱bꞌˉ seengˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la fóꞌˆnaꞌ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ ɨˊ óoˊnaꞌ.” Jo̱ e júuˆ nab e guiaˋnaaꞌ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e quiáꞌˉ jial jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. > O̱si ɨˊbɨ oꞌˊ é: “¿I̱˜ seengˋ i̱ cuǿøngˋ nijgiáangˋ fɨˊ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜?” —co̱ꞌ fɨng song ɨˊ oꞌˊ lajo̱, jo̱baꞌ nɨjmooꞌˋ jóng e lafaꞌ nijí̱bꞌˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ caléꞌˋ catú̱ˉ. #=? Jo̱ dsʉꞌ lalab féꞌˋguɨ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jial niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ uíiꞌ˜ e nɨjáꞌˉ calɨ́iñꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ lalab féꞌˋ e júuˆ jo̱: “Jie˜ mɨˊ ɨˊ oꞌˊ e júuˆ la: ¿I̱˜ seengˋ i̱ cuǿøngˋ nidséngꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ?” —co̱ꞌ fɨng song ɨˊ oꞌˊ lajo̱, jo̱baꞌ nɨjmooꞌˋ jóng e lafaꞌ nijgiáamˋ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ lɨ˜ guiiñ˜. D< Jo̱ lalab cajmeꞌˊ Moi˜ ie˜ malɨɨ˜guɨ do cuaiñ˜ quiáꞌˉ e íngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ e lɨ́ɨngˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ e jmitir˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱ lalab féꞌˋ e júuˆ jo̱: “Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiti˜ dseángꞌˉ røøˋ contøøngˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b nilɨseeiñˋ cajo̱.” );K Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ caꞌíingˉ bíˋ quiáꞌˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e laco̱ꞌ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌrˉ nilíꞌrˋ e niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. 2:] Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ iiñ˜ ningáiñꞌˋ jial e íngꞌˋ Fidiéeˇ dseaˋ e lɨiñꞌˊ do dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ yaam˜bre ꞌnóꞌrˊ jial e niꞌíngꞌˋ dseaˋ do írˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e la tɨɨiñˋ yaaiñ˜, jo̱ cabꞌˊ ꞌnáaiñˋ jaléꞌˋ e nɨcaguiaˊ Fidiéeˇ uiing˜ e nilíꞌˋ dseaˋ lajo̱. m9S Jo̱ jnea˜ fáꞌˆa uíiꞌ˜ quiáꞌrˉ e eáamˊ iiñ˜ nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, lɨfaꞌ jaˋ jmóorˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ ꞌñiaꞌˊ Fidiéeˇ e nijméˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. l8 S Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e labaꞌ iin˜n carˋ ngocángˋ dsiiˉ jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ, e jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊo dseaˋ Israel nileáiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. n7U !Co̱ꞌ lalab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ dseaˋ do lala cuaiñ˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ:Niquiee˜e co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ fɨˊ Sión, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e cu̱u̱˜ jo̱ seemˋ dseaˋ i̱ niquiungꞌˉ.Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ nilɨgøøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱,
co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ e cu̱u̱˜ do.6% Jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e cacuøꞌˊ bíˋ yaaiñ˜ e jmitir˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do e laco̱ꞌ lajo̱ niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b cajméeˋ dseaˋ Israel, jo̱baꞌ cangongɨ́ɨmˉbre e caquiuiñꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ e cu̱u̱˜ e quiungꞌˊ dseaˋ. :5m Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ eáangˊ cuøꞌˊ bíˋ yaang˜ e jmitir˜ laꞌuiing˜ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e laco̱ꞌ niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨiñꞌˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ calɨ́ꞌrˉ lajo̱. +4O Jo̱ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e júuˆ na, jo̱baꞌ nɨcuǿøngˋ líˋ feˇeeꞌ lana e nɨcaꞌímꞌˋ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e nɨlɨiñꞌˊ do dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ calɨ́iñꞌˉ do júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, nañiˊ faꞌ jaˋ cajméeiñꞌˋ do quijí̱ˉ jial e niꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ írˋ. j3M Jo̱ lalab caféꞌˋguɨ Saíiˆ ie˜ malɨɨ˜guɨ do cajo̱:Jo̱ faco̱ꞌ Fidiéeˇ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ doñiˊ eeˋ jaˋ caseáaiñˊ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ sɨju̱ˇnaaꞌ, dseaˋ Israel,
jo̱baꞌ dseángꞌˉ conguiabˊ nɨcaꞌíiñˉ jneaꞌˆ jóng lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ Sodoma có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ Gomorra. Jo̱ lanab féꞌˋ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌrˊ ie˜ malɨɨ˜guɨ do. Catɨ́ɨmˉ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱ L2 Co̱ꞌ joˋ huǿøˉ nidséˉguɨ e dseángꞌˉ nijmiti˜ Fidiéeˇ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ e ꞌgooˋ e nɨcaꞌɨ́ɨrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. 51c Jo̱ lalab féꞌˋ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel:Nañiˊ faꞌ jialguɨ la fɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmiguiʉˊ tóoꞌ˜ e néeˊ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ,
jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ɨmꞌ˜bingꞌ i̱ nilíꞌˋ nileángˋ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ. ]03 Jo̱ fɨˊ ni˜ e jiˋ jo̱b cajo̱ féꞌˋguɨ Fidiéeˇ lala:Cartɨˊ lana jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ jó̱o̱ˋbaa nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ quiéˉ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Oseas. E/ Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ e cajmeꞌˊ Oseas ie˜ malɨɨ˜guɨ do ie˜ lamɨ˜ caféꞌˋ Fidiéeˇ lala:Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ calɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe, dsʉꞌ lana nifɨ́ɨˆɨre e dseaˋ quiéˉbaa nɨlɨ́ɨiñˊ;
jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cajmiꞌneáanˋn lamɨ˜ jéengˊguɨ, dsʉꞌ lanaguɨ nijmiꞌneáamˋbaa jaléngꞌˋ íˋ. o.W Jo̱ nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ i̱ eáangˊ ꞌneáaiñˋ, e laco̱ꞌ nɨcaꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ si lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱ é. - Jo̱ Fidiéeˇ iiñ˜ e jmili˜bre cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ jial tíiˊ jloꞌˆ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ, co̱ꞌ calɨ́ˉ fɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ latɨˊ mɨ˜ uiim˜ caguiéeiñˋ jneaa˜aaꞌ guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ꞌgøiñꞌˊ. \,1 Jo̱ Fidiéeˇ calɨꞌiiñ˜ e nijmijnéeiñˋ jial tíiˊ ꞌgøiñꞌˊ jo̱guɨ jial e nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ; jo̱ dsʉꞌ jaˋ mɨˊ cajméerˋ lajo̱ uíiꞌ˜ e eáangˊ jmóorˋ téꞌrˋ e féngꞌˊ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ niꞌíngꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ jo̱ jo̱guɨ i̱ catɨ́ɨngˉ niꞌíingˉ conguiaˊ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ. O[~E}}|zyxwutspon/ljiMgeda`]\.YWTRQ%OMK,IFFDWC A;?><;(886O54310/-,*)'%$#"0 ?<*}]] 5 \}['GGJo̱ eáamˊ nɨta˜ dsiiˉ e mɨ˜ niguiéeˊe e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na, eáamˊ guiʉ́ˉ nijméˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. sF_Jo̱baꞌ dsifɨˊ mɨ˜ nitéꞌˊ e ta˜ e nijmeeˇe do e quiáꞌˉ nijá̱a̱ꞌˇa̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén jaléꞌˋ e caseángꞌˊ do, jo̱guɨbaꞌ nijúu˜u e ninii˜i fɨˊ España jóng, jo̱ lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ jo̱, jo̱baꞌ ɨˊ dsiiˉ e ningɨɨn˜n cateáˋ fɨˊ na fɨˊ Roma. [E/Jo̱ guiʉ́bˉ cajméeˋ i̱ dseaˋ íˋ uíiꞌ˜ e caꞌɨ́ˋ dsíirˊ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ do lajo̱. Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel eáamˊ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ teáˋguɨ casíñꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel dseángꞌˉ ꞌnéˉbaꞌ lɨɨng˜ eeˋgo̱ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ Israel do. YD+Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Macedonia có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ seengˋ fɨˊ Acaya caꞌɨ́ˋ dsíirˊ yaaiñ˜ e lɨɨng˜ e caseáiñꞌˋ capíꞌˆ jo̱guɨ e nisíñˉ quiáꞌˉ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ tiñíingˉ i̱ seengˋ fɨˊ Jerusalén. nCUJo̱ dsʉꞌ nʉ́ꞌˉguɨ e ngóoˊo fɨˊ na fɨˊ Roma, jangꞌˉ níngꞌˆteáa fɨˊ Jerusalén e nico̱o̱ˇo̱ capíꞌˆ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ tiñíingˉ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱. NBjo̱baꞌ sɨjeenˇ e lajo̱b nilíˋ lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ lɨ˜ siiˋ España. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nineeng˜ rúꞌˋnaaꞌ fɨˊ na, jo̱baꞌ iin˜n e jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nijmɨcó̱o̱ꞌˇnaꞌ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe lajeeˇ e ngóoˊo fɨˊ España. %ACDsʉꞌ lanaguɨ nɨcatóbꞌˊ ta˜ jmóoˋo e fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ la; jo̱ co̱ꞌ nɨngóobˊjiʉ eáangˊ e ɨˊ dsiiˉ e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ, @Jo̱ uíiꞌ˜ e ngɨɨˉ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ mɨˊ cacuøˊ fɨˊ quiéˉe faꞌ e ninii˜i e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Roma, nañiˊ faꞌ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨcaꞌɨ́ˋ dsiiˉ e nijmee˜e lajo̱, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨ́ˉ quiéˉe lajo̱. $?ACo̱ꞌ cajméˉe lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ calɨti˜ laco̱ꞌ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ canúuˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ ninúˉbre e júuˆ jo̱;
