SQLite format 3@ ~*?j~*- ~`D~~`i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) Q~gQ#regionPhilippines'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalselanguageBalangao)chapter_stringChapter#-descriptionHen alen Apudyus }!w_A#~~~~~v~Z~>~'~ }}}}}}t}[}C}! +#ff7c80HenHen nepaka-ammu#00ff00JudaJuda#00ff003Ju3 Juan#00ff002Ju2 Juan#00ff001Ju1 Juan#00ff002Pe2 Pedro#00ff001Pe1 Pedro#00ff00JaiJaime#ffff00HebeHebreo#ffff00FlmnFilemon#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo'#ffff00X2Tes2 eTesalonica '#ffff00N1Tes1 eTesalonica #ffff00DColeColosas #ffff00:FiliFilipos #ffff000EfeiyEfeso #ffff00&GaliGalacia!#ffff002Cor2 eCorinto!#ffff001Cor1 eCorinto#ffff00RomeRoma&7#00ffffHenHen enkaman anchichay#ff6600JuanJuan#ff6600LucLucas#ff6600MarMarcos#ff6600MatMateo5~;|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~~~~:Q9F8B7<6J5Y4_3`2;1)0 /g.B-,+n*W)E(/'&Q%)$ #t"^!@ qG \-(#vcUJ>u m g a E :( ?>   = <  +- w~O}}|o|{hzyxxRwJvsvuu0s{r qpomml.jihh6gf5e_d\cbb&a`J^^\[ZYXWVUTqSiRtQ}PyO@NMLK=JTHGGFFE>\=a<:987654322J1`0//..M-,+**('&%$$"#"!F!6;@'D_  v t<+ Te gapo hen anchi cha omafurot, ifilang Apudyus hen anchi achi omafurot ah ustoy ahawana. Te non an umat yag achi, kamancha ipos hen a-anàcha. Ngém gapo ta imfilang Apudyus hen anchi achi omafurot ah ustoy ahawan anchi cha omafurot, faén ipos hen a-anàcha. { o Yag antoyan agé hen tugun-o an chàyu way tapenay hen-ahawa way cha-an omafurot hen iha. Yag hen yatoy tugun, faén toroy hen anchi enalen Jesu Cristu te narpo an haén. Wat no wacha hen iha an chàyu way cha omafurot ya cha-an omafurot hen anchi ahawana, ngém laychén chillu hen anchi ahawana way mìfaréy an hiya, masapor achina ihiyan hen anchi cha-an omafurot.  <q Ngém non an umat yag taynana, masapor achi kasen mangah-ahawa. Ngém no laychéna, mamfangad chillu an ahawana. Yag umat agé hen larae, masapor achina agé ihiyan hen ahawana. M Ya chàyu way na-ahaw-an, yato agé hen tugun-o an chàyu way faén agé ah hamhamào hen narpowana te ah Jesu Cristu paat hen nangale. Wat hen fufae, achi mafalin way ihiyanna hen ahawana. #? Ngém mag-ay ta achiayu makaippar, un-unnina ud-ay no mangahawa-ayu, te un-unnina hen mangahawata no hen anchi achi guminang hen kaman inuwaw hen achar. 1Chàyu way cha-an omahawa ya nà-amfaro, yato agé hen tugun-o an chàyu way un-unnina ménat no achiayu ud-ay mangahawa way kaman an haén. Te ah katot-owana, laychê koma non an mafalin ta kaman-ayu amin an haén way maid ahawana. Ngém naligat chillu ménat te nankarakarase hen kafaelantaaw way inidchat Apudyus, te wacha hen inidchatna hen tapena ya safali agé hen inidchatna hen tapena. Hen ekat-owanchi, achì cha ekatén masapor paat omahawa-ayu, ngém enalè ta ma-awatanyu way maid lawengna no omahawa-ayu. .UWat chàyu way hen-ahawa, achi mafalin way iyachiyu hen acharyu an ahawayu, te egad yanggay hen man-ahe-ennafunanyu ah mangempapatiyanyu way manluwaru. Ngém no marpas hen anchi ag-agaw way toragyu, etoroyyu agé chillu hen ekamanyu way hen-ahawa ta maid ka-awisanyu an Chumunyu way fumasor. W'Te hen fufae, faén hiya hen nangen-awa hen acharna te ah ahawana way larae hen nangen-awa. Yag umat agé hen larae, faén agé hiya hen nangen-awa hen acharna te ah ahawana agé way fufae hen nangen-awa. wgNgém hen larae way wachan ahawana, masapor idchatna hen acharna an ahawana way maid ehohhootna. Yag umat agé hen ahawana way fufae, wat masapor agé adchéna hen acharna an ahawana way maid agé ehohhootna, ta mapnekcha way hen-ahawa. >~uNgém gapo ta anchag lonay hen cha manòyohòyong hen faén ahawacha, un-unninaat no aminay larae ya fufaeyén wachay ahawana ta maid ka-awisanyu way mì-isséy hen faén ahawayu. } 1Ad uwan, songfatà hen anchichay chayu sarudsuchun hen nanoratanyu an haén. Wat hen ekat-o, un-unnina ménat no achi ud-ay mangahawa hen tatagu. j|Mte lenàwana ah ammag napateg. Wat antaaw komag usarén hen antoy achartaaw ah machayawana.\{1Yag ay ammoh maid innilayu way hen achartaawat faréy paat hen Espiritun Apudyus way inidchat Apudyus way mìyachar an chitaaw. Wat faén chitaaw hen nangen-awa hen antoy achartaaw te ah Apudyus hen nangen-awa bz=Wat hiyachi, achi ammag cha hòyongon hen faén ahawa. Te hen tapenay fasorat achina ménat chachaelén hen achar. Waman hen anchi ammag cha manòyong hen faén ahawana, yachi hen fasor way manachael hen achar. gyGWaman hen anchi agé enteteponna hen hamhamàna an Jesu Cristuwat émméhà-an agé an hiya. x%Te ay ammoh maid peet innilayu way hen anchi tagu way manòyong hen potaat namfalincha ah ihà-an way achar. Te yachi chillu hen imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Hen anchi chuway tagu way chan hòyong, namfalincha ah ihà-anay achar.” Hw Ay ammoh maid innilayu way no ommafurottaaw an Jesu Cristuwat tapen hen acharna chitaaw. Wat ay ammoh mafalin ehooptaaw hen tapen hen achar Jesus hen pota. Ammag achi poros mafalinchi. vTe tàén no matéy hen antoy achartaaw, taguwén chillu Apudyus gapoh mannakafalinna way kaman hen nanaguwana an Apotaaway Jesu Cristu. tua Yag magat wacha agéy mangaliyén,“Hen ma-an, enammaan Apudyus ah mapnekan hen poto, ya hen poto, na-ammaan agé ah mangiggaan hen ma-an.” Oo a, ngém tàén yachin ekat hen anchi à-ale, umchah chillu hen maméppégan Apudyus an cha nadchi amin. Yag achi chillu éméychi ah miyaligan hen achar way an ano na-ammaan hen hòyong ah kapnekan hen laylaychén hen achar. Te hen antoy achar, na-ammaan ah mansérfi paat an Apo Jesu Cristu way hiya, hahallimunana agé hen antoy achar. t  Magat wachay mangaliyén mafalin ano ammaana hen henoy laychéna te faén met hen anchi orchin hen ma-afurot ad uwan. Oo a, ngém tàénchi wat wacha hen ma-ammaan way uray iggay epawan Apudyus, maid poros chillu maetorongna, te an chumachael. Wat tàén no mafalin ammaà hen heno way laychê, an-og achi chillu te magat iluwam hen achar-o yag achiya-at lawa makepépég-én. dsA Yag ah katot-owana, kaman hichi hen katatagun hen tapena an chàyu hen anchi ar-argaw. Ngém ad uwan, nacharosan-ayu ah aminay fasoryu ya teten-én Apudyus chàyu ah mantataguna. Yag gapo agé hen enammaan Apo Jesu Cristu ya hen kafaelan hen Espiritun Apudyusat mifilang-ayu ah maid fasfasorna an Apudyus. Usarén hen achar ah machayawan Apudyus Ar{ Ya umat agé hen anchichay manga-akaw ya hen anchichay chan am-ameam ya hen anchichay amfutangén ya hen anchichay naussot, wat maid an cha nadchi hen mètape hen mantorayan Apudyus. Fq Yag ay ammoh achiyu agé ammu way hen anchichay cha mangamma hen lenoroko wat achicha metape hen mantorayan Apudyus. Wat ilanyu ta achiyu ammag cha lokopon hen acharyu, te hen anchichay cha manòyong hen faén ahawacha ya hen anchichay cha manayaw hen faén ustoy apudyus, ya umat agé hen anchichay cha manòyong hen kapachongcha way larae ono fufae way cha mangamma hen anchi achi koma ma-ammaan, achi mafalin way mètapecha an Apudyus. p9Ngém faénat te ammag chàyuwat agé hen chan lelennoko ya chan lilinnugi, yag kaskasen agé te sosnodyu paat way cha omafurot hen chayu mangammaan. DoHen annay chayun chichinnéréman, yaha hen mangempàila way ammag fuwatna hen annay afurotyu. Te ay achi un-unnina lawa no anyug an anohan hen chayu marokkowan ya chayu marugiyan. n Yag pakayat chillu in-ayun chichinnérém, yag kaskasen agé te hen anchichay maid afurotna paat hen chayu i mangempafanagan. &mEAfifiin hen annay chayu am-ammaan, te ay ammoh maid paat lawa ihà-an an chàyu way cha omafurot ah nahamham-an ah érégna way mangimfanag hen problemayu. wlgWat no wachay problemayu, pakay iyéyyu paatchi hen anchichay achi omafurot way maid lébféngcha an chàyu. rk]Te ay ammoh achiyu agé ammu way chitaawat metapetaaw agé way manguwis hen uray anchichay a-anghel ah pegwana. Wat no uray anghelén uwiséntaaw, ay ammoh achi mafalin ta chàyu hen mangimfanag hen henoy problemayu hen antoy lota. 'jGAy ammoh achiyu ammu way chitaaw way tatagun Apudyusat metapetaaw an Cristu way manguwis hen katagutagu hen antoy lota ah pegwana. Wat no metapetaaw way manguwis hen katagutagu hen antoy lota, ay ammoh achiyu kafaelan way mangimfanag hen annachay hen-ak-et way achiyu mankenna-awatan. ]i 5Pakay paat no wachay mansosongelanyu way cha omafurotén in-ayu nanchichinnérém hen anchi uwis way maid afurotna yag faénat agé hen anchichay ifayu way cha omafurot hen ayanyu ta chicha koma hen mangimfanag. hy Maid met karébféngantaaw way manguwis hen anchichay tatagu way achi tot-owa omafurot, te egad ah Apudyus way manguwis ya manusa an chicha. Ngém chitaaw way cha omafurot, karébféngantaaw way manguwis ya mamahew hen ifa way cha mìyamong an chitaaw. Te hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén, “Eparyawyuwat hen annay ifayu way cha mangamma hen laweng.”g Yf+ Ngém hen laychê way aryén, achiayu paat koma cha miyahrang hen anchichay mangaliyén cha omafurot yag chachaat chillu agé ammaan hen laweng way kaman hen anchichay chan hòyong way faén hen-ahawa ya chan am-ameam ya cha mìchayaw hen faén ustoy apudyus, ya anat agé hen anchichay pìu-usot ya hen anchichay amfutangén ya nangakkaw. Te no ekatchéén chacha ano omafurot yag chachaat agé ammaan chachi, uray hen mèanan an chichéén anyu ammag achiyén. }es Ngém achì ekatén achiayu cha miyahrang hen anchichay achi omafurot way cha chumagchagas ya chan am-ameam ya cha mangakaw ya cha amin manayaw hen faén ustoy apudyus. Te non an-ayu achi miyahrang an chichaat egad taynanyu hen antoy lota, a. d Hen anchi ihay sorat-o an chàyu, imfagà way achiayu paat miya-ahrang hen anchichay cha manòyong hen faén ahawana. kcOWat hen amin antoy natatagguwantaaw, antaaw komag manchùgan hen aminay laweng way a-amma. Yag antaaw koma yanggay ammag epapate way mangamma hen usto ya mamangchén hen katot-owaan way maid sabsafali ah miyagwa ah hamhamà. LbWat hiyachi, ka-anényuwat hen annay kaman chinagém way nangalin an chàyu amin ta kasen-ayu macharosan an Apudyus, te yaha hen masapor an chàyu way omma-abfurot chillu an Jesu Cristu way hiya, natéy ah nanobfotana an chitaaw way kaman hen anchi karnero way nichaton an Apudyus hen tempon anchi lagsak way Manmanma-an. aWat hen annay chayu mampaspasekatan way mangaliyén ustoayu, ammag yahaat agé hen kail-an hen enomfatanyu way térén. Te innilayu met hen anchi ale way ekatnéén, “No miyahrang hen uray aket way nadchagém hen anchi cha-an, wat annag alinan amin.” C`anyug eporang hen yahay tagu an Chumunyu ta egad ah Chumunyu way mamaligat hen acharna ta éhéd yag falewana hen a-ammana ta no mamfangad ah Jesu Cristu, mafalin way mahara-an chillu. T_!Te tàén no maichà ahna, kaman paat wachaà chillu way netatappe an chàyu, te an-og haham-én chàyu. Wat gapo ta kaman paat wà-achaà an chàyu, ya gapo agé hen lébféng-o way inidchat Apotaaway Jesu Cristu, looh-o hemhemmà hen ekamanyu way manusa hen annay tagu way nangamma hen yahay na-ammaan. Wat hen ekamanyu, chàyu way cha omafurot, ma-among-ayu way kamanà nìya-among an chàyu, yag gapo agé hen kafaelan Jesu Cristu way nawawà-acha agé, ^] Ammag yaha peet hen cha ma-am-ammaan an chàyuhna yag an-ayuwat agég chan paspasekat ah kena-ammayyu. Ay an-ayug achi mafiinan way térén gapon annay cha ammaan hen ihay ifayu. Yag pakay peet amin anyug achi eparyaw hiya ta achi miya-ahrang an chàyu. \ Wachan chengngar-o way cha ma-ammaan ahna way ammag aggarémhay térén, te uray hen anchichay achi omafurotén maid chacha ammaan ah kaman hena. Te hen chengngar-o, wacha ano hen iha an chàyu way namréh hen anchi ahawan amana way nanoman an hiya. x[iWat egad-ayu hen antoy umaliyà, no iyalè hen haprat ono hen layad ya anoh, te no é-éttégna hen annay chayu ekamkaman, an-og ingarén chàyu. Ngém no finalewanyu hen chayu ekamkamanat epàilà yanggay agé hen layad-o ya anoh-o.Z5Te hen mangimfaga no ah Apudyus tot-owa hen chan toray an chitaawat faén hen cha ar-aryén hen tapà te hen man-ancharan hen kafaelana an chitaaw. ^Y5Ngém tot-owa hen antoy ifagà way no parufusun Apudyus, wat achi mafayagat umaliyà ahna. Yag yachi hen mangil-à hen annachay sigsiguru no wacha tot-oway kafaelancha ono ammag tapàcha yanggay hen chan aleale. oXWMagat wachay pasigsiguru an chàyu way ammag mangaliyén achiyà ano umale way mangilan chàyu. ;WoWat yachi agé hen nannagà an Timoteo way umalehna way hiya, kaman anào way laylaychê ya natalek gapon afurotna an Apotaaw. Wat epahpahmàna an chàyu hen chà ekaman way manorot an Jesu Cristu, ya yachi chillu agé hen chà itudtuchu hen amin anchichay cha omafurot hen kafabréfabréy way chà ayan. VyWat haén way kaman amayu, mampangpanga-aseyà paat an chàyu ta torachényu koma hen antoy chà ekaman way omafurot. gUGTe hamham-ényu ngén, uray no chuarcha hen anchichay cha manalimun hen afurotyu an Jesu Cristu, haén yanggay chillu hen kaman penaka-amayu, te haén hen anchi pés-éy nangintudtuchu hen anchi ammayay chamag an chàyu. T/Achì ekatén esorat-oto ah fumiinanyu, te hen nangensoratà an cha natto, ah katugunanyu way an-ayug kaman yanggay a-anào way laylaychê. GS Yag no insortuwén agé chàniyén, chaniyat chillu songfatan ah ammay. Wat ingganad uwan, an-ani lawag kaman paat garot way poros chi misérfiyana ah hamhamà hen anchichay maid afurotna. eRC Yag an-ani agég maungaungar way mèlabfu ah masaporni. Yag no cha chàni ustanén chaniyat chillu ifaga hen katorongan hen anchichay cha umsot. Yag uray agé no an chànig cha pàpàgangénén, anni chillug a-annohan. iQK Yag chàni, ingganad uwan an-anig makokollangan ah uray ma-an ya henoy masapor. Ya ammag nagisgissay agé hen lumfongni, yag cha chàni agé pap-aligatén hen anchichay achi omafurot, ya an agé lawag maid ustoh iggawanni. FP Chàni, gapo hen ommafurotanni an Jesu Cristu wat ekatchéén an-ani anog nawéngwéng. Ngém chàyu, ekatyuwén an-ayu peet ammag naraeng hen antoy ommafurotanyu. Chàni, nakapsot-ani, waman chàyu, an-ayug nanapnek ah kafaelanyu. Yag cha chàni agé èmehan hen tatagu, waman chàyu, an chàyu an cha rispituwén. wOg Te ah hamhamào, kaman paat namfalinén Apudyus chàni way aposel ah kafafaan hen angamin. Te an-anig cha maustaustan way kaman farud way nasentinsiyaan hen mepapchitancha ah fub-uyéén hen aminay tatagu ya uray hen anchichay a-anghel. NKaman paat an-ayug nanapnek ah hamhamàyu way maid kok-orang ah innilayu mepanggép an Apudyus. Te kaman-ayu ngommato way namfalin ah ap-apo way achi chàni masapor. Yag ammay koma non an-ayu tot-oway anap-apo, te no yachiyat mèap-apoani agé an chàyu. MTe nokay chillu hen chayu mampasekatan. Te no chùchùar hen ma-awatan hen iha, ay ammoh faén chillu ah Apudyus hen narpowana. Te amin way kafaelantaaw wat ah Apudyus chillu hen nangidchat. Yag gapon hiyachi, maid karébféngantaaw way mangempasekat ah uray heno. WL'Sosnod, enalè amin chachi mepanggép an chàni an cha Apolos ah mangacharanyu koma ta achiyu labsengén hen anchi nesosorat way alen Apudyus. Wat achiyu koma etànang hen iha ah manupehanyu hen iha. BK}Wat kaman agéhchi, masapor ar-arwachanyu ta achiyu agé cha arkorowén way manguwis hen henoy tagu. Ta antaawat an hahadchén hen anchi ustoy tempon hen mauwisan hen angamin hen anchi mamfangchan Apotaaway Jesu Cristu. Te hen hiyachi, epafùnagna hen aminay netataro way a-amma ya hamhamà ya umat agé hen anchi tot-oway ganchat hen hamhamà. Yag yachi hen manayawan Apudyus hen tatagu way ah egad hen patinggan hen tot-oway enammaancha. OJTe ilanyu ngén, tàén maid tot-owa chà elasin ah ka-amhewà, faén chilluchi hen mangimfaga no wacha ono maid te ay ammoh wachay nangila. Wat egad chillu ah Apudyus te hiya yanggay hen nangila. xIiWat gapo ta alepanà an Jesu Cristu, achì pagan-ano hen manguwisanà an chàyu, ya uray hen heno way tagu mepanggép hen chà mangammaan hen epa-amman Apudyus an haén. Ya uray met agé haénat achì talekén hen manguwisà hen achar-o. H Ya hen anchi kenapateg hen alepan way wachan neporang an hiyaat masapor paat matalek way mangamma hen aminay imfagan hen apona. 7G iAnyu komag iyalig chàni way aposel ah alepan way chan sérfi an Jesu Cristu way an emporang Apudyus an chàni hen mepaka-ammuwan hen anchi cha-an mepaka-ammu ingganad uwan. ZF-Te chàyu, para an Jesu Cristu, yah Jesu Cristu agé, para agé an Apudyus.jEMYah katot-owanaat, maid achina inidchat ah katoronganyu, te inidchatna haén way Pablo yah Apolos ya ah Pedro, ya umat agé hen amin way wachan antoy lota, ya kaman agé hen chayu mataguwan ya uray agé hen atéyanyu, ya hen aminay mepachah an chàyu ad uwan ya umat agé ah tapetapen chi ag-agawat ganchat amin Apudyus chachi ah katoronganyu yanggay. (DIWat hiyachi, maid koma mangempasekat way wacha hen anchi naraeng paat way tatagu way chana somorotan, te inidchat chillu Apudyus amin chàni ah matoronganyu. ,CQYag hen ihay nesosorat agé, ekatnéén, “Innilan Apudyus way ammag maid mantorongan hen hamhamà hen anchichay nan-araeng hen antoy lota way achi omafurot.” BTe ammag maid sérfina an Apudyus hen anchi kenaraeng way patigén hen anchichay achi omafurot. Kaman hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Hen anchi chan chinlan hen tatagu way kenaraengcha, usarénat agé Apudyuschi ah mangafa-ana an chicha.” ]A3Hiyachi sosnod, ilanyu ta achiyu lokopon hen acharyu. Te hen anchi manchinlana hen kenaraengna way yachi agé hen kenaraeng way patigén hen anchichay achi omafurot, hiya hen narokop. Wat masapor koma way annag epafafa hen acharna ta changréna hen marpon Apudyus ah karmuwan hen tot-oway kenaraeng, tàén no cha pelohon hen tatagu. Q@Wat heno way tagu way ammag manachael hen faréy Apudyus wat ammag chachaelén agé Apudyus hiya, te na-apudyusan hen anchi faréyna. Yag maid kasen kaman faréyna no faén chitaaw way cha omafurot. ?#Ay achiyu peet ma-awatan way chitaaw way cha omafurotat chitaaw hen kaman faréy paat Apudyus te nìyachar hen Espirituna an chitaaw. Z>-Waman hen anchi tagu way ammag meopoh hen enammaana, maid idchat Apudyus an hiya ah gunggunana. Manowat te hara-ana chillu, ngém ammag kaman hen anchi naghéb chi faréyna way acharna yanggay hen inyawidna. V=%Wat hen anchi tagu way achi maghéb hen enammaana, gunggunaan Apudyus hiya. t<a Wat no mamfangad ah Jesu Cristu ah pegwana way manguwis hen egad, yachi hen kail-an hen kenauston hen enammaan hen ihaiha hen anchichay nan-amma, te ah mangempàil-ana, annag kaman gébhén amin ah mail-an hen mannanayun ya hen achi. };s Ngém hen anchichay cha mangentoroy way mangintudtuchu, achi mapapchong hen chacha ekaman. Te hen miyaligan hen tapenaat, kaman chacha usarén hen faletò ya gamfang ya hen anchichay nan-angina way fato ah mangammaancha hen yachiy faréy ta ammay ya mannanayun. Waman hen tapena, anchag cha fafarangén way kaman paat yanggay away ya gurun ya chagami hen chacha usarén. f:E Te ilanyu ngén, looh chillu ninigga hen anchi kaman to-od ya aromatang way maid kasen no faén yanggay ah Jesu Cristu ya achi agé mafalin way masoksoktanchi, te maid kasen tumùchuwan hen afurot no faén yanggay hiya. 9) Yag gapo hen kafaelà way inidchat Apudyus, kamanà paat ommamta way cha manà-ad hen hiyahay faréy. Te haén hen anchi kaman nangigga hen anchi to-odna ya nanginggééb hen aromatangna. Yag hen anchichay tapen hen tatagu, chicha hen kaman cha mangentoroy way mangamma hen anchi inlugì. Ngém wéhchiyén masapor ar-arwachana paat hen chana ekaman way man-amma ta memènong way achi koma mèfat. s8_ Wat chàni an Apolos, an-ani chan tennorong way mangamma hen epa-amman Apudyus. Yag chàyu hen kaman garchin Apudyus way chana epa-amma an chàni. Ya hen ihay aligna agé, kaman-ayu faréy Apudyus way chana agé epasà-ad an chàni. `79Ya maid agé nangatngato an chicha way chuwa way chan mura ya chan sifug, te nampachongcha chillu hen mangilan Apudyus, ya ah pegwana, idchatna agé hen anchi ustoy gunggunacha way mifisar hen enammaan hen ihaiha. 6Wat faén met hen anchi nanginmura hen napatpateg, ya faén agé hen anchi cha manifug te ah Apudyus chillu way cha mangempatufu. 65eHen kepaniyanaat kaman haén hen nanginmura hen anchi fukar ya ah Apolos hen anchi cha manifug, ngém ah Apudyus chillu hen cha mangempatufu. Te haén hen pés-éy nangintudtuchu hen alen Apudyus an chàyu yag anat i chagapchapén Apolos, ngém ah Apudyus chillu hen nangempa-anchar ah omafurotanyu. 4{Te henokay paat chillu ah Apolos yag nokayà agé paat way Pablo ah iyu mansosongelan. Te an-ani met yanggay an alepan Apudyus way chan sérfi an hiya ah omafurotanyu way ihaiha an chàniyén chana yanggay ammaan hen impiyar Apudyus an hiya. t3aKaman hen anchi mangalen hen tapenéén haén ano hen chacha somorotan, yag ekat agé hen tapenéén ah Apolos agé hen chacha somorotan. Wat ay achi yaha hen mangenlasinan way chayu torachén hen a-amman hen anchichay achi omafurot. r2]Te pakay chayu chillu eparufus hen laylaychényu way manmaneho an chàyu, te no ammag é-éttég hen apésyu ya hen chayun sosongelan, wat ay ammoh faén-ayu kaman hen anchichay achi omafurot, te chayu met ammaan hen chacha ammaan. 1Wat yachi hen iggay-o nangintudtuchuwan hen anchi naunig an chàyu, te hen hiyachi, kaman-ayu utteng way chan soso way achi makahétà hen orhe. Yag ammag é-éttégna peet ad uwan way kaman-ayu chillu utteutteng way achi chillu maka-awat hen tapena. O0 Ngém sosnod, uray hen anchi chà nanudtuchuwan an chàyu, wat chuar hen iggay-o itudtuchu way mitudtuchu koma hen anchichay chinumgat hen afurotna. Te kaman paat hen laylaychényu hen chan maneho an chàyu way faén hen laychén hen Espiritun Apudyus. Wat kaman-ayu ungunga way anyuwat cha ilugi way omafurot an Jesu Cristu. /Te nesosorat chillu hen anchi alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén,“Henoa paat way nangammu hen hamhamà Apudyus ta wachay makatugun an hiya.” Ngém chitaaw, wacha hen hamhamà Jesu Cristu an chitaaw, te nìyachar hen Espirituna an chitaaw..Waman hen anchichay tatagu way nìyacharan hen Espiritun Apudyus, maelasincha hen kena-ammay ya kenaraweng hen egad. Waman hen anchi tagu way maid hen Espiritun Apudyus an hiya, kapeletan way achina ma-awatan hen hamhamà hen anchichay cha omafurot. -}Ngém hen anchichay tatagu way maid hen Espiritun Apudyus an chicha, achicha ma-awatan hen narpon Espirituna te ammag maid gutokna an chicha, te egad chillu mìyachar an chicha ya anchaat ma-awatan te hen Espirituna chillu hen cha mangempaka-awat. , Wat amin hen anchi chani itudtuchu, faén hamhamàni ya kenaraengni hen narpowana, te hen Espiritun Apudyus paat hen narpowana. Wat chani esoplekar hen anchi mitudtuchu mepanggép an Apudyus hen anchichay tataguna way nìyacharan hen Espirituna. + Yag chitaaw, empalen Apudyus hen anchi Espirituna paat way mìyachar an chitaaw. Wat faén hen tatagun antoy lota hen karpowan hen ma-awatantaaw te narpon Espirituna way inidchatna, wat mafalin ma-awatantaaw mepanggép hen aminay cha etorong Apudyus an chitaaw. n*U Yag hen alignaat maid ihah tagu ah nangammu paat hen hamhamà hen ifana, te hen hiyachiy tagu yanggay hen nangammu hen hehemmàna chillu. Wat kaman agé an Apudyus te maid nangammu ah hamhamàna no faén yanggay hen Espirituna. c)? Wat hen anchichay iggay mepaka-ammu ad namenghan, empaka-ammun Apudyus an chitaaw ad uwan way hen anchi Espirituna hen nangempaka-ammu te hiya, inni-ilana hen amin way uray hen anchichay naunig mepanggép an Apudyus. 2(] Ngém hen hiyachiy na-ammaan, yachi hen tommot-owaan hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén,“Hen anchi maid innilan hen tatagu ya hen anchi maid chengchengngarcha way achicha agé makahkahmà, ammag hiyachiyat agé hen ensasagganan Apudyus para hen anchichay manlayad an hiya.” r']Ngém amin hen anchichay nan-angato way toray hen antoy lota, anchag iggay poros ma-awatan hen anchi kenaraeng Apudyus. Te non ancha na-awatan, kapeletan way iggaycha koma epakoros hen anchi kachachayaw way Apotaaw way Jesu Cristu. M&Te hen anchi kenaraeng way chani itudtuchu, chichachi hen anchi naunig way planon Apudyus mepanggép hen ekamanna way mangenharà an chitaaw way tàén iggay empaka-ammun Apudyuschi hen tatagu ingganad uwan, hehemmàna chilluchi hen cha-an ma-ammaan hen antoy lota. Ya hen halenonotna agéat hen kachayawantaaw ah pegwana. ]%3Manowat te achì ekatén maid naunig ah mitudtuchu hen cha omafurot, te no tudtuchuwanni hen anchichay chinuchumgat hen afurotna, naunig tot-owa hen chani itudtuchu an chicha. Ngém hen hiyachiy kenaraeng, iggay mepachong hen kenaraeng hen tatagu hen antoy lota ono hen kenaraeng hen anchichay nan-angato way toray way mapépéppég. z$mWat hen ommafurotanyu, gapo hen kafaelan Apudyus way faén gapo hen kenaraeng hen tatagu. Hen kenaraeng Apudyus G#Yag iggay-o agé ar-arkosan hen intudtuchù ah naunig way ale way kenaraeng hen tatagun antoy lota, te hen anchi nan-anchar yanggay an haénat hen anchi mannakafalin hen Espiritun Apudyus. ("IWat hen kawad-à ahna, anà ammag chan papayagpag ah égyat-o gapo hen kenakapsot-o te magat lawa achiyà maka-amma hen anchi cha epa-amman Apudyus an haén. >!uTe an-og ginagara way nanginwalin hen egachay wachan haén ta maid kasen epacharan-o way mangintudtuchu no achi yanggay mepanggép an Jesu Cristu ya hen anchi natéyana hen koros.  {Sosnod, hen anchi ummaliyà ahna way i nangintudtuchu hen alen Apudyus an chàyu, an-o yanggay an inyam-amma way nangenlawag way iggay-o usarén hen anchi naunig way ale ya hen kenaraeng way kaman hen kenaraeng hen anchichay manahapet way tatagu. S !Wat tot-owa hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Henoa way manginyafà, iyafàno yanggay hen enammaan Jesu Cristu, ta achim cha iyafà hen narpon kafaelam ono kenaraengno.” Te ah Apudyus met hen nangamma hen ketapyantaaw an Jesu Cristu way hen enkamanna, empalena ah Jesus hen antoy lota ta matéy ah fayad hen fasortaaw ah kahara-antaaw. Yag gapo hen enammaan Jesus wat nacharosantaaw ya mafalin ifilang Apudyus chitaaw ah maid fasfasorna an hiya. Yag hen anchi tatagu way ifilang Apudyus ah naraengat hen anchi tagu way cha omafurot an Jesu Cristu. y mWat hiyachi, maid ihah tagu ah mafalin mampaspasekat hen sangwanan Apudyus te nokay paat chillu hen epasekatna. + QYa hen ihay nameleyana agé hen anchichay nafafa ya aggarayos, ta wachay mangempàil-ana way maid gutok hen anchichay patpatigén paat hen tatagu hen antoy lota. { qTe an ginagaran chillu paat Apudyus way namele hen anchichay ekat hen tataguwén maid sérfina ya maid agé filangna. Te hen pontosna, ta ah pegwana, fumiincha way térén hen anchichay cha mangempasekat hen kenafalincha ya hen kenaraengcha.  {Sosnod, achitaaw koma cha aliw-an hen kenasasa-adtaaw hen nameleyan Apudyus an chitaaw way omafurot, te manmano yanggay an chitaaw hen wachan kenaraengna ah mangi-ilan hen tatagu. Ya manmano agé hen nasa-achan, ya hen wacha agéy mafalinna. F Wat hen anchi planon Apudyus ah kahara-antaaw way tatagu way ekat hen tapenéén maid ano gutokna, wadwadchaat agéchi no hen kenaraeng hen kararàengan way tatagu. Yag hen anchi natéyan agé Jesu Cristu hen koros way ekatchéén sayang ya maid sérfina, yachiyat agé hen inya-afà Apudyus hen egachay kao-orhiyan. S !Ngém hen amin way penelen Apudyus ah mantataguna way Judio man ono faén, ma-awatancha amin way hen anchi nekorosan Jesu Cristu paatat yachi hen kafud-asan hen mannakafalin Apudyus ya hen kenaraengna. x kNgém tàén no yaha, chani chillu itudtuchu way natéy ah Jesu Cristu hen koros ah namayachana hen fasor hen tatagu. Wat ammag aggangaratchi hen anchichay Judio no changréncha, ya an agég maid gutokna ah para hen anchichay faén Judio.  yMaid gutokna ah hamhamà hen anchichay Judio, te chicha, anchag achi afuroton no maid mepàilah kaskascha-aw ah manot-owaancha. Yag umat agé hen anchichay faén Judio, te achicha agé afuroton hen uray heno no achi mètemfuruy hen kenaraengcha.  Te ah kenaraeng Apudyus, iggayna parufusun hen tatagu way mangchah hen kahara-ancha gapoh kenaraengcha. Te hen laychéna, mahara-an yanggay hen anchichay mangafurot hen anchi chani itudtuchu way kaman paat maid gutokna ah hamhamà hen anchichay achi omafurot. n WWat hiyachi, ammag maid metopa-an peet hen kenaraeng hen anchichay naraeng ya na-achar. Ya umat agé hen anchichay manahapet ah egad hen antoy lota. Te imfafaggan Apudyus way achina ifilangchi te maid etorong cha nadchi an hiya.   Yachi hen laychénay aryén hen anchi nesosorat way enalen Apudyus ad namenghan way ekatnéén,“Afaê hen kenaraeng hen anchichay naraeng ya manahapet way tatagu hen antoy lota, te maila way ammag maid sérfina hen na-awatancha way enacharcha.” l SHen anchi mitudtuchu mepanggép hen natéyan Jesu Cristu hen anchi koros, ammag maid gutok nadchi hen anchichay tatagu way metatap-ar chillu gapon achicha omafurotan. Waman chitaaw way cha mahara-an gapon chataaw omafurotan, ma-awatantaaw way hen anchi natéyan Jesu Cristu, yachi hen fégah hen anchi kenamafalin Apudyus way mangenharà an chitaaw. 2 _Te iggayà chillu an piyarén an Jesu Cristu way an mamfunfunyag, te anà an piniyar way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an hiya. Yag achì agé cha usarén hen anchi kenaraeng ya kenasilib hen tatagu way mantudtuchu, ta hen ka-awisan yanggay hen tatagu way omafurot wat hen natéyan Jesu Cristu hen koros hen namayachana hen fasor. Ah Jesu Cristu hen kail-an hen mannakafalin Apudyus ya hen kenaraengna  Ay uwa, finunyagà agé cha Estefana way himfafaryan, ngém anggay cha nadchi yanggay ah natancha-anà way finunyagà ya maid kasen. D ta maid mangaryanyuwén finunyagà chàyu ah mampasorot-o. j OAmmayat te maid finunyagà an chàyu, ta manongad yanggay cha Crispo an Gayo ah finunyagà, T  # Ay ammoh chuarcha hen Cristu ta nantenétené-én hen chayu somorotan. Ay ammoh haén way Pablo hen nekoros way namayad hen fasoryu. Yag ay ammoh nafunyaganyu ah mampasorot-o way faénat agé ah Cristu.    Hen chengngar-o, namfinafinab-én hen chayu tàchégan, te ekat ano hen tapeyuwén haén way Pablo hen chayu ano somorotan. Yag ekat agé hen tapenéén ah Apolos hen chacha somorotan. Ya hen tapena, ah Pedro. Ya hen tapena agéat ah Jesu Cristu paat.   ! Yachin itugun-o an chàyu way sosnod te wachacha hen nanaphapet an haén way ahimfafaryan Cloe way an-ayu anog chan sososongel peet ahna. a  = Sosnod, gapon Apotaaw way ah Jesu Cristu, wat chaà mampangpanga-ase paat an chàyu ta mantetempoyug-ayu koma, ta achiayu chan tentenê-én. Ta anyu yanggay ammag ihà-anén koma hen hamhamàyu ya hen pontosyu. j  O Ya mafalin agé manchinlantaaw hen aminay imfagan Apudyus gapon kenatalekna, te hiya agé hen namele an chitaaw way mètempoyug an anàna way Jesu Cristu way Ap-apotaaw. Hen nakorkoran hen tempoyug hen anchichay cha omafurot , SYa hahallimunan Apudyus agé chàyu ta manichidcha hen afurotyu inggana hen anongoh hen ag-agaw ta maid kachumsekanyu hen anchi mamfangchan Apotaaway Jesu Cristu. % EYa cha-an-ayu agé makok-orangan ah uray heno way torong way narpo hen Espiritun Apudyus hen unig hen mamannéchanyu hen mamfangchan Apotaaway Jesu Cristu. ] 5Yag maila agé way chinumgat hen anchi intudtuchuni an chàyu mepanggép an Cristu. " ?Te gapon nelarammonganyu agé an Jesu Cristu wat kaman paat fummaknang-ayu ah napateg, te natorongan-ayu way maka-awat ya manaphapet mepanggép an hiya.  {Anà ammag chan yamayaman an Apudyus gapo hen anchi chakaray torongna an chàyu hen ommafurotanyu an Jesu Cristu. 5 eWat ta totollongan chitaaw amin an Amataaway Apudyus yah Apotaaway Jesu Cristu ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw. Hen yaman Pablo gapon anchichay cha omafurot % EWat soratnito an chàyu amin way cha ma-am-among ahnad Corinto way manayaw an Apudyus. Penelen Apudyus chàyu ah mantataguna way ma-apudyusan gapon ommafurotanyu an Jesu Cristu, chàyu ya anat agé hen amin anchichay tapenay tatagu hen karotarota way ommapo an Apotaaway Jesu Cristu.  Haén ah Pablo way ah layad Apudyusat, piniyarà way man-aposel an Jesu Cristu, ya antoyan agé ah Sostenes way ihay ifataaw. g~}|{]zzCybxGwvuutdsrqqpoumlkjjeivhff5edd%ba#`_]]\M[Z{YYY#XW|VUTSORQIP OTNM8L-K-JIGEE9CB5As@>>o>=*Tàén nankarakarasecha hen anchichay cha midchat an chitaaw way kafaelan, an ihà-an chillu hen chacha marpowan way hiya hen Espiritun Apudyus. +O Ngém ad uwan, sommafali te cha-ayu omafurot an Jesu Cristu. Wat masapor koma ma-awatanyu way hen anchi tagu way na-adchan ah Espiritun Apudyusat achina an echotan ah Jesus. Ya maid agé tagu ah ammag mangaliyén ah Jesus hen omapowana no achi an epahpahmà hen Espiritun Apudyus an hiya. nU Te innilayu met way hen anchi cha-anyu omafurotan an Jesu Cristu wat narokop-ayu te anyug cha chinayaw hen anchichay enap-apudyusyu way tàén wachay tapàchéén achicha chillu maka-ale, ngém an-ayu chillug na-awis an chicha. < s Wat ad uwan, sosnod, laychê koma way epaka-awat an chàyu mepanggép hen anchichay nankarakarasey kafaelan way cha idchat hen Espiritun Apudyus an chitaaw ta achiayu koma omfat.  "Yag mag-ay ta wachay chan henaang, mangan unna koma ah faréyna ya anat maligwat way i mèan hen anchi Manmanma-an ta achi chàyu disiplinéén an Apudyus no ma-among-ayu. Yag mepanggép hen tapen hen ifagà an chàyu, awni ta umaliyà ahna ta an-owat ifaga./ !Wat hiyachi sosnod, no ma-among-ayu way mangan hen anchi Manmanma-an an Apo Jesu Cristu, masapor manhinnééd-ayu ta an-ayuwat mangan amin. m S Yag no cha chitaaw agé fistigarén an Apudyus ya disiplinéén an hiya, anna an cha ammaanchi ah mangintudtuchuwana an chitaaw way mangenmamad hen ekamantaaw ta achitaaw metape hen anchi kachusaan hen anchichay achi omafurot.   Ngém no fistigaréntaaw paat hen achartaaw unna, ta mampacharostaaw yag antaawat mèan, wat achi chitaaw chuséén an Apudyus.   Yag yaha agé hen gaponah ammag chuar hen chan saket an chàyu ya chuar agé hen nakapsot, yag yaha amin agé hen inyatéy hen tapena.   Te no achina hamham-én hen laychén amin cha nadchi way aryén yag nèan chillu, chana angkay ammaan hen manusaan Apudyus an hiya. i K Wat hiyachi, ihaiha koméén masapor fistigaréna unna hen acharna yag anat mèan ya mì-inum. { Yaha hen laychén hen anchi Manmanma-an way aryén. Wat kapeletan no wachay tagu ah ammag mamafarang way mèan ya mì-inum way achi manginyafiin hen achar Apo Jesu Cristu hen natéyana ya hen nifùfuan hen charana, wat fasornachi an Apudyus. \1 Wat sosnod, hen laychén nadchiy aryénat no ommantaaw hen anchi ma-an ya uminumtaaw hen anchi fayah, chataaw tàchégan hen natéyan Apo Jesu Cristu way yachiyachi koma hen mekaman ingganah mamfangchana. P Yag yachi agé hen enkamanna hen narpasancha way nangan, te innarana hen anchi fayah yag annaat ekatén, “Hen yatoy fayah hen mangempàila way wacha hen kà-amma way torag Apudyus hen tatagu, yag hen mifùfuan hen charà hen matot-owaan hen yatoy toragan. Wat no inumunyuto, anyu an cha ammaan ah manmanma-anyu an haén.” c? yag inyamanna an Apudyus. Yag annaat petpet-angén way manginwaras. Yag annaat ekatén, “Yato hen achar-o way idchat-o way paran chàyu, wat manepod ad uwan, yato hen chayu amma-ammaan ah manmanma-anyu an haén.” I  Ah Apotaaway Jesu Cristu hen nangintudtuchu an haén hen anchi intudtuchù chillu an chàyu ah ekamanyu koma. Te hen nekaman hen anchi lafiyanchi way netocharana, innarana anchi tenapay pY Pakay lawaha ah chayu ekamkaman. Ay ammoh maid afarfaryanyu ah mangananyu. Anyu peet ammag cha epàila way maid rispituyu hen anchichay cha mìyamong way manayaw an Apudyus. Ya anyu agég achi ham-én hen anchichay maid mafalinna way cha fumiin an chàyu. Wat ay ammoh ekatyuwén ammay hen hamhamào hen annay chayu ekamkaman. Ammag laweng angkay tot-owaha. Q te hen mabhuganyu paat. Wat anchag cha mamangpango hen tapena way i mamfuhug hen anchi inyanamotcha, ya chacha i mamfutang hen tapena. Waman hen anchichay tapena way cha umunud, anchag chan henaang. 6e Te tawwan hen annay chayu ekamkaman, te no ma-among-ayu way mangan hen anchi Manmanma-an hen natéyan Apo Jesu Cristu, ammag faén peet hen anchi Manmanma-an hen pontosyu, pY Wat magat anga masapor tot-owaha way mantenê-én-ayu ah kail-an hen kenauston hen afurot hen tapena. !; Te chengngar-o way no ma-among-ayu way manayaw an Apudyusat an-ayu anog chan tentenê-én way maid tempoyugyu. Yag kaman paat afurotò way tot-owachi. A~{ Antoyan agé hen itugun-o an chàyu mepanggép hen annay chayu ammaan way faén usto, te hen chayu ma-am-amongan ano, chùchùar peet hen laweng way cha mafud-asan no hen ammay. ,}Q Wat no wacha chillu hen ammag sosomngel mepanggép hen antochay chà ifaga, maid safalih esongfat-o te yachi chillu hen chani amin itudtuchu way aposel. Yag yachi agé hen cha ekaman hen amin anchichay tapenay cha omafurot way cha ma-am-among ah kafabréfabréy. Mepanggép hen Manmanma-an | ngém ammag yachiyat agé hen cha mangempa-ammay hen fufae. Te hen fuùna chillu hen nidchat an hiya ah kaman hàfong hen uruna. j{M Yag nigangay agé chillu hen aminay tatagu way ammag aggaukos no anchuanchu hen fuù hen larae, z! Ya chàyu ngay, ay ammoh ammay hen mangilayu hen fufae way chan luwaru an Apudyus hen chayu ma-am-amongan no maid hàfong hen uruna. ?yw Te tàén no hen anchi larae hen narpowan hen fufae hen anchi pés-éyna, fufae agé chillu hen cha manginyanà hen larae ad uwan. Ngém ah Apudyus chillu hen narpowan hen angamin. Nx Ngém tàén hiyachi, chitaaw way cha omafurot an Apo Jesusat chataaw chillu man-ahetennorong way larae manha ono fufae, te hen larae, masaporna hen fufae, ya hen fufae, masaporna agé hen larae. w  Ya ah manot-owaan agé hen anchichay anghel ad uchu, masapor manhàfong hen fufae ah mangempàil-ana way larae hen penakauruna. vve Ya iggay agé ammaan Apudyus hen larae ah man-ifan hen fufae, te enammaana hen fufae ah man-ifan hen larae. #u? Ya maila chillu hen kena-ap-apon hen larae te hen nangammaan Apudyus hen tatagu, faén fufae hen narpowan hen larae te hen larae hen narpowan hen fufae. ;to Ngém hen larae, achi koma manhàfong, te hiya hen mansarmengan hen kapadpachong Apudyus ya hen kena-ap-apona. Waman hen fufae, anna an mansarmengan hen kena-ap-apon hen larae. Fs Wat mag-ay ta ammag achi manhàfong hen fufae, un-unninaat no ammag i mampa-apollog. Ngém gapo ta afifiin no ma-apollogan hen fufae ono mapokrangan, un-unninaat chillu hen an manhàfong. 'rG Waman hen fufae, no hiya hen manluwaru ono mangempaka-ammu hen alen Apudyus hen ma-amonganyu, masapor wacha komay mehàfong hen uruna, te no maid, kaman paat achina afunan hen penakaurun ahawana. Yag aggafiin chillu te nampachong hen kafiinan hen maid hàfongna hen anchi napokrangan. Pq Wat no wachay larae ah i manluwaru ono mangempaka-ammu hen alen Apudyus no ma-among-ayu, masapor maid mehàhàfong ah uruna, te no wacha, kaman paat chana hàfongan hen mangen-ap-apowana an Cristu. ]p3 Ngém wacha chillu hen ihay laychê way ma-awatanyu way ah Cristu, hiya hen penakaurun hen aminay larae. Ya hen penakaurun agé hen fufaeyat anchi ahawana way larae. Ya hen penakaurun agé Cristuwat ah Apudyus. o Ammay tot-owa hen annay chayu ekamkaman way manmanmà an haén ya hen chayu agé mangafurotan hen anchichay intudtuchù an chàyu. 8n k Wat torachényu koma hen antoy chà ekamkaman te chà agé torachén hen enkaman Jesu Cristu. Hen manhàfongan hen finufae no mìyamong way manayaw an Apudyus 1 Cor. 14:33-36 Om !Te yachi chillu hen chà ekamkaman way hen aminay chà ammaan, chà paat ar-arwachan ta no mafalin, maid koma parawengê ah hamhamà hen uray heno way tagu. Wat faén hen anchi pagsaya-atà yanggay hen chà hamham-én, te an-o yanggay an cha anapén hen pagsaya-atan hen anchi chuar ta éhéd yag mahara-ancha koma agé.El Ya antaaw an emamad hen ekamantaaw ta achitaaw cha ammaan hen machismayan hen hamhamà hen tapena way Judio man ono faén, ya umat agé hen aminay sosnodtaaw way cha omafurot an Apudyus. -kS Ngém hen ifagà an chitaaw aminat amin koma way ekamantaaw, antaaw ammag ammaan ah machayawan yanggay Apudyus way uray hen manganantaaw ya hen uminumantaaw. mjS te no manyamanà met an Apudyusat ay ammoh chumsekénà lawah mangissaà ah heno way inyaman-o.” 'iG Ngém mag-ay ta wachay mangaliyén nabniyan hen anchi chayu issa, achiyu ud-ay cha issa ah pagsaya-atan hen anchi nangale. Te uray no ma-awatanyu way mafalin issayu te maid chillu idchatna ah laweng hen achar, achiyuwat ud-ay cha issa te awni yag yachi hen machisturfuwan hen hamhamà hen anchi ifayu way nangimfaga way nabniyan. Ngém awni yag wachay mangaleh hamhamànéén, “Oo a, ngém pakay ammag oma-annig hen kakenapsot hen hamhamà hen anchi ifa yag ammag yachi hen manepéd hen mangissaà hen anchi innilà way mafalin way issà, h rg] Yag no ayagan chàyu hen anchichay achi omafurot way i mèan an chicha, éméy-ayu no laychényu, yag aminay epasangocha, issayu way achi agé masapor way hanhananyu no nabniyan ono cha-an ta ammay hen hamhamàyu way mangissa. sf_ Te ekat hen alen Apudyusén, “Amin hen egachay ininggaw hen antoy lotaat awan Apudyus te enammaana.” 0eY No wachay làwanyu ah market ah issayu, anyug làwan yag inissayu way achiyu cha imohon no nabniyan ono cha-an, ta achi machisturfu hen hamhamàyu way mangissa. d Wat hen ekamantaaw koma, wéhchiyén haham-éna hen pagsaya-atan hen ifana ta faén yanggay hen pagsaya-atan hen acharna. Tc! Magat wacha hen mangaliyén, “Hen anchi cha omafurotat meparufus way mangammah uray heno te faén met hen anchi orchin hen ma-afurot ad uwan.” Oo a, mafalin, ngém wacha chillu hen ma-ammaan way achi makatorong ah ifa te an chumachael. Ya wacha agé hen ma-ammaan way achina papegséén hen afurot te anna an pakapsoton. b Te no ilurudyu, anyu angkay cha pa-aningarngarén ah Apudyus. Yag ay ammoh or-orheayu no hiya ta mafalin achina chuséén chàyu. /aW Te achi mafalin way mèan-ayu ya mì-inum-ayu hen anchi Manmanma-an hen natéyan Apo Jesus yag cha-ayuwat agé mèan ya cha mì-inum hen anchi michayaw an Chumunyu. `  Te hen laychê koma way ma-awatanyu wat maid angkay kasen cha minchatonan hen anchichay achi omafurot no faén yanggay ah Chumunyu yag faénat agé ah Apudyus. Wat yachi hen mangaryaén achiayu cha mèan te achì laychén way mètempoyug-ayu an Chumunyu. H_  Wat nokay hen laychén anchi enalè way aryén. Hen laychénay aryénat, hen anchi mèan hen anchi nabniyan, chana angkay chayawénchi. Manowat te achì ekatén wachay kafaelan hen anchi tenaggutaggu way chacha chayawén, ya achì amin ekatén wachay ammayna ono lawengna hen anchi karne paat way chacha ichaton. =^s Wat mafalin agéy epachongtaaw hen cha ekaman hen Judio, te no wachay mèan hen anchi nichaton an Apudyusat yachi hen mangimfaga way chacha agé mètape way manayaw an hiya. "]= Yag gapo ta an ihà-an hen anchi ma-an way hiyah Jesus, wat uray ta chuartaaw, antaaw chillug kaman ihà-an way achar gapon anchi ihà-an way enantaaw. #\? Te ilanyu ngén, no mèantaaw hen anchi Manmanma-an an Apo Jesu Cristu, ma-amongtaaw way manyaman an Apudyus yag antaawat mì-inum hen anchi fayah ah mangafunantaaw hen melak-amantaaw hen nifùfuan hen charan Jesu Cristu ah kacharosan hen fasortaaw. Yag umat agé hen anchi ma-an way penaka-acharna, te no napetpet-ang yag nèantaaw, yachi agé hen mangimfaga way chataaw melak-am hen acharna hen nekorosana. U[# Innilà met way naham-an-ayu wat haham-ényu koma hen antochay chà ifaga. sZ_ Wat hiyachi, sosnod way laylaychê, anyu komag manchùgan hen manayawan hen faén tot-oway apudyus. BY} Ngém ma-awatanyu koma agé way aminay iyawis Chumunyu way cha mepachah an chitaawat yachi chillu hen nigagangay way cha mepachah hen aminay tatagu. Ngém natatallek chillu ah Apudyus yag empopostana way achina parufusun hen anchi ammag napegsa way awis way achitaaw maka-ara. Te no umchah hen anchi awis an chitaaw, idchatna agé hen torod ya kafaelan way mangachi an cha nadchi ta wachay én-énnéntaaw way manginlisi hen awis Chumunyu. X} Wat hiyachi, heno way tagu way mangaliyén chinuchumgat chi afurotna, masapor chillu man-ar-arwad ta achi fumasor. |Wq Amin cha nadchiyat na-ammaan amin an chicha ah mansarmengantaaw way tatagu hen ekaman Apudyus way manusa hen laweng, yag nesoratcha agé ah man-acharantaaw way cha matagu ad uwan ta mawarnengantaaw, te tég-angay hen mataposan hen egad. HV  Ya achitaaw agé ammag chan ngayungayutongot gapon heno way maligatantaaw way kaman hen enkaman hen anchichay tapena ad namenghan agé, te hen nachusaancha, ammag pinchit hen anghel chicha. &UE Wat achitaaw agé cha padpachasén hen kena-apudyus Apudyus, te yaha agé hen enkaman hen anchichay tapena yag anchag nan-atéy hen namngatan hen farakkan. QT Wat achi koma mafalin way antaaw ammag ekaman hen enammaancha way cha manòyong hen faén ahawana. Te hen yachiy enammaanchaat anchag natéy hen chuwanporo ya toroy lifu way tatagu hen ihay ag-agaw. >Su Ya ta achitaaw agé chayawén hen faén tot-oway apudyus way kaman hen enammaan hen tapena. Te hen anchi nesosorat way enammaancha, ekatnéén,“Anchag tumùchu way mangmanganén ummin-inum, yag anchag fumangonén chinayawcha hen anchi faén tot-oway apudyus way ammag aggarémha hen enkamkamancha.” DR Wat amin chachi way na-ammaanat, na-ammaan ah man-acharantaaw koma way achitaaw ammag cha ma-awis way mangamma hen anchichay laweng way kaman hen anchichay anap-otaaw ad namenghan. WQ' Ngém tàén no yachiyachi hen nanorongan Apudyus an chicha, anchag chuar chillu hen iggay nangamma hen laychéna. Wat annag chinusa chicha, wat yachi hen chacha naténatéyan ya nilufurufùan hen charan. aP; ya ininumcha amin agé hen anchi chanum way narpon Apudyus way empafùnagna hen anchi fato ah uminumancha. Ya hen miyaligan agé hen anchi fato wat ah Jesu Cristu way nawawà-acha an chicha hen aminay émméyancha. ]O3 Yag chicha amin agéat chacha enaenan amin hen anchi ma-an way empafùnag Apudyus, N Wat hen anchichay anap-otaaw, kamancha an nafunyagan hen anchi funat ya hen anchi fayfay ah kail-an way chacha somorot an Moses. M  Sosnod, ta epahpahmào an chàyu hen anchi na-ammaan hen anchichay anap-otaaw ad namenghan hen lommayawancha ad Egipto hen nangetnochan Moses an chicha. Te hen hiyachi, wéhchin chichéén nalenongan hen anchi cha màémàéy way funat way ensasagganan Apudyus way mangintudtuchu hen ayancha. Ya wéhchi agéén chinaranna hen gawan hen anchi fayfay way ekatchéén “Chittakan”. eLC Ya hen chà agé ekaman, an-og cha afa-afaén hen laylaychén hen achar-o ta faénchi hen afurotò te magat awni yag hen antoy chà manudtuchuwan hen tapena ah kahara-ancha yag ammag haénat agé hen anchi miwalin.>Ku Wat hen chà ekaman, an-og epapate way mamanmà hen kahènachan hen kaman anchi tagtagtag. Ya kamanà agé hen ihay foksenero way annag i-illan ta achina cha è-èfat hen lopagna. J# Ngém masapor iyanggayantaaw hen uray heno way mangempakapsot hen afurottaaw way kaman hen cha ekaman hen anchichay cha mèab-abfà. Te chicha, anchag cha disiplinéén hen acharcha ah layadcha paat way mangara hen anchi gungguna way hen hiyachiy gungguna agéat an lawag tufun chi away way ammag màrong. Waman chitaaw way cha omafurot, ammag mannanayun hen anchi gungguna way chataaw agawaan. gIG Ta epanì hen antoy ommafurotantaaw ah tagtagtag. Te innilataaw met way no wacha hen tagtagtag, wat epapaten amin hen anchichay mètagtagtag way mangafà, ngém an ihà-an chillu hen anchi mangafà ah magunggunaan. Wat chitaaw way cha omafurot, yachi koma agé hen ekamantaaw way mangempapate hen afurottaaw ta wachay arantaaw ah gunggunataaw. H' Yachiyachi hen chà ekamakaman, te hen laychê yanggayat mepagngapagngar koma hen anchi ammayay chamag ya ta mèawaà agé hen ehalenonotna. LG Yag kaman agé no tudtuchuwà hen anchichay nakapsot hen afurotcha, an-o agég mamfalinén hen afurot-o ah kaman nakapsot way maid am-ammaà ah lawengéncha ta éhéd yag afurotoncha agé hen chà itudtuchu ah pomegpegsaan hen afurotcha. Wat uray heno way karasen hen tatagu, an-og cha iyanap hen ekaman-o way mangentachun hen gagangaycha ta éhéd yag wacha paat chi tapena ah marmu hen layadna way mangafurot hen chà itudtuchu ah kahara-ana agé. rF] Yag kaman agé no mantudtuchuwà hen anchichay faén Judio, te an-o agég cha iwalin hen anchi orchin Moses ah manginyanapà hen mangempatnochà hen chà ekaman hen anchi gagangaycha ta éhéd yag afurotoncha agé hen chà itudtuchu mepanggép an Cristu. Manowat te achì ekatén maid tongparê ah orchin Apudyus te chà chillu soroton hen orchin Jesu Cristu. hEI Te non an umat yag hen anchichay Judio hen mantudtuchuwà, an-og cha etachun hen chà ekamkaman hen anchi gagangaycha ta wachay én-énnê way mangintudtuchu koma hen omafurotancha. Wat uray no innilà way achi masapor soroton anchi orchin Moses, an-o chillug cha esorot ta éhéd yag changréncha hen antoy chà itudtuchu mepanggép an Jesu Cristu. #D? Haén, maid tagu ah nangen-alepan an haén, ngém an-og namfalinén hen achar-o ah alepan hen aminay tatagu ta éhéd yag chuar koma hen ma-awis-o. |Cq Wat nokay ngata hen labfù nò. Hen labfù yanggayat hen anchi ammayay hamhamào way chà ichayaw gapo ta chà ilibli hen anchi mangintudtuchuwà hen anchi ammayay chamag, te achì epapelet hen karébféngà way marabfuwan gapon chà ammaan. B Te non an umat yag narpoh hamhamào yanggay hen iyà mangintudtuchuwan hen anchi ammayay chamag, mafalin ménat way marabfuwanà. Ngém gapo ta ah Apudyus hen nangimpiyar an nadchi an haén, an-og an ammaan way maid agé chà hamham-én way marabfuwan. JA  Manowat te achi mafalin way mampasigsiguruwà mepanggép hen antoy chà mangintudtuchuwan hen anchi ammayay chamag, te anà an napiyar way mangintudtuchu. Wat henowà lawa no achì itudtuchu. J@  Ngém uray no yaha, cha-an-o chillu usarén hen yachiy karébféngà, ya achì agé an cha esoratto ad uwan ta wachay manginlugiyanyu way manlabfu an haén. Te tàén no matéyà ah henaang, achì chillu ifaga hen labfù te hen antoy manginlibliyà hen antoy chà itudtuchu, yato hen cha mangemparaylayad an haén. H?  Wat pachongna agé hen anchichay cha mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag, te imfagan Apotaaw way Jesus way maid kasen umar-ancha ah iyatagucha no faén hen anchichay chacha tudtuchuwan. %>C Yag awniyat innilayu agé way hen anchichay chan amma ah Templo, wat maid kasen mangar-ancha ah anéncha no faén hen anchi miyéy ah Templo way midchat an Apudyus. Yag umat agé hen anchichay cha manghéb hen michaton an Apudyusat mìfingaycha agé hen tapen anchi chacha gébhén. H=  Te no karébféngan hen annachay tapenay marabfuwan an chàyu, ay achi kaskasen chàni. Ngém tàén karébfénganni way marabfuwan, achini chillu epapeletchi ta anni yanggay ammag an anohan hen uray heno way ligat, ta maid manlasonyu way achi manlayad way mangngar hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu. 6<e Wat kaman agéhchi an chàni, te chàni way nanginmura hen alen Apudyus an chàyu ah mètaguwanyu an hiya, ay laweng ngata no fat-énni hen masaporni ah iyataguni ad uwan. /;W yag faénat agé chitaaw way tatagu. Chitaaw angkay, te ilanyu ngén. Hen anchi tagu way chan ammaat namnamééna agé way wacha hen awaténa ah namfannugana. Wat hen anchi chan chaychay ya umat agé hen anchi chan fatà, chacha amin namnaméén way mèawa hen fungan hen anchi chacha iyamma. :{ Te hen anchi orchin way ensorat Moses, ekatnéén, “Achiyu cha fédféchén hen tapà hen anchi faka way chayun ilién ta yasa no omman hen anchi chana mamfannugan.” Wat ay ammoh faka yanggay hen laychén Apudyus way aryén hen anchi enalena, 9  Ya faén agé yanggay hen anchichay penanì hen mimfisaran an nadchi, te yachi chillu hen ekat hen anchi orchin Apudyus. e8C Hamham-ényu ngén, te ay ammoh wachay innilayu ah sorchachu way ammag egad hiya way mamayad hen kenasorchachuna. Ya ay ammoh wachay polestas agé ah manmura yag annag achi agé anén hen fungan hen anchi inmurana. Yag ay ammoh wacha agéy innilayu ah pastor way cha mepawa hen uminumana hen gatas hen anchichay chana gatasén hen chana pastoron. 7/ Ono ay chàni an Bernabe yanggay hen chan sérfi an Jesu Cristu way maid lébféngna way masoportaran ta an-anig egad way mèlabfu ah masaporni. 6 Yag non an umat yag wachay ahawà, ay ammoh maid agé karébféngà way mangentatàen an hiya hen heno way mamfiyahiyà way kaman chillu hen cha ekaman cha Pedro ya hen anchichay tapenay aposel, ya anat agé hen anchichay e-enawchin Apotaaway Jesus. `59 Wat ay maid ngata karébféngà way mapangan gapo hen antoy chà mantudtuchuwan. T4! Wat chichato hen songfat-o hen annachay cha mamistigar hen kena-aposel-o. 3- Wat uray no achiyà ifilang ah aposel hen tapenay tatagu, ifilangà koma an chàyu te hen annay ommafurotanyu hen kafud-asan hen kena-aposel-o. 2  Haénay Pablo wat haén hen ihay aposel Apotaaway Jesu Cristu te innilà paat hiya. Wat maid nangenlébféng way manmanchar an haén no achi yanggay hiya. Yag chàyu way cha omafurot ahna, chàyu hen fungan hen chà mangammaan hen laychén Apotaaw way Jesu Cristu. 81i Wat haén, no hen chà mangissaan hen nabniyan hen fumasoran hen ifà, uray achì ud-ay is-issachi ah ing-inggana, non an-owat an achi cha ammaan hen fumasoran hen ifà.A0{ Wat no yaha hen ammaantaaw way manachael hen afurot hen anchi nakapsot chi afurotna, chataaw angkay fumasor an Jesu Cristu te antaaw ammag enammaan hen fummasoran hen anchi ifaanchi. /1 Wat hen halenonot hen anchi chuar way ma-awatanyu wat annag chinachael hen hiyachiy ifayu way uray agé hiyaat, inyatéy Jesu Cristu hen fasorna. `.9 Te ilanyu ngén, hen anchi nakapkapsot hen ma-awatana, no ilana chàyu way kaman paat chùchùar chi ma-awatana, yag cha-ayu mì-issa hen anchi nabniyan hen iggaw hen chacha manayawan hen enap-apudyus, magat yachi hen maslatan hen hamhamàna, yag mì-issa agé way safali hen mangempàwana, wat ammag yachiyat agé hen fumasorana an Apudyus. -} Ngém masapor chillu ar-arwachantaaw hen wayataaw, te uray ma-awatantaaw way maid lawengna an Apudyus mepanggép hen issataaw, wacha chillu hen lawengna no oma-annig hen missa yag chataaw lifokon hen afurot hen anchi ifa way nakapsot hen afurotna. ,Ngém ah katot-owana, faén chillu missa hen mangempa-ammay ono mangemparaweng hen hamhamà Apudyus an chitaaw. Te maid ekatna an Apudyus no manhichataaw ono achitaaw, te maid chillu etorong hen missa hen afurot ya maid agé chachaeléna ah afurot. 5+cNgém wachacha chillu hen tapen hen ifataaw way achicha chillu ma-awatan hen katot-owan nadchi te chicha, anchag empae-engha hen anchichay enap-apudyus wat ammag nimumura ah hamhamàcha way tot-oway kachayawan hen anchi chacha minchatonan. Yag ah hamhamàcha, no issacha hen anchi nabniyanat chacha agé yanggay chayawén hen anchi enap-apudyus. Wat gapon anchi nimumura ah hamhamàcha, fasorcha an Apudyus no issachachi. E*innilataaw way an chillu ih-ihà-an yanggay hen tot-oway Apudyus way hiya hen Amataaw way nangamma hen aminay egad ya hiya hen pontos hen antoy atatagguwantaaw. Ya an ih-ihà-an agé hen Apotaaw way hiyah Jesu Cristu way hiya hen nangamma hen egachay wacha. Ya hiya agé hen nangamma hen mètaguwantaaw an Apudyus. )Te uray no lonay hen chacha chayawén way ininggaw ad uchu ya kaskasen hen antoy lota way chacha apudyusén ya ap-apowén, w(gWat mepanggép hen mangissaan hen anchi nabniyan way nichaton hen anchichay tenaggutaggu way cha chayawén hen tatagu, ammutaaw met way faéncha tot-oway apudyus, te innilataaw way an chillu ih-ihà-an yanggay hen tot-oway Apudyus. ' Waman hen anchi tagu way manlarayyad an Apudyus ya laylaychéna agé way mangamma hen machayawana, yachi hen ifilang Apudyus. &5Te hen anchi tagu way ammag cha mangempas-ém hen acharna way chuar ano hen innilana, yachiyat angkay hen cha mangempàila way korang hen innilana. w% iAntoyan agé hen ifagà an chàyu mepanggép hen mangissaan hen anchi nabniyan way nichaton hen anchichay tenaggutaggu way faén tot-oway apudyus. Manowat te tot-owa way chitaaw way cha omafurot, ma-awatantaaw hen katot-owaan mepanggép an cha nadchi. Ngém ar-arwachantaaw koma, te awni yag hen anchi innilataaw hen man-anchar ah an tomangsetan hen hamhamàtaaw, ta hen anchiyat koma layadtaaw hen ifa hen man-anchar. Yag no yachi, kapeletan way antaaw an anapén hen katorongan hen afurotna. $9(Ngém ah hamhamào, un-unnina no achiyat ud-ay kasen mangahawa. Yag innilà way cha mètemfuruy hen hamhamào hen hamhamà hen Espiritun Apudyus.k#O'Hen anchi wachan ahawana, achi mafalin ihiyanna ah ahawana yag kasen nangahawa. Ngém no natéy hen anchi ahawana, mafalin kasen mangahawa, ngém masapor chillu hen anchi cha omafurot hen anchi ahaw-éna ta mètempoyug. J" &Wat ammay hen omahawa, ngém un-unninaat chillu hen anchi achi. X!)%Ngém non an umat yag wachay tagu ah nètorag way omahawa, yag mafalin way makaippar hen acharna way maid kasen nangempapelet an hiya te hiya yanggay hen nannanmà way achi masapor mangahawa, un-unninachi. 0 Y$Mepanggép hen anchichay looh nantotorag way man-ahawa, ngém ekatchéén uray achicha ud-ay etoroy gapon ligat hen antoy lota, yachin ammay. Ngém no ah awni agé yag achicha makaippar way anchag haham-én hen man-ahaw-ancha, maid met lawengna ya faén agé fasor no man-ahawacha chillu. 1#Achì cha aryén chato ah mangempawaà ah omahaw-anyu, te chà yanggay aryén chato ah pagsaya-atanyu koma yanggay. Te hen laychê, ammag memènong koma hen a-ammayu ya mateteppor koma agé hen hamhamàyu way mangamma hen laychén Apudyus way maid cha lomenglengaleng. "wat kaman paat nagugudwa hen hamhamàna. Yag umat agé hen fufae. Te hen anchi maid ahawana, maid agé safalih haham-éna no faén yanggay hen mangemparaylaychana an Apudyus te annag laychén way man-awan paat Apudyus hen aminay acharna ya hamhamàna. Waman hen anchi wachan ahawana, chuar hen chana ham-éham-én mepanggép hen ataguwana hen antoy lota ah mangemparaylaychana an ahawana. !Waman hen anchi wachan ahawana, maid achina hamham-én mepanggép hen ataguwan hen antoy lota ah mangemparaylaychana an ahawana, |q Hen laychê yanggay, achiayu koma mapoproblemaan mepanggép hen antoy ataguwan hen antoy lota. Te ilanyu ngén, hen larae way maid ahawana, nawaya way manganap hen anchi mangemparaylayad an Apudyus te maid safali ah chana ham-éham-én. 5Wat uray heno way sa-ad ono fiyangyu hen antoy ataguwan ad uwan, achiyu paat cha patigén chachi te achi mafayagat umchah hen kapéppégancha amin. nUYa uray agé chàyu way chan totokar ya naragsak hen hamhamàna, ilanyu agé ta faén chillu agé chachi hen patigényu. Ya umat agé chàyu way cha lomàrao ya wachan kok-owana, ilanyu paat ta faén agé chachi hen patigényu. ykSosnod, hen mangaryà an cha natto an chàyu, te achi angkay mafayag hen iggawantaaw hen antoy lota. Wat hiyachi, chàyu way larae way wachan ahawana, epapateyu koma way mangamma hen laychén Apudyus way kaman hen anchi maid ahawana. KNgém no omma-ahhawa-ayu chillu, faén met fasorchi, ngém wacha chillu hen ligatna wat yachi hen mangaryaén achiayu ud-ay omahawa ta achiayu koma mìligat hen ligat hen anchi wachan ahawana. 7gNgém chàyu way looh ommahawa, achiyu agé cha hamham-én way manginhiyan hen ahawayu. Ngém no maid ahawayu, un-unnina agé no achiayu ud-ay cha i man-anap ah ahaw-ényu. {Wat gapo hen ligat hen hiyatoy tempo ad uwan, ammag un-unninaat no achiayu ud-ay mangahawa, chàyu way cha-an omahawa. kOAntoyan agé hen itugun-o hen anchichay cha-an omahawa. Manowat te maid ustoh imfagan Apo Jesu Cristu an haén mepanggép an cha nadchi, ngém gapon ség-angna an haénat mafalin ménat talekénà way manugun an chàyu. Wat hiyachi, sosnod, heno way sa-ad way kawad-anyu hen nameleyan Apudyus an chàyu way omafurot, anyuwat ammag etotoroychi way mangentetempoyug hen hamhamàyu an Apudyus hen aminay chayu ammaan. Tugun para hen cha-an omahawa ya hen anchichay nà-amfaro %CNgém achitaaw koma iyafun way man-alepan hen tatagu. Te ammag nangina met paat hen nanlaon Jesu Cristu an chitaaw wat hiya koma yanggay hen omapowantaaw. 'Te hen anchi alepan way cha omafurot, masapor ma-awatana way inliblin Apudyus hiya hen kena-alepanna hen fasorna, wat kaman paat faén alepan ah matan Apudyus ad uwan. Yag hen anchi agé faén alepan, no ommafurotat kaman paat alepan chillu te alepan Jesu Cristu hiya. ]3Wat mag-ay ta alepan-a hen cha-anno omafurotan, uray ud-ay anno chillug etotoroy hen annay kena-alepanno. Manongad no an-a meparufus way manaynan hen kena-alepanno, te no yachi hen mekaman yag enafunamat kaỳ. #Wat heno way kasasa-ad hen ihay tagu hen cha-anna omafurotan, achi masapor anapéna hen ekamanna way manokat an nadchi gapon ommafurotana. ~uTe namarkaan-a man ono iggay, faén chilluchi hen napateg, te hen napategat hen mangammaantaaw hen imfagan Apudyus. /WWat non an umat yag namarkaan hen acharno ah Judio hen anchi cha-anno omafurotan, wat achi masapor anapém ad uwan hen ekamanno way manga-an hen markan hen kenaJudiom. Yag umat agé no faén-a Judio way cha-an mamarkaan hen acharno, achim agé cha anapén hen kamarkaam hen antoy ommafurotam. 3 _Wéhchi hen cha omafurotén masapor koma etotoroyna hen anchi sa-adna way inidchat Apo Jesu Cristu an hiya way hen laychê way aryén, etoroyna hen anchi sa-adna way sa-adna hen anchi cha-anna omafurotan. Yachi hen chà ifilin hen aminay cha omafurot way cha ma-am-among hen kafabréfabréy. n UWat chàyu way cha omafurot, achiayu cha somngel no ihiyan chàyu an ahawayu way achi omafurot, te ay ammoh wachay nangila no omafurot chillu non an umat yag achiayun hiyan. Achi masapor sokatan hen tagu hen sa-adna no omafurot C Ngém mag-ay ta laychén hen anchi achi omafurot way manginhiyan an ahawana way cha omafurot, achi koma omachi hen anchi cha omafurot ta annag afunan. Yag no yachi, miyalig hen anchi cha omafurot ah maid ahawana. Yachi hen mekaman te hen laychén Apudyusat mao-ornos koma hen hamhamàyu hen antoy natatagguwanyu. }|{zyxx)w{vvv&u twsrr/qpnmelkjhgfee^dObiaa@`^] \ZYXVUUTS5RR Q'P?O_N6MLLKJ HGEEHDUBAA@?D>}==<(;c:99c88d7655x54633t20//N..=,,++z*))&('&& %$O#u"! *#UnPSrj [ PNj/y{6(e Yag ilanyu agé ta achiyu cha ongohan hiya ta anyuwat an torongan ta ammay hen mamfangchana an haén ahto, te hahadchê hiya ya hen anchichay cha mangetnod way sosnodtaaw. E' Yag no umale ah Timoteo ahna, ilanyu agé ta iyam-ammayu way mangempàila hen layadyu an hiya te hiya, chana agé ammaan hen cha epa-amman Apudyus an hiya way kaman hen chà ekaman. & Te tàén chuarcha hen cha mangontara an haén ahto, ammag chakar chillu hen wayà way mantudtuchu te chuar hen manlayad way mangngar. f%ENgém achiyà chillu lumigwat ahtod Efeso ingganah marpas hen anchi lagsak way Pentecostes. $ Te hen laychê koma no eparufus Apudyusat mafab-ayagà an chàyu te achì laychén way ammag hen-emachén cha-at taynan chàyu. N#Yag no umchahà ahna, awniyat mafab-ayagà te mì-iggawà an chàyu inggana ménat ah marpas hen agiléd. Yag no yachi, mafalin way chàyu hen mangempaligwat an haén way éméy hen kasen-o ayan. S"Masapor éméyà ad Macedonia yag an-owat engwahna hen mamfangchà. !}Yag mag-ay ta maila way masapor haén chillu hen manginyéy, uray mìyalecha hen anchichay piliyényu. Hen planon Pablo 1 [Yag no umchachà, ammaà hen sorat ta aran hen anchichay piliyényu way manginyéy hen annay enamongyu ad Jerusalem ta wachay mangammuwancha hen pontos hen etorongyu. `9Wat hen ekamanyu agé, ammay koma no chinuminggu way wéhchi an chàyuwén wachay chana iwalin way mangimfisar hen makayana way chuar no chuar ya aket no aket. Yag chayu amoamongonchi ta maid masengel no umaliyà. ~ wAntoyan agé hen ifagà an chàyu mepanggép hen anchi chayu amongon way etorongyu hen anchichay tatagun Apudyus ahchid Judea. Wat hen ekamanyu, kaman hen anchi imfagà hen anchichay cha omafurot hen kafabréfabréy hen provinsiyan hen Galacia. U#:Wat hiyachiy sosnod way laylaychê, anyu yanggay ammag mannunuuchun hen afurotyu way ammag mamangchén hen katot-owaan. Yag epapateyu paat agé way mangamma hen laychén Apotaaw an chàyu, te innilataaw chillu way uray heno way ammaantaaw ah para an Apudyusat achi masayang te wacha chillu hen mansérfiyana amin an hiya..U9Ngém antaaw yanggay ammag manyayaman an Apudyus te gapo hen enammaan Apotaaw way Jesu Cristu wat a-abfaéntaaw chillu hen aminay mamachas way mangafà an chitaaw. !;8Yag hen cha karpowan hen égyat hen tatagu hen matéyan wat gapo hen fasor. Ya hen mangenlawag hen fasorat hen anchi orchin Apudyus way ensorat Moses. 7Wat chuud hen mangafa-an hen étéy hen tatagu nò. Ya maid agé kasen émégyatan hen tatagu ah matéyan.” Yachi hen ekat Apudyus. }6Wat no yachi hen mekaman way masokatan hen anchi matéy ah ammag mannanayun way achi matmatéy, yachi hen tomot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén,“Penéppég Apudyus hen matéyan ta maid kasen matmatéy. L5Te chitaaw way tatagu way mafalin matéy, masapor kaman antaaw mahùrufan ah achar way ammag achi matmatéy, ta hen anchi mapépéppég, mamfalin ah mannanayun way maid péppégnah ing-inggana. %3Wat changrényu ngén hen antoy ifagà way cha-an mepaka-ammu hen tatagu ingganad uwan. Te chitaaw way cha omafurot, wachan tapena an chitaaw way achi melak-am hen matéyan. Te no mepa-ale hen anchi anongoh hen korneta, ammag achi mahen-emad way antag achin em-em yag nasokatanat hen achartaaw amin. Te no mepa-ale hen anchi kornetaat anchag man-uchiyat amin hen anchichay natéy way ommafurot way achicha kasen matmatéy ah ing-inggana. Yag anat chitaaw way cha-an matéyat, masokatan agé hen achartaaw ah faru way achar. 4Y+2Hen laychê way ifaga an chàyu way sosnod wat hen antoy achartaaw way wachay lamanna ya charana, achi poros mafalin metapeto hen mantorayan Apudyus te achi mafalin miyahrang hen mabrù hen anchi achi. ]31Wat hamham-ényu ngén, te no innarataaw hen kapachong hen achar Adam gapo ta chitaaw hen ganàna, sigurachu agé way arantaaw hen kapachong hen achar Cristu ah tapen chi ag-agaw, te netatappetaaw agé an hiya. yk0Yag hen aminay ganà hen anchi pés-éy Adamat pachong hen acharcha hen acharna te narpo amin hen antoy lota. Waman hen aminay tatagu agé way nelarammong an Cristu, wat kaman agé hen achar Cristu way narpod uchu hen acharcha ah pegwana. /Ya hen anchi pés-éy tagu way ah Adam agé, lota hen narpowana. Waman hen anchi neparég way kaman pegwan Adam, ad uchu hen narpowana. 4a.Yag elasinyu koma agé way achi mamangpango hen anchi mannanayun way achar te masapor wacha unna hen achar way para hen antoy lota ya anat meparég hen anchi mannanayun. 1[-Te nesosorat chillu hen anchi alen Apudyus way hen anchi pés-éy chi tagu way ah Adam wat enammaan Apudyus hiya ah laprapon hen ataguwan hen antoy lota way mapépéppég. Waman ah Jesu Cristu way na-awagan ah pegwan Adam, hiya agé hen laprapon hen mannanayun way ataguwan way maid péppégna. r],Hen antoy achartaaw ad uwan, para hen antoy lota yag anggay. Ngém no man-uchi, para agé hen mètaguwan ad uchu. Wat gapo ta wacha hen achar way para hen antoy lotaat sigurachu way wacha agé hen safali way achar way para ad uchu. !;+Yag hen antoy achartaaw ad uwanat ammag napose ya nakapsot. Ngém no man-uchi, an agég maid mepaniyan hen kena-ammayna yag chakar agé hen kafaelana. c ?*Amin hen anchichay penanì wat mepanggép hen man-uchiyan hen natéy. Te hen achartaaw hen antoy lotaat narakah matéy ya mabrù. Ngém no man-uchi hen achar, ammag safali te achi kasen matmatéy ah ing-inggana. J  )Ya hen ka-ammay hen init, safali agé hen ka-ammayna no hen hérag. Yag safali agé hen ka-ammay hen taraw way hen taraw, nankarakarase agé hen kaenammaycha te ancha agég nansennasennafali.  (Ya kaman agé hen anchichay enammaan Apudyus way wachad uchu ya anat hen anchichay wachan antoy lota wat iggaycha agé mapapchong, te safali hen ka-ammay hen anchichay wachad uchu ya safali agé hen ka-ammay hen anchichay wacha hen antoy lota. n U'Ya kaman agé hen laman hen egachay chan ì-iwi hen antoy lota wat nankarakarasecha amin. Te hen tatagu, safali hen laman hen acharna no hen laman hen animar. Ya hen kasole, safali agé hen lamanna no hen laman hen gachiw. P &Ngém angkay no nimura, egad ah Apudyus way mangidchat hen anchi hehemmàna chillu way ustoy acharna hen tumufuwana, te wéhchin anchichay nankarase way fukarén nidchat hen karasen hen tumufuwana. )K%Yag hen anchi mimura agé way pagéy ono heno, safali met hen acharna hen tumufuwana no hen acharna hen anchi nimur-ana, te an yanggay fukarchi hen nimur-ana. zm$Nokay lawahah sarudsud, te innilayu met hen mekaman hen fukar, te no mimuraat achi lomtà no achi mapelà unna. %C#Magat wachay mananhan way mangaliyén, “Nokay lawa hen én-énnén hen natéy way man-uchi, yag nokay agé hen itchuran hen acharna no man-uchi.” y"Wat pa-anamotonyu hen hamhamàyu yag entagayyu koma way cha fumasor. Te wachacha peet hen tapena an chàyu way kaman paat maid innilacha an Apudyus. Yag yachi hen umidchat ah ka-ahoyanyu way ammag afifiin. Mepanggép hen anchi achar way man-uchi I !Ngém achita cha marokop an cha nadchi te faén angkay tot-owachi. Ngém tot-owa hen anchi ekatchéén, “No antag cha mì-ib-i-ib-ifun hen anchichay laweng, wat anta agég ma-awis.” P Yag non an achi agén uchi hen natéy, nokay lawa hen ma-arà hen antoy natatagguwan ad uwan way anà ammag kaman cha pehpehtén hen antochay tatagu ahtod Efeso way kamanà paat cha mèpatéy hen layun. Ay achi un-unnina no antaaw ammag tumutùchu way cha mangmangan ya umin-inum, te ah awniyat mamattéyta chillu yag anggay. Y+Te tot-owa angkay way ammag inuras way an-og hihimnén hen matéyà. Ngém tàén, chà chillu anohan te chàyu way sosnod hen cha mangempas-ém hen hamhamào gapon ommafurotanyu an Apotaaw way Jesu Cristu. A{Ya chàni kay agé, non an tot-owa way achi man-uchi hen tatagu, nokay lawan sérfin hen chani paat manginluruchan way cha i mangintudtutudtuchu, tàén maid achi mepachah an chàni. gGYag hen iha agé, no achi tot-owa epauchin Apudyus hen natéy, pakay hen anchichay tapena way cha ano mampafunyag para hen anchichay natéy way ifacha nò. Pakay ammaanchachi no ekatchéén achi man-uchi hen natéy. V%Yag no ma-afà hen angamin way epa-afà Apudyus chillu an anàna way Cristu, wat yachi agé hen mangemporangan Cristu hen torayna ya umat agé hen acharna an amana ta ah Apudyus hen mangentoray hen amin. D~Te nesosorat chillu hen alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén, “Epa-afà Apudyus amin hen egad an Cristu ta ah Cristu hen mangentoray hen angamin.” Ngém narawag agé way iggay etapen Apudyus hen acharna hen anchi mangempatorayana hen angamin an Cristu te ah Apudyus chillu hen anchi mangempatoray an hiya. s}_Yag no ma-afàcha amin, wat maid kasen matmatéy ah tatagu te yachi hen maméppégana agé hen matéyan. v|eTe hehemmà Apudyus chillu way masapor mantoray ah Cristu ingganah afaéna hen amiaminay komontara an hiya. 0{YHiyachi yag anat umchah hen anchi anongohna way yachi hen mangafa-an Cristu hen egachay toray ya hen aminay wachan mannakafalinna, te yachi hen maméppégana hen aminay kafaelan ya hen fiyang hen kafusorna. Yag no marpaschi, annaat agé eporang hen angamin an Amana way Apudyus ah mantorayana. GzNgém nafafatéy chillu hen mekaman te ah Cristu hen pés-éy nan-uchi hen aminay nan-atéy. Yag no ah pegwana way mamfangad, yachi hen mepauchiyan hen aminay natéy way ommafurot an hiya. y3Te gapo ta maid tagu ah achi matéy gapon nelarammongan an Adam, wat kaman agéhchi way man-uchi hen natéy gapo hen nelarammongan an Jesu Cristu. 1x[Te ilanyu ngén, no matéy amin hen tatagu gapon enkaman hen ihà-anay tagu, wat mafalin agéy man-uchi hen aminay tatagu gapon enkaman hen anchi ihà-anay tagu agé. 6weNgém hen katot-owana, nan-uchi tot-owa ah Cristu way hiya hen pés-éy nan-uchi ah achi kasen matmatéy. Wat yachi hen tomot-owaan hen man-uchiyan hen aminay tatagu. av;Te non an umat yag hen antoy natatagguwantaaw yanggay hen misérfiyan hen afurottaaw an Cristu way maid kasen namnamataaw way man-uchi, ammag chitaaw way cha omafurot hen an lawag kachagchagu hen aminay katagutagu. guGYag kaman agé hen anchichay looh natéy way ommafurot an Cristuwat ancha agég sayang amin. "t=Yag no iggay agé man-uchi ah Cristu, wat an agég maid poros sérfin hen chayu mangafurotan an hiya, yag é-éttég hen fasoryu ah kachusaanyu chillu. ]s3Te non an umat yag achi man-uchi hen matéy, iggay koma agé a man-uchi ah Cristu. OrYag faén agé yanggayha, te non an cha-an tot-owa man-uchi ah Cristu wat an-ani ammag chan kétém mepanggép an Apudyus way kaman paat anni an cha parangén hen enammaana. Te chani met itudtuchu way nan-uchiyén Apudyus ah Cristu. Ngém no achi man-uchi hen natéy, kapeletan way iggay agé man-uchiyén Apudyus ah Cristu. q-Yag non an umat way cha-an man-uchi ah Cristu, wat ammag maid agé gutokna hen chani itudtuchu ya maid agé gutok hen chayu omafurotan an hiya. ppY Te non an tot-owa way achi man-uchi hen natéy, wat kapeletan way iggay agé man-uchi ah Jesu Cristu. &oE Chàni aminat yato amin hen chani itudtuchu way nan-uchi paat ah Jesu Cristu. Wat pakay wachan chàyu hen mangaliyén achicha ano man-uchi hen natéy. Zn- Wat hiyachi, uray ta haén hen mangintudtuchu an chàyu ono hen anchichay tapenay aposel, hiya met chillu amin hen chani itudtuchu way yachi agé hen chayu afuroton. Sigurachu agé way man-uchicha hen tatagu hmI Ngém ammag gapo yanggay hen ség-ang Apudyus an haén yag ammag nafalewan tot-owa hen kenatatagù, yag ad uwan, amin hen enammaà ya hen antoy kasasa-ad-o, wat gapo yanggay hen torongna an haén. Yag iggay agé nasayang hen ség-angna te an-o paat ammag epapate way mangamma hen laychén Apudyus. Yag kaskasen ménat hen chà ekaman no hen cha ekaman hen amin anchichay tapenay aposel. Ngém faén chillu ah kafaelà hen chà mangempapatiyan te gapo chillu hen torong Apudyus. .lU Te haén hen kafafaan hen aminay aposel te achì koma karébféngan way man-aposel te an-og penàpàgang hen anchichay cha ma-am-among way cha omafurot an Apudyus. bk=Yag hen ommanongoh, nampàila agé an haén way ammag poros chi namnamana way omafurot. Zj-Angkay hiyachi yag nampàila an Jaime ya anat agé hen amin anchichay aposelna. Ii Yag anat agé mampàila hen anchichay nasorok ah lemanggasot way na-a-among way cha omafurot. Manowat te natéycha hen tapena ngém wachacha chillu hen kachùran an chicha way cha-an matéy. rh]Yag angkay nan-uchi, nampàila an Pedro ya anat agé hen amin anchichay hemporo ya chuwa way pasorotna. g}Yag angkay nilufù, nan-uchi hen anchi ma-atlo way ag-agaw way yachi agé chillu hen ekat anchi nesosorat ad namenghan. {foIntudtuchù an chàyu hen anchi napateg way térén way enachar-o an Apudyus way hen yachiy tudtuchu, wat mepanggép hen natéyan Cristu ah fayad hen fasortaaw way yachi chillu hen nesosorat ad namenghan hen alen Apudyus way ma-ammaan. e7Yag yachi agé way chamag hen kahara-anyu no kékénggényu way mangafurot, manongad no anyu yanggay an enafurot ah pàpàila way maid katot-owaana. @d {Sosnod, laychê way kasen mangempahpahmà an chàyu hen anchi ammayay chamag way looh-o empachamag an chàyu way yachi hen enawatyu ya yachi agé hen lommamotan hen afurotyu ad uwan. Uc#(Ngém ilanyu agé ta hen aminay chayu ammaanat memènong ya mapapanoh.#b?'Wat hiyachi, sosnod, agawaanyu koma way mangintudtuchu hen empaka-ammun Apudyus an chàyu, yag achiyu agé cha epawa hen manginyale ah safaliy ale. Ma&Wat no achina panaagén cha natto, anyu agég achi panaagén hiya. `y%Wat no wacha ay mangaliyén piniyar ano Apudyus hiya way mangempaka-ammu hen alena ono wacha hen kafaelana way inidchat hen Espiritun Apudyus, masapor ma-awatana agé way amin hen antochay chà ensoratat, yato hen inyurchin paat Apo Jesu Cristu. (_I$No achiyu afuroton cha natto, wat hamham-ényu kay no chàyu hen cha karpowan hen alen Apudyus. Yag ay chàyu ngén yanggay hen nangidchatana an nadchi. A^{#Wat no wachay laychéncha way ma-awatan, awni tah faréycha ta anchaat hanhanan an ahawacha, te afifiin no manhapet hen fufae hen sangwanan hen anchichay na-a-among way cha omafurot. h]I"wat ancha an gumiginnang hen anchichay finufae. Wat kaman koma agéhchi an chàyu te achi meparufus hen finufae way mantudtuchu, te masapor ifafacha hen acharcha hen lenarae, te yaha chillu hen nesosorat hen anchi orchin. 2\]!Te ah Apudyus, achina laychén hen makorkor te hen laychéna yanggayat hen napapanoh. Hen cha mekamkaman ah kafabréfabréy, no ma-amongcha hen anchichay cha omafurot, /[W Yag hen anchi tagu way wachan kafaelana way mangimfaga hen laychén Apudyus way mepaka-ammu, wacha agé chillu hen kafaelana way mangihééd hen anchi chana aryén. CZWat yachi hen ekamanyu way an-ayun penpennarég ta amin-ayuwén wachan wayana way manaphapet hen empaka-ammun Apudyus an hiya, ta wachay mangacharanyu ya mepas-éman hen afurotyu amin. 9YkYag no hen hiyachi yag wachay iha ah nìtutùchu an chàyu yag empaka-ammun Apudyus an hiya hen laychénay ifaga, masapor iyuyan hen anchi chan ale ta meparég hen anchi iha. X Yag mepanggép agé hen anchichay cha mangimfaga hen empaka-ammun Apudyus an chicha, ammay no ancha toro yanggay ono chuwa agé hen man-ale. Yag hen anchichay tapena, ancha an chachangrén ta elasincha no narpo tot-owa an Apudyus hen anchi chacha aryén. 2W]Ngém mag-ay ta ammag maid nangammu way mangensoplekar, achicha ud-ay man-ale, ta ancha an gumiginnang ta hen hamhamàcha hen man-anchar ah mangngaran yanggay Apudyus. xViYag mag-ay ta wachay man-ale ah safaliy ale way achi ma-awatan, ilanyu ta ancha toro yanggay ono chuwa hen man-ale. Ya achicha agég magigsan ta ancha an man-ep-eparég. Yag masapor agé wachay ihah mangensoplekar hen anchi chacha iyale. USosnod, no ma-among-ayu way manayaw an Apudyus, yato koma hen ekamanyu. Wacha ay chi chan kankanta ya wacha ay mangintudtuchu hen alen Apudyus. Ya wacha ay mangimfaga hen empaka-ammun Apudyus an hiya. Ya wacha ay agéy chan ale ah safaliy ale ya anat agé hen anchi mangensoplekar hen hiyachiy enalena. Ngém ilanyu ta amin way ammaanyu, ammaanyu ah katorongan hen aminay cha omafurot. oTWYa gapo agé ta melawag hen aminay netataro ah hamhamàna, awni yag yachiyat agé hen mamfafawiyana wat annag chayawén ah Apudyus way mangaliyén, “Wacha tot-owa ah Apudyus an chàyu.” Hen kapanohan hen manayawan an Apudyus 1S[Ngém no ichahan chàyu way ihaihéén chana haphapetén hen laychén Apudyus way mepaka-ammu, magat gapon chana changrénat yachi hen mangawatana way wachan fasorna. R#Hamham-ényu ngén, te no ma-among-ayu way man-achar, yag an-ayu amin ammag chan ale ah safaliy ale way achiyu ma-awatan, yag niyaphor way wachay nì-ighép ah tapena way cha-an matudtuchuwan ono cha-an omafurot, ay ammoh achichag ekatén an-ayu amin ammag nattagar. qQ[Wat yachi hen manot-owaantaaw way empafùnag Apudyus hen anchi safaliy ale ah para hen anchichay achi omafurot ah manmanma-ancha koma an hiya yag faén para hen anchichay omma-abfurot. Waman hen anchi kafaelan way mangintudtuchu hen empaka-ammun Apudyus, yachi hen para hen omma-abfurot ah katorongan hen afurotcha way faén para hen anchichay achi omafurot. zPmYa mepanggép hen kausaran hen anchi safaliy ale, wacha hen nesosorat ad namenghan way alen Apudyus way ekatnéén,“Hénagê hen anchichay tatagu way sabsafali hen alecha way i mangimfaga hen anchichay tatagù hen anchi laychê. Ngém uray ta an-og epa-ale hen anchichay faén Judio ah manginyale hen laychê, achiyà chillu changrén hen anchichay tatagù.” OSosnod, faén koma eno-onga hen ekamanyu way manhamhamà. Ngém mepanggép hen mangammaanyu hen laweng, yachi hen uray ud-ay an-ayug kaman utteng way maid innilana, ta hen ekamanyu way manhamhamà, enonongnongyu koma way kaman hamhamà chi am-ama. zNmNgém faén chilluchi hen chà iyale no mìyamongà hen anchichay cha omafurot, te un-unnina no uray ancha ud-ay lemay ale hen aryê non anat an ma-awatan paat hen tatagu no hen anchi man-aliyà ah kalifulifu way ale yag achicha ma-awatan. MwAnà ammag manyaman an Apudyus te chakchakkar ménat hen kafaelà way man-ale ah safaliy ale no hen kafaelanyu. xLiTe uray no ammag amma-ammay hen chayu manyamanan an Apudyusat an chillug maid etorongna hen anchichay tapena. #K?Yag kaman koma agéhchi an chàyu, te no chayawényu ah Apudyus yag inyusaryu hen anchi safaliy ale way achiyu ma-awatan way inidchat hen Espiritun Apudyus, nokay hen én-énnén hen tapena way mangafun hen manyamananyu an hiya nò. Te maid met innilacha no heno hen chayu aryén. %JCWat nokay hen ekaman-o nò. Hen ekaman-o no manluwaruwà, an-og iyale yanggay hen anchi ale way epahpahmà hen Espiritun Apudyus way ma-awatan agé hen hamhamào. Yag umat agé no mankankantaà, kankantéê agé hen epahpahmà hen Espiritun Apudyus way ma-awatan agé hen hamhamào. \I1Kaman an haén, te no manluwaruwà way mangusar hen ale way achì ma-awatan, wat hen anchi Espiritun Apudyus way wachan haén hen chan luwaru, ngém achi ma-aw-awatan hen hamhamào hen laychén nadchiy aryén. dHA Wat hen anchi tagu way wachan kafaelana way manginyale ah safaliy ale way achina ma-awatan, masapor koma chawaténa an Apudyus ta idchatna agé hen kafaelana way mangensoplekar hen laychén cha nadchi way aryén. aG; Wat gapo ta amchan hen layadyu way ma-adchan hen anchichay kafaelan way cha idchat hen Espiritun Apudyus, agawaanyu paat koma hen anchi kafaelan way tomorong hen afurot hen aminay ifayu way cha mìyamong an chàyu. F Ngém no wachay chan ale ah alecha way achì ma-awatan, an met ammag maid gutokna an haén ya an agég maid gutok hen alè an hiya. E Anchag lonay hen nankarakarase way ale hen antoy lota, yag amin cha nadchi way aleyat ma-awatan hen anchichay nangen-ale te alecha. ^D5 Wat pachongna an chàyu, no man-aleayu ah safaliy ale way achi ma-awatan hen tatagu, nokay lawan én-énnéncha way mangawat hen laychényu way ifaga te kaman paat yanggay ammag cha tomat-ayyap hen chayu aryén. iCKYa kaman agé hen anchi tangguyub way chacha isinyar no naway hen gufat. Te no achicha agé iyam-amma way mangempa-ale hen anchi ustoy sinyar, achi ma-awatan hen anchichay sorchachu way masapor mansaganacha way i mìgufat. BKaman hen anchi farachong ono hen gitara, no ammag pa-aryén way achi iyam-amma, ay ammoh elasin hen tatagu hen ayugna. \A1Sosnod, nokay paat hen sérfin hen aliyà ahna no anà ammag chan aleale ah safaliy ale way achiyu ma-awatan. Ay wacha laway etorong nadchi an chàyu. Ammag maid, te inggana chilluh itudtuchù an chàyu hen anchichay empaka-ammun Apudyus an haén, ono hen empaka-awatna, ono hen anchichay innilà way alena yag an-ayuwat matorongan. Y@+Manowat te laychê no ihaihan chàyuwén wacha hen kafaelana way man-ale ah safaliy ale, ngém kaskasen hen manlaychà no amin-ayu komaat wachay kafaelanyu way mangintudtuchu hen anchi laychén Apudyus way mepak-ammu hen tatagu. Te napatpateg chillu hen anchi kafaelan way mantudtuchu no hen anchi man-ale ah safaliy ale. Manowat te ammaychi, ngém egad wachay mangensoplekar hen laychén hen anchi ale way aryén ah katorongan koma hen aminay cha omafurot. k?OWaman hen anchi tagu way cha manginyale hen safaliy ale, ammag acharna yanggay hen chana torongan. Waman hen anchi tagu way cha mangimfaga hen laychén Apudyus way mepaka-ammu, chana torongan hen amin anchichay cha omafurot. >Waman hen anchi tagu way wachay kafaelana way mangimfaga hen laychén Apudyus way mepaka-ammu, chakar hen torongna hen tatagu te ma-awatancha hen chana aryén. Wat mepapegsa hen afurotcha ya mepas-ém agé hen hamhamàcha, ya matorongancha no wachan ligatcha. 2=]Achiyu pawadwad-én hen kafaelanyu way man-ale ah safaliy ale way achiyu ma-awatan, te no yachi hen chayu iyale, faén tatagu hen chayu tagépfarén te ah Apudyus yanggay ya achi agé ma-awatan hen tatagu te hen anchi cha epa-alen hen Espiritun Apudyus an chàyu wat achi makahkahmà hen tatagu. < Hiyachi, epapateyu paat way manlayad hen ahentaguyu. Ya agawaanyu koma agé hen anchichay kafaelan way cha idchat hen Espiritun Apudyus, ya hen kaskasen way agawaanyu paatat, hen anchi kafaelan way mangimfaga hen anchi laychén Apudyus way mepaka-ammu. ; Wat an yanggay toro hen mannanayun an chitaaw way maid péppégna. Hen iha wat hen anchi afurottaaw paat an Apudyus, ya anat hen anchi namnamataaw gapon Jesu Cristu, yag hen anchi miyatlo wat hen anchi layad way yachi hen kapapattigan an chicha amin.m:S Hen ihay aligna agé, faén unay narawag hen ma-awatantaaw ad uwan, te kaman hen anchi à-aho way maila hen anchi chan o-oraaw way sarmeng way anggay yanggay hen tapena ah maila. Ngém ah tapen chi ag-agaw way antaaw paat an mèhagang an Apo Jesus, wat ammag lomawag way térén hen mangil-antaaw an hiya. Ad uwan, an aket yanggay hen innilataaw, ngém ah awni, marawag hen mangammuwantaaw hen angamin way hen mepachongana, kaman hen kenarawag hen mangil-an Apudyus an chitaaw. ,9Q Hen ihay miyaligana, hen kaong-onga, te hen kaong-ongà, an agég eno-onga hen chà iyale ya hen hamhamào ya umat agé hen chà ekaman way mangasekaso hen ma-ammaan. Ngém ad uwan way ommam-amaà, enhàfà amin hen anchichay eno-onga way a-amma te innilà hen chà ekamkaman ad uwan. 8 Ngém no umchah an chitaaw hen anchi nenènong paat way maid kok-orangna, miwalin amin hen anchichay achi ummat, te achi masapor chachi. 7 Te achi chillu ummat hen anchi nidchat an chitaaw way kenaraeng ya umat agé hen kafaelantaaw way mangempaka-ammu hen alen Apudyus. b6= Achi mapéppéppég hen layad. Waman hen aminay kafaelan way cha idchat Apudyus hen tatagu, mapépéppégcha amin. Te kaman hen anchi kafaelan way mangimfaga hen cha epaka-ammun Apudyusat mapépéppég chachi te umchah hen tempona way achi masapor. Ya hen anchi kafaelan agé way manginyale hen safaliy aleyat mapépéppég chachi agé, te no ah awni, achi agé masapor chachi. Ya umat agé hen kenaraeng hen anchichay mangawat hen chuarat mapépéppég chachi agé. 5 Ya hen anchi tagu way usto hen layadna hen ahentaguna, annag anohan hen aminay mepachah an hiya, yag anna agég epééy ah ammay hen pontos hen ifana, ya namnamééna agé way ammaana hen usto, ya achi agé ngomayngaya hen hamhamàna hen aminay maligatana. 4' Ya hiya agé, ammag laweng hen manmanmàna no ilana hen chan amma ah laweng, ngém an lomaylayad no ilana hen cha mangamma ah ammay ya usto. x3i Hen anchi wacha tot-oway layadna, maid tangsetna ya achi chan pahih-iya, ya achina agé ammag epapelet hen pagsaya-atan hen acharna. Ya achi agég naraka ah omaningarngar. Ya achina agé ammag u-unnongon hen laweng way na-ammaan an hiya. M2 Ngém hen anchi tagu way wachan tot-oway layadna hen ahehtaguna, achi ammag naraka way ma-amin hen anohna te an menangség-ang. Ya achi agé cha ma-apés ya achi amin ammag chan paspasekat. y1k Yag tàén agé non an umat way an-og idchat hen aminay kok-owà hen anchichay maid mafalinna, yag tàén agé an-og iyatéy way mangempapate way somorot an Apudyus, maid chillu etorongna an haén no an chillug maid layad-o hen ahentagù. a0; Yag uray agé non an umat yag sê-é-sê-ém hen ekaman-o way mangempaka-awat hen alen Apudyus, yag uray agé no wachay kafaelà way mangimfaga hen aminay cha-an ma-ammuwan hen antoy lota, ono wachay kafaelà ta ma-awatà hen aminay hamhamà Apudyus, an chillug poros hen ma-arà an cha nadchi no maid layad-o hen ahentagù. Ya tàén no ammag napegsa hen pammatè way mafalin an-og atonon paat hen filig gapon luwarù, maid chillu sérfì no maid layad-o hen ahentagù. / 5 Uray non an umat yag kafaelà way man-ale ah uray heno way alen hen tatagu ya uray agé hen alen hen anghel, ngém no an chillug maid layad-o hen ahentagù, wat ammag maid sérfin amin cha nadchi te kamanà yanggay hen anchi lata way chacha kangkangén way an lawag hometang. .- Wat wéhchi koméén agawaana hen anchi napateg way kafaelan way idchat hen Espiritun Apudyus an chitaaw. Ngém wacha chillu hen ihay ifagà way napatpateg chillu ya mas am-ammay no hen amin anchichay tapena, wat yachi koma hen agawaanyu way yachi hen tot-oway layad.{-o ya manga-an hen saket ya uray man-ale ah safaliy ale way achicha ma-awatan, ono mangensoplekar hen hiyachiy ale. 0,Y Wat faén aposel hen aminay cha omafurot, ya faéncha agé profeta amin ono tumutudtuchu. Ya achi agé makafael hen aminay cha omafurot way mangamma hen kaskascha-aw ++O Yag nantetempoyugun Apudyus chitaaw ah ihay achar way nankarakarase hen empafiyangna an chitaaw. Te hen pés-éy chinutokana wat hen man-aposel. Yag hen miyagwa, hen anchichay mamprofeta way cha i mangimfaga hen epaka-ammun Apudyus. Yag anat hen miyatlo, chinutokan Apudyus hen i mangintudtuchu hen alena. Yag anat agé hen anchichay na-adchan ah kafaelan way mangammah kaskascha-aw, ya anat hen anchichay nidchat hen kafaelancha way manga-an hen saket. Ya anat hen tapena way na-adchan ah kafaelan way tomotorong, ya anat hen kafaelan way mangemponponò hen cha omafurot, yag anat agé hen anchichay na-adchan ah kafaelan way man-ale ah safaliy ale way achicha ma-awatan. =*s Maid kasen laychén hen anchi penanì way aryén no achi yanggay chitaaw way cha omafurot, te chitaaw amin hen kaman achar Jesu Cristu way ihaiha an chitaawén ihay partena. ")= Wat no masigfan hen ihay parten hen achar, masigfancha amin. Yag umat agé no machayaw hen ihay parten hen acharat mìyawacha amin hen yachiy chayawna. k(O Yachi hen enkaman Apudyus ta mantetempoyugcha hen parten hen achar ta ancha an man-ahetennorong. h'I Waman hen anchichay parten hen achar way ammay ah maila, achitaaw met cha lengfan. Ah Apudyus hen naneptepon hen kaparteparten hen achar ta hen anchichay kaman faén napateg, chichaat agé paat hen wadwadcha ah halimunan. j&M Yag hen anchi parten hen achar way ekattaawén maid unay sérfina, chataaw met chillu halimunan. Yag kaskasen hen anchichay parten hen achar way mifiin way achi koma maila, wat chataaw iyam-amma way manlumfong ta malengfan. % Yag hen anchichay parten hen achar way kaman kafafaan te kaman paat maid unay etorongna, awnig yachiyat agé hen masasapor way térén. $# Wat hiyachi hen achi mafalin way mampaspasekat hen mata way mangaliyén achina ano masapor hen torong hen lima, te masaporna chillu. Ya umat agé hen uru, achi agé mafalin way mampaspasekat way mangaliyén achina ano agé masapor hen he-e, te masaporna chillu. f#E Faén, te hen achar, nankarakarase hen partena ta no maramramongcha mamfalin ah ihay achar. Y"+ Te no ammag an ihà-an hen parten hen achar way wacha, ay ammoh achar lawachi. ! Ngém ammay te iggay penahig Apudyus way nangamma hen achar te enammaana hen ihaihay partena way egad paat chillu hen lelenyadna. * M Te non an umat yag ammag pahig mata hen achar, nokayat agé hen mangngar hen magngar nò. Yag no pahig agé inga, nokay agé hen manonghong hen mahonghong nò. :m Yag umat agé hen inga, no ngay agé ekatnéén, “Gapo ta achiyà makaila, faénà parten hen achar.” Ngém ay ammoh achi masapor hen achar hen inga. Masaporna met chillu.  Wat non an umat yag ekat hen he-eyén, “Gapo ta achiyà maka-amma hen ammaan hen limaat magat faénà parten hen anchi achar.” Ngém ay ammoh mafalinha. Te tàén achi maka-amma hen he-e hen ammaan hen lima, masapor chillu hen achar hen anchi he-e.  Ta mampaniyà ta ma-awatanyu. Hen anchi achar hen tatagu, chuar hen partena ta wachay én-énnéna way mangamma hen ammaana. 9 Te chitaaw way cha omafurotat wacha ay Judio ya faén Judio, ya wacha ay alepan ya faén alepan, ngém nifunyag an chitaaw amin hen anchi ihà-anay Espiritun Apudyus. Wat nafunyagantaaw ah ihà-an way achar Jesus, yag nìyachar agé hen Espiritun Apudyus hen ihaiha an chitaaw. X) Hen achartaaw way tatagu, chuar hen partena ngém an ihà-an chilluchi way achar. Ya kaman agéhchi an chitaaw way cha omafurot te tàén chuartaaw, kamantaaw an ihà-anay achar way achar Jesu Cristu. % Amin cha natto way kafaelanat, hen anchi Espiritun Apudyus hen narpowancha amin way maid safali yag idchatnachi agé hen ihaiha hen anchichay cha omafurot way egad hiya agé way mamele no henochi hen idchatna. Tàén nankarakarase hen parten hen achar, ihà-an chillu `9 Yag hen tapena, enadchan hen Espiritun Apudyus ah kafaelan way mangamma hen kaskascha-aw. Ya hen tapena, na-adchan ah kafaelan way mangempaka-ammu hen laychén Apudyus way mepaka-ammu. Yag wachacha agé chillu hen tapena way na-adchan ah kenaraeng way mangenlasin no ah Apudyus hen narpowan hen heno way kafaelan ono hen ongtan hen narpowana. Yag enadchan agé hen Espiritun Apudyus hen kafaelan hen tapenay tatagu way maka-ale ah safaliy ale way achicha ma-awatan ya iggaycha agé enachar. Yag na-adchan agé hen tapena hen kafaelan way mangimfaga no heno hen laychén cha nadchiy ale way aryén.  ~6}||{^zygxxwgwvuyt)snrrqIpOoo n}mwllQkkjhgffPeoe dbb`_^3\\z[ZYXXaWV\UUSRR+QQ P/OzN]MLL(KJyIjHGFEE"CC5BA@?}>j=U8 wWat hiyachi, gapo ta niyanàtaaw an Apudyusat masapor etagayyu hen aminay laweng. Wat achi koma mafalin way wacha hen kétém ya lokop an chàyu ya umat agé hen apés ya hen usot. /7 YWaman hen enalen Apudyusat yachi hen ammag mawawà-acha ah ing-inggana.” Yag hen yachiy alen Apudyus, yachi hen anchi ammayay chamag way nepapagngar an chàyu.36 aKaman hen anchi nesosorat way alena way ekatnéén,“Hen aminay tatagu, anchag kaman yanggay hen anchi charoh way narakah màrong yag natéy, yag hen kaenammaycha agé, kaman yanggay hen fùfùyag hen anchi charoh way no màrong anchi charoh, ammag maya-ayà agé hen fùfùyagna yag namaid. 5 te hen anchi ommafurotantaaw hen anchi alen Apudyusat kasentaaw niyanà way faén agé kaman hen niyana-an hen tatagu way matéy chillu, te niyanàtaaw an Apudyus way ammag achi matmatéy ah ing-inggana ya an agég mawawà-acha hen anchi enalena ah ing-inggana. x4 kYag chitaaw agé, gapo hen nangafurotantaaw hen katot-owaan wat nacharosan hen hamhamàtaaw way yachi hen karpowan hen manlaychantaaw hen ifataaw. Wat hen ifagà, masapor man-ahelennayadtaaw ah katot-owana way faén yanggay ah tapà, V3 'Wat gapon enammaan Jesu Cristu, chataaw manokchun ah Apudyus way nempauchi an hiya hen natéyana ya nangempachayaw agé an hiya. Wat chinumgat hen afurottaaw an Apudyus ya hen chataaw namnaméén an hiya. A2 }Nanepod chillu hen cha-an ma-ammaan hen antoy lotaat hehemmà Apudyus way yachin ma-ammaan, ngém ammag inggana ad uwan way tempotaaw ya annaat tot-owa epachah ah katorongantaaw amin. P1 te hen ensobfotnaat, hen anchi kapapattigan way Cristu way nifùfù hen charana hen natéyana way kaman hen anchi karnero way chacha epapchit ah michaton an Apudyus way maid poros paat kachumsekana. )0 MYag innilataaw agé hen kenapateg hen fayad hen anchi nehara-antaaw hen anchichay gagangay way tenawidtaaw hen anap-otaaw way cha nadchiy gagangayat poros paat chi etorongna an chitaaw. Yag hen ensobfot Apudyus an chitaawat faén ammag faletò ono pelak way mafab-alewan hen kenapategna, / Chataaw awagan ah Apudyus ah Amataaw hen chataaw manluwaruwan wat hiyachi, masapor iyafiintaaw paat hiya hen antoy atatagguwantaaw hen antoy lota te maid wahigéna hen manguwisana hen katagutagu, te ichatna hen ihaiha hen assong hen enammaana. q. ]Te nesosorat chillu hen anchi alena way ekatnéén, “Nachachallosà wat masapor nacharos-ayu agé.” - Ta hen ekamantaaw komaat antaaw yanggay ammag ammaan hen anchi nacharos te nachachallos chillu ah Apudyus way namele an chitaaw. q, ]A-anà chitaaw an Apudyus, wat masapor a-abfurotontaaw paat hiya way achitaaw epap-arufus hen ma-awisan hen hamhamàtaaw way kasen mangamma hen anchichay laweng way chataaw enammaan hen cha-antaaw nangammuwan hen anchi katot-owaan. `+ ; Wat hiyachi, antaaw ammag haham-én way mangafurot paat an Apudyus ya antaaw agég man-a-annad. Yag é-égnanantaaw agé hen anchi chataaw namnaméén way idchat Apudyus an chitaaw hen mamfangchan Jesu Cristu. * # Yachi yag nepaka-ammu agé an chicha way faén peet hen tempocha hen ka-ammaan nadchi te ingganan antoy tempotaaw. Wat na-ammaan tot-owa ad uwan an chitaaw, te yachi paat hen fégah hen anchi ammayay chamag way chengngaryu hen nangintudtuchuwan hen anchichay tatagu way tenorongan hen Espiritun Apudyus way hiya hen anchi nepale hen antoy lota way narpod uchu. Yag non an mafalin, uray hen anchichay anghel way fafà-arén Apudyusén laychéncha paat way mangachar mepanggép an cha nadchi. Hen ammayén Apudyus way a-amma }) u Wat anchag cha ana-anapén no nokay hen tempon hen ka-ammaan nadchi ya heno agé hen kelasinana. Te hen Espiritun Cristu way wachan chicha, empaka-ammuna hen mapap-aligatan hen anchi hénagén Apudyus way Cristu ya anat agé hen mepachayawana. (  Hen anchichay profetan Apudyus ad namenghanat tàén no chicha paat hen nangimfaga mepanggép hen anchi kahara-antaaw, chachaat chillu ana-anapén no heno hen laychénay aryén te anchag iggay chillu ma-awatan hen antoy ség-ang Apudyus an chitaaw ad uwan. ' y Te hen halenonot hen anchi afurottaawat hen kahara-antaaw ah achitaaw melak-aman hen manusaan Apudyus hen katagutagu. r& _Yag ah Jesu Cristu, tàén no cha-anyu ilan hen acharna paatat laylaychényu chillu hiya, yag tàén maid maila an hiya ad uwanat chayu chillu manokchun hiya. Wat an-ayug laylayad way térén way ammag maid mepaniyan hen laylayadyu. a% =Te hen anchi chuar way ligat way cha mepachah an chitaaw, wat yachi hen kail-an hen kenatot-owan hen afurottaaw. Te ilanyu ngén, uray hen faletò way an yanggay para hen antoy lotaat ma-apoyan ah kail-an hen kenafaletòna. Wat kaskasen hen kenapateg hen afurottaaw no hen faletò, yag hen mapaligatan agé ah ligat, wat yachi hen kail-an hen kenatot-owana. Yag gapon anchi tot-oway afurottaawat machayawtaaw ya pangatowén chitaaw agé hen anchi mamfangchan Jesu Cristu. $ Wat hiyachi, kapeletan way antaaw ammag lomaylayad chillu, tàén chataaw mapap-aligatan way térén ad uwan ah chuar way ligat. J# Man-awataaw amin chachi, chitaaw way chan chinar hen mannakafalin Apudyus way manahallimun an chitaaw inggana hen mangempàil-ana hen halenonot hen kahara-antaaw hen anchi anongoh hen ag-agaw. Z" /way mìyawa hen amin anchichay enhahàfan Apudyus ad uchu way para an chitaaw way tataguna. Ya hen nangenhàfana ad uchu, ta maid manachael ya ta achi agé lomawraweng ya achi amin mamfab-alew ah ing-inggana. =! uAntaaw yanggay ammag manyayaman an Apudyus way Aman Apotaaw way Jesu Cristu te gapon anchi pararo way ség-angna, niyanàtaaw an hiya ah kafalewan hen ataguwantaaw way hen kafalinan nadchiyat gapo hen nan-uchiyan Jesu Cristu hen natéyana. Wat yachi hen manigurachuwantaaw hen anchi chataaw namnaméén s  aPenepelen Amay Apudyus chitaaw ah tomot-owaan hen hehemmàna chillu. Yag namfalinén hen Espirituna chitaaw ah na-apudyusan way tatagu ah oma-abfurotantaaw an Jesu Cristu ta macharosantaaw gapon nifùfuan hen charana. Wat ta totollongan chitaaw amin an Apudyus ya ta papannohona agé hen hamhamàtaaw. Sigurachu hen namnamataaw ya kaman agé hen mapaligatantaaw h MHaén ah Pedro way aposel Jesu Cristu, wat antoyan hen sorat-o an chàyu way napepele way tatagun Apudyus way i namfunag ah kafabréfabréy hen anchichay provinsiyan hen Ponto yad Galacia, ad Capadocia, ad Asia yad Bitinia. jMA-anào, ar-arwachanyu ta achiyu ammag cha apudyusun hen safali. Haén ah Juan.fEInnilataaw agé way umma-ale hen anà Apudyus hen antoy lota yag empaka-awatna agé an chitaaw hen anchi tot-oway Apudyus. Yag netetepon hen hamhamàtaaw hen anchi tot-oway Apudyus te netetepon hen hamhamàtaaw hen anchi anàna way Jesu Cristu way hiya paat hen anchi tot-oway Apudyus ya hiya yanggay hen karpowan hen mannanayun way ataguwan. 1Innilataaw way ah Apudyus hen nangen-awa an chitaaw. Waman hen amin anchichay tapen hen tatagu hen antoy lota, cha etorayan Chumunyu chicha. EInnilataaw way achi ammag cha fumasofasor hen anchichay tatagu way tot-oway enanà Apudyus, te hen anchi siguchay anàna, hahallimunana chicha ta achi mafalin way afaén Chumunyu chicha.  Amin way laweng way ma-ammaanat fasor aminchi, ngém wacha hen fasor way mafalin mepakawan ta achi metap-ar hen anchi fummasor. GNo ilanyu hen fummasoran hen ifayu way hen halenonot hen yachiy fasorat faén hen metap-arana, chawatényu koma an Apudyus ta pakawanéna ya taguwéna hen yachiy fummasor. Ngém wacha hen fasor way hen halenonotna, etap-ar Apudyus hen anchi fummasor, wat achì itugun an chàyu way manginchawat ah mapakawanana. wYa gapo ta sigurachutaaw way chana changrén hen ifagataaw, sigurachutaaw agé way idchatna hen anchi chawaténtaaw. (IYa ta sésém-ém agé hen hamhamàtaaw way manchawat an Apudyus te sigurachutaaw way changréna hen chataaw chawatén no mètemfuruychi hen anchi laychéna. N Hen mangensoratà an natto an chàyu way ommafurot hen anà Apudyus, ta masigurachuyu way mètaguayu an Apudyus ah ing-inggana, te looh ninidchat an chàyu hen anchi mannanayun way ataguwan. + Wat heno way tagu way wachan anchi anà Apudyus an hiya, looh nidchat hen anchi mannanayun way mètaguwana an Apudyus. Waman hen anchi tagu way maid anchi anà Apudyus an hiya, maid agé anchi mannanayun way mètaguwana an Apudyus. Mepanggép hen mannanayun way ataguwan 4a Yag hen imfagan Apudyus, ekatnéén idchatna an chitaaw hen mannanayun way mètaguwantaaw an hiya way hen yachiy mannanayun way ataguwan, narpo yanggay hen anchi anàna. + Wat hiyachi, heno way mangafurot hen anchi anà Apudyus, maid manchuwachuwana mepanggép hen mangistiguwan Apudyus an anàna. Waman hen anchi tagu way ammag achi mangafurot an Apudyus, annag cha mankétmén hiya te annag achi afuroton hen imfagana mepanggép hen anàna. 9k Ma-afurot met hen istigun hen tatagu no wacha hen istiguwancha, wat ay achi kaskasen way ma-afurot no ah Apudyus hen mangistigu. Yag ah Apudyus paat hen mangistigu an anàna. way hen iha, hen anchi nafunyagana ya hen anchi ma-agwa, hen anchi nifùfuan hen charana hen natéyana, ya hen anchi ma-atlo, hen anchi Espiritun Apudyus. Wat torocha, ngém ihà-an chillu hen laychéncha way aryén way ah Jesus, hiya hen anà Apudyus. 3aWat torocha hen mangistigu an Jesu Cristu 1Ah Jesu Cristu, hiya hen anchi narpo an Apudyus yag ummale hen antoy lota way hen manot-owaan an hiya, hen anchi nafunyagana ah chanum ya anat agé hen anchi chummaraana hen natéyana hen koros. Faén yanggay hen nafunyagana hen manot-owaan an hiya, te hen anchi natéyana agé. Ya tatàchégan hen Espiritun Apudyus hen kenatot-owan nadchi way hen Espiritun Apudyus, hiya hen pongar hen tot-owa. H Wat ma-awatantaaw koma way maid kasen maka-afà hen kenaraweng hen antoy lota no faén yanggay hen anchi tagu way cha mangafurot way ah Jesus hen anà Apudyus. Hen mangistigu an Jesu Cristu ? wte amintaaw way enanà Apudyus, wat wachan kafaelantaaw amin way mangafà hen kenaraweng hen antoy lota. Ya maid agé kasen iyafàtaaw no faén hen anchi afurottaaw an Jesu Cristu. # ?Te hen mempàil-antaaw way laychéntaaw ah Apudyus wat hen mangammaantaaw hen inyurchinna. Ya faén agé ammag naligat hen anchi inyurchinna an chitaaw,  /Ya hen mangempàil-antaaw way laychéntaaw hen anchichay a-anà Apudyus, wat hen manlaychantaaw an hiya ya hen mangafurotantaaw hen inyurchinna. R  Heno way tagu way mangafurot way ah Jesus hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale, wat hiya hen anà Apudyus. Ya heno way manlayad hen anchi amana, kapeletan way laychéna agé hen a-anàna.  Te hen inyurchin Jesu Cristu an chitaaw chillu, ekatnéén, “Heno way manlayad an Apudyus, masapor laychéna agé hen ifana.”[/Ngém mag-ay ta wachay tagu ah mangaliyén laychéna ano ah Apudyus ngém achina agé laychén hen anchi ifana, kétémnachi. Te achinaat laychén hen ifana way mamàila ta gimuraat ah Apudyus way achi maila. FLaylaychéntaaw ah Apudyus te lelenyad chitaaw chillu. A{Yag no nènong hen layadtaaw an Apudyus, kapeletan way achitaaw émégyat an hiya te hen anchi chakar way layad, yachi hen manga-an hen égyat te afaén hen layad hen égyat, te hen karpowan hen égyat chillu, wat hen hamhamà ah kachusaan. Wat heno way émégyat, kapeletan way nakapoy hen layadna an Apudyus. X)Yag no memamad hen layadtaaw, wat sésém-ém hen hamhamàtaaw ta achitaaw émégyat hen tempon hen kachusaan hen katagutagu te nètemfuruy hen ekamantaaw hen enkamkaman Jesus hen kawad-ana hen antoy lota. !;Wat hiyachi, chitaaw amin, na-awatantaaw way laylaychén Apudyus chitaaw ya chataaw manchinlan hen hiyachiy layadna an chitaaw. Laylaychén Apudyus hen tatagu wat no laychéntaaw hiya ya umat agé hen ifataaw, mawawà-acha ah Apudyus an chitaaw ya mawawà-achataaw agé an hiya. +Yag heno way mangentàchég way ah Jesus hen anà Apudyus, netetepon hen hamhamàna an Apudyus ya netetepon agé hen hamhamà Apudyus an hiya. #?Ya chàni, innilan tot-owa paat hen matani ah Jesus wat tàchéganni way hennag Amataaw way Apudyus hiya hen antoy lota way mangenharà hen tatagu. -S Hen manot-owaantaaw way netetepon ah Apudyus an chitaaw ya netetepontaaw agé an hiya, te wacha hen anchi Espirituna way inidchatna way mìyachar an chitaaw. @y Maid paat tagu ah nangila hen achar Apudyus, ngém no man-ahelennayadtaaw, wat metetepon ah Apudyus an chitaaw, yag matapyatapyan agé hen layadtaaw ah mepachongan hen layadna. jM Inib-a, no yachi hen enkaman Apudyus way manlayad an chitaaw, masapor agé man-ahelennayadtaaw. ~ Yag hen kafud-asan hen anchi tot-owa ya nènong way layad, wat faén agé hen ekamantaaw way manlayad an Apudyus te hen enkaman Apudyus way nanlayad an chitaaw hen nangempaliyana hen anchi anàna hen antoy lota way matéy ta wachay mapakawanan hen fasortaaw. P} Yag hen nempàil-an Apudyus hen chakar way layadna an chitaaw way tatagu, wat hen nangempaliyana hen anchi sissigud way anàna hen antoy lota ta wachay énnéntaaw way mètagu an hiyah ing-inggana. |Waman hen anchi tagu way annag achi laychén hen ifana, achina angkay ma-awatan ah Apudyus te ah Apudyus, laylaychéna met hen tatagu. {yInib-à way laylaychê, masapor man-ahelennayadtaaw, te hen manlaychan hen ifa, yachi hen hamhamà way narpo an Apudyus. Wat hen anchi tagu way wachay layadna ah ifana, hiya hen tot-oway anà Apudyus ya na-awatana agé hen laychén Apudyus. fzEWaman chitaaw way nètetemfuruy hen hamhamàna hen hamhamà Apudyus, papannaagén chitaaw hen anchichay nangilan Apudyus, ngém achi chitaaw panaagén hen anchichay maid innilana an Apudyus. Wat yachi hen manot-owaan hen anchi tot-owa way narpo hen Espiritun Apudyus ya hen anchi nèfat way narpon Chumunyu. Hen layad Apudyus an chitaaw way tatagu y{Hen anchichay ammag cha mamarang hen ekatchéén enalen Apudyus, naraengcha way mangintudtuchu mepanggép hen antoy lota ya papannaagén agé hen tatagun antoy lota chicha te nètemfuruy chillu hen hamhamàcha hen hamhamà hen tatagun antoy lota. zxmChàyu way a-anào way ena-awwan Apudyus, enafàyu hen anchichay ammag cha mamarang hen alen Apudyus. Yag hen nangafa-anyu an chicha, te chakchakar hen kafaelan hen Espiritun Apudyus way wachan chàyu noh Chumunyu way wacha an chicha. wNgém no safali hen mangalecha mepanggép an Jesus, iggay marpon Espiritun Apudyus hen chacha aryén, te yachi hen hamhamà hen anchi kafusor Jesu Cristu way chengngaryu way umale hen antoy lota, yag ah katot-owana, looh chan anchar hen kaman hichi way hamhamà. vWat hen menlasinantaaw way narpo hen Espiritun Apudyus hen chacha itudtuchu, wat no afunancha way narpo ah Jesu Cristu an Apudyus ad uchu yag ummale hen antoy lota way namfalin ah tatagu, yachi hen manot-owaan way narpon Espiritun Apudyus hen chacha itudtuchu. ]u 5Inib-a, achitaaw ammag cha afuroton amin hen mangaliyén wacha ano hen Espiritun Apudyus an chicha. Te masapor emamadtaaw paat way mangenlasin unna no ah Apudyus tot-owa hen narpowan hen chacha aryén ono safali hen narpowana, te chummuarcha hen tatagu hen antoy lota ad uwan way ammag chan parang ah intudtuchun ano hen Espiritun Apudyus. t3Wat heno way tagu way cha mangafurot hen inyurchin Apudyus, netetepon hen hamhamàna an Apudyus ya netetepon agé hen hamhamà Apudyus an hiya. Yag hen mangil-antaaw way netetepon ah Apudyus an chitaaw, wat gapon anchi Espirituna way inidchatna way mìyachar an chitaaw.-sSYag yato hen inyurchinna way masapor afurotontaaw hen anàna way Jesu Cristu ya masapor man-ahelennayadtaaw way yachi chillu hen inyurchin Jesu Cristu an chitaaw. r{Yag idchatna agé hen heno way chawaténtaaw te chataaw afuroton hen inyurchinna ya chataaw amin ammaan hen laychéna. =qsWat hiyachi inib-a way laylaychê, no natarna hen hamhamàtaaw way penapakkawan Apudyus hen anchichay narpas way fasor, wat ammay hen mangimfag-antaaw an hiya hen heno way ifaga. (pIWat no maid tarnan hen hamhamàtaaw gapon anchi nanarpas way fasor, achitaaw chillu machanagan te chakchakar hen kafaelan Apudyus way manga-an hen fasor no hen hamhamàtaaw. Wat sém-émtaaw koma chillu te maid achi innilan Apudyus, ya nang-ép mepanggép hen nafayachan hen fasortaaw. OoWat hiyachi, no epàilataaw hen layadtaaw hen ifataaw, yachi hen manot-owaan way hen anchi tot-oway Apudyus hen nangen-awa an chitaaw, ya sém-ém agé hen hamhamàtaaw way mepasango an hiya. uncA-anào, achi ummat hen ammag tapà yanggay hen mangaliyén laychén hen ahentagu, te masapor epàila hen tot-oway layad way hen mepàil-anaat, hen anchi ammay way a-amma. Sém-ém hen hamhamà hen anchi tagu way manokchuna ah Apudyus ;moWat mag-ay ta wachay tagu ah wachay mafalinna yag innilana hen ifana way cha makorangan yag annag achi chillu ség-angan, achi mafalin way ekatnéén wachan layadna an Apudyus. l}Hen mangacharantaaw hen tot-owa way layad, wat hen anchi enammaan Jesu Cristu. Te hiya, inidchatna hen acharna way matéy para an chitaaw. Wat chitaaw, masapor koma idchattaaw agé hen achartaaw para hen ifataaw, tàén yachi hen iyatéytaaw. 3k_te heno way tagu way achi manlayad hen ifana, hiya hen ihay pomapattéy. Ya innilataaw way maid pomapattéy ah midchatan hen anchi mannanayun way mètaguwan an Apudyus. jHen anchi pés-éyna, sommesenataaw an Apudyus, ngém ad uwan, sigurachutaaw way mètagutaaw an hiya ah ing-inggana. Ya hen matot-owaana, te laylaychéntaaw hen ifataaw. Waman hen anchi tagu way achi manlayad hen ifana, sommesena angkaychi an Apudyus, i+ Wat hiyachi inib-a, no yachi hen na-ammaan hen masosnod gapoh apés, achitaaw koma mahaang no cha chitaaw agorgoran hen tatagu hen antoy lota. h Wat achitaaw cha torachén hen anchi enammaan Cain, te ah Cain, tatagun Chumunyu hiya wat annag pinchit hen enawchina way Abel. Yag pakay pinchitna. Oo te gapo yanggay ah apés, te hiya, enomfat hen enammaana. Waman hen anchi enawchina, nènong hen enammaana. g Hen anchi chengngaryu way nifafagga an chitaaw chillu nanepod hen ommafurotantaaw, wat masapor man-ahelennayadtaaw. jfM Yato hen kail-an no heno hen anà Apudyus ya hen anà Chumunyu, te hen anchi cha mangamma-amma hen laweng ya annag achi laychén hen ifana, chichachi hen anà Chumunyu way faénchah anà Apudyus. Masapor man-ahelennayadtaaw Heno way tagu way enanà Apudyus, achi mafalin way ammag cha fumasofasor te wacha hen kena-apudyus Apudyus an hiya ya ah Apudyus hen amana, wat faén naraka hen fumasorana. d+Waman hen anchi tagu way cha mangamma hen laweng, hiya hen tagun Chumunyu, te ah Chumunyu, sigud way pahig laweng hen a-ammana nanepod hen laprapon hen egad. Wat hiyachi hen ummaliyan hen anchi anà Apudyus hen antoy lota, ta ina chachaelén hen aminay a-amman Chumunyu. 1c[Chàyu way a-anào, ilanyu ta achiayu koma cha marokop. Te heno way tagu way cha mangamma hen ammay ya usto, hiya hen ammayay tagu way kaman agé an Jesu Cristu. Zb-Wat kapeletan way heno way tatagu way tommetepon hen hamhamàna an hiya, achi ammag cha fumasofasor te hen anchi tagu way cha fumasofasor, maid angkay innilana an Jesu Cristu ya iggay amin ommafurot an hiya. aNgém innilataaw way hen ganchat Jesus way ummale hen antoy lota, ta ka-anéna hen fasor hen tatagu, ya hiya, maid poros fasfasorna. `Heno way cha fumasorat, chana labsengén hen orchin Apudyus, te no achi torachén hen orchinnaat yachi hen makafasoran. _7Wat amin way tatagu way yachi hen chacha namnaméén, ar-arwachancha ta nacharos koma amin hen chacha am-ammaan, kaman hen kachachallos Jesu Cristu. ^}Inib-a way laylaychê, ad uwananto, chitaaw hen anà Apudyus. Ya uray faén narawag ad uwan hen mamfalinén hen achartaaw ah pegwana, innilataaw chillu way hen mamfangchan Jesu Cristu, antaaw ammag mepachong an hiya te ilantaaw paat hiya way usto. (] KAmmag maid mepaniyan hen layad Amataaw way Apudyus an chitaaw te ilanyu ngén, gapon anchi amchan way layadna an chitaawat imfilang chitaaw ah a-anàna, wat anàna chitaaw tot-owa. Ngém achi chitaaw ifilang hen kachùran hen tatagu hen antoy lota, te achicha chillu ifilang ah Apudyus. \-Na-a-awwatantaaw way maid fasfasor Jesu Cristu, wat ma-awatantaaw agé koma way heno way cha mangamma hen usto, hiya agé hen anà Apudyus.:[mWat yaha a-anào, ilanyu ta metetepon hen hamhamàyu an Jesu Cristu ta no mamfangad ah tapen chi ag-agaw, achitaaw émégyat ya achitaaw amin fumiin way mèsango an hiya. Z Ngém chàyu, wacha hen inidchat Jesu Cristu way Espirituna way nìyachar an chàyu, yag gapo ta hiya hen wachan chàyu, achiyu masapor hen tatagu ah mangintudtuchu an chàyu te wawà-acha hen anchi Espirituna way cha mangintudtuchu hen amin. Ya pahig tot-owa hen chana itudtuchu way maid faén tot-owa. Wat anyug afuroton hen itudtuchuna ta metetepon hen hamhamàyu an Jesu Cristu. uYcHen mangensoratà an natto an chàyu te wachacha hen anchichay cha i mamachas way manlokop an chàyu. [X/Ya hen empopostan Jesu Cristu an chitaaw wat mètagutaaw an hiya ah ing-inggana. WWat hen tugun-o an chàyu, epapateyu paat way mamangchén hen anchi nitudtuchu an chàyu mepanggép an Apudyus nanepod hen ommafurotanyu. Te no é-égnananyu chachi, metetepon hen hamhamàyu an Amataaw way Apudyus ya hen anàna way Jesu Cristu. =VsTe heno way achi mangimfilang an Jesus ah Cristu, achina angkay agé ifilang ah Apudyus. Waman hen anchi mangafurot way ah Jesus hen anchi Cristu, chana agé afuroton ah Apudyus. #U?Wat hen anchi nangéttém paatat, hiya hen anchi mangaliyén faén ah Jesus hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale. Te hen mangalehchi, wat hiya hen anchi senang Cicristu way kafusor Jesu Cristu te anna angkay ammag cha maichén ah Apudyus ya anat agé hen anàna. GTWat hen manoratà an chàyu, te sigurachuwà way innilayu hen katot-owaan way achì ekatén maid innilayu. Ya innilataaw amin agé way maid kétém ah marpo an Jesu Cristu way katot-owaan. S{Ngém chitaaw, inidchat Jesu Cristu hen Espiritun Apudyus an chitaaw wat yachi hen mangenlasinantaaw hen tot-owa. 0RYYa chichachiy tatagu way kafusor Jesu Cristu, manowat te narpocha an chitaaw ngém sommenacha te iggaycha chillu mètemfuruy hen hamhamàtaaw. Te non an umat yag nepachong hen hamhamàcha hen hamhamàtaaw, iggaycha koma somena. Ngém ah nelawagana way faéncha tot-owa tapetaaw, te sommenacha. wQgA-anào, tég-angay angkay umchah hen péppég hen antoy lota. Te ilanyu ngén, chengngaryu met way ah tapen chi ag-agaw, fùnag hen anchi senang Cicristu way hiya hen anchi kafusor paat Jesu Cristu. Ngém ah katot-owana, loohcha angkay fummufùnag ad uwan hen chuar way kafusor Jesus, wat yachi hen manot-owaantaaw way tég-angay hen péppég hen antoy lota. mPSNgém mapéppég hen antoy lota ya umat agé hen aminay agawaan hen tatagu hen antoy lota. Ngém heno way mangamma hen laychén Apudyus, chichachi hen matattagu ah ing-inggana way maid péppégna. Hen anchi kafusor Jesu Cristu uOcTe hen agawaan hen tatagu way napépéppég hen hamhamàcha hen antoy lotaat, hen anchi laylaychén yanggay hen achar way faén usto, ya anat hen anchi cha somaelo way ilan hen ihay tagu yag ginamgamana ya anat agé hen cha mangempasekat hen katataguna. Amin cha nadchiyat iggaycha marpo an Apudyus ad uchu te nanligwatcha hen hamhamà hen tatagu hen antoy lota. 1N[Hen ifagà an chàyu amin, ilanyu ta achiyu ammag patpatigén hen uray heno way ma-awa hen antoy lota. Te no yachi, maid tot-oway layadyu an Amataaw way Apudyus. FMEsoratà chàyu way a-anào te innilayu ah Amataaw way Apudyus. Ya chàyu way apapchongà, esoratà chàyu te innilayu hen anchi sigud way nawawà-acha, uray hen laprapon hen egad. Ya esoratà agé chàyu way mamattò, te napegsa hen afurotyu an Apudyus, ya nimumura hen alena ah hamhamàyu ya enafàyu ah Chumunyu. rL] Ya chaà agé manorat an chàyu way apapchongà way nan-arakay te a-ammuyu ah Jesu Cristu way nawawà-acha hen uray cha-an ma-ammaan hen antoy lota. Ya chàyu agé way mamattò, chaà manorat an chàyu te enafàyu agé ah Chumunyu. _K7 Chaà manorat an chàyu way a-anào te napakawan hen fasoryu gapon Jesu Cristu. ]J3 Ngém hen anchi tagu way achi manlayad hen ifana, ammag helang chillu hen hamhamàna te maid innilana hen laychén Apudyus. Yag kaman paat chan laprapporap te hen anchi fasorna hen nangchat hen anchi finuragna. I Waman hen anchi tagu way manlayad hen ifana, nahehellawan tot-owa hen hamhamàna ya achina agé ammaan hen fumasoran hen tapena. .HU Heno way tagu way mangaliyén nahehellawan hen hamhamàna yag achinaat agé laychén hen ifana, iggay angkay mahelawan hen hamhamàna te nahehellangan chillu. G#Yag uray ekat-owén faén kà-amma hen antoy orchin, kaman paat kà-amma chillu te ah Jesu Cristu hen nangempàila hen kafud-asana ya uray agé chàyu, te chayu agé torachén hen yachiy layad. Te ad uwan, cha maka-an hen anchi helang ah hamhamàyu te cha mahelawan. YF+Chàyu way inib-a way laylaychê, faén kà-amma hen antoy orchin way chà esorat an chàyu te yato hen anchi chachà-an way orchin way nifafagga an chàyu chillu nanepod hen ommafurotanyu an Jesu Cristu. Wat chechengngaryu hen antoy chachà-an way orchin hen anchi ar-argaw way hen hiyachiy orchinat masapor man-ahelennayadtaaw. E Waman hen anchi mangafurot hen imfagan Apudyus, yachi hen anchi tagu way nafégahan tot-owa hen layadna an hiya. Yag heno agé way mangaliyén nelarammong hen hamhamàna an Apudyus, masapor torachéna hen enkaman Jesus hen kawad-ana hen antoy lota, te maid kasen mangenlasinan hen tommempoyugantaaw an Apudyus no achi hen mangafurotantaaw hen imfagana. Hen anchi kà-amma way orchin D-CSNgém mag-ay ta wachay mangaliyén innilana ano ah Apudyus, yag achinaat agé afuroton hen imfagana, cha angkay mankétémchi te chana maichén hen anchi tot-owa. gBGNo afurotontaaw hen imfagan Apudyus, yachi hen manot-owaan way innilataaw tot-owa hiya. 8AiYa mafalin way tàchégana chitaaw te hiya paat hen nangenkaro hen fasortaaw. Ya faén yanggay hen fasortaaw hen enkarona te hen fasor hen egachay katagutagu hen antoy lota. @ Hen ganchat-o way mangensorat an cha natto an chàyu way a-anào, ta achiayu koma fumasor. Ngém mag-ay ta wacha hen fummasor, wacha hen anchi nesasango an Amataaw way Apudyus way cha manàchég an chitaaw way hiyah Jesu Cristu way maid fasfasorna. ?   Ngém no ekattaawén iggaytaaw fumasfasor, chataaw angkay mamfalinén Apudyus ah nangéttém te chataaw maichén hen alena.-> U Ngém no ifagataaw hen fasortaaw an Apudyus, pakawanéna te natalek way mangamma hen imfagana ya nalimpiyu agé wat charosana hen amin way laweng way enammaantaaw. = Ngém no mag-ay ta ekattaawén maid ano fasfasortaaw, chataaw angkay lokopon hen achartaaw te chataaw maichén hen anchi tot-owa. v< gNgém no mahehellawan hen hamhamàtaaw hen anchi siguchay helaw, wat mantetempoyugtaaw amin ya cha macharocharosan agé hen aminay fasortaaw gapon natéyan hen anàna way Jesu Cristu way nifùfù hen charana ah macharosan hen fasortaaw. A; }Wat hiyachi, no mag-ay ekattaawén tommempoyugtaaw an hiya yag chataawat agé ammaan hen laweng, chataaw angkay mankétém, te iggay nètemfuruy hen chataaw aryén hen chataaw ammaan. i: MHen chengngarni an Jesu Cristu way anà Apudyus, wat yachi hen epaka-ammuni an chàyu agé way hen imfagana, ekatnéén, “Homehelaw ah Apudyus ya ammag maid poros helang an hiya te maid paat akettoy ah karawengna.” p9 [Yag hen mensoratà an natto agé an chàyu, ta komaskasen hen lomaylaychantaaw. Kaman helaw ah Apudyus 78 iWat hiyachi, hen innilani ya hen chengngarni, yachi agé hen epagngarni an chàyu ta metapeayu agé hen tommempoyuganni an Amataaw way Apudyus ya hen anàna way Jesu Cristu. L7 way hiya, nachachà-an an Amataaway Apudyus uray hen cha-an ma-ammaan hen antoy lota. Yag yachi way inumchah hen nampàil-ana hen antoy lota, wat innilani paat hen acharna, yag yachi hen manaphapetanni an chàyu ta changrényu agé mepanggép hen karpowan hen anchi mannanayun way ataguwan an Apudyus way nifaga an chàni. D6 Antoyan hen sorat-o an chàyu way hen antoy chà esorat, wat mepanggép an Jesu Cristu way na-awagan ah Ale way hiya hen managu hen tatagu ah ing-inggana ya hiya agé, looh nawawà-acha hen laprapon hen egad. Inni-ilan paat hen matani hiya ya chengngarni hen alena. Menatmataanni paat hiya ya tenchàni hen acharna, W5'Ya an-o agég laylaychén chàyu amin gapon hiya. Haén ah Pablo.I4 Wat ta totollongan chitaaw amin an Apotaaway Jesu Cristu. *3MNo henoa ay way achi manlayad an Apotaaway Jesu Cristuwat an yanggay an metatap-ar. Wat anggaychi ta pegpegga paat koma yag namfangad ah Apotaaway Jesu Cristu. 2Haén way Pablo, limà hen nangensorat hen antoy anongohna way ekat-owén, “Sapay koma agé ta an-ayug amma-ammay ahna.” >1uYag umat agé hen amin antochay cha omafurot ahtod Efeso wat cha chàyu agé pakomostéén. Wat chàyu, no man-aheinnila-ayu ay agéén chayu epàila koma hen man-ahelennaychanyu. P0Amin hen antochay cha omafurot way cha ma-am-among ah kafabréfabréy hen antoy provinsiyan hen Asia, chacha amin pakomostéén chàyuhna. Ya umat agé cha Akila way hen-ahawa an Priscila ya amin hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ah faréycha, chacha amin agé pakomostéén chàyu way sosnod gapon Apotaaw. /7Yag empas-émcha agé hen hamhamào way kaman agé hen nangempas-émancha hen hamhamàyu. Wat anyu komag rispituwén hen kaman an cha nahhay tatagu. ;.oAnà ammag laylayad hen ummaliyan cha Estefana an Fortunato yah Acaico way nangila an haén, te nakàka-anan hen anchi amchan way enayù an chàyu hen nangil-à an chicha. *-Mta anyu koma an afuroton hen tatagu way kaman an cha nadchi, ya umat agé hen amin anchichay tapena way cha mèamma an chicha hen chachan sérfiyan an Apudyus. ,Sosnod, awniyat innilayu way cha Estefana way himfafaryanat chicha hen pés-éy ommafurot ahna hen provinsiyan hen Acaya. Yag innilayu agé way chacha paat epapate way tomorong hen aminay tatagun Apudyus. Wat hen laychê paat an chàyu way sosnod, ]+3Ya ilanyu agé ta hen aminay chayu ammaanat maila koma hen layadyu hen ahentaguyu. G* Hen ifagà an chàyu way sosnod, an-ayug man-a-arwad yag mannunuuchunyu paat hen afurotyu. Ya anyu agég papepegséén hen hamhamàyu ta tomorod-ayu way mangamma hen laychén Apudyus. {)o Ya ah Apolos way sonodtaaw agé, chaà mampangpanga-ase an hiya ta mìyale koma hen anchichay tapenay sosnodtaaw hen umaliyancha ahna, ngém achi ano mafalin ad uwan, ngém umale chillu ano no wachay wayana. Hen anongoh way tugun Pablo F~}|\zyxwvutt@srbqBp{onmmlkjiihhhg/fZdcb@ae``+_^^\\,ZZYaWW UU`SS$R.PPLOO)NsLKJJ'IrHGFEDNC"B|A@=??:>T=c<;:`9c87]7M55S3220/..;,,*)})(F'B%%$#"\ =q&r:&pa  . .ZL:FuE eNNo mepanggép hen tempon hen ma-ammaan nadchi ya hen ag-agawna, achi masapor esoratni an chàyu way sosnod, UD#NWat hiyaha, chayu haphahaphapeténto ta way sém-éman hen hamhamàyu.6CeNYag chitaaw way natattagu hen hiyachiy tempo, antaaw ammag matarok way i mìhib-at agé an Apo Jesus hen anchi iggaw hen funat. Wat mì-i-iggawtaaw an hiya ah ing-inggana. fBENWat yato hen mekaman. Hen anchi ustoy émhépan Apo Jesus hen antoy lota way marpod uchu wat man-ongaw way mamangon hen natéy, yag man-ongaw agé hen anchi ap-apon hen anghel, yag chaat agé mepa-ale hen anchi kornetan Apudyus. Wat hen hiyachi, fumangoncha hen anchichay nan-atéy way omma-abfurot an Jesu Cristu way chicha hen pés-éy man-uchi. ANAh Apo Jesus hen nangintudtuchu hen antoy chani ifagan chàyu mepanggép hen mekaman. Te chitaaw way natattagu hen anchi tempon hen mamfangchan Apo Jesu Cristu, maid manlahyantaaw no hen anchichay natéy way i manib-at an hiya, te chicha hen mamangpango. @ NTe ilanyu ngén, gapo ta afurotontaaw way nan-uchi ah Jesus hen natéyana, wat yachi agé hen chataaw namnaméén way man-uchiyén Apudyus hen anchichay natéy way omma-abfurot an Jesus. Yag epetnod Apudyus chicha an Jesus hen mamfangchana hen antoy lota. P?N Sosnod, laychénni way mangempaka-ammu an chàyu mepanggép hen anchichay natéy way ifataaw way omma-abfurot ta achiayun totokar way kaman hen anchichay tapena way maid namnamacha an Apudyus. 1>[N Te no hiyachiyat achi masapor way inta man-ochaw ah masapor ya ririspituwén chitaaw agé hen uray anchichay achi omafurot. Hen mamfangchan Jesu Cristu hen antoy lota =N Ya ilanyu agé ta anyug agawaan yanggay hen katornosan hen antoy ataguwan. Ya achiyu agég cha fiyangan hen fiyang hen ifa way faén ah fiyangyu. Ya komagét-ayu agé ta egad-ayu hen aminay masaporyu te chichachi chillu hen intugutugunni an chàyu. r<]N Yag ammay agé te chayu tot-owa epàila hen ustoy layadyu hen amin annachay sosnodtaaw ahna way provinsiyan hen Macedonia. Ngém tàén, anni chillug cha ichawat an chàyu ta anyu yanggay ammag cha tapyatapyan hen hiyachiy layadyu. L;N Ya mepanggép hen chayu manlaychan hen anchichay sosnodtaaw way cha omafurot, achi masapor way wachay itugunni ah ekamanyu te intudtuchun Apudyus an chàyu way masapor man-ahelennayadtaaw. j:MNWat henoa ay way achi mamapannaag hen antochay chani ifaga, faén angkay an yanggay alen hen tatagu hen chana labsengén, te chana angkay agé labsengén hen anchi enalen Apudyus paat way nangchat hen Espirituna an chitaaw. 9NTe hen nameleyan Apudyus an chitaawat ta komamantaaw an hiya yag iggayna piliyén chitaaw way mangamma hen laylaychén hen achar. `89NWat ilanyu ta maid manlokkowanyu ah ifayu mepanggép hen hiyachiy a-amma. Intugutugunni chillu chachi an chàyu hen anchi ar-argaw, yag imfafaggani agé way chuchusséén Apudyus hen heno way mangamman cha nadchi. 07YNYa achiyug eparufus hen anchi ammag laylaychén hen achar way mangenmanchar an chàyu ah ekamkamanyu, te yachi hen cha ammaan hen anchichay maid afurotna an Apudyus. 6'NYa masapor agé wéhchin chàyu way lenaraeyén emamadna koma hen ekamanna way mangahawa ah kachayawan Apudyus ta maid afifiin ah ma-ammaan. 5Nway hen laychén Apudyus, ta antaaw ammag komaman an hiya way achi fumasfasor. Wat masapor maid manhòhòyong ah faén hen-ahawa. |4qNYag a-ammuyu chillu hen anchichay intugunni an chàyu way impiyar Apo Jesus an chàni ah mangimfag-anni an chàyu 53 eNWat hiyachi sosnod, enacharyu an chàni hen ekamantaaw way matagu ah mangemparaylaychantaaw an Apudyus, yag yachi agé hen chayu ekamkaman. Wat ad uwan, chani epangpanga-ase way mangintugun an chàyu hen anchi paat laychén Apo Jesus way anyu yanggay ammag cha tapyatapyan hen annay chayu ekamkaman. 2/N Ya chani agé chawatén ta papegséén Amataaw way Apudyus hen hamhamàyu way mangamma hen laychéna paat, te no hiyachi, maid fumasfasoranyu an hiya, ya maid amin kachumsekanyu hen sangwanana hen mamfangchan Apotaaw way Jesus hen mangentàtaenana hen aminay tataguna.U1#N Ya ta mepa-am-améd koma agé hen chayu man-ahelennaychan ya umat agé hen manlaychanyu hen aminay tatagu, ta hen ekamanyu koma way manlayad hen tapenaat kaman hen antoy amchanay manlaychanni an chàyu. 0{N Wat hen chawatni an Amataaw way Apudyus yah Apotaaw way Jesus ta maid koma kapas-ewan hen kasentaaw man-aheil-an. e/CN Wat enag-agaw ya lenafi, chani ichawachawat an Apudyus ta no mafalin, meparufus koma hen umaliyannihna way i mangilan chàyu, ta taptapyanni hen heno way chadcha-anyu ma-awatan mepanggép hen afurottaaw an Jesu Cristu. .N Ya ammag maid agé mepaniyan hen yamanni an Apudyus gapon chàyu, te no manluwaruaniyén annig malèna hen layadni gapon chàyu. v-eNWat ammag ommammay tot-owa hen hamhamàni ad uwan gapon chayu mempapatiyan hen afurotyu an Apo Jesu Cristu. M,NWat hiyachi sosnod, tàén chuar hen cha mepasamak an chàni way ligat ahto, an-anig layyalayyad chillu ya sésém-ém agé hen hamhamàni mepanggép an chàyu te chinumgat tot-owa hen afurotyu. N+NWat angkay ad uwan way namfangad ah Timoteo, pararo hen laylayadni gapon anchi henaphapetna way napegsa chillu hen afurotyu ya umat agé hen chayu man-ahelennaychan. Yag imfagana agé way chakar hen hamhamàyu an chàni ya laychényu paat agé way mangilan chàni way kaman agé hen manlaychanni way mangila an chàyu. 4*aNWat hiyachi paat hen nannagà an Timoteo ahna, te pararo hen hamhamào an chàyu gapon napap-aligatanyu, yag laychê paat way ma-ammuwan no heno hen cha mekaman hen afurotyu te chaà émégyat no awni lawa yag wachay enawis Chumunyu an chàyu yag ammag sayang lawa hen naungaranni way nantudtuchu. 0)YNte uray hen ini-inggawannihna, empacha-anni way maligatantaaw gapon afurottaaw. Yag chayu tot-owa ma-awatanchi ad uwan, te yachi tot-owa hen nekaman an chitaaw amin. (#Nta maid koma iha an chàyu ah manginyanggayan hen afurotna gapon chayu maligatan. Ngém a-ammuyu way mepachah chillu hen ligat an chitaaw, 8'iNyag hennagni ah sonodtaaw way Timoteo ahna te hiya chillu hen ihay cha mèamma an chàni hen chani mangammaan hen laychén Apudyus way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu. Wat hen nannaganni an hiya ahna, ta papegsééna hen afurotyu ya ta epas-épas-émna hen hamhamàyu s& aNWat gapo ta achiani maka-ara hen enayuni an chàyu, ekatniyén uray ud-ay mehàfa-ani an Silas ad Atenas, K%NWat an-ani tot-owag laylayad way cha manginchayaw an chàyu.z$mNSosnod, laychénni paat way mangila an chàyu te faén yanggay hen anchichay tapena hen cha mangemparaylayad an chàni te chàyu agé. Te chàyu agé hen manchinlanni way enammaanni tot-owa hen laychén Apudyus, ya gapon ommafurotanyu wat achiani fumiin way mèsango an Apotaaw way Jesus hen mamfangchana, te ichayawni chàyu way chàyu hen kafud-asan hen enammaanni. y#kNChani ana-anapén hen ekamanni, kaskasen haén way Pablo, te kaman-o iligwatén ammag cha homalla ah Chumunyu. j"MNChàyu way sosnod, nanepod hen anniyat lommayawan ahna wat ammag amchan hen enayuni an chàyu. Manowat te wawà-acha-ayu ah hamhamàni, tàén nan-ahe-ennachawwéytaaw, ngém laychénni paat chillu way mangilan chàyu. D!Nya ancha agég cha pachapachasén way mangempawa hen mangintudtuchuwanni hen alen Apudyus an chàyu way faén Judio ah kahara-anyu. Wat anchag cha tapyatapyan hen fasorcha inggana ad uwan wat anchag inchahan hen anchi aggaégyat way chusan Apudyus. Hen manlaychan Pablo way kasen mangila hen anchichay eTesalonica  NYag hen anchichay Judio, chicha hen nangempapchit an Apo Jesus ya anat agé hen anchichay profetan Apudyus, ya chicha agé hen namaligat an chàni. Wat anchag cha amma-ammaan hen anchi achi paat laychén Apudyus yag chachaat agé agorgoran hen katagutagu, [/NYag hen anchichay na-ammaan an chàyu way sosnod, ammag nampachong peet hen anchi na-ammaan hen anchichay tatagun Apudyus way cha omafurot an Jesu Cristu hen provinsiyan hen Judea. Te uray agé chàyuwén cha chàyu pap-aligatan hen anchichay kacharaanyu way kaman agé an chicha way penap-aligatan hen anchichay kacharaancha way Judio. +ON An-ani agég chan yamayaman an Apudyus te hen anchi nangempagngaranni hen anchi alena an chàyu, chengngaryu ya enafurotyu way maid ekatyuwén an penarang hen tataguchi, te tenot-owayu way alen Apudyus paat chi. Yag hen hiyachiy alena agé hen chan anchar an chàyu way cha omafurot. N Yag empas-épas-émni hen hamhamàyu ya chani agé intugutugun an chàyu way masapor iyafifiintaaw ah Apudyus hen antoy natatagguwantaaw ta ammaantaaw paat hen mangemparaylayad an hiya, te hiya hen namele an chitaaw way mèlam hen mantorayana ya hen machayawana. q[N Yag innilayu agé way kaman hen cha ekaman hen am-ama hen a-anàna hen enkamanni hen ihaiha an chàyu. [/N Wat innilayu ya inni-ilan agé Apudyus way maid kachumsekan hen enkamkamanni an chàyu way cha omafurot ahna, te anni yanggay ammag inyam-amma way nangamma hen laychén Apudyus wat maid makepafasor an chàni. KN Sosnod, cha-anyu ménat aliw-an hen anchi chani enkamakaman way nan-ammahna hen anchi chani nangintudtuchuwan hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus. Te enag-agaw ya lenafi way cha-ani nan-amma-amma ah iyarani ah heno way masaporni te achini laychén way oma-annig-ani yag napaligatan-ayu way manmà an chàni. yNYag gapo ta pararo hen layadni an chàyu, faén yanggay hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus hen chani empagngar, te anni agég inyanggayan hen ataguwanni ah mangngaranyu hen hiyachi. Yachi hen enkaman hen hamhamàni ah layadni an chàyu. T!Ntàén wacha hen karébfénganni way marispitu koma gapo hen kena-aposelni an Jesu Cristu. Te hen enkamanni, an-anig nan-an-anoh an chàyu way kaman hen anoh hen ihay ina way manahallimun hen a-anàna. \1NYag iggayni agé ammag enanap hen machayawanni an chàyu ya uray heno way tatagu, NYag innilayu agé way iggayni ammag enar-arkosan hen aleni way mangammay an chàyu ah ma-awisanyu ono ah manlengfanni hen léhép, te maid chillu ganchatni way i mangara ah uray heno way wachan chàyu. Yag inni-ilan Apudyus way tot-owa chachi amin. NTe ah katot-owaanat anni yanggay cha aryén hen anchi mangemparaylayad an Apudyus. Te imfilang chàni ah matalek wat impiyarna hen anchi ammayay chamag an chàni ah epagngarni. Ya achini agég cha anapén hen mangammayan hen tatagu an chàni, te anni yanggay an cha epapate way mangintudtuchu hen anchi laychén Apudyus way hiya chillu hen cha mangila hen egachay gagtà way wachah hamhamà. 'GNYag hen nantudtuchuwanniyat maid paat sabsafali ah gagarani te hen anchi katot-owaan yanggay hen pontosni, maid agé chani hamham-én ah manlokop an chàyu. r]NYag chengngaryu agé hen anchi na-ammaan an chàni ad Filipos yag an-aniyat umale ahna way an chànig penàpàgang ya an chàniyat insoinsortuwén. Ngém tàén yachin nekaman, empas-ém Apudyus chillu hen hamhamàni, wat inlurudni chillu way umalehna way i mangintudtuchu an chàyu hen anchi ammayay chamag way narpon hiya tàén anchag chuar hen kommontara. n WNSosnod, innilayu way chakar hen namfanagan hen ummaliyanni ahnah fabréyyu way nanudtuchu an chàyu. { qN Yag henaphapetcha agé way chayu hadhadchén hen mamfangchan hen anàna way Jesu Cristu way marpod uchu way hiya hen anchi nan-uchiyén Apudyus ya hiya agé hen anchi mangenharà an chitaaw hen manusaan Apudyus hen katagutagu ah pegwana. %N chichaat agé hen cha manaphapet an chàni hen enkamanyu way nangawat an chàni hen ummaliyannihna, ya hen nangentagayanyu way manayaw hen anchichay enap-apudyus hen nanhagonganyu hen anchi katot-owaanay Apudyus way natattagu yag hiyaat agé hen sommorotanyu ad uwan. S !NYag gapo agén chàyu, nanchinngar hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesu Cristu hen kafabréfabréy way faén yanggay hen annay provinsiyayu way Macedonia ya anat agé ad Acaya, te hen aminay fabréy way chani ayanat nanchinngarancha amin hen afurotyu an Apudyus. Wat uray maid chani haphapetén mepanggép hen chayu ekamkaman,  ;NWat gapon chayu ekamkaman, chàyuwat agé hen cha torachén amin hen anchichay cha omafurot hen annay provinsiyan hen Macedonia ya umat agé ad Acaya. y  mNYag chàyu agé, tenoradyu hen enkamanni ya hen enkaman Apo Jesu Cristu agé. Te tàén napaligatan-ayu gapon chayu mangafurotan hen anchi nitudtuchu an chàyu, an-ayu chillug laylayad te cha chàyu eparaylayad hen anchi Espiritun Apudyus.   !Nte hen matot-owaana, hen anchi enkamanyu way nangafurot hen anchi ammayay chamag way empagngarni an chàyu. Te faén yanggay hen enkamanni way nan-ale hen ommafurotanyu, te nan-anchar hen kafaelan hen Espiritun Apudyus an chàyu wat napnek-ayu ah katot-owan hen intudtuchuni. Yag hen nì-iggawanni an chàyuhna agé, innilayu hen enkamanni way amin hen enammaanniyat ah pagsaya-atanyu yanggay. W  )NSosnodni way laylaychén Apudyus, innilani way penepelen Apudyus chàyu,   3NHen aminay chani manluwaruwan, an-ani agég chan yamayaman an Apudyus gapon chàyu. Te no manluwaruani an Amataaw way Apudyusén chani etape chàyu way achi manliw-an hen aminay chayu ammaan gapon ommafurotanyu an Jesus ya hen kagétyu way cha mangamma-amma an cha nadchi gapoh layadyu an Apudyus, ya achini agé aliw-an hen kapegsan hen namnamayu way mamannéd hen mamfangchan Apotaaw way Jesu Cristu.  Nf INHaén ah Pablo, ya antochayan agé hen ifà way cha Silas an Timoteo, wat antoyan hen soratni way metongpar an chàyu amin way cha omafurot way cha ma-am-among ahnad Tesalonica, chàyu way ena-awwan Amay Apudyus ya Apo Jesu Cristu. Hen chawat-o, ta totollongan chitaaw amin ya ta mapapanoh agé hen hamhamàtaaw. Hen afurot hen anchichay eTesalonica )Wat man-ahepennaila-ayu agé ah layad. Wat ta papannohon Apudyus hen hamhamàtaaw amin way cha omafurot an Cristu. Haén ah Pedro.yk Hen antochay cha omafurot ahtoh fabréy way kaman ad Babilonia way chinuchuttokan agé Apudyus chicha ah mantataguna, wat chacha amin pakomostéén chàyuhna. Ya umat agéh Marcos way kaman anào, wat chana agé pakomostéén chàyu. 3_ Hen antoy attè way sorat-on chàyu, empasorat-o an Silas way an-og ifilang ah natalek way sonod paat. Ya hen ganchat-o way manorat paat an chàyu, wat ah mepas-éman hen hamhamàyu ya hen mangistiguwà hen kenatot-owan hen anchi torong Apudyus ya hen ség-angna. Wat anyug é-égnan chachi. {o Wat hiya hen machachayaw ah ing-inggana te maid péppég hen mannakafalinna. Hen nampakomostaan Pedro hen tatagu J  Ngém no marpas hen anchi hen-aketan way maligatantaawat ah Apudyus way séméség-ang, totollongan chitaaw chillu ya papaknégéna ya papapegsééna hen afurottaaw ah achitaaw ma-afa-an an Chumunyu. Te hiya chillu hen namele an chitaaw way metape hen anchi mannanayun way kachayawana gapon nelarammongantaaw an Cristu. mS Wat antaaw an mannunuuchun hen afurottaaw ta antaaw ammag achiyén hen chana iyawis. Te innilataaw chillu way aminay sosnodtaaw way cha omafurot hen karotarotaat chacha amin harémén hen ligat way kaman hen chataaw harémén. b=Ilanyu ta man-a-annad-ayu ya man-ar-arwad-ayu te hen anchi kafusortaaw way Chumunyu, ammag kaman hen anchi chan toor way layun ya chan hamuy way man-ilah anéna, te annag laychén paat way manachael an chitaaw. nUYa antaaw agég eporang hen aminay problemataaw an hiya te hiya chillu hen manahallimun an chitaaw. Wat antaaw an mampakomfafa an Apudyus way mannakafalin ta egad hiya way mangempangato an chitaaw no umchah hen anchi ustoy tempona. ~wYa hen tugun-o agé an chàyu way ung-ungunga, masapor iyuyayu hen hamhamàyu hen anchichay natnatang no chàyu. Ya masapor chillu way wéhchiyén epafafana hen acharna hen ifana, te hen imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén,“Kokontaréén Apudyus hen anchi mangempangato hen acharna ngém totollongana hen anchi mangempafafa hen acharna.” 8}iYachi hen ekamantaaw ta no mamfangad ah Apotaaway Jesu Cristu way kaman kangatowan way pastor, wat idchatna hen ammag napateg way gunggunataaw way kachachayaw ya mannanayun. "|=Ya achitaaw agég pangatowén hen achartaaw way an chan manchamanchar hen anchichay karnero, ta antaawat an ammaan hen achartaaw ah ustoy torachéncha. ({Imasapor paat hahallimunanyu hen anchichay cha omafurot way chayu eponò way anchag kaman karneron Apudyus. Ya hen mangammaanyu hen fiyangyu, wat faén koma ah an-ayu an cha mapelet ta gapoh layadyu yanggay, ya faén agé gapoh pelak ta gapo ta laychényu paat way mansérfi an Apudyus. Jz Antoyan agé hen itugun-o an chàyu way cha mangemponponò hen anchichay cha omafurot. Ya karébféngà ménat way manugun an chàyu te haén way ifayu way ihay cha mangemponponò agé, innilà paat hen napap-aligatan Jesu Cristu, yah pegwana, melak-amà agé hen kachayawana hen meparangana. Wat hen itugun-o an chàyu, }ysWat hiyachi, chitaaw way cha mapap-aligatan gapo ta yachi chillu hen laychén Apudyus, wat antaaw an pa-annongan way mangamma hen usto ya antaaw agég eporang hen achartaaw an Apudyus way natatallek te hiya chillu hen nangamma an chitaaw.lxQTe wacha hen nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“No ammag naligat hen kahara-an hen anchichay ammayay tatagu, ay achi kaskasen hen mekaman hen anchichay cha mangamma hen laweng way maid hamhamàna an Apudyus.” w5Inu-umchah hen manginlugiyan Apudyus way manguwis hen tatagu way hen ekamanna, pangpangowéna hen a-anàna. Wat no ammag uray chitaaw way cha omafurotén uwiséna, ay ammoh achi kaskasen hen mekaman hen anchichay achi mangafurot hen anchi ammayay chamag way narpon hiya. ?vwNgém non an umat yag pap-aligatén chitaaw gapo chillu hen ommafurotantaaw an Cristu, wat achitaaw cha mafiinan ta antaawat an manyaman an Apudyus gapon nelarammongantaaw an hiya. 1u[Ngém masapor ar-arwachantaaw ta no mapap-aligatantaaw, faén koma gapon laweng way enammaan way kaman hen pomatéy ya mangakaw ya ammag mìfiyang hen faén fiyangna. @tyWat antaaw yanggay ammag lomaylayad no cha chitaaw insortuwén gapon sommorotantaaw an hiya, te yachi hen mangempàila way wachan anchi kachachayaw way Espiritun Apudyus an chitaaw. Js  Ta hen ekamantaaw koma, antaaw yanggay ammag lomaylayad gapon chataaw mìligatan hen napap-aligatan Cristu, te ah awni, kaskasen hen mèlagragsakantaaw an hiya hen meparangan hen kachayawana. Rr Inib-à way laylaychê, achiayug cha mascha-aw no pakay pararo hen chayu mapap-aligatan, te yaha chillu hen mekaman hen aminay cha omafurot an Apudyus ah kail-an hen kenatot-owan hen afurottaaw. `q9 Wat hen anchi nangchatana hen kafaelan way mantudtuchu, masapor itudtuchuna hen anchi tot-owa way enalen Apudyus. Ya hen anchi nangchatana hen kafaelan way tomorong, masapor agé tomorotorong ah patinggan hen kafaelana way inidchat Apudyus an hiya. Yachi hen mekaman ta hen amin way ma-ammaanat ah Apudyus yanggay hen machachayaw gapon Jesu Cristu te hiya chillu hen anchi mannakafael way nenènong hen machayawana ah ing-inggana. Mapap-aligatan chillu hen cha omafurot 2p] Yag gapo ta wéhchiyén wacha hen inidchat Apudyus ah kafaelan way maetorongna hen ifana, wat masapor koma matalek way mangusar an cha nadchi ah matorongan hen tapena. foE Ya epaenghataaw koma agé way manmangili hen tatagu way maid manngayutongotan chi hamhamà. 6neYa hen kapatigan paat way wachan chitaaw koma, masapor man-ahelennayadtaaw ah katot-owana, te hen manlaychan hen ifa, yachi hen anchi achi mangunongan hen chana fumasoran. m9Tég-angay hen kapéppégan hen ag-agaw wat masapor emamadtaaw hen chataaw ekamkaman ya man-a-annadtaaw ta maid kahaliw-an hen manluwaruwantaaw. :lmWat yachi agé hen nepagngaran hen anchi ammayay chamag hen anchichay nan-atéy ad namenghan ta uray no natéy hen acharcha way yachi chillu hen netatawid hen aminay tatagu gapon fasor, wat mafalin ma-adchancha ah mannanayun way ataguwan way kaman hen ataguwan Apudyus. Ammaantaaw hen nipiyar an chitaaw rk]Ngém yasa ud-ay te umchah chillu way umchah hen anchi ag-agaw way masapor songfatancha an Apudyus hen egachay chacha amma-ammaan, te ah Apudyus, senasagganana way manguwis hen egachay tatagu way uray hen natéy ya uray hen cha-an. PjNgém ad uwan, anchag mascha-aw hen anchichay pés-éy ifayu gapon nangentagayanyu way metape an chicha hen chacha mangammaan an cha nadchi. Wat hiyachiyat agé hen chacha mangensortuwan an chàyu. diATa anggay komachi ah manorachanyu hen a-amman hen anchichay maid afurotna way kaman hen enkamanyu hen anchi ar-argaw hen cha-anyu omafurotan. Te hen hiyachi, an-ayug pommasag ya cha i mamfutafutang ya cha i manlokoroko way maid lenawhanyu ah laweng way laylaychén hen achar. Ya afifiin agé hen enkamanyu way nanayaw hen anchichay enap-apudyus. h-Wat manepod ad uwan ingganah matéyanyu, masapor anyu komag epapate way mangamma hen laychén Apudyus ta faén hen anchi laylaychén hen achar. g Ah Jesu Cristuwat napap-aligatan hen anchi natatagguwana hen antoy lota, wat uray chitaaw, masapor papegsééntaaw agé hen hamhamàtaaw te yachi agé hen mekaman an chitaaw. Te hen anchi mapaligatan hen acharna, yachi hen maka-anan hen layadna way fumasor. Wf'Yag yachi way nan-uchi ah Jesu Cristu, émméy ad uchu way nawawà-acha ad uwan ah pachawanan Apudyus way chana etorayan hen egachay anghel ya hen egachay toray ya amin agé hen anchichay mannakafael.uecYag hen keyaligan hen anchi nahara-ancha hen chanum wat kaman hen anchi funyag way yachi hen kahara-antaaw. Ngém faén agé anchi kàpatan hen achar way maurahan hen lugit hen chà aryén ah makaharà an chitaaw, te hen chataaw manchawatan an Apudyus ta urahana hen fasortaaw. Te hen tommot-owaan hen kahara-antaaw wat hen nan-uchiyan Jesu Cristu hen natéyana. 0dYhen anchichay nan-atéy ad namenghan way chicha hen anchichay cha-an omafurot an Apudyus hen tempon Noe way hehennéd Apudyus hen omafurotancha hen unig anchi tempon hen cha mangammaan Noe hen anchi papor. Te hen nahara-an yanggay hen hiyachiy tempo way nadlunan hen lotaat ancha yanggay waru. ac;Yag hen anchi lennawana, émméy way i nanudtuchu hen anchichay nifafarud way lennawan /bWTe kaman an Jesu Cristu way poros chi fasfasorna ngém gapon fasortaaw, ammag napap-aligatan ingganah natéy ah nanobfotana an chitaaw way menangfasor. Yag ah ing-inggana, érégnachi ah manginyéyana an chitaaw an Apudyus. Ngém tàén pinchitcha hen acharna, natattagu chillu hen lennawana. 5acTe un-unnina no an chitaaw pàpàgangén gapon nangammaantaaw hen ammay nonat yachi hen laychén Apudyus, no hen an chitaaw pàpàgangén gapon nangammaantaaw hen laweng. 0`YNgém masapor antaaw chillu an iyam-amma ah mail-an hen rispitutaaw an chicha. Ya ar-arwachantaaw agé ta maid metat-aro ah laweng ah hamhamàtaaw, ta machachallosantaaw koma. Te no yachi, anchag mafiinan hen anchichay cha mangsot hen anchi ammay way chataaw ammaan gapon afurottaaw an Cristu. J_ ta antaaw yanggay ammag é-égnanan hen nangen-ap-apowantaaw an Jesu Cristu ya ta iyafiintaaw hiya. Ya antaaw agég mansasaggana way manongfat hen heno way mananhan mepanggép hen afurottaaw. Z^-Ngém non an umat yag cha chitaaw chillu pap-aligatén, tàén chataaw ammaan hen ammay, antaaw yanggay ammag lomaylayad. Ya achitaaw agé cha émégyat hen ammaan hen tatagu ya achitaaw amin machanchanagan, c]? Maid ménat mangan-aancha an chitaaw no antaaw ammag epapate way mangamma hen usto. 0\Y Te ah Apudyus, halimunana hen anchichay cha mangamma hen ammay ya papannaagéna agé hen luwarucha. Ngém annag kontaréén hen anchichay cha mangamma hen laweng.” [} Ya masapor manchùgana hen laweng ta hen ammay hen hagongona, ya epapatena agé way manganap hen katornosan hen tatagu. WZ' Yag hen anchi chilluy nesosorat way alena, ekatnéén,“Heno way tagu way manlayad way ammay hen ataguwana ya naragsak, masapor ipparna hen tapàna way mangale ah laweng ya achi agé mankétkétém. VY% Yag no wachay mangamma ah laweng an chitaaw, achitaaw agég cha ifarés ah laweng. Ya kaman agé no iyaryan chitaaw ah laweng, achitaaw agé cha songfatan ah laweng. Ta hen ekamantaaw, antaawat an sofaletan chicha ah ammay, te yachi chillu hen nameleyan Apudyus an chitaaw, ta ammaantaaw hen ammay ah manawichantaaw agé hen ammay. X+Hen tapen hen ifagà an chitaaw way cha omafurot, wat masapor mantetempoyuguntaaw hen hamhamàtaaw way kamantaaw maporportoy way masosnod way man-ahelennayad ya man-ahesennég-ang. Ya masapor agé man-ahe-ennanohtaaw way wéhchiyén epafafana hen acharna hen ifana. W7Ya pachongna agé an chàyu way na-ahaw-an way lenarae. Te masapor agé hahallimunanyu hen ah-ahaw-anyu ya man-anoh-ayu ya ma-awatanyu koma hen gagangay hen fufae, te an-anorheayu tot-owa no chicha. Ya masapor agé ririspituwényu chicha te mèawacha agé hen anchi mannanayun way ataguwan. Yahan ekamanyu ta achi mahaliwa hen luwaruyu an Apudyus. Ammaan chillu hen usto, tàén chata mapap-aligatan QVTe kaman an Sara way annag ena-abfurot ah ahawana way Abraham yag inyaligna hiyah ap-apona. Wat uray agé chàyu ad uwanat miyalig-ayu ah ganà Sara no ammaanyu hen usto ya achiayu ammag nangégyat. NUYag yachi agé hen enkaman hen anchichay ommafurot way finufae ad namenghan hen nangempàil-ancha hen kena-ammaycha, te anchag nanokchun ah Apudyus yag empafafacha hen acharcha hen ah-ahaw-ancha. BT}Te hen mangempàila hen tot-oway kena-ammayyu wat hen anchi mangemmamachanyu hen a-ammayu way kaman hen anohyu ya annadyu. Te yachi hen mannanayun way kena-ammay way patigén Apudyus. S3Ya faén agé hen mangiggaanyu hen ang-anggayu hen mangempàila hen kena-ammayyu way finufae, ya umat agé hen chayu mamisngafisngayan hen fuùyu. eRCte i-illancha hen kenanongnong hen chayu ammaan ya hen rispituyu, wat yachin ma-awisancha. Q /An chàyu agé way na-ahaw-an way finufae, masapor epafafayu hen acharyu hen ah-ahaw-anyu ta no mag-ay wachay iha an chicha way cha-an mangafurot hen alen Apudyus, oma-annig hen anchi ammay way chayu ekamkaman wat omafurotcha. Wat achi masapor anyug cha tugutugunun chicha 6PeTe hen anchi pés-éyna, antaaw ammag kaman natarà way karnero. Ngém ad uwan, finangad chitaaw an Jesu Cristu way hiya hen kaman pastor way cha manalimun an chitaaw.OYag ah Jesu Cristu, enagamidna hen aminay fasortaaw hen natéyana hen koros ta wachay én-énnéntaaw way maméppég hen chataaw fumasoran ya ta maka-ammataaw agé hen anchi ammayéna. Te hen anchi nafigachana, yachi hen nangammayan Apudyus an chitaaw. dNAYa hen anchi agé nangin-insortowancha an hiyaat maid agé ensongsongfatna ah laweng. Yag hen namap-aligatancha agén hiyaat iggay agé man-ed-echot te anna yanggay ammag nanokchun ah Apudyus way nalilimpiyu way uwis. ^M5Te ah Jesu Cristu, maid poros fasfasorna, ya maid amin enar-alena ah faén tot-owa. tLaTe yachi chillu hen laychén Apudyus an chitaaw way cha omafurot way antaaw ammag anohan hen ligat. Te uray ah Jesu Cristu wat ena-annohana way napap-aligatan gapon chitaaw. Wat antaaw ammag torachén koma hen enkamanna way nanganoh. }KsNgém maid tagu ah machayaw way gapon nanganohana hen napaligatana no tot-oway enammaana hen laweng. Ngém no ammaantaaw hen usto yag cha chitaaw chillu pap-aligatén yag a-annohantaawchi, wat yachi hen mangammayan tot-owa Apudyus an chitaaw. J}Te ammayén Apudyus hen anchi tagu way gapon layadna an Apudyus yag annag anohan hen chana mapaligatan way maid gapona. CIChàyu way a-alepan, masapor afurotonyu hen ifagan hen apoyu ya rispituwényu agé chicha way faén yanggay hen anchichay na-anoh way ap-apo te uray agé hen anchichay nan-auyong. H1Masapor rispituwéntaaw hen aminay tatagu, ya laylaychéntaaw paat hen aminay ifataaw way cha omafurot. Ya masapor iyafiintaaw paat ah Apudyus ya émégyattaaw way mangamma hen achina laychén ya rispituwéntaaw agé hen anchi chan toray. Torachéntaaw hen anoh Jesu Cristu :GmYag chitaaw, gapo ta emparufus Apudyus chitaaw hen kena-alepantaaw hen fasor wat maid nangen-alepan an chitaaw. Ngém achitaaw agég manlasonchi ah mangammaantaaw hen heno way laylaychén hen achar, tàén laweng, ta antaaw chillug iyalig hen achartaaw ah alepan Apudyus ah mangammaantaaw hen laychéna. F1Te hen laychén Apudyusat antaaw yanggay ammag ammaan hen ammay ah fumiinan hen anchichay ammag chan alealeh laweng way maid innilana an Apudyus. +EOya umat agé hen anchichay gugubérnador way piniyarna way manusa hen anchichay cha mangamma hen laweng ya cha manayaw agé hen anchichay cha mangamma hen usto. D Ah machayawan paat Apo Jesusat antaaw agég afuroton hen aminay okom. Wat masapor afurotontaaw hen anchi kangatowanay toray, C Ya antaaw agég emamad hen ekamantaaw hen anchichay achi omafurot ta uray chacha epafasor hen laweng an chitaaw, mamàila chillu hen anchichay ammay way chataaw ammaan, wat yachi hen mapeletancha way manayaw an Apudyus hen umaliyana way manguwis hen katagutagu. B' Sosnod, chitaaw hen ammag kaman fisita way antaaw chan chagchag-oh hen antoy lota te ad uchu hen ustoy fumabréyantaaw. Wat hiyachi, masapor antaaw paat ammag achi am-ammaan hen anchichay laweng way laylaychén hen achar te chichachi hen manachael hen afurottaaw. \A1 Hen anchi pés-éyna, faén tatagun Apudyus chitaaw, yag maid agé innilataaw hen ség-angna. Waman ad uwan way nantataguna chitaaw, wat cha chitaaw agé ség-angan an hiya. Hen ekaman way mansérfi an Apudyus a@; Waman chitaaw, chitaaw hen penepelen Arey Apudyus ah mampachina way mansérfi an hiya. Yag chinarosana agé chitaaw ah tém-énantaaw hen anchichay tapena ah mantataguna. Wat chitaaw way ininggaw hen anchi helang hen pés-éyna, enatonna chitaaw hen anchi paway ah kahelawantaaw ta chitaaw hen manginwarawag hen kena-ammay hen enammaana. |?qYa hen ihay nesosorat agé, ekatnéén,“Wat hen hiyachiy fato agé hen cha mechongchongtoran hen tatagu ah mag-ahancha.” Ngém hen nichongtorancha, te anchag achi afuroton hen enalen Apudyus way yachi chillu hen nepaparad an chicha. e>CAn chitaaw way cha omafurot, napateg tot-owa hen anchi na-awagan ah fato. Waman hen anchichay achi omafurot, safali, te chicha hen tommot-owaan hen anchi nesosorat way ekatnéén,“Hen anchi fato way ammag enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, ammag yachiyat agé peet hen kapapattigan way mepégnad.” &=EYa hen anchi nesosorat mepanggép an Jesu Cristu, ekatnéén,“Wacha hen penepelè way epafùnag-o ad Sion way fabréyyu way hiya hen kaman anchi kapapattigan way fato te hiyachi hen mepégnad paat. Wat heno way mangufurot an hiya, ammag maid man-a-amuyuwana ah ing-inggana.” k<OWat gapo ta tenagun Apudyus chitaaw, antaaw ammag iyuya hen antoy achartaaw an hiya ah kaman fato way mausar ah mangammaana hen faréyna ah machayawana. Ya namfalinén agé Apudyus chitaaw ah kaman pachi way mansérfi an hiya way hen ichatontaaw an hiyaat hen yaman ya chayaw. Yag akseptarén agé Apudyus hen hiyachiy chataaw ammaan gapon Jesu Cristu. ;Wat antaaw ammag iyu-uya hen achartaaw an Apo Jesu Cristu way karpowan hen mannanayun way ataguwan. Yag hen miyaligana, wat kaman hen anchi fato way enachin hen anchichay chan topeng yag hiyaat agé hen kapapattigan way penelen Apudyus ah pégnad. RT~,}|{{Wz,yxxw8vu{ttt4ssrrUrppyp1oo+nnlkjiihNgf dcbaa`"^^ \[[JZYYUXX,WUUSSPRRXQQmPONNMLL%KDJIII"HGGFEeCBA@@$?>c=k()''%%X$##"@ NsX\PMpfv 8  ` 1 TtRa Yag gapo ta innilà chillu way patigényu haén wat yachi hen ekat-owén engwani ahna unna ya an-aniyat manchakpos ad Macedonia ta kasenni agé engwahna hen mamfangchanni way marpod Macedonia ta mamegwa hen manoronganni an chàyu ah katapyatapyan hen sém-éman hen hamhamàyu. Ya hen iha, ekat-o agéén ta chàyu hen tomorong way mangempaligwat an chàni hen ayanni hen sakopon hen Judea. ` $_ C Ya amin hen soratni an chàyu agé wat maid netataro ah laychénchay aryén, te narawag hen chani ifaga ah ma-awatanyu paat koma. Yag tàén cha-anyu unay ma-awatan hen wacha an chàni, sapay ta ma-awatanyu way térén no ah awni, ta no umchah hen anchi ag-agaw way mamfangchan Apo Jesus, mafalin koma way ichayawyu chàni way kaman hen manginchayawanni an chàyu. Hen iggay metoroyan hen ayan Pablo ad Corinto ^ )] M Annig cha ichayaw ya sigurachu agé hen hamhamàni way hen aminay chani ekamkaman hen katagutagu ya kaskasen an chàyu, wat nacharos amin way maid netat-aro ah laweng. Yag faén agé hamhamà hen tatagu hen nangar-anni hen enkamanni te an tenorongan Apudyus chàni gapon ség-angna. V\ ' Ya uray agé chàyu, chayu agé torongan chàni hen luwaruyu. Yag no chuar hen manginluwaru an chàni, wat ammag chuar agé hen manyaman an Apudyus hen manorongana an chàni hen manongfatana hen luwaruyu. L[  Te annag tenorongan chàni hen hiyachiy napaligatanni way ekatniyat no iyatéynichi, wat sigurachuani way totollongana chàni chillu way uray heno hen mepasamak wat annig an cha manchinlan hiya. pZ [ Te hen ekatni hen hiyachiyat an-ani yanggay ammag matéy. Ngém an peet an na-ammaanchi ah mangacharanni way achini koma manchinlan hen kafaelanni, ta anni yanggay an manchinlan ah Apudyus way makafael way mangempauchi hen natéy. \Y 3Sosnod, laychénni way mangempaka-ammu an chàyu hen anchi nekaman an chàni hen provinsiyan hen Asia, te ammag pararo way térén hen napaligatannihchi way ekatni no ammag maid poros namnamani way matagu. YX -Wat an-anig sigurachu mepanggép an chàyu, te innilani way uray no cha-ayu maligatan way kaman hen chani maligatan, wat torongan chillu Apudyus agé chàyu way kaman hen chana ekaman way manorong an chàni. +W QYag chàni, no cha-ani maligatan, annig cha etàén, te hen halenonotnaat hen katoronganyu ya ah kahara-anyu. Ya cha agé epas-épas-ém Apudyus hen hamhamàni way hen halenonot nadchi agéat hen katapyatapyan hen anohyu way manganoh hen uray heno way ligat way kaman hen chani manganohan. .V WTe kaman hen anchi chataaw mìligatan hen anchi pararo way nanligatan Jesu Cristu, wat kaman agéhchi hen mèawaantaaw hen anchi chakaray torong Apudyus gapon hiya. "U ?Te chana ayuayuwan chitaaw hen aminay chataaw maligatan. Wat yachi agé hen ekamantaaw way manorong hen anchichay ifataaw way cha maligatan ah heno way ligat. Te hen anchi chana ekaman way manorong an chitaaw, wat yachi koma agé hen ekamantaaw way manorong hen anchichay ifataaw. GT  Antaaw yanggay ammag manyayaman an Apudyus way aman Apotaaway Jesu Cristu, ya antaaw agég chachayyawén hiya te hiya agé hen ammag menangség-ang way Ama ya menangtorong way Apudyus. =S uWat hen chawatni, ta totollongan chitaaw amin an Amataaway Apudyus ya Apotaaway Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Hen manorongan Apudyus an chitaaw R Haén ah Pablo way aposel Jesu Cristu gapoh layad Apudyus. Yag antoyan agéhtoh Timoteo way sonodtaaw. Wat antoyan hen soratni an chàyu way cha ma-am-among ahnad Corinto way manayaw an Apudyus ya anat agéh kafabréfabréy way sakopon hen provinsiyan hen Acaya. MQbTe wachacha hen tapena way gapo yanggay hen anchi ekatchéén kenaraengcha yag yinagyagchaat peet hen afurotcha an Apudyus. Wat ta totollongan chitaaw amin an Apudyus. Haén ah Pablo.PybTimoteo, masapor ayuwanam paat amin hen anchichay impiyar Apudyus an hea. Ya achim cha changrén hen anchichay chan aleale way an lawag maid fanagna hen anchi chachan hahahapetan way ekatchéén yachi anon kenaraeng ngém enomfatchaat peet. FObTe no yachi hen ammaancha, ad uchu hen mangamongancha hen mannanayun way kafinaknang way mausar ah pegwana hen anchi ataguwan way maid péppégna way yachi hen anchi térén way ataguwan. N7bYag ifagam ta ammaancha hen ammay ta ancha koma an fumaknang ah ammayay a-amma ya ta achicha naimot, yag alestocha koma agé way tomorong ah tapena. IM bIfagam hen anchichay wachan mafalinna ta achicha cha epasekat hen kok-owacha te chichachiyat narakah matarà wat faén komachi hen mangiggaancha hen namnamacha ta ah Apudyus koma, te ah Apudyus, libli hen chana mangidchatan an chitaaw hen aminay masapor ah kapnekan ya lomaylaychantaaw hen antoy natatagguwantaaw. iLKbHiya paat yanggay hen ammag achi matmatéy ah ing-inggana, ya maid agé mepaniyan hen kahilin hen ininggawana, wat maid makahag-én an hiya. Yag nanepod hen laprapona, maid tatagu hen antoy lota ah nangila an hiya, ya maid agé chillu makaila an hiya ah ing-inggana. Wat antaaw ammag chayawén hiya ah ing-inggana te maid kepachongan hen kenafalinna. sK_bTe no umchah hen anchi ustoy tempona wat eparang Apudyus ah Jesu Cristu hen antoy lota. Ya ah Apudyus, hiya yanggay hen ka-a-ammayan way mannakafalin way mantoray, ya hiya hen Aren amin hen egachay are ya Ap-apon hen egachay ap-apo. "J=bmasapor afurotom paat hen aminay nitudtuchu an hea way maid matmat-én ah itudtuchum inggana hen anchi ag-agaw way mamfangchan Apotaaw way Jesu Cristu. YI+b Wachan ifagà an hea Timoteo hen sangwanan Apudyus way nangidchat hen ataguwan hen amin way natagu ya ah Jesu Cristu way nangemparawag hen katot-owaan hen sangwanan Poncio Pilato. Wat hen ifagà an hea Hwb Ya térném way mangincharan hen anchi afurottaaw way kaman cha-a mìyab-abfà, wat magunggunaan-a ah mannanayun way ataguwan. Te hen yachiy ataguwan chillu hen ganchat Apudyus para an hea nanepod hen ommafurotam hen sangwanan hen chuaray tagu. G b Ngém heay Timoteo way ihay tagun Apudyus, annog achiyén amin hen kaman an cha nadchi ta hen ammaam, epapatem way mangamma hen anchi ammay way laychén Apudyus. Ya epapatem way mangempapegsa hen afurotno ya hen layadno hen ahentagum ya hen anohno. xFib Te hen layad ah pelak, yachi hen pongar hen ammag chuar way laweng. Yag wachacha tot-owa hen tapena way gapoh layadcha ah pelakat anchag nanchùgan hen afurotcha an Apudyus, wat maid achicha chaponon ah ligat. Hen anongoh way tugun Pablo E'b Waman hen anchichay mangamgam ah fumaknangancha, maid héranéén na-awischa way fumasor, te narakacha way marokop te anchag achi madlawén finàrangchaat peet hen laweng ya hen lenoroko, yag yachiyat agé hen manachael an chicha way hen halenonotnaat anchag metap-ar. HD bWat no wachay érégna ah anén ya ilumfong, mapnektaaw koma. CbTe hamham-éntaaw ngén, te hen niyana-antaaw, maid poros imfùnagtaaw hen antoy lota. Yag no matéytaaw, maid agé etàtaentaaw. 4BabManowat te wachan katot-owana way omenpafaknang hen anchi tot-oway pammate an Apudyus non antaaw an mapnek hen nawawà-acha way kok-owa, ngém safalichi way kafinaknang. dAAbYa ammag maid agé mantetempoyugan hen anchichay tatagu way ammag kenokomsaw hen hamhamàcha, te anchag achi mangiggéén hen anchi tot-owa. Te chicha, ekatcha ah hamhamàchéén hen pammatecha ano hen fumaknangancha. |@qbhiya hen ammag chan pahih-iya way maid innilana ya anna peet an laylaychén yanggay way i mè-esngel ya chumuychuy mepanggép hen faén napateg. Wat hen mamfanagan cha nadchiyat apés ya gura ya usot ya hen lawengay arkoro mepanggép ah ifa. (?IbYa heno way tagu way i mangintudtuchu hen sabsafali way ma-afurot way achi mètemfuruy hen anchi intudtuchun Apotaaway Jesu Cristu ya hen tot-oway ma-afurot, ">=bYa hen anchichay alepan way omma-abfurot hen apocha agé, achicha ammag cha elayosan hen apocha gapon masosnochancha mepanggép hen afurotcha, ta hen ekamanchaat koma, masapor wadwadcha hen ekamancha way mangamma hen laychén hen apocha, te hen anchi apocha way cha mangawat hen torongcha, chichachi hen ifacha way ommafurot way masapor laylaychéncha. Hen mintudtuchu hen sabsafali ya hen manlayad ah pelak D= bYa mepanggép hen anchichay ommafurot way alepan hen tatagu, wat masapor rispituwéncha hen anchi nangen-alepan an chicha ta achi ma-ahoyan ah Apudyus ya umat agé hen chataaw itudtuchu. &<EbYa kaman agéhchi hen madlawan hen anchi ammay way ammaan hen tapena. Ya uray agé hen anchichay achi unay maelasin way ammay, awniyat mepadlaw chillu.i;KbYa mepanggép hen anchichay machutokan, achim cha aliw-an way hen tapen tatagu, mamadlaw hen fasorcha wat mamàila way machusacha. Waman hen tapena, achi maelasin hen fummasorancha ngém no ma-awni, ma-ammuwan chillu. 5:cbIlam uwa, Timoteo, ta faén yanggay chanum hen inumum te masaporno hen aket way fayah ta guminang hen sigab hen potom ya ta ma-agahan hen annachay tapen hen saketno. 9/bAchim ahopan way chumutok ah man-ap-apo hen anchichay ommafurot te awni yag magat fumasor yag nìfasor-a. Wat masapor a-annacham ta achia omfat. 8 bHen ifagà an heay anà way Timoteo, masapor afurotom paat amin hen antochay intugun-on hea way maid wahwahigém ya maid agé epohowam, te chechengngar Apudyus ya Jesu Cristu ya hen anchichay na-apudyusan way anghel amin hen antochay imfagà an hea. z7mbYag mag-ay ta tot-owa, amhiwényu hiya hen sangwananyu amin way tatagu ta émégyatcha hen tapena way mangamma. $6AbYa achiyu agég cha afuroton hen chacha mempafasoran hen anchichay mangemponponò no faén toro ono chuwa hen manàchég way mangaliyén fasorna tot-owa. 5bTe hen anchi nesosorat way alen Apudyus ekatnéén, “Achiyu cha fédféchén hen hongad hen anchi faka way chayun ilìén, te lébféngna way mangan hen tapen hen chana ilìén.” Ya hen anchi iha agé ekatnéén, “Masapor marabfuwan hen anchi chan amma.” T4!bYa mepanggép agé hen anchichay cha mangemponponò way nènong hen chacha ekaman, masapor mataptapyan hen labfucha, ya kaskasen hen anchichay cha mangempapate way mangintudtuchu hen alen Apudyus. |3qbWat hiyachi, heno way ommafurot way wacha hen nà-amfaro an chicha way himfafaryan, masapor chicha hen manalimun ta faén hen anchichay tapen hen ommafurot ta hen halimunan hen anchichay tapena, hen anchi ammag poros chi manalimun an chicha. d2AbTe ah katot-owana, wachachaat angkay hen tapena way loohchaat peet nanhagong an Chumunyu. y1kbWat hen itugun-o hen anchichay nà-amfaro way chadcha-an marakay, unninaat no kasencha mangahawa ta umanàcha ta wachay halimunancha way himfafaryan te no yachi, maid énnén hen anchichay achi manlayad an Apudyus way manumsek an chitaaw. $0Ab Ya ah awni agé yag anchag epaengha way manlenglengaleng hen chacha am-ammaan way anchag cha i mantarotaronton ah kafaréfaréy. Ya achi yanggay anggaychi, te awniyat yag epaenghacha agé way cha i mankapokapot ya cha i manchangchangar ya cha i manaphapet hen anchi maid fiyangcha. \/1b Wat makafasorcha te achicha ammaan hen anchi empostacha an Apudyus way ammaancha. &.Eb Ngém achiyu ud-ay elesta hen anchichay nà-amfaro way cha-an marakay te awni yag afaén hen layadcha way kasen mangahawa hen layadcha an Jesu Cristu. t-ab Ya masapor agé na-ammuwan way ammay hen enkamkamanna way nanalimun hen a-anàna ya nanmangili hen tapen hen tatagu way kaskasen hen anchichay ommafurot. Ya masapor na-ammuwan agé way usto hen enkamanna way nanorong hen anchichay napaligatan way nakasapor ah torong yag ennongnongna paat agé way nangamma hen uray heno way ammay, wat chichachi hen toronganyu. !,;b Hen anchichay nà-amfaro way elestayu ah érégna way matorongan, wat hen anchichay narakay way mantawén ah énémporo way iggay kasen ommahawa. K+bNgém non umat yag wachay achi manalimun ah totorangna ya kaskasen hen anchi ahimfafaryanna, anna angkay cha kontaréén hen afurottaaw, ya wadwadcha hen karawengna no hen anchi maid afurotna. T*!bWat hiyato hen itudtuchum hen anchichay ommafurot ta maid ka-ar-aryancha. ) bNgém mag-ay ta wachay nà-amfaro way ammag cha i manligligawad, kaman paat natéychi an Apudyus tàén natattagu hen acharna. s(_bNgém masapor toronganyu hen anchichay nà-amfaro way ammag maid manalimun an chicha way maid kasen manamnamacha way tomorong no faén ah Apudyus, te chachan luwaluwaru ya chan chawachawat ah torongna ah ka-arga-argaw ya karafilafi. ,'QbNgém mag-ay ta wachan anà hen anchi nà-amfaro ono apona, tugunum chicha way fiyangcha way manalimun an hiya, ta ah faréycha hen mempàil-ancha hen ekamancha way mangamma hen laychén Apudyus, ta somofaletcha hen enkaman hen chinàcha-ar ya anap-o an chicha, te yachin laychén Apudyus. k&ObYa antaaw agé ammag halimunan hen anchichay nà-amfaro way maid kasen manalimun an chicha. !%;bYa hen anchichay natnatang way finufae, ekaman chicha ah ina ya hen anchichay fafarasang agé, an ekaman chicha ah sonod way maid hamhamà ah manloko. R$ bNo wachay ma-amhew hen anchichay chanchanakkar, achi ammag cha ingarén ta an iyam-amma ah kaman hen ekaman way mètagépfar hen chinàcha-ar. Ya hen anchichay ung-ungunga, ekaman chicha ah e-enawchi. B#}bAr-arwacham hen acharno ya umat agé hen cham itudtuchu. Te no epapatem way mangamma an cha nadchi, wat hara-ancha-a an Apudyus ya mahara-ancha agé hen anchichay mangngar an hea.+"ObAnnog haham-én hen antochay intugun-o an hea ya cham paraparaktesén way mangamma ah amin way kafaelam ah mangil-an hen tatagu way cha omam-améd hen afurotno. M!bYa achim agé cha iyang-anggayan hen anchi inidchat Apudyus way kafaelam hen nangempatchongan hen anchichay profeta an hea ya hen nanginchàépan hen anchichay mangemponponò hen limacha an hea.  7b Yag hen ekamanno ingganah aleyà, annog ang-angpelén way cha mangimfasafasa hen alen Apudyus hen tatagu ta yachi hen cham itudtutudtuchu an chicha. $Ab Ya ilam ta maid kapeloham gapo hen kachadcha-anno. Ta annowat an ammaan hen acharno ah mantorachan hen tapena way hen ekamanno, a-annacham hen aryém ya hen cham ekamkaman ya hen layadno hen ahentagum, ya é-égnanam hen afurotno ya achim ab-afunan hen anchi laylaychén hen achar. Ob Hiyachi Timoteo, itudtuchum amin hen antochay intugun-o an hea. }sb Wat hiyachi, antaaw ammag epapate way mangamma hen laychén Apudyus, tàén chataaw maligatan, te chataaw manchinlan ah Apudyus way natattagu ah ing-inggana way hiya hen nangenharà hen aminay tatagu, kaskasen hen anchichay ommafurot an hiya. Sb Tot-owa angkay hen anchichay enalè wat afuroton koma hen aminay tatagu. "=bManowat te wachan sérfina no matudtuchuwan hen achar ta omorhe way mangamma ah ammaana, ngém ammag kaskasen hen misérfiyana no matudtuchuwan hen hamhamà way mangamma hen laychén Apudyus, te faén yanggay hen ataguwan ad uwan hen misérfiyana te hen ataguwan agé ah pegwana. tabNgém anào, ilam ta achim cha changrén hen annachay hudhuhudhud hena way maid sérfina te maid paat maetorongna hen afurot an Apudyus. Ta hen ekamanno, annowat epapate way mandisiplina hen acharno way mangamma hen laychén Apudyus. 3bHeay Timoteo, no itudtuchum amin chato hen anchichay sosnodtaaw way ommafurot, ammag memènong hen cham mansérfiyan an Jesu Cristu ya matapyatapyan agé hen ma-awatam mepanggép hen anchi katot-owaan way nitudtuchu an hea way yachi chillu hen pomegsaan hen afurottaaw. 1bWat gapo ta yachin imfagan Apudyus ya gapo agé hen anchi yaman, wat maid maraweng ah ma-an. Hen mitugun hen anchichay chan sérfi an Jesu Cristu zmbTe amin hen egachay enammaan Apudyusat pahig ammay way maid paat ma-achi non anat an manyaman hen anchi mangan. :mbCha nattoy tatagu, itudtuchucha way laweng hen mangahawa ya laweng agé hen tapen hen missa. Ngém ah katot-owana, enammaan Apudyus hen egachay missa ta issataaw way tatagu way hen mekaman, chitaaw way ommafurot an Apudyus way nangawat hen tot-owa, manyamantaaw ya antaawat issa hen uray heno way missa. CbYag hen anchichay cha mangintudtuchu an cha nadchi, anchag nangéttém way ancha yanggay cha epàpàila hen afurotcha ya achicha ligligatén hen uray heno way laweng way chacha ammaan. e EbNarawag hen imfagan hen Espiritun Apudyus way umchah hen tempo way iwalin hen tapen hen tatagu hen anchi ustoy afurotcha an Jesu Cristu ya papannaagéncha hen kétém way cha itudtuchun hen anchichay chumunyu ya ongtan. RbMaid mepaniyan hen kaunig ya kapateg hen chataaw afuroton way egad ad uwan yag anat mepaka-ammu, te hen kafud-asan hen afurottaawat ah Jesu Cristu wayNamfalinéna hen acharna ah tatagu ta maila,
yag tenàchégan hen Espiritun Apudyus hen kaenammayna,
ya innilan agé hen anchichay anghel hiya.Yag nepagngar agé hen mepanggép an hiya hen karotarota,
ya enafurot hen tapen tatagu hiya hen antoy lota,
yag anat ma-ara ad uchu.$AbNgém mag-ay ta mataktakà, hen antoy ensorat-o hen mangempaka-awat hen ekamantaaw way matagu, chitaaw way netatappe hen ahimfafaryan Apudyus way chitaaw hen iggawan Apudyus way natattagu ah ing-inggana, te chitaaw hen kaman to-od ya fatangan way tumùchuwan hen anchi katot-owaan. ucbHen antoy chà manoratan, chà chillu hamham-én way achi mafayagat umaliyà koma way mangila an hea. c?b Wat hen anchichay nènong hen chacha ekamkaman way tomorong, mifilangcha ah nangato ya maid iyag-agarcha way manaphapet mepanggép hen ommafurotancha an Jesu Cristu. Hen anchi maid mepaniyana way empaka-ammun Apudyus b Ya hen anchichay tomorong agé, masapor an ihà-an yanggay hen ahawacha ya masapor agummucha agé way mangemponò hen ahimfafaryancha. 3b Ya hen ah-ahaw-ancha agé, masapor na-annadcha way achichan kapkapot, ya masapor matalekcha ya achicha ammag cha afunan hen laylaychén hen achar. s _b Yag masapor agé ilailan chicha unna no usto hen chacha ekamkaman ta anchaat karébféngan way tomorong. - Sb Ya masapor agé é-égnanancha hen anchichay katot-owaan way chataaw afuroton way nifaga an chitaaw, ya achicha koma ammag cha ahrangan hen hamhamàcha ah laweng. w gbHen anchichay tomorong hen anchichay mangemponponò, masapor agé maid laweng ah a-ammacha, ta ancha ammag na-annad ya achicha agég chan chinuwwéén hen aryéncha, ya achicha amin lafusun way uminum ya achicha gamgaman hen pelak. ] 3bYa hen anchi mangemponponò agé, masapor way uray hen anchichay cha-an omafurotén iyafiincha hiya ta achi ma-ahoyan ya achi amin marokop an Chumunyu. Hen katatagun hen anchi tomorong hen anchichay mangemponò I  bYa masapor hen anchi nannuud hen afurotna way faén hen anchi anat an ommafurot te awni yag annag epasekat hen chana am-ammaan yag ichahanaat hen kachusaana way kaman hen nachusaan Chumunyu. 5bTe no maid innilan hen ihay tagu way mangemponò hen ahimfafaryanna, ay ammoh achi kaskasen hen anchichay ommafurot an Apudyus way cha ma-am-among. }sbMasapor agummuna way mangemponò hen ahimfafaryanna way a-abfuroton hen a-anàna hiya ya rispituwéncha agé hiya. 4abAchi mafalin hen amfutangén ya hen gumugullu, te masapor hen anchi na-anoh way achi ammag songel, ya achi agé mafalin hen anchi ammag pelak yanggay hen chana gamgaman. !;bNgém hen anchi mangemponponò, masapor maid kachumsekana ya an ihà-an yanggay hen ahawana, ya masapor na-annad ya achina cha afunan hen laylaychén hen achar, ya naham-an, ya masapor manmamangngili hen uray heno way tatagu, ya masapor wacha agé hen kafaelana way mantudtuchu. & GbTot-owato way ekatchéén no wachay tagu ah manlayad way mangemponponò hen anchichay cha omafurot, wat penelena hen anchi ammag ammay ya napateg way chunu. NbNgém tàén, matorongan chillu hen umana-ana no annaat an epapate way mangafurot an Apudyus ya wachay layadna hen ahentaguna ya chana agé ammaan hen laychén Apudyus ya agummuna way fumiin.ucbYa faén agé ah Adam hen narokop te ah ahawana way fufae hen narokop yag lenabsengna hen imfagan Apudyus. pYb way hen lason, te hen anchi pés-éy enammaan Apudyus wat ah Adam way larae ya anat ah Eva way fufae. a;b Achì eparufus hen fufae way manudtuchu ya manoray hen larae te masapor gumiginnangcha b Ya masapor agé igiginnang hen anchichay finufae ta papannaagéncha hen anchichay chan tudtuchu way ancha komag epafafa hen acharcha. ~!b Te hen mangimfaga hen kaenammay hen fufae, wat hen anchi ammay way a-ammana te yachi hen manot-owaan way tot-owa hen afurotna an Apudyus. %}Cb Ya hen finufae agé, masapor ilancha koma ta usto hen ekamancha way manlumfong ta man-a-annadcha ya innilacha koma hen ekamancha way fumiin. Ya ta achicha agé paat ammag patpatigén hen ammayay fuù ya umat agé hen chacha iyarkos way faletò ya haleppon ya nan-angina way lumfong. ^|5bYa hen amin koma way cha ka-am-amongan hen anchichay cha omafurot an Apudyus, laychê koma way hen anchichay lenarae hen manluwaru, larae way nacharos hen hamhamàna an Apudyus way faén napottok ya songel. {bYag yachi agé hen nanutokanà ah aposel, ta iyà itudtuchu hen anchi chamag mepanggép an Apudyus hen anchichay faén Judio ya ta an-o agég iwarawag hen ekamancha way mangafurot hen anchi katot-owaan. Achiyà ammag chan kétém te tot-owa hen antoy chà ifaga. z9bTe ah Jesu Cristu, inidchatna hen acharna ah sobfot hen aminay tatagu ta mafalin éméycha an Apudyus. Wat yachi hen kail-an hen layad Apudyus way mahara-an koma hen aminay tatagu, yag na-ammaan tot-owa chachi hen anchi ustoy tempona way hehemmà Apudyus chillu way ka-ammaana. !y;bTe an ihà-an chillu hen Apudyus ya an ihà-an agé hen anchi aron hen tatagu ah kefanagancha an Apudyus way hiyah Jesu Cristu way namfalin ah tatagu. xybTe hen laychén Apudyus, ta omafurotcha koma hen aminay tatagu ya ta ma-awatancha hen tot-owa way mepanggép an hiya. mwSbTe yachi chillu hen anchi ustoy ekaman way mangemparaylayad an Apudyus way nangenharà an chitaaw. gvGbkaskasen hen anchichay chan toray ya umat agé hen aminay wachan fiyangna. Iluwaruwantaaw chicha ta ammay hen ataguwantaaw way maid gug-uru, ta wachay én-énnéntaaw way mangamma hen laychén Apudyus ya hen aminay usto. u 'bWat hen ihay tugun-o, masapor iluwaruwantaaw amin hen tatagu way antaaw manchawat ah para an chicha ya manyamantaaw an Apudyus gapon chicha, %t EbWat yachi angkay hen nekaman an cha Himeneo an Alejandro way an-og emporang chicha an Chumunyu ah manhamham-ancha ta achicha chan ay-ayaman ah Apudyus.{s qbTétérném hen afurotno ya ammaam amin hen innilam ah hamhamàno way laychén Apudyus. Te wachacha angkay hen tapena way gapo yanggay hen nangentagayancha way mangamma hen innilacha way usto wat ammag na-ahap hen afurotcha yag ammag namaid. r 'bHiyachi, anào way Timoteo, piyarê hea way mangintudtuchu hen antoy intugun-o, te yachi chillu hen imfafaggan hen anchi profeta mepanggép an hea hen anchi ar-argaw. Yag hen anchi imfafaggacha, yachi koma hen mangempas-ém hen hamhamàno way mangufat hen laweng. _q 9bWat antaaw ammag chayawén hen anchi tot-oway Apudyus ah ing-inggana way tàén achi maila, hiya yanggay chillu hen Are way maid péppégna, Are way ammag matattagu ah ing-inggana way achi mafalin matmatéy. Amen. /p YbNgém anà ammag senég-angan an Apudyus way hen ganchatna, ta wachay mempàil-an Jesu Cristu hen kena-anohna hen anchi kararawwengan way tatagu, ta yachi hen sém-éman hen hamhamà hen anchichay umunud way omafurot way mafalin midchat an chicha agé hen mannanayun way mètaguwan an Apudyus. io MbWachan ihay niyale way ammag tot-owa way afuroton koma amin hen tatagu, ekatnéén, “Ummale ah Jesu Cristu hen antoy lota way mangenharà hen menangfasor.” Wat tot-owato, te haén paat hen anchi ka-amchanan hen fasorna. @n {bNgém ammag chakar hen ség-ang Apudyus an haén te inidchatna hen afurot-o an Jesu Cristu ya hen layad-o hen ahentagù way hen karmuwan cha nadchi, hen mètempoyugan an Jesu Cristu. lm Sb Te uray inustà hen anchichay ommafurot an hiya hen anchi ar-argaw yag penaligatà ya lenaweng-o chicha amin, anà chillu ammag senég-angan an Apudyus te hen hiyachi, cha-anà omafurot wat iggay-o ma-awatan hen chà enammaan. Ul %b Anà ammag manyaman an Apotaaw way Jesu Cristu way nangidchat hen kafaelà way mangamma hen anchi impiyarna an haén, te imfilangna haén ah ihay natalek yag chinutokanà way mangamma hen laychéna. k b Te hen anchi tot-owa way mitudtuchu, yachi hen anchi mètemfuruy hen anchi ammayay chamag way nipiyar an haén way mangempanggar way maid kasen narpowana no faén hen anchi ka-a-ammayan way Apudyus way kangatowan. Maid mepaniyan hen ség-ang Apudyus fj Gb ya hen anchichay cha manòyong hen faén ahawana ono hen kapachongna way larae ya fufae, ya hen anchichay cha mangenlao hen tatagu, ya hen anchichay nangéttém ya hen anchichay ammag cha omenlémrém, chichachi amin hen makasapor hen orchin, ya umat agé hen aminay tatagu way cha mangamma hen tapen hen komontara hen anchi tot-owa way mitudtuchu. Zi /b Ngém achitaaw koma aliw-an way hen na-ammaan hen orchin, wat faén para hen anchichay ammay way tatagu te na-ammaan hen orchin ah para hen anchichay achi ma-aryan way tatagu ya hen anchichay futangelo, ya hen anchichay maid hamhamàna ya afurotna an Apudyus, ya hen aminay menangfasor, chichachi hen makasapor hen orchin. Ya umat agé hen anchichay cha mameloh mepanggép an Apudyus ya hen anchichay cha mamchit hen chinàcha-archa, ya hen anchichay cha pomatéy, `h ;bInnilataaw way ammay hen anchi orchin Apudyus non an faén safali hen mepàwaana. Mg bYag anchag laychén paat way mifilang ah mantudtuchu hen orchin Apudyus, ngém ancha chillug achi ma-awatan hen chacha iyale, ya chachaat agé epappapelet hen hehemmàcha way ekatchéén tot-owa. f ybTe ilamat, wachacha hen tapena way ammag nangentagay an cha natto way an lawag chan sayasayasay way maid maetorongna. e +bHen ganchat-o way mangintugun an cha natto an chàyu amin, ta epahmàna koma an chàyu hen anchi ustoy layad way marpo hen anchi nacharos way hamhamà way maid koma agé miyah-ahrang ah safaliy ganchat, ya ta ammag mapahig yanggay hen anchi tenten way afurot an Apudyus. |d sbIfagam ta etagaycha hen annachay hudhuhudhud hena ya hen annachay un-u-un-un te cha nadchi, an yanggay ammag omenpafùnag ah sosongel ya maid etorongna ah ma-awatan hen tatagu hen anchi laychén Apudyus way machahan yanggay no manokchun hiya. c  bHen laychê an heay anào way Timoteo, an-ag inggaw ahnad Efeso way yachi chillu hen intugun-o an hea hen anchi éy-o ad Macedonia, te wachacha ahna hen tapen hen tatagu way faén usto hen chacha itudtuchu wat masapor ifagam an chicha ta iginangcha. Eb bAntoyan hen sorat-o an heay Timoteo way anào tot-owa gapo hen ommafurotam an Jesu Cristu. Hen chawat-o an Amataaw way Apudyus ya Apotaaway Jesu Cristu, wat ta totollongan chitaaw ya séség-angan chitaaw ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw. Tugun mepanggép hen anchichay cha mangintudtuchu hen faén tot-owa ,a UbHaén ah Pablo way aposel Jesu Cristu way ah Apudyus paat way nangenharà an chitaaw hen nangimfaga hen kena-aposel-o ya ah Jesu Cristu way pongar hen namnamataaw. f`ENWat ta totollongan chitaaw amin an Apotaaw way Jesu Cristu. Haén ah Pablo._/NYag innilan Apo Jesus way napateg hen antoy imfagà an chàyu wat masapor epagngaryu hen antoy sorat-o hen amin annachay cha omafurot ahna. d^ANYa pakomostéényu hen annachay ifataaw ahna yag ifagayu agé hen layadni an chicha. E]NChàyu way sosnod, chayu agé koma iluwaruwan chàni. }\sNSigurachu way ammaan Apudyusto te hiya hen namele an chitaaw, yag no wachan imfaganaat ammaana te matatallek hiya. [+NHen chawatni an Apudyus way pongar hen aminay tornos, wat ta totollongan chitaaw way komaman an hiya ah aminay ekamantaaw, ya ta hahallimunana hen hamhamàtaaw ya hen achartaaw ya umat agé hen lennawataaw ta maid fasfasortaaw hen mamfangchan Apotaaway Jesu Cristu. Achitaaw agég pasarchengén hen man-ancharan hen Espiritun Apudyus an chitaaw. 0VYNYag uray heno way mekaman an chitaawén antaaw chillu ammag manyaman an Apudyus te yachi chillu hen laychén Apudyus an chitaaw amin way cha omafurot an Jesu Cristu. NUNYa chataaw agé manluwaluwaru way antaaw ammag achi iyang-anggayan. -TUNLomaylayadtaaw ah ing-inggana. BS}NYa ilanyu agé ta achiyu cha ifab-arés hen laweng way cha ma-ammaan an chàyu ta anyuwat yanggay an agawaan way mangamma hen ammay hen anchichay ifayu ya umat agé hen aminay tatagu. RNYa hen tugunni an chàyu agé way sosnod, masapor ingarényu hen anchichay nasachot, ya epas-émyu hen hamhamà hen anchichay cha ngommehpéy hen hamhamàna, ya toronganyu agé hen anchichay nakapsot hen afurotna, yag masapor man-anoh-ayu hen aminay tatagu. $QAN Masapor iyafiinyu paat chicha ya epàilayu agé hen layadyu an chicha gapon chacha ammaan. Ilanyu agé ta man-aherinnispituayu amin ta mantetempoyug-ayu. ^P5N Hiyachi sosnod, hen ifagani an chàyuwat masapor ririspituwényu paat hen anchichay cha mangempapate way mangintudtuchu an chàyu mepanggép an Apudyus te chicha hen cha mangemponponò ya manugun an chàyu. GON Wat hiyachi, masapor chayu haphahaphapeténto ah sém-éman hen hamhamàyu ya ah man-ahetennoronganyu agé ah afurot way yachi chillu hen chayu ekamkaman. Hen anchi anongoh way tugun Pablo ,NQN way ah Jesu Cristu, natéy ah sobfottaaw ta uray no nanattéy hen achartaaw hen mamfangchana ono an natattagu, mafalin chillu mètagutaaw an hiya ah ing-inggana. MN Te iggay piliyén Apudyus chitaaw ah anna i chuséén, te anna penele chitaaw ah ina taguwén ah ing-inggana gapon Apotaaway Jesu Cristu 'LGNNgém chitaaw, faén lafi hen i-inggawantaaw te hen ag-agaw. Wat antaaw yanggay ammag man-a-annad way hen anchi kaman ehahapartaaw wat hen anchi afurottaaw ya hen anchi chataaw man-ahelennaychan. Ya hen anchi namnamataaw way henahalla-an Apudyus chitaawat, yachi hen kaman helmettaaw. uKcNHamham-éntaaw ngén, te lafi hen cha masmasséyan hen tatagu ya lafi agé hen chan futfutngan hen tatagu. 6JeNWat hiyachi, masapor antaaw ammag hihimnén hen mamfangchan Apo Jesus ya antaaw ammag man-a-annad ta achitaaw kaman hen anchichay maid afurotna way anchag kaman nanasséy. INWaman chitaaw, kaman ag-agaw hen ini-inggawantaaw te nahehellawan hen hamhamàtaaw, wat faén kaman lafi way helang hen iggawtaaw. HNNgém chàyu way sosnod, no umchahchi way tempo, achiayu tot-owa mahngang way kaman hen anchichay achi omafurot. Te chicha, kaman helang hen ini-inggawancha, wat yachi hen mahngangancha way kaman hen mahngangan hen anchi nanasséy no umchah hen mangakaw. $GANTe no umchahchi way tempo, cha ekat hen tataguwén natotornos hen egad yà ya maid ano amin mepaspasamak yag hen hiyachiyat agé, inumchahat hen machusaancha. Yag maichat agé mangenlasat hen hiyachi, te kaman hen ihay nafugi way ammag pàrat way mampànot yag maid makepasarcheng. (FINte a-ammuyu chillu way maid nangammu hen ag-agaw way mamfangchan Apo Jesus, te kaman hen anchi i mangakaw hen lafi way ammag achi mapòpo-otan hen umaliyana. ~}}N|{{z?yywvvuuattksrr"qppxo n1lkjZihgfdcbaa`\__0]]\w[ZYX8WVVTSS RYQAn-anig manyaman an Apudyus te inidchatna an Tito hen layadna way tomorong an chàyu way kaman hen anchi layadni way manorong an chàyu. ldQYag yachi chillu hen laychénay aryén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Hen anchi tagu way naka-among ah chuar, iggay chillu an lommafuschi te inidchatna hen tapena. Ya umat agé hen anchi tagu way an yanggay aket hen enamongna, iggay chillu makorangan te enadchan hen tapena.” Hen nanginyéyan cha Tito hen sorat ad Corinto }csTe faénha hen laychê way aryén. Te hen laychê yanggayat antaaw an man-ahetennorong amin. Yag gapo ta wachan sobrayu ad uwan, ammay no etorongyu chachi hen cha makorangan hen tapena. Te non an umat yag ah tapen chi ag-agaw yag chàyu hen makorangan wat hen sobracha agé hen maetorong an chàyu. Te no yachin mekamanat maid ihah maligatan an chitaaw way cha omafurot. obW Achì ekatén an-ayug cha umidchaidchat ah katorongan hen tapena ingganah chàyu hen ma-awanan. Ka Te no wachay layadyu way umidchat yag ummidchat-ayu ah kafaelanyu way idchat, yachi hen mangemparaylayad an Apudyus. Yag hiya, achina ammag an sengelén hen anchi achitaaw kafaelan way idchat. !`; Wat ilanyu ta man-ehènadyu, ta hen layadyu way nanginlugi, kaman agéhchi koma hen layadyu way mangenhènad ah patinggan hen kafaelanyu way umidchat. _ Wat hen tugun-o an chàyu mepanggép hen anchi etorongyu, ammay ménat no man-ehènadyu ad uwan hen anchi inlugiyu way nangamong ad tawén. Te chàyu chillu hen pés-éy manlayad way umidchat ah torong, ya chàyu agé hen pés-éy nanginlugi way mangamong. P^ Te innilataaw met agé chillu hen anchi enkaman Apotaaway Jesu Cristu way tommorong an chitaaw, te tàén no faknang ad uchu way maid achi wacha an hiya, annag tenaynan hen angamin yag ummale hen antoy lota way ammag namfalin ah publi ah katorongantaaw. Yag hen anchi pummubliyana, yachiyat agé hen mìfaknangantaaw an hiya. s]_Achì cha haphapeténto ah mapeletanyu way mangamma hen antoy chà aryén. Ngém an-o an cha epaka-ammu an chàyu hen layad hen antochay tapena way umidchat ah torong ta wachay mail-an hen katot-owan hen layadyu agé hen ifayu. \%Tot-owa way chayu elahyan hen tapena hen aminay chayu ekamkaman, te ammag napegsa hen afurotyu ya makafael-ayu agé way mantudtuchu te chuar hen chayu ma-awatan mepanggép an Apudyus. Ya anyu agég epapate way mangammah heno way ma-ammaan. Yag amchan agé hen layadyu an chàni. Wat chani agé namnaméén way nawadwadwad hen ekamanyu way umidchat ah etorongyu hen anchichay makasapor ah torong. [1Wat gapo ta yachi hen na-ammaan ahtod Macedonia, ekatniyén ammay no etoroyyu agé way mangamong hen anchi ekatyuwén etorongyu. Wat hen ekatni, epaleni ah Tito ahna way tomorong an chàyu way mangamong, te hiya chillu hen pés-éy nangempahpahmà an nadchi an chàyu. Z}Yag an-ani agég nascha-aw hen chacha enkaman way ummidchat. Te hen pés-éy inidchatcha, wat hen acharcha ya hen hamhamàcha an Apudyus. Yachi yag anchaat agég cha idchat hen acharcha way tomorong an chàni ah mangammaancha hen laychén Apudyus. Y1anchag nampangpanga-ase ta parufusunni chicha way mètape way tomorong hen anchichay tatagun Apudyus way cha maligatan hen provinsiyan hen Judea. TX!Ya tàchégà agé way faén yanggay patinggan hen kafaelancha hen chacha inidchat, te anchaat agég cha idchat hen uray anchichay masaporcha. Yag maid met agé cha namelet an chicha, te gapoh layadcha %WCTe hen antochay sosnodtaaw ahto, tàén anchag cha mapap-aligatan way térén ya ammag chuar hen problemacha, ancha chillug laylayad. Wat uray no publicha way térén, anchag kaman faknang way umidchat ah etorongcha hen anchichay sosnodtaaw way makasapor ah torong ahchid Jerusalem. =V uSosnod, laychénni way mangempaka-ammu an chàyu mepanggép hen man-ancharan hen ség-ang Apudyus hen antochay cha omafurot way cha ma-am-among ah kafabréfabréy ahtod Macedonia. oUWWat ammag pararo hen laylayad-o agé te ad uwan, maid poros chuwachuwà way matalek-ayu tot-owa.0TYWat ammag ommam-améd hen hamhamàna an chàyu te achina aliw-an hen layadyu way nangafurot hen imfagana, ya anat agé hen chanagyu no enammaanyu hen usto ono iggay. /SWTe hen cha-anna umaliyan ahna, chà inchayaw chàyu an hiya. Yag ammay te tommot-owa hen amin anchichay imfagà, wat maid eman fumiinà. Te kaman hen anchi chani mangaryan hen pahig tot-owa an chàyu, wat kaman agéhchi way pahig tot-owa agé hen aminay imfagani an Tito mepanggép an chàyu. R- Wat gapon chayu enammaan, seném-ém tot-owa hen hamhamàni. Yag faén agé yanggay chàni hen nepas-ém hen hamhamàna, te uray agé ah Tito. Yag ommam-améd agé hen lommaylaychanni hen nangil-anni hen layadna te ommammay hen hamhamàna hen nangil-ana hen enkamkamanyu. )QK Wat hen nangensoratà hen anchi sorat-o an chàyu, faén yanggay ah kachusaan hen anchi tagu way fummasor, ya faén yanggay agé ah katorongan hen anchi nangammaana hen laweng, te ensorat-ochi ah mangenlasinanyu amin hen kenatot-owan hen hamhamàyu an chàni hen sangwanan Apudyus. [P/ Ngém chàyu, emparufusyu tot-owa ah Apudyus way mangusar hen anchi lommawengan hen hamhamàyu. Wat hen halenonotna, anyuwat an ennongnong hen afurotyu way anyug kasen penateg hen nenènong way a-amma, te enagorgoranyu hen enammaan hen anchi fummasor way iggayyu paat laychén way metakorong, te laychényu paat way mangamma hen usto. Wat tenlényu way nanusa an hiya ta achiayu mafiinan an Apudyus ya umat agé an chàni. Yag hen ihay halenonot hen namfafawiyanyu agéat, anyu paat agég laychén way mangilan haén. Wat maila way pahig usto hen enkamanyu mepanggép hen anchi fummasoranchi. bO= Te hen halenonot chillu hen anchi lommawengan hen hamhamà way usarén Apudyus, wat hen mamfafawiyan ah kafalewan chi hamhamà. Ya hen halenonot nadchi agéat ah kahara-an. Yag maid met man-a-amuyuwan no mahara-anta. Waman no wachay lommawengan hen hamhamà yag antag achi chillu mamfafawi, wat hen halenonot nadchiyat hen mesenaan an Apudyus. DN Wat ad uwan, anà ammag lommaylayad yag faén agé gapo hen lommawengan hen hamhamàyu, te gapo hen halenonot nadchi way yachi hen namfafawiyanyu ah namalewanyu hen a-ammayu. Te inyusar tot-owa Apudyus hen anchi lommawengan hen hamhamàyu ah pagsaya-atanyu, wat maid peet karaweng hen anchi nanoratanni an chàyu. M9Ah katot-owana, achiyà chan a-amuyu gapon anchi pés-éy sorat-o an chàyu, tàén lommawengay térén hen hamhamàyu hen hiyachi. Manowat te nachanaganà hen anchi pés-éyna tot-owa, ngém ammay te an hen-aketan yanggay yag naka-an hen anchi lommawengan hen hamhamàyu. TL!Yag faén agé yanggay hen anchi inumchahana hen nangemparaylayad an chàni, te hen anchichay henaphapetna agé way enkamanyu way nangempas-ém hen hamhamàna. Yag henaphapetna agé hen layadyu paat ano way mangila an haén, yag hen namfafawiyanyu agé, ya hen chayu agé manàchégan an haén. Wat ammag kaskasen hen laylayad-o. GKNgém ah Apudyus way cha chillu mangemparaylayad hen hamhamà hen anchichay cha ngomehpéy hen hamhamàna, emparaylayadna agé hen hamhamàni hen inumchahan Tito way narpohna ah fabréyyu. mJSYag uray hen anchi inumchahanni ad Macedoniaén iggay maka-an hen ligatni te an chànig nanggagaw-én hen chuaray ligat way ammag maid achi wacha ah komontara. Yag cha-ani agé machanagan te magat ma-allilaw hen afurotyu. oIWYag an-ani agég sigurachu mepanggép an chàyu way ammaanyu hen usto wat annig cha ichayaw chàyu hen tapena. Yag tàén chuar hen napaligatanni, mas-ém chillu hen hamhamàni gapon chàyu wat an-ani ammag laylayad way térén. *HMAchì cha aryén chato ah mangempafasorà an chàyu, te tot-owa chillu hen anchi imfafaggà way ammag achi makàka-an hen layadni an chàyu, tàén matéy-ani. 3G_Anyu koma an taptapyan hen layadyu an chàni te maid met enam-ammaanni ah laweng an chàyu ya maid agé chinachaelni an chàyu ya maid met agé linugini an chàyu. dF CSosnod way laylaychê, chichachi hen empopostan Apudyus an chitaaw, wat antaaw ammag etagay koma hen aminay laweng way mangempa-aggarémha hen achar ya umat agé hen hamhamà. Ta antaaw paat an iyafiin ah Apudyus ya ta antaaw an agawaan paat way machachallosan ah pomegpegsaan hen mangammaantaaw hen usto. Hen laylayad Pablo uray no cha maligatan Eta haén hen man-amayu ya chàyu agé hen man-a-anào.” Yahan imfagan hen anchi mannakafael way Ap-apo way ah Apudyus.mDSYag ekat Apudyus agéén,“Achiayu cha mètempoyug hen anchichay achi omafurot te nat-én-ayu chillu. Wat tém-én-ayu ta achiayu cha metape hen heno way laweng way chacha ammaan, wat yachi hen mangempaghépà an chàyu, (CITe ay ammoh mafalin epaghépno hen enap-apudyus ah ustoy faréy Apudyus. Te chitaaw met paat hen ustoy faréy hen anchi natattagu way Apudyus gapo hen nìyacharan hen Espirituna an chitaaw. Te yachi hen imfagan Apudyus hen anchi nesosorat way alena way ekatnéén,“Iyà mìfaréy hen anchichay tatagù ta mì-iggawà an chicha, ta haén hen man-apudyuscha way chayawéncha ya chicha agé hen mantatagù.” %BCYa achi agé mafalin way mantempoyug cha Cristu an Chumunyu. Wat pachongna agé hen cha omafurot ya hen achi, te ammag maid mantempoyugan hen hamhamàcha. UA#Chitaaw way cha omafurot, achi mafalin way mì-i-ibfataaw hen anchichay achi omafurot, te achi poros mafalin miyahawa hen ammay hen anchi laweng. Te ay ammoh mafalin manteponon cha paway an helang. Q@ Wat hen ifagà an chàyu way iyalig-o ah a-anào paatat papegséényu koma hen layadyu an chàni agé way kaman hen chani ekaman an chàyu. Achita cha ma-awis hen a-amman hen anchichay achi omafurot n?U Faén chàni hen kommorang ah layad an chàyu, ngém magat chàyu hen korang hen layadna an chàni. > Wat chàyu way sosnod ahnad Corinto, gapon layadni an chàyuwat imfagani hen aminay hamhamàni an chàyu way maid enhohhootni. = Yag uray agé ta lonay hen cha mepachah way omenpatokarén an-ani chillug laylayad. Ya tàén agé an-anig publi, chani chillu pafaknangén hen tatagu an Apudyus. Yag tàén maid tot-owa kok-owaniyén kaman chillu annig awéén hen egad ah ing-inggana. p<Y Tàén achi chàni ifilangén machachamag-ani chillu. Yag tàén matatà-ayan hen matéyanniyén antoyan-ani chillu way natattagu. Ya uray cha chàni pap-aligatén ah kadisiplinaanni an Apudyusén achi chàni chillu cha pédtén. ;5Hiyachi, tàén cha chàni pelohon ono an chàni an chayawén, anni chillug epapate way mangamma hen laychén Apudyus. Ya uray agé no an chàni an ustan ono an chàni an ammayén, yag uray no ekatchéén nangéttém-ani, chaniyat chillu aryén hen anchi yanggay katot-owaan. P:Ya ah mansérfiyanni an Apudyus agéat pahig tot-owa hen aminay chani itudtuchu way hen kafaelan Apudyus hen chan anchar an chàni. Yag hen nangimfilangan Apudyus an chitaaw ah maid fasorna an hiya, wat yachi hen armasni ah chani manginyafà hen laweng ya hen chani mangenhapar hen anchichay cha mangamma ah laweng an chàni. 69eYag ah mansérfiyanni an Apudyus agéat nachachallosan hen a-ammani, ya nenènong hen nangawatanni hen alena, ya chani agé anoanohan hen egad, ya anni agég a-annachan hen aminay chani ekaman. Ya wacha agé hen Espiritun Apudyus an chàni, ya chani agé epàila hen tot-oway layadni hen katagutagu. 8 Namen-ano way an chànig cha penagopagoh ya imfarufarud. Ya namen-ano agé way cha chàni ginabfor. Ya an-ani agég mau-ungar gapon chani ammaan. Yag no hen-a-argawan ay agéén ammag maid én-énnénni way masséy ya an-ani amin ammag chan henahenaang. A7{Yag ah kail-an way ah Apudyus paat hen chani mansérfiyan, wat annig an epapate way manga-anoh hen aminay ligat way cha mepachah an chàni ya hen aminay aggaégyat way cha mepasamak. 06YAnni paat an cha ar-arwachan ta maid koma manumchumsek hen mangammaanni hen antoy impiyar Apudyus an chàni ta maid manlasonan hen tapena ah achicha omafurotan. ?5wChangrényu ngén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Chengngar-o hen anchi chinawatyu, te niyaphor way yachi hen ustoy tempon hen manga-asiyà an chàyu, wat tenorongà chàyu te yachi chillu hen ustoy tempon hen mangenhara-à an chàyu.” Yahan imfagan Apudyus. Wat changrényu ngén te ad uwan angkay hen anchi ustoy tempon hen mangngaran Apudyus an chàyu, yag ad uwan agé hen ustoy tempon hen kahara-anyu. 24 _Wat chàni way cha mèamma an Apudyus, cha-anin pangpanga-ase an chàyu ta achiyu ammag an mamfalinén hen anchi ség-ang Apudyus an chàyu ah kaman paat maid sérfina. n3UTe ah Apudyus, tàén ammag maid poros fasfasor Cristu, anna chillug empohig hen egachay fasortaaw an hiya ta hiya hen machusa ah kahara-antaaw. Yag gapon nelarammongantaaw an hiyaat yachi hen mèawaantaaw hen kena-ammayna.R2Wat hiyachi, chàni hen penaka-achar Cristu way cha usarén Apudyus way mangà-arò an chàyu. Wat pangpanga-aseyu ta gapon Cristu, eparufusyu ah Apudyus way mangimfangad an chàyu ah man-ifana. x1iWat hen chani itudtuchu way gapo hen enammaan Cristu, wat mafalin ifangad Apudyus hen tatagu an hiya ah kasenna man-ifa way achina agé unongon hen fummasorancha. Yag impiyarna hen yatoy chamag an chàni ah itudtuchuni hen aminay tatagu. 0Ah Apudyus hen cha mangamma amin an cha nadchi way hiya, gapo hen enammaan Cristu wat imfangadna hen tatagu an hiya ah kasenna mangifaan. Yag impiyarna agé an chàni hen katudtuchuwan hen tatagu mepanggép hen anchi mangimfangchana hen tatagu ah man-ifana. C/Te uray heno way tagu way omafurot an Cristu, wat ammag mafalewan hen kenatataguna way maka-an hen anchichay siguchay laweng way a-amma yag mesokat hen anchi faru way a-amma way ammay. 3._Hen anchi ar-argaw, chani enarkoro hen kenatatagun hen tatagu way mangimfisar hen kasasa-adcha ono kafinaknangcha way yachi chillu hen cha ekaman hen anchichay achi omafurot. Yag uray ah Cristu hen anchi pés-éynaat yachi agé hen enkamanni an hiya. Ngém faénchi hen chani ekaman ad uwan. q-[Yag gapo ta natéy ah para an chitaaw, wat amintaaw way natattagu, faén koma hen pagsaya-atan hen achartaaw hen patigén ta hen anchi laychén Jesu Cristu koma paat hen patpatigén te hiya hen natéy ya nan-uchi ah kahara-antaaw. ,Te hen anchi pararo way layad Cristu an chitaaw, yachi hen chan kolle ah hamhamàni. Te narawag way térén an chàni way natéy ah Cristu ah sobfot hen aminay tatagu. Wat uray an ihà-an hen natéy, kaman paat nìyatéytaaw amin an hiya hen natéyana. :+m Wat no kaman paat an-anig nattagar ah mangi-ilan hen tatagu, oo te chani ammaan yanggay hen kachayawan Apudyus. Ngém no ekatchéén an-ani an naham-an, oo te ah katoronganyu. `*9 Achì cha aryén chato ah manayawanyu paat an chàni te hen chà mangaryan an cha natto, ta ma-awatanyu hen kenatot-owan hen chani ammaan, ta wachay esongfatyu hen annachay tatagu way cha mangempasekat hen kenasasa-adcha way ancha paat an cha patigén hen itchura way i-illan hen tatagu yag achichaat pagan-ano hen kenalimpiyun hen hamhamà. y)k Wat hiyachi, gapo ta na-awatanni way ammag aggaégyat hen manguwisan Apo Jesu Cristu hen tatagu, wat annig an epapate way cha mangimfagafaga hen tatagu ta omafurotcha koma. Yag inni-ilan Apudyus way yaha yanggay hen wachah hamhamàni way maid safalih ganchatni an chàyu. Yag sapay koma ta uray agé chàyu, innilayu way yaha agé yanggay hen wachah hamhamàni. () Te amintaaw way tatagu wat mepasangotaaw way mepasango an Jesu Cristu ah mauwisantaaw. Yag wéhchiyén midchat an hiya hen assong hen chana enammaan hen antoy natatagguwana ad uwan way ammay no ammay ya laweng no laweng. Hen mangin-ifaan Apudyus hen tatagu gapon Cristu J'  Ngém hen kaskasen way laychéntaaw, wat hen mangammaantaaw hen mangemparaylayad an Apudyus way uray ad uwan hen antoy natatagguwantaaw hen antoy lota ono hen mì-iggawantaaw an hiya ad uchu. M&Wat uray heno way mepasamak, antaaw ammag sésêmén chillu, te achitaaw émég-égyat way matéy. Te pawadwad-éntaaw chillu hen mì-iggawantaaw an Apo Jesus no hen ini-inggawan hen antoy lota. %Wat hen antoy natatagguwantaaw hen antoy lota, hen anchichay achi maila hen chataaw manchinlan way faén antochay mamàila. a$;Wat hiyachi, uray heno way mepasamak an chitaaw, achi chillu ngomayngaya hen hamhamàtaaw te wacha hen Espiritun Apudyus an chitaaw ah manot-owaantaaw hen anchi midchat ah pegwana way faru way achar. Yag innilataaw way hen kawad-antaaw hen antoy lota way fummafaryan hen antoy achar, wat achawwéytaaw hen kawad-an Apotaaway Jesu Cristu. 5#cYag ah Apudyus hen nannanmà way yachi hen midchat an chitaaw. Yag inidchatna agé hen Espirituna way mìyachar an chitaaw ah manot-owaantaaw hen mangidchatana an nadchi. A"{Ngém hen antoy atatagguwantaaw ad uwan hen antoy lota, kaman paat chataaw parapara-an ah kaligat hen cha mepasamak. Manowat te faén hen atéyan hen chataaw ahopan, te hen laychéntaaw yanggayat ammag masokatan koma hen antoy achar way narakah matéy ah mannanayun way achar way achi matmatéy ah ing-inggana. t!aTe no matéytaaw, faén ammag lennawa yanggay hen inggaw ad uchu te wacha chillu hen achar way fumaryana. v eYa magénén chataaw omaghéy ah ahoptaaw way fumaréy hen anchi faru way achar way mafalin inggaw ad uchu. F Innilataaw way tàén matéy hen antoy achartaaw way an yanggay ammag kaman hen kafakasan chi afong wat wà-acha chillu hen anchi mannanayun way achar ah fumaryantaaw ad uchu way idchat Apudyus. Ya faén agé tatagu hen nangamma te ah Apudyus paat hen nangamma, wat ammag achi matmatéy ah ing-inggana te mannanayun. A{Wat hiyachi hen achini paat cha agawaan hen anchichay maila hen antoy lota ad uwan, te hen chani agawaan paatat hen anchichay achi maila way wacha ad uchu. Te hen anchichay maila way wachan antoy lota, mapépéppégcha amin. Waman hen anchichay achi maila way wachad uchu, chichachi hen maid kapéppégana.RYag annig cha ifilang hen aminay ligatni ad uwan ah ammag hen-ò-orongan te mapépéppég chillu, ya hen halenonotna agéat hen mannanayun way a-anammay way maid kepachongana ya maid agé kepaniyana. KWat hiyachi hen ammag achi ngomayngay-an hen hamhamàni, te tàén cha komapsokapsot hen antoy acharni gapoh kenarotana, ammag enag-agaw agé way cha pomegsapegsa hen afurotni an Apudyus. eCWat amin hen antoy chani maligatanat annig cha anohan ah katoronganyu, te no chumuachuar hen tatagu way mangawat hen torong Apudyus ya hen ség-angna, wat chumuachuar agé hen anchichay manyaman an hiya ah kachayawana. [/Yag sigurachuani way ah Apudyus way nangempauchi an Apotaaway Jesus, wat epauchina agé chàni ya umat agé chàyu gapo hen chataaw omafurotan an Jesus, yag annaat agé aran chitaaw amin way melamong an hiya. 5 Wacha hen nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén, “Afurotò hen imfagan Apudyus, yag gapo ta enafurot-o, yachi hen manaphapetà.” Wat pachongna agé an chàni, te gapo agé hen nangafurotanni hen imfagan Apudyus wat yachi agé hen chani manaphapetan. 5c Wat tàén no annig tatà-ayén hen matéyanni gapon anchi chani minwarawagan hen anchi ammayay chamag, achi fali te hiyaatchi hen mètaguwanyu an Apudyus ah ing-inggana. ta Amin hen antoy matatagguwanni, annig tatà-ayén hen matéyanni gapon chani mangammaan hen laychén Jesus. Ngém yachiyat agé hen kail-ana way wawà-acha ah Jesus an chàni way cha manalihalimun hen antoy acharni way narakah matéy. + Ammag hiyahiya hen cha mepasamak an chàni, wat annig tatà-ayén hen matéyanni way kaman agé hen anchi nekaman an Jesus. Ngém gapo ta achina parufusun hen mapchitanni, yachiyat agé hen cha mangil-an hen tatagu way natattagu peet ah Jesus way manahallimun an chàni. .U Yag uray no cha chàni agé pap-aligatén hen anchichay tatagu, achi chàni chillu taytaynan an Apudyus. Yag uray no penàpàgang chàni, cha-an-ani chillu matéy. hIWat hiyachi, tàén no maid achini lak-amén ah ligat way kaman paat cha chàni pehpehtén, achiani chillu cha ma-afà. Yag uray no umchah hen maid poros innilani ah ustoy ekamanni, achi chillu cha ngomaya hen hamhamàni. fEWaman chàni way cha mangintudtuchu, kaman-ani yanggay an fanga way nangiggaan Apudyus hen anchi nafaror way térén. Yachin enkamanna ah kail-ana way hen anchi kafaelanni, iggay narpon chàni te an narpon Apudyus. 