jo̱guɨ dseángꞌˉ ningámꞌˋ e júuˆ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ canúuˉ e júuˆ jo̱ cajo̱. Jo̱ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Mɨ˜ caꞌɨ́ˋ dsíiˊ Paaˉ e nidsérˉ fɨˊ Roma >Jo̱ nɨcajméˉe úungˋ e niníiꞌ˜i júuˆ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ dseángꞌˉ e fɨˊ lɨ˜ jaˋ mɨˊ canúuˉ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e jnea˜ jaˋ iin˜n faꞌ e niníiꞌ˜i e júuˆ jo̱ fɨˊ lɨ˜ nɨcajméeˋ dseaˋ lajo̱. E=jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e quɨ́ɨꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ e güeaꞌˆ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ lanabaꞌ guiʉ́bˉ nɨcatánꞌˊn e ta˜ do quiéˉe e quiáꞌˉ e níiꞌ˜i júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱ e jo̱ canaanˉ fɨˊ Jerusalén cartɨˊ caguiéˉe fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Iliria. <Dsʉco̱ꞌ jaˋ teáˋ dsiiˉ e nifáꞌˆa jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e jiéꞌˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e nɨcajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e quiáꞌˉ e nɨcaguiaaˉ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ nijméiñꞌˉ do nʉ́ʉꞌr˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ lajo̱b nɨcajméeiñꞌˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e nɨcaguiáˉa có̱o̱ꞌ˜guɨ jial nɨcaꞌeeˉ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, _;7Jo̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨngˊ jnea˜, jo̱baꞌ seabˋ uiing˜ quiéˉe e eáangˊ jmiꞌiáangˋ dsiiˉ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e ta˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn e jmóoˋo quiáꞌˉ Fidiéeˇ. %:CJo̱ cajméerˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmee˜e lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. Jo̱ cangɨ́ɨnˋn co̱o̱ˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ niníiꞌ˜i júuˆ quiáꞌˉ jial láangˋ dseaˋ do jaléngꞌˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáiñꞌˉ. Jo̱ jmóoˋo lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ nijǿønꞌ˜n fɨˊ quinirˇ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e lɨiñꞌˊ do lafaꞌ co̱o̱ˋ feáꞌˉ e jloꞌˆ jmeafɨɨˋ e nitɨ́ˉ dsíirˊ jo̱guɨ e nɨcalɨgüeangꞌˆ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ. 49aDsʉꞌ e fɨˊ ni˜ jiˋ la nɨcateáˉ dsiiˉ e nɨcajméeꞌ˜e quíiˉnaꞌ tú̱ˉ ꞌnɨˊ mɨ́ꞌˆ júuˆ e teábˋjiʉ; jo̱ dsʉꞌ cajméˉe lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmiguiénꞌˊn áaˊnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱. Jo̱ lajo̱b cajméˉe uíiꞌ˜ e ta˜ e nɨcangɨ́ɨnˋn quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ dseángꞌˉ eáamˊ guiúngˉ dseaˋ do có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ catɨ́ɨnˉn lajo̱. d8ADseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ eáamˊ nɨta˜ dsiiˉ e ꞌnʉ́ꞌˋ eáamˊ guiúngˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e guiʉ́bˉ nɨñíˆnaꞌ jial ꞌnéˉ seengˋnaꞌ, jo̱guɨ cajo̱ eáamˊ quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ e cuǿꞌˆnaꞌ bíˋ rúngꞌˋnaꞌ. 7w Jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e ta˜ dsiˋnaaꞌ do e güɨcuǿꞌˆbre ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, e seengˋnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ jo̱guɨ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ; jo̱ lajo̱baꞌ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ bíˋ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ, dseángꞌˉ eáangˊguɨ güɨjmɨtar˜ óoˊnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ có̱o̱ꞌr˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. &6E Jo̱ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cajmeꞌˊ Saíiˆ:Nabɨ nijáaˊ jaangˋ dseaˋ sɨju̱ˇ Isaí, jo̱ íbˋ i̱ niquiʉ́ꞌˉ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel.Co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ nijáaˊ do, íbˋ i̱ nicuǿˉ e ta˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. Jo̱ lanab féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. 5 Jo̱ lalab féꞌˋguɨ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajo̱:Jmiféngꞌˊnaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, i̱ seengˋ jaléꞌˋ fɨɨˋjiʉ jo̱guɨ jaléꞌˋ fɨɨˋ cóoꞌ˜. 4w Jo̱ lalab féꞌˋguɨ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ:¡Jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ, dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel, co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel! m3S Jo̱guɨ cajáˉbɨ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel nijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e eáangˊ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ dseaˋ do jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la féꞌˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féꞌˋ lala:Jo̱ nijmifénꞌˊn ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel,
jo̱guɨ nijmifénꞌˊn ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e øøˉ. {2oJo̱ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e Dseaˋ Jmáangˉ cagüéiñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ dseaˋ Israel. Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e dseángꞌˉ jmitib˜ Fidiéeˇ júuˆ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ júuˆ e cacuøꞌrˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ, dseaˋ Israel, ie˜ malɨɨ˜guɨ do. '1GJo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e íingꞌ˜ rúngꞌˋnaꞌ e iáangˋ óoˊnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ caꞌíngꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ. c0?Jo̱ lajo̱baꞌ nijmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ, Tiquiáꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱lɨɨng˜ lajɨɨˉnaaꞌ. Mɨ˜ canúuˉ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ d)AJo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jí̱i̱ꞌ˜ yaam˜baꞌ ꞌnéˉ ñíˆnaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ jial tíiˊ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱. Jo̱ eáamˊ juguiʉ́ˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ta˜ dsíiˊ e guiʉ́bˉ jaléꞌˋ e jmóorˋ, co̱ꞌ jaˋ cuøꞌˊ dseeˉ ꞌñiaꞌrˊ lajeeˇ e jmóorˋ lajo̱. ((IJo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨ e jaˋ cøꞌˆnaꞌ ngúuˊ o̱ꞌguɨ uꞌˆnaꞌ jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ o̱ꞌguɨ jméeˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e laco̱ꞌ dseáangꞌ˜ e niténgꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ ni˜ dseeˉ. V'%Jo̱ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cøꞌˆnaꞌ jaˋ jmooˋnaꞌ e laco̱ꞌ dseáangꞌ˜ niꞌíingˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóoˋ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ quiáꞌrˉ. Jo̱ dseángꞌˉ e jábꞌˉ, guiʉ́bˉ lajaléꞌˋ e gøꞌˊ dseaˋ, dsʉꞌ e dobaꞌ jaˋ dseengˋ e song có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cøꞌˆnaꞌ do nijméˉ e niténgꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ ni˜ dseeˉ. (&IJo̱ lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e contøømˉ ꞌnéˉ e nijmɨꞌúungˋnaaꞌ e nijmóˆooꞌ jaléꞌˋ e laco̱ꞌ nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jo̱guɨ cajo̱ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúꞌˋnaaꞌ e laco̱ꞌ nilíꞌˋnaaꞌ e teáˋguɨ nisíngꞌˉnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. %'Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lana có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ jmiꞌiáamˋbre dsíiˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ guiʉ́bˉ féꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ uíiꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱. ?$wJo̱ mɨ˜ Fidiéeˇ quie̱rˊ nifɨˊ quíˉnaaꞌ, joˋ quiʉꞌˊguɨ ta˜ quíˉiiꞌ faꞌ jaléꞌˋ e quieeˇnaaꞌ o̱si jaléꞌˋ e ꞌnéꞌˆnaaꞌ é, co̱ꞌ e labaꞌ e eáangˊguɨ ꞌnéˉ nijmóˆooꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, e se̱e̱ˉnaaꞌ e jmooˉnaaꞌ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e se̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, jo̱guɨ e iáangˋ dsiˋnaaꞌ cajo̱. F#Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jaˋ jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e laco̱ꞌ dseáangꞌ˜ e niféꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ e guiʉ́ˉ. H" Jo̱guɨ song có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cøꞌˆnaꞌ seemˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ tɨˊ dsíiˊ jaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ do, jo̱ song lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ lafaꞌ jaˋ jmiꞌneáamˋbaꞌ i̱ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ do jóng. Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e jaˋ cuǿøngˋ e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e cǿꞌˋnaꞌ nijméˉ e niténgꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ, co̱ꞌ uíiꞌ˜ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ e cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. #!?Jo̱guɨ jnea˜, laꞌeáangˊ e lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ eáamˊ nɨta˜ dsiiˉ e lajalébꞌˋ e quieeˇnaaꞌ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ lɨ́ɨˊ. Jo̱ dsʉꞌ seemˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e seabˋ e jaˋ dseengˋ, jo̱baꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ dsʉꞌ lají̱i̱ꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íbˋ. = s Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ jaˋ ꞌnéˉ e éeng˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmɨꞌúungˋnaꞌ e jaˋ nijméeˆnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e gaˋ e dseáangꞌ˜ e niténgꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ fɨˊ ni˜ dseeˉ o̱si e nitʉ́rˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ é. - Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nilíˋ, jo̱baꞌ lajaangˋ lajaamˋ jneaa˜aaꞌ ꞌnéˉ e niguiéeˆnaaꞌ júuˆ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niquidsirˊ íꞌˋ quíˉiiꞌ. Jaˋ jmooꞌˋ e niténgꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ fɨˊ ni˜ dseeˉ   Co̱ꞌ lalab féꞌˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ:Jnea˜ Fidiéeˇ fáꞌˉa e dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e seenˉ,
jo̱guɨ fɨˊ quiniˇbaa lɨ˜ nisíꞌˋ lajɨɨngˋ dseaˋ uǿˉ jnir˜ e laco̱ꞌ nijmiféiñꞌˊ jnea˜,
jo̱guɨ nijíñꞌˉ e jí̱i̱ꞌ˜ jneab˜ Fidiéeˇ. Jo̱ lanab féꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. J  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaˋ fɨˊ seaˋ quíiꞌˉ faꞌ e niꞌéenꞌ˜ dseaˋ rúnꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, o̱ꞌguɨ faꞌ e nijǿønꞌ˜re e uǿngˉguɨ cajo̱. Co̱ꞌ té̱e̱ˊ óoˊnaꞌ e lajaangˋ lajaamˋ jneaa˜aaꞌ ꞌnéˉ ngɨɨng˜naaꞌ fɨˊ quiniˇ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱ e laco̱ꞌ dseaˋ do niquidsirˊ íꞌˋ quíˉiiꞌ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. J  Jo̱ cajúngˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cají̱ꞌˊtu̱r caléꞌˋ catú̱ˉ; jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ e laco̱ꞌ nɨlɨ́ɨiñˊ Fii˜ quíˉnaaꞌ, dseaˋ se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ Fii˜ cajo̱ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nɨcajúngˉ. 5cCo̱ꞌ song se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la, lɨ́ɨˊ lajo̱ e laco̱ꞌ e jmɨꞌgooˉnaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ song catɨ́ˋ íꞌˋ e nijú̱u̱ˆnaaꞌ, lɨ́ɨˊ lajo̱ e laco̱ꞌ e nijmɨꞌgooˉnaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáamˉ cajo̱. Jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ song se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱si nijú̱u̱ˆnaaꞌ é, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨˊnaaꞌ. Y+Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, se̱e̱ˉnaaꞌ la neˋnaaꞌ yee˜naaꞌ o̱ꞌguɨ júungˉnaaꞌ la neˋnaaꞌ yee˜naaꞌ cajo̱. :mJo̱ co̱ꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ dsíiˊ e niingˉguɨ e lɨɨng˜ jmɨɨ˜ jo̱ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgórˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ dsíiˊ e cuǿømˋ líˋ dǿꞌrˆ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmiñiˇ jo̱ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgórˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéebˇ cajo̱, jo̱guɨ cuøꞌˊbre guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ do. Jo̱guɨ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ dsíiˊ e lají̱i̱ꞌ˜ ja̱ꞌˊbaꞌ cuǿøngˋ líˋ dǿꞌrˉ jo̱ jmóorˋ lajo̱ e laco̱ꞌ jmɨꞌgórˋ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ cuøꞌˊbre guiꞌmáangꞌˇ dseaˋ do cajo̱. }sJo̱guɨ cajo̱: Seemˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ dsíiˊ e niingˉguɨ e lɨɨng˜ jmɨɨ˜, jo̱guɨ seemˋbɨ cajo̱ i̱ ɨˊ dsíiˊ e røøbˋ lɨ́ɨˊ lajaléꞌˋ jmɨɨ˜ jo̱ jaˋ seaˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niingˉguɨ. Jo̱ dsʉꞌ lajaangˋ lajaamˋ dseaˋ ꞌnéˉ e ta˜ dsíirˊ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ɨˊ dsíirˊ do. gGJo̱ jaˋ dseengˋ faꞌ e niꞌéenꞌ˜ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ jaangˋguɨ dseaˋ. Dsʉco̱ꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ fii˜ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ dob song caꞌuíingˉ guiʉ́ˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ jmóorˋ o̱si caꞌuíingˉ gaˋ é. Jo̱ dsʉꞌ guiʉ́bˉ niꞌuíingˉ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ eáamˊ ꞌgøngꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ íˋbingꞌ i̱ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ e niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ do. 5cJo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ dsíiˊ e cuǿømˋ líˋ dǿꞌrˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmiñiˇ, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e jmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ gøꞌˊ layaang˜ ja̱ꞌˊ do; jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e cuǿømˋ líˋ dǿꞌrˉ layaang˜ ja̱ꞌˊ, jo̱baꞌ jaˋ cuǿøngˋ e niꞌéiñˉ i̱ dseaˋ rúiñꞌˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ e cuǿømˋ líˋ dǿꞌrˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmiñiˇ. Jo̱ dsʉꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ e gøꞌˊ dseaˋ lajaléꞌˋ, co̱ꞌ nɨcaꞌímꞌˋbre i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lajo̱. QCo̱ꞌ seemˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ɨˊ dsíiˊ e cuǿømˋ líˋ dǿꞌrˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmiñiˇ, jo̱guɨ dsʉꞌ seemˋbɨ cajo̱ i̱ jiʉ˜bɨ mɨˊ teáˋ singꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱ ɨˊ dsíirˊ e jí̱i̱ꞌ˜ ja̱ꞌˊbaꞌ cuǿøngˋ líˋ dǿꞌrˉ. n WJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, íingꞌ˜naꞌ røøˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ mɨˊ ꞌgooˋ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌr˜ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ. % Co̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e ꞌnéˉ jméeˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e teáˋguɨ nɨsíngꞌˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e jmáangꞌ˜naꞌ ta˜ jaléꞌˋ e jmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜naꞌ e nɨcacuøꞌrˊ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e jmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ jaangˋ ꞌléeˉ. Jo̱guɨ jaˋ ꞌnóꞌˋnaꞌ jial e nijmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e gaˋ e lɨ́ˋ óoˊnaꞌ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la.`9 Jo̱ contøømˉ ꞌnéˉ eeˉnaaꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la jmóoˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ; co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉ e jmóˆooꞌ faꞌ e seáangꞌ˜ rúꞌˋnaaꞌ e nidsiꞌnéꞌˆnaaꞌ méeˊ o̱si e nidséˆeeꞌ lɨ˜ tɨˊ jmɨɨ˜ e taꞌˊ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ eáangˊ, o̱si e güɨɨˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quíˉnaaꞌ, o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e ꞌlɨꞌˆ e jiéꞌˋguɨ é, o̱ꞌguɨ e jmooˉnaaꞌ ta˜ jɨ́ɨngˋ o̱si ta˜ dsihuɨ́ɨngˊ quiáꞌˉ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ é.  Co̱ꞌ lana nɨlɨ́ɨˊ lafaꞌ e tɨˊ lɨ˜ nijneáˋ, co̱ꞌ nɨjaquiéemˊ e jmɨɨ˜ jo̱; jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nitʉ́ˆbaaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e lamɨ˜ jmooˉnaaꞌ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ jmóorˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ, co̱ꞌ jaˋ ꞌnéˉ jmóˆooꞌ lajo̱. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmóˆooꞌ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ jmóorˋ fɨˊ lɨ˜ jneáˋ, e jmáangꞌ˜naaꞌ ta˜ jaléꞌˋ e nɨcacuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ e laco̱ꞌ nijmɨꞌǿngꞌˋ yee˜naaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e jmáangꞌ˜ ta˜ jaangˋ ꞌléeˉ mɨ˜ dséerˊ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ. { Jo̱ seaˋbɨ uiing˜ quiáꞌˉ e nijméˆnaaꞌ lajo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ e ñíˆbaaꞌ guiʉ́ˉ jialco̱ꞌ nɨlɨ́ɨˊ e se̱e̱ˉnaaꞌ jmɨɨ˜ na, jo̱guɨ cajo̱ ꞌnéˉ e ñíˆbaaꞌ e nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e nijmɨjnéeˋ dsiˋnaaꞌ contøøngˉ. Co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨjaquiéemˊ e jmɨɨ˜ e nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e laco̱ꞌ nitǿørˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ i̱ nɨcaleáaiñˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ. Dsʉco̱ꞌ lana dseángꞌˉ nɨquiá̱ꞌˉguɨ e jmɨɨ˜ jo̱ laco̱ꞌguɨ ie˜ lamɨ˜ jáꞌˉ calɨ́ˉnaaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ. _7 Dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́bˉ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. Co̱ꞌ mɨ˜ jmiꞌneáangˋ dseaˋ rúiñꞌˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ, jo̱baꞌ jmiti˜bre laco̱ꞌ féꞌˋ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜. w Jo̱ lalab féꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ do: “Jaˋ ꞌleeꞌ˜ e nigüɨ́nꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ o̱si dseañʉꞌˋ i̱ o̱ꞌ quíiꞌˉ, jo̱guɨ jie˜ mɨˊ jngánꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱guɨ jaˋ jmooꞌˋ ɨ̱ɨ̱ˋ, jo̱guɨ jaˋ fóꞌˋ júuˆ ta˜ júuˆ e laco̱ꞌ niꞌléeꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ rúnꞌˋ, o̱ꞌguɨ jmooꞌˋ dsihuɨ́ɨnꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ cajo̱.” Jo̱ jaléꞌˋ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ na có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋguɨ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e