1Yag ah Apudyus way nangamma hen antoy lota way hiya hen nangimfaga hen karmuwan hen helaw ta mahelawan hen helang, hiya agé hen cha manelaw hen hamhamàtaaw ta ma-awatantaaw hen kaenammayna. Ya maid kasen mangempàila hen kaenammay Apudyus no faén yanggay ah Jesu Cristu. 3_Wat chàni, faén hen kaenammayni hen chani iwarawag, te annig enammaan hen acharni ah kaman alepanyu ah manginwarawaganni an chàyu hen anchi kena-ap-apon Jesu Cristu. eCTe ah Chumunyu way hiya hen chan toray hen tatagun antoy lota, annag lelengfan hen hamhamàcha ta achi mafalin way mahelawancha hen anchi ammayay chamag mepanggép hen kachayawan Jesu Cristu way kapachong paat Apudyus. Wat no wachay tagu ah achi maka-awat hen antoy ammayay chamag way chani itudtuchu, achicha ma-awatan te chichachi chillu hen metatap-ar. Wat achini an cha silifan hen tatagu ah marokopancha way omafurot. Te achini cha usarén hen natnat-én way taktek ah ka-awisancha. Ya achini agé cha tekowén hen anchi laychén hen alen Apudyus way aryén te afifiin amin cha nadchi. Te ah sangwanan Apudyusat anni yanggay an cha eparawag way mangimfaga hen tot-owa yag kapeletan way cha agé elasin hen katagutagu hen wacha an chàni. R  Ammag gapo yanggay hen ség-ang Apudyus yag piniyarna chàni way mangintudtuchu mepanggép hen anchi anat na-ammuwan way planona. Wat yachi hen annig mangempapatiyan agé way achini paat engayngay-an. E Wat amintaaw way cha omafurot, maid hen anchi kaman manlelengngéb hen hamhamàtaaw te kamantaaw sarmeng way cha homaraan hen kena-ammay hen Apotaaway Espiritun Apudyus. Yag gapo agé hen chana man-ancharan an chitaaw, wat chataaw mafalefalewan ah komamanantaaw an hiya ta kaskasen hen mail-an hen kenangatona. Yag hen anchi Apotaaw way chana aryénat hen Espiritun Apudyus, te henoy tagu way nìyacharana, nailibli hen anchi orchin Moses.  Ngém nesosorat hen alen Apudyus way no ancha an manhagong an Apotaaw wat maka-an hen anchi nanlelengngéb ah hamhamàcha.  1Wat ingganad uwan no faséén hen anchichay Judio hen anchi orchin Moses, kaman paat é-éttégna chillu hen anchi manlelengngéb ah hamhamàcha. Ya pachongna agé hen anchichay kacharaana way ganà Israel, te kaman paat nalelengfan agé hen hamhamàcha way ingganad uwan, anchag kaman nabfurag. Te no fasééncha hen anchi orchin Moses, anchag achi chillu ma-awatan hen pontosna. Ngém yachi chillu hen mekaman te egad chillu omafurot hen tagu an Jesu Cristu ya anat maka-an hen anchi kaman chàlig way manlelengngéb ah hamhamà. 0Y way maid chani etat-aro. Te faén-ani kaman an Moses way annag lenengfan hen féharna ta achi koma madlaw hen anchichay kacharaana hen cha kaumahan hen anchi hilina. uc Yag gapo ta sigurachuani mepanggép hen anchi planon Apudyus, an-ani agég natorod way mangintudtuchu 5c Te no machachayaw hen anchi pés-éy imfagan Apudyus way mapépéppég, ay achi kaskasen hen kachayawan hen anchi empafùnagna ad uwan way maid péppégna ah ing-inggana.  Ah kachayawan hen anchi planon Apudyus ad uwan ya ah kenangatonaat, kaman paat achi maelasin hen kachayawan hen anchi pés-éy planona. mS Wat no machayaw way térén hen anchi orchin Apudyus way cha mangimfaga hen ketap-aran hen heno way manlabseng, ay achi kaskasen agé hen kachayawan hen anchi planon Apudyus way mamfalinéna chitaaw ah maid fasfasorna an hiya. eCay ammoh achi kaskasen hen kapegsan hen kena-ammay hen man-ancharan hen Espiritun Apudyus. iKManowat te na-apudyusan tot-owa hen anchi orchin ad namenghan way nesosorat hen anchi fato way nidchat an Moses, te ammag hummili way térén hen féhar Moses ah kahilin Apudyus gapon hommag-énan Apudyus an hiya. Yag tàén cha machémachép hen hilin hen féharna, ammag achi chillu makemamad hen anchichay ganà Israel way mangila an hiya gapon kahilina. Wat no yachi hen kapegsan hen kena-ammay hen anchi orchin way maid kasen fanagna no faén hen kachusaan hen tatagu, q[Te hiya hen nangidchat hen anchi kafaelanni way mangintudtuchu mepanggép hen anchi faru way torag Apudyus ah kahara-an hen tatagu. Yag hen hiyachiy kahara-an, faén gapoh mangafurotan hen anchi nesosorat way orchin, te gapo hen torong hen Espiritun Apudyus. Te hen anchi nesosorat way orchin, anna yanggay an empaka-ammu hen fumasoran way mangensena hen tatagu an Apudyus ah ing-inggana. Waman hen Espiritun Apudyus, anna an epaka-ammu hen ekaman way mètagu an Apudyus ah ing-inggana. %CYag achini paat agé ekatén narpon chàni hen anchi kafaelanni way mangamma hen antoy chani ammaan, te narpo chillu an Apudyus hen amin antoy kafaelanni. v~eHen nangaryanni an nadchi, te sigurachuani way akseptarén Apudyus hen chani ammaan gapon Jesu Cristu. v}eTe kaman paat chàyu hen sorat Cristu way empa-ammana an chàni ah mamasaan hen katagutagu. Yag faén agé ammag lapes hen nesorat te hen Espiritun Apudyus paat. Yag faén agé fato hen nesoratana te hen hamhamàyu paat hen nesoratana. T|!Ngém achini masapor cha nahha, te maid kasen kaman sorat ah manot-owaan hen kenauston hen chani itudtuchu no achi yanggay chàyu. Te no ilan hen tatagu chàyu way nafalewan hen a-ammana, wat yachi hen mangammuwancha hen kenatot-owani agé, te chayu mansarmengan hen wachan chàni. Ya naraka agé hen kaman mamasaancha an chàyu. &{ GMagat wachay mangaliyén anni ammag cha ichayaw hen acharni, ya magat wacha agéy mangaliyén masapor wachay epàilani ah sorat an chàyu ah manot-owaanyu hen kenaustoni way mantudtuchu. Ono chàyu agé hen mangammah sorat ah mangempàil-anni hen tapena ah manot-owaan hen kenaustoni. dzAWat faén-ani tot-owa kaman hen anchichay chuar way tapena way ancha yanggay ammag cha igégga-ay hen alen Apudyus ah kaman tencha ah mangar-ancha yanggay ah pelak. Ngém chàni, safali hen ganchatni te ah Apudyus paat tot-owa hen namiyar an chàni. Wat chani iyafiin hiya ya i-illana agé chàni hen antoy chani mansérfiyan an Jesu Cristu.Ay{Wat ah manonghongan hen anchichay achi mahara-anat antaaw ammag kaman chan agub way pomchit. Waman ah manonghongan hen anchichay mahara-anat antaaw ammag kaman chan fango way tomagu. Maid tot-owa karébféngan hen tatagu way mangchén hen kaman an cha nadchi way fiyang no faén ah Apudyus hen namiyar an hiya. kxOYag uray agé chitaaw way cha omafurotat, kaman paat chataaw mamfango an Apudyus way kaman paat wacha hen kenafangon Cristu an chitaaw ah manonghongan hen aminay tatagu way uray hen anchichay mahara-an ya hen anchichay achi. Tw!Wat hiyachi, anà ammag manyaman an Apudyus te gapon nelarammongantaaw an Cristu wat tenorongan chitaaw way mangafà hen kafusorna. Yag inyusarna agé chàni way manginwarawag hen anchi chamag mepanggép an Cristu hen aminay chani ayan way hen yachiy chamag, kaman paat fangfangrun Apudyus way cha honghongon hen katagutagu. tva Ngém anà chillug nachanagan te maid inchahà hen anchi sonodtaaw way Tito ahchi ah manamagà paat hen mepanggép an chàyu. Wat iggay mahen-awniyan yag tenaynà chicha way i manganap an hiya ad Macedonia, yag inchahà tot-owa hiya. .uU Hen émméyà ad Troas way i nangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Cristu, anà ammag laylayad te winayaanà an Apudyus way nantudtuchu ahchi. t' ta achi chitaaw afaén an Chumunyu te innilataaw hen kenasilibna ah manlokopana an chitaaw. Hen cha omafurot hen kaman fangfangru an Apudyus s  Wat ad uwan, pakawanényu hiya. Te no pakawanényu hen ihay tagu, pakawanê agé hiya. Yag innilan agé Apo Jesu Cristu way no wachan penakawan-o, achì tot-owa kasen hamham-én hen anchi fasorna. Enammaàchi ah pagsaya-atanyu amin ta wachay torachényu r5 Te hen ihay ganchat-o hen anchi nanoratà an chàyu, ta ilà agé no afurotonyu tot-owa hen aminay chà itugun an chàyu, yag chayu tot-owa ammaan. RqYag masapor agé anyu yanggay ammag epàila hen layadyu chillu an hiya. p3Wat hen ekamanyu ad uwan, anyug pakawanén yag empas-émyu agé hen hamhamàna ta achi tomkar way térén, te magat annag iyanggayan hen afurotna. 9omte narégna ménat hen anchi enkamanyu an hiya. Un#Hen anchi ifayu way nangammah laweng, faén yanggay hen hamhamào hen emparawengna te uray agé chàyu ménatat nasigfan hen hamhamàyu agé. Ngém achì koma laychén way manéphép hen kachusana, QmYa faén angkay naraka hen anchi nanoratà an chàyu, te ammag sigab way térén hen hamhamào yag nankelaà amin way nannanmà hen chayu am-ammaan. Yag hen pontos hen anchi sorat-o, faén ah lomawengan hen hamhamàyu, te ah mangil-anyu koma hen kenapararon hen layad-o an chàyu. Masapor pakawanén hen anchi ifa way fummasor NlWat yachi hen nangensoratà hen anchi ammag pararo way sorat-o an chàyu, ta iyam-ammayu koma hen chayu ekamkaman ta ana-at umale, ta achiyà an umale way mangemparaweng hen hamhamàyu te chàyu koma hen cha mangemparaylayad an haén. Yag innilà chillu way no lomaylayachà hen umaliyà, kapeletan way lomaylayad-ayu agé. %kCTe no ingarê chàyu ah lomawengan hen hamhamàyu, nokayat agé hen mangemparaylayad an haén nò. Te chàyu met chillu hen cha mangemparaylayad an haén. vj gWat hiyaha hen mangaryàén achiyà umale ad uwan te achì laychén way kasen mangemparaweng hen hamhamàyu. Wi )Te faén gagtàni way anni an mancharén chàyu mepanggép hen afurotyu, te nenènong met hen afurotyu. Te hen laychénni yanggayat anni koma an i taptapyan hen laylayadyu ah sém-éman hen hamhamàyu.>h wInnilan Apudyus hen katot-owana way hen anchi ustoy lason-o hen iggay-o ummaliyan ahnad Corinto, te achì laychén way mangemparaweng hen hamhamàyu hen mangingarà an chàyu. [g 1Yag menarkaana agé chitaaw ah kail-ana way chitaaw hen tataguna way hen enkamanna, inidchatna hen Espirituna way mìyachar an chitaaw ah manot-owaantaaw way i-idchatna hen amin anchichay empostana way idchat. f Ya ah Apudyus, hiya hen cha mangempaknég hen afurottaaw amin an Jesu Cristu. Yag piniyarna agé chitaaw way mangamma hen epa-ammana. )e MTe hen egachay empopostan Apudyusat ah Jesu Cristu hen nangempatoroy. Wat yachi hen chani manàchégan hen kenatalekna hen aminay tatagu ah machayawan Apudyus. Nd te maid met agé kaman an nadchi an Jesu Cristu way anà Apudyus. Te hiya, maid paat enab-afunana ah iggayna ammaan. Ya hiya met hen chani i empagngar an chàyu, chàni an cha Timoteo an Silvanos. Dc Ah kenatalek Apudyusat maid kaman an cha nadchi an chàni, hb KNgém achi gapo ta iggay natoroy hen planoni, achiyu koma ekat ah hamhamàyuwén ammag achi matalek peet hen alè way kaman hen anchichay achi omafurot way uray maid achicha afunan yag achicha chillu patigén way mangamma. ~~}|{Tzwyxwvutssr*poo?n/mwlkjixhNgfePdFccbha`]_^z]\\"[]YXW=VVUT_S+RnQPP6ONSMeLL0KJIHFF EBA@@ ??>==;::9n87654`310/.-,,2+0)(8&%M$"!b $/cA*D@jB H fHT<'{m qTe innilà way tég-angay hen matéyà te yachi chillu hen imfafaggan Apotaaway Jesu Cristu way mekaman an haén. nl W te ah hamhamào, an chillug ammay no chà epahmapahmà chachi an chàyu hen kawad-à hen antoy lota. k ; An-og cha epegwapegwa way mangempahpahmà an cha natto an chàyu, tàén a-ammuyu chillu ya tàén agé nimumura hen anchi katot-owaan an chàyu, #j A Yag laylayad agéh Apudyus way mangempaghép an chitaaw way mètape hen anchi mannanayun way mantorayan Apotaaway Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw. li S Wat hiyachi, sosnod, antaaw ammag epapate paat way mangamma hen laychén Apudyus ta wachay tomot-owaan hen nameleyana an chitaaw. Te no ammaantaaw chachi, kapeletan way achi mayagyag hen afurottaaw an hiya ah ing-inggana. .h W Waman hen heno way tagu way mangaliyén cha omafurot yag annag achi patigén chachi, kaman ammag nabfurag te annag naliw-an hen nacharosan hen fasorna hen ar-argaw. Kg Wat no matetepon amin chachi way a-amma an chitaaw ya chacha agé omam-améd, wat antaaw ammag kaman mamullifug ah funga way chakar hen halenonot hen ommafurotantaaw an Apotaaw way Jesu Cristu. pf [Ya achi agé ummat chachi, te masapor antaaw agég ifilang hen anchichay cha omafurot ah sonod paat ah manlaychantaaw an chicha. Yag faén agé yanggaychi, ta antaaw agég epapate way mangempàila hen layadtaaw ah uray henoy tagu. e /Yag achitaaw agég mapnek hen chataaw lomaengan, te masapor agé annachén hen achar. Yag achitaaw agég mapnek hen annad, te masapor agé hen anoh ta anohantaaw hen egachay ligattaaw. Yag achitaaw agég mapnek hen anoh ta antaaw agég torachén hen nigagangay an Apudyus. ad =Wat gapo ta yachi hen enkaman Apudyus an chitaawat achitaaw ammag mapnek gapo hen ommafurotantaaw, te masapor chillu epapatetaaw way mangamma hen anchi nenènong paat hen antoy chataaw omafurotan. Ya achitaaw agég mapnek hen nenènong way a-amma, te masapor agé epapatetaaw way mangachar hen alen Apudyus ah lomaengantaaw mepanggép an hiya. ;c qYag hen anchi nangidchatan Apudyus hen anchichay napatpateg ya a-anammay way empopostana an chitaaw, ta mafalin way mèawataaw hen anchi nigagangay an hiya. Ya ta wachay mangar-antaaw agé ah kafaelan way mangachi hen anchichay laweng way laylaychén hen achar way an yanggay peet an manachael hen tatagu. :b oAh Apudyus, gapon mannakafalinna wat ini-idchatna an chitaaw hen aminay masaportaaw way mangamma hen aminay laychéna hen antoy matatagguwantaaw. Ya wacha hen kafaelantaaw way mangamma te innilataaw ah Jesu Cristu way hiya hen namele an chitaaw way mèawa hen anchi kenachayawna ya hen kena-ammayna. 3a aWat ta omam-améd hen katorongantaaw ya hen kapanohan hen hamhamàtaaw gapo hen na-awatantaaw mepanggép an Apudyus yah Apotaaway Jesus. Hen ammaan hen cha omafurot ` 7Haén ah Simon Pedro way ihay aposel Jesu Cristu way chan sérfi an hiya. Wat antoyan agé hen sorat-o an chàyu amin way cha omafurot way gapon kenanongnong Apudyus yah Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw wat ninidchat an chàyu hen pammateyu way kaman agé hen pammateni. _  Hen antochay a-anà hen anchi sonodno way penepenelen Apudyus agé, cha chàyu pakomostéén ahna. Haén ah Juan.Q^  Chuar koma hen ifagà an hea, ngém naligat no an esorat amin. Wat hen ekat-o, umaliyà koma ahna way i mangila an chàyu ta ammay hen mantatagépfarantaaw way mahaghaggang ta mamapnektaaw amin. b] ? Te heno way mangempaghép an hiya, cha angkay mètape hen anchi laweng way chana ammaan. \ + Wat hiyachi, no wachay umale an chàyu way sabsafali hen chana itudtuchu, achiyu cha paghépén hiya, ya achiayu amin cha mì-ib-ifun an hiya. [ 1 Heno way tagu way ammag mangempàfat hen intudtuchun Jesu Cristu yag enhoopna hen safali, maid angkay ah Apudyus an hiya. Waman hen anchi mamangchén hen intudtuchun Jesu Cristu, wawà-acha ah Amataaw way Apudyus an hiya, ya umat agé hen anchi anàna way Jesu Cristu. Z /Wat ar-arwachanyu ta payan hen kommakamméchanyu hen afurot ya ta aranyu amiamin hen gunggunayu way ensasagganan Apudyus para an chàyu ad uchu. $Y CAd uwan, fummufùnagcha hen chuaray tatagu way i nanorsor hen antoy lota way anchag cha lokopon hen tapena, ya achicha agé afunan way ummale ah Jesu Cristu hen antoy lota way namfalin ah tatagu. Wat hen kaman hichi way tatagu, anchag lommorokkop way chicha hen kafusor Cristu. RX Ya hen mangempàil-antaaw ah layadtaaw an Apudyusat hen mangafurotantaaw hen inyurchinna. Yag hen anchi inyurchinna way chechengngartaaw chillu nanepod hen pés-éyna, wat masapor man-ahelennayadtaaw. W {Wat hiyachi, hen anchi itugun-o an hea ad uwan, ta antaaw ammag man-ahelelennayad. Yag faén agé kà-amma way orchin hen antoy chà ifaga, te yachi chillu hen anchi inyurchin Apudyus an chitaaw nanepod hen anchi pés-éy ommafurotantaaw an hiya. V /Amchan hen laylayad-o way nangila hen tapen hen a-anàno way cha mangafurot hen tot-owa way yachi chillu hen inyurchin Amataaw way Apudyus. DU Hen chawat-o, wat ta totollongan chitaaw an Amataaw way Apudyus yah anàna way Jesu Cristu, ya ta séség-angan chitaaw ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Yag hen mangawatantaaw an cha nahha, hen mamangchénantaaw hen katot-owaan ya hen chataaw man-ahelennaychan. Mepanggép hen tot-owa ya hen layadyu oT YTe hen anchi katot-owaan way wacha an chitaaw ad uwan, wat mawawà-achachi an chitaaw ah ing-inggana. !S ?Haén ah Juan way ponò hen ommafurot, wat antoyan hen sorat-o an hea way in-ina way penepenelen Apudyus ya hen annachay a-anàno way laylaychê agé. Ya faén yanggay agé haén hen manlayad an chàyu, te uray hen amin way cha mangafurot hen katot-owaan, laylaychén chàyu agé. VR% Wat ta hahallimunan chitaaw amin an Apo Jesu Cristu, ya ta lelènééntaaw agé hen layad Apudyus, ya ta man-ahetetempoyugtaaw amin gapo hen Espirituna way wachan chitaaw. Haén ah Pablo.\Q1 Amin hen antochay tatagun Apudyus ahto, chacha amin pakomostéén chàyuhna. DP Ya anyu agég cha epàipàila hen layadyu hen ifayu. O Wat hiyachi, sosnod, yaha yanggay hen ifagà an chàyu, wat sapay koma ta amma-ammay-ayu amin ahna, ya ta anyu yanggay ammag cha iyamma-amma hen chayu ekamkaman, ya anyu agég é-égnanan yanggay hen anchichay intugun-o an chàyu. Ya mantetempoyuganyu agé hen hamhamàyu ta matornos-ayu. Ta mì-i-iggaw ah Apudyus an chàyu way hiya chillu hen pongar chi layad ya tornos. N% Wat hen ganchat-o way mangensorat hen antoy térén way tugun-o an chàyu, ta matugun-ayu hen antoy kamaichà ta no umaliyà, achi koma masapor way pararo hen ekaman-o way mandisiplina an chàyu. Ngém ah katot-owanaat wacha chillu hen karébféngà way mandisiplina an chàyu te ah Apo Jesus hen nangidchat hen penakamafalin-o way hen pontosna agé, wat faén ah kachaelanyu te ah katoronganyu. HM  Yasakay ud-ay no achi mepàila hen penakamafalinni no anat an napegsa hen afurotyu. Te hen laychénni way chani paat chawachawatén an Apudyusat, ta an koma an pomegsa hen afurotyu an hiya. L Te achi masapor way pa-ancharénni hen penakamafalinni no anyuwat cha ammaan hen usto ta egad hen anchi achi mangafun hen tot-owa. K Hen chani chawatén an Apudyus, ta maid koma chayu am-ammaan ah laweng. Ya hen manlaychanni an nadchi, faén ah kachayawanni way cha manudtuchu an chàyu, te uray ud-ay maid maila ah penakamafalinni non anyuwat an ammaan yanggay hen anchi usto. YJ+ Yag yachi agé hen mangenlasinanyu way wà-acha ah Jesu Cristu an chàni agé. :Im Ihaiha koman chàyuwén chana uwisén hen acharna ta ilana no tot-owa way cha omafurot, ta acharna koma paat hen chana fistigarén ta faén chàni. Te ay ammoh maid innilayu way wà-achah Cristu an chitaaw no ommafurottaaw tot-owa. Te no maid ah Cristu an chitaaw, cha-antaaw peet tot-owa omafurot. H  Manowat te kaman paat nakapsot ah Cristu hen anchi natéyana hen koros. Ngém ad uwan way nan-uchi, maila way wacha tot-owa hen mannakafalin Apudyus an hiya. Yag chàni, kaman paat nakapsot-ani agé, te cha-ani mè-awa an Cristu hen anchi nanligligatana. Ngém cha-ani agé mèawa hen anchi natatagguwana, wat wacha an chàni agé hen mannakafalin Apudyus way mandisiplina an chàyu. G Wat chàyu way cha mangimfaga ah manot-owaanyu no ah Jesu Cristu tot-owa hen cha karpowan hen lébféng-o, wat yachi hen mangil-anyu hen mandisiplinaà an chàyu. Te faén met nakapsot ah Jesu Cristu way mangamma hen ammaana an chàyu, te chakar hen kafaelana. FF Hen anchi pegwan ummaliyà ahna, winarnengà hen annachay cha fumasor ta etagaycha, te no achicha, sigurachu way anchag machusa hen antoy petlon umaliyà, wat yachin nanwarnengà an chàyu amin. Yag hen antoy kamaichà an chàyu, kasen-o agé warnengan chàyu way achì ségség-angan hen uray heno way cha fumasor. AE } Petlò tot-owa ad uwan way umalehna way mangilan chàyu, wat no ichahà hen tapena an chàyu way é-éttégna hen chana fumasoran, kapeletan way machusa. Ngém masapor wacha chillu hen toro ono chuway tatagu ah mangistigu hen anchi laweng way enammaana, te yaha chillu hen ekat anchi nesosorat way alen Apudyus. "D= Tawwan hen hamhamào no gag-ara yag ichahà chàyu way é-éttégna way wachay cha-an mangimfafawi hen fasorna way anchag cha-an entagay way cha mì-isséy hen faén ahawacha ya chachan fàrafàrang ah uray heno way laweng way laylaychén hen achar. Te no yachi hen ichahà an chàyu hen kasen-o umaliyan, an ngata ammag pararo hen fumiinà an Apudyus, wat anà ngata ammag mankela hen sangwananyu amin.3C_ Ngém chaà machanagan te no umaliyà ahna, magat ichahà chàyu way cha mangamma hen anchi achì laychén. Wat kapeletan way no yachi, ammaà agé hen anchi achiyu laychén, te ingarê chàyu no ichahà chàyu way chan sosongel ya chan e-ennapés ya narakay pomochot hen u-uruyu. Yag magat é-éttégna agé hen chan am-ameam ya hen chan i-innusot ya hen chan kekennapot ya hen anchi chan pahih-iya way ammag maid tornosyu. =Bs Magat chayu agé ekat ah hamhamàyuwén anni cha ar-aryén amin chato ah mangempachayawanni yanggay hen acharni. Ngém faén, te chani yanggay aryén hen laychén Jesu Cristu way aryénni. Yag inni-ilan Apudyus agé way maid kasen ganchatni no faén yanggay hen matoronganyu, chàyu way laylaychénni. ~Au Te haén hen nannag an Tito way umalehna, ya anat agé hen anchi ihay sonodtaaw. Yag ay ammoh linugicha chàyu ahna. Cha-an met tot-owa, te nampachong chillu hen pontosni yag nampachong agé hen chani ekaman way mangamma hen nipiyar an chàni. @) Ngém nokay lawa hen enkaman-o way nanlugi an chàyu. Ay ammoh linugì chàyu hen anchichay chà hennag way ummalehna way tomorong an chàyu. H?  Awniyat afunanyu amin way iggay-o nanggastoson chàyu, ngém magat wacha chilluy mangaliyén ah kenasilib-o wat wacha chillu hen chà nanlugiyan an chàyu way anyu an cha-an masepotan. h>I Yag haén, anà ammag laylayad way uray ud-ay an-og gastoson hen aminay wachan haén way uray agé hen achar-o nonat paat an-ayu matorongan. Wat ay omak-aket hen layadyu an haén gapo ta ommam-améd hen layad-o an chàyu. V=% Chà saganéén hen antoy petlon hen aliyà ahna way mangilan chàyu, yag achiyà angkay chillu mamfagah torongyu, te faén hen pelakyu hen agawaà te chàyu paat hen laychê. Te chàyu hen kaman paat a-anào, yag faén met anà hen marpowan hen masapor hen chinàcha-ar, te hen chinàcha-ar hen marpowan hen masapor hen anà. T<! Wat amin way enammaà hen anchichay cha omafurot hen tapen hen fabréy, enammaà agén chàyu way manongad yanggay hen anchi ihà-an way iggayà igastosan an chàyu. Wat pakawanénà koma no lawengchi. ~;u Te hen anchi kawad-à ahna, enan-anohà hen aminay ligat yag empàilà amin an chàyu hen anchichay sinyar ya kaskascha-aw way maid tataguh maka-amma, ya anat agé hen anchichay omenpahaang way a-amma ta wachay manot-owaanyu hen kena-aposel-o. G: Kamanà ammag nawéngwéng gapon amin antoy enalè mepanggép hen achar-o, ngém kaman paat anyug penelet te an-ayug gumiginnang te chàyu koma hen manàchég an haén. Ta tàén maid filang-o, maid chillu nangenlahyan an haén hen uray iha hen annachay cha mamarang hen kenangatocha way senang a-aposelyu ahna. W9' Yag ah machayawanaat anà ammag laylayad gapon aminay ligat-o ya hen kakenapsot hen achar-o, ya uray heno way mepasamak an haén way tàén mainsortowà ya mapap-aligatanà, ya uray heno way problemà. Te no ammag chuar hen maligatà, yachi hen kail-an hen kafaelan Cristu way wachan haén. Hen hamhamà Pablo hen anchichay eCorinto `89 Ngém hen aminay songfatna an haén, ekatnéén, “Érégna hen torong-o an hea way manganoh hen annay ligatno. Te hen kawad-an hen ligat way maid mafalinno, yachi hen térén way mangìnaam hen kafaelà”. Yaha hen imfagana an haén, wat anà ammag laylayad gapon chà maligatan, te yachi hen chà mangìnaan hen kafaelan Cristu an haén. Q7 Yag nametlò ichawat an Apo Jesus ta ka-anéna koma hen yatoy ligat-o. 6} Ah Apudyus, inlumidyuna ah achì mampaspasekatan gapo hen anchichay chuar way nakaskascha-aw way empàilana an haén, te inidchatna hen ammag pararo way ligat way kaman paat anghel Chumunyu hen cha mamaligat an haén ah achì mampaspasekatan. _57 Non an-o laychén way manginchayaw hen achar-o, wat faénà ménat ong-ong te pahig tot-owa hen aminay aryê. Ngém achì chillu, te magat gapon nadchi yag yachin manayawan hen tatagu an haén. Yag faénchi hen laychê, te hen patinggan koma hen hamhamà hen tatagu an haénat egad koma hen ilancha way ammaà ya hen changréncha way aryê. i4K Yag hen yachiy tagu way na-ara ad uchu, wat haénchi. Yag non an umat ta safaliy tagu, chayawê hiya, ngém gapo ta haén, achì ichayaw te an-o chillug ichayaw yanggay hen naligatà ah mail-an hen torong Apudyus an haén. 3 Yag ahchi, wacha hen chengngarna way ammag achi poros eparufus Apudyus way mahaphapet, ya maid chillu tagu ah makefaga an cha nadchi. N2 Te hen innilà yanggayat ammag niyéy hen anchi amma-ammayay lugar. Ngém maid tot-owa innilà no anggay yanggay hen lennawana ah émméy ono netape hen acharna te ah Apudyus yanggay hen nangila. 1} Wacha hen ihay omma-abfurot an Apudyus way hen anchi kaysanay hemporo ya opatay tawén, ammag na-ara ad uchu way iggaw paat Apudyus. Maid innilà no ammag hen lennawana yanggay hen émméy ono netape hen acharna, te ah Apudyus yanggay hen nangila. 40 c Tàén maid gutokna hen cha manginchayaw hen acharna, masapor etoroy-o chillu way manginchayaw hen anchi na-ammaan an haén ah ketopoan hen annachay cha manginchayaw hen acharcha ahna. Wat haphapetê mepanggép hen anchichay kaman empain-inép Apo Jesu Cristu an haén ya hen anchichay empahelapna. V/% !Ngém hen anchichay cha omafurot, inluggangcha haén hen anchi chakaray awit yag empàwaà hen anchi fintanan hen anchi topeng way arad hen yachiy fabréy, yag inuy-uyà ah lahin wat iggayà chinpap.N. Wacha uwa agé hen nepasamak an haén hen anchi ininggawà ad Damasco, te hen anchi gubérnador way chinutokan Are Arestas, empaguwarchana hen aminay fùnagan hen fabréy ah mangenhanéfanà ano. ~-u Ya ah Apudyus way aman Apo Jesus way machachayaw ah ing-inggana, innilana way maid kétém hen antochay chà enale. H,  Maid koma ichayaw-o ngém gapo ta chaà mapelet, faén ah kenasa-ad-o hen chà ichayaw te hen chà naligligatan ya hen kenakapsot hen achar-o ta maila paat hen torong Apudyus an haén. $+A Te no komapsot hen pammaten hen ihéén ammag pararo hen hamhamào. Yag no wacha ay chi ma-awis ah fummasorén ammag amchan agé hen sigab hen hamhamào. H*  Yag faén agé yanggay chaha, te hen iha, ammag enag-agaw way ammag kaman chan finfinnat hen hamhamào ah kahalimunan hen amin anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ah kafabréfabréy. ) Pararo hen chà naligligatan gapon antoy chà ammaan, te kankanayén hen ammag maid én-énnê way masséy ya namen-ano agé way nanhenahenaangà ya chà nàwanàwawan. Ya namen-ano agé way chaà nakorangan ah ma-an ancha lumfong, ya maid amin ustoh mampeengà. v(e Yag maid agé iggay nepasamak an haén hen chà namfiyafiyahiyan hen kafabréfabréy way i mangintudtuchu hen alen Apudyus. Te namen-ano way chà ginchang hen cha mangab-afarug way wangwang, yag namen-ano agé way tég-angayà kémmégén hen charan. Ya ancha agég chuar hen anchichay kacharaà way Judio way manlayad way mamchit an haén, ya umat agé hen anchichay faén Judio. Ya aggaégyat agé hen nekaman an haén hen chà nanluganan hen papor ya chuar agé hen cha mangan-a an haén hen kafabréfabréy ya umat agé hen chanachanak way kaskasenat agé hen enkaman hen anchichay ammag cha namarang hen afurotcha. ' Yag nampetlo agé hen chaà namagohan hen anchichay eRoma. Yag hen namenghan, finunfuntoà. Ya nampetlo agé hen cha nalihéchan hen papor way chà nìluganan. Yag wacha agén namenghan way anà ammag tommatap-aw hen anchi fayfay ah ihay lafi ya ihay ag-agaw. }&s Nangallema hen chaà nanaprahapratan hen anchichay Judio way hentotlon poporo ya siyam way haprat hen ihay filang. _%7 Yag no ekatchéén chachan sérfi an Cristu, wadwadcha met agé hen chà mansérfiyan an hiya no chicha. Anà ammag kaman nawéngwéng way cha mangalehto, ngém uray, a. Te ilanyu ngén, enlarahyà chicha way térén hen nangempapatiyà way mansérfi an hiya. Ya ammag chuar hen napàpàgangà gapon nadchi. Te namen-ano way chaà imfarufarud ya ammag achi agé mafilang hen chà nahaprahapratan gapon Cristu. Ya namen-ano agé hen tég-angay-o mepapchitan gapon hiya. $ No ichayawcha way chichaat Hebreocha way Judio, Hebreowà met agé way Judio. Yag no ekatchéén chichaat, ganà paat Israel way penelen Apudyus ah mantataguna. Oo a, ngém umat met agé haén. Yag no ganà Abraham chicha, gana-à met agé an Abraham. # Ngém chàni tot-owaat cha-ani mafiinan ya achiani maketorod way mangamman cha nahha. Ngém mag-ay ta wachay chacha ichayaw, maetorod-o agé way manginchayaw hen achar-o. Manowat te kamanà yanggay nawéngwéng way mangamma ngém tàén, a, yag haphapetê chillu. t"a Te pakay chayu akseptarén hen annachay tatagu way an chàyug chan falinén ah kaman alepan nò. Te tàén an chàyug cha lugiyén ya lokopon, ya cha chàyu ustan ya èmehan way uray anchag natangsetén chayu chillu parufusun chicha. ! Yag chàyu agé way ekatyuwén naham-an, ammag naraka met peet hen chayu mangakseptaran hen nawéngwéng, wat akseptarénà koma agé.   Ngém gapo ta chuarcha ahna hen cha manginchayaw hen wacha an chicha, kaman paat anà cha mapelet ta egad-ayu way manmanmà. &E Manowat te faén tot-owa ah Apo Jesus hen mangaliyén haphapetêto te egad kamanà nawéngwéng yag an-owat etorod way manginchayaw an cha natto an chàyu. jM Epegwà way mangimfaga way achiyu koma ekatén nawéngwéngà. Ngém no yachin ekatyu, anyu koma chillug anohan way mamangngar hen antoy chà manàchégan hen achar-o, te chayu met peet agé anohan hen annachay tapena. 2] Wat faén kahahaang no hen annachay chan sérfi an hiya, mafalin agé mamfalinéncha hen acharcha ah kaman chan sérfi hen katot-owaan. Ngém hen kahalenonotan nadchi an chichaat, haréméncha hen anchi aggaégyat way chusan hen aminay enam-ammaancha. Hen napàpàgangan Pablo gapon ommafurotana )K Yag achiayu agé mascha-aw ah kenasilibcha te ah Chumunyu hen ap-apocha. Yag ah Chumunyu, mafalin mamfalinéna hen acharna ah kaman am-ammayay anghel Apudyus. -S Te cha nahhay tatagu, faéncha angkay tot-oway aposel Cristu, te ancha yanggay an senang a-aposel way anchag penap-arang hen napiyarancha ah karokopan hen tatagu. yk Ngém hen chà mangenkamanan hena, ta metopòcha hen annachay wachahna way ammag mangaliyén aposelcha ano. Yag anchag cha iyanap hen én-énnéncha way manginchayaw hen acharcha way nampachong ano hen chacha ekaman hen chani ekaman.  Magat ekatyuwén yaha hen chà ekaman te achì laychén chàyu. Ngém faén, te innilan Apudyus way laylaychê paat chàyu. 9k Yag ah kenatot-owan hen nì-iggawan Cristu an haénat achi mafalin mafab-alewan hen antoy chà ichayaw way maid ar-arà ah uray heno an chàyu ahna hen provinsiyan hen Acaya. 0Y Te amin hen anchi nì-i-iggawà an chàyu, no wachay kasaporà, maid met namfagfag-à an chàyu, te an inidchat hen anchichay ifataaw way narpod Macedonia ta achiayu mapaligatan gapon haén. Yaha hen enkaman-o yag yachi chillu hen chà ekaman te achì paat laychén way mamap-aligat an chàyu. 2] Yag hen chà nanudtuchuwan an chàyu, chaà torongan hen anchichay cha omafurot ah tapetapen hen fabréy, wat chicha hen kaman paat chà paligatén ta ah matoronganyu. uc Yag hen anchi nangintudtuchuwà hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus an chàyu, maid met senengel-o ah labfù, te an-og empafafa hen achar-o way man-amma ah manginyanapà ah iyatagù. Wat ay ammoh enomfatà lawa an nadchi. M Te tàén faénà naraeng way mangar-arkos hen alè, innilà ménat mepanggép an Apudyus. Yag enlasinyu ménat hen katot-owana, te maid achini empaka-ammu an chàyu hen chani nangintudtuchuwan. [/ Wat ay napatpateg paat hen annachay chan pahih-iya way senang a-aposel no haén. lQ Te pakay ammag naraka hen chayu mangafunan hen uray heno way umalehna way mangintudtuchu hen sabsafali mepanggép an Jesus way faén kaman hen anchi intudtuchuni. Yag naraka peet agé hen mangafunanyu hen sabsafali mepanggép hen Espiritun Apudyus, ya anat agé hen mepanggép hen kahara-an hen tatagu way achi kaman hen enafurotyu hen anchi pés-éyna. M Te uray ammag nenènong hen afurotyu an Cristu, anà chillu ammag machanagan, te magat ammag ma-awis hen hamhamàyu ah safaliy tudtuchu yag an-ayug matengew hen anchi ena-abfurotyu, yag ammag ma-allilaw hen layadyu an Jesus. Te yachi hen nekaman an Eva way ammag lenokop hen anchi nangéttém way farakkan way ah Chumunyu. [/ Te anà tot-owa ammag machanagan mepanggép an chàyu way kaman ménat hen chanag Apudyus no magat ammag safali hen afurotonyu. Te hen laychê yanggayat maid koma kasen manginyapetanyu no faén yanggay ah Jesu Cristu. Te kaman-ayu hen anchi fafarasang way netotorag way mangahawa way achi koma mafalin way annag iyapet ah safaliy larae. A } Anyu komag anohan hen antochay chà esorat way magat kamanà nawéngwéng te ammag kaman maid fiin-o way manàchég hen achar-o. Ya achiayu koma mappég hen antochay chà aryéaryén.  Achi tot-owa machayaw hen anchi tagu way cha manginchayaw hen acharna, te hen anchi tot-oway machayawat hen anchi ichayaw Apudyus.i K Te no mepanggép hen anchi michayaw, wacha chillu hen nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Hen anchi manginchayaw hen nenènong way michayaw, maid kasen ichayawna no achi yanggay hen anchi enammaan Apudyus.” R  Te hen laychénni koma, ini iwarawag hen anchi ammayay chamag hen anchichay kafabréfabréy way ad-achawwéy no chàyu. Te achini tot-owa ammag pérhén hen enammaan hen anchi tapena ah kachayawanni. * M Yag achini agég cha pérhén hen ichayaw koma hen tapena way na-ammaan ah tapen chi fabréy. Ngém chàyu way sakopni, laychénni koma paat way ammag cha pomegsapegsa hen afurotyu ta wachay katoronganni ya ta mawayaan-ani agé way mangamma hen tapen hen cha epa-amman Apudyus an chàni. 1 [ Wat yachi hen karébfénganni way manugun an chàyu ad uwan, te chàni chillu hen péspés-éy nangintudtuchu an chàyu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Cristu. 0 Y Ngém chàni, achini ammag ichayaw hen iggay epa-amman Apudyus an chàni, te ichayawni yanggay hen nangammaanni hen empa-ammaana, yag na-ahap-ayu met agé an nadchi. S Manowat te maid tot-owa torodni way mangempachong hen acharni hen annachay cha mangempachayaw hen acharcha ahna. Te chicha, anchag cha parangén hen ekatchéén ammayén Apudyus, yag yachiyat agé hen chacha torachén. Wat anchag nawéngwéng te anchag chan ahechinnayaw way mangamma hen anchi narpo yanggay ah hamhamàcha. (I Wat hen ifagà an cha nadchiy tatagu, ancha komag ma-awatan way hen aminay chani ensorat an chàyu hen kamaichanni wat yachi agé hen ammaanni no umchah-ani. <q Te magat wachachay tapena ahna way mangaliyén anà anog natorod way ammag aggaégyat hen sorat-o no oma-adchawwéyà, ngém anà ano agég nangégyat ya nàumud ah sangwananyu. oW Yag achiyu koma agé ekat ah hamhamàyuwén chaà manorasorat ah mangég-égyat-o yanggay an chàyu.  Magat wachay mangaliyén narafus hen enkaman-o way manàchég hen lébféng-o way nangimfiyang an chàyu. Ngém achiyà chillu mafiinan te ah Apudyus hen nangidchat hen lébféng-o ah katorongan hen afurotyu ya faén agé ah machachaelan hen afurotyu. D An-ayu peet ammag cha ma-awis hen cha ilan yanggay hen matayu way achiyu peneknekan hen katot-owaan. Te hen annachay tapen hen tataguhna way achi manlayad an chàni yag chachaat agé ekatén chicha paat ano hen tatagun Cristu, masapor koma ham-éham-éncha, te ammoh chàni yag faén-ani agé tatagun Cristu. ~u Wat tétérnényu hen ommafurotanyu an Jesu Cristu, ta no umaleani ahnaat chuséénni hen annachay ammag oma-adchi. 1[ Wat yachi hen iyafàni hen kenaraeng hen anchichay manasilib ya anat hen heno way pahih-iya way cha manepéd hen hamhamà hen tatagu way mangafurot mepanggép an Apudyus. Yag anni agég epapate way mangafà hen egachay hamhamà ta mafalewancha amin ah mètemfuruyancha hen laychén Jesu Cristu. &E Te hen anchi kaman armas way chani usarén way mangufat an Chumunyu wat hen anchichay mannakafael way armas Apudyus yag faén hen anchichay armas way narpon tatagu hen antoy lota. Yag érégna hen anchi narpon Apudyus ah manachaelni hen anchi uray kapepegsaan way mangontara an hiya.  Te tàén-ani tatagun antoy lota, achini chillu cha ekaman hen chacha ekamkaman way mangufat hen anchichay cha komontara. C~ Wat hen ifagà, panga-aseyu paat ta achiyu ammag pa-aningarngarén haén ta no mafalin, achi koma masapor epàilà hen anchi tot-oway kenatorod-o an chàyu. Te no umaliyà ahna, tot-owa angkay way epàilà hen kenatorod-o hen amin annachay cha mangsot an chàni way mangaliyén ammag hen pagsaya-atan hen acharni hen ganchatni way mangamma hen antoy chani ammaan. Ya ancha agég cha epachong chàni hen tatagun antoy lota way maid afurotna. }  Haén way Pablo way ekatchéén nangégyat ano way mangimfaga hen ifagana hen sangwananyu, yag natorod yanggay ano no oma-adchawwéy an chàyu, wat antoyan paat hen epangpanga-asè an chàyu yag iyanoh-o way mangimfaga way kaman hen cha nanginyanohan Jesu Cristu. |' Wat antaaw amin ammag manyaman an Apudyus gapon anchi kaskascha-aw way inidchatna ah matorongantaaw way maid kasen no achih Jesu Cristu.4{a Yag an chàyu agég cha iluwaluwaruwan way ammag chakar hen hamhamàcha an chàyu gapon anchi nangenlasinancha hen anchi kaskascha-aw way nan-ancharan Apudyus an chàyu. z Yag yachi agé hen mangil-an hen tatagu way chayu tot-owa fud-asan hen anchi afurotyu an Jesu Cristu way faén yanggay ammag hen tapàyu hen cha mangale. Wat anchag chayawén ah Apudyus gapon nadchi ya gapo agé hen chayu tomorongan an chicha ya hen tapena. Ah Apudyus way cha marpowan hen fukar way imuran hen anchichay chan amma way hiya agé hen cha mangempatufu an cha nadchi ta wachay anén hen tatagu, kafaelana agé way umidchat ah chuar an chàyu ta chumuachuar agé hen chayu umidchatan ah etorongyu. Ya chuar agé hen kaman mabtà gapon chayu uminlibliyan way mangchat. Zv- Kaman hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Annag cha ilibli way umidchat ah torongna hen anchichay publi, ya ammag mawawà-acha ah ing-inggana hen anchi ammay way chana etorotorong.” guG Ya hiya agé, kafaelana way mangidchat hen chuar an chàyu ingganah homawar ta mawawà-acha hen érégna ah usarényu hen amin antoy matatagguwanyu, ya ta wacha agéy chuar ah etorongyu hen anchichay makasapor ah torong. ktO Wat ihaiha an chàyuwén masapor ham-éham-éna no kamana hen laychénay idchat ta hen umidchatana, wat gapo ah layadna ta achina an sigfan ya achi agé an mapelet. Te ah Apudyus, laychéna hen anchi ammag mangchat ah layad. 9sk Hamham-ényu ngénto way hen anchi tagu way aket hen inmurana, aket agé hen fat-éna. Waman hen anchi tagu way annag chinuar way manmura, ammag chuar agé hen fat-éna. 9rk Wat hen ekat-o ah hamhamào, un-unninaat no mamangpangowê hen antochay ifataaw ta icha a-ammongon unna hen anchi empostayu way adchényu, ta no umchah-ani, narpas koma way nesasaggana hen anchi etorongyu. Yag yachi hen kail-ana way cha-ayu umidchat gapoh layadyu way tomorong way iggay-ayu an napelet. q{ Te magat hen aliyà ahna yag wachay metnod an haén hen tapen antochay cha omafurot ahtod Macedonia, yag non an umat yag ichahanni chàyu way maid ensasagganayu, an-anig mafiinan way térén te sinigurachuni chàyu. Yag kaman agé hen kafiinanyu. $pA Wat hen mangempaliyà an cha Tito ahna ad uwan, ta mafud-asan koma hen anchi chani inchayaw mepanggép an chàyu way ensasagganayu tot-owa hen etorongyu. Po te ammù way chakar chillu hen layadyu way tomorong. Yag chà agé inchayaw chàyu hen amin antochay cha omafurot ahtod Macedonia way imfagafagà way chàyu ahnah provinsiyan hen Acaya, wat nanepod hen anchi kaysanay tawénat nansasaggana-ayu way tomorong. Yag gapon layadyu wat narmu agé hen chakaray layadcha way tomorong. n ' Achi ménat masapor way manoratà an chàyu mepanggép hen chayu etorong hen anchichay tatagun Apudyus ahchid Judea way makasapor ah torong, Ym+Wat yaha, epàilayu hen rispituyu ya hen layadyu an chicha hen sangwanan hen amin annachay cha omafurot ah kafabréfabréy ahna ta wachay manot-owaancha hen anchichay chani ichayaw mepanggép an chàyu.-lSYa mepanggép an Tito, hiya paat hen ifà way cha mèamma an haén hen antoy chà manorongan an chàyu. Yag hen antochay tapenay ifataaw way metnod an hiya, chicha hen penaka-achar hen amin antochay cha omafurot hen kafabréfabréy ahto. Yag gapon chicha, cha machayaw tot-owah Jesu Cristu. kYag antoyan hen iha agé way sonodtaaw way epetnodni ah man-ifan cha Tito way umalehna. Yag hen mangi-ilani hen katataguna, maila way tomotorong way tagu, ya amchan agé hen layadna way umalehna te chakar hen namnamana mepanggép an chàyu agé. jTe anni paat an epapate way mangamma hen usto way faén yanggay hen ammayén Apudyus te uray agé hen ammayén hen tatagu. @iyWat ammay ta hiya agé hen ihay metnod an chàni te chani tot-owa arwachan hen chani ekaman way mangchén hen antoy chakaray na-among ta maid koma ihah chumumsek gapon chani ekaman. !h;Yag hiya agé hen chinutokancha amin ah man-ifani way manginyéy hen anchi maetorongtaaw hen anchichay makasapor ah torong ad Judea. Ya maid kasen pontos hen anchi maetorong no achi yanggay hen machayawan Apo Jesu Cristu ya ah mangempàil-antaaw agé hen layadtaaw way tomorong. @~R}:|zzybwvutsrpqponuml`jihygfeccbba.`B_5^&]N[[hZMYLWVMU=TSnRpQUONM?L7K{JIHHGFiEDCdBA@3>=F<;:9887654453G211-0~/.--),m++*O)))(('&>%$#""!- |Ir)G*Edj1 *)vLulTe hen anchi tagu way chan sérfi an Apudyus, achi koma mafalin way mè-esngel te masapor ammay hen ekamanna hen aminay tatagu, ya masapor agé innilana way mantudtuchu ya masapor agé na-anoh. /tWlAchita cha mìchischiskas hen anchichay maid chillu sérfina te maid fanagna. Ya innilam agé way maid chillu kasen mifanagan cha nadchi no faén ammag ah sosongel. slAr-arwacham ta manchùgam hen anchichay kapegsaan way laylaychén hen achar hen finafallu, ta annowat an epapate way mangamma hen ammayén Apudyus ya hen mètempoyugam ah ahentagum. Ya papegséém agé hen afurotno ya hen layadno hen ahentagum. Ta etemfuruyno hen hamhamàno hen anchichay tatagu way cha chumawat ah torong an Apudyus way maid safalih pontos chi hamhamàcha. nrUlHen miyaligana, chitaaw. Wat no laychéntaaw way napateg hen mangusaran Apudyus an chitaaw, masapor manchuchùgantaaw hen laweng ta kamantaaw nichachaton an Apotaaway Apudyus ya nesasagganataaw way mausar ah heno way ammayéna. /qWlHen anchi faréy hen faknang, chuar hen ininggaw, te wachacha hen napateg ya wachacha agé hen arohaeh. Te wà-acha ay na-ammaan ah faletò ya hen tapenay nan-angina. Ya wà-acha ahnay na-ammaan ah an lawag away ya lota. Wat napateg hen mausaran hen tapena ya faén hen anchichay tapena. 6pelNgém tàén, uray heno way aryéncha, ammag achi chillu makorkor hen tot-owa mepanggép an Apudyus, te kaman paat yanggay challug way achi miwagat. Ya mepanggép hen anchichay ustoy ommafurot, wacha hen nesosorat way ekatnéén, “Inni-ilan chillu Apudyus hen amin anchichay tot-owa way ommafurot an hiya.” Yag ekatna agéén, “Heno way mangaliyén ‘ommapo an Jesu Cristu,’ masapor iyanggayana hen amin way laweng.” o!lte anchag tenaynan hen anchi tot-owa, ya anchag cha korkoron hen afurot hen tapena te ekatchéén looh narpas hen nan-uchiyan hen tatagu. ;nolTe hen kaman ahnay tudtuchu, wat kaman paat saket way konet way annag cha fur-un hen achar yah awniyén ommalen. Yachi hen kaman hen anchichay cha ammaan cha Himeneo an Fileto, 9mklAchim cha changchangrén hen anchi ammag cha hapehapetén hen tatagu way ammag maid fanagna te ammag héméphépchi way mangempa-achawwéy hen hamhamà hen tatagu an Apudyus. Wl'lYag hea, epapatem paat way mangamma hen anchi mangemparaylayad an Apudyus. Ya ilam ta maid om-omfat hen cham ekamkaman way mangintudtuchu hen anchi alena way katot-owaan, te hiyachi ya anat maid kafiinam. Ammay no epahpahmàno chachi hen annachay cha omafurot ahna, ya itugunno paat an chicha agé way mangimfisar hen laychén Apudyus ta achicha koma chan sosongelan mepanggép hen anchichay faén napateg, te maid poros etorong cha nadchi te an yanggay an chumachael ah hamhamà hen anchichay mamangngar. Gjl Ngém uray no achitaaw matalek, matatallek chillu ah Apudyus, wat ammaana chillu hen imfagana te achi mafalin mankétména hen acharna.” Manchùgan hen lawengah mamangchénan hen tot-owa !i;l Yag no a-annohantaaw hen ligat gapon hiya, antaaw agég mètoray hen mantorayana.Waman no ehoottaaw hiya, kapeletan way annag ehoot agé chitaaw. h1l Tot-owa hen anchi cha ma-ale way ekatnéén,“No nètapetaaw an Jesu Cristu hen natéyana, mètapetaaw agé an hiya hen matatagguwana. tgal Yag an-og a-annohan hen uray heno way mepachah an haén ah pagsaya-atan hen anchichay tatagu way chinuchuttokan Apudyus, ta mahara-ancha agé gapon Jesu Cristu way yachi hen mèlamancha hen anchi ka-ammayan way mètaguwan an Apudyus. ~ful Yag gapo hen chà mangintudtuchuwan hen anchi ammayay chamag, anà ammag cha mapap-aligatan yag imfaruchà agé way kamanà yanggay paat futangelo. Ngém uray ammag nifafarud hen antoy achar-o, achi chillu mafalin way mifarud hen alen Apudyus. e/lAchim paat cha ar-aliw-an ah Jesu Cristu way ganà David way natéy ya anat man-uchi way yachi hen anchi ammayay chamag way chà itudtuchu. qd[lHaham-ém hen antochay chà imfaga te ammùat torongancha-a an Apudyus way mangawat amin an cha natto. c}lYa kaman agé hen ihay polestas way nangempapate way man-amma, wat hiya hen pés-éy mangara hen anchi pés-éy mabtà. ]b3lYa hen ihay miyaligan hen anchi mansérfi an Jesu Cristu agé, wat kaman hen ihay tagu way cha i mìyab-abfà hen tagtagtag, te achi mafalin magunggunaan no achina tongparén hen lentég hen hiyachiy tagtagtag. Ta!lYag hen anchi ustoy sorchachu, achi mafalin way mètemfuruy hen hamhamàna hen anchi hehemmà hen anchi sifilyan te masapor ammaana yanggay hen mangemparaylayad hen anchi namele an hiya ah sorchachuna. .`UlAnnog anohan hen uray heno way ligat way umchah an hea te yachi chillu hen harémén hen anchi ustoy mansérfi an Jesu Cristu te chicha hen kaman sorchachuna. G_lYa amin way chengngarno an haén way intudtuchù hen sangwanan hen chuar way tatagu, wat ipiyarno chachi agé hen anchichay tatagu way matalekno way mafalin agé mangintudtuchu hen tapena. ^ lHea way anào, sésêmém hen afurotno an Apudyus te chakar chillu hen torongna an chitaaw gapon nètempoyugantaaw an Jesu Cristu. -] UlYa innilam agé amin hen nanorongana an haén ad Efeso. Wat ta séség-angan koma Apudyus hiya hen anchi anongoh way ag-agaw hen manguwisana hen aminay tatagu.i\ Mlte hen échahna paat ahtod Roma, annag nanhàyatan way i manganap an haén ingganah inchahanà. ^[ 7lAnggay yanggay ah Onesiforo ah cha-an, wat ta séség-angan koma Apotaaw way Apudyus amin hen ahimfafaryanna te kankanayén way cha ummale way mangempas-ém hen hamhamào. Yag iggay amin mafiinan gapon nifaruchà 2Z _lAwniyat chinamagno way inyanggayanà hen amin antochay tatagu way ininggaw hen yatoy provinsiyan hen Asia, te uray cha Figelo an Hermogenes wat inyanggayanà agé. Y lYa hen anchi Espiritun Apudyus way niya-adchar an chitaaw, totollongancha-a way manga-annad hen anchichay napateg way nipiyar an hea. X l Wat hen tugun-o an heay anào way Timoteo, annog an é-égnanan hen anchi tot-owa way intudtuchù an hea, ya achim cha engayngay-an way omafurot an Apudyus ya manlayad hen ahentagum te yachi koma chillu hen ekaman hen anchi looh nètempoyug an Jesu Cristu. .W Wl Yag yachi hen gapona ah chà mapap-aligatan ad uwan. Ngém sésêmén chillu hen hamhamào te a-ammù ah Apudyus, wat manokchù hiya ya sigurachuwà agé way hahallimunanà hen chà mangammaan amin hen impiyarna an haén ingganah umchah hen manguwisana hen egad hen anchi anongoh hen ag-agaw. iV Ml Haén, piniyarà an Apudyus ah man-aposelna way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag. 'U Il ngém iggay meparang an chitaaw inggana ad uwan way ummale hen antoy lota hen anchi omenharà an chitaaw way ah Jesu Cristu. Yah Jesu Cristu, penéppégna hen matéyan yag inwarawagna hen anchi ammayay chamag way yachi hen mangimfaga hen anchi mannanayun way mètaguwantaaw an Apudyus. /T Yl Te ah Apudyus, henara-ana chitaaw amin yag penelena chitaaw ah mantataguna, yag hen nameleyana, achi gapoh wachan ammay way enammaantaaw te gapo ta hehemmàna chillu ya gapo agé hen ség-angna. Te hen yachiy ség-ang, nawawà-acha chillu hen cha-an ma-ammaan hen antoy lota gapon Jesu Cristu, mS UlWat yaha hen achita cha mafiinan way mangentàchég an Apotaaw way Jesu Cristu, ya achia agé cha mafiinan mepanggép an haén way nifafarud gapon hiya. Ta anno yanggay ammag anohan way mèlak-am hen ligat way lak-amén chillu hen heno way mangempagngar hen anchi ammayay chamag, te papegséén chillu Apudyus chitaaw way manganoh amin an cha nadchi. ?R ylTe hen anchi Espiritu way inidchat Apudyus an chitaaw, achina an cha paégyatén chitaaw te anna cha papegséén hen hamhamà. Yag idchatna agé hen annad ya hen layad hen ahentagu. zQ olWat hiyachi, epahpahmào an hea ta achim cha ar-aliw-an hen anchi inidchat Apudyus an hea hen nanchongà an hea. SP !lYa achì agé ar-aliw-an hen anchi nangempapatiyam way mangafurot an Apudyus way kaman chillu hen afurot anchi apom way Loida ya ah inam way Eunice, yag innilà way yachi agé hen wacha an hea ad uwan. O lYag cha-an-o agé aliw-an hen anchi nanluruwaam hen nanhiyananta wat laychê paat way kasen mangila an hea ta lomaylayachà. !N =lAnà ammag manyaman an Apudyus gapon heay Timoteo te hiya hen chà afuroton way kaman hen nangafurotan hen anchichay anap-ò ad namenghan way maid safalih ganchat hen hamhamào. Chaà manyamayaman an hiya hen chà manginluwaluwaruwan an hea ah ka-ag-a-ag-agaw ya karafilafi. tM clHen chawat-o an Amataaw way Apudyus ya Apotaaw way Jesu Cristu, wat ta totollongan chitaaw ya ta séség-angan chitaaw ya papannohoncha agé hen hamhamàtaaw. Hen nanyamanan Pablo gapon Timoteo ya hen nempas-émana hen hamhamàna &L IlHaén ah Pablo way aposel Jesu Cristu, wat antoyan agé hen sorat-o an heay Timoteo way anào way laylaychê. Ah Apudyus hen nanlayad an haén ah man-aposel wat hennagna haén way i mangempagngar hen anchi mannanayun way ataguwan way empostana hen anchichay mètempoyug an Jesu Cristu. fKEXWat ta totollongan chitaaw amin an Apotaaw way Jesu Cristu. Haén ah Pablo.PJXHaén way Pablo, limà paat hen nangensorat hen antoy anongoh hen mesorat, wat sapay koma ta amma-ammay-ayu amin ahna. Yaton menlasinanyu way sorat-o tot-owa, te yaton chà emarka hen sorat-o. lIQXWat hiyachi, hen chawat-o an Apo Jesu Cristu way pongar paat chi tornos, wat ta totornosona hen hamhamàtaaw amin ta uray heno way umchahat mapapanoh chillu hen hamhamàtaaw, ya ta mawawà-acha hiya agé an chitaaw amin. }HsXNgém achì ekatén anyug iyalig hiyah kafusor, te anyu an ekaman hiya ah sonodyu way mangamhew. Hen luwarun Pablo #G?XYag mag-ay ta wachay iha ahna ah achi mangafurot hen antoy ensoratni, ilanyu no nokay ahnadchi ta achiyu cha i ub-ufunun ta éhéd yag fumiin koma. ZF-X Wat yachi, sosnod, achiayu koma cha mapmappég way cha mangamma-amma hen ammay. EEX Wat hen emancharni hen kaman an cha nahha way tatagu, wat narpon Apo Jesu Cristu way masapor koma anchag komagét way man-amma ta egadchah iyatagucha ya ta achichag haliw-én hen tapena. FDX Hen minyaryanni an natto, te chengngarni way wachacha anohna hen tapena an chàyu way ammag nasachot way i man-ammah chunucha yag nakagétchaat agé way i mìfiyang hen fiyang hen tapena. |CqX Yag uray hen ini-inggawannihna wat imfagafagani an chàyu way heno way achin amma, achi agé ma-adchan ah anéna. QBX Hen nangenkamananni an nadchi, faén gapoh maid karébfénganni way mamfaga ah torongyu, te karébfénganni met tot-owa way mamfagah torongyu. Ngém yachi chillu hen enkamanni ta wachay torachényu. 8AiXya maid inar-arani ah iggayni fayachan te hen enkamanni, an-anig nan-amma-amma ah enag-agaw ya lenafi ah manginyar-anni ah masaporni ta achiani oma-annig yag nagastosan-ayu. ~@uXTe innilayu met hen anchi chani enkamkaman hen kawad-annihna, wat yachi koma hen sorotonyu. Te iggay-anin sadsachot $?AXSosnod, antoyan agé hen eténgténgni an chàyu ad uwan way ah Apotaaw way Jesu Cristu hen narpowana, wat masapor achiayu paat cha makàkaila hen anchichay sosnod way ammag nan-asachot way man-amma ya anchag achi laychén way manorot hen anchichay chani intudtuchu an chàyu. _>7XHen chawat-o, ta torongan Apo Jesus hen hamhamàyu ta mataptapyan hen ma-awatanyu mepanggép hen layad Apudyus an chàyu, ya ta komaskasen hen anohyu way kaman hen anoh Jesu Cristu. Masapor achitan sadsachot E=XYa gapo hen namnamani hen torong Apo Jesus an chàyu, sigurachuani way chayu ammaan amin hen anchichay intugunni an chàyu, yag innilani way anyu agég etotoroy way mangamman cha nadchi. +<OXNgém tàén yachi, matatallek chillu ah Apo Jesu Cristu wat epapegsana hen afurottaaw amin ya guguwwarchaana agé chitaaw ta achi chitaaw an-één an Chumunyu. ;XYag chawatényu agé ta mailisiyanni hen cha ekaman hen anchichay lawengay tatagu, te chuarcha chillu hen achi omafurot. c: AXHen anongoh way ifagani an chàyu way sosnod, chayu koma iluwaluwaruwan chàni ta aggah ah miwarawagan hen alen Apo Jesus, ya ta omafurotcha agé hen tatagu way kaman hen enkamanyu way ommafurot ah machayawan Apudyus. (9IXWat hen chawatni, ta epas-épas-émcha chillu hen hamhamàtaaw ya ta totollongan chitaaw way manginyale hen pahig ammay ya mangamma agé hen pahig ammay.j8MXAh Apotaaw way Jesu Cristu yah Amataaw way Apudyus, anchag laylaychén chitaaw, ya gapoh ség-angcha, maid kapéppégan hen mangempas-émancha hen hamhamàtaaw ya sigurachu agé hen anchi ammay way chataaw namnaméén. +7OXWat yachi, sosnod, epapateyu paat hen afurotyu way anyug é-égnanan hen anchichay intudtuchuni an chàyu way anni an inyale hen tapena ya ensoratni hen tapena. >6uXPenelen Apudyus chàyu ah omafurot hen anchi intudtuchuni way ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu. Yag penelena agé chàyu way mèawa hen machayawan Apotaaw way Jesu Cristu. 57X Ngém chàyu way sosnodni way laylaychén Apudyus, an-ani tot-owa ammag chan yamayaman an Apudyus gapon chàyu. Te nanepod hen lugrugin hen egad, chinuchuttokan Apudyus chàyu ah mahara-an gapon nanarosan hen Espiritun Apudyus an chàyu hen ommafurotanyu hen katot-owaan. 34_X ta machusacha amin, te ammag lommaranoh hen chacha nangammaan hen laweng, yag anchag enachi way mangafurot hen anchi katot-owaan. Hen penelen Apudyus way metape an hiya ~3uX Wat hen ekaman Apudyus an chicha, annag eparufus hen marokopan hen hamhamàcha ta afurotoncha hen anchichay kétém L2X Wat ah kenasilibna, ammaana hen nankarakarasey omenpahaang ah karokopan hen anchichay tatagu way metatap-ar chillu, te anchag achi laychén way mangafurot hen anchi katot-owaan ah mahara-ancha. V1%X Yag no fùnag agé hen anchi amchan chi kenarawengna, wacha hen kafaelan Chumunyu an hiya wat maid achina ammaan ah kaskascha-aw ya sinyar ah manlokopana hen tatagu ah mangafurotancha hen kétémna. `09XYag no lomayaw hen anchi cha mangempawa, wat yachi hen fùnagana. Ngém no mamfangad ah Apo Jesusat uray annag hapochan hiyaat matéy, te hen humiliyan hen mamparanganaat yachi hen mangafà an hiya ah metap-arana. /{XNgém uray cha-an fumùnagchi ad uwan, niluruggi chillu hen anchi lawengay a-ammana way achi maelasin hen tatagu. Ngém achi chillu mafalin way fùnag hen anchi paat amchan chi kenarawengna ingganah lomayaw hen anchi cha mangempawa hen fùnagana. N.XYag innilayu agé no pakay cha-an fùnag hen yachi paatay lawengay tagu way hen anchi achina fùnagan, te wawà-acha chillu hen anchi cha mangempawa hen fùnagana. Yag innilayu agé no heno hiya way cha mangempawa way hiya paat hen Espiritun Apudyus. Ngém no umchah hen anchi ustoy tempo, meparufus chillu hen fumùnagana. ]-3XAwniyat cha-anyu aliw-an way imfafaggani chato an chàyu hen kawad-anni ahna. i,KXYa hiya, annag kontaréén ah Apudyus ya uray heno way chan chinlan hen tatagu ah ekatchéén wachay kafaelana ya aminay chacha chad-ayawén, ya annag pangatowén agé hen acharna ah nangatngato no hen amin an cha nadchi way na-ale. Yachi yag ammag i tumùchu agé hen anchi Templon Apudyus way i manginwarawag way hiya paat ano hen tot-oway Apudyus. |+qXIlanyu ta achiayu koma ammag cha marokop ah uray heno way chacha pap-arangén, te achi chillu umchah hen anchi ag-agaw way mamfangchan Jesu Cristu no achi chumuar unna hen anchichay komontara an Apudyus ah kaman manaropaancha an hiya. Yag yachi, fùnag agé hen anchi ammag amchan hen kenarawengna way maid kasen kafanagana no faén yanggay hen metap-arana ad imférno. ?*wXYa mepanggép an nadchi, achi komag naraka way makorkor hen hamhamàyu ya achiayu amin machanagan gapon cha mangaryan hen tapen hen tataguwén inu-umchah ano hen anchi ag-agaw way mamfangchana, te cha-an angkay. Wat tàén no wachay mangaliyén ah Apudyus paat hen nangempaka-ammu an chicha, ono ekatchéén wachacha ano hen nangintudtuchu an chicha, ono ekatchéén soratni paat ano hen nangngarancha, achiyu chillu ammag cha afuroton. ) XSosnod, wacha hen laychénni way ma-awatanyu paat mepanggép hen mamfangchan Apotaaw way Jesu Cristu ya hen meteponantaaw an hiya. Z( /X Yag no yachi amin hen mekaman, chayawén hen tatagu ah Apotaaw way Jesus gapon chàyu, ya machayaw-ayu agé gapo ta hiya hen Apoyu. Ma-ammaan amin chachi gapon ség-ang Apudyus ya Apotaaw way Jesu Cristu.t' cX Wat hiyachi, annig cha iluwaluwaruwan chàyu ta mamfalinén Apudyus chàyu ah tataguna way maka-amma hen mangemparaylayad an hiya ta mètemfuruy hen a-ammayu hen anchi ganchatna way namele an chàyu. Ya chawaténni ta torongana agé chàyu ah mannakafalinna way mangamma amin hen anchichay ammay way laychényu way ammaan gapon ommafurotanyu an Jesu Cristu. & X Ngém amintaaw way tataguna way omma-abfurot, antaaw yanggay ammag chachayyawén hiya hen anchi ag-agaw way mamfangchana way maid mepaniyan hen kaenammay hen hiyachiy machayawana. Yag chàyu, metapeayu agé hen hiyachi te enafurotyu hen anchi intudtuchuni. |% sX Yag hen chusachaat anchag metap-ar ah ing-inggana way mesesena an Apo Jesus hen anchi kachayaw way mannakafalinna. 2$ _XYag hen hiyachiy tempo agé, chusééna amin hen anchichay ammag mangachi an Apudyus way ammag achi mangafurot hen anchi ammayay chamag mepanggép an Apotaaw way Jesus. z# oXWaman chàyu way cha maligatan ya umat agé chàni, paginangén Apudyus hen ligattaaw amin hen mamfangchan Apo Jesus way marpod uchu way manlurumfong ah kaman cha gumilab way apoy yag entàtaenna agé hen anchichay mannakafael way anghelna. p" [XYa ah kenalimpiyun Apudyus agé wat annag ifarés way mamaligat hen anchichay cha mamaligat an chàyu. ! %XAmin hen cha mekamananna an chàyu, yachi hen manot-owaan hen kenanongnong Apudyus, te chana usarén hen amin annachay ligatyu ah pomegsaan hen afurotyu, yag hen halenonot amin cha nadchi wat hen metapyanyu hen mantorayana way yachi chillu hen chayu iligligatan.   XWat anni agég cha ichayaw chàyu hen amin anchichay cha omafurot way cha ma-am-among hen kafabréfabréy way chani ayan, te uray chuar hen chayu lak-amén way ligat gapon ommafurotanyu, anyu chillug a-annohan aminchi ya anyu agég epapate chillu hen afurotyu. < sXSosnod, henokay lawan kasen ekamanni no achi ammag chan yamayaman an Apudyus gapon chàyu, te cha pomegsapegsa tot-owa hen afurotyu ya umat agé hen chayu man-ahelennaychan. 8 kXHen chawat-o, ta totollongan chitaaw amin an Apudyus yah Apo Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Hen anchi machusaan hen tatagu hen mamfangchan Jesus  XHaén ah Pablo, ya antochayan agé hen ifà way cha Silas an Timoteo, wat antoyan agé hen soratni way metongpar an chàyu way cha omafurot an Jesu Cristu way cha ma-am-among ahnad Tesalonica, chàyu way ena-awwan Amataaway Apudyus ya Apo Jesu Cristu. ucTa hen ammaantaawat koma, antaaw yanggay ammag agawaan way cha mangacha-achar mepanggép an Apotaaw way Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw, ta matapyatapyan agé hen ma-awatantaaw mepanggép hen ség-angna an chitaaw. Wat ta ammag hiya yanggay hen machachayaw ad uwan ya ah ing-inggana way maid patinggana. Anggaychih ifagà. Amen. Haén ah Pedro.V%Ngém chàyu way inib-à, nifafagga chilluchi an chàyu, wat ar-arwachanyu ta achiayu cha marokop hen nèfatan hen anchichay chan kétém, ta achiyu paat manchùgan hen anchi usto way chayu soroton. ?wTe yachi chillu hen chana ifaga hen amin anchichay soratna hen chana mangimfag-an mepanggép hen mamfangchan Jesu Cristu. Manowat te wacha hen tapen hen ensoratna way naligat ah ma-awatan way ammag cha tekowén hen anchichay maid innilana way naraka hen cha ka-awisan hen hamhamàcha. Ngém yachi chillu hen chacha ekaman hen tapen hen alen Apudyus agé, te ammag safali hen chacha mangempàwaan. Wat anchag cha ammaan hen kachusaancha. 'Ya ma-awatantaaw agé way hen antoy manginya-awniyan Apudyus hen mamfangchanaat anna an cha wayaan hen omafurotan hen tapena ah kahara-ancha way yachi chillu hen cha aryén sonodtaaw way Pablo hen nanoratana an chàyu hen nangimfag-ana hen intudtuchun Apudyus an hiya. zmWat hiyachi, inib-à, antaaw yanggay ammag pa-annongan way mangamma hen laychén Apudyus hen mamannéchantaaw hen hiyachiy ag-agaw, ta no umchah, ichahan chitaaw way nachachallos ya napapanoh hen hamhamàna te maid netat-aro ah fasor. ,Q Ngém chitaaw, chataaw manchinlan hen empopostan Apudyus way lumuwéna hen faru way lota ya uchu ah iggawantaaw way anggay yanggay hen ammay ah man-anchar ahchi. / Ya hen unig hen antoy mamannéchantaaw hen anchi ag-agaw way mamfangchana, antaaw agég komagét way mangamma hen laychéna ta ag-aggah koma yag inumchah. Te yachi agé hen anchi ag-agaw way maghéfan hen uray aminay ininggaw ad uchu te ammag umahén hen apoy hen angamin.  Wat gapo ta yachi hen mekaman hen egachay maila ad uchu ya hen antoy lota, wat nokay ngata hen ekamantaaw way matagu ad uwan nò. Masapor antaaw yanggay ammag epapate way mangu-unnud hen laychén Apudyus way hiya yanggay hen man-ap-apo ah hamhamàtaaw. #? Ngém umchah chillu way umchah hen mamfangchan Apo Jesu Cristu, ya ammag achi agé masepotan hen tatagu te hen miyaligana, kaman hen anchi cha ekaman hen i mangakaw way achi masepotan yag inu-umchahat. Yag hen anchi mamfangchana, ammag maumahat ad uchu way ammag chakar hen man-uswarana te anchag maghéb amin hen anchichay maila ad uchu ya hen antoy lota ya hen egachay ininggaw, te anchag maumah amin. T! Wat faén angkay ammag nakkonchuy ah Apudyus way mangamma hen anchi imfagana way kaman hen anchi cha aryén hen tapena. Te anna yanggay an cha an-anohan way mamannéd hen mamfafawiyan hen tatagu ah manhagongancha koma an hiya, te achina laychén way metap-ar hen uray lawa an ihà-an, te hen laychéna, ta mamfafawicha koma amin. }sInib-à way laylaychê, achiyu koma agé ar-aliw-an way ah mangi-il-an Apudyusat nampachong angkay hen ka-anchun hen ihay ag-agaw hen ka-anchun hen henlifu way tawén. Yag hen henlifu way tawén agé, ammag kaman ihay ag-agaw an Apudyus. 'Wat pachongna agé ad uwan, te ena-allen Apudyus way ensasagganana ad uchu ya hen antoy lota way kasen machachael. Ya hen manachaelana, wat ah manguwisana ya manusaana hen anchichay achi omafurot an hiya. Ngém hen anchi kasen manachaelanaat ammag apoy hen man-anchar. Yag angkay na-awni agé way enalena, yag chanumat agé hen nanlun way nanachael amin hen antoy lota ah nanusaana hen tatagu. W'Hen anchichay cha mangalehchi, anchag cha pasoragén way achi mangafurot hen anchi enkaman Apudyus ad malimaliyam hen anchi pés-éyna way anna yanggay ammag enale yag na-ammaanat ad uchu ya hen antoy lota. Te annag inyale yag narmuwat hen antoy lota way an agég chanum hen inyusarna ya chanum agé hen nanaguna hen egachay natagu. T!“Chuud ay paat hena hen ekatyuwén mamfangad ah Jesu Cristuwa, te nanepod met hen natéyan hen anap-otaaw ad namenghanat ammag hihiyya chillu hen egad way kaman chillu hen laprapon hen antoy lota.” Yag masapor koma agé ma-awatanyu way no tég-angay umchah hen anongoh hen ag-agaw, fùnagcha hen anchichay tatagu way ammag maid kasen manmanchar an chicha no faén yanggay hen laylaychén hen acharcha. Yag ancha agég sénsén-én chàyu way mangaliyén,  Te hen laychê paatat ta achiyu ar-aliw-an hen anchichay intudtuchun hen anchichay profetan Apudyus ad namenghan ya umat agé hen anchichay imfilin Apo Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw way chichachi hen intudtuchun hen anchichay aposelna an chàyu. h  KInib-à way laylaychê, yato hen pegwan hen sorat-o an chàyu way hen ganchat-o way mangensorat hen chuway sorat, ta an-o komag cha epahmapahmà an chàyu hen anchichay loohyu enachar ta ammag mimurachi koma ah hamhamàyu. N Wat chicha hen tomot-owaan hen anchi chacha aryén way ekatnéén, “Hen aho, kasenna anén hen anchi inyutlàna, ya hen nàméh way fafuy, ammag kasen chillu i manludludcharud hen petà.”/ WWat un-unninaat non anna an iggay koma na-awatan hen anchi ammayén Apudyus no hen anchi na-awatana yag ah awni yag anna chillug nanchùgan hen hiyachiy nitudtuchu. Heno way tagu way ommafurot an Apotaaw way Jesu Cristu way omenharà yag entagayna hen anchichay laweng way cha manachael hen tatagu, yag ah awni yag kasen chillu na-awis way mamfangad hen anchi entagayna, ammag kaskasen angkay hen kenarawengna no hen pés-éyna. %Te itudtuchucha way uray heno way metape an chichaat awwaycha ano way mangamma hen heno way laylaychén hen achar. Ngém ah katot-owana, chichaat agé hen ammag alepan hen laweng, te achicha maketagay hen anchi inluwam hen acharcha way cha manachael an chicha. Te tot-owa way heno way a-amma way achi maketagay hen anchi tagu way nangen-a-amma, wat ammag yachiyat agé hen nangen-alepan an hiya. /Te chicha agé, anchag cha epasekat hen chacha aryén way ammag maid paat etorongna. Ya ah kenasilibcha agé, chacha usarén hen anchi laylaychén hen achar ah mangawischa hen anchichay anat cha mangentagay hen chacha fumasoran ta mamfangadcha chillu hen anchi entagaycha. ;oHen miyaligan agé hen anchichay senang tutudtuchu wat anchag kaman fufun way natchù, ya ancha agég kaman hen nanggìchém way funat way ammag maid sérfina te ammag emparooh hen fali way maid empêchagnah uchan. Wat ammag ensasagganan Apudyus hen kachusaancha hen anchi ammag ngéngét way lugar. 4aNgém un-unnina ah Balaam te ammag nampa-aryén Apudyus hen anchi kafayuna way nangingar an hiya, yag yachiyat agé hen nangentagayana way mangamma hen anchi kenarokona.  Te chicha agé, anchag entagay hen anchi ustoy ma-afurot yag ammag safaliyat agé hen chacha unuchun ingganah maid pootoncha hen usto. Wat anchag kaman an Balaam ad namenghan way anà Beor way uray heno way lawengén enammaana non an wacha paat chi pelak. 6eYag no ilancha hen fufaeyén maid kasen hamham-éncha no faén hen manòyongancha an chicha te anchag achi mapnek way cha fumasofasor. Ya naraengcha agé way mangawis hen anchichay ammag naraka way ma-awis. Ya ammag nimumura hen gamgam ah hamhamàcha. Wat ammag chuchusséén yanggay Apudyus chicha. / ah mangchahancha hen anchi aggaégyat way mapàpàgangancha way assong hen chacha penàgapàgang. Yag chicha agé, anchag cha gangganasén paat way mangamma hen uray heno way afifiin way laylaychén hen acharcha, tàén ag-agaw manha ono hen sangwanan hen tatagu. Wat anchag cha ammaan hen ka-ahoyanyu no mìyamongcha way mèan an chàyu, yag chachaat agé gangganasén hen chachan lokopan an chàyu. R Ngém hen anchichay senang tutudtuchu, ancha yanggay ammag kaman aggaégyat way tanan way animar way maid kasen fanag hen niyana-ancha no achi yanggay hen madpapancha ya hen mepapchitancha. Ya ancha agég kaman aho way maid poros fiincha, ya heno way achicha ma-awatanén chachaat ustan. Wat hen kafanagancha, hen metap-arancha ;o Waman hen anchichay anghel way chakchakkar way térén hen kafaelancha no hen anchichay senang tutudtuchu, wat maid met us-usotcha hen chacha mempafasoran an chicha an Apudyus. 7~g Yag kaskasen agé hen chusan hen anchichay ammag cha manorot hen laylaychén hen acharcha ya anchag natangset way maid rispituwéncha. Hen chichachi way senang tutudtuchu, anchag natangset ya natorod way magénén chachaat agé ustan hen uray anchichay kachachayaw way wachan mannakafalincha ad uchu. &}E Wat hen enkaman Apudyus an chicha amin ahchi, yachi hen manot-owaantaaw way innilana way mangenharà hen anchichay cha omafurot hen chacha maligatan, ya innilana agé way mangensagana hen anchichay achi omafurot ah kachusaancha hen anchi anongoh hen ag-agaw way manguwisana hen egad. /|WWat ah Lot, ammag enag-agaw way nì-i-iggaw an chicha, yag ammag achi mapanoh hen hamhamàna gapon anchichay laweng way i-illana ya chachangréna way cha ma-ammaan. _{7Ngém hen nanghéfana hen anchichay fabréy, henara-ana chillu ah Lot te hiyaat ammayay tagu ya an agég laweng hen hamhamàna way nangi-ila hen anchi pararo way lenoroko way cha enammaan hen anchichay kailiyana. zWat pachongna agé hen nekaman hen anchichay fabréy ad Sodoma yad Gomora way ammag ginhéb Apudyus ah nanusaana hen fasor hen anchichay tataguhchi. Yag hen nenkamanan Apudyus hichi, ta ah mangempàil-ana ah kachusaan hen anchichay achi mangafurot an hiya. Xy)Yag umat agé hen anchichay ammag lawengay tatagu ad namenghan hen tempon Noe, wat iggay agé ammag pasinsiyéén Apudyus chicha hen fummasorancha, te annag pen-ong hen lota wat naoforcha amin. Wat ancha yanggay waru hen nahara-an way cha Noe way himfafaryan. Te ah Noeanchi, hiya yanggay hen cha nangintudtuchu hen ammayén Apudyus. x/Machusacha way machusa te ilanyu ngén, uray hen anchichay anghel paat way fummasorat, iggay met pasinsiyéén Apudyus chicha te entap-arna chicha ad imférno way nakakawwachan hen anchi ngéngét ah manmannéchancha hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen egad. DwYag gapo agéh chachan ameameaman, maid achicha eparang ah itudtuchucha an chàyu ah mangar-ancha ah pelak. Ngém looh nifafagga hen kachusaancha ya nafayag way ensasagganan Apudyuschi. LvNgém tàén chilluchi wat chuar hen somorot an chicha way mèamma agé hen anchichay laweng way chacha ammaan. Wat gapon chichaat ammag maustan hen anchi katot-owaan mepanggép an Jesu Cristu. Lu Ngém wachacha chillu ad namenghan hen senang poprofeta way ammag namparang way mangaliyén profetan Apudyus chicha ano. Wat kaman agéhchi ad uwan, te awniyat wachacha agé hen anchichay ammag mamparang way senang tutudtuchu way anchag itudtuchu hen chumachael way faén tot-owa. Ya té-énén achicha mangiggéén ah Jesu Cristu ah ap-apocha way hiya hen nanobfot an chitaaw, wat yachiyat agé hen mangawatancha hen ammag mepàrat way kachusaancha. 3t aTe amin hen anchichay nesosorat, iggaycha narpo ah hamhamà hen tatagu te narpocha an Apudyus way intudtuchun hen Espirituna hen nangensoratan hen anchichay profeta.Cs Ngém masapor chillu ma-awatanyu way maid tagu ah mafalin way annag ma-awatan hen laychén hen anchichay nesosorat way alen Apudyus way aryén no achi epaka-awat hen Espirituna an hiya. 9r mWat gapon anchi chengngarni ya innilani, kaskasen hen nanigurachuwanni hen kenatot-owan hen ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan mepanggép an Jesu Cristu. Wat ammay no papannaagényu agé hen anchichay ensoratcha, te chichachi hen kaman helaw way manehelaw hen helang inggana hen pomawayan hen ag-agaw ya inggana hen fùnagan hen anchi fatakagan way taraw, way hen miyaligan cha nadchiyat hen mamfangchan Jesu Cristu. q -Chengngarni paatchi way ale way narpod uchu te hen hiyachiy tempowat netatàen-ani an Jesu Cristu hen anchi filig way ekatchéén na-apudyusan. p #Te wawà-acha-ani paat hen nangempachayawan Amay Apudyus an hiya ya hen nangempàil-ana hen kenangatona. Yag chengngarni agé hen imfagan hen anchi kangatowan way Apudyus hen nangaryanéén, “Yato hen anchi laylaychê way anào way chana agé eparaylayad haén.” jo OHen aminay intudtuchuni an chàyu mepanggép hen mamfangchan Apotaaway Jesu Cristu ya hen mannakafalinna, faén ammag hudhud way narpoh kenaraeng hen tatagu, te innilan paat hen matani hen hummiliyan hen kena-apudyusna. '=G<";;:98s7655*432R100(.t-y,++R*)('&%$##5"! 2Hvza&Gb-0h  5GWe{oWat anchag tenelew chicha, yag gapo ta cha madhém, imfarudcha chicha ingganah mawakas ta anchaat ano ichéreé. ,QYag anchag ommaningarngar an cha Pedro te chacha itudtuchu way nan-uchi ah Jesus way yachi ano agé hen manot-owaan hen man-uchiyan hen aminay natéy ah pegwana. @ {Angkay hiyachi way é-éttég cha Pedro an Juan way chan tudtuchu hen anchichay tatagu. inumchahchaat hen tapenay papachi ya Saduceo ya anat hen anchi ap-apon hen guwarcha ah Templo. =sWat yaha, chitaaw way Judio hen pés-éy nempaliyan Apudyus hen anàna way Jesus ah matorongantaaw ya ah mabindisyunantaaw ta manchùgantaaw hen chataaw ammaan way laweng.”q [Yag amin way empopostan Apudyus way ensorat hen anchichay profetana, nepoposta chachi amin an chitaaw way ganàcha. Wat chitaaw, meawataaw hen entorag Apudyus hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, kaman hen anchi imfagana an Apo Abraham. Te hen imfagana an Abraham, ekatnéén, ‘Hen ganano, hen mepàwaan hen torong-o hen egachay tatagu hen antoy lota.’ | qYachi yag entoroy Pedro agé way mangaliyén, “Amin hen anchichay profeta ad namenghan, nanepod an Samuel inggana hen amin anchichay cha nan-eppaepparég way profeta, imfafaggacha amin way ma-ammaan hen antochay cha ma-ammaan ad uwan. 6 eYag heno way tagu way annag achi afuroton hen ifagan hen hiyachiy profeta way epalen Apudyus, ammag mesena hen tatagun Apudyus yag netap-ar.’ Yachi hen ensorat Moses.” j MTe hen ensorat apotaaw way Moses ad namenghan ekatnéén,‘Ah pegwana, epalen Apotaaw way Apudyus hen ihay profeta way kaman an haén way hiya hen kacharaanyu way Judio. Yag masapor afurotonyu paat hen aminay ifagana. D Ngém masapor i-inggaw ah Jesus ad uchu ingganah umchah hen anchi tempon hen manginyam-ammaan Apudyus hen egad way yachi chillu hen empasorat Apudyus ad namenghan hen anchichay profeta. 'papegséén Apudyus hen hamhamàyu, yag kasenna agé chillu epale ah Jesus te hiya chillu hen anchi chinuchuttokana way mantoray an chitaaw. veWat ad uwan, masapor mamfafawiayu ya manhagong-ayu an Apudyus ta pakawanena hen fasoryu. Yag no yachi agé, kOYag imfafaggan Apudyus chillu ad namenghan way empaka-ammun hen anchichay profetana way masapor mapap-aligatan ya mepapchit hen anchi epalena way Cristu. Wat hen enkamanyu, yachi hen tommot-owaan hen anchi imfagan Apudyus. r iK“Ngém sosnod, innilani met chillu way amin way enammaanyu an Jesus ya umat agé hen enammaan hen anchichay anap-otaaw, enammaanyu amin chachi yanggay gapo ta iggayyu enlasin way hiya peet hen anchi empalen Apudyus. +Wat hen antoy nappelay way chayu ilan way enlasinyu chillu, naka-an hen penelayna yag ommorhe gapo hen kafaelan Jesus, wat amin way anyuwat innila way nekaman hen sangwananyu, na-ammaan yanggay gap0 ta chani manokchun ah Jesus, ya chani agé manchinlan hen kafaelana.” T!Wat anyug empapchit hen anchi pongar hen mannanayun way ataguwan ngkm nan-uchiyén Apudyus chillu hiya. Yag chàni, tàchéganni way tot-owa amin chato te innilan paat hen matani hiya hen nan-uchiyana. $AWat tàén ammag ammay way tagu ah Jesus way maid poros fasorna, anyug iggay chillu mangiggéén te hen ihaat agéy pommatéy hen lenyadyu way meparufus. Z- Faén, te ah Apudyus hen nanga-an way hiya hen chinayaw hen anap-otaaw way cha Abraham an Isaac yah Jacob ya amin hen anchichay tapenay anap-otaaw ad namenghan. Yag ad uwan, kena-anna hen penelay hen taguwanto ah mangil-anyu hen kena-apudyus hen anàna way Jesus. Ngém chàyu, anyug empatelew hen hiyachiy anana hen anchichay o-okom yag incheremyu an Pilato, yag tàén ekat Pilatowén laychéna way mangemparufus, an-ayug ommachi way iggay mangimfilang an hiya. ,Q Yag hen nangil-an Pedro hen chacha mangamongan an chicha, annaat ekaten, “Sosnod way ganà Israel, pakay mahahaang-ayu mepanggép hen antoy na-ammaan. Ya pakay anyug féféttékgén chàni. Ay ammoh ekatyuwén hen kafaelanni hen nanga-an hen penelay hen antoy tagu ono gapoh kaenammayni.   Angkay hiyachi way ammag pommapaud hen anchi nappelay an cha Pedro an Juan ah layadna, anchag hetatagtag hen anchichay chuaray tatagu ah haangcha way i mangamong an chicha hen anchi chakaray fangsar hen Templo way ekatchéén “fangsar Solomon.” ~~u Yag hen nangenlasinancha way hiya peet hen anchi nappelay way palemmos way tummùtchu hen anchi ka-ammayan way hawang hen Templo, anchag nahahaangay térén gapo hen anchi na-ammaan an hiya. Hen intudtuchun Pedro hen anchichay tatagu ah Templo m}S Yag amin hen anchichay tatagu ah Templo, innilacha hiya way cha manaran ya cha manayaw an Apudyus. |%wat ammag lommagtò way tomàchég yag nanaranat, yag anat mì-ighép ah Templo way chan teptepor ya chan lagragtò way manayaw an Apudyus. }{sYag anat égnan Pedro hen awanay limana way mempatàchég, yag ammagat agég pommegsa hen he-en hen anchi nappelay yzkNgém ekat Pedrowén, “Maid tot-owa pelakni, ngém hen wacha an chàni, yachi hen etorongni an hea. Wat gapo hen kafaelan Jesu Cristu way eNazaret, hen ifagani an hea, ta maka-an hen annay penelayno, wat tomàchég-a yag nanaran-aat.” RyYachi yag finétégna te wachan namnamana way wachan idchatcha an hiya. cx?Ngém chicha, anchag finéfétég hiya yag anat ekat Pedrowén, “Ilam ngén chàni.” wwgAngkay hiyachi way innilana cha Pedro an Juan way cha hénggép ah Templo, chan ochaw ah eka-asecha an hiya. >vuYag hen hiyachi, wacha agé hen ihay am-ama way nisissigud hen penelayna wat achi makacharan. Wat enag-agaw way cha iyéy hen tatagu hiya hen iggaw hen anchi chakaray hawang hen Templo way ekatcheen “ka-ammayan way hawang,” way yachin annag tumutuchuwan way chan pap-alemmos hen anchichay cha hénggép. u 9Angkay hen-argawan way fummatangan, cha mane-ed cha Pedro an Juan way éméy ah Templo way i mìluwaru, te yachi chillu hen tempon hen manluwaruwan. [t//ya chacha amin chayachayawén ah Apudyus. Yag hen anchichay tapenay tatagu, chacha agé rispituwén chicha. Yag enag-agaw agéén wachacha hen anchichay cha mahara-an way cha etapetapen Apudyus an chicha.:sm.Yag enag-agaw agéén chacha ma-amoamong ah Templo way manayaw an Apudyus. Yag chacha agé man-ahe-è-èan ah afarfaryancha te ammay hen hamhamàcha ya pararo hen laylayadcha, zrm-Te no elaocha hen lotacha ya kok-owacha, wat anchag iwaras hen laona hen aminay ifacha way egad hen masaporcha. q,Ya amin hen anchichay cha omafurot, anchag nantetempoyugun hen hamhamàcha, wat hen kok-owan hen ihéén kok-owacha amin. p+Hen yachiy tempo, chuar hen cha enammaan hen anchichay aposel way kaskascha-aw ya sinyar, wat nahahaangcha hen aminay tatagu. xoi*Yag empapatecha way mangachar hen intudtuchun hen anchichay aposel, yag nètempoyugcha hen anchichay cha omafurot way cha i mìluwaluwaru ya nan-ahe-è-èancha hen manmanma-ancha hen natéyan Jesus. Hen enkaman hen anchichay cha omafurot Nn)Yachi yag anchag chuar hen anchichay nangafurot hen imfagan Pedro, yag anchaat mampafunyag hen hiyachiy ag-agaw, wat émméy ah toronlifu hen anchichay netape hen anchichay omma-abfurot an Jesus. fmE(Chuar hen imfagan Pedro hen nanginyam-ammaana way nangensoplekar hen anchichay na-a-among, yag intugunna agé an chicha way mangaliyén, “Afurotonyuto ta ilisiyanyu hen kachusaan hen anchichay lawengay tatagu.” hlI'te yaha chillu hen empopostan Amataaw way Apudyus way idchatna an chitaaw way Judio ya hen ganàtaaw ya uray hen anchichay anachawwéy way tatagu, te idchatna hen Espirituna hen aminay tatagu way penelena way omafurot.” ~ku&Yag anat ekat Pedrowén, “Wéhchin chàyuwén masapor manchùgana hen anchi lawengay a-ammana ya anat mampafunyag ah mangafunana way ah Jesu Cristu hen omapowana, wat pakawanén Apudyus hen fasoryu yag idchatna hen Espirituna agé an chàyu, pjY%Hen nangngaran hen anchichay na-a-among way tatagu hen aminay enalen Pedro, ammag nachoot hen hamhamàcha yag chachaat hanhanan an Pedro ya hen anchichay tapenay aposel way mangaliyén, “Wat nokay hen én-énnénni nò.” i3$“Wat hiyachi,” way ekat Pedro, “amin-ayu way sosnod way Judio, masapor ma-awatanyu koma way ah Jesusanchi way enkorosyu, hiya angkay tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus ad namenghan way umale, yag hiya hen piniyarna way man-ap-apon hen aminay egad.” Mh#ingganah epa-afà Apudyus way térén hen aminay kafusorna.’ ” g5"Yag mepanggép hen anchi i tummùchu hen pachawanan Apudyus ad uchu, tàén ah David hen nangale, faén chillu acharna hen enalena, te enalenachi mepanggép an Jesus, ekatnéén,‘Imfagan Apudyus hen anchi ap-apò way pangatowéna hiya way i tumutùchu hen pachawananna ,fQ!Yag ad uwan, empangaton Apudyus ah Jesus way i tummùchu hen pachawananna, yag enawat agé Jesus hen anchi empopostan Amana way Apudyus way Espirituna. Wat hen antoy cha ma-ammaan ad uwan way chayu ilan ya chayu changrén, yato hen nangidchatan Jesus hen anchi Espiritun Apudyus an chàni. Ue# Wat hamham-ényu ngén,” way ekat Pedro, “te hen annay tagu way enalen David, hiya angkay ah Jesus way nan-uchiyén Apudyus. Yag tàchéganni amin way nan-uchi tot-owa, te inni-ilan paat hen matani. _d7Wat na-awatan David way man-uchi hen anchi epalen Apudyus way mantoray wat yachi hen nangaryana hen anchi enalena way achi miyanggayan hen Cristu ad Hades way kawad-an hen natéy, ya achi agé mabrù hen acharna. c}Ngém ah David, profeta way cha mangempacha-an hen mekaman ah pegwana wat annag iné-égnanan hen anchi empostan Apudyus an hiya, te ensapatan Apudyus an hiya way ah tapen chi ag-agaw, wacha hen ganàna way mantoray way kaman agé hen kenatorayna. Jb Yachi yag entoroy Pedro way mangensoplekar, ekatnéén, “Sosnod, iyam-ammà way mangimfaga mepanggép hen ensorat apotaaw way David, te ilanyu ngén, tàén yachi hen ensoratna, faén chillu acharna hen anchi inyalena, te natéy met ah David yag nilufù ad namenghan wat étég hen anchi lufùna inggana ad uwan. 4aaYag sigud way empaka-ammum an haén way matattaguwà ah ing-inggana. Yag gapo ta wawà-acha-a an haén, pararo hen laylayad-o.’ Yaha hen ensorat David ad namenghan.” /`WTe innilà, Amay Apudyus, way achiyà iyanggayan an hea ad Hades way kawad-an hen natéy, ya achim agé eparufus hen mabruan hen achar-o, te haén, a-abfurotò hea. _Wat anà ammag laylayad gapon hiyachi, ya karaylayad agé hen chà iyale, te tàén matéyà, sigurachuwà way kasenà chillu matagu. m^SYachi hen laychénay aryén hen anchi ensorat David ad namenghan hen nangaryanéén,‘Inni-ilà way wawà-acha ah Apudyus an haén way anà ammag achi iyang-anggayan, wat achiyà émég-égyat ah uray heno way mepasamak. ]5Ngém tàén natéy ah Jesus, nan-uchiyén Apudyus hiya chillu, wat annag enafà hen matéyan te achi mafalin way mepagud ah Jesus gapon natéyana. w\gNgém ah Apudyus, ah tomoroyan hen hemhemmàna chillu way mekaman, wat emparufusna hen midchatan Jesus an chàyu hen nanelewanyu, wat chàyu hen nempapchit an hiya te inidchatyu hiya hen anchichay lawengay tatagu ta elansacha hen koros. 0[YYachi yag entoroy Pedro way man-ale, ekatnéén, “Chàyu way kacharaà way ganà Israel, papannaagényu koma hen antoy ifagà mepanggép an Jesus way eNazaret. Te tenàchégan Apudyus hiya way ad uchu tot-owa hen narpowana way hen manot-owaanyu te inidchat Apudyus hen kafaelana way mangamma hen anchichay omenpahaang way kaskascha-aw. Yag innilayu met way enammaana chachi tot-owa, te enammaana hen sangwanantaaw. $ZAYa umchah agé hen tempo way uray heno way tagu way manchawat an haén, wat hara-à hiya ah achina metap-aran.’ Yachi hen ensorat Joel ad namenghan.” EYYag ammag homelang hen init ya chumitak hen hérag way kaman chara yag anat umchah hen anchi omenpahaang ya omenpaégyat way ag-agaw way manguwisà hen aminay tatagu hen antoy lota. 5XcEkat Apudyus agéén, ‘Epàilà hen kaskascha-aw ad uchu ya umat agé hen antoy lota way hen usarê way mangempàila an cha nadchi wat chara ya apoy ya pararo way asok. TTe awni yag ekatyuwén an-ani an nafutang. Ngém cha-an-ani angkay te ay ammoh wachay mafutang ah anat an cha mà-argaw. #S?Hen hiyachi, tommàchég ah Pedro way nètàchégcha agé hen anchichay hemporo ya ihay ifana way aposel, yag annaat chakarén way mangaliyén, “Chàyu way sosnod way Judio ya chàyu amin way ininggaw ahtod Jerusalem, iyalenangnangyu ta papannaagényu paat hen antoy aryê. FR Ngém wachacha agé chillu hen tapena way cha mameloh an chicha way mangaliyén, “Ancha an nafutang lawa chaha.” Hen nensoplekaran Pedro mepanggép hen ummaliyan hen Espiritun Apudyus MQ Wat amin hen anchichay na-among, ancha amin ammag nahaang way térén, yag chachaat agé epegwa way man-ahetennopà way mangaliyén, “Nokay lawatoh cha ma-ammaan no henon laychénay aryén.” `P9 way siguchay Judio hen tapena ya faén Judio hen tapena ngém incha tommepon hen anchichay Judio. Yag wachacha agé an chitaaw hen narpod Creta yad Arabia. Wat uray ammag nankarakarase hen narpowantaaw, wéhchiyén chana chillu changrén hen anchi siguchay alena hen antoy chacha manaphapetan hen anchichay kahahaang way enammaan Apudyus.” AO{ Ya wacha agé an chitaaw hen narpod Frigia, ad Pamfilia, ad Egipto ya anat agé hen tapena way narpo hen sakop Libia way nan-apet ad Cirene. Ya hen tapena an chitaaw agé narpod Roma }Ns Te chitaawat wacha ay narpod Partia yad Media, ad Elam yad Mesopotamia, ad Judea yad Capadocia, ad Ponto yad Asia. pMYWat pakay wéhchin chitaawén chana chillu changrén hen anchi sigud paat way alena way chacha iyale. LWat anchag nahahaang way térén yag chachan ahetennopà way mangaliyén, “Pakay cha nahha. Ay ammoh faéncha iGalilea amin chaha. !K;Yachi way chengngarcha hen anchi chakar way nan-uswar, anchag enamongan hen anchi faréy way ini-inggawan hen anchichay cha omafurot an Jesus. Yag ancha amin ammag nascha-aw te wéhchiyén chana changrén hen anchi sigud way alena way cha iyalen peet hen anchichay cha omafurot. \J1Hen hiyachiy tempo, wachacha agé hen anchichay Judio way ammag chakar hen hamhamàcha an Apudyus way fummabréy ad Jerusalem way maid achicha narpowan ah tapen chi lota wat nankarakarase agé hen alecha. YI+Yag hiyachiyat agé yag wéhchiyén iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna yag inlugicha amin way manginyale hen alen hen safaliy henlomota way egad hen inidchat hen Espiritun Apudyus an chicha. rH]Yachi yag wacha agé hen innilacha way kaman gilab chi apoy way niwa-at yag nènèchang an chicha amin. (GIYag hen hiyachi, wachaat agé hen ammag nan-uswar ad uchu way kaman séréd way fali, yag uray ah faréy way ini-inggawanchéén ammag chakar hen nagngarana. F Angkay hiyachi way inumchah hen anchi lagsak way ekatchéén Pentecostes, na-amongcha amin hen anchichay cha omafurot hen ihay faréy. 6E gAngkay narpas hen nanluwaruwancha yag namfunfunnotcha ah mangil-ancha no heno hen mapele, wat ah Mateo hen nafunotan way metape hen anchichay hemporo ya iha way aposel.D ah manokat an Judas way man-aposel te ah Judas, inyanggayana hen sa-adna yag émméy hen anchi aggaégyat way lugar way émméyana.” -C UYachi yag anchaat manluwaru way mangaliyén, “Heay Apudyus way nangi-ila hen aminay hamhamà hen tatagu, epàilam an chàni no heno hen penepelem hen antoy chuwa B /Angkay hiyachi, imfagacha hen ngachan hen chuway larae way cha Mateo ya anat ah Jose way hen agwan hen ngachanna, ah Barsabas way manJusto. MA Entoroy Pedro way mangaliyén, “Wat gapo ta yachi hen nesosorat, masapor man-anaptaaw ah sokat Judas ta mètape an chitaaw way manàchég hen nan-uchiyan Apo Jesus. Masapor hiya hen ihay cha netnonetnod an chitaaw hen aminay kawad-an Apo Jesus nanepod hen namunyagan Juan hen tatagu ingganah namfangchan Jesus ad uchu.” @ *? OTe nesosorat chillu ad namenghan hen anchi libnu way kankanta mepanggép an Judas, ekatnéén,‘Ta mapoh hen antoy tagu ya ta ammag fumaaw hen faréyna way maid inggaw.’ Ya hen ihay nesosorat agé, ekatnéén,‘Ta wacha hen meparég an hiya way mamiyang hen fiyangna.’ ” > 3Wat nanhemamagchi hen aminay tatagu ad Jerusalem wat ngenadnancha hen anchi lota ah Aceldama way hen laychénay aryénat ‘nachar-an way lota.’ s= aNgém annag lenyad way mangamma hen laweng ah marabfuwana paat ah pelak. Yag hen na-awni, nelao hen anchi pelakanchi ah lota, yag ahchi agé hen namfit-arana ya nàchagana way ammag finumtà hen acharna yag nifùfù amin hen fagisna. t< cte ah Judasanchi, hiya tot-owa hen iha an chitaaw way napele way mèamma agé hen fiyangantaaw way aposel. 9; myag ekatnéén, “Sosnod, kapeletan way tomot-owa chillu hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way empahpahmà hen Espiritun Apudyus an David hen nangensoratana hen mekaman an Judas way hiya hen anchi nangetnod hen anchichay nanelew an Jesus. Yag na-ammaan tot-owa amin hen anchi nesosorat, : ;Angkay hen-argawan hen hiyachiy tempo way wacha ménat chi hinggasot ya chuwanporo hen anchichay na-a-among, tommàchég ah Pedro way mantudtuchu S9 !Yag ammag kankanayén agé way cha mìyamoamong an chicha hen anchichay sosnod Jesus ya ah inana way Maria ya anat hen anchichay tapenay finufae way hen pontoscha amin way ma-among, ta incha manluwaru. .8 W Yag hen inumchahancha ad Jerusalem, émméycha hen anchi kowarto way ini-inggawancha way chicha cha Pedro an cha Juan an Jaime, ah Andres, ah Felipe yah Tomas, ah Bartolome, ah Mateo yah Jaime way anà Alfeo ya anat ah Simon way ekatchéén natorod yah Judas way anà hen anchi safaliy Jaime. 7 9 Angkay hiyachi yag lommayawcha hen anchichay Aposel hen anchi filig way Olivo yag namfangadcha ad Jerusalem way ihay lometor hen ka-achawwéyna. !6 = yag ekatchéén, “Chàyu way iGalilea, pakay an-ayug mantatangad way mangi-ila ad uchu, te ah Jesusanna way anat émméy ad uchu wat mamfangad chillu ah tapen chi ag-agaw. Te hen annay enkamanna way lommayaw, yaha agé hen ekamanna way mamfangad.” Hen anchi neparég an Judas )5 M Yachi way é-éttégcha way nantatangad way mangi-ila hen émméyana, ammag niyahad hen chuway anghel way nètatàchég an chicha way nanlurumfong ah pokkawan, 4 - Angkay narpaschi way enalen Jesus yag ammag cha matarokat agé way éméy ad uchu hen nangi-il-ancha an hiya ingganah nalengfan hen funat. A3 }Ngém innilayu amin hen enammaà ya hen intudtuchù, wat no mìyachar hen Espiritun Apudyus an chàyu, yachi hen mangidchatana hen chakaray kafaelanyu way manàchég an haén. Wat yachi hen itudtuchuyu hen tatagu ahtod Jerusalem inggana hen aminay sakopon hen Judea ya Samaria, ya ingganah péppég hen lota.” 82 kYag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Ah Amataaw way Apudyus yanggay hen nangi-ila no kamana hen umchahan hen heno way ammaana te achi mepaka-ammu cha nadchi an chàyu. 1 Angkay hiyachi way kasencha na-among, inimoh hen anchichay aposel Jesus an hiya way mangaliyén, “Apo, ay faén ad uwan hen tempon hen ma-afa-an hen anchichay eRoma way chan toray an chitaaw way Judio ta egadtaaw way mangentoray hen antoy lotataaw.” @0 {Te ah Juan, finunyagan chàyu ah chanum, ngém achi mafayagat ifunyag Apudyus hen Espirituna an chàyu way yachi hen umaliyana way mìyachar an chàyu.” Hen émméyan Jesus ad uchu /  Hen-argawan way nìya-among ah Jesus an chicha, intugunna way mangaliyén, “Achiayu cha lomaylayaw hen antoy fabréyanto way Jerusalem ingganah idchat Ama hen anchi imfafaggà way idchatna an chàyu way yachi hen anchi Espirituna way empopostana. '. IYag hen narpasan hen natéyana ya hen nan-uchiyana, ammag cha nampàipàila an chicha hen unig hen opatporoy ag-agaw, ya chuar agé hen tapen hen enkamanna ah manot-owaancha way nan-uchi tot-owa. Ya hen hiyachiy tempo agé, chana intudtuchu an chicha mepanggép hen mantorayan Apudyus. J- inggana hen namfangchana ad uchu. Yag hen anchi cha-anna namfangchan ad uchu, wacha hen impiyarna hen anchichay penepelena way aposelna way hen anchi impiyarna, narpochi hen Espiritun Apudyus. , Hen anchi pés-éy sorat-o an heay Apo Teofilu, henaphapet-o hen aminay enammaan Jesus ya hen intudtuchuna nanepod hen nanginlugiyana +  Hen antochay a-anà hen anchi sonodno way penepenelen Apudyus agé, cha chàyu pakomostéén ahna. Haén ah Juan.Q*  Chuar koma hen ifagà an hea, ngém naligat no an esorat amin. Wat hen ekat-o, umaliyà koma ahna way i mangila an chàyu ta ammay hen mantatagépfarantaaw way mahaghaggang ta mamapnektaaw amin. b) ? Te heno way mangempaghép an hiya, cha angkay mètape hen anchi laweng way chana ammaan. ( + Wat hiyachi, no wachay umale an chàyu way sabsafali hen chana itudtuchu, achiyu cha paghépén hiya, ya achiayu amin cha mì-ib-ifun an hiya. ' 1 Heno way tagu way ammag mangempàfat hen intudtuchun Jesu Cristu yag enhoopna hen safali, maid angkay ah Apudyus an hiya. Waman hen anchi mamangchén hen intudtuchun Jesu Cristu, wawà-acha ah Amataaw way Apudyus an hiya, ya umat agé hen anchi anàna way Jesu Cristu. & /Wat ar-arwachanyu ta payan hen kommakamméchanyu hen afurot ya ta aranyu amiamin hen gunggunayu way ensasagganan Apudyus para an chàyu ad uchu. $% CAd uwan, fummufùnagcha hen chuaray tatagu way i nanorsor hen antoy lota way anchag cha lokopon hen tapena, ya achicha agé afunan way ummale ah Jesu Cristu hen antoy lota way namfalin ah tatagu. Wat hen kaman hichi way tatagu, anchag lommorokkop way chicha hen kafusor Cristu. R$ Ya hen mangempàil-antaaw ah layadtaaw an Apudyusat hen mangafurotantaaw hen inyurchinna. Yag hen anchi inyurchinna way chechengngartaaw chillu nanepod hen pés-éyna, wat masapor man-ahelennayadtaaw. # {Wat hiyachi, hen anchi itugun-o an hea ad uwan, ta antaaw ammag man-ahelelennayad. Yag faén agé kà-amma way orchin hen antoy chà ifaga, te yachi chillu hen anchi inyurchin Apudyus an chitaaw nanepod hen anchi pés-éy ommafurotantaaw an hiya. " /Amchan hen laylayad-o way nangila hen tapen hen a-anàno way cha mangafurot hen tot-owa way yachi chillu hen inyurchin Amataaw way Apudyus. D! Hen chawat-o, wat ta totollongan chitaaw an Amataaw way Apudyus yah anàna way Jesu Cristu, ya ta séség-angan chitaaw ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Yag hen mangawatantaaw an cha nahha, hen mamangchénantaaw hen katot-owaan ya hen chataaw man-ahelennaychan. Mepanggép hen tot-owa ya hen layadyu o  YTe hen anchi katot-owaan way wacha an chitaaw ad uwan, wat mawawà-achachi an chitaaw ah ing-inggana. ! ?Haén ah Juan way ponò hen ommafurot, wat antoyan hen sorat-o an hea way in-ina way penepenelen Apudyus ya hen annachay a-anàno way laylaychê agé. Ya faén yanggay agé haén hen manlayad an chàyu, te uray hen amin way cha mangafurot hen katot-owaan, laylaychén chàyu agé. lWat ta mawawà-achah Apo Jesu Cristu an chitaaw ya ta totollongan chitaaw amin an Apudyus. Haén ah Pablo.=slPachasém paat way umalehto ta anat an omagiléd. Cha Eubulo an cha Pudente an Lino ya ah Claudia ya umat agé hen amin anchichay tapenay sosnodtaaw, chacha amin pakomostaan hea. xilAh Erasto uwa, nataynan ad Corinto, ya hen lommayawà ad Mileto, nansaket ah Trofimo wat tenaynà hiya ahchi. c?lEpakomostam haén an cha Priscila an Akila ya hen anchichay ahimfafaryan Onesiforo. RlYa sigurachuwà agé way hahalla-anà chillu an Apudyus hen uray heno way laweng way mepachah ingganah aranà ad uchu way metape hen mantorayana. Wat hiya chillu hen machachayaw ah ing-inggana. Amen. velNgém iggayà chillu iyanggayan an Apudyus te empapegsana hen hamhamào ya tenotollonganà way mangimfaga amin hen anchi ammayay chamag ah mangngaran hen anchichay faén Judio, yag anà agég henara-an hen mapchità hen hiyachiy tempo. 3_lHen anchi pés-éy nepasangowà hen uwis, ammag maid ifà ah nangentàchég an haén te anchag ommawid amin. Ngém hen chawatê, ta pakawanén koma Apudyus chicha. _7lYag arwachanyu agé hiya te annag agorgoran way térén hen anchi chataaw itudtuchu. 6elHen anchi chan féhféhar way ah Alejandro, ammag chuar hen enammaana an haén way laweng, wat egad ah Apudyus way mangidchat hen assong hen anchichay chana enammaan. I l Yag no umaleayu, aranyu hen anchi chaket-o way enhahàfà an Carpo ad Troas. Yag aranyu agé hen anchichay libnu, kaskasen hen anchichay senosollatà way torak te yachi hen masasapor-o paat. 8kl Maid agé ah Tikico te hennag-o hiya ad Efeso. l Wat anggay yanggay ah Lucas ah antoyan ahto. Wat chag-ohom ah Marcos te masapor-o hen torongna hen antoy chataaw ammaan. Gl te inyanggayanà an Demas te annag pawadwad-én hen antoy ataguwana ad uwan wat émméy ad Tesalonica. Yah Cresente agé, namfiyahi way émméy ad Galacia, ya ah Tito, émméy ad Dalmacia. A}l Timoteo, mahaphapa-a koma way umalehto no mafalin, nUlWat wacha hen nesasaggana ad uchu way para an haén way ammayay gunggunà way yachi hen idchat hen anchi nalilimpiyu way uwis way ah Apo Jesu Cristu no umchah hen anchi ag-agaw way manguwisana hen tatagu. Yag faén agé yanggay haén hen mangara an nadchi te amin hen anchichay tatagu way manlayad way mangila an hiya hen mamfangchana. Hen probleman Pablo lEmpapatè ah aminay kafaelà way nangamma hen laychén Apudyus, ya an-og ena-abfurot hiya way nangamma amin hen impiyarna an haén. wlYag mepanggép an haén, tég-angay ménat umchah hen tempon hen manaynà hen antoy lota te awniyat pédténà. a ;lNgém hea, masapor mangachidchéém hen hamhamàno ta annog anohan hen uray heno way ligat way mepachah an hea, ya epapatem way manginwarawag hen anchi ammayay chamag, ya annog ammaam amin hen anchi nipiyar an hea.  lWat anchag inyanggayan way mangngar hen anchi tot-owa ta hen papannaagéncha paatat, hen anchi an lawag naparang way haphapet. 2 ]lTe umchah hen tempo way ammag achiyén hen tatagu hen anchi katot-owaan way mepanggép an Apudyus ta anchi yanggay laylaychén hen acharcha hen sorotoncha. Wat anchaat an man-among ah chuar way mangintudtuchu hen anchi umis an chicha way yachiyat chillu hen laylaychén hen ingacha way mangngar. B }lHen ifagà an hea, wat masapor epagngarno amin hen anchi chamag mepanggép an hiya way tempona man ono faén. Epapatem way mangempagngar hen tatagu way annog téngtéténgténgén chicha ya amhiamhiwén chicha, ya pas-épas-émén agé hen hamhamàcha. Yag masapor agé chakar chillu hen anohno way mantudtuchu. Q  lHen antoy chà itugun an hea Timoteo, wat chà ifaga hen sangwanan Apudyus ya Jesu Cristu way hiya, kasen umale way mantoray ya manguwis hen aminay katagutagu way uray hen natattagu ya hen nan-atéy. #lYachi hen kasérfiyan hen alen Apudyus, ta chitaaw way manlayad an hiya, maid achi wacha ah masaportaaw way mangamma hen aminay ammay.ylYa amin hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ah Apudyus chillu hen nangempahpahmà hen nesoratana. Wat miyusar ah katudtuchuwantaaw ya ah ka-amhewantaaw ya ah katugunantaaw mepanggép hen ekaman way mangamma hen usto hen antoy matatagguwantaaw. =slYag nanepod agé hen kaongam, chechengngarno chillu hen anchi nesosorat way alen Apudyus way yachi hen cha mangempahpahmà hen tatagu way omafurot an Jesu Cristu ah kahara-ancha. "=lNgém hea, Timoteo, é-égnanam hen anchi nitudtuchu an hea ya a-abfurotom chillu, te innilam hen kenatatagun hen anchichay nangintudtuchu an hea. &El Waman hen anchichay lomorokkop ya cha mangamma hen laweng, ammag an omam-améd hen karawengcha way anchag cha lokopon hen tatagu yag chachaat agé marokop. +l Te ah katot-owana, heno way tagu way manlayad way mangamma hen laychén Apudyus gapon nètempoyugana an Jesu Cristu wat mapap-aligatan chillu. ,Ql Yag innilam agé amin hen na-ammaan an haén ad Antiokia ya ad Iconio ya ad Listra way anà ammag napap-aligatan way térén ngém henara-anà chillu an Apudyus. r]l Ngém heay Timoteo, faén kaman hichi hen wachan hea, te hea, cham torachén hen intudtuchù ya hen chà enkamkaman. Yag innilam amin hen wachan haén way hen afurot-o ya hen layad-o hen ahentagù, ya hen anoh-o hen uray heno. >ul Wat ma-ammaan an chicha hen kaman hen na-ammaan an cha Janes an Jambres way achi mautopan hen chacha ammaanén enlasinat amin hen tatagu hen nèfatancha. Hen tapen hen tugun Pablo 6elYa hen anchichay cha mangawis hen kaman an cha nadchi agé, anchag cha kontaréén hen anchi tot-owa mepanggép an Apudyus way kaman an cha Janes an Jambres ad namenghan way nangontara an Moses. Te chicha agé, ammag nat-én hen ekamancha way manhamhamà ya nèfat ah solet hen afurotcha an Apudyus. 5~clYa hen kaman an cha nadchiy finufae, maid achicha i manchangchangaran ta wacha komay acharéncha, ngém anchag achi chillu elasin hen anchi tot-owa mepanggép an Apudyus. }lYa hen tapecha agé, ah kenasilibcha, anchag hégpén hen fafaréy hen tatagu, yag no omeng-enghachéén lenokopchaat hen anchichay finufae way naraka ah ma-awis way looh kenorkor hen fasor hen hamhamàcha ya maid agé achicha finàrang ah laylaychén hen achar. Q|lAnchag epàpàila way wachan afurotcha ngém anchag achi eparufus hen man-ancharan Apudyus an chicha ah kafalewan hen hamhamàcha. Timoteo, achia cha miyah-ahrang hen tatagu way kaman an cha nadchi. *{MlYa tàén hen ifachéén anchag lokopon. Maid annadcha te anchag mansékar way anchag ammaan hen laylaychéncha way maid paat hamhamàcha hen laychén Apudyus. zlHen tatagu hen hiyachiy tempo agé, maid hamhamàcha hen ahentagucha, ya anchag u-unnongon hen lawengay cha na-ammaan, ya ustancha hen ifacha ya anchag natangset, ya ancha agég èmehan hen ahentagucha ya anchag agorgoran hen anchichay cha mangamma hen usto. 3y_lTe ammag somafali hen hamhamà hen tatagu way ammag hen acharcha yanggay hen haham-éncha ya hen pelak. Anchag mampaspasekat ya mampahih-iya ya anchag in-insortuwén hen tapena, ya ancha agég achi afuroton hen chinàcha-archa. Ya ammag maid amin manyamanancha ya achicha amin iyafiin ah Apudyus. ux elPapadcha-anémto Timoteo way no tég-angay hen anongoh hen ag-agaw ammag chumuar hen laweng hen antoy lota. w1lwat yachi hen omanamotan hen hamhamàcha ah kahara-ancha hen anchi silib Chumunyu way hiya hen nangawis an chicha way mangamma hen laychéna..vUlTe no iyam-ammana way pomahew hen anchichay safali hen hamhamàna, magat idchat Apudyus hen wayacha way mamfafawi ya mangawat hen anchi tot-owa mepanggép an hiya, ~f}|{{zyxwvDuttsTrr$qp=<<.:v9886|6 5=432Y11//..,++('&{%d$#""l!q ER)/ZEA2wkh c )KX)2te haén chillu hen nangamma amin hen egad way wachan antoy lota yad uchu.” 3_1‘Ad uchu hen tùchù,’ way ekat Apudyus, ỳa hen antoy lota hen gumagattenà. Wat henon ekamanyu way mangamma ah érégna ah mamfaréy-o ya chuud hen mangiggaanyu, :m0“Ngém ah katot-owana, faén chillu faréy way enammaan hen tatagu hen i-inggawan Apudyus way kangatowan, te hen ensorat hen ihay profeta ad namenghan, ekatnéén, fE/Ngém faén ah David hen nangamma hen hiyachiy faréy Apudyus te hen anàna way Solomon.” b=.Wat ah Are David, ammag chakar hen layad Apudyus an hiya yag chinawatna an Apudyus ta eparufusna koma hen mangammaana hen kasen faréy Apudyus way am-ammay ta yachi hen chacha i manayawan way ganà Jacob an Apudyus. "=-Angkay hiyachi way natéy ah Moses way neparég Josue, tenawid hen anchichay a-anap-otaaw hen anchi torcha yag entatàencha hen ummaliyancha ahtod Canaan. Wat tenorongan Apudyus chicha way nangemparyaw hen anchichay nankarakarase way siguchay tatagu ahtod Canaan ta man-awan hen a-anap-otaaw hen antoy lota. Wat hen anchi torcha way faréy Apudyus, é-éttégna ahto inggana hen tempon hen nan-areyan David. eC,Cha etoroy chillu Esteban way man-ale hen anchichay konsel, ekatna agéén, “Hen kawad-an hen a-anap-otaaw hen anchi chanak, entatàencha hen anchi torcha way faréy hen torag Apudyus an chicha. Yag hen anchi torcha, an paat an na-ammaan hen nanorachan Moses hen imfagan Apudyus te an empàilan Apudyus hen torachén Moses hen mangammaana. %+Te anyug entatàen hen anchi finab-alléy way ini-inggawan hen anchi enap-apudyusyu way Molok, yag hiya hen chinad-ayawyu. Yag chinayawyu agé hen anchi tenat-araw way Refam way nan-apudyusyu agé. Chichachi hen enammaanyu ah chayu chinayaw way faén haén. Wat an-og eparyaw chàyu ah achawwéyay lota ingganah lomooh-ayu ad Babilonia.’ Yachi hen enalen Apudyus hen anchichay a-anap-otaaw.” b=*Wat ah Apudyus, annag nanchùgan chicha wat inyanggayana hen anchichay anap-otaaw ta egadcha ah chayawéncha te uray hen taraw ad uchuwén chacha chayawén. Wat yachi hen mangaryan Apudyus an chicha hen enalena way ensorat hen profeta ad namenghan, ekatnéén,‘Chàyu way ganà Israel, amin hen anchi opatporo way tawén way nanarananyu hen anchi pachinanak way lota, faén haén hen empartiyanyu ya faén agé haén hen nanchatonanyu hen anchichay chayu inchaton. A{)Yachi yag anchaat ammaan hen finakafaka ta mamàila ah chayawéncha. Yag anchaat mamparte ah ichatoncha ya anchaat manlagsak ah layadcha hen anchi enammaancha way man-apudyuscha ano. M(Wat hen ini-inggawan Moses hen anchi filig ad Sinai way cha mètagépfar an Apudyus, anchag imfaga an Aaron way mangaliyén, ‘Omamma-a man ah mamàila way Apudyustaaw ta wachay mangempangpango an chitaaw, te maid met innilataaw no heno hen na-ammaan an Mosesanna way nangetnod an chitaaw hen lommayawantaaw ad Egipto.’ 0Y'“Ngém hen anchichay a-anap-otaaw, anchag achi afuroton ah Moses, ya anchag achi pagan-ano hiya, te ancha yanggay ammag laychén way mamfangad koma ad Egipto. 8i&Yag ah Moses hen anchi nawawà-acha hen anchichay anap-otaaw hen anchi ini-inggawancha hen anchi pachinanak way hiya agé hen anchi nanagépfar hen anchi anghel hen anchi filig ad Sinai. Ya hiya agé hen neporangan hen anchichay mannanayun way orchin Apudyus ah mangimfag-ana an chitaaw way tatagu.” C%Yag ah Moses, hiya agé hen anchi nangintudtuchu hen anap-otaaw way ganà Israel way mangaliyén, ‘Ah pegwana, epafùnag Apudyus hen ihay profeta way ganàtaaw way kaman an haén.’ C$Yachi yag enetnod Moses hen anchichay anap-otaaw hen lommayawancha ad Egipto, yag enammaana hen chuaray kaskascha-aw ahchid Egipto ya hen nangwaancha hen anchi fayfay way ekatchéén ‘Chittakan,’ ya anat agé hen unig hen anchi opatporo way tawén way nange-etnochana an chicha hen anchi pachinanak way lota. Y+#Yachi yag entoroy Esteban way manaphapet hen na-ammaan ad namenghan, ekatnéén, “Ah Mosesanchi, iggay mangiggéén hen anchichay anap-otaaw hiya, te anchag ekatén, ‘Heno man paat hen nangidchat ah man-ap-apowam an chàni ta hea paat hen i mangempanoh an chàni.’ Ngém ah katot-owana, ah Moses peet hen penelen Apudyus ah man-ap-apocha way manarà an chicha way tenorongan hen anchi anghel way nampàila hen gawan hen anchi ammag cha gumilafay away. 8i"Yag annaat agé ifaga way mangaliyén, ‘Inni-ilà way ammag pararo way cha mapaligatan hen anchichay tatagù ahchid Egipto yag chengngar-o hen paràcha ya hen harahagcha yag ana-at umale way mangempaharà an chicha. Wat inta Moses ta epééy-o hea ad Egipto.’ Yaha hen imfagan Apudyus an Moses.” ( I!Yag anat kasen man-ale ah Apudyus way mangaliyén, ‘Ka-aném hen annay sapatosno te na-apudyusan angkay hen antoy lota way tommatàchégam te antoyanà.’ 7 g ‘Haén ah Apudyus way cha chayawén hen anap-om way cha Abraham an Isaac yah Jacob.’ Yag hen nangngaran Moses an nadchi, ammag nan-upop yag chan papayagpag ah égyatna.  'Ammag nahahaang ah Moses hen nangil-ana wat i koma homag-én way mangenmamad, yag chengngarnaat agé ah Apudyus way nan-ale, yag ekatnéén, p Y“Angkay hiyachi yag émméy ah opatporo way tawén hen ini-inggawan Moses ad Midian. Yag angkay hen-argawan, ammag niyahad hen anghel Apudyus an hiya hen chana manaranan hen anchi chanak way nehag-én hen anchi filig ad Sinai. Yag innilana hen ayéh-ép way away way ammag cha gumilab, yag wachaat agé hen anchi anghel way nanggagawa hen anchi apoy. yYag hen nangngaran Moses an nadchi, ammag émmégyat te na-ammuwan peet hen anchi enammaana, wat ommawid way nanaynan ad Egipto yag i fummabréy hen anchi achawwéy way lota ad Midian, yag ommahawa ahchi, wat chuwa hen anàna way pahig larae.” Y+Ay anno agé pédtén haén kaman hen namchitam hen anchi iyEgipto ad ugga.’ 5cNgém ammag achi maingar hen anchi lommapo, wat intùyudna ah Moses way mangaliyén, ‘Heno ay paat hen lébféngno way man-ap-apo ta hea paat hen mangempanoh an chàni. QTe hen nawakas way inchahana hen chuway ifana way chan patéy, ekatnéén ina koma forchaén chicha. Wat ommamhew way mangaliyén, ‘Pakay chàyu way masosnod, way ammag yahaat agéy iyu ekaman.’ 3_Te hen ekat Moses ah hamhamàna, na-awatan chillu hen anchichay ifana way hiya hen chinutokan Apudyus way mangenharà an chicha amin. Ngém anchag iggay peet ma-awatan. )Yag innilanaat agé hen ihay ifana way cha paligatén hen ihay iyEgipto. Wat annag i henara-an yag imfarésna way namchit hen anchi iyEgipto. #?“Angkay hiyachi way opatporo hen tawén Moses, ekatnéén i mì-ib-ifun hen anchichay inib-ana way ganà Israel ta ilana no henon én-énnéncha. SYachi yag intudtuchucha an Moses hen aminay kenaraeng hen anchichay iyEgipto. Wat hen chummakrana, ammag hiyaat agé hen machayaw ad Egipto gapo hen kenaraengna way man-ale ya mangamma hen ammaana.” %Cyag anchaat ighad way i mangentaro. Yag yachi hen nangchahan hen anchi anà Are way fafarasang an hiya, yag innarana, wat annag henalimunan ah nan-anàna. %CYag hen hiyachiy tempo hen niyana-an Moses way ammag am-ammay way onga. Wat henalihalimunan hen chinàcha-arna hiya ah faréycha hen unig hen toroy furan, oWWat hiya, ammag nasilib hen aminay chana ekamkaman, yag anna agég èmehan hen anchichay anap-otaaw way annag penap-aligat chicha yag annaat peletén chicha way mangentap-ar hen anchichay anat niyanà way a-anàcha ta matéycha. p~YYag hen hiyachiy tempo, tummùchu hen ihay Are way maid innilana hen mepanggép an Jose ad namenghan. 5}c“Angkay hiyachi way tég-angay hen mangammaan Apudyus hen anchi empopostana an Abraham, anchag chummuar way térén hen anchichay ganàna way anap-otaaw ad Egipto. w|gYag no ay matéy hen anchichay anap-otaawén, imfangad hen a-anàcha hen acharcha ad Sikem way manginlufù way mangentape hen tongarcha hen anchi lufù way lenàwan hen apotaaw way Abraham ah kamanay pelak hen anchichay a-anà Hamor.” l{QYachi yag émméy cha Jacob tot-owa ad Egipto yag ahchi hen ini-inggawancha ingganah natéyancha. NzYachi yag anat epa-ayag Jose ah amacha way Jacob ya hen sosnodna ya amin hen anchichay ahimfafaryancha, ta umalecha amin way fumabréy ad Egipto, wat émméycha ah pitunporo ya lemay tatagu amin. dyA “Angkay hiyachi, hen anchi pegwan ayancha ad Egipto, empaka-ammun Jose hen acharna hen anchichay papangorowana te cha-ancha enlasin hiya. Wat yachi hen nangammuwan Are ad Egipto hen anchichay ahimfafaryan Jose. Kx Yachi yag chengngar apotaaw way Jacob way wacha peet hen ma-an ad Egipto wat empaligwatna hen a-anàna way i manòmon ahchi. Wat yachi hen anchi pés-éy émméyan hen anap-otaaw ad Egipto.” w “Angkay hen hiyachiy tempo, nabtel hen aminay lota ad Egipto ya umat agé ad Canaan way ininggawan hen anchichay anap-otaaw, wat napaligatancha way térén hen aminay tatagu hen hiyachiy tempo, yag ammag maid manòmonan hen anchichay anap-otaaw ah anéncha. _v7 yag henara-ana hiya hen aminay ligatna. Yag hen nepasangowana hen anchi Are ad Egipto, tenorongan Apudyus hiya yag inidchatna agé hen kenaraengna wat ammay hen enkamkamanna. Wat enlaychan Are hiya yag annaat chutokan hiya ah manggubérnador hen aminay fabréy ad Egipto, yag empafiyangna agé an hiya way mangi-ila hen aminay kok-owana.” u3 Entoroy Esteban way nangenpacharan hen chana aryén, ekatnéén, “Hen anchichay anap-otaaw way a-anà Jacob, gapo ta amchan hen apéscha hen anchi enawchicha way Jose, wat anchag enlao hiya ah para alepan hen anchichay iyEgipto. Ngém nawawà-acha ah Apudyus an Jose, tyYaha hen imfagan Apudyus an Abraham, yag annaat ifaga agé way masapor mamarkaancha hen larae ah kasinyarancha way chacha afuroton hen anchi torag Apudyus an chicha. Yachi yag menarkaan tot-owa Abraham hen anchi anat niyanà way anàna way ah Isaac hen anchi ma-awaru way ag-agawna. Yag kaman agéhchi hen enkaman Isaac hen anchi anat niyanà way anàna way ah Jacob. Ya ah Jacob agé, yachi agé hen enkamanna way nanmarka hen anchichay hemporo ya chuway a-anàna way chichachi hen nanlapowantaaw.” Ts!Ngém hen karpasana, an-og uwisén hen anchichay mangen-alepan hen anchichay ganàno, wat yachi hen lomayawancha ahchi yag kasencha mamfangad hen antoy lota ta ahto chillu hen manayawancha an haén.’ r Ngém hen imfagan Apudyus an Abraham, ekatnéén, ‘Umchah hen tempo way mamfunagcha hen anchichay ganàno ah achawwéy way lota way awan hen safaliy tatagu. Wat anchag mamfalin ah alepan hen hiyachiy fabréy ya mapap-aligatancha ah opatgasot way tawén. q%Hen hiyachiy tempo, maid poros inidchat Apudyus an cha Abraham ah uray lawa aket hen antoy lota, te anna yanggay an emposta way man-awan Abraham ya hen anchichay ganàna hen amin antoy lota. Ngém hen anchi nangempostaan Apudyus an nadchi an Abraham, maid pay anàna. 'pGYachi yag lummigwat tot-owa cha Abraham yag tenaynancha hen anchi lotacha ad Caldeo way incha fummabréy ad Haran ingganah natéy ah amana. Yag angkay natéy ah amana, kasen imfagan Apudyus way kasencha man-aton, wat yachi hen ummaliyancha hen antoy lota way ini-inggawantaaw ad uwan. 1o[Yag imfagana way mangaliyén, ‘Lomayaw-a, Abraham, ya taynam hen annachay totorangno ya hen annay lotam ta in-a fumabréy hen safaliy lota way itudtuchù an hea.’ n3Yag anat somongfat ah Esteban way mangaliyén, “Chàyu way anap-apo ya sosnod, pangpanga-aseyu koma ta changrénà. Ad namenamenghan hen kawad-an hen apotaaw way Abraham ad Mesopotamia way cha-anna fumabréyan ad Haran, nampàila hen anchi machachayaw way Apudyus an hiya. m Angkay hiyachi yag ekat hen anchi kangatowan way pachi an Esteban way mangaliyén, “Ay tot-owa hen annay chacha epafasor an hea.” >luYachi way enalechachi, yag ammag finéfétég hen anchichay konsel ah Esteban, ya chaat agé mamfalew hen féharna hen nangi-il-ancha, te ammag kommaman hen féhar hen anghel.3k_Yag chengngarni agé hen anchi enalena way chaelén ano Jesus way eNazaret hen anchi Templotaaw ya falewana agé hen gagangaytaaw way intudtuchun Moses ad namenghan.” j Yachi agé yag empa-ayagcha hen anchichay mangempafasor ah kétém, wat anchag namparang way mangaliyén, “Ammag achi somarcheng hen antoy tataguwanto way cha mangsomangsot hen anchi na-apudyusan way Templotaaw ya hen orchintaaw way ensorat Moses. !i; Yachi yag ammag nasubsufan tot-owa hen hamhamà hen anchichay tatagu way nangngar, ya umat agé hen hamhamà hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Wat incha tenelew ah Esteban way i mangempasango hen anchi konsel. Ih  Wat enaparancha hiya way incha penasoksokan hen tatagu ta ilémrémcha way mangaliyén, “Chengngarni angkay hen annay taguwanna way chana kontaréén ah Apudyus ya ah Moses way apotaaw.” ogW Ngém anchag achi makasokok an hiya te inidchat hen Espiritun Apudyus hen kenaraengna way somongfat. f Ngém wachacha hen anchichay komontara an Esteban way chichachi hen anchichay Judio way achi mangafurot an Jesus way sommorot hen ihay semfa-an hen Judio way ekatchéén Libértin. Yag narpocha ah safaliy fabréy way eCirene hen tapena ya iyAlejandria hen tapena. Wat chicha ya anat agé hen tapen hen Judio way narpo hen provinsiyan hen Cilicia ya Asia, inlugicha way manngel an Esteban. &eEAngkay hiyachi, ah Esteban, binindisyunan paat Apudyus hiya ya inidchatna hen kafaelana way mangamma hen kaskascha-aw hen chana manorongan hen tatagu. zdmAngkay hiyachi way cha mepagngapagngar hen alen Apudyus, wat chacha agé chumuachuar hen anchichay cha omafurot ad Jerusalem way uray hen anchichay pachin hen Judiowén chuarcha agé hen ommafurot an Jesus. Hen nanelewancha an Esteban ;coYachi yag empasangon hen tatagu hen anchichay pitu hen anchichay aposel, yag hen anchichay aposel, inchàépcha hen limacha hen anchichay nachutokan way manginluwaru an chicha. 4baHiyachi yag enafunan amin hen anchichay cha omafurot hen imfagan hen anchichay aposel, wat chinutokancha hen anchi pitu way hen iha, ah Esteban way chinumgat way térén hen afurotna ya iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna. Ya hen anchichay tapena way chinutokancha agé, wat cha Felipe, Procoro, Nicanor, ah Timon, ah Parmenas ya anat ah Nicolas way iyAntiokia way faén Judio ngém an tommepon hen Judio. ]a3ta chàni, hen manluwaru ya manginwarawag hen alen Apudyus hen ang-angpelénni.” w`gWat hen ekamanyu sosnod, anyu komag chutokan hen pituy larae an chàyu way matalekyu way innilayu way iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna ya na-adchan agé ah kenaraeng, ta piyarénni chicha ta egadcha hen antoy problema, _+Angkay hiyachi, nampametencha hen anchichay hemporo ya chuway aposel, yag enayagancha amin hen anchichay cha omafurot yag imfagacha way mangaliyén, “Achi koma mafalin way iyanggayanni way mangempagngar hen alen Apudyus ta hen manginwarasan hen torong hen atenglénni. ~^ wAngkay hiyachi way chacha chumuar hen anchichay cha omafurot an Jesus, ammag narmu hen chacha mansosongelan, te hen nekaman, hen anchichay Judio way Griego hen alecha, chacha mè-esngel hen anchichay nachachà-an way Judio ad Jerusalem. Yag hen lilicha, ekatchéén cha miyang-anggayan ano hen anchichay ifacha way nà-amfaro hen cha miwarasan hen torong ah ka-arga-argaw. \]1*Wat entoroycha chillu way enag-agaw way cha émé-éméy ah Templo ya hen fafaréy hen tatagu way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus way hiya, ummale hen antoy lota way mantoray.7\g)Yag hen anchichay aposel, ammag amchan hen laylayadcha hen lommayawancha hen anchichay konsel te imfilang Apudyus chicha ah wachan karébféngan, way mapàgang gapon Jesus. ?[w(yag anchaat epa-ayag hen anchichay aposel yag empahapratcha yag anchaat térnén way mangempawa hen kasencha mangintudtuchuwan hen mepanggép an Jesus, yag anchaat eparufus chicha. TZ!'Ngém no ngay ah Apudyus tot-owa hen narpowana, achitaaw angkay chillu maka-afà an chicha te ammoh wachay mangontara an Apudyus.” Angkay hiyachi way enafunan hen anchichay konsel hen tugun Gamaliel, pYY&Wat hiyachi, hen itugun-o an chitaaw, yassa ud-ay ta uray maid ammaantaaw an chicha ta egadcha. Te no an yanggay hamhamà hen tatagu hen narpowan hen anchi chacha ammaan ya chacha itudtuchu, kapeletan way maumah way achi metoroy. X%%Angkay narpas agéchi, yag fummùnag agé ah Judas way iGalilea hen tempon hen nepalestaan hen tatagu. Yag ah Judas agé, enawisna hen anchichay tatagu way sommorot an hiya agé. Ngém angkay na-awni yag napchit agé, wat niwaràcha amin agé hen anchichay pasorotna. tWa$Ta paniyê hen inummat. Hamham-ényu ngén hen anchi ar-argaw way wachan fummùnag way ihay tagu way ah Teudas hen ngachanna. Yag ah Teudasanchi, emparangna hen acharna ah nangato wat sommorotcha an hiya hen opatgasot way tatagu. Ngém yachi way na-awni, ammag napchit ah Teudas yag anchag nawawan amin hen anchichay pasorotna, wat ammag maid tommoroyan nadchi. EV#Angkay nighadcha hen anchichay aposel, yag anat mantugun ah Gamaliel way mangaliyén, “Sosnod-o way ganà Israel, masapor angkay ar-arwachantaaw hen chataaw ekaman hen annachay tatagu. LU"Ngém hen hiyachi, wachan iha an chicha way ah Gamaliel hen ngachanna. Fariseo ah Gamaliel way ihay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, ya ririspituwén hen aminay tatagu hiya. Yachi yag tommàchég ah Gamaliel yag imfagana way mepaghadcha hen anchichay aposel te wachan ifagana hen anchichay ifana way nan-angato. .TU!Angkay hen nangngaran hen anchichay konsel hen enalen cha Pedro, anchag ommaningarngar way térén wat maid kasen mamosposancha no achicha an pédtén chicha. VS% Yag chàni way aposel, tàchéganni hen katot-owan amin chachi way yachi agé hen afunan hen Espiritun Apudyus, way hen Espirituna, hiya hen idchat Apudyus way mìyachar hen heno way omafurot an hiya.” iRKNgém empangaton Apudyus hiya way i nichapat ah pachawananna ad uchu way ah Jesusanchi, hiya hen ap-apo ya omenharà. Enammaan Apudyus amin chaha ah mawayaantaaw way ganà Israel way mamfafawi ah mapakawanan hen fasortaaw. Q/Te ah Apudyus way chinayaw hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, nan-uchiyéna angkay ah Jesus way empapchityu hen nangemparansaanyu hen koros. Yachi yag sommongfat ah Pedro ya hen anchichay ifana way aposel way mangaliyén, “Masapor afurotonni chillu hen laychén Apudyus, tàén faénchi hen laychén hen tatagu. :Om“Apay henon chayu amma-ammaananna way anni met ammag tenlén paat way mangempawa hen mangintudtuchuwanyu hen mepanggép hen anchi taguwanchi yag chayuwat agé ichaggat ingganah nanchinngar amin ahtod Jerusalem. Ya am-améd te chayu chagtén way mangaliyén chàniyat agé hen nangempapchit an hiya.” 6NeAngkay hiyachi way inighépcha hen anchichay aposel way mangempasango hen anchichay konsel, inlugin hen anchi kangatowanay pachi way mamistigar an chicha, ekatnéén, MWat hiyachi yag enayagan hen anchi ap-apon hen guwarcha hen anchichay ifana yag incha kasen innara hen anchichay aposel. Ngém inyam-ammacha way nangara an chicha, te chacha émégyat hen anchichay tatagu, te awni yag wachay ma-akar yag finuntòcha chicha. YL+Yag hen hiyachi, inumchahat hen ihay tagu yag imfagana way mangaliyén, “Wachacha angkay ah Templo hen anchichay tatagu way imfarudyu way chacha tudtuchuwan hen anchichay cha ma-among way tatagu ahchi.” UK#Hen nangngaran hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchi ap-apon hen guwarcha hen Templo hen yachiy na-ammaan, anchag cha anapén ah hamhamàcha no heno kay hen émméyan hen anchichay nifafarud. nJU“Hen inumchahanni ah pagfaruchan, ammag nau-umfan met ya natotorfekan agé hen anchi hawangna ya wawà-achacha amin hen anchichay chan guwarcha, ngém yachi way finùtanni, ammag maid eng-engngawan chi tagu ah pagfaruchan.” 4IaNgém hen émméyan hen anchichay i mangara an chicha, ammag maidchaat agé hen anchichay farud. Wat namfangadcha yag henaphapetcha hen anchichay konsel way mangaliyén, HYachi yag enafurot hen anchichay aposel hen nifaga an chicha. Wat yachi way pommaway, émméycha ah Templo yag inlugicha way mantudtuchu. Angkay hiyachi agé, hen anchi kangatowanay pachi ya hen anchichay ifana, empa-ayagcha amin hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio way ekatchéén konsel, yag anchaat i epa-ara hen anchichay farud way aposel ah pagfaruchan ta uwiséncha koma chicha. %GC“In-ayu ta éméy-ayu ah Templo way i mangintudtuchu hen tataguhchi hen amin way mepanggép hen anchi mannanayun way ataguwan way marpon Jesu Cristu.” XF)Ngém hen hiyachiy lafi, émméy hen ihay anghel Apudyus hen anchi pagfaruchan yag finùtana hen anchi hawang, yag annaat etnod hen anchichay aposel way lomayaw, yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, 4Ecwat incha empatelew chicha yag imfarudcha. %DCAngkay hiyachi, hen anchi kangatowanay pachi ya anat hen amin anchichay ifana way ekatchéén Saduceo, ancha ammag cha ma-apés hen anchichay aposel, >CuYag ummalecha agé hen chuaray tatagu way narpo hen anchichay fabréy way sakopon hen Jerusalem way chacha agé inyale hen anchichay chan sasaket ah mangempaka-anancha hen saket ya ah mangempaparyawancha hen nihuhurug way ongtan. Wat amin way ummale, natorongancha amin. Hen napaligatan hen anchichay aposel BYag gapo hen cha ammaan hen anchichay aposel, cha iyéy hen tatagu hen anchichay chan saket way mangempapabfég hen penget hen korsa ah mangi-ihhéchancha hen manlawhan Pedro. Te hen ekatcha, uray lawa ammag milichaw hen à-ahon Pedro wat maka-an hen saketcha. ANgém chacha chillu matapyatapyan hen anchichay cha omafurot an Apo Jesus, wat chacha chumuachuar hen finufae ya lenarae. @3 Ngém hen anchichay tatagu way cha-an omafurot, tàén chacha rispituwén hen anchichay cha omafurot, émégyatcha chillu way miyahrang an chicha. ? Hen hiyachiy tempo, ammag chuar hen kaskascha-aw way cha enammaan hen anchichay aposel ah mangil-an hen tatagu. Ya amin hen anchichay cha omafurot, chacha ma-amoamong hen anchi chakaray fangsar hen Templo way ekatchéén “fangsar Solomon.” I>  Wat amin hen anchichay cha omafurot ya anat agé hen amin anchichay tapena way cha nangngar, pararo hen égyatcha amin hen anchi na-ammaan. Hen kaskascha-aw way enammaan hen anchichay Aposel Q= Yag chaat agé marangad way matéy. Angkay hiyachi way kasencha hinénggép hen anchichay finafallu, innilacha way natéy agé ah Safira, yag anchaat iyéy way i manginlufù hen anchi lufù ahawana. k<O Yag anat ekat Pedrowén, “Pakay inyu nantempoyugan way hen-ahawa way mamadpachas way manlokop hen Espiritun Apudyus. Ilam ngén, annachayan way naway hen anchichay i nanginlufù an ahawam, wat icha-a angkay ilufù agé.” ;Yag ekat Pedro an hiyéén, “Ay anggay yanggayto hen enawatyu way laon hen anchi lotayu.” “Oo, anggayha hen laona,” way ekatna. :1Angkay nanlooh hen toroy uras ménat yag hinénggép ah Safira way ahawan hen anchi natéy way cha-anna ma-ammuwan hen na-ammaan an ahawana. 9Yachi yag hinénggépcha hen anchichay finafallu way i mangara hen anchi natéy yag finunifunancha yag anchaat i ilufù. *8MYag hen nangngaran Ananias hen anchi enalen Pedro, ammag narangad yag natéy. Wat ammag pararo hen égyat amin hen anchichay tatagu way nangngar hen na-ammaan. 7Te kok-owayu met hen anchi lotayu ya anyuwat elao. Yag yachi way nelao, pelakyu chillu hen anchi laona. Wat pakay im ehoot hen anchi tot-oway laona nò way pakay yaha hen hemhemmàno ah ammaam. Te faén angkay tatagu hen nankétmam te ah Apudyus.” A6{Ngém ekat Pedro an hiyéén, “Pakay emparufusno ah Chumunyu way mangawis hen hamhamàno ah mangétkétmam hen Espiritun Apudyus way mangenhoot hen tapen hen laon hen anchi lotayu. D5Ngém cha Ananias, nantempoyugancha way hen-ahawa way mangenhoot hen tapen hen laona, yag anchaat iyéy hen anchi tapena hen anchichay aposel way yachi yanggay ano hen laon hen lotacha. 4 !Yag hen hiyachi, wacha agé hen ihay tagu way ah Ananias hen ngachanna ya anat ah Safira way ahawana way nangenlao hen tapen hen lotacha. m3S%Te ah Joseyanto, enlaona hen ihay lotana yag emporangna hen aminay laona hen anchichay aposel.S2$Wacha hen ihay tagu way a h Jose hen ngachanna way niyanà ad Chipre way hiya hen ihay ganà Levi, yag ngenadnan hen anchichay aposel hiya ah Bernabe way hen laychénay aryén, “omenpas-ém.” 1 #hen anchichay aposel. Yag hen anchichay aposel agé, chacha epayàchang hen hiyachiy torong hen heno way makasapor an chicha. 07"Yag maid agé cha makok-orangan ah iha an chicha gapo ah masapor, te hen anchichay wacha hen lotana ya faréyna, elaocha ayén inidchatcha hen laona 3/_!Ya hen anchichay aposel agé, inidchat Apudyus hen chakaray kafaelancha way manàchég hen anchi nan-uchiyan Apo Jesus. Yag amincha, henahallimunan Apudyus chicha amin. ;.o Angkay hiyachi, amin hen anchichay cha omafurot an Jesus, ammag napapchong hen hamhamàcha amin way maid iha ah mangaliyén awana yanggay hen kok-owana te anchag awa amin. '-GAngkay hen hiyachi way narpas hen nanluwaruwancha, ammag nanyuhawat agé hen anchi faréy way na-a-ammongancha, yag inégnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàcha wat anchag tommorod tot-owa way mangimfaga hen alen Apudyus way maid ég-égyatcha. Hen enkamancha way man-ahetennorong C,Yag epàilam hen kafaelam way manga-an hen saket, ya ammaam agé hen kaskascha-aw hen mangimfag-anni hen torong hen anchi mannakafael way anàno way Jesu Cristu way maid fasfasorna.” F+Wat ad uwan, heay Apudyus way Aponi, changrém hen annay chacha iyég-égyat an chàni, yag idchatno an chàni way chan sérfi an hea hen kaskasen way torodni way mangintudtuchu hen alem. u*cYag amin way ekatchéén ammaancha, yaha peet hen imfafaggam way ma-ammaan, te yaha hen hehemmàno chillu. n)UAmani way Apudyus, tommot-owa hen anchi ensorat David ad namenghan te nìya-amongcha ahtod Jerusalem cha Are Herod an Poncio Pilato yag netapecha hen anchichay faén Judio ya anat agé hen anchichay ahentaguni way Judio. Wat niya-amongcha amin way nètemfuruy way komontara an anàno way Jesus way maid fasfasorna way empalem hen antoy lota way mantoray. P(Ya hen anchichay a-are hen antoy lota age, nansasagganacha, wat nètetempoyugcha amin hen anchichay toray te hen ekatcha, afaéncha koma ah Apudyus ya hen anchi Cristu way empalena way mantoray.’ '3Ya hen Espiritum hen nangempahpahmà hen anchi omma-abfurot an hea way Aponi way David hen nangaryanéén,‘Pakay hen anchichay faén Judio way anchag oma-anningarngar, ya umat agé hen anchichay Judio way anchag manchinar way komontara an Apudyus ah maid kawanwanina. &Wat hen nangngaran hen anchichay cha omafurot hen henaphapet cha Pedro, émméhà-an hen hamhamàcha way manluwaru way mangaliyén, “Heay Apudyus way Aponi, hea hen nangamma hen egachay wacha ad uchu ya hen antoy lota ya hen fayfay, ya amin way ininggaw. >%uAngkay hiyachi way neparufus cha Pedro an Juan. namfangadcha hen anchichay ifacha, yag henaphapetcha amin hen imfagan hen anchichay anap-apon hen pachi ya anam-ama way ponò. H$ Yag hen anchi tagu way nappelay way nanepod hen nataguwana ingganan naka-anan hen penelayna, nasorok ah opatporo hen tawénna. Hen nanchawatan hen anchichay cha omafurot ah torod an Apudyus #)Yachi yag enkaskasen hen anchi konsel way manéngténg an chicha ta iginangcha yag anchaat eparufus, te achicha maka-anap ah ustoy lason ah manusaancha an chicha, te amin hen anchichay na-among way tatagu, chacha amin chayawén ah Apudyus gapo hen anchi na-ammaan. p"YTe achi angkay mafalin way etmégni hen innilan hen matani ya hen chengngarni mepanggép an Jesus.” 9!kNgém senongfatan cha Pedro an Juan chicha way mangaliyen, “Oo a, ngém ifagayu kaỳ no heno hen laychén Apudyus, ay laychénay afurotonni chàyu ono hiya hen afurotonni. D Angkay hiyachi yag kasencha empa-ayag chicha yag imfagacha way masapor etagaycha paat way mangintudtuchu mepanggép an Jesus, ya achicha agé paat cha ar-aryén uray hen ngachanna. OWat hen ekamantaaw, ta achi koma komaskasen hen mahaphapetan hen anchi nekaman, antaaw ammag warnengén chicha ta achicha kasen epegpegwa way mangale hen ngachan Jesus hen uray heno way tatagu.” ;o“Nokay ngata hen ekamantaaw an chicha nò, te nanchinngar met hen aminay tatagu ahtod Jerusalem hen anchi enammaancha way kaskascha-aw, wat achi tot-owa mafalin way mahootan. Wat hen enkamancha, empaghadcha cha Pedro an Juan ya hen anchi anat naka-an hen penelayna, yag anchaat man-ahetoptopà way mangaliyén, >uWat ammag netopò hen cha aryén hen anchichay konsel way maid kasencha minchur-ayan te wacha agéhchi hen anchi nappelay way nètatàchég an cha Pedro way naka-an hen penelayna.  Amin hen anchichay o-okom way konsel, anchag nahahaang way nangila hen kenatorod cha Pedro an Juan, yag kaskasen hen nangawatancha way maid sa-adcha ya iggaycha amin nan-us-uswila, wat yachi hen nangenlasinancha way chicha peet hen cha netnonetnod an Jesus. iK Yaha hen nesosorat, wat maid paat kasen makaharà an chitaaw no faén yanggay hiya, te maid kasen empalen Apudyus hen antoy aminay lota ah makafael way manarà hen tatagu ah achicha metap-aran no faén yanggay ah Jesus.”  Ya hiya agé hen niyaligan hen anchi nesosorat way enalen Apudyus way ekatnéén,‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, ammag hiyachiyat agé peet hen anchi kapatpatigan way mepégnad.’ kO Te no yachi, ma-awatanyu amin koma, ya ma-awatan koma agé hen aminay tapen hen sosnodtaaw way ganà Israel way gapo hen kafaelan Jesu Cristu way eNazaret, wat yachi hen naka-anan hen penelay hen annay tagu way tommatàchéganna hen henagongyu. Te ah jesusanchi, hiya hen anchi emparansayu hen nangempapchitanyu. Ngém nan-uchiyén Apudyus hiya chillu. xi ay hen chayu mamistigaran an chàniyat gapo hen natorongan hen anchi nappelay ya hen naka-anan hen penelayna. "=Yachi yag sommongfat ah Pedro way iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna yag ekatnéén, “Chàyu way anap-apo ya anam-ama way ponò, wgYachi yag empa-ayagcha cha Pedro an Juan yag empasangocha way mamistigar way mangaliyén, “Heno ay paat hen nangchat hen kafaelanyu way mangamma hen anchi enammaanyu, yag heno ay paat agé hen nangchat hen lébféngyu way mangamma.” FYag nìya-among agé hen anchi kangatowanay pachi way ah Annas ya anat agé hen anchichay ahimfafaryanna way cha Caifas an Juan yah Alejandro ya hen anchichay tapenay ahimfafaryanna agé. 1[Angkay nawakas, na-amongcha ad Jerusalem hen anchichay anap-apon hen Judio ya anam-ama way ponò ya anat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. a;Ngém uray hiyachi hen nekaman, chuar chillu hen ommafurot hen anchichay nanangngar hen intudtuchun cha Pedro mepanggép an Jesus. Wat hen filang hen anchichay larae yanggay way ommafurot wat émméychah lemanlifu. ~}4|0{zzyxx?wwut}ss5rdqqTpGoqonmFlkkNjjihhBgg@fed.bBaaZ`Z_^]]=\[[ZYXXVVUTTdSS(RQPP OBNMMKJJ$IvHFF7EDCBxAA+@>>6=< Nanepod hen napchitan Esteban, nahihiyancha amin hen anchichay cha omafurot an Jesus ah manginlisiyancha hen mapaligatancha. Wat hen tapena, émméycha ingganad Fenicia ya hen tapena, ingganad Chipre ya ingganad Antiokia. Yag hen heno way chacha ayan, chacha haphapetén hen chamag mepanggép an Jesu Cristu, ngém hen anchichay kacharaancha yanggay way Judio hen chacha mangimfag-an. k=O Hen nangngaran hen anchichay na-a-among hen imfagan Pedro, nang-épcha wat entagaycha way mangingar an hiya yag chinayawcha ah Apudyus way mangaliyén, “Wat no yaha, emparufus peet Apudyus hen wayan hen uray anchichay faén Judio way mamfafawi ta midchat peet an chicha agé hen mannanayunay ataguwan.” Hen ommafurotan hen anchichay iyAntiokia e<C Wat narawag way inidchat Apudyus hen Espirituna hen anchichay faén Judio way kaman agé hen nangidchatana an chitaaw hen ommafurotantaaw an Apo Jesu Cristu, wat ay ammoh lawa wachay mangempawa hen laychén Apudyus.” G; Yag hen nangil-à an nadchi, hemhemmào uwa hen anchi enalen Apo Jesus hen nangaryanéén, ‘Imfunyag Juan hen chanum an chàyu ngém ah awni, mifunyag an chàyu hen Espiritun Apudyus.’ 9:k Yag yachi way inlugì way mangintudtuchu, anchaat agég na-adchan amin ah Espiritun Apudyus wat nìyachar an chicha way kaman hen nìyacharana an chitaaw hen anchi laprapona. g9G ta itudtuchù anon chicha hen mepanggép an Jesu Cristu ya hen kahara-ancha way himfafaryan. T8! Angkay inumchah-ani, yag henaphapet Cornelio an chàni hen nangil-ana hen niyahad way anghel ah faréycha, yag imfagan hen anchi anghel an hiya way homnag ano ah tatagu ad Joppe way i mangayag an haén y7k Yag imfagan hen Espiritun Apudyus an haén way màyéyà ano an chicha way achiyà cha machanagan way metnod hen faén Judio. Ya hen antochay éném way ifataaw agé way eJoppe, netnodcha an haén, wat émméy-ani amin ah faréy Cornelio. 6w Yag hen hiyachiyat agé, inumchahcha hen toroy tatagu hen anchi faréy way ininggawà way nahnag way narpod Cesarea. W5' Nametlo way na-ammaanchi an haén yag anat mamfangad hen anchi uroh ad uchu. "4= Yachi yag kasen agé nan-ale hen anchi chan ale ad uchu way mangaliyén, ‘Achim ekatén panyaw ya aggarémha hen anchi looh ekat Apudyusén ammay.’ /3W Ngém ekat-o way mangaliyén, ‘Achì angkay tot-owa Apo, te nanepod hen nataguwà, maid paat tentenchào ah aggarémha ya mapanyaw way epawan hen orchin Moses.’ u2c Yachi yag chengngar-o hen nan-ale way ekatnéén, ‘Fangon-a, Pedro ta farangna ah partiyém ah issam.’ G1 enmamad-o way nangila no heno hen ininggaw yag ammag maid achi wacha ah man-ì-iwi way nan-inahrang ah amu ya atap way wà-acha ay chan furoh ya wacha ay cha manaran, wacha ay cha tomayap. q0[ “Hen chà manluwaruwan ahchid Joppe, wacha hen empàilan Apudyus an haén way kaman hen chakar way uroh way nafufug-uy way nehahabrot hen anchi opatay nanhepenget, ya cha mauy-uy way narpod uchu. Yag yachi way inumchah an haén, ^/5 Yachi yag anat fatfatén Pedro way manaphapet hen anchichay nekamkaman, ekatnéén, . “Ay an-a peet ammag hinénggép hen fafaréy hen anchichay faén Judio way tàén cha-ancha mamarkaan yag nèan-aat an chicha.” - Wat angkay namfangad ah Pedro ad Jerusalem, ammag iningar hen tapen anchichay cha omafurotay Judio hiya way mangaliyén, 6, g Angkay hen anchichay aposel ya amin hen anchichay cha omafurot way Judio hen provinsiyan hen Judea, chengngarcha amin way enawat hen anchichay faén Judio hen alen Apudyus. O+ 0Yachi yag imfagan Pedro ta mafunyagancha ah mangempàil-ancha hen nètempoyugancha an Jesu Cristu. Yachi yag imfagacha agé an Pedro ta no mafalin, mì-iggaw koma an chicha ah kamanay ag-agaw.*% /“Hen antochay tatagu, nìyachar hen Espiritun Apudyus an chicha way kaman an chitaaw, wat ay ammoh wachay mangempawa ah mafunyagancha.” i)K .Ya maid amin manchuwachuwaancha te chengngarcha chicha way chacha chayawén hen kenangaton Apudyus way chacha agé iyale hen safaliy ale way iggaycha acharén. Hiyachi yag anat ekat Pedro hen anchichay ifana way Judiowén, (1 -Yag hen anchichay cha omafurot way Judio way nenetnod an Pedro, ancha ammag nahahaang te midchat peet hen Espiritun Apudyus hen uray faén Judio. 4'a ,Angkay hen cha manudtuchuwan Pedro hen anchichay na-a-among ah faréy Cornelio, anchag na-adchan ah Espiritun Apudyus way nìyachar an chicha amin way cha mangngar. f&E +Hiya paat hen ena-allen hen amin anchichay profeta hen nangaryanchéén, ‘Gapo hen kafaelana wat heno way omafurot an hiya, mapakawan hen fasorna.’ ” Hen nìyacharan hen Espiritun Apudyus hen anchichay faén Judio %) *Yag imfagana an chàni way epagngarni hen anchi ammayay chamag mepanggép an hiya hen aminay tatagu, ya ta tàchéganni agé way hiya paat hen anchi chinutokan Apudyus way manguwis hen aminay tatagu ah pegwana way uray hen anchichay looh natéy ya hen anchichay cha-an. N$ )Ngém iggay ilan hen aminay tatagu ah Jesus hen nan-uchiyana te anggay-ani yanggay ah nangila way chinutokan Apudyus way manàchég an hiya. Ya cha-ani angkay agé nèan an hiya hen nan-uchiyana. m#S (Ngém hen anchi ma-atloy ag-agaw, nan-uchiyén Apudyus hiya chillu yag empàilana hiya hen tatagu. p"Y 'Yag chàni way aposel, inni-ilan paat hen matani hen aminay enammaan Jesus hen kafabréfabréy way kawad-anni way Judio ya hen anchi kapatigan way fabréyni ad Jerusalem. Yachi yag anchaat pédtén hiya way nangenlansa hen koros. ! &Wat innilayu hen mepanggép an Jesus way eNazaret way ini-idchat Apudyus hen Espirituna an hiya ya hen kafaelana. Wat uray heno way émméyana, enammaana hen ammay para hen tatagu way henara-ana hen anchichay enèmehan Chumunyu te wawà-acha ah Apudyus an hiya. M  %Yag awniyat chengngaryu agé amin hen anchichay napateg way nekamkaman hen amin antoy lota ad Israel way nilugi hen provinsiyan hen Galilea hen hifat hen nantudtuchuwan Juan ya hen namfunyagana. N $Yag chàyu, chengngaryu met agé hen anchi ammayay chamag way empachamag Apudyus an chàni way ganà Israel way kasen nepatempoyug hen tatagu an Apudyus gapon Jesu Cristu way ap-apon hen angamin.  #te uray heno way karasen chi tagu hen antoy lota, no anchaat an ifiin hiya ya ammaan hen usto, akseptaréna amin chicha.  "Yachi yag inlugin Pedro way man-ale, ekatnéén, “Ma-awatà peet ad uwan way maid tot-owa epohowan Apudyus ah tatagu, fE !Angkay hiyachi, an-owat epaligwat hen anchichay i nangayag an hea, yag ammay agé te nìyalea. Wat antoyan-ani way na-a-among ahto way i-illan Apudyus ta changrénni amin hen ifagana way iyalem.” Hen intudtuchun Pedro *M wat homnag-ah tatagu ah éméy ad Joppe ta icha ayagan hen ihay tagu ahchi way ah Simon Pedro hen ngachanna.’ Imfagana agé way wacha-a ano ah faréy hen anchi chan el-elao hen anchichay chana ammaan way gadchang way ah Simon hen ngachanna, ya hen anchi faréyna, nehag-én hen fayfay. xi yag ekatnéén, ‘Cornelio, chechengngar Apudyus hen luwarum ya inni-ilana agé hen cham eka-ase hen tatagu, 5 Angkay hiyachi yag inlugin Cornelio way manaphapet hen nekaman, ekatnéén, “Ma-apatay ag-agaw ad uwan nanepod hen chà manluwaruwan ahtoh faréyni way kaman agéhto way cha fumatangan, yag ammag niyahad hen ihay tagu hen henagong-o way ammag cha humili hen lumfongna,  Wat yachi hen nìyaliyà hen antochay i nangayag an haén te maid lason-o no pakay achiyà. Wat ifagayu no pakay empa-ayagyu haén.”  Yachi yag imfagan Pedro an chicha amin way mangaliyén, “Chàyu way faén Judio, inni-ilayu amin met way panyaw no mì-ib-ifun-ani way Judio hen uray heno way tatagu way faén Judio, ya uray hen hénggépan ah fafaréyyuwén mepawa, te yaha hen ihay orchinni. Ngém empàilan Apudyus an haén way achi mafalin ekat-owén aggarémha-ayu way faén Judio ya panyaw hen mì-ib-ifunan an chàyu. % Yachi yag tommàchég ah Cornelio yag chachaat mantagtagépfar way cha hénggép ah faréy, ya chuarcha peet agé hen anchichay na-a-among. ta Ngém enamhew Pedro way mangaliyén, “Tomàchég-aat man te tataguwà kay agé yà way kaman an hea.” w Angkay cha hénggép ah Pedro ah faréy, yag chaat agén palentomang ah Cornelio hen sangwanana way manayaw an hiya. 7g Yag hen kafigatana, inumchahcha ad Cesarea yag wachacha tot-owa cha Cornelio ya anat agé hen anchichay enayagana way anag-ina ya inib-ana way chacha amin hadhadchén hiya. jM Angkay hiyachi way chengngar Pedro hen imfagan hen anchichay nahnag, yag annaat epaghép chicha ta umiyancha. Angkay nawakas nìligwat ah Pedro an chicha, yag nàyéycha agé hen tapen hen anchichay cha omafurot way eJoppe. @y Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Ah Kapetan Cornelio hen nannag an chàni way hiya, ammay way tagu ya chachayyawéna ah Apudyus ya ririspituwén amin hen kacharaam way Judio hiya. Yag imfagan hen ihay anghel Apudyus an hiya way ayaganni ano hea ah faréycha ta changréncha ano no heno hen itudtuchum.” 'G Yachi yag ginumhad tot-owa ah Pedro way inna imfaga hen anchichay anat inumchah way mangaliyén, “Haén hen anchi chayu anapén, wat nokay hen ifagayu.”   Wat gumhad-a ta in-a ilan chicha, ya achia machanagan way metnod, tàén faéncha Judio, te haén hen nangempale an chicha.” ~u Yag ah Pedro, étégna way cha manmamanmà no heno hen laychén hen anchi innilana way aryén. Yag imfaganat agé hen Espiritun Apudyus an hiya way mangaliyén, “Pedro, wachacha ah chara hen toroy tatagu way faén Judio way chacha-a anapén. Q  way cha mangimoh no wachay mangilina way ah Simon Pedro hen ngachanna. ] 3 Angkay hiyachi way chan hamahamà ah Pedro no heno hen laychén nadchi way aryén, yag inumchahchaat agé hen anchichay tatagu way hennag Cornelio te inchahancha hen anchi faréy Simon, wat wachachah chara J   Nametlo way na-ammaanchi ya anat ma-ara hen anchi uroh ad uchu. ; o Yachi yag kasen agé nan-ale hen anchi chan ale ad uchu way mangaliyén, “Pedro, achim ekatén panyaw ya aggarémha hen uray heno way missa way looh ekat Apudyusén ammay.” 5 c Ngém sommongfat ah Pedro way mangaliyén, “Achì tot-owa Apo, te nanepod hen natatagguwa-at maid tentenchào ah aggarémha way mapanyaw way epawan hen orchin Moses.” pY Yachi yag wacha hen nan-ale way mangaliyén, “Pedro, fangon-a ta farangna ah partiyém ah issam.” M Yag maid achi wacha ah chan ì-iwi way ininggaw hen anchi uroh, te wacha ay chan furoh ya wacha ay cha manaran ya wacha ay cha tomayap way amin chachi, mapanyaw way achi mafalin issan hen Judio. 6e Yag innilana way nanta-ang ad uchu yag wacha hen kaman chakaray uroh way nafufug-uy way cha mauy-uy way émhép hen antoy lota way nehahabrot hen anchi opatay nanhepenget. T! wat ammag hommenaang ah Pedro yag laychéna koma way i mangan ngém cha-an mauto hen anéncha. Yag hen chana manmannéchan ah man-alekattowancha, wacha hen empàilan Apudyus an hiya way kaman in-inép. iK Angkay nawakas way chacha manaran hen anchichay nahnag way chacha homag-én hen fabréy ad Joppe, netongpo way chan luwaru ah Pedro hen anchi fangsar way uhun hen anchi faréy. Yag ustoy nanggawa hen chanan luwaruwan, \1 Yag henaphapetna an chicha amin hen nekaman yag annaat hénagén chicha ad Joppe. 9k Yachi way narpas hen enalen hen anchi anghel yag lommayaw, yag anat ayagan Cornelio hen chuway alepanna ya hen ihay sorchachu way katorongna way omma-abfurot an Apudyus agé. +O way wacha ah faréy hen ihay chan el-elao hen anchichay chana ammaan way gadchang way ah Simon hen ngachanna, yag hen anchi faréyna, nehahag-én hen fayfay.”  Wat hen ekamanno, homnag-a ah tatagu way éméy ad Joppe ta icha ayagan hen ihay tagu ahchi way ah Simon Pedro hen ngachanna  Yag ammag finéfétég Cornelio hen anchi anghel ah égyatna yag annaat ekatén, “Oo Apo, haénto.” Yag anat ekat hen anchi anghelén, “Chechengngar Apudyus hen luwarum ya innilana agé hen cham eka-ase hen anchichay Judio, wat achina aliw-an cha nahha. ~ Angkay hen-argawan way fummatangan, wacha hen empàilan Apudyus an Cornelio way kaman in-inép way ammag narawag hen nangil-ana hen hinénggépan hen ihay anghel Apudyus ah faréycha. Yag finagaan hen anchi anghel hiya way mangaliyén, “Cornelio.” }}s Yag tàén faén Judio cha Cornelio, omma-abfurotcha chillu way himfafaryan an Apudyus wat chacha amin chayawén hiya. Ya chakar agé hen torongcha hen anchichay Judio way makasapor ah torong, ya kankanayén way chachan luwaluwaru an Apudyus. +| Q Angkay hiyachi, wacha hen ihay tagu ad Cesarea way ah Cornelio hen ngachanna way hiya hen kapetan hen ihay batalyun way sorchachun hen Roma way narpochad Italia. {5 +Wat ah Pedro, nafab-ayag ahchid Joppe way nì-i-iggaw hen ihay chan el-elao hen anchichay chana ammaan way gadchang way ah Simon hen ngachanna. z *Yachi yag ammag nanhemamag hen anchi na-ammaan hen aminay tatagu ad Joppe, wat chuarcha hen ommafurot an Apo Jesus gapon nadchi. Ky )Yag pinchén Pedro hen limana way nangempatàchég yag annaat ayagan hen anchichay nà-amfaro ya hen anchichay tapenay cha omafurot, yag emporangna hen anchi natéy an chicha way kasen natagu. yxk (Yachi yag empaghad Pedro chicha amin yag anat mampalentomang way manluwaru yag annaat hagongon hen anchi natéy way mangaliyén, “Tabita, fumangon-a.” Yag ammag nanchiyatat agé hen anchi natéy yag hen nangil-ana an Pedro, tummùchu. :wm 'Yachi way imfagacha yag nìligwatat ah Pedro an chicha. Yag hen inumchahana ah faréy hen anchi natéy, enetnodcha hiya hen anchi kowarto way nepapabfégana. Yag enamongan amin hen anchichay nà-amfaro ah Pedro way ahekekela way cha mangempàila hen anchi chuaray lumfong way enogotna hen natatagguwana. Iv  &Yachi yag chengngar hen anchichay cha omafurot way wacha peet ah Pedro ad Lidda way nehag-én ad Joppe, wat hennagcha hen chuway tatagu way i mangayag an hiya ta ag-aggagéna paat way umale. u %Ngém yachi yag nansaket ah Tabita yag natéy, wat inméhcha yag empabfégcha hen acharna hen anchi ma-agway garachu hen faréyna. t $Angkay ad Joppe agé, wacha hen ihay in-ina way omma-abfurot an Jesus way ah Tabita hen ngachanna way ekat hen alen hen Griegowén Dorcas way hen laychénay aryén, ugha. Pètotorong ah Tabita ya pahig ammay hen chana enkaman hen anchichay maid mafalinna. s #Wat amin hen anchichay tatagu ad Lidda yad Sarona, hen nangil-ancha an Eneas way nakacharan, anchag nanhagong amin an Apo Jesus. Fr "Yachi yag ammag ekat Pedro an hiyéén, “Eneas, ka-anén Jesu Cristu hen annay saketno, wat fumangon-a yag leno-otno hen annay annapno.” Yag hen hiyachi, fummangonat tot-owa ah Eneas. q !Yag inchahana ahchi hen ihay tagu way ah Eneas hen ngachanna way ammag achi makafangon hen unig hen waru way tawén te napàroy. /pW Angkay ah Pedro, maid iggayna ayan way manudtuchu hen anchichay cha omafurot. Yag hen-argawan, nan-éhég way i mangila hen anchichay tatagun Apudyus ad Lidda. o/ Hen hiyachiy tempo, netagtagay hen cha mapaligatan hen anchichay cha omafurot ah kafabréfabréy hen provinsiyan hen Judea ya Galilea ya Samaria. Ya gapo hen torong hen Espiritun Apudyus wat cha pomegsapegsa hen pammatecha amin, ya chacha agé chumuachuar hen cha metapetape, ya chacha agé paat ifiin amin way manlabseng hen laychén Apudyus. Hen tommorongan Pedro hen tatagu ad Lidda yad Joppe n7 Wat hen nangawatan hen anchichay cha omafurot an nadchi, enetnodcha ah Saulo ingganad Cesarea ya anchaat epaligwat way éméy ah fabréyna ad Tarso. )mK Yag senongfasongfatana agé hen anchichay Judio way Griego hen alecha ngém chicha, anchag térén way anchaat agé cha anapén hen mamchitancha koma an hiya. l1 Yachi yag nì-iggaw ah Saulo an chicha way maid ég-égyatna way mangintudtuchu hen mepanggép an Apo Jesus hen uray heno way lugar ad Jerusalem. :km Ngém ah Bernabe way ihan chicha, enetnodna hiya way nanginyéy hen sangwanan hen anchichay aposel, yag annaat haphapetén hen nangil-an Saulo an Apo Jesus hen anchi korsa way éméy ad Damasco ya hen nanagépfarana an hiya, ya anat agé hen torod Saulo way nangintudtuchu hen mepanggép an Jesus ahchi. ljQ Angkay hiyachi yag émméy ah Saulo ad Jerusalem way ekatnéén i koma metape hen anchichay pasorot Jesus, ngém anchag cha émégyatat agé amin an hiya te anchag achi afuroton way cha omafurot an Jesus tot-owa ad uwan. ]i3 Wat hen nekaman, ammag enetnod hen anchichay ifan Saulo hiya hen henlafiyan hen anchi akop hen fabréy yag inluggancha hiya hen awit yag anchaat uy-uyun ah lahin hen anchi akop. Hen émméyan Saulo ad Jerusalem ,hQ Ngém wacha hen nangenlepot an Saulo hen planocha way ammag enag-agaw ano ya lenafi way anchag ehahannéb hen aminay fùnagan hen fabréy ah manpapancha an hiya. ,gQ Angkay émméy ah kamanay ag-agaw, yag anchag na-among hen anchichay kacharaan Saulo way Judio way mantatagépfar no heno hen ekamancha way mamchit an hiya. f1 Ngém ah Saulo, anat agé an cha pomegsapegsa hen ekamanna way mangintudtuchu hen mepanggép an Jesus. Wat hen anchichay ahentaguna way Judio ad Damasco, anchag achi makasongfat hen manot-owaana way ah Jesus tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale way mantoray. keO Wat ancha ammag nahahaang amin hen anchichay nanangngar, yag chachan pennoot way mangaliyén, “Ay ammoh faénha hen anchi cha mangempapchit hen anchichay cha omapo an Jesus ad Jerusalem tà. Yag ay ammoh faén hen ummaliyana ahto wat hen ina manelewan an chicha ta iyéyna chicha ad Jerusalem way i mangempasango hen anchichay ap-apon hen papachi.” *dM Yag iggayna iyaw-awni yag émméyat hen anchichay sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio way i mangintudtuchu way ah Jesus hen tot-owa peet way anà Apudyus. ;co yag anat mangan, wat kasen ommorhe. Hen nanàchégan Saulo an Jesus ad Damasco Angkay hiyachi yag nì-i-iggaw ah Saulo hen anchichay cha omafurot ad Damasco ah kamanay ag-agaw. #b? Yag hen hiyachi, lenènan Saulo way kaman paat wachay naka-an ah hephep chi gachiw ah matana yag namfangachat hen ilana. Wat fummangon yag i nampafunyag a Angkay hiyachi yag lummigwat ah Ananias way éméy ah faréy Judas yag inchahana tot-owa ah Saulo. Yag inchàépna hen limana an hiya way mangaliyén, “Heay sonod way Saulo, ah Apo Jesus paat hen nannag an haén way hiya hen anchi innilam hen charan ad chin-argaw hen alem ahto. Hennagà way i manchà an hea ta mamfangad hen ilam ya ta mìyachar hen Espiritun Apudyus an hea.” n`U Yag epàilà an hiya agé hen aminay masapor anohana, te mapap-aligatan way térén gapon haén.” o_W Ngém ekat Jesus an hiyéén, “In-aat man, te chinutokà hiya ah mantatagù way mansérfi an haén way i mangempagngar hen mepanggép an haén hen anchichay faén Judio ya hen a-are ya uray agé hen kacharaam way ganà Israel. ?^w Yag hen ummaliyana ahtod Damasco agé, ta telewéna chàni amin way cha omapo an hea. Yag hen anchi kangatowanay pachi agé, inidchatna hen karébféngana way manelew an chàni.” G] “Oo Apo,” way ekat Ananias, “ngém chuarcha hen tatagu way nanaphapet an haén mepanggép hen hiyachiy tagu ya hen aminay laweng way enammaana hen anchichay tatagum ahchid Jerusalem. H\  Te empàilà an hiya ah kaman in-inép wat innilana hen inumchahan hen ihay tagu way ah Ananias hen ngachanna. Yag innilana agé hen manginchàépam hen limam ah maka-anan hen finuragna.” [} Yag anat ekat Apo Jesus agéén, “Lumigwat-a Ananias, ta éméy-a ah faréy Judas way wacha hen iggaw hen anchi korsa way ekatchéén ‘Gachang.’ Yag imohom ahchi hen anchi tagu way manngachan ah Saulo way eTarso te chan luwaru ahchi ad uwan. ]Z3 Angkay ahchid Damasco, wacha hen ihay ommafurot an Jesus way ah Ananias hen ngachanna. Yag nampàila ah Apo Jesus an hiya hen kaman in-inép way mangaliyén, “Ananias.” “Antoyanà Apo,” way ekatna. eYC Yag hen unig hen toroy ag-agaw way nabfuragana, iggay poros nangnangan ya iggay umin-inum. X Yachi yag fummangon ah Saulo way manchiyat yag ammag maichat agé ilana te nabfurag. Wat penachangcha way mangenhàyat ah fabréy. 'WG Hen anchichay tatagu way nenetnod an Saulo, entàchégcha way anchag chan henhenarnga te chengngarcha hen anchi nan-ale ngém maid innilacha ah tatagu. jVM Wat fumangon-a ta homàyat-a ah fabréy te mifaga an hea ahchi hen anchi masapor way ammaam.” AU{ “Henoa Apo,” way ekat Saulo. Yag sommongfat hen anchi chan ale way mangaliyén, “Haén ah Jesus way cham pap-aligatén hen cham mamaligatan hen anchichay cha omafurot an haén. Ty Yag ammag narangad yag annaat changrén hen nan-ale way ekatnéén, “Heay Saulo, pakay cham pap-aligatén haén.” .SU Angkay hiyachi way chacha éméy ad Damasco way chacha homag-én ah fabréy, yag ammag nahili ah Saulo hen kaman paat nangoleyapyap way helaw way narpod uchu. 1R[ way i nampa-amma ah sorat ta iyéyna hen anchichay anap-apo hen anchichay cha ma-am-amongan hen Judio ad Damasco way hen yachiy sorat, kaman parufus ah manelewana hen heno way ichahana way cha omafurot an Apo Jesus way uray fufae man ono larae, ta ifangadna chicha ad Jerusalem way mangimfarud. lQ S Angkay ah Saulo, ammag achi komapoy hen anchi aggaégyat way chana ammaan hen anchichay cha omafurot an Apo Jesus te hen laychéna yanggay, wat anchag mepapchit amin. Yachi yag anat éméy ah Saulo hen anchi kangatowanay pachi 7Pg(Yag ah Felipe, ammag nanlangranga yag wachaat agé ad Azoto, yag cha nanchag-ochag-oh hen kafabréfabréy way mangempagngar hen anchi ammayay chamag inggana ad Cesarea.VO%'Angkay tommàchangcha, ammag enlayawat agé hen Espiritun Apudyus ah Felipe way maid kasen nangil-an hen anchi iyEtiopia an hiya, wat entoroyna chillu way éméy hen chana ayan way amchan hen laylayadna. N&Yachi, yag empaginangna hen anchi kalesa yag ginumhadcha an Felipe way émméy hen anchi chanum yag finunyagan Felipe hiya. RM%Yag anat ekat Felipeyén, “Oo, mafalin no afurotom paat hen aminay intudtuchù.” “Oo, afurotò,” way ekatna, “te afurotò way ah Jesu Cristu hen anà Apudyus way empalena hen antoy lota.” +LO$Yag yachi way chacha émé-éméy, inchahancha hen chanum, yag anat ekat hen anchi iyEtiopiéén, “Anchiyan hen chanum wat ay achi mafalin ta mafunyaganà.” K7#Yachi yag inlugin Felipe way mangensoplekar hen anchi anat nafasa way alen Apudyus ingganah empachahna hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus. 9Jk"Angkay finasan hen anchi iyEtiopiachi yag annaat imohon an Felipe way mangaliyén, “Heno man hen cha aryén hen anchi profeta an natto, ay acharna ono safaliy tagu.” !I;!Anchag finibfiin hiya, ya ammag pahig kétém hen empafasorcha an hiya. Ya maid matontonan ah ganàna te ammag attè hen nataguwana hen antoy lota.” 'HG Yag hen anchi nesosorat way finasana, ekatnéén,“Hiya, ammag na-anoh way kaman hen karnero way innaracha way i mamarte. Ya hen miyaligana agé, kaman hen anà hen karnero way achin ar-ale hen manga-anancha hen chotchotna te yachi agé hen enkamanna hen namaligatancha an hiya. GYag ekatnéén, “Nokay lawa hen iyà ma-awatan no maid mangintudtuchu an haén.” Yag annaat agé ifaga an Felipe ta mìlugan. |FqWat nanagtag ah Felipe yag hen inumchahana hen anchi kalesa, chengngarna hen anchi cha faséén hen anchi iyEtiopia way ensorat hen anchi profeta way Isaias. Yag anat imohon Felipe way mangaliyén, “Ay ma-awatam hen annay cham faséén.” }EsYachi yag imfagan hen Espiritun Apudyus an Felipe way mangaliyén, “In-a ta in-a hag-énén hen anchi kalesa.” eDCway homàyat, chana fasfaséén hen alen Apudyus way ensorat hen anchi profeta way Isaias. hCIYachi yag lummigwat tot-owa ah Felipe, yag hen chana manaranan hen hiyachiy korsa, annag hinib-atat agé hen ihay tagu way nankakallesa way narpod Jerusalem way cha homàyat ah fabréycha ad Etiopia way henlomota. Nangato way okom hen anchi nanlurugan, te hiya hen napiyar way mamangchén hen kafinaknang hen anchi are ad Etiopia way ah Candace hen ngachanna way fufae. An émméy hen yachiy tagu ad Jerusalem way i nanayaw an Apudyus. Yag hen nanlurugganana hen anchi kalesana NBAngkay hiyachi yag imfagan hen ihay anghel Apudyus an Felipe way lumigwat ta éméy hen anchi korsa way nanligwat ad Jerusalem way éméy ad Gaza way hen hiyachiy korsa, achi mausar ad uwan. AAngkay hiyachi yag intudtuchun cha Pedro an Juan hen alen Apudyus hen anchichay tatagu yag henaphapetcha agé hen innilan hen matacha mepanggép an Jesus. Yachi yag anchaat lumigwat way mamfangad ad Jerusalem, yag hen chacha mamfangchan, chachan chag-ochag-oh hen kafabréfabréy ad Samaria way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag. Hen ommafurotan hen anchi okom way iyEtiopia ,@QYachi yag anat ekat Simon an cha Pedro an Juan way mangaliyén, “Pangpanga-aseyu paat ta iluwaruwanà ta achi koma ma-ammaan an haén hen annachay imfagayu.” ^?5Te mailà way ammag pararo hen apésno ya achia makelisi hen annay kenarawengno.” >3Wat masapor way ifafawim hen annay laweng way hamhamàno yag chawatém an Apudyus ta pakawanéncha-a koma hen annay sabsafali way cham hamham-én. o=WAmmag maid fiyangno hen antoy nipiyar an chàni te innilan Apudyus hen annay nat-én way hamhamàno. J< Ngém senongfatan Pedro hiya way mangaliyén, “An-a man ammag metape hen annay pelakno way metap-ar ad imférno, te ay ammoh ekatnowén maràwan ah pelak hen anchi libli way idchat Apudyus. ;“Antoyan ta adchanà agé ah kafaelà ta uray heno way minchàépà hen limà, mìyachar agé hen Espiritun Apudyus an hiya.” J: Angkay hiyachi way innilan Simon way uray yanggay hen nancha-an hen aposel hen anchichay cha omafurotén nìyacharat hen Espiritun Apudyus yag annaat ichawchaw hen pelak way mangaliyén, k9OYachi yag inchàép cha Pedro an Juan hen limacha an chicha yag nìyachar hen Espiritun Apudyus. )8Kte hen hiyachi, cha-an mìyachar hen Espiritun Apudyus an chicha, te ancha an nafunyagan ah ngachan Apo Jesus yanggay ah mifisaran hen ommafurotancha an hiya. 7 Angkay inumchahcha, inluwaruwancha hen anchichay anat cha omafurot ta umale hen Espiritun Apudyus way mìyachar an chicha agé, 96kAngkay hiyachi way chengngar hen anchichay aposel ad Jerusalem way enafurot hen tatagu ad Samaria hen alen Apudyus, anchaat hénagén cha Pedro an Juan way éméy ahchi. H5  Yag uray ah Simonanchi, ommafurot agé. Yag yachi way nafunyagan, ammag nenetnod an Felipe way ammag nahahaangay térén hen chana mangil-an hen aminay kaskascha-aw way cha enammaan Felipe. n4U Ngém hen nangngaran hen anchichay tatagu hen anchichay ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus way intudtuchun Felipe ya hen mepanggép agé an Jesu Cristu, enafurotcha yag anchaat mampafunyag way larae man ono fufae. j3M Hen mamannaagancha an hiya, te nafayag way chana empàipàila hen saromangkana ah mahaangancha. R2 Yag aminay tatagu ahchi way uray hen anchichay kangatowan man ya kafafaan, anchag papannaagén amin hiya te ekatchéén, “Wacha tot-owa hen kafaelan Apudyus an hiya wat wacha hen mannakafalinna.” 1  Wacha agé hen hiyachiy fabréy hen ihay tagu way ah Simon hen ngachanna way nafayag way annag cha empahaang hen anchichay eSamaria gapo hen chana ammaan, te ah Simon, ommamta way chan saromangka, ya anna agég emparang hen acharna ah ihay machayaw. ^05Wat ammag pararo hen laylayad hen anchichay tatagu hen hiyachiy fabréy ad Samaria. +/OTe chana eparyaw hen nihuhurug way ongtan hen chuaray tatagu way anchag man-ongawén lommayawcha. Yag kena-anna agé hen penelay ya penàroy hen chuaray tatagu. M.Wat chuarcha hen anchichay tatagu way cha na-among way mangngar hen aryéna. Yag hen nangil-ancha hen kaskascha-aw way chana ammaan, wéhchiyén penapannaagna way mamangngar hen chana itudtuchu. B-}Yag hen iha way ah Felipe, émméy hen ihay fabréy hen provinsiyan hen Samaria way i mangintudtuchu hen tatagu way ah Jesus tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale. ,wHen anchichay niwa-at way cha omafurot, tàén heno way ayanchéén chachaat itudtuchu hen mepanggép an Jesus. + Ngém ah Saulo, maid achina enammaan ah manepoana hen anchichay cha omafurot, te annag cha tarontonon chicha hen fafaréy way ammag hénggépén lenakrakna chicha way mangempafarud, fufae manha ono larae. Hen nepagngaran hen alen Apudyus ad Samaria * Yag ah Saulo, enafunana hen namchitancha an Esteban. Ngém wachacha hen tapena way omma-abfurot an Apudyus, wat incha inlufù hen achar Esteban way amchan chi nangelaancha an hiya. Hen napaligatan hen anchichay cha omafurot Hen hiyachi paat way ag-agaw way natéyan Esteban, nilugi hen ammag pararo way mapaligatan hen amin anchichay cha omafurot ad Jerusalem, wat anchag niwa-at hen kafabréfabréy hen provinsiyan hen Judea ya Samaria, wat anggay yanggay hen anchichay aposel ah iggay lomayaw ad Jerusalem. )(1l'Q;Yag hen chacha mamunfuntoan an Esteban, chaat manluwaru way mangaliyén, “Apo Jesus, aranà.” k&O:way i manlakrak an hiya way manginyéy hen anchi fùnagan hen fabréy yag anchaat funfunto-on hiya. Wat hen anchichay nangenlémrém an Esteban, emporangcha hen agwan hen lumfongcha hen ihay larae way ah Saulo hen ngachanna. s%_9Wat hen anchichay nanangngar, ancha ammag heo-ongaw yag chachaat horatén hen ingacha, yag anchag nagyub *$M8“Ilanyu ngén,” way ekat Esteban, “te anchi nafùtan ad uchu wat anchiyan ah Jesus way Pangorowan hen Tatagu way tommatàchég hen pachawanan Apudyus.” ^#57Ngém ah Esteban way iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna, nantangad ad uchu yag innilanaat agé hen hummiliyan hen kaenammay Apudyus ya anat agé ah Jesus way tommatàchég hen pachawanan Apudyus. " 6Angkay narpas way chengngar hen anchichay konsel hen enalen Esteban, anchag nanngalitfén hen fub-acha ah aningarngarcha. !y5Achi koma mafalinchi, te chàyu paat hen nanangchén hen anchi orchin Apudyus way intudtuchun hen anchi anghel, ngém anyug achi peet cha afuroton.” Yaha hen ensongfat Esteban hen anchichay konsel ya kangatowan way pachi. Hen nafuntoan Esteban R 4Ay ammoh wachay ihà-anay profeta ad namenghan ah iggay pap-aligatén hen a-anap-otaaw. Maid met te ancha ammag pinchit amin hen anchichay hennag Apudyus way i mangimfaga mepanggép hen umaliyan hen anchi anàna way maid fasfasorna. Yag angkay ummale hen yachiy anàna, chàyuwat agé hen nangentochar ya nangempapchit an hiya. r]3Yachi yag entoroy Esteban way mangaliyén, “An-ayu ammag térén te tàén namarkaan hen acharyu ta mantatagun Apudyus chàyu, ammag maid awanwani chillu hen hamhamàyu way mangamma hen laychéna, te anyug achi changrén hen ifagana. Yag chayuwat agé ekaman hen enkaman hen anchichay a-anap-otaaw ad namenghan way anyug cha kontaréén hen Espirituna. @0~~}|W{zz{y7xww^w)vHu4tsrsqq!onmm?lVkjiyhgedlcc)ba`-_^V]o\[ZYYX0VV0U(TXS:R2Q P|ONNML3K?JI GrFFPFEDCXBAz@z??)>f=<< ::I98755m4321'0o/6.k-,,?+**Q)J(M&%$F#"W! [45w1 !  | JyS/@kJOChengngarni way ummalecha ahna ano hen tapenay ifani way Judio way narpohto, yag incha kenorkor hen hamhamàyu gapo hen anchi intudtuchucha mepanggép hen orchin Moses. Ngém faén angkay chàni hen nangempaligwat an chicha. I9Yag empa-aracha hen anchi soratcha way ekatnéén,“Chàyu way sosnod way faén Judio ahnad Antiokia ya Siria ya Cilicia, antoyan hen soratni an chàyu way cha omafurot an Jesus agé, ya chàni way nanorat an chàyu wat a-aposel-ani ya cha mangemponponò ahtod Jerusalem. pHYAngkay hiyachi yag nantatagépfar hen anchichay aposel ya hen anchichay cha mangemponponò ya anat agé hen amin anchichay cha omafurot ad Jerusalem, wat nanchutokcha ah chuway ifacha way màyéy an cha Pablo an Bernabe hen mamfangchancha ad Antiokia. Chicha cha Judas way mamBarsabas yah Silas way ririspituwén amin hen anchichay cha omafurot chicha. yGkYaha hen ituguntaaw an chicha te nanepod ad maliyam, yachi hen looh nepagngapagngar hen Senafachu hen anchichay sinagogataaw way Judio, wat maid fabréy ah iggay mafasaan hen hiyachiy orchin Moses.” Hen nesorat hen anchichay faén Judio FTa antaaw yanggay esorat hen tuguntaaw an chicha way achicha mì-issa hen heno way nehnga hen enap-apudyus ya ta achicha issa hen heno way naskar way iggay lommayaw hen charana, ya ta achicha agé issa hen chara, ya ta achicha agé hòyongon hen faén ahawacha. E3Entoroy Jaime way mangaliyén, “Wat ah hamhamào, ammay no achitaaw koma lengalengén hen manhagongan hen anchichay faén Judio an Apudyus. eDCYaha hen ekat Apudyus way nangempàila ad namenghan hen anchi sigud way hehemmàna.’ ” /CWYag hen hiyachi, marmu agé hen hamhamà hen anchichay safaliy tatagu an haén, te anapénà hen anchichay faén Judio, wat an-og awatén chicha agé ah mantatagù. 2B]‘Ah tapen chi ag-agaw, mamfangachà an chàyu way Judio, way ekat Apudyus. Yag kasen-o amongon chàyu way niwa-at way ganà David ya epafangad-o agé hen kena-arena. AyYa hen yachiy na-ammaan, nètemfuruy chillu hen anchi ensorat hen anchichay profeta ad namenghan way ekatnéén, *@MTe anat henaphapet Simon Pedro hen nanginlugiyan Apudyus way nangempàila hen ség-angna hen anchichay faén Judio ta wachay omafurot an chicha ah mantataguna. ?{ Angkay hiyachi way narpas hen henaphapet cha Pablo, yag nan-ale ah Jaime way mangaliyén, “Sosnod, changrénà koma. >1 Angkay hiyachi yag henaphapet cha Bernabe an Pablo mepanggép hen nangidchatan Apudyus hen kafaelancha way nangamma hen kaskascha-aw hen nanudtuchuwancha hen anchichay faén Judio, yag anchag tummiyém amin hen anchichay na-a-among way mangngar hen chacha haphapetén. J=  Achi, te innilataaw way hen kahara-antaaw way Judio, wat gapo yanggay hen ség-ang Apo Jesus an chitaaw hen ommafurotantaaw an hiya. Wat yachi agé hen kahara-an hen anchichay faén Judio.” ><u Wat kaman paat chayu gunggunnetén ah Apudyus hen annay chayu epapelet. Te ilanyu ngén, uray chitaaw ya hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, iggaytaaw amin makasorot hen anchichay orchin Moses. Wat ay ammoh paligaténtaaw hen anchichay faén Judio ta ekattaaw ad uwanén masapor torachéncha amin chachi. <;q Wat maid nat-énana hen enkaman Apudyus an chicha ya hen enkamanna an chitaaw te kena-anna hen fasorcha hen ommafurotancha an Jesus way kaman agé hen nanga-anana hen fasortaaw. c:?Yah Apudyus way nangi-ila hen hamhamà hen egachay tatagu, empàilana hen layadna hen ommafurotan hen anchichay faén Judio te inidchatna hen Espirituna way nìyachar an chicha way kaman hen nangidchatana an chitaaw. *9MYag yachi way nafayag hen chachan hahapetan, yag anat tomàchég ah Pedro way mangaliyén, “Sosnod, innilayu met way chinutokanà an Apudyus hen anchi ar-argaw way i mangempagngar hen anchi ammayay chamag hen anchichay faén Judio ta mawayaancha way mangngar ya omafurot agé an Jesus. x8iAngkay hiyachi yag na-amongcha hen anchichay aposel ya hen anchichay cha mangemponponò ta ifanagchachi. 07YNgém hiyachi, tommàchégat hen tapen anchichay cha omafurot way Fariseo, yag chachaat epapelet way mangaliyén, “Masapor angkay mamarkaan chillu hen anchichay faén Judio no omafurotcha an Jesu Cristu, ya masapor agé maténgténgcha way manorad amin hen anchi orchin way ensorat Moses.” 06YAngkay inumchahcha ad Jerusalem, amchan hen laylayad hen anchichay aposel way mangempaghép an chicha ya umat agé hen anchichay cha mangemponponò ya amin hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ahchi. Yachi yag henaphapet cha Pablo hen amin way enkaman Apudyus way nangusar an chicha. (5IYachi way empaligwat hen anchichay cha omafurot chicha yag enengwacha hen sakopon Fenicia ya Samaria yag chacha haphapetén an chicha hen nanhagongan hen anchichay faén Judio an Apudyus. Wat amchan hen laylayad hen amin anchichay cha omafurot hen nangngarancha an nadchiy chamag. ^45Ngém ammag achi akseptarén cha Pablo an Bernabe hen hiyachi, wat anchag chan sosongel. Wat ah mifanagana, hennagcha cha Pablo an Bernabe ya hen anchichay tapena way iyAntiokia way éméy ad Jerusalem ta icha koma mantatagépfar hen anchichay aposel ahchi ya hen anchichay tapenay cha mangemponponò mepanggép hen anchi nansosongelancha. 3 Angkay hen-argawan, wachacha hen émméy ad Antiokia way tapen hen anchichay Judio way narpod Judea, yag inlugicha way mangintudtuchu hen anchichay cha omafurot way mangaliyén, “Achiayu angkay mahara-an no achiayu mamarkaan ah matorachan hen inyurchin Moses.” s2_Yachi yag nafayag cha Pablo an Bernabe ad Antiokia way nì-i-iggaw hen anchichay cha omafurot ahchi..1UAngkay hiyachi way hommàyatcha ad Antiokia, empa-ayagcha amin hen anchichay cha omafurot yag henaphapetcha amin hen enkaman Apudyus way nangusar an chicha way nangamma hen laychéna. Yag henaphapetcha agé hen nangidchatan Apudyus hen wayan hen anchichay faén Judio way omafurot agé. 0Yag ad Atalia, nanlugancha hen papor way mamfangad ad Antiokia way yachi hen pés-éy nanligwatancha. Te hen anchichay cha omafurot ahchi, chicha hen nangempaligwat an cha Pablo hen anchi pés-éyna way nanginluwaru an chicha ta halimunan Apudyus chicha ya torongana chicha way mangamma hen impiyarna. Wat yachi way lempascha hen anchi nipiyar an chicha, yag anchaat homàyat. u/cYag angkay ahchi, intudtuchucha agé hen mepanggép an Jesus ad Perge. Yachi yag anchaat éméy ad Atalia. t.aAngkay hiyachi way enengwan cha Pablo hen sakopon hen Pisidia, inumchahcha hen sakopon hen Pamfilia. j-MAminay fabréy way enengwacha, chinutokan cha Pablo hen mangemponponò hen anchichay cha omafurot. Yag hen nangemporangancha hen fiyang an chicha, nanlangancha way mangan hen nangempapatiyancha way manluwaru, yag imfagacha an chicha amin way mangaliyén, “Annig eporang chàyu amin an Apudyus way chayu manokchun, ta hiya hen mangi-ila an chàyu.” >,uYag chacha papegséén hen hamhamà hen anchichay anat ommafurot an cha nadchiy fabréy. Ya tinugutuguncha chicha agé way achicha iyang-anggayan hen afurotcha way uray no heno hen mepasamak an chicha te kapeletan way chuar hen mapaligatan hen tatagu hen antoy lota ya anchaat metape hen mantorayan Apudyus. &+EAngkay hiyachi way inumchah cha Pablo an Bernabe ad Derbe, empagngarcha an chicha agé hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus wat chuarcha hen ommafurot. Angkay hiyachi, kasencha lumigwat way kasen nangwa ad Listra ya anat ad Iconio ya ad Antiokia way sakopon hen Pisidia. *wNgém yachi way i enamongan hen anchichay cha omafurot hiya, ammag fummangonat agé yag namfangadcha amin ah fabréy. Yag angkay nawakas, lommayaw cha Pablo an Bernabe way éméy ad Derbe. Hen namfangchan cha Pablo ad Antiokia way sakopon Siria <)qAngkay hiyachi yag inumchahcha agé ad Listra hen tapen anchichay Judio way narpod Iconio ya ad Antiokia way sakopon hen Pisidia, yag ancha agég sinubsufan hen chuar way tatagu ad Listra. Yag anchaat funfunto-on ah Pablo yag lenakrakcha hiya way nemparhin hen anchi fabréy, te hen ekatchaat natéy. (Ngém uray hiyaha hen enalen cha Pablo, ammag naligat chillu ah nempasarchengancha hen anchichay tatagu way manchaton an chicha. d'ANgém tàén, wachacha chillu hen chana enammaan ah manot-owaan koma hen tatagu mepanggép an hiya, te chana chillu ichat hen ammay an chicha, te chana epale hen uchan ya chana agé patufuwén hen mura ta way fat-éncha hen mamfat-ancha. Ya hiya agé hen cha mangidchat hen iyatagun hen tatagu ya hiya agé hen cha mangemparaylayad an chicha.” &Tot-owa way hen anchi kaysan way ag-agaw, emparufusna hen katagutagu hen antoy lota way mangamma hen heno way lenyadcha. !%;“Pakay ammaanyuha te an-ani met yanggay an tatagu way kapachongyu. Wat hen gagtàni paat way ummalehto, ta epagngarni an chàyu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus ta manchùganyu koma hen antochay enap-apudyus way chayu chayawén way ammag maid sérfina, ta manhagong-ayu hen anchi tot-oway Apudyus way natattagu way hiya hen nangamma ad uchu ya hen antoy lota ya hen fayfay ya aminay ininggaw. $Angkay hiyachi way na-awatan cha Pablo an Bernabe hen chacha peet ammaan, anchaat ammag gisgissayén hen lumfongcha ah mempàil-ancha way achi koma mafalinha ah ma-ammaan. Yag anchaat managtag way gumawa hen anchichay tatagu way man-ongaw way mangaliyén, K# Angkay hiyachi yag wacha hen anchi pachin hen apudyuscha way Zeus way hen semfa-anna, wacha hen fùnagan hen fabréy. Wat ina innara hen anchichay faka way lae yag enar-arkosana ah sabsafong yag inyéyna hen fùnagan hen fabréy, te hen ekatcha amin, ichatoncha an cha Pablo an Bernabe te chicha ano hen apudyuscha. y"k Yag ngenadnancha chicha ah ngachan hen apudyuscha way ah Bernabe, hiya ano ah Zeus, yah Pablo, gapo ta hiya hen chan tudtuchu, hiya anoh Hermes. Ngém cha Pablo an Bernabe, iggaycha ma-awatan hen chacha aryén, te alecha hen chacha iyale. ! Wat hen nangil-an hen anchichay chuaray na-a-among way tatagu hen enammaan Pablo, inlugicha way mangèngaw ah alecha way Linacaonia way mangaliyén, “Antoyan peet hen apudyustaaw way anchag namfalin ah kaman tatagu yag enémhépcha an chitaaw.”   yag chinakarna way mangaliyén, “Tomàchég-a.” Yag hen hiyachi, ammag lommagtò hen anchi nappelay way tommàchég yag nanaranat. F Wat hen anchi am-ama, tummutùchu way mamangngar hen anchi cha itudtuchun Pablo. Yag yachi, enlasin Pablo way afurotona way makaka-an ah Apudyus hen penelayna. Wat finéfétég Pablo hiya Angkay hiyachi way wachacha ad Listra, wacha hen ihay am-ama way nappelay way achi poros makacharan nanepod hen nataguwana. ,QYag entoroycha way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus. Hen nangaryan hen tatagu ad Listra yad Derbe way Apudyus ano cha Pablo an Bernabe !;Ngém hen nangalengahan cha Pablo an nadchi, anchag ommawid way éméy ad Listra ya anat ad Derbe ya hen tapenay fabréy agé way sakopon hen Liconia. SAngkay hiyachi yag wachacha hen anchichay nan-ahetoptopà way Judio ya faén Judio ya netape agé hen anap-apocha. Yag anchaat ekatén paligaténcha cha Pablo an Bernabe ya funfunto-oncha chicha. GNgém ancha chillug nan-agwa hen tatagu hen hiyachiy fabréy te hen tapena, tenàchégancha hen anchichay achi omafurot way Judio. Ya hen tapena, tenàchégancha agé hen anchichay aposel. 5cNgém tàén yachi hen chacha ammaan, nafayag chillu cha Pablo an Bernabe ad Iconio way maid ég-égyatcha way mangintudtuchu mepanggép an Jesus. Yag inidchat agé Apudyus hen kafaelancha way mangamma hen kaskascha-aw ah manàchégana hen katot-owan hen chacha itudtuchu mepanggép hen ség-angna. 4aNgém hen anchichay térén way Judio way achi chillu omafurot, senubsufancha hen anchichay tapenay faén Judio ah lomawengan hen hamhamàcha hen anchichay cha omafurot. W )Angkay hiyachi way inumchah cha Pablo an Bernabe ad Iconio, nekaman agéhchi hen anchi nekaman ad Antiokia te émméycha hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen kacharaancha way Judio, yag gapo hen enkamkamancha way nangintudtuchu mepanggép an Jesus, wat chuarcha hen ommafurot way Judio ya anat agé hen anchichay faén Judio. % 4Ngém hen anchichay cha omafurot ad Antiokiaanchi, iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàcha wat amchan agé hen laylayadcha.}s 3Wat penòpòan cha Pablo hen anchi tapok hen he-echa ah mangempàil-ancha hen tatagu way egadcha hen chacha ammaan way mangachi hen anchi chamag mepanggép an Jesus, yag anchaat lomayaw ad Antiokia way fabréy ad Pisidia way éméy ad Iconio. L 2Ngém hen anchichay térénay Judio way achi omafurot, anchag sinubsufan hen o-okom hen hiyachiy fabréy ya anat agé hen tapen anchichay nan-angato way finufae way tàén faéncha Judio, chacha chillu chayawén ah Apudyus yag anchaat ilugi way mamaligat an cha Pablo an Bernabe yag emparyawcha chicha hen yachiy fabréy. xi 1Angkay hiyachi yag nanchinngar hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesus hen aminay sakopon nadchiy lota. *M 0Hen nangngaran hen anchichay faén Judio hen yachiy enalen Pablo, ammag pararo hen laylayadcha, yag chachaat agé chayawén ah Apudyus gapon anchi chengngarcha way alena. Wat ommafurotcha an Jesus amin hen anchichay nachuchuttokan way mètape hen mannanayun way ataguwan an Apudyus. nU /Te hen imfagan Apudyus an chàni chillu, ekatnéén,‘Piniyar-o chàyu way i mangintudtuchu hen anchichay faén Judio ah kahelawan hen hamhamàcha ta aminay tatagu way ininggaw hen antoy lota, mafalin mahara-ancha.’ ” |q .Ngém tàén, natorod chillu cha Pablo an Bernabe way mangimfaga an chicha way mangaliyén, “Masapor tot-owa way mepagngar hen alen Apudyus an chitaaw way Judio unna. Ngém gapo ta anyug achi afunanchi wat awahyu hen achiyu metapyan hen anchi mannanayun way ataguwan an Apudyus. Wat ad uwan, manchùganni chàyu way Judio ta ini tudtuchuwan hen anchichay faén Judio. =s -Ngém hen nangil-an hen anchichay achi omafurot way Judio hen kachuar hen tatagu way na-among, anchag na-apés yag anchaat kontaréén hen cha aryén Pablo yag ininsortocha hiya.  ,Angkay hen kasen Safachu, otonna yanggay hen cha-an mìyamong hen hiyachiy fabréy way mì-igngar hen alen Apudyus. 6 e +Angkay hiyachi way nafuarcha hen anchichay tatagu, chuarcha chillu hen cha umunud an cha Pablo way Judio ya uray hen anchichay faén Judio way i netepon hen pammaten hen Judio, wat tinugutugun cha Pablo chicha amin ta epapatecha way mamangchén hen chengngarcha mepanggép hen ség-ang Apudyus. b = *Angkay hiyachi way narpas hen enalen Pablo yag chacha gumhad an Bernabe way lomayaw hen anchi sinagoga yag chachan pangpanga-ase hen anchichay tatagu ta mamfangadcha koma ah kasen Safachu way kasen mantudtuchu. v e )‘Ar-arwachanyu, chàyu way cha pomeloh te an-ayu angkay ammag mahahaang yag netap-ar-ayu. Te tàén wacha hen chà ammaan hen natatagguwanyu way tàén cha mesoplesoplekar an chàyu, an-ayug térén way achiyu chillu afuroton.’ ” y k (Wat yachi, ar-arwachanyu ta achi koma éméy an chàyu hen ensorat hen anchichay profeta way ekatchéén, ? w 'Wat no omafurot-ayu an hiya, ilufus Apudyus chàyu hen chusan hen fasoryu way achi kaman hen omafurotan hen anchi orchin Moses way maid milufus ah fasor gapon omafurotan an nadchi. K &Yachi yag entoroy Pablo way mangempacharan hen chana ifaga, ekatnéén, “Sosnod, anyu komag ma-awatan way gapo yanggay hen enammaan Jesus wat mafalin mapakawan hen fasortaaw way tatagu. w %Waman hen anchi nan-uchiyén Apudyus way ah Jesus, iggay tot-owa mabrù hen acharna te nan-uchiyén Apudyus hiya.” |q $Ngém faén met hen achar David hen anchi iggay mabrù, te ah katot-owana, hen nangenhènachan David hen aminay impiyar Apudyus an hiya hen natatagguwana, wat natéy yag nilufù way netape hen lufù hen anap-ona, yag nabrù agé hen acharna. 9 #Ya wacha agé hen ihay nesosorat way ekatnéén,‘Hea way namepele an haén, innilà way achim eparufus hen mabruan hen achar-o no matéyà.’ 6e "Yag wacha agé hen ihay nesosorat way alen Apudyus way imfagana mepanggép hen nanaguwan Apudyus an Jesus hen natéyana ta achi mabrù hen acharna ah ing-inggana, ekatnéén,‘Hea hen kafud-asan hen amin anchichay empopostà an Are David, ya sigurachu way ma-ammaan way ma-ammaan te enalè.’ $A !wat tommot-owa an chitaaw way ganàcha way yachi hen ummaliyan Jesus ya hen nan-uchiyana. Hen anchi nesosorat hen anchi pegwan Salmo way alen Apudyus, chana aryén hen umaliyan Jesus hen nangaryanéén,‘Hen yatoy ag-agaw, namfalin-a ah anào ya haén, namfalinà ah amam.’ ' Wat yachi hen ummaliyannihto, ta epagngarni an chàyu hen anchi ammayay chamag. Te hen anchi empopostan Apudyus hen anap-otaaw ad namenghan, xi Yag émméy ah unig hen opatporo way ag-agaw way nampàipàila ah Jesus hen anchichay ifana way cha netnonetnod an hiya ad Galilea ingganad Jerusalem. Wat ad uwan, chicha hen cha mangentàchég hen katot-owaan amin cha nadchi hen tatagu. 6g Ngém ah Apudyus, nan-uchiyéna hiya chillu. ) Angkay lempascha way nangamma amin hen anchi nesosorat chillu way ma-ammaan an Jesus yag impahcha hen acharna hen anchi koros yag inlufùcha. ~} Yag tàén maid paat inchahancha ah ustoh fasor ah mamchitancha an hiya, ancha chillug imfaga an Pilato way epapchitna. } Ngém hen anchichay inib-ataaw way Judio ad Jerusalem ya hen anchichay anap-apocha, iggaycha peet ma-awatan way ah Jesus hen anchi empopostan Apudyus way mangenharà an chitaaw, te anchag iggay na-awatan hen anchi chacha faséfaséén hen Senafachu way ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan. Ngém ammag chichaat agé peet hen tommot-owaan hen anchi nesosorat te empapchitcha ah Jesus. | Entoroy Pablo way mangaliyén, “Chàyu way sosnod way ganà Abraham, ya chàyu amin agé way faén Judio way cha manayaw an Apudyus, empaka-ammun Apudyus an chitaaw amin hen anchi chamag mepanggép hen kahara-an hen tatagu ah achicha metap-aran. '{G Yag yachi way tég-angay marpas hen fiyang Juan, imfagana hen tatagu way mangaliyén, ‘Henowà ngata ah manmanmàyu, te faénà angkay hen anchi nepoposta way hahadchényu, te hiya hen meparég an haén way haén, achì karébféngan way uray lawa anà an man-alepan an hiya.’ ” pzY Hen cha-an minlugiyan Jesus way mantudtuchu, namangpango ah Juan way mangimfaga an chitaaw amin way ganà Israel way masapor manchùgantaaw hen anchi lawengay a-ammataaw ya mampafunyagtaaw ah mimfisaran way namfafawitaaw tot-owa. Yy+ Yachi yag empostan Apudyus way ah tapen chi ag-agaw, miyanà hen ihay ganà David way hiya hen anchi mangenharà an chitaaw way ganà Israel. Wat umma-ale tot-owa hen hiyachiy ganà David way hiya ah Jesus. x Angkay hiyachi agé way kena-an Apudyus ah Saulo, yag emparégna ah David ah man-arecha. Yag hen ekat Apudyus mepanggép an David, ekatnéén, ‘Ah David way anà Jesse, hiya hen ihay tagu way laylaychê te chana ammaan paat hen heno way ifagà.’ ?ww Yag hen tempon Samuel, nanlilicha ta wacha komay arecha, wat chinutokan Apudyus ah Saulo way anà Kis way ganà Benjamin ah man-arecha, yag nan-are ah Saulo ah opatporo way tawén. yvk wat émméy ah opatgasot ya lemanporo way tawén hen na-ammaan amin cha nadchi. “Angkay hiyachi yag chinutokan Apudyus hen anchichay nampennapennarég way uwis way mantoray hen anchichay anap-otaaw inggana hen tempon profeta way Samuel. u9 Yag yachi way namfangad hen anchichay anap-otaaw ad Canaan, empa-afà Apudyus an chicha hen anchi pitu way toray ah mangen-awaancha hen hiyachiy lota t9 Ya hen unig hen opatporo way tawén, henalimunana chicha ya enanohana hen chacha enkamkaman hen chachan fangngafangngachan hen anchi chanak way lota. s Ah Apudyus way chataaw chayawén way ganà Israel, hiya hen namele hen anap-otaaw ad namenghan ah mantataguna yag empachuarna chicha hen kafunagcha ad Egipto. Yag empàilana agé hen anchi chakar way kafaelana hen nanorongana an chicha ah lommayawancha ahchi. r Yachi yag tommàchég ah Pablo, yag entànangna hen limana yag annaat ilugi way man-ale, ekatnéén, “Chàyu way kacharaà way ganà Israel ya anat chàyu way faén Judio way ummale way mìchayaw agé an Apudyus, changrényu koma hen antoy ifagà. q- Angkay nafasa hen tapenay orchin Moses ya hen tapenay ensorat hen anchichay profeta, imfagan hen anchi ap-apon hen anchi sinagoga an cha Pablo way mangaliyén, “Chàyu way sosnod, magat wacha hen itugunyu an chitaaw ah sém-éman hen hamhamàtaaw, wat ifagayu kaỳ.” Lp Yachi yag nanakposcha hen anchi safaliy Antiokia way sakopon hen Pisidia. Yag yachiy Safachu way ngilin hen Judio chillu, émméycha hen anchi chacha ma-am-amongan way sinagoga way i mìyachar. o Angkay hiyachi yag ah Saulo way mamPablo ad uwan ya amin hen anchichay ifana, nanlugancha hen papor way lommayaw ad Pafo yag émméycha ad Perge way sakopon hen Pamfilia way yachi hen hummiyanan Juan Marcos an chicha way namfangad ad Jerusalem. En Hen nangil-an Gubérnador hen anchi na-ammaan, ammag ommafurot te nahahaang hen anchi chacha i itudtuchu mepanggép an Apo Jesus. Hen nantudtuchuwan Pablo ad Antiokia way sakopon Pisidia 3m_ Wat ad uwan, chusééncha-a an Apudyus wat an-ag mabfurag way achim elasin hen uray paway ah kamanay ag-agaw.” Hen hiyachi, ginìnan Bar-Jesus hen kaman ngéttégan way funat way nanlengéb hen matana yag ammag poros chi ilana te nabfurag, wat chan lapraporap way man-anap ah mamachang an hiya. Pl “Heay pachong Chumunyu, wacha ay hen ustowén cham kontaréén. An-ag naraeng way lomokop ya mangamma hen laweng, ya annog achi etagay way mamalin hen anchi tot-owa way enalen Apudyus ah kétém. %kC Angkay hiyachi yag ah Saulo way mamPablo, iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna yag annag finétég hen anchi senang profeta way mangaliyén, cj? Ngém hen anchi senang profeta way ah Elimas hen ngachanna ah alen hen Griego, annag kenontara cha Bernabe an Saulo way maid achina pachasén ah manlengalengna hen hamhamà Gubérnador ta achi koma omafurot an Jesus. niU Yag hen yachiy senang profeta, gayyémna hen anchi gubérnador ad Chipre way ah Sergio Paulo hen ngachanna. Naham-an way tagu ah Gubérnador, yag empa-ayagna cha Bernabe an Saulo te laychéna paat way mangngar hen alen Apudyus. h1 Angkay hiyachi way fummalincha hen hiyachiy lota, inumchahcha hen anchi fabréy ad Pafo. Yag wachaat agé hen hinib-atcha way ihay Judio way ah Bar-Jesus hen ngachanna way hiya hen ommamta way mangamma ah saromangka, yag annag emparang hen acharna ah profetan Apudyus. Eg Angkay inumchahcha ad Salamina way fabréy ad Chipre, émméycha hen anchichay sinagoga way i mangintudtuchu hen alen Apudyus. Yag nàyéy agé ah Juan Marcos way cha tomorong an chicha. cf? Angkay hiyachi yag lummigwat cha Bernabe an Saulo way empaligwat hen Espiritun Apudyus. Yag émméycha ad Seleucia yag anchaat manlugan hen papor way éméy ad Chipre way hen hiyachiy lota, ginagawan hen chanum. 8ei Yachi yag kasencha nanluwaru way nanlangancha agé way mangan ya anchaat ichàép hen limacha hen anchi chuwa way mangempaligwat an chicha. Hen émméyan cha Saulo ad Chipre d' Angkay hen-argawan way cha chayawén hen anchichay cha omafurot ah Apudyus ya nanlangancha way mangan hen manluwaruwancha, imfagan hen Espiritun Apudyus an chicha way mangaliyén, “Piyarényu cha Bernabe an Saulo way i mangamma hen anchi epa-ammà an chicha.” Kc  Angkay hiyachi, wachacha hen niya-ahrang hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ad Antiokia way tapen hen anchichay cha mangempaka-ammu hen ifagan Apudyus way ekatchéén profeta, ya anat agé hen anchichay cha mangintudtuchu hen alen Apudyus. Hen ngachancha wat ah Bernabe ya ah Simeon way ngenadnancha ah Ngéttég, ah Lucio way eCirene ya ah Manaen way nìyafaréy an Gubérnador Herod ah man-ifana nanepod hen kaongana, ya anat ah Saulo. !b; Angkay hiyachi yag cha Bernabe an Saulo, narpas hen fiyahicha ad Jerusalem yag anchaat mamfangad ad Antiokia way entàtaencha ah Juan Marcos.a Ngém hen alen Apudyus, cha chillu metorotoroy way mepagngar wat chacha agé chumuachuar hen anchichay cha omafurot. ` Yag hen hiyachi, gapo ta penléh Are hen machayawan Apudyus, pinchit hen anghel Apudyus hiya wat ammag nafigsan hen acharna yag natéy. )_K Yag hen narpasana, anchag nan-ongaw hen anchichay tatagu ah manayawancha an hiya, ekatchéén, “Faén angkay tatagu hen annay nan-ale te hiya ah Apudyus.” ^+ Angkay hiyachi way inumchah hen anchi ag-agaw way imfagan Are way mantatagépfarancha, yag nangang-angga ah Are hen anchi nan-angina way lumfong yag i tummùchu hen anchi nangato way tùchu, yag annaat ilugi way man-ale hen sangwanan hen aminay na-among way tatagu. 1][ Hen kawad-an Are Herod ad Cesarea, niyaphor way wacha hen na-ammaan wat ommaningarngar hiya way térén hen anchichay tatagu ad Tiro yad Sidon. Yag ammag aggaégyat tot-owa no omaningarngar ah Are an chicha te hen sakopon hen chana etorayan hen chacha manòmonan ah anéncha. Yachi yag chacha ana-anapén hen ekamancha way kasen koma tomempoyug an Are, wat enawischa ah Blasto ah man-ifacha way hiya hen ap-apon hen anchichay katorongan Are. Yachi yag naramongcha way i mèhagang an Are way mampangpanga-ase ta kasencha koma mètempoyug an hiya. 8\i Yag nanmanchar ah Are Herod ta incha anapén, ngém ammag maid chillu inchahancha. Yachi yag annaat fistigarén hen anchichay nangguwarcha, yag annaat ifaga way mepapchitcha amin. Angkay narpaschi yag lommayaw ah Herod ad Judea way i mì-iggaw ad Cesarea. Hen anchi kaég-égyat way natéyan Are Herod |[q Angkay pommaway, ammag nakorkor way térén hen hamhamà hen anchichay chan guwarcha no pakay maid ah Pedro. EZ Yachi yag sininyaran Pedro chicha ta guminangcha yag annaat haphapetén amin hen enkaman Apudyus way nangenharà an hiya ah lommayawana hen anchi pagfaruchan. Yachi yag imfagana ta haphapeténcha amin chachi an Jaime agé ya hen anchichay tapenay cha omafurot, yag annaat taynan chicha way éméy ah safaliy lugar. =Ys Angkay ah Pedro, étégna ah chara way chan kogkokogkog. Yag hen émméyancha way i mangila, finùtancha hen anchi hawang yag ancha ammag nahahaang te ah Pedro peet tot-owa. OX “Ay ammoh nattagar-a,” way ekatcha hen anchi fafarasang. Ngém annag epapelet way tot-owa yag anchaat ekatén, “Awni yag magat hen anchi anghelna way mamafantay an hiya hen anchi innilam.” eWC Yag yachi way enlasinna way ah Pedro peet hen anchi chan ale ah chara, annag naliw-an way mam-at hen anchi hawang ah laylayadna yag chaat managtag way i mangimfaga hen anchichay tapena way wacha peet ah Pedro ah chara. V7 Angkay inumchah ah Pedro, nankogkog ah chara yag émméy hen ihay motmotyu way ah Roda hen ngachanna way i mangila no henochi hen anchi chan kogkog. HU  Hen chana manam-aham-an hen anchi na-ammaan, émméy ah faréy cha Maria way inan Juan Marcos. Yag niyaphor way ahchi hen na-a-ammongan hen chuaray tatagu way cha manginluwaru an hiya. *TM Angkay hiyachi yag nalènan Pedro way tot-owa peet hen anchi cha ma-ammaan an hiya, yag annaat ekatén, “Sigurachuwà ad uwan way empalen Apudyus hen anghelna way mangenharà an haén hen kafaelan Are Herod ya hen laychén hen anchichay kacharaà way Judio way ammaan an haén.” AS{ Yachi yag lenawhancha hen anchi pés-éy guwarcha ya anat agé hen anchi pegwan guwarcha, yag inumchahcha hen anchi chakar way énéb way gamà way lumhin ah chara. Yag ammag an namfuat hen anchi hawang wat ginumhadcha yag enetnod hen anchi anghel ah Pedro ah hen-aketan hen anchi charan yag anat agég naumah. #R? Yachi yag cha tot-owa umunud ah Pedro way gumhad, ngém achina cha tot-owéén hen anchi cha ma-ammaan te hen ekatna, awni yag ammag in-inépna yanggay. 'QG Yag ekatna agéén, “Manlumfong-aat ya nansapatos-a.” Wat enafurot tot-owa Pedro yag anat ekat hen anchi anghel agéén, “Manchaket-a ta unuchunà.” P Hen hiyachi, ammag niyahachat agé hen ihay anghel Apudyus yag ammag nahelawan hen anchi iggaw Pedro, yag inwagat hen anchi anghel ah Pedro way namangon an hiya yag ekatnéén, “Aggagém man way fumangon.” Yag nàchagat hen anchi kawad way namarud hen limana. O Angkay hiyachi way lafi way hen kafigatana koma hen mangempafùnagan Are an Pedro, ammag nanasséy ah Pedro way nanggagaw-én hen chuway sorchachu way nafafarud ah chuway kawad, ya wachacha agé hen anchichay chan guwarcha hen hawang hen anchi pagfaruchan. N Yachi way nifafarud ah Pedro, yag hen anchichay cha omafurot, chacha epapate way manginluwaru an hiya. Hen kahahaang way nahara-an Pedro M Angkay natelew ah Pedro, empafarudna yag kennégcha way nanguwarcha te mangempat way mansensennokat hen hen-op-at way sorchachu. Yag hen ekat Are Herod, no marpas hen anchi lagsak way Manmanma-an, epafùnagna way mangempapchit hen sangwanan hen anchichay Judio. ]L3 Yag hen nangenlasinana way laylaychén peet hen anchichay Judio hen enammaana, yag enhorhoryadna agé way mangempatelew an Pedro way netongpo hen anchi lagsak way manganancha hen anchi tenapay way iggay fumnar. 2K_ Wat empahiwatna ah Jaime way sonod Juan. kJ Q Angkay hen hiyachiy tempo agé, inlugin Are Herod way mamaligat hen tapen anchichay cha omafurot. 3I_ Wat enamongcha tot-owa hen anchi torongcha yag emporangcha an cha Bernabe an Saulo way manginyéy hen anchichay cha mangemponponò hen anchichay ommafurot ad Judea.0HY Wat hen anchichay cha omafurot nan-ahetoptopàcha ah ekamancha yag wéhchiyén ekatnéén torongana hen anchichay cha omafurot ad Judea ah patinggan hen kafaelancha. @Gy Yag hen iha an chicha way ah Agabo hen ngachanna, tommàchég hen na-amongan hen anchichay Cristiano yag imfagana hen intudtuchun hen Espiritun Apudyus an hiya way tég-angay ano umchah hen fitel hen amin antoy lota way ammag achi mawitwitan. Yachi yag inumchah tot-owa hen anchi fitel hen nantorayan Claudio. zFm Hen hiyachiy tempo, wachacha hen inumchah ad Antiokia way tapen hen profetan Apudyus way narpod Jerusalem. E{ Angkay inchahana, enayagana ad Antiokia wat nakatawéncha ahchi way cha mìyamoamong hen anchichay cha omafurot, yag chuar hen tinudtuchuwancha. Ya ahchid Antiokia hen péspés-éy nangadnan hen anchichay cha omafurot an Jesu Cristu ah Cristiano. WD' Angkay hiyachi yag émméy ah Bernabe ad Tarso way i manganap an Saulo. AC{ Ah Bernabeyanchi, ammayay tagu way ammag napegsa hen pammatena an Apudyus ya iné-égnanan agé hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna, wat chuar hen ommafurot an Apo Jesus gapon hiya. gBG Yag yachi way inumchah ah Bernabe yag innilana hen nanga-asiyan Apudyus an chicha, wat ammag pararo hen laylayadna yag tinugutugunna chicha ta epapatecha paat way omafurot an Apo Jesus ta chumgat hen hamhamàcha an hiya. A3 Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay cha omafurot ad Jerusalem hen na-ammaan ad Antiokia, hennagcha ah Bernabe way i mangila an chicha. @ Wat natorongancha ah kafaelan Apudyus hen nantudtuchuwancha wat ommafurotcha hen chuaray tatagu way nanhagong an Apudyus. L? Ngém hen tapen hen anchichay cha omafurot way narpod Chipre yad Cirene, émméycha ad Antiokia yag empagngarcha hen anchi ammayay chamag mepanggép an Apo Jesus hen anchichay faén Judio agé. ^~~d}|{{5zyyMxtww/vzuutzss-qpp4o|nn\mSl;kjiuhAfed`cbaF`_^^d]\[ZZ9YYXWWVUSRRLQkPON]MDKKIMHHDGaEETDTCB~As@d>p=-<;:98$7P55)3220//..B,,:+T*7('&%$$_#"! Lq}$ = ,MctpUYAngkay hiyachi, gapon anchichay cha nekaman wat kaskasen way nanchinngar hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesus ya hen kafaelana, wat chummuachuar agé hen anchichay cha omafurot an hiya. Hen nagabforan hen tatagu ad Efeso #T?Yag chuarcha agé hen anchichay ommafurot way naka-amma hen kaskascha-aw gapo hen saromangkacha, wat enamongcha agé hen anchichay libnun hen saromangkacha yag anchaat gébhén amin hen sangwanan hen tatagu. Yag hen pasar hen anchi ginhébcha, wat émméy ah kalifulifu way pelak. #S?Yag gapon yachi agé, chuar hen anchichay ommafurot way nangimpudnu hen sangwanan hen ifacha hen anchi laweng way chacha enammaan ah nangimfafawiyancha. kROWat amin hen anchichay tatagu ad Efeso way Judio ya anat agé hen anchichay faén Judio, nanchinngar amin hen yachiy na-ammaan, wat anchag cha émégyat amin, yag ammag kommaskasen hen rispitucha hen kafaelan Apo Jesus. fQEYag ammag lommagtò hen anchi nahurugan yag chinùmana hen anchichay pituy masosnod yag enafàna chicha way térén. Wat anchag nayamchuaw way ommawid hen hiyachiy faréy way anchag nan-asugatan ya nan-afarchancha amin. P9Yag ammagat agég sommongfat hen anchi ongtan way mangaliyén, “Innilà met ah Jesus ya innilà met agéh Pablo, ngém chàyu, henoayu kay paat.” 7Og Angkay hiyachi, wachacha agé hen tapen anchichay Judio way chan ga-aga-ay way hen ganchatcha, incha ehapod no wachay nahurugan ah ongtan. Wat ekatcha ano agéén pachaséncha way mangusar hen ngachan Apo Jesus hen mangemparyawancha hen ongtan. Hen anchichay cha nangamman nadchi wat hen anchichay pitu way masosnod way anà Sceva way hiyan ihay nangato way pachin hen Judio. Wat hiyachi, hen enkamancha, imfagacha hen ihay nihuhurug way ongtan way mangaliyén, “Mancharénni heay ongtan ta lomayaw-aat gapo hen kafaelan Jesus way cha empagngar Pablo.” NIM  te uray hen panyuna ya lumfongna, no iyéychachi hen ihay cha masaketén ammag maka-an hen saketna, yag no iyéychachi agé hen anchi nahurugan ah ongtanén lommayawat agé hen anchi ongtan. {Lo Angkay hiyachi yag inidchat Apudyus hen kafaelan Pablo way mangamma hen ammag omenpahaang way kaskascha-aw, vKe Yachi hen nekaman hen unig hen chuway tawén, wat amin hen anchichay tatagu hen sakopon Asia way Judio ya uray hen faén Judio, chengngarcha amin hen anchi chamag mepanggép an Jesus. Hen nekaman hen anchi pituy masosnod way anà Sceva wJg Ngém hen tapena, anchag térén chillu way achi omafurot, ya tàén hen sangwanan hen anchichay chuaray tataguwén chachaat us-ustan hen anchi mitudtuchu mepanggép an Jesus. Yachi yag lommayaw ah Pablo hen anchi sinagoga yag annaat ayagan agé hen anchichay cha omafurot yag émméycha hen anchi uswila-an Tirano wat enag-agaw way ahchi hen chana nantudtuchuwan. #I?Angkay hen unig hen toroy furan, cha émé-éméy ah Pablo hen anchi sinagogan hen Judio ahchid Efeso way cha mangintudtuchu mepanggép hen mantorayan Apudyus. Ya ammag natorod way cha manongfat ya mangensoplekar hen anchichay tatagu ta éhéd yag wachay ma-awis ah omafurot. VH%Émméycha ah hemporo ya chuwa way larae hen nafunyagan hen hiyachiy tempo. pGYYachi yag inchàép Pablo hen limana an chicha yag ummale hen Espiritun Apudyus way mìyachar an chicha, yag inlugichaat way manginyale hen safaliy ale way cha-ancha enachar ya chachaat ifaga hen cha epahpahmà Apudyus an chicha. F7Angkay hiyachi way chengngarcha hen ensoplekar Pablo, ommafurotcha yag kasencha nampafunyag ah mangempàil-ancha way ommafurotcha an Apo Jesus. 4EaYachi yag ensoplekar Pablo way mangaliyén, “Hen anchi funyag Juan, yachi hen nangempàil-an hen tatagu way nanchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha. Ngém wacha hen iha agé way intudtuchun Juan hen anchichay ganà Israel way masapor afurotoncha hen anchi meparég an hiya way hiyah Jesus.” -DS“Wat no yaha,” way ekat Pablo, “heno hen nafunyaganyu nò.” Yag ekatchéén, “Nafunyagan-ani met hen funyag Juan hen nangafurotanni hen intudtuchuna.” mCSyag imfagana an chicha way mangaliyén, “Ay nìyachar hen Espiritun Apudyus an chàyu hen ommafurotanyu.” Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Maid met chengchengngarni no henochi hen cham aryén way Espiritun Apudyus.” 4B cAngkay hiyachi hen kawad-an Apolos ad Corinto, enengwan Pablo hen nan-apet ad chaya way éméy ad Efeso. Angkay ahchi, inchahana hen tapen anchichay cha somorot an Jesus, hAIChakar hen torongna te ammag ammay hen enkamanna way mangensoplekar hen alen Apudyus wat anchag nasokok hen anchichay kacharaana way Judio hen sangwanan hen tatagu. Te hen enkamanna, annag inyafà an chicha hen anchi nesosorat way alen Apudyus way yachi hen inyusarna hen nanot-owaana way ah Jesus tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale. @Angkay hiyachi yag ekat Apolosén éméy koma ad Acaya way i mangintudtuchu hen alen Apudyus ahchi, wat tenorongan hen anchichay cha omafurot ad Efeso hiya, te senoratancha hen anchichay cha omafurot ad Acaya yag imfagacha ta mangiliyéncha ah Apolos. Angkay inumchah ah Apolos ahchi, ammag chakar tot-owa hen torongna hen anchichay cha omafurot gapoh ség-ang Apudyus an chicha. ?Angkay hiyachi way cha tomorod ah Apolos way i mantudtuchu hen anchi sinagogan hen Judio yag chengngar cha Akila an Priscila hiya, wat enayagancha ah faréycha yag inyam-ammacha way mangensoplekar hen cha-anna changrén way mepanggép hen enkaman Apudyus. >/Yag gapo ta wacha hen nangintudtuchu an hiya mepanggép an Apo Jesus wat ammag asés-ém hen chana ekamkaman way mangintudtuchu hen enacharna, yag usto agé hen chana itudtuchu, ngém an patinggan yanggay hen intudtuchun Juan hen chana namfunyagan hen tatagu hen innilana. o=WAngkay hiyachi yag niyaphor way wacha hen ihay Judio way émméy ad Efeso way ah Apolos hen ngachanna way niyanà ad Alejandria. Mahapet ah Apolos ya ammag chuar hen innilana mepanggép hen anchi nesosorat way alen Apudyus. /<WAngkay hiyachi way ininggaw ad Antiokia ah kamanay ag-agaw yag kasen agé lummigwat yag enengwana hen anchichay kafabréfabréy hen sakopon hen Galacia ya Frigia way cha manugutugun hen anchichay cha omafurot ah pomegsaan hen afurotcha an Apudyus. Hen enkaman Apolos ad Efeso yad Corinto M;Angkay hiyachi way inumchah hen anchi papor ad Cesarea, ginumhad ah Pablo yag nanaran way émméy ad Jerusalem ta ina ilan hen anchichay cha omafurot ahchi yag anat agé éméy ad Antiokia. ]:3Yag yachi way cha lomayaw, imfagana hen anchichay iyEfeso way mangaliyén, “Mamfangachà chillu ah tapen chi ag-agaw no eparufus Apudyus.” Yachi yag anat kasen manlugan hen anchi papor way lomayaw ad Efeso. L9Yag angkay hiyachi agé way kasencha nanlugan, yag kasen nanchag-oh hen anchi papor ad Efeso, yag ginumhad cha Pablo way émméy hen anchi sinagoga way i mampangatudtuchu an chicha. Yag anchaat agég nampanga-ase way mafab-ayag koma ah Pablo, ngém iggayna iyafun, te hen enkamanna, tenaynana cha Akila an Priscila ahchi. 87Angkay hiyachi way nafayag chillu hen nì-iggawan Pablo hen anchichay cha omafurot ad Corinto, yag annaat taynan chicha yag enayagana agé cha Akila an Priscila yag nanlugancha hen papor way éméy ad Siria. Angkay hen anchi chacha ayan ad Siria, nanchag-oh hen anchi papor ad Cencrea yag i nampapokrang ah Pablo ahchi ah sinyar way lempasna hen anchi empostana an Apudyus. %6CYachi yag hen anchichay faén Judio agé way chan fub-uyan nadchi, anchaat agég lenapchù ah Sostenes way ponò hen anchi sinagogaanchi yag anchag senobpasobpak hiya hen anchi fatawan hen u-uwwisan. Ngém ammag iggay anawéén Gubérnador chicha. Hen namfangachan Pablo ad Antiokia 25_Yachi yag emparyawat Gubérnador chicha. L4Ngém gapo ta ammag sosongelyu yanggay mepanggép hen pammateyu ya hen mangawaganyu hen tatagu ya anat agé hen orchinyu, wat an-ayug egad te maid angkay paat cha mangngar an nahha an haén.” 3yMan-ale koma ah Pablo way somongfat yag nan-aleyat agé ah Gubérnador Galio way mangaliyén, “Pakay chàyu way Judio te non an umat yag mepanggép hen fasor ono laweng way enammaan hen antoy tagu, kapeletan way anohà way mangngar hen liliyu. <2q Yag ekatcha an Gubérnadorén, “Hen antoy taguwanto, chana angkay awisén hen tatagu way manlabseng hen orchinni hen manayawancha an Apudyus te nat-én hen chana itudtuchu.” Y1+ Angkay hiyachi way nasoktan hen anchi gubérnador ad Acaya way ah Galio hen tummùchu, anchag nantetempoyug hen anchichay achi omafurot way Judio yag lenapchùcha ah Pablo way i nanginchérém an hiya. 0 Hiyachi yag ini-inggaw ah Pablo ahchi ah ihay tawén ya kagudwa way cha mangintudtutudtuchu hen alen Apudyus hen anchichay tatagu. /9 te mawawà-achaà an hea wat maid maka-an-a an hea, te chuarcha chillu hen tatagu hen antoy fabréy way omafurot an haén no wachay mangempagngar.” .  Angkay hiyachi way henlafiyan, nampàila ah Apo Jesus an Pablo ah kaman in-inép, yag ekatna way mangaliyén, “Achia cha émégyat hen annachay tatagu Pablo, ta anno yanggay ammag epapate way mangintudtuchu mepanggép an haén way achim iyanggayan -9Yachi agé yag hen anchi ponò hen hiyachiy sinagoga way ah Crispo hen ngachanna, ommafurot an Apo Jesus. Yag ommafurotcha agé amin hen ahimfafaryanna. Ya chuarcha agé hen tapen anchichay eCorinto way ommafurot hen nangngarancha hen intudtuchun Pablo yag nampafunyagcha amin. m,SYachi yag tenaynan Pablo chicha yag nan-aton way i mantudtuchu ah faréy cha Tito Justo way faén Judio, ngém chana chillu chayawén ah Apudyus. Ya hen faréyna, nichachapat hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio. }+sNgém yachi yag ammag cha kontaréén hen kachùran hen anchichay Judio hiya, yag chacha amin agé us-ustan hiya. Wat annag inyagyag hen lumfongna ah manginyanggayana an chicha yag annaat ekatén, “Egad-ayu no metap-ar-ayu te achi mafalin way pafasoronyu haén te anyug achi changrén hen chà ifaga. Wat manepod ad uwan, iyà tudtuchuwan hen anchichay faén Judio.” *+Angkay hiyachi way inumchah cha Silas an Timoteo ad Corinto way narpod Macedonia, inlugin Pablo way mangang-angpel way mantudtuchu. Wat annag cha epachapacharan way mangensoplekar hen anchichay kacharaana way ah Jesus tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale. b)=Yag no Safachu ay agéén émméy ah Pablo hen anchi sinagogan hen Judio way i manudtuchu hen anchichay kacharaana way Judio ya umat agé hen anchichay faén Judio ta éhéd yag wachay ma-awis way omafurot an Jesus. .(Uyag anat mì-iggaw way mèamma te niyaphor way nampachong peet hen chunun cha Pablo an Akila way chacha usarén hen gadchang way mangamma ah torcha ah chacha elao. R'yag hinib-atna ahchi hen hen-ahawa way cha Akila an Priscila. Judio ah Akila way niyanà ad Ponto yag anchaat i fumabréy way hen-ahawa ahchid Roma way sakopon hen Italia. Ngém yachi way inyurchin Are Claudio way masapor lomayawcha hen aminay Judio ad Roma, wat nan-atoncha ad Corinto. Yachi yag i fummisita ah Pablo an chicha L& Angkay hiyachi way lommayaw ah Pablo ad Atenas, émméy ad Corinto %"yag wachacha agé hen tapena way netnod an hiya way yachiy na-awni yag ommafurotcha. Hen iha an chicha, wat ah Dionisio way ihay ap-apon hen anchi konsel way Areopago, ya hen iha, ihay fufae way ah Damaris hen ngachanna, ya anat agé hen tapena.+$Q!Yachi yag lommayaw ah Pablo ahchi |#q Angkay hen nangngaran hen anchichay na-a-among hen enalen Pablo mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, anchag pommeloh hen tapena. Waman hen tapena, ekatchéén, “Laychénni paat way kasen mangngar mepanggép hen annay cham aryén.” 5"cTe loohna kenédchéngan hen anchi ag-agaw way mangu-uwwisana hen aminay tatagu hen antoy lota. Ya chinuchuttokana agé hen anchi nalimpiyu way uwis way manguwis hen angamin. Ya hen nangempàil-ana hen egachay tatagu way hiya hen anchi tot-oway chinutokana, wat nan-uchiyéna hiya hen natéyana.” c!?Hen anchi ar-argaw, enanohan tot-owa Apudyus hen enkamkaman hen anchichay tatagu way maid nangila an hiya. Ngém ad uwan, imfagana way aminay tatagu hen antoy lota, masapor manchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha. m SWat no chitaaw hen anà Apudyus, ay ammoh mafalin way ekattaawén ah Apudyus, kaman hen annachay tenaggutaggu way na-ammaan ah faletò ya gamfang ya fato way an enammaan hen tatagu ah kenaraengcha ya patinggan hen hamhamàcha. MKaman hen ensorat hen ihay ifayu way ekatnéén,‘Gapo yanggay an hiya wat wacha hen ataguwantaaw ya hen man-ì-iwiyantaaw, ya umat agé hen katatagutaaw.’ ” Yag ekat Pablo agéén, “Éméy agé hen anchi ensorat hen tapen ifayu way pèsosorat way ekatchéén,‘Enammaan Apudyus chitaaw ah man-anàna.’ B}Hen ganchat Apudyus way nangenkaman an nahha, ta hamham-én koma hen tatagu hiya ta éhéd yag anapéncha. Yag ah katot-owana, faén chillu achawwéy ah Apudyus an chitaaw way tatagu. ]3Ya hen enkaman Apudyus agé, enammaana hen ihà-anay tagu ah marpowan amin hen katagutagu. Yag yachi way gummanaganà, empééyna chicha way fumabréy hen aminay lugar hen antoy lota ah mamfalinancha ah nankarasey nasyun, te uray hen cha-an ma-ammaan hen antoy lota, loohna imfafagga hen tempon hen heno way toray ya hen ustoy iggawancha. PWat achina masapor hen torong hen tatagu an hiya, te hiya ngarud hen cha marpowan hen egad ya hiya hen cha mangidchat hen aminay masapor hen tatagu way uray hen fùfuohcha ya hen aminay iyatagucha. gGTe hiya hen anchi Apudyus way nangamma hen antoy lota ya aminay ininggaw wat kapeletan way achi ummat hen faréy way enammaan hen tatagu ah fumaryana. Te hiya hen ap-apon hen egachay wacha hen antoy lota ya uray ad uchu. 7gte hen chà nanggégga-ayan hen antoy fabréyyu, chuar hen innilà way finab-alléy way chayu manchatchatonan hen anchichay nankarakarase way apudyusyu. Yag innilà amin hen anchi ihay chayu manchatchatonan way wacha hen nesosorat an nadchi, ekatnéén, ‘Yato hen manayawan hen anchi apudyus way cha-an ma-ammuwan.’ Wat hen anchi chayu chayawénanchi way maid innilayu, yachi paat hen laychê way epagngar an chàyu ad uwan. s_Angkay hiyachi yag tommàchég ah Pablo hen sangwanan hen anchichay na-achar way konsel way man-ale yag ekatnéén, “Chàyu way iyAtenas, enlasin-o way chayu tot-owa epapate way mangafurot hen amin annachay chuaray apudyusyu, gGYahan imfagacha an Pablo te amin hen anchichay iyAtenas ya umat agé hen anchichay nìfabréy ahchi, maid kasen laychéncha no achi an i mì-ig-igngar hen anchi kadchachato way chamag ono an i manaphapet hen kadchachato. ~ute kaman paat nat-én hen annay cham itudtuchu, wat laychénni koma way ma-awatan no heno hen laychénay aryén.” ?wAngkay hiyachi yag enayagancha ah Pablo way i mìyamong hen anchi konselcha way ekatchéén Areopago way yachi hen cha manaphahaphapetan hen anchichay na-achar hen heno way laychénchay haphapetén. Yag imfagacha way mangaliyén, “Laychénni koma way mangngar hen annay kadchachato way cham itudtuchu, pYYa wacha agéhchi hen anchichay chan tudtuchu hen anchi ekatchéén Epicureo ya Estoico way cha agé mìchiskas an Pablo. Yag anat ekat agé hen tapena an chicha way mangaliyén, “Nokay paat hen cha aryén hen annay pàpàilaanna way ammag maid gutokna.” Yag sommongfat hen tapena way mangaliyén, “Kaman paat chana aryén hen nat-énay apudyus way tawwan chi narpowana.” Yaha hen enalen hen anchichay na-achar, te cha intudtuchun Pablo mepanggép an Jesus ya hen nan-uchiyana. Yachi yag cha émmé-émméy hen anchi sinagogan hen Judio way i manudtuchu hen anchichay cha manayaw an Apudyus mepanggép an Jesus. Ya enag-agaw agéy cha émmé-émméy hen iggaw hen anchi cha um-umfunan hen tatagu way manudtuchu hen heno way wachahchi. Angkay hiyachi way chan héhhééd ah Pablo ad Atenas way mannéd an cha Silas an Timoteo, ammag lommaweng way térén hen hamhamàna, te hen nanlangrangaana, ammag maid achi wacha ah tenaggutaggu way cha chad-ayawén hen tatagu ah man-apudyuscha. )Wat hen anchichay cha nangetnod an Pablo, enetnodcha hiya ingganad Atenas yag anchaat mamfangad way i mangimfaga an cha Silas an Timoteo way ag-aggagéncha ano way éméy ahchid Atenas agé te masapor Pablo chicha. Hen intudtuchun Pablo hen anchichay na-achar ad Atenas 6eWat hen anchichay cha omafurot, empaligwatchaat ah Pablo hen hiyachi way éméy hen anchi fabréy way penget hen fayfay. Waman cha Silas an Timoteo, nantaynancha ad Berea. |q Ngém angkay hiyachi way chengngar hen anchichay cha komontara way Judio ad Tesalonica way chan tudtuchu peet ah Pablo hen alen Apudyus ad Berea, wat anchag émméy agé way i manubsub hen anchichay tatagu ta gabforoncha agé cha Pablo.  Wat anchag chuar hen ommafurot way Judio yag ommafurotcha agé hen chuar hen anchichay nan-angato way finufae ya larae way Griego. xi Wat un-unnina hen cha ekaman hen anchichay tatagu ad Berea no ad Tesalonica, te hen anchichay tatagu ad Berea, anchag laylayad way térén way mamangngar hen anchi chamag mepanggép an Jesus, ya enag-agaw agéy chacha epachopachong hen anchi cha itudtuchun Pablo hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan, ta ifisarcha no tot-owa hen anchi chana intudtuchu. _ 7 Angkay nadhém, empaligwatat hen anchichay cha omafurot cha Pablo an Silas way éméy ad Berea. Angkay inumchahcha ahchi, émméycha chillu hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio way sinagoga way mantudtuchu. z m Wat anchag namfayachan cha Jason ya hen anchichay ifana yag anchaat eparyaw. Hen ommafurotan hen chuar ad Berea   Hen nangngaran hen anchichay toray ya hen anchichay na-a-among way tatagu an nadchi, anchag nachanagan yag ommaningarngarcha. J  Ngém maid inchahancha an cha Pablo an Silas te maidcha peet ahchi, wat anchag lenakrak ah Jason ya hen tapen anchichay cha omafurot way manginyéy hen sangwanan hen anchichay toray hen yachiy fabréy. Yag enèngawcha way mangempafasor way mangaliyén, “Ah Jasonanto, annag empaghép hen anchichay tatagu way chani anapén way chichachi hen anchichay cha mangorkor hen tatagu ah kamanay fabréy yag antoy inumchahcha ahtoh fabréytaaw ad uwan. Yag chacha agé labsengén hen orchin Aretaaw te chacha ekatén wacha ano agé hen safaliy Are way ah Jesus ano hen ngachanna.” +Ngém hen anchichay Judio way ammag achi omafurot, anchag cha ma-apés, wat incha enamong hen anchichay lawengay tatagu way furakfor yag gummabforcha hen anchi fabréy wat anchag penelet way hinénggép hen anchi faréy hen ihay tagu way ah Jason hen ngachanna, te hen ekatcha, awniyat wacha cha Pablo an Silas ahchi ta epafùnagcha koma ta egad hen tatagu way mangamma ah ammaancha an chicha. #Yachi yag wachacha hen tapen anchichay Judio way na-awis way nangafurot hen intudtuchun Pablo, wat nètapecha an chicha. Yag umat agé hen chuar way nan-angato way finufae, ya anat agé hen chuar way Griego way tàén faén Judio, chacha chillu chayawén ah Apudyus. #way chana imfisafisar hen anchi nesosorat way alen Apudyus hen chana nangensoplekaran way masapor peet mapàgang hen anchi empopostan Apudyus way Cristu yag anat mepapchit, yag no matéy agé, man-uchi chillu. Yachi yag ensoplekar Pablo agé way mangaliyén, “Ah Jesusanchi way chà haphapetén, hiya angkay tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus ad namenghan way umaley mantoray.” ?wYachi yag hinénggépcha way i mangintudtuchu hen alen Apudyus te yaha chillu hen chacha ekamkaman. Yag hen unig hen toroy Safachu, i nìchiskachiskas ah Pablo hen anchichay tatagu . WAngkay hiyachi yag enengwan cha Pablo an Silas ad Amfipolis ya ad Apolonia way émméy ad Tesalonica, ya ahchid Tesalonica, wacha agé hen ihay sinagogan hen Judio. ]3(Yag yachi way lommayaw cha Pablo an Silas hen anchi pagfaruchan, émméycha ah faréy cha Lydia wat ahchi hen nanugutugunancha hen anchichay cha omafurot yag anchaat lomayaw way nanaynan hen yachiy fabréy.*M'Wat émméycha an cha Pablo way i mampakacha, yag anchaat etnod chicha way mangighad hen anchi pagfaruchan yag imfagacha ta lomayawcha koma hen yachiy fabréy. N&Angkay hiyachi way namfangad hen anchichay poles hen anchichay toray yag henaphapetcha hen enalen cha Pablo, wat anchag cha émégyat hen nangngarancha way tatagun peet agé hen Roma chicha.  %Ngém imfagan agé Pablo hen anchichay poles way mangaliyén, “Ay ammoh ammag naraka, te chàni angkay agéat tatagun hen Roma chàni. Yag iggay chàni finistigar ah usto yag cha chàniyat epahaprat hen sangwanan hen chuaray tatagu yag imfarud chàni. Wat ay ammoh mafalinha ah ma-ammaan hen tatagun hen Roma. Yag ay ad uwanat agé yag etat-allingébyu chàni way mangemparyaw. Achi mafalin te egad umale hen anchichay toray paat way i mangemparufus an chàni hen sangwanan hen anchichay chuar way tatagu.” 4a$Angkay hiyachi, émméy hen anchi chan guwarcha an chicha way mangaliyén, “Imfilin hen anchichay toray way mafalin meparufus-ayu ano wat egad-ayu yag lommayaw-ayu.” ~#Angkay nafigat, hennag hen anchichay toray way eRoma, hen poles way mangaliyén, “Meparufus cha Pablo an Silas.” >}u"Angkay narpaschi yag inyéyna cha Pablo an Silas ah faréycha way i mamangan an chicha. Yag ammag pararo hen laylayadcha amin way himfafaryan gapoh ommafurotancha an Apudyus. 8|i!Yag hen hiyachi agé way gawan chi lafi, i inurahan hen anchi guwarcha hen sugat cha Pablo ya anat agé mampafunyag way nafunyagancha agé hen amin anchichay ahimfafaryanna. t{a Yachi yag empacharan cha Pablo way mangintudtuchu mepanggép an Apo Jesus an chicha amin way himfafaryan. z Yag sommongfat cha Pablo way mangaliyén, “Afurotom yanggay ah Apo Jesus wat mahara-an-a ya umat agé hen ahimfafaryanno.” y-Yachi yag annaat ighad chicha ah chara way mananhan way mangaliyén, “Sosnod nokay, paat man hen ammaà ta hara-anà koma agé an Apudyus.” Ax{Wat hen hiyachi, inyara-ag hen anchi chan guwarcha hen helaw yag nanagtag way éméy hen iggaw cha Pablo an Silas. Yag nampalentomang hen henagongcha way chan papayagpag ah égyatna. wNgém nan-ongawat ah Pablo way mangaliyén, “Achim cha patayén hen acharno, te antoyan-ani amin way maid lommayaw.” Yv+Yachi yag fummangonat hen anchi chan guwarcha, yag hen nangil-ana way nafufùtan hen amin way hawang hen anchi pagfaruchan, ekatna ah hamhamànéén, “Ancha ménat ammag ommawid amin hen anchichay farud,” yag ah égyatna hen mekaman an hiya yag annaat ammag inuhfù hen fangidna, te hen ekatna, annag pédtén yanggay hen acharna. NuYag hen hiyachi, empàratna hen ammag pegsa way lunig yag niwagawagat hen anchi pagfaruchan yag ammag nab-atan amin hen anchichay hawangna, yag naùfad amin hen farud hen anchichay nakakawwachan. ,tQAngkay hiyachi way gawan chi lafi, chachan luwaru cha Pablo an Silas, ya chacha agé mankankanta an Apudyus, wat chachangrén hen anchichay tapen hen farud. s!Wat yachi way nifilin hen anchi chan guwarcha, inyéyna chicha ahchih chugun hen pagfaruchan yag entaédna hen he-echa hen chakaray away. 3r_Yachiy narpas way penararocha way manaprat an chicha, yag anchaat iyéy ah pagfaruchan yag imfagacha hen anchi chan guwarcha ta kénggéna paat way mangi-ila an chicha. eqCYachi yag nasubsufancha hen anchichay chuaray tatagu wat ommaningarngarcha amin an cha Pablo, wat ammag nan-elapchù hen anchichay toray hen lumfong cha Pablo an Silas way nanga-an yag anchaat mamanchar way mahapratan. &pEte chacha itudtuchu hen ihay gagangay way komontara hen orchintaaw way Roma. Romataaw met yanggay wat achi mafalin way unuchuntaaw hen safaliy gagangay.” =osYag anchaat epasango chicha hen anchichay o-okom hen Roma way mangempafasor way mangaliyén, “Hen antochay tatagu, Judiocha angkay way anchag cha guruwén hen antoy fabréytaaw nNgém hen nangenlasinan hen anchichay nangen-alepan way ammag lommayaw peet hen anchi ongtan ya maid kasen namnamacha ah mangar-ancha ah arancha, anchag lenapchù cha Pablo an Silas yag lenakrakcha chicha way manginyéy hen iggaw hen anchichay toray hen fabréy. @myAmmag yachiyachi hen chana ekamakaman ah kamanay ag-agaw ingganah nappég ah Pablo. Yachi yag ammag nanhagong an hiya way mangale hen anchi ongtanén, “Gapo hen kafaelan Jesu Cristu wat mancharê hea ta lomayaw-aat.” Yag hen hiyachi, lommayawat tot-owa hen anchi ongtan yag tenaynana hen anchi fafarasang. !l;Angkay hiyachi yag hen anchi nahuhullugan, ammag cha umunu-unud an chàni an cha Pablo way ammag cha mangèngaèngaw way mangaliyén, “Cha nattoy tatagu hen chan sérfi hen anchi Kangatowan way Apudyus yag chacha itudtuchu hen kahara-an hen tatagu ta achicha metap-ar.” ikKAngkay hen-argawan way cha-ani éméy an cha Pablo hen anchi iggaw hen manluwaruwan, hinib-atni hen ihay fafarasang way alepan way ammag nahuhullugan ah ongtan. Yag hen anchi nihuhurug, inidchatna hen kafaelan hen anchi fafarasang way manchamet wat hen anchichay nangen-alepan an hiya, chacha fumaknang ah chacha ar-aran gapon chana manchametan. KjWat yachi yag nampafunyag ah Lydia ya hen ahimfafaryanna yag annaat agé ayagan chàni way mangaliyén, “No ifilangà ah tot-owa way cha omafurot an Apo Jesus, wat intaaw ta éméytaaw ah faréyni ta ahchi hen iggawantaaw ingganah lomayaw-ayu.” Yag nampangpanga-ase wat inyafunni. Hen nifaruchan cha Pablo ad Filipos 0iYHen iha hen anchichay cha mangngar hen chani itudtuchu, wat ah Lydia hen ngachanna way eTiatira, way hiyan ihay chan elàrào hen anchi kanginaan way chittakan way menetros. Ah Lydia, way cha manayaw chillu an Apudyus, tenorongan Apudyus hen hamhamàna wat penapannaagna hen intudtuchun Pablo. !h; Wat hen anchi Safachu way ngilin chillu, émméy-ani hen anchi wangwang way lahin hen fabréy, te ekatniyén awniyat ahchi hen i manluwaruwan hen Judio. Angkay inumchah-ani yag tummùchuani hen penget hen anchi wangwang way cha mètagépfar hen anchichay na-a-among way finufae. ogW Angkay ad Neapolis, nanaran-ani way éméy ad Filipos way yachi hen anchi kachakkaran way fabréy hen sakopon Macedonia, yag hen anchichay eRoma hen chan toray hen yachiy fabréy. Yachi yag ininggaw-ani ahchi ah kamanay ag-agaw. *fM Angkay hiyachi yag nanlugan-ani hen papor ad Troas yag inchakposni ad Samotracia. Yachiy nafigat, inumchah-anid Neapolis yag ginumhad-ani hen anchi papor. e! Wat hen hiyachi, gapo hen anchi empàilan Apudyus an Pablo, nansagana-aniyat way lumigwat way éméy ad Macedonia te enlasinni way hen tatagu ahchid Macedonia peet hen laychén Apudyus way mangempagngaranni hen anchi ammayay chamag. Hen ommafurotan Lydia ad Filipos d Yag hen hiyachiy lafi way échahcha ad Troas, empain-inép Apudyus an Pablo hen in-inépna way nangempàila hen ihay tagu way eMacedonia way tommatàchég way chan pangpanga-ase way mangaliyén, “Umaleayu ahtod Macedonia koma ta torongan chàni.” gcGWat hiyachi, anchag nanchakpos way lumhin hen provinsiyan hen Misia yag émméycha ad Troas. 2b]Yag yachi way inumchahcha hen penget hen provinsiyan hen Misia, ekatchéén éméycha koma hen provinsiyan hen Bitinia, ngém kasen empawan hen Espiritun Jesus chicha. 4aaAngkay hiyachi, ammag nanchakpos cha Pablo hen sakopon Frigia yad Galacia, te empawan hen Espiritun Apudyus hen mantudtuchuwancha hen hiyachiy provinsiyan hen Asia. 0`YWat pommegsa hen afurot hen anchichay cha omafurot ah kafabréfabréy wat enag-agaw way chacha chumuachuar. Hen namaaran Apudyus an cha Pablo way éméy ad Macedonia _Angkay hiyachi way chacha émé-éméy ah kafabréfabréy, chacha agé hapehapetén amin hen anchi imfanag hen anchichay aposel ya hen anchichay anam-ama way ponò ad Jerusalem, yag imfagacha way yachi koma hen torachén hen aminay cha omafurot. 8^iYag ah Pablo, laychéna koma way mangayag an Timoteo ah man-ifana hen heno way ayana. Ngém hen anchichay kacharaan Pablo way Judio ah kafabréfabréy way laychénay ayan, gapo ta ammucha way faén Judio ah aman Timoteo, wat empamarkan Pablo hiya ta maid manlili an chicha mepanggép hen orchin Moses. e]CYag amin hen anchichay ommafurot ad Listra ya ad Iconio, ririspituwéncha amin ah Timoteo. a\ =Angkay hiyachi yag émméy cha Pablo ad Derbe ya ad Listra way ahchid Listra, wacha hen ihay cha omafurot an Jesus way ah Timoteo hen ngachanna way Judio ah inana way ihay ommafurot agé, ngém faén Judio ah amana. [)Yachi yag émméycha ah kafabréfabréy ad Siria yad Cilicia way i mangempapegsa hen afurot hen anchichay cha omafurot.AZ{(Waman ah Pablo, enayagana ah Silas ah man-ifana wat inluwaruwan hen anchichay cha omafurot chicha ya anchaat epaligwat ta egad ah Apudyus way mangi-ila an chicha ah heno way ayancha. -YS'Wat nansongel cha Pablo an Bernabe mepanggép an nadchi, yag anchaat manhiyan. Wat enayagan Bernabe ah Juan Marcos yag nanlugancha hen papor way éméy ad Chipre. 1X[&Ngém achi paat laychén Pablo gapo ta hen kawad-ancha ad Pamfilia, ammag inyanggayan Juan Marcos chicha way iggayna entoroy hen anchi nipiyar an chicha yag lommayaw. XW)%Yachi yag inyafun Bernabe yag hen laychéna koma, etàtaencha ah Juan Marcos. fVE$Angkay hen-argawan, ekat Pablo an Bernabeyén, “Inta ta inta ilan hen anchichay sosnodtaaw way cha omafurot ah kafabréfabréy way nangempagngaranta hen alen Apudyus, ta inta ilan no heno hen chacha ekamkaman.” UU##Angkay cha Pablo an Bernabe, nafab-ayagcha ad Antiokia way nètape hen anchichay chuaray tapecha way cha mangintudtuchu hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesus. Hen nanhiyanan cha Pablo an Bernabe @T{"Ngém ah Silas, hemhemmàna way mantaynan ad Antiokia. uSc!Yag yachi way émméy ah kamanay ag-agaw hen nì-iggawan cha Judas hen anchichay cha omafurot ad Antiokia yag anchaat lumigwat way mamfangad hen narpowancha. Wat ammay hen enkaman hen anchichay iyAntiokia way nangempaligwat an chicha. (RI Yachi yag cha Judas an Silas way profeta chillu, chuar hen intuguncha hen anchichay cha omafurot ah sém-éman hen hamhamàcha ya ah pomegsaan hen afurotcha. VQ%Angkay hiyachi way finasacha, lommaylayadcha ya seném-ém hen hamhamàcha. P{Angkay hiyachi yag lummigwatcha hen anchichay éméy way empaligwat hen anchichay iJerusalem. Angkay inumchahcha ad Antiokia, empa-ayagcha hen anchichay aminay cha omafurot yag inidchatcha hen anchi sorat way narpod Jerusalem ta fasééncha. FOachiyu issa hen chara ya hen heno way nehnga hen enap-apudyus, ya achiyu agé issa hen anchi naskar way iggay lommayaw hen charana. Ya achiyu agé hòyongon hen faén ahawayu. Ammay no anohanyu way manorad an cha natto. Wat yachi yanggay hen ifagani an chàyu way sosnodni, wat sapay koma ta amma-ammay-ayu amin.” NTe nètempoyug-ani hen Espiritun Apudyus way achini paligatén chàyu ah chuaray orchin te hen torachényu yanggay koma, mMSWat antoyan cha Judas an Silas way hénagénni ta iyam-ammacha way manaphapet hen antoy ensoratni. LYa kaskasen hen manlaychanni an chicha te natorodcha way mangamma hen laychén Apo Jesu Cristu tàén yachi hen iyatéycha. K5Wat yachi hen na-amonganni way ekatniyén ammay no chutokanni hen penaka-acharni way umalehna way metnod an cha Pablo an Bernabe way laylaychénni. (~h}|{\zxrwvvuPt_s@rrpp oenmmlkkihhWgeed6cdbb2av``+_)^e]}\9[ZZYgXWWAVU^TSRQQ-POaNNoMM LKWJIHHeGFEEQCC-AA6@??V>=;::%976 4y3G10/.--!,1+m*))(&&&$#"#!x N]o'+~)6-En  3 #Lzcc? Angkay pommaway, wachacha hen na-among way nasorok ah opatporoy Judio way incha nan-a-atopàpà no heno hen ekamancha way mamchit an Pablo. Yag achicha ano poros mangmangan ya umin-inum ingganah pédténcha ah Pablo. b -aS Angkay hen hiyachiy lafi, nampàila ah Jesu Cristu an Pablo way mangaliyén, “Achia cha émégyat Pablo, no wachay ekamancha an hea, te masapor chillu im istiguwan haén ad Roma, kaman hen nangistiguwam an haén ahtod Jerusalem.” Hen planon hen anchichay Judio way mamchit an Pablo :`m Angkay hiyachi way cha omam-améd hen sosongel hen anchichay Fariseo ya Saduceo, wat ammag nachanagan hen anchi Komandér te awni yag anchag forfor-iyén ah Pablo ah aningarngarcha. Wat imfagana hen anchichay sorchachuna ta icha aran hiya way nanggagawa hen tatagu yag anchaat kasen iyéy ah barak. _ Wat anchag chan o-ongaw hen anchichay konsel hen chachan sosongelan. Yachi yag anchaat tomàchég hen tapen anchichay Fariseo way siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses yag tenàchégancha ah Pablo, wat lommatokcha way man-ale, ekatchéén, “Maid angkay fasor hen yahay tagu, te awni yag tot-owa way an wachay nanagépfar an hiya way achi maila no faén anghel hen nanagépfar.” >^uTe hen anchichay Saduceo, ekatchéén, “Achi paat man-uchi hen natéy, ya maid anghel ya maid agé lennawa way achi maila.” Waman hen anchichay Fariseo afurotoncha amin chaha. ~]uHen nangaryan Pablo an nadchi, inluginat agé hen anchichay Fariseo ya Saduceo way mansosongel wat nagudwacha. R\Angkay hiyachi, gapo ta hemhemmà Pablo way Saduceo uwa hen tapen hen anchichay konsel ya Fariseo hen tapena, annag chinakar hen alena way mangaliyén, “Sosnod-o, haénat Fariseowà agé way ganà paat hen Fariseo. Antoyanà ad uwan way chaà ichérém gapo yanggay hen namnamà way man-uchicha hen natéy ah pegwana.” R[Yag anat ekat Pablowén, “Sosnod, maid uwa enlasin-o way hiya peet hen anchi kangatowanay pachi, te hen ekat anchi nesosorat way alen Apudyus, ‘Achiyu aryén hen laweng hen anchi ap-apoyu.’ ” ZWat hen anchichay tommatàchég hen hag-én Pablo, ekatchéén, “Pakay ekatnohnay manginsorto hen anchi kangatowan way pachi.” YYag anat ekat agé Pablo an hiyéén, “Ay ammoh achi agég tappetén Apudyus hea way cha mangempàpàila hen kena-ammayno, te pakay ekatnowén uwisém haén ah ammay way matorachan hen orchin Moses yag chamat agé labsengén hen hiyachiy ammay way orchin.” XYachi yag menancharat agé hen anchi kangatowan way pachi way Ananias hen anchichay nètatàchég an Pablo ta tappeténcha hen tapàna. fW GYachi yag finéfétég Pablo hen anchichay konsel ya anat man-ale, ekatnéén, “Sosnod way ganà Israel, napnek angkay hen hamhamào way nanepod hen nataguwà, empapatè way mangamma hen ekat-owén ammayén Apudyus.” MVAngkay hiyachi, laychén paat hen anchi Komandér way ma-awatan no heno hen cha epafasor hen anchichay Judio an Pablo way kacharaana. Wat yachi way nawakas, menetenna amin hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay toray way konsel hen Judio, yag annaat epaka-an hen kawad Pablo yag empasangona an chicha.AU{Wat hen anchichay sorchachu way i manaprat koma an Pablo, hen nangngarancha way ihay tagun hen Roma peet hiya, anchaat agég nàéy. Ya uray agé hen anchi Komandérén ammag émmégyat hen nangawatana way tagun peet hen Roma ah Pablo yag annaat agég empakawad. Hen namistigaran hen anchi konsel an Pablo kTOYag anat ekat agé Komandérén, “Umat agé haén wat ammag chuar hen imfayad-o ah nehafongà hen tagun hen Roma.” “Oo a,” way ekat Pablo, “ngém haén, sissigud way Romaà te anà an niyanà way tagun hen Roma.” S7Wat émméy agé hen anchi Komandér an Pablo way mangaliyén, “Ay tot-owa way hean ihay tagun hen Roma.” “Oo tot-owa,” way ekat agé Pablo. dRAHen nangngaran hen anchi kapetan way ihay tagun hen Roma peet ah Pablo, émméyat hen anchi Komandér way manaphapet, ekatnéén, “Pakay lawatoh chataaw am-ammaan te tagun angkay hen Roma peet ah Pablowanna.” QAngkay hiyachi way finarufarudcha ah manapratancha koma, imfagan Pablo hen anchi kapetan hen sorchachu way tommatàchég hen hag-énna, ekatnéén, “Ay ammoh wachay karébfénganyu way manaprat hen ihay tagun hen Roma way cha-an mafistigar.” oPWYachi yag menanchar hen anchi Komandér hen anchichay sorchachuna ta epaghépcha ah Pablo hen barak. Yag imfagana agé ta haprahapratancha ta éhéd yag epudnuna no pakay ammag pararo hen aningarngar hen anchichay Judio an hiya. vOeYag chachan o-oleh way mangenhawad hen lumfongcha ya chachaat agé ehapowà hen tapok gapoh aningarngarcha. _N7Hen anchichay na-a-among way Judio, gummiginnangcha way mamangngar hen aminay cha aryén Pablo ingganah enalena hen mepanggép hen anchichay faén Judio, yag anchaat agég ommaningarngar way térén, yag inlugicha way mangèngaw way mangaliyén, “Pédtényuwat hiya ta macharosan paat hen antoy lota ah kaman an cha nahhay tatagu.” DMNgém senongfatan Jesus haén way mangaliyén, ‘Lumigwat-aat way lumigwat te hénagê hea ah achawwéy way lota ta im tudtuchuwan hen anchichay faén Judio mepanggép an haén.’ ” VL%Yag hen namchitancha agé hen anchi istigum way Esteban, wat nawawà-achaà ahchi way haén paat hen ihay nanginyafun hen napchitana ya haén hen anchi nangachug hen lumfong hen anchichay cha namchit.’ KYag sommongfatà way mangaliyén, ‘Oo a Apo, ngém awni yag afurotonà ménat te ilamat, inni-ilan met hen aminay tatagu way haén paat hen anchi cha émmé-émméy hen anchichay cha ma-am-amongan way cha i nanelew ya nangempapagoh hen heno way ommafurot an hea. Yachi yag entoroy Pablo way mangaliyén, “Angkay hiyachi, namfangachà ahtod Jerusalem yag hen chà manluwaruwan ah Templo, wacha hen nepàila an haén xHiEnalen Ananiaschi an haén yag annaat ekatén, ‘Wat nokay paat hen kasenta hadchén. Fumangon-aat ta mampafunyag-a yag nanchawat-a an Apo Jesus ta macharosan amin hen fasorno.’ ” Hen napiyaran Pablo way i manudtuchu hen faén Judio |GqYa hea, masapor istiguwam hen aminay tatagu gapo hen anchichay innilam ya hen chengngarno mepanggép an Jesus.’ ^F5Yag annaat ekatén, ‘Ah Apudyus way chinayaw hen anap-otaaw, chinutokana hea ta ma-awatam hen laychéna ya ta ilam paat hen anchi nalimpiyu way anàna way ah Jesus, ya ta changrém agé hen anchi iyalena paat. cE? Yachi yag ummaleh Ananias hen anchi faréy way ininggawà yag hommag-én an haén way mangaliyén, ‘Heay sonod-o way Saulo, maka-an hen finuragno.’ Yag hen hiyachi, namfangachat tot-owa hen ilà yag innilà hiya. jDM “Angkay ad Damasco, wacha hen ihay kacharaantaaw way ah Ananias hen ngachanna way manotongpar hen aminay orchintaaw hen chana manayawan an Apudyus, ya ririspituwén agé amin hen anchichay inib-ataaw ad Damasco hiya. C Wat hiyachi, gapo ta nabfuragà ah kahilin hen anchi pararo way helaw, penachangà hen anchichay ifà way homàyat ad Damasco.” aB; Yachi yag henanhanà way mangaliyén, ‘Henon laychém way ammaà, Apo.’ Yag anat ekat Apo Jesusén, ‘Tomàchég-a yag nanchakpos-a ad Damasco wat mifaga an hea ahchi hen aminay hehemmà Apudyus way ammaam.’ yAk Hen anchichay ifà, innilacha hen anchi helaw ngém iggaycha changrén hen imfagan hen anchi nan-ale an haén. @‘Henoa Apo,’ way ekat-o. Yag sommongfat way mangaliyén, ‘Haén ah Jesus way eNazaret way haén angkay hen cham paligatén.’ ?Yag anà ammag nàchég way nepetag hen lota yag an-owat changrén hen ale way mangaliyén, ‘Heay Saulo, pakay pap-aligatém haén.’ '>G“Angkay hiyachi, hen anchi ustoy nanggawa way cha-ani éméy way tég-angay umchah ad Damasco, anà ammag nahili ah pararo way helaw way narpod uchu. W='Ya mafalin agé tàchégan hen anchi kangatowanay pachi ya amin hen anchichay toray way konseltaaw hen katot-owan hen chà aryén te chicha hen nangamma hen sorat way nangidchat hen lébféng-o way manelew hen anchichay ommafurot an Jesus. Wat inyéy-o hen anchi soratcha hen anchichay ifataaw way Judio ad Damasco way hen gagtào, ta telewê hen anchichay ommafurot, yag imfangad-o chicha ahtod Jerusalem way manusa.” Hen nanaphapetan Pablo hen ommafurotana .<UWat an-og penaligatan amin hen anchichay tatagu way sommorot an Jesus way penatéy-o hen tapena. Yag empatelew-o hen tapena way nangimfarud, larae manha ono fufae. Z;-“Haén hen ihay ifayu paat way Judio way niyanà ad Tarso way sakopon hen Seleucia yag ahtod Jerusalem hen chummakrà ya nan-uswilaà way ah Gamaliel paat hen nanudtuchu an haén. Wat maid iggay-o acharén ah liglamenton hen anap-otaaw, yag anà agég nakagét way mangamma amin hen laychén Apudyus way kaman agé an chàyu ad uwan. x:iWat hen nangngaran hen anchichay tatagu way Henebreo peet hen inyalena, anchag tummiyém. Yag ekat Pablowén, `9 ;“Chinàcha-ar ya sosnod, changrénà koma ta ilanyu no wachay enammaà ah laweng.” *8M(Angkay hiyachi way emparufus hen anchi Komandér, wat tommàchég ah Pablo hen anchi hégpan yag entànangna hen limana way mangempaginang hen anchichay chuaray tatagu. Yag yachi way gumminangcha, nan-ale ah Henebreo way yachi hen anchi chacha-an way alen hen Judio, ekatnéén,7w'“Aẁ faénà,” way ekat Pablo, “te haénat Judiowà way niyanà ad Tarso way sakopon hen Seleucia, ya maid ménat tatagu ah cha-an mangngar ad Tarso way fabréy-o. Wat ay achi mafalin ta wachay ifagà hen antochay kacharaà way Judio.” 36_&Wat faén peet hea hen anchi iyEgipto way ap-apon hen anchichay tommaropa hen anchi ar-argaw way nangetnod hen anchichay opatlifu way pattéyan way tatagu ah chanak.” "5=%Angkay hiyachi way inumchahcha ah barak way tég-angaycha epaghép ah Pablo, nan-ale ah Griego way nanagépfar hen anchi Komandér way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta wacha hen ifagà an hea.” Yag ekat hen anchi Komandérén, “Ay innilam peet hen aleni way Giniriego. p4Y$Ya chacha agé èngaèngaw way mangaliyén, “Pédtényu hiya.” Hen nanàchégan Pablo hen acharna @3y#Angkay inumchahcha hen anchi hégpan hen barak, ammag nepapelet way anchag lenabten ah Pablo yag entoodcha te ammag forfor-iyén yanggay hen anchichay tatagu hiya ah aningarngarcha. l2Q"Yag ammag maid mapoot ah chacha ifaga te wachay èngaw hen ihéén safaliyat agé hen cha èngaw hen tapena. Wat achi makelasin hen anchi Komandér no heno hen usto, wat anna ammag imfaga ta iyéy hen sorchachu hiya ah barak. ,1Q!Wat imfagan hen anchi Komandér ta telewéncha ah Pablo ya kawachancha ah chuway kawad, yag annaat agé imohon hen tatagu no heno ah Pablo ya heno hen enammaana. l0Q Yachi yag anat ayagan hen anchi Komandér hen tapenay sorchachuna ya hen anchichay kapetancha yag nanagtagcha way éméy hen anchi chachan gagabforan. Yag hen nangil-an hen tatagu an chicha, entagaychaat way mamagoh an Pablo. |/qYag hen anchichay chuar way tatagu, ancha yanggay ammag pédtén ah Pablo non achi wachan i nangenlepot hen anchi Komandér hen sorchachun hen Roma, imfagana way mangaliyén, “Ancha angkay ammag chan gagabfor hen tatagu ahtod Jerusalem.” j.MHen nangngaran hen anchichay eJerusalem an nadchi, anchag ommaningarngar amin, wat nanagtagcha way éméy ah Templo yag lenapchùcha ah Pablo yag lenakrakcha way manginyéy ah chara, yag anchaat umfan hen anchi Templo. N-Yaha hen ekatcha way nangarkoro te innilacha hen netnochan Pablo hen anchi faén Judio way ah Trofimo hen ngachanna way iyEfeso, wat hen ekatcha ah hamhamàcha, awni yag empaghépna hiyah Templo. B,}yag chachaat èngaw way mangaliyén, “Sosnodni way ganà Israel, torongan chàni te antoyan peet hen anchi tagu way cha mangintudtuchu hen aminay tatagu ta lawengéncha chitaaw way Judio ya ta achicha agé afuroton hen orchin Moses. Ya chacha agé itudtuchu way achi agé masapor rispituwén hen antoy Templotaaw. Ya kaskasen te empa-aggarémhana hen antoy nasantowan way Templotaaw te annag empaghép hen tapen anchichay faén Judio.” .+UAngkay hiyachi way tég-angay marpas hen anchi netotorag way pituy ag-agaw, niyaphor way wacha hen nangila an Pablo ah Templo way tapen hen anchichay achi omafurot way Judio way narpo hen provinsiyan hen Asia. Wat anchag sinubsufan hen anchichay chuaray tatagu yag lenapchùcha ah Pablo *Angkay hiyachi way nawakas, enetnod Pablo tot-owa hen anchichay opat yag nètape an chicha way nangamma amin hen ekat hen orchin Moses mepanggép hen mancharosan an Apudyus. Yachi yag anat hénggép ah Templo way i mangimfaga hen ag-agaw way marpasan hen chacha ammaan te no marpas, masapor wachan michaton an Apudyus para hen ihaiha an chicha. Hen nanelewancha an Pablo ah Templo )Ngém mepanggép agé hen anchichay faén Judio way cha omafurot, maid met imfagataaw way masapor tongparénchachi, te hen tugun way ensorattaaw an chicha, wat achicha koma issa hen heno way mehnga ya achicha agé issa hen chara ya hen heno way naskar way cha-an lomayaw hen charana. Ya masapor agé achicha mì-isséy hen faén ahawacha. Yaha met yanggay hen ensorattaaw an chicha.” c(?Wat hen ekatni, ah mail-an way cham chillu tongparén hen orchin Moses, ammay ménat no màyéy-a an chicha ah Templo way i mètape way mangamma hen inyurchin Moses mepanggép hen macharosan hen tatagu an Apudyus, yag anno agég fayachan amin hen gastoscha ta icha mampapokrang an pachi ah mangammaancha hen gagangaytaaw. Yahan ammaamat elasin amin hen anchichay kacharaantaaw way faén peet tot-owa hen anchi chengngarcha no ilancha hen cham manongparan hen orchin Moses. !';Wat yato hen ekatniyén mekaman koma. Ilamat, wachacha ahto ad uwan hen opatay ifataaw way masapor icha lopasén hen ensapatacha an Apudyus ah Templo. ,&QWat kapeletan way changréncha agé way inumchah-ayu ahtod Jerusalem ad uwan, wat nokay lawa hen ekamantaaw nò, te awni yag ammag laweng hen hamhamàcha an hea. %9Ngém wacha hen chengngarcha way cham ano intudtuchu hen anchichay kacharaantaaw way i namfunag ah safaliy lota ta etagaycha ano hen anchi orchin Moses, te cham ano itudtuchu way achicha markaan hen a-anàcha ya achicha ano agé tongparén hen tapen hen gagangaytaaw way Judio. `$9Angkay chengngarcha amin hen henaphapetna, anchag chinayaw ah Apudyus ah laylayadcha yag anchaat agé ifaga way mangaliyén, “Ammay tot-owa te ommafurotcha agé hen anchichay faén Judio, Ngém hea way sonodni way Pablo, wacha hen ifagani an hea way problemataaw. Te ilamat, innilam chillu way émméy ah kamanay lifu hen anchichay kacharaantaaw way Judio way cha omafurot an Jesu Cristu ad uwan. Yag amiamincha, epapatecha paat way manongpar hen aminay orchin Moses. L#Angkay empaghép chàni, nampakomosta ah Pablo an chicha yag annaat ilugi way manginyam-amma way manaphapet amin hen enkaman Apudyus hen anchichay faén Judio hen chana nanudtuchuwan an chicha. %"CYag yachi way nafigat, nàyéy-ani an Pablo way i mangila an Jaime, yag wachacha agé amin hen anchichay cha mangemponponò hen cha omafurot ad Jerusalem. r!]Angkay inumchah-ani ad Jerusalem, pararo hen laylayad hen anchichay ommafurot way mangilan chàni. ` 9way nìyale agé hen tapen anchichay ommafurot way eCesarea. Yag enetnodcha chàni ah faréy cha Manason way eChipre way nafayag hen ommafurotana an Jesus yag ahchi hen ininggawanni. Hen i nangil-an Pablo an Jaime Angkay narpas hen kamanay ag-agawni ah faréy Felipe, ensaganani hen egad yag lummigwat-ani way éméy ad Jerusalem -SYag gapo ta achiani makaparaud an hiya, an-anig gumminang yag anniyat ekatén, “Oo ngarud, ta ma-ammaan yanggay hen laychén Apudyus ta faén hen laychénni.” B} Ngém senongfatan Pablo chàni way mangaliyén, “Nokay lawaha ah chayu ekamkaman an haén, te anyuwat agég cha héphépén hen antoy pararo way hamhamào hen annay kelayu. Sosnod-o, nansasagganaà angkay way faén yanggay hen mafaruchà ahchid Jerusalem, te uray agé no yato hen matéyà gapon Apo Jesus.” 3_ Hen nangngaranni hen imfagana way mepasamak an Pablo, nampangpanga-aseani ya umat agé hen anchichay tapena ta achi paat koma etoroy Pablo way éméy ad Jerusalem. iK Yachi yag ammag émméy yag ina innara hen sentoron Pablo yag annag imfédféd hen he-ena ya hen limana yag annaat ekatén, “Hen imfagan hen Espiritun Apudyus an haénat hen anchi nangensentoron an natto, yato hen ekaman hen anchichay kacharaana way Judio way manelew an hiya ad Jerusalem yag anchaat agé eporang hiya hen anchichay faén Judio.” / Angkay hiyachi way kamanay ag-agawni ahchih faréy cha Felipe, ummaliyat agé hen ihay profeta way ah Agabo hen ngachanna way narpod Judea. -S Ya wachacha agé hen anchi opatay a-anàna way pahig fafarasang way ancha agég profeta amin way cha mangimfagfaga hen epahpahmà hen Espiritun Apudyus an chicha. wgAngkay nawakas, kasen-ani nanlugan ingganad Cesarea. Yag an-aniyat gumhad agé way i nì-iggaw an Felipe way pìtutudtuchu hen mepanggép an Jesus way hiya agé hen iha hen anchichay pitu way nachutokan ad Jerusalem way tomotorong. EAngkay hiyachi way lummigwat-ani ad Tiro, nanlurugan-ani ingganad Tolemaida yag an-aniyat gumhad way i mangila hen anchichay ommafurot way eTolemaida yag ummiyan-ani ah fafaréycha.  yag an-aniyat mahihiyan, wat hinénggép-ani hen anchi papor, yag hen anchichay ommafurot way eTiro, namfangadcha ah fabréy. T!Ngém entàénni chillu, te yachiy narpas hen ag-agawni, yag kasen-ani lummigwat. Wat amin hen anchichay ommafurot way uray hen anchichay ahimfafaryancha way hen-ininna, enetnodcha amin chàni anchi penget hen fayfay way iggaw hen papor ah mempaligwatancha an chàni. Yachi yag nampalentomang-ani amin hen tarantag way manluwaru,  Angkay ad Tiro, inchahanni agé hen anchichay tapenay ommafurot wat nì-iggaw-ani an chicha ah ihay chuminggu. Yachi yag empaka-ammun hen Espiritun Apudyus an chicha hen mepasamak an Pablo no éméy ad Jerusalem, wat imfagacha way achina koma etoroy. @yAngkay cha-ani émé-éméy yag innilani hen anchi lota way nanggagawa hen fayfay way ekatchéén “Chipre,” wat enengwani hen petlagudna ingganah inumchah-ani hen provinsiyan hen Siria. Yachi yag tommàchang-ani hen anchi fabréy ad Tiro way yachi chillu hen mangempaghachancha hen anchi kargan hen papor. nUYag ad Patara, inchahanni hen ihay kasen papor way éméy ano ad Fenicia, wat nanlugan-anin nadchi. 4 cAngkay tenaynanni hen anchichay iyEfeso ahchid Mileto, kasen-ani nanlugan hen anchi papor way nanchakpos ad Coos. Yachiy nafigat, inumchah-ani ad Rodas ya anat ad Patara. 'G&Ya kaskasen hen hamhamàcha te hen anchi imfagana way maid kasen mangil-il-ancha an hiya. Yachi yag enetnodcha hiya hen iggaw hen papor way manluganana.iK%Yag anchaat agég cha masorsorchong ya chachan kekela way mamàwar an hiya way mangempaligwat. }$Angkay narpaschi way enalen Pablo hen anchichay ponò way narpod Efeso yag nampalentomang way mìluwaru an chicha. : m#Wat ah aminay enkaman-o, yachi hen nangempàil-à an chàyu way masapor komagéttaaw way man-amma ta wachay etorongtaaw hen anchichay makasapor ah torong. Ya achitaaw agé koma aliw-an hen anchi enalen Apo Jesus hen nangaryanéén, ‘Hen anchi umidchat, kaskasen hen layadna no hen anchi omawat.’ ”  "Te innilayu chillu way hen lengat-o hen narpowan hen aminay masapor-o ah inyatagù ya hen aminay masapor hen anchichay inib-à. [ /!Hen aminay kawad-à an chàyu, maid apés-o way mangara ah pelakyu ya lumfongyu. c ? “Wat ad uwan, an-og eporang chàyu amin an Apudyus ta hiya hen manalimun an chàyu. Yag egad agé hen alena hen manorong an chàyu way yachi chillu hen cha mangimfaga hen ség-angna an chitaaw, ya hen alena agé hen mangempapegsa hen pammatetaaw. Ya yachi agé hen manot-owaantaaw hen empopostan Apudyus way idchatna hen aminay tataguna. w gWat ar-arwachanyu paat ta achiayu marokop. Ya achiyu agé koma aliw-an way hen unig hen toroy tawén wat tinudtuchuwà chàyu way ammag lenafi ya enag-agawén iggay-o paat esarsarcheng way magénén chà ekela ah hamhamào an chàyu.” -SYag awni agé yag wacha hen fùnag an chàyu paat ah tapen chi ag-agaw ah ammag mankétém ah mangawisana hen tapen anchichay ommafurot ta wachay somorot an hiya. <qSosnod, inni-ilà way no lomayawà, umalecha way umale an chàyu hen anchichay mangintudtuchu hen ammag chumachael way anchag kaman atapay aho way i mamchit hen heno way na-amu. nUWat ar-arwachanyu hen acharyu koma, ya i-illanyu agé hen anchichay ifayu way cha omafurot te piniyar hen Espiritun Apudyus chàyu way mangemponponò an chicha. Kaman hen cha ekaman hen pastor way manalimun hen karnerona, wat kaman agéhchi hen ekamanyu way manalimun hen anchichay tatagun Apudyus te finayachan hen anàna chicha ah charana hen natéyana. nUte maid paat enhoot-o an chàyu ah tugun Apudyus te intudtuchù amin hen laychéna way ma-awatanyu. lQWat ma-awatanyu ad uwan way no wachay metap-ar an chàyu ah pegwana, faén haén hen nangimfasor, Y+Entoroy Pablo way mangaliyén, “Maid iggay-o innayan ah nantudtuchuwà an chàyu mepanggép hen mantorayan Apudyus. Yag manepod ad uwan, innilà way maid kasen mangil-il-anyu an haén hen antoy lota. V%Ngém achì gayu-un hen mataguwà hen antoy lota non an-owat ehènad paat hen impiyar Apo Jesus an haén way masapor haphapetê hen anchi ammayay chamag mepanggép hen ség-ang Apudyus hen katagutagu.” $ATe hen innilà yanggayat mafaruchà ya mapaligatanà ahchi, te uray heno way fabréy way ayàén yaha hen cha empaka-awat hen Espiritun Apudyus an haén. 5Wat ad uwan, ah manorotà hen laychén hen Espiritun Apudyus wat éméyà ano ad Jerusalem ngém maid innilà no heno hen mepasamak an haén ahchi. `9Yag tenlén-o agé way manugun hen ahentagù way Judio ya umat agé hen anchichay faén Judio way masapor manhagongcha an Apudyus yag nanchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha ya ta omafurotcha agé ah Apo Jesus. ~9Tinudtuchuwà chàyu hen sangwanan hen katagutagu ya anat ah fafaréyyu agé way maid poros enhoot-o an chàyu ah ammay way tudtuchu ah katoronganyu. @}yWat iggayà nampahih-iya hen chà nangammaan hen empa-ammaan Apudyus an haén, te anà lawa an alepan Apudyus. Wat uray chaà nankela gapoh hamhamào no hen-argawan, ya tàén penàgangà hen anchichay kacharaà way Judio gapon chaà nangenhanéhanéfan, chà chillu entoroy way mangamma hen laychén Apudyus. d|AAngkay inumchahcha, imfagan Pablo an chicha way mangaliyén, “Chàyu way sosnod, nanepod hen pés-éy ummaliyà hen antoy provinsiyan hen Asia ya amin hen kawad-à an chàyu, wat innilayu hen aminay chà enkamkaman. @{yAngkay hiyachi way nanchag-oh hen anchi luganni ad Mileto, gapo ta iggayni engwa ad Efeso wat empa-ayag Pablo hen anchichay cha mangemponponò hen anchichay cha omafurot ahchi. ~zuYachi yag ekat Pablowén achiani ano manchag-oh ad Efeso te awni yag mataktak-ani, ya chana amin ahoopan way umchah ad Jerusalem ta no mafalin, ichahana koma hen anchi lagsak way Pentecostes. Hen nanugunan Pablo hen anchichay ponò hen iyEfeso LyAngkay inumchah-ani ad Mitilene, inchakposni way éméy ingganah nawakas way inumchah-ani agé hen chumang Chio. Ya hen kafigatana agé, inumchah-ani ad Samos, ya hen kasen figfigat, ad Mileto. xxiAngkay inumchah-ani ad Asson, nihib-at ah Pablo wat nanlugan-ani amin hen anchi papor way éméy ad Mitilene. 8wi Angkay hiyachi yag imfagan Pablo way mamangpangoani way tapena way manlugan hen anchi papor way éméy ad Asson te hiya, an manaran ano ingganad Asson ya anat mìlugan. v Wat hen anchi fafaru way natêchag, enhàyatcha way ammag pararo hen laylayadcha te natagu. Hen émméyan cha Pablo ingganad Mileto u1 Yachi yag namfangad-ani amin ah faréy way i mangan yag anat mètagépfar ah Pablo hen anchichay eTroas ingganah pommaway yag an-aniyat lumigwat. Nt Yachi yag ginumhad agé ah Pablo way i mangila hen anchi natéy, yag nanyùgong way namàwar an hiya, yag annaat ekat hen anchichay tataguwén, “Achiayu cha machanagan te cha-an peet matéy.” esC Angkay hiyachi, yag wacha hen ihay fafaru way ah Eutico hen ngachanna way tummutùchu hen pantaw. Yag yachi way cha epachapacharan Pablo hen chana aryén, ammag chan chêyéchêyép ah Eutico yag nasséy. Yag ammag maid innilana yag nàchagat agé ah chara way nanlugi hen anchi ma-atlo way garachu. Yag yachi way incha innara yag nanattéy. Tr!Wat penasgichanni hen chuar way helaw hen anchi kowarto way na-amonganni. qAngkay nadhém hen Safachu, na-among-ani way ommafurot way mèan hen anchi Manmanma-an hen natéyan Jesus. Yachi yag nantudtuchu ah Pablo yag gapo ta ekatnéén ah wakas hen lumigwatana, annag cha payépayén hen chana itudtuchu ingganah gawan hen lafi. LpTe inyaw-awnini ad Filipos ingganah narpas hen anchi lagsak way manganan hen anchi tenapay way cha-an fumnar. Angkay narpaschi yag an-aniyat manlugan hen papor way na-alemay ag-agaw yag an-aniyat umchah ad Troas. Yag ad Troas, inchahanni hen anchichay ifani wat nakachumingguani amin ahchi. Hen nàchégan Eutico ad Troas Io Chicha, namangpangocha yag hihinnéd chàni an Pablo ad Troas. n#Ya hen anchichay ifan Pablo way mangwa agé hen provinsiyan hen Macedonia wat cha Sopatro way iBerea way anà Piro ya anat cha Aristarco an Segundo way eTesalonica, ah Gayo way iDerbe, cha Tikico an Trofimo way narpo hen provinsiyan hen Asia ya anat agé ah Timoteo. Vm%yag ininggaw ahchi ah toroy furan. Angkay hiyachi way chan sagana way i manlugan koma hen anchi papor way éméy ad Siria, chengngarnaat agé way ehanéb ano hen anchichay kacharaana way Judio hiya, wat iggayna etoroy way éméy ahchi te ekatnéén fangchéna ud-ay hen anchi enengwana hen provinsiyan hen Macedonia way an manaran. 0lYYachi yag enengwana hen kafabréfabréy ahchi way chuar hen intudtuchuna agé ah mangempas-éman hen afurotcha. Yachi yag anat éméy agé hen provinsiyan hen Acaya, Yk -Angkay hiyachi way narpas hen anchi guru, empa-among Pablo hen anchichay ommafurot yag tinugutugunna chicha ah sém-éman hen afurotcha an Apudyus, yag anat lomayaw way émméy hen provinsiyan hen Macedonia. djA)Angkay narpaschi way enalen hen anchi ap-apo yag annaat eparyaw hen anchichay tatagu.Ni(Te hamham-ényu ngén, awni yag ekat hen anchichay toraytaaw ad Roméén, ‘Antaaw ammag cha gabforon chicha,’ te maid tot-owa ustoh lasontaaw hen antoy chataaw ekamkaman hen yatoy ag-agaw.” "h='Yag no wachay safalih liliyu agé ah tapenay tatagu, masapor hadchényu chillu hen anchi ustoy tempo way ma-amongan hen tatagu ta yachi hen mifanagana. [g/&Yag non an umat yag wachay mangempafasoran Demetrio ya hen anchichay ifana hen uray heno way tagu, wacha met hen uwistaaw ah mepasangwana ya wacha amin agéy tempona, wat yachi koma hen mansensennongfatancha. 7fg%Wat hamham-éntaaw ngén no pakayat chillu iyaleyuhto hen annay chuway tagu te maid met penléhcha ah faréy apudyustaaw way Artemis, ya maid met agé nangsotancha an hiya. se_$Maid makehoot an cha natto, wat masapor iginangtaaw koma, te awni yag ma-anunuwan yag inumchah hen guru. Xd)#Hen anchi sagitario hen hiyachiy fabréy, ammag panéh yag anat makepaginang hen anchichay chan o-ongaw way tatagu. Yag yachi way ommalenanàcha, imfagana way mangaliyén, “Inib-à way iyEfeso, maid tatagu hen antoy lota ah cha-an mangammu way chitaaw way iyEfeso hen nanangchén hen semfa-an hen anchi kangatowan way apudyus way ah Artemis, ya innilacha amin agé way chitaaw hen nanangchén hen anchi nasantowan way fato way nepêchég way narpod uchu. Jc "Ngém yachi way enlasin hen anchichay tatagu way Judio peet ah Alejandro, anchag enhorhoryad way chan ongaongaw ah chuway uras way mangaliyén, “Kangatowan chillu ah Artemis ahtod Efeso.” b/!Wat ekat hen anchichay tapenéén, “Awni yag ah Alejandro hen lugina.” Yachin ekatcha gapo ta empasangon hen anchichay Judio hiya ah sangwanancha. Wat tommàchég yag entànangna hen limana way mangempaginang hen tatagu, yag annaat ilugi way mangensoplekar hen gapona. maS Angkay hen anchichay na-among, ancha lawag nakorkor way chan temtemaà te safali hen cha èngaw hen tapena ya safali agé hen cha èngaw hen tapena. Te hen kachùaran an chicha, achicha ammu no pakay incha ma-among ahchi. 4`aYag uray agé hen tapen hen anchichay toray hen yachiy provinsiya way gag-ayém Pablo, hennagcha agé hen ihay i mangimfaga way achi paat koma mampàpàila ahchih plasa. _ Angkay ah Pablo, laychéna paat way hiya koma hen i mèsango hen anchichay tatagu, ngém ammag empawan hen anchichay ommafurot. ^Yachi yag nanhemamagchi hen aminay tatagu ad Efeso yag anchag nagabfor amin, wat chinpapcha hen anchi chuway ifan Pablo way cha Gayo an Aristarco way eMacedonia. Wat nanagtagcha way nanlakrak an chicha ingganan anchi plasa way cha ma-am-amongan hen tatagu. I] Hen nangngaran hen anchichay chuaray tatagu hen enalen Demetrio, anchag ommaningarngar way térén, wat anchag heo-ongaw way mangaliyén, “Kangatowan chillu ah Artemis ahtod Efeso!” \Wat masapor man-ar-arwadtaaw te awni yag ma-ahoyan hen antoy chunutaaw yag nafakas. Yag faén agé anggay yanggayha, te no cha émé-éméy, ay ammoh achiyat agég fumaaw hen semfa-an hen anchi apudyustaaw way Artemis. Ya ay nangila ta achi fumafa hen kenangatona agé way hiya met paat hen chachayyawén hen aminay tatagu hen antoy provinsiyan hen Asia ya umat agé hen aminay lota.” U[#Ya ad uwanat agé, chataaw changrén hen anchi cha itudtuchun Pablo way heno way enammaan hen tatagu, faén ano tot-owa way apudyus. Yag annaat agég enawis hen ammag chuaray tatagu ahtod Efeso way mangafurot hen chana intudtuchu, ya faén anggay yanggay ahto, te umat agé hen kafabréfabréy hen amin antoy provinsiyan hen Asia. #Z?Angkay hiyachi yag empa-ayag Demetrio amin hen anchichay cha mèlabfu an hiya ya anat agé hen anchichay tapenay tatagu way kaman agéhchi hen chunucha, yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Inib-à, innilayu met way hen antoy chunutaaw hen cha karpowan hen mafalintaaw. HY wachan ihay tagu way ah Demetrio hen nangachanna way hiya hen anchi chan féhféhar ah kaman faletò ah chana ammaan ah finab-alléy hen ihay apudyuscha ano way fufae way ah Artemis hen ngachanna. Wat ammag chuaray pelak hen cha aran Demetrio ya hen anchichay cha mèlabfu an hiya gapo hen garansiyan hen chacha elao. X#Angkay hen hiyachiy tempo agé, nilugi hen pararo way guru ahchid Efeso gapo hen ommafurotan hen tatagu an Apo Jesus way hen nekaman, Angkay narpaschi, hemhemmà Pablo way mamfiyahi hen provinsiyan hen Macedonia ya Acaya yag anat manchakpos way éméy ad Jerusalem. Yag ekatna agéén no marpas ahchi, masapor agé éméy ad Roma. }}L|{{Pz,xx5vvuutsrqpp=oonAlkk?jiohh=gWftecdcc>a``8_A^X]\\6[0ZYWWUUTDSS RQfPwONMLPKsJIHGGFEED/CABA@0?F>>=N<<;V:9J887*5432210./-,1+*(''X&&'%$c##"!T 3= _wpd*=h( z 8  #v?'Angkay pommaway, wacha hen maila way lota, ngém maid innilan hen anchichay chan ammah papor no henochi way lota. Ngém wachan innilacha way huyù hen fayfay way ammay hen tarantagna te paginahar, wat ekatchéén pachaséncha no mafalin way mempatàchang hen papor an nadchi. "u=&Angkay nagipoh-ani amin, entap-archa ah fayfay amin hen anchi tapenay karga way fégah ta yumagyagpaw hen anchi papor. Hen nachachaelan hen anchi papor mtS%Hen aminay ininggaw hen yachiy paporat, émméy ah chuwanggasot ya pitunporo ya éném way tatagu. fsE$Wat seném-ém tot-owa hen hamhamà amin hen anchichay tapena yag anchaat agé amin mangan. +rO#Yachiy enalen Pablochi yag annaat aran hen tenapay yag nanyaman an Apudyus hen sangwanan amin hen anchichay tatagu ya annaat pet-angén yag inlugina way mangan. qq["Wat panga-aseyu paat ta mangan-ayu ta omorheayu, te maid angkay matarà ah uray ihà-an an chitaaw.” Xp)!Angkay hiyachi way tég-angay pomaway, enà-arò Pablo hen anchichay tatagu ta mangancha koma, ekatnéén, “Ustoy chuway chuminggu ad uwan way maid poros nangnangananyu gapoh hamhamàyu ya chanagyu. `o9 Yachi yag senongpatat hen anchichay sorchachu hen hilun hen anchi fangka wat na-anud. `n9Ngém enlasin Pablo hen hamhamàcha, yag annaat ifaga hen anchi kapetan ya hen anchichay sorchachuna way mangaliyén, “No taynan hen annachay chan chunu hen antoy papor wat maid angkay namnamataaw way matagu.” zmmAngkay hen anchichay chan chunu hen papor, penachascha way mangentat-allingéb way lomayaw, wat anchag inuy-uy hen anchi fangka way manluganancha koma way lomayaw te hen lasoncha, icha ano igga hen tapenay toy-on hen hongad hen papor. Vl%Yachi yag émmégyatcha te magat mesagud hen anchi papor hen anchi apehorhor, wat inuy-uycha hen opat way toy-on hen emot hen anchi papor ta matoy-onan yag anchaat manluwaru ta pegpega paat yag pommaway. OkWat anchaat uy-uyun hen kamang ah mangamangancha hen ka-adcharém hen chanum, yag chuwanporo way chupa hen ka-adcharémna. Angkay na-awni way enkasencha, émméy yanggay ah hemporo ya lemay chupa. jAngkay hiyachi way émméy ah ustoy chuway chuminggu hen cha chillu mempafangchafangchan hen anchi fali an chàni hen anchi fayfay way Adriatico, yag yachi way gawan ménat chi lafi, yag lenènan hen anchichay chan maneho way cha-ani peet homag-én hen lota. vieNgém hen mekaman, ichurun hen fali hen antoy papor hen ihay akettoy way lota way nanggagawa hen fayfay.” h1Wat hiyachi, inib-à,” way ekat Pablo, “émhép koma hen hamhamàyu te manokchù met ah Apudyus way ammaana way ammaan hen imfagana an haén. Vg%‘Achia cha émégyat Pablo, te achia matéy te masapor chillu mepasangoa an Are Cesar ad Roma. Yag hen ség-ang Apudyus an hea, halimunana agé hen anchichay karuganno ta maid agé matéy an chicha.’ !f;Innilàha te ad arubyan, ah Apudyus way nangen-awa an haén ya hiya hen chà chayawén, empalena hen anghelna way mangimfaga an haén way mangaliyén, e Ngém tàén, pas-éményu paat hen hamhamàyu, te maid angkay matéy an chitaaw te an yanggay hen antoy papor hen machachael. =dsAngkay hiyachi way nafayag way anchag iggay nangnangan hen anchichay ininggaw hen papor, tommàchég ah Pablo way mangamulid an chicha way mangaliyén, “Chàyu way inib-à, non anyu koma enafurot hen enalè ta iggaytaaw lummigwat ad Creta, maid angkay natarà ah kok-owa ya iggaytaaw amin maligatan. \c1Yachi yag émméy ah kamanay ag-agaw way ammag hommehellang ad uchu way maid maila ah init ya umat agén taraw ya ammag séréd hen anchi fali, wat an-anig nangenanggay amin te maid poros namnamani way matagu. bYag angkay kasen nawakas agé way ammag hiyahiya chillu, wat ancha agég entap-ar hen aminay marabten way lamentan hen anchi papor. aAngkay nawakas way ammag achi paat mafégfég-as hen anchi fali, inlugicha way mangentap-ar hen anchi karga ah fayfay. G`Angkay nepaghépchi yag anchaat fédféchén hen achar hen anchi papor ta achi mafarakyang. Yag gapo ta émégyatcha no magat ammag ichagah hen anchi papor hen anchi pommepeled way gahar way ahag-én ad Libia, empahcha hen anchi chakar way fanchila way cha mangentorong hen anchi papor ta egad hen fali ah mempayana. i_KYachi way nachìligan-ani ah aket hen nepachonganni hen anchi akettoy way lota ad Cauda, yachin nawayaanni way nangempaghép hen anchi fangka way cha gayuchun hen anchi papor, ngém nampaligat-ani chillu way nangempaghép. ^5Yachi yag ammag teneweng hen anchi fali hen papor, wat anchag achi makamaneho gapon anchi fali, wat anchag entachun ta egad hen fali hen mempayana. ]!Yachi yag ammag iggay mahen-awniyan yag inluginaat hen anchi ammag manongod way fali way mihib-at way narpod Creta way nan-apet ad chaya. 6\e Angkay hiyachi, kaman paat cha mafég-as hen fali te cha mane-ed hen yawyaw wat ekat hen anchichay chan manehowén ammay ano, wat mafalin etoroyni way éméy ad Fenicia. Yachi yag lenapchùcha hen anchi toy-on hen papor yag an-aniyat lumigwat way cha mangempengepenget way mempa-aklep ad Creta. M[ Yag gapo agé ta faén ano ammay ah iggawan hen papor ad Kahàniyan no agiléd, wat laychén hen anchichay chùchùar way nanlurugan way pachasénni koma way manchakpos ad Fenicia no mafalin, te un-unnina ano ad Fenicia way sakopon hen Creta te machichìligan hen anchi papor ahchi. Hen nafaliyan hen anchi papor ah fayfay Z# Ngém hen anchi kapetan, iggayna afuroton hen enalen Pablo, te hen enalen hen anchi nangempapor ya hen anchi cha manmaneho hen enafurotna. dYA “Inib-a, enlasin-o way aggaégyat no etoroytaaw way éméy ad uwan. Te no ilurudtaaw, sigurachu way matarà hen chuar way karga ya machachael agé hen antoy papor, yag awni agé yag wachay maofor an chitaaw amin.” X Angkay hiyachi yag nataktataktak-ani ad Kahàniyan way ingganah narpas hen anchi lagsak hen Judio way Sosobfotan, wat looh inumchah hen anchi furan way aggaégyat ah manaranan hen papor gapon fali. Wat tinugutugun Pablo chicha way mangaliyén, dWAYachi yag empengepengetni way éméy ya an-anig naligatan way térén ya an-aniyat narég umchah hen anchi cha metàtàchan hen papor way ekatchéén “Kahàniyan hen Papor” way ahag-én hen anchi fabréy ad Lasea. )VKAngkay hiyachi, gapo ta napegsa hen anchi fali, wat émméy ah kamanay ag-agaw way ammag cha péy-apéy-an hen anchi papor way éméy. Wat napaligatan-ani yag an-aniyat homag-én ad Ganido. Ngém gapo ta anni cha hib-atén hen anchi fali, iggayni igachang way éméy te enengwani hen chinìligan hen anchi lota way Creta wat lenawhanni hen anchi lota way hommeloheloan hen chanum way ekatchéén “Salmon.” UAngkay ad Melea, inchahan kapetan Julio hen ihay safaliy papor way narpod Alejandria way éméy ano ad Italia, wat nan-aton-ani amin. T+Yachi way nanlurugan-ani yag lenawhanni hen anchichay lota way Cilicia ya Pamfilia ya an-aniyat umchah ad Melea way fabréy hen sakopon Licia. DSAngkay hiyachi way kasen lummigwat hen luganni, chaat agé fumab-ali way cha mihib-at hen papor, wat nepapelet way enlekawni hen falin hen anchi lota way Chipre ta machìligan-ani. *RMAngkay nafigat hen lummigwatanni, nanchag-oh hen anchi luganni ad Sidon, yag ammag na-anoh eman ah Julio an Pablo te uray no filang way farud hiya, chana chillu eparufus way mampangagéhad hen anchi papor way i mangila hen tapen anchichay ifana ad Sidon ah manmangiliyancha an hiya. Q3ya wacha agé hen ihay ifani way eMacedonia way narpod Tesalonica way ah Aristarco hen ngachanna. Angkay hiyachi yag hinénggép-ani amin hen ihay papor way narpod Adrumeto way nesasaggana way maligwat way manchag-ochag-oh hen kafabréfabréy hen anchi provinsiyan hen Asia. AP }Angkay hiyachi yag inumchah hen anchi ag-agaw way ekatchéén mepééy ah Pablo ya hen tapen anchichay farud ad Italia way mepasango hen anchi kangatowanay Are way Cesar. Wat emporangcha chicha an Julio way ihay kapetan hen sorchachun Are Cesar ta hiya hen mangetnod an chicha. Ya haénay Lucas, nàyéyà agé, Ow Yag ekat Are Agripa an Festowén, “Meparufus koma non anna iggay imfaga way mepasango an Are Cesar ad Roma.”!N;yag ginumhadcha amin way chan tatagépfar way mangaliyén, “Maid peet tot-owa enammaan nahhay tagu ah érégnah matéyana ya uray ah mifaruchana.” M7Angkay hiyachi yag tommàchég ah Are Agripa ya ah Gubérnador Festo ya ah Bernice ya anat hen amin anchichay tapena way nìtutùchu an chicha, :LmYag ekat Pablowén, “Uray hen-emad ono ammag mafayag, hen chawatê yanggay an Apudyus, ta no an mafalin koma, uray hea ya hen amin annachay cha mangngar hen chà aryén, omafurot-ayu amin an Jesus way kaman hen ommafurotà, ta komaman-ayu amin an haén way manongad yanggay hen antoy nakakawwachà.” K}Yachi yag ekat Are Agripa an Pablowén, “Ay ammoh ekatnowén uray hen emachén enawisnowat haén way manCristiano.” J Heay Are Agripa, ay afurotom way tot-owa hen ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan. Innilà angkay way cham afuroton.” I7Ya manchinar agé hen hamhamào way manaphapet an cha natto an Are Agripa te innilà way chechengngarna chillu, te iggay met ma-ammaanto hen helang. HNgém sommongfat ah Pablo way mangaliyén, “Cha-anà mattagar, Apo Gubérnador, te tot-owa angkay paat amin hen antoy chà aryén. bG=É-éttég Pablo way chan ale hen chana manàchégan hen acharna, yag nan-ongawat agéh Gubérnador Festo way mangaliyén, “Pablo, an-ag nattagar, te hen annay narafus way enacharno hen cha managar an hea.” IF te ilanyu ngén, imfafaggacha met way masapor mapap-aligatan hen anchi Cristu way empopostan Apudyus ya anat mepapchit. Ya imfagacha agé way hiya hen pés-éy man-uchi ah mangempaka-ammuwana ah kahara-an hen tatagu way Judio ya uray agé hen anchichay faén Judio way yachi agé hen mahelawan hen hamhamàcha amin.” ENgém inggana ad uwan, anà ammag tenotollongan an Apudyus way yaha hen gapona ah tommàchégà hen sangwananyu ad uwan way manaphapet hen enkaman Apudyus ah mangngaranyu paat way nan-angato way tatagu ya umat agé hen nan-afafa. Ya maid kasen safalih chà haphapetén no faén yanggay hen anchi imfafaggan Moses ya hen anchichay profeta way ma-ammaan. Yag na-ammaan amin cha nadchi tot-owa, zDmYag gapo ta yaha hen chà ammaan, anà ammag lenapchù hen anchichay ifataaw way Judio ah Templo ta pédténà. UC#Wat inlugì ad Damasco way manudtuchu hen tatagu ya ana-at éméy ad Jerusalem ya anat agé hen aminay sakopon hen Judea. Yag tinudtuchuwà agé hen anchichay faén Judio way hen intudtuchù an chicha amin, masapor ifafawicha hen fasorcha ya manhagongcha an Apudyus ya anchaat agé ammaan hen usto ah manot-owaan way namfafawicha. !B;Entoroy Pablo way manginyale an Are Agripa, ekatnéén, “Yachi, Apo Are, enafurot-o tot-owa hen aminay imfagan Jesus hen nampàil-ana an haén. ^A5Tudtuchuwam chicha ta ma-awatancha hen mepanggép an haén ah kahelawan hen hamhamàcha way yachi hen manhagongancha an Apudyus, ya ta manchùgancha agé hen laweng, wat yachi agé hen ma-afa-an hen kafaelan Chumunyu an chicha. Yag gapo hen omafurotancha an haénat macharosan hen fasorcha yag nètapecha hen anchichay tapen hen tatagun Apudyus.’ Yaha hen imfagan Apo Jesus hen nampàil-ana an haén hen chà ayan ad Damasco.” Hen nanaphapetan Pablo hen enammaana o@WYag entoroy Jesus agé way mangale an haénén, ‘Hénagê hea way i mangintudtuchu mepanggép an haén hen anchichay kacharaam way Judio ya hen anchichay faén Judio agé, yag an-og hahalla-an hea ah heno way ammaancha an hea. ?#Yachi yag ekatna agéén, ‘Tomàchég-a, te hen ganchat-o way mampàila an hea, ta chutokà hea ah fafà-arê way i mangamma hen laychê. Wat masapor im haphapetén hen katagutagu hen antoy nangil-am an haén ad uwan ya hen epàilà an hea ah tapen chi ag-agaw.’ j>MYag an-owat ekatén, ‘Henoa Apo.’ Yag ekatnéén, ‘Haén ah Jesus way cham paligatén.’ =!yag an-anig nàchég amin yag an-owat changrén hen chan ale way Henebreo hen inyalena way ekatna an haénén, ‘Heay Saulo, pakay pap-aligatém haén te anno angkay cha pàpàgangén hen acharno hen cham mamachasan way mangufat an haén te a-abfaê chillu hea.’ {<o Angkay hiyachi way cha-ani éméy ad Damasco hen anchi ustoy nanggawa yag innilà hen anchi ammag napegsay helaw way narpod uchu way kaskasen hen hilina no hen hilin hen init. Wat an-anig nahili amin, haén ya hen anchichay ifà way netnod, ;y Entoroy Pablo way mangaliyén, “Wat gapo hen hiyato, émméyà ad Damasco way i manginggagtà hen anchichay ommafurot an Jesus te piniyarà hen anchichay anap-apon hen papachi ya inidchatcha agé hen karébféngà way i manelew an chicha. :{ Wat kankanayén agé way chà empachusa chicha hen anchichay chataaw ma-am-amongan, ya maid amin iggay-o enammaan way mangempapelet an chicha ah mangentagayancha koma hen afurotcha an Jesus, ya gapoh narafus hen aningarngar-o an chicha, anà ammag cha émmé-émméy hen anchichay anachawwéy way fabréy way i mamaligat an chicha.” Hen nanaphapetan Pablo hen ommafurotana o9W Wat yachin enammaà ad Jerusalem, te inidchat hen anchichay anap-apon hen papachi hen karébféngà wat empafarud-o hen chuaray tatagun Apudyus. Yag no wachay mangaliyén mapchitcha koma, haén agé hen nangafun hen natéyancha. 85 Entoroy Pablo way mangaliyén, “Uray haén hen ar-argawat ekat-owén masapor epapatè way mangura amin hen mepanggép an Jesus way eNazaret. 7Wat pakay chàyu amin way nìyamong ahto ad uwanén ammag naligat hen mangafurotanyu way man-uchiyén Apudyus hen natéy.” b6=Amintaaw way Judio way ganà hen anchichay hemporo ya chuway kapo-on, chataaw amin chayachayawén ah Apudyus ah enag-agaw ya lenafi ya chataaw agé amin namnaméén way mangawat hen anchi empopostan Apudyus ad namenghan. Yag Apo Are, gapo ta afurotò way looh ummale tot-owa hen anchi empopostan Apudyus, yaha hen chacha mempafasoran an haén. "5=Yag ad uwan, antoyanà way cha michérém gapo ta sigurachuwà way ammaan Apudyus tot-owa way ammaan hen anchi empopostana hen anap-otaaw ad namenghan. &4EYag innilacha agé non anchaat an achi ehoot way nanepod hen laprapona, haén hen ihay Fariseo way kaestrektowan paat way manorad hen afurottaaw way Judio. 3/“Amin hen anchichay ifataaw way Judio, innilacha hen katatagù nanepod hen kaongà ah fabréyni ya umat agé hen ininggawà ad Jerusalem. +2OKaskasen hen layad-o te innilà way ma-awatam amin hen ugalitaaw way Judio ya hen chataaw mansosongelan, wat anoham koma way mangngar hen antoy aryê an hea.” =1s“Heay Are Agripa, ammay te ummalea wat nagasatà tot-owa way manàchég hen achar-o hen sangwanam mepanggép hen aminay empafasor hen annachay kacharaantaaw way Judio an haén. B0 Angkay hiyachi yag ekat Are Agripa an Pablowén, “Aya, ta eparufus-o hea way manàchég hen acharno.” Yachi yag entànang Pablo hen limana yag annaat ilugi way man-ale, ekatnéén, n/UTe maid gutokna no epééy-o hen ihay farud an Aretaaw ya maid agé ifagà ah ustoy fasorna.”f.ENgém hen problemà, maid usto ah esorat-o ah fasorna an Apo Cesar, wat yachi hen mangempasangowà an chàyu amin ad uwan, am-améd an heay Are Agripa, ta no fistigaréntaaw, wacha komay machahan ah esorat-o ah fasorna. S-Ngém hen namistigarà an hiya, maid met inchahà ah ustoy fasorna ah érégnay iyatéy. Ngém gapo ta chinawatna way mepasango paat an Aretaaw way Cesar ad Roma, an-og inyafun way mangempééy ahchi. },sYag annaat ekatén, “Heay Are Agripa ya amin-ayu way nìya-among an chàni ad uwan, antoyan hen anchi tagu way cha pafasoron amin hen anchichay ahentaguna way Judio ahto ya umat agé ad Jerusalem way chacha amin enèngaw way mepapchit koma. 5+cAngkay nawakas, hinénggépcha cha Are Agripa way hen-agin Bernice hen anchi u-uwwisan way nan-ang-anggacha ya chachan pàpàila way hénggép. Yag nì-ighépcha agé hen anchichay anap-apon hen sorchachu ya hen anchichay nan-angato way okom ad Cesarea. Yachi yag anat epa-ayag Festo ah Pablo. j*MHen nangngaran Are Agripa hen aminay henaphapet Festo, ekatnéén, “Uray haénat laychê koma way mangngar hen aryén Pablowanna no mafalin.” Yag ekat agé Festowén, “Mafalin met, wat epasangò hiya ah wakas.” a);Ngém achina agé laychén, te hen laychéna, mifafarud ahto way mamannéd ano hen mangimfanagan Are Cesar ad Roma. Yachi yag imfagà ta guguwwarchaancha hiya ingganah wachay wayà way mangempééy an Are Cesar.” .(UYag gapo ta maid innilà ah ekaman-o way mamistigar hen kaman an cha nadchi, imfagà an Pablo no laychéna way miyéy ad Jerusalem ta ahchi koma hen mafistigarana. ;'ote ancha yanggay ammag nè-esngel mepanggép hen pammatecha way Judio, ya mepanggép agé hen ihay natéy way ah Jesus ano way ammag epapelet Pablo way wacha ano way natattagu. &%Yag gapo hen enkamkaman hen anchichay cha mangempafasor an hiya, ekat-owat agéén pararo ménat hen fasorna. Ngém ammag maichat agé peet !%;Angkay hiyachi way ummalecha ahtod Cesarea, iggay-o iyaw-awni te yachiy nawakas paat yag iya-at tummùchu hen anchi u-uwwisan yag empasangò ah Pablo. {$oNgém imfagà an chicha way chàni way toray hen gubérno way Roma, achi mafalin way kédchénganni hen uray heno way tagu ingganah man-ahesennangocha hen anchichay mangempafasor an chicha, ta wachay én-énnéna way manàchég hen acharna. #wYag yachi way émméyà ad Jerusalem, ammag ummalechaat agé an haén hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen tapenay anap-apo way Judio, yag chachaat agé ifaga an haén hen fasorna ano. Yag imfagacha ta kédchéngà ano agé hen matéyana. J" Angkay nafab-ayagcha yag anat haphapetén Festo an Are Agripa hen mepanggép an Pablo. Imfagana way mangaliyén, “Wacha hen ihay farud ahto way tenaynan Felix hen naka-anana ah Gubérnador. [!/ Angkay hiyachi way cha-an mafayag yag wacha hen ihay Are way ah Agripa hen ngachanna way émméy ad Cesarea way i mangila an Festo gapoh nasa-achana yag nàyéy agé hen sonodna way fufae way ah Bernice. Y + Angkay hiyachi yag nètagépfar ah Festo hen anchichay ifana way konsel yag annaat ekatén, “Chinawatno way mepasangoa an Are Cesar ad Roma wat epééy-o hea ahchi.” Hen nepasangowan Pablo an Are Agripa 0Y Yag non an umat yag wachay enammaà tot-owa ah érégna way iyatéy-o, achì ekatén ilisiyà. Ngém no maid katot-owaana hen chacha epafasor an haén, achi koma mafalin way chicha hen manguwis an haén. Wat hen chawatê ngarud, ta mepasangowà an Are Cesar ad Roma ta hiya hen mangimfanag.” |q Ngém senongfatan Pablo way mangaliyén, “Achì angkay laychén, te karébféngà chillu way mauwis ahto hen sangwanam way gubérnador hen Roma. Te innilam met chillu way maid tot-owa enam-ammaà ah laweng hen annachay kacharaà way Judio. ~u Ngém ah Festo, gapo ta laychéna way komapétcha hen anchichay Judio an hiya, imfagana an Pablo way mangaliyén, “Ay laychém ta iyéy-o hea ad Jerusalem ta uray ahchi hen manguwisà an hea mepanggép hen annachay chacha epafasor an hea.” mSYachi yag tenàchégan Pablo hen acharna way mangaliyén, “Maid angkay lenabrabseng-o ah orchintaaw way Judio, ya maid agé enam-ammaà ah mangempa-aggarémha hen Templotaaw. Yag maid agé nangontaraà an Aretaaw ad Roma.” kOAngkay empaghépcha ah Pablo, ammag liniufat hen anchichay Judio way anat narpod Jerusalem, yag ammag maid achicha epafasor ah laweng way enammaana ano. Ngém ammag maid chillu ustoh manot-owaancha ah uray heno way iyalecha. 6eYachi yag entot-oroy Festo way nì-iggaw hen anchichay Judio ad Jerusalem hen kasen hemporo way ag-agaw no achi waru yag anat lumigwat way mamfangad ad Cesarea. Angkay nafigat hen namfangchana, i tummùchu hen anchi cha mau-uwwisan hen tatagu yag annaat epa-ayag ah Pablo way mepasango an hiya. }sWat uray mìyalecha hen annachay anap-apo ta ahchi hen minchérémancha an Pablo no wachay laweng ah enammaana.” #?Ngém hen ensongfat Festo way kalluruwar way Gubérnador, ekatnéén, “Nifafarud chillu ah Pablo ahchid Cesarea, ya tég-angay chillu hen mamfangchà. zmta no mafalin koma, pafangchéna ah Pablo ad Jerusalem, te hen gagtàcha chillu, ta ehanébcha hiya hen charan. LYag yachi way wachad Jerusalem, émméychaat agé an hiya hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay tapenay anap-apo way Judio, way i manginlémrém an Pablo. Yag nampangpanga-asecha 8 kAngkay hiyachi yag émméy ah Festo ad Cesarea way tumùchu way manggubérnador hen yachiy provinsiya. Yag hen anchi ma-atloy ag-agawna, lummigwat way mamfiyahi ad Jerusalem. 4aAngkay narpas hen chuway tawén, wacha hen neparég an Felix way manggubérnador way ah Porcio Festo hen ngachanna. Ngém ammag tenaynan Felix ah Pablo ah pagfaruchan hen naka-anana ah gubérnador way maid kasen ganchatna no faén yanggay hen mangammayan koma hen anchichay Judio an hiya.7Yaha hen enalen Felix, te hen ihay hamhamàna agé, ekatnéén ta pasoksokan koma Pablo hiya, wat yachi hen pontosna way cha mampa-aya-ayag an hiya. _7Yag yachi way cha enalealen Pablo mepanggép hen ammayay a-amma ya hen anchi achi memparufusan hen achar way mangamma hen laweng, ya anat hen manusaan Apudyus hen tatagu ah pegwana, ammag émmégyatat agé ah Gubérnador Felix yag annag ekatén, “Anggay ud-ay ta in-aat ta awni tah kasen ta an-owat kasen epa-ayag hea no wachay tempò.” Angkay hiyachi way nanlooh hen kamanay ag-agaw, yag kasen ummale cha Gubérnador Felix way hen-ahawa an Drusila way hiyaat ihay Judio. Yachi yag kasen empa-ayag Gubérnador ah Pablo ta changréncha koma mepanggép hen omafurotan an Jesu Cristu. %Yachi yag imfagana hen ihay kapetan hen sorchachu way fafantayancha chillu ah Pablo, ngém lugarancha koma ah aket ya ta achicha agé epawa hen umaliyan hen anchichay ifana way manorong an hiya ah heno way kasaporana. Hen kasen nepasangowan Pablo an Gubérnador Felix }Angkay hiyachi, gapo ta chuar chillu hen cha chengngar Gubérnador Felix mepanggép hen somorotan an Jesus, annaat iyaw-awni hen anchichay Judio way mangaliyén, “Awni ta umchah ah Komandér Lisias ta an-owat ifanag hen annay chérémyu.” 4amanongad no pafasoronà hen anchi nangèngawà hen sangwanancha hen nangaryaén, ‘Chaà peet ichérém gapon mangafurotà way man-uchicha hen natéy ah pegwana.’ ”  'Ono faénchi, uray kay hen annachay tatagu, wat haphapeténcha no wachay nachahan ah fasor-o hen nepasangowà hen anchi konsel ad Jerusalem, K te hen wacha yanggayat hen tapen anchichay Judio way narpo hen provinsiyan hen Asia. Wat chicha koma hen umale way mangempafasor an haén no wacha tot-oway epafasorcha te chicha hen nangi-ila. e CWat yachi way wachaà ah Templo way cha mangamma an cha nadchi way an-owat lempas hen tapena way mepanggép hen kacharosan, yag ana-at ichahan. Ngém maid met chuar ah tatagu ahchi hen hiyachi ya maid amin chan guguru, s _“Yachi yag gapo ta maid ém-émméyà ad Jerusalem ah kamanay tawén wat émméyà ad uwan te napiyarà way manginyéy hen pelak way etorongni hen anchichay ifani way makasapor ah torong, ya ta iyà agé manchaton an Apudyus.  Yag gapo hen yahay namnamà, empapatè way mangamma hen usto ta maid koma fumasorà an Apudyus ya ta maid agé fumasorà hen tatagu.” ucYa nampachong angkay agé hen chani afuroton hen annachay cha mangempafasor an haén, te namnaméénni amin way man-uchiyén Apudyus hen aminay natéy ah pegwana way amin hen anchichay ammayay tatagu ya umat agé hen anchichay laweng. s_Ngém achì ehoot an hea way chà tot-owa soroton hen anchi cha mitudtuchu mepanggép an Jesus way ekat hen annachay kacharaaén sabsafali way faén tot-owa. Ngém yaha met hen chà ekaman way manayaw an Apudyus way chinayaw chillu hen aminay anap-oni ad namenghan. Ya chà met agé afuroton hen aminay orchin Moses ya hen aminay ensorat hen anchichay profeta. yk Ya maid angkay agé mimfisarancha way tot-owa hen annay chacha epafasor an haén te ancha yanggay an penarang. gG Maid ay agé nangila an haén way cha mè-esngel hen tatagu ahchih Templo, ya maid ay agé nangchahanà ah chà mangempaguruwan hen tatagu ad Jerusalem ya uray heno way chà innayan ya hen anchichay sinagogani way Judio. :m Yag mafalin agé ifisarno hen tatagu hen katot-owan hen antoy aryê way hen hemporo ya chuway ag-agaw way kaysan, nane-echà way émméy ad Jerusalem way i manayaw an Apudyus.  Angkay narpaschi, yag sininyaran Gubérnador ah Pablo ta somongfat. Yag anat ekat Pablowén, “Apo Gubérnador Felix, innilà way nafayag hen nan-uwisam an chàni way Judio, yag gapo hen hiyachi, nas-ém hen hamhamào way manàchég hen achar-o an hea. _7 Yachi yag amin hen anchichay nìyéy way Judio, nètapecha way mangempafasor an Pablo yag tenàchégancha way tot-owa paat hen enalen hen anchi apogachu. Hen nanongfatan Pablo hen anchichay nanginchérém an hiya b=Yag annaat ifaga way masapor ano umaleani ahto ta hen sangwanam paat hen manginchérémanni an hiya. Ngém no fistigarém hen annay taguwanna wat sigurachu way ichaham agé hen katot-owan hen aminay chani aryén.” \1Ngém ammag ummaleyat agé ah Komandér Lisias yag annag penléh way nangenlayaw. OYa chana agé penachas way mempa-aggarémha hen anchi Temploni ad Jerusalem. Ngém ammayat te tenelewni hiya, yag ekatniyén chàni ud-ay hen manguwis an hiya ah matorachan hen orchinni way Judio. =~sTe ilamat, hen annay taguwanna, hiya hen ihay cha mangempaguru hen katagutagu, te cha émmé-émméy ah kafabréfabréy way mangintudtuchu hen tomaropaan hen anchichay kacharaanni way Judio. Ya hiya agé hen ihay ap-apon hen anchi sabsafali way tudtuchu way chacha soroton hen ihay tagu way narpod Nazaret. }Wat ad uwan, achini koma taktakén hea Apo, ngém panga-asem paat ta anoham koma chillu way mangngar hen antoy aket way ifagani. K|Wat enag-agaw ya heno way lugarén an-anig chan yaman gapon hea. h{IAngkay hiyachi way empa-ayagcha ah Pablo, inlugin hen anchi apogachu way mangempafasor an hiya, ekatnéén, “Apo Gubérnador way machachayaw, gapo hen kenaraengno way mangentoray an chàni way Judio, wat nafayag way natotornos-ani way maid gummug-uru. Ya gapon hea, chuar agé hen cha na-ammaan ah pagsaya-atan hen aminay tatagu hen antoy kawadni. Dz Angkay hiyachi way nanlooh hen lemay ag-agaw yag inumchah ad Cesarea hen anchi kangatowan way pachi way ah Ananias, yag nìyalecha agé hen tapen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya anat agé hen ihay apogachu way ah Tertulo hen ngachanna. Yag incha nèsango an Gubérnador Felix way manginchérém an Pablo. Qy#“Wat no yaha,” way ekat Gubérnador, “asekasowê hea no umchahcha hen anchichay cha mangempafasor an hea.” Yachi yag annaat agé ifaga way maguwarchaan koma ah Pablo ah faréy Are Herod.'xG"Wat yachi way finasan Gubérnador hen anchi sorat, yag annaat sarudsuchun an Pablo no heno hen provinsiya way niyana-ana. Yag imfagan Pablo way ad Seleucia. ywk!Angkay inumchahcha ad Cesarea, inyéycha hen anchi sorat an Gubérnador yag emporangcha agé ah Pablo an hiya. v% Yag yachi way nawakas, namfangadcha hen anchichay nanaran way sorchachu ah barak wat anggaycha hen anchichay nankakabfayu ah nanginchakpos. 6ueAngkay hiyachi yag tenongpar hen anchichay sorchachu hen aminay imfagan hen anchi Komandér an chicha. Wat hen hiyachiy lafi, inyéycha ah Pablo ingganad Antipatrisa. &tEAngkay hiyachi way neslo an haén way wacha hen nan-a-atopàpà hen anchichay ahentaguna way mangenhanéb an hiya, yachi hen mangempaliyà an hea. Yag imfagà agé hen anchichay cha mangempafasor an hiya way hen sangwanam koma hen manginchérémancha. Anggaychi hen ifagà an hea.” LsYag yachi hen nangenlasinà way maid peet enam-ammaana ah érégna way mepapchit ya uray ah mifaruchana, te an yanggay an mepanggép hen liglamenton hen orchincha way Judio hen nempafasorancha. rYag yachi, gapo ta laychê koma way ma-awatan no heno hen chacha epafasor an hiya, wat inyéy-o hiya hen anchi konselcha way Judio. qq[Antoyan hen ihay tagu way ammag lenapchù hen anchichay kacharaana way Judio way tég-angaycha pédtén. Ngém angkay chengngar-o way hiya peet hen ihay tagun hen Roma, wat émméy-ani hen antochay sorchachu way i nanarà an hiya. p%“Haén way Komandér Claudio Lisias, antoyan hen sorat-o an hea way machachayaw way Gubérnador Felix. Sapay koma ta amma-ammay-ayu amin. noUYachi yag anat manorat hen anchi Komandér an Gubérnador Felix way hen ensoratna, ekatnéén, n1Ya ilanyu agé ta wachay mansakayan Pablo. Ya masapor ar-arwachanyu paat ta eporangyu hiya an Gubérnador Felix way maid mepaspasamak an hiya.” tmaAngkay hiyachi way lommayaw hen anchi fafaru, enayagan hen anchi Komandér hen chuway kapetanna yag imfagana way mangaliyén, “Inyu esagana hen chuwanggasot way sorchachu ya hen kasen chuwanggasot way mansasay-ang, ya anat agé hen pitunporo way mankakabfayu. Mansasaggana-ayu amin ta no mahéhchém, lumigwat-ayu amin way manginyéy an Pablo ad Cesarea. ElYachi yag anat ekat hen anchi Komandérén, “Achim paat cha haphapetén way eneslomto an haén.” Yachi yag ginumhad hen anchi fafaru. Hen nangempayancha an Pablo an Gubérnador Felix *kMNgém achim koma cha afurotonha, te wachacha angkay hen nasorok ah opatporo way tatagu way nantataro hen charan way mangenhahannéb an hiya. Yag nansapatacha amin way achicha ano paat mangmangan ya uray umin-inum ingganah pédténcha. Loohcha angkay nansasaggana non paat anno afunan.” j9Yachi yag henaphapet hen anchi fafaru way mangaliyén, “Chengngar-o way nantetempoyugan hen anchichay anap-apo way Judio way manawat an hea ta kasenno ano epasango ah oletég-o way Pablo hen anchi konsel ah wakas. Yag hen lasoncha, ta iyam-ammacha ano way mamistigar an hiya. i3Yachi yag pinchén hen anchi Komandér hen limana way manginyéy hen ê-éyna ta omanggaycha, yag annaat ekatén, “Nokay hen ifagam an haén.” %hCYachi way enetnodna, imfagana way mangaliyén, “Hen anchi farud way Pablo hen nangimfaga way iyalè hen antoy fafaru an hea te wacha ano hen ifagana.” .gUAngkay imfagana yag enayagan Pablo hen ihay kapetan hen sorchachu way mangaliyén, “Etnodno hen antoy fafaru hen anchi Komandér te wacha hen ifagana an hiya.” f Ngém hen anchi amonaén Pablo, chengngarna hen planon hen anchichay Judio, wat émméy ah barak way i nangeslo an Pablo. 6eeWat hen ekamanyu, chàyu ya hen anchichay konsel, hénagényu hen i mangimfaga hen anchi Komandér way laychényu koma way kasen mepasango ah Pablo an chàyu ta iyam-ammayu way mamistigar an hiya. Ya ta chàni, an-anig mansasaggana hen charan way mangenhahannéb an hiya ya anat umchah an chàyu.” idKYachi yag émméycha way i managépfar hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, yag imfagacha way mangaliyén, “Nansapata-ani way achi paat mangmangan ingganah pédténni ah Pablo. ~}}|4{dzz;y7xWwvuutdsrr+qpnn*l1kjihh"f5edrcb#aH`` _G^]]1\[Z4YMXWVUTT8SRQ+POINMMKJ6HHAGFEDDABAA??Z><<;;d:8{756I5.49301/.S.%-;,+3*)('(&&+%g$#"!G FGi)f3G! q T G JFD> %0 wat empaka-ammuna an chitaaw hen anchi nachachà-an way planona way iggay ma-ammuwan ingganad uwan way yachi hen mepanggép an Jesu Cristu. V '0way annag inlibli an chitaaw. Yag ah kenaraeng Apudyus ya ah kenanongnongna, ) M0Ya gapo agé hen natéyan Jesu Cristu way nifùfù hen charana, nasobfottaaw yag penakawan Apudyus hen fasortaaw. Wat ammag maid mepaniyan hen ség-ang Apudyus 6 g0Wat antaaw ammag chachayyawén hiya gapon anchi ség-angna an chitaaw way maid mepaniyana way yachi hen nangempaliyana hen anchi papattigéna way anàna way ah Jesu Cristu. .~ W0Ya nachachà-an agé hen hamhamà Apudyus way manganà an chitaaw gapo hen natéyan Jesu Cristu. Hehemmàna way yachi hen ma-ammaan te hiyachi hen laychéna chillu. ;} q0Te ilanyu ngén hen enammaana. Hen cha-anna mangammaan hen antoy lota, loohna penepele chitaaw ah man-anàna hen ketapyantaaw an Cristu. Ya imfafaggana agé way ma-apudyusantaaw ya maid fasfasortaaw an hiya way maid kasen po-on hen yachiy enammaana para an chitaaw no faén yanggay hen layadna an chitaaw. U| %0Antaaw ammag manyayaman an Apudyus way Aman Apotaaw way Jesu Cristu te gapon ommafurotantaaw an Jesu Cristu wat ini-idchatna an chitaaw hen aminay ammay way narpod uchu way empàwana hen Espirituna. ;{ q0Ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus yah Apo Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Kahahaang hen ekaman Apudyus hen ommafurot an Jesu Cristu ;z s0Haén ah Pablo way ah Apudyus hen nanlayad way man-aposel an Jesu Cristu. Wat antoyan hen sorat-on chàyu way tatagun Apudyus ahnad Efeso way napiyar hen afurotna an Jesu Cristu. yyDHaénay Pablo, limà paat hen nangensorat hen antoy anongohna. Wat hiyaat non an-ayu amma-ammay amin ahna ya achiyà koma agé ar-aliw-an an chàyu hen antoy nifafalluchà. Wat ta totollongan Apudyus chitaaw amin. Haén ah Pablo.xDWacha uwa hen mifaga an Arkipo wat itugunyu an hiya way masapor nongnongona ya man-ehènadna paat hen anchi impiyar Apo Jesus an hiya. 6weDNo faséényu hen antoy sorat-o, epééyyu komad Laodicea ta fasééncha agé. Yag aranyu agé hen anchi sorat-on chicha ad Laodicea ta faséényu agé ahnad Colosas. *vMDYag epakomostayu agé haén hen anchichay ifataaw way cha omafurot ahchid Laodicea, ya umat agé cha Nimfas ya hen anchichay cha ma-am-among ah faréycha. duADAh Lucas way laylaychéntaaw way choktor ya anat ah Demas, cha chàyu agé pakomostéén. "t=D Mailà tot-owa hen kenakagétna way mangamma hen ammaana ah pagsaya-atanyu yah pagsaya-atan agé hen anchichay cha omafurot ad Laodicea yad Hierapolis. QsD Ah Epafaras way ihay chan sérfi agé an Jesu Cristu way tapeyu agé chillu way eColosas, chana agé pakomostéén chàyu. Ya annag epapate paat way minluwaru an chàyu way cha manginchawachawat ta chumgat ya pomegsa hen afurotyu ta maid koma chuwachuwana way anyug cha ammaan amin hen egachay laychén Apudyus an chàyu. r9D Ah Josias Justo, chana agé pakomostéén chàyu. Yag hen amin antochay cha omafurot way Judio way wachahto, wat chichato way toro yanggay hen cha tomorong an haén way manginwarawag mepanggép hen anchi mantorayan Apudyus. Wat chakar tot-owa hen nempas-émancha hen hamhamào. aq;D Ah Aristarco way nìfafarud an haén, chana pakomostéén chàyu, ya umat agé ah Marcos way apenghan Bernabe. Ah Marcosanto hen anchi imfafaggà way no umalehna, anyu paat an iyam-amma way manmangili an hiya. ;poD Mìyale agé hen anchi napateg ya natatallek way sonodtaaw way ah Onesimo way ifayu chillu way eColosas. Wat egadcha way chuwa way manaphapet amin hen cha mekaman an chànihto. o%DYachi chillu hen gagarà way mempale an hiya ahna ta wachay manaphapet hen mepanggép an chànihto ah mepas-éman agé hen hamhamàyu amin. nDWat hiyachi, anggaychi ah ifagà te naway way umalehna hen anchi napateg way sonodtaaw way Tikico way hiya, natalek way mangamma amin hen epa-amman Apudyus an hiya ya epapatena agé way cha mìyamma an haén. Wat egad hiya way manaphapet mepanggép an haén. `m9DYa ilantaaw agé ta aminay man-aryantaaw wat memamad ya wachay pontosna. Ya masapor agé wachay ustoh esongfattaaw hen heno way mansarudsud mepanggép hen chataaw afuroton. Hen nanpakomostaan hen tapenay ommafurot Xl)DMasapor emamadtaaw agé hen chataaw ekamkaman hen anchichay cha-an omafurot ta éhéd yag omafurotcha agé. Ya ilantaaw agé ta achitaaw koma saysayangén hen waya way mangimfaga hen mifaga an chicha. ck?DWat iluwaruwanà ta toronganà koma an Apudyus way mangenlawag hen anchi chà itudtuchu. hjIDYa chayu koma agé iluwaruwan chàni, ta idchat Apudyus hen wayani way manginwarawag hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu way iggay ma-ammuwan ingganad uwan, te yachi chillu hen gapona ah nifaruchà ad uwan. i7DYa hen ifagà an chàyu amin, anyug epapate way manluwaru way achiayu cha mapmappég. Ya emamadyu hen chayu aryén ya cha-ayuwat agé manyaman. _h 9DYa chàyu agé way wachay alepanna, masapor nalimpiyuayu ya nenènong koma agé hen ammaanyu hen anchichay alepanyu, te a-ammuyu met way wacha agé hen ap-apoyu ad uchu way nangen-alepan an chàyu. Hen tugun Pablo )gKDYa heno agé way mangamma ah laweng, wacha agé hen labfuna way assong hen anchi enammaana way laweng, te maid wahigén Apudyus ah tatagu hen manguwisana.f DYa sigurachu way wachan am-ammay way gungguna way adchéna an chàyu, te ah katot-owana, hiya chillu hen chataaw mèlabfuwan. *eMDWat uray heno way ammaanyuwén epapateyu way mangamma ah patinggan hen kafaelanyu way kaman paat ah Apo Jesus hen cha mangempa-amma an chàyu way faén tatagu. jdMDHen ifagà an chàyu way a-alepan, masapor afurotonyu hen amin way ifagan hen anchichay nangen-alepan an chàyu. Ya faén agé yanggay hen mangi-il-ancha an chàyu hen mangammaanyu hen laychéncha way ma-ammaan ah manayawancha an chàyu, ta anyuwat an etot-owa koma ah hamhamàyu way mangamma hen chacha epa-amma ah manginyafiinanyu an Apo Jesus. cDYag chàyu agé way chinàcha-ar, achiyu lafusun way mangingar hen a-anàyu ta achi lomaweng hen hamhamàcha way mangamma hen usto. byDChàyu way a-anà, masapor afurotonyu amin hen ifagan hen chàcha-aryu te yachi hen mangemparaylayad an Apudyus. aDYa chàyu agé way lenarae, masapor laylaychényu hen ah-ahaw-anyu ya man-anoh-ayu an chicha way achiayug fumufungat way man-ale. '`GDHen ifagà an chàyu way finufae, masapor epafafayu hen acharyu hen ah-ahaw-anyu te yaha chillu hen masapor ammaan hen cha omafurot an Apo Jesu Cristu. Z_-DYa emamadtaaw paat agé hen aminay chataaw aryén ya hen chataaw ammaan ta iyafiintaaw paat ah Apo Jesu Cristu, ya chataawat agé manyamayaman an Amay Apudyus gapon Apo Jesus. Hen tugun Pablo hen himfafaryan W^'DAntaaw yanggay ammag imumura ah hamhamàtaaw hen intudtuchun Jesu Cristu ya hen enalena te chakar hen torong nadchi. Ya ah patinggan hen kafaelantaaw, antaaw an mantinnudtuchu ya man-ahetinnugun. Ya antaaw agé mankankanta hen manayawantaaw an Apudyus ya ah mangngarantaaw hen tugun. Ya antaaw agég ekankanta hen yamantaaw an hiya. ]!DAntaaw agég afunan way mangamma hen anchi idchat Jesu Cristu way katornosan hen hamhamà, te yachi chillu hen nameleyan Apudyus an chitaaw ta mapapanoh hen ihaihan chitaaw way parten hen anchi achar Jesu Cristu. Ya achitaaw agé ar-aliw-an way manyaman an Apudyus. \ DYa hen kapatigan an chitaaw wat hen man-ahelennaychantaaw te yachi hen pongar hen ustoy mantetempoyugan way maid komorangana. }[sD Ya antaaw agég anohan hen omfatan hen ifa ya achitaaw unongon hen fummasorana an chitaaw ta antaawat an pakawanén hiya. Te hen enkaman Apo Jesu Cristu way namakawan an chitaaw, wat masapor yachi agé hen ekamantaaw way mamakawan hen tapena. Chinuchuttokan Apudyus chitaaw ah mantataguna way laylaychéna, wat masapor ammaantaaw hen laychéna way antaaw ammag menangség-ang ya omalestotaaw way mangamma hen ammay ah ifa. Antaaw agég epafafa hen achartaaw way achin pasigsiguru ta antaawat an man-ahe-ennanoh way achi cha sugsugatan hen ifa. kYOD Wat ad uwan, maid ekatna an Apudyus no Judioa man ono faén, ya uray no namarkaan hen acharno man ono cha-an. Te napapchong an hiya hen na-achar ya hen anchi cha-an, ya umat agé hen ap-apo ya hen anchi alepan. Te hen anchi masapor an Apudyus yanggayat hen mìyacharan Jesu Cristu hen tatagu. Ya ah Jesu Cristu, mìyachar hen heno way omafurot an hiya. PXD yag enawattaaw hen anchi faru way hamhamà way narpon Apudyus. Ya hen antoy faru way hamhamà, cha matapyatapyan ah chumùrachùran hen ma-awatantaaw mepanggép an Apudyus ah komamanantaaw an hiya. W+D Ya achitaaw agég chan ahekennétém te entagaytaaw met hen anchi nachachà-an way hamhamà ya hen anchichay laweng way nigagangay an chitaaw, @VyDNgém ad uwan hen antoy ommafurotantaaw, masapor etagaytaaw amin chachi. Wat antaaw ammag ehàfa hen aningarngar ya hen usot, ya hen kapot ya hen man-ar-aryan ah laweng ya aggaisaw. U DYa uray chitaaw hen anchi cha-antaaw omafurotanat nètemfuruytaaw amin an cha nadchi way yachi agé hen nanmaneho an chitaaw. nTUDYag gapon cha nadchiyat epachah Apudyus hen anchi aggaégyat way chusan hen anchichay cha mangamma. S#DWat hiyachi, antaaw ammag térnén way mangachi hen anchi laweng way niluruwwam hen tatagun antoy lota way kaman hen anchi mì-isséy hen faén ahawana ya hen omaray-ay way pommasag. Achitaaw agé ab-afunan hen uray heno way laweng way laylaychén hen achar ya umat hen man-am-ameam, te no yachi, an angkay cha apudyusun hen kok-owa, te yachi met hen patpatigén way faénat agéh Apudyus. `R9DNgém no mampàila ah Jesu Cristu ah pegwana way hiya hen kawad-an hen anchi térén way ataguwantaaw, yag epàila chitaaw agé way antaaw ammag humili ah kaenammayna. Hen ekaman hen anchi nafalewan hen hamhamàna }QsDHen aligna, kamantaaw nanattéy hen mepanggép hen laylaychén hen ataguwan hen antoy lota, ngém natattagutaawat chillu te nìya-awwataaw hen ataguwan Jesu Cristu way hen hiyachiy ataguwan, achi maila ad uwan te tenetengngel Apudyus ad uchu. P DYachi hen papattigéntaaw ta faén agé hen anchi mepanggép hen antoy ataguwan hen lota ad uwan, te mapéppég chachi chillu. XO +DNgém chitaaw, sosnod, gapo hen ommafurotantaaw wat nìyuchitaaw an Jesu Cristu way wawà-acha ad uchu way cha mètoray an Apudyus. Wat masapor antaaw ammag papattigén hen anchi laychéna te mannanayunchi. (NIDManowat te cha nahhay liglamento, kaman paat nenènongcha tot-owa hen chacha mempapeletan way manayaw hen a-anghel hena ya hen mangempafafaan ya mangempapàgangan hen achar. Ngém maid chillu sérfin cha nadchi, te achina falewan hen lawengay hamhamà ya hen laylaychén hen achar.fMEDTe ah katot-owana, enammaan Apudyus amin hen anchichay chacha epawa ta usarén hen tatagu way yachi chillu hen péppég hen misérfiyancha. Wat ammag hamhamà hen tatagu yanggay hen nangamma hen anchichay kapanyapanyaw. +LQDachi mismissa ya achi matmatchà. K)DChitaaw way cha omafurot, kaman paat nìyatéytaaw an Jesu Cristu, yag yachi paat hen nanginlibli an chitaaw hen kafaelan hen anchichay mannakafalin way aggaégyat way achi maila way chan toray hen antoy lota ah achitaaw mangab-afurotan an chicha. Wat pakay paat agé ta chayu ab-afuroton hen chacha itudtuchu way menamaliyam nò. Te pakay papalliwényu hen anchichay mapanyaw way ekatchéén J%DTe anchag inyanggayan ah Jesu Cristu way penakaurutaaw way cha omafurot. Te ah Jesu Cristu hen urutaaw ya chitaaw hen penaka-acharna. Ya hen anchi uru, yachi paat hen mangempapegsa ya mangennongnong hen parteparten hen achar, te hen anchi uru hen marpowan hen aminay masapor hen anchi achar ah homeénana way yachi hen laychén Apudyus. Hen mìyatéyan an Jesu Cristu ya hen mìyataguwan an hiya #I?DWat hiyachi, achiyu paat cha ab-afunan hen anchichay tatagu way cha mangempapelet way enlarahyan chàyu te wacha ano hen empain-inép Apudyus paat an chicha. Te anchaat peet an cha epasekat way mangempàpàila way empafafacha ano hen acharcha, ya chacha agé epapelet way masapor anogu chayawén hen anchichay a-anghel, ngém maid ustoy lason ah mampasekatancha te narpo yanggay ah kenasilib hen hamhamàcha. HDTe amin cha nadchiyat ancha yanggay ammag na-ammaan ah panpanni way mangintudtuchu hen mepanggép an Jesu Cristu hen cha-anna umchahan. Ngém yachi way omma-ale ah Jesu Cristu, wat achi masapor hen mepaniyana, te inu-umchah met hen anchi katot-owana. qG[DWat hiyachi, sosnod, achiyu paat cha ab-afunan hen anchichay chacha epapelet an chàyu mepanggép hen missa ya hen mainum ya hen ekatchéén masapor ano way matongpar way ngilin ya fista way maninchinuminggu ya manentenòwar. F'DYa hen natéyan Jesu Cristu hen koros, yachi agé hen annag manga-abfa-an hen mannakafalin hen anchichay egachay laweng way achi maila way chan toray way o-ongtan ya chuchumunyu. Te enafà Jesus chicha hen sangwanan hen egad, wat maid achi nangila hen na-a-abfa-ancha. hEIDTe uray lenarabsengtaaw tot-owa hen anchichay orchinna, penakawan Apudyus chitaaw chillu gapo hen natéyan Jesu Cristu hen anchi koros, te yachi hen nanginwalinan Apudyus hen anchi orchin way nangimfaga hen kachusaantaaw. BD}D Hen cha-antaaw omafurotan, kamantaaw nanattéy an Apudyus gapon fasortaaw, yag chàyu agé way faén Judio, gapo agé ta maid markan Apudyus an chàyu. Ngém ad uwan, tenagun Apudyus amin chitaaw way annag entape chitaaw hen ataguwan Jesu Cristu gapon ommafurotantaaw an hiya yag penakawanna amin hen fasortaaw. C5D Wat hen anchi nafunyagantaaw, yachi hen nanginsinyar way nìyatéytaaw an Jesu Cristu ya nìlufùtaaw ya nìyuchitaaw an hiya. Te gapoh nanchichinlantaaw hen anchi mannakafalin Apudyus way yachi chillu hen nempauchi an Jesu Cristu wat nekoros ya nilufù hen anchi nachachà-an way hamhamà way nigagangay an chitaaw. Ya nìyuchitaaw an hiya ah faru way ataguwan way yachi hen nafalewan hen hamhamàtaaw. CBD Yag gapo agé hen ommafurotantaaw an Cristu wat kaman paat namarkaantaaw ah manot-owaan way tatagun Apudyus chitaaw. Ngém hen anchi marka, faén kaman hen markan hen Judio way tatagu hen nanmarka hen acharcha, te hen enmarkan Jesu Cristu an chitaawat, hen nanga-anana hen layadtaaw way mangamma hen laweng. SAD Wat ammag memènong hen ataguwantaaw no wacha paat hiya an chitaaw te maid komorangana. Te hiya hen kachachakran hen kafaelana no hen egachay toray way achi maila ya anat agé hen tapenay mannakafael. g@GD Te ah Jesu Cristu way namfalin ah tatagu, netetepon an hiya hen aminay kena-apudyus Apudyus. o?WDMasapor ar-arwachantaaw hen anchichay tatagu way manlayachay mangawis an chitaaw ah sabsafaliy tudtuchu, te chicha, menamalliyam yanggay hen hamhamàcha way hen kenaraengcha, ammag lokopchi way maid fanagna, ya hen narpowana, narpo yanggay hen tatagun antoy lota ya hen anchichay achi maila way ongtan way chan toray way iggay marpochi an Jesu Cristu. >>uDTe kaman hen lommamoramotan hen ihay away hen lota ah kémnégana, kaman agéhchi koma hen lomamotan hen afurottaaw an Jesu Cristu. Wat antaaw an acha-acharén hen wacha an hiya ta pomegsapegsa hen anchi afurot way nitudtuchu an chitaaw. Ya ilantaaw agé ta antaaw an chan yamayaman an Apudyus ah uray heno. =#DTenot-owataaw way ah Jesu Cristu hen ap-apotaaw gapon ommafurotantaaw wat ad uwan, masapor iyafiintaaw paat hen netapyantaaw an hiya. <9DTe tàén maichà an chàyu, kaman paat wà-achaà chillu te ammag achi maka-an hen hamhamào an chàyu. Yag laylayachà agé te chengngar-o hen nantetempoyuganyu way mamangchén hen afurotyu an Jesu Cristu way napegsa chillu. Nenènong hen ataguwan hen omafurot an Jesu Cristu ;5DHen chà mangimfag-an amin an cha natto an chàyu, ta achiayu koma marokop hen anchichay nan-asilib way omawis gapon kenaraengcha way man-ale. W:'DYa ah Jesu Cristu, hiya yanggay hen netetepponan hen aminay hamhamà Apudyus way naliméd ya hen kenaraengna way maid péppégna. Wat hiya yanggay agé hen ma-afuketketan cha nadchi an chitaaw way tatagu. )9KDTe hen laychê paat para an chàyu amin, ta mamàrét koma hen afurotyu ya sésém-ém hen hamhamàyu, ya ta komaskasen hen mantetempoyuganyu gapo hen chayu man-ahelennaychan. Ya ta matapyatapyan hen ma-awatanyu mepanggép an Apudyus ah masigurachuwan hen hamhamàyu an hiya. Te no yachi agé, lomawarawag hen ma-awatanyu mepanggép an Jesu Cristu way hiya hen planon Apudyus way iggay ma-am-ammuwan ingganad uwan. -8 UDChàyu way sosnod ahnad Colosas ya ad Laodicea, ya uray chàyu amin way tapena way cha-an mangila an haén, achiyà makefaga hen kenapararon hen hamhamàon chàyu. "7 ?DYaha hen chà mempapatiyan way mangamma, tàén naligat. Ya hen kafaelà way mangamma, gapo chillu hen torong Jesu Cristu way cha manorong an haén.x6 kDWat ah Jesu Cristu hen chani iwarawag hen aminay katagutagu way chani tugutugunun ya chani agé tudtuchuwan ah patinggan hen kenaraengni, ta no mafalin, wéhchiyén chumgat koma hen afurotna way annag é-égnanan hen laychén Jesu Cristu. v5 gDYa maid mepaniyan hen anchi kakaskascha-aw way planon Apudyus way hehemmàna para hen egachay tatagu, te hen anchi planona, ta mìyachar paat ah Jesu Cristu an chitaaw way yachi agé hen namnamataaw way metape an Apudyus ah kachayawana. /4 YDTe nanepod ad malimaliyam, maid tataguh nangila hen anchi ekat Apudyusén ammaana way planona te entatarona. Ngém ad uwan, empaka-ammunachi an chitaaw way tataguna. 43 cDYa piniyarà an Apudyus way mansérfi an hiya ah katorongan hen aminay ommafurot, kaskasen an chàyu way faén Judio, ta epaka-awat-o an chàyu hen aminay planon Apudyus. 92 mDTàén chaà mapaligatan gapon antoy chà manudtuchuwan an chàyu way faén Judio, anà ammag laylayad chillu te hen antoy chà mapaligatan, kaman paat chà iyanongoh way manginligat hen anchi tapen hen ligat way inligatan Jesu Cristu para an chitaaw amin way cha omafurot way na-awagan ah acharna. 41 cDNgém masapor ar-arwachantaaw ta achitaaw epég-anan hen afurottaaw ta antaaw yanggay an epapate. Ya achitaaw agé eparufus hen ka-awisan hen hamhamàtaaw way manginyanggay hen anchi namnamataaw way hen laprapon nadchiyat hen nangngarantaaw hen anchi ammayay chamag. Ya hen yachiy chamag, nepapagngarchi hen egachay karotarota ya haén way Pablo hen ihay cha manginwarawag. Hen nepa-amma an Pablo ah pagsaya-atan hen ommafurot !0 =DNgém ad uwan, enammaan Apudyus chitaaw ah man-ifana gapon anchi natéyan hen anàna hen anchi koros. Te gapon natéyanaat mafalin epaghép chitaaw hen sangwanan Apudyus way maid poros fasfasortaaw an hiya ya maid amin kachumsekantaaw ya maid mangempafasor an chitaaw an Apudyus. V/ 'DTe ilanyu ngén, uray chitaaw hen anchi ar-argawat ammag maid awanwani ah hamhamàtaaw an Apudyus way kaman kafusorna gapon anchichay laweng way chataaw enammaan ya hen chataaw enkaman way manmanmà. [. 1DYa hen hehemmà Apudyus agé, ta ammaan Jesu Cristu hen kasen mantetempoyugan hen aminay egad hen antoy lota yad uchu an hiya way hen nangempatempoyugana, wat hen nifùfuan hen charana hen natéyana hen koros. z- oDYa hehemmà Apudyus way aminay wachan hiya way Amaat wacha agéchi an anàna wat naéhà-an hen kena-apudyuscha. T, #DYa ad uwan agé, hiya hen penakaurutaaw way cha omafurot way chitaaw hen kaman acharna. Ya hiya agé hen po-on hen mètaguwantaaw an Apudyus. Ya hiya hen kapapattigan way na-awagan agé ah anà Apudyus. Ya hiya hen nangenlaprapo hen man-uchiyan way achi kasen matmatéy. Wat yachi hen kail-an way hiya hen kangangattowan hen amin. + DCha-an ma-ammaan hen aminay heno wat nawawà-acha chillu ah Jesu Cristu, yag hiya hen namapanoh ya hen nanangchén hen egad. !* =DYag emporang Apudyus an Jesu Cristu way mangamma hen egachay wachan antoy lota yad uchu ya hen aminay maila ya hen achi. Wat uray hen anchichay mannakafalin way anghel ya hen anchichay mannakafalin way ongtanén hiya hen nangamman chicha amin way uray hen anchichay anap-apo ya hen totoray ya hen anchichay wachay lébféngna. Wat amiamin cha nadchiyat na-ammaancha amin gapon Jesu Cristu ya ah kachayawana. f) GDAh Jesu Cristu, hiya hen kail-an hen kena-apudyus Apudyus way achi maila te hiya hen kapachong Apudyus. Ya nawawà-acha agé ah Jesu Cristu way namapangpango no hen egad ya napatpateg no hen uray heno way na-ammaan. {( qDway hen anchi anàna, senobfot chitaaw ah maka-anan hen fasortaaw. Hen enammaan Jesu Cristu ya hen kena-apudyusna ' 3D Te ah Apudyus, henara-ana chitaaw hen anchi helang way mannakafalin Chumunyu yag entapena chitaaw hen anchi mantorayan hen anàna way laylaychéna w& iD Wat uray heno way umchah an chàyuwén an-ayu chillug manyayaman an Amataaw way Apudyus te enadchan chitaaw ah karébféngan way mèawa hen anchi am-ammay way idchatna hen aminay tataguna way metape hen anchi pap-awwayan way mantorayana. g% ID Ya chani agé chawatén ta hen anchi mannakafalin Apudyus way maid mepaniyana, yachi koma hen mangempapegsa hen afurotyu ta maka-anoh-ayu hen uray heno way mepasamak an chàyu ya ta achi agé paat lomamramhet hen layadyu. $ D Te no yachiyat, kapeletan way iyafiinyu paat ah Apo Jesu Cristu hen antoy atatagguwanyu yag anyu agég enongnong way mangemparaylayad an hiya. Yag no yachi agéat ammaanyu hen chuar way ammay ya matapyatapyan agé hen ma-awatanyu mepanggép an Apudyus. t# cD Yachi, nanepod hen nangngaranni hen ommafurotanyu, annig cha iluwaluwaruwan chàyu way hen chani chawatén, ta torongan koma hen Espiritun Apudyus chàyu ah katapyatapyan hen ma-awatanyu mepanggép hen laychén Apudyus an chàyu. "  DYag hiya agé hen nanaphapet an chàni hen chayu ekamkaman way manlayad hen ifayu way narpo chillu hen anchi Espiritun Apudyus. c! ADHen chengngarni way pés-éy nangintudtuchu an cha nadchi an chàyu, wat ah Epafaros way ammag natalek chillu way mansérfi an Jesu Cristu. An-og laylaychén hiya way ifataaw te kaman penaka-achar-o way chan tudtuchu. s  aDYa hen anchi paat tot-owa way chayu afuroton, yachi chillu hen anchi ekatchéén ammayay chamag way cha miwarawag hen karotarota ya cha mimura ah hamhamà hen tatagu way kaman hen nimur-ana ah hamhamàyu. Te uray heno way omafurotén nafalewan hen hamhamàna way kaman agé hen nafalewan hen hamhamàyu hen nangafurotanyu way tot-owa hen anchi ség-ang Apudyus. V 'DKapeletan way yaha chillu hen chayu ekamkaman te nanepod hen nangngaranyu hen anchi tot-owa mepanggép an Jesu Cristu wat chayu namnaméén way mangawat hen anchi enhàfan Apudyus ad uchu para an chitaaw. ( KDte chengngarni hen chayu ekaman way mangafurot an Jesu Cristu ya hen chayu ekaman way mangempàila hen layadyu hen aminay sosnodtaaw way tatagun Apudyus agé. r _DNo iluwaruwanni chàyuwén an-anig chan yamayaman agé an Apudyus way Aman Apotaaw way Jesu Cristu,  +DWat antoyan hen soratni an chàyu way sosnodni ahnad Colosas, chàyu way tatagun Apudyus way napiyar hen afurotna an Jesu Cristu. Wat ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus ya ta papannohona agé hen hamhamàtaaw. Hen luwarun Pablo hen anchichay cha omafurot  DHaén ah Pablo way ah Apudyus hen nanlayad way man-aposelà an Jesu Cristu. Ya antoyan agéhto ah Timoteo way sonodtaaw. U#Yag chana agé epagngapagngar mepanggép hen mantorayan Apudyus, ya chana agé itudtutudtuchu hen mepanggép an Apo Jesu Cristu way ammag natorod hen enkamkamanna ya maid agé nangempap-awa an hiya.9kAngkay hiyachi yag ininggaw ah Pablo hen anchi faréy way chana afangan hen unig hen chuway tawén, wat chana agé paghépaghépén hen aminay umale way mangila an hiya. hIAngkay narpaschi way enalen Pablo, anchag chan sosongel hen anchichay Judio way lomayaw. W'Wat henalenonot Pablo agé way mangaliyén, “Wat ma-awatanyu, chàyu way inib-à way Judio way ad uwan, mepagngar hen anchichay faén Judio ah kahara-ancha an Apudyus, te chicha, mafalin chumngarcha.” Z-Te hen mepaniyanyu way tatagu, anyug kaman henohorot hen ingayu, ya anyug kenekemet hen matayu. Te non an umat yag faén, makagngar-ayu hen chà ifaga, ya makaila-ayu hen chà epaìla, yag ma-awatan hen hamhamàyu hen na-ammaan. Wat kapeletan way yachi hen manhagonganyu an haén ah manga-anà hen fasoryu.’ Yaha hen ekat Apudyus.” mSEkat Apudyusén, ‘Im ifaga hen anchichay ahentagum way ekatnowén,Tàén anyug cha changréchangrén hen aryê, achiyu chillu ma-awatan. Yag tàén anyug féféttégén hen chà epaìla, achiyu chillu elasin no henochi. )KAngkay hiyachi way cha madhém way chacha ilugi way mafuar, chachan sosongel mepanggép hen chengngarcha. Wat hen anongoh way enalen Pablo an chicha, ekatnéén, “Chàyu hen mafud-asan hen imfagan Apudyus hen anchichay anap-otaaw ad namenghan way empahpahmà hen Espirituna an Isaias. Wat wachacha tot-owa hen tapena way nangafun hen intudtuchuna wat ommafurotcha. Ngém wachacha chillu hen tapena way ammag achi omafun. iKAngkay hiyachi way inumchah hen anchi ag-agaw way imfagacha way kasencha mantatagépfaran, ancha ammag chuar hen anchichay Judio way ummale hen anchi faréy way ininggawan Pablo. Wat nanlugi hen cha pomaway ingganah nadhém hen nanudtuchuwana an chicha way mangensoplekar hen mepanggép hen mantorayan Apudyus. Yag penachasna way mangempaka-awat an chicha mepanggép an Jesus way chana imfisafisar hen ensorat Moses ya hen anchichay profeta ta éhéd yag ma-awatancha koma. U#Ngém laychénni paat chillu way mangngar hen wachah hamhamàno mepanggép an Jesus, te hen ma-awatanni yanggayat uray heno way lotéén chacha kontaréén hen mepanggép an hiya way cham tàchégan.” V%Yachi yag ekatcha an Pablowén, “Maid met enawatni ah sorat way narpod Judea mepanggép an hea, ya maid amin henaphapet hen anchichay ifataaw way Judio way narpohchi way wachay laweng ah enammaam. -Wat yachi hen nangempa-ayagà an chàyu ad uwan ta tagépfarê chàyu paat ya ta esoplekar-o an chàyu no pakay nifaruchà. Te ah katot-owana, nifaruchà gapo yanggay hen afurot-o way ah Jesus hen kafud-asan hen namnamataaw way Judio way empopostan Apudyus an chitaaw.” LNgém ammag achi poros laychén hen anchichay ifataaw way Judioha wat napeletà way mangimfaga hen mepasangowà an Are Cesar ta hiya hen mangimfanag, uray maid epafasor-o hen anchichay ifataaw. k OAngkay finistigarà, ekatchéén meparufusà koma te maid inchahancha ah fasor-o ah mamchitanà. u cAngkay hiyachi way nanlooh hen toroy ag-agaw, empa-ayag Pablo hen anchichay anap-apon hen Judio ahchid Roma ta mantatagépfarcha. Angkay na-amongcha, ekatna an chichéén, “Chàyu way sosnod way anap-apo ahtod Roma, maid angkay enam-ammaà ah laweng hen uray heno hen anchichay sosnodtaaw way Judio, ya maid agé kenontarà hen gagangaytaaw way intudtuchun hen anap-otaaw ad namenghan. Ngém tàén chilluchi, anà ammag imfarud ad Jerusalem yag emporangà hen anchichay eRoma ahchi. F Angkay hiyachi way inumchah-anid Roma, neparufus ah Pablo way i-inggaw hen ihay faréy way faén pagfaruchan, ngém mawawà-acha chillu hen ihay sorchachu way manguguwwarcha an hiya. L Yachi yag hen anchichay ommafurot ad Roma, chengngarcha way naway-ani, yag anchaat lumigwat way i manib-at an chàni. Yag a-anachawwéy hen chinarancha te hinib-atni hen tapena hen anchi market ad Apia ya anniyat agé hib-atén hen tapena hen iggaw hen anchichay toroy faréy way chachag-ohan. Yag hen nangil-an Pablo an chicha, ammag nanyaman an Apudyus, te seném-ém way térén hen hamhamàna. Hen nanagépfaran Pablo hen anchichay Judio ad Roma A {Hen kawadni ad Puteoli, inchahanni hen tapen anchichay ommafurot wat enayagan chàni. Yag yachi way nakachumingguani an chicha, yag an-aniyat lumigwat way manaran way éméy ad Roma. 5 yag an-aniyat kasen lumigwat way ummaled Regio. Angkay nawakas, ammay hen cha ekaman hen yawyaw, wat yachiy kasen nawakas, inumchah-ani ad Puteoli. eC Yachi way nanlugan-ani, inumchah-ani hen fabréy ad Siracusa, wat toroy ag-agawni agéhchi xi Angkay hiyachi way natoroy furan-ani ad Malta, kasen-ani lummigwat way nìlugan hen ihay papor way ini-inggaw ahchid Malta ingganah narpas hen agiléd. Ya hen yachiy papor, narpod Alejandria way nangadnan ah “Kapel way Apudyus.” Q Yachi yag chuar hen chacha inidchaidchat an chàni gapoh layadcha. Yag yachiy lommayaw-ani, inidchatcha amin hen masaporni para hen kasenni manluganan hen papor. Hen nentoroyancha way éméy ad Roma 1[ Angkay nanchinngar way na-ammaanchi yag anchaat umale amin hen anchichay tapenay chan saket hen hiyachiy lota way i mempaka-an hen saketcha, yag naka-an amin tot-owa. [/Yachi agé yag netongpo way nansaket ah amana way amchan hen pochotna ya chan poto. Wat émméy ah Pablo way i nangentam-ang an hiya yag inchàépna hen limana way manginluwaru yag naka-anat agé hen saketna. _7Hen anchi hag-én hen tommatàchanganni ad Malta, wat wacha hen lotan hen anchi toray hen tataguhchi way ah Publio hen ngachanna. Ya ammay agé hen enkamanna an chàni te menangilina chàni ah toroy ag-agaw. jMHen anchichay eMalta, anchag hahadchén hen fumnarana ya hen matoachana way matéy. Ngém yachi way na-awni way ammag maid peet ekatna, anchaat agég finalewan hen hamhamàcha yag ekatchéén hiya ano agé hen ihay apudyus.  Ngém ah Pablo, annag empayagpag hen limana yag nàchég hen anchi farakkan hen anchi apoy way iggayna ekenkeno hen namngatana. \1Yachi way innilan hen anchichay eMaltachi, nan-ahepennootcha way mangaliyén, “Magat ihay pommatéyha way tagu te ilangngén, tàén iggay maofor ah fayfay, achi chillu eparufus hen omay-ayong way matagu.” ~yYag yachi way enamong Pablo hen himfatà way pateng yag ammag na-agam-am peet hen ihay aggaégyat way farakkan, yag hen chana mangentongwan, ammag naptangan ménat hen anchi farakkan yag fummùnag way namngat hen liman Pablo way ammag nanhabrot. }5Yag am-ammay agé hen enkaman hen anchichay eMalta an chàni. Yag gapo ta cha umuchan hen hiyachi ya ammag tongnin, nan-apoycha ah man-anichuwanni. | Angkay hiyachi way tommàchang-ani amin, chengngarni way Malta peet hen ngachan hen anchi lota way nanggagawa hen fayfay. L{,Waman hen anchichay tapena, ancha an umunud ano way pomaud hen tabra ono heno way nachael way away way narpon anchi papor. Wat yachi hen enkamanni way tommàchang yag an-aniyat matagu amin._z7+Ngém ah kapetan Julio, empawana te achina laychén way matéy ah Pablo. Wat imfagana way amin hen anchichay nangila way tumifù, mampég-ahcha ah fayfay ta tumifùcha way mamangpango way tomàchang hen tarantag. y *Angkay hen anchichay sorchachu, ekatchéén pédténcha koma amin hen anchichay farud te awni yag tumifùcha way omawid. ~xu)Ngém ammag nesaguchat agé hen hongadna hen anchi pommepeled way gahar, yag ammag nelafù way achi màéy. Yag chaat agé ichagachagah hen napegsa way challuyun hen anchi emotna, wat cha marakarak yag cha metap-atap-ar hen anchi chengchengna. Ww'(Wat hen enkamancha, ginhatcha hen hilun hen anchichay toy-on way manaynan ah fayfay yag inigsancha way nangùfad hen anchi nigagallotan hen ipayna. Yag anchaat pasadsachén hen anchi fanchila way ininggaw hen hongadna ta way én-énnén hen yawyaw way mangintùyud. Wat inlugin hen anchi papor way màmàéy hen penget hen tarantag. }}1{zyyxhwOv$ut`ssrsqop%onmm$l/kjci8ggf_dcc bha[`K_m^^2]\\[JYYX,WUUETSSaSRoQPONNMJL3KJ+IUHYGUFXEDC.B7A.@>=#<);9::N99*88766u5432210]/v.-p,,C+J**r))+('&&Y%%?$J##-"!!D W(%\a uE9 : L e Z iv4y m&Wat ta machachayaw ah Apudyus ah ing-inggana. Amen. An ihà-an hen anchi ammayay chamag ah kahara-an hen tatagu  )&Ya ah Apotaaw way Jesu Cristu, inidchatna hen acharna way matéy ah fayad hen fasortaaw ta wachay milufusantaaw hen anchi laweng way cha ma-ammaan hen antoy lota. Yag hen nangammaan Jesu Cristu an nadchi wat ah tommot-owaan hen laychén chillu Amataaw way Apudyus.  &Wat ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus yah Apotaaw way Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw. r _&Wat antoyan hen sorat-on chàyu ahna hen provinsiyan hen Galacia. Haén ya amin hen antochay ifataaw way cha omafurot ahto, chani amin pakomostéén chàyu way cha ma-am-among way manayaw an Apudyus ah kafabréfabréy ahnad Galacia. @ }&Haén ah Pablo way nachutokan paat way man-aposel way faén tatagu hen nanutok ya namiyar an haén te ah Jesu Cristu paat yah Amana way Apudyus way nangempauchi an hiya hen natéyana. 0Wat ta totollongan chitaaw amin an Apudyus, amintaaw way maid péppég hen layadna an Apo Jesu Cristu. Haén ah Pablo.gG0Wat hiyachi, chàyu way sosnod way ommafurot, hen chawatê an Amay Apudyus ya Apo Jesu Cristu, wat ta papannohoncha hen hamhamàtaaw amin ya ta pomegsapegsa hen afurottaaw ya umat agé hen chataaw man-ahelennaychan. #0Yachi paat hen gagarà way mangempale an hiya ahna, ta haphapeténa hen mepanggép an chànihto ya ta epas-émna agé hen hamhamàyu amin. _70Yachi yanggay hen ifagà, ngém achi fali te naway way umalehna ah Tikico way napateg way sonodtaaw te natalek way mansérfi an Apo Jesus. Wat egad hiya way manaphapet an chàyu amin hen mepanggép an haén. oW0Te yachi chillu hen chà enkamkaman way penaka-achar Apudyus yag yachiyat agé hen nifaruchà. Wat iluwaruwanà koma ta anà ammag cha tomorotorod way mangentoroy hen anchi impiyar Apudyus an haén. Hen anongoh way imfagan Pablo mS0Yag etapeyu agé haén hen manluwaruwanyu ta epahpahmà Apudyus hen ustoy aryê no mawayanà way man-ale. Ya chawatényu agé ta achiyà émég-égyat way mangimfaga hen anchi ammayay chamag way iggay ma-ammuwan ingganad uwan. 0Masapor agé way chataaw manluwaluwaru way uray heno way mekamanén chataawat manchawat ah torong Apudyus way chataaw agé torachén hen itudtuchun hen Espirituna hen manluwaruwantaaw. Yag antaaw agég epapate way manginluwaluwaru hen aminay ommafurot. c ?0Ya hen kaman agé helmettaawat hen nanara-an Jesu Cristu an chitaaw, te yachi hen mahaparan hen hamhamàtaaw. Ya antaaw agég ehehèat hen anchi fangid way inidchat hen Espiritun Apudyus way hiyachi hen alen Apudyus. j M0Yag masapor agé é-égnanantaaw hen afurottaaw an Jesu Cristu te yachi hen kaman arahagtaaw. Te no manokchuntaaw hiya, mahaparantaaw hen heno way aggaégyat way eposet Chumunyu an chitaaw way kaman cha gumilab way say-ang.  '0Yag hen kaman esasappatostaaw agéat hen mansasagganaantaaw way mangimfaga hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mètempoyugan an Apudyus. ` 90Wat antaaw ammag mansasaggana way kaman sorchachu way hen sorchachu, wat masaporna hen kénégay sentoron. Wat hen kaman esentorontaawat hen anchi mangaryantaaw hen ammag tot-owa paat way maid kétkétém. Ya hen iha agé, masapor hen sorchachu hen hapar hen paragpagna. Wat hen kaman ehapartaawat hen a-ammataaw way ammay ya nalimpiyu.   0 Wat hiyaha hen masapor iya-armastaaw hen amin anchichay kaman armas way ini-idchat Apudyus an chitaaw. Ya usaréntaaw chachi way mangufat hen kafusortaaw ta achitaaw paat ma-afà no umchah hen laweng, ta no marpas hen anchi gufat, manga-afàtaaw chillu. ,Q0 Te ah katot-owana, faén tatagu hen kafusortaaw te hen anchichay egachay chumunyu ya ongtan ya hen amin anchichay achi maila way wachan mannakafalinna, te chicha hen cha mangentoray hen tatagun antoy lota way ammag ngéngét hen hamhamàcha. Chichachi hen kafusortaaw way chataaw gufatén. #0 Ya masapor iya-armastaaw hen amin anchichay armas way ini-idchat Apudyus ta wachay ekamantaaw way mangafà an Chumunyu way ammag narokkop. yk0 Hen anongoh way ifagà an chàyuwat masapor epapatetaaw way mangamma amin hen laychén Apudyus way hen kafaelantaaw way mangamma, faén chillu chitaaw hen marpowana te marpo hen mannakafalin Apo Jesu Cristu way wawà-acha an chitaaw. R0 Ya chàyu agé way nangen-alepan, masapor e-ènongyu agé hen ekamanyu. Achiyu cha ég-égyatén hen anchichay alepanyu. Te innilayu chillu way chitaaw amin way uray alepan ono ap-apo, an ihà-an hen Apotaaw ad uchu. Ya hiya, achina angkay epohowan hen tatagu, uray heno hen kasasa-adna. Hen anchi armas way idchat Apudyus zm0Yag innilataaw met way heno way ammay way ammaan hen tatagu way uray alepan ono faén, gunggunaan Apudyus amin. 6e0Ya layyalayyad-ayu koma agé way mangamma hen heno way mepa-amma an chàyu te hen katot-owana, faén yanggay tatagu hen nangen-alepan an chàyu te ah Apo Jesu Cristu agé. 0Ya faén agé yanggay hen mangi-il-ancha an chàyu hen mangammaanyu hen usto te no yachi, an yanggay hen machayawanyu hen chayu anapén. Ta hen ekamanyu koma, anyu an ammaan hen acharyu ah kaman alepan Jesu Cristu way ahelaylayad way mangamma hen laychén Apudyus. y0Chàyu way alepan, masapor iyam-ammayu way mangafurot paat hen anchichay nangen-alepan an chàyu ya iyafiinyu agé chicha way hen ekamanyu, afurotonyu chicha way maid lawraweng ah hamhamàyu way kaman ah Jesu Cristu paat hen chayu afuroton. 0Chàyu way chinàcha-ar, achiyu ammag cha pa-aningarngarén hen a-anàyu hen manugunanyu an chicha, ta anyu an amhiwén chicha ya disiplinéén chicha. Ngém hen ekamanyu, kaman hen cha ekaman Apo Jesus an chitaaw. Hen mitugun hen alepan ya hen nangen-alepan 0te empostan Apudyus way mangaliyén, “No afurotonyuchi, ammay hen ataguwanyu hen antoy lota ya marakay-ayu ya an-ayuwat matéy.” E~0Ya yachi chillu hen inyurchin Apudyus way ekatnéén, “Masapor rispituwényu hen chinàcha-aryu.” Ya yachi paat agén anchi pés-éy orchin Apudyus way wacha hen gungguna no afuroton } 0Chàyu way a-anà, masapor afurotonyu hen chinàcha-aryu te yachi hen nenènong way a-amman hen anchi ommafurot an Apo Jesus. U|#0!Ngém wacha chillu hen keyaryana hen hen-ahawa hen antoy lota, te hen larae, masapor laylaychéna hen ahawana way kaman hen manlaychana hen acharna. Ya hen fufae agé, masapor iyafiinna hen ahawana.{0 Chakar hen laychén nadchiy aryén ya naunig te hen ma-awatà, ahapéna agé ah Jesu Cristu ya amin hen anchichay ommafurot an hiya. Tz!0Yachi hen fanag hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“No omahawa hen larae, taynana hen chàcha-arna yag enteponna hen ahawana way yachi hen mamfalinancha ah ihà-an way achar.” 1y]0te chitaaw hen parteparten hen acharna. bx=0ya maid ménat chillu tagu ah achi manlayad hen acharna, te pakay chana panganén ya chana halimunan nò. Yag yachi agé chillu hen cha ekaman Jesus way annag hahallimunan chitaaw way acharna ya laylaychéna chitaaw |wq0Wat chàyu way larae, masapor kaman agéhchi hen manlaychanyu hen anah-ahaw-anyu way kaman chillu hen manlaychanyu hen acharyu, te hen ahawayu hen kaman pétén hen acharyu. Wat heno way manlayad hen ahawana, chana agé laychén hen acharna, ;vo0Enammaan Jesu Cristuchi ah mangen-awaana an chitaaw way ammag maid fasfasortaaw ya maid amin guhguhawtaaw ta ammag ammay hen mangil-ana an chitaaw ya hen mangar-ana an chitaaw. u0ta mamfalinéna chitaaw ah maid fasfasorna an Apudyus way gapon nangurahana hen fasortaaw hen nangafurotantaaw hen enalena. itK0Ya chàyu agé way lenarae, masapor laylaychényu hen anah-ahaw-anyu way kaman hen nanlaychan Jesu Cristu an chitaaw way ommafurot an hiya, te ah Jesus, anggay hen layadna an chitaaw, inidchatna hen acharna way matéy s'0Wat hiyachi, kaman hen mangafurotan hen ommafurot an Jesu Cristu, wat kaman koma agéhchi hen mangafurotanyu way finufae hen anah-ahaw-anyu. :rm0Te hen larae, hiya hen urun hen ahawana way kaman hen nan-uruwan Jesu Cristu hen aminay ommafurot, ya ah Jesus, henara-ana amin hen anchichay ommafurot way niyalig ah acharna. q0Chàyu way finufae, masapor epafafayu hen acharyu hen anah-ahaw-anyu way kaman hen chayu mangempafafaan hen acharyu an Apo Jesus. p0Wéhchiyén masapor epafafana hen acharna hen ifana te yachi hen mail-an hen mangempafafaantaaw hen achartaaw an Jesu Cristu. o 0Yag gapon Apo Jesu Cristu, antaaw agég manyayaman an Amataaw way Apudyus, uray heno way ma-ammaan. Hen mitugun hen hen-ahawa qn[0Yag no man-ub-ufuntaawén chataawat agé iyale hen alen Apudyus ya mankankanta agé ah manayawantaaw an hiya ya ah mangar-antaaw ah tugun. Ya antaaw an laylayad way mankankanta way chataaw agé ham-éham-én hen laychénay aryén. 4ma0Achitaaw agé eparufus hen achar way mamfutang te ammag chumachaelchi. Ta hen ekamantaaw, antaaw an eparufus hen Espiritun Apudyus way mamangchén hen hamhamàtaaw. _l70Wat achitaaw wéwéngwéngén ta antaaw an emamad way manganap hen laychén Apudyus. k-0Yag no wachay wayataaw way mangamma hen ammay, ammaantaawat ta achi pomegpegsa hen anchi laweng way cha omam-améd hen chana ka-ammaan ad uwan. j-0Wat ar-arwachantaaw hen chataaw ekamkaman ta achitaaw ekaman hen anchichay achi maka-awat hen usto te chitaaw, na-awatantaaw met hen usto. giG0Yag yachi agé hen cha itugun hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Chàyu way kaman nanasséy, fumangon-ayu
te kaman-ayu nanattéy, wat man-uchiayu
ta helawan Cristu hen hamhamàyu agé.” 'hG0 Wat no mahelawan hen anchi laweng way chacha ammaan, kapeletan way achi metat-aro yag narawag koma hen mangenlasinancha hen kenarawengna ta falewancha koma. wgg0 Ya hen hiyachiy laweng way chacha etaro way mangamma, wat uray hen mangaryanéén ammag afifiin way térén. If 0 Ya achitaaw agé mètemfuruy hen a-amman hen anchichay tatagu way achi omafurot way maid fanag hen chacha am-ammaan, ta antaaw an ammaan hen usto ah kahelawan hen anchi laweng way a-ammacha. Ye+0 Ya antaaw an acharén hen anchi mangemparaylayad an hiya ta yachin ammaantaaw. ydk0 way hen kafud-asanaat ammag nalimpiyu hen hamhamàtaaw ya hen mangammaantaaw hen tot-owa way ammayén Apudyus. ucc0Te ilanyu ngén, hen anchi ar-argawat helang agé hen hamhamàtaaw way maid innilataaw an Apudyus. Ngém ad uwan, nahehellawan hen hamhamàtaaw gapon ommafurotantaaw an Apo Jesus. Wat masapor iyafiintaaw hen nahelawan hen hamhamàtaaw Hb 0Wat achiayu cha miyah-ahrang hen kaman an cha nadchiy tatagu. ^a50Ilanyu ta achi chàyu cha lokopon hen anchichay nan-asilib way mangaliyén faén tot-owa hen antoy imfagà. Te gapo angkay hen hiyahay a-amma, wat harémén angkay hen anchichay achi omafurot hen chusan Apudyus. *`M0Te hen anchichay tatagu way aggaisaw ya lenoroko hen a-ammacha, sigurachu way achicha metape hen mantorayan Apudyus way hen-ama an Jesu Cristu. Ya umat agé hen anchichay man-am-ameam ah egad te chicha, ancha cha apudyusén hen kok-owa way yachin patigéncha yag faénat agé ah Apudyus. T_!0Ya achitaaw koma agé chan ale ah aggarémha way ale ya hen anchi nat-én hen mepayana ya umat agé hen maid gutokna ya hen narafus way sos-oro, ta hen epaenghataaw koma, hen manyamanantaaw an Apudyus. c^?0Gapo ta chitaaw hen tatagun Apudyus, achi koma mafalin way wacha hen man-am-ameam ya hen mangammah laweng way chumagchagas ya aminay lenoroko way uray hen mahaphapetan cha nadchi wat achi koma mafalin an chàyu. !];0Ya masapor agé man-ahelennayadtaaw way kaman hen manlaychan Jesu Cristu an chitaaw. Te hiya, gapon layadna an chitaaw, inidchatna hen acharna way matéy para an chitaaw way yachin ninchatonana hen acharna an Apudyus yag naraychan tot-owa ah Apudyus hen hiyachiy enammaan Jesus. \ 0Chitaaw hen a-anà Apudyus way laylaychénay térén, wat hiyachi, masapor torachéntaaw hen aminay hamhamàna te hiyan Amataaw. i[K0 ta hen ekamantaaw koma, antaaw an man-ahe-ennanoh ya man-ahesennég-ang ta hen ammay yanggay hen ammaantaaw hen ifataaw. Ya masapor agé man-ahepennakawantaaw kaman hen namakawanan Apudyus an chitaaw gapon Jesu Cristu.KZ0Masapor achitaaw unongon hen lommawengan hen hamhamà ya umat agé hen nanggatan. Etagaytaaw agé hen aningarngar ya sosongel. Ya achi koma agé mafalin way mankapkapot ya lawrawengén hen ifa Y90Ya achitaaw agé ammaan hen mangempatokar hen Espiritun Apudyus, te hen Espiritun Apudyus way nìyachar an chitaaw, hiya hen markan Apudyus way mangimfaga way enawan Apudyus chitaaw. Ya heno way tagu way wacha hen Espiritun Apudyus an hiya, sigurachu hen kahara-ana ah pegwana. OX0Achitaaw agé cha ar-aryén hen laweng ta hen aryéntaaw yanggayat hen anchi makatorong hen anchichay mangngar ta achitaaw héphépén hen laweng ta an pomegsa hen hamhamàcha mepanggép hen usto. .WU0Yag mag-ay ta wachay manga-akaw, masapor etagayna ta anat an i mèlabfu ah ustousto ta wachay iyarana ah masaporna yah etorongna hen anchichay makasapor ah torong. MV0Ya achitaaw eparufus hen wayan Chumunyu way man-anchar an chitaaw. ;Uo0Yag no wachay omaningarngaran, arwachan ta achi mamfalinchi ah fumasoryan. Ya achi agé mafalin unongon hen aningarngar ingganah madhém ta achi koma mahen-awniyan yag naka-an. T0Wat hiyachi, masapor achitaaw chan kétkétem ta hen anchi tot-owa yanggay hen iyale, te wéhchin chitaawat parten hen achar Jesus. RS0way aranyu hen anchi ammayay hamhamà way narpon Apudyus way kaman-ayu kasen niyanà ah fummuru way tatagu way kommaman hen hamhamà Apudyus. Te hen anchi narpon Apudyus, nachachallos ya nalilimpiyu. 6Rg0Ta ad uwan, masapor mafalewan hen hamhamàyu 3Q_0Wat yachi, masapor manchùganyu amin hen anchi laweng way gagangay way tenoradyu hen cha-anyu omafurotan, te yachi hen karokopan hen acharyu ya hen manachael an chàyu. jPM0Te chengngaryu met hen mepanggép an hiya ya chayu agé torachén hen tot-owa way intudtuchuna. SO0Ngém chàyu, faén metchi hen enacharyu mepanggép an Jesu Cristu. N0Wat ammag naka-an hen aminay fiincha ya chachaat agé iyuya hen heno way laychén hen acharcha way ammaan way anchag pommasag ah heno. lMQ0te ammag helang hen hamhamàcha. Ya achicha agé mèawa hen ataguwan way idchat Apudyus te achicha ma-awatan hen mepanggép an hiya. Yag hen achicha mangawatan, te anchag cha epapelet way mangamma yanggay hen wacha an chicha. vLe0Wat hiyachi, hen itugun-o an chàyu way imfagan Apo Jesu Cristu an haén, masapor achitaaw koma cha unuchun hen a-amman hen anchichay achi omafurot te chicha, chacha torachén yanggay hen wachah hamhamàcha way maid poros sérfina ;Ko0Ya hiya hen cha mangenmaneho an chitaaw way penaka-acharna ta mehohoop hen aminay parten hen hiyachiy achar way hen anchichay urat hen mamangchén. Wat no wéhchin parten hen acharén ammaana hen ustoy fiyangna, pomegsa ya chumakar hen yachiy achar. Wat yachi koma hen ekamantaaw way achar Jesus ta pomegsa hen tempoyugtaaw ya hen afurottaaw gapon chataaw man-ahelennaychan. Hen kafalewan hen ataguwan hen ommafurotan an Jesu Cristu 2J]0Te hen ekamantaaw, antaaw ammag aryén yanggay hen katot-owaan hen anchichay tatagu way ammag maid koma kétkétém ah miyahrang, yag achitaaw agé iyaningarngar way mangimfaga ta antaawat an epàila hen layadtaaw. Te masapor komamantaaw an Jesu Cristu hen aminay ekamantaaw te hiya hen urutaaw. I0Te no yachi hen mekaman an chitaaw, faéntaaw tot-owa kaman ungunga way ammag naraka way ma-awis. Wat achitaaw ammag cha ma-awis ah heno way kadchachato way mitudtuchu, ya achitaaw agé ammag cha marokop hen anchichay manasilib way sabsafali hen chacha itudtuchu. H0 Ta hen mekaman koma, matapyatapyan hen innilataaw mepanggép hen anà Apudyus ingganah mapapchong koma hen afurottaaw amin ya ta matang hen hamhamàtaaw ta komamantaaw amin an Jesu Cristu way antaaw amin ammag aran hen anchi nenènong way hamhamàna. sG_0 Hen gagaran Jesu Cristu way nangidchat hen anchichay nankarakarasey kafaelan, ta wéhchin anchichay ommafurotén wachay érégna way mangamma hen laychén Apudyus ah katorongan hen afurot hen ihaiha amin hen anchichay kaman acharna. F 0 Ya chuar agé hen inidchatna way kafaelan hen tatagu ah katorongan hen ommafurot an hiya, te enammaana hen tapena ah man-aposel, ya anat hen kafaelan hen tapena way mangimfaga hen alen Apudyus way ekatchéén profeta. Ya inidchatna agé hen kafaelan way i manginwarawag hen anchi ammayay chamag ya anat hen kafaelan way manalimun hen anchichay ommafurot ya manudtuchu an chicha. VE%0 Wat maid kasen nangamman nadchi no faén yanggay ah Jesu Cristu way hiya hen anchi ummale hen antoy lota yag anat mamfangad ad uchu-uchu. Wat hen halenonot nadchiyat, heno way lugarén nawawà-acha hiya. >Du0 Yag nokay agé hen laychénay aryén hen anchi ekatnéén “namfangad ad uchu.” Wat kapeletan way an ummale unna hen antoy lota te pakay ekatnéén “namfangad ad uchu” nò. yCk0Nifafaggachi hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Hen namfangchana ad uchu, chuar hen entàtaenna way farud, yag wacha agé hen inidchatna way kafaelan hen aminay tatagu.” Yachi hen empasorat Apudyus ad namenghan. By0An ihà-an tot-owa hen chataaw afuroton way hiyah Jesu Cristu. Ngém faén an ihà-anay karase way kafaelan hen inidchatna an chitaaw way ommafurot, te wéhchin chitaawén wachay wacha hen inidchat Jesu Cristu way kafaelan hen ihaihay tagu. xAi0Ya an ihà-an ah Apudyus way hiya hen ap-apon hen aminay egad, ya hiya agé hen Aman hen aminay ommafurot. Ya hiya, wawà-acha agé an chitaaw amin ya cha agén anchar an chitaaw amin. Nankarakarase hen inidchat Apudyus ah katorongantaaw R@0Yag uray chuartaaw, an ihà-an chillu hen Apotaaw way hiyah Cristu. Ya an ihà-an agé hen charan way ma-afurot ah metapyantaaw an Apudyus. Ya ihà-an agé hen sinyar an chitaaw way yachi hen funyag. f?E0Te ilanyu ngén, an ihà-an met hen achar Jesus way chitaawchi, ya ay ammoh wachay ihà-anay achar ah achi man-ahekenna-awatan. Ya an ihà-an agé hen Espiritun Apudyus way nìyachar an chitaaw amin. Ya an ihà-an agé hen anchi chataaw amin namnaméén way awatén ah pegwana gapon nameleyan Apudyus an chitaaw way yachin mannanayun way ataguwan. >-0Ya epapatetaaw paat agé way mangamma hen laychén hen Espiritun Apudyus ta achitaaw chachaelén hen anchi tempoyugtaaw way narpo chillun hiya. =0Te hen ekamantaaw, masapor epafafataaw hen achartaaw ta achitaaw mampasigsiguru ya masapor agé man-ahe-ennanohtaaw te yachi hen mangempàil-antaaw hen man-ahelennaychantaaw. Yag antaaw ammag anohan hen mèfatan hen ifa ya achi aw-awniyén hen mamakawanan an hiya. 3< a0Haénay Pablo way nifafarud gapon chà mangammaan hen laychén Apo Jesu Cristu, wat hen eténgténg-o paat an chàyu, ta iyafiinyu paat ah Apudyus way namele an chitaaw. 0;Y0Wat amintaaw way cha omafurot, antaaw amin ammag chachayyawén ah Apudyus ah ing-inggana way maid péppégna gapon Jesu Cristu ya hen ketapyantaaw an hiya. Amen.8:i0Antaaw ammag chayawén ah Apudyus te uray heno way ifagataaw an hiyéén maka-amma chillu hen chùchùar no hen imfagataaw te maid péppég hen kafaelana, te uray hen anchi achitaaw makahkahmà wat kafaelana chillu. Ya hen yachiy mannakafalinna agé, wat chan anchar an chitaaw ah katorongantaaw. U9#0Tàén achitaaw ménat chillu tot-owa makahkahmà hen kapegsan hen layadna an chitaaw, chawatê chillu way matapyatapyan koma hen ma-awatantaaw ingganah ammag migagangay an chitaaw hen gagangay Apudyus. q8[0ta éhéd yag wachay kafaelantaaw way mangawat hen kapegsan hen layad Jesu Cristu an chitaaw. Ya faén agé yanggay chitaaw te uray aminay tatagun Apudyus wat ma-awatancha koma amin hen anchi layad Jesu Cristu way maid mepaniyana. ,7Q0Ya ta mawawà-acha ah Jesu Cristu ah hamhamàtaaw gapon afurottaaw an hiya. Ya chà agé chawatén ta ammag mimura koma ah hamhamàtaaw hen man-ahelennaychantaaw 630Ya hen chà chawatén an hiya way kangatowan way maid makahkahmà hen mannakafalinna, ta papegsééna koma hen hamhamàtaaw amin gapon Espirituna. N50way hiya hen pongar hen egad ya hiya agé hen penaka-aman hen amin. q4[0No hamham-ê amin hen anchi enkaman Amay Apudyus, anà ammag chan palentomang way manayaw an hiya E30 Wat panga-aseyu ta achiayu koma tomkar gapon antoy chà mapaligatan mepanggép hen anchi chà itudtuchu an chàyu, te chà anohan aminto ah katoronganyu. Hen layad Jesu Cristu hen tatagu #2?0 Wat ad uwan, gapon ommafurotantaaw an Jesu Cristu ya hen nelarammongantaaw an hiyaat achitaaw émégyat way mangimfaga an Apudyus ah heno way ifagataaw. 10 Nachachà-an chillu hen anchi hehemmà Apudyus way ma-ammaan, yag ah Apotaaw way Jesu Cristu hen nafud-asan amin cha nadchi. D00 Wat uray hen aminay mannakafael way toray ad uchu way achi mailéén maid innilacha hen anchi kahahaang way kenaraeng Apudyus, te ingganad uwan ya anchaat cha ilan chachi. Te hen hehemmà Apudyus chillu wat chitaaw way cha omafurot an Jesu Cristu hen mangil-ancha hen yachiy kenaraeng Apudyus way maid mepaniyana. /0 Ya hen ihay imfagan Apudyus agé, ta epaka-awat-o hen aminay katagutagu hen ekaman Apudyus way mangempacharan hen anchi planona way cha-an ma-ammuwan ingganad uwan. Te ah Apudyus way nangamma hen angamin, iggayna empakpaka-ammu hen yachiy planona ingganad uwan. $.A0Haén ménat hen kafafaan way tatagun Apudyus, ngém tàén, enammaana chillu haén ah mansérfi an hiya way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag an chàyu amin way faén Judio yag senég-anganà agé te inidchatna hen kafaelà way i mangintudtuchu. Ammag maid gapona yag yachi hen emporang Apudyus an haén. Wat hiyachi hen chà minwarawagan an chàyu hen anchi ség-ang Jesu Cristu way maid mepaniyana. -0a,;0Wat yato hen anchi planona way cha-an ma-ammuwan way ad uwan, chàyu way faén Judio, melak-am-ayu peet hen aminay idchat Apudyus an chàni way Judio ya mifilang-ayu agé ah achar Jesu Cristu, ya an-ayu agég mèawa hen aminay empopostan Apudyus gapon Jesu Cristu. Wat yachi hen nekaman an chàyu gapon ommafurotanyu hen anchi ammayay chamag. L+0Te nanepod ad malimaliyam, maid tagu ah nangammu hen anchi planon Apudyus te egad ad uwan yag anat epaka-ammun hen Espiritun Apudyus chachi an chàni way penelena way man-aposelna ya profetana. *0Wat no faséényuto, acharényu hen anchi ma-awatà mepanggép hen anchi iggay ma-ammuwan way planon Apudyus mepanggép an Jesu Cristu. m)S0Te ilanyu ngén, nanepod hen laprapona, iggay na-ammuwan hen ketapyanyu way faén Judio an Apudyus, te egad ad uwan yag anat epàilan Apudyus hen nangempàil-ana an haén way chichato hen chà esorat an chàyu hen yatoy sorat. (0Yag awniyat chengngaryu way empafiyang Apudyus an haén way mangempaka-ammu an chàyu mepanggép hen ség-angna ah pagsaya-atanyu. ' 0Wat haén way Pablo way chan sérfi an Apudyus, anà ammag nifafarud gapon chà nanudtuchuwan an chàyu way faén Judio ah katoronganyu. !&;0Wat gapo hen netapyanyu an Jesu Cristu wat chàyu agé hen kaman enà-ara way cha usarén hen Espiritun Apudyus way mangamma hen fumaryan Apudyus.Z%-0ya anat hen aminay ommafurot, kaman chicha hen enà-aran hen anchi faréy. Wat ah Jesu Cristu hen mamangchén ah mehohoopan hen amin anchichay enà-ara ah masà-achan hen ihà-an way na-apudyusan way faréy. $0Hen panina, kaman chitaaw amin hen faréy Apudyus way i-inggawan hen Espirituna. Wat ah Jesu Cristu hen kaman tummùchuwan hen anchi faréy, ya hen anchichay profeta ya aposel hen kaman to-odna te chicha hen pés-éy nangempaka-ammu hen mepanggép an Jesus, # 0Wat hiyaha, chàyu way faén Judio, tàén faén ahimfafaryan Apudyus chàyu hen anchi ar-argaw, ahimfafaryan chàyu ad uwan te enanà Apudyus chàyu agé ya chana agé ifilang chàyu ah tataguna, wat nètapeayu hen amin anchichay tapenay ommafurot. "30Yag ad uwan, amintaaw way Judio man ono faén Judio, torongan hen Espiritun Apudyus chitaaw amin way metape an Apudyus gapon enammaan Jesu Cristu. i!K0Wat hen ummaliyan Jesu Cristu, ta itudtuchuna an chitaaw amin hen mantetempoyugantaaw an Apudyus way uray chàyu way faén Judio way maid awanwani an Apudyus, ya umat agé chàni way Judio way na-awagan ah tatagun Apudyus. D 0Wat hen natéyan Jesu Cristu hen anchi koros hen naneponana hen Judio ya hen faén Judio ah umahà-anancha ya ah maka-anan hen namfinnusorancha yag namfangchéna chicha amin an Apudyus. 30Hen enkamanna, penéppégna hen anchi orchin Moses ya hen liglamentona te hen anchi orchin hen nangamma hen namfufussorantaaw, yag hen nanga-anna, wat hen natéyana. Wat ad uwan, chàniy Judio ya chàyu way faén Judio, tàén chuway karasey tatagu, enammaan Jesu Cristu chitaaw ah ihà-an way karasey tatagu te ad uwan, masosonodtaaw amin gapon netapyantaaw an hiya. Wat yachi hen nantetempoyugantaaw. :m0Wat ah Jesu Cristu hen nangamma hen nantetempoyugantaaw way Judio ya faén Judio ah umahà-anantaaw way annag enammaan chitaaw ah masosonod te kena-anna hen namfufussorantaaw. >u0 Ngém ammag safaliy térén ad uwan, te tàén maid innilayu an Apudyus hen anchi ar-argaw, netapeayuwat agé an hiya ad uwan gapon nifùfuan hen charan Jesu Cristu hen natéyana. U#0 Wat hen anchi pés-éyna, maid poros innilayu mepanggép an Jesu Cristu ya iggay-ayu agé mifilang an chàni way ganà Israel way penelen Apudyus. Yag maid agé nèawaanyu hen entorag Apudyus an chàni way empostana way idchatna. Ya maid agé paat namnamayu way matorongan an Apudyus hen antoy ataguwanyu te maid innilayu an hiya. 'G0 Chàyu way faén Judio, achiyu koma aliw-an way niyanà-ayu way faén tot-owa tatagun Apudyus, ya chàni agé way Judio, annig penepeloh chàyu te maid markan Apudyus an chàyu. Ngém ah katot-owana, faén chillu ah Apudyus hen cha mangamma hen hiyachiy marka, te tatagu yanggay. 9k0 Te ah Apudyus yanggay hen nangamma hen ketapyantaaw an hiya hen ommafurotantaaw an Jesu Cristu. Ya senafalina agé hen hamhamàtaaw ta maka-ammataaw hen ammayéna way yachi chillu hen gagarana way nangamma an chitaaw ya hehemmàna chillu way yachi koma hen ammaantaaw. Hen masosnochan gapon Jesu Cristu 0 Wat hiyachi hen achi mafalin way mampachinar hen uray heno way tagu way mangaliyén enammaana ano hen ammayat metape an Apudyus. q[0Wat ammag anggay yanggay hen ség-ang Apudyus yag entapena chitaaw an hiya yag gapo yanggay hen ommafurotantaaw an Jesu Cristu way ammag faén gapon anchi ammay way enammaantaaw, te ammag inliblin Apudyus hen ketapyantaaw an hiya. B}0Yaha hen enammaan Apudyus ah mangempàil-ana ah ing-inggana hen kachakar hen layadna an chitaaw ya hen ség-angna way ammag maid mepaniyana. Ya hen po-on cha nadchiyat ah Jesu Cristu. zm0Te entapen Apudyus chitaaw an Jesu Cristu hen nanaguwana an hiya yag inidchatna hen mannanayun way ataguwantaaw. Wat ad uwan, gapo ta nètapetaaw an Jesu Cristu, empangaton Apudyus chitaaw agé way mètoray an hiya ad uchu hen kenangatona. 8i0te tàén kamantaaw nanattéy an hiya hen kamaichan hen afurottaaw, tenaguna chitaaw chillu gapon Jesu Cristu. Wat hen nangenhara-ana an chitaaw, gapo chillu hen ség-angna. ~u0Ngém ah Apudyus, ammag maid mepaniyan hen layadna an chitaaway tatagu ya maid agé mepachongan hen ség-angna F0Ya uray agé chàni way Judio, wat yachi agé hen enkamanni hen cha-anni omafurotan an Jesus, te enammaanni agé hen heno way laylaychén hen acharni ya heno way cha umchah ah hamhamàni. Wat maid nat-énana te uray chàni way Judiowén lébféngni agé way machusa way kaman hen kachusaan hen aminay achi omafurot. y0Yag hen hiyachi, tenoradyu hen gagangay hen anchichay achi omafurot, yag chayu agé enafurot hen laychén chumunyu way hiya hen anchi cha mangentoray ad uwan hen anchichay mannakafael way achi maila ya umat agé hen amin anchichay achi omafurot. # A0Hen anchi pés-éyna, ammag maid namnamayu way metape an Apudyus te an-ayug kaman nanattéy an hiya gapon fasor ya hen iggayyu omafurotan an Jesu Cristu. > w0Wat hiyachi, ah Jesu Cristu hen uru, ya hen aminay cha omafurot an hiyaat chicha hen penaka-acharna. Yag hen amin way wachan Jesu Cristu way uru, melak-amtaaw agé way acharna. {0Te empangaton Apudyus ah Jesu Cristu ah man-ap-apon hen egad ya enammaana agé hiya ah penakaurutaaw way cha omafurot. / Y0Wat nanepod hen laprapona ya ah ing-inggana, maid kepachongan hen kenangaton Jesu Cristu te hiyan kangangatowan no hen aminay mannakafael way toray way wachan antoy lota ya uray ad uchu, te kangatowan hen egachay ap-apo ya hen egachay chumunyu ya ongtan ya uray heno way cha aryén hen tatagu.  0hen nangempauchiyana an Jesu Cristu hen natéyana ya hen nangempatùchuwana an hiya hen anchi kachachayaw way pachawananna ad uchu. '  I0Ya ta ma-awatanyu koma agé hen kenachakar hen mannakafalin Apudyus way chana etorong an chitaaw way cha omafurot te ammag maid mepaniyan hen kafaelan hen mannakafalinna. Hen yachiy mannakafalinna hen chan anchar an chitaaw way yachi chillu agé hen anchi mannakafalinna way empàilana   %0Ya chà agé chawatén ta hehellawan Apudyus hen hamhamàyu ta lomawag hen mangenlasinanyu no henochi hen chataaw namnaméén way awatén ah pegwana gapon nameleyana an chitaaw, ya ta ma-awatanyu agé hen kachuar ya hen kaenammay cha nadchi way idchatna hen tataguna.   )0an Amataaw way machachayaw way Apudyus way Aman agé Apotaaw way Jesu Cristu. Hen chà chawatén, ta idchatna koma an chàyu hen kenaraeng way marpon Espirituna ya ta epaka-ammuna agé an chàyu hen amin way mepanggép hen kena-apudyusna ta ma-awa-awatanyu way térén. i  M0wat ammag maid péppég hen yaman-o an hiya gapon chàyu. No manluwaruwaén chà ichawat chàyu  0Nanepod hen pés-éy nangngarà way cha-ayu omafurot an Apo Jesus ya chakar agé hen layadyu hen amin anchichay tatagun Apudyus, 2 _0Te hen anchi nìyacharan hen Espiritun Apudyus an chitaaw, yachi hen manot-owaantaaw way idchat Apudyus way idchat hen aminay empostana an chitaaw ah pegwana ya aran chitaaw agé ad uchu. Wat antaaw yanggay ammag chachayyawén hen kaenammay Apudyus. Hen ninluwaruwan Pablo hen anchichay ommafurot u e0 Yag ad uwan, chàyu agé way tapena, enammaan Apudyus chàyu agé ah mantataguna hen nangngaranyu hen anchi tot-oway alena ah kahara-anyu way yachin anchi ammayay chamag. Yag hen nangafurotanyu agé an Jesu Cristu, wat inidchat Apudyus hen Espirituna way mìyachar an chàyu agé way yachi chillu hen empopostana ah katot-owaan way chitaaw amin hen tataguna. * O0 Wat kaskasen chàni way nachachà-an hen namnamana way umale hen anchi empopostan Apudyus way umale, wat anni yanggay ammag chachayyawén hen kaenammay Apudyus. $ C0 Hen egachay ma-ammaan hen antoy lotaat ma-ammaan te yachi hen hehemmà Apudyus chillu ya yachi agé hen laychénay ma-ammaan. Wat yachi hen namepelliyan Apudyus an chitaaw ah mantataguna way metatappe an Jesu Cristu te yachi chillu hen hehemmàna nanepod hen laprapon hen egad. u e0 Yag hen planona, ammaana ah Jesu Cristu ah man-apon amin hen egad no umchah hen anchi ustoy tempona way hehemmàna chillu. Wat amin hen wachad uchu ya hen antoy lota, manteteponon Apudyus chicha amin way ah Jesu Cristu hen omapowancha. ~}|{z y{y x@w}vhuttss>rrrqq]ponNmlHk jihFgVfedba_^]\[&ZY X:WhVUUTS#R2PO[NYLK`JI\GFDECBfA@:?^>>_==*Haén hen nangensorat hen antoy anongoh hen alè an chàyu, wat ilanyu hen kachinakkar hen antoy chà ensorat. H! & Hiyachi, sosnod, hen kawad-antaaw hen antoy lota, antaaw ammag epapate way mangamma hen ammay hen aminay tatagu, kaskasen hen anchichay ifataaw way cha omafurot. Hen anongoh way tugun Pablo E & Wat antaaw komag achi mappég way cha mangamma-amma hen ammay te no achitaaw iyanggayan, umchah hen tempona way mangchahantaaw chillu hen gunggunan hen amin anchi enammaantaaw way ammay. ?w&Wat no ammag ammaan hen tagu hen laylaychén hen acharna, ichahana hen fungan hen hiyachiy enammaana way an machusa ah ing-inggana. Waman hen anchi tagu way mangamma hen laychén hen Espiritun Apudyus, ichahana agé hen anchi ammay way marpon Espiritun Apudyus way yachi hen mètaguwan an hiya ah in-inggana. hI&Achiayu marokop, sosnod, te achi angkay marokop ah Apudyus. Te uray heno way ammaan hen tatagu, ichahana angkay hen fégah hen enammaana. Te kaman hen manmura way heno way inmuran hen tatagu, yachi agé hen fat-éna. 1&Ya hen ihay ifagà agé, heno way cha matudtuchuwan hen alen Apudyus, masapor koma ifingayana hen anchi cha manudtuchu an hiya ah mafalinna. nU&Te wéhchiyén wachan kakenapsotna way yachi koma hen haham-éna ta faén hen kakenapsot hen ifana. [/&Wat wéhchiyén masapor emamadna hen chana ammaan ta ilana no usto, ta no usto, yachi koma hen lomaylaychana ta achina an epachong hen enammaana hen enammaan hen tapena ah minchayawana hen acharna hen tatagu. U#&Yag no ay wachay ihah tagu ah ammag mangaliyén egad ano hiya yag enammaana hen usto way achina ano masapor hen tugun ifana, chana angkay lokopon hen acharna, te maid met tagu ah achi manapor hen tugun. a;&Masapor man-ahetennorongtaaw te yachi hen chataaw manorotan hen inyurchin Jesu Cristu. & G&Sosnod, no mag-ay ta elasinyu way fummasor hen ifayu ono an nèfat, chàyu way tinudtuchuwan hen Espiritun Apudyus, iyam-ammayu way i mamagfaga an hiya ah katorongan hen hamhamàna ta ichahana hen usto. Ngém ar-arwachanyu agé ta achiayun paspasekat te magat ma-awis-ayu way fumasor. }&Ya achitaaw agég mampahih-iya te maid kasen epafùnag nadchi no faén yanggay hen apés ya hen lawengay hamahamà.+O&Yachi, sosnod gapo ta Espiritun Apudyus hen nanagu an chitaaw an Apudyus wat masapor a-abfurotontaaw koma hen laychéna hen antoy natatagguwantaaw ad uwan. ?w&Yag aminay tatagu way netatappe an Jesu Cristu, ancha yanggay ammag achiyén hen laylaychén hen achar te kaman paat nèlansachi way hamhamà an hiya hen anchi natéyana hen koros. &ya na-annad ya epafafataaw agé hen achartaaw. Wat no chichachi hen wacha an chitaaw, maid orchin ah chataaw labsengén. &Ngém safali tot-owa hen kafud-asan hen man-ancharan hen Espiritun Apudyus an chitaaw. Te hen ifungana wat hen man-ahelennaychan, ya hen lomaylaychan agé hen hamhamà ya hen kapanohana. Ya antaaw agég omanoh ya suméség-ang ya malilimpiyu ya matatallek, &te akés yanggay hen wacha, ya umat agé hen mamfutangan ya hen manlokkowan hen tapena, ya anat agé hen tapenay lawengay a-amma. Imfafaggà an chàyu ngém kasen-o chillu ifaga way heno way cha mangamma an cha nadchi, achi angkay metape hen mantorayan Apudyus. q[&ya hen manayawan hen enap-apudyus, ya hen mangusar hen mannakafalin way faén Apudyus hen narpowana. Ya hen tapena agé way manligwat hen laylaychén hen achar wat hen gumuru ya mè-esngel ya umat agé hen apés ya hen aningarngar, ya hen mangamgam hen ammay ah pagsaya-atana yanggay. Ya hen halenonot hen laychén hen achar wat humihiyyan way maid tempoyug, A{&Ya an agég narawag hen laylaychén hen achar way nigagangay hen tatagu, te hen laychéna, an mì-isséy hen faén ahawana ya laychéna agé hen laweng ya aggarémha way a-amma, &Yag no hen anchi Espiritun Apudyus hen chan maneho an chitaaw wat maid mafalin hen anchi orchin way mamangchén an chitaaw. W'&Te ilanyu ngén, an angkay cha kontaréén hen anchi laylaychén hen achar hen anchi laychén hen Espiritun Apudyus. Ya umat agé hen anchi laychén hen Espiritu, anna agég cha kontaréén anchi laychén hen achar. Wat hen antoy chuwa, anchag chan kennontara ah hamhamà, wat antaawat agég achi maka-amma hen innilataaw way ammay. c ?&Yato hen tugun-on chàyu. Anyu komag eparufus hen Espiritun Apudyus way manmaneho hen hamhamàyu yag enafurotyu hen laychéna, te no yachi, kapeletan way achiyu ammaan hen anchi laweng way laylaychén hen achar. L &Ngém ar-arwachanyu te non an-ayug chan sososongel ya man-ahe-ennakés, an-ayu angkay ammag man-ahechinnachael. Safali hen laychén hen Espiritun Apudyus no hen laychén hen gagangay hen tatagu ( I&Te amin hen anchi orchin Apudyus, henaém hen anchi iha way ekatnéén, “Masapor laylaychéntaaw hen ifataaw way kaman hen manlaychantaaw hen achartaaw.” 4 a& Sosnod, penelen Apudyus chitaaw ta achi masapor sorotontaaw hen anchi orchin te inlufus chitaaw an nadchi. Ngém achi mafalin elasonyuchi ah kawayaanyu way mangamma ah heno way laylaychén hen achar, ta hen masapor ekamantaaw, antaaw ammag totollongan hen ifa gapon chataaw man-ahelennaychan. * M& Wat hen laychéat yanggay koma, no anchag humiyan hen annachay cha mangorkor hen hamhamàyu ta no epapeletcha hen kamarkaan, un-unninaat no ancha an gichahén. Y+& Yag sosnod, mepanggép an haén agé non an umat yag tot-owa hen chacha aryén way chà ano itudtuchu way masapor mamarkaan hen achar ah kahara-an, wat pakay paat chaà mapaligatan nò. Te maid met esaket hen anchichay kacharaà way Judio mepanggép hen natéyan Jesu Cristu hen koros non an-owat an etape hen anchi orchin Moses. #?& Ngém sésém-ém chillu hen hamhamào mepanggép an chàyu, te manchinlà ah Apo Jesus way manorong hen hamhamàyu ah achiyu mangafunan hen anchi nat-én way chana itudtuchu. Ya hen yachiy tagu way cha mangorkor hen hamhamàyu, no henoh nadchiyat, ichahana angkay hen kachusaana. 7g& Um-at ta wacha an chàyu hen kaman anchi tenòtò way tàén akettoy, empapaketna amin hen anchi niyipowana. Te kaman agéhchi hen nitudtuchuwan hen anchi nèfat an chàyu. P&Te faén angkay ah Apudyus way namele an chitaaw hen narpowan nadchi. 8i&Usto met hen anchi chayu enkaman way ommafurot hen pés-éyna, wat heno ngatan nangamma ah anyug sommenaan hen anchi tot-owa ad uwan nò ono henon inyawischa an chàyu. &Te no tot-owa way nelarammong hen hamhamàtaaw an Jesu Cristu, ammag maid etorong hen anchi namarkaan hen achar ya hen cha-an namarkaan, te hen masapor yanggayat, hen mangafurotantaaw paat an hiya way hen kail-ana wat hen anchi man-ahelennaychantaaw. M&Ngém chitaaw, chataaw namnaméén hen mangimfilangan Apudyus an chitaaw ah maid fasorna an hiya gapon kafaelan hen Espirituna way chan anchar an chitaaw gapo hen ommafurotantaaw an Jesu Cristu. S&Hen annachay mangaliyén sorotoncha hen orchin ah mangimfilangan Apudyus an chicha ah maid fasorna an hiya, ancha angkay ammag empahiyan hen acharcha an Jesu Cristu, te anchag enlahyan hen ség-angna. fE&Wat papannaagényu hen antoy ifagà ta epegwà. No ekatyuwén masapor masorot paat hen anchi orchin mepanggép hen kamarkaan hen achar wat masapor angkay sorotonyu agé amin hen anchichay tapenay liglamenton hen orchin. nU&Haénay Pablo way ifayu, an-og elawag paat way mangimfaga an natto an chàyu ta changrényu. Te no manokchunyu hen kamarkaan hen acharyu ah kahara-anyu, chayuwat angkay ammaan hen natéyan Jesus ah maid sérfina an chàyu. ~ }&Sosnod, faéntaaw alepan te inlufus Jesu Cristu chitaaw hen kena-alepantaaw hen anchi orchin. Wat antaaw yanggay an é-égnanan hen anchi enammaana, yag achiyu paat agé cha epap-arufus hen anchi mamachas way mamangad hen kena-alepanyu hen orchin. +}O&Wat yachi, sosnod, ma-awatanyu koma hen laychén cha natto way aryén way chitaaw, faéntaaw ganà hen anchi alepan te ganà chitaaw hen anchi faén alepan.P|&Ono iggayyu ma-awatan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Eparyawno hen anchi alepan way hen-ina te achi mafalin mètawid hen anà hen alepan hen anà hen anchi faén alepan.” {/&Ya hen anchi anà way niyanà gapon gagangay, annag penap-aligatan hen anchi anà way niyanà gapon Espiritun Apudyus. Yag kaman agéhchi ad uwan an chitaaw te hen anchichay kaman alepan hen anchi orchin, chacha agé pap-aligatén hen anchichay chan chinar an Jesu Cristu. 'zG&Wat yaha sosnod, chitaaw hen miyaligan Isaac way inyanà cha Abraham gapon empostan Apudyus, te chitaaw agéat niyanàtaaw an Apudyus gapon anchi empostana. 5yc&Te hiya hen tommot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Heay lopat, an-ag lomaylayad te uray maid nampànotam, an-a chillug lomagsak ah laylayadno, te tàén tenaynancha-a an ahawam, mamfangad way chùchùarat agé chillu hen ganàno no hen anchi mì-i-iggaw an ahawana.” x &Ngém hen anchi ustoy ahawan Abraham way ah Sara way faén alepan, iyalig-o hiya hen anchi ihay Jerusalem way fabréy ad uchu. w &Yag émméy chillu hen antoy panì te hen anchi agwan hen ngachan hen anchi filigat Agar. Wat aminay tatagu way cha manorot hen anchi orchin, kamancha yanggay alepan te kaman paat ganà Agar chicha way na-ahap agé hen anchichay tatagud Jerusalem ad uwan. 1v[&Wat arà hen anchi chuway fufae ah pani way hen miyaligancha, kaman hen anchi chuway torag way entorag Apudyus. Te hen anchi ihay alepan way ah Agar way na-ahap agé hen aminay ganàna, iyalig-o hiya hen anchi orchin way imfagan Apudyus an Moses hen anchi filig ad Sinai way sakopon hen Arabia. duA&Wat hen anchi anà Abraham way inyanà hen anchi alepanna way ah Agar, kaman hen marmuwan hen tatagu hen narmuwana. Waman hen anchi iha way inyanà hen ustoy ahawana, narmuchi gapo yanggay hen nangempopostaan Apudyus. Kt&Te nesosorat hen yachiy orchin way chuwa hen anà Abraham way lenarae way hen anchi iha, hiya hen inyanà hen anchi alepan Abraham. Waman hen anchi iha, yachin inyanà hen anchi ustoy ahawana. s&Chàyu way manlayad paat way manorot hen anchi orchin way ensorat Moses, ay ma-awatanyu hen imfagan hen yachi paat way orchin. nrU&Non an koma mafalin ta wachaà paat ahna ad uwan ta an-owat paat an iyam-amma way managépfar an chàyu, te maid tot-owa innilà hen ekaman-o. Hen miyaligan hen anchi manorot hen orchin ya anat hen anchi omafurot an Jesu Cristu gqG&Chàyu way a-anào way laylaychê, anà ammag cha maligatan gapon hamhamàon chàyu way kaman ménat hen cha ekaman anchi chan pànot way maligatan, te chà esaket way mamannéd hen chumgatan hen afurotyu an Jesu Cristu. Ap{&Achì ekatén laweng no wachay tatagu ah mangempàila hen tot-oway layadna an chàyu non an maid koma laweng ah ganchatna ya nonat anna mangachidchéén way uray maichà ono wachaà. &oE&Hen annachay tataguhna way safali hen chacha itudtuchu, manowat te chacha epàila hen chakar way layadcha an chàyu. Ngém nat-én angkay hen gagaracha te hen laychénchaat kompét-ayu an chicha ta manchùganyu agé chàni ya hen intudtuchuni ta chichaat agé hen laylaychényu. bn=&Te ay ammoh mafalin ta hen nangimfag-à hen tot-owa an chàyu hen mamusoranyu ah haén. Om&Te anyu an empàila hen pararo way laylayadyu an haén ahchi way non an mafalin, anyug enokat hen matayu ah nan-atyu hen matà. Wat nokay peet hen sommafaliyan hen hamhamàyu an haén ad uwan nò. 4la&Yag tàén napaligatan-ayu gapon anchi pararo way saket-o, iggay-ayu chillu marémha an haén way anyu chillug enanohan ya iggayyu amin etagtagay haén. Te anyuwat an menangili haén way kaman ménat hen manmangiliyanyu hen ihay anghel Apudyus ono ah Jesu Cristu paat non an umat yag hiyan ummale. 'kG& Ya cha-anyu ménat agé aliw-an hen anchi pés-éy nangintudtuchuwà hen anchi ammayay chamag an chàyu hen anchi nahorcha-à ah fabréyyu gapon nansaketà. \j1& Sosnod, pangpangnga-aseyu paat ta kasenyu torachén haén. Te faén chillu hen anchi orchinni way Judio hen chà manchinlan ah kahara-à, te anà ammag kommaman an chàyu way maid chana soroton ah orchin. Ya ammay met agé hen aminay enkamkamanyu an haén hen anchi kawad-à an chàyu. Wat mamfangchényu koma hen hiyachiy hamhamà. i'& Anà ammag machanagan way térén gapon chàyu. Kaman paat yanggay maid sérfin hen anchi chà nanfanfannugan way nanudtutudtuchu an chàyu. yhk& Te pakay chayu ano kasen ngilinén hen anchichay chayu nginilin hen pés-éyna way ag-agaw ya furan ya tawén. g& Ngém ad uwan way innilayu hen anchi tot-oway Apudyus way hiya hen nangimfilang an chàyu ah a-anàna, wat pakay paat ta inyu agé laychén way kasen mamangad way mampa-alepan hen anchi chachà-an way gagangayyu way maid poros etorongna ah kahara-anyu. f9&Hen anchi pés-éyna way cha-anyu ma-awatan mepanggép an Apudyus, an-ayu tot-owag alepan hen anchichay enap-apudyus way chan manchar an chàyu. Fe&Wat ad uwan, faéntaaw alepan te a-anà paat chitaaw an Apudyus. Yag gapo agé ta anàna chitaaw, mèawataaw agé hen aminay idchatna hen a-anàna. Hen chanag Pablo hen anchichay iGalacia Kd&Yag hen nangempàil-an Apudyus way enanàna chitaaw tot-owa, empalena hen Espiritun Jesu Cristu way mìyachar an chitaaw way hiya hen mangintudtuchu hen manginhugchayantaaw way Ama ah Apudyus. c!&ta wachay én-énnéna way manobfot hen aminay kaman alepan hen yachiy orchin. Wat yachi hen namalinéna an chitaaw ah anà paat Apudyus. [b/&Ngém angkay inumchah hen anchi tempo way hehemmà Apudyus chillu, hennagna hen anchi anàna hen antoy lota way namfalin ah tatagu way inyanà hen ihay fufae. Yag senorotna amin hen anchichay orchin hen Judio a3&Wat pachongna an chitaaw te hen anchi cha-antaaw omafurotan, kamantaaw alepan way enafurottaaw amin hen gagangay way narpon tatagu hen antoy lota. )`K&Te masapor afurotona amin hen ifagan hen anchichay piniyar Amana way manalimun an hiya ingganah umchah hen anchi tempo way imfafaggan amana way hiya hen egad. @_ {&Wachan kasen-o paniyén an chàyu mepanggép hen orchin. Hen anà hen tatagu, tàén tawichéna amin hen kok-owan amana, ammag kaman chillu hen anchichay alepan amana gapoh kaongana. U^#&Wat no ah Jesu Cristu hen mamangchén an chitaaw, tàén faén-ayu Judiowat cha-ayu chillu mifilang ah tot-oway ganà Abraham ya an-ayu agég mèawa hen amin anchichay empopostan Apudyus an Abraham.,]Q&Wat hiyachi ad uwan, Judio man ono faén ya alepan man ono faén, larae man ono fufae, napapchong amin hen mangi-il-an Apudyus gapon nangafurotan an Jesu Cristu. \{&yag nafunyagantaaw amin agé gapon ommafurotantaaw an hiya. Wat hiyachi, innarataaw hen hamhamàna ah manhamhamàtaaw. q[[&Wat gapo hen afurottaaw, yachi hen nangana-an Apudyus an chitaaw te nanokchuntaaw ah Jesu Cristu, Z&Yag ad uwan way inu-umchah hen omafurotan an Jesu Cristu, faén anchi orchin hen mamangchén an chitaaw te ah Jesus yanggay. XY)&Wat hen anchi orchin hen kaman nanangchén an chitaaw way nanguguwwarcha inggana hen ummaliyan Jesu Cristu. Te egad ummale ah Jesu Cristu ya anat mafalin ifilang Apudyus chitaaw ah maid fasfasorna an hiya. aX;&Hen cha-an umaliyan Jesu Cristu wat kaman paat imfafarud chitaaw hen anchi orchin te yachin nanguguwwarcha an chitaaw. Wat annag imfafarud chitaaw ingganah nepaka-ammu mepanggép hen omafurotan an Jesu Cristu. CW&Ngém achi ummat hen anchi orchin ah managu hen tatagu an hiya te imfafaggan hen anchi nesosorat hen alena way maid tatagu ah iggay fummasor, te aminay tatagu, wat fummasorcha amin. Wat hiyachi hen masapor omafurotcha an Jesu Cristu ta anat mafalin idchat Apudyus an chicha hen anchi empopostana ah kahara-ancha. HV &Awni yag wacha agéy mangaliyén, “Wat no yaha, ammag mankennontara peet hen anchi orchin Apudyus hen anchi empopostana.” Ngém achi angkay, te ilanyu ngén. Non an umat yag wachay orchin ah mannarég ah managu hen tatagu an Apudyus, wat ifilang Apudyus chicha ah maid fasorna an hiya non anchaat an soroton. U&Waman hen anchi empopostan Apudyus an Abraham, maid met aron ah ina hennag te ah Apudyus paat hen émméy way i nètorag an Abraham. \T1&Magat ekatyuwén, “Wat nokay lawa hen kausaran hen anchi orchin nò.” Changrényu ngén. Te hen kausaran hen anchi orchin way empaunud Apudyus, ta wachay mangenlasinan hen tatagu hen kenaraweng hen chacha ammaan. Yag hen hehemmà Apudyus, wat masapor masorotchi ingganah umchah hen anchi ihay ganà Abraham way kafud-asan hen empopostana. Ya napatpateg chillu hen anchi empopostan Apudyus no hen anchi orchin, te ilanyu ngén. Hen nangimfag-an Apudyus hen anchi orchin, anna an hennag hen anghel way kaman aron way i mangimfaga an Moses ya anat agé ifagan Moses hen anchichay tatagu. "S=&Te nokay peet hen sérfin hen nempostaan Apudyus hen empostana nò no ammag egad soroton hen anchi an ummunud way orchin ya anat awatén hen anchi empostana. Ngém ah katot-owana, inidchat Apudyus hen inidchatna an Abraham gapo yanggay ta empostana. Hen kausaran hen anchi orchin R&Wat hiyachi, wawà-acha hen anchi entotorag Apudyus an Abraham way empopostana way ma-ammaan, tàén cha-an midchat hen anchi orchin, te ingganah émméy ah opatgasot ya toronporoy tawén yag anat ifagan Apudyus hen anchi orchinna an Moses. Wat ay ammoh lawa mafalin iwalin hen anchi orchinanchi hen anchi empopostan Apudyus an Abraham way an met ummunud hen anchi orchin. Achi mafalin. ;Qo&Wat yato hen ayan hen anchi penanì. Ah Apudyus, wacha hen entoragna an Abraham way iluwar hen ihay ganàna. Yag elasinyu koma way iggayna agé ekatén iluwar hen anchichay chuar way ganàna, te hen ekatna, iluwar hen anchi an ihà-an way ganàna yanggay. Ya hen hiyachiy ganàna, hiyachi ah Jesu Cristu. AP{&Sosnod, ta kasenà mampani ta ma-awatanyu koma. No wachay nantoragan hen chuway tagu yag penelmaanchachi, achi mafalin maichén ya falewan hen safaliy tagu hen anchi toraganchi. zOm&Wat yachi hen nekaman an Jesu Cristu ta mafalin mèawa-ayu way faén Judio hen anchi empostan Apudyus an Abraham, te ad uwan matorongan-ayu agé non an-ayuwat an omafurot an Jesu Cristu. Te ad uwan, no omafurottaaw an Jesu Cristu, wat mìyachar hen Espiritun Apudyus an chitaaw amin te yachin empopostana. Nansennafali hen anchi empopostan Apudyus ya hen anchi orchin wNg& Ngém gapo ta maid taguh maka-amma, wéhchiyén machusa koma. Ngém senobfot Jesu Cristu chitaaw te enkarona hen chusataaw way imfafaggan hen anchi orchin way mepachah koma an chitaaw. Yachi hen laychén hen ihay nesosorat way alen Apudyus way aryén way ekatnéén, “Heno way mehabrot hen away, yachi hen kail-an hen anchi térén way chusan Apudyus an hiya.” ~Mu& Waman hen anchi orchin, safali hen ka-aryana, te maid ekatnéén manokchun, te anna an ekatén, “Hen anchi mangamma amin hen anchi inyurchin hen orchin way maid paat ihah lenabsengna, wat hiya hen anchi achi machusa ya mètagu an Apudyus.” #L?& Wat yachi, sosnod, narawag way achi mafalin way ifilang Apudyus hen tatagu ah maid fasorna gapon manorotancha hen orchin. Te hen ihay nesosorat agé, ekatnéén, “Ifilang Apudyus hen tatagu ah maid fasorna an hiya no manokchuncha hiya, yag chichachi agé hen mètagu an hiya.” ,KQ& Ngém heno way tagu way annag manchinlan way akseptarén Apudyus hiya gapon chana manorotan hen anchi orchin Apudyus way ensorat Moses, machudchusa chillu, te nesosorat hen anchi alen Apudyus way ekatnéén, “Heno way tagu way manlabseng hen uray an ihà-an hen anchi nesosorat way orchinat machusa yag netap-ar.” Yaha hen tot-oway enalen Apudyus, yag ay ammoh wachay taguh maid poros lenabrabsengnah orchin. mJS& Wat ilanyu ngén. Tenorongan Apudyus ah Abraham gapo hen ommafurotana an hiya. Wat umat agé hen uray heno way tagu, no anchaat an omafurot an Apudyus wat mèawacha agé hen torong Apudyus way kaman hen nanorongana an Abraham. ^I5&Te imfafaggan chillu hen anchi nesosorat way alen Apudyus way umchah hen anchi ag-agaw way ifilang Apudyus hen uray anchichay faén Judio ah maid fasorcha an hiya no anchaat an omafurot. Yag yachi hen anchi ammayay chamag way imfagan Apudyus an Abraham hen nangaryanéén, “Gapon hea, matorongancha amin hen katagutagu hen antoy lota.” H#&Wat hiyachi, ma-awatanyu koma way hen mifilang ah tot-oway ganà Abrahamat hen anchichay ammag mangafurot way tot-owa hen imfagan Apudyus. IG &Ta paniyê hen nekaman an Apotaaw way Abraham. Nesosorat hen alen Apudyus way ah Abraham, enafurotna hen imfagan Apudyus yag gapon afurotna, wat enakseptar Apudyus hiya ah ammayay tagu. }Fs&Ya hamham-ényu ngén agé, te hen nangidchatan Apudyus hen Espirituna an chàyu ya hen nangempàil-ana hen kaskascha-aw, faén met gapon nanorotanyu hen anchi orchin, te gapon ommafurotanyu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu. yEk&Ay ammoh anyug achi papayanén hen aminay chayu ginìna gapon ommafurotanyu an Jesu Cristu. Papayanényu koma. ND&Kaman-ayu naong-ong a. Te ilanyu ngén, no hen Espiritun Apudyus hen tommorong an chàyu ah nanhagonganyu an Apudyus, ay ammoh ongohanyuchi ta masapor taptapyanyu ah manorotanyu hen anchi orchin. bC=&Wat antoyan hen sarudsuchù an chàyu. Ay ammoh nìyachar hen Espiritun Apudyus an chàyu gapo hen nanorotanyu hen anchi orchin yag faén gapon ommafurotanyu an Jesu Cristu hen nangngaranyu hen anchi ammayay chamag. tB c&Chàyu way iGalacia, pakay an-ayug kaman naong-ong. Nokay hen nan-at an chàyu ta ammag naraka hen ommafurotanyu hen safali. Ay ammoh faén narawag hen nangintudtuchuwanni an chàyu mepanggép hen natéyan Jesu Cristu hen anchi koros. A &Wat sosnod, achi koma mafalin way ammag iwalin hen ség-ang Apudyus, te hamham-ényu ngén. Non an umat yag ifilang Apudyus hen tatagu ah maid fasorna an hiya gapon nanorotancha hen orchin, achi pay ammag maid paat sérfin hen natéyan Jesu Cristu.”@{&Te kamanà nìyatéy an hiya hen nekorosana way yachin natéyan hen anchi nachachà-an way hamhamào. Wat ad uwan, faén haén hen chan maneho hen hamhamào hen antoy natatagguwà hen antoy lota te ah Jesu Cristu way nìyachar an haén. Ya chà manchinlan hen torongna way hiyan anà Apudyus way gapon layadna an chitaaw, annag inidchat hen acharna way matéy ah sobfottaaw. A?{&Yag mepanggép agé hen anchi orchin, na-awa-awatà way heno way manlabseng an nadchiyat mepapchit. Wat yachi hen nanginyanggayà te maid poros manchinlà ah katorongà mepanggép hen anchi orchinanchi. Yag ah Jesu Cristu chillu paat hen chà manchinlan way manorong an haén way mangamma hen laychén Apudyus. 1>[&Te ilanyu ngén, no fangchê hen anchi orchin way niwawallin, kaman chà ongohan hen anchi enammaan Jesus ah manga-an hen fasor-o, wat kapeletan, fasorchi an Apudyus. =9&Wat yachi hen mangawatantaaw way uray chitaaw way Judio wat menangfasortaaw met agé way kaman hen anchichay faén Judio. Ngém ay ammoh mafalin ekattaawén, ah Cristu hen nangamma an chitaaw ah menangfasor gapon ninwalinantaaw hen orchin hen ommafurotantaaw an hiya. Faén, a. j<M&Ngém innilataaw met way faén chillu hen manorotan hen anchi orchin Apudyus way ensorat Moses hen mangamma hen tatagu ah maid fasorna an Apudyus, te hen omafurotan an Jesu Cristu yanggay. Wat uray chitaaw way Judiowat hen nangafurotantaaw an Jesu Cristu hen nangimfilangan Apudyus an chitaaw ah maid fasorna an hiya ya faén paat hen chataaw nanorotan hen orchinanchi. Te achi chillu mafalin way ifilang Apudyus hen tatagu ah maid fasfasorna an hiya gapon manorotana hen orchin. c;?&Entoroy-o way mangempacharan, ekat-owén, “Ilam ngén, chitaaw hen tot-oway Judio te niyanàtaaw way tenten paat way Judio way faéntaaw kaman hen anchichay faén Judio way maid innilacha hen laychén Apudyus. a:;&Ngém yachi way enlasin-o way ammag iggay mètemfuruy hen anchi chacha enammaan hen anchi katot-owaan way intudtuchun hen anchi ammayay chamag, an-og nan-ingar hiya hen sangwanancha amin, ekat-owén, “Heay Pedro, tot-owa way Judioa, ngém anno met ammag entagay way manorot hen gagangay hen Judio. Yag ad uwanat agé way entagayno, yag cham peletén hen anchichay faén Judio way manorot hen anchichay gagangay.” Nampachong hen kahara-an hen Judio ya hen faén Judio 9& Yag hen anchichay tapen hen Judio way cha omafurot agéhchi, anchag na-awawit an hiya. Yag uray agé ah Bernabeyén nètemfuruy. 8 & te yato hen nekaman. Hen inumchahan Pedro ad Antiokia, cha met nèofo-ofong hen anchichay faén Judio way cha omafurot. Ngém angkay hiyachi yag wachacha hen inumchah way nanligwat an apo Jaime ad Jerusalem way térénay Judio way papattigéncha paat hen anchi orchin Moses. Yag ah Pedro, gapon pangégna way lawengéncha hiya, annag entagay way mèofong hen anchichay faén Judio. 47a& Angkay hen-argawan way ummaleh Pedro ad Antiokia, an-o tot-owag enamhew hiya hen sangwanan hen anchichay tatagu te narawag way ammag enomfat hen anchi enkamkamanna, l6Q& Yag hen imfagacha yanggay an chàni, ta achini koma aliw-an way tomorong hen anchichay maid mafalinna way cha omafurot ahchid Jerusalem way yachi chillu hen hehemmàni way ma-ammaan. Hen nangamhewan Pablo an Pedro ad Antiokia ;5o& Yachi yag hen anchichay anap-apocha way cha Jaime an cha Pedro an Juan, na-awatancha way ah Apudyus hen namiyar an haén, wat lenamanocha chàni an Bernabe ah mempàil-ancha way ifacha chàni. Yag nan-a-afunanni amin way chàni hen i manudtuchu hen faén Judio yag chicha agé hen i manudtuchu hen Judio. 4&Ya maila way ah Apudyus way namgah hen nanudtuchuwan Pedro hen Judio, hiya agé chillu hen namgah hen nanudtuchuwà hen faén Judio. p3Y&Yag chicha agé, anchag enafunan amin hen enalè te enlasincha way piniyar Apudyus haén way minwarawag hen anchi ammayay chamag hen anchichay faén Judio way kaman agé hen namiyarana an Pedro way manudtuchu hen anchichay Judio. 82i&Yag ilanyu ngén, uray hen anchichay nan-angato way kaman ap-apohchi wat maid met enam-amhewcha hen chà intudtuchu ya maid met agé entaptapecha ah safali. Ya hen mangaryaén kaman ap-apo, te achì chillu patigén hen kena-ap-apocha, te achi chillu epohowan Apudyus hen tatagu gapon kasasa-adna. 61e&Ngém iggay-aniyat nanguy-uya an chicha ta achi paat miyat-at-atob hen katot-owaan hen anchi ammayay chamag ta memènong koma hen ketudtuchuwana an chàyu way faén Judio. H0 &Manowat te wachachan tapena way cha mangempapelet way ma-ammaan way chicha, chicha hen anchichay senang a-afurot way ancha peet an i nìyamong way i manchangchangar no pakay chitaaw way ommafurot an Jesu Cristu wat inlisiyantaaw hen anchi orchin Moses. Yag chachaat agé peletén chàni way manorot hen yachiy orchin. ./U&Wat enafunancha way usto amin, yag uray agé hen anchi ifà way Tito way faén Judio, wat iggaycha met peletén hiya way mamarkaan hen acharna ah markan chi Judio. X.)&Yag hen émméyà ahchi, te empahpahmà Apudyus way masapor. Yag yachi way inumchah-ani, émméyà hen anchichay aposel way cha memponponò yag enet-énni way nantatagépfar yag an-owat haphapetén an chicha amin hen anchi ammayay chamag way chà intudtuchu hen anchichay faén Judio ta changén hen anchichay memponponò hen chà enkamkaman. Te masapor koma tàchéganà agé an chicha ta achi mamaid hen antoy chà itudtuchu ya hen anchichay intudtuchù agé. ~- w&Angkay nanlooh agé hen hemporo ya opatay tawén, kasenà émméy ad Jerusalem yag nìyale agé cha Bernabe an Tito. =, w&Wat anchag chachayyawén ah Apudyus gapon haén.Q+ &Te ancha yanggay an chengngar way hen anchi tagu way namàpàgang hen anchichay cha omafurot, ammag hiyaat agé hen cha manginwarawag hen anchi ma-afurot way ekatnéén tepo-ona hen anchi pés-éyna. j* O&Ngém hen hiyachiy tempo, cha-anà chillu ilan hen anchichay cha omafurot hen senakop hen Judea. \) 3&Angkay hiyachi agé yag émméyà hen anchichay senakop hen Siria ya Cilicia. i( M&Tot-owa amin antoy chà esorat an chàyu ya innilan Apudyus way faén kétém-o cha natto. r' _&Ngém maid met innilà hen anchichay tapen hen aposel te anggay yanggay ah Jaime way enawchin Apo Jesus. (& K&Yag yachi way narpas hen toroy tawén yag ana-at éméy ad Jerusalem way i mètagépfar an Pedro, yag nì-iggawà an hiya ah nasorok ah chuway chuminggu. =% u&Yag iggayà amin émméy ad Jerusalem way i nangentopà paat hen anchichay namangpango way aposel, te hen enammaà, nanidchiwéhà ad Arabia ya ana-at mamfangad chillu ad Damasco. X$ +&Yag angkay hiyachi way inumchah hen tempo way ekat Apudyusén epaka-awatna an haén hen mepanggép an anàna way Jesus ta itudtuchù an chàyu way faén Judio, wat iggay-o i etoptopà hen tatagu hen ammaà. # &Ngém tàén no yachi hen enammaà, anà ammag senéség-angan chillu an Apudyus te loohà penepele peet an hiya way uray hen anchi cha-an-o miyana-an ah mangammaà hen laychéna. Yag gapon ség-angna, chinutokanà way mangamma hen antoy chà ammaan ad uwan. ?" y&Wat haén hen ammag aw-awah no hen amin anchichay apapchongà hen chà manorachan hen afurotni way Judio way an-og empapate paat way mamangchén hen anchichay gagangay hen anap-oni. E! & Awniyat chengngaryu hen enkamkaman-o hen pés-éyna way an-og empapate paat hen afurotni way Judio. Te an-og penalipaligatan hen anchichay cha omafurot an Jesu Cristu ah katepoancha. o  Y& ya faén agé tatagu hen nangacharà te ah Jesu Cristu paat hen nangempaka-ammun cha nadchi an haén.  & Sosnod, masapor ma-awatanyu way hen anchi ammayay chamag way chà intudtuchu, faén angkay hamhamà hen tatagu hen narpowana,  +& Wat no hiyachiyat, nokay hen hamhamàyu an haén ad uwan nò. Ay ammoh ekatyuwén chà anapén hen manayawanà hen tatagu ya faén hen manayawanà an Apudyus. Te non an umat agé yag an-o cha gamgaman hen manayawanà hen tatagu, achì koma térnén hen antoy chà iyale an chàyu. Yag no yachi agé, kapeletan way faénà ah ihay chan sérfi an Jesu Cristu. Hen nekaman an Pablo way man-aposel ` ;& Imfafaggani chilluchi an chàyu hen anchi ar-argaw ngém kasen-o agé epegwa way no wachay mangintudtuchu ah safaliyay ketapyan an Apudyus no hen anchi pés-éy enafurotyu, ammag etap-ar Apudyus chicha ad imférno.  &Ngém achi angkay mafalin way miyatobchi. Te uray heno paat way mangintudtuchu hen safaliy kahara-an way uray chàni ono anghel paat way marpo ad uchu, no itudtuchuna hen safali way achi kaman hen anchi loohni intudtuchu, sigurachu way ammag metap-ar ad imférno. 5 e&Ngém ah katot-owana, maid angkay chillu safali ah ammayay chamag way mitudtuchu ah kahara-an no faén yanggay hen anchi chani intudtuchu. Ngém wachacha peet anohna hen safali way cha mangorkor hen hamhamàyu way anchag cha pachasén way minyatob hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu. # A&Anà ammag nahahaang way térén an chàyu te ammag naraka peet hen chayu manùgan an Apudyus way namele an chàyu ah metapyanyu an hiya gapon ség-ang Jesu Cristu. Yag an-ayuwat agég chan hagong hen anchi sabsafaliy tudtuchu way ekatyuwén ammayay chamag ah kahara-anyu ano. t}}8|z{dzzywvzu`tsmrqponmll*kVihIgsfzedQba__^;\[[.YXWVV8UTRR QPPO7N'M1LKiJlIHH G=FiDiCEBA?>>=kWat ah Jesu Cristu hen anchi kangatowan way pachi way masaportaaw paat ah man-arontaaw an Apudyus, te hiya, na-apudyusan paat way maid fasfasorna ya maid agé enom-omfatana, te achi kaman an chitaaw way tatagu way menangfasor. Yag hiya agé, maid mepaniyan hen nepangatowana ad uchu. `'9Wat yachi hen kafaelana ad uwan ya ah ing-inggana way mangenharà hen uray heno way manhagong an Apudyus gapon hiya, te ah Jesus, ammag mawawà-acha ah ing-inggana hen sangwanan Apudyus way manatàchég an chicha. _&7Waman ah Jesus, ammag hihiyya hen kenapachina, te ammag maid péppég hen ataguwana. %{Wacha agé hen ihay kasen karasen hen kenapachin Jesus no hen anchichay ganà Levi, te hen anchichay papachi way ganà Levi, anchag chuar way nampenapenarég te an chillug maid tomoroyan hen nampachiyancha te anchag nan-in-inunud way matéy. $9Wat hiyachi, kapeletan way ah Jesus hen manigurachuwantaaw way wacha hen mas am-ammay way entorag Apudyus hen tatagu no hen anchi pés-éy entoragna. M#Te hen nampachiyan Jesu Cristu, wat gapon ensapatan Apudyus way ekatnéén,“Haénay Apudyusat, esapatà way hea hen pachi ah ing-inggana, ya achi mafalin mafab-alewan hen anchi enalè.” "Yag wacha agé hen kasen karasen hen kenapachin Jesu Cristu no hen kenapachin hen anchichay tapena, te hen ninlugiyan Jesu Cristu way mampachi wat wacha hen ensapatan Apudyus. Ngém maid met ensapatana hen ninlugiyan hen uray henoy tapena way mampachi. !#Te ammag maid chillu kafaelan hen anchi orchin Moses way manaros hen fasor hen tatagu. Ngém ad uwan, wacha ah Jesu Cristu way hiya hen sokat hen anchi pés-éy orchin, yag hiya hen karmuwan hen wadwadcha way namnamataaw te hiya hen mangentape an chitaaw an Apudyus.  -Wat yachi hen niwalinan hen anchi pés-éy orchin way nangahap hen kenapachin Aaron, te ammag nakapsot ya maid kafaelana way managu hen tatagu. V%Yag hen anchi nesosorat chillu mepanggép an hiya, ekatnéén, “Kaman hen kenapachin Melkisedek way maid nangila hen péppégna, wat kaman agéhchi hen kenapachim way maid péppégna ah ing-inggana.” %CYag hen nampachiyana, faén gapo ta tenawidna hen liglamenton hen nangingganà, te hiya, nampachi gapon mannakafalinna te maid makapéppég hen ataguwana. 5Wat hiyachi, narawag way senokatan Apudyus hen mekaman te empafùnagna hen safaliy pachi way hen kenapachina, kaman hen kenapachin Melkisedek.  Yag amin hen antoy cha miyale, wat maid kasen ayana no faén ah Apotaaw way Jesu Cristu way hiya hen sokat hen amin anchichay tapenay pachi. Yag hiya, faén agé ganà Levi te na-ammuwan way hiyaat ganà Juda. Wat yachi hen kail-an way niwalin hen anchi pés-éy torag, te maid met imfagfagan Moses way wachay mampachi hen anchichay ganà Juda ya maid agé safaliy ganà Juda ah nampadpachi. # Ngém gapo ta senokatan Apudyus hen kenapachin hen mampachi, wat kapeletan way masapor masokatan agé hen anchi orchin way chacha icharan. N Hen anchichay pachi way ganà Levi, wat chicha hen cha mangempa-anchar hen anchi orchin way ensorat Moses. Ngém non an umat yag narégna hen kenapachicha way manga-an hen fasor, wat achi koma masapor mepafùnag hen safaliy pachi way kaman hen kenapachin Melkisedek way faén kaman hen kenapachin Aaron way ganà Levi. { Te hen nanib-atan Abraham an Melkisedek, wat cha-an chillu marmu ah Levi, wat kaman paat é-éttég Levi ah achar apona way Abraham hen namayachana hen anchi pagkaporo an Melkisedek. Hen anchi kasen pachi way kaman an Melkisedek ngém nangatngato V% Yag hen namayachan agé Abraham hen anchi pagkaporo an Melkisedek, wat kaman paat nìfayad agé ah Levi way ganàna hen ommawni way ah Levi, hen ganàna koma hen mangawat hen pagkaporon hen ahenJudiocha. Ya hen iha agé, amin hen anchichay papachi way ganà Levi way cha mangawat hen pagkaporo, wat matéycha amin agé te tatagucha. Waman ah Melkisedek way nangawat hen pagkaporon Abraham, kaman natattagu te maid met nesorat hen alen Apudyus ah natéyana. )Wat hamham-éntaaw ngén, te narawag met an chitaaw amin way hen anchi tagu way bumindisyunat nangatngato no hen anchi tagu way bindisyunana. Ngém safali an Melkisedekanchi, te hiya, faén met ganà Levi way ganà Abraham. Ngém tàén, enawatna chillu hen pagkaporon Abraham yag annaat bindisyunan agé hiya way ah Abrahamat, hiya paat hen nangempopostaan Apudyus hen anchichay empostana. gGYag hen inyurchin Apudyus mepanggép hen pagkaporo, wat hen anchichay ganà paat Levi yanggay way chan pachi hen wachan karébféngana way mangawat hen pagkaporon hen ahenJudiocha, tàén napapchongcha way ganà Abraham. 1Maila hen kenangaton Melkisedek, te ah Abraham way narpowantaaw paat way Judio, wat inidchatna an Melkisedek hen pagkaporon hen henamhamcha. LYa ah Melkisedekanchi agé, maid nesosorat ah ngachan amana ya inana ya umat agé hen a-anap-ona. Ya iggay agé nesorat hen niyana-ana ya natéyana. Wat kaman paat chan pachi ah ing-inggana way yachi hen miyaligana ah kaman an Jesu Cristu way anà Apudyus way maid tot-owa laprapon hen nataguwana ya maid agé péppégna. wYag ah Abraham agé, inidchatna an Melkisedek hen pagkaporon hen aminay henamhamcha. Yag hen anchi are way ah Melkisedek, hen laychén anchi ngachanna way aryénat, “Are way Maid Fasorna an Apudyus.” Yag gapo agé ta hiya hen are ad Salem, wat na-awagan ah “Are way Cha Mangempatornos hen Tatagu”, te hen laychén anchi ngachan way Salem way aryénat “Tornos”. M Ah Melkisedekanchi, wat hiya hen aren hen anchi fabréy ad Salem ya pachi agé way penaka-achar hen anchichay tatagu an Apudyus way kangatowan. Angkay hen-argawan way chengngarna way cha homàyat cha Abraham way i nangufat ya namchit hen anchichay a-are way nanginyawid an cha Lot, wat ina hinib-at hiya yag binindisyunana. gGway yachin namangpangowan Jesus way penaka-achartaaw ah ina manàchégan an chitaaw an Apudyus, te hiyan anchi kangatowanay pachitaaw ah ing-inggana way hen kenapachinaat kaman hen kenapachin Melkisedek ad namenghan.d AYag hen hiyachiy namnamataaw, yachi hen kaman nangempapagud hen afurottaaw ta achitaaw manchuwachuwa. Yag kaman paat enlossotna agé chitaaw hen anchi horchà ah hénggépantaaw ad uchu hen anchi kowarton Apudyus paat  /Wat hiyachi, gapo ta maid poros kétkétém Apudyus, ya gapo agé ta achi mafalin mafab-alewan hen anchi empopostana, wat chitaaw way cha omafurot an hiya ah kahara-antaaw, ammag sésém-ém koma hen hamhamàtaaw mepanggép hen namnamataaw te sigurachu way awaténtaawchi. } sWat yachi agé hen enkaman Apudyus te gapo ta laychéna way masigurachun paat hen tatagu mepanggép hen kenatot-owan hen empostana an chicha, wat annag ensapata ah manot-owaancha way achi masoksoktan hen planona ya hen anchichay chana imfaga. e CHen anchi tagu way mangempàila hen kenatot-owan hen aryéna, wat annag esapata way mamaga hen nangatngato no hiya. Yag yachi hen mangempàila way ammaana way ammaan hen imfagana ah kapéppégan hen aminay ma-ale.  Yachi yag ammag enan-anohan Abraham way mamannéd an nadchi ingganah nidchat tot-owa hen anchi empostan Apudyus an hiya. uchen nangaryana an Abrahamén, “Tot-owa way tot-owa way bindisyunà hea ya pachuarê agé hen ganàno.” hI Hamham-éntaaw ngén hen nangempostaan Apudyus hen empostana an Abraham. Te ah Apudyus, annag ensapata way ammaana hen anchi empostana. Yag gapo ta maid nangatngato ah mansapataana, ammag hen acharna hen nansapataana |q Yag achiayu agé cha mapmappég ta hen ekamanyu koma, anyuwat an torachén hen enkaman hen anchichay tapena way gapon afurotcha, anchag enanohan way mamannéd hen mangidchatan Apudyus hen empopostana an chicha. Sigurachu hen empostan Apudyus S Wat hen laychénni koma, ta ihaiha an chàyuwén yachiyachi chillu hen chana ekamkaman way mangempapate hen afurotna ingganah matéyana, ta awatényu amin hen anchichay chataaw namnaméén an Apudyus. $A Yag nalimpiyu agé ah Apudyus wat achinag aliw-an hen anchichay chayu enammaan ah machayawana ya hen layadyu an hiya way hen kafud-asana, hen chayu nanorotorongan hen anchichay sosnodtaaw way cha omafurot. Te nanepod hen pés-éyna ya ingganad uwan wat yachi hen chayu amma-ammaan. / Ngém uray no yahan chani aryén, sosnod, maid chillu chanagni mepanggép an chàyu te innilani way nafégahan hen afurotyu ah kahara-anyu. %CWaman hen anchi lota way ammag uray ta cha mauchauchanan yag an chillug charoh ya pagat hen chana epatufu, ammag maid sérfin nadchiy lota. Yag ammag maid kasen fanagna no achi an maghéb. Wat yachi agé hen ma-ammaan hen anchi tagu way annag cha ay-ayamén hen afurotna an Apudyus. r]Ta epanì hen laychê way aryén way hen minyaligà an chitaaway tatagu wat lota. Te no cha mauchauchanan hen anchi lota yag empatufuna hen anchi mura way wachan sérfina, wat yachi hen lota way mansérfi hen anchi nangenlota. 9Wat hen hiyachiy tagu, no annag manchùgan hen afurotna, achi mafalin way kasen manhagong an Jesu Cristu way mamfafawi, te kaman paat chana sénsén-én hiya way anà Apudyus hen sangwanan hen katagutagu, te kamanna cha pasoragén way kasen mangenlansa an hiya hen anchi koros. {Yag napachasana agé hen kaenammay hen alen Apudyus ya anat agé hen mannakafalin Jesu Cristu way meparang ah pegwana. +~ONgém non an umat yag wachan ihay tagu way annag manchùgan hen afurotna, ammag achi mafalin way kasen mamfangadchi an Jesu Cristu. Te hen anchi ommafurotanaat nahelawan met hen hamhamàna, yag napachasana hen anchi libli way torong Apudyus, ya anat agé hen kafaelan hen Espirituna. U}#Ta hen ekamantaaw koma no eparufus Apudyus, antaaw an acharén hen tapena. K|Ya enacharyu met agé hen mepanggép hen funyag ya hen manginchàépan hen lima hen anchichay iluwaruwan, ya umat agé hen man-uchiyan hen natéy ya hen manguwisan Apudyus hen anchichay achi omafurot ah kachusaancha ah ing-inggana. Wat gapo ta enacha-achartaaw amin chachi, wat achitaaw koma masapor way cha epegwapegwa. { !Wat hen ekamantaaw, antaawat koma an acharén hen anchichay naunig way mepanggép an Jesu Cristu ah homènan hen afurottaaw, ta achitaaw ammag i-inggaw hen anchi lugrugin hen omafurotan way yachi hen mangimfafawiyan hen laweng ya hen ekaman way omafurot an Apudyus. SzWaman hen anchi tatagu way makahétà hen orhe, kapeletan way homeén ya naham-an te ma-awatana hen anchi naunig mepanggép an Apudyus, yag enacharna way mangenlasin no heno hen usto ya hen faén.y Yag heno way tagu way soso hen chana iyatagu, wat étégna way utteutteng way maid unay innilana mepanggép hen ammay ya hen laweng. x- Te uray ammag nafayag hen chayu omafurotan way narégyu koma ad uwan way manudtuchu hen tapena, ammag chàyuwat agé peet hen makasapor ah kasen mangintudtuchu hen anchichay po-on hen alen Apudyus. Te kaman paat é-éttégyu way chan soso way achiayu makahétà hen orhe. =ws Ammag chuar koma hen laychê way ifaga an chàyu mepanggép an cha nadchi, ngém naligat hen mangimfag-à te kaman paat ammag kenémnég hen hamhamàyu way achiyu ma-awatan. 5vc Yag imfafaggan Apudyus agé way hiya hen kangatowanay pachi way hen kenapachinaat, kaman hen kenapachin Melkisedek. Hen mitugun hen anchichay cha mangentagay hen afurotna u Wat yachi hen nifisaran hen kenanongnongna way ad uwan, hiya hen po-on hen mannanayun way kahara-an hen aminay omafurot an hiya. `t9Te uray no hiya hen anà paat Apudyusat penachasna hen kapàpàgangan hen omafurotan. s1Hen anchi kawad-an Jesus hen antoy lota, magénén chana eparà way mankela hen chana manluwaruwan an Apudyus te hiya yanggay hen makaharà an hiya hen matéyana. Yag chengngar agé Apudyus hen luwaruna, te inyu-uyan Jesus hen hamhamàna hen heno way laychén Apudyus. Zr-Yag wacha agé hen ihay nesosorat way ekat Apudyusén, “Kaman hen kenapachin Melkisedek ad namenghan way maid nangila ah péppégna, wat kaman agéhchi hen kenapachim way maid péppégna ah ing-inggana.” q}Yag pachongna agé an Cristu, te faén hiya hen nangempachayaw hen acharna way mansérfi ah kangatowan way pachi, te ah Apudyus hen namele an hiya hen anchi nangimfag-ana way mangaliyén, “Ad uwan, hea hen anào te haén hen namfalin ah amam.” kpOYa maid agé tatagu ah ammag manutok hen acharna way mansérfi hen anchi kachachayaw way sa-ad way kangatowanay pachi, te ah Apudyus yanggay hen mamele way kaman hen nekaman an Aaron way pés-éy chi pachi ad namenghan. Wo'Yag gapo agén kenakapsotna ya hen chana meh-awan, wat faén yanggay ah kalengfan hen fasor hen tatagu hen manginchatonana hen ichatonna, te masapor wacha agé hen ichatonna ah kalengfan agé hen fasorna. 6neYag mafalin agé anohana amin hen cha mèfatan hen ahentaguna ya hen anchi achicha ma-awatan, te uray agé hiyaat gapoh kenatataguna, an agég nakapsot ya cha agé meh-aw. m Yag mepanggép hen anchichay kangatowanay pachi an chitaaw way Judio, wat an machutokan hen iha an chitaaw ah penaka-achar hen aminay ahentaguna an Apudyus. Ngém hiya, an yanggay ammag tagu way napele way manginchaton hen heno way michaton an Apudyus gapon fasor. flEWat hiyachi, ammag sésém-ém koma hen hamhamàtaaw way manluwaru an Apudyus way kangatowan te hiya, menangség-ang, yag yachi agé hen mangchahantaaw hen ség-angna ya hen torongna hen uray heno way kasaporantaaw.kYag hen anchi kangatowan way pachitaaw, ma-awatana agé hen aminay kakenapsottaaw, te hen egachay ekamkaman Chumunyu way mangawis an chitaawat, napachasana agé amin. Ngém hiya, iggayna chillu iyuy-uya hen hamhamàna way mangamma hen laweng, wat maid fasfasorna. _j7Wat hiyachi, antaaw yanggay ammag mannunuuchun hen anchi afurottaaw te ah Jesus way anà Apudyus, hiyan anchi kangatowan way pachi way kaman arontaaw way émméy an Apudyus ad uchu way manàchég an chitaaw. kiO Wat uray heno way egachay wachaat ammag maid maketaro an Apudyus te nepapallang hen angamin ah matana. Yag hiya hen manongfatantaaw hen aminay enammaantaaw ya uray hen hehemmàtaaw. Ah Jesus hen anchi kangangatowan way pachi 2h] Wat antaaw ammag afuroton hen cha aryén Apudyus, te hen alenaat ammag chakar hen kafaelana way mangempàila hen aminay wacha an chitaaway tatagu. Te hen anchi alena, kaman tadtachém no hen anchi fangid way namfinélin hen ngarabna. Te magénén annag cha chooton hen hamhamàtaaw, yag finokselana hen egachay netataro way hamhamà, te uray heno way achi maila way gagtà ya planon hen hamhamaén chinochootna chillu. g/ Wat hen ekamantaaw koma, antaaw yanggay ammag epapate hen afurottaaw ta makaghéptaaw hen hiyachiy man-inungaran. Yag ar-arwachantaaw agé ta achitaaw ekaman hen enkaman hen anchichay anap-otaaw way gapon achicha mangafurotan hen enalen Apudyus wat anchag iggay makaghép. f Yag hen anchichay mì-inungar an Apudyusat, yachi hen man-inungrancha hen anchi chacha amma-ammaan way kaman hen nan-inungran Apudyus. 5ec Ngém ah katot-owana, wacha chillu hen nesasaggana way man-inungaran ah para hen tatagun Apudyus way kaman agé hen anchi nan-inungarana paat hen anchi ma-apituy ag-agaw. $dAYag faén agé ad Israel way nangetnochan Josue hen a-anà hen anchichay anap-otaaw hen anchi lugar way cha aryén Apudyus way man-inungaran. Te non an umat yag yachi hen anchi man-inungaran way chana aryén, iggayna koma agé ifaga hen na-awni way wachan kasen man-inungaran. [c/Yag hen ka-ammuwana, te imfagan Apudyus way wacha hen kasen mì-inungaran an hiya way hen yachiy tempo, na-awagan “ad uwan.” Wat hen nekaman hen nangimfag-ana, émmé-émméy ah kamanay tawén nanepod hen anchichay ammag songsongellan way tatagu way iggay mepaghép, yag anat ifagan Apudyus an Are David hen anchi an-owat ensorat way ekatnéén,“Hen anchi mangngaranyu hen ifagan Apudyus, afurotonyuwat koma hen hiyachi, ta achiayug an songsongellan.” Ab{Te chicha, tàén chengngarcha hen anchi ammayay chamag, anchag iggay chillu afuroton, wat yachin achicha mepaghépan. Ngém wachacha chillu hen tapenay tatagu way mafalin mepaghép. “Hen anchi ma-apitu way ag-agawat nan-inungar ah Apudyus te lempasna hen aminay enammaana.” |_qYag chitaaw, gapon ommafurotantaawat yachi hen mepaghépantaaw hen anchi man-inungaran way empopostan Apudyus. Ngém mepanggép hen anchichay achi omafurot, imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Anà ammag cha ma-aningarngar an chicha hen anchi achicha omafurotan, wat ensapatà way achì pagpaghépén chicha ah ing-inggana way mì-inungar an haén.” Yachin imfagan Apudyus, tàén loohna ensasaggana hen anchi man-inungaran nanepod hen nangammaana hen antoy lota. P^Te chitaaw, chengngartaaw met hen anchi ammayay chamag way kaman agé hen nangngaran hen anchichay anap-otaaw ad namenghan. Ngém chicha, maid sérfin hen nangngarancha te iggaycha chillu afuroton. K] Ngém tàén no hiyachi, é-éttégna chillu ad uwan hen anchi empopostan Apudyus way mì-inungaran an hiya. Wat masapor ar-arwachantaaw te magat wacha an chitaaw agé hen ammag achi makaghép. 3\_Wat mailataaw way gapo hen anchi achicha mangafurotan hen imfagan Apudyusat yachi hen iggaycha mepaghépan hen anchi lugar way empopostana ah man-inungarancha koma.X[)Yag henocha agé hen anchichay tatagu way nangensapataan Apudyus way achina epagpaghép hen anchi lota ah man-inungarancha koma. Maid kasen no faén chillu hen anchichay anap-otaaw way ammag achi omafurot. IZ Yag henocha agé hen anchichay nangempa-aningarngar an Apudyus ah opatporo way tawén no faén ammag chicha chillu way anchag cha fummasofasor yag nan-atéycha amin ah chanak gapon fasorcha. yYkWat hamham-ényu ngén no henocha hen anchichay nanangngar hen imfagan Apudyus yag ancha chillug achiyén. Ay faéncha hen anchichay anap-otaaw ad namenghan way enetnod Moses hen nangenlayawana an chicha hen kena-alepancha ad Egipto. X7Yachi hen laychén hen anchi nesosorat way aryén way ekatnéén,“Hen anchi mangngaranyu hen ifagan Apudyus an chàyu, afurotonyuwat koma hen hiyachi, ta achiayug an songsongellan way kaman hen anchichay anap-oyu ad namenghan way ammag nangachi hen laychén Apudyus.” !W;Te sigurachu way mètatappetaaw amin an Jesu Cristu no antaawat an epapate way mangentoroy hen anchi ustoy afurottaaw inggana hen anongoh hen ag-agaw. rV] Ta hen ekamantaawat koma, ammag enag-agaw way ingganah kapéppégan hen ag-agaw, antaaw yanggay ammag man-ahetennorong ah afurot ta maid koma marokop an chitaaw way mangammah laweng ah mangenlaprapowan hen somngelan hen hamhamàna. U Wat hiyachi, chàyu agé way sosnod way cha omafurot, masapor agé maid koma an chàyu hen laweng way hamhamà way ammag mangachi hen mangafurotan an Apudyus. Te hen halenonot nadchiy hamhama-at annag manchùgan ah Apudyus way natattagu ah ing-inggana. ET Wat ensapatan Apudyus ah aningarngarna way mangaliyén, ‘Achì pagpaghépén chicha ah ing-inggana way mì-inungar an haén hen antoy lugar way ensasagganà para koma an chicha.’ ” )SK Wat yachi hen ammag ommaningarngaran Apudyus an chicha te anchag térnén way mangamma hen wachan chicha way anchag achi anapén no heno hen laychén Apudyus. MRTa achiayug an songsongellan way kaman hen anchichay anap-oyu ad namenghan hen anchi kawad-ancha hen anchi chanak way ammag nangachi hen laychén Apudyus. Te tàén émméy ah opatporo way tawén hen nangi-il-ancha hen enkaman Apudyus way tommorong an chicha, ancha chillug cha pachapachasén hen kenatot-owan hen enalena. Q kPOWat hen ekamantaaw, antaaw yanggay ammag papannaagén hen anchi nesosorat way intugun hen Espiritun Apudyus hen nangaryanéén,“Hen anchi mangngaranyu hen ifagan Apudyus an chàyu, afurotonyuwat koma hen hiyachi. O'Yag kaman agé ah Jesu Cristu, te ammag natatallek agé, ngém faén an alepan te anà paat Apudyus hiya way hiya paat hen ap-apon hen hiyachiy faréy Apudyus. Yag chitaaw way cha omafurotat, chitaaw hen anchi kaman faréyna non antaawat an epapate hen afurottaaw way achitaaw iyang-anggayan hen namnamataaw an Jesu Cristu way yachi agé hen chataaw ichayaw. Hen man-inungaran hen tatagun Apudyus N Yag ah Moses, ammag natalek tot-owa way nangamma hen aminay imfagan Apudyus ah kaman alepanna way mansérfi hen anchichay tataguna way chicha, na-awagancha ah faréyna. Te ah Moses, imfagafagana hen empaka-ammun Apudyus way ma-ammaan ah tapen chi ag-agaw. MYag aminay faréy, wacha tot-owa hen nangamma. Yag hen anchi nangamma hen angaminat ah Apudyus way hiya chillu hen nangamma hen tatagu. %LCNgém nangatngato chillu ah Jesus no ah Moses way hen aligna, nangatngato chillu hen anchi tagu way nangamma hen faréy no hen anchi faréy way enammaana. K-Yag ah Jesus agéat natatallek paat te ena-abfurotna ah Apudyus way namiyar an hiya way kaman agé hen kenatalek Moses way nangamma hen aminay nipiyar an hiya. Ya ah Moses, napiyar way mansérfi hen anchichay anap-otaaw ad namenghan way na-awagan ah ahimfafaryan Apudyus. tJ cHiyachi, chàyu way sosnod way cha omafurot way chinutokan agé Apudyus ah mantataguna, antaaw ammag haham-én paat ah Jesusanchi way pongar hen afurottaaw, te hiya hen hennag Apudyus ah kangatowan way pachi way i mangaron an chitaaw. eICYag gapo ta narak-amna paat hen ligat hen tatagu ya umat agé hen cha ekaman Chumunyu way mangawis hen tatagu, wat innilana hen ekamanna way manorong hen heno way cha mapap-aligatan ya hen cha mapachas way ma-awis.JH Wat yachi hen kasaporan Jesus way mamfalin ah tatagu way kapachongtaaw paat way sosnodna, ta lènééna agé hen aminay chataaw lènéén way tatagu. Wat ad uwan, hiya hen menangség-ang way kangatowan way pachi way arontaaw an Apudyus, ya natalek way manàchég an chitaaw te hiya hen namayad hen fasortaaw way tatagu. :GmWat hiyachi, narawag way amin hen enkaman Jesu Cristu wat faén ah nanorongana hen anchichay anghel te ah nanorongana paat an chitaaw way tatagu way mifilang ah ganà Abraham. pFYYag hen nangafa-an Jesu Cristu an Chumunyu, yachi agé hen kaman nanga-anana hen égyattaaw way tatagu way matéy, te nanepod hen natatagguwantaaw wat kaman paat finafarud Chumunyu chitaaw te antaaw ammag émé-égyat way matéy. WE'Yag hen anchichay a-anà way cha aryén Jesu Cristu, wat chitaawchi way tatagu way wachan acharna way mafalin matéy. Wat yachi hen nangar-an Cristu hen acharna way kaman hen achartaaw ta mafalin agé matéy. Te hen anchi natéyana, yachi hen nangafa-ana an Chumunyu way po-on hen matéyan hen tatagu ah mesenaancha an Apudyus. ^D5 Yag hen ihay inyalen Jesus agé, ekatnéén,“Haén agéat manchinlà ah Apudyus.” Yag anat agé hen iha way ekatnéén,“Antoyanà ya antoyancha agé hen a-anà Apudyus way emporangna an haén.” ZC- Kaman hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén,“Heay Apudyus, epachamag-o hen mepanggép an hea hen antochay e-enawchì ya ekankantà agé hen chayaw-o an hea hen chà mìyamongan an chicha.” B Wat ah Jesus hen anchi nanaros hen fasortaaw way tatagu. Wat chitaaw way nacharosan hen fasorna ya anat agé ah Jesus way nanaros, an ihà-an hen Amataaw amin way hiyah Apudyus. Yag gapon hiyachi, achi fumiin ah Jesus way mangimfilang an chitaaw ah e-enawchina. A# Ah Apudyus way nangempa-amma hen angamin ah machayawana, laychéna way ammag chuar hen mamfalin ah anàna ta mèawacha agé hen kaenammayna. Wat hiyachi, nenènong ya nalilimpiyu hen anchi nangemparufusana hen mapàgangan Jesus ah ka-ammaan nadchi. Te hen anchi napàgangan Jesus, yachi hen kail-an hen térén way kaenammayna way maid chumsekna, yag hiya hen fumùnagan hen kahara-antaaw. %@C Ngém wacha chillu hen ihay tagu way nafud-asan amin cha nadchi way hiya ah Jesus. Te hen nekaman an hiyaat, na-ammaan ah tatagu ah hen-aketan way nafabfafa no hen anchichay anghel. Yag na-ammaanchi gapo yanggay hen ség-ang Apudyus ta mafalin matéy ah fayad hen fasor hen aminay tatagu. Wat ad uwan, gapon anchi nangidchatana hen acharna way mapàpàgang ya matéy, ammag nepangato agé hiya way machachayaw. l?QYag annowat agé ammaan chicha ah mantoray hen egachay enammaam.” Yahan nesosorat, yag gapo ta imfafaggan Apudyus way maid achi etorayan hen tatagu, wat ma-awatantaaw way umchahchi way etorayancha hen egad. Ngém ah katot-owana, cha-an mepachahchi te ingganad uwan, maid met innilataaw ah tatagu way ammag cha mangentoray hen egachay enammaan Apudyus. 5>cTe enammaam chicha ah nafabfafa no hen anchichay anghel yag achiyat agé mahen-awniyan yag empangatom chicha way kaman hen kenangaton hen are way am-ammay ya machachayaw. u=cTe yachi hen laychén anchi nesosorat way alena way aryén way ekatnéén,“Apudyus, ammag kahahaang hen wachan hea, te nokay paat lawan sérfin hen tatagu way annog haham-én chicha. Yag henocha agé paat ah annog hahallimunan. R<Hen anchi chani epaka-ammu an chàyu wat mepanggép hen anchichay mantoray hen anchi faru way lota ah pegwana. Yag faén agé hen anchichay anghel hen piniyar Apudyus way mantoray te hen tatagu. ;Yag uray agéh Apudyusat tenàchégana hen kenatot-owan nadchi hen anchi nangempàil-ana hen kahahaang way sinyar ya hen nankarakarase way kaskascha-aw. Yag annaat agé adchan hen chichachiy tatagu ah kafaelancha way narpon Espirituna way hen nangempàchangana an cha nadchiyat, egad hen laychéna ah kafaelan hen iha ya iha. Ah Jesu Cristu hen nafud-asan hen kahara-an hen tatagu ~:uWat no yachi hen cha nekaman mepanggép hen imfagan hen anhel, ay ammoh achi kaskasen hen kachusaan no achitaaw pagan-ano hen anchi tot-oway kahara-an way ah Apo Jesu Cristu paat hen nangimfaga. Te ah Apo Jesu Cristu met hen pés-éy nangempaka-ammu hen anchi kahara-antaaw, yag hen anchichay nanangngar an hiyaat, chicha agé hen nanàchég hen kenatot-owana an chitaaw. P9Te kaman hen anchi orchin Apudyus way empaka-ammun hen anghel an Mosesat masapor ma-afurot paat gapoh kenatot-owana, yag heno way nanlabrabsengat sigurachu hen kachusaana ah assong hen lenabsengna. '8 IWat no yachi hen kenangaton Jesu Cristu, ammag kaskasen way masapor epapatetaaw way mamangchén hen anchi loohtaaw chengngar ta achi matengew hen afurottaaw. 7 yWat maid kaman ancha nadchi ah enar-alen Apudyus hen uray heno way anghelna, te hen anchichay anghelna, ancha yanggay chan sérfi an Apudyus way kamancha alepanna way fafà-aréna way i tomorong hen anchichay tatagu way napele way mahara-an.6 9 Ya maid agé imfagan Apudyus ah uray heno way anghelna ah kaman hen anchi imfagana hen anchi anàna way ekatnéén,“Mìtutùchua an haén hen antoy kachachayaw way pachawanan-o ta an-og epa-afà an hea hen egachay kafusorno ah kaman annog mampapattorawan chicha.” j5 O Wat annog kaman kopenén cha nadchi ah mamargam ah faru way kaman hen mangopenam hen lumfong. Ngém hea, ammag maid kapargam, te an-ag hihiyya ah ing-inggana way uray ah katawétawénén, ammag maid péppég hen ataguwam.” p4 [ Yag uray ta mapéppég amin cha nadchi way enammaam ya maumahcha, an-a chillug achi, te mawawà-acha-a ah ing-inggana way maid péppégno. Waman hen anchichay enammaamat umchah hen maropa-ancha way kaman hen maropa-an hen lumfong. V3 ' Yag wacha agé hen ihay enalen Apudyus hen anchi na-awagan ah anàna, ekatnéén,“Hen anchi péspés-éyna, heay Apudyus hen anchi nangamma hen antoy lota ya umat agé hen egachay wachad uchu. i2 M Yag achim paat laychén hen laweng te hen anchichay usto ya ammay yanggay hen laychém. Wat gapon hiyachi, haén way Apudyus, emparaylayad-o hea yag empangatò hea ah nangatngato no hen amin anchichay tapenay nan-angato.” E1 Waman agé hen anchi anàna, ekat Apudyus an hiyéén,“Heay Apudyus, ammag maid péppég hen mantorayam ah ing-inggana, ya ammag memènong ya malilimpiyu hen ekamanno way mantoray. 0 Waman hen mepanggép hen anchichay a-anghelna, imfagan Apudyus way mangaliyén,“Hen anchichay a-anghel-o, chichachi hen alepan-o way fafà-arê. Yag ah mangammaancha hen epa-ammà an chichaat mafalin agé mamfalinê chicha ah kaman yawyaw ono apoy.” Z/ /Yag hen anchi agé tég-angay mangempaliyan Apudyus hen anchi kachachayaw way anàna hen antoy lota, imfagana hen anchichay anghel way mangaliyén,“Amin-ayu way a-anghel-o, masapor chayawényu hiya.” . 'Te maid imfagfagan Apudyus hen uray heno way anghelna way mangaliyén,“Ad uwan, hea hen anào te haén hen namfalin ah amam.” Yag faén agé anghel hen nangaryan Apudyus hen anchi ekatnéén,“Ad uwan, mamfalinà ah amana yag hiya, mamfalin ah anào.” - 'Nangatngato ah Jesu Cristu no hen anchichay a-anghel way hen kail-ana, te napatpateg chillu hen ngachanna way inidchat Apudyus an hiya. k, QYag hiya agé hen mangil-antaaw hen aminay kaenammay Apudyus way maid mepaniyana te hiya hen kapachongna paat, te hen egachay wacha an Apudyus, wà-acha agéchi an Jesu Cristu. Ya hiya agé hen manetengngel hen angamin gapoh mannakafalin hen alena. Yag angkay narpas hen namayachana hen kacharosan hen fasortaaw way tatagu, namfangad chillu ad uchu way i tummùchu hen pachawanan hen anchi kangatowanay Are way Apudyus way mètoray an hiya. Nangatngato ah Jesu Cristu no hen anghel + Ngém ad uwan, ah Jesu Cristu way anà Apudyus paat hen nangempaka-ammu an chitaaw hen alen Apudyus way ah Jesu Cristuwanchi, hiya hen anchi nangempafiyangan Apudyus way nangamma hen egachay wacha, ya hiya agé hen nangimpiyarana way mangen-awa hen angamin. U* 'Ad namenghan, kankanayén way empaka-ammun Apudyus hen alena hen anchichay profetana way maid agé achina enkaman way nangempaka-ammu an chicha ta chicha hen mangimfaga hen anchichay anap-otaaw way Judio. v)e&Wat hiyachi sosnod, ta totollongan chitaaw amin an Apotaaw way Jesu Cristu. Haén ah Pablo.(&Wat manepod ad uwan, maid koma mè-es-esngel an haén mepanggép hen antoy chà itudtuchu. Te an-o met ammag inlurud way nangamma hen laychén Apo Jesu Cristu way nangen-alepan an haén. Ya an agég nafilafilatan hen antoy achar-o ah kail-an hen katot-owana. :'m&Wat chàyu way cha somorot hen yatoy intugun-o, ta mapapanoh hen hamhamàyu ya ta totollongan chàyu way yachi chillu hen mekaman an chitaaw amin way tot-oway tatagun Apudyus. &&Wat hiyachi, ammag maid nat-énana hen namarkaan hen acharna ya hen iggay, te hen masasapor yanggayat hen kafalewan hen hamhamà. 8%i&Ngém haén, faén angkay hen kachayawà hen chà anapén, te maid chillu kasen chà ichayaw no faén yanggay hen nekorosan Apotaaw way Jesu Cristu. Yag gapon natéyana, wat naka-an hen layad-o hen uray heno way nigagangay hen tatagun antoy lota te ammag maid paat sérfin cha nadchi an haén ad uwan. x$i& Ngém ah katot-owana, uray hen anchichay namarkaan hen acharchaat, cha-ancha angkay chillu soroton amin hen anchi orchin, ya hen ganchatcha agé way mangempapelet an cha nadchi an chàyu, ta wachay epasekatcha way enafurotyu chicha paat. w}|t{zyyx|viutrsrppoznvmlTki>gfe1dbap_^] [UYYXWUU0TuS*QPOMsLKJIHHYFF`EDPCBB/A@A@?:>==8Narégna ménatchi ah ma-awatanyu mepanggép hen afurot, te ammoh laso no haphapetê hen afurot hen anchichay tapena way kaman an cha Gideon an Barak, ya ah Samson yah Jefte, ah David yah Samuel ya anat agé hen anchichay profeta. kO Yag gapo agé hen afurot Rahab way pota hen hiyachiy fabréyat, iggay mepapchit hen napchitan hen anchichay kailiyana way iggay omafurot. Te hiya, annag tenorongan hen anchichay hennag Moses way i mane-em hen yachiy fabréy. xi Yag umat agé hen anchichay i nangufat hen fabréy ad Jerico, te gapo agé yanggay hen afurotchaat ammag neorob hen anchi topeng way hichil hen yachiy fabréy hen anchi ma-apitu way ag-agaw hen nanliwahan hen anchichay ganà Israel. oW Yag gapo agé hen afurot hen anchichay ganà Israelat ginchangcha hen anchi fayfay way nangadnan ah “Chittakan” way ammag nan-agwa hen anchi chanum yag chinarancha hen anchi gawana way ammag at-attér-ag. Waman hen anchichay cha manégchég an chicha way iyEgipto, anchag naofor amin te ammag kasen nan-umot hen anchi chanum hen chacha gumchangan. \1 Yag gapo agé ta ena-abfurotna hen imfagan Apudyus, wat intudtuchuna hen anchichay sosnodna way pàpa-ancha hen anchi hawang hen fafaréycha ah charan hen karnero, ta no umale hen anchi anghel way mamchit hen pangon chi a-anà ad Egipto, wat lawhana hen anchichay faréy way napàpa-an ah chara ta maid matéy an chicha way ganà Israel. ve Wat hiyachi, gapon afurot Moses, ammag lommayaw ad Egipto way iggayna ég-égyatan hen aningarngar hen anchi are. Yag uray ammag naligat, annag empapate chillu te kaman paat i-illana yanggay hen anchi achi maila way hiyah Apudyus.  