caguieeˉguɨ do dseángꞌˉ lalab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e féꞌˋ lala: “Jmiꞌneáangˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jmiꞌneáanꞌˋ uøꞌˊ.” C  Jo̱ jaˋ jmɨrøøngˋ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ; dsʉco̱ꞌ i̱ dseaˋ i̱ jmiꞌneáangˋ dseaˋ rúngꞌˋ nɨcajmiti˜bre røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ e cajmeꞌˊ Moi˜. d A Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jmitíˆnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ; jo̱baꞌ cuǿøꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ óoˋgo̱ ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ e niñíiñˋ, faꞌ jaléngꞌˋ i̱ catɨ́ɨngˉ e niꞌíngꞌˋ jaléꞌˋ cuuˉ e sooˋ fɨɨˋ, jo̱baꞌ qui˜naꞌ e jo̱; jo̱guɨ jaléꞌˋ e cuuˉ e quiáꞌˉ eeˋgo̱ ta˜ jmooˋnaꞌ o̱si eeˋgo̱ seaˋ quíiˉnaꞌ, jo̱baꞌ qui˜naꞌ e jo̱ cajo̱. Jo̱guɨ jmɨꞌgooˋnaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ óoˋgo̱ ta˜, co̱ꞌ lajo̱b catɨ́ɨngˉ e nijméeˆnaꞌ, jo̱guɨ jmiféngꞌˊnaꞌ lajaléngꞌˋ dseata˜ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ cajo̱. v e Jo̱ uiing˜ e lajo̱b cajo̱, jo̱baꞌ quɨ́ɨˊ ꞌnʉˋ cuuˉ e mɨˊ dseata˜; dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ caguíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseata˜, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ ta˜ quiáꞌˉbre e quiáꞌˉ e quiʉꞌrˊ ta˜. G  Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ laguíimˋ ꞌnéˉ e nijméeꞌˆ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseata˜, dsʉꞌ o̱ꞌ faꞌ e laco̱ꞌ jaˋ niꞌíinꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ, co̱ꞌ uǿøˊbaꞌ ꞌnéˉ e niꞌɨ́ˆ oꞌˊ e dseángꞌˉ e guiʉ́ˉbaꞌ e nijméeꞌˆ lajo̱. A { Co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ caguíngꞌˋ jaléngꞌˋ dseata˜ e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ ꞌnʉˋ. Jo̱ dsʉꞌ song jmooꞌˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ jmeꞌˆ ꞌgóꞌˋbaꞌ có̱o̱ꞌr˜ jóng; co̱ꞌ e lɨɨng˜ ta˜baꞌ e quie̱ˊ dseata˜ ꞌmaꞌuˇ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱baꞌ e cuøˊ li˜ eeˋ ta˜ óorˋ, co̱ꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ cacuøꞌrˊ dseata˜ e óoiñꞌˋ do ta˜ e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ laangˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌrˊ. 5 Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseata˜ jaˋ seeiñˋ faꞌ e niféiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ gaˋbingꞌ i̱ nijmeáiñꞌˋ lajo̱. Jo̱ song ꞌnʉˋ iinꞌ˜ e nilɨseenꞌˋ e jaˋ ꞌgǿnꞌˋ dseata˜, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e niꞌeeꞌˉ e guiʉ́bˉ jóng, jo̱ lajo̱baꞌ niféꞌˋ dseata˜ guiʉ́ˉ uii˜ quíiꞌˉ.  Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b lɨ́ɨˊ, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ laangˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ dseata˜, jo̱baꞌ jaˋ jmóorˋ nʉ́ʉꞌr˜ jóng lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcaquiʉꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lajo̱, jo̱baꞌ yaam˜bre ꞌnóꞌrˊ e nidsijéeˊ huɨ́ɨngˊ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ iihuɨ́ɨbˊ niꞌíñꞌˋ. * O Jo̱ e labaꞌ iin˜n fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, e lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseata˜ i̱ seengˋ. Dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ nɨcacuøˊ e ta˜ jo̱ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseata˜, jo̱guɨ cajo̱ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nɨcaguiarˊ uiing˜ e seengˋ jaléngꞌˋ íˋ. [/ Jo̱ jie˜ mɨ˜ cuǿøngˋ uøꞌˊ faꞌ e jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ nilíꞌˋ ꞌnʉˋ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ e jmooꞌˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ, lajo̱baꞌ nilíꞌˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ do.B} Jo̱ lalab féꞌˋguɨ cajo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Jo̱ song jaangˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ mɨꞌrˊ ꞌnʉˋ e nidǿꞌrˉ o̱si e niꞌɨ̱́ꞌrˋ é, jo̱baꞌ ꞌnéˉ cuøꞌˆbaꞌre lají̱i̱ꞌ˜ e mɨꞌrˊ ꞌnʉˋ do. Jo̱ mɨ˜ nijmeꞌˆ lajo̱, lajo̱baꞌ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ do có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ do.”  Jo̱ e labaꞌ iin˜n fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ, e mɨ˜ eeˋgo̱ caꞌléeˊ dseaˋ quíiˉnaꞌ, jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e nicóˆnaꞌ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ jaˋ dseengˋ e jméeˆnaꞌ lajo̱; co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nisée˜naꞌ fɨˊ jaguóˋ Fidiéeˇ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ niꞌɨ́ˉ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ; co̱ꞌ lalab féꞌrˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ: “Jneab˜ Fidiéeˇ dseaˋ catɨ́ɨnˉn e niꞌɨɨ˜ɨ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱ jnea˜bingꞌ i̱ niquɨꞌˆ táaˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ.” Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ júuˆ e jíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ. B} Jo̱ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ cartɨˊ lɨ˜ quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ jmeeˉnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. !; Jo̱ jaˋ jmooˋnaꞌ quɨꞌˊ táaˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ song eeˋgo̱ caꞌléerˊ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ ꞌnéˉ nijmɨꞌúungˋnaꞌ e nijméeˆnaꞌ dseángꞌˉ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. c? Jo̱ røøbˋ ꞌnéˉ seengˋnaꞌ jee˜ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ e jmɨjløngꞌˆ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e seengˋnaꞌ e røøbˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ laco̱ꞌguɨ lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ jmɨjløngꞌˆ yaang˜ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱guɨ jaˋ güɨꞌɨ́ˆ óoˊnaꞌ e dseángꞌˉ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ ngángꞌˋ. _7 Jo̱ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ iáangˋ dsíiˊ, jo̱guɨ jmeeˉnaꞌ fɨꞌíˆ fɨng seengˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lajo̱. #~? Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ, jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ jie˜ mɨ˜ fóꞌˋnaꞌ júuˆ ꞌlɨꞌˆ uíiꞌ˜ quiáꞌrˉ. 3}_ Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ li˜ seaˋgo̱ fɨꞌíˆ dsíiˊ quiáꞌˉ, jo̱baꞌ ꞌnéˉ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜baaꞌre jóng. Jo̱guɨ íingꞌ˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ røøˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ fɨˊ quíiˉnaꞌ. &|E Jo̱ e iáangˋ óoˊbaꞌ ꞌnéˉ seengˋnaꞌ laꞌeáangˊ e dseángꞌˉ nɨtab˜ óoˊnaꞌ e nilɨseemˋbaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ e íꞌˋ jo̱. Jo̱guɨ ꞌnéˉ e jméeˆnaꞌ féngꞌˊ óoˊbaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ e dsingɨ́ɨngˉnaꞌ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ ꞌnéˉ tʉ́ˆnaꞌ e fǿngꞌˋnaꞌ Fidiéeˇ. U{# Jo̱ jaˋ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ fɨ́ngꞌˉnaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e nicuǿꞌˆ bíˋ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨngˋnaꞌ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Dz Jo̱guɨ jmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ nijmɨꞌgooˋ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱. 7yg Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dseángꞌˉ e ngocángˋ óoˊbaꞌ ꞌnéˉ nijmiꞌneáangˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱ o̱ꞌ lɨ́ꞌˆ júuˆ e fóꞌˋnaꞌ e jmooˋnaꞌ lajo̱. Jo̱guɨ ꞌnéˉ e ꞌníꞌˋ máamˊbaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉbaꞌ ꞌnéˉ nijméeˆnaꞌ. M ~T|{zyxw uvsrqpqo|nmJo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ taang˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiꞌˉ. Jo̱guɨ jnea˜ guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na cajo̱. Jo̱ güɨꞌɨ́bˆ Fidiéeˇ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ Tito.~uvJo̱ ꞌnéˉ e nijmɨtɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nijmérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ e nijmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌnéˉ quiáꞌˉ lajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨꞌíingˆ ta˜ quiáꞌrˉ lajeeˇ e taaiñ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ ^5v Jo̱guɨ i̱ dseaˋ quidsiˊ íꞌˋ i̱ siiˋ Zenas có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Apolos jmɨcó̱o̱ꞌ˜bre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ lɨ́ꞌˆ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ˜ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e jmeꞌˆ, jo̱ lajo̱baꞌ seabˋ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e niguilíiñˉ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌíˆ e ngolíiñˉ. v Jo̱guɨ mɨ˜ nisɨ́ɨnˆn fɨˊ na i̱ Artemas o̱si i̱ Tíquico é, jo̱baꞌ jmeeˉ úungˋ jóng e niguóꞌˆ fɨˊ Nicópolis e nigüɨꞌeeꞌ˜ jnea˜, dsʉco̱ꞌ fɨˊ jo̱b nɨcaꞌɨ́ˋ dsiiˉ e ningɨɨn˜n lajeeˇ ji̱i̱ˋ güíiˉ. mSv Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ e jo̱b nilɨñíꞌˆ guiʉ́ˉ e i̱ dseaˋ íˋ nɨcajgiéemˉ dsíirˊ jo̱guɨ ꞌñiaꞌˊbre nɨnaangˋ beángꞌˊ dseeˉ ꞌñiaꞌrˊ. Júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ e casɨ́ꞌˉguɨr Tito Cv Jo̱guɨ song jaangˋ dseaˋ jmóorˋ ꞌniiñˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ tú̱ˉ ꞌnɨˊ ya̱ꞌˊ síiꞌ˜go̱r e jaˋ güɨjméerˋ lajo̱. Jo̱guɨ song jaˋ nʉ́ʉꞌr˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e júuˆ quíiꞌˉ do, jo̱baꞌ guiiñˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. nUv Jo̱guɨ e lab iin˜n fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, e jie˜ mɨˊ quɨ́nꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ féꞌˋ júuˆ í̱i̱ˊ e jaˋ uiing˜ seaˋ jo̱guɨ jee˜ jaléꞌˋ júuˆ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ, jo̱guɨ jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ ta˜ jɨ́ɨngˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ uíiꞌ˜ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ jaˋ eeˋ ta˜ íingˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jo̱guɨ jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ cajo̱.  vJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, dseángꞌˉ e jábꞌˉ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ iin˜n e jaˋ tʉ́ꞌˆ e fɨ́ꞌˆ dseaˋ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ nijáꞌˉ lɨ́ɨngˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnéˉ cuǿꞌˉ dsíirˊ e nijmérˉ contøøngˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ. Jo̱ eáamˊ jloꞌˆ e júuˆ jo̱ jo̱guɨ eáamˊ íingˆ ta˜ cajo̱ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ. l QvJo̱ uíiꞌ˜ e eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, jo̱ nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nɨta˜ dsiˋnaaꞌ e niꞌíingꞌ˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨjeengˇnaaꞌ do e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌr˜ lata˜. U #vJo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ caleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, nɨcacuøbꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ lalíingˋ.  'vJo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ, jo̱baꞌ nɨcaleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ, dsʉꞌ o̱faꞌ uíiꞌ˜ e jneaa˜aaꞌ cajméˆnaaꞌ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ. Jo̱ cajméerˋ lajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ laꞌeáangˊ e nɨcaꞌíiñˉ dseeˉ quíˉiiꞌ, jo̱baꞌ lana nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lafaꞌ dseaˋ i̱ nɨcalɨséngˋtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨ cajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ dob e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ lajo̱.  vJo̱ ie˜ lamɨ˜ jmooˉnaaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ do, lajeeˇ jo̱b mɨ˜ cajmijnéengˋ Fidiéeˇ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ jial tíiˊ e guiúiñˉ jo̱guɨ jial tíiˊ e ꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ. 1[vJo̱ lalab lamɨ˜ lɨ́ɨˊ jneaa˜aaꞌ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, co̱ꞌ saamˋ dsiˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaˋ nʉ́ʉꞌ˜naaꞌ e júuˆ jo̱ cajo̱, jo̱guɨ dseángꞌˉ jmangꞌˉ fɨˊ gabˋ té̱e̱ˆnaaꞌ, jo̱guɨ jmooˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ yee˜baaꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ e tɨˊ dsiˋnaaꞌ. Jo̱guɨ lamɨ˜ jmooˉnaaꞌ jmangꞌˉ e gaˋ, jo̱guɨ e lamɨ˜ dsihuɨ́ɨngˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱guɨ lamɨ˜ ꞌníꞌˋ neeng˜naaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ jo̱guɨ lajo̱b lamɨ˜ lɨ́ɨngˊ íˋ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ cajo̱. ~uvJo̱guɨ ꞌnéˉ fɨ́ꞌˆbɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e jaˋ güɨféꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ, jo̱guɨ jaˋ güɨjméerˋ ta˜ jɨ́ɨngˋ, jo̱guɨ e güɨjméeˋbre guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ güɨjméerˋ e jløiñꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ. P vJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, e jmiguiéngꞌˊgo̱ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ güɨséerˋ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseata˜ o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ é, jo̱guɨ e güɨjméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ lajaléꞌˋ ta˜ quiʉiñꞌˊ, jo̱guɨ e iʉ˜ dsíirˊ contøøngˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e guiʉ́ˉ e catɨ́ɨngˉ nijmérˉ. {ovJo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, e éꞌˆbɨꞌ dseaˋ e júuˆ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱guɨ cuǿøꞌ˜bɨguɨr bíˋ cajo̱, jo̱guɨ íiˉ ꞌgooˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ mɨ˜ eeˋgo̱ jmóorˋ e jaˋ dseengˋ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ sɨnʉ́ꞌˆ. Jo̱ song jmooꞌˋ lajo̱, jo̱baꞌ nijmɨꞌgóbˋ dseaˋ jaléꞌˋ júuˆ e eꞌˋ jóng.QvJo̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌˊ e cajúiñˉ cuaiñ˜ quíˉiiꞌ e laco̱ꞌ caleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ. Jo̱ caꞌnaaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ e laco̱ꞌ nilíiˉnaaꞌ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ iing˜ Jméˆ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ. lQv Jo̱ lajeeˇ jo̱, sɨjeengˇnaaꞌ e nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ iáangˋ dsíiˊ mɨ˜ nijáaˊtu̱ fɨˊ jmɨgüíˋ la Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ lɨ́ɨngˊ Fidiéeˇ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. Jo̱ mɨ˜ nijáarˊ, jo̱guɨbaꞌ nijnéngˉ jial dseángꞌˉ jloꞌˆ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ɨiñˊ. v Jo̱ dsʉco̱ꞌ eáamˊ ꞌneáangˋ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, jo̱ uiing˜ e jo̱baꞌ e joˋ ii˜naaꞌ e nijmóˆguɨ́ɨꞌ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e gaˋ e jmóoˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ii˜naaꞌ e se̱e̱ˉnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jangꞌˉ niꞌɨ́ɨˉ dsiˋnaaꞌ røøˋ mɨ˜ eeˋgo̱ nijmóˆooꞌ, jo̱guɨ e se̱e̱ˉnaaꞌ e eeˉnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ e jmóˆnaaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ.  v Jo̱ ꞌnéˉ se̱e̱ˉnaaꞌ lajo̱, dsʉco̱ꞌ Fidiéeˇ nɨcajmijnéemˋbre e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jial tíiˊ ꞌneáaiñˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱ jee˜ jo̱ quiéengˋ e cuǿøngˋ líˋ leáiñˉ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. hIv Jo̱guɨ ꞌnéˉ fɨ́ꞌˆre cajo̱ e jaˋ güɨjméerˋ ɨ̱ɨ̱ˋ, jo̱ lajo̱baꞌ tab˜ dsíiˊ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜ contøøngˉ. Jo̱ mɨ˜ niníˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jial seeiñˋ, jo̱baꞌ guiʉ́ˉ niféꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ e júuˆ jloꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, dseaˋ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. gGv Jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, síiꞌ˜go̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ e güɨjméeˋbre nʉ́ʉꞌr˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ fiir˜, jo̱guɨ e güɨjmɨꞌúumˋbre e nijmérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ có̱o̱iñꞌ˜ do, co̱ꞌ jaˋ catɨ́ɨngˉ e niñírˉ júuˆ ꞌníꞌˋ quiáiñꞌˉ do. ~ vjo̱guɨ ꞌnéˉ éꞌˆre có̱o̱ꞌ˜ júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ féꞌrˋ gaˋ uii˜ quíiꞌˆ. Jo̱ lajo̱baꞌ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quíˉnaaꞌ, dsʉco̱ꞌ joˋ niguiéꞌrˊ júuˆ gaˋ e niféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ quíˉnaaꞌ. }vJo̱guɨ ꞌnʉbˋ, Tito, dseaˋ ꞌnéˉ eeꞌˉ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ. Jo̱guɨ mɨ˜ eꞌˊ dseaˋ, ꞌnéˉ jméeꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˉ júuˆ røøˋ, jo̱guɨ jaˋ fɨ́ꞌˆre júuˆ e sɨcángꞌˋ; G|vJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, e ꞌnéˉ liúunꞌ˜ jaléngꞌˋ sɨmingꞌˋ, jo̱ fɨ́ꞌˆre e jangꞌˉ ꞌnéˉ niꞌɨ́ˉ dsíirˊ røøbˋ mɨ˜ eeˋgo̱ nijmérˉ. V{%vjo̱guɨ ꞌnéˉ éꞌˆbɨr cajo̱ e iʉ˜ dsíirˊ e jmitir˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e ɨˊ dsíiñꞌˊ contøøngˉ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e iʉ˜ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ seaˋ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e eáamˊ guiúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ do cajo̱, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ féꞌrˋ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jz vjo̱guɨ ꞌnéˉ éꞌˆbaꞌ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ lɨꞌeáangˆguɨ e ꞌnéˉ nijmiꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ; Vy%vJo̱ ꞌnéˉ éꞌˆbɨꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ nɨdseáangˉ e ꞌnéˉ érˉ laco̱ꞌ iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e jaˋ ngɨrˊ ta˜ quie̱ˊ adseeˋ, o̱ꞌguɨ ꞌnéˉ jmérˉ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ méeˊ cajo̱. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e niꞌéꞌrˉ dseaˋ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́bˉ, qx[vJo̱ ꞌnéˉ éꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e jaˋ ꞌnéˉ jmérˉ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ, jo̱guɨ e ꞌnéˉ érˉ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ, jo̱guɨ e ꞌnéˉ iʉ˜ dsíirˊ e jmitir˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ, jo̱guɨ e ꞌnéˉ e jmiꞌneáaiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ, jo̱guɨ e ꞌnéˉ cajo̱ e nicuǿꞌˉ bíˋ yaaiñ˜ e laco̱ꞌ nijmérˉ téꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e íñꞌˋ. w 5vJo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Tito, e lajaléꞌˋ júuˆ e eꞌˊ dseaˋ ꞌnéˉ e cǿømˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Hv  vJo̱guɨ féꞌrˋ e cuíimˋbre Fidiéeˇ, dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e jaˋ dseemˋbaꞌ jmóorˋ; jo̱ jaˋ iiñ˜ jmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ jaléꞌˋ ta˜ huɨ̱́ꞌˋ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ quɨ́ɨꞌ˜bre jmɨɨ˜ faꞌ e nijmérˉ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ.Gu  vJo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱baꞌ lajɨbˋ e nírˋ guiʉ́bˉ cajo̱; dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ ɨˊ dsíirˊ jmangꞌˉ e ꞌlɨꞌˆ, jo̱baꞌ lajɨbˋ e nírˋ do ꞌlɨbꞌˆ cajo̱, dsʉco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ líꞌrˋ guiꞌrˆ su dseengˋ o̱si jaˋ dseengˋ lajaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e ɨˊ dsíirˊ do. 7t ivJo̱ ꞌnéˉ liúumꞌ˜baꞌre cajo̱ e laco̱ꞌ jaˋ nijmɨꞌgórˋ jaléꞌˋ júuˆ cuento e jmiꞌuíingˉ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcatʉ́ˋ e teáaiñˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ seaˋ contøøngˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. s  v Jo̱ dseángꞌˉ e jáꞌˉbaꞌ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ na laco̱ꞌ cajíngꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ. Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Tito, e dseángꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teábˋ ꞌnéˉ liúunꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱ lajo̱baꞌ e nidsicuángˋguɨ quiáꞌrˉ e teáaiñˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. @r {v Jo̱ malɨɨ˜guɨ eáangˊ calɨséngˋ jaangˋ dseaˋ i̱ eáangˊ tɨɨngˋ féꞌˋ e fɨˊ Creta na, jo̱ lalab féꞌrˋ e éeiñˋ dseaˋ góorˋ jo̱ jíñꞌˉ: “Jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋo dseaˋ seengˋ fɨˊ Creta contøømˉ quie̱rˊ júuˆ adseeˋ, jo̱guɨ lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ jóꞌˋ núuˆ, co̱ꞌ dsíngꞌˉ sooˋ dsíirˊ jo̱guɨ dsíngꞌˉ cúiñˆ, jo̱guɨ eáamˊ iiñ˜ e táꞌˉ séiñˋ cajo̱.” Lq v Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ e niꞌɨ́ˉ tiibˉ moꞌoorˉ, dsʉco̱ꞌ eáamˊ cǿøiñˉ dsíiˊ dseaˋ jɨˋguɨ latøøngˉ co̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ e laco̱ꞌ jmɨgǿøngˋneiñꞌ, co̱ꞌ eꞌˊreiñꞌ jaléꞌˋ e jaˋ catɨ́ɨngˉ niꞌérˉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨꞌrˋ cuuˉ táꞌˆ seaˋ. p v Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Tito, jaléꞌˋ e júuˆ na, dsʉco̱ꞌ fɨ́ɨmˊ dseaˋ seeiñˋ i̱ jaˋ iing˜ nijméˉ nʉ́ʉꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do, jo̱guɨ féꞌrˋ jaléꞌˋ júuˆ e jaˋ ooˉ ni˜ seaˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ jmóorˋ e jmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ. Jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ íˋ quíingꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e dseángꞌˉ la guíimˋbaꞌ ꞌnéˉ e nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel. oo Yv Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ do eáamˊ teáˋ ꞌnéˉ teáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ seaˋ contøøngˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcaꞌéeˉere lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ e nijmitíiꞌr˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ jiéngꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱, jo̱guɨ e nisɨ́ꞌrˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jaˋ dseengˋ laco̱ꞌ jmóoiñꞌˋ do. n 1vDsʉco̱ꞌ o̱ꞌ lajo̱ e ꞌnéˉ jmérˉ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e eáamˊ guiʉ́ˉ niꞌíñꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ guilíingˉ fɨˊ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e tɨˊ dsíirˊ jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e quie̱rˊ júuˆ røøˋ contøøngˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e éerˋ røøˋ contøøngˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e jmérˉ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e tɨˊ dsíiˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ contøøngˉ iʉ˜ dsíirˊ e jmitir˜ jaléꞌˋ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨiñˋ jmóorˋ. Gm  vCo̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ do, íbˋ dseaˋ i̱ néeˊ ni˜ jaléꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ la guíimˋ ꞌnéˉ e jmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nicuǿꞌˉ dseaˋ dseeˉ írˋ. Jo̱guɨ jaˋ ꞌnéˉ faꞌ e ráaiñˉ uii˜ quiáꞌrˉ o̱ꞌguɨ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ dsíiˊ, o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ faꞌ e jmérˉ ta˜ ɨ̱́ꞌˋ méeˊ, o̱ꞌguɨ faꞌ e jmérˉ ta˜ jɨ́ɨngˋ ta˜ tɨ́ɨngˊ, o̱ꞌguɨ faꞌ e jmérˉ e dsináaiñˊ cuuˉ táꞌˆ seaˋ. l  vJo̱ i̱ dseaˋ i̱ niꞌnangꞌˆ do ꞌnéˉ e røøbˋ seeiñˋ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e nicuǿꞌˉ dseaˋ dseeˉ írˋ, jo̱guɨ jaˋ cuǿøngˋ faꞌ e seengˋ fɨ́ɨngˊ dseamɨ́ˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ jó̱o̱rˊ ꞌnéˉ e jábꞌˉ lɨ́ɨiñˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ ꞌnéˉ e jaˋ jméiñꞌˉ do saangˋ dsíirˊ, jo̱guɨ ꞌnéˉ jmérˉ nʉ́ʉꞌ˜bre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌˊ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiáꞌrˉ cajo̱. &k GvJo̱ caseaan˜n ꞌnʉˋ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ e ró̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ do e siiˋ Creta e laco̱ꞌ nijmitéꞌˊ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ e ꞌnéˉ nilɨti˜guɨ do, jo̱guɨ e fɨˊ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ niꞌnanꞌˆ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ ninéˉ ni˜ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. j ;vJo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ ꞌnʉˋ, Tito, jo̱ lafaꞌ jó̱o̱ˋbaa lɨnꞌˊ, co̱ꞌ lajɨˋ góˉbaaꞌ jáꞌˉ lɨ́ɨˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ do, e güɨꞌɨ́ɨˋbre güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ seenꞌˋ, jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉˋ e nilɨseenꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. Lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e cajméeˋ Tito fɨˊ Creta Xi +vJo̱ lana nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ e nɨcacuøꞌrˊ jneaa˜aaꞌ e nilɨne˜naaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ ta˜ dsíiˊ do, jo̱ cajméerˋ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌrˉ e guiaaˉ, co̱ꞌ lajo̱b ta˜ caquiʉꞌrˊ e nijmee˜e. Jo̱ dseaˋ íbˋ i̱ láangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ. &h GvJo̱ nɨtab˜ dsiˋnaaꞌ e nilɨseemˉbaaꞌ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, co̱ꞌ lajo̱b júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, jo̱ dseaˋ do dseángꞌˉ jaˋ féꞌˋbre júuˆ ta˜ júuˆ. "g AvJnea˜ Paaˉ lɨ́ɨnˊn jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lɨ́ɨnˊn cajo̱ jaangˋ dseaˋ apóoˆ i̱ jmóoˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ ooˉ e ta˜ la e laco̱ꞌ niꞌéeˆe jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ lamɨ˜ jéengˊguɨ e quiáꞌˉ jial nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ dseaˋ do, jo̱guɨ jial nilɨñirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e seaˋ contøøngˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ nijmérˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ iing˜ dseaˋ do. Zf-Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ majmifémꞌˊbaaꞌ lata˜ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ i̱ eáangˊ tɨɨngˋ ngángꞌˋ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Jo̱ lanab catóꞌˊ e jiˋ e cajmeꞌˊ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Roma.)eKDsʉꞌ lanaguɨ nɨcalɨñibˊ dseaˋ e júuˆ na laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ jiˋ e cajmeꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. Jo̱ calɨ́ˉ lajo̱ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨti˜ ta˜ e caquiʉꞌˊ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. Jo̱ dsʉꞌ e júuˆ e sɨꞌmaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, nɨcajmijnéemˋbre lana e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ nijáꞌˉ líiñˋ e jo̱ jo̱guɨ e nijmérˉ nʉ́ʉꞌr˜ cajo̱. EdJo̱ majmifémꞌˊbaaꞌ Fidiéeˇ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜i̱ nijméˉ e teáˋguɨ nisíngꞌˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e guiaˊ jnea˜ e quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ e júuˆ nab lɨ́ɨˊ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e lamɨ˜ sɨꞌmaangˇ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nɨtɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ. Jo̱ dsʉꞌ lanaguɨ nɨcajmijnéemˋbre e jo̱, jo̱ e júuˆ jo̱b e guiaˊ jnea˜ na. PcJo̱ güɨꞌɨ́bˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ lajo̱b nilíˋ. Júuˆ lɨ˜ cadséngˉ quiáꞌˉ Paaˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ 'bGJo̱guɨ lajo̱bɨ Gayo guiémꞌˊbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱, co̱ꞌ fɨˊ quiáꞌˉbre guiing˜ jnea˜ lana, jo̱ fɨˊ jo̱b cajo̱ lɨ˜ seángꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ Erasto guiémꞌˊbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱, jo̱ lana lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ ꞌmeaˊ cuuˉ quiáꞌˉ fɨ́ˋ; jo̱guɨ lajo̱bɨ jaangˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Cuarto guiémꞌˊbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱. laQJo̱guɨ jnea˜ Tercio, dseaˋ jmoꞌˊo e fɨˊ ni˜ jiˋ lajaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Paaˉ, guiéemꞌ˜baa júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨnˊn cajo̱. x`iJo̱guɨ Timoteo, jaangˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, guiémꞌˊbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱, jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ góoˊo i̱ siiˋ Lucio có̱o̱ꞌ˜guɨ Jasón jo̱guɨ Sosípater guiémꞌˊbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ cajo̱. _yJo̱ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, lajmɨnábˉ nijgiáaiñˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás cartɨˊ uii˜ tɨɨ˜naꞌ, jo̱ lajo̱baꞌ joˋ cuǿøngˋ faꞌ e nilíꞌˋguɨr ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ lajɨɨngˋnaꞌ. X^)Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ñirˊ e eáamˊ nʉ́ʉꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱, jo̱baꞌ eáamˊ iáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ iin˜n e có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨñíˆnaꞌ do nilɨꞌíingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ quiáꞌˉ e nijméeˆnaꞌ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jo̱ o̱ꞌ quiáꞌˉ e nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ. ]+Dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ jaˋ jmóorˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ jmóorˋ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ ɨˊ dsíirˊ yaam˜bre. Jo̱guɨ féꞌrˋ júuˆ jloꞌˆ e róoˉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨꞌrˋ jmɨgǿøiñˋ dseaˋ i̱ jaˋ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e gaˋ, jo̱ lajo̱baꞌ lɨꞌrˋ jaléngꞌˋ íˋ. \Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, iin˜n nimɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lahuɨ́ɨngˊ e nijméeˆ íˆ yaang˜naꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ ngɨˊ ta˜ jmóoˋ ꞌniiˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jmóorˋ quijí̱ˉ jial nitʉ́ˋ dseaˋ fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáaiñˉ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉco̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmóorˋ do jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nɨcaꞌíingꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e niꞌnaamˉ yaang˜naꞌ jee˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. H[ Jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, laco̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ mɨ˜ fǿnꞌˋ rúngꞌˋnaꞌ se̱ꞌˊ guooˋ rúngꞌˋnaꞌ. Jo̱ lajaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ la guiéiñꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ. 1Z[Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ Filólogo có̱o̱ꞌ˜guɨ Julia có̱o̱ꞌ˜guɨ Nereo có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseamɨ́ˋ rúiñꞌˋ do, jo̱guɨ guicó̱o̱ꞌˇ Olimpas cajo̱ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨɨngˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ dseaˋ na. uYcJo̱ guicó̱o̱bꞌˇ Asíncrito có̱o̱ꞌ˜guɨ Flegonte có̱o̱ꞌ˜guɨ Ermes có̱o̱ꞌ˜guɨ Patrobas có̱o̱ꞌ˜guɨ Ermas có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ có̱o̱ꞌr˜ do. XX) Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ cajo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Rufo, jaangˋ dseaˋ i̱ dsíngꞌˉ ñiˊ dseaˋ e cuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e eáamˊ teáˋ siñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do cajo̱; jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ niquiáꞌrˆ cajo̱, dsʉco̱ꞌ íˋ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ niquiéˆbaa cajo̱. W Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ Trifena có̱o̱ꞌ˜guɨ Trifosa, co̱ꞌ lajɨˋ gámˉbiñꞌ na jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ cajo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Pérsida i̱ eáangˊ seenˉ røøˋ có̱o̱ꞌ˜, co̱ꞌ i̱ dseamɨ́ˋ na eáamˊ nɨcajméerˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. ]V3 Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ cajo̱ i̱ dseaˋ góoˊo i̱ siiˋ Herodión có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Narciso, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨiñˊ cajo̱. [U/ Jo̱guɨ guicó̱o̱ꞌˇbɨ cajo̱ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Apeles i̱ nɨcagüɨꞌɨ́ɨˊ guiʉ́ˉ jee˜ jaléꞌˋ e huɨ́ɨngˊ e nɨcangongɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ e teáˋ siñꞌˊ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌˉ Aristóbulo. qT[ Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ cajo̱ i̱ dseaˋ i̱ siiˋ Urbano i̱ jmóoˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱guɨ guicó̱o̱ꞌˇbɨ cajo̱ i̱ dseaˋ i̱ siiˋ Estaquis i̱ eáangˊ seenˉ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ cajo̱. S/Jo̱guɨ guicó̱o̱bꞌˇ i̱ dseaˋ i̱ siiˋ Ampliato, i̱ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ eáangˊ røøˋ seenˉ có̱o̱ꞌ˜. UR#Jo̱guɨ guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ dseaˋ góoˊo i̱ siiˋ Andrónico có̱o̱ꞌ˜guɨ Junias, dsʉco̱ꞌ conrøøbˋ cajnɨ́ngˉnaaꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ có̱o̱ꞌr˜. Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ apóoˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ eáamˊ guiʉ́ˉ féꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ lajɨˋ gángˉ i̱ dseaˋ góoˊo na, jo̱ i̱ dseaˋ na jéengˊguɨb calɨcuíirˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ jnea˜. Q5Jo̱guɨ guiéemꞌ˜baa júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ Yሠcajo̱, co̱ꞌ eáamˊ nɨcajméerˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. gPGJo̱guɨ guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seángꞌˊ fɨˊ na fɨˊ quiáꞌˉ Prisca có̱o̱ꞌ˜guɨ Aquila. Jo̱guɨ guiéemꞌ˜baa júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ cajo̱ quiáꞌˉ i̱ seenˉ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ ꞌneáanˋn eáangˊ i̱ siiˋ Epeneto, co̱ꞌ íbˋ laꞌuii˜ dseaˋ i̱ calɨ́ngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. OCo̱ꞌ lajɨˋ gámˉ i̱ dseaˋ na jiʉ˜ jaˋ mɨˊ cajúumˉbre dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨcajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜. Jo̱ co̱ꞌ lajo̱b nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ cuǿøˉøre guiꞌmáangꞌˇ; jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jnea˜ jmóoˋo lajo̱, co̱ꞌ lajo̱b jmóoˋ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. N}Jo̱guɨ guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ Prisca có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseañʉꞌˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Aquila, co̱ꞌ i̱ dseaˋ na røøbˋ nɨcajmóˆnaaꞌ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌr˜. 8MiJo̱ i̱ dseamɨ́ˋ la dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨiñˊ, jo̱baꞌ íimꞌ˜baꞌre có̱o̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ catɨ́ɨngˉ e íngꞌˋ dseaˋ i̱ dseaˋ laꞌíˋ. Jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌre có̱o̱ꞌ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e ꞌnérˉ, dsʉco̱ꞌ eáamˊ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jaléngꞌˋ dseaˋ rúiñꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. 'L IDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ na fɨˊ Roma, lana fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Febe i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Cencrea. >Ku!Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e güɨlɨseemˋbre có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lata˜. Jo̱ lajo̱b nilíˋ.qJ[ Jo̱ ngɨˊ jo̱, song nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ, jo̱baꞌ niguiéeˊbaa fɨˊ na jóng có̱o̱ꞌ˜ juguiʉ́ˉ e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ cuǿøngˋ líˋ jmiꞌínꞌˊn lajeeˇ se̱e̱ˉnaaꞌ co̱lɨɨng˜. I9Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜naꞌ dseaˋ do e nijmérˉ íˋ jnea˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌr cajo̱ e eáangˊ nilɨꞌíingˆ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Jerusalén lají̱i̱ꞌ˜ e quie̱e̱ˉ quiáꞌrˉ. (HIDseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e cuøꞌˊ jneaa˜aaꞌ e eáamˊ ꞌneáangˋ rúꞌˋnaaꞌ do, jo̱baꞌ lana mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jmɨꞌeeˇ e nijmɨcó̱o̱ꞌˇ rúꞌˋnaaꞌ co̱lɨɨng˜ e nimɨ́ɨꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe. 2u}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E3E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Z/N/B/6/*///............v.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************w*k*_*S*G*;*/*#** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((t(h(\(P(D(8(,( ((''''''''''''x'l'`'T'H'<'0'$'' '&&&&&&&&&&&}&q&e&Y&M&A&5&)&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$z$n$b$V$J$>$2$&$$$###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""w"k"_"S"G";"/"#"" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  xl`TH<0$ |pdXMA5)ui]QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD8, xl`TI=1% }qeYMA5)u  (*  ')  &(  %'  $%  #&  "$  !#  "  !                                                               6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  k  l  j  i  h  g  e   f 8d 7c 6b 5a 4` 3_ 2^ 1] 0\ /[ .Z -Y ,X +W *V )U (T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 . /  - 2, 1+ 0* /) .( -' ,& +% *$ )# (" '! & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                               ~ } | { z y x  w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q 4P 3O 2N 1M 0L /K .J -I ,H +G *F )E (D 'C &B %A $@ #? "> !=  < : ; 9 8 7 6 5 3 4 2 1 0 / . - , + *  )  (  '  &  % $ " # !       P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q  ,p  +o  *n  )m  (l  'k  &j  %i  $h  #g  "f  !e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  F  G   E  !D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %   $  4#  3"  2!  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                        ~  }  |  { z y x w v u t  s 8r 7q 6p 5o 4n 3m 2l 1k 0j /i .h -g ,f +e *d )c (b 'a &` %_ $^ #] "\ ![  Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; +: *9 )8 (7 '6 &5 %4 $3 #2 "1 !0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                ~  }  |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g Bf Ae @d ?c >b =a <` ;_ :^ 9] 8\ 7[ 6Z 5Y 4X 3W 2V 1U 0T /S .R -Q ,P +O *N )M (L 'K &J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % K$ J# I" H! G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                 ~ } | { z  y 'x &w %v $u #t "s !r  q p o n m l k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R .Q -P ,O +N *M )L (K 'J &I %H $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ .# -" ,! + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                 ~ } | { z y  x w v u t s r q p o n m l k j i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 $4 #3 "2 !1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #  "~  !}  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]  &\  %[  $Z  #Y  "X  !W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                                                     " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                          ~ }  | { z y x w v u t s r  q  p  o  n  m l k j i h g f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O  N  M  L -l|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhX2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKwKkK_KSKGK@2@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============t=i=^=S=H===2='===<<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*i*]*Q*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)2)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%t%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +   xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                              ~ } |  { #z "y !x  w v u t s r q p o n m l k j i h g f e  d  c  b  a  ` _ ^ ] \ [ Z Y  X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  : (9 '8 &7 %6 $5 #4 "3 !2  1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                      & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # "~ !}  | { z y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ] )\ ([ 'Z &Y %X $W #U "V !T  S R Q P O N L M K J I H G F E D C B A  @  ?  >  =  < ; : 9 8 7 6 5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & %  $  #  "  !             4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                 0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                 ~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  S   T (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + <* ;) :( 9' 8& 7% 6$ 5# 4" 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                               ~ } | { z y x  w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  E  F  D  B  C  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  .                                                                  ~  } *| ){ (z 'y &x %w $v #u "t !s  r q p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + * ) ( ' & % $ # " !                       !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^  9]  8\  7[  6Z  5Y  4X  3W  2V  1U  0T  /S  .R  -Q  ,P  +O  *N  )M  (L  'K  &J  %I  $H  #G  "F  !E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &   %  *$  )#  ("  '!  &  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c   b G a F ` E _ D ^ C ] B \ A [ @ Z ? Y > X = W < V ; U : T 9 S 8 R 7 Q 6 P 5 O 4 N 3 M 2 L 1 K 0 J / I . H - G , F + E * D ) C ( B ' A & @ % ? $ > # = " < ! ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !             /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  " !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                       ~  }  |  {  z   y  3 x  2 w  1 v  0 u  / t  . s  - r  , q  + p  * o  ) n  ( m  ' l  & k  % j  $ i  # h  " g  ! f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   K   L   J   I   H   G   F 5K 4J 3I 2H 1G 0F /E .D -C ,B +A *@ )? (> '= &< %; $: #9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !              8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r /q .p -o ,n +m *l )k (j 'i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C 0B /A .@ -? ,> += *< ); (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a  #`  "_  !^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?   >  ;=  :<  9;  8:  79  68  57  46  35  24  13  02  /1  .0  -/  ,.  +-  *,   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|8|-|"|| |{{{{{{{{{{{{}{r{g{\{Q{F{;{0{%{{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp_pTpHpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh2h*h hh hggggggggggggggvglgbgXgNgDg:g0g&gggfffffffffffff{fpfefZfOfEf:f/f$fffeeeeeeeeeeeeeteie^eSeIe>e3e(eeedddddddddddddxdmdcdXdMdBd7d,d!dd dcccccccccccc}crcgc\cQcFc;c0c%cccbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHbZ2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X0X$XX XWWWWWWWWWWW|WpWdWXWLW@W4W(WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VVUUUUUUUUUUUUyUmUaUUUIU=U1U%UU UTTTTTTTTTTT}TqTeT[TPTET:T/T$TTTSSSSSSSSSSSSStSiS^SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQuQiQ]QQQEQ9Q-Q!QQ PPPPPPPPPPPPzPnPbPVPJP>P2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNIN=N1N%NN NMMMMMMMMMMM}MqMeMYMMMAM5M*MMMLLLLLLLLLLLLwLkL_LSLGL;L/L#LL KKKKKKKKKKKK|KpKdKXKLK@K4K(KKKJJJJJJJJJJJJtJhJ\JPJDJ8J,J JJ IIIIIIIIIIIIyImIaIUIII=I1I%IIIHHHHHHHHHHH~HtHiH^HSHHH=H2H'HHHGGGGGGGGGGGGGwGlG`GTGHGD2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBwBlB`BTBHBA3A(AAA@@@@@@@@@@@@@u@i@]@Q@E@9@-@!@@ ????????????z?n?b?V?J?>?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== =<<<<<<<<<<<|+2+&+++*************w*l*a*V*K*@*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%|%q%f%[%P%E%:%/%$%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#-#"## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"&"""!!!!!!!!!!!!!w!l!`!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK@4(th\PD8, xlaUI=1%                                (  '  &  %  $  #  "  !                                                        ~   }   |  ' {  & z  % y  $ x  # w  " v  ! u  t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b  a  `  _  ^  ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F  E  D  C  B  A   @   ?   >   =   <   ;   :   9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                      9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -   ,   +   *   (  )  '  &  %  $  #  "  ! v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D z D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k D j  D i D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R D Q  D P D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ; D :  D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  : ~ :} :| :{ :z :y :x :w  :v :u :t :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g :f :e : d : c : b : a : ` :_ :^ :] :\ :[ :Z :Y  :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  : F  : E  : D  : C  : B  :A  :@  :?  :>  :=  :<  :;  :: 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 |  0 { & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  &  & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b & a  & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D  & C & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & /  & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  2  3  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  g  h  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                                 ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q  $p  #o  "n  !m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N   M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9   8  !7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  "  #  !                    ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                     ~  }  | { z y x w v u  t s r q p o n m l k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D   C   B   A   @   ?  >  =  <  ;  9  :  8  7                                                       , + * ) ( ' & % $ # " !                                             iW|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~G~<~1~&~~~}}}}}}}}}}}}}v}k}`}U}J}?}4})}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayWyLyAy6y+y yy xxxxxxxxxxxxx{xpxexZxOxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                                                   -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "   !