Te hen ekat Moses, pawadwad-éna hen uray an maustan gapon namnamana hen anchi empopostan Apudyus way epalena no hen mangen-awaana hen uray egachay kafinaknang ad Egipto. Te hen hehemmà Moses chillu wat hen anchi epagunggunan Apudyus ah tapen chi ag-agaw. eC Te penatpategna hen metapyana hen anchichay sosnodna way tatagun Apudyus way uray mìligat an chicha, no hen anchi mèlamram-ayana ah faréy Are way maid afurotcha, te hen kaginanas cha nadchiyat an yanggay hen-aketan. } Yag umat agé hen anchi afurot Moses, te hen chummakrana, wat annag enachi way mangina hen anchi anà arey Faraon.  Yag gapo agé hen afurot hen anchichay chinàcha-ar Moses wat anchag entorod way i mangentaro hen anchi anat niyanà way anàcha ah unig hen toroy furan way ammag maid ég-égyatcha hen anchi inyurchin Are, te innilacha way ammag ammay hen anchi onga. ' Yag kaman agé hen afurot Jose, te annag enafurot way ammaan Apudyus hen aminay imfagana, wat hen anchi tég-angayna matéyan, yachin nangimfag-ana hen anchichay sosnodna way ganà Israel way umchah hen tempo way mangenlayawan Apudyus hen ganàcha ad Egipto. Yag annaat ifaga agé way no umchahchi way tempo, masapor etàtaencha agé hen anchi tongarna ta milufù hen anchi lota way ayancha. 8i Yag umat agé hen afurot Jacob, te hen anchi tég-angayna matéyan, tommàchég way pommapaud hen anchi hor-odna way manayaw an Apudyus, yag gapo ta enafurotna way tot-owa paat hen enalen Apudyusat, binindisyunana agé hen anchi chuway apona way anà Jose hen nangimfag-ana hen mekaman an chicha. ]3 Yag umat agé ah Isaac, te gapon afurotna way ammaan paat Apudyus hen imfagana, wat binindisyunana hen a-anàna way cha Jacob an Esau, yag imfagana way wachan idchat Apudyus an chicha ah tapen chi ag-agaw.   Te ena-abfurot Abraham way kafaelan Apudyus way mangempauchi an Isaac, uray matéy. Yag kaman paat tot-owa empauchin Apudyus ah Isaac hen natéy, te hen hamhamà Abrahamat matéy way matéy hen anchi anàna, te maid met kasen ayan hen anchi fangid way mamchitna. P  Ah Abraham, empopostan Apudyus an hiya way paganaéna hiya gapon anchi ihà-anay anàna way ah Isaac. Ngém angkay na-awni hen namachasan Apudyus an hiya, wat gapo yanggay hen afurotnaat iggay omad-achi way mamchit hen yachiy ihà-an way anàna ah ichatonna an Apudyus, tàén hiya hen empostan Apudyus ah engwan hen ganàna.   * M Ngém faén chilluchi hen hehemmàcha, te hen laylaychéncha paat way fumabréyan wat hen anchi am-ammay way fabréy way wacha ad uchu. Yag gapo ta yachi hen hamhamàcha, achi agé mafiinan ah Apudyus way ma-awagan ah Apudyuscha, te pakay enammaana hen fabréy ad uchu ah iggawancha nò.   Te non an umat yag hen anchi fabréy way tenaynan cha Abraham hen ekatchéén napatpateg, wat wacha met hen wayacha way mamfangad ahchi. kO Ya umat agé hen aminay tatagu way mangafun way ancha yanggay ammag funag hen antoy lotaat yachin mangenlawagancha way wacha agé hen safaliy ayancha way napatpateg no ahto way yachi hen chacha namnaméén ah fumabréyancha. w Wat amin cha nadchiy tatagu, nan-atéycha amin way iggaycha ilan hen tommot-owaan hen anchichay empostan Apudyus hen natatagguwancha. Ngém iggaycha chillu iyang-anggayan hen afurotcha, te iné-égnanancha way ichahancha chillu ah tapen chi ag-agaw. Yag ancha agég enafunan way ancha yanggay ammag kaman funag hen antoy lota, te faén chilluhto hen ustoy iggawancha. hI Wat hiyachi, tàén tég-angay matéy ah Abraham ah kenarakayna, hiya chillu hen nangingganà hen ammag chuaray tatagu way ammag maid makafilang, te kaman hen kachuar hen taraw ad uchu ono hen kachuar hen gahar ah fayfay. _7 Yag gapo agé hen afurot Abraham wat ummanàcha chillu way hen-ahawa an Sara, te tàén ammag narakay ah Abraham ya naméppég ah Sara, wat an chillug nanchinlan Abraham ah Apudyus way mangamma hen imfagana. 5 Te ah Abraham, nenamnamana chillu way fumabréy hen anchi mannanayun way fabréy way ammag nemamad hen na-ammaana way ah Apudyus paat hen nangamma. !; Yag angkay inumchah hen anchi lota, wat gapon afurotna, annag entàén way an lawag kommampo way kaman funag way achi kaman hen ekaman koma hen anchi ustoy nangenlota. Yag kaman agéhchi hen nekaman an anàna way Isaac ya uray ah apona way Jacob way tàén netatappecha amin hen anchi empostan Apudyus, wat hehennédcha chillu amin hen mangempatawichan Apudyus hen anchi empostana way epatawidna an chicha. y Yag ah Abraham agé hen iha way gapo yanggay hen afurotnaat annag enammaan hen imfagan Apudyus an hiya way i fummabréy hen safali way lota way ekat Apudyusén epatawidna an hiya. Wat ammag lummigwat way maid innilana no heno hen torongona. B} Yag umat agéh Noe, te gapon afurotnaat penapannaagéna hen anchi imfagan Apudyus mepanggép hen mepasamak ah tapen chi ag-agaw way yachi hen maid tagu ah nangi-ila. Wat yachi hen nangafurotana an Apudyus yag enammaana hen anchi papor ah nahara-ancha way himfafaryan. Yag gapon anchi afurotna, yachi hen nangimfilangan Apudyus an hiyah maid fasorna, yag yachi agé hen nail-an hen machusaan hen anchichay ahentaguna te maid afurotcha.  Yag ah katot-owana, achi mafalin way eparaylayad hen uray henoy tagu ah Apudyus no maid afurotna. Te hen anchi manlayad way metape an Apudyus, masapor afurotona paat way wacha tot-owah Apudyus, ya afurotona agé way epaka-ammun Apudyus hen kena-apudyusna an hiya. C Yag kaman agén Enoc, te gapo agé hen afurotnaat ammag innaran Apudyus hiya ad uchu way natattagu. Yag uray enanap hen tatagu hiya, maid chillu inchahancha te an innaran Apudyus. Yag nesosorat agé mepanggép an Enoc way hen anchi cha-an mangar-an Apudyus an hiyaat anna paat ammag emparaylayad ah Apudyus. ~ Ah Abel ad namenghan, ammag gapon afurotnaat nenènong hen inchatonna an Apudyus way faén kaman hen enkaman anchi sonodna way Cain. Yag gapo agé hen hiyachiy afurotna, yachi hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah ammayay tagu way hen nail-anaat hen nangafunan Apudyus hen anchi inchatonna. Wat uray ta natéy ah Abel wat chakar chillu hen chana itudtuchu an chitaaw ad uwan. q}[ Yag chitaaw agé, gapo hen chataaw mangafurotan hen kenatot-owan hen enalen Apudyus wat na-awatantaaw way ammag nan-ale ah Apudyus yag narmuwat amin hen egachay wacha. Wat aminay maila, narpocha amin hen anchichay achi maila. w|g Te kaman hen anchichay tatagu ad namenghan way gapo hen afurotchaat yachi hen nangammayan Apudyus an chicha. {  Wat nokay hen laychén hen anchi ale way afurot way aryén. Hen laychén hen afurot way aryénat sigsigurachuwéntaaw way mangawat hen anchichay chataaw namnaméén. Te sigurachutaaw mepanggép hen aminay imfagan Apudyus way uray achi makaila hen mata. Cz 'Ngém chitaaw, faéntaaw kaman hen anchichay tapena way chachan chùgan ah Apudyus way ancha yanggay ammag metap-ar, te chitaaw, antaaw é-égnanan hen afurottaaw ah kahara-antaaw.+yO &Ya hen anchichay nacharosan hen fasorcha gapon chacha omafurotan, wat chicha hen mètagu an haén. Ngém no wachay manchu-ug an haénat maid layad-o an hiya.” 1x[ %Te wacha chillu hen nesosorat way alena way ekatnéén,“Achi mafayagat umale hen anchi hahadchényu, te umale way umale ya achina agé iyaw-awni hen umaliyana. w $Ya masapor koma agé chakar hen anohyu ta ammaanyu yanggay hen laychén Apudyus ah mangar-anyu hen empopostana an chitaaw. v #Wat hiyachi hen achiyu koma ngomayngay-an ad uwan gapon ligat, te chakar hen gunggunéényu no anyu yanggay ammag epapate. uw "Yag chayu agé kena-asiyan hen anchichay ifayu way nifafarud. Yag hen nangop-opancha hen kok-owayu, an-ayu chillug laylayad. Oo, te innilayu way wacha chillu hen napatpateg way kok-owayu ad uchu way ammag mannanayun ya maid agé paat makapréh. ]t3 !tàén no hen-a-argawanén ininsorto chàyu ya penap-aligatan chàyu hen sangwanan hen chuaray tatagu. Yag uray no faén chàyu paat hen napaligatan, an-ayu chillug nìligat hen anchichay ifayu way napaligatan. Xs) Wat hiyachi, achiyu koma ar-aliw-an hen enkamanyu hen anchi lugrugin hen ommafurotanyu, te yachi way nahelawan hen hamhamàyu, wat anyug ena-annohan hen pararo way ligat yag iggay-ayu agé na-ab-afà, |rq Wat ammag aggaégyat way térén tot-owa hen anchi tagu way manlak-am hen chusan hen anchi natattagu way Apudyus. sq_ te ammoh aggailataaw hen wacha an Apudyus way ekatnéén, “Haén hen fumarés, wat chuséê amin hen anchichay cha mangamma hen laweng.” Yag wacha agé hen ihay nesosorat way ekatnéén, “Ah Apudyusat uwiséna hen tataguna.” p% Wat ay achi kaskasen hen chusan hen anchi tagu way annag an elayosan hen anchi anà paat Apudyus ya annag an man-ay-ayaman hen charana way yachi met hen tommot-owaan hen anchi faru way torag Apudyus ah fayad hen fasor hen katagutagu. Yag anna agég an cha insortuwén hen anchi Espiritun Apudyus way cha mangempaka-awat mepanggép hen ség-ang Apudyus an chitaaw. Wat kaskasen hen chusan nadchi, Vo% Wat hamham-éntaaw ngén, te hen anchi tagu way nanlabseng hen orchin Moses, no wachay toro ono chuwa ah mangistigu hen nanlabsengana, wat ammag achi mapasinsiya te ammag mepapchit yanggay way mepapchit. On Yag maid agé kasenna cha hadhadchén no faén yanggay hen anchi aggaégyat way manusaan Apudyus an hiya te an etongon Apudyus hen anchichay aminay komontara an hiya hen anchi aggaégyat way apoy. Wm' Ngém ar-arwachanyu, te no mag-ay wachay tagu ah na-awatana hen anchi katot-owaan ah kahara-ana, yag anna chillug gagar-én way fumasor, wat maid angkay kasen michaton ah kaka-anan hen anchi fasorna. #l? Ya achitaaw agég etagtagay way cha mìyamoamong way manayaw an Apudyus way achi kaman hen cha ekaman hen tapena. Ta hen ekamantaawat, antaaw an man-ahetinnugun ah sém-éman hen afurottaaw, kaskasen te innilataaw way cha homag-én tot-owa hen mamfangchan Apotaaw way Jesu Cristu. 8ki Yag antaaw agég anapén hen ekamantaaw way mangempa-am-améd hen manlaychan hen ihaiha hen ifana, ya ta man-ahepennas-ém agé hen hamhamàtaaw amin way mangamma hen ammay. Wat hiyachi, sosnod, gapo hen natéyan Jesus way nifùfù hen charana, wat kaman paat mafalin hénggéptaaw ad uwan hen anchi Kachachayawan way Kowarton Apudyus way mètagépfar an hiya. Be} Wat no yachi hen ekaman Apudyus way mamakawan hen fasor wat ammag maid tot-owa kasen masapor ah michaton an hiya ah kaka-anancha te nanarpas amin. Tomorodtaaw way manhagong an Apudyus %dC Yag annaat agé etoroy way mangaliyén,“Yag an-o agég aliw-an hen anchichay fasorcha way achì un-unongon hen anchichay laweng way enammaancha.” Ac{ “Wat yato hen anchi faru way torag-o hen anchichay ganà Israel way ah tapen chi ag-agaw, wat an-og imumura hen tugun-o ah hamhamàcha ta anchag an lomaylayad way manga-abfurot.” b Yag hen Espiritun Apudyus agéat, chana tàchégan hen kenatot-owan nadchi, te hen anchi nesosorat way enalena, ekatnéén, Ea Wat gapon anchi an ihà-an way inchaton Jesu Cristu way acharna, wat ammag maid fasfasortaaw an Apudyus ah ing-inggana, amintaaw way nacharosan hen fasorna gapon ommafurotantaaw an hiya. ;`q way mamannéd hen ka-afa-an hen aminay kafusorna. V_% Waman ah Cristu, an yanggay ammag namenghan hen nanginchatonana hen acharna an Apudyus ah fayad hen fasor, yag nannarégnachi ah ing-inggana. Yachi yag anat tumùchu hen pachawanan Apudyus ah machayawana ^ Amin hen anchichay papachi way chan sérfi hen orchin, ammag enag-agaw way hiyahiya hen chacha amma-ammaan way chacha epegwapegwa way cha manginchatochaton hen animar an Apudyus. Ngém ammag achi chillu mafalin way ka-anén cha nadchi hen fasor hen tatagu. ] Yag gapo ta enammaan Jesu Cristu hen anchi laychén Apudyus ah kapnekana, wat yachi agé hen naka-anan hen fasortaaw, te hen anchi namengpenghan way nanginchatonana hen acharna, wat nannarégnachi ah egachay katagutagu ah ing-inggana way achi kasen mepegpegwa. \  Wat yachi hen nangaryan Jesusén, “Antoyanà Apudyus way mamparang way mangamma hen kapnekam.” Yag yachi agé hen nanginwalinan Apudyus hen amin anchichay pés-éy niyurchin way mepanggép hen michaton an hiya yag ensokatna hen michatonan Cristu paat. f[E Yachi hen enalen Cristu an Apudyus way faén anchichay cha mehnga way a-animar ya hen anchichay tapena way cha michaton an hiya hen chana anapén, ya faén agé anchichay chacha gébhén hen mapnekana, ya uray hen anchichay tapen hen cha ma-ammaan ah kalengfan hen fasor. Yachin inyalen Jesus, tàén chichachi hen niyurchin way masapor ma-ammaan. "Z= Wat antoyanà, Apudyus way mamparang way mangamma hen kapnekam te yaha chillu hen nesosorat ad namenghan hen anchi orchinno way mepanggép an haén.” Y- Te achia tot-owa mapnek hen anchichay a-animar way chacha gébhégébhén ya hen anchichay tapena way cha michatochaton ah kalengfan hen fasor. WX' Wat hiyachi hen nangimfag-an Cristu an Apudyus hen tég-angayna aliyan hen antoy lota way mangaliyén,“Faén hen anchichay a-animar way cha michatochaton an hea hen cham anapén, ya kaman agé hen anchichay tapena way chacha idchaidchat. Wat yachi hen namalinam an haén ah tagu ta wachay mannarégna ah michaton an hea. nWU Te ammag achi chillu mafalin way oma-annig hen charan hen faka ya gancheng yag ka-anéna hen fasor. AV{ Ngém ah katot-owana, achi ka-anén nadchi hen fasorcha, te hen anchichay chacha ichaton an Apudyusat, anna yanggay an cha epahmapahmà hen anchag cha fumasofasoran ah katawétawén. U  Te non an umat way érégnachi ah maka-anan tot-owa hen fasor hen anchichay cha manayaw an hiyaat achi koma masapor way ammag cha mepegwapegwa hen manchatonancha te mapnek koma hen hamhamàcha way napakawancha, yag nongham komachi ah chacha ichatochaton. UT % Hen anchi orchin Moses, an yanggay panpanichi way kaman à-ahon hen anchi am-ammay way katot-owaan way cha-an mepachah hen hiyachi. Te ah matorachan hen anchi orchinat ammag tenawén way cha mepegwapegwa hen michatonan hen animar an Apudyus. Ngém ammag achi chillu ummatchi ah manga-an hen fasor hen anchichay cha manayaw an hiya. zSm Wat kaman agé an Cristu, te ammag namenghan agé hen natéyana ah kacharosan hen fasor hen katagutagu. Yag no kasen umale, faén agé mepanggép hen fasor hen ina asekasowén, te umale way mangara paat hen anchichay mamannéd an hiya.}Rs Te kaman an chitaaw way tatagu, te nifafagga way ihaihéén ammag mamenghan yanggay hen matéyana yag anat mauwis. Q9 Te non an yachi way ammag tenawén hen manginchatonana hen charana, wat masapor kankanayén agé hen matéyana way nanepod hen na-ammaan hen antoy lota. Ngém faén metchi hen nekaman, te hen nekaman, egad tég-angay hen anongoh hen tempo yag anat umale ah Cristu hen antoy lota way nanginchaton hen acharna paat an Apudyus ah mamayadna hen fasor hen katagutagu ah ing-inggana ya achi kasen mepegpegwachi. }Ps Wat hiya, faén kaman hen anchi kangatowanay pachi hen antoy lota way ammag tenawén way ighépna hen charan hen animar hen anchi Kachachayawan way Kowarton Apudyus. Te ah Cristu, achi ammag kankanayén hen chana minchatochatonan hen charana. mOS Wat hiyachi, faén hen anchi torcha hen antoy lota way enammaan hen tatagu hen hinggép Cristu te hen hinggépna paatat hen anchi katot-owaan ad uchu way iggaw paat Apudyus te hen anto chilluy na-ammaan ad uwanat an yanggay an à-ahon hen anchi katot-owaan ad uchu. Yag ah Cristu, wawà-acha agéhchi ad uwan hen sangwanan Apudyus ah katorongantaaw amin. N3 Amin hen anchichay mausar hen manayawan an Apudyus hen antoy lotaat kamancha yanggay an à-ahon hen anchi katot-owaan way wacha ad uchu. Yag hen anchichay nawagsean ah charan hen animar way nichaton an Apudyus, wat ah kacharosan hen napanyawancha an hiya. Ngém hen anchichay katot-owaan way wachad uchu, achi ummat hen charan hen animar te masapor hen charan paat hen anchi napatpateg way chaton. GM Te hen nesosorat chillu hen anchi orchin, imfagana way magat aminay egad wat achi macharosan an Apudyus no achi machar-an, te hen chara yanggay hen manaros hen karaweng hen egad an Apudyus. Yag maid agé mapakawan ah fasor no maid mifùfù ah chara ah kacharosana. Hen nichatonan Jesu Cristu hen kacharosan hen fasor 7Lg Yachi yag anat agé wagsean Moses ah chara hen anchi torcha way faréy way chacha manayawan an Apudyus, ya anat agé hen aminay lamentana way cha mausar hen manchayawancha. 'KG Yag hen chana manginwagsean, chana agé ekatén, “Hen antoy chara hen matot-owaan hen anchi torag Apudyus way inyurchinna way masapor sorotontaaw paat.” ~Ju Te ilanyu ngén agé hen nekaman hen pés-éyna, te empaka-awat Moses hen amin anchichay orchin Apudyus hen anchichay tatagu way ganà Israel. Yachi yag annaat chanman hen charan hen anchichay faka way nepapchit yag inwagsèna hen anchi libnu way nesosollatan hen anchichay orchin ya anat agé hen amin anchichay tatagu. Yag hen enkamanna, empa-atna hen anchi chittakan way chotchot hen karnero hen anchi charoh way ekatchéén hisop, yag annaat esawsaw hen anchi nachanman way chara yag inwagsèna. -IS Yag kaman agéhchi hen anchi pés-éy torag Apudyus way yachin anchi orchin, te achi agé man-ancharchi ingganah wachay chara ah manot-owaan way wacha hen natéy. H Te hen anchi torag mepanggép hen mepatawid, achi man-anchar ingganah matéy hen anchi nangenkok-owa yag anat man-anchar. GG Wat ta epanì hen tawid, te non an umat yag wachay tagu ah mepatawid hen kok-owana, wat masapor wacha unna hen manot-owaan way natéy tot-owa hen anchi nangenkok-owa yag anat miwaras. pFY Wat hiyachi, ah Cristu hen aron hen anchi faru way torag Apudyus hen tatagu ta amin hen anchichay namfalinén Apudyus ah a-anàna, wat mafalin awaténcha hen anchichay mannanayun way empopostana. Yag maid kasen mangawatancha an cha nadchi no achi yanggay gapo ta wacha hen natéy ah kacharosan hen fasorcha hen nanlabsengancha hen anchi pés-éy torag. 4Ea Wat no oma-annig hen charan hen animar ah manaros hen napanyawan hen achar, ay ammoh achi kaskasen hen kafaelan hen charan Cristu way manga-an hen fasortaaw. Te ah Cristu way maid fasfasorna ya gapon torong hen anchi mannanayun way Espiritun Apudyusat, inidchatna hen acharna way michaton an Apudyus ah fayad hen fasortaaw ah kacharosan hen hamhamàtaaw, ta ammay hen mansérfiyantaaw an Apudyus way natattagu ah ing-inggana. zDm Wat hamham-éntaaw ngén hen kenapateg hen anchi na-ammaan. Te hen intudtuchun hen orchin, wat no napanyaw hen tatagu an Apudyus, masapor epapchitna hen gancheng ono faka no achina an epaghéb hen ubfu. Yag no iwagsè hen anchi pachi hen charan nadchi hen anchi tagu ono anna an ehapowà hen yachiy chapor an hiya, wat yachi hen kacharosan hen napanyawana an Apudyus. UC# Yag hen enkaman Jesu Cristu wat an yanggay ammag namengpenghan way hinggépna hen anchi “Kachachayawan way Kowarton Apudyus” ad uchu. Yag hen inyéyna an Apudyus way ina inchaton, wat faén charan chi gancheng ya faka, te hen charana paat way yachi hen imfayadna hen fasortaaw, wat narégnachi ah kahara-antaaw ah ing-inggana. B  Yag ad uwan, umma-ale tot-owa ah Cristu way kangatowan way pachi way arontaaw an Apudyus, wat hiya hen nangempafùnag hen anchi mas am-ammay way katorongantaaw. Te hiya, hinénggép paat hen anchi tot-oway faréy Apudyus ad uchu way mangamma hen kenafiyang hen pachi, yag wadwadcha paatchi no hen anchi hénggépan hen torcha hen antoy lota way an yanggay tatagu hen nangamma. oAW Te amin chachi way cha ma-ammaan ah manayawancha an Apudyus wat nampatingga yanggay hen antoy achar hen antoy lota, te mepanggép hen ma-an yanggay ya hen mainum ya anat hen anchichay karasey ekaman way mangurah hen aggarémhéén Apudyus. Ngém tàén, masapor masosorotcha amin chillu ingganah sokatan Apudyus ah safali way masorot way hiyah Jesu Cristu. 4@a Wat amin cha nadchi way nekamkaman, wachan itudtuchuna an chitaaw ad uwan way hen laychénay aryénat, uray no kamana hen a-animar way ehngan hen anchi manayaw an Apudyus, ya uray no heno way ichatonna an hiyaat ammag achi chillu ummat chachi ah kacharosan hen fasorna ah omammayan hen hamhamàna. ? Wat amin hen anchichay cha mekamkaman, an yanggay ammag panpani way cha usarén hen Espiritun Apudyus way mangemparawag an chitaaw way gapon anchi pés-éy kowarto ya hen anchichay liglamentona, wat achi mafalin way ammag mèsango hen farangnay tatagu an Apudyus. z>m Te maid makaghép hen anchi pegwan hen kowarto no achi yanggay hen anchi kangatowanay pachi. Ya an agé yanggay ammag mamenghan hen makatawén hen hénggépana. Yag achi agé mafalin way ammag hénggép no maid ighépna ah chara ah ichatonna an Apudyus ah kalengfan hen fasorna ya anat agé hen fasor hen anchichay ahentaguna way cha-an mangenlasin hen fummasorancha. t=a Wat yachi hen napanohan hen aminay egad way wachan anchi faréy way manayawan hen tatagu an Apudyus. Ngém an yanggay hen anchi pés-éy kowarto hen cha aya-ayan hen anchichay papachi ah kafigafigat way i mangamma hen fiyangcha. < Yag hen anchi uhun agé hen kason, wachan chuway tenaggutaggu way ekatchéén Cherubim way chichachi hen kail-an hen kachayawan Apudyus. Yag nafifitfit agé hen payàcha way penapayyongancha hen uhun hen anchi kason way yachi hen ekatchéén manga-anan Apudyus hen fasor, te yachi hen cha mepàpa-an hen chara ah kalengfan hen fasor hen tatagu. Ngém faén cha nadchi hen esoplekar-o ad uwan. O; Yag hen ininggaw hen hiyachiy kowarto wat hen anchi chacha mangmanghéfan hen fangfangru way na-ammaan ah faletò. Yag wacha agé hen anchi kason way nagétpan ah faletò way ekatchéén, “Faréy hen Torag” way yachi agé hen niniggaan hen anchi fanga way faletò way natarwan hen anchi ma-an way manna way yachin enan hen anchichay ganà Israel hen kawad-ancha hen anchi chanak. Yag wacha agé hen anchi hor-od Aaron way ammag tummufu hen natatagguwana, ya anat agé hen anchi chuway tépà way nesosollatan hen anchi inyurchin Apudyus. Chichaha hen ininggaw hen anchi kason. ?:w Yag umat agé hen anchi meagwa way kowarto, te wacha agé hen kortenan hen anchi hawangna. Yag yachi hen anchi kowarto way ngenadnancha ah “Kachachayawan way Kowarton Apudyus”. N9 Yag hen hiyachiy faréyat, torcha way chuwa hen kowartona. Yag hen anchi pés-éy kowarto, yachin ngenadnancha ah “Machachayaw way Kowarto”. Yag hen ininggaw an nadchiyat hen anchi helaw ya anat hen anchi lamesa-an way cha mepatpatngan hen anchi tenapay way michaton an Apudyus. Yag wacha agé hen kortena hen hawangna. L8  Hen anchi pés-éy torag Apudyus way yachin anchi orchin way ensorat Moses, wachacha hen liglamenton hen manayawan hen tatagu an hiya, ya wacha agé hen enammaancha way faréy ah manchayawancha. 7y Wat hen anchi nangimfag-ana hen anchi ekatnéén “faru way etoragna,” yachi hen naméppégana hen anchi pés-éy entoragna te narpas hen kausarana. Yag innilataaw met agé way heno way narpas hen kausaranaat ammag miwalin ah ing-inggana.61 Yag hen hiyachiy tempo agé, pakawanê hen aminay fasorcha way achì un-unongon hen anchichay laweng way enammaancha.” Yaha hen enalen Apudyus. `59 Yag hen hiyachiy tempo, achi masapor way wachay ihah manudtuchu hen iha ya manugun an hiya ah mangammuwana an haén way Apudyus, te uray hen anchi kafafaan way tatagu inggana hen kangatowanat a-ammucha amin haén. 4 Wat yato hen anchi faru way planò way etorag-o hen anchichay ganà Israel way no ah tapen chi ag-agaw wat an-og imumura hen tugun-o ah hamhamàcha ta anchag an lomaylayad way manga-abfurot. Yag no hiyachiyat haén hen man-apudyuscha ya chicha agé hen mantatagù. y3k Yag hen yachiy kasen-o etorag, achi kaman hen anchi pés-éy entorag-o hen anchichay anap-ocha ad namenghan hen nangenlayawà an chicha ad Egipto. Te hen hiyachi, anchag iggay soroton hen anchi entorag-o, wat an-o agég nanchùgan chicha. \21Ngém ah katot-owana, gapo ta innilan Apudyus hen kakenapsot hen tatagu way achicha makasorot hen anchi orchin way pés-éy netorag, wat yachi hen nangimfag-ana way mangaliyén,“Umchah hen ag-agaw way haénay Apudyus, etorag-o hen faru way torag hen ganà Juda ya hen anchichay tapena way ganà Israel ah mangakseptarà an chicha. 19Hamham-ényu ngén, te non an umat yag nannarégna hen anchi pés-éy entorag Apudyus ah kahara-antaaw, wat achi koma masapor hen kasen toragna. O0Ngém ad uwan, napatpateg hen chan pachiyan Jesus no hen nampachiyan hen anchichay namangpango, te ah Jesus hen aron hen anchi faru way torag Apudyus hen anchichay tataguna. Ya napatpateg chillu hen anchi faru way torag Apudyus no hen anchi pés-éy toragna, te kaskasen hen kaenammay hen empostana hen anchi faru way torag. /Ngém chicha, an yanggay ammag pani hen amin anchichay chacha ammaan way an agé kaman à-ahon hen anchi katot-owaan way wacha ad uchu way iggaw paat Apudyus. Te kaman hen anchi torcha way enammaan Moses ah fumaryan koma Apudyusat kaman à-aho agéchi hen anchi tot-oway faréy Apudyus ad uchu, te hen tég-angay manà-achan Moses an nadchi, imfagan Apudyus an hiya way mangaliyén, “I-illam ta aminay ammaamat torachém paat hen itchuran hen anchi katot-owaan way empàilà an hea hen kawad-am hen anchi filig.” y.kManowat te non an umat yag wachah Jesus hen antoy lota ad uwanat achi tot-owa mafalin way mampachi te wachacha chillu hen looh napiyar way mampachi hen antoy lota way cha manginchaton hen anchichay inyurchin Moses way michaton an Apudyus. 3-_Hen fiyang hen anchi kangatowanay pachi an chitaaw way Judio wat napiyar way mangehnga hen heno way michaton an Apudyus ya hen aminay midchat an hiya. Yag pachongna agé an Jesus, te gapo ta hiya hen anchi kangatowanay pachitaaw wat kapeletan way masapor wacha agé hen ichatonna an Apudyus. [,/Yag hen anchi mansérfiyan Jesu Cristu ah kangatowanay pachi, wat hen anchi ustoy faréy Apudyus ad uchu way ah Apudyus paat hen nanga-amma way achi kaman hen anchi Templon antoy lota way tatagu hen nangamma. a+ =Hen pontos hen amin antoy chani aryénat wacha hen mannanayun way kangatowanay pachitaaw way hiyah Jesu Cristu way arontaaw an Apudyus. Yag hiya, nìtutùchu way cha mètoray an Apudyus ad uchu way kangatowanay Are. Y*+Hen anchichay tatagu way nachutokan ah kangatowanay pachi ah matorachan hen orchin Moses wat ancha yanggay an tatagu way menangfasor. Ngém angkay na-awni way looh nan-anchar hen anchi orchin, wachan ensapatan Apudyus way chutokana ah kangatowanay pachi way yachin anàna paat, yag hiya, ammag poros chi fasfasorna ah ing-inggana.+)OYag ah Jesu Cristu agé, faén kaman hen anchichay tapenay pachi te hiya, achi masapor way ammag enag-agawén wachan ichatonna ah kalengfan hen fasorna way kaman hen anchichay tapen hen papachi. Te chicha, enag-agaw way masapor wachay ichatoncha ah kalengfan hen fasorcha unna yag anchaat ichaton hen michaton ah kalengfan hen fasor hen anchichay tapen hen ahentagucha. Waman ah Jesus, an namenghan hen nanginchatonana hen inchatonna an Apudyus way yachi hen acharna, yag narégnachi ah ing-inggana ah fayad hen egachay fasor hen aminay tatagu. M~p}|{Jyxxvuu tFs0qppKonmlkvjTi^hh,fesdEba`_b^^\]\[ZYXX7VV TSS,RQPNNMMtJII H*GG FNEEYDdCaCVBkB@?>h=I<<;:999877"6Z6432210 /z.R-m-,8++c*)w(''?&U%$ ""7!9 |xw_$N` x<X N < WM)M!-;Hamham-éntaaw ngén, ay ammoh innilataaw hen ma-ammaan ah wakas. Te hen ataguwantaawat kaman asok way uray wacha ad uwan, achi mahen-emad yag naumah. ],3 Changrényu ngénto, chàyu way chan paspasekat way mangaliyén, “Ad uwan ono ah wakas, éméy-ani ah safaliy fabréy yag ininggaw-ani ahchi ah ihay tawén way manlàrao ah chumùran paat hen pelakni.” R+ Ngém achi mafalinha, te ah Apudyus yanggay hen mangimfaga hen orchin yag hiya yanggay agé hen manguwis. Te hiya yanggay hen wachay kafaelana way managu ya mamchit, arana ad uchu ono anna etap-ar ad imférno. Wat hiyachi, chitaaw way tatagu, maid karébféngantaaw way mangarkoro hen karaweng hen ifa. Achitaaw chan paspasekat _*7 Sosnod-o, achitaaw chan ahekennapot, te heno way tagu way cha mangapot hen ifana ono annag cha arkorowén hen karaweng hen tapena, chana angkay laraesén hen anchi orchin Apudyus te chana uwisén no heno hen afurotona ya hen achina. Wat faén hiya hen ihay cha mangafurot hen orchin, te hiyaat agé hen chan uwis no heno hen ma-afurot. p)Y Te no epafafayu hen acharyu an Apudyus wat pangatowéna chàyu. Achitaaw arkorowén hen fasor hen ifa ~(u Ta anyuwat etokar hen fasoryu ya mankela gapon yachi ya anyug sokatan hen amrangyu ah kela ya hen layadyu ah tokar. I' Hahaggongontaaw ah Apudyus wat hagongon chitaaw agé. Chàyu way cha fumasor, etagayyu hen fasoryu. Ya chàyu agé way chan chuwachuwa hen afurotna, manggadngényu hen hamhamàyu an Apudyus. %&CYaha hen antaaw ammag iyuya hen hamhamàtaaw an Apudyus yag tenléntaaw way omachi an Chumunyu, te no yachiyat omawid ah Chumunyu way manaynan an chitaaw. ]%3Ngém chakar hen torong Apudyus an chitaaw way mangafà hen aminay laweng way laylaychén hen achar te yachi chillu hen ekat hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Séség-angan Apudyus hen anchichay tatagu way cha mangimfafa hen acharna ngém annag kontaréén hen anchichay tatagu way ammag natangset hen hamhamàna.” a$;Ay anyug mamfalinén hen anchi enalen Apudyus ah maid sérfina way ekatnéén, “Hen laychén paat hen anchi Espiritun Apudyus way nìyachar an chitaaw, wat laychéna way ah Apudyus yanggay hen laylaychéntaaw.” m#SYag ammag maid agé talekyu te achiyu peet iyafiin hen afurotyu an Apudyus. Te ay achiyu ma-awatan way no cha-ayu mètemfuruy hen a-amman hen tatagun antoy lota way laweng, wat achi mafalin way mètemfuruy-ayu an Apudyus, te anyug cha ammaan hen acharyu ah kafusorna. Te heno way mètemfuruy hen a-amman hen tatagun antoy lotaat hiya hen kafusor Apudyus. "3Yag uray agé no wachay chayu chawatén, achi chillu idchat Apudyus te laweng hen ganchatyu way manawat, te ah manlamram-ayan yanggay hen acharyu. V!%Yag gapo agé ta wachay laychényu way aran yag achiayu maka-ara, wat anyuwat agég laychén way pomatéy ah mangar-anyu paat. Yag an-ayu agég oma-apés ngém gapo ta achiayu chillu maka-ara, an-ayug chan sososongel ya cha maguruguru. Ngém ah katot-owana, achiayu maka-ara hen anchi laychényu te achiyu cha chawatén an Apudyus. ,  SPakay cha-ayun sosongel way tapena ya cha-ayun guguru way nokay hen lapon cha nadchi. Ay faén gapo ta wéhchiyén chana ammaan hen heno way laychén hen acharna. !;Yag no chataaw man-ahetetempoyug ya chataaw patempoyugén agé hen tapena, kaman paat chataaw imura hen tempoyug, yag maid achina ifunga ah ammay.;oTe hen anchi kenaraeng way narpon Apudyus way midchat an chitaaw, wat epacharosna hen hamhamàtaaw ah mantetempoyugantaaw, yag epahmàna an chitaaw way man-anoh ya mangu-uya, ya menangség-ang ta maid achitaaw ammaan ah ammay. Ya maid agé wahigéntaaw ah tapena ya achitaaw agé mankétém ah pàpàila. hIYag no wachay apés ya kolenot, epafùnagna agé hen guguru ya maid achi ma-ammaan ah laweng. ucTe hen kenaraeng way kaman hichi, faén ah Apudyus hen narpowana te hen antoy lota yanggay ya ah Chumunyu. >uNgém no mag-ay ta ammag ma-apés ya mampahih-iya way ammag hen acharna yanggay hen haham-éna, ammag mampadpachinar peetchi way mangaliyén naham-an ya naraeng, te faén tot-owa. U# No wachay tatagu way mangaliyén naraeng ya naham-an way ma-awatana hen egad, masapor epafafana hen acharna way mangamma hen usto ya ammay te yachi hen manot-owaan hen naham-ana ya hen kenaraengna. ^5 Achi mafalin, te maid ma-ara ah tolleng hen anchi fùnagan hen nakefor. Ya pachongna agé hen away, te ay ammoh wachay lubfan ah mamunga ah fungan hen ngayafat. Ya ay ammoh wachay agit ah mamunga ah fungan chi lubfan. Wat achi koma agé mafalin way iyalen hen ihà-anay tapà hen ammay ya hen laweng. Hen anchi kenaraeng way narpon Apudyus Y+ Hen miyaligana, ay ammoh wachay fufun ah mangempafùnag ah tolleng ya kenefor.  An ihà-an hen anchi tapà, ngém chana iyale hen chayaw ya chana agé iyale hen echot. Sosnod, achi koma mafalinchi ah cha am-ammaan. A{ Yag hen anchi tapà way chataaw usarén way manayaw an Amataaw way Apudyus, yachi agé peet hen chataaw usarén way mangechot hen ahentagutaaw way enammaan Apudyus ah kapadpachongna. 3_Ngém ingganad uwan maid paat tatagu ah nangempa-amu hen tapàna, te ammag hen awniyanén enalena hen laweng. Ya hen lawengna, kaman gamot way cha manachael hen tatagu. SHen tatagu, mafalin epa-amucha hen egachay wachan antoy lota, te wachacha tot-owa hen tatagu way cha nangempa-amu hen tanan way animar ya kasole ya uray hen farakkan ya heno way wacha hen fayfay. jMWat hen tapà, kaman agé hen apoy way ammag maid achina chaelén, te yachi hen karpowan hen egachay makafasoran hen tatagu way yachi agé hen mangemparaweng hen ataguwan, ya ah Chumunyu hen karpowan hen karaweng hen tapà. RWat kaman agéhchi hen tapà, te tàén akettoy, ammag chakar chillu hen kafaelana. Ya kaman agé hen anchi akettoy way apoy way anat cha gumilab te ah awni yag henèlana hen ammag chakar way pagpag. ?wYa umat agé hen chakar way papor, te tàén napegsa hen yawyaw, éméy chillu hen heno way laychén hen anchi cha mangenmaneho way ayana gapo yanggay hen anchi akettoy way ipayna. taTa mampaniyà. Hen kafayu, wacha hen anchi akettoy way gamà way mepasaksak hen tapàna way no epasaksakchi, afurotona chita way éméy hen heno way laychén way mempayan way gapo yanggay hen anchi akettoy way nepasaksak hen tapàna.  Manowat te chataaw amin fumasor chillu te hen-awniyanén chataaw meh-aw hen chataaw ammaan. Ngém non an umat yag wachay tagu ah makatepéd hen tapàna way achin ar-ale ah laweng, wat hen hiyachiy tagu, makatepéd agé hen acharna ah maid fumasfasorana. q ]Sosnod, achitaaw koma gamgaman way mamfalin ah mantudtuchu, te wadwadcha hen kachusaancha no meh-awcha.  !No maid fùfuoh hen ihay tagu, nanattéychiy tagu. Ya pachongna agé no wachay mangaliyén ommafurot an Apudyus ya maid agé ammaana ah manot-owaana hen anchi enalena, te maid sérfin hen yachiy enalena, te ammag maid fégahna, wat kaman yanggay nanattéy. +Pachongna agé an Rahab ad namenghan way cha mangenlao hen acharna. Te imfilang Apudyus hiya ah ammayay tagu gapo hen anchi enammaana way annag empaghép hen anchichay hennag Josue yag intudtuchuna an chicha hen safaliy charan ah achicha madpapan hen lommayawancha. ` 9Wat hiyachi, ma-awatantaaw way achi ummat hen mangaryanén ommafurottaaw ah Apudyus, te hen ifilang Apudyus ah ammayay tagu, wat hen anchi mangamma hen imfagana way faén yanggay ammag hen tapàna hen cha mangale. yYag yachi hen tommot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Enafurot Abraham ah Apudyus, yag gapon ommafurotana, yachi hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah ammayay tagu.” Wat yachi hen na-awagan Abraham ah ifan Apudyus. 9 kWat yachi hen mangil-antaaw way nètempoyug hen afurotna hen enammaana, te hen anchi manot-owaana way ommafurot tot-owa wat hen anchi nangammaana hen imfagan Apudyus an hiya. zmIlanyu ngén ah Abraham way apotaaw ad namenghan. Nokay hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah maid fasorna no achi hen anchi nangammaana hen imfagan Apudyus way empatangna hen anchi anàna way Isaac hen anchi fato way manginchaton an hiya. 2]Ammag naong-ong hen anchi tagu way mangalehchi. Wat ta fud-asà way maid paat sérfin hen anchi mangaryanéén afurotona ah Apudyus no achina ammaan hen usto ya ammay. 1Magat wacha agéy iha ah ammag nanapnek hen nangafurotana way an ihà-an ah Apudyus. Ammay metha ngém ay ammoh érégnachi ah kahara-an, te uray met hen anchichay chumunyu wat afurotonchachi, yag chachaat agé mampapayagpag ah égyatcha te innilacha way machusacha chillu. 6eAwni yag wachacha hen mangaliyén, “Haén, érégna hen afurot-o an Apudyus ah metapyà an hiya.” Waman hen iha, ekatnéén, “Érégna hen mangammaà hen ammay hen ahentagù ah metapyà an Apudyus.” Wat hen songfat-on cha nadchi, nokay hen én-énnényu way mangempàila hen afurotyu no achiyu ammaan hen usto ya ammay hen ahentaguyu, te hen manot-owaantaaw hen afurottaaw, wat hen mangammaantaaw hen usto hen ifa.  Ya kaman agéhchi hen afurot, te no antaaw yanggay ammag cha aryén way maid chataaw ifunga ah a-amma, wat ammag maid sérfina. fEWat nokay hen sérfina no ekatyu an hiyéén, “Ta bindisyunan Apudyus hea, ya sapay koma ta mannarégna hen lumfongno ya hen aném.” Nokay hen sérfin nadchiy ale no achiyu torongan hiya way mangidchat ah masaporna. `9Kaman agé, non an umat yag wachay ihah ifayu way korang hen lumfongna ya hen anéna. hISosnod, nokay hen sérfina no wachay mangaliyén ommafurot an Apo Jesu Cristu yag maid ammaana ah mangempàil-ana hen yachiy afurotna. Te ay ammoh érégna hen mangaryana way wachan afurotna ah kahara-ana an Apudyus. eC Te ah Apudyus, achina ség-angan hen anchi tagu way achi agé manég-ang ah ahentaguna. Waman hen anchi manéség-ang hen tapena, ség-angan agé Apudyus hiya hen manguwisana hen tatagu. Hen mail-an hen tot-oway afurot   Ngém no tongparéntaaw hen laychén Apudyus, yachi hen milisiyantaaw hen kena-alepantaaw hen fasor, yag yachi agé hen anchi orchin way iyuwis Apudyus an chitaaw ah pegwana. Wat hiyachi, antaaw ammag a-annachan hen chataaw ekamkaman ya chataaw ar-aryén. Z~- Te ilanyu ngén, ah Apudyus way nanginyurchin way achitaaw chumagchagas, imfagana agé way achitaaw pomatéy. Wat tàén iggaytaaw pomatéy, no chummagchagastaaw, wat lenabsengtaaw chillu hen anchi orchinna. Z}- Yag heno way manlabseng hen uray ihà-anay orchin wat enahapna amin hen tapena. u|c Ngém no antaaw ammag epohowan hen tapena, chataaw fumasor te chataaw labsengén hen anchi orchin Apudyus. K{Wat no chataaw tongparén hen anchi kapatigan way orchin Apudyus way ekatnéén, “Masapor laychén hen ahentagu kaman hen manlaychan hen achar,” yachi hen chataaw mangammaan hen usto. cz?Ya ay faén agé chicha hen cha mangsot an Apotaaw way Jesu Cristu way chataaw omapowan. ay;Ngém chitaaw, no chataaw epohowan hen anchichay faknang, kaman paat chataaw ustan hen anchichay maid mafalinna. Yag hen anchichay faknangat met agé hen cha mangenlayos an chitaaw ya cha manginchérém an chitaaw. $xAHamham-éntaaw ngén, sosnod, te hen anchichay tatagu way publi hen antoy natatagguwan ad uwan, chicha met agé hen penelen Apudyus ah kaman faknang an hiya, te gapo hen ommafurotancha wat metapecha hen mantorayana way yachi chillu hen empopostana hen aminay manlayad an hiya. wno yaha hen ammaantaaw, wat ay ammoh achitaaw cha epohowan hen tapena way an peet ammag eno-omfat hen chataaw ekaman way mangarkoro. vwat no antaaw ammag asekasowén paat hen anchi anammay hen lumfongna way manginyéy hen anchi ammay paat way tùchu, ya antaaw agég iwalin hen anchi nagisgissay chi lumfongna ta yasa ta i tomatàchég hen pengetna ono i tumùchu hen anchi chit-ar, ouWTe ilanyu ngén, non an umat yag wacha hen hénggép hen chataaw ma-am-amongan way ihay tagu way anammay hen lumfongna ya nansesengseng ah faletò, yag wacha agéy kasen hinénggép way ammag publi way nagisgissay hen lumfongna, t Sosnod, gapo hen ommafurotantaaw an Apotaaw way Jesu Cristu way ka-a-ammayan, achi mafalin way wachay epohowantaaw ah tatagu. cs ATe hen anchi ifilang Amay Apudyus ah ammay way cha manongpar tot-owa hen laychéna, wat hen anchi tagu way cha mangamma hen ammay, kaman hen anchi nangila way manég-ang hen anchichay ulila ya nà-amfaro no wachay ligatcha, ya achina agég cha torachén hen anchi laweng way cha ammaan hen tatagu hen antoy lota way maid innilana an Apudyus.[r 1Heno way tagu way mangaliyén chana tongparén hen laychén Apudyus ngém achinaat téppéran hen chana iyale way laweng, chana angkay lokopon hen acharna te maid sérfin hen chana manongparan hen tapena. =q uWat hen ekamantaaw koma, antaaw ammag epapate way mangachar hen filin Apudyus ta papannaagéntaaw ya achitaaw ar-aliw-an hen chengngartaaw, ta ammaantaaw hen imfagana. Yag hen anchi tagu way mangamman nadchi wat bindisyunan Apudyus hiya te hen anchi filin Apudyus, yachi hen manginlisi an chitaaw hen fasor. >p yYag angkay nanchu-ug, naliw-anaat hen anchi innilana. Do Te hen anchi tagu way anna yanggay an cha changchangrén hen alen Apudyus yag achinaat ammaan, hiya hen kaman hen ihay tagu way ina senarmengan hen féharna yag innilana hen katot-owana. n %Ya achitaaw agé cha marokop way an yanggay cha mangmangngar hen alen Apudyus te achi angkay ummatchi, te masapor ammaan hen imfagana. m Wat antaaw ammag ehàfa hen aminay laweng way wacha ah hamhamàtaaw ya amin hen anchi laweng way empaenghataaw, ya tumungyutaaw an Apudyus yag enafurottaaw hen anchi alena way cha mitudtuchu an chitaaw, te no mimurachi ah hamhamàtaaw, yachi hen kahara-antaaw. il MTe hen aningarngar, anna yanggay an lengalengén hen mangammaantaaw hen anchi laychén Apudyus. /k YSosnod way laylaychê, changrényuto. Masapor alestotaaw way mangngar ngém iyalenangnangtaaw ya antaawat man-ale, ya naligat koma agé hen omaningarngarantaaw. Vj 'Yag ah layadna, annag enanà chitaaw hen nangafurotantaaw hen alena way katot-owaan wat chitaaw way enanàna hen kapatigan hen aminay enammaana. Maid sérfin hen mangngaran hen alen Apudyus no achi ammaan ei ETe ah Apudyus ad uchu, hiya hen narpowan hen aminay ammay ya usto way midchat an chitaaw. Ya hiya agé hen nangamma hen egachay cha homelaw ad uchu. Ngém tàén no mafab-alewan chachi, achi chillu mafalewan ah Apudyus. jh OWat yaha way sosnod way laylaychê, achiayu marokop way ammag cha mangempafasor an Apudyus. 'g IYag no iyuyan hen hamhamà way mangamma hen anchi laychén hen achar, yachi hen fasor, yag hen halenonot hen fasorat, hen mesenaan an Apudyus ah ing-inggana. f yTe hen anchi mangawis hen tatagu way fumasorat hen anchi laylaychén hen acharna way achi koma mafalin way ma-ammaan. e 1 Ngém non an umat yag wachay tagu ah ma-awis way fumasor gapo hen ligat, achi mafalin way ekatnéén ah Apudyus hen nangawis an hiya, te ah Apudyus, achina poros laychén hen laweng ya achi mafalin way ma-awis way fumasor, ya achina agég cha awisén hen tatagu ta fumasor. 8d k Ammag laylayad hen anchi tagu way achi manginyang-anggayan an Apudyus uray heno way ligat way mepachah, te no marpas hen anchi ligat way namachas an hiya yag iggayna inyanggayan, wat magunggunaan ah mannanayun way ataguwan way yachin empopostan Apudyus way idchatna hen anchichay manlayad an hiya. :c o Te no fumùnag hen init way ammag somanelsel, màrong hen anchi charoh yag naragrag hen sabsafongna yag naka-anat hen kena-ammayna. Yag kaman agéhchi hen mekaman hen anchi faknang, te ammag hen-awniyan yag napéppég hen anchi chana manapyatapyan hen kenafaknangna. Hen ma-awisan ya marokopan hen tatagu b / Ya umat agé chàyu way wachay mafalinna, an-ayu agég lomaylayad no pelohon chàyu gapon afurotyu te faén chillu hen kafinaknangyu hen mimfilangan Apudyus an chàyu. Te hen kafinaknang, naraka way maumah way hen miyaligana, kaman hen maragragan hen fùfùyag hen charoh. ha K Chàyu way sosnod way maid mafalinna, an-ayug lomaylayad te imfilang paat Apudyus chàyu. g` IWat hen tagu way kaman hichi way chan chuwachuwa way ammag maid manongnong ah hamhamàna, achi ammag manchinar way wachan idchat Apudyus an hiya te uray aket wat maid. Hen mangemparaylayad hen anchi publi ya anchi faknang _ ^ yNgém hen anchi manchawat, masapor afurotona way idchat Apudyus hen chawaténa ya achin chuwachuwa. Te hen anchi tagu way chan chuwachuwa, hiya hen kaman hen anchi chanum hen fayfay way chan fangchéfangchén hen yawyaw way maid ustoh inggawana. q] ]Yag mag-ay ta wachay ihah maid innilana ah ustoy chana ekamkaman, masapor chawaténa koma an Apudyus wat epahpahmàna hen usto, te ah Apudyus, ammag libli hen ekamanna way mangidchat hen tatagu hen chawaténcha way achi mapmappég. \ Wat hiyachi, masapor anohantaaw hen ligat ta mannuud hen afurottaaw ah maid komorangana way mangamma hen aminay laychén Apudyus. c[ ATe innilataaw way no ma-anohantaaw chachiy ligat, wat yachi hen chumgatan hen afurottaaw. 7Z iSosnod-o, antaaw yanggay ammag manyaman an Apudyus no umchah hen namfinafinab-én way ligat an chitaaw way achitaaw an lawengénchi, te para angkay ah pagsaya-atantaaw. \Y 5Haén ah Jaime way chan sérfi an Apudyus ya Apotaaw way Jesu Cristu. Wat antoyan hen sorat-o an chàyu way tatagun Apudyus way namfunag hen karotarota. Wat ta amma-ammay-ayu amin koma. Pakay kasaporan hen ligat >Xw Wat ta totollongan chitaaw amin an Apudyus.\W1 Wat pakomostéényu hen annachay cha mangemponponò an chàyu ahna, ya umat agé hen amin annachay tapenay cha omafurot. Ya amin hen antochay ifataaw ahtod Italia, wat chacha agé amin pakomostaan chàyu. mVS Yag hen ihay laychê uwa agé way epaka-ammu an chàyu wat hen mepanggép an Timoteo way ifataaw, te hiyaat neparufus ah pagfaruchan. Yag no achi mafayag yag ummalehto, wat hiya hen man-ifà way umalehna way mangila an chàyu. +UO Sosnod, pangpanga-aseyu ta papannaagényu paat hen antoy tugun-o an chàyu ah mepas-éman koma hen hamhamàyu, uray ta attè hen antoy ensorat-o an chàyu. FT Antaaw ammag chachayyawén ah Apudyus way nangempauchi an Apotaaway Jesus way hiya hen kangangatowan hen aminay kaman pastor way cha manalimun hen cha omafurot, te hiya hen nangidchat hen acharna way matéy way hen nifùfuan hen charanaat yachi hen tommot-owan hen anchi faru way torag Apudyus ah ing-inggana. Wat hen chà chawatén paat an Apudyus way pongar hen tornos, ta idchatna an chitaaw hen amin anchichay masaportaaw ah mangammaantaaw hen laychéna. Ya ta torongana agé chitaaw amin way mangamma hen mangemparaylayad an hiya way maid kasen mangempàwana hen anchi torongna no faén yanggay ah Jesu Cristu. Wat antaaw ammag chachayyawén ah Jesu Cristu ah ing-inggana. Hen anongoh way tugun S R Yag epapateyu paat agé way manginluwaru an haén ta ag-aggah koma yag umaliyà ahna way mangila an chàyu. Hen manayawan an Apudyus NQ Etotoroyyu agé koma way cha manginluwaru an chàni te ingganad uwan, nanapnek hen hamhamàni way usto hen chani ammaan, yag maid chillu kasen laychénni way ammaan no achi yanggay hen usto. qP[ Afurotonyu hen tugun hen anchichay cha mangemponponò an chàyu ya iyafiinyu agé chicha, te chicha hen piniyar Apudyus way manahallimun hen afurotyu ah pomegsaana. Yag chacha agé emamad hen chacha ekamkaman te innilacha way masapor songfatancha an Apudyus hen aminay nipiyar an chicha. Wat afurotonyu chicha ta wachay lomaylaychan hen hamhamàcha way mangamma hen fiyangcha, te no achiyu afuroton chicha ta anchag tomkar way mangamma, wat an agég chàyu hen ma-awanan ah torong. kOO Yag achitaaw agé cha etagtagay way mangamma hen ammay hen ifataaw, ya masapor agé totollongantaaw hen anchichay makasapor ah torong, te chichachi way a-amma hen kaman chatontaaw an Apudyus way cha mangemparaylayad an hiya. CN Yag hen kaman chataaw ichatochaton an Apudyus ad uwanat hen anchi yamantaaw an hiya way ah Jesu Cristu hen gapona way yachi chillu hen ustoy ekaman hen anchi mangentatàchég an Jesus. M Te faén chillu hen antoy lota hen ustoy i-iggawantaaw, te chataaw yanggay namnaméén hen anchi mìfabréyantaaw an Apudyus ah pegwana. 0LY Wat hiyachi, masapor koma agé u-unnuchuntaaw paat ah Cristu way kaman agé chataaw mì-ilhin an hiya hen anchi fabréy way melak-am agé hen namibfiinancha an hiya. CK Yag ah Jesusat agé hen tommot-owaan amin cha nadchi, te inilhincha hiya hen anchi fabréy yag anchaat pédtén way yachin nifùfuan hen charana ah kacharosan hen fasor hen katagutagu. aJ; Manowat te hen cha ekaman hen anchi kangatowanay pachi way manginchaton hen ichatonna an Apudyusat iyéyna hen charan nadchi hen anchi Kachachayawan way Kowarton Apudyus ta ichatonna an hiya ah kalengfan hen fasor hen tatagu. Yag hen anchi achar hen anchi inchatonna, melayaw way miyéy hen anchi lahin hen fabréy ta ahchi hen manghéfancha. WI' Wat chitaaw way cha omafurot an Jesu Cristu, innilataaw way hiya hen nichaton ah fayad hen fasortaaw. Ngém hen anchichay é-éttégna way chan sérfi hen orchin Moses, wat achicha metape an chitaaw. LH Yag ilanyu agé ta achiayu ammag cha ma-awis hen anchichay sabsafali way tudtuchu ah matengewan hen afurotyu. Ya masapor ma-awatanyu way hen mangempapegsa hen pammatetaaw wat hen torong Apudyus way faén hen anchi achi mangissaan hen mapanyaw way missa, te maid chillu tagu ah matorongan gapon nanongparana an cha nadchi. G9 Te ammag achi mafab-alewan ah Jesu Cristu, wat hen anchi hamhamàna hen ar-argaw, yachi agé chillu hen hamhamàna ad uwan ya umat agéh ing-inggana. _F7 Achiyu agé cha ar-aliw-an hen anchichay nangintudtuchu hen alen Apudyus an chàyu hen anchi ar-argaw, ta hamham-ényu hen halenonot hen natatagguwancha ta torachényu koma agé hen enkamancha way ommafurot. AE{ Wat hiyachi, sésém-ém koma hen hamhamàtaaw way mamanmà way mangaliyén,“Ah Apudyus hen anchi manotorong an haén, wat achiyà émég-égyat ah uray heno way mepasamak.” D Arwachanyu way arwachan ta faén ammag pelak hen agawaanyu hen antoy matatagguwanyu, ta an-ayug mamapnek koma hen anchi wà-achan chàyu. Te hen ekat Apudyus an chitaaw, ekatnéén, “Achì etagtagay chàyu, ya achì agé manchùgan chàyu.” wCg Masapor agé iyafiinyu paat hen anah-ahaw-anyu way maid manlabrabseng hen inidchat Apudyus way lébféng yanggay hen hen-ahawa. Te ah Apudyus, chusééna way chuséén hen anchi chumagchagas ya heno way manòyong hen faén ahawana. B Ya achitaaw agé aliw-an hen anchichay ifataaw way nifafarud, ta torongantaaw chicha way kamantaaw agé nìfafarud an chicha. Ya umat agé hen anchichay cha mapap-aligatan, antaaw agég mìligat an chicha way kaman yanggay hen achartaaw hen cha mapaligatan. BA} Yag achitaaw agég ilisiyan way manmangili hen uray anchichay maid innilataaw way tatagu, te wachacha hen inummat way maid innilacha yag ammag anghelat agé peet hen chacha menangili. @  Masapor antaaw yanggay ammag etotoroy way mangempàila hen layadtaaw hen ifataaw way kaman hen maporportoy way masosonod. |?q Te ah Apudyus way chataaw chayawén, wadwadcha hen ekamanna way manusa hen chusééna no hen pararo way apoy.=>s Wat hiyachi, antaaw yanggay ammag manyayaman an Apudyus te entatappena chitaaw hen anchi mannanayun way mantorayana way yachi hen ammag achi mafalin way miwagwagat. Ya antaaw ammag emamad hen ekamantaaw way manayaw an hiya ah mangemparaylaychantaaw an hiya ya antaaw agég iyafiin ya rispituwén hiya. /=W Yag hen anchi nangaryan Apudyusén, “No kasenat miwagat hen egad,” hen laychén nadchiy aryénat anna yanggay ammag akyaén hen egachay enammaana ta metap-ar amin hen anchichay achi mannanayun ta hen anchichay mannanayun yanggay hen mehàfa way yachi yanggay hen achi mafalin way miwagat. ;<o Te ad namenghan ahchid Sinai, ammag nanlunig hen antoy lota hen anchi nan-aryana. Ngém imfafaggana way no kasen, faén yanggay hen antoy lota hen miwagat te uray agé ad uchu. ,;Q Wat anyu yanggay ammag ar-arwachan ta papannaagényu paat hen cha ifagan Apudyus ta achiyu an achiyén. Te hamham-ényu ngén hen nekaman hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, te gapo ta iggaycha panaagén hen imfagan Moses way an yanggay ammag tatagu hen antoy lota, wat ammag chinusan Apudyus chicha. Wat ay ammoh achi kaskasen hen kachusaantaaw no achitaaw panaagén hen imfagan Apudyus paat way wachad uchu. *:M Yag chataaw agé metape an Jesus way hiyan anchi aron hen anchi faru way torag Apudyus ah kahara-antaaw, te kaman paat niwagsè hen charana an chitaaw hen nanarosana hen fasortaaw. Wat ammag chakar hen entorong hen charana way achi kaman hen anchi charan Abel way an namfaga ah farésna. S9 Yag kaman paat chataaw agé metape hen anchi lagsak way ka-amongan hen amin anchichay a-anà Apudyus way nelelesta hen ngachancha ad uchu, ya wachacha agé hen amin anchichay natéy way omma-abfurot way imfilang Apudyus ah maid fasfasorcha an hiya. Ya chataaw agé metape an Apudyus paat way hiya hen uwis hen aminay katagutagu. ^85 Ngém safali an chitaaw ad uwan te ad uwan, maid aggaégyatna hen homag-énantaaw an Apudyus ah manayawantaaw an hiya way natattagu ah ing-inggana. Te hen mepaniyanaat, kaman paat émméytaaw hen anchi filig way Sion way iggaw hen anchi faru way fabréy ad Jerusalem way wachad uchu way iggaw agé hen anchichay kalifulifu way anghel. Z7- Yag gapoh ka-aggaégyatnaat uray agéh Mosesat ammag nampapayagpag ah égyatna. Q6 te achicha maka-ara hen anchi chana imfaga way mangaliyén, “Ah gapon na-apudyusan hen hiyatoy filigat heno way manchà hen yatoy lugar way tàén animarén masapor mafunfuntò ingganah matéy.” r5] Yag nepa-ale agé hen korneta ya anat magngar hen anchi nan-ale. Yag hen anchichay anap-otaaw way nangngar hen imfagana, ammag nahéphép hen égyatcha yag chachaat mampangpanga-ase ta etagayna way mangimfaga hen anchi chana ifaga, 45 Sosnod, hen manayawantaaw an Apudyusat faén aggaégyat way kaman hen nekaman hen anchichay anap-otaaw ad namenghan way hen hommag-énancha an hiya ad Sinai wat wacha hen ammag pararo way cha gumilab way apoy ya anat hen anchi helang ya ngéngét ya an agég cha fumali. %3C Yag innilayu agé way hen na-awni, wat ammag amchan hen layadna way mamangad hen hiyachiy penakalébféng ah kabindisyunana an amana, ngém ammag achi mafalin, tàén magénén nankela way mangimfafawi, te ammag looh nelooh, yag achi mafalin way mepafangad hen anchi looh na-ammaan. 2# Yag ilanyu agé ta maid mangidchat hen acharna hen anchi achina karébféngan way midchatan ya achina agég fafarangén hen patigén Apudyus way kaman hen enkaman Esau. Te ah Esau, annag ensokat ah ammag ihay pennangan hen anchi penakalébféngna way pango way anà. u1c Masapor ar-arwachanyu agé ta maid iha an chàyu ah ammag mangachi hen torong Apudyus. Ya ilanyu agé ta achiyug u-unnongon hen laweng, te hen halenonot nadchiyat ammag kaman gamot way an chumachael, yag an agég chuar hen metakorong. T0! Anapényu hen patinggan hen kafaelanyu way mètempoyug hen aminay tatagu no mafalin. Ya anyu agég agawaan way mangamma hen ammayén Apudyus, te maid metape an hiya ah achi mangamma hen ammayéna. >/u Yag epapateyu paat hen anchi usto ta hen anchichay tapena way kapkapsot hen afurotnaat, mepapegsa hen afurotcha hen mangil-ancha an chàyu way achi an mahéphép hen kakenapsotna. . Wat hiyachi, sosnod, uray no kaman achiayu maka-ara hen ligatyu, anyu yanggay ammag sésêmén ya mannunuuchun hen afurotyu. -  Manowat te kaman paat faén ammay hen disiplina hen mepachahana te ammag sigab. Ngém no ma-awni, ta iyoyongyong hen anchi nadisiplinaan, wat elasinna hen kena-ammayna te ifungana hen kapanohan hen hamhamà ya hen ammay ya ustoy a-amma. Tugun ya warneng E, Te hen chinàcha-artaaw hen antoy lota, an hen-aketan yanggay hen nanisiplinaancha an chitaaw, te anggay hen kaen-enekkattaaw yag ah patinggan agé yanggay hen ma-awatancha way ammay. Waman ah Apudyus, hen chana manisiplinaan an chitaaw, wat ah tot-oway pagsaya-atantaaw ta mafalin mèawataaw paat hen kaenammayna. + Wat hamham-éntaaw ngén, te hen kachadcha-antaaw aminat, cha chitaaw disiplinéén hen chinàcha-artaaw yag chataaw met chillu rispituwén chicha. Wat ay achi kaskasen koma hen ekamantaaw way mangakseptar hen disiplinan Amataaw ad uchu ah mètaguwantaaw an hiya. C* Te non an umat yag an-ayug achi cha madisiplina, wat magat faén-ayu tot-oway a-anàna yag magat agé safali hen nangen-anà an chàyu, te amin chilluy a-anà Apudyusat madisiplinacha. f)E Wat sosnod, anyu yanggay ammag anohan hen ligat way cha usarén Apudyus ah kadisiplinaanyu te yachi hen mangempàila way chana iyalig chàyu ah tot-oway a-anàna, te ay ammoh wachay anà ah achi disiplinéén hen amana. J(  Te haén way Apudyusat, disiplinéê hen aminay tatagu way laylaychê ah pagsaya-atancha, ya chà agé iyamhew hen ligat hen aminay namfalinê ah a-anào ta wachay mangacharancha hen usto.” P' Wat pakay kaman paat cha-ayu ma-afà mepanggép hen ligat. Achiyu koma ar-aliw-an hen anchi intugun Apudyus hen aminay awagana ah a-anàna. Te hen imfagana ah mepas-éman hen hamhamàtaaw amin, ekatnéén,“A-anào, papannaagényu koma hen mangamhewà an chàyu. Ya achiayu agé an ngomaya hen mandisiplinaà an chàyu. l&Q Te ah katot-owana, maid met ammag napchit an chàyu ah nangempapattiyana way mangachi hen laweng. u%c Wat antaaw yanggay ammag haham-én hen enkaman Jesus way nanganoh hen amin anchichay ammag pararo way laweng way enammaan hen anchichay achi omafurot an hiya, ta achitaaw ammag machismaya way manginyanggay hen afurot gapon ligat. E$ Ya antaaw agég epapate way mamanmà an Jesus way hiya chillu hen pongar hen afurottaaw ya hiya agé hen kahalenonotana. Wat antaaw ammag torachén hen hamhamàna way hiya, annag enanohan hen aminay ligat way uray hen anchi afifiin way natéyana hen anchi koros, te anna paat ammag hehemmà hen anchi kahalenonotana way lomaylaychana. Yag ad uwan, nepachayaw ah Jesusanchi te wacha way tummutùchu hen pachawanan Apudyus ad uchu way mantoray. {# q Hen anchichay chuaray tatagu way nanchinngar hen afurotcha, kamancha paat chan fub-uya hen antoy chataaw omafurotan ad uwan. Wat masapor antaaw ammag etagay hen heno way homaliwa hen afurottaaw ya umat agé hen anchichay fasor way ammag inluwam hen achar, ta antaawat an emamad way mangamma hen laychén Apudyus way kaman antaawg epapate way mètagtagtag hen tagtagtag. \"1 (Te loohna hemhemmà hen mas am-ammay way mekaman an chitaaw way tatagu ad uwan, wat yachi hen ammag mamannéchan hen anchichay namangpango, ta mìyawacha agé hen anchi mas am-ammay way midchat an chitaaw.C! 'Amin cha nadchiy tatagu ad namenghan, wat ammag nanhemamag hen afurotcha. Ngém uray no yachih nekaman, cha-an chillu mepachah an chicha hen anchi empopostan Apudyus way idchatna.  &Ya wachacha agé hen ammag neparyaw hen fabréycha wat ancha lawag cha i man-atta-attagaw ah filig ya hen katakatakap way fumaréy hen liyang. Yachi hen nekaman hen anchichay ommafurot an Apudyus way ah mangi-ilan hen anchichay achi omafurotat ammag maid sérficha. Ngém ah katot-owana way ah mangi-ilan Apudyusat ammag achi ummat hen ka-a-ammayan hen antoy lota ah midchat an chicha.  ~Q}}g|T{zz-xxVww utssrrqtppobnmmGll@kkojj)ihhsggedddcbaa7`_q^^-]\\"[^ZYY XW:VVfUUTxSSpRsQ;PP:NNOMLL\KvJIIHH[GFF4EWDIC^BA@?>>3<<;::/98c77O655C433 211:0//Z.--7,P++))(,'&&%$$ #F!!h MOSo8, 7wtj63c f 9 9 ;K<\!(Wat yachi way inumchahcha an Jesus, penaraudcha hiya ta homàyat koma ah fabréycha, wat émméy cha Jesus yag ommargawcha ah fabréycha. [7'Angkay hiyachi yag chuar hen ommafurot way eSamaria an Jesus gapo hen nanaphapetan hen anchi fufae way imfagan Jesus hen amin way enam-ammaana. Zw&Wat hénagê chàyu way i mamtà hen anchi inmuran hen tapena way yachi hen chayu metapyan hen anchi enammaancha.” Y %Te tot-owa hen anchi ekatchéén, ‘Hen tapena, chicha hen i manmura, ya hen anchichay tapena agé, chicha hen i mamfatà.’ 1X[$Ya hen anchichay tatagu way cha i mangintudtuchu hen omafurotan hen tapena, kamancha hen anchichay i mamfatà, ya chicha, marabfuwancha. Ya faén agé anggayha, te mannanayun agé hen anchi fat-éncha. Ya hen anchi i nanhamar, pachongna agé hen anchi i mamfatà te amchan hen laylayadcha amin. IW #Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “Wacha hen mangaliyén egad marpas hen opatay furan yag anat ahebtà. Ngém hen ifagà an chàyu, ahebtà angkay ad uwan. Te ilanyu ngén hen annachay tatagu way naway way mafalin omafurot an haén, te kamancha yanggay pagéy way naggahén way masapor koma mabtà ad uwan. lVQ"Ngém an peet an chan pani ah Jesus, te ekatnéén, “Hen chà anén way cha managu an haén wat hen chà mangammaan hen anchi laychén Apudyus way nannag an haén, ya ta lopasê way mangamma hen anchi impiyarna an haén.” dUA!Yachi yag chachan ahepennoot way mangaliyén, “Ay wacha ngatay nanginyale ah enanna.” pTY Ngém tenomfar ah Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém wacha chillu hen enan-o way maid innilayu.” ySkAngkay hen anchichay pasorot Jesus, chacha à-aro-on hiya way mangaliyén, “Apo, pakay achia mangan.” ]R3Yachi yag naligwatcha amin hen anchichay tatagu ah fabréy way i mangila an Jesus. Q5“Intaaw ngén ta intaaw ilan hen anchi tagu way nangimfaga hen angamin way enam-ammaà, te magat hiya hen anchi empopostan Apudyus way Cristu.” "P=Angkay hiyachi yag tenaynan hen anchi fufae hen anchi idchanumanna yag hommàyat ah fabréy way i nangimfaga hen anchichay tatagu way mangaliyén, |OqHen hiyachiyat agé inumchah hen anchichay pasorot Jesus yag anchag nahahaang way nangchah an Jesus way cha mètagépfar hen anchi fufae. Ngém maid chillu nanarudsud an chicha no heno hen masaporna ya pakay cha tagépfarén Jesus hiya. yNkYachi yag anat ifagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Haén way cha managépfar an hea, haén hen Cristu.” XM)Yachi yag ekat hen anchi fufaeyén, “Afurotò way ah tapen chi ag-agaw wat umale hen anchi empopostan Apudyus way epalena way ekatchéén Cristu. Yag hiya, itudtuchuna hen aminay maid innilataaw.” QLTe ah Apudyus, hiya hen espiritu way achi maila, wat hen anchichay manayaw an hiya, faén ah ancha an epàpàila te masapor marpo ah hamhamàcha paat te yachi hen marpowan hen tot-owa way chayaw.” yKkYag inu-umchah hen tempona way manepod ad uwan, heno way manayaw an Apudyus ah usto paat, masapor chayawéna hiya ah narpoh tot-oway hamhamàna ta faén yanggay marpoh tapàna, te yachi hen laychén Apudyus way ekaman hen manayaw an hiya. LJChàyu way eSamaria, maid innilayu an Apudyus way ekatyuwén chayu chayawén. Ngém chàni way Judio, innilani hen chani chayawén te hen Judio hen fùnagan hen anchi manarà hen aminay tatagu. EIYachi yag ekat Jesus hen anchi fufaeyén, “Afurotom koma hen antoy ifagà way umchah hen tempo way faén hen yatoy filig ya faén agé ad Jerusalem hen manayawan hen tatagu an Apudyus. TH!Wat pakay uwa hen anchichay anap-oni ad namenghan wat hen yatoy filig hen chacha nanayawan an Apudyus. Ngém chàyu way Judio, ekatyuwén ad Jerusalem paat hen ustoy manayawan hen tatagu an Apudyus.” _G7Yag tenomfar hen anchi fufae way mangaliyén, “Apo, maelasin-o way profeta-a peet. F#te lemacha hen enahawam, ya hen anchi wacha an hea ad uwan wat faén chillu ustoy ahawam. Wat tot-owa hen annay enalem way maid ahawam.” E'“Oo a, ngém maid met ahawà,” way ekat hen anchi fufae. Yag ekat agé Jesusén, “Tot-owa hen annay enalem way ekatnowén maid ahawam, ZD-Yag anat ekat Jesusén, “Wat in-a ta im ayagan ah ahawam ta umaleayu ahto.” )CKYachi yag anat ekat anchi fufaeyén, “Apo, umpayat adchanà hen yahay chanum ta achiyà màmàwaw ya ta achiyà agé cha umaleale ahto way manàchu.” BwWaman hen anchi manginum hen anchi chanum way idchat-o, achi kasen màmàwaw ah ing-inggana te hen hiyachiy chanum way idchat-o, mìyachar an hiya ah kaman fufun way achi matmatchù, yag idchatna agé hen mannanayun way ataguwana an Apudyus.” A Yachi yag anat ekat Jesusén, “Aminay tatagu way manginum hen chanum hen yatoy chaghiyan, kasencha chillu màwaw. @/ Te hen antoy chaghiyananto, yato met hen finùan apotaaw way Jacob ad namenghan yag empatawidna an chitaaw. Yag yato met agé hen nanagu an chicha way hen-anamma ya anat agé hen anchichay animarna. Yag ekatnowat agéén nangatngatoa no hiya ta napatpateg hen chanumno.” s?_ Yag ekat hen anchi fufaeyén, “Oo Apo, ngém maid met uy-uyum ah iyaram hen annay chanum yag adcharum agé hen antoy chaghiyan, wat nokay lawa hen kasenno i mangar-an hen annay chanum way ekatnowén antag achi màmàwaw no inumun. >7 Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Non anno koma innila hen mafalin idchat Apudyus an hea, ya non anno agé innila no henowà way chan ochaw ah chanum, wat hea hen man-ochaw an haén yag idchat-o hen anchi chanum way no inumun, antag achi màmàwaw ah ing-inggana.” e=C Yag ammag nascha-awat agé hen anchi fufae te hen anchichay Judio, chacha marémha way mangusar hen tasan hen eSamaria. Wat annaat ekatén, “Pakay ad uwan yag man-ochaw-a way Judio ah chanum an haén way eSamaria.” < Waman hen anchichay pasorotna, émméycha ah fabréy way i lommao ah anéncha. Angkay hiyachi, yag émméy hen ihay fufae way eSamaria way i manàchu an nadchi, yag imfagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Ay mafalin ta uminumà hen annay henàchum.” ;:yYag yachi way nanggawa, tummutùchu ah Jesus hen iggaw hen anchi chaghiyan way kenaufan Jacob te naungar way nanaran. P9Angkay hiyachi way cha charanén cha Jesus hen sakopon hen Samaria, yag inumchahcha ad Sicar way ihay fabréy way nehahag-én hen anchi lota way inidchat Jacob an anàna way Jose ad namenghan. O8Ya maid agé kasen màwa no faén hen anchi provinsiyan hen Samaria. 7 Ngém angkay na-awatan Jesus hen chacha aryén, lommayawcha hen provinsiyan hen Judea way kasen émméy hen sakop hen Galilea. h6INgém ah katot-owana, maid finunyagan Jesus te hen anchichay pasorotna yanggay hen namfunyag. '5 IAngkay hiyachi yag hen anchichay Fariseo, chengngarcha way chùchùar ano hen sommorot an Jesus ya hen finunyagana no hen finunyagan Juan way chan funfunyag. J4 $Wat heno way mangafurot hen anchi anàna, mètagu an Apudyus ah ing-inggana. Waman hen anchi achi omafurot an hiya, achi mètagu an Apudyus te an chuséén Apudyus hiya ah ing-inggana.”_37#Ammag pararo hen layad Amay Apudyus hen anchi anàna wat impiyarna hen egad an hiya. 2%"Yag hen anchi empalen Apudyus, maid kasen aryéna no achi yanggay hen anchi inyalen Apudyus, te nawawà-acha hen Espiritun Apudyus an hiya. ~1u!Yag hen anchi mangafurotancha, yachi hen mangempàil-ancha way chacha agé afuroton way tot-owa hen enalen Apudyus. z0m Ya hiya, chana haphapetén hen amin way innilana ya chengngarna ngém ancha chillu aket way mangafurot an hiya. /'Entoroy Juan way mangaliyén, “Hen anchi narpod uchu, hiya hen kangatowan. Waman hen anchi narpon antoy lota, an lawag tatagu yag hen antoy lota yanggay hen péppég hen innilana. Waman hen anchi narpod uchu, nangatngato no hen amin way ininggaw hen antoy lota. h.IKapeletan way hiya, an cha ngomato, waman haén, anà an cha fumafa.” Hen anchi narpod uchu o-WHen mepaniyana, kaman hen larae way mangahawa hen fufae way hiya met hen manhagongan hen anchi fufae ta faén agé hen anchi mamatfar. Ya hen anchi mamatfar, chachangréna hen ifagan hen anchi larae, yag ammag laylayad hen mangenteponana an ahawana. Wat kaman haén hen anchi i namatfar yag ana-at ammag laylayad way mangi-ila hen ayan hen tatagu an Jesus. C,Yag chechengngaryu agé hen anchi chà imfagafaga way faén chillu haén hen Cristu, ngém anà yanggay an namangpango way i mangimfaga hen tatagu ta mansaganacha way omafurot an hiya. +1Ngém sommongfat ah Juan way mangaliyén, “Achiayu machanagan an nahha te maid chillu tatagu ah maka-amma hen ammaana no achi eparufus Apudyus. I* Wat yachi agé yag émméy hen anchichay pasorot Juan an Juan yag imfagacha way mangaliyén, “Apo, ay matancha-anam hen anchi tagu way nan-ifam hen kawad-antaaw hen chumang hen antoy wangwang ad Jordan way empachamagno an chàni, te cha angkay mamfunyag agé ad uwan, yag hiyaat agé hen cha ayan amin hen tatagu.” )Angkay hiyachi, wachacha hen tapen anchichay pasorot Juan way nèsongel hen ihay kacharaancha way Judio mepanggép hen funyag. 5(eHen hiyachiy tempo, cha-an mifarud ah Juan. @'yYah Juan agé way chan funfunyag, wacha ad Enon way nehag-én ad Salem te chuar hen chanum ahchi wat chana agé funyagan hen anchichay tatagu way cha éméy an hiya way mampafunyag. &9Angkay narpaschi yag émméy ah Jesus ya hen anchichay pasorotna hen provinsiyan hen Judea, yag ini-inggawcha ahchi way cha mamunyag hen tatagu. i%KWaman hen anchichay tatagu way cha mangamma hen usto, chichachi hen manlayad way homag-én hen anchi helaw ya yachi agé hen mail-ana way chacha ammaan hen anchi laychén Apudyus.” Hen henaphapet Juan mepanggép an Jesus 8$iKapeletan way heno way tagu way cha mangamma hen laweng, achina laychén hen paway ya achina agé laychén way homag-én hen anchi iggaw hen helaw te maila hen kenarawengna. ;#oYag yato hen gapona ah machusaan hen tatagu, te ummale hen anchi anà Apudyus hen antoy lota way manelaw hen hamhamà hen tatagu, ngém hen tatagu, anchag achi laychén way mahelawan hen hamhamàcha, te anchag laylaychén hen anchi helang. Ya hen manlaychéncha hen anchi helang, te laweng hen a-ammacha. 3"_Wat heno way omafurot an hiya, achi machusa. Waman hen anchi achi omafurot, looh nifafagga hen machusaana gapon achina mangafurotan hen anchi anà Apudyus way empalena. !{Iggay hennag Apudyus hen anàna hen antoy lota way i manusa hen tatagu, te anna hennag ta wachay kahara-an hen tatagu. c ?Te ah Apudyus, gapon anchi amchan way layadna hen tatagu, empalena hen anchi ih-ihà-an way anàna hen antoy lota way matéy ta heno way mangafurot hen anchi anàna, achi metap-ar te mì-iggaw an hiya ah ing-inggana. gGWat heno way mangafurot an haén, midchat an hiya hen mannanayun way mètaguwana an Apudyus. Yachi yag penanin Jesus hen enkaman Moses, ekatnéén, “Ad namenghan, hen kawad-an cha Moses hen anchi chanak, enammaana hen anchi gamfang ah finab-arakkan yag enhabrotna ah managuwana hen tatagu, wat kaman agéhchi hen mehabrotà way Pangorowan hen Tatagu. 5 Yag mepanggép ad uchu, maid poros tagu ah émméy ad uchu no faén yanggay haén way Pangorowan hen Tatagu, te ahchid uchu chillu hen narpowà.” ) Yag ilamat, no achiyu afuroton hen chà ifaga mepanggép hen mekaman hen antoy lota, ay ammoh achi kaskasen no ifagà hen mepanggép ad uchu. 1[ Te tot-owa way hen chani aryénat hen anchi tot-owa way innilani ya hen anchi chani haphapeténat hen anchi innilan paat hen matani. Ngém anyug achi chillu afuroton.  Yag anat ekat Jesus an hiyéén, “Pakay ammag nangatoa way chan tudtuchu an chitaaway ganà Israel yag achim peet ma-awatanto. gG Yag ekat Nicodemowén, “Henoay agén én-énnén nattowa way ammag achi ma-awatan.” Hen miyaligana, kaman hen anchi yawyaw way egad hen laychénay ayan hen chana manyawyawan. Yag tàén chachangréntaaw hen uswarna, maid chillu innilataaw hen chana marpowan ya hen chana ayan. Wat kaman agéhchi hen ekaman hen miyanà ah Espiritun Apudyus.” PWat achia mahaang hen antoy mangimfag-à way masapor kasen-a miyanà. OTe ilamat, hen anchi tagu way iyanà hen tatagu, anà met hen tataguchi. Waman hen anchi tatagu way kasen miyanà way ah Espiritun Apudyus paat hen manginyanà an hiya, hiya agé hen anà Apudyus. >uYag ekat Jesusén, “Tot-owa chillu hen antoy chà ifaga an hea way achi mafalin metape hen tatagu hen mantorayan Apudyus no achi miyanà ah chanum ya hen Espiritun Apudyus. !;Yag anat ekat Nicodemowén, “Ay ammoh mafalin lawa kasen miyanà hen looh ommam-ama, te ay ammoh manfangad ah poton inana yag anat kasen miyanà.” 5cYachi yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an hea way achi angkay mafalin metape hen tagu hen mantorayan Apudyus no achi kasen miyanà.” iKAngkay henlafiyan, émméy ah Nicodemo an Jesus way mangaliyén, “Apo, innilani way ah Apudyus hen nannag an hea way mantudtuchu, te maid maka-amma hen annachay kaskascha-aw way cham ammaan no maid ah Apudyus an hiya.” c AAngkay hiyachi yag wachan ihay Fariseo way toray hen Judio way ah Nicodemo hen ngachanna.  Wat achi masapor way wachan mangintudtuchu an hiya hen kenatatagun hen tatagu te inni-ilana chillu hen wachah hamhamàcha.Ngém iggay chillu mapnek ah Jesus hen ekatchéén ommafurotancha an hiya, te inni-ilana hen hamhamà hen aminay tatagu. 8iHen kawad-an Jesus ad Jerusalem hen tempon hen anchi lagsak way Manmanma-an, chuar hen ommafurot an hiya gapo hen nangil-ancha hen anchichay kaskascha-aw way enammaana. Angkay hiyachiy na-awni way narpas hen nan-uchiyan Jesus, hemhemmà anchichay pasorotna hen yachiy enalena yag am-améd hen ommafurotancha hen anchi nesosorat way alen Apudyus ya anat agé hen enalena. Hen innilan Jesus mepanggép hen kenatatagun hen tatagu } sNgém ah Jesus, faén peet anchi Templo way faréy hen chana aryén, te empanina hen anchi Templo ah acharna. e C“Ayong-ang,” way ekat anchichay Judio, “ay an-ag mampahear ta an yanggay toroy ag-agaw yag empatàchégnowat hen yatoy Templo way émméy ah opatporo ya éném way tawén hen nangammaan hen anchichay nangamma.” ~ uYag ekat Jesus way tenomfarén, “No fakkasényu hen antoy Templo wat patàchégê chillu hen ma-atloy ag-agaw.” \ 1Yachi yag anat ekat hen anchichay ap-apo way toray hen Judio an Jesusén, “Heno man paat hen kaskascha-aw way sinyar ah ammaam ah manot-owaanni way wachan lébféngno way mangamma an nahhay enammaam.” 6eHen nangil-an hen anchichay pasorot Jesus hen anchi enammaana, hemhemmàcha hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén, “Wacha tot-owa hen ammag ma-ammaan an haén gapo ta anà ammag mararata way mangi-ila hen chacha ekaman way achi manrispitu hen antoy faréyno, Apudyus.” ;oYag menancharna agé hen anchichay chan elaoh karopate way mangaliyén, “Elayawyuwat hen annachay chayu elao, te ay ammoh anyug mamfalinén hen antoy faréy Ama ah market.” s_Wat ammag ommamma ah Jesus ah ehapratna yag enadchugna amin hen anchichay faka ya karnero ah Templo yag emparyawna chicha amin yag lenotwadna agé hen lamesa-an hen anchichay chan soksokat ah pelak wat ammag nelòyag hen pepelakcha. dAYachi way émméy ah Templo, inchahana hen anchichay tatagu way chan elao ah michaton an Apudyus way faka ya karnero ya karopate, ya wachacha agé hen anchichay tummutùchu hen lamesa-ancha way chan soksokat ah pelak. B} Angkay hiyachi, gapo ta tég-angay umchah hen anchi lagsak hen Judio way Manmanma-an hen iggay mapchitan hen a-anà hen ganà Israel ad Egipto, wat émméy ah Jesus ad Jerusalem. gG Angkay narpaschi, émméy ah Jesus yah inana, ya hen anchichay sosnodna ya anat hen anchichay pasorotna ad Capernaum, yag ininggawcha ahchi ah kamanay ag-agaw. Hen nemparyawan Jesus hen anchichay chan elao ah Templo X) Hen yahay enammaan Jesus, enammaana ad Cana way sakop hen Galilea way yaha hen pés-éy kaskascha-aw way enammaana ah mangempàil-ana hen mannakafalinna. Wat ommafurot hen anchichay pasorotna an hiya. gG “Pakayto, te gagangay met way miwaras unna hen anchi ammayay fayah ta no loohcha uminum hen tatagu yag anat eparég hen anchi faén unay ammay. Ngém hea, safali hen enkamanno te annog inyanongoh hen antoy am-ammay.”   yag namfalinat agé ah fayah yag henemheman hen anchi cha mangemponponò. Yag gapo ta maid innilana hen narpowan hen anchi ammay way fayah, te anggay hen anchichay chan ap-apag ah nangi-ila, wat annaat epa-ayag hen anchi larae way omahawa, yag ekatnéén, Y+Yag anat agé ifagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Iyapagyu hen annay anyuwat henàchu way chanum, yag inyu empahemhem hen anchi cha mangemponponò hen hiyatoy among.” Wat inyéycha hen anchi chanum ~Yachi yag ekat Jesus hen anchichay chan ap-apagén, “Ponowényu hen annachay arangfa ah chanum.” Wat pennocha ingganah nanenep. }Angkay hen anchichay Judio, gapo ta chuar hen liglamentocha mepanggép hen ekamancha way man-urah wat wacha tot-owa hen éném way chachanakkar way arangfa way na-ammaan ah fato way chacha mangig-iggaan ah chanum way ihaihéén malemaan lataan. | Ngém imfagan inana chillu hen anchichay chan ap-apag way mangaliyén, “Anyug ammaan hen uray heno way ifagana an chàyu.” {-Yag anat ekat Jesusén, “Ina, achi koma masapor ifagam hen ammaà ta egachà, te cha-an umchah hen tempon hen mangempàil-à hen kafaelà.” 8ziAngkay hiyachi yag ammag na-amin hen anchi mainum way fayah, wat i imfagan inan Jesus an hiya way mangaliyén, “Nokay hen mapoot te antoy na-amin hen anchi mainum.” @y{Ya naimfitar agé ah Jesus ya hen anchichay pasorotna. x Angkay hiyachi way nanlooh hen chuway ag-agaw, yag wacha hen mankasar ad Cana way sakop hen Galilea, yag i nèkasar ah inan agé Jesus. ew E3Yag imfagan Jesus an chicha amin way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way mailayu hen mafùtana ad uchu ya hen mamfangchafangchan hen anchichay anghel Apudyus an haén way Pangorowan hen Tatagu.”bv ?2Yag anat ekat Jesusén, “Ay anggay yanggay hen nangimfag-à way innilà hea way tummutùchu hen pongar hen away yag enafurotnowat way haén hen Cristu. Wat chùchùar angkay hen kaskascha-aw way mailayu no yaha.” u 1“Apo, hea peet hen anà Apudyus,” way ekat Natanael, “ya hea agé hen anchi areni way nepoposta way ganà Israel.” Ht  0Yag ekat Natanaelén, “Nokay hen nangammuwam an haén.” Yag ekat agé Jesusén, “Inni-ilà hea way tummutùchu hen pongar hen anchi away way fig hen cha-an mangchahan Felipe an hea.” s 1/Angkay hiyachi way innilan Jesus ah Natanael way naway ekatnéén, “Antoyan hen ihay onong way ganà Israel way maid tot-owa kétémna.” *r O.Yag sommongfat ah Natanael way mangaliyén, “Ay ammoh wachay ammay ah tagu way marpod Nazaret tà.” Yag ekat Felipeyén, “Umalea ngén ta inta ilan ya.” 9q m-Yachi yag i enanap agé Felipe ah Natanael, yag angkay inchahana, imfagana way mangaliyén, “Inchahanni angkay hen anchi tagu way ensorat Moses hen nangensoratana hen orchin way hiya agé hen anchi inyalen hen anchichay profeta ad namenghan, yag hen ngachannaat ah Jesus way eNazaret way anà Jose.” ^p 7,Ah Felipeyanto, hiyan ihay iBetsaida way yachi agé hen fabréy cha Andres an Pedro. o 3+Angkay nafigat way ekat Jesusén éméy hen provinsiyan hen Galilea, inchahana ah Felipe yag ekatnan hiyéén, “Inta ta metnod-an haén.” 4n c*Yachi yag enetnodnaat hen anchi pangorowana way Simon an Jesus. Angkay hiyachi way innilan Jesus hiya, ekatnéén, “Heay Simon way anà Juan, ngadnà heah Cefas.” (Hen anchi ngachan way Cefas, pachongna hen Pedro way hen laychénay aryénat fato.) Hen nangayagan Jesus an cha Felipe an Natanael ym m)Yag innaat nan-iyanap ah pangorowana way Simon yag imfagana way mangaliyén, “Inchahanni angkay hen anchi Cristu.” (Hen laychén hen anchi ale way Cristu way aryénat hen anchi empopostan Apudyus way umale hen antoy lota way mantoray.) Yl -(Hen iha hen anchichay netnod an Jesus wat ah Andres way sonod Simon Pedro. (k K'Yag ekat Jesusén, “Intaaw kaỳ ta inyu ilan.” Yachi yag netnodcha way incha innila hen iggawna, yag nì-iyancha hen hiyachiy lafi te fummatangan chillu. j &Yachi yag namfiliwit ah Jesus yag innilana chicha way cha umunud, yag annaat ekatén, “Nokay hen chayu anapén.” Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Rabbi, chokkay hen fabréyno.” (Hen laychén hen anchi ale way Rabbi way aryénat Apo Mistoro.) [i 1%Hen nangngaran hen anchi chuway pasorot Juan an nadchi, chachaat umunud an Jesus. h $innilana ah Jesus way chan looh, yag annaat ekatén, “Anchiyan hen anchi karnero way inidchat Apudyus way michaton.” Mg #Angkay nawakas way nètatàchég ah Juan hen chuway pasorotna, f {"Wat hiyachi, gapo ta innilà, tàchégà way hiya tot-owa hen anà Apudyus.” Hen anchichay pés-éy somorot an Jesus Fc Yag uray haén, cha-an-o elasin hiya hen pés-éyna. Ngém hen ganchat-o way mamunyag hen tatagu ah chanum, ta mepaka-ammu an chitaaw way ganà Israel way hiya hen anchi hennag Apudyus.” 0b [Hiya hen anchi chà aryén hen anchi nangaryaén, ‘Wacha hen meparég an haén way nangatngato no haén, te hiya, nawawà-acha chillu uray hen cha-an-o marmuwan.’ Ra Angkay nafigat way innilan Juan ah Jesus way naway, ekatnéén, “Ilanyu ngén, anchiyan hen anchi karnero way inidchat Apudyus way michaton ah mamayadna hen fasor hen katagutagu hen antoy lota. @` {Amin hen anchichay nekamkaman, na-ammaan amin ad Betania way chumang hen anchi wangwang way Jordan way yachi hen chan funfunyagan Juan. Hen anchi karnero way michaton an Apudyus 3_ away hiya hen meparég an haén. Yag tàén an umunud an haén, ammag nangatngato chillu no haén, te uray lawa non anà an man-alepan an hiyéén achì karébféngan.” &^ GYag anat somongfat ah Juan way mangaliyén, “An yanggay chanum hen chà ifunyag an chàyu, ngém wacha an chàyu ad uwan hen ihay tagu way cha-anyu elasin &] Gekatcha an Juanén, “Wat no faén hea hen anchi Cristu ya faén-a agé ah Elias ono hen anchi profeta way chataaw hadhadchén, pakay cha-an funyag nò.” R\ Angkay hiyachi yag hen anchichay hennag hen anchichay Fariseo agé, k[ QYachi yag ensongfat Juan hen anchi ensosorat hen profeta way Isaias ad namenghan way ekatnéén, “Haén hen anchi ini-inggaw hen anchi chanak way cha mangèngaw hen anchichay tatagu ta iyam-ammacha hen engwan hen Ap-apo.” Z 3“Wat no yaha, henoa kay peet nò. Ifagam ngarud ta wacha agéy haphapeténni hen anchichay nannag an chàni no heno hen mangalem hen acharno.” "Y ?“Wat nokay-a nò,” way chacha ekat, “ono magat hea ah Elias way ekatchéén kasen umale.” Ngém ekatna agéén, “Faénà met.” Yag anchaat agé ekatén, “Wat awni yag hea ngata hen anchi profeta way chani hadhadchén.” Yag ekat Juan chilluwén, “Faénà agé.” X Wat maid enhoot Juan te enlawagna way mangaliyén, “Faénà angkay hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale.” RW Angkay hen anchichay anap-apon hen Judio ad Jerusalem, hennagcha hen tapen anchichay papachi ya hen tapen agé hen anchichay cha tomorong an chicha way i mananhan an Juan no heno hen kasasa-adna. V /Maid poros tagu ah nangila an Apudyus, wat maid mangempaka-awat hen tatagu mepanggép an hiya. Waman hen anchi sissiguchay anàna way kapachongna paat way nelarammong an hiya, wat hiya hen nangempaka-awat hen tatagu mepanggép an Amana. Hen imfagan Juan way chan funfunyag -U UAh Moses hen nangimfaga hen orchin Apudyus an chitaaw, ngém ah Jesu Cristu hen nangempàila hen ség-ang Apudyus an chitaaw ya hen katot-owaan mepanggép an hiya. T !Maid agé mepaniyan hen ség-angna an chitaaw way tatagu te annag séség-angan chitaaw amin ya cha matapyatapyanchi ah ing-inggana. qS ]Imfagan Juan hen mepanggép an hiya, ekatnéén, “Hiyaha hen anchi chà aryén hen anchi nangaryaén, ‘Hen anchi meparég an haén, ammag nangatngato no haén te hiya, nawawà-acha chillu uray hen cha-an-o marmuwan.’ ” #R AAngkay hen anchi na-awagan ah Ale, namfalin ah tatagu yag nì-iggaw an chitaaw. Pahig tot-owa hen inyalena ya menangség-ang way tatagu. Yag chàni, innilani hen kena-ammayna way ammag maid mepaniyana way yachi chillu hen ka-ammayna te hiya hen anchi sissiguchay anà Apudyus. KQ  Yag hen enkaman Apudyus way nanganà an chicha, faén kaman hen cha ekaman hen tatagun antoy lota no umanàcha te ah Apudyus, wachan enkamanna ta miyanà hen tatagu an hiya ta hiyan man-amacha. P   Ngém wachacha chillu hen tapena way nangimfilang an hiya yag ommafurotcha. Wat chicha, namfalinén Apudyus chicha ah a-anàna. XO + Ya tàén hen anchichay tatagu ah fabréynéén anchag achi mangiggéén hiya. QN  Hen anchi na-awagan ah Ale way ekatcha agéén Helaw, gapon hiya wat na-ammaan amin hen antoy lota ya hen ininggaw. Ngém angkay ummale hen antoy lota, ammag iggayat agé elasin hen tatagu hiya. M  Te wacha hen kasen umale way hiya hen anchi tot-owa way Helaw way manelaw hen hamhamà hen aminay tatagu hen antoy lota. L #Faén ah Juan hen anchi manelaw hen hamhamà hen tatagu, te hiya hen anchi an yanggay an ummale way mangimfaga mepanggép hen anchi Helaw. *K OYag hen namaaran Apudyus an hiya, ta ina haphapetén hen aminay katagutagu mepanggép hen anchi na-awagan ah Helaw ta no changrén hen tatagu, omafurotcha koma. PJ Wacha hen ihay tagu way finaar Apudyus way ah Juan hen ngachanna. {I qYag helawan hen yachiy Helaw hen helang way iggaw hen tatagu, yag hen anchi helang, ammag achi makachép an hiya. }H uYa hiya agé hen lugin hen ataguwan hen egad. Ya hiya agé hen anchi Helaw way cha manelaw hen hamhamà hen tatagu. G Ya piniyar agé Apudyus hiya way mangamma hen egachay wacha, wat maid kasen nangamma hen na-ammaan no faén yanggay hiya. DF wat nachachà-an way nelarammong hen anchi Ale an Apudyus. oE [Hen anchi péspés-éyna way cha-an ma-ammaan hen antoy lota, nawawà-acha chillu hen anchi na-awagan ah Ale way hiya hen mangempaka-ammu an Apudyus. Yag hen yachiy na-awagan ah Ale, nelarammong an Apudyus, te hiya chilluh Apudyus ]D3wat hiya hen nanagu hen anchi nakafasoranchi ta achi metap-ar. Ya gapo agé hen torongnaat pakawanén Apudyus amin hen fasor hen anchi fummasor, tàén chuar. Wat yaha hen haham-ényu. Haén ah Jaime6CeChàyu way sosnod, no wachay iha an chàyu way cha mangentagtagay way mangafurot an Apudyus yag wacha agéy iha ah mangawis an hiya ta mamfafawi yag namfangad chillu, BwYachi yag annaat agé chawatén ta umuchan, yag ummuchan tot-owa yag anchaat kasen lomtà hen minura hen antoy lota. RAKaman an Elias ad namenghan way profeta way hiya, pachongtaaw agé way tagu. Yag angkay annag tenlén way nanawat an Apudyus ta achi koma umuchan, iggay tot-owa umud-uchan ah toroy tawén ya kagudwa. z@mWat hiyachi, amin-ayu, man-ahepinnudnuayu ah fasor ya man-ahelinnuwaruayu ta maka-an hen saket no wachay chan saket an chàyu. Te napegsa tot-owa hen luwarun hen anchichay mangafurot paat an Apudyus, te afuroton agé Apudyus hen luwarucha. #??Yag gapon luwarucha way anchag manchinlan ah Apudyus, wat guminang hen anchi chan saket te ka-anén Apudyus hen saketna ya pakawanéna agé hen fasorna. Z>-Ya mag-ay ta wacha hen chan saket an chàyu, epa-ayagna koma hen anchichay cha mangemponponò ta icha lanéén hen anchi chan saket ya iluwaruwancha hiya way manchawat gapo hen ngachan Apotaaway Jesu Cristu. 5=c Mag-ay ta wacha hen tapena an chàyu way cha maligatan, masapor koma manchawat an Apudyus. Ya hen anchichay laylayad, ancha koma an ekankanta way manayaw an Apudyus. <) Sosnod, no mantotorag-ayu, masapor achiayu chan sapsapata way mangensapata an Apudyus ya uray heno way wachan antoy lota, te érégna no ekatyuwén “Oo” no oo, ya “Achi” no achi. Yachi hen ammaanyu ta achiayu machusa an Apudyus. Masapor antaaw an manluwaru ;;o Yag innilataaw way laylayadcha tot-owa ad uwan gapo hen nanganohancha hen ligat te iggaycha iyang-anggayan. Kaman an Job way annag ena-annohan tàén amchan hen ligatna. Yag chengngartaaw amin hen enkaman Apudyus an hiya hen anongohna, te ah Apudyus, ammag menangség-ang chillu ya menanglayad ah tatagu. 4:a Hamham-éntaaw ngén agé hen anchichay nangimfaga hen alen Apudyus ad namenghan way profeta, ta torachéntaaw hen enkamancha way nanganoh hen aminay nepachah an chicha. 9 Sosnod, achitaaw agé chan ahelennaweng ta achi chitaaw chuséén an Apudyus, te tég-angay tot-owa hen manguwisana hen tatagu. 8!Wat kaman agéhchi hen manganohantaaw way mamannéd hen mamfangchan Apotaaw way Jesus. Wat sésêméntaaw te tég-angay hen mamfangchana. ;7oNgém hen ifagà an chitaaw way sosnod, antaaw amin ammag anohan hen heno way ma-ammaan an chitaaw ingganah mamfangchan Apo Jesu Cristu. Kaman hen anchichay chan mura way cha manganoh way mamannéd hen uchan ta manmuracha ya mamannéd agé hen kaggahanan hen fungan hen inmuracha ya anchaat fat-én. %6CAnyug cha empafasor hen anchichay maid fasorna ya chayuwat agé pédtén chicha way maid én-énnéncha way mangempaginang an chàyu. Masapor man-anohtaaw G5Chàyu, an-ayug chan lamram-ay way matagu hen antoy lota ad uwan way maid achi wacha an chàyu, ngém yaha hen kaman paat chayu mangempatafaan hen acharyu way mesagana ah manusaan Apudyus. /4Wya anyug iggay idchat hen ustoy labfun hen anchichay nan-amma hen lotayu. Wat hen anchi lilin hen anchichay nèlabfu an chàyu, nàtad an Apudyus way Aren hen amin. 3Ya an agég lomate hen faletòyu ya hen pelakyu. Yag hen hiyachiy late, yachi hen manot-owaan way faén usto hen enkamanyu way nangusar hen kafinaknangyu. Wat chuséén Apudyus chàyu te anyug an ena-among yanggay hen kafinaknangyu hen antoy anongoh chi tempo, S2Te awniyat ammag maropà hen kafinaknangyu yag nabfufù hen lurumfongyu. 1 Wacha agé hen ifagà an chàyu way fafaknang. Ilugiyuwat way mankela ya mamparà gapon anchi amchan way ligat way mepachah an chàyu. 60eWat hiyachi, achitaaw ar-aliw-an way heno way tagu way nangilaila hen ustoy ma-ammaan ya annag achi chillu ammaan way annag igiginnang, wat fasornachi an Apudyus.t/aNgém hen chayu ekaman, anyug cha epaspasekat way mangamma hen laylaychényu paat. Ammag laweng angkayha. {.oWat hen aryéntaaw koma, ekattaawén, “No eparufus Apudyus, wat matagtagutaaw ya ammaantaaw hen ammaantaaw.” ~u}}]|{zz8yy#xwwv`utssrqqp~onmmrlkk jihgcfueegdcbbaa ` ^^]] \I[ZYYuXXJWWVUU(TT=<<6;::=9887!655x433?22\1p0// .+-u,,k+*)((f'&%$$$#U""J! *gC  o<4/T j VBVe& E,Yag ammag laychén paat hen tapena way manelew an hiya, ngém maid chillu iha ah nangempachah hen limana. Hen anchi achi omafurotan hen anap-apon hen Judio \ 1+Wat ammag achin tetemfuruy hen hamhamà hen anchichay tatagu mepanggép an Jesus.  *Te nesosorat met hen anchi alen Apudyus way hen Cristu, ganà David way ad Bethlehem hen miyana-ana, te yachi hen fabréy David.” h I)Yag hen tapena agé, ekatchéén, “Hiyaha angkay tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale.” Waman hen tapena, ekatchéén, “Ay ammoh hen provinsiyan hen Galileaat agé hen marpowan hen anchi Cristu. )K(Hen nangngaran hen anchichay tatagu hen anchi anat enalen Jesus, ekat hen tapenéén, “Hiyaha tot-owa hen anchi profeta way antaaw ammag hahadchén.” c?'Hen anchi enalen Jesus way chanum way ammag fumufùnag hen tatagu, anna cha paniyén hen anchi Espiritu way epalen Apudyus way mìyachar hen anchichay omafurot an hiya. Ngém hen hiyachiy tempo, cha-an mepale hen anchi Espiritu te cha-an hen kachayawan Jesus way mamfangchana ad uchu. Achi mapapchong hen hamhamà hen tatagu mepanggép an Jesus 4a&te hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén, ‘Heno way omafurot an haén, ammag fumufùnag an hiya hen anchi fufun way managu hen tatagu ah ing-inggana.’ ” V%%Angkay hiyachi way anongoh hen ag-agaw hen anchi lagsak way yachin térénay lagsak, tommàchég ah Jesus yag chinakarna way mampani, ekatnéén, “Heno way nàwaw, umale an haén ta painumê hiya, Z-$Te pakay ekatnéén anapéntaaw hiya, ya nokay ngata hen laychénay aryén hen annay ekatnéén achitaaw makachah an hiya, ya achitaaw agé makaéy hen ayana.” Hen niyaligan hen Espiritun Apudyus ah chanum "=#Yachi yag chachan ahepennoot hen anchichay anap-apon hen Judio way mangaliyén, “Chuud ngata hen ayana way achitaaw makachah an hiya. Ay an éméy hen iggaw hen anchichay kacharaantaaw way niwa-at ah kafabréfabréy ta ah awni yag tinudtuchuwana agé hen anchichay faén Judio. {o"Wat uray anà ammag cha ana-anapén an chàyu, achiayu chillu makachah an haén te achiayu maka-ale hen ayà.” !Yachi yag ekat Jesusén, “An hen-aketan yanggay hen mì-iggawà an chàyu yag ana-at manfangad hen anchi nannag an haén. fE Angkay hiyachi way cha alengahén hen anchichay Fariseo hen cha aryén hen tatagu mepanggép an Jesus, wat chicha ya hen anchichay anap-apon hen papachi, hennagcha hen anchichay guwarcha way i manelew koma an hiya. 'GNgém uray chillu yaha hen hamhamà hen tapena, chuarcha chillu hen ommafurot an hiya wat ekatchéén, “Hiyaha man hen anchi Cristu way empopostan Apudyus, te ay ammoh wachay maka-amma ah wadwadcha way kaskascha-aw no hen chana ammaan.” Hen nannagancha hen i koma manelew an Jesus 1~[Hen nangaryan Jesus an nadchi, ammag laychén paat hen anchichay anap-apo way manlapchù an hiya way manelew, ngém iggaycha chillu te cha-an umchah hen tempona. ^}5Waman haén, innilà hiya te hiya hen narpowà ya hiya agé hen nannag an haén.” 1|[Angkay hiyachi way chan tudtuchu ah Jesus ah Templo, chinakarna way mangaliyén, “Ay nanggila kay ta innilayu tot-owa hen narpowà ya hen kenatatagù. Te faén yanggay ah hamhamào hen ummaliyà hen antoy lota te anà an hennag hen anchi katot-owaan. Ngém chàyu, maid innilayu an hiya. {“Oo a, ngém no umale hen anchi Cristu, maid ano mangammu hen marpowana, ngém hen yahay tagu, innilataaw met hen narpowana.” FzYag pakay annayan nò way chan tudtuchu hen sangwanan hen tatagu yag maid met ammaancha an hiya. Ono napnekcha ngata way hiya tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale.” Wy'Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay tatagu ad Jerusalem hen cha aryén Jesus, ekat hen tapenéén, “Ay faénha ngén hen anchi tagu way cha anapén hen anchichay anap-apo ta pédténcha ano. "x=Achiyu ammag cha tenétnéén way laweng hen enammaà ta anyuwat an anapén hen ka-ammayna.” Hen cha manganapan hen tapena no narpoh Jesus an Apudyus w{Wat no mafalin way mepamarka hen anà hen tempon hen ngilin way Safachu ta achi marabseng hen anchi inyurchin Moses, pa-ayu kay omaningarngar gapo hen nanga-anà hen saket hen ihay tagu hen anchi tempon hen ngilin ah omammayan paat hen ataguwana. cv?Ngém chàyuwat, chayu met agé markaan hen a-anàyu no tempon hen ngilin no yachi hen miyaphorana te yahan imfagan Moses way mekaman, ngém faén chillu ah Moses hen nanginlugi te an natawid hen anchichay chanakkar. uYachi yag ekat Jesusén, “Anggay paat hen nanga-anà hen anchi saket hen tempon hen ngilin yag an-ayu paat ammag nah-ag. t!Yag sommongfat hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Ay an-a cha mattagar te heno ay hen tagu way cha manmanmà way mamchit an hea.” Hs Tot-owa way inidchat Moses hen anchi orchin Apudyus an chitaaw. Ngém ammag maid angkay cha mangafurot an chàyu hen hiyachiy orchin, te pakay chayu anapén hen mamchitanyu an haén nò.” |rqTe kapeletan, hen anchi tagu way cha mintudtuchu hen anchi narpoh hamhamàna yanggay, anna an cha anapén hen kachayawana. Waman hen anchi cha manganap hen machayawan hen anchi nannag an hiya, hiya hen anchi nalimpiyu way maid kétkétémna. >quYag heno way tagu way manlayad way mangamma hen laychén Apudyus, maelasinna way ah Apudyus tot-owa hen cha marpowan hen anchi chà itudtuchu ya faén fukod yanggay hen hamhamào. !p;Yag anat ekat Jesus an chicha way mangaliyén, “Hen anchi chà itudtuchu, faén ammag hamhamào hen narpowana te narpon Apudyus way nannag an haén. o7Yag anchag nahahaang hen anchichay anap-apon hen Judio yag ekatchéén, “Henoay hen nangacharan nahha hen kenaraengna way iggay met man-uswila.” lnQAngkay hiyachi way agginawan hen anchi lagsak, émméy ah Jesus ah Templo way i mantudtuchu. m Yaha hen chacha aryén ngém chacha etat-allingéb way mangale te chacha émégyat ah mangngaran hen anchichay anap-apon hen Judio. rl] Ya ammag chuar agé hen cha manginyut-utiyam hen anchichay tatagu mepanggép an hiya, te hen tapena, ekatchéén, “Ammayay tagu ah Jesus.” Waman hen tapena, chachaat agé ekatén, “Faén angkay te chana lokopon hen tatagu.” ky Angkay ahchi, hen anchichay anap-apon hen Judio, chacha anapén hiya way mangaliyén, “Chuud ngata ah Jesus aya.” zjm Angkay hiyachi way lummigwat hen anchichay sosnod Jesus way i mèlagsak, entat-allingéb Jesus way umunud. ri] Yachi hen enalen Jesus yag anat mataynan hen provinsiyan hen Galilea. Hen émméyan Jesus way mèlagsak sh_Wat in-ayu ta in-ayu mèlagsak te maid angkay éméy an haén te cha-an umchah hen ustoy mampàil-à.” g#te achi chàyu cha agorgoran hen tatagun antoy lota. Waman haén, anà ammag agorgoran an chicha te chà ifaga hen karaweng hen a-ammacha. 1f[Yachi yag ekat Jesus an chichéén, “Oo a, ngém cha-an met umchah hen anchi ustoy tempo way mampàil-à. Waman chàyu, mafalin way farangna hen mampàil-anyu, feEYaha hen enalen hen anchichay e-enawchin Jesus te uray chichaat cha-ancha omafurot an hiya. 7dgTe ay ammoh wachay tagu ah mangentàlilig hen chana ammaan no laychéna way mempaka-ammu hen acharna. Wat no kaskascha-aw hen cham ammaan, epàilam kagé hen katagutagu.” ?cwyag ekat hen anchichay e-enawchin Jesus an hiya way mangaliyén, “Pa-a achi lumigwat way i mèlagsak ad Jerusalem ta im epàila hen kaskascha-aw hen anchichay cha somorot an hea. obWAngkay hiyachi way tég-angay hen tempon hen anchi lagsak hen Judio way ekatchéén “Fawi,” a Nanepod hen hiyachi, achi i manggégga-ay ah Jesus hen provinsiyan hen Judea te innilana way cha anapén hen anchichay anap-apon hen Judio hen ekamancha way mamchit an hiya. Wat ammag hen provinsiyan hen Galilea hen chana i manggégga-ayan yanggay. $`AGEnalen Jesuschi mepanggép an Judas way anà Simon Iscariote te tàén hiya hen iha an chicha way hemporo ya chuwa, annag enlao ah Jesus hen na-awni._ FYachi yag ekat Jesusén, “Haén, penelè chàyu way hemporo ya chuwa, ngém wacha chillu hen iha way ena-awwan Chumunyu.” |^qEWat sigurachu hen antoy afurotni way hea hen anchi kapachong Apudyus way empalena hen antoy lota way mantoray.” =]sDYag sommongfat ah Simon Pedro way mangaliyén, “Apo, nokay lawa hen kasenni i somorotan nò, te hea met yanggay hen cha mangintudtuchu hen mannanayun way mètaguwan an Apudyus. v\eCWat ekat Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotnéén, “Chàyu kay, ay etagayà agé an chàyu.” j[MBNanepod hen hiyachi, chuar hen nangentagay way metnod an Jesus way anchag nanchùgan hiya. 8ZiAWat yachi yag anat ekat Jesus agéén, “Yachi hen nangimfag-à an chàyu way maid ihà-an ah omafurot an haén no faén ah Ama hen manorong hen hamhamàna way omafurot.” kYO@Ngém wachacha hen tapena an chàyu way ammag achi chillu omafurot an haén.” Enalen Jesuschi te nanepod hen anchi laprapona, inni-ilana chillu no heno hen achi omafurot an hiya ya no heno agé hen anchi mangenlao an hiya. "X=?Te hen anchi narpowan hen mannanayun way ataguwan hen tatagu wat hen Espiritun Apudyus way ammag maid sérsérfin hen aminay ammaan hen tatagu. Ya hen anchichay chà imfaga an chàyu, yachi hen mangawatanyu hen Espiritun Apudyus ya yachi agé hen managu an chàyu ah ing-inggana. W#>Wat nokay agé hen hamhamàyu non an umat yag ilanyu haén way Pangorowan hen Tatagu way ammag matarok ad uchu way mamfangad hen narpowà. tVa=Ngém ah Jesus, ammuna hen chacha ngayutongotan yag annaat ekatén, “Ay anggayha yag epangayana chàyu. U<Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay sommorot an Jesus hen anchi annaat intudtuchu, ammag chuar an chicha hen ngommaya hen hamhamàna yag ekatchéén, “Nokay lawa hen cha i mangngar hen annay chana aryénanna way ammag naligat ah hamham-én.” :Tm;Yachi hen intudtuchun Jesus hen nantudtuchuwana hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio ad Capernaum. Hen anchi alen Jesus way managu hen tatagu ah ing-inggana `S9:Wat hiyachi, haén hen anchi ustoy ma-an way narpo ad uchu way faén kaman hen anchi ma-an way enan hen anchichay anap-otaaw yag natéycha chillu. Te heno way mangan an haén, mètagu an Apudyus ah ing-inggana.” XR)9Ah Ama way nannag an haén, sigud way natattagu. Yag gapon hiyaat, nisissigud agé hen natatagguwà. Wat kaman agéhchi, heno way mangan hen achar-o, matagu ah ing-inggana agé te haén hen managu an hiya. vQe8Wat heno way mangan hen achar-o ya manginum hen charà, mì-i-iggaw an haén ya mì-i-iggawà agé an hiya. P7Te hen achar-o, yachi hen tot-oway ma-an, ya hen charà, yachi hen tot-oway mainum way yachi hen managu hen tatagu ah ing-inggana. 2O]6Waman hen anchi tagu way mangan hen achar-o ya manginum hen charà, yachi hen mètagu an Apudyus ah ing-inggana ya man-uchiyê agé hiya hen anchi anongoh chi ag-agaw. \N15Yachi yag ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no achiyu anén hen achar-o way Pangorowan hen Tatagu, ya no achiyu agé inumun hen charà, wat achi angkay mafalin way mètaguayu an Apudyus. KM4Angkay hiyachi way enalen Jesuschi, chachan sosongel hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Heno ay paat hen én-énnén hen annay taguwanna way mangempangan hen acharna an chitaawa.” L3Yag haén hen anchi mannanayun way ma-an way narpod uchu. Wat heno way mangan hen hiyachiy ma-an, mètagu an Apudyus ah ing-inggana. Yag hen anchi ma-an way idchat-o an hiyaat achar-o way yaha hen midchat ah managu hen aminay tatagu hen antoy lota.” K 2Ngém heno way mangan hen anchi mannanayun way ma-an way yachin anchi tot-owa way narpod uchu, achi matmatéy ah ing-inggana. hJI1Hamham-ényu ngén te faén angkay kaman hen anchi manna way enan hen anchichay anap-otaaw ad namenghan hen ini-inggawancha hen anchi chanak, te uray enancha hen yachiy ma-an way ekatchéén narpod uchu, natéycha chillu. XI)0te haén hen anchi ma-an way mangchat hen mannanayun way ataguwan hen tatagu. H/Wat yachi, tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way tagu way omafurot an haén, mètagu an Apudyus ah ing-inggana, G.Ngém achì ekatén wacha hen nangila an Ama ad uchu, te haén yanggay hen nangila an hiya, te ahchi chillu hen narpowà. eFC-Wacha agé hen ensorat hen profeta ad namenghan way ekatnéén, ‘Tudtuchuwan Apudyus hen aminay tatagu.’ Wat hiyachi, heno way tagu way mangngar hen imfagan Ama yag enafurotna, kapeletan way omafurot agé an haén. DE,te maid chillu omafurot no faén ah Ama way nannag an haén hen manorong hen hamhamàna ah omafurotana. Wat hen anchichay omafurot, chicha hen man-uchiyê hen anchi anongoh chi ag-agaw. [D/+Yachi yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Achiayu chan ngayungayutongot, 3C_*Yag chachan ahepennoot way mangaliyén, “Ay ammoh faéntoh Jesus tà way anà cha Jose an Maria way innilataaw. Wat pakay annag cha ekatén hiyaat narpod uchu nò.” B)Hen nangngaran hen anchichay tatagu hen anchi enalen Jesus way hiya hen anchi ma-an way narpod uchu, anchag chan ngangayutongot. wAg(Ta epegwà way mangale hen laychén Ama, te hen laychéna, ta amin hen anchichay mangafurot way haén hen anàna ya haén agé hen manokchuncha, mètagucha an haén ah ing-inggana, te man-uchiyê chicha hen anchi anongoh chi ag-agaw.” D@'Yag hen laychéna, ta amin hen anchichay penelena way omafurot an haén, ammag maid poros mayagyag an chicha, ya ta man-uchiyê agé chicha amin no umchah hen anchi anongoh chi ag-agaw. 2?]&Te haén way narpo ad uchu, iggayà chillu ummale hen antoy lota way i mangamma yanggay hen laychê te ummaliyà way i mangamma hen laychén hen anchi nannag an haén. >7%Ngém amin hen anchichay tatagu way penelen Ama way omafurot an haén, wat omafurotcha tot-owa. Ya aminay omafurot an haén, akseptarê chicha amin. }=s$Ngém tot-owa hen anchi imfafaggà an chàyu way tàén chayu ilailan hen chà ammaan, anyug achi chillu afuroton. n<U#Yachi yag anat lawrawagén Jesus hen anchi enalena way mangaliyén, “Haén hen anchi ma-an way managu hen tatagu ah ing-inggana, wat hen miyaligana, heno way mangafurot an haén, achin henhenaang, ya achi agé màmàwaw. ;"Yag anat agé ekat hen anchichay tataguwén, “Apo, umpayat adchan chàni hen annay ma-an ta mawawà-acha an chàni.” :}!Ya hen hiyachiy ma-an way inidchatna way ad uchu paat hen narpowana, wat yachi hen managu hen tatagu ah ing-inggana.” 93 Yachi yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchi inidchat Moses, faén angkaychi hen anchi tot-oway ma-an way narpod uchu. Te hen anchi cha idchat Amay Apudyus ad uwan, yachi hen anchi tot-owa way ma-an way narpod uchu. 8te ilamat, hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, wacha hen anchi manna way anchag cha anéanén hen ini-inggawancha hen anchi chanak. Te hen anchi nesosorat met, ekatnéén, ‘Hen anchi ma-an way narpod uchu, yachi hen inidchatna an chicha.’ ” 73“Oo a,” way chacha ekat, “ngém nokay hen ammaam way kaskascha-aw ta wachay manot-owaanni ah mangafurotanni an hea. Wacha koma hen epàilam, 6#Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Hen laychén Apudyus way ammaanyu wat masapor afurotonyu haén te haén hen anchi hennagna.” }5sWat ekat hen anchichay tatagu an Jesusén, “Wat nokay hen ekamanni nò ta ammaanni hen laychén Apudyus.” o4WFaén koma hen anchi ma-an way mibhug hen pa-amchanyu te mapéppég chilluchi. Ta hen pa-amchanyu koma, hen anchi ma-an way mannanayun way yachi hen mangchat hen mètaguwan an Apudyus way maid péppégna ah ing-inggana. Wat yaha hen anchi ma-an way idchat-on chàyu, haén way Pangorowan hen Tatagu, te yachi hen impiyar Amay Apudyus an haén ah ammaà.” }3sYag ekat Jesus an chichéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way maid kasen manganapanyu an haén no faén yanggay hen anchi enammaà way mibhug way enanyu yag nabhug-ayu, yag faén ah gapo ta na-awatanyu hen pontos hen anchi enammaà. 2)Angkay hiyachi way ginumchang hen anchichay tatagu, inchahancha ah Jesus yag anchaat ekatén, “Apo, kamana peet hen ummaliyam ahto.” 1Yag yachi, gapo ta na-ammuwan hen anchichay nataynan way tatagu way maid peet ah Jesus ya umat agé hen anchichay pasorotna, wat anchag hinénggép hen anchichay fangka ta gumchangcha ad Capernaum way i manganap an Jesus. Hen anchi ma-an way iyatagu ah ing-inggana R0Angkay hiyachi way inumchahcha hen tapen hen fangka way narpod Tiberias yag tommàchangcha hen hag-én hen anchi namanganan Jesus hen anchichay chuaray tatagu hen narpasan hen nanyamanana an Apudyus. /Angkay hiyachi way nafigat yag enlasin hen anchichay tatagu way nataynan ad chumang, way an ihà-an yanggay hen anchi fangka way wacha ad arubyan way yachi agé hen nanluganan hen anchichay pasorot Jesus, yag innilacha agé way iggay mìlugan ah Jesus. +.OWat laylayadcha way nangempaghép an hiya, yag hen hiyachi agé, inumchahchaat peet hen anchi penget hen fabréy way ayancha. Hen nanganapan hen tatagu an Jesus \-1Yag anat man-aleh Jesus way mangaliyén, “Haénto wat achiayu cha émégyat.” ,Tàénchi yag chachaat ichuruchurun hen anchi fangka. Wat angkay ommag-agginawacha way émméy ah énémay lometor ménat, innilachaat agé ah Jesus way cha manaran hen uhun hen anchi chanum way cha homag-én an chicha, yag chachaat agé émégyat way térén. +Angkay hiyachi way nanlurugancha hen anchi fangka yag ammag inumchah hen séréchay fali, wat ammag chan hibhibyat hen anchi chanum. *yag hinénggépcha hen anchi fangka way gumchang way éméy ad Capernaum te hommelang yag achi ihéh mamfangad ah Jesus. p)YAngkay hiyachi way cha madhém, émméy hen anchichay pasorot Jesus hen anchi penget hen fayfay, l(QYag yachi, gapo ta enlasin Jesus hen hamhamà hen anchichay tatagu way tég-angaycha i peletén hiya way man-are, wat tenaynanaat chicha way i ommanggay hen anchi tagéytéy way futaaw. Hen nanaranan Jesus hen uhun hen chanum O'Hen nangil-an hen anchichay tatagu hen anchi kaskascha-aw way enammaan Jesus, ekatchéén, “Hiyato angkay hen anchi profeta way hahadchéntaaw way ekat Apudyusén epalena hen antoy lota.” &# Angkay enamongcha hen anchi finay-anan hen tatagu, yag napnowat agé hen hemporo ya chuway awit way narpo hen anchi yanggay lemay tenapay. %y Angkay nagipohcha amin yag imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way amongoncha amin hen nafay-anan ta maid maramram. ~$u Angkay hiyachi yag innaran Jesus hen anchi tenapay yag nanyaman an Apudyus yag annaat epiyàchang hen anchichay tatagu. Yag yachi agé hen enkamanna hen anchi files wat nanganangancha amin hen anchichay chuaray tatagu ingganah nagipohcha. s#_ Yachi yag anat ekat Jesus an chichéén, “Ifagayu hen annachay tatagu ta tumùchucha.” Yachi yag tummùchucha amin hen anchichay tatagu hen anchi pachinaroh wat émméy ah lemanlifu hen filang hen anchichay lenarae yanggay. "9 “Wacha hen ihay cha fumafaru way nanhangat ah lemay tenapay ya chuway files, ngém ay ammoh ummat lawachi ah para hen annachay lonay way tatagu.” G!Yachi yag nan-ale ah Andres way sonod Pedro way mangaliyén,  )Yag sommongfat ah Felipe way mangaliyén, “Uray ay gastoson hen labfu ah makatawénat achina ay chillu ummat ah uray lawa manemhemancha.” jMA-ammun Jesus chillu hen ekamanna ngém hen nangimohana, ta ilana no nokay hen hamhamà Felipe. _7Yachi yag nanlangranga ah Jesus yag innilana hen anchichay chuar way tatagu way naway yag annaat ekat an Felipe way ihay pasorotnéén, “Chuud ngata hen lomàwantaaw ah érégna ah anén hen annachay tatagu.” 4aHen hiyachiy tempo, anchag chuar hen tatagu te tég-angay hen anchi lagsak hen Judio way ekatchéén, Manmanma-an hen iggay napchitan hen a-anà hen anap-ocha ad Egipto. gGYachi yag ommabrat cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay tagéytéy yag intùchucha. 1yag ammag chuar way tatagu hen cha umunud gapon nangil-ancha hen kaskascha-aw way enammaana hen nanga-anana hen saket hen anchichay chan sasaket. j OAngkay hiyachi yag ginchang cha Jesus hen anchi fayfay way Galilea way ekatcha agéén Tiberias, hI/Ngém gapo ta achiyu afuroton hen ensoratna, kapeletan way achiyu agé afuroton haén.”~u.Te non anyu an afuroton hen ensoratna, afurotonyu agé haén, te amin way ensoratna wat mepanggép chillu an haén. ;o-Ngém achiyu ekatén haén hen mangempafasor an chàyu an Amay Apudyus, te ah Moses way chayu manchinlan, hiya hen mangempafasor an chàyu te anyug achi afuroton hen ensoratna. 9k,Yag nokay chillu hen én-énnényu way mangafurot an haén way anyug cha anapén hen mangammayan hen tatagu an chàyu yag achiyuwat anapén hen mangammayan Apudyus an chàyu. }s+Haén, ummaliyà hen antoy lota way ah Amay Apudyus paat hen namiyar an haén. Ngém anà ammag achi chillu ifilang an chàyu. Ngém mag-ay ta wachay tagu way annag hemhemmà yag piniyarna hen acharna, ammag hiyachiyat agé hen chayu ifilang. S*Ngém innilà hen kenatataguyu way maid angkay poros layadyu an Apudyus. L)“Haén, achì ammag cha anapén hen manayawanà ah tatagu. lQ(Ngém uray no yaha, anyug achi chillu tot-owéén haén ta idchat-o hen ketapyanyu an Apudyus.” 8i'Chayu acha-acharén hen anchi nesosorat way alen Apudyus te ekatyuwén yachi hen metapyanyu an hiya, ngém chichachiyat agé peet hen cha mangimfaga hen mepanggép an haén. nU&Ya ammag achi paat émtép ah hamhamàyu hen chana ifaga te anyug achi afuroton haén way hennagna. 5%Ah Amay Apudyus way nannag an haén, chana agé istiguwan haén. Ngém chàyu, maid chengchengngaryu hen alena ya maid agé innilayu hen itchurana. {$Angkay ad uwan, wacha hen cha man-istigu an haén way wadwadcha no hen nanàchégan Juan an haén, way yachi hen anchichay chà ammaan way impiyar Amay Apudyus way ammaà. Yag chichachi hen manot-owaan way hiya hen nannag an haén hen antoy lota. 8 i#Te hen miyaligan Juan, kaman helaw way napapasgichan way cha homelaw yag lelenyadyu hen hommelawana hen hen-aketan te ammag hen-aketan yanggay hen nanlaychanyu hen imfagana. < q"Ngém ah katot-owana, achì ekatén masapor-o hen tatagu ah man-istigu an haén, ngém hen mangempahpahma-à an chàyu hen anchi enalen Juan ta omafurot-ayu koma ah kahara-anyu.  {!Yag chàyu, wachacha agé hen anchichay hennagyu way i mangimoh an Juan mepanggép an haén, yag imfagana hen tot-owa.   Ngém wacha hen anchi iha way cha man-istigu an haén, ya innilà way ifagana hen tot-owa mepanggép an haén te hiyah Apudyus. b =“No haén yanggay hen man-istigu hen achar-o, awni yag maid mangafurot an haén. Yachi yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Haén, ammaà yanggay hen anchi nipiyar ah haén. Wat maid am-ammaà ah uray heno no iggay midchat hen karébféngà way mangamma. Ya hen manguwisà hen tatagu, chà agé torachén hen imfagan Ama, wat kapeletan nalimpiyu hen manguwisà hen tatagu te faén hen laychê hen chà ammaan te hen laychén hen anchi nannag an haén.” zmwat man-uchicha amin. Wat hen anchichay nangamma hen ammayén Apudyus, mètagucha an hiya ah ing-inggana. Waman hen anchichay nangamma hen lawengén Apudyus, mètagucha agé ah ing-inggana hen anchi kachusaancha.” Hen man-istigu an Jesus Achiayu mahaang hen antoy chà ifaga way umchah way umchah hen tempona way uray hen anchichay aminay nilurufù, changréncha hen alè, zmYag impiyarna agé an haén hen karébféngà way manguwis hen tatagu te haén hen anchi Pangorowan hen Tatagu. lQAh Ama, hiya hen pongar hen ataguwan, yag piniyarna haén way anàna ah pongar hen ataguwan agé. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way inu-umchah angkay hen tempona way manepod ad uwan, hen anchichay kaman nanattéy an Apudyus, no changréncha hen ifagà way anà Apudyus yag enafurotcha, wat taguwê chicha ta mètagucha an Apudyus ah ing-inggana. !“Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way tagu way mangngar hen chà itudtuchu ya afurotona agé hen anchi nannag an haén, wat mètagu an Apudyus ah ing-inggana. Ya achi agé machusachi te inlisiyana hen metap-arana way ad uwan, metatappe an Apudyus. 6eta way manayawan hen tatagu an haén way kaman hen manayawancha an Ama. Wat heno way achi manayaw an haén, achina angkay agé cha chayawén ah Ama way nannag an haén.” lQYa faén agé ah Ama hen manguwis hen tatagu, te piniyarna haén way manguwis hen egachay tatagu, /Te ah Ama, mafalin man-uchiyéna hen natéy. Wat umat agé haén way anàna, mafalin agé taguwê hen anchichay tatagu way laychê way taguwén. j~MTe ah Ama, laylaychéna haén way anàna, wat amin way chana ammaan, chana agé epàila an haén. Ya wacha agé hen kasenna epa-amma an haén way wadwadcha way kaskascha-aw no hen anchi anyuwat innila ta wachay kahaanganyu. @}yAngkay hiyachi way entoroy Jesus hen chana ifaga an chicha, ekatna way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way haén way anà Apudyus, maid am-ammaà no anà ammag anggay, te chà yanggay ammaan hen anchi i-illà way cha ammaan Ama. Wat amin way cha ammaan Ama, yachi agé hen chà ammaan. G|Yachi yag ommam-améd hen aningarngar hen anchichay anap-apo an Jesus wat anchag térnén paat way mamchit an hiya, te faén yanggay hen chana manlabsengan hen ngilin, te hen iha, hen anchi chana mangempachongan hen acharna an Apudyus hen anchi mangaryanéén, Amana ano ah Apudyus. Hen fiyang Jesus way anà Apudyus ${ANgém senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Ah Amay Apudyus, maid man-in-inungarana way mangamma hen chana ammaan, wat yachi agé hen ekaman-o.” z}Wat hen anchichay anap-apo, gapon nanga-anan Jesus hen saket hen tempon hen ngilin, anchag inlugi way mangan-a an hiya. !y;Angkay hiyachi yag lommayaw hen anchi taguwanchi yag ina henaphapet hen anchichay anap-apon hen Judio way ah Jesus peet hen nanga-an hen saketna. `x9Angkay na-awni way inchahan chillu Jesus hiya ah Templo, ekatnéén, “Ilamat ammay hen acharno ad uwan te naka-an hen saketno, wat etagayno way cha fumasofasor ta achi am-améd hen kasen mepachah an hea.” Ew Ngém hen anchi taguwanchi way anat naka-an hen saketna, maid innilana no henoh nadchi hen anchi nanga-an hen saketna, te nekalliwat ah Jesus te ancha chillug chuar hen anchichay tatagu. qv[ Yag anchaat imohon way mangaliyén, “Nokay paat hen katatagun nahha way nangimfagan nahha an hea.” Cu Yag sommongfat hen anchi nansaket way mangaliyén, “Oo a, ngém hen anchi tagu way nanga-an hen saket-o, hiya hen nangimfaga an haén way labtenê hen antoy annap-o yag nanaranà.” ct? Wat hen anchichay anap-apon hen Judio, iningarcha hen anchi anat naka-an hen saketna way mangaliyén, “Ammag ngilintaaw ad uwan yà. Wat cham angkay labsengén hen orchintaaw hen annay nanlarabtenam hen annapno.” fsE Yag hen hiyachi, naka-anat tot-owa hen anchi saketna, wat lenabtenna hen anchi annapna yag tommàchég way manaran. Hen anchi ag-agaw way na-ammaan natto wat Safachu way yachi chillu hen anchi siguchay ngilin hen Judio. r{Yachi yag anat ekat Jesus an hiyéén, “Wat fumangon-a yag leno-otno hen annay annapno te makacharan-aat ad uwan.” nqU“Oo Apo,” way ekat hen anchi chan saket, “ngém maid ampay manorong an haén way mangempassong no omabfuar hen anchi chanum, yag gapo ta solet hen ekaman-o way éméy, wat achiyà umchahén wachaat hen looh nampassong.” %pCAngkay innilan Jesus hiya way enlasinna way nafayag hen fummafàtachana yag annaat ifaga way mangaliyén, “Ay laychém way maka-an hen annay saketno.” ~ouAngkay hiyachi yag wacha an nadchi hen ihay larae way émméy ah toronporo ya waru way tawén hen nansaketana. Mnte no hen-argawanén wacha ano hen anghel Apudyus way émhép way i mangehwar hen anchi po-ong, yag hen anchi pés-éy paat pomassong no maehwar, wat maka-an ano hen anchi uray heno way saketna. gmGway chacha mangempeengan hen anchichay chuaray tatagu way nankarakarase hen saketcha, te wacha ay nabfurag ya nappelay ya napàroy chi acharna. Ya i-inggawcha an nadchi way manmannéd hen omabfuaran ano hen anchi chanum, lYag ahchid Jerusalem, wacha hen ihay po-ong way nehag-én hen anchi fùnagan hen fabréy way chacha mangèwaan hen karnero way hen ngachan hen anchi po-ong ah Henebreo wat Betsata. Ya wacha agé hen lemay kaman afong way nampaliwéh hen anchi po-ong zk oAngkay hiyachi way narpas amin chachi, émméy cha Jesus ad Jerusalem way i mèlagsak hen ihay lagsak hen Judio. j16Hen anchi namfangchan cha Jesus hen provinsiyan hen Galilea way narpo ad Judea, yachi hen anchi pegwan hen nangammaana hen kaskascha-aw.Wi'5Yachi yag hemhemmà hen anchi am-ama way yachi paatay uras agé hen nangimfag-an Jesus an hiya way mangaliyén, “Naka-an hen saket hen anàno.” Wat amincha way himfafaryan, ommafurotcha amin an Jesus. 0hY4Yachi yag senarudsudna no heno way uras hen gumminangan hen saketna, yag ekatchéén, “Hen cha magéyéd ad ugga hen naka-anan hen saketna ya uray hen pochotna.” g3Yag hen chana homàyatan, hinib-atna hen anchichay alepanna way naway way i mangimfaga way gumminang peet hen saket hen anchi anàna. f-2“Wat in-aat,” way ekat Jesus, “te naka-an hen saket hen anchi anàno.” Yachi yag enafurot hen anchi okom hen enalen Jesus yag lommayaw. tea1Yag ekatat hen anchi okomén, “Apo, panga-asemat man ta umaleaat te awni yag matéy hen anchi anào.” tda0Yag ekat Jesus an hiyéén, “An-ayug achi tot-owa omafurot no maid ilanyu ah sinyar ya kaskascha-aw.” [c//Angkay chengngar hen anchi okom way wacha peet ah Jesus hen provinsiyan hen Galilea way narpod Judea, ina enayagan ta éméy koma ad Capernaum ta ina ka-anén hen saket hen anchi anàna way tég-angay matéy. ybk.Angkay hiyachi yag namfangad cha Jesus ad Cana way sakop hen provinsiyan hen Galilea way ahchi agé hen anchi namalinana hen chanum ah fayah. Yag niyaphor way wacha agéhchi hen ihay okom way chan saket hen anchi anàna ad Capernaum. Na-Angkay inumchahcha hen provinsiyan hen Galilea, laylayadcha hen tatagu way mangila an hiya, te chicha, nèlagsakcha ad Jerusalem yag innilacha amin hen anchichay kaskascha-aw way enammaana ahchi. `,Yag mepanggép hen ayanchahchi, ekat Jesusén, “Uray heno way profetéén achi tot-owa mangiggéén hen kailiyana hiya.” _ +Angkay hiyachi way ommargaw cha Jesus ahchi, lummigwatcha way éméy chillu hen sakopon hen Galilea way chummakran Jesus. .^U*Yag imfagacha hen anchi fufae way mangaliyén, “Ommafurot-ani met gapo hen nanaphapetam, ngém kaskasen ad uwan hen nangngaranni paat an hiya wat sigurachuani way hiya tot-owa hen anchi hennag Apudyus way mangenharà hen aminay tatagu.” Hen nanga-anan Jesus hen saket anchi anà hen okom V]%)Yag chummùchùarcha agé hen ommafurot hen nangngarancha hen intudtuchuna. >~~R}}M|{{zzbyxx9wvvutt4sJrq[pfoo nn!m3l k jKiehh ffePdd.cmbaa1`c__5^]\\[1ZYtXX:WVV5UTSSCR?QNPpOObNNUMLKKpJIHHGFEE8DCBA@@H?>==]<;;B:g99H877O65544U3220//c.`--Q,,+Y*))D(-''&v%a$##i""!! 6bS{,! dag|  9 8 Pz\.qzObG= $Wat ekat hen anchichay tataguwén, “Ammag amchan tot-owa hen hamhamàna an Lazaro.” (FK #Yachi yag nankela agéh Jesus. E "yag annaat ekatén, “Chuud hen nanginlufuanyu an hiya.” Yag ekatchéén, “Ahchi Apo, wat intaaw ta intaaw ilan.” -DS !Yachi way innilan Jesus hen chana mankelaan ya hen anchichay netnod way tatagu way ahekekela agé, yag naség-angan way térén yag ammag ommaghéy ah hamhamàna, ;Co Angkay inumchah ah Maria hen anchi iggawcha, ammag nampalentomang hen henagong Jesus way mangaliyén, “Apo cha-an angkay matéy hen anchi sonodtaaw non an-a wachahto.” 9Bk Yachi yag hen anchichay tatagu way inu-umfun ah faréy, innilacha hen ginumhachan Maria wat ummunudcha, te ekatcha ah hamhamàchéén an ménat éméy ah lufù way i mankela. nAU te cha Jesus, cha-ancha homàyat ah fabréy, te é-éttégcha hen anchi nanaynanan Marta an chicha. W@' Hen nangngaran Mariahchi, enag-aggagna way ginumhad way i manib-at an Jesus, )?K Angkay hiyachi way enalen Martachi, yag ommanamot ah faréycha way i nanget-én an Maria way mangaliyén, “Inumchah ah Apotaaw yag chana imohon hea.” 2>] “Oo Apo, afurotòha,” way ekat Marta, “ya afurotò agé way hea hen Cristu way anà Apudyus way empopostana way umale hen antoy lota.” Hen nankelaan Jesus e=C Ya heno way natattagu, no omafurot an haén, achi matéy ah ing-inggana. Ay afurotomto.” 2<] Yag anat ekat Jesus agéén, “Haén hen mangempauchi hen tatagu te haén hen managu an chicha. Wat heno way mangafurot an haén, tàén matéyat taguwê hiya chillu. ;{ “Oo, innilà way man-uchi,” way ekat Marta, “te afurotò way man-uchicha chillu hen aminay natéy ah pegwana.” N: Yachi yag ekat Jesus an hiyéén, “Man-uchi hen annay sonodno.” f9E Ngém innilà chillu way uray ad uwan, wat heno way ifagam an Apudyusat idchatna an hea.” |8q Angkay inumchah ah Marta an cha Jesus yag ekatnéén, “Apo, non an-a koma wacha wat iggay matéy hen sonodtaaw. z7m Angkay hiyachi way chengngar Marta way naway cha Jesus, ina hinib-at chicha. Waman ah Maria, iggay gumhad. 6y wat chuarcha hen anchichay iJerusalem way émméy way i mangay-ayu an cha Marta an Maria gapon natéyan hen sonodcha. ]53 Yag gapo ta an yanggay toroy lometor ménat hen ka-achawwéy Betania ad Jerusalem, 4w Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Betania, chengngarcha way looh nilurufù ah Lazaro hen opatay ag-agaw. 3{ Yachi yag nan-ale hen ihay ifacha way ah Tomas way kapel, yag ekatnan chichéén, “Antaaw ammag màyéy amin an Apotaaw ta no pédténcha, yag nìyatéytaaw kagé amin an hiya.” Ah Jesus hen anchi managu hen tatagu ya hen mempauchi hen natéy 2  ngém ah pagsaya-atanyu, ammay te maichà hen natéyana ta wachay mangafurotanyu an haén. Wat intaaw ta intaaw ilan hiya.” T1! Yachi yag anat lawrawagén Jesus way mangaliyén, “An natéy ah Lazaro, v0e Ngém hen laychén peet Jesus way aryénat, an peet nanattéy ah Lazaro, yag hen na-awatanchaat an nasséy. / Yag sommongfat hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Oo a Apo, ngém no an nasséy, kapeletan way cha umun-unnina hen saketna.” . Enalen Jesuschi yag annaat ekat agéén, “Nanasséy hen anchi ifataaw way Lazaro, wat intaaw ta iyà fangonon hiya.” L- Ngém no lafi hen manaranana, kapeletan way mehagaw te helang.” \,1 Yachi, yag nampani ah Jesus agé way mangaliyén, “Hemporo ya chuway uras hen umi-innitan hen init hen ihay ag-agaw, wat no manaran hen tatagu hen ag-agaw, achi mehagaw te hehellawan hen init hen charanéna. +/ “Oo Apo,” way chacha ekat, “ngém tég-angay cha-a funto-on hen anchichay Judio ahchi ad chin-argaw wat ay ammoh kasentaaw agé éméy.” x*i yag annaat ifaga hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Intaaw ta kasentaaw éméy hen sakopon Judea.” |)q ngém hen nangngarana hen nansaketan Lazaro, iggay chillu lumigwat hen hiyachi te egad nanlooh hen chuway ag-agaw H(  Ah Jesus, laylaychéna tot-owa chicha amin way masosnod, 4'a Angkay chengngar Jesuschi yag ekatnéén, “Faén matéy hen kahalenonotan hen anchi saket Lazaro, te an kachayawan Apudyus way yachi agé hen machayawà way anàna.” }&s wat imfilin cha Maria an Marta ah Jesus way mangaliyén, “Apo, chan saket ah Lazaro way ifam way laylaychém.” W% ) Angkay ad Betania, wachacha hen toroy masosnod way cha Maria an Marta ya ah Lazaro. Ah Mariaanchi, hiya hen anchi nanginhiyat hen lana hen he-en Jesus yag emponahna hen fuùna. Yachi yag nansaket ah Lazaro $ <#s *Wat chuarcha agé hen ommafurot an hiya ahchi.]"3 )Yag chuarcha agé chillu hen tatagu way ummunud an hiya, te ekatchéén, “Ah Juan way chan funfunyag, maid empàilana ah kaskascha-aw, ngém amin way imfagana mepanggép hen yahay tagu, tommot-owacha amin.” ;!o (Angkay hiyachi yag kasen ginumchang ah Jesus hen anchi wangwang way Jordan yag émméy hen anchi lugar way pés-éy namfunyagan Juan hen tatagu, wat ahchi hen ininggawana. t a 'Yachi yag chacha agé kasen pachasén way manlapchù an Jesus, ngém annag inlisiyan chicha yag lommayaw. X) &Ngém gapo ta yachi agé hen chà ammaan, uray no achiyu laychén way mangafurot hen aryê, afurotonyu koma hen chà ammaan, te yachi hen manot-owaanyu way wacha ah Ama an haén ya wachaà agé an hiya.”  %Wat non an umat yag maid enammaà ah kaskascha-aw way anggay yanggay ah Apudyus hen maka-amma, uray ud-ay achiyà afuroton. !; $Wat yachi, haén way penepelen Apudyus ya hennagna hen antoy lota, pakay ekatyuwén chà pérhén hen kena-apudyusna hen nangaryaén haén hen anàna. D #Yag inni-ilataaw met way tot-oway tot-owa amin hen anchi nesosorat. Wat hen anchichay anap-otaaw ad namenghan way nangimfag-an Apudyus hen alena an chicha, ngenadnana chicha ah Apudyus. (I "Yag anat agé somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém pakay nesosorat hen anchi orchintaaw way ekat Apudyusén, ‘Chàyuwat, apudyus-ayu agé.’ ! !Yag sommongfat hen anchichay anap-apo way mangaliyén, “Faén hen ammay way enammaam hen mamuntoanni an hea, te hen mamuntoanni an hea, hen cham mamréhan hen kena-apudyus Apudyus way an-a met lawa ammag tagu yag chamat agé mamfalinén hen acharno ah Apudyus.” ?w Yag nan-aleyat ah Jesus way mangaliyén, “Chuar hen enammaà way anammay way kaskascha-aw an chàyu way empa-amman Ama wat henon cha nadchi hen gapoh mamuntoanyu an haén nò.”  Hen nangaryan Jesus an nadchi, anchag nangalekam hen anchichay anap-apon hen Judio ah fato ta funto-oncha yanggay hiya. J  Haén ya ah Amay Apudyus, an-anig nampachong te ihà-an-ani.” ' Ya ah Ama way hiya hen nangidchat an chicha an haén, maid nangatngato no hiya, wat maid makapréh an chicha an Ama, te a-ayyuwanana chicha. <q wat idchat-on chicha hen mannanayun way ataguwancha an Apudyus way achicha metap-ar ah ing-inggana. Ya maid poros agé makapréh an chicha, te é-égnanà chicha ah ing-inggana. dA Te hen karnerò, afurotoncha hen ifagà ya unuchuncha agé haén yag innilà agé chicha, J  Ngém anyug achi chillu afuroton, te faén-ayu chillu karnerò. P Yag ekat Jesusén, “An-og cha ifagafaga an chàyu yà, ngém anyu chillug achi afuroton. Yag amin way chà ammaan gapon namiyaranà an Ama, chichachi koma hen manot-owaanyu way hiya hen narpowà. [/ Yachi yag enamongan hen anchichay Judio hiya way mangaliyén, “An-anig nahédchan ya pasagchi ya achim ihéh lawrawagén an chàni no hea tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way hahadchénni.” nU yag cha manadchad-aran ah Jesus hen anchi fangsar hen anchi Templo way ekatchéén fangsar Solomon.  Angkay hiyachi way agiléd way tempon hen anchi lagsak way manmanma-an hen niyam-ammaan hen anchi Templo ad Jerusalem, V% Waman hen tapena, chacha agé ekatén, “Ay ammoh wachay alen chi nahurugan ah umat hena. Ya ay ammoh kafaelan hen ongtan way manga-an hen finurag.” Ammag achi mangiggéén hen anchichay okom ah Jesus | q te chuarcha hen cha mangaliyén nattagar ano ya an nahurugan, wat pakay lawa chachangrén hen anchi chana aryén. U # Hen nangngaran hen anchichay Judio hen enalen Jesus, anchag nan-agwa, n U Maid makapréh hen ataguwà no achì afunan, te haén hen mangemparufus hen katéyà. Wacha hen kafaelà way mangemparufus hen matéyà, ya wacha agé hen kafaelà way mamangad hen ataguwà te yachi hen impiyar Ama an haén.” * M “Pararo hen layad Amay Apudyus an haén te idchat-o hen achar-o way matéy ah gapoh mataguwan hen anchichay karnero yag uray matéyà, mataguwà chillu.   Wachacha chillu agé hen tapen hen karnerò way cha-ancha melamong hen antochay karnerò ah korongan. Wat masapor ayagà chicha agé, yag no changréncha hen alè, wat umalecha ta éméhà-an hen mateponancha amin ya ta an ihà-an agé hen mamastor an chicha.” / Waman haén, haén hen anchi ammay way pastor, ya kaman hen nangammuwà an Ama ya hen nangammuwana an haén, wat kaman agéhchi hen nangammuwà hen anchichay karnerò ya hen nangammuwancha agé an haén. Ya haén, an-og iyanggayan hen ataguwà ah manalimunà hen karnerò.    Ammag omawid chillu hen anchi an marabfuwan te hen labfuna yanggay hen chana gamgaman te achina tot-owa patigén hen karnero.  Faénà kaman hen anchi an marabfuwan way guwarcha way faén ustoy nangen-awa hen karnero. Te hiya, no umale hen aggaégyatay atap way aho, annag iyanggayan hen chana pastoron yag ommawid. Wat issan hen anchi aho hen issana yag anchag mahiyà hen anchichay tapena.  “Haén hen anchi ammayay pastor, yag hen anchi ammayay pastor, annag iyanggayan hen ataguwana ah manalimunana hen karnerona. uc Ngém hen anchi manga-akaw, maid kasen ganchatna no achi an i umarah laychéna ya an i pomatéy ya an i chumachael. Waman haén, hen ummaliyà, ta taguwê hen tatagu way idchat-o hen amma-ammay way ataguwancha ingganah kapnekancha.”  Haén hen anchi hawang, wat heno way mangéy an haén, hahalla-à hiya, ya awway agé way hénggép ya gumhad way i mangan. :m Wat amin hen anchichay namangpango no haén way nat-én hen chacha intudtuchu, chichachi hen cha chumachael ya manga-akaw. Ngém chicha, iggay enafurot hen anchichay karnerò. #? Wat hiyachi, kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy chà ifaga an chàyu way haén hen anchi hawang hen korongan hen karnero.  Yato hen penanin Jesus hen anchichay tatagu, ngém iggaycha ma-awatan no heno hen laychénay aryén. Hen anchi ammay way pastor q~[ Achicha unuchun hen safaliy tagu te fênéncha way faén alen hen ustoy apocha wat ancha an omawid.” }' Yag no ighad hen anchi pastor chicha agé, hiya hen mangempango hen ayancha, wat umunudcha hen anchichay karnero te féfênéncha hen alena. |w Wat hen anchi chan guwarcha hen hawang, fùtana agé hen anchi hawang no hen anchi ustoy pastor hen hénggép. Yag hiya, éh-éhhééna way mamaga hen ngangachan hen anchichay karnero way mangighad an chicha, ya chicha, féfênéncha hen alena. l{Q Waman hen anchi cha mangéy hen anchi hawang, yachi hen anchi ustoy pastor hen anchichay karnero. z  Angkay hiyachi yag nampani ah Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchi tagu way ammag mangayat hen arad way hénggép hen anchi korongan hen karnero way faén hen anchi ustoy hawang hen ayéna, an i mangakawchi ya chumachael. (yI )Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Non anyu an afunan koma way nabfurag-ayu, achì pafasoron chàyu, te achiayu makaila hen tot-owa ya mafalin way maka-an hen finuragyu. Ngém gapo ta ekatyuwén makaila-ayu, wat é-éttég hen fasoryu way yachi hen namufurag an chàyu.”x3 (Yachi yag hen anchichay tapen hen Fariseo way nehahag-én, hen nangngarancha an nadchi, anchaat ekatén, “Ay ammoh anno ekatén nabfurag-ani.” =ws 'Yachi yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen ummaliyà hen antoy lota, ta uwisê hen tatagu ta hen anchichay kaman nabfurag way manlayad way mangila wat maka-an hen finuragcha yag makailacha. Waman hen anchichay mangaliyén makailacha ano te cha-ancha mabfurag, wat chicha angkay hen nanabfurag.” av; &“Apo wat afurotò hea,” way ekat hen anchi nabfurag an Jesus, yag chinayawna hiya. bu= %Yag ekat Jesusén, “Inni-ilam hiya te hiya hen cha managépfar an hea ad uwananto.” Zt- $Yag ekat hen anchi nabfuragén, “Henoh nadchi, Apo, ta omafurotà an hiya.” *sM #Angkay hiyachi way chengngar Jesus hen anchi na-ammaan hen anchi nabfurag, enanapna yag annaat ekatén, “Ay afurotom hen anchi Pangorowan hen Tatagu.” !r; "Yag anchaat agég cha ichaggat way manongfat way mangaliyén, “Ay anno cha tudtuchuwan chàni, hea way menangfasor nanepod hen nataguwam.” Yag chachaat eparyaw hiya way maméppég hen hénggépana hen anchi chacha ma-am-amongan. Hen anchi finurag way faén mata hen nabfurag bq= !Wat no faén ah Apudyus hen narpowana, maid koma kafaelana way manga-an hen finurag.” p Yag nanepod hen na-ammaan hen antoy lota inggana ad uwan, maid chengchengngartaaw ah makaka-an hen nisissigud way finurag. &oE Te innilataaw amin met way achi changrén Apudyus hen laweng way tatagu, te hen anchi yanggay manayaw an hiya ya cha mangamma hen laychéna hen changréna. Bn} Yachi yag sommongfat hen anchi nabfurag way mangaliyén, “Anà ammag nascha-aw a, te tàén chàyuwén maid peet innilayu ah narpowan hen anchi mannakafael way manga-an hen finurag. wmg te innilani way tenagépfar paat Apudyus ah Moses. Ngém hen annay taguwannaat, maid ay nailah narpowana.” !l; Yachi yag ammag ininsorton hen anchichay Fariseo hiya way mangaliyén, “Ammag heaat hen pasorotna yà, te chàniyat ah Moses paat hen chani soroton, Wk' Yag annaat agé ekatén, “An-og inyam-amma kay way nangimfaga an chàyu yà, yag anyug achi chillu changrén. Yag pakay laychényu agéy kasen mangngar, ono anyu an laychén agé way somorot an hiya.” njU Yag chachaat agé ekat an hiyéén, “No man paat hen enkamanna way nanga-an hen finuragno aya.” Ji  Yag sommongfat hen anchi nabfurag way mangaliyén, “Maid tot-owa innilà no menangfasorha way tagu ono faén, te hen innilà yanggayat hen pés-éyna, nabfuragà, yag ad uwan, makailaà.” Xh) Angkay hiyachi yag kasencha agé enayagan hen anchi nabfurag, yag kasencha inimoh an hiya way mangaliyén, “Ah Apudyusat man hen manyamanam, te innilani way ammag menangfasor hen annay taguwanna.” Rg Wat yachi hen nangaryan hen chinàcha-arnéén egad hiya way somongfat. f Yaha hen enalen hen anchichay chàcha-arna te émégyatcha hen anchichay anap-apon hen Judio, te chicha, loohcha imfafagga way heno way mangaliyén ah Jesus hen anchi Cristu way empopostan Apudyusat meparyaw way meparyaw hen anchi chacha ma-am-amongan. meS Ngém hen enkaman hen finuragna way naka-an, yachi hen maid innilani. Ya maid agé innilani no henoh nadchi hen nanga-an. Ngém mafalin kay way sarudsuchunyu an hiya te ommam-ama met, wat érégna way manongfat hen ifagayu.” d% Yachi yag sommongfat hen anchichay chàcha-arna way mangaliyén, “Oo, tot-owa way anànito, ya tot-owa agé way nisissigud hen finuragna. +cO yag henanhahanhanancha an chicha way mangaliyén, “Ay tot-owa way yaton anàyu, yag ay tot-owa way nisissigud hen finuragna. Yag pakay makaila ad uwan nò.” Ngém hen anchichay anap-apon hen Judio, anchag achi afuroton way sigud hen finurag hen anchi taguwanchi yag anat makaila ad uwan wat empa-ayagcha hen anchi chinàcha-arna, Ka Yachi yag anchaat ekasen agé way mananhan hen anchi nabfurag way mangaliyén, “Nokay hen manmàno hen yachiy tagu, te annay kena-anna hen finuragno.” Yag ekatnéén, “Profeta manchi.” T`! Yag anat ekat hen tapen anchichay Fariseowén, “Oo a, ngém faén angkay ah Apudyus hen narpowan nahhay tagu, te pakay achina tongparén hen ngilintaaw way Safachu nò.” Yag cha agé ekat hen tapenéén, “Oo a, ngém ay ammoh maka-amma hen menangfasor ah kaskascha-aw way kaman hichi.” Wat ammag nanchuwa hen hamhamàcha. o_W Yachi yag anat hanhanan hen anchichay Fariseo no heno hen enkaman hen finuragna way naka-an. Yag annaat ekasen way manaphapet way mangaliyén, “Annag empalid hen petà hen antoy matà, yag angkay inurahà, nakailaa-at agé.” d^A te niyaphor way hen nangammaan Jesus an nadchi wat Safachu way siguchay ngilin hen Judio. ] Angkay hiyachi yag inyéy hen anchichay tatagu hen anchi anat naka-an hen finuragna hen iggaw hen anchichay Fariseo, V\% Yag ekat hen anchichay tataguwén, “Wat chuud kay hen anchi taguwanchi nò.” “Tawwan, te maid innilà,” way ekat agé hen anchi nabfurag. Hen namistigaran hen anchichay Fariseo hen anchi nabfurag [! Yag annaat haphapetén way mangaliyén, “Wachan ihay tagu way ah Jesus ano hen ngachanna way annag pen-ar hen petà yag empalidna hen matà ya annaat ifaga ta iyà manchar-op ad Siloe. Yag yachi way émméyà way nanchar-op, ammag naka-anat agé hen finurag-o.” YZ+ Yag anchaat imohon an hiya way mangaliyén, “Pakay makaila-a ad uwan nò.” TY! Yag ekat hen tapenéén, “Hiyan sa met.” Waman hen tapena, ekatchéén, “Faén aya, te an yanggay kapadpachongna.” Yachi yag anat man-ale hen anchi nabfurag way mangaliyén, “Haén kayyà.” [X/ Yachi yag hen anchichay atògongna ya hen anchichay nangila an hiya hen kenapalemmosna, chachan ahepennoot way mangaliyén, “Ay ammoh faénto tà hen anchi tagu way ammag tumutùchu way chan pap-alemmos.” W yag annaat ifaga way mangaliyén, “In-a ta in-an char-op hen anchi po-ong way Siloe.” (Hen laychén hen anchi ngachan way Siloe way aryénat Nahnag.) Angkay hiyachi way émméy hen anchi nabfurag way i nanchar-op, yag namfangad way naka-anat hen finuragna. V! Angkay enalen Jesuschi, yag annaat toppaan hen anchi lota yag penelotna yag empalidna hen yachiy petà hen matan hen anchi nabfurag, vUe Wat hen kawad-à hen antoy lota, haén hen helaw way manelaw hen hamhamà hen katagutagu hen antoy lota.” T Yachi yag nampani ah Jesus mepanggép hen antoy natatagguwan ya hen matéyan, ekatnéén, “Hen kawad-an hen ag-agaw, yachi hen wayataaw way mangamma hen laychén hen anchi nannag an haén, te no umchah hen lafi, maid kasen wayataaw way mangamman cha nadchi. )SK Yag anat ekat Jesusén, “Faén chillu gapoh fasorna ono fasor hen chinàcha-arna hen nabfuragana, te nabfurag ah mepàil-an hen kafaelan Apudyus an hiya.” )RK Yag anat hanhanan hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Apo, heno ngata hen fummasor ah gapoh nabfuragan nahhay tagu, ay hiya ono hen chinàcha-arna.” Q  Angkay hiyachi way cha manaran cha Jesus, innilacha hen ihay am-ama way nisissigud hen finuragna nanepod hen natatagguwana. Py;Yag anchaat agég ommalekam ah fato ta funto-oncha hiya. Ngém ah Jesus, entat-allingébna way lomayaw ah Templo.|Oq:Yag ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way cha-an angkay marmu ah Abrahamat, nawawà-achaà.” N9Yachi yag ekat hen anchichay Judiowén, “Ammag cha-an malemanporo hen tawénno yag annog ekatat agéén innilam ah Abraham.” ZM-8Yah apoyu agé way Abraham, pararo way térén hen layadna ad namenghan hen nangammuwana way ilana hen umaliyà hen antoy lota. Yag ad uwan way innilana tot-owa hen ummaliyà, wat kaskasen hen laylayadna.” mLS7Maid paat innilayu an hiya. Waman haén, innilà hiya. Yag non an-og ekatén maid innilà an hiya, anà ammag nangéttém way kaman agé an chàyu. Ngém ah katot-owana, innilà tot-owa hiya, ya chà agé afuroton hen ifagana. Ky6Yachi yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Non an umat yag haén hen cha mangempachayaw hen achar-o, maid met sérfin nadchi way chayaw. Ngém ah katot-owana, ah Ama hen cha mangempachayaw an haén, yag hiya agé hen ekatyuwén Apudyusyu. "J=5Ay ammoh ekatnowén wadwadcha-a paat no ah Apotaaw way Abraham ya hen anchichay profeta way nan-atéy ad namenghan. Henoa kay paat ah mangalem, aya.” I4Yachi yag ekat hen anchichay Judiowén, “Ilamat, cha-a tot-owa mattagar, te uray ah Abrahamat natéy ya umat agé hen anchichay profetaat natéycha amin, yag heaat agé yag ekatnowén, ‘Heno way mangafurot hen cham itudtuchu wat achicha matmatéy.’ H3Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way mangafurot hen antoy chà itudtuchu, ammag achi matmatéy ah ing-inggana.” +GO2Ya haén, faén agé hen kachayawà hen chà gamgaman, ngém wacha chillu hen cha mangamgam hen kachayawà way hiya ah Apudyus, ya hiya, tàchégana agé haén. F1Yag anat ekat Jesusén, “Achiyà cha mattagar te chà yanggay pachayawén ah Amay Apudyus. Ngém chàyu, anyu an cha pelohon haén. SE0Yachi yag senongfatan hen anchichay anap-apon hen Judio ah Jesus way mangaliyén, “Ay faén tot-owa hen anchi ekatniyén eSamaria-a way kafusorni way Judio. An cha-a peet tenagar hen ongtan.” D%/Oo a, te chàyu, faén-ayu tatagun Apudyus, te hen anchichay tot-oway tatagun Apudyusat, afurotoncha met hen alena.” Cha Jesus an Abraham @Cy.Yag heno chillu an chàyu hen mafalin mangentot-owa way wachay fasor-o. Maid a, te maid met chillu fasor-o. Ngém pakay tàén chà ifaga hen tot-owéén achiyu chillu afuroton nò. sB_-Waman haén, pahig tot-owa hen chà ifaga an chàyu, yag yachiyat agé hen achiyu mangafurotan an haén. KA,Te an-ayug kaman an amayu way Chumunyu way hen laychéna, yachiyat agé hen laychényu. Yag hiya, nanepod hen lapraponaat ammag pattéyan ya maid paat manhagongana hen tot-owa te pahig silib hen wachan hiya. Wat mag-ay ta mankétém, anna cha ammaan hen anchi nisissigud an hiya te hiya hen sigud way pongar chi kétém. k@O+Wat pakay paat achiyu ma-awatan hen antoy chà ifaga. Oo a, te anyug achi laychén way mangngar. a?;*Yag ekat Jesus an chichéén, “Non an ah Apudyus tot-owa hen amayu, lenyadyu koma haén te hiya hen narpowà yag ana-at umale hen antoy lota. Te faén yanggay haén hen namiyar hen achar-o te anà hennag an hiya. 4>a)Ngém ah katot-owana, chayu torachén hen a-amman hen amayu.” Yag anchaat agég ekatén, “Ay ammoh an-ani ipos, te an ihà-an met hen amani te ah Apudyus yanggay.” q=[(Te ilanyu ngén, maid kasen chà ifaga an chàyu no faén yanggay hen anchi tot-owa way chengngar-o an Apudyus yag yachiyat agé hen gapona ah manlaychanyu way mamchit an haén. Wat ay ammoh yachiyat agé hen enammaan Abraham tà. K<'Yag ekatat agé hen anchichay Judiowén, “Maid ay kasen amani no faén yanggay ah Abrahama.” Yag ekat Jesusén, “No ganà chàyu tot-owa an Abrahamat torachényu koma hen enammaana. ;7&Haén, chà ifaga an chàyu hen anchichay chengngar-o an Ama ad uchu, ya pachongna agé an chàyu, te chayu agé ammaan hen chengngaryu an Amayu.” +:O%Innilà way ganà Abraham chàyu, ngém gapo ta ammag achi éméy ah hamhamàyu hen anchi chà itudtuchu chayuwat agé iyanap hen ekamanyu way mamchit an haén. |9q$Wat no hen anchi anà paat Apudyus hen mangemparufus an chàyu hen anchi kena-alepanyu wat meparufus-ayu tot-owa. J8 #Ya hen alepan, gapo ta faén ahimfafaryan, wat mafalin meparyaw no ekat hen anchi nangen-alepanén eparyawna. Waman hen anchi tot-oway anà, achi met meparyaw te hiya hen anà ah ing-inggana. (7I"Yachi yag anat ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way tagu way fumasor, hiya angkay hen alepan Chumunyu way pongar hen fasor. 6!Yachi yag sommongfatcha hen anchichay Judio way mangaliyén, “Oo a, ngém ganà chàni an Abraham wat maid met nan-alepananni, wat nokay hen laychém way aryén hen annay ekatnowén eparufus chàni hen kena-alepanni, te faén-ani met alepan.” 5} yag ma-awatanyu no heno hen tot-owa. Ya hen yachiy katot-owaan, yachi hen mangemparufus an chàyu hen kena-alepanyu.” =4sAngkay hiyachi yag imfagan Jesus hen anchichay cha omafurot an hiya way mangaliyén, “No afurotonyu hen aminay intudtuchù an chàyu, wat chàyu hen tot-owa way pasorot-o, 3#Angkay hiyachi yag ommafurotcha hen chuaray tatagu an Jesus hen nangngarancha hen anchichay enalena. Hen alepan Chumunyu ya hen faén 2Yag achiyà iyanggayan hen anchi nannag an haén, te hiya, mawawà-acha an haén, ya chà ammaan yanggay hen laychéna.” 31_Wat anat ekat Jesusén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, no etoochà hen anchi koros, yachi hen menlasinanyu no henowà way haén hen anchi nawawà-acha, ya yachi agé hen mangawatanyu way maid chà ammaan ah iggay mipiyar an haén, ya maid agé chà aryén no faén ah Ama hen nangintudtuchu. m0SAngkay hen anchichay Judio, iggaycha ma-awatan way ah Apudyus hen cha aryén Jesus way Amana. /Ya chuar agé koma hen ifagà mepanggép an chàyu ya chuar agé hen mangempafasorà an chàyu, ngém an-o yanggay an cha ifaga hen tatagun antoy lota hen anchi chengngar-o way imfagan chillu hen anchi nannag an haén, yag hiya, tot-owa amin hen chana ifaga.” .“Wat henoa kay paat agé nò,” way ekatcha. Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Nanepod hen laprapona, chà met ifagafaga. A-{Wat yachi hen nangimfag-à way matéy-ayu way achi makàka-an hen fasoryu, te anchag metatàen ah ing-inggana, yag netap-ar-ayu no achiyu afuroton way haén hen anchi chà aryén.” b,=Yag ekat agé Jesusén, “Chàyu, an yanggay hen antoy lota hen narpowanyu ya hen antoy lota agé hen patinggan hen innilayu. Waman haén, ad uchu hen narpowà wat faén yanggay antoy lota hen péppég hen innilà. ;+oYachi yag nan-ahetennopà hen anchichay anap-apon hen Judio way mangaliyén, “Ay anna ngata pédtén hen acharna, te pakay ekatnéén achitaaw makaéy hen anchi ayana nò.” *wAngkay hiyachi yag wacha hen kasen imfagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Umchah hen lomayawà yag wacha hen manganapanyu an haén, ngém looh nelooh te achiayu maka-ale hen ayà, wat an-ayug matéy way achi makàka-an hen fasoryu.” ")=Chichachi hen enalen Jesus hen anchi nantudtuchuwana hen anchi iggaw hen chacha mantentennagan ah pelak ah Templo. Yag tàén wachacha hen anchichay anap-apo, maid chillu namachas way manelew an hiya te cha-an umchah hen tempona. Hen achi makaéyan hen tapena hen ayan Jesus j(MYachi yag anchaat agé ekat an hiyéén, “Chuud ay paat ah Amam hena.” Yag ekat Jesusén, “Maid tot-owa innilayu an Ama ya maid agé innilayu no henowà, te non anyu an innila no henowà, innilayu agé ah Ama.” t'aWat haén hen iha way cha manàchég hen achar-o, ya chaà agé tàchégan an Ama way nannag an haén.” &Yag nesosorat agé hen anchi orchin Moses way no mantemfuruy hen aryén hen chuway tatagu, wat tot-owa hen chacha aryén. !%;Ngém non an umat yag uwisê hen tatagu, uwisê chicha ah katot-owaan, te faénà ihà-an way manguwis, te chuwa-ani an Ama way hiyan nannag an haén. $3Yag ammag hen patinggan yanggay hen hamhamàyu hen chayu manguwisan an haén. Waman haén, faén kaman hichi hen ekaman-o way manguwis hen tatagu. q#[“Faénha,” way ekat Jesus, “te uray no tàchégà hen achar-o, tot-owa chillu hen chà aryén, te haén, innilà hen narpowà ya innilà agé hen ayà. Waman chàyu, maid innilayu hen narpowà ya maid agé innilayu hen ayà. ?"w Yag senongfatan hen anchichay Fariseo hiya way mangaliyén, “Ay an-ag mampachinar ta annog cha tàchégan hen acharno. Wat ay ammoh ma-afurot hen anchi manàchég hen acharna.” (!I Angkay hiyachi way kasen chan tudtuchu ah Jesus, ekatna way mampaniyén, “Haén hen anchi helaw way cha manelaw hen tatagu hen antoy lota. Wat heno way somorot an haén, achi inggaw hen helang te mahehellawan hen anchi helaw way tomagu, wat mètagu an Apudyus ah ing-inggana.” f E “Maidcha Apo,” way ekat anchi fufae, “te lommayawcha amin.” Yag anat ekat Jesus agéén, “Uray haénat achì agé chuséén hea, wat in-a, ngém achim cha epegpegwa way fumasor.” Hen miyaligan Jesus ah helaw # Yachi, yag tommàchég ah Jesus way mangalen anchi fufaeyén, “Chuudcha hen anchichay cha mangempafasor an hea way manusa an hea nò.” ~u Hen nangngarancha hen anchi enalen Jesus, anchag naéhhaéhha way lomayaw way inlugrugin hen anchi makmakorang an chicha ingganah lommayawcha amin. Wat ammag anggay ah Jesus ah nataynan ya hen anchi fufae way tommatàchég hen henagongna. FYag anat kasen manyongyong way mansos-orat hen anchi tapok. QYag chachaat hanéhanétan way mananhan no henon esongfatna. Yachi yag nammuhwat ah Jesus way mangaliyén, “Oo, funto-onyu, ngém hen anchi tagu way maid fasfasorna, hiya hen pés-éy mamuntò.” 9kYachi hen enkamancha te laychéncha way sepotan ah Jesus ta wachay mangempafasorancha an hiya. Ngém ammag nanyongyong ah Jesus yag chana esorat hen gammatna hen anchi tapok. Wat inyurchin met Moses way mafuntò hen fummasor hen kaman hetoy fasor ingganah matéy. Wat hea kaỳ, nokay hen ekatno nò.” yag anchaat ifaga an Jesus way mangaliyén, “Apo, antoyan hen ihay fufae way na-aphoran way nì-isséy hen faénna ahawa. eCYachi yag nawaycha hen tapen anchichay Fariseo ya siguchay cha mintudtuchu hen orchin way chacha iyale hen ihay fufae way na-aphoran way nì-isséy hen faénna ahawa. Yag empasangocha hen anchi fufae hen aminay tatagu, 2]Angkay nawakas yag fummigatay térén ah Jesus way kasen émméy ah Templo, yag enamongan amin hen anchichay tatagu hiya, wat intùchuna way manudtuchu an chicha. j ONgém ah Jesus, émméy hen anchi filig way Olivo. Hen napakawanan hen anchi fufae way nakafasor @{5Yachi yag nafuarcha way wéhchiyén homàyat.@y4Yag senongfatan hen anchichay ifana way mangaliyén, “Ay iGalileaat agé. Acharém man hen anchi nesosoratat ichaham way manepod hen lugruginaat maid profeta ah narpod Galilea.” %C3“Sosnod, ay ammoh parufusun hen orchintaaw way antaaw ammag epagchat way mempafasor hen ihay tagu no achitaaw unna fistigarén no heno hen enammaana.” J 2Angkay hiyachi yag wachan iha hen anchichay Fariseo way ah Nicodemo hen ngachanna way hiyan anchi émméy an Jesus hen anchi henlafiyan. Yag imfagana hen anchichay ifana way mangaliyén, 1Ya hen annachay chuaray tatagu, maid ay innilacha mepanggép hen orchin Moses, wat yasa kaỳ ta etap-ar Apudyus chicha.” xi0Arwachanyu te ay wacha paat chi iha an chàniyanto way Fariseo ya anap-apo ah nangafurot hen annay taguwanna. V%/Yag ekatat agé hen anchichay Fariseowén, “Ay an-ayu peet agég narokop. .Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Oo a, ngém nanepod hen nataguwanni, maid chengchengngarni ah nantudtuchu ah kaman an hiya.” > u-Angkay hiyachi yag namfangad hen anchichay guwarcha, yag henanhanan hen anchichay anap-apon hen pachi ya Fariseo way mangaliyén, “Payu iggay tenelew ta inyaleyuhto nò.” L~}}(|{{zxyywxtwJvuu#tgssr#qKpooRnQmmlfkk'j=ii'hgg0feed~c`bbBaa`9^]\[ZZ*YYXVUTTOShRQQPPOKNNMMwLLKgII$HGG5FF0EfDCCQBzAA~@@R?>c=<;;N::Z988N776W5j4322j100/F..--),&++!*)(-'A&&%$#L"!!7 9k2Y*0!T-IP  ] LhwqgHen mangammaan hen tatagu an cha nadchi an chàyu, te maid innilacha an Ama ya maid agé innilacha an haén. \p1Te umchah angkay hen mangemparyawan chàyu hen anchichay chayu ma-am-amongan. Ya am-améd te umchah agé hen tempo way no pédtén chàyu, ekatchéén yachi paat ano hen chacha mangammaan hen laychén Apudyus. ro _“Empacha-an-o amin cha natto an chàyu ta uray heno way mepasamak, achi koma pomospos-aw hen afurotyu. n/Ya uray agé chàyu wat tàchéganà an chàyu te chàyu hen cha netnonetnod an haén nanepod hen lugrugin hen anchi chà nantudtuchuwan.”hmIYachi yag anat ekat Jesus agéén, “Epalè an chàyu hen anchi Tomotorong way marpon Ama way hiya hen Espiritun Apudyus ya hiya agé hen mangintudtuchu hen katot-owaan an chàyu. Yag no umale, tàchéganà an hiya. #l?Ngém ma-ammaan amin chilluchi ah tomot-owaan hen anchi nesosorat way orchincha way ekatnéén, ‘Anà ammag agorgoran an chicha ah maid lapona.’ ” kYag hen iha agé, non an umat way maid agé enammaà ah kaskascha-aw way achi maka-amma hen tatagu, maid agé matot-owaan hen fasorcha. Ngém ah katot-owana, innilacha met chachi ah manot-owaancha no henowà yag chachaat chillu agorgoran chànin Ama. Uj#Te heno way tagu way achi manlayad an haén, achicha agé laychén ah Ama. “Non an umat yag anà an iggay ummale hen antoy lota way manudtuchu an chicha, maid matot-owaan hen fasorcha. Ngém gapo ta ummaliyà, maid manlasoncha hen fummasorancha. hNgém amin way ammaancha an chàyu, ammaancha gapon ommafurotanyu an haén te maid chillu innilacha an Ama way nannag an haén.” g Ay cha-anyu aliw-an hen anchi imfagà an chàyu way maid alepan ah nangatngato no hen anchi apona. Wat yachi hen achi mafalin way ilisiyanyu hen anchi iggay-o ilisiyan. Wat gapo ta penaligatanà hen anchichay achi omafurot, kapeletan way paligatén chàyu agé. Ya hen utopna agé, gapo ta wachan nangafurot hen intudtuchù, kapeletan way wacha agé hen mangafurot hen itudtuchuyu. Jf Te non an nampachong hen hamhamàyu hen hamhamàcha, laylaychéncha chàyu. Ngém gapo ta penelè chàyu way omafurot yag nafalewan hen hamhamàyu, wat yachi hen achicha manlaychan an chàyu. 3e_Yachi yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Achiayu mahaang no agorgoran chàyu hen tatagu hen antoy lota way achi omafurot, te anà chillug enagorgoran an chicha. dWat yato hen iyurchin-o an chàyu wat masapor man-ahelennayad-ayu amin.” Hen mangagorgoran hen anchichay achi omafurot hen ommafurot c9Yag faén agé chàyu hen namele an haén ah omapowanyu, te haén hen namele an chàyu way omafurot an haén, ya chinutokà chàyu ah i mamullifug ah funga. Ya ammag mannanayun agé hen hiyachiy fungayu. Wat no hiyachi, amin way ifagayun Ama gapon haén wat idchatna an chàyu. bb=Ad uwan, achì ekatén alepan-o chàyu, te hen alepan, maid innilana hen pontos hen cha epa-amman hen apona an hiya. Ngém iyalig-o chàyu ah ifà, te amin way imfagan Ama an haén, an-og imfaga amin agé an chàyu. QaYa chàyu hen tot-oway ifà no afurotonyu hen chà iyurchin an chàyu. `% Maid kasen kachakkaran way layad no faén hen anchi layad hen ihay tagu way ammag mangidchat hen acharna ta matéy ah katorongan hen ifana. _7 “Yato hen iyurchin-on chàyu way masapor man-ahelennayad-ayu ta kaman hen manlaychà an chàyu wat kaman agéhchi hen manlaychanyu hen ifayu. j^M Chà ifaga chato an chàyu ta mèlaylayad-ayu hen layad-o ah achi komorangan hen laylayadyu.” 7]g Yag no chayu afuroton hen intudtuchù, chayu tot-owa ifiin hen layad-on chàyu, way kaman an haén way chà agé ifiin hen layad Ama an haén te chà afuroton hen imfagana. \ Haén, laylaychê chàyu way hen manlaychà an chàyu, kaman hen manlaychan Ama an haén. Wat ifiinyu koma hen anchi layad-on chàyu. [ No mamullifug-ayu ah funga, wat yachi hen machayawan Ama yag yachi agé hen mangempàil-ana way chàyu hen tot-oway pasorot-o. 0ZYWat no é-égnananyu haén ah hamhamàyu ya mimura an chàyu hen anchi intudtuchù, wat mafalin chawatényu hen uray heno way chawatényu wat ma-ammaanchi an chàyu. Y7Hen anchi tagu way achina é-égnanan haén ah hamhamàna, hiya hen kaman hen anchi penge way metap-ar. Wat ammag marango yag na-among yag nahèlan. #X?“Haén hen pongar hen mura ya chàyu hen anchichay pengena. Wat hen anchi tagu way é-égnanana haén ah hamhamàna ya i-inggawà an hiya, hiya hen mamullifug ah funga te ammaana hen chuar way ammayê. Ngém no maichà an chàyu, achiayu angkay poros maka-amma hen ammayê. bW=Wat anyug é-égnanan haén ah hamhamàyu ta ammay hen mì-i-iggawà an chàyu. Te kaman hen anchi penge way no achi mepopoyot hen anchi pongarna, achi mamunga te hen anchi pongarna hen marpowan hen ataguwana. Wat kaman agéhchi an chàyu, te no achiyu agé é-égnanan haén ah hamhamàyu, achiayu mamunga te achiayu maka-amma hen ammayê.” _V7Pachongna agé an chàyu, te kaman-ayu nacharosan gapon anchi intudtuchù an chàyu. U{Ya hen anchichay tatagu way cha omafurot an haén, chicha hen kaman pengen hen anchi mura. Yag mag-ay ta wachay pengena ah achi mamunga, porhan angkay Ama. Waman hen anchichay cha mamunga way pengena, charocharosana ta anchag mamullifug ah funga. T 3Angkay hiyachi yag nampani ah Jesus way mangaliyén, “Haén hen kaman pongar hen ihay mura yag ah Ama hen kaman cha manalimun hen hiyachiy mura. S5Ngém tàén, ma-ammaan hen ammaana te masapor ma-awatan hen katagutagu hen antoy lota way gapon layad-o an Ama wat an-og ammaan paat amin hen imfagana.” Yaha hen enalen Jesus yag annaat ifaga an chàni way pasorotna way mangaliyén, “Intaawat ta lomayawtaaw ahto.”DRWat manepod ad uwan, faén chuar hen mètagépfarà an chàyu te ah Chumunyu way chan toray hen antoy lota, tég-angay hen mamachasana way mangafà an haén, ngém achi chillu makafael. Q{Empapadcha-an-o amin chato an chàyu ya anat ma-ammaan ta no ma-ammaan, yachi hen manot-owaanyu hen afurotyu an haén. vPeChengngaryu hen anchi imfagà way lomayawà yag mamfangachà agé chillu. Wat no tot-owa hen anchi layadyu an haén, an-ayu koma an lomaylayad gapon éméyà an Ama, wat achiayu koma an tomkar, te hiya ahchi, nangatngato no haén ahto. +OO“Wat yachi, tàén lomayawà ad uwan, mapapanoh chillu hen hamhamàyu te idchat-o an chàyu hen anchi kapanohan hen hamhamà way marpo paat an haén. Ya hen amin antoy lota, maid makaidchat ah kaman hena way kapanohan chi hamhamà. Wat achiayu machanagan ya achiayu amin émégyat. UN#Ya hen anchi Tomotorong way epalen Ama an chàyu way hiyan anchi Espiritu way manokat an haén, hiya hen mintudtuchu an chàyu hen aminay cha-an mepaka-awat, ya epahpahmàna agé hen amin way enalè.” JM “Chà epacha-an amin chato hen antoy kawad-à an chàyu. hLIWaman hen anchichay tatagu way achi manlayad an haén, maelasin te anchag achi afuroton hen chà ifaga. Yag amin hen antoy chà agé ifaga, wat faén chillu ah hamhamào hen narpowana te narpon Ama way nannag an haén.” JK “Oo,” way ekat Jesus, “te hen anchichay tatagu way manlayad an haén, kapeletan way afurotoncha hen ifagà, wat laylaychén Ama chicha, yag chàni an Ama, an-anig mì-i-iggaw an chicha. `J9Angkay hiyachi yag nan-ale ah Judas way faén Judas Iscariote yag ekatnéén, “Apo, pakay ta chàni yanggay hen mangempaka-awatam hen mepanggép an hea yag faén hen anchichay tatagu way cha-an omafurot.” I%“Heno way tagu way mangngar hen antoy chà ifaga yag enafurotna, yachi hen anchi tot-owa way manlayad an haén. Yag hen anchi manlayad an haén, hiya hen laychén Ama. Ya haén, laylaychê agé hiya wat epaka-awat-o an hiya hen amin way mepanggép an haén.” CHYag no umchah hen ma-ammaan cha nadchi, yachi hen mangenlasinanyu way wà-achaà an Ama. Ya kaman agéhchi an chitaaw, te chàyu, wà-acha-ayu an haén ya wà-achaà agé an chàyu.” bG=Ngém achi mafayag wat achiyà kasen il-ilan hen anchichay tatagun antoy lota way achi omafurot. Waman chàyu, kasenà chillu ilan te man-uchiyà. Yag gapo ta mannanayun hen ataguwà, mannanayun agé hen ataguwanyu. eFC“Tàén lomayawà ad uwan, achì iyang-anggayan chàyu te mamfangachà agé chillu. iEKYa hiya agé hen anchi mangempaka-ammu hen katot-owaan mepanggép an Apudyus. Achi mafalin midchat hen Espiritun Apudyus hen anchichay tatagu way achi omafurot te achicha chillu elasin hiya ya achicha agé ma-awatan hen mepanggép an hiya. Waman chàyu, ma-awatanyu hen mepanggép an hiya wat mì-iggaw an chàyu te ammag mìyachar ah ing-inggana.” VD%Yag haén, ifagà agé an Ama ta epalena hen anchi manokat an haén ta hiya hen anchi Tomotorong an chàyu way yachi hen Espirituna. Ya ammag mìyachar an chàyu wat achi chàyu taytaynan ah ing-inggana. C Angkay hiyachi yag entoroy Jesus way mangaliyén, “No tot-owa way laychényu haén, kapeletan way ammaanyu hen ifagà. BWat uray heno way ifagayu gapon ommafurotanyu an haén, ammaàchi way ammaan.” Hen nempostaan Jesus way wacha hen manokat an hiya A Yag heno way chawatényu an Ama gapon afurotyu an haén, ammaàchi ah kachayawan Ama way hen machayawana, gapon haén way anàna. h@I “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way omafurot an haén, mafalin ammaana hen kaman hen chà enammaan. Ya chakchakkar agé hen halenonot hen ammaana no hen enammaà te mamfangachà an Ama ah katoronganyu. U?# Afurotonyu koma hen chà ifaga way nampachong-anin Ama te nan-ahewacha-ani way chuwa. Yag no achi ummat hen antoy chà aryén ah mangafurotanyu, afurotonyu koma chillu gapo hen anchichay chà ammaan.” > Te ay ammoh achiyu afuroton way nawawà-achaà an Ama ya nawawà-acha agé ah Ama an haén. Te amin hen antoy chà enale an chàyu, faén ah hamhamào hen narpowana te narpocha an Ama, ya amin hen chà enammaan, yachi hen chana man-ancharan an haén. = Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Felipe, ammag nafayag hen nì-i-iggawà an chàyu amin, yag ay cha-anno peet chillu elasin haén. Te ilamat, hen anchi nangila an haén, innilana agé ah Ama. Yag pakay paat ekatno agéén epàilà ah Ama an chàyu. <yYachi yag nan-ale agé ah Felipe way mangaliyén, “Apo, epàilam koma ah Amam an chàni ta mapnek-ani paat.” ~;uWat no enlasinyu koma haén, elasinyu agé ah Ama. Yag manepod ad uwan, enlasinyu tot-owa hiya te innilayu hiya.” :wYag anat ekat Jesus an hiyéén, “Haén hen anchi charan way éméy an Apudyus, te maid makaéy an hiya no faén haén hen manginyéy. Ya haén agé hen pongar hen tot-owa way ma-afurot, ya haén agé hen marpowan hen mannanayun way ataguwan. 9Yachi yag nan-ale ah Tomas way mangaliyén, “Apo, maid angkay innilani hen ayam wat nokay lawa hen mangil-anni hen charan nò.” L8Ya chàyu, innilayu met hen charan way éméy hen yachiy ayà.” 7Yag no éméyà way mangensagana hen iggawanyu, mamfangachà chillu agé way mangara an chàyu ta hen iggawà, yachi agé hen iggawanyu. 61Te ammag nawaya hen iggawan ah faréy Ama, wat epangpangò ta iyà esagana hen iggawanyu. Yag achì agé ammag cha aryén chato no faén tot-owa. =5 uAngkay hiyachi yag imfagan Jesus an chàni way pasorotna way mangaliyén, “Achiayu machanagan ah uray heno, ta anyu yanggay ammag manokchun ah Apudyus ya manokchunyu agé haén. `49 &Yachi yag anat ekat Jesusén, “Ay tot-owa way nansasaggana-a way mìyatéy an haén. Te tot-owa hen antoy ifagà an hea, Pedro, way achi manollaò hen manò ah awni yag penetlomat way mangenhoot an haén.”3- %Yag chaat chillu ekat Pedrowén, “Apo, pakay achiyà makaunud an hea ad uwan, te nakasaganaà met way metnod an hea uray yachin iyatéy-o.” ]23 $Yachi yag nan-ale ah Simon Pedro way mangaliyén, “Oo Apo, ngém chuud peet hen ayam nò.” Yag ekat Jesusén, “Achiayu maka-ale hen anchi ayà ad uwan ngém umunud-ayu chillu ah tapen chi ag-agaw.” 1 #Te no man-ahelennayad-ayu, elasin amin hen tatagu way chàyu hen pasorot-o.” Hen nangimfag-an Jesus hen menhootan Pedro an hiya _07 "Wat ad uwan, wacha hen kà-amma way orchin way iyurchin-o an chàyu way hen hiyachiy orchin, masapor man-ahelennayad-ayu ta kaman hen enkaman-o way manlayad an chàyu, yachi agé hen ekamanyu way man-ahelennayad. f/E !Chàyu way kaman a-anào, an hen-aketan yanggay hen mì-iggawà an chàyu yag no ah awni, anapénà an chàyu. Wat hen imfagà hen anchichay ponò hen Judio, hiya agé hen ifagà an chàyu way achiayu maka-ale hen ayà. .7 Wat no haén hen mangempàila hen kachayawan Apudyus, wat epàilan Apudyus agé hen kachayawà way Pangorowan hen Tatagu yag ad uwan hen ka-ammaana. i-K Angkay hiyachi way lommayaw ah Judas, imfagan Jesus an chàni way tapena way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, inumchah ad uwan hen tempon hen kachayawà. Yag gapoh machayawà, machayaw agé ah Apudyus. %,C Angkay hiyachi way enawat Judas hen anchi tenapay, lommayawat. Yag lafi hen na-ammaan amin cha nadchi. Hen anchi kà-amma way orchin Jesus hen tatagu Z+- Yag gapo ta ah Judas hen nanangchén hen pelak, ekat hen tapenéén an ménat cha hénagén Jesus hiya way i lomaoh masaporni hen hiyachiy lagsak, no achi an i umidchat ah pelak hen anchichay maid mafalinna. m*S Ngém chàniyanchi way cha mèan an hiya, iggayni ma-awatan no pakay yachin enalen Jesus an Judas. ,)Q Yag yachi way innaran Judas hen anchi tenapay, yag ammag nihurugat ah Chumunyu an hiya. Yag anat ekat Jesusén, “In-a ta ammaamat hen annay cham hamham-én.” K( Yag ekat Jesusén, “Hen anchi tagu way mangidchatà hen antoy tenapay way esabfang-o wat hiyachi.” Yachi yag ensabfangna hen anchi tenapay yag inidchatna an Judas way anà Simon Iscariote. '  Wat nànàéyà way nehachag paat an Jesus yag an-owat imohon way mangaliyén, “Apo, heno paat ah nadchi hen cham aryén.” k&O Wat sininyaran Pedro haén ta hanhanà ano an Jesus no henoh nadchi paat hen anchi chana aryén. %} Yag yachi, wachan ihay pasorot Jesus way laylaychéna way haénchi way Juan, yag nichachapatà an hiya way tummutùchu. $y Yachi yag anchaat man-aheinnila amin hen anchichay pasorotna te maid innilacha no henoh nadchi paat hen chana aryén. i#K Angkay hiyachi way enalen Jesus amin chachi, ammag lommaweng way térén hen hamhamàna yag annaat elawag way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà way wachan iha an chàyu way mangentochar an haén ah matéyà.” "  Ya tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way tagu way mangimfilang hen anchichay hénagê, chana agé ifilang haén. Yag no ifilangna agé haén, chana agé ifilang hen anchi nannag an haén.” Hen nangimfag-an Jesus no heno hen mangenlao an hiya !! Ifagàto an chàyu ad uwan ta anat umchah, ta no umchah, yaha hen manot-owaanyu way haén tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale.  { Entoroy Jesus way mangaliyén, “Achì aryén chaha an chàyu amin, te innilà chillu hen kenatataguyu way penepelè, ya innilà agé way wacha hen iha way achi metape hen antoy chà aryén. Ngém masapor chillu tomot-owa hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘Hen anchi iha way cha mèamèan an haén, hiyaat agé hen anchi mangempapchit an haén.’ gG Wat gapo ta ma-awatanyu hen anchi laychê way aryén, wat an-ayug lomaylayad no ammaanyu.” )K Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way maid alepan ah nangatngato no hen apona, ya maid agé fafà-arén ah nangatngato no hen anchi cha mamabfaar an hiya. |q An-og enammaanchi ta wachay torachényu ta hen anchi enammaà an chàyu, yachi agé koma hen ammaanyu hen tapena. yk Wat haén way Apoyu ya mistoroyu, no haén hen mangurah hen he-eyu, masapor koma man-innurah-ayu agé ah he-e. }s Hamham-ényu ngén, te chayu ekatén haén hen mistoroyu ya Apoyu, yag usto met hen annay chayu aryén te tot-owa. S Angkay hiyachi way narpas hen nangurahan Jesus hen he-echa, kasenna inigga hen anchi lumfongna yag i tummùchu, yag ekatna way mangaliyén, “Ay na-awatanyu hen anchi an-owat enammaan an chàyu.   Hen anchi nangaryan Jesusén wacha chillu hen iha way cha-an maurahan, enalenachi te a-ammuna way wacha hen mangenlao an hiya. }s Ngém ekat Jesusén, “Hen anchi looh nan-améh, nachachallosan met, wat achi masapor kasen maurahan amin hen acharna te manongad yanggay hen he-ena. Yag chàyu, nau-ullahan-ayu amin, ngém wacha chillu hen anchi iha an chàyu way cha-an.”  “Wat no yaha peet Apo,” way ekat Pedro, “faén yanggay hen he-è hen uraham ta uray agé hen limà ya hen urù.” F Yag ekat agé chillu Pedrowén, “Achi angkay poros mafalin way hea hen mangurah hen he-è.” Yag anat ekat Jesusén, “No achì urahan hen he-em, achi mafalin way mampasorot-o hea.” zm Yag ekat Jesusén, “Achim tot-owa ma-awatan ad uwan hen antoy chà ammaan, ngém ma-awatam chillu ah awni.”  Angkay hiyachi way empachahna an Simon Pedro, ekat Pedrowén, “Apo, ay ammoh heaat agé hen mangurah hen he-è.” .U Yag tenarwana hen parangga ah chanum yag annaat ilugi way mangurah hen he-en hen anchichay pasorotna way chana eponah hen anchi towarya way enleleppatna ah awàna. ' Yachi way chacha mangan, yag tommàchég ah Jesus yag kena-anna hen anchi agwan hen lumfongna yag annaat elepat hen towarya hen awàna. 5 Ah Jesus, a-ammuna way emporang Amana hen aminay egad an hiya, yag a-ammuna agé way ah Apudyus hen narpowana ya hiya agé chillu hen mamfangchana. 0Y Angkay hiyachi way cha mangan cha Jesus ya hen anchichay pasorotna, loohat ena-awis Chumunyu hen hamhamà Judas Iscariote way anà Simon way mangenlao an Jesus.   Angkay hiyachi way mafigat wat lagsak way Manmanma-an hen iggay mapchitan hen a-anà hen ganà Israel ad Egipto, yag innilan Jesus way inumchah hen tempon hen mamfangchana ad uchu an Amana. Yag ammag amchan hen layadna hen anchichay tatagu way sommorot an hiya hen antoy lota way ammag maid mepaniyan hen manlaychana an chicha, yag empàipàilana hen yachiy layadna ingganah natéyana. / 2Wat hen chà yanggay aryénat hen anchi imfagan Ama way aryê, te innilà way yachi hen mangidchat hen mannanayun way mètaguwan an hiya.” 1 1Tot-owachi, te amin way enalè, faén ammag hamhamào hen narpowana te narpon Ama way nannag an haén, te hiya hen nangimfaga hen amin way aryê. M  0Ngém hen anchi tagu way mangachi an haén ya achina agé afuroton hen anchi chà itudtuchu, wacha chillu hen manusa an hiya ah pegwana, te hen anchi ena-allè, yachi hen kail-an hen kachusaana. R  /Ya heno way mangngar hen chà itudtuchu yag achina chillu afuroton, faén haén hen manusa an hiya. Te iggayà umale hen antoy lota way manusa hen tatagu, te hen ummaliyà, an-o i hara-an hen tatagu. $ A .Haén, ummaliyà hen antoy lota way manelaw hen hamhamà hen tatagu wat heno way omafurot an haén, mahelawan hen hamhamàna ta achi i-inggaw hen helang. S  -Ya heno way nangila an haén, innilanaat agé hen anchi nannag an haén. F ,Angkay hiyachi yag chinakar Jesus hen alena way mangaliyén, “Heno way mangafurot an haén, faén yanggay haén hen chana afuroton te chana agé afuroton hen anchi nannag an haén.  +Te chacha pawadwad-én hen manayawan hen tatagu an chicha no hen manayawan Apudyus an chicha. Hen alen Jesus hen manusa hen tatagu wg *Tàén yachi, chuarcha chillu hen ommafurot way ponò hen anchichay Judio. Ngém anchag achi epadlaw hen ommafurotancha te émégyatcha ah mangemparyawan hen anchichay Fariseo an chicha hen anchichay chacha ma-am-amongan way Judio. V% )Yaha hen enalen Isaias te innilana hen kena-apudyus Jesus wat henaphapetna. oW (“Wat finurag Apudyus hen matacha ya empaknégna agé hen hamhamàcha ta achicha elasin hen tot-owa, ya ta achicha agé ma-awatan hen mepanggép an hiya. Te non an umat yag nanhagongcha an hiyaat kena-anna koma hen fasorcha.” xi 'Wat yachi, ammag achi chillu mafalin way omafurotcha, te hen anchi ihay ensorat Isaias agé, ekatnéén, c? &Wat yachi hen tommot-owaan hen anchi enalen Isaias way profeta ad namenghan way ekatnéén,“Apo, ammag maid mangafurot hen chani ifaga, ya anchag achi agé pagan-ano hen anchichay kaskascha-aw way enammaam.”  %Te tàén ammag chuar hen kaskascha-aw way enammaan Jesus hen sangwanan hen anchichay tatagu, anchag achi chillu omafurot an hiya. iK $Ad uwan antoyanà way helaw, wat afurotonà koma ta mahehellawan-ayu way tatagu.” Naligat hen omafurotan an Jesus Angkay narpas way enalen Jesuschi yag anat lomayaw way i nantaro way iggay nampàila hen anchichay tatagu. 5 #Yachi yag anat mampani ah Jesus way mangaliyén, “Haén hen anchi helaw way cha manelaw hen ayan hen tatagu ngém achi mafayag yag tenaynà chàyu. Wat u-unnuchunà koma ta achiayu kaman hen anchichay cha mahelngan, te chichachiy tatagu, maid pootoncha ah chacha ayan. ~ "Yachi yag sommongfat hen anchichay na-a-among way tatagu way mangaliyén, “Oo a, ngém hen ekat hen anchi nesosorat way orchintaaw, ekatnéén, ‘Ammag matattagu ah inggana hen anchi Cristu way epalen Apudyus.’ Wat pakay cham ekatén masapor metàép hen away hen anchi Pangorowan hen Tatagu nò. Yag heno ay agé chilluchi hen annay cham aryén way Pangorowan hen Tataguwa.” }w !Hen nangaryan Jesus way metàép hen anchi away yag natood, yachi hen chana mempaka-ammuwan hen ekamanna way matéy. | Yag haén, no metàépà hen anchi away yag tenoochà, yachi hen mangempa-anamotà hen tatagu hen karotarota an haén.” {/ Te cha milugi ad uwan hen kachusaan hen katagutagu hen antoy lota way achi omafurot, te ad uwan hen ma-afa-an Chumunyu way chan toray an chicha. Mz Ngém sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Hen anchi ale way chengngaryu, faén angkay ah katorongà yanggay hen nepagngarana, te ah katoronganyu ta ma-awatanyu way chechengngarà an Apudyus. Iy  Hen anchichay tatagu way tommatàchég an nadchi, chengngarcha hen anchi ale, ngém hen ekat hen tapena, an ommechor. Ya hen tapena agé, ekatchéén anghel way an nètagépfar an hiya. x! Yachi yag nanluwaru way mangaliyén, “Ama, ammaam hen ammaam ta maila hen kachayawam.” Yag wachaat agé hen nan-ale ad uchu way ekatnéén, “Oo, maila hen kachayawà gapon anchi enamma-ammaam, yag kasen agé mepàila gapon anchi tég-angay mepachah an hea.” w Angkay hiyachi yag ommaghéy ah Jesus way mangaliyén, “Ammag pararo hen antoy hamhamào, ngém nokay lawa hen ekat-o. Ay chawatê ngén, Ama, ta achi metoroy hen antoy mepachah an haén. Achi, te yato met chillu hen ganchat-o way ummale hen antoy lota.” sv_ Wat heno way manlayad way mangamma hen laychê, masapor sorotona haén. Wat yachi hen umunuchana hen ayà. Ya amin agé hen anchichay cha mangamma hen laychê, wat pachayawén agé Ama chicha.” Hen nangimfag-an Jesus hen matéyana Hu  Pachongna agé hen antoy ataguwantaaw, te heno way tagu way annag ayyuaan hen ataguwana hen antoy lota way ammag hen pagsaya-atan hen acharna hen chana yanggay patpatigén, maid sérfina te matéy chillu. Waman hen anchi tagu way faén hen ataguwana hen antoy lota hen patigéna, mètaguchi an Apudyus ah ing-inggana. ]t3 Wat hamham-ényu ngén, te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no ma-ayyuaan hen inilì ta achi mehamar, émé-éttég way ihà-an yag achi chumuar. Waman no mehamar way éméy hen lota yag nilufù, chumuar. s Yachi yag anat ekat Jesus ah mangngarancha aminén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, inumchah ad uwan hen tempon hen machayawà. r Yachi yag anat éméy ah Felipe an Andres way i nangimfaga hen anchi imfagacha, yag anchaat éméy way chuwa way i mangimfaga an Jesus. q3 Yag émméycha an Felipe way iBetsaida way sakop hen Galilea yag ekatchéén, “Apo, ay achi mafalin ta ini ilan ah Jesus ta changrénni hiya.” zpm Angkay hiyachi yag wachacha agé hen anchichay faén Judio way narpod Grecia way i nèlagsak ad Jerusalem. o- Waman hen anchichay Fariseo, chachan a-atopàpà way mangaliyén, “Nokay ngata hen ekamantaaw aya. Ammoh achitaaw peet makepaginang an hiya te ilangngén, amin hen tatagu hen antoy lotaat chacha amin peet somorot an hiya.” Hen nanganapan hen anchichay Griego an Jesus ny Wat yachi hen i nanib-atan hen ammag chuar way tatagu an Jesus, te chengngarcha hen anchi kaskascha-aw way enammaana. m# Angkay hen anchichay tatagu way nangila hen nangempauchiyan Jesus an Lazaro way annag finagaan yag fummùnag, chacha hapehapeténchi. l} Hen anchichay pasorot Jesus, iggaycha ma-awatan hen hiyachi hen anchichay cha mekaman. Ngém angkay namfangad ah Jesus ad uchu, hemhemmàcha hen anchichay na-ammaan an hiya, yag chichachiyat agé peet hen tommot-owaan hen anchichay nesosorat. k “Chàyu way tatagu ad Jerusalem way manSion, achiayu cha émégyat te naway hen Areyu way nansasakkay hen ubfun hen kafayu.” j Ah Jesus, nansasakkay hen ubfun hen kafayu way inchahancha te nesosorat chillu hen alen Apudyus way ekatnéén, oiW Wat anchag nan-échén amin ah arumfanga yag incha hinib-at hiya way chacha èngaw way mangaliyén, “Ta machayaw ah Apudyus ya ta chayawéntaaw agé hen antoy ummale way narpon Apudyus way hiya hen aretaaw way ganà Israel.” yhk Angkay nawakas, chengngar hen anchichay chuar way tatagu way i mèlagsak ad Jerusalem way naway ah Jesus. g- te gapon hiya, anchag chuar hen anchichay Judio way cha omafurot an Jesus way anchag nanchùgan chicha. Hen anongoh way ayan Jesus ad Jerusalem ufc Yachi yag hen anchichay anap-apon hen papachi, nan-ahetennopàcha ah ekamancha way mamchit an Lazaro agé, feE Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay chuar way tatagu way wachah Jesus ad Betania, wat anchaat éméy way i mangila an hiya. Ya faén agé yanggay ah Jesus hen incha ilan, te ah Lazaro agé way nan-uchiyéna. Hd  Ya mepanggép hen anchichay maid mafalinna, sigud way mawawà-achacha an chàyu ah tomoronganyu, ngém haén, achiyà mafayag an chàyu.” Hen nantetennopa-ancha way mamchit an Lazaro agé pcY Ngém ekat Jesus an Judasén, “Yasa man ta egad hiya, te enhàfanaha para hen milufuà no matéyà. 4ba Hen nangaryan Judas an nadchi, faén gapoh hamhamàna hen anchichay maid mafalinna te gapo ta anchu hen limana yag hiya hen mamangchén hen pelak ah chana mangak-akawan. a' “Pakay achi an elao hen annay lanaanna ta wacha laway midchat hen anchichay maid mafalinna, te awniyat éméy ah toronggasot hen laona.” `! Yachi yag ammag nanlili hen ihay pasorot Jesus way ah Judas Iscariote way hiya agé hen anchi mangenlao an Jesus hen ma-awni, ekatnéén, }_s Yag yachi, wacha an Maria hen ihay futilya way natatarwan hen anchi kanginginaan way fangfangru way lanan chi nardo. Wat innarana yag inhiyatna hen he-en Jesus yag annaat eponah hen fuùna. Yag ammag cha homonohon hen anchi fangona ah faréy. ^! Yag ah layadcha, senaganacha cha Jesus hen yachiy nadhém way ah Marta hen nan-alekatto yag wacha agé ah Lazaro way cha mèan an chicha. :] o Angkay hiyachi way énémay ag-agaw ya anat umchah hen anchi lagsak way Manmanma-an, yag kasen émméy cha Jesus ad Betania way fabréy Lazaro way hiya hen anchi nan-uchiyéna. \7 9Hen anchichay Fariseo ya anap-apon hen papachi, imfilincha hen anchichay tatagu ta no wacha hen mangila an Jesus, masapor ifagacha ta mepatelew.T[! 8Yachi way nahibhib-atcha ah Templo chacha langrangéén ah Jesus way manganap ya chachan ahepennoot way mangaliyén, “Nokay ngata hen manmanmàyu, ay umale ngén ah Jesus way i mèlagsak ono achi.” hZI 7Angkay hiyachi way tég-angay umchah hen anchi lagsak hen Judio way Manmanma-an, wat chacha ma-amoamong ad Jerusalem hen chuaray tatagu way narpoh kafabréfabréy, ta incha mampacharos ah Templo ya anchaat mèlagsak. LY 6Wat yachi, ammag maid én-énnén Jesus way manggégga-ay hen kawad-an hen chuaray Judio, wat inyapetna ad Efraim way fabréy way nehag-én hen anchi chanak, wat ahchi hen ini-inggawancha. X 5Nanepod hen hiyachi, inlugin hen anchichay anap-apon hen Judio way mantatagépfar ah ekamancha way mamchit an Jesus. 8Wi 4Ya faén agé yanggay hen anchichay Judio hen masobfot hen matéyan Jesus, te aminay tatagu way niwaras hen antoy lota way anaén Apudyusat masobfotcha ah kateponancha amin. FV 3Hen hiyachiy enalen Caifas, faén ah hamhamàna hen narpowana te gapo ta hiya hen kangatowanay pachi wat an empahmà Apudyus an hiya way masapor matéy ah Jesus ah sokat hen aminay Judio. U 2te ay ammoh achiyu peet elasin way un-unnina hen ihà-an ah matéy ah sobfot hen kachuaran no hen machachaelantaaw amin way Judio.” ET 1Yachi yag nan-ale hen iha an chicha way ah Caifas hen ngachanna way hiya hen anchi kangatowan way pachi hen hiyachiy tawén, ekatnéén, “Aẁ ay ammoh ammag maid pèot chi hamhamàyu, &SE 0Te no antaaw ammag igiginnang ta chana payépayéén, ah awni yag hiyaat agé hen somorotan hen katagutagu. Yag no hiyachi hen mekaman, omaningarngarcha hen anchichay toray ad Roma wat awni yag anchag chachaelén hen anchi Templotaaw yag kena-ancha agé hen aminay mantorayantaaw.” Rw /Yag hen anchichay Fariseo ya hen anap-apon hen papachi, empa-ayagcha hen anchichay toray way konsel, yag nan-a-atopàpàcha way mangaliyén, “Nokay lawa hen én-énnéntaaw hen ihay taguwanna way ammag lonay hen chana ammaan way kaskascha-aw. gQG .Ngém wachacha chillu hen tapena way i nanaphapet hen anchichay Fariseo hen anchi enammaana. P -Angkay hen anchichay Judio way i nì-ib-ifun an Maria, chuar an chicha hen ommafurot an Jesus hen nangil-ancha hen anchi enammaana. O) ,Yag ammag fummùnagat agé hen anchi natéy way napopottepotan hen limana ingganah he-ena way naoppeopan amin hen uruna. Yag anat ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Ùfachényu ta wachay én-énnéna way omanamot.” Hen nantetennopa-ancha ah mamchitancha an Jesus cN? +Yachi way enalen Jesuschi, yag annaat chakarén way mangaliyén, “Lazaro, fùnag-a.” M) *Inni-ilà chillu way chachangrénà, ngém aryêto ah mangngaran hen antochay tatagu ta afurotoncha koma agé way hea hen nannag an haén.” L )Yachi yag kena-ancha hen anchi tangébna yag nantangad ah Jesus way mangaliyén, “Ama, manyamanà an hea te cham changrén haén. K (Yag ekat agé Jesus an hiyéén, “Oo a, ngém imfafaggà met an hea way no afurotona-at ilam hen machayawan Apudyus.” PJ 'yag anat ifagan Jesus way mangaliyén, “Ka-anényu hen annay tangéb hen lufù.” Ngém ommamhew ah Marta way mangaliyén, “Apo, man-agub angkay ad uwan te apatna way ag-agaw hen natéyana.” DI &Angkay hiyachi way chengngar Jesus hen anchi enalecha, ammag kaskasen way nahéphép hen hamhamàna. Yag hiyachi way inumchahcha hen anchi lufù way liyang way natangfan ah tépà, 0HY %Ngém ekat agé hen tapenéén, “Oo a, ngém no makaka-an hen finurag hen tatagu, wat pakay emparufusna hen natéyan hen annay ifana nò.” Hen nan-uchiyan Lazaro ~~D}|{{Jzbyy;wwjvvttKsSr9qzpoonmtllkkk$jj ih*g_ffe|dJcc=bda`__^]Z\\c[[}ZYYWVUTTSRR QQ9PP!OqNMM!LKJJDIHHG(FEEEDCBB@??G><== Angkay hiyachi way kasen Chuminggu yag kasen-ani agé nanchachaig ah faréy way na-a-among way pasorot Jesus, yag hen hiyachi, wacha tot-owa ah Tomas. Yachi yag ammag niyahachat agéh Jesus an chàni yag ekatnéén, “Antoyanà agé wat omammay koma hen hamhamàyu.” yWat yachi way henaphapetni hen nangil-anni an Apo Jesus, annag ekatén, “Ay ammoh mafalinha tà. Achì angkay afurotonha ingganah ilà paat hen filat hen lansa hen limana way manchà yag inggana agéh epahrò-o hen limà hen chinang-iligna.” 'Angkay ah Tomas way kapel way ihay ifani way pasorot Jesus agé, niyaphor way maid hiya hen anchi pés-éy nampàil-an Jesus an chàni. 4aYag heno way fasor hen tatagu way pakawanényu, wat mapakawanchi tot-owa. Yag heno agé way achiyu pakawanén, achi chillu mapakawanchi.” Naligat hen ommafurotan Tomas hIYachi yag annaat ehapod an chàni way mangaliyén, “Ta ma-adchan-ayu hen Espiritun Apudyus. ?wYachi yag anat kasen ifagan Jesus an chàni way mangaliyén, “Omammay paat hen hamhamàyu, yag hénagê chàyu way i mantudtuchu way kaman hen enkaman Ama way nannag an haén.” Yachi way enalenachi yag annaat epàila hen limana ya hen chinang-iligna. Wat ammag pararo hen laylayadni hen nangil-anni an hiya. \1Angkay hiyachi way nadhém hen yachi chillu way ag-agaw way Chuminggu, na-a-among-ani way pasorot Jesus ah faréy way nanchachaig te cha-ani émégyat hen anchichay anap-aponi way Judio. Yachi yag ammag niyahachat agé ah Jesus way nètatàchég an chàni, yag ekatna way mangaliyén, “Antoyanà, wat ta omammay hen hamhamàyu.” ` 9Yachi yag ummale ah Maria way i nangimfaga an chàni amin way pasorot Jesus way innilana ano tot-owa ah Apo Jesus. Yag henaphapetna agé hen amin way imfagana an hiya. Hen nampàil-an Jesus hen anchichay pasorotna g G“Oo ngém achiyà cha égnanan,” way ekat Jesus, “te cha-anà éméy an Ama ad uchu. Ngém in-a ta im ifaga hen anchichay ifataaw way éméyà ad uchu an Amay Apudyus way hiya agé hen Amayu way chayu chayawén.” ? wYag anat fagaan Jesus hen ngachanna way mangaliyén, “Maria.” Yag ammag nanhagongat ah Maria yag ekatna way nan-aleh Henebreowén, “Raboni!” way hen laychénay aryén, Apo. H  Yachi yag ekat Jesus an hiyéén, “Pakay mankela-a, sonod, ya henokay ah nadchi hen cham anapén.” Hen ekat Maria ah hamhamàna, taguchi way cha mangil-ila hen anchichay mura hen nanagépfar an hiya, yag annaat ekatén, “Panga-asem paat no hea hen nangenlayaw, ta itudtuchum hen nangiggaam ta iyà koma aran.” y kYachi yag anat mantuwili yag innilanaat agé ah Jesus way tommatàchég, ngém iggayna elasin way ah Jesuschi. W' Yachi yag nan-alecha hen anchichay anghel way mangaliyén, “Pakay mankela-a, sonod.” Yag anat ekat Mariéén, “Okaỳ te enlayawcha hen achar hen anchi Aponi yag maid innilà hen nanginyéyancha.” P yag innilanaat agé hen chuway anghel way nanlurumfongchah pokkawan way tummutùchu hen anchi nepabfégan hen achar Jesus way hen iha, tummutùchu ah ulluwan ya hen iha, tummutùchu ah hégnachén. + Angkay ah Maria way eMagdalena, nantaynan hen anchi lufù way chan kelakela. Yag hen chanan kelaan, enteng-éyna way mangila ad char-ém, `9 Yachi yag an-aniyat omanamot way chuwa. Hen nampàil-an Jesus an Maria way eMagdalena + Te hen hiyachiy tempo, cha-anni chillu ma-awatan hen laychén hen anchi nesosorat ad namenghan way aryén way masapor matéy ya anat man-uchi. }Yachi yag hinénggépà agé way i mangila. Yag hen nangil-à hichi, yachi hen nangafurotà paat way nan-uchi ah Jesus. b=ya anat agé hen anchi niyoppeop hen uruna way nakokoppen yag nepapattang hen ê-éyna. #?Cha-anà hénggép yag nawayat agé ah Simon Pedro way cha umunud, yag ammag nahanorò ad char-ém. Yag innilana agé hen anchi funifun way natotòrong, fEYag enteng-éy-o way nangila ad char-ém yag ammag anggay hen anchi funifun ah natotòrong. eCCha-ani managtag way chuwa yag gapo ta fìfiahà noh Pedro, wat haén hen pés-éy umchah. G~Yag an-aniyat gumhad an Pedro way i mangila hen anchi lufù. L}Wat ammag nanagtag way ummaley mangimfaga an chàni an Pedro. Yag ekatna way mangaliyén, “Enlayawcha angkay hen achar Apotaaw ah lufù yag maid agé innilani no chuud hen nanginyéyancha.” >| wAngkay hiyachi way figfigat hen Chuminggu way chan penen-et, émméy ah Maria way eMagdalena ah lufù. Yag yachi way inumchah, innilana way ammag nafufùtanat agé hen anchi lufù. {1*Yag gapo ta tég-angay milugi hen anchi ngilin way Manmanma-an, yag gapo amin ta nehahag-én wat ammag yachi hen incha nanginlufuan an Jesus.5zc)Yachi yag wacha agé hen ihay kà-amma way lufù way maid nilubrufù an nadchi way hen iggawna, hen gawan hen ihay podchok way nehahag-én agé hen anchi nekorosan Jesus. >yu(Angkay hiyachi way impahcha hen anchi achar Jesus, yag imfunifuncha hen anchi lopot way nasekparan ah fangfangru way yachi chillu hen gagangayni way Judio no wacha hen ini ilufù. uxc'an Nicodemo way i mangpah. Ah Nicodemowanchi, hiyan anchi émméy an Jesus hen henlafiyan. Hen hiyachi, ina-aran agé Nicodemo hen lemanporo way kilo way fangfangru way mira ya aros ta wachay etapecha hen anchi natéy way manginlufù. ;wo&Angkay narpaschi yag wachan ihay iyAremateo way ah Jose hen ngachanna way omma-abfurot an Jesus, ngém annag entataro hen afurotna gapoh égyatna hen anchichay anap-apon hen Judio. Yachi yag émméy ah Joseyanchi an Pilato way i mangimfaga ta arana hen achar Jesus. Angkay inyafun Pilato, émméycha ~vu%Ya wacha agé hen ihay nesosorat way ekatnéén, “Fub-uyééncha agé hen anchi chinootcha.” Hen nilufuan Jesus u1$Na-ammaan amin cha nadchi ah tomot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Maid paat maptén ah uray ihay tongarna.” `t9#Haén way nangensorat an cha natto, innilan paat hen matà amin cha nadchi way na-ammaan, wat tàchégà way tot-owa amin, ya tot-owa agé hen antoy chà ifaga. Yag hen chà manaphapetan ta omafurot-ayu koma agé. s"Ngém tàén, enchootat hen ihay sorchachu hen say-angna hen chinang-ilig Jesus, yag fummùnagat agé hen chara ya chanum. |rq!yag ekatchéén eparégcha ah Jesus, yag innilachaat agé way looh peet natéy, wat iggaycha pétnén hen he-ena. q- Yachi yag émméy hen anchichay sorchachu way i mamtén hen he-en hen anchichay nekokollos. Yag yachi way penténcha hen he-en hen anchi chuwa, \p1Angkay hiyachi yag hen anchichay anap-apon hen Judio, émméycha an Pilato way mangimfaga ta maptén koma hen he-en hen anchichay nekokollos ta ag-aggah yag natéycha ta mapahcha hen koros. Te hen kafigatana, yachi hen anchi lagsak way Manmanma-an way térénay ngilin, wat achi koma mafalin way é-éttég hen anchichay nekokollos. o Angkay senosop Jesuschi yag annaat ekatén, “Narpas amin,” yag anat manyongyong yag étéynaatchi. Hen nanootancha an Jesus nwYachi yag ensawsawcha hen anchi penapa-atcha way lopot hen anchi elém yag inchawchawcha way mangempasosop an Jesus. KmAngkay hiyachi way innilan Jesus way lempasna amin hen nipiyar an hiya, yag annaat ekatén, “Nàwawà,” way yachi agé hen enalena ah tomot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus. l5Yag annaat agé ekat an haénén, “Heay Juan, ah Inaanna wat Inam.” Yag nanepod hen hiyachi, nì-i-iggaw ah Inana an chàni. Hen natéyan Jesus 4kaYag yachi way innilan Jesus ah inana ya anat haén way laylaychéna way pasorotna way tommatàchég hen ê-éyna, ekatnéén, “Ina, ifilangno ah Juananna ah anàno.” GjAngkay hiyachi, tommatàchég-ani hen anchi hag-én hen koros Jesus, way wachacha agé cha inana way hen-agi ya anat ah Maria way ahawan Cleofas, ya anat agé ah Maria way eMagdalena. iyag nantatagépfarcha way mangaliyén, “Achitaaw gissayénto way man-apatén ta antaaw an manfub-unnotan ta ilantaaw no heno hen mangen-awa.” Hen yachiy na-ammaan, na-ammaan ah tomot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Inyà changcha hen lumfong-o ya anchaat mamfub-unnotan hen akrang-o.” Wat yachi tot-owa hen enammaan hen anchichay sorchachu. ihKAngkay hiyachi way enlansan hen anchichay sorchachu ah Jesus, innaracha hen lumfongna yag nan-apaténcha ah màmàchangancha way opat. Yag anchaat agé aran hen anchi akrangna way ammag nanlarayyun way maid naogotana, vgeYag senongfatan Pilato chicha way mangaliyén, “Hen laychê way mesorat wat yachi yanggay hen mesorat.” |fqYachi yag émméycha hen anchichay anap-apon hen papachi an Pilato way manlili, ekatchéén, “Faén komachi hen ensoratno way ‘hiya hen Aren hen Judio,’ ta hen ensoratno koma wat ‘annag cha ekatén hiya ano hen Aren hen Judio.’ ” ?ewYag toroy karase way ale hen nesoratana te ah Henebreo ya ah Latin ya anat ah Griego. Wat chuarcha hen tatagu way namasa, kaskasen te nehahag-én ad Jerusalem hen anchi nekorosana. $dAYachi yag wacha agé hen anchi empasorat Pilato way empòatcha hen anchi koros Jesus way ekatnéén, “Yato ah Jesus way eNazaret way Aren hen Judio.” jcMyag enkoroscha hiya ahchi. Yag wachacha agé hen chuway nekoros, wat nanggagaw-éncha ah Jesus. Jb Angkay hiyachi way innarachah Jesus yag anchaat epafu-ud hen anchi korosna way manginyéy hen anchi lugar way ekatchéén “alentutugun chi uru” way hen ekatchah Henebreo wat Golgota, iaKYachi yag emporang Pilato ah Jesus an chicha ta egadcha way i mangenkoros. Hen nelansaan Jesus ` Yag anchaat ammag heo-ongaw way mangaliyén, “Ekorosyuwat hiya ta matéy.” Yag anat ekat Pilatowén, “Ay ammoh pédtê lawa hen Areyu.” Yag ekat hen anchichay anap-apon hen papachiyén, “Maid ay kasen Areni no faén yanggay ah Cesar ad Roma.” __7Hen hiyachiy uras, tég-angay manggawa way hen mafigat, milugi hen anchi lagsak way Manmanma-an. Yachi yag imfagan Pilato hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Aya, egad-ayu hen antoy Areyu te areyu chillu.” ^ Angkay hen nangngaran Pilato hen chacha agé èngaw, annag kasen empaghad agéh Jesus yag annaat iyéy hen anchi chana mangu-uwwisan hen tatagu way am-ammay chi archatna way hen ngachanna ah Henebreo wat Gabata, yag anat i tumùchu hen anchi tùchuna. "]= Hen nangngaran Pilato agé an nadchi, annag cha iyanap hen ekamanna way mangemparufus koma an Jesus. Ngém ammag cha hanétanat agé hen anchichay tatagu way mangèngaw way mangaliyén, “No parufusum hiyaat, faén angkay ah Are Cesar hen cham tàchégan te hen annay kafusorna. Te heno way mangaliyén hiya hen Are, kaman paat taropa way anna an cha pérhén hen tùchun hen anchi Aretaaw ad Roma.” i\K Yachi yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Hen karébféngam yanggay an haénat, hen patinggan yanggay hen inidchat Apudyus an hea. Wat hen anchichay nangemporang an haén an hea, chakchakkar hen fasorcha no hea.” [1 “Pakay achiyà songfatan,” way ekat Pilato. “Ay ammoh maid innilam way wachan kafaelà way mangemparufus an hea ya mangempakoros an hea.” #Z? Yag annaat kasen agé epaghép ah Jesus yag senarudsudna way mangaliyén, “No man paat tot-owa hen narpowam aya.” Ngém ammag achin ar-ale ah Jesus. PYHen nangngaran Pilato an nadchi, anat agég kommaskasen hen égyatna. HX Yag nansongfatan hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Ah katongparan hen orchinni way Judiowat masapor matéyha way tagu way matéy te annag enammaan hen acharna ah anà ano Apudyus.” W3Ngém hen nangil-an hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay guwarcha an Jesus, chachaat èngaw amin way mangaliyén, “Ekorosyuwat man hiya!” Yag anat ekat agé Pilatowén, “Chàyu kaỳ yag enkorosyu ta egad-ayu te maid angkay fasorna ah inchahà.” .VUYachi yag anchaat epaghad ah Jesus way étég hen pagat ah uruna ya narurumfongan agé ah chittakan. Yag anat ekat Pilatowén, “Ilanyuto no cha-an-ayu mapnek.” PUAngkay hiyachi yag kasen agé ginumhad ah Pilato way i mangimfaga hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Epaghad-o hen annay taguwanna ah mangil-anyu way maid tot-owa inchahà ah fasorna.” TYag anchaat agé sénsén-én way mangaliyén, “Anhangén eman hen Aren hen Judio.” Aryén chachiyén chachaat agé tappetén hiya. NSYag hen anchichay sorchachu, anchag finallengawngaw hen anchi pagat yag empahòrongcha an hiya way yachi ano hen koronana te are, ya anchaat agé lumfongan ah chittakan way kaman lumfong chi are. RR Angkay hiyachi yag empahaprat Pilato ah Jesus hen anchichay sorchachuna. Q(Yachi yag anchag an heo-ongaw way mangaliyén, “Faén hiya hen parufusum ta ah Bernabe.” Yag ah Bernabeyanchi, ammag futangelo.\P1'Wat gapo ta wacha chillu hen gagangayyu way no umchah hen yatoy lagsak way Manmanma-an, wachay wacha chillu hen ihay farud way eparufus-o, wat ay achiyu laychén ta hen annay areyu way Judio hen eparufus-o.” lOQ&“Ay way nangila ah katot-owaan,” way ekat agé Pilato. Hen nangimfag-ancha hen matéyan Jesus &NE%“Wat area peet tot-owa no yaha,” way ekat Pilato. Yag ekat agé Jesusén, “Hea kagé ah mangalem. Te ah katot-owana, hen gagarà paat way ummale hen antoy lota way miyanà ah tatagu, ta epaka-ammù hen katot-owaan. Ya heno way manlayad hen katot-owaan, afurotona hen ifagà.” KM$Yachi yag anat ekat Jesusén, “Haén, faén kaman hen man-areyan hen tatagu hen antoy lota hen nan-areyà te non an umat yag anà an man-are hen antoy lota, kapeletan way nèpatéycha hen anchichay pasorot-o ta achiyà telewén hen anchichay anap-aponi way Judio. Ngém faén hen antoy lota hen iggaw hen kena-arè.” iLK#Yag anat ekat Pilatowén, “Ammoh Judiowà ta innilà hen mepanggép an hea. Te hen annachay kacharaam paat way Judio ya hen anchichay anap-apon hen papachiyu hen nanginchérém an heahto, no henowat paat hen enammaam.” 3K_"Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Ay laychém tot-owa way ma-awatan no henowà ono annog an cha ar-aryénha te yahan chengngarno way cha aryén hen tatagu.” .JU!Angkay hiyachi yag kasen hinénggép ah Pilato ah faréy, yag annaat epa-ayag ah Jesus, yag senarudsudna way mangaliyén, “Ay hea ano hen Aren hen Judio.” zIm Yachi hen enkamancha an Jesus ah tomot-owaan hen anchi imfafaggana chillu mepanggép hen ekamannay matéy. HYag anat ekat agé Pilatowén, “Umpayat egad-ayu, yag innarayu ta chàyu hen manguwis ah manorotanyu paat hen orchinyu.” “Oo a,” way cha ekat hen anchichay Judio, “ngém chàyu way eRoma, achiyu met parufusun chàni way mamchit hen tatagu.” G}Yag ammag nansongfatan hen anchichay Judio way mangaliyén, “Ay ammoh annig cha iyale hiyahto non an maid fasorna.” 6FeYag hen hiyachi, ginumhad ah Gubérnador Pilato way i managépfar an chicha, yag ekatnéén, “Pakay anyug cha iyale hen taguwannahto, no nokay hen epafasoryu an hiya.” EAngkay hiyachi way figfigatay térén, enlayawcha ah Jesus ah faréy Caifas way manginyéy hen anchi faréy hen anchi gubérnador way eRoma. Ngém hen anchichay anap-apon hen Judio, iggaycha mì-ighép te marémhacha no hénggépcha hen faréy hen faén Judio. Yag non an umat yag hénggépcha, achi agé mafalin way mèancha hen anchi lagsak way Manmanma-an way tég-angay umchah. DwYag ammag tenlén Pedro way mangenhoot chillu yag nanollaoat hen manò. Hen nepasangowan Jesus an Gubérnador Pilato cC?Yachi yag nan-ale hen ihay alepan hen anchi kangatowan way pachi way agin hen anchi fina-ag Pedro yag ekatnéén, “Ayong-ang, ay ammoh faén agé hea hen ihay innilà hen anchi papenodchok way nenetnod an Jesus.” BAngkay hiyachi yag ah Pedro agé, é-éttégna way nèa-annichu ah fatawa. Yag anat kasen agé hanhanan hen tapen hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Ay ammoh faén hea tà hen ihay pasorot Jesusanna.” “Faén aya,” way ekat agé Pedro. 6AeAngkay hiyachi yag empééy Anas ah Jesus an Caifas way kangatowan way pachi hen hiyachiy tempo way é-éttégna way ammag nakakanselan. Hen kasen nenhootan Pedro an Jesus @'Yag anat ekat Jesus agéén, “No wachay laweng ah enalè, eparawagno hen anchi karawengna, ngém no usto hen enalè, pakay tappeténà.” ,?QHen nangaryan Jesus an nadchi, ammag tenappet hen ihay guwarcha hiya yag ekatnéén, “Apay yaha hen ekamanno way manongfat hen anchi ap-apon hen pachi.” >!Wat pakay haén hen mansarudsucham yag faén hen anchichay cha nangngar, te chicha, chengngarcha met hen aminay intudtuchù an chicha.” m=SYag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Aminay nantudtuchuwà, nantudtuchuwà met hen sangwanan hen katagutagu hen anchichay chataaw ma-am-amongan ya anat ah Templo way chataaw mahibhib-atan amin, wat maid entàtàlilig-o. (<IAngkay hiyachi yag ah Anas way kangatowan way pachi hen ar-argaw, finistigarna ah Jesus mepanggép an chàni way pasorotna ya anat hen chana intudtuchu. a;;Angkay hiyachi, gapo ta tongnin, nan-apoycha hen anchichay alepan ya guwarcha hen anchi fatawa yag naliubcha way man-anichu, wat i agé nèanichu ah Pedro. Hen namistigaran hen anchi ap-apon hen pachi an Jesus :%Yag yachi way hinénggép, ekat hen anchi fufae an hiyéén, “Hean samet hen ihay pasorot Jesus agé.” “Faén aya,” way ekat Pedro. 69eWaman ah Pedro, nehàfa ah lahin hen anchi arad. Yachi yag namfangachà way i mètagépfar hen anchi fufae way cha mammam-at hen anchi hawang ta paghépéna koma ah Pedro. S8Angkay hiyachi yag chàni an Simon Pedro way pasorot Jesus, inu-unnudni hiya. Yag gapo ta am-ammuwà hen anchi ap-apon hen pachi, emparufusà way mì-ighép an Jesus hen anchi fatawan hen faréy. >7uYa hiya agé hen anchi nanugun hen anchichay ifana way Judio way un-unnina no ihà-an hen matéy ah masobfotan hen chuar no hen machachaelan hen amin. Hen nenhootan Pedro an Jesus 6 Yag anchaat iyéy an Anas way atogangan Caifas way ah Caifasanchi, hiya hen anchi kangatowan way pachi hen hiyachiy tawén. 5/ Angkay hen anchichay sorchachu ya hen anchi komandércha ya anat agé hen anchichay guwarcha way Judio, tenelewcha ah Jesus yag finarudcha. c4? Yag anat chégyayén Jesus ah Pedro way mangaliyén, “Ichùchùnowat hen annay fangidno. Te ay ammoh ekatnowén achì eparufus hen antoy hehemmà Ama chillu way ma-ammaan an haén.” Hen nepasangowan Jesus an Anas F3 Hen hiyachi, ah Simon Pedro way namfafangngid, nan-uhfùnaat yag fina-agna hen anchi alepan hen anchi ap-apon hen pachi way ah Malco hen ngachanna wat narongchan hen awan hen ingana. ,2Q Imfagan Jesuschi ah tomot-owaan hen anchi imfagana an Amana hen nangaryanéén, “Maid mayagyag ah uray ihà-an hen anchichay tatagu way inidchatno an haén.” 1“Imfagà met way haén,” way ekat Jesus. “Wat no haén hen chayu anapén, achiyu cha etape hen antochay tapena.” 0Yag anat ekasen Jesus way mangaliyén, “Henoh nadchi hen chayu anapén.” Yag ekatcha agéén, “Ah Jesus man way eNazaret.” S/Hen nangaryan Jesusén “haén met,” anchag inyugnud yag narangadcha. .Yag ekatchéén, “Ah Jesus way eNazaret.” “Haén met,” way ekat Jesus. Yag ah Judas way nangentochar, netatappe an chicha. -7Yachi yag gapo ta ena-ammun Jesus chillu hen aminay mepasamak an hiya, wat ammag i nihib-at an chicha way mangaliyén, “Heno hen chayu anapén.” V,%Wat enetnod Judas hen anchichay sorchachu ya hen anchichay guwarcha way hennag hen anap-apon hen papachi ya hen Fafariseo. Yag inna inhib-at chicha an cha Jesus way anchag nan-a-armas ya nanhehelaw amin. |+qYag ah Judas way nangenlao an Jesus, innilana agéchi way lugar te yachi chillu hen chani manibhib-atan an Jesus. 3* aAngkay hiyachi way narpas hen nanluwaruwan Jesus, netnod-ani way pasorotna an hiya yag ginchangni hen anchi arug-ug ad Kidron way émméy hen anchi napodchokan hen mura. )te intudtuchù an chicha hen mepanggép an hea. Ya an-og etotoroy agé way mangempaka-awat an chicha amin hen mepanggép an hea ta hen ekamanno way manlayad an haén, yachi koma agé hen ekamancha way man-ahelennayad ta mawawà-achaà an chicha.”>(uAma way ka-ammayan, maid tot-owa innilan hen anchichay achi omafurot an hea, ngém haén, innilà hea, ya hen antochay cha omafurot an haén, innilacha way hea hen nannag an haén @'yEntoroy Jesus way manluwaru, ekatnéén, “Ama, hen laychê paatat hen anchichay penelem way omafurot an haén wat mì-i-iggawcha an haén ya ta i-illancha ah ing-inggana hen kachayawà. Ya hen kachayawà, yachin manachayyawam an haén gapon layadno an haén nanepod hen cha-an ma-ammaan hen antoy lota. )&KMawawà-acha-a an haén ya wawà-achaà agé an chicha ta matorongancha way mantetempoyug, te yachi chillu hen mangil-an hen katagutagu hen antoy lota way hea hen nannag an haén. Ya elasincha agé way laylaychém hen antochay cha omafurot an haén way kaman hen manlaycham an haén.” %)Hen nangempachayawam an haén wat kaman agéhchi hen mangempachayawà an chicha te éméhà-an hen hamhamàcha way kaman agé hen hamhamàta. 2$]Ya hen chà chawatén, ta mantetempoyugcha way kaman chillu hen nantempoyuganta way wacha-a an haén ya wachaà agé an hea. Wat kaman agéhchi koma way wachacha agé an chita. Te hen mantetempoyugancha way éméhà-anat yachi hen mangafurotan hen katagutagu way hea tot-owa hen nannag an haén. #%“Ama faén yanggay hen antochay cha omafurot ad uwan hen chà iluwaruwan, te uray hen aminay omafurot ah pegwana gapon itudtuchucha. j"MAn-og idchat hen achar-o an hea way matéy para an chicha ta chicha, midchatcha agé an hea.” v!eChà hénagén chicha way i mangintudtuchu hen alem hen tatagun antoy lota way kaman hen nannagam an haén.  wWat usarém hen inyalem way katot-owaan way mangempapegsa hen hamhamàcha an hea ta a-ammaancha yanggay hen imfagam. r]Te chicha, kaman hen hamhamào hen hamhamàcha way achi kaman hen hamhamà hen anchichay achi omafurot. <qAma, achì ekatén aram chicha ah omachawwéyancha hen anchichay achi omafurot hen antoy lota, te hen chawatê, ta anno komag hahallimunan chicha ta achicha marokop an Chumunyu. {Intudtuchù an chicha hen aminay imfagam an haén, yag yachiyat agé hen mangagorgoran hen anchichay achi omafurot an chicha. Ya hen ma-agorgoraancha, te kamancha an haén way haén, an-og achi etempoyug hen hamhamào hen anchichay achi omafurot. .U Yag ad uwan, ta anat umchah hen mamfangchà an hea, epapagngar-o an chicha hen antoy chà ifaga an hea ta mèlaylayadcha hen antoy laylayad-o way maid makorangana. jM Hen nì-iggawà an chicha, henahallimunà chicha way nangusar hen mannakafalinno way inidchatno an haén. Wat maid nayagyag an chicha way manongad yanggay hen anchi mayayagyag chillu ah tomot-owaan hen anchi looh nesosorat.  Yag ad uwan Ama, mamfangachà an hea way manaynan hen antoy lota, ngém mataynancha amin hen anchichay inidchatno an haén. Wat heay machayaw way Ama, usarém hen mannakafalinno way manalimun an chicha ta mantetempoyugcha way éméhà-an kaman hen nantempoyuganta.   Te aminay tatagu way ommafurot an haén wat tatagum chicha amin, ya tatagù chicha agé. Ya chaà agé mepachayaw gapon chicha. U# “Wat hiyaha Ama, chawatê hen torongno an chicha. Achì cha iluwaruwan hen anchichay achi omafurot, te hen anchichay cha omafurot yanggay way inidchatno an haén hen iluwaruwà te tatagum chillu. 3Yag intudtuchù an chicha hen amin way imfagam an haén yag enafurotcha amin. Wat tenot-owacha way hea hen narpowà ya hea hen nannag an haén.” iKYag ad uwan, ma-awatancha way amin way wachan haénat hea hen nangidchat te hea hen narpowana. .UEntoroy Jesus way manluwaru, ekatnéén, “Hen antochay pasorot-o, iggaycha omafurot hen pés-éyna, ngém gapo ta penelem chicha way mangafurot an haén, wat empaka-awat-o an chicha hen mepanggép an hea yag enafurotcha hen imfagam. Tatagum chillu chicha, ngém annog inchat an haén. /Wat ad uwan Ama, kasenno pachayawén haén hen sangwanam way kaman hen anchi pés-éy kachayawanta hen anchi cha-an ma-ammaan hen antoy lota.” r]Empàilà hen kachayawam hen antoy lota Ama, te lempas-o way nangamma hen amin way empa-ammam an haén. KYag hen mangawatancha hen yachiy mannanayun way ataguwan, te afurotoncha way hea yanggay hen tot-oway Apudyus, ya afurotoncha agé way haén hen Cristu way empopostam way umale hen antoy lota. GImpiyarno an haén hen lébféng-o way mangimfiyang hen egachay katagutagu, wat amin hen anchichay penelem way omafurot an haén, adchà agé chicha ah mannanayun way mètaguwancha an hea. X +Angkay hiyachi way imfagan Jesus cha nadchi, nantangad ad uchu yag nanluwaru way mangaliyén, “Ama inumchah tot-owa ad uwan hen tempona. Wat pachayawém haén way yachi chillu hen mangempachayawà an hea. !Empapadcha-an-o hen antoy cha-an ma-ammaan ta mapapanoh hen hamhamàyu gapon afurotyu an haén, te paligatén angkay chàyu hen tatagu hen antoy lota. Ngém sém-ém koma hen hamhamàyu te ena-afào ah Chumunyu way chan toray hen antoy lota.”?w te umchah angkay hen uras way an-ayug miwa-at way ammag wéhchiyén omanamot ah faréyna way ammag manaynan an haén. Ngém achiyà chillu mataynan te mawawà-acha ah Ama an haén. Q Yachi yag ekat Jesus an chàni agéén, “Ay afurotonyu peet tot-owa, 9 kYag ad uwan, sigurachuani way innilam hen egad way uray peet hen hehemmàni, wat achi masapor manhanhan-ani. Wat yachin mangafurotanni way ah Apudyus tot-owa hen narpowam.”  Yachi yag nan-aleaniyat way pasorotna, ekatniyén, “Ilamat, ma-awatanni ad uwan hen annay cham aryén te faén pani. Te tot-owa way ummaliyà hen antoy lota way narpo an Ama, yag ad uwan, lomayawà hen antoy lota ta mamfangachà chillu an hiya.” u cte amchan hen layad Ama an chàyu gapo hen layadyu an haén ya gapon nangafurotanyu way hiya hen narpowà. %CYag no umchah hen hiyachiy tempo, manakchakposonyu way manchawat an Ama way mangusar hen ngachan-o, te achi masapor haén hen manginchawat para an chàyu, eCEntoroy Jesus way mangaliyén, “Ammag panpani hen enkaman-o way nangimfaga amin an cha natto an chàyu, ngém umchah hen tempo way achiyà ammag mampanpani te an-og lawagén way mangimfaga hen mepanggép an Ama. nUIngganad uwan maid imfagfagayu an Ama ah nanginyusaranyu hen ngachan-o, ngém ad uwan, manchawat-ayu wat awatényu ta wachay sém-éman hen laylayadyu ah maid komok-orangana.” Hen na-afa-an hen anchi chan toray hen antoy lota <q“Yag no umchahchi way tempo, faén haén hen manchawatanyu, te ah Ama. Ya tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way ifagayu an hiya gapon haén, idchatna an chàyu. >uWat pachongna an chàyu te uray tomkar-ayu ad uwan, achi mahen-awniyanat lomaylayad-ayu chillu te kasentaaw man-aheinnila. Yag achi makàka-an hen hiyachiy layad way ichahanyu.” ;oHen miyaligana, kaman hen fufae way chan pànot way chan totokar gapon sigab hen potona, ngém no fùnag anchi onga, annag aliw-an hen anchi sigab gapoh layadna hen anchi onga. %Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no umchahchi wat mankela-ayu ya an-ayug tomkar way térén. Waman hen anchichay tatagun antoy lota way achi omafurot, anchaat an lomaylayad. Ngém chàyu way tomkar, achi agé mafayagat masokatan hen tokaryu ah pararo way layad. taAngkay ah Jesus, a-ammuna way makaim-imoh-ani yag annaat ekatén, “Ay chayu anapén no heno hen laychén hen anchi enalè way aryén way ‘achi mafayagat maid ilanyu an haén ya achi agé mafayagat kasenyu agé ilan haén.’ Yag hen iha agé, no nokay hen laychénay aryén hen anchi ekatnéén “achi mafayag,” te iggayni ma-awatan no heno hen chana aryén. 7Yachi yag wachan tapena an chàni way pasorotna way chan ahepennoot no nokay hen laychénay aryén hen anchi enalena way achi mafayagat maid ilanni an hiya, yag achi agé mafayagat kasenni ilan hiya, ya anat agé hen anchi enalena way “hen gapona, te éméy ano an Amana.” -~SAngkay hiyachi yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Achi mafayagat umchah hen achiyu mangil-an an haén, yag achi agé mafayagat kasenyu agé ilan haén.” 0}YAmin way wacha an Ama, yachi agé hen wacha an haén, wat yachi hen mangaryaén hen Espiritu, haén hen marpowan hen itudtuchuna an chàyu.” Hen layad ya hen tokar |Ya hen Espiritun Apudyus agé, epachayawna haén te aminay intudtuchù, nipiyarchachi an hiya way mangempaka-awat an chàyu. B{} Ngém no umale hen anchi Espiritun Apudyus way mangintudtuchu an chàyu hen katot-owaan mepanggép an Apudyus, wat itudtuchuna agé hen anchi tot-owa way ma-afurot. Ya faén agé hamhamàna hen marpowan hen itudtuchuna, te anna an aryén hen chengngarna. Yag epacha-anna agé hen ma-ammaan ah tapen chi ag-agaw. }zs Entoroy Jesus way mangaliyén, “Chuar koma hen ifagà an chàyu ngém innilà way achiayu maka-ara ad uwan. #y? Yag enomfatcha agé mepanggép hen kachusaan hen tatagu te looh nifafagga hen kachusaan Chumunyu way hiyan anchi chan toray hen aminay achi omafurot.” dxA Yag ancha agég enomfat mepanggép no heno hen tot-oway maid fasfasorna, te hen anchi maid fasfasornaat haén way hen matot-owaana, te man-uchiyà yag ana-at manchakpos an Ama ad uchu way achiyà kasen ilan an chicha. 1w[ Te ilanyu ngén, anchag enomfat hen anchichay achi omafurot mepanggép hen tot-oway fumasoran, te hen tot-oway fumasoran, wat hen anchi achicha mangafurotan an haén. ovWYag no umale, epaka-awatna hen tatagun antoy lota way anchag enomfat, te enomfatcha mepanggép hen tot-oway cha fumasoran, ya hen iha, no heno agé hen tot-owa way maid fasfasorna, ya anat agé hen mepanggép hen chusan Apudyus. tuaNgém tot-owa angkay hen antoy chà ifaga an chàyu way an angkay pagsaya-atanyu hen antoy lomayawà, te no achiyà lomayaw, achi agé umale hen anchi Tomotorong way mìyachar an chàyu. Wat yachi hen masapor éméyà ta epalè hiya. Wt'Oo, te innilà way cha-ayu tomkar way térén gapo hen anchichay chà ifaga. s1Ngém imfagà ad uwan te tég-angay hen mamfangchà hen anchi nannag an haén. Ngém ammag maid paat lawa mangempoot an chàyu no nokay hen ayà. r)Ngém chà epacha-anchi an chàyu ad uwan ta no umchah hen mangammaancha, haham-ényu koma way nepapadcha-an chillu.” Hen a-amman hen Espiritun Apudyus Entoroy Jesus way mangaliyén, “Iggay-o ifaga cha natto an chàyu hen anchi pés-éyna te wawà-achaà an chàyu. a~~};|={{PzyyxxwvuuusrqonmmFl|k4jiihgfndPba_^]u\mZXWIVRUToSS RAQpPPNML&KJII4GG{GFEE DBCCBAA`?`>==Wacha agéhchi hen ihay profeta way mad-an way narakay way térén way ah Ana hen ngachanna way anà Fanuel way ganà Aser. An yanggay pituy tawén hen nan-a-ahhaw-ancha G?#way yachi agé hen mepàil-an hen anchi netataro way lawengay hamhamàcha. Ya heay inana, ammag mapàgang way térén hen hamhamàno gapo hen ma-ammaan an hiya.” Yaha hen imfagan Simeon. 4>a"Yag anat bindisyunan Simeon chicha yag ekatna an Maria way inanéén, “Hen antoy anàno, chinuchuttokan Apudyus hiya, wat gapon hiya, chuarcha an chitaaw way ganà Israel hen machachael ya metap-ar ya chuar agé hen mahara-an. Wat hiya hen sinyar Apudyus way ammag kontaréén hen chuaray tatagu z=m!Yachi yag anchag nahahaang hen chinàcha-ar Jesus hen nangngarancha hen enalen Simeon mepanggép an Jesus. i<K Yato pe-et hen anchi manelaw hen hamhamà hen anchichay safaliy tatagu way faén ganà Israel, way hiya hen mangintudtuchu an chicha hen laychém. Yag hiya agé hen mangempachayaw an chàni way tatagum way ganà Israel.” /;Yway ensaganam para hen aminay tatagu. V:%Te innilan paat hen matà hen antoy mangenharà hen tatagu hen kachusaancha 9%“Apo way Apudyus, uray eparufusno ad uwan hen atéyà way alepanno te ammay hen atéyà te na-ammaan tot-owa hen anchi empostam an haén. u8cYachi way innilan Simeon hen anchi onga, yag annaat fénhén yag nanyaman an Apudyus way mangaliyén, |7qHen hiyachiy tempo, empahpahmà hen Espiritun Apudyus an Simeon way éméy ah Templo. Yag hen hiyachi agéy ag-agaw, yachi hen nanginyéyan hen chinàcha-ar Jesus an hiya ah Templo agé way mangamma hen niyurchin mepanggép hen anat niyanà. p6Yway nangempaka-awat way achi matéy ingganah ilana hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale. %5CHen hiyachi yag wacha agé ahchid Jerusalem hen ihay makorang way ah Simeon hen ngachanna. Ammayay tagu ah Simeon ya amchan hen layadna an Apudyus, ya hiya agé hen ihay mamannéd hen kahara-an hen anchichay kacharaana way ganà Israel. Wawà-acha hen Espiritun Apudyus an hiya #4?Wat cha Maria an Jose, incha inchaton an Apudyus hen ekat hen anchi orchin way masapor gébhéncha hen chuway karopate no faén chuway ginapachay tuggu. s3_te nesosorat chillu hen orchin way amin way pés-éy chi anà way larae, wat masapor midchat an Apudyus. 2Angkay hiyachi way inumchah hen ag-agaw way ekat hen orchin Mosesén wachan ma-ammaan ah macharosan hen anchichay umanà, lummigwat cha Maria an Jose way éméy ad Jerusalem. Yag inyéycha agé hen anchi onga ta icha agé eparang hiya an Apudyus, 1{Angkay hen anchi ma-awaru way ag-agaw way inumchah hen tempon hen masinyaran hen anchi utteng, yag ngenadnancha agé hiya ah Jesus way yachi chillu hen imfafaggan hen anchi anghel hen cha-anna marmuwan. Hen nanginyéyancha an Jesus ah Templo g0GYachi yag namfangadcha hen anchichay chan pastor way chacha chayachayawén ah Apudyus gapo hen anchi innilacha ya chengngarcha, te na-ammaan tot-owa amin hen imfagan hen anchi anghel an chicha. Hen nanngadnancha an Jesus b/=Ngém ah Maria, annag inliméd ah hamhamàna hen aminay nekamkaman way cha manmamanmà. c.?Yag anchag nahaang amin hen anchichay nangngar hen henaphapet hen anchichay chan pastor. q-[Angkay innilacha hen anchi utteng, henaphapetcha amin hen imfagan hen anchi anghel mepanggép an hiya. ,)Wat enag-aggagcha way émméy yag inchahancha cha Maria an Jose ya hen anchi utteng way empapabfégcha hen anchi cha mangmanganan hen animar. {+oAngkay hiyachi way lommayaw hen anchichay anghel way namfangad ad uchu, nantatagépfar hen anchichay chan pastor way mangaliyén, “Intaaw ad Betlehem ta intaaw ilan hen anchi na-ammaan way empagngar Apotaaw way Apudyus an chitaaw.” }*s“Ta machachayaw ah Apudyus ad uchu ya hen antoy lota, ta matornoscha hen tatagu way mangemparaylayad an hiya.” ){ Hiyachi yag ammag napnowat ad uchu ah chuaray anghel yag chachaat amin chayawén ah Apudyus way mangaliyén, ( Yag hen manot-owaanyu, ichahanyu hen anchi onga way nafunnafunan ah uroh way nepapabfég hen cha manganan hen animar.” ?'w Te hen hiyato paat way lafi, wacha hen niyanà ah fabréy Are David way mangenharà an chàyu, way hiya hen anchi Ap-apo way Cristu way empopostan Apudyus way epalena way mantoray. +&O “Achiayu cha émégyat,” way ekat anchi anghel, “te ummaliyà way mangempagngar an chàyu hen ammag ammayay chamag way mangemparaylayad hen aminay tatagu. % Yachi yag ammag niyahad hen ihay anghel Apudyus an chicha, wat nachilangancha ah ka-ammay Apudyus yag anchag émmégyat way térén. $9Hen hiyachiy lafi, wachacha agé hen anchichay chan pastor hen anchi nehahag-énay péchag way anchag lommabrafi way minya-achug hen karnerocha. k#Owat inyanàna hen féhég chi anàna way larae. Yag finunnafunana ah uroh yag empabfégna hen cha manganan hen animar te maid iggawancha hen anchi faréy way chachag-ohan. Hen nampàil-an hen anghel hen anchichay chan pastor S"Angkay hen kawad-ancha ad Betlehem, yachi hen netongpowan hen umana-ana, c!?Yag nàyéy agé ah Maria way netorag way man-ahawana way nafufugi ta i mampalesta agé.  1Wat ah Jose, gapo ta hiya hen ihay ganà Are David ad namenghan, wat ad Betlehem hen ayana. Wat lummigwat ad Nazaret way fabréycha way sakopon hen provinsiyan hen Galilea yag nane-ed way émméy hen anchi fabréy apona way David ad Betlehem way provinsiyan hen Judea. yWat hen nekaman, émméycha amin hen tatagu anchi fabréy way nangingganà an chicha way i mempalesta hen ngachancha. ]3Yag ah Kirenio hen gubérnador ad Siria hen anchi pés-éy mepalestaan hen tatagu. & GAngkay hen hiyachiy tempo, inyurchin hen anchi Are ad Roma way Augusto way masapor mampalestacha amin hen egachay tatagu hen yachiy lota way chana etorayan.  PAngkay hiyachi yag hommeéheén hen anchi anà cha Zacarias ya chummuar hen hamhamàna an Apudyus. Yag ammag ini-inggaw hen anchi chanak way iggay fùfùnag ingganah inumchah hen anchi tempon hen manginlugiyana way manudtuchu hen anchichay ganà Israel.` ;OTe no umale, helawan chitaaw way ininggaw hen helang way cha émégyat way matéy, ya tudtuchuwana chitaaw agé hen ekamantaaw way mètempoyug an Apudyus.” Yachi hen empahpahmà hen Espiritun Apudyus an Zacarias. < sNTe ah Apotaaw way Apudyus, ammag menangség-ang ya na-anoh way térén, ya hen anchi mangenhara-ana an chitaaw, wat kaman yanggay hen cha fùnagan hen init hen karpasan hen lafi.  MWat hea hen mangimfaga hen anchichay tataguna way mafalin mètagucha an Apudyus ah ing-inggana no mapakawan hen fasorcha. V 'LEntoroy Zacarias way mangale agéén,“Ya heay anào, ma-awagan-a ah ihay profetan hen anchi kangatowan way Apudyus. Ya hea hen mamangpango no hen anchi apotaaw ta esaganam hen tatagu hen umaliyana. y mKYa ta ma-apudyusantaaw hen antoy matatagguwantaaw way achi agé ma-ahrangan ah laweng hen chataaw ekamkaman.” $ CJway hen empostana, hara-ana chitaaw amin hen kafusortaaw ta wachay én-énnéntaaw way mangamma hen laychéna way achitaaw cha émég-égyat way mangamma. W )IYag nansapata ah Apudyus way nangemposta hen empostana an apotaaw way Abraham 1 ]HYag hen empostan Apudyus agé, ekatnéén séség-angana chitaaw nanepod hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, ya achina agé aliw-an hen anchi entotoragna an chicha.  }Gekatnéén hara-ana chitaaw hen anchichay kafusortaaw ya anat agé hen kafaelan hen anchichay achi manlayad an chitaaw. k QFYag empaka-ammun agé hen anchichay na-apudyusan way profetana ad namenghan hen empostan Apudyus,  }ETe ensasagganana hen anchi mannakafael way mangenharà an chitaaw way hiyan ganà hen anchi omma-abfurot way Are David. $ CD“Antaaw yanggay ammag chayawén ah Apudyus way Apotaaw, chitaaw way ganà Israel, te ummale way manorong an chitaaw way tataguna ya manobfot an chitaaw.  9CAngkay hiyachi, ah Zacarias way aman hen anchi onga, na-adchan ah Espiritun Apudyus yag annaat aryén hen empaka-ammun Apudyus, ekatnéén, X +BYag amin hen anchichay nangngar, chacha ham-éham-én no heno ngata hen mamfalinan nahha way onga te narawag way wacha tot-owa hen kafaelan Apudyus an hiya. Hen nangimfag-an Zacarias hen empahpahmà Apudyus  AWat anchag nascha-aw amin hen anchichay atògongna. Yachi yag nanhemamag hen anchi nekaman hen amin hen hiyachiy lugar ad Judea. b  ?@Yag hen hiyachi, naka-anat hen tenongong Zacarias yag nan-aleyat way manayaw an Apudyus.   ?Yag anat isinyar Zacarias hen papel yag ensoratna way hen manngachannaat ah Juan. Yag anchag nascha-aw hen anchichay tatagu. i  M>Yag anchaat sinyaran ah amana way mangimoh no heno hen laychéna way epangachan hen anchi onga. j  O=“Oo a,” way ekat hen anchichay tatagu, “ngém maid met nangenngachan ah Juan an chàyu.” s aAngkay hen anchi ma-awaru way ag-agaw hen anchi utteng, incha empasinyar ah manongparancha hen orchin way yachi agé hen manngadnancha. Ya ah gagangaycha agé, ammay no an manZacarias te yachi hen ngachan amana.  #:Wat amin hen anchichay atògongna ya hen totorangna, anchag laylayad amin hen nangngarancha hen anchi chakar way ség-ang Apudyus an hiya. ^ 79Angkay hiyachi way inumchah hen umana-an Elisabet, inyanàna tot-owa hen larae.  #8Angkay hiyachi yag nì-iggaw ah Maria an cha Elisabet ah unig hen toroy furan yag anat lomayaw. Hen niyana-an Juan way chan funfunyag " ?7Iggayna tot-owa aliw-an ah Abraham ya chitaaw way ganàna te séség-angana chitaaw ah ing-inggana.” Yachi hen enalen Maria hen nanayawana an Apudyus. } u6Yag enammaana hen anchi empopostana hen anchichay anap-otaaw ad namenghan ya totollongana chitaaw way ganà Israel. 0 [5Ya hen anchichay cha mamfaga ah torong, chuar hen inidchatna an chicha way ammay. Waman hen anchichay nanapnek ah kaenammaycha, emparyawna chicha way maid inidchatna. j O4Annag empafafa hen anchichay nan-angato way toray yag anna agég empangato hen anchichay nafafa. s a3Empàilana hen kafaelana way mangamma hen ammaana yag kenorkorna hen planon hen anchichay chan pahih-iya. -~ U2Ya chana ség-angan hen amin way tatagu way cha manginyafiin an hiya way manepod hen anchi pés-éy tatagu inggana hen amin anchichay chan paréparég way miyanà. } }1gapo hen anchi kahahaang way enammaan hen anchi mannakafalin way Apudyus an haén. Ammag ka-ammayan tot-owa ah Apudyus. z| o0ya inna paat hemhemmà haén way nafafa way alepanna. Wat manepod ad uwan, ekat amin hen tataguwén, enlaychanà E{ /ya anà agég laylayad gapon hiya way nangenharà an haén, Wz ).Yachi yag ekat Mariéén,“An-og chayawén ah Apotaaw way Apudyus, y -Kapeletan laylayad-a te enafurotno way tomot-owa amin hen anchi imfagan Apudyus an hea.” Hen nanayawan Maria an Apudyus Wx ),Te hen nangngarà hen alemat ammag namfalihhochong hen finugì ah laylayadna. cw A+Wat pakay paat enlaychanà ta umalea way mamisita an haén, hea way man-inan hen Ap-apò. v )*yag chinakarna way mangaliyén, “Hea hen anchi térén way nabindisyunan hen aminay fufae, ya nabibindisyunan paat agé hen anchi iyanàno. u )Yag hen nangngaran Elisabet hen alena, ammag namfalihhochong hen finugina. Yag empahmà hen Espiritun Apudyus an Elisabet, Rt (Yachi way inumchah ah faréy cha Zacarias, nan-ale ah Maria an Elisabet. /s Y'Angkay narhawan yag nansagana ah Maria way lumigwat way mane-ed way éméy ah fabréy cha Zacarias way ini-inggaw hen anchi pafinilig hen provinsiyan hen Judea. Kr &Yachi yag anat ekat Mariéén, “Haén, wat anà lawa an alepan Apudyus, wat ma-ammaan amin hen annay enalem an haén.” Yachi yag lommayaw hen anchi anghel. Hen i nangil-an Maria an Elisabet Hq  %Wat yachin kail-ana way ammag maid achi mafalin an Apudyus.” Ip  $Entoroy hen anchi anghel agé way mangaliyén, “Ya ah agim way Elisabet way ekatchéén lopat, wat nafugi agé hen antoy narakayana, wat énémay furan ad uwan hen anchi finugina way larae. o #Yag ekat hen anchi anghelén, “Umale hen Espiritun Apudyus an hea, ya umchah hen kafaelana way ancha-ag lichuman yag nafugia. Yag gapo ta hiyachi hen mekaman, wat ma-ammuwan way na-apudyusan hen anchi iyanàno, yag ma-awagan ah anà paat Apudyus.” n "Yag anat ekat Maria hen anchi anghelén, “Oo a, ngém nokay hen énnê way mafugi way ammag poros met chi nanchà an haén.” /m Y!Wat hiya hen man-aren hen amin anchichay Judio way ganà Jacob ah ing-inggana way ammag maid péppég hen kena-arena.” Yachi hen imfagan hen anchi anghel an Maria. 9l m Ammag nangato way térén hen annay iyanàno ya awagan hen tatagu hiya ah anà hen kangatowanay Apudyus ya epatawid Apudyus an hiya hen kena-aren David way apona ad namenghan. Wk )Wat hen ifagà an hea, mafugia wat iyanàno hen larae way ngadnanyu ah Jesus. hj KYag anat ekat hen anchi anghelén, “Achia cha émégyat Maria, te enlaychancha-a an Apudyus. ni WYag ammag nahaang ah Maria hen nangngaranan nadchi, yag chana anapén no heno hen laychénay aryén. %h EYachi yag émméy hen anchi anghel an Maria way mangaliyén, “Antoyanà way ummale way mangimfaga way nabindisyunan-a paat te wacha ah Apudyus an hea.” g 5te wachan ina ifaga hen ihay fafarasang ahchi way hen fafarasanganchi, netotorag way mangahawa an Jose way ganà Are David. Ah Maria hen ngachanna. @f {Angkay hen anchi maénémay furan hen nafugiyan Elisabet, kasen hennag Apudyus hen anchi anghel way ah Gabriel ta éméy ad Nazaret way ihay fabréy hen provinsiyan hen Galilea, Be Yag ekatnéén, “Inumchah tot-owa hen nanorongan paat Apudyus an haén, wat naka-an hen fiin-o hen ahentagù te antoyan hen narmu way anào.” Hen nifag-an hen miyana-an Jesu Cristu d Yag yachi agé way cha-an mafayag, nafugi tot-owa ah ahawana way Elisabet, wat iggay gumgumhad ah chara hen unig hen lemay furan. Zc /Angkay narpas hen anchi fiyang Zacarias ah Templo, hommàyat ah fabréycha. [b 1Angkay na-awni way ginumhad ah Zacarias, anat agég achin ale te ammag nattongong, wat na-awatan hen tatagu way wachan empàilan Apudyus an hiya ah Templo. Yag gapo ta achi maka-ale, annag cha sinyaran chicha. a !Angkay hen anchichay tatagu ah chara, anchag nahédchan hen gumhachan Zacarias, yag chacha anapén no pakay ammag nafayag ah faréy. J` Ngém gapo ta achim afuroton hen enalè, an-ag mattongong way achi maka-ale ingganah ma-ammaan hen antoy imfagà, te tot-oway umchah way umchah hen anchi ustoy tempona wat ma-ammaan chillu.” Q_ Yachi yag sommongfat hen anchi anghel way mangaliyén, “Haén ah Gabriel way nì-i-iggaw hen sangwanan Apudyus, way hiya hen namaar an haén way i mangimfaga hen antoy karaylayad way chamag an hea. 7^ iYachi yag anat ekat Zacarias hen anchi anghelén, “Oo a, ngém ay nanggilah mafalinha, te narakay-ani met way térén way hen-ahawa, wat nokay hen manot-owaà nò.” |] sYa hen anchi iyanàyu agé, hiya hen anchi mamangpango no hen anchi nepoposta way Cristu way hen ekamanna, kaman hen anchi profeta way Elias ad namenghan way pachong agé hen kafaelana. Te mantempoyuguna hen hamhamà hen himfafaryan, ya manggédngéna agé hen hamhamà hen anchichay achi omafurot ta komaman hen hamhamàcha hen anchichay ammayay tatagu. Yachi hen mangensaganaana hen anchichay tatagu ah mangngarancha hen anchi ap-apocha no umale.” Yaha hen imfagan hen anchi anghel an Zacarias. |\ sYag gapon hiyaat mepahagong hen hamhamà hen chuar way kacharaana way ganà Israel an Apudyus ta omapocha an hiya. b[ ?Wat ah Apudyus, ifilangna hiya ah nangato way tagu. Ngém masapor achi umin-inum hiyah fayah ya uray heno way fumutang. Yag manepod hen miyana-ana, machachà-an hen mamangchénan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna. QZ An-ayug lomaylayad gapon hiya ya lomaylayadcha agé hen chuaray tatagu. [Y 1 Yachi yag nan-ale hen anchi anghel way mangaliyén, “Achia cha émégyat, Zacarias, te chengngar Apudyus hen chawatyu wat mafugi angkay ah ahawam wat wacha hen iyanàna way larae, wat ngadnanyu hiya ah Juan. GX   Wat ammag naégyay ah Zacarias hen nangil-ana yag émmégyat. FW  Yag hen chana manginyapoyan, ammag niyahad an hiya hen ihay anghel Apudyus yag tommàchég ah pachawanan hen anchi chacha mempatpatngan hen anchi chacha manginyapoyan hen anchi fangfangru. 5V e Angkay hiyachi way hinénggép ah Zacarias ah Templo yag wachacha agé hen chuaray tataguh chara way chan luwaru hen hiyachiy uras way manginyapoyana hen anchi fangfangru. OU  Yag hen gangaycha way pachi, chachan funfunnot ta maila no heno hen mangamma hen ma-ammaan. Yag ah Zacarias hen namunot way éméy hen anchi kowarton Apudyus way i manginyapoy hen anchi fangfangru. }T uAngkay hen-argawan yag wachah Zacarias ah Templo te inumchah hen tempon hen mangammaana hen a-amman hen pachi. `S ;Ngém maid anàcha te lopat ah Elisabet yag loohcha narakay way térén way hen-ahawa. R {Chicha way hen-ahawa, ammaycha an Apudyus te totongparéncha amin hen orchinna ya hen tugunna wat maid mepafasorancha. 1Q ]Hen anchi lugrugina, yachi hen tempon hen ka-aren Herod ad Judea. Yag wacha agéhchi hen ihay pachi way ah Zacarias hen ngachanna way hiyan ihay ganà hen anchi pachi way ah Abias hen ngachanna. Ya ah ahawana agé, ah Elisabet hen ngachanna way hiyan ihay ganà Aaron way ap-apon chi pachi. P Yato hen ekaman-o ta ma-awa-awatam hen katot-owan hen anchichay nitudtuchu an hea. Hen nifag-an hen miyana-an Juan way chan funfunyag mO UWat yaha, Apo Teofilo, gapo ta inyam-ammà paat way nangachar amin hen anchichay na-ammaan nanepod hen ninlugiyancha ingganad uwan, ekat-owén ammay ménat no haén hen mangensorat an cha nadchi an hea ta mafafatéy hen ma-ale. SN !Yag hen anchi ensoratcha wat hen anchichay nahaphapet an chàni way henaphapet hen anchichay nangi-ila paat way chicha, innilacha hen anchichay nekaman nanepod hen anchi laprapona yag anchaat epagngar. M #Antoyan hen sorat-o an hea Apo Teofilo. Chuarcha hen tatagu way namachas way nangensorat hen anchichay aminay nekaman hen antoy iggawtaaw. L 1Maid kasen ah kaman an Apudyus way hiya yanggay hen tot-oway Apudyus, wat antaaw ammag chachayyawén yanggay hiya way hen nakaharà an chitaaw gapon enammaan Apotaaw way Jesu Cristu. Te hiya agé hen kachachayyawan way Are ya kangatowan hen aminay mannakafael. Ya hiya hen ap-apon hen egad way nanepod hen lugrugina ingganad uwan ya ah ing-inggana chillu way maid péppégna. Haén ah Juda.&K GAntaaw ammag manyaman an Apudyus te wacha tot-owa hen kafaelana way manahallimun an chitaaw ta achitaaw fumasor, ya wacha agé hen kafaelana way mangemparang an chitaaw hen anchi kachachayaw way sangwanana way maid poros fasfasortaaw an hiya ya maid agé kepaniyan hen layadtaaw. J #Ya hen tapena, antaaw an tudtuchuwan chicha ah omafurotancha way kamantaaw lenapchù chicha hen chacha metongowan. Ya hen tapena, antaaw an tudtuchuwan chicha ah ka-asetaaw, ngém man-unigartaaw gapo hen anchichay aggarémha way fasorcha ah achitaaw paat melak-aman. yI mAh ség-angtaaw, antaaw ammag eharoharochàchà way manudtuchu hen anchichay chan chuwachuwa hen afurotna. iH MYa antaaw agég manchichinlan hen layad Apudyus an chitaaw hen antoy mamannéchantaaw hen mangidchatan Apotaaw way Jesu Cristu an chitaaw hen anchi mannanayun way ataguwan way yachi hen kafud-asan hen ség-angna an chitaaw. MG Ngém chitaaw way sosnod, hen ekamantaaw koma, antaaw ammag epapate way mangempapegsa hen afurotaaw. Ya eparufustaaw hen manorongan hen Espiritun Apudyus an chitaaw hen chataaw manluwaruwan. DF Cha nadchiy tatagu hen cha mangamma hen chan sosongelan hen tapena ah maid mantetempoyugancha, ya hen antoy lota yanggay hen péppég hen hamhamàcha te maid Espiritun Apudyus an chicha. [E 1“No tég-angay hen anongoh hen ag-agaw wat fùnagcha hen anchichay ammag pèsésénséna way tatagu way maid kasen man-anchar ah hamhamàcha no faén yanggay hen anchi laweng way laylaychén hen acharcha.” D Wat hiyachi, sosnod, achiyu cha ar-aliw-an hen imfagan hen anchichay aposel Jesu Cristu way Apotaaw way ekatchéén, C Hen cha nahhay tatagu agé, maid achicha chumsekén ya chacha agé ihlig ah tapena. Ya ancha agég cha torachén hen heno way laychén hen acharcha paat. Anchag chan paspasekat, ya chachaat agé ay-ayuwén hen tapena ah mangar-ancha hen heno way laychéncha. OB way ina uwisén hen egachay katagutagu hen antoy lota, wat chusééna amin hen anchichay tatagu way cha nangamma ah laweng ya cha nangale ah laweng ya aminay paket way ale mepanggép an Apudyus.” sA aUray ah Enoc ad namenghan way ma-aném hen ganà Adamat, imfafaggana hen kachusaan hen kaman an cha nahhay tatagu, ekatnéén,“Ilanyu te umale ah Apudyus way mangentàtaen hen kalifulifu hen anchichay anammay way anghelna w@ i Ya ancha agég kaman hen anchichay aggaégyat way challuyun hen fayfay, te hen anchichay afifiin way chacha ammaan, kaman hen anchi chan agub way cha henhenén hen challuyun ah tarantag. Ya kamancha agé hen anchi nattafaw way taraw way nèfat hen chana ayan. Wat ensasagganan Apudyus hen anchi ngéngét way lugar way para an chicha ah kachusaancha ah ing-inggana. ?  Cha nahhay tatagu, ammag maid paat iyafiincha an chàyu ya uray ah Apudyus. Te no mìyamongcha an chàyu way mèan hen anchi Manmanma-an, anchag cha ammaan hen ka-ahoyanyu, te maid kasen hamham-éncha no faén yanggay hen laylaychén hen acharcha. Wat poros chi kesérfiyancha, te anchag kaman hen anchi funat way an lawag cha etat-ayap hen yawyaw way maid epêchagnah uchan. Ya kamancha agé hen anchichay fayyén way away way achi mamunga, ya ancha agég kaman hen nanattéy way away way nahohònot. > 5 Anchag ka-as-ase way tatagu way ammag aggaégyat hen machusaancha, te ancha peet ammag cha torachén hen kenaraweng Cain ad namenghan. Ya gapo agé hen gamgamcha ah pelakat, chacha agé ilurud way mangamma hen kaman hen enammaan Balaam ad namenghan. Ya ancha agég cha guréén ah Apudyus way kaman agé hen enkaman Core ad namenghan, wat sigurachu way machusacha agé way kaman hen nachusaan Core. =  Waman cha nahhay tatagu, anchag nat-énay térén te anchag an cha ustan hen uray heno way achicha ma-awatan. Yag ancha agég kaman aho way uray heno paat way laychén hen acharchéén enammaanchaat. Yag yachiyat agé hen cha mangammah metap-arancha. R<  Ancha ammag natorod, te pakay uray hen anchi ap-apon paat hen anghel way ah Miguelat maid met paat inustana. Te hen anchi nèsongelana an Chumunyu mepanggép no heno hen mangara hen achar Moses, wat iggayna ilurud way mangensongfat ah laweng an Chumunyu te anna yanggay ammag ekatén, “Egad ah Apudyus way mangingar an hea.” *; OWat kaman agéhchi angkay hen cha ekaman hen annachay nan-asilib ahna way nelarammong an chàyu, te chacha agé ammaan hen anchichay aggarémha way térén way henelapcha ano. Yag maid paat agé iyafiincha ah ap-apo. Ya chacha agé ustan hen anchichay kachachayaw way anghel Apudyus. U: %Ya kaman agé hen anchichay tatagu ad Sodoma yad Gomora ya hen anchichay tapenay nehag-én way fafabréy, te hen kenaraweng hen fasor cha nadchi, wat kaman agéhchi hen kenaraweng hen fasor hen anchichay a-anghel. Te ammag aggarémha hen enkamancha way maid iggaycha hòyongon way magénén tàén hen kapachongcha way larae. Wat ammag ginhéb Apudyus chicha ah mansarmengantaaw hen ekamanna way manusa hen menangfasor hen iggaw hen anchi mannanayun way apoy. 9 3Ya kaman agé hen tapen anchichay anghel Apudyusat, gapo ta iggaycha patigén hen fiyangcha ad uchu way anchag tenaynan, wat anchag nakawachan ah mannanayun way kawad hen anchi ammag ngéngét way lugar ingganah umchah hen anchi aggaégyat way ag-agaw way mauwisan hen amin. Z8 /Wat tàén no chechengngaryu hen antochay chà paniyén way nekaman ad namenghan, kasen-o chillu epacha-an an chàyu ah manhamham-antaaw. Te ilanyu ngén ah Apudyus, wat tàén henara-ana amin hen anchichay ganà Israel hen lommayawancha ad Egipto, anna chillug pinchit hen tapen anchichay henara-ana te anchag iggay afuroton hiya. 7 /Wat tugun-oto an chàyu te maid peet enlasinyu way annachayan hen ammag nan-asilib way niya-ahrang an chàyu way ammag maid ustoh afurotcha an Apudyus. Te anchag cha epàfat hen ség-angna way anchag cha ekatén uray no ammaancha hen lenoroko wat achicha chillu ano machusa te an anog séség-angan Apudyus hen menangfasor ya laylaychéna chicha. Ya hen iha agé, anchag achi mangiggéén ah Jesu Cristu way hiya yanggay hen ap-apotaaw way ma-afurot paat. Hen chichachiy tatagu, nesosorat ad namenghan way machuchussacha chillu. 6 Sosnod way laylaychê, hen anchi pés-éyna, ekat-owén manoratà koma an chàyu way mangempacharan mepanggép hen anchi kahara-antaaw. Ngém yachiyat agé yag enlasin-o way masapor peet manorata-at way manugun an chàyu, ta anyug tétérnén way mamangchén hen anchi chataaw afuroton, te yachi paat hen imfafaggan Apudyus hen tataguna way achi chillu mafalin ma-at-atob. @5 {Wat hen chawat-o, ta séség-angan chitaaw amin an Apudyus, ya ta papannohona agé hen hamhamàtaaw ya ta ma-awa-awatantaaw hen kapegsan hen layadna an chitaaw. Hen senang tutudtuchu P4 Haén ah Juda way enawchin Jaime way ihay chan sérfi an Jesu Cristu. Wat antoyan hen sorat-o an chàyu amin ahna way penepelen Amay Apudyus ya laylaychéna agé, chàyu way hahallimunan Jesu Cristu. X3)Ya wachacha agé hen chuar chillu way tapen hen enammaan Jesus way cha-an mesorat te non an umat yag mesorat amin ah libnu, wat ah hamhamàowat awni yag achina érég hen amin antoy lota ah iggawancha.G2Haén way nangensorat amin an cha natto, haén ah Juan way pasorot Jesus wat tàchégà hen katot-owan hen amin antoy ensorat-o. Te inni-ilani amin way tot-owa hen antochay ensorat-o. D1Nanepod hen nangaryan Jesus an nadchi, ammag niwarawagat agé hen anchichay ommafurot way achiyà ano matmatéy. Ngém faén metchi hen enalen Jesus te hen imfagana, ekatnéén, “Non an umat yag laychê way manatagu an hiya ingganah kasen-o mamfangchan, faén fiyang Pedrochi.” Hen anongoh hen antoy nesosorat F0Yag anat ekat Jesusén, “Egachà an hiya, te non an umat yag laychê way manatagu an hiya ingganah kasen-o mamfangchan, faén chillu fiyangnochi. Ngém hea ay, sosollotom paat haén.” /Yag yachi way innilan Pedro haén, annaat ifaga an Jesus way mangaliyén, “Apo, wat nokay agé hen mekaman an hiya nò.” .Yachi way nantuwili ah Pedro yag innilana haén way pasorot Jesus way laylaychéna way cha umunud. Haén hen anchi nichachallangéy an Jesus hen anchi anongoh hen nèanana an chàni way yachi hen nangimohà no heno hen anchi i mangenlao an hiya. u-cEnalen Jesuschi ah mangempacha-anana hen ekaman Pedro way matéy ah kachayawan chillu Apudyus. Angkay enalen Jesus amin cha nadchi, yag annaat ekat an Pedrowén, “Haén yanggay hen sosollotom.” Hen imfagan Jesus mepanggép an Juan ?,wYag entoroy Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an heay Pedro way hen kafab-arum, an-ag egachén cha-an lumfong ya egad-ah cham ay-ayan ah laylaychém. Ngém faénha hen mekaman no omawni, te hen marakayamat mamayachém hen limam yag finarudcha-a way manginyéy hen achim laychén way ayan.” r+]Yachi yag anat epetlon Jesus chillu way mangaliyén, “Simon way anà Juan, ay wacha tot-oway layadno an haén.” Yachi yag ngommehpéy hen hamhamà Pedro te empetlon Jesus way nangalen nadchi, yag annaat ekatén, “Apo, innilam hen egad, wat innilam agé way laylaychê tot-owa hea.” Yag anat ekat Jesusén, “Wat tudtuchuwam hen anchichay karnerò.” */Yachi yag empegwan Jesus way mangaliyén, “Simon way anà Juan, ay laychém tot-owa haén.” “Oo Apo,” way ekat Pedro, “innilam kayyà way laylaychê hea.” Yag anat ekat Jesus agéén, “Wat halimunam ngarud hen anchichay karnerò way omma-abfurot an haén.” U)#Angkay hiyachi way narpas-ani way nangan, ekat Jesus an Simon Pedrowén, “Heay Simon way anà Juan, ay wadwadcha hen layadno an haén no hen annachay tapena.” Yag ekat Pedrowén, “Apo, inni-ilam met way laylaychê hea.” Yag anat ekat Jesusén, “Wat tudtuchuwam hen anchichay karnerò way anat ommafurot an haén.” (Yachi hen petlon hen nampàil-an Jesus an chàni way pasorotna nanepod hen nan-uchiyana. Hen imfagan Jesus an Pedro k'O Yachi yag innaran Jesus hen anchi ma-an, yag inwarasna an chàni, ya umat agé hen anchi gachiw. :&m Yachi yag enayagan Jesus chàni way mangaliyén, “Wayyu ta mangantaaw.” An chàniyanchi, maid paat ihah nangimoh no hiya tot-owa ah Jesus te innilani amin chillu way hiya. %  Wat hinénggép ah Pedro hen anchi fangka yag ininatna hen anchi tafukor way mangentàchang way nanapno ah chachanakkar way gachiw te émméy ah hinggasot ya lemanporo ya toro. Yag tàén hiyachi way ammag chuar, iggay chillu nagissay hen anchi tafukor. V$% Yag ekat Jesus an chàniyén, “Uminyaleayu hen tapen annay ginachiwyu.” #- Angkay hiyachi way tommàchang-ani hen anchi tarantag, yag innilani hen apoy way fummafara ya hen gachiw way neloroppò ya anat hen ma-an. U"#Yag chàniy tapena, namfafangka-ani way cha ummunud te chani lapchu-un hen anchi tafukor way nanapno ah gachiw. Ya faén chillu achawwéy hen anchi tarantag te an ménat an hinggasot yanggay way metros. b!=Haén, enlasin-o way ah Jesus yag an-owat ekat an Pedrowén, “Ah Apotaaw angkaychi.” Yag hen nangngaran Pedro an nadchi, annag nan-igga hen lumfongna te nanlorohay yag pommassong yag tumifù way éméy an Jesus. S Yag annaat ekatén, “Wat eporwak hen annay tafukoryu ah apet hen pachawananyu wat wachan aranyu.” Yachi yag anniyat tot-owa eporwak, yag ammag achianiyat agé makarapchù te ammag chuar hen nàna. lQYag ekatna an chàniyén, “Ay wà-achay ginachiwyu way sosnod.” “Maid umpay,” way ekatni. {oAngkay cha pomaway, wachan ihay tommatàchég hen anchi tarantag way ah Jesus peet ngém cha-anni maelasin. zmYachi yag anat ekat Simon Pedrowén, “Ta éméyà lawa manafukora.” Yag anniyat agé ekatén, “Aẁ mìyaleani agé.” Wat émméy-ani amin yag annig lenabrafi way namfafangka way cha manafutafukor yag ammag poros paat chi innarani. T!Hen hiyachi, niyaphor way wacha-ani amin an cha Simon Pedro an Tomas way kapel ya ah Natanael way eCana way sakop hen Galilea, ya anat chàni way chuwa way anà Zebedeo, ya hen kasen chuway ifani agé.  Angkay hiyachi yag wacha hen kasen nampàil-an Jesus an chàni way pasorotna hen anchi fayfay way Tiberias way yato hen na-ammaan. :mNgém ensorat-o cha natto ah mangafurotanyu way ah Jesus hen anchi tot-oway anà Apudyus way empopostana way umale. Yag no omafurot-ayu, mètaguayu an hiya ah ing-inggana./Wacha chillu hen ammag lonay way tapenay kaskascha-aw way enammaan Jesus hen sangwananni way pasorotna way cha-an-o esorat hen yatoy libnu. 4}}D|x{{zOyy6x:wvvauutlrr(poCnnmlkVjj)iYhh+fedcbbMaa?`K__^^]y\\|[[jZZJYYAXX0WVV UWTSSRQQPP(ONMM>L-KJ#IIHVGrF,EDCBBKA|@@?r>>,=3Angkay hiyachi yag nanhagong ah Jesus hen anchichay pasorotna yag ekatna way mangintudtuchuwén,“Lomaylayad-ayu, chàyu way kaman maid mafalinna, te ma-awatanyu way maid kafaelanyu way mangamma hen ammayén Apudyus no achi chàyu torongan an hiya. Wat chàyu hen metape hen mantorayana. \Yag amin hen anchichay tataguwén chacha esellasel hen acharcha way i manchà koma an Jesus te wachan kafaelana way uray anchag tad-énén naka-an hen saketcha. Wat naka-an amin hen sasaket hen anchichay tatagu. Hen tot-owa way lommaylayad ya hen anchi ka-ase R[Wat hen ganchatcha amin way ummale, ta incha changrén hen aryén Jesus ya incha epaka-an hen saketcha. Ya umat agé hen anchichay nahurugan ah ongtan, wat neparyaw hen anchichay nihuhurug an chicha. Angkay hiyachi way nan-éhég cha Jesus ya hen anchichay penelena way aposel, yag entàchégcha hen anchi tanap way na-amongan hen anchichay chuar way cha somorot an hiya way narpocha ad Jerusalem ya hen provinsiyan hen Judea ya anat hen anchichay fabréy way ahag-én hen fayfay ad Tiro ya ad Sidon. Y'ah Judas way anà Jaime ya anat ah Judas Iscariote way nangenlao an Jesus hen na-awni. Hen nantudtuchuwan Jesus ya hen nanga-anana hen saket [X/ah Mateo, ah Tomas ya ah Jaime way anà Alfeo, ah Simon way ekatchéén natorod, W#way hen ngachancha, ah Simon way ngenadnana ah Pedro ya hen anchi sonodna way Andres ya anat cha Jaime an Juan, ah Felipe ya ah Bartolome, V  Angkay pommaway, enayagana hen anchichay cha somorot an hiya yag annaat piliyén hen hemporo ya chuwa way ngenadnana ah aposel, pUY Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus hen ihay tagéytéy way lommabrafi way manluwaru an Apudyus. Ty Wat hen anchichay Fariseo ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, anchag pommelang ah aningarngarcha an Jesus yag inlugicha way man-a-atopàpà no heno hen ekamancha an hiya. Hen nameleyan Jesus hen anchi hemporo ya chuway aposelna %SC Yachi way finéfétég Jesus chicha yag annaat ekat hen anchi nàis-isén, “Uyachém hen annay limam.” Yag inuyadna tot-owa yag ammag ommammayat agé. |Rq Yag anat ekat Jesus hen anchichay mangi-ila an hiyéén, “Wacha hen sarudsuchù an chàyu no heno hen eparufus hen orchintaaw way ma-ammaan hen tempon hen ngilin. Ay ammaantaaw hen ammay ono hen laweng. Ay tomagutaaw ono antaaw pomchit.” *QMNgém ah Jesus, inni-ilana hen hamhamàcha ngém ekatna chillu hen anchi nàis-isén, “Tomàchég-a yag ummaleahtoh sangwanà.” Wat émméy hen anchi tagu. HP Yag wachacha agé an nadchi hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya hen anchichay Fariseo agé way chacha amin iyanap hen ekamancha way mangempafasor an Jesus ta wachay lasoncha way manginchérém an hiya, wat chacha sepsepotan no tàén ngilin yag kena-anna hen anchi inis-is hen anchi taguwanchi. bO=Angkay kasen Safachu agé way ngilin chillu, hinénggép ah Jesus hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio way i mantudtuchu. Yag niyaphor way wacha agéhchi hen ihay larae way nàis-is hen anchi awanay limana. rN]Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, haén hen nangimfiyang way mangimfaga hen ma-ammaan hen ngilin way Senafachu.” Hen nangempagachangan Jesus hen anchi nàis-is way lima, tàén ngilin MAnna met ammag hinggép hen anchi faréy Apudyus yag innarana hen anchi tenapay way nichachaton an Apudyus way anggay koma hen pachi ah mangan an nadchi, yag annag entàén yag enanna, yag enadchana agé hen anchichay ifana. Wat maid met ekattaawén fasornachi.” .LUYag senongfatan Jesus way mangaliyén, “Ay ammoh iggayyu faséén hen enammaan Are David way apotaaw ad namenghan hen hommenaangana ya hen anchichay sorchachuna. +KOYag anat ekat hen tapenay Fariseo an chichéén, “Pakay chayu labsengén hen anchi orchintaaw way Judio way mangempawa hen mamfat-an hen tempon hen ngilin.” FJ Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu hen Judio, cha manaran cha Jesus hen ihay chacha murmur-an ah pagéycha way terigo, yag hen anchichay pasorotna, chacha umarah otteméncha. "I='Ya hen anchi nangempaengha hen anchi chacha-an way fayah, achina agé laychén hen anchi kà-amma, te ekatnéén am-ammay ano hen anchi nafayag.”oHW&Te hen finénar, masapor mifongofong yanggay hen anchi gadchang hen kappaparte way mafalin matantan. [G/%Ya hen iha, maid agé mangimfongofong ah finénar hen anchi nausar way gadchang way amoto te achi met kasen matantan hen anchi nausar, wat ammag fumtà yag ayyua hen anchi finénar ya hen anchi gadchang agé. vFe$Kasen nampani ah Jesus agé way mangaliyén, “Maid tagu ah ammag mangissay hen kà-amma way lumfong ta wachay id-opna hen anchi nagigissay. Te no yachi, ayyua hen anchi ammay yag achina agé chillu epaknég hen anchi nagigissay. EE#Ngém umchah chillu hen anchi tempo way melayaw hen anchi komasar, wat yachi hen manlanganancha way mangan.” Achi miyahrang hen anchi nisissigud way tudtuchu hen anchi itudtuchun Jesus 'DG"Yachi yag nampani ah Jesus way mangaliyén, “Ay ammoh achicha mangan hen anchichay tatagu way i mèkasar no wà-acha hen anchi komasar. Mamangngancha met. .CU!Wachacha hen anchichay tapenay tatagu way émméy an Jesus way mangaliyén, “Pakay hen anchichay pasorotno wat achichan langan way mangan hen chachan luwaluwaruwan. Waman hen anchichay pasorot Juanat kankanayén way chachan langan ya umatcha agé hen anchichay pasorot hen Fariseo.” #B? Yag hen miyaligana, haén, iggayà ummale hen antoy lota way manudtuchu hen anchichay ammay way tatagu te hen ummaliyà, ta iyà tudtuchuwan hen anchichay menangfasor ah mangentagayancha hen anchi lawengay a-ammacha.” Hen nampaniyan Jesus way hiya hen anchi nahééd way komasar kAOYachi yag senongfatan Jesus chicha ah pani way mangaliyén, “Hen anchichay tatagu way maid saketna, achicha masapor hen choktor. Waman hen anchichay chan saket, chichachi hen makasapor ah choktor ah ka-agahan hen saketcha. E@Angkay hiyachi, hen anchichay tapen hen Fariseo ya hen anchichay tapen hen ifacha way siguchay cha mintudtuchu hen orchin, chachan ngangayutongot way mangimfaga hen anchichay pasorot Jesus way mangaliyén, “Henon pa-ayu mèan hen annachay cha mangam-among ah furor ya hen annachay tapena way menangfasor.” [?/Yachi yag namparte cha Levi ah faréycha ah chakaray lagsak ah mangempàil-ana ah layadna an Jesus, yag nìyamongcha agé hen chuaray ifana way cha mangam-among hen furor ya hen anchichay tapenay tatagu. Y>+Yag ammag nallanigwat ah Levi way inyanggayana hen egad yag sommorot an Jesus. s=_Angkay narpaschi way lommayaw ah Jesus yag innilana hen ihay cha mangam-among ah furor way tummutùchu ah opisinana way ah Levi hen ngachanna. Yag anat ifagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Waynowat ta somorot-a an haén.” <%Yag amin hen anchichay na-a-among way tatagu, anchag nahahaang way térén ya chachaat agé émégyat. Yag chacha agé chayawén ah Apudyus way mangaliyén, “Maid mempaniyan hen innilataaw ad uwananto way ag-agaw.” Hen nangayagan Jesus an Levi way somorot an hiya ;5Yag hen hiyachi, ginsannaat way tommàchég hen sangwanancha amin yag innarana hen anchi allakwangna yag ommanamot way cha manayachayaw ah Apudyus. Z:-Ngém ta wachay manot-owaanyu way haén way Pangorowan hen Tatagu, wacha hen lébféng-o hen antoy lota way mamakawan hen fasor hen tatagu, wat ka-anê agé hen antoy saketna.” Yachi yag annaat ifaga hen anchi napàroy hen acharna way mangaliyén, “Hen ifagà an hea, fumangon-a yag inaram hen annay allakwangno yag ommanamot-a.” \91Ay ammoh ekatyuwén narakraka hen maka-anan hen fasor no hen kaka-anan hen saket. x8iYag yachi way enlasin Jesus hen anchi chacha hamham-én, yag annaat ekatén, “Pakay kaman ahnay hamhamàyu. 7yNgém hen anchichay Fariseo ya siguchay cha mintudtuchu hen orchin, ekatcha ah hamhamàchéén, “Heno ay paat hen katatagun nahha way annag cha pérhén hen kena-apudyus Apudyus, te ah Apudyus met yanggay hen mafalin way mamakawan ah fasor.” %6CYag hen nangil-an Jesus way anchag nanchinlan amin hiya, imfagana hen anchi napàroy hen acharna way mangaliyén, “Heay sonod, napakawan hen fasorno.” 35_ngém ammag maid én-énnéncha te naposekcha hen tatagu. Wat incha tenòwap hen atép hen anchi faréy yag inuy-uycha hiya hen henagong Jesus way ginagawan hen tatagu. /4WYachi yag inumchahcha hen anchichay nanginya-atang hen ihay tagu way napàroy hen acharna. Yag chacha pachasén way mangempaghép ta epasangocha koma an Jesus, 3 Angkay hen-argawan way chan tudtuchu ah Jesus, wachacha agé way nìtutùchu hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya anat hen anchichay na-achar way ekatchéén Fariseo way anchag nahibhib-at way narpod Jerusalem ya anat hen kafabréfabréy hen provinsiyan hen Galilea ya Judea. Ya hen hiyachi agé, wacha hen kafaelan Apudyus an Jesus way manga-an hen saket. 2yNgém hen aw-awniyanén émméy ah Jesus way i omanggay way manluwaru. Hen nanga-anan Jesus hen penelay hen ihay tagu J1 Ngém ammag kaskasenat hen niwarawagan hen chamag mepanggép an Jesus, wat chummùchùarcha hen anchichay cha ma-amoamong way i mangngar hen aryéna ya hen cha i mangempaka-an hen sasaketcha. M0Yag anat téngténgén Jesus hiya way mangaliyén, “Achim kay paat cha haphapeténto ah uray heno way tagu ta in-aat mampàila hen anchi pachi ta ilana way naka-an tot-owa hen annay saketno. Yag an-aat i manchaton hen anchi inyurchin Moses way michaton ah manot-owaan hen tatagu way naka-an tot-owa hen annay saketno.” /) Yachi yag tenchà Jesus hiya way mangaliyén, “Oo, ka-asiyà hea ta maka-an hen annay saketno.” Yag hen hiyachi, ammag naka-anat tot-owa. >.u Angkay hen-argawan, wachah Jesus hen ihay fabréy way kawad-an agé hen ihay tagu way nakkonet. Yag hen nangil-ana an Jesus, ammag nampalentomang hen henagongna way nampangpanga-ase way mangaliyén, “Apo, afurotò way wachan kafaelam way manga-an hen antoy saket-o no anno paat an ka-asiyan haén.” -+ Yachi way entàchangcha hen fangkacha yag anchag tenaynan hen angamin yag netnodchaat an Jesus. Hen nanga-anan Jesus hen anchi saket way konet , Yag umat agé hen anchichay ifana way cha Jaime an Juan way anà Zebedeo, nahahaangcha agé. Yachi yag ekat Jesus an Simonén, “Achia cha émégyat, Simon, te manepod ad uwan, falewà hen yahay chunum ta hen tatagu hen atenglém ah omafurotancha an haén.” y+k Te cha Pedro ya hen anchichay ifana, anchag nahahaang amin ah kachuar hen anchichay gachiw way tenafukorancha. E*Yachi yag na-awatan Simon Pedro hen nekaman, yag anat ammag nampalentomang hen henagong Jesus way mangaliyén, “Apo, achia cha homag-én an haén te anà ammag menangfasor way tagu.” o)WWat enayagancha hen ifacha way ininggaw hen anchi ihay fangka ta umalecha way tomorong way manlapchù. Yachi way tommorongcha yag ammag napno hen anchi chuway fangka way tég-angaycha lémnéd ah kachaghén hen anchichay gachiw. j(MWat emporwakcha yag ammag pommeltangat agé hen anchi tafukorcha wat ammag tég-angay magissay. 5'c“Oo a, Apo,” way ekat Simon, “ngém enlabrafini met ad arubyan way nanafukor yag maid paat ennani ah ihà-an, ngém no hea hen mangale wat tàén yag emporwakni.” r&]Angkay narpas hen nantudtuchuwana yag annaat ifaga an Simon way mangaliyén, “Epàpàéyyu hen antoy fangka hen anchi iggaw hen anchi ka-adcharéman hen chanum yag emporwakyu hen anchi tafukor wat wachay aranyu ah gachiw.” #%?Wat hinénggép ah Jesus hen anchi iha way awan Simon yag imfagana ta iturturchunna koma ah aket. Yag anat tumùchu way manudtuchu hen anchichay tatagu. !$;Yachi yag innilan Jesus hen chuway fangka way nepapattàchang hen tarantag way ginugumhad hen anchichay nangimfangka te incha inurahan hen tafukorcha. w# iAngkay hen-argawan, tommatàchég ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way ekatchéén Genesaret way chana itudtuchu hen alen Apudyus, yag hen anchichay lonay way tatagu, chacha yémyémén hiya ah mangngarancha koma hen chana itudtuchu. *"M,Wat hiyachi, cha tarontonon Jesus hen anchichay cha ka-am-amongan hen tatagu hen hiyachiy provinsiyan hen Galilea way i mangintudtuchu hen chana itudtuchu.;!o+Ngém imfagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Achiyà koma lomayaw ah fabréyyu, ngém masapor éméyà chillu hen anchichay tapenay fabréy agé way i mangempagngar hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus, te yachi chillu hen ganchat Apudyus way nannag an haén hen antoy lota.” *Angkay na-apeh, fummangon ah Jesus yag lommayaw ad Capernaum way i ommanig way émméy hen anchi lugar way maid tatagu. Yag na-awni, anchag chuar hen tatagu way i manganap an hiya. Yag hen nangchahancha, peneletcha way achi koma lomayaw ah fabréycha. $A)Yag emparyawna agé hen anchichay nihuhurug way ongtan hen chuaray tatagu, yag hen anchichay cha lomayawan hen anchichay nihuhurug, chacha èngaw way mangaliyén, “Hea hen anchi anà paat Apudyus.” Ngém menanchar Jesus chicha way mangempawa hen manginhugchayancha te chicha, inni-ilacha way hiya tot-owa hen Cristu way empopostan Apudyus way umale. Hen nantudtuchuwan Jesus hen kafabréfabréy ad Galilea P(Angkay hiyachi way nalihnug hen init, aminay tatagu way wacha hen masaket an chicha way uray heno way saket, inyéycha amin an Jesus. Wat tenchàna amin chicha wat naka-an hen aminay saketcha. :m'Wat i inughongan Jesus hiya hen anchi ébfégna yag imfagana way maka-an hen anchi pochotna, yag naka-an tot-owa. Wat fummangon yag hiyaat agé hen i nan-alekatto ah anéncha. Z-&Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio yag émméy ah faréy cha Simon way mamPedro. Yachi yag imfagacha way chan saket ah atogangan Simon way amchan hen pochotna. y%Wat nanhemamag hen mepanggép an Jesus hen amin hen hiyachiy lugar. Hen nanga-anan Jesus hen saket hen chuaray tatagu `9$Wat anchag nahahaang amin hen anchichay nangila yag chachan ahetennopà way mangaliyén, “Nokay lawatoh chan tudtuchu way kafaelana amin, te tàén ongtanén menancharna way mangemparyaw yag lommayaw tot-owa.” uc#Yag menancharat Jesus hiya way mangaliyén, “Iginangno man ta lomayaw-aat ta taynam hen annay nihurugam.” Yachi yag empa-adhar hen ongtan anchi am-ama way nempafàtad hen sangwanan hen tatagu, yag anat lomayaw way maid sinugatana. H "“Aw, nokay hen ammaam an chàni, heay Jesus way eNazaret. Ay ummalea way i manachael an chàni. Te inni-ilà angkay hea way hea hen anchi na-apudyusan way empopostan Apudyus way umale.” wg!Yachi agé yag wacha an nadchi hen ihay am-ama way nahurugan ah ongtan. Yag ammag nan-ongaw way mangaliyén,  Yag hen anchichay tatagu, nascha-awcha way nangngar hen enkamanna way mangintudtuchu te naelasin hen katot-owaan hen chana aryén. c?Angkay hiyachi yag nan-éhég ah Jesus way éméy ad Capernaum way fabréy hen provinsiyan hen Galilea. Yag hen anchi ngilin way Senafachu, hinénggép hen anchi chacha ma-am-amongan way i manudtuchu hen tatagu. Ngém ammag namfiliwit ah Jesus yag chaat lomaylayaw way nanwa-awà an chicha. Hen nemparyawan Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan KWat hililigwatcha way i manlàéy an Jesus way mangenlayaw hen hiyachiy fabréy. Wat lenakrakcha hiya way manginyéy hen anchi napoayan hen chéprah way penget hen fabréy ta epég-ahcha koma. /Hen nangngaran hen anchichay tatagu hen anchi penanin Jesus, anchag ommaningarngar way térén te na-awatancha way chicha hen chana aryén. dAYa hen iha, hen kawad-an hen anchi profeta way Eliseo agé, chuarcha hen Judio way nakkonet ahtod Israel, ngém maid naka-an ah saketcha, te naka-an yanggay hen saket hen anchi faén Judio way ah Naaman way iSiria.” ?wngém faén chicha hen imfagan Apudyus way matorongan, te hennagna ah Elias hen safali way lota ta ina torongan hen anchi nà-amfaro way faén Judio ad Serepta way sakop hen Sidon. &EWat chàyu, an-ayug kaman hen anchichay anap-otaaw ad namenghan hen kawad Elias. Te iggay umud-uchan ahtod Israel hen unig hen toroy tawén ya kagudwa, wat anchag nabtel amin hen tatagu hen antoy lota. Wat kapeletan chuarcha hen anchichay ka-as-ase way nà-amfaro hen hiyachiy tempo, jMTot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achi tot-owa mangiggéén hen kailiyan hen profeta hiya. B }Yachi yag anat ekat Jesus an chichéén, “Oo a, kapeletan way aryényu hen anchi ma-aleyu mepanggép an haén way no choktorà, agahà unna hen achar-o ta an-owat agahan hen tapena. Yag ifagayu agé ta ammaà ahtoh fabréy-o hen kaskascha-aw way kaman hen anchichay chengngaryu way enammaà ad Capernaum. ` 9Yag amin hen anchichay tatagu way nangngar, enafunancha hen kenaham-an Jesus yag nahaangcha agé hen kena-ammay hen anchi enalena. “Oo a,” way chacha ekat, “ngém ay ammoh faénto hen anchi anà Jose tà.” 4 aYachi yag annaat ekat an chicha way mangaliyén, “Hen yahay enalen Apudyus ad namenghan way an-owat finasa, cha angkay tomot-owa ad uwananto hen antoy nangngaranyu.” 3 _Narpaschi way finasan Jesus yag inumfana hen anchi libnu yag imfangadna hen anchi nangidchat an hiya yag anat tumùchu way ammag finéfétég amin hen tatagu hiya. [ /Yag hen ifagà agé, inumchah hen tempon hen manorongan Apudyus hen tataguna.” X)“Wà-acha hen Espiritun Apudyus an haén te penelena haén way i mangimfaga hen anchi ammayay chamag hen anchichay tatagu way maid mafalinna. Hennagà way i mangempagngar hen anchichay kaman nifafarud way mahara-ancha, ya hen anchichay kaman nabfurag way maka-an hen finuragcha, ya hen anchichay nèmehan agé, wat matàchégancha. *MWat inidchatcha an hiya hen anchi libnu way ensorat profetay Isaias yag annaat fùyagén way manganap hen anchi fasééna yag annaat ifasa way ekatnéén, Angkay hiyachi, émméy ah Jesus ad Nazaret way yachin fabréy way chummakrana, yag hen anchi ngilin way Safachu, i nìyamong hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio te yachi chillu hen gagangaycha. Yag tommàchég ah Jesus way mamasa hen alen Apudyus. (IYag chan tudtuchu hen anchichay sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio, wat aminay tatagu, chacha chayawén hiya. Achi mangiggéén hen kailiyan Jesus hiya X)Angkay hiyachi way namfangad ah Jesus hen provinsiyan hen Galilea, ammag nawawà-acha hen kafaelan hen Espiritun Apudyus an hiya. Ya nanhemamag hen chamag mepanggép an hiya hen amin hen yachiy lugar. 7g Angkay hiyachi way maid achi empachas Chumunyu way mangawis an Jesus, yag ammag lommayaw way i agé nanhééd ah kasen tempona. Hen nanginlugiyan Jesus way mantudtuchu #? Ngém senongfatan Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém ekat agé hen alen Apudyusén, ‘Achiyu cha padpachasén hen kafaelan Apudyus way Apoyu.’ ” hI yag ekatna agéén, ‘Ancha-ag hèmatén way uray hen he-emén achi mepetag hen fato.’ ” yk te nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén, ‘Ifagan Apudyus hen anchichay a-anghelna ta ayuwanan cha-a,’ <q Yachi yag anat iyéy Chumunyu ah Jesus ad Jerusalem yag empatùchuna hen anchi tabfongan hen Templo yag annaat ekatén, “No hea tot-owa hen anà Apudyus wat mampêchag-a, \~1Ngém senongfatan Jesus way mangaliyén, “Hen nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén, ‘Ammag maid chillu kasen chayawényu no faén yanggay ah Apudyus way Apoyu, ya hiya yanggay agé hen afurotonyu.’ ” Q}Wat ayé, ta man-awam amin cha nahha no annowat an chayawén haén.” m|Syag annaat ekatén, “Mafalin man-ap-apowê hea hen annachay aminay tatagu ya idchat-o agé an hea hen kenafaknangcha, te ilamat, lébféng-o way mangidchat an cha nahha hen heno way laychê te looh ninidchat chillu an haén. C{Angkay hiyachi yag anat ete-ed Chumunyu ah Jesus hen anchi akayyang way filig yag yachi way iggay nahen-emad, empàilanaat an hiya hen egachay toray hen katagutagu hen antoy lota, z)Ngém senongfatan Jesus way mangaliyén, “Nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén, ‘Achi ummat hen ma-an ah iyatagun hen tatagu.’ ” 2y]Yachi yag anat ekat hen anchi ap-apon hen ongtan way Chumunyu an Jesusén, “No hea tot-owa hen anà paat Apudyus, wat mamfaliném hen antochay fato ah aném.” Lxyag hen unig hen opatporo way ag-agaw, cha pachapachasén Chumunyu way mangawis an hiya. Wat iggay mangmangan ah Jesus hen ini-inggawana ahchi. Angkay ommanongoh yag ammag amchan hen henaangna. ]w 5Angkay hiyachi way nafunyagan ah Jesus, lommayaw hen anchi wangwang ad Jordan way ammag iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna. Yachi yag enetnod hen Espiritu hiya hen anchi lugar way maid fummabréy ovW&Ya ah Cainan, hiyan anà Enos way anà Set. Ya ah Set, hiya agé hen anà Adam way anà Apudyus.u%Ah Lamec, hiyan anà Metusela way hiyan anà Enoc way hiya agé hen anà Jared. Ya ah Jared, hiyan anà Mahalaleel way anà Cainan. |tq$Ah Sara, hiyan anà Cainan way anà Arfaxad way hiya agé hen anà Sem. Ya ah Sem, hiyan anà Noe way anà Lamec. sw#Ah Nacor, hiyan anà Serug way anà Ragau way hiya agé hen anà Peleg. Ya ah Peleg, hiyan anà Heber way anà Sara. r"Ah Juda, hiyan anà Jacob way anà Isaac ya ah Isaac, hiyan anà Abraham. Ya ah Abraham, hiyan anà Tare way anà Nacor. q%!Ah Naason, hiyan anà Aminadab way anà Admin way anà Arni. Ya ah Arni, hiyan anà Esrom way hiyan anà Fares way hiya agé hen anà Juda. p} Ya ah David, hiyan anà Jesse way anà Obed. Ya ah Obed, hiyan anà Boaz way anà Salmon way hiya agé hen anà Naason. oAh Eliakim, hiyan anà Melea way anà Mena way hiya agé hen anà Matata. Ya ah Matata, hiyan anà Natan way anà David. nAh Levi, hiyan anà Simeon way anà Juda ya ah Juda, hiya agé hen anà Jose. Ya ah Jose, hiyan anà Jonan way anà Eliakim. xmiYa ah Er, hiyan anà Josue way anà Eliezer way anà agé Jorim. Ya ah Jorim, hiyan anà Matat way anà Levi. lwYa ah Neri, hiyan anà Melki way anà Addi. Ya ah Addi, hiyan anà Cosam way anà Elmodam way hiya agé hen anà Er. kYa ah Juda, hiyan anà Joana way anà Resa. Ya ah Resa, hiyan anà Zorobabel way anà Sealtiel way hiya agé hen anà Neri. j}Ah Nage, hiyan anà Maat way anà Matatias. Ya ah Matatias, hiyan anà Semei way anà Jose ya ah Jose, hiyan anà Juda. i{Ya ah Jose, hiyan anà Matatias way anà Amos. Ya ah Amos, hiyan anà Nahum way anà Esli way hiya agé hen anà Nage. hway anà Matat. Ya ah Matat, hiyan anà Levi. Ya ah Levi, hiyan anà Melki way anà agé Jane way hiya agé hen anà Jose. 0gYHen nanginlugiyan Jesus way mantudtuchu, nantoronporo hen tawénna. Ya ah hamhamà hen tatagu, anchag ekatén hiya ano hen anà Jose. Ya ah Jose, hiyan anà Eli pfYyag inémhép hen Espiritun Apudyus an hiya way kaman karopate. Yag wacha agé hen nan-ale ad uchu way mangaliyén, “Hea hen anchi laylaychê paat way anào ya hea hen cha mangemparaylayad an haén.” Hen nangingganà an Jesus e-Angkay hiyachi way nafunyagancha amin hen anchichay tatagu yag nafunyagan agé ah Jesus. Yag hen chana manluwaruwan, ammag namfuat ad uchu mdSYachi yag ammag henéphép Herod hen fasorna te annaat agég imfarud ah Juan. Hen nafunyagan Jesus #c?Yag anna agég enamhew ah Gubérnador Herod gapon namréhana an Herodias way ahawan hen sonodna ya gapo agé hen anchichay tapenay enammaana way laweng. bMaid achi enkaman Juan way nangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Apudyus hen tatagu ah mangafurotancha koma. 7agYag no umale, henhenéna hen anchichay ammay way tatagu hen anchichay laweng way kaman hen anchi mantéép way manenhen hen anchi nafégahan hen anchi maid fégahna. Yag hen anchi nafégahan, tarpénéna ah arangna. Waman hen anchi maid fégahna, etongona hen anchi apoy way ammag achi madmachép.” 1`[Ngém senongfatan Juan chicha way mangaliyén, “Haén, chanum yanggay hen ifunyag-o an chàyu, ngém wacha hen meparég an haén way nangatngato way térén no haén way uray lawa anta man-alepan an hiyéén achì karébféngan. Te hiya, ifunyagna an chàyu hen Espiritun Apudyus ya hen apoy. f_EAngkay hiyachi, gapo ta hahahadchén hen anchichay tatagu hen umaliyan hen anchi empopostan Apudyus way umale way mantoray, chacha ekat ah hamhamàchéén, “Ay hiyato ngata hen anchi hahadchéntaaw way Cristu.” I^ Ya hen anchichay tapen hen sorchachu way i mampafunyag, ekatchéén, “Chàni kay agé, nokay hen ammaanni agé nò.” Yag ekat Juan an chichéén, “Achiyu ammag cha ilémrém hen tatagu ah maid katot-owana, ya achiyu agé ilémrém chicha ah mangar-anyu ah laylaychényu, ta nongham hen labfuyu yag napnek-ayu.” c]? Yag ekatnéén, “Achiyu ammag cha sorokan way mangamong hen ustoy furor hen tatagu.” D\ Yachi yag wachacha agé hen émméy an Juan way i mampafunyag way chicha hen anchi cha mangam-among ah furor, yag ekatchéén, “Apo, chàni kaỳ, nokay agé hen ammaanni nò.” L[ Yag imfagana way mangaliyén, “Hen anchi tagu way chuwa hen lumfongna, idchatna hen iha hen anchi maid lumfongna. Ya umat agé hen anchi wachay anéna, umidchat agé hen anchi maid anéna.” tZa Yachi yag senarudsud hen anchichay tatagu an Juan way mangaliyén, “Wat nokay hen ammaanni nò.” 2Y] Yag hen miyaligan hen manusaan Apudyus hen tatagu, wat kaman hen na-a-awid way potaw way aminay away way achi mamunga ah ammayay funga, annag longhon yag enapoyana.” DXAchi, te masapor angkay atofunyu paat hen a-ammayu ah mangempàil-anyu way nanchùganyu tot-owa hen chayu fumasoran. Yag achiyu agé ekatén gapo ta ganà chàyu an Abraham wat achi chàyu chuséén an Apudyus, te hen ifagà an chàyu, uray hen antochay fato wat mamfalinén Apudyus ah ganà Abraham no laychéna. )WKAngkay hiyachi, anchag chuar hen anchichay tatagu way émméy an Juan way mampafunyag. Yag ah nangenlasinana hen hamhamàcha, ekatnéén, “Pakay chàyu way ammag nan-asilib, ay ammoh ekatyuwén anggay hen mampafunyaganyu yag ilisiyanyu hen chusan Apudyus way tég-angay mepachah. V7ta aminay katagutagu hen antoy lotaat ilancha amin hen anchi homarà way marpon Apudyus.’ ” Yachi hen ensorat Isaias mepanggép hen ammaan Juan. QUHen ammaanyu, kaman afafényu amin hen tappo, ya tòyapanyu amin hen tagéytéy ya filig ta mantanapcha. Manggadngényu hen anchichay nanteko way charan ya iyam-ammayu hen anchichay na-ag-agitortor, TYaha hen intudtuchuna te yaha chillu hen imfagan hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangensoratana way ekatnéén,“Wacha hen anchi ini-inggaw hen anchi chanak way mangèngaw hen anchichay tatagu way mangaliyén,‘Naway hen Ap-apo wat iyam-ammayu hen hamhamàyu ya manggadngényu hen ekamanyu, kaman hen anchi manginyam-ammaan hen charan non an umat yag naway hen Are. KSyag yachi hen nanginlugiyana way mantudtuchu. Wat émméy hen aminay sakopon hen anchi wangwang way Jordan way cha mangimfaga hen tatagu way mangaliyén, “Masapor ifafawiyu ya manchùganyu hen anchi laweng way a-ammayu, ya mampafunyag-ayu ah mangempàil-anyu way nanchùganyu tot-owa, wat pakawanén Apudyus chàyu.” AR{Ya hen anchichay kangatowan way pachi hen hiyachiy tempo, wat cha Anas an Caifas. Angkay hiyachi, wacha hen imfagan Apudyus an Juan way anà Zacarias way ini-inggaw hen anchi chanak, {Q qAngkay hiyachi way émmé-émméy hen tawén yag nan-are ah Tiberio ad Roma way ma-ahemporo ya lemay tawén hen nan-areyana. Ya hen gubérnador ad Judea hen hiyachi, wat ah Poncio Pilato way eRoma, ya ah Herod way ihay Judio hen nantoray ad Galilea, ya ah Felipe way sonodna hen nantoray ad Iturea ya ad Traconite. Ya ah Lisanias way Judio agé hen nantoray ad Abilene. ,PQ4Ya ah Jesus, cha homeéheén way cha chumuachuar agé hen hamhamàna. Ya cha omam-améd hen layad hen tatagu an hiya, ya umat agé hen layad Apudyus an hiya.[O/3Angkay hiyachi yag nìfangad ah Jesus hen chinàcha-arna ah fabréycha ad Nazaret yag enafurotna amin hen laychéncha. Yag ah inana, annag inliméd way cha manmamanmà hen amin anchichay cha mekamakaman. cN?2Yaha hen enalen hen anchi onga way Jesus ngém iggaycha ma-awatan hen laychénay aryén. Mw1“Oo,” way ekat Jesus, “ngém pakay masapor anapénà, te no maichà kapeletan way wachaà ahtoh faréy Ama.” VL%0Yag anchag nahaang hen chinàcha-arna hen nangil-ancha an hiya, yag anat ekat inanéén, “Anào, pakay yato hen enammaan an chàni. Te an-anig nachanagan way térén an amam way cha manganap an hea.” zKm/Yag nascha-awcha amin hen anchichay nìya-among ah kenaraengna agé way somongfat hen aminay imohoncha an hiya. xJi.Yag hen ma-atloy ag-agaw, inchahancha hen anchi onga ah Templo way nìtutùchu hen anchichay anap-apo way cha mangintudtuchu mepanggép an Apudyus way hiya, anna peet cha changrén hen chacha aryén ya anna agé cha im-imohon hen tapena. `I9-Ngém ammag maid inchahancha. Wat anchaat mamfangad ad Jerusalem way icha taratéén. 2H],te hen ekatchaat an netnod ah Jesus hen anchichay tapena. Wat enar-argawcha way nanaran yag anchaat imohon hiya hen anchichay atògongcha ya totorangcha way narpohchi. @Gy+Angkay narpas hen anchi lagsak, inligwatcha way mamfangad ad Nazaret, ngém hen anchi onga way ah Jesus, nantaynan ad Jerusalem. Ngém hen chinàcha-arna, achicha ammu way nantaynan Fy*Yachi way hemporo ya chuway tawén Jesus, nàyéy way i mèlagsak te yachi chillu hen chacha amma-ammaan ah tenawén. ]E3)Tenawén way cha émé-éméy hen chinàcha-ar Jesus ad Jerusalem way i mèlagsak hen anchi lagsak way ekatchéén Manmanma-an ah manmanma-ancha hen anchi nanlawhan hen anghel hen ganà Israel way mamchit. HD (Yag hommeéheén hen anchi onga ahchi way cha pomegsapegsa hen acharna ya cha chumuachuar hen hamhamàna, yag enlaychan paat Apudyus hiya. Hen nantaynanan hen anchi onga way Jesus ah Templo "C='Angkay hiyachi way lempas cha Jose an Maria hen aminay ekat hen orchin Apudyus, namfangadcha ah fabréycha ad Nazaret way provinsiyan hen Galilea. B!&Hen hiyachiy uras, inchahan agé Ana cha Jesus wat kaskasen hen nanyamanana an Apudyus. Yag nanepod hen hiyachi, henaphapetna mepanggép an Jesus hen amin anchichay tatagu way mamannéd hen anchi mangenharà an chicha way ganà Israel. Hen namfangchancha ad Nazaret zAm%yag natéy ah ahawana, yag émméy ah warunporo ya opat hen tawénna. An agég achi lomaylayaw ah Ana hen anchi Templo te enag-agaw ya lenafi way chana chayachayawén ah Apudyus way chan luwaluwaru way magénén achi mangan no hen-argawan. }}|{zz1yy.xww'vtQsrqqpao`nmrlkMjjhiAh gff=ee/dca``%_^^][\[[6ZYY X8VYUTyS~RQPOOJNMQLKlJ}IHG~FwEED CBHAA.@??>m=<;;:49877J55421\0/.S-%,++%*o)(u&&W%{%o#O"p! 1V .Tq't*Qf`   +lu{Z}PIt  innaran Jesus hen anchi lemay tenapay ya chuway files yag entangadna ad uchu way manyaman an Apudyus, yag annaat petpet-angén yag inidchatna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen tatagu. *sO Yag yachi way tummùchucha amin, Yr+ Te hen filang hen anchichay larae yanggay way wachahchi wat émméy ah lemanlifu. Yachi yag anat ifagan Jesus hen anchichay pasorotna ta tumùchucha hen anchichay tatagu way matpomatpon ah henlelman poporo. q3 Ngém ekat Jesus an chichéén, “Chàyu koma hen mamangan an chicha.” “Oo a,” way chacha ekat, “ngém maid met epanganni, te an yanggay lemay tenapay ya anat hen antoy chuway files hen wacha, yag ay ammoh in-ani lomao ah anén hen annachay ammag chuaray tatagu.” p Angkay cha malihnug hen init, i imfagan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Ammay ménat no ifagam hen annachay chuaray tatagu ta incha man-ila ah anéncha ya umiyanancha hen anchichay nehag-én way fabréy te maid met ma-an ahto.” o Ngém chengngar chillu hen anchichay chuaray tatagun nadchi, wat anchaat umunud yag lenyad agé Jesus chicha chillu. Wat tinudtuchuwana chicha mepanggép hen mantorayan Apudyus, yag annaat agé ka-anén hen sasaket hen anchichay aminay cha masaket. ^n5 Angkay hiyachi way namfangad hen anchichay aposel way hennag Jesus, henaphapetcha amin hen enammaancha. Yachi yag enayagan Jesus chicha ta icha koma omanggay ad Betsaida way i man-inungar. Wat lummigwatcha. sm_ Ngém ah Herod, ekatnéén, “Empahiwat-o met ah Juan, wat heno ay paat ah nahhay tagu way chacha hapehapetén nò.” Yag chana iyana-anap hen ekamanna way mangila an Jesus. Hen namanganan Jesus hen nasorok ah lemanlifu way tatagu ;lo Yag hen tapena, ekatcha agéén an namfangad peet hen anchi profeta way Elias. Yag wacha agé hen tapena way mangaliyén magat wachay kasen natagu way profeta ad namenamenghan. Vk% Angkay hiyachi, ah Herod way chan toray ad Galilea, chengngarna amin hen enammaan cha Jesus yag ammag nakorkor hen hamhamàna te hen ekat hen tapenay tatagu, nan-uchi ano ah Juan way chan funfunyag. Vj% Angkay hiyachi yag lummigwatcha tot-owa yag émméycha ah kafabréfabréy way i nangintudtuchu hen anchi ammayay chamag ya cha i agé manga-an hen saket hen tatagu. Hen nakorkoran hen hamhamà Herod .iU Yag mag-ay ta wachay fabréy ah achi mangempaghép an chàyu, an-ayug lomayaw yag penòpoanyu hen tapok hen he-eyu ah mangil-ancha way egadcha hen machusaancha.” h Yag no epaghép chàyu hen ihay faréy, epahigyu way i-inggaw hen hiyachiy faréy ingganah lomayawanyu hen hiyachiy fabréy. \g1 Yag intugunna an chicha way mangaliyén, “Achiayu chan tàtaen ah uray heno hen mamfiyahiyanyu. Achiayu chan pah-eng, achiayu chan hor-od, achiayu omentàtaen ah pelak ya uray anényu ya agwan hen lumfongyu. f  Yag annaat hénagén chicha ta icha itudtuchu hen mepanggép hen mantorayan Apudyus ya ta incha ka-anén hen saket hen tatagu. Se ! Angkay hiyachi yag enayagan Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag inidchatna an chicha hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan ya manga-an hen heno way saket hen tatagu. d-8Yag anchag nahahaang way térén hen anchichay chinàcha-arna, ngém tenéngténg Jesus chicha ta achicha paat cha haphapetén hen nekaman.ecC7Wat ammag namfangachat hen fùfuohna yag fummangon, yag anat ifagan Jesus ta panganéncha. bw6Yachi way émméy ah Jesus hen anchi natéy yag inégnanana hen limana yag annaat ekatén, “Anà ta fumangon-a.” faE5Yag hen anchichay tatagu, anchag cha am-amrangén ah Jesus te innilacha way natéy tot-owa. D`3Angkay hiyachi way inumchahcha ah faréy hen anchi natéy, anchag an hi-i-ifil amin hen anchichay tatagu. Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Anggay, achiayu ammag chan kelakela te cha-an angkay natéy hen annay ongaanna te an yanggay nanasséy.” Yachi yag hinénggép ah Jesus yag empawana hen mì-ighépan hen tatagu te anggay yanggay cha Pedro an Jaime yah Juan ya anat hen chinàcha-ar hen anchi natéy ah emparufusna way mì-ighép. _4^)2Ngém yachi way chengngar Jesuschi, ekatnan Jairowén, “Achia cha émégyat ta annog manokchun haén wat matagu chillu hen anchi anàno.” ]1Étég Jesus way chan ale yag inumchahat agé hen anchi i nangimfêang way narpoh faréy cha Jairo, yag imfagacha an Jairo way mangaliyén, “Uray achitaaw ud-ay haliw-én hen annay ap-apowanna te looh angkay narpas hen fiyag hen anchi onga.” !\;0Yachi yag anat ekat Jesus an hiyéén, “Heay sonod, gapo ta annog nanokchun haén wat naka-an tot-owa hen saketno, wat ta mapanoh hen hamhamàno.” [/Yachi yag na-awatan hen anchi in-ina way na-ammuwan peet hen anchi enammaana, wat i nampalentomang hen henagong Jesus way chan papayagpag ah égyatna. Yag uray chachangrén hen aminay tatagu, imfagana hen lasonna way nanchà an hiya ya hen naka-anan hen saketna. Z-.Ngém ekat Jesusén, “Oo a, ngém wacha chillu hen iha way i nanginggagtà paat way nanchà an haén, te lenènà way nausar hen kafaelà.” BY}-Wat ekat Jesusén, “Henochi hen nanchà an haén.” Ngém ammag maid nangimfaga. Yag anat ekat Pedrowén, “Apo, hen kachuar hen tatagu, yachi hen chacha michillichilan an hea.” Xy,Yachi yag i nehnop hen échég Jesus way inna tenchà hen pongton hen lumfongna yag ginsanat hen charana way natchù. _W7+Yag hen iha an chicha, ihay in-ina way émméy ah hemporo ya chuway tawén hen chana chumar-achar-an, yag annag imfayad amin hen kok-owana hen kamanay choktor, ngém maid chillu nakafael way manga-an hen saketna. VV%*te tég-angay matéy hen anchi ih-ihà-anay anàna way fufae way hemporo ya chuwa hen tawénna. Angkay hiyachi way lummigwatcha, ammag chuar agé hen anchichay tatagu way nàyéy wat chachan sensenettak. TU!)Yag hen hiyachi, inumchah agé hen ihay ap-apon hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio way ah Jairo hen ngachanna. Yag i nampalentomang hen henagong Jesus way mampangpanga-ase ta éméy ah faréycha, T+(Angkay hiyachi way namfangad cha Jesus hen anchi chumang hen fayfay, laylayadcha hen anchichay chuar way tatagu te nahédchancha an hiya. eSC'“Uray yag homàyat-a ah fabréyyu ta im haphapetén hen tatagu amin hen enkaman Apudyus way nanorong an hea.” Hiyachi yag hommàyat tot-owa hen anchi tagu way ammag maid iggayna ayan hen anchi fabréyna way manaphapet amin hen enammaan Jesus an hiya. Hen nanga-anan Jesus hen saket hen anà Jairo ya hen anchi in-ina way nanchà hen lumfongna R&Yag hen anchi tagu way lommayawan hen anchichay nihuhurug, chan pangpanga-ase ta màyéy koma. Ngém empawan Jesus way mangaliyén, 4Qa%Wat amin hen anchichay iGerasa, anchag chinawat ta lomayaw ah Jesus hen fabréycha te ammag amchan hen égyatcha. Wat hinénggép cha Jesus hen anchi fangka way lomayaw. P$Yachi yag anat kasen haphapetén hen anchichay ustoy nangi-ila hen aminay nekaman hen nemparyawana hen anchichay ongtan hen anchi tagu. AO{#Yachi yag émméy amin hen anchichay nangngar way i mangila hen anchi na-ammaan, yag hen inumchahancha an Jesus, inchahancha hen anchi tagu way lommayawan hen anchichay ongtan way ammag tummutùchu hen chapat Jesus way nanlurumfong ya ommammay hen hamhamàna. Yag anchaat agég émmégyat hen anchichay tatagu. NN"Angkay hen anchichay nanginya-achug hen fafuy, hen nangil-ancha hen anchi nepasamak, anchag ommawid amin way hehahapet hen nekaman hen aminay chacha hib-atén hen charan ingganah fabréycha. tMa!Yachi yag lommayaw hen anchichay ongtan hen anchi tagu yag incha nihurug hen anchichay fafuy. Yag anchaat agég hetatagtag hen anchichay fafuy yag nichawangcha amin hen anchi chéprah yag omàfawcha hen fayfay wat anchag naofor amin. bL= Hen hiyachi, netongpo way wachacha hen chuaray fafuy way chan garab hen anchi nehahag-én way tagéytéy. Wat nampangpanga-ase hen anchichay ongtan ta icha koma mihurug lawa hen anchichay fafuy. Wat emparufus Jesus. KYachi yag anchaat mampangpanga-ase ta achicha koma mepééy hen anchi fito way maid péppég hen ka-adcharémna ah machusaancha. [J/Yachi yag anat hanhanan Jesus way mangaliyén, “Nokay hen ngachanno.” Yag sommongfat hen anchi nihuhurug way mangaliyén, “Ah Kachuaran hen ngachan-o.” Yaha hen imfagana te anchag chuar way nihuhurug. I1Te hen anchi taguwanchi, namen-ano way cha um-umchah hen anchi ongtan an hiya, yag uray no faruchuncha way magénén kenakawwachancha hen limana ya hen he-ena, anna chillug cha géhténén empatagtag hen anchi ongtan hiya ah chanak. Yag hen nangil-ana an Jesus, ammag nan-ongaw yag nanlùfub hen henagongna ah égyatna way mangaliyén, “Heay Jesus way anà hen Kangatowan way Apudyus, nokay hen ammaam an haén. Pangpanga-asem paat ta achiyà koma chuséén.” Yaha hen enalena te menanchar Jesus hen anchi ongtan way lomayaw. HXG)Yag hen chacha tomàchangan, i nihib-atat an Jesus hen ihay larae way iGerasa way nahuhullugan ah ongtan way nafayag way ammag namfafallad ya ammag achi oman-anamot te ah palinufù yanggay hen i-inggawana. F7Angkay hiyachi yag entoroy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way namfangka way éméy hen anchi sakopon hen Gerasa way ninidmang ad Galilea. wEgYag annaat ekat hen anchichay pasorotnéén, “Pakay chan finfinafang hen pammateyu way achiyu manokchun haén.” Ngém chicha, anchag nahahaang ya chacha agé émégyat wat nan-ahetennopàcha way mangaliyén, “Heno ay paatha ah tagu way uray hen fali ya chanumén enafurotcha hiya no mancharéna.” Hen nemparyawan Jesus hen chuar way nihuhurug hen ihay tagu D#Yag i finangon hen anchichay pasorot Jesus hiya way mangaliyén, “Ayong Apo, antoy maofortaaw.” Yachi yag fummangon ah Jesus yag menancharna hen anchi fali ya hen chanum way cha makérékéréd, wat nafég-as hen anchi fali ya ammag ommalenanà hen anchi fayfay. ]C3Yag hen nanlurugganancha, nasséy ah Jesus. Angkay na-awni yag annag empàrat way fummali way ammag séréd. Wat cha mihibyat hen chanum yag cha map-ong hen anchi fangka wat ammag aggaégyat ah anchag malihéd. 2B]Angkay hen-argawan, ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Intaaw ta intaaw hen chumang antoy fayfay.” Wat hinénggépcha hen anchi fangka yag lummigwatcha. VA%Yachi yag anat ekat Jesus an chicha aminén, “Hen anchichay tatagu way mamangngar hen alen Apudyus yag enammaancha, chichachi agé hen ifilang-o ah inà ya sosnod-o.” Hen nempaginangan Jesus hen fali @Wat wacha hen ihay nangimfaga an Jesus way mangaliyén, “Wacha cha inam ya hen sosnodno ah chara way chacha-a epa-ayag.” ?'Angkay hiyachi yag inumchah ah inan Jesus ya hen anchichay sosnodna, ngém achicha makahag-én an Jesus gapon anchichay chuaray tatagu. *>MWat papannaagényu paat way mamangngar hen aryê, te hen anchi tagu way mangamma hen chana changrén, mataptapyan hen ma-awatana. Waman hen anchi tagu way annag achi ammaan hen chengngarna, uray hen anchi aket way na-awatana wat ammag maonghor.” Hen imfilang Jesus ah inana ya sosnodna C=Ekat Jesus agéén, “Hamham-ényu ngén te amin way netataro ad uwan, umchah chillu hen meparangana. Ya umat agé hen aminay nalelengfan ad uwan, wat umchah chillu hen mepafùnagana. g<GKasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Maid tagu ah mamasgéd hen helaw yag annaat hàufan ono anna an igga hen selok hen kama, te anna an epatang hen ustoy mepatngana ta mahelawancha hen anchichay hénggép.” S;Yag hen miyaligan agé hen anchi ammayay lota way nemamangan hen tapen anchi fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nanangngar hen alen Apudyus yag empapatecha way mangafurot, te tàén chacha maligatan, ancha chillug inyahà-an hen hamhamàcha an Apudyus, wat finumgah hen alen Apudyus an chicha.” Achi mahàufan hen helaw :{Yag hen miyaligan agé hen anchi papenagat way nemamangan hen tapena, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus ngém nahyong hen chengngarcha, te ammag gapoh pangégcha ah mataguwan hen antoy lota ya hen hamhamàcha ah mangar-ancha ah pelak ya hen manlamram-ayancha koma hen antoy ataguwan ad uwan, wat ammag achi fumgah an chicha hen anchi chengngarcha. *9M Ya hen anchi pafinatto way nemamangan hen tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way layyalayyadcha way nangafun hen alen Apudyus hen anchaat nangngaran. Ngém ammag achi inggaw ah hamhamàcha te an yanggay hen-aketan hen ommafurotancha, te no mapaligatancha, anchag iyanggayan. 8y Yag hen miyaligan hen anchi charan way nemamangan hen tapena, chichachi hen anchichay tatagu way chengngarcha hen alen Apudyus, ngém émméy ah Chumunyu way ina menaid amin hen anchi chengngarcha ta achicha afuroton hen kahara-ancha an Apudyus. 7) Entoroy Jesus way mangaliyén, “Yato hen laychén hen anchi penanì way aryén. Hen miyaligan hen anchi fukar, yachi hen alen Apudyus. 6' Yag annaat ekatén, “Amin hen anchichay cha-an ma-ammuwan mepanggép hen mantorayan Apudyusat chàyu yanggay hen mepaka-ammuwana way achi mepaka-ammu hen tapena, te pani yanggay hen mifaga an chicha. Te uray féféttégéncha, anchag achi chillu emamad. Yag uray chachangréncha, achicha chillu pachasén way manganap ta ma-awatancha.” Hen nensoplekaran Jesus hen niyaligan hen anchi penanina y5k Angkay hiyachi yag inimoh hen anchichay pasorot Jesus no heno hen laychén hen anchi penanina way aryén. /4WYag hen tapen anchi niwaleh, nemamangcha hen anchi ammayay lota yag tummufu wat penémhéd yag namunga ah chuar.” Narpaschi way enalen Jesus yag annaat ekatén, “Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychénay aryén.” No pakay inyusar Jesus hen pani &3EYag hen tapena agé, nemamangcha hen anchi papenagat yag lenomtàcha. Ngém angkay lommafang hen anchi charoh way napagatan, anchag henyong hen anchi mura. 2Yag hen tapen hen anchi fukar way niwaleh, nemamangcha hen pafinatto. Manowat te hommangawcha ngém anchag nàrong te maid chanum. H1 “Hen-argawan ano wacha hen ihay tagu way i nanmura hen anchi lotana. Yag hen anchi chana manwalehan hen fukar, nemamang hen tapena hen charan yag anchag nagategatenan yag enan hen kasole. '0GAngkay hiyachi yag émméycha an Jesus hen ammag chuaray tatagu way narpo ah kafabréfabréy. Yag yachi way enamongancha hiya, nampani way mangaliyén, ,/QYa wacha agé ah Juana way ahawan Cusa way ah Cusaanchi, hiya hen anchi mamfafantay hen kok-owan Are Herod. Ya wacha agé ah Susana ya anat hen chuar way tapenay finufae way chacha amin torongan cha Jesus ah heno way kafalinancha. Hen nempaniyan Jesus hen anchi lota way mawalehan ah fukar K.Yag netnod agé hen anchichay inin-ina way nangemparyawan Jesus hen ongtan ya nanga-anana hen sasaket. Ah Maria way eMagdalena hen iha way hiya hen anchi nangemparyawan Jesus hen pituy ongtan. ?- yAngkay hen-argawan yag kasen éméy ah Jesus ya hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna ah kafabréfabréy way i mangintudtuchu hen anchi chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus. ,72Yag chaat ekat Jesus hen anchi fufaeyén, “Gapo ta manokchum haén wat naka-an tot-owa hen fasorno ah kahara-am wat mapanoh hen hamhamàno.” +91Ngém hen anchichay tapena way cha mèan, ekatcha ah hamhamàchéén, “Heno ay paat ah nahhay tagu way ammag mampachinar way mamakawan ah fasor.” `*90Yachi yag anat ekat Jesus hen anchi fufaeyén, “Wat naka-an tot-owa hen fasorno.” )/Wat hen ifagà an hea, hen anchi chakar way layad hen antoy fufaeyanto an haén, yachi hen manot-owaan way napakawan hen anchichay chuaray fasorna. Ngém hen anchi tagu way an yanggay aket hen napakawan way fasorna, aket agé hen epàilana way layadna an haén.” (.Yag hea agé, iggayno amin lanéén hen urù way nigagangay an chitaaw. Waman hiya, lenanana hen he-è ah nangina way fangfangru. '-Yag hea, iggayno agé fàwarén haén hen hinénggépà. Waman hiya, ingganad uwan, é-éttégna way omma-abfaya hen he-è. 9&k,Yag anat manhagong ah Jesus hen anchi fufae yag ekatna an Simon chilluwén, “Yachi hen miyaligan hen antoy fufae, te ilam ngén, hen hinénggépà hen antoy faréyyu, maid empa-aram ah chanum ah mangurah-o hen he-è ah gagangaytaaw. Waman hiya, inyurahna hen luwana ah he-è yag emponahna hen fuùna. %y+Yag ekat Simonén, “Awniyat hen anchi chakchakar hen nepasinsiya an hiya.” “Oo,” way ekat Jesus, “yachi.” z$m*Yag gapo ta achicha makafayad way chuwa, ammag empasinsiyan hen anchi nampautang an chicha way uray achicha sokatan.” Yag anat ekat Jesusén, “Nokay an chicha way chuwa hen ekatnowén chakchakar hen layadna hen anchi nampautang nò.” 8#i)Yag nampani ah Jesus way mangaliyén, “Wachan ihay tagu way nan-utang hen chuway tatagu an hiya way lemanporo hen inutang hen iha ya lemanggasot hen inutang hen anchi iha. 0"Y(Yachi yag senongfatan Jesus hen hamhamà hen anchi Fariseo way mangaliyén, “Simon, wacha hen ifagà an hea.” “Oo, nokaychi Apo,” way ekat hen anchi Fariseo. !'Ngém hen nangil-an hen anchi nangayag an Jesus hen cha mekaman, ekatna ah hamhamànéén, “Até, faén peet profeta ah Jesusanto te non an profeta komaat innilana koma hen kenatatagun hen annay fufaeyanna way cha manchà an hiya yag empawana.”  }&Yachi way hinénggép hen anchi fufae yag i tommàchég hen échég Jesus way chan kela ya cha tomedted hen luwana hen he-en Jesus, yag penonahana ah fuùna ya chaat omafaya hen he-ena ah layadna, yag annaat ihiyat hen anchi fangfangru hen he-ena. *M%Yag wacha agé hen hiyachiy fabréy hen ihay in-ina way ammag pota hen anchi ar-argaw. Yag hen nangngarana way wachah Jesus ah faréy hen anchi Fariseo, lummigwat way entàtaenna hen pichuru way na-ammaan ah fato way ekatchéén alebastér way natatarwan ah ammag nangina way fangfangru. G$Angkay hen-argawan, wacha hen ihay Fariseo way ah Simon hen ngachanna, yag enayagana ah Jesus way i mèan ah faréycha. Wat émméy ah Jesus yag hinénggép way i tumùchu way mangan. kO#Ngém tàén yaha, te hen anchichay tatagu way cha omafurot an Apudyus, elasincha chillu hen kenaraeng Apudyus, te hen halenonot hen ekamanna, yachi hen mangimfaga hen kenaustona.” Hen nangayagan Simon way Fariseo an Jesus %"Yag angkay ad uwan way ummaliyà way Pangorowan hen Tatagu way achi manlangrangan way mangan ya chaà amin mì-inum, yag ekatyuwat agéén anà ammag fukatot ya amfutangén, ya nì-i-ibfaà hen anchichay cha mangam-among ah furor ya hen anchichay tapenay menangfasor. G!Hen laychénay aryén, ummale ah Juananchi way chan funfunyag way chan langarangan way mangan ya achina amin hemheman hen fayah yag chayu pelohon hiya way mangaliyén, nahurugan ah ongtan. >u Iyalig-o chicha ah kaman hen anchichay ammag ommachi way ungunga way chan ay-ayam ah fatawa. Hen tapena, imfagacha hen anchichay ifacha way mangaliyén, ‘Namattopattong-ani ah metapyanyu way manalep koma yag an-ayug achi. Wat emparégni way man-ib-ifil ah metapyanyu koma, yag an-ayu agég achi chillu.’ 3_Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Nokay lawa hen mangempaniyà hen tatagu way cha matagu ad uwan way ammag maid ma-ara an chicha way nokay hen mepachongancha. #?Waman hen anchichay Fariseo ya siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, anchag enachi hen laychén Apudyus an chicha wat iggaycha mampafunyag an Juan. ]3Ammag laylayad hen anchichay kachùran way tatagu way nangngar hen imfagan Juan way uray agé hen anchichay cha mangam-among ah furor. Te chicha hen nangafun hen imfagan Apudyus wat nampafunyagcha an Juan. Yachi yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way maid kasen tagu ah niyanà hen antoy lota ah nangatngato no ah Juan. Ngém tàén hiyachi, nangatngato chillu hen anchi kafafaan way tagu way netape hen mantorayan Apudyus.” gGte hiya paat hen anchi tagu way ena-allen hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,‘Wacha hen ihay tagu way faarê way mamangpango no hea ta ina esasaggana hen anchichay tatagu ta changréncha-a.’ ” ,QWat nokay hen tot-oway ganchatyu way i nangila nò. Ay anyu i innila hen profetan Apudyus. Oo yachi, ya ah katot-owana, faén ammag profeta yanggay ah Juananchi, wgNo faénchi, nokay hen payu i ilan nò. Te ay ammoh anyu an i innila no nanlurumfong ah am-ammayay lumfong. Iggay a, te hen anchichay am-ammay hen lumfongna way naram-ay hen ataguwancha, faén chanak hen iggawancha te ah faréy hen are. FAngkay hiyachi way lommayaw hen anchichay hennag Juan, inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay tatagu mepanggép an hiya, ekatnéén, “Hen anchi iyu nangil-an an Juan ah chanak, nokay hen ekatyuwén inyu ilan. Ay ammoh ekatyuwén hiya hen kaman gurun way maid achina manyongyongan no hapochén hen yawyaw. Yag ifagayu an hiya agé way ammag lomaylayad hen anchi tagu way achi manchuwachuwa hen afurotna way haén hen anchi hennag Apudyus.” [/Yag annaat songfatan hen anchi chuway nahnag way mangaliyén, “Mamfangad-ayu an Juan yag haphapetényu hen aminay innilayu ya hen chengngaryu way chà enammaan way hen anchichay nabfuragén makailacha, ya hen anchichay nappelayén makacharancha, ya hen anchichay nakkonetén ommammay hen acharcha, ya hen anchichay nattorangén makagngarcha, ya uray hen natéyén nepauchicha, ya hen anchichay maid mafalinnéén cha mepagngar hen anchi ammayay chamag an chicha. QYag hen hiyachi paat way tempo, kena-an Jesus hen nankarakarasey saket hen chuaray tatagu, yag emparyawna agé hen anchichay nihuhurug way ongtan, ya kena-anna agé hen finurag hen chuaray nabfurag. QAngkay émméycha an Jesus, imfagacha way mangaliyén, “Hennag Juan way chan funfunyag chàni ta ini ifaga an hea no hea ano hen anchi chana aryén way umale ono hahadchénni chillu hen safali.” * MYachi yag anat hénagén Juan hen chuwa an chicha way i mangimoh an Apo Jesus no hiya hen anchi empopostan Apudyus way umale ono manhéédcha chillu ah safali. " =Angkay hiyachi yag émméy hen anchichay pasorot Juan way chan funfunyag an hiya ah pagfaruchan way i manaphapet hen amin way mepanggép an Jesus. ' GYag nanhemamag hen mepanggép an Jesus hen aminay fabréy hen sakopon nadchi ya hen anchichay tapenay fabréy agé. Hen nannagan Juan hen pasorotna an Jesus r ]Wat anchag émmégyat way térén hen anchichay tatagu way nangi-ila yag chinayawcha ah Apudyus way mangaliyén, “Fummùnag peet an chitaaw hen nangato way profeta, wat ummale peet tot-owa ah Apudyus way manorong hen tataguna.” yYag hen hiyachi, ammag tummùchuwat agé hen anchi natéy yag inlugina way man-ale, yag emporang Jesus hiya an inana. ;oYachi yag anat homag-én ah Jesus hen anchi lungun yag tenchàna yag entàchég hen anchichay nanginya-atang. Yag annaat ekatén, “Fafaru, hen ifagà an hea, fumangon-aat.” nU Naség-angan ah Jesus way nangila an inana yag annaat ekat an hiyéén, “Achia chan kela, Ina.” w Yag hen anchi chacha umchahan hen fùnagan hen anchi fabréy, hinib-atcha hen chuar way nafufurug way tatagu way chacha iyéy hen natéy way nenetnod agé ah inana way faro. Fafaru hen anchi natéy way anggay agéchi ah anà inana wat naunghor.  Angkay na-awni hen hiyachiy ag-agaw, émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Nain yag nàyéycha agé hen chuar way tatagu. 3_ Angkay hiyachi yag hommàyat hen anchichay nahnag yag inchahancha hen anchi alepan Kapetan way naka-an tot-owa hen saketna. Hen nempauchiyan Jesus hen anchi natéy ' Yachi yag ammag nahaang ah Jesus hen nangngaranan nadchi. Wat imfiliwitna hen anchichay chuar way tatagu way cha umunud an hiya way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way uray an chitaaw way Judiowén, maid inchahà ah afurot ah kaman an nahha.” /Te haén, ma-awatà mepanggép hen lébféng, te haén way Kapetan, masapor afurotò hen aryén hen apò. Ya hen anchichay sorchachu way chà etorayan, afurotoncha agé hen aryê, te no ekat-owén in-a, wat éméy, yag no ekat-owén umalea, wat umale agé. Yag umat agé hen anchi alepan-o, no ekat-owén ammaamto, wat ammaana met. Wat kaskasen way masapor ma-ammaan hen aryém te wachan kafaelam.” {ya achì agé karébféngan way mèsango an hea. Wat uray anno yanggay ammag iyale wat maka-an hen saket hen alepan-o. Angkay hiyachi yag netnod ah Jesus an chicha. Yag hen tég-angaycha umchahan hen anchi faréy Kapetan, hinib-atcha hen kasenna hennag way incha ifaga hen enalena way ekatnéén, “Apo, achì koma taktakén hea te achì karébféngan way manmangili an hea, q[te laylaychéna chitaaw way Judio. Ya ah kenamafalinna, empa-ammana hen ihay chataaw ka-am-amongan.” ~%Angkay inchahancha ah Jesus, chachan pangpanga-ase paat way mangaliyén, “Ammayay tagu hen anchi kapetan ya karébféngana way matorongan >}uYag yachi way chengngarna way wacha ah Jesus, henomnag hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ta incha ayagan ah Jesus ta umale koma way manga-an hen saket hen anchi alepanna. |9Yag wachahchi hen ihay faén Judio way kapetan hen sorchachun hen Roma way amchan hen saket hen ihay alepanna way laylaychéna way tég-angay matéy. g{ IAngkay hiyachi way narpas hen nanudtuchuwan Jesus hen anchichay tatagu, émméy ad Capernaum. 0zY1Waman hen anchi tagu way annag cha changchangrén hen aryê yag achina chillu afuroton, hiya hen kaman anchi tagu way i nanà-ad ah faréyna hen iggaw hen lapok. Yag angkay chummuar hen chanum way nahènap, ammag neorob wat ammag sayang hen anchi faréyanchi te permi hen nachachaelana.”#y?0Hiya hen kaman anchi tagu way i nansà-ad ah faréyna, yag finùana hen lota ingganah inchahana hen fato yag yachi hen nanà-achana. Wat yachi, uray chan churuchurun hen wangwang ya henènap hen chanum hen anchi faréy, ammag achi chillu manyuhyuhaw te ammag kénég hen tùchuna. ax;/Heno way somorot an haén ta changréna hen aryê yag enafurotna, yato hen miyaligana. ~wu.Entoroy Jesus way mangaliyén, “Pakay ekatyuwén haén hen ap-apoyu yag achiyu chillu ammaan hen chà ifaga. bv=-Hen miyaligana, hen anchi ammayay tagu, ammaana chillu hen ammay te yachi hen tenatarpénna ah hamhamàna. Waman hen anchi lawengay tagu, ammaana hen laweng te yachi agé hen tenatarpénna ah hamhamàna. Te kapeletan way hen tagu, aryéna hen anchi tenatarpénna ah hamhamàna.” Hen anchi naham-an way nanà-ad ah faréyna ya hen anchi faén ;uo,Te hen fungan hen away, yachi hen mangimfaga hen kena-awayna. Te ay ammoh mafalin pogahém hen fungan hen sanggis hen tata. Ya ay ammoh pogahém hen fungan hen agit hen chawar. t9+Kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen anchi ammay way away, achi mamunga ah laweng ya hen anchi laweng way away, achi mamunga ah ammay. Fs*Wat an-ayug natorod way mangaliyén, ‘Ayé ta ka-anê hen annay aginnà way finutam yag wà-achaat peet hen liniéy ah matam.’ Paspasekatnoha te masapor ka-aném unna hen annay liniéy ah matam ta lomawag hen mangil-am way manga-an hen finutan hen ifam.” Hen a-amman hen ihay tagu hen mimfaga hen kenatataguna }rs)Kasen nampani ah Jesus agé mepanggép hen mangarkorowan hen karaweng hen ifa, ekatnéén, “Pakay narawag hen mangil-anyu hen uray aginnà way finutan hen ifayu yag achiyuwat agé elasin way wacha hen liniéy way nampopoggar ah matayu. 2q](Ya maid agé matudtuchuwan ah nangatngato no hen anchi cha manudtuchu an hiya. Ngém no acharéna amin hen mitudtuchu an hiya, komaman hen anchi nanudtuchu an hiya.” *pM'Yag nampani ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Achi mafalin way pachangén hen nabfurag hen ihay nabfurag te kapeletan way anchag mekobfang way chuwa. o&Adchanyu hen tapena wat adchan chàyu an Apudyus agé way ammag chùchùar hen idchatna an chàyu no hen inidchatyu, te homawar way ingganah achiayu makachén. Te hen ekamanyu way mangidchat ah tapena, yachi hen ekaman agé Apudyus way mangidchat an chàyu.” wng%“Achiyu cha uwisén hen karaweng hen tapena wat achi agé uwisén Apudyus hen karawengyu. Achiyu cha pafasoron hen tapena, wat achi chàyu pafasoron agé an Apudyus. Pakawanényu hen ahentaguyu wat pakawanén agé Apudyus chàyu. {mo$Masapor suméség-ang-ayu te menangség-ang ah Apudyus way amataaw.” Achi arkorowén hen kenaraweng hen tapena >lu#Ngém chàyu, masapor epàilayu hen layadyu hen anchichay achi manlayad an chàyu, ya ammaanyu hen ammay an chicha. Pafuruchanyu hen anchi fumurud an chàyu way uray maid namnama ah ifangadna. Te no yaha hen ekamanyu wat ammag chakar hen gunggunayu, wat an-ayu yanggay ammag mifilang ah anà hen anchi Kangatowan way Apudyus. Te ah Apudyus, ammaana hen ammay hen uray anchichay laweng way tatagu ya hen anchichay achi manyaman an hiya. k"Yag no chayu pafuruchan yanggay hen anchichay sigurachuwényu way mangempafangad hen anchi chacha furuchun, maid angkay gunggunayu te uray hen anchichay menangfasor, wat chacha agé pafuruchan hen ifacha way menangfasor no sigurachu way mifangad amin an chicha. Dj!Ya no ammaanyu hen ammay hen anchichay cha mangamma yanggay hen ammay an chàyu, ay ammoh ekatyuwén magunggunaan-ayu. Te uray hen anchichay menangfasorén chacha met agé ammaan chaha. _i7 “Non an umat yag chayu epàila hen layadyu hen anchichay manlayad yanggay an chàyu, ay ammoh magunggunaan-ayu. Te uray met hen anchichay lawengay tatagu, laychéncha agé hen anchichay manlayad an chicha. Yh+Hen laychényu way ma-ammaan koma an chàyu, yachi hen ammaanyu hen tapena.” vgeAdchanyu hen anchi man-ochaw an chàyu, ya no wachay mamréh hen kok-owayu, achiyu cha ifaga way ifangadna. fNo tappeténcha hen apengyu, etayayu hen anchi chumangna. Yag no arancha hen ihay lumfongyu, iyuyayu agé hen anchi agwana. e Masapor chawatényu hen torong Apudyus para hen anchi mangechot an chàyu, ya iluwaruwanyu hen anchichay mamaligat an chàyu. EdEntoroy Jesus way mangaliyén, “Hen ifagà an chàyu, masapor epàilayu hen layadyu, uray hen anchi gumura an chàyu. Ya ammaanyu agé hen ammay hen anchi achi manlayad an chàyu. c“An-ayu tot-owa ammag ka-as-ase no an chàyug chayawén hen aminay tatagu ad uwan, te hen anchichay cha manayaw an chàyu ad uwan, ganà hen anchichay nanayaw hen anchichay senang poprofeta ad namenghan.” Hen ekamantaaw hen anchi mangura an chitaaw gbGYa ka-as-aseayu agé, chàyu way kaman mamabhug ad uwan, te gìnéényu hen amchan way henaangyu ah pegwana. Yag an-ayug ka-as-ase agé, chàyu way ammag layyalayyad ad uwan, te ah pegwanaat pahigényu hen kela ya tokar. {aoNgém chàyu way faknang ad uwan, an-ayug ka-as-ase te hen antoy lota ad uwan hen péppég hen manlamram-ayanyu. `wwat an-ayug lomaylayad way uray pay an-ayug manalep ah layadyu te ammag chakar hen gunggunayu ad uchu. Yag hen anchichay chacha ekaman an chàyu, yachi chillu hen enkaman hen anchichay anap-ocha ad namenghan hen anchichay profetan Apudyus. z_mAn-ayu yanggay ammag lomaylayad no agorgoran chàyu hen tatagu ya no achi chàyu ifilang ya no insortuwén chàyu agé ya uray no ekatchéén laweng-ayu, te no yaha hen ma-ammaan an chàyu gapon afurotyu an haén way Pangorowan hen Tatagu, ~>}+|O{zyxw_vu2tss[rqpp2onn mnllCk#j>ihhgg%erdccIbpaa(``_^^(]E\[[GYYXXWnVbUU==;Entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen ifagà an chàyu way inib-à, achiayu cha émég-égyat hen anchichay mamchit hen achar way yachi yanggay hen péppég hen kafaelancha. T! Wat amin hen entataroyu way uray anyug inyut-utiyam hen ka-anggayyu, mepagngar chillu hen sangwanan hen aminay tatagu ah pegwana way magénén nèngaw way mepagngar.” Hen ustoy émégyatan hen tatagu  Te tot-owa way amin way achi maila ad uwan, mepadlaw chillu ah pegwana. Ya amin way netataro ad uwan, mepafùnag chillu ah pegwana.  7 Angkay hiyachi way anchag cha makabkabfuraw hen anchichay kalifulifu way tatagu way chachan in-inippet, tenagépfar Jesus hen anchichay pasorotna paat way mangaliyén, “Ar-arwachanyu hen anchi cha iyipon hen anchichay Fariseo ta achiayu ma-alesan hen yachiy senang a-afurot. ta 6ah manlokopancha koma ta wacha paat chi aket ah meh-awan hen alena ta wachay mempafasorancha an hiya.{ 5Angkay hiyachi way narpas hen enalen Jesus yag ginumhad hen anchi faréy hen anchi Fariseo, wat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya hen anchichay Fariseo, anchag achi mahlin way manumsek an hiya. Wat maid achicha sarudsuchun 7g 4“An-ayug ka-as-ase, chàyu way cha mintudtuchu hen orchin, te chayu sellaan hen hamhamà hen tatagu way manganap hen tot-owa mepanggép an Apudyus te uray chàyu, achiyu cha epaghép hen kenatot-owaan mepanggép an hiya ah hamhamàyu, yag chayuwat agé epawa hen mangempaghépan hen tapena.” ^5 3way nanepod hen napchitan Abel way pés-éy napchit inggana hen napchitan Zacarias way anongoh hen profeta way pinchitcha hen fattan hen Templo ya hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyus. Oo, tot-owa hen antoy ifagà way chàyu way tatagu ad uwan hen machusa mepanggép hen napchitan hen egachay profeta nanepod ad namenghan.” Q~ 2Wat hiyaha, chàyu way tatagu way cha matagu ad uwan, chàyu hen mangamong way mangenkaro hen chusan hen napchitan hen egachay napchit way profeta nanepod hen na-ammaan hen antoy lota ingganad uwan, ~}u 1Wat yachi hen tommot-owaan hen imfagan Apudyus ah kenaraengna way ekatnéén, ‘Hénagê hen anchichay profeta an chicha ya umat agé hen anchichay i mangimfaga hen laychê.’ Ngém awniyat pédténcha hen tapena ya paligaténcha hen tapena. J|  0Yag yaha agé hen kail-ana way chayu afunan hen enammaan hen anchichay anap-oyu ad namenghan, te chicha hen namchit hen anchichay profeta ya chàyu agé hen cha mangempa-amma hen kelufuancha. 7{g /“An-ayu tot-owa ammag ka-as-ase te ilanyu ngén, chayu epa-amma hen a-anam-ammay way kelufuan hen tongar hen anchichay profeta ad namenghan way pinchit hen anap-oyu. }zs .Yag senongfatan Jesus way mangaliyén, “An-ayug ka-as-ase agé, chàyu way cha mintudtuchu hen orchin, te chayu sabsab-atan hen orchin way mamap-aligat hen tatagu hen chayu mempapeletan ah somorotancha, ngém achiyu met paat cha tot-orongan chicha way manorot. Kaman paat chayu epakarga hen ammag chinaghén way karga hen tatagu, ngém an-ayug achi paat fumfumnéh.” Fy -Angkay hiyachi yag wacha hen ihay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, ekatna an Jesusén, “Apo, hen cham mangaryan ahna wat cham angkay agé etape chàni way manginsorto.” x ,An-ayug ka-as-ase, te kaman-ayu lufù way maid markana wat achi melasin yag ginatenan hen tatagu way achicha am-ammu yag nehagémcha.” w +“An-ayug ka-as-ase tot-owa, chàyu way Fariseo, te hen laychényu paat wat chàyu hen i tumutùchu hen anchichay am-ammay way tùchu hen anchi chayu ma-am-amongan, yag an-ayu agég chan paraparamano ah chayu mampàpàil-an hen cha um-umfunan hen tatagu. ^v5 *“An-ayug ka-as-ase, chàyu way Fariseo te tàén chayu tongparén amin hen anchichay faén napateg way liglamenton hen orchin, chayu peet iwalin hen anchichay napatpateg. Te pakay paat epapateyu way mangidchat hen pagkaporon hen uray lawa anchichay charoh way omenparamnaw hen missa yag chayuwat agé chillu iyanggayan hen ekat Apudyus way masapor malilimpiyutaaw ya laylaychéntaaw hiya. Ammayha ah ammaan ngém achiyu koma cha iwalin hen anchichay tapena.” ,uQ )Wat iyam-ammayu unna hen hamhamàyu ta toronganyu hen anchichay ahentaguyu, te no omammay hen anchi achi maila, kapeletan way omammay agé hen anchi mamàila.” 6te (An-ayug nawéngwéng, te ah Apudyus way nangamma hen tatagu, ay ammoh anggay hen anchi mamaila way achar hen ilana yag achina agé ilan hen anchi netataro. Ilana met amin. osW 'Wat nampani ah Apo Jesus an hiya way mangaliyén, “Chàyu way Fariseo, anyug chachallosan hen anchi mamàila way achar hen tasayu ya pengganyu, ngém ad char-ém way achi maila, ammag aggarémha te nanapno ah gamgam ya laweng. %rC &Ngém nascha-aw hen anchi Fariseo hen nangil-ana an Jesus way iggayna tongparén hen liglamenton hen orchincha mepanggép hen mamfuruwan yag chaat mangan. ?qw %Angkay hiyachi way narpas hen anchi intudtuchun Jesus, enayagan hen ihay Fariseo hiya way i mèan, wat émméy ah Jesus ah faréyna yag hinénggép way i tummùchu way mangan. lpQ $Ngém no mahelawan tot-owa amin hen achar way maid paat akettoy ah helangna, narawag hen manhamham-anyu way kaman paat nahelawan-ayu ah ammayay helaw.” Hen nempàil-an Jesus hen kenaraweng hen anchichay mangaliyén ammaycha bo= #Wat ar-arwachanyu, te awni yag ekatyuwén nahelawan hen acharyu yag helangat agé peet. 6ne "Ya hen mata agé, yachi hen helaw hen achar. Wat no iggay nakorafuwan hen mata, kaman mahehellawan hen aminay achar. Ngém no nakorafuwan hen mata, ammag helang hen achar. Am{ !Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “Maid mamasgéd ah helaw yag annag etaro ono hàufan, te anna an epatang hen ustoy mepatngana ta mahelawan amin hen anchichay hénggép. vle Ya hen anchi ag-agaw agé way kauwisan hen tatagu, wat fùnagcha agé hen anchichay iNineve way mangempafasor an chàyu way tatagu ad uwan, te chichaat, namfafawicha hen nangngarancha hen intudtuchun Jonas. Wat hen ifagà an chàyu, wà-acha angkay agé ahto ad uwananto hen nangatngato no ah Jonas, ngém anyu chillug achi changrén.” Hen anchi helaw hen achar k Yag no umchah hen kauwisan hen egachay tatagu, fùnag hen anchi fufae way Are ad namenghan ad Seba, yag annag pafasoron chàyu way tatagu ad uwan, te hiyaat acha-achawwéy yag inggagtàna way i paat mangngar hen anchi kenaraeng way intudtuchun Are Solomon. Wat hen ifagà an chàyu, wà-acha angkay ad uwananto hen nangatngato no ah Solomon, ngém anyu chillug anchi changrén. sj_ Te hen anchi nekaman an Jonas, yachi hen nanot-owaan hen anchichay iNineve way ah Apudyus tot-owa hen nannag an hiya. Yag kaman agéhchi hen mekaman an haén ah manot-owaan hen tatagu ad uwan way ah Apudyus agé hen nannag an haén. i+ Angkay hiyachi way chacha chumuar hen anchichay tatagu way mangamong an Jesus, entoroyna way mantudtuchu, ekatnéén, “Anchag laweng hen tatagu way cha matagu ad uwan, yag chachaat epapelet way mampa-amma ah sinyar way kaskascha-aw ah manot-owaancha way narpowà an Apudyus, ngém ammag maid epàilà an chicha no faén yanggay hen kaman hen anchi sinyar way na-ammaan an Jonas ad namenghan. Hh  Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Achi a, te kaskasen hen layad hen anchichay nangngar hen alen Apudyus yag enammaancha.” Hen nempapeletancha way epàilan Jesus hen kaskascha-aw egC Hen nangaryan Jesus an nadchi, wacha hen ihay in-ina way nangngar way niya-ahrang hen anchichay chuaray tatagu. Yag hen nangngarana ekatnéén, “Laylayad paat hen anchi nanginyanà an hea ya nampasoso an hea.” yfk wat anat i man-ayag ah pitu way ifana way wadwadcha hen kenarawengcha no hiya, yag fummaréycha amin hen anchi taguwanchi. Wat ammag kaskasen way ka-as-ase hen yachiy tagu hen anchi anongohna no hen anchi pés-éyna.” Hen tot-oway layad peY Yag yachi way namfangad, inchahana way ammag nacharosat agé peet ya am-ammay no hen anchi nanaynana, d Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “No lommayaw hen anchi nihuhurug way ongtan hen ihay tagu, ina gégga-ayén hen papenotaw way i man-anap ah fumaryana. Yag mag-ay ta maid ichahana, ekatnéén, ‘Aẁ mamfangachà hen anchi tagu way narpowà.’ &cE Yag ekat Jesus agéén, “Heno way tagu way achi mangifa an haén, wat chana angkay tot-owa fusoron haén. Ya heno agé way achi cha tomorong an haén hen chà ammaan, chana angkay agé kontaréén haén.” Hen ma-ammaan hen anchi mangentagay hen laweng no maid ustoh sorotona :bm Ngém no umale hen or-orhe no hiya way mangufat yag enafàna, annag elayaw amin hen armasna way ekatnéén iyafàna yag annaat epayàchang hen ifana hen egachay henamhamna.” +aO “Ah Chumunyu hen miyaligan hen anchi ammag orhe way nan-a-armas way cha minyachug amin hen faréyna, yag ammag maid makafael way i mangara hen kok-owana. @`y Te ah katot-owana, ah Apudyus hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen ongtan, wat ay ammoh achi ommanayha ah manot-owaanyu way inu-umchah hen mantorayana hen antoy lota.” ,_Q Wat no hiya hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen anchichay nihuhurug, wat achi pay hiya agé hen nangidchat hen kafaelan hen anchichay pasorotyu agé way cha mangemparyaw. Wat hen cha ammaan hen pasorotyu, yachi hen cha mangempàila way enomfat hen annay chayu aryén an haén. |^q Yag pachongna agé, no gufatén Chumunyu hen kapachongna way chumunyu, ay ammoh achi machachael hen mantorayancha. Yag hen iha, chayu agé ekatén ah Beelzebub way ap-apon hen chumunyu hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen ongtan. !]; Ngém ah Jesus, inni-ilana chillu hen chacha hamham-én wat senongfatana chicha ah pani way mangaliyén, “Uray heno way toray, no maid tempoyugcha way anchag chan sososongel, ammag naraka hen ma-afa-ancha. Ya umat agé hen himfafaryan, no maid péhédcha wat anchag mahihiyan. 7\g Angkay hiyachi agé yag wachacha hen tapena way manlayad way manlokop an Jesus, wat imfagacha way omamma ah kaskascha-aw ah manot-owaancha way hiya hen narpon Apudyus. [% Ngém ekat hen tapenéén, “Ah Beelzebub way ap-apon hen ongtan, hiya angkay hen nangidchat hen kafaelana way nangemparyaw hen ongtan.” Z} Angkay hen-argawan, emparyaw Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan way nangempatongong hen ihay tagu. Yag yachi way lommayaw hen anchi ongtan, wat inluginat agé hen anchi nattongong way man-ale, wat anchag nahahaang amin hen anchichay tatagu. Y Wat chàyu way nisissigud way menangfasor, no innilayu way mangidchat hen ammay hen a-anàyu, ay ammoh achi kaskasen hen ekaman Amataaw ad uchu way mangidchat hen Espirituna hen anchichay mangimfaga.” Hen nempachongancha an Jesus an Beelzebub way Chumunyu BX Yag no mamfaga ah etlog, ay ammoh gayyaman hen idchatyu. oWW Kaman an chàyu way chinàcha-ar, te no mamfaga hen anàyu ah gachiw, achiyu met adchan ah farakkan. ;Vo Te heno way chan fagafagaat, arana hen anchi chana ifaga. Ya hen anchi cha mangana-anap, ichahana hen chana anapén. Ya hen anchi chan kogkokogkog, mafùtan hen hawang an hiya. $UA Wat hen miyaligana, kaman hen manchawatanyu an Apudyus, te hen ifagà an chàyu, no manchawat-ayu an Apudyus, anyug cha ifagafaga hen ifagayu wat idchatna an chàyu, ya ana-anapényu hen anchi chayu anapén wat ichahanyu way an-ayug mankogkokogkog hen hawang ta mafùtan an chàyu. KT Hen ifagà an chàyu,” way ekat Jesus, “tàén atògongyu wat achi chillu fumangon, ngém gapo ta achiayu mafiinan way ammag chan fagafaga, ammag maslat yag ummidchat hen aminay masaporyu. dSA Yag non an umat yag ammag omachi hen anchi atògongyu way mangaliyén, ‘Achi chàni koma faragéén te nan-é-énnéb-ani ya nanasséy-ani amin way himfafaryan, wat chaà matokar way fumangon way umidchat an hea.’ =Ps Ya pakawaném agé hen fasorni way kaman hen chani mamakawanan amin hen anchichay cha fumasor an chàni. Ya hahallimunam chàni ta achiani ma-awis way mangamma hen laweng.’ ” BO Idchatno hen man-érégna ah anénni ah ka-ag-a-ag-agaw. =Ns Yag anat ekat Jesus an chichéén, “No manluwaruayu, yaton ekamanyu, ekatyuwén,‘Ama, ta machachayaw koma hen ngachanno, ya ta umchah koma hen mantorayam hen antoy lota. M  Hen-argawan, chan luwaru ah Jesus hen ihay lugar. Angkay narpas hen nanluwaruwana, ekat hen ihay pasorotna an hiyéén, “Apo, ay mafalin ta tudtuchuwam chàni hen ekamanni way manluwaru way kaman hen nanudtuchuwan Juan hen anchichay pasorotna.” L *Ngém faén komaha, te an ihà-an hen masapor paat way yachi hen penelen Maria, wat achi tot-owa maka-anchi an hiya.”xKi )Ngém ekat Apo Jesus an hiyéén, “Marta, narafus hen chanagno mepanggép hen annachay chuar way ma-ammaan. J (Yachi yag ammag lommaweng hen hamhamà Marta te an ihà-an hiya way chan alekatto amin hen ma-ammaan. Wat émméy an Jesus way mangaliyén, “Apo, ay enlasinno way chaà pa-anggayén hen annay ifà way man-alekatto. Wat ay achi mafalin ta ifagam ta toronganà.” I 'Ya wacha agé hen ihay sonod Marta way ah Maria hen ngachanna way ammag nìtutùchu an Jesus way mamangngar hen chana itudtuchu. 5Hc &Angkay hiyachi way cha émé-éméy ah Jesus ya hen anchichay pasorotna, inumchahcha hen ihay fabréy yag enayagan hen ihay in-ina chicha way ah Marta hen ngachanna. NG %Yag sommongfat hen anchi tagu way mangaliyén, “Hen anchi nanég-ang an hiya.” “Oo,” way ekat Jesus, “wat in-aat ta yaha agé hen ekamanno.” Hen namisitaan Jesus an cha Marta an Maria EF $Angkay hiyachi yag ekat Jesus hen anchi tagu way chana mempaniyanén, “Ah hamhamàno hen anchichay torowanchi way nanlooh, nokay hen mangalem ah ustoy ifan hen anchi napang-or.” >Eu #Angkay nafigat, inidchatna hen pelak hen anchi nangimfaréy way mangaliyén, ‘Anto ta halimunam hiya yag no mamfangachà, fayachà agé no wachay entaptapem hen gastosna.’ ” pDY "Wat émméy way i nangagah hen sugatna ah lana ya fayah yag enoppeopana ya annaat aran hiya way nangempasakay hen kafayuna way manginyéy hen ihay faréy way chachag-ohan hen tatagu, wat henalimunana hiya ahchi hen hiyachiy lafi. C !Yachi way na-awni agé, nanlooh hen ihay eSamaria way pepellohon hen Judio. Yag hen nangil-ana hen anchi napang-or, ammag naség-angan. 5Bc Yag angkay na-awni wacha hen kasen nanlooh way ihay Judio agé way ganà Levi way hiya hen ihay cha tomot-orong ah Templo. Yag annag cha wingwingiyén yag hommagigi agé. “Angkay hiyachi yag niyaphor way wacha agé hen chan éhég hen hiyachiy charan way ihay pachin hen Judio. Ngém hen nangil-ana hen anchi napang-oranchi, ammag hommagigi. @ Yachi yag anat mampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen-argawan ano, wacha hen ihay tagu way Judio way narpod Jerusalem way chan éhég way éméy ad Jerico. Yag hen chana manaranan, annag hinib-atat agé hen anchichay futangelo yag anchag penang-or hiya yag innaracha hen aminay wacha an hiya way uray hen lumfongna, yag anchaat lomayaw way manaynan way tég-angay matéy.” *?M Ngém hen anchi taguwanchi, laychéna way manàchég hen chana ekamkaman, wat ekatnéén, “Oo a, ngém nokay paat hen anchi ekatchéén man-ifà nò.” > “Usto met hen songfatno,” way ekat Jesus, “wat yachi hen cham amma-ammaan wat mètagua an Apudyus ah ing-inggana.” "== Yag sommongfat hen anchi tagu way mangaliyén, “Masapor laylaychéntaaw paat ah Apudyus inggana ah patinggan hen aminay hamhamà ya ah aminay a-amma, ah aminay kafaelan ya ah aminay kenaraeng. Yag masapor agé laychéntaaw hen ifataaw kaman hen manlaychantaaw hen achartaaw.” <w Yag ekat Jesusén, “Nokay hen ekat hen anchi nesosorat way orchintaaw no nokay hen na-awatam hen cham namasaan.” |;q Angkay hen-argawan, émméy an Jesus hen ihay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Apudyus way ina pachasén way manlokop an Jesus, ekatnéén, “Apo, nokay hen ammaà ta ma-adchanà koma hen anchi mannanayun way ataguwan an Apudyus.” :  te tot-owa way chuarcha hen anchichay profeta ya are ad namenghan way anchag laylaychén paat koma way mangila ya mangngar hen antochay chayu ilan ya chayu changrén, ngém iggaycha te cha-an hen tempona.” Hen anchi tot-owa way manlayad hen atògongna =9s Yachi yag nanhagong ah Jesus hen anchichay pasorotna way chicha yanggay hen nangempagngarana yag ekatnéén, “Nagasat-ayu gapo hen chayu mangil-an hen antochay chayu ilan, L8 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Impiyar Amay Apudyus amin hen egad an haén. Ngém maid nangammu hen kena-apudyus-o no faén yanggay ah Ama way Apudyus. Ya maid agé nangammu an Amay Apudyus no faén yanggay haén way anàna ya anat hen anchichay tatagu way piliyê ah mangempaka-ammuwà hen mepanggép an hiya.” 7  Hen hiyachi, emparaylayad hen Espiritun Apudyus ah Jesus yag anat ekat Jesusén, “Amay Apudyus way ap-apo ad uchu ya hen antoy lota, anà ammag manyaman an hea te annog empaka-ammu hen katot-owaan mepanggép an haén hen antochay tatagu way iggay ma-achar yag entat-allingébnoto hen hamhamà hen anchichay naraeng ya na-achar. Enammaamha Ama, te yaha chillu hen laychém.” S6 Ngém faén koma chillu hen kafaelanyu way mangafà hen ongtan hen mangemparayad an chàyu, te hen mangemparayad an chàyu koma, hen anchi nelelestaan hen ngachanyu ad uchu.” Hen lommaylaychan Jesus 85i Manowat te inidchat-o an chàyu hen kafaelanyu ta uray igatenyu hen farakkan ya gayyamanén maid ekatna, ya afaényu agé hen kafaelan Chumunyu, wat maid mangafà an chàyu. (4I Yag ekat Jesus an chichéén, “Oo, tot-owa te inni-ilà hen na-afa-an Chumunyu way ap-apon chi ongtan way kaman koliyapyap way narpod uchu hen nàchégana. V3% Angkay hiyachi yag namfangad hen anchichay pitunporo ya chuwa way hennag Jesus, yag amchan hen laylayadcha. Yag ekatchéén, “Apo, tàén ongtanén emparyawni hen nanginyusaranni hen ngachanno.” a2; Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay sommorot an hiya agéén, “Heno way mangafurot hen aryényu, chana agé afuroton haén. Waman hen anchi annag achi pagan-ano chàyu, achina agé pagan-ano haén. Ya hen anchi achina pagan-ano haén, achina agé pagan-ano hen anchi nannag an haén.” Hen namfangchan hen anchi pitunporo ya chuwa (1I Ya chàyu agé way eCapernaum, magénén ekatyuwén machachayaw-ayu ingganad uchu. Ngém achiayu te an-ayug mepesok ad imférno gapon achiyu mamfafawiyan.” 03 Wat mangmanghan angkay hen machusaan hen anchichay iTiro ya iSidon no chàyu no umchah hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen aminay tatagu. ~/u Entoroy Jesus way mangaliyén, “An-ayug ka-as-ase, chàyu way iCorazin ya iBetsaida. Kaségség-ang-ayu no hen anchichay faén Judio way iTiro ya iSidon, te non an umat yag ahchi hen nangammaà hen kaskascha-aw way kaman hen enammaà ah fabréyyu, wat ancha angkay ammag nanlumfong ah sako ya intùchucha way manchapchapor ah mangempàil-ancha hen namfafawiyancha. F. Entoroy Jesus way manugun an chicha, ekatnéén, “Tot-owa hen antoy ifagà way sigurachu way no umchah hen manguwisan Apudyus hen aminay tatagu, chakchakkar hen ség-angna hen anchichay iSodoma way ammag neopoh gapoh fasorcha no hen anchi fabréy way mangachi an chàyu.” Hen anchichay térén way achi omafurot k-O Uray hen anchi tapokyu way penom-at hen he-eni wat pòpoanni ah mangil-anyu way an-ayug egad ah machusaanyu. Ngém ma-awatanyu koma chillu way tég-angay tot-owa umchah hen mantorayan Apudyus an chàyu yag an-ayug omachi.” ",= Ngém mag-ay ta homàyat-ayu hen ihay fabréy yag achi chàyu laychén way mempaghép, éméy-ayu hen charancha yag imfagayu an chicha way mangaliyén, +9 Ya ka-anényu hen saket hen aminay masaket hen hiyachiy fabréy, ya ifagayu hen aminay tatagu way tég-angay umchah hen mantorayan Apudyus an chicha. *w Wat hiyachi, uray heno way fabréy way homàyatanyu yag empaghép chàyu, issayu hen heno way epasangocha an chàyu. )  Yag no epaghép chàyu, epahigyu way i-inggaw hen hiyachiy faréy way achiayun at-aton, ya anyu agég akseptarén hen heno way ipissacha ya epainumcha an chàyu te yachi hen kaman labfuyu. Te hen anchi man-amma, karébféngana way midchat hen masaporna. ((I Yag no laylayadcha way mangempaghép an chàyu, wat mabindisyunancha tot-owa. Ngém mag-ay ta achicha laychén, mamfangad chillu an chàyu hen anchi enaleyu. o'W Wat no hénggép-ayu hen ihay faréy, ifagayu hen anchichay ininggaw way bindisyunan Apudyus chicha. & Achiayu omentàtaen ah pelak ya uray hen mansoktanyu ah sapatosyu. Achiayu mampah-eng ya achiayu amin cha mì-ib-ifun hen charan. ^%5 Yachi yag empaligwat Jesus chicha way mangaliyén, “Masapor man-ar-arwad-ayu te chà hénagén chàyu hen anchichay nan-araweng way tatagu, way an ayug kaman karnero way cha éméy hen iggaw hen tanan way aho. E$ Yag anat mampani an chicha hen nangimfag-ana way chuarcha hen tatagu way omafurot koma non an wachay i manudtuchu an chicha. Ekatna way mampaniyén, “Ammag chuar hen mabtà ngém ancha aket hen anchichay i mamfatà, wat chawatényu an Apudyus way nangen-awa hen antoy fatà ta homnag ah tapena way i mamfatà.” *# O Angkay hiyachi, penelen Jesus hen pitunporo ya chuwa way larae yag annaat hinchudchudwéén chicha way mangempangpango hen egachay fabréy way ekatnéén ayana. B"} >Yag ekat agé Jesus an hiyéén, “Heno way tagu way manginlugi way somorot an haén yag chan chuwachuwa hen hamhamàna, maid angkay misérfiyana hen anchi mantorayan Apudyus.”! =Yachi yag wacha agén iha way mangaliyén, “Apo, sorotò hea, ngém iyà koma mampakacha unna hen ahimfafaryan-o.” _ 7 Yachi yag ekat Jesus hen ihay tagu agéén, “Somorot-a an haén.” Ngém ekat hen anchi taguwén, “Apo, awni ta iyà ilufù ah Ama unna ta ana-at somorot an hea.” { :Yag senongfatan Jesus hiya way mangaliyén, “Hen motet, wacha hen orobna ah omanamotana, ya hen kasole, wacha agé hen hòfotna ah omanamotana. Ngém haén way Pangorowan hen Tatagu, maid angkay faréy-o ah omanamotà wat ay umunud-a chillu.” %C 9Angkay hiyachi way chacha manaran way éméy, wachan ihay tagu way nangale an Jesusén, “Apo, umu-unnuchà angkay an hea hen uray heno way ayam.” W' 8Yag anchaat éméy hen safaliy fabréy. Hen kenaligat hen somorotan an Jesus 8k 7Ngém nanhagong ah Jesus yag iningarna chicha. 'G 6Angkay chengngar cha Jaime an Juan hen nekaman, ekatcha an Jesusén, “Apo, ay achitaaw ifaga an Apudyus ta annag epêchég hen apoy ta maghébcha amin.” + 5Ngém hen anchichay tataguhchi, ancha ammag achi laychén way paghépén ah Jesus te narawag way ad Jerusalem hen ayana way fabréy hen Judio. U# 4wat nanhénag ah mamangpango way i mangensagana hen ayana. Wat lummigwat hen anchichay nahnag yag émméycha hen ihay fabréy way provinsiyan hen Samaria ta icha saganéén hen tatagu ah umchahan Jesus. r] 3Angkay tég-angay hen tempon hen mamfangchan Jesus ad uchu, annag epapate way éméy ad Jerusalem, Q 2Ngém ekat Jesus an chicha aminén, “Achiyu cha epawa hen kaman an cha nadchi, te heno way achi mangontara an chitaaw wat ifataaw chillu.” Achi peletén Jesus hen anchichay achi manlayad an hiya [/ 1Hiyachi yag ekat Juan an Jesusén, “Apo, innilani hen ihay tagu way chana eparyaw hen anchi nihuhurug way ongtan yag hea ano hen cha karpowan hen kafaelana, wat empawani te faén met iha an chitaaw.” /W 0yag annaat ekat an chichéén, “Ilanyu ngén hen antoy onga way kaman maid filangna. Ngém heno way tagu way gapon afurotna an haén yag chana chillu ifilang hen anchi kaman hen antoy onga, wat chana agé ifilang haén. Yag heno agéy mangimfilang an haén, wat chana agé ifilang hen anchi nannag an haén. Wat hen anchi kafafaan an chàyu, hiyaat agé angkay hen nangato.” Hen anchi achi komontara wat hiya hen ifa mS /Yag yachi way enlasin Jesus hen chacha hamham-én, enayagana hen ihay onga way i michapat an hiya, jM .Hen-argawan, nansosongelcha hen anchichay pasorot Jesus no heno hen nangatngato an chicha. ?w -Ngém hen anchichay pasorotna, ammag maid pootoncha no heno hen laychénay aryén te iggaycha ma-awatan way térén, yag chacha agé émégyat way mananhan. Hen mifilang ah nangato K ,“Achiyu cha aliw-an hen antoy ifagà an chàyu way haén way Pangorowan hen Tatagu, tég-angay umchah hen midchatà hen anchichay tatagu way mangamma an haén hen heno way laylaychéncha.” &E +Wat amin hen anchichay tatagu, anchag nahahaang hen nangil-ancha hen anchi kafaelan Apudyus way maid mepaniyana. Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana a; *Ngém hen anchi chana minyaliyan, ammag entap-ar hen anchi ongtan hiya yag annaat epa-adhar. Wat menancharat Jesus hen anchi nihuhurug ta lomayaw yag ommammayat hen anchi onga, yag anat eparang Jesus hiya an amana.  1 )Yachi yag ekat Jesusén, “Chàyu way tatagu ad uwan, ammag pararo hen enomfatanyu, te pasag chi ah nì-i-iggawà an chàyu ya ngotoh anoh-o an chàyu yag ammag maid chillu pammateyu an haén.” Yachi yag ekat Jesus hen anchi am-améén, “Iyalem hen annay anànohto.” g G (Yag nampangpanga-asiyà hen annachay pasorotno ta eparyawcha koma ngém achicha kafaelan.” = s 'te cha mahuh-urugan ah ongtan. Yag no umchah ayén, nan-ongaw ya ommadhar ya nantatarafutab hen tapàna, yag annag cha chunuchunoron hen acharna way ammag naligat hen lomayawana.  ) &Yachi yag nan-ongaw hen ihay am-ama way niyahrang an chicha way mangaliyén, “Apo, pangpanga-asem paat ta ilam hen antoy fugtong way anào,  %Angkay nawakas way nan-éhég ah Jesus ya hen anchi toroy ifana hen anchi filig, hinib-atat agé hen chuaray tatagu chicha. |q $Yag yachi way narpas hen anchi nan-ale, yag ammag anggayat agé ah Jesus ah wà-acha. Wat hen anchichay pasorotna, anchag enetmég way maid nanaphapetancha mepanggép hen innilacha. Hen nemparyawan Jesus hen anchi cha omenpa-adhar way ongtan # #Yachi yag wacha hen nan-ale way narpon anchi funat way ekatnéén, “Yaton anào way penepelè way mantoray wat changrényu paat hiya.”  "Yag hen chanan aryan, anchaat agég nanépnépan ah funat yag chacha émégyat way térén hen nannafunafan hen anchi funat an chicha. }s !Yachi way cha lomayaw hen anchi chuwa, yag ekat Pedro an Jesus way mangaliyén, “Apo, ammay te wacha-anihto, wat ta omamma-ani ah toroy fawi ta màmàchang-ayu an cha Moses an Elias.” Yachin enalena te ammag maid pootona ah ustoy aryéna. q[ Ngém ah Pedro ya hen anchi chuway ifana, anchag nasséy te amchan hen héyépcha. Ngém angkay na-awni way fummangoncha, innilacha agé hen anchi cha humiliyan Jesus ya anat agé hen anchi chuway tatagu way nètatàchég an hiya. - way chacha agé humili amin. Yag hen chacha aryénat mepanggép hen anchi matéyan Jesus ad Jerusalem ah ma-ammaan hen aminay laychén Apudyus. - Yag hen hiyachi, ammag niyahachat agé hen chuway larae way chicha cha Moses an Elias way apocha ad namenghan, yag chacha mètagépfar an Jesus  Yag hen cha manluwaruwan Jesus, ammag sommafali hen féharna yag pommokaw way térén hen lumfongna ingganah cha humili. .U Angkay émméy ménat ah ihay chuminggu nanepod hen nangaryan Jesus an nadchi yag enayagana cha Pedro an Juan yah Jaime yag émméycha ah filig way manluwaru. P Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way wachacha hen tapena an chàyuwanto ad uwan way ilancha hen mantorayan Apudyus yag anchaat matéy.” Hen sommafaliyan hen achar Jesus hen nangil-an hen tapena U~# Yag heno agé way tagu way mafiinan way mangempàila hen layadna an haén ya hen chà itudtuchu, mafiinanà agé way mempàila hen layad-o an hiya no mamfangachà. Te haén way Pangorowan hen Tatagu, no mamfangachà, humiliyà ah kaenammay-o ya hen kaenammay Amay Apudyus, ya metape agé hen anchichay chana fabfaarén way anghel. ;}o Te nokay paat chillu hen sérfina no ammag kok-owéén hen ihay tagu hen uray aminay ininggaw hen antoy lota yag ah awni yag entap-ar chillu Apudyus hiya way ammag sayang amin. ||q Te hen anchi tagu way annag epapangég hen ataguwana hen antoy lotaat matéy chillu. Waman hen anchi tagu way achina epangég hen matéyana gapon afurotna an haén, wat uray matéy, midchat chillu an hiya hen kasenna ataguwan way mannanayun. r{] Yachi yag imfagan Jesus an chicha amin way mangaliyén, “Heno way tagu way manlayad way somorot an haén, masapor faén hen antoy ataguwana ad uwan hen epapangégna te masapor ammaana hen imfagà, tàén yachi hen iyatéyna. &zE Angkay hiyachi yag imfagan Jesus agé way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, masapor mapap-aligatanà way térén ya achiyà mangiggéén hen anchichay anam-ama way ponò ya hen anchichay anap-apon hen pachi ya umat agé hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag ana-at agé epapchit, ngém hen anchi ma-atloy ag-agaw, man-uchiyà chillu.” Hen ekaman way somorot an Jesus y Hiyachi yag tenéngténg Jesus chicha way mangempawa hen manaphapetancha an nadchi ah tapena. Hen nangimfag-an Jesus hen matéyana Xx) “Ngém chàyu kaỳ,” way ekat Jesus, “nokay agé hen mangaleyu an haén nò.” Yachi yag tenomfar ah Pedro way mangaliyén, “Hea hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale way mantoray.” w Yag ekatchéén, “Hen tapena, ekatchéén hea ano ah Juan way chan funfunyag way an nan-uchi. Ya hen tapena, ekatchéén hea hen anchi profeta way Elias way kasen ummale. Yag hen tapena agé, ekatchéén hea hen ihay profeta ad namenghan way kasen natagu.” Tv! Angkay hen-argawan way ommanggay ah Jesus way chan luwaru, émméy hen anchichay pasorotna an hiya, yag ah Jesus, henanhanana an chicha way mangaliyén, “Nokayà ngata ah hamhamà hen tatagu.” fuE Wat nangancha amin hen anchichay chuaray tatagu, yag yachi way nagipohcha, enamong hen anchichay pasorot Jesus hen fay-ancha yag ammag napnowat agé hen hemporo ya chuway awit. Hen nenlasinan Pedro no heno paat ah Jesus ~]}|| {Tzyy xcwwvutDsrrQqpoon\mlkkPk?jhh7g/fYeddCcba`_y^^)]K\[[ZYYGXVWWVVUTSSQQ1PlOONN*L~KJJIHH-GyFF3EDCCcBA@?>==?;p:l99W8~77&65574$32t140//.*-,++))(#'z&%%9$D##!!:VihE,{<zdB  9M)Yag imfagana way hinggasot way lata way lana. Wat anat ekat hen anchi neparyawén, ‘Yato hen lestaan hen utangno wat pelmaam ta antag késsayan ta an yanggay lemanporo way lata hen utangno.’ (#Yachi yag annaat ayagan amin hen anchichay nakautang an apona, yag annaat ekat hen anchi ihéén, ‘Kamana hen utangno hen anchi apò.’ 'wYato uwa hen ammaà ta uray no eparyawà hen chà mèlabfuwan, mafalin chillu way epaghépà ah tapen chi faréy.’ f&EWat ammag chan hamahamà hen taguwanchi ah ekamanna. Yag annaat ekatén, ‘Nokay lawa hen én-énnê way matagu hen antoy chaà eparyaw hen antoy apò, te nakapsotà met way homepot ya afifiin met amin hen mampalemmos. S%Wat empa-ayagna hiya yag annaat ekatén, ‘Nokay ngata hen annay chà changrén way ekatchéén cham ammaan. Wat ayé ta elestam amin hen enammaam mepanggép hen napiyaram te eparyaw-o angkay hea.’ /$ YAngkay hiyachi yag kasen nampani ah Jesus hen anchichay pasorotna, ekatnéén, “Hen-argawan ano, wachan ihay faknang way tagu way nangimpiyar amin hen egad hen ihay cha mèlabfu an hiya. Ngém chengngar hen anchi faknang way ammag cha lamramramén peet hen anchi piniyarna hen kafinaknangna. J#  Ngém ad uwan, masapor manlagsaktaaw ya lomaylayadtaaw te gappiyana ah natagu peet hen annay enawchim way ekat-o nog natéy, ya ammay te namfangad te ekat-owat agé nog tarànachi.’ ”o"W‘Anào,’ way ekat amana, ‘hea, an-ag wawà-acha an haén wat amin way wachan haén, awam amin. ,!QNgém angkay hommàyat hen annay naroko way anàno way annag lenamram amin hen kok-owam ah pota yag hiyaat agé hen empartiyam hen anchi tabtafà-an way ubfu.’ + ONgém annag senongfatan ah amana way mangaliyén, ‘Ilam ngén, ah kamanay tawén, anà yanggay ammag kaman alepan an hea way chan amma-amma way maid amin lenabrabseng-o ah imfagam, yag maid paat agé ekatnowén epartiyam haén ah uray lawa an anà chi gancheng ah elagsak-o hen inib-à. -Yachi yag ammag penomtok hen anchi pangorowana yag nanggat wat ammag achi hénggép ah faréy. Wat ginumhad ah amana way i nangà-arò an hiya. c?Yag ekat hen anchi alepanén, ‘Hommàyat hen anchi enawchim wat empaparten amayu hen anchi tabtafà-an way ubfu ah laylayadna hen hommàyatana way étégna peet way natattagu ya maid laweng ah nepasamak an hiya.’ eCYag annaat ayagan hen ihay alepancha way mangimoh an hiya no heno hen anchi chacha ammaan. M“Angkay hiyachi, niyaphor way i hommepot hen anchi pangorowana. Yag yachi way cha homàyat way cha homag-én ah faréycha, chengngarnaat agé hen anchichay chan kankanta ya cha mamattong. .UTe hen antoy anào, ekat-owat no natéy yag natattagu peet, yag ekat-owat no tarànachi yag antoyan peet way nachahan. Yachi yag inlugicha way manlagragsak.’ ” fEYag anyuwat i aran agé hen anchi tabtafà-an way ubfu yag penarteyu ah manlagragsakantaaw. s_Ngém chaat agé ekat amana hen anchichay alepannéén, ‘Aggagényu way manginyale hen anchi ka-am-ammayan way lumfong ah ilumfong hen antoy anào. Yag iyaleyu agé hen anchi sapatos ta mansapatosna ya hen sengseng ta mansengseng. %CYachi yag anat man-ale hen anchi anàna way mangaliyén, ‘Ama, nakafasorà an Apudyus ya hea, wat achì tot-owa karébféngan way mifilang ah anàno.’ >uYachi hen ekatna ah hamhamàna yag annaat iligwat way éméy an amana.” “Angkay hiyachi way niya-adchawwéy way cha-an chillu umchah ah fabréy, enlarasinat agé amana way anàna peet hen anchi naway yag ammag naség-angan way nangila an hiya. Wat anat managtag way i nanib-at yag finàwarna ah layadna. lQwat uray no achì karébféngan way mifilang ah anàno, anà lawag aran ah mèlabrabfu an hea.’ )Aẁ, ana-at chillu mamfangad an Ama ayong.’ Wat hen ifagà an hiya, ekat-owén, ‘Ama, nakafasorà an Apudyus ya nakafasorà agé an hea, W'“Angkay na-awni way inumchah hen hamhamàna, yag annaat ekatén, ‘Amin hen anchichay chan labfu an Amaat homahawar hen chacha anén, yag antoyana-at ahto way ammag tég-angay matéy ah henaangna. 'GYag gapoh henaangna, uray hen anchi fungan hen away way cha anén hen fafuyén laychénay mangan non an mafalin, te ammag maid umidchat an hiya ah ma-an.” Yachi yag ammag nepapelet way i mèlabfu hen ihay tagu hen hiyachiy lota, wat piniyarcha hiya way i mampangpangan hen fafuy ah péchag. 'Angkay hiyachi way na-amin hen amin way wacha an hiya, niyaphor way nabtel hen hiyachiy lota way achi mawitwitan wat nakorangan way térén. a; “Angkay hiyachi way nanlooh hen kamanay ag-agaw, enlaon hen anchi enawchi hen aminay penakafingayna yag lommayaw way émméy ah achawwéy way lota, yag annag lenamram amin hen laon hen kok-owana ah lenoroko. >u Yag ekat hen anchi uchichiyén, ‘Ama, idchatnowat koma ad uwan hen tawid-o.’ Wat hiyachi yag nan-agwéén amacha hen kok-owana wat empàchangna hen anchichay chuway anàna.”  Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “Hen-argawan ano, wacha hen ihay am-ama way chuwa hen anàna way pahig larae. 1 [ Wat kaman agéhchi,” way ekat Jesus, “hen lomaylaychan hen anchichay anghel Apudyus hen mamfafawiyan hen uray ihà-anay menangfasor.” Hen anchi natarà way anà - S Yag no inchahana agé, ayagana hen anchichay ifana ya atògongna way mangaliyén, ‘Antaaw ammag lomaylayad te antoy inchahà hen anchi faletò-o way natarà.’  #Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “Yag non an umat yag wacha agéy ihay in-ina way hemporo hen faletòna, yag non an gag-ara yag tenêchégna hen iha, ay ammoh achina entég hen helaw yag annaat hagahagachan hen faréyna ah manganapana ingganah ichahana.  7Yag anat ekat Jesusén, “Pachongna agé way kaskasen hen layad hen anchichay ini-inggaw ad uchu hen mamfafawiyan hen ihà-anay menangfasor no hen layadcha hen anchichay siyamporo ya siyam way ammayay tatagu way achicha masapor way mamfafawi.” Hen anchi natarà way faletò * MYag yachi way enhàyatna, annag amongon hen anchichay ifana ya atògongna way mangaliyén, ‘Lomaylayadtaaw te inchahà hen antoy natarà way karnerò.’ ” PYag no ichahana ya gapoh laylayadna, annag fu-uchun way mangenhàyat. iK“Chàyu ngay, non an umat yag wacha an chàyu hen hinggasot chi karnerona yag natarà hen iha, ay ammoh achina ngén taynan hen anchi siyamporo ya siyam ah péchag ta ina anapén hen anchi ihay natarà ingganah ichahana. J Yachi yag anat mampani ah Jesus an chicha way mangaliyén, }swat anchag chan ngangayutongot hen anchichay Fariseo ya umat agé hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, ekatchéén, “Pakay hay taguwanna way ammag cha mì-ib-ifun hen anchichay menangfasor ya cha amin mèan an chicha.”  Angkay hen-argawan way incha mì-igngar an Jesus hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen anchichay tapenay napepeloh way tatagu, A{#Wat ammag maid sérfina te uray iyafunu wat achi mausar, wat an yanggay metap-ar. Chengngaryu hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu, wat ma-awatanyu koma hen laychénay aryén.”ta"Kasen nampani ah Jesus ah miyaligan hen anchichay cha somorot an hiya ah kaman ahin, ekatnéén, “Ammay met hen ahin te wacha hen kausarana. Ngém non an maka-an hen kenapaketna, ammag maid én-énnén way kasen mangempapaket. %!Wat pachongna agé,” way ekat Jesus, “way hen anchi mangaliyén somorot an haén, masapor manhamahamà unna, te achi mafalin somorot hen anchi tagu an haén no achina iyanggayan hen amin way wacha an hiya.” Hen mepaniyan hen anchi somorot an Jesus ah kaman ahin Q Ngém no elasinna way achicha kafaelan way mangafà, homnag ah iha way i mangentar-éd hen anchichay kafusorcha hen kawad-ancha ah achawwéy ta ifagana no heno hen laychéncha ah mantetempoyugancha. )KYa hen ihay panina agé,” way ekat Jesus, “no wacha hen ihay Are way hemporoy lifu hen sorchachuna, achina ammag iligwat way i mìgufat hen anchi ahen-arena way chuwamporo way lifu hen sorchachuna, no achina ham-éham-én unna no érégna way maka-afà hen anchi kafusorna ono achi. u~cYag penelohcha way mangaliyén, ‘Hen yatoy taguwat inlugina way mangamma ngém iggay peet makahènad.’ 5}cTe non an umat yag inlugina way manà-ad yag na-aminat hen pelakna way achi makarpas, wat ammag am-amrangén amin hen anchichay nangi-ila an hiya te korang hen mafalinna. q|[Yato hen kapaniyana,” way ekat Jesus. “Non an umat yag wachay manlayad way mangempa-amma ah chakaray faréy, ay ammoh achina ham-éham-én unna hen gastosna ta ilana no érégna hen pelakna ah mangenhènad hen hiyachiy faréy. ${AYa heno way tagu agé way achina maetorochan hen aminay ligat hen somorotana an haén tàén yachi hen iyatéyna, wat achi agé mafalin way mampasorot-o. }zs“Heno way tagu way manlayad way mamfalin ah pasorot-o, masapor chakchakkar hen layadna an haén no hen layadna hen chinàcha-arna ya ah ahawana ya hen a-anàna ya hen sosnodna ya uray hen acharna, te no faén, achi mafalin way mampasorot-o. y!Angkay hen-argawan way anchag chuar hen anchichay tatagu way cha metnod an Jesus, ammag nanhagong ah Jesus an chicha yag ekatnéén, %xCTe hen ifagà an chàyu, maid angkay paat iha hen anchichay pés-éy naimfitar ah manemhem hen antoy nesagana.’ ” Hen kaligatan hen somorotan an Jesus pwYYag anat agé ekat hen anchi ap-apowén, ‘Wat kasen-a éméy way uray hen anchi anachawwéy way lugar ingganah penget chi lota, yag im à-aro-on paat hen tatagu ta umalecha paat way i mèlagsak ta mapno koma hen antoy faréy-o. 9vk“Angkay narpaschi, yag kasen namfangad hen anchi alepan way mangaliyén, ‘Apo, na-ammaan tot-owa hen imfagam, ngém wacha chillu hen maggawan non an wachay umale.’ 2u]“Angkay hiyachi yag namfangad hen anchi alepan yag henaphapetna amin chachi hen anchi apona. Yag ammag ommaningarngar hen anchi ap-apo, yag annaat ifaga hen anchi alepanna way mangaliyén, ‘Ag-aggagém ta éméy-aat hen kacharacharan ya hen korsa hen antoy fabréy yag uray heno way ichaham, ayagam amin chicha ta umalecha way i mèlagsak way uray hen anchichay maid mafalinna ya nan-abfurag ya nan-appelay.’ ” etCYag hen iha agé, ekatnéén, ‘Ana-at ommahawa wat yachi hen maid umale an haén.’ ” .sUYag hen iha agé, ekatnéén, ‘Haén, an-owat lenàwan hen hemporo way faka, wat éy-ochi way i mangila hen kafakacha, wat panga-asem paat ta pasinsiyéénà.’ _r7Ngém hen anchichay nai-imfitar, an ihéén nanlason ah achina ayan. Hen iha, ekatnéén, ‘Wacha hen an-owat lenàwan way lota yag masapor iyà paat ilan hen karotana, wat panga-asem paat ta pasinsiyéénà.’ q7Angkay narpas way nesagana amin hen egad, hennagna hen anchi alepanna way i mangimfaga hen anchichay ini-imfitarna ta umalecha te nesagana hen egad. ap;Yag anat songfatan Jesus hiya ah pani way mangaliyén, “Hen-argawan ano, wacha hen ihay tagu way ekatnéén ammaana hen ammag chakaray lagsak, wat inimfitarna agé hen chuaray tatagu way umale koma way mèlagsak. DoAngkay hiyachi way chengngar hen ihay cha mèan an Jesus hen anchi intugunna, annaat ekatén, “Amchan tot-owa hen layad hen anchichay mèlagsak hen mantorayan Apudyus ad uchu.” Yn+te no yachi, wat antag mabindisyunan te achicha makasofalet, wat ah Apudyus hen mangchat ah sofaletna hen anchi man-uchiyan hen ammayay tagu ah pegwana.” Hen anchichay na-ayagan way metape koma an Apudyus }ms Ta hen ekaman no manlagsakta, ayagan hen anchichay maid mafalinna ya hen anchichay nan-appelay an cha nan-abfurag, Angkay hiyachi yag ekat Jesus agé hen anchi nangayag an hiya way mangaliyén, “No mamparteta way manlagsak, achi ammag cha ayagan yanggay hen anchichay inib-a ya sosnod ya hen anchichay fafaknang way atògong, te chicha, érégcha way somofalet wat kaman an mafayachan hen anchi enkaman an chicha. k  Te heno way mangempachayaw hen acharna, ammag mepafafa chillu. Waman hen anchi mangempafafa hen acharna, hiya hen machayaw.” j7 Wat hen ekaman koma, no ayagan chita way mèlagsak, anta lawa an i pomepenget way tumùchu ta egad hen anchi nan-ayag way mangaliyén, ‘Umaleahto te antoyan hen am-ammayay tùchuwam.’ No hiyachi hen mekaman, machayawta hen sangwanan hen amin anchichay tapen hen naimfitar. i yag antag mafiinan way térén no umale hen anchi nangayag an chita yag ekatnéén, ‘Pasinsiya, a ta iyuyam hen antoy tummutùchuwam ta tumùchuwan hen anchi nangato way tagu.’ Wat ammag kaskasen hen kafiinan way man-aton way i tumùchu hen anchi pengetna. h9“No ma-ayaganta way mèlagsak, achita koma ammag i tumùchu hen anchi kapatigan way tutùchuwan, te magat wachay na-ayagan ah nangatngato no chita, Wg'Angkay hiyachi, enlasin Jesus way hen tapen anchichay inimfitar hen anchi Fariseo, chacha paat piliyén hen anchi am-ammay way tùchu ah tumùchuwancha. Wat tinugun Jesus chicha amin way mangaliyén, mfSWat anchag netopò hen anchichay tatagu way achicha makasongfat. Hen ekaman way mempafafa ah achar MeYachi yag annaat agé ekat hen anchichay chan sepsepotén, “Hamham-ényu ngén, te no mag-ah hen anàyu ono uray lawa fakayu hen fito way netongpo hen ngilin, ay ammoh achiyu chillu i aran.” dYag anchag achin ale. Wat inégnanan Jesus hen anchi chan saket yag kena-anna hen saketna yag annaat ifaga way omanamot. Uc#Yachi yag inimoh Jesus hen anchichay Fariseo ya hen anchichay cha mintudtuchu hen orchin way mangaliyén, “Chàyu kay, ay marabseng hen orchintaaw no ka-anén hen saket hen uray ngilin way Safachu.” ;bqte wacha agéhchi hen ihay larae way natayyungaw. Sa !Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu, na-ayagan ah Jesus ah faréy hen ihay nangato way Fariseo way i mèan an chicha. Ya hen anchichay tataguhchi, chacha i sepsepotan hiya no henon ammaana `y #Wat ad uwan, an-ayug egad te taynan chàyu an Apudyus. Wat hen ifagà an chàyu, manepod ad uwan, maid kasen mangil-il-anyu an haén ingganah pegwana way yachi hen mangaryanyuwén, ‘Chayawéntaaw hen anchi ummale way hennag Apudyus.’ ”K_ "Yachi yag hemhemmà Jesus hen a-amman hen anchichay iJerusalem yag annaat ekatén, “Anii lawa, chàyu way iJerusalem, ammag sigab hen hamhamào gapon chàyu, te ammag chàyu hen namchit hen anchichay profeta, ya chàyu agé hen namuntò hen anchichay hennag Apudyus way manudtuchu an chàyu. Hen laychê koma, an-og hahallimunan yanggay chàyu way kaman hen anchi cha ekaman hen manò way manahàufu hen anàna, ngém anyu ammag a-adchiyén. (^I !Wat hiyaha, masapor etoroy-o hen ayà ad uwan ya ah wakas ingganah hin-uchum, te ammoh wachay safali ah matéyan hen profeta no faén chillu ad Jerusalem.” ] Yachi yag nampani ah Jesus way sommongfat, ekatnéén, “Inyu ifaga hen hay masilifanna way ad uwan ya ah wakasat chà chillu eparyaparyaw hen nihuhurug way ongtan ya chà amin ka-aka-anén hen saket hen tatagu, wat ah hin-uchum, ehènad-o hen chà ammaan. s\_ Hen hiyachiy tempo, émméycha hen tapen anchichay Fariseo yag incha imfaga an Jesus way mangaliyén, “Un-unnina ménat Apo no an-ag manakpos way lomayaw ahto te ammag gagar-én angkay Are Herod way i mangempapchit an hea.” p[Y Wat ilanyu ngén,” way ekat Jesus, “te hen anchichay nafafa ad uwan, chicha hen anchi nangato no ah pegwana. Waman hen anchichay kaman nangato ad uwan, chicha hen nafafa ah pegwana.” Hen layad Jesus hen anchichay iJerusalem 0ZY Waman hen tatagu way nètape hen mantorayan Apudyus, maid achicha narpowan te marpocha ah karotarota way uray hen anchichay faén Judiowén mètapecha way mèlagsak. Y) Yag hen mangil-ancha hen anap-otaaw way cha Abraham an Isaac yah Jacob ya anat amin hen anchichay profeta way netatappecha amin hen mantorayan Apudyus, anchag mankela ya magénén nanngangalitféncha hen fub-acha te chicha hen anchi metatap-ar way achi mafalin mètape. )XK Ngém kasenna chillu ifaga way mangaliyén, ‘Maid angkay innilà ah katataguyu ya ah narpowanyu wat lomayaw-ayuwat, chàyu way ammag laweng hen a-ammana.’ W Yag uray iyà-aròcha way mangaliyén, ‘Chàni angkay hen cham nèanèanan, yag ah fabréyni hen cham i nantudtuchuwan.’ RV Te hen anchi nangimfaréy, no loohna i umfan hen anchi hawang wat mataynan way mataynan hen anchichay wacha ah chara. Wat uray anchag tomatàchég way chan kogkokogkog ya chan apoapo way fùtamto te chàni, somongfat hen anchi nangimfaréy way mangaliyén, ‘Tawwan te maid angkay innilà an chàyu no chuud hen narpowanyu.’ kUO “Kakaratényu way hénggép hen anchi nalepet way hawang ah hénggépanyu ad uchu, te tot-owa hen ifagà an chàyu way chuarcha angkay hen tatagu way safali hen ekamancha way mamachas way hénggép ngém achicha makaghép. 6Te Yachi yag henanhanan hen ihay tagu an hiya way mangaliyén, “Apo, ay ancha yanggay aket hen tatagu way mahara-an.” Yag anat somongfat ah Jesus ah pani way mangaliyén, S  Angkay hiyachi way cha éméy ah Jesus ad Jerusalem, enengwana hen kafabréfabréy hen charan way manudtuchu hen tatagu. 0RY Yato, te kaman hen anchi tenòtò way mangempabnar hen tenapay way inyipon hen fufae hen ihay awit way arina wat annag enpabnar amin.” Hen anchi nalepet way hawang yQk Yachi yag kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Nokay hen manginyaligà hen mantorayan Apudyus. cP? Hen miyaligana, wat kaman hen chumakaran hen anchi ka-ak-akkettoyan way fukar way i inmuran hen ihay tagu hen garchinna. Yag yachi way lenomtà yag ammag ommaway way i hommòfotan hen kasole hen anchichay pangana.” sO_ Angkay hiyachi yag ekat Jesusén, “Nokay hen mepachongan hen mantorayan Apudyus ah mangempaniyà. jNM Yag hen yachi, gapo hen anchi songfat Jesus, anchag nafiinan hen anchichay kommontara. Waman hen anchichay lonay way tatagu, anchag laylayad gapon amin anchichay kahahaang way enammaana. Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus ;Mo Yag ammoh maid hamhamàyu hen antoy ganà paat Abraham way hemporo ya waruy tawén hen namaligatan Chumunyu an hiya. Ay ammoh laweng no maka-an hen saketna hen antoy ngilin.” GL Yag senongfatan Jesus hiya way mangaliyén, “Chàyu way ammag pàpàila yanggay hen afurotna, pakay tàén ngilinén chayu hamham-én hen animaryu way chayu met ùfachan way i mempainum. (KI Ngém hen hiyachi, ammag ommaningarngar hen anchi ponò hen anchi chacha ma-am-amongan, te ngilin paat hen nanga-anan Jesus hen anchi saket, wat annaat ekat hen anchichay na-a-among way tataguwén, “Apayto, achi koma mafalinto, te énémay ag-agaw met yanggay hen makachuminggu hen meparafus ah man-ammaantaaw. Wat yachi koma hen umaliyanyu way mangempaka-an hen saketyu ta faén paat hen ngilin way Safachu.” {Jo yag annaat tad-én hiya. Yag hen hiyachi, ammag nanggachangat agé hen anchi acharna, wat chinayawna ah Apudyus. qI[ Angkay innilan Jesus hiya, yag annaat fagaan way mangaliyén, “Ina, ta maka-an hen annay saketno,” FH Yag niyaphor way wacha agéhchi hen ihay in-ina way nayùoh way térén hen acharna te ammag penekot hen ongtan yag émméy ah hemporo ya waru way tawén way achin gachang way tomàchég. G} Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu, chan tudtuchu ah Jesus hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio. AF{ ta éhéd yag mamunga ah tawén. Yag no mamunga, ammay. Ngém mag-ay ta ammag achi chillu, yachi hen manlonghanta.’ ” Hen nangempagachangan Jesus hen anchi nayùoh, tàén ngilin "E= Ngém sommongfat hen anchi chan amma way mangaliyén, ‘Apo, antag anohan way mamannéd ah ihay tawén lawa ta iyà kaufan hen pongarna yag enafunuwà &DE Wat gapo ta ammag achi mamunga, imfagana hen anchi chan amma hen lotana way mangaliyén, ‘Ilangngén, ma-atlo ad uwan ah tawén ah chà i mangoh-o-oh-ohan way i mangila hen fungan annay awayanna yag ammag maid, wat longhontaat, te pakay annag papoletégtégén yanggay hen lota.’ qC[ Angkay hiyachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Wacha ano hen ihay tagu way lenomtà hen anchi away way fig hen anchi lotana. Yachi yag cha émé-éméy way i mangoh-oh no wacha laway fungana, yag ammag maimaid. @By Faén agé, ngém tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no achiyu manchùgan hen fasoryu, kaman agéhchi hen karaweng hen iyatéyyu.” Hen anoh Apudyus hen anchichay achi omafurot Ay Ya pachongna agé hen natéyan hen anchichay hemporo ya waru hen neorofan hen anchi akayyangay faréy ad Siloe, ay ammoh ekatyuwén yachi hen manot-owaan way chicha hen kapararowan hen fasorna no hen aminay tapen anchichay ininggaw ad Jerusalem. @! Faén tot-owa. Ngém hen ifagà an chàyu, no achiyu manchùgan hen anchi laweng way a-ammayu, kaman agéhchi hen karaweng hen iyatéyyu. 6?e Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Pakay. Ay ammoh ekatyuwén gapo ta yachi hen inyatéycha yag kaskasen hen fasorcha no hen amin anchichay tapenay iGalilea. I>  Hen hiyachiy tempo agé, wachacha hen anchichay tatagu way cha manaphapet an Jesus hen nangempapchitan gubérnador Pilato hen tapenay iGalilea hen chacha manginchatonan hen animar an Apudyus. v=e ;Yag hen ifagà an chàyu, achiayu angkay meparufus an nadchi ingganah fayachanyu hen aminay kasosyu.”m<S :No gag-ara yag wachay mangempafasor an chàyu, pachasényu ah kafaelanyu way mangaliglu ta mifanag ta achiayu koma mepasango hen uwis, te no looh chàyu epasango hen uwis, awni yag idchatna chàyu hen polis yag imfarud chàyu. d;A 9Entoroy Jesus way mangaliyén, “Pakay achiayu makahkahmà hen ammay way ma-ammaan. b:= 8Wat chàyu way senang a-afurot, pakay no ilanyu hen lota yad uchu wat maelasinyu hen ma-ammaan ah wakas, yag pakay achiayuwat agé makelasin hen sinyar mepanggép an haén.” Aligluwén hen achi man-ahekenna-awatan y9k 7Ya no lènéényu way ad lagud hen marpowan hen yawyaw, ekatyuwén ongag ah wakas, yag ammag ommongag tot-owa. D8 6Angkay hiyachi yag nampani ah Jesus hen anchichay chuaray tatagu way mangaliyén, “No ilanyu way cha chumaghén hen funat, innilayu met way naway hen uchan, yag ummuchan tot-owa. 87i 5Ya achicha agé mantetempoyug hen hen-anamma, ya umat agé hen hen-ininna ya hen man-atoganga, te man-aheginnuracha amin.” Hen anchi achi mangenlasinan hen tatagu an Jesus 36_ 4Wat manepod ad uwan, mankekennontaracha way tàén hen himfafaryan, no lemacha, kontaréén hen toro hen anchi chuwa, ya kenontaran agé hen anchi chuwa hen anchi toro. Z5- 3Awni yag ekatyuwén gapo hen ummaliyà hen antoy lota wat mamaid hen probleman hen tatagu ya matornoscha. Ngém faénat angkay, te gapon ummaliyà wat anchag mansesena hen tatagu way achicha mankenna-awatan. 4 2Ya umchah agé hen pararo way kapàgangà, wat an-og ahoopan hen karpasana te amchan hen antoy hamhamào way manmanmà hen hiyachi. :3m 1Angkay hiyachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen ummaliyà hen antoy lota, ta iyà iyapoy hen egad. Yag non an mafalin, loohat koma gummigilab ta marpas. n2U 0Waman hen anchi tagu way maid innilana hen laychén hen anchi apona, yag nan-amma agé ah laweng, mangmanghan hen kahapratana. Te tot-owa way heno way tagu way wacha hen nipiyar an hiya, kapeletan way wachan songfatana. Ya hen anchi tagu way chuar hen nipiyar an hiya, chùchùar agé hen songfatana.” Hen achi man-ahekenna-awatan hen tatagu gapon Jesus 13 /“Hen anchi tagu way inni-ilana hen laychén hen anchi apona yag achina chillu ammaan way achi amin mansagana, ammag amchan hen kahapratana. 0  .Yachi way hen-argawan, ammagat agég hommàyat hen anchi apona way iggay napòpo-otan hen anchi alepan hen uras way hommàyatana. Wat kapeletan way annag chuséén hiya ah pararo way chusa way annag etape hiya hen manusaana hen anchichay achi matalek.” /! -Ngém non an umat yag ammag ekat hen anchi alepan ah hamhamànéén, maid ménat awanwani ah homàyatan hen anchi ap-apo, yag annaat agég ilugi way mamàpàgang hen anchichay ifana way alepan, yag an yanggay ammag cha mangmangan ya cha umin-inum ya chan futfutang. . ,Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ah kenataleknaat ammag piyarén hen anchi ap-apo hiya ah mangi-ila hen aminay kok-owana. ~-u +Wat ammag laylayad hen hiyachiy alepan no enaphoran hen anchi apona hiya way cha mangamma amin hen nipiyar an hiya. q,[ *Yag senongfatan Apo Jesus hiya ah pani way mangaliyén, “Hen anchi natalek ya naham-an way alepan, hiya hen anchi piniyar hen apona way mangemponò hen anchichay ifana way alepan ya mamangan an chicha hen tempon hen manganancha. +1 )Yachi yag ekat Pedro an Jesusén, “Apo, hen anchi penanim, ay chàni yanggay way pasorotno hen mangaryam an nadchi ono amin hen tatagu.” R* (Wat kaman agé an chàyu, masapor mansasaggana-ayu te haén way Pangorowan hen Tatagu, ekatyuwén cha-acha-an hen mamfangchà yag inumchaha-at agé.” Hen nekaman hen anchi natalek ya hen anchi achi ) 'Kasen nampani ah Jesus agé way mangaliyén, “Hamham-ényu ngénto agé te no innilan hen anchi nangimfaréy hen anchi ustoy uras hen aliyan hen anchi i mangakaw ah faréyna, kapeletan way annag hihimnén ta achi makaghép hen anchi mangakaw. (3 &Wat anchag laylayad tot-owa no nansasagganacha paat hen umaliyan anchi apocha way uray gawan chi lafi hen umaliyana ono hen tég-angay ma-apeh.” )'K %Wat amchan hen laylayad hen anchichay alepan no ichahan hen apocha chicha way nansasaggana way iggaycha masséy. Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no homàyat hen anchi apocha, ka-anéna hen anchi ammayay lumfongna yag empatùchuna hen anchichay alepanna yag penanganna chicha. 6&e #Entoroy Jesus way mangaliyén, “Masapor an-ayug mansasaggana ah uray heno way mepasamak way hen miyaligana, kaman-ayu hen anchichay alepan way mamannéd hen apocha way i nèkasar way é-éttég hen lumfongcha ya uray hen helawcha, ta no homàyat hen apocha yag nankogkog, finùtanchaat hen hawang. % $#$? "Te ah katot-owana, heno way papattigényu, kapeletan way yachi agé hen haham-ényu.” Hen mepaniyan hen mansasagganaan hen tatagu way mannéd an Jesus j#M !Wat elaoyu hen wachan chàyu ta idchatyu hen laona hen anchichay maid mafalinna te yachi hen mangentarpénanyu hen kafinaknangyu ad uchu, ya ahchi, achi makàka-anan hen kafinaknangyu te maid makapréh ya maid makachachael. D" Entoroy Jesus way mangintudtuchu hen anchichay pasorotna, ekatnéén, “Achiayu cha émégyat uray no an-ayu aket, te laylayad ah Apudyus way mangentape an chàyu hen mantorayana. +!O Wat hen hamham-ényu koma, hen mepanggép hen mantorayana, te no yachi, egad hiya way manmanmà hen egachay masaporyu.” Hen ma-amongan hen kafinaknang ad uchu 4 a te chichachi hen cha ham-éham-én hen tatagu hen antoy lota way maid afurotcha an Apudyus. Ngém chàyu, inni-ilan chillu Amataaw ad uchu way masaporyu amin cha nadchi.   “Wat hiyaha, achiyu koma ammag cha ham-éham-én hen masaporyu ah iyataguyu, ya achiayu amin machanagan an cha nadchi, 1[ Yag hen anchi charoh, ammag hen-emad yanggay hen kawad-ancha, te tàén wacha ad uwan, ah wakas ammag narango yag nahèlan. Wat no yachi way cha epa-ammay Apudyus hen an lawag charoh, ay ammoh achi kaskasen hen hamhamàna ah ilumfongyu way tatagu. Wat pakay achiyu manchinlan ah Apudyus nò.” zm Ilanyu ngén hen anchi charoh way ammag cha lomtà, wat achicha met chan amma ya chan afar, ngém hen ifagà an chàyu, anam-ammay hen sabsafongcha chillu no hen anchi ka-a-ammayan way cha inlumfong hen anchi kafafaknangan way Are Solomon. {o Wat no achiayu maka-amma hen kaman an cha nadchi way akettoy, ammag maid sérfina hen machanaganyu ah uray heno. ) Ya maid chillu etorong hen chanag te uray machachannagan-ayu, ay ammoh pa-anchuwén lawa hen anchi chanagyu hen ataguwanyu ah uray ihay uras. iK Ilanyu ngén hen gayang way achichan mura ya achichan fatà, ya maid amin mangentarpénancha ah masaporcha, te ah Apudyus hen cha mamangan an chicha. Yag ay ammoh achi kaskasen hen hamhamà Apudyus an chàyu no hen kasole. gG Te ay ammoh faén wadwadcha hen ataguwanyu no hen anényu, ya hen acharyu no hen ilumfongyu. G Angkay hiyachi yag imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Wat hiyachi, achiayu machachannagan hen mepanggép hen iyataguyu hen antoy lota way anényu ya ilumfongyu. nU Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Yaha agé hen mekaman hen anchi tagu way ammag cha manarpétarpén hen egad hen antoy lota yag maid hamhamàna an Apudyus.” Hen ekaman Apudyus hen anchichay mantalek an hiya {o Ngém hen hiyachi, ammag ekat Apudyus hen taguwanchi way mangaliyén, ‘An-a ammag naong-ong way tagu, te hen hiyato paat way lafi hen matéyam wat heno ngén hen mangen-awa amin hen annachay entarpénno nò way ekatnowén man-awam.’ ” :m Wat anà ammag manlamram-ay te hommawar amin chi egad ah uray kamanay tawén, wat achiyà kasen man-am-amma ta anà ammag cha mangmangan ya cha umin-inum ya chan lagragsak.’ !; Wat yato peet uwa hen ammaà. Fakasê hen anchichay arang-o yag pachinakkarê chicha ta yachi hen mangempénpénà hen aminay fintào ya hen kok-owà. 9k Yachi yag ekat hen anchi faknang ah hamhamànéén, ‘Nokay lawa hen én-énnê henaỳ te achi ummat hen antochay a-arang-o ah mangempénpénà hen anchi chuar way fintào. 7 Yachi yag anat mampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen-argawan ano, wacha hen ihay faknang way tagu way ammag péhpéhéd chi mura hen lotana. zm Yachi yag entoroy Jesus way mangintudtuchu hen anchichay tatagu, ekatnéén, “Masapor man-arwad-ayu ta achiayu ma-awis way man-am-ameam, te uray no hommawar hen kafaknang hen ihay tagu, achi angkay ummatchi ah omammayan hen ataguwana.”  Ngém sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Heay tagu, maid met fiyang-o way manguwis an chàyu ya mangimfanag ah fingfingayyu.” H  Angkay hiyachi yag nan-ale hen iha hen anchichay tatagu way nanga-among an Jesus way mangaliyén, “Apo, ay mafalin ta ifagam hen anchi sonod-o ta igudwanà paat hen anchi tawidni.”   te hen hiyachiy urasat itudtuchun hen Espiritun Apudyus hen ustoy iyaleyu.” Hen anchi naong-ong way nanapnek ah kafinaknangna g G “Mag-ay ta ichérém chàyu hen anchichay chacha ma-am-amongan yag empasango chàyu hen anchichay gubérnador ya nan-angato way chan toray, achiayu machanagan mepanggép hen esongfatyu ya hen ekamanyu way man-ale, @ y “Heno way tagu way mangsot an haén way Pangorowan hen Tatagu, mafalin chillu mapakawan. Waman hen anchi mangsot hen Espiritun Apudyus, ammag achi poros mafalin mapakawan.” % C Yag heno agé hen mangenhoot an haén way Pangorowan hen Tatagu hen sangwanan hen tatagu, ehoot-o agé hiya hen sangwanan hen anchichay anghel Apudyus.” v e Entoroy Jesus way mangaliyén, “Yato agé hen ifagà an chàyu. Heno way tagu way manàchég an haén way Pangorowan hen Tatagu hen sangwanan hen anchichay tatagu, tàchégê agé hiya hen sangwanan hen anchichay anghel Apudyus. ~}2|Q{kzz7xx8wuuts-r[qponmlokkGF7EDQBB@??>==H<;; ::998#7c6A55c4o33Y3211>00c//J..)-,,+**6)m(''&V%$$(#""P! tF3s'p0B^ p  |MhSQWat chinpapcha yag inilhincha hen anchi arad way i mamchit.” Yachi yag ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Nokay ngata hen ekatyuwén ammaan hen anchi nangenlota hen anchichay cha mangafang nò. UP#Ngém hen nangil-ancha agé hen anchi anàna, nan-a-atopàpàcha way mangaliyén, ‘Ayé, annayan tot-owa hen anchi ustoy mangentawid hen antoy lota, wat antaawat pédtén ta chitaaw hen mangen-awa.’ aO; “Angkay hiyachi yag anat ekat hen anchi nangenlotéén, ‘Nokay lawa hen én-énnê. Wat yato hen ekaman-o, ta an-og hénagén hen antoy laylaychê way anào ta éhéd yag ifiincha hiya te anào tot-owa.’ N Tàén chilluchi, yag kasen agé hennag hen anchi nangenlota hen anchi ma-atlo. Ngém ancha agég fina-ag hiya yag entap-archa.” ,MQ Yachi yag kasen agé hennag hen anchi nangenlota hen ihay alepanna, yag anchaat agég penagoh yag finibfiincha hiya ya anchaat agé eparyaw way maid inidchatcha. wLg Angkay hiyachi way inumchah hen tempon hen namungaan hen anchi nimura, hennagna hen ihay alepanna way i mangara hen penakafingayna. Ngém hen anchichay cha mangafang hen lota, anchag penagoh hiya ya anchaat eparyaw way maid inidchatcha. K# Angkay hiyachi yag nampani ah Jesus hen anchichay tatagu, ekatnéén, “Hen-argawan ano, wacha hen ihay tagu way nanmura hen lotana ah greps way chacha fayahén, yag annaat epa-afang hen anchichay tatagu yag anat lomayaw way émméy ah acha-achawwéy way lota. VJ%Yag anat ekat Jesus agéén, “Wat no yaha, achì agé ifaga an chàyu no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen chà ammaan.” Hen nempaniyan Jesus hen anchichay achi manlayad an hiya. IYachi yag anchag nanlason an Jesus way mangaliyén, “Tawwan te maid innilani no heno hen nangidchat hen karébféngan Juan.” RHYag no ekattaaw agéén ammag tagu hen nangidchat hen karébféngan Juan way faén ah Apudyus, wat awniyat an chitaaw ammag funto-on hen annachay tatagu te a-abfurotoncha paat way profeta ah Juan.” G1Yachi yag chacha mahalifunuwan way man-a-atopàpà way mangaliyén, “Nokay lawa hen ekattaaw, te no ekattaawén ah Apudyus hen nangidchat hen karébféngan Juan, wat ma-afàtaaw te awni yag ifagan Jesus no pakay iggaytaaw afuroton hen intudtuchun Juan mepanggép an hiya. lFQHeno agé hen nangidchat hen karébféngan Juan way mamfunyag. Ay ah Apudyus ono ammag tatagu.” qE[Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Wacha agé hen sarudsuchù an chàyu unna wat songfatanyu. 'DGyag finistigarcha hiya way mangaliyén, “Henon pam i ammaan hen annay cham ammaan. Yag heno ay paat agé hen nangidchat hen karébféngam way mangamma.” BC Angkay hen-argawan way wacha ah Jesus ah Templo way cha manudtuchu hen tatagu way mangempagngar hen anchi ammayay chamag mepanggép an Apudyus, émméycha an hiya hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya anat agé hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, B0ngém maid én-énnéncha te amin hen anchichay tatagu, laylaychéncha way térén way mamangngar hen chana itudtuchu.)AK/Yachi yag enag-agaw way cha émé-éméy ah Jesus ah Templo way i mantudtuchu. Yag hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya anat agé hen anchichay ponò hen tatagu, ancha amin ammag cha iyana-anap hen ekamancha way mamchit an hiya, #@?.Yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Nesosorat hen inyalen Apudyus way ekatnéén, ‘Hen faréy-owat mausar ah manluwaruwan hen tatagu an haén.’ Yaha hen imfagan Apudyus, ngém chàyu, anyuwat agég namfalinén hen antoy faréyna ah chayu i manlokowan hen ahentaguyu.” ?-Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus hen fatawan hen anchi Templo yag inluginaat way mangemparyaw hen anchichay chan elàrao. W>',Ya ancha agég chachaelén hen antoy fabréy ya amin agé way tatagu way ininggaw, wat ammag maid paat ihà-an ah matentenor-og way fato ah mehàfa te metap-archa amin. Ma-ammaan amin cha nahha an chàyu te anyug achi pagan-ano hen ummaliyan Apudyus way manorong an chàyu.” Hen nemparyawan Jesus hen anchichay chan elao ah Templo =+Awniyat umchah hen mangalekomkoman chàyu hen kafusoryu, yag enakopcha hen nanliwliwéh hen fabréyyu way maid énnényu way omawid. 0<Y*“Chàyu way iJerusalem, non anyu koma ma-awatan ad uwan way ag-agaw hen korangyu ah mètempoyuganyu an Apudyus, ngém cha-anyu chillu elasin yag ammag looh nelooh. ;+)Angkay hiyachi way hommag-én ah Jesus ad Jerusalem way maila hen anchi fabréy, annag kenelaan hen anchichay tataguhchi way mangaliyén, :(Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Hen ifagà an chàyu, machayawà ad uwan way machayaw, wat tàén no guminangchaat pelet way uray hen annachay fato wat èngawcha way manayaw an haén.” Hen nangelaan Jesus hen anchichay iJerusalem d9A'Yachi yag nan-ale hen anchichay tapen hen Fariseo way niya-ahrang hen anchichay tatagu, yag imfagacha an Jesus way mangaliyén, “Apo, paginangémat man hen annachay pasorotno te ammoh hea hen hennag Apudyus.” 38_&“Antaaw ammag chachayyawén hen antoy Aretaaw way hennag Apudyus. Te gapon hiya, nètempoyugtaaw an Apudyus ad uchu, wat antaaw yanggay ammag chayawén ah Apudyus.” Z7-%Angkay hiyachi way tég-angaycha umchah ad Jerusalem way chachan éhég hen anchi filig way Olivo, inlugin amin hen anchichay chuaray cha somorot an Jesus way manayaw an Apudyus ya manyaman amin an hiya. Yag chinakarcha hen alecha ah layadcha way manayaw gapo hen aminay kaskascha-aw way innilacha way enammaan Jesus. Ekatchéén, g6G$Yag hen cha ayan Jesus, enhapnà agé hen anchichay tapenay tatagu hen lumfongcha hen korsa. 5y#Yag inyéycha an Jesus yag inyap-apcha hen agwan hen lumfongcha hen échég hen anchi ubfu yag empasakaycha ah Jesus. 54e"Yag ekatchéén, “Masapor hen Apotaaw.” 3!Yag hen chacha mangùfachan hen anchi ubfu, ekat hen anchi nangen-awa way mangaliyén, “Pakay anyug cha ùfachénha.” T2! Angkay hiyachi way émméycha, inchahancha hen aminay imfagan Jesus. v1eYag mag-ay ta wachay mangaliyén pakay ùfachénha, ifagayu way mangaliyén, ‘Masapor hen apotaaw.’ ” K0“Epangpangoyu hen fabréyanchi way chichinmangtaaw yag hen homàyatanyu hen anchi fabréy, ichahanyu hen netatàéd way ubfun hen kafayu way cha-an masaksakayan. Ùfachényu yag inyaleyuhto. H/ Yag hen chacha homag-énan ad Betfage ya ad Betania way fabréy, entàchégcha hen pénad hen anchi filig way ekatchéén “Olivo,” yag hennag Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, `.9Angkay hiyachi way narpas hen penanin Jesus, entoroycha way éméy ad Jerusalem. T-!Yachi yag anat ekat Are agéén, ‘Ya hen anchichay kafusor-o way achi manlayad way haén hen man-are, iyaleyu chicha ahto ta mepapchitcha hen sangwanà.’ ” Hen anongoh way ayan Jesus ad Jerusalem ,%‘Oo a,’ way ekat Are, ‘ngém hen ifagà an chàyu, hen anchi tagu way natalek way mangchén hen anchi wacha an hiya, an mataptapyanchi. Waman hen anchi tagu way achi matalek way mangchén hen wacha an hiya, ammag maunghor hen uray anchi ak-akettoy way wacha.’ P+‘Oo Apo,’ way ekatcha, ‘ngém wacha met hen hemporo an hiya.’ )*KYachi yag anat ifagan Are hen anchichay tommatàchég an nadchi way mangaliyén, ‘Aranyu hen anchi pelakna yag inidchatyu hen anchi nangchén ah hemporo.’ ~)uWat pakay iggayno lawa i imbangko hen anchi pelak-o ta wacha laway aket ah anàna ah arà hen antoy namfangchà.’ (+Yachi yag anat ekat Areyén, ‘An-ag laweng way alepan, yag hen annay cham aryén hen cha mangchat ya kail-an hen cham fumasoran te inni-ilam met way térénà way tagu way anà ammag cha mèawa hen enlengatan hen tapena yag an-og cha fat-én hen anchi iggay-o enhamar. ;'ote émé-égyatà paat an hea te innilà way an-ag térén way tagu ya an-ag cha mèawa hen enlengatan hen tapena way kaman paat annog cha fat-én hen anchi iggayno enhamar.’ *&M“Angkay hiyachi yag i nèsango hen anchi ihay alepanna agé way mangaliyén, ‘Apo Are, antoyan chillu hen anchi pelakno way enoppeopà yag enhahàfà, ~%uYag anat ifagan Are an hiya way mangaliyén, ‘Wat ipiyar-o agé an hea hen lemay fabréy ah man-ap-apowam.’ ” %$C“Angkay hiyachi yag i nèsango agé hen anchi ihay alepanna yag imfagana way mangaliyén, ‘Apo Are, inyanà hen anchi ihay faletòno hen lema.’ S#‘Usto paat hen annay enkamanno,’ way ekat Are, ẁat hea hen ammayay alepan yag gapo ta natalek-a way nangchén hen anchi akettoy, ipiyar-o an hea ad uwan hen hemporoy fabréy ah man-ap-apowam.” "}Yachi yag ummale hen anchi iha yag ekatna way mangaliyén, ‘Apo Are, inyanà hen anchi ihay faletòno hen hemporo.’ M!“Angkay hiyachi way innaran hen anchi nangato way tagu hen kena-arena, namfangad, yag annaat epa-ayag hen anchichay alepanna way nangemporangana hen pelak ta ilana no heno hen enkamancha. = sNgém hen anchichay tapen hen tatagu, anchag achi laychén hiya way térén, wat empaunudcha hen tapena way i mangimfaga way achicha ano paat laychén way hiya hen man-arecha.” H  Yachi way tég-angay lumigwat, enayagana hen anchichay hemporoy alepanna yag enadchana chicha ah hen-ih-ay faletò way pelak way mangaliyén, ‘Ilanyu a, ta pachuarényuto hen kamaid-o.’ 9k Wat ekat Jesusén, “Hen-argawan ano, wacha hen ihay nangato way tagu way émméy ah achawwéy way lota way i mangara hen kena-arena, yag no mamfangad, ilugina way mantoray. I  Angkay hiyachi yag nampani ah Jesus hen anchichay mamangngar hen imfagana, te tég-angaycha umchah ad Jerusalem yag hen ekat hen anchichay tatagu, milugi ad uwan hen mantorayan Apudyus. E Te haén way Pangorowan hen Tatagu, hen ummaliyà hen antoy lota, ta iyà anapén hen anchichay laweng way tatagu ta hara-à chicha.” Hen nekaman hen anchichay wachan nipiyar an chicha 7 Yachi yag ekat Jesusén, “Chàyu way himfafaryan, hen hiyatoy ag-agawat nahara-an-ayu ah ketapyanyu an Apudyus, ya chàyu hen ustoy ganà Abraham. }Angkay hiyachi way wachacha ah faréy, tommàchég ah Zakeo yag ekatna an Jesusén, “Apo, an-og idchat hen gudwan hen kok-owà hen anchichay maid mafalinna, yag heno way lenokrokkò way nangara, mangempatê chubliyén ya an-owat ifangad.” 5Ngém amin hen anchichay nangi-ila, anchag chan ngangayutongot way mangaliyén, “Pakay ammag cha i mampamangili hen faréy hen ihay nangakkaw.” hIYag ginumhachat tot-owa ah Zakeo way ammag amchan hen laylayadna way manmangili an cha Jesus. /WYag yachi way nemamang ah Jesus hen anchi awayanchi, ammag nantangad way mangaliyén, “Zakeo, gumhad-aat man ta intaaw te masapor éméyà ah faréyyu ad uwan.” Yachi yag nanagtag way mamangpango hen cha ayan cha Jesus yag ommayat hen ihay away ah mangil-ana koma an Jesus no manlooh. Yag ah Zakeo, laychéna paat way mangila an Jesus no heno paat hiya, ngém achi makaila gapon ka-attèna ya ah kachuar chi tatagu. yag wachahchi hen ihay tagu way ah Zakeo hen ngachanna way hiya hen ap-apon hen anchichay cha mangam-among ah furor, wat faknang. 9 oAngkay hiyachi way enengwan cha Jesus ad Jerico, Y++Yag hen hiyachi, nakailaat hen anchi nabfurag yag anat metnod an Jesus way cha manayachayaw an Apudyus. Wat amin hen anchichay tatagu, chinayawcha agé ah Apudyus hen nangil-anchan nadchi way na-ammaan.r]*Yag anat ekat Jesusén, “Wat ta makaila-aat, te gapo ta manokchum haén wat maka-an hen finuragno.” c?)“Nokay hen laychém way ammaà an hea.” Yag ekatnéén, “Apo ta makailaà koma.” lQ(Wat entàchég Jesus yag empa-ayagna hen anchi nabfurag. Yag yachi way hommag-én, ekat Jesusén, V%'Yag hen anchichay tatagu way cha mamangpango, iningarcha hiya way mangempaginang, yag chanaat chillu chakachakarén way man-ongaw way mangaliyén, “Heay ganà David, panga-asem paat ta ség-anganà.”  &Yag nan-ongawat agé hen anchi nabfurag way mangaliyén, “Heay Jesus way ganà David, panga-asem paat ta ség-anganà.” E %Yag imfagacha way naway ah Jesus way eNazaret way manlooh. w g$Yag hen nangngarana hen chan lawhan hen anchichay chuar way tatagu, chana imohon no nokay hen cha ma-ammaan.  )#Angkay hiyachi way cha homag-én cha Jesus ad Jerico, wacha hen ihay nabfurag way tummutùchu hen penget hen korsa way chan pap-alemmos. p Y"Imfagan Jesus aminchi ngém hen anchichay pasorotna, anchag iggay chillu ma-awatan hen imfagana te kaman paat netataro hen laychénay aryén wat achi éméy ah hamhamàcha. Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen anchi ihay palemmos iK!henapratanà ya ana-at narég pédtén. Yag hen anchi ma-atloy ag-agaw, man-uchiyà chillu.” oW Te meporangà hen anchichay faén Judio way anà ammag sénsén-én yag ininsortowà ya tenoppaanà, 5Angkay hiyachi yag enet-én Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag imfagana way mangaliyén, “Changrényu ngén, te hen antoy chataaw ayan ad Jerusalem wat ma-ammaan an haén way Pangorowan hen Tatagu hen aminay ensorat hen anchichay profeta ad namenghan. <qwat chùchùar hen midchat an hiya hen antoy matatagguwana no hen tenaynana. Ya ah pegwana, mètagu agé an Apudyus ah ing-inggana.” Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana ]3“Oo tot-owa,” way ekat Jesus, “yag hen ifagà an chàyu, heno way manaynan hen fabréyna ya ahawana ya sosnodna ya hen chinàcha-arna ya a-anàna ah manginwarawagana hen mepanggép hen mantorayan Apudyus, Yachi yag anat ekat Pedro an Jesusén, “Ilam ngén chàni, te tenaynanni amin hen fabréyni gapoh sommorotanni an hea.” nUNgém ekat Jesusén, “Hen anchi achi mafalin ammaan hen tatagu, mafalin chillu ammaan Apudyus.” Yachi yag anat ekat hen anchichay nangngarén, “Wat no yahaat, ay nanggilah wacha paat laway ihah metape an Apudyus.” {oTe ammag narakrakaat agé hen homroan hen kafayu hen matan hen chagum no hen metapyan hen faknang an Apudyus.” Hen nangil-an Jesus hen tenomkarana, annaat ekatén, “Ammag naligat way térén hen metapyan hen faknang hen mantorayan Apudyus. l~QNgém hen nangngaranan nadchi, ammag ngommehpéy te hen hiyachiy tagu, ammag faknang way térén. 5}cAngkay chengngar Jesus hen ekatna yag annaat ekatén, “An ihà-an peet yanggay hen korangno way masapor ammaam, wat im elao amin hen kok-owam yag inwarasno hen laona hen anchichay maid mafalinna, wat yachi hen marmuwan hen tot-oway kafinaknangno ad uchu. Yag an-aat umale way somorot an haén.” }|sYag sommongfat hen anchi tagu way mangaliyén, “Oo ngén, tenongpar-o met amin chaha nanepod hen kaong-ongà.” Q{Yag innilam met chillu hen orchin Apudyus way achita cha chumagchagas ya achita cha pomatéy, achita cha mangakaw ya achi cha istiguwan hen faén tot-owa, ya masapor rispituwén hen chinàcha-ar.” rz]“Pakay ekatnowén ammayà,” way ekat Jesus, “te maid met kasen ammay no faén yanggay ah Apudyus. 9ykAngkay hiyachi yag wacha hen ihay ponò hen Judio way émméy an Jesus way mangaliyén, “Heay ammayay Apo, nokay hen ammaà ta mètaguwà an Apudyus ah ing-inggana.” )xKTe tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way uray heno way tagu way achi mangempafafa hen acharna hen omafurotana an Apudyus way kaman hen kafafan hen antochay ungunga, wat achi angkay mafalin way metape hen mantorayan Apudyus.” Hen anchi faknang way annag pawadwad-én hen kafinaknangna w{Yag chaat chillu ayagan Jesus hen anchichay ungunga, yag annaat ifaga hen anchichay ifana way mangaliyén, “Eparufusyu hen annachay ungunga ta umalecha an haén, te hen anchichay kaman an chicha, wat chichachi hen metape hen mantorayan Apudyus. OvAngkay hiyachi yag wachacha hen anchichay cha manginyéy hen anàcha an Jesus ta tad-éna koma way mamindisyun. Ngém hen nangil-an hen anchichay pasorotna, anchaat agég cha amhiwén chicha. yukYachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Hen ifagà an chàyu, hen anchi ammayén Apudyus wat hen anchi cha mangam-among ah furor angkay, yag faénat agé hen anchi Fariseo. Te heno way tagu way mangempachayaw hen acharna, ammag mepafiin chillu. Waman hen anchi tagu way mangimpudnu hen karawengna, mepachayaw ah pegwana.” Hen namindisyunan Jesus hen ungunga 6te “Angkay hen anchi cha mangam-among ah furor, oma-adchawwéy way tommatàchég way achi paat mammuhmuhwat way mantangad te mafiinan, wat annag cha pagpagén hen faro-ongna ah mamfafawiyana hen fasorna. Yag ekatnéén, ‘Apudyus, anà ammag ség-angan koma paat an hea te menangfasorà.’ ” (sI Te haénat, chinuminggu way manlanganà ah chuway ag-agaw way achi mangmangan, ya chà amin fayachan an hea hen pagkaporon hen egachay wacha an haén.’ ” Gr Angkay ah faréy, i tommanig hen anchi Fariseo yag inlugina way manluwaru way mangaliyén, ‘Apudyus, manyamanà te faénà kaman hen anchichay tapena way anchag cha gamgaman hen heno ya nangéttémcha ya chacha amin chumagchagas. Ya manyamanà agé te faénà laweng way kaman hen annay cha mangam-among hen furor. 8qi Ekatnéén, “Hen-argawan ano, wachacha hen chuway tatagu way nane-ed ah Templo way i manluwaru way hen iha, Fariseo, ya hen anchi iha, wat ihay cha mangam-among hen furor. p1 Angkay hiyachi yag kasen nampani ah Jesus hen anchichay tatagu way anchag nanapnek ah kaenammaycha ya chachaat agé peet pelohon hen tapena. o{Hen ifagà an chàyu, ag-aggah yag tenoronganaat chicha. Ngém ah pegwana way mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu, ay nanggilah wachay ichahà ah nangafurot an haén.” Hen nanluwaruwan hen anchi Fariseo ya hen anchi cha mangam-among hen furor knOWat ah Apudyus way ka-a-ammayan, ay achi kaskasen hen ekamanna way somofalet hen anchichay penelena way tatagu no anchag iyar-argaw ya enlabraficha way manchawat an hiya. Ay ammoh mampanaag ah Apudyus way manorong an chicha. mAngkay hiyachi yag ekat Apo Jesus way mangaliyén, “Tàén lawengay tagu hen anchi uwis, hamham-ényu ngén hen anchi enkamanna. sl_an-o chillug torongan hen annay fufaeyanna te ammag homaliwa yag tenémpég agé ah cha umaleale.’ ” FkAmmag nafayag way achi pagan-anon Uwis hiya. Angkay hen anongohna way ammag nappég ah Uwis, ekatna ah hamhamànéén, ‘Tàén maid égyat-o an Apudyus ya uray maid iyafiin-o ah tatagu, GjYag hen hiyachiy fabréy agé, wacha hen ihay nà-amfaro way ammag cha émé-éméy an Uwis way i mampatorong way mangaliyén, ‘Toronganà paat ta achiyà afaén hen anchi kakontarà.’ iEkatnéén, “Hen-argawan ano, wacha hen uwis hen ihay fabréy way ammag maid égyatna an Apudyus ya maid agé ifiinna ah ahentaguna. .h WAngkay hiyachi yag nampani ah Jesus hen anchichay pasorotna hen nangintudtuchuwana way ancha komag chan luwaluwaru way achi koma cha machischismaya hen hamhamàcha. g%Yachi yag inimoh hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Chuud hen ma-ammaan nahha, Apo.” Yag anat mampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen anchi iggaw hen natéy, yachi hen ka-amongan hen anchichay kasole way mangissa hen natéy.”^f5$Yag no chuwacha agé hen hommepot, wat ma-ara hen iha yag nataynan agé hen iha.” re]#Yag mag-ay agé no wachay chan fayu ah chuway fufae, wat ma-ara agé hen iha yag nataynan agé hen iha. d'"Hen ifagà an chàyu, non an umat yag lafi hen mamfangchà yag wacha hen nanchachapat way nanasséy, wat ma-ara hen iha ya mataynan hen iha. ecC!“Hen anchi tagu way mangempapangég hen ataguwana hen antoy lota, matéy chillu. Waman hen anchi tagu way cha mangafurot an haén tàén yachin iyatéyna, midchat an hiya hen mannanayun way ataguwana an Apudyus. +bO Te yachi hen enkaman hen ahawan Lot way annag hehemmà paat hen kok-owana wat anchiyat ammag namfalin ah ahin. Wat achiyu cha ar-aliw-an hen nekaman an hiya.” gaG“Hen hiyachiy ag-agaw, hen anchichay niyaphor way wachah chara, achicha hénggép unna way mangalekam hen alekaméncha. Ya hen anchichay niyaphor way hommepot agé, achicha agé hamham-én way homàyat ah fabréy. ` Wat kaman agéhchi hen mekaman way maid ekat hen tataguwén wachay mepasamak yag namfangacha-at way Pangorowan hen Tatagu.” |_qinggana hen anchi ag-agaw way lommayawan cha Lot hen fabréyanchi ad Sodoma. Yag yachi way maid ekat hen tataguwén wachay mepasamak, yag ammag niyuchanat agé hen apoy ya fummafara way asufre way narpod uchu, yag ammag neopoh amin hen egad. 2^]Yag kaman agéhchi hen nekaman hen tempon Lot, te wéhchi agéén cha mangmangan ya cha umin-inum ya chan ahelàrào, ya chacha agé manmumura ya man-am-amma ah faréy ]Te hen anchi tempon Noe, anchag cha mangmangan ya umin-inum ya chan ah-ahawa way maid kasen hamham-éncha ingganah hinénggép cha Noe hen anchi papor way ammag maid ekat hen tataguwén wachan mepasamak yag nap-ongat agé amin hen antoy lota yag naoforcha amin. u\cYag hen ekaman hen tatagu hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu, wat kaman hen nekaman hen tempon Noe. [ Ngém masapor unna pap-aligaténà hen tatagu way cha matagu ad uwan way achiyà mangiggéén an chicha ya anat umchah chachi. +ZOTe hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu, ammag maid achi mangila an haén hen hiyachi, te kaman yanggay koliyapyap way annag helawan amin hen egachay lota. #Y?Wat no wachachay tatagu ah mangaliyén, ‘In-ayuhchi te wachahchi,’ ono ‘umaleayuhto te antoyan peet,’ wat achiayu paat cha éméy way i mangila. ~XuAngkay hiyachi yag ekat Jesus hen anchichay pasorotna agéén, “Umchah hen tempo way gapon ligat, anyug laychén way térén way mangila koma hen mamfangchà, haén way Pangorowan hen Tatagu, ngém achiyu chillu ilan hen hiyachiy tempo. DWYa maid agé mangaliyén, ‘Ilanyu ngén, te antoyan hen mantorayan Apudyus ono anchiyan,’ te hen mantorayan Apudyus, wat mantoray ah hamhamà hen tatagu way maid mata ah makaila.” OVAngkay hiyachi yag senarudsud hen anchichay Fariseo an Jesus no kamana hen manginlugiyan Apudyus way mantoray. Yag anat ekat Jesusén, “Maid ustoh kail-an hen manginlugiyan hen mantorayana. *UMYachi yag annaat agé ekat an hiyéén, “Tomàchég-a ta in-a, te gapon afurotno wat naka-an hen saketno.” Hen mekaman hen milugiyan hen mantorayan Apudyus cT?Ay anggay yanggay peet hen antoy faén Judio hen namfangad way i manyaman an Apudyus.” SYachi yag anat ekat Jesusén, “Ay faéncha ngén hemporo hen anchichay naka-an hen saketna, wat chuudcha kay hen anchi siyam nò. 6ReYag ammag nampalentomang hen henagong Jesus way chan yamayaman an hiya. Yag hen hiyachi paat agé way tagu, wat faén Judio te eSamaria way pepellohon hen anchichay Judio. QYag hen anchi iha, hen nangil-ana way naka-an hen saketna, ammag nampangafangad paat way cha manakar hen alena way manayaw an Apudyus. vPeYachi way innilan Jesus chicha yag ekatnéén, “Inyu epàila hen acharyu hen anchichay papachi ah manot-owaana way naka-an tot-owa hen annachay saketyu.” Yag hen chacha manaranan way éméy, ammag naka-anat agé hen anchi saketcha. EO ekatchéén, “Apo Jesus, ség-angam koma paat chàni.” 6Ne Yag hen chacha homàyatan hen ihay fabréy, hinib-atcha hen hemporo way tatagu way nakkonet amin. Omma-adchawwéy hen anchichay hemporo way cha mangèngaw hen laychéncha, M  Angkay hiyachi way cha éméy cha Jesus ad Jerusalem, chacha engwa hen namfattanan hen provinsiyan hen Samaria ya Galilea. Ly Wat pachongna agén chàyu no enammaanyu amin hen imfagan Apudyus, achiyu ekatén an-ayug machayaw ta anyug ekatén, ‘An-ani lawa an alepan way anni yanggay an enammaan hen fiyangni.’ ” Hen nanga-anan Jesus hen konet hen hemporo way tatagu aK; Yag achi agé manyaman hen anchi nangen-alepan hen nangammaana hen aminay empa-ammana. 0JYFaénchi met hen ifagana te hen ifagana, ekatnéén, ‘In-an urah yag senokatam hen lumfongno ta ammay hen man-alekattowam ta panganénà unna yag an-aat mangan.’ jIMEntoroy Jesus way mangaliyén, “Non an umat yag wacha an chàyu hen wachay alepanna ah hommàyat way i nan-arachu ono i nan-achug ah karnero, ay ammoh ifagan hen anchi nangen-alepan an hiya way umalea ta in-a mangan. fHEYag anat ekat Apo Jesusén, “No wachay afurotyu ah uray kaman hen kachakar hen fukar hen mostasa, mafalin way ekatyu hen annay awayén, mahònot-a yag nimura-a ah fayfay wat ma-ammaan tot-owa.” Hen fiyang hen alepan sG_Angkay hiyachi yag ekat hen anchichay aposel an Jesusén, “Apo, papegséém koma hen afurotni.” 4FaYa uray mangappitu hen fumasorana an chàyu hen ihay ag-agaw ya mangappitu agé hen umaliyana way mangimfafawi, masapor pakapakawanényu chillu.” Mepanggép hen afurot E Wat ar-arwachanyu paat hen chayu ammaan.” “No fumasor hen ihay tagu an chàyu, amhiwényu, yag no changréna, pakawanényu. :Dmte wadwadcha hen machusaana ah pegwana no hen metàchan hen fato ah fagangna yag netap-ar ah fayfay no hen anchi mangammaana ah fumasoran hen anchi uray nakapsot hen afurotna. vC gAngkay hiyachi yag ekat Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Wacha tot-owa hen mekaman ah ma-awisan hen tatagu ah manùgancha an Apudyus. Ngém ammag ka-as-ase way térén hen anchi tagu way ommawis ah fumasoran hen tapena, CBNgém ekat agé Abrahamén, ‘No achicha afuroton hen ensorat cha Moses ya hen anchichay profeta, tàén no wachay man-uchi ah natéyat achi chillu ma-awis hen hamhamàcha.’ ”bA=‘Oo tot-owa Apo,’ way ekat hen anchi faknang, ‘ngém awni yag achicha afurotonchi. Ngém non an paat wachay nan-uchi ah natéy ah i mangimfaga an chicha, awni yag manchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha.’ !@;Ngém ekat Abrahamén, ‘Oo a, ngém wà-acha met hen anchi ensosorat Moses ya hen anchichay profeta ah kawarnengancha koma no ancha an changrén.’ %?Cte wachacha hen lemay sosnod-o, ta ina koma warnengén chicha ta falewancha hen a-ammacha ta achicha koma mepalehto hen antoy iggaw hen amchanay ligat.’ >Yachi yag anat ekat hen anchi faknangén, ‘Wat no yaha, Apo, pangpanga-asem paat ta epééyno ah Lazaro ah faréy cha Ama =1Yag faén agé anggaychi te maid chillu én-énnénni way umalehna, te annayan hen chakaray téfang way nanohorchà an chitaaw, wat uray wachan manlayad way gumchang ahna, achi chillu mafalin te maid ayéna. Ya umat agé hen heno way wachahna, achi agé makadchang ahto.’ <Ngém ekat Abrahamén, ‘Anào, ay naliw-am hen natatagguwam hen lota way pahig ammay hen wacha an hea. Waman hen natatagguwan Lazaro, ammag pahig lawa ligat hen wacha an hiya. Ngém ad uwan, layyalayyad ah Lazaro ahto. Waman hea, an-ag cha mapap-aligatan. ";=Yag anat man-ongaw way mangaliyén, ‘Apo Abraham, ség-anganà paat ta epalem koma ah Lazarowanna ta uray lawa annag esawsaw hen limanah chanum yag empatedtedna hen antoy tapào ah téménéngan lawa hen chilà te anà ammag napàgang way térén hen antoy pétang hen apoy.’ d:Awat émméy ad Hades way iggaw hen natéy way ammag cha mapap-aligatan way térén.” “Angkay hiyachi way nantangad hen anchi faknang, enlasinna ah Abraham hen achawwéy ya ah Lazaro way nichachapatat agé an hiya. ]93“Angkay hen-argawan yag natéy hen anchi maid mafalinna yag enlayaw hen anchichay anghel hiya, wat incha inchapat an Abraham way mèlagsak ad uchu. Yachi yag natéy agé hen anchi faknang yag inlufùcha, I8 way cha lawa manhéhhééd no chichana yag wachay mag-ah ah fugtan hen anchi faknang ta wachay manhah-aliwana ah henaangna. Ya uray agé hen anchichay ahowén, chacha hemotan hen gulidna.” N7Yag wacha agéhchi hen ihay kapos way ammag maid paat mafalinna ya ammag nagguligulid hen acharna way ah Lazaro hen ngachanna. Ah Lazaro, enag-agaw way ammag i-inggaw hen anchi hawang hen faknang T6!Angkay hiyachi way cha etoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Hen-argawan ano, wachan ihay tagu way ammag faknang ya a-anammay way térén hen lumfongna ya ammag chan lamram-ay ah enag-agaw. 5 Yag ekat Jesus agéén, “Heno way larae way manginhiyan hen ahawana yag enahawana hen safali, chagchagasnachi hen anchi inyatobna. Ya heno agé way mangahawa hen anchi inhiyanna, wat chagchagasnachi agé.” Hen anchi faknang yah Lazaro way publi M4Ngém achiyu ammag cha ekatén miyat-atob hen uray anchi ka-akettoyan way orchin Apudyus, te narakrakaat agé hen antoy lota ya ad uchu ah maumah no hen anchi ka-akettoyan way orchin Apudyus.” 53cEntoroy Jesus way mangaliyén, “Hen orchin Moses ya hen ensorat hen anchichay profeta, wat cha natongpar ingganah ummaliyan Juan way namfunfunyag. Yag yachi way ummale ah Juan, cha mepagngar hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus ya chuarcha hen mangempapelet way metape. 2+Wat anat ekat Jesus an chichéén, “Chàyu, anyu yanggay an cha epàpàila hen kaenammayyu ah sangwanan hen tatagu, ngém inni-ilan chillu Apudyus hen tot-owa way wachah hamhamàyu. Te hen anchi chayu patpatigén paat way tatagu, wat ammag aggarémhachi an Apudyus.” 1Hen nangngaran hen anchichay Fariseo hen anchi intudtuchun Jesus, anchag enam-amrang hiya, te laylaychéncha paat hen pelak. k0O Yachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen alepan, achi mafalin way chuwa hen omapowana, te kapeletan way laylaychéna hen iha yag agorgorana agé hen iha. Ya pelet way tàchégana hen iha yag penelohna agé hen anchi iha. Wat pachongna agé no pelak hen napateg an hea, achi angkay agé mafalin way patigém hen laychén Apudyus.” / Te no an-ayug achi matalek way mangchén hen kok-owan hen tapena, ay ammoh wachay midchat an chàyu ah mankok-owayu ah pegwana.” .7 Wat no achiayu matalek way mangchén hen pelak hen antoy lota, wat kaskasen agé way achiayu matalek way mangchén hen tot-oway kafinaknang ad uchu. b-= “Heno way natalek way mangchén hen anchi akettoy way nipiyar an hiya, wat matalek agé way mangchén ah chakar. Ya pachongna agé hen anchi chan kétém ah uray aket, kapeletan way mankétém agé ah chakar. ],3 Entoroy Jesus way manugun an chicha, ekatnéén, “Hen itugun-o an chàyu, usarényu hen kafinaknangyu hen antoy lota ah mangin-ifaanyu ah tapena ta no marpas hen kausarana wat epaghép chàyu ad uchu.” +3“Angkay hiyachi way na-awni yag enlasin hen anchi ap-apo hen kenasilib hen anchi neparyaw wat chinayawna hen kenaraengna way cha manginyanap ah pagsaya-atana ah tapen chi ag-agaw.” Yachi yag anat ekat Jesusén, “Tot-owa way hen anchichay achi omafurot an Apudyus, kaskasen hen kenaraengcha mepanggép hen ekamancha hen antoy ataguwan ad uwan no hen anchichay cha omafurot.” Hen tugun Jesus )*KYag imfagana agé hen anchi iha way mangaliyén, ‘Kamana agé hen utangno hen apò.’ Yag imfagana way henlifuy futong way fégah. Yachi yag ekat agé hen anchi neparyawén, ‘Antoyan hen papel hen utangno wat pelmaamat ta kàka-ananta ta an yanggay warunggasot hen fayacham.’ ” 1}}6{zy{xxwvuu8ssts rPrqlpponnmmlkkk\jPigff,edcbbao`'_`^]\\~\[]ZZ6YYAXxWWVPU8T+S{RQQDPP>ONMMELhKKAJ$IHGGFEE^ED"CaBAA;@@ ?{>=<<=;v::r9?897!66054(332P1]0n/s.. -s-,H++'*V)(s''=&&#$##[""! d  ROMC N * = 4 LAW=^E"Narpaschi yag anat man-ale ah Jesus way mangaliyén, “Ama, pakawaném chicha te maid innilacha hen chacha am-ammaan.” Yachi yag anchaat manfunfunnot way manginyàchang hen lumfongna. Y+!Yag yachi way inumchahcha hen anchi lota way ekatchéén “alintutugun chi uru,” enlansacha ah Jesus hen away way koros, yag enkoroscha agé hen ihay futangelo hen pachawigina ya hen iha ah pachawananna. z~m Angkay hiyachi yag wachacha agé hen chuway futangelo way inyéycha agé way meparansa hen hiyachiy tempo. '}GTe ilanyu ngén, no hiyato hen ma-ammaan an haén ad uwan way maid paat fasorna, ay achi kaskasen hen ma-ammaan an chàyu ya hen ganàyu way menangfasor.” 3|_Te gapon kenapararon hen ligat hen hiyachiy tempo, wat ammag chawatén hen tatagu ta uray hen filig ya tagéytéyén matébcha koma ah matagpénancha ta metarocha paat. 1{[Te umchah way umchah hen ammag pararo way ligat ahto, wat ammag ekat hen tataguwén anchag nagasat paat hen anchichay maid anàna way iggay umanà ya achichan pasoso. 4zaYachi yag namfiliwit ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Chàyu way finufae way iJerusalem, faén koma haén hen kelaanyu ta hen acharyu hen kelaanyu ya hen a-anàyu. )yKYachi yag anchag chuar hen anchichay tatagu way cha umunud an Jesus, yag wachacha agé hen anchichay finufae way chacha kelaan hiya ya chachan ifil amin. fxEAngkay hiyachi way chacha elayaw ah Jesus, lenapchùcha hen ihay tagu way niyaphor way cha homàyat way i hommepot way ah Simon hen ngachanna way eCirene, yag empafu-udcha an hiya hen anchi koros Jesus ta iyunudna. wYag emparufusna hen anchi tagu way nifafarud gapon pommatéyana ya hen nempataropana hen tatagu, te hiya hen laychéncha way meparufus. Yag emporangna ah Jesus an chicha ta ammaancha an hiya hen heno way laychéncha. Hen nelansaan Jesus hen anchi koros gvGWat yachi yag anat eparufus Pilato way ma-ammaan an Jesus hen chacha epapelet way chawatén. {uoNgém ammag cha èngaèngaw chillu hen tatagu way mangempapelet way melansa ah Jesus ingganah ommafun ah Pilato. tYachi way petlon hen namachasan Pilato way mangà-arò hen anchichay tatagu, ekatnéén, “Pakay. Nokay paat hen enammaana ah laweng, te maid met inchahà ah ustoh fasorna ah érégna way iyatéy. Wat an-og epahaprat yanggay yag emparufus-o.” ss_Ngém anchag cha èngaèngaw way mangaliyén, “Anyug elansa hiya hen koros, ta elansayu way elansa.” traNgém ah Pilato, laychéna koma way ah Jesus hen meparufus wat penachasna way mangay-ayu hen tatagu. qway ah Barabasanchi, sigud way farud te empataropana hen tatagu hen gubérno hen yachiy fabréy, ya wacha amin hen pinchitna way tatagu. p Ngém hen anchichay na-a-among way tatagu, anchag aheo-ongaw way mangaliyén, “Pédtényuha ta ah Barabas hen eparufusyu,” o{Yachi hen ekat Pilato gapo ta nigagangay way tenawénén wachan eparufusna way ihay farud no tempon hen yachiy lagsak. 1n]Wat an-og epahaprat yag emparufus-o.” .mUYag umat agé ah Herod, maid agé inchahana te pakay empafangadna an chàni nò. Wat yaha hen kail-ana way maid enam-ammaan hen yatoy tagu ah narégna way iyatéy. nlUyag annaat ekat an chichéén, “Empasangoyu hen antoy tagu an haén te ekatyuwén chana subsufan hen tatagu. Wat finistigar-o met hiya hen sangwananyu, ngém maid met inchahà ah enammaana ah kaman hen chayu epafasor an hiya. k! Angkay hiyachi yag empa-ayag Pilato hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay anam-ama way ponò ya anat amin hen tatagu, j' Wat nanepod hen hiyachiy ag-agaw, nanggayyém cha Herod an Pilato te nafayag way anchag mankokontara. Hen nangimfag-ancha hen matéyan Jesus Angkay chengngar Pilatochi yag annaat imohon no iGalilea peet ah Jesus. Jc Ngém ammag cha ekaskasen hen anchichay tatagu way mangempapelet way mangaliyén, “Chana angkay sinubsufan hen tatagu way inlugina hen provinsiyan hen Galilea ingganad Judea, yag gapon chana intudtuchu wat chacha magabfor amin hen tatagu, yag ad uwan, inumchah agéhto ad Jerusalem.” Hen nepasangowan Jesus an Herod EbYachi yag anat ifagan Pilato hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay chuaray tatagu way mangaliyén, “Maid met inchahà ah fasor hen yatoy tagu ah érégna way iyatéy.” aYachi yag senarudsud Pilato an Jesus way mangaliyén, “Ay hea ano hen Aren hen Judio.” Yag ekat Jesusén, “Oo, enalem met.” C`Yag yachi way inumchahcha, inlugichaat way mangimfaga hen fasorna. Ekatchéén, “Inchahanni hen yatoy tagu way chana subsufan hen anchichay tatagu ya chana amin epawa ah mamfayachancha hen furor an Are. Yag chanaat agé ekatén hiya ano agé hen Are way Cristu way empopostan Apudyus way umale way mantoray.” g_ IAngkay hiyachi yag inligwatcha amin way manginyéy an Jesus hen anchi gubérnador way Pilato. ^-GYag ekatchaatén, “Ay ammoh masapor kasentaaw man-anap ah fasorna, te chengngartaaw met amin hen enalena wat narégnachi ah iyatéyna.”|]qFYag anchaat ekat aminén, “Wat ay ammoh hea hen anà Apudyus tà.” Yag annaat ekatén, “Oo, enaleyu met.” \'ENgém no marpas chillu hen antoy ma-ammaan ad uwan, haén way Pangorowan hen Tatagu, tumùchuwà hen pachawanan Apudyus way mannakafalin.” @[{Dyag no wacha agéy sarudsuchù, achiyu agé songfatan. NZCYag ekatchéén, “Ifagam an chàni, ay hea hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale way mantoray.” Yag senongfatan Jesus way mangaliyén, “Tàén no ifagà, achiyu chillu afuroton, ZY-BAngkay pommaway, na-amongcha hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag empasangocha ah Jesus hen anchichay konsel. hXIAYag chuar hen enkamakamancha way nanginsorto an hiya. Hen nepasangowan Jesus hen anchi konsel Ww@Yag anchaat fongoton hen matanéén lenopropagcha way mangaliyén, “Ayé, ifagam kaya no henon nanlopag an hea.” oVW?Angkay hen anchichay chan guwarcha an Jesus, anchag cha sén-ésén-én hiyéén lenopropagcha. U >Wat lommayaw ah Pedro way ammag chan sigab hen hamhamàna ya amchan chi kelana gapon enammaana. Hen nanénsénaancha an Jesus GT=Yag ah faréy, namfiliwit ah Jesus way nangila an Pedro, yag hemhemmà Pedro hen enalen Apona ad annad way achi manollaò hen manò hen hiyahay lafi yag penetlonaat way mangenhoot an hiya. (SIAngkay nanlooh hen ihay uras ménat yag wacha agé hen ihay larae way nangenlasin an Pedro, yag empapeletna way mangaliyén, “Hea kayyà hen ihay ifan Jesus te afab-én way iGalilea-a.” 9Qk:Angkay na-awni agé yag wacha hen ihay larae way nangenlasin an Pedro, yag ekatnéén, “Hean samét hen iha an chicha agé.” “Faénà ayé,” way ekat agé Pedro. vPe9Ngém enhoot Pedro way mangaliyén, “Heay fafarasang, maid ay paat innilà hen taguwanna way ekatnowa.” 3O_8Yag hen nangil-an hen ihay motmotyu way fafarasang an Pedro way chan anichu, menatmatana yag annaat ekatén, “Yaha ngata agé hen ihay cha metmetnod an Jesusanchi.” N 7Yag hen anchichay tatagu, nan-apoycha hen fatawan hen anchi faréyanchi way niyéyan Jesus wat i nèanichu ah Pedro an chicha. M36Angkay hiyachi way tenelewcha ah Jesus, inyéycha hiya hen faréy hen anchi kangatowan way pachi. Yag ah Pedro, chinuchum-ang way cha umunud. nLU5Ammag enag-agaw way miya-ahrangà an chàyu ah Templo wat maid met ekatyuwén aranà. Ngém ad uwan hen tempon hen mantorayan hen laweng, wat yachi hen meparufusanyu way mangamma hen ammaanyu.” Hen nangenhootan Pedro an Jesus 1K[4Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay ummale way mangara an hiya way anap-apon hen pachi ya hen kakapetan hen guwarchan hen Templo ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, ekatnéén, “Ay ammoh futangelowà ta masapor mamfafangngid-ayu ya mampapang-or-ayu way i mangara an haén. J3Ngém empawan Jesus way mangaliyén, “Anggay, achiayu cha fuma-ag.” Yag annaat aran hen ingan hen anchi nafa-ag yag entò-opna. I2Yag fumma-agat tot-owa hen iha an chicha yag narungchanat hen awan hen ingan anchi alepan hen anchi kangatowan way pachi. H1Angkay enlasin hen anchichay ifan Jesus hen ma-ammaan, anchaat ifaga an Jesus way mangaliyén, “Apo, ay fuma-ag-ani.” *GM0Yag ekat Jesusén, “Judas, ay hen annay sinyar chi layad peet hen annog finalin ah sinyar chi tochar ah mangentocharam an haén way Pangorowan hen Tatagu.” F'/Angkay hiyachi way é-éttég Jesus way chan ale, nawaychaat hen anchichay chuaray tatagu. Wat hen anchi nange-etnod an chicha, wat ah Judas way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorot Jesus. Wat émméy ah Judas way i nangentomò hen tapàna hen apeng Jesus. DE.Yag annaat ekat an chichéén, “Pakay peet nasséy-ayu. Fangon-ayuwat ta manluwaru-ayu ta achiayu ma-awis way fumasor gapo hen annay tég-angay mepasamak.” Hen nanelewancha an Jesus MD-Angkay hiyachi way narpas hen luwaruna, tommàchég yag namfangad hen iggaw hen anchichay pasorotna yag inchahanaat agé chicha way nanasséy te kaman anchag naungar mepo-on ah hamhamàcha. EC,Ammag amchan way térén hen hamhamà Jesus way kaman paat ommanay ah annag iyatéy yag ammag kaskasen hen enkamanna way manluwaru. Yag hen lengatna, kaman chara way chan eheeh hen lota. UB#+Yachi yag ammag émméy hen anghel way narpod uchu way i nanorong an hiya. OA*Ekatnéén, “Ama, no anno koma laychén, achim koma epachah hen yatoy ligat way tég-angay mepasamak an haén. Ngém uray no yahan chawatê, laychê chillu way ma-ammaan yanggay hen laychém.” U@#)Yachi yag émméy ah Jesus hen ê-éyna, yag nampalentomang way manluwaru. ?%(Angkay inumchahcha ahchi, ekat Jesus an chichéén, “Manluwaluwaruayu ta achiayu ma-awis way fumasor gapon annay tég-angay mepasamak.” ">='Angkay hiyachi yag lomayaw ah Jesus ya hen anchichay pasorotna way émméy hen anchi filig ad Olivo te yachi chillu hen chacha ay-ayan no madhém. <=q&Yag anat ekat agé hen anchichay pasorotnéén, “Ilam ngén Apo, antoyan kay hen chuway fangid yà.” “Aẁ anggay ud-ay,” way ekat Jesus. Hen nanluwaruwan Jesus ad Olivo w<g%Te hen ifagà an chàyu, tomot-owa angkay ad uwan hen anchi nesosorat ad namenghan mepanggép an haén way ekatnéén, metakorongà hen anchichay futangelo. Ya tomoroychi te cha tomot-owa amin hen anchi nesosorat mepanggép an haén.” k;O$“Ngém safali ad uwan,” way ekat Jesus, “te ad uwan, hen anchi wachan pelakna, masapor etàtaenna, ya masapor mampah-eng-ayu. Yag no wacha an chàyu hen maid fangidna, masapor uray annag elao hen lumfongna ah fangidna. o:W#Angkay hiyachi yag ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Hen nannagà an chàyu way maid entàtaenyu ah pelak ya pah-eng ya uray hen mansokatanyu, ay nakorangan-ayu ah masapor.” Yag ekatchéén, “Cha-an-ani met.” ?9w"Yag ekat Jesusén, “Oo a, ngém ah katot-owana, Pedro, achi manollaò hen manò hen hiyatoy lafi yag empetlomat way mangenhoot an haén.” Hen masapor etàtaen way i mantudtuchu p8Y!Ngém ekat Pedrowén, “Apo, anà angkay ammag nansasaggana way uray mifarud ya mìyatéy an hea.” 75 Ngém inluwaruwà hea Simon, ta achi matarà hen afurotno an haén. Yag no kasen-a manhagong an haén, epas-émno hen afurot hen anchichay ifam.” i6KYachi yag ekat Jesus an Pedro way mangaliyén, “Simon changrénà paat te chinawat Chumunyu hen parufus way mamachas amin an chàyu ta ilana no wacha an chàyu hen mahenhen kaman hen mahenhenan hen chugi hen fégah. 5'Ya metatappeayu an haén hen mantorayà ya uray hen chà mangmanganan. Ya chàyu agé hen manguwis hen anchichay kacharaanyu way Judio way ganà hen anchichay hemporo ya chuway anà Jacob way ekatchéén Israel.” Hen nangimfag-an Jesus hen mangenhootan Pedro an hiya &4EWat kaman hen nangidchatan Amay Apudyus an haén hen lébféng-o way mantoray, kaman agéhchi hen mangidchatà an chàyu hen lébféngyu way mantoray agé. D3“Chàyu, anyu tot-owag ena-annohan aminay ligat-o. 2!Nokay ngata hen nangatngato ah hamhamàyu, hen anchi tumùchu way mangan ono hen anchi katorongna way man-alekatto. Hen anchi tumùchu way mangan, a. Ngém haén, tàén haén hen ap-apoyu, chà chillu ammaan hen katorongan hen tatagu, wat yachi hen torachényu.” 1}Ngém chàyu, achi koma mafalin way yahan inyu tot-orachén, te hen anchi nangatngato an chàyu, masapor mamfalinéna hen acharna ah enawchin hen tapena ta hiya hen katorongancha. Ya hen anchi man-ap-apo an chàyu, hiya hen fafà-arén hen tapena. /0WWat tinugun Jesus chicha way mangaliyén, “Hen anchichay chan toray hen antoy lota, sigsigurucha te chacha manchamancharén hen anchichay chacha etorayan. Ya hen anchichay o-okom way wachan fiyangcha, anchag cha epachayaw hen acharcha way mangaliyén chicha ano hen cha manorong hen tatagu. q/[Angkay hiyachi yag chachan sosongel hen anchichay pasorot Jesus no heno an chicha hen kangatowan. .Yachi yag anchaat ilugi way man-ahepennoot no heno an chicha hen mangamman nadchi. Hen tatagu way ifilang Apudyus ah nangato C-Haén way Pangorowan hen Tatagu, mepapchità te yachi chillu hen nifafagga way ma-ammaan an haén, ngém ammag kaségség-ang lawa hen anchi ammag natorod way mangentochar an haén.” g,G“Ngém hen ifagà agé, wacha an chitaawanto way cha mèan hen mangentochar an haén. 3+_Angkay hiyachi agé way narpascha way nangan, inidchatna hen fayah an chicha way mangaliyén, “Hen antoy fayah, yato hen sinyar hen anchi kà-amma way torag Apudyus, wat hen charà hen matéyà, yachi hen manot-owaan hen anchi kà-amma way torag, te hen charà, mifùfù para an chàyu.” *Yachi yag innarana agé hen ihay tenapay yag nanyaman an Apudyus, yag annaat petpet-angén yag inwarasna an chicha way mangaliyén, “Yato hen achar-o way michaton ah mamarahe an chàyu. Wat chayu amma-ammaan hen antoy mekaman ah manmanma-anyu an haén.” )te hen ifagà an chàyu, wat manepod ad uwan, achiyà kasen umin-inum ah fayah ingganah umchah hen mantorayan Apudyus.” (Yachi yag innaran Jesus hen ihay tasa way fayah yag nanyaman an Apudyus yag annaat ekatén, “Aranyuto ta mantebtebyananyu, *'Mte hen ifagà an chàyu, achiyà kasen mèan hen antoy lagsak way Manmanma-an ingganah umchah hen tomot-owaan hen kapaniyana ad uchu hen mantorayan Apudyus.” &wYag annaat ekat an chichéén, “An-og laychén paat way mèan an chàyu hen antoy lagsak ta ana-at mapap-aligatan, #%?Angkay hiyachi way inumchah hen tempon hen manganancha hen hiyachiy lagsak, nìtùchu ah Jesus hen anchichay hemporo ya chuway aposelna way mangan. C$ Angkay lummigwat cha Pedro an Juan yag inchahancha tot-owa amin hen imfagan Jesus, yag ensaganacha hen manganancha hen hiyachiy lagsak. Hen anongoh way mèanan Jesus hen pasorotna 4#a Wat epàilana an chàyu hen ihay chakar way kowarto hen pegwan hen garachu hen faréyna way wacha hen aminay masapor, wat yachi hen mangensaganaanyu hen manganantaaw.” ="s ifagayu hen anchi nangimfaréy way mangaliyén, ‘Hen imfagan hen aponi, chuud anohto hen anchi kowarto way mèanana an chàni way pasorotna hen antoy lagsak way Manmanma-an.’ \!1 Yag annaat ekatén, “No an-ayuwat cha homàyat ah fabréy ad Jerusalem, hib-atényu hen ihay larae way namfufu-ud ah nahahàchuwan way fanga, wat yachi hen umunuchanyu. Yag hen anchi faréy way hénggépana, Y + Yag ekatcha an Jesusén, “Wat chuud hen laychém way intaaw manganan nò.” !Yachi yag hennag Jesus cha Pedro an Juan way mangaliyén, “In-ayu ta inyu esagana hen manganantaaw hen antoy lagsak way Manmanma-an.” J Angkay hiyachi yag inumchah hen ag-agaw hen anchi lagsak way manganancha hen anchi tenapay way cha-an fumnar way yachi agé hen mamartiyancha hen karnero way missa hen anchi Manmanma-an. :mWat enafunan Judas amin yag annaat ilugi way manganap hen ekamanna way mangentochar an Jesus way achi koma ma-ammuwan hen tatagu. Hen mesaganaan hen anongoh way manganan Jesus SWat anchag laylayad hen anchichay o-okom yag nantotoragcha way mamfayad. .UWat i nètagépfar hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay kapetan hen guwarcha ah Templo ta itudtuchucha no henon ekamanna way mangentochar an Jesus. yAngkay hiyachi yag nihurug ah Chumunyu an Judas Iscariote way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorot Jesus. Wat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya hen anchichay anap-apon hen pachi, chachan a-atopàpà no heno hen ekamancha way mamchit an Jesus ah achi koma ma-ammuwan te émmégyatcha ah gumabforan hen anchichay tatagu. Hen nangenlàwan Judas an Jesus  -Angkay hiyachi yag tég-angay umchah hen tempon hen anchi lagsak way manganancha hen tenapay way cha-an fumnar way yachi agé hen anchi lagsak way ekatchéén Manmanma-an hen nanlawhan hen anghel hen a-anà hen ganà Israel hen namchitana hen a-anà hen anchichay Egipto. yk&Ya amin hen anchichay tatagu, anchag fumifiggat way éméy ah Templo way i mamangngar hen chana itudtuchu.'G%Hen hiyachiy tempo, enag-agaw way cha émé-éméy ah Jesus ah Templo way mantudtuchu. Wat no madhémén émméy hen anchi filig ad Olivo way i umiyan. Y+$Wat anyug hihimnén paat ya chayu chachawatén an Apudyus ta papegsééna hen hamhamàyu ta achiayu ma-afà hen amin anchichay mepasamak, ya ta ammay hen mèsangowanyu an haén way Pangorowan hen Tatagu.” N#Te hen mamfangchà, ammag mepàrat hen aminay tatagu ah karotarota. 9k"Entoroy Jesus way mangaliyén, “Ar-arwachanyu paat ta achiyu pawadwad-én hen manlagragsakanyu ya hen chayu mì-in-inuman, yag ilanyu agé ta achi marafus hen chanagyu mepanggép hen problema hen antoy ataguwan ad uwan, te awni yag ekatyuwén cha-acha-an hen mamfangchà yag an-ayug makarégnat. R!Te uray maumah amin hen maila ad uchu ya hen antoy lota, achi chillu miyat-atob hen antochay chà enale ah ing-inggana, te masapor ma-ammaan amin.” Mansasagganacha hen tatagu ta achicha looh melooh  Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achicha amin matéy hen tatagu way cha matagu ad uwan wat ma-ammaan amin hen anchichay imfagà. -Wat umat agé no ilanyu way cha milugi way ma-ammaan hen anchichay imfagà, ma-awatanyu agé koma way tég-angay umchah hen mantorayan Apudyus. eCte no ilugicha way umutar, innilayu met way tég-angay hen tiyargaw te yachi hen sinyarna. Angkay hiyachi yag nampani ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Ilanyu ngén hen annay away way fig ya hen tapen hen away agé, O Wat no elasinyu way cha milugi cha natto way ma-ammaan, sésêmémyu ya papegséényu hen hamhamàyu te tég-angay hen kahara-anyu hen egachay ligat.” Hen na-ar-an hen anchi away way fig ah pani K Yag hen hiyachiy tempo, haén way Pangorowan hen Tatagu, mamfangachà wat ilanà ah katagutagu way iyalen hen funat way anà ammag humili ah kena-apudyus-o ya mamàila agé hen mannakafalin-o. , QAmmag matarà hen hamhamà hen tatagu ah égyatcha hen mamannéchancha no heno hen kasen umchah hen antoy lota, te ammag makorkor agé hen egachay maila ad uchu.  “Hen hiyachiy tempo agé, aggaégyat hen mekaman hen init ya hen hérag ya umat agé hen taraw. Ya hen antoy lota, maid mepaniyan hen égyat hen katagutagu te somafali hen fayfay way ammag pomegsa hen challuyunna ya magénén chummakar hen usarna.  !Wat mepapchitcha hen tapena ya melayawcha hen tapena ah achawwéy way lota way i mifarud. Ya hen antoy fabréy hen Judio paat ad Jerusalem, ammag a-abfaén hen anchichay faén Judio ingganah péppégén Apudyus hen mantorayancha.” Hen sinyar hen mamfangchan Jesus GWat ammag ka-as-ase lawa hen anchichay nafufugi ya chan pasoso hen hiyachiy tempo te ammag maid achi mepachah ah ligat hen hiyachiy tempo, te yachin térén way manusaan Apudyus an chicha. zmTe hen hiyachiy tempo hen manusaan Apudyus hen egachay machusa ah tomot-owaan hen anchi nesosorat ad namenghan. \1Wat masapor omawidcha ah filig hen anchichay ininggaw hen sakop hen Judea. Ya hen anchichay wacha ad Jerusalem, masapor mamfakwitcha. Ya hen anchichay aminay émméy ah émméyana, achicha homàyat ah fabréy. EEntoroy Jesus way mangaliyén, “No ilanyu way enalekomkom hen chuaray sorchachu ad Jerusalem, ma-awatanyu way tég-angay hen machachaelana ya hen ma-afa-an hen anchichay ininggaw. wgWat epapateyu paat ta mètaguayu an Apudyus ah ing-inggana.” Hen ligat way umchah hen anchichay iJerusalem xiNgém tàénat achi chillu taytaynan Apudyus chàyu te uray hen himféras way fuùyu wat achi lawhan Apudyus. NYag an chàyug agorgoran hen aminay tatagu gapoh afurotyu an haén. RNgém hen hiyachiy tempo chillu, uray hen chinàcha-aryu ya hen sosnodyu, hen a-anag-iyu ya hen anchichay ifayuwén inlémrém chàyu way manginchérém. Wat wacha hen tapena an chàyu way mepapchit. 6ete haén hen mangidchat hen iyaleyu ya ah kenaraengyu wat achicha makasongfat hen anchichay kafusoryu way anyug an afaén chicha amin ta maid én-énnéncha way komontara. dAPapannohonyu hen hamhamàyu ad uwan ta achiayu cha machanagan ah esongfatyu no umchahchi, \~1 Yag yachiyat agé hen wayayu way mangimfaga hen anchi chamag mepanggép an haén. }# “Ngém ta anat ma-ammaan amin cha nadchi, telewén chàyu ya pap-aligatén chàyu, ya michérém-ayu agé hen anchichay cha ma-am-amongan hen tatagu yag imfarud chàyu. Yag gapon ommafurotanyu an haén wat mepasangoayu hen a-are ya hen anchichay chan totoray. =|s Yag umchah agé hen ammag amchanay lunig ya hen fitel ya anat agé hen chépar ah karotarota. Yag wachacha agé hen mepàila ad uchu way aggaégyat way sinyar way omenpahaang.” %{C Yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen mekaman, manggugufatcha hen egachay toray hen antoy lota. Ya hen ihay lomota agé, gufaténa hen henlomota. Cz Ya achiayu agé cha émégyat no changrényu way wachay chan gugufat ya chan guguru. Te masapor chillu ma-ammaan cha nahha ngém cha-an chillu hen umchahan hen péppég chi ag-agaw.” DyYachi yag ekat Jesusén, “Ar-arwachanyu paat ta achiayu marokop. Te fùnagcha angkay hen chuaray tatagu way ammag mangemparang hen acharcha way chicha ano hen anchi mamahhééd way hennag Apudyus way mantoray. Yag ekatcha agéén, ‘Inumchahat ad uwan hen tempona.’ Ngém achiyu paat cha soroton chicha. x9Yachi yag ekat hen anchichay pasorotnéén, “Apo, kamana hen umchahan hen anchi imfagam, ya nokay agé hen sinyarna no tég-angay mepachah.” $wA“Umchah hen ag-agaw way amin hen antoy mailayu wat machachael amin way ammag maid paat mehàfa ah uray ihah matentenor-og ah fato te meorobcha amin.” }vsAngkay hiyachi yag cha aryén hen tapen anchichay pasorot Jesus hen ka-ammay hen anchi Templo, te ammag chachanakkar hen challug way nausar hen nangammaancha, ya anat agé hen ka-ammay hen anchichay cha michaton ahchi. Wat ekat Jesusén, u1Te hen anchichay tapena, inidchatcha yanggay hen tapen hen hommawar an chicha. Waman hiya, anna paat ammag enonghor way nangidchat hen amin way wacha an hiya ah usaréna koma ah iyataguna.” Hen nimfag-an Jesus hen machachaelan hen anchi Templo ya hen mepachahan hen ligat Tt!Yachi yag ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ifilang angkay Apudyus ah chakchakkar hen anchi entennag hen anchi maid mafalinna no hen anchi amin way entennag hen anchichay tapena. uscYag annaat agé ilan hen ihay nà-amfaro way maid mafalinna way an yanggay chuway sentemos hen entennagna. +r QAngkay hiyachi way nanlangranga ah Jesus, innilana hen anchichay nan-afaknang way cha omentennag ah pelak hen anchi chacha mangententennagan hen pelak ah Templo. pqY/Yag chacha agé usarén hen kenasa-adcha ah manlokkowancha hen nà-amfaro ah mamréhancha hen kok-owana. Ya chachaat i mampaspasekat way mangempa-anchu hen luwarucha. Wat anchag cha héphépén hen kachusaancha an Apudyus.”upc.“Ar-arwachanyu ta achiayu komaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, te chicha, anchag laylaychén way cha manginggégga-ay hen anchichay anammay way lumfongcha. Ya anchag chan paraparamano hen u-umfunan hen tatagu ah mempàpàil-ancha way maririspitucha. Yag no mìyamongcha hen anchi chacha ka-am-amongan, anchag laylaychén way tumùchu hen anchi am-ammay paat way tùchuwan. Yag umat agé hen incha mèlagsakan wat hen tùchun agé paat hen nangato hen tumùchuwancha. o-Angkay hiyachi way chachan changar amin hen anchichay tatagu, tinugun Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, n ,Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat no uray ah Are Davichén enawagana hen anchi Cristu ah ap-apona, wat nokay agé hen énnéna way hiya hen ekatchéén ganà David.” Hen nanwarnengan Jesus mepanggép hen anchichay cha mempàpàila hen kaenammaycha Fm+ingganah mangafaê hea hen amin anchichay kafusorno.’ ” Bl}*Te uray met ah David, ensoratna hen anchi libnuna way Salmo way mangaliyén,‘Ah Apudyus way Ap-apo, imfagana hen anchi Ap-apò way mangaliyén, Tumùchua hen antoy pachawanan-o /kW)Angkay hiyachi yag ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Henon pacha ekatén, ‘Hen anchi epalen Apudyus hen antoy lota way Cristu wat hiyan ganà David.’ djA(Yaha hen ekatcha te maid torodcha way kasen man-imoh an hiya. No henochi hen anchi Cristu i'Yachi yag hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, ekatcha an Jesusén, “Apo, ammay hen annay songfatno.” Ah{&Wat hen laychénay aryén, uray nan-atéy cha Abraham hen hiyachiy tempo, é-éttégcha chillu way natattagu ad uchu, te pakay wachacha way cha manayaw an Apudyus hen hiyachi nò.” g7%Yag mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, wacha hen niyale an Moses way tomot-owaan hen man-uchiyan hen natéy. Te hen anchi nesosorat way na-ammaan hen nangil-ana hen gummilafan hen away, ekatnéén, ‘Ah Apudyus, hiya hen cha chayawén cha Abraham an Isaac ya ah Jacob.’ f$te komamancha hen anchichay anghel way achi matmatéy ah ing-inggana. Wat chicha hen anà Apudyus te nan-uchiyéna chicha. uec#Ngém hen anchichay mifilang ah karébféngana way man-uchi way éméy ad uchu, achicha ma-ah-ahawa ahchi, jdM"Yachi yag ekat Jesus an chichéén, “Hen tatagu hen antoy lota ad uwan, man-ah-ahawacha. $cA!Wat non an umat yag man-uchicha hen natéy ah pegwana, nokay hen ustoy mangen-ahawa hen anchi fufae, te amincha met way pitu wat enahawacha amin hiya.” 9bm Yag hen anongohna, natéy agé hen anchi fufae. 8aiYag yaha agé hen nekaman hen anchi ma-atlo ingganah amin hen anchi pitu way masosnod, wat natéycha amin way maid anàcha yag yachiy fufae hen enahawacha amin way masosnod. e`CWat hen anchi metéb, enahawana hen anchi nafaro, ngém cha-ancha ummanà yag natéy agé. _Angkay hiyachi ano, wachacha hen pituy larae way masosnod. Yag hen anchi pango, ommahawa ngém cha-ancha ummanà yag natéy. 5^c“Apo, hen anchi ensorat Moses ad namenghan way orchintaaw, ekatnéén, ‘No wachay larae ah ommahawa yag natéy way maid anàna, masapor ahaw-én hen anchi sonod hen natéy hen anchi fufae way nafaro ta no wachay anàcha, yachi hen kaman penaka-anà hen anchi natéy ah metoroyan hen ganàna.’ >]uAngkay hiyachi yag wachacha hen tapen anchichay Judio way ekatchéén Saduceo way achi mangafurot way man-uchi hen natéy ah pegwana. Yag émméycha an Jesus way mangaliyén, |\qWat hen anchichay i manlokop an Jesusat, anchag netopò wat anchag nahahaang way nangngar hen songfatna. Wat ammag maid én-énnéncha way mangamma ah omfatan hen alena hen sangwanan hen tatagu. Hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy J[ Yag anat agé ekat Jesusén, “Umpayat, no yaha, Are chillu peet hen nangen-awa, wat idchatyu kagé an hiya hen para an hiya. Ngém ilanyu agé ta idchatyu an Apudyus hen para an Apudyus.” ZZ-“Iyaleyu kay chi ihah pelak ta ila-a.” Yachi yag annaat ekatén, “Nokay hen antoy nepepetchor an natto, ya nokay agé hen nangenngachan hen antoy nesosorat.” Yag ekatchéén, “Hen anchi Are met.” IY Ngém ah Jesus, enlasinna hen kenasilibcha yag annaat ekatén, XWat hen ifagani, ay achitaaw ngata labsengén hen orchintaaw way Judio no fayachantaaw hen furor hen anchi Are ad Roma.” ?WwWat émméy hen anchichay i mane-em an Jesus way mangaliyén, “Apo, innilani way usto hen cham itudtuchu ya umat agé hen amin way cham aryén, ya innilani agé way achim wahigén hen tatagu, tàén heno hen kasasa-adna, te cham yanggay itudtuchu hen katot-owaan way laychén Apudyus an chitaaw way tatagu. VAngkay hiyachi yag chacha anapén hen mawayaancha way manlokop an Jesus, wat penasoksokancha hen tapen hen tatagu way i mangentot-owa way mansarudsud, te hen laychéncha, mèfat koma ah Jesus ta wachay énnéncha way manginchérém hen anchi gubérnador. bU=Hen nangngaran hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay cha mintudtuchu hen orchin hen anchi penanin Jesus, anchag laychén way manelew an hiya hen hiyachi, te enlasincha way chicha hen penanina. Ngém iggaycha chillu te chacha émégyat hen anchichay chuaray tatagu. Hen namachasancha way manlokop an Jesus mepanggép hen furor *TMHeno way tagu way màchég hen hiyachiy fato, ammag mapmaptén. Ngém no hen anchi fato agé hen meposet hen ihay tagu, wat ammag matampò way kaman chapor.” IS Yag finéfétég Jesus chicha way mangaliyén, “Wat no achi ma-ammaanha, nokay hen ekatyuwén metorongan hen anchi nesosorat ad namenghan nò way ekatnéén,‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, wat ammag yachiyat agé hen kapatpatigan ah mepégnad.’ KRKapeletan, a, way hiya paat hen mamfangad way i mamchit an chicha yag annaat epa-afang ah safali.” Yag ekat hen anchichay nangngarén, “Hiyaat koma non an maid ma-ammaan ah pachongnaha.” ~~`}}g||{{#zyyxx wXvvttssrLqdppLooZnnmimlkkihh|gggfGe'dQccbYa``A_y^^7]]\D[vZZYGXXWWVVyV[=c<;:98776u594c22x1Q/y/--:,,+* ) (~'@&r%i$##^"}! v&Bg"+OG6M  E FOmS. /9 “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way cha mapap-aligatan gapon chayu mangammaan hen laychén Apudyus, te etapena chàyu hen mantorayana ad uchu.” . “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way cha manginyornos hen katornosan hen tatagu, te ifilang Apudyus chàyu ah anàna.” -'“An-ayu agég lomaylayad, chàyu way cha mangamma hen laychén Apudyus way nacharos chi pontosna, te ilanyu ah Apudyus ah pegwana.” },s“Lomaylayad-ayu agé, chàyu way cha manég-aség-ang ah ifana, te séség-angan chàyu agé an Apudyus.” 8+i“Lomaylayad-ayu agé, chàyu way maid kasen laychéna no faén yanggay hen laychén Apudyus, te totollongan Apudyus chàyu way mangamma an cha nahha ah kapnekanyu.” *“Lomaylayad-ayu, chàyu way cha mangempafafa hen acharna, te idchat Apudyus an chàyu hen anchichay empopostana.” )%“Lomaylayad-ayu agé, chàyu way chan totokar gapon anchi cha ma-ammaan way laweng, te ah Apudyus hen mangemparaylayad an chàyu.” 7(g“Lomaylayad-ayu, chàyu way maka-awat way maid kafaelanyu way mangamma hen ammayén Apudyus no achi chàyu torongan an hiya, te chàyu hen metape hen mantorayana.” 8'kYag annaat tudtuchuwan chicha way mangaliyén, #& AAngkay hiyachi way innilan Jesus hen anchi ammag chuar way tatagu, émméy hen anchi tagéytéy yag tummùchu wat enamongan hen anchichay pasorotna hiya. s%_Wat hiyachi, chuarcha hen anchichay tatagu way cha umunu-unud an hiya way narpon provinsiyan hen Galilea ya Judea ya anat ad Decapolis ya ad Jerusalem ya umat agé hen anchichay fabréy way chumang hen anchi wangwang way Jordan.q$[Yachi yag ammag nanhemamag hen mepanggép an hiya hen aminay fabréy hen anchi lota ad Siria, wat hen anchichay tatagu, inyéycha an hiya amin hen anchichay chan saket way namfinafinab-én hen ligatcha, te wachacha hen anchichay nahurugan ya hen chan orchah ya umat agé hen anchichay napàroy hen acharna. Yag cha natto way ligatat ammag kena-an Jesus amin. #Angkay hiyachi, cha émé-éméy ah Jesus hen kafabréfabréy hen provinsiyan hen Galilea way cha i mantudtutudtuchu hen anchichay chacha ma-am-amongan way Judio way ekatchéén sinagoga way yachi hen chana minwarawagan hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus. Ya chana agé etape way manga-an hen anchichay namfinafinab-én way saket ya ligat hen tatagu. "Wat anchag tenaynan ah amacha ya hen anchi fangkacha way netnod an cha Jesus. Hen nantudtuchuwan Jesus ya hen nanga-anana hen saket f!EAngkay nànàéycha yag innilan Jesus hen kasen hen-agi way cha Jaime an Juan way nìtutùchucha an amacha way Zebedeo hen anchi fangkacha way chacha taramanén hen tafukorcha. Yachi yag enayagan Jesus chicha agé. N Wat enhàfacha tot-owa hen anchi tafukorcha yag netnodcha an Jesus. A{Yachi yag imfagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Ehàfayu chaha ta metnod-ayu an haén ta falewà hen hiyahay chunuyu ta hen tatagu hen atenglényu ah omafurotancha an haén.” RAngkay hiyachi way cha manaran ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea, innilana hen chuway hen-agi way cha Simon way mamPedro yah Andres way chacha manafukor te mangagadchiwcha chillu. Yag nanepod hen hiyachi, inlugin Jesus way manginwarawag hen itudtuchuna, ekatnéén, “Masapor etagayyu hen annay laweng way a-ammayu te tég-angay hen milugiyan hen mantorayan Apudyus an chàyu.” Hen nangayagan Jesus hen anchichay mangagadchiw ah mampasorotna Hen cha nadchiy tatagu, kamancha ini-inggaw hen helang te ammag nahehellangan hen hamhamàcha gapon fasorcha, yag yachi agé hen nesenaancha an Apudyus. Ngém ammay ad uwan te cha mahelawan hen hamhamàcha te inumchah hen anchi napegsay Helaw an chicha.” ta“Matorongancha hen anchichay tatagu ad Zabulon yad Neftali way fafabréy hen chumang hen anchi wangwang way Jordan way nan-apet hen anchi fayfay way chicha hen anchichay faén Judio way ini-inggaw hen anchi provinsiyan hen Galilea. wYachi hen nekaman ah tommot-owaan hen enalen hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangaryanéén, +O Ngém iggay inggaw ad Nazaret te nanchakpos ad Capernaum way nehag-én hen anchi fayfay way ekatchéén Galilea way nan-apet hen sakopon hen Zabulon ya Neftali. ! Angkay hiyachi way chengngar Jesus way nifarud ah Juan way chan funfunyag, lommayaw way namfangad hen anchi provinsiyan hen Galilea. 5 Hiyachi yag lommayaw tot-owa ah Chumunyu, yag émméycha hen anchichay anghel way i manorong an Jesus. Hen nanginlugiyan Jesus way mantudtuchu  Yag senongfatan Jesus way mangaliyén, “Lomayaw-aat Chumunyu te hen nesosorat chillu hen alen Apudyus way ekatnéén,‘Ammag maid kasen chayawényu no faén yanggay hen apoyu way ah Apudyus, ya maid agé kasen afurotonyu no faén yanggay hiya.’ ” ve Yag annaat ifaga way mangaliyén, “Idchat-o aminto an hea no an-a mampalentomang way manayaw an haén.” >uAngkay hiyachi way narpas agéchi, inyéy Chumunyu hiya hen ammag akayyang way filig, yag empàilana hen aminay namfinafinab-én way toray hen antoy lota ya hen kaenammaycha. I Yag sommongfat agé ah Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém wacha chillu hen nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,‘Achiyu cha padpachasén hen kafaelan Apudyus way Apoyu.’ ” <qYag annaat agé ifaga an hiya way mangaliyén, “No tot-owa way anàcha-a an Apudyusat mampêchag-a udpay, te nesosorat met hen anchi alena way ekatnéén,‘Ifagan Apudyus hen anchichay anghelna ta halimunancha-a wat ancha-ag hèmatén way ammag uray hen he-emat achi mepetag hen anchi fato.’ ” )Angkay hiyachi yag inyéy Chumunyu hiya ad Jerusalem way i nangempatùchu hen tabfongan hen anchi faréy Apudyus way ekatchéén Templo. s_Yag senongfatan Jesus hiya way mangaliyén, “Nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén,‘Achi ummat hen ma-an ah iyatagun hen tatagu, te masaporcha agé chillu hen aminay enalen Apudyus ah mataguwancha ah ing-inggana.’ ” EYag yachi way ammag amchan hen henaangna, émméy ah Chumunyu way i mangawis an hiya way mangaliyén, “No hea hen tot-oway anà Apudyus paat wat mamfaliném hen antoy fato ah aném.” ykWat angkay ini-inggaw ahchi ah opatporoy ag-agaw way ammag iggay nangnangan, wat ammag hommenaang way térén.  Angkay hiyachi yag enetnod hen Espiritun Apudyus ah Jesus hen anchi chanak ta ahchi hen mamachasan Chumunyu way mangawis an hiya.  %Yag hen hiyachi agé, wacha hen nan-ale ad uchu way mangaliyén, “Yaton anào way laylaychê paat ya chana agé eparaylayad haén.”. UAngkay hiyachi way nafunyagan ah Jesus, tommàchangat yag ammag namfuat ad uchu yag innilana hen Espiritun Apudyus way cha émhép an hiya way kaman karopate. P Ngém senongfatan Jesus way mangaliyén, “Tàén wat hea chillu hen mamunyag an haén, te yato hen mangammaanta hen aminay laychén Apudyus.” Yachi yag ommafun ah Juan wat finunyagana ah Jesus.  Ngém ah Juan, ommachi te ekatnéén, “Ammoh mafalin way haén hen mamunyag an hea way hea koma hen mamunyag an haén.” } Angkay hiyachi yag lummigwat ah Jesus ad Galilea way éméy hen anchi wangwang way Jordan way mampafunyag an Juan. L Yag no umale, henhenéna hen anchichay ammayay tatagu hen anchichay laweng way kaman hen anchi mantéép way henhenéna hen anchi nafégahan hen anchi maid fégahna. Yag hen anchi nafégahan, tarpénéna ah arangna. Waman hen anchi maid fégahna, etongona hen anchi apoy way ammag achi madmachép.” Hen nafunyagan Jesus L Entoroy Juan way mangaliyén, “Haén, chanum yanggay hen chà ifunyag an chàyu ah mepàil-an hen namfafawiyanyu. Ngém wacha hen meparég an haén way nangatngato way térén no haén te uray lawa anà an man-alepan an hiyéén achì karébféngan. Yag hiya, ifunyagna an chàyu hen Espiritun Apudyus ya hen apoy. 3_ Ya hen anchi miyaligan hen manusaan Apudyus hen tatagu wat kaman hen na-a-awid way potaw. Wat aminay away way achi mamunga ah ammayay funga wat marngoh ta ma-apoyan.” ]3 Yag achiyu agé ekatén gapo ta ganà chàyu an Abraham wat achi chàyu chuséén an Apudyus, te hen ifagà an chàyu, uray hen antochay fatowat mafalin mamfalinén Apudyus chicha ah ganà Abraham no laychéna. lQTe masapor angkay atofunyu paat hen a-ammayu ah mempàil-anyu way imfafawiyu tot-owa hen fasoryu. %CNgém hen émméyan hen anchichay nan-angato way Fariseo ya Saduceo an Juan way mampafunyag koma, wachan narasenna yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Chàyu way ammag nan-asilib, ay ammoh ekatyuwén hen mafunyaganyu hen manginlisiyanyu hen chusan Apudyus an chàyu. pYYag chacha tot-owa epudnu hen fasorcha ya anat funyagan Juan chicha hen hiyachiy wangwang way Jordan. Wat ancha ammag cha émé-éméy hen tatagu way mangngar hen chana itudtuchu way narpocha ad Jerusalem ya hen aminay sakopon hen provinsiyan hen Judea, ya anat agé hen amin anchichay fafabréy way nehag-én hen anchi wangwang way ekatchéén Jordan. J Hen lumfong Juananchi way chan funfunyag, wat an lawa ammag enafar way chotchot chi animar way kemér, ya nansesentoron agé ah gadchang. Yag hen chana agé iyatagu wat chuchun ya chilu. :~mAh Juananto, hiya hen cha aryén hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangaryanéén,“Wacha hen anchi ini-inggaw hen anchi chanak way chana èngaèngaw hen anchichay tatagu way mangaliyén, ‘Naway hen Ap-apo, wat iyam-ammayu hen chayu am-ammaan ya manggadngényu hen hamhamàyu.’ ” } “Masapor manchùganyu hen aminay laweng way chayu ammaan, te tég-angay angkay milugi hen mantorayan Apudyus an chitaaw.” || sAngkay hiyachi way émméy hen kamanay tawén, wacha hen ihay tagu way hen ngachannaat ah Juan way nangadnan ah chan funfunyag. Émméy hen anchi chanak yag inlugina way mangintudtuchu hen anchichay tatagu way cha ummunud an hiya, ekatnéén, {}Wat hiyachi, incha fummabréy hen ihay fabréy ahchi way ekatchéén Nazaret. Yato hen nekaman ah tommot-owaan hen ensorat hen anchichay profeta ad namenghan way ekatchéén, “Ah hamhamà hen tatagu, anchag ekatén hiya hen ihay eNazaret.”z Ngém angkay chengngar Jose way ah Arkelao peet hen neparég an amana way Herod way mantoray hen provinsiyan hen Judea, ammag émmégyat way fumabréy ahchi. Wat anat kasen epahelap Apudyus an hiya way hen provinsiyan hen Galilea hen minyapetancha. kyOAngkay hiyachi, enlayaw tot-owa Jose hen anchi onga yah inana wat namfangadcha chillu ad Israel. ,xQ“Fumangon-ayu agé ta ifangadno chillu cha Maria way hen-ina hen anchi lotayu way Israel, te nan-atéycha hen anchichay manlayad way mamchit hen annay onga.” 2w]Angkay hiyachi way émmé-émméy hen tawén, natéy ah Are Herod yag kasen nampàila hen anchi anghel Apudyus an Jose ad Egipto hen nan-in-inpana way ekatnéén, v“Mamagngar hen usengar ad Rama way ammag pararo hen ifil ya kela. Chichachi hen ganà Raquel way chacha ifilan hen anchichay a-anàcha way natéy. Ya ammag maid maka-à-arò an chicha te nan-atéycha hen anchichay a-anàcha.” Hen lommayawancha ad Egipto vueWat yaha hen tommot-owaan hen enalen hen anchi profetay Jeremias ad namenghan hen nangaryanéén, Tt!Angkay hiyachi way enlasin Are Herod way lenepat peet hen anchichay nangachar hen taraw hiya te safali hen enengwacha, wat ammag ommaningarngar way térén, wat annag inyurchin way mepapchit amin hen ungunga way larae ad Bethlehem ya hen senakopna way fafabréy way hen mepapchitat amin hen anchichay anat niyanà ingganah mantawén ah chuwa, te yachi hen tawnén hen onga nanepod hen nail-an hen taraw way henaphapet hen anchichay nangachar hen taraw. #s?yag anchag ini-inggaw ahchi ingganah natéy hen anchi are way Herod. Na-ammaanchi ah tommot-owaan hen anchi imfafaggan Apudyus ad namenghan way ensorat hen anchi profeta way ekatnéén, “Ayagà hen anào way maligwat ad Egipto.” Hen nangempapchitan Herod hen anchichay ungunga qr[Yag yachi, fummangon ah Jose yag inligwatna chicha way hen-ina hen hiyachiy lafi way éméy ad Egipto, sq_ Angkay hiyachi way lommayaw hen anchichay nangachar hen taraw, kasen nampàila hen anghel Apudyus an Jose hen nan-in-inpana, yag imfagana way mangaliyén, “Fumangon-ayu ta elayawnowat hen annay onga yah inana te anapén angkay Are Herod hen annay onga ta pédténa. Wat mamfakwit-ayu ad Egipto yag ahchin i-inggawanyu ingganah ifagà hen lomayawanyu.” Rp Angkay hiyachi yag empahelap Apudyus an chicha way achicha engwa ah faréy Herod no mamfangadcha, wat safali hen chinarancha way namfangad ah fabréycha. Hen nangimfakwitancha an Jesus ad Egipto 8oi Angkay hiyachi way inumchahcha hen hiyachiy faréy, hinénggépcha yag innilacha hen anchi onga way ah Jesus yah inana way Maria, yag chachaat mampalentomang way manayaw an hiya. Yag anchaat agé epafùnag hen idchatcha an hiya way pahig nan-angina way faletò ya fangfangru way incienso ya mira. Rn Angkay hiyachi yag naligwatcha way éméy ad Bethlehem. Yag angkay chacha éméy, ammag amchan hen laylayadcha te kasencha innila hen anchi tarawanchi way innilacha hen anchi pés-éy naligwatancha. Wat hen anchi taraw, chana epangpango ah umunuchancha, yag iggayna etàtàchég ingganah nemamang hen ininggawan hen anchi onga. m l%Angkay imfagacha an hiya yag annaat paligwatén chicha way éméy ad Bethlehem, yag imfagana way mangaliyén, “No éméy-ayuhchi, emamadyu way manganap hen anchi onga ta no ichahanyu, masapor umaleayu way mangimfaga an haén ta éméyà agé way manayaw an hiya.” ?kwWat angkay chengngar Herodchi, entat-allingébna way nempa-ayag hen anchichay nangachar hen taraw, yag inimohna an chicha no kamana paat hen ustoy fummùnagan hen anchi taraw. !j;‘Hen anchi akettoyay fabréy way Bethlehem way fabréy hen provinsiyan hen Judea, mamfalin peetchi ah kangatowan way fabréy hen aminay fabréy ad Judea, te ahchi hen miyana-an hen anchi man-ap-apo way hiya hen manalimun hen tatagù way ganà Israel.’ Yaha hen nesosorat.” MiYag anchaat ifaga an hiya way mangaliyén, “Ad Bethlehem way sakop hen provinsiyan hen Judea hen miyana-an Cristu te yaha chillu hen ensorat hen anchi profeta ad namenghan way ekatnéén, h+Wat hen enkaman Are Herod, empa-ayagna hen amin anchichay anap-apon hen papachin hen Judio ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag inimohna an chicha no chuud hen nesosorat way miyana-an hen anchi Cristu way hahadchén hen Judio way umale way mantoray. gAngkay hiyachi way chengngar are way Herodchi, ammag naguru way térén hen hamhamàna ya umat agé hen tapen anchichay eJerusalem. tfa“Chuud hen anchi onga way niyanà way man-are an chàyu way Judio, te innilani hen anchi taraw way sinyar hen miyana-ana way fummùnag hen nan-apetan hen cha fùnagan hen init. Wat yachi hen ummaliyannihto ta ini chayawén hiya.” e Angkay hiyachi way tempon hen ka-aren Herod, niyanà tot-owa ah Jesus ad Bethlehem way ihay fabréy hen anchi provinsiyan hen Judea. Angkay hiyachi yag wachacha hen naligwat hen achawwéy way fabréy way nan-apet hen cha fùnagan hen init way chicha hen anchichay nan-araeng way cha mangachar hen cha isinyar hen taraw. Angkay inumchahcha ad Jerusalem, henanhanancha way mangaliyén, d {Ngém iggayna paat tadtad-én hiya ingganah ummanà. Yag angkay ummanà, ngenadnan Jose hen anchi utteng ah Jesus.tc cAngkay hiyachi way fummangon ah Jose, enafurotna hen imfagan hen anchi anghel wat enteponna ah Maria. Eb “Ammag an mafugi hen ihay fafarasang way cha-an matmatchà, yag iyanàna hen larae way mangadnan ah Emmanuel way hen laychén nadchiy aryénat i netape ah Apudyus an chitaaw ad uwan.” a Na-ammaan amin chato ah tommot-owaan hen anchi imfagan Apudyus ad namenghan way ensorat hen profetana, ekatnéén, ` Wat iyanàna hen larae way ngadnanyu ah Jesus te hiya hen mangenharà an chàyu way ahentaguna hen machusaanyu gapo hen fasoryu.” >_ wNgém angkay hiyachi way chana ham-éham-én hen ekamanna, nampàilaat agé hen ihay anghel Apudyus hen nan-in-inpana way mangaliyén, “Heay Jose way ganà David, achia cha mafiinan way mangen-ahawa an Maria, te hen anchi finuginaat maid kasen narpowana no faén yanggay hen kafaelan hen Espiritun Apudyus. G^  Ngém ah Jose way katoragna, na-ammuwana way nafugi ah Maria ngém maid innilana hen nekaman, wat gapo ta annag sosolloton yanggay hen orchincha, ekatnéén masapor achina etoroy. Ngém gapo agé ta achina laychén way maustan ah Maria wat ekatnéén iyanapna hen ekamanna way achi mangentoroy way achi ma-am-ammuwan. \] 3Yato hen nekaman hen niyana-an Jesu Cristu. Ah Maria way inana, netotorag way man-ahawacha an Jose, ngém cha-ancha mantepon yag fin-énat Maria way nafugi peet way gapo hen kafaelan hen Espiritun Apudyus. \  Wat hiyachi, nanepod an Abraham ingganan David wat ma-ahemporo ya opat way apo. Yag nanepod agé an David inggana hen anchi niyéyan hen anchichay ganà Israel ad Babilonia, wat na-ahemporo ya opat agé way apo. Yag nanepod hen anchi niyéyancha ad Babilonia inggana hen anchi niyana-an Cristu way empopostan Apudyusat na-ahemporo ya opat way apo agé. Hen niyana-an Jesu Cristu 1[ ]Ah Jacob, hiyan nangen-anà an Jose way ahawan Maria way inan Jesus. Ya ah Jesus, hiya hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way epalena hen antoy lota way mantoray. kZ QAngkay ummanà ah Eliud wat ah Eleazar way nangen-anà an Matan, ya ah Matan, inyanàna ah Jacob. \Y 3Ah Azor, inyanàna ah Sadoc way nangen-anà an Akim, yah Akim, inyanàna ah Eliud. fX G Ah Zorobabel, inyanàna ah Abiud way nangen-anà an Eliakim, yah Eliakim, inyanàna ah Azor. zW o Angkay hiyachi way wachacha ad Babilonia, ummanà ah Jeconias wat ah Sealtiel way nangen-anà an Zorobabel. V 5 Ah Josias, inyanàna cha Jeconias way masosonod. Yag hen hiyachiy tempo, yachi hen niyéyan hen anchichay ganà Israel ad Babilonia way nan-alepan. bU ? Ah Ezekias, inyanàna ah Manasse way nangen-anà an Amon, yah Amon, inyanàna ah Josias. aT = Ah Ozias, inyanàna ah Jotam way nangen-anà an Ahaz, ya ah Ahaz, inyanàna ah Ezekias. `S ;Ah Asa, inyanàna ah Josafat. Ah Josafat, inyanàna ah Joram way nangen-anà an Ozias. kR QYag ah Solomon, inyanàna ah Roboam, yah Roboam, inyanàna ah Abias, yah Abias, inyanàna ah Asa. Q  Yag ah Jesse, inyanàna ah David way nan-are. Ah David way annag enahawa hen ahawan Urias, chicha hen nangen-anà an Solomon. P 'Cha Salmon way hen-ahawa an Rahab, inyanàcha ah Boaz. Yag cha Boaz way hen-ahawa an Ruth, inyanàcha agé ah Obed way nangen-anà an Jesse. nO WAh Ram, inyanàna ah Aminadab. Ah Aminadab, inyanàna ah Naason, yag ah Naason, inyanàna ah Salmon. |N sAh Juda, enahawana ah Tamar wat inyanàcha cha Fares an Zara. Ah Fares, inyanàna ah Esrom way nangen-anà an Ram. |M sUmmanà ah Abraham wat ah Isaac way nangen-anà an Jacob. Yag anat umanà ah Jacob wat cha Juda way masosnod. iL OChichato hen natontonan hen nangingganà an Jesu Cristu way ganà Arey David way narpon Abraham. YK+5Yag kankanayén way chacha émé-éméy ah Templo way manyaman an Apudyus.wJg4Yag chicha, chinayachayawcha ah Jesus yag anchaat mamfangad ad Jerusalem way maid kepaniyan hen laylayadcha. oIW3Yag hen chana mamindisyunan an chicha, chaat agé matarok way éméy ad uchu way manaynan an chicha. H2Angkay hiyachi yag enetnod Jesus chicha inggana ad Betania yag annaat etànang hen limana yag binindisyunana chicha. }Gs1Yag achi mafayag wat epalè an chàyu hen anchi Espiritu way empopostan Ama chillu way mepale. Ngém masapor i-inggaw-ayu ahtoh fabréy ingganah umchahchi an chàyu te hiya hen anchi mannakafael way marpod uchu.” Hen émméyan Jesus ad uchu MF0Yag chàyu paat hen manàchég hen katot-owaan hen aminay nekaman. aE;/Yag nesosorat agé way masapor mitudtuchu hen antoy chamag mepanggép hen mamfafawiyan hen tatagu ta mapakawan hen fasorcha gapon haén. Wat mitudtuchuchi hen aminay tatagu ah karotarota way milugi ahtod Jerusalem. oDW.Yag annaat esoplekar way mangaliyén, “Yato chillu hen nesosorat mepanggép an haén way ekatnéén, ‘Masapor chillu mapàpàgang hen anchi epalen Apudyus way Cristu ya anat matéy ya anat man-uchi hen petlon hen ag-agaw.’ zCm-Yachi yag kaman paat finùtan Jesus hen hamhamàcha ta ma-awatancha amin hen anchi nesosorat ad namenghan. ^B5,Angkay hiyachi yag ekat Jesus an chichéén, “Amin hen anchi na-ammaan an haén, chichachi hen chà imfagafaga hen chà netnonetnochan an chàyu, te masapor way tomot-owa hen aminay nesosorat mepanggép an haén nanepod hen ensorat Moses ya hen anchichay profeta ya anat agé hen anchi nesosorat hen anchichay kankanta way Salmo.” :Ao+yag innarana yag inissana hen sangwanancha amin. 2@_*Wat inchawchawcha hen nelopò way files, Y?+)Ngém kaman paat chillu achicha afuroton, te ancha lawag naleletag ya tàén amchan hen laylayadcha, kaman paat chillu faén kapapate. Yag anat ekat Jesusén, “Ay wachay enhàfayu ah ma-an ta manganà.” I> (Yaha hen enalena yag empàilana agé hen limana ya hen he-ena. .=U'Ilanyu ngén hen antoy limà ya he-è te haénto, wat tad-énà ta mapnek-ayu. Te ay ammoh wachay laman ya tongar chi fanig. Te laman ya tongar met hen achar-o.” q<[&Yag annaat ekat agéén, “Pakay cha-ayu émégyat ya pakay cha-ayun finfinafang mepanggép an haén. G;%Yag ancha ammag émmégyat way térén te ekatchéén fanig. C:$Angkay hiyachi way chacha haphapetén hen nekaman hen charan, ammag niyahachat agé ah Apo Jesus way tommatàchég hen gawana, yag annaat ekatén, “Ta mapanoh hen hamhamàyu.” d9A#Yachi yag henaphapet agé hen anchi chuwa hen anchi nekaman hen anchi nanaranancha ya hen nangenlasinancha an Jesus hen namet-angana hen anchi tenapay hen chacha manganan. Hen nampàil-an Jesus hen anchichay pasorotna }8s"Yag ekatat agé hen anchichay na-a-amongén, “Nan-uchi angkay tot-owa ah Apotaaw te nampàila an Simon Pedro.” J7 !Angkay hiyachi, lummigwatchaat hen hiyachiy uras way mamfangad ad Jerusalem, yag inchahancha hen anchichay hemporo ya ihay pasorot Jesus ya anat hen anchichay tapena agé way na-a-among. V6% Hiyachi yag nan-ahepennootcha way mangaliyén, “Ay ammoh faén kaman paat cha gumilab way apoy ah lènata hen chana man-aryan hen charan hen chana nangintudtuchuwan hen anchi nesosorat ad namenghan.” v5eYag hen hiyachi, kaman nafùtan hen matacha yag enlasinchaat way ah Jesus peetchi, yag ammag naumahat agé. 41Yag yachi way tummùchucha way mangan, innaran Jesus hen anchi tenapay yag nanyaman an Apudyus yag annaat petpet-angén yag inidchatna an chicha. 53cngém entar-éd hen anchi chuwa hiya way mangaliyén, “Panga-asem ta umiyantaaw te nanadhém chillu, te kaysan hen ag-agaw.” Wat enafunan Jesus yag nàyéy an chicha. 2Angkay hiyachi way tég-angaycha umchah hen anchi fabréy way ayancha, yag kaman paat ichakpos Jesus way mangentoroy, D1Yachi yag anat esoplekar Jesus amin hen anchi nesosorat ad namenghan mepanggép an hiya way inlugina hen anchi pés-éy ensorat Moses inggana hen amin way ensorat hen anchichay profeta. 0Ay achiyu peet chillu ma-awatan way masapor mapap-aligatan hen anchi empopostan Apudyus way Cristu yag anat umchah hen machayawana.” I/ Angkay hiyachi yag nan-ale ah Jesus way mangaliyén, “Kaman-ayu paat hay chan ligligummu, te pakay ammag naligat ah mangafurotanyu amin hen imfagan hen anchichay profeta ad namenghan. 2.]Yachi yag émméycha agé hen tapen ifani way i nangila hen anchi lufù, yag tot-owa peet hen henaphapet hen anchichay finufae ngém maid chillu innilacha an Jesus.” 3-_yag maid ano hen anchi achar hen natéy, wat namfangadcha way i nangimfaga way innilacha ano hen anghel, yag imfagan ano hen anchichay anghel way nan-uchi ano ah Jesus. ,Yag an-ani agég nahngang hen anchi henaphapet hen anchichay tapen ifani way finufae, te fummigatcha way émméy hen anchi lufù .+UWaman chàni, ekatniyén hiya koma hen anchi mangenharà an chitaaw way ganà Israel. Ngém ammag solet peet te ad chin-argaw hen na-ammaan amin cha nahha an hiya. R*Entoroycha way mangaliyén, “Ngém hen anchichay anap-apon hen pachitaaw ya hen anchichay ponòtaaw, anchag emporang hiya an Pilato ah manginyurchinana hen matéyana, wat enlansacha hiya hen koros. )1Yag anat ekat Jesusén, Henochi. Yag ekatchéén, “Hen anchi na-ammaan an Jesus way eNazaret way hiya, na-ammuwan way profetan Apudyus way ririspituwén Apudyus ya hen tatagu agé, ya nakafael way nangintudtuchu amin hen intudtuchuna ya nangamma agé hen kaskascha-aw.” ;(oYag anat ekat hen iha way ah Cleopas hen ngachannéén, “Ay kàéchah-a ménat ad Jerusalem way hea yanggay ménat hen cha-an mangngar hen cha na-ammaan hen hiyatoy tempo.” '/Yachi yag anat ekat Jesusén, “Nokaychi hen chayu aryénanna way cha manaran.” Yag entàchégcha way ammag mamàila hen pararo way tokarcha. N&ngém chicha, tawwan no pakay iggaycha elasin way ah Jesus peetchi. %}Angkay hiyachi way chachan ahepennoot ya chacha haphapetén hen anchi na-ammaan, inchahan Jesus chicha yag netnod, Q$Yag hen chacha manaranan, chachan tagtagépfaran hen aminay na-ammaan. A#{ Angkay hen hiyachiy ag-agaw, lummigwat hen chuwa hen anchichay cha somorot an Jesus way éméy ad Emaus way nasorok ah hemporo ya chuway lometor hen ka-achawwéyna ad Jerusalem. o"W Ngém ah Pedro, lummigwat way nanagtag way i paat mangila hen anchi lufù. Yag nan-eteng-ena paat way nangila ad char-ém, yag ammag anggay hen anchi funifun ah wà-acha way ammag maid ininggaw. Yachi yag anat homàyat way ammag nahahaang way cha manmamanmà no nokay peet hen anchi nekaman. Hen netnochan hen anchi chuwa an Jesus hen nanaranancha ad Emaus .!U Ngém hen anchichay aposel agé, ekatchéén, maid innilan hen anchichay finufae hen chacha ar-aryén, te kamancha chan in-inép, wat anchag iggay afuroton chicha. E  Hen ngachan hen anchichay finufae, wat cha Maria way eMagdalena an Juana yah Maria way inan Jaime ya anat agé hen anchichay tapena way chicha amin hen i nanaphapet hen anchichay aposel. % wat lommayawcha hen anchi lufù way incha henaphapet aminchi hen anchichay hemporo ya ihay pasorot Jesus ya anat agé hen anchichay tapena. I Yachi yag hemhemmà tot-owa hen anchichay finufae hen enalena, +Oway masapor meporang hen anchi Pangorowan hen Tatagu hen anchichay lawengay tatagu ya melansa hen away yag anat man-uchi chillu hen anchi petlon hen ag-agaw.” ucMaid angkay ahto te nan-uchi. Ay naliw-anyuwat peet hen anchi imfagana an chàyu hen kawad-ana ad Galilea, FYag hen anchichay finufae, anchag nanyongyong way mampalentomang ah égyatcha. Yag ekat hen anchichay larae an chichéén, “Pakay chayu anapén hen anchi natattagu hen iggaw hen natéy. +Wat anchag naleletag, yag hen hiyachi, ammagat agég niyahad hen chuway larae way nètatàchég an chicha way ammag cha humili hen lumfongcha. Rwat henomròcha way i mangila, yag ammag maichat agé hen anchi natéy. a;Angkay inumchahcha yag ammag na-a-allinat agé hen anchi tépà way tangéb hen lufù, 0 [Angkay hen anchi Chuminggu, nahapacha way térén hen anchichay finufae way lummigwat way éméy hen anchi lufù ta iyéycha hen anchichay fangfangru way ensaganacha. dA8yag anchaat homàyat way incha inyam-amma hen anchichay nankarakarase way fangfangru way metape way miyoppeop hen natéy. Yag nawakas way Safachu, nantongawcha way man-inungar te yachi chillu hen orchin hen Judio.I 7Angkay hen anchichay finufae way netnod an Jesus hen lummigwatana ad Galilea, inunudcha ah Jose yag innilacha hen iggaw hen anchi lufù ya hen enkamanna way nanginlufù hen achar Jesus,  6Hen alemana hen na-ammaan nadchi way tég-angay malihnug hen init way yachi agén milugiyan hen ngilin hen Judio way Safachu. c?5Yag yachi way neparufus, inna inpah hen achar hen anchi natéy way nelaransa hen koros, yag finunifunana ah am-ammay way uroh yag ina inlufù hen anchi kà-amma way lufù way an napasorag way natoktokan hen chéprah. P4Yachi yag émméy ah Joseyanto an Pilato way manawat hen achar Jesus. 7g2Angkay hiyachi yag wachan ihay tagu way ah Jose hen ngachanna way ad Arimatea hen fabréyna way sakopon hen provinsiyan hen Judea. Machayaw way tagu ah Jose te na-ammuwan hen kena-ammayna, yag hiya agé hen ihay chan héhhééd hen milugiyan hen mantorayan Apudyus. Ya tàén hiya hen iha hen anchichay anam-ama way konsel, iggay chillu mètempoyug hen anchichay ifana hen nantetempoyugancha way mangamma hen na-ammaan an Jesus. 3)K1Yag amin hen anchichay ifan Jesus ya hen anchichay finufae way netnod an hiya way narpod Galilea, oma-adchawwéycha way nangi-ila hen amin. Hen nilufuan Jesus D0Ya hen anchichay chuachuar way tatagu agé way na-a-among way chan fub-uya, innilacha amin hen nekaman, wat ancha ammag hommàyat way chan pagpag hen faro-ongcha gapoh hamhamàcha. O /Angkay hen nangil-an hen anchi kapetan hen sorchachu amin hen nekaman, annag chinayaw ah Apudyus way mangaliyén, “Yato peet tot-owa hen ihay tagu way ammag maid poros enammaanah laweng.” .Yag chinakarat agé Jesus hen alena way mangaliyén, “Ama, an-og eporang an hea hen lennawà.” Yachi hen ekatna yag natéyat. t a-Yachi agé yag ammag nan-agwa hen anchi séchar way kortena way horchà hen iggaw Apudyus paat ah Templo.  ,Angkay hiyachi way ustoy nanggawa, yag ammag hommelangat agé amin hen lota ingganah fummatangan way ammag iggay homelaw hen init.  +Yag anat ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an hea way hen hiyatoy ag-agaw, mètapea an haén ad uchu.” Hen natéyan Jesus oW*Yachi yag annaat ekat agé an Jesusén, “Apo Jesus, hamham-énà koma no umchah hen mantorayam.” )ngém chita, lébféngta way melansa te chusan hen enammaanta, ngém hen yahay tagu, maid poros enam-ammaana ah laweng.” ta(Ngém enamhew hen anchi iha way mangaliyén, “Ay ammoh maid paat égyatno an Apudyus. Nelansataaw amin, N'Angkay hiyachi yag nì-insorto agé hen ihay futangelo way nelaransa way mangale an Jesusén, “No hea hen Cristu way empopostan Apudyus, wat pam achi hara-an hen acharno ya chàni agé.” &Angkay hiyachi yag enhabrotcha agé ah petchayan hen uruna hen nesosorat way ekatnéén, “Yato hen Aren hen Judio.” kO%yag ekatchéén, “Ayé, no hea hen aren hen Judio, wat pakay achim hara-an hen acharno nò.” kO$Yachi yag sensennan agé hen anchichay sorchachu hiya way manginchawchaw hen ommelém way fayah, .U#Yag hen anchichay tatagu, anchag tommatàchég way chan fub-uya way mangi-ila no heno hen mekaman. Ya hen anchichay ap-apon hen Judio, chachaat sén-ésén-én hiya way mangaliyén, “Tenorongana hen tapena, wat torongana kagé hen acharna no hiya tot-owa hen Cristu way penelen Apudyus.” ]~W|{{BzIy"xCvutsurqppSooXnmalkj7j+hbgfeddicc+ba`p_^^q]o[[0ZYCX6WEVVEUUTTkSS1QQ{PhO}NN7ML#JIHH!GFEEDD%C7=v<<#;:998T7n6655[432J1a00/4.--6,++)P(v''s&%4$-#g"k!? 5uT<T4VA$J u o \  F-ES Yag nampani ah Jesus way sommongfat, ekatnéén, “Ay ammoh ekatyuwén mantotokarcha hen anchichay tatagu way i mèkasar no mawawà-acha hen komasar. Achi met. Ngém umchah chillu hen ag-agaw way melayaw hen anchi komasar, wat yachi hen umchahan hen manlanganancha way achicha manganan.” >Du Angkay hiyachi yag émméycha an Jesus hen anchichay pasorot Juan way chan funfunyag, yag senarudsudcha way mangaliyén, “Pakay chàni ya hen anchichay Fariseo wat chani met amin soroton hen gagangaytaaw way Judio mepanggép hen chan langanan way mangan. Ngém hen anchichay pasorotno wat achicha.” SC Wat hamham-ényu ngén no nokay hen laychén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way aryén hen nangaryanéén, ‘Faén hen chayu ichatochaton an haén hen chà patigén, te hen chà patigénat hen manga-asiyanyu paat hen ifayu.’ ” Yag anat ekat Jesus agéén, “Iggayà ummale hen antoy lota way manudtuchu hen anchichay ammay way tatagu, te hen ummaliyà, ta iyà tudtuchuwan hen anchichay menangfasor.” Hen mepanggép hen manlanganan way mangan yBk Yachi way chengngar Jesus hen anchi chacha aryén, yag annaat songfatan ah pani way mangaliyén, “Hen anchichay tatagu way maid saketna, achicha masapor hen choktor. Waman hen anchichay wacha hen saketna, chicha hen mansapor ah choktor. HA  Yachi way innilan hen tapen anchichay Fariseo chicha, ekatcha hen anchichay pasorot Jesusén, “Ay ammoh ammag cha mèan peet hen annay Apoyu hen annachay tatagu way kaman an cha nahha.” q@[ Angkay na-awni way cha mangan cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ah faréy cha Mateo, émméy mèan agé hen chuar way ifan Mateo way cha mangam-among ah furor ya anat agé hen anchichay tapenay tatagu way menangfasor amin. %?C Angkay cha lomayaw ah Jesus an nadchi, innilana hen ihay cha mangam-among ah furor way tummutùchu ah opesenana way ah Mateo hen ngachanna. Yag anat ifagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Umaleaat ta somorot-a an haén.” Yag naranigwat tot-owa ah Mateo way somorot an hiya. > Yag hen anchichay chuaray tatagu, hen nangil-ancha an nadchi, anchag nahaang way amchanat agé hen égyatcha. Wat chinayawcha ah Apudyus gapon nangidchatana hen kafaelan hen tatagu way mangamma hen kaman an nadchi. Hen nangayagan Jesus an Mateo ah mampasorotna B= Yag fummangonat tot-owa hen anchi tagu yag ommanamot.” < Ngém haén way Pangorowan hen Tatagu, ah manot-owaanyu way wachan lébféng-o hen antoy lota way mamakawan hen fasor, wat ka-anê hen saket hen taguwanna.” Yag annaat ekat hen anchi napàroyén, “Fumangon-a yag innaram hen annay allakwangno ta omanamot-a. z;m Ah hamhamàyu, ay narakraka hen mangaryaén napakawan hen fasorno no hen mangaryaén tomàchég-a ta manaran-a. : Ngém ah Jesus, a-ammuna hen anchi chacha hamham-én yag annaat ekatén, “Pakay kaman ahnay hamhamàyu way ammag laweng. /9W Hen yachiy tempo, wachacha agéhchi hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, yag hen nangngarancha hen anchi enalen Jesus, ekatchah hamhamàchéén, “Apay annag cha pérhén hen kena-Apudyus Apudyus a, way annag cha epachong hen kafaelana hen kafaelan Apudyus.” L8 Angkay hiyachi way hommàyatcha, ummalecha hen anchichay tatagu way ninya-atang hen ihay tagu way ammag napàroy hen acharna yag inyéycha an Jesus. Angkay enlasin Jesus way anchag manchinlan amin hiya, wat imfagana hen anchi napàroy way mangaliyén, “Heay sonod, pas-émém hen hamhamàno te napakawan hen fasorno.” 7  Angkay hiyachi yag kasen nanlugan cha Jesus hen anchi fangka way kasen gumchang hen anchi fayfay way mamfangad ah fabréycha. C6"Hen hiyachi, lummigwatcha amin hen anchichay tataguh fabréy way i manib-at an Jesus. Yag angkay inchahancha hiya, anchag nampangpanga-ase way lomayaw koma hen hiyachiy fabréycha.V5%!Yag hen anchichay nanginya-achug hen fafuy, ancha agé ammag ommawid way émméy ah fabréy, yag henaphapetcha amin hen na-ammaan hen anchichay fafuy ya umat agé hen anchichay nahurugan way tatagu. 4+ “Wat in-ayu,” way ekat Jesus, yag tenaynancha hen anchi tatagu way nihurugancha yag émméycha hen anchichay fafuy. Yachiyat agé yag amin hen anchichay fafuy, anchag hetatagtag wat napoligcha amin hen anchi chéprah yag nepesokcha hen fayfay wat anchag naofor amin. *3MWat anchaat mampangpanga-ase hen anchichay ongtan way mangale an Jesusén, “No eparyawno chillu chàni, eparufusno koma ta hen anchichay fafuy hen ayanni.” d2AYachi yag netongpo way wachacha hen ê-éyna hen ammag chuaray fafuy way chan garab. Z1-Yag angkay hen nangil-ancha an Jesus, anchaat agég nan-ongaw way mangaliyén, “Heay anà Apudyus, nokay hen ammaam an chàni. Ay ad uwanat hen mamàgangam an chàni way cha-an umchah hen ustoy tempona.” 01Angkay hiyachi way inumchahcha hen chumang hen anchi fayfay way sakopon hen Gadareno, wachan i nihib-at way chuway tatagu an Jesus way narpochah palinufù. Nahuhullugancha ah ongtan wat anchag aggaégyat way térén, wat maid makatorod way mangéy hen hiyachiy charan. d/AYag anchichay pasorotna, ancha ammag nahahaang way mangaliyén, “Heno ay paat hen katatagun nattowa, way magénén uray hen fali ya chanumén enafurotcha hiya.” Hen nemparyawan Jesus hen chuaray nihurug way ongtan .!Nanlèna ah Jesus yag ekatnéén, “Pakay ammag pararo hen égyatyu. Ay ammoh achiyu peet chillu manchinlan haén.” Yachi, fummangon yag menancharna hen anchi fali ya hen anchi chanum ta guminangcha, wat nafég-as hen anchi fali yag ommalenanà hen anchi fayfay. q-[Wat i finangon hen anchichay pasorotna hiya way mangaliyén, “Apo, homarà-a te antoy maofortaaw.” H, Yag angkay cha éméy hen anchi fangka, inluginaat agé way fumali way ammag séréd. Wat cha hàfongan hen chanum hen anchi fangka yag tég-angay malihéd. Ngém ah Jesus, ammag nanasséy. +Angkay hiyachi yag hinénggép cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen anchi fangka ta gumchangcha hen anchi fayfay. `*9Yag ekat Jesus an hiyéén, “Umunud-aat an haén ta hen anchichay maid afurotna way kaman nanattéy an Apudyus, egadcha way i manginlufù hen anchi kapachongcha way natéy.” Hen nangempaginangan Jesus hen fali 3)_Yachi yag wacha agé hen ihay pasorot Jesus way mangalen hiyéén, “Apo, awni kayya ah hen-aketan ta ana-at somorot an hea, ta iyà koma mìlufù an Ama unna.” x(iSenongfatan Jesus way mangaliyén, “Hen motet, wacha hen orobna ah omanamotana ya hen kasole, wacha agé hen hòfotna ah omanamotana. Ngém haén way Pangorowan hen Tatagu, maid angkay faréy-o ah omanamotà. Wat ay umunud-a chillu.” ='sYag hen hiyachi, ummaliyat agé hen ihay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag imfagana an Jesus way mangaliyén, “Apo, umu-unnuchà angkay an hea hen uray heno way ayam.” <&qAngkay hiyachi way innilan Jesus hen anchichay chuaray tatagu way cha mangamoamong an hiya, imfagana hen anchichay pasorotna ta éméycha amin hen chumang hen anchi fayfay. f%EEnammaana amin chachi ah tomot-owaan hen enalen hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangaryanéén, “Hiyaat kena-anna hen aminay sakettaaw yag finnéhna hen ligattaaw.” Hen kenaligat hen somorotan an Jesus z$mYag hen hiyachi agéy lafi, inyéy hen tatagu an Jesus hen chuaray nan-ahurugan ah ongtan. Wat anggay hen man-aryanéén lommayawcha hen anchichay nihuhurug way ongtan, yag kena-an Jesus agé hen saket amin hen anchichay chan sasaket. #Wat ina tenchà hen limana yag naka-anat hen saketna, wat fummangon way hiyaat agé hen i nan-alekatto way mamangan an cha Jesus. "Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus ah faréy cha Pedro yag innilana hen anchi atogangan Pedro way iné-émfég te chan saket. (!I Yachi yag, anat ifagan Jesus hen anchi kapetan way mangaliyén, “Wat no hiyaha, homàyat-a te hen anchi afurotom way ma-ammaan an chàyu wat na-ammaanat ad uwan.” Yag tot-owa, te hen hiyachi, naka-anat hen saket hen anchi alepanna. Hen nanga-anan Jesus hen saket hen chuaray tatagu x i Waman hen anchichay Judio paat way penelen Apudyus way mètape koma hen mantorayana, kachùran an chicha hen metap-ar hen anchi iggaw hen pararoy helang way ahchi, magénén mankelacha ya manngangalitféncha hen fub-acha ah kaligatna.” B} Wat tot-owa hen ifagà an chàyu way chuarcha angkay hen anchichay faén Judio way marpo hen karotarota way i mèlagsak an cha Abraham an Isaac yah Jacob hen anchi mantorayan Apudyus.  Ammag nahaang ah Jesus hen nangngaranan nadchi, yag annaat ekat hen anchichay tatagu way cha umunud way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way maid inchahà ah afurot an chitaaw way ganà Israel ah kaman hen afurot nahhay tagu. w Te kaman an haén way masapor afurotò hen aryén hen apò. Yag hen anchichay sorchachu way chà etorayan, afurotoncha agé hen aryê, te no ekat-o hen ihéén ‘in-a’ wat éméy, yag no ekat-owén ‘umalea’ wat umale agé. Ya umat agé hen anchi alepan-o, no ekatowén ‘ammaamto’ wat ammaana agé. Wat kaskasen a, way ma-ammaan hen aryém te wachan kafaelam.” 8i“Apo,” way ekat hen anchi kapetan, “achi ménat masapor umalea ah faréyni te chaà mafiinan way manmangili an hea. Wat uray ud-ay annog iyale wat maka-an hen saketna. oWYag anat ekat Jesus an hiyéén, “Wat no yaha, umaliyà ah faréyyu way i manga-an hen saketna.” “Apo, wachan anchi alepan-o ah faréyni way ammag amchan hen saketna way achi amin makaì-iwi, wat ammag napàgangay térén.” V%Angkay narpaschi, émméy ah Jesus ad Capernaum yag hen anchi échahna, wachan ihay faén Judio way eRoma way kapetan hen sorchachu, yag ina hinib-at ah Jesus way chan pangpanga-ase way mangaliyén, 4aYag anat téngténgén Jesus hiya way mangaliyén, “Masapor achim paat cha haphapetén ah uray heno way tagu hen antoy enammaà an hea, ngém éméy-aat ta in-a mampàila hen anchi pachi ta ilana way naka-an hen anchi saketno yag an-aat manchaton an Apudyus hen anchi inyurchin Moses way michaton ah manot-owaan hen tatagu way naka-an hen hiyahay saket.” Hen naka-anan hen saket hen anchi alepan hen kapetan hen sorchachu 4aYachi yag tenchà Jesus hiya way mangaliyén, “Oo, ka-asiyà hea, wat maka-an hen annay saketno.” Yag hen hiyachi naka-anat tot-owa hen anchi aggarémha way saketna. hIYag hen hiyachi, wachan ihay tagu way nakkonet hen acharna, yag émméy an Jesus way nampalentomang hen henagongna way mangaliyén, “Apo, afurotò way kafaelam way manga-an hen antoy saket-o wat ka-asiyam koma haén.”  Angkay hiyachi way nan-éhég ah Jesus hen anchi tagéytéy way nantudtuchuwana, chuarcha hen tatagu way cha umunud an hiya. /Te hen enkamanna, faén hen cha ekaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin te maila way wachan karébféngana way mantudtuchu.7gAngkay hiyachi way narpas hen nangaryan Jesus amin an cha natto, ancha ammag nahahaang way térén hen anchichay na-a-among way tatagu gapon enkamanna way nantudtuchu. 9Yag angkay hiyachi way cha umuchauchan yag nanchurun hen wangwang ya cha fumalifali, ammag neorob hen anchi faréyna way ammag maid poros nehàfa.” NWaman hen anchi tagu agé way cha mangngar hen antochay chà ifaga yag achina chillu ammaan, wat kaman hen anchi nawéngwéng way tagu way ammag hen anchi paginahar hen nanà-achana hen faréyna. ,QWat uray no cha umuchauchan ya chan churuchurun hen wangwang ya cha fumalifali, achi chillu meorob hen anchi faréyna te kénég hen anchi fato way nanà-achana. 'G“Heno way tagu way cha mangngar hen antochay chà ifaga yag chana ammaan, wat kaman hen anchi naham-an way tagu way senà-adna hen faréyna hen fato. eCNgém hen esongfat-o an chicha, ekat-owén, ‘Chàyu way nangéttém, maid angkay chillu innilà an chàyu wat lomayaw-ayuwat te laweng-ayu.’ ” Hen anchi naham-an way manà-ad ah faréyna ya hen anchi nawéngwéng n UWat no umchah hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen tatagu, lonaycha hen mampaségség-ang an haén way mangaliyén, ‘Apo, Apo, paghépém chàni te gapon kafaelam wat chani intudtuchu hen mepanggép an Apudyus, ya chani amin emparyaw hen anchichay nihurug way ongtan, ya enammaanni agé hen chuar way kaskascha-aw, wat paghépém paat chàni.’ x iEntoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Chuarcha hen tatagu way mìya-apo an haén, ngém achicha angkay amin makaghép hen mantorayan Apudyus, te hen metape yanggay wat hen anchichay cha mangamma hen laychén Amataaw ad uchu.  7Yachi, hen mangenlasinanyu hen anchi ustoy mangintudtuchu ya hen faén, wat hen anchi a-ammacha.” Hen anchichay achi metape hen mantorayan Apudyus Z -Yag hen anchi away way achi mamunga ah ammayay funga, ammag marngoh ta metongo. V %Te maid ammay ah marpo hen laweng, yag maid agé laweng ah marpo hen ammay. wYa hen iha, amin hen ammayay away wat ammay agé hen ifungana. Waman hen anchi laweng way away, laweng hen ifungana. W'Maelasinyu chicha te hen anchi chacha ekamkaman wat yachi hen mangimfaga hen kenatatagucha way hen kepaniyana, kaman hen pagat way achi mafalin mamunga ah pagéy. Ya hen tùfu, achi agé mamunga ah ma-an. b=“Ar-arwachanyu hen anchichay tatagu way ah kenasilibcha, ekatchéén alen Apudyus ano hen chacha itudtuchu yag faénat agé. Te ah kail-ana, na-anohcha, ngém ah katot-owana, ancha i chachaelén hen afurotyu. GNgém gapo ta nalepet hen anchi hawang way éméy ad uchu ya naligat agé hen hiyachiy charan, wat aketcha yanggay hen mangéy.” Hen a-amman hen ihay tagu hen mangimfaga hen kenatataguna O “Engwayu paat hen anchi nalepet way hawang ta faén hen anchi narawa, te hen ayan hen anchi naraway hawang wat ad imférno. Yag gapo ta naraka hen hiyachiy charan, wat chuarcha hen mangéy. w “Hen heno way laychényu way ammaan koma hen tatagu an chàyu, yachi agé hen ammaanyu an chicha, te yaha chillu hen pontos hen aminay inyurchin Moses ad namenghan ya hen intudtuchun hen anchichay profeta.” Hen anchi akettoy way hawang Y+ Isonga, chàyu way menangfasor way tatagu, no innilayu way mangidchat hen ammay hen a-anàyu, ay ammoh achi kaskasen hen ekaman Amataaw ad uchu way mangidchat hen ammay hen anchichay chan chawat an hiya.” N Yag no mamfaga agé ah gachiw, ay ammoh farakkan agé hen idchatyu. ~u Hamham-ényu ngén te uray chàyu way anam-ama, no mamfaga hen anàyu ah ma-an, ay ammoh fatowat agé hen idchatyu. NTe aminay manchawat an Apudyusat wacha hen midchat an hiya, ya hen anchi cha manganap ah anapéna, wat wachan ichahana. Ya umat agé hen anchi chan kogkokogkog, mafùtan hen anchi hawang an hiya. =~s“No wachay masaporyu, chawatényu an Apudyus wat idchatna. Ana-anapényu hen anchi chayu anapén wat ichahanyu. Mankogkokogkog-ayu hen anchi hawang wat mafùtan an chàyu. ~}u“Achiyu ammag cha epagngapagngar hen alen Apudyus hen anchichay tatagu way ammag térénay achi manlayad way mangngar. Hen miyaligana, kaman hen aho, te uray adchan hiya hen anchi ka-ammayan, fangtén chàyu chillu. Ya achiyu agé cha idchat hen anammay way haleppon hen fafuy, te anchag iwa-at yag inchayachayahchahcha.” Achi iyanggayan way manchawat an Apudyus ,|QAnyug cha pap-arangén hen kaenammayyu. Wat masapor ka-anényu unna hen annay liniéy ah matayu ta lomawag hen mangil-anyu way manga-an hen finutan hen ifayu.” {Ay ammoh mafalin ekatnowén, ‘Ayé ta ka-anê hen annay aginnà way finutam’ yag wà-achaat peet hen liniéy ah matam. z!Hen miyaligana, narawag hen mangil-anyu hen uray aginnà way finutan hen ifayu yag achiyuwat agé elasin way wachan liniéy way nampopoggar ah matayu. Te pakay paat chayu aryéaryén hen akettoy way fasor hen tapena yag anyug achi cha elasin hen chakar way fasoryu. &yETe hen chayu ekaman hen tapena, kaman agéhchi hen ekaman Apudyus an chàyu. Wat amin way ekamanyu hen ahentaguyu, yachi agé hen ekaman Apudyus an chàyu. x Entoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Achiyu ammag pafasoron hen tapena wat achi chàyu agé pafasoron an Apudyus. ewC"“Ya achiayu agé machanagan mepanggép hen mepasamak ah wakas te para agé ah wakas ya anat ma-ammaan cha nadchi. Te pakay inyu héphépén hen anchi ligatyu ad uwan ta inyu etape hen ligat para ah wakas.”Sv!Isonga hen haham-ényu koma, wat mepanggép hen mantorayan Apudyus ya anat hen ekamanyu way mangamma hen laychéna. Te no hiyachi hen patpatigényu, egad hiya way manmanmà hen masapor hen acharyu.” u te chichachi hen ammag cha ham-éham-én hen anchichay pagano. Ngém chàyu, inni-ilan chillu Amataaw ad uchu way masaporyu amin chaha. at;“Wat hiyachi, achiayu koma machanagan mepanggép hen anényu ya hen ilumfongyu, hsIWat no yaha hen ekaman Apudyus way mangempa-ammay hen charoh way uray wacha ad uwan, ammag màrong ah wakas yag nahèlan, ay ammoh achi kaskasen hen hamhamàna ah ilumfongyu way tatagu. Ammag korang peet hen pammateyu.” "r=ngém hen ifagà an chàyu, anam-ammay chillu hen sabsafongcha no hen anchi ka-a-ammayan way cha inlumfong hen anchi kafafaknangan way are way Solomon. q#“Ya pakay agé cha-ayu machanagan ah ilumfongyu. Te ilanyu ngén hen anchi charoh way cha lomtà. Achicha met chan amma ya man-afar p3Ya maid chillu etorong hen chanag te tàén machachannagan-ayu, ay ammoh pa-anchuwén lawa hen anchi chanagyu hen ataguwanyu ah uray ihay uras.” 2o]Ilanyu ngén hen anchichay kasole way ancha lawag chan tat-ayap way achichan mura ya mamfatà ya maid agé chacha etarpén ah usaréncha. Yag pakay chacha chillu matagu nò. Oo, te ah Amataaw ad uchu hen cha manalimun an chicha. Wat ay ammoh achi kaskasen hen hamhamàna an chàyu no hen kasole. Yn+“Wat yato hen ifagà an chàyu. Achiayu machanagan hen mepanggép hen iyataguyu way anényu ya ilumfongyu, te ay ammoh faén wadwadcha hen ataguwanyu no hen anényu, ya hen acharyu no hen ilumfongyu. Jm “Maid tatagu ah mafalin chuwa hen omapowana te kapeletan way laylaychéna hen iha yag achina laychén hen iha. Ya pelet way afurotona agé hen iha ya achina agé hen anchi iha. Pachongna agé an Apudyus ya hen pelak, te no ammag hen pelak hen napatpateg an hea, achi mafalin way patigém hen laychén Apudyus.” hlINgém no nakorafuwan hen anchi mata, ammag helang hen achar. Hiyachi, no helang hen anchi karpowan koma hen omenpapaway, ammag pararo tot-owa hen ngéngét hen achar. Hen miyaligana, no usto hen patigén paat hen hamhamà, achita mèfat. Ngém no nat-én hen patigén hen hamhamà, ammag pararo hen mèfatan.” Hen ekat Jesus mepanggép hen kok-owa $kAYachi yag nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mata, hiya hen helaw hen achar. Wat no iggay nakorafuwan hen mata, nahehellawan hen aminay achar. xjiYa ah kenatot-owana agé, heno way patpatigényu, kapeletan way yachi hen haham-ényu.” Hen helaw hen achar GiTa hen ekamanyu komaat patpatigényu paat hen anchi laychén Apudyus ta hiya hen mangentarpén hen tot-oway kafinaknangyu ad uchu. Te ahchi, ammag maid makachachael ya maid agé maka-akaw. ghG“Achiyu ammag patpatigén hen fumaknanganyu hen antoy lota way cha mangamoamong hen egad, te amin cha nahha wat machachaelcha chillu te ancha yanggay ammag maropà ya mabfufù ya mafalin amin akawén hen mangakaw. gta maid makelasin ah tatagu way cha-ayu manlangan, ta anggay ah Amataaw way Apudyus ah mangammu. Wat ah Apudyus way achi maila, i-illana chillu hen aminay netataro way na-ammaan, wat idchatna hen gunggunayu ah pegwana.” Hen ma-amongan hen kafinaknang ad uchu OfNgém chàyu, no manlangan-ayu, manchar-op-ayu ya mansasaggaysay-ayu `e9“No manlangan-ayu way mangan gapo hen manluwaruwanyu an Apudyus, achiyu ammag epàpàila way cha-ayu manhenaang way kaman hen cha ekaman hen anchichay senang a-afurot. Te chicha, iyanggayancha hen acharcha ah mangil-an hen tatagu way chachan langan. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag nanarpas angkay hen aminay gunggunacha. d!Ngém no achiyu pakawanén chicha, achi chàyu agé pakawanén an Apudyus.” Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen manlanganan way mangan c5Entoroy Jesus way mangaliyén, “No pakawanényu hen anchi nangamma ah laweng an chàyu, pakawanén agé chàyu an Amataaway Apudyus ad uchu. b Ya achim koma eparufus hen ma-awisanni way achini makaya ya torongam agé chàni ta achi chàni lokopon an Chumunyu.’ ” a Ya pakawaném agé chàni hen anchi laweng way enammaanni way kaman hen chani mamakawanan hen anchichay nangamma hen laweng an chàni. @`{ Idchatno hen man-érégnah anénni ah ka-ag-a-ag-agaw. u_c Ya ta umchah koma hen mantorayam. Ya ta ma-ammaan agé hen laychém hen antoy lota way kaman agé ad uchu. d^A Wat yato hen ekamanyu way manluwaru. “ ‘Amani ad uchu, ta machachayaw hen ngachanno. ]#Achiyu torachén hen chacha ekaman way manluwaru, te ah Amataaway Apudyus, inni-ilana chillu hen masaporyu uray hen cha-anyu mangimfag-an. m\S“Ya no manluwaruayu agé, achiyu ammag ar-arkosan way mangempa-anchu hen luwaruyu way kaman hen cha ekaman hen anchichay maid afurotna te chicha, ekatchéén changrén ano Apudyus chicha gapon kena-anchun hen luwarucha. [ Ngém chàyu, no manluwaruayu, yato hen ekamanyu, éméy-ayu ah faréy yag nan-énéb-ayu ta achiayu maila way manluwaru an Amataaw way Apudyus way achi agé maila. Yag ah Apudyus way makaila hen egachay achi maila, idchatna hen gunggunayu ah pegwana.” @Zy“No manluwaruayu, achiyu torachén hen cha ekaman hen anchichay senang a-afurot way incha tomatàchég way manluwaru hen anchi chacha ma-am-amongan ya hen penget hen korsa ah an yanggay mangil-an hen tatagu an chicha. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag nanarpas angkay hen aminay gunggunacha. %YCta anyu an etat-allo way mangidchat. Wat ah Amataaw way Apudyus way mangi-ila hen egachay achi maila, idchatna hen gunggunayu.” Hen ekaman way manluwaru )XKNgém chàyu, hen ekamanyu koma, no wachay idchatyu ah etorongyu, ilanyu ta uray hen anchi gayyémyu paatén achina koma changchangrén way wachan inidchatyu, WWat no wachay idchatyu ah etorongyu hen anchi makasapor ah torong, achiyu koma ammag eparangchi hen kachùran hen tatagu way kaman hen cha ekaman hen anchichay senang a-afurot way éméycha hen anchi sinagoga way chacha ma-am-amongan ya hen korsa way mangempadpadcha hen chacha ammaan ah machayawancha. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag nanarpas angkay hen aminay gunggunacha. ~V wEntoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Ar-arwachanyu ta faén ah mangil-an hen tatagu hen chayu mangammaan ah ammay. Te no hen machayawanyu yanggay hen mangammaanyu hen ammay, maid angkay idchat Amataaw way Apudyus ah gunggunayu ad uchu. tUa0Masapor usto paat hen ekamanyu way kaman hen kenauston hen cha ekaman Amataaw way Apudyus ad uchu.”"T=/Ya maid agé manlahyanyu no anggay hen anchichay ifayu yanggay hen chayu tagépfarén, te uray hen anchichay achi omafurot wat chacha met ammaan chaha. ^S5.Te ay ammoh gunggunaan chàyu an Apudyus no ammag hen anchi yanggay manlayad an chàyu hen laylaychényu. Achi angkay, te uray hen anchichay cha mangam-among hen furor way chan lokop wat chacha met ammaan chaha. kRO-Te no yahan ammaanyu, cha-ayu komaman an Amataaw way Apudyus ad uchu. Te hiya, eparufusna hen uminitan hen init ah pagsaya-atan hen aminay tatagu way uray hen anchichay laweng ya hen anchichay ammay. Yag umat agé hen uchan, idchatna ah pagsaya-atan agé hen aminay tatagu way uray hen anchichay mangamma hen laweng ya hen anchichay mangamma hen ammay. -QS,Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, masapor epàilayu hen layadyu hen anchi uray gumura an chàyu, ya masapor agé iluwaruwanyu hen anchi cha mamaligat an chàyu. P'+“Innilayu hen anchi nitudtuchu way ekatnéén, ‘Masapor laylaychényu hen ifayu yag hen anchi gumura an chàyu, guréényu agé.’ ;Oo*Adchanyu hen anchichay chan ochaw an chàyu, ya pafuruchanyu agé hen anchichay cha fumurud an chàyu.” Hen intudtuchun Jesus way masapor na-anohta hen anchi mangura an chita |Nq)Yag no wacha agé hen mangempapelet way mempachén hen kargana ah ihay lometor, uray icharanyu ah chuway lometor. {Mo(Yag no wachay manginchérém an chàyu yag menortana chàyu ah ihay lumfong, uray iyuyayu agé hen anchi agwana. EL'Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, achiayu cha fumab-arés ah uray heno way ma-ammaan an chàyu. Wat no wachay manappet hen apengyu, uray etayayu hen anchi chumangna ta tappeténa agé. K#&“Innilayu agé hen anchi nitudtuchu an chitaaw way ekatnéén, ‘Heno way tagu way manachael hen matan hen ahentaguna, masapor machachael agé hen matana. Yag heno way tagu agé way manachael hen fub-an hen ahentaguna, masapor machachael agé hen fub-ana.’ [J/%Wat hen ekamanyu, anyu yanggay ammag ekatén, ‘Oo’ no oo, ya ‘achi’ no achi. Te no taptapyanyuchi, ah Chumunyu angkay hen narpowan hen anchi entaptapeyu.” Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen farés 6Ie$Ya achiyu agé cha esapata way pomokaw hen fuùyu no faén tot-owa hen enaleyu, te ay ammoh kafaelanyu way mangempapokaw ya mangempangétég hen uray himféras way fuùyu. EH"Ngém hen antoy ifagà an chàyu ad uwan, achiayu chan sapsapata ah uray heno way epostayu. Achiyu ammag ekatén meorob ad uchu ya hen antoy lota no faén tot-owa hen enaleyu, te ad uchu, yachi hen tummutùchuwan Apudyus, ya hen antoy lota, yato hen kaman pommapattangana. Ya achiyu agé esapata hen anchi fabréy way Jerusalem way machachael agé no faén tot-owa hen enaleyu, te hen hiyachiy fabréy hen fumaryan hen anchi kangatowanay Are. G#]F3!“Innilayu agé way nanepod ad namenghan, intudtuchun hen anchichay anap-otaaw way ekatchéén, ‘Achiyu cha labsengén hen empostayu te masapor ammaanyu way ammaan hen heno way ensapatayu an Apudyus.’ $EA Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, heno way larae way manginhiyan an ahawana, fasornachi, manongad no an chummagchagas hen anchi ahawana. Fumasor te chana ammaan hen chumagchagasan hen anchi inhiyanna no kasen mangahawa, te faén chillu ahawana hen anchi kasenna ahaw-én te chagchagasnachi. Ya umat agé hen anchi nangahawa an hiyaat anna agé an chinagchagas.” Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen sapata D3“Siguchay nitudtuchu an chitaaw way no ihiyan hen larae hen ahawana, masapor idchatna an hiya hen papel way mangempàila hen manhiyanancha. C/Yag no oma-annig agé hen cha ammaan hen limayu ah chayu fumasoran, un-unnina no porhanyu yag entap-aryu. Te un-unnina angkay way an makorangan hen lima no hen anchi wacha amin yag ad imférno hen iggawanyu.” Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen manhiyanan hen hen-ahawa TB!Wat hiyachi, no oma-annig hen ilan hen matayu ah chayu fumasoran, un-unnina no okatényu yag entap-aryu. Te un-unnina angkay hen makorangan hen achar no hen wacha amin yag ad imférno hen metap-aranyu. ANgém hen ifagà an chàyu ad uwan, heno way tagu way mangila ah fufae yag hemhemmàna way manòyong, chummagchagaschi ah hamhamàna. d@A“Innilayu agé hen anchi nitudtuchu way ekatnéén ‘Achiayu cha chumagchagas.’ ?Wat maid angkay meparufusam hen pagfaruchan ingganah fayacham amin hen anchi mortam.” Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen chagchagas n>U“Yag mag-ay ta wachay manginchérém an hea, éméy-a an hiya unna way mètagépfar ta no mafalin, achia koma mepasango hen uwis. Te no loohcha-a epasango hen uwis, awni yag idchatna hea hen anchi poles yag imfarudcha-a. n=Uannog man-ehàfa unna hen anchi ekatnowén ichatonno ta éméy-aat way i mètagépfar hen ifamanchi ta manchinnaros-ayu unna. Yag no narpaschi, yachin mangentoroyam way manginchaton hen anchi ekatnowén ichatonno an Apudyus.” $<AWat hiyachi, no wachay cham iyéy hen Templon Apudyus ah ekatnowén ichatonno an hiya, yag hemhemmàno way wacha uwa hen lawengén hen anchi ifam an hea, g;GNgém hen ifagà an chàyu ad uwan, uray hen anchi ammag an omaningarngar ah ifana wat mauwis angkay agé. Ya hen anchi mameloh ah ifana, ammag michérém hen anchichay nan-angato way konsel. Ya hen anchi tagu way mangaleh ifanéén, ‘Heaat ammag maid sérsérfim,’ hen anchi nangalehchi wat lébféngna way metap-ar hen anchi apoy ad imférno. 2:]“Innilayu way nanepod ad namenghan, nitudtuchu an chitaaw hen anchi orchin way ekatnéén, ‘Achiayu cha pomatéy te hen anchi pomatéy, mauwis yag nachusa.’ V9%Ngém hen ifagà an chàyu, achiayu angkay metape hen mantorayan Apudyus no achiyu ammaan hen laychéna, te achi ummat hen cha ekaman hen anchichay Fafariseo ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen anchi orchinanchi. Wat masapor wadwadcha hen ekamanyu no hen chacha ekamkaman.” Hen nangempa-am-amchan Jesus hen anchi orchin O8Wat hiyachi, heno way manlabseng hen anchi uray kafafaan way lentég yag yachi agé hen itudtuchuna hen tapena, wat hiya hen mifilang ah kafafaan hen mantorayan Apudyus. Ngém heno way mangafurot amin hen anchi orchin Apudyus yag yachi agé hen itudtuchuna hen tapena, wat hiya hen mifilang ah nangato hen anchi mantorayana. [7/Yag tot-owa hen antoy ifagà way achi mafalin miyat-atob hen anchi orchin Apudyus. Te uray mamaid hen antoy lota yad uchu, achi chillu mamaid hen uray anchi ka-ak-akettoyan way orchin ingganah ma-ammaan amin. #6?Yachi yag entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Achiyu ekatén anà ummale way an mamakas hen anchichay orchin way ensorat Moses ya hen intudtuchun hen anchichay profeta, te hen ganchat-o paat way ummaliyat ah tomot-owaan hen imfagan hen amin anchichay nesosorat way orchin. u5cWat kaman agéhchi koma hen homelawanyu ah mangil-an hen tatagu, te hen mangil-ancha hen anchi ammay way chayu ammaan, yachi hen manayawancha an Apudyus way Amataaw ad uchu.” Hen mepanggép hen anchi orchin Apudyus way ensorat Moses 4Ya maid agé tatagu ah mamasgéd ah helaw yag henàufana, te no pasgéchana, anna an epatang ta mahelawan hen aminay wachah faréy. e3C“Yag chàyu agé hen kaman helaw way manelaw hen hamhamà hen aminay tatagu hen antoy lota. Hen miyaligana, kaman-ayu hen ihay fabréy way ininggaw hen tagéytéy way mamàila way achi mafalin way malenglengfan. 2% Yachi yag entoroy Jesus hen chana itudtuchu, ekatnéén, “Hen ahin hen mangempa-ammay hen missa. Wat chàyu, kaman-ayu agé ahin te chàyu hen cha mangintudtuchu hen omammayan hen tatagu hen antoy lota. Ngém non an umat way maka-an hen anchi paket hen ahin, ay ammoh mafalin way papaketém kasen. Achi met, te ammag metap-ar yanggay way gategatenan hen tatagu te maid chillu sérfina.” 1} Uray no yaha hen ammaancha an chàyu, an-ayu yanggay ammag lomaylayad chillu, te chakar hen gunggunayu ad uchu. Yag yaha agé chillu hen nekaman hen anchichay profetan Apudyus ad namenghan.” Hen ninyaligan Jesus hen cha omafurot ah ahin ya helaw 07 “An-ayu ammag lomaylayad yanggay no insortuwén chàyu ya paligatén chàyu ya ustan chàyu hen anchichay tatagu gapon sommorotanyu an haén. ~}#{{{pz"y6xww,vutt!sdrqppnmll;k[jj&iigffeddcca`w_^^]\[ZYXWVrUhTT7SRRTQQ[POOMMKyJIHHGFFDCCB/A.@W?y>>o=j<;9876543w3110i0.--0+*{)(('&=%$$*#""+!  XXN Uo {(;,$W5 Yag gapo ta anchag chuar hen anchichay nangamong an hiya, i tummùchu hen anchi fangka yag atàtàchégcha hen anchichay tatagu hen anchi tarantag. V  Angkay hen hiyachiy ag-agaw chillu, ginumhad ah Jesus yag i tummùchu hen anchi penget hen fayfay way i mantudtuchu hen tatagu. xUi 2te heno way tagu way mangamma hen laychén Ama ad uchu, chichachi agé hen sosnod-o ya chinàcha-ar-o.”T 1Yag annaat tuchuwén hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Chichato agé hen ifilang-o ah sosnod-o ya chinàcha-ar-o, S{ 0Yag senongfatan Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém faén yanggay chicha hen ifilang-oh chàcha-ar-o ya sosnod-o.” %RC /Yag anat i ifagan hen ihay tagu an Jesus way mangaliyén, “Anchiyan cha inam ya hen e-enawchim ah chara way chacha-a epa-ayag te wacha anon ifagacha.” ,QQ .Étég Jesus way chan tudtuchu hen anchichay tatagu yag inumchahchaat agé cha inana ya hen anchichay enawchina way chacha epa-ayag hiya te wachan ifagacha. P -wat i man-ayag ah pitu ah ifana way mas kaskasen hen kenarawengcha no hiya, yag fummaréycha amin an hiya. Wat hen na-ammaan hen anchi taguwanchi hen anongohna, ammag kaskasen way kàka-ase no hen anchi pés-éyna.” Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Kaman an nadchi hen mekaman an chàyu way tatagu ad uwan way ammag laweng.” Hen mifilang ah chinàcha-ar Jesus ya sosnodna $OA ,mamfangad chillu hen anchi tagu way narpowana. Yag angkay no mamfangad yag innilana way ammag maid peet ininggaw ya nacharos ya niyam-amma amin hen egad, XN) +Entoroy Jesus way nampani, ekatnéén, “No lomayaw hen nihuhurug way ongtan hen tagu, ina gégga-ayén hen anchi lugar way maid fummabréy way i man-anap ah fumaryana. Ngém mag-ay ta maid ichahana, KM *Ya hen hiyachi agéy tempo way kauwisan hen tatagu, fùnag hen anchi arey fufae way narpod Seba way mangempafasor an chàyu agé, te hiyaat ammag acha-achawwéy hen namfiyahiyana way i paat mangngar hen anchi kenaraeng way itudtuchun Arey Solomon. Ngém chàyu, tàén antoyanà ad uwan way nangatngato no ah Solomon, anyug achi chillu changrén hen chà itudtuchu an chàyu.” Hen ma-ammaan hen anchi mangentagay hen laweng no maid ustoh sorotona hLI )Wat no umchah hen anchi ag-agaw way mauwisan hen aminay katagutagu, an chàyug pafasoron hen anchichay tinudtuchuwan Jonas way eNineve te chichaat namfafawicha way térén hen nangngarancha hen imfagan Jonas. Ngém chàyu, nat-én-ayu te tàén antoyanà ad uwan way nangatngato no ah Jonas, anyug achi chillu changrén hen chà itudtuchu an chàyu. .KU (Te ah Jonas, ini-inggaw hen poton hen anchi chakaray gachiw ah toroy ag-agaw. Yag umat agé haén way Pangorowan hen Tatagu wat milufuà hen lota ah toroy ag-agaw. JJ  'Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Chàyu way tatagu ad uwan, an-ayug laweng way anyug nanchùgan ah Apudyus. Yag pakay paat hen kaskascha-aw hen epapeletyu way ammaà. Maid angkay kaskascha-aw ah epàilà an chàyu no faén yanggay hen anchi sinyar way na-ammaan hen anchi profeta way Jonas ad namenghan. eIC &Angkay hiyachi yag nan-ale hen anchichay tapen hen siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay Fariseo, yag ekatchan Jesusén, “Apo, omenpàila-a kaya ah kaskascha-aw ah manot-owaanni no henoa.” H/ %Te hen aminay chayu aryén, yachi hen mangchat ah machusaanyu ah pegwana ono achiayu.” Hen nempapeletancha way epàilan Jesus hen kaskascha-aw bG= $“Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no umchah hen anchi ag-agaw way mauwisan hen egachay katagutagu, wéhchiyén songfatana an Apudyus hen aminay enammaana way uray hen anchichay enalena way maid gutokna. 8Fi #Wat hen anchi tagu way ammay ya usto hen hamhamàna, ammay agé hen a-ammana. Waman hen anchi tagu way ammag laweng chillu hen chana hamham-én, laweng agé hen a-ammana.” WE' "Yachi hen manot-owaan way an-ayug kaman farakkan, te ay ammoh mafalin laway aryényu hen ammay no an-ayu chillug laweng. Te tot-owa angkay way hen anchi wacha ah hamhamà, yachi agé hen iyalen hen tapà. zDm !Yachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “No ammay hen away, ammay agé hen anchi ifungana. Ngém no laweng hen anchi away, kapeletan way laweng agé hen anchi ifungana, te hen fungana hen mangimfaga hen kena-away hen away. C/ Wat hiyaha, heno way mangsot an haén way Pangorowan hen Tatagu, mafalin chillu mapakawan. Ngém hen anchi mangsot paat hen anchi Espiritun Apudyus, achi poros mafalin mapakawan way uray ad uwan yah pegwana.” Hen cha aryén hen tatagu hen mangenlasinan hen kenatatagucha B Wat hiyachi, tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way uray heno way fasor way ammaan hen tatagu ya uray agé hen mangsotancha an Apudyus wat mafalin mapakawan. Ngém hen anchi ammag achi mapakawan way fasor wat hen anchi mangsot hen Espiritun Apudyus. “Heno way tagu way achi mangifa an haén wat chana angkay fusoron haén. Ya heno agé way achi cha manorong an haén hen chà ammaan, annaat angkay cha kontaréén haén. @' “Ah katot-owana, ammag maid makaghép hen faréy hen orhe way tagu way i mangara hen kok-owana no achina unna faruchun hen orheyanchi yag annaat mafalin aran hen kok-owana. Orhe tot-owa ah Chumunyu, ngém ena-afào chillu hiya yag a-allà agé hen kok-owana.” [?/ Wat faén ah Beelzebub hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen anchichay ongtan te hen Espiritun Apudyus. Wat yachi hen manot-owaanyu way looh niluruggi peet hen mantorayan Apudyus hen antoy lota.” >w Yag no ekatyu chilluwén ah Beelzebub way ap-apon hen ongtan hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen anchi nihurug way ongtan, achi pay ongtan agé hen nangidchat hen kafaelan hen annachay pasorotyu way cha mangemparyaw agé hen cha mihurug way ongtan. Wat hen cha ammaan hen annachay pasorotyu, yachi hen mangempàila way enomfat hen annay chayu aryén an haén. = Wat pachongna agé no ekatyuwén hen anchi ap-apon hen ongtan hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen ongtan, te anna agé cha gufatén hen anchichay kapachongnay ongtan. Yag no yahaat ay ammoh faén ag-aggah hen machachaelan hen mantorayana. w<g Ngém ah Jesus, inni-ilana chillu hen chacha hamham-én wat senongfatana chicha ah pani way mangaliyén, “Uray heno way toray, no maid tetempoyug hen anchichay tataguna way anchag chan sososongel, ammag naraka hen ma-afa-ancha. Ya umat agé hen himfafaryan ono hen umili, no maid tetempoyugcha ta anchag chan sososongel, wat anchag mahihiyan amin yag na-afàcha. ; Angkay chengngar hen anchichay Fariseo hen enalen hen anchichay tatagu, senongfatancha way mangaliyén, “Ayong-ang, ah Beelzebub angkay way ap-apon hen ongtan way Chumunyu hen nangidchat hen kafaelan nattoy tagu way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan.” :- Wat amin hen anchichay lonay way tatagu, ancha ammag nahahaang way mangaliyén, “Ay hiyato ngata hen anchi ganà David way hahadchéntaaw.” L9 Angkay hiyachi yag inyéycha an Jesus hen ihay tagu way nabfurag ya nattongong te naruyawan. Yag angkay emparyaw Jesus hen anchi ongtan, nan-aleyat agé hen taguwanchi yag mafalin makaila. .8U Yag hiya yanggay hen manchinlan hen aminay tatagu ah kahara-ancha.” Yaha hen ensorat Isaias ad namenghan. Hen nangempachonganchan Jesus an Chumunyu way Beelzebub }7s Ya achina agé ammag héphépén hen anchichay nakapsot hen pammatena, ya ammag na-anoh agé hen ekamanna hen anchichay aggarayos, ya achina agé iyanggayan hen chana amma-ammaan ingganah mangafà hen anchi usto way afaéna hen aminay laweng. |6q Achi me-esngel ya achina agé an èngaw hen ifagana. Ya achi agé ammag an manchischiskorso hen iggaw hen tatagu. 5} “Hiyato hen anchi penepelè ah chà fabfaarén way hiya hen anchi laylaychê paat ya hiya agé hen cha mangemparaylayad an haén. Idchat-o hen Espiritù an hiya ta hiya hen manginwarawag hen anchi ammayê hen anchichay faén Judio ah karotarota. 4' Hiyaha hen enkamkaman Jesus ah tomot-owaan hen anchi alen Apudyus way ensorat hen anchi profeta way Isaias ad namenghan way ekatnéén, l3Q yag annaat téngténgén chicha ta achicha koma cha haphapetén ah tapena hen mepanggép an hiya. e2C Angkay hiyachi way chengngar Jesus hen anchi chachan a-atopàpa-an, ammag lommayaw an nadchi. Ngém chachaat ma-atiguyguy chillu hen anchichay chuaray tatagu way umunud an hiya yag kena-anna hen aminay sasaketcha, #1? Wat hen anchichay Fariseo, ancha ammag lommayaw way incha man-a-atopàpà ah ekamancha way mamchit an Jesus. Hen anchi nesosorat way mepanggép an Jesus ;0o Yachi way enalen Jesuschi yag annaat ifaga hen anchi taguwanchi way mangaliyén, “Uyachém hen annay limam.” Inuyadna yag ammag ommammayat agé way nepachong hen anchi iha. #/? Wat ay ammoh faén napatpateg hen tatagu no hen karnero. Isonga achi an cha labsengén hen orchintaaw no torongan hen tatagu uray Safachu way ngilin.” ).K Senongfatan Jesus chicha ah pani way mangaliyén, “Chàyu ngay, no wachay nag-ah ah karneroyu hen fito hen tempon hen ngilin, ay ammoh achiyu chillu i aran. J-  Yag niyaphor way wacha agéhchi hen ihay tagu way ammag nàis-is hen ihay limana. Yag wachacha agé hen anchichay tapena way cha manganap ah manginchérémancha an Jesus, wat incha imfaga an hiya way mangaliyén, “Ay marabseng ngén hen anchi orchintaaw no tàén Safachu way ngilin yag kena-an hen saket hen tagu.” t,a Angkay lommayaw ah Jesus an nadchi yag émméy hen ihay sinagoga way chacha ma-am-amongan way Judio. '+G Te haén way Pangorowan hen Tatagu, haén hen nangimfiyang way mangimfaga hen ma-ammaan hen ngilin.” Hen nangempagadngan Jesus hen anchi nàis-is way lima C* Hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén, ‘Faén hen anchi chayu ichaton an haén hen patpatigê te hen patpatigê paatat hen manég-anganyu hen ifayu.’ ” Yachi yag ekat Jesusén, “Non anyu an na-awatan koma hen laychén nadchi way aryén, wat iggayyu koma pafasoron hen antochay cha-an fummasor. ) Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ad uwananto, wacha hen inumchah an chàyu way napatpateg no hen anchi Templo. }(s Yag ay ammoh iggayyu agé faséén hen anchi orchin way ensorat Moses mepanggép hen anchichay papachi agé way chan chunu ah Templo, wat Senafachu met way chacha agé labsengén hen anchi ngilin way man-inungaran te uray Safachu way ngilinén, chacha chillu manchunu ahchi. Ngém achi met mifilangchi ah fasor gapo hen kenapateg hen anchi Templo way chacha manchunuwan. 0'Y An met ammag hinénggép hen anchi faréy Apudyus yag innarana hen anchi tenapay way nichachaton an Apudyus way ekat hen orchintaawén anggay hen papachi hen mangan an nadchi. Ngém enan David chillu ya ummidchat agé hen anchichay ifana. Wat gapoh kena-arena, maid met ekattaawén fasornachi. =&s Senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Pakay. Ay ammoh maid finasayu hen anchi enammaan hen anchi apotaaw way David ad namenghan ya hen anchichay ifana hen hommenaangancha. |%q Angkay innilan hen anchichay Fariseo chicha way chan ottem, chinumsekcha way mangalen Jesusén, “Ilam ngén hen annay cha ammaan hen pasorotno, chacha angkay labsengén hen orchintaaw way mangempawa hen mamfat-an hen ngilin way Safachu.” $  Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu hen Judio, cha manaran cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay chacha murmur-an ah pagéy. Yag angkay gapo ta chachan henaang hen anchichay pasorotna, wat ancha lawag ummara an nadchi ah chacha ot-ottemén. b#= Ya achiayu agé maligatan way mangamma hen epa-ammà an chàyu te faén naligat.”)"K Yag changrényu hen tugun-o ta acharényu paat hen wachan haén, wat matornos-ayu ya yumagpaw hen hamhamàyu. Te haén, na-anohà ya achì èmehan hen tatagu. u!c “Amin-ayu way napoproblemaan ya nau-ungar gapon ligat, umaleayu an haén, wat man-inungarê chàyu.  Yachi yag anat agé ifagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Impiyar Amay Apudyus hen egachay wacha an haén way haén, maid nangila hen kenatatagù ya hen kena-apudyus-o no faén yanggay ah Amay Apudyus. Ya maid agé nangila an Amay Apudyus no faén yanggay haén way anàna ya anat hen anchichay tatagu way piliyê ah mangempaka-ammuwà hen mepanggép an hiya.” U# Wat saramat paat Ama te yaha hen enammaam way yaha chillu hen laychém.” 7 Angkay hiyachi yag nanluwaru ah Jesus way mangaliyén, “Manyamanà an hea Amay Apudyus way Ap-apo ad uchu ya hen antoy lota, te annog empaka-ammu hen katot-owaan mepanggép an haén hen antochay cha-an na-achar way achi ma-awatan hen anchichay nan-araeng ya naka-achar. wg Wat tot-owa antoy ifagà agé an chàyu way mangmanghan angkay hen machusaan hen eSodoma no chàyu hen umchahan hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen katagutagu.” Hen katornosan hen anchichay maka-awat mepanggép an Jesu Cristu `9 “Ya chàyu agé way eCapernaum, magénén ekatyuwén machachayaw-ayu ingganad uchu. Ngém achiayu angkay te an-ayu ammag mepesok ad imférno gapon achiyu mamfafawiyan. Te non an umat yag ad Sodoma hen nangammaà hen kaskascha-aw way kaman hen enammaà ah fabréyyu wat namfafawicha angkay way é-éttégcha ad uwan way cha-an nèopoh. 7g Wat tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way mangmanghan angkay hen machusaan hen eTiro ya eSidon no chàyu hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen aminay katagutagu.” ?w Ekatnéén, “An-ayu ammag kàka-ase, chàyu way eCorazin ya iBetsaida. Ka-as-aseayu no hen anchichay faén Judio way eTiro ya eSidon, te non an umat yag ahchi hen nangammaà hen kaskascha-aw way kaman hen enammaà ah fabréyyu, wat ancha angkay ammag nanchapchapor ya nanlumfong ah sako ah mamfafawiyancha. s_ Angkay hiyachi yag anat agé ilugin Jesus way mangingar hen tatagu hen anchichay fabréy way nangempàil-ana hen kachùran way kaskascha-aw te uray innilacha, anchag achi chillu manchùgan hen anchi laweng way chacha am-ammaan. gG Wat angkay ummaliyà agé way Pangorowan hen Tatagu way achiyà manlangrangan way mangan ya chaà amin mì-inum, wat anyu agég cha pelohon haén way mangaliyén anà ammag fukatot ya amfutangén, ya chayu amin ekatén chà gayyémén hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen anchichay tapenay menangfasor. Ngém tàén yaha, mepàila chillu hen kenaraeng Apudyus te hen halenonot hen ekamanna, yachi hen manot-owaan hen kenaustona.” Hen anchichay ammag achi omafurot S Yaha hen cha mekaman an chàyu way ammag maid ma-ara. Te hen ummaliyan Juananchi way chan langrangan way mangan ya achi amin uminum ah fayah, wat penelohyu hiya way mangaliyén an nahurugan ah ongtan. 6e Te hen namattopattongancha ah mèhalepanyu koma, anyug iggay lenyad way mètape. Yag yachi way emparégcha way nan-ib-ifil ah metapyanyu koma, an-ayu chillug achi mètape. { Entoroy Jesus way mangaliyén, “Nokay lawa hen mangempaniyà an chàyu way tatagu ad uwan way ammag maid ma-ara an chàyu. Iyalig-o chàyu ah kaman ungunga way omachi way man-ay-ayam uray no cha chàyu ongawén ah tapena ta mèay-ayam-ayu. r] “Chengngaryu hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu wat ma-awatanyu koma hen laychénay aryén.”  Wat non anyu an afuroton hen chacha amin imfaga wat ma-awatanyu way ah Juananchi, hiya angkay ah Elias way nifafagga way mamfangad.” Z- Hen anchi mantorayan Apudyus chillu hen pontos hen cha aryén hen amin anchichay profeta way nanepod ad namenghan inggana hen ummaliyan Juananchi. Ya yachi agé hen pontos hen anchi orchin way ensorat Moses. S Nanepod hen laprapon hen nantudtuchuwan Juananchi ingganad uwan, chuar hen cha mangempapelet way metape hen mantorayan Apudyus, ya kaskasen agé hen cha ekaman hen tapena way mangempapelet way metape. }s Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu,” way ekat Jesus, “way maid kasen tagu ah niyanà hen antoy lota ah nangatngato no ah Juan way chan funfunyag. Ngém nangatngato chillu hen anchi uray kafafaan way tagu way metape hen mantorayan Apudyus. `9 te hiya paat hen anchi tagu way ena-allen hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘Wacha hen ihay tagu way faarê way mamangpango no hea, ta ina esasaggana hen anchichay tatagu ta changréncha-a.’ U# Wat nokay ngarud hen tot-owa way pontosyu way i nangila nò. Ah katot-owana, anyu chillu an i innila hen profetan Apudyus. Wat hen ifagà an chàyu, wadwadcha angkay ah Juananchi no hen profetan Apudyus L  No faénchi, pakay émméy-ayu nò way nokay hen inyu innila. Ay ammoh anyu an i innila no nanlumfong ah ammayay lumfong. Iggay a, te ah faréy hen Are hen iggaw cha nadchi way faén ah chanak. S  Angkay hiyachi way chacha lomayaw hen anchichay pasorot Juan, inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay tatagu hen mepanggép an Juan, ekatnéén, “Hen anchi iyu nangil-an an Juan ah chanak, nokay hen ekatyuwén inyu ilan. Ay ammoh ekatyuwén hiya hen kaman gurun way ammag maid achina omadyugan no hapochén hen yawyaw.   Ya ifagayu an hiya agé way ammag lomaylayad hen anchi tagu way achin chuwachuwa hen afurotna way haén hen anchi hennag Apudyus.” E  way hen anchichay nabfuragén, makailacha, ya hen anchichay nattorangén, makagngarcha, ya hen anchichay nakkonetén, ommammay hen acharcha, ya hen anchichay nappelayén, makacharancha. Ya uray hen natéyén nepauchicha, ya hen anchichay maid mafalinna way tatagu, cha miwarawag an chicha hen anchi ammayay chamag.   Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Mamfangad-ayu an Juan ta haphapetényu hen chayu chengngar ya hen chayu innila way chà enammaan oW “Ay hea tot-owa hen anchi mamahhéd way imfagan Apudyus way umale, ono manhééd-ani ah safali.” \1 Hen hiyachiy tempo, nifafarud ah Juan way chan funfunyag. Angkay chengngarna ah pagfaruchan hen cha enamma-ammaan Jesus, yag annaat hénagén hen tapenay pasorotna way i mangimoh an Jesus way mangaliyén, 9 m Angkay hiyachi way lempas Jesus way manugun hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna, lommayaw ahchi way émméy hen anchichay nehag-énay fabréy way i manudtuchu an chicha. b= *Yag umat agé hen heno way tagu way an lawag an mangempainum hen ténéng way chanum hen uray anchi kafafaan way cha omafurot an haén ah gapon ommafurotana, wat idchat agé Apudyus way idchat hen gunggunana.”  )Ya heno agé way mangimfilang hen anchi cha mangintudtuchu hen alen Apudyus gapo ta yachin chununa, midchat an hiya hen gunggunana way kaman agé hen gunggunan hen anchi cha mangintudtuchuwanchi. Yag umat agé hen heno way mangimfilang hen anchi tot-oway ammayay tagu gapon kena-ammayna, wat midchat an hiya agé hen gunggunana way kaman hen gunggunan hen anchi ammayay taguwanchi. S (Entoroy Jesus way mangaliyén, “Heno way tagu way mangimfilang an chàyu, chana angkay agé ifilang haén. Yag hen anchi cha mangimfilang an haén, chana agé ifilang hen anchi nannag an haén. 9 'Te hen anchi tagu way ammag mangempapangég hen ataguwana hen antoy lota wat matéy chillu. Ngém hen anchi tagu way achina epangég hen matéyana gapon afurotna an haén, midchat an hiya hen mannanayun way ataguwana an Apudyus.” Hen ekaman Apudyus way mangungguna hen tatagu 8i &Ya heno agé way tagu way ekatnéén somorot an haén, ngém annag achi anohan hen ligatna way uray iyatéyna, wat maid angkay agé karébféngana way mifilang ah pasorot-o. 5c %“Heno way tagu way pawadwad-éna hen layadna hen chinàcha-arna no hen layadna an haén, wat maid karébféngana way mifilang ah pasorot-o. Ya umat agé hen anchi tagu way pawadwad-éna hen layadna hen a-anàna no hen layadna an haén, wat maid agé karébféngana way mifilang ah pasorot-o. c? $Yag hen térén way kafusor hen ihay tagu wat maid kasen no faén hen ahimfafaryanna.” e~C #Te inyalè hen mansosongelan hen hen-anamma ya hen-ininna ya umat agé hen ma-at-atoganga. } "“Awni yag ekatyuwén ummaliyà hen antoy lota way mangempatornos hen tatagu, ngém faén angkay tornos hen inyalè te guru. | !Waman hen anchi tagu way mangenhoot an haén hen sangwanan hen ahentaguna, ehoot-o agé hiya an Amay Apudyus ad uchu.” .{U Entoroy Jesus way mangaliyén, “Heno way tagu way mangentàchég hen sangwanan hen tatagu way haén hen apona, tàchégà agé hiya an Amay Apudyus ad uchu. &zE Wat yaha, achiayu koma émég-égyat ah uray heno te kaskasen hen mamatigan Apudyus an chàyu no hen kasole.” Faén naraka hen omafurotan an Jesus Cristu Uy# Yag kaskasen chàyu, te uray hen kabras hen fuùyuwén finifilang Apudyus. Ux# Ilanyu ngén hen hamhamà Apudyus an chàyu, te uray hen anchichay tolen way ammag an tanso yanggay hen laon hen chuwaat maid chillu matéy ah uray ihà-an an chicha no achi parufusun Amataaway Apudyus. w Ya achiayu agé cha émég-égyat hen anchichay makapchit yanggay hen achar te achicha chillu makapchit hen lennawa. Ta hen émégyatanyu yanggay komaat ah Apudyus, te hiya, kafaelana way mangentap-ar hen achar ad imférno way nelarammong hen lennawa. !v; Wat amin hen anchichay chà intudtuchu an chàyu hen ka-anggayyu ya hen chà inyut-utiyam, masapor epagngaryu hen aminay katagutagu way uray èngawyu. juM Entoroy Jesus way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat koma hen an yanggay an tatagu. Te amin way achi maila ad uwan, mepàila chillu ah awni. Ya amin agé way netataro ad uwan, mepagngar chillu no umchah hen tempona. &tE Wat kapeletan way heno way ma-ammaan hen anchi mantudtuchu, ma-ammaan agéchi hen anchi chana tudtuchuwan. Umat agé hen alepan, te heno way ma-ammaan hen apona, sigurachu way ma-ammaan agéchi an hiya. Wat haén way apoyu, no ustanà hen tatagu way ekatchéén haén ah Beelzebub ano way ap-apon hen chumunyu, ay ammoh achi kaskasen hen mangsotancha an chàyu way pasorot-o.” Hen ustoy émégyatan hen tatagu Vs% Yachi yag penanin Jesus mepanggép hen mepasamak an chicha, ekatnéén, “Maid cha matudtuchuwan ah nangatngato no hen anchi cha manudtuchu an hiya, ya maid agé alepan ah nangatngato no hen apona. 3r_ Wat no paligatén chàyu hen ihay fabréy, omawid-ayu way man-aton ah safali. Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achiayu angkay makarpas hen antoy chà epa-amma an chàyu way manginggégga-ay hen aminay fabréy hen ganà Israel yag inumchahat hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu.” Uq# Yag chàyu agé, an chàyug agorgoran hen aminay tatagu gapo hen afurotyu an haén. Ngém heno way mangempapate hen afurotna chillu ingganah anongohna, mahara-an way mì-iggaw an Apudyus ah ing-inggana. jpM “Yag hen hiyachiy tempo agé wat uray hen masosnochén man-ahetennocharcha ah mapchitan hen ifacha. Yag umat agé hen ekaman hen ama hen a-anàna, ya kaman agé hen a-anà hen chinàcha-arna, wat man-ahepennochitcha. o Te faén chillu chàyu hen marpowan hen anchi iyaleyu te hen anchi Espiritun Amataaway Apudyus hen mangempahpahmà an chàyu.” *nM Yag no nepasangoayu, achiayu cha machanagan mepanggép hen aryényu ya hen ekamanyu way somongfat, te hen hiyachiy urasat midchat an chàyu hen ustoy aryényu. qm[ Yag gapo agé hen afurotyu an haénat an chàyug epasango hen anchichay nan-angato way chan totoray. Ngém hiyachi hen wayayu way mangimfaga an chicha ya uray hen anchichay faén Judio hen anchi ammayay chamag mepanggép an haén. :lm Ar-arwachanyu te awni yag wachacha hen tapenay tatagu way manelew an chàyu yag inchérém chàyu, yag awni agé yag anchag epapagoh chàyu hen iggaw hen chacha ma-am-amongan. k} Entoroy Jesus hen imfagana hen anchichay pasorotna, ekatnéén, “Changrényu hen antoy ifagà an chàyu, te hénagê chàyu hen anchichay laweng way tatagu way kaman-ayu yanggay karnero way éméy hen iggaw hen anchichay aggaégyat way tanan way aho. Wat masapor ar-arwachanyu paat hen chacha ekaman an chàyu, ngém anyu chillug iyam-amma paat hen ekamanyu an chicha. j} Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no umchah hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen katagutagu, wat am-améd angkay hen kachusaan cha nadchi no hen manusaana hen anchichay lawengay tatagu ad Sodoma yad Gomora.” Hen ligat way umchah Di Yag mag-ay ta maid mangempaghép an chàyu ya ancha agég achi changrén hen ifagayu, anyug pòpoan hen tapok ah he-eyu hen lomayawanyu ah mangenlasinancha way egadcha hen machusaancha. 8hi Yag no laychén chàyu way mì-iggaw an chicha, bindisyunan tot-owa Apudyus chicha. Ngém non an umat way achi chàyu laychén, man-awayu chillu hen anchi bindisyun Apudyus. Xg) Yag no hénggép-ayu hen faréycha, ifagayu way bibindisyunan Apudyus chicha. Ef Entoroy Jesus way mangaliyén, “No umchah-ayu hen ihay fabréy, anapényu hen anchi tagu way manlayad way manginfisita an chàyu ta hiya hen mì-iggawanyu inggana hen lomayawanyu. vee ya achiayu agé mampah-eng. Achiayu amin omentatàen ah mansokatanyu way lumfong ya sapatos, ya achiyu agé aran hen uray hor-od, ta egad hen tatagu an chàyu, te karébfénganyu way ma-adchan ah aminay masaporyu gapon chayu ammaan.” #dA Achiayu mamfaron ah pelak *cM Inidchat-o hen kafaelanyu wat ka-anényu hen sasaketcha way uray hen anchi ka-aggarémhaan way saket way konet. Man-uchiyényu hen natéy ya eparyawyu agé hen anchichay nihurug way ongtan. Maid finab-ayachanyu ah aminay nidchat an chàyu wat achiyu agé epafayad hen heno way etorongyu. b Yachi yag hennag Jesus amin chicha way mangaliyén, “Éméy-ayu ta iyu iwarawag hen anchichay ahentaguyu way ganà Israel way tég-angay milugi hen anchi mantorayan Apudyus way hahadchéncha. Yag ilanyu agé ta achiayu cha ém-éméy hen heno way fabréy hen anchichay faén Judio way uray ad Samaria ta hen kacharaanyu yanggay hen ayanyu, te chicha, anchag kaman nattafaw way karnero. a ` ya anat ah Simon way ekatchéén “Selot”, ya anat agéh Judas Iscariote way hiyan anchi nangenlao an Jesus hen ummawni. y_k cha Felipe an Bartolome, ah Tomas, ah Mateo way cha nangam-among hen furor, ah Jaime way anà Alfeo, ah Tadeo, 5^c Chichato hen ngachan hen anchichay hemporo ya chuway aposelna. Ah Simon way nangadnan ah Pedro ya ah Andres way enawchina, cha Jaime an Juan way hen-agi way anà Zebedeo, \] 3 Angkay hiyachi yag enamong Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag inidchatna hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan ya anat hen kafaelancha way manga-an hen aminay karasey saket. q\[ &Wat chawatényu an Apudyus way nangen-awa hen antoy fatà ta hénagéna hen tapena way i mamfatà.[7 %Yachi yag inyalig Jesus hen anchichay chuaray tatagu ah naggahan way pagéy way mabtà koma, te maila way omafurotcha non an wachay i mangintudtuchu hen omafurotancha. Wat ekatnan anchichay pasorotnéén, “Ammag chuar hen mabtà ngém achi ummat hen anchichay i mamfatà.” Z $Yag yachi way innilana hen anchichay ammag chuar way tatagu, ammag naség-angan way térén, te anchag kaségség-ang, ya maid agé innilacha ah manginyapetancha ah tomorong an chicha, te ancha yanggay ammag kaman karnero way maid manalimun an chicha. #Y? #Angkay hiyachi yag ginégga-ay Jesus hen kafabréfabréy ahchi way i mantudtuchu hen anchichay sinagoga way chacha ma-am-amongan te chana iwarawag hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus. Ya chana agé ka-anén hen saket hen anchichay heno way cha masaket. xXi "Ngém anchag sommongfat hen anchichay Fariseo an nadchi way mangaliyén, “Kafaelana kagé way mangemparyaw hen ongtan te hen ap-apon hen ongtan hen nangidchat hen kafaelana.” Hen nanég-angan Jesus hen nangil-ana hen anchichay tatagu uWc !Yachi way emparyaw Jesus hen anchi ongtan, yag ammag naka-aleyat agé hen hiyachiy tagu. Wat anchag nahahaang hen anchichay na-a-among way tatagu yag ekatchéén, “Ay ammoh wachay nangil-antaaw way ganà Israel ah kaman an natto.” (VI Angkay hiyachi way cha lomayaw hen anchi chuway nabfurag, chachaat agé iyéy an Jesus hen ihay tagu way ammag tenongong hen anchi nihuhurug way ongtan. Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, cha manadchad-aran yag chaat agé umunud hen chuway nabfurag way chan o-ongaw way mangaliyén, “Heay ganà David, pangpanga-asem paat ta ka-asiyam chàni.” P# Wat hen hiyatoy enammaan Jesusat ammag nanhemamag hen kafabréfabréy hen hiyachiy lugar. Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen chuway tagu O- Angkay ginumhadcha hen anchichay tatagu, émméy ah Jesus hen kowarton hen anchi natéy, yag inégnanana hen limana yag ammag fummangonat agé. AN{ Yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Gumhad-ayu amin te cha-an angkay matéy hen annay ongaanna te an yanggay nanasséy.” Yag ammag enam-amrang hen anchichay tatagu hiya. #M? Angkay inumchah cha Jesus hen faréy hen anchi okom way hinénggépcha, yag ammag amchan hen hometang hen anchichay chan i-ifil ya cha mamarachong. hLI Yag namfiliwit ah Jesus way nangila an hiya yag annaat ekatén, “Heay sonod, pas-émém hen hamhamàno, te gapo hen pammatem an haénat naka-an hen annay saketno.” Yag hen hiyachi, naka-anat tot-owa hen anchi saketna. JK  Hen hiyachi, niyaphor way wacha agé hen ihay in-ina way ammag hemporo ya chuway tawén hen chana chumar-achar-an. Yag ekatna ah hamhamànéén, “No an-o koma paat an tad-én hen uray anchi lumfongnaat maka-an hen antoy saket-o.” Yachi yag anat i mehnop hen échég Jesus way inna tenchà hen pongton hen lumfongna. J xIi Yachi yag lummigwatat cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way umunud hen anchi okom way éméy ah faréycha. #H? Yachi way étég Jesus way cha mangale hen chana ifaga, yag ummaliyat agé hen ihay okom hen Judio way nampalentomang hen henagongna way mangaliyén, “Apo, anat naumpoh hen fùfuoh hen anchi anào way fafarasang, wat ay achi mafalin ta umalea ta tad-ém ta kasen matagu.” DG Yag umat agé hen anchi fayah way finanar, achi mafalin way ifongofongchi hen anchi nausar way gadchang way amoto, te achi matantan hen anchi nausar way gadchang, wat fumtà yag ayyua amin hen anchi finanar ya hen anchi gadchang agé. Wat hen ekaman métat ifongofong hen finanar hen anchi gadchang hen anat naparte way karnero wat maid masayang.” Hen nanga-anan Jesus hen saket hen anà Jairo ya hen anchi in-ina way nanchà hen lumfongna F Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Maid tagu ah ammag mangid-op hen anchi faru way lopot hen anchi naropà way lumfong. Te no yachi hen ma-ammaan, émhén hen anchi faru way lopot yag enagamidna hen anchi nid-opana, wat ammag kaskasenat hen magissayana. vY~}}V|{zzy=xKwcvLtsrrpp=o*mlGkjjeiphhfedcDba3` _h^}]p\[[#YXX WVBUlTS}RQ?PONNMSLLPKmKaJI.HGFEEED4BA@@;??{>C=t<;:: 988c77*6f554t43i2110M/..-H,++!*X))('S&&r%%1$]#"! _"B#c. b y  ~YI[van;Yachi hen imfagan Jesus yag annaat téngténgén hen anchichay pasorotna ta achicha ifagfaga way hiya hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale. Hen nangimfag-an Jesus hen mapàgangana ya hen matéyana jmMYag piyarê agé hea way mangchén hen torfek way mam-at hen anchi mantorayan Apudyus ad uchu. Wat hen anchi epawam hen antoy lota, mepawa agé ad uchu. Yag hen anchi eparufusno hen antoy lota, meparufus agéchi ad uchu.” >luYag heay Pedro, kaman-a fato. Te hen annay inyalem way mepanggép an haénat, yachi hen kaman pégnad te yachi hen masapor afuroton hen aminay tatagu. Wat yachi hen manà-achà hen egachay omafurot an haén. Yag gapon kenakénég hen nasà-achancha, wat ammag maid maka-afà an chicha way uray hen matéyan. Jk Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Heay Simon way anà Juan, lomaylayad-a te faén tatagu hen nangempaka-ammun nahha an hea, te ah Amay Apudyus way wacha ad uchu hen nangempahpahmà. 6jeYag sommongfat ah Simon Pedro way mangaliyén, “Hea hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umaley mantoray, te hea hen anà paat hen anchi natattagu way Apudyus.” hiIYag anat ekat Jesus an chichéén, “Ngém chàyu kaỳ, nokayà agé nò ah manmanmàyu.” h-Yag anchaat ekatén, “Hen ekat hen tapena, hea ano ah Juananchi way chan funfunyag way an nan-uchi. Waman hen tapena, ekatchéén hea ano ah Elias way kasen ummale. Ya ekat hen tapenéén hea ano ah Jeremias no faén hea hen ihay safaliy profeta way an kasen natagu.” g Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus hen sakopon hen anchi chakaray fabréy ad Cesarea Filipos, yag annaat hanhanan hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Nokay hen hamhamà hen tatagu an haén way Pangorowan hen Tatagu no henowà ngata.” cf? Yag hen hiyachi, na-awatan hen anchichay pasorot Jesus way faén peet hen anchi tenòtò way miyipo ah ma-an hen cha aryén Jesus, te hen laychénay aryénat ar-arwachancha hen anchi nat-én way cha itudtuchun hen anchichay Fariseo ya Saduceo way chacha ahrangan hen anchi ustoy cha mitudtuchu. Hen nangimfag-an Pedro no heno paat ah Jesus tea Wat pakay anyug achi chillu ma-awatan way faén ma-an hen chà aryén. Te hen laychê way aryén an chàyu wat hen mangarwachanyu hen anchi kaman tenòtò way cha iyipon hen anchichay Fariseo ya Saduceo hen anchi ustoy mitudtuchu.” d5 Ya umat agé hen anchi pituy tenapay way empangan-o hen anchichay nasorok ah opatlifu way tatagu, yag kamana agé chillu hen enamongyu way nahawar. Nc Ay ammoh achiyu peet chillu ma-awatan hen kafaelà. Ay naliw-anyu hen anchi lemay tenapay way empangan-o hen anchichay nasorok ah lemanlifu way tatagu. Yag kamanay awit hen enamongyu way nahawar. ebCNgém ammun chillu Jesus hen anchi chachan a-atopàpa-an yag annaat ekatén, “Pakay lawa anggay hen maid anéntaaw yag in-ayu machanagan ta anggay haén chayun atopàpa-an. Ay anyug achi peet chillu manchinlan haén. Ha Yag hen anchichay pasorotna, hemhemmàcha hen anchi tenòtò way mausar ah tenapay wat chachan a-atopàpà way mangaliyén, “Aẁ enalena ménatha te naliw-antaaw way umarah farontaaw.” `Yachi yag ekat Jesus an chichéén, “Ar-arwachanyu hen tenòtò hen anchichay Fariseo ya Saduceo ta achiayu maipowan.” (_IAngkay hiyachi way ginumchang cha Jesus hen chumang hen anchi fayfayanchi, hemhemmà hen anchichay pasorotna way naliw-ancha uwa way ummara ah faroncha. <^qChàyu way tatagu ad uwan, an-ayug térén way laweng te anyug nanchùgan ah Apudyus, yag chàyuwat agé hen cha manganap hen kaskascha-aw way manginsinyar hen kasasa-ad-o. Ngém maid angkay mepàila an chàyu ah sinyar no faén yanggay hen anchi kaman hen na-ammaan an Jonas ad namenghan.” Enalen Jesuschi yag anat lomayaw way nanaynan an chicha. Hen ninyaligan Jesus hen anchi lawengay mitudtuchu ah tenòtò way miyipo hen ammay ]/Yag no pomaway agé, no cha manlidlidchaga yag chan lomot, wat elasinyu agé hen chana isinyar way umuchan, yag umuchan tot-owa. Wat pakay makelasin-ayu hen sinyar hen ka-ammay hen ag-agaw yag an-ayug achi makelasin hen cha isinyar Apudyus hen antoy cha mepasamak ad uwan. :\mNgém senongfatan Jesus chicha ah pani way mangaliyén, “No cha madhém yag nanlidlidchaga, elasinyu hen laychénay aryén way ammay hen ag-agaw ah wakas, yag ammay tot-owa. i[ MAngkay hiyachi yag wachacha hen émméy an Jesus way Fariseo ya Saduceo way hen gagaracha, icha pachasén way manlokop an hiya. Wat imfagacha ta omenpàila ah kaskascha-aw ah manot-owaancha no ah Apudyus hen nannag an hiya. "Z='Angkay hiyachi yag empaligwat Jesus hen anchichay tatagu, yag anchaat manlugan cha Jesus hen anchi fangka way émméy hen sakopon hen Magadan. Y&Ya hen anchichay nangan, émméy ah opatlifu hen anchichay lenarae yanggay way cha-an mafilang hen anchichay finufae ya ungunga. 3X_%Yag nanganangan amin hen anchichay tataguingganah nagipohcha. Yachi yag enamong hen anchichay pasorot Jesus hen anchi fay-ancha, yag ammag napnowat agé hen pituy awit. AW{$yag annaat aran hen anchi pituy tenapay ya hen anchi files yag nanyaman an Apudyus. Yachi yag penetpet-angna yag inidchatna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen anchichay tatagu. GV#Yachi yag imfagan Jesus hen anchichay tatagu ta tumùchucha, NU"Yachi yag senarudsud Jesus an chicha way mangaliyén, “Kamana hen tenapay way wachan chàyu.” “An yanggay pitu ya anat hen aketay files way a-anakettoy,” way ekat hen anchichay pasorotna. ZT-!“Oo tot-owa Apo,” way ekat hen anchichay pasorotna, “ngém nokay lawa hen intaaw umar-an ah érégnah epangantaaw hen antochay ammag chuar way tatagu, te maid met fabréy hen antoy ini-inggawantaaw.” Sy Yachi yag enayagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Chaà maség-angan way mangi-ila hen antochay tatagu te ammag petlona ad uwan way ag-agaw ah nì-i-iggawancha an chitaaw, yag na-amin hen faroncha wat maid anéncha. Yag achì laychén way ammag mangempaligwat an chicha way homàyat no achicha mangan unna, te magat lawa mahigngéncha hen charan.” RWat ancha ammag nahahaang amin hen anchichay na-a-among way tatagu, te innilacha way hen anchichay nan-attongongén maka-alecha, ya hen anchichay nan-appelay ya nan-appèlochén makacharancha, ya hen anchichay nabfuragén makailacha. Wat amincha, anchag chinayaw ah Apudyus way hiya chillu hen ommapowan hen anchichay ganà Israel. Hen namanganan Jesus hen nasorok ah opatlifu way tatagu 8QiYachi yag ummunudcha hen anchichay ammag chuaray tatagu way manginyéy hen anchichay ifacha way namfinafinab-én hen saketcha, te wacha ay nappelay ya wacha ay nabfurag ya wacha ay nattongong ya wacha ay nappèlod. Wat amin cha natto, empasangocha an Jesus yag kena-anna amin hen anchichay sasaketcha. P'Angkay lommayaw ah Jesus an nadchi, enengwana hen anchi penget hen fayfay way Galilea, yag nane-ed hen ihay tagéytéy way i tummùchu. OyYag anat ekat Jesusén, “Ammag chakar tot-owa hen pammatem an haén, wat ma-ammaan hen annay cham chawatén.” Yag hen hiyachiyat agé lommayaw tot-owa hen anchi nihuhurug hen anchi anàna wat ommammay. Hen nanorongan Jesus hen chuaray tatagu N9Yachi yag na-awatan hen anchi in-ina way achi koma matorongan hen anchichay faén Judio unna, te hen Judio paat hen pés-éy matorongan koma. Yag annaat ekatén, “Oo, tot-owa Apo hen annay enalem, ngém mafalin ménat chillu anén hen aho hen anchi lawa fugtan hen a-anà.” .MUSenongfatan Jesus ah pani way mangaliyén, “Ay ammoh mafalin way ammag aran hen anén hen a-anà yag inidchat hen anchichay aho ta chicha hen pés-éy mangan.” LNgém inlurud chillu hen anchi in-ina wat ammag i nampalentomang hen henagong Jesus way mangaliyén, “Apo, toronganà paat.” vKeYag anat somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém hen pontos hen nahnagà hen antoy lota, wat hen anchichay ganà Israel yanggay te anchag kaman nattafaw way karnero, yag faén hen anchichay safaliy tatagu way faén Judio.” bJ=Ngém iggay senongsongfatan Jesus hiya. Yachi yag i enà-arò hen anchichay pasorot Jesus hiya way mangaliyén, “Uray ud-ay ammaam hen chana chawatén ta lomayaw te ammag hometang way cha umunu-unud an chitaaw.” IYag wachan ihay in-ina way eCanaan way faén Judio way fummabréy ahchi, yag émméy an Jesus way chan pangpanga-ase way mangaliyén, “Apo way ganà Arey David, ség-anganà koma te wachan anchi anào way fafarasang way nahurugan ah ongtan wat cha maligatan.” vHeAngkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, émméy hen anchi lugar way sakopon hen Tiro ya Sidon. PGChichato hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus way faén agé hen anchi achi manorachan hen liglamenton hen mamfuruwan, te achi lawengén Apudyuschi.” Hen nanorongan Jesus hen ihay faén Judio EFTe hen hamhamà, yachi hen marpowan hen aminay laweng way kaman hen pomatéy ya chumagchagas ya hen mangammah lenoroko. Ya umat agé hen mangakaw ya mankétém ya anat agé hen man-usot. uEcWaman hen anchi iyalen hen tatagu, narpochi ah hamhamàna yag yachi hen mangemparaweng an hiya an Apudyus. tDaIlanyu ngén, hen aminay éméy ah tapà yag inùmun hen tagu, éméy ah poto yag ah awni, fùnag chillu. gCGYag anat ekat Jesusén, “Ay kaman-ayu peet hen annachay tapena way iggayyu agé ma-awatan. +BOYachi yag nan-ale agéh Pedro way mangaliyén, “Nokay uwa hen laychénay aryén hen anchi penanim mepanggép hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus.” A{Wat hiyachi, achiayu machanagan an chicha te ancha chillug kaman nabfurag way cha pachangén hen nabfurag agé. Yag kapeletan no tudtuchuwan hen anchi maid innilana hen anchi maid agé innilanaat anchag omfat amin way yachi hen mekobfangancha.” @ Yag senongfatan Jesus ah pani way mangaliyén, “Hen heno way mura way faén ah Ama ad uchu hen nanginmura wat mahònot chachi chillu. 7?g Angkay na-awni yag émméy hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Anchag nasugatan angkay hen anchichay Fariseo hen nangngarancha hen annay enalem.” E> Faén angkay hen anchi éméy ah tapà hen tatagu way maùmun hen mangemparaweng an hiya an Apudyus, te hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyusat hen anchi marpoh tapàna way miyale.” =9 Yachi way enalen Jesuschi yag annaat ayagan hen anchichay chuaray tatagu yag ekatnéén, “Papannaagényu hen antoy ifagà ta ma-awatanyu koma. t<a Wat ammag maid sérfina hen chacha manayawan an haén, te chacha itudtuchu hen anchi narpo yanggay ah hamhamà hen tatagu way anchag penarang way ekatchéén narpochi an haén.’ ” Hen mangidchat hen manlawengan Apudyus hen tatagu ;‘Chichatoy tatagu, ammag ah tapàcha yanggay hen iggaw hen manayawancha an haén ngém ammag maid awanwani ah hamhamàcha. 9:kWat an-ayu peet ammag senang a-afurot. Yag ammag tot-owa hen anchi enalen Apudyus ad namenghan mepanggép an chàyu way ensorat hen anchi profetay Isaias way ekatnéén, P9wat mapasinsiya way uray ud-ay achina rispituwén hen chinàcha-arna way tomorong an chicha. Hen hiyaha way ma-ammaanat anyug cha iwalin hen orchin Apudyus ta hen gagangayyu paat hen é-égnananyu. =8sYachin niyurchin ngém chàyu, chayu iwalinchi te chayu itudtuchu way uray no wachan anchi etorongna koma hen chinàcha-arna, no annag an ekatén loohna ini-idchatchi an Apudyus, /7WKaman hen anchi inyurchin Apudyus way ekatnéén, ‘Masapor ririspituwén hen chinàcha-ar,’ yag ‘Hen anchi manlaweng hen chinàcha-arna, masapor mepapchit.’ 06YYag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Yag pakay agé chàyu nò wat chayu labsengén hen anchi orchin Apudyus ta hen anchi gagangay hen anyug é-égnanan. Q5“Apay nga cha labsengén hen annachay pasorotno hen anchi gagangaytaaw way intudtuchun hen anap-otaaw ad namenghan, te anchag an achi unuchun hen liglamenton hen mamfuruwan yag chachaat mangan.” &4 GYachi yag wachacha hen anchichay narpod Jerusalem way tapenay Fariseo ya hen siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag incha imfaga an Jesus way mangaliyén, e3C$Yag chachan pangpanga-ase an Jesus agé ta no mafalin, eparufusna koma ta uray lawa hen anchi penget hen lumfongnéén epatchàna hen anchichay chan saket. Wat amin hen anchichay cha tenomchà naka-an hen saketcha.%2C#wat enlasin hen anchichay tataguhchi way yachi ah Jesus yag anchaat i tarontonon hen egachay fabréy ahchi ta iyéycha hen anchichay chan sasaket an hiya. _17"Angkay hiyachi way ginumchangcha hen anchi fayfay way inumchahcha ad Genesaret, 0 !Yag amin hen anchichay pasorotna way wachah fangka, hen nangil-ancha an nadchi, ancha amin ammag chinayaw ah Jesus way mangaliyén, “Hea tot-owa hen anchi hahadchénni way anà peet Apudyus.” Hen nanga-anan Jesus hen sasaket hen anchichay iGenesaret ^/5 Yachi way hinénggépcha way chuwa hen anchi fangka yag nafég-asat hen anchi fali. .{Yachi yag lenapchuat Jesus hiya yag ekatnéén, “Ay korang peet hen pammatem an haén te pakay cha-an chuwachuwa.” @-yNgém yachi way nalènana hen kaséréd hen anchi fali, ammag narmuwat agé hen égyatna yag chanaat agé ilugi way malihéd, wat ammag nan-ongaw way mangaliyén, “Apo, aranà!” ,“Umalea kaỳ,” way ekat Jesus. Yag nampangagéhad tot-owa ah Pedro yag nanaran hen anchi uhun hen chanum way éméy an Jesus. $+ASommongfatat agéh Pedro way mangaliyén, “Apo, no hea tot-owaha, wat idchatno hen kafaelà ta charanê agé hen antoy chanum way umale an hea.” }*sYag nan-aleyat ah Jesus way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te haénto, wat papegséényu hen hamhamàyu.” ')GYag hen nangil-an hen anchichay pasorotna hen chana manaranan hen anchi uhun hen chanum, anchag émmégyatay térén te ekatchéén fanig, wat nan-ongawcha. |(qAngkay hiyachi way chan penen-et, cha umunud ah Jesus an chicha way annag cha charanén hen uhun hen chanum. ^'5Waman hen anchichay pasorotna way nanlugan hen anchi fangka, ommachawwéycha te nan-agginawacha hen anchi fayfay. Yachi yag hinib-atcha hen anchi séréchay fali, wat ammag cha mihibyahibyat hen anchi fangkacha. >&uAngkay hiyachi way lommayawcha hen anchichay tatagu wat ommanggay ah Jesus way i manluwaru hen anchi tagéytéy. Yag yachi way cha homelang, é-éttég Jesus hen anchi tagéytéy. ^%5Angkay narpas hen namanganan Jesus hen anchichay tatagu, imfagana hen anchichay pasorotna ta manlugancha hen anchi fangka ta uray epangpangocha way gumchang ta an umunud no epaligwatna hen anchichay tatagu. ]$3Yag hen anchichay tatagu way nangan, émméy ah lemanlifu way anggay yanggay hen anchichay larae ah nafilang te iggaycha netape hen anchichay finufae ya ungunga way nafilang. Hen nanaranan Jesus hen uhun chanum K#Yachi yag nangancha amin hen anchichay tatagu ingganah nagipohcha amin. Yag angkay nagipohcha, enamong hen anchichay pasorotna hen fay-ancha yag ammag napnowat agé hen hemporo ya chuway awit. 4"aYag annaat ifaga hen anchichay tatagu ta tumùchucha hen anchi ngudngud. Yachi yag innarana hen anchi lemay tenapay ya anat hen anchi chuway files yag nantangad ad uchu way manyaman an Apudyus, yag annaat petpet-angén amin way mangidchat hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen anchichay tatagu. B!Yag ekat Jesusén, “Wat iyaliyuhto hen annay wacha.” x i“Oo a,” way chacha ekat, “ngém an yanggay lemay tenapay hen antoyan ya anat hen antoy chuway files.” Ngém hen ekat Jesus, ekatnéén, “Achi koma masapor chicha hen i man-anap, ta uray chàyu koma hen mamangan an chicha.”  Angkay hiyachi way cha madhém, imfagan hen anchichay pasorotna an hiya way mangaliyén, “Aẁ, ammag cha madhém yag maid fabréy ahto, wat ammay ménat no ifagam hen annachay tatagu ta homàyatcha hen annachay fafabréy ta inchan ilah manganancha.” hIAngkay cha tomàchang cha Jesus hen anchi fangka yag innilanaat agé hen anchichay ammag chuar way tatagu, yag ammag naség-angan way térén an chicha, wat annaat ka-anén hen sasaket hen amin anchichay cha masaket. q[ Angkay hiyachi way chengngar cha Jesus hen anchi nekaman an Juan, lommayawcha an nadchi way incha nanlugan hen fangka way gumchang hen fayfay ta icha koma omanggay hen anchi lugar way maid tatagu. Ngém hiyachi, nanhemamag chillu ah kafabréfabréy hen émméyancha, wat anchag ummunud hen anchichay tatagu way ancha an chinaran way nangwa hen tarantag. _7 Yachi yag émméy hen anchichay pasorot Juan way i nangara hen anchi acharna yag incha inlufù yag anchaat i haphapetén an Jesus hen anchi na-ammaan. Hen namanganan Jesus hen nasorok ah lemanlifu way tatagu # yag inyéycha hen anchi fat-agna way nahahadchang way i nangidchat hen anchi fafarasang. Yag hen anchi fafarasang agé, inyéyna an inana. :o Yag annaat epahiwat ah Juananchi ah pagfaruchan, F Ammag ngommehpéy ah Are Herod, ngém gapo ta loohna ensapata yag chana agé ifiin hen amin anchichay mangilina, wat annag imfaga way midchat hen anchi cha chawatén hen anchi fafarasang. DWat hen anchi fafarasang, gapon anchi intugun inana, yag annaat ekat an Areyén, “Idchatno an haén ad uwananto paat hen fat-ag Juan way chan funfunyag way mepapattang hen hachang.” !wat annag emposta hen anchi fafarasang way mangaliyén, “Esapatà an hea way uray heno way chawatém an haénat idchat-o way idchat.” Ngém angkay hiyachi way inumchah hen anchi ag-agaw way manayawancha hen niyana-an Are Herod, émméy hen anchi anà Herodias way fafarasang way i nansas-ara hen sangwanan cha Herod ya hen anchichay ifana way nan-angato. Ammag naragsakan way térén ah Herod, NYag annag laychén paat way mangempapchit an hiya hen hiyachi, ngém cha-anna gapoh pangégna hen anchichay Judio, te hen kachùran hen anchichay Judio, ekatchéén profetan Apudyus ah Juananchi. ]3Hen nangaryan Herod an nadchi, te hiya hen nangan-a an Juan way hen nekaman, enamhew Juan ah Are Herod way mangaliyén, “Maid karébféngam way ammag mamréh an Herodiasanna te hiyan ipagno way ahawan enawchim way Felipe.” Ngém ah Arey Herod, gapo ta laychéna chillu way mangahawa an Herodias, annag empatelew ah Juan yag imfarudna. _7yag annaat ifaga hen anchichay opisyarna way mangaliyén, “Ah Jesusanna, hiyaha angkay ah Juananchi way chan funfunyag way an nan-uchi, te pakay magénén makafael way mangamma hen annachay kaskascha-aw nò.” u eAngkay hen hiyachiy tempo, chengngar Herod way toray hen Galilea hen mepanggép hen anchi cha ammaan Jesus,  :Wat hiyachi, ammag an aket yanggay hen enammaan Jesus way kaskascha-aw ahchih fabréycha te anchag achi chillu omafurot.)K 9Wat ancha ammag achi mangiggéén hiya. Yachi yag anat ekat Jesus an chichéén, “Tot-owa way uray heno way fabréy way ayan hen profetan Apudyus wat ririspituwén hen tatagu hiya way manongad yanggay hen anchichay kakailiyana ya hen ahimfafaryanna paat ah achi manrispitu an hiya.” | q 8Ya antochayan kay agé yà hen aminay sosnodna way finufae. Wat nokay lawa hen ina nangar-an an cha nahha nò.”   7Te ay ammoh faén anà hen an lawag karapenteroha way ah Maria agé hen inana ya cha Jaime an cha Jose an Simon yah Judas hen sosnodna. J   6yag hommàyat ah fabréycha ad Nazaret. Yag angkay ahchi, émméy nantudtuchu hen anchi sinagoga way chacha ma-am-amongan. Yag hen anchichay na-among way tatagu, anchag nahahaang hen nangngarancha an hiya, yag ekatchéén, “Heno ay hen i nangacharan nahha ah kenaraengna, ya pakay agé amin maka-amma ah kaskascha-aw. Y + 5Angkay hiyachi way narpas hen anchichay penanin Jesus, lommayaw an nadchi  ' 4Yag annaat ekat agéén, “Hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, non paat ancha afuroton hen chà itudtuchu mepanggép hen mantorayan Apudyus wat anchag kaman hen anchi tagu way kompleto hen kok-owana way nangila hen ekamanna way mangusar hen anchichay chacha-an way tenawidna, yag innilana agé way mangusar hen anchichay kà-ara.” Achi mangiggéén hen kailiyan Jesus hiya 7 3Angkay hiyachi yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Ay na-awatanyu amin cha nadchi.” “Oo,” way ekatcha, “na-awatanni.” 5 2yag entap-archa chicha hen iggaw hen anchi ammag cha gumilagilab way apoy way yachi hen mapàpàgangancha way magénén mankelakelacha ya manngangalitféncha hen fub-acha ah kaligatna.” Hen anchi intudtuchun hen orchin Moses ya hen anchi kabfùnag way mepanggép an Apudyus I  1Wat kaman agéhchi hen ma-ammaan hen anchi anongoh chi ag-agaw, te umalecha hen anchichay a-anghel way mangamong hen anchichay laweng way tatagu ta mat-éncha hen anchichay ammayén Apudyus, R 0Angkay hiyachi way napno, finugwahcha way nanginyéy hen anchi tarantag yag intùchucha way mamele hen anchichay anammay way gachiw yag iniggacha ah awit. Waman hen anchichay laweng, anchag entap-ar. Q /Entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen anchichay metape hen mantorayan Apudyus agéat kaman hen mangempetla-ancha hen tafukor hen fayfay yag ammag maid achi wachah gachiw ah nàna. pY .Yag yachi way inchahana hen ihay perlas way ammag napateg way térén, annag i enlao amin hen anchi kok-owana yag ina lenàwan hen hiyachi paat way perlas.” Achi ammag metape hen mantorayan Apudyus hen aminay mangaliyén metape -S -“Ya hen ihay mepaniyan hen anchi mantorayan Apudyus agéat, kaman hen anchi chan ah-ahente ah haleppon way chan ana-anap ah làwana ah am-ammay way perlas. ?w ,Kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen miyaligan hen anchi mantorayan Apudyusat kaman hen anchi faletò way netataro hen ihay lota. Angkay inchahan hen ihay taguchi, annag inép-épan way ammag lommaylayad yag ina enlao hen aminay kok-owana yag annaat i làwan hen hiyachi paat way lota.” 9 +Waman hen anchichay tatagun Apudyus, anchag kaman init way cha humili hen mì-iggawancha hen mantorayan Amacha way Apudyus.” “Chengngaryu hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu wat papannaagényu koma.” Napatpateg hen metapyan hen mantorayan Apudyus no heno way fumaknangan 5c *way incha metap-ar hen anchi ammag cha gumilagilab way apoy, ta ahchi hen mapàpàgangancha way magénén mankelakelacha ya manngangalitféncha hen fub-acha ah kaligatna. ^~5 )Te haén way Pangorowan hen Tatagu, hénagê hen anchichay a-anghel-o way i mangamong amin hen anchichay tatagu way cha mangamma hen fumasoran hen tapena ya hen anchichay cha mangam-amma hen laweng ta mat-éncha .}U (Yag hen anchi nekaman hen anchi haphapog way ammag na-among yag netap-ar hen iggaw apoy, wat kaman agéhchi hen ma-ammaan hen tatagu hen anchi anongoh hen ag-agaw. |  'Yag hen anchi kafusor way nanginwaleh hen anchi haphapog, wat yachi ah Chumunyu. Yag hen miyaligan agé hen anchi ahebtà wat yachi hen kaman anongoh hen ag-agaw hen antoy lota. Ya anat agé hen anchichay mamfatà, chichachi hen anchichay anghel Apudyus. g{G &Yag hen anchi minur-ana, yachi hen antoy lota. Ya hen anchi ustoy pagéy agé, chichachi hen anchichay ustoy metape hen mantorayan Apudyus. Waman hen anchi haphapog, chichachi hen anchichay tatagu way metape an Chumunyu. !z; %Yag anat esoplekar Jesus an chicha way mangaliyén, “Hen miyaligan hen anchi i nanhamar hen anchi ustoy pagéyat haénchi way Pangorowan hen Tatagu. "y= $Angkay hiyachi way tenaynan Jesus hen anchichay tatagu, hinénggép ah faréy yag ummunudcha agé hen anchichay pasorotna way mananhan an hiya way mangaliyén, “Heno man hen laychén hen anchi penanim way aryén mepanggép hen anchi haphapog way niwaleh hen anchi lota.” lxQ #Yahan enkamanna ah tomot-owaan hen anchi imfagan hen profeta ad namenghan way ekatnéén,“No wachan ifagà an chichéén anà an mampani way mangimfaga way yachi hen ekaman-o way mangintudtuchu hen anchichay cha-an ma-am-ammuwan nanepod hen na-ammaan hen antoy lota ingganad uwan.” Hen nensoplekaran Jesus hen laychén anchi haphapog way aryén w3 "Ammag pahig pani hen inyusar Jesus way nangintudtuchu hen aminay intudtuchuna hen tatagu, te maid intudtuchuna an chicha ah iggayna an epani. gvG !Narpaschi yag kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen iha agé way mempaniyan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen anchi tenòtò way mangempabnar hen tenapay. Angkay inyipon hen anchi fufae hen tenòtò hen ihay awit way arina, annag empabnar hen amin anchi arina.” Hen pontos Jesus way nangusar hen pani hen aminay intudtuchuna u Yag tàén no ka-ak-akettoyanchi no hen aminay fukarat ammag an chummakar way yachiyat agé hen kachakkaran way mura way ammag ommaway yag i hommòfotan hen anchichay kasole hen pangapangana.” Maid lugar ah achi mepagngaran hen mantorayan Apudyus Lt Yachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen chumakran hen anchi ka-akettoyan way fukar way i inmuran hen ihay tagu ah garchinna. wsg Wat yasa ta metatappecha hen anchi haphapog hen pagéy ingganah ahebtà. Yag no ahebtà, an-owat ifaga hen anchichay i mamfatà ta incha unna ka-anén hen anchi haphapog yag finédféfédfédcha way mangapoy yag anchaat i fat-én hen anchi pagéy way mangentarpén ah arang-o.’ ” Hen mepaniyan hen chumakran hen mantorayan Apudyus way ak-akettoy hen pés-éyna r Ngém sommongfat hen anchi ap-apo way mangaliyén, ‘Aẁ, achiyu te awni yag wachay mehlam hen anchi pagéy way mahònot. aq; Wat anat ifagan hen anchi ap-apo way mangaliyén, ‘Wacha ngatay kafusor ah i nanginwaleh hen anchi haphapog.’ Yachi yag ekat hen anchichay alepannéén, ‘Wat ay laychém ta ini hònoton hen anchi haphapog.’ qp[ Wat hen anchichay alepan hen anchi nangenlota, incha imfaga an hiya way mangaliyén, ‘Apo, ay ammoh faén ustoy pagéy hen enhamartaaw hen anchi lotam, te pakay ammag chuar chi haphapogna nò no nokay hen narpowan cha nadchi.’ moS Yachi way chachan fugi hen anchi pagéy, yag maelasinat agé hen anchichay haphapog way nè-eltà. 1n[ Ngém angkay henlafiyan way nanasséycha amin hen tatagu, émméy agé hen anchi kafusorna yag annag i winalehan ah haphapog hen anchi nahamar ah pagéy yag lommayaw. 9mk Kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen anchi mantorayan Apudyus wat kaman hen ihay tagu way i nangenhamar hen anchi ammayay pagéy hen lotana. Yl+ Ngém hen anchi ammayay lota way nemamangan hen tapen hen anchi fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus yag enafurotcha, wat wachan imfungacha way magénén hinggagsot hen tapena ya hen-én-ém poporo hen tapena ya hentotlon poporo hen tapena.” Hen miyaligan hen anchi faén usto hen afurotna ah haphapog k} Ya hen anchi papenagat way nemamangan hen anchi tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus ngém ammag nahyong hen chengngarcha. Te gapoh pangégcha ah mangar-ancha hen masaporcha hen antoy ataguwan ad uwan ya gapo agéh layadcha way fumaknang, wat yachi hen kaman nanyong hen hamhamàcha an Apudyus, wat ammag maid nafalinan hen afurotcha. j Ngém ammag iggay inggaw ah hamhamàcha, te an yanggay hen-aketan hen nannanma-ancha an nadchi. Te angkay inumchah hen naproblemaancha ya hen napaligatancha gapon ommafurotancha, wat anchag entagay, te iggay peet lommamot hen anchi alen Apudyus ah hamhamàcha. 6ie Yag hen anchi pafinatto way nemamangan hen tapen hen anchi fukar agé, chichachi hen anchichay tatagu way layyalayyad way nangafun hen alen Apudyus hen anchaat nangngaran. h  Hen anchi charan way nemamangan hen tapen anchi fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar mepanggép hen mantorayan Apudyus ngém anchag achi pagan-ano way manmanmà ta ma-awatancha, wat émméy ah Chumunyu yag ina menaid hen anchi chengngarcha. g “Wat changrényuto,” way ekat Jesus, “te yato hen laychén hen anchi penanì way aryén mepanggép hen anchi i nanwaleh. Tf! Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way chuarcha hen anchichay profeta ad namenghan ya anat hen anchichay na-apudyusan way tataguna way anchag laychénay térén way mangila hen antoy chayu ilan ya mangngar koma hen antoy chayu changrén ad uwan, ngém iggaycha eman maparufusan.” Hen laychén anchi penanin Jesus way aryén Ce Yachi yag entoroy Jesus hen anchichay chana aryén hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Ngém chàyu, nagasat-ayu te makaila-ayu ya makagngar-ayu te chayu ma-awatan hen tot-owa. d Te cha nattoy tatagu, ammag looh chinumgat hen anchi laweng ah hamhamàcha yag kamancha agé henohorat hen ingacha ya kenekemetcha hen matacha. Te non faén koma umat hena, wat makagngarcha hen chà ifaga, ya makailacha hen chà epàila, yag ma-awatancha agé hen usto, wat kapeletan way yahan manhagongancha an haén ah manga-anà hen fasorcha.’ Yahan enalen Apudyus way ensorat Isaias.” c Wat chicha hen tommot-owaan hen anchi enalen Apudyus way ensorat hen anchi profeta way Isaias way ekatnéén,‘Tàén anchag cha changréchangrén, achicha chillu ma-awatan. Yag tàén anchag féféttégén hen chà epàila, achicha chillu elasin no henochi. dbA Wat hen pontos-o way mangempani hen itudtuchù an chicha wat yato, te chicha, uray féféttégéncha, anchag achi chillu emamad. Ya uray agé no chachangréncha, ancha chillug cha linglingégén wat achicha ma-awatan. naU Te ilanyu ngén, hen anchichay tatagu way cha omafurot yag wacha tot-owa hen ma-awatancha, tapyatapyan Apudyuschi ta chumùchùar. Waman hen anchi tagu way ammag achi omafurot, ammag maonghor hen uray anchi aket way na-awatana. C` Ya annaat esoplekar way mangaliyén, “Amin hen anchichay cha-an ma-ammuwan way mepanggép hen mantorayan Apudyusat chàyu yanggay hen mepaka-ammuwana way achi mepaka-ammu hen tapena. 4_a Angkay hiyachi yag émméycha hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Pakay ammag pahig pani hen cham ekaman way manudtuchu hen anchichay tatagu.” _^7 Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychéna way aryén.” Hen pontos Jesus way mangusar hen pani way mantudtuchu z]m Ngém hen anchichay tapen hen fukar, nemamangcha hen anchi ammayay lota yag tummufucha wat penémhéd. Wat namungacha amin way magénén hinggagsot hen fungan hen tapena, ya hen-én-ém poporo hen tapena, ya hentotlon poporo hen tapena.” 5\c Yag hen tapen anchi fukar agé, nemamangcha hen anchi papenagat yag lenomtàcha. Ngém angkay lommafang hen anchichay charoh way napagatan, anchag henyong hen anchi mura. [ Ngém yachi way ummini-init, anchaat agég nàrong te akettoy hen anchi lota wat maid lomamotancha, wat anchag narango amin. 8Zi Yag hen tapen hen anchi fukar way niwaleh, nemamangcha agé hen anchi pafinatto way yapet hen lotana, yag cha-an nahen-awniyan yag hommangawcha gapo hen anchi aketay lotana. 8Yi Yag hen anchi chana minwalehan hen fukar, ammag nemamang hen tapena hen anchi charan. Yag anchaat éméy hen anchichay kasole yag enancha amin hen anchi ininggaw hen charan. #X? Yachi yag inlugina way mampani way chuar hen intudtuchuna an chicha hen nampaniyana. Ekatnéén, “Wacha anon ihay tagu way i nanmura hen anchi lotana. ~T}|{zy|xww v,utsssrrqpp*o9ntmllkk j^i*hrgfedhcbDaa5`H__^ ],[ZY~XWVVTTRRQ2PzOO7NMM+LLKJJIHGGG FAEuDD CBaA@@ ?>m=Hen anchichay pasorotna, anchag nahahaang hen nangil-ancha hen anchi na-ammaan yag anchaat ekatén, “Ané, pakay ammag pegachi yag nàrongat hen annay away.” 7gYag yachi way innilana hen ihay away way ekatchéén fig hen penget hen charan yag inna innila no wachay fungana. Yag ammag maid te an yanggay tangréb chi tufuna. Yag annaat iyaryan hen anchi away way mangaliyén, “Achia kasen mamub-unga ah ing-inggana, yag ammag nàrongat agé hen anchi away.” V%Angkay nafigat way chachan fangad ad Jerusalem, chan henaang ah Jesus. 7gYachi way enalen Jesuschi yag annag tenaynan chicha way lommayaw ad Jerusalem yag émméy ad Betania way i ummiyan ahchi. Hen nàrongan hen anchi away way maid fungana }sWat anchaat ifaga an Jesus way mangaliyén, “Ay ammoh achim cha changrén hen annay cha èngaw hen annachay ungunga.” “Chachangrê met,” way ekat Jesus. Yag annaat ekat agéén, “Ay ammoh iggayyu faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘Tinudtuchuwan Apudyus hen anchichay ungunga way manginchayaw an hiya hen anchi nènong paat.’ ” GNgém hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, anchag ommaningarngar hen nangil-ancha hen anchi chana ammaan way kaskascha-aw, ya kaskasen hen nangngarancha hen cha èngaw hen anchichay ungunga ahchih Templo way mangaliyén, “Chayawéntaaw hen antoy ganà David.” #Angkay hiyachi yag émméy hen anchichay nan-abfurag ya nan-appelay ah Templo way i mampàila an Jesus, wat kena-anna hen sasaketcha. 1 Yag annaat ekat an chicha way mangaliyén, “Nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén, ‘Hen faréy-o wat mausar ah manluwaruwan hen tatagu an haén.’ Yaha hen imfagan Apudyus ngém chàyu, anyug namfalinén hen antoy faréyna ah chayu i manlokkowan hen ahentaguyu.” I  Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus hen fatawan hen anchi Templo way faréy Apudyus yag annag emparyaw amin hen anchichay chan elàrao ya cha lomao ah michaton an hiya. Yag anna agég tenokang hen anchichay lamesa-an hen anchichay chan soksokat ah pelak ya umat agé hen tùchun hen anchichay chan elaoh karopate. hI Yag sommongfat hen anchichay nenetnod way mangaliyén, “Hiyato ah Jesus way profetan Apudyus way narpod Nazaret way ihay fabréy hen provinsiyan hen Galilea.” Hen nangemparyawan Jesus hen anchichay chan elao ah Templo ~3 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Jerusalem, anchag na-ateb-ar hen amin anchichay tatagu yag ekatchéén, “Heno man paat ah naha.” w}g Wat amin hen anchichay cha mamangpango ya cha umunud, anchag heo-ongaw way mangaliyén, “Chayawéntaaw hen antoy ganà Are David. Chayawéntaaw hen antoy ummale way narpon Apudyus. Ya chayawéntaaw hen anchi kangatowan way Apudyus.” W|'Yag ammag chuar hen anchichay tatagu way nenhaprà hen lumfongcha hen anchi korsa way engwana ah manayawancha an hiya. Yag hen anchichay tapena, incha sommongpat ah arumfanga ah ehapràcha hen korsa agé. {Wat innaracha hen anchi hen-ina way kafayu yag anchaat iyap-ap hen agwan hen lumfongcha hen échégna yag nansakay ah Jesus. vzeAngkay hiyachi yag émméycha hen anchichay pasorot Jesus yag enammaancha amin hen imfagana an chicha. $yA“Ifagayu hen anchichay tatagu ad Jerusalem way manSion way naway hen Arecha way empafafana hen acharna way ammag ubfun laway kafayu hen nansakayana.” xHen hiyachiy na-ammaan, na-ammaan ah tommot-owaan hen anchi imfafaggan hen anchi profeta ad namenghan hen nangaryanéén, wYag mag-ay ta wachay mangaliyén pakay ùfachényuha, ifagayu way masapor hen ap-apo wat man-eparufusna hen mangar-anyu.” *vM“Epangpangoyu hen annay fabréy way chuchummangéntaaw wat ichahanyu hen ihay kafayu way netatàéd way wacha hen ubfuna. Ùfachényu yag inyaliyu chichahto. fu GAngkay hiyachi way cha homag-én cha Jesus ad Jerusalem way tég-angaycha umchah hen anchi fabréy way Betfage wat entàchégcha hen pénad hen anchi filig ad Olivo, yag hennag Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, t}"Wat sinég-angan Jesus chicha yag tenchàna hen matacha wat naka-anat tot-owa hen finuragcha yag netnodcha an hiya.>sw!Yag anchaat ekatén, “Apo, ta makaila-ani koma.” nrU Yachi yag entàchég Jesus yag ekatnan chichéén, “Nokay hen laychényu way ammaà an chàyu.” Tq!Yag hen anchichay tatagu, anchag hi-i-ingar an chicha way mangempaginang koma, ngém chachaat ekaskasen way mangèngaw way mangaliyén, “Heay ganà Are David, panga-asem paat ta ség-angam chàni.” p9Yag niyaphor agé way wachacha hen chuway nabfurag way tummutùchu hen penget hen anchi korsa way chacha engwa. Yag angkay chengngarcha way ah Jesus peet hen manlooh, anchaat ilugi way man-ongaw way mangaliyén, “Heay ganà Are David, panga-asem paat ta ség-angam chàni.” oAngkay hiyachi way cha lomayaw cha Jesus hen anchi fabréy ad Jerico, anchag chuar hen anchichay tatagu way cha metnod. "n=Te kaman an haén way Pangorowan hen Tatagu, iggayà ummale hen antoy lota way i mampatorong hen tatagu, te ummaliyà way anà i tomorong an chicha. Ya ummaliyà agé way i matéy ah sobfot hen fasor hen chuar way tatagu.” Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen anchi chuway tagu m)Yag no wacha agéy manlayad way ngomato an chàyu, masapor angkay mamfalinéna hen acharna ah kafafaan way kaman alepan hen anchichay tapena. (lINgém chàyu, achi mafalinha ah ekamanyu te no wachay manlayad an chàyu way man-ap-apo, masapor mamfalinéna hen acharna ah katorongan hen anchichay tapena. $kAWat enamong Jesus chicha amin yag annaat tugunun way mangaliyén, “Innilataaw met hen ekaman hen anchichay anap-apo hen antoy lota, wat anchag cha manchamancharén hen anchichay chacha etorayan. Ya umat agé hen anchichay o-okom, chacha agé mancharén hen anchichay ahentagucha. -jSHen nangngaran hen anchichay hemporo way tapen hen pasorot Jesus hen anchi cha chawatén hen anchi chuway hen-agi, ammag lommaweng hen hamhamàcha an chicha. 2i]Yag anat ekat Jesus agéén, “Tot-owa way ma-anohanyu cha nadchi te umchah agé hen mapap-aligatanyu. Ngém faén chillu haén hen mampele no heno hen tumùchu ah pachawanan-o ya ah pachawigì, te ah Amay Apudyus hen nangensasagga hen hiyachiy tùchuwan ah para hen anchichay mangidchatana.” $hA“Aẁ,” way ekat Jesus, “achiyu angkay ma-awatan hen annay chayu chawatén.” Yag annaat ifaga hen anchi chuway hen-agi way mangaliyén, “Ay mafalin way ma-anohanyu hen anchi ligat way kaman hen anchi ligat way mepachah an haén.” Yag ekatchéén, “Oo, ma-anohanni.” g+Yachi yag ekat Jesus an hiyéén, “Nokay hen ifagam.” Yag annaat ifaga way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta no umchah hen mantorayam wat ilam paat ta hen antoy chuway a-anào hen mìtùchu an hea way epatùchum hen iha hen pachawananno ya hen iha ah pachawigim.” tfaAngkay hiyachi yag émméycha an Jesus hen anchichay hen-ininna way ahawan Zebedeo ya hen anchi chuway a-anàna way pasorot Jesus. Yag nampalentomang ah inacha hen henagong Jesus way mangimfaga hen anchi laychéna way chawatén. xeiYag ana-at eporang hen anchichay faén Judio way manénséna ya manaphaprat an haén, yag ana-at agé elansa hen koros ta matéyà. Ngém hen anchi petlon hen ag-agaw, man-uchiyà chillu.” Hen chawat hen inan cha Jaime an Juan an Jesus &dE“Changrényu ngén hen antoy ifagà te hen antoy ayantaaw ad Jerusalem ad uwanat yato hen manpapancha an haén way Pangorowan hen Tatagu. Yag meporangà hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin way chicha hen mangimfaga hen matéyà. Tc!Angkay hiyachi way cha mane-ed cha Jesus way éméy ad Jerusalem, enayangana hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna ta omanggaycha. Yag hen chacha manaranan, imfagana an chicha way mangaliyén, bYachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Wat hen anchichay kaman nafafa ad uwan, awni yag chicha hen nangato ah pegwana. Yag hen anchichay kaman nangato ad uwan, awni yag chicha agé hen nafafa ah pegwana.” Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana a Ay ammoh epawayu lawa no yaha hen ekaman-o way mangastos hen pelak-o. Ono cha-ayu omapar gapon nanga-asiyà an chicha.’ ” (`IWat aranyu hen annay ustoy labfuyu ta homàyat-ayu, te ammag ah layad-o yanggay yag an-owat papchongon amin hen labfuyu hen uray antochay anongoh way ummale. M_ Yachi yag sommongfat hen anchi nanginmura yag ekatnan anchi ihéén, ‘Sonod-o, cha-an-o met lugiyén chàyu te yaha met chillu hen enafunanyu ah labfuyu way larabfuwan chillu hen ihay ag-agaw. A^{ ‘Ammag ihay uras yanggay hen nan-ammaan hen antochay anongoh way ummale, yag pakay ammag nepachong hen labfucha an chàni way ammag nififillag ah ihay ag-agaw way nan-amma-amma.’ ~]u Wat chachan ngangayutongot hen nangawatancha hen labfucha yag anchaat manlili hen anchi namparabfu way mangaliyén, \\1 Yag angkay hiyachi way inumchah hen marabfuwan hen anchichay pés-éy nan-amma hen figfigat, ekatcha ah hamhamàchéén awniyat chùchùar ménat hen labfucha. Ngém faénat agé peet te ammag napapchong amin. [ Wat yachi, hen anchichay nanginlugi way nan-amma hen fummatangan ah attè, anchag narabfuwan ah kaman hen labfun hen ihay ag-agaw. !Z;“Angkay hiyachi way nadhém yag anat ifagan hen anchi nanginmura hen anchi kapatasna way mangaliyén, ‘Ayagam hen anchichay nan-amma ta idchatno hen labfucha, yag ilugim way mangidchat hen labfun hen anchichay uchi inggana hen anchichay pés-éy ummale hen figfigat.’ CYYag sommongfatcha way mangaliyén, ‘Oo kagé te maid umpay mèlabfuwanni.’ ‘Wat in-ayu kagé mìyamma hen anchichay chà epa-amma,’ way ekat hen anchi chan anap ah man-amma.” #X?“Yag angkay hen fummatangan ah attè, kasen agé émméy hen anchi cha um-umfunan hen tatagu yag inchahana agé hen anchichay tapena way maid chacha am-ammaan. Yag annaat ekat an chichéén, ‘Pakay an-ayug omen-enargaw way ammag chan ufu-ufun way maid chayu am-ammaan.’ qW[“Angkay nanggawa, i kasen nan-ila ah tapen chi manlabfuwéna, yag umat agé hen fummatangan.” V1Yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, ‘In-ayu agé mìyamma hen anchi murà wat idchat-o hen ustoy labfuyu.’ Yag émméycha tot-owa.” )UK“Angkay nà-argaw yag kasen agé émméy hen anchi cha um-umfunan hen tatagu yag innilana hen anchichay tapenay atàtàchég way maid chacha am-ammaan. (TIAngkay hiyachi way wachacha hen inchahana, nètorag an chicha way idchatna hen anchi larabfuwan hen ihay ag-agaw yag annaat epééy chicha way i man-amma.” 6S gKasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mantorayan Apudyus wat kaman hen anchi ihay tagu way ammag chuar chi murana. Wat fummigat way i man-anap ah mèlabfu an hiya. 9RkNgém chuarcha hen anchichay kaman nan-angato ad uwan way anchag nafafa ah pegwana. Yag chuarcha agé hen anchichay kaman nafafa ad uwan way anchag ngomato ah pegwana.”1Q[Yag amin agé way tatagu way ammag manaynan hen fabréycha ya sosnodcha, chinàcha-archa, hen a-anàcha ya hen lorotacha gapo hen sommorotancha an haén, wat ammag chùchùar hen midchat an chicha no hen anchi tenaynancha. Yag faén agé yanggaychi te mètagucha agé an Apudyus ah ing-inggana. yPkYag anat ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way haén way Pangorowan hen Tatagu, no umchah hen anchi kachachayyawan way tumùchuwà way mantoray ah pegwana, wat chàyu way pasorot-o, tumùchuayu agé hen anchi hemporo ya chuway tùchu way mètoray an haén. Yag chàyu agé hen manguwis hen aminay ganà hen anchichay hemporo ya chuway anà Israel. AO{Yachi yag nan-aleyat ah Pedro way mangaliyén, “Apo chàni kaỳ way anni met ammag tenaynan hen aminay wachan chàni ah sommorotanni an hea, wat ay magunggunaan-ani ngata.” fNEFinéfétég Jesus chicha way mangaliyén, “No an yanggay tatagu hen mangamma hen mètaguwancha an Apudyus wat ammag achi tot-owa mafalin. Ngém no ah Apudyus hen mangamma, wat mafalin te maid achi mafalin an hiya.” $MAYag anchag nahaang hen anchichay pasorotna hen nangngarancha an nadchi yag anchaat ekatén, “Wat no yaha, ay nanggila ah wachay tatagu ah mahara-an.” LAmmag narakrakaat agé hen homroan hen kafayu hen abfot hen chagum no hen metapyan hen faknang hen mantorayan Apudyus.” CKYachi yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag naligatay térén hen metapyan hen anchichay faknang hen mantorayan Apudyus. xJiNgém hen nangngaran hen anchi larae an nadchi, ammag lommayaw way chan totokar te ammag faknang way térén. I{Yag anat ekat Jesusén, “No laychém way mangamma hen ustousto paat, im elao amin hen kok-owam yag inidchatno hen laona hen anchichay maid mafalinna, yag an-aat umale way somorot an haén. Wat ad uchu hen marmuwan hen tot-oway kafinaknangno.” HYag sommongfat agé hen anchi larae way mangaliyén, “Tenongpar-o met amin cha nadchi, wat nokay ngata hen kenakorang-o chillu.” G-Ya masapor agé rispituwénta hen chinàcha-ar, ya masapor epadchata agé hen layadta hen ahentaguta way kaman hen manlaychanta hen acharta.” rF]“Henochi hen anchi inyurchinna way masapor ammaà,” way ekat hen anchi laraeyanchi. Yag anat ekat Jesusén, “Masapor achita cha pomatéy, achita cha chumagchagas, achita cha mangakaw ya achita cha istiguwan hen faén tot-owa. oEWYag ekat Jesusén, “Pakay hanhanam an haén hen mepanggép hen ammay, te an met ihà-an hen ammay way hiyah Apudyus yanggay. Wat no laychém tot-owa way mètagu an hiya ah ing-inggana, ammaam amin hen anchichay inyurchinna.” MDAngkay hen-argawan, wacha hen ihay larae way émméy an Jesus way mangaliyén, “Apo, nokay ngata hen ammay way ammaà ta midchat an haén agé hen mannanayun way mètaguwà an Apudyus.” C}Wat inchàépna hen limana hen anchichay ungunga yag anat lomayaw. Hen anchi faknang way patpatigéna hen kenafaknangna cB?Ngém ekat Jesusén, “Masapor eparufusyu hen miyaliyan hen annachay ungunga an haén ta achiyu an epawa, te chacha manchinlan haén, ya hen kaman an cha nadchi yanggay hen mètape hen mantorayan Apudyus ad uchu.” IA  Angkay hiyachi yag wachacha hen anchichay nanginyéy hen a-anàcha an Jesus ta ichàépna koma hen limana an chicha yag inluwaruwana, ngém ammag iningar hen anchichay pasorotna chicha. x@i Te nankarakarase hen lason hen anchi achi mangahaw-an hen larae. Te hen tapena, nisissigud an chicha, yag hen tapena agé, gapo ta nabraancha. Yag hen tapena, anchag anohan way achi mangah-ahawa gapo ta anchag pa-annongan way manginwarawag hen mepanggép hen mantorayan Apudyus. Wat heno way maka-anoh an nadchi, ammaana koma.” Hen mamindisyunan Jesus hen ungunga ?! “Oo tot-owa,” way ekat Jesus, “ngém achi maka-ara hen aminay tatagun nadchi, te anggay yanggay hen anchichay mangidchatan Apudyus. >7 Yachi yag anat ekat hen anchichay pasorot Jesusén, “Wat no yaha peet hen mekaman hen hen-ahawa, un-unninaat no achita ud-ay mangah-ahawa.” = Ngém hen ifagà an chàyu, heno way larae way ammag manginhiyan hen ahawana way faén gapoh chummagchagasan hen anchi fufae, fummasor chillu te no kasen mangahawa hen anchi laraeyanchi, kaman chagchagasnachi te ahawana chillu hen anchi pés-éy ahawana.” <7Yag anat ekat Jesusén, “Hen pés-éyna, maid kaman an nadchi, ngém gapoh kenasongelyu wat ammag emparufus Moses hen manginhiyananyu hen ahawayu. N;“Oo a,” way ekat hen anchichay Fariseo, “ngém pakay emparufus Moses nò, te inyurchinna met way hen larae, no ammag omensorat ah papel ah manginhiyanana an ahawana wat mafalin ihiyanna.” H: Yag nanepod hen hiyachi, faén chuwa hen acharcha te nanteponcha ah ihà-anay achar.’ Wat hiyaha, maid karébféngan hen tatagu way ammag manginhiyan hen anchi looh nanteponon Apudyus.” 95yag annaat ekatén, ‘Gapon hiyaha, wat taynan hen larae hen chinàcha-arna ta i metepon an ahawana way yachin mamfalinancha ah ihà-an way achar. 8Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Ay iggayyu peet faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén, ‘Hen laprapona way hen nangammaan hen anchi namayang hen tatagu, enammaana hen larae ya anat hen fufae,’ q7[Angkay hiyachi, émméycha agé hen tapenay Fariseo way i mamachas way manlokop an hiya. Wat henanhanancha way mangaliyén, “Ay marabseng ngata hen orchintaaw no ihiyan hen larae hen ahawana way uray farangna hen gapona.” s6_Yag anchag chuar agé hen tatagu way ummunud an hiya, wat kena-anna hen saket hen anchichay cha masaket. H5 Angkay narpas way intudtuchun Jesus amin cha nadchi, lommayaw hen hiyachiy provinsiyan hen Galilea yag ginumchangcha hen anchi wangwang way Jordan way éméy hen anchi provinsiyan hen Judea. D4#Yachi yag anat ekat Jesusén, “Kaman agéhchi hen ekaman Ama ad uchu an chàyu no achiyu pakawanén hen fummasoran hen ifayu an chàyu way masapor ammag maid un-unongonyu.” 3 "Ammag amchan hen aningarngar hen anchi are wat empafarudna hiya ta mapap-aligatan ingganah fayachana amin hen anchi utangna.” [2/!wat pakay annog iggay ség-angan hen ifamanto way kaman hen enkaman-o an hea.’ K1 Yag anat epa-ayag Are hiya way mangaliyén, ‘An-ag laweng way tagu way ammag maid sérfin hen kenasérfisyum. Te haén, penakawan-o amin hen anchi chakaray utangno gapo yanggay hen chawatno, 90k“Angkay innilan hen anchichay ifana way o-opisyar hen enkamanna hen anchi ihay ifana, ammag lommaweng hen hamhamàcha yag anchaat i elepot an Are hen aminay enkamanna. ~/uNgém annag achi ség-angan hiya te hen enkamanna, empafarudna ta inggana anoh fayachana amin hen anchi utangna.” +.OAmmag nampalentomang agé hen anchi ifana way mampangpanga-ase way mangaliyén, ‘Panga-asem paat ta wayanà way man-anap ah mamayad-o wat fayachà tot-owa.’ %-C“Ngém angkay hiyachi way lommayaw hen anchi opisyaranchi ah faréy Are, hinib-atnaat agé hen ihay ifana way opisyar way nakautang an hiya ah hinggasot yanggay. Yag annaat agég lenapchù hiya way mankar way mangaliyén, Masapor fayachamat amin hen anchi inutangno an haén. o,WNgém ammag gapoh ség-ang Are an hiya, annag penakawan amin hen anchi utangna way ammag nilibli.” [+/Wat ammag nampalentomang hen anchi opisyaranchi hen henagong Are way mampangpanga-ase way mangaliyén, ‘Apo, pangpanga-asem paat ta wayanà way man-anap ah mamayad-o, wat fayachà amin hen utang-owanchi.’ L*Yag gapo ta achi makafayad hen anchi utangna, imfagan hen anchi are way masapor melaocha amin way himfafaryan ah alepan, ya melao agé hen aminay kok-owacha ta yachi hen manobfotna hen utangna. ) “Angkay hiyachi way chana ilugi way mantotar, inyéycha an hiya hen ihay opisyar way nan-utang an hiya ah kalifulifuna. +(OTe yato hen ekaman hen anchi mantorayan Apudyus ad uchu way hen mepaniyana, kaman hen ihay Are way nannanmà way manotar hen utang hen anchichay o-opisyarna.” y'k“Achì ekatén an yanggay ammag mangappitu,” way ekat Jesus, “te mangappiappitu hen mamakawanam an hiya. C&Angkay hiyachi yag henanhanan Pedro an Jesus way mangaliyén, “Apo, kamana kay hen masapor an-og cha mamakapakawanan hen fummasoran hen ifà an haén. Ay ingganah mangappitu.” 4%aTe uray no an yanggay toro ono chuwa hen ma-among gapoh afurotcha an haén, wat wachaà agé way nìya-among an chicha.” Hen mekaman hen anchi achi mamakawan hen ifana `$9“Yag hen ihay ifagà an chàyu agé, no wachan chawatényu an Apudyus way uray an-ayug chud-uwa, no mantempoyuganyu hen hamhamàyu way manawat, wat ammaan Amataaw ad uchu hen anchi laychényu way chawatén. 1#[Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way epawayu hen antoy lota, mepawa agé ad uchu. Yag hen anchi eparufusyu hen antoy lota, meparufus agéchi ad uchu.” K"Yag no mag-ay annag achi chillu changrén chàyu, ifagayu hen amin anchichay tapenay cha omafurot hen anchi chayu ma-am-amongan ta tomorongcha agé. Ngém no mag-ay annag achi chillu changrén hen amin anchichay ifayu, anyug ifilang hiya ah ihay achi omafurot ono kaman hen ihay nangakkaw way cha mangam-among hen furor. J! Ngém mag-ay ta achina changrén hea, man-ayag-a ah chuwa ono iha ah man-ifam ta kasen-ayu éméy ta ma-ammaan hen anchi nesosorat way masapor wachay toro ono chuwa ah manàchég hen tot-owa. * MEntoroy Jesus way mangaliyén, “No wachay ifayu ah fummasor an chàyu, omanggay-a way éméy an hiya way i mètagépfar way mangimfaga hen anchi enammaana. Ngém ilam ta chàyu yanggay way chuwa way maid kasen. Yag no mag-ay changréna, ammay te namfangchém hen ustoy hamhamàna. RYag pachongna agé an Amataaw way Apudyus ad uchu te achina paat laychén way wachan uray ihà-an ah metap-ar way uray hen anchi kafafaan way tatagu.” Hen ekamantaaw hen ifa way fummasor an chitaaw 3 Yag no ichahana hen anchi ihà-an way natarà, yachi paat hen memparaylayad an hiya way faén hen anchichay siyamporo ya siyam way cha-an matarà. -S Angkay enalen Jesus amin chachi, yag anat mampani way mangaliyén, “Nokay hen hamhamàyu non an umat yag wachan ihay tagu way hinggasot hen karnerona yag natarà hen iha. Ay ammoh achina taynan hen anchi siyamporo ya siyam way cha mangan ta ina anapén hen anchi ihà-an way natarà. <q Te haén way Pangorowan hen Tatagu, hen ummaliyà hen antoy lotaat ta hara-à hen menangfasor ta achicha metap-ar hen apoy.” Hen nempaniyan Jesus hen anchi natarà way karnero  “Wat ar-arwachanyu paat ta achiyu cha pelohon hen uray heno way nafafa way tatagu way kaman hen antochay ungunga, te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchichay anghel way manginya-achug an chicha, chacha mèsangosango an Amay Apudyus ad uchu. 1 Yag no mag-ay hen i-illanyu hen mangammah manùganyu an Apudyus, anyug okatén hen matayu yag entap-aryu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay maid hen ihay mata no antaat an mètagu an Apudyus no hen anchi wachan chuway mata yag antag metap-ar hen anchi apoy ad imférno.” xiWat hiyachi, mag-ay ta hen laychén hen limayu way aran ono he-eyu way ayan, yag yachi hen mangammah manùganyu an Apudyus, anyug porhan yag entap-aryu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay an ihà-an hen lima ono he-e no antaat an mètagu an Apudyus no hen anchi wachan chuway lima ya he-e yag anta chillug metap-ar hen anchi apoy way achi madmachép ah ing-inggana. pY“Anchag kàka-ase hen tatagun antoy lota way ma-awis yag nanchùgancha ah Apudyus, ngém cha chillu ma-ammaan chaha. Ngém ammag kaskasen way ka-as-ase hen anchi tagu way ommawis ah manùgan hen pachongnay tagu an Apudyus. dANgém heno way tagu way mangamma ah fumasoran hen kaman antoy onga ta manchùgana haén, wat ammag wadwadcha angkay hen machusaana ah pegwana no hen metàchan hen fato ah fagangna yag nepetlà hen fayfay ta maofor.” 0YYag heno way tagu agé way gapon afurotna an haén yag chana ifilang hen anchichay nafafa way tatagu way kaman hen antoy onga, wat chanaat angkay agé ifilang haén.  Te hen anchi kangatowan way tagu hen mantorayan Apudyus wat hiya hen anchi mangempafafa hen acharna way kaman hen antoy onga. iK“Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way masapor falewanyu hen hamhamàyu ta komaman hen hamhamà hen antoy onga way maid hamham-éna ah ngomatowana. Te no achiyu, wat achi angkay mafalin metapeayu hen mantorayan Apudyus. `9Yachi yag enayagan Jesus hen ihay onga yag annaat epasango an chicha way mangaliyén, ( KAngkay hen hiyachi, émméycha hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mananhan no henokay hen anchi kangatngatowan hen anchichay tatagu way etorayan Apudyus. T!Ngém tàén no faénta funag, achi fali, fayachanta chillu ta achi lomaweng hen hamhamà hen annachay tatagu. Wat éméy-a ta in-a mamangwit hen anchi fayfay. Yag hen anchi pés-éy éném, ta-angém hen tapàna wat wacha hen ilam way pelak way érégna ah mamayadno hen furorta way chuwa. Wat aramchi yag ino finayachan.”H Ekat Pedrowén, “Hen anchichay tatagu way funag hen mansengelana.” “Oo tot-owa,” way ekat Jesus, “wat hen laychénay aryén, maid koma fab-ayachan hen anchichay siguchay tataguna. /W“Aẁ chana met fayachan,” way ekat Pedro. Yag angkay ommanamot ah Pedro, yag nan-aleyat ah Jesus way mangaliyén, “Simon, nokay hen hamhamàno way mekaman. Heno hen mansengelan hen a-are hen antoy lota ah furor. Ay hen anchichay siguchay tataguna ono hen anchichay tatagu way funag.” Angkay hiyachi way émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Capernaum, wachan ihay cha mangam-among ah furor hen Templo way émméy an Pedro way mangaliyén, “Hen annay apoyu, ay achina cha fayachan hen furor hen antoy Templo way faréy Apudyus.” ] 3way mamchit an haén. Ngém uray no pédténà, man-uchiyà chillu hen anchi ma-atloy ag-agaw.” Yag anchag tenomkar way térén hen anchichay pasorotna hen nangngaranchan yachi. Hen namayachan Jesus hen furor ] 3Angkay na-amongcha hen amin anchichay pasorot Jesus hen provinsiyan hen Galilea, imfagana an chicha way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, tég-angay umchah hen midchatà hen anchichay tatagu 4 aNgém hen nihuhurug way kaman an nadchi, maid chillu makeparyaw ingganah manlangan way mangan ya manchawachawat an Apudyus.” Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana 0 YYag anat ekat Jesusén, “Oo, te korang hen pammateyu. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no wachay pammateyu ah uray lawa akettoy way kaman hen ka-akettoy hen anchi fukar hen mostasa wat ammag maid achi mafalin an chàyu te uray anyug ekat hen antoy filigén màéy-a wat màéy tot-owa. ' GAngkay na-awni way anggay ah Jesus, i henanhanan hen anchichay pasorotna an hiya way mangaliyén, “Pakay iggay-ani nakeparyaw hen anchi nihuhurug.” yYachi yag menanchar Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan wat lommayaw yag naka-anat tot-owa hen saket hen anchi onga. Sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Chàyu way tatagu ad uwan, ammag pararo hen enomfatanyu. Te pasagchi ah nì-i-iggawà an chàyu ya an chillug maid afurotyu. Kamana kay ah anoh-o an chàyu yag an-ayu chillug achi omafurot. Iyaliyuhto hen annay onga.” \1Inyéy-o hiya hen anchichay pasorotno ngém anchag achi makaka-an hen saketna.” 'G“Apo, ség-angam koma hen anchi anào te cha màorchah ya cha mapaligatanay térén, te kankanayén way mantap-ar hen apoy ya hen chanum no gìnéénachi. GAngkay hiyachi way inumchah cha Jesus hen iggaw hen anchichay na-a-among way tatagu, wacha hen ihay am-ama way émméy an hiya yag nampalentomang hen anchi henagongna way mangaliyén, A{ Yachi way enalen Jesuschi yag anat ma-awatan hen anchichay pasorotna way ah Juan peet way chan funfunyag hen chana aryén. Hen nemparyawan Jesus hen anchi cha omenpa-adhar way ongtan mS Ngém ah katot-owana looh angkay namangpango ah Elias way ummale, ngém iggay ematonan chillu hen tatagu hiya, wat anchag enammaan hen laylaychéncha an hiya. Yag yachi agé hen ekamancha an haén way Pangorowan hen Tatagu.”  Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa way mamangpango ah Elias way mangensagana hen hamhamà hen tatagu ta elasincha ah Cristu. 5 Yachi yag anat agé hanhanan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Pakay uwa ekat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchinén, ‘Masapor kasen umale ano unna ah Elias way profeta yag an-aat agé umale way Cristu way empopostan Apudyus.’ ” L Angkay hiyachi way chachan éhég, cha tugunun Jesus chicha way mangaliyén, “Achiyu kay paat cha ifagfaga ah tapena hen anchi innilayu ingganah man-uchiyà way Pangorowan hen Tatagu.” L~Yag anchaat mammuhwat yag ammag anggayat agéh Jesus ah wà-acha. {}oYachi yag émméy ah Jesus way i nanchà an chicha way mangaliyén, “Fumangon-ayu ta achiayu cha émégyat.” u|cHen nangngaran hen anchichay pasorot Jesus hen anchi nan-ale, anchag nanlùfub gapoh amchan hen égyatcha. {É-éttég Pedro way chan ale yag anchag nanépnépan ah cha humili way funat. Yag chengngarcha hen anchi chan ale way narpon anchi funat way ekatnéén, “Yato hen anchi laylaychê way Anào way cha mangemparaylayad an haén, wat changrényu hiya.” :zmYag ammag nan-ale agé ah Pedro way mangalen Jesusén, “Apo, ammay ta wachataaw ahto, wat no laychém, omamma-ani ah toroy fawi ta màmàchang-ayu an cha Moses yah Elias.” uycYag hen hiyachi, innilacha way ammag niya-ahachat agé cha Moses an Elias way chacha mètagépfar an hiya. pxYAngkay hen ininggawancha ahchi, ammag sommafali hen achar Jesus hen nangil-ancha an hiya way ammag cha humili hen féharna way kaman init, ya hen anchi lumfongna agé wat ammag pommokaw way térén way cha humili way kaman helaw. 'w IAngkay hiyachi way nanlooh hen énémay ag-agaw, enayagan Jesus cha Pedro an cha Jaime an Juan way hen-agi, yag incha ommanggay hen anchi akayyang way filig. >vuYag tot-owa hen antoy ifagà way wachacha hen tapena an chàyu ad uwananto way achi matéy ingganah ilancha hen manginlugiyà way mantoray, haén way Pangorowan hen Tatagu.”kuOTe haén way Pangorowan hen Tatagu, kasenà mamfangad ah pegwana way etnochà hen anchichay a-anghel-o ya humiliyà agé hen kaenammay Amay Apudyus. Yag hiyachi hen mangidchatà hen assong hen aminay enammaan hen katagutagu. t{Te nokay lawa hen sérfina no ammag kok-owéén hen ihay tagu hen aminay ininggaw hen antoy lota no ah awni yag etatap-ar chillu Apudyus hiya. Te maid angkay narégna ah uray heno way kafinaknang hen tatagu ah ifayadna hen mètaguwana an Apudyus. zsmTe heno way tagu way mangempapangég hen ataguwana hen antoy lotaat matéy chillu. Waman hen anchi tagu way ammag achi mangempangég hen matéyana gapon afurotna an haén, wat uray matéy, midchat an hiya hen kasen ataguwan way mannanayun. rYachi yag anat ifagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Heno way tagu way manlayad way somorot an haén, masapor faén hen ataguwana hen antoy lota hen epapangégna, te masapor ammaana paat hen laychê way uray yachin iyatéyna. q+Yachi yag nanhagong ah Jesus an Pedro way mangaliyén, “Lomayaw-aat Chumunyu, te annog cha awisén haén way achì mangamma hen laychén Apudyus. Te hen hiyahay hamhamàno, faén hamhamà Apudyus te ammag hamhamà yanggay hen tatagu.” Hen ekaman way somorot an Jesus ,pQYachi yag nan-iyéyat Pedro hiya hen ê-éyna yag annag enamhew way mangaliyén, “Apo, achi paat koma mafalin parufusun Apudyus way ma-ammaanha an hea.” (oINanepod hen hiyachiy tempo, inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay pasorotna hen ma-ammaan an hiya. Ekatnéén, “Masapor éméyà ad Jerusalem yag mapàpàgangà ahchi, te pàpàgangénà hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya anap-apon hen pachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, yag ana-at agé epapchit. Ngém hen anchi ma-atlo way ag-agaw wat man-uchiyà chillu.” ~~|x{z(yCx&w&vusqpg==kPR_ I\wy c  q ;)lJ &way hen hiyachiy tempo, maid ekat hen anchichay tataguwén wachan mepasamak, te anchag cha mangmangan ya umin-inum ya ma-ah-ahawa inggana hen anchi hinénggépan paat cha Noe hen anchi papor. %Ya hen mekaman hen antoy lota hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu, wat kaman hen nekaman hen anchi tempon Noe ad namenghan, }s$Entoroy Jesus way mangaliyén, “Maid nangila hen anchi ag-agaw ya uras paat hen ka-ammaan amin hen anchichay imfagà. Te uray hen anchichay a-anghel ad uchu ya haén way anà Apudyus wat maid agé nangila te ah Ama yanggay hen nangila. N#te uray maumah hen antoy lota ya hen aminay maila ad uchu, wat ammag achi chillu ma-at-atob hen antochay chà enale ah ing-inggana te masapor ma-ammaan amin.” Maid nangila hen mamfangchan Jesus 9k"Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achicha matéy amin hen antochay tatagu way cha matagu ad uwan ya anat ma-ammaan amin hen imfagà. Ma-ammaan amin chachi way ma-ammaan, +!Wat pachongna agé, no ilanyu way cha ma-ammaan amin hen anchichay enalè, maelasinyu koma agé way tég-angay hen mamfangchà hen antoy lota. L “Ilanyu hen annay away way fig te wachan acharényun nadchi koma ah mangar-anyu ah hamhamàyu. Te inni-ilayu met way mag-ay no chana ilugi way umutar ya pomenge, tég-angay hen tiyargaw. >uYag hen hiyachi agé, mepa-ale hen anchi tangguyub way ammag chakar hen alena, yag an-owat hénagén hen anchichay a-anghel-o way éméy hen egachay karotarota ta incha amongon amin hen anchichay penepelen Apudyus way maid lawrawhancha ah uray heno way penget chi lota.” Hen na-ar-an hen anchi fig ah pani EYa anat agé hen hiyachi, fùnag ad uchu hen sinyar hen umaliyà way Pangorowan hen Tatagu. Wat anchag mankela hen aminay tatagu gapoh pararo way égyatcha hen mangil-ancha an haén way haén, iyaliyà hen funat way marpod uchu yag maila agé hen mannakafalin-o way anà ammag humili way térén ah kena-Apudyus-o. iKEntoroy Jesus way mangaliyén, “No marpas chachiy ligat, ammag makorkor hen aminay maila ad uchu ya ammag machép hen init ya ammag achi homelaw agé hen hérag. Yag umat agé hen anchichay tarawat anchag maya-ayà. #?“Ya uray heno way iggaw hen natéy, amongan way amongan hen anchichay kasole way cha manginyatagu hen natéy.” Hen sinyar hen mamfangchan Jesus A{Te hen miyaligan hen umaliyà way Pangorowan hen Tatagu, wat kaman hen anchi koliyapyap way no sumgid, maid achi mangila te helawana hen fùnagan hen init inggana hen malihnugana.” }s“Yag mag-ay ta wachay mangalen chàyuwén, Wacha ano ah tanap hen anchi penelen Apudyus way mantoray, achiayuwat ammag cha éméy way i mangila. Ya no ekatchéén wacha ano ah fabréy way cha-an mampàila, achiyuwat ammag cha afuroton. {Wat hamham-ényu ngén, te hen nangimfagaà amin an cha natto an chàyu ya anat ma-ammaan, ta achiayu koma marokop.” 6eTe fùnagcha angkay hen senang Cicristu ya senang poprofeta way mangaliyén chicha ano hen piniyar Apudyus. Yag chicha, kafaelancha way ammag mangamma hen chuar way kaskascha-aw ya sinyar way omempahaang ah manlokopancha hen tatagu ta non an mafalin, lokoponcha hen uray anchichay penepelen Apudyus. X)“Yag mag-ay agé ta wachay tagu ah mangalen chàyuwén, ‘Ilanyu ngén, antoyan hen anchi hennag Apudyus way mantoray,’ ono ekatchéén, ‘Ayé, anchayan ahchi,’ wat achiyu ammag cha afuroton. z mYag no an iggay looh finifilang Apudyus hen ag-agaw way ma-ammaan cha nadchi, anchag matéy hen egachay katagutagu. Ngém gapoh ség-angna hen anchichay tatagu way penepelena, annag empa-aket chillu hen ag-agaw way ma-ammaan cha nadchi.” a ;Te ammag pararo angkay tot-owa hen ligat hen yachiy tempo way ammag maid mepaniyana nanepod hen lugrugin hen egad ingganad uwan. Ya ah ing-inggana, maid agé kasen mepachah hen antoy lota ah kaman an nadchiy ligat. | qWat anyu yanggay ammag chawatén an Apudyus ta achi koma metongpochi hen agiléd ya hen anchi ngilin way Safachu. k OWat ammag ka-as-ase lawa hen anchichay nafufugi ya hen anchichay chan pasoso hen hiyachiy tempo. ( IYag umat agé hen anchichay niyaphor way hommepot, ammag maid agé hamham-éncha ah homàyat way i mangara ah uray lawa lumfongcha, te anchag an omawid amin. ;oYa hen anchichay niyaphor way wachah chara hen yachiy uras, achicha koma hamham-én way hénggép way i mangara ah uray heno way alekaméncha, te masapor anchag omawid yanggay. Rno ilanyuchi, an-ayug omawid way i mantaro ah filig, chàyu way iJudea. REntoroy Jesus way mangaliyén, “Wacha agé hen imfagan hen anchi profeta way Daniel ad namenghan way fùnag hen ammag aggaégyatay térén. Chàyu way mamasan natto, ma-awatanyu koma hen laychénay aryén. Yag no ilanyu hiya way inggaw hen anchi maid poros karébféngan hen tatagu way inggaw te ah Apudyus yanggay koma, oWYag hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus, wat mepagngar hen aminay karotarota ah mangammuwan hen egachay katagutagu yag anat umchah hen anchi anongoh chi egad.” Hen fùnagan hen anchi aggaégyatay térén mS Ngém hen anchi mangempapate hen afurotna ingganah anongohnaat mahara-an yag nì-iggaw an Apudyus.   Yag gapo ta omam-améd hen laweng way ma-ammaan hen antoy lota wat kachùran hen tatagu, ammag matarà hen layadcha hen ifacha. ]3 Yag fùnagcha agé hen chuaray senang poprofeta way manlokop hen chuar way tatagu.   Wat gapo hen hiyachi, chuarcha tot-owa hen mangentagay hen afurotcha. Wat man-ahetennocharcha hen tatagu yag man-aheginnuracha. :m “Ya ammag agorgoran chàyu hen tatagu hen antoy lota gapon afurotyu an haén, wat telewén chàyu ya pap-aligatén chàyu way tapena ya pédtén chàyu agé way tapena. }sNgém an yanggay lugrugin hen ligat amin cha natto way kaman hen anchi pés-éy émtéfan hen anchi cha umanà.” A~{Te hen mekaman wat man-aheginnufatcha hen chan totoray hen antoy lota. Ya hen ihay lota, gufaténa agé hen henlomota. Yag maid agé achina manlunigan ya umchah hen pararo way fitel. ~}uYag awniyat changrényu agé hen a-anihéb hen gufat, ya chamagényu agé hen anchichay chan aheginnufat hen anachawwéy way lota. Ngém achiayu kay cha émégyat te masapor chillu ma-ammaan chachi, ngém cha-an chillu hen anongoh chi ag-agaw. |9te fùnagcha angkay hen chuaray tatagu way ammag mangaliyén chicha ano agé hen hennag Apudyus way mantoray, wat ammag chuar tot-owa hen lokoponcha. h{ISommongfat ah Jesus way mangaliyén, “An-ayu yanggay ammag man-ar-arwad ta achiayu marokop, rz]Angkay hiyachi way tummutùchu ah Jesus hen anchi filig way Olivo, ommanggaycha hen anchichay pasorotna way émméy an hiya, yag anchaat hanhanan way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta ifagam man paat an chàni no kamana hen umchahan hen anchi imfagam ad annad, yag heno agé hen sinyar hen kasenno umaliyan ya hen sinyar agé hen anongoh chi ag-agaw.” :ym“Oo, mamàila tot-owa hen ka-ammay hen annay Templo,” way ekat Jesus. “Ngém tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way umchah hen anchi ag-agaw way ammag meorob amin chaha, wat maid mehàhàfa ah uray anchi natentenor-og way fato te ammag miwakas amin.” Hen ligat way mepasamak ah tapen chi ag-agaw =x uAngkay hiyachi way ginumhad ah Jesus hen anchi Templo, hinib-at hen anchichay pasorotna hiya yag inlugicha way mangale hen ka-ammay hen anchi Templo ya hen anchichay hengehengena. 3w_'Yag manepod ad uwan, maid kasen mangil-il-anyu an haén ingganah pegwana way yachi hen mangaryanyuwén, ‘Chayawéntaaw hen annay ummale way narpon Apudyus.’ ”Hv &Wat ad uwan, an-ayug egad way ammag maid manalimun an chàyu. Angkay hiyachi way hemhemmà Jesus hen a-amman hen anchichay iJerusalem, annaat ekatén, “Ani lawa chàyu way iJerusalem, ammag sigab hen hamhamào an chàyu, chàyu hen namchit hen anchichay profeta ya chàyu hen namuntofuntò hen anchichay hennag Apudyus way manudtuchu an chàyu. Hen laychê koma, an-og hahallimunan yanggay chàyu way kaman hen anchi cha ekaman hen manò way manaufu hen a-anàna, ngém anyug a-adchiyén. Kt$Tot-owa hen antoy ifagà way chàyu way tatagu way cha matagu ad uwan, chàyu angkay hen mangenkaro hen chusan hen amin cha nadchi way na-ammaan.” Hen hamhamà Jesus hen anchichay iJerusalem s #Wat hen halenonot hen hiyatoy ammaanyu, chuséén Apudyus chàyu ta chàyu hen mangara hen chusan hen napchitan amin hen anchichay tatagu way maid karébféngana way mapchit way manepod hen namchitancha hen anchi ustoy tagu way Abel inggana hen anchi profeta way Zacarias way anà Barakias way napchit hen namfattanan hen Templo ya hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyus. `r9"Ifafaggà an chàyu hen ammaanyu, te wachacha hen epalè an chàyu way profeta ya nan-araeng way tatagu ya anat agé hen anchichay manudtuchu an chàyu. Ngém awniyat anyug pédtén angkay hen tapena ya ekorosyu hen tapena, yag pagohonyu hen tapena hen chayu ma-am-amongan, yag unu-unuchunyu chicha agé ah heno way fabréy way omawichancha. q-!An-ayug kaman tot-owa farakkan way kaman tenatawidyu hen ammag pahig laweng. Wat ay ammoh ekatyuwén mailisiyanyu hen ketap-aranyu ad imférno. Xp) Wat ayéat kaỳ lopasényuwat hen anchi looh inlugin hen anchichay anap-oyu. so_Wat chayu peet tot-owa epudnu way ganà chàyu hen anchichay namchit hen anchichay profeta ad namenghan. )nKYag ekatyu agé way mangaliyén, ‘Non an-ayu wà-acha hen natatagguwan hen anchichay profetaat iggay-ayu nì-ipchit hen namchitan hen anap-oyu an chicha.’ Im “An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te a-anammay tot-owa eman hen anchichay lufù way enammaanyu para hen anchichay tongar hen profeta way napchit ad namenghan, ya enar-arkosanyu agé hen lufù hen anchichay anammay way tatagu. l Wat yachi hen pachongyu, te ah sangwanan hen tataguwat am-ammay-ayu, ngém ah hehemmàyuwat ammag pahig kétém ya laweng.” Wk'“An-ayu ammag ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te hen ihay miyaliganyu, an-ayug kaman napepentoran way lufù way ah mangilan hen tataguwat fub-urùan. Ngém ah katot-owana, ammag nanapno ad char-ém ah aggarémha way tongar ya chérang chi natéy. Aj{An-ayu tot-owag kaman nabfurag, chàyu way Fariseo. Wat masapor charosanyu unna hen annay aggarémha way achi maila wat kapeletan way ma-ahap agé hen anchi mamàila way nacharos.” niU“An-ayu ammag ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te hen miyaligana, anyug chachallosan hen mamàila way achar hen tasayu ya hen pengganyu, ngém ad char-ém way achi maila, ammag aggarémha way kaman yachi hen chayu manlugiyan hen tapena ya hen chayu mangamgaman hen egad. ihK“An-ayu tot-owa ammag kaman nabfurag yag chayuwat agé iwichén hen tapena. Anyug cha iyam-amma paat way mangamma hen anchichay kafafaan way orchin ngém an-ayug natorod way manmaid hen anchichay napatpateg paat.” wgg“An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te ammag maid lawrawhanyu hen anchichay faén napateg way liglamenton hen orchin, kaman hen anchi chayu mangidchatan hen pagkaporon hen uray lawa hen anchichay charoh way omenparamnaw hen missa. Achiyu lawrawhan chachi, ngém chayuwat agé iwalin hen anchichay napateg paat way inyurchin Apudyus way masapor malilimpiyu hen a-ammayu ya masapor ség-anganyu hen ifayu ya masapor agé matalek-ayu way tatagu. Chichato hen masapor ammaanyu koma way uray achiyu agé lawhan hen annachay tapena.” -fSPachongna agé hen uray heno way tagu way mangensapata ad uchu, te annag henaém agé hen mantorayan Apudyus ya anat agé ah Apudyus paat way chan toray ahchi.” deAYa umat agé hen anchi Templo way faréy Apudyus, no yachi hen esapatan hen tatagu, wat ma-awatanyu agé way faén yanggay hen anchi Templo hen chana esapata te henaémna agé ah Apudyus paat way ini-inggaw an nadchi. Zd-Wat hen ifagà an chàyu, henoy tagu way mangensapata hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyusat ma-awatanyu way faén yanggaychi hen ensapatana, te henaémna agé hen aminay nepapattang an nadchi. 2c]Wat an-ayu tot-owa ammag nabfurag way maid innilayu, te ay ammoh napatpateg hen anchi cha michaton no hen anchi chana mepatpatngan way nanaém hen na-apudyusan nadchi. Pb“Ya chayu itudtuchu agé way no mag-ay hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyus hen esapatan hen anchi mansapata, wat yasa no achina ammaan hen empostana te achi ano chillu makafasor. Ngém mag-ay ta hen anchi cha michaton paat hen esapatana, masapor yanggay ammaana way ammaan te fasorna ano agé no achina. ,aQAn-ayu tot-owa ammag nawéngwéng way nabfurag, te nokay hen napatpateg, hen anchi faletò ono hen anchi Templo way nanaém hen anchi faletò ta ma-apudyusan.” Q`“An-ayu ammag ka-ase, te kaman-ayu nabfurag way maid innilayu yag chayuwat agé tudtuchuwan hen anchichay maid agé innilana. Kaman hen anchi chayu itudtuchu way no mag-ay hen anchi Templo hen esapatan hen anchi mansapata, wat yasa no achina ammaan hen imfagana te achi ano chillu makafasor. Ngém ekatyuwén no mag-ay hen anchi faletò paat way ininggaw hen anchi Templo hen esapatana, masapor yanggay ammaana way ammaan te fasorna ano no achina. x_i“An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te magénén ginchangyu hen chakaray fayfay yag ginégga-ayyu hen chakaray lota ah mangawisanyu ah uray ihà-anay pasorotyu. Yag angkay enawisyu, enammaanyu hiya ah am-améd no chàyu ta kaskasen agé hen kachusaana no hen kachusaanyu.” q^[“An-ayu lawag ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te pakay chayu saoron hen anchichay faro way anyug cha aran hen kok-owacha, yag ah mangempàpàil-anyu ah kena-ammayyu, chayu anchuanchuwén hen manluwaruwanyu. Wat gapon yaha, ammag kaskasen hen manusaan Apudyus an chàyu.” D] “An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya chàyu agé way Fariseo, te an-ayug senang a-afurot way anyug cha sellaan peet hen metapyan hen tatagu hen mantorayan Apudyus, yag gapo hen anchi achiyu ketapyan yag chayuwat agé lengalengén hen anchichay chan anap ah ketapyana.” o\W Ya heno way tagu agé way mangempangato hen acharnaat epafafan Apudyus hiya. Waman hen anchi tagu way mangempafafa hen acharna wat pangatowén Apudyus hiya.” Hen nangenlawagan Jesus hen kenaraweng hen anchichay senang a-afurot Z[- Ya hen anchi kangatowan an chàyu, masapor hiya agé hen katorongan hen tapena. Z/ Ya achiyu agé parufusun way ma-awagan-ayu ah ap-apo, te haén yanggay hen Ap-apoyu way haén hen anchi empopostan Apudyus way ummaley mantoray. Y% Ya achiyu agég cha awagan hen an lawag tatagu hen antoy lota ah amayu, te an ihà-an yanggay chillu hen amataaw way hiyah Apudyus ad uchu. .XUYaha hen wachan chicha. Ngém chàyu, achiyu parufusun way ma-awagan-ayu ah Apo, te napapchong-ayu way masosnod ya an ihà-an yanggay chillu hen apoyu te anggayà. W7Yag no ay éméycha agé hen cha um-umfunan hen tatagu, ammay no rispituwén paat agé hen tatagu chicha, ya ammay agé paat no ma-awagancha ah Apo. 6VeYa ancha agég laylaychén way chicha paat hen machayaw hen heno way lagsak, ya chicha agé paat hen i tumùchu hen anchichay am-ammay way tùchu hen chacha ma-am-amongan. :UmYag aminay chacha ammaanat, ammaancha yanggay ah mangempàpàil-ancha hen tatagu ah machayawancha, te ancha agég cha pachakarén hen anchi mangi-iggaancha hen anchi nesosorat way alen Apudyus way chacha ifédféd ah etongcha ya hen tàraycha. Ya chacha agé pa-anchuwén hen paraypay hen panchilengcha. T9Yag ancha agég cha sorsorfatan hen orchin yag anchaat epapelet hen tatagu way somorot an cha nadchi. Ngém ammag maid agé etorongcha hen anchichay tatagu way cha manorot. Te kaman paat chacha epakarga hen ammag chinaghén way karga hen tatagu, ngém anchag achi paat fumnéh. +SOWat masapor afurotonyu way mangamma hen aminay chacha itudtuchu, ngém achiyu paat cha torachén hen a-ammacha te anchag achi ammaan hen anchi chacha itudtuchu. 5Rc“Hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay Fariseo, chicha hen napiyar way mangintudtuchu hen anchichay orchin Apudyus way ensorat Moses. sQ aAngkay hiyachi yag imfagan Jesus hen anchichay chuaray tatagu ya hen anchichay pasorotna way mangaliyén, P .Yag ammag maid poros makasongfat an Jesus. Wat nanepod hen hiyachi, maid makatorod way kasen mamachas way manlokop an hiya.UO#-Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat no yaha way uray ah Are Davichén enawagana hen anchi umale way mantoray ah ap-apona, wat nokay agé hen ekamanna way hiya hen mangingganà hen anchi ap-apo nò.” 2N],‘Ah Apudyus way Ap-apo, imfagana hen anchi ap-apò way mangaliyén, Tumùchua hen antoy pachawanan-o ingganah epa-afào an hea hen anchichay aminay kafusorno.’ ” PM+“Oo a, ngém no yaha,” way ekat agé Jesus, “pakay agé imfagan Are David way ah Cristuwat hiya agé hen Ap-apona nò. Te hen enalen David way empahmà hen Espiritun Apudyus, ekatnéén, RL*“Nokay hen manmàyu mepanggép hen anchi empopostan Apudyus way epalena way Cristu no nokay hen nangingganà an hiya.” Yag ekatcha way sommongfatén, “Ah Cristu wat hiya hen ganà Are David.” ~Ku)Angkay hiyachi way na-a-amongcha chillu hen anchichay Fariseo, nansarudsud ah Jesus an chicha way mangaliyén, Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay Fariseo way ancha peet ammag nasokok hen anchichay Saduceo wat anchaat ammag mantetepon way éméy an Jesus. .CU!Hen nangngaran hen anchichay chuaray na-a-among way tatagu an nadchi, anchag nahahaang way manmanmà hen chana itudtuchu. Hen anchi kapatpatigan way orchin Apudyus B ‘Haén ah Apudyus way cha chayawén cha Abraham an cha Isaac yah Jacob,’ way hen laychén nahhay aryénat uray nan-atéycha cha Abraham hen hiyachiy tempo, é-éttégcha chillu way natattagu ad uchu, te pakay wachacha ad uwan way cha manayaw an Apudyus nò.” AYag hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, ay ammoh iggayyu faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus an chàyu way ekatnéén, w@gTe hen man-uchiyan hen nan-atéy, maid angkay man-ah-ahawa te kamancha hen anchichay anghel Apudyus ad uchu. W?'Senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Oo a, ngém an-ayug nèfat way térén ya korang hen innilayu mepanggép hen anchi nesosorat way alen Apudyus ya achiyu agé ma-awatan hen mannakafalinna. =>sWat hen man-uchiyan hen tatagu ah pegwana te ekatyuwén man-uchicha, nokay ngarud hen ustoy mangen-ahawa hen fufaeyanchi nò, te amincha met way pitu wat enahawacha amin hiya.” :=oYag hen ommanongoh, natéy agé hen fufaeyanchi. (<INgém yachi agé hen nepasamak an hiya. Yag umat agé hen anchi ma-atlo inggana hen anchi enawchi way ma-apitu way maid ummanà an chicha yag natéycha amin. q;[Wat hanhanannito an hea, te ad namenghan, wachacha anohto hen pituy larae way masosnod. Yag angkay nangahawa hen anchi pango, cha-ancha umanà yag natéy. Yag gapo ta maid anàcha, enahawan hen anchi metéb hen anchi nafarowanchi. p:Y“Apo, hen intudtuchun Moses ad namenghan, ekatnéén no ommahawa hen ihay larae yag natéy way maid anàna, masapor ahaw-én hen sonodna hen anchi nafaro ta umanàcha koma ah kaman penaka-anà hen anchi natéyanchi way sonodna. E9Angkay hen hiyachi agé way ag-agaw, émméycha hen anchichay Judio way Saduceo an Jesus way chicha hen achi mangafurot way kasen man-uchi hen natéy. Yag imfagacha way mangaliyén, 8Hen nangngarancha an nadchi, anchag naleletag yag lommayawcha way nanaynan hiya. Hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy m7S“Hen anchi Are ad Roma,” way ekatcha. Yag anat ekat Jesus agéén, “Wat no yaha way hen Are hen nangen-awa, idchatyu kagé an hiya hen para an hiya. Ngém ilanyu agé ta idchatyu an Apudyus amin hen para agé an hiya.” ~6uYag ekat Jesusén, “Nokay hen antoy nepepetchor an natto yag nokay agé hen nangenngachan hen antoy nesosorat.” ^55Ilà kayya hen annay pelak way mifayad ah furor.” Yag empàilacha hen ihay pelak. 4)Ngém ah Jesus, enlasinna chillu hen kenasilibcha yag annaat ekatén, “Chàyu way senang a-afurot, pakay pachasényu way manlokop an haén. .3UWat ifagam kaỳ no heno hen manmanmàno an natto, no ay achitaaw ngata cha labsengén hen orchintaaw way Judio no fayachantaaw hen furor hen anchi Are ad Roma.” 2)Wat hen enkamancha, hennagcha hen tapen hen pasorotcha ya tapen hen anchichay ifan Are Herod ta incha ifaga an Jesus way mangaliyén, “Apo, innilani way maid tot-owa kétkétémno way tagu, ya cham agé itudtuchu hen anchi tot-owa way laychén paat Apudyus way ma-ammaan, ya annog achi agé iyég-égyat hen uray heno way aryén hen tagu an hea te ammag maid wahigém way uray hen nan-asa-achan. /1WAngkay hiyachi yag anchag lommayaw hen anchichay Fariseo way incha mantetennopà ah ekamancha way manlokop koma an Jesus ta wachay manginchérémancha an hiya. 70gYachi yag henalenonot Jesus way mangaliyén, “Anchag chuar tot-owa hen naimfitar ngém otonna hen mapele.” Hen mangil-ancha no mèfat ah Jesus mepanggép hen furor /1 Yag anat ifagan Are hen anchichay alepanna way mangaliyén, ‘Faruchunyu hen antoy taguwanto yag sértényu hen farud hen limana ya he-ena yag entap-aryu ah chara way ammag ngéngét, ta ahchi hen mankelaana way magénén manngangalitféna hen fub-ana ah kaligatna.’ ” V.% Yag anat éméy an hiya way mangaliyén, ‘Ayong hea, henon pa-a umalehto way mèkasar yag an-ag iggay nanlumfong ah lumfong para hen kasar.’ Yag ammag chan tomtomaà hen taguwanchi way maid elasonna. H-  “Angkay hiyachi way émméy ah Are way i mangila hen anchichay tatagu way na-among, yag nanmatanaat agé hen ihay tagu way annag iggay inlumfong hen ustoy lumfong way para hen kasar. W,' Yachi yag émméycha tot-owa hen anchichay alepanna hen kakorsakorsa, yag aminay tatagu way inchahancha, enayagancha amin way uray hen anchichay laweng ya ammay, wat napno hen faréy Are ah i mèkasar.” y+k Wat éméy-ayu hen anchichay korsa yag aminay tatagu way ilanyu, ayaganyu chicha amin way umaley mèlagsak.’ O*Yachi yag anat ifagan Are hen anchichay tapenay alepanna way mangaliyén, ‘Nesasaggana hen aminay egad hen antoy lagsak, ngém hen annachay looh-o inimfitar, achicha karébféngan way mèlagsak. j)M“Angkay hiyachi way chengngar Are hen anchi nekaman, ammag ommaningarngar way térén yag annaat hénagén hen anchichay sorchachuna way incha pinchit hen anchichay pommatéy yag anchaat po-oran hen anchi fabréycha. (Yag anat hen tapena agé, anchaat agég chinpap hen anchichay alepan way maid achicha enammaan an chicha yag anchaat pédtén.” m'SNgém hen anchichay naimfitar way tatagu, anchag hentot-orangén hen cha ifagan hen anchichay alepan. Yag chachaat éméy ah ay-ayancha way hen tapena, icha homepot, ya hen tapena, éméycha agé man-amma hen chacha am-ammaan. &Wat annaat kasen hénagén hen anchichay tapen hen alepanna way mangaliyén, ‘Inyu kasen ifaga hen anchichay looh-o ini-imfitar way napaparte hen anchichay faka ya hen tatanabfa way ubfu, yag nesasaggana amin hen egad wat umalechaat koma way mèkasar.’ D%Angkay hiyachi way nesagana hen egad, hennagna hen anchichay alepanna way i mangayag hen anchichay tatagu way loohna ini-imfitar. Ngém hen anchichay naimfitar, anchag achi peet éméy. $“Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen anchi ihay Are way nangensasaggana hen anchi lagsak way mankasaran hen anàna. S# !Kasen nampanih Jesus hen nanudtuchuwana hen anchichay tatagu, ekatnéén, T"!.Yag anchag laychén paat way manelew an hiya hen hiyachi, ngém iggaycha chillu gapo ta iyégyatcha hen anchichay chuaray tatagu, te hen anchichay tatagu, afurotoncha way profetan Apudyus ah Jesus.-!S-Yachi way chengngar hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay Fariseo hen anchichay empanin Jesus, wat na-awatancha way chicha hen chana paniyén. 8 i,Yag hen anchi fatowanchi agé, no wachay màchég an hiyaat ammag mapmaptén. Ngém no hen anchi fato agé hen meposet hen ihay tagu, wat ammag matampò way kaman chapor.” [/+Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way faén angkay chàyu way Judio hen etorayan Apudyus te eh-atna chàyu hen anchichay safaliy tatagu way cha mangafurot hen laychéna. nU*Yag anat ekat Jesus an chicha agéén, “Wat ay ammoh iggayyu faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, wat ammag yachiyat agé hen anchi kapatpatigan way mepégnad. Ah Apudyus hen nangamman natto, yag ammag kahahaang tot-owa.’ ” ^5)Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Anna yanggay ammag pédtén hen anchichay cha mangafang te anchag lawengay térén, yag annaat epa-afang hen nalimpiyu way tatagu way mangidchat hen ustoy penakafingayna.” 9(“Wat ad uwan,” way ekat Jesus an chicha, “nokay hen hamhamàyu way ammaan hen anchi nangenlota hen anchichay cha mangafang no homàyat.” b='Wat chinpapcha tot-owa hen anchi anàna yag inilhincha hen anchi arad way i mamchit.” zm&Ngém angkay innilan hen anchichay cha mangafang way hen anchi anànaaat hen naway, anchaat mantatagépfar way mangaliyén, ‘Ayé, annayan hen anchi ustoy mangentawid hen antoy lotaanto wat antaawat pédtén ta chitaaw hen mangen-awa.’ 3%Angkay hen anongohna, annaat hénagén hen anchi mismoy anàna te ekatnah hamhamànéén, ‘Ta éhéd yag ifiincha hiya te anào paat tot-owa.’ )K$Ngém uray, kasen chillu hennag hen anchi nangenlota hen chùchùar way alepanna no hen anchi pés-éyna. Yag ammag pachongna chillu hen enkamancha an chicha. 2]#Ngém hen anchichay cha mangafang, anchag chinpap hen anchichay alepan yag penagohcha hen iha, yag pinchitcha agé hen iha, yag anchaat agé funfunto-on hen anchi iha. "“Angkay inumchah hen tempon hen mamungaan hen anchi inmurana, hennagna hen tapen hen alepanna ta icha aran hen penakafingayna. ;o!“Changrényu ngén hen antoy kasen paniyê,” way ekat Jesus. “Wachan ihay tagu way minur-ana hen lotana ah greps way mafayah hen fungana. Yachi yag enaradna hen anchi minurana yag anat agé mampatoktok ah fato ah manlechehana hen fungana. Yag annaat agé epa-amma hen akayyang way paranha ah iggawan hen anchichay mangguwarcha. Yachi yag annaat epa-afang ah safaliy tatagu yag lommayaw way i namfiyahi ah safaliy lota.” gG Te chàyu, ummale ah Juan way chan funfunyag way mangintudtuchu hen ustoy ekamanyu ta mifilang-ayu ah ammayay tatagu, ngém anyug iggay enafurot hiya. Waman hen anchichay manga-akaw way cha mangam-among hen furor ya hen anchichay fufae way cha menlao hen acharcha, wat enafurotcha hiya. Yag kaskasen agé te uray no enlasinyu hen namfalewancha, anyug iggay chillu fab-alewan hen hamhamàyu ah omafurotanyu.” Hen nempaniyan Jesus hen anchichay anap-apo ah chan afang hen lota ^5Yachi yag anat ekat Jesusén, “Henokay an cha nadchi way chuwa hen nangamma hen laychén hen anchi amacha.” Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Hen anchi pango kagé.” Yag anat lawrawagén Jesus an chicha way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchichay lawengay tatagu way kaman hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen anchichay fufae way cha menlao ah acharna, wat mamangpangocha no chàyu way mètape hen mantorayan Apudyus. I Yachi yag émméy agé hen anchi am-ama way i nangimfaga hen anchi enawchina ta éméy agé homepot. Yag ekat hen anchi enawchiyén, ‘Oo kay Ama, éméyà.’ Ngém ammag iggay émméy.” Gapo ah achi ma-aryan, ekatnéén, ‘Innà angkay éméy.’ Ngém angkay na-awni way nanhamahamà, namfafawi yag émméy chillu. |qYachi yag anat mampani ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Nokay hen manmàyu an natto. Wachan ihay am-ama way chuwa hen anàna way lenarae. Yag yachi, imfagana hen anchi pango way mangaliyén, ‘Anào, in-a ta homepot-a ad uwan.’ +Wat anchag senongfatan ah Jesus way mangaliyén, “Tawwan te maid innilani.” “Wat no yaha,” way ekat Jesus, “achì agé ifaga an chàyu no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen antochay chà ammaan.” Maid sérfin hen mangafunan no achi ammaan a;Waman no ekattaaw agéén an yanggay tatagu hen nangidchat hen karébféngan Juan, aggaégyat agé ah wachay ammaan hen antochay tatagu an chitaaw, te afurotoncha amin way tot-oway profetan Apudyus ah Juananchi.” c ?Yag annaat ekatén, “Heno ngarud hen nangidchat hen karébféngan Juan way mamfunyag. Ay ah Apudyus ono tatagu.” Yag chacha mahalifunuwan hen tapena way man-ahetennopà te ekatchéén, “No ekattaawén ah Apudyus hen nangidchat hen karébféngan Juan, awniyat ifagan Jesus agé an chitaaw no pakay iggaytaaw agé afuroton hen imfagan Juan. e CYag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Wacha unna hen hanhanà an chàyu yag no masongfatanyu wat ifagà agé an chàyu no heno hen nangidchat hen antoy karébféngà way mangamma hen antochay chà ammaan.”  #Angkay hiyachi way namfangad ah Jesus ah Templo yag inlugina way mantudtuchu. Yag hen chana mantudtuchuwan, hinénggépcha agé hen anchichay anap-apon hen pachi ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, yag émméycha an Jesus way i mamistigar an hiya way mangaliyén, “Henon pam i ammaan hen annay cham ammaan. Yag heno ay paat hen nangidchat hen karébféngam way mangammahna.”  'Te no anyu yanggay ammag manokchun ah Apudyusat, idchatna an chàyu hen amin way chawatényu.” Hen namistigarancha hen karébféngan Jesus P Yag ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no ah Apudyus yanggay hen manokchunyu way achiayu chan chuwachuwa, wat mafalin ammaanyu agé hen changan antoy enammaà hen antoy awayanto. Ya faén yanggay agéha te uray agé anyug ifaga hen anchi filig way marabten yag nepetlà ah fayfay, wat ma-ammaan tot-owa. L~~b}}|;{6zz yxx]wavvuuFtt:ss riqNpp:oan=llEkk=jihgg[fedbcubbRa`_^^@],\n[ZZfYXWWVV\U"TS[RQQPPONN MLLAKJJGIIGFEEDDMCBB A@i?>>T<<`;; :09A87655 4!3211g0/P..+-d,,B+*)(''&H%%#"] pON.qd@9%/1Y 3 " Xdo ?IB Angkay narpas way sensennacha, kasencha senokatan hen anchi emparumfongcha yag iniggacha hen anchi siguchay lumfongna yag anchaat iyéy way i mangenkoros. Hen nelansaan Jesus hen anchi koros AwYa anchaat agé toppatoppaan hiya ya ancha agég lenapchù hen anchi lunu way inégnanana yag enhapratcha hen uruna. T@!Yag anchaat agé fumallengawngaw ah pagat ah kaman koronan chi are yag inhùrubcha ah uruna, ya anchaat agé epachén hen lunu ah awanna way yachi ano hen hor-od hen are. Yag anchaat sénsén-én hiya way magénén namparpalentomangcha lawa hen henagongna way mangaliyén, “Ta matattagua ah ing-inggana, heay aren hen Judio.” o?WYag anchaat farchan yag emparumfongcha hen anchi chittakan ah manging-inghancha hen lumfong chi are. (>IAngkay hiyachi yag inyéy hen anchichay sorchachun Gubérnador Pilato ah Jesus ah faréy Gubérnador yag enamongan amiamin hen anchichay sorchachu hiya. 6=eWat hiyachi yag emparufus Gubérnador Pilato ah Barabas yag empahapratna ah Jesus ya annaat eporang hiya hen anchichay mangenlansa hen koros. Hen nanénsénaancha an Jesus <3Yag anchaat ammag hesosongfat hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Yasa ta an-anig egad ya hen ganàni no hen mepapchitana hen kachusaanni.” P;Angkay hiyachi way mailan Gubérnador Pilato way maid sérfin hen chana ifaga te awni yag magurucha hen tatagu, wat ammag nampa-arah chanum yag namfuru hen sangwanan amin hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Yato hen mangil-anyu way maid angkay fib-iyang-o hen mangempapchitanyu hen hiyatoy tagu wat an-ayug egad.” p:YYag anat ekat Gubérnador agéén, “Pakay, nokay paat hen enammaana way laweng ah ina melansaan hen koros.” Yag ammag kaskasen way anchag heo-ongaw amin hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Elansayu man hiya hen koros.” F9Yag ekat agé hen anchi Gubérnadorén, “Oo a, ngém nokay hen ekaman-o an Jesus nò way ekatchéén hennag Apudyus.” Yag anchaat agé ekat aminén, “Anyug elansa hiya hen koros.” 8Wat hen nangimohan Gubérnador no heno hen laychéncha way eparufusna an chicha way chuwa, anchag ekat aminén ah Barabas. _77Ngém hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-amma way ponò hen Judio, ancha peet ammag sinubsufan hen anchichay na-a-among way tatagu ta ifagacha way ah Barabas hen meparufus ta ah Jesus hen mepapchit. :6mYa hen iha agé, hen anchi tummutùchuwana hen anchi tùchu way chana mangu-uwwisan hen tatagu, ammag enawatnaat agé hen sorat ahawana way ekatnéén, “Achim paat cha fib-iyangan hen yahay tagu way maid poros fasfasorna, te anà ammag émmégyat hen anchi in-inép-o ad arubyan mepanggép an hiya.” d5AYahan imfagan Gubérnador te nadlawna way oma-annig hen apés yag inchérémcha ah Jesus. a4;Angkay na-amongcha hen anchichay chuaray tatagu, imfagan Gubérnador an chicha way mangaliyén, “Heno hen laychényu way eparufus-o, ay ah Jesus way ekatchéén Barabas ono ah Jesusanto way ekatchéén Cristu.” 3Yag hen hiyachiy tempo, netongpo way wacha hen ihay farud way ammag nanhemamag hen kenarawengna way ah Jesus Barabas hen ngachanna. +2OTenawén way no tempon hen anchi lagsak way Manmanma-an, ammag nigangay an Gubérnador way mangemparufus hen ihay farud way chawatén hen anchichay tatagu. T1!Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus way maid senongsongfatana ah uray ihà-an hen anchi chacha epafasor an hiya, wat yachi hen ammag nahahaangan Gubérnador. Hen nangimfag-ancha hen matéyan Jesus b0= Yag anat ekat Pilatowén, “Pakay achim songfatan hen annay chacha epafasor an hea.” /# Ngém ammag achi songsongfatan Jesus hen anchichay ap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio hen chacha mangempafasoran an hiya. ^.5 Angkay hiyachi yag empasangocha ah Jesus an gubérnador way Pilato, yag anat hanhanan Gubérnador way mangaliyén, “Ay hea ano hen Aren hen Judio.” Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa hen annay enalem.” .-U yag imfayadcha hen anchi lotan hen anchi chan chid-iwin ah fanga way yaha chillu hen imfafaggan Apudyus an haén way ma-ammaan.” Hen namistigaran Pilato an Jesus g,G Wat yachi hen tommot-owaan hen ena-allen hen anchi profeta way Jeremias ad namenghan hen nangaryanéén,“Hen anchi toronporo way pelak way yachi hen enafunan hen anchichay ganà Israel ah ustoy laona, innarachachi t+aWat ingganad uwan, nangadnan hen anchi lotaanchi ah nachar-an way lota gapo hen anchi narpowan hen laona. ?*wWat hen nahalenonotan hen nantatagépfarancha, ancha i enlao ah lota way lotan hen anchi chan chid-iwin ah fanga ta wachay chacha manginlufuan hen funag way tatagu way faén Judio. h)IYag hen anchichay anap-apon hen papachi, incha tenomtoman hen anchi pelak yag ekatchéén, “Marabseng met hen orchin Apudyus no elamongtaawto hen anchi pelak ah Templo, te hen hiyato wat laon hen fiyag chi tagu.” b(=Wat ammag enhapowà Judas hen anchi pelak ah Templo yag lommayaw way ammag i namfit-ar. 5'c“Aẁ, fummasorà peet te an-og empatelew hen anchi tagu way ammag maid fasorna.” Ngém anchag senongfatan hiya way mangaliyén, “Maid ay fiyangnihna wat egad-a.” J& Angkay hiyachi yag ah Judas way hiya hen anchi nangentochar an Jesus, hen nangammuwana way ancha peet epapchit ah Jesus, ammag lommaweng hen hamhamàna yag nan-a-amuyu hen enammaana, wat ina imfangad hen anchi toronporo way pelak hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio way mangaliyén, %yWat hen enkamancha, kenanselancha hiya yag inyéycha way i mangemporang an Pilato way gubérnador. Hen natéyan Judas @$ {Angkay hiyachi way cha pomaway, na-amongcha amin hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio way mantotopà no nokay hen ekamancha way mangempapchit an Jesus. X#)KYag hemhemma-at agé Pedro hen anchi imfagan Jesus an hiya hen nangaryanéén, “Achi manollaò hen manò yag penetlomat way mangenhoot an haén.” Yag lommayawat ah Pedro way ammag paket hen kelana. " JYag ammag kaskasen hen nangenhootan Pedro te annag ensapata way mangaliyén, “Uray anà ammag chuséén an Apudyus no faén tot-owa hen antoy chà ifaga way maid poros innilà hen annay taguwanna.” Yag hen hiyachi, nanollaoat tot-owa hen anchi manò. 9!kIAngkay na-awni agé, émméycha an hiya hen tapen anchichay lenarae way atàtàchég way mangaliyén, “Aẁ hea kayyà hen ihay ifana te mamab-én met hen ayug hen alem.”  {HYag kasen agé enhoot Pedro way annag ensapata way mangaliyén, “Maid angkay tot-owa innilà hen annay taguwanna.” #GYag lommayaw way émméy hen liwangan hen anchi fatawa. Ngém hiyachi, innilan agé hen ihay katorong way fufae hiya, yag annaat ifaga hen anchichay tatagu way atàtàchég way mangaliyén, “Annayan angkay agé hen ihay cha netnetnod an Jesusanchi way eNazaret.” wFNgém ammag enhoot Pedro hen sangwanancha amin way mangaliyén, “Maid angkay innilà hen annay cham aryénanna.” }sEAngkay ah Pedro, étégna way nìtutùchu ah fatawa yag émméy an hiya hen ihay fufae way katorong hen anchi kangatowan way pachi yag ekatnéén, “Uray met agé heaat, hea hen iha way cha netnetnod an Jesusanchi way narpod Galilea.” yD“Ayé ang, ifagam no heno hen nanappet an hea no hea tot-owa hen hennag Apudyus.” Hen nangenhootan Pedro an Jesus +CYag chachaat toptoppaan hen féharna yag chacha lopropagén. Yag hen tapena agé, finongotcha hen matana ya anchaat tappetén way mangaliyén, mSBWat nokay hen hamhamàyu ah ekaman an hiya nò.” Yag ekatchéén, “Narégnaha ah iyatéyna.” ykAHen nangngaran hen anchi kangatowan way pachi hen nangaryan Jesus an nadchi, annag entanong way nangissay hen lumfongna gapoh pararo way aningarngarna way cha mangaliyén, “Ammag mampachinarto way mamréh hen kena-apudyus Apudyus, wat ay ammoh masapor wachay kasen anapén ah man-istigu hen fasorna. Te chengngartaaw met amin hen anchi aggaégyat way enalena. Z-@Yag anat somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Tot-owaha hen annay enalem. Ngém hen ifagà an chàyu amin, no marpas hen antoy mekaman an haén, wat ilanyu haén way Pangorowan hen Tatagu way tumutùchu hen pachawanan hen anchi mannakafalin way Apudyus. Yag ilanyu agé hen kasen-o umaliyan way marpod uchu way iyaliyà hen funat.” A{?Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus. Yag anat kasen man-ale hen anchi kangatowanay pachi way mangaliyén, “Ah kenasa-ad-o, an-o yanggay ammag mancharén hea way manongfat an natto ah mangngaran hen anchi natattagu way Apudyus, wat ay hea tot-owa hen anàna paat way Cristu way hahadchénni way umale.” #?>Hiyachi yag tommàchégat hen anchi kangatowan way pachi way mangalen Jesusén, “Ayé, pakay achim songfatanha. Ay tot-owa hen anchi enalecha.” 3=“Hen yahay tagu wat ekatnéén kafaelana ano way mamakas hen anchi Templon Apudyus yag annaat kasen sà-achén hen unig hen ma-atloy ag-agaw.” 6eYag angkay ah faréy, cha iyanap hen anchichay anap-apon hen papachi ya amin hen anchichay o-okom way konsel hen mangempafasorancha an Jesus ta wachay lasoncha way mangempapchit an hiya. G:Ngém ah Pedro, chinumchum-ang way cha umunud inggana hen anchi fatawan hen faréy hen pachiyanchi, yag anat i mìtùchu hen anchichay chan guwarcha ta ilana no nokay hen mekaman an Jesus. ta9Angkay hen anchichay nanelew an Jesus, inyéycha hiyah faréy cha Caifas way kangatowan way pachi, te ahchi hen na-a-ammongan hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio. hI8Ngém yato chillu hen mekaman ah tomot-owaan hen ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan.” Yachi yag anchag ommawid amin hen anchichay pasorot Jesus way anchag tenaynan hiya. Hen nepasangowan Jesus hen anchi konsel =s7Angkay hiyachi yag imfagan Jesus agé hen anchichay chuaray tatagu way mangaliyén, “Ammoh futangelowà ta masapor mamfafangngid-ayu ya mampapang-or-ayu way i manelew an haén. Ammag enag-agaw met way nìtutùchuwà an chàyu ahchih Templo way mantudtuchu yag pakay iggayà telewén hen hiyachi nò. w6Ngém non an yaha hen ammaà, achi ma-ammaan hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén masapor ma-ammaanto.”  5Yag ammoh maid peet innilam way non an-o an chawatén an Ama wat man-epalena hen kalifulifu way anghel way manarà an haén.  4Yag enamhewat Jesus hiya way mangaliyén, “Ichùchùnowat man hen annay fangidno, te no fangid hen eharà wat fangid agé hen iyatéy. C 3Yag hen hiyachi agé, ammag nan-ohfùat hen anchi ihay ifan Jesus hen fangidna way fuma-ag yag fina-agnaat hen ihay alepan hen anchi kangatowan way pachi, yag naporhan hen ingana.  #2Yag ekatat Jesusén, “Ayéat sonod, ammaamat hen anchi ganchatno.” Yachiyat yag émméy hen anchichay tatagu way i namchéng an Jesus.   1Yachi yag émméyat ah Judas an Jesus way mangaliyén, “Apo, ay hea peetha.” Yag entomònaat hen tapàna hen apeng Jesus. E0Yag imfafaggan chillu Judas an chicha way mangaliyén, “Hen anchi tagu way mangentomoà hen tapào hen apengna ah mangempàil-à hen rispitù, hiya hen chayu anapén wat telewényu.” J /Ammag étég Jesus way chan ale yag inumchahat ah Judas way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag wachacha agé hen anchichay ene-etnodna way ammag chuaray tatagu way namfafangngidcha amin ya nampapang-orcha way chicha hen anchichay hennag hen anap-apon hen papachi ya hen anam-ama way ponò hen Judio. }s.Wat fangon-ayuwat ta intaaw te ilanyu ngén, nawayat hen anchi mangentochar an haén.” Hen nanelewancha an Jesus -Yag angkay namfangad kasen hen iggaw hen anchichay ifana yag ekatnan chichéén, “Ay étégyu chillu way nanasséy way chan inungar. Ilanyu ngénat inumchah angkay hen anchi uras way haénay Pangorowan hen Tatagu wat midchatà hen anchichay lawengay tatagu. ',Yachi yag annaat kasen taynan chicha way émméyna epetlo way manluwaru ah ina nangimfag-an an Amana hen anchichay chana chillu imfaga.  +Yachi yag anat kasen agé mamfangad yag inchahana agé chillu hen anchichay toro way nanasséy te ammag amchan hen héyépcha. fE*Yachi yag kasen émméy chillu way i manluwaru way mangaliyén, “Amay Apudyus, no achi mafalin way mafalewan hen antoy mepasamak an haén way an-o yanggay ammag harémén, wat ta ma-ammaan chillu hen laychém.” Y+)Achiayu koma cha masséy ta an-ayuwat an manluwaru agé ta achiayu ma-awis way fumasor. Tot-owa way wachan layadyu ah hamhamàyu way mangamma hen usto, ngém an-ayu cha ma-afà ah kenakapsot hen acharyu.” R(Yachi yag namfangad ah Jesus hen iggaw hen anchi toroy ifana yag inchahana chicha way nanasséy. Yag annaat ekat an Pedro way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta i-illanà ah uray lawa ihay uras. -S'Yag anat kasen éméy hen ê-éyna way ammag nanlùfub way manluwaru way mangaliyén, “Amay Apudyus, no mafalin koma, achi meparufus hen antoy ligat way tég-angay mepachah an haén. Ngém uray no yahan chawat-o, laychê chillu way ma-ammaan yanggay hen laychém way faén hen laychê.” "~=&Yag annaat ekat an chichéén, “Ammag amchan hen antoy hamhamào way kaman paat ammag narégna ah iyatéy-o, wat inggaw-ayu an natto ta i-illanà.” (}I%Yag entàtaenna cha Pedro ya hen anchi chuway a-anà Zebedeo way cha Jaime an Juan, yag inlugina way tomkar way ammag chémméghénay térén hen hamhamàna. k|O$Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen anchi lugar way ekatchéén “Getsemani,” yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Itùchuyu an natto ta iyà manluwaru hen anchi ê-éyna.” V{%#Ngém ammag tenlén Pedro way mangaliyén, “Aẁ achì chillu ehoot hea, tàén yachi hen mìyatéyà an hea.” Yag yachi agé hen enalen amin hen anchichay tapena. Hen nanluwaruwan Jesus ad Getsemani 2z]"Ngém ekat Jesus an hiyéén, “Tot-owa angkay hen antoy ifagà an hea way achi manollaò hen manò hen yato paatay lafi yag mametluwémat way mangenhoot an haén.” y1!Yachi yag nan-aleyat ah Pedro way mangaliyén, “Aẁ, uray angkay taynancha-a hen antochay tapenaat achi angkay mafalin way taynà hea.” mxS Ngém no man-uchiyà, mamangpangowà hen provinsiyan hen Galilea ta ahchi hen man-aheil-antaaw.” wyAngkay na-awni yag imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Awniyat anà ammag taynan an chàyu amin hen yatoy lafi, te an-ayug omawid amin gapon ma-ammaan an haén. Te yaha chillu hen laychén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way aryén way ekatnéén, ‘Pédtén Apudyus hen anchi minya-achug wat anchag miwa-at amin hen anchichay karnerona.’ !v;Angkay hiyachi way nankankantacha yag ginumhadcha way éméy hen anchi tagéytéy ad Olivo. Hen nangimfag-an Jesus hen mangenhootan Pedro an hiya OuYag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achiyà kasen umin-inum ah fayah ingganah umchah hen anchi ag-agaw way mantorayan Apudyus way yachi hen mì-inumà an chàyu hen anchi faru way fayah.” t+te yato hen charà way mifùfù ah macharosan hen fasor hen chuaray tatagu way yato agé hen manot-owaan hen anchi kà-amma way torag Apudyus. *sMYachi yag annaat agé aran hen hentasa way fayah yag kasen nanyaman an Apudyus, yag annaat agé idchat an chicha way mangaliyén, “Mì-inum-ayu amin an natto orWAngkay hiyachi way chacha mangan, innaran Jesus hen ihay tenapay yag anat manyaman an Apudyus yag penetpet-angna, yag annaat iwaras hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Anto, aranyu ta anényu te yato hen achar-o.” CqYachi yag nan-ale ah Judas way hiya chillu hen mangentochar yag ekatnéén, “Ay ammoh haén, Apo.” Yag ekat Jesusén, “Oo, enalem kayyà.” Hen lugrugin hen Manmanma-an an Jesus opWHaén way Pangorowan hen Tatagu, pédténà chillu te yachi hen looh nesosorat way mekaman an haén. Ngém kàka-ase hen anchi ammag mangentorod way mangentochar an haén, te un-unninaat non an iggay koma niyanàchi way tagu.” oYag anat ekat Jesusén, “Hen anchi migsan an haén way mangensawsaw hen anchi anéna wat hiya hen mangentochar an haén. nyWat ammag ngommehpéy hen hamhamàcha amin yag wéhchiyén chana hanhanan way mangaliyén, “Ay haén ngata, Apo.” 3m_Yag hen chacha manganan, imfagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way wacha angkay hen iha an chàyu way mangentochar an haén.” bl=Angkay hiyachiy nadhém, naliliub cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way mangan. $kAYachi yag lummigwatcha tot-owa hen anchichay pasorot Jesus way icha enammaan hen aminay chana imfaga yag ensaganacha hen manganancha hen hiyachiy lagsak. jYag anat ifagan Jesus an chicha way homàyatcha ah fabréy ta icha ifaga hen anchi ihay tagu way mangaliyén, “Imfagan hen anchi aponi way tég-angay umchah hen matéyana, wat antoy faréyyu ano hen mangananni hen antoy lagsak way Manmanma-an.” hiIAngkay hiyachi way inumchah hen anchi pés-éy ag-agaw hen anchi lagsak way manganan hen Judio hen anchi tenapay way achi mepabnar, yag i henanhanan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Chuud hen laychém way mangensaganaanni hen manganantaaw hen anchi lagsak way manmanma-an hen iggay napchitan hen a-anà hen anap-otaaw.” h7Yag nanepod hen hiyachi, inluginat Judas way manginyanap hen wayana way mangentochar an Jesus. Hen anongoh way mèanan Jesus hen anchichay pasorotna g)“Kamana kay paat hen mamayadyu an haén no etochar-o ah Jesus an chàyu.” Yag finilangcha hen toronporo way pelak yag imfayadcha an hiya. fAngkay hiyachi agé yag ah Judas Iscariote way ihay pasorot Jesus, émméy hen anchichay anap-apon hen papachi way mangaliyén, peY Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way amin hen antoy lota way mitudtuchuwan hen anchi ammayay chamag wat mahaphapet agé hen enammaan hen antoy in-inaanto ah manamham-an hen tatagu an hiya.” Hen nangenlàwan Judas an Jesus pdY Te hen annay nanginhiyatana hen anchi lana hen achar-o, yaha angkay hen nangensaganaana hen milufuà. 'cG Ya no mepanggép hen manoronganyu hen anchichay maid mafalinna, anchag mawawà-acha met. Ngém haén, achi mafayag hen mì-iggawà an chàyu hen antoy lota. 5bc Ngém ah Jesus, ammuna chillu hen anchi chacha aryén yag annaat ekatén, “Pakay iyu chumsekén hen antoy in-inaanto, te usto met ya ammay hen antoy enammaana an haén. ca? ta annaat koma an enlao ah pelak ta wacha laway midchat hen anchichay maid mafalinna.” .`UAngkay hen nangil-an hen anchichay pasorotna an nadchi, ammag lommaweng hen hamhamàcha yag anchaat mangngorongor way mangaliyén, “Pakay lawa annag lamraménha, P_Yag hen chacha manganan, ammag hinénggép hen ihay in-ina way nan-é-édchan ah pichuru way na-ammaan ah fato way alebastér way natatarwan ah ammag nanginay lana, yag annag inhiyat ah urun Jesus. r^]Angkay hiyachi yag wacha cha Jesus ad Betania ah faréy cha Simon way nakkonet hen anchi ar-argaw. ]3Ngém hen ekatcha, achi koma paat metongpo hen anchi lagsak te awni yag magurucha hen tatagu. Hen nempàil-an hen ihay in-ina hen layadna an Jesus q\[ta man-a-atopàpàcha no heno hen ekamancha way manelew an Jesus ah achi ma-am-ammuwan yag pinchitcha. [7Yag hen anchichay ap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio, na-amongcha tot-owa ah faréy hen anchi kangatowanay pachi way ah Caifas Z9“Innilayu way ah hin-uchumat milugi hen anchi lagsak way manmanma-an hen iggay namchitan hen anghel hen a-anà hen anap-otaaw ad Egipto. Wat hen tempon hen hiyachiy lagsak, haén way Pangorowan hen Tatagu, midchatà hen anchichay tatagu way mangenlansa an haén hen koros.” vY gAngkay lempas Jesus way nangintudtuchu amin an cha nadchi, imfagana hen anchichay pasorotna way mangaliyén, ?Xw.Wat hiyachi, mepééy amin cha nadchi hen anchi mannanayun way ligat ah machusaancha ah ing-inggana. Ngém hen anchichay ammayén Apudyus, mètagucha an hiya ah ing-inggana.”Wy-“Yag songfatà chicha way mangliyén, ‘Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchi nangachiyanyu way tomorong hen uray anchi ka-arohaehan way cha mangafurot an haén, yachi angkay agé hen nanga-adchiyanyu way tomorong an haén.’ 6Ve,Yachi yag anchaat somongfat way mangaliyén, ‘Apo, maid ay innilani ah hommenaangam ono ah nàwawam. Ya maid ay agé amin innilani ah kenafunagno ono ah nansaketam ono ah nifarucham ah iggayni mangasekasowan an hea. Ya maid agé innilani ah kommorangan hen lumfongno yag iggayni adchan hea.’ ” vUe+Yag angkay hen kenafunag-o ah fabréyyu, iggayà agé menangili an chàyu. Yag ah kommorangan hen lumfong-o, iggayà adchan ah lumfong. Yag iggayyu agé halimunan haén hen nansaketà ya iggayyu agé fisitéén haén hen nifaruchà.’ wTg*Te tàén chaà manhenaang, iggayà penangan an chàyu, yag hen nàwawà, iggayà agé penainuman an chàyu. S )“Angkay hen anchichay ten-én-o ah pachawigì, ifagà agé an chicha way mangaliyén, ‘Lomayaw-ayuwat, chàyu way machudchusa, te an-ayug metap-ar hen anchi mannanayun way apoy way nesasaggana ah metap-aran Chumunyu ya hen anchichay a-anghelna. R(“Wat haén way man-are, somongfatà an chicha way mangaliyén, ‘Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way uray heno way enammaanyu hen anchi uray lawa ka-arohaehan way cha omafurot an haénat, kaman haén chillu hen nangammaanyu an cha nadchi.’ ” xQi'Ya maid met agé nangil-anni ah nansaketam yag henalimunanni hea, ya ah nifarucham yag finisitani hea.’ ” P &Yag nokay agé hen nangil-anni hen kenafunagno yag menangilini hea ono ah maid lumfongno yag wachan inidchatni way lumfongno. TO!%Yachi yag hen anchichay tatagu way ammayén Apudyus, manhanhancha way mangaliyén, ‘Apo, maid met innilani ah hommenaangam yag penanganni hea. Yag maid agé innilani ah nàwawam yag penainumanni hea. N9$Yag angkay maid agé lumfong-o yag linumfonganà an chàyu. Yag hen nansaketà, henalimunanà an chàyu. Yag hen nifaruchà, finisitaà an chàyu.’ :Mm#Te hen enkamanyu an haén, hen hommenaangà wat penanganà an chàyu. Ya hen nàwawà, penainumanà agé an chàyu. Yag tàén anà funag ah fabréyyu, menangiliyà an chàyu. L"“Angkay hiyachi, haén way Are, ifagà hen anchichay tatagu ah pachawanan-o way mangaliyén, ‘Umaleayu, chàyu way binindisyunan Amay Apudyus ta mètapeayu hen antoy mantorayà way nesasaggana chillu para an chàyu nanepod hen na-ammaan hen antoy lota. .KU!Wat hen anchichay ammay way tatagu way kaman karnero, tênê chicha ah pachawanan-o. Waman hen anchichay laweng way kaman gancheng, tênê chicha ah pachawigì.” ;Jo wat mepasangocha an haén hen egachay katagutagu hen antoy lota. Yachi yag an-og henhenén chicha amin way kaman hen cha manenhenan hen chan pastor hen karnero ya hen gancheng. pIYEntoroy Jesus way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, hen mamfangchà hen antoy lota, etnochà hen amin anchichay a-anghel way mamàila hen kenachayaw-o. Yag yachi, tumùchuwà way mantoray ya manguwis hen amin, qH[Wat hen ekamanyu hen annay maid sérfina way alepan, anyug etap-ar hiya hen anchi lugar way ngéngét ta ahchi hen mankelakelaana way magénén manngangalitféna hen fub-ana ah kaligatna.’ ” Hen anongoh way mauwisan hen tatagu 4GaTe hen anchi natalek way tagu, an mataptapyan hen midchat an hiya ingganah homawahawar. Waman hen anchi achi matalek, ammag maonghor hen anchi uray aket way wachan hiya. F5Yag annaat ifaga hen ihay alepanna way mangaliyén, ‘Aram hen anchi impiyar-o an hiya yag inidchatno hen anchi nangchén hen anchi hemporoy lifu. ~Euwat pakay iggayno lawa i imfangko hen antoy pelak-o ta wacha laway aket ah anàna ah arà hen antoy mamfangchà.’ iDKYag ammag sommongfat hen anchi apocha way mangaliyén, ‘An-ag laweng way alepan way ammag nasachot, te no innilam mampay way anà ammag cha mèawa hen enlengatan hen tapena way an-og cha fat-én peet hen iggay-o enhamar, 0CYWat yaha hen émmégyatà an hea wat an-og i enkaub way nangentaro hen anchi impiyarno an haén ta achi matarà. Wat antoyan kagé chillu hen anchi ustoy pelakno.’ uBc“Yachi yag émméy agé hen anchi nipiyaran hen henlifu yag ekatna way manlasonén, ‘Apo, innilà way an-ag térén way tagu, te an-ag cha mèawa hen enlengatan hen tapena way kaman paat annog cha fat-én hen iggayno enhamar. HA Yag anat ekat hen anchi apocha agéén, ‘Aỳ usto paat agé hen annay enkamanno, wat ammay-a agé way alepan te natalek-a. Yag gapo hen kenatalekno way nangchén hen uray akettoy, wat an-og talekén hea way mangchén ah chakchakkar. Wat umalea agé way metape an haén ta mèlam-a agé hen antoy laylayad-o.’ ” @ “Angkay hiyachi yag émméy agé hen anchi nipiyaran hen chuwanlifu, yag ina agé emporang hen anchi iné-égnana way mangaliyén, ‘Apo, antoyan hen anchi impiyarno an haén way chuwanlifu, ya antoyan agé hen kasen chuwanlifu way inyanàna.’ %?CYag anat ekat hen anchi apochéén, ‘Aỳ, usto paat hen annay enkamanno. Wat ammay-a tot-owa way alepan te natalek-a. Yag gapo hen kenatalekno way nangchén hen uray akettoy, wat an-og talekén hea way mangchén ah chakchakkar. Wat umalea ta mèlam-a hen antoy laylayad-o.’ ” p>YYachi yag émméy hen anchi nipiyaran hen lemanlifu yag ina emporang hen anchi iné-égnana way mangaliyén, ‘Apo, antoyan hen anchi lemanlifu way impiyarno an haén, yag antoyan agé hen anchi kasen lemanlifu way inyanàna.’ 5=c“Angkay nafayafayag yag namfangad hen anchi nangimpiyar an chicha yag annaat epa-ayag hen anchichay alepanna ta ilana hen enkamancha hen anchi impiyarna an chicha. s<_Waman hen anchi nipiyaran hen anchi henlifu, annag i enkaub way nangentaro hen anchi nipiyar an hiya.” ;Yag umat agé hen anchi nipiyaran hen anchi chuwanlifu, wat yachi agé hen enkamanna, wat émméy agéh chuwanlifu hen garansiyana. :-“Angkay hen anchi alepan way nipiyaran hen anchi lemanlifu, inyéynaat way i mangentencha wat émméy ah lemanlifu agé hen garansiyana. V9%way empàchangna an chicha hen kafaelan hen ihaiha way égnan. Wat hen anchi iha, impiyarna hen lemanlifu te yachi hen kafaelana. Ya hen anchi iha, impiyarna agé hen chuwanlifu te yachi agé hen kafaelana. Yag hen anchi miyatlo, impiyarna an hiya hen henlifu te yachi agé hen kafaelana. Yag yachi way narpas yag anat lumigwat.” 89Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Hen mepaniyan agé hen anchi mantorayan Apudyus no mamfangachà, wat kaman hen anchi ihay ap-apo way i mamfiyahi ah achawwéy. Angkay hen lummigwatana, enayagana hen anchichay alepanna yag piniyarna chicha way mangchén hen kok-owana U7# Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Wat yaha, masapor an-ayug mansasaggana te maid innilayu hen uras ya hen ag-agaw way mamfangchà.” Hen nekaman hen anchichay wachan nipiyar an chicha w6g Ngém ammag sommongfat hen anchi ommahawa way mangaliyén, ‘Oo a, ngém maid met innilà an chàyu.’ ” 5% “Angkay na-awni way namfangadcha hen anchichay i lommao yag chachan harahag way mangaliyén, ‘Apo, apo fùtamto te antoyan-ani.’ 4' Wat lummigwatcha hen anchichay kaman nàong-ong way i lomao ah usaréncha.” “Ngém hiyachi way chacha éméy, inumchahat agé hen anchi hahadchéncha. Wat hen anchichay lema way nansasaggana, nì-ighépcha an hiya way i mèlagsak yag naumfanat hen anchi hawang.” 33_ Ngém sommongfat agé hen anchichay lema way mangaliyén, ‘Aẁ kaman paat achi ummatto an chitaaw amin, wat éméy-ayuwat ah tencha-an ta in-ayu lomaoh usarényu.’ ?2wYag hen anchi lema way kaman nàong-ong, chachan ochaw hen anchichay ifacha way mangaliyén, ‘Aẁ adchan chàni paat hen tapen annay petoryuyu te antoy cha ma-amin an chàni.’ T1!Wat fummangon hen anchichay finafallasang yag inyam-ammacha hen helawcha. 03“Angkay hiyachi way gawan chi lafi, wachan cha mangèngaw way mangaliyén, ‘Naway hen anchi omahawa way larae wat inyu hib-atén hiya.’ h/IYag gapo ta nataktak hen anchi icha hib-atén, nahéyamancha way mamannéd yag nasséycha.” O.Waman hen anchichay naham-an, umma-aracha ah risérfan hen helawcha. x-iTe hen anchichay kaman nàong-ong, anchag inligwat hen helawcha way maid innaracha ah risérfacha ah petoryu. i,KHen anchichay lema, anchag kaman nàong-ong. Waman hen anchichay ifacha way lema, naham-ancha. ^+ 7Entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus no mamfangachà, wat kaman hen anchichay hemporoy finafallasang way wéhchiyén ummara ah helawna way i manib-at hen anchi omahawa way larae. x*i3wat kapeletan way annag chuséén hiya ah pararo way chusa way annag etape hiya hen manusaana hen anchichay senang a-afurot. Yag ahchi, ammag pararo hen ligat te mankelakela ya magénén manngangalitféna hen fub-ana ah kaligatna.” )2Ngém ammagat agég hen-argawan yag hommàyatat hen anchi apona way iggay pòpo-otan hen anchi alepananchi hen uras way hàyatana, (1yag inluginaat way mamàpàgang hen anchichay ifana way alepan ya ammag cha i mèmèan ya cha i mì-in-inum hen anchichay amfutangén. '+0Ngém non an umat yag ammag achi matalek hen anchi alepan way annag ekat ah hamhamànéén maid ménat awanwani ah homàyatan hen anchi apona, &/Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ah kenataleknaat ammag piyarén hen anchi ap-apo hiyah mangi-ila amin hen anchichay kok-owana. |%q.Yag ammag laylayad hen hiyachiy alepan no aphoran hen apona hiya way cha mangamma amin hen anchi nipiyar an hiya. ${-Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “Heno hen mangenlasinanyu hen anchi natalek ya naham-an way alepan. Hiya hen anchi piniyar hen ap-apona way mangemponò hen anchichay ifana way alepan ya mamangan an chicha hen tempon hen manganancha. [#/,Wat yachi agé hen ekamanyu koma way mansasaggana te haén way Pangorowan hen Tatagu, ekatyuwén cha-acha-an hen ustoy uras way mamfangchà yag inumchaha-at.” Hen nekaman hen anchi natalek ya hen anchi achi U"#+Hen miyaligana, no innilan hen anchi nanginfaréy hen ustoy uras hen aliyan hen anchi i mangakaw ah faréyna, kapeletan way ammag achi masmasséy te hihimnéna hen umchahana ta maid ma-akaw ah faréyna. l!Q*Wat ar-arwachanyu ta an-ayug mansasaggana te maid innilayu hen ag-agaw way mamfangchà way apoyu. f E)Yag umat agé no chuway fufae hen chan fayu, ammag ma-ara hen iha yag nehàfa agé hen iha. ~u(Te hen hiyachiy tempo, no chuway larae hen hommepot, ammag aran hen anchichay anghel-o hen iha yag nehàfa hen iha. 0Y'Yag ammag maid enlasincha ah ma-ammaan yag chaat map-ong hen antoy lota wat naoforcha amin. Wat kaman agéhchi hen mekaman hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu. )~~,}}y||A{zzy+xxwwuvv0uttssrkq`pporonm}lkk]iiLhgg$ff eFdccb;a``_^^F]U\\ [wZ_YYMX?WiVTT S@RwQQPiONMLKK"JIIHG+FEEZDCC/BgAA2@@B?>>,=<;::998?66U5433_211Q0//X-,+*)_(&P%]$#j! LZeiC#: 3 % ]8U??hgIYachi yag anat mampani way chuar hen intudtuchuna an chicha hen chana nampaniyan. Ekatnéén, If Angkay hiyachi, kasen agé émméy cha Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea ta i mantudtuchu. Yag gapon kachuar hen anchichay tatagu way na-among, ammag hinénggép ah Jesus hen ihay fangka yag yachin tummùchuwana way chinumchum-ang ah aket. Yag hen anchichay tatagu, anchag ahetàtàchég hen anchi tarantag. peY#te heno way tagu way mangamma hen laychén Apudyus wat chichachi hen chàcha-ar-o ya sosnod-o.” d "Yag lenangranganat hen anchichay tatagu way nanliliub an hiya way mangaliyén, “Cha natto agé hen chàcha-ar-o ya sosnod-o, qc[!Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Faén yanggay chicha hen ifilang-o ah inà ya sosnod-o.” b5 Yag hen anchichay chuar way tatagu way niya-among an Jesus, ekatchéén, “Anchichayan cha inam ya hen sosnodno ah chara way chacha-a epa-ayag.” aAngkay hiyachi way inumchah ah inan Jesus ya hen anchichay sosnodna, tommatàchégcha ah chara way cha mangempa-ayag an Jesus. U`#Yachi hen imfagan Jesus te wachacha hen mangaliyén ah Chumunyu ano hen nìyachar an hiya way cha mangidchat hen kafaelana yag faénat agé te hen Espiritun Apudyus. Nokay hen inan Jesus ya hen sosnodna @_yNgém heno way mangaliyén Chumunyu hen nangidchat hen kafaelan way ah katot-owanaat Espiritun Apudyus hen nangidchat, yachi hen fasor way ammag achi mapakpakawan ah ing-inggana.” 0^Y“Tot-owa way tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way aminay karasen hen fasor way ammaan hen tatagu wat mafalin mapakawan way uray hen mangsotancha an Apudyus. !];“Ah katot-owana, maid makaghép hen faréy hen anchi orheorhe way i mangara hen ginaona no achina unna tawichén hen anchi orheyanchi yag annaat mafalin aran hen anchichay kok-owana. Orhe tot-owa ah Chumunyu ngém ena-afào chillu hiya, yag a-allà agé hen kok-owana.” D\Yag umat agé ah chumunyu, no maid tetempoyugcha way ekatyuwén ah chumunyu hen cha mangemparyaw hen ahenchumunyuna, kapeletan way anchag ma-afà amin yag mapéppég hen kafaelancha.” s[_Yag no maid agé tetempoyug hen ihay himfafaryan way anchag chan sososongel, ay ammoh achicha mahihiyan. Z!Hamham-ényu ngén, te no maid tetempoyug hen tatagu hen ihay lota way anchag chan sososongel, ay ammoh achi afaén hen henlomota chicha. YYachi yag anat amongon Jesus hen anchichay tatagu yag nampani way mangaliyén, “Ay ammoh mafalin eparyaw chumunyu ah chumunyu. +XOYag hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin agé way narpod Jerusalem, chacha agé ekatén, “An nahurugan ah Jesus hen anchi ap-apon hen chumunyu way ah Beelzebub, wat hiya ano hen cha mangidchat hen kafaelana way mangemparyaw hen tapen hen nihuhurug way ongtan.” -WSYag angkay chengngar hen anchichay ahimfafaryan Jesus hen nekaman, émméycha ta icha koma ehàyat, te hen ekat hen anchichay tatagu wat an nattagar ano ah Jesus. V!Angkay hiyachi way hommàyat cha Jesus, ammag kasen agé enamongan hen chuaray tatagu hiya wat ammag maid én-énnéncha way mangan. U!ya anat agé ah Judas Iscariote way hiyan anchi nangenlao an Jesus hen ommawni. Hen nangempachongancha an Jesus an Chumunyu way Beelzebub 2T]Ya hen anchichay tapena wat cha Andres an Felipe, ah Bartolome ya ah Mateo, ah Tomas ya ah Jaime way anà Alfeo, ah Tadeo ya anat ah Simon way ekatchéén “Selot,” S'ya anat cha Jaime an Juan way anà Zebedeo way ngenadnana chicha ah Boanerges way hen laychén nadchiy ngachan way aryénat kaman hen echor. jRMHen anchichay hemporo ya chuwa way penelena, wat ah Simon hen iha way ngenadnana ah Pedro, cQ?yag inidchatna agé an chicha hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan. P+penelena hen hemporo ya chuwa ta man-ifana paat ya ta wacha agéy chana hénagén way i manudtuchu hen tatagu. Yag ngenadnana chicha ah aposel ,OQ Angkay hiyachi, enayagan Jesus hen anchichay tatagu way laychénay ayagan yag inyéyna chicha hen anchi ihay tagéytéy. Yag angkay enamongancha hiya ahchi, GN Ngém menanchar Jesus hen anchichay nihuhurug way ongtan ta achicha paat ifagfaga ah uray heno way tagu way hiya hen anà Apudyus. Hen nameleyan Jesus hen hemporo ya chuwa way man-aposelna *MM Yag hen anchichay nahurugan agé ah ongtan, no mag-ay ilancha ah Jesus wat anchag manlùfub hen henagongna way man-ongaw way mangaliyén, Hea hen anà Apudyus. )LK Te gapon nanga-anana hen sasaket hen chuar way tatagu wat chachan ep-eporyoh amin hen anchichay tapena ah homag-énancha paat an hiya ta tad-éncha koma agé. K# Yag gapo hen karonay hen anchichay tatagu, imfagan Jesus hen pasorotna ta esaganacha hen fangka ah iggawana ta achicha ammag ipetén hiya. _J7Ya narpocha hen tapena ad Jerusalem ya anat hen tapena hen sakopon hen Idumea ya hen sakopon agé hen fafabréy way Tiro ya Sidon. Ya wachacha agé hen anchichay narpo hen fafabréy way lahin hen anchi wangwang way Jordan. Amin cha natto way tatagu, chengngarcha hen anchichay enammaan Jesus wat yachi hen ummunuchancha way mangila an hiya. I)Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen penget hen anchi fayfay way Galilea, yag ammag chuar hen anchichay tatagu way cha mangunu-unud an hiya way maid achicha narpowan. Te wachacha hen narpon anchichay provinsiyan hen Galilea ya Judea. UH#Wat ginumhadcha hen anchichay Fariseo way inchaat man-a-atopàpà hen anchichay ifan Are Herod ta anapéncha hen ekamancha way mamchit an Jesus. Hen émméyan hen chuar way tatagu way i nangila an Jesus 5GcYachi yag ommaningarngar ah Jesus way nangila an chicha ngém chaat agé chillu maség-ang an chicha, te anchag térén way achi matudtuchuwan. Yachi yag annaat ifaga hen anchi nàis-is hen limana way mangaliyén, “Uyachém hen annay limam.” Inuyadna yag ammag ommammayat agé hen anchi limana. F Yag annaat agé hanhanan hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Nokay hen eparufus hen orchintaaw way ma-ammaan hen tempon hen ngilin. Ay ammaantaaw hen ammay ono hen laweng. Ay taguwéntaaw hen ifa ono pédténtaaw.” Ngém anchag achi somongsongfat. pEYYachi yag enayagan Jesus hen anchi nàis-is hen limana way mangaliyén, “Umaleahto ah sangwanan.” CDNgém wachacha agé hen tapenay tatagu way ancha paat ammag seseppotan ah Jesus no ka-anéna hen inis-is hen anchi taguwanchi way tàén ngilin ta wachay minchérémancha koma an hiya. nAUWat henalenonot Jesus way mangaliyén, “Masapor ma-awatanyu way wadwadcha hen tatagu no hen ngilin, te enammaan Apudyus hen ngilin ah pagsaya-atan hen tatagu way iggayna an enammaan hen tatagu ah pagsaya-atan hen ngilin. C@Te anna met ammag hinggép hen anchi faréy Apudyus hen tempon Abiatar way kangatowan way pachi yag innarana hen anchi tenapay way nichachaton an Apudyus way ekat hen orchintaawén anggay hen pachi hen mangan. Ngém enan chillu David ya ummidchat agé hen anchichay ifana. Wat maid met ekattaawén fasornachi.” M?Yag anat somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Ay ammoh maid finasayu hen enkaman hen anchi apotaaw way David ad namenghan hen tempon hen hommenaangana ya hommenaangan agé hen anchichay ifana. Q>Yag anat fistigarén hen anchichay Fariseo ah Jesus way mangaliyén, “Ilam ngén hen annay cha ammaan hen pasorotno, chacha labsengén hen anchi orchintaaw way epawana hen mamfat-an hen ngilin.” \=1Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu hen Judio, cha manaran cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay chacha murmur-an ah pagéycha. Yag hen anchichay pasorotna, chacha umarah otteméncha. <!Yag umat agé hen anchi faru way fayah way finanar, wat achi mafalin way ifongofongchi hen anchi nausar way gadchang way amoto, te achi matantan hen anchi nausar way gadchang wat ammag fumtà yag ayyua a hen finanaranchi ya hen anchi gadchang agé. Wat hen anchi faru way fayah, masapor agé hen anchi faru way gadchang hen mifongofongana.” Hen ekat Jesus mepanggép hen Senafachu way ngilin ;%Yachi yag kasen nampanih Jesus way mangaliyén, “Maid tagu ah ammag mangid-op hen anchi faru way lopot hen anchi naropà way lumfong. Te no yachin ammaana, émhén hen anchi faru way lopot yag enagamidna hen anchi nid-opana yag kaskasenat agé hen kagissayana. U:#Ngém umchah chillu hen ag-agaw way melayaw hen anchi komasar, wat yachi hen umchahan hen manlanganancha way achicha manganan.” Safali hen anchi siguchay nitudtuchu no hen cha itudtuchun Jesus ad uwan o9WSenongfatan Jesus ah pani way mangaliyén, “Ay ammoh manlangancha hen anchichay tatagu way i mèkasar hen anchi ifacha way komasar. Achi met. Yag kaskasen no mawawà-acha agé hen anchi komasar wat sigurachu way mamangngancha. G8Angkay hen-argawan, chacha amin manlangan way mangan hen amin anchichay pasorot Juan way chan funfunyag ya anat agé hen anchichay Fafariseo. Ngém hen anchichay pasorot Jesus, achicha chan langan. Wat émméycha hen tapenay tatagu an Jesus way mangaliyén, “Pakay amin hen anchichay pasorot Juan ya umat agé hen anchichay pasorot hen Fariseo wat chacha amin manlangan, ngém pakay hen annachay pasorotno way anchag achin langan nò.” @7yYachi way chengngar Jesuschi yag anat mampani way mangaliyén, “Hen anchichay wachan saketna, yachi hen kasaporan hen choktor way hen miyaligana, haén, iggayà ummale way manudtuchu hen anchichay ammayay tatagu te ummaliyà way manudtuchu hen anchichay menangfasor.” Mepanggép hen manlanganan way mangan \61Yag angkay hen tapen anchichay Fariseo way siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, hen nangil-ancha hen nèofongan Jesus hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen tapenay menangfasor, chinumsekcha hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Ay ammoh mèofong peet hen annay apoyu hen tatagu way kaman an cha nahha way laweng.” 5wAngkay na-awni way cha mangan cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ah faréy cha Levi, ummunudcha an hiya hen anchichay chuaray cha mangam-among hen furor ya anat agé hen anchichay tapenay menangfasor, wat chuarcha way nèofong an chicha. 14[Yag angkay na-awni way cha manadchad-aran, innilana hen ihay cha mangam-among ah furor way tummutùchu hen opesenana way ah Levi hen ngachanna way anà Alfeo. Yag anat ifagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Umaleaat ta somorot-an haén.” Yag naranigwat tot-owa ah Levi way somorot an Jesus. M3 Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus ad Capernaum, kasen émméy ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea, yag enamongan hen ammag chuar way tatagu hiya, wat tinudtuchuwana chicha. 2 Yag yachi way cha ilan amin hen anchichay tatagu hiya, ammag tommàchégat agé hen anchi napàroy yag innarana hen anchi allakwangna yag chaat manaran way lomayaw. Wat anchag nahaang way térén hen anchichay tatagu yag chinayawcha ah Apudyus way mangaliyén, “Nanepod hen natatagguwanni, maid paat innilani ah kaman an cha natto.” Hen nangayagan Jesus an Levi way somorot an hiya `19 “Hen ifagà an hea, fumangon-a yag inaram hen annay allakwangno yag ommanamot-a.” T0! Ngém ah manot-owaanyu way haén way Pangorowan hen Tatagu, wachan lébféng-o hen antoy lota way mamakawan hen fasor wat ka-anê hen penàroyna.” Yag annaat ifaga hen anchi napàroy way mangaliyén, :/m Ay ammoh wachay ekatyuwén narakraka. Te ammoh wachay kafaelan hen tagu way mamakawan hen fasor. Yag ay ammoh wacha agéy kafaelan hen tagu way manga-an hen penàroy hen tagu. . Ngém hen hiyachi enlasinat chillu Jesus hen anchi wachah hamhamàcha yag annaat ekatén, “Pakay peet kaman henay hamhamàyu. $-A“Nokay paat ano hen lébféng nahha way annag cha pérhén hen kena-apudyus Apudyus, te ah Apudyus met paat yanggay hen mafalin mamakawan hen fasor.” T,!Niyaphor way wachacha agé hen nìya-among way tapen hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag yachi way chengngarcha hen yachi, chinumsekcha ah Jesus ah hamhamàcha way mangaliyén, +-Yag angkay enlasin Jesus way anchag nanchinlan amin hiya, imfagana hen anchi napàroy way mangaliyén, “Heay sonod, napakawan hen fasorno.” r*]ngém maid én-énnéncha way hénggép gapoh kachuar hen tatagu, wat anchag inyéy ah tabfongan yag tenòwapcha hen anchi atép way nemamangan Jesus, yag inuy-uycha hen anchi pelay ah faréy way iné-émfég hen anchi allakwangna. )1Yachi way chan tudtuchu, inumchahcha hen opatay tatagu way nangimfufulig hen ihay am-ama way napàroy hen acharna. Ichidchiwéhcha koma an Jesus, >(uWat ammag enamongan hen chuar way tatagu hiya ingganah anchag hommortot hen tatagu ah faréy yah hawang. Yag cha itudtuchun Jesus an chicha hen anchi chamag mepanggép an Apudyus. x' kAngkay hiyachi way nanlooh hen kamanay ag-agaw, namfangad ah Jesus ad Capernaum yag nanchinngar way hommàyat. k& Q-Yachiyat agéy lommayaw hen anchi tagu, annaat agég an inwarawarawag way manaphapet hen anchi enkaman Jesus an hiya. Wat gapon yachi, achi mafalin eparang Jesus hen acharna way hénggép hen anchichay fabréy. Wat annag cha iyapet way éméy hen lugar way maid fummabréy, yag yachin cha mangunuchan hen tatagun hiya way maid achicha narpowan.o% Y+Yag anat téngtéténgténgén Jesus hiya way mangaliyén, “Achim paat cha haphapetén ah uray heno way tatagu hen antoy enammaà an hea. Yag manidchiwéh-aat way i mamparang hen anchi pachi ta ilana way naka-an hen saketno. Yag an-aat manchaton an Apudyus hen anchi inyurchin Moses way michaton ah manot-owaan hen tatagu way naka-an hen anchi saketno.” $ ,]# 5*Yag hen hiyachi ammag naka-anat tot-owa hen anchi saketna way ommammay hen acharna. " )Wat ammag naség-angan ah Jesus yag annaat tad-én hiya way mangaliyén, “Ka-asiyà tot-owa hea, ta maka-an hen annay saketno.” ! (Angkay hiyachi, wachan ihay tagu way chan saket hen anchi aggaégyatay saket way konet, wat émméy an Jesus yag nampalentomang way mampangpanga-ase way mangaliyén, “Afurotò way wachan kafaelam way manga-an hen antoy saket-o no anno an ka-asiyan haén.” 5  e'Wat yachi yag ginéggégga-aycha amin hen anchichay kafabréfabréy hen provinsiyan hen Galilea. Yag aminay fabréy way émméyancha wat nantudtuchu ah Jesus hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio, yag emparyawna agé hen anchichay nihuhurug way ongtan. Hen nanga-anan Jesus hen anchi saket way konet @ {&Ngém ekat Jesus an chichéén, “Uray te masapor éméytaaw chillu hen tapen hen fabréy ta iyà agé tudtuchuwan chicha, te yaha chillu hen ganchat-o way ummale hen antoy lota.” h K%Yag angkay inchahancha, ekatchéén, “Lonaycha angkay hen tatagu way cha mangimoh an hea.” l S$Angkay pommaway way fummangon cha Simon ya hen anchichay ifana, émméycha way i manganap an hiya. z o#Angkay nawakas, fummangon ah Jesus hen na-apeh yag ginumhad way i manluwaru hen ihay lugar way maid tatagu. & G"yag kena-an Jesus hen nankarakarase way saket hen anchichay ammag chuar way tatagu ya emparyawna agé hen anchichay nihuhurug way ongtan, yag empawana agé hen mangaryancha mepanggép an hiya te chicha, innilacha no henoh Jesus. Hen nantudtuchuwan Jesus hen kafabréfabréy ad Galilea c A!Wat aminay tatagu hen hiyachiy fabréy, anchag na-among amin hen anchi fatawan cha Simon,   Angkay nalihnug hen init, inyéy hen anchichay tatagu an Jesus hen aminay masaket ya hen anchichay nahurugan ah ongtan. - UWat émméy ah Jesus an hiya yag inégnanana hen limana way namangon ya ammag naka-anat hen saketna, yag ammag hiyaat agé hen nan-alekatto hen nanganan cha Jesus.  {Angkay inumchahcha, imfagachaat an Jesus way ammag chan saket hen anchi atogangan Simon way ammag amchan hen pochotna. D Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio yag émméycha ah faréy cha Simon an Andres yag nàyéy agé cha Jaime an Juan way hen-agi. 6 gYachi yag ammag nanhemamagat hen mepanggép an Jesus hen anchichay kafabréfabréy hen anchi provinsiyan hen Galilea. Hen nanga-anan Jesus hen saket hen chuaray tatagu  Yag hen nangil-an hen anchichay tatagun nadchi, ancha ammag nahaang way térén. Yag chachan pepennoot way mangaliyén, “Apay henoto, ay kadchachatoto way tudtuchu, te pakay wachan kafaelana nò way manmanchar way uray ongtanén afurotonchaat hen ifagana.” \ 3Yag ammag empa-adhar hen anchi ongtan hen anchi am-ama yag nan-ongaw way lommayaw. } uYag menancharat Jesus hen anchi ongtan way mangaliyén, “Guminang-aat man ta lomayaw-a hen annay nihuhullugam.” C “Heay Jesus way eNazaret, heno hen ammaam an chàni. Ay an-a an ummale way i manachael an chàni, te inni-ilà angkay hea way hea hen anchi nepoposta way na-apudyusan way empalena.”  Yag hen hiyachi, wachaat agén hinénggép way ihay am-ama way nahurugan ah ongtan way ammag nan-ongaw way mangaliyén, m UYag anchaat agég nahaang amin hen anchichay tatagu te hen anchi enkamanna way nantudtuchu, faén kaman hen cha ekaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, te maila way wachan karébféngana way mantudtuchu. t cAngkay hiyachi, émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Capernaum. Yag angkay yachi way Safachu way ngilincha chillu way Judio, hinénggépcha hen anchi chacha ma-am-amongan way sinagoga yag inlugin Jesus way mantudtuchu. c  AYag hen nangil-an Jesus an chicha, enayagana wat netnodcha agé an hiya way tenaynancha ah amacha hen anchi fangka ya hen anchichay tatagu way cha mèlabfu an hiya. Hen nemparyawan Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan H   Angkay hiyachi way nànàéycha, innilan agé Jesus hen kasen hen-agi way cha Jaime an Juan way anà Zebedeo way tummutùchucha hen anchi fangkacha way chacha taramanén hen tafukorcha. X  +Yag hen hiyachi, anchag enhàfa hen anchi tafukorcha yag netnodchaat an Jesus. G   Yachi way innilan Jesus chicha, imfagana way mangaliyén, “Ehàfayu chaha ta metnod-ayu an haén, wat sokatà hen annay chunuyu ta hen tatagu hen atenglényu ah omafurotancha an haén.” `  ;Angkay hiyachi way cha manaran ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea, innilana hen hen-agi way mangagadchiw way cha Simon an Andres hen ngachancha way chacha eporwak hen tafukorcha hen anchi fayfay. l SIntudtuchuna way mangaliyén, “Inumchah ad uwan hen manot-owaan Apudyus hen imfafaggana, wat tég-angay hen manorayana hen amin. Wat manchùganyu hen aminay laweng way a-ammayu ya afurotonyu paat hen antoy ammayay chamag.” A }Angkay hiyachi way nifarud ah Juan way chan funfunyag, namfangad ah Jesus hen provinsiyan hen Galilea yag inlugina way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus. d C Yag yachi way émméy, ini-inggaw ahchi ah opatporo way ag-agaw, yag cha awiawisén Chumunyu way ap-apon hen ongtan ta fumasor. Yag wachacha agé hen hiyachiy lugar hen ammag aggaégyat way nanka-atap way animar. Ngém wachacha chillu agé hen anchichay anghel way émméy mangi-ila an hiya. Enayagan Jesus hen anchichay mangagadchiw ah man-ifana x k Hen hiyachi, hennagat hen anchi Espiritun Apudyus ah Jesus way éméy hen ihay lugar way maid fummabréy.  % Yag wachaat agé hen nan-ale ad uchu way mangaliyén, “Hea hen anchi laylaychê way anào, yag hea agé hen mangemparaylayad an haén.”  3 Yag angkay tommàchang ah Jesus, innilana way ammag nanfuatat agé ad uchu yag cha émhép hen anchi Espiritun Apudyus an hiya way kaman karopate. Q  Angkay hiyachi way chan funyag ah Juan, ummale tot-owa ah Jesus way narpod Nazaret way fabréyna way provinsiyan hen Galilea, yag émméy an Juan way i mampafunyag hen anchi wangwang way Jordan. E Te haén, chanum yanggay hen infunyag-o an chàyu. Waman hiyaat hen Espiritun paat Apudyus hen ifunyagna an chàyu.” Hen nafunyagan Jesus ya hen namachasan Chumunyu way mangawis an hiya G  Yag imfagana agé hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Wacha hen anchi meparég an haén way ammag nangatngato no haén te uray lawa hen anà man-alepan an hiyéén achì karébféngan. @ {Hen lumfong Juananto way chan funfunyag, ammag na-afar way chotchot hen anchi animar way kemér ya gadchang agé hen sentoronna. Yag hen chana agé iyatagu wat chuchun ya chilu. 1~ ]Yachi yag anchag chuar hen anchichay tatagu way narpod Jerusalem ya hen kafabréfabréy way provinsiyan hen Judea way cha ummunud an Juan way i mamangngar hen anchi chana itudtuchu. Ya anchaat agé epudnu hen fasorcha yag anat funyagan Juan chicha hen anchi wangwang way ekatchéén Jordan. a} =Yag angkay hiyachi yag fummùnag tot-owa ah Juan hen anchi chanak ah tommot-owaan hen anchi nesosorat, yag chana funyagan hen tatagu ya chana epagngar an chicha way mangaliyén, “Masapor ifafawiyu hen fasoryu ya mafunyagan-ayu ah mangempàil-anyu way nanchùganyu tot-owa hen anchi laweng way a-ammayu, wat pakawanén Apudyus chàyu.” R| Hiya hen anchi ini-inggaw hen anchi chanak way chana èngaèngaw hen anchichay tatagu way mangaliyén, ‘Naway hen ap-apo, wat iyam-ammayu hen chayu am-ammaan ya manggadngényu hen hamhamàyu.’ ” { Hen nilugiyana wat hen tommot-owaan hen anchi ensorat hen anchi profeta way Isaias way yachi hen ena-allen Apudyus an anàna, ekatnéén,“Wacha hen ihay tagu way faarê way mamangpango no hea ta ina esasaggana hen anchichay tatagu ta changréncha-a. Vz )Yato hen anchi ammayay chamag way mepanggép an Jesu Cristu way anà Apudyus. 5ycYa tudtutudtuchuwanyu agé chicha ta afurotoncha hen aminay imfagà an chàyu. Yag achiyu agé cha ar-aliw-an way anà ammag mawawà-acha an chàyu ah ing-inggana.”x!wat hénagà chàyu way éméy hen aminay kafabréfabréy hen antoy lota ta tudtuchuwanyu hen aminay tatagu ta omafurotcha an haén ah mampasorot-o. Yag funyaganyu chicha ah mangempàila way nètetempoyugcha an Amay Apudyus ya an haén way anàna ya hen Espirituna. wYachi yag hommag-én ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Nipiyar an haén hen fiyang hen egachay wacha ad uchu ya hen antoy lota v1Yag yachi way innilacha hiya, chachaat chayawén. Ngém wachacha chillu hen tapena way chan chuwachuwa hen hamhamàna no tot-owa way ah Jesuschi. (uIAngkay hen anchichay hemporo ya ihay pasorot Jesus, émméycha hen anchi tagéytéy hen provinsiyan hen Galilea way ekat Jesusén manib-atana an chicha. mtSYachi yag enawat hen anchichay sorchachu hen anchi pelak yag enafurotcha paat tot-owa hen anchi nifaga an chicha. Yag ingganad uwan, yachi hen cha iwarawarawag hen anchichay Judio. Hen nampàil-an Jesus hen anchichay pasorotna s-Yag achiayu agé machanagan no changrén Gubérnador chato te egad-ani way mangensoplekar hen amin an hiya wat achi chàyu chillu pafasoron.” r7 “Hiyato hen haphapetényu hen tatagu. Ifagayu way ummalecha hen anchichay pasorotna hen lafi yag incha enakaw hen anchi acharna hen nanasséyanyu. yqk Wat hen anchichay papachi, enayagancha hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio yag nantatagépfarcha no heno hen ekamancha. Yachi yag anchag penasoksokan hen anchichay sorchachu way nangguwarcha ah ammag chakaray pelak way mangaliyén, Xp) Angkay hiyachi way chacha éméy hen anchichay finufae, hommàyatchaat ah fabréy hen tapen anchichay chan guwarcha yag henaphapetcha hen aminay na-ammaan ah lufù hen anchichay anap-apon hen papachi. Wo' “Achiayu cha émégyat,” way ekat Jesus, “in-ayuwat ta inyu ifaga hen anchichay sosnod-o ta éméycha ad Galilea way ahchi hen mangil-ancha an haén.” Hen lason hen anchichay nangguwarcha an Jesus ]n3 Ngém hen chacha lomayawan, anchag hinib-atat agéh Jesus yag annaat ekat an chichéén, “Nokay hen ayanyu.” Yag anchaat ammag mampalentomang hen henagongna way inégnanancha hen he-ena way manayaw an hiya. -mSYachi yag tenaynanchaat hen anchi lufù way chacha émég-égyatén lommaylayadcha. Yag chacha managtag way i mangimfaga hen ifagacha hen anchichay pasorot Jesus. Yl+Wat in-ayuwat ta inyu ifaga hen anchichay pasorotna way nan-uchi tot-owa hiya wat epangpangona agé ad Galilea way ahchi hen mangil-ancha an hiya. Ilanyuwat ta achiyu aliw-an hen antoy imfagà an chàyu.” k)Ngém maid angkay hiyahto te nan-uchi met way yachi chillu hen imfafaggana an chàyu. Wat umaleayu ngén ta inyu ilan hen anchi nepabfégana. CjNgém hen anchichay finufae, tenagépfar hen anchi anghel chicha way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te innilà chillu hen inyu ilan way hiya ah Jesus way nelansa hen koros. iWat hen nangil-an hen anchichay guwarcha an hiya, anchag chan papayagpag ah égyatcha yag ancha ammag narangad way kamancha natéy. h{Yag hen itchurana, ammag cha humiliy térén way kaman koliyapyap, yag hen lumfongna agé, ammag pokkawan way térén. 2g]Yag hen hiyachiyat ammag nanlunig ah napegsa yag ammag enémhép hen ihay anghel Apudyus way narpod uchu yag inna enallin hen tangéb hen anchi lufù yag tinùchuwana. #f AAngkay narpas hen anchi ngilin way Safachu yag cha pomaway hen Chuminggu, lummigwat cha Maria way eMagdalena ya hen anchi ihay Maria way éméy ah lufù. GeBYachi yag inyéycha tot-owa hen anchichay sorchachu yag lenetaletacha hen tangéb hen anchi lufù yag anchaat lomayaw way enhàfacha hen anchichay sorchachu way mangguwarcha an nadchi.d/AWat emparufus Pilato way mangaliyén, “Okaỳ, annachayan hen sorchachu wat iyéyyu chicha ta incha guwarchaan ah péppég chi kafaelancha.” ncU@Wat ammay ménat no homnag-a koma ah éméy manginyam-amma paat way manguwarcha hen anchi lufù inggana hen miyatloy ag-agaw, te awni yag anchag éméy hen anchichay pasorotna way ammag mangenlayaw hen acharna yag anchaat lawa ammag ekatén an nan-uchi. Yag no yachi wat ammag kaskasen, a, way chùchùar hen marokop way tatagu no hen anchi pés-éyna.” b?“Apo, hemhemmàni uwa hen enalen hen anchi nangéttémanchi hen cha-anna matéyan way ekatnéén man-uchi ano hen petlon hen ag-agaw. Ra>Angkay hiyachi way nafigat way ngilin te Safachu, incha na-among ah faréy Gubérnador Pilato hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay Fariseo, yag imfagacha an hiya way mangaliyén, 0`Y=Yag cha Maria way eMagdalena ya anat hen anchi ihay Maria, wachacha way tummutùchu hen ê-éyna way nanahagang hen anchi lufù. Hen nanguwarchaancha hen lufù Jesus _Angkay cha madhém, ummale hen ihay faknang way iyArematea way ah Jose hen ngachanna way hiya agé hen ihay sommorot an Jesus. ['8Hen wachan nadchi wat ah Maria way eMagdalena yah Maria way inan cha Jaime an Jose ya anat agé hen anchi ahawan Zebedeo. Hen nilufuan Jesus =Zs7Yag hen hiyachi agé, wachacha hen ê-éyna hen chuar way finufae way nangi-ila hen cha mekaman way chichachi hen nenetnod way tommorong an Jesus hen narpowancha ad Galilea. Y6Yag hen anchi kapetan ya hen anchichay sorchachuna way cha manguwarcha an Jesus, hen nangil-ancha hen aminay nekaman ya hen nangìnaancha amin hen anchi lunig, anchag émmégyat way térén yag ekatchéén, “Tot-owa peet way hiya hen anà Apudyus.” X'5wat lommayawcha hen anchi lurufùcha. Yag hen karpasan hen nan-uchiyan Jesus, émméycha ad Jerusalem way chuar hen nangila an chicha ahchi. W4Yag umat agé hen anchichay lufù wat anchag nafùtan yag chuarcha hen anchichay tatagun Apudyus way nan-atéy way anchag nan-uchi, zVm3Yag hen hiyachi, ammag nan-agwa hen anchi ammag séchar way kortena way horchà hen iggaw Apudyus paat ah Templo way ammag nanlugi ad uchu yag nanadnad ad char-ém. Yag nanlunig agé ya ammag natémtémang hen uray anchichay chéprah. OU2Hiyachi yag kasen nan-ongaw ah Jesus yag anongohnachi hen fùfuohna. T71Ngém enamhew hen anchichay tapena way mangaliyén, “Awni ta hahadchéntaaw kaya ta ilantaaw no umale tot-owa ah Elias way mangenharà an hiya.” !S;0Yag anat managtag hen iha way inna ensawsaw hen lopot hen anchi ommelém way fayah yag annaat epa-at hen lunu way manginchawchaw an Jesus ta sosopona. R/Ngém hen nangngar hen tapen anchichay atàtàchég, kaman ah Elias hen enalena yag anchaat ekatén, “Chana peet fagaan ah Elias.” ,QQ.Yag yachi way fummatangan, nan-ongaw ah Jesus way mangaliyén, “Eli eli lama sabaktani,” way hen laychénay aryénat, “Amay Apudyus, pakay manchùganà.” mPS-Angkay hiyachi way ustoy nanggawa, ammag hommelangat agé amin hen lota ingganah fummatangan. O,Yag uray agé hen anchi chuway futangelo way nekokollosén yachi agé hen enkamancha way cha manénséna an hiya. Hen natéyan Jesus /NW+Chana agé ano manokchun ah Apudyus, yag ah Apudyus agé ano hen nangen-anà paat an hiya. Wat ilantaaw kaya no laychén Apudyus way mangenharà an hiya ad uwan.” SM*“Annag tenorongan hen tapena yag achi makatorong hen acharna. Yag hiya met ano agé hen Aren hen ganà Israel. Non an gumhad paat hen annay koros wat afurotontaaw kaỳ way ah Apudyus hen narpowana. ZL-)Yag umat agé hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, chacha amin agé sénsén-én hiya way mangaliyén, fKE(“Ayé kay umpaya, anggayhaat ekatnowén fakasém hen Templo yag senà-adno hen petlon hen ag-agaw, wat hara-am kay mampay hen annay acharno. Yag no hea tot-owa hen anà Apudyusat gumhad-a umpay hen annay korosanna.” tJa'Yag hen anchichay chan looh way tatagu, chachan wigwigiwig way mangensorto an Jesus way mangaliyén, I!&Yag hen hiyachi agé, enkoroscha hen chuway futangelo way nanggagaw-éncha ah Jesus te ah pachawananna hen iha ya ah pachawigina hen iha. H1%Yag empòatcha agé hen petchayan hen uruna hen anchi ekatchéén fasorna way hen ensoratcha, ekatnéén, “Yato ah Jesus way Aren hen Judio.” 6Gg$yag anchaat itùchu way manguwarcha an hiya. wFg#Yachi yag anchaat elansa hiya hen koros yag anchaat mamfunfunnot way manginyàchang hen anchichay lumfongna, uEc"yag anchaat idchat an Jesus hen fayah way na-ahrangan ah apgu. Yag angkay henemhemana, annag iggay inumun. D{!Angkay inumchahcha hen anchi lugar way ekatchéén “Golgota” way hen laychénay aryénat alentutugun chi uru, SC Angkay hiyachi way chacha iyéy ah Jesus, hinib-atcha hen ihay tagu way eCirene way ah Simon hen ngachanna, yag anat ammag peletén hen anchichay sorchachu hiya way mamu-ud hen anchi koros Jesus. k~~I}|{{z%yxw+vxuttCsrNqp7oon>=(Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, émméy hen anchi sakopon hen Tiro yag hinénggép hen ihay faréy way hen gagarana, ta man-inungar way achi koma ma-am-ammuwan. Ngém maid chillu mafalin te chengngar hen tatagu. #?Amin chato wat ah hamhamà hen tatagu hen marpowana, yag chichato hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus.” Hen nanorongan Jesus hen ihay faén Judio c?ya hen chumagchagas. Ya hen hamhamà agé hen manligwatan hen gamgam ya hen laweng way a-amma ya hen lokop. Ya hen hamhamà agé hen karpowan hen layos ya hen apés, hen usot ya pasekat ya aminay lenoroko way a-amma. #Te hen anchi hamhamà, yachi hen marpowan hen egachay laweng way achi laychén Apudyus, te yachi hen karmuwan hen mangakaw ya hen pomatéy Yag annaat etoroy way mangaliyén, “Hen anchi mangemparaweng hen tatagu an Apudyus wat hen anchi marpo paat ah hamhamàna. 9kTe achina met engwa ah hamhamàna te ah potona hen ayana yag an fumùnag ah awni.” (Hen yatoy enalen Jesus wat empaka-awatna way aminay ma-an wat maid lawengna an Apudyus.) lQYag annaat ekat an chichéén, “Ay ammoh uray peet agé chàyuwén cha-anyu ma-awatan. Ilanyu ngén, heno way ma-an way éméy ah tapà yag inùmun hen tagu, achi mafalin way chichachi hen mangemparaweng an hiya an Apudyus. DAngkay na-awni way tenaynan Jesus hen anchichay tatagu yag hinénggép ah faréy, émméy hen anchichay pasorotna way i mananhan no heno hen laychén hen anchi penanina way aryén. L“Changrényu koma hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu.” 'GFaén angkay hen anchi éméy ah lenoang hen tatagu hen mangemparaweng an hiya an Apudyus, te hen anchi marpo hen tagu, yachi hen mangemparaweng an hiya.” 1Angkay hiyachi yag kasen enayagan Jesus hen anchichay chuaray tatagu yag ekatnéén, “Papannaagényu amin hen antoy ifagà ta ma-awatanyu. S~ Wat hen annay chayu itudtuchu, chana huligén hen enalen Apudyus. Yag chuarcha agé hen tapena way kaman an cha nahha way chayu amma-ammaan.” Faén hen ma-an hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus X}) wat mafalin mapasinsiya way achi ano masapor torongana hen chinàcha-arna.’ w|g Ngém chàyuwat agé, chayu maichénchi te chayu itudtuchu hen gagangayyu ah manlasonyu ah achiyu manorotan hen inyurchin Apudyus, te ekatyuwén, ‘Henoy tagu way makatorong koma hen chinàcha-arna, no loohna ekatén para an Apudyusto, H{  Te ilanyu ngénat, kaman hen ihay orchin way ensorat Moses way ekatnéén, ‘Masapor ririspituwén hen chinàcha-ar, ya hen anchi ammag mangsot hen chinàcha-arna wat masapor mepapchit.’ uzc An-ayug naraeng tot-owa way manginwalin hen orchin Apudyus ta hen anchi paat gagangayyu hen é-égnananyu. 5ycEntoroy Jesus way mangaliyén, “Anyu peet ammag cha iwalin hen anchi inyurchin Apudyus ta hen anchi paat gagangayyu way narpoh hamhamà hen tatagu hen chayu tongparén. @xyWat ammag maid sérfina hen anchi chacha manayawan an haén te hen chacha itudtuchu wat hen anchi narpoh hamhamà hen tatagu way anchag penarang yag ekatchéén narpon haén.’ ” \w1Senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Usto paat tot-owa hen anchi ensorat hen profeta way Isaias ad namenghan mepanggép an chàyu way an-ayug senang a-afurot. Te ensoratna hen enalen Apudyus way ekatnéén,‘Hen antochay tatagu, ammag ah tapàcha yanggay hen manayawancha an haén, ngém ammag maid awanwani ah hamhamàcha. Bv}Angkay hiyachi, hen anchichay Fariseo ya hen siguchay cha mintudtuchu hen orchin, imfagacha an Jesus way mangaliyén, “Pakay ammag achi tongparén hen annachay pasorotno hen liglamenton hen gagangaytaaw way intudtuchun hen anap-otaaw ad namenghan mepanggép hen ekaman way mamfuru yag chachaat mangan.” ;uoYa achicha agég anén hen uray heno way maràwan ingganah ammaancha hen anchi gagangaycha unna ah kacharosan nadchi. Yag chuar agé hen tapen hen liglamenton hen gagangaycha way chacha tongparén, te wacha amin hen masapor way ekamancha way mangurah ah uray tasa ya fanga ya hen gamfang way ganchilucha. otWTe hen anchichay Fariseo ya uray amin hen anchichay Judio wat chacha tongparén hen anchi gagangaycha way intudtuchun hen anap-ocha ad namenghan way masapor paat u-unnuchuncha hen liglamenton hen mamfuruwancha ya anchaat mangan. 8siYag namatmatanchaat agé hen anchichay pasorot Jesus way anchag achi cha tongparén hen anchi gagangaycha way Judio mepanggép hen ekamancha way mamfuru yag chachaat mangan. -r UAngkay hen-argawan, ummalecha hen anchichay narpod Jerusalem way Fafariseo ya hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses way i nangila an Jesus. +qO8Ya uray heno way lugar way ayan Jesus way chakar man way fabréy ono akettoy, anchag amongon hen aminay masaket hen anchi cha um-umfunan hen tatagu yag chachaat mampangpanga-ase an Jesus ta epatchàna hen uray lawan penget hen lumfongna. Yag aminay tenomchà wat naka-an hen saketcha.ipK7Wat chachaat managtag way i mantaronton hen anchichay fafabréy way manaphapet way wachah Jesus. Wat hen anchichay tatagu, no changréncha hen cha ayan Jesusén chachaat iyunud hen anchichay chan sasaket way nangimfufulig. Xo)6yag tommàchangcha, yag enlasinat hen anchichay tatagu way cha Jesus peetchi. n5Angkay hiyachi way ginumchang cha Jesus hen anchi fayfay yag inumchahcha ad Genesaret. Yachi yag entaédcha hen anchi fangka m4te tàén innilacha hen namanganana hen anchichay chuaray tatagu ah an yanggay lemay tenapay, iggaycha chillu ma-awatan no heno hiya, yag kaman paat achi éméy ah hamhamàcha hen anchichay chacha innila. Hen nanga-anan Jesus hen saket hen tatagu ad Genesaret *lM3Yachi yag hinénggép ah Jesus hen anchi fangka way nìlugan an chicha, yag nafég-asat agé hen anchi fali. Wat anchag nahahaang amin hen anchichay pasorotna, k{2te ammag pararo hen égyatcha amin. Yag anat man-ale ah Jesus way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te haénto.” j{1Ngém hen nangil-ancha an hiya way cha manaran hen uhun hen chanum, anchag nan-ongaw ah égyatcha te ekatchéén fanig iw0Yag innilan Jesus way chacha maligatan way manginchurun hen anchi fangka te napegsa hen anchi fali way cha manib-at an chicha. Angkay na-apeh, ummunud ah Jesus way ammag nanaran hen uhun hen chanum way hen ekatna, ammag manidchiwéh ad chumang. +hO/Angkay hiyachiy nadhém way é-éttég Jesus hen anchi tagéytéy, neppégcha hen anchichay pasorotna hen agginawan hen anchi fayfay way chacha gumchangan. Sg.Angkay empaligwatna chicha, émméy hen ihay tagéytéy way i manluwaru. f-Angkay hiyachi way narpas hen namanganan Jesus hen anchichay tatagu, yag emparuganna hen anchichay pasorotna hen anchi fangka ta mamangpangocha way gumchang way éméy ad Betsaida. Yag ah Jesus, nantaynan way mangempaligwat hen anchichay tatagu. weg,Yag hen filang hen anchichay larae yanggay way nangan wat lemanlifu. Hen nanaranan Jesus hen uhun hen chanum d+Angkay nagipohcha, enamong hen anchichay pasorotna hen anchi nafay-anan way tenapay ya files, yag napno hen hemporo ya chuway awit. Lc*Wat nanganangancha hen anchichay tatagu ingganah nagipohcha amin. Db)Yachi yag innaran Jesus hen anchi lemay tenapay ya hen anchi chuway files yag nantangad ad uchu way manyaman an Apudyus, yag annaat petpet-angén hen anchi tenapay yag empayàchangna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen tatagu. Yag annaat agé aran hen anchi chuway files yag penpenhetna yag empawarasna agé. xai(Wat tummùchucha tot-owa way natponatpon way hinggagsot hen topon hen tapena ya hen lelman poporo hen tapena. `!'Yachi yag anat ifagan Jesus hen anchichay pasorotna ta ifagacha hen anchichay tatagu ta matpomatponcha way tumùchu hen anchi pachinaroh. R_&Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Umpayat inyu ilan no kamanay hangat hen wacha an chàyu.” Yag yachi way incha innila, yag ekatchéén, “An yanggay lemay tenapay ya anat hen chuway files.” r^]%Ngém tenomfar ah Jesus yag ekatnéén, “Chàyu koma hen mamangan an chicha.” Yag ekatcha agéén, “Ay lasoy pangan cha nahha, te uray ay non an umat yag wachay labfu ah makatawénat achina chillu narég ah elaoh anéncha.” ]w$wat ammay ménat no hénagém hen antochay tatagu ta éméycha hen anchichay fafabréy ta icha lomao ah anéncha.” \#Angkay yachiy cha madhém, ekat hen anchichay pasorotna an hiya way mangaliyén, “Annay cha madhém yag maid met fabréy ahto, [ "Yag angkay tommàchang cha Jesus, inu-umchahchaat hen anchichay chuar way tatagu. Yag ammag naség-angan ah Jesus way nangi-ila an chicha te anchag kaman karnero way maid manalimun an chicha. Yachi yag inlugina agé way mangintudtuchu hen chuar an chicha. Z!Ngém chuarcha chillu hen nangi-ila hen lummigwatancha yag enlasincha way cha Jesuschi. Wat hen enkaman hen anchichay tatagu way narpoh kafabréfabréy, nanagtagcha way enengwacha hen tarantag yag namangpangocha way éméy hen anchi lugar way cha ayan cha Jesus. tYa Wat anchaat manlugan hen fangka way gumchang hen anchi fayfay way éméy hen anchi lugar way maid tatagu. pXYYag gapo ta anchag chuar hen anchichay tatagu way chan penpenarég way i mangila an Jesus, ammag maid wayacha way mangan. Yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Intaaw ta intaaw omanggay ta wachay man-inungaranyu.” *WMAngkay hiyachi way namfangad hen anchichay aposel hen anchi namfiyahiyancha, émméycha an Jesus way nanaphapet amin hen enammaancha ya hen intudtuchucha. NVAngkay hiyachi way chengngar hen anchichay pasorot Juan hen nekaman an hiya, émméycha way i nangara hen acharna yag incha inlufù. Hen namanganan Jesus hen nasorok ah lemanlifu way tatagu. U yag annaat epatang hen anchi hachang ya annaat idchat hen anchi fafarasang. Yag hen anchi fafarasang agé, inyéyna an inana. 'TGWat hennagna hen ihay sorchachuna way guwarcha way i mangara hen fat-ag Juan. Wat ginumhad hen anchi sorchachu yag ina hiniwat hen urun Juan ah pagfaruchan, S3Yag ammag ngommehpéy way térén hen hamhamà Are, ngém gapo ta looh nansapata hen sangwanan hen anchichay mangilina, achi mafalin way iyachina. lRQYachi yag enag-aggag hen anchi fafarasang way namfangad an Are yag imfagana way mangaliyén, “Hen laychê way idchatno an haén ad uwananto paat wat hen anchi fat-ag Juan way chan funfunyag way mepatang hen hachang.” Q{Yachi yag ginumhad hen anchi fafarasang way i mangimoh an inana way Herodias way mangaliyén, “Nokay ngata hen ifagà way idchat Are an haén.” Yag ekat inanéén, “Ifagam way hen anchi fat-ag Juan way chan funfunyag hen idchatna an hea.” 9PkYag annag ensapata an hiya way mangaliyén, “Uray heno way laychém wat idchat-o an hea way ichat way uray hen kagudwan hen kena-arè wat idchat-o no yachi hen laychém.” %OCYag yachi way chachan pop-orogram, émméy hen anchi anà Herodias way fafarasang yag nansas-ara hen sangwanancha amin, yag ammag naragsakan ah Are Herod ya umat agé hen anchichay fisitana. Wat anat ekat Are an hiyéén, “Ifagam hen uray heno way laychém wat idchat-o an hea.” NNgém angkay hen-argawan, inchahanat agé Herodias hen wayana way mangempapchit an Juan. Te hen hiyachiy ag-agaw wat yachin manayawancha hen anchi niyana-an Are Herod. Wat empasaganan Herod hen chakar way lagsak yag inimfitarna hen amin anchichay ifana way anap-apon hen o-okom ya hen anchichay anap-apon hen sorchachu ya anat agé hen anchichay nan-angato way tatagu ad Galilea. M!te ah Are Herod, ammag cha émégyat an Juan te enlasinna way na-apudyusan ya ammag ammay way tagu, wat annag hahallimunan. Yag uray agé ta cha makorkor hen hamhamàna no changréna hen cha itudtuchun Juan, annag laychén chillu way mamangngar hen chana itudtuchu. L'Yag gapon hiyachi, ammag achi poros laychén Herodias ah Juan, te hen laychénaat epapchitna koma. Ngém gapon Are, ammag maid én-énnéna, K1Yag hen nempafaruchan Herod an Juan, te ammag cha enamheamhew Juan hiya way mangaliyén, “Maid karébféngam way mamréh hen ahawan sonodno.” JYaha hen ekat Are te hen enkamanna, empadpapna ah Juananchi way chan funfunyag way nangempatelew yag empafarudna, te yachi hen lenyad Herodias way ah Herodiasanto, hiya hen ahawan Felipe way sonod Are Herod, ngém penléh Herod hiya yag enahawana. I7Ngém hen nangngaran Are Herod, anna yanggay ammag ekatén, “Hiya tot-owa ah Juananchi way chan funfunyag way empahiwat-o way an peet nan-uchi.” -HSWaman hen tapena, ekatchéén hiya ah Elias. Yag hen tapena agé, ekatchéén hiya hen ihay profeta way kaman chillu hen anchichay tapen hen profeta ad namenghan. PGAngkay hiyachi yag uray ah Are way Herochén chengngarna hen mepanggép an Jesus te ammag hiya hen cha hapehapetén hen tatagu. Yag hen ekat agé hen tapen anchichay tatagu, ekatchéén, “Ah Jesusanto wat hiya ah Juan way chan funfunyag way an nan-uchi, wat yachi hen wachan kafaelana way mangamma hen kaskascha-aw.” [F/ Yag hen chacha mantudtuchuwan, chacha agé emparyaw hen chuar way nihurug way ongtan, ya chacha agé lenana hen anchichay chuar way chan saket wat naka-an hen saketcha. Hen nepapchitan Juan way chan funfunyag 7Eg Angkay narpas way imfagan Jesuschi yag lummigwatcha tot-owa hen anchichay pasorotna way i mangintudtuchu hen tatagu way masapor manchùgancha hen a-ammacha way laweng. D Ya mag-ay ta wachay fabréy ah ayanyu yag achi chàyu epaghép hen anchichay tatagu ya ancha agég achi changrén hen itudtuchuyu, taynanyu hen hiyachiy fabréy yag penòpoanyu hen tapok hen he-eyu ah mangenlasinancha way egadcha hen machusaancha.” EC Yag imfagana agé an chicha way mangaliyén, “Heno way fabréy way ayanyu, epahigyu way i-inggaw hen faréy hen anchi mangempaghép an chàyu ingganah lomayawanyu hen hiyachiy fabréy. `B9 ta ancha yanggay an mansasappatos way achicha agé umara ah mansokatancha ah lumfong. YA+Imfagana agé way maid etàtaencha ah uray heno way masaporcha hen anchi mamfiyahiyancha ta ancha yanggay ammag manhorhor-od, ya achichan pahpah-eng ya umarah anéncha, ya achicha agé omentàtaen ah pelak, \@1Yag enamongna hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag inidchatna hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan, yag annaat hinchudwéén chicha way mangempééy hen anchichay kafabréfabréy. ?7Ammag nascha-aw ah Jesus way mangi-ilan cha nadchi way tatagu te ammag maid pammatecha. Hen nannagan Jesus hen anchichay pasorotna way i mantudtuchu %>CWat gapoh achicha mangiggéén hiya, maid én-énnéna way mangamma hen kaskascha-aw ahchi, te an yanggay aket hen chana tenchà yag naka-an hen saketcha. s=_Wat ekat Jesus an chichéén, “Uray heno way fabréy way ayan hen profetan Apudyus wat ririspituwén hen tatagu hiya way manongad yanggay hen anchichay tatagu ah fabréyna paat ya hen anchichay totorangna ya hen ahimfafaryanna.” $<AAy ammoh faénha hen anchi karapentero tà way anà cha Maria way pangorowan cha Jaime, Joses, Judas yah Simon. Yag ammoh faén agé sosnodna hen antochay tapen hen finufae way niya-ahrang an chitaaw tà.” Yaha hen ekat hen anchichay tatagu yag anchag achi mangiggéén ah Jesus. ;#Yag angkay Safachu way ngilin, émméy ah Jesus way i mantudtuchu hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio. Yag hen anchichay chuar way na-among, anchag nahaang amin hen nangngarancha hen anchi chana ekaman way mantudtuchu. Yag anchaat ekatén, “Heno ay hen nangacharan nahha ah chana itudtuchu. Yag heno ay agé hen nangar-an nahha ah kenaraengna ya hen kafaelana way mangammah kaskascha-aw. }: uAngkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, namfangad ah fabréyna way nàyéycha agé hen anchichay pasorotna. <9q+Ngém tenéngténg Jesus chicha amin way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapeténto ah uray heno way tatagu.” Yag annaat ifaga ta panganéncha hen anchi onga.-8S*Yachi yag fummangonat tot-owa hen anchi natéy way fafarasang yag nanaran te hemporo ya chuwa hen tawénna. Yag hen anchichay nangila, anchag nahaang way térén. 7)Yachi yag inégnanana hen limana yag ekatnéén, “Talita koum,” way hen aletaawat “Anào, hen ifagà an hea wat fumangon-a.” w6g(Yag anat agég cha am-amrangén hen anchichay tatagu hiya. Wat imfagana ta gumhadcha amin yag annaat ayagan hen aman ya inan hen anchi natéy ya anat agé hen anchichay pasorotna yag émméycha hen anchi iné-émfégan hen anchi natéy. U5#'Yachi yag hinénggépcha ah faréy yag ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Pakay an-ayug nakorkor ya an-ayug an hi-i-ifil amin, te cha-an angkay natéy hen annay ongaanna te an yanggay nanasséy.” 47&Yag yachi way inumchahcha ah faréy cha Jairo, innilan Jesus hen nakorkoran hen tatagu, yag ammag maid achangchangrana hen ifilcha ya hen kekelacha. 3%Yachi yag annaat epawa hen metnochan hen anchichay tatagu ta anggay yanggay cha Pedro an cha Jaime an Juan way hen-agi ah emparufusna. 2$Ngém iggay pagan-anon Jesus hen imfagacha an Jairo, te annag ekatén, “Achiaat an machanagan ta annowat an manokchun haén.” 1#Étég Jesus way chan ale yag inumchahchaat hen anchichay i mamfêang way narpoh faréy cha Jairo, yag imfagacha an hiya way mangaliyén, “Uray achitaaw ud-ay haliw-én hen annay ap-apowanna te looh angkay narpas hen fiyag hen anchi onga.” <0q"Wat ekat Jesus an hiyéén, “Heay sonod, gapo hen pammatem an haénat naka-an tot-owa hen annay saketno. Wat ta sém-ém hen hamhamàno te achi kasen fùfùnag hen saketno.” H/ !Wat hen anchi in-ina, gapo ta enlasinna hen nekaman an hiya, émméy nampalentomang hen henagong Jesus way chan papayagpag ah égyatna yag annaat haphapetén hen kenatot-owan hen na-ammaan. K. Yag chaat chillu langrang-én Jesus no heno hen nanchà an hiya. :-mYag sommongfat hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Innilam way anchag chuar hen antochay tatagu way chan sensenettak gapon hea, yag in-a anapén hen nanchà an hea.” ,+Yag ah Jesus agé, nalènanaat way nausar hen kafaelana, wat nan-ehagongna ah échégna way mangaliyén, “Heno hen nanchà hen lumfong-o.” +'Yachi way tenchàna tot-owa hen anchi lumfong Jesus, yag ginsan hen anchi chara way natchù, ya nalènana agé way naka-an hen saketna. x*ite ah hamhamàna, ekatnéén, “No an-o koma paat tad-én hen uray lumfongnaat maka-an hen antoy saket-o.” |)qNgém gapo ta chengngarna hen mepanggép an Jesus, i nìfurug hen anchichay tatagu. Wat i nehnop ah échég Jesus (#Yag chuar agé way choktor hen chana nampa-aga-agahan yag annag imfayad amin hen kok-owana, ngém anna chillug cha iyam-améd hen saketna. 'yYag hen hiyachi agé, wacha hen ihay in-ina way nansaket ah hemporo ya chuway tawén way ammag cha chumarachara. s&_Wat nìligwat cha Jesus an hiya. Yag anchag chuar agé hen anchichay nàyéy wat anchag chan in-inippet. <%qyag chan pangpanga-ase way mangaliyén, “Anchi tég-angay matéy hen anào way fufae, wat panga-asem paat ta umalea way manchà ta maka-an hen anchi saketna ta matagu koma.” C$Yag anat umchah hen ihay am-ama way ap-apon hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio ahchi way ah Jairo hen ngachanna. Yachi way innilanah Jesus yag émméy nampalentomang hen henagongna, +#OAngkay hiyachi way kasen ginumchang cha Jesus hen anchi fayfay way namfangad ad chumang, enamongan agé hen ammag chuar way tatagu hiya hen anchi tarantag. -"SWat lummigwat hen anchi tagu way cha émé-éméy hen anchichay kafabréfabréy ad Decapolis way i manaphapet hen enkaman Jesus an hiya. Yag hen anchichay tatagu way nangngar, anchag nascha-aw amin. Hen nanga-anan Jesus hen saket hen anà Jairo ya hen anchi in-ina way nanchà hen lumfongna N!Ngém empawan Jesus way mangaliyén, “Un-unnina no homàyat-a ah fabréyyu ta im haphapetén hen anchichay ahimfafaryanno hen enkaman Apudyus way nanorong an hea ya hen nanég-angana an hea.”  5Angkay hiyachi way cha hénggép cha Jesus hen anchi fangka way lomayaw, émméy hen nahurugananchi way i mampanga-ase an hiya ta metnod koma. ]3Wat chacha amin mampangpanga-ase an Jesus ta lomayaw koma hen hiyachiy fabréycha. +Yachi yag henaphapet hen anchichay ustoy nangila hen anchi aminay innilacha way na-ammaan hen anchi nahurugan way tagu ya hen anchichay fafuy. ]3Angkay inumchahcha hen kawad Jesus, inchahancha agé hen anchi tagu way tenaynan hen anchichay chuaray ongtan way ammag tummutùchu ya nanlurumfong yag ustousto agé hen hamhamàna, yag chachaat agé émégyat. +Angkay hen nangil-an hen anchichay nanginya-achug hen fafuy hen nepasamak, anchag ommawid amin. Ya chacha hapehapetén hen aminay chacha hib-ahib-atén hen charan ingganah fabréycha. Yachi yag émméycha agé hen anchichay tatagu way i mangila hen anchi na-ammaan. eC Yag emparufus Jesus chicha. Wat tenaynancha hen anchi tagu way nihuhullugancha yag incha nihurug hen anchichay fafuy way éméychah chuwan lifu. Wat amin hen anchichay fafuy, hen hiyachi way nahurugancha, anchag hetatagtag way maid pootoncha ah ayancha, yag nichawangcha amin hen anchi chéprah wat nepesokcha hen anchi fayfay yag naoforcha amin. 'G Wat nampangpanga-ase hen anchichay ongtan an Jesus way mangaliyén, “Panga-asem ta parufusum chàni way éméy hen anchichay fafuy ta wachay iggawanni.” y Hen hiyachi, netongpo agé way wachacha hen chuar way fafuy way nehahag-én way chan garab hen anchi tagéytéy. kO Yag chan pangpanga-ase hen anchi tagu an Jesus ta achina koma eparyaw chicha hen hiyachiy lugar. ;o Yachi yag anat hanhanan Jesus way mangaliyén, “Nokay hen ngachanno.” Yag sommongfat hen anchi nihuhurug way mangaliyén, “Ah Kachuaran hen ngachan-o te an-anig chuar.” 4aYachi yag menanchar Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan way mangaliyén, “Lomayaw-aat hen annay tagu.” Yag nan-ongaw hen anchi ongtan way mangaliyén, “Heay Jesus way anà hen kangatowan way Apudyus, nokay hen ammaam an haén. Panga-asem paat gapon Apudyus ta achiyà koma pap-aligatén.”  Ngém angkay hen nangil-ana an Jesus hen achawwéy, ammag nanagtag way i nampalentomang hen henagongna way manayaw an hiya. .UAmmag enag-agaw ya lenafi way chan fangngafangngad hen anchi palinufù ya hen anchichay fib-ilig way chan ongaongaw, ya chana amin tégtégén hen acharna ah fato. CTe namen-ano way penachascha way mamarud ngém anna chillug cha géhgéhtén hen kawad hen limana ya gumugum-un agé hen farud hen he-ena. Wat ammag maid makafael way mangafà an hiya. te yachin i-iggawana. Yag hiya agéat ammag orhe way térén way ah kenaorhena, maid makafarud an hiya, tàén kawad hen usaréncha. Angkay ginumhad ah Jesus, i nihib-at hen ihay tagu way nahuhullugan ah ongtan. Hen hiyachiy tagu, narpo hen anchi palinufù  %Angkay hiyachi way ginumchang cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen anchi fayfay way Galilea, tommàchangcha yag sakoponat hen Geraseno. P)Wat anchag nahaang amin hen anchichay pasorotna way chacha man-ahetennopà way mangaliyén, “Heno ay paat hen kenatatagun nattowa way magénén uray hen fali ya chanumén afurotoncha hiya.” (Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Pakay amchan hen égyatyu. Ay anyu chillug achi peet manchinlan haén.” z m'Fangofangon ah Jesus yag menancharna hen anchi fali way mangaliyén, “Ginang-aat.” Yag annaat agé ifaga hen anchi fayfay way mangaliyén, “Anggay, omalenanà-a.” Wat ammag nafég-as hen anchi fali yag ommalenanà hen anchi fayfay. 0 Y&Ngém ah Jesus, namopongngan way nanasséy ah chugun hen anchi fangka. Yag anchaat fangonon hiya way mangaliyén, “Ayong Apo, ay ammoh yasa ud-ay ta maofortaaw.” = s%Yag angkay hen nanlurugganancha, inluginaat agé way fumali yag ammag séréd. Wat ammag napegsa hen anchi challuyun wat cha mahàchuwan hen anchi fangka way tég-angay malihéd. Z -$Yachi yag hinénggépcha hen anchi fangka way tummutùchuwan chillu Jesus, yag inligwatcha way tenaynancha hen anchichay ammag chuar way tatagu. Yag wachacha agé chillu hen tapena way namfangka way nàyéy. )K#Angkay cha madhém hen hiyachiy ag-agaw, imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Gumchangtaaw hen antoy fayfay ta intaaw ad chumang.” b="Maid intudtuchuna an chicha ah iggayna penani. Ngém no omanggaycha hen anchichay pasorotna, anna paat an esoplekar an chicha hen amin way laychén hen anchichay penanina way aryén. Hen nempaginangan Jesus hen fali E!Intudtutudtuchun Jesus hen alen Apudyus hen anchichay tatagu way chuar hen empanina way kaman an cha nadchiy pani. Yag intudtuchuna an chicha hen patinggan hen mafalin ma-awatancha. "= Yag angkay lenomtà, ammag hiyaat agé hen kachachakkaran way mura ah garchin. Wat ah kachanakkar hen pangana, incha hommòfot hen anchichay kasole.” Hen ihay miyaligana, wat kaman hen anchi ka-ak-akettoyan way fukar hen antoy lota way i inmuran hen ihay tagu hen garchinna. 2]Entoroy Jesus way mantudtuchu yag ekatna way manarudsuchén, “Nokay ngata hen mempachongantaaw hen mantorayan Apudyus ya nokay agé hen kasentaaw manginyaligan. *MYag angkay naggahan, émméy hen anchi nanginmura yag ina fintà te inumchah hen mabta-ana.” Hen nempaniyan Jesus hen mantorayan Apudyus ah akettoy way fukar 3_Te hen anchi lota hen nangempatufu hen anchi mura ah mamungaana way hen pés-éy fùnagat hen anchi tufuna yag inlugina way mamfugi, yag kasen agé yag hen mafégahana. kOYachiy narpas, yag no madhémén nasséy. No ag-agawén i hommepot. Yachiyat agé, lenomtà hen anchi minura yag chacha lomafang. Ngém achina ma-awatan no nokay hen enkamancha way lenomtà ya hen chacha ekaman way lomafang. -Kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen miyaligan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen ihay tagu way inna minur-an hen lotana. ~7Yag hen anchi tagu way mangamma hen chana changrén, wat mataptapyan hen ma-awatana. Waman hen anchi tagu way annag achi ammaan hen chana changrén, wat uray hen anchi aket way na-awatana wat ammag maonghor.” Hen nempaniyan Jesus hen mantorayan Apudyus ah lomta-an hen fukar ]}3Yachi yag anat ekat Jesus agéén, “Masapor papannaagényu hen antoy chà aryén, way heno way ekamanyu hen tapena, kaman agéhchi hen ekaman Apudyus an chàyu yag am-améd chillu hen ekamanna an chàyu. q|[“Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychénay aryén.” "{=Hamham-ényu ngén te aminay netataro, umchah hen meparangana. Ya umat agé hen amin way achi ma-ammuwan ad uwan, umchah hen mepaka-ammuwana chillu.” Yz+Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “No wachay mamasgéd ah helaw, ay ammoh hàufana ono anna i igga ah selok hen kama. Achina met, te anna an epatang hen anchi ustoy mepatngana ta mahelawan amin. 6yeNgém hen anchi ammay way lota way émméyan hen tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus yag enafurotcha. Wat wachan imfungacha way magénén hinggagsot hen tapena ya hen-én-ém poporo hen tapena ya hentotlon poporo agé hen tapena.” Achi mahàufan hen helaw \x1ngém ammag nahyong hen chengngarcha. Te gapon pangégcha ah mangar-ancha hen masapor hen antoy ataguwan ad uwan ya gapo agé hen layadcha way fumaknang ya anat hen chuar agé way laychéncha way mangamoamong hen antoy lota, wat chichachi hen kaman nanyong hen chengngarcha way alen Apudyus, wat ammag maid nantongparan hen chengngarcha. wYag umat agé hen anchi papenagat way émméyan hen tapen anchi fukar, wat yachin anchichay tatagu way nangngar agé hen alen Apudyus, 5vcNgém ammag achi lomamot ah hamhamàcha te an hen-aketan yanggay hen ommafunancha. Te no umchah hen problemacha ya mapaligatancha gapon ommafurotancha, anchag iyanggayan. %uCYag hen anchi pafinatto agé way émméyan hen tapena, wat chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus way layyalayyadcha hen pés-éyna. OtYag hen niyaligan hen anchi charan way émméyan hen anchi tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus, yag émméyat ah Chumunyu yag ina menaid hen chengngarcha. /sWYag annaat esoplekar an chicha way mangaliyén, “Hen miyaligan hen anchi fukar, yachi hen alen Apudyus. Ya hen anchi chan waleh, hiya hen anchi cha manginwarawag. ar; Yachi yag anat ekat Jesus an chicha way mangaliyén, “Ay iggayyu peet agé ma-awatan hen anchi penanì mepanggép hen anchi i nanwaleh ah fukar. Wat no yahaat ay nanggilah ma-awatanyu hen tapenay paniyê.” {qo Te ilanyu ngén,‘Uray ta i-illancha, ancha chillug achi elasin. Yag uray agé ta chachangréncha, ancha chillug achi ma-awatan. Te non an paat ancha anapén ta ma-awatancha, manhagongcha an Apudyus yag penakawanna agé chicha.’ ” p Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Chàyu way cha somorot an haén wat mifaga an chàyu yanggay hen anchichay cha-an mepaka-ammu mepanggép hen anchi mantorayan Apudyus. Waman hen anchichay tapena way achi omafurot, an lawag pahig panpani hen ifagà an chicha. _o7 Angkay na-awni way anggay ah Jesus, émméycha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna ya anat agé hen anchichay tapena way nangngar hen anchi penanina, yag henanhanancha no henon laychén nadchiy aryén. Rn Yahan penanin Jesus yag annaat ekatén, “Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychénay aryén.” Hen nensoplekaran Jesus hen niyaligan hen anchi penanina ~muNgém hen tapen hen anchi niwaleh, nemamangcha hen anchi ammayay lota yag penémhéd hen tummufuwancha. Wat namungacha amin way magénén hinggagsot hen fungan hen tapena ya hen-én-ém poporo hen tapena ya hentotlon poporo agé hen tapena.” SlYag hen tapen agé hen anchi fukar way niwaleh, nemamangcha hen anchi papenagat. Manowat te lenomtàcha ngém angkay lommafang hen anchi pagat, anchag henyong hen anchi mura. Wat anchag iggay mamunga. kNgém angkay yachi way ummini-init, anchaat agég nàrong te akettoy hen anchi lota wat maid lommamotancha yag anchag narango amin. &jEYag hen tapena, anchag nemamang hen anchi pafinatto way ammag aket hen lotana. Yag cha-an mahen-awniyan yag hommangawcha tot-owa te wachan aket way lotana. iYag hen chana minwalehan hen fukar, ammag nemamang hen tapena hen anchi charan. Yag émméychaat hen anchichay kasole way i nangan amin. sh_“Changrényu ngén hen antoy ifagà way hen-argawan ano, wacha hen ihay tagu way i nanmura hen lotana. ~~}b|{zzyy$xwwvvFutt]sCrqqponnm>lkjj5i\hggf6eddDcVb#aM`^^]"[ZZYWVVUU T==e<>;:j988b7x65R4H3G221/..^--,,=++%*))&(m'o&%$$x##!!C  U!]b : { J3EL) Yag hen anchichay tatagu way cha mangempangpango ya cha umunud an Jesus, chacha amin èngaw way mangaliyén, “Machachayaw hen antoy Aretaaw, chayawéntaaw hen antoy ummale way narpon Apudyus. @(y Yag umat agé hen anchichay chuar way tapen hen tatagu wat enhapràcha hen anchi agwan lumfongcha hen anchi korsa. Ya hen tapena, enhapràcha hen anchichay tufu way incha senongpat. '' Yachi yag inyéycha hen anchi ubfu an Jesus yag anchaat iyap-ap hen anchi agwan lumfongcha hen échég hen ubfuwanchi yag nansakay ah Jesus. P& Yag anchaat ifaga hen anchi imfagan Jesus an chicha yag emparufuscha. % Yag hen chacha mangùfachan, ekat hen anchichay tatagu way tommatàchég an nadchiyén, “Payu ùfachén hen annay ubfuwanna.” H$  Angkay hiyachi way émméycha hen anchi chuwa, wacha tot-owa hen inchahancha way ubfu hen anchi korsa way netatàéd hen mamang hen hawang hen ihay faréy yag émméycha way mangùfad. # Yag mag-ay ta wachay mangaliyén, ‘Pakay aranyuha,’ ifagayu way masapor hen anchi ap-apo wat man-ifangadna no marpas.” D" “Epangpangoyu hen fabréyanchi way chuchummangéntaaw, yag no umchah-ayu wat wacha hen ilanyu way netatàéd way ubfun chi kafayu way cha-an masaksakayan. Ùfachényu yag inyaleyuhto. s! a Angkay cha homag-én cha Jesus ad Jerusalem way tég-angaycha umchah hen anchi fabréy ad Betfage ya ad Betania yag entàchégcha hen pénad hen anchi tagéytéy ad Olivo yag anat hénagén Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, ] 3 4Yag ekat Jesusén, “Wat in-a ah ayam te gapo hen annay pammatem an haén wat naka-an hen finuragno.” Yag hen hiyachi, naka-anat tot-owa hen anchi finuragna yag netnod an cha Jesus hen anchi chacha ayan.  3Yag ekat Jesus an hiyéén, “Nokay hen laychém way ammaà an hea.” Yag ekat anchi nabfuragén, “Apo, ta makailaà koma.” hI 2Yag ammag nan-eparàwin Bartimeo hen anchi funnafunna hen tommàchégana way éméy an Jesus. B} 1Yachi yag entàchég Jesus yag ekatnéén, “Ayaganyu hiyahto.” Wat enayagancha hen anchi furag way mangaliyén, “Wat lomaylayad-a yag tomàchég-a te anchi chacha-a epa-ayag.” ;o 0Yag chuar hen anchichay cha mangingar an hiya ta guminang koma. Ngém annag inyam-améd way mangèngaw way mangaliyén, “Heay ganà David, panga-asem paat ta ség-anganà.” 1[ /Yag angkay chengngarna way ah Jesus peet way eNazaret hen naway, inlugina way man-ongaw way mangaliyén, “Jesus way ganà David, panga-asem paat ta ség-anganà.” -S .Angkay hiyachi, inumchah cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Jerico, yag hen chacha lomayawan, anchag chuar hen anchichay tatagu way cha metnod. Yag wacha hen ihay furag way tummutùchu way chan pap-alemmos hen penget hen chacha charanén. Ah Bartimeo hen ngachanna way anà Timeo. >u -Te uray haén way Pangorowan hen Tatagu wat iggayà ummale hen antoy lota ta mamfalinê hen tatagu ah alepan-o. Te ummaliyà ta an-og mamfalinén hen achar-o ah kaman alepan ah katorongan hen tatagu, ya ta idchat-o agé hen ataguwà ah sobfot hen chuaray tatagu.” Hen nanga-anan Jesus hen finurag Bartimeo w ,Yag heno agé hen manlayad way ngomato an chàyu, masapor mamfalinéna hen acharna ah kaman alepan hen aminay ifana. 5 +Ngém achi mafalinha ah ekamanyu. Te chàyu, no heno hen manlayad way man-ap-apo, masapor epafafana hen acharna ah katorongan hen anchichay tapena. $A *Wat enamong Jesus amin chicha yag ekatna way manugunén, “Innilayu hen cha ekaman hen anchichay chan toray hen antoy lota, te anchag cha manchamancharén hen anchichay chacha etorayan. Ya umat agé hen anchichay o-okom, ancha agég cha manchamancharén hen anchichay ahentagucha. +O )Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay tapenay pasorot Jesus hen anchi cha chawatén hen ifacha way cha Jaime an Juan, ammag lommaweng hen hamhamàcha. @y (Ngém hen tumùchu ah pachawanan-o ya ah pachawigì wat faén haén hen mamele, te ah Apudyus hen nangensasagganan cha nadchi way tumùchuwan ah para hen anchichay mangidchatana.” X) 'Yag ekatchéén, “Oo, mafalin maetorodni chaha.” Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa way ma-anohanyu hen ligat way kaman agé hen mepachah an haén, ya etorodyu agé hen miyatéy way kaman hen iyatéy-o. yk &Ngém ekat Jesus an chichéén, “Maid angkay innilayu hen annay chayu chawatén. Te ay mafalin ma-anohanyu hen ligat way kaman hen anchi ligat way mepachah an haén. Yag ay maetorodyu hen anchi miyatéy way kaman hen anchi iyatéy-o.” =s %Yag anchaat ekatén, “No umchah hen anchi machachayaw way mantorayam, parufusum koma chàni way mìtùchu an hea way hen iha, ah pachawananno ya hen iha agé, ah pachawigim.” @{ $Yag anat ekat Jesusén, “Nokaychi hen laychényu.” ?w #Angkay hiyachi yag hommag-én an Jesus hen anchi chuway a-anà Zebedeo way cha Jaime an Juan way mangaliyén, “Apo, wacha koma hen laychénni way ifaga an hea no mafalin.” O "Yag ana-at agé sénsén-én an chicha ya magénén tenoppaanà ya henapratanà yag ana-at pédtén. Ngém man-uchiyà chillu hen anchi petlon hen ag-agaw.” Hen chawat cha Jaime an Juan an Jesus c ? !Ekatnéén, “Changrényu ngén hen antoy ifagà. Hen antoy ayantaaw ad Jerusalem ad uwan wat haén way Pangorowan hen Tatagu, yato hen kadpapà yag ana-at meporang hen anchichay kangatowan way pachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag uwisénà an chicha ah mamchitanà ya ana-at midchat hen anchichay faén Judio. $ A Angkay hiyachi yag lummigwat cha Jesus way mane-ed hen anchi charan way éméy ad Jerusalem. Cha mamangpango ah Jesus way cha umunud hen anchichay pasorotna way ancha amin ammag nahaang. Yag chacha agé émégyat hen anchichay tapenay tatagu way cha umunud. Yag angkay hiyachi, kasen enet-én Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna, yag kasenna agé imfaga an chicha hen anchi mepasamak an hiya.  w Ngém hen ihay ifagà agé,” way ekat Jesus, “wat hen anchichay kaman nangato ad uwan, anchag nafafa ah pegwana. Waman hen anchichay kaman nafafa ad uwan, wat chicha agé hen ngomato ah pegwana.” Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana P  wat midchat agé an hiya hen antoy matatagguwana hen chùchùar no hen tenaynana. Te midchat an hiya hen chùchùar way fumaryana ya hen mansosnodna ya hen manchinàcha-arna ya hen man-a-anàna ya uray agé hen manlotana, ngém yanggay te wacha chillu hen mapap-aligatana. Ngém ah pegwana, mètagu an Apudyus ah ing-inggana. e C “Tot-owaha,” way ekat Jesus, “yag hen ifagà an chàyu, henoy tagu way manaynan hen fabréyna ya sosnodna ya chinàcha-arna ya hen a-anàna ya hen lotana gapon haén ya hen minwarawagana hen anchi ammayay chamag, !; Hiyachi yag anat man-ale ah Pedro way mangaliyén, “Ilam ngén chàni, wat annig tenaynan hen aminay wacha an chàni ah sommorotanni an hea.” I  Finéfétég Jesus chicha way mangaliyén, “No hen tatagu hen mangamma ah kahara-ancha, achi tot-owa mafalin. Ngém no ah Apudyus hen mangamma, wat mafalin te maid achi mafalin an hiya.” 1[ Yag ammag kaskasen hen nahaangan hen anchichay pasorotna, yag anchaat man-ahetoptopà way mangaliyén, “Wat no yaha, ay nanggilah wachay ihà-an lawah mahara-an.”  Ngém kaskasen hen anchichay faknang, te ammag narakrakaat hen homroan hen kafayu hen matan hen chagum no hen metapyancha an Apudyus.” c? Yag anchag nahaang way térén hen anchichay pasorotna hen nangngarancha hen anchi enalena. Ngém entoroy Jesus chillu way mangaliyén, “Sosnod, ammag naligat tot-owa hen ketapyan hen tatagu hen mantorayan Apudyus. 7g Angkay lommayaw hen taguwanchi, henagong Jesus hen anchichay pasorotna yag ekatnéén, “Ammag naligat way térén hen metapyan hen faknang hen mantorayan Apudyus.” + Ngém hen nangngarana hen anchi imfagan Jesus, ammag ngommehpéy hen hamhamàna yag cha lomayaw way chan totokar te ammag faknang way térén. ;o Yag ammag nasékét hen matan Jesus ah layadna an hiya yag ekatnéén, “An ihà-an yanggay hen korang an hea, wat hen ammaam, im elao amin hen anchichay kok-owam yag inidchatno hen laona hen anchichay publi, wat marmu hen tot-oway kafinaknangno ad uchu, yag yachi, an-aat umale way somorot an haén.” iK Yag anat ekat hen anchi taguwén, “Oo Apo, tenongpar-o amin chaha nanepod ah kaong-ongà.” iK Yag innilam chillu hen anchichay orchin Apudyus way achita cha pomatéy ya achita cha chumagchagas, achita cha mangakaw ya achita cha istiguwan hen faén tot-owa, achita lomokop, ya masapor rispituwén hen chinàcha-ar.” z~m Yag ekat Jesus an hiyéén, “Pakay ekatnowén ammayà, te maid met safalih ammay no faén yanggay ah Apudyus. l}Q Angkay hiyachi way cha lumigwat agé cha Jesus, nanagtag hen ihay tagu way i nampalentomang hen henagongna way mangaliyén, “Heay ammay way Apo, nokay hen ammaà ta ma-adchanà ah mannanayun way ataguwan an Apudyus.” |- Yachi yag henàlena hen anchichay ungunga yag inchàépna hen limana an chicha way mamindisyun. Hen anchi tagu way mamatpateg hen kenafaknangna h{I Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way henoy tagu way achi mangempafafa hen acharna ah omafurotana an Apudyus way kaman hen cha ekaman hen antochay ungunga, wat achi angkay mafalin way metape hen mantorayan Apudyus.” zzm Yachi way innilan Jesuschi, iningarna hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Masapor eparufusyu hen umaliyan hen ungunga an haén way achiyu cha epawa, te hen anchichay kaman an chicha, wat chichachi hen metape hen mantorayan Apudyus. 5yc Angkay hen-argawan, wachacha hen anchichay cha manginyéy hen ungunga an Jesus ta tad-éna way mamindisyun, ngém chaat agé amhiwén hen anchichay pasorotna chicha. +xO Yag maid agé nat-énana hen fufae way manginhiyan hen ahawana yag kasen nangahawa, te ancha chumagchagas agé.” Hen namindisyunan Jesus hen anchichay ungunga 7wg Yag annaat ekat an chichéén, “Henoy larae way manginhiyan hen ahawana yag kasen nangahawa, fummasor hiya hen anchi pés-éy ahawana te chagchagasna hen anchi inyatobna. v Angkay hiyachi way hinénggép cha Jesus ah faréy, henanhanan hen anchichay pasorotna no henon laychén hen anchi enalena way aryén. u Ah Apudyus hen nangamman nadchi, wat maid karébféngan hen tatagu way mangempahiyan hen anchi looh nanteponon Apudyus.” t Wat yachi hen mamfalinéncha ah ihà-anay achar way manepod hen hiyachi, faéncha chuwa te anchag émméhà-an ah matan Apudyus. Zs- Yag gapon hiyaha wat taynan hen larae hen chinàcha-arna ta metepon an ahawana. xri Te hen anchi lugrugin hen egad way hen pés-éy nangammaan Apudyus hen angamin, enammaana hen larae ya fufae. q “Oo a,” way ekat Jesus, “ngém hen nanginyurchinan Moses an nahha, te gapon kenatérén hen uruyu way an-ayug achi matudtuchuwan. /pW Yag ekatchéén, “Emparufusna met te hen ekatna, ‘No ammag omensorat hen larae ah papel ah mangimfaga hen manhiyanancha wat mafalin ihiyanna hen ahawana.’ ” qo[ Yag senongfatan Jesus ah harudhud agé, ekatnéén, “Nokay hen inyurchin Moses way ma-ammaan nò.” n  Angkay hiyachi yag émméycha agé hen tapen hen anchichay Fariseo way icha pachasén way manlokop an Jesus. Yag hen henarudhudcha, ekatchéén, “Nokay hen ma-awatam hen orchintaaw, ay wachay karébféngan hen larae way manginhiyan hen ahawana.” 0m [ Angkay hiyachi way lomayaw cha Jesus ad Capernaum, enengwacha hen anchichay fafabréy hen provinsiyan hen Judea yag anchaat gumchang hen anchi wangwang way ekatchéén Jordan. Yag ahchi, cha amoamongan hen anchichay tatagu hiya, yag chana tudtuchuwan chicha te yachi chillu hen chana ekamkaman. jlM 2Ammay hen ahin te epawana hen kabruan. Ngém no maka-an hen kenapaketna, ammag maid poros sérfina te maid én-énnén way kasen mangempapaket. Wat ilanyu ta man-anchar hen anchi kaman kena-ahinyu wat matotornos-ayu.”k 1“Hen aminay michaton an Apudyus wat ma-ahinan ah mangammayan Apudyus. Ya kaman agéhchi hen ma-ahinan hen aminay tatagu ah apoy. ,jQ 0Te ahchi, ammag achi matmatéy hen anchichay figis way cha mangissaissa hen achar ya maid agé makachép hen anchi apoy way cha manangchachangchang hen achar.” }is /Yag mag-ay ta hen i-illanyu hen mangamma ah manùganyu an Apudyus, un-unnina no okatényu hen matayu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay korang hen mata hen antoy ataguwan no hen anchi kompeleto hen mata yag ad imférno chillu hen metap-aran. h -Yag mag-ay agé ta hen laychényu way ayan hen mangammah manùganyu an Apudyus, un-unnina no porhanyu hen he-eyu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay an ihà-an hen he-e hen antoy ataguwan no hen anchi kompeleto hen he-e yag ad imférno hen metap-aran. 8gi +“Wat mag-ay no hen a-amman hen limayu ah mangamma hen manùganyu an Apudyus, un-unnina no porhanyu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay an ihà-an hen lima hen antoy ataguwan no hen anchi kompeleto hen lima yag ad imférno hen ayan way ahchi, ammag achi madmachép hen anchi apoy ah ing-inggana. ffE *“Heno way tagu ah ammag mangintudtuchu ah fumasoran hen anchi cha omafurot an haén way kaman hen antoy onga, wat wadwadcha hen machusana ah pegwana no hen metàchan hen fatoh fagangna yag netap-ar hen fayfay.” feE )Yag tot-owa hen antoy ifagà way uray henoy tagu way tomorong an chàyu way an lawa umidchat ah chanum gapon chayu omafurotan an haén way Cristu, wat sigurachu way magunggunaan.” Hen émégyatan way omawis ah fumasor Id  (Te heno way achi mangontara an chitaaw, wat ifataaw chilluchi. Wc' 'Ngém ekat Jesusén, “Aẁ, achiyu cha epawa hen kaman an cha nadchi, te henoy tagu way haén hen narpowan hen kafaelana way mangamma ah kaskascha-aw, wat faén naraka ah mangaryana hen laweng an haén. ]b3 &Yachi yag nan-aleh Juan yag ekatnéén, “Apo, wachan innilani way tagu way chana eparyaw hen anchi nihurug way ongtan way hea ano hen nangidchat hen kafaelana. Yag empawani te faén met tapetaaw hiya.” 9ak %“Hen onga, kaman maid filangna. Ngém henoy tagu way gapon afurotna an haén yag chana chillu ifilang hen anchichay kaman hen antoy onga, wat chana agé ifilang haén. Yag heno agéy mangimfilang an haén, wat chana agé ifilang hen anchi nannag an haén.” Hen anchi achi komontara wat hiya hen ifa ` $Yachi yag anat ayagan Jesus hen ihay onga hen sangwanancha amin yag annaat hàliyén way mangimfaga hen anchichay pasorotna, ekatnéén, #_? #Yachi way tummùchu ah Jesus yag imfagana way tumùchucha agé hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna, yag annaat ekat an chichéén, “Henoy tagu way manlayad way ngomato, masapor epafafana hen acharna way kaman annag ifilang hen acharna ah alepan ah katorongan hen ifana.” ^w "Ngém iggaycha somongfat, te hen chachan sosongelan wat mepanggép hen ngomatowan no heno hen nangatngato an chicha. d]A !Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Capernaum, hinénggépcha hen ihay faréy yag anat hanhanan Jesus an chicha way mangaliyén, “Nokay hen anchi chayun sosongelan hen charan.” U\# Chechengngar hen anchichay pasorotna hen anchi enalena, ngém anchag iggay ma-awatan no heno hen laychénay aryén, ya chacha agé émégyat way kasen mangimoh. Hen ekaman hen anchi manlayad way ngomato ~[u te wacha hen chana itudtuchu hen anchichay pasorotna way hen chana itudtuchu, ekatnéén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu wat midchatà hen anchichay tatagu way mamchit an haén, ngém hen anchi petlon hen ag-agaw wat man-uchiyà chillu.” *ZM Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus an nadchi, nanchakposcha way nangéy hen provinsiyan hen Galilea te achi laychén Jesus way ma-ammuwan hen iggawana, 2Y] Yag ekat Jesusén, “Hen kaman an cha nadchi, egad angkay epapate way manluwaru ya anat mafalin meparyaw.” Hen kasen nangimfag-an Jesus hen mepanggép hen matéyana HX  Yag yachi way hinénggép cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay faréy way anggaycha, henanhanancha way mangaliyén, “Pakay ngata iggay-ani nakeparyaw hen anchi nihuhurug.” YW+ Ngém inégnanan Jesus hen limana way namuhwat yag tommàchég hen anchi onga. aV; Yag ammag nan-ongaw hen anchi ongtan yag empa-adharna way térén hen anchi onga yag anat lomayaw. Yag ammag kaman natéy hen anchi onga. Yag ekat hen anchichay tataguwén, “Anggay a, te natéy hen annay onga.” U Ngém angkay hiyachi way innilan Jesus way chacha chumuar hen anchichay tatagu way cha ma-amoamong, menancharna hen anchi nihuhurug way mangaliyén, “Heay tommongong ya tommorang way ongtan, lomayaw-aat hen annay onga ya achia kasen cha mihuh-urug an hiya.” T} Yag ammag tenomfar hen anchi am-ama way mangaliyén, “Oo, wachan afurot-o ngém toronganà te ammag korang chillu.” BS} Yag ekat Jesus an hiyéén, “Pakay ekatnowén no kafaelà. Ay achim peet afuroton way kafaelà, te maid achi mafalin ah ma-ammaan hen tatagu nonat an omafurot. Wat ay omafurot-a.” mRS Yag ammag kankanayén way cha pachasén hen anchi ongtan way mamchit an hiya way annag cha etap-ar hiya hen anchi apoy ya hen chanum. Wat no kafaelam way mangemparyaw hen annay nihuhurug, panga-asem paat ta torongam chàni.” 8Qi Henanhanan Jesus hen anchi aman hen onga way mangaliyén, “Kamana hen nanginlugiyan hen yatoy chana gìnéén.” Yag ekatnéén, “Nanepod hen anchi kaong-ongana chillu. >Pu Wat inyéycha hen anchi onga, yag hen nangil-an hen anchi nihuhurug an Jesus, annag empa-adhar hen anchi onga wat nantap-ar way cha omalepodpod ya cha tomarfutab agé hen tapàna. O Yag anat ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Ammag pasagchi ah nì-i-iggawà an chàyu way tatagu ad uwan yag ammag maid chillu afurotyu. Ammoh kamana hen ekaman-o way manganoh an chàyu way ammag naligat hen omafurotanyu. Iyaleyuhto hen annay onga.” N Yag mag-ay ta umchah hen man-ancharan hen anchi nihuhurugén ammag mantap-ar ya cha tomarfutab hen tapàna way chana manngalitfén amin hen fub-ana yag cha amin omadhar. Imfagà hen antochay pasorotno ta eparyawcha koma, ngém anchag achi peet kafaelan.” AM{ Yag ammag sommongfat hen iha hen anchichay tatagu way ekatnéén, “Apo, hea koma hen manginyaliyà hen antoy anào way fummafaru te nahurugan ah ongtan way yachi hen nattongongana. wLg Yag anat hanhanan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Pakay, nokay hen chayu mansosongelan.” vKe Yag hen nangil-an hen anchichay tatagu an Jesus, anchag lommaylayad wat nanagtagcha way i manib-at an hiya. $JA Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus hen iggaw hen anchichay tapen hen pasorotna, innilacha way ena-ammongan hen chuar way tatagu chicha. Yag wachacha agé hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses way cha mè-esngel hen anchichay tapen hen pasorot Jesus. I Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa way umale unna ah Elias way mangensagana hen hamhamà hen tatagu ta elasincha koma ah Cristu. Ngém ah katot-owana, looh angkay umma-ale ah Elias way ammag maid amsédna ah enammaan hen tatagu an hiya, te yaha chillu hen nesosorat way ma-ammaan an hiya. Yag wacha agé hen anchi nesosorat way imfafaggana agé way haénay Pangorowan hen Tatagu, wat masapor mapap-aligatanà agé way achiyà amin mangiggéén hen tatagu.” Hen nemparyawan Jesus hen anchi cha omenpa-adhar way ongtan H tGa Yag anchaat imohon an hiya way mangaliyén, “Pakay ekat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchinén, ‘Masapor umale unna ah Elias way profeta ad namenghan ya anat umale hen anchi empopostan Apudyus way Cristu nò.’ ” 3F_ Wat enafurotcha tot-owa way iggaycha haphapeténchi, ngém chacha chillu man-ahetennopà no heno hen laychén Jesus way aryén hen anchi enalena way matéy ya man-uchi. E Angkay hiyachi way chachan éhég hen anchi filig way lomayaw, tenéngténg Jesus chicha way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapetén hen anchi innilayu ingganah marpas way matéyà ya man-uchiyà, haén way Pangorowan hen Tatagu.” _D7 Yag hiyachiyat agé way langrangéén cha Pedro yag anggayat agé ah Jesus ah wacha. ,CQ Yag hen hiyachi, anchag nanépnépan ah funat yag wachan nan-ale way narpon anchi funat way ekatnéén, “Yato hen laylaychê way anào wat changrényu hiya.” fBE Ammag yachi lawan inyalen Pedro te maid innilanah aryéna gapo hen anchi pararoy égyatcha. `A9 Yag ammag nan-aleyat ah Pedro way ekatnan Jesusén, “Apo, ammag ammayat ta wachataaw ahto wat ayé, ta omamma-ani ah toroy fawi ta para an hea hen iha, ya para an Moses hen iha, ya para agé an Elias hen iha.” l@Q Yag hen hiyachi, innilachaat agé cha Elias an Moses way niya-ahad way cha mètagépfar an Jesus. v?e way ammag cha humili hen lumfongna ah pommokawana way maid mepachongan hen kenapokawna hen amin antoy lota. l>Q Angkay hiyachi way narooh hen énémay ag-agaw, enayagan Jesus cha Pedro an Jaime yah Juan yag inyéyna chicha hen ihay akayyang way filig way ommanggay ahchi. Yag hen nangi-il-ancha an Jesus, ammag nafalewan hen acharna r= _ Yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà way wachacha hen tapena an chàyu ahto ad uwan way achi matéy ingganah ilancha hen mantorayan Apudyus way chakar hen mannakafalinna.” Hen sommafaliyan hen achar Jesus C<&Amchan hen kenaraweng hen tatagu ad uwan way ammag maid afurot hen kachùran an chicha. Wat heno way tagu way miyahrang an chicha ya ammag mafiinan way manàchég an haén ya hen intudtuchù, wat mafiinanà agé way manàchég an hiya ah tapen chi ag-agaw hen anchi mamfangchà. Te haén way Pangorowan hen Tatagu, etnochà hen anchichay anghel Apudyus hen mamfangchà way humiliyà ah kenangaton Ama way yachi chillu hen kenangatò.”`;9%Te maid chillu kafinaknang ah uray heno ah érégna way ifayad ta mètagu an Apudyus. :'$Yag ay ammoh wachay sérfina no ammag awéén hen ihay tagu hen egachay ininggaw hen antoy lota no ah awni yag entap-ar chillu Apudyus hiya. *9M#Te hen anchi tagu way ammag mangempapangég hen ataguwana hen antoy lotaat matéy chillu. Waman hen anchi tagu way achi mangempangég hen matéyana gapon afurotna an haén ya hen anchi ammay way chamag, wat uray ta matéy, midchat chillu an hiya hen kasenna ataguwan way maid péppégna. =8s"Angkay hiyachi yag enayagan Jesus hen anchichay chuar way tatagu ya hen anchichay pasorotna, yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Heno way tagu way manlayad way somorot an haén, masapor faén hen antoy ataguwana ad uwan hen haham-éna te masapor sorotona hen ifagà, tàén yachi hen iyatéyna. a7;!Yag nanhagong ah Jesus hen anchichay pasorotna yag iningarna ah Pedro way mangaliyén, “Lomayaw-aat Chumunyu, te hen annay hamhamàno, narpoha hen tagu way faén narpon Apudyus.” Hen ekaman way somorot an Jesus N6 Enlawarawagna way nangensoplekar amin an cha nadchi an chicha. Wat ah Pedro, annag enayagan ah Jesus hen anchi ê-éyna yag chanaat agé amhiwén hiya way achi koma mafalin ma-ammaan hen enalena. F5Angkay hiyachi yag inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay pasorotna hen mekaman an hiya, ekatnéén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, wat masapor mapap-aligatanà way térén. Yag achiyà mangiggéén hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anchichay anap-apon hen papachi ya umat agé hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag ana-at agé epapchit, ngém hen petlon hen ag-agaw, man-uchiyà chillu.” &4EYag anat téngténgén Jesus chicha way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapeténha hen tatagu.” Hen nimfag-an Jesus mepanggép hen matéyana R3Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Chàyu kay, nokay agé hen ekatyu an haén.” Yag nan-aleyat ah Pedro way mangaliyén, “Hea hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale way mantoray.” /2WYag ekatchéén, “Hen ekat hen tapena, hea ah Juananchi way chan funfunyag way an nan-uchi. Ya hen tapena, ekatcha agéén hea ano hen anchi profeta ad namenghan way Elias way kasen ummale. Yag hen tapena agé, ekatchéén hea hen iha hen anchichay profeta ad namenghan way kasen natagu.” j1MAngkay hiyachi way cha manaran cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way éméy hen anchichay fafabréy way sakopon hen Cesarea Filipos, henanhanana an chicha way mangaliyén, “Nokayà ngata ah hamhamà hen tatagu.” 30_Yachi yag tenéngténg Jesus hiya ta manchakpos way homàyat ah fabréycha way achina engwa hen anchi fabréyanchi way anchaat narpowan. Hen enalen Pedro no henoh Jesus ,/QWat kasen tenchà Jesus hen matana, yag yachi way nan-ifétégna way nangila yag lommawagat agé hen mangil-ana hen angamin te naka-an way térén hen finuragna. .Nanmuhwat hen anchi nabfurag yag ekatnéén, “Oo, mailà hen anchichay tatagu, ngém anchag kaman away way cha manaran.” J- Yachi yag pinchén Jesus hen anchi nabfurag yag inyéyna ah fùnagan hen anchi fabréy, yag annaat toppaan hen matana yag tenchàna. Yag annaat hanhanan way mangaliyén, “Ay wachay ilam.” @,yAngkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Betsaida, wachacha hen nanginyéy an hiya hen ihay nabfurag. Yag chachan pangpanga-ase ta tad-éna koma ta maka-an hen anchi finuragna. E+“Wat no yaha,” way ekat Jesus, “ay ammoh achiyu peet chillu ma-awatan way achiayu koma machanagan mepanggép ah anén.” Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen ihay tagu ad Betsaida G*“Yag hen anchi ngay nametpet-angà hen anchi an pituy tenapay way namangan hen anchi opatlifu way tatagu, kamana agéy awit hen nahawar way enamongyu.” Yag ekatcha agéén, “Pitu.” U)#hen anchi nametpet-angà hen an lemay tenapay way namangan hen anchichay lemanlifu, wat kamana kay hen anchi nahawar way enamongyu.” Yag ekat hen anchichay pasorotnéén, “Hemporo ya chuway awit.” (1Annachayan hen matayu yag an-ayug achi makaila hen chà enammaan. Ya hen ingayu, ay achiayu agé makagngar hen chà enale. Ay ammoh naliw-anyuwat 'yEnlasin Jesus hen anchi chacha tatagépfarén yag annaat ekatén, “Pakay inyu man-a-atopàpa-an mepanggép hen kamaichan hen anéntaaw. Ammoh ammag kenémnég hen hamhamàyu ta maid chillu ma-awatanyu ya maelasinyu hen mepanggép hen kafaelà. I& Yachi yag hemhemmàcha hen tenòtò way mausar ah tenapay yag chachaat agén ahetotopà way mangaliyén, “Hen nangaryana ngata hen tenòtò te naliw-antaaw way omentàtaen ah farontaaw.” %!Yag anat ekat Jesus an chicha way mangaliyén, “Ar-arwachanyu ta achiayu maipowan hen anchi tenòtò Herod ya hen anchichay Fariseo.” C$Angkay hiyachi way chacha gumchang, ammag naliw-an hen anchichay pasorot Jesus way ummara ah faroncha te an ihà-an yanggay hen anchi tenapay way wacha an chicha hen anchi fangka. &#E Yachin imfagana yag tenaynanaat chicha way kasen nanlugan hen anchi fangka way gumchang ad chumang. Hen nempaniyan Jesus hen anchi laweng ah kaman tenòtò "1 Yag ammag ommaghéy ah Jesus way mangaliyén, “Pakay hen tatagu way cha matagu ad uwan, ammag hen kaskascha-aw paat hen laychéncha way ilan. Achi a, te hen ifagà an chàyu wat ammag maid angkay mepàila an chàyu ah kaskascha-aw way sinyar ah manot-owaanyu an haén.” n!U Angkay hiyachi yag émméycha hen tapen anchichay Fariseo an Jesus way i mamachas way manlokop an hiya. Wat inlugicha way manarchar ta omenpàila ah kaskascha-aw ah manot-owaancha way ah Apudyus tot-owa hen nannag an hiya. e C Yachi yag anat epaligwat Jesus chicha yag anat mì-ighép hen anchichay pasorotna hen anchi fangka ta manlugancha way éméy hen sakopon Dalmanuta. Hen nanarcharan hen anchichay Fariseo an Jesus ta omenpàila ah sinyar Q Ya hen filang hen anchichay tatagu way nangan wat émméy ah opatlifu. 5cWat nanganangancha hen anchichay tatagu ingganah nagipohcha amin. Angkay narpascha way nangan, enamong hen anchichay pasorotna hen finay-anancha yag napno hen pituy awit.  Yag wacha agé hen anchi aketay files wat inyaman Jesuschi an Apudyus yag imfagana hen anchichay pasorotna ta iwarascha agé. %Yachi yag imfagan Jesus hen anchichay tatagu ta tumùchucha hen anchi pachinaroh yag annaat aran hen anchi pituy tenapay yag nanyaman an Apudyus yag annaat petpet-angén yag inidchatna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen anchichay tatagu, yag inwarascha tot-owa. 1Yag anat hanhanan Jesus an chicha way mangaliyén, “Wat kamana hen faron way wachan chàyu.” Yag ekatchéén, “An yanggay pituy tenapay.” 6e“Oo a,” way ekat hen anchichay pasorotna, “ngém nokay lawa hen omar-antaaw ah epangantaaw an chicha way maid met nehag-én ah fabréy hen antoy ini-inggawantaaw.” Yag no epaligwat-o chicha way hommehennaang, magat anchag mahigngén hen charan, kaskasen te anachawwéy hen ayan hen tapena.” “Maség-angà hen antochay chuar way tatagu te ma-atlo ad uwan ah ag-agaw ah anchag nì-i-iggawan an chitaaw yag na-amin hen faroncha. K Angkay hen-argawan way cha-an unay paat mafayag, kasen enamongan hen chuar way tatagu ah Jesus. Angkay na-amin hen faroncha, enayagan Jesus hen anchichay pasorotna yag imfagana way mangaliyén, G%Wat amin hen anchichay nangngar, anchag nahaang way térén yag ekatchéén, “Ammag ammay hen aminay chana ammaan te uray hen nattorangén makagngar ya hen nattongongén maka-ale.”)K$Yachi yag tenéngténg Jesus hen anchichay tatagu ta achicha paat cha haphapetén hen anchi enammaana. Yag anchaat agég henhorhoryachén way cha manapehapet. jM#Yachi yag naka-anat hen tenorangna ya hen tenongongna wat makagngar ya warahwah chi man-aryana. |q"Yag anat mantangad ad uchu yag ommaghéy way mangaliyén, “Eppata,” way hen laychénay aryén, metogwang-ayu. _7!Yachi yag inyéy Jesus hiya hen ê-éyna ta ommanggaycha, yag annaat epahrò hen gammatna hen nanchumang way ingan hen anchi nattorang, yag annaat agé toppaan hen limana yag enetchàna hen chilan hen taguwanchi. D Yag angkay ahchi, wacha hen ihay tagu way nattorang ya nattongong, yag inyéy hen anchichay tatagu hiya an Jesus yag chachan pangpanga-ase ta tad-éna koma ta maka-an hen anchi saketna. W'Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus hen sakopon hen Tiro, enengwacha ad Sidon ya hen sakopon hen anchi ekatchéén Decapolis yag anchaat manakpos way éméy hen anchi penget hen fayfay way Galilea. H Yag angkay ommanamot hen anchi in-ina, inchahana hen anchi anàna way iné-émfég way maid tot-owa hen anchi nihuhurug an hiya. Hen nanga-anan Jesus hen tenorang ya tenongong hen ihay tagu )KYag anat ekat Jesus an hiyéén, “Nènong paat tot-owa hen annay songfatno, wat omanamot-aat te lommayaw hen anchi nihuhurug way ongtan hen anchi anàno.”  +Wat sommongfat way mangaliyén, “Tot-owa hen annay enalem Apo, ngém ammoh faén usto no anén hen aho hen anchi laway fugtan hen a-anà.” P Ngém senongfatan Jesus hiya ah pani way mangaliyén, “Masapor panganén unna hen anchichay a-anà ya anat hen aho, te faén usto no aran hen anén hen a-anà yag inidchat hen aho.” Yachi yag na-awatan hen anchi in-ina hen anchi penanin Jesus way hen anchichay Judio hen matorongan unna ya anat hen anchichay faén Judio. xc~G}|{zz%xwfvv uZu tsrr1qpooonCmljjVihgfeeOdZcRca`^^[]\][qZ6YXX WpVxV TSRaQQP/OWNLKJIH>f=<;~99n8765p44L332|1l0/.w.f-,++*}))&(+'&%% $`"! U;%g'sLn9 Q G ElRx;')Angkay na-awni agé way petlon hen namfangchana way manluwaru, ekat Jesus an chichéén, “Ay étégyu chillu way nanasséy way man-inungar. Nonghamchi te antoy inumchahat hen tempo way haén way Pangorowan hen Tatagu wat midchatà hen anchichay lawengay tatagu. ;:o(Yag anat kasen mamfangad yag innilana agé cha Pedro way nanasséy chillu te ammag pararo hen héyépcha. Finangon Jesus chicha yag ammag maid innilacha ah esongfatcha an hiya. 9'Yachi yag kasen agé émméy ah Jesus way i nanluwaru way nangempegwa way mangimfaga an Apudyus hen anchi chinawatna chillu. n8U&Achiayu cha masséy ta an-ayuwat manluwaru agé ta achiayu koma ma-afà gapon anchi mepasamak. Innilà way ah hamhamàyu wat laychényu way mangamma hen usto, ngém an-ayu yanggay ammag cha ma-afà ah kenakapsot hen acharyu.” b7=%Yachi yag namfangad ah Jesus hen iggaw hen anchichay ifana yag inchahanaat agé chicha way nanasséy. Yag annaat ekat an Pedrowén, “Simon, ay nanasséy-ayuwat. Ay achi lawa mafalin ta i-illanà ah uray ihay uras. l6Q$Yag ekatna way manluwaruwén, “Ama, maid achi mafalin an hea, wat achim koma parufusun hen antoy ligat way tég-angay mepachah an haén. Ngém uray no yaha hen chawatê, laychê chillu way ma-ammaan yanggay hen laychém.” C5#Yachi yag émméy hen anchi ê-éyna yag ammag nanlùfub way manluwaru. Yag chana chawatén an Apudyus ta no mafalin, achi koma metoroy hen anchi ligat way tég-angay mepachah an hiya. U4#"Yag annaat ifaga hen anchichay ifana way mangaliyén, “Ammag pararo hen antoy hamhamào way kaman paat yatowat agé hen iyatéy-o. Wat inggaw-ayu an natto way achiayu cha masséy ta i-illanà koma.” 3!Yag annaat etàtaen cha Pedro an Jaime yah Juan. Yag yachi, inlugina way tomkar way ammag pararo way térén hen hamhamàna. @2y Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus hen anchi lugar way ekatchéén Getsemani yag imfagana hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Itùchuyu an natto ta iyà manluwaru.” q1[Yag tenlén chillu Pedro way mangaliyén, “Achi mafalin way ehoot-o hea, uray yachi hen mìyatéyà an hea.” Yag nètemfuruycha agé amin hen anchichay pasorotna way yachi agé hen enalecha. Hen nanluwaruwan Jesus ad Getsemani :0mNgém ekat Jesus an hiyéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an heay Pedro way achi epegwan hen manò way manollaò hen hiyatoy lafi wat mametluwémat way mangenhoot an haén.” /}Yachi yag nan-ale ah Pedro way mangaliyén, “Uray no taynancha-a hen antochay ifà wat achì chillu taytaynan hea.” .yNgém no man-uchiyà wat mamangpangowà no chàyu hen anchi provinsiyan hen Galilea ta ahchi hen man-aheil-antaaw.” <-qImfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “No aw-awniyat anà ammag taynan an chàyu te an-ayug omawid amin, te yaha chillu hen imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘No pédtê hen anchi minya-achug hen karnero wat anchag omawid amin hen anchichay karnero.’ $,AAngkay hiyachi yag nankankantacha yag anchaat gumhad way éméy hen anchi tagéytéy ad Olivo. Hen nangimfag-an Jesus hen mangenhootan Pedro an hiya D+Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achiyà kasen umin-inum hen kaman annatto way fayah ingganah umchah hen anchi mantorayan Apudyus ya ana-at uminum hen anchi faru way fayah.” R*Yag annaat ekat way mangaliyén, “Yato hen charà way miwàwà ah macharosan hen fasor hen chuaray tatagu. Yag hen antoy charà agé hen manot-owaan hen anchi kà-amma way torag Apudyus hen tatagu. )Yachi yag annaat agé aran hen ihay tasa way fayah, yag kasen nanyaman an Apudyus yag annaat idchat an chicha ta mantebtebyanancha amin. Z(-Hen hiyachi way chacha mangan, innaran Jesus hen ihay tenapay yag nanyaman an Apudyus yag annaat petpet-angén yag inwarasna hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Anényuto te yato hen achar-o.” ='sHaén way Pangorowan hen Tatagu, pédténà chillu te yachi hen nesosorat ad namenghan ah ma-ammaan an haén. Ngém ammag kàka-ase lawa hen anchi tagu way ammag mangentorod way mangentochar hen atéyà. Ammag un-unnina non an iggay koma niyanà hen hiyahay tagu.” Hen anchi pés-éy Manmanma-an an Jesus n&UYag ekat Jesusén, “Hiyan iha an chàyuwanna way hemporo ya chuwa way cha paat mèofong an haén. r%]Wat anchag ngommehpéy amin way wéhchiyén chana ifaga an Jesus way mangaliyén, “Ay haén ngata.” 0$YYag hen chacha manganan, ekat Jesus an chichéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way wacha angkay hen iha way cha mèan ad uwan way mangentochar an haén.” #Angkay hiyachi way cha madhém, ommanamot cha Jesus ya hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna hen hiyachiy faréy. 3"_Hiyachi yag lummigwat tot-owa hen anchi chuwa way émméy hen anchi fabréy yag inchahancha amin hen imfagan Jesus, wat ensaganacha hen manganancha hen hiyachiy lagsak. :!mYag no ifagayuha, wat itudtuchuna an chàyu hen anchi chakar way kowarto hen pegwan hen garachu way wacha amin hen masapor. Yag yachi hen mangensaganaanyu hen manganantaaw.” j Mhen anchi faréy way hénggépana. Wat ifagayu hen anchi nangimfaréy way mangaliyén, ‘Hen imfagan hen anchi aponi, chuud anohto hen anchi kowarto way mèanana an chàni way pasorotna hen antoy lagsak way Manmanma-an.’ B} Yachi yag hennag Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, “In-ayu hen hiyachiy fabréy wat hib-atényu hen ihay am-ama way namfufu-ud ah nahahàchuwan way fanga yag inunudyu hiya s_ Angkay hiyachi, inumchah hen anchi pés-éy hen ag-agaw hen anchi lagsak way manganancha hen anchi tenapay way cha-an fumnar. Yag yachi agé hen mamartiyancha hen anchi karnero way issacha hen anchi lagsak way manmanma-ancha hen anchi iggay namchitan hen anghel hen a-anà hen anchichay ganà Israel. Angkay hiyachi, henanhanan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Chuud hen laychém way mangensaganaanni hen anchi manganantaaw hen antoy lagsak way Manmanma-an.” # Wat anchag laylayad way térén hen nangngarancha hen anchi imfagan Judas, yag empostacha way fayachancha hiya. Wat nanepod hen hiyachi, inlugin Judas way manginyanap hen ekamanna way mangempadpap an Jesus. Hen anchi anongoh way mèanan Jesus hen anchichay pasorotna A{ Angkay hiyachi, ah Judas Iscariote way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorot Jesus, émméy hen anchichay anap-apon hen papachi way i mangentorag ah manelewancha an Jesus. nU Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way henoy lugar hen amin antoy lota way mitudtuchuwan hen antoy ammayay chamag, wat mahaphapet agé hen enammaan hen antoy in-ina ah manamham-an an hiya.” Hen nangenlàwan Judas an Jesus 'Yag hen antoy in-ina, enammaana hen patinggan hen kafaelana ya layadna, te penangpangona way nanlana hen achar-o ah mesaganaan hen milufuà. QYag no mepanggép hen anchichay maid mafalinna, farangna hen tomoronganyu an chicha no ekatyuwén tomorong-ayu te ancha met ammag mawawà-acha. Ngém haén, achi mafayag hen mì-i-iggawà an chàyu. Ngém ekat Jesusén, “Pakay ingarényu. Yasa ta egad hiya hen antoy chana ammaan, te usto met ya ammay hen antoy enammaana an haén. W'Ammoh achi un-unnina no anna enlao ta midchat koma hen laona hen anchichay maid mafalinna. Te non an umat yag nelaohaat narégnah elabfu ah nasorok ah ihay tawén.” Yag chacha ingarén hen anchi in-ina. QNgém hen tapen hen anchichay nìtutùchu an Jesus, ammag lommaweng hen hamhamàcha, wat chachan tetennopà way manumsek hen anchi in-ina, ekatchéén, “Pakay ammag lamramén nahha hen annay lana. 3Hen hiyachi, wacha cha Jesus ad Betania ah faréy cha Simon way hiyan anchi nakkonet hen ar-argaw. Angkay hen chacha manganan ahchi, hinénggép hen ihay in-ina way nan-é-édchén ah am-ammay way futilya way na-ammaan ah fato way ekatchéén alebastér way natatarwan ah kanginaan way fangfangru way ekatchéén nardo. Yachi yag penténna hen fagang hen anchi futilya yag inhiyatna ah urun Jesus. +Yag hen ekatcha, achicha telewén hiya hen anchi tempon hen yachiy lagsak te awni yag anchag gumabfor hen anchichay tatagu. Hen naranaan Jesus I Yachi way chuway ag-agaw yanggay wat umchah hen anchi lagsak way manmanma-an hen anchi iggay namchitan hen anghel hen a-anà hen ganà Israel ad Egipto way hen yachiy lagsak agé hen manganancha hen anchi tenapay way cha-an fumnar. Yag hen hiyachi agé way tempo, chachan totopà hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin no heno hen ekamancha way menlepot way manelew an Jesus ah mangempapchitancha. (I %Chà ifagato an chàyu ta masapor sasagganéényu hen mamfangchà. Yag faén agé yanggay chàyu hen chà mangimfag-an te uray agé hen aminay tatagu.”ve $Wat mansasaggana-ayu agé ta no umaliyà, achì koma aphoran chàyu way ammag kaman nanasséy hen afurotyu. {o #Wat kaman agé an chàyu, an-ayu yanggay ammag kaman mamah-ag way kaman agé guwarcha. Te hen anchi guwarcha, maid innilana no henoy uras hen mamfangchan hen anchi ap-apona, no cha madhém ono gawan chi lafi ono cha ma-apeh ono cha pomaway. )K "Hen mepaniyanaat kaman hen anchi ihay tagu way i namfiyahi. Yag hen anchi lommayawana, impiyarna hen egad hen anchichay alepanna way wéhchiyén na-adchan ah fiyang way ammaana. Yag tinugutugunna agé hen anchi guwarcha ta an yanggay ammag mamah-ag way manguwarcha hen chana guwarchaan. wg !Wat hiyachi, an-ayu yanggay ammag mansasaggana way kaman mamah-ag, te maid innilayu hen umchahan cha nadchi. w g Ekat Jesus agéén, “Maid tagu ah nangila hen anchi ag-agaw ya uras way ma-ammaan hen anchichay imfagà. Yag uray haénay anà Apudyus ya umat agé hen anchichay a-anghel wat maid nangila, te hen nangila yanggayat ah Ama ad uchu. 6 e Te uray maumah amin hen maila ad uchu ya hen antoy lota wat achi chillu miyat-atob hen antochay chà enale te masapor ma-ammaan amin.” Maid nangila hen mamfangchan Jesus  + Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achi matéy hen tapen hen tatagu way cha matagu ad uwan yag na-ammaanat amin hen anchichay imfagà.   Wat pachongna agé, no ilanyu way cha ma-ammaan hen annachay imfagà, ma-awatanyu agé koma way tég-angay hen mamfangchà. h I Yachi yag anat ekat Jesus agéén, “Ilanyu hen annay away way fig te wachan acharényun nadchi koma ah mangar-anyu ah hamhamàyu. Te inni-ilayu met way no chana ilugi way umutar ya pomenge, tég-angay hen tiyargaw. V% Yag hen hiyachi agé, hénagê hen anchichay a-anghel-o ta éméycha hen péppég hen karotarota way i mangamong hen anchichay aminay tatagu way penepelen Apudyus.” Hen mepaniyan hen anchi away way fig 6e Yag hen hiyachi, mampàilaà way Pangorowan hen Tatagu te umaliyà way marpo ad uchu way iyaleyà hen funat yag humiliyà ah kaenammay-o yag maila agé hen mannakafalin-o. [/ Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Yag no marpas hen hiyachiy ligat wat ammag makorkor hen egad ad uchu ya ammag machép hen init, yag achi agé homelaw hen hérag ya anchag maya-ayà hen anchichay taraw.  $A Wat ar-arwachanyu te hen nangimfag-à amin an cha natto an chàyu ya anat ma-ammaan, ta ah mansasagganaanyu.” Hen mamfangchan hen Pangorowan hen Tatagu  Te fùnagcha angkay hen chuar way tatagu way senang Cicristu way ammag mangaliyén chicha ano hen hennag Apudyus. Ya chuar agé hen senang poprofeta way mangaliyén chicha ano agé hen profetan Apudyus. Yag kafaelancha agé way mangamma hen kaskascha-aw ya hen anchichay sinyar way omenpahaang, ta no an mafalin wat uray hen anchichay tatagu way penepelen Apudyusat lokoponcha. A{ “Yag mag-ay ta wachay mangalen chàyuwén, ‘Antoyan hen anchi hennag Apudyus way mantoray,’ ono ekatchéén, ‘Anchayan way wachahchi,’ achiyuwat ammag cha afurotonchi.  Te no achi aketén Apudyus hen ag-agaw way ka-ammaan hen hiyachiy ligat, wat sigurachu way anchag matéy hen aminay tatagu. Ngém gapo ta ka-asiyana hen anchichay tatagu way penepelena, annag imfafagga way aket hen ag-agaw way ka-ammaan hen yachiy ligat.”  Te hen ligat way fùnag hen hiyachiy tempo wat ammag maid mepaniyan hen kenaligatna nanepod hen lugrugin hen nangammaan Apudyus hen angamin ingganad uwan, ya uray agé ah ing-inggana wat maid kasen mepachah hen antoy lota ah kaman an nadchiy ligat. W' Wat chawatényu an Apudyus ta achi koma ma-ammaanchi hen tempon hen agiléd. l~Q Yag anchag kàka-ase lawa hen anchichay nafufugi ya hen anchichay chan pasoso hen hiyachiy tempo. } Yag umat agé hen anchichay hommepot, wat achicha homàyat way mangalekam hen lumfongcha, te anchag manlapon nadchi yag ommawidchaat. | Yag uray agé hen anchichay wachah chara, wat achicha hénggép ah fafaréycha way i mangara hen kok-owacha te anchaat an omawid. T{! Entoroy Jesus way mangaliyén, “Awniyat ammag hen-argawan ilanyu hen anchi aggaégyatay térén way ammag tumùchu hen anchi achi koma mafalin tumùchuwana. (Chàyu way mamasa an natto, ma-awatanyu koma hen laychénay aryén.) No ilanyuchi, chàyu way wacha hen provinsiyan hen Judea, omawid-ayuwat way i mantaro ah filig. Xz) Yag aminay tatagu wat agorgorancha chàyu gapo hen afurotyu an haén. Ngém hen anchichay mangempapate chillu hen afurotna ingganah anongohna wat mahara-an.” Hen fùnagan hen anchi aggaégyat way térén ay; “Yag hen tapen agé hen mekaman, wat man-ahetennocharcha hen ma-an-anag-i way mangempapchit hen iha ya iha. Ya uray agé hen hen-anamma ya hen-ininna wat man-ahetennocharcha way mangempapchit hen iha ya iha. ax; Ngém mag-ay ta matelew-ayu ya michérém-ayu, achiayu machanagan ah esongfatyu, te no umchahchi wat midchat an chàyu hen ustoy iyaleyu. Te faén chillu chàyu hen marpowana te an epahmà hen Espiritun Apudyus.” w Te masapor chillu mepagngar hen antoy ammayay chamag hen katagutagu ah karotarota ya anat umchah hen péppég hen ag-agaw. v “Yag chàyu, masapor man-ar-arwad-ayu te telewén chàyu way manginchérém ya pangpang-oron agé chàyu hen kawad hen anchichay cha ma-am-amongan hen tatagu. Yag mepasangoayu agé hen anchichay chan totoray kaman hen anchichay gubérnador ya Are. Ma-ammaan amin cha nadchi an chàyu gapon afurotyu an haén, ngém yachiyat agé hen wayayu way mangempaka-ammu an haén. Eu Te hen mekaman wat man-ahegugufatcha hen chan totoray hen antoy lota. Ya hen ihay lota agé, gufaténa hen henlomota. Yag maid agé achina manlunigan ya umchah hen pararo way fitel. Ngém amin cha nadchi wat an yanggay an lugrugin hen ligat way kaman hen anchi pés-éy sumigfan hen poton hen anchi chan pànot.” {to Ya achiayu agé cha émégyat no changrényu hen a-anihéb hen gufat ya chamagényu agé hen gufat hen anchichay anachawwéy way lota. Te masapor chillu ma-ammaan cha natto. Ngém cha-an chillu hen umchahan hen anchi péppégan hen ag-agaw. s1 Te chuarcha angkay hen tatagu way fùnag way ancha ammag ekatén chicha ano hen hennag Apudyus way mantoray. Wat ammag chuar agé hen lokoponcha. irK Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Anyu yanggay ammag ar-arwachan ta achiayu marokop. Rq “Ay achi mafalin ta ifagam no kamana hen umchahan hen anchi imfagam ad annad way mepasamak. Yag nokay ngata agé hen sinyar way ma-ammaan ah mangenlasinan way tég-angay hen umchahan cha nadchi.” wpg Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus hen anchi tagéytéy ad Olivo yag tummutùchu way nangu-ughong hen anchi Templo. Yachi yag tommanig cha Pedro an Jaime yah Juan ya ah Andres way émméy an hiya yag henanhanancha way mangaliyén, o/ Yag ekat Jesusén, “Oo, anammaycha tot-owa ya chachanakkar, ngém tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way umchah hen ag-agaw way anchag machachael aminto way ammag maid maila ah mantentenor-og ah fato, te ammag meorob amin.” Hen ligat way mepasamak ah tapen chi ag-agaw n  Angkay hen-argawan way cha gumhad cha Jesus hen anchi Templo, ekat hen ihay pasorotnéén, “Apo, ilam ngén hen ka-ammay hen antoy Templo ya hen hengehengena. Yag ammag kaskascha-aw agé hen annachay fato way nausar te ancha ammag chachanakkar ya a-anammay.” Em ,Te hen anchichay tapena wat inidchatcha yanggay hen anchi hommawar an chicha. Waman hen anchi nà-amfaro, ammag anggay paatchi ah pelakna yag enonghorna way nangidchat an Apudyus.”nlU +Yachi yag anat ayagan Jesus hen anchichay pasorotna yag ekatna an chichéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchi publi way nà-amfaro wat hiyan kachachakkaran hen entennagna no hen anchichay amin way nantennag. ykk *Yag hen hiyachi, hinénggép agé hen ihay publi way nà-amfaro yag an yanggay chuway sentemos hen entennagna. &jE )Angkay hiyachi way tummutùchu ah Jesus hen chumang hen anchi chacha mangententennagan hen pelak way midchat an Apudyus, innilana hen anchichay tatagu way cha omentennag. Yag enlasin Jesus way chuarcha hen anchichay fafaknang way ammag chachanakkar hen pelak way chacha etennag. )iK (Ngém chachaat angkay agé pérhén hen kok-owan hen anchichay nà-amfaro. Yag chachaat pa-anchuanchuwén hen luwarucha ah manlengébcha hen anchi kenarawengcha. Wat ammag chuséén Apudyus chicha ah chakchakkar way chusa.” Hen anchi ak-akettoy way napatpateg peet no hen anchi chakar Th! 'Yag no éméycha agé hen anchi chacha ma-am-amongan, icha tumùchu hen anchi ammay paat way tùchuwan. Yag kaman agé no incha mèlagsak, hen anchi tùchun agé paat hen nan-angato hen tumùchuwancha. _g7 &Yag hen anchi chana manudtuchuwan an chicha, ekatnéén, “Ar-arwachanyu ta achiayu komaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Te chicha, anchag laylaychén way manginggégga-ay hen anchichay a-anammay way lumfongcha. Yag laylaychéncha agé way maririspitu paat wat anchag chan paraparamanu hen u-umfunan hen tatagu. f %Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat no yaha way uray ah Davichén enawagana hen anchi Cristu ah Ap-apona, wat nokay agé hen ekamanna way hiya agé hen mangingganà hen anchi Ap-apo nò.” Hen nempacha-anan Jesus mepanggép hen anchichay siguchay chan tudtuchu e  $Te uray ah Are David, hen nempahpahma-an hen Espiritun Apudyus an hiya, ekatnéén,‘Ah Apudyus way Ap-apo, imfagana hen anchi Ap-apò way mangaliyén, tumùchua hen antoy pachawanan-o ingganah epa-afào an hea hen anchichay aminay kafusorno.’ ” d #Angkay hiyachi way kasen chan tudtuchu ah Jesus ahchih Templo, senarudsudna way mangaliyén, “Pakay cha itudtuchun hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses way hen anchi epalen Apudyus way mantoray way Cristu, wat an yanggay ganà Are David. 3c_ "Yachi yag enlasin Jesus way naham-anchi way tagu gapon kenauston hen songfatna, yag annaat ekat an hiyéén, “Maila way faén naligat hen mantorayan Apudyus an hea.” Yag nanepod hen hiyachi, maid makatorod way kasen mansarudsud an Jesus. No henochi hen anchi empalen Apudyus way mantoray Cb !Yag tot-owa way masapor laylaychéntaaw hiya ah aminay hamhamàtaaw ya ah aminay kenaraengtaaw ya ah aminay kafaelantaaw. Yag masapor agé laychén hen ahentagu kaman hen manlaychan hen achar. Tot-owa way wadwadcha paat hen mangafurotan hen annachay orchin no hen minchatonan hen amin way michaton an Apudyus.” Ta! Yachi yag anat ekat hen anchi cha mintudtuchu hen orchinén, “Apo, tot-owa hen annay enalem, te tot-owa way hen anchi Apotaaw yanggay wat ah Apudyus yag maid kasen Apudyus no faén yanggay hiya. T`! Yag hen anchi miyagwa way napateg way orchinnaat, ‘masapor agé laylaychényu hen ahentaguyu way kaman hen manlaychanyu hen acharyu.’ Maid kasen napatpateg way orchin Apudyus no faén cha natto.” _ Masapor laylaychényu hiya ah patinggan hen aminay hamhamàyu ya ah aminay a-ammayu ya ah aminay kenaraengyu ya ah aminay kafaelanyu.’ ?^w Yag ekat Jesusén, “Hen anchi kapatigan way orchin, ekatnéén, ‘Changrényuto way ganà Israel, te ah Apudyus way ap-apoyu wat anggay yanggay hiya ah Apudyus way man-ap-apoyu. e]C Hen hiyachi, wacha agé hen ihay tagu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin way nanangngar hen cha mìchiskasan hen anchichay Saduceo. Yag angkay chengngarna hen anchi usto way ensongfat Jesus an chicha, wat émméy agé an hiya way manarudsud, ekatnéén, “Hen amin anchichay orchin Apudyusat nokay ngata hen anchi kapatpatigan paat.” \ Wat hen laychén natto way aryénat, uray nan-atéycha cha Abraham hen hiyachiy tempo, é-éttégcha chillu way natattagu ad uchu, te pakay wachacha ad uwan way cha manayaw an Apudyus nò. Wat nèfat-ayu angkay way térén.” Hen napatpateg way orchin Apudyus *[M Yag mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, ay ammoh iggayyu faséén hen anchi ensorat Moses hen nekaman hen anchi cha gumilafan hen away way iggay maghéb. Te ensoratna hen enalen Apudyus an hiya way ekatnéén, ‘Haén ah Apudyus way cha chayawén cha Abraham an Isaac ya ah Jacob.’ jZM Te hen man-uchiyan hen natéy, anchag kaman hen anchichay anghel ad uchu way maid man-ah-ahawa. tYa Yachi yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Ammag yaha tot-owa hen mepàil-an hen nèfatanyu way térén. Te ammag korang hen innilayu mepanggép hen alen Apudyus, ya korang agé hen innilayu mepanggép hen kafaelana. X) Wat non an umat way man-uchicha hen natéy, nokay hen ustoy mangen-ahawa hen anchi fufae nò, te amincha met way pitu wat enahawacha hiya.” =Ws Yag nansasarunucha hen anchichay pituy masosnod way nangahawa amin hen anchi ihay fufae, ngém natéycha amin way maid anàcha. Yachiy ommanongoh yag natéy agé hen anchi fufae. TV! Wat hen anchi metéb an hiya, enahawana hen anchi nafaro. Ngém cha-ancha agé umanà yag natéy agé hen anchi larae. Yachi yag neparég agé hen anchi miyatlo yag natéy chillu way maid agé anàcha. U Angkay hen-argawan ano, wachacha hen pituy lenarae way masosnod, yag hen anchi pango, ommahawa ngém cha-ancha ummanà yag natéy. 7Tg “Apo, hen anchi ensorat Moses ad namenghan way orchintaaw, ekatnéén, ‘No wachay larae ah ommahawa yag natéy way maid anàcha, masapor ahaw-én hen anchi sonod hen natéy hen anchi fufae way nafaro, ta no wachay anàcha yag yachin kaman penaka-anà hen anchi natéy ah metoroyan hen ganàna.’ hSI Angkay hiyachi, wachacha hen anchichay tapen hen Judio way ekatchéén Saduceo way chicha hen anchichay achi mangafurot way man-uchi hen natéy ah pegwana. Yachi yag émméycha an Jesus yag imfagacha way mangaliyén, R7 Yag ekat Jesusén, “Umpayat no yaha way hiya hen nangen-awa, idchatyu kagé an hiya. Yag ilanyu agé ta idchatyu an Apudyus hen anchichay para an hiya.” Wat anchag nahahaang amin hen anchichay nanangngar hen anchi ensongfat Jesus. Hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy WQ' Yachi way inidchatcha hen anchi pelak, innilana yag annaat ekatén, “Nokay hen antoy nepepetchor an natto, yag nokay agé hen nangenngachan hen antoy nesosorat.” Yag ekatchéén, “Ah Are ad Roma.” P Ngém enlasin Jesus hen kenasilibcha, wat ekatnéén, “Pakay chayu pachasén way manlokop an haén. Uminyaleayu ah pelak ta ilà.” aO; Yachiy émméycha, imfagacha way mangaliyén, “Apo, innilani way pahig tot-owa hen cham itudtuchu way maid ég-égyatno hen tatagu. Te uray nangato ya nafafa wat ammag napapchong chillu hen ekamanno way mintudtuchu an chicha hen laychén Apudyus, te maid epohowam ah tatagu. Wat hen laychénni paat way changrén an hea wat yato, ay ammoh achitaaw labsengén hen anchi orchintaaw way Judio no fayachantaaw hen furor an Are ad Roma. Wat ay fayachantaaw ono achitaaw.” cN? Angkay hiyachi, wachacha hen nahnag an Jesus way tapen hen anchichay Fariseo ya hen tapen hen anchichay ifan Are Herod way icha pachasén way manlokop an hiya ta no mèfat hen aryéna yag yachin mempafasorancha. AM{ Hen nangngaran hen anchichay ponò hen Judio hen anchi penanin Jesus, na-awatancha way chicha hen chana paniyén, wat anchag laychén way manelew an hiya hen hiyachi, ngém an gapo yanggay ta iyégyatcha hen anchichay tatagu, anchag lommayaw way cha-an mangentoroy. Hen mepanggép hen mamayachan hen furor NL Ah Apudyus hen nangamman natto, yag ammag kahahaang tot-owa.’ ” K Pachongna hen anchi nesosorat way alen Apudyus, yag ay ammoh iggayyu faséénchi way ekatnéén,‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, wat ammag yachiyat agé hen kapatigan ah mepégnad. qJ[ Narpas way penanin Jesuschi yag annaat hanhanan an chicha way mangaliyén, “Nokay ngata hen ekaman hen anchi nangenlota hen anchichay chan afang. Kapeletan a way mamfangad way i mamchit an chicha yag empa-afangna ah safali. kIO Wat anchaat chupapén yag pinchitcha ya anchaat etap-ar hen acharna hen lahin hen anchi arad.” H} Ngém hen nangil-an hen anchichay cha mangafang hen lota way naway hen anchi anàna, nan-ahetennopàcha way mangaliyén, ‘Annayan hen anchi ustoy mangentawid hen antoy lota, wat ayéat ta pédténtaaw ta chitaaw hen mangen-awa hen antoy lota.’ G! Wat hen anchi anongohna, an yanggay ihà-an hen nehàfa ah hénagén hen anchi nangenlota way yachin anchi laylaychéna paat way anàna. Yag annaat ekat ah hamhamànéén, ‘Awni yag ifiincha hiya te anào paat.’ Yag annaat hénagén hen anchi anàna way éméy. qF[ Ngém uray ta yachi, kasen chillu hennag hen anchi nangenlota hen ihay alepanna, yag anchag pinchit. Wat yachiyachi hen chacha enkamkaman hen amin anchichay nahnag way alepan way penagopagohcha hen tapena ya pinchitcha hen tapena. -ES Yachi yag kasen agé hennag hen anchi nangenlota hen ihay alepanna. Wat hen enkamancha agé, anchag chinunor hen uruna yag enammaancha hen aminay afifiin an hiya. QD Angkay hiyachi way inumchah hen anchi alepanna, ammag lenapchù hen anchichay cha mangafang hen lota yag penagopagohcha yag anchaat eparyaw way maid inidchatcha ah penakafingay hen anchi nangenlota. C# “Yachi way inumchah hen tempon hen namungaan hen anchichay nimura, yag hennagna hen ihay alepanna way i mangara hen penakafingayna. &B G Angkay hiyachi yag empanin Jesus hen anchichay cha mamistigar an hiya way mangaliyén, “Wacha hen ihay tagu way i nanmura hen lotana ah greps yag annaat arachén yag ommenpatoktok ah mamaliwésan hen greps no fayahéncha. Yachi yag empa-ammana agé hen akayyang way paranha ah iggawan hen anchi mangguwarcha. Angkay narpas aminchi yag annaat epa-afang ah tapena yag lommayaw way émméy ah achawwéyay lota.” yAk !Wat anchaat songfatan ah Jesus way mangaliyén, “Tawwan te maid innilani.” Yag anat ekat Jesus agéén, “Wat no yaha, achì agé ifaga an chàyu no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen anchichay chà ammaan.”)@K Yag no ekattaaw agéén tatagu hen nangidchat, aggaégyat hen annachay tatagu te aminchaat afurotoncha way narpon Apudyus paat hen anchi kenaprofetan Juan.” U?# Yag chacha mahalifunuwan hen anchichay tapena way man-ahetennopà te ekatchéén, “No ekattaawén ah Apudyus hen nangidchat hen karébféngan Juan, awniyat ifagana no pakay iggaytaaw agé afurot hiya. z>m Wat ifagayu ngén no heno hen nangidchat an Juan hen karébféngana way mamfunyag. Ay ah Apudyus ono tatagu.” R= Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Wacha unna hen sarudsuchù an chàyu, yag no masongfatanyu wat ifagà agé no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen anchichay chà ammaan. %<C Yag finistigarcha hiya way mangaliyén, “Henon pam ammaan hen anchi enammaam. Yag heno ay paat agé hen nangidchat hen karébféngam way mangammahna.” ;# Angkay kasen namfangad cha Jesus ad Jerusalem, chacha manadchad-aran hen fatawan hen Templo yag émméycha an Jesus hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya anat agé hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio. &:E Te no achiyu pakawanén hen anchichay nangamma ah laweng an chàyu, wat achi agé pakawanén Apudyus chàyu.” Hen namistigarancha hen karébféngan Jesus .9U Ngém no manluwaruayu, masapor pakawanényu hen henoy tagu way nangamma ah laweng an chàyu ta pakawanén agé Apudyus way Amayu ad uchu hen enammaanyu way laweng. 8  Wat hen ifagà an chàyu, henoy chawatényu hen manluwaruwanyu, anyug afuroton way ninidchatchi an chàyu wat midchat tot-owa. n7U Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way henoy tagu way ammag mangimfaga hen anchi filig way marabten yag nepetlà ah fayfay, no annag afuroton way ma-ammaanchi way maid chuwachuwan hen hamhamàna, wat ammag ma-ammaan tot-owa. K6 Yag ekat Jesusén, “Anyu yanggay ammag a-abfuroton ah Apudyus. -5S Yachi yag hemhemmà Pedro hen anchi enalen Jesus hen anchi away yag annaat ekat an hiyéén, “Apo, ilam ngén hen anchi away way inyaryam, wat ammag narango.” (4I Angkay nafigat way cha manaran cha Jesus, innilan hen anchichay pasorotna hen anchi away way fig way ammag nàrong manepod ah guwisna ingganah pongarna. +3O Angkay hiyachi way cha madhém, kasen lommayaw cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Jerusalem. Hen ma-achar mepanggép hen anchi away way inyaryan Jesus {2o Angkay hiyachi, hen anchichay anap-apon hen pachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, chengngarcha hen anchi enkaman Jesus yag chachaat agé émégyat an hiya. Wat nantatagépfarcha no heno hen ekamancha way mamchit an hiya. Ngém pomangégcha chillu hen anchichay chuaray tatagu te laylaychéncha way mamangngar hen anchi chana itudtuchu. <1q Yag annaat ifaga hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Nesosorat ad namenghan hen enalen Apudyus way ekatnéén, ‘Hen faréy-o wat mausar ah manluwaruwan hen egachay katagutagu an haén.’ Yaha hen imfagan Apudyus ngém chàyu, anyug namfalinén hen antoy faréyna ah manlugiyanyu hen ahentaguyu.” d0A Yag empawana agé hen anchichay nankakarga way cha manginyarawah hen charancha ah Templo. \/1 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Jerusalem, émméy hen fatawan hen anchi Templo yag inlugina way mangadchug amin hen anchichay tatagu way chan elao ya cha lomao ah michaton an Apudyus. Yag tenokangna agé amin hen lamesa-an hen anchichay chan soksokat ah pelak, ya umat agé hen tùchun hen anchichay chan elao ah karopate. x.i Yag anat iyaryan Jesus hen anchi away way mangaliyén, “Manepod ad uwan, maid kasen mangmangan hen fungan nattoy away.” Yag chengngar hen anchichay pasorotna hen anchi enalena. Hen nangadchugan Jesus hen anchichay chan elao ah Templo p-Y Yag gapo ta innilan Jesus hen ihay away way fig hen anchi ê-éyna way ammag tangréb chi tufuna, émméy way i nangila no wachay fungana. Ngém ammag maid te an yanggay tangréb chi tufuna, te faén chillu tempon hen mamungaana. h,I Angkay nafigat way chachan fangad ad Jerusalem way narpod Betania, hommenaang cha Jesus. +) Angkay hiyachi way inumchahcha ad Jerusalem, émméy ah Jesus ah Templo. Yag angkay lenangrangana hen amin, lommayaw te cha madhém, yag netnodcha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna way i ummiyan ad Betania. Hen nekaman hen anchi away way ammag maid fungana *+ Chayawéntaaw hiya te hiya hen anchi mangentoroy hen penaka-aren hen Apotaaw way David, wat chayawéntaaw hen anchi kangatowan way Apudyus.” }||p|!{uzyyaxwvv,u+tt3sQrrq poJnVmlkjj:ifhgsf eVddlccblaaS``__/^k]w\\[vZZXXX#WW_VV7UTTKS5RQPPZO;ONCMLKKIHHFFMECDDUCyBA@>==V<;;.:9a8766H533'2l21x0/.."-$,, +=*t)(('|&%G$$#z""d!5  ( ;l"5RHKkl   I h ?v5c?3u`c: Hiyachi, chàyu way sosnod way laylaychê, tot-owa way anyug ena-abfurot hen aminay intugun-o hen nì-iggawà an chàyu, wat kaskasen koma ad uwan hen antoy kamaid-o way masapor mangachidchéényu. Ta anyu yanggay ammag epapate way mangamma amin hen laychén Apudyus way ririspituwényu hiya ya émég-égyat-ayu way manlabseng hen laychéna ah kahara-anyu. _: Yag maid agé achi mangimpudnu way ah Jesu Cristu hen Ap-apon hen egad ah machayawan Amataaw way Apudyus. Epapate hen afurot an Apudyus x^i: Wat umchah hen ag-agaw way amin hen egad way ini-inggaw ad uchu ya hen lota, uray hen anchichay natéy ya hen cha-an, ya uray hen anchichay maila ya hen anchi achi, maid achi mampalentomang hen henagong Jesus way manayaw hen kenangatona. w]g: Wat yachi hen nangempangatowan Apudyus an hiya ah kangatowan way ad uwanat maid mepachongan hen kenangatona. \:Yag angkay namfalin ah tatagu, empafafana hen acharna way manga-abfurot an Amana, tàén yachin inyatéyna hen nelansaana hen koros. [:te annag enhàfa hen kenangatona yag namfalin ah tatagu way kaman an chitaaw ya annag enammaan hen acharna ah fafà-arén Apudyus. tZa:way hiya,Tàén no kapachongnah Apudyus, iggayna chillu epapelet way mamangchén hen kena-apudyusna, XY):Antaaw ammag torachén hen anchi hamhamà Jesu Cristu ah manhamhamàtaaw cX?:Wat antaaw anapén hen pagsaya-atan hen ifa ta faén yanggay hen pagsaya-atan hen achar. WW':Yag uray heno way ammaanyu, faén koma ah mepangatowan hen acharyu ono ah mampahih-iyaanyu. Ta hen ekamanyu koma, wéchiyén epafafana hen acharna ta ihaihéén ifilangna hen ifana ah nangatngato no hiya. EV:Wat gapo ta ma-awatanyu amin cha natto, tapyatapyanyu koma hen layad-o way hen ekamanyu, anyug tétérnén way mantetempoyug ya man-ahelennayad way an umahà-an koma agé hen hamhamàyu. %U E:Sosnod, hen nelarammongantaaw an Jesu Cristu, wat yachi hen cha mangempas-ém hen hamhamàtaaw, ya hen layadna an chitaaw, yachi agé hen cha mangay-ayu an chitaaw. Ya gapo agé hen nètempoyugantaaw hen Espiritun Apudyusat chataaw man-ahelennayad ya chataaw agé man-ahesennég-ang. ]T 5:Wat cha-ayu tot-owa metape an haén way mapaligatan gapon Jesu Cristu way yachi chillu hen anchi innilayu way napaligatà hen anchi ar-argaw, ya chayu agé chillu changrén way yachi hen cha mekaman ad uwan.LS :Te ilanyu ngén, ninidchat an chitaaw hen wayataaw way omafurot an Jesu Cristu ah kachayawana. Ngém faén yanggay hen ommafurotanyu hen ninidchat, te uray hen mapaligatanyu ah kachayawana agé. xR k:Achiayu agé cha émégyat hen anchichay cha komontara an chitaaw, te hen anchi achiyu émégyatan an chichaat yachi hen manot-owaancha way ma-afàcha ya machusacha. Te chàyu, mangafà-ayu te ah Apudyus chillu hen manatàchég an chàyu. SQ !:Ngém sosnod, uray heno way mekaman an haén, masapor koma iyafiinyu hen anchi chataaw afuroton mepanggép an Jesu Cristu. Ta uray no maka-aliyà ahna ono achiyà, changrê koma way an chillug chinuchumgat hen afurotyu yag nantetempoyug-ayu amin way mangempapate way manàchég hen anchi ammayay chamag way chataaw afuroton. [P 1:Yag no umaliyà ahnaat kapeletan way komaskasen hen manayawantaaw an Jesu Cristu. O 5:Wat gapon chàyu, sigurachuwà way achiyà matéy te masapor mì-i-iggawà an chàyu ta matapyatapyan hen afurotyu ya ta omam-améd hen laylayadyu. wN i:Ngém ah pagsaya-atanyu te kasaporanyu haén, un-unnina ménat no anà an matatagu ta achiyà matéy ad uwan. M -:te an-og laychén amin. Te ilanyu ngén, hen laychê paatat taynà hen antoy lota ta éméyà an Jesu Cristu way yachi chillu hen ka-a-ammayan. EL :Waman no matataguwà, mafalin agé etoroy-o hen antoy nipiyar an haén. Wat nokay lawa hen piliyê nò, ay hen matéyà ono hen matatagguwà. Achiyà chillu makefaga no heno hen am-ammay, 6K g:Te maid chillu kasen pontos hen matatagguwà no faén yanggay hen kachayawan Jesu Cristu. Yag non an umat yag anà an matéy, kaskasen hen ammayna te éméyà paat an hiya. J #:Ya hen manlaychà paat way manchinlà ah Apudyus, wat ta maid koma am-ammaà ah kafiinà an hiya, kaskasen ad uwan, ya ta ammag humihiyya koma hen torod-o way mangempachayaw an Jesu Cristu, tàén matéyà ono matataguwà non anat paat hiya hen machayaw gapon haén. Yag chaà chillu lomaylayad te innilà way gapon luwaruyu ya hen torong hen Espiritun Jesu Cristu wat ah pagsaya-atà chillu hen halenonot amin hen antoy na-ammaan an haén. HH  :Ngém haén, ana-at angkay ammag laylayad. Te tàén ud-ay laweng ono usto hen ganchatcha non anchaat paat cha iwarawag ah Jesu Cristu te yachi chillu paat hen cha mangemparaylayad an haén. }G u:Waman hen anchichay tapena, nat-én tot-owa hen ganchatcha mepanggép an Cristu, te hen machayawancha yanggay hen chacha anapén. Ya hen ekatcha agé, ta an koma machismaya hen hamhamào ahtoh pagfaruchan hen chà mangngaran hen chacha ammaan. F /:te chicha, gapon layadcha an haén ya anchaat iwarawag, te na-awatancha way emparufus Apudyus hen antoy nifaruchà ah manàchégà an hiya ahto. E :Manowat te hen katot-owana, nat-én hen ganchat hen tapena, te ah apéscha yanggay an haén hen chacha mangempagngaran hen mepanggép an Cristu, te laychénchay menlahyan an haén. Ngém wachacha chillu hen tapena way ustousto paat hen ganchatcha, _D 9:Ya gapo agé hen antoy nifafalluchà wat ammag senésém-ém hen hamhamà hen kachùran hen anchichay sosnodtaaw an Apo Jesus yag naka-an hen égyatcha yag chachaat agé tomorod way manginwarawag hen alen Apudyus. JC : Te ilanyu ngénat, nanchinngar amin hen antochay sorchachun Are ya umat agé hen amin antochay tapen hen tatagu way maid kasen nifaruchà no faén yanggay hen chà mansérfiyan an Jesu Cristu. hB K: Chàyu way sosnod, awni yag ekatyuwén magat matepéd hen miwarawagan hen anchi ammayay chamag gapon amin antoy nepasamak an haén. Ngém masapor ma-awatanyu way faénat angkay, te an cha tomorongchi hen miwarawagana. A : Wat antaaw an ammaan yanggay hen anchi usto way ammayén Apudyus way ah Jesu Cristu yanggay hen gapona ah ka-ammaan cha nadchi, ya hen kahalenonotanaat hen kachayawan Apudyus ya hen mepàil-an hen kaenammayna. Ah Jesu Cristu chillu hen pontos hen antoy ataguwan +@ Q: Te no hiyachi, kapeletan way afunantaaw hen anchi nenènong paat, ya achi chitaaw agé pafasoron hen mamfangchan Jesu Cristu te ichahan chitaaw way nachachallos. c? A: Wat hen chawatê an Apudyus, ta an komag pomepegsa hen ekamantaaw way man-ahelennayad, ya ta matapyatapyan agé hen ma-awatantaaw mepanggép an Apudyus, ya antaaw agég lomaeng way mangenlasin hen aminay tot-owa. > :Innilan Apudyus hen ka-amchan hen enayù an chàyu ya hen layad-on chàyu, te kaman ménat hen layad Jesu Cristu an chitaaw. F= :Nenènong way yachi chillu hen hamhamào an chàyu te napateg-ayu paat an haén way an-ayug cha melak-am hen aminay torong Apudyus an haén. Te cha-ayu mìligat hen antoy nifafalluchà ya kaman agé hen anchi nawawayyaà way manàchég hen anchi ammayay chamag ya hen chà nangempapegsaan hen afurot hen tapena. K< :Ya sigurachuwà agé way halenonoton Apudyus hen afurotyu, te hiya chillu hen nangempahpahmà hen pés-éy ommafurotanyu. Wat annag etotoroychi ingganah kahènachan hen mamfangchan Jesu Cristu. ^; 7:te nanepod hen pés-éy ommafurotanyu an Jesu Cristu ingganad uwan, anyug cha torotorongan haén way manginwarawag hen anchi ammayay chamag. Wat amin hen manginluwaruwà an chàyuwén ammag amchan hen laylayad-o. : :T9 #:Anà ammag manyaman an Apudyus hen aminay chà manmanma-an an chàyu, 28 _:Wat ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus yah Apo Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw. Hen chawat Pablo para hen anchichay iFilipos +7 S:Haén ah Pablo ya antoyan agéh Timoteo way chàni hen chan sérfi an Jesu Cristu. Wat antoyan hen soratni way metongpar an chàyu amin way tatagun Apudyus ahnad Filipos gapo hen ommafurotanyu an Jesu Cristu ya umat agé chàyu way cha memponponò ya chàyu agé way cha manorong an chicha. ]6 5Wat ta totollongan chitaaw amin an Apo Jesu Cristu. Haén ah Pablo.25 _Ya umat agé hen antochay tapena way cha mangintudtuchu hen alen Apudyus ahto way cha Marcos an Aristarco, ah Demas yah Lucas wat chacha amin agé pakomostéén chàyu. 4 Antoyan agéh Epafaras way nìfafarud an haén gapon afurotna an Jesu Cristu, wat chana agé pakomostéén chàyuhna. $3 CYag hen ihay ifagà agé, esaganayu koma hen iggawà te chà namnaméén way gapon luwaruyu wat eparufusà ah pagfaruchan, wat awniyat umaliyà ahna. 2 -Hen manoratà an hea, te sigurachuwà chillu way faén yanggay hen antoy chawat-o hen ammaam, te innilà way chùchùar chillu hen ammaam. N1 Wat hiyachiy sonod, gapon Apo Jesu Cristu wat eparaylayadno koma haén way annog ammaan paat koma hen antoy chà chawatén ah sém-éman hen antoy hamhamào te mansonodta chillu gapon Jesu Cristu. _0 9Haén way Pablo, limà paat hen nangensorat an natto way fayachà paat amin hen utangna an hea. Ngém hamham-ém koma agé hen anchi kaman utangno an haén way achim koma ekatén an-o cha iyapéh hen antoy mangempahpahma-à an hea, te hen anchi kaman utangno an haénat hen mètaguwam an Apudyus te non anà an maid, iggay-a ménat omafurot. /  Yag no wachay enammaana ah laweng an hea ono wachay utangnan hea, annog ifilangchi ah utang-o ta uray ud-ay haén hen mamayad. >. wWat hen chawat-o paat an hea, no iyaligno haén ah tot-oway ifam, epàilam hen layadno an hiya way kaman hen mangempàil-am hen layadnon haén non an umat yag haén hen umale. - Yag ad uwan, faén agé yanggay ammag alepan, te gapon ommafurotanaat namfalin ah sonodtaaw paat way laylaychéntaaw. An-og patigén paat hiya, yag awniyat kaskasen agé hea, te faén yanggay alepanno ad uwan te sonodno agé gapon ommafurotana an Apo Jesu Cristu. , Awniyat hen fanag hen ommawichana an hea ah hen-aketan, wat ta no mamfangad ah katot-owana, ammag mì-i-iggaw an heah ing-inggana. E+ Ngém achì epagud hiya no achim iyafun unna te achì laychén way mamelet an hea gapon kaenammayno way tomorong an haén, te hen laychê komaat ammay no ah hamhamàno paat hen marpowana. L*  An-owat komag laychén paat way mì-iggaw an haén ta anà an torongan an hiya ah kaman penaka-acharno way tomorong hen antoy nifafalluchà gapon chà mangintudtuchuwan hen anchi ammayay chamag. p) [ Wat hen ekaman-o, epahàyat-o koma hiya an heahna, tàén sigab hen hamhamào hen lomayawana an haén. ( ; Manowat te hen anchi ar-argawat maid tot-owa sérfin natto way tagu an hea, ngém ad uwan, chakar peet hen mansérfiyana an hea ya umat agé an haén. z' o wacha paat hen chawatê an hea mepanggép hen antoy alepanno way Onesimo way omma-awwid an hea. Te ad uwan, kamanat agé yanggay anào ah Onesimowanto, te intudtuchù an hiya hen ommafurotana an Jesu Cristu hen antoy kawad-o ah pagfaruchan. D&  Ngém gapo hen chatan ahelaychan, un-unnina no anà an mampangpanga-ase. Wat haén way Pablo way narakay way nifafarud ad uwan gapon chà mangintudtuchuwan hen omafurotan an Jesu Cristu, #% AGapon afurottaaw an Cristu way yachi hen nansonochanta, wat mafalin ménat way matorochà way mangempapelet an hea hen antoy ifagà way ammaam koma. o$ YHeay sonod, anno tot-owag cha epas-ém hen hamhamào, te gapon cham ekaman way manlayad hen anchichay cha omafurot ahnaat nepas-ém hen hamhamàcha, yag yachiyat agé hen cha mangemparaylayad an haén. Hen chawat Pablo an Filemon p# [Yag hen chà agé chawatén, ta gapon anchi cham mangimfag-an hen tapena mepanggép hen afurottaaw wat an mataptapyan hen ma-awatanyu amin mepanggép hen anchichay ammay way midchat an chitaaw gapon ommafurotantaaw an Jesu Cristu. " gapon chà changrén way afurotno an Apo Jesus ya hen cham ekaman way mangempàila hen layadno hen aminay tatagun Apudyus. i! MHen aminay chà manginluwaruwan an heay sonochay Filemon, anà ammag chan yaman an Apudyus 7  iHen chawatni, wat ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus yah Apo Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Hen enkaman hen afurot Filemon S !Ya soratni agéto an heay sonod way Apia yah Arkipo agé way kaman sorchachun Jesu Cristu way kaman agén chàni, ya anat agé chàyu amin way cha omafurot way cha ma-am-among ahnah faréy cha Filemon.  }Haén ah Pablo way nifafarud gapon chà mangintudtuchuwan hen omafurotan an Jesu Cristu, ya antoyan agéhto ah Timoteo way sonodtaaw. Wat antoyan hen soratni an heay ifani way Filemon way laylaychénni way cha agé mangintudtuchu hen alen Apudyus. B}Yag hen anchichay pasorotna, émméycha agé hen kafabréfabréy way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag. Yag mawawà-acha agé ah Apo Jesus way cha manorong an chicha way chana agé idchat hen kafaelancha way mangamma hen kaskascha-aw ah manot-owaan hen tatagu hen kenatot-owan hen chacha itudtuchu.] 9Angkay hiyachi way narpas hen anchi imfagan Jesus an chicha, ammag cha matarok way éméy ad uchu, yag i tummùchu hen anchi pachawanan Apudyus. _7Ya uray agé égnanancha hen farakkan ono inumuncha hen gamot wat ammag maid ekatna an chicha. Yag no ichàépcha hen limacha hen anchichay chan saket wat maka-an agé hen saketcha.” Hen émméyan Jesus ad uchu SYag hen anchichay tot-oway omafurot wat midchat an chicha hen kafaelancha way mangamma hen kaskascha-aw, te gapon kafaelà, makeparyawcha hen nihurug way ongtan ya mafalin agé man-ale ah safaliy ale. 7gYag heno way omafurot ya anat mafunyagan wat mètagu an Apudyus ah ing-inggana. Ngém heno way achi mangafurot wat etap-ar Apudyus hiya hen anchi machusaana ah ing-inggana. 0YYachi yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Éméy-ayu hen aminay lota ta inyu epagngar hen egachay katagutagu hen anchi ammayay chamag mepanggép an haén. #Angkay hiyachi way ommanongoh yag nampàila agé ah Jesus hen anchichay hemporo ya ihay pasorotna hen chacha manganan. Yag enamolichana chicha te anchag songsongellan way achi mangafurot hen henaphapet hen anchichay nangila an hiya hen anchi annaat nan-uchiyan. &E Yachi yag namfangadcha way i nanaphapet hen anchichay ifacha agé, ngém tàén, anchag achi chillu afuroton. Hen nampàil-an Jesus hen anchichay pasorotna 7g Angkay hiyachi yag kasen agé nampàila ah Jesus hen chuway ifana hen chacha manaranan way éméy hen ihay fabréy, ngém safali hen enkamanna way nampàila an chicha. ?w Ngém chicha, uray chengngarcha hen anchi henaphapetna way nan-uchi ah Jesus yag innilana paat agé hiya, ancha chillug achi afuroton. Hen nampàil-an Jesus hen anchi chuway tatagu  Yag yachi way innilan Maria ah Jesus, innaat henaphapet hen anchichay ifan Jesus way chachan totokar ya chachan kela amin. S Angkay hiyachi way nan-uchi ah Jesus hen cha pomaway hen Chuminggu, hen anchi pés-éy nampàil-ana wat an Maria way eMagdalena way hiya hen anchi nemparyawana hen anchi pitu way nihuhurug way ongtan. "=Yachi yag anchag hetatagtag hen anchichay inin-ina way lomayaw hen anchi lufù way chacha amin mampapayagpag ah égyatcha. Yag maid agé henaphapetcha gapon égyatcha. Hen ihay anongoh way ensorat Marcos [ [9] Angkay émméy hen anchichay inin-ina an cha Pedro ya hen anchichay ifana, [10] Angkay hiyachi yag hennag Jesus hen anchichay pasorotna way éméy ah karotarota way i mangempagngar hen anchi chamag way narpon Apudyus way yachin mepanggép hen mì-iggawan an hiya ah ing-inggana.] Hen nampàil-an Jesus an Maria way eMagdalena OWat homàyat-ayuwat ta inyu ifaga hen amin anchichay pasorotna ya ah Pedro paat way ah Jesus, mamangpango ad Galilea ta ahchi hen mangil-ancha an hiya, te yaha chillu hen imfafaggana an chicha.” s_Yag nan-ale hen anchi tagu way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te innilà way ah Jesus way eNazaret hen inyu ilan way enlansacha hen koros. Ngém maid angkay ahto te nan-uchi. Ilanyu ngén hen annay nepabfégana wat maid hiya. OWat henomròcha hen anchi lufù yag innilachaat agé hen ihay kaman fafaru way tummutùchu hen ommapet ah pachawanancha way ammag pokkawan hen lumfongna. Wat anchag émmégyat way nangila an hiya. X )te ammag chakar way térén hen anchi tépà way tangébna.” Angkay hiyachi way chacha homag-én yag innilacha hen anchi lufù way ammag na-a-allinat agé hen anchi tépà way nafufùtan hen anchi lufù.   Yag hen anchi chacha manaranan, chachan tatagépfar way mangaliyén, “Nokay ngata hen mangallin hen tangéb hen anchi lufù _ 7Angkay nafigat way Chuminggu, fummigatcha way émméy hen anchi nilufuan Jesus.   Angkay hiyachi way cha madhém way narpas hen anchi Safachu way ngilin, émméy cha Maria way eMagdalena yah Salome ya ah Maria way inan cha Jaime way icha lomao ah fangfangru way melana hen natéy ta incha koma lanéén hen anchi achar Jesus ah lufù. { o/Yag cha Maria way eMagdalena ya ah Maria way inan cha Joses, ini-ilacha hen nekaman hen nilufuan Jesus.B}.Wat i lommao ah Jose ah am-ammay ya pokkawan way uroh yag annaat i upahén hen achar Jesus yag infunifunna hen anchi lenàwana, yag annaat iyéy way manginlufù hen anchi lufù way an napasorag way natoktokan hen chéprah. Yachi yag annaat agé allinén hen anchi chakaray tépà way etangébna hen anchi lufù.  -Yag imfagan hen anchi kapetan way natéy tot-owa. Yachi yag anat parufusun Gubérnador ah Jose way i mangara hen achar Jesus. |q,Angkay émméy ah Jose an Gubérnador way i mangimfaga hen achar hen anchi natéy, yag ammag nahaang ah Gubérnador hen nangngarana te pegachi yag natéyat. Wat empa-ayagna hen anchi kapetan hen sorchachu ah manot-owaana way natéy ah Jesus. r]*Hen hiyachiy ag-agaw wat yachi hen mangensaganaan hen Judio hen aminay masaporcha para hen Safachu way ngilin. Wat hiyachi way tég-angay malihnug hen init ah milugiyan hen anchi ngilin hen Senafachu, wachan ihay iyArimatea way ammag nangentorod way émméy an Gubérnador Pilato way mangimfaga hen anchi achar Jesus no mafalin. Ah Jose hen ngachanna way hiyan ihay maririspitu way membron hen anchi konsel hen Judio, ya hiya agé hen ihay mamannéd hen milugiyan hen mantorayan Apudyus. +s_)Chichachi hen anchichay cha netnonetnod an Jesus way tommorong an hiya hen kawad-ana ad Galilea. Yag wachacha agé an nadchi hen anchichay chuar way tapenay finufae way netnod an Jesus hen émméyana ad Jerusalem. Hen nilufuan Jesus lQ(Yag hen anchi ê-éyna agé, wachacha hen anchichay inin-ina way nangi-ila hen nekaman. Hen tapena an chichaat ah Maria way eMagdalena ya anat ah Salome, ya ah Maria agé way inan anchi ihay Jaime way ong-onga yah Joses. 4a'Yag hen anchi kapetan hen sorchachu way nanahagang an Jesus, hen nangil-ana hen enkamanna way natéy, ekatnéén, “Aẁ, yato peet tot-owa hen anà Apudyus, a.” =s&Wat hen hiyachi, ammag nan-agwaat agé way nagissay hen anchi séchar way kortena way horchà hen iggaw Apudyus paat ah Templo way ammag nanlugi ad uchu inggana ad char-ém. 4c%Yag kasen nan-ongaw ah Jesus yag natéyat. ~/$Yag nanagtagat hen iha an chicha way i mangempainum, wat ensawsawna hen anchi lopot hen ommelém way fayah yag annaat pa-atén way minchawchaw an Jesus ta sosopona. Yag chana ekatén, “Hahadchéntaaw éggaya ta ilantaaw no umale tot-owa ah Elias way tomorong an hiya.” }%#Chengngar hen tapen hen anchichay tatagu hen anchi enalena yag ekatchéén, “Changréntaaw ngén, te kaman paat chana ayagan ah Elias.” *|M"Yag yachi way fummatangan, enèngaw Jesus way mangaliyén, “Eli, Eli, lama sabaktani,” way hen laychénay aryénat, “Amay Apudyus, pakay manchùganà.” o{W!Angkay hiyachi way ustoy nanggawa, ammag hommelangat agé hen aminay lota ingganah fummatangan. z3 Ilantaaw kay anga hen Aretaawanna way ganà Israel non an gumhad ta mangil-antaaw ah mangafurotantaaw way hiya tot-owa hen empalen Apudyus way Cristu.” Yag uray agé hen anchi chuway ifana way nelaransa wat chacha agé metaptape way mangmangsot an hiya. Hen natéyan Jesus yYag uray agé hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Mosesat chachan tatagépfar way manmanna an hiya way mangaliyén, “Ammag anggayhaat tenorongana hen tapena yag ammag achiyat agé peet makatorong hen acharna. Ax}Yag ayé kay umpay, gumhad-a ta hara-am hen acharno.” wYag aminay tatagu way manloohén chacha amin manwigwigiwig way manmanna an Jesus, yag chacha agé insortuwén way mangaliyén, “Ayé kay umpaya, ammag anggayhaat ekatnowén fakasém hen anchi Templo yag kasenno senà-ad hen petlon hen ag-agaw. v/Hen na-ammaan cha nadchi wat ah tomot-owaan hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén, “Metakorong hiya hen anchichay futangelo.” u Hen hiyachi, wachacha agé hen chuway futangelo way nigsan way nekoros way hen iha, ah pachawananna ya hen iha, ah pachawigina. t%Yag wacha agé hen empòatcha hen uhun hen uruna way nesoratan hen anchi ekatchéén fasorna way ekatnéén, “Yato hen Aren hen Judio.” 7siNà-argaw hen anchi nangenlansaancha an hiya. rYachi yag enlansan hen anchichay sorchachu hiya hen anchi koros, yag anchaat mamfub-unnot way manginyàchang hen lumfongna. cq?Yag enadchancha hiyah fayah way na-ahrangan ah agah way mira ngém achina chillu inumun. npUYachi yag inyéycha ah Jesus ad Golgota way hen laychénay aryénat, “Hen alentutugun chi uru.” oAngkay hen chacha manginyéyan an Jesus, hinib-atcha hen ihay tagu way iCerene way cha homàyat way i hommepot. Ah Simon hen ngachanna way aman cha Alejandro an Rufo. Yag ammag penelet hen anchichay sorchachu ta fu-uchuna hen anchi koros Jesus. Yn+Angkay hiyachiy narpas way sensennacha, kasencha senokatan hen anchi emparumfongcha yag iniggacha hen anchi siguchay lumfongna yag anchaat iyéy hiya hen anchi mekorosana. Hen nelansaan Jesus hen koros mYachi yag anchaat agé pagpaggohon hen uruna yag tenoppatoppaancha hiya, yag magén aminén nampap-alentomangcha way manad-ayaw an hiya. lYag anchag cha sén-ésén-én way magénén senaruchucha hiya way mangaliyén, “Ta mataguah ing-inggana, heay Aren hen Judio.” 2k]Yag anchaat lumfongan ah Jesus ah kaman hen lumfong chi are ah manénsénaancha. Yag anchaat agé falengawngawén hen pagat ah kaman koronana yag inhùrubcha ah uruna. 5jcAngkay hiyachi yag inighad hen anchichay sorchachu ah Jesus hen anchi fatawa hen faréy Gubérnador Pilato yag enayagancha hen anchichay aminay ifacha way sorchachu. piYYag gapo ta patigén Pilato hen kapnekan hen anchichay tatagu, wat annag inlufus ah Barabas ah pagfaruchan. Waman ah Jesus, empahapratna yag annaat eporang way melansa hen koros. Hen nanénsénaan hen anchichay sorchachu an Jesus @hyYag ekat Pilato agéén, “Oo a, ngém chuud chi laweng ah enammaana ah narégna ah mekorosana.” Ngém chachaat ehorhoryad way mangèngaw way mangaliyén, “Ekorosyuwat hiya.” Tg! Yag anchag aheo-ongaw amin way mangaliyén, “Anyuwat an ekoros hiya.” |fq “Oo a,” way ekat Pilato an chicha, “ngém nokay hen mangammaà hen antoy ekatyuwén Areyu way Judio nò.” =es Ngém hen enkaman peet agé hen anchichay anap-apon hen papachi, ancha ammag senubsufan hen anchichay na-a-among way tatagu te ammag ah Barabasat agé hen imfagacha way ilufusna. d  Yahan imfagana te nadlawna way ammag gapo yanggay hen apés hen anchichay anap-apon hen papachi yag anchaat epafarud ah Jesus. hcI Wat ekat Pilato an chichéén, “Ay laychényu ta hen antoy Areyu way Judio hen ilufus-o.” *bMAngkay hiyachi yag na-among hen anchichay tatagu way i nangimfaga an Pilato way ammaana koma hen anchi chana ekamkaman chillu way mangemparufus hen ihay farud. !a;Angkay hen hiyachiy tempo, wachacha hen nifafarud way tot-oway pommatéy way nangabfor hen gubérno, yag hen ihan chicha wat ah Barabas hen ngachanna. E`Hen nigagangay an Gubérnador Pilato, no umchah hen hiyatoy lagsak hen Judio way Manmanma-an, wat wachay wacha hen ilufusna way ihay farud way egad hen piliyén hen anchichay Judio. _Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus. Wat ammag nahaang ah Pilato. Hen nimfag-ancha hen matéyan Jesus ya hen milufusan Barabas ^Yag anat ekat Pilato an hiyéén, “Ay achia makasongfat hen annachay chacha epafasor an hea way an peet ammag chuar.” _]7Yachi yag ammag chuar hen cha epafasor hen anchichay anap-apon hen papachi an Jesus. 1\[Yachi way inumchahcha yag finistigar Pilato ah Jesus way mangaliyén, “Ay hea ano hen Aren hen Judio.” Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa hen annay enalem.” d[ CAngkay hiyachi way cha pomaway, kasencha na-among hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya amin agé hen anchichay konsel, yag nantatagépfarcha way mamanoh no henon ekamancha an Jesus. Wat tenawidcha hen limana yag inyéycha way i mangemporang an Gubérnador Pilato. ZHYag hen hiyachi, kasenat agé nanollaò hen manò way yachin pegwan hen tollaò, yag hemhemma-at Pedro hen anchi imfafaggan Jesus an hiya way achi manollaò hen pegwan tollaò yag nametluwénaat way mangenhoot an hiya. Yag chaat mankela gapoh hamhamàna.^Y5GYag ammag nansapata ah Pedro way mangaliyén, “Uray ud-ay pédténà an Apudyus no faén tot-owa hen antoy chà ifaga an chàyu te tot-owa angkay way maid poros innilà hen annay taguwanna way chayu aryén.” PXFNgém kasen agé enhoot chillu Pedro. Yag yachi agé way iggay nahen-awniyan yag ekat agé hen anchichay ahetàtàchégén, “Aẁ, hea eman hen ihay ifana, a, te afab-én way iGalilea, a, met.” .WUEYachi yag kasen agé innilan hen anchi fafarasang hiya yag imfagana hen anchichay ahetàtàchég way tatagu way mangaliyén, “Yaha angkay agé hen ihay ifana.” tVaDNgém enhoot Pedro way mangaliyén, “Tawwan hen annay cham aryén te maid innilà.” Yag chaat lomayaw ah Pedro way éméy hen anchi penget hen fatawa way nanag-én hen charan. Yachi yag nanollaò hen manò te pés-éy tollaòchi. U)CYachi way innilana ah Pedro way cha mèanichu, enméschagana hiya yag annaat ekatén, “Hean samet hen ihay ifan Jesusanchi way eNazaret.” }TsBAh Pedro agé, étégna ah fatawa, yag émméy hen ihay fafarasang way alepan hen anchi kangatowan way pachi. RSAYachi yag inluginat hen tapena way manoppatoppa an hiya. Yag hen tapena, ancha an finongot hen uruna ta maid ilana yag anchaat loproppagén way mangaliyén, “Ayé, ifagam man no heno hen nanlopag an hea.” Ya uray agé hen anchichay guwarcha, anchag lapchù-un hiyéén tenappetappetcha. Hen nangenhootan Pedro an Jesus pRY@Chengngartaaw met amin hen anchi enalena way annag cha pérhén hen kena-apudyus Apudyus. Wat nokay hen ekamantaaw an hiya nò.” Yag tenomfarcha amin hen anchichay na-a-among way mangaliyén, “Karébféngana way mepapchit.” HQ ?Yag hen hiyachi, ammag entanong hen anchi kangatowan way pachi way nangissay hen lumfongna gapon anchi enalen Jesus, yag ekatnéén, “Ay ammoh kasentaaw anapén hen man-istigu ah fasorna. rP]>“Oo haén,” way ekat Jesus, “yag awniyat ilanyu amin haén way Pangorowan hen Tatagu way tumutùchu hen pachawanan Apudyus way mannakafalin. Yag ilanyu agé haén hen anchi mamfangchà way marpod uchu way iyalen hen funat.” xOi=Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus way achin ar-ale. Wat entoroy hen anchi chan fistigar way mangaliyén, “Ay hea hen anchi Cristu way anà hen anchi machachayaw way Apudyus ta hea hen anchi empopostana way umale way mantoray.” iNK<Angkay hiyachi yag tommàchég hen anchi kangatowan way pachi hen sangwanancha amin way mamistigar an Jesus yag ekatnéén, “Ay achia makasongfat hen antochay chacha epafasor an hea. Ay tot-owa hen chacha aryén.” YM+;Ngém uray agé chichaat ammag achi chillu agé mètemfuruy hen chacha aryén. ^L5:“Chengngarni angkay hen enalen hen antoy tagu way chachaeléna ano hen antoy Templotaaw way tatagu hen nangamma yag anna agég sà-achén hen iha hen anchi ma-atloy ag-agaw way faén anoh tagu hen mangamma.” xKi9Hiyachi yag anat tomàchég hen anchichay tapen hen anam-ama way mangenlémrém an hiya way mangaliyén, zJm8Anchag chuar hen anchichay i man-istigu way mangenlémrém an hiya, ngém ammag nanhinafà-ar hen chacha enale. }Is7Angkay hen anchichay na-a-among ah faréy way anap-apon hen papachi ya amin hen anchichay anam-ama way ponò way ekatchéén konsel, chacha amin anapén hen epafasorcha an Jesus ah érégnah mempapchitancha, ngém ammag maid inchahancha. 2H]6Wat ah Pedro, chinuchum-ang way cha umunud yag nanlahin hen anchi fatawan hen faréy hen anchi kangatowan way pachi yag nìtùchu hen anchichay guwarcha way mèanichu. G 5Angkay hiyachi yag inyéycha ah Jesus hen faréy hen anchi kangatowan way pachi te ahchi hen na-amongan amin hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. F'4Ngém an yanggay hen anchi akrangna hen empagudcha te pommorhapoh way ommawid way ammag namfafallad. Hen nepasangowan Jesus hen anchi konsel RE3Yag wacha agé hen hiyachi hen ihay fafaru way ammag iggay nanlumfong hen nangunuchana an Jesus, te an yanggay nan-a-akrang ah yapet way lopot. Wat entakorong hen anchichay tatagu way mampap an hiya. ]D32Yag hen hiyachi, anchag ommawid amin hen anchichay pasorotna yag tenaynancha hiya. vCe1Ammag enag-agaw met way nìyamoamongà an chàyu ah Templo hen anchi chà nantudtuchuwan, yag pakay faén ahchi hen nanelewanyu an haén nò. Ngém yato chillu hen masapor mekaman ah tomot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus.” 6Be0Yachi yag imfagan Jesus hen anchichay namchéng an hiya way mangaliyén, “Pakay, ay futangelowà ta masapor mamfafangngid-ayu ya mampapang-or-ayu way i manelew an haén. (AI/Ngém hen ihay ifana way nètatàchég an nadchi, annag inuhfù hen fangidna yag fina-agna hen alepan hen anchi kangatowan way pachi yag naporhan hen ingana. L@.Yag hen hiyachi, ammag finchéngat hen anchichay tatagu ah Jesus. t?a-Yachi yag émméy ah Judas an Jesus yag ekatnéén, “Apo,” yag annaat etomò hen tapàna hen apengna. e>C,Hen imfafaggan Judas hen anchichay enetnodna, ekatnéén, “Hen anchi tagu way mangempàil-à hen rispitù an hiya hen mentomoà hen tapào hen apengna, yachi hen telewényu ya elayawyu way masapor maguguwwarchaan.” 0=Y+Angkay hiyachi way étég Jesus way chan ale yag inumchahat ah Judas way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna. Yag wachacha agé hen anchichay chuar way tatagu way enetnodna way namfafangngid hen tapena ya nampapang-or hen tapena. Cha nadchiy tatagu hen hennag hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya anat hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio. y<k*Wat fumangon-ayuwat ta intaaw te ilanyu ngén, nawayat hen anchi mangentochar an haén.” Hen natelewan Jesus qp~}|{{2ziyyaxxpwvvsutts6rQq^ooZmml'jihSgfee7dVcc?ba `=_1^&]}[ZZYYWrVUpTSSFRQQ@PONNN(MM4KK(JJFEDGCAt@?>>A=<< :99575z4W3311E/.Y,+)(d'%i$$0" {T;w ?  er q_'Te ilanyu ngén, anyug cha ekatén maid mankoranganyu te wacha amin hen masaporyu, ya ah hamhamàyu, an-ayu amin ammag faknang. Ngém maid peet innilayu way ah katot-owanaat chàyu hen ammag kapupubliyan ya kaséség-angan te kaman-ayu yanggay namfafallad ya nabfurag. ~^uNgém gapo ta an-ayug chan finafang ah atong ya ténéng, kaman an-ayug aggautlà an haén wat an-og etoppa chàyu. []/Wat innilà hen aminay a-ammayu way ammag maid paat maetorong hen afurotyu te kaman-ayu chan finfinafang ah atong ya ténéng. Ngém hen laychê paat, ta gìnéê koma hen kena-atongyu ono hen kenaténéngyu. \}Angkay narpas agéchi yag imfagana hen esorat-o agé hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Laodicea, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Laodicea way haén ah Jesus way nangadnan ah Tot-owa ya Natatallek, te haén hen nangempaka-ammu hen amin way mepanggép an Apudyus. Ya haén agé hen narpowan hen angamin way enammaan Apudyus. o[W “Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen antochay cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.” Hen mitugun hen anchichay eLaodicea way ammag achin anchar hen afurotcha Z “Yag hen anchichay tatagu way manga-afà hen laweng, wat ammaà chicha ah kaman to-od hen anchi Templon Apudyus way achicha taytaynan ah ing-inggana. Yag esorat-o agé an chicha hen ngachan Apudyus ya hen ngachan hen anchi fabréyna way yachin anchi faru way Jerusalem way mepaghad way marpon Apudyus ad uchu. Ya esorat-o agé an chicha hen anchi faru way ngachan-o.” :Ym Tég-angay tot-owa hen mamfangchà, wat anyug mannunuuchun paat hen annay afurotyu an haén ta maid makapréh hen anchi gunggunayu way mannanayun way ataguwanyu an Apudyus.” oXW Yag gapo ta ena-abfurotyu hen imfagà yag enan-anohanyu hen ligat way nepachah an chàyu, wat hahalla-à chàyu hen anchi amchanay ligat way mepachah hen aminay tatagu hen antoy lota ah kail-an hen kenatatagun hen aminay tatagu. cW? “Wat ilanyu hen ekaman-o hen annachay nangéttém way tatagu way ammag mangaliyén tatagun Apudyus chicha gapon kenaJudiocha, ngém faénat agé te ammag tatagun Chumunyu chicha. Wat wachan ammaà an chicha ah mampalentomangancha hen henagongyu ah manayawancha an chàyu, yag yachi hen mangenlasinancha way laylaychê chàyu way tatagù. 7VgWat innilà hen aminay a-ammayu, yag innilà agé way an yanggay agég aket hen kafaelanyu. Ngém anyu chillug epapate way nangamma hen imfagà way maid nanginyang-anggayanyu an haén. Wat kaman paat an-og finùtan hen hawang an chàyu way maid makànéb ta ah kawayaanyu way mangamma hen laychê.” MUAngkay narpas agéchi yag imfagana hen esorat-o agé hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Filadelfia, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Filadelfia way haén ah Jesus way na-apudyusan ya katot-owaan. Ya haén agé hen anchi mamangchén hen torfek hen mantorayan Apudyus ad uchu way niyalig ah faréy David. Wat no haén hen mam-at, maid makànéb. Yag no haén agé hen mangnéb, wat maid agé makab-at. |Tq“Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen antochay cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.” Hen mitugun hen anchichay iFiladelfia way tàén aketcha, ammaancha chillu hen chakar cS?“Ya aminay tatagu way manga-afà hen laweng, wat kaman agéhchi hen marumfongancha ah pokkawan. Ya achì agé kàka-anén hen ngachancha hen anchi libnu way nelelestaan hen ngangachan hen anchichay aminay mètagu an Apudyus ah ing-inggana, te an-owat an ifaga hen sangwanan Ama ya hen anchichay a-anghelna way chicha hen tatagù paat.” R7Ngém wachacha chillu hen tapena an chàyu ahnad Sardis way cha-an netape hen fummasoran hen kachùran, wat kaman cha-ancha lagtan hen lumfongcha. Wat chichachi hen marumfongan ah pokkawan ya metnodcha agé an haén te wachan karébféngancha gapon kenauston hen afurotcha.” @QyWat hamham-ényu hen anchichay nitutudtuchu an chàyu way chengngaryu hen pés-éyna, ta yachin afurotonyu yag imfafawiyu hen annay chayu ekamkaman. Te no achiyu falewan chachi, anà angkay ammag umale way manusa an chàyu way achiyu mapòpootan yag umma-aliya-at way kaman hen umaliyan hen ihay cha mangakaw. TP!Yag kaman-ayu agé nanasséy wat fumangon-ayu ta iyam-ammayu hen annay aket way afurotyu ta achi paat maonghor. Te hen inchahà an chàyu, wat ammag cha-an mènong an Apudyus hen annay chayu am-ammaan. O ;Angkay narpaschi yag imfagana agé hen esorat-o hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Sardis, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Sardis way haén ah Jesu Cristu way nelarammongan hen Espiritun Apudyus way pituy karase hen chana man-ancharan. Ya haén agé hen anchi nanangchén hen anchi pituy taraw. Wat innilà amin hen a-ammayu, ya innilà agé way nanhemamag way mètaguayu ano an Apudyus. Ngém ah katot-owana, an-ayug kaman nanattéy an hiya te ah tapàyu yanggay hen iggaw hen afurotyu. *NM“Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen antochay cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.”yMk“Te hen anchichay tatagu way manga-afà hen laweng way ancha yanggay ammag epapate way mangamma hen laychê ingganah matéyancha, wat idchat-o an chicha hen anchi taraw way fatakagan ya anat agé hen fiyangcha way mantoray hen karotarota way kaman hen nangidchatan Ama hen fiyang-o agé way mantoray. Yag mantorayê agé chicha way ammag estrekto hen ekamancha way maid maka-afà an chicha yag amin hen anchichay achi manguyaat, machusacha way anchag kaman fanga way mapagoh yag nabnabtà.” LgKGTe hen ifagà yanggay an chàyuwat, anyug mannunuuchun hen afurotyu inggana hen umaliyà.” sJ_“Ngém chàyu way tapena ahnad Tiatira way iggay somorot hen intudtuchun hen hiyachiy fufae yag iggayyu agé acharén hen anchichay naunig way intudtuchun Chumunyu, wat maid kasen ifagà an chàyu ah kahéphépan hen ligatyu. @IyYag an-o agég pédtén amin hen anchichay cha somorot an hiya ta wachay mangil-an hen aminay cha omafurot ah kafabréfabréy way haén, innilà hen egachay netataro way hamhamà hen tatagu ya hen gagtàcha. Yag idchat-o agé hen assong hen a-amman hen aminay tatagu way ammay no ammay ya laweng no laweng.” H#Wat hen ekaman-o, an-og ammaan hen pararo way mansaketana ah achina makafangonan, yag kaman agéhchi hen mekaman hen anchichay nèloko an hiya. Wat ammag pararo hen mamaligatà an chicha amin no achicha ifafawi way mangentagay hen anchichay laweng way chacha ammaan. GAn-og hehennéd hen mamfafawiyana, ngém annag a-adchiyén te achina laychén way mangentagay hen anchi aggarémha way chana ammaan. FNgém wacha chillu hen lawengê an chàyu, te anyug cha parufusun hen mantudtuchuwan hen annay fufaeyanna way kaman an Jezebel way annag emparang hen acharna ah profeta ano, yag chanaat agé lokopon hen anchichay chan sérfi an haén ah fumasorancha. Te chana itudtuchu hen mangamaan hen lenarae ya finufae hen lenoroko, ya anat agé hen mangissaan hen nichaton hen faén tot-oway Apudyus. E/Innilà amin hen a-ammayu ya hen kenapegsan hen layadyu ya hen kenatalekyu. Ya innilà agé way chayu tot-owa epapate way mansérfi an haén ya chayu agé anohan hen uray heno way ligat. Yag innilà agé way chùchùar hen chayu ammaan way ammay ad uwan no hen pés-éyna. DwAngkay hiyachi way narpas agéchi yag imfagana agé hen esorat-o hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Tiatira. Hen imfagana, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Tiatira way haén hen anà Apudyus way ammag tachém chi matana way kaman cha gumilab way apoy, ya ammag chan seselap hen he-ena way kaman na-ad-a-ad-ad way gamfang. C“Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen antoy cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.” “Yag hen anchi tagu way manga-afà hen lawengat, wachan idchat-o an hiya way entatarò way ma-an way ekatchéén manna. Ya idchat-o agé hen ihay pokkawan way fato way nasosollatan ah faru way ngachan way maid kasen nangammu an nadchi no faén yanggay hen anchi midchatana.” Hen mitugun hen anchichay eTiatara way anchag cha parufusun hen anchi achi meparufus )BKWat etagayyu koma cha nadchi, te no achiyu, anà angkay ammag umale yag ginufat-o cha nadchiy tatagu way usarê hen antoy fangid way fummufùnag ah tapào.” A Ya kaman agéchi hen wachan chàyu, te wachacha peet hen tapeyu agé way cha manorad hen intudtuchun hen anchichay Nicolaita. ,@QManowat te ammay amin chachi, ngém wachacha chillu hen tapen hen lawengê an chàyu way hen iha, annachayan hen tapenay ifayu way cha manorad hen intudtuchun Balaam ad namenghan way hiya, intugunna an Balak hen ekamanna way mangawis hen anchichay ganà Israel ah fumasorancha. Te intudtuchuna hen mangissaancha hen anchi nichaton hen faén tot-oway Apudyus, ya hen cha mangammaan hen lenarae ya finufae hen lenoroko. G? Innilà hen annay iggawyu way ammag kaman paat fabréy Chumunyu te hiya hen chan toray ahna. Ngém ammay te anyu chillug epapate hen afurotyu an haén way iggayyu paat iyang-anggayanchi, uray hen anchi namchitan hen kailiyanyu hen anchi ifayu way Antipas way ihay natatallek way cha nempaka-ammu mepanggép an haén. 7>g Angkay narpas agéchi yag imfagana hen esorat-o agé hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Pergamo. Hen imfagana, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Pergamo way haén ah Jesu Cristu way nangimfangid hen anchi tachémay fangid way namfinalin hen ngarabna. s=_ “Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen antoy cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.” “Yag hen anchi tagu way manga-afà hen lawengat achi metape hen anchi kachusaan way ma-awagan ah pegwan chi atéyan.” Hen mitugun hen anchichay ePergamo way anchag a-abfunan hen anchi achi koma ma-afunan b<= Wat hen ifagà an chàyu, achiayu cha émég-égyat hen anchichay ligat way tég-angay mepachah an chàyu, te annayan tot-owa ah Chumunyu way mamachas way manga-an hen afurotyu way magénén ammaana hen mifaruchanyu way tapena. Ngém an yanggay hemporo way ag-agaw hen mapap-aligatanyu yag anggay. Wat anyu yanggay ammag kakamchén chillu hen afurotyu, tàén no yachin iyatéyyu, wat gunggunaà chàyu ah pegwana ah kaman korona way yachi hen mannanayun way ataguwan.” Y;+ Innilà amin hen chayu mapàpàgangan ya hen kenapubliyu. Ngém ah katot-owana, an-ayu angkay ammag fafanaknang ad uchu gapon afurotyu an haén. Yag innilà agé hen cha ekamkaman hen annachay cha mangsomangsot an chàyu way cha mangaliyén tatagun Apudyus chicha gapon kenaJudiocha, ngém faénat agé te chicha hen tatagun Chumunyu. 4:aAngkay narpaschi yag imfagana agé hen esorat-o hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Esmirna, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Esmirna way haén hen anchi lugrugin hen egad ya hen péppég agé hen egad, ya haén agé hen anchi natéy yag nan-uchi. 09Y“Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.” “Yag hen anchichay tatagu way manga-afà hen lawengat idchat-o hen karébféngancha way mèan hen fungan hen anchi away way wacha ad uchu hen iggaw Apudyus way yachi agé hen mangchat hen mannanayun way ataguwan.” Hen mitugun hen anchichay iyEsmirna way cha mapàpàgang 8'Ngém wacha agé uwa hen ihay ammayê an chàyu, te anyug achi agé laychén hen a-amman hen anchichay Nicolaita way achì agé laychén.” 79Wat hiyachi, hamham-ényu koma hen anchi layadyu hen péspés-éyna ta mamfafawiayu yag finalehwatyu chillu hen anchi pés-éy enkamanyu. Te no achiayu, wat anà angkay ammag umale yag kena-an-o hen anchi helaw way wachan chàyu way an-og tepowén chàyu way cha omafurot ahna. Y6+Ammay met amin chaha, ngém wacha chillu hen lawengê an chàyu, te ammag an kommapsot hen chayu manlaychan an haén ya umat agé hen ifayu way achi kaman hen anchi pés-éyna way ammag napegsa hen layadyu. s5_Wat an-ayu tot-owag na-anoh ya napaligatan gapon afurotyu an haén way anyu chillug achi iyang-anggayan. 47Innilà hen aminay a-ammayu ya hen cha mepasamak an chàyu way chayu met anohan hen aminay chayu harémén. Ya innilà agé way achiyu laychén hen anchichay lawengay tatagu, ya chayu agé paneknekan hen kenatot-owan hen anchichay ammag mangaliyén aposelcha ngém faénchaat. 3 Yachi yag annaat agé etoroy way mangimfaga hen esorat-o hen anchi kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha omafurot ad Efeso, ekatnéén, “Yato hen ifagà an chàyu ahnad Efeso way haén ah Jesu Cristu way nanangchén hen anchi pituy taraw ah awan-o, ya haén agé hen anchi nanggagawa hen anchi pituy cha mepatpatngan hen helaw way faletò. Wat hiyato hen ifagà an chàyu. ,2 SYag mepanggép hen antochay i-illam way pituy taraw way iné-égnanan hen awan-o ya anat agé hen antochay pituy faletò way cha mepatpatngan hen helaw, epaka-ammù an hea hen laychénchay aryén way maid nangam-ammu. Te hen anchichay pituy tarawat, chichachi hen miyaligan hen anchichay pituy ap-apo way kaman anghel way mangi-ila hen anchichay cha ma-am-among hen anchichay pituy fabréy. Ya hen anchichay pituy cha mepatpatngan hen helaw agéat, chichachi hen miyaligan hen anchichay tatagu way cha omafurot hen anchichay pituy fabréy.”1 Wat ayé, ta esoratno hen aminay mepàila an hea way hen tapena, mepasamak ad uwan, ya hen tapena, egad ah pegwana ya anchaat mepasamak. 00 [Ya haén agé hen anchi ammag matattagu ah ing-inggana way tàén natéyà ad namenghan, nataguwà chillu way anà ammag mawawà-achah ing-inggana way maid péppégna. Yag haén agé hen anchi mamangchén hen atéyan hen katagutagu ya haén agé hen mangimfaga no heno hen ayancha no matéycha. /  Angkay hen nangil-à an hiya, anà ammag narangad hen sangwanana way kamanà natéy ah égyat-o. Yag annag tenchéat agé haén way mangaliyén, “Achia cha émégyat te haén hen anchi lugrugin chi egad, ya haén agé hen anchi péppég chi egad. h. KYa hen awanna agé, iné-égnanana hen pituy taraw. Ya hen anchi tapàna, fummufùnag hen tachém way fangid way namfinalin chi ngarabna. Ya hen anchi féharna agé, ammag cha humili way kaman hilin chi init hen kapegsana. 9- mYa hen he-ena agé, ammag chan seselap way kaman hen anat nabhar way na-ad-a-ad-ad way gamfang. Yag kaman agé hen alenaat, ammag kaman ésar chi cha mangab-afarug way chanum. , Ya hen fuùna agé, ammag pokkawan way kaman kapes. Yag hen matana, ammag tachém way kaman agé hen anchi cha gumilab way apoy. +  Yag wacha hen ihay nanggagaw-éncha way kaman tatagu way cha magayagay hen lumfongna ya nasesentoronan hen paragpagna ah faletò. .* W Angkay hiyachi way namfiliwità way mangila koma hen anchi cha managépfar an haén, yag innila-at agé hen pituy cha mepatpatngan hen helaw way pahig faletò. ) 5 Yag hen imfagana an haén, ekatnéén, “Esoratno amin hen mepàila ya mepagngar an hea, ta epééynochi hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among hen anchichay pituy fabréy way ad Efeso yad Esmirna, ad Pergamo, ad Tiatira, ad Sardis, ad Filadelfia, ya ad Laodicea.” M(  Yag angkay hen-argawan way ag-agaw hen Chuminggu, anà ammag pinchén hen Espiritun Apudyus, yag wachan chengngar-o way chakaray ale way kaman alen chi tangguyub way nemamamang hen nanchuchùgà. ' ) Haénay Juan way sonodyu, ifà paat chàyu hen chataaw manganohan hen chataaw maligatan gapon chataaw omafurotan an Jesu Cristu, ya ifà agé chàyu hen metatapyantaaw hen mantorayan Apudyus. Wat haén way sonodyu, anà ammag neporwak hen antoy lota way nanggagawa hen fayfay way ekatchéén Patmos, gapon chà manginwarawagan hen alen Apudyus ya hen anchi katot-owaan way empaka-ammun Jesus. 4& cWat ah Apudyus way nawawà-acha chillu hen péspés-éyna ya é-éttégna ad uwan way ammag mawawà-acha agéh ing-inggana way hiya yanggay hen anchi mannakafael way Apudyus, ekatnéén, “Haén hen lugrugin hen egad ya haén agé hen péppég hen egad.” Hen nampàil-an Jesu Cristu an Juan k% QI-illanyu te kasen agé umale ah Jesu Cristu way manggagaw-én hen funat. Yag maid tagu ah achi mangila an hiya hen hiyachi, te uray hen anchichay nanodyok paat an hiya hen namchitanchaat ilancha agé. Yag hen aminay tatagu ah karotarotaat anchag mampapayagpag amin ah égyatcha hen umaliyana te yachin machusaancha. Wat ma-ammaanchi way ma-ammaan. p$ [Yag entapena agé chitaaw hen mantorayana, ya namfalinéna agé chitaaw ah pachi way mansérfi an Amana way Apudyus. Wat antaaw yanggay ammag chachayyawén ah Jesu Cristuwanchi way hiya hen mannakafael way mantoray ah ing-inggana. `# ;Haén way Juan, hiyaton esorat-o an chàyu way cha omafurot way cha ma-am-among hen annachay pituy fabréy hen provinsiyan hen Asia. Ah Apudyus, ammag nawawà-acha hen laprapon chi egad ya é-éttégna ad uwan, ya ammag mawawà-acha chillu ah ing-inggana. Ya hen anchi Espirituna way pituy karase hen chana man-ancharan, ini-inggaw hen sangwanan Apudyus way chan toray. Ya ah Jesu Cristu, an chillug natatallek way nangempàila hen aminay wacha an Apudyus yag na-awagan agé ah pés-éy chi anà, te hiya hen anchi nangempango hen man-uchiyan hen natéy, ya hiya agé hen aren hen egachay toray hen antoy lota. Wat ta totollongan chitaaw amin an chicha ya ta totornosoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Ah Jesu Cristu agé, ammag pararo hen layadna an chitaaw, wat natéy way nifùfù hen charana ah nanginlufusana an chitaaw way kaman imfafarud hen fasor. " ! Wat laylayad hen anchi tagu way mamasa hen yatoy nesorat yag ancha agég laylayad no papannaagéncha ya afurotoncha paat hen chana ifaga, te achi mafayag wat umchah amin chatoy paspasamak. Hen nanoratan Juan hen anchichay cha omafurot hen pituy fabréy $  CYag ah Juan, henaphapetna amin hen innilana ya chengngarna. Wat hen yatoy nesorat hen nanaphapetana hen imfagan Apudyus way tenàchégan agé Jesu Cristu. ` =Hen yatoy nesorat, yato hen narpon Apudyus way empaka-ammun Jesu Cristu an Juan ta mafalin ma-awatan amin hen anchichay chan sérfi an hiya hen ma-ammaan ah tapen chi ag-agaw, te amin chato wat achi mahen-awniyan yag nepasamakat. Yag ah nempaka-ammuwan Jesu Cristu an cha natto, wat anna an hennag an Juan way chan sérfi an hiya hen anghelna. ^5:Wat ta totollongan chitaaw amin an Apo Jesu Cristu. Haén ah Pablo.:Ya amin hen antochay cha omafurot ahtod Roma, kaskasen hen anchichay wachah faréy Are Cesar, chacha amin pakomostéén chàyu ahna. kO:Wat pakomostéényu amin hen annachay tatagun Apudyus ahna way cha omafurot an Jesu Cristu. dA:Wat antaaw ammag chachayyawén ah Amataaw way Apudyus ah ing-inggana way maid péppégna. :Ya ah Apudyus, maid mepachongan hen kafinaknangna, wat gapon Jesu Cristu, annag ilibli way mangidchat an chàyu hen aminay masaporyu. q[:Wat ad uwan, gapo hen amin way empa-arayu an Epafrodito, maid nakorangà te an hommawar. Yag hen hiyachiy inidchatyu, faén yanggay haén hen nangidchatanyu te kaman inchatonyu aminchi an Apudyus wat nemparaylayad agéchi an hiya. 6e:Mampasaramatà hen aminay torongyu an haén, ngém faén chilluchi hen chà agawaan an chàyu, te an kaskasen hen layad-o te gunggunaan chàyu an Apudyus gapon cha nadchi. U#:Ya namegwayu agé empale hen torongyu an haén hen kawad-à ad Tesalonica. Y+:Chàyu way iFilipos, innilayu way chàyu yanggay hen nanorong an haén hen anchi layaw-o hen anchi provinsiyan hen Macedonia hen anchi pés-éy nangintudtuchuwà hen anchi ammayay chamag. Iggayà torongan hen anchichay ommafurot hen tapenay fabréy, te chàyu yanggay hen nangidchat hen aminay masapor-o ah nìyammaanyu an haén. N:Ngém saramat paat chillu te chakar hen torongyu hen antoy ligat-o. _7: Maka-anohà ah uray heno gapo hen torong Jesu Cristu way cha mangempapegsa an haén. "=: Napachas-o amin hen egad way uray hen makorangan ya hen sommobraan hen egad way masapor hen tatagu. Wat ad uwan, uray heno way mekaman an haén, anà chillug mamapnek, tàén hommehennaangà ono anà an nanabhug. Wat maid agé lilì, tàén ammag maid masapor-o ono an homahawar. 5: Ya achì agé cha aryénto ah lilì gapon kenakorang hen masapor-o te ah katot-owana, inluwam-o way ammag mamapnek ah uray heno way wacha an haén. : Pararo hen laylayad-o ya chaà agén yaman an Apo Jesus te tàén nafayag, kasenyu inidchat hen torongyu ah mangempàil-anyu hen layadyu an haén. Manowat te achì ekatén naliw-anyu haén, te an yanggay maid wayayu way mangempàila hen hiyachiy layad. nU: Ya amin way enacharyu an haén way innilan man hen matayu ono hen chengngaryu, yachi koma hen chayu amma-ammaan. Yag ah Apudyus way mamapanoh hen hamhamàtaaw, achina agé iyang-anggayan chitaaw. Hen yaman Pablo gapon torongcha %C:Wat hen anongoh hen esorat-o an chàyu way sosnod, wat mepanggép hen hamham-éntaaw. Masapor arantaaw yanggay hen tot-owa ah manhamhamàtaaw ya hen anchi ammay ya hen anchi nalilimpiyu. Ta hen anchi i-inggaw ah hamhamàtaawat hen anchi nacharos ya hen anchi ifilang Apudyus ah usto ya hen anchi omenparaylayad. Achiyu haham-én hen laweng ta hen anchi omenpa-ammay ah hamhamà, chichachi hen haham-ényu. =s:Te no yachiyat, panohon Apudyus hen hamhamàtaaw way maid kepaniyan hen ekamanna way mamanoh. Ya maid agé makachachael hen hiyachiy napanohan hen hamhamàtaaw gapon Jesu Cristu. # ?:Ya achitaaw agé cha machanchanagan ah uray heno, ta antaawat iyam-amma way mangimfaga hen amin an Apudyus way manginya-agwa agé hen yamantaaw an hiya. p Y:Masapor epàilataaw hen anoh hen egachay tatagu te tég-angay tot-owa hen mamfangchan Apo Jesus. B }:Hen ifagà an chàyu amin, antaaw ammag lomaylayad ah ing-inggana gapon nelarammongantaaw an Apo Jesu Cristu. Wat ta epegwà agéy mangimfaga way antaaw yanggay ammag lomarayyad. = s:Ya hen ifagà agé an heay ifà paat way cha mèamma an haén hen antoy alen Apudyus, torongam paat chicha te ancha tot-owag empapate way tommorong an haén hen chà nanginwarawagan hen anchi ammayay chamag way kaman agé an Clemente ya umat agé hen anchichay tapena. Yag tàén cha-an-o engadnan chicha amin hen antoy sorat-o, ensosorat chillu Apudyus chicha amin hen anchi libnuna way mangimfaga hen mètagu an hiya ah ing-inggana. % C:Chàyu way inin-ina way cha Erodias an Sintike, panga-aseyu paat ta mankenna-awatan-ayu te masosnodtaaw chillu gapo hen ommafurotantaaw an Apo Jesus.  :Wat hiyachi, chàyu way sosnod way laylaychê, wat chàyu hen cha mangemparaylayad an haén. Ya chàyu agé hen chà ichayaw hen tapena, ya an agég pararo hen enayù an chàyu. Wat anyu paat ammag epapate way mangamma amin hen laychén Apo Jesu Cristu.  :Yag hen hiyachi, mamfalinéna hen antochay kaségség-ang way achartaaw ah kaman hen kaenammay hen acharna. Ya kafaelana agé way mangamma, te ah mannakafalinnaat maid achi mafalin an hiya, te uray hen man-ap-apowana hen egachay wachéén mafalinna.J :Waman chitaaw, ad uchu hen ustoy fumabréyantaaw ya chataaw agé ahopan hen mamfangchan Apotaaw way Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw, te umale way marpod uchu way i mangayag an chitaaw.  :Wat chicha, ancha angkay ammag metap-ar, te ammag hen laylaychén hen acharcha yanggay hen chacha afuroton. Yag heno agé way afifì-inén yachiyat agé hen laychéncha paat way epàila. Yag hen antoy lota yanggay agé hen péppég hen chacha hamham-én. #?:Te tot-owa angkay hen anchi imfagafagà chillu an chàyu hen anchi ar-argaw, ya anà ammag chan luruwa way kasen mangimfaga way wachacha hen tapena way anchag cha ammaan hen acharcha ah kafusor Jesu Cristu gapon chacha ekamkaman, te anchag cha lakrakéén hen natéyana hen koros. 7:Sosnod, anyu komag torachén haén. Ya elasinyu koma agé hen anchichay cha manorad an haén ta hen chani ekaman, yachi koma agé hen ekamanyu. q[:Ngém uray ta yachi, masapor chillu ihaihéén ammaana paat hen innilana way laychén Apudyus an hiya. ]3:Wat amintaaw way chinuchumgat hen hamhamàna an Jesu Cristu, kaman agéhchi koma hen hamhamàtaaw. Ngém mag-ay ta wachay achi mangafun ah tapena, awniyat torongan Apudyus hen hamhamàna ta tomepon chillu. 2]:Wat an-og epapate way mangamma hen laychén Apudyus te yachi met hen kagunggunaan ya hen anchi gunggunaat hen mètaguwan an hiya ad uchu gapo hen enammaan Jesu Cristu. Z-: Sosnod, achì agé ekatén enammaà amin hen anchi laychén Jesu Cristu, ngém hen chà ammaan, an-og cha aliw-an amin hen anchi narpas way na-ammaan ta umahà-an hen hamhamào way mangamma hen anchi cha-an. t~a: Sosnod, achì ekatén anà ammag ammay way looh nepachong hen hamhamào hen hamhamà Jesu Cristu. Ngém chà pachasén paat ah kafaelà way mangamma hen laychéna te yachi chillu hen ganchatna way namele an haén ah mantataguna. }: ta éhéd yag man-uchiyà agé way kaman hen nan-uchiyana ta mètaguwà agé an hiya. Masapor epapate way omafurot ah ing-inggana P|: Wat hen laychê paat ad uwan, ta ma-awa-awatà paat amin hen wacha an Jesu Cristu ah komamanà an hiya, ya ta malènà koma agé hen mannakafalinna way nepàila hen nan-uchiyana. Ya hen hamhamào ad uwan, uray mapàgangà way kaman hen napàgangana, ya uray matéyà way kaman hen inyatéyna, non ana-at paat komaman an hiya, ){K: ta melarammongà yanggay an hiya. Wat ad uwan, achì manchinlan hen kaenammay-o gapo hen nanorachà hen orchin Moses. Te hen kaenammay-o ad uwan, yachi hen inidchat Apudyus an haén gapo hen ommafurotà an Jesu Cristu. Te yachi chillu hen idchat Apudyus hen heno way omafurot an Cristu. Oz:Ya faén agé yanggay anggaychi hen inyanggayà te uray hen aminay napateg an haén hen anchi pés-éyna, te wadwadcha way térén hen antoy neteponan hen hamhamào an Jesu Cristu ya hen nangapowà an hiya. Wat an-o yanggay ammag ifilang ah nifasora hen aminay enammaà hen anchi ar-argaw ah somorotà an Jesu Cristu ad uwan \y1:Ngém ad uwan, amin hen anchichay chà nanchinlan hen anchi ar-argaw, na-awatà way ammag maid peet etot-orongna ah metapyà an Apudyus, wat an-og inyanggayan amin chachi ah manhagongà yanggay an Jesu Cristu. exC:Ya ah nangempapatiyà way nanorot hen gagangayni way Judio, chuar hen penap-aligatà hen anchichay nanaynan an nadchi way ommafurot an Jesus. Ya maid agé nepafasorà mepanggép hen orchin Moses te maid lenabrabseng-o. fwE:Te ilanyu ngénat haén, gana-à paat an Jacob way nan-Israel way ommapet an Benjamin. Ya hen anchi ma-awaru way ag-agaw-o way niyanà, wat namarkaan agé hen achar-o wat anà ammag tenten way Judio way Judio amin hen anap-ò. Ya mepanggép hen manorachan hen orchin Apudyus, haén met agé hen ihay Fariseo way kaestrektowan way manorad hen amin. v!:Te non an umat yag wachay mangaliyén manokchuna hen nanorachana hen orchin, an-o angkay ammag enlarahyan hiya, te maid iggay-o enammaan. huI:Yag faén chilluchi hen sinyar hen tot-oway anà Apudyus. Wat faén chicha hen tot-oway anàna te hen tot-oway anà Apudyusat chitaaw way cha manayaw an hiya gapon torong hen Espirituna, chitaaw way cha manginchayaw an Jesu Cristu ya chataaw agé manokchun hiya yanggay way achitaaw manokchun hen anchi pàpàila way a-amma ah manorachan hen orchin. otW:Masapor ar-arwachanyu paat hen anchichay ammag térénay tatagu way cha mangempapelet way egad ano mamarkaan paat hen achar ya antaawat ano metape an Apudyus. Te chichachiy lawengay tatagu, ancha yanggay an laychén way fuma-ag. as =:Wat hiyachi sosnod, hen ifagà an chitaaw aminat, antaaw ammag lomaylayad gapon nelarammongantaaw an Apo Jesu Cristu. Achì solsoletan way kasen mangimfaga an cha natto an chàyu te masapor paat ma-awa-awatantaawto. \r1:Te hiya, tég-angayna iyatéy hen chana mangammaan hen laychén Jesu Cristu, te annag inyanggayan hen ataguwana ah manorongana an haén way yachi chillu hen enkamanyu way tommorong non an chàyu hen wacha.(qI:Wat epadchayu hen layadyu an hiya no homàyat te sonodtaaw chillu gapon Apo Jesus. Yag masapor chillu antaaw ammag ifiin hen aminay tatagu way kaman an hiya. Wp':Wat gapon hiyachi, kaskasen hen layad-o way mangempahàyat an hiya ad uwan ta ilanyu paat ta kasen lomaylayad hen hamhamàyu. Te no lomaylayad-ayu, yumagpaw hen manhamham-à ya anà agé ammag lomaylayad. Ro:Ya amchan tot-owa hen senaketna te tég-angay matéy. Ngém kena-asiyan Apudyus hiya yag kena-asiyanà agé te gumminang hen saketna. Te non an natéyat ammag nahéphép hen hamhamào ya hen ligat-o. `n9:te amchan hen enayuna an chàyu amin, ya kaskasen te chengngaryu ano hen nansaketana. m:Yag antoyan agé hen sonodtaaw way ah Epafrodito way empaleyuhto way i manorong an haén ah heno way masapor-o. Kaman tot-oway sonod-o hiya te ifà way kaman agé sorchachun Apudyus. Ngém hen hamhamào, ekat-owén ammay ménat no epahàyat-o hiya ad uwan l:Yag cha-at chillu namnaméén way gapon Apo Jesus, meparufusà ta achi koma mafayag yag uray agé haénat umaliyà ahna. Dk:Wat hen ekat-o, no maila hen mifanagà, epaligwat-o hiya. &jE:Waman ah Timoteo, innilayu met hen kenapategna an haén, te an-anig kaman hen-ama way chan tentennorong hen chani manginwarawagan hen anchi ammayay chamag. i:Te amin hen antochay tapena, hen pagsaya-atancha yanggay hen chacha hamham-én way anchag inwalin hen ma-ammaan way para an Jesu Cristu. nhU:te ah Timoteo, hiya yanggay hen cha mamateg an chàyu way kaman hen antoy chà mamatigan an chàyu. Eg:Hen ekat-o, no eparufus Apo Jesusat achi mafayag yag empalè ah Timoteo ahna way i mangila an chàyu, ta chamagê koma no henon én-énnén hen afurotyu ah sém-éman hen hamhamào, |fq:Ya chàyu, cha-ayu agé koma mèlaylayad an haén, tàén no matéyà. Hen mepaligwatan cha Timoteo an Epafrodito Qe:Yag non anà an pédtén ahto ad uwan, anà ammag laylayad way mangidchat hen ataguwà an Apudyus ta etapèchi hen afurotyu way kaman chayu ichaton an hiya. Te anà ammag laylayad gapon chàyu. %dC:Te hen anchi alen Apudyus way chataaw iwarawag, yachi hen managu an chicha ah ataguwancha ah ing-inggana. Wat no kaman hichi hen chayu ammaan, anà ammag laylayad ah pegwana no umchah hen mamfangchan Jesu Cristu, te chàyu hen kail-an hen kenasérfin hen anchi aminay chà enammaan. 3c_:ta antaaw ammag amma-ammay way maid koma wayan hen tatagu way mangempafasor an chitaaw ya ta maid kachumsekantaaw way a-anà Apudyus, tàén niya-ahrangtaaw hen tatagun antoy lota way ammag amchan hen kenarawengna. Ta kamantaaw hen cha homelaw way taraw way cha manelaw hen tatagu hen antoy lota. b:Sosnod, uray heno way chataaw ammaan, antaaw ammag ammaan way achitaaw chan ngayutongot ya achitaaw agé chan sosongel a: Wat wawà-acha chillu ah Apudyus way man-anchar an chàyu ya mangidchat hen layadyu ya hen kafaelanyu way mangamma hen laychéna. z~}|{zyxwvuutDs`qppfo"n.mClyk}jigg;eckba`^]\[eZYXW1V~TSTQPOO NQLKKJHHGKG?EfC[BA@Q?>+=,<;C:987<554r3210/.-,++(*N)((d'&%p$$ #'"0! "fy)j48RC* % cRY Yachi yag empa-alen hen anchi ma-apituy anghel hen tangguyubna, yag chinakar hen anchichay nan-ale ad uchu way mangaliyén, “Manepod ad uwan, maid kasen mantoray hen lota no faén yanggay ah Apotaaw way Apudyus ya hen anchi hennagna hen antoy lota way ah Cristu, wat hiyan mantoray ah ing-inggana way maid péppégna.” X5 Wat yachi hen karpasan hen anchi miyagway kaég-égyat way ligat. Ngém cha mesarunu chillu hen anchi miyatlo. Hen anchi anongoh way tangguyub W# Yag hen hiyachi agéat ammag manlunig ah napegsa yag ammag miyurob hen pagkaporon hen hiyachiy fabréy, wat matéycha hen pitunlifu way tatagu. Yag amin hen anchichay tapenay tatagu, wat anchag émégyatay térén yag anchag chayawén hen kenangaton Apudyus ad uchu. dVA Yachi agé yag wacha hen changrén hen anchi chuwa way chakaray ale way marpod uchu way mangaliyén, “Wayyuhtod uchu.” Yag hen mangi-il-an hen amin anchichay kafusorcha, anchag matarok way iyéy hen funat ad uchu. KU Ngém angkay marpas hen toroy ag-agaw ya kagudwa, idchat Apudyus hen kasen mamfùfuohan hen anchi chuwa wat anchag fumangon way ammag maid kepaniyan hen égyat hen anchichay chan fub-uya. $TA Yag anchag laylayad hen tatagun antoy lota gapon natéyancha wat magénén manlagragsakcha ya man-aheid-idchatcha ah idchatcha gapon pararo way layadcha hen natéyan hen anchi chuwa, te hen chichachiy chuway profetan Apudyus, anchag penaligatanay térén hen tatagu hen antoy lota. ?Sw Wat éméy ah toroy ag-agaw ya kagudwa hen cha mamub-ufub-uyaan hen tatagu hen anchi chuway natéy way anchag achi epap-arufus hen milufuancha. Wat ammag fub-uyéén hen egachay kapo-opo-on chi tatagu hen karotarota yah kafabréfabréy way maid marawhan ah egachay karase way ale ah achi mamub-uya an chicha. oRW Yag hen acharchaat mifafalletang hen korsan hen anchi chakaray fabréy way yachi chillu hen nekorosan hen anchi ap-apocha way hen ihay miyaligana agé wat ammag kaman ad Sodoma onod Egipto gapon anchi laweng way na-ammaan ahchi. Q Ngém angkay no marpas hen mangempagngarancha hen epagngarcha, yachi hen fùnagan hen anchi ammag aggaégyat way kaman atap way animar way marpo hen anchi fitu way maid péppég chi ka-adcharémna. Yag annag i gufatén way mangafà ya mamchit an chicha. OP Yag wacha agé hen kafaelancha way ammag maméppég hen uchan ta achi umud-uchan ah unig hen mangempagngarancha hen alen Apudyus. Ya kaman agé hen aminay chanum, te kafaelancha agé way mamalin hen chanum ah chara. Ya wacha agé hen kafaelancha way ammag mamaligat hen tatagu ah uray heno way ligat way egad ah laychéncha. MO Yag no wacha agé hen mangempachas way mangan-a an chicha, ammag fùnag hen apoy ah tapàcha way manghéb an chicha, wat ammag yachi hen iyatéy hen heno way mangempachas way mangan-a an chicha. QN Hen anchichay chuway sistigu, chicha hen miyaligan hen anchi chuway away way olivo ya anat agé hen anchi chuway helaw way i-inggaw hen sangwanan hen anchi ap-apo hen antoy lota way ah Apudyus. [M/ Yag entoroy hen anchi chan ale way mangaliyén, “Ngém hen hiyachiy tempo way unig hen henlifu ya chuwanggasot ya énémporo way ag-agaw, wat epééy-o agéhchi hen anchi chuway sistigù way i mangempagngar hen laychén Apudyus way mepagngar. Yag ah kapararon hen hamhamàcha gapon fasor hen tatagu wat anchag manlurumfong ah sako.” L# Ngém achim cha kamangén hen anchi fatawana te yachi hen meporang hen anchichay tatagu way faén tatagun Apudyus. Yag chicha, meparufuscha way mangenlayos hen anchichay tatagu hen anchi na-apudyusan way fabréy ad Jerusalem hen unig hen opatporo ya chuway furan.” =K u Angkay hiyachi yag na-adchanà ah kamang way kaman hor-od, yag imfagan hen anchi nangidchat an haén way mangaliyén, “In-a ta im kamangén hen anchi Templo way faréy Apudyus ya hen anchi chacha mangmanghéfan hen cha michaton an hiya. Yag filangém agé hen anchichay tataguhchi way cha manayaw an hiya. J+ Yachi yag wacha hen nangimfaga an haén way mangaliyén, “Masapor chillu way etoroyno way mangempagngar hen imfagan Apudyus way mekaman hen egachay kapo-opo-on chi tagu ah karotarota ya katoratoray ya kafabréfabréy ya hen aminay narpon egachay karase way ale.”-IS Wat enawat-o hen anchi libnu hen anchi anghel yag enan-o. Yag tot-owa way ammag umis ah fagang-o way kaman chilu. Ngém angkay inùmun-o, ammag pommaket ah potò. bH= Wat émméyà hen anchi anghel way i mangimfaga hen anchi libnu, yag annaat ekat an haénén, “Anto, aram yag enanno. Yag awniyat umis ah fagangno way kaman yanggay chilu, ngém pomaket no éméy ah potom.” xGi Yachi yag kasen nan-ale hen anchi chan ale ad uchu, yag imfagana an haén way mangaliyén, “In-a ta im aran hen anchi ak-akettoy way libnu way nafufùyag way iné-égnanan hen anchi anghel way gummagaten hen fayfay ya hen lota.” bF= te no umchah hen manangguyufan hen anchi ma-apituy anghel, wat yachi hen mangammaan Apudyus hen anchi cha-an ma-ammuwan way planona way imfafaggana chillu hen anchichay profeta way nansérfi an hiya ad namenghan.” LE way nangensapata way narpon Apudyus paat hen ifagana way ah Apudyus, hiya hen anchi natattagu ah ing-inggana ya hiya hen nangamma ad uchu ya hen lota ya umat agé hen fayfay ya hen egachay ininggaw an cha nadchi. Yag ensapatan hen anchi anghel way mangaliyén, “Maid kasen hahadchén, te achi miyaw-awni hen ka-ammaana, D Yachi yag hen anchi anghel way innilà way tommatàchég hen anchi fayfay ya hen lota, entànangna hen awanay limana ad uchu +CO Yag yachi way narpas hen ommechoran hen anchi echor, yag chà ilugi way mangensorat koma hen anchi imfagacha. Ngém hen hiyachi agé, chengngar-o hen anchi nan-ale ad uchu way mangempawa, ekatnéén, “Achim cha esos-orat hen anchi enalen hen anchi pituy echor te achi mepaka-ammuchi.” B  Yag annaat chakarén way man-ongaw way ammag kaman toor chi layun hen ongawna. Yag anat agé somongfat hen anchi pituy echor. @Ay Yag iné-égnanana agé hen anchi ak-akettoy way libnu way nafufùyag. Yag yachi way inémhép, nansékang way ginagattenan hen awanna hen fayfay ya hen anchi igidna hen anchi lota. @  Angkay narpaschi yag wacha hen kasen-o innila way anghel way ammag orhe way cha émhép way narpod uchu way nafufunnafunan ah funat ya nahohòrongan ah telag. Ya hen féharna agé, ammag kaman yanggay init, yag hen he-ena wat ammag kaman hen natotood way apoy. ? Yag hen chichachiy tatagu agé, anchag iggay chillu ifafawi hen pommatéyancha ya hen namfuniyancha way nanchangar ya nansaromangka, ya hen nangakawancha ya hen nangammaancha hen lenoroko mepanggép hen lenarae ya finufae, te anchag cha etorotoroy chillu.E> Ngém hen anchichay nafay-anan way tatagu way cha-an pédtén hen chichachiy ligat, anchag achi chillu etagay hen anchi laweng way chacha ammaan, te anchag achi paat etagtagay way manayaw hen anchichay chumunyu ya hen anchichay enap-apudyus way enammaan hen limacha way na-ammaan ah faletò ya gamfang an cha gamà ya fato ya away. Yag chichachi hen chacha chayawén way ammag achi makaila ya achi makagngar ya achi amin lawa makaì-iwi. 8=i Te hen kafaelan hen anchichay kafayu wat ini-inggaw ah tapàcha ya hen iposcha, te cha pomàgang agé hen iposcha way kaman farakkan way nauruwan way cha mamngat hen tatagu. d<A Wat ammag napchit hen pagkatlon hen egachay katagutagu hen antoy lota way hen namchit an chichaat hen anchi apoy ya hen anchi asok ya anat hen anchi cha gumilab way asufre way cha fùnag ah tapà hen anchichay kafayu. 8;i Yag nepàila agé an haén hen anchichay sorchachu, yag nankakabfayucha amin, ya wacha agé hen netatàép ah paragpagcha way gamà ah mahaparancha way hen chitakna, kaman kachitak hen faran hen apoy, ya hen laranhina, kaman ad uchu, ya hen kachudchurawna, kaman hen asufre. Ya hen anchichay kafayucha agé, kaman urun chi layun hen urucha, ya wacha agé hen cha fùnag ah tapàcha way apoy ya asok ya hen cha gumilab way asufre. g:G Yag imfagacha an haén hen kachuar hen sorchachucha, wat émméy ah chuwanggasot way milyun. s9_ Yag yachi yag inùfadna tot-owa hen anchi opatay anghel way chicha, nesasagganacha way maùfad hen hiyato paatay uras ya ag-agaw ya yato agé paatay furan ya tawén ta pédténcha hen pagkatlon hen egachay katagutagu hen antoy lota. b8= Yag hen anchi nan-ale, imfagana hen anchi ma-anémay anghel way nanangchén hen tangguyub way mangaliyén, “Ùfachém hen anchichay opatay anghel way nafafarud hen iggaw hen anchi chakaray wangwang ad Eufrates.” a7; Angkay hiyachi yag nanangguyub hen anchi ma-aném way anghel, yag chengngar-o hen ale way kaman paat narpo hen anchi opatay hòhòyun hen anchi chan chatchatonan way faletò way ininggaw hen sangwanan Apudyus. {6o Wat yachi hen narpasan hen anchi pés-éy kaé-égyatan way ligat, ngém wacha chillu hen chuwa way cha-an. ;5o Ya wacha agé hen arecha way cha mangentoray an chicha way hiya hen anchi anghel way nangimfiyang hen anchi fitu way maid péppég chi ka-adcharémna. Yag hen ngachanna ah alen chi Hebreo wat ah Abaddon, ya ah alen chi Griego wat ah Apolion way hen laychénay aryénat hen anchi pìchachael way chumunyu. N4 Yag wacha agé hen iposcha way ammag amchan chi siluchuna way kaman hen cha fangtén chi gayyaman. Yag hen anchi iposcha agé hen iggaw hen kafaelancha way mamàpàgang hen tatagu ah lemay furan. _37 Yag hen paragpagcha, ammag nahephepan ah kaman gamà way manapar an chicha. Yag no tomayapcha agé, anchag chan uswar way kaman hen chan uswaran hen ammag chuaray kalesa way cha etagtag hen kafayu way i mìgufat. _27 Ya hen fuùcha agé, kaman fuù chi fufae. Yag hen fub-acha, kaman fub-an chi layun. _17 Hen itchuran hen anchichay chuchun, wat anchag kaman kafayu way nesasaggana way i mìgufat. Ya kaman paat nahohòrongancha agé ah faletò way koronan chi are. Ya hen féharcha, kaman agé féhar chi tatagu. !0; Yag hen hiyachiy tempo, ammag iyanap hen tatagu hen atéyancha, ngém anchag achi matéy, te uray laychéncha paat way matéy, wat ancha chillug achi. V/% Ya iggay agé neparufus hen anchichay chuchun way mamchit hen tatagu te ancha yanggay an pàpàgangén chicha ah lemay furan way hen anchi sigab hen apàpàgangancha, wat kaman hen fangtén hen gayyaman. C. Yag nitugun an chicha way achicha an-anowén hen charoh ya hen away ya uray heno way cha tumufu, ta hen an-ééncha yanggayat hen anchichay tatagu way maid markan Apudyus hen etongcha. 9-k Yachi yag wacha agé hen imfùnag hen anchi asok way kaman chuchun way cha émhép hen lota, yag na-adchancha ah kafaelan way sumilud way kaman hen cha fangtén hen gayyaman. S, Angkay finùtana hen anchi fituwanchi, yag fummùnagat agé hen ammag amchanay asok way kaman hen asok hen chakaray lakob, wat ammag hommelang hen lota te lenengfan hen anchi pararo way asok hen init. +  Yachi agé yag nanangguyub hen anchi ma-alemay anghel, yag innilà hen anchi looh nanàchég hen antoy lota way kaman taraw way narpod uchu hen anchi pés-éyna. Yag nidchat an hiya hen torfek hen hawang hen anchi fito way ammag maid péppég chi ka-adcharémna. * Yachi yag innila-at agé hen ihay angaw way cha tomayap ad uchu way chana èngaw way mangaliyén, “Ammag kachugchugucha lawa hen amin anchichay tatagu way ininggaw hen lota way manopon hen manangguyufan hen anchichay toroy anghel way anongoh.”6)e Angkay hiyachi yag empa-alen agé hen anchi miyapat way anghel hen tangguyubna, yag ammag nachép hen pagkatlon hen init ya hen pagkatlon hen hérag ya umat agé hen pagkatlon hen aminay taraw. Wat yachi hen ammag maid init hen pagkatlon hen ag-agaw ya maid agé homelaw hen pagkatlon hen lafi. (w Yag hen ngachan hen anchi tarawat Paket, te empapaketna hen aminay chanum way neposetana. Wat yachi hen pommaketan hen pagkatlon hen chanum hen antoy lota, yag ammag chuar hen tatagu way natéy gapon nanginumancha hen anchi pommaket way chanum. ' Angkay hiyachi yag neparég agé hen anchi miyatloy anghel way nangempa-ale hen anchi tangguyubna, yag chaat agé màchag hen anchi chakaray taraw way ammag cha gumilab way kaman penatod, yag neposet hen pagkatlon hen aminay wangwang ya hen fufun. &# Yag natéycha hen pagkatlon hen aminay ini-inggaw hen fayfay, ya ammag nelémnéd agé hen pagkatlon hen aminay papor way wacha ah fayfay. g%GYachi agé yag empa-alen hen anchi miyagway anghel hen tangguyubna, yag wacha hen kaman ammag chakaray filig way cha gumilab way ammag nepetlà hen fayfay. Wat ammag namfalin ah chara hen pagkatlon hen anchi fayfay. $+Yachi yag empa-alen hen anchi pés-éy anghel hen tangguyubna yag ammag niyuchanat agé hen churaro ya apoy way na-ahrangan ah chara. Wat ammag naghéb hen pagkatlon hen antoy lota ya hen pagkatlon agé hen aminay away way netape agé hen egachay kabras hen charoh. m#SAngkay hiyachi yag nansaganacha hen anchichay pituy anghel way mangempa-ale hen tangguyubcha. 9"kYachi yag anat ponowén hen anchi anghel hen anchi chuyug ah apoy way innarana hen iggaw hen anchi chacha mangmanghéfan hen chaton, yag annaat agég empetlà hen antoy lota. Wat ammag ommechor ya wachan nan-uswar ya ammag cha mangolekoleyapyap ya nanlunig. Hen empafùnag hen anchichay pituy tangguyub [!/Yag hen anchi asok hen anchi fangfangru, cha melaokchi hen luwarun hen anchichay tatagun Apudyus yag chacha amin matood way marpon anchi iné-égnanan hen anchi anghel way tommatàchég hen sangwanan Apudyus. B }Yachi yag ummale agé hen ihay anghel way nan-é-édchén ah chuyug way faletò way cha migmiggaan hen fangfangru, yag i tommàchég hen iggaw hen anchi chacha mangmanghéfan hen michaton an Apudyus. Yachi yag anat agé ma-adchan ah chuaray fangfangru ta elaokna hen luwarun hen anchichay tatagun Apudyus, ta ichatonnachi hen anchi cha manchatchatonan way na-ammaan ah faletò way iggaw hen sangwanan hen anchi tummutùchuwan hen Are. /Yachi yag an-owat agé ilan hen anchichay pituy anghel way tommatàchég hen sangwanan Apudyus, yag anchaat ma-adchan ah hinnih-a way tangguyub. ? yAngkay hiyachi way fin-atan hen anchi Karnero hen anchi ma-apituy nep-at hen anchi naroro-ot way papel, yag anchag natéméman hen egachay wacha ad uchu ah kagudwan ménat chi uras. QTe hen anchi Karnero way ini-inggaw hen anchi tummutùchuwan hen Are, hiya hen kaman pastorcha way manahallimun an chicha, wat hiya hen manginyéy an chicha hen iggaw hen anchi mainum way fufun way mangidchat hen mannanayun way ataguwan. Yachi yag pònahan agé Apudyus hen aminay luwacha ta maid kasen maproblemaancha.”Wat achicha kasen homenhenaang ah ing-inggana, ya ammag maid kasen màmàwawancha, ya achicha agé kasen lomenglengat ya main-initan. {oWat hiyachi hen nì-i-iggawancha ad uwan hen sangwanan Apudyus way tummutùchu way Are way mansérfi an hiya hen anchi Templo ah enag-agaw ya lenafi. Yah Apudyus agé way tummutùchu way Areat hahallimunana chicha te mawawà-acha an chicha. Y+Yag ekat-o way tenomfarén, “Maid tot-owa innilà, apo, ngém awniyat hea chillu hen nangila.” Yag annaat ifaga way mangaliyén, “Chichachi hen anchichay omma-abfurot way ammag napap-aligatan hen anchi maid mepaniyanay ligat hen lota. Yag inu-ullahancha hen lumfongcha hen charan hen anchi Karnero way hiyachi hen nangempapokaw. E Yachi yag hen iha hen anchichay mangemponponò, tenagépfarna haén way mangaliyén, “Ay innilam no nokaycha hen anchichay narumfongan ah pokkawan, ya no nokay hen narpowancha.” P Yag chinayawcha hiya way mangaliyén, “Yato tot-owa hen mekaman te heay Apudyus, lébféngno way machachayaw te hea hen kangangatowan ya kararaengan, ya hea agé hen mannakafael way maid achi mafalin an hea. Wat an-anig manyayaman an hea ya chachayyawénni hea gapoh kaenammayno ah ing-inggana way maid péppégna. Amen.” Z- Yachi yag hen anchichay anghel way nanliliub hen anchi tummutùchu way Are ya hen anchichay mangemponponò ya hen anchi opatay parsowa, anchag nampalentomang amin way manayaw agé an Apudyus way tummutùchu. T! Yag chacha amin agé chakarén way man-ale way mangaliyén, “Ta machachayaw hen anchi tummutùchu way Arey Apudyus ya hen anchi Karnero te maid kasen nangenharà an chàni no faén yanggay chicha.”  Angkay narpaschi way kasenà agé nanlangranga, yag innilà hen ammag chuaray tatagu way ammag maid makafilang an chicha ah kachuarcha. Yag maid agé achicha narpowan, te wachacha hen narpo hen egachay kapo-opo-on chi tatagu ah karotarota yah kafabréfabréy way wacha hen egachay karasen chi ale. Wat amiamincha, tommatàchégcha hen sangwanan hen anchi tummutùchu way Are ya hen anchi Karnero yag narumfongancha agé amin ah pokkawan ya nan-é-édchéncha amin ah arumfanga ah manayawancha an chicha. U#Te émméy ah hemporo ya chuway lifu hen namarkaan hen ihaiha hen anchichay hemporo ya chuway kapo-on Israel. Wat hemporo ya chuway lifu hen namarkaan hen ganà Juda, ya umat agé hen ganà Ruben ya hen ganà agé Gad ya Aser, ah Neftali yah Manasse, ah Simon, ah Levi yah Isacar, ah Zabulon yah Jose yah Benjamin. Wat ah lamramongcha amin, émméycha ah hinggasot ya opatporo ya opatay lifu. Hen anchichay ammag lonayay way tatagu way nanlumfong ah pokkawan A{Yag chengngar-o agé hen kachuar hen anchichay mamarkaan, wat émméycha ah hinggasot ya opatporo ya opatay lifu, yag narpocha amin hen ganà hen anchi hemporo ya chuway anà Israel. Y+Yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Awni ta anyuwat an an-anowén hen anchi lota ya fayfay ya hen anchichay ka-awa-away ta ingganah markaantaaw unna hen etong hen anchichay chan sérfi an Apudyus.” Yag yachi agé, innilà hen ihay anghel way cha marpo hen anchi cha fùnagan hen init way iné-égnanana hen anchi markan hen anchi natattagu way Apudyus. Yag wachan enèngawna hen anchichay opatay anghel way piniyar Apudyus way mangan-a hen lota ya hen fayfay.  'Angkay hiyachi way narpas chachi yag innilà agé hen opatay anghel way tommatàchég way ancha agég nèchanèchang hen anchi opatay hòyun hen lota. Yag tetempapcha hen yawyaw ta achi mayawyawan hen uray heno way lugar hen antoy lota ya fayfay ya uray heno way away. zmTe inumchah tot-owa hen manusaancha hen katagutagu hen antoy lota, wat ammag maid makakontara an nadchi.”v eYa ancha agég heo-ongaw way mangaliyén, “Matéb-ayu way filig an cha challug ta matagpénan-ani ta achi chàni koma ilan hen anchi tummutùchu way Are ad uchu, ya ta achi agé koma mepachah hen manusaan hen anchi Karnero an chàni. ; oHiyachi yag anchag ommawid hen egachay katagutagu hen antoy lota way incha amin nantaro hen kaliyaliyang, ya incha nesokep hen kafatofato hen kafilifilig. Yag uray agé hen amin anchichay toray hen karotarota ya hen egachay o-okom ya hen anchichay anap-apon hen kasorchasorchachu ya hen anchichay fafaknang, incha amin nantaro ya kaman agé hen anchichay anorhe ya umat agé hen amin anchichay tapena way nasa-achan ya maid sa-adna. 5 cWat ammag nepàleng ad uchu way kaman ammag naro-ot way annap. Ya aminay kafilifilig ya umat agé hen anchichay lota way nanggagaw-én hen fayfay wat anchag na-atob amin. # ? Yag hen anchichay taraw agé, anchag cha maya-ayà way màchag hen antoy lota way kaman hen chan ya-aya-an hen anchi fungan hen away no séréchay fali. % C Yachi yag fin-atan agé hen anchi Karnero hen anchi ma-aném way nep-at. Yag anat agég nanlunig ah ammag napegsa, ya ammag nachép hen anchi init way ammag ngémmétég way kaman hen ngéttéganay lopot. Ya ammag chummitakat agé hen anchi hérag way kaman kachitak chi chara.  Yachi yag na-adchancha amin ah pokkawanay lumfong, yag anat ifagan Apudyus an chicha way mangaliyén, “Man-ihéédyu paat ah hen-aketan ta ingganah magichahcha amin way mapchit hen anchichay ifayu way chan sérfi agé an haén way kaman agé hen napchitanyu”. `9 Yag anchag enèngaw amin way mangaliyén, “Heay Apudyus way Ap-apo way ammag maid maka-afà ya maid mepaniyan hen kaenammayno way an-a agég matatallek way mangamma hen imfagam, antoyan hen sarudsuchunni an hea. Wat kamana kay nò hen umchahan hen manguwisam hen tatagu hen anchi lota ah manusaam an chicha gapon namchitancha an chàni.” B} Yachi agé yag fin-atan hen anchi Karnero hen anchi ma-alemay nep-at, yag innilà agé hen anchi selok hen chacha mangmanghéfan hen michaton an Apudyus. Yag innila-at agé hen lennawan hen anchichay tatagu way napchit gapon chacha nanginwarawagan hen alen Apudyus ya hen nanàchégancha hen kenatot-owana. `9Yag innila-at agé way fummùnag hen kafayu way hen chotchotna, kaman pommopohrat ah kapokawna, yag hen ngachan agé hen anchi nansasakkayat ah Étéy. Ya chaat agé umun-unud hen anchi nangenngachan ah Hades way yachi hen iggawan hen natéy. Yag na-adchancha ah kafaelan way mamchit hen pagkapat hen tatagu hen antoy lota way hen mekaman, mapchit hen tapena ya matéy ah henaang hen tapena ya matéy ah saket hen tapena, ya pédtén hen aggaégyatay animar hen tapena. /WYachi agé yag anat fùtan hen anchi Karnero hen anchi ma-apatay nep-at, yag chengngar-o agé hen alen anchi ma-apatay parsowa way mangaliyén, “Fùnag-a!” V%Yag chengngar-o hen kaman chan ale way cha marpon anchi iggaw hen anchi opatay parsowa way ekatnéén, “Mabtel hen antoy lota wat makilo hen egad, wat hen laon hen ihay kilo way fégahat pasar hen labfun hen ihay ag-agaw way yachi agé hen mekaman hen hensarép way fa-aw. Ngém achi ma-atob hen laon hen fayah ya hen manteka.” -SYachi yag finùtan agé hen anchi Karnero hen anchi miyatloy nep-at, yag chengngar-o agé hen alen hen anchi miyatloy parsowa way mangaliyén, “Fùnag-a!” Ila-at agé yag fummùnag hen ihay ammag ngéttégan way kafayu way hen anchi nansasakkay agé, iné-égnanana hen pagkilowan. pYYag fummùnagat agé hen anchi chittakan way kafayu way hen anchi nansasakkay agé, na-adchan ah ammag chakaray fangid ya hen kafaelana way manachael hen tempoyug hen tatagu hen antoy lota ta anchag mampepennatéy hen katagutagu. 1[Yachi yag fin-atan agé hen anchi Karnero hen anchi miyagway nep-at, yag chengngar-o agé hen alen hen anchi miyagwa way parsowa way mangaliyén, “Fùnag-a!” -Yag hen hiyachi, innila-at agé hen pokkawanay kafayu way fummùnag way wacha hen nansasakkay way nan-é-édchén ah pana way ina igufat. Yachi yag anat ma-adchan agé ah koronan chi are, wat lummigwat way i mangafà hen amin anchichay kafusorna te an chillug manga-afà. 6~ gAngkay hiyachi yag innilà hen anchi Karnero way chana hinnihnih-één way mam-at hen anchi pituy nangep-at hen anchi naroro-otay papel. Wat hen nam-atana hen anchi pés-éy nep-at, chengngar-o hen alen hen iha hen anchi opatay parsowa way ammag kaman echor hen alena way mangaliyén, “Fùnag-a!” O}Yag tenomfarcha agé hen anchichay opatay parsowa way mangaliyén, “Oo, eman.” Yachi yag nampalentomangcha agé hen anchichay mangemponponò way manayaw hen anchi Karnero ya hen anchi Are.| Yachi yag chengngar-owat agé hen nankankantaan hen egachay chan ì-iwi, te netape hen egachay wachad uchu ya umat agé hen antoy lota, ya hen egachay iniggaw hen fayfay ya umat agé hen anchichay aminay ininggaw hen kawad-an hen natéy. Wat chacha amin mèkankanta way mangaliyén,“Hen anchi tummutùchu way Are ya hen anchi Karnero, ancha yanggay ammag machachayaw ah ing-inggana ya mepagngapagngar yanggay hen kaenammaycha ya hen kenangatocha ya hen mannakafalincha ah ing-inggana way maid péppégna.” !{; Yag chinakarcha way mankankanta way mangaliyén,“Hen antoy Karnero way nepapchitat lébféngna way mepangato ya machayaw, te hiya yanggay hen mannakafael, ya maid agé mepachongan hen kafinaknangna ya hen kenaraengna ya umat agé hen mannakafalinna ya hen kaenammayna.” tza Angkay hiyachi way kasenà nanlangranga yag innilà agé hen ammag chuaray anghel way achi mafilang te ammag kalifulifuna, yag liniliubcha hen anchi tummutùchuwan Are ya hen anchi opatay parsowa ya hen anchichay mangemponponò. $yA Yag entapem agé chicha hen mantorayam, ya namfaliném agé chichah pachi way mansérfi an Apudyus. Wat chicha hen mantoray hen antoy lota ah pegwana.” -xS Yag chacha agé kankantéén hen anchi faru way kankanta an hiya way mangaliyén,“Hea yanggay hen wachan karébféngana way mangara hen annay naroro-ot way papel way nangappituy nep-at, ya hea agé yanggay hen wachan lébféngna way mam-at ya mamasa, te hea hen anchi nepapchit yag nifùfù hen charam hen natéyam, yag yachi hen ensobfotno hen tatagu ta mantatagun Apudyus chicha. Ya hen anchichay senobfotno, narpochah egachay kapo-opo-on chi tatagu hen kafabréfabréy ah karotarota way wachacha agé hen narpoh egachay karasen chi ale. w/Yag yachi way innarana hen anchi papel, anchag nampalentomang amin hen anchichay opatay parsowa ya hen anchichay chuwanporo ya opatay mangemponponò hen sangwanana way manayaw an hiya. Ya ihaihan anchichay mangemponponòén nan-é-édchéncha ah kaman gitara way inya-agwacha hen chuyug way faletò way nanapno ah cha omasok way fangfangru way yachin miyaligan hen luwarun hen aminay tatagun Apudyus. v'Yachi yag émméy hen anchi Karnero way i nangara hen anchi naroro-otay papel way iné-égnanan hen awan hen anchi tummutùchu way Are. -uSYachi yag wachaat agé hen innilà way Karnero way tommatàchég hen iggaw hen anchi tùchun Are way liniliub hen anchichay opatay parsowa ya hen anchichay mangemponponò. Yag hen anchi Karnero, mamàila hen filat hen nepapchitana. Ya wacha hen pituy hàgudna ya hen pitu agéy matana way chichachi hen miyaligan hen anchichay pituy chan ancharan hen Espiritun Apudyus way nahnag hen egachay lugar hen antoy lota. itKNgém yachi yag nan-ale hen iha hen anchichay mangemponponò way mangaliyén, “Etagayno way mankela te anchiyan kayyà hen anchi na-awagan ah Layun way hiya hen anchi nangato paat way ganà David way ganà agé Juda. Yag ena-afàna ah Chumunyu wat hiya hen makafael way mam-at hen anchi sorat way nangappituy nep-at, wat okrachéna yag finasana.” sWat anà ammag namnga way nankela gapo ta maid nachahan ah wachay karébféngana way mangokrad hen anchi sorat way mamasa. xriNgém ammag maid nachahan ah wachan karébféngana way mangokrad hen anchi naroro-ot way papel. Te maid paat poros makafael hen amin anchichay ininggaw ad uchu ya hen antoy lota ya umat agé hen anchichay natéy way wacha ah kawad-ancha. FqYag wacha agé hen innilà way ammag orhe way anghel way chinakarna way mangaliyén, “Henokay an chàyu hen wachay karébféngana way mam-at hen antoy sorat yag enokradna way mamasa.” gp IAngkay hiyachi yag wacha agé hen innilà way naroro-ot way papel way iné-égnanan hen awan hen anchi tummutùchuwanchi. Yag hen anchi papelanchi, nasoratan hen namfinalin way ammag nangappituy nep-at ah achina kafùtan. poY “Heay Apudyus way Aponi, karébféngam way machayaw gapon kaenammayno ya hen mannakafalinno, te hea hen nangamma hen angamin. Yag gapo yanggay ah layadno wat narmu hen egachay wacha way hea hen narpowan hen kenawachacha.”@ny anchag mampalentomang agé hen anchichay chuwanporo ya opatay mangemponponò hen sangwanan hen anchi tummutùchu way manayaw an hiya way natattagu ah ing-inggana way maid péppégna. Yag anchaat agé ka-anén hen anchi koronacha way mangimfalletang hen sangwanana, yag chacha ekantakanta way mangaliyén, m Yag hen anchichay opatay parsowa, chacha agé ekantakanta hen kaenammay hen anchi tummutùchu way Are way chacha chayachayawén ya chachan yamayamanan way hiya hen anchi natattagu ah ing-inggana. Yag no mankankantacha hen anchi opatay parsowéén llQYag amin hen anchichay opatat hen-én-ém hen payàcha way an agég nanlènop ah mata, ya umat agé hen acharcha. Ya ammag enag-agaw ya nelafi way anchag chan kantakanta way ammag maid somarsarchengan hen kankantacha way mangaliyén,“Maid mepaniyan hen kaenammay hen anchi mannakafael way Apotaaw way Apudyus te hiya hen ka-a-ammayan. Ya hiya, looh nawawà-acha hen laprapon chi egad ya é-éttégna ad uwan, ya ammag mawawà-acha chilluh ing-inggana way maid péppégna.” `k9Hen anchi iha, ammag kaman layun hen itchurana, ya hen anchi miyagwaat kaman agé faka. Yag hen anchi miyatlo, kaman tatagu hen féharna, yag hen anchi miyapat wat ammag kaman agé hen anchi angaw way cha tomayap. -jSYa hen sangwanan agé hen anchi tummutùchuwana, wacha hen anchi chan kolenawnaw way fayfay way ammag tolleng way ammag kaman yanggay sarmeng. Yag wachacha agé hen nampaliwéh hen anchi tummutùchuwan Are way opatay parsowa way ammag pahig mata hen échégcha ya umat agé hen henagongcha. Bi}Yag wacha hen cha marpo hen anchi tummutùchuwan paat hen Are way ammag cha mangolekoleyapyap ya chan uswar ya wacha agé hen cha magagsegagse-et way echor. Ya hen henagongna agé, wachacha hen pituy cha gumilab way kaman penatod way chichachi hen anchichay pituy karasen hen man-ancharan hen Espiritun Apudyus. hYag wachacha agé hen kasen chuwanporo ya opatay tùchu way nampaliwéh hen hiyachiy tùchu way chichachi hen tummutùchuwan hen anchichay chuwanporo ya opatay mangemponponò. Yag chicha, narurumfongancha ah pokkawan ya nahohòrongancha ah korona way faletò. g7Yag hen itchuran hen anchi tummutùchu, ammag chan moseleng way kaman hen moseleng hen anchi nan-anginay fato way haspe ya karnelia. Ya wacha agé hen nanliwéh hen anchi tummutùchuwana way chan laranhi way telag way kaman hen laranhin hen anchi fusel way fato way esmeralda. 8fiYag hen hiyachi, pinchénà hen Espiritun Apudyus yag wachaa-at ad uchu. Yag angkay ahchi, innila-at agé hen ihay tùchu way tùchun chi Are yag wacha agé hen tummutùchu. Me Angkay narpas amin chachi way nantangachà ad uchu yag innila-at agé hen ihay hawang way nafufùtan. Yag kasen-o agé chengngar hen alen hen anchi pés-éy nanagépfar an haén way ammag kaman tangguyub hen alena. Yag hen imfagana, ekatnéén, “Umaleahto ta epàilà an hea hen masapor mepasamak ah tapen chi ag-agaw.” Xd)“Wat yaha, naingaan-ayu met, wat changrényu koma hen antochay cha ifagan hen Espiritun Apudyus, chàyu amin way cha omafurot ah kafabréfabréy.” Chichachi hen empasorat Jesu Cristu an haén.Oc“Yag amin hen anchichay manga-afà hen laweng wat patùchuwê chicha way mìchapat an haén way mantoray way kaman agé hen enkaman Amay Apudyus an haén gapon nanga-abfa-à an Chumunyu.” *bMChangrényu ngén, te antoyanà way kaman tommatàchég way chan togtotogtog hen hawang hen hamhamàyu. Yag heno way tagu way mangngar an haén yag finùtana hen hamhamàna way mangempaghép an haén, wat hénggépà tot-owa ta mì-i-iggawà an hiya, ya hiya, mì-i-iggaw agén haén.” /aWAminay tatagu way laylaychê, wat amhiwê ya hapratà chicha ah madisiplinaancha. Wat papannaagényu paat hen antoy itugun-o ta ifafawiyu hen annay chayu am-ammaan. o`WWat hen itugun-on chàyu, lomaoayu koma an haén hen anchi tenten paat way faletò way hiyachi hen ustoy afurot, ta yachi hen kaman tot-oway fumaknanganyu. Ya lomaoayu an haén agé hen anchi pokkawanay lumfong ah karumfonganyu ta maka-an hen kafiinanyu way nafafarchan. Yag umara-ayu an haén agé hen agah ah ka-agahan hen annay finuragyu ta makaila-ayu. qE~T|x{yyxrwviut{t rponmllLkjj$hgzfpeOdcbaqa8_^]\[XZY'XoW9VU SQQNPNM3KJ}HGEDCCBnA?>=;:88]7`654m210/.-,+))4'&%v%e#@"!#x49W34!xs ~JJ+Wat hen mekaman an hiya, ammag amin hen anchi laweng way enammaana hen tapenaat, mifarés agéchi an hiya way ammag machubli hen ma-ammaan an hiya. Wat hen anchi tasa way pennona ah paket way empainumna hen tapena, matarwanchi ah mas pakpaket way mepàinum agé an hiya. (IITe ammag maid mepaniyan hen kachuar hen fasorna te magénén nihùchud ad uchu ah kachuarna. Yag cha-an aliw-an Apudyus hen amin anchichay lawengay a-ammana. HAngkay narpas way enalen hen anchi anghelchi, yag an-owat changrén hen kasen nan-ale ad uchu way mangaliyén,“Chàyu way tatagù, lomayaw-ayuwat an nahhay fabréy te magat mìfasor-ayu hen fasorna, yag magat metapeayu agé hen machusaana. cG?Te hen hiyachiy fabréy, annag enawis hen aminay tatagu ah katoratoray hen antoy lota way somorot hen anchi kenarawengna, te kaman paat annag empainum hen anchi paketay fayahna hen aminay katagutagu ah kafutangancha amin. Ya hen anchichay chan totoray hen kafabréfabréy agé, kaman paat ancha amin ammag chinagchagas hiya. Ya amin agé hen anchichay chan tetencha hen antoy lota, ancha amin ammag fummaknang gapon pommasagan hen hiyachiy fabréy way niyalig ah fufae.” F1Yag enèngawna way mangaliyén,“Ammag nachusa ad uwan ya nachachaelay térén hen anchi nanchinamag way fabréy way Babilonia. Wat ammag namfalin ah fumabréyan hen egachay kachumuchumunyu ya ongtan ya an agég homòfotan hen egachay laweng ya aggarémha way kasole. E ;Angkay narpaschi yag innilà agé hen ihay anghel way cha marpod uchu way ammag chakar hen kafaelana ya ammag cha machilangan hen lota ah kenafuselna. )DK“Yag hen anchi fufae way innilam, hiya hen miyaligan hen anchi nanchinamag way fabréy way cha mangentoray hen aminay karotarota hen antoy lota.”CYag hen mangammaancha amin an cha nadchi, te ah Apudyus paat hen mangempahpahmà ah katoroyan hen planona, te hiya chillu hen nangempahpahmà hen nantetempoyugan hen hamhamà hen anchichay hemporo ah incha mangemporangan hen lébféngcha hen anchi animaranchi way mantoray. Ya hen ka-ammaan amin cha nadchiyat ah tomot-owaan hen aminay imfagan Apudyus chillu way ma-ammaan.” !B;“Yag hen anchichay hemporoy hàgud way innilam ya hen anchi aggaégyatay animarat, umchah hen tempo way mamusorancha hen anchi fufae, wat anchag aran hen aminay kok-owana way ingganah mafarchan hen acharna, yag anchaat agé issa hen lamanna ya gébhéncha hen mafay-anan. A-Yachi yag anat agé ekat hen anchi anghel an haénén, “Hen miyaligan hen anchi chuaray wangwang way innilam way tummutùchuwan hen anchi pota, chichachi hen egachay kapo-opo-on chi tatagu ah karotarota yah kafabréfabréy way wacha hen egachay karasen chi ale.” +@Ota ancha ammag éméhà-an way mangufat hen anchi Karnero. Ngém hen anchi Karnero ya hen anchichay natatallek way penepelena way somosorot an hiya, a-abfaéncha chillu amin chicha te hen anchi Karnero, hiya chillu hen ap-apon hen egachay ap-apo, ya hiya agé hen aren hen egachay are.” ? Ngém an yanggay ihà-an hen pontoscha amin, te ancha an eporang hen aminay kafaelancha ya hen aminay lébféngcha hen anchi animaranchi ->S “Yag hen miyaligan agé hen anchichay hemporo way hàgud, chichachi hen kasen hemporoy are way cha-an umchah hen mantorayancha. Ngém no umchah hen karébféngancha way mantoray, mètoraycha hen anchi aggaégyatay animar ah hen-aketan te kaman yanggay an ihay uras hen mantorayancha. W=' Yag mepanggép agé hen anchi aggaégyatay animar way natagu hen ar-argaw yag namaid ad uwan, hiya hen kaman ma-awaru way are, ngém iha chillu hen anchi pituwanchi way hen halenonotna, ammag metap-ar.” \<1 way napéppég hen nan-areyan hen anchichay lema, ya chan toray ad uwan hen anchi ma-aném, ya hen anchi ma-apitu wat cha-an umchah hen mantorayana. Ngém no umchah agé, an yanggay hen-aketan hen mantorayana. ;{ “Ammag naligatto ah ma-awatan, wat egad hen naham-an way tatagu hen maka-awat heto. Te hen anchichay pituy uru, wat chichachi hen pituy tagéytéy way tummutùchuwan hen anchi fufae. Ya faén agé yanggaychi te miyaligcha agé ah pituy are %:CTe hen anchi aggaégyatay animar, natattagu hen anchi ar-argaw hen antoy lota ngém namaid ad uwan. Ngém kasen chillu fùnag ah tapen chi ag-agaw way marpon anchi fito way maid péppég chi ka-adcharémna. Ngém hen halenonot hen fùnagana agéat hen metatap-arana chillu. Yag anchag mascha-aw amin hen anchichay tatagu hen antoy lota way iggay melesta hen ngachanna hen anchi libnu way nanepod hen lugrugin hen antoy lotaat, yachi hen nelelestaan hen kangachangachan hen aminay na-adchan ah mannanayun way ataguwan. Wat anchag mahaang way mangila hen anchi aggaégyatay animar way wacha hen ar-argaw ya anat agég namaid yag antoyanat agé way kasen nepafùnag.” 9Yag anat ekat hen anchi anghel an haénén, “Pakay mahaang. Changrém ngén ta ifagà hen anchi cha-an ma-ammuwan way miyaligan hen anchi fufae ya hen miyaligan agé hen anchi aggaégyatay animar way nansasakkayana way pitu hen uruna ya hemporo hen hàgudna. {8oYag hen nangi-ilà hen anchi fufaeyanchi, wat ammag nafutang peet way hen anchi imfutangnaat hen charan hen anchichay tatagun Apudyus way napchit gapoh pammatecha an Jesus. Wat anà tot-owa ammag nahahaang way térén hen nangil-à an hiya. 79Yag wacha agé hen ihay nesorat ah etongna way ngachan way cha-an ma-ammuwan hen laychénay aryén way ekatnéén, “Hen anchi nanchinamag way fabréy ad Babilonia, hiya hen inan hen aminay pota ya hiya agé hen pongar hen egachay aggarémha way a-amma hen amin antoy lota.” n6UYag hen anchi fufae agé, nanlurumfong ah lumfong chi are way chittakan ya ngéttégan, ya nan-ang-angga agé ah faletò ya perlas ya hen anchichay nan-angina way fato way cha somelap. Yag iné-égnanana agé hen ihay tasa way faletò way chana iyawis ya an agég nanapno ah aggarémha way chana enamma-ammaan way chichachi hen halenonot hen chagchagasna. l5QAngkay hiyachi yag pinchénà hen Espiritun Apudyus yag inyéyà hen anchi anghel hen pachinanak. Angkay émméyà ahchi, innilà hen ihay fufae way nansasakkay hen ihay aggaégyatay chittakan way animar way pitu hen uruna ya hemporo agé hen hàgudna. Yag ammag nalèmot agé hen acharna way nasoratan ah chuaray ngachan way pahig usot an Apudyus. w4gHen hiyachiy fufae, kaman annag inyisséy hen aminay toray hen antoy lota, te nìfasorcha amin an hiya. Ya hen egachay katagutagu hen antoy lota agé, anchag kaman amin nafutang hen nanginumancha hen anchi fayahna way chana empainum.” q3 ]Angkay hiyachi yag ummale hen iha hen anchichay pituy anghel way nan-é-édchén ah chuyug yag ekatna an haénén, “Umalea ngén ta inta ta iyà epàila an hea hen ekaman Apudyus way manusa hen anchichay tatagun anchi fabréy way nehag-én hen anchichay chuaray wangwang way hen miyaligan hen anchi fabréyat ihay fufae way ammag nanchinamag chi kenapotana. '2GYag ammag niyuchan agé hen chachanakkaray churaro way magénén leman poroy kilo hen kachaghénna way anchag chan ya-ayà way manégtég hen tatagu. Yag hen anchichay tatagu agé, ancha chillug cha echotan ah Apudyus gapon anchi aggaégyatay churaro te ammag amchanchi way ligat. 19Wat ancha agég nan-alihéd amin hen anchichay lota way nanggagaw-én hen fayfay ya kaman agé hen kafilifiligat anchag nagnagchay way nantanap amin. '0GWat ammag nan-atlo way napetpet-ang hen anchi nanchinamag way fabréy ad Babilonia, yag ancha agég nachachael hen egachay chakaray fabréy ah karotarota. Wat iggay tot-owa aliw-an Apudyus way manusa hen anchichay tatagu ad Babilonia, te ah nanusaana, kaman annag empainum an chicha amin hen anchi pararoy paket way fayahna ingganah maid nehàfa ah uray hen tedted way hiyachi hen anchi pararo way aningarngarna. [//Yag chaat mangolekoleyapyap ya wachaat hen anchi chan uswar yag cha agé omechoechor yag nanlunig ah ammag napegsay térén way nanepod hen laprapon hen tatagun antoy lotaat, maid kepachongan hen kenapegsana. :.mAngkay hiyachi yag neparég agé hen anchi ma-apituy anghel way i nanginhiyat hen ininggaw hen anchi chuyugna, yag hen yawyaw hen nanginhiyatana. Yag hen hiyachi, wachaat agé hen chakaray ale way narpon tummutùchuwan paat Apudyus ah Templo way mangaliyén, “Ammag narpas hen angamin ad uwan.” !-;Yag hen ngachan hen anchi lugar way nangamongan hen anchichay chumunyu an chicha, yachi hen nangadnan ah Armegedon ah Henebreo way alen hen anchichay Judio. Wat yachin mangaryan Jesu Cristuwén, “Papannaagényu paat hen antoy ifagà, te ammag maid pootonyu hen mamfangchà te kaman hen ekaman hen anchi mangakaw way maid mapòpootan yag inumchahat. Wat ammag laylayad hen anchi tagu way nansasaggana way mamannéd an haén way kaman hen anchi nanlurumfong way achi masmasséy, te hiya, achi machahan way namfafallad ah kafiinana.” ,,+QWat hen anchichay toroy chumunyu, chicha hen anchichay maka-ammah kaskascha-aw way i agé mangamong hen egachay toray ah karotarota ya hen sorchachucha ta incha gufatén hen anchi mannakafalin way Apudyus. Ngém hen hiyachiyat agé way ag-agaw hen mangafa-an Apudyus hen egachay kafusorna. **M Yachi yag an-owat agé ilan hen toroy chumunyu way kaman tokak chi itchuracha way hen iha, narpoh tapà hen anchi amoraga. Ya hen iha, narpoh tapà hen anchi pés-éy aggaégyatay animar. Yag hen anchi miyatlo, narpo agéh tapà hen anchi senang profeta way penaka-achar hen animaranchi. \)1 Angkay hiyachi agé yag émméy hen anchi ma-anémay anghel way i nanginhiyat hen anchi chuyugna, yag hen anchi chakaray wangwang way ekatchéén Eufrates hen nanginhiyatana. Wat ammag napet-agan hen hiyachiy wangwang ah makadchangan hen anchichay nan-angato way toray way i mìgufat way marpo hen ommapet hen cha fùnagan hen init. A({ Ngém maichat agé ta ancha an etagay hen anchichay lawengay a-ammacha, anchaat agé an cha echotan ah Apudyus ad uchu way gapo hen chan sigfan hen acharcha ya hen nan-aggulichancha. '/ Angkay hiyachi yag émméy agé hen anchi ma-alemay anghel way i nanginhiyat hen chuyugna, yag hen anchi tummutùchuwan paat hen anchi chan toray way aggaégyatay animar hen nanginhiyatana. Wat ammag hommelang way térén hen aminay chana etorayén way tatagu, yag magénén chachan ngangalitfén hen fub-acha yag chacha agé hétaén hen chilacha ah kenasigab hen anchi cha mepasamak an chicha. &w Wat hen anchichay tatagu, tàén chacha ma-atongan hen anchi pararoy pétang hen init, chachaat chillu echotan ah Apudyus way mannakafael an cha nadchiy ligat. Ya ancha agég achi etagay hen fummasorancha ah manayawancha hen kenangaton Apudyus. %Angkay hiyachi yag émméy agé hen anchi ma-apatay anghel way i nanginhiyat hen ininggaw hen chuyugna, yag ammag hen anchi init agé hen nanginhiyatana. Wat ammag pommegsa way térén hen umminitana ingganah anchag cha ma-atongan hen tatagu ah pétangna. $1Yachi yag chengngar-o agé hen tenomfar way narpo hen anchi iggaw hen anchi chacha mangmanghéfan hen michaton an Apudyus way mangaliyén, “Oo tot-owa, heay Apo way Apudyus way mannakafael, nenènong ya nalilimpiyu tot-owa hen aminay cham ekaman way manusa hen tatagu.” c#?Te chicha, anchag pinchit hen anchichay tatagum ya hen anchichay profetam way kaman paat ancha agég inhiyat hen characha. Wat awahcha hen cham mangempainuman hen chara an chicha ad uwan ah assong hen enammaancha.” -"SYachi yag chengngar-o agé hen imfagan hen anchi anghel way nangenlébféng hen chanum, ekatnéén, “Heay Apudyus way nawawà-acha nanepod hen laprapona ya mawawà-acha-a agé ad uwan way ammag maid mepachongan hen kaenammayno, ammag nenènong ya nalilimpiyu hen cham manusaan hen tatagu. `!9Yachi yag émméy agé hen anchi miyatloy anghel way i nanginhiyat hen ininggaw hen chuyugna, yag hen egachay wangwang ya fufun hen nanginhiyatana. Wat ammag namfalin ah chara hen aminay chanum an cha nadchi.  3Yachi yag émméy agé hen anchi miyagway anghel way i nanginhiyat hen ininggaw hen anchi chuyugna, yag hen anchi fayfay paat hen nanginhiyatana. Wat ammag namfalin hen anchi chanum ah kaman charang chi natéy, yag aminay chan ì-iwi hen fayfayat anchag nan-atéy amin. ~uWat yachi yag émméy hen anchi pés-éy anghel way i nanginhiyat hen ininggaw hen anchi chuyugna, yag hen lota paat hen nanginhiyatana. Wat ammag amin hen anchichay namarkaan hen markan hen anchi aggaégyatay animar ya hen anchichay nanayaw hen anchi enan-animar way kapadpachongna, anchag nan-aggulid amin ah ammag chan agub way gulid way ammag pararo hen sigabna.  1Angkay hiyachi yag chengngar-o agé hen anchi ale way narpon anchi Templo way chana ongawan hen anchichay pituy anghel way mangaliyén, “In-ayu ta inyu ihiyat hen anchi lota hen annachay ligat way ininggaw hen annay pituy chuyugyu way yahan manusan Apudyus hen tatagu.” ~uWat ammag chan funoong agéh asok hen amin anchi Templo ad uchu ah kaman longahaw hen kaenammay Apudyus ya hen mannakafalinna. Wat ammag maid makaghép an nadchi ingganah marpas hen anchi pituy ligat way epachah hen anchichay pituy anghel.NYachi agé yag émméy hen iha hen anchichay opatay parsowa yag en-enchangna hen anchichay pituy anghel ah chuyug way faletò way nanapno ah chusan Apudyus way hiyan anchi natattaguh ing-inggana. ykYachi yag fummùnagcha hen anchi pituy anghel way narpochan anchi Templo way nanangchén hen anchichay pituy ligat. Yag amincha, nanlurumfongcha ah pokkawanay térén way maid manmansana, ya nasesentoronan agé hen paragpagcha ah faletò. 'Angkay narpaschi yag innila-at agé way nafùtan hen anchi Templo ad uchu way nailà agé hen anchi Kachachayawan way Kowarton Apudyus. 7Ammag maid achi émégyat an hea ad uwan, ya maid agé achi mangimpudnu hen kenangatom te ammag maid chillu mepachongan hen kaenammayno.Wat hen aminay katagutagu ah karotarotaat umalecha amin way manayaw an hea te na-awatancha amin hen kenanongnong hen aminay a-ammam.” !;Yag chacha agé kankantéén hen anchi kankantan Moses way nansérfi an Apudyus way yachi agé hen kankantan hen anchi Karnero. Yag ekatcha way nankankantéén,“Heay Apo way Apudyusat mannakafael-a way mangamma ah uray heno, wat kahahaang ya kachachayaw hen aminay cham ammaan.Ya hea hen Aren hen aminay tatagu hen karotarota way ammag nalentég ya pahig tot-owa hen aminay cham am-ammaan. pYYachi yag innilà agé hen anchi kaman chan kolenawnaw way fayfay way ammag kaman sarmeng way na-ahrangan ah apoy. Yag innilà agé hen anchichay tatagu way nangafà hen anchi aggaégyatay animar gapon anchi anchag ommachiyan way manayaw an hiya ya hen anchi enan-animar way kapadpachongna, ya iggaycha amin nampamarka hen anchi numeron hen ngachanna. Wat chicha, tommatàchégcha hen penget hen anchi fayfayanchi way aheéd-échén ah kaman gitara way inidchat Apudyus an chicha.  /Angkay hiyachi yag wacha agé hen kasen nepàila ad uchu way omenpahaangay térén way sinyar. Te hen innilà, wat pituy anghel way nanangchén hen anchi anongoh way pituy ligat way mepachah hen antoy lota, te chichachiy ligat hen péppég hen manusaan Apudyus hen tatagu. /Yag hen iggaw hen nafaliwésan hen anchichay nabtà, wat hen anchi lahin hen fabréy. Yag hen anchi chara way fummùnag hen anchi faliwés, wat ammag omminarwang ah nasorok ah torongggasot ya chuwanporo way lometor way hen ka-adcharémna agéat ihay metros ya kagudwa. Wat enhawad tot-owa hen anchi anghel hen kompayna hen lota yag fintànaat hen aminay fungan hen anchi greps, yag annaat agé epénpén hen anchi chakaray faliwés Apudyus way yachi hen kaman anchi pararo way aningarngarna way manusa hen tatagun antoy lota. jMYachi yag fummùnag hen iha agé way narpon anchi chacha mangmanghéfan hen michaton an Apudyus way hiya hen nangimfiyang hen apoy. Yag enngawana agé hen anchi iha way nan-é-édchén ah tachémay kompay way mangaliyén, “Ehawadno hen annay kompayno ta éghatém hen egachay fungan hen wa-ar way greps way nimura hen lota te nar-umcha amin.” $AYachi yag wacha hen kasen-o innila way ihay anghel way fummùnag agé way narpon anchi Templo ad uchu, yag nan-é-édchén agé ah tachémay kompay. xiWat hen anchi tummutùchu hen anchi funat, enhawadna tot-owa hen anchi kompayna yag fintànaat amin hen lota. 3_Yachi yag innilà agé hen ihay anghel way fummùnag way narpon anchi Templo ad uchu, yag enngawana hen anchi tummutùchu hen funat way mangaliyén, “Ehawadno hen annay kompayno ta fat-ém hen anchi lota, te inumchah ad uwan hen mabta-ana, te kamancha naggéhén amin hen anchichay ininggaw.” kOAngkay hiyachi yag wachaat agé hen innilà way pokkawanay funat, yag wacha agé hen tummutùchu an nadchi way kaman tatagu way nahohòrongan ah faletò way koronan chi are ya nan-é-édchén agé ah tachém way kompay. 2] Yachi yag chengngar-o agé hen nan-ale ad uchu, yag imfagana an haén way mangaliyén, “Esoratnoto way manepod ad uwan, ancha yanggay ammag laylayad hen anchichay cha omafurot an Apotaaw no matéycha.” Yag tenomfar agé hen anchi Espiritun Apudyus way nangafun, ekatnéén, “Oo, tot-owaha way laylayadcha, te hen matéyancha, yachi hen man-inungarancha hen anchi naligat way chunucha, yag ichahancha agé hen anchi halenonot hen anchichay ammay way enammaancha.” Hen nabta-an hen anchichay achi omafurot way miyalig ah mura hen antoy lota S  “Wat yachi, chàyu way tatagun Apudyus way cha mangamma hen imfagana ya cha omafurot an Jesus, masapor mannunuuchunyu hen afurotyu ta achiayu ma-aw-awis, tàén heno hen mepasamak an chàyu.” 5 c Yag hen anchi apoy agé way cha mamaligat an chicha, ammag maid madmachépana te ammag gumigilab ah ing-inggana way maid tomagayan hen asokna. Wat ammag maid poros metortorngangan hen chacha mapaligatan, te ammag enag-agaw ya lenafi wat anchag maliliggatan, te chicha hen anchichay nanayaw hen anchi aggaégyat way animar ya hen anchi enan-animar way manmanma-an an hiya, yag ancha agég namarkaan ah ngachan hen anchi animar. J   Te an agég epainum Apudyus an chicha hen anchi ammag paket way ligat way maid makatempara an nadchi way yachin anchi térén way manusaana an chicha gapon fasorcha. Wat amincha, anchag mapap-aligatanay térén ah apoy ya hen anchi cha gumilab way asufre hen sangwanan hen anchichay anghel Apudyus ya hen anchi Karnero. d A Angkay hiyachi yag neparég agé hen anchi miyatloy anghel, yag chinakarna way mangaliyén, “Changrényu hen mekaman hen aminay tatagu way cha manad-ayaw hen anchi aggaégyatay animar ya hen anchi enan-animar way manmanma-an an hiya, ya changrényu agé hen mekaman hen anchichay aminay nangempamarka hen etongcha ya limacha ah ngachanna.  !Yachi yag wacha agé hen ihay miyagway anghel way cha umunud way mangaliyén, “Ammag nachachael way térén hen anchi nanchinamag way fabréy ad Babilonia ah kachusaana way hen anchichay tataguna, kaman paat anchag empainum hen anchi paketay fayahcha hen egachay katagutagu hen antoy lota, te anchag enawis chicha amin way mèamma hen amin anchichay ammag laweng way chacha enammaan.” 7gYag chinakarna way mangaliyén, “Iyafiinyu paat ah Apudyus ya chachayyawényu hen kaenammayna te inumchah hen manguwisana hen katagutagu. Wat anyu yanggay ammag chachayyawén hiya, te hiya chillu hen nangamma hen angamin way uray ad uchu ya hen lota ya anat agé hen fayfay ya hen egachay fufun.” DAngkay yachi yag innilà agé hen ihay anghel way cha tomayap ad uchu-uchu way cha mangempagngar hen katagutagu hen anchi ammayay chamag way achi ma-at-atob ah ing-inggana. Yag chana iwarawagchi hen egachay kapo-opo-on chi tatagu hen kafabréfabréy ah karotarota way netape agé hen egachay karasen chi ale. ~uYa an agég maid nankétkétmancha ya ammag maid agé fasfasorcha an Apudyus. Hen empachamag hen anchi toroy anghel 0YYa chichachi agé way hinggasot ya opatporo ya opatay lifu way tatagu, pahigcha omma-abfurot way nangar-arwad hen afurotcha ya maid agé enam-ammaancha ah lenoroko hen fufae. Yag memetnodcha agé paat hen anchi Karnero hen uray heno way ayana, te chicha agé hen anchichay nafafayyachan hen fasorna way kaman ten-én Apudyus chicha hen amin anchichay tapenay tatagu ah pés-éy paat michaton an hiya ya hen anchi Karnero. }Yag hen anchichay hinggasot ya opatporo ya opatay lifu way tatagu, henahagangcha hen anchi tummutùchu way Are ya hen anchi opatay parsowa, ya anat agé hen anchichay mangemponponò. Ya chacha agé kankantéén hen anchi faru way kankanta way maid chillu kasen maka-achar no faén yanggay chicha, te chicha hen anchichay senobfot hen anchi Karnero hen ininggawancha hen lota. ykYag chengngar-o agé hen chan ale ad uchu way ammag chakar hen alena te kaman hen uswar hen cha mangab-afarug way chanum ya kaman agé hen alen hen cha magagseet way echor, ngém kaman agé chillu hen kankantan hen chuaray chan gitgitara. / YAngkay hiyachi way nanlangrangaà yag innila-at agé hen anchi Karnero way tommatàchég hen anchi filig way ekatchéén Sion. Ya wachachaat agé way nelarammong an hiya hen anchichay hinggasot ya opatporo ya opatay lifu way tatagu way nasoratan hen etongcha ah ngachanna ya hen ngachan Amana. 2] An yanggay hen anchichay naham-an way tatagu hen maka-awat an cha natto. Wat hen anchi naham-an, elasinna koma hen miyaligan hen anchi numeron hen anchi pés-éy animar te hen hiyachiy numero, wat ifagana hen ngachan hen ihay tagu way hen numeronaat énémgasot ya énémporo ya éném.4a Te no achi mamarkaan hen tatagu ah ngachan hen anchi pés-éy animar ono hen numeron hen ngachanna, ammag uray hen incha lomàwan ya hen inchan elàwan wat achi mafalin. `9 Ya hen anchi metéb way animar agé, annag penelet hen egachay katagutagu way mamarkaan hen etongcha ono hen awan way limacha ah markan hen anchi pés-éy animar. Wat namarkaan hen aminay tatagu way manepod hen kangatowan inggana hen anchichay arohaeh, ya uray hen fafaknang ya hen publi, ya hen anchichay nasa-achan ya hen anchichay cha-an. I~  Yag neparufus agé hen mannakafalin hen anchi metéb way animar way mangenhapod hen fùfuoh hen anchi enan-animar ta mafalin way maka-ale ya makapchit agé hen heno way achi manayaw an hiya. z}m Wat neparufus way manlokop hen aminay katagutagu hen antoy lota gapon anchi nangammaana hen anchichay kaskascha-aw way enammaana gapon kafaelan hen anchi pés-éy animar. Yag hen anchi metéb way animar agé, enmancharna hen tatagu ta omammachah enan-animar ah manmanma-ancha hen anchi pés-éy animar way pararo hen figadna way nafa-ag ah fangid ngém natagu chillu. +|O Ya hen anchi metéb way animar, empàilana hen ammag omenpahaang way kaskascha-aw, te magénén empapêchagna hen apoy way marpod uchu ah mangi-ilan hen tatagu. %{C Yag hen aminay kafaelan hen anchi pés-éy animar, wacha agé aminchi an hiya te hiya hen kaman paat penaka-acharna. Yag annag cha peletén hen katagutagu hen antoy lota way manayaw hen anchi pés-éy animar way napéy-anan hen anchi pararo way figadna way érégna komah iyatéyna. z Angkay hiyachi yag wacha hen kasen-o innila way aggaégyatay animar agé way ad char-ém hen antoy lota hen narpowana. Ahnachi, chuwa yanggay hen hàgudna way kaman hàgud hen anà chi karnero, ngém aggaégyat chillu hen alena te kaman alen chi amoraga. tya Te hen anchichay tatagu way nanginggasat way mifarud wat mifarudcha tot-owa. Yag hen anchichay nanginggasat way mepapchit, wat ancha agég mapchit tot-owa. Wat hiyachi, chàyu way tatagun Apudyusat masapor mannunuuchunyu hen afurotyu ya manokchunyu yanggay ah Apudyus, tàén heno hen mepasamak an chàyu. Hen agwan hen anchi aggaégyatay animar way narpon lota 6xg Naingaan-ayu wat masapor changrényuto. bw= Wat aminay katagutagu hen antoy lota, ancha amin ammag cha chayawén hiya way manongad yanggay hen anchichay tatagu way nelelesta hen ngachancha hen anchi libnun hen anchi Karnero way nepapchit. Te nanepod hen lugrugin hen egad, looh nelelesta hen yachiy libnu hen kangachangachan hen anchichay ma-adchan ah mannanayun way ataguwan an Apudyus. v# Yag nawayaan agé hen anchi animar way mangufat hen anchichay tatagun Apudyus ah mangafa-ana an chicha, yag nidchat agé hen wayana way mangentoray hen egachay kapo-opo-on chi tatagu hen kafabréfabréy ah karotarota way maid narawhan hen egachay nankarakarasey ale. 1u[ Wat inlugina way ammag cha mangsomangsot an Apudyus ya umat agé hen anchi ngachanna ya hen anchi faréyna ad uchu ya anat agé hen anchichay aminay ini-inggaw ahchi. &tE Yag hen anchi aggaégyatay animar, nawayaan way tomangset ya mangsot an Apudyus ya naparufusan agé way mantoray ah unig hen opatporo ya chuway furan. s3 Yag ancha amin agég chachayyawén paat hen anchi amoraga gapon nangchatana hen kafaelana hen anchi aggaégyatay animar. Yag chachayyawéncha agé hen anchi aggaégyatay animar way mangaliyén, “Ammag maid kepadpachongan hen yahay animar ya maid agé makasango an hiya.” r Yag hen anchi ihay urun hen anchi aggaégyatay animarat wachan ammag chakaray figadna way magat inyatéyna ngém an chillug napéy-anan yag kasen natagu. Wat yachi hen nahahaangan hen aminay katagutagu hen antoy lota ya hen sommorotancha amin an hiya. [q/ Yag hen itchuran hen anchi animar way innilà, wat kaman leopardo way ammag cha fumurfur-i. Yag hen he-ena, ammag orhe way kaman hen he-en chi bear. Ya hen tapàna agé, ammag aggaégyat way kaman tapà chi layun. Yag hen anchi amoraga, anna agég enetchong hen anchi animar hen mannakafalinna ya hen mantorayana ya hen kenarébféngna. Gp  Angkay yachi yag innilà way wachan fummùnag hen anchi fayfay way ammag aggaégyatay térén way animar way pitu hen uruna ya hemporo agé hen hàgudna. Yag ihaihan anchi pituy urunéén nasosollatan ah ngachan way mangsot an Apudyus. Ya hen anchichay hemporoy hàgud agé, nahohòrongancha ah kaman koronan chi are. hoI Yachi yag i tommatàchég hen anchi amoraga hen anchi penget hen fayfay way manhéhééd.&nE Yachi yag ammag ommam-améchat agé hen aningarngar hen anchi amoraga hen anchi fufae, wat annaat ammag i gufatén hen anchichay tapen hen a-anàna way chichachi hen anchichay cha mangafurot hen imfagan Apudyus ya nangempapate way mamangchén hen anchi tot-owa way intudtuchun Jesus. m ngém ammag tommorong agé hen antoy lota te ammag nanta-ang way nangùmun amin hen anchi chanum way narpon tapà hen anchi amoraga. zlm Wat hen anchi amoraga, annag inyutlà hen ammag kaman wangwang way chanum ah manganuchana koma hen anchi fufae, k Ngém hen anchi fufae, ammag na-adchan ah chuway payà way kaman payà chi napegsay angaw ah tomayapana way omawid hen anchi farakkan way ap-apon hen chumunyu, yag émméy hen anchi chanak way mahalimunan ahchi hen unig hen toroy tawén ya kagudwa. Fj Angkay hiyachi way enlasin hen anchi amoraga way netap-ar yag nepêchag hen antoy lota, annaat agég cha chégchéchégchégén hen anchi fufae way nanginyanà hen anchi ongay larae. Bi} Wat amintaaw way wacha ahtod uchu, antaaw ammag lomaylayad te netap-ar ah Chumunyu. Ngém anchag kachugchugu amin hen anchichay ininggaw hen lota yah fayfay te ahchi hen netap-aran Chumunyu. Yag ammag pararo agé hen aningarngarna te innilana way ammag akettoy hen tempona way mangamma hen laychénay ammaan.” h} Ya hen anchichay sosnodtaaw, enafàcha chillu hiya gapon nifùfuan hen charan hen anchi Karnero ya gapo agé hen anchi chacha nanginwarawagan hen mepanggép hen anchi Karnero, tàén hiyachi hen chacha inyatéy way iggaycha igayù hen ataguwancha. g Yachi yag chengngar-o hen anchi chakaray ale ad uchu way mangaliyén,“Ad uwan hen tommot-owaan hen anchi térén way mangenhara-an Apudyus hen tatagu, te ad uwan hen mepàil-an hen mannakafalinna way mantoray. Ya ad uwan agé hen mepàil-an hen karébféngan hen anchi penepelena way Cristu way mantoray, te na-afà hen anchi ap-apon hen chumunyu yag netap-ar way hiya hen anchi cha nangempafasofasor hen anchichay sosnodtaaw way annag cha pafasofasoron chicha an Apudyus ah ka-ag-a-ag-agaw ya karafilafi. "f= Wat ammag netap-ar hen anchi chakaray amoraga ya hen anchichay a-anghelna hen antoy lota. Yag hen anchi amoraga agé, hiya hen anchi farakkan ad namenghan way ap-apon hen chumunyu way ekatcha agéén Satanas way hiya agé hen anchi nanlokop hen egachay katagutagu hen antoy lota. Xe) ngém ancha chillug na-afà amin, wat maid mafalin ah mì-iggawancha ad uchu. d  Angkay hiyachi yag ammag finumta-at agé hen gufat ad uchu. Wat ah Miguel way ap-apon chi anghel, emponòna hen anchichay tapen hen anghel way mangufat hen anchi amoraga. Yag hen anchi amoraga agé, ya hen anchichay a-anghelna, chacha agé mèpatéy, \c1 Yag hen anchi fufae, an agég ommawid ah chanak way émméy hen anchi lugar way ensasagganan Apudyus chillu ah mantarowana ta mahahallimunan ahchi ah unig hen henlifu ya chuwanggasot ya énémporo way ag-agaw. 6be Yachi yag ummanà hen anchi fufae yag larae hen inyanàna way hiya hen anchi mangentoray hen egachay karotarota hen antoy lota ah pegwana way ammag estrekto hen ekamanna way mantoray. Ngém hen hiyachi, ammag narapchù hen anchi onga yag niyéy an Apudyus ad uchu hen iggaw hen tummutùchuwana paat. Ka Yag ammag henapratan hen iposna hen pagkatlon hen aminay taraw ad uchu yag empêchagna hen antoy lota. Yag anat i mehagang hen anchi fufae way chan pànot ta no fùnag hen anchi ongaat issana. `1 Yachi yag wacha agé hen kasen nepàila ad uchu way ihay omenpahaang way sinyar way hen hiyachi, ammag chakaray térén way amoraga way chittakan hen acharna ya pitu hen uruna ya hemporo agé hen hàgudna. Ya ihaihan anchichay urunéén nahòrongan ah koronan chi are. R_ Yag hen anchi fufae, nafugi way chan pànot, ya chan inawid ah sigabna. )^ M Angkay hiyachi yag wacha hen nepàila ad uchu way ammag omenpahaang way sinyar way isinyarna hen ma-ammaan ah tapen chi ag-agaw way hen hiyachi, ihay fufae way tommatàchég hen anchi hérag ya narurumfongan ah hilin hen init, ya nahohòrongan agé ah korona way hemporo ya chuway taraw. `]9 Angkay hiyachi yag ammag nafùtanat agé hen anchi Templo ad uchu, yag nailaat ah faréy hen anchi kason way niniggaan hen anchi nesosorat way torag Apudyus ad namenghan. Yag hen hiyachi agé, ammag cha mangolekoleyapyap ya cha omechoechor ya wachan chan uswar yag ammag nanlunig ya chacha màchag agé hen chachanakkar way churaro.X\) Wat ammag maid mepaniyan hen aningarngar hen anchichay faén tatagum te inumchahat tot-owa hen manusaam an chicha. Yag inumchah agé hen manguwisam hen aminay natéy. Yag ad uwan agé hen mangunggunaam hen anchichay cha nansérfi an hea way profetam, ya anat agé hen aminay tatagum way nanginyafiin an hea way uray hen anchichay nafafa ya hen nan-angato. Yag inumchah agé ad uwan hen manachaelam hen aminay cha nanachael hen antoy lota gapon kenarawengcha.” m[S “Heay Apudyus way Ap-apo way nawawà-acha nanepod hen laprapon chi egad ya ingganad uwan way an-a agég mannakafalin, an-ani yanggay ammag manyayaman an hea, te ad uwan, empàilam hen mannakafalinno yag inlugim way mantoray. 7Zg Yachi yag hen anchichay chuwanporo ya opatay mangemponponò agé way tummutùchu hen sangwanan Apudyus, anchag nampalentomang amin way manayaw an hiya way mangaliyén, r~}m|v{Lzxwutsr~qonml_jihdgf2ecba`_]\Z[VZYX7WVaTSQzPONMVJJ/HH/GFDCC@ >>==<\;5:C97o63210/.--++*3(&%$$/#l""b M8EC2lP f 6  L <4<  Ya faén agé yanggay afurotyu hen mepas-ém gapon haén, te uray agé haénat sém-ém hen hamhamào no ilà hen afurotyu. ; % Te an-og laychén paat way mangila an chàyuhna, ta wachay iyà itudtuchu an chàyu way narpon Espiritun Apudyus ah pomegsaan hen afurotyu. :  chà etape chàyu. Ya hen ihay chà agé chawatén an Apudyus no mafalin, wat ta eparufusà koma way umale ahna way i mangilan chàyu. L9  Yag inni-ilan Apudyus way tot-owachi way hiya chillu hen anchi chà mansérfiyan ah péppég chi kafaelà way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép hen anàna. Wat no manluwaruwaén 8 #Wat ta an-owat an etoroy, manyamanà unna an Apudyus gapon Jesu Cristu te hen iyaman-o, hen nanhemamagan hen afurotyu hen karotarota. 7 +Wat antoyan hen sorat-o an chàyu amin ahnad Roma way laylaychén Apudyus ya penelena ah mantataguna. Wat ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus yah Apotaaw way Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Hen nanyamanan Pablo an Apudyus 6 Wat yachi hen netapyanyu agé, chàyu way cha omafurot ahnad Roma te penelen Apudyus chàyu agé way omafurot an Jesus ah mantataguna. 75 iYag gapon Jesu Cristu, senég-anganà an Apudyus yag chinutokanà ah man-aposelna way i manginwarawag mepanggép an hiya hen katagutagu hen antoy lota ah omafurotancha. 4 #Yag mepanggép agé hen kena-apudyusna, wat nepàila way hiya hen anchi mannakafael way anà Apudyus hen anchi nan-uchiyana hen natéyana. ?3 yYag hen hiyachiy chamag, wat maid kasen no faén hen mepanggép hen anchi anà Apudyus way Apotaaw way Jesu Cristu. Yag no mepanggép hen kenatataguna, niyanà way ganà Arey David. [2 1way empopostana chillu ad namenghan te yachi hen ensorat hen anchichay profetana. $1 EHaén ah Pablo way chan sérfi an Jesu Cristu, yag chinutokanà way man-aposel ya piniyarà way i manginwarawag hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus e0CHen chawat-o, wat ta totollongan chitaaw amin an Apo Jesus. Haén ah Juan.L/Yag ah Jesus way nangempaka-ammu amin an cha natto, ekatna agéén, “Tot-owa way achi mahen-awniyan yag namfangacha-at.” Yag ekat-o agé way sommongfatén, “Oo, umalea, Apo Jesus.” .%Yag no wacha ay ammag manga-an agé ah uray heno hen antochay nesosorat, wat ka-anén agé Apudyus hen fingayna hen anchi fungan hen anchi away way managu hen tatagu ya ka-anéna agé hen lébféngna way hénggép hen anchi fabréy Apudyus way na-ale hen yatoy libnu. ,-QChangrényu ngénto te haénay Juan, epacha-an-o an chàyu amin way nangngar hen antochay nifaga way nesosorat hen antoy libnu, te no wacha ay ammag manum-un an cha natto, an angkay agég hum-unan Apudyus hen chusana way mangentape hen amin anchichay ligat way na-ale hen yatoy libnu. u,c“Wayyuwat ta metapeayu,” way ekat hen anchi Espiritun Apudyus ya hen anchichay niyalig ah ahawan hen anchi Karnero. “Oo, wayyuwat amin,” way ekat agé hen amin anchichay nangngar an cha natto. Chacha amin omayag ta amin-ayu way nàwaw, umaleayu koma, te heno way manlayad, mafalin mì-inum hen anchi chanum way managu hen tatagu way maid fab-ayadna. m+SYachi yag nan-ale agéh Jesus way mangaliyén, “Haén ah Jesus way nannag hen anchi anghel-o way i mangimfaga an cha natto an hea ah mangempaka-ammuwam agé hen aminay cha omafurot way cha ma-am-among ah kafabréfabréy. Wat haén hen anchi mamahhééd way ganà paat Are David, ya haén agé hen anchi chan afusengseng way fatakagan way taraw.” *3Ngém ammag achi poros mepaghép hen anchichay cha mangamma ah afifiin ya hen anchichay chan funi way manchangar ya mansaromangka, ya hen anchichay cha manòyong hen faén ahawacha ya hen anchichay pattéyan ya hen anchichay cha manayaw hen faén tot-oway apudyus ya uray agé hen anchichay chan kétém mepanggép ah ale ya hen a-amma. Wat maid an cha nadchi ah makaghép hen anchi am-ammayay fabréy. ){Ammag pararo hen lomaylaychan hen anchichay nangurah hen lumfongcha te chicha hen wachan karébféngana way omman hen anchi fungan hen anchi away way cha managu hen tatagu, ya karébféngancha agé way hénggép hen anchi am-ammayay fabréy. /(W Haén hen anchi nawawà-acha hen laprapon hen egad ya mawawà-achaà agé hen marpasancha amin, te haén hen nanginlugi hen angamin ya haén agé hen péppégna.” ?'w “Changrényu ngén,” way ekat Jesus, “te achi mahen-awniyan yag namfangacha-at. Yag etàtaen-o agé hen igunggunà hen aminay tatagu way assong hen chacha enamma-ammaan. B&} Yag hen hiyachiy tempo, amin hen anchichay cha mangamma ah lawengat ammag hen laweng chillu hen chacha amma-ammaan. Yag kaman agé hen anchichay cha mangamma hen aggarémha, wat ammag agga-aggarémha chillu agé hen chacha amma-ammaan. Waman hen anchichay cha mangamma hen ammay, wat ammag amma-ammay agé hen chacha amma-ammaan, ya kaman agé hen anchichay cha mangamma hen laychén Apudyus, te yachi agé hen etotoroycha way mangamma.” =%s Yag annaat agé etoroy way mangalen haénén, “Achim paat cha ilimliméd hen antochay ensoratno hen antoy libnu mepanggép hen mepasamak, te tég-angay hen mepasamakancha. L$ Ngém chinagyayana-at agé way mangaliyén, “Aẁ, achim cha ekat hena, te haénat ihaà agé way chan sérfi an Apudyus way kaman agén chàyu ya hen anchichay ifayu way profeta ya umat agé hen amin anchichay mangafurot hen nesosorat hen antoy libnu. Wat antaaw amin ammag chachayyawén ah Apudyus way maid safali.” ~#uHaénay Juan, haén hen anchi nangngar ya nangila paat hen amin an cha nadchi. Yag angkay narpas way chengngar-o ya innilà amin, anà ammag nampalentomang hen sangwanan hen anchi anghel way manayaw koma an hiya gapon empàilana an haén. H" Yag ekat agé Jesusén, “Changrényu ngén, te achi mahen-awniyan yag mamfangacha-at. Yag anchag lomaylayad hen amin anchichay cha mangafurot hen aminay nesosorat hen antoy libnu.” !Angkay hiyachi yag ekat agé hen anchi anghel an haénén, “Tot-owa hen amin antochay nifaga an hea wat sigurachu way ma-ammaancha, te ah Apotaaway Apudyus way nangidchat hen Espirituna hen anchichay profetana, hiya agé hen nannag an haén way anghelna way i mangempaka-ammu an chàyu way chan sérfi an hiya hen aminay masapor mepasamak way achi mahen-awniyan yag nepasamakat.” % CYa ammag maid agé lafi ahchi wat anchag achi masapor hen helaw ya uray hen init te mawawà-acha ah Ap-apocha way Apudyus way hiya hen manehelaw an chicha. Wat ancha yanggay ammag ekaman hen cha ekaman hen a-are way mantoray ah ing-inggana way maid péppégna. Hen mamfangchan Jesus hIWat aminchaat ilancha paat hen féhar Apudyus ya masosollatan agé hen etongcha ah ngachanna. Ya an agé ammag maid machahan hen hiyachiy fabréy ah uray heno way achi laychén Apudyus. Yag hen hiyachiy fabréy agé hen tummutùchuwan paat Apudyus ya hen anchi Karnero way mantoray, ya ahchi agé hen manachayyawan hen amin anchichay chan sérfi an chicha. }sYag hen chana agé omayohan paatat hen gawan hen anchi korsan hen anchi fabréy. Yag hen nampenenget hen anchi wangwang, wachacha agé hen neloromtà way away way cha agé managu hen tatagu. Ya ammag mangemporo ya chuwa hen mamungaana hen ihay tawén te finuranén namunga. Yag hen tufucha agéat agahchi way cha mangagah hen aminay tatagu ah katoratoray hen antoy lota. " ?Angkay hiyachi yag empàilan agé hen anchi anghel an haén hen anchi chan kolenawnaw way wangwang way ammag chan aletaggaw hen chanumna way yachin cha managu hen tatagu. Yag hen niyuuchan hen anchi wangwang wat hen iggaw paat hen tummutùchuwan Arey Apudyus ya hen anchi Karnero. jMNgém ammag achi mafalin hénggép hen uray heno way cha mangam-amma hen laweng way kaman hen anchichay mankétém ya cha mangamma hen afifiin. Te hen makaghép yanggayat, hen anchichay nelelesta hen ngachancha hen anchi libnun hen anchi Karnero way yachi hen nelelestaan hen kangachangachan hen amin anchichay mì-iggaw an Apudyus ah ing-inggana.jMYag amin agé way kafinaknang ya chayaw hen karotarota wat miyéycha amin hen hiyachiy fabréy. +Ya hen anchichay hahawangna, wat anchag mafufùatan ah ka-ag-a-ag-agaw way achicha maum-umfan ah ing-inggana, te maid chillu lomafiyana ahchi. ?wwat aminay katagutagu hen antoy lotaat mahehellawancha amin ah kenahilina. Yag amin agé hen anchichay toray hen antoy lotaat iyéycha agé hen kafinaknangcha hen hiyachiy fabréy. 9kYa hen hiyachiy fabréy agé, achina masapor hen init ya hen hérag ah kahelawana, te ammag machichillangan ah kenafusel Apudyus ya mahehellawan ah kahelaw hen anchi Karnero, FNgém maid innilà ah Templo hen hiyachiy fabréy te nawawà-acha paat ah Apudyus way mannakafalin way Ap-apo ya hen anchi Karnero, wat chicha hen kaman Templo ahchi way machachayaw. }Ya hen anchichay é-énéb hen anchichay hemporo ya chuway hawang, hen-ih-ay ammag chinakkar way perlas way haleppon. Yag hen anchi korsan agé hen anchi fabréy, wat ammag tunig way faletò way chan kolenawnaw way kaman ammag narawag way sarmeng. q[Hen anchi miyalemaat na-ar-arkosan ah fatoy sardonika, ya hen anchi miyanémat na-ar-arkosan agéh fato way karnelia. Hen anchi miyapitu agé, na-ar-arkosan ah fato way krisolito. Ya hen anchi miyawaruwat na-ar-arkosan ah fato way berilo. Hen anchi miyasiyamat, topasio hen ar-arkosna. Ya hen anchi miyaporowat krisoprasio hen ar-arkosna. Ya hen anchi miyaporo ya iha, na-ar-arkosan agéh fato way hasinto. Ya anat agé hen anchi miyaporo ya chuwaat, na-ar-arkosan ah fato way amatista. ~uYa hen anchichay hemporo ya chuway pégnad hen anchi topeng, anchag na-ar-arkosan amin ah nankarakarase way cha somelap way nan-anginay fato.Hen anchi pés-éy pégnachat na-ar-arkosan ah fato way haspe. Ya hen anchi miyagwa, na-ar-arkosan agéh fato way safiro. Hen anchi miyatlo agé, na-ar-arkosan ah kalsedonia. Ya hen anchi miyapatat na-ar-arkosan ah esmeralda. NHen anchi fabréy, ammag tunig way faletò way chan kolenawnaw way kaman ammag narawag way sarmeng. Yag hen anchi aradna agé, ammag napahig hen anchi nangina way fato way ekatchéén haspe. Z-Yachi yag emparég hen anchi anghel way mangamang hen anchi aradna, yag hen ka-akayyangna agé, nasorok ah énémporo ya éném way metros way yachi hen metros hen tatagu way inyusar hen anchi anghel chillu. 5Wat hen anchi fabréy, ammag napapchong hen ka-anchuna ya hen anchi kachakarna ya umat agé hen ka-akayyangna. Te angkay kenamang hen anchi anghel, wat émméy ah chuwanlifu ya opatgasot way lometor hen ka-anchuna way yachi agé hen kachakarna ya umat agé hen ka-akayyangna. 7gHen anchi anghel way cha managépfar an haén, nan-é-édchén ah kamang way faletò ta ina kamangén hen yachiy fabréy ya hen anchichay hawangna ya hen anchi aradna. kOYag hen anchi topeng way arachat hemporo ya chuwa agé hen pégnadna way nangempapaknég. Yag hen anchichay hemporo ya chuway pégnad, nasosollatancha agé ah ngachan hen anchichay hemporo ya chuway aposel hen anchi Karnero. N  Yag hen anchichay hawangna, toro hen ommapet hen cha fùnagan hen init ya toro agé hen ommapet hen chana malihnugan, ya anat agé hen toro way ommapet ad chaya ya toro agé hen ommapet ad lagud. W ' Yag na-arachan agé hen anchi fabréy ah akayyang way topeng way hemporo ya chuwa hen hawangna. Ya wachacha agé hen hemporo ya chuway anghel way nènèchang hen anchichay hawang way penakaguwarcha. Ya nasosollatan agé hen anchichay hawang ah ngachan hen anchichay hemporo ya chuway a-anà Israel way nangingganà hen aminay Judio. O  Yag ammag cha humili agé hen anchi fabréy ah kaenammay Apudyus te kaman yanggay ammag narawag way sarmeng. Ya hen kenaselapna agé, kaman hen selap hen anchi nanginay fato way ekatchéén haspe. " = Yachi yag anà ammag pinchén hen anchi Espiritun Apudyus, yag inyéy hen anchi anghel haén hen anchi tongtongetong hen ammag akayyang way filig, yag empàilana an haén hen cha émhépan hen anchi fabréy Apudyus way yachin anchi faru way Jerusalem way cha marpon hiya ad uchu.  / Angkay hiyachi yag ummale an haén hen iha hen anchichay pituy anghel way i nanginhiyat hen ininggaw hen anchi pituy chuyug way nanapno ah anongoh chi ligat, yag ekatnéén, “Waynohto ta epàilà an hea hen anchichay tatagun anchi Karnero way niyalig ah ahawana.” iKNgém ammag safali hen mepatawid hen anchichay tapena way ammag nangemparufus an Chumunyu way mangafà an chicha, kaman hen anchichay nangégyat way manàchég an haén ya hen anchichay annag nanchùgan haén ya umat agé hen anchichay cha mangamma hen ammag afifiin ya hen anchichay pattéyan ya hen anchichay cha manòyong hen faén ahawacha. Ya kaman agé hen anchichay chan funi ya chan changar ya chan saromangka ya uray hen heno way cha manayaw hen faén tot-oway apudyus, ya umat agé hen anchichay ammag nangéttém. Te amin cha nadchiyat an-og etap-ar hen anchi ammag kaman fayfay way hen chanumnaat ammag apoy ya asufre way gumigilab way yachin ekatchéén pegwan chi atéyan.” Hen anchi faru way Jerusalem way narpod uchu  Chichachi hen epatawid-o hen heno way tagu way mangafà an Chumunyu ya mamfalinê agé hiyah anào ta haén agé hen man-amana. )KYachi yag annaat agé ekatén, “Narpas amin wat haén way nangalehto, haén hen anchi nawawà-acha hen laprapon hen egad way mawawà-achaà agé hen karpasancha, te haén hen nanginlugi hen egad ya haén agé hen péppég hen egad. Wat heno way tagu way mangaliyén nàwaw, painumù hiya hen anchi chanum way cha marpon anchi fufun way cha mangidchat hen mannanayun way ataguwan, ya achì agé mamfayachén hiya. #?Yachi yag nan-ale hen anchi tummutùchu way chan toray way mangaliyén, “Ad uwanat an-og sokatan hen egachay pés-éy enammaà ta fumaru hen angamin.” Yag annaat agé ekat an haénén, “Esoratno hen antochay an-owat enale te tot-owa chato ya sigurachu way ma-ammaan.” nUYag pònahana agé hen aminay luwacha. Wat maid kasen matmatéy ya maid agé kasen mankek-ela ya man-ib-ifil ya maid agé kasen maligligatan, te amin hen anchichay cha nepasamak hen anchi pés-éy lotaat, anchag namaid amin.” #?Yachi yag chengngar-o agé hen anchi chakaray ale way narpon anchi tummutùchuwan Are way ekatnéén, “Inumchah ad uwan hen mìfaryan Apudyus hen tatagu, wat mì-i-iggaw an chicha ta mantataguna chicha, yag hiya, mawawà-acha an chicha ta hiya yanggay hen chachayyawéncha. #?Yag innilà agé hen anchi cha émhépan hen anchi fabréy Apudyus way narpon hiya ad uchu way yachin anchi faru way Jerusalem. Yag ammag am-ammay hen anchi fabréyanchi te kaman yanggay hen ka-ammay hen ihay fufae way nanlurumfong ah am-ammay way lumfong ah para hen mèkasarana. 6 gAngkay hiyachi yag innilà agé hen anchi faru way uchu ya faru way lota te anchag naumah amin hen anchi pés-éy uchu ya hen pés-éy lota ya umat agé hen anchi fayfayna. <qWat heno way tagu way maid ngachanna hen anchi libnu way nelelestaan hen ngachan hen anchichay mì-iggaw an Apudyus, wat chicha hen metap-ar hen anchi apoy way kaman fayfay.7Yag hen hiyachi, amin hen anchichay natéy way narpod Hades, netap-archa amin hen anchi cha gumilagilab way apoy way kaman yanggay fayfay. Ya hen anchi fayfayanchi, yachi hen anchi ekatchéén pegwan chi atéyan way yachin anchi térén way mesenaan an Apudyus ah ing-inggana. t~a Yachi yag innilà agé hen amin anchichay nan-atéy way tatagu way nepasangocha amin hen anchi tummutùchu. Wat wacha amin hen nan-angato ya hen nan-afafa, ya uray agé hen anchichay cha natéy ah fayfay, te nepafùnagcha amin. Wat amin hen anchichay nan-atéy way tatagu way ininggaw ad Hades way kawad-an hen natéy, nepafùnagcha amin ta wéhchiyén mauwis way mifisar hen enammaana hen anchi natatagguwana. Yag yachi way tommatàchégcha hen sangwanan hen anchi tummutùchu, nafùtan hen anchichay lilibnu way nesosollatan hen aminay enammaan hen katagutagu. Yachi yag anat agé mafùtan hen anchi ihay libnu way nelelestaan hen kangachangachan hen anchichay mì-iggaw an Apudyus ah ing-inggana. Yachi yag nauwischa amin hen anchichay tatagu way nan-uchi way nifisar hen anchichay nesosorat way enammaancha hen natatagguwancha, te nesorat aminchi hen anchichay lilibnu. } a|; Angkay hiyachi agé yag innilà hen anchi chakar ya pokkawan way tùchun chi Are way wacha agé hen tummutùchu. Yag gapon kenawà-achana, ammag naumah amin hen antoy lota yad uchu ah maid kasen mail-il-ancha. {{o Yachi yag ah Chumunyu way nanlokop an chicha, ammag metap-ar agé hen anchi pararo way apoy way ammag gumigilab way asufre way yachi chillu hen netap-aran hen anchi aggaégyatay animar ya hen anchi penaka-acharna way senang profeta. Yag ancha amin ammag mapàpàgang ahchi ah ing-inggana way enag-agaw ya lenafi way maid péppégna. Hen anongoh hen kauwisan hen tatagu z Wat anchag miyap-ap amin hen antoy lota yag incha agé alekomkomon hen anchi kommampowan hen anchichay tatagun Apudyus ya umat agé hen anchi fabréy way laylaychéna. Ngém hen hiyachi, ammag mepêchagat agé hen apoy way marpod uchu ah maghéfancha amin. y!yag fumùnag way i manlokop hen tatagu hen katoratoray ingganah pengepenget chi lota. Yachi yag amongona amin chicha way na-awagan agé ah Gog ya Magog, yag esaganana chicha way i mìgufat, ya maid makafilang hen kachuarcha te kaman hen kachuar hen gahar ah fayfay. oxWAngkay no marpas hen anchi henlifu way tawén, meparufus agé ah Chumunyu hen anchi nekorongana w Ammag pararo hen laylayad hen anchichay tatagu way metape hen anchi pés-éy man-uchiyan hen natéy te chicha hen tatagun Apudyus, yag achicha paat melak-am hen anchi ligat way ekatchéén pegwan chi atéyan. Yag chicha agé, anchag mansérfi ah kaman pachi an Apudyus yah Jesu Cristu, yag mètoraycha agé an hiya hen anchi henlifuy tawén. Hen ma-afa-an Chumunyu ya hen metap-arana =vsWat yachi hen anchi pés-éy man-uchiyan hen natéy. Waman hen anchichay tapen hen natéy, achicha mepauchi ingganah marpas hen anchi henlifu way tawén ya anchaat agé mepauchi. bu=Yachi yag an-owat ilan hen anchichay tùchun hen a-are, yag hen anchichay tummutùchu an cha nadchi, wat nidchat an chicha hen karébféngancha way man-uwis. Yag innilà agé hen lennawan hen anchichay napchit gapon chacha ninwarawagan hen alen Apudyus ya hen katot-owaan mepanggép an Jesus. Te chicha hen anchichay ammag nangachi way manayaw hen anchi aggaégyatay animar ya hen anchi enan-animar way kapadpachongna, yag iggaycha agé epamarka hen etongcha ya hen limacha hen markana. Wat amin cha nadchi, nan-uchicha amin hen hiyachi yag nètoraycha an Jesu Cristu hen anchi henlifuy tawén. tAnnag finarud yag entap-arna hiya hen anchi fito way maid péppég chi ka-adcharémna, yag annaat iyam-amma way mangnéb yag annaat sellaan yag enep-atna ta maid kasen waywayana way manlokop hen tatagu ah katoratoray hen antoy lota ingganah marpas hen anchi henlifuy tawén. Manowat te no marpas hen anchi henlifuy tawén, masapor kasen chillu meparufus ngém ammag hen-aketan. as;Yachi yag annag chinpap hen anchi amoraga way hiyan anchi farakkan ad namenghan way ekatchéén Satanas way ap-apon hen aminay chumunyu, yag annag kenawwachan hiya yag imfarudna ingganah marpas hen henlifuy tawén. Rr Angkay hiyachi yag innilà agé hen ihay anghel way cha émhép way narpod uchu yag iné-égnanana hen torfek hen anchi fito way maid péppég chi ka-adcharémna ya anat agé hen ammag chakaray kawad. ]q3Yag hen aminay sorchachucha, napchitcha amin agé way pinchit hen anchi fangid way fummufùnag ah tapà hen anchi nansasakkay hen anchi pokkawanay kafayu. Wat yachin inibhug hen amin anchichay kakasokasole.SpNgém hen hiyachiyat agé, ammag nadpap hen anchi aggaégyatay animar ya umat agé hen anchi senang profeta way penaka-acharna way hiya hen anchi nangamma-amma hen anchichay kaskascha-aw. Yag hen anchichay kakaskascha-aw way enammaana, chichachi hen narokopan hen egachay tatagu way namarkaan ah markan hen animaranchi ya hen egachay tatagu agé way nanayaw hen anchi enan-animar way kapachongna. Yag yachi way nadpapcha hen anchi chuwa, anchag netap-ar way étégchay natattagu hen anchi iggaw hen kaman fayfay way hen chanumnaat ammag pararo way apoy way ammag gumigilab way asufre. (oIYachi yag innila-at agé hen anchi aggaégyatay animar ya hen anchichay i nìyamong an hiya way amin hen chan totoray hen antoy lota ya hen aminay sorchachucha. Wat chacha amin ma-among way i mangufat hen anchi nansasakkay hen anchi pokkawanay kafayu ya hen anchichay sorchachuna. `n9Wat umaleayu ta issayu hen a-achar hen anchichay chan totoray ya hen anchichay sosorchachu ya hen anchichay kakapetancha agé, ya umat agé hen a-achar hen anchichay kafayu ya hen anchichay nansasakkay an cha nadchi. Ya ta issayu hen a-achar hen aminay tatagu way nan-angato manha ya nan-afafa ya hen anchichay wachan sa-adna ya hen maid.” &mEAngkay hiyachi yag innila-at agé hen ihay anghel way tommatàchég hen anchi init way chana ongawan hen anchichay kakasokasole way chan tayyatayyap ad uchu way mangaliyén, “Wayyu way kakasokasole, ma-among-ayu ta issayu hen anchi ammag chuar way partiyén Apudyus ah issayu. (lIYag nasoratan agé hen lumfongna ya umat agé hen orpona ah ihay ngachan way hen hiyachiy ngachanat “Aren hen egachay Are ya Ap-apon hen egachay Ap-apo.” Ak{Ya hiya agé, wacha hen fummufùnag ah tapàna way ammag tachémay fangid way yachi hen iyafàna hen tatagu ah katoratoray way achi omafurot an hiya. Wat annag etorayan amin chicha way ammag estrekto hen ekamanna way maid maka-afà an hiya. Yag epàilana agé hen kenapararon hen manusaana hen tatagu, te ah mannakafalinna way Apudyusat annag gupesén hen heno way achi manguya way kaman hen mangpesan hen faliwés hen heno way gupeséna. ;joYag amin hen anchichay sorchachu ad uchu, anchag memetnod an hiya way nanlurumfongcha amin agé ah ammag pokkawan way lumfong, ya nansasakkaycha amin agé ah pokkawanay kafayu. i' Yag hen anchi lumfongna agé, ammag nadcharachara way kaman nesawsaw ah chara. Yag hen ngachan way niyawag an hiyaat “Hen Alen Apudyus”. hy Yag hen anchi matana, ammag tachém way kaman hen anchi gilab hen apoy. Ya hen uruna, nahohòrongan ah chuaray koronan chi are. Yag hen acharna, nasoratan agé ah ngachan way maid poros nangila no heno hen laychénay aryén no achi yanggay hiya. 3g_ Angkay hiyachi yag innila-at agé way ammag nafùtan ad uchu yag fummùnag hen anchi ammag pokkawan way kafayu, yag hen anchi nansasakkayat, nangadnan ah “Katalekan ya Katot-owaan.” Te hiya, ammag nalilimpiyu paat hen manguwisana hen uwiséna, ya umat agé hen mangufatana hen gufaténa. f  Wat anà ammag nampalentomang way manayaw koma hen anchi anghelanchi, ngém ekatnéén, “Aẁ, achim cha ekat hena te haénat ihaà agé way chan sérfi an Apudyus way kaman an chàyu ya hen anchichay ifayu way chitaaw, é-égnanantaaw amin hen anchi tot-owa way intudtuchun Jesus. Wat ah Apudyus yanggay hen machayaw way maid safali.” Hen nangaryanan nadchi, te hen anchi empaka-awat hen anchichay profeta, wat yachi chillu hen intudtuchun Jesus. Hen nangafa-an hen anchi nansasakkay ah pokkawanay kafayu e1 Angkay hiyachi yag anat ekat hen anchi anghel an haénén, “Esoratnoto way ancha yanggay ammag lomaylayad hen anchichay ma-ayagan way mèkasar hen kasar hen anchi Karnero.” Yag annaat agé epaunud way mangaliyén, “Tot-owachi te yachi hen enalen Apudyus paat.” kdOte ninidchat an hiya hen anchi ammag am-ammay way lumfong way pokkawanay térén way poros chi manmansana.” (Yag hen miyaligan hen anchi am-ammayay lumfongat hen anchichay ammay way enammaan hen anchichay tatagun Apudyus.) PcWat antaaw ammag lomaylayad ya manlagsaragsak ya chachayyawéntaaw hiya way kangangatowan. Te ad uwan, inumchah hen tempon hen mankasaran hen anchi Karnero, ya nansasaggana agé hen anchi ahaw-éna PbYag hen hiyachi, chengngar-o agé hen anchi kaman alen chi chuaray tatagu way kaman agé ésar chi mangab-afarug way chanum ya kaman agé hen gagseet chi echor, yag ekatcha way mangaliyén, “Antaaw ammag chachayyawén ah Apudyus way hiya yanggay hen mannakafael way Ap-apotaaw ya hiya yanggay agé hen mantoray hen angamin. =asYachi yag chengngar-o agé hen ale way narpo hen iggaw hen anchi tummutùchuwan Apudyus way mangaliyén, “Anyug chachayyawén ah Apudyus, amin-ayu way chan sérfi an hiya, ya amin-ayu way cha manginyafiin an hiya way uray nangato man ono nafafa, chayawényu amin hen anchi Apotaaw way ah Apudyus.” `+Yag hen anchichay chuwanporo ya opatay mangemponponò ya hen anchi opatay parsowa, nampalentomangcha amin way manayaw agé an Apudyus way tummutùchu way chan toray, ekatchéén, “Oo eman, ta ah Apudyus yanggay hen machachayaw.” Hen mankasaran hen anchi Karnero M_Yachi yag anchaat agé èngaw way mangaliyén, “Antaaw yanggay ammag chachayyawén ah Apudyus te ammag gumigilab ya oma-assok ah ing-inggana hen anchi nanchinamag way fabréy ah nachusaana.” ]^3Ya nalilimpiyu ya nenènong agé hen chana ekaman way manguwis hen tatagu way ammag hen katot-owaan yanggay hen é-égnanana. Wat chinusana hen anchi fufae way nanchinamag hen kenapotana way hiya hen nangawis hen katagutagun antoy lota way mìfasor hen fasorna. Yag chinusana agé hiya gapon namchitana hen anchichay nansérfi an hiya.” ] )Angkay narpas agéchi yag chengngar-o hen chachanakkar way ale way kaman alen hen ammag chuaray tatagu ad uchu way chacha ekatén, “Antaaw yanggay ammag chachayyawén ah Apudyus te hiya yanggay hen makaharà hen tatagu ya hiya yanggay hen mannakafael ya ka-a-ammayan. \Wat nachusa hen hiyachiy fabréy way Babilonia, te hen tataguhchi hen namchit hen anchichay profetan Apudyus ya anat agé hen anchichay tapenay tataguna, ya uray heno way tagu way napchit hen antoy lotaat natéycha amin gapon yachiy fabréy.S[Ya maid agé kasen homeh-elawan chi helaw ahchih ing-inggana ya maid agé kasen magmagngar ah umus-usengaran hen chan kasar. Wat uray ta hen anchichay nantetencha hen hiyachiy fabréy hen kafafaknangan hen amin antoy lota, yachi chillu hen kachusaancha. Yag yachi agé hen kachusaan hen amin anchichay wachan kafaelana ahchi way kaman hen anchichay mamfuni ya manchangar ya mansaromangka, te anchag lenokop hen katagutagu hen antoy lota ah kenasilibcha.” ^Z5Wat ammag maid kasen magmagngar ah ing-inggana hen hiyachiy fabréy ah henoy mankankanta ya chan gitgitara ya cha mamab-arachong ya mangorkorneta. Yag ammag maid agé machahan ahchi ah ing-inggana ah heno way manchunu way kaman hen anchichay chan féhféhar ya chan ab-afar. Yag maid agé magmagngar ah ing-inggana ah uray lawa an mamfayu. !Y;Yachi yag wacha hen ihay ammag orhe way anghel way annag lenabten hen ihay chakaray challug yag empetlàna ah fayfay way mangaliyén, “Yato agé hen mekaman hen anchi nanchinamag way fabréy way Babilonia way permi hen machachaelana ta achi kasen mail-ila ah ing-inggana. XNgém chàyu way wachad uchu, an-ayu yanggay ammag lomaylayad. Ya umat agé chàyu way tatagun Apudyus ya hen aposelna ya hen profetana, lomaylayad-ayu amin te imfarés Apudyus chàyu way hen nanusaana hen hiyachiy fabréy, wat gapon enammaana an chàyu. -WSYag magénén chacha chapchaporan hen urucha ah chan sigfan hen hamhamàcha hen yachiy fabréy, yag hekekelacha ya hei-ifilcha way mangaliyén, “Ammag kachugchugu lawaha way nanchinamag way fabréy. Te ammag hen kafinaknangna eman hen fummaknangan hen egachay wachan paporna way chana ifiyahi hen yahay fabréy. Yag ad uwanat agé yag ammag iggay éméy ah ihay uras yag ammag namaichat hen egachay kafinaknangna.” QVyag anchag heo-ongaw no ilancha hen anchi asok way cha matood hen hiyachiy fabréy. Yag mankelacha way mangaliyén, “Anggay-a te nokay lawa hen mepadpachongan nahha way nanchinamag way fabréy.” JU Ngém ammag an yanggay ihà-anay uras yag namaichat hen egachay kafinaknangna.” Yag kaman agé hen amin anchichay chan maneho hen papor ya hen anchichay chan chunu hen papor ya anat agé hen anchichay chan fiyahi hen papor ya umat agé hen aminay tatagu way chan chunu hen fayfay, wat ancha amin ammag oma-adchawwéy, fTE“Ammag kachugchugu lawa hen hiyahay nanchinamag way fabréy te ammag kaman eman fufae way nanlumfong ah kanginaan way chittakan ya ngéttégan ya nan-ang-angga agé ah faletò an cha perlas ya hen nan-angina way fato. SWat amin hen anchichay chan tetencha way fummaknang gapon chacha nangenlàwaràwan hen tenchacha hen hiyachiy fabréy, wat ancha agég oma-adchawwéy te émégyatcha way metakorong hen kachusaana. Ngém ancha chillug hekekela ya hei-ifil way mangaliyén, LRWat ammag ekat hen anchichay chan tetencha agéén, “Sayang lawahay fabréy, te ammag namaid hen anchichay patpatigéna way a-anammay ah manlamram-ayana te anchag neopoh amin. Wat amin hen anchichay kafinaknangna way cha mangempachayaw an hiya, ancha amin ammag namaid ah ing-inggana way achi mafalin kasen mifangad.” |Qq Yag maid agé lomao hen anchi chacha etencha way nankarakarase way omenpafango ah ma-an ya hen anchichay fangfangru way frankensens ya mira ya anat hen tapena. Ya maid agé lomao hen chacha elao way fayah ya lana an cha arina an cha pagéy, ya umat agé hen faka ya karnero ya kafayu ya hen kalesa. Ya maid agé lomao hen anchichay tatagu way anchag cha elao ah alepan. |Pq Wat maid lomàrao ah tenchacha way na-ammaam ah faletò an cha kantar, ya hen anchichay nan-anginay fato ya perlas way cha ma-ammaan ah haleppon. Yag maid agé lomao hen anchichay nan-anginay lopot way pokkawan ya chittakan ya ngéttégan ya anat agé hen anchichay sida. Ya maid agé lomao hen anchichay anammay way chan fango way away, ya anat agé hen anchichay henoy na-ammaan ah fàgit chi elefante ya nan-angina way away, ya anat agé hen na-ammaan ah gamfang ya gamà ya hen anammayay fato. 0OY Ya kaman agé hen anchichay chan tetencha hen karotarota, wat ancha agég kelaan ya ifilan hen hiyachiy fabréy, te no maghéfat maid kasen lomao hen tenchacha. &NE Ya ancha agég oma-adchawwéy te émégyatcha ah ketapyancha hen kachusaana. Wat anchag hekekela way mangaliyén, “Kachugchugu lawa hen anchi nanchinamagay fabréy way Babilonia. Ammag mannakafaelchi way fabréy yag pakay lawa ammag ihay uras yanggay yag namaichat ah nachusana.” sM_ Yachi yag amin hen anchichay chan toray hen antoy lota way nìchagchagas ya nèlamram-ay hen hiyachiy fabréy way niyalig ah pota, ancha amin ammag kelaan ya ifilan hen hiyachiy fabréy hen mangil-ancha hen asok hen maghéfana. .LUNgém hen hiyachiyat, ammag magigsan way mepachah hen nankarakarasey ligat hen hiyachiy fabréy te machusa ah saket ya étéy ya fitel, ya anat agé maghéb. Ma-ammaan amin chachi te ah Apudyus way manusa an hiyaat hiya hen mannakafael way ap-apo.” Yaha hen ekat hen anchi nan-ale ad uchu. ]K3Yag hen kenachuar hen nanlamram-ayana ya nangempachayawana hen acharna, yachi agé hen kachuar hen ligat ya tokar way mepaharém an hiya. Te hen yachiy fabréy way niyalig ah fufae, ekatna ah hamhamànéén, ‘Kamanà yanggay hen chan toray way haén, faénà ah nà-amfaro wat maid mepadpachah an haén ah ligat way kaman hen nafaro.’ ,~}}/|4zyrxwv\v ttrqppEo~nmilkjj$i{hOg|gfeddcca`_^]x\{[ZYY WW,VbTTRR.PPOhNM$KK8J"HGGCFFMEIEDDSD CBA*??.>=<^;z:[987665w432a1p00w/.-R,*s)b(&v$#"!: X<)]\xqE3  Q , B Yag gapo agé ta nìyatéytaaw an Jesu Cristu, wat yachi hen mangafurotantaaw way mètagutaaw agé an hiya ah ing-inggana. cA?Te no matéy hen tagu, yachi hen mailufusana hen kafaelan hen fasor way manoray an hiya. t@aWat ma-awatantaaw koma way hen anchi nachachà-an way kenatatagutaaw, yachi hen nìyatéy an Jesu Cristu hen anchi koros ta wachay ka-afa-an hen anchi laweng way nisissigud an chitaaw, ya ta achi chitaaw agé man-alepanén hen fasor. D?Wat gapo ta nelamongtaaw an Jesu Cristu hen anchi natéyana, sigurachu agé way melamongtaaw an hiya hen anchi nan-uchiyana, wat antaaw ammag kasen matagu way kaman hen nataguwana. 9>kWat hen anchi nafunyagantaaw, niyaligchi ah nelamongantaaw an Jesu Cristu hen anchi natéyana ya anat agé hen anchi nilufuana. Ya hen nekaman an nadchi, ta midchat an chitaaw agé hen anchi faru way ataguwan way kaman hen nekaman an Jesu Cristu hen nepauchiyana gapon mannakafalin Amataaw way Apudyus. -=STe innilataaw way yachi chillu hen laychén anchi nafunyagantaaw way isinyar. Te hen isinyarna métat hen anchi nelamongantaaw an Jesu Cristu hen anchi natéyana. ;<oAchi, a, te ay ammoh etoroy hen natéy hen anchi a-ammana hen cha-anna matéyan. Yag chitaaw way kaman nìyatéy an Jesu Cristu, wat ay ammoh etoroytaaw hen anchi tenaynantaaw. @; {Tot-owa way maid mepaniyan hen ség-ang Apudyus an chitaaw. Wat nokay hen ekattaaw nò. Ay antaaw an cha etorotoroy way fumasor ta wachay kataptapyan hen anchi ség-angna an chitaaw. f:ETe hen pés-éyna, fasor hen cha mangentoray hen tatagu way nangèmeh an chicha ingganah inyatéycha. Ngém ad uwan, hen anchi agé ség-ang Apudyus hen cha mangentoray way yachi hen mangimfilangan Apudyus an chitaaw ah ammayay tatagu gapon nelarammongantaaw an Apotaaw way Jesu Cristu way yachi agé hen mètaguwantaaw an hiya ah ing-inggana.v9eHen nangidchatan Apudyus hen anchi orchin, ta ah chumùchùaran hen makafasoran. Ngém uray ta cha matapyatapyan hen cha fumasoran hen tatagu, ammag kaskasen agé chillu way chakchakkar hen ség-ang Apudyus way manorong an chicha. 8 Wat hiyachi, maila way gapon anchi iggay ommafurotan hen anchi ihà-anay tagu wat yachin na-ahapan hen egachay katagutagu ah menangfasor. Ngém gapo agé hen ommafurotan hen anchi ihay tagu wat mafalin agéy mifilang hen aminay tatagu ah ammay an Apudyus. R7Wat hiyachi, hen halenonot hen anchi ihà-anay fasor way enammaan Adam wat hen kachusaan hen aminay katagutagu. Waman hen halenonot agé hen anchi ihà-an way ka-a-ammayan way enammaan hen anchi Cristu, wat hen mimfilangan agé Apudyus hen katagutagu ah maid fasfasorcha way yachi hen mètaguwancha an hiya ah ing-inggana. 6Wat hiyachi, wadwadcha hen enammaan hen anchi ihà-an way Jesu Cristu no hen enammaan anchi ihà-an way Adam. Manowat te tot-owa way enahap hen anchi fummasoran Adam hen egachay katagutagu ah matéyancha amin. Ngém amin agéy tatagu way mangawat hen anchi pararo way ség-ang Apudyus ah kefilangancha ah ammayay tatagu, wat mètagucha an Apudyus ah ing-inggana ya mètoraycha agé an hiya. 5{Yag maila agé way nansafali tot-owa hen halenonot hen fummasoran Adam no hen anchi libli way entorong Apudyus. Te hen inidchat hen anchi ihà-anay fummasor an chitaaw wat hen kachusaantaaw amin. Waman hen idchat hen anchi libli way entorong Apudyus an chitaaw, wat tàén ammag chuar hen fasortaaw, ifilangna chillu chitaaw ah maid fasfasorna an hiya ah achitaaw kachusaan. 4Ngém safali chillu hen halenonot hen anchi enammaancha way chuwa, te achi mepachong hen fummasoran hen anchi iha ya hen anchi manga-anan hen fasor hen anchi iha. Te ilanyu ngén, hen halenonot hen fummasoran Adam way an ihà-anay tagu, wat annag enammaan hen matéyan hen egachay katagutagu. Ngém kaskasen hen kapegsan hen ség-ang Apudyus te hen halenonot hen enammaan Jesu Cristu wat annag enammaan hen maka-anan hen fasor hen aminay tatagu gapon ség-angna way yachi hen torong Apudyus way iliblina hen tatagu. K3Ngém chacha chillu matéy hen aminay tatagu nanepod an Adam ingganan Moses te tenawidcha hen katéyan way uray ta iggay mepachong hen fasorcha hen fasor Adam. Yag ah Adam, wachan anchi neparég an hiya way kapadpachongna way hiyah Jesu Cristu. Te chicha way chuwa, wacha hen enammaancha way na-ahapan hen aminay tatagu. Y2+ Yag uray hen cha-an nangidchatan Apudyus hen orchinna an Mosesat ancha chillug fummafasor hen tatagu, ngém maid mangaliyén fasorchachi te maid tot-owa orchin ah mimfisaran way wacha hen chacha labsengén. 1' Hen laprapona, an ihà-anay tagu hen fummasor way hiya hen anchi péspés-éy chi tatagu way ah Adam. Yag hen halenonot hen anchi fasornaat hen natéyana. Yag hiyachi hen na-ahapan hen aminay katagutagu hen antoy lota way matéy te maid ihà-an ah cha-an fumasor. h0I Yag faén agé anggay yanggaychi te antaaw tot-owa ammag mamaryad way manyayaman an Apudyus gapon enammaan Apotaaw way Jesu Cristu way hiya hen nangamma hen namangchan Apudyus an chitaaw. Hen niyaligan Jesu Cristu an Adam `/9 Te hamham-éntaaw ngén. Hen anchi pés-éyna, kafusor chitaaw tot-owa an Apudyus gapon fasortaaw. Ngém uray ta yachi, finangad Apudyus chitaaw chillu ah man-ifana gapon natéyan hen anchi anàna way Jesu Cristu. Wat gapo ta nifangadtaaw an Apudyus ad uwan, ay achi kaskasen way sigurachu hen kahara-antaaw gapon kasen nataguwan hen anàna. l.Q Wat hiyachi, no ifilang Apudyus chitaaw ah maid fasfasorna an hiya gapon natéyan Jesu Cristu hen nifùfuan hen charana, ay faén agé sigurachu way gapon Jesu Cristu wat mahara-antaaw hen kachusaan hen katagutagu ah pegwana. Q-Ngém ah Apudyus, maid mepaniyan hen anchi layadna way empàilana an chitaaw, te uray ta antaaw ammag larawweng way tatagu gapon fasortaaw, inidchatna chillu ah Jesu Cristu way matéy ah sobfottaaw. 7,gNaligat ah wachay ammag manginyatéy ah kahara-an hen ihay ammayay tagu. Ngém mafalin ménat way wachay mangentàén way manginyatéy ah kahara-an hen laylaychénay ifana. }+sHen kail-an hen anchi pararoy layad Apudyus an chitaaw, te uray ta ammag poros chi kafaelantaaw way manarà hen achartaaw gapon fasortaaw, natéy chillu ah Jesu Cristu ah sobfottaaw way manangfasor hen inumchahan hen anchi ustoy tempona. H* Yag maid agé mekoyayos hen anchi wachay chana namnaméén an Apudyus, te pararo hen layad Apudyus an chitaaw way hen mimfisarana, hen nangidchatana hen Espirituna way mìyachar an chitaaw. M)Yag hen pomegsaan hen hamhamàtaaw, yachi hen mangafunan Apudyus an chitaaw. Yag no afunan Apudyus chitaawat yachi agé hen karmuwan hen namnamataaw way mèawa hen anchichay idchatna ah pegwana. 7(gYag antaaw agég lomaylayad gapon chataaw maligatan, te innilataaw way no anohantaaw hen ligat, wat pomegpegsa hen hamhamàtaaw ah achitaaw ma-afa-an no wachay kasen ligat. \'1Yag gapo agé hen afurottaaw an Jesu Cristu wat chataaw melak-am hen ség-ang Apudyus way chataaw agé lènéén ad uwan. Wat antaaw ammag lomaylayad gapon anchi namnamataaw way mètape hen kachayawan Apudyus. #& AWat hiyachi, chitaaw way nifilang ah maid fasfasorna an Apudyus gapon afurottaaw, empatempoyug chitaaw an Apudyus gapon enammaan Apotaaw way Jesu Cristu. %/Yag ah Jesu Cristuwanchi, inidchat Apudyus hiya way matéy ah fayad hen fasortaaw yag nepauchi ah mifilangantaaw ah maid fasorna an Apudyus.b$=te nesosoratchi ah para agé an chitaaw amin ad uwan. Te uray chitaawat ifilang Apudyus chitaaw ah ammay way tatagu no antaawat an omafurot an hiya way hiya hen anchi nangempauchi an Apotaaw way Jesus hen natéyana. #Yag hen anchi niyale way ekatnéén, “Imfilang Apudyus ah Abraham ah ammayay tagu,” iggay an nesoratchi way para an Abraham yanggay, "Wat yachi hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah ammayay tagu, te enafurotna way tot-owa hen anchi empostan Apudyus an hiya. U!#te annag sinigurachu way mafalin maka-amma ah Apudyus hen anchi empostana. Q Ngém iggay chillu mamfinfinafang hen hamhamà Abraham mepanggép hen anchi empostan Apudyus an hiya, te anat an pommegpegsa hen afurotna yag ammag nanyayaman an Apudyus hen chana manayawan an hiya, wYag uray ta narakay way térén ah Abraham, iggay chillu komapkapsot hen afurotna, uray hen nannanma-ana hen kenarakaycha way hen-ahawa an Sara. Te hen hiyachiy tempo, émméy ah hinggasot hen tawén Abraham yag maid anàna te lopat ah ahawana. mSAh Abraham, tàén kaman paat achi mafalin way ma-ammaan, anna chillug enafurot hen imfagan Apudyus an hiya way marmu hen anàna, yag narmu tot-owa. Wat hiyaat agé hen nangingganà hen chuaray tatagu hen karotarota way hen kachuarcha, kaman hen anchichay taraw ad uchu te yachi chillu hen imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ma-ammaan. oWYag yachi agé chillu hen imfagan hen anchi nesosorat hen alen Apudyus way ekatna an Abrahamén, “Mamfalinê hea ah penaka-aman hen chuaray tatagu hen nansafasafaliy lota.” Yaha hen ekat Apudyus te ah matan Apudyusat ganà Abraham hen uray heno way tagu no anat an omafurot way kaman hen ommafurotan Abraham. Ah Apudyus paat hen cha mangalehto way hiya hen makafael way managu hen natéy ya makafael way mangamma hen laychéna way uray annag ihugchay yag narmuwat way maid lugina. >uWat hiyachi, ma-awatantaaw way hen anchichay empostan Apudyus way idchatna, inliblina way mangidchat hen anchichay tatagu way cha mangafurot way tot-owa hen enalena. Yag hen nanginlibliyana hen empostana, ta wachay kail-an hen ség-angna, ya ah masigurachuwan way awatén amin hen anchichay tot-oway ganà Abraham. Yag hen anchichay mifilang ah tot-oway ganàna, faén yanggay hen anchichay Judio way mamangchén hen orchin, te uray heno way omafurot an Apudyus way kaman hen ommafurotan Abraham, te ah Abraham, hiya hen penaka-amataaw amin way cha omafurot. &ETe hen anchi orchin, yachi hen mimfisaran way machusataaw way machusa gapon nanlabsengantaaw hen yachi. Ngém non an maid anchi orchin, maid lenabsengtaaw. Te non an umat yag egad tongparén hen orchin yag anat awatén hen empostan Apudyus, ammag maid filang hen afurot te anggay yanggay hen a-amma ah mifilang. Yag hen iha, an agég achi tomoroy hen empostan Apudyus te maid met makatongpar amin hen anchi orchin. + Wacha hen empostan Apudyus an Abraham ya hen anchichay ganàna way ah tapen chi ag-agaw, chicha hen manawid hen egachay wacha hen antoy lota. Yag hen nangempostaan Apudyus an nadchi an Abraham wat faén gapon nanongparana hen orchin, te gapon afurotna way tot-owa hen aminay inyalen Apudyus. Yag hen hiyachiy nanga-abfurotan Abraham, yachi hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah ammay way tagu. >u Yag hiya agé hen penaka-aman hen amin anchichay namarkaan way faén yanggay hen acharcha hen namarkaan, te chacha agé afuroton way tot-owa hen enalen Apudyus way kaman chillu hen nangafurotan Abraham hen anchi cha-anna namarkaan. Hen anchichay mangafurot an hiya hen mangemporangan Apudyus hen empopostana V% Te hen anchi marka, an ummunudchi ah kaman sinyar way looh imfilang Apudyus ah Abraham ah ammayay tagu gapon chana nangafurotan way tot-owa hen enalen Apudyus. Wat hiyachi hen na-awagan Abraham ah penaka-aman hen aminay tatagu way ifilang Apudyus ah ammay gapon chacha omafurotan hen imfagana, tàén cha-an mamarkaan hen acharcha. nU Yag hen hiyachiy tempo, cha-an met mamarkaan ah Abraham, te cha-an umchah hen kamarkaan hen tatagu. V% Hen anchichay laylayad way tatagu way enalen David, ay chicha hen anchichay Judio yanggay way namarkaan hen acharcha, ono entapena agé hen anchichay cha-an namarkaan. Entapena, a, te hamham-éntaaw ngén. Hen nimfilangan Apudyus an Abraham ah ammayay tagu, wat gapon chana nangafurotan yanggay way tot-owa hen enalen Apudyus. nULaylayad tot-owa te achi unongon Apudyus hen fasorna, te annag imfilang hiya ah maid fasfasorna.” “Amchan hen laylayad hen anchi tagu way penakawan Apudyus hen anchi laweng way enammaana way annag kena-an hen fasorna. mSYag uray met agéh Arey David ad namenghanat enalena hen laylayad hen anchi tagu way imfilang Apudyus ah maid fasorna way gapon afurotna yanggay way faén gapo hen enammaana way ammay. Hen anchi ensorat David, ekatnéén, mSNgém faén kaman hichi hen ekaman Apudyus way mangimfilang an chitaaw ah ammay. Te ah Apudyus, gapo yanggay hen ség-angnaat iliblina hen mangimfilangana hen tatagu ah maid fasorna an hiya. Wat achitaaw manchinlan hen nangammaantaaw hen ammay ah mangammayan Apudyus an chitaaw, te egad chillu manchinlantaaw ah Apudyus yag an chitaawat ifilang ah ammay. \1Non an umat yag ifilang Apudyus hen tatagu ah ammay an hiya gapon anchi ammay way enammaancha, wat kaman an narabfuwan hen yachiy tatagu. Wat faén libli hen midchat an hiya te kaman labfuna way inidnuna. A{Te hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén,“Ena-abfurot Abraham way tot-owa hen anchi enalen Apudyus, wat yachi hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah ammayay tagu.” (ITe innilataaw met way faén gapo hen kena-ammay Abraham hen nangimfilangan Apudyus an hiya ah ammayay tagu. Te non an umat yag maid tot-owa fummasorana, mafalin ménat ichayawnachi. Ngém gapo ta wachan fasorna, maid mafalin epachayawna an Apudyus ah uray heno way enammaana way ammay. W  )Ammay ménat no ilantaaw ah Abraham way hiya paat hen nangingganà hen Judio. X )Magat wachay mangaliyén, “Wat no yaha, ammag maid sérfina hen anchi orchin.” Ngém wacha angkay, te gapo hen chataaw omafurotan an Jesu Cristu, wat yachi hen chataaw manot-owaan hen anchi orchin. %Te an ihà-an ah Apudyus, wat pachongna hen ekamanna hen Judio ya hen faén Judio. Te hen mangammaana hen Judio ah maid fasorcha an hiya, wat gapo hen omafurotancha an Jesu Cristu. Ya umat agé hen anchichay faén Judio, te egad agé hen omafurotancha an Jesu Cristu.  'Te ah Apudyus, faén yanggay chàni way Judio hen haham-éna te haham-éna agé hen anchichay faén Judio te enahapna hen aminay katagutagu. I  Wat yachi, maila way hen mangimfilangan Apudyus hen tatagu ah maid fasorna an hiya, wat gapo yanggay hen chana omafurotan an Jesu Cristu way maid etor-ayna hen manongparana hen anchi orchin. /Wat hiyachi hen maid mafalin mampasekatantaaw. Te ay ammoh mifilangtaaw ah maid fasorna an Apudyus gapon nanongparantaaw hen orchin. Achi, te faén chillu gapo hen ammayay a-amma hen mangakseptaran Apudyus an chitaaw te gapo yanggay hen omafurotantaaw an Jesu Cristu. `9Ngém ad uwan, ah mail-an hen kenanongnongna, masapor machusa hen fasor, wat yachi hen nangempaleyana an Jesu Cristu way mamayad hen aminay fasor, ta heno way omafurot an Jesus, ifilang Apudyus ah maid fasfasorna. lQTe ah Jesu Cristu, empalen Apudyus hiya way matéy ta hen nifùfuan hen charana, yachi hen mamayadna hen fasor hen tatagu ta henoy omafurot an hiya, mapakawan hen fasorna. Yachi hen enkaman Apudyus ah mangempàil-ana hen kenanongnongna. Te hen anchi ar-argaw tot-owa, annag an ena-annohan hen fummasoran hen tatagu gapon ség-angna wat iggayna enan-ano. iKNgém tàén no hiyachi, gapo yanggay hen anchi ség-ang Apudyusat ifilangna chillu hen tatagu ah maid fasfasorna an hiya. Yag anna agég ilibli hen ség-angna hen tatagu gapon enammaan Jesu Cristu way nanobfot an chitaaw. pYte an chillug maid tagu ah iggay fummasor, wat maid awanwani hen mangammayan Apudyus an chitaaw amin. $ATe hen mangimfilangana hen tatagu ah maid fasfasorna an hiya, wat gapo yanggay hen afurotcha an Jesu Cristu yag anggay. Yag maid agé wahwahigén Apudyus PNgém ammay ad uwan te empàilan Apudyus hen ekamanna way mangimfilang hen tatagu ah maid fasfasorna an hiya. Yag hen hiyachiy enkamanna, iggay agé mantaptape hen anchi manorotan hen orchin way ensorat Moses. Manowat te imfafaggan hen anchi orchin ya umat agé hen anchichay profeta mepanggép hen anchi ekaman Apudyus. SWat ammag maid tatagu ah mifilang ah maid fasorna an Apudyus gapon chana manongparan hen anchi orchin, te maid chillu tatagu ah makatongpar amin hen anchi orchin. Te hen pontos chillu hen anchi orchin wat anna an epàila hen tatagu no heno hen ekat Apudyusén fasor. Hen mangimfilangan Apudyus hen tatagu ah maid fasorna an hiya 'GYa innilataaw agé way amin hen anchi nesosorat way orchin Apudyusat para hen anchichay mamangchén hen anchi orchinna. Wat gapon cha nadchiy orchin, netotoppò hen manlasonan hen uray heno way tagu hen antoy lota ah achina kachusaan an Apudyus te maid poros ihah iggay fummasor. Z-Yag ammag maid paat innilacha way émégyat an Apudyus.” Yachi hen nesosorat. G~Ammag maid paat hamhamàcha way mangempatempoyug hen tatagu. Z}-Yag uray heno way ayanchéén ginurucha hen tatagu ya wacha hen chachaeléncha. O|Ya ancha agég alesto way mamaligat hen tapena ya uray hen pomatéy. D{Ya an agég kae-ensorto hen alecha way anchag nangedchot. zy Ammag aggaukos hen alecha ya hen tapàcha way kaman yanggay hen natotòafan way lufù. Ya ancha agég naraeng way mankétém ah marokopan hen ahentagucha. Ya hen chacha mangsotan hen pachongchay tagu, wat kaman paat agé hen fangat hen farakkan. uyc Yag nanchùgancha amin ah Apudyus, wat anchag enomfat amin. Yag ammag maid poros iha ah mangamma hen usto. {xo Yag an agég maid iha ah mangawat hen ammayén Apudyus, te maid amin iha ah manlayad way manganap hen laychéna. uwc Te yachi hen imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Maid poros tagu ah ammay. wvg Magat wacha chilluy mangaliyén un-unnina chàni way Judio no chàyu way faén Judio. Ngém faén angkaychi te looh-o imfaga way hen egachay tatagu way uray hen Judio ya umat agé hen anchichay faén Judio wat menangfasortaaw amin. huIWat hen fanag hen hiyachiy hamhama-at, uray kagé antaaw ammag cha fumasofasor, te ammay peet chillu hen halenonotna. Ngém ammag maid gutok nadchiy hamhamà te an omenparaweng. Ngém wachachaat ano agé hen cha mangsot an haén way mangaliyén yaha ano hen chà itudtuchu. Wat chichachiy tatagu, awahcha hen machusaancha. Maid tagu ah iggay fumasor tAwniyat wachan ammag sosomngel chillu way mangaliyén, “Oo a, ngém no mankétémà yag yachi hen meparawagan hen kenanongnong Apudyus ya hen kenamaid hen kétém an hiya, ay achi kaskasen hen kachayawana gapon mankétmà, wat achiyà koma chuséén, a.” sNgém ammag achi éméyha way hamhamà te no faén nalimpiyu ah Apudyus, nokayat agé hen ekamanna way manguwis hen aminay tatagu nò. SrMagat wachay tatagu ah mamfilosopya way mangaliyén, “Ammay kayyà hen fumasoran hen tatagu te hen kenarawengcha, yachi hen mangemparawag hen kena-ammay Apudyus.” Yag awniyat ekatna agéén, “Laweng no chuséén Apudyus hen anchi fummasor te hen anchi fasorna met agé hen cha mangemparawag hen kena-ammay Apudyus.” qAchi mafalinha, te ah Apudyus, uray ta anchag nangéttém hen egachay tatagu hen antoy lota, achi chillu mafalin mankétkétém ah Apudyus. Te hen anchi nesosorat way alena, ekatnéén,“Heay Apudyus, mamàila way tot-owa ya nenènong hen aminay ifagam. Wat uray heno hen ekaman hen tatagu way manginyanap ah nèfatam, maid chillu machahan, te maid poros mèmèfatam.” 9pkNgém wachacha hen tapena way anchag achi tomongpar hen hiyachiy enalena. Wat ay ammoh gapo ta anchag an achi matalek hen tapena yag ekattaaw agéén achi matalek ah Apudyus. &oENgém achiyu ekat hena, te ah katot-owana, chuar chillu hen sérfin hen kenaJudion hen Judio, te hen iha, chicha paat hen nangemporangan Apudyus hen alena. n +Magat wachay mangaliyén, “Wat no yaha, nokay peet lawa hen sérfin hen kenaJudioni nò, yag nokay agé hen sérfin hen namarkaanni agé.” |mqTe hen tot-oway Judio ah matan Apudyusat hen anchi nafalewan hen katataguna way faén yanggay hen acharna hen namarkaan, te kaman namarkaan hen hamhamàna. Yag hen ka-ammaan nadchiyat gapon nan-ancharan hen Espiritun Apudyus an hiya yag faén gapon nan-ancharan hen anchi orchin. Yag hen hiyachiy tagu, uray achi chayawén hen tatagu hiya, chayawén chillu Apudyus.l'Te ilanyu ngén, faén angkay tot-oway Judio ah matan Apudyus hen anchi an yanggay an niyanà paat way Judio ono namarkaan paat hen acharna. RkWat yachi, hen anchichay faén Judio way cha-an mamarkaan hen acharcha ngém chacha chillu ammaan hen anchi intudtuchun hen orchin, chicha hen mangempàila way machusa-ayu way Judio. Te chàyu way tapena, tàén namarkaan paat hen acharyu ya wacha agé hen anchi nesosorat way orchin an chàyu, anyu chillug achi tongparénchi. LjYag umat agé hen anchichay faén Judio way cha-an namarkaan hen acharcha, te no ammaancha chillu hen anchi usto way intudtuchun hen anchi orchin, wat ifilang Apudyus chicha ah kaman namarkaan. oiWHamham-éntaaw ngén, chàyu way Judio, te no chayu tot-owa tongparén hen anchi orchin Apudyus way ensorat Moses, wat wacha tot-owa hen sérfin hen anchi namarkaan hen acharyu way yachi hen markayu ah nangentataguwan Apudyus an chàyu. Ngém no anyu agég cha labselabsengén hen anchi orchinanchi, an angkay ammag maid sérfin hen anchi namarkaanyu. FhTot-owa hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén, “Gapon chayu ekamkaman way Judiowat ammag yachiyat agén cha mangsotan hen anchichay faén Judio an Apudyus.” 4gaYag chayu agé epasekat hen anchi orchin Apudyus way wacha an chàyu, ngém chayu met agé chillu ammaan hen ka-ahoyan Apudyus hen chayu manlabsengan hen anchi orchinna. %fCYa hen anchi chayu agé mangintudtuchuwan way achita cha chumagchagas, ay maid tot-oway chagchagasyu. Yag ekatyu agéén aggaukos an chàyu hen machayawan hen faén ustoy Apudyus, ngém pakay an-ayug natorod nò way hénggép hen sesemfa-ancha way i mangakaw hen michaton an chicha. SeWat an-ayug naraeng way manudtuchu hen tapena, ngém pakay achiyu etape hen acharyu way manudtuchu nò. Te hen chayu mangintudtuchuwan way achita koma cha mangakaw, pakay cha-ayuwat agé mangakaw nò. hdIYa magat ekatyuwén chàyu paat hen wachan karébféngana way mangamhew ya manugun hen anchichay maid innilana way ammag kaman utteng, te wacha an chàyu paat hen anchi orchin wat maid achiyu innila ah tot-oway ma-afurot. c Yag gapon hiyachi, magat sigurachu hen hamhamàyu way chàyu paat hen nangenlébféng way manudtuchu hen anchichay kaman nabfurag way maid innilacha mepanggép an Apudyus yag kaman-ayu ano agé paat helaw way manelaw hen anchichay helang hen hamhamàna. b/Yag innilayu agé hen laychén Apudyus way ammaanyu koma te wachan anchi orchinna way cha manudtuchu an chàyu ah mangenlasinanyu hen ammayéna. yakChàyu way kacharaà way mangaliyén Judio paat way tatagun Apudyus, magat chayu manchinlan hen nanangchénanyu hen anchi orchin Moses ah ketapyanyu an Apudyus ya magat chayu agé epasekat hen nangammuwanyu paat hen tot-oway Apudyus. ?`wWat yachi hen ekaman Apudyus ah mauwisan hen katagutagu, te no umchah hen anchi ag-agawna, uwisén Jesu Cristu hen aminay netataro way hehemmà hen katagutagu way yachi chillu hen empaka-ammun hen anchi ammayay chamag way chà iwarawag. Achi ilisiyan hen anchichay Judio hen chusan Apudyus gapon kenaJudiocha _Wat hen hiyachiy chacha mangammaan hen usto, yachi hen mangempàila way nimura peet ah hamhamàcha hen anchi usto way intudtuchun hen anchi orchin. Ya hen manlènaan hen hamhamàcha, yachi hen manguwis an chicha no laweng ono ammay hen enammaancha. ^#Maid innilan hen anchichay faén Judio hen anchi orchin Moses, ngém mag-ay ta ammaancha chillu hen anchi usto way intudtuchun hen anchi orchin, yachi hen mail-ana way elasincha chillu hen usto ah hamhamàcha, wat yachi hen miyalig ah orchin way chacha agé soroton. "]= Te achi ammag ammayén Apudyus hen tatagu gapon chana mangngaran hen anchi orchin, te hen ifilangna ah ammayat hen anchi manorad paat hen anchi orchin. \ Hen anchichay faén Judio way maid anchi orchin Apudyus an chicha way ensorat Moses, uwisén chillu Apudyus chicha gapon fasorcha, ngém faén hen anchi orchin hen mimfisarana hen manguwisana an chicha, te maid innilacha an cha nadchi. Waman amin hen anchichay Judio way nangila hen anchi orchin, yachiyat agé hen mimfisaran Apudyus hen manusaana an chicha gapon nanlabsengancha. u[c Yachi hen ekaman Apudyus te hiya, ammag papchong hen ekamanna way manguwis hen amin way maid wahwahigéna. WZ' Ngém hen aminay tatagu way cha mangamma hen ammayén Apudyus, pachayawén Apudyus chicha ya pangatowéna chicha ya papannohona agé hen hamhamàcha way milugi hen Judio unna ya anat agé hen faén Judio. Y5 Wat hiyachi hen mapaligatan ya mapàpàgangan hen egachay tatagu way mangamma hen laweng way hen Judio unna ya anat agé hen anchichay faén Judio. XWaman hen anchichay tatagu way anchag laylaychén yanggay hen laychéncha way anchag achi iyafiin hen tot-owa te ancha cha ammaan hen heno way laweng way laychéncha, wat chicha hen ammag mangempohoran Apudyus hen aningarngarna hen manusaana an chicha. ~WuWat hen anchichay tatagu way mangempapate way mangamma hen ammay way anchag agawaan hen mangammayan Apudyus an chicha ya hen mèawaancha hen mannanayun way ataguwan, wat chicha hen mangidchatan Apudyus hen mètaguwancha an hiya ah ing-inggana. fVETe maid chuwachuwana way ah Apudyus, idchatna hen aminay tatagu hen assong hen enammaancha. OUNgém an-ag térén way achin fafawi. Wat anno angkay an cha héphépén hen kachusaam an Apudyus ah pegwana hen umchahan hen anchi nenènong paat way manguwisana hen aminay tatagu hen antoy lota. (TIOno magat lawa anno yanggay ammag manchinlan hen kenaség-angna ya hen kena-anohna way ekatnowén ancha-ag pasinsiyéén. Ay ammoh yaha hen manchinlam. Ay ammoh achim ma-awatan way hen pontos hen anoh Apudyusat ah ma-à-aroan ah mangentagayan koma hen anchi laweng way cha amma-ammaan. %SCWat hea way ammag cha mangarkoro hen kenaraweng hen tapena yag pachongat agé peet hen cham ammaan, ay ammoh ekatnowén ilisiyam hen kachusaam an Apudyus. tRaYag innilataaw met agé way nenènong hen ekaman Apudyus hen manguwisana hen heno way mangamma ah laweng. Q Heay tagu way cha mangarkoro hen kenaraweng hen tapena, achim angkay ekatén ilisiyam hen kachusaam an Apudyus, tàén henoay tagu. Te no aryém hen karaweng hen tapena way yachiyat agé chillu hen cham ammaan, wat cham angkay ammaan hen kachusaam an Apudyus. P  Hen chichachiy tatagu, tàén no innilacha way chuchusséén Apudyus ah ing-inggana hen anchichay mangamma hen kaman an cha nadchi, ancha chillug cha ilurud way mangamma. Yag chachaat agé ammayén hen anchichay tapena way cha mangamma hen kaman hichi.+O Qya ammag maid hamhamàchah ammay, ya ancha agég achi matalek ya maid amin layadcha hen uray ahimfafaryancha, ya maid agé innilacha way manég-ang ah uray heno. 4N cYag ancha agég cha ustan hen tapena ya anchag achi laychén ah Apudyus. Ya ancha agég pap-aliw-an hen anchichay aggarayos way tatagu. Ya chachan pahih-iya ya mampaspasekat, yag chachaat agé chillu anapén hen kaskasen way laweng ah ammaancha. Ya ancha agég achi mangiggéén hen chinàcha-archa YM -Wat ammag maid achicha ammaan ah laweng te anchag man-ameam ya achicha laychén hen ifacha. Ya ancha agég ma-apés ya pomatéy. Ya anchag chan sososongel way nan-asilibcha ya pèlorokopcha ya komakappotcha. CL Wat yachi, gapo ta anchag achi patigén ah Apudyus, yachi agé hen nanginyanggayana an chicha, ta man-awacha hen anchi nenèfat way hamhamàcha ya hen anchi aggaukos way a-ammacha. 'K IYag umat agé hen tapen anchichay lenarae, te ammag faénat agé hen fufae hen ahaw-éncha te hen pachongchaat agé way larae hen laylaychéncha. Wat ammag aggarémha ya afifiin way térén hen chachan hòhòyongan. Wat awahcha hen kachusaancha gapon anchi sabsafali way chacha ammaan. :J oWat gapo ta yachi hen chacha ekaman, ammag winayaan Apudyus chicha way cha mangamma-amma hen anchi ammag aggarémha ya afifiin way narpo hen laylaychén hen achar. Wat uray hen anchichay tapenay finufaeyén chachan henhennòyong way mangamma hen anchi aggarémha way achi koma mafalin way ma-ammaan. lI SYag hen laprapon nadchi, te anchag achi afuroton hen anchi innilacha way tot-owa mepanggép an Apudyus, yag anchaat agég emparég way mangafurot hen kétém. Te anchag cha chayawén ya patigén hen anchichay an lawag enammaan Apudyus yag faénat agé ah Apudyus paat way nangamma an cha nadchi way hiya yanggay koma hen machachayaw ah ing-inggana. Amen. NH Wat gapon hiyachi, ammag winayaan Apudyus chicha way mangamma hen uray heno way laweng way laychéncha, wat ammag maid achi wacha ah aggarémha ah chacha ammaan ah mangusarancha hen acharcha. G -Te chicha, anchag entagay way manayaw hen tot-oway Apudyus way natattagu ah ing-inggana, yag chachaat agé chayawén hen anchichay ammag enammaan hen limacha ah man-apudyuscha ano way tenaggutaggu hen tapena ancha kenaskassole hen tapena ya enan-annimar ya finab-arakkan. LF Hen ekatchaat naraengcha, ngém anchaat agé peet an nawéngwéng. E 9Ngém uray ta innilan hen tatagu mepanggép an Apudyus, ancha chillug an achi chayawén hiya, ya ancha agég achi manyaman an hiya. Wat ammag sommafali hen hamhamàcha ah maid gutokna, yag ammag hommelahelang hen hamhamàcha ingganah maid poros ma-awatancha mepanggép an hiya. cD ATe ilanyu ngén, uray achi maila ah Apudyus, melarasin chillu hen kena-apudyusna ya hen anchi mannakafalinna way maid péppégna. Te nanepod hen nangammaana hen antoy lota, narawag mepanggép an hiya, te hen anchichay enammaana hen kail-an mepanggép an hiya. Wat hiyachi hen ammag maid poros laslason hen tatagu ah achicha mangafurotan an hiya. C  Wat sigurachu way machusacha te narawag met an chicha hen anchichay ma-ammuwan mepanggép an Apudyus te lenawarawagan Apudyus. B Looh nifafagga hen anchi pararo way aningarngar Apudyus hen anchichay menangfasor way tatagu way ammag achi omafurot ya cha mangamma-amma hen laweng. Yag hen anchi laweng way chacha ammaan, yachi agé hen mangempapawa hen mangafurotancha hen katot-owaan. -A UTe hen anchi ammayay chamag, yachi hen mangimfaga hen ekaman Apudyus way mangimfilang hen tatagu ah ammay an hiya. Ya maid kasen mangimfilangana hen tatagu ah ammay no achi yanggay gapo hen afurotcha. Te yachi chillu hen imfagan hen anchi nesosorat way alena ad namenghan way ekatnéén, “Hen anchi tagu way mifilang ah ammay gapon afurotna, hiyachi hen mètagu an Apudyus ah ing-inggana.” Hen kenaraweng hen tatagu w@ iAnà ammag sigurachu mepanggép hen anchi ammayay chamag, te yachi hen mangimfaga hen kafaelan Apudyus way manarà hen uray heno way tatagu non anat an omafurot way manepod an chàni way Judio ya anat agé hen anchichay faén Judio. ? 3Wat hiyachi hen an-og laychén paat way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag an chàyu ahnad Roma agé. Hen kafaelan hen anchi ammayay chamag u> eTe yachi chillu hen impiyar Apudyus an haén, yag songfatà an hiya no achì ammaan. Wat yachi hen iyà manudtuchuwan hen katagutagu hen antoy lota way na-achar man ono cha-an, ya umat agé hen anchichay machayaw ya hen anchichay achi. 4= c Sosnod, ma-awatanyu koma way kankanayén way ekat-owén umaliyà ahna way mangilan chàyu, ngém anà ammag cha mahalihaliwa. Te hen laychê paatat ta iyà tudtuchuwan hen tapena ahnad Roma agé ah omafurotancha way kaman hen chà manudtuchuwan hen anchichay faén Judio hen tapen hen fabréy. K~}|{VzgyfwvvDtts)rq3pnmkjiCgffeTdd&ba``_M^^]?\\[Z`Y9XWUTSRmQPOON-MLLK&JINHpGFEDCQBWA@s?>=<;::U9e7664322V10.-,,+s**(B'&&N%I$t#"! }-& cu573*Pe Z A B9H  F Ngém hen mepanggép hen anchichay Judio way tataguna paat, ekat Apudyusén.“Uray ta anchag songsongellan way achi omafurot, ammag enag-agaw chillu way an-o paat ammag chachà-anén hen manhagongancha an haén, ngém anchag a-adchiyén chillu.”Ew Yag wacha hen ihay ensorat Isaias agé way kaskasen way nangentorod way nangimfaga hen anchi enalen Apudyus mepanggép hen anchichay faén Judio, ekatnéén,“Anà ammag inchahan hen anchichay tatagu way achicha manganap an haén, yag uray ta maid nangim-imohancha mepanggép an haén, an-o chillug tenorongan hen hamhamàcha ah mangawatancha mepanggép an haén.” sD_ Wat no yachi, magat ancha an iggay na-awatan hen anchi chengngarcha. Ngém sigurachu met way na-awatancha, ngém ancha chillug térén, te uray ad namenghanat wachan ensorat Moses ah kaman ingar Apudyus an chicha way ekatnéén,“Hagongò hen anchichay faén Judio way achiyu ifilang ah tatagu ta éhéd yag omapés-ayu way tatagù, yag an-o agég ség-angan chicha way uray poros chi innilacha mepanggép an haén ah omaningarngaranyu koma ta éhéd yag marmu agé hen afurotyu.” -CS Ngém pakay chillu achicha omafurot hen anchichay Judio nò. Ay ancha an cha-an changrén. Faén, te chechengngarcha met, te nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén,“Niwarawag hen alena ah karotarota wat nanhemamag hen tatagu hen kafabréfabréy ingganah péppég hen lota.” mBS Ngém tàénat maid chillu kasen marmuwan hen omafurotan hen tatagu no achi yanggay hen chacha mangngamangngaran hen anchi alen Apudyus, ya maid agé kasen mepagngar no faén yanggay hen anchi chamag mepanggép an Jesu Cristu. A Ngém hen karawengna, te ancha chillug chuar hen anchi achi mangafurot hen anchi ammayay chamag, te kaman chillu hen anchi ensorat Isaias ad namenghan way ekatnéén,“Apudyus, kaman paat ammag maid mangafurot hen anchi chani epagngapagngar.” {@o Yag nokay agé hen i manginwarawag no maid mahnag. Ngém ah katot-owana, wachacha hen hennag Apudyus, wat tot-owa anchi nesosorat way ekatnéén,“Ammag araylayad hen umaliyan hen anchichay i manginwarawag hen anchi ammayay chamag.” ?# Ngém nokay hen én-énnéncha way manchawat ah torong Jesu Cristu no cha-ancha omafurot an hiya. Yag nokay agé hen én-énnéncha way omafurot no maid chengchengngarcha mepanggép an hiya. Ya nokay agé hen én-énnéncha way mangngar no maid i manginwarawag. >% Te yachi chillu hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Heno way tagu way manchawat ah torong Jesu Cristu wat mahara-an.” }=s Yag hen yatoy na-ale, ahapéna hen egachay tatagu te maid epohowan Apudyus, wat Judioa man ono faén, maid chillu nat-énana te ah Jesu Cristu hen ap-apon hen aminay tatagu ya ammag menangség-ang way tomotorong ah heno way manchawat an hiya. < Wat tot-owa hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, “Heno way mangafurot an Jesu Cristu wat maid man-a-amuyuwana.” Z;- Te hen anchi omafurotantaaw paat an Jesu Cristu wat yachi hen mangimfilangan Apudyus an chitaaw ah maid fasfasorna an hiya. Yag no haphapeténtaaw chachi hen tapena wat yachi hen kahara-an hen kachusaantaaw. :% Te no haphapetén way ah Jesus paat hen Ap-apo, yag no afuroton paat agé ah hamhamà way hiya hen empauchin Apudyusat yachi hen kahara-an. n9U Te hen ekat hen anchi nesosorat way alen Apudyusat faén naligat hen anchi kahara-antaaw te chechengngartaaw met hen nekaman, wat innilataaw ya mafalin agé haphapeténtaaw. Yag yachi chillu hen chani epagngapagngar hen tatagu. \81 Ya achi agé masapor way wacha hen éméy ad char-ém way mangempauchi an Cristu. V7% Ngém no mepanggép hen mifilangan hen tatagu ah ammay gapon afurotcha an Jesu Cristu, wat maid naligat ah ma-ammaan. Te achi masapor way wacha hen éméy ad uchu way mangempale an Cristu hen antoy lota. 6 Hen ensorat Moses mepanggép hen keyusaran hen anchi orchin ah mifilangan hen tatagu ah ammay an Apudyus, ekatnéén, “Heno way tagu way manorot hen anchi aminay orchin way maid poros labrabsengéna, wat hiya hen mafalin mètagu an Apudyus.” 5y Te ah katot-owana, ammag penéppég Jesu Cristu hen keyusaran hen anchi orchin ah mifilangan hen tatagu ah ammay an hiya wat ad uwan, egad omafurot hen tatagu an hiya yag anat mifilang ah ammay way maid fasfasorna. Maid achi mafalin ah mahara-an z4m Te anchag achi mangiggéén hen ekaman Apudyus way mangimfilang hen tatagu ah ammay way maid fasfasorna an hiya, yag chachaat agé epapate paat way manorot hen anchi wachay hehemmàcha, yag anchag achi paat iyafun hen anchi planon Apudyus. 31 Manowat te tàchégà way pararo way térén tot-owa hen chacha ekamkaman way manayaw an Apudyus, ngém ammag nenèfat hen anchi chachan chinlan. 2 3 Sosnod, ammag maid paat kasen laylaychê way chà iluwaluwaruwan an Apudyus no faén yanggay hen kahara-an koma hen anchichay kacharaà way Judio. d1A !Te yachi chillu hen laychén hen anchi nesosorat way aryén way niyalig ah Jesu Cristu ah fato, ekatnéén,“Ilanyu ngén, te wachan epafùnag-o ad Sion way fabréyyu way ihay kaman fato. Yag hiyaat agé hen cha mechongchongtoran hen tatagu ah mag-ahancha. Ngém henoy mangafurot an hiya, ammag maid man-a-amuyuwana te mahahalla-an.”80i Yag pa kagé umat hichi peet nò. Oo a, te anchag manchichinlan hen chacha manorotan hen anchi orchin ah mangimfilangan Apudyus an chicha ah maid fasorcha yag achichaat an manokchun ah Jesu Cristu. Wat anchag enomfat way kamancha paat an nechongtor hen anchi fato way cha mechongchongtoran hen tatagu. Z/- Wamanat agé hen anchichay Judio paat, anchag empapate way manorot hen anchi orchin ah mangimfilangan Apudyus an chicha ah maid fasfasorcha an hiya. Ngém ammag é-éttégnaat peet chillu hen anchi fasorcha. . Wat yato hen na-amongan hen aminay laychê way ifaga te hen anchichay faén Judio way maid paat namnamacha way ifilang Apudyus chicha ah maid fasorcha an hiya, ammag chichaat agé peet hen nifilang ah ammayay tatagu gapon ommafurotancha an Jesu Cristu. X-) Yag wacha agé hen anchi ihay ensorat Isaias way ekatnéén,“Ah Apudyus way mannakafalin way man-ap-apo hen egad, no anna an chinusa chitaaw amin way Judio way iggayna ség-angan hen tapenaat antaaw ammag natepò way kaman hen anchichay tatagud Sodoma yag Gomora.” Iggay afuroton hen anchichay Judio hen anchi ammayay chamag ,+ Te sigurachu way umchah hen anchi ag-agaw way ammag ekamakam Apudyus way manusa hen aminay tatagun antoy lota way ammag maid milumidyuwana.” +1 Yag hen ensorat Isaias mepanggép hen anchichay ganà Israel way Judio, ekatnéén,“Uray ancha ammag chuachuar hen anchichay ganà Israel way kaman ménat hen kachuar hen anchi gahar hen penget hen fayfay, wat an chillug otonna hen mahara-an hen chusan Apudyus. *} Yag wacha agé hen ihay nesosorat way ekatnéén,“Ya hen anchi lugar paat way wacha hen nangimfaga way faén tatagun Apudyus chicha, ammag ahchiyat agé hen ma-awagancha ah a-anà Apudyus paat way hiya hen anchi natattagu ah ing-inggana.” ) Te yachi chillu hen ensorat Hosea ad namenghan way ekat Apudyusén,“Hen anchichay faén tatagù hen pés-éyna, chicha hen piliyê ah mantatagù ad uwan. Wat hen anchichay cha-an-o lenyad hen pés-éyna, chichaat agé hen laychê ad uwan.” (w Yag chitaawchi hen anchichay penepelena way faén yanggay Judio hen penelena te uray agé hen anchichay faén Judio. J'  Yag laychéna agé way mangempàila hen anchi pararo way ség-angna way maid mepaniyana, wat senéség-angana hen anchichay tatagu way penepelena chillu way mangila hen anchi kachachayyawana. &w Wat pachongna agé hen enkaman Apudyus. Te laychéna way mangempàila hen aningarngarna ya hen kafaelana way manusa hen anchichay cha mangempa-aningarngar an hiya. Ngém tàén yag anna chillug cha anohan chicha way uray ta machudchusacha. )%K Achi met, te hamham-éntaaw ngén hen anchi chan chuwin ah fanga, wacha hen karébféngana way mangarase hen keyusaran hen anchi lota way machuwin ah fanga. Te no ekatnéén chuwinéna hen gudwana ah guse ya anat hen gudwana ah an lawa an hayugan, wat mafalin te egad met hen laychéna. |$q Ngém achi agé koma mafalinhay ma-ale te antaaw lawa an tatagu, yag ay ammoh mè-esngeltaaw an Apudyus way nangamma an chitaaw. Te hen anchi an na-ammaan, ay ammoh liliyéna hen anchi nangamma no pakay paat yachi hen enkamanna way nangamma. C# Magat wachay mè-esngel agé way mangaliyén, “Wat no yaha peetat achi koma mafalin pafasoron Apudyus hen tatagu way cha fumasor te maid met chillu makakontara hen laychéna.” Q" Wat hiyachi hen kail-ana way ah Apudyus, ség-angana hen anchichay laychénay ség-angan ya paknégéna agé hen hamhamà hen anchichay laychénay epaknég. Hen aningarngar Apudyus ya hen ség-angna !{ Kaman hen anchi nekaman an Are Faraon ad namenghan ad Egipto, te imfagan Apudyus an hiya way mangaliyén, “Hen nangempangatowà an hea way man-are, wat ta wachay mangempàil-à hen kafaelà ya ta mepachamag hen kena-apudyus-o hen karotarota.” 9 Wat hiyachi, maila way hen mameleyan Apudyus hen tatagu wat faén gapo hen laychén hen tagu ono hen enammaana, te gapo yanggay hen ség-ang Apudyus. 9 Te imfafaggana chillu an Moses ad namenghan way mangaliyén, “Haén way Apudyusat egachà way manég-ang hen ség-angà ya manlayad hen laychê.” (I Magat wacha agéy mangaliyén, “Wat no yaha, faén peet nalimpiyu ah Apudyus te chana wahigén hen piliyéna.” Ngém achi koma mafalin way ma-aleha.  Te imfafaggan Apudyus an hiya way mangaliyén, “Nangatngato hen anchi enawchi no hen anchi pango wat hen anchi pango hen mansérfi hen anchi enawchina.” Yag hen ihay nesosorat way imfagan Apudyus agé, ekatnéén, “Ah Jacob hen laylaychê, ngém achì laychén ah Esau.” Cha-an miyanà cha Jacob an Esau hen nangaryan Apudyus an cha nadchi, wat maid met enam-ammaancha ah ammay ono laweng ah nameleyan Apudyus ah laychéna. Ngém yachin enkaman Apudyus ah mangempàil-ana way faén gapoh enammaan hen tatagu way ammay ya laweng hen mameleyana an chicha. Te ah Apudyus, piliyéna hen laychéna way gapo yanggay ah hamhamàna.  - Yag hen iha agéy mangempaniyà, wat hen anchichay kapel way anà Apotaaw way Isaac way cha Esau an Jacob way inyanà Rebecca way ahawana. ' Te hen empostan Apudyus an Abraham, ekatnéén, “Kasenà umale hen kaman ahtoh tawén, wat iyanà ahawam way Sara hen anàyu way larae.” c? Wat hen laychén nadchiy aryénat faén peet anà Apudyus hen amin anchichay ganà Abraham. Te hen anchichay tatagu way ifilang Apudyus ah ustoy a-anàna, wat hen anchichay niyanà ah tomot-owaan hen anchi empostana. oW Te kaman an Abraham way iggay ifilang Apudyus ah ustoy tataguna hen amin anchichay ingganàna. Te hen imfagan Apudyus an hiya, ekatnéén, “Ah anàno way Isaac yanggay hen fùnagan hen anchichay empopostà ah ustoy ganàno.” { Achì ekatén sayang hen amin anchichay empopostan Apudyus ad namenghan an chàni way Judio gapo hen anchi achi omafurotan hen kachùran. Te ah katot-owana, achi chillu ifilang Apudyus amin hen anchichay ingganà Israel ah tot-oway tataguna. ! Ya chicha agé hen ganà hen anchichay napateg paat way tatagun Apudyus ad namenghan. Yag hen anchichay Judio paat agé hen niyana-an Jesu Cristu hen ummaliyana hen antoy lota way hiya hen ap-apon chi egad ya hiya agéh Apudyus way machachayaw ah ing-inggana. Amen. zm Te chichaat ganà paat Israel chicha way penepelen Apudyus ah man-a-anàna ya chicha paat agé hen nangempàil-ana hen humiliyan hen kena-apudyusna. Yag chicha agé hen nangentoragana hen anchichay entotoragna. Yag inidchatna hen orchinna an chicha yag intudtuchuna hen ustoy ekamancha way manayaw an hiya. Yag chicha agé hen nangempostana hen anchichay empopostana. O gapon anchichay kacharaà way Judio way ancha ammag achi mangiggéén ah Jesu Cristu. Te non an koma mafalin ta uray ud-ay haén hen mesena an Cristu ya machusa nonat paat an chicha hen mahara-an. nU way hen ifagà, ammag pararo way térén hen sigab antoy hamhamào ya ammag amchan agé hen tokar-o f G Chàyu way sosnod, tot-owa hen antochay chà ifaga, te gapon afurot-o an Jesu Cristu wat achiyà chan kétkétém. Yag napapanoh hen hamhamào ya inni-ilan agé hen Espiritun Apudyus hen kenatot-owan hen antoy chà ifaga dA'Te uray heno way makafael way wachad uchu ya wachad char-ém way ma-ahap hen egachay wachaat ammag maid chillu makaka-an hen anchi layad Apudyus an chitaaw way hen hiyachiy layadnaat gapon Apotaaw way Jesu Cristu.q[&Wat yachi, sigurachuwà way ammag maid makaghat hen layad Apudyus an chitaaw. Te tàén no matéytaaw ono natattagutaaw, laylaychén chitaaw chillu. Yag maid agé anghel ya uray ongtan ah makatepéd hen layadna an chitaaw. Ya uray heno way mepasamak an chitaaw ad uwan ya anat agé ah pegwana, an chillu ammag maid makaghat hen layad Apudyus an chitaaw. y%Ngém tàén no mepasamak amin chachi an chitaaw, manga-afàtaaw chillu gapon Jesu Cristu way manlarayyad an chitaaw. $Manowat te mepasamak hen kaman an cha nadchi te hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan, ekatnéén,“Gapon sommorotanni an heaat, ammag inuras way nesasaggana-ani way matéy, te kaman anchag namfalinén chàni ah karnero way an maparte.” @ y#Yag ammag maid poros agé makaghat hen anchi layadna an chitaaw. Te uray no chuar hen ligattaaw ya maid achi mepachah ah cha malifokan hen hamhamà, ammag hihiyya chillu hen layad Jesu Cristu an chitaaw. Yag tàén no mapap-aligatantaaw, ya uray no makorangantaaw ah ma-an ancha lumfong, ya uray ta machachà-an hen mangan-a an chitaaw, yag uray agé pédtén chitaaw wat ammag achi chillu ma-at-atob hen hamhamà Jesu Cristu an chitaaw. l Q"Wat heno kay paat hen manusa an chitaaw nò. Ay ammoh ah Jesu Cristu. Faén, te hiya paat hen natéy ah para an chitaaw yag nan-uchi, ya wacha ad uwan way nichachapat an Apudyus ah kachayawana way mangentatàchég an chitaaw.  )!Yag no yaha agéat ammag maid mangempafasor an chitaaw way penelen Apudyus, te ah Apudyus met paat hen nangimfaga way maid fasortaaw an hiya. ] 3 Te hamham-éntaaw ngén ah Apudyus, te no uray hen anàna paatén iggayna inyachi para an chitaaw te annag inidchat way matéy ah sobfottaaw, wat ay ammoh inyachina lawa agé way mangidchat hen amin an chitaaw. 4 aWat no yachi peet hen enkaman Apudyus para an chitaaw, nokay lawa hen kasentaaw aryén nò. Te no hiya hen cha manorong an chitaaw, ammag maid maka-afà an chitaaw. A{Wat aminay tatagu way penepelen Apudyusat enammaana hen omafurotancha. Yag faén agé yanggaychi te amincha way ommafurotat, imfilangna chicha ah maid fasfasorcha an hiya. Ya amincha agé way mifilang ah maid fasorna an hiyaat mèawééna chicha hen kena-ammayna. Hen layad Apudyus an chitaaw gapon Jesu Cristu iKTe nanepod hen lugrugin hen egad, looh inni-ilan Apudyus chillu no heno hen omafurot an hiya, wat penepelena chicha way komaman an Jesu Cristu way anàna, ta chuarcha way masosnod way ah Jesu Cristu hen pangorowancha amin. J Wat chitaaw way manlayad tot-owa an Apudyus way penepelena chillu ah kafud-asan hen planona, innilataaw way uray heno way mekaman an chitaawat halenonoton Apudyuschi ah pagsaya-atantaaw. eCYag ah Apudyus way nangi-ila hen hamhamà hen tatagu, ma-awatana agé hen chawat hen anchi Espirituna te hen anchi manginluwaruwan hen Espirituna an chitaaw, epetnodna hen anchi laychén Apudyus chillu para an chitaaw. dAYag hen anchi Espiritun Apudyus agé way wachan chitaaw, chana agé torongan chitaaw hen kakenapsottaaw. Te uray hen manluwaruwantaawén maid innilataaw hen ustoy ifagataaw an Apudyus. Wat no achitaaw makefaga hen mifaga gapon kachaghén hen hehemmàtaaw, wat ammag hen Espiritun Apudyus hen cha mangempachakpos hen anchi achitaaw makefaga. ykWat gapo ta cha-an umchah hen anchi chataaw namnaméén, masapor antaaw yanggay ammag a-annohan way mamannéd. veYag nanepod hen nangenhara-an Apudyus an chitaaw, chichachi hen chataaw namnaméén an hiya. Ngém maid mangaliyén chana namnaméén way mangawat hen anchi loohna ena-awat, te hen namnamééna yanggayat hen anchichay cha-anna awatén. 3Yag faén agé yanggay chachi hen kaman hichi, te uray agé chitaaw way na-adchan ah Espiritun Apudyus ah manot-owaantaaw hen aminay tapena way idchatna an chitaaw ah pegwana. Te chitaaw, kaman chataaw agé man-inawid hen antoy mamannéchantaaw hen mangemparangan Apudyus an chitaaw ah nenènong way a-anàna way yachi agé hen manokatana hen antoy achartaaw ah faru way achar way achi kasen matmatéy. U#Ngém cha-anchi, te maila way ingganad uwanat kaman paat chachan inawid hen aminay kangunun way enammaan Apudyus gapon ligat hen antoy lota way kaman hen chan pànotan hen ihay cha maligatan way umanà. Pway ah tapen chi ag-agaw, omammay chi angamin ya mahara-ancha agé hen katéyancha ya hen karopa-ancha. Ya mèawacha amin hen anchi am-ammay way kataguwan way idchat Apudyus hen anchichay a-anàna. ~Te hen aminay kangunun way enammaan Apudyusat cha-an chillu mafud-asan hen pontos Apudyus way nangamma an cha nadchi te netakorongcha amin agé hen fummasoran hen tatagu, te yaha chillu hen hehemmà Apudyus ah mekaman. Ngém wacha chillu hen namnama E}Yag uray agé hen kangunun way enammaan Apudyus hen antoy lotaat, kaman paat ancha yanggay ammag ahopan hen anchi ag-agaw way mangemparangan Apudyus an chitaaw ah nenènong way a-anàna. Z|-No chà ay ham-éham-én, innilà way amiamin hen anchi chataaw maligligatan hen antoy lota ad uwan, wat ammag hen ò-orongan yanggay no epachong-o hen anchi kaenammay way mekaman an chitaaw ah pegwana. T{!Yag gapo ta a-anà Apudyus chitaawat sigurachu way mèawataaw agé hen anchichay kaman tawid way idchatna hen anchichay tataguna. Ya mèawataaw agé hen aminay inidchatna an Jesu Cristu. Te no melak-amtaaw hen ligat Jesu Cristu wat sigurachu way melak-amtaaw agé hen kachayawana. Hen anchi kachachayaw way awaténtaaw ah pegwana }zsYag hen anchi Espiritun Apudyus agé, hiya hen cha mangempalèna an chitaaw way a-anà tot-owa chitaaw an Apudyus. iyKYag hen anchi Espiritun Apudyus way inidchatna an chitaaw, achi chitaaw ammag ammaan ah alepan way an émé-égyat an Apudyus, te annaat an mamfalinén chitaaw ah a-anàna paat. Wat yachin mangawagantaaw an Apudyus ah Ama. sx_Te aminay tagu way hen Espiritun Apudyus hen chan toray an chichaat, chicha hen tot-oway a-anà Apudyus. w Te no ammag hen laylaychén hen achar hen chataaw sorosoroton, wat antaaw ammag mesena an Apudyus ah ing-inggana. Ngém no awaténtaaw hen torong hen Espiritun Apudyus ah mangentagayantaaw hen laylaychén hen achar, wat mètagutaaw an Apudyus ah ing-inggana. v Wat hiyachi, sosnod, masapor iyafiintaaw hen laychén Apudyus ta faén hen anchi laylaychén hen achar hen chataaw amma-ammaan. Ou Yag no nìyachar tot-owa hen Espiritun Apudyus an chitaaw, wat ah Apudyus way nangempauchi an Jesu Cristu, wat pauchiyéna agé hen antoy achartaaw gapon anchi Espirituna way nìyachar an chitaaw. Gt Ngém no wacha tot-owah Cristu an chitaaw, uray no matéy hen antoy achartaaw gapon fasor, matagutaaw chillu gapon Espiritun Apudyus te imfilang Apudyus chitaaw ah maid fasfasorna an hiya. s3 Ngém safali an chitaaw te chitaaw, faén hen anchi laylaychén hen achar hen chan toray an chitaaw, te hen Espiritun Apudyus hen chan toray no tot-owa way nìyachar an chitaaw. Te heno way tagu way maid anchi Espiritun Cristu an hiyaat, faén angkay tatagun Cristuchi. "r=te hen anchi tagu way annag cha afuroton hen laylaychén yanggay hen acharna, an chillu ammag achi mafalin way ammaana hen mangemparaylayad an Apudyus. Wq'Wat hen anchichay cha manorot yanggay hen laylaychén hen acharcha, chicha hen ammag kafusor Apudyus te anchag achi soroton hen laychén Apudyus. Ya ah katot-owana, achicha chillu makasorot an cha nadchi, pYag no hen anchi laychén yanggay hen achar hen manmanchar an chitaaw, wat antaaw ammag mesesena an Apudyus ah ing-inggana. Waman no hen Espiritun Apudyus hen manmanchar an chitaaw wat ammag mapapanoh hen hamhamàtaaw ya mètagutaaw an Apudyus ah ing-inggana. :omTe hen anchi tagu way ammag cha manorot hen laylaychén hen acharna, maid kasen chan manchar an hiya no faén yanggay hen anchi laylaychén hen acharna way nigagangay hen tatagu. Waman hen anchi tagu way cha manorot hen laychén hen Espiritun Apudyusat, hen anchi Espiritu agé hen chan manchar an hiya. knOYahan enkaman Apudyus ta masorot paat hen anchi orchin way nenongnong chillu hen nifaga. Yag enammaanachi ah pagsaya-atantaaw, chitaaw way manorot hen laychén hen Espiritun Apudyus way faén hen anchi laylaychén hen achar. vmeWat hiyachi, faén tot-owa hen nanorotan hen anchi orchin hen nangamma hen kahara-an te gapon kenakapsottaaw way tatagu, wat maid chillu makasorot an nadchi. Ngém ah Apudyus, hiya hen nangamma hen kahara-antaaw way hen nekaman, empalena hen anchi anàna paat way namfalin ah kapachongtaaw way tagu way menangfasor. Ngém hen karasena yanggay, te maid poros fasfasorna. Yag ammag hiya hen chinusan Apudyus ah fayad hen fasortaaw way tatagu ta achi koma mantoray hen fasor an chitaaw ad uwan. *lMTe hen Espiritun Apudyus hen chan toray an chitaaw ad uwan way hiya, gapon nelarammongantaaw an Jesu Cristu wat finalewana hen ataguwantaaw hen nangidchatana hen faru way ataguwan. Yag inlufusna agé chitaaw hen chan torayan hen fasor ad uwan ya anat agé hen halenonotna way metap-aran. bk ?Wat ad uwan, amintaaw way nelarammong an Jesu Cristu wat sigurachu way achitaaw machusa. #j?Ngém anà chillug manyayaman an Apudyus te hiya yanggay paat hen makatorong an haén gapon enammaan Apotaaw way Jesu Cristu. Wat hen wachan haén, uray no ammag chinuchumgat hen fumasoran hen antoy achar-o, an-o chillug epapate ah hamhamào way mangamma hen laychén Apudyus.+iOWat anà ammag ka-as-ase, te nokay lawan makafael way mangenharà an haén hen antoy kena-alepan-o hen fasor way yato met hen sigurachu way mesenaà an Apudyus. h ngém ammag maid mafalin-o. Te hen anchi fasor way nisissigud hen antoy achar-o, ammag hiyaat agé hen cha mangufat hen antoy layad hen hamhamào way mangamma hen laychén Apudyus. Wat kamanà farud way imfafarud hen anchi fasor way chan toray an haén. egCNgém ammag pararo chillu hen layad hen hamhamào way mangamma hen anchi laychén Apudyus, 8fiWat hen ma-awatà hen antoy natatagguwantaaw, an ngatag nigagangay way no laychén way mangamma hen anchi ammay, ammag hen anchi lawengat agé chillu hen cha ma-ammaan. =esWat no chà chillu ammaan hen anchichay achì laychén way mangamma, kapeletan way faén ammag haén hen cha mangamma, te hen anchi fasor way nisissigud an haén hen chan anchar. +dOTe pakay achiyà maka-amma hen anchichay ammay way laychê nò. Yag hen anchichay laweng agé way achì paat laychénat ammag chichachiyat agé hen chà ammaan. c-Te innilà way ammag maid ammay ah nisissigud hen antoy achar-o. Te tàén no laychê paat way mangamma hen ammay, anà chillug achi maka-amma. Jb Wat hiyachi, mafalin ekat-owén faén haén hen cha mangamma hen anchichay laweng, te gapo hen anchi fasor way looh nisissigud an haén, yachi hen chan manchar ah mangammaà hen anchi laweng. aWat gapo ta achì paat laychén way mangamma hen laweng, yachi hen manot-owaan way chà tàchégan hen kenauston hen anchi orchin. `Kaman an haén way an-og achi ma-awatan hen antoy achar-o, te hen anchichay ammay way laychê way ammaan, ammag yachiyat agé hen achì cha ammaan. Waman hen anchichay laweng agé way achì paat laychén way mangamma, ammag chichachiyat agé hen chà ammaan. A_{Innilataaw way hen anchi orchin, na-apudyusan te ah Apudyus hen narpowana. Ngém chitaaway tatagu, ammag nisissigud hen fasor an chitaaw way antaaw ammag kaman alepan hen fasor. ^9 Wat ay ammoh pafasoròchi way hiya hen nangamma hen atéyà an Apudyus ah mesenaà an hiya ah ing-inggana. Achi mafalin, a, te hen anchi fasor way wachan haén, yachi paat hen nangamma ah mesenaà an Apudyus. Yag gapon nadchiyat imfagan hen anchi orchin way masapor matéyà, te hen anchi orchin, yachi hen mangempaka-ammu no heno hen fasor ya no kamana hen kenarawengna. Maid tatagu ah maka-amma hen usto a]; Wat hiyachi, na-apudyusan met hen anchi orchin, te ammay ya usto hen itudtuchuna. F\ Wat anà ammag lenokop hen anchi fasor way nigagangay an haén. Te yachin nangawis an haén way manlabseng hen anchi orchin way hen halenonotna agéat hen atéyan way mesenaan an Apudyus. <[q yag karébféngà way mepapchit ya mesena an Apudyus ah ing-inggana. Wat hen anchi orchin way chà manchinlan ah managu an haén, yachiyat agé peet hen nangimfaga hen matéyà. TZ! Kaman hen anchi cha-an-o nangammuwan hen anchi orchin, ekat-owat agéén ammayà way tagu way maid fasor-o. Ngém angkay na-awatà hen imfagan hen anchi orchin, ma-awata-at agé way menangfasorà peet, ?YwNgém gapo ta fummùnag hen anchi orchin way cha mangempawa hen apés, wat yachi hen namangon hen anchi apés way wachan haén. Te hen kamaichan hen orchin, maid maelasin ah fasor. XMagat wacha agéy mangaliyén, “Wat no yaha, ammag laweng peet hen anchi orchin te yachi hen nangamma hen fumasoran.” Ngém faén chilluha. Te non an maid hen anchi orchin, iggay-o angkay ma-awatan no heno hen fasor. Te no maid hen anchi orchin way ekatnéén, “Achi cha ma-apés hen kok-owan hen ifa,” iggay-o angkay enlasin hen kenaraweng hen anchi apés way wacha an haén. OWNgém ad uwan, nailiblitaaw hen anchi orchin way nangen-alepan an chitaaw, te gapon nìyatéyantaaw an Jesu Cristu wat inhiyan chitaaw hen anchi orchin. Wat ad uwan hen antoy mansérfiyantaaw an Apudyus, faén hen anchi orchin hen chan manchar an chitaaw te hen anchi Espirituna. Hen pontos hen orchinat eparawagna hen fasor ]V3Ta achi kaman hen anchi pés-éyna way antaaw ammag cha tenorad hen laylaychén hen achar. Te hen hiyachi, ammag henéphép hen orchin hen layadtaaw way mangamma hen laweng, te uray heno way epawan hen anchi orchinén yachiyat agé hen laylaychéntaaw way mangamma way hen halenonotnaat hen atéyan way mesenaan an Apudyus ah ing-inggana. RUWat sosnod, kaman agéhchi an chitaaw, te kaman hen atéyan hen manhiyanan hen hen-ahawa, wat kaman agéhchi way hen atéyan agé hen manginhiyanantaaw hen anchi orchin. Te chitaaw, nìyatéytaaw met an Jesu Cristu hen anchi natéyana, wat maid mafalin hen anchi orchin way manmanchar an chitaaw ad uwan. Te safali hen netapyantaaw te antaaw an nelamong an Jesu Cristu way nepauchi hen natéyana. Wat ad uwan, nawayataaw way mangamma hen laychén Apudyus. TNgém mag-ay ta é-éttég hen anchi ahawana way natattagu yag wachan safali ah chana ayan, yachi hen tot-oway ekatchéén cha chumagchagas. Ngém no natéy hen anchi ahawana, achi man-anchar hen yachiy orchin an hiya te faén chagchagasna no kasen mangahawa. S5Te kaman hen hen-ahawa way no ommahawa hen fufae, epawan hen orchin hen manginhiyanana an ahawana ah kasenna mangahaw-an ah safali ingganah matéy. Ngém mag-ay ta matéy ah ahawana, nailibli hen anchi fufae hen anchi orchinanchi, yag mafalin agé kasen omahawa no laychéna. .R WChàyu way sosnod, innilà way ma-awatanyu hen antochay chà ifaga te innilayu met hen mepanggép hen orchin way hen anchi natatagguwan yanggay hen tatagu hen manmancharana. Ngém mag-ay ta matéy hen anchi tagu, yachi hen mapéppégan hen manmancharan hen anchi orchin an hiya te natéy met. \Q1Te hen fayad hen fasorat hen atéyan way mesena an Apudyus ah ing-inggana. Waman hen anchi iliblin Apudyusat hen anchi mannanayun way mètaguwan an hiya gapo hen nelarammongantaaw an Apotaaway Jesu Cristu.PNgém ad uwan, nahara-an-ayu hen kena-alepanyu an Chumunyu ta ah Apudyus hen nangen-alepan an chàyu. Yag hen anchi magunggunaanyu an nadchiyat anna an namfalinén chàyu ah tatagu way ammayéna way hen fanag nadchi agéat hen mètaguwanyu an hiya ah ing-inggana. eOCYag nokay paat agé hen gunggunayu way nangamma-amma an cha nadchi way ad uwan, cha-ayu mafiinan way uray hen manmanma-anyu. Oo a, te hen fanag cha nadchiyat ammag hen atéyan ya hen mesenaan an Apudyus ah ing-inggana. NHen anchi ar-argaw way alepan Chumunyu chàyu, wat maid poros hamhamàyu way mangamma hen usto way ammayén Apudyus. &MEChà usarén hen panpani mepanggép hen alepan ta narakah ma-awatanyu koma hen antoy laychê way aryén. Te hen anchi ar-argaw tot-owa, kaman anyug inyuya hen aminay acharyu ah kaman alepan way mangamma hen heno way laweng ya aggarémha way an cha chumaggat. Wat ad uwan, masapor kaman koma agéhchi hen ekamanyu way manginyuya hen aminay acharyu ah kaman alepan way mangamma hen usto way ammayén Apudyus. LWat nilufus-ayu hen kena-alepanyu hen fasor yag namfalinén Apudyus chàyu ah kaman alepanna way mangamma yanggay hen usto. LKWat antaaw ammag manyaman an Apudyus, te hen anchi pés-éyna, kaman alepan Chumunyu chitaaw. Ngém ad uwan, chayu tot-owa epapate way mangafurot hen anchi katot-owaan way nitudtuchu an chàyu. DJTe ay ammoh achiyu ma-awatan way uray heno way manginyuyaantaaw hen achartaaw wat hiya hen kaman nangen-alepan an chitaaw. Wat hiyachi, no ah Chumunyu hen manginyuyaantaaw wat achi pay ammag hiyaat agé hen nangen-alepan an chitaaw way hen halenonotnaat hen atéyan ya hen metap-aran. Waman no ah Apudyus hen manginyuyaantaaw, wat hiya hen nangen-alepan an chitaaw way hen halenonotna agéat annag ifilang chitaaw ah maid fasfasorna an hiya. }IsMagat wachay mangaliyén, “Wat no faén hen anchi orchin hen cha mangentoray an chitaawat, uray ud-ay antaaw kagég cha fumasofasor ta egad kaỳ hen anchi ség-ang Apudyus way man-anchar an chitaaw.” Ngém térén way achi éméyha. kHOTe achi koma mafalin way hen fasor hen manoray an chitaaw ad uwan. Te hen anchi ség-ang Apudyus hen anchi cha mangentoray an chitaaw ad uwan way faén hen anchi orchin. Hen a-abfurotontaaw, hiya hen nangen-alepan an chitaaw G  Ya achitaaw agég iyuy-uya hen uray heno way parten hen achartaaw ah mausar way mangamma hen laweng. Ta hen ekamantaawat antaaw ammag idchat hen amin antoy achartaaw an Apudyus te hiya chillu hen nangidchat hen anchi faru way ataguwantaaw ah achitaaw metap-aran. Yag antaaw ammag iyuya hen aminay parten antoy achartaaw an hiya ta usaréna ah manlamentana way mangamma hen ammayéna. 1F[ Wat hiyachi sosnod, achitaaw koma epap-arufus hen mantorayan hen fasor hen antoy achartaaw ta achitaaw ammag afuroton hen anchi laweng way laylaychén hen achar. qE[ Wat chitaaw agé, masapor antaaw ammag iyalig hen achartaaw ah kaman nanattéy mepanggép hen kafaelan hen fasor way mantoray an chitaaw. Ngém natattagutaaw chillu an Apudyus gapo hen nelarammongantaaw an Apotaaw way Jesu Cristu. 9Dk Yag hen natéyanaat érégna hen anchi namenghan yanggay ah fayad hen fasortaaw ah ing-inggana. Yag ad uwan agé way nan-uchi, matattagu ah ing-inggana ah machayawan Apudyus. 1C[ Yag innilataaw agé way gapon nan-uchiyan Jesu Cristu wat achi mafalin way kasen agé matéy te annag penéppég hen matéyan ah ing-inggana, way kaman paat enafàna. }~}|{{ z#xwwv$tsirr%poRmlkkHjihge cc~bVaa-`_R^E]]8\DZYXEWVUTSDR}QQ:PtOOMNNM{MKJJ!IHrG\F9EDCB@@?>=<^;:9876n44/22s10//C.(,, +*l)('&%$$c#P"{!!$ Q"ikq'  x O [JKoMX;}:Qm Pakomostéényu agé cha Trifeno an Trofimo way chan sérfi agé an Apo Jesu Cristu, ya anat agé ah Persida way laylaychê way cha mangempapate way mansérfi an Apudyus. sP_ ya ah Herodion way kacharaà way Judio ya anat agé hen anchichay cha omafurot way ahimfafaryan Narciso. #O? Ya etapeyu agé ah Apeles way ammag napaligatan ah nail-an hen kenatot-owan hen afurotna. Ya pakomostéényu agé hen anchichay ahimfafaryan Arestobulo, N Ya umat agé ah Urbano way ihay ifani way chan sérfi agé an Jesu Cristu, ya anat agéh Estakis way ihay laylaychê agé. iMKPakomostéényu agé hen anchi ifà way Ampliato way an-og laylaychén gapon Jesu Cristu. LLya umat agé cha Andronico an Junia way kacharaà way Judio way nìfarud an haén. Ya chicha, namangpangocha way ommafurot no haén, ya ririspituwén paat agé amin hen anchichay aposel chicha. OKYa etapeyu agé ah Maria way nangempapate way manorong hen afurotyu, XJ)Ya pakomostéényu agé hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ah faréycha. Pakomostéényu agé hen anchi laylaychê way ah Epeneto way hiya hen anchi pés-éy ommafurot hen provinsiyan hen Asia. {IoTe chicha, tég-angaycha iyatéy hen nanorongancha an haén, wat anà ammag manyaman an Apudyus gapon chicha. Ya umat agé hen amin anchichay tatagu hen cha ka-am-amongan hen faén Judiowat chacha agé manyaman amin an Apudyus gapon chicha. tHaPakomostéényu agé cha Akila an Priscila way hen-ahawa way inib-à way chan sérfi an Jesu Cristu. |GqWat epàilayu hen layadyu an hiya gapon afurottaaw an Apo Jesus way yaha chillu hen ekaman hen tatagun Apudyus. Yag hen aminay katoronganaat toronganyu koma te chuar hen tenorongana way tatagu, yag uray agé haénat chaà tenorongan an hiya. F 'Hen antoy in-ina way umalehnaat ah Febe hen ngachanna way hiya hen ihay sonodtaaw way cha tomorong hen anchichay cha ma-am-among ad Cencrea. gEG!Wat ta mawawà-acha ah Apudyus an chitaaw amin way hiya hen pongar hen tornostaaw. Amen.D Yag no marpas amin chachi yag emparufus Apudyusat, umaliyà ahna way anà ammag laylayad ya yumagyagpaw agé hen hamhamào. %CCEpapateyu koma way manginchawat an Apudyus ta mahara-anà ta achiyà an-anowén hen anchichay Judio way achi omafurot hen sakopon hen Judea. Ya chawatényu agé ta hen anchichay tatagun Apudyus ad Jerusalemat akseptaréncha koma hen antoy torong way narpo hen anchichay faén Judio. %BCWat sosnod, wachan chawatê an chàyu, yag innilà chillu way changrényuto te ihà-an hen hamhamàtaaw an Apotaaway Jesu Cristu ya chataaw amin man-ahelennayad gapon Espiritun Apudyus. Wat hen chawatê, ta an-ayu komag metatappe an chànihto way cha manginluwaluwaru an haén. ^A5Yag sigurachuwà agé way no umaliyà ahnaat lomaylayadtaaw amin gapon Jesu Cristu. }@sWat hiyachi, no marpas hen mangemporangà an chicha hen antoy na-among, wat manchag-ohà ahna hen ayà ad España. R?Ammag gapo yanggay ah layadcha yag enamongcha, ngém ah katot-owanaat, karébféngancha chillu way manorong hen anchichay Judio te maid chillu kasen nangngaran hen anchichay faén Judio mepanggép an Apudyus no faén yanggay hen anchichay Judio. Yag ad uwan, kamancha an somofalet way tomorong ah kasaporan hen anchichay Judio. B>}Te hen antochay cha omafurot hen antoy provinsiyan hen Macedonia ya Acaya, hehemmàcha way mangamong hen etorongcha hen anchichay tatagun Apudyus way makasapor ah torong ad Jerusalem. =Ngém ad uwan, éy-ochi ad Jerusalem way manginyéy unna hen antochay torong way para hen anchichay tatagun Apudyus ahchi. F<Wat hen chà hamham-én, ekat-owén manchag-ohà ahnad Roma hen antoy ayà ad España ta epapastaaw way mansas-aliwa, yag ana-at epaligwat an chàyu way mangentoroy way éméy ad España. ?;wNgém ad uwan way lempas-o hen chunù hen kafabréfabréy ahto, ekat-owén umaliyà ahna way mangila an chàyu, te émméy ah kamanay tawén way hiyachi chillu hen an-og haham-én. 9:kWat hiyachi sosnod, hen anchi chà émmé-émméyan way mangempagngar mepanggép an Jesu Cristu wat yachi hen kaman cha manaktataktak hen anchi ekat-owén umaliyà ahna. v9eTe hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén,“Hen anchichay maid chengchengngarna mepanggép an hiyaat changréncha, ya ta uray maid innilacha mepanggép an hiyaat ma-awatancha agé.” Hen planon Pablo way éméy ad Roma 8!Te hen wacha an haén chillu, wat achiyà éméy hen anchichay fabréy way looh nantudtuchuwan hen tapena hen anchi ammayay chamag ta hen aya-at koma hen anchichay fabréy way maid chengchengngarcha mepanggép an Cristu, ta achì an lotapan hen enammaan hen tapena. $7Away anà an tenorongan hen kafaelan hen Espiritun Apudyus way mangamma hen kaskascha-aw ya hen anchichay mangempahaang hen tatagu. Wat nanlugi ad Jerusalem ingganad Ilirico, an-og inyam-amma way nangintudtuchu amin hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu hen katagutagu. e6CNgém maid kasen haphapetê no achi yanggay hen anchichay enammaan Jesu Cristu hen nangusarana an haén ah omafurotan hen anchichay faén Judio an Apudyus. Te hen ommafurotanchaat gapon intudtuchù ya hen enkamkaman-o, ~5uYag gapo hen nelarammongà an Jesu Cristu wat mafalin ménat way ichayaw-o hen aminay nansérfiyà an Apudyus. z4mpiniyarà way mansérfi an Jesu Cristu ah katorongan hen aminay faén Judio. Te chà itudtuchu an chàyu way faén Judio hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus ah ketapyanyu agé an hiya. Wat anà, ammag kaman pachi way cha manginchaton an chàyu an Apudyus. Yag cha agé akseptarén Apudyus chàyu te na-apudyusan-ayu gapon anchi Espirituna way wacha an chàyu. 37Ngém tàén, anà chillug natorod way mangensorat hen antochay tapenay intugun-o, te tàén no innilayu chachi, ekat-owén ammay no ekasen-o chillu epahpahmà an chàyu ah achiyu manliw-an paat. Ya achiyà chillu fumiin way manugun an chàyu, te hen impiyar Apudyus an haén, L2Sosnod, chaà tot-owa mapnek mepanggép hen afurotyu te innilà way nenènong hen chayu ekamkaman ya chuar agé hen na-awatanyu way tugun Apudyus ya mafalin agé way man-ahetinnudtuchuayu. 21] Hen chawatê an Apudyus way iggaw hen namnamataaw, ta anna yanggay ammag eparaylayad chàyu ya ta papannohona agé hen hamhamàyu gapon ommafurotanyu, ya ta pomegsapegsa agé hen namnamayu an hiya gapon kafaelan hen Espirituna way tomorong an chàyu. Hen pontos Pablo way manugun hen tatagu 0 Yag wacha agé hen ensorat Isaias mepanggép hen ihay iganà hen anchichay Judio, ekatnéén,“Wacha hen fùnag way ganà David way anà Jesse way hiya hen i manoray hen anchichay faén Judio. Yag hiya agé hen manchinlancha way mangenharà an chicha.” /% Yag hen iha, ekatna agéén,“Chàyu way faén Judio, chayawényu amin ah Apudyus, ta aminay katagutaguwat chayawéncha amin hiya.” 5.c Yag wacha agé hen ihay nesosorat way ekatnéén,“Lomaylayad-ayu, chàyu way faén Judio, yag an-ayug mèlaylayad hen anchi layad hen anchichay tatagun Apudyus.” \-1 Yag faén agé yanggaychi, te ummale agé ah kahara-an hen anchichay faén Judio ah manayawancha an Apudyus gapon ség-angna. Wat yachi hen laychénay aryén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén,“Chayawê heay Apudyus way uray hen anchichay faén Judiowén mìchayawcha agé. Wat ekankantani hen chayawni an hea.” K,Te hen ummaliyan Jesu Cristu hen antoy lotaat, ummale way mansérfi hen anchichay Judio ah mangil-ancha hen kenatalek Apudyus way mamud-as hen anchichay empopostana hen anap-ocha ad namenghan. O+Yag kaman hen enkaman Jesu Cristu way nangimfilang an chitaaw, wat kaman agéhchi koma hen ekamantaaw way mangimfilang hen ihaiha an chitaaw way cha omafurot, te yachi hen machayawan Apudyus. ~*uWat ta antaaw ammag éméhà-an way manayaw an Amana way Apudyus. Hen ketapyan hen anchichay faén Judio an Apudyus R)Wat hen chawat-o an Apudyus way cha karpowan hen anoh ya sém-éman hen hamhamà, hiyaat koma non anna an idchat an chàyu hen mantetempoyuganyu paat ta torachényu hen enkaman Apotaaway Jesu Cristu. Q(Amin hen anchichay nesosorat way alen Apudyusat nesoratcha amin ah katudtuchuwantaaw ya ah mepas-éman hen hamhamàtaaw way manganoh hen uray heno way mepasamak ah chumgatan hen namnamataaw an hiya. 'Te uray ah Jesu Cristu wat faén yanggay acharna hen hehemmàna te yachi chillu hen laychén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way aryén way ekatnéén,“Amin hen anchichay kae-ensorto way enalen hen tatagu an hea, wat haén hen nepohigancha amin.” k&OTa antaawat an ham-én hen pagsaya-atan hen anchi ifataaw ta wachay pomegsaan hen afurotna agé. h% KChitaaw way chinumchumgat hen afurotna, masapor fiyangantaaw hen kenakapsot hen afurot hen anchichay tapena way kaman paat chataaw kargéén hen kenakorangcha ta faén yanggay hen fukod hen achartaaw hen antaawg haham-én. <$qNgém non an umat yag wachan chan chuwachuwa hen hamhamàna mepanggép hen kenauston hen mangissaana hen issanaat, fasornachi no ilurudna way mangissa, te annag achi soroton hen afurotna. Te tot-owa way uray heno way ma-ammaan, no chataaw manchuwachuwa mepanggép hen kenaustonaat, fasor no ammaanchi.h#ITe uray no ma-awatantaaw way maid laweng nadchi, yasa ta antaaw chillug iyuya ta egadtaaw an Apudyus hen anchi ma-awatantaaw. Te laylayad tot-owa hen anchi tagu way maid kachumsekan hen hamhamàna gapo hen chana enammaan. U"#Wat hen ekamantaaw koma, antaaw yanggay ammag achi ammaan hen uray heno way manlifok hen afurot hen ifa way uray hen mangissaan hen karne ya hen manginuman hen fayah no yachi hen malifokan hen afurotna. !Yag antaawg ar-arwachan ta achi oma-annig hen missa yag chachaeléntaaw hen man-ancharan Apudyus hen ifataaw. Te tàén ammay hen egachay missa, ammag laweng chillu no anggay yanggay hen mangissaantaaw yag chataawat ammaan hen fumasoran hen tapena.  7Wat hiyachi, antaaw yanggay ammag epapate way mangamma hen anchichay mangempatempoyug an chitaaw ya hen anchichay mangempapegsa hen afurottaaw. 'GWat no chichachi hen patigéntaaw hen antoy mansérfiyantaaw an Jesu Cristu wat chataaw eparaylayad ah Apudyus ya rispituwén chitaaw agé hen ahentagutaaw. Te hen anchi mantorayan Apudyus an chitaawat faén napateg hen missa ya hen mainum, te hen napatpategat hen mifilangantaaw ah maid fasorna an Apudyus, ya anat hen mètetempoyugan hen ifa, ya anat agé hen anchi layad way idchat hen Espiritun Apudyus. 'GYag no wachan chayu ammaan ah ekatyuwén ammay ngém laweng peet ah matan hen ifayu, etagayyuwat ud-ay ta maid kachumsekan hen anchi ammay way chayu ammaan. Y+Wat chàyu way cha mangissa ah heno, ilanyu ta achi oma-annig hen missa yag chayu ammaan hen malifokan hen afurot hen ifayu, te no yachi hen ammaanyu, chayu epàila way maid ustoh layadyu an hiya. Wat ilanyu ta achi oma-annig hen okrong yag chayu lifokon hen afurot hen ifayu way uray met hiyaat inyatéy agé Jesu Cristu hen fasorna. 'Manowat te haén, anà ammag nanapnek way ah Apo Jesus hen manigurachu hen hamhamào way mafalin missa hen uray heno way missa way ammag maid panyawén Apudyus. Ngém heno way tagu way ah hamhamànaat panyaw hen tapen hen missa, wat panyaw angkay tot-owa para an hiya. ) Wat hiyachi, masapor etagaytaaw way chan i-innuwis, ta antaawat an man-ar-arwad ta achitaaw paat cha am-ammaan hen fumasoran hen tapena. ]3 Wat hen hiyahay nesosorat hen manot-owaan way hen egachay tatagu, mepasangocha an Apudyus amin ah incha manongfatan hen aminay enammaancha hen natatagguwancha hen antoy lota. Achitaaw lifokon hen afurot hen ifa ^5 Te wachan anchi nesosorat way alena way ekatnéén,“Haén way natattagu way Apudyus, hen ifagà wat ammag maid tagu ah achi mampalentomang hen sangwanà ah mangafunana hen kena-apudyus-o ah machayawà.” M Wat no ah Jesu Cristu hen ap-apotaaw amin, maid karébféngantaaw way ammag manguwis ya mameloh hen ihaiha an chitaaw. Te maid chillu iha an chitaaw ah achi mepasango an Apudyus way mauwis.  Te yachi chillu hen ihay pontosna way matéy ya anat man-uchi, ta hiya hen man-ap-apo hen natattagu ya umat agé hen natéy. -STe hen pontos hen antoy natatagguwantaaw wat ah machayawan Apo Jesu Cristu ya pachongna agé hen matéyantaaw te ah machayawana chillu. Wat uray ta natattagutaaw ono matéytaaw, maid kasen pontos cha nadchi amin no faén yanggay ah kachayawan Jesu Cristu way hiya hen nangen-awa an chitaaw. !Maid iha an chitaaw way cha omafurot ah ammag mamukod way mangen-awa hen acharna hen anchi natatagguwana ya umat agé hen matéyana. #?Te hen anchichay mamatpateg hen ihay ag-agaw, chacha ammaanchi ah manayawancha an Apo Jesu Cristu. Ya kaman agé hen anchichay cha mangissa hen heno way missaat chacha issa chachi ah manayawancha an Apo Jesu Cristu way chacha amin iyaman an hiya. Yag umat agé hen anchichay chan laweng hen tapen missa, te hen pontoscha agéat hen manayawancha chillu an Apo Jesus way chacha agé iyaman hen mafalin issacha. Magat wacha agéy tapena an chàyu way mamatpateg hen tapen hen ag-agaw no hen tapena. Angkay agé hen tapena, anchag penapchong hen aminay ka-ag-a-ag-agaw way maid napatpateg. Wat hen mekaman, masapor wéhchiyén mapnek hen hamhamàna no heno hen sorotona. [/Te heno ay paat chillu hen atatagum way karébféngam way manguwis hen alepan hen tapena, te ah katot-owana, alepan met Apudyus amin chitaaw. Wat egad hiya way nangen-alepan way manguwis no usto ono faén hen cha ammaan hen ihaiha way alepanna. Yag wéhchin chitaawén torongan chillu Apo Jesu Cristu chitaaw way mangamma hen laychéna. !Wat chàyu way cha mangissa hen uray heno, achiyu cha pelohon hen anchi chan laweng hen tapen hen missa. Yag umat agé chàyu way chan laweng hen tapen hen missa, achiyu agé ammag uwisén hen anchichay cha mangissa hen uray heno, te enakseptar Apudyus chàyu amin. \1Kaman hen anchi tagu way gapon kenakapsot hen afurotna, annag lawengén hen tapen hen missa way an yanggay hamchà hen mafalin issana. Waman hen tapena, afurotoncha way mafalin issacha hen uray heno way missa. 1 ]Masapor ifilangtaaw ah ifataaw hen anchichay nakapsot hen afurotna. Ya achitaaw ammag songelén chicha mepanggép hen ma-awatancha, tàén no safali hen ma-awatantaaw. K  ta hen ammaantaaw, antaawat koma an torachén hen enkamkaman Apo Jesu Cristu ta achitaaw cha pap-arufusun hen wayan hen antoy achartaaw way mangamma hen uray heno way laychéna way laweng.S  Antaaw ammag emamad way mangamma hen usto way mètemfuruy chillu hen a-amman hen anchichay nahelawan hen hamhamàna. Wat achi koma mafalin way anta lawag chan ufu-ufun ah laweng way mamfutafutang, ya achi agé mafalin hen chumagchagas ya mangamma ah lenoroko ancha mampapatéy ya man-apés. Ta antaawat an manchùgan amin chachi D  Te tég-angay tot-owa marpas hen antoy kaman lafi way ammag hommehellangan hen hamhamà hen tatagu gapon fasor. Ya tég-angay hen pomawayana way umchahan hen mamfangchan Jesu Cristu. Wat antaaw ammag epég-anan hen aminay laweng way nigagangay hen lafi ta antaawat an iyarmas hen anchi ammay way mausar hen paway. > u Masapor chichachi hen ekamantaaw, te innilataaw way tég-angay tot-owa hen mamfangchan Jesu Cristu way mangara an chitaaw te ammag hommaghag-énchi ad uwan no hen anchi antaawat ommafurotan. Wat hiyachi hen antaawat an emamad way mangamma amin hen laychéna. Masapor kamantaaw fummafangon way mamah-ag. 9 k Te no wachay tot-oway layadno hen ifam, achi mafalin way ammaam hen laweng an hiya. Wat hen manlaychantaaw hen ifaat yachi hen chataaw manongparan hen egachay orchin Apudyus. ' Te ilanyu ngén, no tongparéntaaw hen anchi ihà-an way orchin way ekatnéén, “Masapor laylaychén hen ifa way kaman hen manlaychan hen achar,” anna angkay ammag ahapén amin hen anchichay tapenay orchin way kaman hen anchi orchin way ekatnéén, “Achi cha chumagchagas ya achi cha pomatéy, achi cha mangakaw, achi cha gamgaman hen kok-owan hen ifa,” ya anat agé hen anchichay tapena. 9k Masapor fayachantaawat hen aminay utang ta marpas way achitaaw cha iyawniawni, ta an ihà-an yanggay hen anchi achi marpas way yachi hen chataaw mangempàil-an hen layadtaaw hen ihaiha an chitaaw. Te hen anchi tagu way manlayad hen ifana, chana angkay tongparén amin hen anchichay orchin Apudyus. zm Wat antaawg fayachan hen heno way inyurchin hen gubérno way fayachantaaw way furor ancha aminay tapena way niyurchin way mafayachan. Yag masapor agé ririspituwéntaaw hen anchichay karébféngana way marispitu. Hen ekamantaaw hen ifataaw -S Wat yachi agé hen chataaw mamayachan hen furor, te masapor chillu marabfuwan hen anchichay totoray way chan sérfi an Apudyus hen manalimunancha an chitaaw. 2] Wat hiyachi, masapor afurotontaaw hen anchichay totoray way faén yanggay ah manginlisiyantaaw hen chusan Apudyus, te gapo chillu ta yachi hen nenènong way ma-ammaan. 7 Te hen anchichay toray, chicha hen kaman chan sérfi an Apudyus ah pagsaya-atanyu. Ngém no laweng hen ammaanyu, yachi hen émégyatanyu, te wachan karébféngancha way manusa an chàyu, te chacha chillu mansérfi an Apudyus ah machusaan hen anchichay cha mangamma hen laweng.  Yag faén chillu aggaégyat hen anchichay chan toray non antaaw an ammaan hen usto, te hen anchichay cha mangamma hen laweng yanggay hen émégyat an chicha. Wat tapno maid émégyatanyu, anyug an ammaan yanggay hen usto wat yachi agé hen manayawancha an chàyu.  Wat heno way komontara hen anchichay chan toray, chana angkay kontaréén hen imfilin Apudyus, yag chanaat agé ammaan hen kachusaana.  ' Aminay tatagu, masapor afurotoncha hen anchi gubérno way chan toray an chicha te ah Apudyus chillu hen nangidchat hen lébféng hen gubérno way mantoray. Wat maid chan toray hen antoy lota ad uwan no faén ah Apudyus paat hen nangimpiyar an chicha hen mantorayancha. D Wat hiyachi, ilantaaw ta achitaaw ammag ma-afà gapon laweng way ma-ammaan an chitaaw yag nan-ammataawat lawa agé ah laweng. Ta hen ekamantaawat koma, antaaw an afaénchi ah ammay.{~o Ta hen enkamantaaw, antaaw an torachén hen anchi nesosorat way ekatnéén,“No hommenaang hen kafusoryu, panganényu hiya, ya mag-ay ta nàwaw, painumanyu. Te no yachin ammaanyu, chayu agé idchat hen fumiinana hen chana enammaan.” 1}[ Sosnod, ilanyu ta uray heno way mekaman an chàyuwén an-ayug achi cha fumab-arés ta anyuwat an idchatchi an Apudyus ta egad hiya way mangimfarés. Te yachi chillu hen nesosorat hen alena way ekatnéén,“Haén hen nangimfiyang hen farés, wat haén way Apudyus hen mangimfarés.” [|/ Ya pachaséntaaw ah péppég hen kafaelantaaw way achi mè-es-esngel hen tapena. {/ Yag mag-ay ta wachay nangammah laweng an chitaaw, achitaaw agé ifarés ta antaawat an emamad way mangamma hen anchi ammayén hen aminay tatagu. Az{ Antaaw agég mètetempoyug hen ifataaw ya achitaaw ammag mampahih-iya ta antaawat an ifilang hen anchichay nafafa. Ya achitaaw agé mampaspasekat way kaman paat innila amin hen egad. kyO Ya antaaw agég mèlaylayad hen anchichay laylayad, ya mètokar agé hen anchichay chan totokar. x Yag no wachay cha mamaligat an chitaaw, achitaaw an echotan ta antaawat an chawatén an Apudyus ta bindisyunana hiya. w- Yag no wacha agéy anà Apudyus ah makasapor hen torong, masapor torongantaaw. Ya achitaaw agé mapmappég way manmangili hen farangnay tatagu. Bv} Yag hen anchi chataaw namnaméén para ah pegwana, yachi koma agé hen mangemparaylayad an chitaaw. Ya masapor agé a-annohantaaw hen aminay ligat, ya epapatetaaw way chan luwaluwaru. /uW Ya achitaaw agé mansadsachot way mangamma ah heno way ma-ammaan, ya antaawat agé an sésêmén way mangamma hen ma-ammaan hen mansérfiyantaaw an Apo Jesu Cristu. t Yag masapor agéy man-ahelennayadtaaw way kaman hen manlaychan hen portoy way sonod. Yag antaaw agég ririspituwén paat hen ifa. Cs Masapor etot-owataaw hen layadtaaw hen ifa ta faén yanggay ammag tapà hen mangar-ale. Ya masapor agé manchùgantaaw hen uray heno way laweng ta antaawat an haham-én hen ammay. /rW Yag umat agé hen anchi mangempas-ém ah pomegsaan hen afurot hen tapena, masapor hiyahiya agé hen chana amma-ammaan. Yag no wachan inidchat Apudyus ah kafaelana way tomorong, masapor achi ammag naimot. Yag hen anchi nangchatana hen kafaelan way mangenmaneho hen cha omafurot, masapor emamadna way mangamma. Yag kaman agé hen anchi i mangentam-ang hen anchichay cha maligatan, masapor layyalayyadcha agé way mangamma. /qW Yag hen anchi nangchatana hen kafaelan way mansérfi hen tapena, masapor epapatena way mangamma. Ya hen anchi mantudtuchu, masapor agé iyam-ammana way mantudtuchu. Ap{ Yag gapoh torong Apudyus an chitaawat nankarakarase hen inidchatna way kafaelantaaw, wat masapor wéhchiyén usaréna hen hiyachiy ninidchat an hiya ah péppég hen kafaelana. Kaman hen anchi nangchatana hen kafaelan way mangempaka-ammu hen mepaka-ammu, masapor i-illana ta mètemfuruychi hen chataaw afuroton. )oK Wat kaman agéhchi an chitaaw way cha omafurot, te uray ta chuartaaw, ihà-antaaw chillu way achar Cristu, yag nanhehennooptaaw amin tàén nankarakarasetaaw. %nC Ta epanì hen achar hen tatagu. Te uray no an ihà-an hen anchi achar, chuar chillu hen partena way nankarakarase ya achi agé mapapchong hen kausarancha. Pm Yag gapo ta piniyarà an Apudyus way mantudtuchu, wat yato hen itugun-o an chàyu amin. Masapor koma ihaihéén ilana ta achina ammag pangatowén hen acharna ah hamhamàna, te masapor emamadna way manmanmà hen acharna way kaman annag kamangén hen kachakar hen kafaelana way inidchat Apudyus an hiya gapon ommafurotana. El Achitaaw cha tot-orachén hen a-amman hen anchichay achi omafurot ta hen ekamantaaw, antaawat an eparufus ah Apudyus way cha mamalefalew hen hamhamàtaaw ah omammayana. Te no yachi hen ekamanat, ma-awatantaaw hen laychén Apudyus an chitaaw, ya anat agé hen aminay ammayéna ya hen anchi mangemparaylayad an hiya. ^k 7 Wat hiyachi, sosnod, gapon anchi ammag chakar way ség-ang Apudyus an chitaaw, masapor koma antaaw an eporang hen antoy natattagu way achartaaw an hiya ah man-awana way an yanggay an mansérfi an hiya. Ta antaaw yanggay ammag machachallosan way mangamma hen heno way laychéna, te yaha chillu hen anchi ustoy ekamantaaw way manayaw an hiya. pjY $te ah Apudyusat hiya hen nangamma hen egachay wacha ya hiya agé hen cha manalimun amin an cha nadchi way hen pontos amin cha nadchiyat, ah kachayawana chillu. Wat antaaw yanggay ammag chachayyawén hiya ah ing-inggana. Amen.bi= #Yag ammag maid agé idchat hen tatagu an hiya ah ina sofaletan.” Yachi hen nesosorat, $hA "Te kaman hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén,“Ammag maid tatagu ah makahkahmà hen hamhamà Apudyus, wat ammag maid makatugun an hiya. g  !Anà tot-owa ammag nahahaang way manmanmà hen kenaraeng Apudyus way ammag maid mepaniyana, te ammag maid achina innila ya maid achina ma-awatan. Yag ammag maid agé tatagu ah makahkahmà hen hehemmàna ya maid agé makesoplekar hen chana ekamkaman. Ef Yaha hen enkaman Apudyus ta wachay mepàil-an hen kafasoran hen aminay katagutagu ta wacha agé hen ekamanna way mangempàila hen ség-angna hen aminay katagutagu. Hen machayawan Apudyus e Wat kaman agéhchi hen mekaman hen anchichay Judio, te uray achicha omafurot ad uwan gapon nanég-angan Apudyus an chàyu, u-umchah chillu hen anchi ag-agaw way manég-angan Apudyus agé an chicha ah omafurotancha way kaman chillu hen nanég-angana an chàyu. 2d] Hen anchi pés-éynaat chàyu way faén Judio hen iggay omafurot an Apudyus. Ngém ad uwan, chàyu hen senég-angan Apudyus gapon iggay omafurotan hen anchichay Judio. pcY Te ah Apudyus, achi mafalin way falewana hen loohna penele way tatagu ya hen ekatnéén bindisyunana. $bA Gapo hen anchi achi omafurotan hen anchichay Judio hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu, wat kaman kafusor Apudyus chicha ah pagsaya-atanyu way faén Judio. Ngém gapo ta penepelen Apudyus chillu hen anchichay anap-ocha ad namenghanat papattigéna chillu chicha. laQ Yag hen hiyachiy tempo, ka-anéna hen fasorcha ah tomot-owaan hen anchi empopostana an chicha.” `+ wat yachi agé hen tempon hen omafurotan hen egachay Judio way ganà Israel ah kahara-ancha. Te nesosorat hen anchi alen Apudyus way ekatnéén,“Fùnag hen anchi omenharà way marpo ad Sion, yag charosana hen aminay kenaraweng hen anchichay Judio way ganà Jacob. u_c Chàyu way sosnod way faén Judio, wacha hen laychê way ma-awatanyu koma way cha-an mepaka-ammu hen tatagu ta achiayu koma mampahih-iya te awni yag ekatyu lawéén napatpateg-ayu no hen Judio. Hen ma-awatanyu koma, uray ta ammag an songsongellan hen hamhamà hen tapen anchichay kacharaà way ganà Israel ah achicha omafurotan, achi chillu mannanayunchi way hamhamà, te no looh ommafurot hen amin way faén Judio way ekat Apudyus chilluwén omafurot ah makompeletowan hen filangcha, ^) Te no mafalin way annag an aran chàyu way kaman pangan hen away ah takap, yag enhoopna chàyu hen anchi ustoy murana yag nelomtà, ay achi kaskasen way naraka hen mangenhoopana hen anchichay Judio way chachà-an way pangana. Séméség-ang ah Apudyus hen aminay tatagu k]O Yag kaman agé hen anchichay achi omafurot way Judio, te non ancha an falewan hen anchi achicha omafurotan ta omafurotcha agé, wat kasen chillu ehoop Apudyus chicha. Te ah Apudyus, wacha chillu hen kafaelana way mangenhoop. n\U Wat yato hen mangil-antaaw hen kenaség-ang Apudyus ya hen kenaestrektona. Te no mepanggép hen anchichay achi omafurot, estrekto paat way manguwis. Waman no mepanggép an chitaaw way cha omafurot, an agé ammag séméség-ang non antaawat an etotoroy hen afurottaaw way achitaaw an elayosan hen anchi ség-angna. Te no elayosantaaw, hopaén chitaaw agé. D[ Te ilanyu ngénat, no iggay éng-éngangén Apudyus way mampà hen anchichay nachachà-an way panga, ay ammoh achi kaskasen way naraka hen mampa-ana an chàyu way an-ayu lawag nenep-at. /ZW Manowat te tot-owa way naphàcha gapoh achicha omafurotan. Yag hen nehoopanyu agé, gapoh ommafurotanyu. Ngém achiayu an mampahih-iya ta an-ayuwat an man-ar-arwad. Y9 Yag achiayu koma agé mampahih-iya way pawadwadcha no hen anchichay Judio, te awni yag anyug ekatén anchag naphà ta wacha paat chi kehoopanyu. bX= Ngém chàyu way an nehoop, masapor ar-arwachanyu ta achiyu ammag cha pelohon hen anchichay naphà. Te an-ayu yanggay an panga way faén chàyu hen mamangchén hen anchi lamot te hen lamot hen mamangchén an chàyu. IW  Ngém hen nekaman, kaman paat hempà Apudyus hen tapen anchichay pangan hen anchi away way inmurana way chichachi hen miyaligan hen Judio, yag annag enhoop hen pangan hen anchi safaliy away way narpoh takap way yachi agé hen miyaliganyu way faén Judio. Wat ad uwan, gapo ta nehoop-ayu, cha-ayu mèawa hen aminay ka-ammay hen anchi away way inmuran Apudyus te cha-ayu mèawa hen aminay empopostan Apudyus an cha Abraham ya hen anchichay ganàna. V Gapo ta tatagun paat Apudyus cha Abraham an Isaac yah Jacob wat kapeletan way tatagun Apudyus agé hen anchichay ganàcha. Kaman hen anchi tenapay way michaton an Apudyus way no michaton hen anchi pés-éy nauto, enahapna hen amin anchichay umunud. Ya umat agé hen ihay away, te no ah Apudyus hen nangen-awa hen lamotna wat kapeletan way hiya agé hen nangen-awa hen anchichay pangana. 9Uk Te ilanyu ngén, hen anchi nanginwalinan Apudyus hen anchichay Judio wat yachi hen nangagamichana hen anchichay tapenay tatagu ah karotarota ah man-ifana. Wat ammag maid mepaniyan hen layad no mamfangchén Apudyus hen anchichay Judio an hiya, te kaman ménat hen layad hen anchi man-uchiyan hen natéy. zTm ta éhéd yag omapéscha koma hen tapen anchichay kacharaà way Judio ta omafurotcha koma agé ah kahara-ancha. CS Ad uwan, wacha agé hen ifagà an chàyu way faén Judio way haén hen ihay piniyar Apudyus ah man-aposelna way manudtuchu an chàyu. Yag an-og ichayaw hen anchi nipiyar an haén, "R= Wat namfalin peet hen anchi achi omafurotan hen anchichay Judio ah pagsaya-atan hen aminay katagutagu hen antoy lota, wat ay achi kaskasen hen pagsaya-atan hen tatagu hen karotarota no ancha an omafurot hen anchichay Judio agé an Apudyus. Hen kahara-an hen anchichay faén Judio Q Wat gapo ta yachi hen enkaman hen anchichay kacharaà way Judio, magat wachay mangaliyén, “Wat no yaha, entagay ngarud Apudyus chicha ah ing-inggana.” Ngém faén agéchi, te ilanyu ngén. Hen anchi achi omafurotan hen anchichay Judio, yachiyat agé hen nangidchatan Apudyus hen wayayu way faén Judio way omafurot ah omapésan koma hen anchichay Judio ah omafurotancha koma agé. [P/ Ya yasa ta anchag kaman nabfurag way achi makelasin hen tot-owa, yag yasa ta ammag mepapeog hen ligat an chicha ah ing-inggana.” Yahan ensorat David mepanggép hen anchichay ammag térén way achi omafurot. O Yag wacha agé hen ensorat Are David way ekatnéén,“Yasa ta hen anchi chachan lagsaragsakan hen marokopancha ah kachusaancha. N} Wat tommot-owa hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén,“Empaknég Apudyus hen hamhamàcha way ingganad uwan, anchag kaman nabfurag way achi makelasin hen usto, ya ancha agég kaman nattorang way achi makagngar mepanggép an hiya.” M} Wat nokay hen ma-awatantaaw nò. Hen ma-awatantaawat hen anchichay kachùran way Judio way ganà Israelat iggaycha makachah hen anchi mangammayan Apudyus an chicha way chacha ana-anapén. Te an yanggay an otonna hen nangchah way chicha chillu hen penepelen Apudyus. Waman hen anchichay tapena, ancha yanggay ammag cha iyam-améd way achi mangngar hen cha ifagan Apudyus. cL? Yag hen nameleyana an chichaat faén gapon nangammaancha hen ammay te gapo yanggay hen ség-angna. Te non an umat yag wachan enammaancha ah karébféngancha way mapele, wat faén libli hen ség-ang Apudyus an chicha. [K/ Yachi hen nekaman ad namenghan, yag kaman agéhchi ad uwan, te uray no achicha omafurot hen kachùran an chàni way Judio, wachacha chillu hen hennihnih-a way ommafurot way penepelen Apudyus gapon ség-angna. `J9 Yag yato hen songfat Apudyus an hiya, ekatnéén,“Faén anggay yanggay hea hen nehàfa, te wachacha chillu hen pitunlifu way iné-égnanà way cha-ancha paat chad-ayawén hen anchi enap-apudyus way Baal.” )IK ekatnéén,“Apudyus, anchag pinchit amin hen anchichay profetam yag chinachaelcha agé hen amin anchichay cha mepatpatngan hen michaton an hea. Wat ad uwan, ang-anggayà ah nehàfa way cha manayaw an hea, yag uray agé haénat chacha iyanap hen ekamancha way mamchit an haén.” [H/ Yag achi chillu etagay Apudyus hen anchichay penepelena way tataguna. Te wachacha chillu hen ommafurot, kaman hen anchi nesosorat way nanliliyan Elias an Apudyus mepanggép hen anchichay ahentaguna way Judio, #G A Wat gapo ta yachi hen enkaman hen anchichay Judio way anchag achi omafurot, magat wachay mangaliyén entagay Apudyus amin hen anchichay chachà-an way tataguna. Ngém iggayna angkay te pakay haén nò way Judiowà met paat agé way niyanà hen ginana-an Benjamin way ganà Abraham. =L~~)}={zyxww7vutpsXrqmpoonmbl^kjihgg?fteUd}cc&bSa``,_z^^6]\[oZYY XGWUU~TjSS QQ-P\ONNVMLZ-vAmin hen antochay ifataaw ahto, chacha amin pakomostaan hea. Ya pakomostéém agé hen amin annachay ifataaw way cha omafurot ahna. Wat ta totollongan chitaaw amin an Apudyus. Haén ah Pablo.O vYag tugunum hen annachay ifataaw ta enongnongcha way mangamma hen usto ya ammay ta wachay katorongan hen anchichay makasapor ah torong ya ta wacha koma hen sérfin hen ataguwantaaw hen antoy lota.   v Ilam ta torongam paat cha Zenas way apogachu an Apolos hen lumigwatancha way mamfiyahi ta wacha koma hen amin way masaporcha. P v No faén ah Artemas hen hénagê way umalehna, ah Tikico. Wat no umchah, mahaphapa-ayu koma way umale way mihib-at an haén ahchid Nicopolis te ekat-owén ahchi hen inggawà hen antoy agiléd. " =v Te maila way ammag looh chinumgat hen anchi laweng way wachan hiya, ya hen yachiy laweng hen manot-owaan hen eno-omfatana. Hen anongoh way aryén Pablo M v Yag heno way tagu way manachael hen tetempoyugyu way an chàyug manhihiyanén, wat masapor amhiwényu. Yag no achina changrén, enkasenyu. Yag no annag a-adchiyén chillu, anyug manchùgan hiya. I v Ngém annog manchùgan hen sosongel way maid kafanagana ya hen un-u-un-un hena, ya achia agé cha me-esngel mepanggép hen orchin Moses te maid paat etorong cha nadchi ya maid amin sérfina. vAmmag tot-owa amin hen antochay cha na-ale. Hen laychê koma Tito, ta annog epapate way mangintudtuchu an cha natto hen annachay ommafurot an Apudyus ahna, ta enongnongcha paat way mangamma hen usto ya ammay, te yachi hen katorongan hen aminay tatagu. Cvta wachay mangimfilangana an chitaaw ah maid fasfasorna. Yag gapo agé hen nan-ancharan hen ség-angna wat metawid an chitaaw hen anchi mannanayun way ataguwan way chataaw namnaméén. %vYag gapo hen anchi enammaan Jesu Cristu way nangenharà an chitaawat pararo agé hen layad Apudyus way nangidchat hen Espirituna an chitaaw vwat henara-ana chitaaw. Ya faén agé gapo ta wacha hen ammay ya usto way enammaantaaw te an yanggay gapo hen ség-angna ya an chitaawat hara-an. Wat chinarosana amin hen fasortaaw way kamantaaw kasen niyanà te finalewan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàtaaw. jMvNgém angkay hiyachi way nepaka-ammu hen ség-ang Apudyus an chitaaw ya hen layadna hen tatagu, 4avTe uray chitaaw amin, hen anchi ar-argawat antaaw ammag enomfat way maid innilataaw hen usto mepanggép an Apudyus wat maid afurottaaw an hiya te an narokop hen hamhamàtaaw way kaman paat chitaaw hen alepan chi laweng way cha mangamma-amma hen heno way laylaychén hen achar. Ya ah ka-ag-a-ag-agaw, ammag laweng ya apés hen wacha an chitaaw wat antaaw ammag achi laychén hen tatagu ya achi chitaaw agé laychén an chicha. 9vIfagam agé ta achicha ustan hen uray heno way tagu ya ta achicha chan sosongel ta ancha an man-anoh way mangenmamad hen ekamancha hen aminay tatagu. ? yvItugutugunno agé hen anchichay tatagu ahna ta afurotoncha hen anchichay o-okom hen gubérno way chan toray an chicha ya ta masasagganacha koma way mangamma hen uray heno way ammay. *MvWat chichato hen itudtuchum hen tatagu ah péppég hen karébféngam way manugun ya mangamhew an chicha. Yag ilam agé hen ekamanno ta maid kapeloham.O~vTe hiya, inidchatna hen acharna way matéy ta wachay kafaelantaaw way manginwalin hen anchi lawengay a-amma, ya ta mafalin macharosantaaw ah mantataguna paat way helarayyad way mangamma hen ammay. `}9v Yaha hen ekamantaaw ah chataaw manmannéchan hen mamfangchan Jesu Cristu way pongar hen namnamataaw way hiya hen anchi kangatowan way Apudyus way nangenharà an chitaaw way an agég maid mepaniyan hen kaenammayna. !|;v Yag no iyafiintaaw hen hiyachiy ség-angna, ma-awatantaaw way masapor antaaw ammag iyanggayan hen heno way achi laychén Apudyus ya hen anchi laweng way laychén hen achar. Masapor man-annadtaaw ya nalimpiyutaaw way mangamma hen laychén Apudyus hen kawad-antaaw hen antoy lota. y{kv Inu-umchah hen nangempàil-an Apudyus hen anchi ség-angna hen aminay tatagu way yachi hen kahara-antaaw. "z=v ya achicha cha etàlilig way mangara hen heno way ilancha. Ta hen ekamancha, ancha yanggay ammag ammaan hen ammay ah kail-an hen mapiyarancha te no yachi hen ammaanchaat machayaw ah hamhamà hen tatagu hen anchi chataaw itudtuchu mepanggép an Apudyus way nangenharà an chitaaw. y v Ifagam hen anchichay a-alepan way masapor afurotoncha hen apocha ya ammaancha amin hen laychéncha. Achicha cha me-esngel 3x_vYa iyam-ammam way mangintudtuchu hen pahig tot-owa ta maid machumsekana, ta anchag fumiin hen anchichay cha komontara te achicha makachah hen manlawengancha an chitaaw. .wUvYa heay Tito, ilam ta mènomènong amin hen ammaam ta wachay torachén hen tapena. Ya emamadno hen ekamanno way mantudtuchu ya epàilam ah a-ammam hen kenapategna. v{vTéngténgém paat agé hen anchichay finafallu ta achicha cha afunan hen heno way laweng way laychén hen achar. )uKvya ta man-annadcha agé ya ta nacharos hen hamhamàcha way mangennongnong way mangamma amin hen karébféngan hen fufae way ammaan. Ya itudtuchucha agé way masapor man-anohcha ya afurotoncha hen ahawacha. Te no yachi hen ammaancha wat achi maustan hen mitudtuchu mepanggép an Apudyus. rt]vta matudtuchuwan hen anchichay ung-ungunga way finufae ta laylaychéncha hen ahawacha ya hen a-anàcha, OsvYa umat agé hen anchichay natnatang way finufae, ifagam ta enongnongcha hen ekamancha way mangamma hen laychén Apudyus ta achicha chan kapkapot ya mamfutfutang. Ya masapor itudtuchucha hen ammay Tr!vIfagam hen anchichay anam-ama ta achicha cha afunan hen anchi laweng way laychén hen achar ya ta man-annadcha. Masapor epapatecha hen afurotcha ya hen manlaychancha hen ifacha. Ya masapor man-anohcha. |q svNgém hea, Tito, masapor itudtuchum hen anchi mètemfuruyan hen anchi tot-owa way ma-afurot mepanggép an Apudyus. Tp #vChicha anchag ekatén ommafurotcha an Apudyus, ngém hen chacha ammaan, yachi hen manot-owaan way maid tot-owa afurotcha, te anchag laweng ya natangset way maid paat innilacha way mangamma hen usto.o 1vHen anchi tagu way chinarosan Apudyus hen hamhamàna, maid makachachael hen anchi ammay way wacha an hiya te maid panpanyawna. Waman hen anchi tagu way cha-an macharosan hen hamhamàna way ammag achi omafurot, maid achi mangemparaweng an hiya te maid achina panyawén. Gn  vya ta achichag chachangrén hen annachay hudhuhudhud hen anchichay Judio ya achicha agég cha afuroton hen anchichay orchin way ammag cha penarang hen tatagu way nangachi hen anchi tot-owa. $m Cv Yachi hen imfagana yag tot-owa angkay. Wat hiyachi, masapor eleletagno way mangamhew an chicha ta éhéd yag usto hen ekamancha way mangafurot an Apudyus, l v Ad namenghan, wacha hen ihay kailiyancha way eCreta way kaman profeta yag uray hiyéén annag cha etanong way mangaliyén, “Anchag nangéttém hen aminay eCreta way anchag laweng way térén, ya nasachot way man-amma ngém alestocha mepanggép ah mangan.” ?k yv Wat masapor paginangém chicha te chacha lifokon hen afurot hen tapen hen himfafaryan gapon anchi enomfat way chacha itudtuchu, yag hen gagaracha paat agéat ah umar-ancha ah pelak. _j 9v Hen mangimfag-à an natto an hea, te chuarcha hen tatagu ahna way ammag natangset, kaskasen hen tapen anchichay Judio way tommepon an chàyu way ammag kenokomsaw hen chacha aryén ah manlokopancha hen tapena. mi Uv Ya masapor é-égnanana hen anchi nitudtuchu an hiya way yachi paat hen ma-afurot, ta usto hen itudtuchuna hen tapena ah mepas-éman hen hamhamàcha ya ta wachay mepàil-an hen neh-awan agé hen anchichay safali hen hamhamàna. Kh vYa hen mangemponponò agé, masapor manmamangngili ya patigéna paat hen ammay. Masapor na-annad ya nalimpiyu ya patigéna hen laychén Apudyus, ya achinag cha afunan hen laylaychén hen achar. g {vYa gapo ta hiya hen napiyar way manalimun hen anchichay ommafurot an Apudyus, wat masapor maid kachumsekana ya achi ammag natangset ya achi agé narakah pomtok, ya faén agé amfutangén ya achi agég gumugullu ya achi agég chan gamgam ah pelak. 8f kvte hen mangemponponò, masapor maid ahoyna ya an ihà-an hen ahawana, ya masapor agé ommafurotcha hen anchichay a-anàna way achichag natangset ya achichag chan fab-arakfor. de CvHen nanaynà an hea ahnad Creta, ta ehènadno koma amin hen anchichay cha-an marpas ya ta chumutok-a ah mangemponponò hen kafabréfabréy ahna. Wat achim cha aliw-an hen anchi intugun-o mepanggép hen machutokan, ?d yvHen chawat-o, ta totollongan chitaaw an Amataaw way Apudyus yah Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw amin. Hen ammaan Tito ad Creta Jc vNgém egad ad uwan yag annaat epagngar hen yachiy ammayay chamag an chitaaw. Yag impiyarnachi an haén, wat yachi hen chà iwarawarawag te yachi hen imfilin Apudyus way nangenharà an chitaaw. Rb vTe yachi hen manamnamataaw way mangawat hen anchi mannanayun way ataguwan way empopostan Apudyus hen anchi uray cha-an ma-ammaan hen antoy lota, yag innilataaw agé way ah Apudyus, maid kétkétémna. Ua 'vHaén ah Pablo way aposel Jesu Cristu way chan sérfi an Apudyus. Wat antoyan hen sorat-o an heay Tito way anào tot-owa gapon ommafurotantaaw an Jesu Cristu. Haén, piniyarà way i mangempapegsa hen afurot hen anchichay tatagu way chinuchuttokan Apudyus, ya ta epaka-awat-o agé an chicha hen anchi tot-owa ah komamanancha an hiya. `Wat ah Apudyus way kararaengan, hiya yanggay hen machachayaw ah ing-inggana gapon Jesu Cristu. Amen. Haén ah Pablo_!Yag ad uwan agé way nepaka-ammu, ammag niwarawag hen karotarota way yaha chillu hen ensorat hen anchichay profeta ad namenghan way mekaman, te ah Apudyus way nawawà-acha ah ing-inggana, hiya hen nangimfilin hen miwarawagana ah omafurotan hen tatagu ah karotarota. ;^oAntaaw yanggay ammag chachayyawén ah Apudyus way mannakafalin way mangempapegsa hen afurottaaw ah mètemfuruyan hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesu Cristu way chà chillu itudtuchu. Yag hen yachi agéy chamag, kaman an netataro nanepod ad malimaliyam way ingganad uwan yag anat mepaka-ammu. b]=Wat ta totollongan chitaaw amin an Apotaaw way Jesu Cristu. Machachayaw ah Apudyus \7Ya ah Gayo agé way cha manmangili an haénay Pablo way ahtoh faréyna agé hen cha ma-am-amongan hen aminay cha omafurot, wat chana agé pakomostéén chàyu ya cha chàyu agé pakomostéén an Erasto way toserero hen yatoy fabréy, ya anat ah Cuarto way sonodtaaw agé. [9Yag haén agé way Terico way cha mangensorat hen yatoy sorat Pablo, chà agé pakomostéén chàyu way cha omafurot an Apotaaw way Jesu Cristu. jZMHen antoy ifà way ah Timoteo way cha mì-idnu an haén hen antoy chani mansérfiyan an Jesu Cristu, chana agé pakomostéén chàyu way kaman agé hen antochay kacharaà way Judio way cha Lucio an Jason yah Sosipater. kYOte no yachiyat ammag achi mahen-awniyan yag ah Apudyus way cha mamanoh hen hamhamàtaaw, annag torongan chàyu way mangafà an Chumunyu way kaman anyug gupesén hiya. Wat ta matotollongantaaw amin an Apotaaw way Jesu Cristu. pXYAnà ammag laylayad gapon chàyu te ammag nanhemamag tot-owa hen kenanongnong hen afurotyu. Wat hen laychê yanggay, ta an-ayug lomaelaeng way mangamma hen ammay ya usto ta anyu yanggay ammag aliw-an way mangamma hen laweng, WTe hen kaman an cha nadchiy tataguwat faén ah Apotaaw way Jesu Cristu hen chacha mansérfiyan te an yanggay ammag hen laylaychén hen acharcha hen chachan sérfiyan. Yag ah kenasilibcha, chacha ay-ayuwén hen anchichay attè hen hamhamàna ah marokopancha. }VsWat hiyachi, sosnod, antoyan agé hen itugun-o an chàyu wat papannaagényu koma. Ar-arwachanyu paat hen anchichay tatagu way cha mangempasena an chàyu ah machachaelan hen tempoyugyu ya ah malifokan hen afurot hen tapena. Te anchag cha kontaréén hen anchi tot-owa way nitudtuchu an chàyu yag safaliyat agé hen chacha itudtuchu. Wat masapor manchùganyu chicha. hUIWat amiamin-ayu, ihaihéén epàilana koma hen layadna hen ifana. Ya amin hen antochay cha omafurot ahto way cha ma-am-among ah kafabréfabréy wat chacha amin pakomostéén chàyu ahna. Hen anongoh way intugun Pablo >TuYa pakomostéényu agé cha Filologo an Julia, ah Olimpas, ya ah Nereo ya hen anchi sonodna way fufae, ya anat agé hen amin anchichay tatagun Apudyus way cha mìyamong an chicha. S#Ya etapeyu cha Asincrito an Flegonte, ah Hermes, ah Patrobas, ah Hermas ya anat amin hen anchichay sosnodtaaw way cha mìyamong an chicha. yRk Pakomostéényu agé ah Rufo way machachamag hen afurotna an Jesu Cristu ya anat ah inana way kaman agé inà. 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq`qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////~/r/f/Z/N/B/6/*///............z.o.d.Y.N.C.8.-.".. .------------}-r-g-\-Q-F-;-0-%---,,,,,,,,,,,,,u,j,_,T,I,>,3,(,,,+++++++++++++x+m+b+W+L+A+6+++ ++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qfZNB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymbVJ>2&~rfZNB6*v  *,  )+  (*  ')  &(  %'  $%  #&  "$  !#  "  !                                                               6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f   e 8d 7c 6b 5a 4_ 3` 2^ 1] 0\ /[ .Z -Y ,X +W *V )U (T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J H I G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - 2, 1+ 0* /) .( -' ,& +% *$ )# (" '! & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                               ~ } | { z y x  w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q 4P 3O 2N 1M 0L /K .J -I ,H +G *F )E (D 'C &B %A $@ #? "> !=  < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + *  )  (  '  &  % $ # " !       P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n  ,m  +l  *k  )j  (i  'h  &g  %f  $e  #d  "c  !b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C   B  !A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "   !  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  -  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r 8q 7p 6o 5n 4m 3l 2k 1j 0i /h .g -f ,e +d *c )b (a '` &_ %^ $] #\ "[ !Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  : +9 *8 )7 (6 '5 &4 %3 $2 #1 "0 !/  . - , + * ) ( ' & % $ # " !                         ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                              ~  }  |  {  z y x w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f Be Ad @c ?b >a =` <_ ;^ :] 9\ 8[ 7Z 6Y 5X 4W 3V 2U 1T 0S /R .Q -P ,O +N *M )L (K 'J &I %H $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ K# J" I! H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                ~ } | { z y  x 'w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q .P -O ,N +M *L )K (J 'I &H %G $F #E "D !C  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # ." -! , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                ~ } | { z y x  w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ 'Z &Y %X $W #V "U !T  S R Q P O N M L K J I H G F E D C B A  @  ?  >  =  < ; : 9 8 7 6 5  4 $3 #2 "1 !0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #~  "}  !|  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  a  b  `  _  ^   ]  &\  %[  $Z  #Y  "X  !W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  J  K  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                                                     " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                          ~ }  | { z y x w v u t s r  q  p  o  m  n l k j i h g f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O  N  M  L -l|pdXL@4)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhX2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKwKkK_KTKHK>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============v=k=`=U=J=?=4=)===<<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*i*^*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +   xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5*vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                              ~ } | {  z #y "x !w  v u t s r q p o n m l k j i h g f e d  b  c  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W V U T S R Q P O N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 (8 '7 &6 %5 $4 #3 "2 !1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                       & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ #~ "} !|  { z y x w v u t s r q p o n m l k j i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ )[ (Z 'Y &X %W $V #U "T !S  R Q P O N M L K J I H G F E D C B A @  ?  >  =  <  ; : 9 8 7 6 5 4  3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !               4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                            ~  }   |  +{  *z  )y  (x  'w  &v  %u  $t  #s  "r  !q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R   Q (P 'O &N %M $L #K "J !I  H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6  5  4  3  2  1 0 / . - , + )  * <( ;' :& 9% 8$ 7# 6" 5! 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                            ~  } | { z y x w v  u /t .s -r ,q +p *o )n (m 'l &k %j $i #h "g !f  e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S  R  Q  P  O  N M L K J I H G  F  E  D  C  B  @  A  ?  >  =  <  ;  :  9   8   7   6   5   4  3  2  1  0  /  .  -  ,                                                                 ~ }  | *{ )z (y 'x &w %v $u #t "s !r  q p o n m l k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R (Q 'P &O %N $M #L "K !J  I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7  6  5  4  3  2 1 0 / . - , +  * ) ( ' & % $ # " !                        !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "~  !}  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]  9\  8[  7Z  6Y  5X  4W  3V  2U  1T  0S  /R  .Q  -P  ,O  +N  *M  )L  (K  'J  &I  %H  $G  #F  "E  !D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  $   %  *#  )"  (!  '  &  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b   a G ` F _ E ^ D ] C \ B [ A Z @ Y ? X > W = V < U ; T : S 9 R 8 Q 7 P 6 O 5 N 4 M 3 L 2 K 1 J 0 I / H . G - F , E + D * C ) B ( A ' @ & ? % > $ = # < " ; ! :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !               /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  # " !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                      ~  }  |  {  z  y   x  3 w  2 v  1 u  0 t  / s  . r  - q  , p  + o  * n  ) m  ( l  ' k  & j  % i  $ h  # g  " f  ! d   e   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E 5K 4J 3I 2H 1G 0F /E .D -C ,B +A *@ )? (> '= &< %; $: #9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !              8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r /q .p -o ,n +m *l )k (j 'i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C 0B /A .@ -? ,> += *< ); (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a  #`  "_  !^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?   >  ;=  :<  9;  8:  79  68  57  46  35  24  13  02  /1  .0  -/  ,.   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|D|9|.|#|| |{{{{{{{{{{{{~{s{h{]{R{G{<{1{&{{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp`pTpHpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh6h,h"hhhggggggggggggggxgngdgZgPgFgZ2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGXP2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NUNIN=N1N%NN NMMMMMMMMMMM}MqMeMYMMMAM6M*MMMLLLLLLLLLLLLwLkL_LSLGL;L/L#LL KKKKKKKKKKKK|KpKdKXKLK@K4K(KKKJJJJJJJJJJJJtJhJ\JPJDJ8J,J!JJ IIIIIIIIIIIIyImIaIUIII=I1I&IIIHHHHHHHHHHHHuHjH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGxGlG`GTGHGD2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBxBlB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=$== =<<<<<<<<<<<|131(111000000000000x0l0`0T0H0<000$00 0///////////}/r/f/Z/N/B/6/*///............w.k._.S.G.;./.#.. ------------{-o-c-W-M-B-7-,-!-- -,,,,,,,,,,,,u,i,],Q,E,9,-,!,, ++++++++++++z+n+b+V+J+>+2+(+++*************x*m*b*W*L*@*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%}%r%g%\%Q%F%;%0%$%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#.#"## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"("""!!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWL@4(th\PD8, xmaUI=1%                                  (  '  &  %  $  #  "  !                                                      ~   }   |   {  ' z  & y  % x  $ w  # v  " u  ! t  s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a  `  _  ^  ]  \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E  D  C  B  A  @   ?   >   =   <   ;   :   9   8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                       6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +   *   )   (   '   &  %  $  #  "  !       v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k D j D i  D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R D Q D P  D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ; D : D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  : ~ : } : | : { :z :y :x :w :v :u :t  :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g :f :e :d :c :b : a : ` : _ : ^ : ] :\ :[ :Z :Y :X :W :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  :F  :E  :D  : C  : B  : A  : @  : ?  :>  :=  :<  ::  :;  :9  :8  :7 0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 |  0 {  0 z & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &   & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b & a & `  & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D & C  & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & / & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  `  a  ^   _   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  g  h  f  e  d c b a ` ^ _ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l   k  $j  #i  "h  !g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H   G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3   2  !1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                ' & % $ # " !                                                                                                                                                                            ~ } | {  z  y  x  w  v u t s r q p o  n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q   P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >   =   <   ;   :   9  8  7  6  5  4  3  2  1                                                      , + * ) ( ' & % $ # " !                                            cX"}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~S~H~=~2~'~~~}}}}}}}}}}}}}w}l}a}V}K}@}5}*}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zQzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymycyXyMyBy7y,y!yy yxxxxxxxxxxxx|xqxfx[xPxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwk3k(kkkjjjjjjjjjjjjjyjnjcjXjMjBj7j,j!jj jiiiiiiiiiii~irifiZiNiBi6i*iiihhhhhhhhhhhhwhkh_hShGh;h/h#hh gggggggggggg|gpgdgXgLg@g4g(gggffffffffffffufjf^fRfFf:f.f"ff eeeeeeeeeeee{eoeceWeKe?e3e'eeeddddddddddddtdhd\dQdEd9d-d!dd ccccccccccccycmcacVcJc>c2c&cccbbbbbbbbbbbbsbgb[bObCb7b+bbbaaaaaaaaaaaaxala`aTaHa\2\&\\\[[[[[[[[[[[[s[g[[[O[C[7[+[[[ZZZZZZZZZZZZxZlZ`ZUZIZ=Z1Z%ZZ ZYYYYYYYYYYY}YqYeYYYMYAY5Y)YYYXXXXXXXXXXXXvXjX^XRXFX:X.X" 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L   K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +  *  )  (  '  & % $ # " !                                                                                                                                                                                                                                                        +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !