SQLite format 3@ yBy- }H~~$}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)atablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" NUMERIC, "book_number" NUMERIC, "short_name" NUMERIC, "long_name" TEXT)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) 9hP9'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagept)chapter_stringCapítuloP#descriptionNuevo Testamento na Mundurukú, 2010, Wycliffe Bible Translators 7~>|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~~~~~~=<;&:.9*8*736&5)4&3210/q.`-j,h+O*9)7(,'&&%$# "! |fJkD ]>-}b) h8  s a M 2) |w]>~~~~~i~J~+~}}}}}}h}K}.}|##ff7c80OffbOffenbarung#00ff00JudJudas!#00ff003Jo3 Johannes!#00ff002Jo2 Johannes!#00ff001Jo1 Johannes#00ff002Petr2 Petrus#00ff001Petr1 Petrus#00ff00JakJakobus#ffff00HebrHebräer#ffff00PhimPhilemon #ffff00vTitTitus ##ffff00l2Tim2 Timotheus##ffff00b1Tim1 Timotheus#-#ffff00X2Thes2 Thessalonicher# -#ffff00N1Thes1 Thessalonicher #ffff00DKolKolosser #ffff00:PhilPhilipper #ffff000EphEpheser #ffff00&GalGalater##ffff002Kor2 Korinther##ffff001Kor1 Korinther#ffff00RömRömer"/#00ffffApgApostelgeschichte#ff6600JohJohannes#ff6600LkLukas#ff6600MkMarkus#ff6600MtMatthäus Bx~fN8~~~~~y~_~G~0~}}}}}}S}8}}||||||s|W|<|%| {{{{{{f{L{-{ zzzzztzOz1zyyyyyyzy_yDy)yxB! ApApocalipse#ff7c80A JdJudas#00ff00@ 3Jo3 João#00ff00? 2Jo2 João#00ff00> 1Jo1 João#00ff00= 2Pe2 Pedro#00ff00< 1Pe1 Pedro#00ff00; TgTiago#00ff00: HbHebreus#ffff009 FmFilemon#ffff008 vTtTito#ffff007! l2Tm2 Timóteo#ffff006! b1Tm1 Timóteo#ffff00#5/ X2Ts2 Tessalonicenses#ffff00#4/ N1Ts1 Tessalonicenses#ffff003# DClColossences#ffff002' :FpFilipensenses#ffff001 0EfEfésios#ffff000 &GlGálatas#ffff00/% 2Co2 Coríntios#ffff00.# 1Co1 Coríntos#ffff00- RmRomanos#ffff00$,3 AtAtos dos Apóstolos#00ffff+ JoJoão#ff6600* LcLucas#ff6600) McMarcos#ff6600( MtMateus#ff6600'MlMalaquias#ffff99&ZcZacarias#ffff99%AgAgeu#ffff99$SfSofonias#ffff99#HcHabacuque#ffff99"NaNaum#ffff99!MqMiqueias#ffff99 JnJonas#ffff99|ObObadias#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseias#ffff99TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel#ff9fb4*?6LmLamentações de Jeremias#ff9fb4,JrJeremias#ff9fb4"IsIsaías#ff9fb4%5CtCantares de Salomão#66ff99#EcEclesiastes#66ff99#PvProvérbios#66ff99SlSalmos#66ff99JóJó#66ff99EtEster#ffcc99NeNeemias#ffcc99EdEsdras#ffcc99#2Cr2 Crónicas#ffcc99 #1Cr1 Crónicas#ffcc99 x2Rs2 Reis#ffcc99 n1Rs1 Reis#ffcc99 d2Sm2 Samuel#ffcc99 Z1Sm1 Samuel#ffcc99PRtRute#ffcc99FJzJuizes#ffcc99=<Fg%5 0XU J,@?7K “Apẽn oceju g̃ebum g̃u apẽn warara'acayũ be juk adi warẽmtag̃ ocekuk iap kay; imẽn tak g̃ebum g̃u juy eg̃uy apẽn cuk adi ikẽrẽat oceg̃ujurũg̃rũg̃ iap kay,” i dak.6g “G̃asũ ocexan cuy eg̃ũm ocewebe,” i.;o “G̃axĩn ma juy soat kukukan eg̃uy,” i dak. “Soat kukukan eg̃uy bima, ipi juacat cuy jekukum jeedop ip ebikuyap tag̃ apẽn kabi beacat cucum ip ebikuyap tag̃,” i. — Imẽn cuy epe'e, Deus eju kawẽnwẽn pima: “Bay!” i juy epe'e kabi beat pe. “Soat cuy ibuyxin ebutet kug̃ jeenuy,” i.)K— Eyju bit ka'ũma. Imẽn epeyekawẽn g̃u juy Deus eju. Deus eyebay buxim. Kabi beat teku. Eyekawẽn awap, itaybit ajo-kug̃ g̃u eyju iam — io'e. hI— Deus eju kawẽnwẽn pima, eyejoojuyap ade em g̃u juy epeyekawẽn — io'e. — Imẽn Judeu'ũmayũ o'jekawẽn ip Deus baroyũ be. Tũybe ocekawẽn kay ya'ĩjojo je'e oceju ade ma kawẽnwẽn puye iãn je'e ip.U#— Eyju bit eyduk'a be juy epeõm, Deus eju kawẽn ãm — Jesus o'e cebe ip. — Eyduk'a exĩntabi juy epetomudip, warara'acat pe eyjojoap puxim. Epetomudip, kawẽn ãm kabi beat eju- -ijo ba'oreat eju- -wuyebay eju. Deus imẽn eyjojo. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” i'e'em tak eywebe — io'e Jesus cebe ip.A{— Eyju bit warara'acat mug̃uykuku'ukat puxim g̃u juy epesop. Soat etabutpe ip kawẽn pin Deus eju. Deus eju kawẽnwẽnap'a be kawẽn pin ip soat etabutpe- -uk'a ukpibubu dag̃ tak. Warara'acat pe jejojoan acã ip kawẽnwẽn Deus eju. Warara'acat kawẽn ãm ojuy ip. “Xipat ip. Deus kay jĩjã ip,” i. Warara'acat o'jewag̃uy cebe ip ojuy ip. Wararaãcat ijojom ip iap acã je'jat ip. Deus xewi bit ka'ũma ma je'jat ip.#?— Iba'arẽm iũmũm pima eyju, ixe kabi beat o'jojojo- -wuyebay. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” Deus e'em eywebe — io'e Jesus. '— Eyju bit ibubutbet'ũmat pe iũmũm pimap, iba'arẽm ma juy epeg̃ũm, jebure jĩjãat cuy itaybit g̃u iũm ãm je'e — io'e cebe ip.  — Imẽnpuye ibubutbet'ũmat kay eyetabotaidabotbot pima, cebe eyebutbut'in ũmũm pima, eyawẽg̃ epeyawẽg̃mupõg̃põg̃ g̃u juy — Jesus o'e. — Eymug̃uykuku'ukayũ jawẽg̃ mupõg̃põg̃ ojuy ip imẽn ma. Deus uk'a be jawẽg̃ mupõg̃põg̃ ip, e dag̃ tak. Jebureyũ ekawẽn kay jĩjã ip, “Xipat cĩcãat ẽn,” i bima cebe ip. Iboap ekawẽn kay jĩjã ip. Icẽmãn oce eywebe. Jebikuyap tag̃ je'jat ip. Imẽnpit ka'ũma ma je'jat Deus xewi — io'e Jesus ya'ĩjojo'ukayũ be._  9O'jekawẽn Jesus jebekitkit pe. — Eyday'em'um cuy epesop — io'e Jesus. — Wara'acayũ be eyjojoap puxim g̃u cũg̃ ma epekuku — io'e. — Imẽn cuy epeg̃ug̃ẽ g̃u ixeyũ be eyjojoap puxim. Imẽn epeg̃ug̃ẽ bima, Deus xewi ka'ũmg̃u jeyjat, eye'eap puye. Ixe kabi beat xewi ka'ũmg̃u epejat — io'e ya'ĩjojo'ukayũ be. 0— Wuyebay xipat cĩcãat soat em. Ixe buxim cuy epesop- -wuyebay icẽmat puxim cuy epesop- -kabi beat puxim — io'e Jesus. w/— Eybureyũ eju acã eyekawẽn puje, ajo g̃u e'em cĩcã eyju. Imẽn tak Deus kay itabut'ũmayũ jekuku ip.B}.— Eykayayũ acã ikukpin eyxe bima, imẽn xipat Deus xe du? Ka'ũma. Apẽnpuye Deus a'õbi xipacat ũmap wiwim eyju? Jeyipi iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ imẽn tak ixeyũ xe jekayayũ ikukpin jekuku ip- -eyxe cekay'ũm cĩcãayũ imẽn jekuku ip. Eykay'ũmayũ dak xipan cuy epejukuk — io'e Jesus.w-— Imẽn jekukum pima, kabi beat ipotpoyũm epe'e. Soat peam Deus kaxi o'g̃uju kabi be- -xipacayũ beam, xipat'ũmayũ beam tak — io'e Jesus. — Soat peam tak Deus muba'at o'g̃uju ipi kay- -icũg̃at peam, cũg̃'ũmat peam tak — io'e.T!,— G̃asũ oce eywebe: Eykay itakomaayũ xipan cuy epejukuk. Xipan g̃u eykukayũ beam cuy epeyekawẽn Deus eju — io'e Jesus. — “On odin ip cekay,” i juy epe'e, kawẽnwẽn pima Deus pe.!+— Kuyje Moisés o'jekawẽn. Eyduk'a xeayũ xipan epejukuk, i. Eykay itakomaayũ bit xipan g̃u juy epejukuk, i — io'e Jesus.@y*— Eyxewi iojuy buje, epeg̃ũm cuy cebe. Eyweju o'jekawẽn pima: “Eybubut epeg̃ũm cuy owebe darem. Waram iũmũm eywebe ma,” i; darem cuy epeg̃ũm cebe — io'e Jesus.)— Wara'at ka bewiat sorara a'õbi pũg̃ kilometroat tag̃ jebubut eymudujowan puje, epeyetujowat cuy xepxep kilometroat tag̃.(— Eyekamixa kay ip pima, ibimãmãayũ kay eydujowan pima, epeg̃ũm cuy cebe ip. Eyekabek tak epeg̃ũm — io'e Jesus.S'— Õn pit e'em eywebe: Ikẽrẽm eykukayũ eyba'at kadi eydopaoka buje ip, wara'at kadi koreren epe'e eydopa, wara'at kadi eydopaoka am — io'e Jesus. — Ikẽrẽm g̃u juy ip epejukuk — io'e.1[&— Moisés cuk o'jekawẽn. Ag̃okatkat ta'ũm pima, eyju dak wara'at epesutamu'ũm, i. Agokatkat tũy'uk puje, wara'at tak epetũy'uk cuy, i — io'e Jesus.mS%— I juy epe'e, “Icẽmãn,” i. I dak epe'e, “Ka'ũma,” i. Imẽn acã epeyekawẽn cuy, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pewi beku wara'at ekawẽn ajẽmjẽm puye- -dapxi iap ekawẽn ajẽmjẽm puye — io'e.?~w$— “Etaybit icẽmãn wa'a kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i dak ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn g̃u juy epe'e, eywebe iba'ore buye yaypan'isuat waram ebapuk am, yaypan cĩcã buje; eywebe iba'ore buye dak yaypan cĩcã ebapuk am, yaypan'isuat pima — io'e Jesus.\}1#— “Etaybit icẽmãn ipi kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i'ũmg̃u dak cuy epe'e warara'acat pe. Imẽn epe'e bima, “Etaybit icẽmãn ipi o'g̃ug̃ẽiat kake,” i bima bit purut ka epe'e, ipi Deus imũnka buxim puye. Imẽn pima bit purut ka epe'e, Deus ipi o'g̃ug̃ẽ buye. — “Etaybit icẽmãn Jerusalém ka kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i dak ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn epe'e bima, “Etaybit icẽmãn Jerusalém ka watwat kukukat kake,” i bima bit purut ka epe'e, Deus Jerusalém ka watwat kukukat cĩcãat puye. — Imẽneju epe'e g̃u juy soat pe. Pũg̃ em tak ka'ũma. Soat kake ip, Deus a'õbiat ebapukpukap puye.u|c"— Õn pit e'em eywebe: Eyetabucap epe'e bima, epeyekawẽn g̃u juy Deus pe: “Wa'õ kay'ũm pima, ipiat osupi'ajoat owebe,” i g̃u juy epe'e. Pũg̃ em tak ka'ũma — io'e Jesus. — “Etaybit icẽmãn kabi kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i'ũmg̃u dak cuy epe'e warara'acat pe. Imẽn epe'e bima, “Etaybit icẽmãn Deus kake,” i bima bit purut ka epe'e, kabi Deus abikbikap puxim puye. Imẽn pima pit purut ka epe'e, Deus kabi be omuyiat puye.N{!— Moisés o'jekawẽn. Icẽmãn cuy epe'e. Eybu'um g̃u juy eytabucap kay epesop. Eya'õ dag̃ cuy epeku soat em. Eya'õ kay juy epesop- -ajo imug̃ẽap ojuy iap kay. Kuy juk epeyekawẽn Deus pe: ‘Wa'õ kay'ũm pima, ipiat osupi'ajoat owebe,’ i juk epe'e. Imẽneju eya'õ kay juy epesop, i — io'e Jesus._z7 — Õn pit e'em eywebe: Ag̃okatkat jetayxi epere buje, jetayxi wara'at eju o'jepo g̃un ma'g̃u, ixe ag̃okatkat ikẽrẽat kug̃ Deus xe. Ixe ayacat waram jewebumũn puje, ikẽrẽat kug̃ Deus xe, itop ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ buye. Wara'at ag̃okatkat tak ixe ayacat eju jewebumũn puje, ikẽrẽat kug̃ Deus xe — io'e Jesus.My— Moisés o'jekawẽn waram kuyjeacat pe. Ag̃okatkat jetayxi epere pin pima, otayxim g̃u ẽn g̃asũ bit iaptup cuy tupũm cebe. Imẽn cuy etupũm cebe, cepere am, i — Jesus o'e.x— Epeyepere juy ikẽrẽat mug̃eg̃ẽap tak — io'e Jesus. — Eyba'at kadiatpu'ũm pima bit purut, kuka eybum ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃. Imẽn ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u, ipiat'ajoap puxixim — io'e Jesus.Imẽn Jesus o'e, Jesus xe wuyba wuye'eap puxim. Wuye'eap pewi wuyju ikẽrẽat mubapuk pima, iboap e'eap tag̃ jekukum g̃u juy acesop. Jepere juy wuyju.{wo— Imẽnpuye epeyepere juy jeakap ikẽrẽat kay. Eyba'at kadiata'ũm pima bit purut, kuka ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ. Imẽn ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u ipiat'ajoap puxixim — io'e- -Jesus o'e.Imẽn Jesus o'e, Jesus xe wuyta wuybikuyap puxim. Wuybikuyap pewi wuyju ikẽrẽat kay bima, iboap ibikuyap tag̃ jekukum g̃u juy acesop. Pug̃ ẽm tak ka'ũma..vU— Imẽnpit õn e'em eywebe: Ayacat kay ag̃ pima eyju, dabi'o pin pima dak, kuy ceweju jepo iap co'i epe'e. Eyag̃uy be ma kuy ibapuk ayacat kay — io'e Jesus.qu[— Moisés o'jekawẽn kuyjeacat pe — Jesus o'e. Ecepo g̃u juy wara'at ayacat eju- -etayxi eju acã. Aoyũ dak jepo g̃u juy ip wara'at ag̃okatkat eju- -jektop eju acã, i — io'e. — Eyetaybit iboam — io'e Jesus.4ta— Icẽmãn õn e'em eywebe. Daomũnmũnap'a be epesop soat em. Soat g̃u eyeweroap teida'ũm pima, jeymujẽm g̃u ip daomũnmũnap'a bewi — io'e Jesus cebe ip.?sw— Eybure eymuymuy bima, eyweroap teida'ũm pima, dao ma juy epeg̃udin eybure. Xipan epeyekawẽn — io'e Jesus. — Cucum pima ibimãmãat ekawẽn coco'ukayũ kay, xipan epeyekawẽn cebe — io'e. — Imẽn eyekawẽn'ũm pima, imudin'ũm pima, eymuymuyat eydujowan ibimãmãat ekawẽn coco'ukayũ xe. Ixeyũ eydujowan daomũnmũnap'a kukat kay, eymõg̃ ãm daomũnmũnap'a be. Eyenapõn pa'ore kuka epe'e ibocewi bit — io'e. r sq_ (23-24) — Imẽneju eykitpit epeg̃udin cuy, eykay itakoma bima. Iũmũmap epesuiwat Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ajo epetojot imõg̃ ãm Deus etabixeat'a be, ijop epesuiwat. Epeju juy eykitpit kay, imudin am — io'e Jesus. — Epeju juy, juk epeõm ma'g̃u Deus tuk'a be. Epeju juy, eyju g̃ebum puye “Okitpit itakoma okay,” i — io'e Jesus.tpa— Õn pit e'em eywebe: Soat cuy epetujowat ibimãmãat ekawẽn coco'ukat kay- -jewag̃o kay itakomaayũ. Iboce ipiat supi'ajoat itakomaat pe. “Ka'ũmaat ma ẽn,” i'e'e'ukat pe bit itakomaat podi ma ipiat supi'ajoat ibimãmãat ekawẽn coco'ukayũ kukukat a'õ dag̃. “Akpidapi,” i'e'e'ukat pit daxabog̃ kay je'ju- -ipiat'ajoat ka kay — io'e.Do— Eyju juk epeya'ĩjojo apẽn Moisés o'e iam. Epeyaoka g̃u juy. Pũg̃ em tak ka'ũma. Wara'at o'yaokaiat epetujowat cuy ibimãmãat ekawẽn coco'ukat pe, i — Jesus o'e.{no— Og̃uwẽn eywebe: Deus bikuyap tag̃ eyeku bimap acã, eywebe ajẽm put Deus kay. Fariseuyũ bodi ma Deus bikuyap tag̃ eyeku'ũm pima, Deus xe g̃u epesop soat em- -Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ bodi ma dak — io'e Jesus.m'— Imẽnpit pũg̃pũg̃ Moisés ekawẽn kay g̃u. Kũyjobit g̃u ip Moisés ekawẽn kay. Warara'acayũ mutaybitbin ip kũyjobit'ũm ãm Moisés ekawẽn kay. Kabi be bima, Deus xe bima, “Teku Deus a'õ kaysũ ã. Xipatput acã teku,” i je'e soat kũyjobit'ũmayũ be. — Pũg̃pũg̃ ma Moisés ekawẽn kay jĩjã. Kũyjobit cĩcã ip. Warara'acayũ mutaybitbin ip kũyjobit am Moisés ekawẽn kay. Kabi be bima, Deus xe bima, “Teku Deus a'õ kay jĩjãat. Xipacat teku,” i je'e soat kũyjobicayũ be.6le— Moisés ekawẽn i'ũm pa'ore cebe ip. Soat Deus o'e iap tag̃ je'bapuk — io'e Jesus. — Kabi oi'ũm kuka, ipi dak. Deus ekawẽn pit i'ũm g̃u. Pũg̃ a'õ dak ka'ũma ma i'ũm. Soat epa'ũmap jajẽm. Iboap ekawẽn tak jeedop- -Moisés ekawẽn. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e.k+O'jekawẽn Jesus jebekitkit pe. — Epeyewag̃uy g̃u juy “Osodot teku Moisés ekawẽn mu'ũm ãm, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat imutaybitbinap mu'ũm ãm tak” i. Imẽg̃ãm g̃u ojot. Ojot ma imutaybit am apẽn ape iboap ekawẽn osodop iam — io'e Jesus. j  i _h7 (14-16) Ipi juacat etabixe kabiahamat puximayũ epesop — io'e Jesus. — Xipan eyekukuap cocom pima ip, Deus awẽg̃ mubuyxin jeedop ip- -wuyebay awẽg̃- -kabi beat awẽg̃ — io'e Jesus. — Apẽn e dag̃ wuyjojo but, kabiaham pima; imẽnpuxim Deus awẽg̃ buxin put warara'acayũ, xipan eyju jekukum pima — io'e Jesus.!g; O'jekawẽn jebekitkit pe. Wuymutaybinap muwẽnuwẽn o'e Jesus- -imẽnpuximap ekawẽn. — Ipi juacat pima eyju, kawta buxim epesop — io'e. — Kawta tayu buye, xipat cĩcã. Imẽnpit takõ'õm puje, xipat g̃u kuka. Te'e ma kuka atakuk. Apẽg̃ãm tak takug̃ kuka acesop? Taxik am acã. Taxik puje, tamucakucag̃ kuka wuyju — io'e Jesus.Imẽnpuximap kawẽnuwẽn o'e Jesus. Kawta wuyxat mukun. I'o pin wwuyju, wuyxat pe kawta opop puye. Imẽnpuxim Jesus kay itabucayũ ekukuap cuy ipi juacat mudim. Jekuku ojuy ipi juacat Deus a'õ dag̃, Jesus kay itabucayũ ekukuap jojo buye. Tayu'ũm pima bit, xipat g̃u kuka kawta. Acetaxik kuka, tamucak am. Imẽnpuxim tak cebekitkit Jesus kay itabut'ũm'ũm jekukum pima bit, xipat g̃u kuka, ipi juacat mudim'ũm kuka buye.@fy Imẽn tak kuyjeayũ Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipan g̃u o'jukuk ip. Eycokcog̃ cĩcã epesop. Kabi be bit, Deus xe bit, ade kug̃ epesop- -idipat kug̃ — io'e Jesus.8ei — Okay eyetabut puye, adeayũ itakoma jeedop eykay. Imẽnpit eycokcog̃ ma epesop — io'e cebe ip. — Eycokcog̃ ma epesop, eymuymuy ip pima, xipat'ũm eykuk ip pima dak, eyawẽg̃ mukẽrẽrẽrẽm ip pima dak. Eycokcog̃ ma epesop itakomaayũ imẽn jeykuk, okay eyetabut puye — Jesus o'e./dW — Icokcok cĩcã jeedop ip- -Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ. Ipiat ajojom ip, Deus bikuyap tag̃ jekukum puye. Imẽnpit soat em Deus xe jeedop ip — io'e.jcM — Icokcok itakomaat mudinudin'ukayũ. Jekpotpoyũ buxim Deus tak jukuk ip — io'e Jesus.cb?— Icokcok cĩcã jeedop ip- -yag̃uy'isuayũ. Deus cocom jeedop ip — io'e Jesus.a— Icokcok cĩcã jeedop wara'acat kay itabotaidabotbocayũ — io'e. — Deus tak itabotaidabotbot jeenuy cekay ip — io'e Jesus.Z`-— Icokcok cĩcã jeedop ip- -Deus xe cũg̃ cĩcãayũ. Apẽn idibi kay wuyju, wuybipuruk pima, imẽn tak Deus bikuyap kay ixeyũ dak jajẽm. Apẽn puybit kay dak wuyrere bima, imẽn tak Deus bikuyap tag̃ jeku pin ip. Imẽnpuye Deus ibikuyap je'g̃ũm cebe ip- -cũg̃ cĩcãayũ be. Icũg̃ cĩcã e'em ip — io'e Jesus.v_e— Icokcok ya'õkadidim warara'cat kukayũ. Xipacat je'jat ip Deus xewi- -apẽn Deus o'e'e iap tag̃.$^A— Waayũ dak icokcok ip — Jesus o'e. — “Epetõtõn g̃u juy epesop,” Deus waayũ be e'em. Imẽnpuye icokcok cĩcã je'e ip — io'e Jesus.A]{— Icokcok okay itabutpinayũ, jetaybicap puye — io'e Jesus. — Itaybit ip Deus oce mubacanucan pima acã, Deus a'õ dag̃ oceku iam. Icokcok ip, soat em Deus xe jeedop puye.I\ G̃ebuje o'jekawẽn jebekitkit pe. Imutaybitbin o'e Jesus.$[ CAdeayũ jojom pima, o'ju Jesus, ade jĩjã ip puye. Co'a kay o'ju. O'jeu co'a dag̃. Oabik iboce. Cebekitkit oajẽm Jesus kay- -ceweju etaybitbinayũ.MZAdeayũ o'ju ip Jesus tomuju- -ade jĩjã. Galiléia eipi bewiayũ, Dez Cidades ka bewiayũ, Jerusalém ka bewiayũ, Judéia eipi bewiayũ, Jordãodi winabu wiayũ; soat ip o'ju Jesus tomuju.YImẽneju itaybicayũ Jesus awẽg̃ o'g̃uwẽnuwẽn. Soat Síria eipi beacat o'jekũyjojo. Soat iwãtaxipipiayũ: ipi kug̃ayũ, ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ayũ, yag̃uybabi'ũm'ukayũ, ijebit e'ũat puximayũ; soat ip o'tujowat Jesus kay. Soat ip o'g̃u'ada.XO'ju Jesus soat tag̃- -Galiléia eipi dag̃. Adeayũ mutaybitbin o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn o'e adeayũ be. Deus soat kukanap muwẽnuwẽn o'e. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada. Ibaca'ũmayũ mubacacan o'e Jesus.|WqKobe o'suiwat ip, jebay dak. O'suiwat ip cekobe be. O'ju ip Jesus kay. Dao ma o'ju ip, Jesus eju jekuku am.&VEJesus wara'acayũ o'jojojo- -xepxepayũ- -Tiago, João dak. O'jojojo, ibocewi cucum pima. João Tiago kitpit osunuy. Zebedeu ipotpoyũ osodop ip. Kobe be osodop ip Zebedeu eju. Axima bubuap muwaketken o'e ip. — Epesot okay, oweju jekuku am — Jesus o'e Zebedeu ipotpoyũ be.VU%Axima bubuap o'suiwat ip dao ma. O'ju ip Jesus kay, ceweju jekuku am.HT — Epesot okay, oweju jekuku am — Jesus cebe ip. — Axima bubu'ukayũm cuk adi epesop. Ig̃asũ kawẽn idipat epeg̃uwẽnuwẽn ijodiat pe imutabun ip okay — io'e Jesus cebe ip. SPũg̃ kabia Jesus Pedro o'jojojo, André dak. André Pedro kitpit osunuy. Pedro butet osunuy Simão Pedro i. Ixeyũ o'jojojo Jesus. Xĩg̃xĩg̃'i bima Galiléiadi wãbu be o'jojojo. Axima bubuap xikxig̃ ip o'e iodi be, axima bubu'ukayũ osodop ip puye. RIbocewi Jesus kawẽnwẽn o'e adeayũ be. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere! Eyg̃uycũg̃ cuy epesop, ikẽrẽat kug̃ puye. Deus soat kukanap kabia jajẽm dao ma- -kabi beat soat kukanap — io'e.Imẽn soat em kawẽnwẽn o'e Jesus. Q9 Kabiokbog̃ pe kaxikxik'iayũ kabiaat o'jojojo. Kabiaat cĩcãat oajẽm kuy je'ũ ojuyayũ kay, i juk o'e Isaías. O'jekawẽn kuyjeayũ be.PP Judeu'ũmayũ kabiaat cĩcãat o'jojojo ip- -yobog̃at. Jeipi be o'jojojo ip- -Galiléia watwat, iodi wãbu watwat, Jordãodi winabuat ka watwat tak. Zebulom watwat o'jojojo ip, Naftali watwat tak./OYKuyje Isaías juk o'e Deus a'õbi: 'NG Jesus o'ju Cafarnaum ka kay. Nazaré ka bewi o'ju. Oajẽm. Osunuy Cafarnaum ka be iodi xe- -Galiléiadi xe. Zebulom eipi be osunuy, Naftali eipi be dak.M{ Itaybicayũ Jesus pe o'g̃uwẽn ip João omuy daomũnmũnap'a be iam. Imuwẽn puje, o'ju Galiléia eipi be Jesus.L% Imẽneju o'jenapõn ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat Jesus xewi. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ oajẽm ip Jesus buywat am g̃ebuje bit.YK+ — Ap! — io'e Jesus. — Ecenapõn oxewi, Satanás! Deus ekawẽntup e'em: “Xipat ẽn” i juy epe'e Deus pe acã, i. Deus a'õ kay acã epesop kũyjobin- -eykukukat a'õ kay, i — Jesus o'e. J  nIU (8-9) G̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat Jesus o'tujowat co'a kay- -yaberenat'a kay.2H]— Ap! — io'e Jesus. “Cẽm paxi Deus ja'õ dag̃ e'em?” i'ũmg̃u juy epe'e, i — io'e Jesus. — Imẽn tak e'em Deus ekawẽntup — io'e Jesus.UG#— Ẽn Deus ipot pima, ecewemuy'at ijop'abi jejewi ipi ju — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawentup: Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ g̃uju xipan ekuk am, i. Ixeyũ jeak ekay wita'a be ei mucakcakap puxim, i — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup — io'e Satanás. — Deus ekawẽntup tomuju ecewemuy'at — io'e.F{G̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat Jesus o'tujowat Jerusalém ka be, Deus a'õbi ika xipacatka be. Deus eju kawẽnwẽnap'a kay oajẽm ip- -yabog̃at'a kay. O'jeu ibo uk'a jeje. Uk'a yaberenat'a o'yadop. O'jomõg̃ ibo uk'abi jeje.AE{— Ap! — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Wuyetabẽg̃ wuyxat o'om puye g̃u- -Deus wuymutaicin puye, i. Wuyju jekukum, Deus a'õbuyxi buye acã, i — io'e Jesus.4DaIbiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat oajẽm Jesus kay. — Jesus — io'e. — Deus ipot ẽn pima, a'õbi ma wita'a juy eyamuwexat pão'am, ere jĩjã buye — io'e.CUk'a'ũmat pe osunuy Jesus ade kabia- -40 kabia. 40 ixima dak osunuy. Jekõnkõn g̃u osunuy. Repi'ajojom cĩcã osunuy.B G̃axĩn ma Ibiõg̃buk xipacat Jesus o'tujowat uk'a'ũmat pe. O'tujowat, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pe ibuyxijo am. AG̃ebuje Deus o'jekawẽn kabi bewi. — Ite okpot- -wemukukpinput — io'e. — Soat em ocokcok cĩcã cekay — Deus o'e.(@IIdibi bewi o'jeu Jesus. Kabi ma o'jekoce. Pukaso jo'iat o'jojojo pupum- -Ibiõg̃buk xipacat. Jesus kay oajẽm. Oõm Ibiõg̃buk xipacat cebe- -Jesus pe.%?C— G̃asũ ma — io'e João be. — Omubatisasan cuy ece. Imẽn cuy ace, cũg̃ ma wuyeku am Deus etabun. — Xipat — João o'e.O'g̃ubatisan.>y— Okay du ejut? — João o'e Jesus pe. — Õn g̃u bit. Ẽn acã juy ece omubatisan — io'e João Jesus pe.k=O Jesus oajẽm Jordãodi be, ixe jemubatisaan João be. João bit ibu'u o'e Jesus mubatisasan.[</ Wuyju taixee xikxig̃ tumũntata mujẽm ãm taixee bewi. Tumũntata muxipanpan wuyju tamũn'a be. Taixee mupikpig̃ daxa be. Imẽnpuxim Deus kũyjobicayũ muwajejẽm kũyjobit'ũmayu xewi. Kũyjobicayũ ixe xe jeedop soat em. Kũyjobit'ũmayũ bit soat em ipiat supi'ajojo — João o'e cebe ip- -Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak.h;I — Wara'acat omuyku onomuju. Ixe obodi ma ya'õbuyxi. Soat podi ma ya'õbaca. Õn pit ajo peg̃ap g̃u cebeam? Cedag̃ g̃u kuka oce ixe a'õbuywatwat'ukan, obog̃ g̃u buye. Õn ma eymubatisasan idibi be. Ixe bit Deus biõg̃buk g̃uõm eywebe, ya'õ dag̃ eyeku am. Apẽn daxa be taixee mupik, imẽn tak Deus biõg̃buk pe ikẽrẽat g̃uy'ũ.G: — G̃axĩn ma o'a kukat jajẽm ya'a'e'ũmat'ip takat am, yop xik am daxa be — io'e. — Ixe buxim Deus tak g̃axĩn ma ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be, eywebe — João o'e.9 — Tũibe Deus ipiat supi'ajoat g̃u wuywebe, wuyju Abraão naxeg̃ebitbit puye iãn purut eyju e'em — io'e João cebe ip. — Cedag̃ g̃u eyju jewag̃uydadam. Iba'ore g̃u Deus pe wita'a muwexat am Abraão naxeg̃ebitbiyũm, jekay kũyjobitayũm — io'e.D8— Cũg̃ ma juy epeku soat etabun. Ikẽrẽat cuy epeyepere — io'e.Imẽn soat itaybit e'em ig̃uycũg̃ cĩcã ip ikẽrẽat e'e buye iam, g̃asũ cũg̃ ma je'ku ip iam tak.g7GFariseuyũ cucum o'e ip jewemubatisasan Jordãodi be. Saduceuyũ dak cucum o'e ip. João o'jekawẽn cebe ip- -Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak. — Deus xewi eyenapõn pin, eykay itakoma buye. Eyenapõn pin ikẽrẽat ipi cĩcãat puxixim. Abu jeymukũyjo eyenapõn ãm? — io'e. — Puybu'it'it buxim eyju. Wuye'ũap mubapukatpu buxim eyju — io'e. — Apẽn puybu o'jenapõn wuykat pewi wuykat mupik pima, imẽn tak eyenapõn pin Deus o'supi'ajoiat pewi — io'e.+6OSoat ip o'jewemubatatisasan Jordãodi be. O'jewemubatisasan João be. O'g̃ubatisasan ixe João. — Deus etabun ikẽrẽat kug̃ oceju. Imẽnpit ikẽrẽat epere pin oce'e. Imẽnpuye ocemubatisasan cuy ece — io'e ip João be.Ijop ekawẽn muwẽnuwẽnayũ o'g̃ubatisasan João.$5AG̃ebuje isu ma Jerusalém ka watwat o'ju ip João kay. O'ju João ekawẽn a'ĩjo am. Soat Jordãodi wãbu korerenayũ dak o'ju, Judéia eipi beacat tak. 4 *3M (3-4) Camelodap mug̃ẽg̃ẽ osunuy João doti. Jekpumũnpu dak ixee mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Ixat osunuy arobidadek puximat, eit kog̃ũnpi dag̃ tak.#2?— Epeyepere juy ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap. Deus soat kukanap kabia jajẽm dao ma. Deus a'õbi ijoceyũ muju am jajẽm — io'e ipi juacat pe.-1 UG̃ebujeat kabia João Batista o'ju. Judéia eipi be o'ju- -Jordãodi be- -uk'a'ũmat pe. O'ju, Jesus Nazaré ka be bima. Ipi juacat mutaybitbin oeku ixe João.Z0-Oajẽm ip Nazaré ka kay. Osodop ip Nazaré ka be, Judéia eipi be. Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ juk o'e ip bekicat muwẽnuwẽn pima. Nazaré ka wat je'bapuk xeku, i. Soat ma apẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'e iap tag̃ o'jebapuk. Imẽnpit soat etabun xipat'ũm cĩcã osodop ip- -Nazaré ka wat.d/AImẽnpit iparara o'e José Herodes ipot puxim- -Arquelau buxim. Judéia eipi kukukan o'e Herodes'ũm tieg̃ Arquelau. José iboam itaybit pima, iparara o'e Judéia eipi be jajẽm am. Galiléia eipi be o'ju ip José jeparara pibun. O'ju ip, waram ma jexeyxey buye. — Eg̃uy g̃u juy Judéia eipi be — Deus o'e José be, jexeyxey bima.R.Aripit. O'jepit Israel eipi kay. Bekicat o'tujupit, ixi dak. O'jepit ip.F-O'jekawẽn José eju. — Kuy oe'ũ ip- -bekicat aoka pinayũ — io'e cebe. — Bekicat etujowat, ixi dak. Israel eipi kay epeju juy — io'e José be. — Hm hm — José o'e.,Herodes e'ũ buje, Deus ekawẽn tojotjot'ukat waram o'jebapuk José kay. Ixet pima jexey bi o'jebapuk. Egito eipi be o'jebapuk.4+aKuyje Jeremias o'e: Raquel o'ya'ĩjojo ip- -Rama ka beacat. O'tõtõn cĩcã Raquel ya'õberen. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e ixe. Iba'ore iboceayũ be Raquel mucok am. Bekitkit'ũm'ũm kay o'tõtõn. O'tõtõn jenaxeg̃ebitbit oe'ũ'ũ buye, o'g̃uy'ũm puye, i juk o'e Jeremias Deus a'õ dag̃.*Imẽn Deus tak o'g̃ug̃ẽ. Ja'õ mucũg̃ ãm o'g̃ug̃ẽ. Jeremias kuyje imẽn kawẽnwẽn o'e Deus a'õ dag̃.)}Wara'at e dag̃ itaybit cĩcãayũ epit puje, Herodes itaybit o'e jemug̃uykuku iam. Cekay ip itakoma jĩjã o'e. Te'e ma o'e. Kuy bima kasopta o'jedaebapuk- -xepxep koato bima. Iboam osunuy itaybit Herodes. Imẽnpuye jebekitkit o'g̃uju xepxep koatoayũ yaokam, pũg̃ koatoayũ dak yaokam. Kap'isuat tak ip o'yaokaka. O'g̃uju Belém ka be- -Belém ka tẽg̃ ma dak.n(UOajẽm ip. Osodop ip Egito eipi be Herodes itait pima, osodop ip. Ce'ũ buje, o'jepit ip jeka be. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat cuk adi o'jekawẽn kuyjeayũ be. Egito eipi bewi okpot otomuwã, i juk o'e Deus, io'e. Imẽn Deus o'e. Ipot muwẽnuwẽn o'e. Jesus muwẽnuwẽn o'e. José itait pima, Deus ja'õ mucũg̃ ãm o'g̃ug̃ẽ.['/O'jenapõn. Egito eipi kay o'ju ip. Bekicat o'tujupa'um ixima dag̃, ixi dak.& Itaybit cĩcãayũ ijẽm puje, Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk José kay- -Maria itop kay. Ixet pima, jexey bi o'jebapuk. O'jekawẽn José eju. — Ecenapõn cuy Egito eipi kay — io'e José be. — Bekicat etujupa'um, ixi dak. Bomaku epesop cuy — i'e'em cebe. — Ajẽm puje, epesop cuy Egito eipi be, Herodes bekicat kudadam puye. Ixe kudadam je'e yaokam — io'e José be. — Emukuyjo buje, epeju juy Egito eipi bewi — io'e Deus ekawẽn tojotjot'ukat. — Hm hm — José o'e.%5 Xet. O'jexeyxey ip, jexet pima. — Epeyepit g̃u juy Herodes kay — Deus o'e cexey bi.Imẽnpuye o'jepit ip jeipi kay wara'at e dag̃wi ma.Q$ Oajẽm ip uk'a kay. Oõm ip. G̃ebuje bekicat o'jojojo ip. Ixi eju osunuy bekicat- -Maria eju. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip bekicat topabe, imubuyxin am. Jebubut mũn'a o'yadomudip'uk ip. Ibubun o'g̃ũm ip Maria be. Ouro o'g̃ũm ip. Darut'a o'yaũm ip. Tade'oatup o'tupũm ip- -mirradup. Soat o'g̃ũm ip bekicat peam. #  ]"3 (9-10) Herodes ekawẽn co buje, o'jẽm ip. Belém ka kay o'ju ip. Cucum pima, kasopta o'ju cewap ip. Icokcok cĩcã ip o'e waram, tajojom puye. Cum. Cum. Cum. O'jedaecũ. Bekicat tuk'a ase o'jedaecũ.!— Epeju Belém ka kay — Herodes o'e cebe ip. — Bekicat kudadam cĩcã epeju. Tobuxik puje, ixe awẽg̃ cuy epeyawẽg̃muwẽn owebe, owebe ijo am, ixe mubuyxin am — Herodes o'e itaybit cĩcãayũ be.Herodes pit bekicat mubuyxin ojuy g̃u. G̃ebuje Herodes itaybit cĩcãayũ o'tomuwã- -kaxijẽmap eipi bewiayũ. Iba'arẽm o'tomuwã. Oajẽm ip, o'tomuwã buye. — Puju ixe kasopta o'jedaebapuk kabi be- -eyeipi be? — i big̃ ma o'e- -Herodes o'e.Kasopta muwẽnuwẽn o'e ip Herodes eju.4aKuy o'e: Belém ka bewi eykukukat omuyku- -Judá eipi bewi. Imẽnpuye iboceayũ je'e iboap ika mubog̃ubog̃. Eykukukat Israel naxeg̃ebitbit mujujum je'e. Imẽnpuye ikabog̃ je'e iboka, i. Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kuy tupmubararag̃ o'e- -Deus ekawẽntup — io'e ip./— Belém ka be, Judéia eipi be — io'e ip Herodes pe. — Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kuy tupmubararag̃ o'e- -Deus ekawẽntup.CJudeuyũ epaĩyũ kukukayũ o'tomuwã Herodes. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak o'tomuwã ixe. O'je'awero ip Herodes kay. — Poce Deus emunaẽ je'kap? — io'e cebe ip.OImẽnpuye Herodes yag̃uybabi'ũm o'e, Jerusalém ka watwat tak.— Poce bekicat omuy? — io'e ip. — Xeku Judeuyũ kukuk'ukan em- -ixe bekicat. Kasopta ocetajojo oceka be- -kaxijẽmap eipi be. Tawaru ma o'jedaebapuk. Imẽnpuye ocetaybit bekicat o'kap iam. Ya'õbacaat xeku. Ocajẽm ixe mubuyxi am — io'e ip.` ;O'kap Jesus Belém ka be, Judéia eipi be. G̃ebuje itaybit cĩcãayũ oajẽm Jerusalém ka kay. Kasopta jujuap itaybit cĩcã ip. Herodes Judeuyũ kukuk'ukat pima, oajẽm ip. Kaxijẽmap eipi bewi oajẽm ip.` ;I'it kap awap, o'jepo g̃u buk ceweju. Maria'it o'subutetmõg̃ Jesus i, ikap puje. yJewurũg̃ puje, José o'e soat Deus ekawẽn tojotjot'ukato'e cebe. Deus ekawẽn tag̃ José o'jewebumũn Maria eju.r _Imẽn ixe o'e apẽn Deus o'e iap tag̃: Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Ayacat yukreg̃ je'e. Ayacat i'it je'kap. Ag̃okatkan je'e. Yaypan'isuat je'it g̃ukap. Emanuel i ibuten je'e, i. (Emanuel o'e Deus omuy wuyweju.)] 5Soat ijop o'jebapuk. Deus o'e jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be iap tag̃ o'jebapuk.D I'it je'kap- -ag̃okatkat'it'it. Ibuten Jesus i esubutetmõg̃. I'it puten. Judeuyũ bewi ikẽrẽat ju'uk je'e ipiat'ajoap puxim — io'e- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'e José be.t cJosé bit ijop i'e pin pima, Deus ekawẽn tojotjot'ukat ma oajẽm José kay, jexeyxey bima. — José! — io'e. — Davi diwacat ẽn! Epararam g̃u juy Maria eju jewebumũn ãm- -ewadip eju. Deus biõg̃buk Xipan o'g̃u'ukreg̃.? yYukreg̃ puje, José iboam itaybit o'e. Icẽmat osunuy José. Maria musũsũn pin g̃u osunuy ibaripyũ etabun. Imẽnpuye José ibu'u osunuy jewebumũn. Iba'arẽm suiwat ojuy. !Jesus Cristo kapap. Jesus xi José wadip osunuy. Maria i ibutet osunuy. Yukreg̃ o'e, jewebumũn awap. Deus biõg̃buk o'g̃u'ukreg̃.      (16-17) José Maria itop osunuy. Jacó Maria itop ebay osunuy. Jesus Maria'it osunuy. Cristo i ibutet, ixe Jesus putet.Y -Eleazar ebay Eliúde osunuy. Matã ebay Eleazar osunuy. Jacó ebay Matã osunuy.X +Sadoque ebay Azor osunuy. Aquim ebay Sadoque osunuy. Eliúde ebay Aquim osunuy.`  ; Abiúde ebay Zorobabel osunuy. Eliaquim ebay Abiúde osunuy. Azor ebay Eliaquim osunuy.Y  - Tujowat puje, Salatiel ebay ixe Jeconias osunuy. Zorobabel ebay Salatiel osunuy.[  1 Jeconias ebay Josias o'e, Jeconias kitpiyũ ebay dak. Imẽn Josias o'e, itakomaayũ Israel naxeg̃ebitbit tujowatwan pima Babilônia eipi be. Imẽn o'e dak. Wara'at 14 em osodop- -14 gerações osodop.]  5 Manassés ebay Ezequias osunuy. Amom ebay Manassés osunuy. Josias ebay Amom osunuy.V  ' Jotão ebay Uzias osunuy. Acaz ebay Jotão osunuy. Ezequias ebay Acaz osunuy.W )Josafá ebay Asa osunuy. Jorão ebay Josafá osunuy. Uzias ebay Jorão osunuy.X +Roboão ebay Salomão osunuy. Abias ebay Roboão osunuy. Asa ebay Abias osunuy.w iDavi ebay Jessé osunuy- -kuyibit kukukat ebay. Salomão eba y Davi osunuy. Urias tayxibuk Salomão xi osunuy.7 iBoaz ebay Salmom osunuy. Raabe Boaz xi osunuy. Obede ebay Boaz osunuy. Obede xi Rute osunuy. Jessé ebay Obede osunuy. Imẽn o'e. 14 em osodop- -14 gerações osodop.\ 3Aminadabe ebay Arão osunuy. Nasom ebay Aminadabe osunuy. Salmom ebay Nasom osunuy.. WPeres ebay Judá osunuy, Zera ebay dak. Ixi Tamar osunuy. Esrom ebay Peres osunuy, Zera ebay dak. Ixi Tamar osunuy. Esrom ebay Peres osunuy. Arão ebay Esrom osunuy.n WIsaque ebay Abraão osunuy. Jacó ebay Isaque o'e. Judá ebay Jacó osunuy- -Judá kitpiyũ ebay dak. - JESUS CRISTO MUWẼG̃AP EKAWẼNTUP- -MATEUS EMUDUPMUBARARAKTUP Kuyjeayũ Jesus Cristo diwatwat. Ixe Jesus tiwat ijop'in ma Davi dak, Abraão dak. Ixe Davi Abraão naxeg̃ebit osunuy. Kuyjeayũ osodop ip. Tobuyũ osodop ip. Ite diwatwat ma. Ibũrũ ma osodop ip: ~}D{xzyxxWwvutIrq_pooYnmm[lkjipgged cbaas``_'^]v\2[[n[ ZY?WVVAUkTSERRQQPNNgMMLKLJIPHMGG,FEtCCBAAS@@[??==;;E:w:k988&7665432210/..{.o-+*(x'<'&F%%$Z#+"{! /6gEs!Dsd9-! O H   lP') — Imutaybitbin'ukat podi g̃u je'e jeweju etaybitbinayũ itaybit ip. Kariwa dak podi g̃u dak je'e jekapikpig̃'ukayũ kapikpig̃ ip.%(C — Eywebe ipiat supi'ajojo bima, epeyenapõn cuy. Imẽn e'e ip pima pũg̃ ka be, epeyenapõn cuy wara'at ka be- -ag̃oka be — io'e cebe ip. — Soat wag̃o õn — Jesus o'e. — Waram wajẽm awap, ade ag̃oka dag̃ epeju- -Israel naxeg̃ebitbit eipi dag̃ — io'e Jesus.C' — Soat ixeyũ itakoma jĩjã je'e eykay, eyju webekitkit puye. Ipiat pibun eyetaxi bima, Deus a'õ dag̃ jekukum cuy eyju. G̃uyjom Deus jeymuyu, cexe soat em eyedop am — io'e.&w — Adeayũ jebadipyũ kay itakoma je'e, ixeyũ webekitkit puye. Iwag̃o jekitpit tujowat cekay itakomaayũ be yaoka am. Ikitpit tak jewag̃o tujowat yaoka am. Ipotpet tak itakoma jĩjã je'e jebay kay. Jebay tujowat cebe ip, yaoka am — io'e.%- Wa'õbi juy epeyekawẽn. Imẽn epeyekawẽnwẽn Deus biõg̃buk ma kawẽnwẽn je'e eywebewi- -Wuyebay biõg̃buk — Jesus o'e cebe ip.P$ — Eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop, eyetaybit'ũm puye ajom epeyekawẽn iam, apẽn epeyekawẽn iam tak. Eydujowatwan pima ip, Deus o'g̃uwẽn eywebe ajom epeyekawẽn iam. Imẽn jeymutaybin.#w — Eyju webekitkit puye jeydujowat ip ipi kukayũ be, kariwawayũ be dak. Jeydujowat itaybit am eyetabucap xipat cexe ip iam ma, eyetabucap xipat'ũm cexe ip iam pit. Kawẽn idipat epeg̃uwẽn cebe ip, Judeuyũ'ũmayũ be dak — io'e Jesus.Y"+ — Ag̃ cuy epesop — io'e. — Eykay itakomaayũ jeydaomũn. Jeydujowat ip wuyekawẽn coco'ukayũ be. Jeymupokupok ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be jetakomaap kay. Ixee bum jeymupokupok ip — Jesus o'e.!% — Ya'õpicũg̃ cuy epesop — io'e cebe ip. — Eymujum õn. Ovelha buximayũ eyju. Widayũ parakpe eyju ovelhayũ buxim. Imẽnpuxim eykay itakomaayũ parakpe eyju. Ovelhayũ be bit i'e baõre akuriceyũ be. Imẽnpuxim eywebe i'e ba'ore eykay itakomaayũ be. — Wa'õbi eyju buje, itaybit cĩcãayũm epesop. Ag̃ cĩcã juy epesop. Dao g̃u juy eyetakomãm cekay ip — io'e Jesus.   — Deus kũyjobit'ũmayũ be ipiatpi'ajoap kabia bima, Sodoma ka watwat pe ipiat supi'ajoat, Gomorra ka watwat pe dak. Ixeyũ be iap podi ma bit ibo ka watwat pe ipiat supi'ajoat, eyekawẽn com ip ibu'u buye. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e.2] — Eykay'ũmayũ bewi epejẽm cuy, eyekawẽn kay'ũmayũ bewi dak. Cẽm pima eyesandália epeg̃upoypoy, “Deus ipiat supi'ajoat eywebe ya'õ kay'ũm puye” iap mubapuk am ibo ka watwat pe. Imẽn cuy epe'e cebe ip, ag̃oka bewi wan pima, uk'a bewi wan pima — Jesus o'e 12 beayũ be.L — G̃ebuje eyekawẽn kay ya'õpĩcũg̃cũg̃ je'e ip. Ya'õpĩcũg̃cũg̃ je'e ip, eyekawẽn kay buye. Imẽnpit wara'acayũ eyekawẽn kay'ũm pima bit, ya'õpĩcũg̃cũg̃ g̃u je'e ip. Epajẽm cexe ip. Imẽnpit te'e ma epe'e, “Wuykabia,” cebe ip. “Epeõm,” i g̃u je'e ip, eyekawẽn kay'ũm puye.uc — Ixeyũ duk'a be õmõm pima, epeyekawẽn tuk'a beayũ eju. Kato juy epe'e cebe ip — io'e Jesus. — Ajẽm pima ag̃oka be jeduk'a be eyg̃uyg̃uy pinat epetobuxik cuy. Ixe duk'a be juy epesopsop, ibo ag̃oka be bima — io'e Jesus.   Cucumap pubut mũn'a dak epeyadujowat g̃u juy. Xepxem cuy epetujowat g̃u- -eydoti, pũg̃ ma acã. Sandália dak ka'ũma. Eyba'ip tak epeyoptujowat g̃u juy. Eybuywacayũ ma juy eyxan je'g̃ũm. Imẽnpuye eybubut epetujowat g̃u juy — io'e Jesus.' — Dinheiro epetujowat g̃u juy eyweju. Ouro epetujowat g̃u, prata dak ka'ũma. Cobre dak ka'ũma. Epetujowat g̃u juy dinheiro mũn'a be.7g — Iwãtaxipipiayũ epeg̃u'ada juy ip — io'e cebe ip. — Ce'ũ'ũayũ dak epeg̃utait. Waram jetait ip — io'e Jesus. — Ierepayũ epeg̃u'ada juy — io'e cebe ip. — Ibiõg̃buk kẽrẽayũ dak epeg̃ujẽm cuy ibiõg̃buk ikẽrẽat kug̃ayũ bewi — io'e Jesus. — Imẽn epe'e juy wa'õbi- -ce'adaap epe'e juy. Epeteida g̃u juy. Imẽn ãm cuk og̃ũm wa'õbacaap eywebe teidam g̃u — io'e Jesus cebe ip. — “Ijasun Deus soat kukan je'e,” i juy epe'e Judeuyũ be, Israel naxeg̃ebitbit pe cucum pima eyju — Jesus o'e 12 beayũ be.H  (-) — Epeju Israel naxeg̃ebitbit kay — io'e cebe ip. — Itabidaoayũ buxim ip — io'e. — Ovelhayũ buxim ip — io'e Jesus. — Wara'at eipi bewiayũ kay epeju g̃u — io'e 12 beayũ be. — Israel naxeg̃ebitbit kay acã juy epeju. Judeu'ũmayũ kay g̃u epeju, Samaria eipi beayũ kay g̃u dak — io'e.1]  (5-6) 12 beayũ o'g̃uju Jesus.      'G  (2-4) 12 beayũ ibutet 12 butet pe osodop ip. Ibũrũ ma ibutet osodop ip- -Jesus emumujuyũ butet: Koapat Simão i, André i, Tiago i, João i, Filipe i, Bartolomeu i, Tomé i, Mateus i, wara'at Tiago, Tadeu i, wara'at Simão, Judas Iscariotes i. Ibũrũ ma ibutet osodop ip.   Jesus 12 beayũ o'tomuwã- -jeweju etaybitbin'ukayũ. O'tomuwã, ja'õbi soat mu'ada am- -iwãtaxipipiayũ mu'ada am, ibiõg̃buk kẽrẽayũ mujẽm ãm tak- -ja'õbi imujẽm ikug̃ayũ bewi- -soat ip pewi. Ja'õbacaap o'g̃ũm cebe ip- -12 beayũ be.&E &— Epeyekawẽn cuy kapikpik'ukayũ kukukat pe. I juy ep'e cebe: “Kapikpik'ukayũ eg̃uju juy kadai'a bu am,” i — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.Imẽn Jesus kawẽnwẽn o'e, Jesus eju adeayũ ceku pin ip puye. Apẽn kadai ya ade o'yadop- -kadai'a yaopat'a; imẽn tak adeayũ ceku pin ip Deus emunaẽ eju. Imẽnpit pũg̃pũg̃ oekuku Jesus kawẽn muwẽnuwẽn ijodiacat pe. Imẽnpuye imuwẽnuwẽn'ukayũ kukat eju juy jekawẽn ip Deus eju. — Adeayũ juy eg̃uju ekawẽn muwẽn ãm — i juy e'em ip cebe.#? %Imẽneju Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ be. — Kadai ya ade opop- -kadai'a- -yaopat'a. Pũg̃pũg̃ pit omuyku ip yabu am — io'e cebe ip.Y+ $Itabotaidabotbot ma iboka watwat kay Jesus osunuy, yag̃uybabi'ũm osodop puye. Ovelha buxim ip, jekukat'ũm pima ip. Imẽnpuxim ika beacat ikukuk'ukat'ũmayu osodop ip, ka'ũmg̃u ibuywatwat'ukat puye.N #O'ju Jesus ikabog̃atka dag̃, ika'ĩcatka dãg tak. O'ju ag̃oka watwat mutaybitbin. Judeuyũ Deus eju kawẽnwẽnap'a be imutaybitbin o'e. Deus soat kukanap o'g̃uwẽnuwẽn soat pe- -kawẽn idipat. Imẽn ma imutaybitbin ip oeku. Ibomaayũ mu'ada'adam oeku: iwãtaxipipiayũ, ibaca'ũmayũ dak- -soat mu'ada'adam oeku.N  "Imẽnpit Fariseuyũ o'jekawẽn. Napa ma o'jekawẽn ip. — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm cebewi ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbi- -Satanás a'õbi — io'e ip napa ma. 5 !O'je'ada Jesus a'õbi. Ag̃okatkat pewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽm puje, xipan o'jekawẽn ma, o'je'ada buye. — Abu yag̃uyg̃uy imẽn o'jebapuk iam? — adeayũ o'e ip jewewebe. — Ka'ũma ma ijo'iat imẽn wuyjojojo g̃u Israel eipi be- -wuyeipi be — io'e ip.K  Jesusyũ uk'a be cẽmcẽm pima, iboceayũ ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃at o'tujowat Jesus kay. Cekawẽn pa'oreat o'e ixe, ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ puye. O'tujowat ip Jesus pe, imu'ada am.H   Imẽnpit je'adaap o'g̃uypõg̃põg̃ ip soat kaka dag̃.f E (-) — Eymu'adaap epeg̃uwẽn g̃u juy eybureyũ be- -ka'ũma be ma — io'e Jesus.B  (29-30) O'sutamucay Jesus ita'ũmayũ. O'je'ada.8i Oajẽm ip Jesus kay, ixe jeduk'a be õmõm pima. — Eyetabut tu okay- -eyemu'ada õn iap kay? — io'e Jesus cebe ip. — Hm hm — io'e ip. — Ocetabut, kariwa.   Jesusyũ eipi kukukat ka bewi cẽm puje, xepxep o'ju Jesus tomuju- -ita'ũmayũ. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay — io'e ip. — Ocemu'ada am — io'e ip Jesus pe- -Davi'ũm naxeg̃ebit pe- -Judeuyũ ajojoyũ'ũm'ũm kukukat naxeg̃ebit pe.w Ipi juayũ ce'ũ topibit awẽg̃ o'yawẽg̃mupõg̃ ip. Jekawẽnwẽn o'e ip soat tag̃- -soat ibo eipi dag̃.,Q Ijẽm puje, Jesus oõm yaypan'isuat kay. O'subaixik. Dao ma o'je'ada. Itait o'e waram g̃uto ce'ũ topibit, Jesus o'subaixik puye. Ixe o'kop- -ce'ũ topibit.+O — Ce'ũ g̃u teku. Yaypan'isuat ixet ã — io'e Jesus wãwãayũ be. Jesus itaybit o'e yaypan'isuat'ũm oe'ũ iam. Inaka waram imutain. Imẽnpuye “Ixet ã,” io'e. Wãwãibiyũ bit jewaywayway ip o'e Jesus kay. Jesus o'e cebe ip: — Epejẽm uk'a bewi — io'e.O'g̃ujẽm.8i Oajẽm ip Judeuyũ kukukat tuk'a kay. Ade wãwãm ip osodop. Jebubut'uk muydedeayũ dak o'jojojo Jesus. Imuydedem ip Judeu babi dag̃. Cebabi dag̃ tak wãwã ip osodop.C O'jekorepẽn Jesus. G̃ebuje Jesus ayacat o'jojojo. — A'õcam cuy — io'e ayacat pe. — Etabut okay. Imẽnpuye g̃axĩn ma eceje'ada — io'e.Dao ma o'je'ada ixe ayacat.fE (-) — Cesay mucay buje ma, oce'ada — ixe ayacat o'e jewebe ma.Jesus ekabek o'g̃ucay.>u  (20-21) Cucum pima, pũg̃ ayacat oajẽm Jesus tomuju, cesay mucay am- -Jesus ekabek ukpu mucay am. 12 koato bun ma ixe ayacat iwãtaxipipin o'e, doybucukcug̃ g̃u buye.1~] — G̃a'a — io'e.O'ju ip- -Jesusyũ.8}i Judeuyũ kukukat tak oajẽm Jesus kay. Ixe osunuy Deus eju kawẽnwẽnap'a kukukat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus topa be, ibuyxi am. — Odaxit g̃axĩn ma oe'ũ — io'e Jesus pe. — Ejot pima bit, eg̃u'ada. Jetait — io'e Jesus pe. — Ebuesubumõg̃ ijeje bima, je'ada odaxit — io'e.I|  — Uva'abidi tiisuati dak acetimõg̃ yaiisuat'a dag̃ — io'e Jesus. — Ya iisuat tag̃'ũm pima, o'jeaebag̃ kuka — io'e. — Imẽnpuye uva'abidi tiisuati acetimõg̃ timũn'a be- -yaiisuat'a be, uva'abidi cediepuyat puxixim, tiporoyat puxixim, timun'a'ũmap puxixim — io'e Jesus João Batista eju etaybitbinayũ be.Iboam e'em pima, “Wekawẽn pag̃o iisuat puxim, uva'abidi tiisuati buxim tak,” i'e ojuy osunuy. Imẽn Jesus o'e. Kawẽn iisuat ma Jesus ekawẽn o'e g̃asũ bit. Fariseuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e, Saduceuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e dak.{} Jesus wuymutaybinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip- -imẽnpuximap ekawẽn. Imẽn o'g̃uwẽn. — Pag̃o iisuan g̃u imuwaketken wuyju- -toti iorokat muwaketken. Iisuat pit imuwaket puje, jewa'i'in big̃ ma idieg̃bog̃ e'em — io'e Jesus.Gz — Oweju etaybitbinayũ jekõnkõn, õn ceweju ip puye. Õn pit ceweju ip'ũm pima, jekõnkõn g̃u ip. Jekpiwan ma jewemureren ip Deus eju kawẽn ãm. Imẽn soat itaybit e'em ig̃uycũg̃ cĩcã ip iam. Õn iwadip puxim. Iwadip cexe ip pima, abu ixeyũ'in ig̃uycũg̃ e'em- -jewebumũnap epeta be tomuwãibiyũ'in? Ka'ũma ma! Imẽnpuxim oweju etaybitbinayũ jekõnkõn ip. Jewebumũnap epeta be tomuwãibiyũ buxim ip — io'e Jesus.Uy# João Batista eju etaybitbinayũ oajẽm ip Jesus kay. — Apẽnpuye Fariseuyũ jekpiwan ma jewemureren Deus eju kawẽn ãm- -oceju dak, eweju etaybitbinayũ bit jekõnkõn ip pima? — io'e ip. x  gwG (12-13) O'jede g̃u imutaybitbinayũ. Jesus pit Fariseuyũ o'ya'ĩjojo. O'jekawẽn.v — Apẽnpuye ixeyũ eju eymutaybitbin'ukat jekõnkõn- -iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ eju? Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ eju dak? — Fariseuyũ o'e Jesus etaybitbinayũ be. Imẽn kawẽnwẽn o'e ip, Jesus jekõnkõn o'jojojo ip puye.huI Mateus tuk'a be oajẽm ip- -adeayũ, jekõn ãm. Oabikbik mesa koreren iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ, Deus xe ikẽrẽan e'e'ukayũ dak, Jesus tak, Jesus eju etaybitbinayũ dak. Soat ip oabikbik mesa xe jekõn ãm.Yt+ Ibocewi Mateus o'jojojo Jesus. Oajẽm Jesus Mateus kay. Ixe Mateus xik'i osunuy jekapikpikap'a be- -iecug̃ap edinheiro bubuap'a be. — Ejot. Oweju ejeku — io'e Mateus pe.O'ãy. Oeku Jesus eju.Xs) Adeayũ iparara jĩjã o'e ip, iboap tobuxik puje. — Ka'ũmg̃u xipacat Deus co'iat — io'e ip. — Deus Jesus a'õ mubacaat puye. Imẽnpuye ixe Jesus pe ikẽrẽat i'uk put wuyxewi — io'e ip.5re O'ãy. Jexexecap kug̃ o'ju jeduk'a kay."q= — Soat wag̃o õn — Jesus o'e. — Wa'õbi teku og̃u'ada. Imu'adaap co buje, “Ja'õbi ma teku o'g̃u'ada,” i epe'e — io'e cebe ip. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ijebit e'ũat pe. — E'ãy — io'e cebe. — Eju eduk'a kay. Exexecap cuy etujowat eweju — io'e.xpi — “Ikẽrẽat oju'uk ewebewi,” i kuy oce cebe — io'e. — Imẽnpit eyetabut g̃u ikẽrẽat'uk put owebe iap kay — io'e. — “E'ãy,” i oce ibima, “Ecexĩg̃xĩg̃,” i dak, eyetabut g̃u kuka epe'e okay — io'e.o1 Jesus itaybit o'e apẽn jewag̃uydadam ip iam. — Apẽnpuye ikẽrẽm epeyewag̃uy? — io'e Jesus Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be.'nG — Ite Jesus “Deus co'i õn,” i napa ma teku e'em — Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ napa ma o'e.Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in napa ma o'e jewewebe.m Ag̃oka watwat ijebit e'ũat o'tujowat Jesus kay. Ixexecap pe ixe ijebit e'ũat o'tujowat ip. Jesus itaybit o'e cekay itabut ip iam. Imẽnpuye o'jekawẽn ijebit e'ũat pe: — A'õcam cuy — io'e cebe. — Ikẽrẽat kuy oju'uk ewebewi, tapu. Iboap ikẽrẽat kay g̃ebum g̃u oce, i'uk puje — io'e. — Pũg̃ em tak ka'ũma — io'e- -Jesus o'e ijebit e'ũat pe.el E O'jẽm. O'jepit Jesus. Jeipi be o'jepit- -Cafernaum ka be. O'jepit, waram timudek puje.qk["G̃ebuje Jesus o'topabe ip- -ag̃oka watwat- -soat. — Ejẽm cuy oceka bewi — io'e Jesus pe.njU!Dajebaro kukukayũ owatwat ip. Soat muwẽnuwẽn o'e ip ag̃oka watwat pe. Dajebaro aokaap awẽg̃ muwẽnuwẽn o'e ip ag̃oka be. Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ topibiyũ awẽg̃ tak yawẽg̃ muwẽnuwẽn cĩcã o'e ip.[i/ — Epejẽm — Jesus o'e.O'jẽm ip ag̃okatkayũ xewi. O'ju dajebaro kay. Oõm. Imẽnpuye dajebaroyũ daudaum o'jenapõn co'a pẽnpẽn tag̃. Iodi be o'kop ip. Oakõmkõm ip. Jeabokabog̃ ip oap. h Jg  (30-31) — Ite ag̃okatkayũ xewi ocemujẽm puje, ocemujum ece dajebaro be- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'e cebe. Imẽn ma o'e ip, dajebaro bomaku wurũrũrũg̃ puye- -ade dajebaro.f7— Deus ipot ẽn — io'e ip Jesus pe. — Ag̃ cuy ocesũy. Jajẽm g̃u juy ocekay ipiat'ajoan ocewebe ipi ũm awap ma — io'e ip Jesus pe.&eEKabido'ũm puje, o'timudek ip. Gadara eipi dag̃ oeku Jesus. Xepxep osodot ip- -ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ayũ. Ika'u jĩjã o'e ip. Ce'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap pewi osodot ip. Bomaku nuynuy soat em. Ixeyũ buxixim, e dag̃ kapkap g̃u o'e ip- -ibo ka watwat- -Gadara ka watwat.1d[— Apen ibo o'jebapuk? — io'e ip. — Abu sute? Kabidoxixi o'subido'ũm ya'õbi. Iodi dak kũyjobit ya'õ kay — io'e ip. Jesus muwẽnuwẽn o'e ip jewewebe.QcO'jewurũg̃ Jesus. — Apẽg̃ãm puxim eyparara? — io'e. — Apẽnpuye eyetabutbũt okay? — io'e ipararaayũ be. — Eypararam g̃u juy epesop. Okay juy eyetabut cĩcã. — Ebidopon! — io'e kabido be. — Edipon! — io'e iodi be. Imẽnpuye kabidoxixi o'subido'ũm. Iodi dak tisem cĩcã o'e Jesus a'õbi.{boJesus o'g̃uwurũg̃ ip- -ceweju etaybitbinayũ. — Kariwa! — io'e ip. — Ocedaxijom ece. Akõm wuyju!=asTimudekdeg̃ pima ip, kabidoxixi oajẽm. Oajẽm iodi kay. Topapũn kobe o'e idibim, kabidoxixi ajẽm puje. Kobe dag̃acat iparara ip o'e kabido buxixim. Jesus pit ixet kobe be.Q`Kobe be oõm Jesus. O'timukek ip, wĩnãbu o'timudek ip- -Jesusyũ. _9— Kã'ã. Ejot cuy okay — Jesus o'e cebe. — Deus ekawẽn kay'ũmat jebadipyũ'ũm'ũm jokot. Ẽn pit ka'ũma. Oweju juy ejekuku — io'e.^ — Kariwa! — io'e wara'at Jesus pe. — Koap webay'ũm ojokot. G̃ebuje cum puk õn eweju — io'e Jesus eju jekukuat.]y— Tapu — Jesus o'e. — Oweju jekukuayũ ya'ũmg̃u jedopdopap'a — io'e cebe- -Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat pe. — Kak ikũykẽy. Wasũ dak topipe. Õn pit ka'Ũma. Ya'ũmg̃u odopdopap'a — io'e- -Jesus o'e- -soat wag̃o o'e.\/Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat tak oajẽm. — Omutaybitbin'ukat — io'e cebe. — Soat ka dag̃ ojekuku eweju ejuap tag̃ — io'e.z[mAdeayũ o'je'awero ip Jesus kay. Timudek pin Jesus, ade buye. — G̃a'a — io'e. — Iodi atimudek cuy.qZ[Isaías juk o'jekawẽn kuyjeayũ be. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat juk o'jekawẽn. Jesus muwẽnuwẽn o'e. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada xeku, ibaca'ũmayũ dak, i juk o'e kuyjeayũ be. Jesus o'g̃ujẽm xipat'ũmayũ jemumukukukayũ xewi- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ. Imẽn Jesus e'eap puye, soat itaybit o'e icẽmãn Isaías'ũm ekawẽn iam.)YKKatpuje ma iboceayũ ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ayũ o'tujowat ip Jesus kay. Imu'ada am, o'tujowat ip. Ade osodop ip- -iwãtaxipiayũ. Ibiog̃buk kẽrẽayũ o'g̃ujẽm Jesus ikukayũ bewi. — Epejẽm — io'e cebe.O'ajẽm ip Jesus a'õbi. Iwãtaxipiayũ dak o'g̃u'ada'ada.XJesus o'g̃ucay ipa'iat. O'subaixik. Imẽnpuye ipa'i'ũm o'e. Xipat o'e. O'kop cama bewi. Jesus xat o'g̃ug̃ẽ cebeam.bW=O'ju. Jesus oajẽm Pedro duk'a be. Oõm. Pedro daxijo o'jojojo. Ipa'i jĩjã opop xeku.8Vi — Eju eduk'a kay — Jesus o'e sorarayũ kukukat pe. — Kuy ebuywatwat'ukat o'je'ada, okay etabut puye — io'e Jesus.O'je'ada g̃ebuje bit. Ibuywatwat'ukat o'je'ada.Uw — Ajẽmjẽm ip pima, Deus Israel naxeg̃ebitbit joxik ip wũy ma kabiokbog̃ pe. Iboce ma tõtõn jeedop. Tũy yẽyẽy ipi bun jeedop — io'e Jesus jenomujuacayũ be.Ipiat'ajoap ka be iap muwẽnuwẽn o'e Jesus- -kabiokat ka be iap.HT  — Adeayũ jajẽm ip Deus dopap pe- -Judeu'ũmayũ, mesa koreren jabik ãm Abraão eju, Isaque eju dak, Jacó eju dak. Soat eipi bewi jajẽm ip. Pũg̃ ixeyũ'in kaxijẽmap ka bewi jajẽm ip. Wara'acayũ ixeyũ'in kaxiajẽmap ka bewi jajẽm ip, kabi beat soat kukan pima. Icokcok cĩcã e'em ip — io'e Jesus.,SQ Iboap co buje, Jesus itabẽg̃ o'e. — Soat Judeuyũ etabucap podi ma itabut okay ig̃o sorarayũ kukat, Judeu g̃u ma'g̃u — io'e Jesus jenomujuacayũ be.eRC — Õn tak warara'acat mujujum. Wa'õ kay kũyjobit ip wesorarayũ. Pũg̃ pe õn e'em, “Ejẽm,” i bima, je'jẽm. Wara'at pe õn e'em, “Ejot,” i bima, je'dot. Obuywatwat'ukat pe õn e'em, “Imẽn cuy ece,” i bima, imẽn je'e. — Apẽn wesorarayũm wa'õ kay, imẽn tak a'õbi ma obuywatwat'ukat je'ada — io'e Jesus pe.[Q/— Ka'ũma, Kariwa — io'e. — Eju g̃u juy oduk'a kay, wa'õbuyxi'ũm puye, Judeu'ũmat õn puye. A'õm ma juy eg̃u'ada. “Ece'ada juy,” i ẽn e'em pima, obuywatwat'ukat je'ada — io'e Jesus pe.=Pu— Ijom puk õn pit, imu'ada am — Jesus o'e.O— Obuywatwat'ukat opop oduk'a be. Ipi jĩjã opop. Jebit oe'ũat puxim. Iwãtaxipi jĩjã ma. Ikop pa'orean — io'e Jesus pe.|NqCafarnaum ka be Jesus ajẽm puje, sorarayũ kukukat oajẽm. Jesus kay oajẽm. — Kariwa! — io'e Jesus pe.M#— E'adaap cuy eg̃uwẽn g̃u warara'acat pe — io'e. — Paĩ kay juy eju — io'e. — Ecewemubapuk cebe emu'adaam itaybit am — io'e. — Xepxem cuy pukaso eg̃ũm paĩ be Moisés ekawẽn tag̃. Imẽn ece'e soat ijoceayũ itaybit am Jesus ierepat o'g̃u'ada iam. Ẽn pit eg̃uwẽn g̃u e'adaap. Paĩ ma juy g̃uwẽn e'adaap — Jesus o'e ierep tũibit pe. — Hm hm — io'e.Ly— Obu'u g̃u. Jemu'ada õn — Jesus o'e. O'jebaepucũg̃. O'g̃ucay. O'je'ada dao ma. Ierep topibit xipat o'e.NKKopkom pima, ierepat oajẽm Jesus kay, jemu'ada am. O'jeg̃'aecõg̃cõg̃ cewap, Jesus ya'õbuyxiat puye. — Kariwa — io'e Jesus pe. — Ebu'u'ũm pima, omu'adam ece — io'e Jesus pe.GJ G̃uyjom o'kop Jesus co'a bewi. Ade dak o'kop ip Jesus tomuju.uIcJa'õbi imutaybitbin Jesus osunuy. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ buxim g̃u imutaybitbin osunuy.*HMSoat yag̃uybabi'ũm ip osodop, Jesus ekawẽn epere buje. — Wara'an wuymutaybitbin Jesus — io'e ip. — Idim cĩcã teku wuymutaybitbin — io'e ip.NG— Muba'at oajẽm ka'oririt peat'a kay. Idibi o'tiajẽm- -tibog̃ati. Kabido dak o'subidoajẽm. O'subido'at bidobog̃ ya be. O'ya'at. Ig̃o'a o'ya'ũm cĩcã, o'ya'at puye — io'e Jesus.PF— Wa'õ dag̃ g̃u jekuku'ukayũ itaybit'ũmat puxim- -waramtag̃ ma uk'a o'yamuyiat puxim ip- -wekawẽn kay'ũmayu. Wa'ĩjojom ip. Inaka kũyjobit g̃u ip wa'õ kay. Warẽmtag̃ uk'a o'yamuyiat puxim- -ag̃okatkat puxim- -yag̃uyba'arẽmat puxim. Ixe ag̃okatkat uk'a o'yamuy ipi ju, ka'oririt pe. Cem g̃u o'yamuy.REMuba'at oajẽm wita'a jejeiat'a kay- -muba'atxixi. Muba'at idibi o'timubog̃. O'tiajẽm. Kabidoxixi dak o'subidoakaka. Imẽnpit o'ya'at g̃u yacem puye, wita'a jeje buye — io'e Jesus cebe ip.,DQ— Wa'õkayayũ itaybicat puxim ip- -ag̃okatkat puxim ixeyũ wekawẽn coco'ukayũ. Ixe ag̃okatkat uk'a o'yamuy wita'a jeje. Uk'a'abi'ip o'yopmuy wita'a jeje.`C9— G̃ebuje õn je'a'õbu. — “Wetaybit g̃u og̃uy eyjum. Pũg̃ em tak ka'ũma,” ioce'e — Jesus o'e. — “Wede epe'e oxewi. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm acã epekuku,” ioce'e dak — Jesus o'e.fBE— G̃ebujeat kabia Deus abuyũ ikẽrẽat kug̃ iap g̃uwẽn. Adeayũ je'e'e ip owebe: “Ocekukukat! A'õbi ocekuku. Xipacap oceg̃uwẽnuwẽn- -Deus soat kukukaniap muwẽnuwẽn oceju,” i. “A'õbi ibiõg̃buk kẽrẽayũ oceg̃ujẽmujem wuyjuyũ xewi,” i dak je'e. “A'õbi ocewebe i'e ba'oreat oceg̃ubapukpuk,” i dak je'e.PA— Deus soat kukanap kabia je'e ip owebe: “Ẽn ocekukukat,” i. Soat pit jeõm g̃u Deus xe kabi be- -webay ibikuyap tag̃ cekuibiyũ acã- -kabi be omuyat a'õ kayayũ acã — Jesus o'e. @ Apẽn yopxipat'ũmat'ip ya'a dak xipat g̃u ma e'em; imẽnpuxim jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipat g̃u jeku. — Imẽneju eyetaybit epe'e pebicayũ jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipat'ũm cekukuap tomuju — io'e Jesus.K?Yop yaku'ũmat'ip soat wuyju ixikxig̃, takatkan daxa be ixik am.b>=Yopxipcat'ip pit yaku'ũm an g̃u aypatpan. Yopxipat'ũmat'ip tak yaku an g̃u aypatpan.\=1— Yopxipacat'ip ya'a xipat e'em. Yopxipat'ũmat'ip ya'a dak xipat g̃u ma e'em.@<y— Eyetaybit widaõhõ ya'a'e g̃u e'em- -uva'a iam. Eyetaybit tak aru'ip tag̃ figo'a'e g̃u e'em iam. Imẽn eyetaybit widaõhõ, aru'ip tak. Ya'a nomuju eyetaybit iboyũm. Imẽnpuxim tak eyetaybit je'e abuyũ jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ iam. Xipat'ũm cekukuap tomuju eyetaybit ixeyũm.6;eJesus dak o'jekawẽn jebekitkit pe. — Eyday'em'um cuy epesop eymug̃uykuku ojuyayũ kay- -jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kay. Omuyku ip. Ovelha jo'i ma'g̃u ip jajẽm, badi bit ip ika'uayũ buxim, akurice buxim. Eykay itakomaayũ ma ip, xipacat co'iayũ ma'g̃u ip jajẽm — io'e.t:aXĩntabi itok'ĩt pit e pa'oreat e xĩntabi. Wuytait'icap e. Pũg̃pũg̃ ma wuyjuyũ ie dobuxikxig̃.[9/ Jesus tak o'jekawẽn. — Epeõm cuy xĩntabi itok'ĩt tag̃. Xĩntabi itokbog̃ pit daxabog̃ kay wuymujujuap e ma- -ipiat'ajojoap kay. E pa'ore'ũmat e. Xĩntabi itokbog̃. Ade wuyjuyũ ie dag̃ jekukum..8U Eybikuy warara'acat pe xipan eykuk am. Imẽnpuye xipan cuy warara'acat epejukuk. Iju Moisés ekawẽn, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emumutaybitbinap tak.77g Eyju ikẽrẽat kug̃. Imẽnpit eyju ma xipacat ũmũm eyipotpoyũ be. Apẽn eyju iũmũmap podi ma eyebayat pit xipacat ũmũm jexewi iojuyjuy'ukayũ be- -kabi beat pit.6y Puybu g̃u epesubuũm cebe, “Axima kay õn” i'e buje. Kaũma ma ey'in puybu o'subuũm kuka cebe aximaũmap tieg̃.5 — Wita'a g̃u epeyaũm eyipotpot pe “Pão'a kay õn,” i'e buje. Ka'ũma ma ey'in wita'a o'yaũm kuka cebe pão'a yaũmap tieg̃.4}Soat ojuyjuy'ukat je'jat; soat kudada'ukat tobuxik; xĩntabi tag̃tag̃tag̃'iat pe xĩntabi tomudip'uk ip — io'e. 3 O'jekawẽn jebekitkit pe. — Deus xewi juy epejoojuy. Iojuyjuy bima, epejat. Ixe xewi juy epejokudada. Ikudadam pima, epetobuxik. Ixe xewi iojuyjuyap xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'iap puxim. Xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'i bima, tomudip'uk ip eymuõm ãm.E2— Wekawẽn icẽmãn — io'e Jesus. — Soat pe g̃u juy epeg̃uwẽn wekawẽn. Akurice buximayũ be g̃u juy epeg̃uwẽn, wa'õ kay g̃u ip puye. Ya'õpurug̃ jede ip. Warẽmtag̃ webekitkit o'jukuk ip — Jesus o'e. — Xipat ma wekawẽn. Soat pe g̃u juy wekawẽn epeg̃uwẽn. Dajebaro buximayũ be dak g̃u juy epeg̃uwẽn. Itaybit g̃u ip ya'õdip ma iam. Ixeyũ be wekawẽn kawẽn te'e maap puxim — Jesus o'e cebe ip.1+— Eyju jewemug̃uykukukum. Koam eyeta beap'ip cuy epeyop'uk. — Yop'uk puje, iba'ore g̃u je'e eyewebe tõmtõm'uk am eybure eta bewi. Yop'uk puje, xipan epe'e ijojom — io'e. Imẽn Jesus wuymutaybitbin warara'acat kay g̃u juy acejeak iam- -wuyekay acã juy acejeak ikẽrẽat mug̃ẽ buje iam- -yopit ma ikẽrẽat mug̃ẽ buje iam yobog̃ ma ikẽrẽat mug̃ẽ buje iam tak.r0]Te'e ma eyju e'em cebe: “Ma. Otõmtõm'uk eta bewi,” i, eyeta beap'ip cocom'ũm pima — io'e Jesus.q/[Wuymutaybitbinap ekawẽn muwẽnuwẽn o'e Jesus- -imẽnpuximap ekawẽn. Jebekitkit pe imuwẽnmuwẽn o'e, itaybit am ip. Warara'acat ekukuap mukorẽm ãm, wuyekuku bima, imukorẽmap tõm puxim Jesus xe, ip puxim tak cexe. Imẽnpuye Jesus o'jekawẽn jebekitkit pe. — Te'e ma eyju jeakag̃ eybure eta beatõmtõm kay, eyeta beap'ip cocom'ũm pima.u.c“Ikẽrẽat kug̃ ẽn,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn e'em'ũm pima, Deus “Ikẽreãt kug̃ eyju,” i'ũmg̃u dak je'e eywebe. Apẽn warara'acat pe eyekawẽnap puxim Deus tak je'e eywebe ajo xipat jexe, ajo xipat g̃u jexe. Warara'acat pe epeg̃ũm pima, Deus tak je'g̃ũm eywebe. Apẽn cuk epeg̃ũm iap puxim epejat — io'e Jesus.,- SO'jekawẽn jebekitkit pe. — “Eykẽrẽ jĩjã Deus xe,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn tak Deus “Eykẽrẽ oxe,” i'ũmg̃u je'e eywebe.,}"— Imẽneju eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop kuyajeat kabia kay. Kuyaje jajẽm pima, eyetaybit epe'e ajo o'jebapuk ixe kabia iam- -ajo xipat, ajo xipatpũt tak. G̃asũ bit eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop kuyajeat kabia kay — io'e Jesus.8+i!— Koap g̃ebum cuy epesop Deus soat kukan je'e iap kay- -Deus ebikuyap kay dak. Imẽn g̃ebum pima, Deus soat je'g̃ũm eywebe. Eyxan je'g̃ũm, eydotim tak — io'e.}*s — Judeu'ũmayũ yag̃uy'ũm iboap kay- -soat kay. Eyebayat pit itaybit eyju ikug̃'ũm pima iam- -kabi beat.3)_— Imẽnpuye eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop. “Ajo paxi acejo'o?” i'ũmg̃u juy epe'e. “Ajo paxi acetikon?” i dak. “Ajo paxi aceg̃uõm?” i dak — io'e.C(G̃asũ ma tũmũntitit titetabẽg̃ e'em. Kuyaje bit tite'ũ e'em. Titip Deus a'õbi. Imẽnpuxim ja'õbi dak eyemukaypinput je'g̃ũm eywebe. Eyetabutsu ma'g̃u cekay — io'e Jesus.'1Icẽmãn õn e'em eywebe. Salomão ibubut adeat osunuy. Idip cĩcãat kug̃ osunuy- -jesay kug̃. Salomão dipap podi ma bit titip tip tag̃atip.[&/— Pãm eydoti dak? Apẽnpuye eyag̃uybabi'ũm eydoti kay? Eyag̃uybabi'ũm g̃u juy. G̃ebum cuy epesop apẽn tũmũntitit aypapan iap kay. Tũmũntitit kapikpig̃ g̃u. Jesay mug̃ẽg̃ẽm g̃u dak ip.%Ade koato mabuk wetabẽg̃ og̃uy iap kay g̃ebum cĩcã bima, eyetabẽg̃ xe'e? Ka'ũma. G̃axĩn ma aco'i epe'ũ.L$— G̃ebum cuy epesop wasũ kay — io'e Jesus. — Pupum ip kabi be. Taidadam g̃u ip. Jeku beat tak pupum g̃u ip, jeku bewiat mũn'a be imõg̃ ãm. Imẽnpit Deus ixat ũmũm cebe ip- -wasũyũ be. Deus xe wasũ teibog̃ g̃u- -wuyebay xe- -kabi beat xe. Imẽnpit ag̃ cekay ip. Imẽnpuxim wuykay dak soat em ag̃.#%— Imẽnpuye og̃uwẽn eywebe: Eyag̃uy'ũm g̃u juy epesop eybubut kay — Jesus o'e cebe ip. — “Ajo paxi acejo'o?” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e. — “Ajo paxi acetikõn?” i'ũmg̃u dak cuy epe'e — io'e. — “Ajo paxi aceg̃uõm wuydotim?” i'ũmg̃u dak cuy epe'e. Xipat eyxat kug̃ pima, eydoti kug̃ pima dak. Imẽnpit ibodi ma xipat soat em Deus xe eydop am — io'e.y"k— Pũg̃'a be, uk'a be bima, iba'ore ibuywatwat'ukat pe xepxepayũ beam kapik am. Kariwawayũ wara'at tag̃tag̃tag̃ e'em pima, itakoma kuka o'e pũg̃ kay, jekariwa kay, wara'at jekariwa ikuk pin cĩcã bima. Kũyjobit kuka o'e pũg̃ a'õ kay, wara'at a'õ kay kũyjobit'ũm pima. Imẽnpuxim dinheiro kay jĩjã bima, Deus kay jĩjã g̃u epe'e — io'e Jesus.!y— Wuyetakẽrẽ bima bit, ijo ba'ore wuywebe. Kabiok tag̃ ajeku. Kabiok tag̃ jekukuap ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap puxim. Imẽnpuye kabiaap kabiok e'em pima, kabiok cĩcã e'em wuywebeam. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cĩcã wuyjuyũ.< q— Wuyeta kabiaap puxim. Wuyjebit peam ixe kabiaap. Wuyetadip pima soat ijo but wuywebe. Kabia dag̃ ajeku. Soat ijobucap wuyekukuap puxim- -Deus xe cũg̃ ma wuyekukuap puxim.I — Eybubut ijodi bima soat em g̃ebum epesop eybubut kay. Kabi be eyg̃uy pin pima bit, g̃ebum epesop kabi beat kay. Imẽnpuye eycõkcõk cĩcã epesop Deus xe soat em — io'e Jesus.5— Kabi be bit Deus xe epesop soat em. Eycokcok cĩcã epesop. Kopi'i kake g̃u Deus xe. Hi'ep kake g̃u dak. Ibukurukayũ kake g̃u dak — io'e.{oO'jekawẽn jebekitkit pe. — Eywebeam ade bubut epeg̃uxipan g̃u juy epesop — Jesus o'e. — Ijoce imuxipan g̃u juy. Ijoce kopi'i eybubut jo'o. Hi'ep eybubut iokok an e'em Ibukurukat eyduk'a be õm'õm eybubut tujupa'um am — io'e.}s— Imẽn wara'acayũ itaybit g̃u ip teku jekõnkõn g̃u iam. Deus acã je'e itaybit iba'arẽm jekõnkõn g̃u teku iam. Ijo ba'oreat acã itaybit. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” i dak e'em Deus eywebe — io'e Jesus.|q— Eyju bit Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn'ũm pima, epeyewedopawuywuy juy. Epeyewedapmusem cuy dak — io'e.H — Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn'ũm pima eyju, eyg̃uycũg̃cũg̃ g̃u juy epesop. Eymug̃uykuku'ukayũ ig̃uycũg̃cũg̃ oekuku ip, Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn'ũm pima ip. Ig̃uycũg̃cũg̃ oekuku ip, soat itaybit ojuy, “Teku Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn g̃u iam. Jebureyũ juk o'jekawẽn ip. “Deus kay jĩjãat teku,” i. Imẽnpuye jebikuyap tag̃ cuk o'jat ip- -soat ma. Iboap kay g̃ebum cuy eyju — io'e Jesus.I — Eyju g̃ebum pima bit apẽn warara'acayũ be juk adi ikẽrẽm eykuk iap kay, Deus tak jeg̃ebu apẽn juk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Wuyebay xeku — io'e Jesus.  — Eyju g̃ebum'ũm pima apẽn warara'cayũ be juk adi ikẽrẽm eykuk iap kay; ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃rũg̃ cĩcã ma'g̃u, Deus tak jeg̃ebu g̃u apẽn juk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Kabi beat jeg̃ebu g̃u- -wuyebay — io'e.]3 “Oca'õ mubacanucan cuy eg̃uy ocewebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Ikẽrẽat tak eju'uk cuy ocewebewi,” i dak cuy epe'e — io'e Jesus. — Imẽn ma juy epe'e Deus eju kawẽnwẽn pima — io'e. /~v}}{zzyyAxwvavUut]strgpooAnm0lkLjuihh g)f[eMdd5cc b)ac_][,YXWWKW?VU|TT$SbQP:P.NM~LKKIGGFF`EE]DD)CCBAb@?>=<;:9856543x22t10.,j*u)(&&2%%G$$=##N"x!!? ;(w*)K Q g [ bp/#2? 'Itakomat ibiõg̃buk kẽrẽat kukukat co'i. Tabubuap co'i ipi jucayũ'ũmap. Tip pupu'ukayũ Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ jo'iayũ — io'e Jesus.'1G &Ikat soat ipi beayũ co'i. Xipacata Deus kay itabucayũ jo'iat. Ixidip Satanás kay itabucayũ jo'iat- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat kay itabucayũ jo'i.g0G %— Kã — io'e. — Ag̃okatkat co'iat õn. Xipacata o'taidaiat co'i õn. Soat wag̃o õn.W/' $G̃ebuje Jesus o'ju uk'a be. Adeayũ xewi o'ju. Imutaybitbin'ibiyũ oajẽm ip Jesus kay. — Iba'arẽm ocewebe. Ocewebe juy eg̃uwẽn apẽg̃ape- -ixidip muwẽnuwẽn iape — io'e ip Jesus pe..# #Imẽn o'jebapuk apẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat o'e'e iap. O'jekawẽn ixe: Wuymutaybitbinap ekawẽn acã ceweju ip og̃uwẽnwẽn. Ya'õba'arẽm ipi ebapuk ebi kaap ekawẽn og̃uwẽnwẽn, i. Imẽn cuk o'e Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat. - "Imẽn o'jekawẽn Jesus iboceayũ be. Wuymutaybitbinap ekawẽn acã o'jekawẽn cebe ip. Soat em o'jekawẽn Jesus imẽn ma.n,U !Jesus waram o'jekawẽn- -wuymutaybitbinap- -imẽnpuximap ekawẽn. Imẽn o'jekawẽn. — Deus soat kukanap pão'a muyhuhuaptõm puxim — io'e Jesus iboceayũ be. — Trigonõm kug̃ osunuy ayacat- -ebapũg̃ copo. Ixe ayacat pão'a muyhuhuaptõm o'tõmpu. O'tõmõg̃ trigonõm pe. O'tõmupinã. Soat tag̃ o'jenõmupõg̃põg̃- -trigonõm tag̃. Imẽnpuxim soat ka watwat Deus soat kukukan je'e iap awẽg̃ coco- -kabi beat soat kukan je'e iap awẽg̃ — io'e Jesus.7+g — Iboda wuykat pe atadaida. Ta'ĩcata mostardada, taidadam pima. Warara'ata bodi ma ta'ĩt ma. Imẽnpuxim Deus soat kukanap koap ma pũg̃pũg̃ ma ikukan. Ade g̃u cekay itabucayũ. Mostardada bit aypapan cĩcã, taida buje. Wara'at kadai bodi ma aypapan e'em. Wasũ ajẽmjẽm jedopi mõg̃ ãm tãku jeje, yaypan pima. Imẽnpuxim Deus soat kukanap g̃uyjom pit ade jĩjã ikukan. Ade cekay itabucayũ — io'e Jesus.E* Jesus waram o'jekawẽn iboceayũ be. Wuymutaybitbinap o'g̃uwẽn- -imẽnpuximap ekawẽn. Deus soat kukanap muwẽnuwẽn o'e. — Deus soat kukanap mostardada buxim — io'e Jesus.q)[ — “Imẽneju ixidip tiptop cuy trigodip'ukap puxim. Yaypan pima, tip pupu'ukayũ be ocekawẽn: ‘Koap ixidip puk epetip'uk tipmũnmũn ãm, daxa be tip mupik am. Trigodip pit epetipu, ta'uk am tip pewi, oduk'a be tamõg̃ ãm,’ ioce'e tip pupu'ukayũ be. Soat tarun pimap, tip pupum ip,” i — io'e Jesus.Imẽn Jesus iboceayũ mutaybitbin o'e.(5 — “Iba'ore,” io'e cebe ip. “Trigodip kuka epetip'uk, ixidip uk'ug̃ pima. Imẽnpuye trigodip'ukap puxixim tip ug̃ g̃u eyju,” io'e.g'G — “Okay itakomaayũ o'tamudu,” io'e. — “Ixidip tu acetip'uk tu?” io'e ip.f&E Imẽnpuye ibuywatwat'ukayũ o'jekawẽn ip jekariwa be. — “Kariwa,” io'e ip. “Xipacata du etadum ekat pe?” io'e ip. — “Hm hm,” io'e. — “Abu ixidipta o'tadum kadai paraktag̃?” io'e ip.I%  — G̃ebuje ixidip o'jedipuk kadai paraktag̃, yaypapan pima.*$M — Ixet. Ixima dag̃ oajẽm ip- -itakomaayũ. Ixidipta o'tadum ip trigoda paraktag̃- -trigoda jo'iata. O'tadum ip. O'jenapõn itakomaayũ — Jesus o'e.<#q Deus soat kukanap muwẽnuwẽn o'e Jesus. Imẽnpuye wara'acat tak imuwẽnuwẽn o'e iboceayũ be- -wuymutaybitbinap- -imẽnpuximap ekawẽn. — Deus soat kukanap muwẽnuwẽn pimap, kat pe wuyju tiotatam pimap puxim — io'e Jesus. — Wuyju tiotatam pimap tiotataat jekat pe xipacata o'taida.,"Q — Warara'acayũ o'ya'ĩjojoayũ ig̃oda buxim- -katõ beata buxim. Ixeyũ Deus ekawẽn kay jĩjã ip. Apẽg̃ape Deus ekawẽn iam ip itaybit. Deus ekawẽn tag̃ jekukum ip. Ixeyũ duk'a xeayũ dak Deus ekawẽn tag̃ jekukum, Deus ekawẽn a'ĩjojom pima. Ade Deus ekawẽn kay itabut jeedop ip. Ade ip e'em soat ka dag̃- -Deus kay itabucayũ. Kadai'ip puxim ixeyũ- -ya'a'eat'ip puxim. 30 be o'e takug̃'iat'ip puxim ip, 60 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak, 100 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.T!! — Warara'acayũ o'ya'ĩjojoiayũ widaoho parak tag̃ata buxim. Ixeyũ Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Imẽnpit soat em g̃ebum ip jemukaypinput kay. Tuybe ocokcok cĩcã oce dinheiro kug̃ pima iãn e'em ip. Deus ekawẽn kay ip yopĩt ma itabut. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u ip warara'acayũ be- -jebureyũ be — io'e.8 i Imẽnpit kadai tabue'ũmat puxim ip. Deus ekawẽn badi g̃u õmõm cebe ip. Ibureyũ itakoma cekay ip. Ipiat supi'ajoat cebe ip. Imẽneju ibu'u ip jetabut am Deus kay.D — Wara'acayũ Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Ixeyũ iboapta buxim ip- -karatũg̃'a parak tag̃ata buxim ip. Dao ma Deus ekawẽn cocom o'e ip. Koap icokcok cĩcã e'em ip- -ijojoayũ.`9 — Deus ekawẽn a'ĩjojoayũ ig̃oda buxim- -e be ta'at'anata buxim. Deus soat kukan ekawẽn ya'ĩjojo ip. Imẽnpit itaybit g̃u ip apẽg̃ape Deus ekawẽn iam. Satanás oajẽm cekay ip- -Deus ekawẽn a'ĩjojoayũ kay. Yag̃uyba'ũm'ũm ip cekawẽn kay- -Deus ekawẽn kay, Satanás oajẽm ip cekay buye — io'e Jesus cebe ip.{ — Epeya'ĩjojo juy kadaida mududumap ekawẽn kay, eyetaybit am apẽg̃ape ibo wekawẽn iam — io'e 12 beayũ be.!; — Kuyje ajo eyju ijojom iap co pin cĩcã osodop ip ade Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ, Deus xe cũg̃ cĩcãayũ dak. Imẽnpit o'jojojo g̃u ip. Ajo eyju kũyjojom iap co pin cĩcã ip osodop. Imẽnpit o'jekũyjo g̃u ip. G̃ebu'i juy epe'e iboap kay — Jesus o'e.;o — Eyju bit eycokcok epesop. Eyju ijojo pin. Ya'ĩjo pin tak. Eyeta itaisuata jo'i — Jesus o'e 12 beayũ be. — Wekawẽn kayap eyeta itaisuatate iap puxim. Eya'õpipe iap puxim tak. Imẽnpuye soat wekawẽn epeya'ĩjojo. Imẽnpuye eyetaybit soat wekawẽn. Soat epjojojo, apẽn cuk ocece iap.A{  Jag̃uymu'ũm ojuy ip: Ja'õpi o'jewa'õpinomudip ya'ĩjoap puxim. Jeta o'sutanomudip ijoap puxim. Imẽn'ũm pima bit kadi ijojom ip, ya'ĩjojom tak. Imẽn'ũm pima bit kadi ip itaybit o'e. Okay itabut kuka o'e ip. Õn kuka adi ip og̃u'ada, ikẽrẽat uk'ug̃ cewebewi, io'e Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus. — G̃asũacat muwẽnuwẽn pit o'e — Jesus o'e.Imẽn Jesus o'e itaybit g̃asũacat itaybit pin pima, ip kajuk ig̃uycũg̃ ikẽrẽat kug̃ puye iam- -ikẽrẽat kajuk o'jere ip, kajuk Deus ikẽrẽat o'ju'uk ixeyũ bewi buye iam.}s — Isaías cuk o'jekawẽn apẽn g̃asũ o'jebapuk g̃asũacat pe iam. G̃asũacat muwẽnuwẽn o'e kuyje. Ya'ĩjojom je'e ip iboceayũ. Imẽnpit itaybit g̃u ip je'e. Ijojom je'e ip. Imẽnpit itaybit g̃u je'e ip ajom sute e'em iam.K Imẽnpit ijoceayũ mutaybitbinap ekawẽn muwẽnuwẽn õn cebe ip. Jeakag̃ ip. Inaka ijojom g̃u ip. Wekawẽn pa'arẽm cexe ip, wekawẽn cocom ma'g̃u ip — io'e Jesus 12 beayũ be.{o — Xipan'ũm ya'ĩjo buje, yopĩt ma juy eyetaybin. Xipan ya'ĩjo buje bit, yobog̃ cuy eyetaybin- -ade jĩjã.-S — Itaybit g̃u ip puye Deus soat kukan je'e iam. Iba'arẽm ijoceayũ be. Eyju bit eymutaybitbin õn, eyetaybit am kabi beat soat kukan je'e iam — io'e Jesus.  G̃ebuje 12 beayũ oajẽm Jesus kay. — Apẽnpuye ocemutaybitbinap ekawẽn acã ecekawẽn ijoceayũ eju? — io'e ip.]3 — Wekawẽn eyetaybit pin pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy wa'õ kay — io'e. 9 — Wara'ata ma katõ be o'ta'at. Ig̃oda o'ta'acog̃. Katõ be o'ta'acog̃ — io'e Jesus. — Ta'ade o'e. Pũg̃pũg̃ kadai be ta'adesu o'e- -30 be o'e ta- -katõ peata. Wara'at kadai be ta'ade o'e- -60 be o'e ta. Wara'at kadai be ta'ade jĩjã o'e- -100 be o'e ta — io'e.hI — Wara'ata widaohoda picũg̃ pe o'ta'at. Widaoho yaypan pima, ig̃o kadai o'tipmu'ũm.# — Imẽn tak kaxiepiat e ajẽm puje, kaxie o'g̃uy'ũ ibo kadai — io'e. — Ikaraw o'e. Oe'ũ tãbuju ba'ore buye — io'e Jesus.- — Wara'ata karatũg̃'a parak tag̃ o'ta'at. Ade g̃u ka'wi o'e iboce. Ierũn ma o'e ka'wi. Imẽnpuye dao ma kadai o'tanokap — io'e Jesus.' Tamududum pima, xepxepta o'ta'at. E bitako dag̃ o'ta'at — io'e Jesus. — Ixeda wasũyũ o'ta'o'o, ajẽmjẽm pima ip — io'e Jesus.R G̃ebuje o'jekawẽn adeayũ be. Wuymutaybitbinap ekawẽn muwẽnuwẽn o'e adeayũ be. Adeap muwẽnuwẽn o'e. Koap imẽn o'e: — Ag̃okatkat o'ju — Jesus o'e. — Jekadai damuduudu am o'ju.  Ade jĩjã o'je'awero Jesus xe. Imẽnpuye kobe be oõm ixe. Oabik kobe be. Adeayũ bit kapurũg̃ pe ma osodop ip kacũg̃cũg̃'i.V  ' Ixe kabiam ma Jesus o'jẽm uk'a bewi. Iodi kay oajẽm. Oabik iodi wãbu be. - 2— Kabi beat a'õ kay buye, okitpitpit co'i oxe, wuyĩxĩt co'i dak ip, oxi jo'i dak ip- -Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ — io'e Jesus.i K 1Pacug̃'i o'e jebekitkit kay. — Webekitkit pit oxi jo'i oxe, okitpitpit co'i dak — io'e.N  0— Icẽmãn ig̃o oxiat. Boyũku okitpitpicat — io'e Jesus.% /— Exi oajẽm, ekitpityũ dak — io'e- -pug̃ ag̃okatkat o'e Jesus pe. — Akiju opop ip. Cekawẽn pin ip eweju — io'e Jesus pe.-S .Ixi oajẽm Jesus kay- -ikitpitpit tak. Warara'acat pe kawẽnwẽn pima oajẽm ip. Akiju osodop ip. — Ocekawẽn pin Jesus eju — io'e ip iboceayũ be.0Y -Imẽnpuye ixe ibiõg̃buk kẽrẽat cẽmcẽm ma'g̃uto. 7 beayũ dobuxikxig̃- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ dobuxikxig̃- -ibodi ma xipat'ũmayũ dobuxikxig̃. Ixeyũ dak õmõm ixe ag̃okatkat pe- -7 beayũ. Õmõm koapat ibiõg̃buk kẽrẽat eju. Kuy bima ixe ag̃okatkat tadaybot osunuy. G̃asũ bit ibodi ma tadaybot o'e. Imẽnpuxim ma dak g̃asũayũ jeedop. Ikẽrẽat g̃ubapukpuk cĩcã ip — io'e Jesus.#? ,“Jepin ma õn kuy bima onuyap kay,” i — Jesus o'e. — Jepitpin. — Yajẽm puje, ixe ag̃okatkat tobuxikxig̃. Ka'ũmg̃u ibiõg̃buk kẽrẽat opop ixe ag̃okatkat pe g̃asũ. Ixe ag̃okatkat uk'a buxim- -yabuk'a buxim- -yabi'õg̃'õg̃at'a buxim- -yaxipanat'a buxim.3_ +— Ag̃okatkat pewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽm puje, ixe ibiõg̃buk jekukum idibi'ũmat tag̃, jebodoyap kudadam. Jebodoyap pit tobuxik'ũm pima kuka o'e jewebe ma:q[ *— Kuyje kaxi etajoreg̃at ka kukat oajẽm wũyat ka bewi. Ayacat oajẽm Salomão ekawẽn co am- -itaybit cĩcãat ekawẽn co am. — Deus ipiat'ajoan kũyjobit'ũmayũ be iap kabia ixe ayacat je'bapuk soat etabi xe. “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe,” i je'e g̃asũacat pe, eyju wekawẽn kay'ũm puye. Salomão kay o'e ixe, taybit cĩcãp muwẽnuwẽn pima Salomão. Õn pit Salomão etaybicap podi ma wetaybit cĩcã. Imẽnpit eyju wetaybicap kay g̃u — Jesus o'e.V% )— Kuyje Nínive ka watwat ig̃uycũg̃ o'e ip ikẽrẽat kug̃ puye ip — Jesus o'e. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip- -ikẽrẽat e'e'ukayũ. O'jepere ip, Jonas pe Deus ekawẽn o'tojot puye. Deus ipiatpi'ajoan kũyjobit'ũmayũ be iap kabia Nínive ka watwat je'bapuk soat etabut pe. Ixeyũ je'e g̃asũacat pe: “Eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i, eyju wekawẽn kay'ũm puye. Jonas kay o'e ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima Jonas. Õn pit Jonas etaybicap podi ma wetaybit cĩcã Deus ekawẽn muwẽn ãm. Imẽnpit eyju wekawẽn kay g̃u — Jesus o'e.N (— Soat wag̃o õn — io'e Jesus. — Ixe Jonas osunuy ebapũg̃ kabia axima yobog̃at uk pe. Ebapug̃ ixima osunuy dak. Apẽn Jonas osunuy axima yobog̃at uk pe, imẽnpuxim ma og̃uy ebapũg̃ kabia ipi be, ebapũg̃ ixima dak — io'e Jesus. — Deus a'õbi ixe Jonas o'jẽm axima yobog̃at uk pewi. Cejẽmap Nínive ka watwat pe ka'ũma buk o'jojojoiap osunuy. Õn tak imẽnpuxim Deus a'õbi waram ocetait we'uap tomukadi — io'e Jesus.7 '— Ka'ũma — io'e. — Ikẽrẽat kug̃ eyju. Deus kay eyetabut g̃u. Ka'ũma buk eyejojojoiap co pin eyju. Imẽnpit og̃ubapuk g̃u eywebeam. Jonas awẽg̃ acã ka'ũma buk eyejojojoiap tieg̃ e'em eywebeam- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat awẽg̃ — Jesus o'e.7g &— Ocekukukat! — Fariseuyũ o'e cebe. — Ka'ũma buk ocejojojoiap eg̃ubapuk cuy ocewebeam — io'e ip.Imẽn tak Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ o'e Jesus pe. ~  %t}a $ (36-37) — Og̃uwẽn eywebe. Wuyekawẽntip pima, “Idip ma eyju oxe,” i je'e Deus wuywebe kũyjobit'ũmayũ be ipiat supi'ajoap kabia. Wuyekawẽnkẽrẽ bima bit, “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe,” i je'e Deus wuywebe.K| #Apẽn xipacat idipap uk'ug̃ imuxipanpanap'a bewi, imẽn tak wuyag̃uydip pima, wuyekawẽn tak idip ma e'em, wuye'eap tak. Wuyag̃uy nomuju ma wuyju jekawẽnwẽn. Xipat'ũmat idi'ũmap uk'ug̃ imuxipanpanap'a bewi. Imẽn tak wuya'g̃uydip'ũm pima, wuyekawẽnkẽrẽ e'em, wuye'eap tak — io'e Jesus cebe ip. { "Imẽn puybu tuypiatpu buximayũ eyju, ikẽrẽat kug̃ cĩcã buye. Iba'ore dak eywebe idipat ekawẽn muwẽn ãm. Apẽn wuyju jewag̃uyg̃uy wuywebe, imẽn wuyju e'em. Imẽn tak iba'ore g̃asũacat pe idipat ekawẽn muwẽn ãm, yag̃uykẽrẽ buye.z  !— Wuyetaybit yopkẽrẽat'im. Yopkẽrẽat'ip puye, ya'a e'em yakẽrẽat'a. Wuyetaybit yoptipat'im tak. Yoptipat'ip puye, ya'a e'em yadipat'a. Yoptipat'ip, ya'a dak soat em jeenuy yaku. Yapkẽrẽat'ip pit, ya'a dak soat em jeenuy yakẽrẽat'a.Ny — Soat wag̃o õn — io'e Jesus. — Omuymuy puje ip, Deus jeg̃ebu g̃u iboap kay soat em. Iboap ju'uk cebewi ip. Deus biõg̃buk muymuy ip pima bit, Deus jeg̃ebu iboap kay soat em- -g̃asũ, waram tak g̃ebum je'e. Iboap kug̃ jeedop ip soat em- -ikẽrẽat kug̃- -Deus biõg̃buk muymuyap kug̃ — io'e Jesus.7xg — Imẽnpuye og̃uwẽn eywebe. Ipi juacayũ be Deus muymuy buje, iboap imuymuyap kay soat em Deus g̃ebum g̃u je'e. Deus iboap ju'uk cebewi ip. Ixeyũ be Deus biõg̃buk muymuy buje bit, iboap imuymuyap kay soat em Deus g̃ebum je'e. Cebewi ip iboap i'uk pa'ore Deus pe; apẽn eyju napa ma e'em, “Ijop e'eap Satanás a'õbi o'jebapuk,” i. Imẽn tak kuy eyetaybit Deus a'õbi ijop e'eap o'jebapuk iam — Jesus o'e./wW — Imẽn tak okay'ũmat itakoma okay — io'e Jesus. — Webekitkit mu'awerom obuywatwat'ũmat imuypõg̃põg̃põg̃- -webekitkit muypõg̃põg̃põg̃ — io'e.>vu — Wuyõm pa'ore wuykay isapka'oreat tuk'a be ibubut pu am. Imukirig̃ acã koam — io'e. — Imukirik puje bit, wuyõm put soat pu am- -uk'a beap pu am — io'e Jesus.Imẽn Jesus o'e, jebacaap Satanás ebacaap podi ma buye. Ibodi ma buye, Jesus pe ibiõg̃buk kẽrẽayũ mujẽm put ikukayũ xewi.ouW — Deus biõg̃buk a'õbi ibiõg̃buk kẽrẽayũ og̃ujẽm. Belzebu a'õbi g̃u og̃ujẽm. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'jẽm ip puye, kuy eyetaybit Deus soat kukukan je'e iap mubapukpug̃ õn eywebe iam — io'e cebe ip.>tu — Belzebu a'õbi õn ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm pima, abu a'õbi dak eyebekitkiyũ imujẽmjẽm ip? Jewemug̃uykukukum eceju iap mubapukpug̃ cĩcã eyebekitkiyũ. s — Imẽnpuxim Satanás pe jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma. Imẽn Satanás a'õbacaap mu'ũm kuka o'e. Imẽneju Satanás ja'õbacaap ũmũm g̃u owebe ibiõg̃buk kẽrẽayũ mujẽm ãm- -jebekitkit mujẽm am — io'e Jesus.>ru Jesus itaybit osunuy apẽn ixeyũ jewag̃uyg̃uy iam. — Pũg̃ eipi watwat jeweweju ma jewaoka buje, jewemu'ũm ip. Pũg̃ ka kukukat jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma. Pũg̃ tiwat kukakat pe jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma — io'e Fariseuyũ be.iqK Fariseuyũ bit Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃coco. — Ixe Jesus ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'g̃ujẽm ag̃okatkayũ bewi Belzebu a'õbi- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbi- -Satanás a'õbi ma — i napa ma o'e ip.p Iboceayũ yag̃uybabi'ũm o'e ip- -soat ip. — Davi naxeg̃ebit paxi sute? — io'e ip.Jesus muwẽnuwẽn o'e ip.4oa G̃ebuje iboceayũ ag̃okatkat o'tujowat. Ita'ũmat osunuy ixe ag̃okatkat. Cekawẽn pa'oreat tak o'e ixe, ibiõg̃buk kẽrẽat imuyde'ũm'ũmm puye. O'tujowat ip. O'je'ada Jesus a'õbi. Ijojom o'e, o'je'ada buye. Xipan kawẽnwẽn o'e- -ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit o'e, o'je'ada buye.fnE  Soat ipi juacat Deus emunaẽ kay je'e, i. Imẽn Isaías o'g̃uwẽn kuyjeayũ be.:mm  Ikẽrẽan e'e jĩjãayũ daxijo xeku ikẽrẽat pewi. Okay itabut cĩcã'ũmayũ g̃utabut cĩcã okay. Imẽn ma je'kuku soat pewi ikẽrẽat uk'ug̃- -Deus kayayũ bewi.elC  Ya'õxikxig̃ g̃u je'ku. Jewãwãm g̃u je'ku. Soat ka dag̃ tak kawẽnwẽn g̃u je'ku.6ke  Deus o'e: Ija otaẽiat- -obuywatwat'ukat- -õn cekay jĩjãiat- -omucokcokcok'ukat. Obiõg̃buk ojomõg̃ cebe. Ajo cũg̃ ma oxeiap g̃uwẽn soat pe- -Judeu'ũmayũ be.wjg Ibo o'jebapuk apẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat o'e iap tag̃- -apẽn Isaías kuyje o'e iap tag̃. bi= — Wawẽg̃ epeyawẽg̃muwẽn g̃u juy. Pũg̃ em tak ka'ũma — io'e cebe ip.h- Imẽnpuye Jesus o'ju ibocewi. Fariseuyũ ekawẽn itaybit puye, o'ju. Adeayũ o'ju Jesus tomuju. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada- -soat ip.gw Fariseuyũ bit o'jẽm yabewi. O'jewede ip Jesus xewi. O'jewawẽ ip Jesus aoka am, kapikpig̃ Sábado kabia be buye.#f? — Paya'i ece ebu — io'e ibũnũ'a kẽrẽat pe. O'jewebũmupaya. O'je'ada ibũnũ'a kẽrẽ topibit. Wara'atpunu'a jo'i o'e. Ibũnũ'adip o'e. e  ndU (11-12) — Xipat Moisés ekawẽn tag̃ warara'acayũ ikukpin wuyxe bima — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Jebodoydoyap kabia bima eyõhõ o'at pima ipikũykũy be i'uk'ug̃ ip ipikũykũy bewi- -ixe ovelha — io'e. — Abũ jeõhõyũ ug̃ g̃u? Ka'ũma ma. Ovelha ikukpin ip, jeõhõyũ buye. Imẽnpuye i'ug̃ ip. Imẽn tak wuyju ovelha bodi ma wuykukpin Deus xe. Imẽnpuye xipat Moisés ekawẽn tag̃ wuywebe xipacat mug̃ẽ ãm jebodoydoyap kabia be — io'e Jesus. c  G̃ebuje ag̃okatkat o'tobuxik ig̃o'a be. Pũg̃bũnũ'a o'subũnũ'anũy ibũnũ'akẽrẽ. Pũg̃pũg̃ o'je'aweroiayu'in Jesus muymuy ojuy ip. — Jesus Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekukum — i'e ojuy ip warara'acayũ be. Imẽnpuye: — Jebodoydoyap kabia bima, xipat tu exe ibũnũ'a kẽrẽat mu'ada am? Imẽn tu Moisés ekawẽn tag̃ ma? — io'e ip Jesus pe.kbO O'ju Jesus ibocewi. Oajẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a kay- -Judeuyũ e'aweroroap'a kay. Oõm.a' — Soat wag̃o õn. “Epeyekapik cuy,” i õn e'em pima jebodoydoyap kabia be dak, cedag̃ kuka o'e eyekapikap Deus xe — Jesus o'e.\`1  Warara'acayũ kay eyetabotaidabotbocap kay õn, i Deus juk o'e — io'e Jesus cebe ip. Owebeam carneiro mupikap kay g̃u bit õn- -eyetabotaidabotbotap kay acã, i — io'e Jesus. Ijoptup ekawẽn eyetaybit pima, “Ikẽrẽat kug̃ ip,” i kajuk epe'e g̃u ikẽrẽat kug̃'ũmayũ muwẽnuwẽn pima — io'e Jesus Fariseyũ be.W_' — Icẽmãn ocekawẽn eywebe. Deus eju kawẽnwẽnap'a Israel naxeg̃ebitbit o'yamuy- -yabog̃at'a. O'yamuy ip, wuyju yamubuyxin am. Imẽnpuye Deus eju kawẽnwẽnap'a kukukayũ ya'õbacaayũ. Imẽnpit ya'õbaca jĩjãat omuy ijoce g̃asũ — io'e Jesus cebe ip.Jewebe ma o'e Jesus, “ya'õbaca jĩjãat” i'e'em pima. Q^ — Deus eju kawẽnwẽnap'a be paĩyũ kapikpig̃ ip soat kabia. Jebodoydoyap kabia jekukum ip Moisés ekawẽn tag̃ g̃u yabog̃at'a be. Wara'at tag̃ jekukum ip, kapikpig̃ puye. Imẽnpit ikẽrẽat kug̃ g̃u ip Deus xe. Iboaptup ekawẽn eyetaybit- -Deus ekawẽntup. Kuy epetupcoco- -iboaptup tak — io'e Jesus. ]  ,\Q  (3-4) — Tã. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ip — io'e Jesus. — Kuyje Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ire bima, oõm Davi, cewejuyũ dak. Deus emesa bewi paõ'a o'ya'o'o ip- -Deus etabixe o'yamõg̃ ip iat'a- -paĩyũ be acã ya'o pi g̃u iat'a. Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ijop'a o'ta'o'o ip- -Daviyũ. Apẽn Davi o'e'e iaptup opop Deus ekawẽntup pe. Kuy epetupcoco- -iboaptup — io'e Fariseuyũ be.t[a Ta o'om pima, Fariseyũ ixeyũ o'jojojo. Jesus eju etaybitbinayũ o'jojojo ip. — Ak'i! — Fariseyũ o'e Jesus pe. — Eweju etaybitbinayũ Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekuku ip. Jebodoydoyap kabia be kapikpig̃ ip. Cũg̃ ma g̃u e'em ip. Trigodadot uk'ug̃ ip. Imẽnpuye ikẽrẽat kug̃ ip, wuywebe jebodoydoyap kabia be kapikpi buye — io'e cebe.>Z w G̃ebuje Jesusyũ o'ju trigodip tag̃. Sábado bima o'ju, Judeuyũ jebodoydoyap kabia bima. Trigodadot o'tadot'uk ceweju etaybitbinayũ. Trigoda o'tabu ip, jerere buye. O'ta'o'o ip.@Yy Wa'õ kayap iba'ore g̃u imug̃ẽ ãm. Kũyjobit am okay dak iba'ore g̃u eywebe. Wara'at ikẽrẽat kay eyebu'um epe'e, eywebewi ikẽrẽat oju'uk puye — Jesus o'e soat pe.X — Eymutaybitbin oce. Webekitkit e'em. Wa'õpurug̃'ũmat õn. Wag̃uybabibi. Yobog̃at pin g̃u owexe. Eywebewi ikẽrẽat oju'uk.W — Okay epesot. Ikẽrẽat oju'uk eywebewi — io'e Jesus cebe ip.Deus a'õ kay kũyjobit ojuy ip. Imẽnpit kũyjobit g̃u ip.+VO — Soat ma juk Webay o'g̃ũm owebe — io'e cebe ip. — Warara'acat g̃u itaybit abu Deus ipot iam- -cebay acã. Imẽnpuxim warara'acat g̃u itaybit abu ipote bay iam- -ipot acã. Jebay mubapuk am, ipot ibikuy bima acã warara'acat itaybit je'e abu Deus iam — Jesus o'e cebe ip. U  5Te  (25-26) — Jesus o'e g̃ebuje bit. S — Deus kũyjobit'ũmayũ be ipiat supi'ajoat iap kabia bima, Sodoma ka watwat pe ipiat supi'ajoat, Tiro ka watwat tak. Imẽnpit Sodoma ka be iap podi ma Deus ipiat supi'ajoat eywebe. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e Jesus Cafarnaum ka watwat pe.TR! — Cafarnaum ka watwat! — io'e. — Deus jeymuyu g̃u kabi kay — io'e Jesus. — Jeymukop ipiatpi'ajojoap kay bit. Ka'ũma buk epejojojoiap cuk adi og̃ubapukpuk eyetabut pe eyka be bima oce — io'e. — Iboap mubapuk pima Sodoma ka be, ikẽrẽat kajuk o'jepere ip. Deus kajuk ag̃oka o'sukamupik g̃u — io'e Jesus.=Qs — Deus kũyjobit'ũmayũ be ipiat supi'ajoat iap kabia bima, Tiro ka watwat pe ipiat supi'ajoat, Sidom ka watwat pe dak. Imẽnpit Tiro ka be iap podi ma, Sidon ka be iap podi ma dak eywebe ipiat supi'ajoat. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e Jesus Corazim ka watwat pe, Betsaida ka watwat pe dak.EP — Karem ma ipiat epesupi'ajo jĩjã, Corazim ka watwat! — Jesus o'e. — Karem ma ipiat epesupi'ajo jĩjã, Betsaida ka watwat — io'e. — Ka'ũma buk epejojojoiap cuk adi og̃ubapukpuk eyetabut pe eyka be bima — io'e. — Tiro ka be iboap mubapuk pima, Sidom ka be dak, kajuk ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip- -ibo ka watwat. Itabut kajuk ip Deus kay — io'e. — Ibo ka be iboap mubapuk pima, kajuk ikurususucat o'g̃uõm ip jedotim. Daxa daypibewiaptõm tak kajuk o'tõmõg̃ ip jabi jeje. Imẽn kajuk o'e ip, “Oceg̃uycũg̃ cĩcã ikẽrẽat kug̃ oceju buye” iap mubapuk am; “G̃asũ bit ikẽrẽat ag̃ug̃ẽ g̃u” iap tak mubapuk am jebureyũ be — io'e. O9 Jesus tak o'jekawẽn iboceat pe. Ikẽrẽan e'e'ukayũ muwẽnuwẽn o'e Jesus. Ikẽrẽat epere'ũmayũ muwẽnuwẽn o'e. Ikẽrẽat kug̃ o'e ip. Imẽnpit ig̃uycũg̃ g̃u ip ikẽrẽat kay. Jesus a'õbi iba'oreat cuk o'jebapuk ixeyũ etabun. Jesus a'õbi o'jebapuk. Imẽnpit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Imẽn o'e- -Corazim ka watwat o'e, Betsaida ka watwat tak, Cafaranaum ka watwat tak.FN — Soat wag̃o õn. Ojot eykay. Soat xat o'om ojeku, soat tikõnkõn tak. Soat pit napa ma e'em omuwẽnuwẽn: “Ika'o'on'ukat teku,” i. “Teku iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat pure,” i dak. “Teku ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pure,” i dak — io'e. — Wuyju Deus emumutaybitbinap tag̃ jekukum pima bit, warara'acayũ je'e omuwẽnuwẽn, João muwẽnuwẽn tak, “Deus xe cũg̃ ma wuymutaybitbin,” i — Jesus o'e.BM} — João Batista oajẽm eykay. Ixe vinhodi o'tikõn g̃u. Ire oeku Deus eju jekawẽn ãm. Soat pit napa ma e'em João muwẽnuwẽn: “Ibiõg̃buk kẽrẽat kukat teku,” i.`L9 “Tẽg̃tẽg̃'a oceyamuyde eywebe ya'ĩjo am. Eydaobu'u'u eyju bit da'i'in,” ie'em ip. “Wa ocesop jewexe i'ũmcocom. Eybu'u eyju bit oceweju totõn,” ie'em ip. Ijoyũ buxim g̃asũacat — io'e Jesus.ZK- Jesus waram o'jekawẽn adeayũ eju. — Og̃uwẽn eywebe, abu-buxim g̃asuacat iap iam eyetaybit am. Bekitkit puxim ixeyũ- -pasiaham ip iap pe pubutbucayũ buxim. Jewãwãwãm ip jebureyũ- -bekitkiyũ.GJ Epeya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop — io'e Jesus cebe ip.eIC — Iboap awẽg̃ kay eyetabut pima, eyetabun tak Elias jajẽmiap João jo'i ma oajẽm.,HQ — João ajẽm awap, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak iboap awẽg̃ cuk o'yawẽg̃tojot- -soat ip. Imẽn tak Moisés ekawẽn tup e'em — io'e Jesus. G  — Ixe João Deus awẽg̃ o'yawẽg̃tojot ipi juacat kay- -Deus soat kukanap awẽg̃. Iboap awẽg̃cocom pima ip, cekay jĩjã ip, Deus xe nuynuy pin cĩcã ip puye. Imẽn g̃asũ dak cekay jĩjã ip — io'e. — Deus xe ajẽm pin ip — io'e.JF  — Kuyjeayũ bodi ma João ya'õbuyxi. Ka'ũma ma omuy João Batista jo'i ya'õbuxian. Deus xe bit- -kabi beat xe bit- -yopĩcat João bodiat ya'õbuyxiat wekawẽn kayayũ'in — Jesus o'e.`E9 — Imẽn Deus ekawẽntup e'em- -João muwẽg̃aptup: Ag̃ cuy epesop, ie'em Deus, i. Wemumuju og̃uju ewap ajẽm puje, emuxipan am, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup- -João muwẽg̃aptup — io'e.$DA João bit ibubut adeat g̃u. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat xeku. Warara'acat podi ma João ya'õbuyxi- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ bodi ma.gCG João doti teibog̃ g̃u. Teibog̃at kukayũ adeayũ kukat tuk'a be opop ip- -ibubut adeayũ.RB Cẽmcẽm ip pima, Jesus João o'g̃uwẽn ibo ka beayũ be. — João jom cuk epeku uk'a'ũmat pe — io'e Jesus. — Pãm ixe João? Ajo-buxim ixe o'e? Ip'ũn'ũn kay kabido ajẽm puje, je'ipe'adedem. Yag̃uykorerenayũ ite'ip puxim, soat em jeweg̃uy muwarurururun puye. João bit yag̃uykoreren g̃u. Ite'ip puxim g̃u.SA — Imẽneju: “Ecokcog̃ eg̃uy okay etabut am ebu'u'ũm pima. ‘Ite g̃u omuykuiat,’ ie'em pima bit, ecokcog̃ g̃u eg̃uy,” i juy epe'e João be — io'e Jesus. — Hm hm — io'e ip.\@1 — Ita'ũm topibiyũ o'e itate g̃asũ. Taokẽrẽ topibiyũ dak xipan ip o'e jexĩg̃xĩg̃ g̃asũ. Ierep topibiyũ dak xipan o'e g̃asũ. Ya'õpi'ũm topibiyũ dak ya'õpipe o'e ip. Jekũyjojom ip o'e. Ce'ũ topibiyũ dak waram itabẽg̃ o'e g̃asũ. Tadaibotbocayũ dak kawẽn idipat cocom g̃asũ- -Deus ipot awẽg̃ cocom.?y — Epeyepit cuy João kay — io'e cebe ip. — Epejojojoiap cuy epeg̃uwẽn João be, epekũyjojoiap tak — io'e.\>1 — “Deus emumuju ajẽmap wiwim oceju,” i juy epe'e cebe — io'e João. — “Ẽn ma du ixe? Wara'at g̃u xe'e ocejowiwi?” i juy epe'e cebe — io'e João. — Hm hm — io'e ip.João a'õ daxijo am o'ju ip. Oajẽm ip cekay- -Jesus kay. — Ẽn ma du omuykuiat? Wara'at g̃u xe'e ocejowiwi? — io'e ip Jesus pe.-=S João Batista Cristo awẽg̃ o'yawẽg̃coco daomũnmũnap'a be. Bekitkit o'g̃uju Jesus kay. Jeweju etaybitbinayũ o'g̃uju João. O'g̃uju, ja'õ daxijo am./< Y Ibocewi o'ju Jesus ag̃okaxiriyũ be. Wũy g̃u osodop boyũku. 12 beayũ muju bujep, ag̃okaxiri beayũ mutaybit am o'ju. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn oeku Jesus.7;g *Wara'acat webekit'isuat pe idibi ma tiũm ticukati, ixe webekit puye, Deus tak xipacat je'g̃ũm idibiũmat pe — io'e. — Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e Jesus.4:a )— Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pe dak je'e, “Eõm,” i. Ixe dak iõm pin, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat puye. Iõm pin. Imẽnpuye Deus cekapikaptei je'g̃ũm cebe, kapikaptei ũmũm pima jekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pe. — Cũg̃ cĩcãt pe dak je'e, “Eõm,” i. Ixe dak iõm pin, cũg̃ cĩcãat puye. Iõm pin je'e. Imẽnpuye Deus cekapikaptei je'g̃ũm cebe, kapikaptei ũmũm pima cũg̃ cĩcãat pe. 9  (— G̃asũ epeju Israel naxeg̃ebitbit kay. Wa'õbi epeju — Jesus o'e jeweju etaybitbinayũ be. — Pũg̃ ixeyũ'in eyewebe je'e, “Epeõm,” i. Imẽnpuxim ma owebe dak je'e ip — io'e Jesus. — Imẽnpuxim ma og̃ujuiat pe dak je'e ip — io'e.e8C '— Eye'ũ bima, õn ma obuyxi eyxe buye, ibin ma soat em eyetabẽg̃ epesop Deus xe. Eywebe ma jewag̃uyg̃uy: “Õn ma obuyxiat,” i bima bit, soat em ipiat'ajojoap pe epesop eye'ũ buje — Jesus o'e cebe ip.J7  &Owebeam je'ũ ibu'u'ũmat puximayũ acã webekitkit ma oxe. Korosa jeje je'ũ ãm, korosa dujuwatwan õn pima, webekitkit tak cucum onomuju. Cucum ip korosa kug̃, je'ũ ãm. Apẽn ag̃okatkat korosa dujuwatwan cucum, korosa jeje jebamupayam je'ũ ãm; imẽnpuxim cuy epeku soat em owebeam je'ũ ibu'u'ũmat puxim.&6E %— Eyebay kayap podi ma okay'ũm pima, oweju jekukuayũ g̃u epesop, eyxi kayap podi ma dak, eyekpotpoyũ kayap podi ma dak, eydaxityũ kayap podi ma dak. 5  $Z4- # (35-36) — Ibadipyũ itakoma cĩcãayũ je'e jewewekay, pũg̃pũg̃ ixeyũ'in okay itabut puye — Jesus o'e. — Cebay ma okay je'e. Ipot pit okay g̃u je'e. Ixi ma okay je'e. I'iyũ okay g̃u je'e- -ayacayũ. I'it tayxi okay g̃u je'e. Yuktayxi okay je'e. Imẽneju wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jeku ip — Jesus o'e cebe ip.N3 "— Epeyewag̃uy g̃u juy: “Jesus osodot kaba'ũm wuydop am,” i. Ojot puye, ipi watwat pe wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jekuku. Itakoma je'e ip jewewekay. Pajam jewaokakam je'e ip — Jesus o'e.,2Q !— Eyju bit e'em warara'acayũ be, “Jesus bureyũ g̃u oceju,” i bima, õn tak “Iteyũ bure g̃u õn,” i oce Webay be- -kabi beat pe — io'e Jesus.01Y — Eyju “Jesus ebekitkiyũ oceju,” i soat pe e'em pima, õn tak “Teyũku webekitkit,” i oce webay be- -kabi beat pe — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be. 0  x/i  (30-31) — Deus xe teibõg̃ g̃u wasũdei. Imẽnpit ag̃ cekay. Imẽnpuxim wuykay dak ag̃ soat em. Deus itaybit wuyadap peburũdap iam. Imẽneju eyag̃uybabi'ũm'ũm g̃u juy epesop. Deus soat itaybit wuyekuku iam — io'e.Q. — Xepxep pe pidiwe dei tei'ĩt ma- -pũg̃pũg̃ centavo ma- -wasũ yopĩcat tei. Imẽnpit pũg̃ wasũ yopĩcat at'an pima, Deus itaybit ixe wasũ o'at iam. Deus a'õbi acã je'at — Jesus o'e.1-[ — Eypararam g̃u juy epesop eyaoka ojuyayũ buxixim — io'e jebekitkit pe. — Wuyejebit aoka but ip. Imẽnpit wuybiõg̃buk aoka ba'ore cebe ip — io'e. — Deus puxim pit cuy eypararam epesop. Wuyejebit muy'ũm put cebe, wuybiõg̃buk tak. Ipiat'ajojoap pe imu'ũm put — Jesus o'e.K, Imẽnpuxim ajo og̃uwẽn eywebe, kawẽnwẽn wuyeweweju ma, ijop epeg̃uwẽn soat pe g̃uyjom — io'e. — Ibidadaap kay epeya'ĩjojo, ijop soat pe epeg̃uwẽn g̃uyjom — Jesus o'e.+1 — Eypararam g̃u juy epesop ixeyũ e'eap puxixim — io'e jebekitkit pe. — Yajuyjuyat jewedobuxik g̃uyjom. Iba'arẽmat ibapuk je'e soat xe.* Imẽnpuye kapikpig̃'ukayũ icokcog̃ cuy jeedop ip, jekariwa buximayũ ip puye. Itaybitbinayũ dak icokcog̃ cuy jeedop ip jemutaybitbin'ukat buximayũ ip puye. Ijoceayũ cekariwa a'õ ya'õmuy ip pima, “Belzebu teku,” i bima ip, cebekitkit a'õ dak ijo'i ma ya'õmuy je'e ip. Cekariwa omuymuy ip pima, cebekitkit tak imuymuy ip cekariwa muymiyap podi ma — io'e Jesus. n~~N}{3zxx&w1uuuAssrqmpoo7nm\lkJjihh1gcgee*d5cb|baxa#_S^^ ]X\[[hZZKYYIXXWWfVuViUTUS[RxQPOOgNMMLUKJIIHHqHFEE4DC@BB0AAF@@H?,=< ;::9-8Y776`555a44f3210/..',:++Y*)~(3'%$#""%!O S%oy1 H m 6 &M'— Bekicat mubu'un puje okay itabut am, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ eyju, okay itabucat mubu'un puje. Imubu'un puje, Deus cuy ipiat supi'ajoat eykay. Imẽn ey'e awap, xipat kuka juk o'e wita'a yabog̃at'a mukirik am eyag̃obu eju iodi be eymuakõm — io'e cebe ip.XL)— Eyju xipan bekitkit kug̃ pima, xipan okug̃ tak epesop — io'e Jesus. Ijop bekicat Jesus itabun'isuat puxim. Jesus tieg̃ Jesus kay itabun'isuat ju'kuk xipan pima, Jesus tak ju'kuk xipan ijo'iat. K nJU (3-4) — Wara'acat podi ma wuyetabun ibuyxiat pin'ũmat. Bekicat puxim ixe. Ig̃asũ xipacat xeku Deus xe, soat kukan pima õn. Iboap kay juy g̃ebum epesop — io'e Jesus cebe ip. — Wara'at tag̃ jekukum epesop — io'e cebe ip. — Bekicat puxim cuy epesop. Apẽn ite bekicat ya'õbaca pin g̃u, imẽn tak eyju eya'õbaca pin g̃u juy epesop. Eya'õbaca pin'ũm pima, xipan epeyeku Deus xe. Eya'õbaca pin pima, Deus xe g̃u epesop, soat kukan pima õn — io'e Jesus.dIAImẽnpuye Jesus bekicat o'tomuwã jekadi am. Jesusyũ bidase cũg̃'i osunuy bekicat.@H {G̃axĩn ma oajẽm ip- -imutaybitbinayũ. Oajẽm Jesus kay, Pedro cẽm awap. — Abu je'e ya'õbuyxian wuy'in warara'acat podi ma, Deus xe acesop pima? — io'e ip Jesus pe. G9— Inaka wuyju dinheiro ag̃ũm cebe ip — Jesus o'e. — Itakomãn g̃u juy ip wuykay. Eju iodi kay — io'e Pedro be. — Pig̃a ejoxik cuy idibi be — ie'em. — Axima juy eju'uk pig̃a bewi koap ma. Axima bi ixik puje, dinheiro'a eyadobuxik axima bi be. Axima bi bewi eyabu juy — io'e. — Ibo'a eyadujowat dinheiro bubu'ukayũ kay Deus eju kawẽnwẽnap'a muxipanpan'ukayũ beam- -dinheiro'a. Yamuxipanpanayũ dei je'e owebewi, ewebewi dak — io'e Jesus Pedro be. — Hm hm — io'e Pedro.O'ju. O'yabu. O'yaũm.8Fi— Jekpotpoyũ bewi g̃u- -wara'acayũ bewi acã — io'e. — Hm hm — Jesus o'e. — Imẽnpuye ipi kukukat ipotpoyũ dinheiro je'g̃ũm g̃u ip dinheiro bubu'ukayũ be — io'e Jesus. — Imẽnpuxim Deus ipot tak dinheiro je'g̃ũm g̃u juy Deus eju kawẽnwẽnap'a muxipanpan'ukayũ be. E— Hm hm — Pedro o'e. — Je'g̃ũm — io'e. O'jepit. Dexe. Jesus o'jekawẽn Pedro eju. — Apẽn xipat exe, Simão? — io'e. — Abu-bewi ipi kukukayũ dinheiro je'jat ip? Jekpotpoyũ bewi du? Wara'acayũ bewi g̃u xe'e? — io'e Pedro be.3D_Cafarnaum ka kay oajẽm ip. Israel naxeg̃ebitbit pewi dinheiro bubu'ukayũ osodop ibo ka be. Deus eju kawẽnwẽnap'a muxipanpan'ukayũ beam ibubum o'e ip. — Emutaybitbin'ukat dinheiro je'g̃ũm tu ibubu'ukayũ be Deus eju kawẽnwẽnap'a muxipanpan'ukayũ beam? — io'e ip Pedro be.WC'Okay itakomaayũ oaoka ip. Imẽnpit ebapũg̃ kabia kap puje, õn pit waram ocetait Deus a'õbi — io'e aweroayũ be. Imẽn Jesus o'e buye, ig̃uycũg̃cũg̃ap kug̃ ma acã ip o'e- -aweroayũ o'e.B+G̃ebuje o'je'aweroro Jesusyũ Galiléia eipi be. — Soat wag̃o õn — Jesus o'e cebe ip. — Ipi juacayũ odujowan ip oaoka pinayũ kay.|Aq— Deus a'õbi'ũm pima bit, o'jẽm g̃u kuka ip- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ. O'jẽm g̃u kuka ip ikukukayũ bewi. Deus kay g̃ebum pima, wuyju jekõnkõn g̃u e'em acã o'jẽm ip, Deus eju wuyekawẽnwẽn'uk pima dak — io'e Jesus.H@ — Deus kay eyetabutbũt puye — Jesus o'e. — Deus kay eyetabucap yopĩt pima, ka'ũmg̃u iba'ore kuka eywebe. Eyetabucap yopĩt pima, mostardada buxim acã okay eyetabucap pima, kuka epe'e co'a be: “Ecenapõn ijocewi. Wara'at ka be eju juy,” i. Ig̃o'a dak o'jenapõn kuka wara'at ka be — io'e cebe ip..?UYag̃epũg̃ ma bima, oajẽm ip Jesus kay. Jesus eju etaybitbinayũ oajẽm. — Apẽnpuye ocewebe ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm pa'ore? — io'e ip cebe.O>Ibiõg̃buk o'g̃ukorẽm Jesus. — Ejẽm — io'e Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat pe. O'jẽm jekukat xewi- -ag̃okatkat ipot xewi. O'je'ada g̃axĩn ma ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ topibit.B=}— Deus kay itabut'ũmayũ eyju! — Jesus o'e. — Soat em wara'at tag̃ epeyag̃uyg̃uy buye, eyetabut'ũm Deus kay. Soat em ikẽrẽan e'e buye dak. Pug̃ũn og̃uy eyxe? Ade koato eyxe og̃uy bima dak, kuka eyeabut'ũm ma epesop okay. Imẽnpit ekpot etojot cuy okay g̃asũ — io'e cebay be.O'tojot.5<c— Eweju etaybitbin'ukayũ kay otojot. Okpot otojot. Imẽnpit itaybit g̃u ip ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm ãm. Iba'ore cebe ip okpot mu'ada am — io'e Jesus pe.a;;— Okpot kay etabotaidabotbon cuy, Kariwa — io'e. — Axik opop cebe. Ipiat'ajojom ibiõg̃buk kẽrẽat pibun — io'e ag̃okatkat Jesus pe. — Ade em o'at'at daxa be. Ade em oakõmkõm idibi be — io'e.:wJesusyũ oajẽm adeayũ kay. Iboceat o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃- -ag̃okatkat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap.n9U Imẽn Jesus eju etaybitbin'ukayũ itaybit o'e Jesus ekawẽn- -João Batista ajẽmap ekawẽn.H8  — Imẽn Elias'ũm co'iat kuy oajẽm ma ijoceayũ kay. Ixeyũ bit ixem itaybit g̃u o'e- -Moisés ekawẽn eymutaybitbin'ukayũ. Warẽmtag̃ ma ip o'jukuk. Ikẽrẽm cĩcã ip o'jukuk. O'g̃udadaibotbon cĩcã ip. Imẽn ma õn tak ipiat osupi'ajojo, xipan g̃u ip okuk puye — io'e Jesus- -soat wag̃o o'e.Q7 — Elias'ũm awẽg̃ itaybit g̃u buye ip — io'e Jesus. — Elias'ũm co'iat kuy oajẽm, soat muxipan am- -wajẽmap peam imuxipan. Adeayũ ag̃uymuwarurun itabut am ip Deus kay — io'e Jesus.G6 — Apẽnpuye Moisés ekawẽn ocemutaybitbin'ukayũ e'em, “Koap Elias'ũm omuyku,” i? — io'e ebapũg̃ayũ Jesus pe.Imẽnpuye Jesus kawẽnuwẽn o'e. Elias muwẽnuwẽn o'e.r5] Kopkom pima, Jesus o'jekawẽn ebapũg̃ayũ eju. — G̃asũ g̃u juy epejojojoiap epeg̃uwẽn warara'acayũ be — io'e cebe ip. — G̃uyjom pit epeyawẽg̃muwẽnuwẽn put, waram wetait puje — io'e- -soat wag̃o o'e. 4Jeakag̃ ip pima, Jesus ma o'jojojo ip. Ka'ũmg̃u warara'acayũ o'jojojo ip. O'ãy ip. O'kop ip Jesus eju. O'kop ip co'a jejewi.3Jesus pit o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃'iayũ o'g̃ucay. — Epe'ãy juy — io'e cebe ip. — Eypararam g̃u juy epesop — io'e.2{Ijo buje, ebapũg̃ayũ o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip. Iparara jĩjã o'e ip Deus kabikerereat pidasewi o'jekawẽn puye.g1GKabikerereat tak oajẽm cekay ip- -Jesusyũ kay. Isopsepat osunuy. Ixeyũ dak o'yajuy isopsepan. Deus isopsepat pidasewi o'jekawẽn- -kabikererereat pidasewi. — Teku okpot. Ikukpin cĩcãat oxe. Omucokcokap cĩcã okpot. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop ya'õ kay — io'e- -Deus o'e. Imẽn kawẽnwẽn o'e Deus. Jesus muwẽnuwẽn o'e.0wKawẽnwẽn epere buje, Pedro o'e Jesus pe: — Kariwa — io'e. — Xipat ma wuyju ijoce am. Xipat exe bima, xijap ojomõg̃ ijoce. Pũg̃ edopam ojomõg̃. Wara'at Moisés'ũm dopam ojomõg̃, wara'at Elias'ũm dopam — io'e Jesus pe./5G̃ebuje Moisés'ũm o'jebapuk, Elias'ũm tak. O'jebapuk ebapũg̃ayũ wap. Jesus eju jekawẽn ãm o'jebapuk ip. O'jekawẽnwẽn ip Jesus eju.'.GCo'a jeje Jesus o'jewemuwarurun ebapũg̃ayũ wap. Kaxi sopsepap puxim topasopsep o'e- -Jesus topa. Iisuat puxim jekabek- -Jesus ekabek. Irut cĩcã o'e.?- yxet kap puje, o'ju ip co'a kay- -yaumat'a kay. Jesus ebapũg̃ ma o'tujowat- -Pedro, Tiago dak, João dak. Tiago kitpit osunuy ixe João. Jag̃epũg̃ ma o'tujowat ip. Oajẽm ip.<,qPũg̃pũg̃ pit jeedop wajẽmap wiwim itabẽg̃- -ijodiat. Oxe xe ma jeedop ip, soat kukan õn pima. Wajẽmap co'ũm puje, je'ũ g̃u ip — io'e Jesus- -soat wag̃o o'e.x+i— Soat wag̃o õn — Jesus o'e, kawẽnwẽn pima jewebeap pe ma. — Ocepit ma wekawẽn tojotjot'ukayũ eju, webay a'õbacaap eju dak, idip cĩcãap eju dak. Yajẽm puje, teim je'g̃ũm soat pe- -apẽn oekuku iapteim — io'e. —R*— Ajo-kug̃ tak epesop soat tarekrek kug̃ ipi juat kug̃, eybiõg̃buk ipiatpi'ajojoap pe imẽnpit? Ka'ũma kug̃ ma! — Jesus o'e cebe ip. Tei'ũmg̃u soat em Deus xe wuydopapteim — io'e.$)A— Imẽneju owebeam eye'ũ buje, soat em eyetait epesop Deus xe eye'ũap tomukadi. Eybu'u eye'ũ ãm owebeam pima bit, epajẽm g̃u Deus kay — io'e.S(G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. — Oweju jeku pin pima, eywekay ma eyag̃uyba'ũm cuy; eybu'um g̃u dak cuy eye'ũ ãm owebeam; wa'õ dag̃ tak cuy epeku — io'e cebe ip.M'O'jekorepẽn Jesus. — Mũg̃ ece! — io'e Pedro be. — Satanás ekawẽn puxim ẽn kawẽnwẽn. Satanás tak ibu'u owebe we'ũ ãm adeayũ beam. Deus ag̃uy dag̃ g̃u ẽn jewag̃uyg̃uy- -ipi juacat ag̃uy dag̃ acã ẽn. Imẽnpuye Deus bikuyap tag̃ jekuku am, ẽn omubu'un ojuy — io'e Jesus Pedro be.v&ePedro ibodi ma o'tujowat jeweju, kawẽn ãm. — Jaoka g̃u ip. Deus bikuyap tomuju g̃u, Kariwa — io'e Pedro. — Je'bapuk'ũma — io'e.Imẽn Pedro o'e Jesus pe. Imukorẽm pin, Pedro xe xipat g̃u kuka o'e imẽn pima bit.%3Jesus jeweju etaybitbinayũ mukũyjojo o'e apẽn kuka o'jebapuk cebe iam. — Jerusalém ka be oju — io'e cebe ip. — Ika watwat xipan g̃u okuk soat ip- -Judeuyũ kukukayũ, paĩyũ kukukayũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ. Ipiat'ajom õn, ixeyũ buye — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — Waoka ip — io'e Jesus. — Imẽnpit xepxep xet kap puje bit, waram ocetait — io'e Jesus.$7— G̃asũ dak cuy omuwẽnuwẽn epekuku g̃u wara'acayũ be. “Teku Deus emunaẽ,” i'ũmg̃u juy epeku — io'e jeweju etaybitbinayũ be.G#— Ajo cũg̃ ma exe ijoce, iboap tak cũg̃ ma je'e Deus xe kabi be — io'e Pedro be. — Ajo bit cũg̃ g̃u exe ijoce, iboap tak cũg̃ g̃u je'e Deus xe kabi be. Imẽnpuye a'õbi Deus emunaẽ kay itabucayũ jeedop ip Deus xe- -okay itabucayũ. Deus soat kukan pima, cexe jeedop ip — Jesus o'e Pedro be."%— Icẽmãn og̃uwẽn ewebe: Ẽn Pedro. “Deus ipot ẽn,” exe iap ekawẽn kay itabucayũ webekitkin e'em ip, itabut puye ip. Okay itabucayũ oe'ũ ip ma'g̃u, jetait waram, ibaca jĩjã buye. Satanás ebekitkit bacaap podi ma e'em okay itabucayũ bacaap.=!s— Icẽmãn, Simão — Jesus o'e. — Ijoceayũ dak iboap ekawẽn o'g̃uwẽn g̃u ip ewebe- -Deus acã- -webay acã- -kabi beat acã. Ecokcok ẽn, João ipot, — io'e. — Cristo ẽn — Simão Pedro o'e Jesus pe. — Deus emunaẽ ẽn. Soat em itaicat ipot ẽn- -Deus ipot ẽn — io'e Jesus pe.G— Pãm eyju? — io'e. — Abu õn eyxe bit? — io'e.iK— “Teku waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em ip- -pũg̃pũg̃ e'em ip — io'e ip. — “Teku João Batista- -waram g̃uto o'jetait'iat,” pũg̃pũg̃pũg̃ e'em — io'e ip. — “Teku Elias- -waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip. — “Teku Jeremias- -waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip. — “Teku kuyjeat- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat- -waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip.' O'ju ip Cesaréia eipi tẽg̃ ma- -Filipe eipi tẽg̃ ma. Oajẽm. — Abu xe'e õn wuyjuyũ xe? — io'e cebe ip- -soat wag̃o o'e.7g Imẽneju itaybit ip Jesus pão'a muyuhuhuaptõm i'e buje, Fariseuyũ emumutaybitbinap i'e ojuy osunuy, Saduceuyũ emumutaybitbinap tak. Imẽn ip o'g̃ukũyjo. Xipat g̃u cemumutaybitbin ip. Deus xe cedag̃ g̃u ip imutaybitbin- -Fariseuyũ, Saduceuyũ dak. Wuyjuyũ mug̃uykuku'ukayũ ip osodop.jM — Eyetaybit gu buk tu pão'a muwẽnuwẽn g̃u õn iam? Eyetaybin cuy. Ag̃ cuy ixeyũ be pão'a muyuhuhuaptõm kay- -Fariseuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay, Saduceuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay dak — io'e cebe ip.Z- — G̃ebum g̃u du eyju 7 be pão'a oyaũm 4000 beayũ xat'am iap kay? G̃ebum cuy epesop iboap kay dak. G̃ebum g̃u du eyju pebũrũ ico epeg̃unopapũnpũn yaepoyan? G̃ebum cuy epesop iboap kay dak.% — Eyetaybit g̃u buk? — io'e cebe ip. — G̃ebum g̃u du eyju 5 be pão'a oyaũm 5000 beayũ xat'am iap kay? G̃ebum cuy epesop iboap kay — io'e. — G̃ebum g̃u du eyju pebũrũ ico epeg̃unopapũnpũn yaepoyan? G̃ebum cuy epesop iboap kay dak — io'e.kOJesus pit ixeyũ ekawẽn o'ya'ĩjojo. — Yopĩt ma eyetabut okay — io'e cebe ip. — Apẽnpuye eyewewebe kawẽnwẽn eyju: “Imẽn xeku o'e, wuyju pão'a kug̃ g̃u buye,” i? Imẽn g̃u juy epe'e — io'e Jesus.G̃ebuje o'jekawẽn ip jewewebe. — Jesus imẽn o'jekawẽn wuywebe, pão'a wuyadojot g̃u buye — io'e ip.Cedag̃ g̃u o'e ip.yk— Ag̃ cuy epesop Fariseuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay, Saduceuyũ enõm kay dak — Jesus o'e cebe ip.|qO'timudek ip. Oajẽm wara'at ka be. Pão'a o'yadujowat g̃u Jesus eju etaybitbinayũ, g̃ebum'ũm puye ip.;q(-) Ibocewi Jesusyũ o'ju ip wara'at ka be.  1[ (2-4) — Og̃ubapuk g̃u juy — Jesus o'e cebe ip. — G̃asũacat ikẽrẽat kug̃ayũ ip. Deus kay itbut'ũmayũ ip. Eywebe i'e ba'oreat og̃ubapuk g̃u.1 ]Fariseuyũ oajẽm ip, Saduceuyũ dak. Oajẽm ip Jesus kay. Pũg̃pũg̃ ajẽmjẽm o'e Jesus eju kawẽn ãm. — Ocewebe i'e ba'oreat eg̃ubapuk cuy ocewebe — io'e ip Jesus pe. — Deus a'õbacaap co buje, acetabun ẽn Deus xewiat iap kay — io'e ip. Iboap muwẽn o'e ibuyxijo am.gG'G̃ebuje Jesus ixeyũ ibeg̃beg̃ayũ o'g̃uju. Kobe dag̃ Jesus pit o'ju Magadã ka kay.W'&beayũ o'jekõn ip- -ag̃okatkayũ. Bekitkiyũ dak o'jekõn ayacayũ eju.P%Soat ip o'jo'o'o ip. Ibeg̃beg̃ iboceayũ o'e. Ixat o'jepoyat. 7 beap ico be o'g̃unopapũn ip cepoyan- -axima epoyan, pão'a epoyat'am tak. Jesus eweju etaybitbinayũ o'g̃unopapũn. O'tujowat ip.e C$Pão'a o'yabu Jesus- -7 beat'a. Axima dak o'jat. O'jekawẽn Jesus Jebay be- -Deus pe. — Bay! — io'e. — Xipat ẽn, ocewebeam ocexat eg̃ũm — io'e.Soat xat o'takat Jesus- -pão'a, axima dak. O'yamu'acog̃ cĩcã. Ya'ade jĩjã o'e. Ade axima dak, imu'acog̃ puye. Iũmũm o'e jeweju etaybitbinayũ be. Cexat ũmũm o'e ip iboceayũ be.` 9#— Kaxikxik'i epabik — Jesus o'e iboceayũ be- -adeayũ be.Oabikbik ip ipi ju. "— Pebũrũ pão'a opop? — io'e cebe ip. — 7 be — io'e ip. — Pũg̃pũg̃ ma axima'it'it tak — io'e ip. !— Pomawi pão'a oceyabu soat muykõn ãm? — io'e ip. — Ya'ũmg̃u uk'a ig̃o ka be. Iba'ore yabu am — io'e ip.X ) G̃ebuje Jesus jeweju etaybitbinayũ o'tomuwã. — Wetabotaidabotbot adeayũ kay — io'e Jesus. — Ibaca'ũm ip, ixat'ũm puye. Irere ip. Xepxep xet oweju ip jekukum. G̃asũ bit ixat'ũmg̃u ip o'e. E dag̃ jeku am iba'ore e'em cebe ip, irere jĩjã buye, ibaca'ũm puye ip. E dag̃ ma ip kuka o'tao'ũm'ũm repibun puye dak — Jesus o'e jeweju etaybitbinayũ be. — Obu'u kawẽn ãm cebe ip: “Eyduk'a kay juy epeyepit,” i, irere buye — io'e.B}Yag̃uybabi'ũm o'e ip- -adeayũ, xĩg̃xĩg̃ pa'ore topibiyũ o'jojojo ip puye. Yag̃uybabi'ũm o'e ip, kawẽn pa'ore tũibiyũ dak o'jojojo ip puye. Ita'ũm topibiyũ tate o'e. — Ka'ũmg̃u xipacat Deus co'iat. Israel naxeg̃ebitbit Deus mubuyxi. Ixe a'õbi o'je'ada ip — io'e yag̃uybabi'ũmayũ.)Jesus kay oajẽm ip- -ade jĩjãayũ. Taokẽrẽayũ dujotjon ajẽmjẽm o'e ip, ita'ũmayũ dak, jekawẽn pa'oreayũ dak, warara'acayũ iwãtaxipipiayũ dak. Jesus kay imu'ada am ip o'tojot. Oajẽm ip. O'jomõg̃ Jesus wap. Soat ip o'jomõg̃. Soat ip o'je'ada.[/Ibocewi o'ju iodi be- -Galiléiadi be. O'jeu. Oajẽm co'a jeje Jesus. Oabik.1— Ka — io'e. — Wetaybit g̃asũ okay etabut cĩcã iam — io'e. — Ebikuyap tag̃ e'it mu'ada oce — io'e.G̃asũ ma je'it o'je'ada.w— Icẽmãn, Kariwa — io'e. — Imẽnpit akuriceyũ wuyxat epoyat o'om. Mesa bewi i'at puje, akurice io'om.eC— Ka'ũma. Xipat g̃u oxe, bekicat xat'a yaxikxig̃ pima, akurice be ya'om — io'e.jMJesus wap o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ayacat. — Kariwa — io'e. — Obuywan ece — io'e.7— Iba'ore — io'e. — Deus omuju Israel naxeg̃ebitbit kay acã — Jesus o'e. — Itabidaoat puximayũ kay- -ovelha buximayũ kay — io'e.RO'jede g̃u Jesus. Imẽnpuye Jesus eju etaybitbinayũ o'jekawẽn ip Jesus pe. — Soat em ixe ayacat wuynomuju ma ya'õkarey. Esu'it mu'ada juy. G̃ebuje juy eg̃unapõn — io'e ip Jesus pe.-Ayacat oajẽm Jesus kay- -Canaã eipi wat- -Judeu'ũmat. — Kariwa! — io'e ya'õberen. — Etabotaidabotbon cuy okay. Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ o'it, ipiat'ajojom cĩcã ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ puye — io'e Jesus pe- -Davi diwacat pe.Ayacat ma i'it osunuy.X~)Ibocewi o'ju. Jesus Tiro ka tẽg̃ ma o'ju. Sidom ka tẽg̃ ma dak oeku.}— Ijodiacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk, aypapa'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jewebuwuywuy'ũm puye g̃u- -soat em ikẽrẽat kay g̃ebum puye acã. Ig̃o ag̃uykẽrẽat acã eymukẽrẽrẽrẽn. Iboam eytaybit g̃u buk? — io'e jeweju etaybitbinayũ be.W|'— Soat em ijodiat jewag̃uydadam ikẽrẽat kay: warara'acat aokakam ip, warara'acat tayxi kaykay'uk ip, aoyũ kaykay'uk ip, warara'acat pubut tujupa'ũm'ũm'uk ip, warara'acat awẽg̃ mukẽrẽrẽn 'uk ip, warara'acat awẽg̃tatam ip. Soat eybinũn pewi jebapukpug̃, soat em ikẽrẽat kay g̃ebum puye acã — Jesus o'e.n{U— Ajo cẽmcẽm eybi dag̃wi, ixe eymukẽrẽrẽrẽn, eybinũn pewi cẽmcẽm puye — io'e.`z9— Ajo õmõm eybi be, ijop kapkam eydada be. G̃uyjom cẽmcẽm eywebewi — io'e.Gy— Eyju adeayũ buxim: ka'ũmg̃u eyetaybit — io'e Jesus.Tx!Ibocewi Pedro o'e: — Wuywebe õmõmap g̃u wuymukẽrẽrẽrẽn- -wuybinũn peat acã iat ekawẽn iba'arẽm ocexe. I juy ece ocewebe apẽg̃ape ekawẽn, iba'arẽm puye — io'e Jesus pe.|wq— Eyag̃uybabi'ũm g̃u juy itakomaayũ kay — io'e. — Ikukukat ita'ũmat puxim ip- -Fariseuyũ. Ikukukat ita'ũmat pima, jekukukat tomuju wara'at ita'ũmat cucum pima, xepxem ma ip at'an je'e ipikũykũy be, ita'ũmayũ ma ip puye.Yv+ — Wetaybit — Jesus o'e. — Kadaidip webay o'taidag̃uiaptip ju'uk Deus. Apẽn wuyju tipkẽrẽatip ju'uk ku bewi; imẽnpuxim Deus fariseuyũ emumutaybitbinap ju'uk wuyag̃uy bewi — io'e Jesus.uw — Etaybit tu Fariseuyũ itakoma ekay iam- -ekawẽn puye, itakoma iam? — ceweju etaybitbinayũ o'e Jesus pe.Ct — Ajo õmõm eybi be iap g̃u eymukẽrẽrẽrẽn g̃u — io'e. — Ajo cẽmcẽm eybi bewi acã eymukẽrẽrẽrẽn — io'e. — Iboap kay juy epeg̃ebu — io'e cebe ip.}ss G̃ebuje Jesus adeayũ o'tomuwã. Oajẽm ip. — Ya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop, eyetaybit am — io'e cebe ip.,rQ “ ‘Ẽn xipat,’ i te'e ma e'em ip,” i. “Imẽnpit xipat g̃u õn ip cexe,” io'e Deus, io'e Isaías. “ ‘Deus ekawẽn eymutaybitbin oceju bit,’ i napa ma e'em ip. Imẽnpit wuyjuyũ ekawẽn acã adeayũ mutaybitbin ip,” ie'em Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus.q' “ ‘Deus kay oceju,’ i napa ma e'em iteyũ wuyjuyũ,” i. “Imẽnpit okay g̃u ip,” i'e'em Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus.p— Wuyjuyũ mug̃uykuku'ukayũ eyju — io'e Fariseuyũ be. — Kuyje ma juk Isaías emuwẽn icẽmãn. Imẽn o'e: {oo— Eyju dak e'em warara'acat pe: “G̃ebuje cũg̃ ma e'em ewebe ebay jukukuk xipan'ũm pima,” i — io'e Jesus. — Imẽn ma ajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ ip jekukum, Deus a'õ mubuyxi'ũm'ũmay eyju — Jesus o'e Fariseuyũ be.Dn— Eyju warara'acat mukũyjojom pima bit, e'em: “ ‘Dinheiro kuka adi og̃ũm eywebe eybuywat am,’ i juy epe'e eyebay be,” ie'em eyju bit warara'acat mukũyjojom — io'e Jesus.>mu — Xipan cuy ebay ejukuk, exi dak, i. Imẽn Deus ma juk o'e — io'e Jesus. Jebay muymuy'ukat cuy epeyaoka, jexi muymuy'ukat tak, i. Imẽn Deus o'e — io'e Jesus._l7— Pãm eyju? — Jesus o'e. — Apẽneju Deus ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum? Apẽneju wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ acã eyju jekukum? Deus ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum — io'e Jesus cebe ip. vke— Apẽnpuye eweju etaybitbinayũ jewebu wuywuy'uk g̃u ip, jekõn awap? — io'e ip Jesus pe. — Xipat g̃u imẽn — io'e ip. — Wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u ip jekukum, jewebuwuywuy g̃u ip puye — io'e ip cebe.;j qFariseuyũ oajẽm Jesus kay Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju. Jerusalém ka bewiayũ osodop ip- -soat ip. (Kuyje Fariseuyũ oekuku ip aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃. — Jekõn awap jewebuwuywuy'uk'ũm pima, xipat g̃u wuyxe — io'e ip kuyje. Imẽnpuye Fariseuyũ oajẽm Jesus kay.)Qi$— Iwãtaxipipiayũ esay ukpi mucay pin cĩcã je'ada am — io'e ip Jesus pe. Genesaré watwat o'e ip. — Ha'a — Jesus o'e.O'je'ada ip- -soat o'g̃ucay'iayũ- -soat iwãtaxipi topibiyũ. h #mgS" (34-35) Iodi mudek puje, Genesaré eipi kay oajẽm Jesusyũ. Jesus itaybit o'e ip- -Genesaré watwat. O'ju ip eipi dag̃- -soat tag̃. Iwãtaxipipiayũ dakoykoy o'e ip- -soat. Iwãtaxipipiayũ o'tojotjot ip Jesus kay.\f1!— Icẽm. Deus ipot ẽn — kobe beayũ o'e ip Jesus pe.Jesus oibuyxin ip.Fe Kobe be oõm- -xepxem. Kabido o'subido'ũm g̃ebuje bit.(dIO'jebumupaya Jesus dao ma. O'subuixik Pedro. O'jat. Jesus Pedro o'jat. — Etabutbũt ma okay — io'e cebe. — Etabun cĩcã juy okay — io'e Jesus. cIparara bit o'e tipodoy buye. Imẽnpuye oakõm pin. — Kariwa! — io'e. — Odaxijom ece iodi bewi — io'e ya'õberen.ibK— Ejot — io'e.O'jẽm kobe bewi. Xĩg̃xĩg̃ o'e idibi adopa dag̃, ajẽm ãm Jesus kay.a— Kariwa! — Pedro o'e. — Ẽn pima, “Ejot idibi jeje,” i ece owebe. “Ejot ijodi,” i juy ece owebe — Pedro o'e cebe.l`Q— Axik ma g̃u õn. Eya'õcam cuy epesop. Eypararam g̃u juy. Õn ã — Jesus o'e cebe ip.*_MIparara jĩjã o'e ip. Tũybe axik sute iãn o'e ip iodi adopa dag̃ xĩg̃xĩg̃ puye. — Axik tu sute? — io'e ip.O'jewãwã ip, iparara jĩjã buye.x^iKaxi jẽm awap ma xĩg̃xĩg̃ o'e. Idibi adopa dag̃ xĩg̃xĩg̃ o'e. Oajẽm jeweju etaybitbinayũ kay.H] Kobe dag̃ayũ bit iodi bicũg̃pe o'e ip. Wũy ma ipi bewi o'e ip. Tipodoy tibog̃ cĩcã o'e. Kobe mupokupog̃ o'e kabidoxixi buye. Kopũg̃. Kopũg̃. Kopũg̃. O'subidoajẽm topabe.%\CWarara'acayũ o'g̃uypit Jesus ika be. Co'a kay jag̃epũg̃ ma o'ju, jekawẽn ãm Deus eju. Oajẽm. Kabiok pima co'a jeje osunuy jag̃epũg̃ ma.D[— Owap cuy wĩnãbu epeju kobe dag̃ — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — Eyju cucum pima, ijoceayũ mujum puk õn ika be — io'e. — Hm hm — io'e ip.Õmõm ip kobe be. O'ju.zZmAg̃okatkayũ 5 mil be osodop ip. Aoyũ dak bekitkit eju, ade ip osodop. Adeayũ osodop ip- -jekõnkõnayũ.2Y]O'jo'o'o soat ip. Ibẽg̃bẽg̃ ip o'e. Cepoyat puje, Jesus eju etaybitbinayũ o'jat ico be. 12 be ico o'g̃unopapũn ip cepoyan- -pão'a epoyan, axima epoyan tak.LX— Soat epabikbik. Xikxikxik'i — io'e warara'acayũ be- -adeayũ be.Kaxikxik'i osodop ip. Pão'a o'yabu Jesus. Axima dak o'jat. Xepxep ma o'jat. G̃ebuje Deus eju o'jekawẽn. Jeapũnpũn o'e kabi kay. — Bay, ẽn xipat — io'e. — Pão'a eyaũm ocexat'am — io'e. O'yadakat jebum. O'yaũmũm jeweju etaybitbinayũ be. O'yaũmũm ip iboceayũ be. Imẽn Jesus o'yamu'acog̃. Ya'ade jĩjã o'e. Ceweju etaybitbinayũ o'yaũm adeayũ be.RW— Pão'a epeyadojot, axima dak — io'e jeweju etaybitbinayũ be.V— Pũg̃pũg̃ ma ixat kug̃ oceju — io'e ip. — Cinco be ma pão'a opop. Axima dak opop- -xepxep ma — io'e ip.xUi— Ka'ũma — Jesus o'e. — Je'ju g̃u juy ixeyũ, jexat pum. Eyju ma ixan epeg̃ũm cebe ip — io'e.%TCJesus eju etaybitbin'ukayũ o'jekawẽn cebe. — Katpuje ma oexe buye, jexat pupu am ip eg̃uju ag̃oka kay — io'e ip. — Ijoceayũ eg̃uju juy. Ka'ũmg̃u ixat ijoce, ag̃oka'ũmat puye — io'e ip. — Iteyũ juy eg̃uju jexat pupu am dinheiro deim — io'e ip Jesus pe. SKobe bewi cẽm puje, Jesus ade jĩjã o'jojojo. Itabotaidabotbot o'e cekay ip. G̃ebuje iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada Jesus.qR[ Tobuxik puje, o'jẽm Jesus adeayũ xewi. O'ju kobe dag̃ ag̃oka'ũmat kay. Oajẽm. Adeayũ dak o'ju ip. E dag̃ pit o'ju ip, Jesus cucumap awẽg̃ cuk o'yawẽg̃coco ip puye. Oajẽm ip ag̃oka'ũmat pe, Jesus ajẽm awap.?Qw João eju oekuku'iayũ oajẽm João'ũm kay. Ijebit o'tujowat witabikũy be, ikot am. Jebabim ikot puje, o'ju ip. Oajẽm Jesus kay. João'ũm awẽg̃ muwẽnuwẽn o'e ip.P — Hm hm — sorara o'e.O'ju. O'ya'uk. O'yadojot prato be. O'yaũm ayacat'isuat pe. Imẽn Herodes juk itaybit João oe'ũ iam. O'yadujowat jexi kay ixe. Imẽneju Herodes tũybe João'ũm waram o'jetait iãn o'e, Jesus awẽg̃ yawẽg̃cocom pima.`O9 — Daomũnmũnap'a kay eju — io'e sorara be. — João a eya'uk — io'e cebe.JN  Yaũm pin g̃u o'e Herodes. Ibu'u o'e. Ig̃uycũg̃ o'e, yaypan'isuat imẽn o'e buye. O'yaũm an pit cebe, jekawẽn puye, itakoyiayũ buye dak- -jewejuayũ buye. Jekawẽn tag̃ o'yaũm.5Mc— Ijoce ma João Batista a prato be eyaũm owebe — io'e.Imẽn yaypan'isuat o'e. — Imẽn ece, o'it — i juk o'e cebe ixi.Imẽnpuye yaypan'isuat o'e imẽn ma.L— Da'i'iap kay jĩjã õn — io'e yaypan'isuat pe. — Emukaypinput eg̃uwẽn owebe — io'e. — Deus etabun õn e'em ewebe emukaypinput og̃ũm ewebe — Herodes o'e. — Deus cuy ipiat supi'ajoat owebe, wa'õ dag̃ g̃u iũm pima — io'e.(KIPeta bima bit Herodías it o'jebapuk da'i'in Herodesyũ etabut pe. O'jebapuk Herodes kapap epeta buye. Cekay jĩjã o'e Herodes- -ayacat yaypan'isuat kay.'JGImẽnpuye Herodes João aoka ojuy. Imẽnpit Judeuyũ xe João Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat osunuy. Imẽnpuye Herodes iparara o'e Judeuyũ buxixim.BI}— Cũg̃ g̃u ewebe ixe ayacat kuk am. Deus xe cedag̃ g̃u ekitpit tayxi eju jewewbumũn ãm- -ixe Herodías eju jewebumũn ãm — i juk o'e João ipi kukukat pe- -Herodes pe.HH Kuy bima Herodes jebekitkit o'g̃uju João kay. João uk puje, o'g̃ukirikirik. O'g̃ukirikirik imõg̃ ãm daomũnmũnap'a be. Ayacat cekayap puye, o'jomõg̃- -Herodías cekayap puye. Herodes kitpit tayxi osunuy ixe ayacat- -Filipe tayxi. Imẽn daomũnmũnap'a be Herodes João o'g̃uõmat, João ekawẽn puye.[G/— Ixe ag̃okatkat João Batista i ibutet — Herodes o'e, tũybe iboap icẽmãn iãn o'e buye.Imẽn kawẽnwẽn o'e jebuywatwat'ukayũ be. Jesus muwẽnuwẽn o'e. — Waram g̃uto o'jetait João je'ũap tomukadi — i cedag̃ g̃u o'e. — Imẽnpuye Deus a'õbaca am wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ teku — Herodes o'e.yF mHerodes Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃coco. Ipi kukukat osunuy ixe Herodes ig̃ebujeat- -Galiléia eipi kukukat.jEM :Ade g̃u o'g̃ubapuk Jesus- -Deus a'õbacaap. Iba'ore o'e, ipi beayũ itabut'ũm cekay buye.0DY 9Itakoma ip o'e cekay. — Wuyju bit kũyjobin g̃u juy ajop ixe a'õ kay, ixe wuyjo'iat puye — i napa ma o'e ip. — Soat ka dag̃acat ibuyxim ma Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kug̃. Jaypanap ka beayũ bit ibuyxim g̃u ikug̃- -ipi beayũ bit, uk'a beayũ bit tak — io'e Jesus.C 8— Iixĩtyũ dak ijoce ma g̃u du wuyweju- -soat iixĩtyũ? — io'e ip. — Apẽn cuk sute itaybit cĩcã g̃asũ? — io'e ip.5Bc 7— José ipot g̃u du sute? — io'e ip jewewebe. — Karepig̃a ipot g̃u du sute? — iboceayũ o'e. Tũybe Jesus José ipot iãn o'e ip. — Maria i ixi butet g̃u du? — io'e ip. — Ikitpityũ butet Tiago i, José i, Simon i, Judás i. Soat ip ikitpityũ g̃u du? — io'e ip jewewebe.mAS 6Oajẽm. Iboceayũ mutaybitbin o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be. O'yag̃uybabi'ũm iboceayũ. — Apẽn sute soan itaybit imẽn? — io'e ip. — Apẽn xe'e sute o'g̃ubapuk wuywebe i'e ba'oreap? — io'e ip jewewebe.J@  5Imutaybitbinap epere buje, Jesus o'ju jeka kay- -Nazaré ka kay.Y?+ 4— Deus soat kukan pima, Moisés ekawẽn imutaybitbinayũ webekitkin je'e- -soat ip. Bekicat ebay buxim ip. Ibubut muxipanpanap'a bewi iisuat uk'ug̃, kuyat uk'ug̃ tak xeku. Imẽnpuxim ixeyũ dak itaybit cĩcã Moisés ekawẽn. Ijop ekawẽn kuyat uk'ug̃ap puxim. Wekawẽn pit iisuat uk'ug̃ap puxim — io'e Jesus cebe ip.">= 3— Ijop ekawẽn eyetaybit tu- -soat? — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — Hm hm — io'e ip. — Kuy ocetaybit. — Xipat — io'e Jesus. =  2:<m 1 (49-50) — Imẽn je'e ipi'ũmat kabia — io'e. — Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ jajẽm ijodi wuyjuyũ naẽm- -xipat'ũmayũ naẽm xipacayũ xewi. Jajẽm ip xipat'ũmayũ xik am daxabog̃ pe, ipiat'ajojoap pe. Ibocewi jeedop ip tõtõn xipat'ũmayũ. Tũy yeiyei ip je'e ipi bun — io'e.q;[ 0— Ibubuap topapũn pima, ixe ag̃okatkayũ tojojon ka'oririt kay, axima naẽ ãm. Kaxikxik'i o'e ip ibubuap akokoreren. Taẽhẽm o'e ip ibubuap pewi. Xipacat ico be ip mõg̃mõg̃. Xipat'ũmat ixikxig̃ ip — Jesus o'e.+:O /— Deus soat kukanap axima bubuap puxim tak — io'e Jesus. — Ag̃okatkayũ ixe axima bubuap o'joxik iodi be. Ade o'jat ip ibubuap pe- -axima — io'e Jesus.49a .— Ixe ag̃okatkat pérola'a o'yadobuxik- -yabog̃at'a. Ade dinheiro o'g̃ũm yadeim- -perola'a deim. Soat ikug̃at o'g̃ũm wara'acat pe, dinheiro bu am ma — io'e Jesus. — Ibocewi oajẽm perola'a kukukat pe. Yabog̃at'a o'yabu yakukat xewi. Imẽnpuxim wuyju dak. Wuybikuyap pupum Deus xewi. Wuywebe ajo wuyju ikug̃iat iũm put Deus pe, cexe wuynuy am, Deus soat kukan pima wuynuy pin cexe buye — io'e Jesus."8= -— Deus soat kukanap kabia wara'acat puxim tak- -ag̃okatkat jekukuap puxim — io'e Jesus. — Pérola'a kudadamat ixe. Teibog̃at'a kudadam o'e.H7  ,Jesus iboceayũ mutaybitbin o'e. Deus soat kukanap kabia muwẽnwẽn o'e. — Deus soat kukanap kabia teibog̃at puxim- -xipacap puxim — io'e Jesus. — Ikat pe iba'arẽmat puxim — io'e. — Ag̃okatkat ibo xipacap o'tobuxik wara'at kat pe. Cekay jĩjã o'e. Imẽnpit waram o'g̃unẽm. Icokcok cĩcã o'e. Soat ikug̃at o'g̃ũm wara'acat pe dinheiro bu am ma. — Waram o'jepit. Ibo kat o'jat kat iwat xewi. Imẽnpuxim wuywebe g̃asũ dak ajo wuyju ikug̃iat iũm put, Deus xe wuynuy am. Soat iũm put wuywebe, wuynuy pin cĩcã cexe buye — io'e Jesus.K6 +— Soat Deus a'õ kay kũyjobit pin pima, Deus ebekitkit jeedop ip isop Deus xe. Kaxi buxim ip isop jeedop, Deus soat kukan pima. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e Jesus.5w *— G̃ebuje jomõg̃ ip daxabog̃ pe, ipiat'ajojoap pe. Iboce ip jeedop jetõtõn. Tũy yeiyei je'e ip ipi bun.4- )Soat wag̃o õn. Wa'ô dojotjot'ukayũ oce'gudot, soat xipat'ũmayũ uk am xipacap pewi, wara'acat pe xipat'ũmat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ dak.3 (— Imẽn e'em ipi'ũmat kabia, ipi juacat'ũmap. Apẽn wuyju ixidip pupum pima, tip mupik am; imẽnpuxim je'e ipi juacat'ũmap. ~{zJxxvutsraqBpoonFmlkk*jihgff)e@ddc7baa8`Q^^]]N\[ZXWVVPUTSaRRmQOPOOwON5MLJjIHGF.EDCCAK@??X>)=<~;::877643R2110//l.d-x,,+*)(a''''''''&[%4$}#0!!w!'F4mRV\ YSa — “Epeju juy e dag̃, uk'a ukpibubu dag̃ tak,” io'e jebuywatwat'ũkayũ be. “Wara'acayũ epetakoy- -e dag̃ayũ. Soat cuy epetakoy- -epetobuxikiayũ,” io'e. — “Hm hm,” io'e ip.E`— G̃ebuje jebuywatwat'ukayũ be o'jekawẽn. “Kuy peta opop, okpot jewebumũn puye. Imẽnpit wemunomuwãayũ xipat'ũmayũ. Imẽnpuye ixeyũ ajẽmap cũg̃ g̃u oxe,” io'e._{Ipi kukukat itakoma jĩjã o'e ibuye. Sorarayũ o'g̃uju, jemunomuwãayũ aokam, ag̃okaxirixiri kasukamuy'ũm ãm.{^o— G̃ebuje wararar'acat ixeyũ'in ibuywatwat'ukayũ o'jat ip. Xipan g̃u o'jukuk ip. O'yaoka ip. Oe'ũ. Pog̃.] — O'tomuwãiayũ bit osodot g̃u. O'taobu'un ip. Jewaywayway ip o'e. Oajẽm g̃u ip peta kay. O'ju ip wara'at ka be. Pũg̃ ixeyũ'in kadaidip pe o'ju. Wara'acayũ tarekrek mũn'a be o'ju ip. O'ju g̃u peta be. Peta iwat ekawẽn kay g̃u o'e ip.\7— Wara'acayũ o'g̃uju g̃uto- -jebuywatwat'ukayũ. — “I juy epe'e o'tomuwãiayũ be: ‘Kuy biopak oyaoka- -biopak'it'it tak. Soat ma opop, peta be i'o am. Epesot cuy,’ i. ‘Ade puybit puye,’ i,” ixe o'e- -ipi kukuk'ukat o'e jebuywatwat'ukayũ be.O'ju ip.I[ — Jebuywatwat'ukayũ o'tomuwãiayũ be o'g̃uju tomuwã ãm, jekpot epeta beam ip tomuwã ãm, puybit o am. O'ju ip. O'tomuwã. Imẽnpit o'takoyiayũ oajẽm g̃u ip, taobu'u ip puye.@Zy— Deus wuynomuwã jewekay iap ipi kukukat adeayũ o'tomuwã jekpot ewebumũnap epeta kay iap puxim. Ixe ipi kukukat peta o'g̃ug̃ẽ, jekpot o'jewebumũn puye — io'e Jesus.)Y MWaram Jesus o'jekawẽn jewejuayũ be. Wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn- -imẽnpuximap ekawẽn. Ipi kukukat muwẽnuwẽn o'e jewejuayũ mutaybit am.+XO.Jesus daomũn ojuy o'e ip. Iparara bit o'e ip adeayũ buxixim. Adeayũ xe Jesus Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat o'e, ibuye iparara o'e ip Jesus daomũn ãm.W}-Paĩyũ kukukayũ Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip, Fariseuyũ dak. Ade wuymutaybitbinap ekawẽn o'ya'ĩjojo. Deus ekawẽn itaybit o'e ip ixeyũ muwẽnuwẽn o'e iam. — Jesus ijop ekawẽn o'g̃uwẽn wuymukorẽm ãm — io'e ip jewewebe.UV#,— Ig̃o'a jejewi je'at puje, o'jewenõmnõmnõm kuka. Ijodiat ceje ig̃o'a at puje, tõm a kuka o'e ip — io'e Jesus.Iboap ekawẽn o'g̃uwẽn Deus a'õbi õn jekukum iam ixeyũ mukũyjoap ojuy.kUO+— Juk epetupcoco — io'e Jesus. — Imẽneju Deus soat kukan pima, ixe xe g̃u epesop. Ixe bikuyap e'e'ukayũ acã ixe xe jeedop ip — io'e Jesus paĩyũ kukukayũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak.T*— Imen e'em Deus ekawẽntup: Uk'a muymuy'ukayũ o'e, “Ite'a xipat g̃u wita'a,” i, i. Yakẽrẽ o'e cexe ip, i. O'yaxik ip, i. Warara'acat pit o'e, “Ite'a yadip ma,” i, i. Uk'a muycemucemat'am o'e, i. Iboap xipat cĩcã wuyxe, Deus imẽn o'e buye, i'e'em Deus ekawẽntup. Iboaptup epetupcoco g̃u du? — io'e Jesus cebe ip.Ig̃o'a Cristo buxim- -yamuycemucemat'a.QS)— Uvadip wiwiayũ aokam — io'e ip. — Ajẽm puje, yaoka. Ipiat supi'ajoat cebe ip, yaoka ip. Wara'acayũ jomuy tip wiwi an. G̃ebuje ixeyũ uva'a yaũm ip, yarum puje — io'e ip Jesus pe.lRQ(— Ikat iwat waram ajẽm puje, apẽn je'e jekat peayũ be? — Jesus o'e ya'ĩjojoayũ be.PQ'— Ipot o'jat ip. O'tujowat ip. Ikat etako be o'yaoka ip. Pog̃.wPg&— Oajẽm ipot cekay ip. Ajẽmjẽm pima, o'jojojo ip. — “Ga'a,” io'e ip jewewebe. “Ayaoka. Ikat iwat ipot teku. Cebay e'ũ buje, ite ma uvadip iwan je'e. Ayaoka juy. Imẽn tip iwacayũm acesop!” io'e ip — io'e Jesus.(OI%— Imẽneju ikat iwat jekpot o'g̃uju cekay ip- -uvadip wiwiayũ kay. Tũybe ibuxim ip okpot jukuk iãn o'e- -ikat iwat o'e. O'g̃uju. Jekpot o'g̃uju.dNA$— Waram g̃uto wara'acayũ o'g̃uju ixe kadaidip iwat. Jebuywatwat'ukayũ o'g̃uju cekay ip- -uvadip wiwiayũ kay. Ade o'g̃uju. — Oajẽm ip. Uvadip wiwiayũ bit oajẽmiayũ o'jat ip. Pũg̃pũg̃ o'yaokaka ip. Wara'acayũ o'yaoka ip. Warara'acat o'yabug̃bug̃ ip. Imẽnpuye ibuywatwat'ukayũ o'jepit jekariwa kay- -ikat iwat kay.M#— Oajẽm ip uvadip wiwiayũ kay. — “Ijo'a bum ocesot,” io'e ip. “Ikat iwat a'õbi ocesot,” io'e ip. — “Ap!” uvadip wiwiayũ o'e.Ibu'u ip o'e yaũm ãm. Uvadip wiwiayũ oajẽmiayũ o'jat ip. Pũg̃ ixeyũ'in o'yaoka ip. Pog̃. Wara'acayũ ixeyũ'in o'yabug̃bug̃ ip wita'am. Warara'acayũ ixeyũ'in yaokakam ip. O'jenapõnpõn ip- -ikat iwat buywatwat'ukayũ.|Lq"— Yabubuap ekaxi ajẽm puje, jebuywatwat'ukayũ o'g̃uju jekadai'a bu am- -pũg̃pũg̃'a jekat peat'a'in..KU!Waram tak o'jekawẽn Jesus- -wuymutaybitbinap ekawẽn- -imẽnpuximap ekawẽn. Ag̃okatkat jekat o'tiotaap muwẽnuwẽn o'e. — Ag̃okatkat uva bune o'subunedaida — io'e Jesus. — Pere g̃ebujep — Jesus o'e. — G̃ebuje korara o'g̃ug̃ẽ jekat etako dag̃. Uvadip koreren o'jomuy. Pere. Uva'abidi muwesog̃sog̃ap tak o'g̃ug̃ẽ jekat pe. — G̃ebuje uvadip wiwimap'a o'yamuy jekat pe- -kadaidip wiwiap'a- -umat'a. Pere. O'jepere. — G̃ebuje uvadip wiwimayũ o'jomuy jekat pe, uvadip wiwi am bomaku. Uva'a o'yaũm cuy ip ikat iwat pe. Imẽn teim ip iũm cuy uvadip iwat pe. — Ikat iwat wara'at eipi kay o'ju. Iboma omuy wara'at eipi be. J  \I1 (31-32) — Pebicat jebay bikuyap tag̃ oeku? — Jesus o'e iboceayũ be.mHS— Wara'at pe o'jekawẽn- -cebay o'jekawẽn: “Okpot,” io'e wara'at pe. “Kapig̃ cuy g̃asũ okat pe.” — “Hm hm,” io'e. “Kapig̃ puk õn. Cum puk õn,” io'e jebay be.Imẽnpit o'ju g̃u jebay kat pe. G — “Ap!” io'e.Imẽnpit gũyjom o'jewag̃uy: “Kapig̃ cuy õn webay beam,” i.Imẽnpuye o'ju jebay kat pe kapig̃.CFJesus o'jekawẽn tak. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wekawẽn kay — Jesus o'e iboceayũ be. Wuymutaybinap ekawẽn o'g̃uwẽn. Uvadip kat iwat muwẽnuwẽn o'e. — Ixe uva'a kukat xepxep ipotpoyũ osodop. Koapat pe o'jekawẽn: “Okpot,” io'e cebe. “Kapig̃ cuy ẽn g̃asũ okat pe.” E  D 8Ci (25-27) — Abu-a'õbi juk oeku João Batista? Abu-a'õbi juk ocemubatisasan o'e xeku? Deus a'õbi ma du eyxe? Ijodiat a'õbi g̃u xe'e eyxe? — io'e Jesus cebe ip.(BI— Koap cuy eyju ma omukũyjom cuy epe'e apẽn oce — Jesus o'e. — Iboap muwẽn puje, õn tak ocede eywebe eyetaybit am abu-a'õbi jekukum õn iam.pAYJay. Waram oajẽm ip Jerusalém ka be. Deus eju kawẽnwẽnap'a be oõm ip. Adeayũ mutaybitbin o'e Jesus yabog̃at'a be. Imutaybitbin pima, paĩyũ kukukayũ oajẽm, Judeuyũ kukukayũ dak. — Abu-a'õbi ẽn jekukum? Deus a'õbi du? Abu-a'õbi ijop e'eap tag̃ jekukum ẽn? — paĩyũ kukukayũ o'e cebe.Imẽn tak Judeuyũ kukukayũ o'e cebe.f@EDeus kay eyetabut pima, epejoojoy epejat, Deus eju kawẽnwẽn pima dak — io'e Jesus.1?[— Soat em eyetabut okay bima, eyju dak kuka epe'e apẽn figueira'ip pe oce iap puxim. Epeyopmupuruk kuka — Jesus o'e cebe ip. — Ka'ũma ibo bit. Eywebe dak i'e but ite co'a be: “Wede ece ijocewi. Aakõm cuy idixidi be,” i. Imẽn yaakõm, Deus yamuakõm puye, Deus kay eyetabut puye.> Jesus eju etaybitbinayũ yopco buje, yag̃uybabi'ũm o'e ip. — Apẽneju dao ma ig̃o'ip yoporo g̃asũ? — io'e ip.Q=Figueira'ip o'yopcoco, jepitpin pima. E bidase osunuy ibo figueira'ip. Oajẽm yopkay- -figueira'ip kay. O'yadobuxik g̃u figueira'a. Ya'ũmg̃u figueira'a. Tup acã o'tuptobuxik. Tõh! — A'a'e g̃u ece'e — io'e Jesus figueira'ip pe. — Waram ma dak ka'ũma — io'e. G̃ebuje figueira'ip dao ma o'je'ip'e'ũ.M<Kabia bima, o'jepit Jerusalém ka be. Jepitpin pima, ire o'e Jesus.];3O'ju Jesus Jerusalém ka bewi. Betânia ka kay oajẽm. Jexecap ka kay oajẽm.U:#— Eya'ĩjojo g̃u du bekitkit ekawẽn? — io'e ip Jesus pe. — Hm hm — Jesus o'e. — Oya'ĩjo ma. Imẽn tag̃ Deus ekawẽntup e'em: Deus bekitkit o'g̃utaybit cedag̃ ma jawẽg̃mudim am- -yopĩcat tak, i. Iboaptup cuk epetupcoco g̃u du? — io'e Jesus. — Iboam eyetaybit — io'e paiyũ kukukayũ be.I9 — Xipat cĩcãat teku — bekicat o'e, Jesus muwẽnuwẽn o'e. — Davi naxeg̃ebit teku — i'e'em ip.Idip ma o'jekawẽn ip. Paĩyũ kukukayũ bit itakoma o'e ip Jesus kay, Deus eju kawẽnwẽnap'a be ma bekicat o'jekawẽn puye, ade o'g̃u'ada buye dak. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak itakoma o'e.38_Taokẽrẽayũ oajẽm Jesus kay. Ita'ũmayũ oajẽm. Deus eju kawẽnwẽnap'a be osodop ip. Soat o'g̃u'ada Jesus- -ita'ũm topibiyũ, taokẽrẽ topibiyũ dak.#7? — Deus ekawẽntup e'em: Oduk'a soat ka dag̃wiacat oweju kawẽnwẽnap'am je'e, i'e'em Deus ekawẽntup. Eyju bit Deus tuk'a epeyamuwexat ibukurukat dopdopap'am Jesus o'e cebe ip.Imẽn o'e Jesus, dinheiro bu am, Deus tuk'a be ajẽmjẽmayũ mug̃uykukum ip puye.&6E Oajẽm Jesus puca deidada'ukayũ kay. Deus eju kawẽnwẽnap'a be osodop ip, puca bubu'ukayũ dak. Yabogat'a be osodop ip. Dinheiro mutrokakan'ukayũ emesa o'g̃uy'at. Wũn'i! Pukaso deidada'ukayũ abikbikap o'g̃udu'udu. Batku! Yabikbikap o'g̃uy'at Jesus. O'g̃ujẽm soat ip. 5  4  3  2  1  0  / . (4-11) Jesus a'õbi o'ju ip. Jumenta o'tobuxik ip. Ikirikirik osunuy. O'g̃uwekap ip. I'it'it tak o'g̃uwekap ip.;-o— “Ajo pẽnpẽn eyju?” i'e'em iboceayũ eywebe bima, “Ikug̃'ũm puye, ocekariwa jumenta kay, i'it'it kay dak,” i juy epe'e cebe ip — io'e Jesus. — “Ha'a. Epetujowat g̃axĩn ma,” iboceayũ je'e eywebe — Jesus o'e. — Okay imujujum je'e — Jesus o'e. — Hm hm — io'e ip.T,!— Epeju juy ag̃oka kay- -wuywapat ka kay — io'e. O'g̃ukũyjo. — Bomaku epeju. Dao ma jumenta epetobuxik. I'it'it eju ma juy epetobuxik — io'e. — Ikirikirik opop ip. Epeg̃uwekap cuy. — Imuwekap puje, epetojot okay jumenta, i'it tak — io'e Jesus xepxepayũ be. — Hm hm — io'e ip. — Ocetojot cuy.`+ ;Jerusalém ka tẽg̃ pima Jesusyũ, oajẽm ip Betfagé ka kay. Co'a bicũg̃pe osunuy- -Oliveiradip'a bicũg̃pe. Ibocewi jeweju etaybitbinayũ o'g̃uju Jesus. Xepxep o'g̃uju. Wara'at ag̃oka kay o'g̃uju.+*O"— Ita'ũmayũ kay wetabotaidabotbot — io'e.Ita o'sutamucay itamudim am. Iboap e isum ma o'jewetada. O'jecoan ip. Jesus tomuju o'ju ip, o'je'ada buye.V)%!— Ocetadam ece — io'e ip jekariwa be. — Jetada õn — io'e Jesus.( O'jecũ Jesus. — Epesot okay — io'e ita'ũmayũ be.O'ju ip cekay- -Jesusu kay. — Ajo-kay eyju oxewi? — io'e cebe ip.h'I— Mũg̃'i juy epesop! — io'e adeayũ.O'g̃ukorem̃. Imẽnpit big̃ ma o'jewãwã ya'õberen. — Kariwa! — io'e ma'g̃uto. — Davi naxeg̃ebit ẽn. Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay — io'e ip Jesus pe.&Xepxepayũ oabik e bitako dag̃- -ita'ũmayũ. — Jesus ijoma kapkam — adeayũ o'e ita'ũmayũ be. G̃ebuje ya'õberen o'tomuwã ip Jesus kay. — Davi naxeg̃ebit ẽn. Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay — ita'ũmayũ o'e Jesus pe.M%Jericó ka bewi o'ju ip- -Jesusyũ- -adeayũ. Jesus tomuju o'ju ip.q$[— Imẽntak soat wag̃o õn — Jesus o'e. — Warara'acat pe obuywat am g̃u ojot ijodi. Warara'acat puywatwat'ukan ojot. Adeayũ daxijo am ma ojot. Soat em itabẽg̃ jeedop ip kabi be, cewebeam oje'ũ buye — io'e Jesus.^#5Ya'õbuyxian pin pima, eybureyũ beam tei'ũma epeyekapikpik cuy — io'e Jesus.x"iEyju bit ka'ũma. Imẽn g̃u juy epeyewekuk. Eyju bit kariwabog̃ pin pima, warara'acat puywatwan cuy epesop.A!{Imẽnpuye Jesus: — Epesot cuy okay — io'e cebe ip- -soat pe. — Eyetaybit Judeu'ũmayũ kukukayũ soat em ya'õpurug̃ jebekitkiyũ mujujum iam — io'e cebe ip. — Ikukukayũ soat em big̃ ma jebekitkiyũ mukapikpig̃'uk ip iam — io'e. — “Oca'õbuyxi jĩjã,” i'e'em ip jebekitkit pe soat em.} sWarara'acat iboam co buje bit, itakoma o'e ip xepxepayũ kay- -Zebedeu ipotpoyũ kay. 10 beayũ itakoma o'e ip.s_— Ha'a — io'e Jesus. — Apẽn owebe ip ipiat o'supi'ajo iap puxim ma eyju dak ipiat epesupi'ajojo — io'e cebe ip. — Imẽnpit wa'õbi g̃u jeedop ip oba'at kadi- -webay a'õbi acã jeedop ip. Wa'õbi g̃u jeedop ip oba'ũg̃at kadi- -webay a'õbi acã jeedop ip. Deus a'õbi acã ixeyũ iboka kaxikxik'i jeedop- -Deus o'taẽiayũ — io'e Jesus.A{— Iba'ore — Jesus o'e cebe ip. — Eyetaybit pũn'ũma eyju iboap ojuyjuy oxewi. Apẽn owebe ipiat o'supi'ajoat ip iap puxim tu eywebe dak ipiatsupi'ajoat ip? — io'e. — Hm hm — io'e ip. — Ocewebe dak ipiatsupiajoat ip apẽn ewebe ipiat o'supi'ajoat ip iap puxim — io'e Zebedeu ipotpoyũ.— Ajo-kay ẽn? — io'e Jesus cebe. — O'iyũ dak imẽn cekay, pũg̃ xik'i eba'at kadi, wara'at eba'ũg̃at kadi. Imẽn õn cekay, ẽn soat kukan puje — io'e. — I juy ece owebe: “Ekawẽn tag̃ oce'e ewebe,” i — io'e Jesus pe. 9G̃ebuje Zebedeu tayxi oajẽm Jesus kay. Je'iyũ eju oajẽm- -ag̃okatkayũ eju. Ojẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap. Ibikuyap kay o'e Jesus xewi.RJudeu'ũmayũ be odujowat ip — io'e. — Owaywayway jĩjã je'e ip. Omupokupok ip. Korosa jeje oba mupaya ip. Oaoka ip. Imẽnpit xepxep xet kap puje, waram g̃uto ocetait — io'e 12 beayũ be.{o— Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop! — io'e cebe ip. — Jerusalém ka kay cum wuyju — io'e Jesus. — Soat wag̃o õn. Iboceayũ osubamukirik, okay itakomaayũ be odujowat am- -paĩyũ kukukayũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. “Ikẽrẽat kug̃ ẽn ocexe,” i je'e ip owebe — io'e Jesus. — “Eje'ũ juy,” i je'e ip owebe — io'e.{Jerusalém ka kay cucum pima, Jesus jeweju etaybitbinayũ jewekay o'tomuwã adeayũ parakpewi. O'jekawẽn cebe ip.$A— Imẽntak — Jesus o'e. — Deus icẽmat cĩcãat. Ajo xipat cexe iam, ajo xipat g̃u cexe iam kawẽnwẽn je'e soat pe. Soat ijo'in ma je'e — io'e Jesus. — Imẽnpuye ade ya'õbuyxiayũ'in yopĩcayũm jeedop ip. Ade yopĩcayũ'in ya'õbuyxiayũm jeedop ip — io'e.<q— “Etakoma g̃u okay eg̃uy, odacup g̃u buye,” io'e cebe. “Wedinheiro ma beku,” io'e. “Õn bũrũku poro teida pin,” io'e uvadip kat iwat jemãmãmãmãat pe.'“Imẽn eywebe og̃ũm, katpuje ma ajẽmibiyũ be dak og̃ũm,” io'e. “Teku ekapikaptei,” io'e. “Etujopit eduk'a kay,” io'e.  — “Obure,” io'e uvadip kat iwat jemãmãmãmaat pe. “Xipat õn. Og̃ũm ekapikaptei wa'õ dag̃. Cũg̃at õn. — “‘Pũg̃ kabia ekapikaptei oteida- -eyekapikapteim,’ i'e buje, ẽn tak ‘Xipat,’ iece owebe,” io'e jemãmãmãmãat pe.+O — “Katpuje acã kapikpig o'e ip- -wara'acayũ. Cũg̃ g̃u o'e tei jo'iat kuka ocedei,” io'e ip. Jemãmãmã ip. “Pũg̃ hora acã kapikpig̃ o'e ip. Oceju bit kapikpig̃ soat em ma- -kabia isum pima, kaxicug̃ pima dak. Kajepi kug̃ cĩcã oceju, kapikpig̃ puye,” io'e ip.@{ Imẽnpuye uvadip kat iwat kay ip o'e jemãmãmãm.xi — Kabia isu ajẽmibiyũ ekapikaptei o'g̃ũm kanomũm. Tũybe ade ocejat ocekapikaptei iãn o'e ip. Imẽnpit ibitbit ma ip o'jat jedinheiro- -jekapikaptei- -katpuje ma ajẽmibiyũ ekapikaptei, kabia isu ajẽmibiyũ ekapikaptei dak.0Y — Katpuje ajẽmibiyũ o'tomuwã 5 hora be ajẽmibiyũ. Cekapikaptei o'g̃ũm cebe ip, ajẽm puje. Pũg̃ kabia ekapikaptei o'g̃ũm cebe ip. O'jat. O'ju ip.9k— Kaxi cẽm pima, ixe uvadip kat iwat jedinheiro kukukat o'tomuwã. — “Kapikpikibiyũ etomuwã juy, cekapikaptei ũm ãm,” io'e. “Katpuje ajẽmibiyũ ekapikaptei juy eg̃ũm cebe koam. G̃ebuje katpujesu ajẽmibiyũ be juy eg̃ũm. G̃ebuje kaxicug̃ ajẽmibiyũ be. G̃ebuje kabia isusu ajẽmibiyũ be. Kabia isu ajẽmibiyũ ekapikaptei eg̃ũm kanomũm,” io'e cebe. — “Hm hm,” io'e jekariwa be.M— “O'e g̃u ocewebe buye, oceju g̃u,” io'e ip. — “G̃asũ bit eyju dak õn jeymuju. Oteida eywebe,” io'e. — “Hm hm,” io'e ip.Imẽnpuye o'tujowat jekat pe, kapik am.B}— Katpuje oeku. 5 hora bima, oeku. Warara'acayũ o'tobuxik- -ka'ũma pẽnpẽnayũ. Ceaweroroap pe ip o'e. — “Apẽnpuye eyju kabia bun kapikpig̃ g̃u?” io'e cebe ip.l QImẽnpuye ip o'ju. — Kariwa waram o'ju. Kaxicug̃ ma waram o'ju. Uvadip kat iwat o'ju. Warara'acayũ o'tujowat jekat pe, kapik am. — Katpujesu warara'acayũ o'g̃uju jekat pe, kapik am tak. 3 hora bima o'g̃uju. /— “Epeju okat pe. Oteida eywebe eykapikaptei- -ajo cũg̃ ma iaptei,” io'e cebe ip. — “Hm hm,” io'e ip. “Ebuywan oceju,”.i K— Kabia isusu ma o'ju waram kapikpikayũ kuda am. 9 hora bima o'ju. O'tobuxik warara'acayũ- -xerem g̃u pẽnpẽnayũ. — Oajẽm ka'ũmg̃u pẽnpẽnayũ kay. Ceaweroroap pe oajẽm- -tarekrek muxipanap'a be.d A— “G̃asũ epeju, okat pe obuywat am,” io'e cebe ip- -soat pe. “Pũg̃ kabia oteida- -eyekapikapteim. Okat pe eyepere buje, oteida. Pũg̃ isurũg̃at'a eyekapikaptei e'em- -prata'a,” i.Imẽn o'e cebe ip, iboaptei ibabi dag̃ o'e buye- -jeka beacat pabi dag̃. — “Xipat,” io'e ip.Imẽnpuye soat o'ju ip ikat pe, ibuywan.e  EDeus soat kukan pima, uva'a kug̃ jekat peat puxim ixe. Xeku kapikpikayũ kudadam o'e, jewebeam kapik am. Imẽn Jesus ekawẽn o'e jewejuacat mutaybit am. Wuymutaybitbinap muwẽnuwẽn o'e- -imẽnpuximap ekawẽn. — Ixe uva kug̃ jekat peat o'ju jebuywatwacayũ kudadam. Kabia isum o'ju, jekat pe tujowat am — io'e. — O'ju — io'e.{o— Ade ya'õbuyxiayũ'in yopĩcayũm jeedop ip. Ade yopĩcayũ'in ya'õbuyxiayũm jeedop ip — io'e Jesus.!— Owebeam soat xewi o'juiayũ ade jĩjã je'jat ip. 100 beat je'jat ip. Jeduk'a bewi o'juiayũ, jeipi bewi o'juiayũ dak, jebadipyũ xewi o'juiayũ dak; jewag̃o xewi o'juiayũ, jekitpit xewi o'juiayũ, jebay xewi o'juiayũ, jexi xewi o'juiayũ, jekpotpoyũ xewi o'juiayũ, jedaxityũ xewi o'juiayũ- -soat ip ade jĩjã xipacat je'jat ip. Deus xe dak itait jeedop ip soat em — io'e Jesus.?w— Icẽmãn õn e'em eywebe. Soat wag̃o õn — io'e Jesus. — Ipi be wepit puje, iisu e'em soat ma ipi dag̃. Xik'i e'em õn. Israel diwacayũ kay ya'ĩjojo oce'e. Wa'õbuyxi jĩjãat oce'e. Ajo xipat Deus xe iap og̃uwẽn cebe ip- -ajo xipat'ũm Deus xe iap tak. Eyju ma dak Israel diwacayũ epeyewede- -12 beayũ diwacayũ. Eyju dak xikxik'i epesop. Epeg̃uwẽn cebe ip ajo xipat Deus xe iap, ajo xipat'ũm Deus xe iap tak.mS— Pãm oceju? — Pedro o'e. — Kuy soat ocesuiwat eweju jeku am. Ajo dak ocejat? — io'e.U#Imẽnpuye Jesus o'jeak cekay- -iboceayũ kay. — Wuywedaxijo ba'ore soat em Deus xe wuydop am — io'e cebe ip. — Deus pe bit soat i'e but — io'e. — Deus pe soat daxijo but — io'e Jesus.fEJewag̃uy mug̃ẽg̃ẽm o'e ip, iboap co buje. — Abu jewedaxijo but? — io'e ip.{Camelo ikap pa'ore awi daobi'atok tag̃. Imẽnpit ibodi ma iba'ore ibubut adeat õm ãm Deus xe, kabi be — io'e.V%G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. — Iba'ore jĩjã ibubut adeat õm ãm Deus xe kabi be — io'e cebe ip. — Ibu'u jĩjã ip Deus a'õ kay ãm, itabut cĩcã ip jebubut kay buye.veIg̃uycũg̃ cĩcã o'e, Jesus ekawẽn puye, ibubut ade jĩjã buye. Tacup o'e jebubun. O'jenapõn ixe.-— Soat tag̃ oweju jekuku am, ebubut cuy eteida- -soat ma. Ibo juy dinheiro tei'ũma eg̃ũm tadaibocayũ be — io'e. — Imẽn e'e buje, ade je'e ebubut kabi be — io'e. — G̃ebuje ejot okay, oweju jekuku am soat em — io'e Jesus. — Iba'ore — io'e.r~]— Ijop ekawẽn tag̃ ojekukuku- -soat tag̃ — io'e. — Ajo dak g̃uto og̃ũg̃ẽ? — io'e.|}q Ibuyxim cuy eyebay epejukuk, eyxi dak, i dak. Eyxeat ikukpin epejukuk eyewekukap puxim, i dak — io'e Jesus.|1— Ajo a'õ dag̃ cuy oceku Moisés ekawẽn'in? — io'e. — Ig̃o a'õ dag̃ — io'e Jesus. Warara'acat epeyaoka g̃u juy, i. Wara'acat tayxi kay g̃u juy, i dak. Eybukurug̃ g̃u juy epesop, i dak. Warara'at awẽg̃ mukẽrẽrẽrẽn g̃u juy epesop, i dak.{y— Apẽnpuye ecekawẽn owebe, “Apẽn xipacat oce'e juy?” i. Pũg̃ acã xipat cĩcãat. Deus xeku. Apẽn wuye'ajojoyũ'ũm'ũm pe Moisés o'e iap tag̃ cuy jekukum ecesop — io'e. — Imẽn jekukum pime, etait eg̃uy cexe soat em.GzPũg̃ em ibubut adeat oajẽm Jesus kay. — Omutaybitbin'ukat! — io'e Jesus pe. — Soat em Deus xe og̃uy pin wetait. Apẽn xipacat oce'e juy, soat em cexe og̃uy am? — io'e.Uy#O'jebumõg̃ bekitkit abi jeje, bekicat peam kawẽn ãm Deus pe. O'ju.x— Ãg̃ jeedot ip bekitkit okay — Jesus pit o'e. — Imubu'un g̃u juy okay imudot am. Ixe bekitkit oxe yajẽm pin ip. Imẽnpuxim Deus soat kukanap kabia soat ip yajẽm pin oxe- -okay itabucayũ — io'e. — Imẽnpuye epeg̃udot cuy okay — io'e."w= G̃ebuje iboceayũ bekitkit o'tojot ip Jesus kay. Bekicat yabi jeje jebumõg̃ ãm, o'tojot Jesus kay. Bekicat peam kawẽn ãm Deus eju, o'tojot ip. — Bekicat cuy epetojot g̃u juy Jesus kay — io'e ceweju etaybitbinayũ iboceayũ be. Imẽn iboceayũ o'g̃ukorẽm ip.pvY — Ig̃o ekawẽn tag̃ jewebumũnmũn g̃u ip Deus a'õbi. Deus soat kukanap kay jĩjã ip. Imẽnpuye jewebumũnmũn g̃u ip. Warara'acat pit jewebumũnmũn g̃u ip- -ag̃okatkayũ. Jewebumũnmũn g̃u jekapap pibun; iba'ore cebe ip ayacat mu'ukreg̃ am. Warara'at tak jewebumũnmũn g̃u pũg̃ ma o'subudakacap pibun; iba'ore cebe dak. — Imẽneju soat pe g̃u õn e'em. Ig̃o ekawẽn kayayũ be acã õn e'em. Cekay butayũ ig̃o ekawẽn tag̃ cuy jekukum ip — io'e.Au{ G̃ebuje Jesus o'jede. — Soat pe g̃u õn e'em imẽnpit. Pũg̃pũg̃ ma ig̃o ekawẽn tag̃ jekukum. Deus ixeyũ mubacan'ũm pima, iba'ore cebe ip jag̃epũg̃ ma jeku am.{to — Ibu'u'u ip pima jewewekay, xipat kuka o'jewebumũn g̃u — io'e ip- -Jesus eju etaybitbinayũ o'e cebe.2s] — Ibocewi e'em õn eywebe. Ag̃okatkat jetayxi epere buje, wara'at pu am pima, ikẽrẽ cĩcãat mug̃ẽg̃ẽm. Itayxi koapat jektop eju acã o'jepo. Imẽn pima, ixe ag̃okatkat ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm itayxi be. Imẽnpuye ikẽrẽat o'g̃ubapukpuk ixe ag̃okatkat — Jesus o'e.r— Moisés imẽn o'e, eybu'u jĩjã buye ya'õ dag̃ jeku am. Kuyje bit imẽn g̃u o'e. Kuyje Deus soat o'g̃ug̃ẽ.8qi— Apẽneju Moisés o'e: “Eytayxi epere pin pima, ‘Otayxim g̃u ece g̃asũ bit’ iaptup cuy epetupmubararak. G̃ebuje ibodup epetupũm ayacat pe, epere am,” i? p ,oQ (5-6) — Imẽnpuye Deus o'jekawẽn cebe ip- -ag̃okatkat pe, ayacat pedak. Jetayxi bu buje, ag̃okatkat cẽmcẽm jebay duk'a bewi, jetayxi eju cucum. Jektop pu buje, ayacat tak jektop eju cucum, i. Xepxep ma ip. Imẽnpit pũg̃at puxim ip o'e jewekug̃ soat em jeweweju ip cucum puye. Imẽnpuye eytayxi juy epeyepere g̃u. Pũg̃at puxim eyju Deus a'õbi. Deus xe eyju pũg̃ ma — io'e Jesus.cn?— Epetupco juy Deus ekawẽntup — Jesus o'e cebe ip. — Imẽn ibodup e'em: Kuyje soat mug̃ẽg̃ẽ'ukat ag̃okatkat o'g̃ug̃ẽ, ayacat tak. Ixeyũ o'g̃ug̃ẽ xepxem ma jekuku am, i — io'e Jesus.Bm}Fariseuyũ oajẽm ip cekay waram. Jesus a'õ muwarurunap ojuy ip. — Wuyawẽwẽap tag̃ tu wuytayxi epereperem, wuyxe cũg̃'ũmap tag̃ jekukum pima xeku? — io'e ip cebe. lAdeayũ o'ju Jesus tomuju. Ade jĩjã. O'ju ibo ka beayũ- -iwãtaxipipiayũ Soat o'g̃u'ada. Judéia eipi be o'g̃u'ada Jesus.$k CJekawẽn epere buje, Jesus Galiléia eipi bewi o'ju. Jepitpin o'e Jesusyũ. Judéia eipi kay oajẽm. Wara'at kadi be ma oeku. Jordãodi wĩnãbu ma oeku.^j5#Eyju dak eyetabotaidabotbot'ũm pima eywag̃oyũ kay, ikẽrẽat kay g̃ebum puye; imẽnpuxim webay dak- -kabi beat tak itabotaidabotbot g̃u je'e eykay, ikẽrẽat kay g̃ebum puye — io'e Jesus cebe ip.&iE"— Kariwa itakoma jĩjã o'e kapikpik'ukat kay. Imẽnpuye o'g̃uju daomũnmũnap'a be ipiat'ajo am. — “Teida buje acã dak ecejẽm,” io'e cebe.zhm!Wetabotaidabotbot og̃uy ekay õn pit. Imẽnpuxim ma juy eg̃uy ẽn tak ebure kay,” io'e — io'e Jesus.egC — G̃ebuje kapikpik'ukat ekariwa o'tomuwã. — “Kapikpik'ukat,” io'e. “Xipat'ũmat,” io'e cebe. “Juk ece owebe, ‘Imẽnpuk. G̃uyjom cuy oteida,’ i. Imẽnpuye eteida'ũmap kay kuy g̃ebum g̃u oce.3f_Warara'acat kapikpik'ukayũ itakoma ip o'e jebure awẽg̃ cocom pima. — G̃ebuje ip jeipi kukukat pe o'ju. Soat o'g̃uwẽn ip jeipi kukukat pe — io'e Jesus.qe[— Ixe imẽnpit: “Ap!” io'e. “G̃axi ma õn cekay,” io'e. — “Iba'ore. Dinheiro kug̃ g̃u õn,” io'e.Imẽnpuye ibure daomũnmũnap'a be o'g̃uju. — “Eaweroap teida buje acã, ecejẽm,” io'e ibure.&dEO'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap. — “Obure!” io'e. “Etabotaidabotbot okay,” io'e. “Õn soat oteida g̃uyjom- -weaweroap,” io'e jebure be.c3— O'ju. Kapikpik'ukat o'ju jebureyũ kay- -kapikpik'ukayũ kay. Dao ma o'topabijuk jekapikap peayũ. Pũg̃ ma ceaweroap 100 dinheiro osunuy. Yopĩt ma dinheiro osunuy. O'jat jebure yag̃obu eju. — G̃ebuje o'yag̃obuaha. — “Eaweroap owebe eteida,” io'e.ybkKapikpik'ukat a'õ buye, cekariwa itabotaidabotbot o'e cekay. — “Eaweroaptei eg̃ũm g̃u juy owebe,” cekariwa o'e cebe. “Pũg̃ em tak ka'ũma,” io'e kapikpik'ukat pe. — “Xipat cĩcãat ẽn,” io'e kapikpik'ukat. a O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap. — “Imẽnpuk,” io'e jekariwa be. “Oteida g̃uyjom soatei,” io'e kapikpik'ukat.Q`Imẽnpit ixe kapikpik'ukat kaka g̃u dinheiro. Cedinheiro o'e g̃u ceaweroap teida am. Imẽnpuye jekariwa ja'õbi o'g̃uju soat tuk'a beat ũm ãm, teida am- -itayxi ũm ãm, ipotpoyũ ũm ãm tak._— Koap em kapikpik'ukat o'tujot ip jekariwa be. Ade jĩjã ceaweroap o'e- -mil be dinheiro'a- -prata mug̃ẽg̃ẽat'a.S^Pedro ekawẽn buye, Jesus o'jekawẽn iboceayũ be. Deus soat kukanap muwẽnuwẽn o'e. O'jekawẽn iboceayũ mutaybitbin. — Webay ipi kukukat puxim — io'e Jesus. — Kabi beat webay. Imẽnpit ipi kukukat puxim. Ipi kukukat oajẽm jekapikpik'ukayũ kay. Kapikpik'ukayũ bewi ceweroaptei bu am, oajẽm ipi kukukat.d]A— Ka'ũma — Jesus o'e. — 7 em g̃u ma. Ade em ma- -490 em ma — io'e Pedro be.N\G̃ebuje Pedro o'jekawẽn Jesus eju. — Ocexe ibuyxiat — io'e. — Pebũrũ em cuy oceg̃ebu g̃u ikẽrẽat kay?- -owebe okitpit ikẽrẽãn e'eap kay? 7 em ma du? — io'e Jesus pe.n[U— Xexep xe'e, ebapũg̃ ma xe'e omubuyxi am jeawerorom pima, õn tak e'em ixeyũ xe — io'e.Z— Xepxem kawẽnwẽn pima eyju Deus eju pũg̃ tag̃ ma, eybikuyap tag̃ ma webay je'e eywebeam- -kabi beat je'e — io'e cebe ip.!Y;— Icẽmãn e'em õn eywebe. Ipi juacat pe, “Deus xe cũg̃ ma ekukuap,” i ey'e buje, kabi be bima iboap kukuap cũg̃ ma je'e. Ipi juacat pe, “Deus xe cũg̃ g̃u ekukuap,” i ey'e buje bit, kabi be bima iboap kukuap cũg̃ g̃u je'e Deus xe — Jesus o'e cebe ip.X/— Ixeyũ ekawẽn kay'ũm pima dak, okay itabucayũ mukũyjom cuy eyju, jeawero puje ip. Ixeyũ ekawẽn kay'ũm pima bit, Judeu'ũmat puxim epejukuk- -eykipit epejukuk. Wuywebewi iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat puxim epejukuk- -cekay'ũmat puxim — io'e cebe ip.W— Eyekawẽn kay'ũm pima bit, eyweju epetujowat pũg̃, xepxep eyekawẽn co am. Waram cuy epeyekawẽn eykitpit eju. Eywejuayũ juy imẽn e'e'eap ya'ĩjo. — Ya'ĩjo buje, soat jekawẽn put wuyjuyũ be: “Aceya'ĩjo soat e'e'eap. Imẽn o'e,” i. Imẽn xepxep ekawẽn tag̃, ebapũg̃ ekawẽn tag̃ g̃u xe'e'i. Imẽn opop ibararak Deus ekawẽntup pe — io'e Jesus.lVQ— Eykitpit ikẽrẽat eywebe e'em pima, epeyekawẽn ceweju. Iboap ikẽrẽat muwẽnuwẽn cuy epesop. Eyag̃uypũg̃ ma epeyekawẽn eykitpit eju. Eyekawẽn kay bima, eyburem epesop- -eykitpit, eyju dak — io'e Jesus.IU — Jeõhõyũ kukukat ibu'u jeõhõ be itabidao am. Imẽnpuxim Deus ibu'u pũg̃ pe ma okay itabun'isuayũ be ma wũy ma jedop am jexewi- -wuyebay xewi- -kabi beat xewi — io'e Jesus.T — Icẽmãn õn e'em eywebe, itabidao topibit tobuxik puje, icokcok cĩcã ma je'e, jeõhõ o'tobuxik puye. Icokcok cĩcã je'e itabidaoat kug̃ oexe buye. Itabidao'ũmayũ kay icokcokap podi ma je'e itabidaoat kay icokcokap — Jesus o'e cebe ip.aS; Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip g̃ebuje bit. — Apẽn kuka o'e jeõhõyũ kukukat, iõhõ oitabidao bima? Jeõhõ kudadam je'e xeku. 100 be iõhõyũ- -ovelha. Pũg̃ ixeyũ'in pit oitabidao bima, kudadam je'e. Co'a koreren tag̃ warara'acat kõnkõn pima, je'ju itabidaoat kuda am. 99 beayũ bewi je'ju — io'e.9Rk — Soat wag̃o õn. Ijodi ojot ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat taxijo am — Jesus o'e. — Imẽnpuye okay itabun'isuayũ mubekitkin g̃u juy epesop — io'e cebe ip.lQQ — Eyday'em'um cuy epesop — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — Okay itabun'isuayũ mubekitkin g̃u juy epesop. Ioce eywebe, Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ ixeyũ kug̃ soat em. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ jebikuyap tag̃ cepit put ip Deus kay, ceweju kawẽn ãm- -webay eju- -kabi beat eju. Imẽnpuye eyday'em'um cuy epesop — io'e Jesus cebe ip.P% — Epeyepere juy jeakap ikẽrẽat kay. Eyeta'ũm pima bit purut ka, ikẽrẽat epeg̃ẽg̃ẽ g̃u, ipiat'ajoap puxixim, daxa epirẽm'ũmap pe eyjuap puxixim. Imẽn ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ũm pima, eyajẽm Deus xe, ikẽrẽat kay g̃u buye. Xipat kuka o'e eyõm ãm Deus kay pũg̃ta bima dak. Xipat g̃u kuka o'e eyõm ãm ipiat'ajojoap pe xepxepta ma- -daxa epirẽm'ũmap pe.}Os— Epeyepere juy ikẽrẽat mug̃ug̃ẽap eybõmbicuk pima bit purut ka. Eybu'ũm pima bit purut ka, ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u. Imẽn eyajẽm Deus kay, ikẽrẽat mug̃eg̃ẽm g̃u buye. Xipat kuka o'e eyõm ãm Deus kay pũg̃pu bima dak. Xipat g̃u kuka o'e eyõm ãm ipiat'ajojoap pe xepxepu ma- -daxa epirẽm'ũmap pe. — Epeyepere juy ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap. Eyĩ'ũm pima bit purut ka, ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃rũg̃ g̃u. Imẽn kuka eywebe ipiat'ajoap puxixim, daxa epirẽm'ũmap pe eyjuap puxixim. Imẽn eyajẽm Deus kay, ikẽrẽat kay g̃u epekuku buye. Xipat kuka o'e eyõm ãm Deus kay taokẽrẽat pima dak. Xipat g̃u kuka o'e eyõm ãm ipiat'ajojoap pe taokẽrẽat'ũmat ma- -daxa epirẽm'ũmap pe.N'— Og̃uycũg̃ cĩcã, eyju wara'acat mubu'un pima, okay jetabut am. Okay itabucat ikẽrẽan e'e ip, warara'acat cocom ip pima- -ikẽrẽan e'e'ukayũ jojom ip pima. Imẽnpuye ikẽrẽan e'e'ukayũ itabotaidadotbot cĩcã jeedop ip, wara'at osubuyxijo buye. ,~~|{{yFxawvvuttcrrppponm mll_kkDjgii3hhNgf@f4elddcba__^]\n[[{[2YrWV=.!i*CB6~w g >  W  wsg— Ade xet kap puje, oexe. Cekariwa oexe. O'jekawẽn jekapikpik'ukayũ be. Jedinheiro'a muwẽnuwẽn o'e.mrSYabi beat pit ibo pũg̃ mil iat'a o'yamõg̃ ipikũykũy be. O'jokot. Batku. O'yamõg̃. Pere.yqkWara'at ibuywatwat'ukat ijo'i ma o'g̃ug̃ẽ dinheiro'am- -ibo 2 mil iat'am. Imẽnpuye 4 mil iat'a kug̃ o'e.p— G̃ebuje 5 mil iat'a juk o'yabuiat wara'at dinheiro'a o'yabu- -wara'at 5 mil iat'a. Imẽnpuye 10 mil iat'a kug̃ o'e.toaDinheiro'a o'yaũm cebe ip. Ajo-xe imuxipanpan pucat o'yaũm cebe ip. Pũg̃ ixeyũ be 5 mil iat'a o'yaũm. Wara'acat pe 2 mil iat'a o'yaũm. Warara'at pe pũg̃ mil iat'a o'yaũm- -dinheiro'a. — Ibocewi o'ju wara'at eipi be.KnWaram Jesus o'jekawẽn iboceayũ be. Deus soat kukanap kabia muwẽnuwẽn o'e. — Deus soat kukanap kabia ag̃okatkat cuap kabia buxim — io'e Jesus. — Ixe cucum o'e wũy ma. Wara'at eipi be cucum o'e. Cucum awap, kapikpik'ukayũ o'tomuwã- -jebuywatwat'ukayũ. Jebubut o'g̃ũm cebe ip. O'g̃ũm imuxipanpan am.`m9 — Ag̃ cuy epesop ekariwa jajẽmap kay — io'e Jesus iboceayũ be. — Eyetaybit g̃u buye puju eyekariwa jajẽm iam. Ajo hora iam eyetaybit g̃u. Ajo kabia iam eyetaybit g̃u. Ag̃ cuy! — io'e cebe ip.Ol — “Wetaybit g̃u ma eyjum,” io'e cebe ip — io'e- -Jesus o'e.Pere. Imẽn 10 beayũ be kawẽnwẽnap pi o'jepere Jesus. Apẽn ixe jewebumũnat kay 10 beayũ oekuku, imẽnpuxim wuyju be jekukum, Deus soat kukan pima. Pũg̃ wuy'in iwiwim je'e Deus soat kukanap kabia bima. Warara'acayũ wuy'in iwiwim g̃u je'e.k- — Oajẽm g̃uyjom. Yag̃uyba'arẽmayũ oajẽm. O'tomuwã. — “Kariwa!” io'e ip. “Xĩntabi etomudip'uk ocewebeam,” io'e ip.^j5 — Jewebumũnat oajẽm peta mug̃ẽg̃ẽat tuk'a kay. Cucum pima ip daxadi bum, oajẽm. O'ju jewebumũnat eju yag̃uysacayũ. O'ju ceweju, kuy buye ip. Oõm ip ceweju. — Bik. O'tomudip ip xĩntabi.Ji  — “Ap!” yag̃uysacayũ o'e. “Iba'ore ocewebe tiũm am eywebe. Pũg̃ti ma ocedaxadi. Epeju, ti buam. Dinheiro juy epeg̃ũm warara'acayũ be- -tideim,” io'e ip.O'ju ip, tibu am.— “O'ti'ũm. Imẽnpuye iba'ore ocewebe lamparina musop am. Daxadi epetiũm cuy ocewebe,” i ip o'e.igK— O'g̃uwurũg̃ ip. O'kop ip- -10 beayũ. Lamparina mudipudim osodop ip, imusopusop am.7fg— Iximadakpe iboceayũ o'tomuwã 10 beayũ be. — “Ak'i!” io'e ip. “Jewebumũnat oajẽm,” io'e ip. “Epeju cekay, topabijuk am,” io'e ip 10 beayũ be.meS— Ixet pin ip. Etapok'i e'em. Ixet osodop ip- -10 beayũ. Ixet, ibun jewebumũnat puye. Xet.@d{Yag̃uysacayũ acã o'tidujowat daxadi timũn'a be.sc_— Yag̃uyba'arẽmayũ o'tidujowat g̃u ip daxadi- -lamparina beapti. O'tidujowat g̃u ip timũn'a be.vbebeayũ ixeyũ'in yag̃uysacayũ osodop ip. Warara'acayũ 5 beayũ yag̃uyba'arẽmayũ osodop — Jesus o'e.a !Deus soat kukuanap kabia muwẽnuwẽn o'e Jesus o'ya'ĩjojoiayũ mutaybitbin pima. Imẽnpuye wuymutaybitbinap muwẽnuwẽn o'e itaybit am ip. Imẽnpuximap ekawẽn muwẽnuwẽn o'e. — Deus soat kukanap kabia ayacayũ cucumap kabia buxim — io'e Jesus. — Ixe ayacayũ yaypan'isuayũ osodop ip- -10 beayũ. Jewebumũnat kay o'ju ip lamparina kug̃. Jewebumũnat dopabijuk am o'ju ip.1`[3— Iwiwim'ũm pima, je'pit cekariwa. Ipiat supi'ajoat jekapikpik'ukat pe. Jekapikpik'ukat ipiat supi'ajo wuyjuyũ mug̃uykuku'ukayũ ipiat supi'ajojoap co'i. Ixeyũ tõtõn cĩcã ip je'e ipiat'ajojoap ka be. Ipi kug̃ puye, tũy yeiyei ip je'e dak — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.j_M2Jekariwa wiwim g̃u xeku. Itaybit g̃u je'e pu kabia wekariwa jajẽm iam, pu ehora iam tak.b^=1Ibureyũ mupokupog̃ je'e. Tikõnkõn je'e ika'oayũ eju. Jekõnkõn tak je'e ceweju ip.]0Imẽnpit je'g̃ũm g̃u wara'at pe- -kapikpik'ukat pe, “O'jekuyan ma wekariwa,” i'e'em puye. Ikẽrẽat kug̃ xeku.\{/Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — “Obubut kukukan cuy ece- -soat ma,” i je'e cekariwa ig̃o kapikpik'ukat pe.b[=.Jekariwa a'õ kay kũyjobin pima, ig̃o kapikpik'ukat icokcok je'e jekariwa ajẽm puje.CZ-— Kariwa jekapikpik'ukat kay pimaap, itaybit cĩcãat kudadam je'e. Xipacat mug̃ẽg̃ẽ'ukat kudadam je'e. Ig̃o kapikpik'ukat warara'acayũ kukuk'ukat kariwa a'õbiat. Irere bima ip, soat em ixat je'g̃ũm ip cebe- -warara'acayũ be- -kapikpik'ukayũ be. Jexat o am awero am ip cebe, icũg̃ ãm je'g̃ũm. Y ,}Xs+ (43-44) — Ixima dag̃ uk'a beat iwiwim pima, ibukurukat ajẽmap puxim, iõmap puxim; ixet g̃u kajuk ixe uk'a beat — io'e Jesus cebe ip. — Imẽnpuxim wuyju wuykukukat wiwim'ũm pima, ixe dak imẽnpuxim jajẽm — io'e Jesus.Ww*— Ag̃ cuy epesop — io'e cebe ip. — Eyetaybit g̃u buye pujuat kabia eykukukat jajẽm iam — io'e Jesus.>Vu)Trigo mug̃ẽg̃ẽap ka be xepxep trigo mug̃eg̃ẽm e'em- -aoyũ. Imug̃ẽg̃ẽm pima, pũg̃ ixeyũ'in tujowat jeweju- -Deus emunaẽ eju. Warara'acat tujowat g̃u — io'e.U7(— Wajẽmap kabia be xepxep kapikpig̃ e'em jekat pe- -ag̃okatkayũ. Pũg̃ ixeyũ'in tujowat jeweju- -Deus emunaẽ eju. Wara'acat tujowat g̃u.;To'Itaybit g̃u osodop ip ajo je'bapug̃ iam. Kobexixi be Noé õm puje acã, muba'atxiri ajẽm puje acã itaybit o'e ip. Itabut g̃u ip Noé kay osodop. Imẽnpuye muba'atxiri wiwim g̃u ip. Imẽnpuye dak soat ip oakõm. Wajẽm puk pima, imẽn ma dak. Ka'ũma ma wajẽmap wiwim je'e — io'e Jesus.(SI&— Muba'atxiri ajẽm awap, soat ip tikõnkõn'uk osodop. Jekõnkõn'uk ip osodop. Jewebumũnmũn'uk ip osodop. Imẽn ma osodop, kobexixi be Noé õm awap. R %cQ?$ (36-37) — Soat wag̃o õn. Waram oajẽm õn. Abu itaybit wajẽm ãm? Ka'ũma ma itaybit ip wajẽm ãm. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ itaybit g̃u- -kabi beayũ. Õn tak wetaybit g̃u. Webay acã itaybit. Ka'ũma ma owiwim pima, oajẽm. Imẽnpuxim tak Noé kabia be ka'ũma ma iwiwim pima muba'atxiri oajẽm kuyje — io'e Jesus.vPe#— Kabi i'ũm, ipi dak; wekawẽn pit i'ũm g̃u. Wekawẽn kayayũ bit soat em jeedop — io'e Jesus.O%"— G̃asũayũ'in iboap coco je'ũ awap, soat pe wekawẽn jebapug̃- -soat ma. G̃ebum cuy epesop iboap kay — io'e Jesus jewejuacat pe.N7!— Imẽnpuxim ipiat'ajoap kabia ajẽm pima, “G̃axĩn ma Deus emunaẽ jajẽm,” i juy epe'e. Wekawẽn puye, eyetaybit epe'e — io'e Jesus.(MI — G̃ebum cuy epesop wajẽmap kay, figueira'ip kay g̃ebum pima. Figueira'a bikit cẽm puje, “Koato ijasun ma,” i'e'em eyju, dup cẽm pima — io'e.LwParasuy jo'iat Deus g̃uyde- -yobog̃at. Jekawẽn tojotjot'ukayũ g̃uju soat tag̃wi. Cemunaẽhẽyũ g̃u'awero ip. Soat tag̃wi g̃u'awero ip- -ipi dag̃wi — io'e Jesus.Imẽn Jesus waram jeedocap o'g̃uwẽn jeweju etaybitbinayũ be.5Kc— G̃ebuje okop ipi kay. Soat tõtõn je'e ip- -ipi juacayũ- -soat ip. Soat wag̃o õn. Ojojo ip kabikerereat tag̃wi kopkom. Wa'õbacaap kug̃ okop, odipap kug̃ tak.kJO— Ipiatpi'ajojoap kabia kap puje, kabi beacat muycẽmcẽmap iaruaru je'e — io'e. — Kaxiepiat kaxiepi g̃u je'e. Kabiok je'e. Kaxiamat tak kaxiam g̃u je'e. Kabiok je'e. Kasoptayũ dak ida'at kabi kadiwi — io'e.I'Urupuyũ je'awerorom ig̃ẽmat kay i'o am. Imẽnpuxim Deus jajẽm ipiatpi'ajoan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be — io'e Jesus.?Hw— Soat wag̃o õn. Xiririkxiririkiat jesopsom kaxijẽmap kadiwi i'acap kadibe. Iboap co'i õn oajẽm. Imẽn wajẽm puje, soat itaybit je'e ip. Iba'arẽm g̃u wajẽmap je'e.G— Ixeyũ je'e napa ma: “Ak'i! Teku uk'a'ũmat pe,” i. Imẽn i'e buje, epeju g̃u juy uk'a'ũmat pe. Ixeyũ je'e dak napa ma: “Ak'i! Teku ikaba'arẽmatka be,” i. Imẽn i'e buje, eyetabun g̃u juy iboap kay — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be. F9Apẽn g̃uyjom jajẽm ip adeayũ mug̃uykuku ojuy iap kuy og̃uwẽn eywebe. G̃ebu'i epe'e wekawẽn kay, ixeyũ be eymug̃uykukuap puxim — io'e.YE+— Jewexe Deus emunaẽhẽyũ je'bapuk, jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak. Wuymucoatcoanap g̃u'bapuk ip Deus ebekitkiyũ mug̃uykuku ojuy. Eywebe i'e ba'oreat g̃u'bapuk ip imug̃uykuku ojuy.UD#— Wara'acat je'e eywebe napa ma: “Ak'i! G̃oku Cristo- -wuydaxijojo'ukan- -Deus emunaẽ,” i. “Ak'i! G̃oku ixe,” i dak. Imẽn i'e buje, eyetabun g̃u juy epesop ixeyũ ekawẽn kay — io'e.C— Deus pe ipiatpi'ajojoap kabia mu'ũm'ũm pima, ka'ũma ma kuka o'jewedaxijo. Imẽnpit: “Pũg̃pũg̃ kabia ipi watwat supi'ajojo,” i'e'em Deus. “Pũg̃pũg̃ kabia acã,” i'e'em Deus, jemunaẽyũ daxijo am, ikukpin cĩcã cexe buye — io'e.\B1— Ixeyũ kabia dag̃ soat ipi juayũ ipiat supi'ajojo jĩjã. Ibiatpi bit ipiat asupi'ajo g̃u, Deus pe ipiat mubapuk'isum — io'e. — Waram pit ibiatpi g̃u acesupi'ajo- -ixeyũ kabia dag̃ acã — io'e./AW“Ihi bima g̃u juy ocenapõnap, tirem puye, kajuk puye dak,” i juy epe'e Deus pe. “Sábado bima g̃u dak cuy, jebodoydoyap kabia buye,” i — io'e Jesus.r@]— Ixeyũ kabia dag̃ iba'ore jĩjã je'e yukreg̃ayũ enapõn ãm, je'it mutitinayũ enapõn ãm tak. ?— Eykat pe bima, epeyepit g̃u juy eyduk'a kay eyeekabek pum — io'e. — Epejat g̃u juy. Dao ma epeyenapõn — io'e Jesus.a>;— Eyduk'a eakiju bima, epeõm g̃u juy eyduk'a be eybubut pum- -yabeat pum — io'e.X=)— Ipararu jĩjãat ig̃o'a be bima, jenapõn cuy ip co'a bicũg̃ kay- -Judéia eipi watwat — io'e.Imẽn kawẽnwẽn o'e Jesus. Apẽn je'bapuk g̃uyjom iap muwẽnuwẽn o'e Jesus, itaybit puye. <— Imẽneju ipararu jĩjãat epejojo Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be- -bodiat'a be- -Deus nuynuyap'a be. Daniel'ũm ekawẽn tag̃ epejojojo- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat ekawẽn tag̃. (Eyetaybin cuy epesop ijoptup coco'ukayũ!).6;e— Wawẽg̃ muwẽnuwẽn je'e ip- -Jesus soat kukukat awẽg̃. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn je'e ip. Soat eipi dag̃ ijop awẽg̃ muwẽnuwẽn je'e ip- -soat eipi watwat itaybit am. Icẽmãn itaybit ip — io'e Jesus cebe ip. — Imẽn soat mu'ũmap kabia jajẽm — io'e Jesus cebe ip.#:? Pũg̃pũg̃ okay itabucayũ jeedop ip, wajẽm puje. Ipiatpi'ajojom ma'g̃u ip okay ibu'u'ũm pima, ixeyũ idaxijo Deus itakomaayũ xewi — io'e Jesus.w9g Imẽn ikẽrẽat ade e'em iboce. — Imẽneju xipan g̃u ip jewekuk. Xipan warara'acat kukap suiwat ip.8 Jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ jajẽm ip- -ade. Imẽnpuye ade g̃ug̃uykuku ip. Imug̃uykuku'ukayũ e'em ip. 79 — Ixe kabia ade ip wuywat. Itabut okayayũ oibu'un okay. Eymuwẽnuwẽn je'e ip eykay itakomayũ be, ipiat'ajoan eywebe. Eykay'ũm cĩcã je'e ip.`69 — G̃ebuje ipiatpi'ajojoap kay jeydujowat ip. Jeydujowat ip eyaokam. Kawẽnwẽn je'e ip eymuwẽnuwẽn: “Ocexe yukpiwan teku. Oe'ũ juy ocexe,” i. Soat itakoma je'e eykay- -wuyjuyũ, pariwayũ, warara'acayũ. Soat ma ipi juacayũ. Soat eykay g̃u jĩjã je'e okay eyetabut puye — io'e Jesus cebe ip- -jeweju etaybitbinayũ be.5+— Yopĩt ma ipiat supi'ajojo ip koam- -ipi juayũ. I'itpin'isumapi jo'i ma je'e koam. G̃uyjom pit ipiat supi'ajo jĩjã ma ip — io'e.Y4+Pũg̃ eipi watwat nopag̃og̃õm je'e wara'at eipi watwat eju. Pũg̃ ka watwat nopag̃og̃õm je'e wara'at ka watwat eju. Pũg̃ ka dag̃ ipi jexixim. Wara'at ka beayũ iren je'ku ip — Jesus o'e cebe ip. 39— Jenopag̃og̃õmap muwẽnuwẽn e'em ip. Yaokakaap epeya'ĩjojo. Eypararam g̃u juy epesop. Imẽn cuy je'bapuk. Imẽnpit soat puk oi'ũm g̃u.23— Adeayũ omuyku. “Cristo õn ma- -Deus emunaẽ,” i napa ma je'e ip. Warara'acayũ itabun je'e ip. Ixeyũ ade g̃ug̃uykuku — io'e Jesus.]13— G̃uyjomsũm — io'e Jesus. — Koap ma eymug̃uykuku pinayũ jajẽm ip eykay. Kawẽnwẽn jajẽm ip. Epeya'ĩjojo g̃u juy iboap ekawẽn. Eyday'em'um epesop ixeyũ be eymug̃uykukuap puxixim — io'e.90kO'ju Oliveira'a be- -co'a be. Xik'i osunuy iboma. Oajẽm ip cekay- -Jesus kay. Ceweju etaybitbinayũ oajẽm. Jag̃epũg̃ pima, oajẽm ip cekay. — Pug̃ũn soat'a je'aedu? — io'e ip Jesus pe. — Pug̃ũn je'bapuk? Pãm ẽn? Pug̃ũn ajẽm waram? Pug̃ũn Deus ipi g̃u'ũm? — io'e ip.U/#— Soat ma epejojojo g̃u du? — io'e Jesus. — Ya'ade opop ijoce. Imẽnpit ya'dop g̃u g̃uyjom pit — io'e. — Soat' je'aedu. Xepxep'a jewa'atẽg̃tẽg̃ g̃u je'e- -wita'a — io'e Jesus.1. ]G̃ebuje o'jẽm Jesus. Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi o'jẽm- -yabogat'a bewi. Ijẽm puje, imutaybitbin'ukayũ oajẽm Jesus kay. — Ak'i — io'e ip Jesus pe. — Uk'a yadipat'a ijoceat'a. Eyajo juy — io'e ip. Imẽn ip kawẽnwẽn o'e ade o'yadop ibo ka be buye- -Deus tuk'a'ayũ.@-y'— Imẽnpuye icẽmãn õn e'em eywebe. Waram ojo g̃u eyju waram wajẽm'ũm pima. Wajẽm puje: “Deus xipan wuykukukat a'õbi yajẽm'ibit jukuk,” i epe'e — Jesus o'e.I, &— Jeywat õn ag̃okatkat jeduk'a iwacap puxim — Jesus o'e.C+%— Jerusalém ka watwat! — io'e cebe ip. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ aokakam eyju- -Deus emumujuyũ. Yabug̃bug̃ tak eyju ip wita'am. Sapokay'it'it jexi kay. Jedaudaum jexi eg̃ebadap tiotpe kajuk pibun. Eyju bit okay g̃u. Eybu'u jĩjã eyetabut am okay, eykukpin cĩcã a'g̃u oxe — Jesus o'e.*#$— “Eyju ma karem ma ipiat epesupi'ajojo,” i õn e'em. G̃asũayũ be ipiat supi'ajojoat Deus- -soat supi'ajojoat — io'e Jesus.7)g#— Imẽneju soat ibapuk je'e eywebe. Ipiat'ajojoap pe ibapuk je'e. Eydobuyũ'ũm'ũm ikẽrẽat kug̃'ũmayũ o'yaoka ip. Koap Abel'ũm o'yaoka ip. Ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ g̃u Abel'ũm. Kanomũm Zacarias'ũm o'yaoka ip- -Baraquias ipot. Deus eju kawẽnwẽnap'a be bima, o'yaoka ip, wũnca mupikapupikap'a xe bima. Eyju eyukpiwat ma soat ixeyũ'ũm'ũm aoka am. Soat ibapuk je'e eywebe ipiat'ajojoap pe — io'e Jesus.("— Õn e'em eywebe: Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ og̃uju eykay, itaybit cĩcãayũ dak, wekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, i. Pũg̃pũg̃ epeyaoka- -ixeyũ'in. Wara'acayũ epesubamupaya korosa be, ce'ũ ãm. Wara'acayũ epeg̃upokupok Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ixeyũ epeg̃ujẽm soat ka bewi. Wara'at ka kay, wara'at ka kay epeg̃uju ip — io'e Jesus cebe ip.G'!— Puybu buxim eyju- -wuye'ũap puybu tũypiat puxim, ikẽrẽ jĩjãat kug̃ayũ eyju buye. Puybu'it'it puxim tak. Iba'ore eywebe ipiat'ajojoap ka bewi eyenapõn ãm — io'e Jesus.&w — Karem ma ipiat epesupi'ajojo! — io'e cebe ip. — Ikẽrẽat cuy epeg̃ug̃ẽ eydobuyũ'ũm'ũm co'i ixeyũ ekapikap. Ikẽrẽat co'i juy epeg̃ug̃ẽ. Eydobuyũ'ũm'ũm ekapikap mug̃ẽg̃ẽ juy epe'e. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ aokaap mug̃ẽg̃ẽ juy epe'e — io'e. — Imẽn cuy epeg̃ẽg̃ẽ kuyjeayũ'ũm'ũm ekapikap epere am — io'e.%%CTe'e ma imẽn e'em eyju. Ibapuk e'em soat xe eyju eydobuyũ'ũm'ũm naxeg̃ebitbit- -o'yaokaiayũ naxeg̃ebitbit, cekukuap co'i eyju dak jekukum puye.V$%— Epekawẽn: “Kuyje ocetait pima, kajuk Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat oceyaoka g̃u,” i'e'em eyju te'e ma. “Ocedobuyũ'ũm'ũm ekukuap tag̃ g̃u kuka ocejeku,” i dak e'em eyju te'e ma.N#— Karem ma ipiat epesupi'ajojo! — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Eyju Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm etaypi mubapukap'a epeyamuy wita'a. Ixeyũ'ũm'ũm kay g̃ebum am epeyamuy- -Deus xe xipan e'e'ukayũ'ũm'ũm kay. Idip cĩcãat epeg̃ug̃ẽ — io'e Jesus."5— Imẽnpuxim badi ma eyju ikẽrẽat kug̃ cĩcã, dapxi jĩjãayũ dak eyju. Kacũg̃ kadi bit eyju xipacayũ jo'i — io'e Jesus cebe ip.c!?— Karem ma epesupi'ajojo! — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Ce'ũat topap puxim eyju, ce'ũ'ũayũ dao kug̃ ibima. Yarucat'a ika beat'a- -wita'a. Yadip'a o'yajojoiayũ xe. Ikũydip g̃u ig̃o'a'a binũn pe, witabikũy be. Ikũykẽrẽ jĩjã badi, ce'ũat tao opop puye. Ig̃ẽmat tak — io'e.8 i— Ya'ĩopi'ũmat puximayũ eyju! Ikẽrẽãn g̃u juy epesop. Epejat g̃u juy wara'acayũ bubut. Eydacum g̃u juy epesop. Xipan ma epeku — io'e Jesus fariseuyũ be.H — Karem ma ipiat epesupi'ajojo! — Jesus o'e Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbinayũ be dak. Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju. Kopo iokokat puxim eyju. Kacũg̃ kadi acã eyju kopo wuywuy, prato wuywuy dak. Yabi bit ka'ũma. Yabi okok cĩcã. Prato buxim eyju dak. Eyokok. Ade bubut epejat. Iparag̃ epejat warara'acat pubut, ibui bewi ip. Ade eybubut imẽn ibu ibit. Eydacup puye, epejat. Imẽnpuye prato iokokat puxim eyju.?w— Warara'acayũ kukuk'ukayũ eyju! — io'e Jesus. — Imẽnpit ya'ĩopi'ũmat co'iayũ eyju. Tikõnkõnat puxim eyju. Tikõnkõnapti mukapkam teku pag̃o dag̃, ikoẽro uk am tikõnkõnapti bewi. Imẽnpit camelo uk pin g̃u tikõnkõnapti bewi — Jesus o'e.Imẽn o'jekawẽn Jesus itaybit am ip. Ikoẽro yopĩcat ũmũmap puxim. Deus xe yobog̃ pit warara'acayũ xipan ajukuk iap. Imẽnpuye camelo Deus xe yobog̃at puxim.wg— Karem ma ipiat epesupi'ajojo! Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju! — i dak o'e cebe ip. — Soat em eybubut mu'awerorom 10 be, pũg̃at ũm ãm eyju Deus pe. Wara'at pit eyju imuxipanpan eybubun. Eyju puybit mukunukunaptup ũmũm Deus pe, erva-doce dak ũmũm, puybit mude'o'onaptup tak ũmũm. Xipat eywebe iboap ũmũm Deus pe. Imẽnpit soat Moisés ekawẽn kay kũyjobit g̃u eyju, soat Deus a'õ kay'ũm puye. Soat g̃u cũg̃ ma epeg̃ug̃ẽ Deus etabun. Deus a'õ kay juy epe'e. Warara'acayũ xipan cuy epejukuk. Warara'acayũ kay eyetabotaidabotbon cuy. Soan cuy epe'e cũg̃ ma Deus etabun. Cũg̃ ma jĩjã epeg̃ũm puybit mukunukunaptup pewi- -yopĩcat pewi. Imẽnpit soat em epekuku Deus kay kũyjobitsũ ma — io'e Jesus.C— Imẽneju warara'acat pe e'em pima: “Apẽn etaybit icẽmãn kabi kake iam; imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe iam,” i bima, eya'õ dag̃ cuy epeku. Imẽn kabi muwẽnuwẽn pima, Deus abikbikap muwẽnuwẽn tak, Deus muwẽnuwẽn tak, Deus omuy jabikbikap ceje xik'i buye — io'e.7g— Imẽneju warara'acat pe e'em pima: “Apẽn etaybit icẽmãn Deus eju kawẽnwẽnap'a oyamuy iam; imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe iam,” i bima, eya'õ dag̃ cuy epeku. Imẽn Deus eju kawẽnwẽnap'a muwẽnuwẽn pima, Deus muwẽnuwẽn tak, Deus omuy buye ibo'a be.uc— Imẽneju wuyekawẽn tag̃ cuy ace'e, “Oce'e xe'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be, wũnca mupikpikap'a be,” i bima. Imẽn ma kawẽnwẽn pima, wũnca mupikpikap'a muwẽnwẽn tak wuyju- -soat imõg̃ap tak — io'e Jesus./W— Ya'õpi'ũmat puximayũ eyju! Abuat g̃asũ ma ibaca eyxe? Wũnca mupikpikap'a ma du? Ya'a jeje imõg̃ap g̃u xe'e? Wũnca mupikpikap'a ma yabaca — io'e. — Ajo-mõg̃'i buje iat Deus pubut ma e'em. Imẽnpuye imõg̃ap bacaap podi ma wũnca mupikupikap'a ma ibaca — io'e Jesus.U#— Warẽmtag̃ ma eyju warara'acat mutaybitbin. Warara'acat pe e'em eyju, “Wara'at pe epe'e bima, ‘Etaybit icẽmãn wũnca mupikpikap'a caixa'a opop Deus eju kawẽnwẽnap'a be iam. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe iam tak,’ i. Imẽn e'em pima, cedag̃ ma epesop Deus xe eya'õ dag̃ g̃u ma'g̃u epekuku,” i'e'em eyju warara'acat pe — io'e Jesus. — Warara'acat pe e'em eyju dak: “Wara'at pe epe'e bima, ‘Etaybit icẽmãn wuyju wũnca ũmũm paĩ be imupik am ig̃o'a be iam. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe iam tak,’ i. Imẽn e'em pima, cũg̃ ma kuka epesop Deus xe, eya'õ dag̃ g̃u ma'g̃u epekuku,” i'e'em eyju warara'acat pe — io'e Jesus. — Eyetaybit g̃u! Ajom xe'e eyetaybit? Ka'ũma ma! Ya'õpi'ũmat puximayũ eyju. Ajo yobo'g̃ Deus xe- -ceweju kawẽnwẽnap'a du? Yabeat ouro g̃u xe'e? Deus eju kawẽnwẽnap'a yabog̃ ma. Ouro xipat Deus eju kawẽnwẽnap'a be buye — io'e.P— Karem ma ipiat epesupi'ajo. Ya'õpi'ũmat puximayũ eyju. Imẽn ma warẽmtag̃ ma warara'acat mutaybitbin eyju — Jesus o'e cebe ip. — Warara'acat mutaybitbin eyju: “ ‘Etaybit icẽmãn De us eju kawẽnwẽnap'a omuy iam. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe iam tak,’ i epe'e bima, cedag̃ ma epesop Deus xe eya'õ dag̃ g̃u ma'g̃u epekuku,” i'e'em eyju warara'acat pe — io'e Jesus. — Wara'at imutaybitbin eyju dak. “ ‘Etaybit icẽmãn Deus eju kawẽnwẽnap'a be ouro opop iam. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn õn e'em ewebe iam tak,’ i epe'e bima, cedag̃ g̃u kuka epe'e Deus xe, eya'õ dag̃ g̃u epekuku,” i'e'em eyju warara'acat pe — io'e Jesus.)— Karem ma ipiat epesupi'ajo, Fariseuyũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak — io'e Jesus. — Soat tag̃ jekukum eyju wara'acat kudadam. Ikudadam cĩcã eyju, imutabun am- -Deus kay imutabun am- -eyetabucap puxim imutabun am. — Imutabun puje, imuwexaxan eyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũm. Ipiat'ajojoap kay cumayũm ip imuwexaxan eyju. Eybodi ma xipat g̃u ip — io'e.%— Karem ma ipiat epesupi'ajo! Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Itayxibuk mug̃uykukukum eyju, ibubut pu am — io'e. — Ibun ma eyju jewexe kawẽnwẽn Deus eju, “Teku ya'õbuyxiat,” i'e ojuy eyju warara'acat pe. Deus pit ipiat supi'ajoat eywebe warara'acat pe ipiat supi'ajoat podi ma — io'e Jesus.)<q O'jekawẽn Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Karem ma ipiat epesupi'ajo! Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju! Iba'ore warara'acat pe itaybit am ajo xipat Deus xe iam. Xipat Deus xeap ekawẽn itaybit g̃u ip. Deus kay kũyjobit g̃u ip, iboap ekawẽn epeg̃uwẽn g̃u buye. Deus kay eyju kũyjobit g̃u. Warara'acat mubu'u'un tak eyju Deus xe wuynũyap puxixim- -Deus kay wuyjuap puxixim. (F — Ya'õbuyxi pin'ũmat yobog̃ e'em Deus xe — io'e.Q — Ya'õbuyxiat podi ma eyeweweju, eybuywatwat'ukat ma e'em — io'e./ — Warara'acayũ “Okukukayũ eyju,” i'ũmg̃u juy ip eywebe. Imẽn cuy g̃u ip, õn acã eykukukat puye. Õn Deus emunaẽ — io'e Jesus.+O — Ipi ju bima, “Warara'acat podi ma ya'õbuyxiat ẽn,” i'ũmg̃u juy epe'e. Pũg̃ ma soat podi ma ya'õbuyxiat- -kabi beat acã- -wuyebay acã — io'e.yk— Ikitpitpiyũ buximayũ eyju bit- -soat — io'e Jesus jewejuayũ be. — Õn ma eykukukat. Wara'acat pit ka'ũma. Imẽnpuye i'ũmg̃u juy warara'cayũ eywebe, “Ocemutaybitbin'ukat,” i, eyju ikitpitpiyũ buxim puye — io'e Jesus. yIcokcok cĩcã ip warara'acat “Eya'õbuyxi jĩjã” i'e buje cebe ip, adeayũ etabixe tarekrek pupuap pe. Icokcok warara'acat “Omutaybitbin'ukat” i'e buje cebe ip. Imẽn icokcok cĩcã ip warara'acat pe ibuyxim ikuk am soat etabut pe. )— Petatam pima kariwawayũ nuyap pe abik ojuy ip. Ya'õbuyxiat tũyap pe abik ojuy ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be, jebureyũ be jejojo am.j M— Soan ma e'em ip warara'acat pe jejojoan. Deus ekawẽntupat ekawẽn mubarararag̃ ip wara'atup pe. Ibo dup mõg̃mõg̃ ip tupmũn pe- -tuperenaptup. Ig̃o mũn pe mõg̃mõg̃ ip jedopa'a dag̃, jeba dag̃ tak warara'acat pe tup mũn jojoan. Imẽn ojuy ip ixeyũ kay warara'acat ag̃uy dag̃, “Deus kay cĩcãat teku,” i warara'acat pe i'e am. — Jesay iwaruat kug̃ ip jekukum warara'acat muak am jekay. Jesay ukpi mubõg̃ubõg̃ ip warara'acat pe jejojo an. #— Ixeyũ e'em warara'acayũ be: “Moisés ekawẽn tag̃ cuy epeku- -soat tag̃,” i. Imẽnpit soat tag̃ g̃u ixeyũ dak jekukum Moisés ekawẽn tag̃ — io'e. — Eybuywatwan g̃u ip Moisés ekawẽn tag̃ eyeku am. Pũg̃ em tak ka'ũma — io'e Jesus. }— Imẽnpuye soat cuy epe'e ya'õ dag̃ kũyjobin cuy epeku soat i'e'e iap tag̃. Imẽnpit cekukuap tag̃ g̃u juy epeku, Deus kay kũyjobit'ũm ip puye. Deus ekawẽn imutaybitbin ip. Deus a'õ kay bit kũyjobit'ũm — io'e Jesus cebe ip.Q— Fariseuyũ itaybit cĩcã ip Moisés ekawẽn imutaybit am, Moisés ekawẽn itaybitbin'ukayũ dak itaybit. Imutaybitbin cuy ip ja'õbi, itaybit puye Moisés ekawẽn muwẽn ãm — io'e Jesus.Q G̃ebuje Jesus o'jekawẽn adeayũ be, jeweju etaybitbinayũ be dak.yk.Ibocewi ka'ũmg̃uat o'jede Jesus pe. Cede ba'ore osodop ip Jesus pe. Ya'õbabi'ũm ip o'e Jesus a'õbu am.D-Davi juk o'e Cristo be- -Deus emunaẽ be: “Ẽn ma okukukat,” io'e. Imẽnpuye ibapuk ma wuyxe Davi naxeg̃ebit acã g̃u Cristo osunuy- -Davi kukukat tak osunuy — io'e Jesus.  , + (43-44) — Apẽnpuye ixe Davi kuyje o'jekawẽn Deus biõg̃buk a'õbi: “Cristo okukukat,” i? Imẽn o'tupmubararak kuyje: Cristo okukat- -Deus emunaẽ, i. Deus o'jekawẽn Cristo be, i. “Xik'i. “Ekay itakomaayũ a'õbacaap cuy og̃uy'ũm,” io'e, i. “A'õ kay kũyjobin jeedop ip,” io'e, i. “Ẽn ixeyũ kukan'ũm pima, oxe ma juy eg̃uy,” io'e, i.{o*— Abu ipot ixe Cristo? Abu Deus emunaẽ? — Jesus o'e cebe ip. — Davi naxeg̃ebit xeku — io'e ip.?y)Fariseuyũ eawero buje, Jesus o'jekawẽn cebe ip.7(Ig̃odup pewi soat tup o'jebapuk- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emumutaybitbinaptup, Moisés ekawẽntup tak, soat o'jebapuk ig̃odup pewi.)'— Wara'at tak ixe ekawẽn'in yobõg̃ cĩcã wuymukũyjobit am.Imẽn e'em: Xipan cuy warara'acat epejukuk eyewekukap puxim ma, i.~!&— Imẽn imubararakap opop Deus ekawẽn tup pe. Ig̃odup kay kũyjobin cĩcãn ma epesop. Ig̃odup wara'atup podi ma — io'e cebe ip.Y}+%— Ig̃o ekawẽn: Deus cuy ikukpin cĩcã epejukuk, i. Warara'acat kukpinap podi ma juy epejukuk. Eyxe ikukpin cĩcã buye, ibikuyap tag̃ cuy epeku soat em; xipacat kay dak cuy epesop g̃ebum, i.|$— Ocemutaybitbin'ukat! — io'e Jesus pe. — Pu-g̃u Moisés ekawẽn'in yobog̃ cĩcã wuymukũyjobit am? — io'e Jesus pe.{#Pũg̃ ixeyũ'in o'jekawẽn Jesus eju. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat osunuy xeku. Jesus a'õmuwarurun ojuy xeku.^z5"Fariseuyũ bit Saduceuyũ o'g̃uymũg̃ iap awẽg̃ co buje, o'jeawero ip Jesus pe.Qy!Adeayũ iboap co buje, yag̃uybabi'ũm o'e ip, imutaybitbinap puye. x  [w/ (31-32) — Imẽntak Deus oe'ũiayũ kukukat g̃u- -itabẽg̃ayũ kukukat acã. Imẽnpit juk o'jekawẽn ixe: Õn Deus, i. Abraão itabut mabuk okay, Isaque dak, Jacó dak, i. Imẽn Deus cuk o'e. “Itabut ip okay,” io'e Deus, waram g̃uto ip o'jetait puye. Ce'ũ'ũayũ g̃u itabut Deus kay- -itabẽg̃ayũ acã.v'— Waram jetait puje, wuyjuyũ jewebumũnmũn g̃u ip. Kabi beat co'i ip je'e- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat co'i — Jesus o'e cebe ip.iuK— Cedãg̃ g̃u eyju jewag̃uyg̃uy — Jesus o'e. — Tũybe waram acetait g̃u iãn eyju. Eyetaybit g̃u Deus ekawẽn iam. Deus bacaam tak eyetaybit g̃u. Deus warara'acat podi ma jebacaap kug̃ iam — Jesus o'e."t=Imẽn pima, ajo cũg̃ ma exe? Abu-tayxim je'e ixe ayacat waram g̃uto wuyetait puje? Soat ip o'jewebumũn ixe eju- -7 beayũ — io'e ip Jesus pe.?syIbocewi ixe ayacat i'it'et puxe g̃u ma ixe dak oe'ũ.)rKOe'ũ ixe dak. Jekpotpet'ũm puxe ma. Imẽnpuye wara'acat o'jewebumũn itayxibuk eju- -pũg̃ ixeyũ'in. Oe'ũ ixe dak. Jekpotpet'ũm puxe ma. Imẽn o'jewebumũn ip- -ikitpipiyũ- -soat ip. Pũg̃pũg̃pũg̃ ma o'jewebumũn ip itayxibuk eju. Soat oe'ũ ip- -pũg̃pũg̃pũg̃ ma.Dq— 6 beayũ osodop ip iwag̃o kitpityũ. Iwag̃o jewebumũnat o'e. Oe'ũ, jekpotpet'ũm puxe ma. Imẽnpuye pũg̃ ixeyũ'in o'jewebumũn jewag̃o'ũm tayxibuk eju- -jewag̃o nomujuat.{po— Ocemutaybitbin'ukat! — io'e ip Jesus pe. — Moisés juk kuyjeayũ mutaybitbin osunuy: Iwag̃o e'ũ buje, jekitpit jewebumũn cuy jewag̃o'ũm tayxibuk eju, itayxibuk i'it'et'ũm pima, i. I'it'et pima, iwag̃o'ũm tieg̃ ipotpot kuka o'e i'it, i. — Imẽneju ocetaybit g̃u abu-tayxim e'em ixe ayacat iam, waram ce'ũ'ũayũ etait puje — io'e ip cebe.oIxe kabiam Saduceuyũ oajẽm Jesus kay. Judeuyũ osodop ip. Tũybe wuye'ũ buje waram g̃uto acejetait g̃u iãn o'e ip.n7Iboap ekawẽn buye, mũg̃ ma osodop ip. O'jẽm ma ip Jesus xewi. O'yag̃uybabi'ũm ip. — Ya'õmuypit pa'ore wuywebe — io'e ip jewewebe.pmY— César biõg̃buk, ibutet tak — io'e ip. — Imẽnpuye ig̃o'a César pubut'a- -dinheiro'a — io'e. — Cemuojuyjuy epeg̃ũm César be wuyeipi kukat pe — io'e. — Deus pe dak cuy epeg̃ũm cemuojuyjuy — io'e.al;— Abu-biõg̃buk ija'a be- -dinheiro'a be? — io'e. — Abu-butet tak ija'a be?Sk— Dinheiro isurũg̃at cuy epetojot owebe- -pũg̃'a'in- -dinheiro'a yaũm Roma ka kukukat peat'a'in — io'e cebe ip.O'yadojot ip dinheiro isurũg̃at'a- -yopĩcat'a- -prata mug̃ẽg̃ẽat'a.j3Imẽnpit Jesus itaybit ikẽrẽm okuk pin ip iam. — Apẽnpuye eyju wa'õmuwarurun ojuy? — io'e. — Omuykukum ojuy eyju — io'e cebe ip.ai;— Cedag̃ tu exe dinheiro ũmũm oceju bima Roma ka kukukat peam?- -César peam? Ixe wuyedinheiro ojuyjuy cebeam teidadam- -César beam. Teida buje, wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u kuka ajeku? — io'e ip.>huJewewebe imẽn kawẽn puje, Fariseuyũ jeweju etaybitbinayũ o'g̃uju ip Jesus kay. Herodes ebekitkit tak o'g̃uju ip. Oajẽm soat ip. — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip Jesus pe. — Soat em ẽn icẽmãn e'em. Apẽn Deus ibikuy ocewebe jeku am iam ẽn ocemutaybitbin. “Ig̃o du xipat exe?” i'ũmg̃u ẽn e'em warara'acat pe emutaybit am. Kacũg̃ kadiat cocoap tomuju g̃u ẽn e'em “Teku xipat,” i — io'e ip. g Fariseuyũ o'jeawero ip, Jesus a'õ muwarurun ojuy ip puye. — Apẽn Jesus ekawẽn ag̃ukorẽm? — io'e ip jewewebe.%fC— Ade ma o'takoyiayũ e'em ip. Pũg̃pũg̃ pit o'taẽiayũ e'em ip- -Deus o'taẽiayũ — io'e Jesus ixeyũ be.Ibũrũ ma o'e Jesus ekawẽn. Imẽn o'jekawẽn Jesus ade ma Deus kay o'takoy buye. Imẽnpit pũg̃pũg̃ acã ip Jesus eju jekukum. Pũg̃pũg̃ acã Deus xe.Ne — “Epesubamũnmũn cuy- -ceba, sui dak epesuimũnmũn,” io'e ipi kukukat jebikuyap e'e'ukayũ be. “Epejoxik cuy kabiokbog̃ pe, wuy Deus wi,” io'e ixe ipi kukukat. “Bomaku ag̃okatkayũ tõtõn jeedop. Tũy dak ip jenũy yeiyei je'e ip ipi bun,” io'e — io'e Jesus, o'ya'ĩjojoiayũ be imutaybitbin pima.d% — “Apẽnpuye juk eõm, obure?” io'e. “Jewebumũnap ekabek kug̃ g̃u ẽn,” io'e cebe.O'jede g̃u, yag̃uybabi'ũm o'e buye.~cu — G̃ebuje jemudakoyayũ kay oajẽm. Ipi kukukat oajẽm, ijo am. Jewebumũnap ekabek kug̃'ũmat o'tobuxik.Pb O'ju ip. O'takoy. E dag̃ayũ o'takoy. Soat pupum ip o'e- -o'tobuxikiayũ- -xipacayũ, xipat'ũmayũ dak. — O'tujowat ip jekariwa kay. Imẽnpuye yanopapũn o'e jewebumũnap'a cemudakoyũm. ~}j|zyy$x|wwvgtsrkr_qfpoon nlk?jigSfJeted:cba`d`X__^]X\[[JZYXW9V?UTTnTS-RQRPYOjNMKKCJII:HnHGcFdED/CyCBA@??->>K==K<;:s9I8v7665%4p3z2W1:0_//A.k--[,+*))U(''L'@&C%<$##;""!!K @KgJ>K?$B e m  07+lMfE>Kuyaje paĩyũ kukukayũ o'je'awero Pilatos wap Sábado bima. Fariseuyũ dak o'je'awero.L=Maria Madalena dak xik'i o'e witabikũy xe, wara'at Maria dak.wgG̃ebuje wita'a o'yamuypen witabikũy nomudip'am. Yabog̃at'a o'yamõg̃. G̃ebuje José o'jenapõn.wg;O'ju José korosa ka. Ijebit o'g̃ukop korosa ejuwi. Jesus'ũm o'g̃ukabekbek pag̃õm- -irucan- -iisuan.  :  9 (57-58) Katpuje ma Arimatéia ka wat oajẽm Pilatos kay. José i ibutet osunuy- -ade ibubutbecat- -Jesus kay itabucat.=s8Ixeyũ aoyũ parakpe ebapũg̃ aoyũ osodop ip. Ibũrũ ma ip osodop: Maria Madalena, wara'at Maria dak, Zebedeu ipotpoyũ xi dak. Wara'at Maria Tiago xi osunuy, José xi dak. 97Aoyũ dak o'jojojo ip wũy wi- -Jesus nomuju tũibiyũ- -ibuywatwat tũibiyũ. Cẽmcẽm pima G̃aliléia eipi bewi ibuywatwan ip o'e. Ade osodop ip.'6Sorarayũ kukukat o'jojojo, cewejuayũ dak. Soat o'jebapukiap o'jojojo ip, Jesus oe'ũ bima. Ipi jexixixim o'jojojo ip. Soat o'jojojo ip- -Jesus kay jeakayũ. Iparara jĩjã o'e ip. — Icẽmãn — io'e ip. — Ite ag̃okatkat'ũm Deus ipot osunuy — io'e ip.  5W '4 (52-53) Jesus waram g̃uto itait puje, ce'ũ'ũayũ dopap o'tomudip'uk ip, ipi jexixixi buye. O'tomudip'uk g̃uyjom. Oe'ũiayũ itait o'e waram- -Deus kay itabucayũ'ũm'ũm. O'jẽm jedopap pewi. -3(Oe'ũ bima pag̃o Deus eju kawẽnwẽnap'a be osunuy- -yabog̃at'a be- -uk'a exĩntabi nomudipap epag̃o. Jekpiwan ma ixe pag̃o o'jewek, Jesus e'ũ buje. O'jewek kabi kadi wi ipi kay. Ipi o'jexixi ibo ka be. Wita'a o'je'aewekwek. Jesus oe'ũ bima, o'je'aewekwek ip.O 2Waram o'jewãwã Jesus ya'õberen. Oe'ũ g̃ebuje. Jekpiwan ma oe'ũ._ 71— Mẽnpuk — warara'acayũ o'e. — Omuyku paxi Elias taxijo am — io'e ip.1 [0Iboceat o'jedau idibi bubuap munopapũn ãm uva'abidim- -tideibog̃'ũmatim. Ixe dak idibi bubuap o'jomõg̃ ip'abi be. G̃ebuje o'yopmuyu Jesus pe imutitit am.y/Iboceayũ Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. — Elias nomuwãwãm teku — io'e ip, xipan g̃u ip o'jekũyjo buye..Katpuje ya'õberen o'jewãwã Jesus. — Eli, Eli, léma sabactani? — io'e.“Deus, apẽnpuye ẽn opere?” iboap ekawẽn iape.7g-Kaxi wuyase bima, kabiok o'e ibo kabia- -Jesus e'ũap kabia. Soat tag̃ o'e kabiok- -Judeia eipi dag̃. Kaxicug̃ pima, katpuje bima dak. Ebapũg̃ hora bun kabiok oeku.M,Ibukurukayũ dak imẽn o'e Jesus pe- -ceweju ibamupaya'ibiyũ.$A+— Deus kay itabut teku. Deus cekay bima, Deus o'taxijo juy g̃asũ — io'e ip. — O'taxijo juy teku o'e buye, “Deus ipot õn,” i — io'e ip.Y+*— Teku wara'acayũ daxijojo'uk osunuy — io'e ip. — Imẽnpit jewedaxijo ba'ore cebe je'ũap puxim. Israel eipi kukukat g̃u du? G̃axĩn ma korosa ejuwi kop puje, ocetabut oce'e cekay — io'e ip.6e)Paĩyũ kukukayũ dak Jesus kay jewaywayway o'e ip. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak ixe kay jewaywayway ip, Judeuyũ kukukayũ dak. Soat ip jewaywayway o'e ip.$A(— “Deus eju kawẽnwẽnap'a oyamu'ũm- -yabog̃at'a,” i juk ece — io'e jewaywaywayayũ Jesus pe. — “Ebapũg̃ kabiam wara'at'a kuka oyamuy,” i juk ece — io'e ip. — Ecewe daxijo juy — io'e ip. — Deus ipot ẽn pima, ekop korosa ejuwi — io'e ip Jesus pe.X)'Wara'acayũ kapkam o'e ip korosa etako dag̃. Yaaruaru. Iwaywayway o'e ip.:o&(-) Oabik ip Jesus kay jeak am. Iwiwim o'e ip. ~ %}%$ (36-38) Tupmubararakaptup kug̃ o'e ip sorarayũ. Tupmubararara'g̃ o'e ip Jesus puten. Tũybe ajo-ikẽrẽan ip o'e iãn tak ip o'tupmubarararak: “Ibutet Jesus i. Judeuyũ kukukat teku,” i. Ibodup tuparararakatup o'tupmõg̃ ip korosa be, Jesus abi ase.3|_#G̃ebuje sorarayũ Jesus o'subamupaya ip korosa be. Cesay bubum o'e ip- -sorarayũ. Dado xikxig̃ o'e ip Jesus tiotpe. — Abu cesay je'jat? — io'e ip jewewebe."{="Vinhodi tiũm ojuy ip Jesus pe. Iboceat o'tupmuwekoy uva'abidi be wuypipimu'ũmapti be. O'tikõ'ajo Jesus. Tikõn pin g̃u o'e. — Ap! — io'e. z !oyW (32-33) O'ju ip co'a kay- -Gólgota'a kay. Gólgota'a “ce'ũat aririt'a” iape. Cucum pima ip, Cirene ka wat o'topabijuk. Simão i ibutet osunuy. Ixe Simão o'g̃uju ip ibuywat am- -Jesus puywat am, korosa dujowat am.}xsG̃ebuje iekabek ipakpukat o'ju'uk ip. Cesay ip waram o'g̃uõm. O'tujowat ip yaokam- -iba mupaya am korosa be.Zw-O'g̃uxiuxi ip Jesus ceje. O'yamupãupã ip iba'im. Iwaywayway o'e ip. Pere.vWidaohobune o'subunemuwakẽn ip yakoreren ma. O'jomõg̃ ip yakoreren. Imẽn o'g̃ug̃ẽ ip Jesus pe, Judeuyũ kukukat puximan imubapuk am, iwaywayway am. Iba'ip o'yopmõg̃ ibui be, iba'at kadi. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip cewap iwaywayway am. — Ẽn ma Judeuyũ kukukat! — io'e ip, iwaywayway am. — Warara'acat podi ma ẽn a'õbuyxi — io'e ip, iwaywayway am.^u5Jesus esay o'ju'uk ip. Iekabek o'g̃uõm ip- -ipakpukat- -iecug̃ap eekabek puximat.ytkG̃ebuje sorarayũ Jesus o'tujowat iecug̃ap tuk'a be. Pilatos a'õbi o'tujowat ip. O'je'awero ip warara'acayũ xe- -o'tomuwãayũ- -sorarayũ- -jewejuacat'in ma. O'je'awero ip iwaywayway am- -Jesus waywayway am. Soat ip sorarayũ oajẽm.bs=G̃ebuje Pilatos Barrabás o'g̃ujẽmat daomũnmũnap'a bewi. Jesus pit imupokupog̃ ip o'e ixee mug̃ẽg̃ẽbum Pilatos a'õbi. Ya'õbi Jesus o'tujowat ip o'je'aweroiayũ be, yaoka am, korosa be ibamupaya am._r7— Ipiat acesupi'ajo — io'e ip. — Wuyipotpot tak, yaokaap puye — io'e ip.q+O'je'aweroiayũ mukaba'ũm pa'ore o'e Pilatos pe. Jekaba'ũm g̃u o'je'aweroiayũ. Ibuje, Pilatos idibi o'tibu. O'jewebuwuywuy o'je'aweroiayũ etabun, imutaybit am ip õn g̃u okpiwat iam. — Õn g̃u okpiwat Jesus aoka am. Eyju ma epeyaokaat — io'e Pilatos.4pa— Ikẽrẽat o'jukuk g̃u teku- -pũg̃ em tak ka'ũma! — io'e Pilatos. Imẽnpit big̃ ma ya'õberen o'jewãwã ip. — Esubamupaya juy korosa be, yaoka am.$oA— Pam Jesus? Ite butet Cristo i. Apẽn tak oce cebe? — Pilatos o'e o'je'aweroiayũ be. — Esubamupaya juy korosa jeje, yaoka am — io'e ip. n umc (20-21) — Pebicat og̃ujẽm cuy daomũnmũnap'a bewi? — Pilatos o'e waram o'je'aweroiayũ be.ql[Pilatos tayxi dak ja'õ dujowacat o'g̃uju. Ja'õdaxijom o'g̃uju jektop kay. Ipi kukukat pe iboceacat aweroroap pe o'g̃uju. Iboce Pilatos xik'i osunuy Jesus awẽg̃ co am. Oajẽm ya'õdujowacat. — “Ixe Jesus cũg̃at,” etayxi o'e — ya'õdujowacat o'e itop pe. — “Jesus oajẽm wexeybi,” i. “Ipiat osupi'ajo jĩjã wexey ixe buye,” i — io'e ya'õdujowacat. — “Ikẽrẽat cuy eg̃ug̃ẽ g̃u cebe- -Jesus pe,” i dak — ya'õdujowacat o'e Pilatos pe.kImẽnpit Pilatos itaybit paĩyũ kukukayũ itabutkarey o'e ip Jesus kay iam. Itaybit jetabutkarey pibun Jesus o'tujowat ip iam. j(-) — Abu og̃ujẽm cuy daomũnmũnap'a bewi? — Pilatos o'e cebe ip. — Barrabás ma du? — io'e. — Jesus Cristo g̃u xe'e? — io'e. — Pebicat og̃ujẽm cuy? Cristo butetecat tu? io'e Judeuyũ be- -adeayũ be.Imẽn Pilatos o'e, imẽn ibikuy buye. Páscoa epeta bima ipi kukukat Judeuyũ emunaẽ mujẽmjẽm'uk osunuy daomũnmũnap'a bewi. Imujẽmjẽm'uk, jekpiwan ma. Ikẽrẽat kug̃ cĩcãat osunuy daomũnmũnap'a be iboap Páscoa bima. Barrabás i osunuy ibutet. Soat ma itaybit ip ixem. i Zh- (15-17) G̃ebuje soat o'je'awero ip Pilatos xe. Judeuyũ o'je'awero ip.qg[O'jede g̃u bit. Pũg̃ em tak ka'ũma. Pilatos yag̃uybabi'ũm cĩcã o'e, Jesus o'jede g̃u buye.Tf! — Soat eya'ĩjojo g̃u du ixeyũ o'e iap? — Pilatos o'e Jesus pe.se_ Jesus tak o'jomuymuy ip- -Judeuyũ kukukayũ, paĩyũ kukukayũ dak. Jesus o'jede g̃u bit ixeyũ be.+dO Oajẽm Pilatos kay Jesus o'jaciayũ- -ipi kukukat kay. — Judeuyũ kukukat tu ẽn? — io'e Pilatos Jesus pe. — Ẽn ma iboam e'em — io'e Jesus.{co O'yaũm ip itĩg̃'a buximat'a mug̃ẽg̃ẽ'ukat pe ikat teim. Deus a'õbi o'yaũm ip, i juk o'e Jeremias.$bA Imẽn o'jebapuk Jeremias ekawẽn tag̃- -Deus a'õ muwẽnuwẽn'ukat ekawẽn tag̃. Kuyje Jeremias o'e: Israel naxeg̃ebitbit kukukayũ dinheiro'a o'yadujowat ip- -prata'a- -30 beat'a. Ijop edinheiro juk o'g̃uwẽn ip itakomaayũ be Deus emunaẽ og̃ũm iaptei o'e iap, i.Xa)Jesus aokaapteim ip o'jat iapka i osunuy ika butet. G̃asũ dak imẽn ibutet.`Imẽneju o'je'awewero ip. Apẽn xe'e ace'e iap muwẽnuwẽn o'e ip. Imẽnpuye ig̃o'a yaũm ip itĩg̃'a buximat'a mug̃ẽg̃ẽ'ukat pe jekat teim. Imẽn iboap kat o'jat ip. O'jat ce'ũ'ũayũ kot am iboce- -Jerusalém ka bewi'ũmayũ kot am.y_kG̃ebuje: dinheiro'a o'yabu ip. — Ijop'a yamõg̃ pa'ore wuywebe Deus edinheiro mũn'a be — io'e paĩyũ kukukayũ. Jewewebe o'e ip. — Cũg̃ g̃u kuka o'e Moisés ekawẽn tag̃ ijop'a Jesus aokaap ma dei an puye — io'e ip. ^ []/ (4-5) O'yaxik prata'a Deus ekawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Batku!\)Judas pe itakomaayũ Jesus dujowat aokam iap co buje, o'ju waram Judas paĩyũ kukukayũ kay. O'yadujowat dinheiro'a- -prata'a- -30 beat'a. Ig̃uycũg̃ o'e, o'g̃ug̃ẽap puye. Oajẽm cekay- -paĩyũ kay, Judeuyũ kukukayũ kay dak. Itakomaayũ be Jesusũmat oajẽm. [Jesus o'jacayũ o'subamukirik ip jekukukat a'õbi. O'tujowat ip. O'ju ip Jesus eju. Pilatos kay o'ju ip- -ipi kukukat kay.Z Kabia isum soat o'je'awero ip- -Judeuyũ kukukayũ, paĩyũ kukukayũ dak. O'je'awero ip, Jesus aokaap muwẽnuwẽn ãm.Y)KJesus a'õ kay Pedro o'jeg̃ebu. — Sapokay ede awap, abapũg̃ em ece'e, “Jesus bure g̃u õn,” i — i juk o'e Jesus Pedro be.Iboap kay o'jeg̃ebu Pedro. O'ju uk'a naxĩnõm pewi. O'tõn cĩcã Pedro. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e, ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ buye.lXQJ— Dapxiyũ eyju! — i napa ma o'e Pedro. — Ixe bure g̃u õn! Ceweju õn pit ocekuku g̃u — i napa ma o'e. — Õn icẽmãn e'em'ũm pima, Deus cuy ipiat supi'ajoat owebe — Pedro o'e.Sapokay o'jede g̃ebuje bit.]W3IIbunbun pima, oajẽm cekay iboceayũ. — Icẽman — io'e ip. — Apẽn ẽn kawẽnwẽn, imẽntak G̃aliléia watwat kawẽnwẽn ip. Imẽnpuye ocetaybit Jesusyũ'in ẽn iam — io'e ip Pedro be. VH— Ixe eju ocekuku g̃u — Pedro o'e. — Ixe bure g̃u õn. Deus itaybit Jesus wetaybit g̃u iam — i napa ma o'e Pedro.U-GO'ju yanaxĩnõm pe. Wara'at ayacat'isuat ixe Pedro o'jojojo. — Ite Jesus ejuibit — io'e iboceayũ be. — Nazaré wat ejuibit — i.oTWF— Õn g̃u. Apẽn ẽn e'em? Ixe bure g̃u õn — i napa ma o'e Pedro, soat ya'ĩjojom pima.RSEPedro dak xik'i osunuy uk'a daxirõg̃ pe. Paĩyũ kukukat ebuywatwat oajẽm- -ayacat'isuat. Oajẽm Pedro kay. — Ẽn tak mo Jesus eju ejeku- -G̃aliléia eipi bewiat eju — io'e Pedro be.R{D— Cristo! — io'e ip cebe. — Abu edopaoka oce'in?Imen o'jekawẽn ip, kuy Jesus o'topamuekabek pag̃õm puye.Q#CO'je'aweroiayũ o'g̃uxiuxi Jesus dopa be- -jebidi. Jetakoma pibun o'g̃uxiuxi. O'yaokaka ip. Pũg̃ ixeyũ'in Jesus dopa o'topaoka.WP'B— Ajo cũg̃ ma eyxe? Apẽn tak ace'e Jesus pe? — io'e cebe ip. — Ikẽrẽat kug̃ teku Deus xe — i napa ma o'e ip- -ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukayũ. — Imẽnpuye ayaoka — io'e ip.O+AImẽneju jeekabek o'g̃uwek paĩyũ kukukat, jetakoma pibun. — Deus muymuy teku — i napa ma o'e.Jesus muwẽnuwẽn o'e. — Epeya'ĩjojo kuy ixe ekawẽn. Wara'acayũ g̃u ajokudada Jesus awẽg̃ mukẽrẽrẽn ãm — io'e cebe ip- -o'je'aweroweroiayũ be.N7@— Hm hm. Ixe ipot ma õn — io'e. — Soat wag̃o õn. G̃uyjom ojojom epe'e. Xik'i og̃uy Deus xe iba'at kadi. Ixe Deus soat podi ma ya'õbacaat. Cexe õn pima ojojom epe'e. Soat kukukan oce ixe eju. G̃uyjom ijodi waram ojot. Kabikerereat tag̃wi okop — io'e Jesus.rM]?Jesus mũg̃ ma osunuy. — Deus emunaẽ ẽn pima, eg̃uwẽn cuy ocewebe — koapat paĩyũ kukukat o'e Jesus pe. — Deus a'õbi- -soat em itaicat a'õbi eg̃uwẽn cuy. Deus emunaẽ ẽn tu? Deus ipot tu ẽn? — io'e.1L[>Imẽnpuye paĩyũ kukukat ma o'ãy, jekawẽn ãm. — Apenpuye ecede g̃u awẽg̃ mukẽrẽrẽnayũ be? — io'e. — Icẽm tu ip e'em? — io'e Jesus pe.hKI=Xepxep oajẽm g̃ebuje bit- -wuymug̃uykuku'ukayũ. — Ite ag̃okatkat o'e: “Deus eju ekawẽnwẽnap'a oyamuy'ũm put- -yabog̃at'a. Imẽnpit oyamuy put waram ebapũg̃ kabiam,” i — io'e xepxepayũ- -dapxiyũ.J1H[:Pedro bit Jesus nomuju o'ju. Wũy ma o'ju. Paĩyũ kukukat tuk'a naxĩnõm pe oajẽm. Oabik sorarayũ parakpe. Oabik, ijo am- -apẽn je'bapuk Jesus pe iap co am.OG9O'jacayũ o'tujowat ip. Jesus o'tujowat ip Caifás kay- -paĩyũ kukukat kay. Iboceayũ juk o'jeawero ip Caifás tuk'a be. Judeuyũ kukukayũ o'jeawero ip, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak.&FE8— Kuy bima o'tupmubararak ip Deus ekawẽntup apẽn ip odaomũniaptup — io'e. — “Ibukurukat taomũg̃ap puxim ixe taomũn ip,” i'e'em ig̃odup — io'e. — Imẽn ma odaomũn ip g̃asũ dak — io'e Jesus.Soat ip Jesus o'jepere ceweju etaybitinayũ. Soat ip o'watwat.~Eu7Ixe ehora bima, Jesus o'jekawẽn yajẽmibiyũ be- -adeayũ be. — Ade kabia juk adi og̃uy Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Imukũyjojom cuk adi og̃uy. Eyju bit odaomũn ig̃o'a be g̃u bit. Eyju dak epesot odaomũn ãm paja kukug̃, eyba'ip kukug̃ tak, ibukurukat taomũg̃ap puxim — io'e cebe ip. — Ibukurukat g̃u on pit! — io'e cebe ip.*DM6— Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ ajẽm puje bit, iba'ore kuka o'e owebe we'ũ ãm Deus a'õ dag̃ pit. Imẽn put ma owebe- -we'ũ but ma — io'e Jesus.$CA5— Õn cekay bima, webay 12 mil beat o'g̃uju kuka- -jakawẽn tojotjot'ukayũ. G̃axĩn ma kuka o'g̃uju okay itakomaayũ buxim — io'e jewejuacat pe.By4— Paja ejomõg̃ cuy iyuk pe — Jesus o'e. — Pajam wara'at o'yaokaiat ixe dak pajam yaoka ip — io'e Jesus.yAk3Imẽnpuye Jesus ejuat jepaja o'ju'uk iyuk pewi. O'sug̃uybu'uk pajam paĩyũ kukukat ebekit g̃uybu ikibi.x@i2— Obure — io'e Jesus. — Apẽn ẽn e'em iap, g̃asũ ma juy ece — io'e. Oajẽm ip Jesus xe, ibu am.d?A1Isum yajẽm: — Wuykat, omutaybitbin'ukat! — Judas o'e Jesus pe.O'yag̃obukõn.->S0— Oyag̃obukõn'ibit cuy epejat. Ixe Jesus — Judas juk o'e cebe ip- -Jesusũm cekay itakomaayũ beiat. — Ocejat cuy — i juk o'e ip- -Judas ejuayũ.= /Jesus kay Judas oajẽm. Kawẽnwẽn pima, oajẽm. 12 beayũ'in osunuy Judas. Jesus eju jekuku'uk osunuy. Ade oajẽm ip- -paja kukug̃ayũ, jeba'ip kukug̃ayũ dak. Oajẽm ip, Jesus kudadam Judeuyũ kukukayũ a'õbi, paĩyũ kukukayũ a'õbi dak.<.Epe'ãy! — io'e cebe ip. — Ak'i juy epe'e! Itakomaayũ be oũmat omuyku. G̃ã'ã okay itakomaayũ atopabijuk — io'e cebe ip.;+-Aripit. O'jepit ebapũg̃ayũ kay. — Eyxet mabuk g̃u du? — io'e cebe ip. — Jebodoydoy mabuk g̃u du eyju? — io'e. — Soat wag̃o õn. We'ũap kabia kay õn ajẽm — io'e. — G̃asũ okay itakomaayũ oũm ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be waoka am.c:?,Waram o'ju jebay kay, jekawẽn ãm. Kuyat ekawẽn puxim waram o'jekawẽn Deus eju.t9a+Aripit. Jesus waram o'jepit ebapũg̃ayũ kay. Ixet ma'g̃uto ip osodop. Itaxeebaca o'e ip, xet pibun.28]*O'ju waram. — Bay! — io'e waram Deus pe. — Ewebe iba'ore'ũm pima, omuwedem ece, ip owebe ipiat'ajoap puxim. Ẽn ebikuy bima bit, oje'ũ — io'e Deus pe.7)Ag̃ cuy epesop! — io'e cebe ip — ebapũg̃ayũ be. — Xen g̃u juy epesop. Deus eju juy epeyekawẽn eywebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim- -eywebe Satanas a'õ kay kũyjobicap puxim — io'e. — Eybu'u jĩjã ikẽrẽat mug̃ẽ ãm. Imẽnpit ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ eya'õbaca'ũm puye. Imẽneju Deus eju juy epeyekawẽn, ixe a'õbacaap kug̃ eyeku am — io'e Pedro be.65(Aripit. O'jepit. Oajẽm ebapũg̃ayũ kay. Ixet ip osodop. — Pedro — io'e Jesus. — Eywebe iba'ore du eyg̃uy pũg̃ hora ma oweju jeak am?{5o'Bosusu o'ju, jebay eju jekawẽn ãm. O'jepo ipi ju jeg̃uycũg̃ap pibun. — Bay! — io'e. — Ewebe iba'ore'ũm pima, omuwedem ece, owebe ipiat'ajoap puxim. Wa'õbi bit we'ũ pin g̃u. Ẽn ebikuy bima bit oje'ũ — io'e Deus pe.45&— Og̃uycũg̃ap pibun je'ũmat co'i õn — io'e ebapũg̃ayũ be. — Epabik — io'e. — Ag̃ cuy epesop — io'e. — Oweju epeyeak cuy.f3E%Pedro o'tujowat, Zebedeu ipotpoyũ dak. Ebapug o'tujowat. Ig̃uycũg̃ cĩcã Jesus o'e.H2 $G̃ebuje Jesusyũ o'ju kadaihiaptip kay- -G̃etsêmani ka kay. — Jocebuku epabikbik — io'e jewejuayũ be. — Bomaku buk õn cum, Deus eju jekawẽn ãm — io'e cebe ip.Oabik ip.1w#— Oce g̃u ma buk, “Obure g̃u teku,” i, eweju waokaap puxim — io'e Pedro. Soat cewejuayũ imẽn o'e'e.f0E"— Tapu, icẽmãn õn e'em ewebe — io'e Jesus Pedro be. — Ijop exima ma “Obure g̃u teku,” i napa ma ece'e ebapũg̃ em — io'e. — Sapokay ede awap “Obure g̃u teku,” i napa ma ece'e — io'e Jesus./+!— Soat ip jepere- -ebureyũ. Ekay itakomaayũ buxixim iparara buye, ip jepere. Õn pit jepere g̃u. Pũg̃ em tak ka'ũma — Pedro o'e.|.q — Imẽnpit we'ũap tomukadi Deus waram g̃uto omutait. Oju eywap Galiléia eipi be — io'e Jesus cebe ip.-— Ijop exima eyju operem — io'e. — Epeyenapõn okay itakomaayũ buxixim. Imẽn Deus ekawẽntup omuwẽnuwẽn: Ovelha kukuk'ukat oyaoka, i. Soat ip jepõg̃põg̃ iõhõyũ, i. Imẽn Deus ekawẽntup omuwẽnuwẽn — io'e.Imẽn kawẽnwẽn o'e Jesus jeweju etaybitbinayũ kukukat puye. Imẽnpuxim ovelha kukukat Jesus puxim. Jesus eju etaybitbinayũ ovelha buxim kuka ip. Ovelha jepõg̃põg̃ ip jekukukat'ũm pima. Jesus etaybitbinayũ jepõg̃põg̃ kuka ip, Jesus e'ũ buje._,7Jekõn puje, jebibododon ip o'e Deus kay. O'ju ip. Oajẽm ip- -soat ip. Co'a kay oajẽm- -Oliveiradip'a kay. Jay. Jesus o'jekawẽn cebe ip- -jewejuayũ be. Xĩg̃xĩg̃ pima co'a jeje, Jesus o'jekawẽn.:+m— Waram g̃u otikõn uva'abidi soat ipi watwat webay a'õ kay kũyjobit'ũm pima. Soat ipi watwat ya'õ kaykũyjobin pima bit, tiisuati otikõn uva'abidi — io'e Jesus.k*O— We'ũ buje jedoyekereren oce “Adeayũ bewi ikẽrẽat oju'uk,” io'e Deus puye. Imẽnpuye Deus ijop kẽrẽat kay g̃ebum g̃u. Adeayũ g̃uisun Deus ekawẽn iisuat xe. Cũg̃ ma jeedop ip cexe- -Deus xe — io'e.u)cUva'abidi dak o'timõg̃ tikõnkõnap pe. — Bay! Xipat ẽn — io'e Deus pe. — Ocexati etiũm ocewebe — io'e.O'tiũm cebe ip. — Juku — io'e. — Ijopti juy epetikõn- -soat eyju juy epetikõn — io'e 12 beayũ be.-(SJekõnkõn ip pima, Jesus pão'a o'yabu. — Bay! Xipat ẽn — io'e Deus pe. — Ocexat'am eyaũm ocewebe — io'e.O'yamuweka. O'yaũm jeweju etaybitbinayũ be. — Juku — io'e Jesus. — Epeya'o. Ijop'a ojebit — io'e cebe ip. — Pão'a muwekaap puxim ip obamupaya — io'e.&'E— Omutaybitbin'ukat! — Judas o'e- -itakomaayũ be Jesusũmat o'e. — Õn tu jeũm itakomaayũ be? — Hm hm. Ẽn ma — io'e Jesus jeũmat pe.Q&Soat wag̃o õn. Apẽn oje'ũ iap tup tag̃ oje'ũ- -Deus ekawẽntup tag̃ — io'e Jesus. — Karem g̃u ipiat supi'ajo oũmat pit. Xipat kuka adi a'g̃u ixe bit o'jebapuk'ũma — io'e Jesus.i%K— Oweju pão'a mudirem pũg̃ pe ma prato be cekõnkõnat okay itakomaayũ be oũm waoka am.j$MIg̃uycũg̃cũg̃ cĩcã ip o'e. — Kariwa! Õn xe'e? — io'e'e ip pũg̃pũg̃pũg̃.|#qJekõnkõn pima ip, o'jekawẽn 12 beayũ eju. — Icẽmãn õn e'em eywebe. Pũg̃ ey'in jekawẽn okay itakomaayũ be. Poce og̃uyiap g̃uwẽn ixeyũ be, odobuxik am. Imẽn oũm epe'e okay itakomaayũ be waoka am — io'e cebe ip.a";Katpuje ma Jesus oajẽm. Oabik mesa koreren 12 beayũ eju. O'jekõnkõn ip ig̃o'a be.v!e— Hm hm — io'e ip.O'ju ip Jerusalém ka be. Oajẽm. Jesus kay itabucat tuk'a oõm. Apẽn cuk ixe o'e, Jesus kay itabucat pe o'e ip- -soat ma. Ig̃o'a be ovelha o'joyoy ip peta ajẽm pima. Soat muxipanpan o'e ip peta beam.{ o— Epeju juy okay itabucat pe- -ag̃okatkat pe — io'e. — Jerusalém ka be xeku omuy. I juy epe'e cebe: “ ‘Omuyku eduk'a kay,’ wuymutaybitbin'ukat o'e ewebe. ‘Páscoa be i'o am omuyku, oweju etaybitbin'ukayũ dak,’ io'e ewebe,” i. “ ‘On oje'ũ g̃asũ,’ io'e dak ewebe,” i dak. Imẽn cuy epe'e cebe — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.#Oajẽm ip Jesus kay- -12 beayũ. Páscoa epeta osunuy. Iboap epetam Judeuyũ pão'a o'o'uk- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Ovelha dak aokaka'uk osodop ip Páscoa epeta bima- -koapat kabia bima. — Poce ovelha ocejoyoy peta ajẽm pima? — io'e ip Jesus pe.;oImẽnpuye Judas oeku: — Pu kabia Jesus puap kabia? — io'e jewebe ma.Imẽn oekuku kudadam. G̃ebuje bit ma ag̃u Judas oeku Jesus pu ojuy itakomaayũ be iũm ãm.6eIxe o'jekawẽn paĩyu kukukayũ be. — Pebũrũ epeteida owebe Jesusũmap teim? — Judas o'e. — 30 be prata'a — io'e ip. — Xipat — Judas o'e.O'yaũm ip.hIG̃ebuje Judas Iscariotes oajẽm paĩyũ kukukayũ kay. Pũg̃ 12 beayũ'in ixe Judas osunuy. — Okay itabucayũ ijop ekawẽn g̃uwẽnuwẽn soat kaka dag̃- -kawẽn idipat. Apẽn ite ayacat o'tidi wa be iap g̃uwẽnuwẽn tak ip soat kaka dag̃. Soat ka watwat g̃ebum je'e apẽn ixe o'e iap kay. G̃ebum cuy epsop iboap kay — io'e cebe ip.  — Ite ayacat ojebit o'g̃ude'on, oje'ũ g̃u buk ma'g̃u. Wetabẽg̃ pima ma kuy omude'on witabikũy be omõg̃ awap — io'e.4a — Tadaybotbocayũ soat em ma eyxe — io'e. — Eybikuy bima, ixeyũ buywan put eywebe. Õn pit soat em g̃u og̃uy eyxe. Soat em g̃u xipacan ey'e but owebe — io'e. Jesus itaybit apẽn kawẽnwẽn ip iam. Imẽnpuye o'jekawẽn cebe ip. — Ite mukorẽmrẽm g̃u bit cuy epe'e — io'e cebe ip. — Xipacan ma teku o'e owebe. Apẽnpuye eyetakoma ite kay? Eyetakoma g̃u juy epesop cekay — io'e Jesus cebe ip.3_ — Tide'oati deida buje, kajuk teibog̃ o'jat! Ade kuka juk dinheiro isurũg̃at o'jat prata mug̃ẽg̃ẽ. Tadaybotbocayũ be kuka juk dinheiro o'g̃ũm — io'e ip.}Imẽnpuye itakoma ip o'e ayacat kay Jesus eju etaybitbinayũ. — Te'e ma ig̃odi tide'oati mu'ũm teku — io'e ip.  S (6-7) Ierep tũibit tuk'a be ayacat oajẽm- -Simão duk'a be. Jesus xik'i o'e jekõnkõn jeweju itaybitbinayũ xe. Tide'oati kug̃ oajẽm Jesus kay. Jesus'a abi be o'timõg̃ Betânia ka be. O'timõg̃ timũn'a bewi- -wita'a mug̃ẽg̃ẽ'a bewi- -alabastro'a mug̃ẽg̃ẽ'a bewi. Tideibog̃ cĩcã ixedi tide'oati.?w— Páscoa bima bit Jesus ataomũn g̃u, adeayũ be wuyaokaap puxim — io'e ip jewewe be.Ixe Páscoa epeta bima Judeuyũ pão'a o'o'uk ip osodop- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Ijop epeta mug̃ẽg̃ẽm pima, apẽn Deus wuye'ajojoyũ'ũm'ũm o'g̃ujẽm Egito eipi bewi iap kay g̃ebum'uk ip osodop.!O'jewag̃uyda soat ip. Jesus daomũnũnap muwẽnuwẽn o'e ip. Apẽn oce'e iam kawẽnuwẽn o'e jewewebe. Yaoka ojuy ip iba'arẽm. 9G̃ebuje paĩyũ kukukayũ o'jeawero ip uka yabog̃ cĩcãat'a be- -ibuyxi jĩjãat tuk'a be- -Caifás tuk'a be. Judeuyũ kukukayũ dak o'jeawerowero.W'— Eyetaybit xepxep xet kap puje, Páscoa epeta jajẽm iam. Ijop Páscoa bima, ijoceat odujowat okay itakomaayũ kay obamupaya am. Korosa be oba mupaya ip. Waoka ip — io'e Jesus- -soat wag̃o o'e.\ 3Wuymutaybinap ekawẽn mutaybitbin epere buje, Jesus o'jekawẽn jewejuacat pe.R.— Imẽntak ixeyũ je'ju ipiatpi'ajojoap pe jedop am — io'e Jesus. — Deus xe cũg̃ cĩcãayũ acã jeedop ip Deus tẽg̃ ma- -itait jeedop ip soat em Deus xe — io'e Jesus jewejuayũ be. -— “Webekitkit pe g̃u epeg̃ũm iap, owebe g̃u epeg̃ũm iap puxim,” ioce'e cebe ip. “Ipi juacat etabun webekitkit yopĩt ma. Imẽnpit ixeyũ be g̃u epeg̃ũm iap, owebe g̃u epeg̃ũm iap puxim,” ioce'e- -soat kukan oce'e — Jesus o'e.I  ,— “Kariwa!” Deus xe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ e'em. “Ere jekukum ejojo g̃u oceju. Imẽnpuye puybit cuk oceg̃ũm g̃u ewebe. Ebipurug̃ jekukum ejojo g̃u oceju. Imẽnpuye idibi juk ocetiũm g̃u ewebe. Ewãtaxipi g̃u ejojo oceju. Imẽnpuye juk ocajẽm g̃u ekay ebuywat am. Ẽn daomũnmũnap'a be g̃u eg̃uy. Imẽnpuye juk ocajẽm g̃u ekay,” i. “Eduk'a'e'ũma jekukum ejojo g̃u oceju. Imẽnpuye oceju g̃u xipan ekuk cuk acesop oceduk'a be. Ejojo g̃u oceju, ekamixa'ũm pima. Imẽnpuye kamixa juk oceg̃ũm g̃u ewebe,” i'e'em ip. +Oka be'ũm pima, xipat g̃u juk adi eyju okuk eyduk'a be. Ka'ũmg̃u wekamixa bima, kamixa juk adi epeg̃ũm g̃u owebe. Owãtaxipi bima, kuy obuywatwan g̃u epesop. Õn daomũnmũnap'a be bima, epajẽm g̃u okay,” ioce'e cebe ip — Jesus o'e. *— “Xipan g̃u juk adi okuk epesop. Ore bima, puybit cuk adi epeg̃ũm g̃u owebe. Obipuruk pima, idibi juk adi epetiũm g̃u owebe. !)— G̃ebuje õn e'em cebe ip- -oba'ũg̃ kadiayũ be. “Deus xe ikẽrẽat mujugrũg̃rũg̃'ukayũ eyju. Imẽnpuye Deus jajẽm eykay ipiat'ajoan eywebe. Epeyenapõn cuy oxewi. Ipiatpi'ajojoap pe soat em epesop- -daxabog̃ pe- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat ka be. Deus o'g̃ug̃ẽ ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat kam- -ixe ekawẽn tojotjot'ukayũ kam tak,” ioce'e — io'e Jesus.&E(— “Owebe epeg̃ũm g̃u,” ioce'e cebe ip. “Imẽnpit webekitkit pe epeg̃ũmiap owebe epeg̃ũmiap puxim. Omubuyxin cĩcã webekitkit. Yopĩt ma ip ipi juacat etabun. Imẽnpit ixeyũ be epeg̃ũmiap, owebe epeg̃ũmiap puxim ma,” ioce'e. — Soat kukan oce'e — io'e.  ' & (38-39) “Ewãtaxipi g̃u ejojo oceju. Cuk ocajẽm g̃u ekay ebuywat am, ẽn daomũnmũnap'a be bima,” i. “Eduk'a'e'ũma jekukum ejojo g̃u oceju. Oceju g̃u xipan ekuk cuk acesop oceduk'a be. Kamixa dak cuk oceg̃ũm g̃u ewebe,” i'e'em ip.T!%— “Kariwa!” Deus xe cũg̃ cĩcãayũ e'em. “Ere jekukum ejojo g̃u oceju. Puybit cuk oceg̃ũm g̃u ewebe. Ebipurug̃ jekukum tak ejojo g̃u oceju. Idibi juk ocetiũm g̃u ewebe,” i'e'em ip.(I$Ka'ũmg̃u wekamixa bima, kamixa juk epeg̃ũm owebe. Owãtaxipi bima, epajẽm obuywat am. Õn daomũnmũnap'a be bima, epajẽm okay,” ioce'e cebe ip.@y#“Epeõm! Xipan cĩcã juk adi eyju okuk. Ore bima, puybit cuk adi epeg̃ũm owebe. Obipuruk pima, idibi juk adi epetiũm owebe. Oka be'ũm pima, xipan cuk adi eyju okuk eyduk'a be.uc"— Cũg̃'i buje, ocekawẽn oba'at kadiayũ be. — “Deus kuy eymucokcok cĩcã. Webay kay juy epesot! Eyka be juy epeõm- -kuy osukamuxipaniap ka be. Deus kuy ipi mug̃ẽg̃ẽm pima, cuk eyka mug̃ẽ dak,” ioce'e cebe ip.  !.U (32-33) — Ipi juacayũ je'awero owap. Apẽn ovelha kukuk'ukat ovelhayũ o'taẽ bodeyũ bewi, imẽnpuxim õn tak ipi juacayũ bewi wa'õ kayayũ otaẽ- -kũyjobitbicayũ. Kacũg̃cũg̃'i jeedop ip oba'at kadi. Kũyjobitbit'ũmayũ bit oba'ũg̃ kadi kacũg̃cũg̃'i jeedop ip.iKJesus o'jekawẽn waram iboceacat pe. — Soat wag̃o õn. Odipap kug̃ wajẽm puje, soat kukan oce'e. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ jajẽm ip oweju. Jay. Ajo xipat Deus xe iap oceg̃uwẽn, ajo xipat g̃u iap tak.Y~+“Ite ibu'u'uat tak epejoxik cuy kabiokbog̃at ka be- -tõtõnap ka be- -tũy yeiyeiat ka be,” io'e cekariwa — io'e Jesus. Imẽn Jesus soat o'e iboceayũ imutaybit am. Cekariwa dinheiro muxipatpan cĩcãayũ o'ju ip peta be ceweju. Imẽnpuxim Deus a'õ kayayũ jeedop ip Deus xe soat em. Ipikũykũy be cekariwa dinheiro mõg̃at pit o'joxik ip kabiokbog̃at ka be. Imẽnpuxim Deus ipiat supi'ajoat ja'õ kay'ũmayũ be. Imẽn Jesus imutaybitbin o'e.'}G“Imẽn ma. Adeat kukat pe wara'at je'g̃ũm ip. Imẽnpuye ade jĩjã ikug̃ e'em. Imẽnpit yopĩcat kukat xewi ixe yopĩcat je'jat ip,” io'e cekariwa.4|a— “Dinheiro'a juy epeyabu cebewi- -pũg̃ mil iat'a,” cekariwa o'e warara'acayũ be. “Epeyaũm cuy wara'at pe- -10 mil iat'a kug̃at pe,” io'e kapikpikayũ be..{UImẽn etaybit pima, wedinheiro'a eyaũm cuy dinheiro'a muxipanpan'ukat pe wara'at dinheiro'a bu am owebeam,” io'e. “Wepit puje, eyaũm kuka owebe,” io'e.$zA— “Ibu'u'uat ẽn,” cekariwa o'e. “Ikẽrẽat kug̃ ẽn. Etaybit tu warara'at ekat pewi ojat iam? Wekapikap'ũmat pewiata otabu iam etaybit tu?y“Oparara ebuxim ibuye. Edinheiro'a oyamõg̃ ipikũykũy be- -mil iat'a. Juku,” io'e. “Edinheiro'am- -ebubut'am.”)xK— G̃ebuje pũg̃ mil iat o'yabuiat o'jekawẽn ixe be- -jekariwa be. — “Kariwa!” io'e. “Kuy juk wetaybit edacup iam- -warara'at ekat pewi ejat iam- -etiotata'ũmap kat pewi,” i napa ma o'e cebe. “Kuy juk wetaybit ekapikap'ũmat pewiata etabu iam,” i napa ma o'e dak.?ww— “Xipat,” cekariwa o'e cebe. “Xipacat ẽn. Wedinheiro'a muxipanpan cĩcã ẽn. Yopĩt ma o'e. Wa'õ dag̃ imuxipanpan cĩcã eg̃uy owebeam. — “Imẽneju ade bubut cuy eg̃uxipan owebeam,” io'e — io'e Jesus. — “G̃a'a! Peta og̃ug̃ẽ g̃asũ. Acekõnkõn,” io'e cekariwa.Gv— Imẽnpuye dak 2 mil iat'a juk o'yabuiat dinheiro'a oyadojot dojot ixe be- -jekariwa be. 4 mil iat'a o'yadojot. — “Juku, Kariwa!” io'e. “Ijoce edinheiro'a- -2 mil iat'a. Wara'at'a oyabu- -wara'at 2 mil iat'a. Soat edinheiro'am g̃asũ. 4 mil iat'a oyabu ibo 2 mil iap,” io'e cebe — io'e Jesus.— “Imẽneju ade obubut muxipan ece owebeam,” io'e — io'e Jesus. — “G̃a'a! Peta og̃ug̃ẽ g̃asũ. Acekõnkõn,” io'e cekariwa.RtImẽnpuye 5 mil iat'a juk o'jat iat dinheiro'a o'yadojot jekariwa be- -10 mil iat'a o'yadojot. — “Juku, Kariwa,” io'e. “Ijoce edinheiro'a- -5 mil iat'a. Wara'at oyabu- -wara'at 5 mil iat'a. Soat ebubut'a. Edinheiro'am g̃asũ- -10 mil iat'a. Wara'at 5 mil oyabu ibo 5 mil iap,” io'e jekariwa be — io'e Jesus. ~}t|{{uzzFyxx!vv5uttsQrwqpoo$nmpkjj+ih2g-fzeejddGccxba``_X^^@]r\[[Z,YY(WWVVvUUgU$SSJRRQPP:OOZOML;KJJrIHH\GGEEZDCC>BFA.?>p=< ;':7876533V22 00/-,,T+_**&)P((q''\'$$$t##S! <fGP{SU0^k0]| I N H.%Am8S— Tarum'isum kadai bubum kat iwat kadai bubuap kaxi oajẽm puye — io'e. — Imẽnpuxim eya'õbi g̃u warara'acayũ itabut je'e Deus kay- -Deus a'õbi acã — io'e. Jesus imẽn wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn.7Kadai jekpiwan ma jewa'adadam. Koap dupcẽmcẽm. Taipuk cẽmcẽm g̃uyjom. Kanomũm dajẽmjẽm taipuk tag̃- -tajakata — io'e. 6— Taida buje, soat exima xexen ma. Kabia isum kopkom. Nõjẽmjẽm. Aypapan. Ag̃okatkat pit itaybit g̃u apẽn aypapan iam.25]Jesus waram wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn. — Deus soat ipi dag̃acat kukukan iap kadai aypapanap puxim — io'e. — Ag̃okatkat o'taida jekat pe — io'e.4/— Wara'an eyetaybit pin pima, wara'an ma eyetaybit epesop. Ya'ĩjom eybu'u buje bit, kuy juk epeya'ĩjojoiap kay jeyag̃uyba'ũm — io'e./3W— Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e. — Xipan'ũm ya'ĩjo buje, yopĩt ma juy eyetaybin. Xipan ya'ĩjo buje bit, yobog̃ cuy eyetaybin — io'e.J2 — Wekawẽn co pin pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy — io'e. Imẽn o'g̃uwẽn “Wekawẽn eyetaybin puje, warara'acat pe juy epeg̃uwẽn dao ma eyag̃uyba'ũmap puxim” i'e ojuy.1— Soat wuyxe iba'arẽmat ibapuk je'e. G̃asũ ade ma wuyetaybit'ũmat. G̃uyjom pit wuyetaybin ace'e soan ma — io'e.0%Jesus wara'at kawẽn o'g̃uwẽn jeweju etaybitbinayũ be- -12 beayũ be dak- -wuymutaybitbinap ekawẽn. — Lamparina musop puje, ico diotpe g̃u ajomuy — io'e. — Wuyxexecap tiotpe g̃u dak ajomuy. Um ma ajomuy kabia i'e am wuykay- -soat ijo but am — io'e.S/— Warara'acayũ bit katõ dag̃ata buxim Deus ekawẽn coco'ukayũ — io'e. — Cekawẽn co buje, cekawẽn kay jĩjã ip. Idipat mujurũg̃rũg̃ ip soat peam. Kadai'ip puxim ixeyũ- -ya'a'eat'ip puxim. 30 be o'e takug̃'iat'ip puxim ip, 60 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak, 100 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak — io'e.3._— Imẽnpit soat em g̃ebum ip jemukaypinput kay. Tũybe ocokcok cĩcã oce dinheiro kug̃ pima iãn e'em ip. Itabikuku ip soat kay jebubun. Deus ekawẽn kay bit ip yopĩt ma itabut, soat kay itabikuku jebubun puye. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u ip warara'acat pe jebureyũ be — io'e.u-c— Warara'acayũ widaoho parak tag̃ata buxim Deus ekawẽn coco'ukayũ. Deus ekawẽn cocom ip — io'e.w,gKadai tãbube'ũmat puxim Deus ekawẽn badi g̃u õmõm cebe ip. Ibureyũ e'em: “Teyũku Deus ekawẽn kay,” i, iwaywayway am. Ibureyũ itakoma cekay ip. Ipiat supi'ajoat cebe ip. Imẽneju ibu'u ip jetabut am Deus kay — io'e.+'— Warara'acayũ karatũg̃'a paraktag̃ata buxim- -Deus ekawẽn coco'ukayũ — io'e Jesus. — Koap icokcok e'em ip Deus ekawẽn co am.*!— Deus ekawẽn coco'ukayũ kadaida buxim — io'e. — Pũg̃pũg̃ cekawẽn coco'ukayũ e bitako dag̃ata buxim — io'e. — Deus ekawẽn co isu, Satanás ajẽmjẽm cekay ip — io'e. — Yag̃uyba'ũm'ũm ip cekawẽn kay- -Deus ekawẽn kay — io'e.})s— Apẽg̃ape ibo wekawẽn iam õn jeymutaybin. Kadaida muduuduap Deus ekawẽn muwẽnuwẽnap puxim — io'e.](3 — Kadai damuduuduap ekawẽn iba'arẽm eyxe. Apẽntak eyetaybit epe'e owebe wara'at muwẽn puje wuymutaybitbinap ekawẽn muwẽn puje? Wara'at muwẽn puje dak, wekawẽn pa'arẽm je'e eyxe — io'e.S' — Iba'arẽmãn õn ixeyũ mutaybitbin. Ya'ĩjojom ip. Imẽnpit itaybit g̃u ip. Jekũyjojom ip. Imẽnpit wekawẽn pa'arẽm cexe ip. Itaybit pima bit kuka juk ig̃uycũg̃ o'e ip ikẽrẽat kug̃ puye. Ikẽrẽat tak kuka juk o'jepere ip. Ikẽrẽat epere buje ip kuka juk Deus ikẽrẽat o'ju'uk ixeyũ bewi — io'e.&# — Kawẽn ibapukan õn eymutaybitbin — io'e. — Ibapug̃ ma apẽn Deus soat ipi dag̃ayũ kukukan je'e iap muwẽnuwẽn õn eywebe — io'e. — Kuy bima iboam o'g̃utaybin g̃u. Warara'acayũ mutaybitbin pit õn iba'arẽmãn, wa'õ kaykũy ip puye — io'e.x%i Adeayũ epit puje, pũg̃pũg̃ o'ya'ĩjojo'iayũ oajẽm Jesus kay. 12 beayũ eju oajẽm ip. — Iba'arẽm ekawẽn ocexe — io'e ip cebe. — Apẽn ocemutaybin ojuy eg̃uy kadaida mududuap ekawẽn muwẽnuwẽn? — io'e ip.d$A — Wekawẽn eyetaybit pin pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e.7#g— Wara'ata bit o'ta'at katõ be. O'tanõkap. Xipan o'yaypan. Ta'ade o'e. Pũg̃pũg̃ kadai be ta'adesũ o'e- -30 be o'e ta- -katõ peat. Wara'at kadai be ta'ade o'e- -60 be o'e ta. Wara'at kadai be ta'ade jĩjã o'e- -100 be o'e ta — io'e. Jesus imẽn wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn.{"o— Wara'ata o'ta'at widaoho parakpe. Yaypan pima widaoho kadai o'g̃u'ũm. Oe'ũ. O'jewa'ada g̃u — io'e.r!]— Imẽnpit kaxiepi bima kaxie kadai o'g̃ukaraw. O'g̃uy'ũ. Oe'ũ tãbuju ba'ore buye — io'e. 3— Ibocewi wara'ata o'ta'at karatũg̃'a paraktag̃. Ade g̃u ka'wi o'e iboce. Ierũn ma o'e ka'wi. Dao ma o'tanõkap ka'wi ierũn puye — io'e.,QTamududum pima xepxepta o'ta'at ipi ju e bitako dag̃ — io'e. — Wasũyũ oajẽm. O'ta'o'o ip taduduata- -cekadaida- -e bitako dag̃ata — io'e Jesus.~u— Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e cebe ip. — Ag̃okatkat o'ju jekat pe jekadai damuduudu am.OWuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn Jesus. Ade o'g̃utaybin ip.O Jesus waram adeayũ o'g̃utaybin iodi wãbu be. Ade jĩjã o'je'awero ip cexe. Imẽnpuye Jesus oõm kobe be. Oabik kobe bitakobu jeje iwãbu tẽg̃. Adeayũ bit kapurũg̃ pe osodop ip ya'ĩjojom.wg#— Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ okitpitpit co'i oxe, oĩxĩt co'i dak ip, oxi jo'i dak ip — io'e.y"Jesus o'jeak jexeayũ kay. O'jekawẽn ceweju ip. — Warara'acayũ bit oxi jo'i oxe, okitpitpit co'i dak — io'e.N!— Icẽmãn ig̃o oxiat. Boyũku okitpitpicat — io'e Jesus.ta — Exi akiju omuy, ekitpitpit tak — io'e ip Jesus pe. — Eweju cekawẽn pin ip — io'e ip cebe.J Ixi o'ju Jesus kay, ikitpitpit tak. Akiju osodop ip. — Jesus etomuwã — io'e ip kakijuayũ be. — Ceweju ocekawẽn pin — io'e ip.Kaxikxik'i osodop ip Jesus akokoreren akijuacat.— Ẽn ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi jekukum — i juk o'e ip Jesus pe. Imẽnpuye Jesus imẽn o'ya'õbu ip imukũyjojom ip.Q— Wuywebe Deus biõg̃buk muymuy buje bit, Deus iboap ju'uk g̃u wuywebewi. Iboap i'uk pa'ore Deus pe. Iboap kug̃ acesop soat em- -ikẽrẽat kug̃, ibiõg̃buk muymuyap kug̃ — Jesus o'e.s_— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus. — Wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽ buje, Deus iboap ju'uk wuywebewi- -ikẽrẽat ju'uk — io'e. — Wuywebe Deus muymuy buje dak, Deus iboap ju'uk wuywebewi- -ikẽrẽat ju'uk — io'e.:m— Wuyõm pa'ore wuykay isapka'oreat tuk'a be ibubut pu am. Imukirig̃ acã koam — io'e. — Imukirik puje bit, wuyõm put soat pu am- -uk'a beat pu am — io'e. — Imẽnpuxim Satanás a'õbacaap mu'ũm'ũm pima, iba'ore kuka o'e wuywebe Satanás ebekitkit a'õbacaap mu'ũm ãm — io'e Jesus.]3— Imẽnpuxim Satanás jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma! Imẽneju Satanás ja'õbacaap ũmũm g̃u owebe ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm ãm- -jebekitkit mujẽm ãm — io'e Jesus.kO— Pũg̃ti watwat kukat jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma! — io'e.eC— Pũg̃ ka kukat jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma! — io'e.)KImẽnpuye Jesus jemuymuy ojuyayũ o'tomuwã jewekay- -Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ. O'jekawẽn ceweju ip. “Napa ma eyju e'em” i'e ojuy. Wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Satanás a'õbi g̃u õn imujẽmujẽm — io'e. — Satanás owebe ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmujẽmãn pima, jebekitkit kuka juk ixe o'g̃ujẽm! Imẽnpit Satanás a'õbi g̃u õn imujẽmujẽm — io'e.fEMoisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ oajẽm cekay- -Jerusalém ka bewiayũ. Jesus ip o'jomuymuy adeayũ be. — Jesus jekukum ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbi- -Belzebu a'õbi- -Satanás a'õbi — i napa ma o'e ip Jesus muymuy. — Ixe ja'õbacaap ũmũm Jesus pe ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm ãm adeayũ bewi — io'e ip napa ma. Ibadipyũ iboam jekũyjo buje, o'ju ip Jesus dujupit ojuy jeduk'a be. Tũybe Jesus yakpidapin iãn o'e ip jekõnkõn'ũm puye. Ibocewi Jesus o'ju jebure duk'a be. Ade ma'g̃uto oajẽm ip Jesus kay. Cekõn pa'ore o'e cebuxim ip, ceweju etaybitbinayũ dak.    r ] (17-19) André i, Filipe i, Bartolomeu i, Mateus i, Tomé i, wara'at Tiago i, Tadeu i, Simão i, Judas iscariotes i. Ibũrũ ma ibutet ip. Jesus wara'at o'subutetmõg̃ Simão buten. Wara'at ibutet Pedro i osunuy. João Tiago kitpit osunuy. Jesus wara'at o'subutetmõg̃ João buten- -Tiago buten tak. Boanerges i wara'at ibutet ip osunuy. Boanerges ibaca ip xiririkiap puxim iape. Zebedeu ipotpoyũ ip osodop xepxep. Wara'at Tiago Alfeu ipot osunuy. Simão jeipi kay jĩjãat osunuy. Judas Iscariotes g̃uyjom Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am. Ibũrũ ma osodop ip 12 beayũ- -Jesus emumujuyũ.W'Ibũrũ ma ibutet osodop ip- -taẽ'ibiyũ butet: Simão, i, Tiago i, João ijM— Wa'õbacaap og̃ũm eywebe ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm ãm ikukukayũ bewi — io'e.$Abeayũ o'taẽ. — Soat em cuy epeku oweju — io'e cebe ip. — Deus wuydaxijojom iap ekawẽn cuy epeg̃uwẽnuwẽn soat ka dag̃ — io'e cebe ip.b= G̃ebuje Jesus o'jeu co'a dag̃. Jemukaypinayũ o'taẽ jeweju jeku am. Oajẽm ip cexe.wg — Epeg̃uwẽn g̃u juy warara'acat pe: “Teku Deus ipot” i — Jesus pit o'e ya'õpurug̃ cebe ip.R Jesus dobuxik puje ip ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukayũ o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap “Teku ya'õbuyxiat,” i'e'em jewebe ma buye. O'jewãwã ip ya'õberen: — Ẽn Deus ipot — io'e ip.'G Kuy bima Jesus ade ma o'g̃u'ada'ada. Imẽnpuye soat iwãtaxipipiayũ ajẽm ojuy ip osodop imucay ojuy. — Omu'ada paxi ixe? — io'e ip jewebe ma.   Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbin'ukayũ eju. — Kobe epeg̃udim owebeam adeayũ be omukug̃ap puxim — io'e cebe ip.q[Jerusalém ka bewi dak, Iduméia eipi dag̃wi dak, Jordãodi wĩnãbu wi dak, Tiro ka tẽg̃atka bewi dak, Sidom ka tẽg̃atka bewi dak. Jesus idipat o'g̃ug̃ẽ iam o'jekũyjo ip. Imẽnpuye ade jĩjã ma o'ju ip cekay. Kiiiih.taG̃ebuje ade o'ju ip Jesus kay. Soat ka dag̃wi o'ju ip: Galiléia eipi dag̃wi, Judéia eipi dag̃wi dak, ~9Imẽnpuye Fariseuyũ o'jẽm yabewi. O'jewede ip Jesus xewi. O'je'awero ip Herodes ebekitkit eju- -Judeuyũ kukukat ebekitkit eju. O'jewawẽ ip Jesus aoka am kapikpig̃ Sábado kabia be buye. Jesus o'ju iodi wãbu be jeweju etaybitbin'ukayũ eju- -Galiléiadi wãbu be.}5G̃ebuje Jesus o'jeak cekay ip. Itakoma o'e cekay ip, Fariseuyũ itabotaidabotbot'ũm ibũnũ'a kẽrẽat kay buye. Ig̃uycũg̃ tak o'e ibu'u ip jemutaybin jekawẽn puye. — Paya'i ece ebu! — io'e ibũnũ'a kẽrẽat pe. G̃ebuje o'jewebumupaya. Ibũnũ'adip o'e.y|kJesus o'jekawẽn Fariseuyũ eju g̃ebuje bit. — Wuyeaypapayũ'ũm'ũm xe cedag̃ tu osunuy wuywebe xipacat mug̃ẽ ãm jebodoydoyap kabia be? — io'e cebe ip. — Cũg̃ g̃u xe'e wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽ ãm? Cedag̃ tu warara'acat aoka am? Cedag̃ g̃u xe'e warara'acat daxijo am Sábado kabia be? — io'e.Mũg̃. O'jemũg̃ ip. Cede ba'ore ip o'e.H{ — Ejot cuy ijoce — Jesus o'e ibũnũ'a kẽrẽat pe.0zYFariseuyũ o'jeak cĩcã Jesus kay Jesus ibũnũ'a kẽrẽat g̃u'ada paxi jebodoydoyap kabia be iap com. Jesus muymuy ojuy ip. “Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ẽn jekukum” i'e ojuy ip Jesus pe. “Jesus kapikpig̃ jebodoydoyap kabia be- -Sábado kabia be” i'e ojuy ip Jesus muymuy am.:y oSábado kabia be Jesus oõm ma'g̃uto Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ig̃o'a be ag̃okatkat osunuy. Pũg̃bũnũ'a o'subũnũ'anũy ibũnũ'akẽrẽ.x— Soat wag̃o õn. “Epeyekapik cuy,” i õn e'em pima Sábado kabia be dak, cedag̃ kuka o'e Deus xe — Jesus o'e.uwc— Te'e g̃u Deus o'e: Pũg̃ kabia be juy epeyekapik g̃u, i. Imẽn ixe o'e ijodiat ebodoy am — io'e.tvaIxe kabia be Abiatar paĩyũ kukukat osunuy. Pão'a o'ya'o Daviyũ- -ig̃o beat'a- -Deus etabixe o'yamõg̃ ipi iat'a. Moisés ekawẽntup e'em: Deus etabixeat'a ya'opi, i — io'e. — Paĩyũ be acã ya'opi g̃u — i'e'em Deus ekawẽntup — io'e. — Imẽnpit Davi o'ya'o, paĩ g̃u ma'g̃u. O'yaũm jebureyũ be dak — io'e. — Deus pit “Ekẽrẽ oxe,” io'e g̃u cebe ya'o buje. Apẽnpuye dak eyju e'em owebe “Eweju etaybitbin'ukayũ cũg̃ g̃u e'em,” i? — io'e Jesus.KuG̃ebuje Jesus o'jede Fariseuyũ be. — Epetupcoco g̃u du apẽn Davi o'e'e iaptup- -Deus ekawẽntup? — io'e cebe ip. — Ire bima, Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be jebureyũ eju.— Ak'i juy ece! — io'e ip. — Eweju etaybitbinayũ kapikpig̃ Sábado kabia be! Trigo dadot uk'ug̃ ip! — io'e ip. — Cũg̃ g̃u e'em ip! — io'e ip. — Imẽn e'em Moisés ekawẽntup: jebodoydoyap kabia be juy epeyekapik g̃u, i — io'e ip.;soG̃ebuje Jesus kapkam o'e trigodip tag̃ Sábado kabia be- -jebodoydoyap kabia be. Kapkam o'e jeweju etaybitbinayũ eju. Kapkam pima ceweju etaybitbinayũ o'tadot'uk, jere buye.r7— Uva'abidi tiisuati atimuõm g̃u ixee mug̃ẽg̃ẽ'a be- -timũn'a be- -yaokokat'a be — io'e. — Yaokokat'a be tiisuati muõm puje, kuka o'jeaepaw. Uva'abidi kuka o'jediepuy. Uva'abidi mũn'a dak kuka o'jeaewenõmnõm. Imẽnpuye tiisuati atimuõm timũn'a be yaisuat'a be — io'e Jesus. Iboam e'em pima, “Wekawẽn pag̃o iisuat puxim, uva'abidi tiisuati buxim tak” i'e ojuy osunuy.lqQ— Pag̃o iisuat ajoinũm g̃u toti iorokat eju- -iwekwekat eju imuwaket am — io'e Jesus. — Pag̃o iisuat inũm puje pag̃o iorokat eju, big̃ ma kuka o'jewekwek. Iwekat big̃ ma kuka o'e yobog̃ — Jesus o'e ma'g̃uto.bp=— G̃uyjom pit iwadip ju'uk ip ceparakpewi — io'e. — I'uk puje, jekõn g̃u ip — io'e. — Imẽnpuxim, õn ixeyũ eju'ũm pima, oweju etaybitbinayũ jekpiwan ma jewemuren ip Deus eju jekawẽn ãm — io'e.toaG̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Oweju etaybitbinayũ jekõnkõn, õn ceweju ip puye — io'e. — Tomuwã'ibiyũ cucum pima jewebumũnap epeta kay, jekõnkõn cĩcã ip. Iwadip cexe ip pima, jekõnkõn cĩcã ip — io'e.gnGKoap pima João Batista eju etaybitbinayũ jekpiwan ma jewemureren ip osodop Deus eju kawẽn ãm, Fariseuyũ dak. Imẽnpuye ade o'ju Jesus kay. — João eju etaybitbinayũ jekpiwan ma jewemureren Deus eju kawẽn ãm, Fariseuyũ eju etaybitbinayũ dak — io'e ip. — Eweju etaybitbinayũ bit jekõnkõn. Apẽnpuye dak? — io'e ip cebe.*mMIboap co buje, Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Iwãtaxipi'ũmayũ bit wuyanũg̃tata'ukat kay je'ju g̃u- -iwãtaxipipiayũ acã — io'e. — Imẽnpuxim õn tak jewexe xipacayũ nomuwã ãm g̃u ojot- -xipat'ũmayũ nomuwã ãm acã. Ikẽrẽat uk am ixeyũ bewi ojot — io'e. lPũg̃pũg̃ Fariseuyũ'in ixeyũ o'jojojo- -Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ. Ikẽrẽan e'e'ukayũ eju Jesus jekõnkõn o'e iap o'jojojo ip- -iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ eju iap tak. — Apẽnpuye ekariwa jekõnkõn ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ eju, iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ eju dak? — io'e ip Jesus eju etaybitbinayũ be. Imẽn xipat g̃u — io'e ip.k!G̃ebuje Jesus o'ju Levi duk'a kay. O'jekõn ceweju. Ade iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ awerom osodop ip ig̃o'a be. Jekõnkõn ip o'e Jesus eju, ceweju etaybitbinayũ eju dak, ade ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ dak. Ade jĩjã osodop ip Jesus eju jekuku'ukayũ.tjaKapkam pima Jesus Levi o'jojojo. Levi Alfeu ipot osunuy. Iecug̃ap edinheiro bubu'ukat osunuy. Xik'i osunuy dinheiro bubuap'a be. — Ejot. Oweju ejeku — Jesus o'e cebe. Levi o'jẽm dinheiro bubuap'a bewi. O'ju Jesus eju.iy Jesus waram o'jẽm. O'ju iodi kay- -Galiléiadi kay. Adeayũ o'ju ikudadam. O'tobuxik ip. Ixeyũ mutaybitbin o'e.ohW G̃ebuje ijebit e'ũ topibit o'ãy. Jexexecap o'jat. O'jẽm soat etabun. Imẽneju soat itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom. — Ajojojo g̃u buk imẽg̃at — io'e ip jewewebe — Ka'ũmg̃u xipacat Deus co'iat — io'e ip.!g; G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ijebit e'ũat pe. — E'ãy — io'e cebe. — Exexecap cuy ejat — io'e. — Eju juy eduk'a be — io'e Jesus cebe.f' — Soat wag̃o õn — io'e. — Wa'õbi teku og̃u'ada. Imu'adaap co buje, “Ja'õbi ma teku o'g̃u'ada,” i epe'e — io'e cebe ip.!e; — “Ikẽrẽat oju'uk ewebewi,” i kuy oce cebe — io'e. — Imẽnpit eyetabut g̃u ikẽrẽat'uk put owebe iap kay — io'e. — “E'ãy,” i oce ibima, “Ecexĩg̃xĩg̃,” i dak, “Exexecap cuy etujuxe eduk'a be,” i dak, eyetabut g̃u kuka epe'e okay — io'e.ydkJesus itaybit o'e apẽn jewag̃uydadam ip o'e iam. — Apẽnpuye dak eyju imẽn jewag̃uydadam? — io'e.Bc}— Teku napa ma e'em! — io'e ip jewewebe. — “Deus co'i õn,” i napa ma teku e'em — io'e ip. — Abu-be ikẽrẽat uk put wuywebewi- -Deus pe acã — io'e ip jewewebe.ybkPũg̃pũg̃ Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ kaxikxik'i osodop ip i'go'a be. Jewag̃uydadam osodop ip.&aE— Teyũku itabut okay — io'e Jesus jewebe ma. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ijebit e'ũat pe. — Tapu, ikẽrẽat kuy oju'uk ewebewi — io'e.l`QImẽnpit tujuajẽm pa'ore o'e ip Jesus kay ade jĩjã Jesus akokoreren ip puye. Imẽnpuye ebadipdipayũ o'jeu uk'a abi jeje. Uk'a ip o'yabimutok Jesus ase. Ijebit e'ũat o'g̃ukop ip ixexecap pe. O'g̃ukop ip Jesus wap.h_IG̃ebuje ebadipdip ag̃okatkayũ oajẽm Jesus kay. Jebure dujuajẽm ojuy ip- -ijebit e'ũat.U^#Imẽnpuye adeayũ o'je'awero ip Jesus duk'a etakobe. Ka'ũmg̃u topap o'e warara'acat pe iõm ãm uk'a be. Ade osodop ip uk'a be, uk'a esũg̃tabi xe dak. Jesus Deus ekawẽn ixeyũ mukũyjojom o'e.] }Xepxep kabia kap puje, Jesus o'jepit Cafarnaum ka kay. — Jesus jeduk'a be omuy — io'e ibo ka beayũ jewewebe.l\ S-Imẽnpit ierep tũibit kũyjobit'ũm osunuy. Jesus a'õ kay g̃u osunuy. O'jẽm Jesus xewi. Je'adaap o'g̃uwẽnuwẽn soat pe jebureyũ be. Imẽnpuye soat kaka dag̃ o'yawẽg̃cu ce'adaap awẽg̃. Imẽnpuye Jesus pe ibapug̃ ceku ba'ore o'e ikabog̃atka be. Uk'a'ũmat tag̃ acã oeku. Ade ma'g̃u o'ju ip cekay soat kaka dag̃wi je'adaap ojuy.c[ A,— E'adaap cuy eg̃uwẽn g̃u warara'acat pe — io'e. — Paĩ kay juy eju — io'e. — Ecewemubapuk cebe — io'e. — Xepxem cuy pukaso eg̃ũm paĩ be Moisés ekawẽn tag̃. Imẽn ece'e soat ijoceayũ itaybit am Jesus ierepat o'g̃u'ada iam. Ẽn pit eg̃uwẽn g̃u e'adaap. Paĩ ma juy g̃uwẽn e'adaap — io'e ierep topibit pe.EZ +— Eduk'a kay juy ecepit — io'e Jesus ya'õpurug̃ cebe.;Y s*Ierep tũibit o'je'ada g̃ebuje bit. Xipat o'e.X 7)G̃ebuje Jesus itabotaidabotbot o'e ierepat kay. O'jebaepacũg̃ cekay. O'g̃ucay. — Emu'ada pin õn — io'e. — Kuy õn emu'ada — io'e.*W O(Ag̃okatkat oajẽm Jesus kay ierepat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap Jesus ya'õbuyxiat puye. — Omu'ada pin pima, iba'ore g̃u ewebe — io'e Jesus pe.bV ?'Ibocewi soat kaka dag̃ oekuku ip Jesusyũ- -Galiléia eipi dag̃. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn oekuku ip Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Axik mujẽmujẽm oekuku ip ibo eipi watwat pewi.VU '&— Ijoce g̃u og̃uy — io'e Jesus pit. — G̃a'a juy wara'at ka watwat kay — io'e. — Kawẽn idipat muwẽn pin õn wara'at ka watwat pe. Ixeyũ be dak ojot imuwẽn ãm — Jesus o'e cebe ip.;T s%— Soat ijoceayũ ekudadam! — io'e ip cebe.aS =$G̃ebuje Simão o'jẽm uk'a bewi. O'ju Jesus kudadam, cewejuayũ dak. O'tobuxik ip.R #G̃ebuje Jesus o'kop kuyg̃u. Kaxi jẽm awap o'kop. O'jẽm uk'a bewi. O'ju uk'a'ũmat kay. Iboce o'jekawẽn Deus eju.MQ "G̃ebuje Jesus o'g̃u'ada'ada ip iwãtaxipipiayũ. Kiiiih. Ade osodop ip iwãtaxipipiayũ. Soat iwarururu osodop iwãtaxipi cexe ip. Ade axik o'g̃ujẽmjẽm cebewi ip. Itaybit axik osodop ip Jesus Deus emunaẽ iam. Jesus pit ixeyũ be o'g̃uwẽnat g̃u. — Abu õn iam cuy epeg̃ukũyjo g̃u ip — io'e cebe ip.@P }!Soat ag̃oka watwat o'je'awero ip uk'a esũntabi be.lO S Katpuje ade iwãtaxipipiayũ o'tujowat Jesus kay ibo ka watwat. Axik kukukayũ dak o'tujowat cekay.N 3Jesus o'ju cekay. O'subaixik. O'g̃u'ag̃obucẽg̃. Ipa'iat oi'ũm g̃ebuje bit. Xipat o'e. Ipa'i topibit ixan o'g̃ũm cebe ip- -Jesusyũ be.eM ESimão daxijo ipa'i jĩjã opop. — Simão daxijo ipa'i jĩjã — io'e ip Jesus pe.(L KG̃ebuje Jesus o'jẽm ig̃o'a bewi. O'ju Simão duk'a kay, André duk'a kay. Pũg̃'a uk'a iwat osodop ip- -Simão, André dak. O'ju Tiago eju, João eju dak.WK )Imẽneju soat Galiléia eipi dag̃ayũ Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃coco ip.@J {Imẽnpuye o'jojojo'iayũ o'jewetakaka jĩjã ip. — Ajo sute? — io'e ip. — Ya'õbuyxiat teku! — io'e ip. Ibiõg̃buk kẽrẽat kũyjobit ixe a'õ kay. Ixe itaybit ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm ãm wuyjuyũ jebit pewi! — io'e ip. — Kawẽn iisuan tu ite wuymutaybitbin? — io'e ip jewewebe.uI eG̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽat ag̃okatkat o'g̃ukutukutu jĩjã. O'jewãwãwã ya'õberen. O'jẽm cebewi.H  Imẽnpit Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ukorẽm. — Ecemũg̃ cuy! — io'e. — Ejẽm cuy cebewi! — Jesus o'e.UG %— Jesus, Nazaréka bewiat, apẽn ẽn em ocewebe? — io'e. — Ocemuy'ũm tu ejot? — io'e. — Wetaybit abu ẽn iam. Ẽn Deus emumudot. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ẽn- -soat tag̃ eisu — io'e.F #G̃ebuje ag̃okatkat oõm ig̃o'a be ibiõg̃buk kẽrẽat kukat. Ibiõg̃buk kẽrẽat cebe osunuy. O'jewãwã ya'õberen Jesus kay.yE m— Idim cĩcã teku wuymutaybitbin! — io'e ip. — Moisés ekawẽn wuymutaybitbin'ukayũ buxim g̃u ite wuymutaybitbin. Wuyeajojoyũ'ũm'ũm a'õbi wuymutaybitbin ixeyũ ma. Jesus pit ja'õbi ma wuymutaybitbin — io'e ip jewewebe.TD #Jesus o'ju Cafarnaum ka kay ebadipdipayũ eju- -jeweju etaybitbinayũ eju. Jebodoydoyap kabia bima oõm ip Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ig̃o'a beayũ o'g̃utaybinbin.JC Ijo isum ma Jesus o'tomuwã ip. — Epesop cuy oweju — io'e. Jebay o'suiwat ip. Ceweju ip kapikpik'ukayũ dak o'suiwat ip jebay xe kobe be. Jesus eju ip o'ju soat em jeku am ceweju.;B qBosusu o'ju g̃ebuje Jesus. Xepxep o'jojojo- -Tiago, João dak. João Tiago kitpit osunuy. Zebedeu ipotpoyũ osodop ip. Jekobe be ip osodop axima bubuap muwaketken axima bu ojuy.VA 'Imẽnpuye ip dao ma jẽg̃rũ o'suiwat axima bubuap. Jesus eju ix o'ju.<@ sJesus o'e cebe ip: — Epesot cuy oweju — io'e. — Axima bubu'ukayũm cuk adi epesop. G̃asũ bit kawẽn idipat epeg̃uwẽnuwẽn ijodiat pe imutabun ip okay — io'e.Z? /G̃ebuje Jesus xepxep axima bubu'ukayũ o'jojojo. Galiléiadi wãbu dag̃ cũg̃cũg̃ pima ip o'jojojo iodi wãbu dag̃. Simão o'jojojo, André dak. André Simão kitpit osunuy. Axima bubum ip osodop ũrũm.p> [— G̃axĩn ma Deus soat ijodiacat kukukan je'e — io'e. — Ixe be soat kukukat iap ehora oajẽm. Imẽnpuye ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere! Eyetabun cuy kawẽn idipat kaywuydaxijojoap ekawẽn kay — io'e.8= kDaomũnmũnap'a be ip João muõm puje, Jesus Deus ekawẽn muwẽnuwẽn o'e. Galiléia eipi dag̃ oeku imuwẽnuwẽn. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn oeku soat kaka dag̃.N<  Quarenta kabia bun oeku iboce. Satanás te'e ma ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃at cebe. Puca dak oeku iboce- -ika'uayũ. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ bit oajẽm Jesus buywan. Ibuywatwan ip osodop.?; { G̃ebuje Deus biõg̃buk Jesus o'g̃uju uk'a'ũmat kay. :   Deus o'jekawẽn kabi kadiwi. — Okpot ẽn- -oxe ikukpin cĩcãat! — io'e. — Ocokcok cĩcã ekay — io'e Jesus pe.h9 K Idibi dag̃wi jeu isum kabi ikoce o'jojojo. Deus biõg̃buk o'jojojo. Pukaso buxim o'kop jekay.48 c Jesus oajẽm João kay. Nazaré ka bewi o'jẽm- -Galiléia eipi beatka bewi, ika'ĩtcatka bewi. Oajẽm João kay jemubatisan am. João Jesus o'g̃ubatisan Jordãodi be.j7 O— Idibi be õn eymubatisasan. Ixe bit Ibiõg̃buk xipacat g̃uõm eywebe eykukan — io'e.6 9Imẽn o'e ijodiacat pe: — Wara'at omuyku onomukadi. Ixe g̃u itaybitbit cĩcã obode ma. Owebe bit suiuk'uk pa'ore ka'ũma ma õn puye — io'e./5 YIxe João doti camelodap mug̃ẽg̃ẽ. Yukpumũnpu kug̃ oeku ixee mug̃ẽg̃ẽ. Arobidadek puximat o'o'uk osunuy. Eit kog̃ũfpi dag̃at o'o'uk tak osunuy João.4 }Ade ma o'ju João kay cekawẽn co am. Judéia eipi beayũ o'ju, Jerusalém ka beayũ dak. — Ikẽrẽat cuk adi og̃ujurũg̃rũg̃ — io'e ip. — G̃asũ bit cuy og̃ujurũg̃ g̃u — io'e ip. Imẽnpuye ip o'g̃ubatisaan Jordãodi be.e3 EIbo ekawẽn tag̃ João Batista o'jebapuk uk'a'ũmat pe. O'jebapuk ijodiat mubatisasan, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn tak. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere — io'e ijodiat pe. — Epeyewemubatisaan cuy “Ikẽrẽat o'gujurlug̃ g̃u g̃asũ bit” i'e am soat pe. Imẽn ey'e buje, Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi — io'e. 2  Ixe wemumuju jewãwãwãm uk'a'ũmat pe: E juy epesuemudim wuykukukat kap am, i'e'em. Epesuemucũg̃cũg̃ cuy ixe em, i'e'em.O1 Ixe o'jebapuk ijodi apẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup ekawẽn tag̃- -Isaías emudupmubararaktup ekawẽn tag̃. Deus o'e: wemumuju og̃uju ewap emubapuk am ewebeam, i.\0 5 JESUS CRISTO MUWẼG̃APTUP- -MARCOS EMUDUPMUBARARAKTUP João Batista wara'acat awẽwẽap ekawẽn Ijoptup pe ibararak opop Jesus Cristo ekawẽn- -kawẽn idipat ekawẽn- -Deus ipot ekawẽn./— Soat cuk adi oce eywebe iap cuy epe'e soat pe- -ipi juacayũ be — io'e Jesus onze beayũ be. — Okay soat ip imukũyjobit am, wawẽg̃ epe'e — i dak o'e cebe ip. — Ipi opop pima, oju g̃u eywebewi. Soat em og̃uy eyxe. Eyxe og̃uy iap kay g̃ebum cuy epesop — io'e Jesus. — Xipat — io'e ip Jesus pe. — Ẽn ma ejekuku oceweju soat em — io'e ip. Ibũrũ ma.— Epeju juy soat kay- -soat ipi juayũ kay — io'e cebe ip. — Imutaybit am ip, epeju juy. Wawẽg̃ cuy epeyekũyjo imutaybitbin ip. Imubatisasan ip epeju juy wa'õbi, webay a'õbi dak, Ibiõg̃buk Xipacat a'õbi dak- -Deus biõg̃buk a'õbi — io'e.-3Oajẽm Jesus ixeyũ tẽg̃ ma. — Wa'õbi soat cucum ip- -soat ipi juacayũ, soat kabi beayũ dak — io'e Jesus cebe ip- -jejojoayũ be.{,oIboce Jesus o'jojojo ip. O'jẽg̃a'ecõg̃cõg̃ ip o'e, ibuyxin ikuk am. Pũg̃pũg̃ pit o'jetabiebarẽm.w+gGaliléia eipi be onze beayũ o'ju ip. Jesus o'e iap tag̃ o'ju ip. Oajẽm ip co'a kay, Jesus dobede am.{*o— Ha'a — io'e ip. — Oceju dak imẽn Jesus awẽg̃ oceyawẽg̃muwẽn. Dinheiro o'jat ip paĩyũ kukukayũ xewi, o'g̃ũm puye. Apẽn paĩyũ kukukayũ o'e iap tag̃ o'e ip. Imẽnpit iboap ekawẽn napaat acã o'e. Imẽneju ibo awẽg̃ te'e ma o'yawẽg̃muypõg̃põg̃ soat Judeuyũ dag̃. G̃asũ dak o'yawẽg̃muypõg̃põg̃ ip- -ibo awẽg̃.X))— Ipi kukukat iboap co buje, ocejekawẽn ceweju. “Ocecokcok cekapikap kay- -sorarayũ ekapikap kay,” ioce'e cebe. Imẽn itakoma g̃u je'e eykay — io'e ip- -paĩyũ kukukayũ o'e sorarayũ be.V(% — I juy epe'e Jesus awẽg̃ tobuxik pinayũ be: “Jesus'ũm o'tujowat ip ixima be ma. Jesus eju jekukuk topibiyũ o'tujowat ip. Ocexet pima, o'tujowat ip,” i juy epe'e — io'e ip sorarayũ be.H'  G̃ebuje paĩyũ kukukayũ o'je'awero ip- -Judeuyũ kukukayũ dak. Jesus awẽg̃ o'yaweg̃muwẽn ip. G̃ebuje dinheiro o'g̃ũm ip sorarayũ be- -Jesus'ũm topap wiwim topibiyũ be.]&3 Cucum o'e ip imuwẽn ãm cebe ip. Sorarayũ dak o'ju ip Judeuyũ epaiyũ kukukayũ kay. Pũg̃ o'ju- -iwiwim topibiyũ'in. O'ju ip Jerusalém ka be. Soat o'g̃uwẽn ip paĩyũ kukukayũ be o'jebapukiap.%5 — Eypararam g̃u juy — io'e cebe ip. — Okitpitpiyũ be epeyekawẽn cuy: “Epeju juy Galiléia eipi kay, ijo am,” i — io'e aoyũ be.$ Daudaum pima ip, Jesus aoyũ o'tobede. — Wuykabia — io'e.O'jẽg̃a'ecõg̃cõg̃ ip Jesus wap. O'suibu ip, ibuyxim ikuk am.#7Dao ma o'ju ip witabikũy bewi. O'ju Jesus eju imutaybitbit topibiyũ kay. Iparara o'e ip. Imẽnpit icokcok cĩcã o'e ip. O'jedau ip, imukũyjo am.E"— Ijo buje, dao ma epeju juy Jesus eju etaybitbit topibiyũ kay — io'e aoyũ be. — I juy epe'e cebe ip: “Jesus waram g̃uto o'jetait. Cum eywap Galiléia eipi be. Iboce ixe juy epejojojo,” i. Wekawẽn kay g̃ebum cuy eyju — io'e cebe ip- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'e. — Hm hm — io'e ip.!— Ijoce g̃u bit xeku. Itait waram g̃uto xeku apẽn cuk o'e iap tag̃ — io'e. — Epesot. Epejojojo Jesus'ũm topap — io'e.q [Oajẽm ip. Maria Madalena oajẽm, wara'at Maria dak. O'jekawẽn cebe ip. Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn. — Eypararam g̃u juy epesop. Epeyepere. Wetaybit Jesus'ũm kudadam eyju iam- -ibamupaya'ibit kudadam iam.%Sorarayũ iparara jĩjã o'e ip- -topap wiwimayũ. Ce'ũ'ũayũ buxim ip o'e iparara. Jexixixim ip Deus ekawẽn tojotjot'ukat puxixim.)q[Osusuy isopsep ãn. Xiririkxiririkiap puxim osunuy. Kabidig̃ buximat co'i iekabek. Irut cĩcã osunuy.7g(Kuy o'jebapuk Deus ekawẽn tojotjot'ukat kabi bewi. Jesus'ũm dopap pe o'jebapuk. Imẽnpuye ipi o'jexixi. Wita'a o'ya'uk Jesus'ũm dopap pewi. Oabik ibo yabog̃at'a jeje.q ]Domingo bima Maria Madalena o'ju, wara'at Maria dak. Jesus'ũm dopap kay oajẽm ip. Oajẽm kabia isum.xiBO'ju ip Jesus'ũm topap kay. Wita'a mudek bõrõbu o'subumupaya ip Pilatos a'õbi- -ikũy nomudipap'a pidase. Sorarayũ o'jomõg̃ ip. Ikũy wiwiayũ o'jomõg̃ ip. Aripit. O'jepit ip jeduk'a be- -Fariseuyũ, paĩyũ kukukayũ dak. A— Ma — io'e. — Sorarayũ og̃uju eyweju ikũy wiwi am — io'e Fariseuyũ be. — Hm hm — io'e ip. — Cum oceju.y@— Imẽnpuye juy esukũywiwiat. Sorarayũ eg̃uju juy ebapũg̃ kabia topam ip, witabikũy wiwi am — io'e ip. — Imuju'ũm pima, Jesus kay itabucayũ jajẽm ip ixima dag̃ ijebit pu am. G̃ebuje ip napa ma jĩjã je'e: “Jesus o'je'ada,” i. Xeku juk o'e: “Deus emunaẽ oce,” i — io'e ip Pilatos pe. — Koapat podi ma je'e ip napa jĩjã ma — io'e ip.?— Kariwa! — io'e ip Pilatos pe. — Itait pima, Jesus cuk o'e: “Ebapũg̃ kabia bima, waram wetait oce. Ojebapuk g̃uto,” i — io'e ip. — Imẽn wuymug̃uykukum xeku — i napa ma o'e ip.Itabut'ũm ip. Tũybe napa ma e'em iãn o'e ip. kR~}}| {zzy0xuwwGvvmutmsrrrrJr>qqp#on%mlkjii\hggg.feeeDdd:cyc baH`h__^Z]$\[mZZ#YXWWVGUUTTQSS\QPPxNMLL)LLJIH*GkFEDDCBBoA@?V>==Z< ;4:9888877e655$4432|2$1`0?/-- ,+*)}((c(''''&&&i%F##""3 ?xk^]1B/ e M |W; k h— “Teku waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em ip soat wuyjuyũ — io'e ip. — “Teku João Batista- -waram g̃uto o'jetait'iat,” i pũg̃pũg̃pũg̃ e'em — io'e ip. — “Teku Elias- -waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip. — “Teku kuyjeat- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat- -waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip.sg_G̃ebuje Jesus o'ju jeweju etaybitbinayũ eju. O'ju ip ag̃oka kay ika'ĩcatka kay. Cesaréia eipi dag̃ o'kap ip- -Filipe eipi dag̃. E dag̃ pima ip o'jekawẽn ceweju ip. — Abu xe'e õn wuyjuyũ xe? — Jesus o'e cebe ip.f!G̃ebuje Jesus ita'ũm tũibit o'g̃uypit tuk'a kay. — Ecepit cuy eduk'a be — io'e. — Eju g̃u juy ikabog̃atka kay — io'e.ewJesus jebu o'subumõg̃ ma'g̃uto ita be xipan g̃u ijojom puye. Kabia o'e ijojom g̃ebuje bit. Xipan o'e ijojom.d{Ita'ũmat o'jeak. — Ag̃okatkayũ jojom õn — io'e. — Imẽnpit awaydip co'i ip cũg̃cũg̃ oxe — io'e.'cGG̃ebuje Jesus ita'ũmat o'subaixik. O'tujowat ag̃oka bewi. Jebidi o'timõg̃ ita'ũmat eta be. Jebu o'subumõg̃ cebe. — Ijojom tu ẽn? — io'e.Ab{Jesus oajẽm Betsaida ka be jeweju etaybitbinayũ eju. Ig̃o ka watwat ag̃okatkat o'tujowat Jesus kay- -ita'ũmat. — Ita'ũmat cuy eg̃ucay imu'ada am — io'e ip Jesus pe.Ta!— Eyetaybit g̃u du ka'ũmãn ma iba'ore owebe iam? — io'e Jesus.6`e— G̃ebum g̃u du eyju 7 be pão'a oyaũm 4000 beayũ xat'am iap kay? — io'e. — Pebũrũ ico epeg̃unopapũnpũn yaepoyan? — io'e. — 7 be ico — io'e ip.8_i— Pão'a oyaũm 5000 beayũ xat'am iap kay g̃ebum g̃u du eyju? Pebũrũ'a yoba'a epeyamunopapũnpũn yaepoyan? — io'e cebe ip. — 12 beat'a yoba'a — io'e ip.+^O— Eyetaybit g̃u eyetate ma'g̃u. Jekũyjojom g̃u eyju, eya'õpiehe ma'g̃u — io'e. — Eyag̃uyba'ũm wa'õbacaam ma pão'a oyamu'acog̃ iap kay — io'e.]+Jesus itaybit o'e apẽn ip o'jekawẽn jewewebe iam. Imẽnpit pão'a muyuhuhuaptõm i'e buje, Fariseuyũ emumutaybitbinap i'e ojuy osunuy. — “Pão'a kug̃ g̃u wuyju,” i'ũmg̃u juy epe'e! — io'e. — Wekawẽn pa'arẽm tu eyxe? Eyetaybit g̃u du? — io'e.0\Y— Apẽnpuye dak ixe kawẽnwẽn oceweju pão'a muyuhuhuaptõm? — io'e ip jewewebe. — Imẽn kawẽnwẽn oceweju pão'a kug̃'ũm puye wuyju — io'e ip.-[SJesus o'jekawẽn ceweju ip. — Fariseuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay g̃u juy epesop, Herodes ebekitkit epão'a muyuhuhuaptõm kay g̃u dak — Jesus o'e.dZAPũg̃'a ma pão'a kug̃ o'e ip kobe be. O'yag̃uyba'ũm ip wara'at'a dujowat am jexat'am.cY? Ibocewi Jesus Fariseuyũ o'suiwat. Oõm kobe be. O'ju wĩnãbu jeweju etaybitbinayũ eju.:Xm Imẽn o'e ip Jesus buyxijoap ojuy. Jesus ig̃uycũg̃ o'e jekay itabut am ibu'u ip puye. — Ap! — io'e cebe ip. — Eyju e'em “Ocewebe i'e ba'oreat cuy eg̃ubapuk ocewebe,” i — io'e. — Imẽnpit eybu'u'u eyetabut am okay. Imẽnpuye eywebe i'e ba'oreat og̃ubapuk g̃u eywebe — io'e.KW Fariseuyũ o'ju Jesus kay. Jesus buyxijo ojuy ip o'ju. — Ocewebe i'e ba'oreat cuy eg̃ubapuk ocewebe — io'e ip. — Iboap co buje, acetabun ẽn Deus xewiat iap kay — io'e ip cebe.TV! Ixe oõm kobe be jeweju etaybitbinayũ eju. O'ju ip Dalmanuta eipi be.rU] Ade jĩjã wuyjuyũ o'jo'o'o. Ebadipdip mil o'jo'o'o. G̃ebuje Jesus adeayũ o'g̃uypit ip tuk'a kay.[T/G̃ebuje soat ip o'jo'o'o adeayũ. Ibeg̃beg̃ o'e ip Jesus pão'a o'yamu'acog̃ puye. Ceweju etaybitbinayũ cepoyat o'jat ip. Axima epoyat o'jat ip, pão'a epoyat'a dak. 7 be o'yamunopapũn ip cepoyan yoba'a.xSiAxima kug̃ o'e ip pũg̃pũg̃ ma. — Bay, ẽn xipat — io'e. — Axima eg̃ũm ocewebe — Jesus o'e Deus pe. — Judaku — io'e. — Epeg̃ũm cuy adeayũ be — io'e jeweju etaybitbinayũ be.O'yamu'ẽ'ẽ ip adeayũ be.?Rw— Epabik cuy ipi ju — Jesus o'e adeayũ be- -jexat kug̃'ũmayũ be o'e. G̃ebuje Jesus ixan o'jat. 7 be o'yabu pão'a. — Bay, ẽn xipat — io'e. — Eyaũm ocexat'am pão'a — Jesus o'e Deus pe. Pão'a o'yadakat. O'yamu'acog̃ cĩcã. Ya'ade jĩjã o'e. — Juku. Epeyaũm cuy adeayũ be — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.Yaũmũm o'e cebe ip ixeyũ be yamu'ẽ'ẽ ãm adeayũ be. O'yamu'ẽ'ẽ ip cebe ip.[Q/— Pebũrũ'a eyju pão'a kug̃? — Jesus o'e. — 7 be ma — io'e ip.SP— Apẽn iteyũ xan acejat? Ka'ũmg̃u ijoce — io'e ip Jesus pe.3O_— Jeduk'a kay ip imuypit puje, e dag̃ ma kuka juk ip o'tao'ũm'ũm repibun — io'e. — Pũg̃pũg̃ wũywi oajẽmjẽm — Jesus o'e jeweju etaybitbinayũ be.Ny— Wetabotaidabotbot iteyũ kay — io'e. — Xepxep xet oweju ip jekukum. G̃asũ bit ixat'ũmg̃u ip o'e — io'e.*M OG̃uyjom g̃uto adeayũ oajẽm Jesus kay. Ebapũg̃ kabiabun ixeyũ mutaybitbin osunuy Jesus. Ixat ip oi'ũm. Jesus jeweju etaybitbinayũ o'tomuwã jewekay. L%Yawẽg̃ coco'ukayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom. — Xipan acã xeku e'em — io'e ip jewewebe. — Ixe a'õbi ya'õpi'ũm tũibiyũ jekũyjojom o'e g̃asũ bit. Ixe a'õbi ya'õkẽrẽ tũibiyũ xipan kawẽnwẽn o'e g̃asũ bit — io'e ip.;Ko$— Jesus ya'õpi'ũmat a'õpi o'ya'õpimutok iap awẽg̃ epeguwẽn g̃u warara'acayũ be — io'e Jesus adeayũ be. Imẽnpit big̃ ma ip o'g̃uwẽnuwẽn yawẽg̃.,JQ#Ya'õpi'ũmat o'jea'õpietok g̃ebuje. O'jekõewut tak. Xipan o'e jekũyjojom. Xipan o'e kawẽnwẽn tak. Jesus o'jepit adeayũ kay ya'õpi'ũm tũĩbit eju. I"Kabi kay jeapũnapũn pima, o'jepidowat. — Efatá! — Jesus ja'õm o'e cebe. (Efatá “a'õpi juy ja'õpietok” iape).3H_!G̃ebuje Jesus ya'õpi'ũmat o'tujowat adeayũ parakpewi. Jag̃epũg̃ ma o'tujowat. O'jewebumuy ya'õpi'ũmat a'õpi be. O'jexi. Jebidim ya'õpi'ũmat kõ o'sukõmucay.7Gg G̃ebuje ibureyũ ya'õpi'ũmat o'tujowat Jesus kay. Ya'õpi'ũmat ya'õbabi'ũm tak osunuy. — Ebu juy esubumõg̃ ya'õpi'ũmat pe imu'ada am — io'e ip Jesus pe.F7G̃ebuje Jesus o'jẽm Tiro ka tẽg̃atka bewi. Jepitpin pima o'kap Sidom ka dag̃, 10 beatka dag̃ tak. O'ju iodi kay Galiléia eipi beati kay.gEGO'jepit je'it kay. Je'it o'tobuxik po'i jexexecap pe. Axik kuy o'jẽm cebewi. Xipat o'e. D— Icẽmãn ẽn e'em — io'e. — Imẽnpuye juy ecepit eduk'a kay — io'e. — Axik kuy og̃ujẽm e'it pewi — io'e.jCM— Icẽmãn ẽn e'em, Kariwa — ayacat o'e. — Imẽnpit akuriceyũ bekitkit pi nõmnõm acap wiwim mesa diotpe — io'e. — Õn tak ewebe obuywacap wiwim akurice be ibi nõmnõm acap wiwiap puxim — io'e ayacat.B— Ap! — io'e. — Judeu g̃u ẽn — io'e. — Koap puk õn webekitkit puywan- -Judeuyũ buywan. G̃uyjom acã Judeu'ũmayũ osubuywan — io'e. — Cedag̃ g̃u wuywebe webekitkit xat pum iũm ãm akurice be. Icẽm g̃u du? — io'e Jesus ibuyxijojom.— O'it axik kug̃ — io'e. — Eg̃ujẽm cuy cebewi — io'e Jesus pe.7@gG̃ebuje Jesus uk'a be omuy iam o'jekũyjo ayacat. Ixe ayacat it axik kug̃ osunuy jewebe- -ayacat'it'it. Je'it mu'adaap ojuy o'ju Jesus kay. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap.C?Ibocewi Jesus o'ju Tiro ka kay, ig̃o ka tẽg̃atka kay dak. Oõm uk'a be jenuy ãm. Ibu'u osunuy warara'acat pe itaybit am Jesus omuy ijoce iam. Imẽnpit cemunẽm pa'ore osunuy.0>Y— Ijodiacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ jexat o'om puye g̃u- -soat em ikẽrẽat kay g̃ebum puye acã — Jesus o'e.Imẽn Jesus jewejuayũ o'g̃utaybitbin<=qwarara'acat tayxi kaykay dak ip; itabikuku dak ip warara'acat pubut kay; ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ tak ip; napapa'uk tak ip; warara'acat mug̃uykuku ojuy dak ip; cekawẽnkẽrẽ dak ip; itabutkarey dak ip; warara'acat awẽg̃tatam tak ip; yobog̃an pin tak ip; yag̃uyba'arẽm tak ip — io'e Jesus.E<— Soat em ijodiat g̃ebum ikẽrẽat kay. Imẽnpuye soat em ikẽrẽat kay jewag̃uydadam ip: aoyũ kaykay dak ip, warara'acat pubut tujupa'um'um tak ip; warara'acat aokakam tak ip,;-— Ixat g̃u ijodiacat mukẽrẽrẽrẽn — io'e. — Ijodiacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ soat em ikẽrẽat kay g̃ebum puye — io'e. : 91 (18-19) — Eyju dak eyetaybit g̃u du wekawẽn? io'e. — Adeayũ-buxim wekawẽn pa'arẽm tu eyxe? — Jesus o'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. Eyxat õmõm eybinũn pe g̃u- -eydada be acã! G̃uyjom cẽmcẽm g̃u to eywebewi — io'e. — Imẽneju eyxat g̃u eymukẽrẽrẽrẽn — io'e.Jesus iboam i'e buje “Soat i'opi g̃u wuywebe” iam imutaybin ojuy ip o'e.87Jesus o'jẽm adeayũ xewi. G̃ebuje oõm uk'a be jeweju etaybitbinayũ eju. O'jekawẽn ip ceweju- -Jesus eju. — “Wuywebe iõmõmap g̃u wuymukẽrẽrẽrẽn- -wuybinũn peat acã,” i kuy ece adeayũ be — io'e ip. — Iba'arẽm ekawẽn ocexe — io'e ip.Z7-— Wekawẽn eyetaybit pin pima, xipan cuy eya'õpicũg̃cũg̃! — io'e.]63— Wuywebe iõmõmap g̃u wuymukẽrẽrẽrẽn- -wuybinũn peat acã! — io'e.%5CG̃ebuje Jesus waram adeayũ o'tomuwã jewekay. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy apẽn õn em iap kay — io'e cebe ip. — Eyetaybin cuy epesop! — io'e.4 (-) 3 (-) 2 (-)]13 (10-13) — Moisés o'e kuyje: Xipan cuy eyebay epejukuk, eyxi dak, i.t0a — Deus ekawẽn kay g̃u eyju- -aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn kay acã! Jewexe eyetaybit cĩcã! — io'e./7— Eyju Deus ekawẽn iwatiwan aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ eyeku am — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak..7 “Ẽn xipat,” i te'e ma e'em ip owebe, i. Imẽnpit xipat g̃u õn ip cexe, io'e Deus, io'e Isaías. “Deus ekawẽn eymutaybitbin oceju bit,” i napa ma e'em ip. Imẽnpit wuyjuyũ ekawẽn acã adeayũ mutaybitbin ip, i'e'em Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus.6-eG̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. Ixeyũ o'g̃ukorẽm. — Kuyje ma juk Isaías emuwẽn icẽmãn — io'e. — Imẽn o'e jemudupmubararaktup pe: Deus e'em: “Deus kay oceju” i napa ma e'em iteyũ wuyjuyũ, i. Imẽnpit okay g̃u ip, i'e'em Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus.,7G̃ebuje Fariseuyũ o'jekawẽn Jesus eju, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Eweju etaybitbinayũ wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u jekukum — io'e ip cebe. — Cedag̃ g̃u ip jekukum. Ade em'ũma jewebuwuywuy'uk ip jekõn ãn — io'e ip imuymuy ip. +  * 4)a (2-4) Aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekuku'uk osodop ip Fariseuyũ, soat warara'acayũ Judeuyũ dak. Jebu'isu bima dak ip jebuwuywuy'uk ma osodop. Tũybe ade em wuybuwuy'ũm pima wuykẽrẽ Deus xe iãn o'e ip. Imẽnpuye ade em jebuwuy'ũm pima, o'jekõn g̃u ip. Tarekrek pupuap pewi jepit puje, o'jekõn g̃u ip ade em jebuwuy'ũm pima. Ade ma ajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekuku'uk osodop ip- -kuyjeayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃. Imẽnpuxim soat em ma kopo'abi wuywuy'uk ip osodop, kamuti'abi wuywuy'uk tak ip osodop, kajarão'abi wuywuy'uk tak ip osodop. Jesus eju etaybitbinayũ bit ade em'ũma o'jewebuwuy jekõn pima- -pũg̃ em ã. Fariseuyũ iboap o'jojojo.o( YFariseuyũ o'je'awero ip Jesus kay, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak- -Jerusalém ka bewiayũ.'38Ag̃oka dag̃ Jesus oeku, ikabog̃atka dag̃ tak, biopak kukukayũ ka dag̃ tak. Yajẽm puje jebureyũ iwãtaxipipiayũ o'jomõg̃ je'aweroroap pe. — Ãg̃ esay ukpi oceg̃ucay — io'e ip Jesus pe. Soat ip o'je'ada o'g̃ucay'iayũ. Soat iwãtaxipipiayũ xipat o'e.@&y7Daudaum o'ju ip uk'a'a dag̃ iwãtaxipipiayũ dakoykoy. O'tujowat ip Jesus kay. Dobaptup ceje o'tujowat ip. Iwãtaxipipiayũ o'tujowat ip adeayũ o'e “Jesus omuyku ijoce” iap pe.U%#6Kobe bewi ijẽm isum ma ip itaybit o'e teyũku Jesusyũ iam ibo ka watwat.$}5Iodi mudek puje ip, Jesusyũ oajẽm Genesaré eipi be. O'jemũg̃ ip ebikopap pe. Kobe ip o'g̃ukirik ka'oririt pe.z#m4Ixe kabido o'subidomupon iap o'jojojo ip. Inaka teku Deus a'õbacaap kug̃ jekukum iap kay itabut g̃u ip. Pão'a o'yamu'acog̃ iap o'jojojo ip. Inaka: — Ka'ũma ma ite jo'i ya'õbuyxi — i'ũmg̃u o'e ip.Itabut g̃u o'e ip cekay.1"[3Ibocewi Jesus oõm kobe be ceweju ip. Kabido o'subido'ũm g̃ebuje bit. Dao ma o'tipon. Imẽnpuye o'jekuy ip. Yag̃uybabi'ũm o'e ip. O'jojojo g̃u buk ip imẽg̃at.l!Q2Iparara jĩjã ip o'e. — Eya'õcam cuy epesop! Eypararam g̃u juy! Õn ã! — Jesus o'e. 1Jesus o'jojojo ip idibi adopa dag̃ xĩg̃xĩg̃ pima. Tũybe ite axik iãn o'e ip. Jesus co buje soat ip o'jewãwã jeparara pibun.70Jesus ip o'jojojo- -kobe dag̃ayũ- -tibicũg̃ peayũ. Pipim jekoykoy o'e ip kabido o'subidoajẽm topabe buye. O'ju cekay ip kabiakabia'i bima- -kaxi jẽm awap ma. Kuyg̃u o'ju tibicũg̃ peayũ kay. O'kop co'a dag̃wi. Idibi adopa dag̃ xĩg̃xĩg̃ o'ju. Cekay ip o'ju. /Kabiok pima Jesus jag̃epũg̃ ma o'e kapurũg̃ pe. Imẽnpit kobe dag̃ayũ iodi bicũg̃ pe o'e ip- -ceweju etaybitbinayũ.U#.Tuk'a be adeayũ muju buje, Jesus o'ju co'a kay jekawẽn ãm Deus eju.-G̃ebujeap tomukadi: — Epeõm cuy kobe be — Jesus o'e jeweju etaybitbinayũ be. — Wĩnãbu epeju owap. Betsaida ka kay juy epeju — io'e. Jesus “Eyduk'a be juy epeyepit,” i'e'em pima adeayũ be, ceweju etaybitbinayũ o'ju wĩnãbu.  ,  +  *$A) (41-44) G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jebay eju- -Deus eju. Pão'a o'yabu. Axima dak o'jat xepxep. Ixe dak o'jeapũn kabi kay. O'jekawẽn Deus eju.@y(Soat ip awerom oabikbik. Ade jĩjã osodop ip. Pũg̃ eawero 50 be wuyjuyũ osodop ip. Wara'at eawero 100 be osodop ip. Wara'at eawero 50 be osodop ip. Wara'at eawero 100 be osodop ip. Ade jĩjã osodop ip. 5000 ag̃okatkat osodop ip- -pão'a omayũ. Ixeyũ tayxiyũ dak ya'om, ipotpoyũ dak, taxityũ dak.Z-'— Epe'e juy adeayũ be “Epabik cuy tip kireat ceje,” i — Jesus o'e.T!&— Pebũrũ'a eyju pão'a kug̃? Epeju buk eyetaybit am — Jesus o'e. O'ju ip jetaybit am. Itaybit puje ip o'jepit. — 5 be pão'a kug̃ oceju, xepxep axima kug̃ tak — io'e ip Jesus pe.J %— Eyju ma ixan epeg̃ũm cebe ip — Jesus o'e cebe ip. — Apẽntak pão'a oceyabu soat xat'am? — io'e ip. — Pão'a deim kuka o'e teibog̃ cĩcã. 200 dinheiro isurũg̃at kuka o'e- -prata mug̃ẽg̃ẽ — io'e ip. (Pũg̃ dinheiro isurũg̃at prata mug̃ẽg̃ẽ pũg̃ kabia ekapikapteim osunuy).}s$— Adeayũ juy eg̃uypit ag̃oka kay — io'e ip. — Eg̃uypit ip ikatẽg̃atka be jexat pu am — io'e ip.&E#Kaxi ipi tẽg̃ pima ceweju etaybitbinayũ o'ju Jesus kay. — Ijoce ya'ũmg̃u uk'a — io'e ip. — Ka'ũmg̃u wuyxan. Kuy katpuje jĩjã — io'e ip.N"Kobe bewi jejẽm puje, Jesus ade jĩjã o'jojojo. Itabotaidabotbot o'e cekay ip. — Teyũku ovelhayũ buxim oxe- -jekukat'ũmayũ buxim — Jesus o'e jewebe ma. Ade ma ip o'g̃utaybin.X)!Ijẽm puje ip, ade kapurũg̃ tag̃ayũ Jesusyũ o'jojojo. — Jesus o'jẽm jeweju etaybitbinayũ eju — io'e ip jewewebe. — G̃a'a aju kapurũg̃ tag̃wi ixeyũ dopabe — io'e ip. Imẽnpuye o'jedau ip kapurũg̃ tag̃. O'jedau ip Jesusyũ dopabijuk am. Soat kaka dag̃wi o'ju ip. Jesus ajẽm'ũm awap ma oajẽm ip._7 G̃ebuje o'ju ip uk'a'ũmat kay. Kobe dag̃ ip o'ju. Ixeyũ acã o'ju jebodoy am.W'Ade jĩjã ajẽmjẽm ip o'e Jesus kay, ceweju etaybitbin'ukayũ dak. Cẽmcẽm tak o'e ip cexewi ip. Ixeyũ dak cekõn pa'ore o'e ade ip puye. Imẽnpuye Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Eydaobire jĩjã — io'e. — G̃a'a aju uk'a'ũmat kay jebodoy am. Wuyju acã aju — Jesus o'e cebe ip. — G̃a'a — io'e ip. Ixe be juk o'g̃uju'iayũ o'jepit Jesus kay. Soat cuk o'e'e ip iat o'g̃uwẽn ip cebe, soat cuk o'g̃utaybitbitbin iap tak. )João'ũm e'ũ ãm jekũyjo buje, ceweju oekuku'iayũ o'ju Herodes kay. João'ũm jebit o'tujowat ip. Jebabim o'jomõg̃ ip witabikũy be.m SO'yadujupit parato be. O'yaũm yaypan'isuat pe. Yaypan'isuat o'yadujowat jexi be. O'yaũm cebe.8 iG̃ebuje o'jekawẽn sorara be. — João a juy eya'uk — io'e. — Eyadojot cuy owebe — io'e sorara be ipi kukukat. Sorara o'ju. João a o'ya'uk daomũnmũnap'a be. Ipi kukukat Herodes ig̃uycũg̃ o'e. Ibu'u jĩjã ya'uk an osunuy. — Soat emukaypin cuy og̃ũm ewebe — i juk o'e yaypan'isuat pe jeweju jekõnkõnayũ etabutpe. Imẽnpuye isũsũn o'e jebureyũ buxim. “Oyaũm g̃u ewebe” i'eap puxim isũsũn o'e.NHerodes kay yaypan'isuat o'jepit ipi kukukat kay g̃ebuje bit. — João Batista a juy eyaũm owebe parato be — io'e ipi kukukat pe. — G̃axĩn ma juy eyaũm owebe — io'e jexi a'õbi.>uIxe yaypan'isuat o'jẽm. O'ju jexi kay. — Mamãi, ajo dak ojoojuy? — io'e jexi be. — “João Batista a juy eya'ukat. Eyaũm owebe,” i juy ece cebe — io'e ixi.;o— Deus etabun õn e'em ewebe — io'e. — Soat emukaypin cuy og̃ũm ewebe — io'e. — Ipidase juy og̃ũm ewebe obubut. A'õ kay je'e ip webekitkiyũ — Herodes o'e.oWIbocewi Herodias it oõm peta mug̃ẽg̃ẽap'a be. Ayacat osunuy yaypan'isuat. O'jeda'i'in Herodes etabutpe, ceweju jekõnkõnayũ etabutpe dak. Da'i'iap co buje, icokcok o'e ip. Imẽnpuye: — Ajo-kay ẽn oxewi? — io'e Herodes yaypan'isuat pe. — Emukaypin cuy og̃ũm ewebe — io'e. — Ade obubut weipi be. Ipidaseat ma og̃ũm ewebe — io'e.MG̃ebuje Herodes peta o'g̃ug̃ẽ jekapap kabia kay g̃ebum am. Peta bog̃ cĩcã o'g̃ug̃ẽ ip. Herodes ya'õbuyxiayũ o'tomuwã peta kay jebekitkiyũ. Sorarayũ kukukayũ dak o'tomuwã, Galiléia eipi beayũ dak- -kariwawa ecug̃apap. Peta kabia bima Herodias o'e jewebe ma: — G̃asũ ma João oyaokaat — i.7— João cũg̃ cĩcã — io'e Herodes. — Xipat cĩcã ixe- -ikẽrẽat kug̃ g̃u — io'e. Herodes João muxipanpan osunuy daomũnmũnap'a be yaokaap puxim. Herodes pe João ekawẽn co buje, yag̃uybabi'ũm'ũm osunuy. Inaka João ekawẽn co pin cĩcã osunuy.    3_ (17-19) Kuy bima Herodias Filipe tayxi osunuy. Ikukat Herodes kitpit tayxi osunuy. Herodes pit Herodias o'jat jetayxim. Imẽnpuye João Batista o'e Herodes pe:J Imẽnpit ipi kukukat Herodes Jesus awẽg̃ co buje, imẽn o'jekawẽn. — Oxe bit teku João Batista — io'e. — Kuy bima wemu'a'uk teku. Imẽnpit waram g̃uto o'jetait — io'e.7~g— Ka'ũma — io'e warara'acat pit. — Elias'ũm teku — io'e ip. — Waram g̃uto o'jetait — io'e ip. — Ka'ũma — io'e warara'acayũ bit. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat'ũm teku — io'e ip. — Waram g̃uto o'jetait'iat teku — io'e ip. — Kuyje osunuyiat teku — io'e ip. }G̃ebuje ipi kukukat Herodes Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik soat kaka dag̃ o'jeawẽg̃epõg̃põg̃ puye. Tũybe waram g̃uto o'jetait'iat teku iãn o'e ip adeayũ. — João Batista teku — io'e ip pũg̃pũg̃. — Waram g̃uto o'jetait teku je'ũap tomukadi — io'e ip. — Imẽnpuye Deus a'õbacaam wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ teku — io'e pũg̃pũg̃pũg̃.| Ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmujẽm ip soat pewi. Ixepti o'timõg̃mõg̃ ip iwãtaxipipiayũ a jeje imu'ada am.B{} Imẽneju 12 beayũ o'ju. Ade mukũyjojom oekukuku ip kawẽn idipan. — Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap epeyepere juy — io'e ip. — Cũg̃ ma juy epeku — io'e ip adeayũ be.z — Pũg̃ka be eyajẽm puje, ibo ka watwat pe eykukpin'ũm pima, wara'atka kay juy epeju — io'e. — Ibo ka watwat eya'ĩjo pin'ũm pima, epejẽm cuy ibo ka bewi. Cẽm pima eyesandália epeg̃upoypoy “Deus pe ipiat pi'ajoat puje eywebe, ocekpiwatpi g̃u oce'e,” i'e'em cebe ip — io'e. — “Eyju ma eyukpiwat Deus ekawẽn kay'ũm puye,” i juy epe'e cebe ip — io'e Jesus.|yq — Pũg̃ka be eyajẽm puje, pũg̃'a be ma epesopsop uk'a be. Pũg̃'a be ma epesop ig̃o ka be bima — io'e.sx_ Eyesandália dak epetujowat — io'e. — Eyewebeat acã eydoti epetujowat- -xepxem pit ka'ũma — io'e.w3— Eyba'ip acã epeyoptujowat eyjuap tag̃ — io'e cebe ip. — Eyxan pit epetujowat g̃u, sacola dak ka'ũma, dinheiro isurũg̃at tak ka'ũma.Zv-Jesus 12 beayũ o'tomuwã jewekay. Xepxepxem ip o'g̃ujuju warara'acat ka dag̃. G̃ebuje o'jekawẽn ceweju ip. — Wa'õbi ma ibiõg̃buk kẽrẽat epeg̃ujẽmjẽm ikug̃ayũ bewi — io'e cebe ip. u htI (5-6) Nazaré ka be bima ade em g̃u Deus a'õbacaap o'g̃ubapuk, itabut'ũm ip puye.PsImẽnpuye Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Soat ka dag̃acat ibuyxim ma Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kug̃ — io'e. — Jaypanap ka beayũ bit ibuyxim g̃u ikug̃ — Jesus o'e cebe ip.8ri— Ig̃o g̃u du karepig̃a? — io'e ip. — Maria it ma g̃oku. Tiago wag̃o ma g̃oku. José wag̃o dak. Judas wag̃o dak. Simão wag̃o dak — io'e ip. Iixĩtyũ dak ijoce ma wuyweju ma — io'e ip. — Wuyju bit kũyjobin g̃u juy ajop ixe a'õ kay, ixe wuyjo'iat puye — i napa ma o'e ip.`q9Sábado bima ade o'g̃utaybin Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Jebodoydoyap kabia be ip o'g̃utaybin. Ade ixe ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Ya'õpicũg̃cũg̃ ip o'e cekawẽn kay. — Apẽntak ig̃o ag̃okatkat itaybit soan kawẽn? — io'e ip jeweweju. — Abu dak ixe o'g̃utaybitbin? Wuywebe i'e ba'oreap mubapukpug̃ g̃oku — io'e ip.ep EJesus o'ju ibocewi. O'ju jaypanapka kay. Oajẽm Nazaré ka be jeweju etaybitbin'ukayũ eju.!o;+— Ixan cuy eg̃ũm cebe — Jesus o'e ixi be. — “Jesus waram odaxit'ũm o'g̃utait” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acayũ be — io'e cebe ip.!n;*Ce'ũ topibit waram o'jetait. O'je'ag̃obucẽg̃ g̃ebuje bit. O'kop. O'jexĩg̃xĩg̃. Imẽnpuye o'jojojo'iayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom."m=)Ce'ũat o'subaixik. — Talitá cumi — Jesus o'e ja'õm cebe. (Talitá cumi “Tu'ũ, ag̃obucẽg̃ ece” i õn e'em ewebe iape wuya'õm). l(Wawaayũ itaybit o'e yaypan'isuat'ũm oe'ũ iam. Imẽnpuye Jesus o'jowayway ip. Jesus soat ip o'g̃ujẽm uk'a bewi. Ibocewi Jesus yaypan'isuat'ũm ebay o'tujowat jeweju, ixi dak, ebapũg̃ayũ dak- -jeweju etaybitbin'ukayũ. O'ju ip ce'ũat kay. Oajẽm.2k]'Uk'a be jeõm puje, Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Apẽnpuye eyju wawa? Eya'õkarey jĩjã oxe! — io'e cebe ip. — Yaypan'isuat ce'ũ g̃u- -ixet ã! — Jesus o'e wawaayũ be. Jesus itaybit o'e yaypan'isuat'ũm oe'ũ iam. Inaka waram imutain. Imẽnpuye: — Ixet ã — io'e.2j]&O'ju ip Deus eju kawẽnwẽnap'a kukukat tuk'a kay- -Jairo duk'a kay. Ade osodop ip tuk'a be. Wawa ip osodop. Jewãwãwãm ya'õberen ip osodop yaypan'isuat'ũm cocom.'iG%G̃ebuje Jesus ebapũg̃ayũ acã o'tujowat jeweju. Pedro o'tujowat jeweju, Tiago dak, João dak. João Tiago kitpit osunuy. Ibũrũ ma o'tujowat jeweju.)hK$Imẽnpit Jesus ak'adit ma o'e oe'ũ iap awẽg̃ kay. — Eg̃uycũg̃ g̃u juy eg̃uy — Jesus o'e Jairo be. — Etabun pit cuy eg̃uy okay — io'e.\g1#Jesus puk kawẽnwẽn ma ayacat eju bima, Jairo duk'a bewiayũ oajẽm cekay- -Jairo kay. — Ig̃uje, edaxit'ũm kuy oe'ũ — io'e ip. — Wuymutaybitbin'ukat eg̃uwa'ũm g̃u g̃asũ bit — io'e ip.Pf"Imẽnpuye: — Tũ'ũ, kuy ece'ada etabut okay buye — io'e Jesus. — Ecepit cuy eduk'a be — io'e. — Ecokcog̃ cuy eg̃uy — io'e. — Kuy ece'ada. Xipat ecesũy g̃asũ bit — io'e.ey!Ayacat itaybit o'e Jesus omu'ada iam. Imẽnpit iparara o'e Jesus itakoma je'e okay iap puxixim. Ikarabakbak tak o'e jeparara pibun. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap. — Õn ma esay og̃ucay — io'e cebe. — Ẽn cuk omu'ada — io'e.Vd% Imẽnpit Jesus o'jeakak soat kay. Abu wesay o'g̃ucay iat kudadam o'jeakak.=cs— Tã! — io'e ceweju etaybitbinayũ. — Adeayũ wuymukug̃ukug̃ iap cocom g̃u du ẽn? — io'e ip. — Apẽnpuye ẽn e'em “Abu wesay o'g̃ucay?” i? — io'e ip.b%Wa'õbacaan aco'i og̃u'ada iam itaybit o'e Jesus pit. O'jekorepẽn adeayũ parakpe g̃ebuje bit. — Abu wesay o'g̃ucay? — io'e.maSJesus esay o'g̃ucay warara'acat eta'ũmpi. Cesay mucay'isum ma o'toybucuk. Xipat o'e g̃ebuje bit.R`(-) G̃ebuje o'ju Jesus tẽg̃ adeayũ parakpe- -aweromayũ parakpe.__7 (27-28) Ixe ayacat Jesus iwãtaxipipi mu'ada'adaap awẽg̃ o'yawẽg̃coco.R^Ade wuyanũg̃tata'ukayũ ixe ayacat anũg̃tata'uk ip osodop. Imẽnpit big̃ ma xipat'ũm cĩcã o'e. Soat jedinheiro o'g̃u'ũm janũg̃tataapteim. O'jexere g̃u. Big̃ ma xipat'ũm cĩcã o'e.Z]-Iboce ayacat tak osunuy. Ade koato ma toybucukbucug̃ g̃u osunuy- -12 koato ma.\wImẽnpuye Jesus o'ju ceweju- -Jairo eju. Ibocewi ade ip o'ju Jesus nomuju. Icẽg̃sũg̃ ip o'e ade jĩjã buye.3[_— Tapu, odaxit oe'ũ pin — io'e. — Ejot cuy oduk'a be — io'e. — Ebu juy esubumõg̃ cebe imu'ada am. Esubumõg̃ cuy cebe ce'ũap puxim — io'e Jesus pe.qZ[Judeuyũ e'aweroroap'a kukukat o'ju Jesus kay- -Deus eju kawẽnwẽnap'a kukukat. Ibutet Jairo i osunuy. Taxitxet osunuy. Taxit 12 koato osunuy. Jesus dopabijuk puje, o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap, Jesus ya'õbuyxi cexe buye.YyG̃ebujep Jesus iodi o'timudek ma'g̃uto kobe dag̃. Timudek puje, ade jĩjã ip o'ju topabe ka'oririt pe. Kiiiih.TX!G̃ebuje o'ju jeka kay. 10 beatka dag̃ oekuku: — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm owebewi — i'e'em soat pe. Iboam jekũyjo buje: — Ajo iba'ore cekay- -Jesus kay? — io'e jewewebe.)WK— Ap — io'e Jesus pit. — Oweju g̃u ejot. Eduk'a be juy eju, ebureyũ kay — io'e Jesus cebe. — “Kariwa ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm owebewi,” i juy ece cebe ip — Jesus o'e. — “Kariwa juk xipan okuk,” i juy ece cebe ip — Jesus o'e. — Ha'a — io'e.LVImẽnpuye Jesus oõm kobe be jejẽm ãm. Kobe be iõm puje ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit o'ju Jesus kay. — Eweju õn tak cum — io'e. — Exe ma onuy pin — io'e Jesus pe.^U5Imẽneju: — Ejẽm cuy oceka bewi — io'e ip Jesus pe Gerasa eipi watwat. TIbocewi o'jojojo'iayũ apẽn o'jebapuk iap o'g̃uwẽn oajẽm'iayũ be. — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm ag̃okatkat pewi — io'e ip. — O'g̃uõm dajebaroyũ be — io'e ip. — Oakõm ip iodi be. O'jeabokabok ip. Oap ip — io'e ip.^S5O'ju ip Jesus kay. Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit o'jojojo ip. G̃asũ bit tadaibot g̃u o'e. Xik'i osunuy. Totite o'e g̃asũ bit. Yag̃uysat o'e g̃asũ bit. Imẽneju itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom.R)Imẽneju dajebaroyũ kukukayũ owatwat ip. — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'g̃uõm dajebaroyũ be — io'e ip warara'acayũ be. — Oap ip ade — io'e ip.O'g̃uwẽn ip ikabog̃atka watwat pe, kog̃ũnpi watwat pe dak. Ade o'ju ip apẽn o'jebapuk iap com.ZQ- — Ha'a — io'e. — Epeõm cuy cebe ip — Jesus o'e. Ibocewi ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'jẽm ag̃okatkat pewi. Oõm ip dajebaroyũ be. Ade jĩjã osodop ip dajebaroyũ. Kiiiih. 2000 be aco'i osodop ip. Daudaum o'jenapõn ip co'a pẽnpẽn tag̃. O'kop ip iodi be. Oakõm ip. Jeabokabog̃ oap ip iodi be. Pog̃. Oe'ũ'ũ ip.hPI — Dajebaroyũ be juy eg̃uõm — io'e. — Ãg̃ ocemuõm cebe ip — ag̃okatkat o'e.OO Ade jĩjã dajebaroyũ wurũrũrũg̃ osodop ip iboce co'a dag̃. N  :Mo (9-10) — Apẽn ebutet? — Jesus o'e. L _K7 (7-8) — Ibiõg̃buk kẽrẽat, ejẽm cuy ag̃okatkat pewi — Jesus o'e.JWũywi ma Jesus co buje, ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃at o'jedau Jesus kay. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap ya'õbuyxi cexe buye._I7Kabia bun, ixima bun tak e'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap tag̃ oekuku ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃at. Co'a dag̃ tak oekuku. Soat em jewãwãwãm oekuku. Jewemuwerikwerig̃ wita'am oekuku. Jewemudadaibotbon oekuku. H Ade em Gerasa eipi watwat cuk adi ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃at o'taomũnmũn ip. Correntebum cuk adi o'taomũnmũn ip, cabobum tak. G̃asũ bit taomũn pa'ore ip osodop. Iba'ore osodop ip correntebum tak. Ade em ma juk adi o'taomũnmũn ip correntebum, cabobum tak. Imẽnpit ixe ag̃okatkat correntebu o'subumuwekapkap. Ixe cabobu o'subudakatkat. Ixe muwag̃õn pa'ore o'e soat pe.oGWIxe ukã be g̃u osunuy- -ce'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap pe acã, ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ puye.FwKobe bewi Jesus cẽm puje, ag̃okatkat osodot ce'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap pewi. Ibiõg̃buk kẽrẽat kukat osunuy.UE %Jesus wĩnãbu oajẽm jeweju etaybitbinayũ eju. Oajẽm ip Gerasa eipi be.D3)Iparara jĩjã ip o'e. — Abu dak sute? — io'e ip jewewebe. — Cekawẽn acã kabido o'subidomu'ũm! Dao ma o'timupon iodi! — io'e ip. C (Imẽneju Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. — Apẽnpuye dak eyparara? Eyetabut g̃u du Deus kay? — io'e.7Bg'Jesus o'ãy. G̃ebuje Jesus kabidoxixi o'g̃ukorẽm. — Ebidopon! — io'e kabidoxixi be. — Edipon! — io'e iodi be. Kabido dao ma o'subido'ũm. Tipo o'e iodi.iAK&Imẽnpit Jesus ixet osodop kobe ukpu be. Ixet jadipi jeje. G̃ebuje ceweju etaybitbinayũ Jesus o'g̃uwurũg̃. — Ocemutaybitbin'ukat! Ak'adit ma du ẽn ocekay? — io'e ip. — Je'ũm wuyju! — io'e ip cebe.?@w%G̃ebuje kabidoxixi oajẽm cekobe kay. O'subidoajẽm cekay ip- -Jesus kay, jewejuayũ kay dak. Kobe be diõmõm o'e tipodoyat. Kobedi tibog̃ o'e. Kobe munopapũn ojuy o'e idibim.2?]$Ceweju etaybitbinayũ o'jewemuwẽn ip adeayũ be. Jesus kuy kobe be osunuy. Jeweju etaybitbinayũ o'tujowat jeweju. Warara'acayũ dak o'timudek jekobe dag̃ ma ip.>#Ixe kabia kabiog̃kabiog̃'i bima, Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinay'u be. — G̃a'a iodi wĩnãbu aju — io'e.t=a"Adeayũ mutaybitbin pima wuymutaybitbinap ekawẽn acã o'g̃uwẽn- -kawẽn iba'arẽmat acã. Jeweju etaybitbinayũ mutaybitbin pima bit, ibapug̃ ma o'g̃utaybin ip. Kawẽn iba'arẽmat g̃u o'g̃uwẽn cebe ip- -ibapukat ma.<1!Jesus ibo ekawẽn puximat o'g̃uwẽnuwẽn adeayũ be. Deus soat kukukan je'e iap ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip. Imẽnpuye itaybit put ip.T;! Wara'at kadai bodi ma aypapan e'em. Tãkubog̃ e'em. Wasũ jedopi mõg̃mõg̃ tãku jeje — io'e. — Imẽnpuxim g̃asũ Deus pũg̃pũg̃ayũ kukukat. G̃uyjom pit adeayũ kukukan je'e — io'e.>:u— Deus soat ipi dag̃acat kukukan iap mostardada buxim- -e da jo'iat puxim. Ipi be taida buje, ta'ĩt ma mostardada. Warara'ata bodi ma ta'ĩt ma. Aypapan cĩcã taida buje bit.*9MJesus waram o'jekawẽn. — Deus ade jĩjãayũ kukukan je'e — io'e. — Ajo-buxim xe'e je'e? Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop iboap ekawẽn kay — io'e. l }}{zz yyQwwvmvutt@sbrqpp-nmllplk{j+iIhhIgvff\exdd+ccb9a``L`@__^O]\R\[zZ&Y9XXWVV6UTTS^SQQ^POOO;N|NMxLK\JJ5HH~FFESDCBB8AA@===<:9928876j5J4338220/.}--0,|+*)((S('C&%$#""!!V9BSNL k_Sa6  R m Rwl } Saduceuyũ o'ju Jesus kay g̃ebuje bit. Tũybe wuye'ũ buje waram acejetait g̃u iãn o'e ip. O'jekawẽn ip ceweju.Z - — Cemuojuyjuy epeg̃ũm César be- -wuyeipi kukat pe — io'e. — Deus pe dak cuy epeg̃ũm cemuojuyjuy — io'e Jesus. — Itaybitbin ma o'jede — io'e ip jewewebe.Iba'ore o'e ip cebe ya'õbu am.C  Dinheiro isurũg̃at o'tojot ip cekay. — Abu-biõg̃buk ija be dinheiro be? — io'e. — Abu-butet tak ija be? — Jesus o'e. — César biõg̃buk, ibutet tak — io'e ip.' Aceteida xe'e? Aceteida g̃u xe'e? — io'e ip. César ip o'jomuyat pin Jesus pe. Imẽnpit Jesus itaybit o'e wa'õmuwarurun ojuy ip iam. — Apẽnpuye eyju wa'õmuwarurun ojuy? — io'e. — Dinheiro isurũg̃at cuy epetojot owebe. Ojojo buk — io'e Jesus.A{ Oajẽm ip. — Kariwa — io'e ip. — Soat em ẽn icẽmãn e'em — io'e ip. — Apẽn Deus ibikuy ocewebe jeku am iam ẽn ocemutaybitbin — io'e ip. — “Ig̃o du xipat exe?” i'ũmg̃u ẽn e'em warara'acat pe emutaybit am. Kacũg̃ kadiat cocoap tomuju g̃u ẽn e'em “Teku xipat” i — io'e ip. — Roma ka kukat wuyedinheiro ojuyjuy cebe teidadam- -César be. Teida buje wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u kuka ajeku?W' G̃ebuje Judeuyũ kukukayũ Fariseuyũ o'g̃uju ip Jesus kay. Iecug̃ap Herodes ebekitkit tak o'g̃uju ip cekay. Ixeyũ o'g̃uju ip Jesus a'õmuwarurun ojuy. “Ẽn iecug̃ap muymuy” i'e ojuy osodop ip. Iboap ekawẽn co buje: — “O'yaxik'iayũ buxim eyju!” i'e ojuy osunuy Jesus wuywebe — io'e ip jewewebe. — “Tip ipot o'yaoka'iayũ buxim eyju” i'e ojuy osunuy wuywebe — io'e ip jewewebe. Jesus daomũn ojuy o'e ip. Imẽnpit iparara o'e ip ixe daomũnap puxim adeayũ buxim iparara buye. Imẽnpuye Jesus o'suiwat ip- -taomũn ojuyayũ. Ixeyũ dak o'jẽm.(I Iboap xipat cĩcã wuyxe, Deus imẽn o'e buye, i'e'em Deus ekawẽntup. Iboaptup epetupcoco g̃u du? — io'e Jesus cebe ip- -Judeuyũ kukukayũ be.a; — Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Uk'a muymuy'ukayũ o'e “Ite'a xipat g̃u wita'a” i, i. Yakẽrẽ o'e cexe ip, i. O'yaxik ip, i. Warara'acat pit o'e “Ite'a yadip ma” i, i. Uk'a muycemucemap'am o'e, i.a; — “Ãg̃ puk jeedop ip,” i du je'e uva dip iwat? — io'e Jesus Judeuyũ kukukayũ be. — Imẽn g̃u je'e! Ixe je'ju jekadaidip wiwi'ukayũ aoka am — io'e. — Warara'acayũ jomuy uva dip wiwian — io'e.-S — G̃ebuje ipot o'jat ip. O'yaoka ip. Pog̃. Oe'ũ. Xik. Ijebit o'joxik ip uva dip pewi — io'e Jesus.Imẽn wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip.wg — Imẽnpit uvadip wiwi'ukayũ o'jekawẽn jeweweju. “Ak'i! Kadai iwat ipot omuyku!” io'e ip jewewebe. “Cebay e'ũ buje, ite ma kadai iwan je'e. G̃a'a ayaoka. Wuyju ma uva dip iwan ace'e!” io'e ip jewewebe — io'e Jesus.O — Pũg̃ ma o'jepoyat cexe- -ipot acã — io'e Jesus. — Cexe ikukpin cĩcã osunuy. Amãm jekpot ma o'g̃uju. — “Ibuyxim ip okpot jukuk,” kadai iwat o'e jewebe ma — io'e Jesus.~# — Waram g̃uto warara'acayũ jebuywatwat'ukayũ o'g̃ujuju. Pũg̃pũg̃pũg̃ ma imujujum. Imẽn ma ikẽrẽm ip o'jukuk. Pũg̃pũg̃ o'yamupãupã ip. Warara'acayũ o'yaokaka ip. Pog̃. Oe'ũ'ũ ip. O'jepit ip jebui pug̃ ma kadai iwat kay — io'e Jesus.*}M — Waram g̃uto wara'at jebuywatwat'ukat o'g̃uju. O'yamupãupã ip. Warẽmtaksug̃ ip o'e cebe. O'jepit ip jebui pug̃ ma kadai iwat kay — io'e Jesus.|- — Imẽnpit tip wiwi'ukayũ ibuywatwat'ukayũ o'jat. O'yaokaka ip. Ibui pug̃ ma ip o'g̃uypit kadai iwat kay. Oajẽm ip — io'e Jesus.B{} — Yabubuap ekaxi ajẽm puje, kadai iwat jebuywatwat'ukayũ o'g̃uju tip wiwi'ukayũ kay jekadai'a bu am. — “Oxat'a juy epeyadujupit okay,” io'e cebe ip — io'e Jesus.8z k G̃uyjom Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Ag̃okatkat uvadip o'tiptaida — io'e Jesus. — Tiptaida buje, korara o'g̃ug̃ẽ. Uvadip koreren korara o'jomuy. Uva'abidi muwesõg̃sõg̃ap o'g̃ug̃ẽ. Uvadip wiwiap'a o'yamuy- -umat'a. Warara'acayũ o'jomuy tip wiwi an. Uva'a'in kuka o'yaũm tipwiwi'ukayũ be ya'ade tip wiwiapteim. Wara'at'a'in kuka o'yabu jexat'am. Kadai iwat wara'at ka kay o'ju.]y3 !Imẽnpuye: — Ocetaybit g̃u — io'e ip Jesus pe. — Ka — io'e. — Abu-a'õbi João Batista oeku iap epeg̃uwẽn g̃u owebe. Õn tak abu-a'õbi õn jekukum iap og̃uwẽn g̃u eywebe — io' e.Dx — “Ijodiat a'õbi,” i wuy'e buje bit, adeayũ kuka itakoma jĩjã o'e wuykay — io'e ip. — Soat ip itabut João Batista'ũm Deus a'õbi oekuku iap kay — io'e ip jewewebe.nwU Iboap co buje o'jekawẽn cĩcã ip jeweweju. — Apẽn kuka ace cebe? — io'e ip jewewebe. — “Deus a'õbi” i wuy'e buje, “Apẽnpuye dak eyetabut g̃u epesop cekay?” i kuka o'e Jesus wuywebe — io'e ip jewewebe. v   u  t3  (28-30) — Abu-a'õbi ija'a beacat eg̃ujẽm? — io'e ip Jesus pe. — Abu dak “Eg̃ujẽm cuy,” i juk o'e ewebe? — io'e ip cebe.Rs Oajẽm ma'g̃uto ip Jerusalém ka be. Deus eju kawẽnwẽnap'a ekorara be xĩg̃xĩg̃ pima paĩyũ kukukayũ o'ju Jesusyũ kay, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, Judeuyũ kukukayũ dak.Ir  — Apẽn cuk adi warara'acat pe ikẽrẽm eykuk iap kay eyag̃uyba'ũm'ũm pima bit, Deus tak yag̃uyba'ũm g̃u apẽn cuk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay — io'e Jesus.q — Deus eju kawẽnwẽn pima, eyag̃uyba'ũm cuy epesop apẽn cuk adi wara'acat pe ikẽrẽm eykuk iap kay. Eyag̃uyba'ũm puje, eyebay dak kabi beat yag̃uyba'ũm apẽn cuk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ iap kay. Ikẽrẽat ju'uk eywebewi — io'e Jesus.p — Deus xewi iojuy buje, eyetabun cuy epesop “Ite ma Deus je'g̃ũm owebe” iap kay. Eyetabut pima, epejat ma — io'e.~ou — Deus kay eyetabut pima, “Wede ece ijocewi” i'e but eywebe co'a be, “Idixidi be juy aakõm” i dak — io'e. — Eyetabut pima, Deus co'a yamuakõm idixidi be — io'e. — “Yaakõm paxi?” i ey'e'ũm pima, yamuakõm tak — io'e.;nq — Eyetabun cuy epesop Deus kay! — io'e Jesus.Cm Pedro g̃ebum o'e “G̃asũ bit a'a'e g̃u ecesũy” io'e iap kay. — Ocemutaybitbin'ukat, ak'i ece! — io'e Pedro. — Eyopmukorẽmiat'ip o'yopkaraw- -figueira'ip — io'e.}ls Kabia'isu ma o'kop ip. O'jẽm ip ma'g̃uto. O'kap ip figueira'ip tẽg̃ ma. O'yopkaraw g̃asũ bit tãbu dag̃wi.lkQ Katpuje Jesusyũ o'jẽm ikabog̃atka bewi. O'jepit ip Betânia ka be jexet am. Xet. O'xet ip.j) Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo paĩyũ kukukayũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Itakoma jĩjã o'e ip cekay. “Apẽntak Jesus aceyaoka?” iap kay ip o'jewag̃uy. Adeayũ bit “Jesus itaybit cĩcã Deus ekawẽn ocemutaybit am” i'e'e'uk osodop ip. Imẽnpuye paĩyũ kukukayũ iparara o'e ip Jesus aokaap puxim. — Apẽn tak iba'arẽm ma Jesus aceyaoka? — io'e ip jewewebe.Wi' Uk'a beayũ mutaybitbin o'e. — Imẽn e'em Deus kawẽntup: Oduk'a soat ka dag̃wiacat oweju kawẽnwẽnap'am je'e, i'e'em Deus ekawẽntup. Imẽn e'em Deus ekawẽntup — io'e Jesus. — Eyju bit oduk'a be ajẽmjẽmayũ mug̃uykukukum dinheiro bu am. Imẽn oduk'a epeyamuwexat ibukurukat dopdopap'am — io'e. h — G̃asũ bit cuy eybubut epetujukap g̃u Deus eju kawẽnwẽnap'a dag̃- -yabog̃at'a dag̃ — io'e ya'õpurug̃ cebe ip.g  G̃ebuje Jesusyũ oajẽm ma'g̃uto Jerusalém ka be. Oõm ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Itakoma o'e wuyjuyũ mug̃uykukuku'ukayũ kay- -uk'a eaki korerenayũ kay. Puca deidada'ukayũ o'g̃ujẽm uk'a bewi, puca bubu'ukayũ dak. Wũn'i. Jesus dinheiro mutrokakan'ukayũ emesa o'g̃uy'at. Wũn'i. Pukaso deidada'ukayũ abikbikap tak o'g̃uy'at jetakoma pibun. f G̃asũ bit a'a'e g̃u ecesũy wuyjuyũ be ya'oap puxim! — io'e Jesus yop pe. Ceweju etaybitbinayũ iboap o'ya'ĩjojo ip.+eO Wũy wi figueira'ip o'yopcoco- -yoptuptepat'ip. Yajom o'ju ya'a'e paxi iam. Yop xe yajẽm puje o'yadobuxik g̃u. Tup acã o'tuptobuxik ya'a'e g̃u buk puye.Md Kuyaje Jesusyũ o'jẽm Betânia ka bewi. Cucum pima Jesus ire o'e.cw G̃ebuje Jesus oajẽm Jerusalém ka be. Oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. O'jeak soat kay- -uk'a beat kay. O'ju jeweju etaybitbinayũ eju, Betânia ka be jexet am. O'ju ip katpuje jĩjã buye. Xet. O'xet ip Betânia ka be.1b[ — Teku ijodiacat kukukan jeenuy apẽn cuk adi Davi wuy'ajoreyũ kukukan osunuy iap puxim. Deus ya'õbuyxi jĩjã. Idip cĩcã! — io'e ip Jesus mucokcokcog̃.taa Jesus wap iju'ibiyũ o'jewãwã ya'õberen icokcok cĩcã buye, tomujuayũ dak. — Deus xipat cĩcã! — io'e ip. — Teku omuyku Deus a'õbi! — io'e ip ya'õberen. — Deus a'õbacaap kug̃ teku! Teku xipat cĩcã — io'e ip.#`? Adeayũ jeekabek o'g̃upayapaya ip Jesus ajẽmap tag̃ e dag̃. Warara'acayũ uktup o'tuptakat kog̃ũnpi dag̃atup. O'tupmõg̃mõg̃ ip e dag̃. — Wuyekabek ajomõg̃ cuy e dag̃ — io'e ip. — Ya'õbuyxiat omuyku! Uktup atupmõg̃ ixe dobede am — io'e ip jewewebe._ Jumento o'tujowat ip Jesus kay. Jeekabek ip o'jomõg̃ jumento ukxabi jeje. Jesus oabik iekabek ceje jumento ukxabi jeje.:^m — Ocekariwa buk cekay darem ma — io'e ip. — G̃axĩn ma waram ocetujupit eykay — io'e xepxepayũ cebe ip. — Ha'a. Epetujowat — io'e iboceayũ xepxepayũ be.O] — Apẽnpuye eyju jumento dujowan? — io'e iboceayũ cebe ip."\= O'ju ip. Oajẽm ip jumento kay. Jumento o'tobuxik ip- -yaypan'isuat. Uk'a ukpibubu be o'tobuxik ip. Ikirik xintabi be o'tobuxik ip. O'g̃uwekap ip.S[ — “Apẽnpuye eyju jumento dujowan?” i'e buje eywebe ijoceat, “Ocekariwa buk cekay darem ma,” i juy epe'e cebe. “G̃axĩn ma waram ocetujupit eykay,” i juy epe'e cebe — io'e Jesus.bZ= — Epeju juy ag̃oka kay- -wuywapatka kay — io'e cebe ip. — Eyajẽm'isu ma jumento epetobuxik- -yaypan'isuat, ikirikat, yakpi jeje ibit'ũmat. Epeg̃uwekap cuy — io'e. — Epetojot cuy okay — io'e cebe ip.nY W Jesusyũ oajẽm Jerusalén ka be. Jerusalém ka tẽg̃ pima ip oajẽm Betfagé ka tẽg̃ Betânia ka tẽg̃ tak, Oliveira dip'a tẽg̃ tak. Jesus xepxep jeweju etaybitbinayũ o'g̃uju ikabog̃atka be- -Jerusalém ka be.PX 4— Ecepit cuy eduk'a kay — io'e. — Kuy ece'ada okay etabut puye — io'e Jesus. Ita'ũm tũibit o'jecoan g̃ebuje bit. Dao ma o'e ijojom. Xipan o'jojojo. Ixe dak o'ju Jesus eju e dag̃.0WY 3— Ajo-kay ẽn oxewi? — io'e Jesus ita'ũmat pe. — Ocemutaybitbin'ukat, wecoat pin oce! — io'e ita'ũmat. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ita'ũmat eju.aV; 2Bartimeu jeekabek o'joxik g̃ebuje jecokcok pibun. Dao ma o'ãy. Jesus kay o'jedau.eUC 1Ibocewi Jesus o'jecũ e bidase. — Ita'ũmat cuy etomuwã — io'e Jesus adeayũ be. Ita'ũmat o'tomuwã ip. — Epararam g̃u eg̃uy! — io'e ip cebe. — E'ãy. Jesus enomuwãwãm — io'e ip ita'ũmat pe. T  0Imẽnpuye adeayũ ita'ũmat o'g̃ukorẽm. — Ecemũg̃! — io'e ip. — Ecewãwã g̃u juy! — io'e adeayũ Bartimeu be. Imẽnpit big̃ ma o'jewãwã ya'õberen. — Jesus! Davi'ũm naxeg̃ebit! Etabotaidabotbon cuy eg̃uy okay — io'e.AS{ /— Jesus Nazareno omuyku — io'e ip kapkamayũ Bartimeu be. Iboap co buje, ita'ũmat o'jewãwã Jesus kay. O'jewãwã ya'õberen. — Jesus! Ẽn Davi'ũm naxeg̃ebit — io'e — wuye'ajojoyũ'ũm'ũm kukukat naxeg̃ebit — io'e. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy okay! — i o'jewãwã ya'õberen./RW .Ibocewi Jesus oajẽm Jericó ka be jeweju etaybitbinayũ eju. O'jẽm ip Jericó ka bewi wuyjuyũxirixiri eju. G̃ebuje Jesus oajẽm ita'ũmat kay. Ita'ũmat xik'i osunuy e bitakobe. Ibutet Bartimeu i osunuy. Timeu ipot osunuy. Kapkamayũ xewi dinheiro ojuyjuy'uk osunuy ita'ũm puye.PQ -— Imẽntak soat wag̃o õn. Warara'acat pe obuywat am g̃u ojot ijodi. Warara'acat puywatwat'ukan ojot. Adeayũ daxijo am ma ojot. Soat em itabẽg̃ jeedop ip kabi be, oje'ũ buye — io'e.^P5 ,— Ya'õbuyxian pin pima, tei'ũma epeyekapik cuy warara'acat peam — io'e Jesus.wOg +— Eyju bit- -imẽn g̃u juy epeyewekuk. Kariwabog̃ pin pima, warara'acat puywatwan cuy epesop! — io'e.N *Imẽnpuye: — Epesot cuy okay — io'e Jesus cebe ip. — Eyetaybit Judeu'ũmayũ kukukayũ soat em ya'õpurug̃ jebekitkiyũ mujujum iam — io'e cebe ip. — Ikukukayũ soat em e'em “Oca'õbuyxi jĩjã,” i. Big̃ ma ip jebekitkiyũ mukapikpig̃,” io'e.~Mu )Xepxepayũ ekawẽn co buje, warara'acayũ ceweju etaybitbinayũ itakoma o'e ip cekay ip- -Tiago kay, João kay dak.L1 (— Ha'a — io'e Jesus. — Obuxim ma eyju dak ipiat epesupi'ajo — io'e. — Õn g̃u bit e'em: “Abik cuy oba'at kadi oba'ũg̃at kadi,” i. Webay imẽn i'e but. Ixe ma oweju adeayũ kukayũ nuy ãm o'g̃uxipan. Ixe ma je'e abuyũ jabik iboce iap — io'e Jesus.K3 '— Hm hm — io'e ip. — Oceju dak ipiat ocesupi'ajo ebuxim ma. — Imẽn ma — io'e. — Ipiatpi'ajojom pima bit, “Ipiat esupi'ajoat g̃u juy ocewebe,” i du epe'e? — io'e Jesus. — Ap! “Ipiatpi'ajoat g̃u juy ocewebe,” i'ũmg̃u oce'e! — io'e ip.J &— Ap! — io'e. — Eyetaybit pun'ũma eyju iboap ojuyjuy oxewi. Apẽn osupi'ajo iap puxim tu eyju dak epesupi'ajo? — io'e.TI! %— Soat kũyjobit a'õkay bima ãg̃ ocabik exe ixeyũ kuk am eweju- -pũg̃ oce'in eba'at kadi, wara'at eba'ũg̃at kadi — io'e ip. — Soat kũyjobit a'õ kay iap idip cĩcã je'e — io'e ip.9Hm $— Ajo ojuyjuy eyju oxewi? — io'e Jesus. G9 #G̃ebuje Tiago oajẽm Jesus kay, João dak. Zebedeu ipotpoyũ osodop ip. — Kariwa — io'e ip. — Ocemuojuyjuy eg̃ũm ocewebe — io'e ip.5Fc "— Owaywayway jĩjã je'e ip. Jetakomaap pibun ip omuxi. Omupokupok ip. G̃ebuje oaoka ip — io'e. — Xepxep xet kap puje bit, waram g̃uto ocetait — io'e Jesus.uEc !— Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop! — io'e cebe ip. — Jerusalém ka kay cum wuyju. Soat wag̃o õn. Oũm ip okay itakomaayũ be, paĩyũ kukukayũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. “Ikẽrẽat kug̃ ẽn Deus xe, ocexe dak,” i je'e ip owebe — io'e. — “Eje'ũ juy,” i je'e ip owebe — io'e. — Judeu'ũmayũ be oũm ip — io'e.D Waram Jesus je'ũmap o'g̃uwẽn. Jeweju etaybitbinayũ eju cum o'e e dag̃ Jerusalém ka kay. Jesus o'ju koap. G̃asũ ixeyũ o'ju tomuju. Yag̃uybabi'ũm'ũm ip osodop. Iparara osodop ip warara'acayũ ixeyũ nomujuayũ. Jesus 12 beayũ o'tomuwã jewekay.yCk — Ade ya'õbuyxiayũ'in yopicayũm jeedop ip. Ade yopicayũ'in ya'õbuyxiayũm jeedop ip — io'e Jesus. B  )AK  (29-30) — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus. — Eyju okay jĩjã. Eyju kawẽn idipat muwẽn pin cĩcã soat kaka watwat pe. Imuwẽg̃ap ojuy eybubut epere buje, ade epejat wara'at eybubun. Eyduk'a epere buje, ya'ade epeyabu eyduk'am- -100 beat'a. Eywag̃o epere buje, “owag̃o” i epe'e adeayũ be- -100 beayũ be. Eykitpit epere buje, “okitpit” i epe'e adeayũ be- -100 beayũ be. Eyxi epere buje “oxi” i epe'e adeayũ be- -100 beayũ be. Eyebay epere buje “webay” i epe'e adeayũ be- -100 beayũ be. Eyebekitkit epere buje, “webekitkit” i epe'e adeayũ be- -100 beayũ be. Eykat epere buje ade epejat eykan- -100 be. Warara'acayũ je'e itakoma eykay. Ipiat supi'ajoat ip eywebe. Guyjom pit Deus xe epesop kabi be. Soat em epesop cexe eyetabẽg̃ — io'e.K@ — Kariwa! Kuy soat ocesuiwat eweju jeku am — io'e Pedro.7?g G̃ebuje Jesus o'jeak cekay ip. — Wuywedaxijo ba'ore soat em Deus xe wuydop am — io'e cebe ip. — Deus pe bit wuydaxijo but. Soat i'e but Deus pe — io'e Jesus.]>3 Jewag̃uymug̃ẽg̃ẽm o'e ip. — Abu be dak jewedaxijo but? — io'e ip.}=s — Camelo ikap pa'ore awi daobi'atok tag̃. Imẽnpit ibodi ma iba'ore ibubut adeat õm ãm kabi be — io'e.g<G Ceweju etaybitbinayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom cekawẽn co buje. Imẽnpuye Jesus o'jekawẽn ma'g̃uto ceweju ip. — Tapupuyũ, iba'ore jĩjã ijodiacat õm ãm kabi be. Ibu'u ip Deus a'õ kay am — io'e.|;q Imẽnpuye Jesus jakokoreren o'jeak adeayũ kay. Ixe dak o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. — Iba'ore jĩjã ibubut adeat õm ãm kabi be — io'e. — Ibu'u jĩjã ip Deus a'õ kay am, itabut cĩcã ip jebubut kay buye — io'e.,:Q Cekawẽn co buje ig̃uycũg̃ cĩcã o'e. Itakoma dak o'e. Ig̃uycũg̃ ma o'jẽm Jesus xewi ibubut ade jĩjã buye. Tacup o'e jebubun. O'ju g̃u Jesus eju.A9{ Jesus xe ibubut adeat ikukpin cĩcã o'e. — Wara'an puk ece g̃u — io'e. — Eju — io'e ibubut adeat pe. — Soat ebubut cuy eteida. Ibo juy dinheiro tei'ũma eg̃ũm tadaybocayũ be — io'e. — Imẽn e'e buje, ade je'e ebubut kabi be — io'e. — Imẽn e'e buje juy ejot oweju — io'e Jesus.T8! — Kariwa, soat ijop ekawẽn tag̃ ojekukuku bekin pin ma — io'e. 7 — Kuy etaybit apẽn Moisés o'e wuye'ajojoyũ'ũm'ũm pe iam — io'e. — Imẽn o'e: warara'acat epeyaoka g̃u juy, i; wara'acat tayxi kay g̃u juy, i dak; eybukurug̃ g̃u juy epesop, i dak; napa g̃u juy epe'e, i dak; warara'acat epeg̃ug̃uykukuku g̃u juy, i dak; xipan cuy eyebay epejukuk, eyxi dak, i dak. Imẽn Moisés o'e kuyje. Kuy etaybit ijom soan — io'e Jesus.|6q — Apẽnpuye ẽn e'em owebe “Xipat cĩcã ẽn,” i? — io'e. — Ka'ũmg̃u xipacat- -Deus acã — io'e.45a Ibubut adeat o'ju Jesus kay. Jesus cu ojuy bima ag̃okatkat daudaum oajẽm cekay- -yaypan'isuat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap, Jesus ya'õbuyxi cexe buye. — Kariwa, — io'e. — Ẽn xipat cĩcã. Soat em Deus xe onuy pin wetait. Apẽntak oce soat em cexe onuy ãm? — io'e Jesus pe.o4W Bekicat o'yakobot. O'jekawẽn Deus eju. — Bay, xipan cuy iteyũ bekitkiyũ ejukuk — io'e.13[ — Icẽmãn õn e'em eywebe. Bekitkit ibu'u g̃u Deus pe jekuk an. Deus pe eykuk an eybu'u bima, Deus xe g̃u epesop soat Deus a'õ kay kũyjobit pima — io'e.f2E Jesus itakoma o'e jeweju etaybitbinayũ kay bekitkit tujowat ojuyacat o'g̃ukorẽmrẽm ip puye. — “Bekitkit g̃u juy epetujowat Jesus kay,” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e cebe ip. — Ãg̃ jeedot ip okay — io'e. — Ixeyũ buximayũ jeeõm kabi be soat Deus a'õ kay kũyjobit pima. Jeeõm ip ibu'u'ũm puye ip Deus pe jekukan — io'e..1U Iboceayũ je'iyũ o'tujowat ip Jesus kay Deus cuy xipan jeykuk i'e am. — Bekitkit g̃u juy epetujowat Jesus kay — io'e ceweju etaybitbinayũ bit cebe ip.0 — Imẽnpuxim ayacat jektop epere buje wara'at pu am jektom, ikẽrẽãn e'em koapat pe jektop pe — io'e cebe ip.x/i — Ag̃okatkat jetayxi epere buje wara'at pu am jetayxim, ikẽrẽãn e'em koapat pe- -jetayxi be — io'e.;.o G̃uyjom uk'a be oõm ma'g̃uto Jesus, ceweju etaybitbinayũ dak. — Ekawẽnpa'arẽm ocexe — io'e ip Jesus pe. — Ocetayxi epeream cuy ocemutaybin — io'e ip cebe.Y-+ Deus xe ip pũg̃ ma. Imẽnpuye eytayxi juy epeyepere g̃u — io'e Jesus. ,  +  (7-8) Imẽnpuye jetayxi bu buje, ag̃okatkat cẽmcẽm jebay duk'a bewi. Jetayxi eju cucum. Jektop pu buje ayacat tak cẽmcẽm jexi duk'a bewi. Jektop eju cucum. Xepxep ma ip. Imẽnpit pũg̃at puxim ip o'e jewekug̃ soat em jeweweju ip cucum puye.#*? — Kuyje bit imẽn g̃u o'e. Kuyje Deus soat o'g̃ug̃ẽ — io'e. — Ag̃okatkat o'g̃ug̃ẽ, ayacat tak. Ixeyũ o'g̃ug̃ẽ xepxem ma jekuku am.T)! — Moisés imẽn o'e eybu'u jĩjã ya'õ dag jekum puye — io'e Jesus.c(? — “Eytayxi epere ojuy bima otayxim g̃u ece g̃asũ bit iaptup cuy epetupmubararak cekay,” i juk o'e Moisés — io'e ip. — “Epetupũm cebe eytayxi be. Tup ũm puje, xipat eytayxi epere am,” i juk o'e Moisés — io'e ip Jesus pe. — Itayxi epereap cũg̃ ma osunuy Moisés xe. Pãm exe? — io'e ip cebe ya'õmuwarurunap ojuy.?'y — Apẽn wuy'ajore Moisés o'e kuyje? — io'e.&7 Fariseuyũ oajẽm. O'jekawẽn ip ceweju ya'õmukorẽm ojuy. — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ tu wuytayxi epereperem? — io'e ip Jesus pe.N%  Jesus oajẽm Judéia eipi kay. Jordãodi wĩnãbu oajẽm. G̃ebuje ade jĩjã wuyjuyũ o'je'awero ma'g̃uto Jesus kay. Adeayũ mutaybitbin'uk osunuy iap puxim imutaybitbin ma'g̃uto o'e waram.D$ 2— Kawta tayu bima, xipat cĩcã. Tayu'ũm pima bit, xipat g̃u. Apẽg̃ãm tak takug̃ kuka acesop? Taxik am acã. Kawta tayuat pit xipat. Xipan cuy epeyewekuk eyju dak — io'e.#' 1— Wuyju puybit muyunuyun ig̃ẽmap puxim. Imẽnpuxim Deus tak ipiat pi'ajoan wuywebe, wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxixim — io'e. "  0— (Iboce iohe g̃u- -soat em ierep. Daxa dak jepirẽmrẽm g̃u. Iboceayũ soat em ipiatpi'ajojom e'em) — io'e Jesus.o!W /Eyetam ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ pima, epeyeweta'uk cuy! — io'e. — Xipat kuka o'e eyõm ãm kabi be pũg̃ etam tak- -soat ma Deus a'õ kay iap pe. Xipat g̃u kuka o'e eywebe eyxik am daxabog̃ pe xepxep eta bima — io'e.O  .— (Iboce iohe g̃u- -soat em ierep. Daxa dak jepirẽmrẽm g̃u).X) -Ikẽrẽat mujurũg̃ ãm soat em eyju buje, epeyeweidakat cuy — io'e cebe. — Xipat kuka o'e eyõm ãm kabi be eyeicug̃ tak. Xipat g̃u kuka o'e eywebe eyxik am ipiat'ajojoap pe xepxep im ma — io'e.R ,— (Iboce iohe g̃u- -soat em ma ierep. Daxa dak jepirẽmrẽm g̃u).iK +— Eybum ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ pima, epeyewebudakat cuy — io'e. — Xipat kuka o'e eyõm ãm kabi be pũg̃pu bima dak. Xipat g̃u kuka o'e eyõm ãm ipiat'ajojoap pe xepxepu ma- -daxa epirẽm'ũmap pe — io'e.P *— Bekicat mubu'un puje okay itabut am, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ eyju, okay itabucat mubu'un puje. Imubu'un puje, Deus cuy ipiat supi'ajoat eykay. Imẽn ey'e awap, xipat kuka juk o'e wita'a yabog̃at'a mukirik am eyag̃obu eju idibi be eymuakõm. Imubu'un'ũm piam Deus kuka juk ipiat o'supi'ajoat g̃u eywebe — io'e./ )— Icẽmãn õn e'em eywebe. Wara'acat idibi tiũm eywebe tikõn ãm eyju Cristo ebekitkit puye. Deus tak xipacat je'g̃ũm cebe — io'e.6g (— Wuykay itakoma'ũmat wuykadiat — io'e.8i 'Imẽnpit Jesus o'jede: — “Imẽnmẽn g̃u bit,” i'ũmg̃u juy epe'e cebe — io'e. — Wa'õbi wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ pima, dao g̃u kuka omuy — io'e.=s &G̃ebuje João o'jekawẽn Jesus eju. — Kariwa — io'e. — Ag̃okatkat cuk ocejojojo — io'e. — Ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmujẽm o'e ijodiacayũ bewi “Jesus a'õbi õn jemujẽm,” i'e'em — io'e. — “Imẽnmẽn g̃u bit,” i juk oce cebe, ixe wuyweju jekuku'uk'ũm puye — io'e.I  %— Bekitkit xipan cuy epejukuk, eyju webekitkit puye — io'e. — Xipan bekitkit kug̃ pima, xipan okug̃ tak epesop. Xipan okug̃ pima, xipan omudocat kug̃ tak epesop — io'e Jesus.w $Ixe dak bekicat o'subuixik. O'tujuajẽm cepidase ip. O'yakobot. O'jekawẽn ma'g̃uto jeweju etaybitbinayũ eju.5 #Jesus oabik. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy — io'e. — Yobog̃an pin pima, yopican cuy epesop. Soat puywatwan tak cuy epesop — io'e Jesus.   "X) ! (33-34) Ibocewi Jesus o'ju Cafarnaum ka be jeweju etaybitbinayũ eju.b= Imẽn imutaybin ojuy o'e. Imẽnpit pẽg̃ape ite o'e iam itaybit g̃u o'e ip. Ade em cuk adi o'e'e cebe: — Ekawẽn pa'arẽm ocexe — i. Imẽnpuye ibisũsũn o'e ip “Pẽg̃ape ẽn e'em” i'e am cebe.(I (-) — Soat wag̃o õn — io'e. — Oũm ip okay itakomaayũ be — io'e Jesus. — Oaokam ip. Xepxep xet kap puje bit, waram ocetait — io'e Jesus.a;  (30-31) Jesus waram g̃uto je'ũap o'g̃uwẽn je'ũm awap. Jesus Galiléia eipi dag̃ oeku jeweju etaybitbinayũ eju. Imutaybin ojuy ip oeku. Imẽnpuye ibu'u o'e warara'acayũ be itaybit am poce omuy iam.wg — Soat em ma Deus eju kawẽnwẽn'uk'ũm pima, iba'ore wuywebe ite buximat mujẽm ãm — Jesus o'e. Ukã be Jesus õm puje, ceweju etaybitbinayũ o'jekawẽn ceweju. — Apẽnpuye ocewebe axik mujẽm pa'ore o'e? — io'e ip.l Q Imẽnpit Jesus yaypan'isuat o'subaixik. O'g̃u'ag̃obucẽg̃. Yaypan'isuat o'ãy. Xipat o'e.Z - G̃ebuje axik o'jewãwãwã ya'õberen. Ixe dak yaypan'isuat o'g̃ukutukutu jĩjã. O'jẽm cebewi. Yaypan'isuat ce'ũat puxim o'e. Imẽnpuye: — Oe'ũ teku — io'e adeayũ.Tũybe ce'ũ iãn o'e ip.` 9 Adeayũ o'jedau cekay ijo am. Ixeyũ jo buje, Jesus axik o'g̃ukorẽm. — Ejẽm cuy cebewi — io'e wuyjuyũ a'õmu'ũmu'ũm'ukat pe, ya'õpimu'ũmu'ũm'ukat pe. — Waram pit eõm g̃u juy cebe — io'e.  — Wetabut cĩcã g̃u — io'e cebay. — Wetabutsũ ma. Obuywan cuy ece wetabut cĩcã am — io'e ya'õberen g̃ebuje bit.  — “I'e but ewebe bima,” i'ũmg̃u juy ece! Okay etabut pima etaybit ece'e soat i'e but owebe iam — io'e Jesus.O — Bekin pin ma — io'e. — Ade em imuy'at'an daxa be. Imu'akõmkõm idibi be imuy'ũap ojuy. Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay — io'e. — Ocebuywan cuy ece ewebe i'e but pima — io'e.H  — Puju ku ite ekpot o'e imên? — io'e Jesus cebay be.1[ Imẽnpuye yaypan'isuat o'tujowat ip. Jesus co buje, axik yaypan'isuat o'g̃ukutukutu jĩjã. Ipi ju o'at. O'jejorojoro dak ipi ju. Ibidopabok o'jẽm ibi bewi.^5 — Eyetabut g̃u Deus kay — io'e adeayũ be. — Pug̃ũn og̃uy eyxe? Ade koato eyxe og̃uy bima dak, kuka eyetabut'ũm ma epesop okay — io'e. — Yaypan'isuat cuy epetojot okay — io'e Jesus cebe ip.L Axik pe ixe bu buje, okpot muy'at'an. Ibidopabok cẽmcẽm ibi bewi dak, jenũyekũnũykũnũy dak, ibaca'ũm e'em tak — io'e cebay. — Imẽnpuye okpot otojot ekay. Ajẽm awap “Axik cuy epeg̃ujẽm okpot pewi,” i juk oce eweju etaybitbinayũ be. Imẽnpit iba'ore o'e cebe ip imujẽm ãm — io'e Jesus pe. — Ocemutaybitbin'ukat, axik opop okpot pe — io'e pũg̃. — Ixe axik okpot a'õmu'ũmu'ũm, ya'õpimu'ũmu'ũm tak.kO — Oajẽm — io'e Jesus. — Apẽnpuye eyju oweju etaybitbinayũ a'õxikxig̃? — io'e.   Jesus co buje adeayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom. O'jedau ip cekay- -Jesus kay. — Ajẽm tu? — io'e ip Jesus pe.P Warara'acayũ kay, jeweju etaybitbinayũ kay yajẽm puje, ade jĩjã wuyjuyũ o'jojojo yakokoreren ip. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ Jesus eju etaybitbinayũ a'õxikxig̃ o'e ya'õberen.jM — Icẽmãn õn e'em eywebe. Elias co'iat kuy oajẽm. Warẽmtag̃ ma ip o'jukuk. Ikẽrẽm cĩcã ip o'jukuk — io'e Jesus. — O'g̃udadaibotbon cĩcã ip. Kuyjeatup ekawẽn tag̃ ikẽrẽm ip o'jukuk — io'e.i~K — Icẽmãn õn e'em eywebe — Jesus o'e. — Elias co'iat koam omuyku adeayũ muisun ãm. Adeayũ ag̃uymuwarurun je'e itabut am ip Deus kay — io'e. — Kuyje omuwẽg̃aptup ip o'tupmubararak. Imẽn e'em ibodup: Ite ipiat supi'ajo jĩjã, i. Warẽmtag̃ ma ip ixe jukuk, i. Itakoma jĩjã je'e ip cekay, i'e'em ibodup — io'e Jesus.{}o — Apẽnpuye Moisés ekawẽn ocemutaybitbin'ukayũ e'em “Elias koam omuyku,” i? — io'e ip Jesus pe.c|? Imẽneju kũyjobit osodop ip Jesus a'õ kay. O'jojojoiap o'g̃uwẽn g̃u ip warara'acat pe. Imẽnpit jeweweju ma ip o'jekawẽn. — Apẽnpuye ixe o'e “Waram g̃uto ocetait,” i? — io'e ip jewewebe ma.5{c G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. Co'a dag̃wi kopkom pima o'jekawẽn ceweju ip. — G̃asũ g̃u juy epejojojoiap epeg̃uwẽn adeayũ be — io'e. — Soat wag̃o õn — io'e. — We'ũ buje waram ocetait. Waram wetait puje acã juy epeg̃uwẽn epejojojoiap — io'e.z Ceweju etaybitbinayũ jeakag̃ pima, xepxepayũ o'jeu ma'g̃uto- -kabi kadiwi oajẽm'iayũ. Wara'acat g̃u o'jojojo ip- -Jesus acã.Zy- Kabikerereat o'jebapuk. O'g̃uba'arẽm ip Jesusyũ. G̃ebuje Deus o'jekawẽn kabikerereat pewi. — Teku okpot — io'e. — Ikukpin cĩcã oxe. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop ya'õ kay — io'e.Tx! Itaybit g̃u o'e jede am jeparara pibun. Pedro bureyũ dak iparara ip o'e.vwe Kawẽnwẽn osodop ip Jesus eju. Pedro o'jekawẽn Jesus eju. — Ocemutaybitbin'ukat, xipat wuyju ijoceam — io'e Pedro. — Ebapũg̃ xijap cuy ocejomõg̃- -pũg̃ edopam, wara'at Moisés dopam, wara'at Elias dopam — io'e.mvS G̃ebuje aypapayũ'ũm'ũm o'jebapuk iboce. Kabi kadiwi o'jebapuk ip. Moisés o'jebapuk, Elias dak.iuK Cesay isopsep cĩcã o'e. Irut cĩcã o'e. Iba'ore wuywebe say murun am cesay rucap co'iam..tU xet kap puje Jesus Pedro o'tujowat jeweju, João dak, Tiago dak. O'ju ip co'a kay- -yaumat'a kay. Oajẽm ip. O'jeu ip. G̃ebuje Jesus o'jewemuwarurun itabun ip.7s i — Deus soat kukukan pima ka'ũma ma ixe jo'ian je'e ya'õbacaan. Ixe xe ma epesop ixe soat kukukan pima. Ijo'ũm puje epe'ũ'ũ g̃u pũg̃pũg̃ ey'in — io'e Jesus.sr_&G̃asũacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Deus kay jetabucap o'jepere ip. Okay'ũm cĩcã ip. Wa'õ kay g̃u dak. Soat wag̃o õn. “Jesus ebekitkiyũ g̃u oceju bit,” i'e'em ip. Wepit puje õn tak “Webekitkiyũ g̃u eyju,” i oce'e cebe ip. Ocepit ma. Idip cĩcã je'e wepicap. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ eju ocepit- -idip cĩcãayũ eju — io'e.7qi%— Tei'ũmg̃u soat em Deus xe wuydopapteim.p$— Ajo-kug̃ tak epesop soat tarekrek kug̃ ipi dag̃at kug̃, eybiõg̃buk ipiatpi'ajojoap pe imẽnpit? Ka'ũma kug̃ ma! — io'e.7og#— Eybu'u je'ũ ãm owebeam pima, epe'ũ'ũ. Owebeam ey'ũ buje bit, soat em eyetait epesop kabi be eye'ũap tomukadi, kawẽn idipat muwẽn ãm eye'ũ buje dak — io'e.lnQ"G̃ebuje Jesus adeayũ o'tomuwã jewekay, jeweju etaybitbinayũ dak. O'jekawẽn ceweju ip. — Oweju jeku pin pima, eywekay ma eyag̃uyba'ũm cuy; eybu'um g̃u dak cuy je'ũ ãm owebeam; wa'õ dag̃ tak cuy epeku — io'e.Fm!Jesus o'jekorepẽn. Warara'acayũ jojom pima, jeweju etaybitbinayũ jojom pima dak, Pedro o'g̃ukorẽm. — Mũg̃ ece! — io'e. — Satanás ekawẽn puxim ẽn kawẽnwẽn. Satanás tak ibu'u owebe we'ũ ãm adeayũ beam! Deus ag̃uy dag̃ g̃u ẽn jewag̃uyg̃uy- -Satanás ag̃uy dag̃ acã — io'e.%lC Cekawẽnbapuk cĩcã o'e cebe ip. G̃ebuje Pedro Jesus o'tujowat warara'acayũ xewi. — “Oaokaat ip,” i'ũmg̃u juy ece! — io'e Jesus pe.KkJesus jaokaap o'g̃uwẽn jeweju etaybitbinayũ be. — Soat wag̃o õn — io'e. — Ipiatpi'ajom cĩcã õn — io'e. — Judeuyũ kukukayũ okay'ũm cĩcã je'e, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, Judeuyũ epaĩyũ kukukayũ dak — io'e. — Oaokaat ip. Xepxep xet kap puje waram ocetait — io'e Jesus.j— Omuwẽn g̃u juy epe'e — io'e Jesus. — Adeayũ be: “Teku Deus emunaẽ,” i g̃u juy epe'e cebe ip — io'e.eiC— Abu õn eyxe bit? — io'e. — Ẽn Cristo- -Deus emunaẽ ẽn — Pedro o'e. ~~}W|{{zxwvlutsrponm7l:j@j4i2h8ggLe d@cboaa`_^y] \[ZZYXXIWWW VBU)TMSsRQQPONN[MMNLnKJnIuHHRFFDJCBAA:@?>=— Juku! Etikõn — io'e ip Jesus pe. — Ap! — io'e bit. O'tikõn g̃u.{(oJesus o'tujowat ip co'a kay. Gólgota i co'a butet osunuy. (Gólgota ce'ũat aririt'a iape wuya'õm). Oajẽm ip. 'Tujujẽm pima oajẽm ip ag̃okatkat kay. Ag̃okatkat ajẽmjẽm o'e kog̃ũnpi bewi. Ibutet Simão i osunuy. Cirene ka bewiat osunuy. Alexandre ebay osunuy, Rufo ebay dak. — Korosa juy ejukuk Jesus pe ikukap puxim — io'e sorarayũ ixe Simão be.,&QIwaywaywayap epere buje iekabek o'ju'uk ipakpukg̃ũg̃ũnat. Cesay ip waram o'g̃uõm cebe. O'tujujẽm ip uk'a eaki bewi ibamupaya am korosa be imuy'ũ ãm.%O'yamupãupã ip im. O'g̃uxiuxi ip. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip cewap iwaywayway am: — Soat podi ma ẽn a'õbuyxi — i'e'em cebe. $ — Ẽn ma Judeuyũ kukukat! — io'e ip iwaywayway am. — Warara'acat podi ma ẽn a'õbuyxi — io'e ip iwaywayway am.##Iwaywayway am iekabek ip o'g̃uõm cebe- -ipakpukg̃ũg̃ũnat. Widaohobune o'subunemuwakẽn ip yakoreren am. O'jomõg̃ ip yakoreren.Q"G̃ebuje sorarayũ Jesus o'tujowat iecug̃ap tuk'a kay. Tuk'a eaki be o'tujowat. Warara'acayũ o'takoy ip sorarayũ- -jewejuacat'in ma. — G̃a'a ite ma ajowaywayway — io'e ip jebureyũ be.D!Imẽnpuye Pilatos Barrabás o'g̃ujẽmat daomũnmũnap'a bewi. O'g̃ujẽmat adeayũ mucokcokap ojuy. Jesus o'tujowacat sorarayũ be. — Jesus cuy epeg̃upok ixee mug̃ẽg̃ẽbum — io'e sorarayũ be. — Epesubamupaya korosa be imuy'ũ ãm — io'e cebe ip.Imẽn Pilatos o'e adeayũ mucokcokap ojuy.W '— Apẽnpuye osubamupayaat? Ikẽrẽat o'jukuk g̃u teku- -pũg̃ em tak ka'ũma! — io'e Pilatos. Imẽnpit big̃ ma ya'õberen o'jewãwã ip: — Esubamupayaat korosa be imuy'ũ ãm — i.B — Esubamupayaat korosa be imuy'ũ ãm — io'e ip.w — Apẽntak oce ite ag̃okatkat pe- -Judeuyũ kukukat i eyju e'emat pe? — io'e ma'g̃uto Pilatos adeayũ be.       P (8-11) G̃ebuje adeayũ o'je'awero Pilatos xe- -iecug̃ap xe.  ~u (6-7) Ag̃okatkat daomũnmũnap'a be osunuy- -iecug̃ap ebekitkit eju jenopag̃og̃o'ibiyũ xe. Ibutet Barrabás i osunuy. Soat ip cuk wara'acat o'yaoka daomũnmũnap'a beayũ iecug̃ap ebekitkit eju jenopag̃og̃õm pima. Páscoa epeta bima iecug̃ap pũg̃ ma taomũnmũnat mujẽmjẽm'uk osunuy daomũnmũnap'a bewi. Adeayũ emuojuyjuy mujẽmjẽm'uk osunuy.Imẽnpit Jesus mũg̃ ma osunuy. Imẽnpuye Pilatos yag̃uyabi'ũm o'e. — Apẽnpuye mũg̃ ma teku e'em? — io'e jewebe ma. — A'õpicũg̃ cuy ece! Emuymuy jĩjã ip — io'e Pilatos Jesus pe. — Apẽnpuye ẽn jedem g̃u? — io'e Jesus pe.FJesus o'jomuymuy jĩjã ip Pilatos pe paĩyũ kukukayũ.uc— Ẽn tu Judeuyũ kukukat? — io'e Pilatos Jesus pe. — Ẽn imẽn e'em owebe — io'e Jesus.G Kabia isum paĩyũ kukukayũ o'je'awero ip, Judeuyũ kukukayũ dak, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukayũ dak. O'je'awero ip jewawẽ ãm apẽn Jesus aceyaoka iam. Jesus o'subamukirikat ip. O'tujowat ip Pilatos kay- -Judéia eipi kukat kay. Pilatos o'jekawẽn Jesus eju.Z-HSapokay waram o'jede g̃ebuje bit. Pedro Jesus a'õ kay o'jeg̃ebu. — Ijop exima ma: “Ite bure g̃u õn,” i napa ma ece'e ebapũg̃ em — i juk o'e Jesus cebe. — Xepxep em sapokay ede awap: “Ite bure g̃u õn,” i napa ma ece'e — i juk o'e Jesus cebe.Iboap kay o'jeg̃ebu Pedro. O'jewemug̃uycũg̃ cĩcã. O 'tõn.MG— Dapxi ẽn! — i napa ma o'e Pedro. — Ixe bure g̃u õn! Ceweju õn pit ocekuku g̃u — i napa ma o'e. — Õn icẽmãn e'em'ũm pima, Deus cuy ipiat supi'ajoat owebe — Pedro o'e.FImẽnpit Pedro napa ma o'e g̃uto: — Ite bure g̃u õn — i.Ibũnbũn pima iboceayũ o'jekawẽn Pedro eju. — Ocetaybit ẽn. Ejojo oceju ceweju. “Ite bure g̃u õn,” i'ũmg̃u juy ece! — io'e. — Ẽn tak Galiléia eipi bewiat! — io'e.nUEIxe ibuywatwat'ukat waram Pedro o'jojojo iboce. — Jesus bure tedaku! — io'e iboceayũ be.#?D— Õn g̃u! Apên ẽn e'em? Ixe bure g̃u õn! — i napa ma o'e Pedro. Ibocewi Pedro o'ju uk'a ekorara exĩntabi be. Sapokay o'jede g̃ebuje bit.* MCIxe ayacat Pedro o'jojojo jewewewem daxa etako be. O'jeak cĩcã cekay. — Ẽn tak mo Jesus eju ejeku- -Nazaré ka bewiat eju — io'e Pedro be ayacat.p YBPedro mabuk uk'a daxirõg̃ pe bima, paĩyũ kukukat puywatwat'ukat o'ju Pedro kay. Ayacat o'ju cekay.} sAJesus o'g̃uxiuxi ip pũg̃pũg̃ ixeyũ'in jetakoma pibun ma. Jesus o'topamuekabek ip pag̃õm. O'yaokaka ip. — Abu aokakam i ece! — io'e ip iwaywayway am. Jesus pu buje sorarayũ dak jebum o'yaokaka. Soat tag̃ ma o'yaokaka ip.  @X )? (63-64) Iboap co buje paĩyũ kukukat jesay o'g̃uwek jetakoma pibun.5c>— Hm hm — io'e Jesus. — Ixe ipot ma õn — io'e. — Soat wag̃o õn — io'e. — Ojojom epe'e. Xik'i og̃uy Deus xe ibaat kadi. Ixe Deus soat podi ma ya'õbacaat. Cexe õn pima ojojom epe'e. Soat kukukan oce ixe eju. G̃uyjom ijodi waram ojot. Kabikerereat tag̃wi okop — io'e Jesus.B}=Imẽnpit Jesus mũg̃ ma osunuy. O'jede g̃u. — Ẽn tu Deus emunaẽ? — io'e. — Soat wuyju e'em: “Ẽn xipat cĩcã,” i Deus pe. Ixe ipot tu ẽn? — io'e Jesus pe.O— Apẽnpuye ecede g̃u awẽg̃mukẽrẽrẽnayũ kay? — io'e. — Icẽm tu ip e'em? — io'e Jesus pe.eC;Imẽnpit pũg̃ tag̃ g̃u ip o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn- -wara'at tag̃tag̃tag̃ ma.fE:— “Ijop'a Deus eju kawẽnwẽnap'a oyamu'ũm- -ijodiat emuamuy'a oyamu'ũm,” i kuy juk o'e ite ma — i napa ma o'e ip. — “Xepxep xet kap puje wara'at'a oyamuy,” i kuy juk o'e ite — io'e ip napa ma. — “Ijodiat emuamuy'am g̃u je'e,” i juk o'e — i napa ma o'e ip. — Imẽn ixe ekawẽn oceya'ĩjojo — io'e ip napa ma.Z-9Warara'acayũ imẽn napa ma Jesus o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn soat etabutpe.:m8Adeayũ napa ma ip Jesus o'yawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn. Imẽnpit pũg̃ tag̃ g̃u o'yawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn ip- -wara'at tag̃tag̃tag̃ ma. Jesus muymuy jĩjã o'e ip.(I7Ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukayũ warara'acayũ kudadam o'e ip Jesus muymuy am. Ibikuy o'e ip xepxepayũ be pũg̃ tag̃ ma Jesus muy am. Jesus aoka ojuy ip.)6(-) G̃ebuje paĩyũ kukukayũ o'je'awero ip Judeuyũ kukukayũ dak, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Ixeyũ ma ibimãmãayũ coco'ukayũ osodop ip. O'je'awero ip ibimãmãayũ ekawẽn cocoap'a be. O'je'awero ip Jesus xipat g̃u iap mubapukap ojuy yaoka am.W'5 (53-54) G̃ebuje taomũn'ibiyũ Jesus o'tujowat paĩyũ kukukat kay.c~?4Imẽnpit jeekabek o'suiwat jedaomũnap puxim. Toti'ũm ma o'jenapõn jeparara pibun.-}S3Jesus daomũnmũn ip pima ag̃okatkat o'ju Jesus nomuju- -yaypan'isuat. Jeekabek kug̃ acã oeku. Iekabek o'jat ip Jesus daomũnayũ. Yaypan'isuat taomũn ojuy ip.V|%2G̃ebuje soat ip Jesus o'jepere ceweju etaybitbinayũ. Soat ip o'watwat.{}1— Ade kabia adi og̃uy eyxe. Imukũyjojom'uk cuk adi og̃uy Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be — io'e. — Ig̃o'a be g̃u bit eyju odaomũn. Kuy bima o'tupmubararak ip Deus ekawẽntup apẽn ip odaomũn iaptup — io'e. — “Ibabikurukat taomũnap puxim ixe taomũn ip,” i'e'em ig̃odup — io'e. — Imẽn ma odaomũn ip g̃asũ dak — io'e Jesus.Qz0G̃ebuje Jesus o'jekawẽn oajẽmiayu eju. — Eyju dak epesot odaomũn ãm paja kukug̃, eyba'ip kukug̃ tak ibabikurukat taomũnap puxim — io'e cebe ip. — Ibukurukat g̃u õn pit! — io'e.y/Imẽnpuye Jesus ejuat jepaja o'ju'uk iyuk pewi. Paĩyũ kukukayũ ebekit g̃uybuikibi o'sug̃uybuikibika. O'sug̃uybu'uk pajam.@x{.Judas eju oajẽmiayu Jesus o'jat. Cem ma o'taomũn ip.bw=-Yajẽm'isum ma Judas o'ju Jesus kay. — Ocemutaybitbin'ukat! — io'e Jesus pe.^v5,(-) Ixe Judas oajẽm Jesus kay. Ceweju adeayũ oajẽm paja kukug̃, jeba'ip kukug̃ tak. Paĩyũ kukukayũ ixeyũ o'g̃uju Jesus daomũn ãm, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, Judeuyũ kukukayũ dak.7ug+ (43-44) Judas oajẽm Jesus kay. Yajẽm puje, Jesus kawẽnwẽn mabuk osunuy jeweju etaybitbinayũ eju. Ixe Judas 12 beayũ'in osunuy. Jesus eju jekuku'uk osunuy.jtM*Epe'ãy! — io'e cebe ip. — Ak'i juy epe'e! Oũmat omuyku! G̃a'a atopabijuk ip — io'e.Ls)Jesus waram o'jepit bosusu. Waram o'jekawẽn Deus eju. Waram g̃uto o'jepit ebapũg̃ayũ kay. — Eyxet mabuk tu? — io'e cebe ip. — Jebodoydoy mabuk tu eyju? — io'e. — Kuy o'e xexecap! Soat wag̃o õn. We'ũap kabia kay õn ajẽm — io'e. — G̃asũ oũm ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be waoka am.Ar{(Jesus waram o'jepit ebapũg̃ayũ kay. Ixet ip o'tobuxik ma'g̃uto. Itaxeebaca o'e ip xet pibun. — Apẽn tak Jesus pe acejede? Wuyxexet teku wuydobuxik — io'e ip jewewebe.Vq%'G̃ebuje bosusu o'ju waram. Kuyat ekawẽn puxim waram o'jekawẽn Deus eju.p &Ag̃ cuy epesop! — io'e cebe ip ebapũg̃ayũ be. — Xen g̃u juy epesop. Deus eju juy epeyekawẽn eyewebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim- -eywee Satanás a'õ kay kũyjobicap puxim — io'e. — Eybu'u jĩjã ikẽrẽat mug̃ẽ ãm. Imẽnpit ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ eya'õbaca'ũm puye. Imẽneju Deus eju juy epeyekawẽn ixe a'õbacaan kug̃ eyeku am — io'e cebe ip.Oo%G̃ebuje ebapũg̃ayũ kay o'jepit- -Pedro kay, Tiago kay dak, João kay dak. Ixet ma ip o'tobuxik. — Simão Pedro — io'e. — Exet ma du? — io'e. — Pũg̃ hora dak tu ag̃ pa'ore ewebe?=ns$— Bay — io'e. — Webay ẽn. Soat iba'ore g̃u ewebe. Omuwedem ece ip owebe ipiat'ajoap puxim. Wa'õbi bit we'ũ pin g̃u. Ẽn ebikuy bima bit, oje'ũ — io'e Deus pe.qm[#Bosusu Jesus o'ju. Iboce o'jepo ipi ju jeg̃uycũg̃ap pibun. G̃ebuje o'jekawẽn Deus eju. — Bay — io'e. — Odaxijom ece we'ũap puxim, ẽn odaxijo pin pima — io'e Deus pe. — Ipiat esupi'ajoat g̃u owebe — io'e.ilK"— Je'ũmayũ jo'i õn og̃uycũg̃ap pibun — io'e. — Ag̃ cuy epesop ijoce — io'e. k9!Ibocewi Jesus o'ju kawẽn ãm Deus eju. Pedro o'tujowat jeweju, Tiago dak, João dak. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e. Yag̃uy'ũm o'e ipiatpi'ajoap kay.Dj G̃ebuje o'ju ip kadaihiaptip kay. Kadaihiaptip putet Getsêmani i osunuy. — Jocebuku epabikbik — io'e Jesus. — Deus eju buk õn jekawẽn — io'e jeweju etaybitbinayũ be.i— Oce g̃u ma buk “Obure g̃u teku,” i, eweju waokaap puxim — io'e Pedro. Ya'õpurug̃ o'jede. Soat cewejuayũ imẽn o'e'e.rh]— Tapu, icẽmãn õn e'em ewebe — io'e Jesus Pedro be. — Ijop exima ma: “Obure g̃u teku,” i napa ma ece'e ebapũg̃ em — io'e. — Xepxep em sapokay ede awap: “Obure g̃u teku,” i napa ma ece'e — io'e Jesus.Og— Soat ip jepere obureyũ. Õn pit jepere g̃u — io'e Pedro.)fK— Imẽnpit we'ũap tomukadi Deus waram g̃uto omutait. Õn ovelha kukukat puxim. Okay itabucayũ ovelhayũ buxim. Oju eywap Galiléia eipi be — io'e.7egOajẽm ip Oliveira dip'a bicũg̃pe. Jesus waram o'jekawẽn ceweju ip. Soat eyju operem — io'e. — Epeyenapõn — io'e. — Imẽn Deus ekawẽntup omuwẽnuwẽn: Ovelhayũ kukukat oyaoka, i. Soat ip jepõg̃põg̃ iõhõyũ, i. Imẽn Deus ekawẽntup omuwẽnuwẽn — io'e Jesus.d{G̃ebuje soat ip o'jebibododon Deus kay. Umat'a bewi ip o'kop. O'ju ip co'a bicũg̃pe- -Oliveira dip'a bicũg̃pe.c+— Icẽmãn õn e'em eywebe. Waram g̃u otikõn uva'abidi soat ipi watwat Deus a'õ kay kũyjobit'ũm pima. Soat ipi watwat ya'õ kay kũyjobin pima bit, tiisuati otikõn uva'abidi — io'e Jesus. Imẽn Jesus o'e cebe ip: — We'ũap kay g̃ebum cuy epesop — i.mbS— Juku. Epetikõn. Ite odoy — io'e Jesus. — We'ũ buje odoy jedoyekoreren “Adeayũ bewi ikẽrẽat oju'uk,” io'e Deus puye — io'e. — Imẽnpuye Deus adeayũ g̃uisun. Cũg̃ ma jeedop ip cexe- -Deus xe — io'e.Ha Tikõnkõnap o'jat. Uva'abidi o'tinuy tikõnkõnap pe. — Bay, ẽn xipat — io'e. — Uva'abidi etiũm ocewebe — io'e Deus pe. Tikõnkõnap o'g̃ũm cebe ip. Soat ip o'tikõn.`— We'ũap kay g̃ebum cuy epesop — io'e Jesus cebe ip. Jekõnkõn o'e jeweju etaybitbinayũ eju. Jekõnkõn pima Jesus pão'a o'yabu. — Bay, ẽn xipat — io'e. — Pão'a eyaũm ocewebe — io'e Jesus Deus pe. O'yamuweka. O'yaũm cebe ip. — Juku, epeya'o — io'e cebe ip. — Ite ojebit — Jesus o'e. — Pão'a muwekaap puxim ip obamupaya — io'e.O_— Soat wag̃o õn. Apẽn oje'ũ iaptup tag̃ oje'ũ- -Deus ekawẽntup tag̃ — io'e. — Karem g̃u ipiat supi'ajo oũmat pit. Xipat kuka adi a'g̃u ixe bit o'jebapuk'ũma — io'e Jesus.c^?— Pũg̃ eyju'in — io'e Jesus. — Oweju prato be pão'a o'yamuerep'iat ma — io'e.[]/Ig̃uycũg̃cũg̃ o'e ip. — Õn xe'e? — io'e'e ip pũg̃pũg̃pũg̃.:\mJekõnkõn pima Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Pũg̃ ey'in oũm okay itakomaayũ be waoka am- -oweju jekõnkõnat ma — io'e.u[cKabiog̃ pima Jesus oajẽm ig̃o'a be jeweju etaybitbinayũ eju- -12 beayũ eju. Oabik ip mesa akokoreren.2Z]G̃ebuje ceweju etaybitbinayũ o'ju ikabog̃atka be. Soat o'tobuxik ip apẽn cuk cebe ip Jesus o'e iap tag̃. Ig̃o'a be ovelha ip o'joyoy Páscoa kabia be i'o am. Y— Ixe jeduk'a yabimubapuk eywebe- -umat'abi, yabibog̃at'abi — io'e. — Kuy mesa kake ig̃o'abi be, abikbikap tak. Soat ixipan je'e kuy — io'e. — Ig̃o'abi be ovelha juy epejoyoy wuywebe i'o am Páscoa kabia be — io'e. — Ha'a — io'e ip.UX#— Uk'a be iõm puje, epeõm cuy ceweju — io'e cebe ip. — “Ocekariwa e'em: ‘Apu'a be juy ocekõn Páscoa kabia oweju etaybitbinayũ eju?’ i,” i juy epe'e ig̃o duk'a iwat pe — io'e Jesus.VW% G̃ebuje Jesus xepxepayũ o'g̃uju Jerusalém ka kay jeweju etaybitbinayũ. — Epeju juy ikabog̃atka be — io'e cebe ip. — Ag̃okatkat epetobuxik- -idibi mũn'a kug̃at. Ceweju juy epeju — io'e.UV# Jesus o'jekõn jeweju etaybitbinayũ eju Páscoa epeta bima. Páscoa epeta bima Judeuyũ ovelha aokaka'uk osodop ip- -koapat kabia bima. Soat ip pão'a o'o'uk osodop- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Ixe kabia be ceweju etaybitbinayũ o'jekawẽn Jesus eju. — Poce wuyxan oceg̃ug̃ẽ Páscoa epeta be i'o am? — io'e ip. U9 Ixe ekawẽn co buje, icokcok cĩcã o'e ip paĩyũ kukukayũ. — Dinheiro juy oceg̃ũm ewebe iũmapteim — io'e ip Judas pe. Imẽnpuye “G̃asũ du Jesus ũm put owebe paĩyũ kukukayũ be?” i'e'em jewebe ma oeku. Cekay itakomaayũ be Jesus ũmap kudadam oeku.'TG G̃ebuje Judas Iscariotes o'ju paĩyũ kukukayũ kay. — Jesus cuy og̃ũm eywebe yaoka am — io'e cebe ip.Ixe Judas Iscariotes 12 beayũ'in osunuy.~Su — Okay itabucayũ kawẽn idipat g̃uwẽnuwẽn soat kaka dag̃. Apẽn ite ayacat o'tidi wa be iap g̃uwẽnuwẽn tak ip soat kaka dag̃. Soat ka watwat g̃ebum je'e apẽn ixe o'e iap kay. G̃ebum cuy epesop iboap kay — io'e Jesus.$RA— Ite ayacat tide'oati kug̃ osunuy. Tiũm put owebe. Ojebit o'g̃ude'on, oje'ũ g̃u buk ma'g̃u. Wetabẽg̃ pima ma kuy omude'on okot awap — io'e.4Qa— Tadaybotbocayũ soat em ma eyxe — io'e. — Eybikuy bima, ixeyũ buywan put eywebe. Õn pit soat em g̃u og̃uy eyxe. Soat em g̃u xipacan ey'e but owebe — io'e.P1— Ãg̃ jeenuy ayacat jekpiwan — Jesus pit o'e. — Epeg̃ukorẽm g̃u juy — io'e. — Cekaykay g̃u! Xipacan ma teku o'e owebe! — io'e.O/— Tide'oati deida buje, kajuk teibog̃ ejat! Ade kuka juk dinheiro isurũg̃at ejat prata mug̃ẽg̃ẽ — io'e ip. — 300 be kuka juk ejat! Tadaybotbocayũ be kuka juk dinheiro eg̃ũm — io'e ip cebe. Ya'õpurug̃ ip ayacat o'g̃ukorẽm o'timukereren puye.N#Iboceayũ bit pũg̃pũg̃ itakoma o'e ayacat kay ixe o'tidi buye. — Ak'i! Etidi! — io'e ip. — Etimukereren — io'e ip ayacat pe.PMJesus Betânia ka be osunuy. Simão duk'a be osunuy- -ierep tũibit tuk'a be. Jekõnkõn pima ayacat oajẽm Jesus kay. Timũn'a kug̃ oajẽm- -wita'a mug̃ẽg̃ẽ'a kug̃. (Wita'a butet alabastro i osunuy). Tide'oati otinuy ya be. (Tide'oati butet nardo i osunuy). Judeuy'u ce'ũat mude'o'o'uk ip osodop nardodim. Tideibog̃ cĩcã otinuy. Ayacat oajẽm Jesus kay. Timũn'a ũ o'su'ũkaka. Tideo'ati o'tidi Jesus a be Jesus ikukpin cĩcã cexe buye.hLI— Petatam pima bit Jesus ataomũn g̃u adeayũ be wuyaokaap puxim — io'e ip jewewebe.EK Xepxep kabia peta e awap cekay itakomaayũ Jesus daomũn ojuy ip- -Páscoa epeta e awap. Ixe epeta bima Judeuyũ pão'a o'o'uk ip osodop- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Ijop epeta mug̃ẽg̃ẽm pima apẽn Deus wuydobuyũ'ũm'ũm o'tujujẽm Egito eipi bewi iap kay g̃ebum'uk ip osodop. Iba'arẽm Jesus daomũn ojuy ip. Paĩyũ kukukayũ Jesus aoka ojuy osodop ip, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Jesus kay itakoma osodop ip.J- %— “Epejowiwi juy ag̃,” i õn e'em soat pe. “Epejowiwi juy ag̃,” i õn e'em eywebe dak — io'e Jesus jeweju etaybitbinay ũ be.I{ $— Imẽnpuye juy epejowiwi ag̃. Ocepicap wiwim cuy epesop. Obu'u jĩjã eyxen ma eydobuxik am wepit puje! — io'e.uHc #— Ixe kariwa buxim õn tak — io'e. — “Pug̃ũn paxi waram wekariwa je'pit?” i eyju e'em. Katpuje paxi ocepit. Iximadakpe paxi ocepit. Kabiakay paxi ocepit. Kabia'isu paxi ocepit. Eyetaybit g̃u pũg̃ũn ocepit iam — io'e.Gy "— Wajẽmap kariwa epicat puxim — io'e. — Kariwa o'jẽm jeduk'a bewi. “Ijoce ma epesop,” io'e jebuywatwat'ukayũ be — io'e. — “Epeyekapik oka be,” io'e cebe ip — io'e. — Jeduk'a exĩntabi wiwi'ukat pe “Ijoce ma eg̃uy warara'acat pe obubut tujupa'umap puxim,” io'e kariwa — io'e. — “Wepicap wiwim cuy epesop,” io'e cebe ip — io'e Jesus.yFk !— Eyetaybit g̃u puje oajẽm iam. Imẽneju epejowiwi juy ag̃. Wajẽmap wiwim cĩcã juy epesop — io'e.\E1 — Itaybit g̃u ip wajẽmap kabiam, ipiatpi'ajoap kabiam tak — io'e. — Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ itaybit g̃u ibo kabiam. Õn Deus ipot. Õn tak wetaybit g̃u ibo kabiam. Webay acã itaybit — io'e.'DG — Kabi i'ũm, ipi dak. Wekawẽn pit i'ũm g̃u. Wekawẽn kayayũ bit soat em jeedop — io'e. Imẽn Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju._C7 — G̃asũayũ'in iboap coco ip je'ũ awap. G̃ebum cuy epesop iboap kay! — io'e.yBk — Imẽnpuxim soat ipi dag̃ayũ ipiatpi'ajojom pima, “G̃axĩn ma Jesus jajẽm,” i juy epe'e — io'e.9Ak — G̃ebum cuy epesop wajẽmap kay figueira'ip kay g̃ebum pima — io'e. — Figueira'a bikit cẽm puje, “Koato ijasũn ma,” i'e'em eyju, dup cẽm pima dak — io'e.@% — G̃ebuje Deus jekawẽn tojotjot'ukayũ g̃uju soat tag̃wi. Ixeyũ g̃uju jemunaẽhẽyũ kay. Jemunaẽhẽyũ ip g̃u'awero soat tag̃wi. Kabi dag̃wi ixeyũ g̃u'awero ip, ipi dag̃wi dak — io'e.Jesus waram jedocap o'g̃uwẽn jeweju etaybitbinayũ be."?= — G̃ebuje okop ipi kay. Kabikerereat tag̃wi okop. Soat wag̃o õn. Wa'õbacaap kug̃ okop, odipap kug̃ tak. Soat ipi dag̃ayũ je'e “Jesus warara'acat podi ma ya'õbaca,” i. “Warara'acat podi ma idip,” i je'e ip. “Abu ixe jo'iat? Ka'ũma ma,” i je'e ip — io'e. >  o=W  (24-25) — Ipiatpi'ajojoap kabia kap puje kabi beacat muycemcemap iaruaru je'e — io'e. — Kaxiepiat kaxiepi g̃u je'e. Kabiok je'e. Kaxiamat tak kaxiam g̃u je'e. Kabiok je'e. Kasopta dak ida'at kabi kadiwi — io'e.<1 G̃uyjom jajẽm ip adeayũ mug̃uykuku ojuy iap kuy og̃uwẽn eywebe. G̃ebu'i epe'e wekawẽn kay ixeyũ be eymug̃uykukuap puxim — io'e.V;% — Jewexe Deus emunaẽhẽyũ jebapuk, jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak. Wuymucoatcoanap g̃ubapuk ip Deus emunaẽhẽyũ mug̃uykuku ojuy. Deus a'õbacaap g̃ubapuk ip imug̃uykuku ojuy.X:) — Wara'acat je'e eywebe napa ma “Ak'i! Teku Cristo- -wuydaxijojo'ukan Deus emunaẽ,” i. “Ak'i! G̃oku Cristo,” i dak je'e. Imẽn i'e buje, eyetabun g̃u juy epesop ixeyũ ekawẽn kay — io'e.9# — Deus pe ipiatpi'ajojoap kabia mu'ũm'ũm pima, ka'ũma kuka o'jewedaxijo. Imẽnpit: “Pũg̃pũg̃ kabia acã ipi watwat supi'ajojo,” io'e Deus kuy bima. “Pũg̃pũg̃ kabia acã,” io'e Deus, taxijo am o'taẽ'iayũ ikukpin cĩcã cexe buye — io'e.Z8- — Ixeyũ kabia dag̃ soat ipi dag̃ayũ ipiat supi'ajojo jĩjã. Ibitpi bit ipiat asupi'ajo g̃u Deus pe ipi mubapuk isum — io'e. — Waram pit ibitpi g̃u acesupi'ajo- -ixeyũ kabia dag̃ acã — io'e.^75 “Ihi bima g̃u juy ixeyũ eg̃udot ipiatpi'ajo an ocewebe,” i juy epe'e Deus pe.r6] — Ixeyũ kabia dag̃ iba'ore jĩjã je'e yukreg̃ayũ enapõn ãm, je'it mutitinayũ enapõn ãm tak.P5 — Eykat pe bima, epeyepit g̃u juy eyduk'a kay eyesay bum — io'e.S4 — Eyduk'a eakiju bima, epeõm g̃u juy eyduk'a be yabeat pum — io'e.3 — Ipararu jĩjãat epejojo — io'e. — Imõg̃piat pe jeedop- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be — io'e. — (Eyetaybin cuy epesop ijudup coco'ukayũ!). Ipararu jĩjãat ig̃o'a be bima, jenapõn cuy ip co'a bicũg̃ kay Judéia eipi watwat — io'e.-2S — Soat itabut'ũmayũ itakoma jĩjã je'e eykay, eyetabut okay buye. Ipiatpi'ajojom ma'g̃u eybu'u g̃u okay bima, Deus jeydaxijo. Jeydakoy jexeam — io'e.?1w — Ixe kabia bima adeayũ jebadipyũ kay itakoma je'e, ixeyũ webekitkit puye. Iwag̃o jekitpit je'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am. Ikitpit tak jewag̃o je'g̃ũm yaoka am. Cebayũ dak jekpot je'g̃ũm cebe ip yaoka am. Ipotpetayũ dak itakoma je'e jebay kay. Jebay je'g̃ũm ip cebe yaoka am — io'e.#0? Jeydaomũn ip. Ika kukukayũ etabixe ip eydujowat puje, eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop. “Apẽn paxi oce'e?” i'ũmg̃u juy epe'e. Ixeyũ etabixe buje, Deus ma jeymutaybin apẽn epe'e iam. Eya bewi g̃u juy epeg̃uwẽn. Deus biõg̃buk cuy jeymutaybin imuwẽn ãm — io'e.Y/+ — Kawẽn idipan soat ka dag̃ayũ mukũyjojom'ũm pima, ipi buk i'ũm g̃u.U.# — Eyday'em'um cuy epesop ixeyũ be eymug̃uykukuap puxim — io'e. — Eykay itakomaayũ jeydaomũn. Jeydujowat ip ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukayũ be. Jeymupokupok ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Jeydujowat ip iecug̃apyũ etabixe, ipi kukukayũ etabixe dak, eyetabut okay buye. Kawẽn idipat epeg̃uwẽn cebe ip — io'e._-7 — Pũg̃ eipi watwat nopag̃õg̃õm je'e wara'at eipi watwat eju. Pũg̃ ka watwat nopag̃õg̃õm je'e wara'at ka watwat eju. Ipi jexixi ijoce, iboce dak soat ka dag̃. Reren cĩcã je'e ip soat ka dag̃. Yopĩt ma ipiat supi'ajo ip koam ipi dag̃ayũ. I'itpin'isumapi jo'ma je'e koam. G̃uyjom pit ipiat supi'ajo jĩjã ma ip — io'e.e,C — “Jenopag̃õg̃õm ip ijoxĩn ma,” i warara'acayũ e'em pima, “Jenopag̃õg̃õm ip wũyat eipi be,” i'e'em pima dak, eypararam g̃u juy epesop. Imẽn cuy je'bapuk. Imẽnpit soat puk oi'ũm g̃u — io'e.p+Y (-) — Adeayũ omuyku “Deus omudot,” i napa ma e'em warara'acayũ be. “Jesus Cristo õn,” i napa ma je'e ip soat pe. Ixeyũ ade g̃ug̃uykuku. Imẽneju eyday'em'um cuy epesop ixeyũ be eymug̃uykukuap puxim! — io'e.;*q  (5-6) G̃ebuje Jesus ixeyũ o'g̃utaybin.u)c — Pug̃ũn soat'a je'aedu? Ajo je'bapuk iboap em pima? Ajo g̃ubapuk Deus je'aedu awap? — io'e ip.(5 G̃uyjom Jesus oabik Oliveira dip'a bicũg̃pe- -co'a bicũg̃pe. Oabik Deus eju kawẽnwẽnap'a weg̃ũn- -yabog̃at'a weg̃ũn. Ebadipdip ceweju etaybitbinayũ o'jekawẽn ceweju. Jag̃epũg̃ pima Pedro o'jekawẽn ceweju, Tiago dak, João dak, André dak- -ebadipdip.+'O — Ite'a yadip cĩcã du exe? Xipat cĩcã du ite'a exe? — io'e Jesus. — Xepxep'a jewa'atẽg̃tẽg̃ g̃u je'e wita'a. Soat'a je'aedu — io'e Jesus.\& 3 Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi Jesus cẽm puje, ceweju etaybitbinat o'jekawẽn ceweju uk'a jojom pima. — Kariwa, ak'i juy ece! — io'e. — Wita'a yabog̃ cĩcã g̃u du? Uk'a yadip cĩcã! — io'e.(%I ,(-) — Ak'i juy epesop ixe ayacat kay- -ibubut kug̃'ũmat kay- -itop'ũm e'ũ'ibit kay — io'e. — Ixeyũ ma ade jexewiat'in o'jomõg̃ dinheiro ibubut adeayũ — io'e. — Deus xe bit ade g̃u o'jomõg̃ ip. Ade kug̃ mabuk ip. Ixe ayacat yopĩt ma o'jomõg̃ jedinheiro. Deus xe bit ade jĩjã o'jomõg̃, soat jexewiat o'jomõg̃ puye- -jexat puap ojuy ma o'jomõg̃ puye — io'e. — Ajo-kug̃ g̃asũ ixe ayacat? Ka'ũma kug̃ ma! Imẽnpuye Deus xe ixe ayacat warara'acat pe o'jomõg̃iap podi ma o'jomõg̃ — io'e Jesus.G$ + (43-44) Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju.#5 *G̃ebuje itop'ũm e'ũ'ibit oajẽm- -ibubut kug̃'ũmat. Dinheiro isurũg̃at o'jomõg̃ ya be xepxep. Ixeyũ xepxep isurũg̃at tei'ĩt ma osodop.v"e )G̃ebuje Jesus oajẽm dinheiro mũn'a kay. Ya tẽg̃ ma oabik Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Iboce ajẽmjẽmayũ jojom o'e ya be jedinheiro mõg̃mõg̃ayũ jojom. Ibubut adeayũ dinheiro mõg̃mõg̃ ip o'e ade.~!u (— Itayxibuk mug̃uykukukum ip ibubut pu am — io'e. — Ibun ma ip jewexe kawẽnwẽn Deus eju “Teku ya'õbuyxiat” i'e ojuy warara'acat pe. Deus pit ipiat supi'ajoat ixeyũ be warara'acat pe ipiat supi'ajoat podi ma — io'e Jesus.   've & (38-39) — Moisés ekawẽn eymutaybitbin'ukayũ ekukuap puxim g̃u juy epeku — io'e Jesus adeayũ be. — Eymug̃uykukukum ip. Jesay iwaruat kug̃ ip jekukum warara'acat muyak am jekay. Jewexe ip ya'õbuyxi jĩjã. Soat etabutpe ce'aweroroap pe warara'acayũ ya'õbuyxim jeweju ip kawẽnwẽn pima, icokcok e'em ip — io'e. — Kariwawayũ abikbikap pe yabik pin ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Petatam pima icokcok e'em ip koap jekõn ãm kariwawa ekõn'ũm awap ma — io'e.yk %— “Ẽn ma okukukat,” io'e Davi Cristo be- -Deus emunaẽ be. Imẽnpuye ibapuk ma wuyxe Davi naxeg̃ebit acã g̃u Cristo osunuy- -Davi kukukat tak osunuy — io'e Jesus. Adeayũ icokcok cĩcã ip o'e Jesus ekawẽn co buje.   $— Davi o'jekawẽn Deus biõg̃buk a'õbi. Imẽn ixe e'em ixe emudupmubararaktup pe: Cristo okukat- -Deus emunaẽ, i. Deus o'jekawẽn Cristo be, i. Xik'i Ekay itakomaayũ a'õbacaap cuy og̃u'ũm, io'e, i. A'õ kay kũyjobin jeedop ip, io'e, i. Ẽn ixeyũ kukan'ũm pima oxema juy eg̃uy, io'e, i. Imẽn Davi kuyje o'tupmubararak Deus biõg̃buk a'õbi — io'e Jesus.^5 #Ibocewi Jesus wuyjuyũ mutaybitbin o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. — Apẽnpuye “Cristo Davi naxeg̃ebit- -Deus emunaẽ,” i'e'em Moisés ekawẽn eymutaybitbin'ukayũ? — io'e Jesus.q[ "Ya'õetaybit o'jede iap co buje, Jesus o'e cebe: — Wũy g̃u ẽn Deus ka wi — io'e. — Jekũyjobin ojuy ẽn Deus a'õ kay — io'e. — Abu be jede but Jesus pe? — io'e ip soat ya'ĩjo'ibiyũ Jesus edeap co buje.~u !— Ikukpin cuy Deus ajukuk warara'acat kukpinap podin ma — io'e. — Wuyxe ikukpin puye, ibikuyap tag̃ cuy ajeku soat em; xipacat kay dak cuy ajop g̃ebum; kapikpig̃ tak cuy ajop cebeam — io'e. — Xipan tak cuy warara'acat ajukuk wuyewekukap puxim — io'e. — Deus icokcok e'em wuywebe wũnca ũm puje paĩyũ be imupik am cetabixe. Ibodi ma bit icokcok e'em wuywebe xipan warara'acat kuk puje wuyewekukap puxim — io'e. — Wuyxe ikukpin cĩcã bima dak icokcok cĩcã e'em — io'e.a; G̃ebuje Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat o'e: — Kariwa — io'e Jesus pe — Etaybitbit ma ẽn e'em — io'e. — Icẽmãn ẽn e'em — io'e. — Pũg̃ ma Deusat omuy. Ka'ũmg̃u wara'at deusat — io'e.# — Wara'at tak ixe ekawẽn'in yobog̃ cĩcã wuymukũyjobit am. Imẽn o'e: Xipan cuy warara'acat epejukuk eyewekukap puxim ma, i — io'e Jesus. — Ade ma Moisés wuymutaybitbin. Ijop ekawẽn'in kay bit cuy kũyjobin cĩcã ma epesop — io'e Jesus.  Deus cuy ikukpin cĩcã epejukuk, i. Warara'acat kukpinap podi ma juy epejukuk. Eyxe ikukpin cĩcã buye, ibikuyap tag̃ cuy epeku soat em; xipacat kay dak cuy epesop g̃ebum; kapikpig̃ tak cuy epesop cebeam, i. Imẽn Moisés wuymutaybitbin — io'e Jesus.7g — Imẽn Moisés o'e — io'e Jesus. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop, Israel naxeg̃ebitbit, i. Pũg̃ ma Deusat, i. Ixe kay wuyetabut, i. Ka'ũmg̃u wara'at deus, i.iK Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat kuy juk oajẽm Jesus kay. Jesus ekawẽn o'ya'ĩjo- -ya'õbu ojuyayũ eju iap ekawẽn. — Aiyuuui! Itaybitbit cĩcã o'jede — io'e jexeayũ be. — Moisés ade ma wuymutaybitbin cedag̃ wuyeku am Deus etabutpe iam — io'e Jesus pe. — Pu g̃u ixe ekawẽn'in yobog̃ cĩcã wuymukũyjobit am? — io'e.q[ — “Itabut ip okay,” io'e Deus, waram g̃uto ip o'jetait puye. Ce'ũ'ũayũ g̃u itabut Deus kay- -itabẽg̃ayũ acã. Cedag̃ g̃u jĩjã eyju e'em. “Wuye'ũ buje waram g̃u acejetait,” i te'e ma eyju e'em — io'e..U — Moisés emutupmubararaktup epetupcoco g̃u du- -wuye'ũ buje waram acejetait iatup? — io'e. — Deus ekawẽn ibararak opop kadai o'jedipesop iaptup pe. Deus o'e Moisés pe: Õn Deus, i. Abraão itabut mabuk okay, Isaque dak, Jacó dak, i. Imẽn Deus o'e Moisés pe. Kuyje ixeyũ'ũm'ũm oe'ũ- -Abraão'ũm, Isaque'ũm tak, Jacó'ũm tak. Imẽnpit: “Itabut mabuk ip okay,” io'e Deus — io'e Jesus.+ — Waram jetait puje, wuyjuyũ jewebumũnmũn g̃u ip — io'e. — Kabi beat co'i ip je'e- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat co'i — io'e Jesus.E — Ijo'i g̃u eyju e'em iboam — io'e Jesus. — Cedag̃ g̃u eyju jewag̃uyg̃uy. Eyetaybit g̃u Deus ekawẽn. Eyetaybit g̃u Deus warara'acat podi ma ja'õbacaap kug̃ iam — io'e.&E — Waram ce'ũ'ũayũ etait puje, abu-tayxim xe'e je'e? — io'e ip. — Soat 7 beayũ o'jewebumũnmũn ip ceweju — io'e ip Jesus pe ya'õbuap ojuy.C — Ibocewi 7 beayũ soat o'je webumũnmũn ip jewag̃o'ũm tayxibuk eju- -pũg̃ eju ma. Soat ip oe'ũ'ũ jekpotpet'ũm puxen ma. Soat oe'ũ ip pima, ayacat'ũm tak oe'ũ — io'e ip.A{ — G̃ebuje ikitpit o'jewebumũn jewag̃o'ũm tayxibuk eju. Ixe tomujuat'ũm tak jekpotpet'ũm puxen ma oe'ũ. Imẽnpuxim ma oe'ũ wara'at'ũm ikitpit'ũm tomujuat'ũm — io'e ip.   — 7 be ikitpitpiyũ osodop ip — io'e ip. — Koapat o'jewebumũn. Ixe koapat'ũm jekpotpet'ũm puxen ma oe'ũ — io'e ip.S  — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip. — Imẽn Moisés wuymutaybitbin: Iwag̃o e'ũ buje, jekitpit jewebumũn cuy jewag̃o'ũm tayxibuk eju itayxibuk i'it'et'ũm pima, i. I'itkap puje, iwag̃o'ũm ipot tieg̃ kuka o'e i'it, i. Imẽn Moisés o'g̃utaybin kuyje — io'e ip. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup — io'e ip. ~~v}Z|{zzMybxwvvBu=utOsrqqoo'nmmkkk2jj ig7fqee1e%dcba`_^^D]([[xZYWWWVV8UU$TT"RRQOOONAMJLKgKJIHFH;GsFFF5E#DDCTBBNAA@@C?T>>===<';::,98867D66555t5,4322I1h00(/y.-- ,g,+<*W))1''/&f%%f$$\$!#z"Y"M!e )t&WY[~rfZNBt QdDh R  V f/FH>bu — G̃axĩn ma o'a kukat jajẽm ya'a'e'ũmat'ip takat am yop xik am daxa be — io'e. — Ixe buxim Deus tak g̃axĩn ma ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be — João o'e.^a5— Cũg̃ ma juy epeku kuy ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap ocepere iap mubapuk am warara'acayũ be — io'e. — Tũybe Deus ipiat supi'ajoat g̃u wuywebe wuyju Abraão naxeg̃ebitbit puye iãn purut eyju e'em — João o'e. — Imẽn g̃u juy epe'e — io'e. — Iba'ore g̃u Deus pe wita'a muwexat am Abraão naxeg̃ebitbiyũm — io'e. ` Imẽnpuye adeayũ o'ju João be jemubatisanan. G̃ebuje João adeayũ o'g̃ukũyjo. — Deus itakoma eykay, ikẽrẽat kug̃ cĩcã buye — io'e. — Ipiat supi'ajoat eywebe, ikẽrẽat kug̃ puye — io'e. — Eynapõn pa'ore Deus xewi — io'e. _  Wuydaxijo am Deus emunaẽ coco ip soat ijodiacat, i. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup — io'e João adeayũ be.T^! Kabioreg̃reg̃at cuy epeg̃udim, i. Ipiweg̃ũn je'e, i. Co'a dak epeyamuweg̃ũg̃ũn, i. Iebixirik tag̃ cuy epesuemujẽm, i. Wakenat e be epesuemujẽm, i. Soat iekẽrẽate iedip cĩcã je'e, i. ]— Imẽntak e'em Isaías emudupmubararaktup- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup: Ag̃okatkat jewãwãwãm uk'a'ũmat pe, i. Imẽn jewãwãwãm: Soat e juy epesuemukacũg̃ wuykukukat ajẽmap em, i. Ie juy epesuemudim ceku am, i.e\CImẽnpuye Jordãodi wãbu dag̃ oeku João. G̃uyjom João Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn adeayũ be. — Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ikẽrẽat kug̃ puye — io'e cebe ip. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere — io'e. — Epeyewemubatisasanat cuy — io'e. — Imẽn ey'e buje, Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi — io'e.J[ (-) O'jekawẽn João eju Tibério Roma ka kukat pima. 15 koato kuy ika kukat osunuy. O'jekawẽn ceweju Pôncio Pilatos Judéia eipi kukat pima dak, Herodes Galiléia eipi kukat pima dak, Lisânias Abilene eipi kukat pima dak, Filipe Ituréia eipi kukat pima dak. Ixe Filipe Traconites eipi kukat tak osunuy. Filipe Herodes kitpit osunuy. O'jekawẽn João eju Anás Judeuyũ epaĩyũ kukukat pima. Caifás tak Judeuyũ epaĩyũ kukukat osunuy.tZ c (1-2) G̃ebuje Deus o'jekawẽn João Batista eju- -Zacarias ipot eju. João uk'a'ũmat pe osunuy.vYe4Ixe Jesus tak jebureyũ bodi ma itaybican o'e. O'yaypan. Ikukpin cĩcã osunuy Deus xe, jexeayũ xe dak.:Xm3Ibocewi o'jepit jebayũ eju Jesus. Oajẽm jeka be- -Nazaré ka be. Jebaydaap a'õ kay kũyjobit osunuy. Ixi dak soat em g̃ebum osunuy apẽn Jesus cuk adi o'e'e cebe iap kay.;Wq2Imẽnpit Jesus ekawẽn iba'arem o'e cexe ip.)VK1— Aĩ, apẽnpuye dak okudadam epeku? — io'e. — Eyetaybit g̃u du webay duk'a be juy õn iam- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be? — io'e- -jexi be o'e.oUW0Jesus tobuxik puje, cebayũ itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom. — Tapu — io'e ixi Jesus pe. — Edaobu'u du eg̃uy jepin? — io'e. — Ocag̃uybabi'ũm cĩcã ocesop ekudadam- -õn, ebaydaap tak — io'e- -jekpot pe o'e.sT_/Jesus kay jĩjã ip o'e soat cekawẽn cocoayũ, itaybit cĩcã buye, cũg̃ cĩcã jededem puye dak.XS).G̃ebuje Jesus o'tobuxik ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Xik'i osunuy Moisés ekawẽn Judeuyũ mutaybitbin'ukayũ xe- -aypapayũ xe. Cekawẽn cocom osunuy. Kawẽnwẽn osunuy ceweju ip.R -Ka'ũmg̃u. O'tobuxik g̃u ip. Imẽnpuye ikudadam o'jepit g̃uto ip Jerusalém ka be. Ebapũg̃ kabia ikudadam oekuku ip.4Qa,Tũybe Jesus wuybadipyũ eju o'jepit iãn o'e ip cebayũ. Jepitpin o'ju ip e dag̃ jeka kay. O'xet ip e bidase. Jesus o'jokudada ip jebadipyũ dag̃, jebureyũ dag̃ tak.}Ps+Peta epere buje, cebayũ ma o'jepit ip jeka be. Jesus pit o'jecũ Jerusalém ka be. Itaybit g̃u ip osodop cecũam.YO+*koato bima, Jesus o'ju g̃uto jebaydaap, ixi iat eju, peta be cucu'uk puye.uNc)Jesus ebayũ waram o'ju ip Jerusalém ka kay. Soat em Páscoa epeta be cucu'uk ip osodop Jerusalém ka kay.rM](Bekicat o'yaypan. Ibacaan o'e. Jebadipyũ bodi ma itaybican o'e. Deus xipacat ũmũm'uk osunuy cebe.L'Deus ekawẽn tag̃ paĩ be bekicat mubapuk epere buje, cebayũ Jesus o'tujupit jeka kay. Nazaré ka kay ip o'jepit- -Galiléia eipi be. K & J % I $ H #ZG-" (34-38) — Xipan cuy ikap'isuat ebayũ ejukuk — Simeão o'e Deus pe.tFa!Cebaydaap, ixi dak itabẽg̃bẽg̃ ip osodop Simeão ekawẽn cocom- -bekicat muwẽnuwẽnap cocom.zEm — Kabiaap puxim je'e ixe. Judeu'ũmayũ mutaybitbin je'e — io'e. — Ebekitkiyũ dak kũyjobin jeedop ip warara'acat a'õ kay g̃u- -ixe a'õ kay acã- -Israel naxeg̃ebitbiyũ — io'e. — Edipap kug̃ jeedop ip — io'e Deus pe.VD%— Soat etabixe juk etaẽiat cocom õn — io'e. — G̃asũ bit we'ũ but ocokcog̃ — Simeão o'e. — Ẽn acã okukukat — io'e. — G̃asũ õn iju jojom apẽn cuk ece owebe iap tag̃ — io'e.|Cq(-) — Okukukat — io'e. — G̃asũ õn iju jojom — io'e. — Soat taxijo am etaẽiat cocom õn — io'e. B  A  @  ?  > [=/ (24-30) Imẽn e'em wuykukukat ekawẽntup: Bekicat kap puje, wũnca juy eg̃ũm paĩ be ixe be imupik am Deus etabixe, i. Xepxep pukaso juy eg̃ũm, i. Pukaso kug̃'ũm pima, xepxep coot cuy eg̃ũm, i. Imẽn e'em wuykukukat ekawẽntup. Imẽneju cebaydaap oajẽm Jerusalém ka be ikap'isuat mubapuk am Deus etabixe.{<o (-) Imẽneju cebaydaap Jesus o'tujowat Jerusalém kay imubapuk am Deus etabixe Deus eju kawẽnwẽnap'a be.!;; (22-23) G̃ebuje cebaydaap Jesus o'tujowat Jerusalém ka kay. Jetayxi eju o'tujowat. O'tujowat ip ikap'isuat mubapuk am paĩ be Moisés ekawẽn tag̃. Ibararak opop wuykukukat ekawẽntup pe: Ag̃okatkat kap puje- -koapat kap puje, ixe ikap'isuat Deus ebekit ma, i.U:#xet kap puje cebaydaap Jesus daypu'ag̃obuxee o'suxeedakacat Judeuyũ babim. Yukreg̃ awap Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'e Maria be: — Jesus i ibuten je'e — i. Imẽnpuye Jesus i o'subutetaat ip.=9sOvelha kukukayũ o'jepit kog̃ũnpi be. — Ẽn xipat cĩcã — io'e ip Deus pe. — Idip cĩcãat ocejojojo — io'e ip. — Idim cuk ẽn ocemukũyjo — io'e ip.Soat o'tobuxik ip apẽn Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'e cebe ip iap tag̃. Imẽnpuye: — Ka'ũma ma ejo'iat xipacat — io'e ip.q8[Maria bit soat em g̃ebum osunuy apẽn je'it o'kap iap kay. Iboap kay jewag̃uymug̃ẽg̃ẽm osunuy.F7Itabẽg̃bẽg̃ ip o'e cẽm paxi iam o'ya'ĩjojoiayũ ma.K6Ikap'isuat tobuxik puje, ikapap awẽg̃ muwẽnuwẽn oekuku ip soat ka dag̃. Apẽn Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ bekicat kapap o'g̃uwẽn cebe ip iap muwẽnuwẽn oekuku ip soat ka dag̃.5Dao ma ip o'ju. Oajẽm ip. Ixeyũ dak ikap'isuat o'tobuxik José eju, Maria eju dak. Po'i osodop biopak xat mũn pe.(4IWaram ip o'jeu kabi kay Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Cexewi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ cẽm puje, o'jekawẽn ip jeweweju ovelha kukukayũ. — G̃a'a aju — io'e ip. — Belém ka kay juy aju — io'e ip. — Apẽn Deus o'e wuywebe iap cuy ajojo — io'e ip jewewebe.3!— Ka'ũmg̃u Deus co'iat xipacat — io'e kabi kadiwiayũ. — Kaba'ũm jeedop ip soat ijodiacat- -Deus emumukukpinyũ — io'e ip.12[ G̃ebuje warara'acayũ o'jebapuk kabi kadiwi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. — Ka'ũma ma Deus co'iat — io'e ip. — Soat podi ma ixe ya'õbuyxi — io'e ip. 1  — Ixe ikap'isuat iekabek pag̃õm. Po'i biopak xat mũn pe. Imẽn õn eymukũyjojom eywebe tobuxik am — io'e cebe ip.+0O Eydaxijojo'ukat o'kap g̃asũ. Davi osunuyiat ka be o'kap — io'e. — Soat kukat ixe- -ipi dag̃at kukat. Cristo i ibutet — io'e Deus ekawẽn tojotjot'ukat.d/A G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn ceweju ip. — Eypararam g̃u juy epesop — io'e. — Kawẽn idipat otojot imuwẽn ãm eywebe eymucokcok am. Kawẽn idipat otojot soat pe imuwẽn ãm ijodiat pe. .  -3 (8-9) Kabi bewi Deus ekawẽn tojotjot'ukat tak o'kop ovelha kukukayũ kay. Kog̃ũnpi be osodop ip Belém ka tẽg̃ ma. Ovelha kukug̃ ip osodop ixima be. Deus o'g̃ukabia ovelha kukukayũ akokoreren. Iparara jĩjã ip o'e kabia jo buje, idip cĩcã ma'g̃u kabia.#,?G̃ebuje Maria o'su'itkap koapat- -ag̃okatkat. Ikap'isuat o'yamuekabek pag̃õm. O'g̃uyxet biopak xat mũn pe- -cucuayũ nuyap'a be topap'ũm puye.8+kIxeyũ Belém ka be bima, Maria o'yukpasuk.S*O'ju jebutet mubararak am Maria eju- -jetayxi eju. Maria yukreg̃ osunuy.0)YImẽnpuye José dak o'jẽm Galiléia eipi bewi- -Nazaré ka bewi. O'ju Judéia eipi be- -Belém ka be- -Davi osunuyiat ka be. Ixe José o'ju Davi diwat osunuy buye.j(MImẽnpuye soat ixe ebekitkit o'ju jebutet mubararak am taperadup pe. Jekapap ka be ip o'ju.'Ka'ũma ma ig̃o eipi watwat o'g̃uweg̃ũn ijoptup muju awap. Jebekitkit o'g̃uweg̃ẽg̃at Cirênio Síria eipi watwat kukat pima.E& Ixeyũ kabia be Augusto cartadup o'tupmubararak- -soat ka kukat. O'tupmuju soat pe jebekitkiyũ be. Bekitkit, eykapap ka kay juy epeju eybutet mubararak am taperadup pe i'eaptup o'tupmuju.% PBekicat o'yaypan. Kũyjobit osunuy Deus a'õ kay. Uk'a'ũmat pe osunuy Judeuyũ kay jeju'ũm pima- -Judeuyũ mutaybitbin'ũm pima.k$ QO— Ixe kabiok pe jekuku'ukat puximayũ g̃ukabia. Je'ũap puxim ipararaayũ g̃ukabia. Ixe wuymutaybitbin je'e wuywebe xipan jewewekuk am. Kaba'ũm acesop wuyeweweju. — Imẽneju adeayũ je'e ewebe: “Ẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat,” — io'e ikap'isuat ebay. Imẽn Zacarias apẽn g̃uyjom je'bapuk iap o'g̃uwẽn Deus a'õbi.# -N— Imẽn Deus itabotaidabotbot cĩcã wuykay. Yukpiceg̃ẽ g̃u wuykay. Wuydaxijojoap kabia jajẽm ixe a'õbi. Ixe jajẽm kabia buxim. " M— Adeayũ be ece'e “Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi,” i. “Deus jeydaxijo,” i ece'e cebe ip — io'e Zacarias. a! =L— Bekit — Zacarias o'e jekpot pe- -ikap'isuat pe — Wuykukukat wap eceju soat muxipan am ixe mudot am. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukan ece'e- -soat podi ma ya'õbacaat ekawẽn muwẽnuwẽn'ukan — io'e. D  K— “Cũg̃ ma epesop oxe,” io'e. “Ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop oxe,” io'e. “Soat em epesop oxe eyetait,” io'e. Ixe o'e apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃ — io'e Zacarias. ` ;J— “Jeybuywan õn eypararam g̃u kapik am owebeam,” io'e Abraão be — io'e. ! =I— Ixe o'jekawẽn wuydobu'ũm eju- -Abraão'ũm eju. “Jedaxijo õn ekay itakomaayũ bewi; ebekitkiyũ dak otaxijo,” io'e Abraão be — io'e. g IH— Deus itabotaidabotbot osunuy wuydobuyũ'ũm'ũm kay apẽn kuy o'e'e iap tag̃. “Wekawẽn tag̃ oce,” io'e Deus. Jekawẽn tag̃ o'e'e soat em ma. Cekawẽnkẽrẽ g̃u osunuy- -cekawẽntip cĩcã — io'e. 5 eG— “Deus wuydaxijo wuykay itakomaayũ be wuyaokaap puxim. Ixe wuykay'ũmayũ a'õbacaap g̃u'ũm ixeyũ be wuyaokaap puxim,” i'e'e'uk osodop ip — io'e Zacarias. E F— Ixe wuydaxijojo'ukat ya'õbacat jĩjã. Ka'ũma ma ixe jo'i ya'õbaca. Imẽnpuxim kuyje Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'e'e Deus a'õbi- -soat tag̃ iisuayũ o'e'e — io'e. + QE— Deus wuydaxijojo'ukat o'g̃udot wuykay. Ya'õbacaat o'g̃udot wuykay. Wuydaxijojo'ukat Davi naxeg̃ebit- -Deus a'õ kay kũyjobicat naxeg̃ebit — io'e. 0 [D — G̃a'a ace Deus pe “Ka'ũmg̃u ejo'iat,” i. Ixe Deus kay itabut ip osodop Israel naxeg̃ebitbit. Jebekitkiyũ o'subuywan. Jebekitkiyũ o'taxijo — io'e.   CG̃ebuje Zacarias apẽn g̃uyjom je'bapuk iap o'g̃uwẽn- -ikap'isuat ebay. Iboap o'g̃uwẽn Ibiõg̃buk xipacat a'õbi. ] 5BO'yawẽg̃tobuxik'iayũ jewag̃uydadam ip osodop João kapap awẽg̃ kay. — Apẽn xe'e je'e ite bekicat yaypan pima? — io'e ip jewewebe. Imẽn o'jekawẽn ip, João Deus a'õbacaap kug̃ oeku buye.( KAImẽneju yag̃uybabi'ũm o'e ip tuk'a xeayũ. João kapap awẽg̃ o'yawẽg̃muwẽnuwẽn ip soat ka dag̃- -Judéia eipi dag̃, co'a'uat kapẽn tag̃ tak.  ;@Cebay cekawẽn put o'e g̃ebuje bit. Xipan o'jekawẽn g̃uto. — Deus xipat cĩcã — io'e. — Ka'ũma ma ixe jo'iat ya'õbuyxiat — io'e.v g?“Taperadup cuy etupũm owebe” iape, cebay o'e jebum cebe ip. O'tupũm ip cebe. Ibocewi o'tupmubararak cebay. Ibutet João i iaptup o'tupmubararak. Soat ip itabẽg̃bẽg̃ o'e ijojom. Zacarias i cebay je'e tũybe iãn o'e ip. %>G̃ebuje o'jekawẽn ip cebay eju. — Apẽn ekpot puten je'e? — io'e ip cebay be.Jebum acã o'jekawẽn cebay, cekawẽn pa'ore buye.E =— Ebadipyũ butet João i'ũmg̃u — io'e ip ixi be.\ 3<— Ap! — ixi bit o'e. — Ibo g̃u je'e ibutet- -João i acã — io'e ixi.  ;J : (58-59) Bekicat 8 kabia bima ibadipyũ oajẽm ixe duk'a xeayũ dak. Oajẽm ip ikap'isuat taypu'ag̃obixeedakat am “Deus ebekit teku” i'e am. Soat ibadipyũ icokcok cĩcã o'e ip.@ }9Ija kaxi ajẽm puje, Isabel o'su'itkap ag̃okatkat.R  8Ebapũg̃ kaxi Maria Isabel xe osunuy. Ibocewi o'jepit jeduk'a be.n  W7— Xipan wuydobuyũ'ũm'ũm o'jukukuk- -Abraão'ũm o'jukukuk, cenaxeg̃ebitbit'ũm'ũm tak o'jukukuk. Ja'õ dag̃ soat em g̃ebum osunuy ixeyũ kay. Soat em ixe g̃ebum osunuy ixeyũ kay xipan ikuk am — io'e- -Maria o'e.<  s6— Ixe Israel naxeg̃ebitbit o'subuywatwan cĩcã- -ja'õ kay kũyjobicayũ o'subuywatwan cĩcã. Xipan wuydobuyũ'ũm'ũm o'jukukuk apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃ — io'e.  5— Tadaybotbocayũ be xipat cĩcãat o'g̃ũmg̃ũm. Soat kug̃ ip o'e. Ibubut adeayũ bit ibuipuk o'g̃ujẽmjẽm — io'e. "  ?4— Ika kukukayũ o'g̃ujẽm jenuyap pewi. Ya'õbuyxi'ũmayũm o'e ip. Ya'õbuyxi'ũmayũ o'jomuy ixeyũ nuyap pe. Ya'õbuyxiayũm o'e ip — io'e. { q3— Deus ja'õbacaap o'g̃ubapukpuk. Yobog̃an pinayũ o'g̃uypõg̃põg̃. Ixeyũ e'eap o'g̃u'ũm — io'e. g I2— Deus itabotaidabotbot cĩcã ibuyxim jekukayũ kay. Wuydobuyũ'ũm'ũm kay itabotaidabotbot cĩcã osunuynuy. G̃asũayũ kay dak itabotaidabotbot- -soat kay. G̃uyjomayũ kay dak itabotaidabotbon jeedop — io'e.  1— Ixe ka'ũma buk ocejojojoiap o'g̃ubapuk owebe. Soat podi ma ixe ya'õbaca — io'e. — Ibuyxim cuy ibutet ajukuk — io'e. r _0— Ixe acã okukukat. Odadaybot ma dak. Imẽnpit ixe soat em ag̃ okay — Maria o'e. — “Deus xipacan ixe ayacat o'jukuk,” i je'e soat ka watwat omuwẽnuwẽn — io'e. — G̃asũ imẽn je'e ip, g̃uyjom tak — io'e. e E/ — Ocokcok cĩcã Deus xipan okug̃ puye- -odaxijojo'ukat xipan okug̃ puye — io'e. t c.G̃ebuje Maria o'jekawẽn Isabel eju. — “Wuykukukat soat podi ma xipat,” i õn e'em — io'e.  !-— “Soat je'bapuk owebe apẽn okukukat e'em owebe iap tag̃,” i ẽn e'em. Imẽnpuye Deus xipacan e'em ewebeam — Isabel o'e.M ,— Ewebe odobede buje, o'uk peat o'jejoro jecokcok pibun — io'e.n W+Deus xipacan e'em owebeam tak! Ẽn okukukat xi. Inaka okay ajẽm, wa'õbuyxi g̃u ma'g̃u — io'e.k Q*G̃ebuje Isabel o'jekawẽn ya'õberen Maria eju. — Deus xipat cĩcã! — io'e. — Deus xipacat ũmũm ewebe. Ecokcok soat cokcokap podi ma- -aoyũ cokcokap podi ma. “Ẽn xipat cĩcã,” i je'e adeayũ e'uk peat pe.~ )Joroh. Isabel ukpeat o'jejoro yuk pe Maria be Isabel dobede buje. Ibiõg̃buk xipacat a'õbacaap kug̃ osunuy Isabel.C} (Oõm Zacarias duk'a be- -Isabel duk'a be. Isabel o'tobede.| 'G̃axĩn ma Maria o'ju Isabel kay. Dao ma o'ju co'a'uat kapẽn pe. Judéia eipi be o'ju. Isabel ka be o'ju. Jay. Oajẽm.4{ c&— Ha'a — Maria o'e. — Deus okukukat. Deus a'õbi soat je'bapuk owebe apẽn ẽn e'em owebe iap tag̃ — Maria o'e. Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jẽm cexewi.0z ]%Ka'ũma ma iba'ore Deus pe — io'e.Oy $G̃ebum cuy eg̃uy ebadip kay- -Isabel kay — io'e. — Ixe Isabel o'yukreg̃ yabut ma'g̃u. Kuy ag̃okatkat opop yuk pe. “I'it ta ba'ore teku,” io'e'e ip kuy bima. G̃asũ bit 6 kaxi yukreg̃.6x g#— Ibiõg̃buk xipacat jajẽm ekay — io'e. — Je'ukreg̃ soat podi ma ya'õbacaat a'õbi- -Deus a'õbi. Imẽnpuye bekicat ikẽrẽat kug̃ g̃u je'e. Deus ipon je'e.w "— Apẽn xe'e dak osu'itkap? Ocepo g̃u mabuk a'g̃u ag̃okatkat eju — io'e Maria Deus ekawẽn tojotjot'ukat pe. v !Soat em ma imẽn Jacó naxeg̃ebitbit kukukan jeenuy. Wara'at g̃u jomuy ixe dieg̃ ixeyũ kukukan — Gabriel o'e Maria be.u  — Ya'õbuyxian je'e e'it — io'e. — “Deus ipot teku,” i je'e soat ijodiat. “Soat podi ya'õbacaat ipot teku,” i je'e ip. Deus ixe jomuy Judeuyũ kukukan. Kuy bima Davi Judeuyũ kukukat osunuy- -Jesus eajot. Imẽnpuxim Jesus Judeuyũ kukukan je'e.Vt '— Je'ukreg̃. Ag̃okatkat eceg̃ukap e'in. Jesus i juy esubuteta — io'e.]s 5— Tũ'ũ, epararam g̃u juy eg̃uy — io'e. — Deus xe ekukpin cĩcã — io'e.r }Maria yag̃uybabi'ũm o'e cekawẽn co buje. — Apẽnpuye dak imẽn teku odobededem? — io'e Maria jewebe ma.Dq Oajẽm Deus ekawẽn tojotjot'ukat Maria kay. — Tũ'ũ, ecokcog̃ cuy eg̃uy — io'e. — Deus xipat cĩcãat je'g̃ũm ewebe. Wuykukukat soat em jekukum eweju — Gabriel o'e.p   o  (26-27) G̃ebuje Deus jekawẽn tojotjot'ukat o'g̃uju yaypan'isuat kay- -ag̃okatkat eju o'jepo g̃u'iat kay. O'g̃uju cekay Isabel 6 kaxi yukeg̃ puje. Deus ekawẽn tojotjot'ukat putet Gabriel i osunuy. Oajẽm ag̃okatkat eju o'jepo g̃u'iat kay. Ixe ayacat Galiléia eipi be osunuy. Nazaré ka be osunuy. Maria i ibutet osunuy. José wadip osunuy. José Davi badip osunuy.Fn — Okukukat xipat cĩcã oxe! — io'e Isabel. — Koap cuk adi og̃uy osũsũn, o'it'et'ũm puye — io'e. — G̃asũ bit osũsũn g̃u oce o'ukreg̃ puye — io'e Isabel jewebe ma.em EG̃uyjom ma itayxi o'yukreg̃- -Isabel. Pũg̃põg̃bi kaxi jeduk'a be ma osunuy Isabel.]l 5Deus eju kawẽnwẽnap'a be jekapikap epere buje, Zacarias o'jepit jeduk'a kay.k +G̃ebuje Zacarias oajẽm akijuayũ kay. Cekawẽn pa'ore o'e cebe ip. Imẽnpuye itaybit ip o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be bima Zacarias jexey jo'iat o'jojojo iam. Jekawẽn ojuy akijuayũ eju. Cekawẽn pa'ore bit o'e. Imẽnpuye jebum acã o'jekawẽn ceweju ip.Cj Adeayũ dak Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi Zacarias jẽmap wiwim ip osodop. — Apẽnpuye dak Zacarias ibun cĩcã Deus eju kawẽnwẽnap'a be? — io'e ip jewewebe kakijuayũ.si aẼn pit etabut g̃u wa'õ kay — io'e. — Imẽnpuye ekõmbicaca ecesũy. Ede ba'ore ecesũy. Wekawẽn tag̃ cebapuk puje bit, waram g̃uto ede but ece'e. Soat ma je'bapuk ixe kabia be apẽn õn e'em ewebe iap tag̃ — io'e.Kh — Gabriel i obutet — io'e. — Deus etabixe cũg̃'i õn nuynuy. Deus ma omudot jekawẽn ãm eweju. Ixe omudot iboap awẽg̃ muwẽn ãm ewebe- -yawẽg̃ tipatawẽg̃ muwẽn ãm ewebe.)g MG̃ebuje Zacarias o'jekawẽn Deus ekawẽn tojotjot'ukat pe. — Iba'ore ma owebe okpotpet am — io'e. — Kuy aypa oce. Otayxi dak yabut kuy — io'e.f  /e Y (16-17) — Ekpot Judeuyũ ag̃uymuwarururun je'e ixeyũ be Deus kay am, wuykukukat kay am tak. Deus biõg̃buk a'õbacaap kug̃ ixe jeku Elias ekukuap puxim. Ka'ũma buk ocejojojoiap mubapukpug̃ jeku. Ixe omuyku wuykukukat ajẽm awap. Ixe cebayũ ag̃uymuwarururun je'e ixeyũ be waram g̃uto jebekitkiyũ kay am. Ixe Deus a'õ kay'ũmayũ ag̃uymuwarururun je'e ixeyũ be waram g̃uto kawẽn icẽmat tag̃ jeku am. Ixe ijodiacat g̃ubikuy wuykukukat ajẽmap wiwi am — io'e.Imẽn Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn Zacarias pe.d -Ekpot ya'õbuyxian je'e Deus xe. Uva'abidi juy idikõn g̃u, wuymuka'o'onapti dak. Ibiõg̃buk xipacat a'õbi ixe jeku jekap'isum piap — io'e.cc A— Eycokcog̃ cĩcã ma epesop bekicat kap puje. Adeayũ dak icokcok cĩcã je'e eyweju. b ; G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn Zacarias pe. — Tapu, epararam g̃u juy eg̃uy — io'e. — Apẽn cuk adi ece cebe iap o'ya'ĩjojo Deus — io'e. — G̃asũ ma emumuojuy je'g̃ũm ewebe — io'e. — Etayxi ekpon g̃ukap. João i juy ibuten je'e — io'e.ba ? Zacarias yag̃uy'ũm o'e ixe Deus ekawẽn tojotjot'ukat co buje. Iparara jĩjã o'e.` - G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat oajẽm Zacarias kay. Cũg̃'i osunuy tõmte'oatõm mupikupikap'a ba'at kadi- -caixa'a jo'iat'a ba'at kadi.C_  Oõm tõmte'oatõm mupik am Deus etabixe. Adeayũ dak Deus eju kawẽnwẽnap'a eakiju ip osodop. Akiju kawẽnwẽn ip osodop Deus eju, Zacarias badi tõmte'oatõm mupikupig̃ pima.J^  Jebabi dag̃ ibadipyũ juk Zacarias o'taẽ iõm ãm badiat'a be.*] OG̃ebuje Zacarias o'ju Deus eju kawẽnwẽnap'a kay- -yabog̃at'a kay. Ibo'a be kapikpig̃ osunuy Deus etabixe paĩ buye. Kapikpig̃ osunuy Abias ebekitkit eju.n\ WBekicat kug̃ g̃u ip osodop, itayxi i'it ta ba'ore buye. Yabut osunuy. Zacarias tak aypa osunuy.[  Ixeyũ xepxepayũ cũg̃ ma ip osodop Deus xe. Kũyjobit ip osodop soat Deus a'õ kay. Deus bikuyap tag̃ jekuku'uk ip osodop.Z 5Teófilo, koam apẽn o'jebapuk Zacarias pe iap og̃uwẽn ewebe, apẽn o'jebapuk itayxi be iap tak. Herodes Judéia eipi watwat kukukat pima, Zacarias itabẽg̃ osunuy. Judeuyũ epaĩ osunuy ixe Zacarias. Kapikpik'uk osunuy Abias ebekitkit eju Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Abias ebekitkit tak paĩyũ osodop ip. Zacarias tayxi Arão badip osunuy- -paĩyũ kukukat badip. Itayxi butet Isabel i osunuy.|Y sIjudup co buje, ẽn tak ece: — Ixeyũ juk adi icẽmãn omutaybitbin apẽn Jesus Cristo o'e'e iam — i.rX _Õn pit cuk oce owebe ma: — Õn tak cuy ocekawẽn ceweju ip — i. — Soat eju ixeyũ ejujuy ocekawẽn — i juk oce owebe ma. — “Apẽn ixe Jesus o'e'e?” i juy oce cebe ip — i juk oce owebe ma. Imẽnpuye ixeyũ eju juk ocekawẽn. Soat cuk o'g̃uwẽn ip owebe. Õn tak apẽn o'e'e ip iaptup otupmubararak ewebeaptum g̃asũ bit, Teófilo.W  !V ? JESUS CRISTO MUWẼG̃APTUP LUCAS EMUDUPMUBARARAKTUP (1-2) Teofilo, ẽn a'õbuyxi soat xe ocexe. Õn ijudup mubararag̃ ewebeaptum- -apẽn cuk adi Jesus Cristo o'e'e wuyetabutpe iaptup. Kuy bima warara'acayũ apẽn ixe Jesus Cristo o'e'e iaptup o'tupmubararak. Koap o'jekawẽn ip ixe eju oekuku'iayũ eju ixe e'eap o'jojojo'iayũ eju dak. Ixeyũ a'õbi juk ixe e'eaptup o'tupmubararak ip.U)Ibocewi ceweju etaybitbinayũ o'jẽm. Soat ka dag̃ o'ju ip. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn oekuku ip. Wuyekariwa Jesus ixeyũ buywatwan osunuy. Soat etabutpe ka'ũma buk ajojoiap mubapukpug̃ oekuku ip ixe a'õbi. Imẽneju adeayũ itabut o'e ip ixeyũ ekawẽn kay.#T?Kariwa Jesus imẽn o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. Cekawẽn epere buje, Deus Jesus o'g̃uyu kabi kay. Oabik Deus xe ixe eju soat kukukan.VS%— Itaybit'ũma puybu tũypiatpu mucay buje, je'ũ g̃u ip — io'e. — Itaybit'ũma tipiati kõn puje, je'ũ g̃u ip — io'e. — Iwãtaxipipiayũ jeje jebu mõg̃ puje, je'ada ip — io'e Jesus.R— Deus ja'õbacaap je'g̃ũm okay itabucayũ be ka'ũma ma ajojojoiap mubapuk am soat etabutpe — io'e. — Iboap a'õbacaam ibiõg̃buk kẽrẽayũ g̃ujẽmjẽm ip ikug̃ayũ bewi — io'e. — Warara'acat a'õm jekawẽn ip iisuan — io'e.HQ — Okay itabut pima, jemubatisasanan pima dak, Deus taxijo — io'e. — “Eykẽrẽ oxe,” i je'e Deus okay itabut'ũmayũ be bit. “Soat em ipiat epesupi'ajo,” i dak je'e — io'e.{Po— Epeju juy soat kaka dag̃ — io'e Jesus. — Soat ka dag̃ayũ be juy kawẽn idipat epeg̃uwẽn — io'e.O5G̃uyjom o'jebapuk 11 beayũ kay. Jekõnkõn ip pima, o'jebapuk cekay ip. O'g̃ukorẽm ip itabut'ũm puye waram o'jetait iap ekawẽn kay. — Apẽnpuye eyetabut g̃u okay? — io'e. — Oweju oekukuiayũ kuy o'e eywebe: “Wuyekariwa waram o'jetait,” i — io'e. — Eyetabut g̃u ixeyũ ekawẽn kay. Eybu'u jĩjã eyetabut am waram ocetait iap ekawẽn kay — io'e.Imẽn ip o'g̃ukorẽm.iNK Imẽnpuye ixeyũ o'jepit warara'acayũ kay- -jebureyũ kay. — Wuyekariwa itabẽg̃ ma'g̃uto! Ocejojojo! — io'e ip cebe ip. — Dapxi eyju — io'e ip xepxepayũ be. Itabut'ũm o'e ip ixeyũ ekawẽn kay.}Ms G̃uyjom Jesus o'jebapuk xepxepayũ kay. Iwarun ma o'jebapuk cekay ip. O'jebapuk cekay ip cucum pima kog̃ũnpi be. L  K (10-11) Jesus eju oekukuiayũ wawa o'e ig̃uykitkit ip Jesus kay buye. Wawa ip pima Maria Madalena o'ju ixeyũ mukũyjom.,JQ Jesus waram o'jetait kabi'isum. Waram o'jetait Domingo bima. Koam o'jebapuk Maria Madalena kay- -kuy bima cebewi 7 be ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'g̃ujẽmiat kay.BI}G̃ebuje o'jẽm ip. Owatwat ip witabikũy bewi jeparara pibun. Ikarabakbak o'e ip jeparara pibun. Kabi bewiat ekawẽn o'g̃uwẽn g̃u ip warara'acayũ be iparara jĩjã ip puye.KH— Epeju juy g̃asũ bit — io'e aoyũ be. — Ceweju etaybitbin oekuku'iayũ juy epeg̃ukũyjo — io'e. — Pedro dak cuy epeg̃ukũyjo. “Kuy o'jetait waram,” i juy epe'e cebe ip. “Cum eywap Galiléia eipi kay,” i juy epe'e cebe ip — io'e. — “Iboce ma epetobuxik apẽn ixe kuy o'e eywebe iap tag̃,” i juy epe'e cebe ip — io'e. — “Waram o'jetait'iat cuy epetobuxik,” i juy epe'e cebe ip — io'e- -yaypan'isuat o'e.Gw— Epeyekuy g̃u! — io'e cebe ip. — Wetaybit Jesus kudadam eyju iam. Nazaré ka bewiat kudadam eyju- -korosa be ibamupaya'ibit kudadam — io'e. — Ijoce g̃u opop. Kuy o'jetait waram — io'e. — Ak epe'e topap kay. Topap acã — io'e.#F?Oõm ip witabikũy be. Deus xewiat o'jojojo ip- -yaypan isuat. Xik'i osunuy iba'at kadi. Cesay irut cĩcã osunuy. G̃ebuje o'jewetakaka ip aoyũ.EwImẽn o'jekawẽn ip ikũynomudip'a yabog̃ cĩcã buye. O'jeak ip witabikũy kay. Kuy wita'a yawede o'yadobuxik ip.XD)— Abu wita'a ug̃ ocewebe- -witabikũy nomudip'a? — io'e ip jewewebe.WC'Domingo bima o'ju ip witabikũy kay- -kabia'isum ma- -kaxi jẽm'isum ma.'B ISábado jebodoydoyap kabia Judeuyũ xe. Kaxi at puje, waram ip jekapikpig̃ ma'g̃uto. Kaxi at puje ebapũg̃ aoyũ tide'oati o'tibu. O'tibu ip Jesus'ũm jebit mude'on am. Ebapũg̃ aoyũ o'ju: Maria Madalena, Salomé dak, wara'at Maria dak- -Tiago xi. Ixeyũ ebapũg̃ayũ o'ju..AU/Xepxep Mariayũ osodop iboce. Maria Madalena iboce osunuy. Wara'at Maria José xi osunuy- -yaypan'isusu xi. Poce Jesus'ũm jebit o'jomõg̃ ip iap o' jojojo ip._@7.G̃ebuje José Jesus'ũm jebit o'g̃ukop korosa ejuwi. Kuy juk pag̃o o'jat- -xipacat- -irucat. Ijebit o'g̃ukabekbek ixem pag̃õm. O'jomõg̃ witabikũy be. Wita'a yabo'gat'a o'yamuypen witabikũy nomudip'am.}?s-— Hm hm. Kuy ma — io'e sorarayũ kukukat. — Ha'a — io'e José be. — Ijebit cuy eg̃ukop — io'e.$>A,— Kuy du ixe'ũm oe'ũ? — io'e Pilatos. Imẽnpuye 100 be sorarayũ kukat o'tomuwã. — Kuy ma du oe'ũ Jesus? — io'e sorarayũ kukukat pe.?=w+Kabiog̃kabiog̃'i bima José o'ju Pilatos kay. Ixe José Arimatéia ka bewiat osunuy. Ixe ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukat osunuy. Ya'õbuyxi jĩjã dak osunuy soat xe. Deus pe soat kukukan iap wiwim osunuy. Iparara'ũm o'ju Pilatos kay. Oajẽm. — Jesus'ũm jebit mukop pin oce — io'e Pilatos pe.*<M*Katpuje jĩjã o'e. Kuyaje Sábado je'e- -Judeuyũ xe jebodoydoyap kabia. Kabiog̃kabiog̃'i bima jexat tata'uk ip osodop Judeuyũ Sábado bima jekapikap puxim.];3)Ixeyũ aoyũ Jesus eju oekuku Galiléia eipi dag̃ pima. Ibuywatwan oekuku ip. Ade warara'acayũ aoyũ dak osodop ip korosa xe. Jerusalém ka be oajẽm ip ceweju kuy bima. Soat ip Jesus kay jeakag̃ osodop.:+(Jesus korosa eju bima, aoyũ dak iboce ijojom osodop. Wũy wi ip ijojom osodop- -Jesus cocom. Ixeyũ aoyũ parakpe ebapũg̃ aoyũ osodop ip. Ibũrũ ma ip osodop: Maria Madalena, Salomé, wara'at Maria dak. Wara'at Maria José xi osunuy- -Tiago xi dak- -yaypan'isuat xi. 9'be sorarayũ kukat cũg̃'i osunuy Jesus wap. Apẽn Jesus oe'ũiap o'jojojo. — Icemãn ite'ũm Deus ipot osunuy — io'e.48a&Pag̃o Deus eju kawẽnwẽnap'a be osunuy- -yabog̃at'a be- -uk'a exĩntabi nomudip epa'go. Jekpiwan ma ixe pag̃o o'jewek Jesus e'ũ buje. O'jewek kabi kadi wi ipi kay.37a%Jesus o'jewãwã ya'õberen. Pog̃. Oe'ũ.6{$Iboceat o'jedau idibi bubuap munopapũn ãm uva'abidim- -tideibog̃'ũmati. Ixe dak idibi bubuap o'jomõg̃ ip'abi be. G̃ebuje o'yopmuyu Jesus pe timutitit am. — Mẽnpuk! — io'e. — Omuy paxi Elias imukop am korosa ejuwi — io'e.5+#Iboap o'ya'ĩjojo ip iboceayũ. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop! Elias nomuwãwãm teku! — io'e ip, xipan g̃u ip o'jekũyjo buye..4U"Katpuje Jesus o'jewãwã ya'õberen. — Eloí, eloí, lemá sabactani? — io'e ja'õm. (Ijop ekawẽn, Deus, Deus, apẽnpuye ẽn opere iape wuya'õm).}3s!Kaxi wuyase bima kabiok o'e soat tag̃ Judéia eipi dag̃. Ibun ma kabiok oeku. Ebapũg̃ hora bun kabiok oeku.M2 — Teku juk o'e: “Deus emunaẽ õn,” i, “Judeuyũ kukukat õn,” i dak — i napa ma o'e ip. — Teku Deus emunaẽ bima, juy je'kop korosa ejuwi je'ũap puxim — io'e ip. — Ikop puje, bit kuka wuyetabut ace'e cekay — io'e ip jewewebe. Ceweju ibamupaya'ibiyũ dak Jesus o'jomuymuy jĩjã ibukurukayũ.g1GImẽnpuxim paĩyũ kukukayũ dak Jesus o'jowaywayway jeweweju ma ip, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Teku warara'acayũ daxijojo'uk osunuy. Imẽnpit jewedaxijo ba'ore je'ũap puxim — io'e ip jewewebe.v0e— Ecewedaxijo juy! Etaybitbit pima juy korosa ejuwi ekop e'ũap puxim — io'e ip cebe iwaywayway am./1G̃ebuje korosa etako dag̃ kapkapayũ Jesus muymuy o'e. Jesus o'jowaywayway jĩjã ip. — “Deus eju kawẽnwẽnap'a oyamu'ũm- -yabog̃at'a,” i juk ece — io'e ip cebe. — “Xepxep xet kap puje, wara'at'a oyamuy,” i juk ece — io'e ip Jesus pe iwaywayway am.J. Deus ekawẽn tup o'tupmubararak ip kuyje. Imẽn e'em ibodup: Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat kukap puxim ixe dak o'jukuk ip, i. Jesus pa o'subamupaya ip ijoptup ekawẽn tag̃."-=Jesus pa mupayapayam pima xepxep ibukurukayũ dak o'subamupaya ip wara'at korosa be. Pũg̃ ma Jesus pa'at kadi osunuy. Wara'at iba'ũg̃at kadi osunuy.,)— “Apẽnpuye dak o'subamupaya ip imuy'ũ ãm?” i je'e ip kapkapayũ — io'e Pilatos jewebe ma. Imẽnpuye o'tupmubararakat apẽnpuye o'subamupaya ip iaptup. “Judeuyũ kukukat teku” iaptup o'tupmubararakat Pilatos. O'tupmõg̃ ip korosa be Jesus abi ase.K+Kaxi jeum pima Jesus o'subamupaya ip korosa be- -9 hora bima.8*iG̃ebuje sorarayũ Jesus o'subamupaya ip korosa be. Tapoa o'jomõg̃ ip Jesus bu be, sui be dak. Korosa o'jomõg̃ ip ipikũykũy be. Imẽn ma o'subamupaya ip. Karatũg̃'a buximat'a ip o'yamuju ipi ju- -yabararukat'a. O'yamuju ip Jesus esay bu am. Imẽn Jesus esay o'g̃u'ẽ'ẽ'ẽ ip jewewedag̃.  ~v~||yzyyLxxxxxiwvv-uNttsKrqqpqonmmxlkk4jihh g,fgeeddcc5b\aA`a_2^]\\=[ ZzXWBW6VVUTTmSRQPP.OLN^MLOK8JTIHH)G%FCEED&C9BA@T?|>=y<<:9887 65443n210/..j-!+g*W)('u'&,%$$ "! 9"Ib%go"_$q j U]203}+— Yoptipat'ip pe yakẽrẽat'a'e g̃u- -yadipat'a'e acã. Imẽnpuxim yopkẽrẽat'ip pe yadipat'a'e g̃u- -yakẽrẽat'a'e acã.y|k*Te'e ma eyju e'em cebe: “Tapu, ma, otõmtõm'uk eta bewi,” i, eyeta beap'ip cocom'ũm pima. Eyju jewewemug̃uykukukum. Koam eyeta beap'ip cuy epeyop'uk. Yop'uk puje, iba'ore g̃u je'e eywebe tõmtõm'uk am eybure eta bewi — io'e.^{5)— Te'e ma eyju jeakag̃ eybure eta beatõmtõm kay, eyeta beap'ip cocom'ũm pima.z3(Eyetaybitbin pima, eyemutaybitbin'ukat podi g̃u eyetaybit. Eyewemutaybitan cĩcã bima bit, eyemutaybitbin'ukat co'i eyetaybit epe'e — io'e.by='G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Ita'ũmat pe emubapuk pa'ore wara'at ita'ũmat pe — io'e. — Ita'ũmat pe wara'at ita'ũmat tujowat puje, xepxem ma kuka ip o'at ipikũykũy be.Ax{&— Warara'acat pe epeg̃ũm pima, Deus tak je'g̃ũm eywebe. Apẽn cuk epeg̃ũm iap puxim epejat. Yobog̃at epeg̃ũm pima, eyju dak yobog̃at epejat. Topapũn epejat- -iwajem, ibikbig̃ tak, kutukutu'i ma dak, cũg̃'i ma dak. Apẽn warara'acat pe eyju iũmap puxim Deus tak je'g̃ũm eywebe — io'e.twa%— “Ekẽrẽ jĩjã Deus xe,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Iboap e'em'ũm pima, Deus tak “Eykẽrẽ oxe,” i'ũmg̃u je'e eywebe. “Ikẽrẽat kug̃ ẽn,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn e'em'ũm pima, Deus “Ikẽrẽat kug̃ eyju,” i'ũmg̃u dak je'e eywebe. G̃ebum g̃u juy epesop apẽn cuk adi warara'acat warẽmtag̃ eykuk iap kay. G̃ebum'ũm pima, Deus tak g̃ebum g̃u je'e apẽn cuk adi warẽmtag̃ wara'acat epejukuk iap kay — io'e.v}$Wuyebay itabotaidabotbot soat kay wuykay. Ixe buxim eyju dak eyetabotaidabotbon cuy epesop warara'acat kay — io'e.huI#— Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ ekukuap puxim g̃u juy epeku! — io'e. — Warẽmtag̃ g̃u juy eykay itakomaayũ epejukuk. Xipan cuy ip epejukuk. Darem ma epeg̃ũm cebe ip ibubut puap ojuy g̃u. Imẽn eyeku buje, ade xipacat kug̃ epesop kabi be. Deus ebekitkiyũm epesop. Soat podi ma ya'õbacaat ebekitkiyũm epesop. “Ẽn xipat,” i'ũmg̃u e'em adeayũ Deus pe. Deus pit soat em xipacat ũmũm cebe ip- -soat pe- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be dak.5tc"— Eyju darem iũmũm warara'acat pe waram tujupit okay iam eyetaybit puye. Imẽn iũmũm pima, “Deus cuy xipacat je'g̃ũm ocewebe,” i'ũmg̃u juy epe'e. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak darem ma iũmũm wara'at ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pe dinheiro buap ojuy cexewi — io'e.5sc!Xipan eykayayũ kug̃ acã bima, “Deus cuy xipacat je'g̃ũm ocewebe,” i'ũmg̃u juy epe'e. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak xipan jekayayũ kug̃ — io'e.-rS — Eykayayũ acã ikukpin eyxe bima, “Deus cuy xipacat je'g̃ũm ocewebe,” i'ũmg̃u juy epe'e. Cekayayũ ikukpin ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ xe dak.hqIEybikuy warara'acat pe xipan eykuk am. Imẽnpuye xipan cuy warara'acat epejukuk — io'e.p)Eyxewi iojuy buje, epeg̃ũm cuy soat pe. Warara'acat pe darem eybubut pu buje, “Obubut cuy epetujupit okay,” i'ũmg̃u juy epe'e cebe ip./oW— Pũg̃ kadi warara'acat pe eydopaoka buje, epeyaoka g̃u juy. Ãg̃ puk wara'at kadi jeydopaoka. Warara'acat pe eyekabek pu buje, ãg̃ cuy eyekamixa dak ju'uk.n— “Xipan cuy omuymuy'ukayũ ejukuk,” i juy epe'e Deus pe. Deus eju juy epeyekawẽn warẽmtag̃ eykukayũ beam — io'e.vmeG̃ebuje soat pe o'jekawẽn. — Õn kawẽnwẽn soat eju eyweju- -soat wa'ĩjojoayũ eju — io'e. — “Eykay itakomaayũ burem cuy epesop,” i õn e'em eywebe — io'e. — “Xipan cuy ixeyũ epejukuk,” i õn e'em — io'e.Nl— Karem g̃u eydadaybot epesop, warara'acat xipan eymuwẽnuwẽn pima. Imẽnpuxim xipan jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kukuk'uk ip osodop eydobuyũ'ũm'ũm kuyje — Jesus o'e.Yk+Karem g̃u eydadaybot epesop. G̃asũ acã eybeg̃beg̃. G̃uyjom pit eyrere epesop. Karem g̃u eydadaybot epesop. G̃asũ acã eyju jewaywayway. G̃uyjom pit wawa epe'e. Eyg̃uycũg̃cũg̃ epesop — io'e.?jwG̃ebuje Jesus o'jekawẽn ibubut adeayũ be. — Karem g̃u eydadaybot epesop — io'e. — G̃asũ eybubut ade — io'e. — Kapikpig̃'ũm pima dak soat kug̃ eyju g̃asũ ma.Ii — Eycokcog̃ cĩcã juy epesop warara'acat warẽmtag̃ eykug̃ pima eyju webekitkit puye — io'e. — “Eycokcog̃ cuy epesop,” i õn e'em eywebe — io'e. — Kabi be ade kug̃ epesop idipat kug̃. Warẽmtag̃ ma Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kukuk'uk osodop ip eydobuyũ'ũm'ũm kuyje — Jesus o'e.thaEycokcok cĩcã juy epesop warara'acat itakoma eykay bima, eywebe “Oceweju g̃u juy epeku- -eyju soat wag̃o ebekitkit puye” i'e buje dak, warara'acat eymuymuy bima dak, warara'acat eyawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn pima dak — io'e.:gm— Eycokcok cĩcã eyju. G̃asũ acã eyrere. G̃uyjom pit eybeg̃beg̃ epesop — Jesus o'e. — Eycokcok cĩcã eyju. G̃asũ acã eyju wa. G̃uyjom pit jewaywayway epesop.MfJesus o'jeak jeweju etaybitbinayũ kay. O'jekawẽn cebe ip. Koap o'jekawẽn tadaybotbocayũ be. Eycokcok cĩcã eyju — io'e. — Eybubutbet g̃u g̃asũ. Imẽnpit Deus eykukukat — io'e.ieKIxe be imu'ada but osunuy Deus a'õbacaap kug̃ puye. Soat o'g̃u'ada'ada iwãtaxipipiayũ.cd?Oajẽm ip Jesus ekawẽn co am, jemu'ada am tak. Ibiõg̃buk kẽrẽat kukayũ dak oajẽm cekay imujẽm ãm. Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmujẽm ikukayũ bewi. Imẽnpuye Jesus mucay ojuy ip imu'ada am.OcIbocewi Jesus co'a dag̃wi o'kop jemunaẽyũ eju- -12 beayũ eju. G̃ebuje adeayũ oajẽm Jesus kay. Warara'acayũ kuy Jesus xe osodop ip- -ceweju etaybitbinayũ. Adeayũ kaweg̃ũnat pe o'je'awero Jesus xe. Wũywi ip oajẽm. Judéia eipi dag̃wi oajẽm ip, Jerusalém ka bewi dak, Tiro ka bewi dak, Sidom ka bewi dak. b  a j`M (14-16) Ibũrũn ma ip ibutet osodop: Simão i, André i, Tiago i, João i, Filipe i, Bartolomeu i, Mateus i, Tomé i, wara'at Tiago i, wara'at Simão i, Judas i, wara'at Judas i. Ibũrũn ma ip ibutet osodop. Ibũrũn ma o'taẽ jeweju etaybitbinayũm. Tiago Alfeu ipot osunuy. Jesus Simão wara'an o'subuteta. Pedro i wara'at ibutet osunuy. Xepxep putet osunuy Simão butet. Jeipi kay jĩjãat i dak ibutet osunuy. André Pedro kitpit osunuy. Judas Tiago ipot osunuy. Xepxep putet osunuy Judas putet. Iscariotes i dak ibutet osunuy. Ixe Judas g̃uyjom Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am.1_[ G̃ebuje 12 beayũ o'taẽ jeweju etaybitbinayũm. Kabia'isum ixeyũ o'taẽ. — Wa'õbi epeju wekawẽn muwẽn ãm soat pe — io'e ixeyũ be- -12 beayũ be._^7 G̃uyjom Jesus o'ju co'a be jekawẽn ãm Deus eju. Ixima bun o'jekawẽn ceweju.[]/ Imẽnpuye Fariseuyũ itakoma jĩjã ip o'e Jesus kay, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, jebodoydoyap kabia bima o'subamudim puye. O'je'awero ip. O'jewawẽwẽ ip pẽn paxi ace'e Jesus pe i'e am.~\u G̃ebuje Jesus o'jeak soat kay. — Pacũg̃ ece eba — Jesus o'e ibakẽrẽat pe. O'jepacũg̃. Ibadip o'e.2[] G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Fariseuyũ eju, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju dak. — Jebodoydoyap kabia be Moisés ekawẽn tag̃ tu wuywebe xipan i'e am? Ikẽrẽan i'e am g̃u xe'e? — io'e. — Warara'acat taxijo am cekawẽn tag̃ tu? Warara'acat aoka am g̃u xe'e? — io'e.bZ=— Omuymuy pin teyũku — io'e Jesus pit jewebe ma. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ibakẽrẽat pe. — E'ãy — io'e. — Ejot cuy ijoce soat pe ejo am — io'e.Ibakẽrẽat o'ãy. O'ju ibo'a beayũ wap.vYeJesus kay ag̃ cĩcã o'e ip Fariseuyũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Jebodoydoyap kabia be dak paxi g̃u'ada? — io'e ip jewewebe. Fariseuyũ “Jesus Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekukum” i'e ojuy napa ma.]X3G̃ebuje Jesus ibakẽrẽat o'tobuxik. Jebodoydoyap kabia be o'tobuxik. Oõm ma'g̃uto Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ibo'a be o'g̃utaybitbin. Ibo'a be ag̃okatkat osunuy. Pũg̃pa ibakẽrẽ osunuy- -ibaatpa.%WCSoat wag̃o õn — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Õn pit e'em apẽn i'epi wuywebe jebodoydoyap kabia be iap, apẽn i'epi g̃u iap tak — io'e Jesus.iVKIxe Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Pão'a o'yabu- -Deus etabixe yamõg̃mõg̃'ibit'a. O'ya'o. O'yaũm jebureyũ be ya'opiat'a. Paĩyũ be acã ya'o pi g̃u o'yadop — io'e. — Iboap ekawẽntup epetupco g̃u du?U— Apẽn cuk o'e Davi, ibureyũ dak, irere bima? — io'e Jesus. — Iboap ekawẽntup epetupco g̃u du? — io'e Jesus Fariseuyũ be.TwO'tamukitikitik ip jebui be. O'ta'o'o ip. — Apẽnpuye eyju ta'uk'ug̃? — io'e Fariseuyũ cebe ip. — Kapikpi wuywebe jebodoydoyap kabia be — io'e ip. Tamukitikitikap kapikap osodop Fariseuyũ xe. Imẽnpuye Jesus o'jomuymuy ip.iS MJebodoydoyap kabia be ceweju etaybitbinayũ trigodadot o'tadot'uk cucum pima ku dag̃ Jesus eju.oRW'— Uva'abidi kõn puje kuyati kõn puje, tiisuati kay g̃u ace'e — io'e. — “Kuyati tiku e'em uva'abidi,” i wuyju e'em — Jesus o'e. — Imẽnpuxim kuyjeat ekawẽn kay bima, wekawẽn kay g̃u kuka epe'e — io'e.SQ&— Imẽnpit tiisuati atimõg̃ yaisuat'a be timũn'a be — Jesus o'e.P#%— Uva'abidi atimuõm yaokokat'a be g̃u timun'a be tiisuati- -yaisuat'a be acã — io'e. — Yaokokat'a be timuõm puje, tidai e'em — io'e. — Yaokokat'a timun'a kuka o'jeaebag̃. Uva'abidi dak kuka o'jediepuy — io'e. — Timũn'a dak kuka o'ya'ũm — io'e.mOS$G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. Imẽn o'g̃uwẽn. — Iwuywuy'ũmat g̃u ajoinũm iokokat muwaket am — io'e. — Iwuywuy'ũmat inũm pima, kuka o'jewek. Iwuywuy'ũmat kuka o'jewa'i — io'e.TN!#— G̃uyjom pit iwadip je'jẽm cexewi ip. Ijẽm puje bit, jekpiwan ma repi supi'ajo ip — io'e. — Õn ixeyũ xe'ũm pima, oweju etaybitbinayũ dak jekpiwan ma repi ip supi'ajo — io'e Jesus. M"— Iba'ore oweju etaybitbinayũ be jekpiwan ma repi'ajo am õn ceweju ip puye — io'e Jesus. — Õn iwadip puxim — io'e. — Iwadip cexe ip pima, ka'ũma ma jekpiwan ma repi'ajojom jewebumũnap epeta be tomuwa'ibiyũ. Jekõnkõn acã ip — io'e Jesus.6Le!— João eju etaybitbinayũ soat em jekpiwan ma jewemureren xipat je'e am Deus xe — io'e ip Jesus pe. — Deus eju kawẽnwẽn tak ip soat em — io'e ip cebe. — Fariseuyũ eju etaybitbinayũ dak ade em ip jekpiwan ma jewemureren jekawẽn ãm Deus eju — io'e ip. — Eweju etaybitbinayũ bit repi'ajojom g̃u. Jekõnkõn ip — io'e ip. — Apẽnpuye ip repi'ajojom g̃u? — io'e ip. Jesus muymuy ojuy osodop ip.EK — Imẽnpuxim cũg̃ ma jekuku'ukayũ nomuwã ãm g̃u ojot- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ nomuwã ãm acã — io'e. — Ojot “Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ikẽrẽat kug̃ puye” i'e am cebe — io'e Jesus. — “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere” i'e am tak ojot — io'e Jesus.~JuJesus o'jekawẽn ceweju ip. — Iwãtaxipi'umat g̃u cucum wuyanũg̃tata'ukat kay- -iwãtaxipiat acã — io'e.IG̃ebuje Fariseuyũ Jesus o'jomuymuy Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak- -Fariseuyũ ebekitkit. — Apẽnpuye dinheiro bubu'ukayũ eju eyju jekõnkõn, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ eju dak? — io'e ip Jesus eju etaybitbinayũ be.HH G̃ebuje Levi Jesus o'takoy jekõn ãm jeweju. O'ju. Oajẽm. Jay. Adeayũ awerom osodop Levi dukta be- -iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ, warara'acayũ dak. Jesus o'jekõn ceweju ip.NGImẽnpuye o'ju Jesus kay. Soat o'suiwat ibun Jesus eju jeku am.pFYG̃ebuje Jesus o'jẽm. Porewuh. Cucum pima Levi o'jojojo. Levi dinheiro bubu'uk osunuy iecug̃ap peam. Ixe Levi kapikpig̃ osunuy iecug̃ap pe teidadaap'a be. — Ejot cuy okay — io'e Jesus. — Oweju juy ejeku — io'e.eECImẽneju ibo ka watwat itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom, o'jexĩg̃xĩg̃ puye. — O'je'ada xeku — io'e ip. — Xĩg̃xĩg̃ o'e xeku — io'e ip.Yag̃uybabi'ũm ip o'e. — Ka'ũma buk cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat o'g̃u'ada wuyetabutpe — io'e ip jewewebe. — G̃asũ acã cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat mu'adaap ajojojo — io'e ip jewewebe.BD}Cexĩg̃xĩg̃ pa'ore topibit o'je'ada. O'ãy. Cũg̃cũg̃ ma o'e adeayũ etabutpe. Jexexecaptup o'tupu. Kuruk. “Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat,” i'e'em Deus pe bima, o'ju jeduk'a be.~Cu— Soat wag̃o õn. G̃asũ cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat eju ocekawẽn eymutaybit am owebe ikẽrẽat'uk put ijodiat pewi iam. Deus a'õbacaap kug̃ õn ijodi bima dak — io'e cebe ip. — E'ãy! Ecexĩg̃xĩg̃ cuy — Jesus o'e cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat pe. — Cũg̃cũg̃ cuy eju — io'e. — Exexecaptup cuy etupu — io'e. — Eju juy eduk'a be — io'e cebe.B— Apẽnpuye dak eyju imẽn jewag̃uydadam? — io'e. — Iba'ore g̃u owebe “Ikẽrẽat kuy oju'uk ewebewi” i'e am cebe — io'e. — Iba'ore g̃u dak owebe “E'ãy” i'e am cebe, “Ece'ada,” i dak — io'e. — Ka'ũma ma iba'ore owebe — io'e.@A{Jesus itaybit o'e apẽn ip o'e jewag̃uydadam iam.q@[Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ, Fariseuyũ dak jewag̃uydadam o'e ip Jesus ekawẽn kay. — Ite be ikẽrẽat'uk pa'ore wuywebewi. Deus pe acã i'uk put — io'e ip jewewebe. — Teku Deus muymuy — io'e ip napa ma.5?cJesus itaybit o'e teyũku itabut okay iam. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat pe. — Tapu — io'e. — Ikẽrẽat kuy oju'uk ewebewi — io'e. >9Imẽnpit tujuõm pa'ore ip o'e uk'a yapora buye. Imẽnpuye o'jeu ip uk'a abi jeje. Weru. Kawi'a'a o'ya'uk ip. Cabobum cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat o'g̃ukop ip yabitokat tag̃wi. Kop. O'g̃ukop ip ixexecaptup pe. O'g̃ukop ip Jesus wap imu'ada am. Uk'a beayũ parakpe o'g̃ukop ip.1=[G̃ebuje ag̃okatkayũ oajẽm Jesus kay. Cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat o'tujuajẽm ip Jesus kay. Jay. Uk'a be tujuõm ojuy ip cexĩg̃xĩg̃ pa'oreat mõg̃ ãm Jesus wap.w<gG̃ebuje Jesus adeayũ o'g̃utaybitbin kawẽn idipan. Fariseuyũ kaxikxik'i osodop iboce, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Judeuyũ osodop ip. Jesus ekawẽn co ojuy osodop ip. Oajẽm ip soat kaka dag̃wi- -Galiléia eipi dag̃wi, Judéia eipi dag̃wi dak, Jerusalém ka bewi dak. Jesus iwãtaxipipiayũ mu'ada'adam osunuy Deus a'õbacaap kug̃ puye.;-Jesus pit o'jẽm cexewi ip. Poxerwun. Cexewi ip cẽmcẽm'uk osunuy jekawẽn ãm Deus eju. Uk'a'ũmat pe kawẽnwẽn'uk osunuy Deus eju.I: Imẽnpit soat ka watwat Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip- -ierepat o'g̃u'ada iap awẽg̃. Imẽnpuye adeayũ o'je'awero ip ixe ekawẽn co am. O'je'awero ip Jesus pe jewemu'ada am tak.A9{— Emu'adaap eg̃uwẽn g̃u juy warara'acayũ be — io'e Jesus cebe. — G̃asũ bit paĩ kay juy eju — io'e. — Eõhõyũ'in cuy eg̃ũm paĩ be imupik am Deus etabixe ece'ada buye. Eg̃ũm cuy cebe Moisés ekawẽn tag̃. Eõhõyũ'in cuy eg̃ũm cebe e'adaap mubapuk am soat ka watwat pe — io'e.:8m Pucũg̃. Jesus o'jebaepucũg̃ cekay. — Obu'u g̃u emu'adam — io'e. — G̃axĩn ma õn jemu'ada — io'e. Jesus a'õbi ierep topibit dao ma o'je'ada. Xipat o'e.T7! Ikabog̃atka be bima ag̃okatkat oajẽm Jesus kay- -ierepat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap jexe ya'õbuyxi buye. — Kariwa! — io'e Jesus pe. — Ebu'u'ũm pima, omu'adam ece — ierepat o'e./6W G̃ebuje Simão o'ju Jesus kay, cewejuayũ dak. Putwedu'i. Jekobe o'tujuu ip kapurũg̃ pe. Soat o'suiwat ip ibun Jesus eju jeku am. Soat em Jesus eju oekuku ip.85i Warara'acayũ dak itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom- -Tiago, João dak. Ixeyũ xepxepayũ Zebedeu ipotpoyũ ip osodop. Simão eju kapikpik'uk ip osodop axima bubum. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Simão eju. — A'õ'cam cuy eg̃uy — io'e Simão be. — G̃asũ bit axima bubu'ukan g̃u juy eg̃uy, — io'e. — Kawẽn idipat muwẽnuwẽn'ukan cuy eg̃uy adeayũ be imutabut am ip Deus kay — io'e. — Ha'a — io'e.s4_ Simão itabẽg̃ o'e ijojom, soat cewejuayũ dak. Itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom ade jĩjã axima buye.i3KIboap co buje, Simão Pedro o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap jexe ya'õbuyxi buye. — Okukukat, wede ece oxewi — io'e. — Õn ma ikẽrẽat kug̃. Ẽn pit a'õbuyxi. Oxe g̃u juy eg̃uy — io'e- -Simão o'e.m2SWẽg̃wẽg̃'i o'e ip jebureyũ kay- -wara'at kobe beacayũ kay. Jebureyũ o'takoy yajẽm ãm jebuywat am. Ibureyũ oajẽm ibuywat am. Xepxep kobe o'g̃uporan ip aximãm. Imẽnpuye kobe jepirig̃ ojuy axima poxi pibun.i1KG̃ebuje axima o'jat ade. Xeresu g̃u axima. Kurekoh. Axima bubuap jewek ojuy axima poxi pibun.<0q— Kariwa, ixima bun oceku axima bu ojuy — io'e Simão. — Ocejat g̃u. Imẽnpit waram oceg̃uakõm imẽn ẽn e'em ocewebe buye — io'e.Sa. Axima bubuap o'g̃uakõm.^/5Imutaybin pu'u bima, o'jekawẽn Simão eju- -kobe iwat eju. — Tibucũg̃ pe aju axima bum — io'e.Tibucũg̃ pe ip o'ju. — Axima bubuap cuy eg̃uakõm tibucũg̃ pe axima bu am — io'e Simão be..yJesus oõm pũg̃ pe ixeyũ ekobe be- -Simão ekobe be. — Kobe eg̃uwun — io'e. — Eg̃uwun cuy kapurũg̃ pewi — io'e Jesus Simão be. Xik. Jesus oabik kobe be. Kobe be bima adeayũ o'g̃utaybin- -kapurũg̃ peayũ o'g̃utaybin.%-CG̃ebuje Jesus xepxep kobe o'jojojo kapurũg̃ pe. Axima bubu'ukayũ jekobe be g̃u ip osodop. Kuy o'jẽm ip. Axima bubuap wuywuy ip osodop kapurũg̃ pe.h, KAdeayũ o'jewemuwunuwun ip Jesus ekawẽn co pin cĩcã buye. Jesus cũg̃'i osunuy iodi wãbu ka'oririt pe. Iodi Genesaré eipi be o'tinuy. Genesaré i tibutet osunuy. Adeayũ jewemuwunuwun ip Deus ekawẽn co pinayũ.+,Imẽnpuye kawẽn idipat muwẽnuwẽn oeku Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Judéia eipi dag̃ imuwẽnuwẽn oeku- -soat kaka dag̃.`*9+— Warara'acayũ be dak kawẽn idipat og̃uwẽn- -wara'atka watwat pe dak — io'e. — “Deus soat kukukan je'e,” i juy oce cebe ip — io'e. — Deus cuk omudot ibo ekawẽn muwẽn ãm — io'e Jesus.)*Kabia'isum Jesus o'jẽm Simão Pedro duk'a bewi. Poxerewun. O'ju uk'a'ũmat pe. Jay. Oajẽm. Adeayũ Jesus kudadam o'e ip. Jay. Oajẽm ip Jesus kay. — Ejẽm g̃u juy ocexewi. Ijoce ma juy eg̃ũy — io'e ip Jesus pe. G̃ebuje o'jekawẽn ceweju ip.K()Ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmjẽm ikukayũ bewi. Poxerewun. O'jẽm. — Ẽn Deus ipot — io'e ip ya'õberen- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'e. Itaybit ip osodop Jesus Deus emunaẽ iam. Inaka Jesus ibu'u osunuy ixeyũ be iboap muwẽn ãm. — Õn Deus emunaẽ iap epeg̃uwẽn g̃u juy — io'e cebe ip.<'q(Kaxi at puje ibo ka watwat iwãtaxipipiayũ o'tujowat Jesus kay imu'ada am. Soat kug̃ ip osodop iwãtaxipi. Jesus o'jewebumõg̃ cebe ip- -soat pe. Soat ip o'g̃u'ada'ada. Adah.j&M'G̃ebuje Jesus o'ju ipa'iat kay. Pa'i o'g̃ukorẽm. — Ejẽm cebewi — Jesus o'e pa'i be. Imẽnpuye pa'i o'jẽm. Xipat o'e. Ipa'i topibit o'kop g̃ebuje bit. Ixat o'g̃ug̃ẽ Jesus peam, cewejuayũ beam tak.^%5&Ibocewi Jesus o'jẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi. O'ju Simão Pedro duk'a kay. Oajẽm. Cereg̃. Oõm. Simão daxijo osodop ibo'a be. Ipa'i jĩjã osodop. — Ipa'iat eg̃u'ada — io'e ip Jesus pe.]$3%Soat ka dag̃ Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃cu- -Galiléia eipi korerenat ka dag̃.H# $Imẽnpuye itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom- -ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm iap cocomayũ. — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm ja'õbi — io'e ip. — Ya'õbacaat teku — io'e ip jewewebe. — Itaybit ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽm ãm — io'e. — Imẽnpuye cẽmcẽm ip ya'õbi — io'e ip."3#G̃ebuje Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ukorẽm. — Ecemũg̃ — io'e Jesus cebe. — Ejẽm cuy ag̃okatkat pewi — io'e ibiõg̃buk kẽrẽat pe. Ag̃okatkat pewi o'jẽm ipi ju imuy'at'an pima. Imẽnpit warẽmtag̃ g̃u ag̃okatkat o'jukuk cẽmcẽm pima.X!)"— Jesus, apẽn ẽn em ocewebe? — io'e Jesus pe- -Nazaré ka bewiat pe. — Ocemuy'ũ ãm tu ejot? — io'e. — Wetaybit ẽn — io'e. — Ẽn Deus ipot- -ikẽrẽat kug̃'ũmat ipot — io'e. !G̃ebuje ag̃okatkat o'jewãwã ig̃o'a beat- -ibiõg̃buk kẽrẽat kukat. O'jewãwã ya'õberen ibiõg̃buk kẽrẽat cebe buye.ve — Cũg̃ cĩcã ma Jesus wuymutaybitbin — io'e ip. — Jesus ja'õbi ma wuymutaybitbin — io'e ip.NJesus o'ju Cafarnaum ka kay- -Galiléia eipi beat ka kay, ikabog̃atka kay. Judeuyũ o'g̃utaybitbin Deus eju kawẽnwẽnap'a be jebodoydoyap kabia be. Soat esemana imutaybitbin'uk ip osunuy.GImẽnpit Jesus o'kap cepidase ip. Jeju pinap tag̃ o'ju.-(-) Jesus o'tujuu ip co'a bicũg̃ kay yaoka am. Ag̃oka ibo'a pẽnpẽn tag̃ o'sukadop. Co'a bicũg̃ pewi yabitorom Jesus muy'at ojuy ip. (28-29) Iboap ekawẽn co buje oitakomãn cĩcã ip Jesus kay Deus eju kawẽnwẽnap'a beayũ. Jesus o'tujujẽm ip jeka bewi.  (I (26-27) Imẽnpit Deus Elias o'g̃uju Judeuyũ kay g̃u- -Sarepta ka beacat kay acã- -Sidom ka tẽg̃atka beacat kay acã — Jesus o'e. — Deus Eliseu o'g̃uju Naamã kay imu'ada am. Eliseu Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat osunuy. Naamã ierepat osunuy. Ade ierepayũ Judeuyũ eipi dag̃ osodop ip ixeyũ kabia dag̃. Imẽnpit Eliseu warara'acat g̃u o'g̃u'ada. Naamã acã o'g̃u'ada — Jesus o'e. — Icẽmãn õn e'em eywebe. Kuyje Deus Elias o'g̃uju pũg̃ kay itop e'ũ'ibit kay- -Sarepta ka beat kay- -Judeu'ũmat kay- -Sidom eipi beat kay. Ixeyũ kabia dag̃ soat kaka beayũ irere oekuku. Ka'ũmg̃u muba'at osodop ebapũg̃ koato, ipidaseat koato dak. Soat ip irere jĩjã osodop. Imẽnpuye ade itop e'ũ'ibiyũ tadaibotbot cĩcã osodop ixeyũ kabia dag̃- -Judeuyũ. — Icẽmãn õn e'em eywebe. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat jaypanap ka be bima, ibo ka watwat ixe ekawẽn kay g̃u — io'e..UJesus o'jekawẽn ceweju ip. — “Tapu, ecewanũg̃ta juy,” i wuyju e'em wuyanũg̃tata'ukat pe — io'e. — Iboap kuka epe'e owebe dak. “Ocejojojo g̃u bukiap cuy eg̃ubapuk ocewebe ijo am apẽn cuk adi eg̃ubapukpuk Cafarnaum ka be bima,” i aco'i eyju e'em owebe — Jesus o'e.<qSoat xe Jesus xipat cĩcã osunuy ig̃o'a beacat xe. — Jesus ekawẽn soat podi ma cekawẽntip! — io'e ip jewewebe. — Teku José ipot g̃u du? — io'e ip jewewebe.!;G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — G̃asũ bit soan o'jebapuk ijudup peat ekawẽn tag̃- -g̃asũ otupcocoiatup ekawẽn tag̃ — io'e.a;Imẽn e'em itedup. Jesus ibodup o'tupcoco ya'õberen. Otupmupirik. Waram o'tupũm yakukukat puywatwat'ukat pe. Oabik. Soat ig̃o'a beacat o'jeak cĩcã Jesus kay. — Apẽntak teku? — io'e ip jewewebe.'G Ixe omuju owebe tadaybotbocayũ mujẽm ãm imudadaybotbot'ukayũ xewi, i. Ixe omuju owebe: “G̃axĩn ma Deus jebekitkit idaxijo” i'e am soat pe, i.+O Deus biõg̃buk owebe nuynuy, i. Imẽnpuye ixe onaẽ owebe kawẽn idipat muwẽn ãm tadaybotbocayũ be, i. Ixe omuju owebe: “Taomũnmũnayũ daomũnmũnap'a bewi g̃ujẽm ip” i'e am taomũnmũnayũ be, i. Ixe omuju owebe: “Ita'ũmayũ itate je'e ip” i'e am ita'ũmayũ be, i.\1G̃ebuje ig̃o'a kukukat Deus ekawẽntup o'tupũm Jesus pe- -Isaías emudupmubararaktup- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup. Jesus o'tupmupaya. Pũg̃tup o'tuptobuxik. Imẽn e'em itedup: 'Jesus o'ju jaypanap ka kay- -Nazaré ka kay. Jay. Oajẽm. Jebodoydoyap kabia bima Judeuyũ õmõm'uk ip osodop Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Sábado bima ip õmõm'uk osodop. Jesus oõm jeweju ip ig̃o'a be. O'ãy Deus ekawẽntup com ig̃o'a beacat pe ya'ĩjo am.U#G̃ebuje Jesus kawẽn idipan ip o'g̃utaybitbin Deus eju kawẽnwẽnap'a be. — Soat podi ma Jesus xipan wuymutaybitbin — io'e ip ya'ĩjojoayũ. — Ka'ũmg̃u ixe jo'iat xipacat — io'e ip. %Jesus o'jepit Galiléia eipi kay. Ibiõg̃buk xipacat a'õbacaap kug̃ oeku. Soat ibo eipi watwat yajẽmap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik. ) G̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat o'jewede Jesus xewi. O'jẽm cexewi Jesus puyxijojoap epere buje. Te'e ma Jesus pe ikẽrẽat mujurũg̃at ojuy. O'jẽm. — Waram g̃uto osubuyxijo jĩjã — io'e jewebe ma ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat- -Satanás.v e — Ap! — io'e Jesus. — “Cẽm paxi Deus ja'õ dag̃ e'em?” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e Jesus.W ' “Ixeyũ jeak ekay wita'a be eimucakcakap puxim,” i — io'e Satanás.% C — Imẽn e'em Deus ekawẽntup: “Deus jekawẽn tojotjot'ukayũ g̃uju xipan ekuk am,” i. “Ixeyũ jedaxijo ewebe xipat'ũmat ebapukap puxim,” i.A{ Ibocewi o'tujowat Jerusalém ka be. O'jomõg̃ Deus eju kawẽnwẽnap'abi jeje- -yabog̃at'abi jeje. — Ẽn Deus ipot pima, ecewemuy'at ijop'abi jejewi ipi ju — io'e Satanás.[/— Ap! — io'e Jesus. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup: “ ‘Xipat ẽn,’ i juy epe'e Deus pe acã,” i. “Deus a'õ kay acã epesop kũyjobin- -eykukukat a'õ kay,” i — Jesus o'e Satanás pe.#— “Ẽn xipat,” i ẽn e'em owebe bima, soat og̃ũm ewebe — io'e. — A'õbuyxian ecesũy wa'õbi — io'e Satanás Jesus pe.>u— Õn cuy emuy soat eipi watwat kukukan — io'e. — Wa'õbi soat eipi watwat kukukan ecesũy — io'e. — “Ẽn acã ocekukukat,” i je'e ip ewebe — io'e. — Ibubut adeayũ kukukan ecesũy wa'õbi — io'e. — Soat ma iũm put owebe omunaẽ be, soat podi ma õn wa'õbaca buye — io'e napa ma.*MIbocewi ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat Jesus o'tujowat umat pe. Soat eipi o'g̃ubapuk cebe. Dao ma soat eipi dag̃acat o'g̃ubapuk cebe. Soat ip o'jojojo.1— Ap! — io'e Jesus. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup: “Wuyetabẽg̃ wuyxat o'om puye g̃u- -Deus wuymutaicin puye acã,” i — io'e.%CG̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat o'jekawẽn Jesus eju. — Ẽn Deus ipot pima, a'õbi ma wita'a juy eyamuwexat pão'am — io'e Jesus pe.Uk'a'ũmat tag̃ oeku 40 kabia. Jesus Ibiõg̃buk xipacat a'õbacaap kug̃ osunuy. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat tak Jesus o'subuyxijo iboce. Te'e ma ikẽrẽat mujurũg̃at ojuy Jesus pe iboce. 40 kabia Jesus jekõnkõn g̃u osunuy. Ire jĩjã osunuy. Jordãodi bewi Jesus epit puje, Ibiõg̃buk xipacat o'tujowat uk'a'ũmat pe. Jesus ag̃uydada'uk osunuy Ibiõg̃buk xipacat.|q&Enos ebay butet Sete i osunuy. Sete ebay butet Adão i osunuy. Adão Deus ipot osunuy, Deus o'g̃ug̃ẽ buye.f~E%Lameque ebay butet Matusalém i osunuy. Matusalém ebay butet Enoque i osunuy. Enoque ebay butet Jarete i osunuy. Jarete ebay butet Maleleel i osunuy. Maleleel ebay butet Cainã i osunuy. Cainã ebay butet Enos i osunuy.1}[$Sala ebay butet Cainã i osunuy. Cainã ebay butet Arfaxade i osunuy. Arfaxade ebay butet Sem i osunuy. Sem ebay butet Noé i osunuy. Noé ebay butet Lameque i osunuy.W|'#Tera ebay butet Nacor i osunuy. Nacor ebay butet Seruque i osunuy. Seruque ebay butet Ragaú i osunuy. Ragaú ebay butet Faleque i osunuy. Faleque ebay butet Éber i osunuy. Éber ebay butet Sala i osunuy.{"Judá ebay butet Jacó i osunuy. Jacó ebay butet Isaque i osunuy. Isaque ebay butet Abraão i osunuy. Abraão ebay butet Tera i osunuy.0zY!Aminadabe ebay butet Admim i osunuy. Admim ebay butet Arni i osunuy. Arni ebay butet Esrom i osunuy. Esrom ebay butet Peres i osunuy. Peres ebay butet Judá i osunuy.tya Natã ebay butet Davi i osunuy. Davi ebay butet Jessé i osunuy. Jessé ebay butet Obede i osunuy. Obede ebay butet Boaz i osunuy. Boaz ebay butet Salá i osunuy. Salá ebay butet Nasson i osunuy. Nasson ebay butet Aminadabe i osunuy.x!Eliaquim ebay butet Meleá i osunuy. Meleá ebay butet Mená i osunuy. Mená ebay butet Matata i osunuy. Matata ebay butet Natã i osunuy.5wcLevi ebay butet Simeão i osunuy. Simeaão ebay butet Judá i osunuy. Judá ebay butet José i osunuy. José ebay butet Jonã i osunuy. Jonã ebay butet Eliaquim i osunuy.4vaEr ebay butet Josué i osunuy. Josué ebay butet Eliézer i osunuy. Eliézer ebay butet Jorim i osunuy. Jorim ebay butet Matate i osunuy. Matate ebay butet Levi i osunuy.uMelqui ebay butet Adi i osunuy. Adi ebay butet Cosã i osunuy. Cosã ebay butet Elmadão i osunuy. Elmãdão ebay butet Er i osunuy.[t/Joda ebay butet Joanã i osunuy. Joanã ebay butet Resa i osunuy. Resa ebay butet Zorobabel i osunuy. Zorobabel ebay butet Salatiel i osunuy. Salatiel ebay butet Neri i osunuy. Neri ebay butet Melqui i osunuy.sMaate ebay butet Matatias i osunuy. Matatias ebay butet Semei i osunuy. Semei ebay butet José i osunuy. José ebay butet Joda i osunuy.rr]Janai ebay butet José i osunuy. José ebay butet Matatias i osunuy. Matatias ebay butet Amós i osunuy. Amós ebay butet Naum i osunuy. Naum ebay butet Esli i osunuy. Esli ebay butet Nagai i osunuy. Nagai ebay butet Maate i osunuy.,qQJosé ebay butet Eli i osunuy. Eli ebay butet Matate i osunuy. Matate ebay butet Levi i osunuy. Levi ebay butet Melqui i osunuy. Melqui ebay butet Janai i osunuy.dpAJesus 30 koato bima ijodiacat mutaybitbin o'e. — Jesus José ipot — io'e'e ip adeayũ. o  n  m Ul# (19-22) Adeayũ mubatisasan epere buje, João Jesus o'g̃ubatisan.Vk%Imẽn adeayũ awẽwẽm oeku João. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn oeku.2j]Wuyju taixee xikxig̃ tũmũntata mujẽm ãm taixee bewi. Tũmũntata muxipanpan wuyju tamũn'a be. Taixee mupikpig̃ daxa be. Imẽnpuxim Deus kũyjobicayũ muwajejem kũyjobit'ũmayũ xewi. Kũyjobicayũ ixe xe jeedop soat em. Kũyjobit'ũmayũ bit soat em ipiat supi'ajojo — io'e João.i-G̃ebuje João o'jekawẽn soat pe. — Õn ma eymubatisasan idibi be — io'e. — Wara'acat pit omuyku. Obodi ma ixe ya'õbuyxi. Soat podi ma ya'õbaca. Õn pit ajo pẽg̃ap g̃u cebeam? Cedag̃ g̃u kuka oce ixe a'õbuywatwat'ukan, obog̃ g̃u buye. Õn ma eymubatisasan idibi be. Ixe bit Deus biõg̃buk g̃uõm eywebe ya'õ dag̃ eyeku am. Ixe dak ipiat supi'ajoat eywebe cũg̃ ma eyeku am.~huSoat g̃ebum cĩcã o'e ip João ekawẽn kay. — Ite du Deus emunaẽ soat taxijo am? — io'e ip jewewebe.g— Pãm oceju? — io'e ip sorarayũ dak. — Puyxibun g̃u juy dinheiro epejat warara'acat xewi — io'e. — Napa g̃u juy epe'e dinheiro bu am warara'acat xewi. Jemãmãmãm g̃u juy epesop eyekapikaptei kug̃- -eycokcog̃ acã — io'e.rf] — Iecug̃ap emumubudei bodi g̃u juy epejat cebekitkit pewi- -ixe emumubudei acã — io'e João.e Iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ dak oajẽm João be jemubatisanan. — Pãm oceju? Apẽntak oce'e? — io'e ip João be."d= — Xepxep eyekabek kug̃ pima, pũg̃ cuy epeg̃ũm ikug̃'ũmat pe — io'e. — Puybit kug̃ pima, epeg̃u'ẽ'ẽ juy ikug̃'ũmat pe — io'e.Nc — Apẽntak oce'e ipiat pi'ajoap puxim? — io'e ip João be. <~}}{,y@xxfwLvvtsOqqprpnn(mjlkk"jihgeeccebaa``__]]\[mZYXVVGU^SRQQPO&NN1MMJJJRIHHGfFEECCB5A?>>)=0</ (— “Axik cuy epeg̃ujẽm okpot pewi,” i kuy oce eweju etaybitbinayũ be. Imẽnpit imujẽm pa'ore o'e cebe ip — cebay o'e Jesus pe.4a 'Pũg̃ ma okpot. Axik pe ikukuk puje, pipim imuy'at'an ipi ju, jewãwãwãm ya'õberen, ibidopabokbek e'em, imuwerikwerig̃ — io'e. — Ibu'u o'e cẽm cebewi — io'e.% &Adeayũ oajẽm Jesus kay. Ag̃okatkat o'jekawẽn Jesus eju- -ceparakpeat ip. — Ocemutaybitbin'ukat — io'e. — Okpot cuy esubuywan!8k %Kuyaje Jesus co'a bewi o'kop ebapũg̃ayũ eju.B} $Ibocewi Jesus acã o'jojojo ip. Kuy o'jẽm xepxepayũ. Warara'acat pe g̃u apẽn cuk o'jojojo ip iap o'g̃uwẽn ip- -jewewebe acã. O'jojojo ma'g̃u ip. O'g̃uwẽn g̃u bit ip.6e #G̃ebuje kabikerereat pewi Deus ekawẽn ip o'ya'ĩjojo. — Xeku okpot — io'e Deus. — Wemunaẽ xeku — io'e. — Kũyjobin cuy epesop ya'õ kay — io'e Deus. "Kabikerereat tak Pedro o'g̃uba'arẽm, Tiago dak, João dak. Kabidig̃ pe ip o'e. Iparara ip o'e kabidig̃ pe jeba'arẽm puye.N !G̃ebuje Pedro o'jekawẽn Jesus eju xepxepayũ cẽm pima. — Kariwa! — io'e Pedro. — Xipat cĩcã wuyju ijoceam. Xijap cuy ocejomõg̃ ebapũg̃ — io'e. — Pũg̃ ewebeam je'e, wara'at Moisés peam je'e. Wara'at Elias peam je'e — io'e.Pedro imẽn o'e itaybit'ũm apẽn oce iam puye. Yag̃uybabi'ũm o'e.` 9 Imẽnpit Pedro o'xet, Tiago dak, João dak. O'xet ip itaxet pinpin ip puye. Jewurũg̃ puje, Jesus o'jojojo ip. Idip cĩcãat o'jojojo ip. Ixeyũ dak xepxep ag̃okatkayũ o'jojojo- -Jesus eju kawẽnwẽnayũ.  Idip cĩcã osunuy cebapukap. O'jekawẽn ip jeweweju. — Jesus je'ũ Jerusalém ka be Deus bikuyap tag̃ — io'e ip jewewebe.t a Xepxep ag̃okatkayũ dak o'jekawẽn Jesus eju- -kuyayũ, kuy oe'ũ'iayũ. Moisés o'jekawẽn, Elias dak.  Oajẽm ip. Jay. Jesus o'jekawẽn Deus eju. Kawẽnwẽn pima o'jedopaewarurun. Iekabek irut cĩcã o'e. Isopsep cĩcã o'e.x i xet kap puje, Jesus o'ju Pedro eju, João eju dak, Tiago eju dak. O'ju ip co'a kay jekawẽn ãm Deus eju.I  — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Deus soat kukukan je'e. Pũg̃pũg̃ puk ijodiacat je'ũ g̃u iboap com'ũm pima — Jesus o'e.Jesus imẽn waram jedocap o'g̃uwẽn cebe ip.hI Soat wag̃o õn. Waram ojot ijodi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ eju- -ikẽrẽat kug̃'ũmayũ eju. Waram ojot webay a'õbi. Soat je'e owebe: “Ka'ũmg̃u ejo'iat ya'õbuyxiat,” i. “Ka'ũmg̃u ejo'iat idipat,” i dak. Okay eybu'u bima, õn tak obu'un ma oce eykay wedot puje. Wa'ĩjo am eybu'u bima, õn tak obu'un ma oce eya'ĩjo am — io'e.fE — Eye'ũ buje soat em wũy ma Deus wi epesop pima, te'e ma eyju soat pupum ijodi eybubun.#? — Obikuyap tag̃ eyeku buje, soat em Deus xe eyetait epesop eye'ũ buje — io'e. — Eybikuyap tag̃ eyeku buje bit, wũy ma Deus wi epesop — io'e. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn soat eju- -cekawẽn cocomayũ eju. — Oweju jeku pin pima eybikuyap tag̃ g̃u juy epeku- -obikuyap tag̃ acã — io'e. — Wekawẽn tag̃ cuy epeku — io'e. — Eybu'um g̃u juy epesop eye'ũ ãm owebeam — io'e.! — Soat wag̃o õn. Õn pit ipiat osupi'ajo — io'e. — Paĩyũ kukukayũ itakoma jĩjã je'e okay, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, Judeuyũ kukukayũ dak. Waoka ojuy je'e ip. Waoka ip g̃uyjom. Xepxep xet kap puje bit, waram ocetait — Jesus o'e.V% — Iboap pit cuy epeg̃uwẽn g̃u warara'acayũ be — Jesus o'e cebe ip.' — Pãm eyju? Abu dak õn eyxe? — io'e. — Ẽn Cristo ma — io'e Pedro. — Deus pe wuydaxijo am taẽ'ibit ẽn — Pedro o'e.%C — Ẽn João Batista pũg̃pũg̃ayũ xe — io'e ip. — “Teku João Batista,” i te'e ma e'em ip. “Teku Elias,” i te'e ma e'em warara'acat — io'e ip. — “Teku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat- -waram g̃uto o'jetaitiat,” i te'e ma e'em warara'acat — io'e ip.iK Waram pima Jesus o'jekawẽn Deus eju. Jag̃epũg̃ ma kawẽnwẽn o'e ceweju. Ceweju osodop ip 12 beayũ. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. — Abu dak õn adeayũ xe? — io'e Jesus cebe ip.s~_ beayũ cepoyat o'g̃uxipan. O'jomõg̃ ip ico be. 12 be ico o'g̃unopapũn ip cepoyan. Imẽn Jesus yopĩcat o'g̃u'acog̃ adeayũ xan. G̃ebuje Jesus adeayũ o'g̃uypit tuk'a kay. Irerem g̃u ip o'g̃uypit- -ibeg̃beg̃ acã.7}g G̃ebuje Jesus ixat o'jat. Akoh. Pão'a o'yabu- -cinco beat'a. Axima o'jat xepxepat. Ixe dak o'jeapũn kabi kay. Apũn. — Bay, xipat cĩcã ẽn — Jesus o'e Deus pe. — Ocexan eg̃ubapuk ocewebe i'o am — io'e. Ixat o'takatkat jebum. Pão'a o'yadakatkat. Pan. O'yaũmũm 12 beayũ be yaũm ãm adeayũ be. Iũmũm pima o'g̃u'acog̃ axima. 12 beayũ ixat o'g̃ũmg̃ũm adeayũ be. Soat ip o'jo'o. Ibeg̃beg̃ ip o'e..|W Soat oabik ip. Kaxikxik'i ip o'e.*{M Imẽn o'e ip ade jĩjã buye. 5000 ag̃okatkayũ osodop ip Jesus ekawẽn cocom. — Adeayũ epeg̃uabik — Jesus o'e cebe ip. — Ha'a — io'e ip.Cz — Eyju ma ixat epeg̃ũm cebe ip — io'e Jesus pit jeweju etaybitbinayũ be. — Apẽntak suteyũ xan acejat? — io'e ip Jesus pe. — Cinco be ma pão'a kug̃ oceju. Axima kug̃ tak xepxep ma oceju — io'e ip. — O'e g̃u kuka cebeam ip. Pomawi dak puybit suteyũ xan acejat? — io'e ip Jesus pe.gyG Imẽnpit katpuje jĩjã o'e. Imẽnpuye 12 beayũ o'ju kawẽn ãm Jesus eju. — Ajo kuka o'jo'o ip? Ka'ũmg̃u puybit ijoce — io'e ip Jesus pe. — Eg̃uypit cuy ip tomukay ma. Ikatẽg̃atka kay juy ip eg̃uju ixat pu am — io'e ip cebe. — Ixeyũ juy eg̃uju ixet am — io'e ip. — Ijoce bit ya'ũmg̃u uk'a ixet am ip — io'e ip.jxM Adeayũ bit o'ju Jesus nomuju, kuy o'jẽm iam itaybit ip puye. Oajẽm ip adeayũ. G̃ebuje Jesus icokcok o'e jenomuju iju buje ip. G̃axĩn ma Deus soat kukukan je'e iap o'g̃uwẽn cebe ip. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada.Yw+ Jesus emumujuyũ epit puje, soat o'g̃uwẽn ip Jesus pe. Apẽn cuk adi o'e'e ip iap o'g̃uwẽn ip cebe. Ibocewi Jesus ip o'tujowat jeweju. O'jẽm ip adeayũ xewi. O'ju ip Jesus eju Betsaida ka kay.Ev — Abu sute? — io'e Herodes jewebe ma. — Õn ma João oya'ukat — io'e. — Soat ip ite e'eap muwẽnuwẽn — io'e jewebe ma. Imẽneju Herodes Jesus co pin cĩcã osunuy.u Tũybe Elias'ũm waram o'jebapuk ijodi je'ũap tomukadi iãn o'e ip warara'acayũ. Tũybe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat'ũm waram g̃uto o'jetait- -kuyjeat'ũm iãn o'e ip warara'acayũ. Imẽnpuye Herodes yag̃uy'ũm o'e Jesus e'eap co buje.(tI G̃uyjom Herodes Jesus e'eap o'ya'ĩjojo- -Galiléia eipi kukat. Tũybe Jesus waram g̃uto o'jetaitiat iãn o'e ip adeayũ. Tũybe Jesus João Batista iãn o'e ip pũg̃pũg̃ayũ. — João Batista waram g̃uto o'jetait je'ũap tomukadi — i te'e ma o'e ip Jesus muwẽnuwẽn.s! Imẽneju 12 beayu o'jẽm. Soat kaka dag̃ oekuku ip. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn oekuku ip. Iwãtaxipipiayũ mu'ada'adam oekuku ip.orW — Ibo ka watwat ibu'u eykug̃ pima, juy epejẽm ibo ka bewi. Wara'at ka kay juy epeju. Eyjẽm puje ka'wi epeg̃udu eyei bewi “Deus ipiat supi'ajoat eywebe ya'õ kay'ũm puye” iap mubapuk am ibo ka watwat pe — io'e.dqA — Ag̃oka be eyajẽm puje, wara'at'a bebebe g̃u juy epesop- -pũg̃'a be ma — io'e.p Ixeyũ mujum pima o'jekawẽn ceweju ip. — Ade g̃u juy epetujowat eyjuap tag̃ — io'e cebe ip. — Eyba'ip g̃u epeyoptujowat, dinheiro mũn tak ka'ũma, eyxat tak ka'ũma, dinheiro dak ka'ũma. Eyekamixa dak pũg̃ ma epetujowat — io'e. o  qn ] (1-2) Waram pima Jesus 12 beayũ o'tomuwã jeweju etaybitbinayũ. Ja'õbacaap o'g̃ũm cebe ip.Ym+8— Ak'i — io'e ip cebay. — Waram g̃uto o'jetait — io'e ip. — Waram g̃uto imutaicap cuy epeg̃uwẽn g̃u warara'acayũ be — Jesus tak o'e cebay be.Icokcok cĩcã o'e waram o'jetait puye.l17O'g̃u'ag̃obucẽg̃ g̃ebuje bit waram g̃uto o'jetait puye. Itabẽg̃ ma o'e g̃asũ bit. — Ixat epeg̃ũm cebe i'o am — Jesus o'e.lkQ6G̃ebuje Jesus Jairo daxit'ũm pa o'subaixik. — Tũ'ũ, ag̃obucẽg̃ ece — io'e cebe.j-5Waram g̃uto og̃u'ada iam itaybit puye, “Ixet acã” io'e. Imẽnpit Jesus o'jowayway ip, ixe'ũm oe'ũ iam itaybit ip puye uk'a beayũ.xii4Soat ibo'a beayũ dak wawa ip osodop yaypan'isuat'um cocom. Jewãwãwãm ip osodop. Imẽnpuye Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — “Wawa g̃u juy epesop,” i õn e'em — io'e cebe ip. — Ixe ce'ũ g̃u- -ixet acã — io'e Jesus."h=3G̃ebuje Jesus oajẽm Jairo duk'a kay. Pũg̃pũg̃ ã o'g̃uõmat jeweju. Pedro oõm ceweju, João dak, Tiago dak, yaypan'isuat'ũm ebay dak, ixi dak.Sg2Jesus pit iboap co buje, o'jekawẽn Jairo eju. — Eg̃uycũg̃ g̃u juy eg̃uy — io'e Jesus cebe. — Etabun cuy eg̃uy okay — io'e. — Etabut pima, je'ada, oe'ũ ma'g̃u edaxit — io'e.^f51Ag̃okatkat oajẽm tak Jairo kay- -Jesus xeat kay. Jairo duk'a bewiat oajẽm. Oajẽm ayacat pe Jesus kawẽnwẽn pima. — Edaxit'ũm kuy oe'ũ — io'e. — Kariwa Jesus eg̃uwa'ũm g̃u juy — io'e.{eo0— Tũ'ũ — Jesus o'e. — Ece'ada, okay etabut puye. Kaba'ũm cuy eg̃uy g̃asũ bit — io'e ayacat pe.zdm/Imẽneju ayacat o'e jewebe ma: — Wemunẽm pa'ore oce — i. Ixe dak oajẽm Jesus dopabe. Ikarabakbak o'e jeparara pibun. Tũybe Jesus omukorẽm iãn o'e. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus topabe. G̃ebuje ixe ayacat je'adaap o'g̃uwẽn soat etabun. — Esay og̃ucay omu'ada am — io'e Jesus pe. — Eekabek ukpu mucay buje, oce'ada — io'e cebe.ucc.— Pũg̃'in ixeyũ'in omucay — io'e. — Wetaybit iboam. Deus a'õbacaap o'jẽm owebewi — io'e.:bm-G̃ebuje Jesus o'e: — Abu omucay? — i. — Õn g̃u — io'e soat. — Kariwa — Pedro o'e. — Adeayũ ekug̃ukug̃ — io'e. — Akokoreren ip ade — io'e.Oa,Jesus esay ukpu o'g̃ucay ixe. O'toybucuk g̃ebuje bit. O'je'ada.`+E dag̃ cucum pima ayacat oajẽm Jesus kay. Jesus tõg̃pikadiwi oajẽm. Ixe ayacat iwãtaxipi o'e. Doybucukcug̃ g̃u osunuy 12 koato bun. Imẽnpuye jedinheiro o'g̃u'ũm janug̃tataapteim. Dinheiro kug̃ g̃u o'e. Ka'ũma ma kuka o'g̃u'ada ayacat._5*— Ejot cuy oduk'a kay — io'e Jesus pe. — Odaxit ce'ũ pin — io'e. Doze koato Jairo daxit osunuy. Wara'at taxit ka'ũmg̃u. Pũg̃ ma osunuy. — G̃a'a — Jesus o'e. E dag̃ cucum pima, adeayũ o'ju ip Jesus nomuju. Jesus o'g̃ukug̃ukug̃ ip, ade buye.%^C)Jairo i ixe ag̃okatkat putet osunuy. Deus eju kawẽnwẽnap'a kukuk'ukat osunuy ixe. O'jẽg̃'aecõg̃cog̃ Jesus topabe Jesus ya'õbuyxi cexe buye.q][(Waram Jesus epit puje, Galiléia eipi watwat icokcok o'e iwiwim ip puye. Ag̃okatkat oajẽm Jesus kay.\'— Ap! Obu'u. Oweju g̃u juy. Ecepit cuy eduk'a be — io'e ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit pe. — “Deus xipan cuk okuk,” i juy ece cebe ip eduk'a beayũ be — io'e cebe. G̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit o'jepit jeduk'a kay. Soat kaka dag̃ oeku. — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm owebewi — i'e'em oeku.Jesusyũ dak waram o'timudek.[&Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit oajẽm tak Jesus kay. — Ãg̃ eweju oju — io'e Jesus pe. — Eweju ma ojeku — io'e.JZ %Ibo eipi watwat pit Jesus o'g̃ujẽm jeka bewi- -Geresa eipi watwat. Jesus o'g̃ujẽm ip jeparara pibun. O'jẽm Jesus ixeyũ xewi. Porewuh. Oõm kobe be waram timudek am. Xik. Oabik.hYI$Imẽnpuye o'jojojo'iayũ ma Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm iap o'g̃uwẽn soat pe.oXW#G̃ebuje o'jekũyjo'iayũ o'ju dajebaroyũ'ũm'ũm com. Oajẽm ip Jesus kay. Jay. Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit o'tobuxik ip Jesus xe. Xik'i osunuy Jesus xe. Totite o'e. Yag̃uysat o'e. Yag̃uyba'ũm o'e ip oajẽm'iayũ.KW"Dajebaroyũ kukukayũ iboap o'tobuxik tak. O'jenapõn ip. Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃uõm dajebaroyũ be iap muwẽnuwẽn cekuku ip ikabog̃atka watwat pe, kog̃ũnpi watwat pe dak.GV!O'jẽm ip ag̃okatkat pewi Jesus a'õbi. Oõm ip dajebaroyũ be. Imẽnpuye dajebaroyũ daudau ip owat co'a pẽnpẽn tag̃. O'kop ip iodi be. Oakõmkõm ip. O'sũm ip. Pog̃. Oap ip.sU_ Imẽn o'e ip ade dajebaroyũ co'a pẽnpẽn tag̃ wũrũrũrũg̃ puye. — Ha'a — io'e Jesus.@TyG̃ebuje ixeyũ ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'jekawẽn Jesus pe. — Ocemujum g̃u juy ipiat'ajojoap kay — io'e. — Dajebaroyũ be acã juy ocemujum ece — io'e ip Jesus pe.-SSIbocewi Jesus o'jekawẽn ag̃okatkat pe. — Apẽn ebutet? — io'e Jesus. — Ade i — io'e.Ade i ibutet osunuy ade ibiõg̃buk kẽrẽat cebe buye. R  Q P' (27-29) G̃ebuje Jesus o'jẽm kobe bewi. Oajẽm ag̃okatkat kay. Ikabog̃atka wat osunuy ixe. Ibiõg̃buk kẽrẽat kukat osunuy ixe. Ika'uat puxim osunuy. Toti'ũm jekuku'uk osunuy kuy bin ma. Uk'a be g̃u osunuy. Ce'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap tag̃ ma oeku.OOajẽm ip wĩnãbu- -Gerasa eipi watwat kay, o'timudek puye. Gerasa eipi Galiléia eipi weg̃ũn opop. Jesusyũ oajẽm.}NsImẽnpuye itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom dao ma o'tipon iap cocom. — Apẽnpuye eyetabut g̃u Deus kay? — io'e Jesus cebe ip. — Abu dak sute? Kabido kũyjobit ya'õ kay. Tipodoyat tak kũyjobit ya'õ kay — io'e ip jewewebe.^M5Imẽnpuye ceweju etaybitbinayũ Jesus o'g̃uwurũg̃. — Kariwa! — io'e ip. — Akõm wuyju! Wũrũh. O'jewurũg̃. Jewurũg̃ puje, Jesus kabido o'subidomukorẽm. Tipodoyat o'tipon. Iodi tipo o'e.LLTimudekdeg̃ pima, Jesus o'xet. Tibicũg̃ pe bima kabidoxixi oajẽm iodi kay. Idibi o'tiõm kobe be tipodoy buye. Kobe ipoxi o'e idibim. Jepirig̃ ojuy o'e ip. Jakõmap puxixim iparara ip o'e.KG̃uyjom Jesus oõm kobe be jeweju etaybitbinayũ eju. Xik. Oabik. — G̃a'a wĩnãbu aju — io'e cebe ip. Timudek ojuy o'ju ip.CJG̃ebuje Jesus o'jekawẽn adeayũ be. — Deus ekawẽn coco'ukayũ oxi jo'i oxe, okitpitpiyũ jo'i dak — io'e. — Kũyjobicayũ oxi jo'i oxe, okitpitpiyũ jo'i dak — io'e.\I1— Exi omuy akiju, ekitpitpiyũ dak — io'e ip. — Ejo pin ip — io'e ip.wHgIxi ajẽm ojuy oeku Jesus kay jekawẽn ãm, ikitpitpiyũ dak. Cekay yajẽm pa'ore o'e ip adeayũ buye.uGc— Imẽneju juy eya'õpicũg̃cũg̃ epesop wa'õ kay — io'e. — Eyag̃uyba'ũm g̃u juy epesop wekawẽn kay. Xipan eya'õpicũg̃ pima, waram jeyetaybin wekawẽn. Xipan'ũm pima bit, jeyag̃uyba'ũm wekawẽn kay — io'e. FImẽnpuxim soat imunẽm'ibit kuka o'tobuxik ip. Wara'acat pe ya'ĩjoap puxim kawẽnwẽn ãm tak itaybit je'e soat — io'e.mESG̃ebuje Jesus wara'at kawẽn o'g̃uwẽn. — Imusop puje lamparina kuka ajomuy g̃u ico'a'a diotpe — io'e. — Ajomuy g̃u dak kuka wuyxexecap tiotpe. Um kuka ajomuy uk'a be õmõm'ukayũ be kabiok tag̃ iõmap puxixim.VD%— Warara'acat katõ beata buxim Deus ekawẽn cocomayũ. Deus ekawẽn cocom ip. Cekawẽn kay jĩjã ip. Oibu'un g̃u ip jetabut am Deus kay. Ixeyũ xipat Deus xe. Cũg̃ ma ip cexe ixeyũ. Cekawẽn muwẽnuwẽn ip warara'acayũ be imutabut am ip Deus kay. Warara'acat mutabunat kadai buxim- -ya'a'eat puxim — Jesus o'e.,CQ— Warara'acat widaoho dag̃ata buxim Deus ekawẽn cocomayũ. Wekawẽn cocom ip. G̃uyjom pit soat em g̃ebum ip jemukaypin kay. Adem ibu pin ip jebubun. Jebikuyap tag̃ ip jeku ojuy, jemucokcokcog̃. Warẽmtag̃ ip jeku ojuy. Imẽnpuye ibu'u ip jetabut am Deus kay — Jesus o'e.XB) — Warara'acat karatũg̃'a jejeata buxim Deus ekawẽn cocomayũ — io'e Jesus. — Cekawẽn co buje, icokcok e'em ip. Wekawẽn kay jĩjã ip. Imẽnpit darem ma itabut ip tãbube'ũmat puxim. Deus kay jetabucap epereperem ip. Warara'acat ixeyũ be ikẽrẽat mujurũg̃at puje, ibu'un ip Deus kay jetabut am — Jesus o'e..AU — Deus ekawẽn cocomayũ'in e bitako dag̃ata buxim. Deus ekawẽn cocom ip. Cekawẽn co'isum pit Satanás ajẽmjẽm cekay ip ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat. “Te'e ma eyju iboap cocom,” i napa ma e'em Satanás cebe ip. “Iboap ekawẽn kay eyetabun g̃u juy epesop,” i napa ma e'em. Imẽn Satanás imubu'u'un ip itabucap puxim Deus kay. Ixeyũ mubu'u'un Deus pe ixeyũ daxijoap puxim — io'e Jesus.u@c — Apẽnape ibo kawẽn jeymukũyjo õn. Deus ekawẽn kadaida buxim- -tamudu'ibita buxim — Jesus o'e.6?e — Deus soat kukukan je'e — Jesus o'e. — Deus ibikuy eywebe eyetaybit am iboam. Imẽnpuye ibapug̃ ma õn eymutaybitbin. Warara'acayũ be bit imutaybitbinap ekawẽn muwẽnuwẽn õn. Jeakag̃ ip. Inaka ijojom g̃u ip. Wekawẽn pa'arẽm cexe ip wekawẽn cocom ma'g̃u ip — Jesus o'e.n>U G̃ebuje ceweju etaybitbinayũ o'jekawẽn Jesus eju. — Apẽnape ibo kawẽn? — io'e ip.=5— Ibocewi widaoho kadai o'g̃u'ũm. Wara'ata bit o'ta'at katõ be. Imẽnpuye xipan o'yaypan. Kadaim o'e. Pũg̃ pe kadai be ta'ada jĩjã o'tadop- -100 be o'tadop — io'e Jesus. — Wa'ĩjo pin pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — Jesus o'e adeayũ be.o<WTamududum pima wara'ata o'ta'at widaoho nuybi be. Da aypapan o'e widaoho nuybi be — io'e Jesus. ;— Ibocewi wasũyũ ixeda o'ta'o'o. Tamududum pima wara'ata o'ta'at karatũg̃'a jeje. O'jedae'ũ idibi'ũm puye. O'tanokap g̃u.C:— Ag̃okatkat kadaida o'tamudu jekat pe — io'e Jesus. — Tamududum pima, ta'ade g̃u o'ta'at e bitako dag̃. Cũg̃cũg̃ayũ o'tamucakucak e bitako dag̃ puye — io'e Jesus. 9 Ade ka bewi o'je'awero ip Jesus kay cekawẽn com. Adeayũ e'awero buje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. 8 !7; (2-3) 12 beayũ Jesus eju oekuku ip, aoyũ dak. Jesus cuk ixeyũ aoyũ o'g̃u'ada. Ibiõg̃buk kẽrẽat tak cuk o'g̃ujẽm cebewi ip. Maria Jesus eju oeku, Joana dak, Susana dak, ade warara'acayũ dak. Madalena i osunuy wara'at Maria butet. 7 be ibiõg̃buk kẽrẽat cuk o'g̃ujẽm ixe Maria bewi. Joana Cuza tayxi osunuy. Herodes pubut kukukat ixe Cuza osunuy- -Galiléia eipi kukat pubut kukukat. Ixeyũ aoyũ jebubut'in iũmũm'uk osodop ip Jesus pe, 12 beayũ be dak. Jesus eju oekukuku ip Jesus xat mug̃ẽg̃ẽm.6 3Ibun'ũm pima Jesus kawẽn idipat o'g̃uwẽnuwẽn. Ikabog̃atka dag̃ oeku ika'ĩcatka dag̃ tak. Deus soat kukukan je'e iap muwẽnuwẽn oeku.}5s2— Deus kuy edaxijo, cekay etabut puye — Jesus o'e ayacat pe. — Kaba'ũm cuy eg̃uy g̃asũ bit — io'e.4y1Imẽneju ceweju jekõnkõnayũ o'jekawẽn jeweweju. — Abu ite ikẽrẽat'uk'uk'ukan! — io'e ip jewewebe.n3U0G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ayacat eju. — Ikẽrẽat kuy oju'uk ewebewi — Jesus o'e cebe.|2q/— Icẽmãn õn e'em ewebe. Ite ayacat ikẽrẽat kug̃- -ade jĩjãat kug̃. Imẽnpit Deus soat o'ju'uk. Ikẽrẽat o'ju'uk cebewi, cexe Deus ikukpin cĩcã buye. Wuywebewi Deus yopĩt ma ikẽrẽat uk puje, ikukpin cĩcã g̃u Deus wuyxe- -ikukpinpũn ã — Jesus o'e. — Ade ikẽrẽat uk puje bit, ikukpin cĩcã e'em wuyxe — Jesus o'e Fariseuyũ be.p1Y.— Ẽn ma wa'a eyamude'on g̃u axeptim wuybabi dag̃. Ite bit wui o'suimude'on tide'oatim — io'e.l0Q-— Ẽn ma wag̃obu eyag̃obukõn g̃u wuybabi dag̃. Ite bit oibu'un g̃u wuikõn ãm — io'e./1,Jesus o'jekorepẽn ayacat kay. Waram o'jekawẽn Simão be bit- -Fariseu be. — Ak'i juy ece ite ayacat kay — io'e. — Eduk'a be oõm puje, ẽn ma idibi etiũm g̃u wuiwuyaptim wuybabi dag̃ — io'e. — Ite bit wui o'suimubot jetadim. Wui o'suisup jadam — io'e.Q.+— 500 dinheiro isurũg̃at cewero tũibit xe aco'i — Simão o'e. — Cekariwa o'e ixe be: “Teidam g̃u eyju owebe,” i. “Ka'ũmg̃u g̃asũ bit je'e oweju eyeweroap,” i. Imẽnpuye ixe xe aco'i cekariwa ikukpin cĩcã je'e — Simão o'e. — Hm hm — Jesus o'e. — Ixe xe ma ikukpin o'e cekariwa — io'e.]-3*Xepxem ma teida ba'ore o'e ip jekariwa be. Ixe kariwa bit o'e cebe ip: “Teidam g̃u eyju owebe,” i. “Ka'ũmg̃u g̃asũ bit je'e oweju eyeweroap,” i. Abu-xe ixe kariwa ikukpin cĩcã je'e ixeyũ'in? — Jesus o'e. — 500 dinheiro isurũg̃at cewero tũibit xe xe'e? 50 dinheiro isurũg̃at tũibit xe g̃u xe'e? — Jesus o'e.e,C)— Xepxep ag̃okatkat cewero ip osodop jekariwa eju. Pũg̃ ixeyũ'in ceweroap bog̃ jĩjã osunuy. 500 dinheiro osunuy cewero. Wara'acat ixeyũ'in ceweroap bog̃bug̃ ã osunuy. 50 dinheiro isurũg̃at osunuy cewero.++O(G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Fariseu be. — Simão — io'e. — Kawẽn puk õn eweju — io'e. — Ha'a — io'e. — Ecekawẽn puk, kariwa — io'e.*%'Iboap o'jojojo Fariseu- -Jesus emunomuwã. G̃ebuje Fariseu o'jekawẽn jewebe ma. — Teku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat tu? — io'e jewebe ma. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pima, itaybit kuka o'e abu ite ayacat wuimurerem iam — io'e. — “Ejẽm cuy oxewi,” i kuka o'e cebe — io'e te'e ma. — Ite ayacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat — io'e Fariseu jewebe ma. )&Oajẽm Jesus kay. Xik'i osunuy Jesus nõg̃pikadi, sui xe. Wa osunuy. Ig̃uycũg̃ osunuy juk adi ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ iap kay. Jesus i o'suimubot jetadim. O'suisup jadam. O'suikõn. O'suimude'o'on tide'oatim. Imẽn o'e Jesus ikukpin cĩcã cexe buye.0(Y%G̃ebuje ayacat oajẽm Jesus kay. Ixe ayacat ibo ka wat osunuy. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat osunuy. Ixe itaybit o'e Jesus jekõnkõn Fariseu duk'a be iam. Imẽnpuye tide'oati o'tidojot Jesus kay timũn'a be. Timũn'a waenõm mug̃ẽg̃ẽ jo'i osunuy- -alabastro mug̃ẽg̃ẽ osunuy.'%$G̃ebuje Fariseu Jesus o'tomuwã jeweju jekõn ãm. Simão ibutet osunuy. Jesus o'ju Fariseu duk'a be. Oajẽm. Oabik jekõn ãm ceweju.&#— Wuyju Deus emumutaybitbinap tag̃ jekukum pima bit, warara'acayũ je'e “Deus cũg̃ ma wuymutaybitbin,” i — Jesus o'e.%"Soat wag̃o õn. Ojot eykay. Soat xat o'om ojeku, soat tikõnkõn tak. Eyju bit napa ma e'em omuwẽnuwẽn: “Ka'o'on'ukat teku,” i. “Teku iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat pure,” i dak. “Teku ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pure,” i dak — io'e.3$_!— João Batista oajẽm eykay. Ixe jekpiwan ma irere oeku Deus eju jekawẽn ãm. Eyju bit napa ma e'em ixe muwẽnuwẽn: “Ibiõg̃buk kẽrẽat kukat teku,” i.O# Bekitkit puxim ixeyũ- -pasiaham ip iap pe pubutbucayũ buxim. Jewãwãwãm ip jebureyũ kay bekitkiyũ. — “Tẽg̃tẽg̃'a oceyamuyde eywebe ya'ĩjo am. Eydaobu'u'u eyju bit da'i'in,” i'e'em ip. “Wa ocesop jewexe i'ũmcocom. Eybu'u eyju bit oceweju tõn,” i'e'em ip. Ijoyũ buxim g̃asũacat — Jesus o'e."G̃ebuje Jesus waram o'jekawẽn adeayũ eju. — Abu-buxim g̃asũacat? Ajoap og̃uwẽn eywebe abu-buxim ip iap mubapuk am eywebe?!#Fariseuyũ bit ibu'u jĩjã osodop ip Deus bikuyap tag̃ jeku am, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Ixeyũ g̃u bit o'ju João kay jemubatisan am- -wara'acat acã- -iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ acã, wara'at ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak. Iboap ekawẽn co buje, — Cũg̃ cĩcã Deus — io'e soat ma, iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ dak. João ixeyũ o'g̃ubatisasan.  — Ka'ũma ma omuy João jo'i ya'õbuyxian. Deus xe bit, yopĩcat João bodiat ya'õbuyxiat cebekitkiyũ'in — Jesus o'e.\1Imẽn Deus ekawẽntup e'em- -João muwẽg̃aptup: Ag̃ cuy epesop, i'e'em Deus, i. Wemumuju og̃uju ewap soat ajẽm puje emuxipan am, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup- -João muwẽg̃aptup — io'e.João bit ibubut adeat g̃u- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat acã. Wara'at Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ bodi ma João ya'õbuyxi.gGJoão doti teibog̃ g̃u. Teibog̃at kukayũ adeayũ kukat tuk'a be opop ip- -ibubut adeayũ.2]Jesus João o'g̃uwẽn adeayũ be, cemumudotyũ jẽm puje. — João jom cuk epeku uk'a'ũmat pe — io'e Jesus. — Ipi'ũn'ũn kay kabido ajẽm puje je'ipe'adededem. Yag̃uykorererenayũ ite'ip puxim, soat em jewag̃uymuwarururun puye. João bit yag̃uykoreren g̃u. Wita'a buxim pit ixe.T!— Imẽneju eycokcog̃ epesop okay eyetabut am eybu'u'ũm pima — io'e Jesus. — “Ite g̃u omuykuiat,” i'e'em pima bit, eycokcog̃ g̃u epesop — io'e xepxepayũ be- -João emumudotyũ be.4a— Epeyepit cuy João kay — io'e cebe ip. — Epejojojoiap cuy epeg̃uwẽn João be, epeyekũyjojoiap tak — io'e. — Ita'ũm topibiyũ itate o'e g̃asũ. Taojere topibiyũ dak xipan ip o'e xĩg̃xĩg̃ g̃asũ. Ierep topibiyũ dak xipat o'e g̃asũ. Ya'õpi'ũm topibiyũ dak ya'õpipe o'e ip. Jekũyjojom ip o'e. Ce'ũ topibiyũ dak waram itait o'e g̃asũ. Itadaybotbocayũ dak kawẽn idipat cocom g̃asũ — io'e./G̃asũ Jesus tak adeayũ o'g̃u'ada'ada João emumudotyũ etabutpe. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada. Ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmujẽm ikug̃ayũ bewi. Ita'ũmayũ o'sutada. Ierepayũ o'g̃u'ada'ada. Jesus tak o'jekawẽn xepxepayũ eju- -João emumudotyũ eju.QJay. Oajẽm ip Jesus kay. — João Batista ocemudot ekay — io'e xepxepayũ Jesus pe. — “Ẽn tu omuykuiat? Wara'at g̃u xe'e ocejowiwi?” i juk o'e João ocewebe — io'e ip Jesus pe.{Ixeyũ o'g̃uju ja'õmuju am wuykukukat Jesus kay. — “Deus emunaẽ ajẽmap wiwim oceju,” i juy epe'e cebe — io'e João. — “Ẽn tu ixe? Wara'at g̃u xe'e ocejowiwi?” i juy epe'e cebe — io'e João. Poxerewun. O'jẽm ip.Ceweju etaybitbinayũ be Jesus ce'ũat o'g̃u'ada iam João mukũyjo buje, João xepxepayũ o'tomuwã jewekay- -jeweju etaybitbinayũ.taIbocewi Judéia eipi watwat Jesus ce'ũat o'g̃u'ada iap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik- -soat ka watwat.  Imẽnpit soat imu'adaap cocoayũ yag̃uybabi'ũm cĩcã ip o'e. — Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat — io'e ip Deus pe. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat wuykay osodot- -ya'õbuyxiat — io'e ip jewewebe. — Deus osodot jebekitkit com — io'e ip.@yG̃ebuje ce'ũ topibit itabẽg̃ o'e. O'je'ag̃obucẽg̃. O'jekawẽn. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ce'ũ topibit xi eju. — E'it waram g̃uto o'jetait — Jesus o'e cebe.:mO'ju ce'ũat kay. Ce'ũat tujujẽmjẽmap o'g̃ucay. Ce'ũat tujujẽmjẽmayũ o'jecũ ip e bidase. — Tapu — Jesus o'e. — Ag̃obucẽg̃ ece — io'e ce'ũat pe. Wuykukukat Jesus ite jo buje, itabotaidabotbot cĩcã o'e ce'ũat xibuk kay. — Wa g̃u, tũ'ũ — Jesus o'e ce'ũat xibuk pe.N Jesusyũ oajẽm ikabog̃atka exĩntabi be- -Naim ka exĩntabi be. Jay. Ibocewi ag̃okatkayũ yaypan'isuat'ũm tujujẽmjẽm ip o'e ikabog̃atka bewi ikot am. Ce'ũat xibuk i'it'et g̃u osunuy wara'at. Jag̃epũg̃ ma dak osunuy ce'ũat xibuk. Itop'ũm e'ũ'ibit osunuy. Adeayũ o'ju ce'ũat xibuk eju ibo ka watwat.`9 O'ju jeweju etaybitbinayũ eju. Ade warara'acayũ dak o'ju ceweju. Naim ka be o'ju ip.! ; G̃ebuje Jesus kay o'g̃uju'iayũ o'jepit sorarayũ kukat tuk'a kay. Ibuywatwat'ukat o'tobuxik ip- -iwãtaxipi topibit. Kuy xipat o'e Jesus a'õbi.H   Iboap co buje Jesus itabẽg̃ o'e ixeyũ ekawẽn cocom. O'jekorepẽn adeayũ kay. — Soat Judeuyũ etabucap podi ma itabut okay ig̃o sorarayũ kukat, Judeu g̃u ma'g̃u — io'e.h IÕn tak warara'acat mujujum. Wa'õ kay kũyjobit ip wesorarayũ. Pũg̃ pe õn e'em “Ejẽm” i bima, je'jẽm. Wara'at pe õn e'em “Ejot” i bima, je'dot. Obuywatwat'ukat pe õn e'em: “Imẽn cuy ece,” i bima, imẽn je'e,’ i juy ece Jesus pe,” io'e ocewebe — io'e ip Jesus pe. — Imẽn ja'õmudodon ewebe — io'e ip Jesus pe.A {Cedag̃ g̃u emudot am oduk'a be wa'õbuyxi'ũm puye,’ i juy ece cebe,” io'e ocewebe — io'e ip Jesus pe. — “ ‘ “Ece'ada juy,” i ẽn e'em pima, obuywatwat'ukat je'ada. Imẽnpuye Jesus o'ju ceweju ip. Sorarayũ kukat tuk'a wi wũy'ũm pima, sorarayũ kukat jebureyũ o'g̃uju Jesus dopabe. O'g̃uju ip ja'õmuwẽn ãm cebe. O'jẽm ip. Poxerewu. Jay. Ibureyũ oajẽm Jesus kay. O'jekawẽn ip Jesus eju. — Ocebure ocemudot ja'õmuwẽn ãm ewebe — io'e ip Jesus pe. — A'õmudodon ewebe — io'e ip Jesus pe. — “ ‘Kariwa, ecewemuwa'ũm g̃u juy oduk'a kay edot am,’ i juy ece,” io'e ocewebe — io'e ip Jesus pe. — “ ‘Osũsũn emudon oduk'a be.— Ocebadipyũ ikukpin cĩcã ixe xe — io'e ip. — Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yamuyat ocewebeap'am — io'e ip.#?Oajẽm ip. O'jekawẽn ip Jesus eju. — Cemuojuyjuy juy eg̃ũm ixe sorarayũ kukat pe — io'e ip Jesus pe. — Xipat cĩcã ixe ocexe — io'e ip.%G̃ebuje sorarayũ kukat pũg̃pũg̃ Judeuyũ kukukayũ o'g̃uju Jesus kay. O'g̃uju ip Jesus Cafarnaum ka be iam o'jekũyjo buye. — “Ejot cuy obuywatwat'ukat mu'ada am,” i juy epe'e Jesus pe — io'e sorarayũ kukat ixeyũ be. O'jẽm ip. Poxerewun. Jay.c?Ixe ibuywatwat'ukat iwãtaxipi o'e- -kariwa xe ikukpinat. Oe'ũ pin ibuywatwat'uikat.q ]Adeayũ be jekawẽn epere buje, Jesus o'ju Cafarnaum ka kay. Oajẽm. Sorarayũ kukat ibo ka be osunuy.hI1— Wa'õ dag̃ g̃u jekuku'ukayũ bit warẽmtag̃ uk'a o'yamuy'iat puxim- -wa'õ kay'ũmayũ. Wa'ĩjojom ip. Inaka kũyjobit g̃u ip wa'õ kay. Warẽmtag̃ uk'a o'yamuy'iat puxim ip- -ag̃okatkat puxim. Ixe ag̃okatkat uk'a o'yamuy ipi ju. Cem g̃u o'yamuy. Idibi o'tiajẽm ig̃o'a kay- -tibog̃ati. Dao ma o'ya'at. O'ya'ũm cĩcã. Wa'õ dag̃ g̃u jekuku'ukayũ ixe ag̃okatkat puxim- -wa'õ kay kũyjobit'ũmayũ. Cem'ũma jeduk'a o'yamuy'iat puxim ip — Jesus o'e.`90Itaybicat puxim ip- -ag̃okatkat puxim. Ixe ag̃okatkat uk'a o'yamuy. Koap ipikũykũy o'sukũykot. Ikũyberen o'sukũykot. Wita'a o'yadobuxik badi. Uk'a'abi'ip o'yopmuy ig̃okũy be badiat'a jeje- -wita'a jeje. Cem uk'a o'yamuy. Kabidoxixi oajẽm ig̃o'a kay, muba'atxiri dak. Muba'at idibi o'timubog̃. O'tiajẽm ig̃o'a kay. Imẽnpit o'ya'at g̃u yacem puye- -wita'a jeje buye. Wa'õ kayayũ ixe ag̃okatkat puxim- -cem jeduk'a o'yamuy'iat puxim — Jesus o'e./— Abu-buxim okay ajẽmjẽmayũ iap og̃uwẽn eywebe- -abu-buxim wa'õ kayayũ iap tak, ajo-buxim wa'õ dag̃ jekuku'ukayũ iap tak.eC.— Eyju te'e ma e'em owebe “Ẽn ocekukat,” i, wa'õ kay kũyjobit'ũm pima — io'e.)K-Imẽnpuxim xipacayũ ma xipacat mujurũg̃rũg̃. Xipat'ũmayũ bit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Apẽn wuyju jewag̃uyg̃uy iap puxim wuyju kawẽnwẽn. Ikẽrẽat kay jewag̃uyg̃uy bima, ikẽrẽãn wuyju e'em. Idipat kay jewag̃uyg̃uy bima bit, xipacan wuyju e'em — io'e.@~y,Yajo buje, wuyetaybit ace'e pubeat'ip poro iam. Asão'a bubum wuyju widaoho'ip tag̃wi g̃u- -asão'ip tag̃wi acã. Banka'a bubum wuyju arũ'ip tag̃wi g̃u- -banka'ip tag̃wi acã.   ~ }I|z{{zuyuyxcww`vv'uuktss4ruqzpnn'mgll'kjj,ih{gdccWaa`_~^]8[[cZqYY5WiVVUTSSR*PPO6N{ML)KKIHHG FEDfCBBAAs@[?->[=<;:: 9s88,7N6i5*43213/8-h,+++*|* (((6&,%N$#U" !\ HoIf/ # ? 4lR }-s "Eybubut ijodi bima, soat em g̃ebum epesop eybubut kay. Kabi be bima bit g̃ebum epesop kabi beat kay — io'e.*,M !— Eybubut'in cuy epeteidaat eyedinheiro bu am — io'e. — Ixe dinheiro juy epeg̃ũm tadaybotbocayũ be. Iũmũm pima eybubut ade epe'e kabi be. Eybubut iwekwek g̃u je'e kabi beat. I'ũm g̃u dak. Ka'ũmg̃u ibukurukat kabi be eybubut tujupa'um am. Kopi'i eybubut jo'o g̃u kabi be.+ — Eypararam g̃u juy epesop — io'e. — Wuyebay Deus eykukukat ovelha kukuk'ukat puxim. Ixe ibikuy eywebe jekukan — Jesus o'e.*+ G̃ebum cuy epesop Deus acã wuykukukat iap kay. Iboap kay g̃ebum pima, Deus soat je'g̃ũm eywebe. Eyxan je'g̃ũm, eydotim tak — io'e.z)m — Deus kay itabut'ũmayũ yag̃uy'ũm iboap kay. Wuyebayat pit itaybit wuyju ikug̃'ũm pima iam- -kabi beat.f(E — “Ajo paxi acejo'o,” i'ũmg̃u juy epe'e, “Ajo paxi aceg̃uõm,” i dak — io'e.;'o G̃asũ ma tũmũntitit titetabẽg̃ e'em. Kuyaje bit tite'ũ e'em. Deus a'õbi titip. Ja'õbi dak eyemukaypinput je'g̃ũm eywebe eyetabutsũ ma'g̃u cekay — io'e Jesus.*&M — G̃ebum cuy epesop kog̃ũnpi dag̃atit kay, apẽn dit aypapan iap kay. Kapikpig̃ g̃u tũmũntitit. Jedoti mug̃ẽg̃ẽm g̃u dak ip. Icẽmãn õn e'em eywebe. Salomão ibubut adeat osunuy. Idip cĩcãat kug̃ osunuy jesay kug̃. Salomão dipap podi ma bit titip tip tag̃atip.o%W Iboap iba'ore eywebe bima, te'e ma eyag̃uy'ũm ijodiap kay- -eydoti kay, eyxat kay dak — io'e.$w Ade koato mabuk wetabẽg̃ og̃uy iap kay g̃ebum cĩcã bima, eyetabẽg̃ xe'e? Ka'ũma. G̃axĩn ma aco'i epe'ũ.# — G̃ebum cuy epesop wasũ iokat kay — io'e. — Taidadam g̃u ip. Jeku beat pupum g̃u dak ip. Jeku bewiat mũn'a'e g̃u ip. Imẽnpit Deus ixat ũmũm cebe ip- -wasũyũ be. Deus xe teibog̃ g̃u wasũ. Imẽnpit ag̃ cekay ip. Wuykay dak ag̃ soat em ma.r"] Xipat eyxat kug̃ pima, eydoti kug̃ pima dak. Ibodi ma bit xipat soat em Deus xe eydop am — io'e.`!9 — Imẽnpuye eyag̃uy'ũm g̃u juy epesop eybubut kay — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — “Ajo paxi acejo'o?” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e. — “Ajo paxi aceg̃uõm wuydotim?” i'ũmg̃u dak cuy epe'e.< q — Pũg̃pũg̃ayũ soat em g̃ebum apẽn xe'e wara'at'in ojat obubun iap kay. Deus kay g̃ebum g̃u ma'g̃u ip. Ixe ag̃okatkat puxim ip- -yadaodaoat puxim — Jesus o'e.{ — Imẽnpit Deus o'jekawẽn ixe ibubut adeat pe. — “Ag̃uyba'arẽm!” io'e. “Ade jĩjã juk adi eg̃uxipan ewebeam ma,” io'e Deus. “Ijop kabiok ma ece'ũ,” io'e. “Abu je'jat ebubut e'ũ buje?” io'e Deus — io'e Jesus.C “ ‘Ocokcog̃ og̃uy, ade obubut puye,’ i juy oce owebe ma,” io'e jewebe ma. “ ‘Soat kug̃ og̃uy,’ i juy oce owebe ma,” io'e jewebe ma. “ ‘Kapikpig̃ g̃u og̃uy jebodoydoy acã, jekõnkõn acã dak, tikõnkõn acã dak,’ i juy oce owebe ma,” io'e jewebe ma ibubut adeat — Jesus o'e.I  — “Imẽn ma oce. Okat pewiat mũn'a oyamuy'at- -yabog̃bug̃at'a. Yabog̃at'a oyamuyat,” io'e jewebe ma. “Yamuyisuat'a be okat pewiat og̃uxipan, soat obubut tak,” io'e jewebe ma.D — Imẽnpuye ibubut adeat o'jekawẽn jewebe ma. — “Okat pewiat mũn'a yabog̃ g̃u,” io'e. “Apẽntak oce? Je'e g̃u, ya'ade jĩjã buye,” io'e jewebe ma — io'e Jesus.5 G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn aweromayũ be. — Ibubut adeat kat katõ be osodop. O'jewa'ada jĩjã. Ya'ade o'e — io'e. — Eyetabikukum g̃u juy epesop! Soat em Deus xe wuyetait acesop ade wuybubut pupum puye g̃u- -cekay wuyetabut puye acã — io'e. — Ap! — io'e. — Deus cuk omudot eykay eyemãmãap coco am g̃u, ce'ũat pubut mu'ẽ'ẽ ãm g̃u dak — io'e.@y G̃ebuje ag̃okatkat o'jekawẽn Jesus eju adeayũ parakpeat. — Tapu — io'e. — “Ebay'ũm pubut cuy eg̃u'ẽ'ẽ ekitpit pe,” i juy ece owag̃o be — io'e Jesus pe.gG — Ixeyũ dopabe eydujowat puje Ibiõg̃buk xipacat jeymukũyjo jekawẽn ãm — io'e.gG — Warara'acayũ jeydujowat Deus eju kawẽnwẽnap'a be ipi kukukayũ dopabe dak, iecug̃ap dopabe dak. Eydujowat puje, eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop eyewedayo am. “Pẽn paxi oce,” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e.M Soat wag̃o õn. Omuymuy bima, eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe. Deus iboap ju'uk eywebewi ikẽrẽat. Ibiõg̃buk xipacat muymuy bima bit, Deus iboap ju'uk g̃u eywebewi ikẽrẽat — io'e.# Eyju e'em warara'acayũ be “Jesus bure g̃u oceju,” i bima, õn tak “Iteyũ bure g̃u õn,” i oce Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ be.5c — Icẽmãn õn e'em eywebe. Soat wag̃o õn. Eyju “Jesus ebekitkiyũ oceju,” i'e'em pima, õn tak “Teyũku webekitkit,” i oce Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ be.G Deus itaybit wuyadap pebũrũdap iam. Deus xe teibog̃ g̃u wasũdei. Imẽnpit ag̃ cekay. Imẽnpuxim wuykay dak ag̃ soat em. Imẽneju eyag̃uybabi'ũm'ũm g̃u juy epesop — io'e.  — 5 be pidiwe dei tei'ĩt ma- -pũg̃ centavo ma. Deus pit yag̃uyba'ũm g̃u wasũyũ kay. Pũg̃ kay dak yag̃uyba'ũm g̃u.@y Deus buxim acã juy eypararam epesop. Ixe be bit wuyaoka pi g̃u. Wuye'ũ buje dak ipiat'ajojoap pe wuybiõg̃buk xik put cebe. Imẽneju juy ixe buxim eypararam epesop — io'e. 9 — Obureyũ — io'e. — Eyaoka ojuyayũ buxim g̃u juy eypararam epesop. Ixeyũ be eyaoka but ma. G̃uyjom pit eybiõg̃buk mu'ũm pa'ore cebe ip.   Kabiok tag̃ epeyekawẽn iap ya'ĩjojo ip kabiam. Badiat'a be eybidadadam epeyekawẽn iap g̃uwẽn ip soat a'õpiju — io'e. — Imẽneju warara'acat mug̃uykukukum g̃u juy epesop xipat oceju iam. Fariseuyũ ekukuap puxim g̃u juy epeku — io'e.L  Yajuyjuyat jewedobuxik g̃uyjom. Iba'arẽmat ibapuk je'e soat xe.d  C Tak g̃u ip o'ju Jesus kay- -ade jĩjã. Jewemucakucakan ip o'e, ade buye. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ be- -12 beayũ be. — Ag̃ cuy epesop Fariseuyũ be eymug̃uykukuap puxim — io'e. — Ixeyũ emumutaybitbinap pão'a muyuhuhuaptõm puxim. Ixeyũ emumutaybitbinap tag̃ g̃u juy epeku — io'e. — Jewexe ip xipat.y k 6Ixe warẽmtag̃ e'em pima, kuka o'jomuymuy ip. Warẽmtag̃ e'em pima, kuka o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn ip.   5Ibocewi Jesus cẽm puje itakoma jĩjã o'e ip Jesus kay Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ, Fariseuyũ dak. Jesus o'jomuymuy ip. Jewa'õmukorẽmrẽm o'e ip. Ixe ekawẽn cocom cĩcã ip o'e. Yawẽg̃mukẽrẽrẽn ojuy ip. Cekawẽn puyxijo ojuy ip. ) 4— Karem ma ipiat epesupi'ajo — Jesus o'e Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be. — Eyju warara'acat mug̃uykukukum kawẽn icẽmãn itaybicap puxim ip. Eyetabut g̃u kawẽn icẽmat kay. Eyju warara'acat mubu'u'un tak kawẽn icẽmat kayap puxim — io'e.   3-S 2 (50-51) Deus ipiat supi'ajoat g̃asũacat pe cekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm o'yaoka buye. Kuy jĩjã ixeyũ'ũm'ũm o'yaoka ip. Deus ipi mujurũg̃ puje, ixeyũ'ũm'ũm o'yaoka ip. Koap Abel'ũm o'yaoka ip. Kanomũm Zacarias'ũm o'yaoka ip. Deus eju kawẽnwẽnap'a be bima o'yaoka ip, iõhõ mupikupikap xe bima. Deus ipiat supi'ajoat g̃asũacat pe ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ ip puye — io'e.  1Imẽnpuye kuyje Deus o'e: Wekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ juy og̃uju cekay ip wa'õdujowatwat'ukayũ dak, i. Pũg̃pũg̃ ip yaoka ixeyũ'in, i. Ipiat supi'ajoat ip warara'acayũ be dak, i — Jesus o'e. — Imẽn Deus o'e kuyje, itaybit soan puye.3 0Ig̃o'a muymuy bima, “Ocedobuyũ'ũm'ũm cũg̃ ma oekuku,” i eyju e'em napa ma. Ixeyũ'ũm'ũm ekukuap tag̃ eyju dak warẽmtag̃ ma jekukum.@y /— Karem ma ipiat epesupi'ajojo — io'e. — Eydobuyũ'ũm'ũm ade Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm o'yaoka. Ixeyũ'ũm'ũm etaypi mubapukap'a epeyamuy wita'a yadipat'a.1[ .— Hm hm — Jesus o'e. — Eyju dak karem ma ipiat epesupi'ajojo — io'e. — Warara'acat ukxabi be ipoxiat mõg̃mõg̃at puxim eyju. Eyju e'em warara'acat pe: “Moisés ekawẽn tag̃ cuy epeku- -soat tag̃” i. Imẽnpit soat tag̃ g̃u eyju dak jekukum ixe ekawẽn tag̃ — io'e.'G -G̃ebuje Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat o'jekawẽn Jesus eju. — Tapu, ẽn oceju dak ocemukorẽmrẽm imẽn e'em Fariseuyũ be bima — io'e.J  ,— Karem ma ipiat epesupi'ajojo, Fariseuyũ — Jesus o'e. — Eyetaybit Judeu be ce'ũat etaypi jeje cexĩg̃xĩg̃pi iam. Eyju wuyjuyũ'ũm'ũm etaypi buxim iba'arẽmat puxim. Wuyju itaypi dag̃ kapkam itaypi opop ijoce iam wuyetaybit'ũm puye. Imẽnpuxim eyju warara'acat pe ikẽrẽat mujurũg̃an — io'e.Z- +— Karem ma ipiat epesupi'ajojo, Fariseuyũ — Jesus o'e. — Eyju abik ojuy ya'õbuyxiat tũyap pe Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Eycokcok cĩcã warara'acat pe ibuyxim eykuk am soat etabutpe — io'e. *— Karem ma ipiat epesupi'ajojo — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Soat em eybubut mu'awerorom 10 be. Pũg̃at ũmũm eyju Deus pe. Wara'at pit eyju imuxipanpan eybubun. Eyju puybit mukunukunaptup ũmũm Deus pe, arrudadup ũmũm tak, posũg̃ puximatup ũmũm tak, puybit peaptup ũmũm tak. Xipat eywebe iboap ũm ãm Deus pe. Imẽnpit cedag̃ g̃u warara'acat kug̃ eyju- -warẽmtag̃ ma! Deus ikukpin g̃u eyxe. Imẽn xipat g̃u! Xipan cuy warara'acat epejukuk. Ikukpin cuy Deus epejukuk — io'e.g~G )Eybubut'in cuy epeg̃ũm tadaybotbocayũ be. Iũmũm pima, xipat epesop Deus xe — io'e.Y}+ (— Eyag̃uyba'arẽm! Kacũg̃kadiat o'g̃ug̃ẽiat badiat tak o'g̃ug̃ẽ. |  'G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Fariseuyũ — io'e. — Kacũg̃kadi acã eyju kopo wuywuy, prato wuywuy dak. Yabi bit ka'ũma. Yabiokok cĩcã. Prato buxim eyju dak eyokok, eyetabikuku jĩjã buye, ikẽrẽat mujurũg̃xi buye dak — io'e.o{W &Jekõn pima Jesus Judeuyũ babi dag̃ g̃u o'jewebuwuy. Imẽnpuye Fariseu itabẽg̃ o'e ijojom.z %Jesus ekawẽn epere buje Fariseu o'jekawẽn ceweju. — Ejot cuy oduk'a be jekõn ãm — io'e. O'ju ceweju. Oabik jekõn ãm.y $Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ũmap kabia be jekukuap puxim. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ũm pima, kabia buxim wuyju — Jesus o'e.8xk #Ag̃ cuy epesop ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim.dwA "— Imẽnpuxim wuyeta lamparina buxim. Wuyetadip pima, soat ijo but wuywebe. Kabia dag̃ ajeku. Wuyetakẽrẽ bima, ijo ba'ore wuywebe. Kabiok tag̃ ajeku. Kabiok tag̃ jekukuap ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap puxim.v1 !— Imusop puje, lamparina ag̃unẽm g̃u ico diotpe. Ipikũykũy be g̃u ajomuy. Um acã ajomuy uk'a be õmõmayũ be soat co am — Jesus o'e.Lu — “Teyũku ikẽrẽat kug̃ oxe,” i Deus e'emap kabia bima, Nínive ka watwat je'bapuk soat etabutpe. Ixeyũ je'e g̃asũacat pe: “Eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i. Nínive ka watwat oibu'un ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip Jonas pe Deus ekawẽn muwẽn puje. Õn eyxe g̃asũ. Jonas etaybicap podi ma wetaybit cĩcã Deus ekawẽn muwẽn ãm. Imẽnpit eyju wekawẽn kay g̃u — Jesus o'e.wtg — Kaxi etajoreg̃atka kukat je'bapuk soat etabixe- -ayacat — io'e. — “Teyũku ikẽrẽat kug̃ oxe,” i Deus e'emap kabia bima, ixe ka kukat je'bapuk — io'e. — G̃asũacat tak je'bapuk ixe kabia be. “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe,” i je'e ibo ka kukat ixeyũ be. Ixe ayacat oajẽm wũyatka bewi Salomão ekawẽn co am- -itaybit cĩcãat ekawẽn co am. Õn eyxe g̃asũ. Salomão etaybicap podi ma õn wetaybit cĩcã. Imẽnpit eyju wekawẽn kay g̃u — Jesus o'e.Ys+ Pũg̃ ma og̃ubapuk eywebe. Jonas kay juy g̃ebum epesop. Kuy bima Deus Jonas o'g̃uju Deus soat podi ma ya'õbaca iap mubapuk am Nínive ka watwat pe. Deus Jonas waram g̃uto o'g̃utait ce'ũap tomukadi soat podi ma wa'õbaca iap mubapuk am ig̃o ka watwat pe. Imẽnpuxim Deus omudot eykay g̃asũ dak. Õn soat wag̃o — io'e.br= G̃ebuje Jesus o'jekawẽn adeayũ be- -jakokoreren je'aweroromayũ be. — Xipat'ũm cĩcã g̃asũacat! — io'e Jesus. — “Ka'ũma buk ocejojojoiap cuy eg̃ubapuk ocewebe,” i eyju e'em owebe — io'e. — “Ẽn Deus a'õbi jekukum iap cuy eg̃ubapuk ocewebe,” i eyju te'e ma e'em. Ade g̃u og̃ubapuk eywebe epejojo g̃u buk iap.q — Hm hm — Jesus o'e. — Deus ekawẽn coco'ukat pit oxi cokcokap podi ma icokcok- -cekawẽn tag̃ jekuku'ukat tak — io'e.p1 Iboam i'e buje ayacat o'jewãwã Jesus kay- -adeayũ parakpe at. — Icokcok cĩcã juy exi- -emukapat- -emuytitit'ukat! — io'e Jesus pe.;oo — Ibocewi ixe ibiõg̃buk kẽrẽat cẽmcẽm ma'g̃uto. 7 beayũ dobuxikxig̃- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ dobuxikxig̃- -cebodi ma xipat'ũmayũ dobuxikxig̃. Ixeyũ dak õmõm ixe ag̃okatkat pe 7 beayũ. Kuy bima ixe ag̃okatkat tadaybot osunuy. G̃asũ bit ibodi ma tadaybot o'e — Jesus o'e.an; — Jepitpin. Yajẽm puje, ixe ag̃okatkat tobuxikxig̃. Ka'ũmg̃u ibiõg̃buk kẽrẽat opop ixe ag̃okatkat pe g̃asũ. Ixe ag̃okatkat uk'a buxim- -yabi'õg̃'õg̃at'a buxim- -yaxipanat'a buxim — io'e.Zm- — Ag̃okatkat pewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽm puje, idibi'ũmat tag̃ jekukum jebodoyap kudadam. Jebodoyap tobuxik'ũm pima kuka o'e jewebe ma “Jepin ma õn kuy bima onuyap kay,” i — Jesus o'e.klO — Okay'ũmat itakoma okay. Imu'awerom obuywatwat'uk'ũmat imuypõg̃põg̃põg̃ — io'e.Uk# Ibacaat podiat ajẽm puje bit ixe kuka ibacaat o'g̃uwun pipim jeõm ãm. Ibaca jĩjãat o'e kuka cebe. Cenobano kuka o'jat. Soat ibubut kuka o'jat. Ibubut kuka o'g̃u'ẽ'ẽ jebureyũ be — io'e.)jK G̃ebuje Jesus meg̃apekawẽnku boku iap o'g̃ubapuk cebe ip. — Ibacaat nobano kug̃ jeduk'a wiwim pima, ibukurukat pe iõm pa'ore tuk'a be ibubut pu am.3i_ Belzebu a'õbi g̃u õn ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm- -Deus a'õbi acã. Deus soat kukukan je'e iap mubapukpug̃ õn eywebe imujẽmjẽm pima — io'e Jesus.9hk — Belzebu a'õbi õn ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm pima, abu a'õbi dak eyebekitkiyũ imujẽmjẽm ip? Jewemug̃uykukukum eyju iap mubapukpug̃ cĩcã eyebekitkiyũ.sg_ — Imẽnpuxim Satanás ebekitkit jeweweju ma jewaoka buje, jewemu'ũm ip. Jewaoka buje, ikoro g̃u ip je'e. Imẽnpuye “Belzebu a'õbi ẽn ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm ijodiat pewi,” i eyju e'em napa ma owebe — io'e.f Imẽnpit Jesus itaybit osunuy apẽn ixeyũ jewag̃uyg̃uy iam. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Pũg̃ eipi watwat jeweweju ma jewaoka buje, jewemu'ũm ip. Imẽnpuxim pũg̃'a watwat uk'a watwat jeweweju ma jewaoka buje, jewemu'ũm ip — io'e.8ei — Ka'ũma buk ocejojojoiap cuy eg̃ubapuk ẽn Deus a'õbi ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm iap mubapuk am ocewebe — io'e ip warara'acat warẽmtag̃ cekuap ojuy.Nd Warara'acayũ bit o'jekawẽn ip jewewebe. — Belzebu a'õbi Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm cebewi- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat a'õbi- -Satanás a'õbi — io'e ip napa ma.*cM G̃ebuje Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽm ag̃okatkat pewi. Ixe ibiõg̃buk kẽrẽat ag̃okatkat muyde'ũm'ũm'uk osunuy. Cekawẽn pa'ore osunuy ag̃okatkat. Ag̃okatkat pewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽm puje bit, xipan o'jekawẽn. Imẽnpuye adeayũ icokcok cĩcã ip o'e.b! Eyju ma xipacat ũmũm eyipotpoyũ be ikẽrẽat kug̃ ma'g̃u eyju. Eyju xipacat ũmũmap podi ma eyebayat pit xipacat ũmũm eywebe- -kabi beat. Ibiõg̃buk xipacat je'g̃ũm soat pe jexewi iojuyjuy'ukat pe — io'e Jesus. Imẽn Jesus ijodiacat o'g̃utaybin.Ha  “Sapokay dopsa kay õn” i'e buje, dat epeg̃ũm g̃u cebe.S` — Puybu g̃u juy epesubuũm eyipotpot pe “Axima kay õn” i'e buje._ Soat ojuyjuy'ukat je'jat; soat kudada'ukat tobuxik; xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'iat pe xĩntabi tomudip'uk ip — io'e.^! — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Deus xewi juy epejoojuy. Iojuyjuy bima, epejat. Ixe xewi juy epejokudada. Ikudadam pima epetobuxik. Ixe xewi iojuyjuyap xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'iap puxim. Xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'i bima, tomudip'uk ip eymuõm ãm.-]S — Ka'ũma! Imẽn g̃u je'e — io'e. — Eybure je'kop yaũm ãm eywebe. Eybure buye g̃u yaũm eywebe. Ibun eyju yaojuyjuy buye bit kuka o'yaũm — io'e.[\/ “Ya'ũmg̃u pão'a. Ya'a'e bima oyaũm kajuk,” i aco'i epe'e cebe. Ixe eybure je'e eywebe badiwi: “Okaykay g̃u juy,” i. “Kuy oduk'a exĩntabi otomudip,” i du je'e? “Webekitkit kuy ixexet,” i du je'e eywebe? “Kuy õn po'i” i du je'e? “Okop pa'ore yaũm ãm ewebe,” i du je'e? Imẽn tu je'e eywebe? — Jesus o'e.S[ “Wara'at obure oajẽm oduk'a be jekuap tag̃wi,” i aco'i epe'e cebe.jZM G̃ebuje Jesus waram adeayũ o'g̃utaybin. — Apẽn kuka epe'e powatwat ajẽm puje pão'a kug̃'ũm pima? — io'e. — Cum aco'i eyju eybure kay iximadakpe. “Obure, pão'a kay õn pũg̃'a ma,” i aco'i epe'e cebe.Y — “Oceju g̃ebum g̃u apẽn wara'acat cuk adi warẽmtag̃ ocekukiap kay,” i dak. “Imẽnpuye g̃ebum g̃u juy eg̃uy apẽn cuk adi ikẽrẽat oceg̃ujurũg̃rũg̃ iap kay,” i dak cuy epe'e cebe. — “Oca'õmubacacan cuy eg̃uy ocewebe ikẽrẽat kukap puxim,” i dak cuy epe'e — io'e. — Imẽn ma juy epe'e Deus eju kawẽnwen pima — Jesus o'e.LX — “Soat kabia ocexan cuy eg̃ũmg̃ũm ocewebe,” i dak.W — Imẽn cuy epe'e, Deus eju kawẽnwẽn pima — Jesus o'e. — “Bay, soat cuy ip jeedop ibuyxim ebutet kug̃,” i juy epe'e Deus pe- -kabi beat pe — io'e. — “G̃axĩn ma juy soat kukukan eg̃uy,” i dak cuy epe'e cebe — io'e.#V A Waram pima Jesus o'jekawẽn Deus eju. Pereh. O'jepere. G̃ebuje ceweju etaybitbinat o'jekawẽn ceweju- -12 beayũ'in. — Kariwa — io'e. — João kuy jeweju etaybitbinayũ o'g̃utaybin kawẽn ãm Deus eju. Imẽnpuxim oceju dak cuy ocemutaybin ece — io'e Jesus pe. U *Maria bit wekawẽn co pin cĩcã. Soat em g̃u wuyxat dopdom. Soat em pit Maria g̃ebum wekawẽn kay jeenuy — io'e Jesus.T )— Ap — io'e Jesus Marta be. — G̃ebum cĩcã ẽn wuyxataap kay- -ekapikap kay. Ag̃uykoreren soat kay ekapikap kay.sS_ (Marta bit kapikpig̃ osunuy ixat tatam, ixat tojotjon tak. Yag̃uybabi'ũm o'e jekapikap kay cekapikap ade buye. G̃ebuje Marta o'jekawẽn Jesus eju. — Kariwa — io'e. — Ak'g̃u du ẽn okay? Okibit oibu'un obuywat am. Wag̃epũg̃ ma õn wuyxat tatam, wuyxat tojotjon — io'e. — “Ewag̃o juy esubuywan,” i juy ece cebe — io'e Jesus pe.WR' 'Marta duk'a be ip osodop. Marta kibit tak uk'a be osunuy. Ikibit putet Maria i osunuy. G̃ebuje Maria Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo jĩjã jewemutaybin ojuy. Maria ma xik'i osunuy Jesus xe cekawẽn cocom.7Qg &Waram pima Jesus oõm ag̃oka be jeweju etaybitbinayũ eju. O'ju ip ayacat kay- -Marta kay. — Oduk'a be juy epesop — Marta o'e Jesusyũ be. — Ma — io'e ip.VP% %— O'subuywan'iat — io'e Jesus pe. — Ixe ekukuap co'i juy ejeku — Jesus o'e. — Warara'acat puywatwat'ukan cuy eg̃uy — io'e Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat pe. O'jẽm Jesus xewi.O $— Ebapũg̃ayũ je'ũje'ũmat o'jojojo- -ibukurukayũ emuaokaka — io'e. — Abu xipan o'jukuk jexeat kukap puxim? — Jesus o'e.Nw #— Kuyaje xepxep jedinheiro o'jat isurũg̃at, teibog̃at, prata mug̃ẽg̃ẽ. O'g̃ũm uk'a iwat pe je'ũje'ũmat kukapteim. — “Xipan cuy ite ejukuk,” io'e uk'a iwat pe — io'e Jesus. — “Ijop edinheiro'ũm pima, wara'at og̃ũm ewebe wedinheiro wepit puje,” Samaria eipi bewiat o'e — io'e Jesus.Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn.bM= "Posũg̃ti o'timõg̃ werowero be- -uva'abidi, ixepti dak. Werowero o'jomũnmũn pag̃õm. — Je'ũje'ũmat o'tujowat powatwat ajẽmjẽmap'a kay. Jejumento akpi jeje o'tujowat. Xipan ixe o'jukuk ig̃o'a be.LL !— G̃ebuje bit Samaria eipi bewiat oajẽm cucum pima ixe e dag̃. Samaria eipi watwat Judeuyũ kay'ũm cĩcã ip. Ixe jo buje, itabotaidabotbot o'e je'ũje'ũmat kay. O'ju cekay taxijo ojuy.5Kc — Imẽntak paĩ buywatwat'ukat oajẽm ixe e dag̃ cucum pima. Je'ũje'ũmat co buje, o'kap wara'at e bitako dag̃- -paĩ buywatwat'ukat. O'subuywan g̃u — io'e.~Ju — Paĩ cucum o'e ixe e dag̃. Je'ũje'ũmat co buje, o'kap wara'at e bitako dag̃. O'subuywan g̃u — Jesus o'e.I Imẽnpuye Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn abu wuyxeat iam imutaybit am. — Ag̃okatkat kopkom o'e Jerusalém ka bewi — Jesus o'e cebe. — Ixe ag̃okatkat cu ojuy Jericó ka kay. Judeu osunuy. Cucum pima ibukurukayũ ixe o'topabijuk e dag̃. — Oajẽm ip cekay. Toti o'ju'uk ip. Soat o'jat ip cexewi ibubut. O'yaokaka jĩjã ip. Je'ũje'ũm ip o'suiwat ebidakpe.@H{ — Abu oxeat pit? — io'e ixe bit jewedayo ojuy.uGc — Icẽmãn ẽn e'em — Jesus ma o'e. — Imẽn eku buje, soat em Deus xe ecesũy etait — io'e.HF  — Imẽn e'em wuyawẽwẽaptup — io'e ag̃okatkat. — Deus kay jĩjã juy epesop, i. Ixe Deus eykukukat, i. Ixe bikuyap tag̃ jekukum pima, ixe kay jĩjã epesop; soat em xipacat kay g̃ebum pima dak; ya'õ kay kũyjobit pima dak; ixe ag̃uy dag̃ jewag̃uyg̃uy bima dak, i. Imẽn cuy epeku, i. Xipan cuy eyxeat epejukuk eyewekukap puxim, i. Imẽn e'em wuyawẽwẽap ekawẽntup — io'e Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat.mES — Apẽn e'em wuyawẽwẽap ekawẽntup? Apẽn iboaptup wuymutaybitbin exe? — Jesus o'e.HD  G̃ebuje Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat oajẽm Jesus kay. O'jekawẽn Jesus eju cekawẽn puyxijo ojuy. — Kariwa — io'e. — Apẽntak oce soat em Deus xe onuy ãm? — io'e.nCU — Kuyje ajo eyju ijojomap co pin cĩcã osodop ip ade Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ, ika kukukayũ dak. Imẽnpit o'jojojo g̃u ip. Eymukũyjojomap co pin cĩcã ip osodop. Imẽnpit o'jekũyjo g̃u ip — Jesus o'e.B' G̃ebuje Jesus jebidadam o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju warara'acat pe ya'ĩjoap puxim. — Eycokcok wekawẽn cocom puye — io'e.6Ae — Soat ma juk webay o'g̃ũm owebe — io'e. — Warara'acat g̃u itaybit cĩcã abu Deus ipot iam- -cebay acã. Imẽnpuxim warara'acat g̃u itaybit cĩcã abu ipot ebay iam- -ipot acã. Iboap mubapuk am ipot ibikuy bima acã, warara'acat itaybit je'e abu Deus ipot iam — Jesus o'e cebe ip.@% Jesus Ibiõg̃buk xipacat a'õbi icokcok cĩcã o'e g̃ebuje bit. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Deus eju. — Bay — io'e. — Ẽn acã soat kukukat- -kabi beacat kukukat, ipi juacat kukukat tak — io'e. — Jewexe itaybit cĩcãayũ xewi eg̃unẽmiap eg̃ubapuk itaybit'ũmayũ be — io'e. — Ixeyũ be acã iboap eg̃ubapuk, imẽn ebikuy buye, xipat exe buye dak — io'e Deus pe.(?I Imẽnpit eycokcog̃ cuy epesop ibiõg̃buk kẽrẽat cẽmcẽm eya'õbi iap kay g̃u- -kabi beatup pe eybutet ibararak opop iap kay acã — Jesus o'e.> — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — Jesus o'e. — Wa'õbacaap cuy og̃ũm eywebe. Wa'õbi juy epeku soat em. Puybu epesubumucak tũypiatpu. Dat tak epeg̃ucak. Ka'ũma bit jeyaoka. Eykay itakomaayũ dak o'e g̃u eywebe, wa'õbi eyju jekukum puye.~=u — Hm hm — io'e Jesus. — Kabi bewi Satanás at'anap ojojojo. Dao ma o'at xiriririkiat puxim — Jesus o'e.Q< G̃ebuje icokcok cĩcã ip o'jepit Jesus kay — 72 beayũ. O'jekawẽn ip Jesus eju. — Kariwa, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kũyjobit oca'õ kay, a'õbi oceju jekukum puye — io'e ip Jesus pe.k;O — Eyekawẽn kayayũ wekawẽn tak ip cekay — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — Eykay'ũmayũ õn tak ip okay g̃u. Okay'ũmayũ omudocat tak ip cekay g̃u — Jesus o'e. — Epeju juy g̃asũ — io'e. — Wekawẽn cuy epeg̃uwẽnuwẽn soat ka watwat pe — io'e. — Ha'a — io'e ip.Ibun cĩcã ip oekuku kawẽn idipat muwẽnuwẽn.:  — Cafarnaum ka watwat — io'e. — Deus jeymuyu g̃u kabi kay — io'e Jesus. — Jeymukop ipiat'ajojoap kay — io'e.D9 — Deus kũyjobit'ũmayũ be ipiatpi'ajoap kabia bima, Tiro ka watwat pe ipiat supi'ajoat, Sidom ka watwat pe dak. Ixeyũ be iat podi ma bit eywebe ipiat supi'ajoat — io'e Jesus.W8' G̃ebuje Jesus wara'at kaka watwat o'g̃uwẽn. — Karem ma ipiat epesupi'ajo jĩjã, Corazim ka watwat — Jesus o'e. — Karem ma ipiat epesupi'ajo jĩjã, Betsaida ka watwat — io'e. — Ka'ũma buk epejojojoiap cuk adi og̃ubapukpuk eyetabutpe eyka be bima — io'e. — Tiro ka be iboap mubapuk pima, Sidom ka be dak, kajuk ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip ibo ka watwat. Itabut kajuk ip o'e Deus kay — io'e. — Ibo ka be iboap mubapuk pima, kajuk ikurususucat o'g̃uõm ip jedotim. Daxadaypi be dak kajuk o'e ip kaxikxik'i. Imẽn kajuk o'e ip oceg̃uycũg̃ cĩcã ikẽrẽat kug̃ puye iap mubapuk am jebureyũ be, g̃asũ bit ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ g̃u iap mubapuk am tak — io'e.q7[ — Icẽmãn õn e'em eywebe. Deus kũyjobit'ũmayũ be ipiatpi'ajoap kabia bima, Sodoma ka watwat pe ipiat supi'ajoat. Ixeyũ be iap podi ma bit ibo ka watwat pe ipiat supi'ajoat, eyekawẽn com ip ibu'u buye — io'e Jesus.46a “Ka'wi opop ocei eju- -eyka beat ka'wi,” i juy epe'e cebe ip. “Ka'wi mududum ocei bewi eyukpiwat puye, Deus ekawẽn co pin'ũm puye,” i juy epe'e cebe ip. “Deus soat kukukan je'e,” i juy epe'e. “Eyetaybit g̃u iboam, wekawẽn kay'ũm puye,” i juy epe'e cebe ip — io'e Jesus.v5e — Ag̃oka be eyajẽm puje, “Epeõm cuy oduk'a be,” i'e'em'ũm ip pima uk'a ukpibubu dag̃ cuy epeju.4 Iwãtaxipipiayũ juy epeg̃u'ada- -ibo ka watwat. “G̃axĩn ma Deus soat kukukan je'e,” i juy epe'e cebe ip — io'e.e3C — Ag̃oka be eyajẽm puje juy ajo ip o'g̃ũm eywebe iap epejo'o xipan ip eykug̃ pima.2 — Ig̃o'a be ma epesop uk'a be — io'e. — Soat cuy epejo'o ajo ip o'g̃ũm eywebe iap. Soati juy epetikõn ajo ip o'tiũm eywebe iapti. Eysũsũn g̃u juy epesop eyxat pu am cexewi ip. Cekapikaptei juy ateida kapikpik'ukat pe — Jesus o'e.I1  — Xipan jewewekug̃ ip pima, kaba'ũm ip jeedop ig̃o'a watwat. Jewewekay itakoma ip pima bit, te'e ma “Deus cuy ija'a watwat jukuk kaba'ũm ip jedop am,” i epe'e — io'e cebe ip.p0Y — Uk'a be eyõm puje, “Deus cuy ija'a watwat jukuk kaba'ũm ip jedop am,” i juy epe'e — io'e.M. — Epeju juy g̃asũ — io'e. — Õn ma dak jeymuju. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima, ovelha'it'it puxim epesop- -widayũ pidaseat puxim, ikẽrẽat kay jĩjãayũ pidase buye — io'e.-/ — Jeymuju õn apẽn ag̃okatkat jekat peat'a bum jebuywatwat'ukat mujuap puxim — io'e. — Apẽn ya'ade opop kat pe kadai'a yaopat'a iap puxim ade opop ipi ju Deus ekawẽn itaybit'ũmayũ. Ade g̃u bit Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Imẽnpuye imuwẽnuwẽn'ukayũ kukat eju juy epeyekawẽn- -Deus eju. “Adeayũ juy eg̃uju ekawẽn muwẽn ãm,” i juy epe'e cebe — Jesus o'e._, 9 Iboap tomukadi wuykukukat Jesus 70 beayũ o'taẽ kawẽn idipat muwẽn ãm adeayũ be. Xepxepxem ma ip o'g̃uju jewap. — Soat kaka dag̃ cuy epeju — io'e cebe ip. — Õn tak oju eynomuju — io'e cebe ip.w+g >— Biopak kug̃ ipi kotkon pima cekorepẽn puje, ipi kocap wakẽnwakẽn'i kuka o'e — io'e Jesus pit. — Imẽnpuxim etabut am ebu'u bima, te'e ma kuka ece Deus soat kukukan je'e iap ekawẽn muwẽnuwẽn'ukan — io'e Jesus.;*o =Wara'at ag̃okatkat oajẽm Jesus kay. — Kariwa, eweju juy ojeku — io'e. — Oduk'a beat pe buk õn jekawẽn. “Cum puk õn,” i buk oce cebe ip — io'e Jesus pe.:)m <— Ãg̃ Deus ekawẽn kay'ũmat jebadipyũ'ũm'ũm jokot — io'e. — Ẽn pit oweju juy ejeku — io'e. — Deus soat kukukan je'e i'e'e'ukan cuy eg̃uy — io'e cebe.:(m ;G̃ebuje Jesus oajẽm wara'at ag̃okatkat kay. — Oweju juy ejeku — io'e cebe. — G̃asũ g̃u. G̃uyjom acã — io'e. — Ãg̃ webay'ũm ojokot — io'e cebe.7'g :— Oweju du eku pin? — io'e Jesus. — Kak ikũykẽy — io'e. — Wasũ topipe. Soat wag̃o õn. Imẽnpit ya'ũmg̃u odopdopap'a. Eku pin tu oweju? — io'e cebe.&} 9E dag̃ cucum pima, ag̃okatkat oajẽm Jesus kay. — Soat ka dag̃ ojekuku eweju ejuap tag̃ — io'e Jesus pe.3%a 8Soat kaka dag̃ oekuku ip wara'atka dag̃.$y 7— Ap — io'e Jesus pit cekay ip jekorepẽn puje. — Epeg̃uy'ũ g̃u juy ip — io'e.O'jẽm ip ibo ka bewi.1#[ 6Imẽnpuye Tiago o'jekawẽn Jesus eju, João dak. — Kariwa — io'e ip. — Ebikuy du ocewebe daxa mudot am kabi bewi ijop ka watwat muy'ũ ãm? — io'e ip.l"Q 5Ibo ka watwat pit Jesus kay g̃u o'e, Jerusalém ka kay cum puye. Ibu'u o'e ip imu'abig̃ jeka be.! 4Ja'õdujowacayũ o'g̃uju jewap. O'ju ip. E dag̃ pima ag̃oka be oajẽm ip Jesus nuyap'a muxipan am- -Samaria eipi watwat ka be. - 3Kabi kay waram Jesus euap ekabia ajẽm pin pima: — Jerusalém ka kay juy oju — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be. Iju pin o'e ibo ka kay.q[ 2— Imukorẽmrẽm g̃u juy — io'e Jesus pit. — Wuykay itakoma'ũmat wuykadiat — Jesus o'e.|q 1G̃ebuje João o'jekawẽn Jesus eju. — Kariwa — io'e. — Ag̃okatkat cuk ocejojojo. A'õbi ma ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm'Uk osunuy — io'e. — “Imẽn g̃u bit cuy,” i juk oce cebe, wuyweju'ũm puye — io'e João. 0G̃ebuje o'jekawẽn ceweju ip. — Cexe okukpin puye xipan ite bekicat kug̃ pima, xipan okug̃ tak epe'e — io'e. — Xipan okug̃ pima, omudocat kug̃ tak xipan epe'e — io'e. — “Õn pit wa'õbuyxi” i'e'em'ũmat ya'õbuyxi Deus xe — io'e Jesus.V% /Jesus itaybit osunuy yag̃uy ip iam. Imẽnpuye bekicat o'tojot jexe am. .Ibocewi jewa'õxikxig̃ o'e ip ceweju etaybitbinayũ. — Abu omuy ya'õbuyxiat wuy'in warara'acat podi ma? — io'e ip jewewebe.K -Imẽnpit cekawẽn pa'arẽm o'e ceweju etaybitbinayũ xe. — Apẽg̃ape dak cekawẽn? — io'e ip jewewebe ma. Imẽnpit isũsũn ip o'e “Apẽg̃ape dak ekawẽn?” i'e am cebe.?w ,— Eyag̃uyba'ũm g̃u juy wa'õ kay — io'e cebe ip. — Soat wag̃o õn. Warara'acayũ oũm okay itakomaayũ be — io'e. — G̃ebum cuy epesop wa'õ kay — io'e cebe ip.|q +— Soat podi ma Deus ya'õbaca — io'e ip soat o'jojojo'iayũ. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. Adeayũ itabẽg̃bẽg̃ ip o'e ijojom, axik o'g̃ujẽm puye. G̃ebum osodop ip apẽn Jesus o'g̃ujẽm iap kay.pY *G̃ebuje axik pipim ag̃okatkat'it'it o'g̃uy'at Jesus kay ajẽmjẽm pima. O'g̃uwerik cĩcã. — Ejẽm cuy ag̃okatkat'it'it pewi — io'e axik pe. Ag̃okatkat'it'it pewi o'g̃ujẽm. Waram g̃uto o'g̃ũm cebay be. ~~}}U| {{Fyyzyx w4vutt>ssrqhpp on:mllGkjj/iPgffbdddd$ba3`S_X^]]\[YZYXX-W\VEUnUSRQPONN6MRLK;KJBIHcGCFE.DCC;B~A@V?><<;9:b988 7v65A32[11V0//8.--o,*)(''S%%$s##"*!a M*{iFv G "=U`'_J> — Ag̃okatkat jetayxi epere buje, wara'at pu am jetayxim, ikẽrẽat kug̃ Deus xe. Imẽnpuxim cepere'ibit eju jewebumũn puje, ikẽrẽat kug̃ Deus xe ag̃okatkat — io'e cebe ip.D=Kabi i'ũm, i'pi dak. Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn pit i'ũm g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. — Soat em cedag̃ cĩcã wuywebe wuyeku am ixe ekawẽn tag̃ — io'e Jesus.5<c— Moisés ekawẽn tag̃ jekuku'uk osodop ip kuyjeayũ, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak. G̃uyjom pit João Batista o'e'e adeayũ be: “Deus soat kukukan je'e,” i. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ imẽnpuxim imuwẽnuwẽn g̃asũ dak soat ip. G̃asũ adeayũ ibikuy Deus pe jekukan.q;[G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Fariseuyũ eju. — “Cũg̃ ma oceju Deus xe,” i napa ma eyju e'em warara'acat pe — io'e. — Deus pit itaybit ajo kay eyju g̃ebum iam. Ijodiat xe xipat cĩcãat Deus xe xipat g̃u — io'e.h:ISoat Fariseuyũ iboap o'ya'ĩjojo. Ixeyũ Jesus o'jowaywayway dinheiro kay jĩjã ip puye.y9k Pũg̃'a be uk'a be bima, iba'ore ibuywatwat'ukat pe xepxepayũ beam kapik am. Kariwawayũ wara'at tag̃tag̃tag̃ e'em pima, itakoma kuka o'e pũg̃ kay jekariwa kay, wara'at jekariwa ikukpin cĩcã bima. Kũyjobit kuka o'e pũg̃ a'õ kay wara'at a'õ kay kũyjobit'ũm pima. Imẽnpuxim dinheiro kay jĩjã bima, Deus kay jĩjã g̃u kuka epe'e — io'e Jesus.d8A Eyju warẽmtag̃ wara'acat pubut kug̃ pima, ka'ũma ma wara'at je'g̃ũm eywebe eybubun.{7o — Eyju warẽmtag̃ ijodiap kug̃ pima- -dinheiro kug̃, Deus kabi beat je'g̃ũm g̃u eywebe- -idip cĩcãat.*6M — Eyju cedag̃ yopĩcat kug̃ pima, cedag̃ ma yobog̃at tak epejukuk. Warẽmtag̃ yopĩcat kug̃ pima bit, warẽmtag̃ ma yobog̃at tak epejukuk — io'e.z5m — Ceweroap teibubu'ukat ekukuap puxim g̃u juy epeku — io'e Jesus. — Eybubut'in cuy epeg̃ũm tadaybotbocayũ be iburem am ip. Cebe ip iũmũm pima, ixeyũ eybureyũ jeydobede kabi be eyexe buje. Soat em kabi be epesop — Jesus o'e.u4c— Imẽnpuye kaxero itaybit cĩcãat osunuy jekariwa xe, imug̃uykuku'uk ma'g̃u — io'e Jesus. — “Etaybit cĩcã,” io'e cekariwa jekaxero be — Jesus o'e. — Itaybit cĩcã g̃u Deus ekawẽn kayayũ jebubut kug̃. Cekawẽn kay'ũmayũ bit itaybit cĩcã jebubut kug̃ — Jesus o'e.Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip.73g— “Pãm ẽn? Pebũrũ eweroap wekariwa eju?” io'e warara'acat pe. — “Ta'ade omuyku weweroap teida am trigoda- -1000 be trigoda,” io'e. — “Juku. Eweroaptup etupu. “Ade g̃u omuyku weweroap teida am trigoda- -800 be iam cuy eg̃ubararak,” cekaxero o'e cebe — Jesus o'e.2— “Ade jĩjã omuyku ixepti weweroap teida am- -100 be bahi'uk,” io'e. — “Juku. Eweroaptup etupu,” io'e. “Ade g̃u omuyku bahi'uk ixeptim weweroap teida am- -50 ma iam cuy eg̃ubararak tup pe,” io'e cekaxero koap oajẽmiat pe — Jesus o'e.Y1+— Imẽneju cekaxero ceweroap kug̃ayũ o'tomuwã. Pũg̃pũg̃pũg̃ ma ip o'tomuwã. Pũg̃pũg̃pũg̃ ma ip ceweju o'jekawẽn. — “Pebũrũ eweroap wekariwa eju?” io'e koap oajẽmiat pe.L0“Wekariwa og̃ug̃uykuku,” io'e jewebe ma. “Ixe eju õn kapikpig̃'ũm pima, warara'acayũ je'e owebe: ‘Eõm cuy oduk'a be eg̃uy am,’ i,” io'e jewebe ma cekaxero — io'e Jesus.l/Q— G̃ebuje cekaxero o'jekawẽn jewebe ma. — “Apẽntak oce g̃asũ bit?” io'e jewebe ma. “Wekariwa o'e owebe ‘G̃asũ bit ẽn kapig̃ g̃u oweju,’ i,” io'e jewebe ma. “Iba'ore owebe kapik am kat pe, obaca'ũm puye,” io'e. “Osũsũn oce warara'acat xewi dinheiro ojuy am,” io'e jewebe ma. “Wetaybit apẽn oce iam,” io'e./.W— Imẽnpuye ibubut adeat jekaxero o'tomuwã. “ ‘Warẽmtag̃ ebubut mu'ũmu'ũm edinheiro kukat,’ i'e'em obureyũ owebe,” io'e ibubut adeat — io'e Jesus. — “Cũg̃ g̃u ẽn oubut kug̃,” io'e. “Imẽnpuye soat ip cewero oweju iaptup etupmubararak omutaybit am,” io'e. “G̃asũ bit ẽn kapig̃ g̃u oweju,” io'e — io'e Jesus. — “Wara'at ma ojomuy edieg̃,” io'e. Cekaxero o'jẽm.- !G̃ebuje Jesus wara'at ekawẽn o'g̃uwẽn jeweju etaybitbinayũ be. — Ibubut adeat jedinheiro o'g̃ũm ag̃okatkat pe imuxipan am jewebeam — io'e. — “Warẽmtag̃ ebubut mu'ũmu'ũm edinheiro kukat,” io'e ibureyũ ibubut adeat pe — Jesus o'e.w,g “Tũybe okpot'ũm oe'ũ ekitpit'ũm iãn cuk oce,” io'e. “G̃asũ bit wetaybit oce itabẽg̃ ma iam. Warẽmtag̃ ma oeku wũyatka dag̃,” io'e. “G̃asũ bit xipan oexe,” io'e. “Imẽneju cedag̃ ma wuywebe peta mug̃ẽ ãm, wuymucokcok am tak,” cebay o'e — Jesus o'e. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepereiat jebay kay o'jepit'iat puxim — io'e Jesus.Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak.Y++— “Tapu,” io'e. “Soat em ẽn oweju. Obubut ebubun je'e soat,” io'e.*— “Ite ekpot peam pit eyaoka,” io'e. “Soat edinheiro o'g̃u'ũm yapoyũ eju jepoapteim,” io'e jebay be — io'e Jesus. — “Cexe buje bit, ẽn peta mug̃ẽg̃ẽm!” io'e. “Biopak'it'it aokakam ẽn,” io'e iwag̃o — Jesus o'e.!);— “Ap!” io'e. “Ade koato juk adi ocekapikpik cĩcã eweju,” io'e. “Puju og̃uy kũyjobit'ũm a'õ kay? Soat em cuk adi a'õ kay og̃uy,” io'e. “Imẽnpit cuk bode'it'it eyaokaat g̃u owebe peta mug̃ẽ ãm obureyũ beam,” io'e jebay be iwag̃o — io'e Jesus.o(W— Imẽnpit iwag̃o itakoma o'e. Taobu'u jĩjã o'e uk'a be jeõm ãm jekitpit tobede am — Jesus o'e. — G̃ebuje cebay oajẽm jekpot kay akiju- -koapat kay. “Eõm cuy,” io'e cebay jekpot pe- -koapat pe — io'e Jesus.7'g“Petatam ip ekitpit oexe buye,” io'e kapikpik'ukat. “Ebay biopak'it'it o'yaokaat- -kuy ag̃uxep'iat,” io'e. “O'yaokaat, xipan oexe buye,” io'e — Jesus o'e.]&3Jebay eju kapikpik'ukat o'tomuwã. “Ajo pẽnpẽn i'eayũ?” io'e iwag̃o cebe.I% — Tuk'a be jewemucokcog̃ ip pima, wara'at ipot tak jekat pe osunuy kapikpig̃- -koapat. Oexe jebay duk'a be. Uk'a wi wuy'ũm pima, cedarukrekat'a a'õ o'ya'õdobuxik, da'i'iayũ a'õ dak.E$“Tũybe okpot'ũm oe'ũ iãn cuk oce,” io'e. “G̃asũ bit wetaybit oce itabẽg̃ ma iam,” io'e. “Warẽmtag̃ ma oeku wũyat ka dag̃,” io'e. “G̃asũ bit cexe,” io'e cebay. “G̃a'a peta ag̃ug̃ẽ,” io'e. Icokcok cĩcã o'e ip — Jesus o'e. — Petatam o'e ip. Jeda'i'in o'e ip — io'e.$#A“Biopak'it'it cuy epejat- -kuy ag̃uxep'iat,” io'e. “Epeyaoka juy,” io'e. “G̃a'a peta ag̃ug̃ẽ,” io'e. “G̃a'a acewemucokcog̃,” io'e.:"m— Cebay o'jekawẽn jebuywatwat'ukayũ be g̃ebuje bit. “Daosuw!” io'e. “Xipacat cuy og̃ũm okpot pe,” io'e cebay. “Iekabek cuy epetojot- -xipacat,” io'e. “Epeg̃uõm cuy okpot pe,” io'e cebay. “Ibumũn cuy epeg̃uõm ibu be,” io'e. “Suiyuk cuy epeg̃uõm sui be,” io'e cebay.9!kIpot o'jekawẽn jebay eju. “Bay,” io'e. “Ikẽrẽat kug̃ õn Deus xe, exe dak, a'õmubuyxi'ũm'ũm ojeku buye,” io'e. “Ekpon g̃u oce g̃asũ bit. Eweju ocekapik acã,” io'e ipot jebay be — io'e Jesus. — “Ka'ũma!” io'e cebay bit. “Okpon ma ẽn soat em,” io'e — io'e Jesus.> u— G̃ebuje o'jẽm wũyat ka bewi. O'jepit jebay kay. Cebay duk'a wi wũy bima, cebay bit ikitpit o'jojojo. Tadaybot cĩcã o'e jekpot ibubut kug̃'ũm puye. Itabotaidabotbot cĩcã o'e jekpot kay — io'e. — G̃ebuje cebay o'jedau jekpot kay. O'topabijuk. O'yakobot. O'yag̃obukõn jecokcokap kug̃.N“ ‘Õn ekpot. Imẽnpit ekpon g̃u juy oce g̃asũ bit, a'õmubuyxi'ũm'ũm ojeku buye. Eweju ocekapik acã dinheiro bu am,’ i juy oce webay be,” io'e ikitpit jewebe ma — io'e Jesus.E— “Jepin puk õn webay kay,” io'e jewebe ma. “Ocekawẽn webay eju,” io'e. “ ‘Bay,’ i juy oce cebe. ‘Ikẽrẽat kug̃ õn Deus xe, exe dak,’ i juy oce cebe,” io'e.fE— G̃ebuje ikitpit o'yag̃uysan. O'jewag̃uy. O'jekawẽn jewebe ma. — “Webay eju kapikpik'ukayũ ma soat kug̃ jexat kug̃,” io'e jewebe ma. “Õn pit ijoce oje'ũ repibun!” io'e jewebe ma — io'e Jesus.ve— Ikitpit dajebaro xat'a kay o'e jexat'am, reren cĩcã buye. Imẽnpit o'g̃ũm g̃u cebe — Jesus o'e.b=Ikitpit tak ire jĩjã o'e ibubut oi'ũm puye — Jesus o'e. — Ikitpit o'ju ibo ka beat kay. O'jekapik ixe ag̃okatkat eju. Ixe ag̃okatkat ikitpit o'g̃uju jeõhõ muykõn ãm- -dajebaro muykõn ãm — Jesus o'e.#?Ũm. O'g̃u'ũm. Warẽmtag̃ ma o'g̃u'ũm soat — Jesus o'e. — Muba'at'ũmg̃u oeku. Ibun cĩcã oeku. Imẽnpuye ibo ka watwat irere jĩjã ip o'e.U# — Ibun'ũm pima ikitpit jebubut o'jat. O'g̃uxipan. Oibu'un jebay xe. O'jenapõn jebay xewi. Poxerewun. O'jẽm jebay duk'a bewi. O'ju wũyatka kay. Jay. Oajẽm. Ibo ka be te'e ma jebubut o'g̃u'ũm.\1 — Ag̃okatkat xepxep ipotpot kug̃ osodop. Ikitpit o'jekawẽn jebay be. “Bay,” io'e. “Ebubutei'in cuy eg̃ũm owebe obubuteim,” io'e. “E'ũap wiwim g̃u õn obubut pu am,” io'e jebay be — io'e Jesus. — Imẽnpuye cebay jebubutei o'g̃u'ẽ'ẽ jekpotpoyũ be- -xepxepayũ be. Ade ma o'g̃ũm cebe ip — Jesus o'e.A} G̃ebuje Jesus wara'at ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip.*M — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ icokcok e'em pũg̃ ma itabun Deus kay buje- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere buje dak. Ixe ayacat cokcokap puxim icokcok e'em — io'e Jesus.Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn adeayũ be.>u — Tobuxik puje, jebureyũ o'tomuwã ayacat, jeduk'a xeayũ dak. “Wuycokcog̃ cuy ajop wedinheiro otobuxik puye- -isurũg̃at- -cepa'ũm'ibit,” i'e'em ixe ayacat cebe ip.oWG̃ebuje Jesus wara'at ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Ayacat 10 be dinheiro kug̃- -isurũg̃at kug̃- -teibog̃at kug̃- -prata mug̃ẽg̃ẽ kug̃. Pũg̃ ma o'jepa'ũm. Imẽnpuye ixe ayacat lamparina o'g̃usop jedinheiro kuda am. — Jedinheiro o'jokudada. Jedukã o'yabi'õg̃ jedinheiro kudadam. Tobuxik'ũm pima ikudadam mabuk — io'e.Icẽmãn õn e'em eywebe. Itabidao oekuiat puxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere iat- -ovelha buxim — io'e. — Imẽnpuye Deus icokcok e'em ade cũg̃ayũ kay. Imẽnpit jekay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat etabun puje, ibodi ma icokcok e'em Deus, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere buje dak — io'e Jesus. Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip._7Eyduk'a be eyõm puje, eybureyũ kuka epetomuwã, eyduk'a xeayũ dak. “Oceõhõ ocetobuxik! Eycokcog̃ cuy oceweju,” i kuka epe'e cebe ip — io'e. — “Ovelha ocetobuxik- -itabidao oekuiat,” i kuka epe'e.iKTobuxik puje, eycokcok kuka epe'e. Eya'õpi'a jeje kuka epejomõg̃. Eyduk'a be kuka epetujuxe.uc— Eyju 100 be eyõhõ kug̃ aco'i- -ovelha kug̃ — io'e. — Pũg̃ oitabidao bima, wara'acat eyõhõ kuka epesuiwat kog̃ũnpi dag̃ itabidaoat kuda am. Tobuxik'ũm pima kuka epeju itabidaoat kuda am. Epejokuda kuka tobuxik puje.a;Iboap co buje, Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip jemuymuyayũ be.>uG̃ebuje Fariseuyũ Jesus o'jomuymuy Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Ite ag̃okatkat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat purem. Jekõnkõn ceweju ip — io'e ip.  3G̃ebuje iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ o'ju Jesus kay, warara'acayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak. O'ju ip Jesus ekawẽn com.8 i#Tamuyun pa'ore wuywebe. Taxik am acã xipat. Imẽnpuxim okay eybu'u bima, te'e ma kuka epe'e: “Cristo ebekit õn,” i. Wekawẽn a'ĩjo pin pima juy xipan epeya'ĩjo.J  "— Kawta xipat. Imẽnpit takõ'õm puje, te'e ma kuka atakuk.4 a!Imẽnpuxim eyju dak webekitkit pin pima, “G̃uyjom paxi ocebu'un?” i juy epe'e eyewewebe ma. Soat eybubut iwan eybu'u bima, webekitkin g̃u epesop — Jesus o'e.} s — Itaybit cĩcãayũ be: “Iba'ore wuywebe” i'e buje, ipi kukukat iparara kuka o'e. Oibu'un kuka jenopag̃õg̃õm. Jexewi wũy bima, jebekitkit kuka o'g̃uju cekay ip jekay itakomaayũ mudin am — io'e. — “G̃a'a juy acenopag̃õg̃õm g̃u,” i kuka o'e cebe — io'e Jesus. — “O'e paxi wesorarayũ be itakomaayũ mu'ũm ãm?” i'e'em ipi kukukayũ.a;— Wara'at ka kukat eju jenopag̃õg̃õ ojuy bima, ag̃oka kukat koam kuka o'jewawẽ jebureyũ eju- -itaybit cĩcãayũ eju. “Wuyesorarayũ adesũ- -10,000 beayũ,” i kuka o'e cebe ip. “Wuykay itakomaayũ esorarayũ bit ade jĩjã- -20,000 beayũ,” i kuka o'e cebe ip. “O'e paxi wuywebe ixeyũ mu'ũm ãm?” i kuka o'e — io'e.zm— “Ak'i juy epe'e ig̃o'a kay,” i kuka o'e ip. “Yaberenat'a muy ojuy. Imẽnpit o'yamuy g̃u cedinheiro oi'ũm puye,” i kuka o'e ip eywaywayway — io'e Jesus. — Uk'a muy pin pima wuyju e'em “Je'e paxi wedinheiro?” i. Imẽnpuxim eyju dak webekitkit pin pima, “Ipiat'ajojom pima paxi kuka ocebu'un?” i juy epe'e eyewewebe ma — io'e Jesus.3_Imuweg̃ũn'ũm pima yamuy epere ba'ore kuka o'e eywebe. Imuweg̃ũn'ũm pima eyedinheiro kuka oi'ũm ipi kayat muy buje. Ipi kayat'a jojoayũ kuka eywaywayway — io'e.— Yaberenat'a muy pin pima, koam kuka yamuyaptei epeg̃uweg̃ũn — io'e. — “Je'e paxi wedinheiro?” i juy epe'e eyewewebe ma.ta— Owebeam je'ũ ãm eybu'u bima, webekitkin g̃u epe'e, oweju jekum eybu'u bima dak — io'e Jesus.pY— Oweju eyeku pin pima, okay jĩjã ma juy epesop — io'e. — Eyebay kayap podi ma okay'ũm pima, webekitkin g̃u epe'e, eyxi kayap podi ma dak, eytayxi kayap podi ma dak, eyebekitkit kayap podi ma dak, eywag̃o kayap podi ma dak, eykibit kayap podi ma dak, eykipit kayap podi ma dak. Jewekayap podi ma okay'ũm pima dak, webekitkin g̃u epe'e — io'e.iKWaram pima Jesus o'jekawẽn adeayũ be. Ceweju jekuku'uk osodop ip. O'jekawẽn ceweju ip.S— “Õn soat kukukan pima koap tomuwã'ibiyũ jekõn g̃u oweju- -pũg̃ tak ka'ũma,” io'e peta iwat — io'e Jesus.Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn jeweju jekõnkõnat pe.[/— “Waram cuy eju tadaybocayũ kay,” io'e cebe. “E dag̃ cuy eju, kog̃ũnpi dag̃ tak. Eg̃uõm ip oduk'a be yamuporan am. ‘Epesot cuy wekariwa epeta be,’ i juy ece cebe ip,” io'e — Jesus o'e.K— O'ju ikabog̃atka kay. Tadaybocayũ o'tojot jekariwa duk'a be. — “Kariwa,” io'e. “Otojot ip a'õbi,” io'e. “Imẽnpit eduk'a be wuydop pun mabuk,” io'e — io'e Jesus. ~— Imẽneju ibuywatwat'ukat o'jepit jekariwa kay- -peta iwat kay. Taobu'u'uayũ a'õ o'ya'õmuwẽn jekariwa be — Jesus o'e. — Iboap co buje cekariwa itakoma jĩjã o'e. — “Tadaybocayũ juy etojot wepeta kay taobu'u'uayũ dieg̃,” io'e jebuywatwat'ukat pe. “Cexĩg̃xĩg̃ pa'oreayũ juy etojot, taokẽrẽayũ dak, ita'ũmayũ dak,” io'e. “Dao ma eju ikabog̃atka kay,” io'e. “Uk'a ukpibubu dag̃ cuy eju, e dag̃ tak,” io'e. “Soat ip etojot wepeta kay,” io'e cebe — io'e Jesus.}-— “Kapusu ma juk ocewebumũn ayacat eju,” wara'acat o'e. “Oju ba'ore ekariwa epeta be. Imẽn cuy ece cebe,” io'e — io'e Jesus.<|q— “10 be ojat biopak,” wara'acat o'e. “Cum puk õn ibuyxijom ip,” io'e. “Imẽnpuye odaobu'u ekariwa epeta be. Imẽn cuy ece ekariwa be,” io'e — io'e Jesus.F{— Imẽnpit tomuwã'ibiyũ “Ocedaobu'u,” io'e ibuywatwat'ukat pe. O'taobu'un ip peta kay. — “Ipi ojat okat mõg̃ ãm,” io'e ibuywatwat'ukat pe — io'e Jesus. — “Cum puk õn ipi jom,” io'e. “Imẽnpuye odaobu'u ekariwa epeta be,” io'e. “Imẽn cuy ece ekariwa be,” io'e — io'e Jesus.Zz-— Soat ixipan pima jebuywatwat'ukat o'g̃uju jemunomuwãyũ dakoy am. O'ju. — “Kuy soat ixipan,” io'e. “Epesop cuy wekariwa epeta be,” ibuywatwat'ukat o'e tomuwã'ibiyũ be — io'e Jesus.9yk— Hm hm — Jesus o'e. — Abuyũ jekõn Deus eju iap og̃uwẽn eywebe — io'e. — Ag̃okatkat petabog̃ o'g̃ug̃ẽ. Jebureyũ o'tomuwã- -ibubut adeayũ — io'e.x1Ceweju jekõnkõnat o'jekawẽn Jesus eju ibo ekawẽn co buje. — Deus soat kukukan pima icokcok cĩcã je'e ceweju cekõn'ibit — io'e.Ww'Ixeyũ be waram iũm pa'ore ewebe apẽn cuk cebe ip eg̃ũm iap puxim. Deus pit xipacat je'g̃ũm ewebe. Waram g̃uto cũg̃ ma jekuku'ukayũ'ũm'ũm etait puje, Deus xipacat je'g̃ũm ewebe — io'e.uvc Peta mug̃ẽg̃ẽm pima tadaybocayũ dak etomuwã, taokẽrẽayũ dak, taojereayũ dak, ita'ũmayũ dak.uuc G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jedakoyat pe. — Peta mug̃ẽg̃ẽm pima, ibubut adeayũ acã g̃u juy etomuwã. Ibubut adeayũ acã g̃u juy etomuwã, ebureyũ acã g̃u dak, ewag̃oyũ acã g̃u dak, ebadipyũ acã g̃u dak, eduk'a xeacat kariwaat acã g̃u dak. Ixeyũ waram cuy jenomuwã apẽn cuk ixeyũ enomuwãap puxim. Apẽn cuk eg̃ũm iap puxim ejat.t) — Eya'õbuyxian pin pima, Deus xe eya'õbuyxi g̃u epesop. Eya'õbuyxian pin'ũm pima bit, cexe eya'õbuyxiayũm epesop — io'e Jesus.s1 — Eydakoy buje juy epeju. Ka'ũmaap tũyap pe juy epabik. Eydakoyat pe iboap co buje, jajẽm eykay. “Obure, kariwa yobog̃at tũyap pe juy abik, ẽn kariwa buye,” i je'e eywebe — io'e. — Imẽn i'e buje, eyweju jekõnkõnayũ xe eya'õbuyxiayũm epe'e — io'e.#r? Kariwa yobog̃at tũyap pe eyabik puje, eydakoyat jajẽm eykay. “Wede'i ece. Ẽn kariwa g̃u,” i je'e eywebe — io'e. — “Ig̃o bit kariwa. Ig̃o abik pin enũyap pe,” i je'e eywebe — io'e. — Imẽn i'e buje, eysũsũn epe'e. Jeymuabik ka'ũmaap tũyap pe — io'e.4qa— Jewebumũnap epeta be eydakoy buje, kariwa yobog̃at tũyap pe g̃u juy epabik- -ka'ũmaap tũyap pe acã — io'e. — Kariwa yobog̃at aco'i o'takoy ip- -eybodiat.Jp G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn jekõn ãm takoy'ibiyũ be. Ixeyũ takoy'ibiyũ kariwa bog̃at nuyap pe abik ojuy ip o'e. Imẽnpuye ijop ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip.(oKYa'õbu ba'ore o'e ip cebe.jnMG̃ebuje waram o'jekawẽn Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Soat eyju kapikpig̃ jebodoydoyap kabia be — io'e. — Ipikũykũy be eyipot at puje, epeju'uk g̃u du kuka jebodoydoyap kabia bima? Eyeõhõ biopak at puje dak, epeju'uk g̃u xe'e kuka? Dao ma kuka epeju'uk! Imẽnpuye te'e ma eyetakoma okay — io'e.%mCYa'õbu'u osodop ip jedem. Mũg̃ ma ip osodop. G̃ebuje Jesus iyeuhuhuat o'subaixik. O'g̃u'ada. Iyeuhuhu g̃u o'e. Xipat o'e. O'g̃uypit tuk'a be.`l9G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Fariseuyũ eju, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju dak. — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ tu iwãtaxipiat mu'ada am jebodoydoyap kabia bima? Cedag̃ g̃u xe'e? — Jesus o'e.%kCIyeuhuhuat Jesus xe osunuy. Uk'a beayũ o'jeak Jesus kay. Tũybe imu'ada pi osunuy jebodoydoyap kabia be iãn o'e ip. Imu'ada buje, kuka o'jomuymuy ip.j 7Jebodoydoyap kabia bima Jesus o'ju ag̃okatkat tuk'a kay- -Fariseu duk'a kay- -ya'õbuyxiat tuk'a kay. Sábado bima o'ju. Jekõn ãm ceweju o'ju.,iQ #— Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e. — Jeywat õn ag̃okatkat jedukã iwacap puxim — Jesus o'e. — Icẽmãn õn e'em eywebe. Waram ojo g̃u eyju waram wajẽm'ũm pima. Wajẽm puje, “Deus xipan wuykukukat a'õbi yajẽm'ibit jukuk,” i epe'e — Jesus o'e.2h] "— Jerusalém ka watwat, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ aokakam eyju — io'e Jesus. — Yabug̃bug̃ tak eyju ip wita'am. Sapokay'it'it jexi kay. Jedaudaum jexi eg̃ebadap tiotpe kajuk pibun. Eyju bit okay g̃u. Eybu'u jĩjã eyetabut am okay, eykukpin cĩcã a'g̃u oxe — Jesus o'e.\g1 !“Oje'ũ. Imẽnpit wekupinap tag̃ ojeku g̃asũ, kuyaje dak, kuyajebusu dak,” i juy epe'e cebe — Jesus o'e. — “Eka be g̃u oje'ũ, Jerusalém ka be acã,” i juy epe'e Herodes pe — io'e Jesus.Xf) “G̃asũ, kuyaje dak ibiõg̃buk kẽrẽat og̃ujẽmjẽm ijodiat pewi,” i juy epe'e cebe — Jesus o'e. — “Iwãtaxipipiayũ og̃u'ada'ada,” i juy epe'e. “Kuyajebusu wekapikap og̃u'ũm,” i.^e5 G̃ebuje isum ma Fariseuyũ oajẽm Jesus kay. — Aoka ojuy Herodes- -oceipi kukat — io'e ip Jesus pe. — Ecenapõn cuy ijocewi ixe be aokaap puxim — io'e ip. — Ocenapõn g̃u — io'e. — Deus ibikuy bima acã oje'ũ. Herodes eymug̃uykukuku'ukat kak puxim — Jesus o'e. — Epeju juy cekay. Wa'õ juy epeya'õmuwẽn cebe.fdE — Koapayũ kanomũmayũm je'e. Imẽnpuxim kanomũmayũ koapayũm je'e — Jesus o'e.Sc Adeayũ jajẽm soat eipi dag̃wi- -kaxijẽmap kadiwi, kaxi'acap kadiwi dak, kaxijẽmapcoreg̃wi dak, kaxiejoreg̃wi dak. Soat ip jabik jekõn ãm Deus ka be Deus soat kukukan pima — Jesus o'e.b — G̃ebuje epetõtõn. Eyg̃uycũg̃cũg̃ cĩcã ma epesop. Deus soat kukukan pima, Abraão cexe jeenuy, Isaque dak, Jacó dak. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak Deus xe jeedop ip. Wũy wi ixeyũ epejojojo. “Wũy ma juy epesop owi,” i je'e Deus eywebe.Ma Imẽnpit kariwa je'e eywebe: “Icẽmãn õn e'em eywebe. Wetaybit g̃u dak pomawiacat eyju iam,” i. “Eyõm pa'ore ijoce eyju ikẽrẽat kug̃ oxe buye. Epejẽm,” i je'e — io'e Jesus.t`a — “Jekõnkõn tak ocesop eweju,” i epe'e cebe. “Ocemutaybitbin cuk ejeku oceka dag̃,” i epe'e.!_; Uk'a iwat je'kop xĩntabi nomudim. Tomudip puje, eyõm pa'ore epesop. Kacũg̃kadi epesop. Xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'i epesop. “Kariwa, ocewebe xĩntabi etomudip'uk oceõm ãm,” i epe'e. Imẽnpit kariwa je'e eywebe “Wetaybit g̃u pomawiacat eyju iam,” i — Jesus o'e.^+ — Tapu, okay eyetabucap xĩntabi be wuyõmap puxim. Eyetabun cuy epesop okay! — io'e. — Kabi kayat exĩntabi itokbog̃ gu- -itok'ĩt ma — io'e. — Soan cuy epe'e kabi be eyõm ãm! Icẽmãn õn e'em eywebe. Adeayũ õm ojuy je'e. Imẽnpit iõm pa'ore je'e ip.p]Y G̃ebuje ag̃okatkat o'jekawẽn Jesus pe. — Kariwa, taxijojo'ibiyũ xepxep ma du je'e? — io'e.&\E G̃ebuje Jesus o'ju Jerusalém ka kay. Cucum pima soat ka dag̃ oekuku- -ika'ĩcatka dag̃, ikabog̃atka dag̃ tak. Soat kaka dag̃ imutaybitbin oekuku.[# — Trigonõm kug̃ osunuy ayacat- -ebapũg̃ copo. Ixe ayacat pão'a muyuhuhuaptõm o'tõmpu. O'tõmõg̃ trigonõm pe. O'tõmupinã. Soat tag̃ o'jenõmepõg̃põg̃ trigonõm tag̃. Imẽnpuxim soat ka watwat Deus soat kukukan je'e iap awẽg̃ coco — io'e.dZA — Apu ekawẽn tak og̃uwẽn waram eymukũyjo am Deus soat kukukan je'e iam? — io'e.Y — Ag̃okatkat mostardada o'taida jekat pe. Mostardada ta'ĩt ma. O'yaypan cĩcã bit. Mostarda'im o'e. Yobog̃ o'e. Wasũyũ jedopi o'jomõg̃mõg̃ takũ dag̃. Imẽnpuxim koap Deus ade'ũmayũ kukukan je'e. G̃uyjom pit soat kukukan je'e — Jesus o'e.=Xs G̃ebuje Jesus waram wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn. — Apẽn je'e Deus soat kukukan pima? — io'e. — Apu ekawẽn tak og̃uwẽn iboam eymukũyjo am? — io'e.wWg Cekay itakomaayũ ma isũsũn o'e ip Jesus edeap co buje. Warara'acayũ bit icokcok o'e ip Jesus kay. — Ka'ũma buk ocejojojoiap mubapukpug̃ Jesus wuyetabutpe — io'e ip. — Idip cĩcãat mubapukpug̃ wuyetabutpe — io'e ip.\V1 Imẽnpuye cedag̃ ma owebe ixe ayacat mu'ada am g̃asũ. Abraão naxeg̃ebit puxim itabut ixe. 18 koato bun Satanás ixe ayacat kokpi muwakunkun'uk osunuy- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat — io'e Jesus.YU+ G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ig̃o'a beayã be. — Tũybe imu'ada pi wuywebe iãn eyju e'em — io'e. — Jebodoydoyap kabia bima epeg̃uwekap g̃u du ehõyõ- -biopak? — io'e. — Jumento dak epeg̃uwekap g̃u du tujujẽm ãm korara bewi idibi kõn ãm? Soat eyju eyõhõ muwekapkam soat kabia bima- -jebodoydoyap kabia bima dak.T Deus eju kawẽnwẽnap'a kukuk'ukat pit itakoma o'e Jesus kay, jebodoydoyap kabia bima ayacat o'g̃u'ada buye. Tũybe imu'ada pi jebodoydoyap kabia be iãn o'e. Imu'adaap kapikap co'i osunuy cexe. — Seis kabia bima cũg̃ ma wuywebe wuyekapik am — yakukuk'ukat o'e ig̃o'a beayũ be. — Jebodoydoyap kabia be bit epesot g̃u jemu'adaan- -wara'at kabia be acã — io'e cebe ip.(SI O'jewebumõg̃ ixe jeje. O'g̃u'ada g̃ebuje bit. O'sukokpimucũg̃. O'sukokpimudim. Ikokpicũg̃ o'e. — Bay, xipat cĩcã ẽn owebeam — io'e Deus pe. R  Q  vPe (10-12) Waram pima Jesus Deus eju kawẽnwẽnap'a beayũ o'g̃utaybin. Sábado bima ip o'g̃utaybin jebodoydoyap kabia bima. Jesus ayacat o'jojojo ig̃o'a be. Ixe ayacat ikokpiwakun osunuy ade koato- -18 koato bun. Ikokpiwakun osunuy ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi. Ce'ag̃obucẽg̃ pa'ore osunuy ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi. Jesus ixe o'g̃udot jekay.|Oq “Wara'at koato bima ya'a'e bima, xipat je'e. Ya'a'e'ũm pima bit oyopxik,” io'e tip iwat pe — Jesus o'e.xNi — G̃ebuje tipwiwi'ukat o'jekawẽn tip iwat pe — io'e Jesus. — “Kariwa, jewebuyxijo buk,” io'e. “Ijop koato g̃u eyopxikat,” io'e. “Oyokobidog̃ cuy yokobi koreren. Tũmũntũntũn otũnmõg̃ yokobi koreren,” io'e.oMW O'yadobuxik g̃u. Imẽnpuye o'jekawẽn uvadip wiwi'ukat pe — io'e. — “Tapu, ebapũg̃ koato juk adi oajẽm ija'ip kay figueira'ip kay”, io'e cebe — io'e. — “Yaopap ekaxi bima juk adi oajẽm figo'a kudadam,” io'e — io'e. — “Ya'ũmg̃u. Oyadobuxik g̃u. Te'e ma ijop'ip omuy. Eyopxik cuy,” io'e uvadip wiwi'ukat pe — io'e.[L/ G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn adeayũ be- -figueira'ip ekawẽn. — Ag̃okatkat figueira'ip o'yoptaida jekat pe, uvadip pe — io'e Jesus. — Oajẽm figueira'ip kay figo'a kudadam.K Ikẽrẽat epere'ũm pima, Deus kay eyetabut'ũm pima dak, ixeyũ buxim epeju ipiat'ajojoap kay eyju dak — io'e Jesus.aJ; — Waram pima oap ip Siloé ka watwat 18 beayũ. Oap ip uk'a o'je'aedu buye- -umat'a. O'g̃ucak ip. “Oap ip soat podi ma xipat'ũm puye- -Jerusalém ka watwat podi ma,” i du eyju e'em? Imẽn g̃u juy epe'e'e!$IA Imẽn g̃u juy epe'e'e! Icẽmãn õn e'em eywebe. Ikẽrẽat epere'ũm pima, Deus kay eyetabut'ũm pima dak, ipiat'ajojoap kay epeju eyju dak — io'e.H — “O'yaokaat ixeyũ ag̃okatkayũ warara'acat podi ma xipat'ũm puye- -Galiléia eipi watwat podi ma,” i du eyju e'em?yG m G̃ebuje pũg̃pũg̃ayũ o'jekawẽn Jesus eju. — Iecug̃ap Pilatos Galiléia eipi watwat'in o'yaokaat — io'e ip. — O'yaokaat ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be bima, wũnca ũmũm pima paĩ be imupik an Deus etabixe — io'e ip.hFI ;Soat g̃u eyeweroap teida'ũm pima, jeymujẽm g̃u ip daomũnmũnap'a bewi — Jesus o'e. E :Eykay itakomaat e'em eywebe “Eyweroap cuy epeteida owebe,” i. “Teida'ũm pima, jeydujowan õn ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukat kay,” i. Imẽn i'e buje, ixe juy epeg̃udin e dag̃ pima. E dag̃ pima itakomaat mudin'ũm pima, ixe jeydujowat ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukat kay. Ibimãmãayũ ekawẽn coco'ukat tak jeydujowat sorarayũ kay. Sorarayũ jeymuõm daomũnmũnap'a be.>Dw 9— Eyju jewawẽwẽm g̃u dak cedag̃ ma eyeku am.gCG 8Eyetaybit muba'at ajẽm iam kabi kay ag̃ puye. Eyetaybit kaxiepi je'e iam kabido jojom puye. Imẽnpit eyetaybit g̃u ajo g̃uyjom je'bapuk eywebe iam wekawẽn cocom ma'g̃u eyju. Wekawẽn pa'arẽm eyxe — io'e.nBU 7Kaxietajoreg̃at pido ajẽm puje “Kaxiepi jĩjã g̃asũ,” i eyju e'em. Icẽmãn kaxiepi je'e.3A_ 6G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn adeayũ be. — Kaxi'acap pewi kabikerereat ebapuk puje “Muba'at omuyku,” i eyju e'em. Icẽmãn ajẽmjẽm.e@C 5Cebay ma okay je'e. Ixe ipot pit okay g̃u je'e. Ixi ma okay je'e. Ixe'it pit okay g̃u je'e. Yuktayxi ma okay je'e. Ixe ayacat uktayxi bit okay g̃u je'e. Imẽneju wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jeku ip — Jesus o'e."?= 4Ibadipyũ wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jeku õn ojot puye. Xepxepayũ pũg̃ tag̃ ma jeku ip. Ixeyũ badipyũ bit wara'at tag̃ ma jeku ip ebapũg̃ayũ. > 3Tũybe teku osodot kaba'ũm wuydop am iãn eyju e'em. Imẽg̃ãm g̃u ojot. Ojot ijodiacat pe wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jeku am./=W 2“Warara'acat ipiat supi'ajoat ewebe,” i juk o'e Deus owebe. “Aokam ip,” i juk o'e. Deus bikuyap tag̃ weku pin cĩcã soat em. Soat em g̃ebum õn iboap kay.< 1— Daxa buxim okop ijodiacat pe wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jewag̃uy ãm — Jesus o'e. — Iboap wekapikap. Wekapik epere ojuy õn.z;m 0Apẽn jekariwa ibikuy osunuy iam itaybit'ũmat pit yopĩt ma ipiat supi'ajojo kũyjobit'ũm pima. Yopĩt ma ipiat supi'ajojo itaybit'ũm puye. Ade ikug̃at cuy ade je'g̃ũm warara'acat pe. Ade o'jatiat xewi juy ade acejoojuy — io'e.-:S /Apẽn jekariwa ibikuy osunuy jekapikam iam itaybicat yobog̃ ipiat supi'ajojo jewemuxipan'ũm pima, kũyjobit'ũm pima dak. Yobog̃ ipiat supi'ajojo itaybit puye.S9 .Jebuywatwat'ukat yajẽmap wiwim'ũm pima jajẽm, yajẽmam itaybit'ũm pima dak. Imẽnpuye cekariwa ipiat supi'ajoat jebuywatwat'ukat pe. Jebuywatwat'ukat g̃uju kũyjobit'ũmayũ dopap pe jenuy am.r8] -— “O'jekuyan ma wekariwa,” i'e buje bit, g̃ebuje'isum ma jajẽm cekariwa. Kapikpig̃'ũm pima jajẽm. Ixe ibuywatwat'ukat warara'acayũ kaykay bima, jajẽm. Jekpiwan ma jekõnkõn cĩcã bima jajẽm. Ika'o bima, jajẽm.v7e ,Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — “Obubut kukukan cuy ece,” i je'e kariwa ixe jebuywatwat'ukat pe.g6G +— Jekariwa a'õ kay kũyjobin pima, ixe ibuywatwat'ukat icokcok je'e jekariwa ajẽm puje.^55 *— Õn ijop ekawẽn muwẽnuwẽn xipan jekariwa bubut kukayũ be ya'ĩjo am- -itaybicayũ be ya'ĩjo am — io'e. — “Obubut kukukan cuy ece,” i'e'em kariwa cebe ip. “A'õ kay jeedop ip kũyjobin warara'acayũ obuywatwat'ukayũ,” i'e'em kariwa. “Ixeyũ xan cuy eg̃ũmg̃ũm,” i'e'em cebe, cedag̃ kapikpig̃ puye — io'e.44a )G̃ebuje Pedro o'jekawẽn Jesus eju. — Kariwa — io'e. — Ẽn ijop ekawẽn muwẽnuwẽn ocewebe ya'ĩjo am acã du? Soat pe ya'ĩjo am g̃u xe'e? — io'e. 3  (G2 ' (39-40) Imẽnpuxim cuy ag̃ epesop wepicap wiwim- -soat wag̃o epicap wiwim. Ocepit eyju wepicap wiwim'ũm pima, ag̃'ũm pima dak. Ibukurukat ajẽmap ehoram itaybit pima, jeduk'a kajuk o'yaiwat g̃u uk'a iwat. O'yaiwat g̃u puyxibut'ũm iõmap puxim. Imẽnpuye juy ag̃ epesop wepicap kay — io'e Jesus.1y &Iximadak pe, iximadak pepu i aco'i jajẽm. Yajẽmap wiwim ip tobuxik puje, icokcok je'e ip ixeyũ ibuywatwat'ukayũ.a0; %Ag̃ ip tobuxik puje icokcok je'e ip ixeyũ ibuywatwat'ukayũ jekariwa ajẽm puje. Icẽmãn õn e'em eywebe. Ixe kariwa jeõm jeduk'a be. Ixat je'g̃ũm cebe ip. “G̃a'a acekõn,” i je'e jebuywatwat'ukayũ be. /  $2.] # (35-36) — Kariwa ajẽmap wiwimap puxim cuy epesop wajẽmap wiwim — io'e. — Ixe kariwa juk o'ju jewebumũnap epeta kay. Cepicat wiwim ibuywatwat'ukayũ. Lamparina kug̃ ip- -isopsepat kug̃. Jekariwa ajẽmap wiwim ip xĩntabi nomudip'uk am cebeam yajẽm puje, cetag̃tag̃ puje. ~E}||M{Hyy==<<;::^:988e77K66 543622:1J0/.-,F+2**)N(f&%%$$""!! CMA DV>6eG o EZP]— Ig̃o'a jejewi je'at puje, o'jewenõmnõmnõm kuka. Ijodiat ceje ig̃o'a at puje, tõm ã kuka o'e ip — io'e.Iboap ekawẽn o'g̃uwẽn Deus a'õbi õn jekukum iam ixeyũ mukũyjoap ojuy.H\ — Icẽmãn — io'e Jesus. — Omuwẽg̃aptup imẽn e'em: “Ite'a wita'a xipat g̃u,” io'e uk'a muymuy'ukayũ jewewebe, i. Ite'a o'yaxik ip, i. Imẽnpit o'yaxikiat'a xipat cĩcãat'am o'e, i. Wara'at'a muycemap'am o'e ce'aeduap puxim, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup- -omuwẽg̃aptup — io'e Jesus.~[u— Og̃uwẽn eywebe. Kadaidip iwat je'ju tip wiwi'ukayũ kay. Yaoka ip. Warara'acayũ jomuy ixeyũ'ũm'ũm tieg̃ jekadaidip wiwi an — io'e. — Cẽm tu? — io'e Jesus ekawẽn cocoayũ. — Imẽn xe'e je'e? — io'e ip Jesus pe.\Z1— Tip iwat ipot o'tujujẽm ip tip pewi. Kacũg̃ kay o'tujowat ip. Ipot'ũm o'yaoka ip — io'e Jesus imutaybitbin. — Apẽn je'e tip iwat jekpot'ũm o'yaoka'iayũ be? — io'e Jesus ja'ĩjojomayũ be.Y'— Kadaidip tip iwat jekpot o'g̃uju tip kay. Xerewun. O'jẽm. Jay. Oajẽm tip pe. Imẽnpit ipot co buje, tip wiwi'ukayũ o'jekawẽn jewewebe. — “G̃a'a tip iwat ipot ayaoka,” io'e ip jewewebe. “Cebay e'ũ buje, teku soat je'jat jebay'ũm pubut,” io'e ip. “Tip kukan je'e,” io'e ip. “G̃a'a ayaoka. Wuyju ma ibubut ajat. Wuyju ma tip kukan acesop,” io'e ip jewewebe.gXG — Imẽneju tip iwat o'jekawẽn jewebe ma. — “Apẽn paxi oce?” io'e jewebe ma. Okpot cuy og̃uju tip kay yabum,” io'e. “Oxe ikukpin cĩcãat cuy og̃uju. Ibuyxim ma ip okpot jukuk,” io'e jewebe ma.zWm — Ibocewi wara'at o'g̃uju uva'a kay jebuywatwat'ukat. Ixe wara'acat oajẽm tip pe. Ixe dak ip o'yamupãupã. Ixe dak o'g̃ujẽm ip tip pewi. Jebui pug̃ ma o'jepit tip iwat pe — io'e. — Imẽn kadaidip wiwi'ukayũ ebapũg̃ayũ o'g̃ujẽm tip pewi. Tip iwat buywatwat'ukayũ o'g̃ujẽm ip. Ebapũg̃ em ip ibui pug̃ ma o'g̃uypit kadaidip iwat kay.OV — Ibocewi tip iwat wara'at o'g̃uju uva'a kay jebuywatwat'ukat. — “Eju juy uvadip kay wekadaidip kay,” io'e wara'at pe. “Uva'a juy eyadojot oxat'am,” io'e. — Xerewun. O'jẽm ibuywatwat'ukat. Jay. Oajẽm uvadip pe. Imẽnpit ixe wara'acat tak o'g̃ujẽm ip. Ixe dak ip o'yaokaka jĩjã. Warẽmtag̃ ma o'jukuk ip. Ibui pug̃ ma o'g̃ujẽm ip. Pũg̃'a dak ip o'yaũm g̃u cebe. Jebui pug̃ ma o'jepit kadai iwat pe — io'e.UU# — Yaopap ekaxi bima tip iwat uva'a kay o'e. Jebuywatwat'ukat o'tomuwã. — “Eju juy wekadaidip kay,” io'e. “Uva'a juy eyadojot oxat'am,” io'e. Imẽn jebuywatwat'ukat o'g̃uju uva'a bum. O'jẽm. Jay. Oajẽm uvadip pe. Imẽnpit tip wiwi'ukayũ ibuywatwat'ukat o'yamupãupã tip iwat buywatwat'ukat. O'g̃ujẽm ip tip pewi. Ibui pug̃ ma o'g̃ujẽm ip. Pũg̃'a dak ip o'yaũm g̃u cebe. Jebui pug̃ ma o'jepit tip iwat pe — Jesus o'e.{To G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn adeayũ mukũyjo am Deus a'õbi õn jekukum iam. — Ag̃okatkat ibune'ĩcatpune o'taida uvabune — io'e Jesus. — Ixe uvadip iwat ag̃okatkayũ o'jomuy tip wiwi an. “Wekadaidip cuy epetipwiwi,” io'e cebe ip. O'ju wara'at ka be ixeyũ ag̃okatkayũ tip wiwim pima. Ibun cĩcã osunuy wara'at ka be — io'e.VS%— Õn tak jeymukũyjo g̃u abu-a'õbi õn jekukum iam — io'e Jesus.sR_Imẽnpuye: — Ocetaybit g̃u abu-a'õbi juk João ijodiat mubatisasan oeku iam — io'e ip cebe.$QA— “Ijodiat a'õbi,” i'e buje bit cebe, adeayũ wuyabug̃bug̃ je'e wita'am, ixeyũ xe João Deus a'õbi juk adi oeku buye — io'e ip jewewebe.MPG̃ebuje o'jewa'õxikxik ip jeweweju. — Apẽn xe'e acejede? — io'e ip. — “Deus a'õbi” i'e buje cebe, “Apẽnpuye juk eyetabut g̃u João kay?” i je'e Jesus wuywebe — io'e ip.O3— Abu-a'õbi g̃u juk João ijodiat mubatisasan oeku? Deus a'õbi du? Ijodiat a'õbi g̃u xe'e? Iboam cuy epe'e omukũyjom — io'e cebe ip.9Nm— Eyju ma omukũyjom cuy epe'e — Jesus o'e.>MuSoat ip o'jekawẽn Jesus eju. — Abu-a'õbi juk ija'a beayũ eg̃ujẽm? — io'e ip. — Abu-a'õbi ẽn jekukum? — io'e ip. — Iboam cuy ocemukũyjom ece — io'e ip.tL cJesus imutaybitbin pima paĩyũ kukukayũ oajẽm cekay. Oajẽm ip Jesus kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Oajẽm ip Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju, Judeuyũ kukukayũ eju dak.nKU0Adeayũ bit Jesus ekawẽn kay jĩjã osodop. Imẽnpuye Jesus aoka ba'ore o'e cekay'ũmayũ be.J!/Jesus adeayũ mutaybitbin osunuy soat kabia Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. G̃ebuje paĩyũ kukukayũ Jesus aoka ojuy oeku ip- -Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, warara'acayũ dak- -Judeuyũ kukukayũ. Jesus aoka ojuy osodop ixeyũ ma.@Iy.— Imẽn e'em Deus ekawẽntup: “Oduk'a bit cuy yanuy Deus eju kawẽnwẽnap'am” i — io'e cebe ip. — Eyju bit epeyamuwexat ibukurukayũ munẽmap'am — io'e cebe ip.H1-Jesus oajẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a kay- -yabog̃at'a kay. Ya be oõm. Ag̃okatkayũ o'g̃ujẽm uk'a ekorara bewi- -õhõ deidada'ukayũ.G,— Jeymu'ũm ip. Soat eyka watwat g̃u'ũm ip. Ka'ũma ma jepoyat. Ikabog̃atka sukamu'ũm cĩcã ip. Wita'a yamudu ip- -soat'a uk'a mug̃ẽg̃ẽap'a. Pũg̃'a iwat g̃u ip wara'at'a jeje. Deus omudot eydaxijo am. Eyju bit okay g̃u. G̃asũ ocedaxijo pin Deus iam eyetaybit g̃u. Imẽnpuye soat ip jeymu'ũm. Pũg̃ tak epeyepoyat g̃u. Soat ip jeymu'ũm — io'e Jesus.WF'+— Imẽnpuye g̃uyjom eykay itakomaayũ korara jo'iat jomuy ip eyka koreren jeõm ãm eyaokaka am — io'e. — Ka'wi mug̃ẽg̃ẽ ip jomuy. Jeymukoreren ip eyenapõnap puxixim. Jeyakodip ip — io'e.fEE*— Jerusalém ka watwat, Deus omudot eydaxijoap ojuy kaba'ũm eydop am — io'e Jesus. — Obikuy jĩjã g̃asũ ma eymutaybit am iboam. Eyju bit eybu'u ixe be eydaxijo am. Imẽnpuye wekawẽn ba'arẽm eyxe — io'e.D)Jajẽm puje, Jerusalém ka kay o'jeak Jesus. O'tõn ika jojom pima ade ika watwat kũyjobit'ũm puye. O'jekawẽn ika jojom pima.YC+(— Iteyũ mũg̃'i bima, wita'a ma kuka o'jeaewãwã odobede am — io'e.JB 'Imẽneju Fariseuyũ o'jewãwã Jesus pe adeayũ parakpewi. — Tapu — io'e ip. — “Epeyemũg̃ cuy,” i juy ece eweju etaybitbinayũ be, warẽmtag̃ ma ip e'em puye — io'e ip.gAG&— Wuykukukat omuyku Deus a'õbi — io'e ip jewewebe. — Ka'ũma ma ixe jo'iat idipat! — io'e ip. — Kaba'ũm jeedop ip kabi watwat — io'e ip. — Deus cuy xipacat je'g̃ũm cebe — io'e ip Jesus cocom pima. @%Jesus o'tobede jĩjã ip g̃ebuje. Icokcok cĩcã ip o'e Oliveira dip'a pẽnpẽn tag̃ kopkom pima- -soat cebekitkit. O'jewãwã ip Jesus kay. — Deus xipat cĩcã — io'e ip ya'õberen. — Teku ka'ũma buk ajojojoiap mubapukpug̃ jekukum — io'e ip.{?o$Jerusalém ka xe Jesus ajẽm pima, adeayũ jeekabek o'g̃upayapaya ip Jesus wap e dag̃ ya'õbuyxi cexe ip puye.'>G#O'tujowat ip Jesus kay. Oajẽm. Jumento'it'it akpi jeje jeekabek o'jomõg̃ ip. Ceweju etaybitbinayũ Jesus o'g̃uju jumento'it'it akpi jeje- -iekabek ceje.^=5"— Ocekariwa cekay, ikug̃'ũm puye — io'e xepxepayũ. — Ha'a — io'e.<!Imuwekapkam pima õhõ iwat o'jekawẽn cebe ip. — Apẽnpuye eyju jumento'it'it muwekapkam? — io'e õhõ iwat.k;O O'ju ip xepxepayũ. Oajẽm ip jumento'it'it kay. O'tobuxik ip apẽn cuk Jesus o'e iap tag̃.A:{— Ixe juy etojot ijoce — io'e. — “Apẽnpuye dak eyju jumento'it'it muwekapkam?” i'e buje ip, “Ocekariwa cekay, ikug̃'ũm puye,” i juy epe'e cebe — io'e cebe ip.E9— Epeju juy ag̃oka kay- -wuywapatka kay — io'e xepxepayũ be. — Iboce jumento'it'it epetobuxik- -ikirikat- -yakpi jeje'ibit'ũmat. Ixe jumento'it'it epeg̃uwekap — io'e cebe ip.-8SOajẽm ip Betfagé ka xe, Betânia ka xe dak, co'a xe. Co'a butet Oliveira dip'a i osunuy. Ajẽm pima xepxepayũ o'g̃uju wara'atka be jeweju etaybitbinayũ.[7/Jesus iboap e buje, o'ju Jerusalém ka kay. Jeweju etaybitbinayũ wap o'ju Jesus.#6?— “Okay itakomaayũ juy epetojot ijoce,” io'e. “ ‘Ocekukat pin g̃u ewebe,’ i juk o'e ip owebe,” io'e. “Ixeyũ juy epetojot ijoce,” io'e. “Ixeyũ ma epeyaoka wetabixe,” io'e kariwa — Jesus o'e.Imẽn Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip.'5G— “Imẽn ma õn e'em,” io'e kariwa bit. “Adeat kukat pe wara'at je'g̃ũm ip. Ade'ũmat kukat xewi bit je'jat ip,” io'e kariwa — Jesus o'e.j4M— “Kariwa, imẽn g̃u bit,” io'e ip. “Teku kuy 10 be ikug̃!” io'e ip kariwa be.31— “Pũg̃ ma ikug̃at pui bewi juy cedinheiro epejat,” io'e kariwa jexeayũ be. 10 be ikug̃at pe juy epeg̃ũm,” io'e — Jesus o'e.A2{“Apẽnpuye dak dinheiro eg̃ũm g̃u dinheiro muxipanpan'ukat pe ixe be wara'at pu am? Ixe be iũm puje, wara'at kug̃ kajuk ece'e dinheiro kug̃,” io'e kariwa — Jesus o'e.^15— “Xipat'ũm cĩcã ẽn,” io'e kariwa. “Ajo pẽg̃ap g̃u ẽn?” kariwa o'e ya'õberen jebuywatwat'ukat pe. “ ‘Ocekapik g̃u wara'at pu am,’ i ẽn e'em owebe. ‘Og̃uekabek pag̃õm,’ i ẽn e'em owebe,” io'e. ‘Ẽn warara'acat mudadaybotbon,’ i ẽn e'em owebe,” io'e. ‘Ẽn ibubum warara'acat xewi iũmũm g̃u ma'g̃u,’ i ẽn e'em owebe,” io'e. “ ‘Ẽn ibubum cexewi ip taidadam g̃u ma'g̃u,’ i ẽn e'em owebe,” io'e.d0A“Oparara ebuxim, ẽn warara'acat mudadaybotbon puye,” io'e. “Ẽn ibubum warara'acat xewi iũmũm g̃u ma'g̃u,” io'e. “Ẽn ibubum cexewi ip taidadam g̃u ma'g̃u,” io'e ibuywatwat'ukat — Jesus o'e.D/— Ibocewi wara'at oajẽm ibuywatwat'ukat — io'e. — “Juku, kariwa,” io'e. “Edinheirom. Pũg̃ ma,” io'e. “Ocekapik g̃u wara'at pu am. Og̃uekabek pit pag̃õm,” io'e.p.Y— “5 be ikabog̃atka kukan ecesũy- -wũyat eipi ka kukan,” io'e kariwa cebe — Jesus o'e.%-C— Ibocewi wara'at oajẽm ibuywatwat'ukat — io'e. — “Kariwa,” io'e. “Ixaat kug̃ pima, 5 be ojat wara'at,” io'e wara'acat — Jesus o'e.,— “Xipat ẽn,” io'e. “Xipan cĩcã juk adi ecekapik,” io'e. “Xipan cuk adi ecekapik pũg̃at kug̃ ewebe og̃ũm'iat kug̃- -dinheiro kug̃- -yopĩcat kug̃,” io'e. “Imẽnpuye 10 be ag̃oka kukan ecesũy,” io'e kariwa cebe — Jesus o'e.;+o— G̃ebuje ibuywatwat'ukat oajẽm jekariwa kay — io'e. — “Kariwa,” io'e. “Pũg̃ dinheiro eg̃ũm owebe isurũg̃at. 10 be ojat wara'at,” io'e — Jesus o'e.*{— G̃ebuje o'ju wũyat ka kay — io'e. — Wũyatka be bima ibo ka watwat ixe kariwa yobog̃at o'jomuy jekukan. Ade ka kukan ip o'jomuy. O'jẽm wũyatka bewi. Jay. Oajẽm g̃uto jeka be — io'e. — Jebuywatwat'ukayũ o'tomuwã jewekay. 10 be dinheiro o'g̃ũmg̃ũm cebe'iayũ o'tomuwã. Itaybit pin o'e pebũrũ paxi ip dinheiro o'jat wara'at iam — io'e Jesus.)!Imẽnpit cebekitkityũ'in itakoma osodop ip jekariwa yobog̃at kay. Imẽnpuye itakomaayũ jebureyũ o'g̃uju jekariwa nomuju jekawẽn ãm ceweju. E dag̃ ip o'e cebe: “Ekay g̃u oceju,” i. “Ocekukat pin g̃u ewebe,” io'e ip cebe e dag̃ — Jesus o'e."(= Iju'ũm pima 10 beayũ o'g̃udot jewekay jebuywatwat'ukayũ. Pũg̃pũg̃pũg̃ ma o'g̃ũm soat pe dinheiro isurũg̃at. Soat ip pũg̃pũg̃pũg̃ o'e ikug̃. “Õn ijoce'ũm pima, epeyekapik ijop kug̃ dinheiro kug̃ wara'at pu am- -dinheiro bu am,” io'e ixe kariwa cebe ip.'w — Kariwa yobog̃at cu ojuy wũyatka kay — io'e Jesus. — Wũyatka watwat ixe kariwa yobog̃at muy ojuy jekukan.l&Q Adeayũ be iboap co buje, Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. Jerusalém ka be Jesus oajẽm pin. Tũybe g̃axĩn ma Deus soat kukukan je'e iãn o'e ip adeayũ. Imẽnpuye iboap ekawẽn o'g̃uwẽn Jesus.|%q Soat wag̃o õn. Ijodi ojot ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat kudada am. Ixeyũ daxijo am ojot — io'e Jesus.z$m — Zaqueu, Deus edaxijo g̃asũ bit — io'e Jesus. — Xipat ixe be edaxijo am ẽn Abraão naxeg̃ebit puye. # G̃ebuje Zaqueu o'jekawẽn Jesus eju jeduk'a be. — Kariwa — io'e. — A'õpicũg̃ cuy eg̃uy. Ikẽrẽat cuk adi og̃ujurũg̃rũg̃iap cuy ocepere. Obubut'in og̃ũm ikug̃'ũmayũ be. Ipidase og̃ũm cebe ip — io'e. — Adeayũ mug̃uykukukum cuk adi og̃uy dinheirom — io'e. — Ebadipdip dinheiro juy og̃ũm pũg̃ dinheiro ojat'iat pe soat pe — io'e Zaqueu.="sIboap o'jojojo'iayũ Jesus o'jomuymuy ip jeweweju. — Jesus o'ju Zaqueu duk'a be — io'e ip jewewebe. — Ixe Zaqueu ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xi! — io'e ip jewewebe.!{Zaqueu dao ma o'kop ip ejuwi. Icokcok o'e Jesus tuk'a be cu ojuy buye. — Ejot cuy oduk'a be — io'e Jesus pe.0 YIbo'ip tiotpe yajẽm puje, Jesus o'jeapũn Zaqueu kay. — Zaqueu — io'e. — Ekop cuy! — io'e. — Daosuw! — io'e. — Eduk'a be õn cum — Jesus o'e.  Imẽnpuye Zaqueu o'jedau Jesus topabe. Jesus co am o'jeu figueira'ip eju. O'jeu ijop'ip tẽg̃ ma je'kap iam itaybit puye.Ixe dak Jesus co ojuy o'e. Imẽnpit Jesus co ba'ore osunuy taoapĩn puye. Ijo ba'ore osunuy adeayũ Jesus akokoreren oekuku buye.}Ibo ka be ag̃okatkat osunuy. Ibutet Zaqueu i osunuy. Iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat osunuy. Ibubut adeat osunuy.S !Jesus oajẽm ikabog̃atka kay- -Jericó ka kay. Kapkam oeku ibo ka dag̃.dA+Jesus iboap e isum ma o'jewetada. Jecoatcoan o'e. Ixe dak o'ju Jesus eju. — Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat — io'e Deus pe. Imẽneju soat o'jojojo'iayũ: — Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat — io'e ip Deus pe.\1*— Jetada õn — io'e Jesus. — Etate ece'e Deus kay etabut puye — io'e.Y+)— Ajo-kay ẽn oxewi? — io'e- -Jesus o'e. — Wetadam ece — io'e.3(Jesus oajẽm ita'ũmat kay. O'jecũ e bidase. — Ixe ita'ũmat epetojot okay — io'e jexeacat pe.O'tojot. O'jekawẽn cebe, yajẽm puje.pY'Imẽnpuye kapkapayũ ita'ũmat o'g̃ukorẽm. — Ecemũg̃ cuy! — io'e ip.Imẽnpit big̃ ma o'jewãwã ya'õberen. — Jesus! — io'e ma'g̃uto. — Davi naxeg̃ebit ẽn! Etabotaidabotbon cuy eg̃uy okay — io'e.-S&G̃ebuje ita'ũmat o'jewãwã Jesus kay. — Jesus! — io'e. — Davi naxeg̃ebit ẽn! — io'e. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy okay — io'e ya'õberen.P%— Jesus ijoma kapkam puye- -Nazaré ka bewiat — io'e ip cebe.$E bitako dag̃ xik'i bima kapkapayũ daobiwẽg̃ cocom ixe ita'ũmat. — Apẽnpuye eyju kapkam ijoma? — io'e kapkapayũ be.W'#Jericó ka be Jesus ajẽm pima, ita'ũmat dinheiro o'joojuy kapkapayũ xewi.-S"Imẽnpit 12 beayũ xe cekawẽn pa'arẽm osunuy Jesus ekawẽn. — Apẽnape ite e'em? — io'e ip jewewebe. — Cekawẽn pa'arẽm ocewebe — io'e ip.r]!Oaoka ip. Imẽnpit xepxep xet kap puje, waram g̃uto ocetait — io'e Jesus cebe ip- -12 beayũ be.   — Ixeyũ oũm Judeu'ũmayũ be okay itakomaayũ be. Owaywayway ip je'e. Warẽmtag̃ ma ip okuk. Omuxixuxi ip. Omupokupok ip.7Adeayũ parakpewi Jesus 12 beayũ o'tujowat. O'jekawẽn ceweju ip. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e cebe ip. — Jerusalém ka kay aju — io'e. — Soat wag̃o õn. Kuyjeayũ emudupmubararaktup ekawẽn tag̃ adeayũ warẽmtag̃ ma ip okuk — io'e.`9Deus bikuyap tag̃ iwat puje, eywebe epesuiwat podi ma epejat — io'e. — Eyetait pima Deus xipacat je'g̃ũm eywebe. Eye'ũ buje dak waram g̃uto epeyetait — io'e. — Soat em Deus xe epesop — Jesus o'e.p Y— Icẽmãn õn e'em eywebe — Jesus o'e. — Deus bikuyap tag̃ eybadip iwat puje, eywebe epesuiwat podi ma epejat — io'e. — Eyduk'a beayũ aco'i epesuiwat, eytayxi dak, eywag̃o dak, eyebay dak eyxi dak, eyebekitkit tak.t aG̃ebuje Pedro o'jekawẽn Jesus eju. — Oceju bit soat ocesuiwat eweju am — Pedro o'e Jesus pe.m S— Ijodiat pe jewedaxijo ba'ore — io'e. — Deus pe bit iba'ore g̃u soat ma — Jesus o'e.N — Abu be dak kuka o'e taxijo but? — io'e o'ya'ĩjojo'iayũ. — Iba'ore camelo be ikap am awi daobi'atog̃. Imẽnpuxim iba'ore jĩjã ma ibubut adeat Deus pe jekukan, ibu'u ip puye — io'e.7gAg̃oka kukat cemap co buje, Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju- -ig̃uycũg̃at cẽmap co buje. — Iba'ore jĩjã ibubut adeat Deus pe jekukan — io'e Jesus.!;Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e iboap co buje, ade jĩjã ibubut puye. Tacup osunuy. Ibu'u o'e jebubut ũm tadaybotbocayũ be. Xerewun. O'jẽm Jesus xewi.0YIboap co buje, Jesus waram o'jekawẽn cebe. — Pũg̃ ma buk omuy ewebe i'e am — io'e. — Soat ebubut cuy eteida dinheiro bu am. Dinheiro juy eg̃ũm ikug̃'ũmayũ be — io'e. — Iũm puje, ebubut ade ece'e kabi be — io'e. — G̃ebuje juy ejot. Oweju juy ejeku — io'e Jesus.[/— Soat tag̃ ibiat ekawẽn tag̃ cuk adi ojekuku bekin piman ma — io'e.\1— Etaybit Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn — io'e. — “Warara'acat tayxi kaykay g̃u juy epesop,” io'e Deus. “Warara'acat epeyaoka g̃u juy,” i dak. “Eyetabikum g̃u juy warara'acat pubut kay,” i dak. “Napa g̃u juy epe'e,” i dak. “Ibuyxim cuy eyebay epejukuk, eyxi dak,” i dak o'e Deus wuywebe — Jesus o'e.~u— Apẽnpuye dak ẽn e'em owebe “Ẽn xipat,” i? — Jesus o'e. — Ka'ũmg̃u xipacat- -Deus acã — io'e.Z-G̃ebuje ag̃oka kukat oajẽm Jesus kay. O'jekawẽn Jesus eju. — Tapu — io'e. — Ẽn xipat, cedag̃ ocemutaybitbin puye — io'e. — Apẽntak oce soat em Deus xe onũy ãm? — io'e Jesus pe.&EIcẽmãn õn e'em eywebe. Bekitkit ibu'u g̃u Deus pe jekukan. Imẽnpuxim Deus pe eykukan eybu'u'ũm pima, cexe epesop ixe soat kukukan pima — io'e.OImẽnpit: — Ebekitkit cuy epetojot okay — io'e Jesus cebayũ be ip. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju- -12 beayũ eju. — Bekitkit mubu'un g̃u juy okay imudot am — io'e. — “Epeju g̃u juy Jesus kay,” i'ũmg̃u juy epe'e cebe ip. Deus ixeyũ buximayũ kukukan je'e soat kukukan pima.{G̃ebuje Jesus eju etaybitbinayũ warara'acat o'g̃ukorẽm. O'g̃ukorẽm ip Jesus kay mucayan bekitkit tojotjon puye.A~{— Icẽmãn õn e'em eywebe — Jesus o'e. — Jeduk'a be ixeyũ epit puje, Fariseu g̃u cũg̃ ma o'e Deus xe- -iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat acã — io'e. — Eya'õbuyxian pin cĩcã bima, eya'õbuyxian g̃u epesop Deus xe. Eya'õbuyxian pin'ũm pima bit, eya'õbuyxian epesop cexe — Jesus o'e.}1 — Iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat pit cũg̃'i osunuy wũy ma Fariseu wi. Isũsũn osunuy kabi kay jeak am ya'õbuyxi'ũm cexe buye. Yatoro ma o'jekawẽn Deus eju. O'jewekũmpiokaka jeg̃uycũg̃ap pibun, ikẽrẽat kug̃ puye — io'e. — “Deus,” io'e — io'e. — “Ikẽrẽat kug̃ õn,” io'e — io'e. — “Imẽnpuye etabotaidabotbon cuy eg̃uy okay,” io'e — io'e Jesus.d|A “Pũg̃ semana be xepxep kabia okpiwat ma õn jewemureren kawẽn ãm eweju,” io'e Deus pe. “Wedinheiro'in õn iũmũm ewebe,” io'e. “10 be ikug̃ pima, pũg̃ ma õn iũmũm ewebe,” io'e — Jesus o'e.{  — G̃ebuje Fariseu o'jekawẽn Deus eju. Jag̃epũg̃ ma cũg̃'i osunuy. Jewexe ya'õbuyxi jĩjã osunuy. Imẽn o'jekawẽn: — “Deus,” io'e. “Ocokcok oce warara'acat puxim g̃u õn etabixe buye,” io'e. “Ixeyũ ma itabikuku warara'acat pubut kay. Õn pit ka'ũma,” io'e. “Ixeyũ ma warẽmtag̃ ma jekukum. Õn pit ka'ũma,” io'e. “Ixeyũ ma jepopom warara'acat tayxi eju. Õn pit ka'ũma,” io'e. “Ig̃o buxim g̃u dak õn- -iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat puxim g̃u,” io'e.]z3 — Xepxep ag̃okatkat o'ju Deus eju kawẽnwẽnap'a kay- -yabog̃at'a kay — io'e. — Oajẽm ip Deus eju jekawẽn ãm. Pũg̃ Fariseu osunuy. Wara'at iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukat osunuy — io'e.$yA G̃ebuje Jesus wara'at ekawẽn o'g̃uwẽn jewexe xipacayũ be- -warara'acat mubuyxi'ũm'ũmayũ be- -“Oceju acã xipat Deus xe” i'e'e'ukayũ be.%xCIbu'u g̃u ixeyũ buywan — io'e. — Soat em ag̃ cekay ip. G̃axĩn ma ixeyũ buywan — io'e. — Soat wag̃o õn. Ocepit cuy ijodi. Wepit puje Deus kay itabucayũ xe'e otobuxik? Tobuxik pin cĩcã oxe. Imẽnpuye juy eybu'un g̃u epesop Deus eju jekawẽn ãm — Jesus o'e.4wa— Pãm Deus? Eyxe Deus ibu'u du jemunaẽhẽyũ buywan- -soat kabia, soat ixima be dak jekay jewãwãwã'ukayũ buywan- -“Obuywatwan cuy ece” i'e'e'ukayũ buywan?v— Ixe ibimãmãmãat ekawẽn coco'ukat itop'ũm e'ũibit o'subuywan jemu'ukceg̃ẽap puxim cũg̃ g̃u ma'g̃u jekukum — io'e.ouW— “Imẽnpit ixe itop'ũm e'ũibit cuy osubuywan ixe be omu'ukpiceg̃ẽg̃ap puxim,” io'e jewebe ma — io'e. — “Ibuywan'ũm pima, soat em kuka oajẽmjẽm okay, omu'adaodao kuka,” io'e jewebe ma — Jesus o'e.t— Ade kabia ibimãmãmãat ekawẽn coco'ukat ibu'u osunuy itop'ũm e'ũibit puywan. G̃uyjom pit o'jekawẽn jewebe ma. “Deus ya'õbuyxi g̃u oxe,” io'e jewebe ma — io'e. — “Warara'acat tak ibuyxim g̃u ojukuk,” io'e jewebe ma — io'e.nsU— Itop'ũm e'ũibit ade em ma ajẽmjẽm ixe ibimãmãmãat ekawẽn coco'ukat kay — io'e. — O'taobu'un g̃u cekay. — “Obuywan cuy ece okay itakomaat pe okaykayap puxim,” io'e'e itop'ũm e'ũibit — Jesus o'e.>ru— Ibimãmãmãat ekawẽn coco'ukat osunuy ikabog̃atka be — io'e Jesus. — Tũybe Deus ya'õbuyxi g̃u iãn o'e. Warara'acat kug̃ tak ibuyxim g̃u osunuy — Jesus o'e.Qq G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn jeweju etaybitbinayũ be soat em cuy epeyekawẽnwẽn Deus eju iam ixeyũ mutaybit am, eybu'un g̃u juy epesop Deus eju jekawẽn ãm iam tak.Sp%— Poma ip tujowat, Kariwa? — io'e ip Jesus pe. — Urupuyũ je'awerorom ig̃ẽmat kay i'o am. Imẽnpuxim Deus ja'jẽm ipiatpi'ajoan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be — io'e Jesus.yok$Xepxep ag̃okatkat jekat pe kapikpig̃ ip je'e. Deus pũg̃ ma tujowat jeweju. Wara'at pit suiwat — io'e.hnI#Imẽnpuxim xepxep aoyũ tadedem ip jeedop. Deus pũg̃ ma tujowat jeweju. Wara'at pit suiwat.m}"— Wepicap exima be xepxepayũ ixet ip jeedop pũg̃ pe ma kama be. Deus pũg̃ ma tujowat jeweju. Wara'at pit suiwat.,lQ!— Oburemap tomuju eybu'u je'ũm pima, soat em ipiat'ajojoap pe epesop eye'ũ buje. Je'ũm eybu'u'ũm pima bit, soat em Deus xe epesop eye'ũ buje — io'e.?ky G̃ebum cuy epesop Ló tayxi epit ojuyap kay — io'e.~ju— Wepit puje, jeduk'a be g̃u juy jeõm akijuat yabeat pu am — io'e. — Jepit g̃u juy jeduk'a kay jekat peat. i — Soat wag̃o õn. Wepit puje ka'ũma ma wepicatp wiwim je'e. Apẽn kuyje oekuku ip iap puxim jeku ip ijodiat — io'e.hSodoma ka bewi Ló jẽm puje, Deus daxa isopat o'g̃udot kabi kadiwi daxa daxik tak. Soat ibo ka watwat'ũm'ũm o'g̃u'ũm — io'e.g— Imẽnpuxim ip oekuku Ló itabẽg̃ pima — io'e. — Jekõnkõn'uk osodop ip, tikõnkõn'uk tak, jebubut pupu'uk tak, teidada'uk tak, taidada'uk tak, uk'a muymuy'uk tak. Sodoma ka watwat ag̃'ũm pima dao ma Deus daxa o'g̃udot i'g̃o ka kay.f%Jekõnkõn'uk osodop ip Noé itabẽg̃ pima, tikõnkõn'uk tak, jewebumũnmũn'uk tak. Ag̃'ũm pima, dao ma muba'atxiri oajẽm — io'e. — Kobexixi be Noé õm puje, muba'atxiri oajẽm soat kay ipi juacat kay. Soat ipi juacat o'g̃u'ũm. Oe'ũ'ũ ip — io'e.Ye+— Wepit puje, ijodiat jeku apẽn Noé kabia be juk adi oekuku ip iap puxim.gdGImẽnpit koam cuy ipiat osupi'ajo — io'e. — Ade g̃asũacat okay g̃u je'e — io'e.Rc— Wepit puje, eyetaybit epesop- -soat wag̃o epit puje — io'e. — Xiririkiat soat tag̃ kabiam. Jodiwiku kabiam, bodiwidaku. Soat ijodiat xiririkiat cocom. Imẽnpuxim soat ijodiat wepicap jojo.0bY— Warara'acayũ napa ma je'e eywebe “Ak'i juy epe'e,” i, “Soat wag̃o o'jepit,” i, “Bomaku omuy,” i. “Soat wag̃o o'jepit,” i je'e ip eywebe. “Joceku omuy,” i napa ma je'e ip. Epeju g̃u juy okudadam ya'õbi ip. Eyetabun g̃u juy epesop ixeyũ a'õ kay — Jesus o'e.OaG̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju- -12 beayũ eju. — G̃uyjom ojo pin cĩcã epesop- -soat wag̃o jo pin. “Ocebikuy jĩjã g̃axĩn ma soat wag̃o jajẽm ocekay,” i epe'e — io'e. — “Ocebikuy pũg̃ kabia ocexe am,” i epe'e — io'e Jesus. — Imẽnpit eyxe g̃u og̃uy — Jesus o'e.P`— “Bomaku Deus soat kukukan,” i'ũmg̃u ace'e, “Jodiku Deus soat kukukan,” i'ũmg̃u dak — io'e. — Ibapuk g̃u warara'acat xe. Deus wuykukukan pima, wuywebe nuynuy — io'e Jesus.)_KWaram pima Fariseuyũ o'jekawẽn Jesus pe. — Pug̃ũn Deus soat kukukan je'e? — io'e ip. — Ixe soat kukukan pima, ibapuk g̃u je'e wuyxe — io'e.r^]— E'ãy — Jesus o'e cẽg̃'aecõg̃cõg̃'ibit pe. — Õn emu'ada, etabut okay buye — io'e. ]— 9 beayũ g̃u o'jepit “Xipat cĩcã ẽn omu'ada” i'e am Deus pe. Ite Samaria eipi beat acã o'jepit — io'e jexeayũ be.\ G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju. — Dez be g̃u du og̃u'ada? — io'e. — Pu warara'acayũ- -9 beayũ? — io'e Jesus.B[}O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus topabe ya'õbuyxi jexe buye. — Xipat cĩcã ẽn, Kariwa — io'e. — Ẽn omu'ada — io'e ya'õberen.Samaria eipi beat osunuy ixe o'jepitiat.|ZqG̃ebuje pũg̃ ma o'jepit Jesus kay ixeyũ'in je'adaap tobuxik puje. — Deus, ẽn xipat cĩcã — io'e.5YcIxeyũ jo buje, o'jekawẽn ceweju ip. — Epeju juy paĩ kay, ixe be eyjo am — io'e ierepayũ be.O'ju ip. Jeju buje ip o'je'ada ierep topibiyũ. Xipat o'e ip.vXe — Jesus! Kariwa! — io'e ip y'õberen. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay! — io'e ip Jesus pe.yWk G̃ebuje 10 be ierepayũ Jesus o'topabijuk ag̃oka be yajẽm pima. Kacũg̃cũg̃'i osodop ip bosusu cewi.dVA Jesus o'ju Jerusalém ka kay. Kapkam o'e Galiléia eipi dag̃, Samaria eipi dag̃ tak.YU+ Deus a'õ dag̃ jekukum pima, “Xipat cĩcã oceju,” i'ũmg̃u juy epe'e eyju dak. “Ocekukat a'õ dag̃ ocekuku,” i acã juy epe'e — Jesus o'e.Imẽn Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju.kTO Eybuywatwat'ukat eya'õ dag̃ kapikpig̃ pima, “Xipat cĩcã eyju,” i'ũmg̃u eyju e'em cebe. S“Oxan cuy ejoda,” i'e'em eyju cebe. “Dao ma eg̃udot okay,” i dak. “Wekõn epere buje acã ecekõn,” i'e'em eyju cebe.bR=— Eya'õpurug̃ eybuywatwat'ukat kug̃- -eykat kotkot'ukat kug̃- -eyõhõ kukuk'ukat kug̃- -ovelha kukuk'ukat kug̃ — io'e. — Jekapikap pewi yajẽm puje, “Xik'i buk. Ecebodoy,” i'ũmg̃u eyju e'em cebe.\Q1— Deus kay eyetabutbũt pima, eyemuojuy je'g̃ũm eywebe — io'e. — “Ixe-ip cuy eyop'uk tãbu dag̃wi” i'e buje cebe, Deus yop'uk. “Eyoptaida juy ticõg̃ pe” i'e buje, Deus yoptaida — io'e.PG̃ebuje cemumujuyũ o'jekawẽn jekukukat eju- -Jesus eju. — Ocebuywan cuy ece big̃ ma ocetabut am Deus kay — io'e ip cebe.qO[Sete em aco'i ikẽrẽat mubapukpug̃ eywebe pũg̃ kabia. 7 em tak “Og̃uycũg̃ ikẽrẽat og̃ubapuk ewebe buye” i'e buje, juy g̃ebum g̃u epesop apẽn cuk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ iap kay — io'e Jesus.5Nc— Eybure be ikẽrẽat mujurũg̃ puje juy epeg̃ukũyjo. Ikẽrẽat kay ig̃uycũg̃ pima, g̃ebum g̃u juy epesop apẽn cuk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ iap kay.lMQWarara'acat pe okay itabut'isuat mubu'un puje, ikẽrẽat kug̃ ip Deus xe. Imẽnpuye imutabut'ũm awap xipat kuka wuywebe ixeyũ aoka am- -yag̃obu eju wita'a mukirik am yapoxiat'a mukirik am ticog̃ pe imuakõm ãm. Xipat g̃u wuye'ũ ãm. Ibodi ma xipat g̃u wuyju am ipiat'ajojoap kay. Ikẽrẽm g̃u juy epesop eyewewebe- -idim acã — io'e.L % G̃ebum g̃u juy epesop apẽn ixe juk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ iap kay iap ekawẽn G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. — Adeayũ wuymubu'un wuyetabucap epere am — io'e. — Imẽnpit Deus ixeyũ g̃uju ipiat'ajojoap kay.ZK-— “Ka'ũma. Og̃uju g̃u,” Abraão o'e. “Ekitpitpiyũ kũyjobit'ũm Moisés a'õ kay. Kũyjobit'ũm tak ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ a'õ kay. Ce'ũ'ũayũ dopdopap pewiat tobuxik puje dak, waram g̃uto o'jetait'iat tobuxik puje, itabut g̃u je'e ip. Imẽnpuye og̃uju g̃u cekay ip,” Abraão o'e — Jesus o'e.tJa— “Ajot, ebu'um g̃u juy ixe muju am,” io'e. “Ce'ũat tomukadi waram o'jetait'iat co buje bit, ig̃uycũg̃ je'e ip ikẽrẽat kug̃ puye,” io'e. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap jepere ip,” io'e ibubut ade tũibit.~Iu— “Ka'ũma,” io'e. “Og̃uju g̃u,” io'e Abraão. “Ekitpitpiyũ Moisés ekawẽntup kug̃, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup kug̃ tak,” io'e. “Kũyjobin cuy ekitpitpiyũ jeedop ibo dup a'õ kay,” io'e.iHKbe opop ip webay duk'a be. Eg̃uju ixeyu mukũyjo am ipiat'ajojoap pe tocap puxim,” io'e. G— “Ajot,” io'e Abraão be. “Eya'opicũg̃ cuy wa'õ kay! Lázaro juy eg̃uju webay duk'a kay, okitpitpiyũ kay,” io'e.6Fe— “Imẽntak katek omuy wuypidase. Itediacat pe iju ba'ore ig̃odi kay eykay. Ibodiacat pe dak tot pa'ore ijodi ocekay. Iba'ore cebe ip katek puye,” Abraão o'e.NE— “Ka'ũma, og̃uju g̃u,” io'e Abraão bit. “Etabẽg̃ pima, ade idip cĩcãat kug̃ cuk adi eg̃uy. Lázaro bit ikẽrẽat kug̃ cuk adi osunuy itabẽg̃ pima. Ẽn ma ecokcok cuk adi eg̃uy. Ixe bit tadaybot osunuy. G̃ebum cuy eg̃uy iboap kay. G̃asũ bit ixe ma icokcok. Ẽn pit ipiat'ajojom,” io'e.D{— “Ajot!” io'e ibubut ade tũibit Abraão be. “Etabotaidabotbon cuy eg̃uy okay,” io'e ya'õberen. “Lázaro juy eg̃udot okay idibi be ibu'abi muakõm ãm okõ mucuk am idibim,” io'e. “Ipiat'ajojom cĩcã õn daxa be,” io'e.C — G̃ebuje ibubut ade osunuyiat Abraão o'jojojo wũy wi. Ipiat'ajojoap pewi o'jojojo. Lázaro dak o'jojojo Abraão xe.WB'— Lázaro'ũm e'ũ buje, Deus ekawẽn tojotjot'ukat ixe'ũm o'tujuu Abraão kay- -Deus xeat kay. Iku jĩjãat o'om osunuy Abraão eju. Ixe ibubut adeat'ũm pit oe'ũ. Ag̃okatkayũ ixe'ũm o'jokot. AOabik iboce ibinõmnõm kay itabiku buye, cemesa be jedudumat o pin puye. Imẽntak akuriceyũ oajẽm cewerowero kõnkõn ãm.V@%Tadaybocat tak oabik ixe ibubut adeat tuk'a exĩntabi be- -ag̃okatkat. Xĩntabi xe abikbik'uk osunuy soat kabia. Lázaro i tadaybocat putet osunuy. Ade werowero kug̃ osunuy ixe Lázaro dag̃ soat tag̃.]?3G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Ag̃okatkat jexat o'jo'o'o- -iku jĩjãat o'jo'o'o — io'e. — Ibubut adeat osunuy. Ixat ku jĩjã osunuy. Jesay idip cĩcãat kug̃ osunuy. ~} {{Y{yyxGwvLuttssRs r\qpdoo3nnnmllRjiMhdgeedzccNaa `y_^^g]],\\Q\[[!ZRYXWWVU|TTRTSS,RQQPOmOaNMLHL=<< q#Adeayũ dak osodop Jesus cocom. Judeuyũ kukukayũ bit warẽmtag̃ o'e ip Jesus pe iwaywayway am. — Teku warara'acat o'taxijo — io'e Judeuyũ kukukayũ. — Teku Deus emunaẽ bima, juy jewedaxijo — io'e ip iwaywayway am. — Deus pe wuydaxijo am o'taẽ'ibit pima juy jewedaxijo — io'e ip.< q"— Bay — io'e. — G̃ebum g̃u juy apẽn ip warẽmtag̃ okuk iap kay, itaybit g̃u ip ajo pẽnpẽn oceju iam puye — io'e Jesus. G̃ebuje dado o'joxikxik ip Jesus pa o'subamupaya'iayũ. Jesus esay mu'ẽ'ẽ ãm jewewebe o'joxikxik ip ipi ju. Dado karatũg̃'a buxim o'yanuy. Ibararuk o'yanuy.H !Co'a be yajẽm puje Jesus pa o'subamupaya ip korosa jeje. Ce'ũat'a ririt'a i omuy co'a butet. Iecug̃ap a'õ kay kũyjobit'ũmayũ dak o'subamupaya ip wara'at pe korosa be- -xepxepayũ. Pũg̃ korosa o'jomuy ip ipikũykũy be Jesus ba'at kadi. Wara'at o'jomuy ip iba'ũg̃at kadi. Jesus tak o'jekawẽn Deus eju.Z- Xepxepayũ dak o'tujowat ip Jesus eju yaoka am- -iecug̃ap a'õ kay'ũmayũ.@y— “Imẽn yopkicat'ip kukug̃ pima, apẽn xe'e kuka yopkarawat'ip o'jukuk ip?” i'e'em eyju — io'e Jesus waayũ be.Imẽn Jesus o'e cebe ip warẽmtag̃ ip jekug̃ puye.8i— Adeayũ ce'ũ pin je'e ixe kabia be ipiat'ajojom puye. “Ocejeje juy a'a'at ocemuy'ũ ãm,” i je'e ip co'a be. “Ocemunẽm cuy,” i je'e ip co'a'ũn'a be — io'e./W— Ipiat epesupi'ajojo. Ipiat'ajojom pima soat je'e “Icokcok e'em i'it kapkap'ũmayũ, i'it'it'ibit'ũmayũ dak, i'it muytin'ũm'ibiyũ dak,” i — io'e Jesus.iKImẽnpit Jesus o'jekorepẽn cekay ip. — Tũ'ũ'ũyũ — io'e cebe ip- -Jerusalém ka watwat pe- -aoyũ be. — Eyewewekay acã juy epetõtõn- -okay bit ka'ũma — io'e. — Ey'iyũ kay dak cuy epetõtõn — io'e.xiAdeayũ dak o'ju Jesus nomuju. Aoyũ dak o'tõn cĩcã Jesus kay. Ig̃uycũg̃ cĩcã ip o'e Jesus kay.RG̃ebuje sorarayũ Simão o'jat. Cirene ka bewiat o'jat ip- -kog̃ũnpi bewi ajẽm'ibit. O'jat ip Jesus korosa dujowan co'a kay bima. Korosa o'jomuy ip Simão a'õpi'a jeje. O'tujowacat Jesus nomuju.KImẽnpuye Pilatos Barrabás o'gujẽmat daomũnmũnap'a bewi- -iecug̃ap ebekitkit eju o'jenopag̃õg̃õm'iat o'g̃ujẽmat- -wara'acat o'yaoka'iat o'g̃ujẽmat- -adeayũ o'joojuy imujẽm ãm'iat o'g̃ujẽmat. Jesus pit o'g̃ũm adeayũ be. — Eybikuyap tag̃ cuy epe'e cebe — io'e Pilatos. Jesus o'jat ip. — Iteyũ bikuyap tag̃ oce, big̃ ma cewãwãwãap puxim ip — io'e Pilatos jewebe ma. — Ixeyũ etabun imuwekap pa'ore owebe — io'e jewebe ma. — Ha'a — io'e adeayũ be- -aweromayũ be. — Eybikuyap tag̃ cuy oce — io'e Pilatos cebe ip.~'— Ap! — io'e ip. — Jesus esubamupayaat korosa be — ixeyũ bit o'e.Imẽn o'e ip ade em ma. Ya'õberen o'jewãwã ip. Imẽnpuye:q}[— Apẽnpuye dak osubamupayaat? — io'e Pilatos. — “Ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ g̃u,” i õn e'em — io'e. — Cedag̃ g̃u wuywebe yaoka am — io'e. — Og̃upokupokat acã. Imupokupok puje, juy og̃uwekap — io'e.A|{Adeayũ bit Jesus pamupayaat ojuy korosa be ce'ũ ãm. — Jesus cuy epeyaokaat! — io'e ip Pilatos pe. — Jesus juy esubamupayaat korosa be ce'ũ ãm — io'e ip ya'õberen.i{KG̃ebuje Pilatos ma Jesus muwekap ojuy o'e. — Jesus ma og̃uwekap — io'e adeayũ be.!z;Kuy bima ixe Barrabás iecug̃ap ebekitkit eju o'jenopag̃õg̃õm. Jenopag̃õg̃õm pima wara'acat o'yaoka. Imẽnpuye daomũnmũnap'a be osunuy. y (-) Ig̃o epeta bima Pilatos pũg̃ ma daomũnmũnap'a beat mujẽmjẽm'uk osunuy. Ixe Barrabás daomũnmũnap'a be osunuy.x (17-18) — Ap! — io'e adeayũ ya'õberen Pilatos pe — Ite ag̃okatkat eg̃ujẽm g̃u — io'e ip. — Eyaoka ma! — io'e ip. — Barrabás pit eg̃ujẽm daomũnmũnap'a bewi. Ite ag̃okatkat pit eg̃ujẽm g̃u — io'e ip ya'õberen.Tw!Imẽnpuye imupok puje og̃uwekap jekpiwan ma iju am — io'e Pilatos.@vy— Herodes tak o'jekawẽn ceweju — io'e. — Herodes xe dak ikẽrẽat kug̃ g̃u — io'e. — Imẽnpuye waram Jesus o'tujupicat ip ocekay. Cedag̃ g̃u ocewebe bit yaoka am.^u5O'jekawẽn cebe ip. — Ite ag̃okatkat epetojot okay — io'e. — “Ite ag̃okatkat warẽmtag̃ ma ocemutaybitbin,” i juk epe'e owebe — io'e. — Kuy ocekawẽn ceweju eyetabun — io'e. — Oxe bit ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. — Te'e ma eyju e'em “Ikẽrẽat kug̃ teku,” i — io'e.itK G̃ebuje Pilatos paĩyũ kukukayũ o'tomuwã, Judeuyũ kukukayũ dak, warara'acat tak Judeuyũ.cs? Ixe kabia dak Herodes Pilatos burem o'e. Kuy bima itakoma jĩjã osodop ip jewewekay.?rw Herodes tak Jesus o'jowayway jĩjã. Warẽmtag̃ ma Jesus o'jukuk, cesorarayũ dak. Cesay idipat o'g̃uõm ip Jesus pe iwaywayway am. G̃ebujep waram Jesus o'g̃uju Pilatos kay.fqE Paĩyũ kukukayũ dak Jesus o'jomuymuy jĩjã, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak.4pa O'jekawẽn Jesus eju. — Abu-a'õbi ẽn jekukum? — io'e cebe. — Ojojojo g̃u buk iat mubapug̃ tu ebu'u wetabutpe? — io'e cebe. Mũg̃ ma osunuy Jesus pit.ooWOajẽm ip Herodes kay. Herodes Jesus o'jojojo. Icokcok cĩcã o'e ijojom pima. Kuy bima Herodes ijo pin osunuy Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik puye. — Wuywebe i'e ba'oreat paxi g̃ubapuk wetabutpe? — io'e jewebe ma.@nyImẽnpuye Pilatos Jesus o'g̃uju Herodes kay, Herodes Galiléia eipi kukukat puye, Jesus tak Galiléia eipi bewiat puye dak. Ixe Herodes Jerusalém ka be osunuy ixeyũ kabia be.emC— Teku Galiléia eipi bewiat tu? — io'e Pilatos cebe ip. — Hm hm — io'e ip.2l]— Warẽmtag̃ ma teku ebekitkit mutaybitbin — io'e ip napa ma Pilatos pe. — Koap warẽmtag̃ ma Galiléia eipi watwat mutaybitbin oekuku. Soat tag̃ imutaybitbin oekuku- -Judéia eipi dag̃. G̃asũ ijoce oajẽm. Teku ebekitkit mubu'u'un César a'õ kayap puxim — io'e ip napa ma.k— Ite ag̃okatkat ikẽrẽat kug̃ g̃u oxe bit — io'e Pilatos soat pe paĩyũ kukukat pe, je'awero'ibiyũ be dak.pjY— Judeuyũ kukukat tu ẽn? — Pilatos o'e Jesus pe. — Ẽn ma iboam e'em — io'e Jesus.Ai{— Ite ag̃okatkat warẽmtag̃ ma ocemutaybitbin — io'e ip Pilatos pe napa ma. — “Kũyjobin g̃u juy epesop wuyeipi kukat a'õ kay,” i'e'em Jesus ocewebe — io'e ip napa ma. — “Eyedinheiro juy epeg̃ũm g̃u César be- -wuyeipi kukat pe,” i'e'em ocewebe — Judeuyũ napa ma o'e Pilatos pe. — “Adeayũ kukukat õn,” i'e'em teku — io'e ip napa ma Judeuyũ. — “Deus emunaẽ õn,” i'e'em teku — io'e ip.eh EG̃ebuje Jesus o'tujowat ip Pilatos kay- -iecug̃ap kay. Jesus o'jomuymuy ip Pilatos pe.DgG— Apẽg̃ãm kuka warara'acat atakoy Jesus muy am? Kuy o'e! Kuy ixe ekawẽn oceya'ĩjojo — io'e Judeuyũ kukukayũ. Deus muymuy xeku — io'e ip napa ma. Oibu'un ip awerom._f7F— Deus ipot tu ẽn? — io'e ip Jesus pe. — Eyju ma iboam e'em — io'e.QeEImẽnpit soat wag̃o õn. G̃axĩn ma oabik Deus ba'at kadi- -soat podi ma ya'õbacaat ba'at kadi. Ixe jo'i wa'õbaca og̃uy — io'e Jesus. — Jewejojo'i ma ocesop oca'õbacaap kug̃ — io'e.Wd'D— Omukũyjom cuy epe'e i õn e'em eywebe bima, kuka omukũyjom g̃u epe'e.— Õn eymukũyjo bima, okay eyetabut g̃u kuka epe'e — io'e Jesus pit.b BG̃ebuje Judeuyũ kukukayũ o'je'awero ip, paĩyũ kukukayũ dak, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Judeuyũ awẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ ip osodop. Kabia'isum ip o'je'awero. Jesus o'tujowat ip ixeyũ kay. Waram g̃uto Jesus o'jowaywayway ip.KaAJesus o'jomuymuy jĩjã ip. Warẽmtag̃ ma ip Jesus o'jukuk.j`M@Jesus eta o'sutamuekabek ip pag̃õm. — Abu emupok exe? — io'e ip cebe iwaywayway am.N_?Iwiwi'ukayũ Jesus o'jowayway- -o'jat'iayũ. Jesus o'g̃upokupok ip.h^I>Kacũg̃ kay Pedro o'ju. Jesus bure g̃u õn iap kay o'jeg̃ebu. Imẽnpuye o'tõn cĩcã.@]y=G̃ebuje o'jeak Pedro kay. Pedro dak o'jeg̃ebu Jesus a'õ kay- -kuy bimaap a'õ kay. — Ebapũg̃ em napa ma ece'e “Jesus bure g̃u õn,” i — i juk o'e Jesus Pedro be.M\<— Tapu — Pedro bit o'e. — Wetaybit g̃u apẽn ẽn e'em iam — io'e napa ma. — Ixe bure g̃u õn pit — io'e napa ma. Sapokay o'jede iboam i'e buje. Kariwa Jesus o'jekorepẽn.[7;Pũg̃ hora kap puje, wara'acat o'jekawẽn. — Icẽmãn ẽn ma Jesus eju ejeku — io'e. — Galiléia eipi bewiat ẽn — io'e Pedro be.WZ':Wara'acat Pedro o'jojojo ibun'ũm pima ag̃okatkat. — Ẽn tak ejeku Jesus eju — io'e cebe. — Ka'ũma — Pedro o'e. — Jekukum g̃u õn ceweju. Ojeku g̃u õn pit ceweju — io'e napa ma.rY]9— Ka'ũma — Pedro bit o'e napa ma. — Tũ'ũ, ixe bure g̃u õn — io'e napa ma jebuap puxim.EX8G̃ebuje ayacat Pedro o'jojojo- -yaypan'isuat- -paĩyũ kukukat puywatwat'ukat. O'jojojo Pedro daxa ekabia dag̃ puye. O'jeak cekay. — Ixe dak Jesus eju oeku — io'e ixe ayacat. W7G̃ebuje daxa o'g̃usop ip paĩyũ kukat tuk'a xe, uk'a ekorara be. Oabikbik ip daxa etako be. Pedro xik'i o'e ixeyũ parakpe.V!6Judas ejuayũ Jesus o'jat. O'tujowat ip paĩyũ kukukat duk'a kay. Pedro dak o'ju Jesus nomuju. Wũy ma oeku Jesus nomuju. Oajẽm ip.fUE5— Soat kabia Deus eju kawẽnwẽnap'a be juk adi og̃uy. Epesot g̃u juk adi odaomũn ãm ig̃o'a be bima — io'e. — G̃asũ bit okuk put eywebe eybikuyap tag̃. Eybikuyap tag̃ eyeku but g̃asũ. Kabiokbog̃ tag̃ jekuku'ukayũ kukat ijodiat kukat g̃asũ. Satanás ijodiat kukat g̃asũ. Eyju dak kũyjobit ixe a'õ kay — io'e Jesus.T4G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Judas ejuayũ eju- -paĩyũ kukukayũ eju, Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ kukukayũ eju dak, Judeuyũ kukukayũ eju dak. — Epajẽm odaomũn ãm ibukurukat taomũnap puxim — io'e. — Eyba'ip kukug̃ epajẽm — io'e Jesus. S3— Imẽn g̃u bit epesop! — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.Cay. O'sug̃uybumucay. O'sug̃uybumuwedap. G̃uybudip o'e.R}2Pũg̃ ixeyũ'in tak paĩyũ kukukat puywatwat'ukat o'sug̃uybu'uk pajam. Tep. Iba'at kadiat g̃uybu o'sug̃uybu'uk.Q 1G̃ebuje Jesus eju etaybitbinayũ itaybit o'e Jesus pum ip iam. — Kariwa, oceyaoka du ip pajam? — io'e ip Jesus pe.P 0— Judas — io'e Jesus. — Soat wag̃o õn — io'e. — Wag̃obu kõn tu ẽn oũm ãm okay itakomaayũ be? — io'e.UO#/Warara'acayũ dak oajẽm Judas eju. Ixe Judas warara'acayũ wap oajẽm jaku Jesus iam imutaybin am ip. Ixe 12 beayũ'in osunuy. Oajẽm Jesus kay Judas. Oajẽm Jesus ag̃obu kõn ãm tobede am. N9.— Apẽnpuye eyxexet? — io'e. — Epeyewurũg̃ cuy! — io'e cebe ip. — Epeyekawẽn cuy Deus eju eywebe ikẽrẽat kukap puxim — io'e.5Mc-Deus eju jekawẽn epere buje o'ãy. Kirik'ãy. Jeweju etaybitbinayũ kay oajẽm. Jay. Ixexet ma ip o'tobuxik. Ixexet ip jeg̃uycũg̃ap kug̃ ip yobog̃ cĩcã buye.*LM,Big̃ ma ja'õbuyxim o'jekawẽn Deus eju. Jeg̃uycũg̃at pibun ma oe'ũ pin. Topa'adiayey o'e toy buxim, ig̃uycũg̃ cĩcã buye. O'jedopadoyebot ipi ju.WK'+Ibocewi Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'kop kabi kadiwi Jesus a'õmucan am.J7*— Bay, ebu'u bima bit ipiat esupi'ajoat g̃u owebe — io'e Deus pe. — Imẽnpit obikuyap tag̃ g̃u juy ece- -ebikuyap tag̃ acã — io'e.,IQ)Jesus o'jewerũg̃ jeweju etaybitbinayũ xewi. Bosusu o'ju. Jag̃ẽpũg̃ ma o'e. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Deus eju. Jẽg̃'aecõg̃cõg̃ o'jekawẽn.{Ho(O'jekawẽn ceweju ip yajẽm puje. — Epeyekawẽn cuy Deus eju eywebe ikẽrẽat kukap puxim — io'e.-GS'Ibocewi o'jẽm ip jekõnkõnap'a bewi umat'abi bewi. Jesus o'ju co'a kay- -Oliveira dip'a kay- -cucu'uk osunuyiap'a kay. Ceweju etaybitbinayũ dak o'ju tomuju.xFi&— Kariwa, ak'i ece — io'e ip. — Xepxep oceju payao kug̃ — io'e ip. — O'e ma burut — io'e.^E5%— Imẽn e'em Deus ekawẽntup- -omuwẽg̃aptup: “Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukat ẽn,” i napa ma ijodiat e'em Deus emunaẽ be, i. Ibodup ekawẽn tag̃ je'e ip owebe g̃asũ — io'e Jesus.KD$— G̃asũ bit — io'e cebe ip — patorõn kug̃ pima juy epetujowat eyekuap tag̃ — io'e. — Sako kug̃ pima juy epetujowat. Payao kug̃'ũm pima juy eyeekabek epeteida ibu am — io'e. C9#G̃ebuje o'jekawẽn wara'acayũ eju- -jeweju etaybitbinayũ eju. — Patorõn kug̃'ũm cuk adi õn eymuju, sako kug̃'ũm tak, bolsa kug̃'ũm tak, eyiuk kug̃'ũm tak — io'e. — Irerem tu juk adi epekuku? — io'e. — Ka'ũma. Xipan cuk adi ocekuku — io'e ip.~Bu"— Pedro — io'e. — Sapokay ede'ũm awap, ebapũg̃ em “Ixe bure g̃u õn,” i ece'e — io'e Jesus pit.n@U — Imẽnpit kuy ocekawẽn Deus eju ewebeam. “Simão juy esubuywan itabucap epereap puxim,” i oce Deus pe — Jesus o'e. — Waram okay etabun pima, eykitpitpiyũ juy esubuywan itabut cĩcã am ip okay — io'e Jesus.Q?— Simão — io'e Jesus Simão Pedro be. — Eya'õpicũg̃ cuy — io'e. — Satanás kuy o'e owebe “Simão buyxijo pin õn, itabut paxi je'e wa'õ kay iam,” i — io'e Jesus Simão be. — Satanás itabucayũ xewi emujẽm pim apẽn wuyju tarekrektata mujẽmjẽm taixee bewi iap puxim — io'e. — “Ha'a. Esubuyxijo,” i juk oce Satanás pe — io'e Jesus. — “Soat cuy esubuyxijo oweju etaybitbinayũ,” i juk oce cebe — io'e Jesus.@>yÕn soat kukukan pima, wemesa be epeyekõn oweju — io'e. — “Eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i epe'e kũyjobit'ũmayũ be. “Eyju ikẽrẽat kug̃ g̃u Deus xe,” i dak cuy epe'e kũyjobicayũ be. Imẽn epe'e Israel naxeg̃ebitbit pe- -12 be tiwatwat pe — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.=— Kuy bima webay o'e owebe “Soat kukukan ecesũy,” i. Imẽnpuxim “Eyju dak soat kukukayũm epesop oweju,” i õn e'em eywebe.a<;Eybu'un g̃u juk adi epesop okay, warara'acat a'g̃u ipiat o'supi'ajoat owebe — io'e.;#— Abu kariwa yobog̃at? — io'e. — Jekõn ãm mesa be xik'iat tu? Ixat tojotjot'ukat g̃u xe'e? Jekõn ãm mesa be xik'iat ma kariwa yobog̃at. Imẽnpit eyxe bima wuyxat tojotjot'ukat puxim cuk adi ojekuku. Warara'acat puywatwan cuk adi ojekuku — io'e Jesus.J: Eyju bit imẽn g̃u juy epesop. Kariwa yobog̃at pin pima, ya'õbuyxi'ũmat puxim cuy epeku — io'e Jesus cebe ip. — Warara'acat kukukat pin pima juy ibuywatwan ip epesop — io'e cebe ip.I9 Jesus o'jekawẽn cebe ip. — “Kũyjobin cuy epesop wa'õ kay,” i'e'em ijodiat kukukayũ jebekitkit pe. “Kariwa yobog̃at õn,” i'e'em ip — io'e. — Ijodiat bure ip adeayũ xe."8=G̃ebuje Jesus eju etaybitbinayũ o'jewa'õbubu jeweweju. — Abu wuy'in soat podi ma ya'õbuyxian je'e? — io'e ip jewewebe. O'jewa'õxikxik ip.{7o— Abu xe'e wuy'in kuka Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be? — io'e ip jewewebe Jesus eju jekõnkõnayũ. 6— Soat wag̃o õn. Oje'ũ apẽn cuk adi webay ibikuy osunuy iap tag̃. Imẽnpit Deus ipiat supi'ajoat oũmat pe — io'e.J5 — Mesa be xik'i owejuat ma oũm okay itakomaayũ be — io'e.4'Jekõn epere buje, uva'abidi o'tiũm cebe ip. — Ijudi kõn puje, odoymukererenap kay juy g̃ebum epesop — io'e. — G̃asũ Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi odoymukereren puye, oje'ũ buye. Ikẽrẽat ju'uk eywebewi apẽn kuyje ixe o'e iap tag̃ — io'e Jesus.[3/G̃ebuje pão'a o'yabu. — Bay, ẽn xipat — io'e Deus pe. O'yadakat. O'yaũm cebe ip. — Iju'a ojebit — io'e. — Eywebeam oje'ũ. Ya'o buje we'ũap kay juy g̃ebum epesop — io'e cebe ip.p2Y— Ijodi g̃u waram uva'abidi otikõn. Deus soat kukukan pima bit, waram otikõn — io'e Jesus.m1SG̃ebuje Jesus uva'abidi o'timuõm tikõnkõg̃ap pe. — Bay, ẽn xipat cĩcã — io'e Deus pe. Tikõnkõg̃ap o'g̃ũm jeweju etaybitbinayũ be. — Juku — io'e. — Epetikõn. Epetimu'ẽ'ẽ eyewewebe — io'e.}0s— Deus soat kukukan'ũm pima Páscoa xat ojo'o g̃u. Imẽnpit Deus soat kukukan pima, ojo'o waram — io'e.y/k— Páscoa xat o pin cĩcã õn eyweju ijop epeta bima — io'e. — G̃axĩn ma juy õn ipiat'ajom — io'e.j.MJekõn pima Jesus o'jekawẽn jemumujuyũ eju- -12 beayũ eju. Kaxikxik'i osodop ip mesa be. -  O'ju ip ikabog̃atka be. Apẽn cuk adi Jesus o'e cebe ip iap tag̃ o'tobuxik ip soat tag̃. Ovelha o'joyoy ip ig̃o'abi be. ,9 — Uk'a iwat yabimubapuk eywebe umat'abi, yabog̃at'abi, soat opop iat'abi — io'e. — Ibo'abi be juy ovelha epejoyoy wuyxan — io'e cebe ip.+! — Uk'a iwat pe juy epeyekawẽn. “Ocemutaybitbin'ukat o'jewa'õmudot ewebe,” i juy epe'e cebe. “ ‘Pu'abi be ebikuy omujum jekõn ãm oweju etaybitbinayũ eju Páscoa kabia bima,’ i juk o'e ocemutaybitbin'ukat,” i juy epe'e uk'a iwat pe — io'e Jesus.i*K — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop! — io'e. — Ikabog̃atka be eyõm puje, ag̃okatkat eydopabijuk- -idibi mũn'a kukat. Ixe nomuju juy epeju — io'e. — Ixe be uk'a be iõm puje, eyju dak epeõm ig̃o'a be — io'e.<)s — Pu'a be xe'e oceyoyoy wuyxat? — io'e ip. (  ' (7-8) Peta ajẽm puje, Jesus Pedro o'g̃uju ikabog̃atka be, João dak. Ixe epeta bima Judeuyũ pão'a o'o'uk osodop ip yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Ovelha aokaka'uk ip osodop Páscoa epeta bima. Imẽnpuye Jesus Pedroyũ o'g̃uju soat muxipan am.&&E— Ha'a, dinheiro juy eg̃ũm owebe — io'e cebe ip. Imẽneju soat kabia paĩyũ be Jesus ũm ojuy oeku Judas. Adeayũ eta'ũm pi iũm ojuy oeku.E%Icokcok cĩcã ip o'e paĩyũ kukukayũ, Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ kukukayũ dak. — Ocewebe Jesus ũm puje, dinheiro oce'g̃ũm ewebe iũmapteim — io'e ip Judas pe. $ H#  (3-4) G̃ebuje Judas o'ju paĩyu kukukayũ kay oibu'un Jesus kay buye. Kũyjobit o'e Satanás a'õ kay. Ixe Judas xepxep putet osunuy. Iscariote i wara'at ibutet osunuy. 12 beayũ'in osunuy ixe. Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ kukukayũ kay dak o'ju. Jekawẽn ãm ceweju ip o'ju. Oajẽm cekay ip. Jay.?"wIxe epeta bima Judeuyũ pão'a o'o'uk osodop- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Soat kabia Jesus aoka ojuy oekuku ip paĩyũ kukukayũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Apẽn g̃u xe'e aceyaoka? — io'e ip jewewebe. Adeayũ eta'ũm pima ip yaoka ojuy oekuku, adeayũ buxim iparara ip puye.! Peta ajẽm pima paĩyũ kukukayũ Jesus aoka ojuy ip, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Peta butet Páscoa i osunuy.  &% (37-38) Soat kabia Jesus adeayũ mutaybitbin'uk osunuy Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Kabia'isum adeayũ je'aweroro'uk ip osodop ig̃o'a be Jesus ekawẽn com. Kabiog̃kabiog̃'i bima o'jepitpit Jesus Oliveira dip'a bicũg̃pe xexen..U$Imẽnpuye soat em ma ag̃ cuy epesop wepicap kay. Soat em cuy epeyekawẽn Deus eju — io'e. — “Bay, ocemutaxin cuy eg̃uy ipiat'ajoap puxim,” i juy epe'e Deus pe. “Bay, ocebuywatwan cuy eg̃uy soat wag̃o kay ocajẽm puje ocesũsũnap puxim,” i juy epe'e cebe — Jesus o'e.G#Ag̃'ũm pima epeyekuy wepit puje puca ekuyap puxim ibu buje.2]"— Ag̃ cuy epesop wajẽmap kay — io'e. — Puybitxim g̃u juy epesop kawedixim g̃u dak, tarekrek pupuxim g̃u dak — io'e. — Ag̃ cuy epesop wepit pujeap kay.ve!Kabi i'ũm, i'pi dak. Wekawẽn pit i'ũm g̃u. Soat em wekawẽn kay itabut jeedop ip adeayũ — io'e.eC — Icẽmãn õn e'em eywebe. Soat g̃asũacayũ e'ũ awap soat je'bapuk wekawẽn tag̃.q[Imẽnpuxim ipararuat ebapuk puje, eyetaybit epe'e g̃axĩn ma Deus soat kukukan je'e iam — io'e.GTupkireatup cẽm puje, eyetaybit g̃axĩn ma koato je'e iam.~uG̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn jexeayũ be. — Figueira'ip cuy epeyopcoco, wara'at'ip tak.%C— Iboap ebapuk puje, g̃axĩn ma taxijojom epe'e. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop. Eya'õcam cuy epesop — io'e. Imẽn Jesus o'jekawẽn cebe ip. — G̃ebuje ip ojo — io'e Jesus. — Kabikerereat eju oajẽm puje ip ojo — io'e Jesus. — Soat wag̃o õn. Ixeyũ ojo. “Ka'ũma ma ejo'iat ya'õbacaat,” i je'e ip owebe — io'e Jesus. — “Soat podi ma edip,” i je'e ip owebe — io'e Jesus. Soat kabi beacat muycemcemap jearere. Soat ya'õca'ũm je'e jeparara pibun. Ya'õca'ũm je'e ip ipararuat ebapuk puje — io'e.R— Iwaruat je'bapukpuk kaxiepiat pe, kaxiaat pe dak, kasopta be dak. Soat ka watwat yag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã je'e. Yag̃uybabi'ũm'ũm je'e ip soati jediexixi jĩjã buye, tipodoy jĩjã buye dak._7Cekay itakomaayũ Judeuyũ yaokaka pajam. Warara'acat ip taomũn. Taomũnmũn ip tujowat wara'at ka dag̃. Jerusalém ka sukamu'ũm Judeu'ũmayũ. Imẽn je'bapuk Judeu'ũmayũ soat kukukan pima — Jesus o'e.B}— Yukreg̃ayũ ipiat supi'ajojo jĩjã ixe kabia be, jekũm pe je'it kukayũ dak. Judéia eipi watwat ipiat supi'ajojo jĩjã. Deus ipiat supi'ajoat Judeuyũ be itakoma jĩjã buye.3_Jenapõn g̃u juy ip ixe kabia be Deus jekay itakomaayũ be jeweig̃ puye. Ixe soat pe jeweik jemudupmubararaktup ekawẽn tag̃- -kuyjeatup ekawẽn tag̃ — io'e.KJerusalém ka koreren pima, jewat cuy ip co'a kay jaokaap puxim Judéia eipi watwat. Jeka bewi juy ip je'jẽm g̃u ikabog̃atka watwat. Ikabog̃atka kay g̃u juy ip jenapõn kog̃ũnpi watwat.hI— Sorarayũ be Jerusalém ka mukoreren puje, eyetaybit epesop g̃axĩn ma ip ikamu'ũm iam.t aEyetabun cuy epesop okay ipiat'ajojom ma'g̃u eyju. Soat em Deus xe epesop eye'ũ buje — io'e Jesus.K — Õn pit soat em ag̃ og̃uy eykay. Soat em õn xipan jeykuk.A }Soat eykay g̃u jĩjã je'e okay eyetabut puye — io'e. — Eyebay ma jeyũm eykay itakomaayũ be eyaoka am, eywag̃oyũ dak, eybadipyũ dak, eybureyũ dak. Ixeyũ ma ey'in yaoka pũg̃pũg̃.v eÕn ma jeymutaybin jedem ixeyũ dopabe bima. Eya'õmuypit pa'ore je'e cebe ip eykay itakomaayũ be — io'e.>u— “Apẽn paxi oce'e cebe ip?” i'ũmg̃u juy epe'e. “Apẽn paxi ocewedayo?” i'ũmg̃u dak cuy epe'e. Eyag̃uybabi'ũm'ũm g̃u juy epesop apẽn paxi ocewedayo iap kay.N Ixeyũ dopabe bima juy kawẽn idipat epeg̃uwẽn cebe ip — io'e. — Iboap ebapuk awap itakomaayũ jeydaomũn. Ipiat supi'ajoat ip eywebe. Jeydujowat ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be Judeuyũ be eymuymuy am. Daomũnmũnap'a be ip jeymuõm. Jeydujowat ip iecug̃ap dopabe ika kukukayũ dopabe dak, okay eyetabut puye.4a Soat kaka dag̃ ipi jexixi. Soat ka dag̃ je'e reap. Soat ka dag̃ je'e iwãtaxipipi ade. Xipat'ũm cĩcãat je'bapuk. Wuymuparararanap tak je'bapuk kabi be — io'e.  — Pũg̃ eipi watwat nopag̃õg̃õm je'e wara'at eipi watwat eju. Pũg̃ ka watwat nopag̃õg̃õm je'e wara'at ka watwat eju.c? — Soat kaka dag̃ nopag̃õg̃õm je'e ip- -ijoxĩn ma, wũy dak. Nopag̃õg̃õmap awẽg̃ tobuxik puje, eyag̃uykorereren g̃u juy epesop. Imẽn cuy je'e koam. Imẽnpit soat i'ũmap kabia oajẽm g̃u buk.Z-— Eyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymug̃uykukuap puxim! — io'e. — Napapa'ukayũ jajẽm. “Cristo õn,” i napa ma je'e ip warara'acat pe. “Ijodiat taxijojo'ukan Deus emunaẽ õn,” i napa ma je'e ip. “G̃axĩn ma Deus soat kukukan je'e,” i napa ma je'e ip. Eyetabun g̃u juy epesop ixeyũ ekawẽn kay — io'e.~u— Tapu, pug̃ũn xe'e je'aedu? — io'e ip. — Ajo je'bapuk g̃asũ je'aedu iam ocemutaybit am? — io'e ip.'G— Icẽmãn — io'e Jesus cebe ip. — Yadip cĩcã g̃asũ. G̃axĩn ma bit soat'a je'aedu. Xepxep'a jewa'awebotbon g̃u je'e wita'a — io'e Jesus.#?G̃ebuje ceweju etaybitbinayũ o'jekawẽn Jesus eju. — Tapu, ak'i juy ece — io'e ip. — Deus eju kawẽnwẽnap'a yadip cĩcã! — io'e ip. — Wita'a mug̃ẽg̃ẽ'a yadip cĩcã! — io'e ip. — Adeayũ juk adi jedinheiro o'g̃ũmg̃ũm yamudipapteim — io'e ip. ~ f}E (3-4) — Icẽmãn õn e'em eywebe — Jesus o'e jexeayũ be. — Ibubut adeayũ ma ade o'jomõg̃mõg̃ ip. Yopĩt ma bit jexewiat'in o'jomõg̃mõg̃ ip ya be jedinheiro'in. Ixe ayacat pit soat jexewiat o'jomõg̃ jedinheiro. Ka'ũma ma o'jepoyat cexe. Tei'ĩcat o'jomõg̃. Inaka soat o'jomõg̃ jedinheiro. Jexat pu ojuyap tak o'jomõg̃. Imẽnpuye Deus xe ayacat teibog̃ o'jomõg̃ tei'ĩt ma'g̃u wuyxe. Deus xe warara'acat podi ma o'jomõg̃ — io'e Jesus.I| G̃ebuje Jesus ayacat o'jojojo- -itop'ũm e'uibit- -tadaybocat. Ixe ayacat dinheiro isurũg̃at o'jomõg̃ ig̃o'a be- -xepxep ã o'jomõg̃. Xepxepatei teibog̃ g̃u osodop- -tei'ĩt ma.e{ EG̃ebuje Jesus o'jeak dinheiro mũn'a kay- -isurũg̃at mũn'a kay. Dinheiro mũn'a Deus eju kawẽnwẽnap'a be o'yanuy. Ibubut adeayũ dinheiro mõg̃mõg̃ ip o'e ig̃o'a be. Xeresu g̃u o'jomõg̃mõg̃ ip ya be.6ze/Ag̃okatkat'ũm e'ũ buje, itayxibuk pubut pupum ip. Cekawẽn wa'ũm cĩcã ip Deus eju warara'acat pe “Eyetaybit cĩcã Deus eju kawẽn ãm” i'e am cebe ip. Jewexe Deus eju ip kawẽnwẽn. Deus xe g̃u ip ya'õbuyxi- -jewexe acã. Imẽnpuye soat podi ma ipiat supi'ajo ip — io'e Jesus.Gy.— Eyday'em'um cuy epesop Moisés ekawẽn eymutaybitbin'ukayũ be eymug̃uykukuap puxim — io'e. — Tũybe soat podi ma oca'õbuyxi iãn e'em ip — io'e. — Jesay ukpi wẽnẽg̃wẽnẽg̃ãn ip jekukum soat pe jejojoan. Icokcok cĩcã ip warara'acat pe ibuyxim ikuk am soat etabutpe — io'e. — Kariwa yobog̃at tũyap pe abik ojuy ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Peta kabia be dak cucum ip kariwa yobog̃at tũyap kay yabikap ojuy.oxW-G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju. 12 beayũ eju o'jekawẽn adeayũ a'õpiju.kwO,— Imẽn Davi e'em Salmodup pe- -jebibododonaptup pe — io'e. — Davi o'e Deus emunaẽ be “Okukukat” i. Imẽnpuye Deus emunaẽ Davi naxeg̃ebit acã g̃u osunuy. Davi kukukat tak osunuy — io'e Jesus cebe ip.fvE+ “Ekay itakomaat a'õbacaap og̃u'ũm,” i. Kũyjobit jeedop ip a'õ kay, i — io'e.guG*— Imẽn e'em Davi Salmodup pe: Deus o'e okukukat pe: “Xik'i abik oba'at kadi,” i.utc)Jesus pit o'e cebe ip: — Addeayũ e'em “Deus emunaẽ Davi naxeg̃ebit,” i — io'e Jesus cebe ip.2s_(Ya'õbabi'ũm ip o'e Jesus a'õbu am.Yr+'— Etaybit cĩcã ma jede am — io'e Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat.Qq&Deus ce'ũat kukukat g̃u- -itaicat kukukat acã. Imẽnpuye wuyetaybit ixeyũ'ũm'ũm waram o'jetait ce'ũap tomukadi iam. Soat itait Deus xe- -itaicayũ, waram o'jetait'iayũ dak — Jesus o'e.Ep%— Napa ma eyju e'em “Waram acejetait g̃u,” i. Waram epeyetait — io'e. — Waram acejetait wuye'ũ buje iam cuk adi o'g̃utaybitbin Moisés — io'e. — Ixe Moisés tipsopat ekawẽntup o'tupmubararak. “Deus Abraão kukukat, Isaque kukukat tak, Jacó kukukat tak,” i juk o'e Moisés, ce'ũ'ũ ip puje.+oO$Waram o'jetait'iayũ waram g̃u je'ũ, Deus ekawẽn tojotjot'ukat puxim ip puye. Deus ipotpoyũ ip, Deus ixeyũ o'g̃utait ce'ũap tomukadi buye — io'e Jesus.+nO#(-) — Ijodiat ma jewebumũnmũn — io'e. — Waram o'jetait'iayũ bit jewebumũnmũn g̃u. Deus ixeyũ o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Jewebumũnmũn g̃u ip.Dm" (34-35) G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Saduceuyũ be.lw!Soat o'jewebumũnmũn ceweju 7 beayũ. Imẽneju waram wuyetait puje, abu-tayxim xe'e je'e? — io'e ip Jesus pe.7ki — Soat ip ce'ũ buje, ayacat'ũm tak oe'ũ.Wj'— Ibocewi warara'acayũ o'jewebumũnmũn jewag̃o'ũm tayxibuk eju 5 beayũ- -koapat tayxibuk eju- -pũg̃ eju ma. Soat ip o'jewebumũnmũn ceweju. Jekpotpet'ũm pima ma oe'ũ'ũ ip soat ma — io'e ip.i%— G̃ebuje jewag̃o'ũm tomujuat o'jewebumũn jewag̃o'ũm tayxibuk eju. Ixe tomujuat'ũm oe'ũ jekpotpet'ũm pima ma'g̃uto — io'e ip.EhImẽn Moisés o'tupmubararak — io'e ip. G̃ebuje 7 beayũ o'g̃uwẽn ip Jesus pe- -ikitpitpiyũ. — Koapat o'jewebumũn. Ixe koapat'ũm oe'ũ jekpotpet'ũm pima ma — io'e ip.Ug#— Tapu — io'e ip. — Moisés Deus pe wuyawẽwẽaptup cuk adi o'tupmubararak ocewebeaptum — io'e ip. — Imẽn e'em ibodup: Ag̃okatkat wag̃o'ũm e'ũ buje, ikitpit puk cuy jewebumũn jewago'ũm tayxibuk eju itayxibuk i'it'et'ũm pima, i. Jewebumũn cuy imu'ukreg̃ am, bekicat muaypan am jewag̃o'ũm tieg̃, i.f5Saduceuyũ oajẽm Jesus kay. Saduceuyũ Judeuyũ dak osodop ip. Tũybe wuye'ũ buje acejetait'ũma waram iãn o'e ip. O'jekawẽn ip Jesus eju.ReJesus ekawẽn puyxijo ba'ore o'e cebe ip soat etabun. Cede ba'ore o'e ip. Mũg̃ ma osodop ip. — Itaybit cĩcã teku jede am — io'e ip. — Ya'õmuypit pa'ore wuywebe — io'e ip jewewebe.zdm— César emukaypin cuy epeg̃ũm cebe — io'e. — Deus emukaypin pit cuy epeg̃ũm cebe — io'e Jesus.icK— Dinheiro isurũg̃at cuy epetojot okay — io'e Jesus cebe ip- -jedobatbanayũ be- -jekawẽn puyxijojo ojuyacat pe. — Juku — io'e ip.O'g̃ubapuk cebe. — Abu-biõg̃buk ija cebe? — io'e. — Abu-butet tak? — io'e. — César biõg̃buk- -soat xe ya'õbuyxiat biõg̃buk — io'e ip. — Ixe butet tak opop cebe — io'e ip.ObJesus pit o'e jewebe ma: — Iteyũ wekawẽn puyxijo ojuy — i.a3— Cedag̃ tu exe wuywebe dinheiro ũm ãm soat xe ya'õbuyxiat pe- -wuyeipi kukat pe- -César be? Aceg̃ũm g̃u xe'e? — io'e ip Jesus pe.`— Tapu — io'e ip. — Ocetaybit cedag̃ ma ẽn kawẽnwẽn iam. Cedag̃ ma ẽn ocemutaybitbin tak — io'e ip cebe. — Kocũg̃ kadi kay g̃u ẽn ag̃- -badiat kay acã — io'e ip.Imẽn o'e ip ya'ĩjojoayũ mug̃uykuku ojuy Jesus kay oceju iam.K_Ixeyũ dak dinheiro o'g̃ũm ag̃okatkayũ be Jesus ekawẽn puyxijo am. — Jewexe juy Jesus ekawẽn kay epeku — io'e ip. — Ixe dobatban cuy epeku — io'e ip cebe. — Ixe ekawẽn puyxijojom cuy epeku — io'e ip. — Warẽmtag̃ ma aco'i jekawẽn — io'e ip. — Warẽmtag̃ ma cekawẽn puje, iecug̃ap kay juy atujowat — io'e ip. — Iecug̃ap a'õbi acã yaoka but wuywebe — io'e ip. O'ju ip Jesus kay. Jay. Oajẽm ip.!^;O'ya'ĩjojo'iayũ oitakomãn Jesus kay ibo ekawẽn cocom puye- -Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ, paĩyũ kukukayũ dak. — Jesus ijop ekawẽn o'g̃uwẽn wuymukorẽm ãm — io'e ip jewewebe. Imẽnpuye Jesus pu ojuy o'e ip. Imẽnpit iparara o'e ip adeayũ buxim. 4~[}}||{w{kzz yxx whvuulkPjj_iiiheffoeecdcmba``__2^^D]]#\A[[}ZYYYXXVVV(TTS RrRQ8POOON|MMULLpKK1JJ9I=GFUEDDBBBAAAAAAA@?[=G=<<<4;::}9978766F5433 11g0]/i.x.6--G,+**)>(i'E&%$R""!f 78G;/% c* O f 9 2XeVMTD!$Deus ipot kay itabucat yag̃uyisum jeku ijodi bima. Ce'ũ buje itait jeenuy Deus xe. Itabut'ũmat pit Deus xe g̃u ma jeenuy itait. Soat em Deus itakoma jĩjã cekay- -ja'õ kay kũyjobit'ũmat kay. C #Deus xe jekpot kukpin cĩcã. Imẽnpuye soat ja'õbacaap o'g̃ũm jekpot pe. — Okpot pit wa'õbaca jo'i — io'e Deus. B9"Deus emumudot Deus ekawẽn muwẽnuwẽn. Cebay tacup g̃u. Jebiõg̃buk muõmõm jekpot pe. Imẽnpuye soat em jebay biõg̃buk a'õbi jekukum ipot.bA=!Ixe a'õ kay itabucat pit e'em: — Deus cũg̃ wuykug̃ — i soat pe jebureyũ be.t@a O'jojojoiap muwẽnuwẽn ixe. O'ya'ĩjojoiap muwẽnuwẽn tak. Inaka pũg̃pũg̃ acã itabut ya'õ kay.E?Kabi kadiwi oajẽmiat itaybit cĩcã. Soat podi ma itaybit. Ipi dag̃at pit ka'ũma. Itaybit ipi dag̃ayũ e'e am. Ipi dag̃ayũ e'e am acã kawẽnwẽn. Kabi bewiat pit itaybit cĩcã.K>— Ade jĩjã je'e ip Jesus a'õ kayayũm. Wa'õkayayũ bit ade g̃u je'e ip- -pũg̃pũg̃ ã. Imẽnpit ocokcok cĩcã — io'e João.Imẽn João o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju.=5— Wuyewebumũn puje jewebumũnat jetayxi bum — io'e João. — Jewebumũnat pure bit jewebumũnat xe nuynuy. Ibure icokcok e'em jewebumũnat icokcok puye. Jewebumũnat pure buxim õn — io'e João. — Õn tak ocokcok cĩcã adeayũ cum Jesus kay ya'õkayayũm — io'e.M<— “Õn pit Cristo g̃u- -Deus emunaẽ g̃u õn,” i juk adi oce eywebe — io'e João. — “Deus acã omudot tot awap,” i juk adi oce eywebe. Kuy wekawẽn epeya'ĩjojo — io'e João.;— Ocokcok cĩcã adeayũ cum Jesus kay buye — io'e João bit. — Deus acã wuymõg̃mõg̃ wuya'õbuyxian — io'e.O:Imẽnpuye o'jekawẽn ip João eju. — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip. — Ag̃okatkat iboceayũ mubatisasan g̃asũ! Kuy bima ixe oceweju oeku Jordão wĩnãbu bima — io'e ip. — Ixe juk adi eg̃uwẽn ocewebe — io'e ip. — Soat iboceayũ cum cekay acã oceju ixe ebekitkiyũm g̃asũ bit i'e am — io'e ip.9João eju etaybitbinayũ o'jewa'õxikxik ip Judeu eju. — Abu g̃u cũg̃ ma wuyjuyũ mubatisasan teyũku webekitkiyũ iap mubapuk am? — io'e ip jewewebe. — Jesus g̃u xe'e? — io'e ip. — João Batista g̃u xe'e? — io'e ip jewewebe.*8Odaomũnmũnap'a be g̃u buk puye.e7CJoão Batista dak Enom ka be osunuy. Imubatisasan ip osunuy iboceayũ mutaybit am teyũku João Batista ebekitkiyũ iam. Salim ka xe osunuy tibog̃ puye. Adeayũ cucum o'e João kay. Imẽn João imubatisasan ip osunuy,6}G̃uyjom Jesus o'ju Judéia eipi kay. Jeweju etaybitbinayũ eju o'ju- -doze beayũ eju. Iboceayũ mubatisasan osodop ip.`59— Idipat mujurũg̃rũg̃'ukayũ bit itabut Deus ipot kay, õn pit Deus ekawẽn tag̃ jekukum iap mubapuk am warara'acat pe. Kabia dag̃ jekuku'ukat puxim ip — io'e.Imẽn Jesus o'jekawẽn Nicodemos eju.4!— Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ ibu'u jĩjã jemutaybinan ajo ikẽrẽ Deus xe iam. Imẽnpuye Jesus ekawẽn a'ĩjojom g̃u ip. Ibu'u jĩjã ip warara'acat pe itaybit am ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ teyũku iam. Kabiok tag̃ jekuku'ukat puxim ip — io'e.3Deus ipot osodot ipi kay apẽn ikẽrẽat Deus xe iap mubapuk am wuywebe, apẽn cũg̃ ma iap mubapuk am tak. Ixe kabiaap puxim. Ijodiayũ bit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Kabiok tag̃ jekuku'ukat puxim ip. Imẽnpuye ip ibu'u jetabut am Deus ipot kay — io'e.T2!— Deus ipot pũg̃ ma. Deus e'em g̃u “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe,” i jekpot kay itabucayũ be. Deus kuy o'e “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe,” i itabut'ũmayũ be bit, jekpot kay itabut'ũm puye.R1— “Ipiat osupi'ajoat eywebe ikẽrẽat kug̃ eyju oxe buye,” i'e ojuy g̃u Deus. Imẽnpuye jekpot o'g̃ukop ipi kay. O'g̃udot ipi dag̃ayũ daxijo am ipiatpi'ajojoap kay cuap puxim — io'e.q0[— Deus xe wuykukpin cĩcã ajop. Imẽnpuye jekpot o'g̃udot wuykay. Pũg̃ ma ipot. Ixe ipot kay wuyetabut pima, soat em g̃u wuye'ũ acesop. Ce'ũ'ũayũm g̃u acesop. Waram acejetait. Soat em wuyetait acesop Deus xe — io'e./{— Okay itabucayũ yag̃uyisum jeku g̃asũ- -soat ip. Soat em itait jeedop ip Deus xe je'ũ buje dak — io'e Jesus..%— Moisés puybujo'iatpu o'subumu'ãy ip-takũbi dag̃- -bronze mug̃ẽg̃ẽbu. Uk'a'ũmat pe o'subumu'ãy kuyje. Ig̃obu kay ceak'ibiyũ oe'ũ g̃u puybu nuy pibun. O'je'ada ip soat. Imẽnpuxim itakomaayũ obamupaya korosa be we'ũ ãm. Soat wag̃o õn — io'e.- — Warara'acat g̃u o'kop kabi kadiwi o'jojojoiap muwẽn ãm ipi dag̃acat pe. Õn acã okop — io'e. — Soat wag̃o õn — io'e. ,9 — Ipi dag̃ayũ e'eap muwẽnuwẽn pima, etabut g̃u wekawẽn kay. Kabi beayũ e'eap muwẽn puje, iboap kay dak etabut g̃u kuka epe'e — io'e.#+? — Icẽmãn õn e'em ewebe — io'e Jesus. — Wetaybicap muwẽnuwẽn õn. Kuy ojojojoiat muwẽnuwẽn õn. Inaka ẽn wekawẽn kay g̃u — io'e.;*o — Ẽn Israel naxeg̃ebitbit mutaybitbin'ukat- -Judeuyũ mutaybitbin'ukat — io'e Jesus. — Ẽn pit a'õbuyxi adeayũ xe. Apẽnpuye dak wekawẽn pa'arẽm exe? — io'e.Y)+ — Apẽn paxi kuka o'jebapuk? Ekawẽn pa'arẽm oxe — io'e Nicodemos.p(Y— Kabido jekpiwan ma pidojujum. Kabido a'ĩjojom pit wuyju. Eyetaybit g̃u poma pidojujum iam, pomawi o'subidodot iam tak. Imẽnpuxim eyetaybit g̃u dak apẽn kuka Deus ebekitkiyũm acesop ibiõg̃buk a'õbi iam — io'e.>'u— “Deus ebekin cuy eg̃uy,” i õn e'em ewebe — Jesus o'e. — “Ag̃uyisum cuy ejeku,” i õn e'em ewebe. Ag̃uybabi'ũm g̃u juy eg̃uy wa'õ kay — io'e Nicodemos pe. & D% (5-6) — Aoyũ uk pewi wuykap puje, wuyebay ipotpoyũm acesop — io'e Jesus. — Deus biõg̃buk a'õbi bit Deus ebekitkiyũm acesop. Wuyag̃uyisum aceku. Icẽmãn õn e'em ewebe — io'e Jesus. — Idibi be eymubatisasan'ũm pima Deus eykukukan g̃u je'e, Deus biõg̃buk eywebe'ũm pima dak — io'e.$— Apẽn kuka dak waram akap aypa bima? Iba'ore! — io'e Nicodemos. — Waram xe'e kuka aõm wuyxi uk pe? Iba'ore! — io'e.w#g— Icẽmãn õn e'em ewebe — io'e Jesus. — Waram eykap'ũm pima, iba'ore Deus pe eykukan — io'e. " z! o (1-2) Ixima be Nicodemos oajẽm Jesus kay. Nicodemos ya'õbuyxiat osunuy. Judeu osunuy. Fariseu osunuy.q [Abu-be Jesus e'em: — Apẽn teku jewag̃uyg̃uy — i? Ka'ũma be ma. Jewewebe ma itaybit osunuy.taJesus pit itaybit osunuy apẽn ixeyũ jewag̃uyg̃uy iam. Imẽnpuye ibapug̃ g̃u o'jewemuwẽn cebe ip.taAdeayũ oitabun Jesus kay ixe Jerusalém ka be bima- -Judeuyũ Páscoa epeta mug̃ẽg̃ẽm pima. Õn Deus a'õbacaap kug̃ iap o'g̃ubapukpuk Jesus. Iboap co buje itabut o'e ip cekay. Imẽnpit Pũg̃pũg̃ayũ yopĩt ma itabut o'e.Y+Ce'ũ'ũayũ xewi Deus pe Jesus muyu buje, Jesus ekawẽn kay o'jeg̃ebu ip doze beayũ. — Deus ekawẽntup pe ibararak icẽmãn — io'e ip. — Jesus icẽmãn o'e'e ocewebe — io'e ip jewewebe.iKJesus ekawẽn cekawẽn pa'arẽm o'e cexe ip. “Uk'a” i'e buje, jejebit o'g̃uwẽn Jesus. — Iba'ore ewebe wara'at'a muy ãm xepxep xet — io'e ip. — Oceju ite'a muymuy ade koato- -46 koato — io'e ip Jesus pe.3_— Eywebe Deus eju kawẽnwẽnap'a muy'at puje, wara'at'a juy oyamuy õn ma — io'e Jesus. — Xepxep xet kap puje, wara'at'a oyamuy uk'a — io'e Jesus cebe ip.+OG̃ebuje Judeuyũ kukukayũ o'jekawẽn Jesus eju. — Abu-a'õbi iteyũ eg̃ujẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi? — io'e ip Jesus pe. — Deus a'õbacaap cuy ejomõg̃ ocewebe — io'e ip. — Iboap mõg̃ puje, “Cũg̃ ma cebe iteyũ mujẽm ãm,” i kuka oce'e — io'e ip.5cO'jeg̃ebu ip Deus ekawẽn kay doze beayũ. Ibodup pe ibararak opop: Bay, ijop'a eduk'a! i. Inaka warẽmtag̃ e'em ip ite'a be, i. Imẽnpuye wetakoma jĩjã, i.-— Soat cuy epetujujẽm ite'a naxirõg̃ pewi! — io'e Jesus pukaso deidada'ukayũ be. — Webay duk'a be g̃u juy epeteidada! — io'e.Jesus oitakomãn uk'a beacat kay. Ixibu o'subumukirik bõrõbum. Iõhõyũ o'g̃uwat ya bewi soat. Bioooh. Aki kay o'g̃ujẽm. Dinheiro mutrokakan'ukayũ dak o'g̃ujẽm. Biopak deidada'ukayũ dak o'g̃ujẽm. Carneiro deidada'ukayũ dak o'g̃ujẽm. Soat ip o'g̃ujẽm. Bug̃. Dinheiro mutrokakan'ukayũ emesa o'g̃uy'at. Duooooh. O'jedu. Soat o'g̃udu dinheiro isurũg̃at mesa bewi.GO'ju Deus eju kawẽnwẽnap'a kay- -yabog̃at'a kay. Oajẽm. Oõm. Adeayũ o'jojojo ya be. Biopak teidada'ukayũ o'jojojo uk'a naxirõg̃ pe. Carneiro teidada'ukayũ dak o'jojojo. Pukaso deidada'ukayũ dak o'jojojo. Soat ip o'jojojo yanaxirõg̃ pe. Ajẽmjẽmayũ edinheiro mutrokakan ip osodop warara'acayũ.yk G̃ebuje o'ju Jerusalém ka kay jeweju etaybitbinayũ eju. O'ju ip Judeuyũ epeta kay. Peta mujurũg̃rũg̃'uk osodop ip Judeuyũ jeg̃ebu am Egito eipi bewi Deus wuydobuyũ'ũm'ũm o'tujujẽm iap kay. Páscoa i ig̃o epeta butet osunuy.'G Iboap tomukadi Jesus o'ju Cafarnaum ka be. O'ju jexi eju, jekitpityũ eju dak, doze beayũ eju dak. Ade xet g̃u osodop ip ig̃o ka be- -pũg̃pũg̃ ã. 9 Imẽneju ceweju etaybitbinayũ oitabun cekay. — Deus a'õbacaap kug̃ teku — io'e ip. Jesus idibi o'timuwexat uva'abidim. Jesus koam wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapuk Caná ka beayũ etabutpe Galiléia eipi be. Õn Deus a'õbacaap kug̃ iap o'g̃ubapuk adeayũ be.Q — Soat oceju koam tikujĩjãti ũmũm ocebureyũ be. Ibeg̃beg̃ ip pima, oceju tikõõmati ũmũm cebe ip. Ẽn pit imẽn g̃u e'em. G̃asũ acã tikujĩjãati ũmũm ẽn ocewebe! — io'e.W' Idibim g̃u o'e. Uva'abidim o'jediewexat. Peta iwat o'tikõn. Peta iwat ma itaybit g̃u o'e abu o'timuwexat uva'abidim iam. O'ti'uk'iayũ bit itaybit o'e. G̃ebuje peta iwat jewebumũniat o'tomuwã.#?— Ti'in cuy epeti'uk yabewi — Jesus o'e cebe ip. — Eyekariwa kay juy epetidujowat — io'e. O'ti'uk ip yabewi. O'tidujowat ip jekariwa kay.jMO'jekawẽn ibuywatwat'ukayũ be ixe Jesus. — Idibi juy epetibu ite'a munopapũn ãm- -pote'a munopapũn ãm — io'e. — Epeyamunopapũnpũn cuy ip idibim — io'e. Idibi o'eimuõm ip pote'a be. Yanopapũn o'e. 5Idibi mũn'a o'yadop iboce 6 be. Wita'a mug̃ẽg̃ẽ o'yadop yabog̃at'a. 80 litro opop pũg̃'a be idibi, 100 litro dak. Judeuyũ jewebuwuywuy'uk ip osodop jekõn puje, jekõn epere buje dak. Jevasília wuywuy'uk osodop ip soat em. Imẽnpuye ti'ade o'tidop ig̃o'a be.t aG̃ebuje ixi o'ju peta iwat a'õbuywatwat'ukayũ kay. — O'it a'õ kay juy epe'e — io'e cebe ip.~ u— Aĩ — io'e Jesus. — I'e but g̃u iboap owebe. G̃asũ bit cũg̃ g̃u owebe Deus a'õbacaap mõg̃ ãm.k OG̃ebuje uva'abidi kay o'e ip o'ti'ũm puye. — Uva'abidi o'ti'ũm — io'e ixi Jesus pe.? yJesusyũ juk o'tomuwã ip. Ixi dak o'ju ceweju ip.m UXepxep xet kap puje Jesus o'ju jewebumũnap epeta kay. O'ju jeweju etaybitbinayũ eju- -12 beayũ eju. Judeuyũ peta mug̃ẽg̃ẽ'uk osodop ip jewebumũn puje. Caná ka be peta o'g̃ug̃ẽ. Ibo ka Galiléia eipi be o'sukadop.p [3— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus soat pe ijodiacayũ be. — Soat wag̃o õn — io'e. — Koce'i je'e kabi. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ je'kop okay. Jeu dak ip oxewi. Soat iboap epejojojo — io'e Jesus cebe ip. 2— Etabut okay, “Ẽn figueira'ip kabicuk pe bima ejojo õn,” i juk oce buye. “Jesus itaybit cĩcã,” i ẽn e'em. G̃uyjom pit obacaap ojomõg̃ ijodiacayũ be. Iboap epejojojo. “Soat podi ma Jesus ya'õbaca,” i ece g̃ebuje bit — io'e. 1— Ocemutaybitbin'ukat — io'e. — Ẽn ma Deus ipot — io'e. — Icẽmãn ẽn ma Israel naxeg̃ebitbiyũ kukukat — io'e. 0— Ẽn pit ojojo g̃u buk — io'e. — Apẽntak ẽn etaybit õn? — io'e Natanael. — Filipe be enomuwã buje õn ejojo wũy ma'g̃u ẽn — io'e Jesus. — Ẽn figueira'ip kabicuk pe bima ejojo õn — io'e. — Wa'õbacaam õn ejojo — io'e.U %/Jesus Natanael o'jojojo ajẽm pima. — Ak'i juy epe'e — Jesus o'e jewejuacat pe. — Teku Israel naxeg̃ebit — io'e. — Wuymug̃uykukuku'ukat g̃u teku! Icẽmãn e'e'ukat ma teku! — io'e. -.— Apẽn ẽn e'em? — io'e Natanael. — Nazaré ka bewi g̃u Deus emunaẽ jajẽm — io'e. — Ejot cuy ijom — io'e Filipe bit.V '-G̃ebuje Filipe Natanael o'tobuxik. — Deus emunaẽ ocetobuxik — io'e Natanael be. — Moisés ixe muwẽg̃aptup o'tupmubararak kuyje — io'e. — Deus a'õbi o'tupmubararak. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm tak ixe muwẽg̃aptup o'tupmubararak. Jesus i ibutet. José'ũm ipot ixe, Nazaré ka bewiat — io'e.g I,Filipe Betsaida ka bewiat osunuy, André dak, Simão Pedro dak. Pũg̃ka bewiat ip osodop. 1+Kuyaje: — Cum puk õn Galiléia eipi kay — io'e Jesus. Jesus Filipe o'tobuxik e dag̃ pima. — Filipe, oweju juy ejeku — io'e.~ *O'tujowat Jesus kay. Jesus Simão o'jojojo. — Ẽn aco'i Simão — io'e. — João ipot aco'i ẽn. Wara'at ebuten g̃asũ — io'e. — Ojomõg̃ ebuten. Céfo i ebuten je'e — io'e Jesus.(Céfo Pedro iape Grego a'õm, wita'a iape Mundurukú a'õm).} )G̃ebuje André o'ju Simão kay- -jewag̃o kay. — Cristo ocetobuxik — io'e Simão be.(Wuydaxijo am Deus emunaẽ iape Cristo.)&| G(Pũg̃ ma ixeyũ'in André i osunuy- -xepxepayũ'in. André kuy João ekawẽn itaybit osunuy. Imẽneju Jesus eju o'ju. Ixe André Simão kitpit osunuy.A{ }'— G̃a'a onuynuyap'a kay aju — io'e Jesus. O'ju ip Jesus eju. Oajẽm ip Jesus nuynuyap'a be. Katpuje ip oajẽm- -16 hora bima. Uk'a be ip oõm. Jesus eju ip osodop ixe kabia.~z w&Jesus o'jekorepẽn. — Ajo-kudadam eyju? — io'e Jesus. — Ocemutaybitbin'ukat, poce ẽn? — io'e ip.yy m%Iboap co buje, Jesus kay o'ju ip João eju etaybitbinayũ- -xepxepayũ. João ip o'suiwat Jesus kay jeju am.?x y$Jesus cũg̃cũg̃ o'e cewap ip. — Ak'i juy epe'e! — io'e João. — Teku Deus emunaẽ — io'e. — Cordeiro e'ũap co'i teku je'ũ ikẽrẽat uk am wuywebewi — io'e.uw e#Kuyaje João Batista waram Jesus o'jojojo. João cũg̃'i osunuy jeweju etaybitbinayũ eju- -xepxepayũ eju.ev E"— Ixe ma ojojojo. Ixe Deus ipot. Iboap og̃uwẽn eywebe — io'e João iboceayũ be.u 3!(-) — Deus biõg̃buk ojojojo — io'e João. — O'kop kabi kadiwi. Pukaso jo'i osunuy ibiõg̃buk. Jesus abi jeje o'jecũg̃ — io'e João.t   s  (31-33) — Õn pit wetaybit g̃u og̃uy abu ixe osunuy iam. Imẽnpit Israel naxeg̃ebitbit mutaybin ojuy og̃uy abu Deus emunaẽ iam. Imẽnpuye ojot ijodiacat mubatisasan — io'e. — Õn pit wetaybit g̃u og̃uy abu ixe iam — io'e João. — Imẽnpit Deus cuk o'e owebe: “Obiõg̃buk je'kop wemunaẽ kay,” i. “Ixe be jeedop,” i. “Ixe epejojojo,” i. “Ixe jebiõg̃buk g̃uõm ijoceayũ be,” i. Imẽn omudocat cuk o'e owebe — io'e- -João o'e.Imẽn João Jesus muwẽnuwẽn oekuku.@r {— Ixe og̃uwẽn eywebe kapusu — io'e. — “G̃asũ bit wara'at Deus ekawẽn jeymutaybin,” i juk oce eywebe. “Okap awap ixe kuy itabẽg̃ osunuy iwag̃o ma'g̃u õn,” i juk oce eywebe. “Imẽnpuye ixe ya'õbuyxiat. Õn pit ixe jo'i'ũmg̃u. Wa'õbuyxi g̃u õn pit” i juk oce eywebe — io'e.q +Kuyaje João jekay Jesus ajẽmap o'jojojo. — Ak'i juy epe'e! — io'e João adeayũ be. — Teku Deus emunaẽ. Paĩyũ cordeiro aokaka'uk osodop ip ikẽrẽat uk am wuydobuyũ'ũm'ũm pewi — io'e. — Imẽnpuxim teku je'ũ ikẽrẽat uk am wuywebewi — io'e.p  o  n  m  l  k  j  i  h  bg ? (19-28) Judeuyũ kukukayũ jepaĩyũ o'g̃uju João Batista kay. O'g̃uju ip jekawẽn ãm ceweju. Jerusalém ka beayũ osodop ip ixeyũ Judeuyũ kukukayũ. Paĩyũ buywatwat'ukayũ dak o'g̃uju ip. Levitayũ i ibuywatwat'ukayũ butet osunuy. Fariseuyũ ixeyũ o'g̃uju João kay. Betânia ka xe o'jekawẽn ip. Jordãodi wĩnãbu o'jekawẽn ip. João iboceayũ mubatisasan osunuy ijudi be. Oajẽm ip João kay. Jay. João ibu'u g̃u o'e jekawẽn ãm ceweju ip.$f CKa'ũma ma Deus o'jojojo buk. Ixe ipot pũg̃ ma. Ipot acã o'jojojo. Ipot ikukpin cĩcã jebay mubapukpuk'uk osunuy wuywebe. Deus mubapukpuk'ukat ixe.e — Eyju cũg̃ ma Deus xe cekawẽn tag̃ jekukum pima — i juk adi o'e'e Moisés'ũm wuydobuyũ'ũm'ũm pe. — Deus xe eykukpin cĩcã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u eyju — i juk adi o'e'e Jesus Cristo bit. Ixe kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn oekuku.d Soat kabia ixe xe wuykukpin cĩcã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju. Soat podi ma xipan wuykug̃, ixe xe wuykukpin puye.uc eJoão Batista abu Deus mubapukpuk'ukat iap muwẽnuwẽn oeku adeayũ be. Ixe imẽn o'e: Omuykuiat ma ya'õbuyxi, i. Õn pit ka'ũma, i. Okap awap ixe itabẽg̃ osunuy iwag̃o ma'g̃u õn, i. Imẽnpuye obodi ma ya'õbuyxi ixe ma, i. Ixe kuy og̃uwẽn eywebe, io'e — João o'e. Imẽn abu Deus mubapukpuk'ukat iap muwẽnuwẽn oeku João Batista.kb QDeus mubapukpuk'ukat ijodian o'e. Jesus Cristo ijodian o'e. Wuyxe osunuy. Pũg̃ ma Deus ipot osunuy. Wara'at ka'ũmg̃u- -ixe acã. Ijodiayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ oekuku. Inaka ixe xe ikukpin cĩcã osodop ip. Icẽmãn ixe Deus ekawẽn wuymutaybitbin'uk osunuy. Imẽneju: — Warara'acat podi ma teku idip — i juy ace'e'e wuyewewebe.xa k Bekitkit jebapukpug̃ ijodi ayacat'uk pewi kapkam puye; ag̃okatkat aoyũ dabi'o pin e'em puye dak; ag̃okatkat jekpot mujurũg̃ pin puye dak. Imẽn g̃u bit wuyju Deus ebekitkin e'em. Ijodiayũ Deus ebekitkin e'em Deus ibikuy buye acã."` ? Warara'acayũ bit ixe kay osodop ip. Itabut ip osodop ixe kay. Imẽnpuye: — Deus ebekitkiyũ eyju g̃asũ, okay eyetabut puye — io'e cebe ip.O_  Jebadipyũ kay oajẽm- -Judeuyũ kay. Inaka itabut g̃u o'e ip cekay.^  Deus mubapukpuk'ukat oajẽm ipi kay. Ijodi oekuku. Soat ipi dag̃acat ixe emumug̃ẽ osodopdop ip. Inaka ibu'u o'e ip jetabun cekay.(] K — Ixe kawẽn icẽmat wuymutaybitbin je'e — io'e João. — Ixe jajẽm ijodi — io'e João. — Soat mutaybitbin jeku Deus ekawẽn — io'e João.Y\ -João ma ixe Deus mubapukpuk'ukat g̃u osunuy. Oajẽm ixe muwẽn ãm acã.[ Oajẽm Jesus Cristo muwẽn ãm- -kabiaap puximat muwẽn ãm ijodiayũ be. Ixe o'g̃uwẽnuwẽn adeayũ mutabun am cekay.pZ [Ixe ajẽm awap Deus warara'acat o'g̃udot ijodi ag̃okatkat. Ja'õbi o'g̃udot. João i ibutet osunuy.0Y [Ixe oajẽm ijodi Deus ekawẽn wuymutaybin am. Ade jĩjã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ osodop ijodi. Imẽnpit ixe ekawẽn muwẽnmu'ũm pa'ore osodop ip.X 1Ja'õbi dak ixe itabẽg̃ayũ mujurũgrũg̃'uk osunuy. Ixe icẽmãn wuymutaybitbin'uk osunuy Deus ekawẽn- -apẽn kaxi wuymukabiahamap puxim.|W sDeus eju ixe soat o'g̃ug̃e- -ipi dag̃at, kabi beat tak. Ka'ũma ma kajuk o'e ipi dag̃ ixe imujurũg̃'ũm pima..V YIxe Deus xe osunuy ipi mug̃ẽm pima.XU - JESUS CRISTO MUWẼG̃AP EKAWẼNTUP- -JOÃO EMUDUPMUBARARAKTUP Jesus Cristo oajẽm Deus mubapuk am ijodiayũ be. Ipi mug̃ẽ awap Deus mubapukpuk'ukat kuy osunuy. Deus xe osunuy. Deus co'i osunuy. T5Deus eju kawẽnwẽnap'a be osodop ip soat em- -yabog̃at'a be. — Bay, ka'ũma ma ejo'iat ya'õbuyxiat — i'e'em ip osodop.FS4— Bay, ẽn xipat cĩcã — io'e ip Deus pe tujowacap cocoayũ. — Ka'ũma ma ejo'iat ya'õbacaat — io'e ip cebe. G̃ebuje o'jepit ip Jerusalém ka kay. Icokcok cĩcã ip osodop.mRS3Bosusu o'ju cexewi ip Deus eju kawẽnwẽn pima. G̃ebuje Deus o'tujowat jewekay, kabi kay.Q'2Jesus ixeyũ o'tujowat Betânia ka be. G̃ebuje o'jekawẽn Deus eju cebeam ip. — Bay, xipan cuy teyũku ejukuk — io'e Deus pe.P1— “Jeya'õmucan õn,” io'e webay eywebe — io'e. — Webay a'õbi õn jeya'õmucan — io'e Jesus. — Deus pe eya'õmucanap wiwim cuy epesop ikabog̃atka be- -Jerusalém ka be — io'e. — G̃axĩn ma juy jeya'õmucan — io'e cebe ip.O{0— Wekawẽn epeya'ĩjojo. We'ũap tak epejojojo ma. Soat ka watwat pe juy iboap epeg̃uwẽn — io'e Jesus cebe ip. N/ Ixe a'õbi itabucayũ juy kawẽn idipat g̃uwẽn soat ka watwat pe, i. Koap Jerusalém ka watwat pe juy g̃uwẽn ip, i. G̃uyjom wara'atka watwat pe juy g̃uwẽn ip, i. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere,” i juy je'e ip, i. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere buje, Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi,” i juy je'e ip, i. Imẽn e'em ig̃odup, — io'e Jesus.M .— Imẽn e'em ig̃odup: Deus emunaẽ juy ipiat supi'ajo, i. Je'ũ juy, i. Xepxep xet kap puje, waram jetait g̃uto, i.@L{-Ixeyũ mutaybitbin o'e apẽnape Deus ekawẽn iam.,KQ,G̃ebuje o'jekawẽn ceweju ip. — Moisés apẽn warẽmtag̃ itakomaayũ okuk iaptup o'tupmubararak, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm tak — io'e. — Davi dak apẽn warẽmtag̃ ip okuk iaptup o'tupmubararak Salmodup pe- -jebibododonaptup pe — io'e. — Ixeyũ'ũm'ũm emudupmubararakatup pe iap tag̃ ma ip okuk ikẽrẽm — io'e. — Eyweju õn pima iboap og̃uwẽn eywebe — io'e Jesus.'JI+O'jat. Etabutpe ip o'jo'o.-IU*Axima yoyoy o'g̃ũm ip cebe i'o am. H9)Imẽnpit itabut g̃u ma buk o'e ip Jesus kay jecokcok pibun, yag̃uybabi'ũm'ũm ip puye. — Ajo opop eyxe i'o am? — Jesus tak o'e cebe ip.HG (Imẽn e'em pima, o'jewebumubapuk cebe ip. O'jeweimubapuk.`F9'— Ak epe'e obu kay, wui kay dak. G̃oku tapoa kuybut — io'e. — Obu kukug̃ cuy epe'e — io'e. — Wui kukug̃ tak cuy epe'e. Asubit'ũm! Axik tu õn eyxe? Axik taohe g̃u. Õn pit odaohe — io'e Jesus.%EC&— Apẽnpuye eykuykuykuy? — io'e Jesus. — Apẽnpuye eyju e'em “Cẽm tu Jesus waram o'jetait?” i? Apẽnpuye eyetabut g̃u okay? — Jesus o'e.ID %O'jekuy ip. Iparara jĩjã ip o'e. Tũybe axik iãn o'e ip.uCc$Dao ma Jesus o'jebapuk aweromayũ kay imẽn kawẽnwẽn pima ip. — Kaba'ũm cuy epesop — io'e.^B5#G̃ebuje xepxepayũ apẽn Jesus o'e cebe ip iap o'g̃uwẽn jebureyũ be. — Jesus o'jebapuk ocekay e dag̃ — io'e ip. — Pão'a dakat puje, ocetaybit oce'e teku Jesus iam — io'e xepxepayũ cebe ip.pAY"— Wuykukukat waram o'jetait — io'e ip xepxepayũ be. — Simão itaicat o'jojojo — io'e ip.*@M!G̃ebuje o'jẽm ip mesa bewi. Aripit. O'jepit ip Jerusalém ka kay. Jay. Oajẽm ip. G̃ebuje onze beayũ o'tobuxik ip- -jebureyũ. Awerom ip o'tobuxik. ? — Oca'õxabida karabakbakãn oce'e e dag̃ oceweju kawẽnwẽn pima, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima — io'e ip jewewebe.Z>-Jetaan ip o'jeak. Teku Jesus iam itaybit ip o'e. Imẽnpit Jesus o'jepa'ũm.=G̃ebuje Jesus pão'a o'yabu jekõn pima ceweju ip. — Bay, ẽn xipat — io'e Deus pe.O'yadakatkat. O'yaũm cebe ip.D<— Ocexe juy eg̃uy — ixeyũ bit o'e. — Katpuje jĩjã o'e kuy. Kabiog̃ wuyju — io'e xepxepayũ Jesus pe.Imẽnpuye Jesus o'ju ceweju ip cexe ip jenũy ã. Oõm ip tuk'a be.m;SImẽn oajẽm ip jejuapka kay- -Emaús ka kay. — Bosusu ma buk oju — Jesus o'e cebe ip.:yJemuwẽnuwẽg̃aptup ekawẽn o'g̃ukũyjojo ip soatup ekawẽn- -Deus ekawẽntup ekawẽn- -Moisés emudupmubararaktup ekawẽn, soat Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup ekawẽn tak. Iboaptup ekawẽn o'g̃ukũyjojo ip.a9;Cedag̃ osunuy Deus xe Cristo imẽn ipiat'ajo am, je'ũ ãm tak- -wuydaxijo am Deus emunaẽ. Cedag̃ osunuy waram kabi kay jeu am soat kukukan- -Deus co'i ya'õbacaan- -Deus co'i idipan — io'e Jesus cebe ip.8— Eyetaybin wa'ũm cĩcã Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm ekawẽn — io'e Jesus cebe ip. — Eyetabun wa'ũm cĩcã!+7O— Wara'at ocebureyũ o'ju witabikũy kay — io'e. — Apẽn aoyũ o'e iap tag̃ o'tobuxik ip — io'e. — Jesus pit o'jojojo g̃u ip — io'e Jesus pe.C6— Jesus'ũm jebit o'tobuxik g̃u ip ikũy be — io'e. — Ocekay o'jepit ip — io'e. — “Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ ocejojojo,” i mo o'e ip ocewebe — io'e Jesus pe. — “Kabi bewiat ocejojojo,” i mo o'e ip ocewebe — io'e. — “Jesus waram o'jetait,” i mo o'e ip ocewebe — io'e Jesus pe.5{Imẽnpit oce'in ip ocag̃uymubabi'ũm aoyũ — io'e. — Witabikũy be o'ju ip kabia'isum. Ikudadam ip oeku — io'e.4— Oceju bit tũybe ixe Judeuyũ taxijo iãn cuk adi oce'e — io'e. — Inaka ebapũg̃ kabia kuy o'kap ce'ũap kabia. 3— Paĩyũ kukukayũ wuyka kukukayũ dak Jesus o'g̃ũm Judeu'ũmayũ be yaoka am. Jesus pa o'subamupaya ip korosa be — io'e.c2?— Apẽn xe'e o'jebapuk? — io'e Jesus cebe ip. — Apẽn Jesus pe o'e ip iap awẽg̃ eyawẽg̃tobuxik g̃u du- -Nazaré ka bewiat pe iap awẽg̃? — io'e. — Ixe Jesus Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat osunuy. Soat xe ya'õbuyxi osunuy. Ocejojojo g̃u iap mubapukpug̃ oekuku Deus a'õbi. Ixe juk cedag̃ ocemutaybitbitbin — io'e.41aIxeyũ'in o'jede Jesus pe. Cleopas i ibutet osunuy. — Soat Jerusalém ka watwat itaybit apẽn o'jebapuk ibo ka be g̃asũ iam. Ẽn acã etaybit g̃u! — io'e.l0Q— Apẽn eyju kawẽnwẽn e dag̃? — io'e Jesus cebe ip.Topag̃uycũg̃cũg̃ o'jecũcũ ip.o/WJesus o'jojojo ip. O'jetabiebarẽm ip Jesus teku iam. Tũybe Jesus ce'ũ mabuk opop iãn o'e ip.^.5Kawẽnwẽn pima Jesus oajẽm ixeyũ kay- -xepxepayũ kay. Ceweju ip o'ju e dag̃.r-]E dag̃ ip kawẽnwẽn oeku. Apẽn Jesus'ũm o'tobuxik g̃u ip witabikũy be iam kawẽnwẽn ip oeku.y,k Ixe kabia be xepxep Jesus eju oekuku'iayũ o'ju Emaús ka kay. Emaús ka 10 kilometros osunuy Jerusalém ka wi.+{ Pedro bit dao ma o'ju witabikũy kay. Oajẽm. O'jeerot. Itaburuh. O'jetaburut witabikũy kay. Pag̃o acã o'jojojo- -idip cĩcãat- -irucat. Wara'at pit o'jojojo g̃u. — Ka'ũmg̃u Jesus! — io'e. Ibocewi o'jepit jeduk'a be. Yag̃uybabi'ũm cĩcã o'e. — Apen xe'e o'e ip Jesus'ũm jebit pe? — io'e jewebe ma. — Poma xe'e ijebit o'tujowat ip? — io'e.f*E Warẽmtag̃ ma tũybe aoyũ kawẽnwẽn iãn o'e ip. Itabut g̃u ip o'e cekawẽn kay.0)Y Maria Madalena soat o'g̃uwẽn Jesus emumujuyũ be, Joana dak, Tiago xi dak, warara'acayũ dak. Tiago xi butet Maria i osunuy. Soat o'g̃uwen ip Jesus emumujuyũ be.4(a Aripit. O'jepit onze beayũ mukũyjo am apẽn cuk ip o'jojojo iam. Jay. Oajẽm ip. Soat o'g̃uwẽn ip onze beayũ be- -Jesus eju oekuku'iayũ be, warara'acayũ be dak.L'G̃ebuje Jesus a'õ kay o'jeg̃ebu ip. O'jẽm ip witabikũy bewi.&+“Soat wag̃o õn,” i mo o'e eywebe. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be oũm ip,” i mo o'e eywebe — io'e ip. — “Obamupaya ip korosa be. Oje'ũ. Imẽnpit xepxep xet kap puje waram ocejetait,” i mo o'e eywebe — io'e aoyũ be ixeyũ ag̃okatkayũ.#%?— Ixe ijoce g̃u. Deus ixe o'g̃utait waram. O'g̃uyu kabi kay — io'e ip. — G̃ebum cuy epesop ixe a'õ kay- -Galiléia eipi be bima iap a'õ kay.Q$Jeparara pibun ma ip o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap ip. Ag̃okatkayũ dak o'jekawẽn aoyũ be. — Tũ'ũ'ũyũ — io'e ip. — Apẽnpuye eyju itaicat kudadam ce'ũat topapkũy be? — io'e ip.S#Yag̃uybabi'ũm cĩcã ip o'e tobuxik'ũm puye. — Apẽn xe'e ixe o'e? — io'e ip jewewebe. Xepxep ag̃okatkayũ dak o'jebapuk aoyũ wap- -kabi bewiayũ. Cesay kug̃ osodop ip isopsupat kug̃.B"Oõm ip witabikũy be. Jesus'ũm jebit o'tobuxik g̃u ip.E!Yajẽm puje wita'a o'yadobuxik ip yawede- -ikũynomudip'a.c  AJudeuyũ ebodoydoyap kabia bima aoyũ o'jebodoy jawẽwẽap ekawẽn tag̃. Kabia'isum pit waram o'ju ip witabikũy kay. Domingo bima ip o'ju. Tõmte'oatõm tujowan o'ju ip Jesus'ũm mude'on ojuy. Jay. Oajẽm ip.K8Ibocewi o'jepit ip jeduk'a be. Tõmte'oatõm o'tõmuwekoy ip Jesus'ũm jebit mude'onap ojuy. Kuyaje acã ijebit mude'on ojuy ip osodop, kuy jebodoydoyap kabia buye. Kapikpi kuka o'e kuyaje. 7Aoyũ o'ju José eju- -Galiléia eipi bewiayũ. Witabikũy o'sukũyjojo ip. Apẽn Jesus'ũm jebit o'jomõg̃'iap o'jojojo ip.a;6Sexta-feira osunuy. Katpuje jĩjã o'e. G̃axĩn ma jebodoydoyap kabia Judeuyũ be.~u5O'ju i'ug̃. Oajẽm. Jesus'ũm jebit o'ju'uk korosa ejuwi José. Jesus'ũm jebit o'jomũnmũn pag̃õm- -idip cĩcãan, irucan. Imũnmũn epere buje, o'tujowat witabikũy kay. Jesus'ũm jebit o'jomõg̃ witabikũy be ikũykot'isuatkũy be.B}4Oajẽm Pilatos kay ixe José. G̃ebuje korosa ejuwi Jesus'ũm jebit mukop ojuy o'e. — Jesus'ũm jebit cuy oju'ukat — io'e Pilatos pe. — Eju'uk cuy — io'e Pilatos.!;3Warara'acayũ juk adi Jesus aoka ojuy osodop ip Judeuyũ awẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ. José bit ka'ũma. Deus soat kukukan iap wiwim osunuy José bit.K2G̃ebuje José o'ju Pilatos kay- -Arimatéia ka bewiat- -Judéia eipi bewiat. Ixe Judeuyũ awẽwẽ'ukat yobog̃at osunuy. Xipat cĩcã osunuy. Cũg̃ cĩcã osunuy. Soat xe ya'õbuyxi osunuy.)K1Jesus bureyũ dak wũywũy ma korosa wi ip osodop, aoyũ dak- -Galiléia eipi bewi Jesus eju yajẽm'ibiyũ. Kacũg̃cũg̃'i osodop ip Jesus e'ũap cocom.w0Korosa be ce'ũap com o'je'awero'iayũ dak o'jepit ip jeduk'a be. O'jepit ip jewekũmpi okakam jeg̃uycũg̃ap pibun.?w/be sorarayũ kukat o'jeak cekay. Apẽn oe'ũ iap o'jojojo. — A'õbuyxi soat podi ma — io'e Deus pe. — Icẽmãn ite ag̃okatkat ikẽrẽat kug̃ g̃u osunuy — io'e.+.G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Deus pe. — Bay — io'e. — Ag̃ cuy eg̃uy okay. Je'ũm cuy õn ebikuyap tag̃ — io'e ya'õberen. Oe'ũ.  -%, (44-45) Pag̃o oicuk jekpiwan ma- -Deus eju kawẽnwẽnap'a beat epag̃o- -xĩntabi nomudip epag̃o. Oicuk ipidase ixe pag̃o bit.  +— Icẽmãn õn e'em ewebe, g̃asũ ma ẽn oweju ecesũy onuyapka be- -idip cĩcãatka be — io'e Jesus ixe wara'at pe.ta*— Jesus — io'e ixe wara'at. — G̃ebum cuy okay eg̃uy ẽn soat kukukan pima — io'e Jesus pe.3)Cedag̃ wuywebe je'ũ ãm ikẽrẽat cuk adi ag̃ujurũg̃rũg̃iap teim — io'e. — Ite bit o'g̃ujurũg̃rũg̃ g̃u ikẽrẽat — io'e. 9(Wara'at ejuat pit jebure o'g̃ukorẽm korosa ejuat. — Eparara g̃u du Deus puxim? — io'e jebure be. — Wuyeweweju ma wuyju je'ũm korosa eju.U#'G̃ebuje wara'at korosa ejuat Jesus o'jomuymuy- -iecug̃ap a'õ kay kũyjobit'ũmat. — Ẽn Deus emunaẽ bima, ocedaxijom cuy ece — io'e ya'õberen Jesus pe. — Ecewedaxijo dak cuy — io'e.u c&Taperadup toro'i oeku korosa eju Jesus abi ase- -tupararukatup- -Judeuyũ kukukat teku iap mubapukatup.Q %— Ẽn Judeuyũ kukukat pima juy ecewedaxijo — io'e sorarayũ. bVJ~~S}}D}8|zyxx9vuuu t7srxp]pQoknjmm!kkvj\j!i`hhgfexd!dcfc+baa`_^]\\[[ZYYXWWVWUU-T1SS*QQ6PONMMrLK(J/I0H{GFDDCrBBCA>!=`G̃ebuje oibu'un ip Jesus eju jeku am. jA— Soat g̃u eyetabut okay — io'e. — Webay emumutabunbunyũ acã itabut je'e okay. Kuy iboap og̃uwẽn eywebe — io'e.xii@— Imẽnpit pũg̃pũg̃ ey'in itabut g̃u okay — io'e Jesus. (Jesus kuy itaybit o'e abuyũ ibu'u osodop itabut am okay iam. Itaybit o'e abu oũm okay itakomaayũ be iam tak. Kuy bima itaybit o'e iboam doze beayũ naẽ buje.)^h5?— Ijodiat ag̃uymuisusun oẽn o'o am g̃u — io'e. — Deus biõg̃buk acã ijodiat ag̃uymuisusun — io'e. — “Oẽn cuy epesuẽn'o,” i juk oce eywebe — io'e. — Imẽnpit okay eyetabun cuy epesop iam eymutaybin ojuy og̃uy — io'e. — Wekawẽn kay eyetabut pima, obikuyap tag̃ epeku- -eyag̃uyisum epeku — io'e Jesus.}gs>— Soat wag̃o õn. Wekawẽn pa'arẽm eyxe bima, eyetabut g̃u okay — io'e. — Kabi kay waram omuyuap tobuxik puje dak eyetabut g̃u kuka epe'e okay — io'e. — Oka kay wepicap co buje dak kuka eyetabut g̃u epe'e okay — io'e Jesus.ifK=Warara'acayũ be jemukũyjo'ũm pima, Jesus itaybit o'e ixeyũ ekawẽn. Imẽnpuye o'jekawẽn ceweju ip. — Wekawẽn pa'arẽm tu eyxe? — io'e. — Eybu'u du eyetabut am okay wekawẽn kay'ũm puye? — io'e Jesus.e+— Cekawẽn pa'arẽm cĩcã wuyxe — io'e ip jewewebe cekawẽn o'jojojo'iayũ. — Cekawẽn kay g̃u wuyju — io'e ip.wdg;Jesus iboam o'e Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ig̃o'a beacat mutaybinbin osunuy Cafarnaum ka be. Oẽn'oat okay itabucat iape. Odoykõnat tak okay itabucat iape. Imẽnpit cekawẽn pa'arẽm osunuy ixeyũ xe.?cw:— Imẽn ma kabi kadi wiatxat — io'e. — Pão'a jo'iat'a buxim g̃u- -wuydobuyũ'ũm'ũm xat puxim g̃u. Wuydobuyũ'ũm'ũm pão'a jo'iat'a o'o'uk ip osodop — io'e. — Oe'ũ'ũ ip- -ya'o'o'ukayũ'ũm'ũm ma. Kabi bewiat xat õn. Soat em jeedop ip itait Deus xe oẽn'o'oayũ — io'e- -Jesus o'e.pbY9— Webay ja'õbi ma itabẽg̃ soat em ma. Ixe ma omudot. Õn tak wetabẽg̃ ijodi webay a'õbi — io'e. — Imẽnpuxim õn ma okay itabucayũ ag̃uymuisusun. Yag̃uyisum jekukum ip wa'õbi- -oẽn'oayũ — io'e- -Jesus o'e.-aS8— Obiõg̃buk omuy oẽn'oat pe- -odoykõnat pe — io'e. — Obiõg̃buk a'õbacaap kug̃ jekukum ip. Õn tak pũg̃ tag̃ ma jekukum ceweju ip — io'e Jesus.X`)7— Wuyjuyũ mutaicinatẽn oẽn. Odoy wuyjuyũ mutaicinatoy — io'e Jesus.u_c6— Oẽn'o buje bit, Deus ebekitkin epesop. Odoy kõn puje dak, cebekitkin epesop. Soat em epesop Deus xe eyetait — io'e. — Oẽn'oat og̃uyu kabi kay webay ce'ũ'ũayũ muyuap kabia be. Odoy kõnat og̃uyu ibo kabia be — io'e.0^Y5— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus. — Soat wag̃o õn. Oẽn'o'ũm pima Deus ebekitkin g̃u epe'e. Odoy kõn'ũm pima dak cebekitkin g̃u epe'e — io'e.,]Q4Iboap co buje jewa'õxikxig̃ ip o'e Judeuyũ kukukayũ. — Apẽntak sute jeẽn iẽnũm wuywebe iẽn'o am? — io'e ip jewewebe. Jesus ekawẽn cekawẽn pa'arẽm osunuy ixeyũ xe- -Judeuyũ kukayũ xe. (Oẽn'oat okay itabucat iape. Imẽnpit itaybit g̃u ip osodop iboam.)k\O3— Õn ma kabi bewiat — io'e. — Kabi bewi ojot ijodiat ag̃uymuisun am. Okay itabucayũ yag̃uyisum jeku ijodi bima. Soat em jeedop ip itait Deus xe ce'ũ buje. We'ũ buje, oẽn osuẽnũm ijodiat xatẽn — io'e.K[2Kabi bewiat kay eyetabut puje, Deus wi wũy g̃u epesop — io'e.]Z31— Wuydobuyũ'ũm'ũm mana'a o'o'uk osodop uk'a'ũmat pe bima. Inaka oe'ũ'ũ ip.WY'0— Õn ma Deus xewiatxat — io'e. — Ijodiat ag̃uymuisusun õn — io'e. X/— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e- -Jesus o'e. — Okay eyetabut pima, soat em epesop eyetait Deus xe eye'ũ buje — io'e.oWW.— Pũg̃ ma webay o'jojojo. Warara'acat pit ka'ũma — io'e. — Õn acã webay ojojojo — io'e. V-— Kuyje Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'tupmubararak. Imẽn ibararak opop tup pe: Deus soat wuyjuyũ g̃utaybin, i. Imẽn e'em ig̃odup pe — io'e. — Webay ekawẽn co buje, itabut ip okay ijodiacat, webay be imutaybin puje dak — io'e.wUg,— Webay wuyjuyũ mutabunbun okay- -omudocat — io'e. — Imutabun'ũm pima, kuka itabut g̃u ip o'e okay. Okay itabucayũ acã og̃uyu kabi kay. Webay soat ce'ũ'ũayũ muyuap kabia be ip og̃uyu. Soat em jeedop ip webay xe — io'e.;Tq+— Wa'õxikxig̃ g̃u juy epesop — io'e Jesus.US#*— Jesus ma teku! — io'e ip jewewebe. — José'ũm ipot teku — io'e ip te'e ma. — Wuyetaybit ixim, cebay'ũm tak. Apẽntak “Deus xewi ojot,” i teku e'em? Dapxi teku — io'e ip te'e ma.[R/)Imẽneju Jesus ekawẽn kay g̃u ip o'e Judeuyũ kukayũ. Jewa'õxikxig̃ o'e ip jeweweju. — “Õn Deus xewiat,” i teku e'em — io'e ip. — “Kabi kadiwiat xat co'i õn,” i teku e'em — io'e ip.WQ'(— Okay itabucayũ og̃uyu ce'ũ'ũayũ xewi, webay soat ce'ũ'ũayũ muyuap kabia be — io'e. — Soat ip jeedop itait Deus xe soat em- -abu õn iam itaybicayũ. Imẽn webay ibikuy — io'e Jesus.`P9'— Soat em ag̃ õn okay itabucayũ kay. Imẽnpuye jetabucap epereperem g̃u ip- -pũg̃ tak ka'ũma. Waram ixeyũ og̃uyu kabi kay ce'ũ'ũayũ muyuap kabia be. Og̃uyu ip omudocat bikuyap tag̃ — io'e Jesus.tOa&— Kabi kadiwi juk oajẽm obikuyap tag̃ weku am g̃u. Omudocat bikuyap tag̃ weku am oajẽm — io'e.LN%— Webay pũg̃pũg̃ayũ mutabunbun okay. Imẽnpuye itabut ip okay. “Eyetabun g̃u juy epesop okay,” i'ũmg̃u õn pit e'em cebe ip- -itabun ojuyayũ be- -pũg̃ pe dak ka'ũma — io'e.TM!$— “Eybu'u eyetabut am okay,” i juk adi ocece eywebe — io'e Jesus.sL_#— Õn Deus xewiatxat — Jesus o'e. — Õn ma ijodiat ag̃uymuisusun — io'e. — Okay eyetabut puje, soat em eycokcog̃ epesop ibeg̃beg̃at co'i. Okay eyetabut puje soat em eycokcog̃ epesop ibipuruk'ũmat co'i — io'e Jesus.sK_"— Kariwa — io'e ip Jesus pe. — Ibiatxat cuy eg̃ũm ocexan. Soat em cuy eg̃ũmg̃ũm ocewebe.yJk!— Deus cuk omudot jexewi kuyje pão'a jo'iat'a mudocap co'i — io'e. — Õn kabi kadi wiatxat co'i ojot ijodiat ag̃uymuisun am — io'e. — Okay itabucayũ yag̃uyisum jeku — io'e. — Õn ijodiat ag̃uymuisusun'ukat — io'e.*IM — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus cebe ip. — Ja'õbi g̃u Moisés pão'a jo'iat'a mudodot'uk osunuy eydobuyũ'ũm'ũm pe- -Deus a'õbi acã. Moisés Deus xewiatxat g̃u imudodot'uk osunuy cekay ip. Deus pit jexewiatxat mudodon eywebe- -eyag̃uymuisusunap xat — io'e Jesus. H  G HF  (29-31) — Deus e'em “Wemumudot kay eyetabun cuy epesop,” i — io'e. — Õn ma Deus emumudot — io'e. — Okay eyetabut puje, Deus bikuyap tag̃ eyju jekukum — io'e Jesus.VE%— Apẽn xe'e oceku soat em Deus bikuyap tag̃? — io'e ip Jesus pe.D'— Eyxat kay acã g̃u juy epeyeg̃ebu. Eybeg̃beg̃ eyxan ijodi bima acã — io'e. — Wara'at tak opop eyxat eyag̃uymuisusunap xat — io'e. — Ixe xat o buje, eyag̃uyisum epeku ijodi bima. Soat em epesop eyetait Deus xe eye'ũ buje dak — io'e. — Soat wag̃o õn. Deus webay. “Obikuyap tag̃ ẽn jekukum soat em,” i juk o'e Deus owebe — io'e. — “Imẽnpuye ẽn ma ibiat xat ũmũm'uk eg̃uy wuyjuyũ be,” i juk o'e owebe — io'e. — Eyju dak Deus bikuyap tag̃ cuy epekuku soat em ma — io'e.C%G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus cebe ip. — Kapusu pão'a epeyabu oxewi. Eybeg̃beg̃ epesop oxewiat'am. G̃asũ epesot okudadam “Ẽn xipat cĩcã” i'e am g̃u- -pão'a o pin puye acã — io'e Jesus cebe ip.'BGO'tobuxik ip. Wĩnãbu ip o'tobuxik. — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip. — Puje ajẽm ijoce? — io'e ip. — Ekudadam oceku — io'e ip Jesus pe.NA— Jesus pit ijoce g̃u omuy — io'e ip- -tomukudadaayũ o'e yajẽm'ibiyũ be. — Ceweju etaybitbinayũ dak ijoce g̃u omuy — io'e ip. — G̃a'a atimudek eyekobe dag̃ — io'e ip. — G̃a'a — io'e ip. Imẽnpuye ip oõm kobe be- -Tiberíades ka bewiayũ ekobe be. Porog̃. Oõm ip soat. Toktek. O'timudek ip wĩnãbu. Cafarnaum ka ebikopap pe ip o'jemũg̃ Jesus kudadam. — G̃a'a Jesus ajokudada! — G̃a'a! — io'e ip.g@GKawẽnwẽn pima wĩnãbuayũ oajẽm jekobe dag̃. Tiberíades ka bewi ip oajẽm. O'jemũg̃ ip. Mug̃. Wuyjuyũ be pão'a o'oap pe o'jemũg̃ ip. Jebay eju kapusu wuykukukat Jesus o'jekawẽn iap pe o'jemũg̃ ip.A?{Kuyaje tomukudadaayũ Jesus o'tobuxik g̃u. — Apu Jesus? — io'e ip jewewebe. — Pũg̃ ma juk kobe ijoce osodop kapusu — io'e ip. — Jesus pit oõm g̃u ibo be kobe be — io'e ip. — Ceweju etaybitbinayũ acã juk oõm kobe be. Ixe bit ka'ũma — io'e ip. — Apoma o'ju? — io'e ip jewewebe.P>Iparara g̃u ip o'e doze beayũ Jesus ekawẽn co buje. Icokcok cĩcã ip o'e. Imẽnpuye: — Eõm kobe be — io'e ip cebe.Kobe dak o'jemũg̃ wĩnãbu. Jejuap ojuy ka be o'jemũg̃. Mug̃.c=?— Eypararam g̃u juy epesop — io'e. — Wara'at g̃u õn. Õn ma — io'e Jesus.<Wũy jĩjã o'jekoykoy ip. 5 kilometro o'jekoykoy ip. Jesus o'jojojo ip. Xĩg̃xĩg̃ oeku idibi adopa dag̃ Jesus. Yakõmkẽm g̃u tipodoy dag̃. Xĩg̃xĩĩĩĩĩh. Ti'adopa dag̃ cũg̃cũg̃ ma oajẽm. Oajẽm pin kobe kay. Iparara jĩjã ip o'e ti'adopa dag̃at tobuxik puje- -xĩg̃xĩg̃at tobuxik puje. — Ajo xe'e teku ti'adopa dag̃at? — io'e ip jewewebe.S;Tipodoybog̃ cĩcã o'e kabidobog̃ puye. Daum cĩcã kobe tipodoy dag̃.:Iodi mudek ojuy ip. — G̃a'a acepit Cafarnaum ka be — io'e ip jewewebe. Kobe be ip oõm. Kabiok o'e. Jesus oajẽm g̃u buk.U9#Kabiog̃kabiog̃'i bima ceweju etaybitbinayũ o'kop iodi kay- -doze beayũ.8}Jesus dakoy ojuy ip o'e. “En ma juy ocekukan ece” i'e ojuy ip cebe. — Odakoy ojuy ip jekukukan — io'e. — G̃asũ bit obu'u ixeyũ kukukan — io'e Jesus jewebe ma. Imẽneju o'jepit jenomukay ma. Jag̃epũg̃ ma o'ju co'a dag̃. 7 Imẽn Jesus wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapuk soat etabutpe. Ixat o'g̃u'aren cĩcã. Imẽnpuye: — Ite ma Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat! — io'e ip jewewebe o'jojojo'iayũ. — Ade koato ma ixe ajẽmap wiwim ocesop — io'e ip jewewewbe ma.6 Soat cepayat ip o'jat. Pag̃eiro'a jo'iat'a be o'g̃uõm ip. O'yamuporan ip cepoyan. Doze be o'yamunopapũn pa'geiro'a jo'iat'a. 5 Soat ip ibeg̃beg̃ o'e Jesus ixat o'g̃u'aren cĩcã buye. — Ceaepoyat'a juy epeyabu — io'e Jesus doze beayũ be. — Epeyamuxipan — io'e. — Axima epoyat tak cuy epejat. Epeg̃uxipan cuy — io'e. — Epejat cuy ierepap puxim — io'e cebe ip.D4 G̃ebuje Jesus pão'a o'yabu. O'jekawẽn Deus eju. — Bay, ẽn xipat — io'e cebe. — Ocexat'am eyamudot ocewebe — io'e. O'yaũm doze beayũ be pão'a. Yaũmũm pima o'yamu'aren cĩcã. Ya'ada jĩjã o'e. Doze beayũ pão'a o'yaũmũm kaxikxik'iayũ be. Axima dak o'g̃ũm doze beayũ be. Iũmũm pima o'g̃u'aren cĩcã. Doze beayũ o'g̃ũmg̃ũm cebe ip- -kaxikxik'iayũ be. Kuy jemu'opinput o'jat ip. Ibeg̃beg̃ ip o'jekõn.3+ — “Epabik cuy,” i juy epe'e adeayũ be — Jesus o'e jeweju etaybitbinayũ be. O'jekawẽn ip adeayũ be. Oabikbik ip adeayũ kapĩ'idip ceje, tip'ade o'tiptop puye. Ade jĩjã ip osodop. Cinco mil ag̃okatkayũ osodop aoyũ parakpe, bekitkiyũ parakpe dak.O2 — Ak'i! — io'e André. — Yaypan'isuat otobuxik. Cinco be pão'a kug̃. Axima kug̃ tak xepxep — io'e. — Imẽnpit apẽg̃ãm kuka ajat cexewi? O'e g̃u kuka adeayũ xat'am — io'e.1Wara'acat o'jekawẽn Jesus eju jeweju etaybin'ibiyũ'in. André o'jekawẽn ceweju. Simão Pedro wag̃o osunuy André.k0O— 6 kaxi be wuyekapikap teim pão'a bu buje, kuka o'e g̃u adeayũ xat'am — io'e Filipe. / 8.k (5-6) G̃ebuje Jesus adeayũ o'jojojo.>-wJudeuyũ epeta wap osodop ip- -Páscoa epeta wap.V,%O'jeu Jesus co'apẽn pe. Jeweju etaybitbinayũ eju oabik- -doze beayũ eju.o+WG̃ebuje adeayũ o'ju Jesus kay. — Jesus juk adi iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada. Wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk — io'e ip. — Waram tak paxi iwãtaxipiat g̃u'ada? — io'e ip jewewebe. Imẽnpuye o'ju ip tomuju.]* 5Ibocewi Jesus iodi o'timudek- -Galiléia eipi beati. Tiberíades tibutet osunuy.)/Moisés emudupmubararaktup kay eyetabut g̃u. Imẽnpuye wa'õ kay dak iba'ore eymutabut am — io'e Jesus Judeuyũ kukukayũ be. ( .T'!- (45-46) — Eyju te'e ma e'em “Moisés emudupmubararaktup tag̃ oceju jekukum,” i. “Imẽnpuye oceju cũg̃ cĩcã Deus xe,” i eyju te'e ma e'em — io'e. — Moisés cuk adi omuwẽnuwẽn Deus ekawẽntup pe. Imẽnpuye Moisés a'õ kay eyju kũyjobit pima, wa'õ kay dak kuka juk kũyjobit epe'e. “Teyũku ikẽrẽ,” i'ũmg̃u õn pit e'em webay be. Deus acã je'e eywebe “Eykẽrẽ oxe, Moisés a'õ kay kũyjobit'ũm puye,” i.P&,— Pũg̃ ma Deusat. Kaũmg̃u wara'at. Eyju bit Deus pe xipan eymuwẽnuwẽnap kudadam g̃u- -wuyjuyũ be xipan eymuwẽnuwẽnap kudadam acã. Imẽneju eybu'u jĩjã eyetabut am okay — io'e.%+— Webay a'õbi ojot. Imẽnpit eyju eyetabut g̃u jĩjã okay. Ja'õbi warara'acat tot puje bit, ixe kay kuka eyetabut epe'e — io'e.V$%*(-) — Imẽnpuye eywebe ibuyxim okukap kudadam g̃u õn — io'e Jesus.#) (41-42) — Wetaybit apẽn eyju jewag̃uyg̃uy iam. Wetaybit cĩcã eyju Deus kay g̃u jĩjã iam — io'e Jesus.q"[(— Inaka eybu'u jĩjã eyetabut am okay. Okay eyetabun pima, soat em epesop eyetait Deus xe — io'e.m!S'— Eyju Deus ekawẽntup cocom cĩcã. “Deus ekawẽn tag̃ jekukum pima, cebekitkiyũm acesop,” i eyju e'em. “Soat em Deus xe acesop wuyetait,” i dak eyju e'em. Imẽnpit Deus ekawẽntup tak omuwẽnuwẽn — io'e.s _&— Webay juk omudot ijodi. Webay a'õmupubutbun eyju bit, eybu'u jĩjã eyetabut am okay buye — io'e. %Webay omuwẽnuwẽn. Omudocat omuwẽnuwẽn. Eyju bit kũyjobit g̃u webay a'õ kay. Webay kay eyetabut g̃u dak — io'e Jesus.A{$— João omuwẽnuwẽn oeku. Adeayũ okay itabut o'e. Webay a'õbi wa'õbacaap mõg̃mõg̃ ojeku eyetabutpe. Iboap tobuxik puje adeayũ e'em owebe “Ebay juk omudot ocekay,” i.ta#— Lamparina kug̃ pima wuyetaybit poma aju iam. João Batista lamparina buxim osunuy. João Deus ekawẽn muwẽnuwẽn oeku. Imẽnpuye eyetaybit cũg̃ ma jeku am Deus xe iam. Darem ma eycokcog̃ epesop ixe ekawẽn com — io'e.=s"“Xipan cuy epe'e omuwẽnuwẽn,” i'ũmg̃u õn pit e'em warara'acayũ be. “João icẽmãn omuwẽnuwẽn oeku,” i õn e'em eywebe, eydaxijo ojuy õn puye — io'e Jesus.!— Eybureyũ juk epeg̃uju João Batista kay — io'e Judeuyũ kukukayũ be. — Ixe João icẽmãn omuwẽnuwẽn oeku. — Wara'acat tak omuwẽnuwẽn. Webay dak omuwẽnuwẽn. Ixe icẽmãn e'em. Wetaybit icẽmãn ixe omuwẽnuwẽn iam — io'e.,Q— Õn acã omuwẽnuwẽn pima, “Deus a'õbi õn e'em,” i'e'em pima, “Dapxi ẽn,” i kuka juk epe'e. Wa'õ kay eyetabut g̃u kuka epe'e — io'e Jesus.L— Wa'õbi g̃u õn kawẽnwẽn- -pũg̃ em tak ka'ũma. Obikuyap tag̃ g̃u õn jekukum- -omudocat bikuyap tag̃ acã. Kuy owebe Deus e'eap tag̃ acã õn kawẽnwẽn. Imẽneju cũg̃ ma owebe “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe” i'e am pũg̃pũg̃ayũ be; “Xipat eyju Deus xe” i'e am warara'acayũ be — io'e.— Ce'ũ'ũayũ xewi jeu ip jedopap pewi. Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ jeu kabi kay. Soat em Deus xe jeedop ip. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak jeu. “Eykẽrẽ oxe,” i je'e Deus cebe ip. Ixeyũ g̃uju ipiat'ajojoap pe — io'e.kO— Eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop wekawẽn kay. G̃uyjom ma ce'ũ'ũayũ wa'ĩjojo — io'e.=s— Soat wag̃o õn. Webay a'õbi acã õn e'em pũg̃pũg̃ayũ be “Eykẽrẽ g̃u Deus xe,” i. Ya'õbi acã “Eykẽrẽ Deus xe,” i õn e'em warara'acayũ be — io'e.  Warara'acat Deus mutaicin g̃u. Ja'õbi ma itabẽg̃ e'em. Wa'õbi ma õn tak wetait — io'e. — Õn tak webay jo'i — io'e.O— Icẽmãn õn e'em eywebe. Deus ipot õn. G̃axĩn ma ojẽm eyxewi. Oajẽm waram. Wajẽm puje, wa'õberen ocewãwã. Ce'ũ'ũayũ wa'ĩjojo. Waram g̃uto jetait ip wa'õberen wewãwã buje.W'— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Wa'õ kay kũyjobicayũ yag̃uyisum jekukum- -omudocat kay itabucayũ — io'e. — Soat em Deus xe jeedop ip itait — io'e. — “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe,” i'ũmg̃u je'e Deus okay itabucayũ be. “Soat em ipiat osupi'ajoat eywebe,” i'ũmg̃u dak je'e cebe ip — io'e Jesus. — “Soat em ipiatpi'ajojoap pe juy epesop,” i'ũmg̃u je'e cebe ip- -“Soat em oxe ma juy epesop,” i acã — io'e Jesus.-— Imẽnpuye adeayũ je'e owebe “Ẽn Deus ipot,” i. “A'õbuyxi jĩjã ẽn,” i. “Deus tak ya'õbuyxi jĩjã,” i je'e ip. Warara'acayũ xe wa'õbuyxi'ũm pima, webay dak kuka o'e ya'õbuyxi g̃u. Omudocat tak kuka o'e ya'õbuyxi g̃u cexe ip — io'e Jesus.+O— Deus g̃u e'em ijodiacat pe “Eykẽrẽ oxe,” i. Owebe ma webay e'em “Ẽn ma ece ‘Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe,’ i ijodiacat pe — io'e Jesus.1[— Webay ce'ũ'ũayũ mutaicin. Waram ip itait. Kabi kay ixeyũ muyuhum. Õn tak waram ce'ũ'ũayũ mutaicin. Obikuy bima waram imutaicin õn ixe ipot puye — io'e.{o— Webay xe okukpin cĩcã. Webay a'õbi iwãtaxipiat mu'ada'ada'uk og̃uy. Idip cĩcã o'e iwãtaxipiat mu'adaap. Iboap podi ma idipat g̃ubapuk webay — io'e Jesus. — Eyetabẽg̃bẽg̃ epe'e iboap cocom- -webay e'eap cocom — io'e.u cG̃ebuje Jesus o'jekawẽn Judeuyũ kukukayũ eju. — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Deus ipot õn. Wa'õbi g̃u õn e'em- -webay a'õbi acã. Webay e'eap cocom õn. Webay e'eap tag̃ acã õn e'em, ixe ipot puye — io'e.! ;Imẽnpuye Jesus aoka ojuy ip Judeuyũ kukukayũ. — Jesus o'jekapik jebodoydoyap kabia be. Ag̃okatkat o'g̃u'ada — io'e ip. — Imẽn cũg g̃u Deus xe — i napa ma ip o'e. — Jesus o'e “Deus webay,” i — io'e ip. — “Deus webay” i'e'em pima, “Deus a'õbacaap co'i õn tak wa'õbaca,” i'e'em tak — io'e ip. — Imẽnpuye juy ayaoka — io'e ip.Imẽn o'jekawẽn ip jeweweju.! ;Imẽneju Jesus o'jekawẽn cebe ip. — Webay soat kabia jekapikap kug̃ e'em. Imẽnpuxim õn tak wekapikap kug̃ e'em — io'e Jesus cebe ip. Imẽnpuye Judeuyũ kukukayũ Jesus kaykay o'e ip. Yaoka ojuy ip Jesus ag̃okatkat o'g̃u'ada jebodoydoyap kabia be buye.Q Ce'ada'ibit o'jẽm. O'ju Judeuyũ kukukayũ kay. — Kuy bima wetaybit g̃u og̃uy abu omu'ada iam — io'e. — G̃asũ bit wetaybit oce ibuten — io'e. — Jesus i ibutet — io'e cebe ip. 9Jesus ce'ada'ibit o'tobuxik g̃uyjom. Deus eju kawẽnwẽnap'a be o'tobuxik- -yabo'gat'a be. — Kuy ece'ada — io'e. — Ikẽrẽat cuy eg̃ujurũg̃ g̃u waram ewãtaxipinap puxim — io'e Jesus imu'ada'ibit pe. — Hm hm. Ikẽrẽat og̃ujurũg̃ g̃u — io'e.,Q Imẽnpit ce'ada'ibit itaybit g̃u o'e jemu'adaat puten. Imu'ada buje, Jesus dao ma o'jẽm adeayũ parakpewi. Imẽnpuye ce'ada'ibit itaybit g̃u o'e ibuten.  — Abu o'e ewebe “Exexecaptup cuy etupu,” i; “Xĩg̃xĩg̃ ece,” i dak? — io'e ip. — Apẽn ibutet? — io'e ip. — “Exexecaptup cuy etupu,” i juk o'e owebe omu'adaat — io'e. — “Xĩg̃xĩg̃ ece,” io'e owebe — io'e ce'ada'ibit.\1 Imẽnpuye Judeuyũ kukayũ o'jekawẽn ag̃okatkat eju- -ce'ada'ibit eju. — Jebodoydoy oceju ijop kabia. Cũg̃cũg̃ g̃u — io'e ip. — Ka'ũmg̃u wuyekapikap g̃asũ. Wuymutaybitbinap tag̃ g̃u ẽn e'em — io'e ip. — Cũg̃ g̃u ewebe exexecaptup tujowat am g̃asũ. Kapikpig̃ ẽn exexecaptup tujowatwan — io'e ip.# O'je'ada g̃ebuje bit ag̃okatkat. Jexexecaptup o'tupu. Xĩg̃xĩg̃ o'e. Xipat o'e. Judeuyũ xe jebodoydoyap kabia osunuy. Sábado osunuy.kO— E'ãy — io'e Jesus. — Exexecaptup cuy etupu — io'e. — Xĩg̃xĩg̃ ece — io'e.xi— Hm hm — io'e ag̃okatkat. — We'ada pin oce. Imẽnpit ka'ũmg̃u obure odujukop am idibi kay timukoruy buje — io'e. — Okop pa'ore. Okop pin pima, warara'acat ma kom. Ixe ma o'je'ada — io'e. — Õn pit ka'ũma — io'e.Ade koato po'i osunuy jewãtaxipiap kug̃. Jesus itaybit o'e iboam. — Tapu, e'ada pin tu? i — io'e Jesus cebe.7Jesus oajẽm ig̃odi xe. G̃ebuje Jesus ag̃okatkat o'jojojo ig̃odi xe. Ixe ag̃okatkat ade koato iwãtaxipi osunuy. 38 koato iwãtaxipi osunuy.%~CDeus ekawẽn tojotjot'ukat ajẽmjẽm'uk osunuy ig̃odi be. Idibi mukoruy buje, iwãtaxipipiayũ kopkop'uk ip osodop idibi kay. Koap kopat acã o'je'ada.4}aAde iwãtaxipipiayũ kapopo'i osodop joyũ'abeku. Ita'ũmayũ osodop ip, cexĩg̃xĩg̃ pa'oreayũ dak, ijebit e'ũayũ dak. Timukoruyap wiwim ip osodop iwãtaxipipiayũ.k|OJerusalém ka be idibi'it'iti o'tinuy. Betesda i tibutet osunuy Judeuyũ a'õm. Ovelha muõmõmap exĩntabi xe o'tinuy ixedi- -ag̃oka ekorara exĩntabi xe. Pũg̃põg̃bi iwãtaxipiat nuyap'a o'yadop idibi'it'iti akokoreren.n{ WG̃uyjom Jesus waram o'ju Jerusalém ka kay. Oajẽm. Judeuyũ peta mug̃ẽg̃ẽm osodop ibo ka be.z76Imẽn Jesus waram wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapuk adeayũ etabutpe- -Galiléia eipi beacat etabutpe. O'g̃ubapuk Judéia eipi bewi ijẽm puje.Oy5— Wuyase bima ma Jesus o'jekawẽn oweju — io'e cebay. — “Ekpot kuy o'je'ada,” io'e owebe — io'e. Imẽneju itabut o'e Jesus kay. Tuk'a beacat tak itabut o'e ip cekay- -soat ip. x4— Poce kaxi bima o'je'ada? — io'e. — Wuyase bima o'je'ada kapusu — io'e. — Ipa'iat oi'ũm — io'e ip cebay be.*wM3Jeduk'a be kapikpik'ukayũ ixe o'topabijuk e dag̃- -jeduk'a be yajẽm pima. — Ekpot oe'ũ g̃u — io'e ip. — O'je'ada jĩjã — io'e ip cebay be.]v32— Ecepit cuy eduk'a be — io'e Jesus. — Ekpot kuy o'je'ada. Oe'ũ g̃u — io'e. Iwãtaxipi topibit ebay itabut o'e Jesus a'õ kay. Aripit. O'jepit jeduk'a kay. Jesus eju g̃u o'jepit- -jag̃epũg̃ ma.Ju 1— Kariwa — io'e. — Ejot cuy okpot e'ũ awap — io'e.'tG0— Deus ja'õbacaap mõg̃mõg̃ap coco'ũm puje, kuka eyetabut g̃u epe'e okay — io'e Jesus — wuywebe i'e ba'oreat mubapukpukap coco'ũm puje dak.s/— Jesus oajẽm ijoce, adeayũ o'e ipi kukat ebekit pe. Oajẽm Judéia eipi bewi — io'e ip cebe. Ipi kukat ebekit o'ju Jesus kay. Jay. Oajẽm. — Ejot cuy oduk'a be — io'e. — Okpot eg̃u'ada! — io'e Jesus pe. — Oe'ũ pin okpot — io'e.r!.Jesus o'jepit Caná ka kay- -idibi o'timuwexat uva'abidim iat ka kay. Caná ka Galiléia eipi be o'sukadop. Ipi kukat ebekit ig̃oka be osunuy- -Caná ka be. Ixe ipot iwãtaxipi jĩjã osunuy. Po'i osunuy ipot Cafarnaum ka be. Oe'ũ pin ipot jewãtaxipiap pibun.+qO-Galiléia eipi watwat pit Jesus o'topabijurũg̃. Icokcok ip o'e. Jesus osunuy ya'õbuyxi cexe i Peta mug̃ẽg̃ẽm ip osodop Jerusalém ka be. Jerusalém ka be bima Jesus e'eap o'jojojo ip. Ja'õbacaap mõg̃mõg̃ap o'jojojo ip. Imẽnpuye icokcok ip o'e Jesus dopabijurũg̃ puje.py,— Warara'acayũ xe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat ya'õbuyxi. Jeka beacat xe bit ka'ũma — i juk o'e Jesus.uoc+Xepxep xet o'kap. Jesus waram o'ju Galiléia eipi kay. Ixe ka Galiléia eipi be o'sukadop- -Nazaré ka.In *— Koap ma ekawẽn oceya'ĩjojo. Imẽnpuye ocetabut cĩcã ixe kay — io'e ip ayacat pe. — Ixe ekawẽn oceya'ĩjojo g̃asũ bit. Ixe ipi dag̃acat taxijojo'ukat wuyxe — io'e ip.`m9)Warara'acayũ Jesus kay itabut o'e cekawẽn co buje. Ade jĩjã itabut o'e cekay.8lk((-) Xet. Xet. Xepxep xet osunuy ig̃o ka be.+kO' (39-40) G̃ebuje ag̃oka bewiayũ oajẽm cekay- -Jesus kay. Oitabun ip cekay. Ade oitabun Samaria eipi watwat. Itabut ip o'e ayacat o'jewemuwẽn puye. j &Si% (37-38) — Õn cuk eymuju omuwẽn ãm adeayũ be. Icẽmãn wuyju e'em “Wara'at taidadam. Wara'at pit yabubum,” i. Imẽnpuxim pũg̃pũg̃ayũ omuwẽnuwẽn. Warara'acayũ itabut'ũmayũ mutabunbun. Adeayũ epeg̃utabun g̃asũ cebe ip omuwẽn puje. Itabut je'e ip warara'acayũ kuy omuwẽn puye — Jesus o'e.$hA$— Kadaidaidada'ukat jekapikaptei bubum, jeku beat'a bubu'ukat tak. Icokcok e'em ip jeku beat'a kug̃ pima. Imẽnpuxim omuwẽnuwẽn'ukat icokcok je'e warara'acat pe itabut puje, warara'acat mutabunbun'ukat tak. Itabucayũ soat em itait jeedop ip webay xe kabi be — Jesus o'e.9gk#— “Ebadipdip kaxi kap puje, wuyku beat'a yaop je'e,” i eyju ma e'em. “G̃axĩn ma yaop,” i õn pit e'em eywebe. Imẽnpuxim eyxe adeayũ ibu'u jemutabun am okay. “Ak'i epe'e iteyũ kay- -ajẽmjẽmayũ kay,” i õn pit e'em — Jesus o'e. — “G̃axĩn ma ip itabun okay,” i — io'e.Gf"— Eyju ma eycokcok eyxat kug̃ pima. Õn pit ocokcok omudocat bikuyap tag̃ weku am — io'e. — Omudocat kapikap o'g̃ũm owebe. Ocokcok oce wekapikap mu'ũm ãm — Jesus o'e cebe ip.Le!— Warara'acat xe'e ixat o'tojot cebe? — io'e ip jeweweju.fdE — Oxat g̃u omucokcokcog̃- -wara'at acã. Eyetaybit g̃u iboam — io'e- -Jesus o'e.=csAg̃oka bewiayũ ajẽm awap ceweju etaybitbinayũ o'jekawẽn Jesus eju. — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip. — Juku wuyxat — io'e ip. — G̃a'a acekõn! — io'e ip.8bkO'ju ip Jesus kay. O'jẽm ip ag̃oka bewi.a%— Epesot cuy ag̃okatkat com — io'e cebe ip- -jeka beacayũ be. — Idibikũy xe omuy — io'e. — “Ẽn cuk adi ikẽrẽat eg̃ujurũg̃rũg̃,” i juk o'e owebe — ayacat o'e. — Ixe xe'e Cristo? — io'e. — Ixe xe'e Deus emunaẽ? — io'e ayacat.s`_G̃ebuje ayacat o'jepit jeka kay. O'ju jeka beacat kay. Timũn'a o'yaiwat idibikũy xe. Jay. Oajẽm.1_[Iboam e buje, ceweju etaybitbinayũ o'jepit Jesus kay jexat kug̃. Yag̃uybabi'ũm o'e ip ibapug̃ ma Jesus ayacat eju kawẽnwẽn puye. Imẽnpit: — Ajo-kay ẽn ayacat xewi? — i'ũmg̃u o'e ip Jesus pe. — Apẽnpuye ẽn kawẽnwẽn ayacat eju? — i'ũmg̃u dak ip o'e cebe.a^;— Õn ma Cristo — Jesus o'e ayacat pe. — Õn ma kawẽnwẽn eweju — io'e.a];— Wetaybit Cristo omuyku iam. Wuydaxijo am Deus emunaẽ omuyku — io'e ayacat. — “Deus emunaẽ ixe,” i wuyju e'em, “Wuydaxijo ixe,” i dak — io'e. — Yajẽm puje soan ocemutaybin ixe — io'e.}\s— Deus ijebitbet g̃u. Ijo ba'ore eywebe — io'e. — Ixe kay juy g̃ebum epesop ijojom g̃u ma'g̃u. Ixe biõg̃buk a'õbi juy epesop g̃ebum cekay. Cekawẽn tag̃ tak cuy epesop g̃ebum cekay- -kawẽn icẽmat tag̃ — io'e Jesus.b[=— G̃axĩn ma Deus pe eykukukan epesop — io'e. — Ixe bikuyap tag̃ epeku. Ixe ekawẽn kay kũyjobin epesop. Imẽn eyeku buje, Deus kay g̃ebum epesop soat em. Eyebay ibikuy imẽn ma eyeku am — io'e Jesus. Z Y' (21-22) — Tũ'ũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy wa'õ kay — io'e Jesus. — Eyju Samaria eipi beayũ — io'e. — Eyju e'em Deus pe “Ẽn ma ocekukukat,” i. Imẽnpit eyetaybit g̃u abu ixe iam. Oceju bit Judeuyũ. Oceju bit ocetaybit abu ixe iam. Deus Judeu o'taẽ ijodiayũ daxijojo'ukan, — io'e. — G̃uyjom ma “ ‘Ẽn ocekukukat,’ i juy ace'e wuyebay be Gerazim'a be acã,” i'ũmg̃u epe'e; “Jerusalém ka be acã,” i'ũmg̃u dak. Soat ka dag̃ “Ẽn ocekukukat,” i epe'e'e cebe — io'e.7Xg— “Cũg̃ ma wuywebe Deus kay g̃ebum ma ijoce ma- -co'a be- -Gerazim'a be,” i juk adi o'e ocedobuyũ'ũm'ũm. Eyju bit Judeuyũ. “Cũg̃ ma wuywebe Deus kay g̃ebum am wara'atka be g̃u- -Jerusalém ka be acã,” i eyju e'em — io'e. — Abuyũ icẽm g̃u e'em exe? — io'e Jesus pe.Wy— Tapu — io'e. — G̃asũ bit iba'arẽm g̃u o'e oxe. Ẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat ma — io'e ayacat.eVC— Cinco beayũ eju juk a'g̃u ecewebumũn- -emumukukukyũ eju — io'e. — G̃asũ ewejuat ektop g̃u — io'e. — Imẽn ikẽrẽ Deus xe — io'e. — Icẽmãn ẽn e'em pit “Oktoptep g̃u,” i — io'e.tUa— Tã — io'e. — Oktoptep g̃u — io'e. — Icẽmãn ẽn e'em “Oktoptep g̃u,” i — io'e.\T1— Ektop cuy eg̃udot okay — io'e cebe. — Ektop eju juy ecepit — io'e.7Sg— Tapu — io'e. — Itedi buk etiũm owebe! — io'e. — Etiũm waram obipurukap puxim — io'e. — Etiũm puk waram ijoce tibum wajẽmap puxim — io'e Jesus pe.R— Wemudiũmti kõn puje bit, waram ebipuruk g̃u ece'e- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. — Wemudiũmti bit tiwaru. Idi'a buxim je'e ewebe- -tiapep'ũmati buxim. Imẽnpuxim je'e wemudiũmti. Tiapap g̃u je'e. Wemudiũmti kõn puje, waram eybipuruk g̃u epe'e. Itedi kõn puje, eyag̃uyisum epeku ijodi. Soat em eyetait epesop Deus xe eye'ũ buje dak — Jesus o'e cebe.QQ — Itekũybewiati kõn puje, waram tak ebipuruk ece'e — io'e Jesus._P7 — Ocedobu'ũm ya'õbuyxi osunuy- -Jacó'ũm — io'e ayacat. — Soat xe ya'õbuyxi osunuy. Ixe'ũm itekũy o'sukũykocat ocewebeam kuyje. Ixe Jacó'ũm tikõnkõn'uk osunuy itekũy bewiati. Cebekitkiyũ dak tikõnkõn'uk osodop, iõhõyũ dak. Ya'õbuyxi osunuy ixe'ũm Jacó'ũm. Ẽn pit ibodi ma'g̃u a'õbuyxi? — io'e Jesus pe.O1 — Tapu — io'e. — Tibubuap kug̃ g̃u ẽn — io'e. — Ikũyberen cĩcã idibikũy. Pomawi kuka ig̃odi etibu- -wuymutaiticapti? — io'e.|Nq — Deus tei'ũma iũmũm wuywebe. Etaybit g̃u iboam — io'e. — “Etibu buk wekõnaptim,” i oce ewebe. Etaybit g̃u dak abu õn iam — io'e. — Etaybit õn ibima, “Etibu buk wekõnaptim,” i kuka ece owebe. Oxewi tiojuyjuy bima, ekõnaptim kuka otiũm ewebe. Itedi kõn puje, ag̃uyisum eceku. E'ũ buje dak soat em etait ecesũy Deus xe — io'e Jesus.$MA — Ap! — io'e. — Ẽn Judeu. Õn pit Samaria eipi beat — io'e ayacat. — Apẽnpuye ẽn e'em owebe “Etibu buk wekõnaptim,” i? — io'e. Judeuyũ ibu'u jĩjã osodop Samaria eipi beat ewa'e bewi jekõn ãm. Imẽnpuye ayacat o'e ibu'u jewa'e beati ũm Jesus pe. L LK (7-8) Jesus eju etaybitbinayũ o'ju ag̃oka be jexat pum.[H/— G̃a'a aju Samaria eipi dag̃ — io'e Jesus. — G̃a'a — io'e ip. G  F E / (1-3) Ibocewi Jesus o'jẽm Judéia eipi bewi, Fariseuyũ Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik puye. Adeayũ juk Fariseuyũ o'g̃ukũyjojo. wk~e}}|^{{ z"yVyxxwmvvvv vuqtztsarq oo#mlklk j i%hggeddudba`_^^]"\?[[ZZDYYWXCWV~TTTSRR@QqPZOOLNM*LJJAIEHGG6FEDDDtDhD\CC0BAA@@ ?R>c=]<;;O:::887744v3321v00O/(-,++c**3)>('p&_%%$A#%"[!b!&iN=p  C $&A6?ww|q — Ovelha kukukat a'õbuywatwat'ukat ikukukat g̃u. Dinheiro bu am acã kapikpig̃. Ovelha iwat g̃u- -ibuywatwat'ukat acã. Ovelha iwatiwan kak ajẽm puje. Jenapõnpõn kak puxim iparara buye. Kak ovelha bubum. Ovelha muwatwan soat tag̃.D — Okay itabucayũ kug̃ õn xipan ikukat jeõhõ kug̃ xipan iap puxim — io'e. — Ovelha kukat puxim õn. Obu'u g̃u we'ũ ãm warara'acat pe okay itabucayũ aokaap puxim — io'e.s_ — Tujupa'um'um'ukat ma ajẽmjẽm ovelha dujupa'um ãm, ixeyũ aoka am tak. Õn pit ojot ijodiat ag̃uymuisun am. Okay itabucayũ yag̃uyisum jekukum. Ojot ixeyũ mucokcok am — io'e. — Okay itabucayũ icokcok cĩcã — io'e. — Xĩntabi dag̃ ovelha õmõm korara be. Cẽmcẽm ip jexat kudadam. Korara be bima abu-be ixeyũ muy'ũ but? Ka'ũma be ma! Imẽnpuxim wuyjuyũ okay itabun puje soat em ag̃ õn ixeyũ kay. Abu-be ixeyũ muy'ũ but? Ka'ũma be ma! — io'e Jesus.a; — Ovelha itaybit g̃u dujupa'um'um'ukat a'õm. Imẽnpuxim okay itabucayũ itabut g̃u icẽm'ũma wuymutaybitbin'ukayũ ekawẽn kay. Wajẽm awap osodot'iayũ icẽm g̃u wuyjuyũ o'g̃utaybitbin — Jesus o'e.zm Waram Jesus o'jekawẽn cebe ip. — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Xĩntabi dag̃ ovelha õmõm korara be. Korara be bima abu-be ixeyũ muy'ũ but? Ka'ũma be ma. Imẽnpuxim soat em ag̃ õn okay itabucayũ kay — io'e Jesus.<q Ovelha ekawẽn o'g̃uwẽn Jesus. Xepxep pe o'jekawẽn. Ovelha muwẽnuwẽn pima, jekay itabucayũ dak o'g̃uwẽn. Imẽnpit cekawẽn pa'arẽm o'e cexe ip- -adeayũ xe.>u Wara'acat nomuju bit taobu'u ip cum. Itaybit g̃u ip wara'acat a'õm. Jekukat a'õm acã itaybit ip. Wara'acat puxim pit jenapõnpõn ip itaybit'ũm ya'õm puye — io'e Jesus.m S — Imujẽm puje cucum jeõhõyũ wap. Ovelha jekukat nomuju cucum jekukat a'õm itaybit ip puye.] 3 — Korara exĩntabi wiwi'ukat xĩntabi muywekweg̃ ovelha kukat õm ãm. Ovelha jekukat a'ĩjojom. Ikukat jeõhõ nomuwãwãm ibuten e'em. Jeõhõ mujẽmjẽm akiju korara exĩntabi be jekorara bewi — io'e.I   — Ovelha kukuk'ukat pit korara exĩntabi be õmõm — io'e.C   G̃ebuje Jesus wuymutaybitbinap ekawẽn o'g̃uwẽn adeayũ be. Ovelha ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Ovelha ekorara be iõm pinat, xĩntabi be g̃u õmõm pima. “Teku ovelha bu pin,” i wuyju e'em. “Teku ovelha dujupa'um'um'ukat,” i wuyju e'em — io'e Jesus.  )— “Ocetaybitsũ ma Deus ekawẽn. Imẽnpit ocetaybin pin cĩcã,” i ey'e buje, ikẽrẽat kug̃ g̃u kajuk epe'e Deus xe. Imẽnpit te'e ma eyju e'em “Ocetaybit cĩcã Deus ekawẽn,” i. Imẽnpuye ikẽrẽat kug̃ eyju cexe — io'e Jesus.|q (— Te'e ma du oceju e'em “Ocetaybit Deus ekawẽn,” i? — io'e ip Jesus pe, pũg̃pũg̃ Fariseuyũ'in.mS '— Pũg̃pũg̃ ipi dag̃ayũ'in cũg̃ ma Deus xe wedot puye. Okay itabucayũ cũg̃ ma cexe. Itateayũ buxim ip — io'e Jesus. — Warara'acayũ bit ikẽrẽ cexe. Itabut'ũmayũ ikẽrẽ cexe — io'e. — “Wetaybitsũ mabuk Deus ekawẽn. Imẽnpit wetaybin pin cĩcã,” i'e'em warara'acayũ. G̃uyjom ixeyũ itabut je'e okay — io'e Jesus. — Warara'acayũ bit te'e ma e'em “Wetaybit Deus ekawẽn,” i. Itabut g̃u je'e ip okay. Ita'ũmayũ buxim ip — io'e.} &O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap Jesus ya'õbuyxi cexe buye. — Kariwa, wetabut oce ekay g̃asũ bit — io'e.oW %— Ixe jojom ẽn g̃asũ- -eweju kawẽnwẽnat cocom — io'e. — Õn ma ixe — io'e Jesus.kO $— Abu sute, Kariwa? — io'e ita'ũm tũibit. — Ixe juy eg̃ubapuk omutabut am — io'e.I  #G̃ebuje Jesus ita'ũm tũibit o'tobuxik. O'tobuxik Fariseuyũ be ixe mujẽm iap awẽg̃ tobuxik puje. O'jekawẽn ceweju. — Tapu, ẽn pit tu etabut Deus ipot kay? — io'e Jesus.X) "— Warara'acat podi ma ikẽrẽat kug̃ ẽn! Eta'ũm ekap ikẽrẽat kug̃ cĩcã buye! — io'e ip napa ma. — Ẽn tu ocemutaybin pin? Ejẽm cuy ocexewi! — io'e ip. — Ejẽm cuy Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi! — io'e ip. — Waram cuy eõm g̃u ijop'a be — io'e ip.O'g̃ujẽm ip itakoma ita'ũm tũibit kay buye.~u !— Deus a'õbi'ũm pima, iba'ore kajuk o'e cebe wetada am. Deus a'õbi ma ite wetada — io'e ita'ũm tũibit.7g Ka'ũma ma teku ita'ũm o'kap'iat o'sutada iap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik. Kuyje dak iboap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik g̃u — io'e. — G̃asũ bit Jesus wetada — io'e.Q — Wuyetaybit Deus ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat ekawẽn a'ĩjojom g̃u ibuywat am iam. Jebikuyap tag̃ jekuku'ukat ekawẽn a'ĩjojom pit ibuywat am. Jebuyxim jekukat ekawẽn a'ĩjojom Deus. ~9 — “Abu-a'õbi sute e'em?” i eyju e'em — io'e. — “Deus a'õbi ite wetada,” i õn pit e'em — io'e. — Iboap iwaru jĩjã oxe — io'e.x}i — Ocetaybit Deus a'õbi Moisés e'e'uk osunuy iam. Ocetaybit g̃u abu a'õbi sute e'em iam — io'e ip.| — Ap! Ixe ebekitkiyũm pin g̃u oceju! — io'e ip. — Ekawẽnkẽrẽ jĩjã ocexe! — io'e ip. Oitakomãn ip ita'ũm tũibit kay. O'g̃ukorẽm cĩcã ip. — Ẽn ma ite ebekit — io'e ip. — Oceju bit Moisés ebekitkit — io'e ip.d{A — Kuy juk iboap og̃uwẽnuwẽn eywebe — io'e. — Eyju bit eyetabut g̃u wa'õ kay. Apẽn eyju dak waram wa'ĩjo pin eyxe? — io'e ita'ũm tũibit. — Ixe ebekitkiyũm pin paxi eyju dak? — io'e cebe ip.\z1 — Apẽn sute o'e ewebe? — io'e ip. — Apẽn etada? — i waram o'e ip. y9 — Wetaybit g̃u ikẽrẽat kug̃ xe'e ixe iam — io'e ita'ũm tũibit. — Wetaybit wetate g̃u ojop iam. G̃asũ bit wetate ma oce — io'e.x Fariseuyũ waram ita'ũm tũibit o'tojocat jewekay. — Deus etabutpe wuyju nuynuy — io'e ip. — Imẽnpuye icẽmãn ma juy ece — io'e ip Fariseuyũ. — Etadaat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat — io'e ip napa ma. — Ocetaybit iboam — io'e ip.Vw% Imẽnpuye iparara o'e ip Judeuyũ kukukayũ buxim. Imẽnpuye ixeyũ o'e: — Bekit g̃u g̃oku — i. — Je'adaap g̃uwẽn eywebe — i. — “Apẽn ece'ada?,” i juy epe'e cebe — io'e ip.bv= Imẽn o'jede ip, Judeuyũ kukukayũ buxim iparara buye. Judeuyũ kukukayũ juk o'e jebekitkit pe: — “Jesus Deus emunaẽ,” i eyju e'em pima, eymuõmat g̃u kuka oce'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be — i. u — Wetaybit g̃u bit apẽn xe'e o'jewetada iam — cebay o'e. — Wetaybit g̃u abu ixe o'g̃u'ada iam — io'e. — Ig̃o eju ma juy epeyekawẽn — io'e ip Judeuyũ kukukayũ be. — Ite ma jewetadaap g̃uwẽn eywebe. Bekit g̃u g̃oku — io'e ip. t  Ds  (19-20) — Ekpot tu ig̃o? — io'e ip cebay be.lrQ Judeuyũ kukuk'ukayũ ibu'u ip o'e jetabut am ita'ũm tũibit a'õ kay. — Ita'ũm g̃u teku osunuy — io'e ip itabut'ũm puye.Imẽnpuye ita'ũm tũibit ebay o'g̃udot ip, ixi dak. O'jekawẽn ip ceweju ip yajẽm puje./qW — Pãm ẽn? — io'e ip ita'ũm tũibit pe. — Ixe etadaat. Abu ixe exe? — io'e ip. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat xeku — io'e ita'ũm tũibit. p   o  cn?  (14-16) — Apẽn ecewetada g̃asũ? — io'e ip Fariseuyũ ita'ũm tũibit pe.Rm G̃ebuje Fariseuyũ kay tuk'a etakobeayũ ita'ũm tũibit o'tujowat.Xl) — Poce omuy ixe Jesus? — io'e ip. — Iye. Wetaybit g̃u — io'e.^k5 — Ag̃okatkat oajẽm okay — io'e ita'ũm tũibit. — Ibutet Jesus i — io'e. — Ka'wi o'g̃u'a'a. O'yamuy weta be weta mu'ada am. “Eju juy Siloédi be,” i juk o'e owebe — io'e. — “Ecewedopawuy juy,” i dak — io'e. — Imẽnpuye oju. Ocewedopawuy. Wetate oceu — io'e ita'ũm tũibit. — Wecoan put oce — io'e.9jm — Apẽn etate g̃asũ? — io'e ip cebe.uic — Ijoce osunuyiat teku — io'e ip pũg̃pũg̃pũg̃. — Ka'ũma. Ijoce osunuyiat g̃u teku — io'e warara'acayũ. — Ixe-buximat acã teku — io'e ip. — Õn ma ijoce dinheiro ojuyjuy'uk og̃uy — io'e ita'ũm tũibit.Fh Imẽnpuye ita'ũm tũibit tuk'a etakobeayũ o'jekawẽn ip jeweweju, ita'ũm tũibit o'jojojo'iayũ dak. — Ijoce dinheiro ojuyjuy'uk osunuyiat g̃u du sute? — io'e ip jewewebe.g) — Eju juy idibi'it'iti be- -Siloédi be — io'e Jesus. — Ecewedopawuy juy idibim — io'e.(Siloé timudot'ibiti iape wuya'õm). Xĩg̃xĩg̃. O'ju jewedopawuy. Jay. Oajẽm idibi'it'iti kay. O'jewedopawuywuy. Boroboro'i. Itate o'e. O'jeu. Jecoatcoan o'e.Af{ O'jexi ipi ju. Xih. A'a'a. Ka'wi o'g̃u'a'a jebidim. Wũnxik. Porog̃. Ka'wi'a'a o'yamuy ita'ũmat eta be imu'ada am. (14) Judeuyũ ebodoydoyap kabia be o'yamuy ita be imu'ada am. e  Id   (4-5) — Apẽn kaxi wuymukabiaham iap puxim õn tak Deus ekawẽn ijodiat mutaybitbin ijodi bima cũg̃ ma ceku am ip. We'ũ buje kabiok je'e — io'e. — Deus omudot kapik am jewebeam ja'õbacaap mubapukpuk am. Deus peam cuy acejekapik wuyekapik put pima. G̃uyjom iba'ore je'e wuywebe wuyekapik am cebeam. c — Ita'ũm ma o'kap ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye g̃u, cebay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye g̃u dak, ixi ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye g̃u dak — io'e Jesus. — Deus ja'õbacaap jomõg̃ wuyetabutpe jabeku. Imẽnpuye ita'ũm o'kap — io'e./bW — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ceweju etaybitbinayũ. — Apẽnpuye ite ita'ũm o'kap? Ita'ũm o'kap ite ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye du? — io'e ip. — Pãm g̃uto cebay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye du? Pãm g̃uto ixi ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye du? — io'e ip.a ) G̃ebuje Jesus ita'ũmat o'jojojo doze beayũ eju cũg̃cũg̃ pima. Ikap puje ma ita'ũm osunuy. Dinheiro ojuyjuy'uk osunuy ita'ũm puye.q`[;G̃ebuje wita'a o'yabu ip Jesus kay yamuju am Judeuyũ kukukayũ. Yaoka ojuy ip napa ma tũybe e'em iãn. Jesus pit o'jemunẽm adeayũ parakpe. Xerewun. O'jẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi- -yabog̃at'a bewi. Akiju o'jẽm.u_c:— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus. — Abraão kap awap ma kuy wetabẽg̃ og̃uy — io'e.4^a9— Aypa g̃u ẽn — io'e ip. — Cinquenta koato g̃u buk ẽn — io'e ip. — Abraão ejojojo g̃u! — io'e ip. — Icẽm g̃u ẽn e'em — io'e ip Jesus pe.] 8— Wuydobu'ũm Abraão'ũm itaybit o'e ipi kay teku jajẽm wuydaxijojo'ukan iam. Imẽnpuye icokcok o'e — io'e Jesus.c\?7— Eyju ma eyetaybit g̃u abu ixe iam. Õn pit wetaybit ixem. “Wetaybit g̃u ixem,” i õn e buje, napa ma kajuk oce. Eybuxim kajuk oce dapxi. Imẽnpit wetaybit cĩcã ixem. Kũyjobit õn cekawẽn kay — io'e.[6— Õn ma xipan jewemuwẽnuwẽn pima, abu kuka wa'õ kay o'e? Ka'ũma ma! — io'e. — Webay bit xipan omuwẽnuwẽn. “Ka'ũmg̃u okpot co'iat ya'õbuyxiat,” i'e'em ixe. “Ẽn acã ocekukukat,” i te'e ma eyju e'em webay be — io'e Jesus.DZ5— Ocedobu'ũm oe'ũ- -Abraão'ũm. Abraão bit toto osunuy ya'õbuyxiat. Ixe'ũm podi du a'õbuyxi? — io'e ip. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm tak oe'ũ'ũ. Ixeyũ'ũm'ũm pit toto osodop ya'õbuyxiayũ. Ixeyũ'ũm'ũm podi du a'õbuyxi? — io'e ip. — Abu dak ẽn? — io'e ip Jesus pe.#Y?4— Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat a'õbi ẽn kawẽnwẽn — i napa ma o'e ip Judeuyũ kukukayũ. — Abraão'ũm oe'ũ. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm tak oe'ũ'ũ. “Wekawẽn tag̃ jekuku'ukat soat em g̃u jeedop ce'ũ'ũayũ xe,” i ẽn pit e'em — io'e ip. X 3— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Wekawẽn tag̃ jekuku'ukat soat em g̃u jeedop ce'ũ'ũayũ xe — io'e Jesus.W#2— Õn ma obuyxim okug̃ap kudadam g̃u — io'e. — Webay bit obuyxim okug̃. Ixe obuyxim g̃u okukat g̃uju ipiat'ajojoap pe — io'e.$VA1— Icẽm g̃u eyju e'em — Jesus o'e. — Ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi g̃u õn e'em. Webay kug̃ õn ibuyxim. Eyju bit obuyxim g̃u okug̃ — io'e.wUg0— Icẽmãn oceju e'em ewebe “Ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi ẽn e'em” i, “Akpidapi ẽn,” i dak — io'e ip. — “Cũg̃'ũma ẽn jekukum Samaria eipi wat puxim,” i oceju e'em ewebe. Icẽmãn oceju e'em — io'e ip.(TI/— Kũyjobit ip cekawẽn kay Deus ebekitkit. Eyju bit Deus ebekitkit g̃u. Imẽnpuye Deus ekawẽn kay g̃u eyju — io'e Jesus Judeuyũ kukukayũ be.-SS.— Ka'ũma ma icẽmãn e'em owebe “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ẽn” i — io'e. — Icẽmãn wekawẽn. Apẽnpuye eyetabut g̃u wekawẽn kay? — io'e.`R9-Icẽmat õn pit e'em eywebe — io'e. — Inaka eyetabut g̃u wekawẽn kay — io'e.?Qw,— Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat ebekitkiyũ eyju- -Satanás ebekitkiyu — io'e- -Jesus o'e. — Apẽn ixe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ iap co'i eyju dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ — io'e. — Ixe warara'acat aokaka'uk osunuy ipi mujurũg̃ isum. G̃asũ dak wuyjuyũ muy'ũ'ũ'uk ixe — io'e. — Kawẽn icẽmat kay kũyjobit'ũm osunuy ixe — io'e. — Iba'ore ixe be kawẽn icẽmat kay kũyjobit am. Icẽm g̃u teku e'em. Napa ma e'em. Napa ma e'em pima, je'e pinap tag̃ e'em cexe. Dapxi teku — io'e. — Icẽm'ũmãn e'em ip ixe ebekitkiyũ.ePC+— Wekawẽn kay jekũyjobin pin g̃u eyju. Imẽnpuye wekawẽn pa'arẽm eyxe — io'e. O *— Deus xewi ojot. Wa'õbi g̃u ojot. Ixe ma omudot — io'e Jesus. — Deus eyebay bima, kajuk okukpin eyxe og̃uy — io'e.7Ng)— Satanás ekukuap co'i eyju jekukum — io'e. — Satanás ekukuap co'i g̃u oceju jekukum- -Deus ekawẽn tag̃ ma — io'e ip. — Deus acã ocebay — io'e ip.jMM((-) — Deus kawẽn icẽmat o'g̃uwẽn owebe — Jesus o'e. — Iboap ekawẽn acã og̃uwẽn eywebe. Inaka eyju ma oaoka ojuy kawẽn icẽmat kay'ũm puye — io'e. — Abraão bit kawẽn icẽmat kay kũyjobit cĩcã osunuy. Abraão naxeg̃ebitbit eyju. Ixe'ũm ekukuap co'i g̃u bit eyju jekukum — Jesus o'e. — Apẽnpuye dak? — io'e.~Lu' (39-40) — Ka'ũma! Ocedobu'ũm ekukuap co'i oceju jekukum- -Abraão'ũm ekukuap co'i — io'e ip te'e ma.K&— Webay be omutaybitbinap muwẽnuwẽn õn eywebe. Satanás ebekitkit eyju. Ixe ekukuap tag̃ eyju dak jekukum — io'e Jesus. J%— Icẽmãn eyju Abraão naxeg̃ebitbit — io'e. — Inaka eyju oaoka ojuy wa'õ kay kũyjobit'ũm puye — io'e- -Jesus o'e.'IG$— Õn ma Deus ipot. Owebe eydaxijo buje, Satanás g̃u eykukukan jeenuy — io'e. — Imẽnpuye ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere but epesop — io'e.PH#— Cekariwa be imudadaybotbot'ibit ma soat em g̃u cekariwa duk'a be dopdom. Kariwa imujẽm pin pima, g̃ujẽm. Kariwa ipot pit, soat em jebay duk'a be dopdom. Cebay ixe g̃ujẽm g̃u — io'e.G}"— Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Jesus. — Cekariwa be imudadaybotbot'ibiyũ be iba'ore jekariwa epere am. Imẽnpuxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pe iba'ore ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am, Satanás ixe ekariwa buye — io'e.kFO!— Abu ocemudadaybotbot'uk osunuy? Ka'ũma ma! — io'e ip. — Abraão naxeg̃ebitbit oceju! — io'e ip. — Apẽnpuye ẽn e'em ocewebe “Cekariwa be imudadaybotbot'ibiyũ buximayũm g̃u epesop,” i? — io'e ip.6Ee — Kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn õn eywebe — io'e. — Kawẽn icẽmãn eyetaybit pima cekariwa be imudadaybotbot'ibiyũ buximayũm g̃u epesop — io'e cebe ip.FDJesus waram o'jekawẽn Judeuyũ kukukayũ eju. Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in o'e: — Teku icẽmãn e'em — i. — Wekawẽn kay kũyjobit pima, oweju etaybitbinayũm epesop — io'e Jesus.DCImẽneju ade oitabun Jesus kay- -ya'ĩjojo'ukayũ'in.{Bo— Soat em omudocat bikuyap tag̃ õn jekukum. Imẽnpuye soat em ag̃ okay. Ixe opere g̃u — io'e Jesus.A5— Soat wag̃o õn — io'e Jesus. — Obamuapay epe'e we'ũ am korosa be. Obamupaya buje, “Icẽmãn xeku kabi bewiat,” i epe'e. “Ja'õbi g̃u xeku oeku- -jebay a'õbi acã,” i epe'e — io'e. — “Wuyebay e'eap muwẽnuwẽn xeku oeku,” i epe'e — io'e Jesus.p@YJesus jemudocat muwẽn puje, jebay o'g̃uwẽn. Iboap ekawẽn pit Judeuyũ kukayũ itaybit g̃u.A?{— Adeat muwẽn pin mabuk õn eywebe. “Cũg̃ g̃u eyju kawẽnwẽn” i'e pin mabuk oce eywebe. Omudocat ekawẽn muwẽnuwẽn acã õn. Ixe icẽmãn e'em — io'e Jesus.d>A— Abu ẽn? — io'e ip. — Iebikam piman ma juk ocewemuwẽn abu õn iam — io'e. =  <  ; J:  (21-24) Waram Jesus o'jekawẽn Judeuyũ kukukayũ eju.x9iImẽn Jesus o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Adeayũ mutaybitbin osunuy. Dinheiro muõmõmap'a xe imutaybitbin osunuy. Cekay itakomaayũ Jesus daomũn ojuy. Imẽnpit o'taomũn g̃u ip taomũnap kabia g̃u buk puye.H8 — Poce omuy ebay? — io'e ip Jesus pe. — Etetaybit g̃u abu õn iam, abu webay iam tak — io'e. — Abu õn iam eyetaybit pima, abu webay iam tak kuka eyetaybit epe'e — io'e.73— Õn ma xipan jewemuwẽnuwẽn. Webay dak xipan omuwẽnuwẽn- -omudocat. Pũg̃ tag̃ ma omuwẽnuwẽn oceju- -õn, webay dak — io'e.56c— Imẽn e'em Moisés ekawẽntup: Xepxepayũ pũg̃ tag̃ ma kawẽnwẽn pima, “Teyũku icẽmãn e'em,” i kuka o'e ip ya'ĩjojo'ibiyũ, i — io'e Jesus.B5}— “Cũg̃ g̃u ẽn kawẽnwẽn,” i õn e'em pima bit, cũg̃ ma kuka oce. Cũg̃ ma kuka oce, omudocat tak imẽn e'em puye. Webay omudot. Pũg̃ tag̃ ma oceju e'em — io'e. 4— Eyju e'em “Cũg̃ ma ẽn kawẽnwẽn,” i, eyxe warara'acat e'eap ibapuk'ũm ma'g̃u. Imẽn g̃u õn pit e'em — io'e.x3i— Cũg̃ ma õn kawẽnwẽn — io'e Jesus. — Eyetaybit g̃u pomawi ojot iam, poma õn cum iam tak — io'e. — Õn pit wetaybit pomawi ojot iam, poma õn cum iam tak — io'e. — Cũg̃ ma õn kawẽnwẽn wetaybit puye — io'e.2y — Ẽn acã xipan jewemuwẽnuwẽn — io'e Fariseuyũ. — Cũg̃ g̃u ẽn kawẽnwẽn — io'e ip napa ma.E1 Waram pima Jesus o'jekawẽn adeayũ eju. — Kabia buxim õn — io'e. — Deus ekawẽn eymutaybitbin õn cũg̃ ma eyeku am. Okay itabucayũ kabiok tag̃ jekuku'ukayũ buxim g̃u. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk g̃u ip. Cũg̃ ma ip jekukum kabia dag̃ jekuku'ukat puxim. Yag̃uyisum jekukum ip — io'e.0) — Kariwa — io'e. — Ka'ũmg̃u ip — io'e. — O'jẽm ip — io'e. — Weiwat xeyũku. — “Ikẽrẽat kug̃ cĩcã ẽn,” i'ũmg̃u õn tak e'em ewebe — io'e Jesus. — Eju juy — io'e. — Waram pit eg̃ujurũg̃ g̃u ikẽrẽat — io'e Jesus.b/= Kirik'ãy. Jesus o'ãy. O'jeak ayacat kay. — Tũ'ũ — io'e. — Apõma o'ju ip “Ẽn ma ikẽrẽat kug̃ cĩcã Deus xe,” i'e ojuyayũ? “G̃a'a ayaoka wita'am,” i'e ojuyayũ? — io'e- -Jesus o'e.8.i O'jẽm ip cekawẽn co buje. Koap aypapayũ o'jẽm õn tak ikẽrẽat kug̃ iam itaybit puye. Warit. Xerewun. Wara'at. Xerewun. Wara'at. Xerewun. G̃uyjom warara'acayũ o'jẽm yaypan'isuayũ. Warit. Xerewun. Wara'at. Xerewun. Soat ip o'jẽm. Jesus acã o'jepoyat. Ayacat Jesus xe o'e cũg̃'i.E-Waram o'je'aetoro. Waram jebum ipi mukorepkorem. Koreh.B,}— Apẽn ẽn ece'e? — io'e ip waram. Kirik'ãy. O'ãy. — Ey'inat ikẽrẽat kug̃'ũm pima, ixe juy koam wita'a yamuju cekay ayacat abug̃ am — io'e Jesus cebe ip.+Imẽn o'e ip Jesus pe. Tũybe cũg̃'ũma jede iãn o'e ip. “Cũg̃ g̃u ẽn e'em,” i'e ojuy ip Jesus pe. “Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ẽn e'em,” i'e ojuy ip cebe. Jesus o'je'aetoro. Ipi mukorepkorem o'e jebum. Koreh. Yatoroh ipi mukorepkorem o'e.K*— Moisés o'e wuydobuyũ'ũm'ũm pe: “Wara'acat itop eju jepopomat cuy epeyabug̃bug̃ wita'am,” i. Imẽn Moisés ocemutaybitbin. Pãm ẽn? Apẽn ẽn ece'e? — io'e ip Jesus pe.)w— Kariwa — io'e ip Jesus pe. — Ite ayacat ocetobuxik wara'acat itop eju. Imẽnpuye ocetojot ekay — io'e ip.(G̃ebuje Fariseuyũ eju Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ ayacat o'tojot Jesus kay. Ayacat itoptep ma'g̃u osunuy. Inaka warara'acat itop kay itabiku osunuy. Warara'acat itop eju o'tobuxik ip Fariseuyũ. O'tojot ip Jesus kay. Adeayũ etabutpe ip o'tojot..'UKabia isum Jesus waram o'jepit Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Adeayũ o'je'awero Jesus ekawẽn co pin puye. Ixe oabik. Adeayũ mutaybitbin o'e.9& oJesus pit o'ju co'a kay- -Oliveira dip'a kay.(%K5Soat ip o'jepit jeduk'a be. $4— Galiléia eipi bewiat co'i ẽn kawẽnwẽn. Deus ekawẽn itaybit'ũmat co'i ẽn kawẽnwẽn — io'e ip Nicodemos wayway. — Ite ag̃okatkat napa ma e'em “Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat õn,” i. Deus ekawẽntup cuy etupco! — io'e ip Nicodemos pe. — “Ka'ũmg̃u Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat Galiléia eipi beat,” i'e'em ibiatup — io'e ip Nicodemos pe.##3— Jesus puk atujuajẽm g̃u wuykay cekawẽn co am, imuymuy'ukayũ ekawẽn co am tak — io'e Nicodemos. — Cekawẽn co'ũm pima, “Ite juy ayaokaat, ikẽrẽat kug̃ puye,” i'ũmg̃u juy ace'e. Imẽn Moisés cuk adi wuymutaybitbin — io'e Nicodemos.("I2Nicodemos pit o'jede Fariseuyũ be- -jebureyũ be. Ixe Nicodemos ibimãmãmãayũ ekawẽn coco'ukat osunuy. Kuy bima o'ju Jesus kay jekawẽn ãm ceweju.!1— Adeayũ bit itaybit g̃u Moisés ekawẽn. Imẽnpuye Deus e'em cebe ip “Eykẽrẽ oxe,” i, “Ipiat osupi'ajoat eywebe,” i — io'e ip. — Iteyũ acã itabut cekay- -Moisés ekawẽn itaybit'ũmayũ acã — io'e ip Fariseuyũ yawiwi'ukayũ be.! ;0— Ya'õbuyxiayũ itabut g̃u ip cekay- -pũg̃ tak ka'ũma — io'e ip. — Oceju dak ocetabut g̃u cekay- -pũg̃ tak ocetabut g̃u ma — io'e ip.E/— Eyju dak eymug̃uykuku du ixe? — io'e ip Fariseuyũ.s_.— Ixe ekawẽn kawẽntip cĩcã ocexe! Abu-buxim ixe kawẽnwẽn? Ka'ũma buxim ã! — io'e ip.E-Jesus kug̃ g̃u yawiwi'ukayũ o'jepit. Oajẽm ip kuy o'g̃uju'iayũ kay- -paĩyũ kukukayũ kay, Fariseuyũ kay. — Apẽnpuye Jesus epetojot g̃u? — io'e ip yawiwi'ukayũ be.S,Jesus daomũn ojuy ip yawiwi'ukayũ. Imẽnpit o'taomũn g̃u buk ip.c?+Pũg̃ tag̃ g̃u ip o'jekawẽn adeayũ Jesus muwẽnuwẽn. Jewa'õdawunuwun ip osodop._7*— Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Davi naxeg̃ebit Deus emunaẽ, i. Belém ka be je'kap- -Judéia eipi be, i. Davi osunuyiat ka be je'kap, i — io'e ip. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup — io'e ip.nU)— Deus emunaẽ teku — io'e warara'acayũ. — Ka'ũma — io'e warara'acayũ bit. — Deus emunaẽ g̃u teku. Teku Galiléia eipi bewiat! — io'e ip. — Deus emunaẽ Galiléia eipi bewi g̃u jajẽm — io'e ip.M(Jesus ekawẽn co buje pũg̃ tag̃ g̃u o'jekawẽn ip adeayũ- -wara'at tag̃tag̃tag̃ ma. — Teku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat- -ocemumuwiwiiat ma — io'e pũg̃pũg̃ ixeyũ'in.gG'Imẽn e buje Deus biõg̃buk o'g̃uwẽn Jesus. Deus biõg̃buk õmõm Jesus kay itabucayũ be. Jesus iboam o'e ipi kay Deus biõg̃buk ajẽm awap. Ixe oajẽm g̃u buk, Jesus jebay xe jenuy ãm o'jeu g̃u buk puye.+O&— Okay itabucayũ be idibi buxim jeenuy badi — io'e. — Imẽnpuye yag̃uyisum ip jeku — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup — io'e- -Jesus o'e.kO%Waram Jesus o'jekawẽn peta mug̃ẽg̃ẽayũ be. Peta epere buje o'jekawẽn cebe ip. Ibo kabia yobog̃ cĩcã osunuy Judeuyũ xe. — Wuybipuruk pima, idibi kay jĩjã wuyju — io'e. — Abu yag̃uyisum ceku pin cĩcã? — io'e Jesus ya'õberen. — Eyetabun cuy epesop okay! — io'e. — Okay eyetabut pima, eyag̃uyisum epeku — io'e Jesus. $— “Okudadam epeku,” i juk o'e ocewebe — io'e ip. — “Imẽnpit eyju odobuxik g̃u,” i juk o'e — io'e ip. — “Ojuap kay eyju ba'ore,” i juk o'e — io'e ip. — Cekawẽn pa'arẽm ocexe — io'e ip Fariseuyũ, paĩyũ kukukayũ dak./#— Apoma sute je'ju? — io'e Judeuyũ kukukayũ. — Poce iba'ore kuka wuywebe tobuxik am? — io'e ip. — Je'ju du sute Judeuyũ xe jenuy ãm Grécia eipi watwat xe jenuy ãm? — io'e ip. — Ipõg̃põg̃ayũ kay du sute je'ju Judeu'ũmayũ mutaybit am? — io'e ip.V%"— Okudadam epeku. Odobuxik g̃u eyju. Ojuap kay eyju ba'ore — io'e.mS!— Darem ma buk õn eyxe — io'e Jesus adeayũ be. — G̃axĩn ma ocepit omudocat kay — io'e.[/ Imẽnpuye Jesus daomũn ojuy o'e ip Fariseuyũ. Adeayũ Jesus muwẽnuwẽn iam o'jekũyjo ip Fariseuyũ. Fariseuyũ eju paĩyũ kukukayũ Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ o'g̃uju Jesus daomũn ãm.8iTak g̃u o'ya'ĩjojo'iayũ bit itabut o'e ip Jesus kay. Ade jĩjã itabut o'e. — “Deus emunaẽ ja'õbacaap jomõg̃,” i wuyju e'em — io'e ip. — Ite ag̃okatkat ja'õbacaap mõg̃mõg̃ cĩcã. Wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ ite ma. Imẽneju ite ma Deus emunaẽ ocexe — io'e ip.Imẽneju itakomaayũ Jesus daomũn ojuy ip. Deus pit jewebe ma o'e: — Jesus daomũn g̃u buk ip — i.Imẽnpuye ka'ũma ma o'jat.g G— Õn pit wetaybit ixem — io'e. — Ojot cexewi. Ixe ma omudot ijoce — io'e Jesus. 9Jesus adeayũ mutaybitbin mabuk osunuy Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. — Eyetaybit g̃u abu õn iam — io'e Jesus. — Eyetaybit g̃u pomawi ojot iam. Wa'õbi g̃u ojot- -omudocat a'õbi acã. Ixe icẽmãn e'em soat em. Eyetaybit g̃u abu ixe iam — io'e.b =— Teku Deus emunaẽ g̃u wuyxe — io'e ip Jerusalém ka watwat'in. — Deus emunaẽ ajẽm puje, abu xe'e itaybit je'e pomawi osodot iam? Ka'ũma ma! Imẽnpit wuyetaybit pomawi teku osodot iam — io'e ip.| q— Ak'i juy epe'e — io'e ip. — Ijoce ma omuy — io'e ip. — Soat etabutpe teku kawẽnwẽn — io'e ip. — Imẽnpit ka'ũma ma ibubum — io'e ip. — Wuyka kukayũ dak itabut xe'e Jesus Deus emunaẽ iap kay? — io'e ip jewewebe.^ 5— Ite aoka ojuy g̃u du wuyka kukayũ? — io'e ip Jerusalém ka watwat jewewebe.— Dao g̃u “Ẽn ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃,” i juy epe'e warara'acat pe — io'e. — Tũybe teku ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ iãn eyju e'em. Cekuku am eyetaybit'ũm pima, “Ẽn ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃,” i'ũmg̃u juy epe'e'e — io'e Jesus.gG— Sábado bima eyju ixeedakatkan Moisés ekawẽn mupubutbunap puxim. Sábado bima owebe iwãtaxipiat mu'ada buje bit, eyetakoma juk adi epe'e okay! “Ẽn jebodoydoy g̃u! Kapikpig̃ ẽn,” i eyju e'em owebe. “Ẽn Moisés ekawẽn mupubutbun,” i eyju e'em owebe. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ẽn,” i eyju e'em owebe — io'e Jesus.1[— “Wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ ag̃okatkat'it'it epetaypu'ag̃obixeedakat,” io'e Moisés kuyje. “Ikap'isuat epetaypu'ag̃obixeedakat teku Deus ebekit iap mubapuk am,” io'e Moisés kuyje. Jebodoydoyap kabia bima dak eyju ixeedakatkan Moisés ekawẽn mupubutbunap puxim — io'e.S— Jebodoydoyap kabia be wa'õbacaap ojomõg̃ pũg̃ em ma — io'e Jesus. — “Cũg̃ g̃u teku e'em,” i juk adi epe'e iboap co buje. “Sábado be kapikpig̃ teku,” i juk adi epe'e — io'e.Adeayũ Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo Deus eju kawẽnwẽnap'a beacayũ. — Akpidapi ẽn — io'e ip napa ma adeayũ Jesus pe. — Ka'ũma ma aoka ojuy — io'e ip Jesus pe. Itaybit g̃u ip osodop adeayũ Jesus aoka ojuy iam Jerusalém ka be powatwat.ucMoisés Deus ekawẽn cuk adi o'g̃uwẽnuwẽn eydobuyũ'ũm'ũm pe kuyje. Imẽnpit soat eyju kũyjobit g̃u iboap ekawẽn kay. Abu ey'in iboap ekawẽn kay kũyjobit? Ka'ũma ma! Eyju dak waoka ojuy. Apẽnpuye? — io'e Jesus.W'— Pũg̃pũg̃ayũ Deus a'õbi g̃u ijodiat mutaybitbin- -ja'õbi acã. Cũg̃ g̃u imutaybitbin ip. “Xipan omuwẽnuwẽn cuy epe'e,” i'e'em ip ya'ĩjojo'ibiyũ be. Warara'acayũ bit Deus a'õbi ijodiat mutaybitbin- -jemudocat a'õbi. “Xipan Deus muwẽnuwẽn cuy epe'e,” i'e'em ip. Icẽmãn e'em ip. Napa g̃u ip e'em.8i— Wa'õbi du eyxe õn eymutaybitbin? Pãm g̃uto Deus a'õbi? — io'e. — Deus bikuyap tag̃ jeku ojuyat itaybit je'e Deus a'õbi õn eymutaybitbin iam — io'e cebe ip.Z-— Wa'õbi g̃u õn adeayũ mutaybitbin- -omudocat a'õbi acã — io'e Jesus.s_Judeuyũ kukukayũ Jesus ekawẽn kay g̃u ip o'e. — Apẽnpuye dak sute itaybit? — io'e ip. — Wuymutaybitbin'ukat xe g̃u osunuy jemutaybinan. Cũg̃ g̃u cexe wuyjuyũ mutaybin am — io'e ip soat pe ig̃o'a beacat pe. ~Jesus o'ju Deus eju kawẽnwẽnap'a kay- -yabog̃at'a kay. Peta mug̃ẽg̃ẽm pima o'ju. Ig̃o'a beacat mutaybitbin osunuy. }  |  g{G (11-13) G̃ebuje Jesus o'jokudada ip Judeuyũ kukukayũ. Petatam pima o'jokudada ip.fzE Ebapũg̃ xet kap puje, Jesus o'ju peta kay. Soat eta'ũmpi ma o'ju. Iba'arẽm ma o'ju.~yu Jesus imẽn o'e jekitpitpiyũ be. O'jẽm ip ikitpitpiyũ. Jesus pit Galiléia eipi be osunuy pũg̃pũg̃ xet.x— Eyju ma peta kay epeju — io'e jekitpiyũ be. — Õn pit oju g̃u ig̃o epeta kay. Cũg̃ g̃u mabuk oju am — io'e Jesus.w'Deus kay'ũmayũ eykay g̃u itakoma ip. Okay bit itakoma jĩjã ip “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ eyju,” i õn e'em cebe ip puye — io'e.vve— Cũg̃ g̃u mabuk oju am peta kay — io'e Jesus. — Cũg̃ ma bit eyju am. Soat em cũg̃ ma eyju am.>uwJesus kitpityũ imẽn o'e itabut'ũm cekay buye.Ht — Iba'arẽm g̃u wuyju e'em xipan jewemuwẽn pin pima. Eju juy — io'e ip. — Ka'ũma buk ocejojojoiap cuy eg̃ubapuk — io'e ip. — Xipan jewemuwẽnat cuy soat pe — io'e ip.zsmG̃ebuje ikitpiyũ o'jekawẽn Jesus eju. — Ejẽm cuy ijocewi — io'e ip Jesus pe. — Judéia eipi kay juy eju — io'e ip. — A'õbacaap cuy ejomõg̃ a'õ kayayũ etabutpe ixeyũ be “Teku ya'õbaca jĩjã” i'e am — io'e ip.rJudeuyũ epeta wap osunuy. Cepetabog̃ cĩcã osunuy. Xijap mõg̃mõg̃'uk ip osodop. Xijap pe dopdom osodop ip ig̃o epeta bima.&q GIbocewi Jesus Galiléia eipi dag̃ oeku. Judeuyũ kukukayũ Judéia eipi be osodop ip. Ixeyũ Jesus aoka ojuy. Imẽnpuye Judéia eipi dag̃ o'ju g̃u Jesus.$pAGJesus Judas o'g̃uwẽn- -Simão Iscariotes ipot o'g̃uwẽn. Ixe Judas doze beayũ'in osunuy. Inaka Jesus ũm ojuy o'e cekay itakomaayũ be yaoka am.oF— Õn cuk eynaẽ — io'e Jesus. — Doze beayũ juk otaẽ — io'e. — Imẽnpit pũg̃ ey'in Satanás a'õkayan o'e — io'e.DnE— Ekay acã ocetabut — io'e. — Ocexe ẽn acã Deus emumudot — io'e. — Ocexe ẽn acã xipacat — io'e. — Ẽn acã ikẽrẽat ejukuk g̃u — io'e- -Simão Pedro o'e.m}D— Kariwa — io'e Simão Pedro. — Abu-eju kuka oceku? — io'e Jesus pe. — Ẽn acã apẽn itabucayũ yag̃uyisum jekukum iap ekawẽn muwẽnuwẽn ocewebe — io'e. — Ẽn acã Deus xe epesop iap ekawẽn muwẽnuwẽn ocewebe — io'e.lCJesus o'jekawẽn doze beayũ eju- -jeweju etaybitbinayũ eju. — Pãm eyju? — io'e. — Eyju dak tu eybu'un oweju? — io'e. ~m~a}||{{>zytwwwvv>uqttssarq=ptonnmmdll\kKjjii"ihh0gfeZeNddPcc:bMa```*__^s^]w\\[lZYYoXWW&VVjUULTaSS R(QbPPOyNMKK0JIHHHJGWEEDD CB}A@|?? >=<<pHY— Eyetaybit poma õn cum iam — io'e Jesus. — Eyetaybit tak apẽn iboce epeju iam — io'e.HG — Cum õn. Eydopdopap'a oyamuxipan eyajẽmjẽmap'am — io'e. — Eydakoy ocepit eydopdopap'a muxipan puje — io'e. — Onuyapka kay õn jeydujuxe. Onuyapka be epesop soat em — io'e.BF}— Ya'ade opop webay ka be uk'a- -ijodiacat dopdop'am — io'e. — Cum õn eydopdopap'a muxipan am. Icẽmãn õn e'em eywebe. Icẽm'ũm pima, iboam kajuk oce g̃u eywebe — io'e.AE }— Eyag̃uykorereren g̃u juy epesop — Jesus o'e onze beayũ be. — Eyg̃uycũg̃cũg̃ g̃u juy epesop — io'e. — Kuy eyetabut Deus kay. Okay dak cuy eyetabun epesop — io'e.D{ &— Ebu'u g̃u du e'ũ ãm ewebe opereap puxim? — io'e Jesus. — Icẽmãn õn e'em ewebe. Ebapũg̃ em “Jesus ejuat g̃u õn pit,” i napa ma ece'e. Sapokay ede awap imẽn ece'e — io'e. — G̃axĩn ma napa ma imẽn ece'e — io'e.Cw %— Kariwa — io'e ma'g̃uto Simão. — Apẽnpuye oju ba'ore ejuap kay g̃asũ? Ekay jĩjã õn. Obu'u g̃u we'ũ ãm owebe epereap puxim. Warara'acayũ “Jesus eju ejeku bima, jaokam oce'e,” i'e'em pima dak, jeiwat g̃u õn — io'e.)BK $— Kariwa — io'e Simão Pedro. — Poma ẽn cum? — io'e. — G̃asũ eyju ba'ore ojuap kay — io'e Jesus. — G̃uyjom pit epesot okay — io'e.nAU #— Eykukpin jewewekug̃ pima, “Teyũku Jesus ebekitkiyũ,” i je'e soat ijodiayũ — io'e.-@S "— Wara'an ma õn jeymutaybin g̃asũ bit — io'e Jesus. — Eykukpin cĩcã juk adi epesop oxe. Imẽnpuxim cuy eyju dak eykukpin ma epeyewekuk — io'e Jesus.C? !— Bekitkit — io'e. — Ibun g̃u og̃uy eyxe. Okudadam epeku. “Ojuap kay eyju ba'ore epesop,” i kuy oce Judeuyũ kukukayũ be — io'e. — Imẽn eywebe dak õn e'em — io'e.>{ — Owebe “Deus idip cĩcã” i'e buje, Deus tak e'em “Okpot idip cĩcã,” i. G̃axĩn ma imẽn je'e — io'e.n=U Judas cẽm puje, Jesus o'jekawẽn onze beayũ eju. — Soat wag̃o õn — io'e. — G̃axĩn ma oje'ũ. Odipap g̃asũ webay g̃ubapuk. Soat je'e “Jesus idip cĩcã,” i. “Deus idip cĩcã,” i we'ũap puye — io'e.<y Pão'a o'yabu Judas. Kurukoh. O'jẽm g̃ebuje bit. Warara'acat xewi o'jẽm. Xerewun. Cũh. Kabiok tag̃ o'jẽm. ;  :  (28-29) Tũybe Judas o'ju Jesus a'õbi wuyxat pum peta be wuyemumu'om iãn o'e ip pũg̃pũg̃ mesa watwatyũ'in. Tũybe Judas o'ju wuyedinheiro'in iũm ãm ibubut'ũmayũ be iãn o'e ip warara'acayũ ixeyũ'in. Jesus ekawẽn pa'arẽm o'e mesa watwat pe. 9 Pão'a bu buje, Judas Jesus kay oibu'un. Satanás a'õkayan o'e. — Dao ma juy ece e'e pinap tag̃ — Jesus o'e Judas pe.d8A — Minka'o be pão'a oyamuakõm — io'e Jesus. — Pũg̃ pe oyaũm. Ixe ma oũm okay itakomaayũ be — io'e. Kuruko. O'yabu. O'yamuakõm. Wũntok. Yadirem pima, o'yaũm Judas pe- -Simão Iscariotes ipot pe.{7o Jesus tẽg̃at wurũg̃'i o'ju Jesus kay iboap muwẽn ãm cebe. — Kariwa, abu sute? — io'e Jesus pe. 6 Simão Pedro jebum o'jewẽg̃wẽg̃ Jesus tẽg̃at pe. — “Abu eũm ekay itakomaayũ be?” i juy ece cebe — io'e.P5 Doze beayũ'inat xik'i osunuy Jesus tẽg̃ ma- -Jesus emumukukpinput.u4c O'jeakakak ip jewewekay. — Abu paxi kuka o'g̃ũm cekay itakomaayũ be? — i'e'em ip jewewebe ma.73g Iboam buje, Jesus ig̃uycũg̃ cĩcã o'e. — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — Ey'inat oũm okay itakomaayũ be — io'e ibapug̃ ma.)2K — Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e. — Wemumujuyũ kay itabucat okay dak itabut. Okay itabucat omudocat kay dak itabut — io'e Jesus doze beayũ be.%1C — Iboap muwẽnuwẽn õn eywebe waoka awap — io'e. — Imẽg̃ap ebapuk puje ibodi ma eyetabun epesop soat em wa'õ dag̃ õn e'em iap kay — io'e.N0 Soat pe g̃u eywebe iboap muwẽnuwẽn õn. Wetaybit cĩcã wemunaẽyũ ekukuam. Pũg̃ ey'in oũm okay itakomaayũ be waoka am. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Obiwag̃odada'ukat ma ikẽrẽm cĩcã okuk, i. Imẽn ibararak opop Deus ekawẽntup pe. G̃axĩn ma je'bapuk owebe ig̃odup ekawẽn puxim — io'e./w — Õn eykukukat. Inaka juk eyeiwuywuy oce. Jewebuywatwan cuy epesop obuxim. Jewebuywatwan pima, eycokcog̃ epesop.S. Eykukukat warara'acat puywatwan pima, eyju dak eybu'um g̃u juy epesop warara'acat puywatwat am. Eymujuat warara'acat puywatwan pima, eyju dak eybu'um g̃u juy epesop warara'acat puywatwat am — io'e.w-g — Õn eyeiwuywuy, eykukukat ma'g̃u õn. Eyju dak obuxim eybu'um g̃u juy epesop warara'acat puywatwat am. ,  — Õn eykukukat. Eymutaybitbin'ukat tak õn — Jesus o'e. — Inaka eyeiwuywuy oce warara'acat puywatwat'ukat co'i — io'e.+ — “Ẽn ocekukukat,” i eyju e'em owebe, “Ẽn ocemutaybitbin'ukat,” i dak. Cũg̃ ma eywebe iboam e'em — io'e.D* Ixeyũ i wuy buje, Jesus jeekabek o'g̃uõm waram. O'jepit ip mesa kay. Oabik ma'g̃uto jeweju etaybitbinayũ eju. — Eyetaybit g̃u du apẽnpuye õn eyeiwuywuy iam? — io'e Jesus.)1 Jesus kuy itaybit o'e abu oũm ixeyũ'in okay itakomaayũ be iam. Imẽnpuye: — Pũg̃ pit ey'in ikẽrẽat kug̃ mabuk jewebe — io'e.,(Q — Oajok'iat iokok g̃u- -iisu ma! — io'e. — Dao g̃u jajok waram. Jeiwuy acã — io'e. — Wuyjuyũ bewi Deus pe ikẽrẽat'uk puje, iisuat puxim ip. Deus kuy ikẽrẽat o'ju'uk eywebewi. Pũg̃ pewi bit ka'ũma. Ite ikẽrẽat kug̃ mabuk jewebe. Ixe iokokat puxim — io'e.' — Kariwa — io'e. — Wuiat g̃u esuiwuy — io'e. — Wa'a dak eyawuy — io'e. — Oba dak — io'e Simão Pedro Jesus pe.& — Ap! Wuiwuy g̃u juy ece- -pũg̃ em tak ka'ũma! — io'e Simão bit. — Eiwuy'ũm pima, obuerm g̃u eg̃uy — io'e Jesus.% — Hm hm. Etaybit g̃u buk apẽnpuye paxi ite wuiwuywuy iam — io'e Jesus Simão be. — G̃uyjom pit etaybit ece'e — io'e. $  Oajẽm Simão Pedro kay. Simão ibu'u o'e Jesus pe jeiwuy an. — Kariwa — io'e Simão. — Ẽn tu wuiwuy? — io'e.%#C Jeweju etaybitbinayũ i wuy am o'ju. Wa'e co'iat'a be idibi o'timõg̃. O'suiwuy koapat i. O'suisup toayam. Pereh. Wara'acat o'suiwuy. O'suisup. Pereh." Je'ũap muwẽnuwẽn pima, kirik'ãy, o'ãy. Jesus o'ãy mesa xewi. Jeekabek o'ju'uk. Kuruk. Toaya o'jat. Mũn. O'jomũn jekpu dag̃.2!] Soat em Jesus itaybit osunuy webay soat ja'õbacaap o'jomõg̃ owebe iam. Deus xewi ojot iam tak itaybit osunuy. G̃axĩn ma ocepit Deus kay iam tak itaybit osunuy.S  Jesus jekõnkõn o'e doze beayũ eju. Judas Iscariotes Jesus ũm ojuy o'e cekay itakomaayũ be. Ixe Judas Simão Iscariotes ipot osunuy. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbi Jesus ũm ojuy yaoka am.y m Jesus jebekitkiyũ kay jĩjã osunuy soat kabia ipi dag̃ pima. Jesus itaybit o'e g̃axĩn ma oje'ũ iam, g̃axĩn ma oceu webay kay iam tak. Eykukpin cĩcã oxe iap o'g̃ubapuk cĩcã jebekitkit pe je'ũ awap. Páscoa epeta ajẽm pima,=s 2— Deus ekawẽn tag̃ eyeku buje, eyag̃uyisum epeku ijodi. Deus xe epesop eye'ũ buje dak. Wetaybit iboam — io'e. — Owebe webay o'e'e iap acã õn e'em — io'e Jesus.A{ 1— Wa'õbi g̃u juk adi ojekukuku — io'e. — Owebe webay e'eap acã juk adi og̃uwẽnuwẽn eywebe. Wara'acat g̃u og̃uwẽnuwẽn eywebe. Iboap acã og̃uwẽnuwẽn — io'e.O 0— “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe,” i õn g̃u e'em okay'ũmayũ be, wa'õ kay'ũmayũ be dak. Warara'acat pit imẽn je'e ixeyũ be webay soat ce'ũ'ũayũ muyuap kabia be — io'e. — Deus acã “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe,” i je'e ixeyũ be. Imẽn Deus je'e cebe ip wekawẽn tag̃ g̃u ip puye — io'e Jesus.lQ /— Wa'ĩjo buje, kũyjobit'ũm wa'õ kay bima, “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe” i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe. Ijodi ojot “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe” i'e am g̃u adeayũ be. Adeayũ daxijo am acã ojot — io'e.dA .Ijodi juk ojot Deus ekawẽn eymutaybin am. Okay itabucayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ g̃u. Yag̃uyisum jeku ip — io'e. — Kabiok tag̃ jekuku'ukayũ buxim g̃u ip- -kabia dag̃ jekuku'ukayũ buxim acã — io'e.V% -— “Deus ipot teku” i'e'e'ukat “Deus o'g̃udot ijodi,” i'e'em tak.lQ ,G̃ebuje Jesus o'jekawẽn adeayũ be. — Okay itabucayũ omudocat kay dak itabut ip — io'e.nU +Deus mucokcok pin g̃u ip osodop- -ijodiat mucokcok pin acã. Fariseuyũ mucokcok pin ip osodop.zm *Ade Judeuyũ kukukayũ oitabun ip Jesus kay. “Jesus kay ocetabut,” i'ũmg̃u bit e'em oekuku ip Fariseuyũ buxim jeparara pibun. Jetabucap muwẽnuwẽn g̃u ip oekuku Fariseuyũ be ixeyũ mujẽmap puxim Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi.wg )Isaías'ũm iboam o'e kuyje Jesus soat podi ma idip iam itaybit puye. Imẽnpuye Jesus o'g̃uwẽnuwẽn.kO (Imẽn Isaías'ũm ekawẽn: Deus iteyũ adeayũ o'yag̃uymubabi'ũm, i. Imẽnpuye itabut g̃u osodop ip, Deus a'õbacaap co ma'g̃u ip, i. Itabut g̃u osodop ip Deus ekawẽn co ma'g̃u ip, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere g̃u ip, i. Itabut g̃u osodop ip Deus kay ixe be ikẽrẽat uk am cebewi ip, i. Imẽn Isaías'ũm ekawẽn.w 'Judeuyũ kukukayũ ibu'u o'e jetabut am Jesus kay, Isaías'ũm emudupmubararaktup e'eap puxim o'jebapuk cebe ip puye. &Imẽn cuk adi o'tupmubararak Isaías'ũm kuyje- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat'ũm: Kariwa, kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn ocekukuku adeayũ be, i. Imẽnpit itabut g̃u ip o'e ocekawẽn kay, i. Soat podi ma a'õbaca ẽn iap iba'arẽm o'e cexe ip, i. Imẽn ibararak opop tup pe. Itabut g̃u ip o'e Jesus kay apẽn kuyjeayũ Isaías'ũm ekawẽn kay itabut'ũmap puxim. %Soat em ma Jesus wuywebe i'e ba'oreat mubapukpuk'uk osunuy adeayũ etabun. Inaka ibu'u jĩjã ip osodop jetabut am cekay. $— Õn eyxe bima, eyetabun cuy epesop okay — io'e. — Eyetabun puje webekitkiyũm epesop. Kabia dag̃ jekuku'ukayũ buximayũm epesop. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ug̃ g̃u epesop. Eyag̃uyisum epeku — io'e. Jesus o'jẽm adeayũ xewi iboam e buje.ve #— Õn kabiaap puxim — io'e. — Ojot ijodiat mutaybin am Deus ekawẽn — io'e. — Darem ma ijodi og̃uy eymutaybinbin. Okay eyetabun cuy epesop eyetabun put pima. Eyetabun cuy epesop ipiatpi'ajojoap pe eyjuap puxim. Kabiok tag̃ jekuku'ukayũ itaybit g̃u poma oceju iam. Imẽnpuxim itabut'ũmayũ itaybit g̃u ipiatpi'ajojoap kay oceju iam — Jesus o'e.H  "— Moisés ekawẽntup e'em: Cristo je'ũ g̃u- -Deus emunaẽ, i. Soat em itabẽg̃ e'em, i. Imẽn Moisés ekawẽntup e'em — io'e ip ya'ĩjojo'ibiyũ. — Ẽn pit e'em “Soat wag̃o õn,” i, “Soat wag̃o subamuyu ip ce'ũ ãm,” i dak. Deus emunaẽ du soat wag̃o? — io'e ip Jesus pe.V % !Jesus iboam o'e imutaybin am ip osubamupaya ip korosa eju we'ũ ãm iam.   — Okay itakomaayũ omuyu korosa eju oaoka am — io'e. — Omuyu buje adeayũ itabut je'e okay — io'e Jesus ijoceat pe.I   — G̃axĩn ma Deus je'e soat pe okay itabut'ũmayũ be: “Eyju ikẽrẽat kug̃ oxe,” i. G̃axĩn ma itabut'ũmayũ kukukat a'õbacaap o'gu'ũm. Abu-kukukan je'e? Ka'ũma ma! — io'e.  G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ijoceat eju. — Ixe o'jekawẽn kabi kadiwi omukũyjo am g̃u- -eymukũyjo am acã — io'e Jesus.E  Adeayũ kacũg̃cũg̃'i osodop iboce. Tũybe o'jexirikxirik iãn o'e ip pũg̃pũg̃ ixeyũ'in. Tũybe Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn cebe iãn o'e ip warara'acat ixeyũ'in. — Bay — io'e Deus pe. — Edipap cuy eg̃ubapuk soat pe ijodiat pe “Deus idip cĩcã” i'e am ip — io'e jebay be. Deus o'jekawẽn kabi kadiwi g̃ebuje bit. — Odipap kuy og̃ubapuk cebe ip — io'e jekpot pe- -Jesus pe. — G̃asũ adeayũ e'em owebe “Soat podi ma edip,” i. Waram tak og̃ubapuk warara'acayũ be “Soat podi ma edip” i'e am owebe — io'e Deus.fE — Wag̃uybabi'ũm cĩcã oce — Jesus o'e jewebe ma. — “Bay, obuywan ece we'ũap puxim,” i du oce webay be? — io'e jewebe ma. — Ka'ũma! Imẽn g̃u juy oce cebe. We'ũ ãm ma ojot ijodi — io'e jewebe ma.,Q — Obikuyap tag̃ jeku ojuyat kũyjobin cuy wa'õ kay. Obikuyap tag̃ jekuku'ukat oxe ma jeenuy. Webay dak je'e cebe “Ẽn xipat oxe,” i — io'e Jesus.} — “Ocebu'u jĩjã ipiat'ajom,” i wuyju e'em pima, “Ocebu'u jĩjã oce'ũ ãm,” i dak, “Imẽnpuye ocekupinap tag̃ acã oceju,” i dak, ace'ũ. “Ocebu'u g̃u ipiat'ajom,” i wuyju e'em pima bit, “Ocebu'u g̃u oce'ũ ãm,” i dak, “Deus bikuyap tag̃ acã oceku,” i dak, wuyag̃uyisum aceku ijodi. Soat em Deus xe acesop wuye'ũ buje dak — io'e Jesus.1[ — Kadaida taida buje, ipi be atamõg̃ — io'e. — Tamõg̃ puje, tae'ũata jo'i tadop ipi be ma. Pũg̃ta ma tadop ipi be. Kadai aypan puje bit, ta'ade tadop kadai dag̃ — io'e. Imẽn Jesus o'jekawẽn je'ũãm, waram jetaicam tak, g̃uyjom ade tiwatwat itabut je'e okay iam tak.'G G̃ebuje Jesus o'jekawẽn xepxepayũ be. Adeayũ etabutpe o'jekawẽn ceweju ip. — Soat wag̃o õn — io'e Jesus. — G̃axĩn ma oje'ũ. G̃uyjom pit waram g̃uto ocetait. “Soat podi ma a'õbuyxi!” i je'e adeayũ we'ũap puye, waram g̃uto wetaicap puye dak — io'e Jesus.J  Filipe o'ju André mukũyjo am. — Gregoyũ Jesus co pin — io'e Filipe André be. Xepxem ip o'ju Jesus mukũyjo am. Oajẽm ip cekay. — Gregoyũ ejo pin — io'e ip Jesus pe.K O'ju ip Filipe eju kawẽn ãm. Ixe Filipe Betsaida ka bewiat osunuy. Galiléia eipi bewiat osunuy. O'ju ip Filipe be. — Tapu — io'e ip Filipe be. — Jesus co pin oceju — io'e ip.} G̃ebuje Gregoyũ Jesus co pin o'e- -Grécia eipi watwat. Adeayũ eju kuy oajẽm ip Jerusalém ka be peta mug̃ẽ ãm.    ~   }   |   {   z   y  txa (12-19) O'jojojo'ibiyũ Jesus e'eap o'g̃uwẽnuwẽn warara'acayũ be- -Jerusalém ka beayũ be. w  Lv (10-11) Ade Judeuyũ oibu'un paĩyũ kukukayũ a'õ kay kũyjobit am. Jesus a'õ kay acã kũyjobit o'e ip Lázaro'ũm waram o'g̃utait puye. Imẽnpuye o'jewawẽ ip paĩyũ kukukayũ.Yu+ G̃ebuje ade Judeuyũ o'ju Jesus kay. Jesus Betânia ka be omuy iap awẽg̃ o'yawẽg̃coco ip. Imẽnpuye ip o'ju Jesus com. O'ju ip Lázaro jom tak- -Jesus o'g̃utait'iat com- -waram o'jetait'iat com.t  — Soat em eybubut'ĩn iũm put epesop ibubut'ũmayũ be — io'e. — Owebe bit ka'ũma. Darem ma eyxe og̃uy — io'e.s — Ãg̃ cuy Maria jeenuy kaba'ũm — io'e Jesus Judas pe. — Ijudi o'timuxipan we'ũ awap ojebit mude'onaptim — io'e.br= Judas Iscariotes doze beayũ edinheiro mũn kug̃ oeku. Imũn pewi i'uk'uk'uk osunuy jewebe ma. — Apẽnpuye dak o'tideida g̃u? — io'e dinheiro kay pin puye. Itabotaidabotbot g̃u osunuy ibubut'ũmat kay.(qI — Apẽnpuye ig̃odi o'tideida g̃u dinheiro bu am? — io'e- -Judas o'e jebureyũ be. — 300 dinheiro isurũg̃at kuka tidei o'e! — io'e. — Tidei kajuk ag̃ũm ibubut'ũmayũ be — io'e Judas Iscariotes. (Pũg̃ dinheiro isurũg̃at pũg̃ kabia be wuyekapikaptei osodop).Qp Judas Iscariotes pit Maria o'g̃ukorẽm- -Simão ipot. Ixe Judas doze beayũ'in osunuy. Ixe Judas Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be g̃uyjom Jesus aoka am cebe ip. Ixe bit Maria o'g̃ukorẽm.o! G̃ebuje Maria tide'oati o'tibu. Ti'ade o'tibu. Nardo i tibutet osunuy. Tiwekoykeyati g̃u o'tinuy- -nardodi acã. Tideibog̃ cĩcãati o'tinuy. Puy. O'suiabi Jesus i. O'suisup jadam. Tide'okuati o'tinuy. Soat tag̃ o'e uk'a yabi de'o. De'ooooh. Imẽn o'e Maria ma.unc Marta puybit mõg̃mõg̃ o'e Jesus pe i'o am, doze beayũ be dak. Lázaro jekõnkõn o'e Jesusyũ eju.Dm  Jesus waram o'ju Lázaro kay- -waram g̃uto o'jetait'iat kay. Betânia ka be osunuy Lázaro. O'ju peta mug̃ẽ awap. Seis kabia kuka Páscoa epeta ip o'g̃uy'at. Oajẽm doze beayũ eju.:lm 9(-) — Jesus omuyku du peta kay? — io'e ip jewewebe. — Omuyku g̃u xe'e? — io'e ip. Deus eju kawẽnwẽnap'a be o'jekawẽn ip jewewebe adeayũ- -yabog̃at'a be.fkE 8 (56-57) Paĩyũ kukukayũ o'jekawẽn peta mug̃ẽg̃ẽayũ eju- -Fariseuyũ dak.Wj' 7Ade Judeuyũ o'ju Jerusalém ka kay. Peta mug̃ẽm ip o'ju. Ig̃o epeta bima apẽn Deus wuydobuyũ'ũm'ũm o'tujujẽm Egito eipi bewi iap kay g̃ebũm ip osodop. Soat ka dag̃wi o'ju ip Jerusalém ka kay. Peta mug̃ẽ awap o'ju ip jewemuisun am jebabi dag̃. — Jewemuisun puje, xipat acesop Deus xe — io'e ip jewewebe.oiW 6Imẽnpuye Jesus ibapug̃ g̃u oeku Judeuyũ kukukayũ etabun Judéia eipi dag̃. O'jẽm ibocewi. Wara'atka be o'ju- -Efraim ka be. Ibo ka uk'a'ũmat xe o'sukadop. Iboka be osunuy doze beayũ eju- -jeweju etaybitbinayũ eju.lhQ 5Imẽneju apẽn paxi Jesus aceyaoka iam jekawẽnwẽn oekuku ip jeweweju Judeuyũ kukukayũ. g 4Ixe je'ũ Judeuyũ e'ũ'ũap tieg̃. Warara'acayũ e'ũ'ũap tieg̃ tak je'ũ. Je'ũ Deus ebekitkiyũ be pũg̃ tag̃ ma jeku am.:fm 3Deus ibikuy osunuy Jesus e'ũ ãm soat e'ũ'ũap puxim. Caifás pit itaybit g̃u osunuy imẽn Deus ibikuy iam. — Xipat kuka o'e pũg̃ pe ag̃okatkat pe je'ũ ãm soat e'ũap puxim- -wuye'ũap tieg̃ — i juk o'e itaybit g̃u ma'g̃u.Caifás jag̃uy dag̃ g̃u imẽn o'e- -Deus ag̃uy dag̃ acã.&eE 2— Cũg̃ ma ixe ag̃okatkat e'ũ ãm. Xipat kuka o'e pũg̃ pe ag̃okatkat pe je'ũ ãm soat e'ũap tieg̃- -wuye'ũap tieg̃ — io'e- -Caifás o'e.@dy 1Caifás o'jekawẽn warara'acat eju- -jawẽwẽ'ukayũ eju. Ixe Caifás paĩyũ kukukat osunuy ixe koato be. — Eyetaybit'ũmãn! — io'e Caifás jeweju jewawẽwẽ'ukayũ be.lcQ 0— Apẽn kuka dak ace cebe ja'õbacaap mõg̃ap puxim? — io'e ip jewewebe. — Apẽn kuka dak ace adeayũ be jetabucap puxim? — io'e ip. — Itabut puje ip Jesus pe jekukukan je'e ip. Jesus pe jekukukan pima, Roma ka kukat jebekitkit kuka o'g̃udot wuykay — io'e ip. — Wuyka kuka ip o'sukamu'ũm. Deus eju kawẽnwẽnap'a dak kuka ip o'yamu'ũm. Soat ka dag̃ kuka ip wuymuypõg̃põg̃põg̃. Wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u kuka ajeku — io'e ip jewewebe.b# /G̃ebuje paĩyũ kukukayũ o'je'awero ip Fariseuyũ eju, jewãwẽwẽ'ukayũ eju dak. O'jewãwẽ ip jeweweju. — Apẽn kuka dak ace Jesus pe? — io'e ip jewewebe. — Wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ adeayũ etabutpe. Imẽnpuye ade itabut cekay — io'e ip.yak .Warara'acayũ bit o'ju Fariseuyũ kay. — Jesus Lázaro'ũm o'g̃utait waram — io'e ip Fariseuyũ be. `  -Imẽneju oitabun ip Jesus kay Judeuyũ ma- -Maria ejuacayũ ma- -adeayũ- -Jesus Lázaro'ũm o'g̃utait iap o'jojojo'iayũ ma.T_! ,Ce'ũ topibit o'jetait waram. O'jẽm witabikũy bewi. Soat tag̃ ijebit tag̃ imũnmũn mabuk oeku pag̃õm. Yamũnmũn mabuk oeku. — Eju'uk cuy pag̃o cebewi — io'e Jesus.O'ju'uk ip pag̃o.^y +Jebay eju jekawẽn epere buje, Jesus ya'õberen o'jewãwã Lázaro'ũm kay. — Lázaro, ejẽm cuy! — io'e.B]} *— Bay, soat em wekawẽn cocom ẽn — io'e. — Eweju õn kawẽnwẽn ijoceayũ be wa'ĩjo am- -ixeyũ mutabut am teku Deus emumudot iap kay — io'e Jesus Deus pe, jebay be.a\; )Ikũynomudip'a o'yamuwede ip ikũy etako bewi. Jesus o'jekawẽn Deus eju. — Bay — io'e. — Soat em ẽn wa'ĩjojom — io'e. — Imẽnpuye “Ẽn xipat cĩcã,” i õn e'em ewebe — io'e Jesus jebay be.[! (— “Okay etabut pima, Deus ja'õbacaap kuka o'jomõg̃ etabutpe,” i kuy oce ewebe — Jesus o'e. — Etabun cuy eg̃uy — io'e.8Zi '— Ikũynomudip'a juy epeyamuwede — io'e Jesus. — Kariwa, eyamuwedeat g̃u juy — io'e Marta. — Ig̃ẽm xeku opop. Ebadipdip xet opop witabikũy be — io'e.gYG &G̃ebuje Jesus o'ju witabikũy kay- -Lázaro'ũm muõmapkũy kay. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e. O'ju Marta eju, Maria eju, Lázaro'ũm cocoayũ eju dak. Yabog̃at'a o'yanuy wita'a ikũy nomudip'am. Ikũynomudip cem osunuy.,XQ %— Ita'ũm tũibit o'sutadada teku — io'e warara'acayũ ixeyũ'in. — Iba'ore g̃u du juk o'e cebe Lázaro mu'ada am ce'ũap puxim? — io'e ip jewewebe.kWO $— Ak'i cekay — io'e ip Judeuyũ. — Lázaro'ũm ikukpin cĩcã osunuy cexe — io'e ip.;Vq #Jesus o'tõn g̃ebuje bit. Ah. Wa. Imẽnpuye:{Uo "— Poce ixe'ũm epeg̃uõm? — io'e Jesus. — Kariwa, ejot puk — io'e ip. — Ejojo buk — io'e ip.1T[ !Maria o'tõn. Maria eju yajẽm'ibiyũ dak wawa osodop ip Lázaro'ũm cocom. Jesus ig̃uycũg̃ cĩcã o'e wawaayũ jojom. Tadaybotbot cĩcã ip cexe o'e wawaayũ.$SA Jay. Maria oajẽm Jesus kay. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap. — Kariwa — io'e. — Ẽn ijoce bima, okipit'ũm kajuk oe'ũ g̃u — io'e Maria.hRI Judeuyũ o'ju Maria nomuju- -Lázaro'ũm duk'a beacat- -iixĩt mug̃uycũg̃ap mu'ũm ojuyayũ. Ixeyũ etabixewi Maria o'jẽm jeduk'a bewi. Imẽnpuye o'jẽm ip ixe nomuju. Tũybe ite witabikũy be cum wa am iãn o'e ip.xQi Jesus ag̃oka be oexe g̃u mabuk. Wũy mabuk oeku. E dag̃ mabuk oeku. Marta be jedopabijukap pe mabuk osunuy.2P_ Maria o'ju Jesus dopabe e dag̃at topabe.IO  Jesus eju jekawẽn epere buje, Marta o'jepit jekibit tomuwã ãm. Ya'õapĩn ma Maria o'tomuwã uk'a beacat pe ja'ĩjojoap puxim. — Tũ'ũ — io'e. — Ejot puk — io'e. — Wuyekariwa omuyku jexem — io'e. — E dag̃ omuyku — io'e. — Enomuwãwãm — io'e jekibit pe, Maria be. — Ejot puk — io'e.-NS — Hm hm, wetabut, Kariwa — io'e. — Ẽn Deus emunaẽ oxe — io'e. — Deus ipot ẽn — io'e. — Ocemumuwiwi ẽn. Wetabut iboap kay — io'e Marta.zMm — Okay itabucat ce'ũ'ũayũ xe g̃u jeenuy- -Deus xe acã. Etabut tu iboap kay? — io'e Jesus Marta be.YL+ — Õn ma ce'ũ'ũayũ mutaicit'ukat — io'e Jesus. — Wa'õbi ce'ũ'ũayũ waram g̃uto jetait — io'e. — Okay itabucat e'ũ buje, waram g̃uto jetait. Soat em jeedop ip itait Deus xe — io'e Jesus.#K? — Wetaybit ixe'ũm waram jeu iam — io'e Marta. — Waram wuyeu buje, ixe'ũm tak jeu- -wuyebay soat ce'ũ'ũayũ muyuap kabia be — io'e Marta.RJ — Ekipit'ũm waram jeu ce'ũ'ũayũ xewi — io'e Jesus Marta be.I+ — Imẽnpit Deus emujoojuyjuy je'g̃ũm ewebe. Wetaybit iboam. Deus eju okipit'ũm peam ekawẽn puje, Deus jekawẽn a'ĩjojo — io'e.zHm Jay. Oajẽm Jesus kay. — Kariwa — io'e Marta. — Ẽn ijoce bima, okipit'ũm kajuk oe'ũ g̃u — io'e.G+ Jesus omuyku iap awẽg̃ Marta o'yawẽg̃tobuxik. G̃ebuje Marta o'ju Jesus dopabe. Jesus e dag̃ mabuk oeku. Maria bit jeduk'a be osunuy.wFg Lázaro'ũm ixĩtyũ mudiu ip o'e- -Marta, Maria dak. Ade ibureyũ ixeyũ mug̃uycũg̃ap mu'ũm ojuy ip o'e. E  aD;  (17-18) Jesusyũ oajẽm Betânia ka xe. Betânia ka Jerusalém ka etako o'sukadop. Ebapũg̃ kilometro o'sukadop Jerusalém ka bewi. Lázaro'ũm kay yajẽm awap oe'ũiap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik Jesus.4Ca — G̃a'a wuyju dak aju ceweju. Ãg̃ itakomaayũ wuyju dak wuyaoka Jesus aoka buje — io'e Tomé- -jebureyũ be o'e, xepxem ikap'ibit. O'ju ip Lázaro'ũm com.iBK — Oju g̃u cekay ce'ũ awap — io'e. — G̃asũ bit wa'õbacaap og̃ubapuk eywebe eymutabun am okay. Wa'õbacaap kay eyetabut cĩcã bima, ocokcok og̃uy. G̃a'a aju ixe'ũm kay g̃asũ bit — io'e doze beayũ be.}As Imẽnpuye Jesus ibapug̃ o'jekawẽn cebe ip. — Lázaro'ũm oe'ũ — io'e.Imẽn o'e ixeyũ mutaybit am.@ Jesus itaybit o'e Lázaro'ũm oe'ũ iam. Imẽnpit — Lázaro ixet — io'e cebe ip.Imenpuye tũybe Lázaro ixet iãn o'e ip 12 beayũ.P? — Kariwa — io'e ip. — Ixet pima, kuka o'je'ada — io'e ip.'>G Waram Jesus o'jekawẽn ceweju ip- -doze beayũ eju. — Wuybure, Lázaro opop ixet — io'e- -Jesus o'e. — Õn pit cum ixe muwurũg̃ ãm — io'e. =  <! (9-10) — Hm hm — io'e. — Wekapik put mabuk owebe. Pũg̃ kabia be doze hora kabiaham wuyju — io'e. — Ixima be cũg̃cũg̃at kuka o'at kabiok puye. Kabia dag̃ cũg̃cũg̃at pit kuka o'at g̃u kaxi imukabiaham puye. Imẽnpuxim Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukat je'ũ g̃u jekapikap mu'ũm'ũm pima. G̃a'a aju. Oaokam g̃u buk ip, we'ũap kabia oajẽm g̃u buk puye — io'e.';G — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip. — Iboceat abug̃ ojuy g̃axĩn ma wita'am- -Judeuyũ kukukayũ. Waram tak tu iboce eju pin? — io'e ip Jesus pe.: G̃ebuje Jesus o'jekawẽn 12 beayũ eju- -jeweju etaybitbinayũ eju. — G̃a'a bukto acepit Judéia eipi kay waram — io'e.9} Inaka Jesus xepxep xet osunuy jenuyap ka be iwãtaxipiat awẽg̃ tobuxik puje. O'ju g̃u buk Lázaro kay. Xet. Xet.]83 Jesus xe Marta ikukpin cĩcã osunuy. Maria dak ikukpin cĩcã osunuy, Lázaro dak. 7   6   (3-4) — Kariwa — io'e Jesus pe. — Lázaro iwãtaxipi jĩjã — io'e. — Exe ikukpinat iwãtaxipi o'e — io'e.75g G̃uyjom ixe Maria wuykukukat i o'suimude'on tide'oatim. Ixe o'suimupuruk jadam. Imẽn o'e jexe Jesus ikukpin cĩcã buye. Yawẽg̃tujowacat oajẽm Jesus kay. Jay.]4 5 Lázaro iwãtaxipi o'e. Maria kipit iwãtaxipi o'e- -Betânia ka beat. Imẽnpuye iixĩyũ Lázaro wãtaxipiap awẽg̃ o'yawẽg̃muju Jesus kay. Betânia ka watwat osodop ip- -Maria, Marta dak, Lázaro dak. 3 *(-) — João Batista ma wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk g̃u — io'e ip adeayũ jewewebe. — Imẽnpit ixe ag̃okatkat muwẽnuwẽn'uk osunuy ocewebe. Icẽmãn João ixe o'g̃uwẽnuwẽn — io'e ip.Imẽnpuye Jesus kay itabut o'e ip adeayũ.a2; ) (41-42) G̃ebuje ade ibo ka watwat o'tabun Jesus kay- -Jordãodi wĩnãbuayũ. 19 (Wara'at ka kay o'ju Jesus. Toktek. Jordãodi waram o'timudek. Jay. Oajẽm João Batista be adeayũ mubatisasan osunuy iatka kay. Wĩnãbu osunuy.s0_ 'Imẽneju Jesus daomũn ojuy ma'g̃uto ip Judeuyũ kukukayũ. Jesus pit o'jenapõn jenaomũnap puxim.I/  &— Wekawẽn coco am eyetabut'ũm pima, eyetabun cuy epesop wa'õbacaap mõg̃mõg̃ap coco am — io'e. — Eyetabun puje “Jesus ya'õbaca cebay a'õbacaap co'i,” i epe'e — io'e.M. %— Webay a'õbi'ũm pima, eyetabun g̃u juy epesop okay — io'e.g-G $— Õn ma Deus cuk onaẽ ijodiat taxijo am. Õn ma ixe omudot — io'e Jesus. — Apẽnpuye eyju napa ma e'em “Ekawẽnkẽrẽ Deus xe,” i, “Jewa'õca jojo'i oceju webay eju,” i õn e'em puye? — io'e Jesus., #— Deus ekawẽntup napa g̃u e'em- -pũg̃ em tak ka'ũma. Icẽmãn e'em. Wuyetaybit iboam — io'e Jesus Judeuyũ kukukayũ be.E+ "— Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Eyju dak Deus a'õbiayũ — io'e Deus kuyje, i. Deus kuyje o'e “Deus a'õbiayũ eyju” i jekawẽn muwẽn ãm taẽhẽ'ibiyũ be — io'e.w*g !— “Ekẽrẽ Deus xe, juk adi a'õbacaap ejomõg̃mõg̃ puye,” i'ũmg̃u oceju e'em ewebe — io'e ip. — “Ekawẽnkẽrẽ Deus xe,” i acã oceju e'em ewebe — io'e ip. — Ẽn ijodiat acã. Imẽnpit “Oceju jewa'õca jojo'i ma webay eju,” i napa ma ẽn e'em — io'e ip jetakoma pibun. — Imẽneju abug̃ ojuy oceju — io'e ip Jesus pe.%)C — Webay a'õbi juk adi wa'õbacaap ojomõg̃mõg̃ eyetabutpe- -ade ma — io'e Jesus. — Apẽnpuye dak eyju wabug̃ ojuy wita'am? — io'e Jesus.\(1 Iboap co buje, waram wita'a o'yabu ip Jesus abug̃ ojuy am Judeuyũ kukukayũ.B' — Jewa'õca jojo'i oceju webay eju — io'e Jesus.B&} — Webay ixeyũ o'g̃utabun okay weõhõyũ buximayũm. Warara'acat podi ma ja'õbacaap kug̃ webay. Abu-be ixeyũ uk put webay bui bewi- -weõhõyũ uk put? Ka'ũma be ma! — io'e."%= — Ixeyũ ag̃uymuisusun õn. Warara'acayũ bit ixeyũ ju'uk g̃u obui bewi- -pũg̃ tak ka'ũma. Soat em itait jeedop ip Deus xe je'ũ buje — io'e.I$  — Okay itabucayũ kũyjobit wa'õ kay ovelha jekukat a'õ kayap puxim — io'e Jesus. — Wetaybit ixeyũ e'eam. Wekawẽn tag̃ jekukum ip ovelha jekukukat a'õm itaybicap puxim — io'e.R# — Imẽnpit eyetabut g̃u wa'õ kay, okay eyetabut'ũm puye — io'e."} — Kuy juk adi ocewemuwẽnuwẽn eywebe- -ade em ma — io'e Jesus. — Imẽnpit eyetabut g̃u wa'õ kay — io'e. — Webay a'õbi wa'õbacaap ojomõg̃mõg̃ eyetabutpe — io'e. — Teku Deus emunaẽ iap mubapukpug̃ og̃uy eywebe — io'e. !     ?w  (22-24) Waram pima Judeuyũ kukukayũ o'ju Jesus kay. Jerusalém ka beayũ peta mug̃ẽg̃ẽm ip osodop Judeuyũ. Peta mug̃ẽg̃ẽm ip osodop apẽn kuyjeayũ Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yamudim iap kay g̃ebum am. Ihi bima peta mujurũg̃rũg̃'uk osodop ip. Jesus Deus eju kawẽnwẽnap'a etaybu dag̃ cũg̃cũg̃ o'e- -Salomão emuamuy'a etaybu dag̃. Oajẽm ip Jesus kay Judeuyũ kukukayũ. O'jekawẽn ip Jesus eju.   — Ibiõg̃buk kẽrẽat kukat pit imẽn cekawẽn pa'ore! — io'e warara'acayũ bit. — Apẽn kuka ibiõg̃buk kẽrẽat kukat ita'ũmat o'sutada? — io'e ip Jesus pe jededem. — Iba'ore itada am ibiõg̃buk kẽrẽat kukat pe — io'e ip.9k — Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ teku — io'e ip napa ma ade ixeyũ'in. — Imẽnpuye yukpidapi — io'e ip napa ma. — Apẽnpuye dak eyju ixe a'ĩjojom? — io'e ip.xi Imẽneju pũg̃ tag̃ g̃u ip Jesus ekawẽn o'g̃uwẽn- -wara'at tag̃tag̃tag̃ ma Judeuyũ kukukayũ.- — Obu'u we'ũ ãm pima, iba'ore kajuk o'e warara'acat pe bit oaoka am. “Ece'ũ” i juk o'e webay owebe. “Waram g̃uto etait ece'e,” i dak. Wukpiwatpi ma oje'ũ, webay ukpiwatpi dak. Wukpiwatpi ma waram g̃uto wetait oce'e, webay ukpiwatpi dak — io'e Jesus.!; — Oje'ũ okay itabucayũ e'ũap puxim. Waram g̃uto õn pit ocetait we'ũ buje. Imẽneju webay xe okukpin cĩcã obu'u'ũm puye we'ũ ãm — io'e.a; — Soat g̃u ovelha pũg̃ ekorara be. Imẽnpuxim soat ka dag̃acat itabut je'e okay — io'e Jesus. — Wa'õ kay je'e ip kũyjobit. Pũg̃ tag̃ ma ip jeku — io'e. — Soat ixeyũ kukan og̃uy — io'e Jesus.     (14-15) Ovelha kukukat puxim õn- -xipacat puxim — Jesus o'e. — Wetaybit webay. Webay dak itaybit õn. Imẽnpuxim õn tak wetaybit okay itabucayũm. Ixeyũ dak itaybit õn — io'e. — Obu'u g̃u we'ũ ãm okay itabucayũ e'ũap puxim — io'e Jesus.yk — Ibuywatwat'ukat jenapõnpõn dinheiro bum acã kapikpig̃ puye. Ibu'u ovelha kug̃, cexe ikukpin'ũm puye. 9~}|O{yzyyuy(xe=<;::v988065^4k322!100i/.Q->+*)(''3&%X$$#"! shn7+0Z,}h6 $Pl(fIImẽnpuye ixe Jesus o'jẽm uk'a bewi. Xerwun. O'ju Pilatos xe. Oajẽm adeayũ wap. Yabeat kug̃ mabuk osunuy- -widaohobune kug̃. Iekabek kug̃ mabuk osunuy- -iremrumg̃ug̃ũnat kug̃. — Ak'i juy epe'e — io'e Pilatos adeayũ be. — Ijoce ma ag̃okatkat — io'e cebe ip.e}Pilatos waram o'ju jeduk'a ekorara be. Judeuyũ kukukayũ kay o'ju. — Ak'i! — io'e. — Waram ixe otojocat eyetabixe am — io'e. — “Oxe bit ite ikẽrẽat o'jukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma,” i õn e'em eywebe — io'e Pilatos.tda— Ak'i! Teku Judeuyũ kukukat! — io'e ip Jesus waywayway am. Warara'acat ma ip o'topaokaka jebum.McJesus waywayway pin ip osodop. Jesus ijodiat kukat iap waywayway pin osodop ip. Imẽnpuye widaohobune o'subunemuwakẽn ip yabeam. O'jomõg̃ ip ya be ijodiat kukat a beat mõg̃ap co'i. Iekabek o'g̃uõm ip Jesus pe ijodiat kukat ekabek co'iat. O'g̃uõm ip iberenat- -iremrumg̃ug̃ũnat. O'g̃uõm ip iwaywayway am.b — Jesus cuy epeyukxabimupokupok wuyukxabimupokupokapxeem — io'e Pilatos sorarayũ be. O'yukxabimupokupok ip sorarayũ.`a9(— Ap! — io'e ip. — Ixe g̃u juy eg̃ujẽmat — io'e ip ya'õberen. — Barrabás pit eg̃ujẽmat — io'e ip. — Barrabás kay oceju! — io'e ip ya'õberen.(Ixe Barrabás jebureyũ aokakaxi osunuy).P`'— Páscoa epeta bima pũg̃ ma õn imujẽmjẽm'uk daomũnmũnap'a bewi jekpiwan ma ceku am. Eybikuy du owebe eykukukat mujẽm ãm jekpiwan ma ceku am- -Jesus mujẽm ãm? — io'e Pilatos.{_o&— Ka'ũmg̃u kawẽn icẽmat! — io'e Pilatos. G̃ebuje Pilatos Jesus eju jekawẽn o'jepere. O'jẽm ma'g̃uto jeduk'a bewi. O'jẽm jekawẽn ãm ma'g̃uto Judeuyũ kukukayũ eju. Akiju ip osodop. — Oxe ma ite ag̃okatkat ikẽrẽat o'jukuk g̃u. Pũg̃ em tak o'jukuk g̃u ma — Pilatos o'e cebe ip. — Cũg̃ g̃u kuka o'e wuywebe yaoka am — io'e.^{%— Ijodiat kukukat tu ẽn? — io'e Pilatos. — Hm hm. Ikukukat õn — io'e. — Kawẽn icẽmat muwẽn ãm okop ijodi. Kawẽn icẽmat muwẽn ãm okap. Kawẽn icẽmat kay kũyjobicayũ wekawẽn kay dak kũyjobit — io'e Jesus. ]$— Eybuxim g̃u õn ijodiacat kukukat — io'e. — Õn ijodiat puximan pima kuka adi webekitkit o'jewaokaka okay itakomaayũ eju. O'jewaokaka kuka adi ip Judeuyũ be obuap puxim. Imẽnpuye ijodiat a'õbi g̃u õn warara'acayũ kukukat — io'e Jesus.|\q#— Wag̃uy dag̃ g̃u! — io'e- -Pilatos o'e. — Judeu g̃u õn pit — io'e Pilatos. — Judeuyũ ma edojot okay. Apẽn ẽn tak ece ikẽrẽan? — io'e Jesus pe. — “Judeuyũ kukukat õn,” i du ẽn eẽm? — io'e Jesus pe.{[o"— Ag̃uy dag̃ tu iboam ẽn e'em owebe? — io'e. — Warara'acat ag̃uy dag̃ g̃u xe'e? — io'e Jesus.Zw!Pilatos oõm ma'g̃uto jeduk'a be. Jesus o'g̃udocat jewekay. — Judeuyũ kukukat tu ẽn? — io'e Jesus pe.,YQ (Jesus cuk adi o'e — Obamupaya ip we'ũ ãm — i. Itaybit'ũm pima Judeuyũ kukukayũ o'jekawẽn Pilatos pe kuy o'e'e iap co'i- -Jesus pe o'e'e iap co'i).X— Eyju ma juy epetujujẽm oxewi — io'e Pilatos. — Eyju ma juy ipiat epesupi'ajoat cebe eydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ — io'e. — Ap! — io'e ip. — Oca'õbi g̃u oceju ibamupaya ojuy ce'ũ ãm- -a'õbi acã — io'e ip Pilatos pe- -iecug̃ap pe.+WO— Hm hm — io'e ip. — Ocexe ma ite ikẽrẽat cuk adi o'jukuk. Ocedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u teku jekukum. Ẽn cuy ite eyaokaat — io'e ip.1V[Imẽnpuye Pilatos o'jẽm jeduk'a bewi. O'ju Judeuyũ kukukayũ eju jekawẽn ãm. — Jesus ikẽrẽat kug̃ tu eyxe? — io'e Pilatos Judeuyũ kukukayũ be.U Jesus o'tujujẽm ip Caifás tuk'a bewi ceweju jekawẽn epere buje. G̃ebuje Caifás Jesus o'tujowacat iecug̃ap tuk'a kay- -Pilatos tuk'a kay. O'tujowat ip kabia isum. Judeuyũ oõm g̃u iecug̃ap tuk'a be Pilatos Judeu'ũm puye. Tuk'a akiju ma ip osodop. Cedag̃ g̃u kuka o'e õm ãm Judeu'ũmat tuk'a be Páscoa epeta muy'an pima. Õm pima: — Wuyisu g̃u Deus xe — i kajuk o'e ip. — Peta xat o ba'ore wuywebe — i kajuk o'e ip.Imẽneju oõm g̃u ip iecug̃ap tuk'a be- -Pilatos tuk'a be.jTM— Õn g̃u- -warara'acat acã — io'e Pedro napa ma. G̃ebuje isum ma sapokay o'jede.RSWarara'acat o'jekawẽn Pedro be g̃ebuje bit. Ixe wara'acat paĩyũ kukukat puywatwat'ukat osunuy. Pedro emug̃uybu'uk badip osunuy. — Õn ma ejojo ig̃o eju kadaidip pe! — io'e wara'acat.wRgPedro jewewewem mabuk o'e daxa etakobe. Cũg̃'i osunuy warara'acayũ parakpe. — Ibakirikat eju etaybitbinat g̃u du ẽn? — io'e ip Pedro be. — Õn g̃u — io'e Pedro napa ma. — Ig̃o ejuat g̃u õn — i napa ma o'e. Q @Py (23-24) — Wekawẽn cũg̃'ũm pima, iboap cuy eg̃uwẽn soat pe, ijoceacat pe — io'e Jesus. — Wekawẽn cũg̃ ma bima bit, apẽnpuye dak ẽn odopaokaka? — io'e.QODeus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukat Jesus dopa o'topaokaka jebum cekawẽn co buje. — Imẽn tu ẽn kawẽnwẽn paĩyũ kukukat eju? — io'e. — Cedag̃ g̃u ẽn kawẽnwẽn! — io'e. N aM; (20-21) — Apẽnpuye ẽn e'em owebe ma “Apẽg̃ap ekawẽn ixeyũ eg̃utaybitbitbin?” i? Soat em ibapug̃ ma ijoceat og̃utaybitbitbin — io'e Jesus. — Adeayũ etabutpe og̃utaybitbitbin Deus eju kawẽnwẽnap'a be, yabog̃at'a be dak — io'e. — Iba'arẽm g̃u og̃utaybitbitbin- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. — Wemumutaybitbinyũ be juy ecekawẽn. “Apẽn eymutaybin Jesus?” i juy epe'e cebe ip — io'e. — Itaybit ip — io'e Jesus.FLG̃ebuje paĩyũ kukukat o'jekawẽn Jesus eju. — Eweju etaybitbinat e'eap cuy eg̃uwẽn owebe — io'e Jesus pe. — Apẽg̃ap ekawẽn ixeyũ eg̃utaybitbitbin? — io'e cebe.|KqKajuk kug̃ osunuy. Paĩyũ kukukat puywatwat'ukayũ daxanabõẽ o'tabõẽmusop jeweweam. Daxa etako be kacũg̃cũg̃'i ip osodop daxae o'om jewewewem ibuywatwat'ukayũ, sorarayũ dak. Pedro dak o'ju daxa etako be. Jewewewem ip osodop._J7— Jesus eju etaybitbinat g̃u du ẽn? — ayacat o'e Simão Pedro be- -xĩntabi wiwi'ukat o'e. — Ka'ũma — i napa ma o'e Simão Pedro. — Ceweju etaybitbinat g̃u õn — io'e napa ma jebuap puxim.;IoPedro bit uk'a ekorara exĩntabi xe osunuy. Oõm g̃u buk uk'a ekorara be. Warara'acat o'jepit korara exĩntabi be. O'jekawẽn xĩntabi wiwi'ukat pe- -ayacat pe. — Ãg̃ jeõm obure — io'e ayacat pe. — Xipat — io'e cebe. — Eõm cuy — iwiwi'ukat o'e Pedro be.Oõm uk'a ekorara be.VH%Simão Pedro o'ju Jesus nomuju. Warara'acat tak o'ju ceweju. Ixe dak onze beayũ'in osunuy. Ixe wara'acat ma Jesus eju oõm paĩyũ kukukat tuk'a ekorara be. Oõm paĩyũ kukukat itaybit cĩcã ixem puye.]G3— Xipat wuywebe ite ag̃okatkat aoka am wuymuy'ũ'ũap puxim — i juk o'e ixe Caifás Judeuyũ kukukayũ be. (24) Anás Jesus o'g̃ujuat Caifás kay- -paĩyũ kukukat kay. Ibõg̃bikirig̃ o'g̃ujuat.zFm Koam Jesus o'tujowat ip Anás kay. Ixe Anás Caifás tadop osunuy. Caifás paĩyũ kukukat osunuy ixe koato. E  Jesus o'jat ip Judasyũ, sorarayũ dak, sorarayũ kukukayũdak, Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ dak. O'subamukirik ip.D — Odaxijom g̃u juy paja kug̃! Ipiat osupi'ajo webay bikuyap tag̃- -kuyjeat ekawẽn tag̃ — io'e Simão Pedro be.vCe Iboap co buje, Simão Pedro jepaja o'ju'uk iyuk pewi. Kiririk. Paĩyũ kukukat puywatwat'ukat g̃uybu o'sug̃uybu'uk ig̃uybuikibi dag̃ pajam. Tẽg̃wũn. Iba'at kadiat g̃uybu o'sug̃uybu'uk. Ibuywatwat'ukat putet Malco i osunuy.rB] — Bay, juk eg̃utabun'iayũ jetabucap jepere g̃u- -pũg̃ tak ka'ũma — i juk Jesus o'e. Imẽnpuye — Ãg̃ cuy je'jẽm ip — io'e Judasyũ be jeweju etaybitbinayũ daomũnap puxim, ixeyũ be ipiat supi'ajoacap puxim).*AM— “G̃ebujeat ma'g̃u õn,” i kuy oce eywebe — Jesus o'e. — Õn ma eyju okudadam. Owejuayũ bit cuy epejat g̃u. Ãg̃ cuy je'jẽm ip — io'e. (b@=Waram ip o'e: — Jesus kudadam oceju — i. — Nazaré ka bewiat kudadam — i.=?s“G̃ebujeat ma'g̃u õn” i'e buje, soat ip o'jewede cexewi ajẽm ojuyayũ. O'at ip ipi ju Jesus ekawẽn co buje. Waram Jesus o'e: — Abu-kudadam eyju? — i cebe ip.>— Jesus kudadam oceju — io'e ip. — Nazaré ka bewiat kudadam oceju — io'e ip. — G̃ebujeat ma'g̃u õn — io'e Jesus.7=gJesus kuy itaybit o'e soan- -apẽn owebe je'bapuk iam. O'ju ajẽmayũ dopabe- -Judasyũ dopabe. O'jekawẽn ceweju ip. — Abu-kudadam epesot? — io'e- -Jesus o'e.<1Judas o'ju Jesus kay. O'ju kadaidip pe. O'ju sorarayũ eju, Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ eju dak. O'ju ip paĩyũ kukukayũ a'õbi, Fariseuyũ a'õbi dak. O'ju ip lamparina'a kukug̃ jebui be, jeba'ip kukug̃ tak, wexiktak kukug̃ tak. Oajẽm ip cekay- -Jesus kay.&;EAde em Jesus cuk adi oekukuku ibodip tag̃ doze beayũ eju. Imẽnpuye Judas itaybit osunuy ibodim Cedromtim. Judas Jesus ũm ojuy cekay itakomaayũ be.z: oJebay eju jekawẽn epere buje, Jesus o'jẽm Jerusalém ka bewi. Jeweju etaybitbinayũ eju o'jẽm. Kadidi dag̃wi o'ju ip- -Cedromti dag̃wi. Kadaidip o'tiptop kadidi wĩnãbu. Jesus o'ju ibodip pe onze beayũ eju. Oajẽm ip kadaidip kay.9y— “Webay xe eykukpin cĩcã,” i juk adi ocece cebe ip. Iboap og̃uwẽn cebe ip cewemukukpin am ip exe okukpinap co'i. Iboap og̃uwẽn cebe ip pũg̃ tag̃ ma weku am ceweju ip — io'e Jesus.Imẽn Jesus o'jekawẽn cĩcã jebay eju.~8u— Bay — io'e. — Soat em ẽn cũg̃ ma e'em. Ikẽrẽat ejukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Itabut'ũmayũ itaybit g̃u abu ẽn iam. Õn pit wetaybit cĩcã abu ẽn iam. Onze beayũ itabut cebay teku o'g̃udot ijodi iap kay — io'e.7— Exe okukpin cuk adi og̃uy ipi mujurũg̃ puje. “Wa'õbacaap co'i ẽn tak a'õbaca,” i juk adi ecece owebe. — Bay — io'e. — Onze beayũ juk adi eg̃utabun okay. Obikuy wuydopap pe ixeyũ dop am okpot wa'õbacaap co'i ya'õbaca iap co am — io'e.B6}— Pũg̃ tag̃ ma õn jekukum ixeyũ eju. Ẽn tak oweju pũg̃ tag̃ ma jekukum. Imẽneju pũg̃ tag̃ ma jekukum ip wuyekukuap co'i. Wuyekukuap co'i jekukum pima, itabut'ũmayũ itabut je'e ẽn ma omudocat iap kay. Deus xe wuykukpin apẽn jekpot ikukpin cexe iap co'i iap kay dak itabut je'e ip — io'e.5— Bay, a'õbacaap cuk adi ejomõg̃ owebe. “Ojo'i ẽn tak a'õbaca,” i juk adi ece owebe, Bay. Imẽnpuxim “Ojo'i eyju dak eya'õbaca,” i õn e'em okay itabucayũ be. Imẽn õn e'em cebe ip pũg̃ tag̃ ma ceku am ip wuyekukuap co'i — io'e Jesus.B4}— Bay, “Ixeyũ juy esubuywan pũg̃ tag̃ ma ip ceku am,” i õn e'em ewebe. Bay, pũg̃ tag̃ ma ẽn jekukum oweju. Õn tak pũg̃ tag̃ ma eweju jekukum. — Bay — io'e. — Obikuy wuyekukuap co'i ceku am ip. Wuyekukuap tag̃ jekukum pima, itabut'ũmayũ je'e “Deus Jesus emumudot,” i — io'e.N3— Onze beayũ beam acã g̃u õn kawẽnwẽn eweju, Bay. Warara'acayũ itabut je'e okay, ixeyũ omuwẽnuwẽn puye. Ixeyũ beam tak õn kawẽnwẽn eweju- -g̃uyjom itabunayũ beam — io'e.2y— Og̃e'ũn'ũn g̃asũ, oxe ixeyũ ikukpin puye. Ebikuyap tag̃ oje'ũ ixeyũ dak ebikuyap tag̃ ceku am — io'e.1— Ẽn cuk omudot ijodiat mutaybin am kawẽn icẽmãn. Imẽnpuxim ixeyũ og̃uju ijodiat mutaybin am kawẽn icẽmãn — io'e.01— Bay, ixeyũ juy eg̃uwexat soat em ebikuyap tag̃ jekuku'ukayũm. Ekawẽn cocoam cuy ip eg̃uwexat. Ekawẽn acã kawẽn icẽmat — io'e. /— Itabut'ũmat ekukuap puxim g̃u õn jekukum. Imẽnpuxim itabut'ũmat ekukuap puxim g̃u jekukum ip okay itabucayũ — io'e.P.— Bay, “Okay itabucayũ juy etujujẽm ipi dag̃wi,” i'ũmg̃u õn pit e'em ewebe. “Ixeyũ juy eg̃uxipan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat xewi,” i õn pit e'em ewebe — io'e.b-=— Ekawẽn cuk adi og̃uwẽnuwẽn cebe ip. Ekay'ũmat ekukuap puxim g̃u õn jekukum. Ixeyũ dak ekay'ũmat ekukuap puxim g̃u jekukum. Imẽnpuye ixeyũ kay itakoma o'e ip itabut'ũmayũ, ekay'ũmayũ — io'e.o,W — Bay, g̃axĩn ma'g̃uto ocepit ekay — io'e Jesus. — Ijoce bima bit õn kawẽnwẽn ewebe onze beayũ beam ixeyũ mucokcok am ocokcokap co'i. Obu'u icokcoksũ ãm ip. Obikuy icokcok cĩcã ãm ip ocokcokap co'i — io'e.]+3 — A'õbacaap cuk adi eg̃ũm owebe. Õn ixeyũ xe bima, a'õbi ma juk adi ag̃ og̃uy cekay ip itabucap epereap puxim. Ka'ũma ma ixeyũ'in oibu'un okay. Pũg̃ acã oibu'un- -jetabucap epereperemxi acã. Apẽn ixe jetabucap o'jepere iap ibararak opop Deus ekawẽntup pe. Ig̃odup ekawẽn tag̃ jetabucap jepere g̃asũ — io'e.m*S — Bay, soat podi ma a'õbaca. A'õbacaap cuk adi eg̃ũm owebe. A'õbacaap co'i wa'õbaca. G̃axĩn ma oajẽm ma'g̃uto ekay. Õn ma ipi dag̃ g̃u ojeku. Okay itabucayũ bit ipi dag̃ ip jeku. — Bay — io'e. — Pũg̃ em ikẽrẽat ejukuk g̃u. Imẽnpuxim ag̃ cuy eg̃uy ixeyũ kay cũg̃ ma ip ceku am wekuap co'i, ekuap co'i dak — io'e.) Soat okay itabucayũ ebekitkiyũ. Imẽnpuye webekitkiyũ dak ip. Adeayũ odipap cocom webekitkiyũ cũg̃ ma jekukum puye — io'e.E( — Bay, ixeyũ beam ma õn kawẽnwẽn eweju- -onze beayũ beam — io'e. — Itabut'ũmayũ beam g̃u õn kawẽnwẽn- -okay emumutabunyũ beam acã — io'e. — Ebekitkiyũ ixeyũ.c'?— Apẽn cuk adi ecece iap ma og̃uwẽnuwẽn soat pe okay itabucayũ be. Wa'õ kay ip osodop. Itaybit o'e ip icẽmãn Deus xewi Jesus osodot iam. Itabut o'e ip Deus ma Jesus o'g̃udot iap kay — io'e Jesus.N&— Itaybit ip g̃asũ a'õbi acã õn emuwẽnuwẽn iam — io'e.%5Jesus jekay itabucayũ o'g̃uwẽn jebay be g̃ebuje bit. — Pũg̃pũg̃ayũ juk eg̃utabun okay ipi dag̃ayũ'in — io'e. — Ebekitkiyũm osodop ip. Ixeyũ eg̃utabun okay. Ixeyũ itabucayũ be emuwẽnuwẽn ojekuku. Kũyjobit o'e ip a'õ kay — io'e Jesus jebay be.w$g— Bay — io'e Jesus. — Exe bima soat kabi beacat odipap mubapukpuk'uk ip osodop- -ekawẽn tojotjot'ukayũ. Ipi mujurũg̃ awap odipap mubapukpuk'uk ip osodop. Waram cuy odipap mubapukpug̃ ip jeenuy, exe wajẽm puje — io'e.)#K— Wekapikap cuk adi eg̃ũm owebe. Ipi dag̃ pima abu ẽn iap cuk adi og̃uwẽnuwẽn edipap mubapukpug̃. G̃asũ wekapikap og̃u'ũm — io'e Jesus.P"— Ẽn acã Deusat. Ka'ũmg̃u wara'at. Õn ma emumudot- -Jesus Cristo. Ijodiat yag̃uyisum jeku okay itabun puje, ekay itabun puje dak — io'e. — Soat em exe ma jeedop ip ce'ũ buje — io'e.3!_— Pũg̃pũg̃pũg̃ayũ juk eg̃utabun okay ipi dag̃ayũ'in. A'õbacaap cuk eg̃ũm owebe. Imẽnpuye okay itabucayũ yag̃uyisum jekukum wa'õbi — io'e jebay be.f  GIboam e buje, Jesus o'je'apũn kabi beat kay- -jebay kay. O'jekawẽn jebay eju. — Bay — io'e. — G̃axĩn ma oje'ũ. Õn ma ekpot. Odipap cuy eg̃ubapuk adeayũ be. Õn tak edipap cuy og̃ubapuk cebe ip — io'e.ve!— Itabut'ũmayũ ma ipiat supi'ajoat eywebe. Õn pit kuy Deus kay'ũmayũ kukat a'õbacaap og̃u'ũm. Imẽnpuye eya'õcam cuy epesop! Imẽn õn e'em eywebe eypararaap puxim. Eyag̃uykorereren g̃u, mũg̃'i oweju buye — io'e.:m — G̃axĩn ma bit epewatwatwat eydukã dag̃. Opere eyju eyaokaap puxim. Wag̃epũg̃ ma og̃uy opere buje. Imẽnpit odadaybot g̃u og̃uy, webay soat em oxe buye — io'e.5e— Eyetabut tu epe'e okay? — io'e Jesus.yk— Etaybit soan ma. Etaybit apẽn oceju jewag̃uyg̃uy iam. Ẽn ocemukũyjojom, “Apẽn ẽn e'em ocewebe,” i'ũmg̃u ma'g̃u oceju e'em — io'e ip. — Imẽnpuye “Deus xewi teku osodot,” i oceju e'em g̃asũ — io'e ip.5— G̃asũ bit ẽn iba'arẽm g̃u kawẽnwẽn ocewebe — io'e onze beayũ Jesus pe. — Ibapug̃ ma ẽn kawẽnwẽn g̃asũ bit — io'e ip.!— Icẽmãn webay xewi juk ojot. Ipi kay juk ojot- -ijodi. Oje'ũ. Ipi dag̃wi ojẽm g̃asũ. Webay kay juy ocepit — io'e Jesus.Q— Eyju dak cuy epejoojuy. Webay eyekawẽn ya'ĩjo, ixe xe eykukpin cĩcã buye. Webay xe eykukpin cĩcã, eyxe okukpin puye; “Icẽmãn Jesus osodot Deus xewi,” i eyju e'em puye dak — io'e. — Ibapug̃ owebe imuwẽn puje, obikuyap tag̃ cuy epejoojuy webay xewi. Õn acã g̃u webay xewi ojojuy eywebeam — io'e.N— Koap puk cuk adi ibapug̃ g̃u ocekawẽn eywebe — io'e. — Ijodiat mutaybitbinap ekawẽn acã og̃uwẽnuwẽn eywebe. G̃uyjom pit ibapug̃ ma webay ekawẽn og̃uwẽn eywebe — io'e._7— Obikuyap tag̃ epejoojuy g̃u buk. Pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. — G̃asũ bit cuy epejoojuy cexewi! — io'e. — Eyemuojuyjuy epejat. Ibu buje, eycokcoksũ g̃u epesop- -eycokcok cĩcã ma — io'e._7— Eybuywatwat'ukat ajẽm puje bit, ixe ma jeymutaybin — io'e. — Imẽnpuye “Ocemutaybin cuy ece,” i'ũmg̃u epe'e owebe ma — io'e. — “Ekawẽn pa'arẽm ocexe,” i'ũmg̃u dak epe'e owebe — io'e Jesus. — Icẽmãn õn e'em eywebe. Obikuyap tag̃ cexewi iojuyjuy bima, webay soat eyemuojuyjuy je'g̃ũm eywebe — io'e.PImẽnpuxim eyju dak. G̃asũ eyg̃uycũg̃cũg̃ oju buye. G̃uyjom pit waram eyjojom oce. Eycokcok cĩcã ma epe'e g̃ebuje bit. Abu-be eycokcokap mu'ũm put ixe kabia be? Ka'ũma be ma! — io'e.— I'it kam pima, ayacat ig̃uycũg̃ e'em je'it pibun. Je'it kap puje bit, ipiat kay g̃ebum g̃u e'em. Icokcok e'em je'it kug̃ puye. — Icẽmãn õn e'em eywebe. Wawa jĩjã juy epesop we'ũ buje — io'e. — Itabut'ũmayũ bit wa g̃u je'e. Darem ma eyg̃uycũg̃cũg̃ epesop. G̃uyjom pit eyg̃uycũg̃cũg̃ g̃u epesop- -eycokcok ã — io'e. — Eyg̃uycũg̃ap i'ũm — io'e. Jesus itaybit o'e teyũku “Apẽn tak ẽn e'em ocewebe?” i'e ojuy owebe iam. Imẽnpuye waram o'jekawẽn ceweju ip. — “Apẽn ẽn ocemutaybin pin?” i du eyju e pin owebe? — io'e Jesus. — “G̃axĩn ma eyju ojo g̃u,” i juk oce eywebe — io'e. — “G̃uyjom pitapit waram eyju ojo,” i dak cuk oce — io'e. — Wekawẽn pa'arẽm tu eyxe? — io'e Jesus.)— Apẽnpuye ite e'em “G̃uyjom pitapit waram eyju ojo,” i? — io'e ip. — Cekawẽn pa'arẽm cĩcã wuyxe — io'e ip jewewebe.— Apẽn ite e'em wuywebe? — io'e ip jewewebe jeweju etaybitbinayũ. — Ite e'em “G̃axĩn ma eyju ojo g̃u,” i. “G̃uyjom pitapit eyju waram ojo,” i — io'e ip. — “Imẽn je'bapuk webay kay oju buye,” i teku e'em wuywebe — io'e ip jewewebe.]3— G̃axĩn ma eyju ojo g̃u. G̃uyjom pitapit waram eyju ojo — io'e Jesus. — Webay e'eap tag̃ õn tak e'em. Imẽnpuye cuk adi ocece eywebe “Deus biõg̃buk wekawẽn g̃uwẽn eywebe,” i — io'e.l Q— Ixe obuyxim okuk. Itaybit wekawẽn je'e. Icẽmãn soat wekawẽn g̃uwẽn eywebe — io'e.e C — Ibiõg̃buk xipacat icẽmãn e'e'ukat. Ixe ajẽm puje soan kawẽn icẽmãn eymutaybin jeenuy. Ja'õbi g̃u ixe g̃uwẽn. Kuy o'ya'ĩjojoiap acã g̃uwẽn. G̃uyjom acejebapukiap tak g̃uwẽn eywebe — io'e.  — Ade mabuk õn imuwẽn pin eywebe. G̃asũ bit iba'ore eywebe eyetaybin am wekawẽn, eyg̃uycũg̃cũg̃ cĩcã buye — io'e.e C — Deus kuy o'e “Deus kay'ũmayũ kukukat soat em jeenuy ipiatpi'ajojoap pe- -Satanás,” i. Imẽnpuye “Ipiat supi'ajoat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be Deus,” i je'e Deus biõg̃buk — io'e Jesus.5 — Eyju ojo g̃u waram, Deus jewekay odujuu buye — io'e. — Imẽnpuye “Deus acã itaybit eymucũg̃ ãm,” i je'e Deus biõg̃buk — io'e.iK — “Soat eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i je'e, okay itabut'ũm ip puye — io'e Jesus.uc— Ixe dot puje, “Soat eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i je'e soat pe ipi dag̃ayũ be. “Deus acã itaybit eymucũg̃ ãm,” i dak je'e. “Ipiat supi'ajoat Deus ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be,” i dak je'e — io'e.`9Wepit'ũm pima, xipat g̃u kuka o'e eywebe. Wepit pima bit, xipat je'e eywebe. Wepit'ũm pima kuka eybuywatwat'ukat osodot g̃u. Oju buje bit ixe og̃udot eykay. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop ojuap kay — io'e.9mEyg̃uycũg̃cũg̃ cĩcã imẽn õn e'em puye.b=G̃asũ bit ocepit omudocat kay. Ka'ũma ma ey'in pit e'em owebe “Poma ẽn cum?” i.@yG̃asũ iboap muwẽnuwẽn õn g̃uyjom eyeg̃ebu am apẽn õn eymukũyjojo iap kay — io'e. — Warẽmtag̃ eykuk puje, “Imẽn kuka ip wuykuk,” i juy epe'e eyewewebe — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be. — Kuy bima a'g̃u eyxe ma og̃uy — io'e. — Imẽnpuye juk iboam g̃u õn eymukũyjo.T!— Ikẽrẽm jeykuk ip abu õn iam itaybit'ũm puye, abu webay iam tak.&E— Eykay itakomaayũ jeymuõmat g̃u Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Jeyaoka ip. Eyaoka buje, tũybe Deus bikuyap tag̃ wuyju jekukum iãn je'e ip — io'e.L — Imẽn õn e'em eywebe okay eyetabucap epereap puxim — io'e.3~_— Eyju dak cuy epesop omuwẽnuwẽn ijodiayũ be. Õn ijodiat mutaybitbin pima, oweju juk adi epekuku. Imẽnpuye juy epesop omuwẽnuwẽn g̃asũ bit — io'e.D}— “Ebiõg̃buk cuy eg̃uju okay itabucayũ kay,” i oce'e cebe- -webay be — io'e Jesus. — Ixe g̃udot eybuywatwat'ukan. Ixe icẽmãn e'e'ukat. Ixe ma omuwẽn eywebe — io'e.N|— Ixeyũ muwẽnuwẽn Deus jekawẽntup pe- -kuyatup pe: Ikẽrẽm'ũm a'g̃u ip ojukuk, i. Inaka ip oitakomãn okay, i. Itakoma ip okay ig̃odup ekawẽn puxim — Jesus o'e.{— Wa'õbacaap mõg̃mõg̃ cuk adi ojekuku soat etabutpe. Soat a'õbacaap podi ma wa'õbacaap mõg̃mõg̃ ojekuku. Okay g̃u bit ip o'e. Imõg̃mõg̃'ũm pima, “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe, okay eyetabut'ũm puye, wa'õbacaap mõg̃ap cocom ma'g̃u eyju,” i'ũmg̃u kajuk o'e Deus ixeyũ be. G̃asũ bit ikẽrẽat kug̃ ip cexe. Inaka itakoma jĩjã ip okay, webay kay dak — io'e.7ziOkay itakomaat webay kay dak itakoma — io'e.9yk— Ijodi oajẽm. Deus ekawẽn cuk adi og̃uwẽnuwẽn ixeyũ be. Wekawẽn kay g̃u bit ip o'e. Odot'ũm pima, “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe, wekawẽn kay'ũm puye ya'ĩjojom ma'g̃u,” i'ũmg̃u kajuk o'e Deus ixeyũ be. G̃asũ bit “Ikẽrẽat kug̃ g̃u oceju” i'e ba'ore cebe ip Deus pe.x— Eywebe ipiat supi'ajoat ip, eyju webekitkit puye. Eywebe ipiat supi'ajoat ip, omudocat kay itabut'ũm puye — io'e.Yw+— Kuy juk ocece eywebe iap kay g̃ebum cuy epesop. “Ikẽrẽm cĩcã ip wuyekariwa o'jukuk. Wuyju bit ikẽrẽm g̃u wuykuk ip,” i'ũmg̃u juy epe'e eyewewebe. Deus kay'ũmayũ ipiat o'supi'ajojoat owebe. Imẽnpuye eywebe dak ip jopi'ajoat. Yopĩt ma wa'õ kay ip osodop. Imẽnpuye dak eya'õ kay je'e ip yopĩt ma — io'e.kvO— Eyju Deus kay'ũmayũ kadi bima, eykay kuka ip o'e. “Teyũdaku wuykadiacat,” i kuka ip o'e. Imẽnpit õn eymuwe'uk Deus kay'ũmayũ xewi. Deus kay'ũmayũ kadi g̃u eyju. Imẽnpuye itakoma jĩjã ip eykay — io'e.vue— Deus kay'ũmayũ itakoma eykay. Koap pit okay itakoma ip osodop. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e.Ut#— Imẽnpuye “Xipan cuy epeyewekuk,” i õn e'em eywebe — io'e.#s?— Eyju ma onaẽ g̃u eykukan. Õn pit eynaẽ obureyũm. Õn cuk eymuju omuwẽn ãm warara'acayũ be imutabun am ip okay. Okay jetabucap jepere g̃u ip. Ibu'u g̃u ip je'e itabut am okay. Obikuyap tag̃ webay eju kawẽnwẽn pima, soat epejoojuyiat je'g̃ũm eywebe — io'e.erC— “Eyju oweju kapikpik'ukayũ ã,” i'ũmg̃u õn e'em g̃asũ eywebe. Kapikpik'ukat itaybit g̃u jekariwa e'eam. Webay owebe ie'eap pit og̃uwẽn eywebe soat. Iboap og̃uwẽn eywebe eyju obureyũ buye — io'e.Bq— Wa'õ kay kũyjobit pima, obureyũm epesop — io'e.Qp — Wuybureyũ e'ũap puxim wuye'ũ ãm wuybu'u'ũm pima, soat ijodiat je'e “Ak'i juy epe'e! Teyũxeku ibureyũ ikukpin cĩcã,” i. “Warara'acat podi ma ikukpin cexe ip,” i je'e ip — io'e.^o5 — “Oxe xipan eykukap puxim cuy xipan epeyewekuk,” i õn e'em eywebe — io'e.'nG — Iboap og̃uwẽn eywebe eymucokcok am. Wa'õcokcok cĩcã. Obu'u eywebe eycokcoksũ ãm. Obikuy eywebe eycokcok cĩcã ãm wa'õcokcokap puxim — io'e.Mm Webay a'õ kay õn kũyjobit. Imẽnpuye ocokcok soat em webay xe okukpin iap kay g̃ebum. Imẽnpuxim wa'õ kay kũyjobit pima, eycokcog̃ epesop Jesus xe ocekukpin iap kay g̃ebum — io'e.zlm — Eyju eykukpin cĩcã oxe webay xe okukpinap co'i. Eycokcog̃ cuy epesop Jesus xe ocekukpin iap kay g̃ebum.2k]— Deus bikuyap tag̃ eyju jekukum pima, soat ijodiat je'e webay be: “Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat,” i — io'e. — Itaybit je'e ip eyju webekitkiyũ iam — io'e.jMũg̃'i juy epeku oweju! Wa'õ dak juy kũyjobin epesop! Oweju eyeku buje, Deus soat epejoojuyiat je'g̃ũm eywebe — io'e. i— Mũg̃'i oweju jekum eybu'u bima, apẽn uvadip iwat ya'ũmatpune kukap puxim Deus tak jeykuk- -ya'ũmatpune xikap puxim. Wũn. Ibune xik puje ibunekaraw e'em. Ibune e'ũatpune mu'awerorom uvadip kukat. Aweroh. Ibunemupikupig̃ daxa be. Wũn. Pik. Hog̃. h — Uvabune buxim õn — i waram o'e Jesus. — Eyju ibune'ĩcatpune buxim. Obikuyap tag̃ jekukum pima, xipan ma epeku Deus xe. Mũg̃'i eyweju õn tak jekukum. Obikuyap tag̃ jekukum'ũm pima bit, ajo eye'e'eap xipat je'e Deus xe? Ka'ũma ma! — io'e.|gq— Mũg̃'i juy epeku oweju — io'e. — Oweju jekukum pima, õn tak eyweju mũg̃'i ojeku. Ibune'ĩcatpune uvabune be'ũm pima, kuka o'yajẽm g̃u uva'a. Imẽnpuxim mũg̃'i oweju eyeku'ũm pima, webay bikuyap tag̃ g̃u epeku — io'e.[f/— Webay kuy ikẽrẽat o'ju'uk eybewi, wekawẽn kay kũyjobit puye — io'e.%eCOkay itabucayũ ibune'ĩcat puxim. Webay bikuyap tag̃ jekum ibu'u'uayũ ya'ũmatpune buxim. Ya'a'e'ũm pima ibune'ĩcat uk'ug̃ tip kukat. Imẽnpuxim webay jebikuyap tag̃ jekum ibu'u'uayũ mujẽmjẽm itabucayũ xewi. Kadaidip iokokatpune xikxig̃ ya'ade i'e am. Imẽnpuxim webay itabucayũ mukũyjojom ixeyũ be ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Ixeyũ mukũyjojom big̃ ma jebikuyap tag̃ jeku am — io'e.Gd — Õn uvabune buxim — io'e Jesus. — Webay uvadip puxim.+cO— G̃a'a aju. Apẽn webay o'e owebe iap tag̃ õn jekukum, oxe ikukpin cĩcã buye. Itabut'ũmayũ og̃utaybin webay a'õ dag̃ õn jekukum iam — io'e.2b]— G̃axĩn ma Deus kay'ũmayũ kukukat omuyku — io'e. — Imẽneju buk eyweju õn kawẽnwẽn darem. Ixe wa'õbacaap mu'ũm pin. Imẽnpit itaybit g̃u — io'e.xai— Oju awap iboap muwẽnuwẽn õn eywebe. “Icẽmãn adi xeku o'e ocewebe,” i epe'e oju buje — io'e.&`E“Cum õn,” i juk oce eywebe — io'e. — “Waram tak eykay ocepit,” i juk oce. Iboap kuy epeya'ĩjojo. Webay kay õn cum. Wa'õbuyxi. Webay bit obodi ma ya'õbuyxi. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop cekay ojuap kay. Eyxe okukpin pima, eycokcog̃ kuka epesop ojuap kay — io'e. _— Itabut'ũmayũ be eyag̃uymukorerenapmu'ũm pa'ore. Õn pit wag̃uykorereren g̃u. Imẽnpuye eyag̃uykorerenap og̃u'ũm. Eyag̃uykorereren g̃u juy epesop ojuap kay. Eyg̃uycũg̃cũg̃ g̃u juy epesop — io'e. — Eypararam g̃u juy epesop — io'e.w^gWebay jebiõg̃buk g̃udot eykay. Obikuyap tag̃ g̃udot. Ixe eybuywatwat'ukat. Ixe xipat cĩcãat. Soan ma eymutaybin jeenuy. Ade ma õn cuk adi eymutaybinbin og̃uy. Ixe eybuywatwan jeenuy wekawẽn kay eyag̃uyba'ũmap puxim — io'e.7]i— Iboap muwẽnuwẽn õn eywebe eyxe bima.\+— Okay'ũmayũ bit kũyjobit g̃u wa'õ kay. Wa'õbi g̃u õn iboap muwẽnuwẽn eywebe- -webay a'õbi acã. Ixe juk omudot ijodi — io'e.0[Y— Wa'õ kay jeedop ip kũyjobin okayayũ — io'e. — Webay xe ixeyũ ikukpin je'e. Ojot ixeyũ kay webay eju. Soat em ixeyũ xe ocesop- -õn, webay dak — io'e.0ZY— Kariwa — io'e Judas — Apẽn tak ẽn iboam ocetaybin itabut'ũmayũ mutaybin'ũm pima? — io'e.(Iscariotes g̃u osunuy ixe Judas- -wara'at Judas acã).cY?— Wa'õ kay jĩjãayũ xe okukpin- -wa'õ kay kũyjobicayũ xe. Webay xe dak ixeyũ ikukpin je'e. Oxe dak ikukpin cĩcã oce'e. Abu õn iam ixeyũ og̃utaybin. Itaybit cĩcã je'e ip abu õn iam — io'e Jesus.WX'— Pũg̃ tag̃ ma õn jekukum webay eju. Eyju dak pũg̃ tag̃ ma jekukum oceweju. Oceju dak pũg̃ tag̃ ma jekukum eyweju. Eykay eybuywatwat'ukat ajẽm puje, iboap iba'arẽm g̃u je'e eyxe — io'e.Wy— G̃axĩn ma Deus kay'ũmayũ ojo g̃u. Eyju bit waram ojo. Eyag̃uyisum epeku, waram g̃uto wetait puye — io'e.eVC— Jeypere g̃u õn. Ocepit eykay — io'e. — Eyag̃uyag̃epũg̃ g̃u epesop — io'e.=UsItabut'ũmayũ be iba'ore ixe ekawẽn kay kũyjobit am. Ixe e'eap iba'arẽm cexe ip. Itaybit g̃u ip ixe e'eam. Eywebe bit ixe nuynuy. Imẽnpuye eyxe ixe e'eap ibapuk — io'e.hTI— Õn kawẽnwẽn webay eju. “Ibuywatwat'ukan cuy eg̃uju okay itabucayũ kay,” i oce webay be — io'e. — Ixe jebiõg̃buk g̃udot eykay eybuywatwat'ukan. Soat em ixe jeenuy eyxe. Icẽmãn eymutaybitbin jeenuy.JS — Eyxe okukpin pima, kũyjobin cuy epesop wa'õ kay — io'e.zRmEyju e'em owebe “Ebikuyap tag̃ cuy ece owebe,” i bima, soat eyemuojuyjuy og̃ũm eywebe — io'e Jesus.RQ — Eyju e'em owebe “Ebikuyap tag̃ cuy ece owebe,” i bima, eyemuojuyjuy og̃ũm eywebe- -soat og̃ũm eywebe — io'e. — Imẽnpuye “Ka'ũmg̃u Deus co'iat xipacat,” i je'e soat ijodiacat.-PS — Icẽmãn õn e'em eywebe. Okay itabucayũ wekukuap puxim jeku. Owebe Ja'õbacaap mõg̃mõg̃ap podi ma wa'õbacaap jomõg̃ ip, webay kay oju buje — io'e.RO — “Pũg̃ tag̃ ma oceju jekukum- -õn, webay dak,” i õn e'em eywebe. Eyetabun cuy epesop wekawẽn kay. Wekawẽn kay eyetabut'ũm pima, eyetabun cuy epesop okay wa'õbacaap coco am — io'e.ON — Pũg̃ tag̃ ma oceju jekukum- -õn, webay dak — io'e. — Filipe, eyetabut g̃u du iboap kay? — io'e Jesus. — Wekawẽn muwẽnuwẽn'uk g̃u og̃uy eywebe- -webay ekawẽn muwẽnuwẽn acã — io'e. — Pũg̃ tag̃ ma kawẽnwẽn oceju- -õn, webay dak. Wa'õbi g̃u õn jekukum- -webay a'õbi acã — io'e.{Mo — Pũg̃ xet g̃u og̃uy eyxe — io'e Jesus. — Eyetaybit g̃u buk tu abu õn iam, Filipe? — io'e. — Abu õn iam itaybicat itaybit abu webay iam tak — io'e. — Apẽnpuye ẽn pit e'em “Ebay juy ejojoat ocewebe,” i? — io'e.L!— Kariwa — io'e Filipe. — Ebay juy eg̃ubapuk ocewebe. Wuyebay juy ejojoat ocewebe. O'e kuka ocewebe ixe jo am — io'e Filipe.CK— Eyetaybit abu õn iam pima, eyetaybit kuka juk epesop abu webay iam — io'e. — G̃asũ bit kuy eyetaybit webay e'eam, apẽn cuk adi ocece iap epejojojo buye — io'e Jesus. b~}3||K{zxwvu=tsqqpEoUnmkk6jqihh9ge^dd#b baa_^]\[ZYYnYXtWWV@UrUATSRQPP NMLLYKK+JGI;GZFNDD.CBA@?>><998J77625#322 111110/..,, +L*)((l']&%C$L#"e"! ;uz{PpbGL / ~ s ;l/GYbs|_Itaybit osunuy Deus jemunaẽ g̃utait ce'ũap tomukadi iam. Imẽn Cristo mutaicap o'g̃uwẽn imutait awap. Imẽn o'e: Deus jemunaẽ biõg̃buk o'suiwat g̃u ce'ũ'ũayũ dopap pe, i. Ijebit oierep g̃u, i — io'e Pedro.j{MIxe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat osunuy. “Enaxeg̃ebit wemunaẽm je'e,” io'e Deus cebe. “Wemunaẽ soat kukukan je'e- -Israel eipi watwat kukukan,” io'e Deus cebe. Soat em Davi iboap ekawẽn kay g̃ebum osunuy.dzA— Tapupuyũ, ibapug̃ ma juy Davi og̃uwẽn eywebe — io'e Pedro jebadipyũ be. — Kuyje ma wuy'ajore'ũm oe'ũ- -ya'õbuyxiat'ũm oe'ũ. O'jomõg̃ ip witabikũy be. G̃asũ dak puk ixe'ũm mõg̃apkũy omuy ma.Ky Okukukat, waram adi ẽn omutait, i. Ẽn ma'g̃u omukũyjo soat em wetabẽg̃ og̃uy exe iam, i. Omucokcokcog̃ ece'e soat em exe og̃uy buye, io'e- -o'e Davi Deus a'õbi — io'e Pedro.5xc Okukukat, obiõg̃buk esuiwat g̃u ce'ũ'ũayũ dopap pe, i. Wetabut cĩcã iboap kay, i. Ẽn ojebit iwan g̃u ierepap puxim, õn xipat exe buye- -õn ekpot puye dak, i.1w[ Ocokcok cĩcã ma õn e'em, io'e. Soat em “Deus, ẽn xipat cĩcã oxe” i õn e'em, i. Wetaybit soat em exe og̃uy iam, i. We'ũ buje dak a'g̃u og̃uy ewiwim, i.Kv— Deus a'õbi Davi Jesus o'g̃uwẽn wuydobuyũ'ũm'ũm pe kuyje — io'e.— Imẽn Davi o'e: Okukukat, oparara g̃u, soat em ẽn ag̃ okay ibuye, soat em ẽn obuywatwan ibuye dak, i.puYDeus pit Jesus o'g̃utait waram. Ce'ũ buje Jesus o'g̃uyu ce'ũap pewi ibun topap puxim — io'e._t7— Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ Jesus o'jat. O'jat ip apẽn Deus ibikuy osunuy iap tag̃. Eyju ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be Jesus epesubamupayaat korosa be ce'ũ ãm- -Judeuyũ kukukayũ be.dsA— Israel naxeg̃ebitbit — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy wekawẽn kay — io'e. — Jesus cuy og̃uwẽn eywebe- -Nazaré ka bewiat. Ixe Jesus Deus a'õbi wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ oeku. Wuymucoatcoanap mubapukpug̃ oeku. Deus a'õbacaap mubapukpug̃ oeku. Eyetaybit iboam eyetabutpe ixe oeku buye — io'e Pedro adeayũ be.r% “Kariwa, odaxijom cuy ece” i'e'e'ukat ma Deus idaxijo, io'e Joel — io'e Pedro. — Imẽn Joel o'e Deus a'õbi — Pedro o'e.\q1 Kaxiepiat kabiok je'e. Kaxi ipakpuk je'e doy-buxim. Imẽn je'bapuk wuykukukat ajẽm awap, io'e Joel. Ixe ajẽmap kabia idip cĩcã je'e. Yajẽm puje ixe soat kukukan je'e- -ipi juacayũ kukukan, io'e Joel.p “I'e ba'oreat og̃ubapuk kabi be. Og̃ubapuk ipi juayũ ag̃uy mubabi'ũm ãm,” i'e'em, io'e. “Soat podi ma wa'õbaca iap og̃ubapuk adeayũ be,” i'e'em, io'e. “Doy jedoyebapuk. Daxa dak je'bapuk. Daxidig̃ tak jedig̃ebapuk,” i'e'em, io'e.-oS “Obiõg̃buk og̃uju obuywatwat'ukayũ kay- -ag̃okatkayũ kay, aoyũ kay dak,” i'e'em Deus, io'e Joel. “Imẽnpuye wekawẽn g̃uwẽn ip,” i'e'em, io'e.n+ “Ipi'ũm awap obiõg̃buk og̃uju eykay,” i'e'em Deus, io'e Joel. “Soat pe og̃uõm,” i'e'em, io'e. “Enaxeg̃ebitbit wekawẽn g̃uwẽn,” i'e'em, io'e. “Ag̃okatkayũ og̃uyxeyxey wekawẽn,” i'e'em, io'e. “Aypapayũ dak og̃uyxeyxey,” i'e'em, io'e.Nm— Apẽn Joel juk adi o'e'e iap tag̃ oceju eya'õm kawẽnwẽn g̃asũ. Soat a'õm kawẽnwẽn. Imẽn e'em Joel emudupmubararaktup- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup: Sl— Oceka'o'o g̃u. Tũybe ip ika'o'o iãn eyju e'em. Kaxicug̃ mabuk 9 horas acã. Kabiam pit oceju uva'abidi kõnkõn g̃u. Õn jeymukũyjo apẽnpuye oceju eya'õm ma kawẽnwẽn iam — io'e.ak;Kirik'ãy. Pedro o'ãy jekawen am je'awero'ibiyũ be. O'ãy onze beayũ eju. O'jekawẽn ya'õberen adeayũ be. — Tapupuyũ Judeuyũ, Jerusalém ka wat, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e Pedro.jjM — Ika'o'o ip — io'e ip napa ma warara'acayũ bit Jesus eju etaybitbinayũ waywayway am.1i[ Imẽn o'e ip yag̃uy'ũm puye. Yag̃uybabi'ũm'ũm o'e ip. — Apẽnpuye wuya'õm ip kawẽnwẽn? Ajom Deus wuymukũyjo ojuy? — io'e pũg̃pũg̃ ce'in ip.bh= — Pũg̃pũg̃ wuy'in Judeuyũ ma. Warara'acayũ ka'ũma. Ixeyũ etabucap co'i wuyju dak wuyetabut Deus kay — io'e ip. — Creta eipi bewi dak ajot, Arábia eipi bewi dak. “Deus soat podi ma ya'õbaca,” i'e'em ip itabucayũ wuywebe. “Soat podi ma xipat ixe,” i'e'em ip wuywebe. Wuya'õm ma kawẽnwẽn ip — io'e ip jewewebe.g% Frígia eipi bewi dak, Panfília eipi bewi dak, Egito eipi bewi dak, Líbia eipi bewi dak, Cirene ka bewi dak, Roma ka bewi dak — io'e ip.efC — Pártia eipi bewi ajot peta be, Média eipi bewi dak, Elão eipi bewi dak — io'e ip. — Mesopotâmia eipi bewi dak ajot, Judéia eipi bewi dak, Capadócia eipi bewi dak, Ponto eipi bewi dak, Ásia eipi bewi dak,!e;— Apẽntak soat wuyju wuya'ĩjojom- -bekin pima wuyju kawẽnwẽnap a'ĩjojom? — io'e ip. — Wuya'õm ma ip kawẽnwẽn! — io'e ip jewewebe.bd=Imẽnpuye yag̃uy'ũm ip o'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop — io'e ip. — Soat ijoyũ Galiléia eipi watwat ma — io'e ip. — Imẽnpit ja'õm g̃u kawẽnwẽn ip- -wuya'õm acã — io'e ip jewewebe.+cOIxeyũ a'õm ekawẽn co buje, soat ip o'ju cekay ip ya'ĩjom powatwat. Yag̃uy'ũm ip o'e itabucayũ soat a'õm kawẽnwẽn puye. Soat ip ja'õ ma o'ya'ĩjojo.b{Ade powatwat Jerusalém ka be osodop ip- -soat kaka dag̃wiayũ. Judeuyũ etabucap puxim itabut ip osodop Deus kay.(aIDeus biõg̃buk imẽn oõm soat pe cebe ip. G̃ebuje itabucayũ warara'acat'a'õm ma o'jekawẽn. Deus biõg̃buk a'õbi o'jekawẽn ip warara'acat a'õm.u`cDaxae jo'iat o'jebapuk cekay ip. Daxae jo'iat o'kop ceparakpe ip- -soat parakpe. Soat pe o'sueabik cebe ip./_WDeus biõg̃buk imẽn o'kop cekay ip. Kabi bewiata'õ o'ya'ĩjojo ip. Kabidoxixi a'õ buxim o'e kabi bewiat'a'õ. Kaxikxik'i osodop ip uk'a be. Soat ip o'ya'ĩjojo.^ +Deus biõg̃buk o'kop Jesus eju etaybitbinayũ kay. Pentecostes bima o'kop. Pentecostes i kabia butet osodop. Pentecostes ajẽm puje pũg̃ pe ma ip osodop awerom itabucayũ- -Jesus eju etaybitbinayũ dak- -doze beayũ. Judeuyũ petata'uk osodop ip Pentecostes kabia be._] 9G̃ebuje yabararukat'a o'yaxik ip pũg̃'in ip taẽ ãm. Imẽn itaybit ip o'e abu Deus o'taẽ iam. Imẽn Matias o'taẽ ip jeweju ip jeku am Judas'ũm tieg̃. Ixe Matias onze beayũ eju oekuku g̃ebuje bit.%\ EJudas'ũm oibu'un oceweju jeku am — io'e ip. — Oibu'un ekpot eju am. Jekapikap o'suiwat jejuap ka kay jeju am — io'e ip. — Abu g̃u xe'e ocetaẽ oceweju jeku am Judas'ũm tieg̃? Barsabás tu ocetaẽ? Matias g̃u xe'e? — io'e ip Deus pe.Imẽn o'jekawẽn ip Deus eju.o[ YG̃ebuje o'jekawẽn ip Deus eju. — Bay — io'e ip. — Etaybit apẽn oceju jewag̃uyg̃uy iam.DZ — José juy ataẽ — io'e pũg̃pũg̃ayũ. — Barsabás cuy ataẽ- -cũg̃ cĩcãat — io'e warara'acayũ Pedro be. — Matias cuy ataẽ — io'e ip warara'acayũ bit.Y   X   (21-22) Imẽnpuye wara'at'in cuy ataẽ oceweju ceku am ixe'ũm tieg̃. Wara'at'in cuy ataẽ wuykukukat Jesus waram o'jetait iap muwẽn ãm soat pe — io'e. — Jesus ocexe bima oceweju juk adi oekuku'iayũ'in cuy ataẽ — io'e. — João'ũm imubatisasan pima oceweju juk adi oekuku'iayũ'in cuy ataẽ- -Deus Jesus muyu buje kabi kay oceweju oekuku'iayũ'in — io'e.BW Imẽn e'em Salmo dup: Tuk'a juy yabibug̃, i. Ka'ũma ma juy je'e ya be, i. Wara'at tup imẽn e'em: Wara'at cuy jeenuy tũyap pe kapik am ixe dieg̃, i — io'e Pedro.EV — Soat Jerusalém ka watwat ce'ũap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip. Imẽnpuye ibo eipi butet Aceldama i o'subuteta ip ja'õm. (Aceldama ag̃okatkat toy o'toyjẽmiap ka iape wuya'õm).~U wImẽnpit ixe Judas Jesus o'g̃ũm itakomaayũ be. Dinheiro o'jat Jesus ũmap teim — io'e Pedro. — Ipi o'jat ixem dinheirom. Ig̃o eipi be o'jewag̃obua. Yabitorom o'at. O'je'ukedeg̃. O'tũnpujẽm ijebit pewi. Oe'ũ — io'e Pedro cebe ip.\T 3— Jesus ixe Judas o'taẽ kapik am oceweju — io'e. — Oceweju juk adi oekuku.RS — Okitpitpiyũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e. — Kuyje Davi apẽn Judas kuka o'e iap o'g̃uwẽn Deus biõg̃buk a'õbi. Ixe Davi ekawẽn ibararak opop Deus ekawẽn tup pe. Ixe Judas Jesus pu ojuyayũ o'tujowat cekay. G̃asũ o'jebapuk ibiat tup ekawẽn tag̃- -kuyatup ekawẽn tag̃ — Pedro o'e. R Awerom pima, Pedro o'ãy itabucayũ xewi. Ade jĩjã ip osodop Jesus kay itabucayũ. 120 osodop ip. Pedro o'jekawẽn ceweju ip.sQ aPũg̃ tag̃ ma ip jewag̃uyg̃uy osodop. Soat em je'aweroro'uk osodop ip Deus eju kawẽn ãm. Aoyũ dak je'aweroro'uk ip osodop ceweju ip. Maria cexe ip osunuy- -Jesus xi. Jesus kitpitpiyũ dak je'aweroro'uk ip osodop ceweju ip.kP Q O'jeawero ip uk'a be- -umat'abi be- -Jerusalém ka be- -kuy bima osodop ip iat'a be. Ibũrũ ma ibutet osodop ip; Pedro i, João i, Tiago i, André i, Filipe i, Tomé i, Bartolomeu i, Mateus i, wara'at Tiago i, Simão i, Judas i. Tiago Alfeu ipot osunuy. Judas Tiago ipot osunuy. Simão jeipi kay jĩjãat osunuy. Ibũrũ ma awerom ip osodop umat'abi be.'O I Jesus emumujuyũ o'jepit Jerusalém ka kay. O'jẽm ip co'a bewi- -Oliveira dip'a bewi. Oliveira dip'a Jerusalém ka tẽg̃ ma o'yanuy- -pũg̃ kilometro ma. N  — Tapupuyũ — io'e ip. — Apẽnpuye dak eyju jeapũnapũn kabi kay? — io'e ip Jesus emumujuyũ be- -Galiléia eipi bewiayũ be. — Deus Jesus o'tujowat eyxewi. O'g̃uyu kabi kay. Ceuap epejojojo. Jeuap puxim waram je'pit — io'e ag̃okatkayũ.nM W Kabi kay apũn pima ag̃okatkayũ oajẽm Jesus eju oekuku'iayũ kay- -xepxepayũ- -cesayrucayũ.HL   Iboap muwẽn puje, Deus Jesus o'tujowat jewekay. Ceweju etaybitbinayũ etabutpe o'tujowat. Ag̃ ip o'e cekay. Ceuap o'jojojo ip. Pa'ũm. O'jepa'ũm kabikerereat pe Jesus. Iba'arẽm o'e.K %Imẽnpit eywebe Ibiõg̃buk xipacat õm puje, Deus a'õbacaap kug̃ epekuku. Eya'õcam omuwẽnuwẽn epekuku soat kaka dag̃. Omuwẽnuwẽn epekuku Jerusalém ka watwat pe, Judéia eipi watwat pe dak, Samaria eipi watwat pe dak, wũyatka watwat pe dak — io'e.J — Eyetaybicap g̃u iboam — io'e Jesus. — Webay acã itaybit. Ixe ja'õbi ixeyũ'in eykukukan iap kabia o'g̃uweg̃ũn.:I oWaram Jesus emumujuyũ o'je'awero ip. O'jekawẽn ip Jesus eju. — Kariwa — io'e ip. — G̃asũ du ocebadipyũ'in ecejomuy ocekukukan- -Judeuyũ kukukan? — io'e ip.pH [— Kuy bima João ijodiat mubatisasan osunuy idibi be — io'e cebe ip. — G̃axĩn ma bit Deus biõg̃buk jajẽm eykay. Ibiõg̃buk xipacat jeõm eywebe — io'e Jesus.Jesus imẽn o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ eju.G Awerom pima Jesus o'jekawẽn g̃uto ceweju ip. — Epewatwat g̃u juy Jerusalém ka bewi — Jesus o'e. — Ijop ka ma epesop. Ibiõg̃buk xipacat ajẽmap pit cuy epejowiwi. Webay ixe g̃udot eykay apẽn eywebe juk adi ocece iap tag̃ — io'e.]F 5kabia ijodi oeku waram jetait puje. Ade em o'jebapukpuk jeweju etaybitbinayũ kay. Itaybit cĩcã ip o'e Jesus waram o'jetait iam, ade em ixe o'jojojo buye. — Deus soat kukukan je'e — io'e ixe cebe ip.E /Kabi kay jeu awap Jesus doze be o'taẽ ag̃okatkayũ. O'taẽ jeweju itaybin'ibiyũm. Taẽ'ibiyũ o'g̃utaybin Deus biõg̃buk a'õbi jeu awap. D  JESUS CRISTO EMUMUJUYŨ E'EAP EKAWẼN Teófilo, kuy bima livrodup otupmubararak ewebeaptum. Apẽn ijodi bima Jesus cuk adi o'g̃utaybitbiniaptup otupmubararak, apẽn ixe juk adi o'e'eiaptup tak. Soat iboap og̃ubararak kuyatup pe ewebeaptup pe.5CcAde jĩjã ma osunuy Jesus e'eap. Soat g̃u ixe e'eap o'g̃ubararak cemudupmubararaktup pe- -ijudup pe. Soat pit ixe o'e'e iap mubarararag̃ pima, apoce dak kuka atupmõg̃? Tup ade jĩjã ma kuka o'e ibiatup. O'e g̃u kuka ipi dag̃ wuywebe ibiatup mõg̃ ãm. Imẽn kuka o'e wuyxe.Ibũrũ ma. B  A  @  ?  > = (19-24) Imẽn Jesus apẽn Pedro je'ũ iam o'g̃ukũyjo. Apẽn Pedro Deus dipap g̃ubapukpuk iam tak o'g̃ukũyjo.<— Simão, icẽmãn õn e'em ewebe. Jaypan'isum ekpiwat ma jekuku'uk eg̃uy. Esay muõm puje, ekupinap tag̃ acã jekuku'uk eg̃uy. Aypa bima bit ecejebaepacũg̃ warara'acat pe ebamũn ãm correntebum. Warara'acat jedujowat edaobu'unap tag̃ — io'e Jesus.t;a— Simão — io'e Jesus waram. — Ebure du õn? — io'e.Ebapũg̃ em imẽn o'jekawẽn Simão eju. Imẽnpuye Simão ig̃uycũg̃ o'e Jesus e'eap kay. — Kariwa — io'e. — Etaybit soan. Etaybit õn ebure iam. — Wekawẽn cuy itabucayũ eg̃utaybin — io'e Jesus. — Xipan cuy ixeyũ ejukuk apẽn ovelha kukat jeõhõyũ kukap puxim — io'e. :— Simão — io'e Jesus waram. — Okukpin tu exe? — Hm hm, wekariwa — io'e. — Etaybit ebure õn iam. — Wekawẽn cuy okay itabucayũ eg̃utaybin — io'e. — Xipan cuy ixeyũ ejukuk apẽn ovelha kukat jeõhõyũ kukap puxim — io'e..9UG̃ebuje Jesus o'jekawẽn Simão Pedro eju- -João ipot eju. O'jekawẽn ceweju jekõn epere buje. — Simão — io'e Jesus. — Warara'acat kukpinap podi ma du okukpin exe? — io'e. — Hm hm, Kariwa — io'e Simão. — Etaybit ebure õn iam — io'e. — Wekawẽn cuy eg̃utaybin itabun'isuayũ — io'e Jesus. — Xipan cuy ixeyũ ejukuk apẽn ovelha kukat xipan jeõhõ'it'it kukap puxim — io'e. 8 W7' (13-14) Jesus pão'a o'yabu. Axima dak o'jat. O'g̃ũm cebe ip ixan.G6 — G̃a'a acekõn — io'e jeweju etaybitbinayũ be. — G̃a'a — io'e ip. — Abu ẽn? — io'e g̃u ma cebe.Itaybit o'e ip wuykukukat teku iam- -waram o'jetaitiat teku iam.25] Oõm kobe be axima bum. Ũrũ o'g̃uwekap. O'tujuu kapurũg̃ kay. Jay. Axima o'tojot. Ade osodop ũrũ be axima yobog̃at. 153 osodop ip. Inaka ũrũ o'jewek g̃u.p4Y — Axima'in epetojot- -g̃asũ epejat'iat'in — io'e Jesus cebe ip. — Hm hm — Pedro o'e.^35 Jay. Mug̃. Jesus o'jojojo ip. Axima yoyoy o'e daxa be. Pão'a kug̃ tak osunuy.@2yWarara'acayũ Jesus kay oajẽm kobe dag̃wi. Oajẽm ip ũrũ mupuxikpuxig̃ kobe ukpu bewi. Ade jĩjã osodop axima ũrũ be. Wũy g̃u ip osodop kapurũg̃ pewi- -100 metros acã.1{— Ak'i juy g̃okayku! Wuykukukat ma g̃oku! — io'e Jesus emumukukpinput Simão Pedro be. Simão Pedro jeekabek o'g̃uõm jekukukat topabe jejuam. Jeekabek kug̃ g̃u kapikpik'uk osodop ip. Tip. O'jetip iodi be dao ma Jesus kay jajẽm ãm.|0qTok. Ũrũ o'g̃uakõm ip jeba'at kadi. Ade o'jat ip axima. Ũrũ mupuxik pa'ore o'e cebe ip axima poxi pibun./%— Tapupuyũ — io'e Jesus cebe ip. — Peburũ axima epejat? — Ka'ũma ma — io'e ip. — Ocejat g̃u! Te'e ma oceku — io'e ip. — Eyba'at kadi ma ũrũ epeg̃uakõm — io'e Jesus. — G̃ebuje bit ade ma epejat — io'e. — Hm hm — io'e ip.:.mJesus o'jebapuk iodi wãbu be kabia buje. Imẽnpit teku wuyekariwa iap iba'arẽm o'e 7 beayũ xe. Itaybit g̃u o'e ip teku wuyekariwa iam. Wĩnãbu wi o'jewãwã cebe ip.-!— Cum puk õn axima bum — io'e Simão Pedro jebureyũ be. — Ha'a — io'e ip. — Oceju dak cum eweju ocexat pum — io'e ip. Ixima dag̃ axima bubum ojuy ip. Kobe be ip oõm axima bu pinayũ. Haham oeku ip. Imẽnpit o'jat g̃u ip. Te'e ma ip oeku. ,Ibũrũ ma ibutet osodop ip: Simão Pedro i, Tomé i, Natanael i, Zebedeu ipotpoyũ xepxep, warara'acayũ dak xepxep. Xepxem ikap'ibit i Tomé butet osunuy wara'at ibutet. Natanael Caná ka bewiat osunuy- -Galiléia eipi bewiat. Ibũrũ ma o'je'awero ip.|+ sG̃uyjom Jesus waram o'jebapuk jeweju etaybitbinayũ kay. Iodi xe o'jebapuk cekay ip. Iodi butet Tiberíades i osunuy. O'je'awero ip 7 beayũ ceweju etaybitbinayũ. Iodi xe o'je'awero ip. Pũg̃ em g̃u o'jebapuk ce'ũ'ũ'ibiyũ xewi jeu buje.*Pũg̃pũg̃ ã õn imubarararag̃ ijudup pe Jesus pe o'g̃ubapukpukiap. Iboap og̃ubararak eymutabut am Jesus Deus emunaẽ iap kay, Jesus Deus ipot iap kay dak. Iboap kay eyetabun pima, ixe a'õbi eyag̃uyisum epeku ijodi; eyetait epesop cexe eye'ũ buje dak. )Jesus ja'õbacaap o'jomõg̃mõg̃ jeweju etaybitbinayũ etabixe. Soat g̃u ya'õbacaap mõg̃mõg̃ap mubarararag̃ õn ijudup pe.(/— Etabut ojojom ẽn puye — io'e Jesus. — Warara'acayũ bit ojojo g̃u. Inaka itabut je'e ip okay. Icokcok cĩcã ma ip je'e — io'e.r']— Kariwa, wetabut ekay — io'e Tomé. — “Ẽn ma Deusat,” i õn e'em — io'e- -Tomé o'e.'&GJesus dao ma o'jeak Tomé kay. Ak'i o'e. O'jekawẽn ceweju- -Tomé eju. — Ak ece obubida kay — io'e Tomé be. — Tapoa kũybut cuy ejojojo obubida be — io'e. — Tapoa kũybut pe juy ebu esubumuõm — io'e. — Wa'õxatikat pe juy ebu esubumuõm itikatkũybut pe icẽmãm poro iam — io'e Jesus. — “Ixe'ũm waram o'jetait g̃u,” i'ũmg̃u juy ece — io'e. — Etabun cuy eg̃uy! — io'e.% xet kap puje Jesus eju etaybitbinayũ waram awerom osodop ip uk'a be. Tomé dak cexe ip o'e. Uk'a exĩntabi tomudipcẽm cĩcã osunuy. Jesus pit oõm ig̃o'a be. Onze beayũ kay waram o'jebapuk. — Kaba'ũm cuy epeyewekuk — io'e Jesus cebe ip.]$3Imẽnpuye warara'acayũ o'jekawẽn Tomé eju- -ceweju etaybitbinayũ. — Tapu, wuykukukat ma ocejojojo! — io'e ip. — Waram g̃uto o'jetait! — io'e ip. — Dapxi eyju! — io'e. — Wetabut g̃u oce waram ixe'ũm o'jetait iap kay — io'e. — Tapoa kũybut cocom'ũm pima, wetabut g̃u oce — io'e. — Tapoa kũybut pe osubumõg̃'ũm pima dak, wetabut g̃u oce — io'e. — Ya'õxatikat pe osubumõg̃'ũm pima, wetabut g̃u oce — io'e Tomé.# G̃ebuje Jesus o'ju Tomé kay- -jeweju etaybitbinat kay. Ixe Tomé doze beayũ'in osunuy. Xepxem ikap'ibit i ixe butet osunuy wara'at ibutet. Warara'acayũ eju g̃u ixe Tomé osunuy ixeyũ kay Jesus ebapuk puje. Jesus o'jojojo g̃u buk waram cetait puje.`"9— “Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi” i ey'e buje, ikẽrẽat ju'uk ixeyũ bewi — io'e. — “Deus ikẽrẽat ju'uk g̃u eywebewi” i ey'e buje bit, ju'uk g̃u ikẽrẽat ixeyũ bewi — io'e Jesus. !Jebido o'subidomuju cekay ip. Puw io'e. — Obiõg̃buk og̃uõm eywebe — io'e. — Xipacat og̃uõm eywebe — io'e cebe ip. -— Kaba'ũm cuy epeyewekuk — io'e waram Jesus. — Webay juk omudot ijodi. Imẽnpuxim õn tak jeymuju omuwẽn ãm ijodiat pe — io'e.taO'jewebumupaya cekay ip. O'jewa'õxamubapuk cekay ip. Icokcok cĩcã ma ip o'e jekukukat tobuxik puje.%CKabiog̃ pima Jesus o'jebapuk jeweju etaybitbinayũ kay. Ixe Domingo bima o'jebapuk cekay ip. Awerom ip osodop uk'a be. Cem ma'g̃u tomudipdip osunuy xĩntabi, Judeuyũ kukukayũ buxim iparara buye. Inaka Jesus o'jebapuk cekay ip. — Kaba'ũm cuy epeyewekuk — io'e cebe ip.5cMaria Madalena o'ju Jesus eju etaybitbinayũ kay. — Wuykukukat ojojojo! — io'e cebe ip. — Waram o'jetait! — io'e.Jewebe Jesus o'e'e iap o'g̃uwẽn cebe ip.W'— Obaixig̃ g̃u ece — io'e. — Webay kay buk oceu g̃u — io'e Jesus. — Eju juy okitpiyũ kay- -oweju etaybitbinayũ kay — io'e. — “Webay kay waram oceu- -eyebay kay,” i juy ece cebe ip — io'e. — “Wuyebay Deus oxe, eyxe dak,” i juy ece cebe ip — io'e Jesus Maria be. — Hm hm — io'e- -Maria o'e.— Maria! — io'e. O'jekorepẽn Jesus kay. — Raboni — io'e ja'õm- -Judeuyũ a'õm.(Raboni wekariwa iape).L— Tũ'ũ — io'e Jesus. — Abu-kay ẽn wa? — io'e cebe. — Abu-kudadam ẽn? — io'e. Tũybe sute kadaidip wiwi'ukat iãn o'e Maria cebe. — Okukukat'ũm kudadam õn — io'e. — Ẽn tu ixe'ũm etujujẽm? Poce ejomõg̃iap cuy eg̃uwẽn owebe! — io'e. — Õn ma oju ixe'ũm tujupit am — io'e.6eO'jekorepẽn imẽg̃ap e buje. Jesus cũg̃'i osunuy tõg̃pikadi. Jesus o'jojojo. Imẽnpit itaybit g̃u o'e ixem. O'jetabieba'arẽm ixem. Tũybe ija g̃u iãn o'e.c? — Tũ'ũ — io'e ip Maria be. — Abu-kay ẽn wa? — io'e ip. — Okukukat'ũm kay — io'e. — Okukukat'ũm o'tujupa'um ip — io'e. — Imẽnpuye õn wa. Wetaybit g̃u poce ip o'jomõg̃ iam — io'e.xi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ o'jojojo xepxepayũ- -kabi kadiwiayũ. Cesay irucat kug̃ ip osodop. Kaxikxik'i osodop ip Jesus'ũm osodopiap pe. Pũg̃ ixeyũ'in ya'a o'yadopiap pe osunuy. Wara'acat ixeyũ'in sui o'suidopiap pe osunuy.9k Maria Madalena bit waram o'ju witabikũy jom. Jay. Oajẽm. Ikũy jojom osunuy itabẽg̃ ikũy etakobe. Wa osunuy. O'je'atoro. Atoroh. Axih. Wa o'e. O'jetaburut ikũy be..W Xepxepayũ ma o'jepit jeduk'a be.J  Deus ekawẽntup imẽn e'em: Deus ixe g̃uyu ce'ũ'ũayũ xewi, i. Kuy bima ibodup ekawẽn cekawẽn pa'arẽm osodop cexe ip. G̃asũ bit ibapuk o'e Jesus eju etaybitbinayũ xe.LWara'acat tak oõm g̃asũ- -Jesus eju etaybitbinat- -Jesus emumukukpinput. Badi o'jeak. — Ak'i ece! Ka'ũmg̃u ijebit! — io'e jewebe ma. — Waram Jesus o'jetait! — io'e jewebe ma.RWara'at pag̃o o'tobuxik- -Jesus'ũm a dag̃ osodopiat. Yadag̃ osodopiat ijebit mũnmũnap epag̃o xe g̃u osodop. Wara'at pe ma osodop. Iekabek acã osodop ya'a o'yadopiat pe. Ka'ũmg̃u ijebit pit.  Kanomũm Simão Pedro oajẽm. Jay. Oõm witabikũy be Simão Pedro. Cereg̃. Bodiku pag̃o osodop irucat xipacat. Ibo o'jojojo.Atoroh. O'je'atoro ikũy kay. Etaburut. O'jetaburut. Pag̃o o'jojojo irucat. Ijebit mũnmũn o'jojojo. Imẽnpit oõm g̃u ikũy be.eCXepxem ma o'ju ip daudaum. Warara'acat pit dao ma o'jedau. Koap oajẽm witabikũy be. Jay.?yO'jẽm Pedroyũ jeduk'a bewi. O'ju ip witabikũy kay.: mO'jedau Pedroyũ kay. Oajẽm cekay ip. Pũg̃ ixeyũ'in Simão Pedro osunuy. Wara'acat Jesus emumukukpinput osunuy. Ixe dak Jesus eju etaybitbinat osunuy. — Wuykukukat'ũm o'tujupa'um ip witabikũy bewi — io'e Maria xepxepayũ be. — Poce xe'e ip ixe'ũm o'jomõg̃? Ocetaybit g̃u — io'e.q  ]Domingo bima Maria Madalena o'ju witabikũy kay. Kabiakabia'i bima o'ju. Kabiok ma bima buk o'ju. Ikũynomudip'a o'yajojo wita'a. Yabog̃at'a o'yajojo. Tũybe wuyjuyũ o'tujupa'um ijebit iãn o'e Maria. Yawede o'yadobuxik tomudip'a.u c*Sexta-feira osunuy. Sexta-feira bima jexat muxipanpan'uk ip osodop Judeuyũ Sábado bima i'o'ibin. Sábado bima jebodoydoy'uk ip osodop. Witabikũy ibamupayaap tẽg̃ ma o'sukũynuy. Imẽneju Jesus'ũm o'jomõg̃ ip ig̃okũy be.E )Kadaidip o'tiptop Jesus pamupayaap pe. Ig̃odip pe witabikũy o'sukũynuy- -wuyjuyũ'ũm'ũm muõmuõmapkũy. Ikũyisuatkũy o'sukũynuy. Ikũyisuatkũy be ce'ũat o'jomõg̃ g̃u buk ip.~ u(Xepxepayũ Jesus'ũm jebit o'jat- -José, Nicodemos tak. Imude'o'onap o'g̃uwedi ip pag̃o dag̃- -xipacat tag̃. Ijebit o'jomũnmũn ip ixem pag̃õm. Pereh. Imẽn ma Judeuyũ wuyjuyũ'ũm'ũm muxipanpan'uk ip osodop witabikũy be imuõm ãm.+'Nicodemos o'ju José eju. Imude'o'onap kug̃ o'ju. Ade ikug̃ o'ju- -45 kilo ikug̃. Iwekoykeyap osunuy imude'o'onap. Mirra'ip peati tiwekoykey o'e aloé'ip peati eju. Jesus'ũm jebit mude'o'on ojuy ig̃ẽmap puxim. Ixe Nicodemos kuy bima Jesus eju o'jekawẽn ixima be. 9&José o'ju Pilatos kay Jesus'ũm jebit mukopap ojuy korosa ejuwi. Arimatéia ka bewiat osunuy ixe. Jesus kay itabut osunuy. Ibapug̃ g̃u bit Jesus kay wetabut i'e'e'uk osunuy warara'acayũ be- -iba'arẽm mabuk. Ibapug̃ g̃u i'e'e'uk osunuy Judeuyũ kukukayũ buxim jeparara buye. — Jesus'ũm jebit mukop ojuy õn pit korosa ejuwi — io'e José Pilatos pe. — Ha'a — io'e Pilatos. — Esujebitmukop — io'e. José o'ju Jesus'ũm kay- -korosa ejuat'ũm kay. Ijebit o'g̃ukop korosa ejuwi. O'tujowat witabikũy kay.  %  $  #" (34-37) Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Ixe dao taodakat g̃u ip- -pũg̃tao dak ka'ũma, i. Tik. O'ya'õxamutik. Sorara Jesus'ũm o'ya'õxamutik obukaka'ukren. Wara'atup imẽn e'em- -Deus ekawẽntup: Ya'õxamutik'ibit kay jeakak ip wuyjuyũ, i. Kuyjeatup ekawẽn tag̃ o'jebapuk Jesus e'ũ buje- -Deus ekawẽntup ekawẽn tag̃. Jesus'ũm oe'ũiap o'jojojoiat ce'ũap o'g̃uwẽn ocewebe. Ocetaybit ixe icẽmãn e'em iam. Oceju dak Jesus'ũm e'ũap muwẽnuwẽn eywebe dak eyetabun cekay am.y!Sorarayũ oajẽm Jesus'ũm kay. — Kuy oe'ũ — io'e ip jewewebe. Imẽnpuye Jesus'ũmtao o'taodakat g̃u ip.3_ Imẽneju sorarayũ o'ju korosa ejuayũ kay. Wẽg̃. Pa. Koapatao o'taodakat ip korosa ejuatao. Wẽg̃. Pa. Wara'acatao dak o'taodakat ip- -Jesus eju ibamupaya'ibitao.QG̃ebuje Judeuyũ kukukayũ ibamupaya'ibit mukop ojuy korosa ejuwi. O'ju ip kawẽn ãm Pilatos eju- -iecug̃ap eju. — Ocebu'u jĩjã jebodoydoyap kabia be korosa eju ce'ũ'ũayũ nuy ãm — io'e ip. — Ibamupaya'ibit tao juy etaodakacat dao ma ce'ũ ãm — io'e ip Pilatos pe. — Ixeyũ'ũm'ũm cuy eg̃ukopat Sábado ajẽm awap — io'e ip Pilatos pe. Imẽn o'e ip sexta-feira buye. Kuyaje Sábado- -jebodoydoyap kabia. Judeuyũ xe petabog̃ cĩcã osunuy. Imẽneju ibu'u jĩjã ip osodop ixeyũ'ũm'ũm nuy ãm korosa eju Sábado bima- -jebodoydoyap kabia bima.}O'tikõn tibubuap pewi. Korotkorot'i. — Soat wekapikap og̃u'ũm — io'e Jesus.O'je'aetore. Jekpiwan ma oe'ũ.B~}Uva'abidi o'tinuy iboce wa'e jo'iat'a be- -tideibog̃'ũmati. Iboceat tibubuap o'g̃uakõm ig̃odi be. O'jomuy ip ip'abi be hissopo'ip abi be. Bẽg̃'i. O'yopmuyu Jesus pe tikõn ãm. }Jesus itaybit o'e soat wekapikap og̃u'ũm iam. — Obipuruk — io'e Jesus. Iboam o'e Deus ekawẽntup ekawẽn tag̃._|7— Tapu — io'e jemumukukpinput pe. — Oxi juy ejukuk g̃asũ exi kukap co'i — io'e Jesus. Ixe ag̃okatkat Jesus xi o'g̃uõm jeduk'a be g̃ebuje bit. Jesus e'ũ buje jexi kukap co'i ma xipan o'jukuk.A{{Jesus jexi o'jojojo. Doze beayũ'inat ixi xe osunuy. Ixe Jesus emumukukpinput osunuy. Ixe dak Jesus cocom o'e. — Tũ'ũ — io'e. — Teku jekuk g̃asũ jexi kukap co'i — io'e.[y/— Ibinũnpeat ag̃uwek g̃u juy — io'e ip jewewebe. — G̃a'a karatũg̃'a jo'iat'a ayaxik ipi ju. Ya'at puje pũg̃ ma je'jat. Ya'at puje wuyetaybit ace'e abu je'jat iam — io'e ip jewewebe. O'yaxik ip ipi ju. Deus ekawẽntup e'em- -kuyjeatup: Wesay o'g̃u'ẽ'ẽ ip jewewebe, i. Karatũg̃'a jo'iat'a o'yaxik ip obinũnpeat pu am, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup. Sorarayũ be yaxik puje Jesus ekabek pu am, iboaptup ekawẽn tag̃ ip o'e.x)Korosa eju Jesus pa mupaya buje sorarayũ cesay mu'ẽ'ẽ ojuy ip jewewebe. Cesay osodop ebadipdip. Sorarayũ dak ebadipdip osodop. Ibinũnpeat pit pũg̃ ma imug̃ẽg̃ẽ osunuy pag̃õm. Iinũmnũm g̃u ikug̃ osunuy. Soat iinũmnũm'ũmat kay o'e ip sorarayũ.aw;— Ap! — io'e Pilatos. — Otupmuwarurun g̃u juy wemudupmubararaktup — io'e.lvQImẽneju paĩyũ kukukayũ o'jekawẽn Pilatos eju. — “Teku Judeuyũ kukukat osunuy” iaptup g̃u juy etupmubararak, “ ‘Õn Judeuyũ kukukat,’ i juk adi o'e teku” iaptup acã — io'e ip paĩyũ kukukayũ.Uu#Iboaptup o'tupmubararak ip Judeuyũ a'õm, Romanoyũ a'õm tak, Gregoyũ a'õm tak. Jesus o'subamupayaiat ka Jerusalém ka tẽg̃ ma o'sukadop. Imẽneju iboaptup o'tupcoco Jerusalém ka be powatwatyũ.Tt!Pilatos tak taperadup o'tupmubararakat. O'tupmõg̃at korosa eju. Tupararakatup o'tupcoco ip kapkamayũ “Jesus teku,” io'e taperadup pe. “Nazaré ka bewiat- -Judeuyũ kukukat” io'e taperadup pe.FsIg̃o'a be sorarayũ Jesus pa o'subamupaya ip korosa jeje ipiju. Tag̃tag̃tag̃'i tapoam o'e ip. Ibubida be tapoa o'jomuy ip. Cẽh. Korosa o'g̃u'ag̃obucẽg̃ ip ipikũykũy be. Bẽg̃. Warara'acayũ be dak o'subamupaya ip korosa eju xepxepayũba. Wara'acat ceje o'subamupaya ip korosa jeje. Pũg̃ korosa o'jomuy ip ipikũykũy be Jesus ba'at kadi. Wara'at o'jomuy ip iba'ũg̃at kadi. Jesus ixeyũ parakpe osunuy korosa eju. Toro'ih.irKJesus o'jat ip. Ibocewi o'jẽm ip Pilatos duk'a bewi. G̃ebuje Jesus o'tujowat ip co'a kay. Wuyjuyũ'aririt'a i co'a butet osunuy. (Gólgota i co'a butet osunuy Judeuyũ a'õm). Korosa kug̃ o'ju Jesus. Jay. Oajẽm ip. qImẽneju Pilatos jesorarayũ o'tomuwã. — Ite juy epejat — io'e cebe ip. — Epesubamupaya korosa be — io'e cebe ip.ypk— Ite g̃u ocekukukat! i o'jede paĩyũ kukukayũ. — Ite juy eyaokaat! — io'e ip ya'õberen. — Ite juy eyaokaat — io'e ip. — Esubamupayaat korosa be ce'ũ ãm — io'e ip jetakoma pibun. — Eykukukatpa du osubamupayaat korosa be? — io'e Pilatos. — Pũg̃ ma wuykukukat — io'e ip. — César acã wuykukukat — io'e ip paĩyũ kukukayũ.Zo-Sexta-feira kaxicug̃ osunuy. Sábado emap kabia Judeuyũ jekaxipanpan ip o'e peta muy'an- -Páscoa epeta muy'an. — Ak'i juy epe'e — io'e. — Teku eykukukat — io'e Pilatos Judeuyũ kukukayũ be.cn? Pilatos waram Jesus o'tujowat jeduk'a eakiju. O'tujowat adeayũ wap iboap co buje. Pilatos oabik ibimãmãmãat ekawẽn coco'ukap pe. Gabatá i uk'a eakijuat putet osunuy. Gabatá wita'a mug̃ẽg̃ẽ iape wuya'õm.}ms Iboap co buje, Pilatos Jesus pa muwekap ojuy jĩjã o'e. — Jesus pa muwekap ojuy oce — io'e Pilatos jewebe ma. — Roma ka kukat itakoma soat kay- -“Õn ma ijodiat kukat,” i'e'e'ukayũ kay — io'e Judeuyũ kukukayũ Pilatos pe. — César itakoma cekay ip — io'e ip. — Ewebe ibamuwekap puje, César kuka itakoma o'e ekay dak — io'e ip Pilatos pe.l- — A'õbuyxi ẽn Deus cuk a'õbuyxian emuy buye — io'e Jesus. — Emuy'ũm pima, apẽn kuka ece owebe? Ka'ũma ma! — io'e- -Jesus o'e. — Ewebe oaokaan puje, ikẽrẽat kug̃ ece'e Deus xe. Ebodi ma bit ekay odojocat pit ikẽrẽat kug̃ je'e cexe — io'e.)kK — Ede pin g̃u du owebe? — io'e Pilatos. — Wa'õbuyxi õn. “Iteba juy epesubamuwekap,” i õn e'em pima, jebamuwekap ip. Ekupinap tag̃ eceku — io'e Pilatos. — “Epesubamupaya korosa be ce'ũ ãm,” i õn e'em pima bit, jebamupaya ip e'ũ ãm — io'e- -Jesus pe o'e.j Waram oõm jeduk'a be Jesus eju kawẽn ãm. — Apomawi ejot? — io'e Pilatos Jesus pe.Imẽnpit Jesus jededem g̃u.Zi-Pilatos iparara jĩjã ma o'e “Deus ipot õn,” i teku e'em iap tobuxik puje.ghG— Cũg̃ ma ocexe bit yaoka am cekawẽnkẽrẽ buye — io'e Judeuyũ kukukayũ. — “Deus ipot õn,” i juk adi o'e teku — io'e ip. — Imẽnpuye ocedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ oceju yaokam — io'e ip.^g5— Ite ba juy esubamupayaat korosa be ce'ũ ãm — io'e ip ya'õberen paĩyũ kukukayũ, Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ dak. O'jewãwã ip. Imẽn o'e ip Jesus co buje. — Ite ba juy esubamupayaat korosa be ce'ũ ãm — io'e ip ya'õberen. — Eyju ma juy epejat — io'e Pilatos cebe ip. — Eyju ma juy epesubamupaya korosa be — io'e. — Oxe bit cũg̃ g̃u wuywebe yaoka am. Oxe ikẽrẽat o'jukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. 'P}}4|-zzfxwvv ut*ssqqpPoMnn~n%mBlkjih@fdcbb%a`_^`]\[[NZ3YXoWVVUUTkSS QPON/MM LJIIGGAG5FhEhDGCB-A@->==321e0/-L-@-4,*+5*})('$\#" k8>#=kN ; SK]'2] Imẽnpuye ya'õxik ojuyayũ dinheiro o'g̃ũm warara'acat pe napaap muwẽg̃apteim- -Estêvão awẽg̃ mukẽrẽrẽnapteim. — “Estêvão cũg̃'ũma wuybadipyũ mutaybitbin,” i juy epe'e napa ma — io'e. — “Estêvão Deus muymuy,” i juy epe'e napa ma — io'e ip cebe ip.a; Deus biõg̃buk pit Estêvão mukũyjojom osunuy. Imẽnpuye ya'õxik pa'ore ip osodop.~ Pũg̃pũg̃ayũ bit Estêvão o'jomuymuy jĩjã Judeuyũ'in. Ixeyũ Judeuyũ je'aweroro'uk ip osodop je'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ce'aweroroap'a butet jekupinap tag̃ jekuku'ukayũ e'aweroroap'a i osunuy. Cirene ka bewi osodop ip ixeyũ Judeuyũ, Alexandria ka bewi dak. Cilícia eipi bewi ip osodop, Ásia eipi bewi dak. Estêvão a'õxik o'e ip ig̃o'a be.}/Estêvão wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ oeku Deus a'õbi. Adeayũ o'g̃ucoatcoan Deus a'õbacaap kug̃ puye. Deus Estêvão buywatwan osunuy.B|}Imẽneju adeayũ oitabun ip Jesus kay. Deus a'õ kay oitabun ip. Deus ekawẽn tag̃ oekuku ip. Ade jĩjã Jerusalém ka beayũ itabut o'e ip Jesus kay, ade Judeuyũ epaĩyũ dak.{/Jesus kay itabucayũ ixeyũ 7 beayũ o'tujowat Jesus emumujuyũ kay- -doze beayũ kay. Jesus emumujuyũ o'jekawẽn Deus eju ixeyũ beam- -7 beayũ beam. O'jewebumõg̃ ip yabi jeje. — Iteyũ juy ixat g̃u'ẽ'ẽ'ẽ itop e'ũ'ibiyũ be — io'e ip soat a'õpiju.sz_Doze beayũ ekawẽn kay o'e ip soat itabucayũ. Cekawẽn tag̃ e ojuy ip. G̃ebuje Jesus kay itabucayũ 7 beayũ o'taẽ. Ibũrũ ma ibutet osodop ip- -taẽ'ibiyũ butet: Estêvão i, Filipe i, Prócoro i, Nicanor i, Timom i, Pármenas i, Nicolau i. Estêvão Deus kay itabut cĩcãat osunuy. Deus biõg̃buk a'õ dag̃ jekuku'uk osunuy. Nicolau Antioquia ka bewiat osunuy. Judeu g̃u osunuy. Deus kay Judeuyũ etabucap puxim pit itabut osunuy. Ibũrũ ma ip osodop taẽ'ibiyũ. y — Oceju bit soat em Deus eju kawẽnwẽn'uk ocesop — io'e. — Soat em ixe ekawẽn imutaybitbin ocekuku — io'e ip.yxk— Imẽnpuye, tapupuyũ, 7 be ag̃okatkayũ'in ataẽ ixat mu'ẽ'ẽ ãm itop e'ũ'ibiyũ be — io'e ip. — Wuybadipyũ'in cuy ataẽ- -itabut cĩcãayũ- -itaybit cĩcãayũ- -Deus biõg̃buk a'õkay jĩjãayũ — io'e. — Ibiayũ ma ataẽ — io'e. — Ijop ocekapikap oceg̃ũm taẽ'ibiyũ be. Ixeyũ ma itop e'ũ'ibiyũ xat g̃u'ẽ'ẽ'ẽ — io'e ip.gwGImẽnpuye Jesus emumujuyũ soat itabucayũ o'tomuwã je'awero am. O'je'awero ip. Doze beayũ o'jekawẽn warara'acayũ eju- -Jesus kay itabucayũ eju. — Oceju Deus ekawẽn muwẽnuwẽn — io'e ip. — Ibo ma ocekapikap — io'e ip. — Xipat g̃u ocewebe Deus ekawẽn muwẽnap epere am itop'ũm e'ũ'ibiyũ xat mu'ẽ'ẽ ãm — io'e ip.Hv Pũg̃pũg̃ itabucayũ'in o'jemãmãmã ip jebureyũ kay. Jesus kayayũ big̃ ma oiacog̃. Soat ip Judeuyũ osodop. Grego a'õm kawẽnwẽn'uk osodop ip pũg̃pũg̃ ixeyũ'in. Hebraico a'õm kawẽnwẽn'uk osodop ip warara'acayũ. Ixeyũ parakpe osodop ip itop'ũm e'ũ'ibiyũ tadaybotbocayũ. Imẽnpuye pũg̃pũg̃ itabucayũ'in o'jemãmãmã ip jebureyũ kay. — Ocexat ũmũm g̃u ip ocewebe — io'e ip aoyũ itop'ũm e'ũ'ibiyũ. — Jewewebe acã ip imu'ẽ'ẽ'ẽm — io'e ip. — Dapxi eyju! Eywebe dak oceju iũmũm! — io'e ip warara'acayũ bit.Cu*Jesus o'g̃uwẽnuwẽn ip adeayũ be. “Jesus wuydaxijo am Deus emunaẽ,” i'e'e'uk osodop ip. Soat kabia Deus eju kawẽnwẽnap'a be imutaybitbin'uk osodop ip, jeduk'a be dak.t+)Ibocewi Jesus emumujuyũ o'jẽm jewewãwã'ukayũ yobog̃ayũ xewi. Icokcok cĩcã o'jẽm ip. — Deus xe ocekukpin cĩcã — io'e ip jewewebe. — Cedag̃ Deus xe ixeyũ ag̃okatkayũ be oce'ukxabiokakaan. Ipiat ocesupi'ajo Jesus kay ocetabut puye — io'e ip.Ns(Waram Jesus emumujuyũ o'g̃udocat ip. Sorarayũ be ip o'yukxabiokakaat ixee mug̃ẽg̃ẽm. — Jesus cuy epeg̃uwẽn g̃u warara'acat pe — io'e ip cebe ip.Waram o'g̃ujẽm ip jexewi.br='Deus a'õbi jekukum pima bit, iteyũ e'eap mu'ũm pa'ore wuywebe — io'e. — Iteyũ e'eap mu'ũm pin pima, Deus eju kuka jewaokakam ace — io'e Gamaliel. Gamaliel ekawẽn kay o'e ip jewewãwã'ukayũ yobog̃ayũ.q&— G̃asũ dak imẽn ma. Ka'ũmã ma juy ace'e iteyũ ag̃okatkayũ be. Ijodiat a'õbi jekukum pima, soat iteyũ e'eap tak i'ũm.3p_%— G̃ebuje wara'at ag̃okatkat tak osunuy. Ibutet Judas i osunuy. Galiléia eipi bewiat osunuy. Wuyeipi kukayũ jebekitkiyũ o'g̃uweg̃ũn ixeyũ kabia dag̃. Ade oeku ip ixe Judas eju. Ixe Judas'ũm tak oe'ũ. O'jepõg̃põg̃põg̃ ip ixe a'õ kayayũ. Soat oi'ũm ixe ekapikap — io'e./oW$— Kuy'ũm'ũm ma wara'at ag̃okatkat osunuy. Ibutet Teudas i osunuy. “Soat podi ma wa'õbuyxi,” i napa ma o'e'e warara'acat pe. Adeayũ ceweju oekuku ip- -400 beayũ. Imẽnpit wara'acat ixe Teudas o'yaoka. O'jepõg̃põg̃põg̃ ixe a'õ kayayũ. Soat oi'ũm ixe ekapikap — io'e.mnS#Gamaliel jebureyũ o'yawẽ. — Israel naxeg̃ebitbiyũ — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e. — Eyday'em'um cuy epesop! Xipan cuy iteyũ ag̃okatkayũ epejukuk. Eyag̃uysan cuy epesop — io'e./mW"G̃ebuje ag̃okatkat o'ãy- -jewawẽwẽ'ukat yobog̃at. O'jekawẽn jebureyũ eju. Ixe Fariseu osunuy. Moisés ekawẽn imutaybitbin'uk ip osodop Fariseuyũ. Ixe butet Gamaliel i osunuy. Ya'õbuyxi jĩjã osunuy soat xe jeka watwat xe. Imẽn o'jekawẽn jebureyũ be. — Taupuyũ — io'e. — Koam puk ip ag̃ujẽm — io'e. — G̃a'a acewawẽ — io'e. Jesus emumujuyũ o'g̃ujẽm ip jewewãwã ap'a bewi.xli!Iboap co buje jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ itakoma jĩjã o'e ip Jesus emumujuyũ kay. Yaokaat ojuy ip.*kM — Imẽnpuye oceju ixe e'eap muwẽnuwẽn eywebe. Ibiõg̃buk xipacat tak iboap muwẽnuwẽn. Deus jebiõg̃buk muõmõm ja'õkayayũ be — Pedro o'e.Hj — Deus a'õbi ixe ya'õbuyxian o'e g̃asũ. Imẽnpuye Deus xe omuy g̃asũ. Wuykukukan o'e Deus a'õbi. Wuydaxijojo'ukan o'e Deus a'õbi. Deus ibikuy osunuy Israel naxeg̃ebitbit pe ig̃uycũg̃ i'e am ikẽrẽat kug̃ puye. Ibikuy osunuy ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am cebe ip. Ibikuy osunuy ikẽrẽat uk am cebewi ip. Imẽnpuye Jesus wuydaxijojo'ukan o'e Deus a'õbi. Oceju dak ocetaybit apẽn Deus cuk adi o'e'e iam — io'e.Ji — Eyju ma Jesus epesubamupayaat korosa be. Eyju ma epeyaokaat — io'e. — Deus pit waram g̃uto ixe o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Wuydobuyũ'ũm'ũm tak itabut osodop ip Deus kay — io'e..hUG̃ebuje Pedroyũ o'jede cebe ip. — Deus a'õ kay juy oceju kũyjobit — io'e. — Ocewebe iwarum ey'e buje eya'õ kay g̃u oce'e Deus a'õ kay acã — io'e./gW— Kuy mo a'g̃u oca'õpurug̃ oce'e eywebe “Jesus cuy epeg̃uwẽn g̃u warara'acat pe,” i — io'e. — Eyju bit kũyjobit g̃u oca'õ kay — io'e. — Soat Jerusalém ka watwat mutaybitbin eyju. “Jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ Jesus o'yaokaat,” i'e'em eyju napa ma — io'e.fWaram Jesus emumujuyũ o'tujowat ip jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ be. G̃ebuje paĩyũ kukukat o'jekawẽn Jesus emumujuyũ eju.e1Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ kukukat o'ju Deus eju kawẽnwẽnap'a be Jesus emumujuyũ kay. O'ju jebekitkit eju- -yawiwi'ukayũ eju. Waram g̃uto Jesus emumujuyũ o'taomũn ip. Imẽnpit iparara ip o'e adeayũ be jaokaap puxim. — Oceju warẽmtag̃ iteyũ kug̃ pima, adeayũ kuka ocabug̃bug̃ iteyũ kay jĩjã ip puye — io'e ip jewewebe.Imẽnpuye xipan ip o'jukuk taomũnmũn pima.|dqAg̃okatkat tak oajẽm. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — io'e. — Epetaomũnmũn'iayũ Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be opop ip. Ig̃o'a beayũ mutaybitbin ip — io'e jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ be.pcYIboap co buje yag̃uy'ũm o'e ip jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ, paĩyũ kukukayũ dak, Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ kukukat tak, warara'acayũ dak paĩyũ yobog̃ayũ. — Apẽn o'jebapuk cebe ip? — io'e ip jewewebe. — Apẽntak ace'e g̃asũ? — io'e ip. — O'jẽm ip iap awẽg̃ jeawẽg̃epõg̃põg̃ soat ka dag̃ — io'e ip.xbi— Daomũnmũnap'a be g̃u ip Jesus emumujuyũ — io'e ip. — Daomũnmũnap'a exĩntabi cem cĩcã ocetobuxik — io'e ip. — Yawiwim mabuk ip osodop yawiwi'ukayũ. Kacũg̃cũg̃'i osodop ip xĩntabixixi weg̃ũn. Ocetomudip'uk. Ka'ũma ma ocetobuxik badi. Jesus emumujuyũ ocetobuxik g̃u — io'e ip ika kukukayũ be- -jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ be.FaDeus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ o'ju daomũnmũnap'a be. Jesus emumujuyũ o'tobuxik g̃u ip. O'jepit ip paĩyũ kukukat pe. Te'e ma o'ju ip Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ.G`Deus tojotjot'ukat ekawẽn co buje Jesus emumujuyũ kawẽn idipat o'g̃uwẽn yabog̃at'a beayũ be. — Jesus kayayũ yag̃uyisum jekukum — io'e ip imukũyjojom.O'ju ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Kabia'isum ip o'ju. Kawẽn idipan ip ig̃o'a beayũ o'g̃ukũyjojo. Iboam e'em pima jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ te'e ma Jesus emumujuyũ o'g̃udocat jewekay daomũnmũnap'a bewi. Tũybe daomũnmũnap'a be ma ip opop iãn o'e ip. Paĩyũ kukukat o'je'awero jebureyũ eju. Judeuyũ kukukayũ o'tomuwã je'awero am- -Israel naxeg̃ebitbit kukukayũ, aypapayũ dak. Ixeyũ ag̃okatkayũ jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ ip osodop. — Jesus emumujuyũ juy epeg̃ujẽm daomũnmũnap'a bewi — io'e ip te'e ma Deus eju kawẽnwẽnap'a wiwi'ukayũ be. — Epetojot ip ocekay — io'e ip te'e ma.D_— Deus eju kawẽnwẽnap'a be juy epeju- -yabog̃at'a be — io'e Jesus emumujuyũ be. — Jesus kayayũ yag̃uyisum jekukum iam cuy ig̃o'a beayũ epeg̃ukũyjo. Soat em Deus xe jeedop ip je'ũ buje iam cuy ip epeg̃ukũyjo. Soan cuy ip epeg̃ukũyjo — io'e cebe ip. — Imẽn cuy oce'e — io'e ip.q^[Ibocewi Deus ekawẽn tojotjot'ukat oajẽm daomũnmũnap'a be Jesus emumujuyũ kay. Ixima be oajẽm. Xĩntabi o'tomudip'uk- -yobog̃at- -ipoxiat. Jesus emumujuyũ o'tujujẽm ig̃o'a bewi.Tujujẽm puje o'jekawẽn ceweju ip.]#Daomũnmũnap'a be ip o'g̃uõmat. O'g̃uõmat ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ eju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ g̃u ma'g̃u ip.4\aJudeuyũ epaĩyũ kukukat pit itabutkarey o'e Jesus emumujuyũ kay. Paĩyũ kukukat ejuayũ dak itabutkarey o'e ip cekay ip- -Saduceuyũ. Jesus emumujuyũ o'taomũnat ip.q[[Ade o'jẽm ip Jerusalém ka tẽg̃atka bewi. Iwãtaxipipiayũ o'tujowat ip Pedro kapap pe. Soat ip o'g̃u'ada'ada. Ibiõg̃buk kẽrẽat kukayũ dak o'tujowat ip. Ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmjẽm. Xipat o'e ip- -soat.ZG̃ebuje ade iwãtaxipipiayũ o'tujowat ip uk'a ukpibubu dag̃. Iboce iwãtaxipipiayũ o'jomõg̃ ip jexexecap pe, jedipidup ceje dak. Jebureyũ iwãtaxipipiayũ o'jomõg̃ ip Pedro kapap pe. Iwãtaxipipiayũ o'jomõg̃ ip Pedro ekabicuk pe imu'ada am. Y  X  BW} (12-14) Soat Jesus emumujuyũ je'aweroro'uk ip osodop Deus eju kawẽnwẽnap'a ekorara be- -yabog̃at'a ekorara be. Ijop ekorara butet Salomão ekorara i osunuy. Jesus ebekitkit cũg̃ ma oekuku ip soat xe. Ade jĩjã itabut o'e ip wuykukukat Jesus kay- -ag̃okatkayũ, aoyũ dak. Warara'acayũ iparara o'e ip Jesus kay jetabut am. Imẽnpuye o'je'awero g̃u ip Jesus ebekitkit eju. Wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ ip oekuku Jesus emumujuyũ. Ajojojo g̃u buk iap mubapukpug̃ oekuku ip Deus a'õbi. Adeayũ etabutpe Deus a'õbacaap mubapukpug̃ ip oekuku. V  Soat Jesus kay itabucayũ o'jekũyjo Ananias'ũm e'ũãm, Safira'ũm e'ũãm tak. Warara'acayũ dak ixeyũ'ũm'ũm e'ũãm o'jekũyjo ip. Imẽnpuye iparara jĩjã ip o'e Deus xe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Ibu'u o'e ip ikẽrẽat mujurũg̃ ãm.BU} G̃ebuje'isum ma Safira dak oe'ũ. Pog̃. Ce'ũ o'at Pedro i xe. G̃ebuje yaypan'isuayũ oajẽm waram. Ce'ũat o'jojojo ip. O'tujujẽm ip. O'jomõg̃ ip witabikũy be itop'ũm xe.wTg — Apẽnpuye dak mo a'g̃u ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃? — Pedro o'e. — Apẽnpuye dak eyju te'e ma mo a'g̃u Deus biõg̃buk mug̃uykuku ojuy? Imẽn mo a'g̃u epeyewawẽ eyeweweju. Ak'i juy ece — io'e. — Witabikũy be ektop'ũm o'jomõg̃'iayũ omuyku ijoce — io'e. — Omuyku ip uk'a exĩntabi be — io'e. — G̃asũ ip jedujowat tak — io'e.8Si— Bũrũnmaku du eipi dei osodop? — Pedro o'e Safira be. — Ektop o'e iat tei jo'i ma du ijop? — io'e. — Hm hm. Ibo jo'in ma ipi dei — io'e napa ma Safira.R5Ananias'ũm kot isum Safira oajẽm Pedro kay- -ebapũg̃ ehora kap puje- -Ananias'ũm tayxibuk. Itaybit g̃u mabuk osunuy jektop'ũm oe'ũ iam.Q!Ag̃okatkayũ oajẽm yaypan'isuayũ. Ananias'ũm o'g̃uekabek ip pag̃õm. O'tujowat ip ibocewi. O'jomõg̃ ip witabikũy be jebabim.PAnanias dao ma oe'ũ iboap co buje. Pog̃. Imẽnpuye ce'ũap awẽg̃ tobuxikayũ iparara jĩjã ip o'e Deus mug̃uykukuap puxim.O— Koap pit a'g̃u eipin ma osodop. Eipi dei ũmũm pima, xipat kuka o'e. Iũmũm'ũm pima dak xipat kuka o'e — io'e. — Ka'ũma ma o'e ewebe “Eipi juy eteida dinheiro bu am,” i — io'e. — Apẽnpuye dak ikẽrẽat eg̃ujurũg̃? Ocemug̃uykuku ojuy g̃u ẽn. Deus mug̃uykuku ojuy acã ẽn — io'e Pedro. — Ocewebe g̃u ẽn napa e'em- -Deus pe acã — io'e Pedro.mNSG̃ebuje Pedro ya'õpurug̃ o'jede cebe. — Ananias — io'e. Satanás a'õ kay ẽn g̃asũ — io'e. — Apẽnpuye Deus biõg̃buk mug̃uykuku ojuy ẽn? — io'e. — Apẽnpuye eipi dei'in eg̃uxipan ewebeam? — io'e.wMgI'in o'g̃uxipan jewebeam. Itayxi itaybit o'e i'in o'g̃uxipan jewebeam iam. Soat g̃u jedinheiro o'tujowat Pedroyũ be iũm ãm. I'in ã o'tujowat. — Juku — io'e Pedroyũ be. — Weipi dei. Soat tei — i napa ma o'e cebe ip.,L SAnanias pit te'e ma Deus mug̃uykuku ojuy o'e. Ixe Jesus kay itabut osunuy. Itayxi butet Safira i osunuy. Dinheiro o'jat. Ananias jeipi o'teida ixe dinheiro bu am.sK_%Jeipi o'teida dinheiro bu am. José ma soat ixe edinheiro o'g̃ũm Jesus emumujuyũ be- -Pedroyũ be.)JK$G̃ebuje José dinheiro o'g̃ũm Jesus emumujuyũ be. José jeipi kug̃ osunuy. Jesus emumujuyũ wara'at o'jomõg̃ ibuten. Wara'at ibutet Barnabé i osunuy. Barnabé wuya'õmucanucan'ukat iape. Ixe Levi badip osunuy. Tip'aroro bewiat osunuy- -Chipre eipi bewiat. Ixe jeipi kug̃ osunuy.JI #Ixe dinheiro mu'ẽ'ẽ'ẽ'uk ip osodop tadaybotbocayũ be.WH'"Ka'ũmg̃u tadaybocat o'e ceparakpe ip ka'ũmãn ma tacup puye. Ipi kukayũ jeipi o'teida dinheiro bu am. Jeduk'a dak o'teida ip dinheiro bu am. Teiũmũm'uk ip osodop Jesus emumujuyũ be- -doze beayũ be.G7!Soat Jesus emumujuyũ “Ocekukukat Jesus waram o'jetait je'ũap tomukadi,” i'e'e'uk osodop soat pe. Deus xipacat o'g̃ũmg̃ũm soat pe ixeyũ be.uFc Soat Jesus kay itabucayũ xipan ip o'e jewewekug̃. Ade jĩjã ip osodop. Pũg̃ tag̃ ma ip jewag̃uyg̃uy osodop. — Ijop owebeam acã — i'ũmg̃u o'e ip. Tacup g̃u ip osodop jewewebe. Soat ip jebubut mu'ẽ'ẽ'ẽ'uk osodop.yEkJe'aweroroap'a o'jeaexixi ceweju cekawẽn epere buje. Ibiõg̃buk xipacat osodot soat kay ip. Ixe Ibiõg̃buk xipacat oõm soat pe ixeyũ be. Imẽnpuye ip iparara'ũm cĩcã oekuku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn soat itaybit'ũmayũ be.-DS— A'õbacaap cuy eg̃ũm ocewebe a'õbi iwataxipipiayũ mu'ada am — io'e ip. — A'õbacaap cuy eg̃ũm ocewebe i'e ba'oreat mubapuk am soat etabutpe Jesus a'õbi- -ekpot a'õbi- -soat tag̃ iisuat a'õbi- -a'õ kay kũyjobicat a'õbi — io'e ip Deus pe.Imẽn o'jekawẽn ip Deus eju.fCE— Bay, ag̃ cuy eg̃uy ocekay — io'e ip Deus pe. — Jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ itakoma jĩjã ocekay — io'e ip. — Ipiatpi'ajoat pin ip ocewebe — io'e ip. — Oceju ebekitkiyũ. Imẽnpuye ocebuywan cuy eg̃uy — io'e ip. — Oca'õmucanucan cuy eg̃uy oceparara'ũm ma kawẽn idipat muwẽn ãm soat ka dag̃ — io'e ip Deus pe.B— Ixeyũ Judeu'ũmayũ itaybit g̃u Moisés ekawẽn. Imẽnpit apẽn kuyje juk adi ecece iap tag̃ e'em ip — io'e ip Deus pe.OA— Ibo dup ekawẽn tag̃ g̃asũ dak o'je'awero ip ijopka be — io'e ip. — Herodes o'je'awero Pôncio Pilatos eju, Judeu'ũmayũ dak, Judeuyũ dak — io'e ip Deus pe. — O'je'awero ip ekpot aoka am- -Jesus aoka am- -soat tag̃ iisuat aoka am- -a'õ kay kũyjobicat aoka am- -wuydaxijo am emunaẽ aoka am — io'e ip.C@ Ipi kukukayũ o'je'awero ip soat ka kukukayũ eju- -ya'õbuyxiayũ eju, i. O'je'awero ip wuykukukat Cristo aoka am- -emunaẽ aoka am, i. Imẽn Davi o'e kuyje — io'e ip Deus pe.?3— A'õkay osunuy kuyje Davi ajore — io'e ip Deus pe. — A'õmuwẽnuwẽn'uk osunuy. Jekawẽnwẽn'uk osunuy Ibiõg̃buk xipacat a'õbi. Ixe imẽn o'e kuyje: Apẽnpuye dak Judeu'ũmayũ itakoma jĩjã o'e ip? i. Apẽnpuye dak te'e ma ixe aoka ojuy ip osodop? i.|>qIboap co buje soat Jesus a'õkayayũ o'jekawẽn ip Deus eju. — Ocekukukat — io'e ip. — Soat mug̃ẽat ẽn. Kabi eg̃ug̃ẽ, ipi dak, idibi dak, tibog̃ cĩcãati dak — io'e ip. — Soat kaka dag̃at tak eg̃ug̃ẽ — io'e ip.I= Pedroyũ o'ju jebureyũ kay- -itabucayũ kay. Apẽn cuk ya'õpurug̃ paĩyũ kukukayũ o'jekawẽn cebe ip iap o'g̃uwẽn cebe ip, apẽn Judeuyũ kukukayũ o'jekawẽn cebe ip iap tak. < ;' (21-22) Taojere tũibit ade koato osunuy- -40 koato. Imẽnpuye jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ ipiat o'supi'ajoat g̃u Pedroyũ be.':G— Mũg̃ g̃u juy ocesop. Jesus cuy oceg̃uwẽn. Jesus ocejojojo ce'ũap tomukadi — io'e. — Jesus emumutaybitbinam cuk adi ocejekũyjojo — io'e. — Imẽnpuye cedag̃ g̃u ocewebe imuwẽn'ũm ãm warara'acat pe. Mũg̃ g̃u ocesop. Ixe juy ag̃uwẽn — io'e Pedroyũ.95— Apẽntak cedag̃ eyxe? — io'e Pedroyũ bit cebe ip. — Eya'õ kay du oce'e? Deus a'õ kay g̃u xe'e? Apẽn g̃u cedag̃ eyxe? — io'e ip.d8AG̃ebuje waram Pedroyũ o'tojocat ip jewekay. Ya'õpurug̃ o'jekawẽn ip ceweju ip. — Jesus cuy epeg̃uwẽn g̃u warara'acat pe — io'e ip. — Waram cuy epeg̃uwẽn g̃u cekawẽn — io'e ip Pedroyũ be.7Jesus awẽg̃ jawẽg̃epõg̃põg̃põg̃ je'e soat ka dag̃ — io'e ip. — Apẽntak ace'e yawẽg̃mupõg̃põg̃'ũm ãm? — io'e ip jewewebe. — “Jesus cuy epeg̃uwẽn g̃u warara'acat pe,” i juy ace cebe ip wuya'õpurug̃ — io'e ip. — “Waram warara'acayũ be Jesus muwẽn puje, ipiat cuy ocesupi'ajoat eywebe,” i juy ace cebe ip — io'e ip jewewebe.6}— Apẽntak ace'e iteyũ ag̃okatkayũ be? — io'e ip jewewebe. — Icẽmãn wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapuk ip — io'e ip. — Soat Jerusalém ka watwat itaybit taojere tũibit o'g̃u'ada ip iam. “O'g̃u'ada g̃u ip” i'e ba'ore wuywebe.5'Pedroyũ o'g̃ujẽm ip jexewi. — Epejẽm cuy ijocewi g̃asũ bit — io'e ip Pedroyũ be. Imujẽm puje ip o'jewawẽ ip jeweweju.q4[Imẽntak taojere tũibit ceparakpe ip cũg̃'i osunuy. Imẽnpuye Pedroyũ imuymuy ba'ore o'e ip cebe. 3 Ja'õca o'jede ip Pedroyũ. Iparara g̃u ip o'e Judeuyũ kukukayũ buxim. Ya'õca o'e ip. Imẽnpuye Judeuyũ kukayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom. — Apẽn tak iteyũ oitaybitbin? — io'e ip. — Itaybit g̃u ip apẽn Deus ekawẽntup e'em iam. Ya'õbuyxi g̃u ip. Apẽnpuye dak iteyũ xepxepayũ iparara g̃u wuybuxim? — io'e ip.Itaybit o'e ip Jesus eju oekuku ip iam.W2' — Deus Jesus acã o'g̃udot wuydaxijo am. Ka'ũmg̃u wara'at wuydaxijojo'ukat soat kaka dag̃- -Jesus acã — Pedro o'e.Pedro imẽn Judeuyũ kukukayũ o'g̃ukũyjojo- -jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ.1 Imẽn e'em Deus ekawẽntup pe: Uk'a muymuy'ukayũ ite'a kay g̃u osodop ip- -wita'a kay g̃u, i. Ite'a bit uk'a muycemap'am o'e, i. Jesus muwẽnuwẽn ig̃odup — io'e Pedro. — Uk'a muymuy'ukayũ ite'a kay'ũmap puxim eyju dak Jesus kay g̃u — io'e.j0M — Eyetaybin cuy epesop Jesus Cristo a'õbi o'je'ada iam- -Nazaré ka bewiat o'je'ada iam. Ixe xipat omuy eyetabutpe g̃asũ, Jesus Cristo a'õbi o'je'ada buye. Eyju ma juk ixe Jesus epesubamupayaat korosa be ce'ũ ãm. Deus pit ixe o'g̃utait waram. O'g̃uyu ce'ũ'ũayũ dopap pewi. Jesus a'õbi ma ite taojere tũibit xipat cũg̃'i ijoce g̃asũ./- — Tapupuyũ — io'e. — “Abu-a'õbi taojere tũibit epeg̃u'ada?” i eyju e'em ocewebe, “Apẽntak ixe epeg̃u'ada?” i dak — io'e.).KG̃ebuje Pedro o'jede jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ be. Deus biõg̃buk cebe jĩjã osunuy. Imẽnpuye ya'õbacam o'jede cebe ip- -Judeuyũ kukukayũ be.)-KPedroyũ o'tojocat ip jewekay. — Abu-a'õbi taojere tũibit epeg̃u'ada? — io'e ip Pedroyũ be. — Abu-a'õbacaam epeg̃u'ada? — io'e ip cebe ip.7,gAna tak oajẽm. Ixe Judeuyũ epaĩyũ kukukat osunuy. Caifás tak oajẽm, Alexandre dak, João dak. Warara'acayũ dak oajẽm paĩyũ kukukat badipyũ. Soat ip o'je'awero.(+IKuyaje o'je'awero ip Jerusalém ka be ya'õbuyxiayũ, Judeuyũ kukukayũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ ip osodop.v*eCekawẽn cocoayũ dak itabut o'e ip Jesus kay. Ade jĩjã ip itabut o'e. 5000 be ag̃okatkayũ oitabun. ) Imẽnpuye o'jat ip. Daomũnmũnap'a be ip o'g̃uõm. Ixe exima be jeperem ojuy ip daomũnmũnap'a be, kuy katpuje jĩjã buye.f(EPedroyũ kawẽnwẽn mabuk o'e ig̃o'a beayũ be. — Wuye'ũ buje waram acejetait Jesus waram o'jetait je'ũap tomukadi buye — io'e ip cebe ip. Itakoma ip o'e Pedroyũ kay iboam ig̃o'a beayũ mukũyjojom puye.#' ADeus eju kawẽnwẽnap'a beayũ mukũyjojom pima, Judeuyũ epaĩyũ oajẽm Pedroyũ kay. Ig̃o'a wiwi'ukayũ kukat tak oajẽm cekay ip, Saduceuyũ dak.&+— G̃ebuje Deus jekpot o'g̃udot eykay- -ja'õ kay kũyjobicat o'g̃udot. Ibikuy osunuy eywebe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am. Ibikuy osunuy xipacat ũm ãm eywebe. Imẽneju jekpot o'g̃udot eykay — io'e.Pedro imẽn Israel naxeg̃ebitbit o'g̃ukũyjo.%'Deus o'e Abraão be “Xipacat og̃ũm soat ipi juacat pe, enaxeg̃ebitbit cũg̃ ma oxe buye,” i. Deus imẽn jekawẽn o'g̃uwẽn eydobuyũ'ũm'ũm pe ã g̃u- -eywebe dak. Deus je'e eywebe apẽn cuk adi o'e'e jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be iap tag̃ — io'e.$$A— “Deus emunaẽ omuyku- -ocebodi ma ya'õbuyxiat,” i juk adi o'e'e ip soat Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Samuel imẽn o'e'e tomujuayũ dak.$#A Deus ipiat'supi'ajoat ixe a'õkay'ũmayũ be, i. Deus ebekitkiyũ wi wũy ma jeedop ip ce'ũ buje, i. Imẽn Moisés o'jekawẽn kuyje — Pedro o'e.w"g— Kuyje Moisés imẽn o'e: Deus wuybadipyũ'in g̃uju eykay, i. Ixe Deus ekawẽn g̃uwẽn eywebe, i. Omudocap puxim ixe ag̃okatkat g̃udot, i. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop soat cekawẽn kay, i. Ixe a'õ dag̃ cuy epeku, i.C!“Deus soat g̃uisun,” i juk adi o'e'e Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kuyje- -ikẽrẽat kug̃'ũmayũ. Deus soat g̃uisun. Imuisun'ũm pima Jesus kabi be mabuk jeenuy — io'e.! ;Wuybipuruk'ũmap puxim eycokcog̃ epesop Deus pe eydaxijo buje. G̃uyjom Deus waram Jesus g̃udot ijodi- -jemunaẽ g̃udot- -wuydaxijojo'ukat g̃udot.G̃asũ bit eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ikẽrẽat kug̃ puye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere Deus pe ikẽrẽat uk am eywebewi — Pedro o'e. — Eywebe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere buje, Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi. Ixe jeydaxijo.wImẽnpit kuyje “Deus emunaẽ juy ipiat supi'ajo,” io'e'e'e Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Imẽn cuk adi o'e ip Deus a'õbi itaybit g̃u ma'g̃u ip — io'e. — G̃asu bit kuy Jesus ipiat o'supi'ajo apẽn cuk adi o'e'e ip iap tag̃.— Obadipyũ, wa'õ kay eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop — io'e. — Eyju mo a'g̃u Jesus epeyaokaat eyetaybit'ũm puye. Wuyeipi kukukayũ dak itaybit g̃u osodop ip. Eyju mo a'g̃u eyetaybit g̃u ikẽrẽ jĩjã Jesus aokaam iam. Wetaybit iboam."=Ite taojere osunuyiat cocom eyju. Eyetaybit cĩcã ixem. Jesus a'õbi oceju ocetaomudim. Soat etabutpe ocetaomudim Jesus kay ocetabut puye — io'e.?wWuymutaicit'ukat pit mo a'g̃u epeyaokaat- -wuymuisusun'ukat. Deus pit ixe o'g̃utait waram. Jesus ocejojojo waram cetait puje. Imẽnpuye oceju waram cetaicap muwẽnuwẽn eywebe.nUIxe Jesus Deus bikuyap tag̃ acã oekukuku. Ikẽrẽat kug̃ g̃u osunuy Deus xe. Eyxe bit ikẽrẽat kug̃. “Ixe juy eyaokaat,” i mo a'g̃u epe'e Pilatos pe. Wara'acat o'yaoka'iat mujẽm ojuy epesop daomũnmũnap'a bewi.C — Ixe Jesus soat em ma kũyjobit Deus a'õ kay. “Ka'ũmg̃u ixe jo'iat xipacat” i'e'em Deus Jesus muwẽnuwẽn. Wuyetabut ixe Deus kay. Wuy'ajojoyũ'ũm'ũm tak itabut osodop ip cekay- -Abraão'ũm, Isaque'ũm tak, Jacó'ũm tak. Eyju ma a'g̃u ixe Jesus epeg̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am. Pilatos ma o'e “Jesus oyaoka g̃u õn pit,” i. “Imujẽm õn eywebe yaokaap puxim,” io'e. Eyju bit “Ixe juy eg̃ujẽm g̃u,” i mo a'g̃u epe'e iecug̃ap pe- -Pilatos pe. “Xipat g̃u teku,” i mo a'g̃u epe'e cebe. Jesus mo a'g̃u epejomuymuy jĩjã.uc Adeayũ jo buje, Pedro o'jekawẽn cebe ip, Israel naxeg̃ebitbiyũ be. — Tapupuyũ, wekawẽn kay eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop — io'e. — Apẽnpuye eyju dak eyetabẽg̃bẽg̃ ocejojom? “Ite ag̃okatkat taojereat o'taomudim ya'õbaca jĩjã buye, cũg̃ ma Deus xe buye,” i te'e ma eyju e'em. Oca'õbi g̃u o'je'ada- -Jesus a'õbi acã — io'e.;o Soat ig̃o'a beayũ dak o'jedau ebapũg̃ayũ kay- -Pedroyũ kay, taojere tũibit kay dak. — Ak'i! — io'e ip. — Pedroyũ taojereat o'taomudim — io'e ip jewewebe. Pedroyũ Deus eju kawẽnwẽnap'a ekorara be osodop ip- -yabog̃at'a ekorara be. Ixe korara butet Salomão ekorara i osunuy.{o — Ixe bit mo a'g̃u taojere osunuy — io'e ip. — Ixe bit xik'i mo a'g̃u nuynuy ijop'a exĩntabi be- -Idipat pe. Ixe bit mo a'g̃u dinheiro ojuyjuy'uk osunuy — io'e ip. — Apẽnpuye dak ixe xipat o'jexĩg̃xĩg̃? — io'e ip. Taojere tũibit mu'adaap tobuxik puje itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom. Taojere tũibit ibu'u jĩjã o'e Pedroyũ nomu eperem.#? Soat ig̃o'a beayũ taojere tũibit o'jojojo ip cũg̃cũg̃ pima. Deus pe “Ẽn xipat cĩcã” i'e'em pima, o'jojojo ip. O'jekawẽn ip jewewebe. 9Ixe taojere osunuy'ibit o'jejoro. Icokcok o'e jedaodip puye. O'jexĩg̃xĩg̃. Oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be Pedroyũ eju. O'jecũg̃cũg̃ ig̃o'a be. Jejorojorom o'e jecokcokap pibun. — Ẽn xipat cĩcã — i'e'em Deus pe o'jejore. — Odaomudim ẽn — i'e'em.veG̃ebuje Pedro taojereat pu o'subuixik iba'at kadi. O'g̃u'ãy. Dao ma ikag̃obidip o'e. Sui dak suidip o'e._7Pedro o'jekawẽn cebe. — Dinheiro kug̃ g̃u õn — io'e. — Okukukat pit ja'õbacaap ũmũm owebe. Ixe a'õbi jemu'ada õn. Edaodip ece'e Jesus a'õbi- -Nazaré ka bewiat a'õbi. E'ãy — io'e Pedro.V%Taojereat o'jeak cĩcã cekay ip. Tũybe dinheiro ũm ip owebe iãn o'e.U#Pedroyũ o'jeak cĩcã cekay. — Ak'i juy ece ocekay — Pedro o'e.taIxe taojereat Pedroyũ o'jojojo. Ig̃o'a be õm pima o'jojojo ip. — Dinheiro'in — io'e cebe ip.wAg̃okatkat iboce osunuy- -taojereat. Jekap'isum piap ma taojere osunuy. Soat kabia ibureyũ tujowatwat'uk ip osodop ig̃o'a exĩntabi be. Xĩntabi butet Idipat i osunuy. Xĩntabi be taojereat dinheiro ojuyjuy'uk osunuy ig̃o'a be õmõmayũ be.,  SPedro o'ju Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. João eju o'ju. Katpujesu ip o'ju. Ixe ehora bima Judeuyũ kawẽnwẽn'uk ip osodop Deus eju ig̃o'a be._ 7/— Ẽn xipat cĩcã ocewebe — i'e'e'uk ip osodop Deus pe. Soat itabut'ũmayũ xe cũg̃ ma ip oekukuku. Soat kabia Deus warara'acayũ o'g̃utabun Jesus kay. Ixeyũ dak wara'acayũ itabucayũ burem o'e.2 ].Soat kabia Deus eju kawẽnwẽnap'a be je'aweroro'uk ip osodop- -yabog̃at'a be. Jeweweju ip jekõnkõn'uk osodop jeduk'a be. Awerom jekõnkõn'uk ip osodop jebureyũ eju. Imẽneju icokcok cĩcã ip osodop. Ka'ũma ma jewexe ya'õca osunuy. Jewekay g̃u g̃ebum osodop ip- -jebure kay acã.' G-Ka'ũma ma tacup o'e jebure be. Jebubut taidada'uk ip osodop dinheiro bu am, jeipi dak. Ixe dinheiro ũmũm'uk ip osodop tadaybocayũ be- -ibubut'ũmayũ be.c ?,Soat jeburerexi ip osodop Jesus kay itabucayũ. Jebubut mu'ẽ'ẽ'uk osodop ip jewewebe.U#+Jesus emumujuyũ Deus a'õbacaap mubapukpug̃ oekukuku soat etabut pe. Wuymucoatcoanap mubapukpug̃ ip oekukuku. Imẽnpuye adeayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip ijojom — Deus acã ya'õbaca — i'e'em.*Itabun'isuayũ mutaybitbin'uk ip osodop Jesus a'õkayayũ. Jewemukũyjojo'uk ip osodop. Jeburerexi osodop ip itabucayũ. Jeweweju ip jekõnkõn'uk osodop. Jekawẽnwẽn'uk ip osodop Deus eju. Pão'a o'o'uk osodop ip Jesus e'ũap kay g̃ebum am.6e)Imẽneju adeayũ itabut o'e Jesus kay, Pedro Jesus o'g̃uwẽn puye. Tak g̃u ip oitabun- -3000 beayũ. O'jewemubatisasan ip. Jesus a'õkayayũ eju ip oekuku g̃ebuje bit.0Y(Pedro imẽn ip o'yawẽwẽ. — G̃asũacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cĩcã — io'e. — Imẽnpuye Deus xe g̃u ip jeedop ce'ũ buje. Eyju bit ixeyũ ekukuap puxim g̃u juy epeku — io'e. — Wũy g̃u juy epesop Deus wi eye'ũ buje — io'e Pedro. Imẽn Pedro ip o'yawẽwẽ.jM'— “Obiõg̃buk muõm pin õn eywebe,” io'e wuykukukat Deus kuy bima — io'e. — “Obiõg̃buk og̃uõm eywebe, eyebekitkiyũ be dak, eybadip'ũmayũ be dak- -soat wemunomuwãyũ be,” io'e Deus — io'e Pedro.|q&— Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epe'e ikẽrẽat kug̃ puye — io'e. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere — io'e Pedro. — Jewemubatisasaan cuy epesop “G̃asu bit Jesus Cristo ebekitkiyũ oceju” i'e am soat pe — io'e. — Imẽn cuy epe'e Deus pe ikẽrẽat'uk am eywebewi. Imẽn ey'e buje Ibiõg̃buk xipacat jeõm eywebe- -Deus emumudot — io'e.!%Iboap co buje ig̃uycũg̃cũg̃ cĩcã ip o'e. — Tapupuyũ, apẽn oce'e g̃asũ? — io'e ip Pedroyũ be- -Jesus emumujuyũ be.+O$— Wa'õ kay bit cuy eya'õpicũg̃cũg̃ epesop — io'e. — Eyju ma ocekukukat Jesus epesubamupayaat korosa be ce'ũ ãm, Israel naxeg̃ebitbit ma'g̃u eyju. Deus pit ixe o'jomuy wuykukukan. Deus ixe o'taẽ soat taxijo am- -wuydaxijo am. Icẽmãn õn e'em eywebe — io'e Pedro.# “G̃asũ bit ekay itakomaayũ a'õbacaap og̃u'ũm,” io'e, i. “Kũyjobin jedop ip a'õ kay,” io'e Deus, io'e Davi ajore wuydobuyũ'ũm'ũm pe — io'e Pedro. — Davi o'jewemuwẽn g̃u- -Jesus acã o'g̃uwẽnuwẽn — io'e Pedro. "— Davi'ũm jebit g̃u o'jeu kabi kay ce'ũ buje. Imẽnpuye Davi o'e: “Oxe juy eg̃uy,” io'e Deus wuykukukat pe, i. ~!— Deus Jesus o'g̃uyu kabi kay- -jenuyap kay. Deus xe Jesus omuy g̃asũ. Soat kukukan Deus eju. Deus co'i ya'õbaca. “Obiõg̃buk og̃uõm itabucayũ be,” io'e Deus Jesus pe. G̃asũ Jesus Ibiõg̃buk xipacat o'g̃udot ijodi apẽn Deus cuk adi o'e'e iap tag̃ — io'e Pedro. — Ixe a'õbi oceju eya'õm ma kawẽnwẽn. Imẽnpuye eyju eya'ĩjojom g̃asũ — io'e Pedro.,}Q — Deus ixe Jesus waram o'g̃utait ce'ũap tomukadi — io'e Pedro. — Waram cetait puje ocejojojo. Imẽnpuye oceju iboap muwẽnuwẽn eywebe — io'e Pedro. v~}|^{{Ryyx!wvtrsponmml8kNihh_gggf!ehddcObpaaL`L_^^]P[YX:WzUUSRPhMnL)J|HH#G_FEDCBmAA!@?>>{==;;:Z9-87765t432100D//'.6-S,++*,('{%$$R#u"n!Z 9U2]_/] ` F-v5 O'g̃uwẽnuwẽn Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ be. Ixeyũ Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ Saulo a'õ o'ya'õdada. Te'e ma ip Saulo aoka ojuy o'e.7g Imẽneju Jesus a'õkayayũ iparara g̃u o'e ip Saulo buxim. G̃ebuje Saulo ya'õcam wuykukukat o'g̃uwẽnuwẽn Jerusalém ka watwat pe. Jesus a'õkayayũ eju oekukuku.1[ Barnabé bit Saulo o'tujowat Jesus emumujuyũ jom- -doze beayũ jom. Barnabé o'jekawẽn Jesus emumujuyũ eju. — Saulo wuykukukat o'jojojo Damasco ka kayate dag̃ — io'e cebe ip. — Wuykukukat o'jekawẽn ceweju. Saulo ya'õcam Jesus o'g̃uwẽnuwẽn Damasco ka watwat pe — io'e.  Saulo o'ju Jerusalém ka be warara'acayũ kay- -Jesus a'õkayayũ kay. Jay. Oajẽm. Jesus a'õkayayũ eju ceku pin o'e. Inaka soat ip iparara o'e Saulo buxim. Tũybe warẽmtag̃ g̃asũ dak wuykuk iãn o'e ip. Tũybe Saulo itabut g̃u Jesus kay iãn o'e ip.A{ Imẽnpuye Jesus a'õkayayũ Saulo o'g̃ukop ag̃oka ekorara bodi yaokaap puxim. Ixima be o'g̃ukop ip. Pag̃eiro'a bog̃ pe o'g̃ukop ip. Saulo imẽn o'jenapõn Damasco ka bewi.F Saulo bit jaoka ojuy ip iap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik. Judeuyũ soat em ag̃ ma osodop ip ikabog̃atka exĩntabi be Saulo aokaap wiwim. Kabiam ip ag̃ ma osodop. Ixima be dak ip ag̃ ma.{ Ade xet kap puje Judeuyũ Saulo aoka ojuy o'e ip. O'je'awero ip. — Apẽn xe'e Saulo ayaoka? — io'e ip jewewebe.~# Imẽnpit Saulo Jesus o'g̃uwẽnuwẽn cĩcã Judeuyũ be- -Damasco ka watwat pe Deus biõg̃buk a'õbacaap kug̃ puye. — Icẽmãn Deus Jesus o'taẽ wuydaxijojo'ukan — io'e'e'e cebe ip.Ibapug̃ ip o'g̃utaybitbin. Imẽnpuye cede ba'ore o'e ip Judeuyũ.>}u — Jesus Deus ipot — io'e'e'e soat pe.O'ya'ĩjojo'iayũ yag̃uy'ũm o'e. — Ite ag̃okatkat g̃u xe'e juk adi Jesus a'õkayayũ taomũnmũn oekukuku? — io'e ip jewewebe. — Ite ag̃okatkat g̃u xe'e juk adi ixeyũ aoka ojuy oekukuku? — io'e ip jewewebe. — Itabucayũ daomũn ãm g̃u xe'e osodot ijoce? Paĩyũ kukukayũ kay wuydaomũnmũn wuydujupit am g̃u xe'e osodot? — io'e ip. — Ite ma burut — io'e ip.|3 Itabun'isum Jesus o'g̃uwẽnuwẽn soat pe ibo ka watwat pe. Jesus o'g̃uwẽnuwẽn Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be.3{_ Jexat o'om o'e waram. Oibacan waram. Saulo Jesus o'g̃uwẽnuwẽn Damasco ka watwat pe. Ade kabia osunuy Damasco ka be. Warara'acayũ xe osunuy Jesus a'õkayayũ xe.z# Axima xee jo'iat dao ma o'jedu Saulo eta bewi. Cecoat put o'e. O'ãy Saulo. O'jewemubatisaat “Jesus ebekit õn g̃asũ” i'e am soat pe.y Ananias o'ju Saulo kay. Judas duk'a be o'ju. Jay. Oajẽm. Cereg̃. Oõm. Jebu o'jebumõg̃ Saulo abi jeje. — Tapu — io'e. — Ẽn okitpit — io'e. — Wuykukukat a'õbi ojot ekay — io'e. — Jesus o'jebapuk ekay ijop ka kay ajẽm pima — io'e. — Ixe ma omudot ekay — io'e. — Waram etada am omudot. Deus biõg̃buk muõm ãm ewebe omudot — io'e Saulo be. x — “Ẽn cuy ipiat ecesupi'ajo jĩjã ẽn wekawẽn muwẽnuwẽn puye,” i oce kuy cebe — wuykukukat o'e Ananias pe.lwQ — Epararam g̃u juy eg̃uy — io'e. — Eju juy cekay — wuykukukat o'e. — Õn ma ixe Saulo otaẽ kapik am owebeam. G̃axin ma ixe omuwẽn adeayũ be- -Judeu'ũmayũ be, ipi kukukayũ be dak, Judeuyũ be dak — io'e.`v9 — “Ixe Paulo oajẽm ijoce paĩyũ kukukayũ a'õbi,” i'e'em ip owebe — io'e Ananias. — “Ixe oajẽm wuydaomũn ãm- -Jesus eju kawẽnwẽn'ukayũ daomũn ãm,” i'e'em ip owebe — io'e Ananias.wug — Okukukat, odaobu'u — io'e. — Oparara oce. Obureyũ kuy omukũyjo apẽn ixe ag̃okatkat e'em iam — io'e. — “Saulo juk adi ipiat o'supi'ajojoat Jesus a'õkayayũ be- -Jerusalém ka watwat pe,” i juk o'e ip owebe — io'e.utc Ixe juk ag̃okatkat o'jojojo jexeybi. Ixe ag̃okatkat putet Ananias i osunuy cexeybi — io'e. — Ananias o'jewebumõg̃ yajeje itada am iap o'jojojo jexeybi — io'e. — Soat iboap o'jojojo jexeybi — wuykukukat o'e Ananias pe.s — Uk'a ukpibubu dag̃ cuy eju- -cũg̃at ka ukpibubu dag̃ — io'e. — Ag̃okatkat cuy ejokudada iboce- -Tarso ka bewiat — io'e. — Ibutet Saulo i — io'e. — Judas duk'a kay juy eju — io'e. — Saulo omuy ixe duk'a be. Kawẽnwẽn oweju.Lr Wuykukukat o'jebapuk Ananias kay cexeybi. Ananias Damasco ka be osunuy. Jesus kay itabut osunuy. Wuykukukat o'jekawẽn cebe cexeybi. — Ananias — io'e. — Ajo, okukukat? — io'e.hqI Ebapũg̃ kabia ibo ka be osunuy ijojom g̃u. Jekõnkõn g̃u osunuy, tikõnkõn g̃u dak. p  Saulo o'ãy ipi juwi. Wedak. O'jetaewedakwedak. Imẽnpit ijojom g̃u. Imẽnpuye cewejuayũ iba com ma o'tujowat Damasco ka be..oU Imẽnpuye cewejuayũ o'jecũcũ jĩjã ip. O'jekõbidaekug̃ ip jeparara pibun. Mũg̃ ma ip o'e. Kabi kadiwiat a'õ o'ya'ĩjojo ip. Imẽnpit o'jojojo g̃u ma ip.Nn — E'ãy — io'e Saulo be. — Ikabog̃atka be juy eõm. Iboka be bima, ag̃okatkat og̃udot ekay. Apẽn ẽn em iam cuy jemukũyjo — io'e wuykukukat. Imẽn kabi beat o'jekawẽn Saulo eju.4ma — Abu ẽn tak, Kariwa? — io'e. — Ekukukat Jesus õn — io'e. — Warẽmtag̃ ma ẽn okug̃ — io'e. — Ẽn ma juk adi ipiat esupi'ajojoat owebe — io'e.elC Akoh! O'jeako. O'at ipi ju jeakoat pibun. G̃ebuje wuykukukat o'jekawẽn Saulo eju. Saulo kabi kadiwiat a'õ o'ya'ĩjojo. — Saulo — io'e. — Apẽnpuye ẽn warẽmtag̃ okug̃? — io'e- -kabi beat o'e. k Damasco ka kay Saulo o'ju. E dag̃ pima Damasco ka tẽg̃ pima, dao ma kabi bewiat ekabia oikabia. Yakokoreren kabia jĩjã o'e.zjm — Cum õn Damasco ka kay — io'e cebe. — Cartadup cuy etupũm owebe — io'e. — Damasco ka be bime otuptujowat Judeuyũ e'aweroroap'a kukayũ be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a kukayũ be. Ixeyũ aco'i Jesus a'õkayayũ g̃ubapuk owebe carta dup ũm puje — io'e. — Tobuxik puje otujupit ip ijoce Jerusalém ka be — io'e. — Ekay ip otujupit. Taomũnmũn ip otujupit- -ag̃okatkayũ, aoyũ dak — Saulo o'e. — Ha'a — io'e. — Eyju juy — io'e. — Imẽn cuy ece — io'e.i 7 Saulo o'ju Judeuyũ epaĩyũ kukukat kay, itakoma jĩjã wuykukukat Jesus a'õkayayũ kay buye. Warẽmtag̃ suykukukat Jesus a'õkayayũ kug̃ oekukuku. Taomũn ojuy ip oekukuku. Soat aokaka ojuy oekukuku. Imẽnpuye o'ju Judeuyũ epaĩyũ kukukat kay. O'jekawẽn ceweju./hW(Filipe o'jebapuk Azoto ka be. Ibocewi pug̃ ka dag̃ g̃u oeku- -ade ka dag̃. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn oekuku soat kaka dag̃. Cesaréia ka be o'ju ibocewi.Fg'Idibi bewi ceu buje ip Deus biõg̃buk Filipe o'tujujẽm ibocewi. Imẽnpuye Etiópia eipi bewiat waram g̃u Filipe o'jojojo. Inaka o'ju ma'g̃uto e dag̃ jeka kay. Icokcok cĩcã osunuy.f&Etiópia eipi bewiat jecarro o'g̃uycũ. O'kop Filipe eju. O'kop ip idibi be. Filipe Etiópia eipi bewiat o'g̃ubatisaan.|eq%— Jesus kay etabut pima, cedag̃ kuka o'e — io'e. — Wetabut Jesus Cristo Deus ipot iap kay — io'e.Dd$G̃ebuje idibi o'tidobuxik ip e dag̃ cucum pima. — Ak'i juy ece — io'e Etiópia eipi bewiat Filipe be. — Jodiku idibi! — io'e. — Cedag̃ tu ewebe omubatisaan? — io'e.c#Filipe o'g̃ukũyjo mẽg̃apeku tedupeku ibararak opop iam. Kawẽn idipat o'g̃uwẽn cebe. Jesus o'g̃uwẽn cebe.`b9"— Apẽg̃ape ijop ibararakat ijudup pe? — io'e. — Abu-muwẽnuwẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat ijudup pe? — io'e. — Jewemuwẽnuwẽn tu? Wara'acat muwẽnuwẽn g̃u xe'e? — io'e Filipe be.a3! Warẽmtag̃ cĩcã ip o'jukuk, i. “Ikẽrẽat kug̃ teku” io'e ip napa ma, i. Ka'ũma ma o'e “Ikẽrẽat kug̃ g̃u” i. O'jomuymuy jĩjã ip, i. Ipotpet g̃u jeenuy, o'yaoka ip puye, i. Imẽn e'em ig̃o dup. Ig̃o dup cocom oeku ixe Etiópia eipi bewiat.` Jesus muwẽg̃aptup cocom oeku. Imẽn e'em ig̃o dup: Yaoka am tujowan pima, ovelha wa g̃u, i. Imẽnpuxim ixe dak o'tõn g̃u, i. Mũg̃ ma e'em cordeiro jexeedap'uk'ug̃ pima, i. Imẽnpuxim ixe dak mũg̃ ma osunuy ikẽrẽm cĩcã ip o'jukuk pima, i._— Ka'ũma. Cekawẽn pa'arẽm oxe — io'e. — Apẽntak kuka cekawẽn pabuk o'e oxe? — io'e. — Kaka g̃u omutaybinat ijoce — io'e. — Ejot cuy ijoma — io'e. — Eõm cuy wecarro be — io'e. — Xik'i abik oxe — io'e Filipe be.Y^+Filipe o'jedau carro nomuju. Ag̃okatkat a'õ o'ya'ĩjojo ya'õberen tupcocom puye. Isaías emudupmubararaktup cocom oeku. — Ibapuk tu exe ig̃odup ekawẽn? — io'e Filipe Etiópia eipi bewiat pe.N]— Ixe ecarro juy etomuixik — Deus biõg̃buk o'e Filipe be..\UJepitpin o'e Jerusalém ka bewi. Jeipi kay jepitpin o'e- -Etiópia eipi kay. Cavalo emumupuxikpuxik tag̃ oeku. Xik'i osunuy jabikbikap pe Deus ekawẽntup cocom ya'õberen. Kuyjeatup cocom oeku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup cocom- -Isaías emudupmubararaktup cocom."[=Dao ma o'ju. Ixe e dag̃ o'ju. Etiópia eipi bewiat Deus ekawẽntup cocom oeku ixe e dag̃. Jepitpin o'e jeipi kay- -Etiópia eipi kay. Ya'õbuyxi jĩjãat osunuy. Etiópia eipi kukukat buywatwat'ukat osunuy. Etiópia eipi kukukat ayacat osunuy. Ipi kukukat putet Candace i osunuy. Etiópia eipi kukukat edinheiro kukukat osunuy. Kuy bima o'ju Jerusalém ka be “Ẽn xipat cĩcã oxe” i'e am Deus pe.:ZmDeus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn Filipe eju- -kabi kadi wiat. — Ecewemuxipan cuy — io'e. — Kaxietajoreg̃at ka kayat e dag̃ cuy eju- -Jerusalém ka bewiat e dag̃, Gaza ka kayat e dag̃. Ixe e uk'a'ũmat tag̃ opop — io'e Filipe be. — Hm hm — io'e. — Cum puk õn — io'e.oYWPedroyũ o'jepit Jerusalém ka kay. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn oekuku ip Samaria eipi watwat pe jeka kay jexexem pima- -Jerusalém ka kay. Wuykukukat o'e'e iap muwẽnuwẽn oekuku ip, apẽn cuk adi o'jebapuk cebe ip iap muwẽnuwẽn tak. Ade ka dag̃ ip oekuku Samaria eipi dag̃. Ade ka watwat pe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn oekuku ip jexexem pima.mXSSimão iparara o'e Pedro ekawẽn co buje. — Owebeam cuy ecekawẽn Deus eju — Simão o'e. — Ecekawẽn cuy ceweju owebe apẽn cuk ece iap ebapukap puxim — io'e Pedroyũ be. — Ha'a. Ocekawẽn cuy — io'e.{WoẼn pit etabutkarey jĩjã warara'acat kay. Ikẽrẽat kay acã ẽn — io'e Pedro ya'õpurug̃ Simão be.YV+Eg̃uycũg̃ cuy eg̃uy, ikẽrẽat kug̃ puye — io'e cebe. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy ecepere — io'e cebe. — “Ikẽrẽat mujurũg̃ ojuy õn,” i juy ece Deus pe. “Ikẽrẽat cuy eju'uk owebewi,” i juy ece cebe. Imẽn e'e buje Deus g̃ebum g̃u je'e apẽn cuk adi ikẽrẽat eg̃ujurũg̃rũg̃ iap kay.XU)— Iba'ore ewebe kapik am Deus beam oceweju. Ikẽrẽat kug̃ ẽn Deus xe._T7Pedro itakoma o'e Simão kay. Ya'õpurug̃ o'jede cebe. — Tũybe Deus emumuũm ojat wedinheirom iãn ẽn e'em — io'e Simão be. — Deus cuy jemuju ipiat'ajojoap kay edinheiro kug̃! — io'e ya'õpurug̃.mSS— Ebubabi bu pin õn — Simão o'e Pedro be. — Juku. Edinheirom — io'e cebe ip. — A'õbacaap cuy eg̃ũm owebe dak imẽn e'e am — io'e. — Wetaybit pin Deus biõg̃buk muõm ãm wara'acat pe — io'e Pedro be./RWPedroyũ ixeyũ abi jeje jebu mõg̃ puje Deus biõg̃buk oõm cebe ip iap o'jojojo Simão. Imẽnpuye ixe Simão dinheiro ũm ojuy o'e Pedro be ibubabi bu ojuy.gQGG̃ebuje jebu o'subumõg̃ ip itabucayũ abi jeje. Deus biõg̃buk oõm cebe ip g̃ebuje bit.-PSibiõg̃buk oõm g̃u buk cebe ip puye.“Wuykukukat Jesus ebekit õn g̃asũ” i'e am o'jewemubatisasaan ip. Imẽnpit Deus biõg̃buk oõm g̃u buk cebe ip.!O;Pedroyũ oajẽm Samaria eipi watwat kay- -Jesus kay itabucayũ kay. O'jekawẽn ip Deus eju. — Ebiõg̃buk cuy eg̃uõm cebe ip — io'e Deus pe,|NqJesus emumujuyũ Jerusalém ka be osodop ip. Samaria eipi watwat awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip. — Samaria eipi watwat itabut o'e Deus ekawẽn kay — io'e ip.Imẽnpuye ixeyũ Pedro o'g̃uju Samaria eipi kay. João dak ip o'g̃uju.M Simão dak itabut o'e Jesus kay- -wamo tũibit. O'jewemubatisanat. Filipe eju oeku. Filipe Deus a'õbacaan wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk adeayũ etabutpe. Deus a'õbacaap o'g̃ubapukpuk cebe ip. Simão iboap o'jojojo. Itabẽg̃ cĩcã o'e Filipe jojom.4La G̃ebuje Filipe Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ibo ka watwat pe- -Simão nuyapka watwat pe. — Deus soat kukukan je'e — io'e cebe ip.Jesus Cristo o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip. Kawẽn idipat o'g̃uwẽnuwẽn. Imẽnpuye itabut o'e ip Jesus kay. O'jewemubatisanat ip- -ag̃okatkayũ, aoyũ dak. K  Ade koato Simão wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ oekukuku ibo ka beayũ etabutpe. Imẽnpuye adeayũ itabut o'e ip cekay.(JI Imẽnpuye tũybe teku ya'õbaca jĩjã iãn o'e ip. Soat Samaria eipi watwat itabut cĩcã o'e Simão kay- -ya'õbuyxiayũ, tadaybotbocayũ dak. — Teku ya'õbaca jĩjã, Deus ja'õbacaap o'g̃ũm cebe buye — io'e ip napa ma. — Teku Deus a'õbi jekukum — io'e ip napa ma.lIQ Kuy bima Simão kay itabut cĩcã ip osodop ibo ka watwat. Ixe Simão ya'õbuyxiat osunuy adeayũ xe, wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ wamoat puxim puye. — Soat podi ma wa'õbacaap kug̃ õn — io'e soat pe napa ma.UH#Imẽneju icokcok cĩcã ip o'e ibo ka watwat. Itabut o'e ip Jesus kay.BG}Ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmjẽm adeayũ bewi. Ya'õberen jewãwãwãm o'jẽm ip cebewi. Ade ijebit e'ũ topibiyũ dak o'g̃u'ada'ada. Ade taojere topibiyũ dak o'g̃u'ada'ada.|FqIbo ka watwat itabut cĩcã o'e ip Filipe a'õ kay- -Deus a'õbacaan wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk puye.)EKJesus kay itabucayũ Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn Samaria eipi watwat pe. Filipe o'ju ikabog̃atka be Samaria eipi beatka be. Ixe o'jepõg̃põg̃põg̃'iayũ'in osunuy. Ibo ka be Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn. — Deus Jesus o'taẽ soat taxijo am — io'e ibo ka watwat pe.#D?Imẽnpit Deus ekawẽn muwẽnuwẽn oekuku ip o'jepõg̃põg̃'iayũ- -Jerusalém ka bewiayũ. Soat ka dag̃ ip oekuku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn._C7Saulo dak Jesus kay itabucayũ mu'ũm ojuy oekuku. Taomũn ãm õmõm'uk osunuy ixeyũ duk'a be. Ag̃okatkayũ o'taomũnmũn, aoyũ dak. Daomũnmũnap'a be ip o'g̃uõmõm. Saulo ipiat o'supi'ajoat cĩcã cebe ip.%BCXipat cĩcãayũ Estêvão'ũm jebit o'jomõg̃ witabikũy be- -Jesus kay itabucayũ. I'ũmcocom cĩcã o'e ip. O'jepõg̃põg̃põg̃ ip soat ka dag̃ Jesus kay itabucayũ. Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in o'jepõg̃põg̃põg̃ ip Judéia eipi dag̃. Warara'acayũ ixeyũ'in o'jepõg̃põg̃põg̃ ip Samaria eipi dag̃. Jesus emumujuyũ bit o'jepõg̃põg̃põg̃ g̃u- -doze beayũ. Jerusalém ka be ip osodop.3A cOe'ũ. Saulo dak Estêvão aokaap ojuy.4@a— Okukukat Jesus — io'e. — Ipiat cuy ecesupi'ajoat g̃u teyũbeku wabug̃bug̃apteim — io'e Deus pe.?y;Yabug̃bug̃ pima Estêvão o'jekawẽn Jesus eju. — Okukukat Jesus, oje'ũ — io'e. — Ekay ojot — io'e.4>a:Kururug̃ o'tujowat ip ikabog̃atka eakiju. Jeekabek ip o'ju'uk'uk. O'jomõg̃ ip Saulo be imuxipan am. Ixe Saulo yaypan'isuat osunuy. Estêvão o'yabug̃ ip wita'am.P=9Iboap co buje, ya'ĩjo'ibiyũ big̃ ma oitakomãn cekay. O'jewãwã ip ya'õberen. — G̃a'a ayaoka — io'e ip ya'õberen.O'jewa'opinomudipdip ip waram ya'ĩjoap puxim. Adedem ip o'jedau cekay.<8— Ak'i juy epe'e — io'e. — Kabi ikoce õn ijojom — io'e. — Soat wag̃o jojom õn. Cũg̃'i Deus xe soat kukukan — io'e.Q;7Estêvão bit Deus biõg̃buk kug̃ cĩcã osunuy. O'jeapũn kabi kay. Deus dipap o'jojojo. Jesus tak o'jojojo. Cũg̃'i osunuy kabi be Deus xe soat kukukan. Estêvão o'jekawẽn ixe jojom pima.t:a6Ya'ĩjo'ibiyũ oitakomãn Estêvão kay. Cekawẽn co buje ip oitakomãn. Yaoka pin o'e ip jetakoma pibun.*9M5Kuy juk Deus ekawẽn epeya'ĩjojo Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pi bewi. Imẽnpit ya'õkay'ũm cĩcã eyju — Estêvão o'e adeayũ be, jebadipyũ be.-8S4Warẽmtag̃ cĩcã Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'jukukuk ip eyebayũ. Ka'ũma ma ixeyũ'in xipan ip o'jukuk! Pũg̃ tak ka'ũma. “Cũg̃ cĩcãat omuyku,” io'e'e ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Imẽn o'e'e ip yajẽm awap. Imẽn e'e'ukayũ o'yaoka ip eyebayũ — io'e Estêvão. — G̃asũ ma ixe cũg̃ cĩcãat epeg̃ũm cekay itakomaayũ be. Jesus i ixe butet. Ixe epesubamupaya korosa eju."7=3— Tapupuyũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — Estêvão o'e jebadipyũ be. — Kũyjobit'ũm cĩcã eyju! — io'e. — Eybu'u jĩjã Deus ekawẽn com. Deus kay itabut'ũm co'i eyju. Eybu'u jĩjã Deus a'õ dag̃ eyeku am. Eyebayũ ekukuap puxim eyju dak jekukum.&6E2 Õn ma soat og̃ug̃ẽ. Ipi og̃ug̃ẽ, ipi dag̃acat tak, kabi dak, kabi beacat tak, i. Imẽn Deus o'e ixeyũ ekawẽn tag̃ — Estêvão o'e.?5w1 Kabi wabikbikap puxim, i'e'em Deus. Ipi wuimõg̃mõg̃ap puxim, i'e'em. Soat kug̃ õn kabi beacat kug̃- -ipi dag̃acat kug̃ tak, io'e. Apẽntak ijodiat emuamuy'a be og̃uy? i.@4y0Deus pit uk'a be g̃u nuynuy- -ijodiat emuamuy'a be g̃u. Ixe Deusat. Soat podi ma ya'õbacaat. Kabi be bit nuynuy. Deus imẽn o'e jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ ekawẽn tag̃: {3o/Imẽnpit Deus o'yamuyat Davi be g̃u. Davi g̃u Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yamuy- -ipot acã. Salomão o'yamuy.W2'.— G̃uyjom Davi o'e Deus pe: “Uk'a muy ojuy a'g̃u õn eweju kawẽnwẽnap'am,” i — io'e. — Canaã eipi be bima Davi wuydobuyũ'ũm'ũm kukukan o'e. Davi ikukpin cĩcã osunuy Deus xe. Deus soat em idipat o'g̃udotdot cekay. Davi o'e: “Deus, uk'a muy ojuy a'g̃u õn eweju kawẽnwẽnap'am,” i. “Jacó itabut osunuy ekay,” i. “Õn tak wetabut ekay,” i. “Imẽnpuye uk'a muy ojuy a'g̃u õn- -ewebeap'am,” i. Imẽn Davi o'e Deus pe.)1K-— Moisés'ũm e'ũ buje Josué wuydobuyũ'ũm'ũm kukukan o'e. Josuéyũ Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yadujujẽm uk'a'ũmat pewi torojo'a- -ixee mug̃ẽg̃ẽ'a. O'yadujuajẽm ip Canaã eipi be. Judeu'ũmayũ osodop ip iboce yajẽm puje ip. Deus ixeyũ Judeu'ũmayũ o'g̃ujẽm ibo ipi bewi wuydobuyũ'ũm'ũm top am. Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yadujuajẽm ip jeweju Canaã eipi be — io'e adeayũ be.A0{,— Uk'a'ũmat tag̃ jekukum pima wuydobuyũ'ũm'ũm Deus eju kawẽnwẽnap'a dujowatwan oekuku ip- -ixee'a'a dujowatwan. Witadopa o'topadop ig̃o'a be- -xepxeptopa- -topaerũnatopa. Deus ekawẽn ibararak osodop ixe dopa be. Ig̃o'a o'yamug̃ẽ ip apẽn Deus o'e Moisés pe iap tag̃ — Estêvão o'e.v/e+ “Ibiõg̃buk epeg̃ug̃ẽg̃ẽ,” i'e'em, i. “ ‘Ocexe eyju acã deus,’ i epe'e napa ma cebe ip,” i'e'em Deus, i. “ ‘Ocetabut eykay,’ i epe'e'e,” i'e'em Deus, i. “Tũybe Moloque eyedeus iãn epesop, Renfã dak,” i'e'em, i. “Moloque duk'a dujowatwan epekuku- -torojo'a dujuwatwan- -ya'ĩcat'a dujowatwan,” i'e'em, i. “Moloque biõg̃buk ig̃o'a be osunuy,” i. “Tũybe kasopta jo'iat tak deus iãn epesop,” i'e'em, i. “Renfã i kasopta jo'iat putet osunuy,” i'e'em, i. “Imẽnpuye ipiat osupi'ajoat eywebe,” i'e'em, i. “Wũyat eipi kay jeymuju õn,” i. “Õn jeymuju Babilônia eipi weg̃ũnat ka kay,” i. Imẽn e'em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup — Estêvão o'e.D.*Imẽnpuye Deus ibu'u o'e cekay ip itabut ip biopak'it'it co'iat kay buye. Tũybe biopak'it'it co'iat Deus iãn o'e ip. Tũybe kaxiepiat Deus iãn o'e ip, kaxiamat tak, kasoptayũ dak iãn o'e ip. Deus kay wuyetabucap puxim itabut o'e ip ixeyũ kay. Imẽn cedag̃'ũm cĩcã o'e Deus xe. Imẽn e'em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup: “Bekitkit, owebe g̃u ovelha ũmũm'uk epesop uk'a'ũmat pe bima- -40 koato bima,” i'e'em Deus Israel naxeg̃ebitbit pe, i. “Eyedeusbaroyũ be acã iũmũm'uk epesop- -eyemumug̃ẽ be acã,” i'e'em, i.a-;)— Imẽnpuye biopak'it'it co'iat o'g̃ug̃ẽ ip ourom. Ovelha o'yaoka ip imõg̃ ãm biopak'it'it co'iat wap “Teku Deus” i'e am. Petatam o'e ip jedeusbaro kug̃ puye, jemumug̃ẽ kug̃ puye. Icokcok ip o'e.o,W(Imẽnpuye o'jekawẽn ip Arão eju. O'jekawẽn ip Moisés co'a jeje ibun pima. — “Wuyedeusyũm cuy eg̃ug̃ẽ,” io'e ip Arão be. “Ixeyũ je'ju wuywap Egito eipi kayate mubapuk am wuywebe,” io'e ip. “Poce paxi omuy Moisés- -Egito eipi bewi wuydujujẽmat?” io'e ip. “Ocetaybit g̃u poma paxi o'ju iam,” io'e ip Arão be napa ma.+'— G̃uyjom wuydobuyũ'ũm'ũm oibu'un Moisés a'õ kay. Moisés kay'ũm cĩcã ip o'e. Egito eipi kay jepit ojuy o'e ip.e*C&— Ixe Moisés Israel naxeg̃ebitbiyũ xe osunuy uk'a'ũmat pe. Israel naxeg̃ebitbiyũ o'je'awero ip Sinai'a etakobe. Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn Moisés eju ig̃o'a jeje — io'e. — Ig̃o'a be Moisés o'jekawẽn wuydobuyũ'ũm'ũm eju- -Israel naxeg̃ebitbit'ũm'ũm eju. Deus ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip- -wuyawẽwẽap ekawẽn. Moisés iboap ekawẽn o'g̃ubararak witadopa be topa'erũnat topa be g̃uyjom ocetaybit am iboam — Estêvão o'e.<)q%— Ixe Moisés o'e Israel naxeg̃ebitbiyũ be:“Deus jekawẽn muwẽnuwẽn'ukat g̃udot eykay,” i. “Omudocap puxim ixe g̃udot,” i. “Eybadipyũ'in g̃udot,” i.A({$— G̃uyjom ixe Moisés wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk Egito eipi be bima, tibog̃ cĩcãati mudeg̃ pima dak. Tibog cĩcãati butet Tipakpekati i osunuy. Ixe Moisés Judeuyũ o'tujujẽm Egito eipi bewi. Ade koato uk'a'ũmat tag̃ oekuku ip- -40 koato. Wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk iboce dak.0'Y#— Deus Moisés o'g̃uypit Egito eipi be. Moisés o'g̃uypit ixe be jebekitkit tujujẽm ãm Egito eipi bewi- -Judeuyũ dujujẽm ãm. Deus ixe o'g̃uypit jekawẽn tojotjot'ukat ebapuk puje cekay tip'aroro'it'it pewi. Deus ma ixe o'g̃uypit. Judeuyũ bit ixe a'õ kay g̃u ip osodop. Judeuyũ ma o'e Moisés pe: “Abu-dak emudot ocekukukan?” i. “Abu-dak emudot ‘Cũg̃ g̃u eyju jekukum’ i'e am ocewebe?” io'e ip Moisés pe. Deus pit ixe o'jomuy Judeuyũ kukukan, Egito eipi bewi Judeuyũ dujujẽmjẽm'ukan tak — io'e Estêvão.&+"“Egito eipi watwat ikẽrẽm cĩcã webekitkit kug̃,” io'e. “Ipiatpi'ajojom cĩcã ip. Imẽnpuye je'ũhũ'ũm cĩcã ip. Wetaybit iboam,” io'e Deus. “Õn ma okop Egito eipi watwat xewi ixeyũ dujujẽm ãm,” io'e. “G̃a'a aju,” io'e. “Õn jemuju webekitkit tujujẽm ãm Egito eipi watwat xewi,” io'e Deus Moisés pe. Imẽn Deus o'jekawẽn Moisés eju — Estêvão o'e.0%Y!Deus waram o'jekawẽn ceweju. “Eyuk eju'uk ei bewi wa'õbuyxi exe iap mubapuk am,” io'e Deus cebe. “Xipat cĩcãatka mucakucag̃ ẽn, õn ijoce buye,” io'e.N$ “Õn Deus,” io'e Moisés pe. “Edobuyũ'ũm'ũm itabut osodop ip okay- -Abraão, Isaque dak, Jacó dak,” io'e Deus cebe. Moisés ikarabakbak o'e jeparara pibun. Ibu'u o'e ijom iparara buye.)#KImẽnpuye Moisés itabẽg̃ o'e ijojom. “Ajo xe'e ijop?” io'e jewebe ma. O'ju cetẽg̃ ma xipan tip co am. Deus o'jekawẽn ceweju tip'aroro'it'it pewi.E"— G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk Moisés kay. Uk'a'ũmat pe osunuy co'a xe. Co'a butet Sinai'a i osunuy. Moisés tip'aroro'it'it o'jojojo. Tipsop o'e. O'tipik g̃u bit.|!qImẽnpuye Moisés o'jenapõn Egito eipi bewi jaokaap puxim — io'e. — Midiã eipi kay o'ju. Osunuy. O'jewebumũn iboceat eju. Koapat o'kap ipot. G̃uyjom wara'at o'kap ipot. Moisés 40 koato osunuy Midiã eipi be — Estêvão o'e.[ /“Kapusu Egito eipi wat eyaoka iat puxim tu ẽn oaoka ojuy?” io'e Moisés pe.B}Jebadip aokakaat pit Moisés o'g̃uwun. Ixe dak o'e Moisés pe: “Abu dak emudot ocekukukan?” i. “Abu dak emudot ‘Cũg̃ g̃u eyju jekukum’ i'e am ocewebe?” io'e Moisés pe.[/— Kuyaje Moisés o'ju waram jebadipyũ jom. Xepxepayũ o'tobuxik jebadipyũ. Jewaokakam o'e ip. O'ju jewaokakaayũ mubu'un am. “Tapupuyũ, apẽnpuye dak eyju jewaokakam- -ibadipyũ eyju!” io'e cebe ip.-S“Obadipyũ itaybit Deus omudot tujujẽm ãm ip Egito eipi bewi iam,” io'e Moisés jewebe ma. Imẽnpit ibadipyũ itaybit g̃u o'e iboam — Estêvão o'e.N— Egito eipi wat warẽmtaksug̃ Israel eipi bewiat o'jukuk yukpiwat g̃u ma'g̃u. Moisés o'jojojo ip. Jebadip kay itabotaidabotbot o'e. Egito eipi wat'ũm o'yaoka jebadip kay jeweik pin puye.— Moisés oajẽm jebadipyũ kay. Oajẽm jebadipyũ jo pin cĩcã buye- -Israel eipi watwat co pin cĩcã buye. 40 koato osunuy.5cImẽnpuye Moisés itaybit o'e soan. Egito eipi watwat o'g̃utaybitbitbin. Ya'õbacaan o'e. Itaybit cĩcãan o'e kawẽn ãm, soat mug̃ẽ ãm tak — io'e Estêvão.^5Bekicat o'g̃ujẽm ip jeduk'a bewi. Imẽnpit oe'ũ g̃u — io'e. — Imujẽm puje Faraó daxit Moisés o'tobuxik- -Egito eipi kukukat taxit. O'tujoõm jeduk'a be. Moisés o'g̃uaypan je'it muaypanap puxim.a;Moisés o'kap g̃ebuje. Idip cĩcã osunuy. Ebapũg̃ kaxi acã Moisés jexi xe osunuy.taKuyjeayũ o'g̃ug̃uykukuku ip. Ipiat o'supi'ajojoat cĩcã cebe ip. “Soat ikap'isusuayũ epejomõg̃ akiju ce'ũ ãm eyipotpoyũ,” io'e kuyjeayũ be Egito eipi kukukat. Imẽn o'e wuydobuyũ acog̃ap puxim — io'e Estêvão.+Wara'acat Egito eipi kukukan o'e. Ixe ipi kukukat itaybit g̃u o'e José'ũm, kuy ma ixe'ũm oe'ũ buye. Kuyjeayũ mudadaybotbon cĩcã o'e ip.\1— Egito eipi be bima wuydobubuyũ'ũm'ũm ade jĩjã ip osodop- -Judeuyũ. Pũg̃ koato g̃u ip osodop Egito eipi be- -ade koato. G̃axĩn ma je'jẽm ip Egito eipi bewi apẽn Deus o'e Abraão be iap tag̃.nUIbocewi jebayũ'ũm'ũm tao o'taodujowat ip jeka be taokot am ade koato kap puje. Wuydobubuyũ'ũm'ũm tao o'taodujowat ip Jacó ka be- -Siquém ka be Canaã eipi be. Kuy bima Abraão ibo eipi o'jat. Emor ipotpoyũ xewi. Dinheiro o'g̃ũm isurũg̃at cebe ip ipi deim. Ibo ka be wuydobubuyũ'ũm'ũm tao o'taomõg̃ ip witabikũy be — io'e Estêvão.fE— Soat ip o'ju Egito eipi kay. José ebay o'ju, soat iwag̃oyũ dak. O'ju ip jebadipyũ eju. Iboce osodop ip. Jacó'ũm oe'ũ iboce. Soat Jacó'ũm ipotpoyũ'ũm'ũm tak oe'ũ'ũ iboce. Oe'ũ'ũ ip wuydobuyũ'ũm'ũm.\1— Imẽneju José o'jewa'õmuju jebay be soat jewag̃oyũ badipyũ be dak. Ade osodop ip José badipyũ- -75 be osodop ip. “Epesot cuy Egito eipi be soat eyju,” io'e José cebe ip — io'e Estêvão.,Q José o'jebapuk jewag̃oyũ kay xepxep em oeku ibima. “Õn eykitpit José,” io'e cebe ip. Faraó itaybit o'e ixeyũm- -José wag̃oyũm — Estêvão o'e.\1 — Jacó o'jekũyjo tũmũntata kake Egito eipi be iam. Iboam jekũyjo buje jekpotpoyũ o'g̃uju iboce- -wuydobuyũ'ũm'ũm o'g̃uju. Trigoda bu am ip o'g̃uju Egito eipi kay. Xepxep ekum o'ju ip trigoda bum.  — G̃uyjom Egito eipi dag̃ayũ jexat o'jokudada jĩjã, Canaã eipi dag̃ayũ dak. Ka'ũmg̃u ixat osodop Egito eipi dag̃, Canaã eipi dag̃ tak. Soat kaka dag̃ ire oekuku ip. Ixat tobuxik pa'ore o'e ip wuydobuyũ'ũm'ũm, oi'ũm puye — io'e.B} Deus José buywatwat'uk osunuy ipiatpi'ajojom ma a'g̃u. José itaybit cĩcãan o'e Faraó xe, Deus ixe o'g̃utaybitbin puye. Imẽnpuye Faraó José kay jĩjã o'e. “G̃asũ ẽn tak Egito eipi kukukan ecesũy oweju,” io'e Faraó José be. “Oduk'a kukukan tak ecesũy,” io'e cebe — io'e Estêvão.u c — José Jacó ipotpoyũ'in osunuy. Iwag̃oyũ itabutkarey jĩjã o'e ip jekitpit kay- -José kay. José o'teida ip Egito eipi kay cuayũ be dinheiro bu am — io'e. — Ibocewi José o'tujowat ip Egito eipi be teihem g̃u kapik am — io'e. — Teihem g̃u kapikpik'uk osunuy Egito eipi kukukat peam- -Faraó beam. — Soat em Deus osunuy ag̃ José kay. }— Deus waram o'jekawẽn Abraão eju. — Ag̃okatkat'it'it epetaypu'ag̃obixeedakacat ikap'isum, i. Epetaypu'ag̃obixeedakacat “Oceju Deus ebekitkit” i'e am soat pe warara'acat pe, i mo a'g̃u o'e Deus Abraão be — io'e Estêvão. — G̃uyjom Isaque o'kap- -Abraão ipot. 8 kabia bima ikap'isuat o'taypu'ag̃obixeedakat Deus a'õbi. Isaque yaypan puje o'jewebumũn. G̃uyjom ixe ipot o'kap. Ibutet Jacó i osunuy — io'e Estêvão adeayũ be. — Jacó ipotpoyũ ade osunuy. Doze be osodop ip ipotpoyũ. Ixeyũ doze beayũ Judeuyũ dobuyũ'ũm'ũm osodop ip. Wuyeipi kukukayũ osodop ip — io'e Estêvão. 9 Enaxeg̃ebitbit g̃upokupok ip yaoka am, i. Imẽnpit ipiat osupi'ajoat warẽmtag̃ ixeyũ kukayũ be, i. G̃uyjom ibo eipi bewi je'jẽm ip enaxeg̃ebitbit, i. G̃ebuje ijoce ma “Ẽn xipat cĩcã,” i je'e ip owebe, i mo a'g̃u o'e Deus Abraão be — io'e Estêvão.| q— Deus imẽn o'jekawẽn Abraão eju. Deus o'e cebe: Obure, warara'acat eipi be jeedop ip enaxeg̃ebitbit, i. 400 koato jeedop ip iboce, i. Iboceayũ warẽmtag̃ cĩcã enaxeg̃ebitbit jukuk, i. Enaxeg̃ebitbit g̃udadaybotbon ip, i. yDeus ipi o'g̃ũm g̃u Abraão be. Yopĩt tak o'g̃ũm g̃u ipi. Imẽnpit “Soat ijop ipi eipim je'e,” i mo a'g̃u o'e Deus Abraão be. “E'ũ buje enaxeg̃ebitbit eipim je'e,” io'e. Deus iboam o'e Abraão be ipotpet'ũm pima — io'e.s_Imẽnpuye Abraão o'jẽm jeipi bewi- -Mesopotâmia eipi bewi- -Caldéia eipi bewi. Hará ka kay o'ju jenuy ãm — Estêvão o'e. — G̃uyjom Abraão ebay'ũm oe'ũ. Ce'ũ buje Deus Abraão o'g̃udot ijop ipi kay- -wuyeipi kay.“Ejẽm cuy eka bewi, ebadipyũ xewi,” i mo a'g̃u o'e Abraão be Deus. “Ekam osukamubapuk'iat ka be juy eju,” i mo a'g̃u o'e.!;Estêvão o'jekawẽn iboceayũ be. Apẽn Deus xipan je'ajojoyũ'ũm'ũm kukug̃ osunuy iap o'g̃uwẽn cebe ip. — Okotkotyũ, owag̃og̃oyũ, baybayũ, wa'õ kay juy epesop — io'e. — Deus soat podi ma ya'õbuyxi — io'e. — Soat podi ma idip — io'e. — Ixe o'jebapuk wuydobu'ũm kay- -Abraão'ũm kay kuyje. O'jebapuk cekay Mesopotâmia eipi be bima. O'jebapuk cekay Hará ka be ajẽm awap.O — Icẽm tu ixeyũ e'em? — io'e paĩyũ kukukat Estêvão be.6eJewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ o'jeak Estêvão kay g̃ebuje bit. Estêvão dopa Deus ekawẽn tojotjot'ukat topa jo'i o'e. Imẽn o'jojojo ip jewawẽwẽap'a beayũ.9k— Cekawẽn cuk adi oceya'ĩjojo! “Jesus Deus eju kawẽnwẽnap'a g̃u'ũm yabog̃at'a. Nazaré ka bewiat ig̃o'a g̃u'ũm,” io'e ite napa ma — io'e ip napa ma. — “Moisés wuyawẽwẽap ekawẽn g̃uwarurun,” i juk adi o'e'e — io'e ip napa ma.Estêvão a'õ o'ya'õdada jĩjã ip.{ Napapa'ukayũ dak o'tujowat ip. Estêvão a'õ o'ya'õdada jĩjã ip. — Soat em teku Deus eju kawẽnwẽnap'a muymuy- -ikẽrẽat kug̃ g̃u iat'a muymuy — io'e ip napa ma. — Soat em teku Moisés ekawẽn mupubutbun — io'e ip napa ma.\1 Imẽnpuye ixeyũ napapa'ukayũ Estêvão awẽg̃ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn soat a'õpiju. Ya'õxik ojuyayũ adeayũ o'g̃utakomãn Estêvão kay. Judeuyũ kukukayũ o'g̃utakomãn ip, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Soat ixeyũ o'ju Estêvão kay. Estêvão o'jat ip. O'tujowat ip jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ etabutpe. /}w||^{zyyhx$vutt srr q;p.onmm l;kjjjihggeeRdlcca `^^]]E\J[}ZYkXTWNV6UTSRQPONLLMKtJIHTGFEED=CC$BAAK@>=<<;498J6543222#108..-X,,+))e''2%$# ! NmG J M ,   "&IM Samuel koap osunuy Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukan. G̃uyjom kuyjeayũ o'e Deus pe: “Ag̃okatkat cuy ejomuy ocekukukan,” i — io'e Paulo. — Imẽnpuye Deus Saulo o'jomuy Canaã eipi watwat kukukan kuyayũ kukukan. Saulo Quis ipot osunuy. Ixe Benjamim diwat osunuy. Ixe Canaã eipi watwat kukukat osunuy 40 koato.^5 — G̃ebuje Deus ibimãmãmãayũ ekawẽn coco'ukayũ o'jomuy kuyayũ kukukan. Canaã eipi be osodop ip ade jĩjã koato- -450 koato. Jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'jomuy g̃ũyjom ixeyũ mukũyjojo'ukayũm. { Deus 7 be ipi watwat o'g̃u'ũmu'ũm Canaã eipi watwat. Imu'ũm puje cebekitkit Canaã eipi o'jat jeipim — io'e.  Uk'a'ũmat tag̃ oekuku ip pũg̃ koato g̃u- -40 koato bun. Deus yukpiceg̃e g̃u bit ikug̃ ip osunuy kũyjobit g̃u ma'g̃u ip.  — Deus kuyjeayũ o'taẽ wuy'in. Judeuyũ ma o'taẽ jebekitkiyũm. Wuyetabut ixe Deus kay — io'e. — Deus ip o'g̃u'acog̃ cĩcã Egito eipi be bima — io'e. — Xipan cĩcã ip o'jukuk. Egito eipi bewi ip o'tujujẽm, ya'õbaca jĩjã buye.B } G̃ebuje Paulo o'ãy jekawẽn ãm. Wẽg̃wẽg̃'i o'e jebum ig̃o'a beayũ muymũg̃ ãm. O'jekawẽn cebe ip. — Tapupuyũ — io'e. — Pũg̃pũg̃ ey'in Israel naxeg̃ebitbit- -Judeuyũ. Warara'acayũ Deus kay eyetabut Judeuyũ etabucap puxim — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy wa'õ kay — io'e.x i Moisés ekawẽntup o'tupcoco ip, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ ekawẽntup tak. Uk'a kukukayũ o'jekawẽn Pauloyũ eju. — Ocebureyũ — io'e. — Wuymucokcok am Deus ekawẽn muwẽn pin pima juy epeyekawẽn — io'e ip.fE G̃ebuje Paulo oajẽm Antioquia ka kay, Barnabé dak. Ijop Antioquia ka Síria eipi be g̃u osunuy- -Pisídia eipi be osunuy. Sábado bima o'ju ip Judeuyũ e'aweroroap'a kay- -Deus eju kawẽnwẽnap'a kay. Oabik ip.xi G̃ebuje Paulo o'jẽm Pafos ka bewi, cewejuayũ dak. O'ju ip Perge ka kay Panfília eipi beatka kay. Kobexixi dag̃ ip o'ju. G̃ebuje João Marcos o'jepit Jerusalém ka kay. Oibu'un Paulo eju, Barnabé eju dak. O'jeok cewejuwi ip.       2] (9-12) G̃ebuje Saulo o'jeak cĩcã wamoat kay- -Barjesus kay. Kũyjobit cĩcã o'e Deus biõg̃buk a'õ kay. Ya'õpurug̃ o'jekawẽn Barjesus pe- -wamoat pe.      O  (6-8) Soat tip'aweroro dag̃ oekuku ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn. Pafos ka be ip oajẽm. Wamoat o'tobuxik ip ibo ka be. Wamoat putet Barjesus i osunuy. Barjesus xepxep ibutet osunuy. Wara'at ibutet Elimas i osunuy. Judeu osunuy wamoat. Ibukaypat osunuy. Ixe Barjesus tip'awerorobog̃ watwat mug̃uykuku'uk osunuy.*M (-) Iboce yajẽm puje Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ip. Oõm ip Judeuyũ e'aweroroap'a be Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Deus ekawẽn muwẽn ãm ip oõm.]~3  (4-5) Imuju'ibiyũ o'ju Chipre eipi kay- -tip'awerorobog̃ kay. Tip'awerorobog̃ putet Chipre i osunuy. Saulo o'ju Barnabé eju. João Marcos o'ju ixeyũ buywatwat'ukan. O'ju ip apẽn Deus biõg̃buk o'e cebe ip iap tag̃. O'ju ip Selêucia ka dag̃ Chipre eipi kay cum pima. Selêucia ka tibog̃cĩcãati wãbũ osunuy. Oajẽm ip. Jay. Oõm ip kobexixi be Selêucia ka be bima. O'timudek ip kobexixi dag̃. Oajẽm ip Salamina ka be- -tip'awerorobog̃ pe.i}K Deus eju kawẽnwẽn pima, jewemurenuren pima dak, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ Barnabé o'g̃ujẽm ibocewi, Saulo dak. O'jewebumõg̃ ip Saulo abi jeje, Barnabé abi jeje dak. Imẽn o'g̃ujẽm ip Deus a'õbi.N| Deus biõg̃buk o'jekawẽn ixeyũ ag̃okatkayũ eju. Awerom ip osodop. Deus eju kawẽnwẽn pima, jekpiwan ma jewemurenuren pima dak, Deus biõg̃buk o'jekawẽn ceweju ip. — Õn ma kuy Barnabé otaẽ kapik am owebeam, Saulo dak — io'e. — Imẽnpuye ixeyũ juy epeg̃ujẽm kapik am owebeam — io'e cebe ip.D{  Dinheiro ũm puje ip o'jepit Antioquia ka kay. João Marcos o'ju ceweju ip. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ osodop ip Antioquia ka be, Deus ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Ibũrũ ma ibutet osodop ip: Barnabé, i. Simão i, Lúcio i, Manaém i, Saulo i. Ibũrũ ma ibutet osodop ip. Simão xepxep putet osunuy. Wara'at ibutet Topayõn i osunuy. Lúcio Cirene ka bewiat osunuy. Manaém o'yaypan Herodes eju, Galiléia eipi kukukat eju.dzA Barnabé, Saulo dak dinheiro o'tujowat Jesus ebekitkiyũ be- -Jerusalém ka beayũ be.ay; Imẽneju adeayũ Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Soat kaka dag̃ayũ o'ya'ĩjojo ip.oxW Imẽnpuye Deus ekawẽn tojotjot'ukat Herodes o'g̃uwãtaxipin. Nasẽg̃pu o'tũnpu'o'o. Oe'ũ.#w? — Ag̃okatkat g̃u teku- -oceweju kawẽnwẽnat- -Deus acã! — i napa ma o'e ip. Ixe Herodes jewexe ya'õbuyxi jĩjã. — Deus g̃u õn. Deus kukap puxim g̃u juy epe'e okug̃ — i'ũmg̃u o'e. — Deus acã ya'õbuyxi- -õn pit ka'ũma — i'ũmg̃u o'e cebe ip."v= Ixe ekabia bima ade jĩjã iboceayũ o'je'awero ip cekay. O'je'awero ip Herodes a'ĩjo am. Herodes jesay o'g̃uõm- -idip cĩcãat. Oabik ipi kukukat abikbikap pe. Idip cĩcãat pe oabik. O'jekawẽn cĩcã aweromayũ be. Kawẽnwẽn pima aweromayũ o'jewãwã ip ya'õberen.]u3 Herodes itakoma o'e Tiro ka watwat kay, Sidom ka watwat kay dak. Kuy bima Herodes ebekitkiyũ ixat tujowatwat'uk ip osodop Tiro ka watwat xan, Sidom ka watwat xan tak, ixat'ũm ip ika be buye. G̃asũ bit oibu'un ip ixat tujowat am Herodes itakoma buye. Imẽneju Tiro ka watwat o'je'awero ip Sidom ka watwat eju. Ixeyũ Herodes buywatwat'ukat purem o'e. Ibuywatwat'ukat putet Blasto i osunuy. Ya'õbuyxiat osunuy. O'ju ip Blasto kay. O'jekawẽn ip Blasto eju. — Ocebuywan cuy ece — io'e ip cebe. — Ecekawẽn cuy Herodes eju ocewebeam — io'e ip. — Ocebikuy ixe be waram oceburem i'e am — io'e ip. O'jekawẽn ceweju Herodes mudinap ojuy. Herodes tak kabia o'g̃uweg̃ũn jekawẽn ãm jebekitkiyũ eju.%tC Herodes Pedro o'g̃udocat jewekay. Te'e ma jebuywatwat'ukayũ o'g̃uju Pedro kudadam. Tobuxik pa'ore o'e ip. Ibocewi Herodes o'jekawẽn Pedro wiwim osodop'iayũ be. — Apẽn Pedro o'jẽm daomũnmũnap'a bewi? — io'e. Cede ba'ore o'e ip. Imẽnpuye Herodes jebuywatwat'ukayũ o'g̃uju Pedro wiwim osodop'iayũ aokaan. Herodes o'jẽm Judéia eipi bewi. Cesaréia ka kay o'ju. Ibo ka be osunuy.]s3 Kabia buje Pedro o'tobuxik g̃u taomũnmũnyũ wiwi'ukayũ. Yag̃uybabi'ũm'ũm ip o'e Pedro ip o'tobuxik g̃u ya be buye. — Poma xe'e o'ju Pedro? — io'e ip. — O'jenapõn xe'e? — io'e ip jewewebe.9rk Imẽnpit Pedro jebum o'e wẽg̃wẽg̃'i ya'õkareyap puxim. Apẽn Deus o'g̃ujẽmat daomũnmũnap'a bewi iap o'g̃uwẽn cebe ip Pedro. — Deus omujẽmap cuy epeg̃uwẽn Tiago be, warara'acayũ be dak wuykitpitpiyũ be- -itabucayũ be — io'e. O'jẽm ibocewi. Wara'at ka kay o'ju.Oq Pedro tag̃tag̃tag̃'i mabuk osunuy. Iõm pin o'e. Ibun pima acã xĩntabi o'tomudip'uk ip. Pedro o'jojojo ip. Itabẽg̃bẽg̃ ip ijojom o'e. — Pedro ma! — io'e ip.Yag̃uybabi'ũm ip o'e.p — G̃ujeat g̃u eku! — io'e ip. — Pedro g̃u eku. Adaodao ma ece — io'e ip. — Pedro ma eku — io'e. — Wadaodao g̃u. Pedro ma. — Pedro g̃u eku — io'e ip. — Pedro eju jekuku'ukat acã eku- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat acã — io'e ip.Mo Ixe yaypan'isuat itaybit o'e Pedro a'õm. Icokcok cĩcã o'e. Xĩntabi o'tomudip'uk g̃u. Badi oõm jebureyũ mukũyjom- -itabucayũ mukũyjom. — Pedro omuy xĩntabi be — io'e cebe ip.Hn  Pedro o'ju xĩntabi be. Tag̃tag̃tag̃ io'e xĩntabi be. O'tomuwã tomudip'ukan. Ayacat oajẽm xĩntabi be- -yaypan'isuat. Rode i ibutet osunuy. Oajẽm abu tag̃tag̃tag̃ io'e iap co am.jmM Pedro o'ju Maria duk'a kay. Ixe Maria João Marcos xi osunuy. Ade Jesus kay itabucayũ awerom osodop ip ixe duk'a be. Deus eju kawẽnwẽn o'e ip. — Daomũnmũnap'a bewi Pedro juy eg̃ujẽm — i'o'e'e ip Deus pe.}ls Pedro apẽn o'jebapuk cekay iam o'yag̃uysan g̃ebuje bit. — Wetaybit g̃asũ apẽn o'jebapuk okay iam — io'e jewebe ma. — Deus jekawẽn tojotjot'ukat o'g̃udot omujẽm ãm daomũnmũnap'a bewi — io'e jewebe ma. — Ixe omujẽm Herodes pe waokaap puxim — io'e. — Judeuyũ ma waoka ojuy. Deus pit odaxijo ixeyũ be waokaap puxim — io'e jewebe ma.-kS O'kap ip koapayũ deg̃ sorarayũ deg̃. Waram o'ju ip. Ãmap sorarayũ deg̃ ip o'kap. Oajẽm ip kacũg̃ kadiat exĩntabi be. Yobog̃ cĩcã osunuy. Cem cĩcã osunuy. Icaat mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Ixe exĩntabi kacũg̃ kay wuyjẽmjẽmap exĩntabi osunuy. Ixe exĩntabi jekpiwa ma o'jewenomudip'uk. O'kap ip cedag̃. Kacũg̃ pe ip o'jẽm. Uk'a ukpibubu dag̃ ip o'kap. Deus ekawẽn tojotjot'ukat Pedro o'suiwat.j! G̃ebuje o'jẽm ip- -Pedro, Deus ekawẽn tojotjot'ukat tak. O'jẽm ip ya bewi. Pedro o'jẽm Deus ekawẽn tojotjot'ukat nomuju. Kacũg̃ kay ip o'ju. Pedro itaybit g̃u o'e apẽn o'jebapuk okay iam. Tũybe wexeybi Deus ekawẽn tojotjot'ukat cocom õn iãn o'e.Zi- — Daosuw! E'ãy! — io'e cebe. — Ekop cuy okay! — io'e. O'jebuedu ipi ju Pedro bakirikpu- -correntebu. Waram o'jekawẽn Pedro eju Deus ekawẽn tojotjot'ukat. — Ekamixa juy eg̃uõm — io'e. — Eyuk cuy eg̃uõm — io'e cebe.Pedro o'g̃uõm. — Eekabek cuy eg̃uõm — io'e. — Ejot cuy onomuju — io'e cebe.h Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk daomũnmũnap'a be. Dao ma oikabia. Jok. Pedro o'g̃ujok jebum. O'g̃uwurũg̃.(gI Herodes ma kajuk Pedro o'g̃ujẽm daomũnmũnap'a bewi kabia buje. Deus ekawẽn tojotjot'ukat pit o'g̃ujẽm ixima be. Deus ekawẽn tojotjot'ukat oajẽm Pedro kay ixe exima be. Pedro ixet osunuy daomũnmũnap'a be. Ixet osunuy xepxep sorarayũ pidase. Cem ibakirik osunuy correntebum. Sorara ag̃ osunuy daomũnmũnap'a exĩntabi be- -badiat exĩntabi be. Wara'at tak kacũg̃ kadiat exĩntabi be osunuy ag̃.f Sorarayũ ma xipan cĩcã Pedro wiwim ip o'e cenapõnap puxim. Itabucayũ bit kawẽnwẽn cĩcã o'e ip Deus eju Pedro mujẽm ãm.Ee Taomũn puje Pedro o'g̃uõmat daomũnmũnap'a be. — Peta kap puje Pedro og̃ujẽm g̃uto daomũnmũnap'a bewi — Herodes o'e jewebe ma. — Ixe ekawẽn cuy oya'ĩjo soat etabut pe — io'e jewebe ma. Sorarayũ o'g̃uju Pedro wiwi am. 16 be sorarayũ o'g̃uju. Ebadipdipayũ iwiwim o'e kabia buje. Ebadipdipayũ g̃uto iwiwim o'e ip kaxicug̃. Ebadipdipayũ g̃uto iwiwim o'e ip katpuje. Ebadipdipayũ g̃uto iwiwim o'e ip ixima be.Wd' Icokcok o'e ip Judeuyũ o'yaokaat puye- -itabut'ũmayũ. Imẽnpuye Herodes Pedro o'taomũnat. O'taomũnat Judeuyũ petatam pima. Ixe epeta bima pão'a o'o'uk ip osodop- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a.Ic  Koap Tiago o'yaokaat pajam. Tiago'ũm oe'ũ- -João wag̃o'ũm.jb O Ixeyũ ekabia be Herodes Judeuyũ kukukat osunuy. Ixe ipiat o'supi'ajoat Jesus kay itabucayũ be.Ca Imẽn soat ip jedinheiro muxipanpan'uk osodop ikug̃ pima. Imẽnpuye Barnabé o'g̃uju ip Saulo dak. O'g̃uju ip dinheiro ũm ãm itabucayũ kukukayũ be- -irereayũ kukukayũ be.B`} O'je'awero ip Jesus kay itabucayũ. — G̃a'a dinheiro ag̃uju warara'acayũ be- -itabucayũ be- -Judéia eipi watwat pe — io'e ip jewewebe. — Irere ip jekukum — io'e ip.O_ Pũg̃ ixeyũ'in o'jekawẽn itabucayũ eju. Ibutet Ágabo i osunuy. Deus biõg̃buk ixe Ágabo o'g̃ukũyjo apẽn g̃uyjom je'bapuk iam. Imẽnpuye o'jekawẽn ceweju ip. — Wuyrere jĩjã acesop! Wuyxat i'ũm soat ka dag̃ — io'e cebe ip. Cláudio ipi kukukan pima oireren ip apẽn kuy bima Ágabo o'e iap tag̃.]^3 Pũg̃pũg̃ Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ oajẽm itabucayũ kay- -Antioquia ka beayũ kay. Oajẽm ip Barnabé Antioquia ka be bima, Saulo dak. Jerusalém ka bewi ip oajẽm. O'je'awero ip itabucayũ eju.] O'jepit ip- -Barnabé, Saulo dak. Pũg̃ koato ibo ka be osodop ip. Je'aweroro'uk ip osodop itabucayũ eju. Ade itabucayũ mutaybitbin'uk ip osodop. Antioquia ka be bima soat em warara'acayũ o'e: — Cristo ebekitkit — i Jesus kay itabucayũ be.>\u G̃ebuje Barnabé Saulo o'takoy. Tarso ka be o'ju Saulo dakoy am. O'takoy. O'tobuxik. O'jekawẽn ceweju. — G̃a'a acepit Antioquia ka be — io'e. — G̃a'a — io'e. [  Z  (23-24) Xipat cĩcãat osunuy Barnabé. Soat em Deus biõg̃buk a'õ dag̃ oekukuku. Wuykukukat Jesus kay itabut cĩcã osunuy.$YA G̃ebuje Jesus kay itabucayũ apẽn Antioquia ka watwat itabut o'e iap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip- -Jerusalém ka watwat. — Ade Judeu'ũmayũ itabut o'e Jesus kay- -Antioquia ka watwat — io'e itaybicayũ.Imẽnpuye itabucayũ kukukayũ Barnabé o'g̃uju Antioquia ka be.TX! Deus ip o'subuywatwan cĩcã wuykukukat Jesus muwẽnuwẽnayũ. Imẽneju adeayũ oibu'un ip jetabut am jedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn kay. Kuyap jetabucap o'jepere ip. Wuykukukat Jesus kay ip oitabun.)WK Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in o'ju Antioquia ka kay. Chipre eipi be osodopiayũ o'ju ip Antioquia ka kay, Cirene eipi be osodopiayũ dak. G̃ebuje kawẽn idipat o'g̃uwẽnuwẽn ip Judeu'ũmayũ be- -Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ be. — Jesus acã ocekukukat — io'e ip cebe ip.V Estêvão e'ũ buje o'jepõg̃põg̃põg̃ ip itabucayũ. O'jepõg̃põg̃põg̃ ip warara'acayũ ixeyũ be ipiat o'supi'ajoat cĩcã buye. Pũgpũg̃ ixeyũ'in wũy ma o'ju. Fenícia eipi be o'ju ip. Chipre eipi be dak, Antioquia ka be dak. Ade kaka dag̃ jekukum pima Jesus o'g̃uwẽnuwẽn ip jajẽmapka watwat pe. Jesus o'g̃uwẽnuwẽn ip Judeu'ũmayũ be g̃u- -Judeuyũ be acã.Uy Pedro a'ĩjo buje Jerusalém ka watwat o'jede g̃u Judeuyũ. Pedro mukorẽmap o'jepere ip. — Ka'ũmg̃u Deus co'iat xipacat! — io'e ip cebe. — Judeu'ũmayũ dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epereap ojuy aco'i Deus — io'e ip. — Ibikuy aco'i ikẽrẽat uk am cebewi ip. Soat em Deus xe jeedop ip je'ũ buje — io'e ip. — Deus xipat cĩcã! — io'e ip.bT= — Deus ma jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe wuykukukat Jesus Cristo kay wuyetabut puye. Apẽn kuy bima mo o'g̃uõm wuywebe iap co'i jebiõg̃buk o'g̃uõm cebe ip g̃asũ. Cedag̃ osunuy Deus pe jebiõg̃buk muõm ãm cebe ip. Imẽnpuye “Cedag̃ g̃u Deus pe jebiõg̃buk muõm ãm cebe,” i'ũmg̃u oce õn pit — Pedro o'e cebe ip.HS  Imẽneju wuykukukat ekawẽn kay mo oceg̃ebu. Wuykukukat mo o'e wuywebe: “João idibi be imubatisasan oeku,” i. “Eywebe bit Deus biõg̃buk jeõm,” i mo o'e wuywebe — io'e Pedro.oRW — Iboam Cornélio e buje, Jesus mo og̃uwẽn cebe ip- -Judeu'ũmayũ be — io'e. — Õn kawẽnwẽn pima Deus biõg̃buk o'kop cekay ip- -Judeu'ũmayũ kay. Cebe ip oõm. Apẽn wuywebe oõm koap iap puxim oõm cebe ip.DQ “ ‘Ixe kawẽn idipat g̃uwẽn eywebe,’ i,” i. “ ‘Kawẽn idipat co buje, Deus jedaxijo- -ebadipyũ dak taxijo’ i,” i. Imẽn Cornélio mo o'e ocewebe — Pedro o'e.>Pu — Cornélio mo apẽn Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk jekay iap o'g̃uwẽn ocewebe: “Deus ekawẽn tojotjot'ukat mo ojojojo,” i. “Cũg̃'i mo og̃uy oduk'a be,” i. “Ixe mo o'e owebe: ‘Ebuywatwat'ukayũ'in cuy eg̃uju Jope ka be,’ i,” i. “ ‘Simão Pedro juy etomuwã,’ i,” i./OW — G̃ebuje Deus biõg̃buk o'jekawẽn oweju — io'e. — “ ‘Oju xe'e Judeu'ũmat eju?’ i'ũmg̃u juy ece owebe,” i mo o'e owebe — io'e. — Imẽnpuye oju ceweju ip — io'e. — Cornélio duk'a kay oju- -Judeu'ũmat tuk'a kay — io'e. — Iboceayũ dak o'ju ip oweju- -6 beayũ- -Jope ka watwat — io'e. — Soat mo ocajẽm Judeu'ũmat tuk'a be- -Cornélio duk'a be- -omudocat tuk'a be — io'e.N' — G̃ebuje ebapũg̃ ag̃okatkayũ oajẽm ocesopiat'a kay. Cesaréia ka wat cuk ip o'g̃ujuat odakoy am. Cornélio i ibutet — io'e.jMM Ebapũg̃ em Deus imẽn o'jekawẽn oweju. Pag̃o bog̃ waram o'jepa'ũm kabi kay — io'e.\L1 — Imẽnpuye Deus waram o'jekawẽn oweju. “Exat ma ijop,” i mo o'e. “ ‘I'opiat beku’ i'ũmg̃u juy owebe,” i mo o'e owebe. “Õn ma exan og̃ũm. Imẽnpuye i'opi g̃u ewebe,” i mo o'e owebe.K  — “Ka'ũma, okukukat,” i mo oce cebe. “I'opi beku ocexe Judeuyũ xe. Ojo'o g̃u buk,” i mo oce cebe — io'e Pedro.wJg — Deus mo o'jekawẽn oweju. “Pedro,” i mo o'e owebe. “Ixeyũ juy eyaoka exan,” i mo o'e — io'e.I/ Xipan mo oceak cekay. Puca mo ojojojo- -cũg̃cũg̃ayũ, wurũrũg̃ayũ dak, pupumayũ dak, widayũ dak. Soat ip i'opi wuyxe — Pedro o'e.VH% — Jope ka be bima kawẽnwẽn mo oce Deus eju. Wexey jo'iat ojojojo. Kabi kadi wi pag̃o bog̃ kopkom iap mo ojojojo wexey jo'iat pe — io'e. — Okay kopkom o'e. Yabikirikirik o'e ebadipdip abi eju.G' G̃ebuje Pedro apẽn o'jebapuk cebe ip iap o'g̃uwẽn cebe ip. — Mẽnpuk, obureyũ! — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ puk! — io'e.]F3 — Pedro, apẽn mo ẽn tak ece? — io'e ip. — Apẽnpuye mo ẽn tak eõm Judeu'ũmat tuk'a be? — io'e ip. — Apẽnpuye ẽn tak mo ecekõn taypu'ag̃obixeedakat'ũmayũ eju? — io'e ip Pedro be.rE] Pũg̃pũg̃ Jesus a'õkayayũ'in iboap awẽg̃ kay g̃u o'e ip- -Judeuyũ. Tũybe soat Jesus kay itabucayũ juy jedaypu'ag̃obixeedakatkan iãn o'e ip. Jerusalém ka be Pedro ajẽm puje ixeyũ Judeuyũ Pedro o'g̃ukorẽm.GD  Judéia eipi watwat o'yawẽg̃coco ip- -Jesus emumujuyũ. Warara'acayũ dak o'yawẽg̃coco ip Jesus kay itabucayũ. Judeu'ũmayũ dak Deus ekawẽn kay o'e iap awẽg̃ o'yawẽg̃coco ip.(CI 0O'jekawẽn Judeu'ũmayũ eju dak. — Epeyewemubatisasaan cuy “Wuykukukat Jesus ebekitkit oceju g̃asũ bit” i'e am soat pe eybureyũ be — io'e cebe ip.O'jewemubatisaan ip. — Ibun ma juy eg̃uy ocexe — io'e ip Pedroyũ be.Imẽnpuye Pedroyũ ibun osodop ip cexe ip. B /— Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm cebe ip — io'e. — O'g̃uõm cebe ip apẽn cuk o'g̃uõm wuywebe iap co'i — io'e. — Imẽnpuye cedag̃ g̃u du ocewebe ixeyũ mubatisaan? — io'e. — Abu dak kuka o'e ocewebe “Cedag̃ g̃u,” i? — Pedro o'e._A7 .Ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn ip o'e Judeu'ũmayũ. — Deus, ẽn xipat cĩcã — io'e ip ya'õba'arẽmat'a'õm.Judeuyũ iboap o'ya'ĩjojo. Imẽneju Pedro o'jekawẽn jebureyũ eju- -Judeuyũ eju.U@# -Yag̃uy'ũm cĩcã ip o'e Judeuyũ- -Jesus kay itabucayũ- -Pedro ejuayũ. Yag̃uy'ũm ip o'e Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm Judeu'ũmayũ be buye. Tũybe wuywebe acã Deus jebiõg̃buk g̃uõm iãn o'e ip.? ,Pedro kawẽnwẽn pima Deus biõg̃buk o'kop Judeu'ũmayũ kay. Soat pe oõm- -o'ya'ĩjojo'iayũ be- -Judeu'ũmayũ be.->S +— Kuyje dak Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ Jesus o'g̃uwẽnuwẽn. “Ag̃okatkat omuyku,” io'e ip kuyje. “Cekay eyetabut pima, ja'õbi Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi,” io'e'e'e ip. Kuyje Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ imẽn o'e'e'e Jesus muwẽnuwẽn — Pedro o'e.S= *“Kawẽn idipat cuy epeg̃uwẽnuwẽn soat pe,” i mo a'g̃u o'e Jesus ocewebe — io'e Pedro. — “ ‘Deus Jesus o'taẽ ixe be “Teyũku ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i'e am kũyjobit'ũmayũ be. “Teyũku xipat Deus xe” i'e am kũyjobicayũ be,’ i juy epe'e soat pe,” i mo ag̃u o'e Deus ocewebe. “ ‘Imẽn ixe je'e soat pe- -itabẽg̃ayũ be, ce'ũ'ũayũ be dak,’ i juy epe'e soat pe,” i mo ag̃u o'e ocewebe — io'e Pedro.<! )Waram itait puje Jesus o'jebapuk soat kay g̃u- -ocekay acã. Ocekay o'jebapuk kuy bima Deus ocenaẽ buye — io'e. — Deus cuk ocenaẽ ocewebe Jesus muwẽn ãm itaybit'ũmayũ be — io'e. — Deus pe waram imutait puje, oceweju Jesus o'jekõn, o'tikõn tak.W;' (Deus pit waram Jesus o'g̃utait — io'e. — Ebapũg̃ kabia ce'ũap. Xepxep xet kap puje, Deus Jesus o'g̃utait waram — io'e. — Jesus waram o'jebapuk jewekay itabucayũ kay. Deus a'õbi o'jebapuk.E: '— Apẽn cuk adi Jesus o'e'e iap ocejojojo Judéia eipi dag̃ jekukum pima, Jerusalém ka be bima dak — Pedro o'e. — Judeuyũ kukukayũ ma Jesus o'subamupaya korosa be yaoka am.V9% &— Deus Jesus o'taẽ. Nazaré ka be osunuyiat o'taẽ. Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm cebe- -Jesus pe. Ja'õbacaap o'g̃uõm cebe. Jesus soat ka dag̃ oekukuku xipacat mug̃ẽg̃ẽm wara'acat peam. Ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmjẽm Satanás a'õ kayayũ bewi. Jesus imẽn oekukuku soat em Deus a'õbi jekukum puye — io'e.V8% %“G̃asũ bit epeyewemubatisasaan cuy ‘Waram g̃u ikẽrẽat oceg̃ujurũg̃’ i'e am eybureyũ be,” io'e'e João Batista. Imẽn o'e'e soat pe Judéia eipi watwat pe. Eyetaybit iboam — io'e.=7s $G̃asu Deus kawẽn idipat o'g̃udot ocewebe- -Judeuyũ be — io'e. — “Jesus Cristo kay eyetabut puje wetakoma g̃u oce eykay,” i'e'em Deus wuywebe. Ixe Jesus soat kukukat.#6? #— Soat Deus a'õ dag̃ jekuku'ukayũ cũg ma cexe- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ cũg ma cexe- -soat ip — io'e.5! "Pedro o'jekawẽn ceweju ip- -Judeu'ũmayũ eju. — “Judeuyũ kay acã õn,” i'e'em g̃u Deus. “Judeu'ũmayũ kay g̃u õn,” i'e'em g̃u Deus. G̃asũ bit wetaybit iboam — io'e. — Deus xipan soat kug̃ ijodiat kug̃. Pũg tag̃ ma ip ikug̃ — io'e.4} !— Imẽneju dao ma obuywatwat'ukat og̃uju edakoy am — io'e. — Xipat cĩcã ajẽm okay — io'e. — G̃asũ soat wuyju ijoce Deus etabixe. Apẽn Deus o'e ewebe iap cuy eg̃uwẽn ocewebe. Soat cuy eg̃uwẽn ocewebe — io'e Pedro be.3 — “Ebuywatwat'ukayũ'in cuy eg̃uju Jope ka be,” i mo a'g̃u o'e owebe — io'e. — “Ag̃okatkat cuy etomuwã. Pedro i ibutet. Simão duk'a be ixe omuy- -ixee mug̃ẽg̃ẽ'ukat tuk'a be- -tibog̃ cĩcãati wãbu beat'a be,” i mo a'g̃u owebe — io'e.2 — O'jekawẽn oweju. “Cornélio,” i mo a'g̃u o'e owebe. “Ekawẽn cocom Deus, jekawẽnwẽn ẽn ceweju bima,” i mo a'g̃u o'e owebe — io'e. — “Deus itaybit ebubut'in'in iũmũm'uk eg̃uy tadaybotbocayũ be iam,” i mo a'g̃u o'e owebe — io'e.w1g Cornélio o'jekawẽn Pedro eju. — Tapu, kapusukuruy ijoce ma mo a'g̃u og̃uy ija'a be — io'e. — Katpujesũ mo adi kawẽnwẽn og̃uy Deus eju. Dao ma Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk okay- -doti isopsepat kukat — io'e.I0  — Imẽnpuye ojot eykay, Judeuyũ g̃u ma'g̃u eyju. Eywebe onomuwã buje dao ma ojot — io'e. — Odaobu'u g̃u wedot am eykay — io'e. — Apẽg̃ãm eyju onomuwã? — Pedro o'e.w/g — Oceju Judeuyũ — io'e. — Eyetaybit ocexe oce'aweropi Judeu'ũmat eju iam. Imẽnpit kapusu Deus mo a'g̃u wara'an ma omukũyjojo. “Cedag̃ g̃u ewebe ‘Judeu'ũmat xipat g̃u’ i'e am,” i mo a'g̃u Deus o'e owebe — io'e. .  G̃ebuje oõm ip tuk'a be kawẽnwẽn. Tuk'a beayũ adeayũ o'je'aweroro'iayũ Pedro o'jojojo. Pedro o'jekawẽn ceweju ip.*-M Dao ma Pedro Cornélio o'g̃u'ãy. — Owap g̃u juy ecẽg̃'aecõg̃cõg̃ — io'e. — E'ãy — io'e. — Deus g̃u õn- -ag̃okatkat acã — io'e.x,i Pedro õm pima, Cornélio o'ju cekay tobedeam. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Pedro wap. Tũybe Pedro Deus iãn o'e. + Kuyaje Pedro o'kop. O'jewemuxipan. O'ju Cornélio emumujuyũ eju. Cornélio kay ip o'ju Cesaréia ka be. Wara'acayũ itabucayũ dak o'ju Pedro eju- -Jopé ka watwat. Xet. E bidase ip o'xet. Kuyaje o'ju ip. Jay. Oajẽm ip Cesaréia ka be. Cornélio kuy jebadipyũ o'tomuwã jeduk'a be, jebureyũ dak. Pedro ajẽmap wiwim ip osodop. Pedroyũ oajẽm tuk'a be. Cornélio kay oajẽm.* — Ha'a — io'e. — Epeõm cuy oceduk'a be — io'e. — Ijoce juy epexet — io'e. — Ma — io'e ip.O'xet ip ig̃o'a be.p)Y — Cornélio ocemudot — io'e ip. — 100 be sorarayũ kukukat ixe. Ixe cũg̃ cĩcã Deus xe — io'e ip. — Itabut cĩcã Deus kay. Ya'õbuyxi soat xe Judeuyũ xe. Deus ekawẽn tojotjot'ukat mo a'g̃u o'jekawẽn Cornélio be- -ocekukukat pe — io'e ip. — “Pedro juy etomuwã,” i mo a'g̃u o'e cebe — io'e ip. “Pedro juy jeedot eduk'a be,” i mo a'g̃u oe cebe — io'e ip. “Cekawẽn kay juy eya'õpicũg̃ eg̃uy,” i mo a'g̃u o'e cebe — io'e ip Pedro be.(w O'kop. Ebapũg̃ayũ dobedem o'ju. — Okudadam eyju — io'e. — Apẽg̃ãm epesot ijoce? — io'e cebe ip.R' Ekop cuy ixeyũ dopabe — io'e Pedro be. — Ceweju juy ip eju — io'e. — “Oju g̃u xe'e ceweju ip?” i'ũmg̃u juy ece ewebe ma — io'e. — Õn ma ip og̃uju edakoy am — io'e Pedro be.b&= Pedro uk'a abi jeje mabuk osunuy. G̃ebum mabuk osunuy jexey jo'iat kay. G̃ebuje Deus biõg̃buk o'jekawẽn Pedro be. — Ebapũg̃ ag̃okatkayũ ekudadam- -Judeu'ũmayũ — io'e. — Oajẽm ip enuyap'a be.$%A — Pu'a be Simão Pedro omuy? — io'e ip. Oajẽm ip Simão nuyap'a exĩntabi be. — Ijoce du Simão Pedro omuy? — io'e ip uk'a beayũ be.$+ Pedro o'jewag̃uyda jexey jo'iat kay. — Apẽn omutaybin ojuy o'e Deus? — io'e jewebe ma. — Apẽg̃ãm iboap o'g̃ubapuk owebe? — io'e jewebe ma. Ebapũg̃ayũ oajẽm Pedro nuyap'a kay Pedro g̃ebum pima jexey jo'iat kay. Cornélio emumujuyũ oajẽm.n#U Ebapũg̃ em Deus imẽn o'jekawẽn Pedro eju. Pag̃o o'jepa'ũm ibocewi. Waram o'jeu kabi kay.E" Deus waram o'jekawẽn ceweju. — Exan ma teyũku! — io'e. — Õn ma exan og̃ũm. Imẽnpuye “Oxat g̃u bit teku,” i'ũmg̃u juy ece owebe — io'e. — “I'o pi beku ocexe,” i'ũmg̃u juy ece owebe — io'e Pedro be. — Õn ma exan og̃ũm — io'e. — Imẽnpuye i'o pi g̃u exe — Deus o'e.z!m — Ap! — io'e. — Ojo'o g̃u, Kariwa — io'e. — Oxat g̃u bit teku! — io'e. — I'o pi beku ocexe- -Judeuyũ xe — io'e. — Õn pit beku ojo'o g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma! — io'e. — G̃asũ dak ojo'o g̃u — Pedro o'e. ' G̃ebuje Deus o'jekawen Pedro eju jexeybi. — Pedro — io'e. — Ixeyũ juy eyaoka exan — io'e. — Yaoka buje juy ejo'o — io'e.fE Warẽmtaksug̃ osodop pag̃o be- -cũg̃cũg̃ayũ, wurũrũg̃ayũ dak, pupumayũ dak.s_ Pag̃o bog̃ kopkom o'e kabi kadiwi. Pag̃o bog̃ o'jojojo Pedro jexey jo'iat pe. Pag̃o kabi kadiwi kopkom cekay iap o'jojojo jexey jo'iat pe. Pag̃o ierunbog̃ cĩcã o'e. Ebadipdip abi eju yabikirikirik o'e. Ixe pag̃o o'kop cexe.nU Ire jĩjã o'e iboce. Cekõn pin o'e. Uk'a beayũ Pedro xat tatam pima, Pedro jexey jo'iat o'jojojo.J  Jope ka tẽg̃ o'e ip. Ijasũn ip pima Pedro jexey jo'iat o'jojojo kaxicug̃. Pedro o'jekawẽn Deus eju. O'jeu uk'a abi jeje kawẽn ãm ceweju. Uk'a abi yabicug̃ g̃u o'yanuy- -yapo ma.kO Cornélio Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk cebe iap o'g̃uwẽn cebe ip. Iboap muwẽn puje ip o'g̃uju Jope ka be Pedro dakoy am. Xerewun. Ebapũg̃ayũ o'ju- -Cornélio emumujuyũ. E bidase o'xet ip. Kuyaje o'ju ip.eC Kabi kay Deus ekawẽn tojotjot'ukat epit puje, Cornélio ebapũg̃ayũ o'tomuwã jebuywatwat'ukayũ. Xepxep ixeyũ'in jeduk'a be kapikpik'ukayũ osodop. Wara'at ixeyũ'in sorara osunuy. Sorara Deus kay itabucat osunuy.$A — Simão duk'a be omuy- -ixeemug̃eg̃e'ukat tuk'a be- -tibog̃ cĩcãati wãbu beat'a be — io'e. — Ixe juy etomuwã eduk'a be tot am — io'e.!; — G̃asũ juy ebuywatwat'ukayũ'in eg̃uju Jope ka be — io'e. — Ibo ka wat cuy etomuwã — io'e. — Pedro i ibutet. Ixe juy etomuwã — io'e.   — Ajo, Kariwa? — io'e.Ipararam o'jeak cekay. — Ekawẽn cocom Deus jekawẽnwẽn ẽn ceweju bima — io'e Cornélio be. — Deus itaybit ebubut'in iũmũm'uk eg̃uy tadabotbocayũ be iam — io'e. — Imẽnpuye Deus g̃ebum ekay — io'e.N Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk Cornélio kay. Katpuje o'jekawẽn Cornélio eju- -15 hora bima. Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jojojo. Cetẽg̃ ma oajẽm. — Cornélio — io'e.lQ Cornélio xipat cĩcã osunuy Deus xe. Itabut osunuy Deus kay Judeu g̃ũn ma'g̃u. Ibadipyũ dak itabut osodop ip Deus kay, soat tuk'a beayũ. Ade dinheiro ũmũm'uk osunuy tadaybotbocayũ be. Deus eju kawẽnwẽn'uk osunuy.- U Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk Cornélio kay. Cornélio Cesaréia ka be osunuy. 100 be sorarayũ kukukat osunuy. Itália eipi bewiayũ osodop ip cesorarayũ.oW +Pedro Jope ka be osunuy ade kabia. Simão duk'a be osunuy. Simão ixeemug̃ẽg̃ẽ'ukat osunuy.' *Waram o'jetait iap awẽg̃ o'jeawẽg̃epõg̃põg̃ soat tag̃ Jope ka watwat tag̃. Imẽnpuye adeayũ itabut o'e ip wuykukukat Jesus kay. )Pedro ce'ũ topibit o'subaixik. — Kirik'ãy'i — io'e.O'g̃u'ãy. G̃ebuje Pedro warara'acayũ o'tomuwã- -Jesus kay itabucayũ, itop'ũm e'ũ'ibiyũ dak. — Epesot cuy ce'ũ topibit com — io'e. — Waram o'jetait — io'e cebe ip.%C (Pedro soat ip o'g̃ujẽm umat'abi bewi. O'jẽm ip. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ kawẽn ãm Deus eju. O'jekoreren ce'ũat kay. — Tabita — io'e. — Ag̃obucẽg̃ ece — io'e ce'ũat pe. Ce'ũ topibit o'jetaeweak. Ak. O'jeak Pedro kay. O'je'ag̃obucẽg̃. Oabik. Xik'i o'e.4a 'Pedro o'ju ceweju ip. Oajẽm Dorcas'ũm kay. Jesus kay itabucayũ Pedro o'tujuu umat'abi be ce'ũat kay. Itop'ũm e'ũ'ibiyũ osodop ip ig̃o'abi be ade- -Dorcas'ũm pureyũ. Wawa ip osodop i'ũmcocom. Jesay ip o'g̃ubapuk Pedro be. — Dorcas'ũm ijop o'joinũm owebe — io'e ip Pedro be.@y &G̃ebuje o'jekũyjo ip Pedro omuy Lida ka be iam. Lida ka Jope ka tẽg̃ ma o'sukadop. Xepxep ag̃okatkat o'g̃uju ip Lida ka be Pedro dakoy am. O'ju ip. Jay. Itabucayũ oajẽm Pedro kay. — Ejot cuy oceweju — io'e ip Pedro be. — Oceka be juy aju- -Jope ka be — io'e ip. — G̃a'a — io'e.  %Ixe ayacat oiwãtaxipin. Oi'ũ. Imẽnpuye itabucayũ ixe'ũm jebit o'jowuy jebabin. Dorcas'ũm o'tujowat ip umat'abi be.^ 5 $Jope ka be osunuy Jesus kay itabucat- -ayacat. Ibutet Tabita i osunuy. Tabita Dorcas iape Grego a'õm. Ixe soat em xipan warara'acat kukuk'uk osunuy. Xipat cĩcã osunuy. Tadaybocayũ buywatwat'uk osunuy soat em.; o #O'ãy. Adeayũ ijebit e'ũ topibit o'jojojo- -iboceayũ- -Sarona ka watwat, Lida ka watwat tak. Imẽnpuye kuyap jetabucap o'jepere ip. Wuykukukat Jesus kay acã oitabun ip.F  "— Enéias — io'e. — Jesus Cristo jemu'ada — io'e. — E'ãy — io'e. — Exexecap cuy eg̃uxipan eduk'a be eju am — Pedro o'e cebe. O'je'ada g̃ebuje bit Enéias. Xipat o'e.   !Enéias o'tobuxik ig̃o ka be. Enéias ibun po'i osodop jexexecap pe- -oito koato bun, ijebit e'ũ buye. Pedro o'ju cekay.   Pedro oajẽm Enéias kay. Soat ka dag̃ oekukuku. Jesus a'õkayayũ jojom oekukuku. Lida ka be dak o'ju Jesus a'õkayayũ jom.4a O'ju. Imẽneju itabucayũ kaykay am ip oibu'un itabut'ũmayũ. Ipiat o'supi'ajoat g̃u cebe ip. Kaba'ũm ip osodop Judéia eipi watwat, Galiléia eipi watwat tak, Samaria eipi watwat tak. Warẽmtag̃ itabucayũ kukap o'jepere ip. Imẽnpuye ip big̃ ma oitabun Jesus kay. Deus a'õ dag̃ ip o'e jekukum. Deus biõg̃buk ixeyũ buywatwan osunuy. Imẽnpuye tak g̃u ip oitabun wuykukukat Jesus kay. Ade jĩjã ip oitabun.M Jesus a'õkayayũ bit itaybit o'e Saulo aoka ojuy ip iam. Imẽnpuye ip Saulo o'tujowat Cesaréia ka kay yaokaap puxim. — Xipat eju am Tarso ka kay- -aypanap ka kay — io'e ip Saulo be. I~}|zz ww:uut$rr|q?pKoo0nmkkjiihg2evdd bb a`_]]=\{[[;ZZYxXqW4UTQQOOUMM^L{JIZIHGEED`A@>=K;:P9u876n5 433110/.-W,+*V))(&[&O%g$#""}! n 2  ~mU{Z3r~m) M  =I5cImẽnpuye Paulo ya'õberen o'jewãwã. — Ecewaoka g̃u juy — io'e ya'õberen. — Ocejẽm g̃u buk — io'e. — Soat oceju ijoce mabuk — io'e yakukukat pe.DImẽn cebapuk puje daomũnmũnap'a kukukat o'jewũrũg̃. Xĩntabi tomudip'uk'uk o'jojojo. Tũybe taomũnmũnayũ kuy o'jẽm iãn o'e. Imẽnpuye jepaja o'ju'uk iyuk pewi jewaoka ojuy.B }Ipi o'jexixi g̃ebuje bit. Imẽnpuye daomũnmũnap'abi'ip o'je'abi'ipekutu. Soat xĩntabi dak jekpiwa ma o'jeorek. O'tomudip'uk. Ikag̃obimuparakap'ip tak o'jeipeorek jekpiwan ma. Iximadakpe Pauloyũ o'jebibododon Deus kay. O'jekawẽn ip Deus eju. Ibibodo a'ĩjojom o'e ip soat daomũnmũnap'a beayũ. yIboap co buje ãmap'abi be Pauloyũ o'g̃uõm ig̃o'a kukukat. Badiat'abi be ip o'g̃uõm, “Xipan cĩcã juy iteyũ epejowiwi,” i juk o'e buye. Sui o'suimuõm ip iptok pe. O'jekag̃obiece ip parakpe. Cem cĩcã o'e ip. Ceok pa'ore ip o'e.? wO'yukxabimupokupok cĩcã ip. Daomũnmũnap'a be o'g̃uõm. — Ag̃ cuy epesop cekay — io'e ip daomũnmũnap'a kukukat pe. — Epejowiwi juy ip ijẽmap puxim — io'e ip.8 iG̃ebuje ibo ka watwat oitakomãn ip Pauloyũ kay, imuymuy buje. Ika kukukayũ Pauloyũ eekabek o'g̃uwekuwek ip. — Epeyukxabimupokupog̃ cuy daxadaypam — io'e ip.wg— Cedag̃ g̃u iteyũ e'eap tag̃ wuyeku am, wuyju Roma ka kukukat ebekitkit puye — io'e ip napa ma.QG̃ebuje o'jekawẽn ip jeka kukukayũ eju. — Teyũku Judeuyũ — io'e ip. — Wuyka watwat kaykay ip — io'e ip napa ma. — Iwaru ma ocemutaybitbin ip. Jebabim ip ocemutaybitbin — io'e ip.OCebewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽmap co buje, yaypan'isuat kukayũ oitakomãn ip Paulo kay. — G̃asũ bit ixe ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi g̃uwẽn g̃u — io'e ip. — Abu dinheiro je'g̃ũm ocewebe g̃asũ bit? — io'e ip. Pauloyũ o'jat ip. Akiju ip o'tujowat. Jeka kukukat topabe o'tujowat ip imuymuy am.SIboap muwẽnuwẽn oekuku ocedobatban yaypan'isuat. Wara'at kabia dak. Wara'at kabia dak. Ade kabia iboap muwẽnuwẽn oekuku ocenomuju. Imẽnpuye Paulo yukpiceg̃ẽn o'e cekay. O'jekorepẽn yaypan'isuat kay. G̃ebuje Paulo o'jekawẽn ibiõg̃buk kẽrẽat pe- -yaypan'isuat peat pe. — Ejẽm cuy yaypan'isuat pewi — io'e. — “Ejẽm cuy,” i õn e'em ewebe Jesus a'õbi — Paulo o'e. G̃ebuje'isum ma o'jẽm cebewi. Xipat o'e.5cJewãwãwãm oekuku ocenomuju soat kabia. O'jekawẽn ocekawẽn coco'ukayũ be. — Teyũku Deus a'õ kay kũyjobicayũ — io'e'e'e. — Ixe Deus soat podi ma ya'õbuyxiat — io'e'e'e. — Apẽn wuyewedaxijo but iap muwẽnuwẽn wuywebe — io'e'e'e ya'õberen ocekawẽn coco'ukayũ be.X)G̃ebuje ayacat ocedopabijuk- -yaypan'isuat- -cekariwa be imudadaybotbot'ibit. Deus eju Judeuyũ kawẽnwẽn'uk osodop iap kay cum pima, ocedopabijuk. Ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ osunuy jewebe. Ibiõg̃buk kẽrẽat a'õbi yaypan'isuat apẽn g̃uyjom je'bapuk iap muwẽnuwẽn'uk osunuy adeayũ be. Ag̃okatkayũ yaypan'isuat kukayũ osodop ip. Ade dinheiro bubum ip osodop apẽn g̃uyjom je'bapuk eykay iap muwẽg̃ap teim. Ixe yaypan'isuat ocedopabijuk.@yO'jewemubatisanat “Jesus ebekit õn g̃asũ bit” i'e am soat pe. Lídia duk'a watwat tak o'jewemubatisanat ip, itabut puye. Lídia o'jekawẽn ocewebe. — Eyxe wuykukukat Jesus kay wetabut pima, oduk'a be juy epesop g̃asũ bit — io'e ocewebe.Imẽnpuye Lídia duk'a be ocesop Filipos ka be bima."=G̃ebuje Deus ekawẽn oceg̃uwẽn cebe ip. Ayacat iboce osunuy. Ibutet Lídia i osunuy. Tiatira ka bewiat osunuy. Pag̃o idipat teidada'ukat osunuy. Deus kay itabucat osunuy. Deus Paulo ekawẽn o'g̃ubapuk Lídia be itabut cĩcã i'e am. Imẽnpuye itabut cĩcã o'e Jesus kay.gG Ag̃oka bewi ocejẽm Sábado kabia. Idibi wãbũ kay oceju. — Judeuyũ aco'i kawẽnwẽn Deus eju ijoce — i juk a'g̃u oce'e.Aoyũ awerom osodop ip iboce. Ocabik ma a'g̃u ceparakpe ip- -aweroayũ parakpe.pY — G̃ebuje Filipos ka kay oceju. Filipos ka Macedônia eipi be opop. Ikabog̃ cĩcã ma o'sukadop. Wara'atka bodi ma ikabog̃ o'sukadop- -Macedônia eipi beatka bodi ma. César ebekitkit ibo ka o'sukada Roma ka kukat ebekitkit.=~s G̃ebuje kobexixi be oceõm. Ocejẽm Trôade ka bewi. Tibog̃ cĩcãati ocetimudek. Cũg̃ ma oceju tip'aweroro kay Samotrácia eipi kay. Kuyaje oceju Neápolis ebikopap kay.#}? Paulo imẽn jexey jo'iat o'jojojo. Õn tak cuk Paulo xe og̃uy Trôade ka be bima. Õn Lucas- -ijudup mubarararag̃at. Macedônia eipi kay a'g̃u cu ojuy ocejewag̃uy Paulo exey jo'iat puye. Ocetaybit cĩcã Deus cuk ocemuju Macedônia eipi kay kawẽn idipat muwẽn ãm iam."|= G̃ebuje Paulo jexey jo'iat o'jojojo ixe exima. Trôade ka be bima o'jojojo. Ag̃okatkat o'jojojo jexey jo'iat pe. Macedônia eipi bewiat o'jojojo. Cũg̃'i osunuy. — Macedônia eipi kay juy ejot — io'e Paulo be jexey jo'iat pe. — Ocebuywan cuy ece — io'e Paulo be.|{qImẽnpuye Mísia eipi dag̃ o'timudek ip. Trôade ebikopap pe oajẽm ip. Ibo ka tibog̃ cĩcãati xe osunuy.yzkIbocewi oajẽm ip Mísia eipi tẽg̃ ma. Bitínia eipi be cu ojuy ip. Deus biõg̃buk pit o'g̃ujuat g̃u ip.Vy%Deus biõg̃buk Pauloyũ o'g̃ujuat g̃u Ásia eipi be. O'g̃ujuat g̃u ip iboce Deus ekawẽn muwẽn ãm. Imẽnpuye Frígia eipi dag̃ ip oekuku Galácia eipi dag̃ tak. Kapurũg̃ tag̃ ip oekuku.bx=Imẽneju big̃ ma itabut o'e Jesus kay. Soat kabia warara'acayũ oitabun Jesus kay.hwIG̃ebuje Paulo o'ju Silas eju, Timóteo eju dak. Soat kaka dag̃ ip oekuku Jesus kay itabucayũ jojom. Jerusalém ka watwat pe jawẽwẽap muwẽnuwẽn oekuku ip. Jesus emumujuyũ be jawẽwẽap muwẽnuwẽn oekuku ip- -itabucayũ kukukayũ be jawẽwẽap muwẽnuwẽn. Mẽnku Judeu'ũmayũ jekuku iap muwẽnuwẽn oekuku ip. — Kũyjobin cuy epesop eyawẽwẽap ekawẽn kay — io'e ip itabucayũ be soat kaka watwat pe.Soat kaka dag̃ oekuku ip imukũyjojom.$vATimóteo dujowat ojuy o'e jeweju jebuywatwat'ukan Paulo. Koap Paulo Timóteo o'taypu'ag̃obixeedakat Judeuyũ babi dag̃, ade Judeuyũ osodop ika kay ip cumiat ka be buye. Itaybit cĩcã osodop ip Timóteo Judeu'ũmat ipot iam, taypu'ag̃obixeedakat'ũm iam tak ixeyũ Judeuyũ.u/Jesus a'õkayayũ Timóteo o'g̃uwẽn Paulo be- -Listra ka watwat, Icônio ka watwat tak. — Timóteo xipat cĩcã — io'e ip Paulo be. t Pauloyũ o'ju Derbe ka be, Listra ka be dak. Listra ka be ag̃okatkat osunuy. Jesus a'õkayat osunuy. Ibutet Timóteo i osunuy. Paulo o'ju Timóteo kay. Timóteo xi Judeu osunuy. Ixe ayacat Deus ekawẽn kay itabut osunuy. Cebay Judeu g̃u osunuy- -Grego acã. s )Paulo o'ju Silas eju. Síria eipi dag̃ oekuku ip, Cilícia eipi dag̃ tak. Deus ekawẽn itabucayũ mutaybitbin oekuku ip.r(G̃ebuje Paulo wara'at ma o'taẽ jeweju am. Silas o'taẽ jeweju am. Soat ikitpitpiyũ o'jekawẽn Deus eju cebeam ip- -Antioquia ka watwat. — Bay, xipan soat kug̃ ẽn — io'e ip. — Iteyũ xepxepayũ juy ejukuk xipan — io'e ip Deus pe.tqa'O'jewa'õxikxik cĩcã ip. Imẽnpuye o'jeok ip jewewejuwi oibu'un ikug̃ puye. G̃ebuje Barnabé João Marcos o'tujowat jeweju. Kobexixi be ip oõm. Tibog̃ cĩcãati o'timudek ip. Chipre eipi be ip o'ju- -tip'awerorobog̃ pe.!p;&Paulo bit ibu'u o'e tujowan. — Oxe ma xipat g̃u João Marcos ju am wuyweju — Paulo o'e. — Koap pima mo wuyiwat — io'e. — Panfília eipi be bima, o'jepit — io'e. — Wuyweju bit mo oibu'un Deus ekawẽn muwẽn ãm — io'e. — Obu'u oce ikug̃ — Paulo o'e.9om%Barnabé ma João Marcos dujowat ojuy ceweju ip.]n3$Ibun'ũm pima Paulo o'jekawẽn Barnabé eju. — G̃a'a juy acepit — io'e. — Soat kaka dag̃ cuy aju- -kuy bima Deus ekawẽn ag̃uwẽnuwẽn iap kaka dag̃ — io'e. — Wuynomukay juy acepit waram Jesus a'õkayayũ jom — io'e. — G̃a'a acepit xipat paxi opop ip iam — io'e Barnabé be. — G̃a'a — io'e Barnabé.*mM#Paulo dak Antioquia ka be osunuy, Barnabé dak. Wuykukukat ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ip adeayũ be. Jebureyũ eju wuykukukat ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ip.jlM"Imẽnpit Silas o'jepit g̃u. — Ijoce ma og̃uy — io'e. — Ocepit g̃u juy — io'e.6ke!Ibocewi o'jewemuwẽn ip itabucayũ be. — Deus cuy xipan jeydujupit — itabucayũ o'e cebe ip. O'jepit ip Jerusalém ka be. Kuy bima o'g̃uju'iayũ kay ip o'jepit.%jC Judas Silas tak itabucayũ o'yawẽwẽ. Antioquia ka watwat o'yawẽwẽ ip. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ osodop ip. Deus ekawẽn ip o'g̃utaybitbin. Imẽnpuye big̃ ma ip itabut o'e Jesus kay. Icokcok ip o'e jetabucap kug̃. Pũg̃ kabia g̃u osodop ip Antioquia ka be.i%G̃ebuje ip o'tupũm cebe ip. Itabucayũ kukukayũ ya'õberen o'tupcoco soat pe ya'ĩjo am. Soat ip icokcok o'e ibodup ekawẽn co buje.dhAG̃ebuje taẽ'ibiyũ cartadup o'tuptujowat ip Antioquia ka watwat kay- -itabucayũ kay. Judas o'tuptujowat, Silas eju. O'ju ip Barnabé eju, Paulo eju dak. Yajẽm puje soat itabucayũ o'tomuwã ip je'awero am. g 3f_ (28-29) Iboam acã oceju e'em eywebe: Deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn cuy epesuẽn'o g̃u, i. Puca doy juy epetoykõnkõn g̃u, i. Iẽntoyteyatẽn cuy epesuẽn'o g̃u, i. Wara'at tayxi kaykay g̃u juy epesop, wara'at itop kaykay g̃u dak, i. Iboam acã juy oceju e'em eywebe, i. Iboap tag̃ jekukum pima, cedag̃ epeku. Eywãtaxipipem g̃u juy epesop. Ibũrũ ma oceju e'em eywebe eyawẽwẽm, Deus biõg̃buk tak eyawẽwẽm, i.Imẽn o'tupmubararak ip Judeu'ũmayũ awẽwẽaptup itabucayũ kukukayũ Jerusalém ka be awerom pima.oeWXepxepayũ oceg̃uju eykay- -Judas, Silas tak, i. Ixeyũ soat g̃uwẽn eywebe g̃asũ ocekawẽn, i.d/Pauloyũ o'yaoka pin kuy bima, i. Inaka iparara'ũm ma wuykukukat Jesus Cristo muwẽnuwẽn oekuku ip, i. Imẽnpuye ikukpin cĩcã ip ocexe, i./cWImẽnpuye juk a'g̃u oceje'awero pũg̃ tag̃ ma eyawẽ ãm, i. G̃asũ xepxep ag̃okatkayũ ocetaẽ imuju am eyjom, i. Ixeyũ cum Barnabé eju, Paulo eju dak, i.GbKuy bima ag̃okatkayũ mo a'g̃u eyag̃uymubabi'ũm'ũm oce'in, i. G̃asũ eyetaybit g̃u apẽn oceku cedag̃ iam, i. “Moisés ekawẽn tag̃ eyedaypu'ag̃obixeedakat'ũm pima, Deus jeydaxijo g̃u,” io'e ip napa ma eywebe, i. Oceju g̃u mo a'g̃u ixeyũ oceg̃uju eykay, i. Ja'õbi ma mo a'g̃u ip o'ju eykay, i.a(-) Oceju Jesus emumujuyũ, itabucayũ kukukayũ dak, wara'acat itabucayũ dak, i. Eykitpitpiyũ oceju, i. Kato mujujum oceju soat pe eywebe Judeu'ũmayũ be, i. Kato mujujum ocejũ soat kaka dag̃acat pe- -Antioquia ka watwat pe, Síria eipi watwat pe dak, i.`3 (22-23) Soat ce'awero'ibiyũ Tiago be jawẽwẽap kay ip o'e- -soat Jesus emumujuyũ, soat itabucayũ kukukayũ dak, soat itabucayũ dak.<_q— Kuy bin ma opop Moisés ekawẽn wuymutaybitbin'ukayũ soat kaka dag̃ — io'e. — G̃asũ dak soat kaka dag̃ opop ip. Soat Sábado cekawẽntup cocom ip wuy'eaweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Iboam acã juy ace cebe ip — Tiago o'e. — Imẽn cuy ace! — io'e ip aweromayũ.0^Y Deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn cuy epesuẽn'o g̃u, i. Wara'acat tayxi kaykay g̃u juy epesop, wara'at itop kaykay g̃u dak, i. Iẽntoyteyatẽn cuy epesuẽn'o g̃u, i. Puca doy juy epetoykõnkõn g̃u, i. Iboam acã juy ace Judeu'ũmayũ be- -itabun'isuayũ be — Tiago o'e.r]]— “Imẽnpuye Judeu'ũmayũ kaykay g̃u juy ajop,” i õn e'em — io'e Tiago. — “Jesus kay itabun'isuayũ kaykay g̃u juy ajop,” i õn e'em — Tiago o'e. — Iboam acã juy ace Judeu'ũmayũ be- -itabun'isuayũ be: J\  Imẽn wuykukukat e'em, i. Kuyje ma iboap o'g̃uwẽn, i. Imẽn e'em iboaptup — io'e Tiago. — Imẽn cuk adi Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'e'e'e Deus a'õbi — Tiago o'e.g[G “Soat kaka dag̃acat itabut je'e okay Judeu'ũmayũ,” i. “Webekitkiyũm je'e ip,” i.Z “Õn Deus,” i. “Waram ocepit ya'at'ibit'a mudim am- -Davi duk'a mudim am,” i. “Yadipat'am je'e ma'g̃uto,” i. “Soat xe ijodiat xe wa'õbuyxian og̃uy apẽn Davi ya'õbuyxi osunuy iap co'i,” i. “Obikuyap tag̃ jeku ip waram,” i.$YA— Iboap o'jebapuk kuyayũ ekawẽn tag̃- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup ekawẽn tag̃ — io'e. — Imẽn e'em iboaptup: TX!Simão Pedro ekawẽn epeya'ĩjojo kuy — io'e. — Deus xipan Judeu'ũmayũ kug̃ iam wuymukũyjojo — io'e. — Deus Judeu'ũmayũ o'taẽ itabut am jekay. Ixeyũ dak o'taẽ jebekitkiyũm — io'e.W G̃uyjom Tiago o'jekawẽn aweromayũ be. — Okitpitpityũ — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wekawẽn kay.aV; G̃uyjom Pauloyũ o'jekawẽn aweromayũ be. — Deus mo ocemuju kawẽn idipat muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be — io'e. — Deus a'õbi juk adi wuywebe i'e ba'oreat oceg̃ubapukpuk soat etabutpe — io'e. — Deus soat podi ma ya'õbaca iap juk adi oceg̃ubapukpuk itabutpe ip — io'e ip aweromayũ be. Soat ip mũg̃ osodop ya'ĩjojom.'UG Wuykukukat Jesus wuydaxijojom cekay wuyetabut puye. Wuydaxijojom xipan wuykug̃ puye. Imẽnpuxim Judeu'ũmayũ dak idaxijo itabun puje ip — Pedro o'e.zTm — “Cedag̃ g̃u Deus pe jebiõg̃buk muõm ãm cebe ip, Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ip puye,” i du eyju e'em? — Pedro o'e. — Iba'ore osunuy wuydobuyũ'ũm'ũm pe ixe ekawẽn tag̃ jeku am. Wuywebe dak iba'ore. Iba'ore kuka o'e Judeu'ũmayũ be dak. Imẽnpuye “Moisés ekawẽn tag̃ cuy epeku,” i'ũmg̃u juy ace cebe ip- -Jesus kay itabun'isuayũ be.ZS- Soat ipi dag̃ayũ ibit ma Deus xe. Soat jewejojo'i ma ip cexe. Imẽnpuye Deus ikẽrẽat o'ju'uk Judeu'ũmayũ bewi Jesus kay ip itabut puye. O'ju'uk apẽn wuywebewi ikẽrẽat o'ju'uk iap co'i — io'e.WR'Deus itaybit apẽn wuyju jewag̃uyg̃uy iam — io'e. — Ixe mo jebiõg̃buk o'g̃udot Judeu'ũmayũ kay apẽn wuykay o'g̃udot iap co'i. Imẽn Judeu'ũmayũ kay dak õn iam wuymutaybitbin o'e Deus.Q7O'jekawẽn cĩcã ip jeweweju jewemudin ãm. Ibun cĩcã ip o'jewa'õxikxik wara'at tag̃tag̃tag̃ i'eap puxim. Pedro o'jekawẽn soat pe aweromayũ be. — Okitpitpityũ — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wekawẽn kay — io'e. — Kuy bima Deus onaẽ kawẽn idipat muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be. Eyetaybit iboam — io'e. — Ixe mo omuju ibikuy osunuy ixeyũ mutabut am jekay buye.TP!G̃ebuje Jesus emumujuyũ o'je'awero ip Jesus kay itabucayũ kukukayũ eju. O'jewawẽwẽ jĩjã ip. — Apẽntak cedag̃ wuywebe Judeu'ũmayũ mutaybit am Jesus kay itabun ip puje? — io'e ip jewewebe. — “Moisés ekawẽn tag̃ cuy epeku,” i du ace'e cebe ip? Imẽn g̃u xe'e ace'e cebe ip? — io'e ip jewewebe.:OmPũg̃pũg̃ pit Fariseuyũ o'ãy Paulo mukorẽm ãm- -Jesus kay itabucayũ. — Ixeyũ dak cuy Moisés ekawẽn tag̃ jeku, itabut ma'g̃u ip Jesus kay — io'e ip. — Jedaypu'ag̃obixeedakat cuy ip cekawẽn tag̃ — io'e ip te'e ma. Imẽnpuye Pauloyũ o'jewa'õxikxik cĩcã Fariseuyũ eju.NOajẽm ip Jerusalém ka be. O'ju ip itabucayũ kukukayũ kay. Itabucayũ kukukayũ ip o'tobede, Jesus emumujuyũ dak, wara'acayũ itabucayũ dak. Itabucayũ kukukayũ o'je'awero ip cexe. G̃ebuje Paulo o'jekawẽn cebe ip. — Deus cuk adi ocebuywatwatn kawẽn idipat muwẽn ãm — io'e. — Pũg̃ g̃u Judeu'ũmat oitabun Jesus kay- -ade jĩjã ma! — io'e Paulo.UM#Pauloyũ o'jewemuwẽn cebe ip. O'jẽm ip Antioquia ka bewi. O'ju ip itabucayũ kukukayũ kay. Cucum pima Fenícia eipi dag̃ o'kop ip, Samaria eipi dag̃ tak. Soat ka dag̃ o'je'awero ip itabucayũ eju cucum pima. — Ade jĩjã Judeu'ũmayũ kuyap jetabucap o'jepere ip — io'e ip. — Jesus kay ip oitabun — Pauloyũ o'e cebe ip. Icokcok cĩcã ip o'e itabucayũ iboap awẽg̃ tobuxik puje- -Fenícia eipi watwat, Samaria eipi watwat tak.pLYImẽneju Pauloyũ o'jewa'õxikxik cĩcã ceweju ip Judéia eipi bewiacat eju. Imẽnpuye Jesus a'õkayayũ itaybin pin o'e ip apẽn g̃u paxi cũg̃ ma wuyxe iam. — Acesuxeedakat tu Moisés ekawẽn tag̃? Acesuxeedakat g̃u xe'e? — io'e ip jewewebe.Imẽnpuye ip Paulo o'g̃uju Jerusalém ka be, Barnabé dak, jebureyũ dak. — Jerusalém ka be juy epeju — io'e ip. — Epeju juy jekawẽn ãm Jesus emumujuyũ eju- -itabucayũ kukukayũ eju dak — io'e ip. — Epeyewawẽ juy ceweju ip. “Acesuxeedakat tu Moisés ekawẽn tag̃? Acesuxeedakat g̃u xe'e?” i juy epe'e cebe ip — io'e ip.'K IJudeuyũ o'ju Antioquia ka kay- -Judéia eipi bewiayũ. Oajẽm ip. G̃ebuje cedag̃ g̃u Jesus kay itabucayũ o'g̃utaybin ip- -Judeu'ũmayũ o'g̃utaybin ip. — Moisés ekawẽn tag̃ eyedaypu'ag̃obixeedakat'ũm pima, Deus jeydaxijo g̃u — io'e ip napa ma itabucayũ be.SJIbo ka be osodop ip ũm kaxi. Jesus a'õkayayũ xe osodop ip ibun ma.@IyOajẽm ip ma'g̃uto Antioquia ka be jekapikap o'jepere ip puye. Paulo ekawẽn co am o'je'awero ip soat Jesus a'õkayayũ. G̃ebuje Paulo apẽn Deus ixeyũ buywatwanap o'g̃uwẽn cebe ip. Apẽn soat kaka dag̃ oekuku ip iap o'g̃uwẽn. — Deus juk adi oca'õmucanucan osunuy Jesus muwẽnuwẽn pima — io'e. — Judeu'ũmayũ be ocemuju jekawẽn muwẽn ãm — io'e. — Tak g̃u ip oitabun Jesus kay — io'e cebe ip.HwAntioquia ka kay ip o'ju waram. Kobexixi dag̃ ip o'ju. Koap jejẽmap ka be ip oajẽm- -Antioquia ka be. — Xipan cuy ixeyũ ejukuk kapikpig̃ pima- -ekawẽnmuwẽnuwẽn pima — i mo o'e itabucayũ Deus pe ibo ka be koap cẽm pima.gGGG̃ebuje waram Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ip Perge ka be. Atália ka dag̃ ip o'kop.EFO'kop ip Panfília eipi dag̃, Pisídia eipi dag̃ tak.hEIIxeyũ dak ag̃okatkayũ o'taẽ Jesus day itabucayũ kukukayũm. Soat kaka dag̃wi o'taẽ ip. Jekpiwa ma o'jewemurun ip jekawẽn ãm Deus eju. Deus eju o'jekawẽn ip o'taẽ'ibiyũ beam. Imẽn o'jekawẽn ip Deus eju: — Ocekukukat — io'e ip Jesus pe. — Iteyũ ag̃okatkayũ juy ejukuk xipan, ekay itabut ip puye — io'e ip Deus pe.1D[Jesus a'õkayayũ jojom ip o'jepit. Ixeyũ a'õmucanucan oekuku ip. Yawẽwẽm ip oekuku. Paulo o'jekawẽn ceweju ip. — Jesus kay eyetabucap cuy epeyepere g̃u — io'e. — Jesus kay wuyetabut pima, warara'acat ipiat supi'ajoat wuywebe — io'e. — G̃uyjom pit Deus xe acesop. Ixe soat kukukan pima, cexe ma acesop soat ya'õ kay kũyjobit pima — io'e cebe ip. Paulo soat kaka dag̃ oeku Barnabé eju._C7Kawẽn idipat o'g̃uwẽnuwẽn ip Derbe ka watwat pe. Imẽnpuye tak g̃u oitabun ip Jesus kay. G̃ebuje o'jepit ip jedocap e dag̃ ma. Listra ka dag̃ ip o'jepit Icônio ka dag̃ tak, Antioquia ka dag̃ tak. BPaulo bit o'ãy Jesus kay itabucayũ cekay ce'awero buje. Waram oõm Listra ka be. Kuyaje Paulo o'kop Derbe ka be Barnabé eju.cA?Judeuyũ oajẽm Pauloyũ kay- -itabut'ũmayũ. Oajẽm ip Antioquia ka bewi, Icônio ka bewi dak. Listra ka be ip oajẽm. Ade o'g̃ubu'un ip Pauloyũ kay. O'g̃utakomãn ip cekay ip. Imẽnpuye Paulo o'yabug̃bug̃ ip yaokaap ojuy. Kururug̃ Paulo o'tujujẽm ip jeka bewi- -Listra ka bewi. Kacũg̃pe o'jepere ip. Tũybe oe'ũ iãn o'e ip. @Listra ka watwat biopak aoka ojuy jĩjã tũybe Pauloyũ deusyũ iãn o'e ip puye. Pauloyũ bit o'g̃ubu'un ip biopak aoka am.?'— Imẽnpit Deus xipacan e'e'uk osunuy soat peam ijodiat peam. Imẽn õn soat podi ma xipat iam wuymutaybitbin. Ixe muba'at muajẽmjẽm kabi bewi wuywebe. Ixe kadai mu'aypapan wuywebe i'o am. Deus soat em wuyemukaypinput ũmũm wuywebe wuymucokcok am. Deus imẽn xipan wuykug̃ ibikuy wuywebe wuyetabut am cekay buye — io'e ip.Imẽn Paulo Listra ka watwat o'g̃utaybin Deus ekawẽn.e>C— Deus kuyjeayũ o'jepere jekpiwan ma ip jeku am- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak — io'e.=#— Tapupuyũ — io'e. — Imẽn g̃u juy epe'e ocewebe! — io'e. — Deus g̃u oceju- -ag̃okatkayũ acã! — io'e. — Oceju dak eyjo'i ma — io'e. — Ocajẽm ijoce kawẽn idipat muwẽn ãm eywebe. Eymubu'un am eyedeusbaroyũ kay ocajẽm ijoce. Te'e ma eyetabut ixeyũ kay — io'e ip Listra ka watwat pe. — Deusbaroyũ kay eyetabucap cuy epeyepere! — io'e. — Deusat kay juy eyetabun epesop. Deusat soat em itait omuy. Ixe kay acã eyetabun cuy epesop — io'e. — Ixe kabi o'g̃ug̃ẽ, ipi dak. Tibog̃ cĩcãati dak o'timug̃ẽ. Ixe soat o'g̃ug̃ẽ- -kabi dag̃at, ipi dag̃at tak, tibog̃ cĩcãat dag̃at tak — i'e'em ip.*<MApẽn e ojuy ip ocewebe iam jetaybin puje, yag̃uybabi'ũm cĩcã Pauloyũ o'e. — Tũybe oceju deusyũ iãn o'e ip — io'e Paulo jebure be- -Barnabé be.Jesay o'g̃uwek ip jag̃uybabi'ũmap mubapuk am ibo ka watwat pe. Pauloyũ o'jedau ajẽmayũ kay. O'jekawẽn ceweju ip.;{ Ixeyũ edeusbaro duk'a kukukat oajẽm Pauloyũ kay- -Júpiter tuk'a kukukat. Biopak o'tujuajẽm. Yaoka ojuy ip imupik am Pauloyũ wap. Tũybe deus iãn o'e ip. Tumũntitit o'titujuajẽm biopak akãrãsũ eju titmukirik am Pauloyũ ya'õbuyxi cekay ip puye. O'tujuajẽm ip ag̃oka ekorara exĩntabi be. Júpiter tuk'a iboce o'yanuy. Tũybe teyũku wuyedeusyũ iãn o'e ip.9:k — Wuyedeus teku! — io'e ip napa ma. — Júpiter teku! — io'e ip Barnabé muwẽnuwẽn. — Wuyedeus tedaku! — io'e ip napa ma. — Mercúrio teku! — io'e ip Paulo muwẽnuwẽn.Imẽn o'e ip Paulo cekawẽnxi buye. Listra ka watwat edeusbaro butet Júpiter i osunuy, Mercúrio i dak.9 Paulo be imu'ada buje, o'jewãwã ip ya'õberen Listra ka watwat. — Deusyũ o'kop wuykay! — io'e ip ja'õm. — Ag̃okatkayũ jojo'i ip! — io'e ip jewewebe.Tũybe Pauloyũ deusyũ iãn o'e ip. O'jewãwã ip Paulo a'õm g̃u- -ja'õm ma.8/ O'jekawẽn taokẽrẽat pe. — E'ãy — io'e. — Cũg̃'i ece — io'e ya'õberen cebe.Taokẽrẽ tũibit o'ãy. Xipan o'jexĩg̃xĩg̃. 7  Soat Paulo o'e'eiap o'ya'ĩjojo. Paulo o'jeak cĩcã cekay. — Deus kay teku itabut jemu'adaam — Paulo o'e jewebe ma.6Taokẽrẽat kay Pauloyũ oajẽm. Taokẽrẽat Listra ka be osunuy. Ikap'isum pin ma taokẽrẽ osunuy. Cexĩg̃xĩg̃ pa'ore osunuy.X5)Kawẽn idipat muwẽnuwẽn oekuku ip soat kaka dag̃ soat pe ya'ĩjo am.a4;Pauloyũ jaoka ojuyap o'yawẽg̃tobuxik. Imẽnpuye dao ma o'jẽm ip Icônio ka bewi. Wara'at ka kay ip o'ju. Listra ka kay ip o'ju Derbe ka kay dak, ig̃o ka korerenatka kay dak. Ixeyũ ka Licaõnia eipi be opop.>3uG̃ebuje pũg̃pũg̃ Icônio ka watwat o'jekawẽn jeka kukukayũ eju- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. — Ikẽrẽm cuy ip ajukuk. Ayabug̃bug̃ cuy ip wita'am — io'e ip.82iImẽneju pũg̃ tag̃ g̃u o'e ip Icônio ka watwat- -wara'at tag̃tag̃tag̃ ma. Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in Judeuyũ kay ip o'e. Warara'acayũ bit Jesus emumujuyũ kay o'e.l1QG̃ebuje Pauloyũ wuykukukat o'g̃uwẽnuwẽn soat pe- -Icônio ka watwat pe. Ibun cĩcã ip osodop ibo ka be. Pũg̃ kabia g̃u ip osodop Icônio ka be, ade oitabun Jesus kay buye. Iparara'ũma wuykukukat o'g̃uwẽnuwẽn ip. — Deus xipan soat kug̃ wuykug̃ — io'e'e ip. Wuywebe i'e ba'oreap o'g̃ubapukpuk ip Deus a'õbi. Deus a'õbacaap o'g̃ubapukpuk ip soat etabutpe. Deus ibo ka watwat o'g̃utabun Pauloyũ ekajwẽn kay. — Paulo icẽmãn e'em — io'e ip.N0Judeuyũ kukukayũ bit Pauloyũ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn- -itabut'ũmayũ. O'yawẽg̃mukẽrẽrẽn ip Judeu'ũmayũ be cekayap puxim. Imẽnpuye itakoma o'e ip Pauloyũ kay Judeu'ũmayũ.]/ 5Icônio ka kay ip o'ju Pauloyũ. Oõm ip Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Kawẽn idipat o'g̃uwẽn ip ig̃o'a be. Imẽnpuye tak g̃u ip oitabun Jesus kay- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak.j.M 4Itabucayũ bit icokcok cĩcã o'e- -Antioquia ka beayũ. Ibiõg̃buk xipacat cebe ip osunuy.-1 3O'jẽm Pauloyũ. Jesandália ip o'g̃upoypoy ibo ka bewi jejẽm puje “Eyukpiwat Deus xe ocekawẽn co pin'ũm puye” i'e am ibo ka watwat pe.`,9 2Judeuyũ oitakomãn Pauloyũ kay. O'jewawẽ ip ag̃okatkayũ eju- -ibo ka kukukayũ eju. Aoyũ eju dak o'jewawẽ ip- -ya'õbuyxiayũ eju. Ixeyũ aoyũ Deus a'õ kay ip osodop. Imẽnpit itakoma ip o'e Pauloyũ kay. Pauloyũ ip o'yawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn. Imẽnpuye soat ip itakoma jĩjã o'e Pauloyũ kay. Jeipi bewi ip o'g̃ujẽm..+U 1G̃ebuje Jesus kay itabucayũ wuykukukat ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn soat pe itaybit'ũmayũ be. Soat ibo eipi dag̃ oekuku ip wuykukukat ekawẽn muwẽnuwẽn.3*_ 0Judeu'ũmayũ icokcok cĩcã ip o'e iboap co buje. — Ka'ũmg̃u Deus ekawẽn co'i xipat — io'e ip. Soat itabut o'e Jesus kay, jexe jenuy am Deus emunaẽyũ.8)i /— Imẽg̃ãm Deus cuk ocemuju. Kuyje Isaísat Cristo o'g̃uwẽn. Imẽn o'e: Õn cuk enaẽ wekawẽn muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be, i. Kabia buje wuyetaybit wuyeku am, i. Imẽnpuxim wekawẽn co buje Judeu'ũmayũ itaybit je'e apẽn Deus soat taxijojom iam, i. Soat wekawẽn kayayũ otaxijo, i. Imẽn Deus o'e kuyje — io'e Paulo. — Imẽnpuye Judeu'ũmayũ be juy oceg̃uwẽn Deus ekawẽn — Paulo o'e.'(G .G̃ebuje Pauloyũ iparara'ũm cĩcã o'jekawẽn ceweju ip- -Judeuyũ eju. — Cedag̃ osunuy ocewebe koam Deus ekawẽn muwẽn ãm eywebe, eyju Judeuyũ buye — io'e. — Cekawẽn kay g̃u eyju bit — io'e. — Eybu'u Jesus pe eydaxijoan, eywebe ipiat'ajoap puxim — io'e. — Eybu'u eyag̃uyisum eyekuam — io'e. — Imẽnpuye warara'acat pe juy oceg̃uwẽn Deus ekawẽn- -Judeu'ũmayũ be — io'e.'5 -Adeayũ e'aweroap tobuxik puje Judeuyũ oitabutkarey Pauloyũ kay. Paulo ip o'ya'õmuwarururun- -Jesus kay itabut'ũmayũ. O'jomuymuy jĩjã ip.Z&- ,Waram pimaat esábado tak g̃u o'je'awero Deus ekawẽn com ig̃o ka beayũ.%% +Ce'awero epere buje tak g̃u ip o'ju Pauloyũ kay- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak- -Judeuyũ etabucap co'i Deus kayayũ. Pauloyũ o'jekawẽn ceweju ip. — Soat em ma Deus xipan wuykug̃ — io'e ip. — Soat em cuy g̃ebum epesop iboap kay — io'e ip Pauloyũ.G$ *Je'aweroroap'a bewi Pauloyũ jẽm puje, Judeuyũ o'jekawẽn ceweju ip. — Waram cuy epe'e ocemukũyjom iboam — io'e ip. — Wara'at Sábado juy ejot g̃uto — io'e ip Judeuyũ. #  )m"S ( (40-41) Imẽn e'em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup- -kuyayũ emudupmubararaktup: Eyetabut'ũm cĩcã eyju! i. Eybu'u jĩjã eyetabut am okay, i. Eyetabẽg̃bẽg̃ cuy epesop! Epeap eyetabut'ũm puye, i. Õn Deus. Eywebe i'e ba'oreap og̃ubapuk eyetabutpe, i. Imẽnpit eyetabut'ũm okay epe'e, i. Warara'acat pe eymukũyjo buje dak, eyetabut'ũm okay epe'e, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup — Paulo o'e.S! 'Moisés ekawẽn tag̃ jekukum pima wuya'õbaca g̃u juk adi ajop waram ikẽrẽat kukap puxim. Jesus kay wuyetabut pima bit Deus ja'õbacaap ũmũm wuywebe waram ikẽrẽat kukap puxim — io'e. ' &— Obureyũ — io'e. — Eyetaybin cuy epesop Deus ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi Jesus oe'ũ buye iam. Ixe Jesus muwẽnuwẽn õn eywebe.L %Jesus'ũm pit oierep g̃u Deus waram o'g̃utait puye — io'e.H  $— Icẽmãn Davi'ũm oe'ũ. Itabẽg̃ puje Deus ekawẽn tag̃ oekukuku — io'e. — Icẽmãn Davi'ũm o'jomõg̃ ip witabikũy be jedobuyũ'ũm'ũm etaypi tẽg̃. Davi'ũm ma oierep.pY #— Imẽn e'em wara'atup pe jebibododonaptup- -Salmodup: Wetaybit ekpot'ũm iwan g̃u ẽn ierepap puxim iam, i. A'õ kay kũyjobit cĩcãat iwan g̃u ẽn, i. Ixe imẽn Jesus o'g̃uwẽn. Imẽn e'em Salmodup — io'e.9k "— Kuyje Deus o'e: “Waram wemunaẽ og̃utait waram ce'ũap puxim,” i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Xipacat og̃ũm ewebe,” i juk adi oce Davi be, i. “Obu'u g̃u xipacat ũm ãm ewebe,” i juk adi oce Davi be, i. Xipacat og̃ũm ewebe apẽn cuk adi ocecece Davi be iap puxim, i.   !) (32-33) Oceju dak kawẽn idipat muwẽnuwẽn eywebe. “Waram wemunaẽ og̃utait waram ce'ũap puxim,” io'e Deus kuyje wuydobuyũ'ũm'ũm pe. G̃asũ Jesus o'g̃utait apẽn cuk adi o'e'e'e iap tag̃. Imẽn e'em Deus ekawẽntup- -Salmodup- -jebidododonaptup- -xepxeptupatup: “Ẽn okpot,” i'e'em Deus, i. “G̃asũ õn ebay oce,” i'e'em Deus, i. Imẽn e'em Salmodup.[/ — G̃ebuje waram o'jetait'iat o'jojojo ip Jesus eju oekukuiayũ. Ibun oeku ip ceweju- -Galiléia eipi bewi ceweju o'jẽm'iayũ- -Jerusalém ka kay ceweju o'ju'iayũ. Ade kabia ceweju oeku ip waram o'jetait'iat eju — io'e. — G̃asũ ixeyũ ma icẽmãn Jesus muwẽnuwẽn Judeuyũ be. O'jojojo ip iap muwẽnuwẽn ip g̃asũ.Y+ Deus pit waram Jesus o'g̃utait. O'g̃uyu ce'ũ'ũayũ dopap pewi — io'e.W' Imẽn ibararak opop Deus ekawẽn tup pe. Soan o'e'e ip Jesus pe apẽn Deus emunaẽ jukuk ip iaptup ekawẽn tag̃. Apẽn ip o'tupmubarararak iap ekawẽn tag̃ o'jebapuk g̃asũ — io'e. — Ig̃odup ekawẽn tag̃ soat ebapuk puje warara'acayũ ma Jesus'ũm jebit mo o'g̃ukop korosa ejuwi. Witabikũy be adi o'jomõg̃ ip./W — Ixeyũ mo o'jekawẽn Pilatos eju- -iecugap eju. Jesus ikẽrẽat o'jukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Inaka “Jesus cuy eyaokaat,” i mo o'e ip Pilatos pe.) — Imẽnpit Jerusalém ka watwat itaybit g̃u o'e Jesus wuydaxijojo'ukat iam. Ika kukukayũ dak itaybit g̃u o'e ip iboam. Soat jebodoydoyap kabia be Judeuyũ ya'õberen tupcoco'uk ip osodop je'aweroroap'a- -Deus ekawẽnmuwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup. Soat Sábado bima ip tupcoco'uk osodop. Imẽnpit itaybit g̃u ip apẽg̃ape xe'e ijoptup ekawẽn iam. “Jesus cuy je'ũ ikẽrẽat kug̃ puye,” io'e ip napa ma. Kuyje Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'e'e'e iap tag̃ Jesus o'yaoka ip — io'e Paulo.oW — Obureyũ — io'e. — Pũg̃pũg̃ ey'in Abraão naxeg̃ebitbit. Warara'acat ey'in Judeuyũ g̃u. Inaka eyetabut Deus kay Judeuyũ etabucap co'i — io'e. — Deus wuydaxijojoap awẽg̃ o'yawẽg̃muwẽn wuywebe — io'e.w — João jekapikap eperem pima, imẽn o'e Judeuyũ be: “Tũybe ẽn Deus emunaẽ iãn eyju e'em owebe,” i. “Eyxe õn Deus emunaẽ,” i. “Eyemuwiwi g̃u õn pit,” i. “Ya'õbuyxi jĩjãat omuyku onomuju,” i. “Õn pit wa'õbuyxi g̃u,” i. “Cedag̃ g̃u owebe we'atoro am suiuk muwekap am wa'õbuyxi'ũm puye,” i.João imẽn o'e — io'e Paulo. João Batista oajẽm Jesus adeayũ mutaybitbin awap. Imubatisasan oeku. Ixe João Batista o'e Judeuyũ be: “Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ikẽrẽat kug̃ puye,” i. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere,” i. “Epeyewemubatisasaan cuy,” i.{o Deus imẽn Davi o'g̃uwẽn. Deus o'e kuyje: Davi naxeg̃ebitbit og̃uju eydaxijo am, i — io'e Paulo. — G̃ebuje Deus Jesus o'g̃uju Judeuyũ daxijo am apẽn cuk adi o'e'e'e iap tag̃ — io'e. — Jesus Davi naxeg̃ebit osunuy.hI Deus oibu'un Saulo be jebekitkiyũ kukukan. Ixe o'ju'uk jebekitkit kukap puxim — io'e. — G̃ebuje Deus Davi o'jomuy jebekitkit kukukan Saulo dieg̃. Davi Deus ebekitkit kukukat osunuy Deus bikuyap tag̃. Deus imẽn Davi o'g̃uwẽn: Wetaybit Davi soat em obikuyap tag̃ jekukum iam, i. Ixe Jessé ipot wa'õ kay jekukum soat em ma, i. }!~~%}|| {>;O'kop ce'ũat kay. Erot io'e. O'jeerot. Ce'ũat o'yakobut. O'jekawẽn itabucayũ eju. — Epeyekuy g̃u juy — io'e. — Ce'ũ g̃u teku! Itait ma — io'e.x i Ag̃okatkat tak Paulo ekawẽn o'jekũyjo iboce- -yaypan'isuat. Ibutet Êutico i osunuy. Xik'i osunuy uk'aba'etatok pe. Xiiih. Oixet pin cĩcã ibun osunuy kawẽnwẽn puye. Xet. O'xet. Wũn. Bẽkũ. Umwi o'at. O'g̃u'ãy ip. Kuy ce'ũ.H  Torotoro'i oeku lamparina'a umat'abi dag̃ yabimukabia am., QKatpuje oceje'awero soat itabucayũ eju Sábado bima. Pão'a o am oceje'awero Jesus e'ũap kay oceg̃ebu am. Yabog̃at'abi be oceje'awero- -umat'abi be. Paulo ocemutaybitbin o'e umat'abi be, kuyaje wara'at ka kay cum puye. Ibun osunuy ocemutaybitbin. Iximadakpe mabuk ocemutaybitbin osunuy.b=Judeuyũ peta mug̃ẽg̃ẽm osodop ixeyũ kabia dag̃. Imug̃ẽg̃ẽm pima pão'a o'o'uk osodop ip- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a. Ixe epeta kap puje Trôade ka kay oceju. Ocejẽm Filipos ka bewi. Kobexixi be oceõm. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Pũg̃põg̃bi xet tibog̃ cĩcãati dag̃ oceku. Warara'acayũ ocenomuixik pũg̃põg̃bi xet kap puje- -itabucayũ- -7 beayũ. Ocenomuixik ip Trôade ka be. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. 7 xet ibo ka be ocesop.?wJay. Oajẽm ip. Õn tak cuk adi og̃uy Filipos ka be. Õn Lucas. Ijudup mubarararag̃ õn. Ibocewi 7 beayũ o'ju ocewap Trôade ka be ocewiwi am. Paulo odopabijuk Filipos ka be.LIbũrũ ma ip o'ju Paulo eju: Sópatro, Aristarco, Segundo, Gaio, Timóteo, Tíquico, Trófimo. Sópatro Beréia ka bewiat osunuy. Pirro ipot osunuy. Aristarco Tessalônica ka bewiat osunuy, Segundo dak. Gaio Derbe ka bewiat osunuy. Tíquico Ásia eipi bewiat osunuy, Trófimo dak. Ibũrũ ma ip o'ju Paulo eju- -7 beayũ.nUGrécia eipi kay oajẽm. Ebapũg̃ kaxi ibo eipi be osunuy. Paulo ma tibog̃ cĩcãat mudek ojuy o'e Síria eipi kay jeju am. Judeuyũ bit Paulo aoka ojuy ip. O'jewawẽ ip Paulo aoka am. — G̃a'a juy ayaoka — io'e ip. — Kobexixi be iõm puje juy ayaoka — io'e ip. Paulo o'jekũyjo jaoka ojuy ip iam. Imẽnpuye oibu'un tibog̃ cĩcãati mudek am. Fílipos ka kay Paulo o'ju. Kapurũg̃ tag̃ o'ju. Macedônia eipi dag̃wi o'ju. Warara'acayũ o'ju ceweju itabucayũ. G̃ebuje Macedônia eipi dag̃ oeku. Soat kaka dag̃ oekuku itabucayũ jojom. O'g̃ubikuy ip big̃ ma itabut am Jesus kay. /Ce'aweroap epere buje Paulo Jesus kay itabucayũ o'tomuwã je'awero am. O'jekawẽn ceweju ip ya'õmucan am. G̃uyjom: — Cum puk õn — io'e cebe ip. — Macedônia eipi kay õn cum. Eybu'um g̃u juy epesop Jesus kay — io'e cebe ip.O'jẽm Éfeso ka bewi. O'ju.Q)Soat aweromayũ o'g̃uypit iboap epere buje. O'jepit ip jeduk'a be.*M(— César ebekitkit kuka o'e wuywebe: “Cedag̃ g̃u juk adi epe'e'e,” i. “César a'õ dag̃ g̃u juk epeye'awero,” i kuka o'e ip wuywebe — io'e. — Ipiat kuka o'supi'ajoat ip wuywebe — io'e. — “Cedag̃ ma mo a'g̃u oceju e'em” i'e ba'ore wuywebe — io'e cebe ip.gG'Ce'awero buje ip ceweju juy ip epeyekawẽn — io'e. — Wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ cuy ajeku — io'e. — Cedag̃'ũm cĩcã wuyju e'em g̃asũ bit — io'e. — Warẽmtag̃ wuyju e'em g̃asũ bit — io'e.!&— Demétrio, ceweju kapikpik'ukayũ dak warara'acat muy pin pima, cum ip ibimãmãat ekawẽn coco'ukat topabe — io'e. — Ade ip wuyka be. Ijoce g̃u bit ip warara'acat jomuymuy- -ibimãmãat ekawẽn coco'ukat topabe acã — io'e. — Soat em ip je'awerorom.7~g%— Te'e ma juk iteyũ ag̃okatkayũ epetojot ijoce — io'e. — Diana kay je'e'eap'a beat o'tujupa'um g̃u ip — io'e. — Diana nuyap'a o'jomuymuy g̃u ip — io'e.a};$Abu kuka o'e: “Éfeso ka watwat itabut g̃u Diana kay,” i? Ka'ũma ma! — io'e. — Imẽnpuye juy epeyewãwã g̃u — io'e. — Mũg̃ ma epesop! — io'e. — Warẽmtag̃ g̃u juy epe'e'e! — io'e cebe ip.|##G̃ebuje ag̃okatkat jewãwãwãayũ o'g̃uymũg̃. Ixe ag̃okatkat Éfeso ka kukukayũ'in sunuy. Pa'orem cĩcã jewãwãwãayũ o'g̃uymũg̃. O'jekawẽn cebe ip. — Éfeso ka watwat, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wekawẽn kay! — io'e. — Soat kaka dag̃ayũ itaybit ip Éfeso ka watwat Diana kay je'e'eap'a kukan iam- -deus tuk'a kukan iam- -kuy bima kabi bewi o'kopiat'a kukan iam.?{w"Teku Judeu iam itaybit puje, big̃ ma ip o'jewãwã. — Diana ya'õbuyxi jĩjã! — io'e ip ya'õberen. — Ixe Diana deus wuyxe soat xe, Éfeso ka watwat xe! — io'e ip ya'õberen. Ibun cĩcã ip o'jewãwã. Xepxep hora ya'õberen o'jewãwã ip. O'jewãwã ip tũybe Diana Deus iãn o'e ip puye.Iz !G̃ebuje Judeuyũ itakomaayũ mudin ojuy o'e. Imẽnpuye Alexandre o'g̃uju ip jewãwãayũ dopabe. Alexandre itakomaayũ mudin ojuy o'e. O'jebaeuru mũg̃ ma epesop i'e am aweromayũ be.y{ G̃ebuje aweromayũ warẽmtag̃ ma o'jewãwã. Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma ip jewãwãwãm. Apẽg̃ãm ijoce awerom wuyju iam itaybit g̃u o'e ip. Inaka ya'õberen ma jewãwãwãm ip. Itakoma jĩjã ip o'e Paulo ejuayũ kay, Judeuyũ kay dak.OxWarara'acayũ dak o'jewa'õmuju Paulo be- -Ásia eipi kukukayũ- -ibureyũ. — Eõm g̃u juy je'aweroroap'a be — io'e ip. — Aokam cuy ip — io'e ip Paulo be. — Oõm g̃u — io'e.OwPaulo õm ojuy o'e ig̃o'a be. Imẽnpit itabucayũ o'g̃uõmat g̃u.[v/Tũybe Diana Deus iãn o'e ip. Imẽnpuye soat'a'a dag̃ ip ya'õberen o'jewãwã. Ade ip dao ma o'ju je'aweroroap'a kay- -yabog̃at'a kay. Cum pima ip xepxepayũ o'jat Paulo eju jekuku'ukayũ- -Macedônia eipi bewiayũ. Gaio o'jat ip, Aristarco dak. O'tujowat ip je'aweroroap'a be- -yabog̃at'a be. Tak g̃u ip o'je'awero ig̃o'a be.^u5Imẽneju Demétrio ekawẽn cocoayũ isapka'ore o'e Paulo kay. G̃ebuje o'jewãwã ip ya'õberen- -Diana kay je'e'eap'a'it'it'a mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ. — Diana ya'õbuyxi jĩjã! — io'e ip ya'õberen. — Soat ka watwat itabut cekay! — io'e ip. — Diana kay acã wuyetabut! Diana acã Deus! — i te'e ma o'e ip ya'õberen.jtMImẽn ibun pima, ajo be acejekapik? Wuyekapikap ka'ũmg̃u o'e. “Ibuyxim g̃u oce'e Diana duk'a!” i je'e ip adeayũ- -Ásia eipi watwat, soat ka dag̃ayũ dak — io'e. — “Diana Deus g̃u,” i je'e ip — io'e.QsPaulo bit adeayũ mubu'u'un jetabut am Diana kay. “Ijodiat emumug̃ẽ Deus g̃u,” i'e'em ixe soat pe. Imẽnpuye adeayũ pu'u'un ip jetabut am Diana kay. Jetabucap epereperem ip — io'e. — Itabut o'e ip Paulo ekawẽn kay- -Éfeso ka watwat, soat Ásia eipi watwat tak — io'e. — Imẽn xipat g̃u jĩjã wuywebe!erC(-) — Oburereyũ — io'e. — Eyetaybit ade dinheiro bubum wuyju wuyekapikapteim iam.Oq (24-25) Demétrio pratam yamug̃ẽg̃ẽ'ukat osunuy. Diana kay je'e'eap'a'it'it'a mug̃ẽg̃ẽ'ukat osunuy. Ade Éfeso ka watwat kapikpik'uk ip osodop Demétrio eju ibiat'a mug̃ẽg̃ẽm. Ade dinheiro bubu'uk ip osodop ibiat'a mug̃ẽg̃ẽapteim. Tũybe Diana Deus iãn o'e ip Éfeso ka watwat. Imẽnpuye te'e ma Diana kay jĩjã ip osodop. Demétrio ibiat'a mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ o'tomuwã je'awero am soat jeweju kapikpik'ukayũ dak. p G̃ebuje Demétrio adeayũ o'g̃utakomãn Jesus a'õkayayũ kay. O'g̃utakomãn ip, soat kaka dag̃ayũ oitabun Jesus kay buye.oXepxep jewejuayũ'in o'g̃uju jewap Macedônia eipi be. Timóteo o'g̃uju, Erasto dak. Ixe bit Ásia eipi be ibunbun mabuk osunuy.|nqG̃ebuje Paulo co ojuy Jerusalém ka kay. Deus a'õbi cu ojuy o'e Macedônia eipi dag̃ cu ojuy, Acaia eipi dag̃ tak. — Jerusalém ka kay oju pin — io'e jewebe ma. — Ibo ka be oju buje Roma ka kay dak oju pin — io'e jewebe ma. m Imẽneju warara'acayũ oitabun Jesus kay. Tak g̃u ip oitabun. Deus ekawẽn kay jĩjã ip o'e, cũg̃ cĩcã cexe ip puye.4laG̃ebuje ibukaypacap ibararak osodop taperadup pe ibibodo. Oibu'un ip jebibododon. Warara'acat muy'ũ ãm ip oibu'un. Jebukaypacaptup o'tupmu'awero ip tupmupik am soatup. O'tupmupik ip soat etabutpe. Teibog̃ cĩcã osodop tuptei. Tuptei 50,000 dinheiro osodop isurũg̃at prata mug̃ẽg̃ẽ.jIboap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip- -Éfeso ka watwat, Judeuyũ, Judeuyũ'ũmayũ dak. Iparara o'e ip te'e ma “Jesus a'õbi õn” i'eap puxim. — Wuykukukat Jesus ya'õbuyxi jĩjã — io'e'e ip. Ade ixeyũ'in oitabun wuykukukat Jesus kay.[i/Ibiõg̃buk kẽrẽat kukat o'jejorojoro cekay ip- -7 beayũ kay. Toti ip o'g̃uwekuwek. O'watwat ip ig̃o'a bewi 7 beayũ. O'jenapõn ip soat iwekwek. Soat ip yaokaka o'jẽm. Ibo o'jebapuk Éfeso ka be.hJesus a'õbi imujẽm ojuy bima bit, ibiõg̃buk kẽrẽat o'jede cebe ip. — Wetaybit Jesus — io'e. — Wetaybit Paulom tak — io'e. — Pãm eyju? Abuyũ eyju? Jesus a'õkayayũ g̃u eyju oxe bit — ibiõg̃buk kẽrẽat o'e cebe ip.g}Imẽn imujẽmjẽm ip osodop 7 be ag̃okatkayũ. Ikitpitpityũ osodop ip. Cebay butet Ceva i osunuy. Ceva Judeu osunuy. Judeuyũ epaĩyũ kukukat osunuy. Jesus a'õbi ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm'uk osodop ip adeayũ bewi ikitpitpiyũ.gfG G̃ebuje pũg̃pũg̃ Judeuyũ ibiõg̃buk kẽrẽat o'g̃ujẽmjẽm warara'acat pewi. Pũg̃ ka be g̃u ip osodop. Soat kaka dag̃ oekukuku ip. Ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm'uk oekukuku ip. Paulo babim imujẽm ojuy ip. — Ocekukukat Jesus a'õbi oceju e'em ewebe “Ejẽm cuy cebewi,” i — io'e ip ibiõg̃buk kẽrẽat pe.e Imẽnpuye adeayũ Paulo epag̃o o'jat cexewi- -pag̃onõmnõm, ikũmpi ekabek tak. Ixe pag̃o o'jomõg̃ ip iwãtaxipipiayũ be. O'je'ada'ada ip ixe pag̃o mõg̃ puje. Xipat o'e ip. Ibiõg̃buk kẽrẽat tak o'jẽmjẽm adeayũ bewi ixe pag̃o mõg̃ puje. d G̃ebuje Deus ja'õbacaap o'g̃ũm Paulo be wuywebe i'e ba'oreat mubapuk am adeayũ etabutpe- -o'jojojo g̃u buk ip iap mubapuk am.;co Imẽn imutaybitbin'uk osunuy xepxep koato bun. Imẽneju ade jĩjã wuykukukat Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. Soat Ásia eipi watwat o'ya'ĩjojo.bb= Pũg̃pũg̃ayũ bit Paulo be jemutaybitbinap kay g̃u o'e ip. Ibu'u ip o'e jetabut am Jesus kay. Jesus o'jomuymuy ip adeayũ be. Imẽnpuye Paulo o'jeok cexewi ip- -Jesus kay jetabut am ibu'u'uayũ xewi. Wara'at'a kay o'ju Jesus a'õkayayũ eju. Ig̃o'a wuymutaybitbinap'a o'yanuy. Soat kabia Paulo imutaybitbin osunuy ig̃o'a be. Ig̃o'a be Tirano imutaybitbin'uk osunuy pũg̃pũg̃ ehora dag̃. Ixe imutaybitbin'ũm pima Paulo Jesus ekawẽn imutaybitbin'uk osunuy.FaG̃ebuje Paulo Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -Éfeso ka beat'a be. Ja'õcam Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'uk osunuy ibo ka watwat pe. — G̃axĩn ma Deus soat kukukan je'e — io'e ibo ka watwat pe. Ibun osunuy ibo ka be imutaybitbin- -ebapũg̃ kaxi.6`gDoze be osodop ip- -Jesus kay itabucayũ.!_;Paulo jebu o'subumõg̃ yabi jeje ip. Ibiõg̃buk xipacat oõm cebe ip. Ya'õba'arẽmat a'õm o'jekawẽnwẽn ip. Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ip.^}Iboap co buje o'jewemubatisasaan ip “Oceju Jesus ebekitkiyũ g̃asũ bit- -ixe acã ocekukukat” i'e am jebureyũ be.j]M— João ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ o'jepere'iayũ mubatisasan oeku — io'e. — Imubatisasan pima, “Wara'acat omuyku kanomũm. Ibutet Jesus i. Ixe kay juy eyetabun epesop,” i'e'e'uk osunuy João — io'e Paulo.}\s— Abu-a'õbi juk eymubatisasaan? — Paulo o'e. — João Batista a'õbi juk ocemubatisasaan — io'e ip.h[IPaulo o'jekawẽn ceweju ip. — Ibiõg̃buk xipacat oõm tu eywebe, Jesus kay eyetabun puje? — io'e. — Ka'ũma. Oõm g̃u — io'e ip. — Ajo xe'e Ibiõg̃buk xipacat? Ocejekũyjo g̃u buk ixem — io'e ip.4Z cApolo Corinto ka be bima Paulo o'kap soat kaka dag̃. Éfeso ka kay o'ju. Jay. Oajẽm Éfeso ka be. G̃ebuje Jesus a'õkayayũ o'tobuxik. Doze be ip osodop. João Batista imubatisasan oeku ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epereap mubapuk am warara'acayũ be. Itaybit o'e ip João emumutaybinbinam.YApolo Judeuyũ a'õxikxig̃ o'e soat etabutpe. — Jesus acã Deus emunaẽ. Jesus acã o'taẽ wuydaxijojo'ukan — io'e cebe ip. — Imẽn ibararak opop Deus ekawẽn tup pe — io'e cebe ip.Mũg̃ ma ip osodop. Ya'õmuypit pa'ore cebe ip._X7Ibocewi Jesus kay itabucayũ Apolo o'tomuwã ixe cu ojuy Grécia eipi kay buye. — Cum puk õn Grécia eipi kay — Apolo o'e. — Ha'a — io'e ip. Cartadup o'tupmubararak ip tupmuju am Apolo eju. O'tupmubararak ip Grécia eipi watwat peaptum- -itabucayũ beaptum. O'tupmubararak ip xipan cuy Apolo epejukuk iaptum. G̃ebuje Apolo itabucayũ o'g̃utaybitbin cĩcã Deus ekawẽn Grécia eipi be jajẽm puje. Oitabun ip Jesus kay, Deus xe ikukpin ip puye.LWJecokcokap kug̃ osunuy imutaybitbin Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Áquila, Priscila dak Apolo o'tujowat jeduk'a be cekawẽn co epere buje. Apẽn wuykukukat e dag̃ ajeku iam o'g̃utaybin ip. Itaybit'ũmapi o'g̃utaybin ip- -ixe o'ya'ĩjojo g̃u buk iam. Cũg̃ cĩcã ma o'g̃utaybin ip.'VGKuy bima wara'acat ixe o'g̃utaybitbin wuykukukat e dag̃ wuyeku am iam. Jedokdokap kug̃ o'g̃utaybitbin ip. Cũg̃ ma o'g̃utaybitbin apẽn wuykukukat cuk adi oekuku iam. Itaybit osunuy apẽn João Batista adeayũ o'g̃ubatisasan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip iap mubapuk am iam. Itaybit g̃u bit osunuy apẽn g̃asũ wuyju jewemubatisasanan “Jesus ebekitkit oceju” i'e am wuybureyũ be iam.+UOApolo oajẽm Éfeso ka be. Apolo ag̃okatkat osunuy. Judeu osunuy. Alexandria ka bewiat osunuy. Idim cĩcã o'jekawẽnwẽnwẽn. Itaybit cĩcã Deus ekawẽn.LTJay. Oajẽm. Ibun ma osunuy ibo ka be. G̃ebuje itabucayũ o'g̃utaybinbin. Soat kaka dag̃ imutaybitbin ip oekukuku. O'jẽm Antioquia ka bewi. Kapurũg̃ tag̃ o'ju. Galácia eipi dag̃ oekukuku, Frígia eipi dag̃ tak. Jesus a'õkayayũ mutaybinbin oekukuku. Itabut cĩcã ip o'e cũg̃ ma o'g̃utaybinbin puye.5ScCesaréia ka ebikopap pe cemũg̃ puje o'ju Jerusalém ka be. Itabucayũ kay o'ju. O'tobede ip. G̃ebuje kapurũg̃ tag̃ o'ju Antioquia ka kay Síria eipi beat ka kay.R7— Ka'ũma — io'e. — Deus ibikuy bima bit ocepit eykay — io'e cebe ip.O'jewemuwẽn cebe ip. Éfeso ka bewi o'jẽm. Kobexixi dag̃ o'ju.aQ;— Ibunbun ma juy eg̃uy ocexe — Judeuyũ o'e cebe.Paulo bit ibu'u o'e cexe ip.MPÉfeso ka kay o'ju. Priscila o'ju ceweju, Áquila dak. Cencréia ka dag̃ ip o'kap. Cencréia ka be bima Paulo o'jakoeat apẽn kuy bima Deus pe o'e iap tag̃. Waram ip o'ju kobexixi dag̃. O'timudek ip. Oajẽm ip Éfeso ka be. Paulo oibu'un cewejuwi ip- -Áquila ejuwi, Priscila ejuwi dak. G̃ebuje Paulo Judeuyũ o'tobuxik. Oõm je'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Jesus o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip. O'jewa'õxikxik Judeuyũ eju.5OcPũg̃ kabia g̃u Paulo Corinto ka be osunuy. Ibun ma osunuy Jesus a'õkayayũ eju. G̃uyjom o'jewemuwẽn cebe ip. Corinto ka bewi o'jẽm. Síria eipi dag̃ cu ojuy.N5Imẽneju Judeu'ũmayũ itakoma o'e ip Judeuyũ kay, Paulo o'tujujẽm puye. Imẽnpuye Sóstenes o'jat ip Judeu'ũmayũ. O'jat ip ixe Judeuyũ e'aweroroap'a kukukat puye. O'g̃upokupok cĩcã ip ibimãmãayũ ekawẽn cocoap'a exĩntabi weg̃ũn. Gálio bit ak'adit'ũma osunuy ixeyũ kay. — Ãg̃ g̃upokupok ip — io'e jewebe ma. — Õn g̃u wukpiwat. Wa'õbi g̃u ip imupokupog̃ — io'e.=MuO'g̃ujẽm ip ibimãmãayũ ekawẽn cocoap'a bewi.[L/— Jewa'õxikxikxi eyju. “Teku wuybadip ekawẽn mukẽrẽrẽrẽn,” i'e'em eyju — io'e. — “Teku wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u jekukum,” i'e'em eyju. Imẽnpuye õn pit og̃ukorẽm g̃u. Eyju ma juy epeg̃ukorẽm — io'e Judeuyũ be. — Eyxe ma ikẽrẽat kug̃. Oxe bit ikẽrẽat kug̃ g̃u — io'e.BK}Paulo jede ojuy o'e jemuymuyayũ be. Gálio bit: — Ecede g̃u juy — io'e Paulo be. Gálio bit o'jede Judeuyũ be. — Judeuyũ — io'e. — Õn pit ite ag̃okatkat og̃ukorẽm g̃u — io'e. — Wuykukukat mupubutbun puje, õn kajuk og̃ukorẽm, ikẽrẽat kug̃ wuykukukat xe buje dak — io'e.J — Teku ocemubu'u'un kuyat ekawẽn tag̃ wuyeku am — io'e ip Gálio be. — “Xipat ma epesop Deus xe eydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekukum g̃u ma'g̃u eyju,” i napa ma teku e'em wuywebe — io'e ip. — Eg̃ukorẽm cuy! — io'e ip.mIS G̃ebuje Judeuyũ Paulo kay g̃u o'e ip. Paulo o'jat ip taomũn ojuy. O'tujowat ip Gálio be ya'ĩjo am. Gálio Grécia eipi kukukat osunuy. Iecug̃ap osunuy. Oõm ip ibimãmãayũ ekawẽn cocoap'a be. Paulo o'jomuymuy ip.2H] Imẽnpuye Paulo ibun cĩcã osunuy Corinto ka be. Pũg̃ koato osunuy ibo ka be, koato ipidase dak. Soat em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'uk osunuy ibo ka watwat pe.6Ge — Õn ma exe og̃uy — io'e. — Imẽnpuye aoka ba'ore cebe ip — io'e. — Ade mabuk itabut je'e okay ijop ka watwat — wuykukukat o'e Paulo be jexey jo'iat pe.F! G̃ebuje jexey jo'iat o'jojojo Paulo. Wuykukukat o'jebapuk Paulo kay jexey jo'iat pe. Ixima be o'jekawẽn Paulo eju. — Epararam g̃u juy eg̃uy — io'e Paulo be. — Mũg̃ g̃u juy eg̃uy — io'e. — Ebibu'um g̃u juy eg̃uy wekawẽn muwẽn ãm — io'e.\E1Crispo itabut o'e wuykukukat Jesus kay- -ixe duk'a watwat tak. Ixe Crispo Judeuyũ e'aweroroap'a kukukat osunuy. Itabut o'e Jesus kay g̃asũ bit. Warara'acayũ dak oitabun Jesus kay. Tak g̃u Corinto ka wat oitabun. Deus ekawẽn co buje ip oitabun. O'jemubatisasanat ip “Jesus ebekitkiyũ oceju g̃asũ bit” i'e am jebureyũ be.[D/Ibocewi o'jẽm, Judeuyũ cekawẽn kay'ũm puye. Tício Justo duk'a kay o'ju. Ixe duk'a Judeuyũ e'aweroroap'a tẽg̃ ma o'yanuy- -Deus eju kawẽnwẽnap'a tẽg̃ ma. Itabut osunuy Deus kay. Ixe duk'a be o'ju Paulo. Judeu'ũmayũ be o'ju Jesus ekawẽn muwẽn ãm. G̃ebuje Paulo Jesus o'g̃uwẽnuwẽn Tício Justo duk'a be.\C1Pũg̃pũg̃ Judeuyũ'in Paulo ekawẽn kay'ũm cĩcã o'e. Paulo o'jomuymuy jĩjã ip. O'ya'õdada jĩjã ip. Imẽneju Paulo oibu'un ceweju ip je'awero am. — Jesus ekawẽn og̃uwẽn eywebe — io'e. — Inaka eyetabut g̃u wekawẽn kay — io'e. — Ipiat'ajojoap pe eyju buje, õn ma okpiwat g̃u Deus xe. Eyju bit eyukpiwat, cekay eyetabut'ũm puye — io'e Paulo. Paulo jesay o'g̃uxikxik ixeyũ xewi ijẽm puje okpiwat g̃u iap mubapuk am cebe ip.\B1Silas tak oajẽm Paulo kay, Timóteo dak. Macedônia eipi bewi ip oajẽm. Jesus o'g̃uwẽnuwẽn cĩcã ip Judeuyũ e'aweroroap'a be. — Deus Jesus acã o'taẽ wuydaxijojo'ukan — io'e'e'e cebe ip.)AKG̃ebuje soat Sábado cucu'uk osunuy Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ixe dak Jesus o'g̃uwẽnuwẽn ig̃o'a be Judeuyũ ag̃uymuwarururun ojuy, Judeu'ũmayũ ag̃uymuwarururun ojuy dak. — Icẽmãn Jesus acã Deus emunaẽ — i'e'e'uk osunuy cebe ip.@Áquila torojo'a mug̃ẽg̃ẽ'ukat osunuy- -ixee'a'a mug̃ẽg̃ẽ'ukat. Paulo dak ixee'a'a mug̃ẽg̃ẽ'ukat osunuy. Ixee'a'a deidada'uk ip osodop- -Paulo, Áquila dak. Xepxem ip o'jekapikpik. Imẽnpuye Paulo Áquila duk'a be osunuy Corinto ka be bima. ?Paulo oajẽm ag̃okatkat kay- -Áquila kay. Áquila Roma ka bewiat osunuy. Kuy mo o'jẽm Roma ka bewi jetayxi eju. Itayxi butet Priscila i osunuy. Áquila Judeu osunuy. Bekin pi ma Ponto eipi be osunuy. Kuy ma mo o'jẽm ip Roma ka bewi Itália eipi bewi. Soat kukukat putet Cláudio i osunuy. O'jẽm ip ixe Cláudio jeipi bewi Judeuyũ o'g̃ujẽmat puye. Oajẽm Áquila kay Paulo.Y> -G̃uyjom Paulo o'jẽm Atenas ka bewi. Wara'at ka kay o'ju- -Corinto ka kay.=#"Pũg̃pũg̃ ag̃okatkayũ oitabun ip Jesus kay. Paulo eju oekuku ip oitabun'iayũ. Pũg̃ ma itabucat putet Dionísio i osunuy. Ixe Areópago be je'aweroro'ukat osunuy. Ayacat tak itabut o'e Jesus kay. Damáris i ibutet osunuy. Pũg̃pũg̃ ã oitabun Jesus kay.%<E!Paulo o'jẽm cexewi ip.n;U “Deus ce'ũat o'g̃utait waram” i'e buje Paulo ekawẽn o'jowaywayway ip Atenas ka watwat'in. Warara'acat pit Paulo ekawẽn kay o'e ixeyũ'in. — Waram pima juy g̃uto ejot iboam ocemutaybin am — io'e ip Paulo be.:w— Deus ag̃okatkat o'taẽ- -Jesus o'taẽ — io'e. — Kabia o'g̃uweg̃ũn. Soat ijodiat je'bapuk Deus wap ixe kabia be. Abuyũ ikẽrẽat kug̃ Deus xe iap Jesus g̃uwẽn. Abuyũ ikẽrẽat kug̃ g̃u iap tak g̃uwẽn. Cũg̃ ma g̃uwẽn itaybit puye. Deus pe waram Jesus mutait puje soat iboap o'g̃ubapuk soat pe wuywebe — Paulo o'e Atenas ka watwat be.9— Kuyje ma Deus g̃ebum g̃u osunuy apẽn ipi dag̃acat ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ iap kay, kawẽn icẽmãn itaybit'ũm ip puye. G̃asũ bit “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere,” i'e'em Deus soat pe wuywebe — Paulo o'e.8Deus ebekitkit wuyju. Imẽnpit xipat g̃u wuywebe i'e am: “Deus wita'a mug̃ẽg̃ẽ buxim” i, “Deus ouro mug̃ẽg̃ẽ buxim” i dak, “Deus prata mug̃ẽg̃ẽ buxim” i dak, “Wuyemu'amug̃ẽg̃ẽ'a buxim” i dak — Paulo o'e.f7EWuyetait ixe itait puye. Soat tag̃ wuyju cũg̃cũg̃ cucum ixe ag̃ wuykay buye. Wuyju kake ixe kake buye — Paulo o'e. — Eybadipyũ dak imẽn o'e- -tupmubararak'ukayũ: “Deus ebekitkit wuyju dak,” i mo o'e ip.46a— Deus imẽn o'g̃uwẽn ixeyũ etaybit am ixem, jekay jetabut am tak. Wũy g̃u wuywi nuynuy- -wuytẽg̃ ma. Deus dobuxik pin pima, iba'ore g̃u wuywebe tobuxik am.C5Soat ka dag̃acat o'g̃u'acog̃ pũg̃ ag̃okatkat pewi. Jebikuyap tag̃ ip o'g̃ujuju soat kaka dag̃. Poce ixeyũ jeedop iap o'g̃uwẽnuwẽn, poce ixeyũ cum iap tak — io'e Paulo.4+Ixe buywat pa'ore wuywebe. Ixe soatkug̃. Ka'ũma kay ixe. Ixe wuymutaicin, wuymu'ada'adam tak. Ixe wuyxat ũmũm wuywebe. Wuydoti dak iũmũm.3'Kuyje ixe ipi o'g̃ug̃ẽ, soat ipi dag̃acat tak. Ixe kabi beacat kukukat, ipi dag̃acat kukukat tak. Ixe bit wuyemu'amuy'a be g̃u nuynuy.2'Deusbaroyũ biõg̃buk cocom ocekukuku ijoce. Pũg̃'a oyajojo wit'a mug̃ẽg̃ẽ- -eyedeusbaroyũ kay eyeg̃ebubuap'a. Ibararak opop ig̃o'a eju. Imẽn e'em: “Wara'at paxi omuy deus, i. Ocetaybit g̃u buk ixem,” i. Ijop'a oceyamug̃ẽ cekay oceg̃ebubuap'am,” i. Imẽn ibararak opop ig̃o'a eju — Paulo o'e. — Õn pit wetabut ixe kay. Ixe Deusat. Ka'ũmg̃u wara'at. Õn wetaybit ixem, eyju bit ka'ũma. Te'e ma ig̃o'a mo a'g̃u epeyamug̃ẽ, eyetaybit g̃u ixem puye. Ixe ekawẽn muwẽnuwẽn õn eywebe.1%G̃ebuje Paulo o'jekawẽn cĩcã ceweju ip iboce Areópago be. — Atenas ka watwat — io'e Paulo. — Eyetabut cĩcã deusbaroyũ kay. 0 j/M (20-21) — Ekawẽn iisuat cuy epeg̃uwẽn ocewebe — i'e'e'uk osodop ip jewewebe Atenas ka watwat soat em.Soat em iisuat muwẽnuwẽn oekuku ip iisuat cocom tak. Paulo o'ju je'aweroroap pe Atenas ka beayũ eju..G̃ebuje itaybit cĩcãayũ Paulo o'tujowat je'aweroroap pe jeweweju kawẽn ãm. Je'aweroroap putet Areópago i osunuy.-yItaybit cĩcãayũ dak o'jekawẽnwẽn Paulo eju- -Estóicoyũ, Epicureuyũ dak. Ixeyũ ag̃okatkayũ itaybit cĩcã osodop ip. Paulo o'g̃uwẽnuwẽn ip jeweweju. — Apẽntak sute e ojuy itaybit'ũmat? — io'e ip. — Deus muwẽnuwẽn teku oxe bit — io'e warara'acayũ. — Wuyju bit wuyetaybit g̃u i'em — io'e ip.Imẽn o'e ip, Paulo soat em Jesus muwẽnuwẽn oekukuku buye, wuye'ũ buje waram acejetait iap muwẽnuwẽn oekukuku buye dak. Jesus buten itaybit g̃u ip osodop.,G̃ebuje Paulo o'jekawẽn Atenas ka watwat eju. O'jekawẽn Judeuyũ e'aweroroap'a be- -Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Judeuyũ eju o'jekawẽn Judeuyũ'ũmayũ eju dak- -Deus kayayũ eju. Wuyjuyũ e'aweroroap pe dak o'jekawẽnwẽn soat kabia aweromayũ eju.F+Paulo yag̃uybabi'ũm'ũm o'e Atenas ka watwat kug̃. Silasyũ ajẽmap wiwim osunuy ibo ka be. Ade deusbaroyũ kay itabut cĩcã ip osodop Atenas ka watwat. Tũybe ade deusyũ iãn o'e ip Atenas ka watwat. Paulo o'yukpiceg̃ẽn deusbaroyũ biõg̃buk cocom puye. Atenas ka watwat kug̃ yag̃uybabi'ũm'ũm o'e.\*1Ibocewi Paulo o'tujowat ip Atenas ka be. Paulo dujowacayũ o'jepit jeka be- -Beréia ka be. Jepitpin pima, Paulo o'jekawẽn ceweju ip. — “G̃axĩn ma juy epesot okay,” i juy epe'e Silasyũ — io'e cebe ip. — “Ibun g̃u juy epesop Beréia ka be,” i juy epe'e cebe ip- -Silas pe, Timóteo be dak — io'e Paulo cebe ip.r)]G̃ebuje itabucayũ Paulo o'tujowat tibog̃ cĩcãati be. Silas pit Beréia ka be o'jecũ, Timóteo dak.*(M G̃ebuje Judeuyũ o'yawẽg̃tobuxik Paulo Deus ekawẽn muwẽnuwẽn Beréia ka be iap awẽg̃- -Tessalônica ka watwat. Imẽnpuye Paulo kay ip o'ju. Oajẽm ip. Paulo awẽg̃ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn ip Beréia ka watwat pe. O'jomuymuy jĩjã ip. O'gubu'un ip Paulo a'ĩjo am.' Imẽneju ade ma oitabun Jesus kay. Ade Judeuyũ itabut o'e ip cekay. Ade aoyũ dak itabut o'e ip Jesus kay- -Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ- -soat xe ya'õbuyxiayũ. Ade ag̃okatkayũ dak itabut o'e Jesus kay- -Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ.L& G̃ebuje Pauloyũ Deus ekawẽn Beréia ka watwat o'g̃utaybitbin. Beréia ka watwat Tessalônica ka watwat puxim g̃u ip osodop. Itabut pin ip osodop icẽmat a'õ kay. Paulo ekawẽn coco'uk ip osodop. Soat kabia Deus ekawẽn tup coco'uk ip osodop jetaybit am Paulo icẽmãn paxi e'em iam, icẽmãn g̃u paxi iam tak.a%; Imẽnpuye Jasãoyũ Pauloyũ o'g̃ujẽm jeka bewi. O'g̃ujẽm ip ixima be. O'g̃uju ip Beréia ka kay. Pauloyũ o'ju Beréia ka kay. Oajẽm. Judeuyũ e'aweroroap'a be ip oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be.$% Imẽnpuye ika kukukayũ dinheiro o'jat Jasãoyũ xewi Pauloyũ mujẽmap teida am. — Pauloyũ juy epeg̃ujẽm wuyka bewi — io'e ip Jasãoyũ be. — Ixeyũ jẽm puje waram eyedinheiro oceg̃ũm eywebe — io'e ip. Jasãoyũ o'g̃uypicat ip waram tuk'a be.#'Iboap co buje ika kukukayũ oitakomãn Pauloyũ kay Pauloyũ wuyeipi kukukat a'õdadam tũybe iãn o'e buye. Adeayũ dak oitakomãn cekay ip."— Jasão ixeyũ o'tujuõm jeduk'a be tũy ãm — io'e ip jeka kukukayũ be. — Wuyeipi kukukat a'õdadam ip- -César a'õdadam — io'e ip napa ma. — “César g̃u soat kukukat- -Jesus acã,” i napa ma e'em ip ocewebe — io'e ip napa ma.!7Pauloyũ bit o'tobuxik g̃u ip Jasão duk'a be. Imẽnpuye Jasão o'jat ip Pauloyũ nuyap pe, Pauloyũ ka'ũm puye. Wara'acat itabucayũ dak o'jat ip. Ibocewi o'tujowat ip ika kukukayũ kay. Pauloyũ o'jomuymuy ip ika kukukayũ be. — Soat kaykay teyũku osodop! — io'e ip napa ma. — Soat kaka dag̃ ip oekuku wuybadipyũ kaykay — io'e ip napa ma. — Wuyka be g̃asũ ip oajẽm — io'e ip.Z -Warara'acayũ bit oitabutkarey Pauloyũ kay Judeuyũ- -itabut'ũmayũ. Itabutkarey o'e ip ibadipdipyũ oitabun Jesus kay buye. Itabutkareyayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ o'tomuwã je'awero am. Ibukapik'ũmayũ o'tomuwã ip- -kaycõm'ũmayũ. O'je'awero ip itabutkareyayũ Pauloyũ o'jomuymuy buye. Itabutkareyayũ warara'acayũ o'g̃utakomãn ip Pauloyũ kay. Puyxibut'ũm ip oõm Jasão duk'a be Pauloyũ bu ojuy. Pauloyũ dujowat ojuy ip aweromayũ kay.Iboap co buje ade Judeuyũ oitabun Jesus kay. Pauloyũ eju oekuku ip. Ade Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ dak oitabun Jesus kay- -Deus kay itabut osodop'iayũ. Ade aoyũ dak oitabun Jesus kay- -Grego a'õm kawẽnwẽn'ukayũ- -soat xe ibuyxiayũ.— Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ juk adi Jesus Cristo o'g̃uwẽnuwẽn — io'e. — Imẽn e'em ip: Deus emunaẽ juy ipiat supi'ajo, i. Je'ũ juy, i. Waram imẽnpit jetait, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup — io'e. — Ibodup ekawẽn tag̃ o'jebapuk Jesus pe — io'e. — Õn ixe Jesus muwẽnuwẽn eywebe. Deus ixe Jesus o'taẽ wuydaxijojo'ukan — Paulo o'e.*MEbapũg̃ Sábado bima ig̃o'a be o'jujuju ip. Oõm ip ig̃o'a be. G̃ebuje Paulo Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ig̃o'a beacat pe. Imutaybitbin o'e ip.x kPauloyũ o'ju Tessalônica ka kay. Cucum pima o'kap ip Anfípolis ka dag̃, Apolônia ka dag̃ tak. Oajẽm ip Tessalônica ka be. Ebapũg̃ esemana ibo ka be ip osodop. Judeuyũ e'aweroroap'a ibo ka be o'yanuy- -Deus eju kawẽnwẽnap'a.'G(O'jẽm ip daomũnmũnap'a bewi. O'ju ip Lídia duk'a be. Ixe duk'a be osodop ip kawẽnwẽn Jesus a'õkayayũ eju. O'yawẽwẽ ip. O'jẽm ip ibocewi.G'O'ju ip Pauloyũ kay. Daomũnmũnap'a be ip o'ju. — Oceju juk a'g̃u xipan g̃u eykuk kapusu — io'e ip. — Imẽnpit eyag̃uyba'ũm cuy iboap kay — io'e. — “Filipos ka kukukayũ juk a'g̃u ikẽrẽm cĩcã ocekuk,” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e ip. — Epejẽm oceka bewi — io'e ip Pauloyũ be.pY&Imẽneju sorarayũ o'jepit ika kukukayũ kay. Paulo ekawẽn o'g̃uwẽn ip cebe ip. — César ebekitkit teyũbitku — io'e ip. Imẽnpuye ika kukukayũ iparara jĩjã ip o'e César ebekitkit ukxabi mupok pi osodop buye.%Imẽnpit Paulo ika kukukayũ a'õ kay g̃u o'e. O'jekawẽn sorarayũ be Paulo. — Oceju soat eipi kukukat ebekitkit- -César ebekitkit Roma ka kukat ebekitkit — io'e. — Soat etabutpe ip ocukxabiaokaka — io'e. — Ocedujowat g̃u ip ibimãmãmãmayũ ekawẽn coco'ukat kay ocekawẽn co am — io'e. — Itaybit g̃u mo a'g̃u ip Pauloyũ ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ iam, o'g̃ujurũg̃ g̃u iam tak, ocekawẽn co'ũm puye. Jetaybitpun'ũma ip ocemuõm daomũnmũnap'a be — io'e. — Iba'arẽm ma ip ocemujẽm ojuy! — io'e. — Iba'arẽm g̃u juy ip ocemujẽm — io'e. — Soat etabutpe juy ip ocemujẽm — Paulo o'e.J $O'ju ip daomũnmũnap'a be. Ika kukukayũ ekawẽn o'g̃uwẽn ip ig̃o'a kukukat pe. Ixe o'ju Pauloyũ kay. — “Pauloyũ juy epeg̃ujẽm daomũnmũnap'a bewi,” i juk o'e ip oceka kukukayũ — io'e yakukukat Pauloyũ be. — Epejẽm cuy — io'e ip. — Eyekupinap tag̃ cuy epeju — io'e Pauloyũ be.M#Kabia buje Filipos ka kukukayũ te'e ma sorarayũ o'g̃uju daomũnmũnap'a beayũ dakoy am- -Pauloyũ dakoy am. — Pauloyũ juy epeg̃ujẽm daomũnmũnap'a bewi — io'e ip sorarayũ be.+O"Pauloyũ o'tujowat ip jeduk'a be. Puybit o'g̃ũm cebe ip. — Juku eyxan — io'e. — Epejo'o — io'e.Soat ip icokcok cĩcã o'e Jesus kay itabut puye. !Soat ip oitabun wuykukukat Jesus kay. Daomũnmũnap'a kukukat Pauloyũ o'yukxabiwuy iximadakpe ma. G̃ebuje daomũnmũnap'a kukukat o'jewemubatisanat “G̃asũ bit Jesus ebekitkit oceju” i'e am jebureyũ be. Soat tuk'a watwat tak o'jewemubatisanat.Z- G̃ebuje Paulo Deus ekawẽn o'g̃uwẽn yakukukat pe, soat tuk'a watwat pe dak.— Etabun cuy eg̃uy Jesus kay- -wuykukukat kay — io'e. — Etabut pima Deus jedaxijo. Eduk'a watwat tak idaxijo — io'e ip.fEO'tujujẽm ip yabewi. — Obureyũ — io'e. — Apẽntak wewedaxijo but? — io'e.[/— Wexiktak cuy eg̃ũm owebe — io'e jebure be ya kukukat. — Etojot cuy kabia iam.O'g̃ũm cebe. Badi o'ju. Pauloyũ kay o'ju. Ikarabakbak o'e jeparara pibun. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Pauloyũ dopabe. 2~~ }.|O{zyxxDvXuurrpq-q!p nmmll7kji=hh_g8fedcSbbaa`?^]z\E[[^Z~ZYXW[UCTT3RPZNMKJ[IHsGFQEIDD?CB$@??G>=$<#::B988m766;5o4<3~2H10.-E,=+6*).'&&%$#":! -1B\';2 d  Mi!m%"Félix o'tupcoco. Tupco buje Félix o'jekawẽn Paulo eju. — Ajo-eipi wat ẽn? — io'e. — Cilícia eipi wat õn — io'e.0Y!Jay. Oajẽm ip Cesaréia ka be. Iecug̃ap tuk'a kay o'ju ip- -Félix duk'a kay. O'tupũm ip Félix pe- -Cláudio Lísias emudupmubararaktup. Paulo dak o'g̃ũm cebe.  Ibocewi sorarayũ o'jepit Jerusalém ka kay- -cavalo akpi jeje'ũmayũ. Ibocewi cavalo akpi jejeayũ Paulo o'tujowat kabia buje. G̃ebuje sorarayũ Paulo o'tujowat Cesaréia ka be. O'tujowat ip apẽn 1000 be sorarayũ kukukat o'e cebe ip iap tag̃. O'ju ip cavalo akpi jeje. Ixima be ip o'ju. Ixima bun oeku ip cũg̃cũg̃. Kuyaje dak cũg̃cũg̃ ma. Jay. Oajẽm ip Antipátride ka be.L Ibocewi ip omukũyjo Judeuyũ Paulo aoka ojuy iam, i. Imẽnpuye ekay õn Paulo mujujum, i. “Félix kay juy epeju Paulo awẽg̃ mukẽrẽrẽn ãm,” i juk oce yawẽg̃ mukẽrẽrẽn ojuyayũ be, i. Bay'a, ewãtaxipipem g̃u juy eg̃uy, i. Imẽn o'tupmubararak. O'tupũm sorarayũ be tup tujowat am Félix pe.V %“Ite ag̃okatkat wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u jekukum,” i juk o'e ip owebe, i. Imẽnpit wuyeipi kukukat o'jomuymuy g̃u. Cedag̃ g̃u wuywebe imuõm ãm daomũnmũnap'a be, yaoka am tak, i.+ OWetaybin pin og̃uy apẽntak ite ikẽrẽãn o'e cebe ip iam, i. Imẽnpuye ixe otujowat Judeuyũ kukukayũ dopabe- -jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ dopabe, i.H  Taomũnmũn ag̃okatkat mujujum õn ewebe, i. Judeuyũ ixe o'jat, i. Yaoka ojuy ip, i. Ixe César ebekit iam omutaybin puje wesorarayũ eju oju cekay, i. Otujupa'um yaoka ojuy'iayũ xewi, i.zmFélix, ocecug̃ap ẽn, i. Obutet Cláudio Lísias, i. A'õbuyxiat oxe, i. Kato mujujum õn ewebe ijudup pe, i.dAG̃ebuje cartadup o'tupmubararak tupmuju am Félix mukũyjoaptum. Imẽn e'em ibo dup:'Cavalo dak epeg̃uxipan Paulo beam. Xipan cuy Paulo epetujowat Félix dopabe- -wuyecug̃ap dopabe — io'e 100 be sorarayũ kukukayũ be.,QG̃ebuje Cláudio Lísias xepxep 100 be sorarayũ kukukayũ o'tomuwã. — 200 sorarayũ juy epeg̃uxipanat iju am Cesaréia ka kay — io'e cebe. — Iximadakpe juy epeju — io'e. — 70 cavalo akpi jejeayũ juy je'ju. 200 warara'acayũ dak je'ju sorarayũ- -obukaka'uk co'iat kukayũ.— Owebe eg̃uwẽn iap cuy eg̃uwẽn g̃u wara'acat pe — io'e yaypan'isuat pe. Yaypan'isuat o'g̃uypit tuk'a be.=s— Imẽnpit emug̃uykuku ojuy ip. Etabun g̃u juy eg̃uy apẽn je'e ip ewebe iap kay — io'e. — 40 ag̃okatkayũ ebitako be Paulo kapap wiwim. “Paulo aoka'ũm pima juy acejekõn g̃u, acetikõn g̃u dak,” i juk o'e ip jewewebe — io'e. — “Paulo aoka'ũm pima wuyekõn puje, Deus cuy ipiat supi'ajoat wuywebe,” i juk o'e ip jewewebe — io'e. — G̃asũ ma edeap wiwim ip — yaypan'isuat o'e Cláudio Lísias pe.J — Judeuyũ o'jewawẽ — io'e. — Kuyaje je'e ewebe ip: “Paulo juy eg̃udot ocekay,” i — io'e. — “Kuyaje juy eg̃udot ocewebe waram cekawẽn co am,” i je'e ip ewebe — io'e.5cCláudio Lísias yaypan'isuat pu o'subuixik. Iba com o'tujowat jeweju. O'tujowat wara'acat xewi ixeyũ be ya'ĩjoap puxim. — Ajo-muwẽn pin ẽn owebe? — io'e.PYaypan'isuat o'tujowat. — Taomũnmũnat Paulo juk onomuwã ite yaypan'isuat tojon ekay — io'e. — Yawẽg̃ muwẽn pin ewebe — io'e 1000 be sorarayũ kukukat pe- -Cláudio Lísias pe.<qPaulo 100 be sorarayũ kukukat o'tomuwã. — Ite yaypan'isuat cuy etujowat 1000 be sorarayũ kukukat kay, yawẽg̃ muwẽn pin cebe — io'e 100 be sorarayũ kukukat pe.~wImẽnpit ag̃okatkat iboce osunuy- -yaypan'isuat- -Paulo ixĩt'it. Apẽn Paulo aoka ojuy ip iam o'jekũyjo. G̃ebuje ixe yaypan'isuat o'ju Paulo kay imukũyjo am. Oõm sorarayũ dopdopap'a be. Apẽn cuk o'ya'ĩjojoiap o'g̃uwẽn Paulo be.5}c— “Paulo juy eg̃udot ocekay- -jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ kay,” i juy epe'e 1000 be sorarayũ kukukat pe — io'e ip. — “Iwiwim oceju waram cekawẽn co am,” i juy epe'e cebe — io'e ip. — “Cedag̃ ocewebe waram cekawẽn co am,” juy epe'e cebe — io'e ip. — Imẽnpit Paulo jajẽm g̃u jĩjã. E dag̃ iwiwim oce'e yaoka am — io'e ip Paulo aoka ojuyayũ paĩyũ kukukayũ be- -40 beayũ o'e.a|;Imẽn jewawẽ buje ip o'ju paĩyũ kukukayũ kay, Judeuyũ kukukayũ kay dak. — Deus etabutpe juk ocejekawẽn — io'e ip. — Pũg̃ tag̃ ma ocag̃uy — io'e ip. — “Paulo aoka'ũm pima juy acejekõn g̃u, acetikõn g̃u dak,” i juk oce — io'e ip. — Imẽnpuye Paulo juy epetomuwã ocewebe jekawẽn ãm ceweju — io'e ip.{ Imẽn o'jekawẽn ip jewewebe Deus etabutpe. 40 be osodop ip imẽn o'e'e'iayũ ag̃okatkayũ- -Paulo aoka ojuyayũ.1z[ Kabia buje Judeuyũ'in o'je'awero jewawẽ ãm apẽn Paulo aceyaoka iam. — G̃a'a Paulo ayaoka — io'e ip. — Paulo aoka'ũm pima juy acejekõn g̃u, acetikõn g̃u dak — io'e ip. — Yaoka'ũm pima juy Deus ipiat supi'ajoat wuywebe — io'e ip jewewebe. — G̃a'a — io'e ip.;yo Waram pimaat exima be wuykukukat o'jebapuk Paulo kay ya'õmucan am. O'jekawẽn ceweju. — Paulo, a'õcam cuy eg̃uy — wuykukukat o'e cebe- -Paulo be. — Apẽn cuk adi Jerusalém ka watwat pe ẽn omuwẽnuwẽn iap puxim Roma ka watwat pe dak omuwẽnuwẽn cuy eg̃uy — Jesus o'e Paulo be.#x? Jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ o'jewa'õxikxik cĩcã. Imẽnpuye jewaokaka ojuy ip. — Paulo g̃uwekap aco'i teyũku — io'e 1000 be sorarayũ kukukat jewa'õxikxikayũ jojom. — Paulo juy epejat — io'e jesorarayũ be. — Epetojot cuy wuydopdopap'a be jewa'õxikxik'ukayũ be yaokaap puxim — io'e cebe ip.Ya'õ dag̃ o'e ip sorarayũ. O'tujowat ip jedopdopap'a be. Ig̃o'a be osunuy Paulo.Hw  Iboap co buje o'jewa'õxikxik cĩcã ip jeweweju jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ. Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma o'e ip. Big̃ ma ip o'jewãwã ya'õberen. Fariseuyũ Paulo dayoyom o'e- -Moisés ekawẽn imutaybitbit'ukayũ. — Ite ag̃okatkat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ g̃u ocexe — io'e ip. — Warẽmtag̃ g̃u juy ajukuk! Ibiõg̃buk xipacat aco'i o'jekawẽn ceweju. Deus ekawẽn tojotjot'ukat aco'i o'jekawẽn ceweju — io'e ip.-vSFariseuyũ ma e'em — Wuye'ũ buje waram g̃uto acejetait — i. Itabut ip wuybiõg̃buk kake iap kay, Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kake iap kay dak. Saduceuyũ bit napa ma e'em: — Wuye'ũ buje waram acejetait g̃u — i. Itabut g̃u ip wuybiõg̃buk kake iap kay, Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kake iap kay dak. Paulo itaybit o'e pũg̃ tag̃ g̃u ip itabut ip iam. Imẽnpuye — Fariseu õn — io'e cebe ip.ouWImẽneju o'jewãwã ya'õberen — Fariseu õn — i. Ade osodop ip jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ.t5Paulo o'jeak Fariseuyũ kay. O'jewãwã ya'õberen. — Obadipdipyũ — io'e. — Fariseu õn! Webay dak Fariseu osunuy. Wetabut wuye'ũ buje waram g̃uto acejetait iap kay. Imẽnpuye eyju wa'ĩjojom g̃asũ eyetaybit am okpiwat paxi iam — io'e cebe ip. Pũg̃pũg̃ jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ'in Fariseuyũ ip osodop. Warara'acayũ ixeyũ'in Saduceuyũ ip osodop. Paulo itaybit o'e iboam.s— Obadipdipyũ — io'e. — Wetaybit g̃u juk ixe paĩyũ kukukat iam. Wetaybit pima bit imẽn g̃u kajuk oce cebe. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Eybadipyũ kukukat cuy epejomuymuy g̃u, i. Imẽn Deus ekawẽn tup e'em — Paulo o'e.Mr— Ẽn Deus epaĩyũ kukukat muymuy — cexeat o'e Paulo be.Oq— Deus cuy ipiat supi'ajoat ewebe ma — Paulo o'e paĩyũ kukukat pe. — Ocemug̃uykukuku'ukat ẽn! — Paulo o'e. — Ẽn xik'i ijoce wa'ĩjo am etaybit am wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ ocece iam pãm g̃uto ka'ũma iam. Imẽn pit wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u juk ẽn tak obiokaat! — io'e Paulo.6peIboap co buje paĩyũ kukukat oitakomãn Paulo kay. Paĩyũ kukukat putet Ananias i osunuy. Tũybe Paulo Deus muymuy iãn o'e. — Esubioka juy — io'e Paulo xeayũ be.Go Paulo o'jeak jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ kay. — Oburereyũ — io'e. — Apẽn cedag̃ ma oxe iap tag̃ cuk adi ojekuku. Cedag̃ ma g̃asũ dak õn jekukum Deus etabutpe — io'e.xnibe sorarayũ kukukat itaybin pin o'e apẽnpuye Judeuyũ Paulo o'jomuymuy iam. Paulo bõg̃bikirikpu o'subumuwekap kuyaje. Judeuyũ ya'õbuyxiayũ o'tomuwã je'awero am. Paĩyũ kukukayũ dak o'tomuwã ibimãmãmãat ekawẽn coco'ukayũ dak. Soat ip o'je'awero. 1000 be sorarayũ kukat Paulo o'tujowat aweromayũ dopabe- -jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ dopabe.{moDao ma o'jewede ip cexewi sorarayũ- -Paulo mupokupok ojuyayũ. 1000 be sorarayũ kukukat tak yag̃uybabi'ũm o'e. Yag̃uybabi'ũm o'e Paulo César ebekit iam itaybit puye, o'subõg̃bimukirikat puye dak. Soat ip oibu'un Paulo kaykay am.l%— Õn tak cebekit ma — io'e. — Ade wedinheiro og̃u'ũm cebekin em pima — io'e. — Õn pit cebekit okapap ma — Paulo o'e.kbe sorarayũ kukukat oajẽm Paulo kay. — Cẽm tu ẽn César ebekit? — io'e Paulo be. — Hm hm — io'e.ejCImẽneju 100 be sorarayũ kukukat o'jekawẽn 1000 be sorarayũ kukukat eju. Apẽn Paulo o'e cebe iap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe. — Apẽntak ẽn em cebe? — io'e. — Ixe ag̃okatkat César ebekit — io'e. i9Sorarayũ Paulo o'subõg̃bimukirik imupokupok am. G̃ebuje Paulo o'jekawẽn 100 be sorarayũ kukukat eju. — César ebekit õn- -Roma ka kukukat ebekit õn — io'e. — Cedag̃ tu eywebe César ebekit mupokupok am? — io'e. — Eyju odujowat g̃u buk ibimãmãmã'ukat ekawẽn coco'ukayũ dopabe — io'e. — Eyetaybit g̃u ma buk õn ma xe'e okpiwat iam, pãm g̃uto ka'ũma iam — io'e.h}be sorarayũ kukukat tak Paulo o'g̃uõmat sorarayũ dopdopap'a be- -yabog̃at'a be. Itaybin pin o'e apẽnpuye adeayũ ya'õberen o'jewãwã iam. Imẽnpuye o'jekawẽn sorarayũ be. — Epeg̃upokupok cuy ixee mug̃ẽg̃ẽbum — io'e. — G̃uwẽn paxi jekpiwacap jemupikupikap? Apẽnpuye o'jewãwã ip ya'õberen cekay iap g̃uwẽn paxi? — io'e sorarayũ be.gwYa'õberen jewãwãwã ip o'e. Jesay wẽg̃wẽg̃ãn ip jetakoma jĩjã buye. Ka'wi o'joxikxik ip jetakomaap pibun.fPaulo ekawẽn cocom cĩcã ip osodop. “Judeu'ũmayũ kay õn jemuju” i'e buje bit, oibu'un ip ya'ĩjo am. O'jewãwã ip ya'õberen. — Epeyaoka juy! — io'e ip ya'õberen. — Epeyaoka juy! — io'e ip. — Epejoxik akikay — io'e ip.e— “Ka'ũma,” i adi o'e. “Ejẽm cuy ijocewi,” io'e. “Ewebe omuwẽn puje, itabut g̃u je'e ip ekawẽn kay,” i adi o'e. “Õn ma wũy ma jemuju. Judeu'ũmayũ kay õn jemuju,” i adi wuykukukat o'e owebe — Paulo o'e adeayũ be.gdG“Estêvão aokam pima, õn tak cuk ojojojo ip- -ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat aokam pima,” i adi oce cebe. “Tũybe xipat yaoka am iãn mo oce. Estêvão'ũm o'yaoka'iayũ eekabek kug̃ og̃uy,” i adi oce. “G̃asũ bit wag̃uyisun ma õn jekukum. Soat ijoceayũ itaybit iboam. Imẽnpuye wekawẽn kay je'e ip,” i adi oce wuykukukat pe.Oc— “Ka'ũma, Kariwa,” i adi oce. “Wekawẽn kay itabut je'e ip,” i adi oce. “Soat ip itaybit apẽn cuk adi ojekuku iam,” i adi oce cebe. “Itaybit ip apẽn soat kaka dag̃ ojekuku iam, apẽn Judeuyũ e'aweroroap'a be juk adi oõmõm itabucayũ bu ojuy iam tak, apẽn taomũnmũn ip cuk adi otujupitpit ijop ka be iam tak, apẽn cuk adi ip oyaokaka iam tak, apẽn cuk adi daomũnmũnap'a be ip og̃uõmõm iam tak,” i adi oce cebe.LbDeus ekawẽn kay g̃ebum pima wuykukukat ojojojo wexey jo'iat pe — Paulo o'e. — G̃ebuje wuykukukat o'jekawẽn oweju. — “Daosuw!” i adi o'e owebe. “Ejẽm cuy Jerusalém ka bewi. Ijopka beayũ itabut g̃u je'e ip ekawẽn kay cedag̃ ma'g̃u ẽn omuwẽnuwẽn,” i adi o'e owebe wexey jo'iat pe.ra]— Jerusalém ka kay juk ocepit — io'e. — Deus eju kawẽnwẽnap'a be oju jekawẽn ãm Deus eju.2`]— “Ajo wiwim tak ẽn? E'ãy!” i adi o'e owebe. “Ecewemubatisaan cuy!” i adi o'e. “ ‘Ikẽrẽat cuy eju'uk owebewi,’ i juy ece wuykukukat pe,” i adi o'e. “Imẽn e'e buje, Deus ikẽrẽat ju'uk ewebewi,” i adi o'e owebe.Imẽn Ananias o'jekawẽn owebe — Paulo o'e.:_m“Ixe ekawẽn muwẽnuwẽn'ukan cuy eg̃uy,” i adi o'e. “Apẽn ejojojoiap cuy eg̃uwẽnuwẽn, apẽn eya'ĩjojoiap tak,” i adi o'e Ananias owebe — io'e Paulo./^W— “Saulo,” io'e. “Kuyje Deus enaẽ,” i adi o'e Ananias. “Ocedobuyũ'ũm'ũm itabut osodop ip ixe kay. Ixe juk enaẽ ixe bikuyam etaybit am. Ixe juk enaẽ ewebe ixe buywatwat'ukat co am- -cũg̃ cĩcãat co am. Ixe juk enaẽ ibuywatwat'ukat pe emukũyjo am,” i adi o'e owebe.H]  O'jekawẽn oweju. — “Obure Saulo, ececoan waram,” i adi o'e owebe. — G̃ebuje'isum ma ocecoan. Oceak cekay — io'e Paulo. — Waram wetate buje Ananias o'jekawẽn oweju.4\a Ibo ka be bima, ag̃okatkat oajẽm okay. Ibutet Ananias i osunuy. Moisés ekawẽn tag̃ jekuku'ukat osunuy. Xipat cĩcã osunuy soat Damasco ka watwat xe- -Judeuyũ xe.[- — G̃ebuje wekabiokok ojekuku ixe kabiaat iepokat wetabimu'ũm'ũm puye. Owejuayũ obacom okug̃. Imẽn ocajẽm Damasco ka be — io'e.XZ) — “Apẽntak oce, Kariwa?” i oce. — “E'ãy,” io'e. “Damasco ka be juy eju,” io'e. “Ibo ka be ag̃okatkat apẽn Deus ibikuy ewebe eku am iap g̃uwẽn ewebe,” io'e — Paulo o'e.tYa Oweju oekukuiayũ o'jekuy jĩjã. Kabiaat o'jojojo ip. Oweju kawẽnwẽnat a'õ bit o'jojojo g̃u ip."X=— “Abu ẽn tak, Kariwa?” i oce cebe. — “Jesus õn,” io'e. “Nazaré ka be tũibit õn. Ẽn ma ipiat esupi'ajojoat owebe,” io'e.4WaO'at ipiju wekuyap pibun. — G̃ebuje kabi beat oya'ĩjojo. O'jekawẽn oweju. — “Saulo,” io'e. “Apẽnpuye warẽmtag̃ ma ẽn okug̃?” io'e owebe.xViE dag̃ cucum pima juk oajẽm Damasco ka tẽg̃ ma. Kaxicug̃ oajẽm. Dao ma oikabia jĩjã ma wakokoreren.bU=Paĩyũ kukukayũ itaybit imẽn cuk adi ojekuku iam, Judeuyũ kukukayũ dak — io'e. — Ixeyũ juk cartadup o'tupũm owebe- -Judeuyũ beaptum- -Damasco ka watwat beaptum — io'e. — Damasco ka kay juk oju. Jesus kay itabucayũ daomũn ãm oju. Ijoce taomũnmũn ip tujupit ojuy oju Jerusalém ka be. Ipiat pi'ajoat ojuy cebe ip oju.}Ts— Wetakoma jĩjã juk adi og̃uy Jesus a'õkayayũ kay- -ieisuate dag̃ jekuku'ukayũ kay. Ixeyũ kaykay jĩjã ma juk adi og̃uy. Ade ip otaomũnmũn. Daomũnmũnap'a be ip og̃uõmõm- -ag̃okatkayũ, aoyũ dak. Ade ip oyaokaat ixeyũ'in.S7— Ocewedayo juy — io'e. — Judeu õn. Tarso ka be okap Cilícia eipi be — io'e. — Ijop ka be ma bit owaypan- -Jerusalém ka be Gamaliel be omutaybit am. Moisés ekawẽn omutaybitbin osunuy. Ocedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn omutaybitbin osunuy — io'e. — Kaypatpan g̃u õn pit wetaybin. Soat eyju Deus bikuyap tag̃ jeku ojuy. Õn tak eybuxim cuk adi ibikuyap tag̃ jeku ojuy og̃uy — io'e.}Rs— Wuya'õm ma teku kawẽnwẽn! — io'e ip Judeuyũ.Mũg̃ o'e ip ya'ĩjo am. Paulo o'jekawẽn ceweju ip.Q #— Tapupuyũ okitpitpiyũ, baybayũ — io'e. — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. Ocewedayo juy eywebe wa'ĩjoam — io'e.P1(— Ha'a. Ecekawẽn puk — io'e. Paulo cũg̃'i osunuy sorarayũ dopdopap'a ewadag̃g̃ũn ceje. Wẽg̃wẽg̃'i o'e jebum itakomaayũ muymũg̃ ãm. G̃ebuje Paulo o'jekawẽn itakomaayũ be. Ya'õm ma ip o'jekawẽn ceweju ip- -Judeuyũ a'õm- -Hebreu a'õm.!O;'— Ka'ũma — io'e. — G̃ujuat g̃u õn — io'e. — Wara'at ma õn pit. Judeu õn. Tarso ka be okap- -Cilícia eipi be — io'e. — Tarso ka waypanap ka- -ikabog̃atka — io'e. — Wekawẽn pin cĩcã waoka ojuyayũ be. Ãg̃ puk ocekawẽn ceweju ip — Paulo o'e.{No&— Etaybit tu Grego a'õm? — io'e. — Egito eipi bewiat g̃u du ẽn? — io'e. — Kuy bima ixe Egito eipi bewiat adeayũ o'g̃u'awero jenopag̃og̃o ãm Roma ka kukukat esorarayũ eju. 4000 ag̃okatkayũ oekuku ip ceweju. 4000 beayũ o'tujowat uk'a'ũmat pe. Warara'acat aoka ojuy ip o'e. Ẽn ixe ag̃okatkat g̃u du? 1000 be sorarayũ kukukat o'e Paulo be.M)%G̃ebuje Paulo o'jekawẽn 1000 be sorarayũ kukukat pe. — Wekawẽn put tu eweju? — io'e Grego a'õm 1000 be sorarayũ kukukat pe.gLG$Itakomaayũ nomuju o'jedau ip Paulo bu ojuy. — Epeyaoka juy! — io'e ip ya'õberen.K1#Sorarayũ Paulo o'tujowat jedopdopap'a kay. Toptopap'a ewadag̃g̃ũn xe bima sorarayũ ja'õpi'a jeje Paulo o'tujuu itakomaayũ be yaokaap puxim.J"G̃ebuje yaoka ojuyayũ o'jewãwã ya'õberen. Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma ip o'jewãwã. Imẽnpuye 1000 be sorarayũ kukukat pe itaybit pa'ore o'e apẽnpuye Paulo aoka ojuy ip iam. — Epetujowat cuy wuydopdopap'a be — io'e jesorarayũ be.0IY!— Epesubumukirik cuy correntebum- -xepxepum — io'e sorarayũ be. — Abu ite ag̃okatkan? — io'e yaoka ojuyayũ be. — Apẽn ite o'e eywebe? — io'e.jHM Imẽnpuye sorarayũ kukukat dao ma o'jedau ig̃o'a be. Ade jĩjã jesorarayũ o'tujowat jeweju. 100 be sorarayũ kukukayũ dak o'tujowat jeweju. O'jedau ip Paulo kay. Itakomaayũ Paulo mupokupog̃ o'e. Oibu'un ip yaoka am sorarayũ dobuxik buje. 1000 be sorarayũ kukukat oajẽm. Jesorarayũ o'g̃uju Paulo bum ig̃o'a beayũ be yaokaap puxim.G+Paulo aoka ojuy ip. Adeayũ dak o'jedau 1000 be sorarayũ kukukat kay imukũyjom- -Jerusalém ka wiwi'ukayũ kukukat kay. — Soat Jerusalém ka watwat jewaokakam! — io'e ip cebe. — Kawẽn ikẽrẽ jĩjã — io'e ip. — Jewaoka ojuy ip — io'e ip cebe.GFImẽneju ade Jerusalém ka watwat o'jedau Paulo kay. Soat tag̃wi o'jedau ip. Paulo o'jat ip. Kururug̃ o'tujujẽm ip ija'a bewi. Akikay o'tujowat ip. Dao ma ija'a exĩntabi o'tomudip ip.$EATũybe Paulo Judeu'ũmat o'tujuõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be iãn o'e ip. Imẽnpuye oitakomãn ip Paulo kay. Ixe Judeu'ũmat putet Trófimo i osunuy. Éfeso ka bewiat osunuy. Koap pima Judeuyũ Paulo o'jojojo Trófimo eju. Xepxem oekuku ip Jerusalém ka be- -Paulo Trófimo eju.fDEO'jewãwã ip ya'õberen adeayũ be. — Israel naxegebitbit! — io'e ip. — Ocebuywan cuy epe'e! — io'e ip. — Daosuw! — io'e ip. — Ag̃okatkat cuy ajat — io'e ip. — Ixe warẽmtag̃ wuymutaybitbin jekukum soat kaka dag̃ — io'e ip napa ma. — Ixe e'em adeayũ be: “Judeuyũ ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i; “Moisés ekawẽn tag̃ g̃u juy epeku,” i dak — io'e ip napa ma. — Ixe Deus eju kawẽnwẽnap'a muymuy — io'e ip napa ma. — Judeu'ũmayũ o'tujuõm ija'a be — io'e ip. — Ija'a mubuyxi'ũm'ũm cĩcã ip — Judeuyũ napa ma o'e- -Ásia eipi bewiayũ.8Cixet kapap wi ijawũn pima Judeuyũ Paulo o'jojojo Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -Ásia eipi bewiayũ. Ixeyũ Judeuyũ adeayũ o'g̃utakomãn Pauloyũ kay. Ixeyũ Paulo o'jat.-BSPaulo ixeyũ be jawẽap tag̃ o'e. Ebadipdipayũ o'tujowat jeweju. Kuyaje o'ju jewemuisun am Deus xe ceweju ip. Oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. — G̃axĩn ma oceisu oce'e — io'e ip paĩyũ be. — Oceisu bima, iõhõ oceg̃ũm eywebe imupik am Deus etabixe — io'e ip paĩyũ be. Paulo iõhõ kuka o'g̃ũm ebadipdipayũ muisunapteim 7 xet kap puje. Iboap tak o'g̃uwẽn paĩyũ be.*AM— Kuy oceje'awero Judeu'ũmayũ awẽ ãm — io'e ip. — Cartadup ocetupmuju cebe ip- -itabucayũ be. Imẽn e'em ig̃odup: “Deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn cuy epesuẽn'o g̃u,” i. “Puca doy juy epetoykõn g̃u,” i. “Iẽntoyteyatẽn cuy epesuẽn'o g̃u,” i. “Wara'at tayxi eju g̃u juy epeyepo, wara'at itop eju g̃u dak,” i. Ibiatup ocetupmubararak ixeyũ awẽaptum — io'e ip. — Ocewebe yawẽwẽap tag̃ cuy jeku ip — io'e ip Paulo be. — Ma — Paulo o'e. — Eyekawẽn tag̃ cuy oce — io'e.'@GIxeyũ ebadipdipayũ juy etujowat eweju. Wuybabi dag̃ cuy ecewemuisun ceweju ip — io'e ip Paulo be. — Dinheiro juy eg̃ũm ebadipdipayũ be yakoeapteim, iõhõ buap teim tak. Iõhõ juy ip je'g̃ũm paĩyũ be imupik am Deus etabixe. Imẽn e'e buje, soat itaybit je'e icẽm g̃u e'em ip Paulo muymuy iam — io'e ip. — Itaybit je'e ip ẽn tak Moisés ekawẽn tag̃ jekukum iam — io'e ip Paulo be.7?g— Oce'e'eap tag̃ cuy ece — io'e ip Paulo be. — Ebadipdip ag̃okatkayũ jewemuisusun Deus xe, itabucayũ — io'e ip. — “Ocewemuisun cuy,” i juk o'e ip Deus pe.R>— Kuy ip o'jekũyjo ijoce ajẽmap awẽg̃ — io'e ip Paulo be.=!— “Paulo bit warẽmtag̃ ma Judeuyũ mutaybitbin Judeuyũ'ũmayũ ka be bima,” i'e'em ip napa ma — io'e ip Paulo be. — “ ‘Moisés ekawẽn tag̃ g̃u juy epeku,’ i'e'em Paulo,” i'e'em ip — io'e ip. — “ ‘Eyipotpoyũ juy epetaypu'ag̃obixeedakat g̃u,’ i'e'em Paulo,” i'e'em ip — io'e ip. — “ ‘Aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u juy epeku g̃asũ bit,’ i'e'em Paulo,” i'e'em ip napa ma — io'e ip Paulo be. — Imẽn emuymuy Judeuyũ, itabut ma'g̃u ip Jesus kay — io'e ip.W<'— Ka'ũmg̃u Deus co'iat xipacat! — io'e ip, iboap co buje. G̃ebuje itabucayũ kukukayũ o'jekawẽn Paulo eju. — Xipit ma, ocekitpit — io'e ip. — Imẽnpit etaybit ade Judeuyũ itabut o'e Jesus kay iam — io'e ip. — “Jesus kay wuyetabut puje dak Moisés ekawẽn tag̃ cuy ajeku,” i'e'em pit ip — io'e ip.j;MPaulo ixeyũ o'tobede.G̃ebuje: — Deus ja'õbacaap o'g̃ubapukpukpuk Judeu'ũmayũ be õn ixeyũ xe bima — io'e Paulo. — Tak g̃u ip oitabun Jesus kay Judeu'ũmayũ. Ade jĩjã ip oitabun — io'e Paulo cebe ip.u:cKuyaje Paulo o'ju Tiago kay oceweju. Tiago xe awerom osodop ip itabucayũ kukukayũ- -Jerusalém ka watwat._97Jerusalém ka be ocajẽm puje itabucyũ jom oceku. Icokcok o'e ip ocajẽm puje.\81Jay. Ocajẽm Jerusalém ka kay. Jesus kay itabucayũ o'ju oceweju. Ocedujowat ip Menasom kay Cesaréia ka watwat. Menason Chipre eipi bewiat osunuy. Kuyje ma itabucat osunuy Jesus kay. Ixe duk'a be ocesop.I7 Imẽneju ocejewemuxipan Jerusalém ka kay oceju am. Oceju.6'Paulo ag̃uymuwarurun pa'ore o'e ocewebe. Imẽnpuye ocebu'un yag̃uymuwarurun. — Wuykukukat bikuyap tag̃ cuy ejeku — i oce cebe.15[ — Apẽnpuye eyju wawa? — io'e Paulo. — Cum cuy õn Jerusalém ka kay — io'e. — Omug̃uycũg̃cũg̃ eyju? Apẽnpuye eyju omudaobu'un ojuy? Wuykukukat Jesus ibikuy bima, obu'u g̃u oce ixeyũ be odaomũn ãm. Obu'u g̃u dak we'ũ ãm. Wuykukukat Jesus a'õbi acã ojeku — io'e.!4; G̃ebuje oceju ocejekawẽn Paulo eju. — “Eju g̃u juy Jerusalém ka kay,” — i juk ocece ewebe — ioce cebe. — Jedaomũn ip — ioce. — Eju g̃u juy — io'e warara'acayũ dak yaokaap puxim. Itabucayũ o'tõtõn Paulo iju pin puye- -Cesaréia ka watwat.31 Ixe Paulo ukpumũnpu o'subu'uk. Jebõg̃bi o'jomũnmũn Paulo ukpumũnpum. Jekag̃obi dak o'jomũnmũn yukpumũnpum. Imũnmũn epere buje, o'jekawẽn Paulo eju. — Deus biõg̃buk omukũyjojom — io'e. — Jerusalém ka watwat jedaomũn — io'e. — Jedaomũn ip apẽn obõg̃bi mũnmũn iap puxim — io'e. — Jeũm ip Judeu'ũmayũ be- -itakomaayũ be — io'e.Ágabo imẽn o'e Paulo be.A2{ Ag̃okatkat tak oajẽm ocekay. Oajẽm Judéia eipi bewi. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat osunuy. Ágabo i ibutet osunuy. Apẽn g̃uyjom je'bapuk iam Deus ocemutaybitbin'uk osunuy.1/ Ixe ebadipdip taxit osunuy. Itoptep gũ ixeyũ bit osodop. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ osodop ip. Pug̃ kabia gũ ixe duk'a be ocesop.X0)Kuyaje ocajẽm Cesaréia ka be. Filipe ocetobuxik. Filipe kawẽn idipat muwẽnuwẽn'ukat osunuy. Kuy bima Jerusalém ka watwat Filipe o'jomuy itabucayũ buywatwat'ukan 6 beayũ eju. Ixe duk'a be ocesop.t/aKobexixi dag̃ oceju. Ocejẽm Ptolemaida ka kay. Itabucayũ ocetobuxik. Pũg kabia ocesop cexe ip.Z.-Oceõm kobexixi be. Ixeyũ bit o'jepit jeduk'a be. Imẽn ocejẽm Tiro ka bewi.L-Ocejẽm puje, itabucayũ o'je'awero ocewebe jewemuwẽn ãm- -ag̃okatkayũ, aoyũ dak, bekitkit tak. Oceweju o'ju ip ebikopap pe. Ocejẽg̃'aecõg̃cõg̃ ka'oririt pe. Deus eju ocejekawẽn. — Cum puk oceju — i oce Tiro ka bewiayũ be. — Ha'a — io'e ip. — Deus cuy je'ju eyweju — io'e ip ocewebe.|,qJesus kay itabucayũ ocetobuxik ibo ka be. Ibun ma ocesop cexe ip. 7 xet ocesop cexe ip. Ixeyũ o'jekawẽn Paulo eju Deus biõg̃buk a'õbi. — Eju g̃u juy Jerusalém ka be — io'e ip Paulo be. — Jaoka ip itakomaayũ — io'e ip.#+?Wara'at tip'aweroro ocetipcoco g̃ebuje. Ibutet Chipre i osunuy. Ocekap wuyba'ũg̃at kadi. Oceju Síria eipi be. Ocejemũg̃ Tiro ka ebikopap pe. Tiro ka Síria eipi be opop. Kobexixi be kapikpik'ukayũ tarekrek tujujẽm ojuy kobexixi bewi iboce. Imẽn ocajẽm Tiro ka kay.k*OWara'at kobexixi ocetobuxik. Oceõm cebe- -Fenícia eipi kay cu ojuyat pe. Ocejeok ebikopap pewi.#) AO'ju ip Paulo eju kobexixi kay. Ocejewemuwẽn cebe ip. Ocejẽm cexewi ip. Oceõm kobexixi be. Tiro ka kay oceju. Cucum pima oceju tip'aweroro be. Ocajẽm tip'aweroro be. Tip'aweroro butet Cós i osunuy. Kuyaje ocajẽm Rodes ka ebikopap pe. Ibocewi ocajẽm Pátara ka be.g(G&Ig̃uycũg̃cũg̃ ip o'e Paulo ekawẽn kay, “Waram eyju ojo g̃u ijodi,” io'e buye.q'[%Soat ip wawa o'e Paulo cẽm puye. G̃ebuje Paulo ip o'yakobutbut. O'yag̃obukõnkõn ip cẽm puye.T&!$Paulo imẽn o'jekawẽn Jesus a'õkayayũ kukukayũ eju- -Éfeso ka bewiayũ eju. Iboap e buje Paulo o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃. O'jekawẽn Deus eju. Soat Éfeso ka bewiayũ dak o'jekawẽn Deus eju.g%G#Eyju dak wekukuap puxim cuy epeku g̃asũ — io'e. — Acejekapik cĩcã juy tadaybotbocayũ buywat am. Kuy imẽn adi eymutaybitbin og̃uy — io'e. — Wuykukukat Jesus imẽn o'e: Ibubu'ukat cokcokap podi ma iũmũm'ukat pit e'em, i. Imẽn o'e wuykukukat Jesus Cristo — io'e. — Cekawẽn kay g̃ebum cuy epesop — io'e cebe ip.3$_"Õn ma kapikpik'uk og̃uy obubut pu am, odoti bu am tak, owejuayũ bubut pu am tak, owejuayũ doti bu am tak. Eyju dak eyetaybit iboam. Imẽn cuk adi ojekuku eyxe bima.}#s!— Eyxe bima wetabikuku g̃u juk og̃uy eybubut kay eyxe bima, eyeprata kay dak, eyeouro kay dak, eydoti kay dak.)"K — Deus pit xipan cĩcã jeykuk — io'e cebe ip. — Deus ekawẽn kay juy epesop — io'e. — Ixe ekawẽn kay bima, eypararam g̃u epesop. Deus ekawẽn kay bima, jeybu'un g̃u Jesus kay eyetabut am. Deus xipacat ũmũm jebekitkiyũ be. Eywebe dak xipacat je'g̃ũmg̃ũm — io'e. ! l Q (30-31) Warara'acayũ g̃ug̃uykukuku ip jetabucap epereap ojuy. Imẽneju ag̃ cuy epesop ixeyũ be eymug̃uykukuap puxim. Pũg̃pũg̃ ey'in tak warara'acayũ g̃ug̃uykukuku jetabucap epereap ojuy — io'e cebe ip.<q— Wetaybit õn ijoce'ũm pima ag̃okatkayũ jajẽm eykay iam- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ- -ika'uat puximayũ. Napaap ip g̃uwẽn eywebe Jesus kay eyetabucap epereap ojuy. Ovelha kay wida ajẽmap puxim jajẽm ip eykay. Adeayũ g̃ug̃uykukuku ip. Icẽmãn g̃u ip g̃utaybin- -napaam acã.}sDeus ekawẽn tag̃ cuy epeku — io'e cebe ip. — Deus biõg̃buk cuk eynaẽ Jesus kay itabucayũ kukukayũm. Jesus ebekitiiyũ ip, ixe o'jedoyekereren cebeam ip puye — io'e. — Xipan cuy ip epejujuk ovelha kukuk'ukat puxim — io'e.  ?w (26-27) G̃asũ bit wetaybit waram eyju ojo g̃u ijodi iam. Imẽnpit Deus ekawẽn cuk adi og̃uwẽnuwẽn eywebe. Deus pe eymukũyjojoap ekawẽn tak og̃uwẽnuwẽn soat pe eywebe. Abu be og̃uwẽn'ũm? Soat pe ma og̃uwẽn. Imẽnpuye pũg̃ ey'in Jesus kay itabut'ũm pima, õn g̃u okpiwat.jM— “Soat ipi dag̃acat je'e ‘Deus acã wuykukukat,’ ” i juk adi ocece eywebe kuy bima.-SImẽnpit omuparararan g̃u iboap. Waokapi g̃u. Obikuy jĩjã bit soat wekapikap mu'ũm ãm- -Jesus Cristo o'g̃ũm owebe iap mu'ũm ãm. Ixe juk o'e owebe “ ‘Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere,’ i juy ece soat pe,” i. “ ‘Eyepere buje Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi,’ i juy ece soat pe,” io'e owebe. “ ‘Wuykukukat Jesus kay eyetabun puje, Deus ikẽrẽat ju'uk eywebewi,’ i juy ece cebe ip,” io'e. “Deus soat em xipan jeykuk,” i juy ece cebe ip,” io'e. “Obikuy jĩjã wekapikap mu'ũm ãm,” io'e.3_Ipiat cuy osupi'ajo ibo ka be. Obu ip ibo ka be. Omuõm ip daomũnmũnap'a be. Wetaybit iboam. Soat ka dag̃ õn cucum pima, Deus biõg̃buk kuy juk omukũyjojojo iboam.— G̃asũ bit Jerusalém ka kay õn cum. Deus biõg̃buk a'õbi õn cum. Wetaybit g̃u apẽn je'bapuk owebe Jerusalém ka be iam.hI— Jesus muwẽnuwẽn cuk adi ojekukuku soat pe eywebe- -Judeuyũ be, Judeu'ũmayũ be dak. “Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ikẽrẽat kug̃ puye,” i juk adi ocece eywebe. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere,” i juk adi ocece eywebe. “Deus ekawẽn tag̃ cuy epekuku,” i juk adi ocece eywebe. “Jesus Cristo kay eyetabun cuy epesop- -wuykukukat kay,” i juk adi ocece eywebe. Imẽn cuk adi eymutaybitbin ojekukuku. Eyetaybit soat iboam — io'e.Obu'un g̃u adi kawẽn idipat muwẽn ãm eywebe. Soan õn eymukũyjojo. Eymutaybitbitbin cuk adi je'aweroroap'a be, eyduk'a be dak.  “Soat podi ma wa'õbuyxi õn,” i'ũmg̃u juk adi ocece eywebe. Og̃uycũg̃ cuk adi ojekukuku warara'acayũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm pima. Ipiat cuk adi osupiãjojojo. Judeuyũ oaoka ojuy bima. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn cuk adi ojekukuku soat pe.mSYajẽm puje Paulo o'jekawẽn ceweju ip. — Oburereyũ — io'e. — Ibun cuk og̃uy eyxe. Wuykukukat peam kapikpig̃ pima cedag̃ ma juk adi ojekukuku. Ásia eipi bewi wajẽm pujeap ojekukuku cedag̃. Eyetaybit wekukuam./WG̃ebuje Paulo Éfeso ka watwat o'tomuwã Mileto ka be bima- -Jesus kay itabucayũ kukukayũ. Mileto ka Efeso ka tẽg̃ ma o'sukadop. O'tomuwã ip tot am jekay.>uPaulo ibu'u osunuy ibun jenuy am Ásia eipi be. Imẽnpuye ocejecũ g̃u Éfeso ka be. Ocekap ma. Jerusalém ka be yajẽm pin o'e peta mug̃ẽ awap- -Pentecostes ekabia awap.[/Ocejẽm Mitilene ka bewi. Kuyaje ocajẽm tip'aweroro weg̃ũn. Tip'aweroro butet Quios i osunuy. Kuyaje ocejemũg̃ wara'at tip'aweroro be. Ixe tip'aweroro butet Samos i osunuy. Kuyaje ocajẽm Mileto ka be.Z-Oceju Paulo wap. Kobexixi be oceõm. Oceju Assôs ka be. Paulo dak o'ju kapurũg̃ tag̃wi Assôs ka be. Ibo ka bewi ixe dak oõm kobexixi be oceweju. G̃ebuje oceju Mileto ka kay. Mitilene ka dag̃ oceku.A{ — Cum õn Assôs ka kay — Paulo juk o'e ocewebe. — Kapurũg̃ tag̃wi ma õn cum — io'e. — Iboce õn jeydopabijuk. Kobexixi dag̃wi juy eyju bit epeju — io'e ocewebe.^5 Yaypan'isuat o'tujowat ip tuk'a be. Soat ip icokcok o'e i'at'ibit o'jetait puye.J   G̃ebuje umat'abi be g̃uto ocejeu. Pão'a oceyadakat ig̃o'abi be Jesus e'ũap kay oceg̃ebu am. Ocejekõn. Paulo kabiam oibu'un kawẽnwẽnapi. Oikabia kawẽnwẽn. O'jẽm kabia buje. -}{{{Gz4xwwvutssqqpeo5mllkNjV=<@;:%97~754>33'2 1y1//b.-,%+f*))(e&&%,$-#b!3<WX&p 3 i } hiQp{- Ce'adaap awẽg̃ tobuxik puje, ade iwãtaxipipiayũ o'ju ip Paulo kay. Jay. Oajẽm ip. Ixeyũ dak o'g̃u'ada'ada Paulo. Xipat ip o'e.5cPaulo o'ju Públio ebay kay. Iwãtaxipi osunuy. Ipa'i osunuy, yukpidi dak. Paulo o'jekawẽn Deus eju Públio ebay beam. Jebu o'subumõg̃ cebe. O'g̃u'ada. Xipat o'e.q[G̃ebuje Públio ocenomuwã jeduk'a kay. Públio Malta eipi kukukat osunuy. Ixe ka oceweweweap tẽg̃ o'sukadop. Oceju cekay. Iboce ocesop ebapũg̃ kabia. Xipan cĩcã ocekuk. Ocexan o'g̃ũm ocewebe, soat ocemukuypinput tak.Ibu euhuap wiwim o'e ip, ce'ũap wiwim tak. Ibun ma iwiwim osodop ip Paulo jojom. Imẽnpit Paulo bu o'jebuehu g̃u. Oe'ũ g̃u dak. Xipat ma osunuy. Imẽnpuye o'jeag̃uymuwarurun ip Paulo kay. — Wuyjuyũ g̃u teku- -deus ma! — io'e ip napa ma jewewebe.r]Imẽnpit bug̃'i o'subuxik. Paulo o'subumuy'at daxa be. Iboceayũ itabẽg̃bẽg̃ o'e ip Paulo jojom.3Iboceayũ puybu o'subujojo tore iãn Paulo bu eju. Imẽnpuye o'jekawẽn ip jeweweju. — Wuyjuyũ aokaka'ukat aco'i teku — io'e ip te'e ma. — Tibog̃ cĩcãati be oe'ũ g̃u. Puybu nuy pibun pit je'ũ ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ puye — io'e ip te'e ma jewewebe.Paulo daxadaypa o'taypabu. O'jomõg̃ daxa be. G̃ebuje puybu o'jẽm daxadaypa diotpewi. Paulo o'subua. Tore iãn oeku Paulo bu eju.-Tip'aweroro watwat oajẽm ocekay. Ocedobede ip. Xipan cĩcã ip ocekuk. Daxa o'g̃usop ip ocewewe am kajuk kukug̃ puye, muba'at oeku buye dak.g ITip'aweroro kay ocajẽm. Iboce bima ocetaybit ocesop tip puten. Tip putet Malta i osunuy.*M,— Kobexixi bag̃bag̃ epejat! — io'e. — Kapurũg̃ kay juy epeju ip com! — io'e itaybit'ũm jedog̃ayũ be. Imẽneju soat ocejeu kapurũg̃ pe.{o+Imẽnpit l00 be sorarayũ kukukat ibu'u o'e Paulo e'ũ ãm. Taomũnmũnayũ oyaokaat g̃u sorarayũ be. — Kapurũg̃ kay epeyedok! — io'e taomũnmũnãyũ be. — Epakõm! — io'e l00 be sorarayũ kukukat itaybit jedog̃ayũ be.W'*Sorarayũ taomũnmũnayũ aoka ojuy dokdog̃ jenapõnap puxim kapurũg̃ kay.`9)Imẽnpit kabido kobexixi o'g̃uyjayjay tibacaat ewebotbocap kay. Iboce kobexixi'a o'jeaece. O'jecug̃. Iju ba'ore o'e. Kobexixi ukpu o'jekpuewekap. Tipodoyat paca ma o'yukpumuweka. Imẽn kobexixi o'jepirig̃.S(Imẽnpuye kobexixi muycũcũapu o'subudakat ip. O'subudakat ip tinebabaat xe bima. Pilatokukatpu o'subumurore ip. Kobexixi mujujuap epag̃o o'g̃upaya ip kabido at am. Kobexixi o'ju ka'oririt kay.hI'Kabia buje tinebabaat o'tobuxik ip kobexixi be kapikpik'ukayũ. Tinebabaat kay oceju. Itaybit g̃u o'e ip apoceat ipi iam. Ka'oririt ixe tinebabaat pe osodop. Adeg̃u wita'a o'yadop iboce. Kobexixi muymũg̃ ojuy ip iboce.F &Ibeg̃beg̃ puje kobexixi be kapikpik'ukayũ tarekrektata o'taxikxik ip idibi be- -badi o'tadop'iata- -trigoda. O'taxikxik ip kobexixi poxi mu'ũm ãm. Jepirig̃ap puxim ip o'taxikxik.M %Soat ip o'jekõn. Ade jĩjã ocesop kobexixi be. 276 be ocesop.> w$Imẽneju soat ip waram o'ya'õcan- -kobexixi beayũ.( I#Paulo pão'a o'yabu. O'jekawẽn Deus eju pão'a kug̃ puye. Soat etabun o'jekawẽn ceweju. — Bay xipat cĩcã ẽn — io'e cebe. O'yadakat. O'ya'o. "Epeyekõn cuy eybaca am — io'e. — Eyag̃uybabi'ũm'ũm g̃u juy epsop — io'e. — Ka'ũma ma wuy'in je'ũ — io'e.+O!Kabia'isum Paulo o'jekawẽn kobexixi beayũ eju. — Epeyekõn g̃asũ bit — io'e. — 14 kabia eyag̃uybabi'ũm'ũm epeku. Jekõnkõn g̃u epeku — io'e.yk Imẽnpuye sorarayũ kobe'it'it ekabobu o'subudakat. Kobe'it'it o'at idibi be. Uhum o'jewede kobexixi xewi.]3Imẽnpit kobexixi bewi jenapõn ojuy ip. Paulo o'jekawẽn l00 be sorarayũ kukukat pe- -wara'acat sorarayũ be dak. — Ixeyũ kobexixi be kapikpik'ukayũ watwat puje wuyewedaxijo ba'ore ace'e — io'e.ucG̃ebuje kobexixi be kapikpik'ukayũ kobexixi bewi jenapõn ojuy. Kobe'it'it o'g̃ukop ip tibog̃ cĩcãati be jewexe kobexixi muycũcũap muakõmkõm pima. — Kobexixi muycũcũap muakõmkõm oceju — io'e ip napa ma ocewebe.veIparara o'e ip wita'a be kobexixi kakaap puxim. Imẽnpuye ebadipdip kobexixi muycũcũap o'g̃uakõm ip. O'g̃uakõm ip kobexixi ukpu bewi kobexixi muycũ ãm. O'jecũ. Cucum g̃u o'e g̃asũ- -iwiwim acã. Kabia pin cĩcã o'e ip./WImẽnpuye o'tibimuweg̃ũn ip tibimuweg̃ug̃ũnãm. Tibiraat 36 metros o'e. Bosusu oceju. Waram o'tibimuweg̃ũn ip. Tibiraat 27 metros o'e- -tibira g̃ũn ma.a;Xepxep semana kap puje: — Kapurũg̃ kay aco'i ajẽmjẽm oceju — io'e kobexixi be kapikpik'ukayũ. Uhum oceju jekukum iximadakpe tibog̃ cĩcãati dag̃. Tibog̃ cĩcãati butet Mediterrâneodi i osunuy.^5Imẽnpit pipim cuy acejemũg̃ tip'aweroro be — Paulo o'e kobexixi beayũ be.3_— Imẽnpuye, eya'õcam cuy epesop, oburereyũ — io'e. — Deus kay wetabut. Apẽn je'bapuk wuywebe iap o'g̃uwẽn owebe Deus imẽn ebapuk awap. Imẽn je'bapuk.a;— “Paulo, epararam g̃u juy eg̃uy,” io'e owebe — io'e Paulo. “Ajẽm cuy César kay- -Roma ka kukukat kay,” io'e. “Õn ag̃ ekay, ewejuacat kay dak eye'ũap puxim, ẽn cuk imẽn ejoojuy oxewi buye,” io'e. “Deus je'e ewebeam apẽn cuk ejoojuy cexewi iap tag̃,” Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'e owebe — io'e Paulo.D~— Koapat exima Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk okay — io'e. — Deus ixe o'g̃udot okay. Ixe Deus okukukat. Ixe Deus ebekit õn. Cekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn oweju.~}u— G̃asũ bit eya'õcam cuy epesop — io'e. — Kobexixi juy jepirig̃. Ka'ũma ma wuy'in pit jeap — io'e.S|Ade kabia ocejekõnkõn g̃u. G̃ebuje Paulo o'jekawẽn kobexixi beayũ eju. — Oburereyũ — io'e. — Eyju juk adi wa'õ kay g̃u epesop. Creta ka be bima juk wa'õ kay g̃u epesop. Creta ka bewi wuyjuap g̃u. — Wuyjẽm'ũm pima kajuk te'e ma soat tarekrek ag̃upa'ũm g̃u, xipat kajuk wuywebe dak — io'e.\{1Ade kabia oceju kaxi jojom g̃u, kasopta dak, kabidoxixi buye. Ocewedaxijo ba'ore.yzkKuyajebusu kobexixi be kapikpik'ukayũ kobexixi beat o'joxik ipoxiat. Jebum ip o'joxik. Xet. Xet. Xet. Xet.Iy Kuyaje tarekrek o'joxikxik ip idibi be- -kobexixi be tujowat ojuyap. O'joxikxik ip kobexixi poxi mu'ũm ãm. O'joxikxik ip tipodoyat ocemudekudekun cĩcã buye. Ocekat. Xet. Ocexet iboce.]x3Kobe yopĩcat kug̃ tak ocesop. Kururug̃ oeku kobexixi nomuju. Pa'orem kobe yopĩcat oceg̃uyu idibi bewi. Oceg̃uyu kobexixi be. Ibocewi kobexixi be kapikpik'ukayũ correntebu o'subumukirik kobexixi koreren- -ibubog̃atpu. O'subumukirik ip kobexixi ewekaap puxim. — Ka'oririt ijoce ma opop Líbia eipi — io'e ip. — Pipim kobexixi kakam iboce! — io'e ip.Iparara o'e ip ka'oririt pe kobexixi kakaap puxim. Imẽnpuye kobexixi mujujuap epag̃o o'g̃ukop ip kapurũg̃ kay, kabidoxixi be kobexixi mujuap puxim. Kabidoxixi kobexixi o'g̃uju ijuap tag̃. Ocekat. Xet. Ocexet iboce.wyOceju wara'at tip'aweroro biõg̃ kay. Tip'aweroro butet Cauda i osunuy. Kabidoxixi'ũmg̃u o'e iboce- -kabido'ĩt ma.sv_O'subidoajẽm kobexixi kay. Ixe kabido butet Nordeste i osunuy. O'subidoajẽm ocedopa bewi jĩjã. Iba'ore o'e kobexixi mukorẽrẽn ãm kabidoxixi dopabe. Imẽnpuye ocebu'un kobexixi mukorẽrẽn ãm. Kabido kobexixi o'tujowat.u3G̃uyjomsũm kabidoxixi o'subidoajẽm ocekay. Ooooxxx'i. O'subidoajẽm ocedopa bewi jĩjã. O'subidoajẽm kapurũg̃ kadiwi- -Creta eipi kadiwi.Dt Kaxietajoreg̃atpido o'subidoajẽm- -ibidodipat. Kabido ibidobog̃ g̃u o'e- -ibido'ĩt ma. O'subidoajẽm ocenomujuwi. Imẽnpuye o'jekawẽn ip jeweweju. — Kabido ibidodip g̃asũ — io'e ip. — G̃a'a aju — io'e ip. — Kabido juy wuydujowat wuyjupinap tag̃ — io'e ip. Kobexixi muycũcũap o'g̃uyu ip- -ipoxiat, icaat mug̃ẽg̃ẽ. Kabido xipan ocedujowatwan o'e. Oceju tiwãbũ etako dag̃- -Creta eipi etako dag̃.Bs} Ocesopiat ebikopap xipat g̃u osunuy ihi bun ocedop am kabidoxixi buye, muba'atxiri buye dak. Soat warara'acayũ iju pin ibocewi. Wara'at ebikopap pe ajẽm ojuy warara'acayũ- -Fenice ka ebikopap pe. Ibo ka dak Creta eipi be osunuy. Kabidoxixi g̃u ajẽmjẽm'uk Fenice ebikopap pe- -kaxie tajoreg̃atpido acã. Imẽneju iboce ihi mukap ojuy ip. — Fenice ebikopap pe juy aju — io'e ip. — Kabido'ũm puje juy aju — io'e ip.Gr Imẽnpit 100 be sorarayũ kukukat Paulo a'õ kay g̃u o'e- -kobexixi iwat a'õ kay acã, kobexixi mujuju'ukat a'õ kay dak. Kobexixi iwat a'õ kay o'e kobexixi mujuju'ukat a'õ kay dak.{qo — Obureyũ — io'e. — Tibog̃ cĩcãati dag̃ wuyju buje iba'ore jĩjã kuka o'e wuywebe. Wuyju buje bit soat wuybubut kuka oakõm, soat kobexixi beat tak — io'e. — Kobexixi dak kuka o'jepirig̃. Wuyju dak kuka aje'ũ — io'e.fpE Ibun cĩcã ocesop ibo ka be. Judeuyũ epeta kuy o'kap Deus xe jemuisusunap epeta. Imẽnpuye oceku pi oce'e kobexixi dag̃. Kabidoxixi oeku kabiam, muba'atxiri dak. G̃ebuje Paulo o'jekawẽn kobexixi beayũ eju.KoPa'orem cĩcã oceju Creta eipi tẽg̃ ma. Ibocewi ocejemũg̃ ebikopap pe- -Creta eipi be. Jay. Ebikopap putet Bons Portos i osunuy. Ikabog̃atka tẽg̃ ma osunuy- -Laséia ka tẽg̃ ma.|nqPũg̃ kabia g̃u daodaodao g̃u oceju. Pa'orem cĩcã Cnido ebikopap pe ocejemũg̃. Mũg̃. Ooooh. Kabidoxixi o'subido'at ocedopa bewi. Iba'ore o'e ocewebe oceju pinap tag̃ kabidoxixi ocewap puye. Imẽnpuye oceju tip'aweroro tẽg̃ ma. Tip'aweroro butet Creta i osunuy. Iboce kabidoxixi'ũmg̃u o'e- -kabido'ĩt ma o'e. Purewuh. Salmona eipi tẽg̃ ma oceju.3m_be sorarayũ kukukat wara'at o'tobuxik kobexixi. Ixe kobexixi Alexandria ka ebikopap pewiat osunuy. Cum Itália eipi kay. Porog̃. Oceõm ixe kobexixi be waram oceju am.LlTotek. Tibog̃ cĩcãati ocetimudek. Cilícia eipi weg̃ũn ocekap, Panfília eipi weg̃ũn tak. Jay. Mirra ka be ocajẽm Lícia eipi beatka be. Ibo ka be bima ocekap koapat pewi kobexixi bewi.LkIbocewi waram oceju. Purewuh. Tibog̃ cĩcãati mudekdeg̃ oceku. Kabido o'subidoajẽm ocedopa bewi. Imẽnpuye tip'awerorobog̃ kay oceju wuyba'ũg̃at kadi. Tip'aweroro butet Chipre i osunuy.&jEKuyaje ocajẽm Sidom ka be. Jay. Júlio xipan cĩcã Paulo o'jukuk. Paulo iju pi g̃u o'e jebureyũ jom. Paulo bureyũ iju pi g̃u o'e Paulo buywat am.;ioKobexixi be oceõm. Ixe kobexixi Adramítio ka ebikopap pewiat osunuy. Soat Ásia eipi ebikopap tag̃ cum. Purewuh. Ocejẽm Cesaréia ka bewi. Tibog̃ cĩcãati ocetimudek.Sh !Paulo muju ap ojuy ip Roma ka kay Festo, Agripa dak. Kobexixi dag̃ ip o'g̃uju Roma ka kay- -Itália eipi beatka kay. G̃ebuje Paulo o'g̃ũm ip 100 be sorarayũ kukukat pe, wara'acayũ taomũnmũnayũ dak. 100 be sorarayũ kukukat putet Júlio i osunuy. Cesorarayũ ijop eipi kukukat esorarayũ osodop- -César esorarayũ. Õn tak oju Paulo eju. Imẽn oceju Roma ka kay. Aristarco eju oceju- -Macedônia eipi bewiat eju- -Tessalônica ka bewiat eju.g5 — “César juy wawẽg̃mukẽrẽrẽnayũ ya'ĩjo,” i juk o'e'ũm pima, kajuk og̃ujẽmat daomũnmũnap'a bewi — Agripa o'e Festo be.@fyKawẽnwẽn ma o'jẽm ip. — Ite ag̃okatkat xipat — io'e ip jewewebe. — Wuyxe bit ka'ũma ma o'e ikẽrẽãn. Cũg̃ g̃u wuyxe taomũn ãm, yaoka am tak — io'e ip.ae;Iecug̃ap Agripa o'jẽm ibocewi. Festo dak o'jẽm, Berenice dak, soat cewejuayũ dak.Md— Xipat kuka o'e dao ma etabut am, dao'ũm pima dak — io'e. — Xipat cĩcã kuka o'e soat eyju Cristo kay eyetabut am- -ẽn, soat wekawẽn cocomayũ dak — io'e. — Xipat kuka o'e eyju obuxim an. Xipat kuka o'e obuxim eyetabut pima. Obamũnmũnap puxim eybamũnmũn pima bit xipat g̃u kuka o'e — Paulo o'e._c7— Tũybe dao ma Cristo kay og̃utabun iãn purut ẽn — Agripa o'e Paulo be. b— Agripa — io'e. — Etabut tu Deus a'õbi cekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ ekawẽn kay? Wetaybit kuy etabut iam — io'e.a-G̃ebuje Paulo o'jekawẽn ipi kukukat eju- -Agripa eju. — Agripa, wa'õcam õn jewejom exe — io'e. — Etaybit icẽmãn õn e'em iam. Soat og̃uwẽn Festo be iam kuy etaybit. Soat iboap o'jebapuk adeayũ etabutpe — io'e. — Iba'arẽm g̃u o'jebapuk — io'e.t`a— Ka'ũma! Wadaodao g̃u, Festo — io'e. — Wag̃uysat ma õn. Icẽmãn õn e'em ewebe — io'e._1Paulo imẽn jewedayo buje, Festo o'jewãwã: — Paulo, adaodao! — io'e napa ma. — Adaodao ẽn tupcocom cĩcã buye — io'e napa ma.t^aImẽn e'em kuyatup: Cristo juy ipiat supi'ajo wuydaxijojo'ukan Deus emunaẽ, i. Je'ũ juy, i. Ce'ũ buje juy waram itait je'e, i. Ixe koapat je'e wuy'in waram itait, i. Wuyju waram acejetait Cristo o'jetait waram puye, i. Iboap icẽmãn, i. Cristo iboap o'g̃uwẽn Judeuyũ be, Judeu'ũmayũ be dak, i. Imẽn e'em kuyatup — Paulo o'e Festo be.F]— Jesus muwẽnuwẽn õn g̃asũ soat pe ijodiacat pe- -ya'õbuyxiayũ be, ka'ũmaayũ be dak. Imuwẽnuwẽn õn cebe ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup ekawẽn tag̃. Imuwẽnuwẽn õn Moisés ekawẽntup ekawẽn tag̃ tak. Iwarum g̃u imuwẽnuwẽn õn. Cũg̃ ma imuwẽnuwẽn õn.{\oImẽnpuye Judeuyũ obu Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Waoka ojuy ip o'e. Deus pit obuywatwan osunuy — io'e.[+— G̃ebuje kawẽn idipat og̃uwẽnuwẽn. Koam og̃uwẽnuwẽn Damasco ka watwat pe. Jerusalém ka watwat pe dak og̃uwẽnuwẽn, Judéia eipi watwat pe dak- -soat pe. Judeuyũ be og̃uwẽnuwẽn, Judeu'ũmayũ be dak. “Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ikẽrẽat kug̃ puye,” i adi ocece cebe ip. “Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere,” i. “Eyetabun cuy epesop Deus kay,” i. “Cedag̃ cuy epekuku warara'acat pe itaybit am kuy ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip iam,” i adi ocece cebe ip.Z— Imẽnpuye, Agripa — io'e. — Apẽn kabi kadiwiat o'jekawẽn owebe wexey jo'iat pe iap tag̃ ojekuku — io'e.XY)Õn jemuju cebe ip kabiok tag̃ cekuap puxixim ip- -kabia dag̃ ceku am acã ip- -Deus bikuyap tag̃ acã. Õn jemuju Satanás a'õ dag̃ cekuap puxixim- -Deus kay itabut am acã ip. Imẽn e'e buje Deus ikẽrẽat ju'uk cebewi ip. Deus pe o'taxijojo'iayũ eju jeedop ip okay itabut ip puye,” Jesus adi o'e owebe — Paulo o'e.;XoÕn jekuk Judeuyũ be aokaap puxim, Judeu'ũmayũ be aokaap puxim tak,” i adi o'e owebe. “G̃asũ õn jemuju Judeu'ũmayũ be. Õn jemuju ewebe cũg̃ ma ixeyũ mutaybit am.|Wq“E'ãy,” i adi o'e owebe. “Cũg̃'i eg̃uy edaocam,” io'e. “Õn ma ocebapuk ekay enaẽ ãm wekawẽn muwẽnuwẽn'ukan,” i adi o'e owebe. “Õn enaẽ ewebe apẽn g̃asũ ejojojo iap muwẽn ãm wara'acat pe. Wara'at tak og̃ubapuk ewebe g̃uyjom. Iboap tak cuy eg̃uwẽnuwẽn wara'acat pe,” i adi o'e owebe. “Omuwẽnuwẽn'ukan eg̃uy adeayũ be.V— “Abu ẽn, Kariwa?” i adi oce cebe. — “Jesus õn,” i adi o'e owebe. “Ẽn ipiatpi'ajojoan owebe,” i adi o'e owebe.LUO'at ipi ju. Owejuayũ dak o'at ipi ju — io'e. — G̃ebuje kabi kadiwiat o'jekawẽn oweju wa'õm- -Judeuyũ a'õm. “Saulo,” io'e. “Apẽnpuye ẽn ipiatpi'ajojoan owebe?” io'e. “Imẽn e'em pima jumento-buxim ẽn. Jumento jejorojorom jeiwat jemuju am jekpiokakam pima,” kabi kadiwiat adi o'e owebe.%TC — Kabia yobog̃at ojojojo kaxicug̃. Kabi kadiwi ojojojo. Kabiam cĩcã o'e. Kaxie bodi ma isopsep o'e. Wakokoreren o'e kabia, owejuayũ akokoreren tak.9Sk — Imẽnpuye Damasco ka kay oju. Paĩyũ kukukayũ a'õbi oju. Ade itabucayũ daomũnap ojuy oju. Apẽn o'jebapuk owebe iap cuy og̃uwẽn ewebe, Agripa — Paulo o'e.R Imẽn cuk adi ojekuku soat kaka dag̃, soat Judeuyũ e'aweroroap'a dag̃ tak- -Deus eju kawẽnwẽnap'a dag̃. Wetakoma jĩjã juk adi og̃uy cekay ip. Imẽnpuye tobatban ip oju wara'at ka kay. Ipiatpi'ajoan cebe ip oju taomũn ãm tak — io'e.MQ Xipan'ũm cĩcã ip ojukukuk Jerusalém ka be bima. Ade itabucayũ og̃uõmõm daomũnmũnap'a be. Paĩyũ kukukayũ a'õbi ocece iboam. “Ayaoka juy ip,” i'e'em pima ip, õn tak “Epeyaoka juy,” i oce. Ade em ipiat osupi'ajojoat cebe ip itabucap epereap ojuy. “Jesus Deus emunaẽ g̃u,” i'e'e an ip cebe og̃uy.'PG — Kuy bima ikẽrẽm cĩcã Jesus kay itabucayũ ojukukuk. Tũybe xipat cĩcã owebe imẽn ikuk am ip iãn oce- -Nazaré ka be tũibit ebekitkit kuk am.qO[— Apẽnpuye eyetabut g̃u Deus waram ce'ũ'ũayũ g̃utait iap kay? — io'e ja'ĩjojomayũ be.:NmSoat Judeuyũ itabut Deus waram ce'ũ'ũayũ g̃utait iap kay- -doze be tiwatwat — io'e. — Imẽnpuye “Ka'ũma ma ejo'iat xipacat,” i'e'em ip Deus pe. Imẽn e'em ip kabiam, ixima be dak. Agripa, Judeuyũ ma wawẽg̃mukẽrẽrẽn Deus waram ce'ũ'ũayũ g̃utiat iap kay wetabut puye — io'e.,MQ— G̃asũ ẽn wa'ĩjojom ijoce Deus waram ce'ũ'ũayũ g̃utait iap kay wetabut puye — io'e. — “Waram ce'ũ'ũayũ og̃utait,” io'e Deus kuyjeayũ be. L kKO (4-5) Bekin pi ma õn adi ojekuku Fariseuyũ etabucap kug̃ — io'e. — Fariseuyũ jekukum Moisés pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cĩcã ma. Soat Judeuyũ itaybit apẽn ojekuku bekin pi ma iam, okapap ka be bima iam tak, Jerusalém ka be bima iam tak. Imuwẽn pin pima iboap muwẽn put ip ewebe, ade koato itaybit ip iboam puye — io'e.Jetaybit cĩcã Judeuyũ babim puye, Judeuyũ be jewa'õxikxikap ekawẽn tak. Imẽnpuye ekpiceg̃ẽm g̃u juy wa'ĩjo am — io'e.{Io— Agripa — io'e. — Ocewedayo edopabe — io'e. — Wuyeipi kukukat ẽn — io'e. — Judeuyũ omuymuy jĩjã. Napa ma e'em ip. “Ikẽrẽãn cĩcã o'e'e teku,” i. Ocokcok cĩcã wawẽg̃mukẽrẽrẽnayũ a'õmuypit am edopabeH 3G̃ebuje Paulo o'jewedayo Agripa dopabe. Agripa koam o'jekawẽn Paulo be. — Ecewedayo juy — io'e Paulo be.Paulo o'jebueuru. O'jewedayo.6Ge— Apẽnpuye Judeuyũ ixe o'jomuymuy iap muwẽn pa'ore owebe. Imẽnpuye cedag̃ g̃u taomũnmũn imuju am César kay. Cedag̃'ũm cĩcã oxe — Festo o'e cebe ip.SFImẽnpit apẽn otupmubararak iam wetaybit g̃u César mukũyjoaptum. Wetaybit g̃u apẽn ite o'e ikẽrẽãn iam tak — io'e. — Paulo otojocat ewebe, Agripa — io'e. — Cũg̃'i ijoce exe. Ẽn tak a'õpicũg̃ cuy eg̃uy ya'õ kay. Ewebe cekawẽn co buje, wetaybit oce tupmubararak am César mukũyjoaptum — io'e.WE'Oxe bit ka'ũma ma ikẽrẽãn o'e yaoka am — io'e. — G̃ebuje Paulo adi o'e owebe: “César juy wawẽg̃ mukẽrẽrẽnayũ ya'ĩjo- -wuyeipi kukukat,” i. Imẽnpuye ijuju pin õn César kay.cD?G̃ebuje Festo o'jekawẽn Agripa eju aweromayũ etabutpe. — Agripa — io'e. — Soat ocewejuayũ dak — io'e. — Ak epe'e ite ag̃okatkat kay — io'e. — Õn Jerusalém ka be bima ade Judeuyũ oajẽm okay ite ag̃okatkat muymuy am — io'e. — Oajẽm ip ijoce dak imuymuy am. Soat em e'em ip: “Ite ag̃okatkat cuy eyaokaat,” i.&CEKuyaje Agripa oajẽm ibimãmãat ekawẽn cocoap'a kay Berenice eju. Oajẽm ip jedoti dip cĩcãat kug̃- -ipi kukukat toti kug̃. Oajẽm ip 1000 be sorarayũ kukukayũ eju. Warara'acayũ eju dak ip oajẽm- -ya'õbuyxiayũ eju- -Cesaréia ka watwat eju. Festo Paulo o'tojocat.B!Agripa o'jede Festo be. — Õn tak ixe ag̃okatkat ekawẽn co pin — Agripa o'e. — Ha'a. Kuyaje juy eya'ĩjo — Festo o'e./AW— Imẽnpit Paulo adi o'e owebe: “Odaobu'u. César kay bit oju pin ixe be wawẽg̃ mukẽrẽrẽnayũ a'ĩjo am,” i. Imẽnpuye õn adi oce sorarayũ be: “Taomũnmũnat cuy epejowiwi uk'a be,” i. “G̃uyjom og̃uju César kay ya'ĩjo am,” i adi oce — Festo o'e Agripa be.J@ Imẽneju “Apẽn xe'e kuka oce icẽmãn omukũyjo am,” i adi oce owebe ma. Paulo eju adi ocekawẽn. “Jerusalém ka be du eju pin?” i adi oce cebe. “Ibo ka be du awẽg̃mukẽrẽrẽnayũ oya'ĩjo?” i adi oce cebe — io'e. — “Ibo ka be du ocejekawẽn eweju icẽmãn wetaybit am?” i adi oce cebe.d?AImẽnpit “Ocedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u Paulo jekukum,” adi o'e ip owebe — io'e. — G̃ebuje Jesus o'g̃uwẽn ip owebe — io'e. — “Jesus'ũm oe'ũ,” i adi o'e ip owebe — io'e Festo. — “Inaka waram o'jetait,” i adi o'e ip — io'e. — Judeuyũ Paulo o'yawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn iboap o'g̃uwẽnuwẽn puye.>G̃ebuje Paulo awẽg̃ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn ip. Tũybe “Paulo ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ César be,” i je'e ip owebe iãn oce.'=GG̃ebuje Judeuyũ oajẽm ijoce okay. Obu'u g̃u og̃uy ya'ĩjo am ip — io'e. — Kuyaje oju ibimãmãat ekawẽn cocoap'a be. Paulo otojocat — io'e.a<;— Õn cuk oce cebe ip “Cedag̃ g̃u wuywebe imẽn e am Roma ka be,” i, “Wara'acat awẽg̃ mukẽrẽrẽn puje, ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃'iat ekawẽn cocom wuyju,” i. “Cekawẽn cocom wuyju ixe ag̃okatkat etabutpe, yawẽg̃mukẽrẽrẽnayũ etabutpe dak,” i adi oce cebe ip. “Soat ip jekawẽnwẽn jeweweju bima, cekawẽn cocom wuyju,” i adi oce cebe ip. “Yawẽg̃mukẽrẽrẽn'ibit jewedayo but,” i adi oce cebe ip — io'e Festo.;— Õn Jerusalém ka be bima paĩyũ kukukayũ Paulo o'g̃uwẽn owebe Judeuyũ kukukayũ dak. Paulo kay g̃u jĩjã ip. “Teku ikẽrẽ jĩjãat o'g̃ujurũg̃rũg̃ ocewebe,” i adi o'e ip owebe napa ma. “Paulo cuy eyaokaat,” i adi o'e ip owebe — io'e. : T9! (13-14) Ibun'ũm pima wara'at eipi kukukat oajẽm Cesaréia ka be. Ibutet Agripa i osunuy. Jetayxi eju oajẽm. Itayxi butet Berenice i osunuy. Oajẽm ip Festo jom. Ade kabia osodop ip iboce.p8Y O'jekawẽn jeweweju jewawẽwẽ'ukayũ eju Festo. O'jekawẽn Paulo eju. — “César kay bit oju pin ixe be wawẽg̃ mukẽrẽrẽnayũ a'ĩjo am,” i ẽn e'em owebe. Imẽnpuye César kay õn jemuju — io'e Festo.{7o Pũg̃ em ma ikẽrẽat og̃ug̃ẽ ibima acã kuka epe'e waokam. Eyxe cedag̃ waokam ip ibima, “Omujẽm cuy ece,” i'ũmg̃u kuka oce. Iteyũ be wawẽg̃ mukẽrẽrẽnap icẽm'ũm pima bit, cedag̃ g̃u waram oũm ãm cebe ip. César kay bit oju pin ixe be wawẽg̃ mukẽrẽrẽnayũ a'ĩjo am. Soat eipi kukukat kay bit oju pin — Paulo o'e Festo be.56c — Ap! — io'e. — Odaobu'u. Cũg̃'i oce g̃asũ eyxe- -César beam kapikpik'ukayũ xe- -Roma ka kukat ebekitkiyũ xe — io'e. — Jerusalém ka be g̃u juy wawẽg̃ mukẽrẽrẽnayũ epeya'ĩjo- -ijoce acã — io'e. — Ajom g̃u ikẽrẽãn oce Judeuyũ be? Ka'ũma ma! Eyetaybit iboam.G5 Festo bit Judeuyũ mucokcog̃ ojuy. Imẽnpuye: — Jerusalém ka be du eju pin? — io'e. — Jerusalém ka be du ixeyũ be awẽg̃ mukẽrẽrẽnap co pin oxe? — io'e Paulo be.u4cG̃ebuje Paulo o'jewedayo. — Ikẽrẽãn oce g̃u — io'e. — Deus pe Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tag̃ acã õn jekukum. Deus eju kawẽnwẽnap'a ojomuymuy g̃u. Wuyeipi kukukat César dak ojomuymuy g̃u — io'e Paulo. 39Yajẽm puje Paulo awẽg̃ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn ip Jerusalém ka bewiayũ. — Paulo ikẽrẽ jĩjããn o'e — io'e ip napa ma. — Soat em ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osunuy — io'e ip napa ma. Imẽnpit icẽmãn oceju e'em iap mubapuk pa'ore o'e cebe ip. 2Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Xet. Dez kabia Jerusalém ka be osunuy. G̃ebuje Festo o'jepit Cesaréia ka kay. Pũg̃pũg̃ Judeuyũ kukukayũ o'ju ceweju. Jay. Oajẽm ip Cesaréia ka be. Kuyaje Festo Paulo o'tojocat. O'ju ibimãmãat ekawẽn cocoap'a be. Oabik ipi kukukat abikbikap pe. Judeuyũ kukukayũ o'je'awero cexe- -Jerusalém ka bewi oajẽm'iayũ.11[— Ey'in pit cuy je'ju oweju- -iju pinayũ- -eykukukayũ'in — io'e. — Paulo ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ pima, iboam cuy ip omukũyjo Cesaréia ka be — io'e.a0;— Paulo taomũnmũn Cesaréia ka be — io'e. — G̃axĩn ma ocepit iboce — io'e.b/=— Paulo juy eg̃udot ijoce Jerusalém ka be — io'e ip cebe. — Eg̃udot cuy ocewebe waram ya'ĩjo am — io'e ip. Paulo aoka am ip o'jewawẽ. E dag̃ iju buje yaoka ojuy ip. Imẽnpit Festo o'jede cebe ip.{.oO'jekawẽn paĩyũ kukukayũ eju, Judeuyũ kukukayũ eju dak. Ixeyũ waram Paulo o'jomuymuy cebe- -Festo be.d- CEbapũg̃ xet kap puje Festo o'jẽm Cesaréia ka bewi. Jerusalém ka be o'ju Judeuyũ kay.,/Imẽn osunuy xepxep koato. Pórcio Félix jebureyũm Judeuyũ muwexat ojuy. Imẽnpuye Paulo o'jepere daomũnmũnap'a be jejẽm puje. Wara'at ag̃okatkat oajẽm Cesaréia ka kay Félix dieg̃. Ibutet Pórcio Festo i osunuy. Judéia eipi kukukan o'e Félix dieg̃.+1Tũybe Paulo dinheiro je'g̃ũm owebe jemujẽmapteim iãn o'e Félix. Imẽnpuye ade em Paulo o'tojotjocat jekay. Ade em o'jekawẽnwẽn ceweju._*7— “Xipan cuy epeku wetabutpe,” i'e'em Deus wuywebe — io'e Paulo. — “Jewawẽwẽm cuy epesop ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim,” i'e'em — io'e. — Soat acejebapuk Deus xe — io'e. — Ixe kabia be abuyũ ikẽrẽat kug̃ jexe iap g̃uwẽn, abuyũ ikẽrẽat kug̃ g̃u iap tak — Paulo o'e cebe ip.Félix tak iparara o'e ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osunuy buye. — G̃asũ bit cuy ejẽm oxewi — io'e Paulo be. — Oba'orere'ũm pima waram õn jedojocat — io'e. Ibocewi Félix Paulo o'g̃ujuat g̃u jeju pinap tag̃ iju am. Ade kaxi sorarayũ Paulo wiwim osodop.e)CPũg̃pũg̃ xet kap puje Félix oajẽm jetayxi eju. Itayxi butet Drusila i osunuy. Itayxi Judeu osunuy. Ixe dak Paulo o'tojocat. Jekũyjo pin o'e apẽn wuyetabut Jesus Cristo kay iam. Paulo o'jekawẽn ceweju ip.b(=— Xipan teku ejukuk — io'e 100 be sorarayũ kukukat pe. — Xipan cuy ejowiwi uk'a be — io'e. — Ibureyũ juy tot pi g̃u ijo am. Cemukaypinput cuy tojot pi g̃u cebe — io'e 100 be sorarayũ kukukat pe.'Félix itaybit cĩcã kuy apẽn Jesus a'õkayayũ itabut iam. Waram Paulo jo ojuy o'e. Wara'at kabia o'g̃uweg̃ũn waram Paulo a'ĩjo am. — 1000 be sorarayũ kukukat ajẽm puje juy waram a'ĩjom oce- -Cláudio Lísias ajẽm puje — io'e Paulo be.V&%“G̃asũ eyju wa'ĩjojom wuye'ũ buje waram g̃uto acejetait iap kay wetabut puye,” i õn pit mo oce cebe ip ya'õberen. Iboap xe'e cedag̃ g̃u exe? — io'e Félix pe. — Wuye'ũ buje waram acejetait iap kay wetabut. Imẽnpuye Judeuyũ wawẽg̃ mukẽrẽrẽrẽm ojuy — Paulo o'e. Imẽn Paulo o'jewedayo Félix pe.A%}(-) — Jajẽm cuy ip ijoce iboap muwẽn ãm ewebe. $  (19-20) Odobuxikayũ oajẽm g̃u ijoce. Wawẽg̃ mukẽrẽrẽn pin pima juy jajẽm ip ijoce wawẽg̃ mukẽrẽrẽ ãm ewebe — io'e. — Ajo og̃ug̃ẽ ikẽrẽãn cexe ip jewawẽwẽ'ukayũ yobog̃ayũ dopabe bima? — io'e Félix pe.7#g— G̃ebuje xepxep Judeuyũ odobuxik Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Ásia eipi bewiayũ odobuxik. Ocebabi dag̃ jewemuisusun og̃uy Deus xe. Adeayũ eju g̃u ip odobuxik. Ig̃o'a beayũ kaykay g̃u ip odobuxik. Deus eju kawẽnwẽnap'a be ip odobuxik Deus pe wedinheiro ũmũm pima.,"Q— Ade koato wũyat eipi dag̃ ojekukuku. G̃ebuje ocepit oka kay. Kuy'ũm'ũm ma ocepit. Dinheiro ũm ãm tadaybotbocayũ be ocepit- -Jerusalém ka watwat pe. Kuy bima Jesus kay itabucayũ ixe dinheiro o'g̃ũm owebe iũm ãm cebe ip. Obubut'in kuka õn tak og̃ũm Deus pe — io'e.*!M— Apẽn cedag̃ oxe iap tag̃ õn jekukum. Soan õn e'em ikẽrẽat kukap puxim Deus xe, ijodiacat xe dak. Deus itaybit wekuam, ijodiacat tak — io'e.C Wetabut wuye'ũ buje waram g̃uto acejetait- -xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak iap kay. Obuxim iteyũ Judeuyũ dak itabut iboap kay — io'e.3_— Icẽmãn õn e'em ewebe — io'e. — Wetabut Deus kay. Ixe kay dak ocedobuyũ'ũm'ũm itabut osodop. Wetabut cekay apẽn g̃asũ o'e'e wuywebe iap tag̃. Judeuyũ g̃axĩat ekawẽn kay g̃u ip g̃ebum. Kuyjeap ekawẽn kay ma ip g̃ebum. G̃axĩat ekawẽn cedag̃ g̃u cexe ip. Wetabut Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup peat ekawẽn kay. Wetabut soat Moisés pe wuyawẽwẽap ekawẽn kay dak.fE — Imẽneju wa'õmukorẽnrẽnap mubapuk pa'ore cebe ip wukpiwat g̃u buye — io'e.S Abu-a'õxikxig̃ a'g̃u og̃uy? Ka'ũma ma! Ka'ũma kaykay ma'g̃u og̃uy Deus eju kawẽnwẽnap'a be, Judeuyũ e'aweroroap'a be — io'e. — Ag̃oka dag̃ tak ka'ũma kaykay ma'g̃u og̃uy — io'e.8i — Kuy jĩjã g̃u oajẽm Jerusalém ka kay- -doze kabia bima ma — io'e. — Wajẽm “Ẽn xipat cĩcã oxe” i'e am Deus pe. Ẽn tak etaybit icẽmãn õn e'em iam.{ Félix o'jepacũg̃ Paulo kay ẽn pukto ecede iape. Paulo o'jewedayo Félix pe. — Ocokcok cĩcã wewedayo am ewebe, ade koato ẽn ocekawẽn coco'ukat puye- -Judeuyũ ekawẽn coco'ukat puye ibimãmãat ekawẽn coco'ukat puye — io'e.{ — Tértulo icẽmãn e'em ewebe — soat warara'acayũ Judeuyũ dak o'e napa ma Félix pe.Soat ma ip imẽn o'e..U— Ẽn tak cuy ecekawẽn Paulo eju — io'e Félix pe. — Etaybit ece'e cedag̃ ma oceju Paulo awẽg̃ mukẽrẽrẽrẽn iam — Tértulo o'e Félix pe.7— 1000 be sorarayũ kukukat pit oajẽm Paulo kay. Cláudio Lísias oajẽm — io'e. — Puyxibut g̃u o'tujupa'um ocexewi — io'e. — “Félix kay juy epeju yawẽg̃ mukẽrẽrẽn ãm,” io'e Cláudio Lísias ocewebe. Imẽnpuye ocajẽm ekay — io'e Tértulo.D— Deus eju kawẽnwẽnap'a mubuyxi'ũm ojuy- -yabog̃at'a mubuyxi'ũm ojuy — io'e napa ma. — Judeu'ũmat tujowat ojuy ig̃o'a be — io'e napa ma. — Imẽnpuye ocejat — io'e. — Oceya'ĩjo kajuk ocetaybit am ocedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ yukpiwat paxi iam, pãm g̃uto ka'ũma ma iam — io'e.— Ocetaybit soat em ite ag̃okatkat ocebadipyũ kaykayxi iam. Ite ag̃okatkat soat kaka dag̃ jekukum- -jewaoka ojuyap mubapukpug̃. Iwarum ma Judeuyũ mutaybitbin. Ite Nazaré ka be tũibit kay itabucayũ kukukat- -Jesus kay itabucayũ kukukat — io'e.b=Imẽnpit ibun g̃u ocekawẽn eweju. Imẽnpuye eya'õpicũg̃ cĩcã buk — io'e.OA'õbuyxi jĩjã ẽn ocexe. Ocecokcok ẽn soan e'em ocewebeam puye.#Félix Paulo o'tojocat. Paulo ajẽm puje Tértulo Paulo awẽg̃ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn Félix pe. — Félix — io'e. — Ocecug̃ap ẽn. A'õbuyxi jĩjã ẽn — io'e. — Soat em ẽn xipacan e'em ocewebeam. Etaybit cĩcã wuyeipi kukan. Imẽnpuye ocecokcok cĩcã ekay. Ade kabia ka'ũmg̃u nopag̃o soat wuyeipi dag̃ ẽn xipan ocekug̃ puye. Ẽn idipan e'em ocewebeam.y mJudeuyũ Paulo awẽg̃ o'yawẽg̃mukẽrẽrẽn Félix pe. 5 xet kap puje paĩyũ kukukat oajẽm iecug̃ap kay- -Félix kay. Cesaréia ka be oajẽm. Ibutet Ananias i osunuy. Xepxep Judeuyũ kukukayũ dak oajẽm ceweju. Ibimãmãat a'õbuywatwat'ukat tak oajẽm ceweju ip. Ibutet Tértulo i osunuy. Oajẽm ip cekay. Paulo awẽg̃mukẽrẽrẽn ãm ip oajẽm.hI#— Awẽg̃mukẽrẽrẽnayũ ajẽm puje jenomuwã õn a'ĩjo am — io'e Paulo be. — Paulo epeg̃uõm Herodes tũyap'a be- -ika kukukat tũyap'a be- -yabog̃at'a be — Félix o'e jesorarayũ be.O'tujuõm ip. V5~)}||Fzywbwv]uMtsqqonm@l-kjihsg9fehdmcbaa `H_^]\\/[7YXWVU[TSHRbQQPnONM(KK5J IHG EVCCB[A@?G>====@<[;D:X876544h210;.,+*)(P&%#"V!a kHZo`8nG e  D25&VL — Wa'õbi soat ka dag̃acat kukan ecesũy — i juk o'e Deus Abraão be. — Enaxeg̃ebitbit tak soat ka dag̃acat kukan je'e ip — i juk o'e. — Soat eipi og̃ũm eywebe — i dak o'e Deus. Iba'ore soat pe wuywebe soat ekawẽn tag̃ jeku am- -wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃. Imẽnpuye Deus o'e: “Xipacat og̃ũm ewebe,” i Abraão be wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cekuap tomuju g̃u- -itabucap tomuju acã; cũg̃ ma Deus xe iap tomuju dak.  Judeuyũ etabun puje, cũg̃ ma ip Deus xe. Cũg̃ ma cexe jexeecukap tomuju g̃u, jetabucap tomuju acã. Abraão etabucap co'i ma ip itabut. Imẽneju Abraão ixeyũ ebay buxim Deus xe ixe buxim ixeedakacap tomuju g̃u- -ixe buxim itabucap tomuju acã.I  G̃uyjom acã o'jedaypu'ag̃obixeedakacat Abraão. — Ẽn cũg̃ ma oxe — io'e Deus Abraão be ixeedakacat awap ma. — Ẽn cũg̃ ma oxe — io'e Abraão be, jekay itabut puye.G̃uyjom o'jedaypu'ag̃obixeedakacat “Õn cũg̃ ma Deus xe wetabucap tomuju” i'e am soat pe warara'acat pe. Abraão cũg̃ ma osunuy Deus xe itabut puye. Cũg̃ ma osunuy ixeedakacat'ũm awap ma. Imẽnpuxim Judeu'ũmayũ dak cũg̃ ma Deus xe itabun puje. Cũg̃ ma ip cexe ixeedakacat g̃u ma'g̃u ip. Imẽneju Abraão ixeyũ ebay jo'i Abraão etabucap co'i ip itabut Deus kay buye.,Q Puje “Cũg̃ ma ẽn oxe” io'e Deus Abraão be? Abraão jedaypu'ag̃obixeedakacat puje du? Ka'ũma! — Cũg̃ ma ẽn oxe — io'e ixeedakat'ũm pima.Q — Icokcok ip e'em — i mo adi a'g̃u o'e Davi. Abuyũ icokcok soat em? Taypu'ag̃obixeedakat'ibiyũ acã du? Judeuyũ acã du? Ka'ũma! Ixeedakat'ũm'ibiyũ dak icokcok ma- -Judeu'ũmayũ. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Abraão itabut o'e Deus kay, i. Deus o'e cebe “Ẽn cũg̃ ma oxe” i, cekay itabut puye, i.9k Cũg̃at kay ibu'u tũibit icokcok e'em, i. Deus apẽn ixe juk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ iap kay g̃ebum'ũm pima, icokcok e'em, i. Imẽn Davi o'e kuyje.;o Kuy bima kũyjobit'ũm osunuy iat icokcok e'em Deus pe cebewi ikẽrẽat uk puje, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osunuyiat icokcok e'em Deus pe ikẽrẽat mu'ũm puje, i.U#— Ẽn cũg̃ ma oxe, xipacat mug̃ẽg̃ẽap tomuju g̃u, etabucap tomuju acã — i'e'em Deus.Imẽnpuye cũg̃at icokcok cĩcã e'em. Davi dak iboap cuk adi o'g̃uwẽnuwẽn. Imẽn Davi o'e: Imẽn g̃u bit Deus wuykug̃. Deus e'em: — Ẽn cũg̃ ma oxe — i xipacat mug̃ẽg̃ẽ'ukat pe g̃u- -jekpot kay itabucat pe acã.Itabun puje acã: — Ẽn cũg̃ ma oxe — i'e'em Deus ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osunuyiat pe.Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osunuyiat cũg̃ ma Deus xe xipacat mug̃ẽg̃ẽap tomuju g̃u- -Jesus kay itabucap tomuju acã.  Wuyekapik puje wuyekapikaptei bubum wuyju. Tei'ũm iũm'ibit pupum g̃u wuyju. Wuyekariwa ceweroap wuyweju iap pupum acã wuyju.:mImẽn e'em Deus ekawẽn tup: Abraão bit itabut osunuy Deus kay, i. Deus tak o'e cebe “Cũg̃ ma ẽn oxe” i, cekay itabut puye, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup.%— Ẽn cũg̃ ma oxe — io'e Deus Abraão be.Imẽn Deus e'em xipacat mug̃ẽg̃ẽap tomuju ibima: “Warara'acat podi ma õn cũg̃ ma Deus xe” i kuka juk o'e Abraão. Imẽnpit xipacat mug̃ẽg̃ẽap tomuju g̃u “Cũg̃ ma ẽn oxe” io'e Deus cebe.L — Ajoap tomuju Abraão cũg̃ ma osunuy Deus xe? — i du eyju e'em owebe?Wuydobu'ũm Abraão'ũm Judeuyũ dobu'ũm. Apẽnpuye “Ẽn cũg̃ ma oxe” io'e Deus cebe iam õn jeymutaybin.hIImẽneju: — Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ajeku- -Deus o'g̃uwẽn cebe iap ekawẽn tag̃ g̃u- -Jesus Cristo kay wuyetabut puye — i'ũmg̃u juy ace.Cekay wuyetabut pima dak, kuyjeat ekawẽn cuy ibuyxim ajukuk.< qImẽnpuye pũg̃ tag̃ ma Deus soat kug̃ ipi watwat kug̃. Jesus Cristo kay itabun puje acã Judeuyũ mucũg̃ucũg̃. Cekay itabun puje acã Judeu'ũmayũ mucũg̃ucũg̃ tak.J  Deus Judeuyũ mucũg̃ ojuy acã du? Ibu'u du Judeu'ũmayũ mucũg̃ ãm? Ka'ũma! Ibikuy ma. Soat itabucayũ mucũg̃ucũg̃ ixe- -Judeuyũ mucũg̃ucũg̃, Judeu'ũmayũ mucũg̃ucũg̃ tak.  Wuyju cũg̃ ma Deus xe xipacat mujurũg̃rũg̃ap tomuju g̃u- -Jesus Cristo kay wuyetabucap tomuju acã. Iboam wuyetaybit kuy.= sImẽneju “Warara'acat podi ma cũg̃ ma oceju bit,” i'e but tu wuywebe? Ka'ũma. I'e but g̃u wuywebe. Ka'ũma ma cũg̃ ma Deus xe xipacat mujurũg̃rũg̃ap tomuju. Cũg̃ ma wuyju cexe Jesus Cristo kay wuyetabut puye acã. Imẽnpuye “Warara'acat podi ma cũg̃ ma oceju bit” i'e ba'ore wuywebe.# ?G̃asũ bit: — G̃ebum õn ipi watwat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ iap kay — i'e'em Deus. — Cug̃ ma kuka o'e owebe ipiatpi'ajoan cebe ip, ikẽrẽat ip o'g̃ujurũg̃rũg̃ iapteim — i'e'em ixe. — G̃asũ bit cũg̃ ma kuka o'e owebe ikẽrẽat uk am eywebewi, Cristo oe'ũ buye — i'e'em Deus Jesus Cristo kay itabucayũ be. — Eyju cũg̃ ma oxe Jesus oe'ũ buye — i'e'em itabucayũ be.{oDeus Jesus Cristo o'g̃udot ijodi ce'ũ ãm wuywebeam. Ixe oe'ũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteida am. Ixe kay wuyetabut puje, Deus ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi. Jesus Cristo o'g̃udot ce'ũ ãm õn cũg̃ ma eykug̃ iam wuymutaybit am. Kuyje Deus ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ o'g̃uju g̃u ipiat'ajojoap kay. Yukpiceg̃e g̃u osunuynuynuy ixeyũ kug̃. — G̃uyjom okpot je'ũ soat peam — io'e jewebe ma. — Ixe kay itabucayũ og̃uju g̃u ipiatpi'ajojoap kay — io'e jewebe ma.6eDeus pit ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi Jesus Cristo oe'ũ wuywebeam puye. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽaptei o'teida je'ũ ãm. Imẽnpuye wuyju cũg̃ ma Deus xe ixe oe'ũ buye. Deus tei'ũma wuymucũg̃ucũg̃, ixe soat em xipan wuykug̃ puye. Cristo Jesus kay wuyetabun puje acã, wuymucũg̃ucũg̃.&ESoat ipi watwat ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ. Ka'ũma ma ikẽrẽat kug̃ g̃u. Wũy ma o'e ip Deus wi- -warara'acat podi ma idipat wi, ikẽrẽat kug̃ puye.F— Eyju bit cũg̃ ma oxe — i'e'em Deus ipi watwat pe Jesus Cristo kay itabut puje acã.Soat pe itabucat pe: — Ẽn cũg̃ ma oxe — i'e'em Deus- -Judeu be- -Judeu'ũmat pe dak.$AG̃asũ bit apẽn õn ipi watwat mucũg̃cũg̃ iap Deus o'g̃uwẽn wuywebe. — Eyju cũg̃ ma e'em oxe eyawẽwẽap ekawẽn tag̃ eyekukuap tomuju g̃u — io'e Deus wuywebe.Imẽn Moisés wuymutaybitbin tak. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak iboam wuymutaybitbin. Ka'ũma ma soat ekawẽn tag̃ jekukum- -Deus ekawẽn tag̃. Imẽnpuye abu be Deus e'em “Cũg̃ ma juy epesop oxe wekawẽn tag̃ eyekuap tomuju” i? Ka'ũma be ma! Deus ekawẽn wuyetaybit puje, wuyetaybit soat wuyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe iam.I Ibo dup ekawẽn icẽmãn! Imẽn Deus Judeuyũ awẽwẽm jekawẽn. Wuyetaybit iboam. Imẽnpuye te'e ma e'em ip Deus pe: — Oceju acã ekawẽn tag̃ jekukum — i. Judeu'ũmayũ dak ixe ekawẽn tag̃ g̃u jekukum. Imẽneju mũg̃ ma ip Deus etabutpe soat ip ikẽrẽat kug̃ puye- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak.Y+ Itaybit g̃u ip Deus kuk am ibuyxim, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup.?y Itaybit g̃u ip kaba'ũm jedop am warara'acat eju, i.Z- Soat em jexeat cokcokap mu'ũm ojuy ip, i. Warara'acat mutabibin ip soat em, i.W~' Itadaodao ip warara'acat ekawẽn mukẽrẽrẽnap kay, yaokaap kay dak, i.4}c Warẽmtaksug̃ e'em ip warara'acat pe, i.#|? Cekawẽnkẽrẽ jĩjã ip itaypi koceat puxim, i. Napapa'uk cĩcã ip, i. Warara'acat muymuyap cẽmcẽm ikõmbie dag̃wi ip puybu tũypiat puxim, i.y{k Wũy ma o'e ip Deus wi oitabidaoat puxim, i. Ka'ũmg̃u xipacat mujurũg̃rũg̃'ukat- -pũg̃ tak ka'ũma, i.z Soat ip itaybit g̃u apẽn cũg̃ ma Deus xe iam, apẽn cũg̃ g̃u iam tak, i. Ka'ũmg̃u Deus a'õ dag̃ cekupinat, i.jyM Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Ka'ũmg̃u cedag̃ ma jekuku'ukat- -pũg̃ tak ka'ũma ma, i.qx[ Deus xe Judeu'ũmayũ podi ma xipat tu wuyju Judeuyũ buye? Ka'ũma! Jewewejo'i ma wuyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. Wuywebe dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere ba'ore. Kuy iboap og̃uwẽn eywebe.$wAImẽneju: — G̃a'a ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ — i'ũmg̃u juy ace. — Wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ puje, adeayũ itabut je'e Deus acã xipat iap kay — i'ũmg̃u juy ace. — G̃a'a ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ Deus acã xipat iam itabut'ũmayũ mutaybit am — i'ũmg̃u juy ace. — Imẽn e'em Paulo dak — i napa ma e'em omuymuy'ukayũ dak.Deus cũg̃ ma ipiat supi'ajoat omuymuy'ukayũ be..vU— Cũg̃'ũma weku buje, “Deus acã cũg̃ ma jekukum,” i je'e ip ocekukuap cocoayũ — i du eyju e'em owebe? — “Soat podi ma Deus cũg̃ ma,” i je'e ip — i du eyju e'em owebe? — Imẽnpuye warẽmtag̃ cuy ajeku warara'acayũ be “Deus acã cũg̃ ma” i'e am — i te'e ma eyju e'em. — Imẽnpuye cũg̃ g̃u Deus pe ipiatpi'ajoan ocewebe warẽmtag̃ ocekukuapteim — i te'e ma eyju e'em owebe.ru]— Deus soat em cũg̃ ma wuykug̃ — i õn pit e'em. — Deus cũg̃'ũma ibima, iba'ore kuka o'e ixe be cũg̃ ma apẽn cuk adi ajekuku iap teida am soat pe wuywebe. Imẽnpit ixe cũg̃ ma iboap ideida — i õn pit e'em.&tE— Cũg̃'ũma wuyeku buje bit, Deus acã cũg̃ ma jekukum iap ibapuk e'em wuyekukuap cocoayũ xe — i aco'i eyju e'em owebe.Eyxe xipat wuywebe cũg̃'ũma jeku am warara'acayũ mutaybit am Deus acã cũg̃ ma iam. Imẽnpuye: — Cũg̃ g̃u Deus pe ipiatpi'ajoan wuywebe warẽmtag̃ wuyekukuapteim — i te'e ma eyju e'em owebe.Ijodiat puxim õn kawẽnwẽn g̃asũ, adeayũ icẽm g̃u e'em puye.Ss— Ja'õ dag̃ ma Deus je'e wuywebeam tak — i õn pit e'em eywebe.Soat ma napapa'uk. Deus pit napapa'uk g̃u. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Deus, ẽn acã icẽmãn e'em, i. “Cũg̃'ũma ẽn ocekug̃” i napa ma e'em emuymuy'ukayũ, i. Inaka ẽn acã cũg̃ ma soat kug̃, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup.r— Imẽnpit pũg̃pũg̃ wuy'ajojoyũ'ũm'ũm'in oibu'un ip ixe ekawẽn tag̃ jeku am — i du eyju e'em owebe? — G̃asũ aco'i Deus je'e g̃u wuywebeam apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃, cekawẽn tag̃ oibu'un ip puye — i du eyju e'em owebe?q!— Xipat cĩcã ma wuyju Judeuyũ iap — i õn pit e'em eywebe. Deus jekawẽn o'g̃uwẽn Judeu'ũmayũ be g̃u- -wuy'ajojoyũ'ũm'ũm pe acã. Imẽnpuye wuyju Judeuyũ iap xipat cĩcã. Jekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip ixeyũ be imuwẽn ãm warara'acayũ be.p — Jewewejo'i kũyjobicayũ Deus ebekitkiyũ bima, apeg̃ãm paxi wuyju judeuyũ? — i du eyju e'em owebe? — Apẽg̃ãm paxi wuyju wuydaypu'ag̃obixeedakatkan? — i du eyju e'em owebe? — Xipat g̃u aco'i wuyju Judeuyũ iap — i du eyju e'em owebe? oWarara'acayũ cũg̃ ma e'em: — Judeuat oceju bit — i. — Deus ebekitkiyũ oceju — i dak.Jebikuyap tag̃ g̃u ip jekukum- -Deus bikuyap tag̃ acã. Deus biõg̃buk nuynuy cebe ip. — Eyju ma webekitkiyũ — i'e'em Deus ixeyũ be, jexeedakatkanat g̃u ma'g̃u ip. — Xipat cĩcã eyju — i'e'em Deus cebe ip.“Eyju xipat oxe” i'eap kudadam g̃u ip ijodiat pe. Deus pe acã “Eyju xipat oxe” i'eap wiwim ip. Soat Deus ekawẽn kay kũyjobicayũ cebekitkiyũ- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak.MnWuyju Deus ebekitkit wuyxeedakacap tomuju g̃u- -ixe ekawẽn kay kũyjobicap tomuju acã. Pũg̃pũg̃ayũ te'e ma e'em: — Deus ebekitkit oceju — i. Te'e ma ip jexeedakatkacan.Te'e ma ip Deus ekawẽn tup kug̃, kũyjobit'ũm ip puye. — Webekitkiyũ g̃u eyju — i'e'em Deus ixeyũ be, kũyjobit'ũm puye.-mSEyju ma eyxeedakatkanat. Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tup kug̃ eyju. Imẽnpuye eyetaybit cũg̃ ma jeku am Deus xe iam. Inaka eyju kũyjobit'ũm cekawẽn kay. Judeu'ũmayũ bit ixeedakacap g̃u ip. Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tup kug̃ g̃u ip. Inaka cekawẽn kay kũyjobit pima, ikẽrẽat kug̃ g̃u ip Deus xe- -Kũyjobicayũ- -Judeu'ũmayũ. Eyju bit ikẽrẽat kug̃ cexe kũyjobit'ũm puye, Judeuyũ. l Judeu'ũmayũ bit jedaypu'ag̃obixeedakatkan g̃u. Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn kay kũyjobit pima bit, Judeuyũ jo'i e'em ip Deus xe- -jebekitkiyũ jo'i- -kũyjobicayũ jo'i. — Eyju webekitkit — i'e'em Deus cebe ip ixeedakat g̃u ma'g̃u ip.jkMImẽntak Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn kay kũyjobit pima, cũg̃ ma eywebe ikap'isuat taypu'ag̃obixeedakat am teku Deus ebekit iap mubapuk am soat pe- -Judeu'ũmayũ be. Eyju ixeedakatkan oceju Deus ebekitkiyũ iap mubapukpug̃ soat pe. Deus ekawẽn kay kũyjobit'ũm pima bit, te'e ma ixeedakatkan eyju, Deus ebekit'ũmat co'i eyju jekukum puye.rj]Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Judeuyũ, Judeu'ũmayũ Deus muymuy eyju cũg̃'ũma jekukum puye, i.ri]— Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tup kug̃ oceju bit — i eyju e'em soat pe te'e ma.Cekawẽn tag̃ g̃u eyju bit jekukum. Imẽnpuye Judeu'ũmayũ cekawẽn tup kug̃'ũmayũ Deus mubuyxi'ũm'ũm cũg̃'ũma eyju jekukum puye.h}— Warara'acat tayxi kaykay g̃u juy epesop — i eyju e'em warara'acayũ be. Eyju dak warara'acat tayxi kaykay ma. — Deusbaroyũ kay g̃u juy epeku — i eyju e'em warara'acayũ be.Eyju bit ijodiat kay jĩjã Jesus Cristo kayap podi ma.MgWarara'acayũ mutaybitbin acã eyju jekukum. Jewemutaybitbin'ũma eyju bit jekukum. — Warara'acat pubut epetujupa'um g̃u juy — i eyju e'em warara'acat pe ma. Eyju dak tujupa'um'um ma.Bf}— Oceju acã itaybit'ũmayũ mutaybitbin kawẽn icẽmãn — i te'e ma eyju e'em. — Kawẽn icẽmãn yaypan'isuayũ mutaybitbin tak oceju bit — i te'e ma eyju e'em. — Oceju acã ocetaybit kawẽn icẽmãn, kawẽn cũg̃an, Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tup kug̃ puye — i te'e ma eyju e'em.deA— Warara'acayũ itaybit g̃u apẽn cũg̃ ma iam, apẽn cũg̃ g̃u iam tak — i eyju e'em. — Oceju acã ocetaybit — i te'e ma eyju e'em. — Warara'acayũ itaybit g̃u Deus ekawẽn — i dak eyju e'em. — Soat podi ma oceju bit ocetaybit — i te'e ma eyju e'em. — Oceju acã warara'acayũ oceg̃utaybitbin — i te'e ma eyju e'em.hdI— Oceju acã ocetaybit apẽn Deus ibikuy iam — i te'e ma eyju dak e'em. — Oceju acã ocetaybit apẽn cũg̃ ma iam, apẽn cũg̃ g̃u iam tak, Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn coco'uk puye — i te'e ma eyju e'em.cPãm eyju? Ajo-kay eyju jeg̃ebubum? — Oceju bit Judeuyũ — i eyju e'em. — Oceju acã cũg̃ ma Deus xe ixe be wuyawẽwẽap ekawẽn tup kug̃ puye — i eyju e'em.Jewexe eya'õbuyxi. — Oceju acã Deus ocenaẽ jebekitkiyũm — i'e'em eyju te'e ma.ab;G̃uyjom Deus Jesus Cristo jomuy apẽn cuk adi oekuku ip iaptei teida am soat pe. Xipacat je'g̃ũm xipacayũ be xipacat mug̃ẽg̃ẽapteim. Kũyjobit'ũmayũ bit g̃uju ipiat'ajojoap kay kũyjobit'ũmapteim.Qa(-) — Wekawẽn tag̃ g̃u juk adi epekuku — i je'e cebe ip. `  _  ;^o (12-15) Judeu'ũmayũ ma Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tup kug̃ g̃u ip, Deus Moisés pe o'g̃uwẽn iap ekawẽn tup kug̃ g̃u. Imẽnpuye itaybit g̃u ip ixe ekawẽn. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ip. Inaka Deus ixeyũ g̃uju ipiat'ajojoap kay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteim. Imẽnpit:Y]+ Imẽn Deus cũg̃ ma soat kug̃- -Judeuyũ kug̃, Judeu'ũmayũ kug̃ tak.I\  Deus xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ g̃uwarurun. Jesus Cristo jo'iayũm jeedop ip jedipap kug̃, ja'õbuyxiap kug̃ tak. Yag̃uybabibi jeedop ip soat em. Deus ixeyũ ag̃uymubabibin jeenuy. Imẽn Deus apẽn cũg̃ ma ip cuk adi oekuku iaptei ideida cebe ip. Koap Judeuyũ be ideida. Kanomũm Judeu'ũmayũ be ideida. [ Deus ipiat supi'ajoat soat pe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be. Warara'acat podi ma ipiat supi'ajoat Judeuyũ be. Judeu'ũmayũ be dak ipiat supi'ajoat. Ipiatpi'ajojom cĩcã jeedop ip. Imẽn Deus warẽmtag̃ ip cuk adi oekuku iaptei ideida cebe ip.4ZaWarara'acayũ bit jewekay acã g̃ebum jewemucokcokap ojuy. Cũg̃at o'jepere ip xipat'ũmat kay je'e am. Deus itakoma jĩjã jeenuy ixeyũ kay. Ipiat supi'ajoat cebe ip. Y9Pũg̃pũg̃ ijodiacayũ'in xipacat mujurũg̃rũg̃xi. Deus bikuyap tag̃ ceku pin cĩcã ip. Deus co'ian jedipap kudadam tak ip. Deus e'em cebe ip: “Eyju xipat oxe” iap kudadam tak ip. Deus xe jedop ip iap kudadam tak ip. Soat em itait jeedop ip cexe je'ũ buje ixeyũ ma.TX!G̃uyjom Deus apẽn cuk adi oekuku ip iaptei ideida soat pe ijodiacat pe.|WqG̃uyjom Deus jetakomaap g̃ubapuk ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be. Ibo kabia be ipiat supi'ajoat ixeyũ be. Cũg̃ ma ipiat supi'ajoat cebe ip. Eyju bit eybu'u jĩjã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am. Eybu'u jĩjã kũyjobit am ixe a'õ kay. Imẽneju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be ipiatpi'ajoat puje, warara'acat podi ma eywebe ipiat supi'ajoat.2V]— G̃axĩn ma aco'i ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap jepere ip — i'e'em Deus jewebe ma.Imẽnpuye soat em xipan eykug̃. Yukpiceg̃e g̃u eykug̃. — Ipiat osupi'ajoat g̃u buk cebe ip — i'e'em jewebe ma.Ixe xipan eykug̃ ibikuy eywebe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am puye. Eyju bit e'em: — G̃a'a ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃ — i. — Deus ipiat supi'ajoat g̃u wuywebe — i napa ma eyju e'em.U{Oburereyũ, tũybe Deus ocewebe g̃u ipiat supi'ajoat warara'acat pe acã iãn eyju e'em. Inaka ixeyũ ekukuap co'i eyju dak jekukum. Imẽneju Deus ipiat supi'ajoat eywebe ixeyũ beap co'i. Tũybe ocenapõn ipiatpi'ajoap puxim iãn eyju e'em.zTm— Ipiat osupi'ajoat eywebe, ikẽrẽat kug̃ eyju buye — i'e'em Deus pit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be.Deus soat em cũg̃ ma e'em. Imẽnpuye wuyetaybit cũg̃ ma ixe ipiatpi'ajoan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be iam.zS oEyju bit aco'i e'em eyewewebe: — Ocebuxim'ũma ixeyũ ikẽrẽat kug̃ Deus xe — i.Imẽnpit ixeyũ ekukuap co'i eyju dak jekukum. Imẽnpuye eyju dak ikẽrẽat kug̃ cexe. “Ikẽrẽat kug̃ g̃u oceju bit” i'e ba'ore eywebe.$R C — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ je'ju ipiat'ajojoap kay — i'e'em Deus. — Soat em jeedop ip ipiat'ajojom — i'e'em.Itaybit ip iboap ekawẽn. Inaka ip big̃ ma buk ikẽrẽat kay. Icokcok ip e'em warara'acat pe ikẽrẽat mujurũg̃ ãm, jebuxim i'eat pin ip puye.7Q iItaybit'ũm cĩcã ip apẽn cũg̃ ma iam, apẽn cũg̃ g̃u iam tak. Ja'õ dag̃ g̃u ip jekukum. Ka'ũma ma ikukpin cexe ip. Itabotaidabotbot g̃u ip warara'acat kay.4P cWarara'acat muymuyxi ip. Itakoma jĩjã ip Deus kay. Ibuyxim g̃u warara'acat kug̃ ip. Jewexe ip ya'õbuyxi. — Oceju acã oca'õbaca — i napa ma e'em ip jewawẽg̃mubog̃ am jewexe. Soat em: — Apẽn g̃uto ace'e ikẽrẽan? — i'e'em ip jewewebe.Kũyjobit'ũm cĩcã ip jebay a'õ kay.1O ]Imẽnpuye ka'ũma ma ixeyũ'in cũg̃ ma jekukum. Soat kabia warẽmtag̃ cĩcã ip jekukum Deus etabutpe, jebureyũ etabutpe dak. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xi ip. Itabikuku ip soat kay jebubun. Ikẽrẽm warara'acat kug̃ ip. Itabutkarey ip warara'acat kay. Warara'acat aokakaxi ip. Dapxixi'uk cĩcã ip. Warara'acat mug̃uykukukuxi ip. Soat em itakoma ip warara'acat kay. Warara'acat ekawẽn mukẽrẽrẽrẽnxi ip. N ;Deus ekawẽn kay pin g̃u ip. Itaybin pin g̃u ip kawẽn icẽmãn. Imẽnpuye Deus ip o'jepere ikẽrẽat kay g̃ebum am, warẽmtag̃ ceku am tak.iM MImẽnpuxim ag̃okatkayũ aoyũ aoyũ kay oibu'un. Ag̃okatkayũ acã o'e ip cekay jĩjã. Jewenũn'o'om ã o'e ip. Imẽg̃ap pit ikẽrẽ jĩjã Deus xe. Imẽneju jeweweju ma ip ipiat'ajojom xipat'ũm cĩcã ip puye._L 9Soat mug̃ẽg̃ẽ'ukat kug̃ g̃u ip ibuyxim- -jemumug̃ẽ kug̃ acã. Imẽnpuye Deus o'jepere ip ikẽrẽat mug̃ẽ ãn. Imẽnpuye ag̃okatkat kay oibu'un ip aoyũ. Jewenuy'ũnakẽkẽm ã ip o'e jeweweju. K Imẽnpuye kawẽn icẽmat ip ibu'u napaap ekawẽn kay am. — Ẽn acã a'õbuyxi — i'e'em ip soat mug̃ẽg̃ẽ'ukat pe g̃u- -cemumug̃ẽ be acã.Deus pe acã wuye'e but: — Soat podi ma ẽn a'õbaca — i.Soat em ma juy imẽn acece cebe.bJ ?Ikẽrẽat mujurũg̃ pin acã ip. Imẽnpuye jekupinap tag̃ ceku am ip Deus o'jepere. Imẽnpuye yukpiwatpi ma ip jekukum ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Isũsũn'ũma ip jekukum jeweweju ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm.'I IImẽnpit Deus acã je'ũ g̃u. Soat em itait nuynuy. Ixeyũ bit ibu'u jĩjã ibuyxim Deus kuk am, ijo ba'ore buye. Imẽneju ijodiat co'iat mug̃ẽg̃ẽm ip wita'am, im tak, ourom tak. Soat ijodiacat pit je'ũ. Soat em g̃u itait nuynuy ip. Wasũ jo'iat tak imug̃ẽg̃ẽm ip, puca jo'iat tak, jewururug̃at co'iat tak. Jemumug̃ẽ wap jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip “Eyju acã Deusyũ ocexe” i'e am cebe.eH E— Ocetaybit cĩcã ma oceju bit — i te'e ma e'em ip.Deus xe bit itaybit g̃u jĩjã ip.— Ẽn acã Deusat — i'e'em g̃u ip. — Ẽn xipat cĩcã — i'e'em g̃u ip Deus pe.Cũg̃'ũma jewag̃uyg̃uy ip. Kabiok tag̃ jekuku'ukat itaybit g̃u poma oju iam. Imẽnpuxim itaybit'ũma jewag̃uyg̃uy ip. Yag̃uy'ũm ip.FF Deus ma ijo ba'ore wuywebe. Ixe bit soat o'g̃ug̃ẽ ipi dag̃acat. Ixe emumug̃ẽ jo buje, wuyetaybit soat podi ma Deus ya'õbaca iam- -ya'õbacaap i'ũm g̃u iam. Wuyetaybit tak ixe acã Deusat iam. Kuyje itaybit osodop ip iboam ipi dag̃acayũ. Imẽnpuye “Deus kake iap iba'arẽm wuyxe” i'e ba'ore cebe ip.3E aDeus kuy apẽn ixe e'em iam o'g̃utaybin ijodiacat. Imẽn apẽn Deus e'em iam itaybit put cebe ip. Inaka cekay g̃u jĩjã ip. Imẽnpuye Deus ipiatpi'ajojoan cebe ip.SD !Deus kabi be omuy. Ixe itakoma jĩjã jekay'ũmayũ kay, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kay. Ibu'u jĩjã ip Deus ekawẽn co am- -kawẽn icẽmat co am, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ojuy jĩjã ip puye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kawẽn idipat muwẽnap muba'oreren tak ip ibu'u warara'acayũ dak itabut am ibuye.@C {Kawẽn idipat co buje, wuyetaybit apẽn Deus wuymucũg̃ucũg̃ iam. — Jesus Cristo kay itabucayũ acã cũg̃ ma oxe — i'e'em Deus. Soat kabia: — Big̃ ma itabut ip cekay — i'e'em Deus.Imẽn e'em Deus ekawẽntup: — Deus emumucũg̃yũ soat em itait jeedop ip Deus xe itabut ip puye, — i.tB cDeus ja'õbacaan kawẽn idipat kay itabucayũ daxijojom. Koap Judeuyũ daxijojom itabut puje ip. Judeu'ũmayũ dak taxijojom itabut puje ip. Imẽneju obisũsũn g̃u kawẽn idipat muwẽn ãm soat ka watwat pe- -obicokcok cĩcã ma.[A 1Imẽnpuye obicokcok cĩcã kawẽn idipat muwẽn ãm eywebe, Roma ka watwat. @  — Omuwẽnuwẽn cuy eg̃uy soat kaka dag̃ayũ be — i juk o'e Jesus Cristo owebe.Imẽnpuye Cristo juy og̃uwẽnuwẽn soat pe- -cewag̃õnayũ be, cewag̃õn'ũmayũ be dak. Deus ekawẽn cuy og̃uwẽnuwẽn itaybicayũ be, itaybit'ũmayũ be dak.? ' Okitpitpiyũ, soat em cuk adi cu ojuy og̃uy eykay. Iboam eymukũyjo pin õn. Imẽnpit soat em omuju'ũm'ũm osunuy. Eywebe Deus ekawẽn muwẽn pin cuk adi og̃uy big̃ ma eyetabut am Jesus kay apẽn eybadipyũ oitabun iap co'i- -Judeu'ũmayũ oitabun iap co'i.[> 1 Õn acã g̃u jeya'õmucan eywebe big̃ ma eyetabut am. Jewewa'õmucanucan pit acesop big̃ ma wuyetabut am cekay. Big̃ ma eyetabut epe'e wetabucap co buje. Õn tak big̃ ma wetabut oce eyetabucap co buje.1= ] (-) — Roma ka watwat com cuy omujum ece — i õn e'em cebe. — Ebikuy bima juy omujum ece — i õn e'em cebe.Soat em imẽn õn e'em Deus eju kawẽnwẽn pima.=< u (10-11) Eyjo pin cĩcã oce. Deus biõg̃buk omutaybitbin iam eymukũyjo pin cĩcã õn. Ibiõg̃buk a'õbi eya'õmucan ojuy õn big̃ ma eyetabut am Jesus kay. Imẽneju:B;  Deus itaybit soat kabia õn g̃ebum eykay iam. Kapikpig̃ cĩcã õn Deus peam ocokcok cekay buye. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn õn soat kaka dag̃. Ixe ipot ekawẽn muwẽnuwẽn õn.P: Roma ka watwat itabut cĩcã Jesus Cristo kay iap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip soat ka watwat. Imẽnpuye ocokcok cĩcã eykay. Imẽnpuye: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i õn e'em Deus pe.F9 Imẽneju cartadup mubarararag̃ õn soat peaptum eywebeaptum, Roma ka watwat. Deus xe eykukpin cĩcã. Ixe juk eynaẽ jebekitkiyũm. — Bay, xipan cuy Roma ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak, wuykukukat pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe ip.}8 uEyju dak Deus cuk eynaẽ, Roma ka watwat. Jesus Cristo kadiayũm cuk eynaẽ. G̃asũ bit ixe kadiayũm epesop.w7 iIxe xipan okug̃. Ixe dak cuk onaẽ kawẽn idipat muwẽn ãm soat kaka dag̃. Ixe emumuju õn. Imẽnpuye soat ka dag̃ayũ'in itabut je'e Cristo kay- -pũg̃pũg̃pũg̃. Cristo ekawẽn kay kũyjobit je'e ip. Ibuyxin ip Cristo jukuk.6 -Ixe Jesus Deus co'i osunuy. Imẽn ikẽrẽat o'jukuk g̃u ipi ju bima- -pũg̃ em tak ka'ũma. Deus ja'õbacaan jekpot o'g̃utait ce'ũap tomukadi. O'g̃utait teku okpot iam wuymutaybit am, teku soat podi ma ya'õbaca iam wuymutaybit am tak. Ixe Jesus Cristo wuykukukat.05 [Iboap ekawẽn co buje wuyetaybit abu Deus ipot iam. Ixe ipot wuykukukat- -Jesus Cristo. Deus ipot ijodian o'e. Davi naxeg̃ebit osunuy- -Judeuyũ kukukat naxeg̃ebit.64 g— Kawẽn idipat og̃uwẽg̃at soat pe ipi dag̃acat pe — io'e Deus kuyje. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn osodop ip cekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Iboap ekawẽn tak ibararak opop Deus ekawẽntup pe. Wara'at ekawẽn podi ma iboap ekawẽn kawẽn idip. Ka'ũmg̃u xipat'ũmat iboap ekawẽn'in.r3 a PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP ROMA KA WATWAT BEAPTUP Cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum- -Roma ka watwat peaptum. Õn Paulo. Jesus Cristo beam kapikpik'ukat õn. Jesus Cristo emumuju õn. Deus cuk onaẽ. — Wa'õbi omuwẽnuwẽn cuy eg̃uy soat ka watwat pe — i juk o'e owebe. — Kawẽn idipat acã juy eg̃uwẽnuwẽn — i juk o'e owebe. 2— Deus soat tiwatwat kukukan je'e — io'e cebe ip.Cũg̃ ma ip o'g̃utaybitbin. Wuykukukat Jesus Cristo o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip. Ka'ũma ma ixe o'g̃uymũg̃ kawẽn idipat muwẽnap puxim. Soat pe wuykukukat Jesus Cristo ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn.L1Paulo kawẽn idipat o'g̃uwẽnuwẽn Roma ka watwat pe. Xepxep koato Roma ka be osunuy. Ixe ma jedinheiro o'g̃ũmg̃ũm uk'a be jenuyapteim. Icokcok o'e warara'acayũ ajẽm puje jejo am.`09Imẽneju Judeuyũ o'jẽm Paulo xewi. Jewa'õxikxig̃ cĩcã jeweweju ip o'jẽm./— Oburereyũ — io'e Paulo Judeuyũ be. — Eyetaybin cuy epe'e iboap ekawẽn! G̃asũ bit Judeu'ũmayũ be juy kawẽn idipat oceg̃uwẽn. “Deus jeydaxijo,” i oce'e cebe ip. Ixeyũ bit xipan ya'ĩjo. Deus ixeyũ acã idaxijo — io'e Judeuyũ be.0.Y “Imẽn ece cebe ip,” io'e Deus owebe, i. “Ixeyũ wuyjuyũ itabut g̃u, ibu'u ip jetabut am puye. Ya'õpicũg̃cũg̃ g̃u ip wa'õ kay jekũyjopin'ũm puye,” io'e. “Ibu'u ip kawẽn icẽmat co am ibu'u ip jetabut am puye,” io'e. “Ibu'u ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am Deus pe ikẽrẽat uk am cebewi,” io'e, i. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup- -Deus ekawẽntup — Paulo o'e.h-I “Eju juy ixeyũ wuyjuyũ kay,” io'e Deus owebe, i. Imẽn ece cebe ip: “Deus e'em: ‘Jekũyjojom cĩcã eyju. Imẽnpit eyetaybit g̃u. Jeakag̃ cĩcã eyju. Ijojom eyju. Imẽnpit iba'arẽm cĩcã eyxe,’ i,”.;,oWara'at tag̃tag̃tag̃ ma jewag̃uyg̃uy o'e ip. Ade ixeyũ'in Paulo a'õ kay g̃u ip o'e. O'ãy ip jeduk'a be jepit ojuy. Paulo o'jekawẽn cebe ip. — Kuyje Isaías icẽmãn o'e wuydobuyũ'ũmũm pe — io'e. — Iboam Isaías o'e Deus biõg̃buk a'õbi. Imẽn e'em ixe emudupmubararaktup: j+MXepxep ixeyũ'in Paulo a'õ kay o'e. Itabut ip o'e Jesus kay. Warara'acayũ bit itabut g̃u o'e.%*CImẽnpuye kabia o'g̃uweg̃ũn ip waram Paulo ekawẽn co am. G̃ebuje ade Judeuyũ o'je'awero ip Paulo nuyap'a be ixe kabia. Kabia'isum Paulo apẽn Deus soat kukukan o'e iap o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip. Kabi'isum piap imuwẽnuwẽn osunuy. Oikat imuwẽnwẽn. — Jesus ma Deus emunaẽ — io'e cebe ip. — Deus Jesus ma o'taẽ soat ipi dag̃at taxijo am — io'e. — Ixe muwẽg̃aptup Moisés emudupmubararaktup, soat Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat emudupmubararaktup tak — io'e. — Jesus ma Deus emunaẽ — io'e.)5— Ijoce oajẽmjẽm'iayũ dak “Paulo ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃,” i juk o'e g̃u ip ocewebe- -Judeuyũ — io'e ip. — Imẽnpit ekawẽn co pin cĩcã oceju. Soat ka dag̃ayũ Jesus kay itabucayũ muymuy. Imẽnpuye etabucam cuy ocemukũyjo — io'e ip Paulo be.s(_— Judéia eipi watwat cartadup o'tupmudot g̃u ocekay- -apẽn Paulo e'em iaptup — io'e ip Paulo be. 'Imẽnpuye õn eymudocat ijoce owebe eyjo am, eyweju jekawẽn ãm tak — io'e. — Kuy bi ma wuydaxijo am Deus emunaẽ ajẽmap wiwim Judeuyũ. Ixe kay wetabut- -Jesus kay. Imẽnpuye obamũnmũn oce correntebum — Paulo o'e Judeuyũ kukukayũ be.8&iJudeuyũ bit ibu'u jĩjã osodop omujẽm ãm yabewi. Imẽnpit “Judeuyũ yukpiwat,” i'ũmg̃u adi oce. “César wawẽg̃mukẽrẽrẽnayũ ya'ĩjo,” i acã adi oce.F%— César ebekitkit ma omujẽm ojuy daomũnmũnap'a bewi.N$G̃ebuje Paulo Judeuyũ kukukayũ o'tojocat jewekay Roma ka beayũ. Ce'awero buje Paulo o'jekawẽn ceweju ip. — Oburereyũ — io'e. — Cedag̃ cuk adi ojekukuku. Deus pe ocemukũyjojoap ekawẽn tag̃ cuk adi ojekukuku, aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ tak. Ixeyũ ekawẽn ojomuymuy g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e. — Imẽnpit Judeuyũ obu Jerusalém ka be. Oũm ip César ebekitkit pe. César ebekitkit o'jekawẽn oweju. Ixeyũ xe ikẽrẽat og̃ujurũg̃ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Cũg̃ g̃u ixeyũ xe odaomũn ãm, waoka am tak — io'e cebe ip.)#KImẽn ocajẽm Roma ka be. G̃ebuje 100 be sorarayũ kukukat Paulo o'g̃ũm 1000 be sorarayũ kukukat pe. Ixe Paulo o'g̃uju daomũnmũnap'a be g̃u- -uk'a be acã. Jag̃epũg̃ ma osunuy uk'a be. Imẽnpit pũg̃ sorara ceweju osunuy soat em. Xet. Xet. Xet. Ebapũg̃ xet o'kap.a";Jesus ebekitkit Pauloyũ e dag̃ ajẽmap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik Roma ka watwat. Imẽnpuye o'jẽm ip ebidase ocedopabijuk am. Ocedopabijuk ip oceju Roma ka wuy'ũm'ũm pima. Ocedopabijuk ip Praça de Ápio ka be, Três Tavernas ka be dak. Paulo icokcok cĩcã o'e ixeyũ jo buje. — Bay, xipan cĩcã ẽn ocekug̃ — io'e Deus pe.!Jesus ebikitkit ocetobuxik. 7 xet ocesop ixeyũ xe. Purewuh. Ibocewi kapurũg̃ tag̃ oceju. Roma ka kay oceju e dag̃. w Ibocewi tiwãbu dag̃ oceju. Mũg̃. Ocejemũg̃ Régio ebikopap pe. Kabido o'subidoajẽm kaxietajoreg̃at kadiwi kuyaje. Purewuh. Waram ocejẽm ibocewi. Pozuoli ebikopap pe ocejemũg̃ xepxep kabia kap puje. Jay. Kapurũg̃ pe ocejeu ibocewi.U# Mũg̃. Ocejemũg̃ Siracusa ebikopap pe. Iboce ocesop ebapũg̃ kabia.  Ebapũg̃ kaxi kap puje oceju Roma ka kay. Ocejẽm Malta eipi bewi. Wara'at tag̃ ocejẽm kobexixi dag̃. Ixe kobexixi Malta ebikopap pe osodop ihi bun. Ixe kobexixi Alexandria ebikopap pewiat osunuy. Kobexixi butet deusyũ xepxem ikap'ibiyũ i osunuy.G Imẽnpuye ade ip jebubut o'g̃ũm ocewebe “Eyju xipat ocexe” i'e am ocewebe. Kobexixi be õm ojuy bima ocemukaypinput o'jomõg̃ ip kobexixi be. Purewuh. Ocejẽm tip'aweroro bewi. \~?|l{yxwkvvCultsrr qfpooPnnmRlkiiiiiiii}gFg:fDedc*a_^^>]]['ZAX?WXV'TRRPP?O\N|LLJIHGG2ED!BB!@?j>=x%i Imẽneju Deus itabotaidabotbot jemukaypinpucayũ kay. Kũyjobit'ũmayũ mukũyjobit'ũm'ũm tak big̃ ma. $  Imẽn e'em Deus ekawẽn tup- -Faraó be kuyje o'jekawẽn iaptup- -Egito eipi kukukat pe o'jekawẽn iaptup: “Õn ma juk emuy adeayũ kukan,” io'e Deus, i. “Ade em wa'õbacaap og̃ubapukpuk etabutpe,” io'e Deus, i. “Imẽnpuye soat kaka watwat itaybit je'e obuten. Itaybit ip je'e Deus soat podi ma ya'õbacaat iam” i'e'em Deus, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup.a#; Imẽn Deus itabotaidabotbot wuykay “Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay,” i wuyju e'eap tomuju g̃u, wuyju xipacat mujurũg̃rũg̃ap tomuju g̃u dak. Ixe itabotaidabotbon wuykay, itabotaidabotbot pin puye acã."  Imẽnpuye: — Wetabotaidabotbot pin pima, wetabotaidabotbon oce — io'e Deus Moisés pe. — Obu'u bima bit, wetabotaidabotbon g̃u oce — io'e cebe. Imẽnpuye: — Wemukaypinpucayũ kay acã wetabotaidabotbon oce — io'e Deus Moisés pe.y!k Pũg̃ ma o'taẽ, wara'at pit ka'ũma. Imẽnpuye: — Deus cũg̃ g̃u — i du ace'e?Imẽn g̃u juy ace! + Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Jacó ikukpin o'e oxe, Esaú bit ikukpin g̃u oxe o'e, i.Imẽn o'tupmubararak ip Rebeca iyũ muwẽnuwẽn.   ve (11-12) — Iwag̃o kũyjobit jeenuy jekitpit a'õ kay — io'e Deus Rebeca be xepxepayũ yuk pe bima.Xipat'ũmat o'g̃ug̃ẽ g̃u buk ip- -xipacat tak ka'ũma. Deus pũg̃ ma jebekin o'taẽ. Wara'at pit ka'ũma. Apẽn kuy bima jewag̃uyg̃uy osunuy iap tag̃ o'taẽ. Apẽn ixeyũ juk adi oekuku iap tomuju g̃u o'taẽ. Jebikuyap tag̃ acã o'taẽ.D Wara'at ekawẽn tak og̃uwẽn eymutaybit am soat g̃u Deus o'taẽ- -pũg̃pũg̃ ã iam. Deus o'jekawẽn Rebeca eju xepxepayũ yuk pe bima- -wuydobu Isaque ipotpoyũ yuk pe bima.=s — Wara'at koato dak oajẽm ekay ija ekaxi ma — i mo a'g̃u o'e Deus. — Ija ekaxi ma Sara i'it'et je'e — i juk o'e Deus Abraão be.Imẽn Deus o'jekawẽn Abraão be.F Imẽneju wuyetaybit soat g̃u Abraão naxeg̃ebitbit Deus o'taẽ jebekitkiyũm iam. Deus a'õ dag̃ o'kapiat taxeg̃ebitbit acã Deus ebekitkiyũ. Wara'at taxeg̃ebitbit pit ka'ũma.T! Soat g̃u Abraão naxeg̃ebitbit tak taxeg̃ebitbicat Deus xe- -pũg̃pũg̃ ã. — Pũg̃at taxeg̃ebitbit acã enaxeg̃ebitbicat oxe- -Isaque naxeg̃ebitbit acã — i juk o'e Deus Abraão be./W Deus ja'õ dag̃ g̃u e'em, xepxep ã Judeuyũ itabut g̃asũ Deus kay buye — i'ũmg̃u juy ace.Soat g̃u Israel naxeg̃ebitbit Deus emunaẽyũ- -pũg̃pũg̃ ã.wg Israel ipotpot naxeg̃ebitbiyũ ip- -doze beayũ naxeg̃ebitbiyũ. Ijodi ikap puje Cristo dak ixeyũ badim o'e. Ixe Cristo soat podi ma ya'õbacaat. — Soat podi ma ẽn a'õbuyxi — i juy acece cebe.Soat em ma juy imẽn acece. Obadipyũ Israel naxeg̃ebitbit. Kuyje: — Eyju webekitkiyũ — io'e Deus cebe ip.Deus ixeyũ o'jomuy jebekitkiyũm. Deus jedipap o'g̃ũm cebe ip jewejo'i i'e am. — Xipan õn jeykuk — i juk adi o'e'e Deus cebe ip. — Ade jĩjã je'e ip enaxeg̃ebitbiyũ — i juk adi o'e'e cebe ip. — Ipi og̃ũm eyipim — i juk adi o'e'e. Jekawẽn o'g̃uwẽn Moisés pe ixeyũ awẽ ãm. Icẽmãn ip Deus mubuyxixin. — Eynaxeg̃ebit ma otaẽ ipi dag̃ayũ daxijojo'ukan — i juk adi o'e'e Deus cebe ip.c? Obikuy jĩjã Deus pe okitpitpiyũ mutabun am Jesus kay. Obadipyũ ip. Pũg̃ ma ocedobu bit. — Bay, wũy ma og̃uy Cristo wi soat em ipiat'ajojom ewebe obadipyũ daxijoap teim — i õn e ojuy aco'i Deus pe.P (-) — Og̃uycũg̃ cĩcã obadipyũ kay- -Judeuyũ kay — i.! = (1-2) — Og̃uycũg̃ cĩcã obadipyũ kay- -Judeuyũ kay — i õn e'em.Imu'ũm pa'ore ma og̃uycũg̃ap. Icẽmãn õn e'em eywebe. Cristo kay wetabut. Imẽnpuye napapa'uk g̃u õn. Ibiõg̃buk xipacat omuy owebe wag̃uymucũg̃ucũg̃. Imẽnpuye napa g̃u õn e'em:b='Ixe ibu'u g̃u xipan wuykuk am wuyju um pima, badi bima dak. Deus xe wuykukpin cĩcã, wuykukukat Jesus Cristo kay wuyetabut puye. Imẽnpuye ka'ũma be ma, Deus emumug̃ẽ be ma ixe mubu'un put xipan wuykuk am.a;&Imẽn wuyetaybit cĩcã ka'ũma be ma Deus mubu'un put ikukpin wuykuk am. Wuye'ũ buje, ixe xe wuykukpin acesop, wuyetait pima dak. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ be ixe mubu'un pa'ore xipan wuykuk am- -kũyjobit'ũmayũ be. Iecug̃cug̃apap pe dak ixe mubu'un pa'ore xipan wuykuk am- -ijodiacayũ- -kũyjobit'ũmayũ. Kabi watwat pe dak ixe mubu'un pa'ore xipan wuykuk am- -kũyjobit'ũmayũ. Ka'ũma ma ixe mubu'un g̃asũ. G̃uyjom tak ibu'u g̃u je'e xipan wuykuk am.7%Inaka wuya'õbacaap mu'ũm pa'ore ip. Soat em wuycokcog̃ acesop ipiat'ajojom ma'g̃u wuyju, Cristo xe wuykukpin puye; ixe wuya'õmucanucan puye dak.`9$Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Ocaoka pinap cocom oceju soat kabia, ebekitkit oceju buye, i. Ovelha kukap puxim ip ocekug̃- -yaokam pimaap puxim, i. Ibo dup ekawẽn puxim xipat'ũmat jebapukpug̃ wuywebe.D#Ijodiat pe Cristo mubu'un pa'ore ikukpin wuykuk am. Itabut'ũmayũ aco'i ikẽrẽm wuykuk. Ipiat aco'i ip supi'ajoat wuywebe. Wuymunapõn aco'i ip wuyka bewi. Wuyrem aco'i aceku. Wuydadaybot aco'i aceku. Wuyaoka pinap cocom aco'i aceku. Wuyaoka ip aco'i pajam. Ka'ũma be bit Cristo mubu'un put ikukpin wuykuk am.9k"Jesus Cristo kuy oe'ũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap teida am. Imẽnpuye ka'ũma be ma “Ikẽrẽat cuk adi epeg̃ujurũg̃rũg̃iaptei juy epeteida,” i'e but wuywebe. Ixe dak waram g̃uto o'jetait. Deus xe g̃asũ omuy. Deus a'õbacaap co'i ixe ya'õbaca. Ixe dak kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam.9 k!Deus ma e'em wuywebe: — Ikẽrẽat kug̃ g̃u eyju oxe — i.Imẽnpuye abu kuka o'e wuywebe: — Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe — i- -Deus emunaẽyũ be? Ka'ũma ma!= s Deus jekpot o'taxijo g̃u yaokaap puxim. O'g̃udot ma ijodi ce'ũ ãm soat peam wuywebeam. Ixe dak tacup xe'e je'e g̃asũ soat ũm ãm wuywebe- -xipacat ũm ãm? Tacup g̃u je'e! %Soat xipat je'e wuywebe iap kay g̃ebum pima apẽn xe'e ace'e? Deus wuywebe ja'õbacaap ũm puje, te'e ma je'e wuykaykay kũyjobit'ũmayũ. 3Imẽn tomuwã'ibiyũ o'taẽ jebekitkiyũm. — Eyju cũg̃ ma oxe — i'e'em taẽ'ibiyũ be. — Okpot co'ĩayũm epesop — io'e imucũg̃'ibiyũ be.Deus dipap kug̃ acesop. Imẽneju soat wuywebe jebapukiat xipat je'e wuywebe Deus a'õbi, Deus ikukpin wuyxe buye.Q Deus itaybit osunuy abuyũ webekitkiyũm je'e iam ipi mujurũg̃ awap. — Okpot ixeyũ wag̃õm je'e — io'e kuyje. — Ade okpot kitpitpiyũm je'e — io'e.Ixeyũ ma o'tomuwã jekpot co'iayũm.Deus xe wuykukpin cĩcã. Jebikuyap tag̃ cuk wuynaẽ jebekitkiyũm. Imẽnpuye soat wuywebe je'bapukiap xipat je'e wuywebe ixe a'õbi.FDeus bikuyap tag̃ ixe biõg̃buk kawẽnwẽn Deus eju cebekitkiyũ beam. Deus itaybit wuyag̃uyda am. Itaybit ajo-kug̃ g̃u wuyju iam. Itaybit tak ajo ũm ojuy jebiõg̃buk wuywebe iam.Imẽnpuxim Deus biõg̃buk kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam. Wuybikuyap muwẽnuwẽn cebe. — Apẽn xe'e acejekawẽn Deus eju? — i wuyju e'em. — Apẽn xe'e acejoojuy cexewi? — i dak wuyju e'em.Ceweju jekawẽn ãm wuyetaybit'ũm pima, je'ũhu'ũm acã wuyju. Deus biõg̃buk pit wuybuywatwan wuywebe jekawẽn ãm ceweju. Ixe wuya'õmucanucan wuya'õbaca'ũm puye.gGImẽnpit ijo'ibit'ũmat wiwim wuyju. Imẽnpuye wuyukpiceg̃ẽm g̃u wuymuisunap wiwim.;oWuymuisunap wiwim mabuk wuyju. Wuydaxijo buje, wuyetaybit ajop Deus g̃uyjom wuymuisun iam. Wuyemumuwiwi bu buje kuka juk iboap ajowiwi g̃u. Abu kuy o'jatiat wiwim? Ka'ũma ma!:mWuyrem. Wuybipurug̃. Wuyewãtaxipim. Xipat'ũmat jebapukpug̃ wuywebe. Imẽneju je'ũh'ũm wuyju dak. Imẽnpit Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe wuymutaybit am Jesus Cristo jo'iayũm epesop iam. “Teyũku okpot co'iayũ” i Deus eap wiwim cĩcã wuyju. Wuyjebit g̃uisuniap wiwim cĩcã dak wuyju.G̃asũ mabuk soat ma ipi dag̃ayũ ipiat'ajojom omuisun'ũm puye. Ipiat'ajojom ip ayacat je'it piap o'supi'ajo'iat co'i.fE(-) — Te'eam jeedop ip g̃asũ wemumug̃ẽyũ — i mo o'e Deus.Inaka Deus soat g̃uisun iap wiwim cĩcã ip. Ixe ebekitkiyũ Jesus Cristo jo'i bima, Deus soat jemumug̃ẽyũ g̃uisun. Imuisun puje, je'ũ g̃u ip.B} (20-21) Soat Deus emumug̃ẽ je'ũ'ũm. Imẽn ixe emumug̃ẽyũ te'eam ma o'e. Jekpiwatpi g̃u ip te'eam o'e kuy bima. Te'e ma o'e ip Adão ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ puye.  “Teyũku webekitkiyũ” i Deus eap wiwim cĩcã soat cemumug̃ẽyũ. “Okpot co'i ip g̃asũ bit” i'eap wiwim cĩcã ip.0~YIpiat'ajojom ma'g̃u wuyju ijodi bima. G̃uyjom pit xipat cĩcã acesop. Ka'ũma ma ibo jo'iat xipacat. Imẽnpuye wuyag̃uykorereren g̃u juy ajop ipiat'ajoap puxim.}}sImẽn Deus ebekitkiyũ wuyju. Imẽnpuye wuyju dak jebekitkiyũ be o'g̃uxipaniat'in ajat. Jekpot pe o'g̃uxipaniat'in wuyju dak ajat Cristo eju. Deus kay'ũmayũ bit ipiat supi'ajojoat wuywebe Cristo a'õ kay wuyju buye. G̃uyjom pit Cristo dipap kug̃ acesop. Cristo soat kukan pima bit wuyju dak soat kukukayũm acesop ixe eju, ipiatpi'ajojom ma'g̃u wuyju ijodi.|3— Bay — i wuyju e'em cebe, wuyetaybit puye Deus ebekitkiyũ wuyju iam.Ixe biõg̃buk tak: — Eyju Deus ebekitkiyũ — i'e'em wuywebe.]{3Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe. Ixe biõg̃buk wuymudadaybotbon g̃u, wuymuparararan g̃u dak. Ixe wuymuy Deus ipotpoyũm. Imẽnpuye: — Bay — i wuycokcog̃ wuyju e'em Deus pe, ixe biõg̃buk a'õbi.GzSoat Deus biõg̃buk a'õ kay kũyjobicayũ Deus ebekitkiyũ.by= Wuybikuyap tag̃ jekukum pima, wuyemukaypinput kay g̃ebum pima dak, wũy ma acesop Deus wi. Ipiat'ajojoap kay aceju. Deus biõg̃buk a'õbacaan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ũm pima bit soat em cexe acesop wuyetait. x  Okitpitpiyũ, imẽn Deus xipan wuykug̃. Imẽnpuye wuybikuyap tag̃ g̃u juy ajeku. Wuyemukaypinput kay g̃u juy g̃ebum ajop.!w; Deus ma waram Jesus Cristo o'g̃utait. Eyju dak Deus biõg̃buk kug̃ pima, Cristo mutaicap puxim waram jeymutait eye'ũap tomukadi. Eyjebit g̃uyu ce'ũ'ũayũ dopdopap pewi. Iisuat je'g̃ũm eyjebin. Deus jebiõg̃buk a'õbacaan iboap je'g̃ũm eywebe- -xipacat a'õbacaan.2v] Cristo biõg̃buk kug̃ pima, Cristo omuy eywebe iap puxim. Inaka eyjebit je'ũ'ũm cuk adi ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃rũg̃ puye. Deus biõg̃buk pit waram jeymutait soat em Deus xe eyetait eydop am eyjebit e'ũ ma'g̃u. Ixe waram jeymutait “Eyju cũg̃ ma oxe,” i juk o'e Deus eywebe buye.6ue Eyju bit eybikuyap tag̃ g̃u jekukum. Deus biõg̃buk bikuyap tag̃ eyju bit jekukum g̃asũ ixe biõg̃buk eywebe bima. Cristo biõg̃buk kug̃'ũmayũ cebekitkiyũ g̃u.Ht Iba'ore jebikuyap tag̃ jekuku'ukayũ be Deus mucokcok am.?swJemukaypinput kay g̃ebumayũ bit itakoma e'em Deus kay. Kũyjobit g̃u ip Deus ekawẽn kay- -wuyawẽwẽap ekawẽn kay. Iba'ore ma dak ixeyũ be kũyjobit am iboap ekawẽn kay.r Imẽn soat em jemukaypinput kay g̃ebumayũ soat em ipiat supi'ajojo. Wũy jeedop ip Deus wi je'ũ buje. Ibiõg̃buk yag̃uydada'ukayũ bit yag̃uy'isum jeku ijodi. Yag̃uybabi ip jeku ijodi- -yag̃uykorereren g̃u. Soat em Deus xe jeedop ip je'ũ buje.q7Jebikuyap tag̃ jekuku'ukayũ ma soat em g̃ebum jemukaypinput kay acã. Deus biõg̃buk bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ bit Ibiõg̃buk yag̃uydadam ip.}psImẽn o'teida wuywebe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyeku am. G̃asũ wuya'õbacaap kug̃ g̃u wuyju jekukum- -Deus a'õbacaap kug̃ acã. Ibiõg̃buk xipacat a'õ dag̃ tak wuyju jekukum. Imẽnpuye wuyeku but wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃.o'Iba'ore wuyeku am wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃, wuya'õbaca'ũm puye. Imẽnpuye ka'ũma ma cũg̃ ma Deus xe iboap ekawẽn tag̃ jekuap tomuju. Deus pit jekpot o'g̃udot ijodi. Ijodian o'e. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat co'ian o'e, ikẽrẽat kug̃ g̃u ma'g̃u. Imẽn ixe wuywebewi ikẽrẽat ukaptei o'teida je'ũ buje. O'teida ja'õbacaap ũm ãm wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim.RnDeus cuk ja'õbacaap o'g̃uõm wuywebe waram ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Imẽn Ibiõg̃buk xipacat wuymuisusun, wuyju Jesus Cristo eju mũg̃'i jekukum pima. Imẽneju aceju g̃u ipiat'ajojoap kay.^m 7Imẽneju Deus Jesus Cristo eju mũg̃'i jekuku'ukayũ g̃uju g̃u ipiat'ajojoap kay.$lAWuykukukat Jesus Cristo soat podi ma ya'õbacaat. Ixe ma juy omubacan. Imẽnpuye: — Ẽn xipat cĩcã — i õn e'em Deus pe. Kũyjobit cĩcã õn e ojuy Deus a'õ kay. Õn acã bima bit, kuka juk ikẽrẽat acã og̃ujurũg̃- -Jesus Cristo a'õbacaap kug̃'ũm pima. k Imẽnpuye og̃uycũg̃ cĩcã. Abu kuka omubacan owebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim- -soat em ipiat'ajojoap pe onuyap puxim?DjObikuy jĩjã ma xipacat mujurũg̃ ãm. Imẽnpit: — Ikẽrẽat og̃ujurũg̃ ojebin — i õn e'em owebe ma, ikẽrẽat opop obinũnpe buye.Taomũnmũnat puxim õn. Taomũnmũnat pe iba'ore ijẽm ãm daomũnmũnap'a bewi taomũnmũn puye. Imẽnpuxim xipacat mujurũg̃rũg̃ pa'ore owebe obaca'ũm puye.giGDeus ekawẽn kay jĩjã õn- -soat ekawẽn kay jĩjã- -wuyawẽwẽap ekawẽn kay jĩjã.hyXipacat mujurũg̃ ojuy bima, imujurũg̃ pa'ore owebe xipat'ũmat opop obinũn pe buye. Imẽg̃ap ibapuk cĩcã oxe.!g;E bu'uap tag̃ acã õn jekukum. Okpiwatpi g̃u õn ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ õn ikẽrẽat opop obinũnpe buye.)fKImẽn obikuy jĩjã xipacat mujurũg̃ ãm. Inaka imujurũg̃rũg̃ g̃u õn. Obu'u jĩjã ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Inaka soat em ma imujurũg̃rũg̃ õn.e}Wetaybit ka'ũmg̃u xipacat opop owebe iam. Obikuy jĩjã xipacat mujurũg̃ ãm. Inaka xipacat mujurũg̃ pa'ore owebe.'dGImẽneju okpiwatpi g̃u õn ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Imẽnpit ikẽrẽat opop obinũnpe. Imẽnpuye obinũn pewi ma õn ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃."c=E bu'uap tag̃ õn jekukum obu'u ma'g̃u jekum. Imẽnpuye wetaybit wuyawẽwẽap ekawẽn cũg̃ ma iam. Cũg̃ g̃u ma'g̃u õn pit iam tak wetaybit.Tb!Xipacat mujurũg̃ pin ma'gu oxe. Õn pit xipacat mujurũg̃rũg g̃u. Ikẽrẽat mujurũg̃ pin g̃u ma'g̃u oxe. Õn pit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Wetaybit g̃u apẽnpuye imẽn õn jekukum iam.2a]Wuyetaybit Deus jebiõg̃buk a'õbi wuyawẽwẽap ekawẽn o'g̃uwẽn wuywebe iam. Õn pit ijodiat ma. Obuyxi g̃u õn pit. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat õn pit.9`k Wuyawẽwẽap ekawẽn wetaybicap tomuju g̃u Deus wi wũy ma og̃uy. Soat em õn ikẽrẽat kug̃ iap tomuju acã cewi wũy ma og̃uy. Iboap ekawẽn xipat cĩcã. Imẽnpit iboap ekawẽn wuymutaybitbin soat ipi dag̃acat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ iam. Iboap ekawẽn wetaybit'ũm pima, tũybe xipat õn Deus xe iãn cuk adi oce. Iboap ekawẽn wetaybin puje bit, “Ikẽrẽat kug̃ õn Deus xe,” i juk oce owebe ma.)_K Inaka iboap ekawẽn xipat- -wuyawẽwẽap ekawẽn. Ikẽrẽat kug̃ g̃u. Soat ekawẽn tag̃ xipat. Cũg̃ cĩcã iboap ekawẽn. Cekawẽntip cĩcã dak.T^! Tũybe xipat õn Deus xe iãn cuk adi oce kuy bima. Imẽnpit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk cuk adi og̃uy. Imẽn cuk adi ocewemug̃uykuku, ikẽrẽat mujurũg̃ ojuy buye. Wuyawẽwẽap ekawẽn wetaybin puje bit, “Ikẽrẽat kug̃ õn Deus xe” i juk oce owebe ma. — Wũy ma og̃uy cewi — i juk oce owebe ma.[]/ Deus ibikuy osunuy soat ipi watwat pe top am ip soat em jexe itait. Imẽnpuye jekawẽn o'g̃uwẽn wuyawẽ ãm. Imẽnpit ikẽrẽat kug̃ õn iam wetaybin puje: — Iba'ore owebe Deus xe onuy ãm ikẽrẽat kug̃ puye — i juk oce owebe ma. — Wũy ma og̃uy Deus wi soat em, ikẽrẽat kug̃ puye — i juk oce owebe ma.X\) Kuy bima õn tak wetaybit g̃u juk adi og̃uy wuyawẽwẽap ekawẽn. Tũybe xipat cĩcã õn Deus xe iãn cuk adi oce. Iboap ekawẽn wetaybin puje bit, ikẽrẽat kug̃ õn Deus xe iam tak wetaybit oce. [9Iboap ekawẽn co buje bit, wuyetaybit cuk ace ikẽrẽ Deus xe wuyetabikukuap iam. Imẽnpit big̃ ma juk adi wuyetabikukum ace warara'acat pubut kay iboap ekawẽn cocom ma'g̃u wuyju. Iboap ekawẽn wuyetaybit'ũm pima, wuyetaybit g̃u kuka ace apẽn ikẽrẽ Deus xe iam.%ZC— Kawẽn kuyat pit ikẽrẽ — i du ace'e? — Wuyawẽwẽap ekawẽn pit ikẽrẽ — i du ace'e?Imẽn g̃u juy ace- -pũg̃ em tak ka'ũma. Wuyawẽwẽap ekawẽn cuk adi omutaybitbin apẽn ikẽrẽ Deus xe iam. Wuyawẽwẽap ekawẽn wuymutaybitbin eyetabikukum g̃u juy epesop warara'acat pubut kay iam. Iboap ekawẽn co'ũm pima, kuka juk wuyetaybit g̃u ikẽrẽ Deus xe wuyetabikukuap iam.dYAKuy bima wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cuk adi jeku ojuy ajop correntebum taomũnmũnat puxim. G̃asũ bit Jesus oe'ũ wuywebeam. Imẽnpuye g̃asũ bit Deus bikuyap tag̃ wuyeku but. Ixe bikuyap tag̃ wuyju jekukum g̃asũ, “Obikuyap tag̃ cuy epeku” iap ibararak opop kawẽn kuyatup pe buye g̃u- -ixe biõg̃buk wuymuisusun puye acã.XKuy bima wuyekpiwatpin ma juk adi ajekuku. Imẽnpit wuyawẽwẽap ekawẽn co buje, wuybikuy juk adi ajop- -ikẽrẽat mujurũg̃ ãm acã. Wuybu'u juk adi ajop kũyjobit am iboap ekawẽn kay. Ikẽrẽm wuyekuap epere'ũm pima, wũy ma kuka juk ajop Deus wi.W Okitpitpiyũ, ixe ayacat puxim eyju. Wuyawẽwẽap ekawẽn koapat'ũm itop'ũm puxim- -kawẽn kuyat. Jektop'ũm e'ũ buje jektop eju g̃u e'em ayacat. Imẽnpuxim wuyju dak kawẽn kuyat tag̃ g̃u wuyju jekukum g̃asũ bit, Jesus Cristo ekawẽn tag̃ acã. Ixe ekawẽn tag̃ wuyju jekukum wuyju Cristo jebit'in puye. Ixe ebekitkiyũm acesop g̃asũ. Deus waram ixe o'g̃utait.}VsWara'at pu buje jektom koapat itop itait pima bit, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm koapat pe jektop pe. Itop'ũm e'ũ buje bit, ayacat ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm g̃u wara'at pu buje. Wuyawẽwẽap ekawẽn kuka o'g̃upubun g̃u wara'at pu buje.9UkImẽnpuxim “Ayacat itoptep pima, jektop xe ma juy jeenuy itop itait pima” i'e'em iboap ekawẽn. “Ektop eperem g̃u juy wara'at pu am” i'e'em iboap ekawẽn. Itop e'ũ buje bit, ite ayacat itoptep'ũmat co'i e'em. Wuyawẽwẽap ekawẽn mupubutbun g̃u wara'at pu buje itop'ũm kuy oe'ũ buye.BT Okitpitpiyũ, eyetaybin put apẽn õn em iam eyetaybit wuyawẽwẽap ekawẽn puye. Wuyetabẽg̃ pima acã wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyju jekukum. Wuye'ũ buje bit iba'ore e'em.!S;Kapikpik'ukat jekapikaptei bubum. Imẽnpuxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat Deus wi wũy ma jeenuy je'ũ buje. Ixe wi wũy ma jeenuy ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃iap teim. — Soat em oxe eyetait epesop — i'e'em Deus wuywebe bit, wuykukukat Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum puye.Soat em ixe xe wuydopap tei'ũmat co'i. Kapikpig̃ g̃u wuyju iboap pu am. Tei'ũma Deus iũmũm wuywebe.\R1Deus a'õ kay kũyjobicayũm epesop g̃asũ bit. Deus kuy ja'õbacaap o'g̃uõm eywebe waram ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Soat em eyju ixe mucokcokcog̃ g̃asũ bit. Eye'ũ buje soat em Deus xe eyetait epesop._Q7Xipacat tu epejat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteim? Ka'ũma! Eyetaybit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ soat em Deus wi wũy ma jeedop ip iam. G̃asũ bit eysũsũn epe'e ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk puye.NPIkẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk pima, Deus bikuyap tag̃ g̃u epeku.zOmKawẽn ibapukan õn kawẽnwẽn eywebe, apẽn ikẽrẽat acepere wuyag̃uy'isum wuyeku am iap iba'arẽm eyxe buye. Kuy bima juk adi ikẽrẽat kay g̃ebum epesop. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cuk adi epekuku. Xipat'ũmayũ kukukat a'õ kay kũyjobin epesop. G̃asũ bit cũg̃ ma juy epeku. Xipacat kay juy g̃ebum epesop. Deus a'õ kay juy kũyjobin epesop.KNDeus kuy ja'õbacaap o'g̃uõm eywebe waram Satanás a'õ kay kũyjobicap puxim. G̃asũ bit Deus a'õ kayayũm epesop. Eybikuy epesop ikẽrẽat mug̃ẽ ãm g̃u- -xipacat mug̃ẽ ãm acã.5McKuy bima juk adi Satanás a'õ kay kũyjobit epesop. Kawẽn idipat co buje bit, eyetabun epesop iboap ekawẽn kay. Iboap ekawẽn icẽmãn. Eycokcog̃ epesop iboap ekawẽn kay am. Eybikuy jĩjã iboap ekawẽn tag̃ jeku am. Imẽneju: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i oceju e'em Deus pe. L“Ocekariwam cuy ece” i ey'e buje ag̃okatkat pe, eyekariwam je'e. Kũyjobin epesop ya'õ kay. Eyekariwa epeyepere g̃u ikukpin cĩcã eyxe buye. Imẽnpuxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ ikẽrẽat mug̃ẽap epereperem g̃u, ikẽrẽat kay jĩjã ip puye. Imẽnpuye soat em Deus wi wũy jeedop ip je'ũ buje. Deus a'õ kay kũyjobicayũ bit cũg̃at ekawẽn epereperem g̃u Deus a'õ kay jĩjã ip puye. Imẽnpuye cũg̃ ma ip Deus xe. Deus xe itait jeedop ip je'ũ buje. Kuy eyetaybit cĩcã iboam.-KSG̃asũ bit cũg̃ ma wuyju Deus xe kawẽn kuyat tag̃ wuyju jekukum puye g̃u- -wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyju jekukum puye g̃u dak. Deus xipan wuykug̃ puye acã wuyju cũg̃ ma Deus xe. Imẽnpuye: — Ag̃ug̃ẽ juy waram ikẽrẽat! — i du eyju e'em? Imẽn g̃u juy e'em!cJ?G̃asũ bit cũg̃ ma wuyju Deus xe kuyat ekawẽn tag̃ wuyju jekukum puye g̃u- -Deus xipan wuykug̃ puye acã. Imẽnpuye ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ g̃u. — Ẽn ma ocekukan — i'ũmg̃u ace'e Satanás pe.~Iu Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ cucum ipiat'ajojoap kay. Yag̃uy'isum jekuku'ukayũ bit kabi kay cucum. Kuy bima ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk cuk adi epesop. G̃asũ bit eyag̃uy'isum eyju jekukum. Imẽnpuye: — Ẽn ocekukan — i'ũmg̃u juy epe'e Satanás pe. — Ikẽrẽat oceg̃ujurũg̃ a'õbi — i'ũmg̃u juy epe'e Satanás pe ma. Deus pe bit: — Ẽn acã ocekukukan soat em — i juy epe'e. — A'õbacaap cuy eg̃uõm ocewebe cũg̃ ma oceku am — i juy epe'e cebe.bH= Imẽneju g̃ebum g̃u juy epesop ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap kay. Ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u eyjebit tag̃. Ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u eybinũnpe. Eybikuyap tag̃ g̃u juy epeku- -Deus bikuyap tag̃ acã.XG) — Ikẽrẽm cuk adi ajekukuiap kuy acepere — i juy epe'e'e eyewewebe. — Ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ g̃u g̃asũ bit — i juy epe'e'e. — Ce'ũat g̃ebum g̃u o'e ikẽrẽat mug̃ẽap kay — i. — Wuyju dak cuy g̃ebum g̃u ace ikẽrẽat mug̃ẽap kay — i juy epe'e'e eyewewebe. — Deus bikuyap tag̃ acã ajeku g̃asũ bit — i juy epe'e'e eyewewebe. — Mũg̃'i wuykukukat Jesus Cristo eju ajeku g̃asũ bit — i juy epe'e'e eyewewebe.(FI Pũg̃ em ma ixe oe'ũ. Oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Waram pit je'ũ g̃u. G̃asũ bit itabẽg̃ omuy soat em Deus bikuyap tag̃ jeku am. E Deus Cristo waram o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Waram pit je'ũ g̃u. Abu-be ixe imuy'ũ but? Ka'ũma be ma! Kuy wuyetaybit iboam.'DGCristo jekpiwatpin ma oe'ũ. Wuyju dak wuyukpiwatpin ma ikẽrẽm cuk adi ajekukuiap acepere. Imẽneju wuyetabut soat em wuyetait acesop Cristo xe iap kay.dCAIkẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere but wuywebe. Ce'ũat jepidowatwanap epereperem. Imẽnpuxim wuyju dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap acepere kuy. Cekariwa be imudadaybotbot'ibiyũ buximayũ g̃u wuyju g̃asũ bit.kBOKuy bima juk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃. Soat em ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk cuk adi ajop. Imẽn jewemudadaybotbon cuk adi ajekuku. Cekariwa be imudadaybotbot'ibit enapõn pa'oreap puxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epereap pa'ore osunuy wuywebe. G̃asũ bit ikẽrẽm cuk adi ajekuku iap acepere Jesus a'õbacaap kug̃ puye. Korosa be Jesus oe'ũ ja'õbacaap muõm ãm wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Imẽnpuye ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ g̃u g̃asũ bit.fAEImẽntak Cristo jekpiwatpin ma oe'ũ korosa be. Imẽnpuxim wuyju dak wuyukpiwatpin ma ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ g̃u. Deus ja'õbacaap o'jomõg̃ Cristo be waram imutait puje. Imẽnpuxim wuyju dak Cristo a'õbacaap kug̃ g̃asũ. Ikẽrẽm cuk adi ajekuku iap kuy juk acepere. Wuyag̃uy'isum wuyju jekukum g̃asũ bit ixe a'õbacaap kug̃ puye.@1Jesus eju kuy ip wuykot iap puxim ikẽrẽat mug̃ẽ pin g̃u ace'e, ceweju kuy aje'ũ iap puxim tak. Iboap mubapukpug̃ wuyju wuymubatisan puje. Cristo oe'ũ jebay bikuyap tag̃. Wuyju dak Jesus Cristo bikuyap tag̃ ajeku g̃asũ bit. Ja'õbacaan Deus ixe waram o'g̃utait. Soat podi ma Deus ya'õbaca, idip tak. Jesus puxim wuyju dak acejetait waram. Imẽneju g̃asũ dak wuyag̃uy'isum ajeku.]?3Wuymubatisan puje, g̃asũ bit Jesus Cristo eju mũg̃'i ojeku iap mubapukpug̃ wuyju soat pe wuyjojoayũ be. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap acepere kuy apẽn ce'ũat jepidowatwanap epererem. Kuy eyetaybit iboam.>#Imẽn g̃u juy e'em! Ce'ũat jepidowatwan g̃u o'e. Imẽnpuxim wuyju dak ikẽrẽat mujurũg̃ pin g̃u ace'e Cristo kay wuyetabut puye.r= _— Deus pit big̃ ma xipan wuykug̃ big̃ ma'g̃u wuyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ — i õn e'em eywebe.Imẽnpuye: — Big̃ ma juy ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃, big̃ ma Deus xipan wuykuk am — i du eyju e'em owebe? < 3;_ (20-21) Imẽntak Deus jekawẽn o'g̃uwẽn Adão ebekitkiyũ mukũyjo am eyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cĩcã iam. Ipi watwat pit big̃ ma ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃. Soat ipi watwat je'ũ'ũm ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye. Je'ũ buje ip wũy ma dopdom Deus wi. Deus pit warara'acat podi ma xipan wuykug̃. Ixe Cristo o'g̃udot ce'ũ ãm ikẽrẽat uk am wuywebewi. Imẽnpuye wuye'ũ buje soat wuyju Deus xe wuyetait acesop, wuykukukat Jesus Cristo kay wuyetabun puje. Wuykukukat Jesus Cristo xe ma acesop soat em wuyetait :  9  8  7  6  5  4  H3  (12-19) Imẽnpit ipi watwat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osodop ip Deus jekawẽn muwẽn awap Moisés pe. Deus pit ipiat o'supi'ajoat g̃u cebe ip jekawẽn tag̃ g̃u juk adi oekuku ip iap teim, Moisés pe wuyawẽwẽap ekawẽn muwẽn awap. Adão koap ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃. Soat ipi watwat o'jebapuk ixe Adão bewi. Soat ixe ebekitkiyũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũm o'e Deus xe ixe ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ puye.i2K Wuykukukat Jesus Cristo juk wuymuwexat Deus bureyũm, ixe xe wuykukpin puye, wuywebeam oe'ũ buye dak. Imẽnpuye: — Obureyũ eyju — i'e'em Deus wuywebe.Imẽnpuye soat podi ma wuycokcok, wuyju Deus bureyũ buye.D1 Wuyetakoma juk adi ajop Deus kay. Deus pit wuymuwexat jebureyũm wuywebeam ipot oe'ũ buye. G̃asũ bit Cristo waram itait o'e. Deus wuydaxijo Cristo itait puye, wuyju ibureyũ buye dak.20] G̃asũ wuyju cũg̃ ma Deus xe wuywebeam Cristo oe'ũ buye- -o'jedoyekereren puye. Cristo bureyũ ma wuyju bit g̃asũ. Imẽnpuye Deus wuymuju g̃u ipiat'ajojoap kay. / 8.i (7-8) Deus xe wuykukpin cĩcã. Imẽnpuye ixe jekpot o'g̃udot ce'ũ ãm wuywebeam. Wuyju ma wuybu'u je'ũ ãm warara'acat e'ũap puxim, cũg̃ ma'g̃u ip jekukum, xipacat mug̃ẽg̃ẽm ma'g̃u ip. Cristo bit ibu'u g̃u osunuy je'ũ ãm wuywebeam ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju.-)Wuywebe xipacat mug̃ẽ ba'ore bima Cristo oe'ũ wuydaxijo am. Wuywebeam ixe oe'ũ xipat'ũmayũ beam. Deus “Eje'ũ juy” i'e buje, oe'ũ.3,_Jewemug̃uykukukum g̃u wuyju Deus co'i acesop iap wiwi am. Ixe jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe- -xipacat o'g̃uõm. O'g̃uõm wuymukũyjo am eykukpin cĩcã oxe iam.?+wIpiat'ajoam wuyetaxi bima, Deus e'em wuywebe: — Xipat cĩcã eyju oxe — i.Deus “Eyju xipat cĩcã oxe” i'e'em pima, wuycokcog̃ acesop Deus xe acesop soat em iap wiwi am.#*?Iboap wiwim pima wuyju ipiatpi'ajojom ijodi. Wuyetaybit wuyetaxi acesop ipiatpi'ajojom puye iam. Imẽnpuye ipiatpi'ajojom pima dak wuycokcok wuyju e'em.T)!Jesus Cristo kay juk o'e jebay be: — Teyũku itabut okay — i.Imẽnpuye Deus xipan wuykug̃. Wuycokcok cĩcã ixe xipat wuykay buye. G̃uyjom Deus dipap co'i acesop. Wuycokcok cĩcã iboap wiwim.f( GImẽneju Deus e'em wuywebe: — Cũg̃ ma eyju oxe — i, Jesus Cristo kay wuyetabut puye. Kuy bima kaba'ũm ajop Deus eju wuyetabut'ũm pima. G̃asũ bit kaba'ũm ace Deus eju wuykukukat Jesus Cristo kay wuyetabut puye.L'Deus Jesus o'g̃udot ijodi ce'ũ ãm. Oe'ũ ikẽrẽat uk am wuywebewi. Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi Deus pe “Cũg̃ ma eyju oxe” i'e am wuywebe- -o'g̃utait'iat kay itabucayũ be.I& Wuymutaybit am tak ibodup o'tupmubararak ip. — Eyju cũg̃ ma oxe — i je'e Deus wuywebe, ixe kay wuyetabun puje.Ixe Deus Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Wuykukukat o'g̃utait waram.S%Ixe cũg̃ ma osunuy Deus xe iap ibararak opop Deus ekawẽn tup pe. Abraão cũg̃ ma osunuy jetabucap tomuju iaptup o'tupmubararak kuyjeayũ. Kuyjeayũ mutaybit am acã g̃u ibodup o'tupmubararak ip.s$_Imẽne ju: — Ẽn cũg̃ ma oxe — i juk o'e Deus cebe.Imẽn Deus o'e Abraão itabut osunuy buye..#U— Soat iba'ore g̃u Deus pe — i'e'e'uk osunuy Abraão. — Ja'õ dag̃ em owebe — i'e'e'uk osunuy. — Okpon je'g̃ũm ja'õbacaan i'e'e'uk osunuy jewebe ma.3"_— Deus okpon je'g̃ũm g̃u — i'ũmg̃u o'e Abraão. — Je'g̃ũm paxi? — i'ũmg̃u dak o'e.Ixe bit itabut cĩcã osunuy Deus okpon je'g̃ũm iap kay aypa ma'g̃u. Jewa'õmucanucan osunuy, itabut Deus kay buye. Imẽnpuye: — Ẽn soat podi ma xipan okug̃ — i'e'e'uk osunuy Deus pe.!Ixe aypa jĩjã osunuy. Ijasũn 100 koatoap wi osunuy. — Okpotpet put g̃u ma oce aypa oce buye — io'e jewebe ma. — Otayxi Sara dak i'it'et put g̃u o'e yabut puye — io'e jewebe ma.Inaka itabutbũt g̃u osunuy Deus ekawẽn kay- -itabut cĩcã ma.Y +— Enaxeg̃ebitbit ma jeedop ade jĩjã — i juk o'e Deus Abraão be. — Wa'õbi ade ka watwat kukukan ecesũy — io'e.Iboap kay itabut osunuy Abraão. — Deus ja'õ dag̃ je'e owebe — i juk adi o'e Abraão jewebe ma.Itabut cĩcã osunuy imujurũg̃ pa'oren ma'g̃u ipot aypa buye. Owebe jekpot ũmap wiwim osunuy Deus cebe.U#Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Wa'õbi ade ka watwat je'e “Abraão wuyebay jo'i Deus xe, ixe etabucap co'i wuyetabut puye,” i, io'e Deus Abraão be, i. Abraão itabut osunuy Deus kay. Ixe Deus waram ce'ũ'ũay'u mutaicin. Ka'ũmg̃u osodop iat mubapukpug̃ ixe. Ixe Deus ja'õ dag̃ ma juk adi Abraão kug̃ osunuy.OImẽneju Deus tacup g̃u. — Xipacat og̃ũm ewebe, okay etabut puye — i juk o'e wuydobu'ũm pe- -Abraão'ũm pe.Deus soat em ja'õ dag̃ e'em wuywebe. Imẽnpuye soat itabucayũ xipacat je'jat Deus xewi Abraão buxim. — Soat em wekawẽn kay kũyjobicayũ be acã xipacat og̃ũm — i'ũmg̃u o'e Deus. — Soat pe okay itabucayũ be xipacat og̃ũm — i acã o'e.Imẽneju Abraão wuyebay buxim Deus xe, ixe etabucap co'i wuyetabut puye.CImẽn Deus ipiatpi'ajojoan jekawẽn kay kũyjobit'ũmayũ be. — Kũyjobit g̃u eyju wekawẽn kay — i g̃u bit e'em cekawẽn co'ũmayũ be, itaybit g̃u ip cekawẽn puye.veImẽnpuye Deus xipacat ũmũm wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jekuku'ukayũ be acã g̃u. Ixeyũ be acã iũmũm pima, te'e ma kuka juk ace wuyetabut Jesus Cristo kay; te'e ma dak kuka juk Deus o'e wuywebe “Xipacat og̃ũm eywebe” i. F~I{{{z9y xewhutss9qCponnmkujihhh'gff4eLdecc-a`*_R^]\[ZYXWVdUATSQPPIOpN-LKK@JIMGFECBBA"@R?>>Z={<<;98765442I11?0//T..T-|,,+i*x))@('&%$$-#T! ]7@1n; s ` y=7B,}Deus ma wuybuywatwan wuyetaxi am ipiat'ajo am. Wuya'õmucanucan tak. Ixe eju õn kawẽnwẽn eywebeam. — Bay, Roma ka watwat a'õmucanucan cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. — Esubuywan cuy ip ixeyũ be warara'acat kay g̃ebum am Jesus Cristo warara'acat kay g̃ebum osunuy iap co'i — i õn e'em cebe.|+qKuyjeayũ Deus ekawẽntup o'tupmubararak wuymutaybit am- -soatup. Ibiatup kawẽn wuymutaybitbin wuyetaxi'ũmap puxim ipiat kay. Wuya'õmucanucan tak ibiatup ekawẽn. Ibiatup ekawẽn kay wuyetabut pima, Deus xe acesop iap acejowiwi jĩjã.N*Cristo dak jewekay g̃u g̃ebum osunuy- -warara'acayũ kay acã. Cristo juk o'e Deus pe: — Ikẽrẽm ip cuk adi okuk apẽn ip ikẽrẽm ekuk iap co'i — i.Imẽn Cristo o'e Deus pe kuyje.)Wuykitpitpiyũ kay dak cuy ajop g̃ebum. Wuykitpitpiyũ kay g̃ebum cuy ajop xipan ip ikuk am, Jesus kay itabut cĩcã ip jedop am tak.( Pũg̃pũg̃ wuy'in e'em: — Ocetaybit cedag̃ ma jeku am Deus xe iam — i. Wuyukpiceg̃ẽm g̃u juy ajop “Apẽn g̃u xe'e kuka cedag̃ ajeku Deus xe?” i'e'e'ukayũ kay. Itaybitbũcayũ buywatwan cuy ajop. Jewekay acã g̃u juy ajop g̃ebum.'!Itabutbũt xipat g̃u xe'e owebe ibiat o am iap kay bima bit, ig̃uycũg̃ je'e i'o buje. — Ikẽrẽat g̃u xe'e o'gujurũg̃? — i je'e jewebe ma. — Deus xe'e ipiat supi'ajoat owebe? — i je'e jewebe ma.Itabutbũt pima o'jo'o. Imẽnpuye xipat g̃u tũybe osunuy cexe. Iboap xipat Deus xe iap kay wuyetabut'ũm pima, wuyju dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃, iboap mujurũg̃ puje.`&9Soat o'oap eyxe xipat pima: — Soat i'opi g̃u ocewebe — i juy epe'e warara'acayũ be g̃u- -Deus pe acã.Cũg̃ ma juy ajeku wuyag̃uy dag̃. Apẽn xipat wuyxe iap tag̃ wuyju jekukum pima, wuycokcok ace'e.<%qWuykitpit pe ikẽrẽat ag̃ujurũg̃at g̃u juy! Wuyxe ma xipat soat ẽn o'oap, uva'abidi kõnkõg̃ap tak. Wuykitpit xe cedag̃'ũm pima bit asuẽn'o g̃u, atikõn g̃u dak.c$?Deus kuy juk eykitpitpiyũ mutabun Jesus kay. Epeg̃ubu'un g̃u juy ip soat ẽn o'oam. Soat i'opi g̃u wuywebe. Inaka wuykitpit pe ikẽrẽat mujurũg̃at puje, wuyju dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ soat o'om pima.#Imẽneju xipan cuy acewewekuk wuyweweju kaba'ũm wuydop am. Jewewa'õmucanucan cuy ajop big̃ ma wuyetabut am Jesus kay." Imẽn Cristo a'õ dag̃ jekukum pima, Deus mucokcokcog̃ acesop. Ijodiacat tak e'em: — Teyũku cũg̃ ma jekukum — i.!+Deus ma wuykukukat. Ixe ebekitkiyũm acesop wuyxat o'omap tomuju g̃u, wuyxati kõnkõnap tomuju g̃u ma dak. Cũg̃ ma wuyju jekukum pima bit, ixe ebekitkiyũm acesop, kaba'ũm warara'acat kug̃ pima dak, wuycokcog̃ jekukum pima dak. Deus biõg̃buk wuymucokcokcog̃at.2 ]Imẽnpuye eykitpitpiyũ xe xipat'ũm pima: — Eyetaybit g̃u eyju bit — i'ũmg̃u juy epe'e cebe ip. — Xipat ma iẽn o am ocewebe bit — i'ũmg̃u juy epe'e cebe ip.Ikukpin g̃u ip ikug̃ pima ip jeymuymuy. — “Soat ẽn xipat i'o am,” i te'e ma teyũku e'em — i je'e ip.>uEykitpitpiyũ juy epeg̃ug̃uycũg̃ g̃u soat o'o am. Soat o'oap tomuju eykitpitpiyũ mug̃uycũg̃ pima, ikukpin g̃u ip eyxe. Cristo oe'ũ eykitpitpiyũ beam. Epeg̃ubu'un g̃u juy ip Jesus kay am soat o'oam. Ibu'u ip pima, soat em Deus wi wũy ma jeedop ip, ixeyũ etabutpe ikukpin g̃u ip epejukuk puye.hIWuykukukat Jesus eju mũg̃'i õn jekukum. Imẽnpuye wetaybit soat i'opi g̃u owebe iam. Warara'acat pe bit “Ibo i'opi owebe” i'e buje, i'opi ma o'e cebe. Ixe be i'o buje, cedag̃ g̃u jekukum, cedag̃ g̃u cexe buye.dA Imẽnpuye wuykitpitpiyũ muymuyap cuy acepere. Cũg̃ ma juy ajeku wuykitpitpiyũ etabutpe ixeyũ be “Teku cedag̃'ũma jekukum” i'eap puxim. Cedag̃'ũm ixeyũ xe bima juy ayag̃uymuwarurun g̃u. Ãg̃ ip jeedop.\1 Imẽneju soat wuyju apẽn ijodi bima juk adi ajekuku iap ag̃uwẽn Deus pe.^5 Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Soat ipi watwat jẽg̃'aecõg̃cõg̃ owap kũyjobit wa'õ kay am, soat em wetait puye,” i'e'em Deus, i. “Soat ip ‘Ẽn acã Deusat,’ i je'e owebe,” i'e'em, i.%C Pãm eyju? Apẽnpuye dak eyju eykitpitpiyũ muymuy? cũg̃ g̃u eywebe imuymuy am. G̃uyjom soat wuyju acejebapuk Deus wap. Ixe apẽn ijodi bima juk adi ajekuku iaptei ideida wuywebe. Xipacat je'g̃ũm xipacayũ be xipacat mujurũg̃rũg̃apteim. Kũyjobit'ũmayũ bit g̃uju ipiat'ajojoap pe kũyjobit'ũmapteim. Imẽnpuye cũg̃ g̃u eywebe dak “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe” i'e am eykitpitpiyũ be.$A Imẽneju Cristo oe'ũ. Waram g̃uto o'jetait je'ũap tomukadi. Waram o'jetait soat itabucayũ kukukan- -itabẽg̃ayũ kukukan, ce'ũ'ũayũ kukukan tak.?wWuyetabẽg̃ pima wuykukukat bikuyap tag̃ wuyju jekukum. Wuye'ũ buje dak cexe acesop- -wuykukukat xe. Imẽneju wuykukukat a'õkayayũ wuyju wuyetabẽg̃ pima, wuye'ũ buje dak.eCDeus wuyekukuap cocom wuyetabẽg̃ pima, wuye'ũ buje dak, wuyju Cristo a'õ kayayũ buye.#?Pũg̃pũg̃ayũ xe pũg̃pũg̃ kabia kabia'ipiat wuykukukat a'õmubuyxin ojuy ip. Iẽn o'o'ukat tak soat ẽn o'om wuykukukat a'õmubuyxin ojuy. Jekõn pima: — Bay, ẽn xipan ocekug̃. Iẽn ũmũm ocexatẽn — i'e'em Deus pe.Iẽn om ibu'uat tak iẽn o'om g̃u wuykukukat a'õmubuyxin ojuy. Jekõn pima: — Bay, ẽn xipan ocekug̃. Soat em kadai ũmũm ocewebe ocexan — i'e'em Deus pe.$APũg̃pũg̃ xe ma pũg̃pũg̃ kabia kabia'ipi. Warara'acayũ xe bit ka'ũmg̃u kabia'ipiat. Soat kabia ma ipi g̃u. Jewejojo'i ma soat kabia ma cexe ip.KCũg̃ g̃u wuywebe “Cedag̃ g̃u ẽn jekukum” i'e am warara'acat a'õkayat pe. Deus a'õkayat ixe. Cũg̃ pima, Deus acã je'e cebe “Cũg̃ ma ẽn jekukum” i. Cũg̃'ũm pima dak, “Cũg̃ g̃u ẽn jekukum” i je'e cebe. Wuykukukat ja'õbacaap jeg̃ũm cebe cũg̃ ma jeku am. Imẽnpuye cũg̃ ma jeku.LIẽn o'o'ukat — Etaybit'ũm cĩcã — i je'e g̃u kadai o'o'ukat pe. Kadai o'o'ukat tak: — Cedag̃ g̃u ẽn jekukum iẽn o'o'uk puye — i je'e g̃u iẽn o'o'ukat pe, Deus ixe kay buye.Pũg̃pũg̃ itabucayũ'in e'em: — Cũg̃ ma wuywebe deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn o am — i.Imẽnpuye soat ẽn o'om ip. Warara'acayũ bit e'em: — Cũg̃ g̃u wuywebe ibiat ẽn o am — i.Imẽnpuye iẽn o'om g̃u ip- -kadai o'om acã ip.6 gEyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop “Apẽn g̃u xe'e kuka cũg̃ Deus xe?” i'e'e'ukayũ kay- -itabucayũ kay. Jewa'õxikxig̃ g̃u juy epesop ceweju ip yag̃uymuwarurun am.$A Wuyag̃uy dag̃ jekukum pima, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ wuyju. Eyag̃uy dag̃ g̃u juy epeku! Wuykukukat ja'õbacaap ũmũm wuywebe sorarayũ kukat jesorarayũ be icaat ũmap co'i itakomaat yaokaap puxim. — A'õbacaap cuy eg̃ũm ocewebe — i juy epe'e Jesus Cristo be.^5 Cũg̃ ma juy ajeku wuysũsũnap puxim. Cũg̃ ma juy ajeku kabiam soat etabutpe jekukum iat puxim. Wuybabitorog̃ g̃u juy ajeku. Wuyka'okẽrẽm g̃u juy ajeku. Warara'acat tayxi kaykay g̃u juy ajeku, warara'acat itop kaykay g̃u dak. Wuysũsũg̃ap g̃u juy ajeku. Warara'acat a'õdawutwun g̃u juy ajeku. Wuyetabutkarey g̃u juy ajop.!; Wuykukukat ajẽmap kabia kabiam wuyju bimãn co'i. Kabiok ajẽm pasug̃ pimãn co'i. Kuy kabia ijasũn, g̃axĩn ma ixe jajẽm puye. Imẽnpuye acepere juy ikẽrẽat mujurũg̃ap! Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kabiok tag̃ jekuku'ukayũ buxim. G̃a'a ajeku Deus bikuyap tag̃ acã! Sorara icaat kug̃ jekukum jaokaap puxim. Cristo a'õbacaap kug̃ cuy ajeku waram wuywebe ikẽrẽat kukap puxim.X ) Waram Jesus ajẽmap kabia wũy ma osunuy wuyetabun puje. G̃asũ bit wũy g̃u o'e. G̃axĩn ma wuydaxijojoap kabia jajẽm. Imẽnpuye xetxiat puxim g̃u juy ajop. Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cuy ajeku.E  Ikukpin wuyxeat kug̃ pima, ikẽrẽm g̃u ixe ajukuk. Imẽnpuye ikukpin wuyxeat kug̃ pima, soat ekawẽn tag̃ wuyju jekukum- -Deus ekawẽn tag̃- -wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃.) K Imẽn Deus wuyawẽwẽm: — Warara'acat tayxi eju epeyepo g̃u juy — i. — Warara'acat epeyaoka g̃u juy — i. — Warara'acat pubut epetujupa'um g̃u juy — i. — Eyetabikukum g̃u juy warara'acat pubut kay — i.Kanomũm tak imẽn wuyawẽwẽm: — Xipan cuy eyxeat epejukuk apẽn xipan eyju jewekug̃ iap puxim — i. Kanomũm eyawẽwẽap tag̃ eyeku buje, koap eyawẽwẽap tag̃ tak epeku.U # Eyeweroap kug̃ g̃u juy epesop. Eyeweroap cuy epeg̃u'ũm. Ikukpin warara'acat kug̃ pima, wuyeweroap ateida iap puxim. Xipan warara'acat kug̃ pima, Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyju jekukum. 1 Eyeweroap cuy epeteida cebe ip. Eipi etaxa dak cuy epeteida. Ibuyxim cuy iecug̃ap ebekitkit epejukuk. Ixeyũ a'õ mupubutbun g̃u juy epesop.6e Xipan kapikpig̃ pima, Deus a'õbi ip kapikpig̃ eykukayũ. Deus ma dinheiro bubu'ukayũ dak o'jomuyat wuykukan. Imẽneju wuyedinheirom wuyju dak imposto deidadam cebe ip.+ Imẽneju kũyjobin cuy epesop iecug̃ap ebekitkit a'õ kay. “Deus aco'i ipiat supi'ajoat ocewebe kũyjobit'ũm pima,” i wuyju e'em puye g̃u kũyjobin cuy ajop ixeyũ a'õ kay. Cedag̃ ma wuywebe kũyjobit am ixeyũ a'õ kay buye juy kũyjobin ajop ya'õ kay ip.   Deus ma ixeyũ o'jomuyat eykukan. Xipan eykuk ojuy ip. Eywebe ikẽrẽat mujurũg̃ puje bit, eypararam cuy epesop cebuxim ip. Deus ixeyũ o'jomuyat ipiatpi'ajoan ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be. Imẽnpuye cũg̃ ma cebe ip ipiatpi'ajoan wuywebe. Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ g̃u iparara iecug̃ap ebekitkit puxim- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ acã. Ya'õbuyxiayũ buxim eyparara pin'ũm pima, xipacat cuy epeg̃ujurũg̃. Xipacat mujurũg̃ puje: — Xipat ma eyju ocexe — i je'e ip eywebe.uc Imẽnpuye iecug̃ap ebekitkit a'õ kay'ũmat Deus o'jomuyiat a'õ kay g̃u. Ipiat supi'ajoat ip jeweju ma.   Kũyjobin cuy ajop iecug̃ap ebekitkit a'õ kay. Deus ma ixeyũ o'jomuyat ipi watwat kukan. Imẽnpuye soat ixeyũ opop Deus a'õbi.#? Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ be juy ikẽrẽat mug̃ẽan g̃u eywebe. Xipacat'in cuy epeg̃ug̃ẽ ixeyũ beam imubu'un am ip ikẽrẽat kay.mS Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Ekay itakomaat ire bima, eg̃uykõn cuy, i. Puybit cuy eg̃ũm cebe, i. Ibipuruk pima, idibi juy etiũm cebe, i. Imẽn isũsũn cĩcã je'e, i. Ig̃uycũg̃ je'e xipan'ũm ekug̃ pima, i.- Okitpitpiyũ, Deus acã juy ipiat supi'ajoat ikẽrẽat kukayũ be. Imẽnpuye epeyeweik g̃u juy- -pũg̃ em tak ka'ũma. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Õn ma oceweik,” i'e'em wuykukukat, i. “Õn ma ipiat osupi'ajoat cebe ip ikẽrẽm eykukapteim,” i.K Eywebe iba'ore'ũm pima, kaba'ũm cuy epesop soat eju eyxeat eju.#~? Warara'acat pe ikẽrẽm eykuk puje, ikẽrẽm g̃u juy epejukuk ikẽrẽm eykukapteim. Xipan cuy epeku soat etabutpe warara'acat pe eymuymuyap puxim.T}! Pũg̃ tag̃ ma juy epeyewag̃uyg̃uy. — Soat podi ma oceju xipat — i'ũmg̃u juy epe'e.Ibuyxi'ũmat ekapikap cuy epejoixik g̃u. — Soat podi ma ocetaybit cĩcã — i'ũmg̃u juy epe'e._|7 Icokcokayũ xe bima, eyju dak eycokcog̃ epesop. Waayũ xe bima, eyju dak epetõtõn.{- Itabut'ũmayũ eykaykay bima: — Bay, ipiat cuy esupi'ajoat cebe ip — i'ũmg̃u juy epe'e Deus pe. — Xipan cuy ejukuk ip — i acã.qz[ Eybubut'in cuy epeg̃ũm ikug̃'ũmat pe- -itabucayũ be. Xipan cuy powatwat epeg̃uõm eyduk'a be.Py Soat em Deus xe wuyetait acesop iap wiwim wuyju. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop. Eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop xipat'ũmat jebapukpug̃ eykay bima dak. Deus eju kawẽnwẽg̃ap cuy epeyepeg̃u.x7 Eybu'u'um g̃u juy epesop kapik am. Kapikpik'ukayũm cuy epesop. Wuykuukat peam cuy epesop kapikpig̃. Eycokcokap kug̃ cuy epesop kapikpig̃ cebeam. w  Ikitpitpiyũ eyju, Cristo kay eyetabut puye. Imẽnpuye xipan cuy epeyewekuk eyduk'a beat kukpinap co'i. Ibuyxim cuy epeyewekuk.yvk Jewexe g̃u ikukpin eyxeat epejukuk- -icẽmãn. Ikẽrẽat kay g̃u juy epesop. Xipacat acã epeg̃ujurũg̃.Cu Warara'acayũ wuy'in ya'õbacaap kug̃ warara'acat a'õmucan am. Ixeyũ juy jeedop warara'acat a'õmucanucan. Warara'acayũ bit ade kug̃ jebubut kug̃. Tacum g̃u juy jeedop ip. Ade ma juy jeg̃ũmg̃ũm ip ikug̃'ũmat pe. Warara'acayũ bit ya'õbacaap kug̃ warara'acat kukan. Ya'õpurug̃ g̃u juy jeedop ip ikug̃- -ya'õdidin ma. Warara'acayũ bit ya'õbacaap kug̃ tadaybocayũ buywat am. Icokcog̃ cuy jeedop ip ixeyũ buywatwan.gtG Warara'acayũ wuy'in pit ya'õbacaap kug̃ warara'acat peam kapik am. Ixeyũ juy jeedop warara'acat puywatwan. Warara'acayũ wuy'in pit ya'õbacaap kug̃ warara'acat mutaybit am. Ixeyũ juy jeedop warara'acat mutaybitbin.Ts! Deus xipan wuykug̃. Imẽnpuye ixe ja'õbacaap ũmũm soat pe wuywebe wara'at pe jekapik am jebeam. Pũg̃pũg̃ayũ wuy'in ya'õbacaap kug̃ ixe ekawẽn muwẽn ãm. Ixeyũ juy jeedop imuwẽnuwẽn.@ry Imẽnpuxim tak wuyju- -Jesus Cristo kay itabucayũ. Ade wuyju. Pũg̃at puxim pit wuyju Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum puye. Jewebuywatwan wuyju wuyekapikap kug̃ wuyjebit puxim.yqk Ade opop wuyjebit pe- -wuyeta, wuyba dak, wuyi dak. Imẽnpit pũg̃pũg̃pũg̃ soat mug̃ẽg̃ẽm ip. Soat cewedapdepdapdep. Onejujujun ma. Soat wuyju ikug̃iat wara'at puxim g̃u- -jexeat puxim g̃u. Wara'at tak imẽnpuxim ma ikug̃.Hp  Deus kuy ja'õbacaap o'g̃uõm owebe jekawẽn muwẽn ãm soat pe. Imẽnpuye õn jeymukũyjo Deus bikuyap tag̃ eyeku am. Eyag̃uytog̃ cuy epesop jewewekay. Ajo i'e but eywebe iap pe ma juy epeyekapik- -wara'at pe bit ka'ũma. Deus ma o'g̃ũm eyekapik am. Ajo eyxe ibapuk imug̃ẽ ãm iat Deus ma o'g̃ũm eywebe.o/ Deus kay'ũmat ekukuap puxim g̃u juy epeku. Deus pe juy epeyewag̃uymuisunat. Ixe be eyag̃uymuisun puje, eyetaybit epe'e apẽn Deus ibikuy wuyeku am iam. Iboam eyetaybit pima xipan epeku itabutpe. Ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop cexe. Soat em Deus mucokcokcog̃ epeku./n Y — Okitpitpiyũ, epeyeweũm Deus pe soat em kũyjobit am ya'õ kay — i õn e'em eywebe.Apẽn kuyje wũnca ũmap puxim cuy epeyeweũm cebe. Deus itabotaidabotbot wuykay iap ibapuk cĩcã wuyxe. Imẽneju kũyjobin cuy epesop ya'õ kay. Eycokcog̃ cuy epeyekapik cebeam. Ibikuyap tag̃ cuy epeku imucokcok am. Ixe a'õ kay kũyjobit pima, te'e g̃u kuka epe'e cebe “Ẽn xipat ocexe” i. Icẽmãn imẽn kuka epe'e.jmM $Soat Deus emumug̃ẽ. Ya'õbi soat kake. Cebeam tak kake soat. Soat kake “Soat podi ma ẽn xipat ocexe” i'e am cebe. — Soat podi ma Deus ya'õbuyxi, idip tak — i juy ace cebe dak.Soat em ma juy imẽn acece.Tl! # Ka'ũma xe ma ixe eweroap opop, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup.ky "Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Ka'ũma ma itaybit apẽn Deus jewag̃uyg̃uy iam, i. Ka'ũma ma ixe awẽwẽm, i.[j/ !Soat podi ma Deus xipat wuykay! Ka'ũma ma iba'arẽm cexe. Soat podi ma itaybitbit tak. Iba'ore wuywebe bit wuyetaybitbit am apẽn ixe jewag̃uyg̃uy iam. Iba'arẽm wuyxe bit ixe jewag̃uymug̃ẽg̃ẽmap.i) Jewejojo'i ma ip kũyjobit'ũmap kug̃ Deus xe- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. Imẽnpuxim ma jewejojo'i ma itabotaidabotbon je'e cekay ip.'hG Judeuyũ kũyjobit g̃u Deus a'õ kay g̃asũ, Deus itabotaidabotbot eykay buye. G̃uyjom pit itabotaidabotbon je'e ixeyũ kay eykay itabotaidabotbocap co'i.-gS Imẽneju Deus itabotaidabotbot g̃asũ eykay, Judeuyũ kũyjobit'ũm pima. Kuy bima juk adi epesop kũyjobit'ũm ixe a'õ kay. G̃asũ bit itabotaidabotbot eykay.Lf Deus pit jewag̃uymuwarururun g̃u- -pũg̃ tag̃ ma yag̃uy. “Xipan ixeyũ ojukuk” i'e buje, xipan ma ixeyũ jukuk. “Xeyũku otaẽ webekitkiyũm” i'e buje, ixeyũ inaẽ jebekitkiyũm.eeC Pũg̃pũg̃ Judeuyũ Jesus ekawẽn kay g̃u o'e ip. Imẽnpuye ip Deus kay itakomaat co'i o'e. Iboap puye eyetabut put Jesus Cristo kay, Judeuyũ g̃u ma'g̃u eyju. Kuyje bit Deus Judeuyũ o'taẽ jebekitkiyũm. Kuyje: — Webekitkiyũ eyju — io'e ixeyũ ebika be- -Abraão be, Isaque be dak, Jacó be dak.Imẽnpuye ikukpin cĩcã ip cexe.ddA  Ixeyũ bewi ikẽrẽat uk puje, apẽn kuyje juk adi ocece cebe ip iap tag̃ oce, i.Gc Deus soat Judeuyũ idaxijo. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Ipi watwat taxijojo'ukat jajẽm Sião ka watwat xewi, i. Soat ikẽrẽat ju'uk Jacó naxeg̃ebitbit pewi- -Judeuyũ bewi, i.Db Soat em g̃u Judeuyũ ibu'u jeedop jetabut am Cristo kay. Deus Judeu'ũmayũ mutabutbun pima acã, ibu'u ip jeedop- -Deus jemunaẽ'ibiyũ mutabutbun pima. Deus iboam ibikuy osunuy kuy bima ma. Bũrũmaku itabut je'e ip. Wuyxe bit iba'arẽm osodop iboap. G̃asũ acã õn iboap muwẽnuwẽn eywebe ibapuk o'e owebe g̃asũ bit puye. Okitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop iboap kay “Deus oceju acã juk ocenaẽ jebekitkiyũm” i ey'eap puxim.gaG Eyju Judeu'ũmayũ. Tiptag̃atakũ buxim eyju. Tiptag̃atakũ imẽn atakũmuy oliveira'ip pe. Imẽnpuxim kuy bima Deus ebekitkiyũm g̃u epesop. G̃asũ bit ixe ebekitkiyũm epe'e. Imẽnpit Deus pe iba'ore g̃u waram Judeuyũ muy am jebekitkiyũm o'takũdakat'iatakũ muyap puxim oliveira'ip pe. Itabun puje, waram ixeyũ jomuy jebekitkiyũm.` Judeuyũ oibu'un Deus ebekitkiyũm. Itabut g̃u o'e ip cekay. Imẽnpuye Deus tak oibu'un cekay ip takũ dakat'ibit puxim. Waram ibikuy buje bit, waram Deus ebekitkiyũm jeedop ip waram o'takũdakat'iatakũ muyap co'i. Iba'ore g̃u Deus pe imẽg̃ap.P_ Cristo kay itabut'ũm puye Deus ipiatpi'ajoan Judeuyũ be ibima, “Cũg̃ ma Deus,” i wuyju e'em. Cristo kay ip puye, Judeu'ũmayũ kay jĩjã ibima dak, “Xipat cĩcã Deus” i wuyju e'em. Eyju bit eyday'em'um cuy epesop Cristo kay eyetabucap epereap puxim. Eyetabucap epere buje, eyju dak takũdakacatakũ buxim epesop.5^c Takũdakacap co'i Deus ipiat o'supi'ajoat Judeuyũ be itabut'ũm puye. Ipiat o'supi'ajoat cebe ip takũat puxim ma'g̃u ip. Eyetabut'ũm pima, eywebe dak ipiat supi'ajoat.6]e Icẽmãn eyju e'em. Imẽnpit takũ dakacap puxim darem Deus Judeuyũ kay g̃u osunuy Cristo kay itabut'ũm puye. Jebekitkiyũm cuk eymuy ixeyũ dieg̃ Cristo kay eyetabut puye. Imẽneju: — Oceju acã Deus ebekitkiyũ — i'ũmg̃u juy epe'e.Eyday'em'um ma juy epesop eyetabucap epereap puxim!m\S — Tiptag̃atakũ muyap co'i Deus ocemuy jebekitkiyũm Judeuyũ dieg̃ — i eyju aco'i e'em.n[U Tãbu tãbuetait takũkẽ buye g̃u. Takũ bit takũetait tãbube buye. Imẽnpuye: — Deus Judeuyũ kay g̃u- -ocekay acã — i'ũmg̃u juy epe'e. — Oceju acã ixe juk ocenaẽ jebekitkiyũm — i'ũmg̃u juy epe'e.Z Wuyju oliveira'ip takũ dakatkan tiptag̃at takũ muy am ixe nakũ dieg̃. Idibi mujujum wuyju ig̃o dakũ kay takũ nojẽm ãm. Imẽnpuxim pũg̃pũg̃ Judeuyũ'in kuy o'takũdakat'iatakũ buxim. Ixeyũ oibu'un Deus ebekitkiyũm itabut'ũm puye. Eyju bit Deus ebekitkiyũm epesop eyetabut puye. Eyju Judeu'ũmayũ. Imẽnpuye eyju o'takũmuyiatakũ buxim- -tiptag̃atakũ buxim.?Yw Pão'a ya'ĩn ma xipat pima, soat'a dag̃ xipat. Imẽnpuxim tũmũn'ip'ip tãbu xipat pima, soat'ip tag̃ xipat. Imẽnpuxim Deus kuy bima itabucayũ kay bima, g̃asũayũ kay dak je'e itabucayũ kay. Abraão kuy bima itabucat osunuy. Deus ebekit osunuy. Imẽnpuye ixe naxeg̃ebitbiyũ dak Deus ebekitkiyũ.UX# Deus Judeuyũ kay'ũm pima, xipat o'e Judeu'ũmayũ be. Deus bureyũm o'e ip. Deus pe waram Judeuyũ kay buje bit, ibodi ma xipat je'e soat peam ijodiat peam. Waram ce'ũat mutaicap puxim xipat je'e.$WA Obadipyũ itabutkarey je'e xe'e eykay, ade Judeu'ũmayũ itabun puje. Obadipyũ dak xe'e itabut je'e Jesus kay- -Judeuyũ. Imẽn Jesus ixeyũ'in idaxijo.V+ Judeu'ũmayũ, eywebe ma õn kawẽnwẽn g̃asũ. Deus cuk omuju ja'õbi jekawẽn muwẽn ãm eywebe. Ocokcok cĩcã cekawẽn muwẽnuwẽn.}Us Judeuyũ kũyjobit'ũm osodop. Imẽnpuye Deus Judeu'ũmayũ daxijojom o'e g̃asũ. Itabut g̃u ip osodop Judeuyũ. Imẽnpuye Judeu'ũmayũ itabut e'em g̃asũ. G̃asũ Deus xipacat ũmũm Judeu'ũmayũ be Judeuyũ kũyjobit'ũm puye. G̃uyjom pit bũrũmaku ip je'e itabut Judeuyũ. Deus itaybit bũrũku iam. Ixeyũ itabun puje, ibodi ma xipacat je'g̃ũm cebe ip.$TA Soat em g̃u bit jeedop ip cedag̃'ũma je wag̃uyg̃uy Judeuyũ- -darem ma. Soat kabia g̃u Deus ipiat supi'ajoat ixeyũ be- -darem ma. Judeuyũ ma kũyjobit'ũm osodop. Deus pit Judeu'ũmayũ daxijojom Judeuyũ etabutkarey am. Deus ibikuy Judeuyũ etabutkarey am Judeu'ũmayũ kay taxijo ip puye. — “Wuyju dak cuy acetabun Deus kay ixe be wuydaxijo am,” i xe'e je'e Judeuyũ io'e Deus jewebe ma.S Ita'ũmat puxim cuy jeku ip, i. Ipoxiat kukat puxim cuy ip ipiat supi'ajo, i. Imẽn Davi o'e kũyjobit'ũmayũ be.R7 Imẽn Davi dak o'e: Jewemug̃uykukukum ip jekukum, i. Cedag̃'ũm cĩcã ip jewag̃uyg̃uy, i. Imẽnpuye cũg̃ ma Deus pe ipiatpi'ajoan cebe ip, i. Ixeyũ juy jewemug̃uykuku wuyju wasũ mug̃uykukukum ibu am iap puxim, wuyju puca mug̃uykukukum ibu am iap puxim tak, i.-QS Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Deus ixeyũ oo'g̃ubu'un jekay itabucan, i. Deus ekawẽn iba'arẽm cexe ip cekawẽn cocom ma'g̃u ip, i. Ixeyũ dak itabut g̃u cekay kawẽn icẽmat a'ĩjojom ma'g̃u ip, i. Ibodup ekawẽn puxim g̃asũ dak itabut g̃u ip Israel naxeg̃ebitbiyũ.KP Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay! Israel naxeg̃ebitbit ibikuy osodop Deus pe jemucũg̃ ãm. Imẽnpit cũg̃ g̃u o'e ip cexe. Xepxep ã ixeyũ'in cũg̃ ma o'e cexe- -kuy o'taẽ'iayũ acã. Apẽn cũg̃ ma acesop Deus xe iap iba'arẽm osodop warara'acayũ xe. Ya'õpi'ũmayũ buxim ip osodop Deus a'õ kay.:Om Idipat o'g̃ujurũg̃rũg̃ ip ibuye g̃u o'taẽ- -jexe ikukpin ip puye acã. Idipat mujurũg̃rũg̃ap tomuju wuynaẽ bima, jexe ikukpinap tomuju g̃u kuka juk wuynaẽ.pNY Elias itabẽg̃ osunuy bimaayũ etabucap puxim g̃asũ dak pũg̃uũg̃ ã itabut Judeuyũ. Kuyje 7000 be osodop iayũ buxim, g̃asũ dak Deus pũg̃pũg̃ o'taẽ Israel naxeg̃ebitbiyũ'in. Ixeyũ o'taẽ, xipan ip ikug̃ puye.?Mw Imem Deus o'jede Elias pe: “Ẽn ã g̃u etabucat okay,” io'e Deus Elias be, i. “Ade ma osubuywan ixeyũ be okay jetabucap epereap puxim- -7,000 beayũ,” io'e ixe bit, i. “Imẽnpuye o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ g̃u ip Baal wap- -deusbaro wap ‘Ẽn acã deus,’ i'e am cebe,” io'e Deus, i.~Lu  “Kariwa, ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'yaoka ip,” i. “Etabutpe tõmte'okuatõm mupikupikap'a o'yamukẽrẽrẽn ip,” i. “Õn acã ocepoyat ekay itabucayũ'in,” i. “G̃asũ okudadam ip oaoka am,” io'e Elias Deus pe kuyje.cK? Deus Judeuyũ o'taẽ jebekitkiyũm kuyje ma- -ipi mujurũg̃ puje. G̃asũ dak ixeyũ o'jepere g̃u. Elias Israel naxeg̃ebitbit o'g̃uwẽnuwẽn Deus pe. Eyetaybit g̃u du iboap ekawẽntum? Imẽn e'em ijudup: NJ  — Deus jebekitkit o'jepere- -Judeuyũ o'jepere — i du eyju e'em owebe? — Ka'ũma! O'jepere g̃u — i õn pit e'em.Õn tak Israel naxeg̃ebit. Abraão naxeg̃ebit õn. Benjamin diwat õn.:Im  Imẽntak Judeuyũ o'g̃uwẽn Isaías. “Kabia bun ‘Eyetabun cuy epesop okay,’ i juk adi o'e'e Deus kũyjobit'ũmayũ be- -jekawẽn kay'ũmayũ be,” io'e Isaías.TH! Isaías iparara g̃u osunuy icẽmãn i'e am. Imẽn e'em cemudupmubararaktup: Ikudadam'umayũ Deus o'tobuxik, i. Tomuwãwã'ũmayũ kay o'jebapuk, i. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup. KG Cristo ekawẽn iba'arẽm tu osodop Judeuyũ xe? Iba'arẽm g̃u. Imẽn e'em Moisés emudupmubararaktup: Eyju Judeuyũ, i. Deus kuka Judeu'ũmayũ g̃u o'taẽ jebekitkiyũm, i tete ma eyju e'em, i. Itaybit'ũmayũ g̃u kuka o'taẽ jebekitkiyũm i tũybe e'em iãn eyju, i. Eyetabutkarey epesop cekay ip, owebe webekitkiyũ ixeyũ naẽ buje, i. Eyetakoma epesop cekay ip, owebe webekitkiyũ ixeyũ naẽ buje, i. Imẽn e'em kuyatup.0FY — Judeuyũ bit kawẽn idipat o'ya'ĩjojo — i õn e'em eywebe.O'ya'ĩjojo ip. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup- -Isaías emudupmubararaktup: Ixeyũ ekawẽn o'ya'ĩjojo ip soat kaka dag̃ayũ, i. Ag̃oka'abi dag̃ o'yawẽg̃mupõg̃põg̃põg̃, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup. E  Imẽneju wuyetabut Cristo kay ixe awẽg̃ tobuxik puje acã. Ayawẽg̃tobuxik tak wara'acat yawẽg̃ muwẽn puje acã.'DG Soat g̃u bit kawẽn idipat kay o'e- -xepxep ã. Imẽn Isaías o'e Deus pe kuyje: — Okukukat, abu xe'e itabut o'e wekawẽn kay? Xepxep ã — i.cC? Deus pe warara'acat muju'ũm soat ka be bima, ixe ekawẽn muwẽn pa'ore je'e cebe ip. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Yawẽg̃tipat muwẽnuwẽn'ukat ajẽmap xipat cĩcã ocexe, i. Imẽn e'em kuyatup.dBA Ixe kay itabut'ũm pima bit, “Obuywatwan cuy eg̃uy” i'e ba'ore je'e cebe ip. Ixe ekawẽn co'ũm pima, iba'ore je'e cebe ip jetabut am cekay. Warara'acat ixe ekawẽn muwẽn'ũm pima, ya'ĩjo ba'ore je'e cebe ip.A Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Obuywatwan cuy eg̃uy, ocekukukat,” i'e'e'ukayũ idaxijo- -soat ip idaxijo, i.|@q Imẽn Judeu Judeu'ũmat co'i Deus xe. Jesus Cristo soat kukukat- -Judeu kukukat, Judeu'ũmat kukukat tak. Imẽntak ixe soat em xipan soat kug̃- -“Obuywatwan cuy eg̃uy” i'e'em cebe iayũ kug̃- -Judeuyũ kug̃, Judeu'ũmayũ kug̃ tak.h?I Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Cekay itabucat soat em icokcok jeenuy jetabucap kug̃,” i.> Jesus kay wuyetabun puje, Deus e'em wuywebe: — Cũg̃ ma eyju oxe — i. “Jesus ocekukukat,” i wuy'e buje dak, Deus wuydaxijo.+=O Imẽneju Deus jeydaxijo. “Jesus ocekukukat,” i ey'e buje, Deus jeydaxijo. Deus waram Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi iap kay eyetabut pima, ixe jeydaxijo.;<o Imẽn e'em Deus ekawẽn tup pit: Eyetaybin put cũg̃ ma wuyju Deus xe wuyetabun puje iam, i. Iboap ekawẽn kuy epejojojo, i. Kuy iboap ekawẽn epeg̃uwẽn, i. Kuy g̃ebum epesop iboap ekawẽn kay, i. — Cristo kay eyetabun cuy epesop — i õn e'em pima, iboap ekawẽn imuwẽnuwẽn õn.J;  — Abu paxi je'kop ce'ũ'ũayũ dopdopap pe Cristo muyu am wuymucũg̃ ãm? — i te'e ma e'em ip.Imẽn te'e ma e'em ip itabut'ũm puye Cristo waram g̃uto o'jetait wuymucũg̃ ãm iap kay.: — Cristo kay eyetabut puje acã cũg̃ ma eyju oxe — i'e'em Deus pit. — Ixe eymucũg̃ucũg̃aptei kuy o'teida — i'e'em Deus.Pũg̃pũg̃ayũ bit te'e ma e'em: — Cristo o'teida g̃u buk — i.Imẽnpuye te'e ma e'em ip: — Abu paxi jeu kabi kay Cristo mukop am wuymucũg̃ ãm?” i.Imẽn ip te'e ma e'em itabut'ũm puye ixe kuy o'kop ijodi wuymucũg̃ ãm iap kay.w9g Imẽntak: “Cũg̃ ma acesop Deus xe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyeku buje” i te'e ma e'e'ukayũ o'yawẽ Moisés kuyje. — Soat tag̃ cekawẽn tag̃ ceku buje, kuka juk cũg̃ ma o'e ip Deus xe — io'e Moisés cebe ip.w8g Cristo oajẽm ijodi wuymucũg̃ ãm. Wuymucũg̃aptei o'teida je'ũãm. Cekay wuyetabut pima acã, cũg̃ ma acesop Deus xe. Imẽnpit: — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyeku buje cũg̃ ma acesop Deus xe — i'e'em ip te'e ma.g7G Imẽn itaybit g̃u ip osodop Deus acã wuymucũg̃ucũg̃ iam. Imẽnpuye jag̃uy dag̃ ma ip jewemucũg̃ ojuy osodop. Deus wuymucũg̃ucũg̃ Jesus Cristo kay wuyetabut pima. Imẽnpit ip ibu'u osodop jetabut am cekay.6+ Ixeyũ dak ibikuy jĩjã Deus bikuyap tag̃ jeku am. Kawẽn icẽmãn pit itaybit g̃u ip. Apẽn cũg̃ ma aceku Deus xe iam itaybit g̃u ip.:5 o Okitpitpiyũ, obikuy jĩjã Deus pe obadipyũ daxijo am. — Bay, obadipyũ juy etaxijo — i õn e'em Deus pe. — Israel naxeg̃ebitbit cuy etaxijo — i õn e'em cebe.r4] !(-) — Cũg̃ ma eyju oxe — i'ũmg̃u o'e Deus cebe ip. Tũybe cũg̃ ma acesop Deus xe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap tomuju iãn o'e ip. Ibu'u ip o'e jetabut am Jesus Cristo kay. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Pũg̃'a oyamuy Sião ka be wita'a, i. Ig̃o'a be Sião ka watwat jeweikaka, i. Je'at'at ip ya be, i. Cekay itabucayũ bit soat em icokcok jeedop ip jetabucap kug̃, i. Iboap tup ekawẽn pe Cristo wita'a buxim e'em- -Judeuyũ jeweikaka'ibiyũ buxim.p3Y (32-33) Itabut g̃u ip osodop cũg̃ ma wuyju Deus xe wuyetabucap tomuju iap kay. Imẽnpuye:u2c Tũybe cũg̃ ma acesop Deus xe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap tomuju iãn o'e ip Judeuyũ bit- -Deus emunaẽyũ. — Cũg̃ ma eyju oxe — i'ũmg̃u o'e Deus pit cebe ip, iboap ekawẽn tag̃ ceku ba'ore cebe ip puye.1! — Apẽnpuye ade Judeu'ũmayũ itabut Jesus kay xepxep ã Judeuyũ itabut pima? — i du eyju e'em owebe?Apẽn cũg̃ ma ajeku Deus xe iap o'jokudada g̃u Judeu'ũmayũ. Inaka: — Eyju cũg̃ ma oxe — io'e Deus cebe ip, Jesus Cristo kay itabut ip puye.'0G Wara'atup pe imẽn ibararak- -Isaías emudupmubararaktup pe- -kuy bima o'tupmubararakiatup pe: Wuykukukat soat podi ma ya'õbacaat, i. Ixe pũg̃ wuy'inat taxijo'ũm pima, soat kuka juk oap- -apẽn Sodoma ka watwat'ũm'ũm oap iap puxim- -apẽn Gomorra ka watwat'ũm'ũm oap iap puxim, i. Imẽn ibararak opop Isaías emudupmubararaktup pe- -apẽn Deus pũg̃pũg̃ ã Judeuyũ idaxijo iap tup pe.y/k  Deus ipiat supi'ajoat soat kũyjobit'ũmayũ be, i. Apẽn kuy o'e'e iap tag̃ ipiat supi'ajoat cebe ip, i. G̃axĩn ma ipiat supi'ajoat cebe ip, i. Pũg̃ em ma ipiat supi'ajoat cebe ip, i. Imẽn Isaías e'em jemudupmubararaktup pe.#.? Isaías tak Israel naxeg̃ebitbit mug̃ẽaptup o'tupmubararak: Israel naxeg̃ebitbit ade jĩjã- -ka'oririt puxim, i. Xepxep ã bit Deus idaxijo, i.)-K “Eyju dak webekitkit g̃u,” i mo a'g̃u o'e Deus cebe ip pũg̃ ka be ma, i. G̃uyjom pit: “Webekitkit eyju- -soat em itaicat ebekitkit,” i je'e Deus ibo ka be ma, i. Imẽn Deus e'em Oséias emudupmubararaktup pe, apẽn Judeu'ũmayũ dak Deus ebekitkin je'e iap tup pe.D, Imẽn Deus e'em Oséias emudupmubararaktup pe: “Webekitkin'ũm topibiyũ webekitkiyũm je'e,” io'e Deus, i. “Ikukpin g̃u ip osodop oxe iayũ ikukpin je'e oxe,” io'e, i. j+M (-) — Wetabotaidabotbot eykay — i juk adi o'e'e jekpot kay itabucayũ be. — Ojo'i je'e ip jedipap kug̃ okpot kay itabucayũ — i juk adi o'e'e Deus jewebe ma.Imẽg̃ap soat podi ma odip iam jekayayũ mutaybitbin. *  J)   (22-24) Wuynõm mug̃ẽg̃ẽ'ukat puxim Deus Judeuyũ kug̃. Jebikuyap tag̃ ma ip ikug̃. Jetakomaap mubapuk ojuy osunuy kũyjobit'ũmayũ be. Ja'õbacaap mubapuk ojuy dak osunuy. G̃uyjom pit ipiat supi'ajoat cebe ip, kũymobit'ũm puye. Inaka tog̃a osunuy jetakomaap kug̃- -ade koato. Ipiat o'supi'ajoat g̃u cebe ip. Warara'acayũ nomuwãwãm jebekitkiyũm pima, ipiat o'supi'ajoat g̃u Judeuyũ be- -kũyjobit'ũmayũ be. Imẽn Deus cuk wuynaẽ jebekitkiyũm. Pũg̃pũg̃ wuy'in Judeuyũ. Warara'acayũ Judeu'ũmayũ. Deus pit soat wuynaẽ jebekitkiyũm.y(k Wuynõm mug̃ẽg̃ẽ'ukat jebikuyap tag̃ yamug̃ẽg̃ẽm. Pũg̃tõm pewi ma xepxep'a yamug̃ẽg̃ẽm. Pũg̃'a yadeibog̃at'a yamug̃ẽg̃ẽm. Wara'at'a bit yadei'ĩcat'a yamug̃ẽg̃ẽm. Jebikuyap tag̃ ma yamugẽg̃ẽm.6'e — Tapu, imẽn g̃u juy ece — i õn pit e'em.Ecede g̃u juy Deus pe: — Apẽnpuye dak ẽn imẽn omug̃ẽ? — i'ũmg̃u e'em itĩg̃'a bit jamug̃ẽat pe. 5~q}|,{xzjyDww vru@tsLqPpooAnn$llk{jjBiThHgffweKdd7cfc b a``L_^^&]\\V[ZYYXxW}VV{U,SRRPPOzNgN\MvL{KKJHGGFkEDBBOA9?>=s&%)$=# "^!,D8, v7ct@&  L}[#7?Imẽg̃aptup mubararag̃ õn eymusũsũn ãm g̃u- -eymukũyjo am acã. Eykukpin cĩcã oxe. Webekitkiyũ jo'i eyju oxe. Imẽnpuye õn eymukũyjo ojuy.w6g Warara'acat pe ocemuymuy buje, ikẽrẽm g̃u bit ocejede- -xipan ma. Kaokok co'i oceju itabut'ũmat xe.]53 Kapikpig̃ cĩcã ocexat pu am, ocedoti bu am tak. Warara'acat pe ocemuymuy buje, ocejede g̃u cebe ip. — Deus cuy xipacat je'g̃ũm eywebe — i bit oceju e'em cebe ip.Ipiat'ajojom pima dak ocetaxi jĩjã.l4Q Ocereren ma juk adi ocekuku, ocebipurukruk tak. Iokokat kug̃ ma dak cuk adi ocekuku ocedotim. Warara'acat tak cuk adi ocemupokupok. Pũg̃ ka be g̃u dak cuk adi ocekuku- -soat kaka dag̃. Imẽn ma oceju jekukum g̃asũ dak.f3E Itabut'ũmat xe ocadaodao, Cristo kay ocetabut puye. Eyju bit eyetaybit cĩcã ceweju mũg̃'i eyju jekukum puye. Itabut'ũmat xe oca'õca g̃u. Eyju bit eya'õca cexe ip. Ocemuybuyxi'ũm'ũm ip. Eybuyxim pit ip eykug̃.i2K Deus aco'i juk ocemuy ka'ũmaayũm ma soat xe, ixe emumujuyũ ma'g̃u oceju. “Ixeyũ juy ayaoka soat etabutpe xipat'ũm cĩcã ip puye” i'e'em ip iat puxim aco'i oceju. Soat aco'i ocejojom- -kabi beacat, ipi juacat tak.P1Tũybe oceju soat kug̃ iãn eyju e'em. Tũybe oceju ibubut adeayũ iãn eyju e'em. — Deus eju warara'acat kukukayũ oceju, Paulo bit ka'ũma, Apolo dak ka'ũma — i eyju e'em te'e ma.Eyju warara'acat kukukan pima bit, kuka juk ocokcok oce. Eyju warara'acat kukukan pima, wuyju dak kuka juk ixeyũ kukukan acesop eyweju.0Ibit wedep ma soat wuyju Deus xe. Kaũmg̃u iwaruat cexe. Imẽnpuye pũg̃ tag̃ ma juy soat epeyewekuk. Ajo-kug̃ eyju Deus o'g̃ũm g̃u eywebe iat? Ka'ũma kug̃ ma! Apẽnpuye dak eyju napa ma e'em: — Deus soat g̃u o'g̃ũm ocewebe — i?o/W— Eybureyũ ejomuymuy g̃u juy wara'at muwẽnuwẽn xipan pima — i'e'em Deus ekawẽntup.Imẽnpuye: — “Paulo ya'õbuyxi g̃u ocexe- -Apolo acã” i'ũmg̃u juy epe'e — i õn e'em eywebe, okitpitpiyũ.Eyju pũg̃ tag̃ ma ocekug̃ pima, kuka ibo dup ekawẽn tag̃ epeku. — Pũg̃ tag̃ ma juy soat epejukuk i õn e'em waram eywebe..Imẽnpuye waram wuykukukat ajẽm'ũm pima: — Ikẽrẽat kug̃ ẽn Deus xe — i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe.Wuykukukat ma apẽn cuk adi iba'arẽm ma'g̃u ag̃ujurũg̃rũg̃ iap g̃ubapuk soat pe. Jajẽm puje iboap g̃ubapuk. Apẽn cuk adi wuybikuy i'e am ajop iap tak g̃ubapuk soat pe. Ixe je'e: — Xipat eyju oxe — i wuywebe, cedag̃ ma ajekuku bima.0-YOweweju bit a'g̃u wekariwa a'õ dag̃ õn jekukum. Imẽnpit wekariwa a'õ dag̃ õn jekukum iap ibapuk g̃u soat xe ijodiat xe, “Wekariwa a'õ dag̃ õn jekukum” i ma'g̃u õn e'em. Wuykukukat Jesus pe “Paulo wa'õ dag̃ jekukum” i'e buje bit, ibapuk e'em ya'õ dag̃ õn jekukum iap.,-Ak'arit'ũma oce eyekawẽn kay “Paulo jekariwa a'õ dag̃ jekukum” i'e buje. Warara'acat pe “Paulo jekariwa a'õ dag̃ jekukum” i'e buje dak, ak'arit'ũma oce cekawẽn kay. Owebe “Wekariwa a'õ dag̃ õn jekukum” i'e buje dak, ak'arit'ũma oce wekawẽn kay.+%Kariwa e'em jebekitkit pe: — Wara'acat a'õ kay g̃u bit cuy ece- -wa'õ kay acã — i.Wara'an g̃u e'em cebe ip- -jebekitkit pe. Imẽnpuxim Deus e'em jebuywatwat'ukat pe: — Wara'acat a'õ kay g̃u bit cuy ece- -wa'õ kay acã — i.Wara'an g̃u e'em cebe.X* +Cristo buywatwat'ukayũ kukap puxim cuy ocekug̃ epesop, oceju Deus ekawẽn muwẽnuwẽn puye- -kuyje iba'arẽm osunuy iap ekawẽn muwẽnuwẽn puye- -g̃asũ ibapuk o'e iap ekawẽn muwẽnuwẽn puye.U)#Deus Cristo kukat. Cristo dak eykukat. Imẽneju soat kukat puxim eyju.k(OÕn eybuywatwat'ukat Cristo a'õbi, Apolo dak, Pedro dak. Deus soat ipi dag̃acat o'g̃ug̃ẽ xipan eykuk am. Eyetabẽg̃ pima, xipan eykug̃. Eye'ũ buje dak, xipan jeykuk. Xipan eykug̃ g̃asũ. G̃uyjom tak xipan jeykuk.p'YImẽneju: — Wuyetaybit soan ma — i'ũmg̃u juy ace. Soat kukat puxim eyju Cristo eykukat puye.^&5Wara'atup e'em: Deus itaybit jewexe itaybicat te'e ma jewag̃uyg̃uy iam, i..%UItabut'ũmayũ xe itaybit cĩcãayũ ibidaodao ip Deus xe. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus a'õbi jewexe itaybicat jewemug̃uykuku jetacokcokap kug̃, i.@$yJewemug̃uykukum g̃u bit cuy epesop. — Itabut'ũmayũ xe ocetaybit cĩcã — i te'e ma pũg̃pũg̃ ey'in e'em.Jewexe eyetaybicap cuy epeyepere icẽmãn eyetaybit am Deus xe.[#/Deus nuynuyap ikẽrẽat kug̃ g̃u. Idip cĩcã soat tag̃. Wuyju ma ixe nuynuyap co'i. Imẽneju Deus ipiat supi'ajoat cũg̃'ũma eymutaybitbin'ukayũ be jenuynuyap mukẽrẽrẽn'iayũ buxim ip puye." Eyju g̃ebum g̃u aco'i Deus biõg̃buk nuynuy wuywebe iap kay. Eywebe dak ixe nuynuy ma. Imẽnpuye Deus nuynuyap co'i wuyju.R!Yapikpekat'a duk'a iwat pit tuk'a'e g̃u e'em, soat o'yapik puye. Imẽnpuxim cũg̃'ũma eymutaybitbin'ukayũ xipacat je'jat g̃u jekapikapteim. Imẽnpit idaxijo ma ip daxa bewi o'jenapõniat puxim. -Yapikpek'ũmat'a duk'a iwat tuk'a'e mabuk daxa epirẽm puje. Imẽnpuxim cũg̃ ma eymutaybitbin'ukayũ xipacat je'jat Deus xewi jekapikapteim.fE Daxam yamupik puje abuyũ yacemat'a o'yamuy iap ibapuk e'em soat xe, abuyũ yacem'ũmat'a o'yamuy iap tak, yakoro'ũmat'a yamupik puye. Imẽn tak je'e Cristo ajẽmap kabia, kũyjobit'ũmayũ be ipiatpi'ajoan iap kabia. Ibapuk je'e abuyũ juk adi cũg̃ ma eymutaybitbin iap, abuyũ cũg̃'ũma juk adi eymutaybitbin iap tak. Cũg̃ ma eymutaybitbin pima, eyetabut cĩcã epesop yajẽm puje. Cũg̃'ũma eymutaybitbin pima bit, kuy juk adi eyetabucap epeyepere yajẽm puje.kO Eymutaybitbin'ukayũ uk'a muymuy'ukayũ buxim. Pũg̃pũg̃ uk'a muymuy'ukayũ yakoroat'a muymuy. Ourom yamuymuy ixeyũ, pratam tak, wita'am tak- -yasopsepat'am- -yadeibog̃at'am. Cũg̃ ma eymutaybitbin'ukayũ buxim ixeyũ ma. Warara'acayũ bit yakoro'ũmat'a muymuy. Im yamuymuy ip, kapi'idim tak, uktum tak. Cũg̃'ũma eymutaybitbin'ukayũ buxim ip.#? Deus kuy Jesus Cristo o'g̃udot ijodi. — Warara'acat kay g̃u juy epesop eyetabun- -okpot kay acã — i'e'em Deus ijodiacat pe.Wuyju uk'a muycemucemap mõg̃mõg̃ yamuycem am. Imẽnpuxim Deus jekpot o'g̃udot ijodi wuywebe wuyetabut am cekay ipiat'ajojoap pe wuyjuap puxim.J  Cristo uk'a muycemucem'iat puxim. Wuyju uk'a muycemucemap mõg̃mõg̃ uk'a'abi dag̃ ya'acap puxim. Imẽnpuxim cuk adi Cristo og̃uwẽnuwẽn eywebe eyetabut am cekay, ipiat'ajojoap pe eyjuap puxim. Deus ja'õbacaap o'jomõg̃ owebe Cristo muwẽn ãm itabut'ũmayũ be. Cristo muwẽnuwẽnap uk'a muycemucemap mõg̃mõg̃ap puxim. Warara'acat cekawẽn eymutaybitbin g̃asũ odieg̃. Ixe uk'a muymuy'ukat puxim. Ixe cũg̃ ma juy jeymutaybin.O (-) Deus emuamuy'a buxim eyju. Uk'a iwat puxim Deus eykug̃ xipan.    dA (6-9) Eyju Deus kat puxim. Kat iwat puxim Deus eykug̃ xipan. Apolo, õn tak Deus kat pe kapikpik'ukayũ buxim. Oceju eymutaybitbin. Cristo muwẽnuwẽnap ig̃o kat pe kadai daidadamap puxim. Koap õn cuk adi Cristo og̃uwẽnuwẽn eywebe. Imẽnpuye eyetabut cekay. Cristo ekawẽn imutaybitbinap kadai abibimap puxim. G̃uyjom Apolo juk adi Cristo ekawẽn eymutaybitbin osunuy. Deus pit cuk eymubikay jebiõg̃buk a'õ kay am. Deus pe acã kadai muaypan put. Imẽnpuxim Deus acã wuymubikuy jebiõg̃buk a'õ kay am. Imẽnpuye yobog̃ g̃u Cristo muwẽnuwẽn'ukat, cekawẽn imutaybitbin'ukat tak. Deus acã yobog̃, ixe wuymubikuy jebiõg̃buk a'õ kay am puye. Cristo muwẽnuwẽn'ukat cekawẽn imutaybitbin'ukat co'i Deus xe. Jewejojo'i ma ip. Deus kapikaptei ideida soat pe kapikpik'ukat pe. Apẽn cuk adi o'jekapikpik ip iap tag̃ ideida ip cebe. Ade xipacat je'g̃ũm cedag̃ ma o'jekapikpik'iat pe. Warẽmtag̃ ma o'jekapikpik'iat pe bit yopit ma je'g̃ũm..UApolo bit yobog̃at g̃u. Õn tak yobog̃at g̃u. Õn Deus peam kapikpik'ukat acã. Apolo dak ibicat ma. Jesus Cristo muwẽnuwẽn'ukayũ acã oceju. Eyetabut cekay g̃asũ, juk adi ixe oceg̃uwẽn eywebe buye. Wuykukukat kapikap ũmũm soat pe wuywebe. Imẽg̃ap pe acã kapikpig̃ wuyju.'G— Paulo kadiayũ oceju bit — i'e'em ey'in.Warara'acayũ bit e'em: — Apolo kadiayũ oceju bit — i.Imẽnpuye eyju itabut'ũmayũ jo'i jekukum.0Yitabut'ũmayũ buxim eyju jekukum puye. Eyetabutkarey eyewewekay. Jewa'õxikxig̃ eyju eyeweweju. Imẽn eyeku buje, itabut'ũmayũ jo'i eyju jekukum, Deus biõg̃buk a'õ kay'ũmayũ jo'i- -ibiõg̃buk kug̃'ũmayũ jo'i. Imẽneju iba'ore owebe eymutaybit am yaypanat mukũyjoap puxim.hIApẽn wuyju kũmti ũmũm bekicat pe iap puxim kawẽn iba'arẽmãn g̃u og̃uwẽnuwẽn eywebe kawẽn ibapukan acã Deus ekawẽn'in. Kawẽn iba'arẽmãn pit eyetaybit pa'ore epesop. G̃asũ dak eyetaybit pa'ore ma,g IOkitpitpiyũ, bekicat ikap'isuat puxim epesop Deus biõg̃buk a'õ kay kũyjobitbũt puye. Imẽnpuye Deus biõg̃buk kukat eju wekawẽnap puxim g̃u juk adi ocekawẽn eyweju- -kũyjobit'ũmat eju wekawẽnap puxim acã.&EImẽn e'em Deus ekawẽntup: Abu xe'e itaybit apẽn Deus jewag̃uyg̃uy iam? Ka'ũma ma, i. Abu be ixe awẽ but? Ka'ũma be ma, i. Cristo ag̃uy dag̃ wuyju bit jewag̃uyg̃uy, ixe biõg̃buk omuy wuywebe buye. Imẽneju te'e ma ibiõg̃buk kug̃'ũmat wuya'õxikxig̃.~uIbiõg̃buk xipacat kukat ma soat em itaybit ajo xipat cĩcã iam, ajo xipatpũt iam tak, ajo xipat g̃u iam tak. Ibiõg̃buk kug̃'ũmat pe bit iboap iba'arẽm. Imẽnpuye ibiõg̃buk kug̃'ũmayũ te'e ma ibiõg̃buk kukat a'õ waywayway ip.U#Ibiõg̃buk kug̃'ũmat pe bit Deus biõg̃buk ũmap ibu ba'ore. Itaybit pa'ore dak ip cebe apẽnpuye iũmũm wuywebe iam. Iba'arẽm cebe ip. — Apẽg̃ãm tak kuka iboap ojat? — i te'e ma e'em ip jewebe ma, Deus biõg̃buk kug̃'ũm puye.Wuyetaybit Deus biõg̃buk emumuũm xipat cĩcã iam ibiõg̃buk wuywebe bima acã.y Ijodiat g̃u juk wuymutaybitbin osunuy- -Deus biõg̃buk acã. Imẽnpuye ijodiat ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u wuyju warara'acayũ be- -Deus ekawẽn acã. Deus biõg̃buk pe wuymutaybitbinap ekawẽn muwẽnuwẽn wuyju ixe biõg̃buk kukayũ be.U# Wuyju itabut'ũmayũ g̃u- -itabucayũ ma. Itabut'ũmat biõg̃buk g̃u juk ajat- -Deus biõg̃buk acã. Deus ma jebiõg̃buk muõmõm wuywebe wuymutaybit am ajo kuy o'g̃uxipan iũm ãm wuywebe iam.+ O Warara'acat g̃u itaybit apẽn wuyju jewag̃uyg̃uy iam- -wuyju acã. Imẽnpuxim warara'acat g̃u itaybit apẽn Deus jewag̃uyg̃uy iam- -ixe biõg̃buk acã.5 c Ibiat pit Deus o'g̃ubapuk wuywebe. Kuy bima iba'arẽm osodop soat xe wuyxe. G̃asũ bit o'g̃ubapuk wuywebe. Jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe iboap mubapuk am wuywebe. Ibiõg̃buk xipacat soat coco'ukat. Imẽnpuye itaybit soan. Itaybit apẽn Deus ibikuy wuydaxijo am iam, iba'arẽm ma'g̃u wuyxe.? w Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus idip cĩcãat o'g̃uxipan i'ũm ãm jekayayũ be, i. Ajojojoiat podi ma idip, aya'ĩjojoiat podi ma dak, i. Wuyag̃uy bodi ma dak idip, i.G Ijodiat kukukayũ itaybit g̃u osodop iboap kawẽn. Itaybit pima ip kuka juk wuykukukat o'subamupaya g̃u korosa be ce'ũ ãm. Ixe Jesus soat podi ma jedipap kug̃, ja'õbuyxiap kug̃ tak./ WSoat podi ma Deus itaybit. Ixe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn acã õn eywebe eyetaybit am. — Cekay itabucayũ otaxijo korosa be okpot oe'ũ buye. Okpot co'iayũm je'e ip — io'e Deus jewebe ma ipi mujurũg̃'ũm awap.Kuy bima iba'arẽm osodop iboap ekawẽn. G̃asũ bit ibapuk o'e wuyxe. Deus biõg̃buk a'õ kay kũyjobicayũ be bit itaybit cĩcãat ekawẽn muwẽnuwẽn õn. Itabut'ũmayũ ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u bit õn cebe ip. Ya'õcam warara'acat kukukayũ ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u dak õn. G̃asũ acã ya'õbuyxi jĩjã ip. G̃uyjom pit ya'õbuyxian g̃u ip je'e. Abuyũ kukukan je'e ip g̃uyjom? Ka'ũma kukukan ma ip je'e. Deus ixeyũ a'õbacaap g̃u'ũm.ykJesus Cristo kay juk eyetabut epesop itaybit cĩcãat ekawẽn co buje g̃u- -Deus a'õbacaap co buje acã.jMKawẽn icẽmat cuk adi og̃uwẽnuwẽn eywebe. Itaybit cĩcãat emumutaybitbinap tag̃ g̃u juk adi og̃uwẽnuwẽn- -Deus a'õbacaam acã. — Wetaybit cĩcãap tomuju g̃u ixeyũ og̃utabun Jesus kay — i juk adi oce owebe ma.Owebe imuwẽn puje, Deus biõg̃buk Deus a'õbacaap o'g̃ubapukpuk eywebe. Imẽnpuye Jesus kay juk eyetabut epe'e. Eyxe bima õn pit wag̃uy'ũm cuk adi og̃uy. Õn cuk adi oparara og̃uy Deus bikuyap tag̃ g̃u paxi a'g̃u og̃uwẽn iap puxim.  9 m (1-2) — Wara'at g̃u og̃uwẽnuwẽn cebe ip- -Jesus Cristo acã — i juk adi oce owebe ma eyxe bima. — Korosa be oe'ũiat acã og̃uwẽnuwẽn cebe ip — i juk adi oce owebe ma. — Itaybit cĩcãat puxim g̃u juy iboap ekawẽn og̃uwẽnuwẽn cebe ip — i juk adi oce owebe ma. — Adem g̃u og̃uwẽn cebe ip — i juk adi oce owebe ma.Imẽneju õn adi oajẽm eykay, okitpitpiyũ. Oajẽm Deus ekawẽn muwẽn ãm eywebe- -kawẽn icẽmat muwẽn ãm. Iboap ekawẽn iba'arẽm osodop kuy bima soat xe wuyxe. G̃asũ bit ibapuk o'e.L Imẽnpuye xipan g̃u acewemuwẽn. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: “Xipat cĩcã oceju bit,” i'ũmg̃u juy ace, i. “Wuykukukat soat em xipat cĩcã e'em wuykay,” i acã juy ace, i.; qDeus pit cuk eymuwedayo Jesus Cristo kay. Imẽnpuye jetaybicap mõg̃mõg̃ wuywebe. Imẽnpuye Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum g̃asũ. Imẽnpuye: — Cũg̃ ma eyju oxe — i'e'em Deus wuywebe. Deus ebekitkiyũm acesop. Ixe dak wuydaxijojom. Wuya'õmucanucan wuywebe ikẽrẽat kukap puxim.o YImẽneju abu be xipan jewemuwẽn put? Ka'ũma be ma! Xipan wuyewemuwẽn pa'ore g̃asũ dak Deus pe.A }Deus ijodiat emumuymuyũ o'taẽ jebekitkiyũm. Ijodiat emumupubutbunyũ o'taẽ. Ijodiat xe ka'ũm cĩcãayũ o'taẽ. Ixeyũ ma o'taẽ ipi watwat xe yobog̃at a'õbacaap mu'ũm ãm.I~  Deus pit abuyũ ipi watwat xe itaybit'ũmayũ o'taẽ jebekitkiyũm itaybit cĩcãayũ musũsũn ãm. Abuyũ ijodiacat xe ya'õbuyxi'ũmayũ o'taẽ jebekitkiyũm ya'õbuyxiayũ musũsũn ãm.Q} Okitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop apẽn kuy bima epesop iap kay, Deus pe eynaẽ awap iap kay. Ade g̃u epesop itaybit cĩcãayũm ipi watwat xe. Ya'õbuyxiayũm tak ka'ũma. Kariwawayũm tak ka'ũma.| !— Deus pit itaybit g̃u — i te'e ma e'em itabut'ũmayũ.Ixeyũ xe itaybit'ũmat pit, soat ijodiacat etaybitbicap podi ma itaybit. — Deus pit ya'õbaca g̃u — i te'e ma e'em ip.Ixeyũ xe ya'õbaca'ũmat pit soat ijodiacat a'õbacaap podi ma ya'õbaca.}{ uDeus emunaẽyũ xe bit Cristo oe'ũ korosa be soat peam wuywebeam iap awẽg̃ yawẽg̃tip cĩcã- -Judeuyũ xe, Judeu'ũmayũ xe dak. Deus ja'õbacaap mubapukpug̃ wuydaxijo am Cristo oe'ũ buye. Jetaybicap mubapukpug̃ tak wuydaxijo am.z Wuyju bit imẽn g̃u e'em. — Cristo o'subamupaya ip korosa be ce'ũ ãm soat peam wuywebeam — i wuyju bit e'em.Imẽn e'em pima: — Eybidaodao ocexe — i'e'em Judeu'ũmayũ wuywebe. — Eyekawẽnkẽrẽ jĩjã ocexe — i'e'em Judeuyũ wuywebe.y /— Wuywebe i'e ba'oreat cuy epeg̃ubapuk ocetabun — i'e'em Judeuyũ wuywebe. — Wuywebe i'e ba'oreat mubapuk puje acã kuka ocetabut oce'e — i'e'em Judeuyũ ma. — Eywebe itaybit cĩcãat ekawẽn imuwẽn puje acã kuka ocetabut oce'e — i'e'em Judeu'ũmayũ.x — Ocetaybit Deus, soat podi ma ocetaybit puye — i'e'em te'e ma itabut'ũmayũ.Deus pit soat podi ma itaybit. — Eyetaybicap tag̃ g̃u eyetaybit õn- -eyetabucap tag̃ acã — i'e'em Deus. “Jesus oe'ũ wuywebeam,” i'e'em pima: — Eybidaodao — i'e'em itabut'ũmayũ wuywebe.Deus pit wuydaxijojom wuyetaybit soan puye g̃u- -jekpot oe'ũ iap kay wuyetabut puye acã.w Ya'õbuyxi g̃u ip Deus xe itaybit cĩcãat, ibabi jĩjãat tak, xipan cekawẽnat tak. — Ipi juayũ xe teyũku itaybit cĩcã, itabut'ũmayũ xe- -oxe bit ka'ũma — i'e'em Deus. — Oceju cũg̃ ma Deus xe ocetaybit cĩcã buye — i te'e ma ip e'em.+v QImẽn e'em Deus ekawẽntup: Itaybit cĩcãayũ jewexe ip itaybit iap og̃ubapuk soat pe, i. Itaybit cĩcã ip ipi juacat xe, i. Oxe bit itaybit g̃u, i.u Korosa be Jesus oe'ũ wuywebeam iap ekawẽn co buje, Deus pe taxijo'ibiyũ ma e'em: — Deus ja'õbacaam wuydaxijojom jekpot oce'ũ buye — i.Ipiat'ajojoap kay cumayũ bit e'em: — Apẽnpuye dak oe'ũ? — i. — Te'e ma oe'ũ — i napa ma e'em ip.t )Ijodiat mubatisasan am g̃u Cristo juk omuju- -kawẽn idipat muwẽn ãm acã. — Kawẽn idipat muwẽn puje, itaybit cĩcãat ekawẽn g̃u juy eg̃uwẽn- -Jesus Cristo juk oe'ũiap ekawẽn acã — i juk o'e owebe.Itaybit cĩcãat ekawẽn imuwẽn puje: — Teku itaybit cĩcã — i kuka o'e ip wa'ĩjojoayũ. — Jesus oe'ũ korosa be wuywebeam — i'ũmg̃u bit kuka o'e ip.:s oIcẽmãn. Wara'at kay oceg̃ebu g̃asũ bit. Estéfanas tak cuk og̃ubatisasan. Ibadipyũ dak cuk og̃ubatisasan. Wag̃uyba'ũm warara'acat tak paxi juk og̃ubatisasan iap kay.r (-) — Paulo juk omubatisasan jekadian — i.Õn pit cuk imubatisasan teku okadiat iam g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Imẽnpuye ocokcok oce ade g̃u ey'in og̃ubatisasan puye- -pũg̃pũg̃ ã. Crispo og̃ubatisasan, Gaio dak. Warara'acayũ bit aco'i ka'ũma.6q i (14-15) Imẽnpuye te'e ma eyju e'em:>p w Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma eyju e'em pima, eyju Cristo muweutun iap puxim. Õn g̃u obamupaya ip korosa be we'ũ ãm eywebeam- -Cristo acã. “Paulo ebekin õn g̃asũ bit” i'e am g̃u jewemubatisasan epesop- -“Cristo ebekin õn g̃asũ bit” i'e am acã. Imẽnpuye jewa'õdawutwun g̃u juy epesop.o  Pũg̃pũg̃ ey'in e'em: — Paulo kadiayũ oceju bit — i. Warara'acayũ e'em: — Apolo kadiayũ oceju bit — i. Warara'acayũ e'em: — Pedro kadiayũ oceju bit — i. Warara'acayũ e'em: — Cristo kadiayũ oceju bit — i.Iwarururum ma eyju e'em.n  (-) — Corinto ka watwat jewa'õdawutwun cĩcã jeweweju, Jesus Cristo kay itabut ma'g̃u ip — i.Imẽnpuye jeymukũyjo õn, okitpitpiyũ. Wuykukukat a'õbi õn jeymukũyjo Jesus Cristo a'õbi. Jewa'õxikxig̃ g̃u juy epesop. Wara'at tag̃tag̃tag̃ g̃u dak cuy epeyewag̃uy- -pũg̃ tag̃ ma. Pũg̃ tag̃ ma dak cuy epeyekawẽn soat em. Pũg̃ tag̃ ma dak cuy eybikuy eyeku am.Hm   (10-11) Okitpitpiyũ, Cloe badipyũ bit cuk o'e owebe:l ' Deus soat em e'em ja'õ dag̃. Ixe juk eynaẽ eywebe jekpot eju jeburere am- -Jesus Cristo eju jeburere am. Ixe Jesus Cristo wuykukukat.wk iSoat em Deus eya'õmucanucan jeenuy eywebe eyetabucap epereap puxim. Imẽnpuye ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop Deus xe wuykukukat Jesus Cristo ajẽmap kabia be. Ixe kabia be abuyũ xipat iap g̃uwẽn. Abuyũ xipat g̃u iap tak g̃uwẽn.bj ?Imẽnpuye soat kug̃ eyju- -Deus biõg̃buk emumuũm kug̃. Deus waram wuykukukat Jesus Cristo g̃ubapuk soat ijodiacat etabutpe. Ixe mubapukap wiwim eyju. Iwiwim pima soat kug̃ eyju. Deus biõg̃buk emumuũm kug̃.i  h  (5-6) Cristo juk adi oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Imẽnpuye ixe a'õ dag̃ eyju jekukum g̃asũ. Soat kug̃ eyju, Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Imẽnpuye eyetaybit kawẽn icẽmat muwẽn ãm. Ka'ũma ma iba'arẽm eyxe, eyetaybit cĩcã buye.g /Deus soat em xipan eykug̃, Jesus Cristo eju mũg̃'i eyju buye. Imẽnpuye: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i õn e'em Deus pe soat em ma.Af }— Bay, xipan cuy Corinto ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak- -wuykukukat pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe ip.2e _Tupmubararag̃ oceju soat pe Deus ebekitkiyũ be- -wuykukukat Jesus Cristo kay itabucayũ be. Deus cuk eynaẽ jebekitkiyũm Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Soat ixe ebekitkiyũ e'em: — Ocebuywatwan cuy eg̃uy — i soat ka watwat. Ixe Jesus Cristo wuykukukat- -ixeyũ kukukat tak.`d = CORINTO KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP Corinto ka watwat, cartadup mubararag̃ õn eywebeaptum. Õn Paulo. Tupmubararag̃ õn wuykitpit Sóstenes eju. Jesus Cristo emumuju õn Deus bikuyap tag̃.ecC— Soat podi ma edip — i juy acece soat em Deus pe. — Soat podi ma a'õbuyxi — i dak.Imẽn cuy ace cebe itaybit soan puye; ixe Jesus Cristo o'g̃udot wuykay buye dak. Imẽn cuy acece cebe. Ixe acã Deusat.Hb Iba'arẽm ma juk adi iboap ekawẽn muwẽnuwẽn'uk ip osodop Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kuyjeayũ be. G̃asũ bit ibapug̃ ma Deus a'õbiayũ iboap ekawẽn muwẽnuwẽn soat ka watwat pe. Ixe Deus soat em itait. Ibapug̃ ma o'g̃uwẽnat adeayũ be itabut am Cristo kay, kũyjobit am tak ip ya'õ kay.Ka— Ẽn soat podi ma a'õbuyxi — i juy ace Deus pe.Ixe be wuya'õmubacan put wuybu'uap puxim Jesus kay. Jesus Cristo ekawẽn muwẽnuwẽn cuk adi og̃uy- -kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Kuyje Deus iboap ekawẽn o'g̃uwẽn g̃u ipi watwat pe. Kawẽn iba'arẽm osunuy soat xe ipi watwat xe. Ibun iba'arẽm osunuy.W`'Wuykukukat Jesus Cristo cuy xipan jeykuk- -soat jukuk. Imẽn cuy jeykuk.$_A(-) Õn tak- -Tércio õn. Õn tak kato mujujum eywebe, pũg̃ kay ma wuyetabut puye wuykukukat kay. Õn ijudup mubarararag̃ eywebeaptum Paulo a'õbi.w^g (22-23) Gaio dak kato mujujum eywebe. Ixe duk'a be õn g̃asũ. Ixe duk'a be Jesus kay itabucayũ je'awerorom. Erasto dak kato mujujum eywebe. Ixe Corinto ka kukat edinheiro muxipanpan'ukat. Wuykitpit Quarto kato mujujum eywebe.]7Wuykitpit Timóteo kato mujujum eywebe. Ixe kapikpig̃ oweju. Wuykitpit Lúcio dak kato mujujum eywebe, Jasão dak, Sosípatro dak. Obadipyũ ip./\WDeus ma Satanás a'õbacaap g̃u'ũm g̃axĩn ma ixe be waram wuymug̃uykukuap puxim. Ixe Deus wuyag̃uymubabibin'ukat. Wuykukukat Jesus Cristo xipan cuy jeykuk.T[!Soat kaka dag̃ayũ kuy itaybit eyetabut cĩcã Jesus kay iam. Imẽnpuye ocokcok eykay. Obikuy jĩjã eyetaybit cĩcã ãm xipacat mujurũg̃ ãm. Ikẽrẽrẽat mujurũg̃ ãm pit cuy õn eykay g̃u.YZ+Wuykukukat Cristo mucokcokcog̃ g̃u ip jekukukum- -jemucokcokcog̃ acã. Idim cĩcã ip kawẽnwẽn. “Eyju xipat cĩcã” i'e'em ip warara'acat pe jekay am. Imẽn ip itaybit'ũm'ũmayũ mug̃uykukukum.OYOkitpitpiyũ, jeyawẽ õn. Eyday'em'um cuy epesop cewejak'ũm jewewekayayũ kay- -eymutaybitbinap muwarururun ojuyayũ kay- -Cristo ekawẽn muwarururun ojuyayũ kay. Ixeyũ burem g̃u juy epesop. XEpeyewakobotbot cuy wuykukpin wuyeweweju iap mubapuk am soat pe. Soat Cristo ebekitkiyũ kato mujujum eywebe- -soat ka watwat."W=“Kato,” i juy epe'e Filólogo be dak, Júlia be dak, Nereu be dak, ixe ixĩt pe dak, Olimpas pe dak, ixeyũ xeayũ be dak- -Deus ebekitkiyũ be.V%Asíncrito be dak, “Kato,” i, Flegonte be dak, Hermes pe dak, Pátrobas pe dak, Hermas pe dak, ixeyũ xeayũ be dak- -wuykitpitpiyũ be.!U; Rufo be dak, “Kato,” i. Ixe dak kapikpig̃ cĩcã wuykukukat peam. Ixe xi be dak, “Kato,” i juy epe'e. Ixe juk adi xipan okuk je'it kukap co'i.mTS Wuyixĩt Trifena be dak, “Kato,” i juy epe'e, wuyixĩt Trifosa be dak. Kapikpig̃ cĩcã ip wuykukukat peam. Wuyixĩt Perside be dak, “Kato,” i. Wuyxe ixe ikukpin cĩcã. Ixe juk adi o'jekapikpik cĩcã wuykukukat peam. S Obadip Herodião be dak, “Kato,” i. Soat wuykukukat kay itabucayũ be dak, “Kato,” i juy epe'e- -Narcisco badipyũ be.'RG Apeles pe dak, “Kato,” i juy epe'e. Cristo kay jetabucap kug̃ jekukum ixe soat etabutpe. Aristóbolo badipyũ be dak, “Kato,” i juy epe'e- -soat pe.-QS Urbano be dak, “Kato,” i juy epe'e. Ixe dak oceweju juk adi Cristo muwẽnuwẽn oeku. Estáquis pe dak, “Kato,” i juy epe'e. Ixe obure ikukpin cĩcã oxe.uPcAmplíato be dak, “Kato,” i juy epe'e. Ixe obure ikukpin cĩcã oxe wuykukukat kay ixe dak itabut puye.eOCObadipyũ be dak, “Kato,” i juy epe'e- -Andrônico be, Júnias pe dak. Daomũnmũnap'a be osodop ip oweju. Doze beayũ Jesus emumujuyũ itaybit cĩcã ixeyũm xepxepayũm. Ixeyũ oitabun Cristo kay wetabut awap.ZN-Maria be dak, “Kato,” i juy epe'e. Ixe juk adi o'jekapikpik cĩcã eywebeam.MM“Kato,” i juy epe'e Áquilayũ duk'a be je'aweroro'ukayũ be dak- -Jesus kay itabucayũ be. Obure Epêneto be dak, “Kato,” i juy epe'e. Koap ixe oitabun Jesus kay Ásia eipi watwat'in.L/Oe'ũ pin ip Áquilayũ we'ũap puxim. — Xipat cĩcã eyju — i õn e'em cebe ip.Imẽn tak e'em soat Judeu'ũmayũ- -Jesus kay itabucayũ.rK]“Kato” i juy epe'e Priscila be, Áquila be dak. Ixeyũ juk adi o'jekapikpik oweju Jesus Cristo beam.(JIImẽnpuye ixe juy epeg̃uõm eyduk'a be tũy ãm. Wuykukukat kay itabucayũ juy ag̃uõm wuyduk'a be pũg̃ kay ma wuyetabut puye. Ixe Febe juk adi adeayũ buywatwat'uk osunuy. Õn tak cuk adi xeku obuywatwat'uk osunuy. Imẽnpuye eywebe ibuywan put pima, eyju dak cuy epesubuywan!xI kWuyixĩg Febe og̃uju eykay. Ixe Febe Jesus kay itabucayũ buywatwat'ukat- -Cencréia ka watwat buywatwat'ukat.H!!Okitpitpiyũ, Deus wuyag̃uymubabibin'ukat. — Roma ka watwat kay juy ag̃ eg̃uy — i õn e'em cebe.Imẽn ma ag̃ jeenuy eykay.:Gm Imẽn cuy epeyekawẽn owebeam Deus eju. Imẽn kawẽnwẽn pima, ocokcok cĩcã oajẽm eykay. Deus ibikuy bima ocokcok cĩcã oajẽm eykay. Eyju dak omucokcokcog̃ epesop.F — Paulo kay juy ag̃ eg̃uy Judéia eipi watwat pe yaokaap puxim- -itabut'ũmayũ be yaokaap puxim — i juy epe'e Deus pe. — Jerusalém ka watwat cuy eg̃ubikuy- -itabucayũ juy eg̃ubikuy Paulo xewi ibo edinheiro bu am — i juy epe'e Deus pe.jEMOkitpitpiyũ, eyju dak eyetabut wuykukukat Jesus Cristo kay. Eyju xipan jewewekug̃ Deus biõg̃buk a'õ kay kũyjobit puye. Imẽnpuye epeyekawẽn cuy Deus eju owebeam. Owebeam Deus eju eyekawẽnap ojuyjuy jĩjã õn.DEyxe wajẽm puje, apẽn Cristo xipan okug̃ iap og̃uwẽn eywebe. Soat podi ma Cristo xipan okug̃ iap og̃uwẽn eymucokcok am. C9Imẽneju ibiat dinheiro og̃ũm cebe ip. Soat o'g̃uxipan'iat og̃ũm cebe ip. Iũm puje Espanha eipi kay oju. Espanha eipi kay cucum pima eyjom oju.OBIxeyũ Macedônia eipi beayũ Judeuyũ g̃u- -Grécia eipi beayũ dak. Imẽnpit itabut ip o'e Jesus kay, Judeuyũ kawẽn idipat o'g̃uwẽn cebe ip puye- -Jerusalém ka beayũ. Imẽnpuye ip jedinheiro ũm ojuy cebe ip. Xipat imẽn Judeu'ũmayũ be Judeuyũ buywat am- -jekitpitpiyũ buywat am- -tadaybotbocayũ buywat am. A F@ (25-26) G̃asũ bit õn cum Jerusalém ka kay. Judeu'ũmayũ jedinheiro mu'awero ojuy ip osodop- -Macedônia eipi beayũ- -Grécia eipi beayũ dak. Iboap edinheiro ũm ojuy ip Jerusalém ka beayũ be- -Judeuyũ be- -itabucayũ be- -tadaybotbocayũ be. Imẽneju iboap edinheiro dujowan õn iũm ãm cebe ip.?3Imẽnpuye g̃axĩn ma aco'i oju eyjom. Espanha eipi kay cum pima eyjo pin oce. Eyxe dak ibun onuy buje, obuywan cuy epe'e Espanha eipi kay oju am.y>kAde koato eyjo pin cuk adi og̃uy. Imẽnpit g̃asũ acã ijop kaka dag̃ kawẽn idipat muwẽg̃ap og̃u'ũm.=}Eyjo am omuju'ũm'ũm osunuy soat em ma'g̃u oju pin, yawẽg̃tobuxik'ũmayũ be õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn puye.q<[Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Yawẽg̃ tobuxik'ũmayũ yawẽg̃tobuxik, i. Yawẽg̃pa'arẽm g̃u je'e cexe ip, i. Imẽnpuye ibo dup ekawẽn tag̃ õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn yawẽg̃tobuxik'ũmayũ be acã.;Kawẽn idipat muwẽn ojuy og̃uy Jesus Cristo awẽg̃ tobuxikayũ be g̃u- -yawẽg̃ tobuxik'ũmayũ be acã, itaybit'ũm ip puye.x:iDeus biõg̃buk cuk adi ja'õbacaap o'jomõg̃mõg̃ owebe. Imẽnpuye wuywebe i'e ba'oreat og̃ubapukpuk Judeu'ũmayũ be. Itabẽg̃bẽg̃ o'e ip Deus a'õbacaap cocom. Imẽnpuye soat ka dag̃ cuk adi ojekukuku. — Cristo kay eyetabun puje, Deus jeydaxijo — i'e'em cuk adi ojekukuku. Koap Jerusalém ka watwat og̃ukũyjojo. Ibo ka bewi juk ojẽm. Soat kaka dag̃ cuk adi ojekukuku adeayũ mukũyjojom, kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Wũyat eipi be oajẽm g̃ebuje- -Ilíria eipi be.P9Cristo ma wa'õmucanucan osunuy owebe Judeu'ũmayũ mutabun am jekay. Cũg̃ ma juk adi ocekawẽnuwẽn ceweju ip. Cũg̃ ma juk adi ojekukuku cetabutpe ip. Imẽnpuye itabut ip o'e Jesus kay. Deus a'õ kay ip o'jekũyjobin, Cristo bikuyap tag̃ õn jekukum puye. Obisũsũn g̃u “Obuye adeayũ itabut o'e” i'e am eywebe.81Imẽn kapikpig̃ õn Deus peam Jesus Cristo eju mũg̃'i õn jekukum puye. Imẽnpuye: — Ocokcok wekapikap kug̃ — i õn e'em Deus pe..7UIxe Deus cuk onaẽ Jesus Cristo ekawẽn muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be. Paĩ buxim Deus ekawẽn muwẽnuwẽn õn cebe ip- -kawẽn idipat muwẽnuwẽn. “Ẽn soat podi ma a'õbuyxi” i ixeyũ e buje, Deus icokcok e'em. Xipacayũm ip je'e Deus xe, Ibiõg̃buk xipacat ixeyũ muisun puje.6!Inaka ijudup pe osũsũn g̃u wa'õbapug̃ eyawẽ ãm eyag̃uyba'ũmap puxim icẽmat ekawẽn kay. Osũsũn g̃u Deus a'õbiat õn puye.%5COkitpitpiyũ, õn ma wetaybit eyjum. Soat em eyju xipan warara'acat kug̃. Soan eyetaybit. Eyetaybit tak Jesus Cristo ekawẽn. Jewawẽwẽ but eyeweweju. 4 Imẽn Deus soat em jexe wuyetait acesop iap wiwian wuywebe. Ixe eju õn kawẽnwẽn eywebeam: — Bay, Roma ka watwat itabut ekay — i õn e'em cebe. — Imucokcokcog̃ cuy ip eg̃uy — i õn e'em cebe. — Yag̃uymubabibin cuy ip eg̃uy — i õn e'em cebe.Imẽn õn kawẽnwẽn Deus eju eywebe big̃ ma iboap wiwian jebiõg̃buk a'õbacaan- -Xipacat piõg̃buk a'õbacaan."3= Wara'atup tak imẽn e'em- -Isaías emudupmubararaktup: Bekicat je'kap- -Jessé naxeg̃ebit, i. Ixe bekicat Judeu'ũmayũ kukukan je'e, i. Judeu'ũmayũ dak ixe jowiwi jedaxijo am, i. Imẽn Isaías o'tupmubararakat Cristo ekawẽntup- -Jessé naxeg̃ebit ekawẽntup. 2  Wara'atup tak imẽn e'em- -Davi emudupmubararaktup: — “Ẽn acã a'õbacaat,” i juy epe'e Deus pe — i õn e'em Judeu'ũmayũ be, i. — Soat eyju “Ẽn soat podi ma xipan ocekug̃,” i juy epe'e cebe — i õn e'em soat tag̃acat pe, i.01Y Wara'atup tak imẽn e'em- -Moisés emudupmubararaktup: Judeuyũ g̃u eyju, i. Inaka eycokcog̃ cuy epesop soat Deus emunaẽyũ eju, i. Imẽn e'em ig̃odup._07 Judeuyũ daxijojo'ukan o'e, Judeu'ũmayũ be “Ẽn xipan cĩcã ocekug̃, ocekay etabotaidabotbot puye” i'e am Deus pe. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup- -Davi emudupmubararaktup: Imẽneju “Soat podi ma ẽn xipat cĩcã,” i oce Deus pe Judeu'ũmayũ a'õpiju, i. Jebibododon oce ẽn xipat cĩcã i'e'em ewebe ya'õpiju ip, i.^/5Imẽn Cristo oajẽm ijodi. Judeuyũ daxijojo'ukan o'e. Deus soat em ja'õ dag̃ e'em iam ixeyũ mutaybit am oajẽm. Oajẽm ijodi apẽn Deus o'e kuyjeayũ be iap tag̃- -Judeuyũ dobuyũ'ũm'ũm pe iap tag̃.@.yImẽneju xipan cuy epeyewekuk apẽn Cristo xipan eykuk iap co'i. Xipan eyju jewekug̃ pima:— Deus xipat cĩcã aco'i, cebekitkiyũ xipan jewekug̃ puye — i je'e eyjojoayũ.G-Imẽn õn kawẽnwẽn eywebeam Deus eju, pũg̃ tag̃ ma eyeku am. Ceweju õn kawẽnwẽn “Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat” i'e am Deus pe- -wuykukukat ebay be- -Jesus Cristo ebay be. ;~~}$|{{wzyxwvuqt rponLlZjjihggVffKe^dgba`1_]2\[[ ZYXWVUTTOR8QPIOTNMML,KIHGFEDDwCuBJAAD???>> <8! Ixeyũ ma jemamama'uk cĩcã oekuku Deus pe. Deus o'jobuyxijo ip itabotaidabotbot paxi wuykay iam. — Deus ipiat supi'ajoat g̃u aco'i wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju — io'e ip te'e ma.Ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ ip. Imẽnpuye Deus puybu o'subumudot ixeyũ kay tũypiatpu. Ade o'joa ixeyũ'in. Ade oap ip puybu nuy pibun. Wuyju bit cuy wuykukukat ajobuyxijo g̃u.7} Ixeyũ ma o'jepopo warara'acat tayxi eju, warara'acat itop eju dak. Imẽnpuye pũg̃ kabia be ade oap ip ixeyũ'in, 23,000 ma oap ip pũg̃ kabia be. Wuyju bit cuy acepo g̃u warara'acat tayxi eju, warara'acat itop eju dak- -pũg̃ em tak ka'ũma.Z6- Oibu'un ip Deus kay. Deusbaroyũ kay o'e ip- -jemumug̃ẽ kay. O'jekõnkõn ip deusbaroyũ wap peta mug̃ẽg̃ẽm “Ocetabut eykay” i'e am cebe ip. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: O'jekõnkõn ip deusbaroyũ wap, o'tikõnkõn tak ip, i. O'jeda'i'i'in tak ip cewap, i. Wuyju bit cuy wuyetabun g̃u ajop jewexe deus'iayũ kay.45a Deus pit imẽn ixeyũ o'jukukuk wuymukũyjo am wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Ixeyũ ma itabikuku osodop ikẽrẽat kay. Wuyju bit cuy wuyetabikukum g̃u ajop.(4I Deus mucokcog̃ g̃u ip osodop ade ixeyũ'in. Imẽnpuye Deus itakoma o'e cekay ip. Deus a'õbi ip oe'ũ'ũ uk'a'ũmat tag̃. O'jokotkot ip uk'a'ũmat pe.3 Soat ip kabi bewiat kõnkõn osodopdop. Tikõnkõn osodopdop ip Cristo idibi o'timujẽm puye. Cristo a'õbi wita'a bewi Moisés o'timujẽm ixeyũ eim. Imẽnpuye: — Wita'a jekukum wuyweju — io'e ip Cristo muwẽnuwẽn, Cristo ixeyũ eju oeku buye.Z2- Soat ip kabi bewiat o'om osodopdop jexan uk'a'ũmat pe. Maná o'om osodopdop ip.}1s Kabikerereat cocom pima, timudekdeg̃ pima dak, soat ip kũyjobit osodop Moisés a'õ kay. — Kũyjobin acesop a'õ kay — io'e ip Moisés pe.Imẽnpuxim: — Kũyjobin acesop a'õ kay — i wuyju e'em Jesus pe wuymubatisasan pima. 0  Imẽnpuye g̃ebum cuy epesop wuydobuyũ'ũm'ũm kay, okitpitpiyũ- -Moisés ebekitkiyũ'ũm'ũm kay. Uk'a'ũmat tag̃ jekukum pima kabikerereat soat pe ixeyũ be e mubapukpug̃ oeku. Soat ixeyũ iodi o'timudek tibog̃ati. Tipakpukati i ig̃odi butet osunuy.k/O — Jesus Cristo ekawẽn tag̃ cuy epeku — i juk adi ocece warara'acat pe.Imẽnpuye owebe ikẽrẽat mug̃ẽ buje, kuka osũsũn oce soat xe, wekawẽn o'jojojo'iayũ xe. Imẽnpuye õn ikẽrẽat mug̃ẽ pin pima, wag̃uydag̃ g̃u oce. Wag̃uymubu'u'un cĩcã õn ikẽrẽat mug̃ẽap puxim, Jesus owebe “Ekẽrẽ oxe” i'eap puxim..# Cũg̃ ma jedaudaum jedaudauapu'abi kay ma jedaudau'ukat. Cũg̃ ma jedaudaum warẽmtag̃ ma jedauap puxim. Ixe buxim õn tak cũg̃ ma weku pin. Jesus Cristo ekawẽn tag̃ weku pin warẽmtag̃ ma wekuap puxim. Warara'acat mureure'ukat puxim tak õn. Warara'acat muy'at ojuy bima te'e g̃u ip jewemureurem ip- -pipim ma. Imẽnpuxim owebe dak te'e g̃u Jesus Cristo ekawẽn tag̃ wekuap.1-[ Jedaudau'ukat soat kabia ma jewemuwũncacan iwũnca jedau am i'e am. Soat em jewemuwũncacan ip jabeatup pu pin cĩcã buye. Ig̃odup ade kabia g̃u tuptip e'em- -pũg̃ kabia ma. Dao ma dupkarawraw. Jesus Cristo ekawẽn tag̃ jekukum pima bit, pũg̃ kabia g̃u acesop Deus xe- -soat kabia ma.~,u Adeayũ jedaudauap tag̃ daudaum cĩcã. Pũg̃ ma bit jabeatup pupum- -koam yajẽm'ibit acã- -jeburewũn podi ma iwũncaat acã. Wuyedauap puxim wuyju dak jekukum Jesus Cristo ekawẽn tag̃ jekukum pima. Cekawẽn tag̃ cuy epeku ixe be “Cũg̃ ma juk adi epekuku” i'e am eywebe. Ixe be eywebe imẽn i'e buje, jabeatup o'tupu'iat cokcokap podi ma eycokcok epesop.)+K Imẽn ma õn jekukum kawẽn idipat muwẽn ãm soat pe ijodiat pe. Õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima, Deus xipacan e'em wa'ĩjojomayũ beam, owebeam tak.|*q Itabutbũcayũ parakpe bima, ixeyũ ekukuap puxim õn tak jekukum ixeyũ buywat am big̃ ma itabut am Jesus kay. Soat em oxeacat ekukuap puxim õn tak jekukum ixeyũ mutabut am Jesus Cristo kay. Soan õn e'em warara'acat mutabut am cekay.e)C Imẽnpuxim õn Judeu'ũmayũ parakpe bima, ixeyũ buxim õn tak Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekukum ixeyũ mutabut am Jesus Cristo kay. Cristo ekawẽn tag̃ õn jekukum. Imẽnpuye Deus ekawẽn kay dak kũyjobit õn.x(i Imẽnpuye Moisés ekawẽn tag̃ acã g̃u õn jekukum Jesus Cristo ekawẽn tag̃ tak õn jekukum. Judeuyũ parakpe kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima bit, ixeyũ buxim õn tak Moisés ekawẽn tag̃ jekukum ixeyũ mubu'unap puxim Jesus ekawẽn kay. Judeuyũ parakpe õn imuwẽnuwẽn pima, ixeyũ ekukuap puxim õn tak jekukum ixeyũ mutabut am Jesus Cristo kay.O' Imẽneju ijodiat g̃u bit omujujum kapik am. Wukpiwatpin ma õn kapikpig̃. Imẽnpit wukpiwat pin ma dak õn soat peam kapikpig̃ kawẽn idipat muwẽnuwẽn adeayũ mutabut am Jesus Cristo kay.&/ Apẽg̃ãm kuka wekapikaptei ojat? Dinheiro kay g̃u õn wekapikapteim. — Dinheiro'in cuy epeg̃ũm owebe imuwẽnuwẽnapteim — i'ũmg̃u dak õn pit e'em wa'ĩjojomayũ be.Ocokcok cĩcã tei'ũma kawẽn idipat muwẽn ãm. Ocokcokap tak wekapikaptei jo'i ma.%{ Okpiwatpin ma kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima, cũg̃ ma kuka o'e owebe wekapikaptei bu am. Okpiwatpi g̃u bit õn imuwẽnuwẽn. — Ẽn pit cuy kawẽn idipat eg̃uwẽnuwẽn — i juk o'e Deus owebe.Deus ma juk o'g̃ũm wekapikam iboap.}$s — Ẽn pit cuy kawẽn idipat eg̃uwẽnuwẽn — i juk o'e Deus owebe.Imẽnpuye “Wa'õbuyxi jĩjãat õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn puye” i'e ba'ore owebe. Õn kawẽn idipat muwẽn'ũm pima bit kuka Deus ipiat o'supi'ajoat owebe.E# Õn pit obu'u dinheiro bu am wa'ĩjojo'ukayũ xewi kawẽn idipat muwẽnuwẽnapteim. Ijudup mubarararag̃ õn imuwẽnuwẽnaptei juy epeg̃ũm owebe iaptum g̃u bit. We'ũ ãm obu'uap podi ma obu'u imuwẽnuwẽnaptei bum. Ka'ũma ma juy je'e: — Paulo kawẽn idipat muwẽnuwẽnaptei kay jĩjã — i."+ Imẽnpuxim: — Kawẽn idipat muwẽnuwẽn'ukayũ dak cuy imuwẽnuwẽnaptei je'jat ip jemukaypinput pu am — i juk o'e wuykukukat.3!_ Deus eju kawẽnwẽnap'a be kapikpik'ukayũ jexat pupum tuk'a be õmõm'ukayũ xewi. Deus etabixe wũnca mupikpik'ukayũ ipik'ũmat pupum ip jexan. Kuy eyetaybit iboam.[ / Cedag̃ ma warara'acat pe dinheiro ojuyjuy am eyxewi, kawẽn idipat o'g̃uwẽn ip eywebe buye. Ixeyũ bodi ma oceju bit cuy iojuy eyxewi. Oceju bit cuk ocejoojuy g̃u eyxewi. Teihem kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima: — Kawẽn idipat a'ĩjo pin g̃u õn pit, Paulo dinheiro kay jĩjã imuwẽnuwẽnapteim puye — i kuka o'e itabut'ũmayũ.Imẽnpuye tei'ũma juk adi kawẽn idipat oceg̃uwẽnuwẽn. Wara'at pe ocesop kapikpik'uk ocemukaypinput pu am.!; Kawẽn idipat muwẽnuwẽn eywebe juk adi ocekuku apẽn ayacat ku beat taidadam iap puxim. Cũg̃ ma g̃asũ ocewebe dak ocekapikaptei bu am eyxewi.{ Ka'ũma! Wuykay dak g̃ebum ma osunuy. Õn tak oxat'am cuy oyabu iap kay g̃ebum taidada'ukat, ku beat'a bubu'ukat tak.c? Moisés ekawẽntup imẽn e'em: Taixee'uk am kadaida mucakucan pima, juy biopakpi esubimukirik g̃u, i. Ãg̃ cuy jekõn kapikpig̃ puye, i. Iboaptup mubarararag̃ pima biopak kay acã du g̃ebum osunuy Deus?% Ixeyũ buxim wuyju dak cũg̃ ma wuyekapikaptei bu am- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽnapteim. Moisés tak imẽn cuk adi wuymutaybitbin osunuy.[/ Sorarayũ teihem jenopag̃õg̃õm. Jenopag̃õg̃õaptei bubum ip. Wara'at pe g̃u ip kapikpig̃ jemukaypinput pu am. Kadaidip iwat tak teihem jekat pe kapikpig̃. Jekat peat'a o'om ip jekapikapteim. Wara'at pe g̃u ip kapikpig̃ jemukaypinput pu am. Ovelha kukuk'ukat tak teihem ovelha kug̃. Jeõhõ kũmti kõnkõn ip ikukapteim.R Warara'acayũ Cristo emumujuyũ wara'at pe g̃u kapikpig̃ ip- -kawẽn idipat muwẽnuwẽn acã. Cũg̃ tu eyxe owebe wara'at pe kapik am, Barnabé be dak? — Cũg̃ g̃u — i õn pit e'em.C Warara'acayũ Cristo emumujuyũ jetayxi eju jekukum- -itabucat eju. Imẽn cũg̃ ma Deus xe. Wuykukukat kitpitpiyũ dak jetayxi eju jekukum ip, Pedro dak. Cũg̃ ma kuka o'e owebe dak.Y+ Cũg̃ ma owebe oxat pu am, oxati bu am tak kawẽn idipat muwẽnuwẽnapteim.oW Wara'acat omuymuy bima, jewedayoyom õn. — Õn tak Cristo emumuju ma — i õn e'em cebe ip. Warara'acayũ xe ma Cristo emumuju g̃u õn. Eyxe bit cemumuju õn. — Corinto ka watwat Cristo eju mũg̃'i jekukum o'e g̃asũ bit, Paulo cekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip puye. Imẽnpuye ocetaybit Paulo Cristo emumuju iam — i'e'em adeayũ.E  Cũg̃ ma owebe wekupinap tag̃ weku am. Cristo emumuju õn. Wuykukukat Jesus cuk ojojojo. Kuy bima juk eyetabut wuykukukat Jesus Cristo kay õn ma juk ixe ekawẽn og̃uwẽn eywebe buye./W Imẽneju okitpit pe ikẽrẽat og̃ujurũg̃at g̃u. Okitpit xe ig̃o ẽn o'oap cũg̃ g̃u bima, õn tak kuka osuẽn'o g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Osuẽn'o g̃u okitpit pe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Imẽnpuxim eyju dak cuy eykitpitpiyũ be ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃at g̃u.gG Cũg̃ g̃u cexe i'o am pima: — Ẽn tak esuẽn'o — i'ũmg̃u juy epe'e cebe.Imẽn i'e buje, warẽmtag̃ ma eykitpit kug̃ tak eyju. Warẽmtag̃ eykitpit kug̃ pima, eyju dak ikẽrẽat kug̃ epesop Cristo xe.;o Ixe dak aco'i iẽn o eyjojom iẽn o'om puye. Iẽn o buje bit ig̃uycũg̃ cĩcã je'e itabutbũcat. — Oje'ũ aco'i ikẽrẽat og̃ujurũg̃ puye — i te'e ma je'e jewebe ma.Cristo oe'ũ ixe e'ũap puxim. Ixe ekitpit. Imẽnpit ig̃uycũg̃ ma jeku, ẽn ma ikẽrẽat eg̃ujurũg̃at cebe buye. Eyetaybit deusbaroyũ kake g̃u iam. Imẽnpuye: — Cũg̃ ma wuywebe ig̃o ẽn o am — i'e'em eyju.Imẽnpuye deusbaroyũ duk'a be eyju õmõm, ixe xatẽn o am. Itabutbũcat eyjojom ig̃o ẽn o'om pima bit: — Cũg̃ ma owebe dak ig̃o ẽn o am — i aco'i je'e jewebe ma.Imẽnpit cũg̃ g̃u buk ixe xe bit ig̃o ẽn o am, tũybe deusbaroyũ kake iãn e'em puye.{ Xipat eyxe ig̃o ẽn o buje, iẽn o'ũm pima dak. Eykitpit xe bit, itabutcũcat xe, cũg̃ g̃u ig̃o ẽn o am. Eykitpit pe ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃at g̃u juy- -itabutbũcat pe. Ixe xe cũg̃'ũm pima, ig̃o ẽn o am, epesuẽn'o g̃u juy. Wuyju bit cũg̃ ma Deus xe iẽn o'oap tomuju g̃u. Iwaru g̃u Deus xe. Ibit wedep ma- -iẽn o'oap, iẽn o'o'ũmap tak.wSoat g̃u bit itabucayũ iboam itaybit. Ikabap cĩcã ip deusbaroyũ kug̃. Kuy ade kabia ma te'e ma itabut osodop ip ixeyũ kay- -deusbaroyũ kay. Imẽnpuye tũybe ijopẽn deusbaroyũ xatẽn iãn e'em ip. G̃asũ dak imẽn e'em ip. Itaybit g̃u ip deusbaroyũ ka'ũma am ma ibiõg̃buk ip iam. Tũybe ig̃o ẽn o buje, ikẽrẽat kug̃ kuka oce Deus xe iãn e'em ip.y kWuyxe bit pũg̃ ma Deusat. Ixe Deus wuyebay. Soat ixe emumug̃ẽ. Ixe beam ma soat wuyju dopdom. Pũg̃ ma wuykukukat- -Jesus Cristo acã. Ixe a'õbi Deus soat o'g̃ug̃ẽ kuyje- -Jesus Cristo a'õbi. Ixe a'õbi ma wuyju dak dopdom.- SAde ipi watwat xe bit ade ma desuyũ. Tũybe ade deusyũ iãn e'em ip. Tũybe ade wuykukuk'ukayũ iãn e'em ip. Tũybe ipi dag̃, kabi be dak omuy ip iãn e'em ip. 'Deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn jeymukũyjo õn g̃asũ. Deusbaro ka'ũmaap ma ibiõg̃buk. Ade g̃u Deus- -pũg̃ ma. Wuyetaybit iboam._ 7Wuyxe Deus ikukpin cĩcã bima bit, Deus itaybit wuyjum. Deus burem tak cuy ajop.s _Soan g̃u wuyetaybit- -pũg̃pũg̃ ã. Imẽnpuye wuyju te'e ma e'em: — Ocetaybit cĩcã — i.O Kuyatup pe juk epe'e owebe: “Xipat tu ocewebe deusbaro wap iẽnmõg̃'ibitẽn o am? Ocesuẽn'o g̃u xe'e?” i. Iboam õn jeymukũyjo g̃asũ. — Icẽmãn ocetaybit Deusan — i wuyju e'em. “Soat podi ma ocetaybit” i'e'em pima bit, xipat g̃u kuka o'e. Warara'acat kug̃ xipan pima bit, xipat kuka o'e soat peam.kO(Imẽnpit itop e'ũ'ibit ibodi ma icokcok kuka o'e waram jewebumũn'ũm pima. Waram pit cewebumũnap g̃u oxe ma ibodi ma kuka o'e icokcok. Deus biõg̃buk omuy owebe. Imẽnpuye eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay.!'Itop e'ũ'ibiyũ og̃ukũyjo g̃asũ. Itop itait pima, ayacat jektop xe ma jeenuy. Cũg̃ g̃u jektop epere am. Itop e'ũ buje bit, cũg̃ ma warara'acat eju jewebumũn ãm- -jemukaypinput eju. Imẽnpit cũg g̃u itabut'ũmat eju jewebumũn ãm- -itabucat eju acã.wg&Imẽneju xipacan e'em ip jewadip eju cewebumũn puje. Jewebumũn'ũm pima bit, ibodi ma xipacan e'em ip.%Imẽnpit ag̃okatkat jekpiwatpin ma “G̃asũ bit wewebumũn pin g̃u oce” i'e buje, xipat kuka o'e cewebumũn'ũm ãm. Ibu'u jewebumũn ãm pima dak, xipat kuka o'e cewebumũn'ũm ãm. Jewedaodao pin cĩcã'ũm pima dak, xipat kuka o'e cewebumũn'ũm ãm.7$G̃asũ iwadipyũ og̃ukũyjo. “G̃asũ bit puk wewebumũn pin g̃u oce” i kuy juk o'e'e'iayũ og̃ukũyjo. — Wewebumũn'ũm pima bit cedag̃ g̃u kuka owadip kug̃ oce — i'e'em ag̃okatkat jewebe bima, juy jewebumũn ip.Ceweju jewedaodao pin cĩcã bima dak, cuy jewebumũn ip. “Ocewebumũn cuy g̃asũ bit” i'e buje dak cuy jewebumũn ip. Cewebumũn puje ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ g̃u ip.#?#Imẽg̃ap pit imuwẽnuwẽn õn eywebe eybuywat pin puye. Eyewebumũnap muba'oren pin g̃u bit õn. — Epeyewebumũn g̃u juy iba'ore jĩjã ma'g̃u eywebe — i'ũmg̃u õn e'em eywebe. — Cũg̃ ma epeku Deus xe — i acã õn e'em eywebe. — Ixe ekawẽn tag̃ cuy epeku — i dak õn e'em eywebe. — Soat em g̃ebum cuy epesop wara'at kay g̃u- -wuykukukat kay acã — i dak õn e'em eywebe."Xepxep a'õ kay pin ma- -Deus a'õ kay- -jetayxi a'õ kay dak. Itoptep'ũmat pe soat em cekapik put wuykukukat peam. Ixe soat em jekukukat mucokcok pin. Soat em jekukukat kay g̃ebum. Itoptepat pit soat em g̃ebum jebubut puap kay. Jektop mucokcok pin soat em.9k!Itayxixeat pit soat em g̃ebum ijodiap puap kay tarekrek puap kay, jetayxi mucokcok pin puye. Soat em ixe e'em jewebe ma: — Apẽn xe'e oce otayxi mucokcok am? — i.`9 Õn pit obu'u eywebe soat em g̃ebum am ijodiap kay- -eybubut puap kay. Itayxixe'ũmat soat em g̃ebum Deus kay. Soat em Deus mucokcok pin. — Apẽn xe'e oce Deus mucokcok am? — i'e'em soat em jewebe ma. ~  } |{ (29-31) Okitpitpiyũ, g̃axĩn ma aco'i Cristo jajẽm waram. Ijop eipi dao ma jeekop. Apẽn g̃asũ dopdom iap i'ũm. Imẽnpuye itayxixeat cuy itayxixe'ũmat co'i jeku. Waat tak cuy icokcokat puxim jeku. Jewaywaywayat tak cuy ig̃uycũg̃at puxim jeku. Tarekrek pupu'ukat tak cuy o'jat g̃u buk'iat puxim jeku. Tarekrek kukuk'ukat tak cuy ikukuk'ũmat puxim jeku.O{Eyewebumũn puje bit, ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u. Imẽnpit eyewebumũn puje, g̃ebum cĩcã epesop eyxat puap kay, eytayxi esay buap kay dak. Õn pit obu'u eywebe eyeg̃ebu am ijodiap kay.`z9Eytayxixe bima bit cuy epeyepere g̃u. Eytayxixe'ũm pima bit cuy epeyewetayxida g̃u.y-Wuykay itakomaayũ ipiat'ajojoan cĩcã wuywebe- -itabut'ũmayũ. Imẽnpuye: — Xipat kuka wuywebe wuyewebumũn'ũm ãm — i õn e'em.cx?Kuyatup pe owebeaptup pe “Apẽn xe'e kuka cwebumũn'ũmayũ oceg̃ukuyjo?” i juk epe'e owebe. Wuykukukat pit cuk omukũyjo g̃u iboam. Jeymukũyjo õn wuykukukat a'õbi g̃u- -wag̃uybin ma. Imẽnpit wuykukukat Jesus itabotaidabotbot cĩcã osunuy okay. Imẽnpuye ya'õ dag̃ õn jekukum. Imẽnpuye eyetabun cuy epesop wekawẽn kay.wOkitpitpiyũ, Deus pe eynaẽ buje, eyekapikap kug̃ epesop. Ibeat kug̃ cuy epeyekapik g̃asũ dak. Deus tak eybuywatwan jeenuy.pvYDeus cuk teihem wuydaxijo. Imẽnpuye ijodiat ukpiwatpin g̃u juy epesop. Cristo ukpiwatpi acã epeku.'uGInaka tei'ũma kapikpik'ukayũ jekpiwatpin g̃u jekukum- -jekariwa ukpiwatpi acã. Wuykukukat pe ixeyũ naẽ buje bit, wuykukukat ukpiwatpi jeku ip. Teihem kapikpik'ukat pit jekpiwatpi jekukum. Wuykukukat pe ixeyũ naẽ buje bit, jekpiwatpin g̃u jeku ip- -wuykukukat ukpiwatpi acã.~tuPũg̃pũg̃ ey'in tei'ũma kapikpik'ukayũm cuk adi epesop Deus pe eynaẽ buje. Eyag̃uybabi'ũm g̃u bit cuy iboap kay. Kapikpig̃ cuy epesop eyekariwa beam. Eyekariwa xewi eyjẽm put pima bit, epejẽm cuy teihem kapik am warara'acat peam._s7Deus pe eynaẽ buje eyekapikap kug̃ epesop. Ibeat kug̃ cuy epeyekapik g̃asũ dak.Pr— Ecewedaypu'ag̃obixeedakat tu? — i'ũmg̃u Deus e'em wuywebe. — Ecewedaypu'ag̃obixeedakat g̃u du? — i'ũmg̃u dak. — Wekawẽn tag̃ tu eyju jekukum? — i acã Deus e'em wuywebe.1q[Deus e'em taypu'ag̃obixeedakat'ibit pe: — Webekin cuy ece — i.“Ebekin oce g̃asũ” i'e'em pima, waram pit suxeemõg̃ g̃u juy. Imẽnpuxim Deus e'em taypu'ag̃obixeedak'ũmat pe: — Webekin cuy ece — i.“Ebekin oce g̃asũ” i'e'em pima, jedaypu'ag̃obidakacat g̃u juy.pDeus ja'õbacaap ũmũm wuywebe soat tag̃ wuyekapik am cebeam. Imẽnpuye ibikuyap tag̃ cuy epekuku. Deus pe eynaẽ buje eyekapikap kug̃ cuk adi epesop. Ibeat kug̃ cuy epeyekapik g̃asũ dak. Imẽn soat ka watwat mukũyjojom õn- -itabucayũ mukũyjojom.RoImẽnpuye eyitop xe juy epesop, wuyĩxĩt! Ixeyũ xe eynuy buje, kuka itabut o'e ip Jesus kay. Imẽnpuye, eytayxi xe juy epesop, okitpitpiyũ. Ixeyũ xe eynuy buje, kuka itabut o'e ip Jesus kay.nDeus cuk wuynaẽ kaba'ũma wuydop am wuyitop eju, wuytayxi eju dak. Imẽnpuye itabut'ũmat jetayxi epere pin pima, itabucat epere pin pima, xipat kuka o'e jetayxi epere am. — Operem g̃u juy ece — i'ũmg̃u juy je'e itabucat itabut'ũmat pe.Ãg̃ je'ju ip.-mSIxeyũ epere'ũm pima, Deus xipacat je'g̃ũm eyitop pe, itabut g̃u ma'g̃u ip, itabucat xe nuynuy'uk puye- -jetayxi xe nuynuy'uk puye. Imẽnpuxim Deus xipacat je'g̃ũm eytayxi be, itabut g̃u ma'g̃u ip, itabucat xe nuynuy'uk puye- -jektop xe nuynuy'uk puye. Imẽn'ũm pima, itabut'ũmayũ ebekitkiyũ jo'i ma kuka o'e eyebekitkiyũ. Deus pit xipacat ũmũm eywebe, eyebekitkiyũ be dak itabucat xe nuynuy'uk puye.l% Wuyĩxĩyũ, pũg̃pũg̃ ey'in cuk epeyewebumũn itabut'ũmat eju. Eyitop itabut g̃u Jesus kay. Eyxe tũy pin pima bit cuy epeyepere g̃u.Wk' Warara'acayũ og̃ukũyjo g̃asũ bit. Itabut'ũmat eju cewebumũn'ibiyũ og̃ukũyjo g̃asũ- -itabucayũ og̃ukũyjo. Deus a'õbi g̃u õn jeymukũyjo. Okpiwatpi ma õn e'em eywebe. Okitpitpiyũ, pũg̃pũg̃ ey'in cuk epeyewebumũn itabut'ũmat eju. Eytayxi itabut g̃u Jesus kay. Eyxe tũy pin cĩcã bima bit cuy epeyepere g̃u. j  *iM (10-11) Cewebumũn'ibiyũ og̃ukũyjo g̃asũ bit. Wa'õbi g̃u õn jeymukũyjo- -wuykukukat a'õbi acã. Tapupuyũ, eytayxi juy epeyepere g̃u. Aoyũ, eyitop cuy epeyepere g̃u. Eyitop epere buje bit cuy waram epeyewetopta g̃u. Eyepit put koap epesop ikug̃ iat kay eyitop kay.h Soat em g̃ebum ayacat kay bima juy epeyewebumũn. Aoyũ kay eyetabikukuap xipat g̃u. Jewebumũn ãm acã kuka o'e xipat eywebe.qg[— Epeyewebumũn g̃u juy — i õn e'em tak o'jewebumũn g̃u buk ip iayũ be. — Obuxim cuy epesop — i õn e'em cebe ip. — Waram g̃u juy epeyewebumũn — i õn e'em itop'ũm e'ũ'ibiyũ be, itayxi e'ũ'ibiyũ be dak.af;Otayxixe g̃u õn pit. Soat eytayxixe'ũm pima, xipat kuka o'e. Deus pũg̃pũg̃ayũ buywatwan ixeyũ be ikẽrẽat kukap puxim itayxixe g̃u ma'g̃u ip. Warara'acat pe bit iba'ore cũg̃ ma jeku am itayxixe'ũm pima. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ip itayxixe'ũm pima. Imẽnpuye Deus ibikuy ixeyũ ewebumũn ãm ikẽrẽat kukap puxim.e— Imẽn cuy epeku — i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe. — Oxe bit xipat kuka o'e imẽn eyeku am — i acã õn e'em.dPũg̃ em g̃u aco'i epe'e eyewewebe: — G̃asũ bit acejewedaodao g̃u dak — i. — Deus eju acã acejekawẽn g̃asũ bit — i aco'i epe'e eyewewebe.Ade kabia g̃u bit epe'e: — G̃asũ bit ocepo g̃u eweju — i eytayxi be, eyitop pe dak.Deus eju eyekawẽnap kabia kap puje juy waram g̃uto epeyepo eyitop eju, eytayxi eju dak. Ade kabia “Acepo g̃u g̃asũ bit” i eyju e'em pima, Satanás “Warara'acat eju juy epeyepo” i je'e eywebe. Ade kabia jepopom'ũm pima, kuka Satanás a'õ kayan epeku.$cAAoyũ, eybikuy bima acã g̃u juy epeyepo eyitop eju, ixe ibikuy bima dak. Tapupyũ, eybikuy bima acã g̃u juy epeyepo eytayxi eju- -ixe ibikuy bima dak.b7Tapupuyũ, etayxi eju juy ecepo, cepo pin pima. Aoyũ, ektop eju juy ecepo, cepo pin pima. Eybu'um g̃u juy epesop jepo am eytayxi eju eytop eju dak.+aOImẽnpit adeayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cewebumũn'ũm pima. Cewebumũn'ũm pima warara'acat tayxi eju jepopom ag̃okatkat. Ayacat tak jepopom warara'acat itop eju. Imẽnpuye juy epeyewebumũn. Xipat soat pe ag̃okatkat pe cewetayxida am. Xipat soat pe ayacat pe dak ceweitopta am.X` +Kuy juk eyemudupmubararaktup otupu cartadup. Ibodup pe juk epe'e owebe “Xipat tu ocewebe jewebumũn ãm? Xipat g̃u xe'e?” i. Iboam õn jeymukũyjo g̃asũ. Ag̃okatkat ewebumũn'ũm pima, xipat ma jeku._Deus ma juk ikẽrẽat o'ju'uk eywebewi. Cristo e'ũap eywebe ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽaptei o'teida. Imẽnpuye idipat acã juy ag̃ug̃ẽ ijodi. Idipat mug̃ẽg̃ẽm pima bit, “Ka'ũmg̃u Deus co'i idipat” i je'e itabut'ũmayũ eyekukuap co buje.Y^+Eyag̃uyba'ũm g̃u juy iboap kay. Wuyjebit Deus biõg̃buk tũytũyap- -Ibiõg̃buk xipacat tũytũyap. Ixe biõg̃buk omuy wuyjebit pe- -Deus wuywebe o'g̃uõmiat. Wuyju g̃u jewekukat. Deus acã wuykukat.]{Tapupuyũ, warara'acat tayxi eju juy epeyepo g̃u. Tũ'ũ'ũyũ, warara'acat itop eju juy epeyepo g̃u. Wara'at mujurũg̃rũg̃ pima ikẽrẽat kuka wuyjebit ag̃ukẽrẽrẽn g̃u. Yapoat eju jepopom pima bit, kuka wuyjebit ag̃ukẽrẽrẽn.p\YWuykukukat eju mũg̃'i jekukum pima bit, pũg̃at puxim wuyju dak e'em ceweju ibiõg̃buk a'õbi.[)Yapoat eju jewedaodao bima pũg̃at puxim wuyju e'em ceweju. Eyetaybit iboam. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Xepxepayũ pũg̃at puxim e'em, i.uZcJesus kay wuyetabun puje wuyjebit Cristo jebit'inat e'em. Imẽnpuye ikẽrẽ jĩjã wuyewedaodao am yapoat eju. Ikẽrẽ jĩjã Deus xe wuyjebit Cristo jebit'inat puye. Imẽnpuye yapoat eju epeyepo g̃u juy- -pũg̃ em tak ka'ũma. YDeus pit wuykukukat o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Imẽnpuxim wuyju dak wuymutait wuye'ũap tomukadi. Ja'õbacaan ma wuymutait.XX) Warara'acat pit aco'i je'e owebe: — Wuyxaxet wuydadade buye- -wuydadade wuyxaxet puye dak — i.Icẽmãn ixe e'em. G̃uyjom pit Deus xepxem ma g̃u'ũm- -wuyxat, wuydada dak. Deus cuk wuymug̃ẽ warara'acat tayxi eju wuyepo am g̃u, warara'acat itop eju wuyepo am g̃u dak; wuyekpidaodao am g̃u dak; wuyenuy'ũnakẽkẽ ãm g̃u dak. Deus cuk wuymug̃ẽ ja'õ kay am acã. Jewebe am kapik am tak cuk wuymug̃ẽ. Ya'õ kay'ũm pima, te'e ma kuka ajeku.W7 Ey'inat pit aco'i je'e owebe: — Õn pit Cristo ebekit. Imẽnpuye soat i'epi g̃u owebe — i. Icẽmãn ixe e'em. Soat i'epi g̃u wuywebe. Imẽnpit soat g̃u xipat wuywebe i'e am. “Soat i'epi g̃u ocewebe” i'e but wuywebe. Inaka soat g̃u ojoixik cepere ba'oreap puxim.|Vq Pũg̃pũg̃ ey'in tak imẽn cuk adi epekuku kuy bima- -eyetabut'ũm pima. G̃asũ bit Deus ikẽrẽat o'ju'uk eywebewi. Ixe kuy juk eynaẽ jebekitkin soat em ja'õ dag̃ eyeku am. Ixe e'em eywebe: — Cũg̃ ma eyju oxe — i.Imẽn Deus e'em wuywebe, wuyetabut wuykukukat Jesus Cristo kay buye. Imẽn ixe e'em wuywebe, Deus biõg̃buk omuy wuywebe buye dak.Uw warara'acat pubut tujupa'um'um'ukayũ g̃u dak; warara'acat pubut kay itabikukuayũ g̃u dak; ika'o'on'ukayũ g̃u dak; jebureyũ muymuy'ukayũ g̃u dak; jeka kukat a'õ kay'ũmayũ g̃u dak. Ixeyũ g̃u bit jeedop Deus xe ixe soat kukukan pima./TW Deus soat kukukan pima, cũg̃'ũma jekuku'ukayũ g̃u bit jeedop cexe. G̃ebum cuy epesop iboap kay. Jewemug̃uykukukum g̃u juy epesop iboap kay. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ g̃u bit jeedop cexe Deus soat kukukan pima; warara'acat tayxi eju jepopo'ukayũ g̃u dak; warara'acat tayxi eju jepopo'ukayũ g̃u dak, jewexe deus'iat kayayũ g̃u dak; jewekpidaodao'ukayũ g̃u dak; jenuy'ũnakẽkẽ'ukayũ g̃u dak;sS_Eyju ma warẽmtag̃ warara'acat kug̃ jeweik am. Warara'acat pubut tujupa'um'um tak eyju jeweik am. Warẽmtag̃ eykitpit kug̃ tak eyju jeweik am. Eykitpit pubut tujupa'um'um tak eyju jeweik am. Imẽnpuye cũg̃ g̃u eyju jekukum.iRKEykitpit tujowatwan itabut'ũmat kay imuymuy am pima, itabut'ũmat ekukuap co'i ma eyju dak jekukum. Deus ekawẽn tag̃'ũma. Epetujowat g̃u juy. Ãg̃ jeenuy ikẽrẽm eykug̃. Ak'arit'ma juy eybubut tujupa'um puje dak.eQCInaka eyju eykitpit tujowatwan itabut'ũmat kay imuymuy am. Imẽg̃ap pit cũg̃ g̃u!P7Eysũsũn cuy epesop itabut'ũmat kay eyju cucum pima. Ka'ũmg̃u du eyparakpeat itaybicat? Kake ma! Iba'ore du eywebe jewemudin am? Iba'ore g̃u ma!O!Imẽnpuye eyju jewa'õxikxig̃ pima, itabut'ũmat kay g̃u juy epeju ixe be eymudin am- -ya'õbuyxi g̃u ip Jesus kay itabucayũ xe buye.dNAAbuyũ Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ'in ikẽrẽ Deus xe iap aceg̃uwẽn. Abuyũ ixeyũ'in ikẽrẽ g̃u cexe iap tak aceg̃uwẽn. Eyetaybit g̃u du iboam? Imẽnpuye eybu'um g̃u juy epesop eykitpitpiyũ mudin am.^M5Wuyju Deus ebekitkit. Ipi'ũm puje abuyũ ipi dag̃ayũ'in ikẽrẽ Deus xe iap aceg̃uwẽn. Abuyũ ikẽrẽ g̃u cexe iap tak aceg̃uwẽn. Eyetaybit g̃u du iboam? Iba'ore xe'e eywebe eykitpitpiyũ mudin am?L Eyju ikitpitpiyũ Jesus Cristo kay eyetabut puye. Eyeweweju jewa'õmukorẽmrẽm pima, itabut'ũmat kay bit cuy epeju g̃u ibimãmãat ekawẽn coco'ukat kay ixe be eymudin am. Eykitpit kay acã juy epeju- -itabucat kay acã. Ixe kay juy epeju ixe be eymudin am. K  ~Ju (12-13) — Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe — i'ũmg̃u õn pit e'em itabut'ũmayũ be.Deus pit imẽn je'e cebe ip. Õn pit, ka'ũma. Cũg̃ ma eywebe bit “Ikẽrẽat kug̃ ẽn Deus xe” i'e am eyxeat pe- -Jesus kay itabucat pe- -eyweju je'aweroro'ukat pe. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat cuy epeg̃ujẽm eyxewi, i.nIU Warara'acat pit jewexe itabut Jesus kay. Te'e ma wuyju e'em “Ocekitpit” i ixeyũ be. Warara'acat tayxi eju jepopo'uk ip. Warara'acat itop eju dak jepopo'uk ip. Itabikuku dak ip warara'acat pubut kay. Te'e ma dak itabut ip jewexe deus'iayũ kay- -wita'a mug̃ẽg̃ẽ kay. Jebureyũ muymuy'uk tak ip. Ika'o'om tak ip jekukum. Ka'ũma am ma ip xipat. — Jewexe itabucayũ burem g̃u juy epesop — i õn e'em eywebe.Epeyekõn g̃u dak cuy ceweju ip- -pũg̃ em tak ka'ũma.H) Itabut'ũmayũ warara'acat tayxi kaykay ip, warara'acat itop kaykay dak. Itabikuku jĩjã dak ip warara'acat pubut kay. Kũyjobit g̃u dak ip jeka kukat a'õ kay. Te'e ma dak itabut ip jewexe deus'iayũ kay- -wita'a mug̃ẽg̃ẽ kay. Itabut'ũmayũ xe eydop pin'ũm pima bit, kuka epejẽm ipi dag̃wi. “Ixeyũ xe epesop g̃u” i'ũmg̃u juk oce eywebe, “Ixeyũ burem g̃u juy epeku” acã.Gy Wara'atup kuy otupmubararak eywebeaptum cartadup. Ixedup pe juk oce eywebe: — Aoyũ kaykayat purem g̃u juy epeku, warara'acat itop kaykayat purem g̃u dak, jewekpidaodao'ukat purem g̃u dak, jenuy'ũnakẽkẽ'ukat purem g̃u dak — i.,FQJesus oe'ũ wuye'ũ'ũap puxim. Imẽnpuye ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy acepere. Ikẽrẽat ag̃ujurũg̃ g̃u auy g̃asũ bit. Cũg̃ ma juy aceku. Icẽmãn cuy acekawẽn. Imẽn jekukum pima, Jesus e'ũap kay juy aceg̃ebu apẽn Judeuyũ ovelha e'ũap kay g̃ebum iap puxim.jEMIkẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere- -soat eyju! Ikẽrẽat mujurũg̃'ũm pima, ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop. Pão'a buxim epesop- -yamuyuhuhuaptõmtẽm'ũmat'a buxim. Kuyje Judeuyũ ovelha o'yaoka ip Egito eipi bewi cẽm pima. Ovelha oe'ũ uk'a beat e'ũap puxim. Imẽnpuxim Cristo oe'ũ wuye'ũ'ũap puxim. Páscoa epeta bima Judeuyũ g̃ebum wuydobuyũ'ũm'ũm e'ũap puxim ovelha'ũm oe'ũiap kay. Wuyju dak cuy aceg̃ebu wuye'ũ'ũap puxim Cristo oe'ũiap kay.cD?Te'e ma eyju e'em: — Warara'acat podi ma oceju xipat — i, cũg̃ g̃u eyju jekukum puye. Pão'a muyuhuaptõm ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap puxim. — Tõm'ĩcatõm pão'a muyuhum- -yabog̃at'a muyuhum — i wuyju e'em.Imẽnpuxim pũg̃ ma wuy'inat ikẽrẽat kug̃ pima, warara'acayũ dak ikẽrẽat mujurũg̃ ojuy ma e'em ixe buxim.cC?Eye'awero buje juy epe'e ixe ag̃okatkat pe: — Satanás acã juy ekukan — i.Imẽn cuy epe'e ixe mubu'un am ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Je'ũ aco'i xeku. Ikẽrẽat mujurũg̃ap o'jepere bima bit Deus ixe ag̃okatkat biõg̃buk idaxijo. Ibiõg̃buk idaxijo wuykukukat ajẽm puje, kũyjobit'ũmayũ be ipiatpi'ajoan iap kabia be.XB)Eye'awero buje wuykukukat Jesus jeenuy eyxe. Soat em ma wuykukukat Jesus jekukum wuyweju wuya'õmucanucan. Eye'awero buje dak jeenuy eyxe. Õn tak eyxe bimaap co'i ma og̃uy, soat em õn g̃ebum eykay buye.A-Wũy ma õn pit eywi. Inaka g̃ebum cĩcã ma õn eykay soat em. — Ixe ag̃okatkat ikẽrẽ jĩjã, Deus xe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye — i õn e'em eywebe Jesus Cristo a'õbi.Eyxe bima dak imẽn ma kuka oce eywebe. Imẽneju awerom g̃u juy epesop ixe eju.%@CTe'e ma eyju bit e'em: — Xipat cĩcã oceju — i.Imẽn g̃u juy epe'e! Eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop ixe ag̃okatkat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye. Ixe ag̃okatkat ikẽrẽat kay ig̃uycũg̃'ũm pima, epeg̃uõm g̃u juy Deus eju kawẽnwẽnap'a be je'awero am eyweju.B? — Corinto ka beat jexidaap eju o'jepo itabut ma'g̃u Jesus kay — i'e'em owebe yajẽm'isuat.Imẽg̃ap ikẽrẽ jĩjã Deus xe. Itabut'ũmayũ bit isũsũn kuka o'e imẽn i'e am.2>]Eybu'u du omudon wa'õpurug̃ eymukorẽm ãm? Eybu'u g̃u xe'e owebe eykuk am xipan? Eybikuy owebe eykuk am xipan pima, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere.{=oDeus wuykukukat e'em “Ẽn ma ocekukukat” i wuyju e'em pima g̃u- -ya'õbacaap kug̃ wuyju jekukum pima acã.@<yDeus ibikuy bima bit, g̃axĩn ma oju eyjo am. Wetaybit ma'g̃u g̃asũ jewexe itaybicayũ ekawẽn. Eyjo buje bit, wetaybit oce Deus a'õbacaap kug̃ ip iam, ikug̃ g̃u ip iam tak.h;IPũg̃pũg̃ ey'in pit jewexe itaybicayũm o'e. Tũybe Paulo omuyku g̃u ocejo am iãn o'e ip.h:IImẽnpuye Timóteo juy og̃uju eykay. Ixe Timóteo okpot co'i. Ixe cũg̃ ma kapikpig̃ wuykukukat peam. Ikukpin cĩcã oxe. — Paulo yag̃uyisu jekukum Jesus Cristo a'õ dag̃ jekukum puye — i je'e eywebe ixe Timóteo ma. — Imẽn Paulo itabun'isuayũ mutaybitbin tak soat ka watwat mutaybitbin — i je'e eywebe eyag̃uyba'ũmap puxim.\91Imẽnpuye: — Obuxim cuy epesop yobog̃an pin g̃u — i õn e'em eywebe. 8Adeayũ kuka eymutaybin Cristo ekawẽn- -10,000 beayũ ma. Pũg̃ ma eyebay bit. Kuy juk eyetabut epesop Jesus Cristo kay kawẽn idipat og̃uwẽn eywebe buye. Ceweju mũg̃'i eyju jekukum g̃asũ. Imẽnpuye õn eyebay jo'i. Imẽnpuye õn eymukũyjo ojuy. C~}|||TzzYyxwv`uIt6ssSsGrVpp}onn;m%LCG̃asũ jeweju juk adi oekuku'iayũ kay o'jebapuk adeayũ kay- -500 beayũ kay. Ade ma buk ixeyũ'in pit itabẽg̃ ma. Warara'acat kuy oe'ũ'ũ ixeyũ'in.bK=Pedro kay o'jebapuk je'ũap tomukadi. G̃asũ 12 beayũ kay o'jebapuk- -jemumujuyũ kay.IG Okitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop kawẽn idipat kay. Kuy bima juk adi iboap ekawẽn og̃uwẽnuwẽn eywebe. Iboap ekawẽn kay eyetabut epesop. Iboap ekawẽn tag̃ eyju jekukum g̃asũ dak.]F3(Awerom pima bit, warẽmtag̃sug̃ g̃u juy epesop. Cedag̃ ma juy epeye'awero.NE'Imẽneju, okitpitpiyũ: — A'õbacaap cuy eg̃ũm owebe ekawẽn muwẽn ãm — i juy epe'e Deus pe. — Ya'õba'arẽmat'a'õm g̃u juy ecekawẽn — i'ũmg̃u bit cuy epe'e wara'acat pe.iDK&Pũg̃at pit wemudupmubararaktup peat ekawẽn kay'ũm pima, ixe e'eap kay g̃u juy epesop.qC[%Pũg̃pũg̃ ey'in Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Warara'acat ey'in Deus biõg̃buk emumuũm kug̃ayũ- -ya'õbacaap kug̃ayũ. — Wuykukukat a'õbi Paulo ijudup mubarararag̃ wuymukũyjoaptum — i juy je'e ixeyũ ma.lBQ$Eyxewi g̃u Deus ekawẽn o'jebapuk- -cexewi ma- -Deus xewi. Eywebe ã g̃u Deus jekawẽn o'g̃uwẽn- -soat pe ma. Imẽneju: — Oceju acã cedag̃ ma je'awerorom Deus eju kawẽnwẽnap'a be — i'ũmg̃u juy epe'e..AU#Wuysũsũn kuka ace ayacat ekawẽn puje aweromayũ be. “Apẽn ite o'e?” i'e pin pima, jektop eju ma juy jekawẽn jeduk'a be ma- -awerom pima bit ka'ũma. @"Itabucayũ e'awero buje juy mũg̃ ma jeedop ip aoyũ. Imẽn je'awerorom soat ka dag̃ itabucayũ. Abu ayacat o'g̃uydeat ce'awero buje ip? Ka'ũma ma. Ag̃okatkayũ kukukan g̃u juy jeedop ip aoyũ. Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tak imẽn wuymutaybitbin.p?Y!Deus icokcok g̃u warẽmtag̃ wuye'aweroap kay bit. Cedag̃ ma wuye'awero buje bit, icokcok e'em.\>1 Jekpiwatpin ma jede Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat. Jekpiwatpin ma dak jemũg̃.%=CDeus jekawẽn g̃ubapuk pũg̃ pe g̃u- -soat pe ma. Soat ip i'e but ajo Deus o'e cebe iap. Pũg̃ ma juy g̃uwẽn. Ixe emũg̃ puje juy wara'at g̃uwẽn. Imẽn bodinmaku g̃uwẽn ip. Imẽn eẽm pima, soat cuy eyetaybin. Soat tak eycokcok epesop. Jewebuywatwan tak cuy epesop.k<OWara'acat pe Deus jekawẽn mubapuk puje bit, kawẽnwẽnat cuy jemũg̃ wara'acat ekawẽn ãm.k;OXepxep ã juy apẽn Deus o'g̃uwẽn cebe ip iap g̃uwẽn pũg̃ e'awero buje. Ebapũg̃ tak xipat ma. Ixeyũ ekawẽn cocom cĩcã juy jeedop ip warara'acat. — Cedag̃ xe'e ixeyũ e'em? — i juy je'e ip jewewebe./:WKa'ũma ma aco'i itaybit apẽn ite o'e iap muwẽn ãm wuya'õm. Itaybit'ũm pima, mũg̃ ma juy ip jeedop. Ya'õberen g̃u juy jede ip- -jewebe acã- -Deus pe dak.09YPũg̃ g̃u ey'in kawẽnwẽn ya'õba'arẽmat'a'õm. Adedem g̃u bit cuy jekawẽn pũg̃ e'awero buje- -xepxep ã. Ebapũg̃ tak xipat ma. Xepxem g̃u dak cuy jekawẽn ip. Pũg̃ ma koap jede. Ixe emũg̃ puje wara'at jede kanomũm. Wara'at tak cuy wuya'õm ma apẽn ite o'e iap g̃uwẽn.V8%Imẽneju, okitpitpiyũ, jeymukũyjo õn cedag̃ ma eye'awero am. Epeye'awero juy eyewebuywat am big̃ ma eyetabut am. Eye'awero buje, pũg̃'in cuy ey'in jebibododon Deus kay; wara'at cuy jebureyũ ma g̃utaybin; wara'at cuy apẽn Deus o'e cebe iap g̃uwẽn; wara'at cuy jekawẽn ya'õba'arẽmat'a'õm; wara'at cuy wuya'õm ma g̃uwẽn apẽn ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn'ukat o'e iap. Soan cuy epe'e eyewebuywat am big̃ ma eyetabut am Jesus kay.x7i— Ikẽrẽat kay õn g̃ebum soat em — i dak je'e ixe soat pe eywebe- -awerom'ayũ be. Jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Deus wap: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i dak je'e Deus pe. — Icẽmãn Deus omuy eyxe — i dak je'e eywebe.61Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima bit, itaybit je'e ip ikẽrẽat kug̃ oceju iam- -eyekawẽn co buje. Ya'õba'arẽmatã'õ o'ya'ĩjojo g̃u'ibit tak itaybit je'e iboam. — Deus omuju juy ipiat'ajojoap kay ikẽrẽat kug̃ õn cexe buye — i je'e eyekawẽn co buje. 5Jesus kay itabucayũ e'awero buje, soat eyju aco'i ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn. G̃ebuje itabut'ũmat aco'i jajẽm eykay- -o'ya'ĩjojo g̃u bukiat tak. — Teyũku yadaodaoayũ — i aco'i je'e ip eyekawẽn cekawẽn pa'arẽm cexe ip puye.4yImẽn wuyju ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn Deus soat podi ma ya'õbaca i'e am itabucayũ be g̃u- -itabut'ũmayũ be acã. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pit wuyju Deus soat podi ma ya'õbaca i'e am itabut'ũmayũ be g̃u- -itabucayũ be acã.3%Imẽn e'em Deus wuyawẽwẽap ekawẽntup pe: “Ocekawẽn puk ijodiat eju,” i'e'em wuykukukat, i. “Ya'õba'arẽmat'a'õm puk ocekawẽn ceweju ip- -wũyatka watwat a'õm,” i. “Imẽnpit wa'ĩjo pin g̃u juy je'e ip,” i. Imẽn e'em ig̃odup.-2SOkitpitpiyũ, yopĩt ma juy eyetaybin ikẽrẽat mug̃ẽ ãm bekitkit puxim. Bekitkit ag̃uy buxim g̃u bit cuy epeyewag̃uyg̃uy- -yaypanayũ ag̃uy buxim acã.J1 Warara'acat eju awerom pima bit cuy ya'õba'arẽmat'a'õm g̃u ocekawẽn. Soat ip wa'ĩjojom iat'a'õm acã ocekawẽn ixeyũ mutaybit am. 10.000 palavra ya'õba'arẽmat'a'õm wekawẽn puje, ka'ũma ma kuka itaybit o'e ip. 5 palavra ixeyũ a'õm wekawẽn puje bit, kuka itaybit o'e ip. Imẽn kuka ip osubuywan.0Eyekawẽnap podi ma õn pit kawẽnwẽn ya'õba'arẽmat'a'õm. Imẽnpuye: — Ẽn xipat cĩcã oxe — i õn e'em Deus pe./Eya'õdip cĩcã ma aco'i eybiõg̃buk pe eyju kawẽnwẽn Deus eju. Imẽnpit eyweju je'aweroromayũ buywatwan g̃u eyju.w.g“Bay, ẽn xipat cĩcã” i'e'em eyju eybiõg̃buk pe acã bima, “Xipat cĩcã ma” i'e ba'ore kuka o'e eyweju je'aweroromayũ be, eyekawẽn cekawẽnpa'arẽm cexe ip puye. — Apẽn xe'e ite e'em? — i acã kuka o'e ip.-Imẽnpuye apẽn paxi oce? Obiõg̃buk pe juy ocekawẽn Deus eju, wag̃uybi dak. Obiõg̃buk pe juy ocebibododon tak, wag̃uybi dak.,Õn ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn Deus eju bima, wag̃uybi g̃u õn kawẽnwẽn. Obiõg̃buk pe acã õn kawẽnwẽn.V+% Imẽnpuye ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnuwẽn'ukat cuy jekawẽn Deus eju. — A'õbacaap cuy eg̃ũm owebe apẽn cuk adi oceceiap muwẽn ãm wa'ĩjojo'ukat a'õm tak — i juy je'e ip Deus pe.J*  Deus biõg̃buk emumuũm kay jĩjã eyju kuy. Imẽnpuye soat podi ma xipat cĩcãat cuy epejoojuy cexewi. Ya'õbacaap cuy epejoojuy warara'acat puywat am- -Jesus kay itabucayũ buywat am.x)i Ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn'ukat pit wũyatka bewiat puxim oxe; õn tak cexe wũyatka bewiat puxim ma.(y Pũg̃'ã'õ g̃u wuyju. Warẽmtaksug̃ ma wuya'õ. Wuya'õwarururu. Ibeat'a'õm kawẽnwẽn'ukat xe bit ya'õbapuk.L' Imẽnpuxim ẽn ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn pima, ekawẽn cocoayũ dak itaybit g̃u kuka o'e ip ekawẽn, ya'ĩjojom ma'g̃u ip. Kawẽnwẽn'ũma ẽn ceweju ip iat puxim kuka o'e ip.&{Kededeg̃'uk kukat warẽmtag̃ ma yukmuydedem pima bit, kuka o'jemuxipan g̃u ip sorarayũ jeju am nopag̃õg̃õ ãm.u%cWuya'õ'ẽ. Yamuydedeap tak ya'õ'ẽ ma. Tarekrek'uk'uk tak ya'õ'ẽ ma- -flauta'uk tak ya'õ'ẽ ma, harpa'uk tak. Itaybit'ũmat cedag̃'ũm yamuydedem pima bit, ajom i'eyũ imuydedem i kuka o'e ip, warẽmtag̃ ma yamuydedem puye.z$mOkitpitpiyũ, eykay juy oajẽm. Ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn pima bit, eybuywan g̃u kuka õn, wekawẽn pa'arẽm eyxe buye. Apẽn Deus cuk adi o'g̃uwẽnuwẽn owebe iap muwẽn puje bit, kuka õn eybuywan, apẽn cuk adi ixe omutaybitbiniap muwẽn puje dak. Deus biõg̃buk a'õbi imuwẽn puje dak, kuka õn eybuywan, Deus ekawẽn muwẽn puje dak.(#IOcokcoksũ ma kuka oce Deus pe ja'õbacaap ũm puje eywebe ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽn ãm. Ocokcok cĩcã ma bit kuka oce ixe be ja'õbacaap ũm puje eywebe Deus ekawẽn muwẽn ãm. Ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn'ukat xipan kapikpig̃ Deus peam. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pit ixe bodi ma xipan kapikpig̃ cebeam. Te'e ma kuka o'jekawẽn ya'õba'arẽmat'a'õm wara'acat ceweju'ũm pima wuya'õm cekawẽn muwẽn ãm ce'awero'ibiyũ be. Te'e ma kuka o'jekawẽn ya'õba'arẽmat'a'õm Jesus kay itabucat buywatwan'ũm puye.A"{Ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn'ukat ma jewebuywatwan acã big̃ ma jetabut am Jesus kay. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pit soat itabycayũ buywatwan big̃ ma itabut am ip.— A'õbacaap cuy eg̃ũm owebe ekawẽn muwẽn ãm — i juy epe'e cebe- -Deus pe.fE Wuyetabut Deus kay. Ixe xe wuydopap wiwim tak wuyju. Warara'acat tak ikukpin cĩcã wuyxe. Deus xe xipat cĩcã wuyetabut pima, ixe xe wuydopap wiwim pima dak. Wuyxe warara'acat ikukpin pima bit, ibodi ma xipat cexe.% G̃asũ wuyetaybitbũt ma Deus e'eam. Waroa itabidig̃ peat cocoap puxim wuyetaybitbũt ã ixem. Ixe xe bima bit, jewejojom ace'e. G̃asũ wuyetaybitbũt ma ixem. Ixe bit itaybit cĩcã wuyjum. G̃uyjom pit wuyetaybit ace'e ixem apẽn ixe itaybit wuyjum iap co'i.;o Bekin pima bekitkit ekawẽnap puxim cuk adi og̃uy; bekitkit ag̃uy buxim tak; bekitkit ekukuap puxim tak. Ag̃okatkan g̃asũ bit oce. Bekitkit puxim wekukuap pit cuk ocepere.,Q Deus xe bima bit, ka'ũmg̃u je'e itaybitbũcayũ. Soan ma wuyetaybit acesop. Yopĩt ma imuwẽnuwẽn'ukayũ dak ka'ũmg̃u je'e. Soat ma aceg̃uwẽnuwẽn.zm Soan g̃u wuyetaybit g̃asũ- -yopĩt ma. Soat g̃u dak wuyju imuwẽnuwẽn Deus biõg̃buk a'õbi- -yopĩt ma.P Wuyxe warara'acat ikukpin ijodi bima, soat em ma dak ikukpin jeedop ip wuyxe. Wuyxe ikukpin ip iap i'ũm'ẽm g̃u. Darem ma bit ip kawẽnwẽn Deus a'õbi kawẽnwẽn'ukayũ. Ijodi bima acã. Darem ma dak ip kawẽnwẽn ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn'ukayũ. Ijodi bima acã. Itaybitbũcayũ dak omuy ijodi bima acã.q[ Wuyxe warara'acat ikukpin pima, wuybu'um g̃u dak kuka ajop warara'acat kay; — Soat ma i'e but Deus xe — i dak kuka acece soat em; warara'acat idipan e'eap wiwim tak kuka ajop; wuyukpiceg̃ẽm g̃u dak kuka warara'acat ajukuk.   ;o  (5-6) warẽmtag̃ g̃u dak kuka ajeku- -cedag̃ ma; jewekay acã g̃u dak kuka ajop g̃ebum- -warara'acat kay dak; dao g̃u dak kuka wuyetakomãm ajop; warẽmtag̃ g̃u dak kuka warara'acat ajukuk- -cedag̃ ma; g̃ebum g̃u dak kuka ajop apẽn warara'acat cuk adi ikẽrẽm wuykukiap kay; wuyg̃uycũg̃cũg̃ tak kuka ajop ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ip iap kay; wuycokcog̃ tak kuka ajop cũg̃ ma jekukum ip iap kay.  Wuyxe warara'acat ikukpin pima bit, wuyukpiceg̃ẽm g̃u kuka ajop cekay ip; xipacat tak kuka ag̃ũmg̃ũm cebe ip; wuyetabutkarey g̃u dak kuka ajop cekay ip; yobog̃an pin g̃u dak kuka ajop; — Warara'acat podi ma oca'õbuyxi — i'ũmg̃u dak kuka ace;T! Soat kuka ace itabut'ũmayũ be wuymupikan wuyetabucap mubapuk am soat pe. Imẽnpit wuyxe warara'acat ikukpin'ũm pima, te'e ma kuka acemupikat, te'e ma dak kuka ag̃ũm wuybubut ikug̃'ũmayũ be.(I Ixe a'õbi Deus ekawẽn kuka ag̃uwẽn. Wuyetaybit kuka ajop ajom soat ijodiat itaybit iam. Wuyetaybit kuka ajop ajo iba'arẽm warara'acat xe iam tak. Co'a yamuwede but kuka o'e wuywebe wuyetabut cĩcã buye. Imẽnpit wuyxe warara'acat ikukpin'ũm pima, ka'ũma ma kuka ace Deus xe.; q Wuyetaybit kuka ajop kawẽn ãm warara'acat'a'õm, Deus ekawẽn tojotjot'ukat a'õm tak. Wuyxe warara'acat ikukpin'ũm pima bit, te'e ma kuka wuyetaybit ajop warara'acat a'õm, Deus ekawẽn tojotjot'ukat a'õm tak. Wuyxe ikukpin'ũm pima, wuya'õkarey acã kuka ace Deus xe- -tamaraka'a muydedeap puxim.   Eyju bit eyetabikukum cuy epesop Deus emumuũm kay- -xipat cĩcãat kay. Ajo soat podi ma xipat iam pit õn jeymutaybin.6e Soat pe g̃u ja'õbacaap o'g̃ũm iwãtaxipipiayũ mu'ada am- -pũg̃pũg̃ pe ma. Soat pe g̃u ja'õbacaap o'g̃ũm ya'oba'arẽmat'a'õm kawẽn ãm- -pũg̃pũg̃ pe ma. Soat pe g̃u ja'õbacaap o'g̃ũm ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnuwẽn'ukat ekawẽn muwẽn ãm wuya'õm- -pũg̃pũg̃ pe ma.# Soat g̃u ip Deus emumujuyũ- -pũg̃pũg̃ ã. Soat g̃u ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ- -pũg̃pũg̃ ã. Soat g̃u ip itabucat mutaybitbin'ukayũ- -pũg̃pũg̃ ã. Soat pe g̃u Deus ja'õbacaap ũmũm wuywebe i'e ba'oreat mubapuk am- -pũg̃pũg̃ pe acã.ve Imẽnpuye Deus soat jekpot kay itabucayũ o'jomuy jekitpitpiyũ buywat am. Koap pima: — Wemumujuyũm epesop — i juk adi o'e pũg̃pũg̃ayũ be.G̃ebuje: — Soat kaka dag̃ cuy epeju wekawẽn muwẽnuwẽn ãm — i juk adi o'e warara'acayũ be.G̃ebuje: — Jesus kay itabucayũ juy epeg̃utaybitbin — i juk adi o'e warara'acayũ be. — Eywebe i'e ba'oreat cuy epeg̃ubapukpukpuk wa'õbi — i'e'em warara'acayũ be. — Iwãtaxipipiayũ juy epeg̃u'ada'ada — i'e'em warara'acayũ be. — Eykitpitpiyũ buywatwan cuy epesop Jesus kay ibu'uap puxim — i'e'em warara'acayũ be. — Eybureyũ kukukayũm cuy epesop — i'e'em warara'acayũ be. — Ya'õba'arẽmat'a'õm cuy epeyekawẽnwẽn — i'e'em warara'acayũ be. % Imẽneju Deus ade ma o'jomuy wuyjebit pe. Jekpiwatpi ma o'jomuy. Imẽntak wuyju Jesus Cristo jebit puxim. Soat wuyju ijebit tag̃at puxim.o W Pũg̃ pe ma'g̃u ipiat pima, soat wuyjebit tag̃at itaybit jopku ipi iam. Pũg̃ ma wuyjebit tag̃at xipat pima dak, soat wuyjebit tag̃at itaybit jopku xipat iam. Cristo kay itabucayũ wuyjebit puxim. Wuybure ipiat'ajojom pima, soat kuka wuyg̃uycũg̃ ace cekay. Warara'acat wuybure awẽg̃mudim pima dak, soat kuka wuycokcok ace cekay, wuybure kay.C  Wara'at tag̃tag̃tag̃ g̃u wuyjebit e'em- -pũg̃ tag̃ ma. Soat wuyjebit tag̃at pũg̃ tag̃ ma e'em. Imẽnpuxim wuyju dak wara'at tag̃tag̃tag̃ g̃u juy ajeku- -pũg̃ tag̃ ma. ' Xipan'ũm'ũm ma wuyju idipat kug̃- -wuyjebit tag̃at kug̃. Wuysũsũn wuyju e'em pũg̃pũg̃ wuyjebit tag̃at kug̃. Deus pit isũsũn g̃u wuykug̃. Soat ma o'g̃ug̃ẽ wuyjebit tag̃an. Imẽnpuye juy soat ajukuk xipan wuyjebit tag̃at wuysũsũn ma'g̃u ikug̃.4 a Imẽntak pũg̃pũg̃ wuyjebit tag̃at idip g̃u wuyxe. Imẽnpit xipan wuyju ikug̃. Wuysũsũn pũg̃pũg̃ wuyjebit tag̃at ajuy'ũmãm. Imẽnpit xipan wuyju ikug̃.- Imẽn ma Deus wuyjebit o'g̃ug̃ẽ. Pũg̃pũg̃ wuyjebit tag̃at ibaca g̃u wuyxe. Imẽnpit ixeyũ dak ka'ũmg̃u bima bit, kuka adi aje'ũ.' Ajo omuy te'e ma wuyjebit pe? Ka'ũma ma. Soat jekapikap kug̃ wuyjebit tag̃at. Jecoatcoan wuyju wuyetam. Cũg̃cũg̃ wuyju wuyeim. Kapikpig̃ wuyju wuybum. Jewebuywatwan soat wuyjebit tag̃at. Imẽnpuxim wuyju dak cuy acejewebuywan, Jesus Cristo kay wuyetabut puye. 9 Imẽneju ade ma opop wuyjebit pe. Pũg̃ ma wuyjebit pit. Wuyjebit tag̃at pũg̃ tag̃ ma e'em, ade ma'g̃u cebe. Imẽnpuxim wuyju dak pũg̃ tag̃ cuy ajeku pũg̃at kay wuyetabut puye- -Jesus Cristo kay. Pũg̃ tag̃ cuy ajeku Deus biõg̃buk omuy soat pe wuywebe buye.D Pũg̃ ma o'jomuy bima bit, wuyjebitbet g̃u kuka adi ace.*M Imẽnpit Deus pũg̃ g̃u o'jomuy wuyjebit pe. Ade ma o'jomuy. Wuybu o'subumuy. Wuyeta o'sutamuy. Wuyba o'subamuy. Wuydao o'taomuy. Jekpiwatpi ma o'jomuy soat.kO Wuyjebit wuyeta acã bima, kuka acekũyjo g̃u. Wuyjebit wuyg̃uybu acã bima, kuka ajoyõn g̃u.A{ “Wuyjuyũ jebit tag̃at g̃u õn, ita g̃u buye” i'e but ma'g̃u wuyg̃uybu be. Wuyjebit tag̃ ma'g̃u nuynuy. Jemãmãmãm g̃u Deus pe wuyjebit tag̃at. Icokcok jekapikap kug̃.&E Wuyjebit tag̃at pit jemãmãmãm g̃u Deus pe. “Wuyjuyũ jebit tag̃at g̃u õn ibu g̃u buye” i'e but ma'g̃u wuyei be. Wuyjebit tag̃ ma'g̃u nuynuy.dA Soat wuyjebit tag̃at pit jekapikap kug̃. Pũg̃ g̃u opop wuyjebit pe- -ade ma- -wuyeta, wuyei, wuyba, wuybu. Pũg̃ ma wuyjebit pit. Imẽnpuxim soat itabucayũ jekapikap kug̃. Pũg̃at a'õbi bit wuyju kapikpig̃.2] Adeayũ itabut Jesus Cristo kay. Judeuyũ itabut cekay, Judeu'ũmayũ dak. Tei'ũm kapikpik'ukayũ itabut cekay, teihem kapikpik'ukayũ dak. Soat ip itabut cekay. Deus biõg̃buk kuy juk wuymuwexat Cristo jebit puximayũm pũg̃an. Deus a'õbacaap kug̃ wuyju ibiõg̃buk nuynuy wuywebe buye.~w Pũg̃ ma wuyjebit. Ade bit opop wuyjebit pe. Wuyjebit puxim Cristo kay itabucayũ dak ade. Pũg̃at puxim pit wuyju. }  Ade ma ibiõg̃buk xipacat emumuũm. Pũg̃ ma bit ibiõg̃buk xipacat iũmũmat. Jekpiwatpin ma ja'õbacaap ũmũm wuywebe.c|? Wuywebe i'e ba'oreat mubapukpuk am ja'õbacaap ũmũm warara'acat pe. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn ãm ja'õbacaap ũmũm warara'acat pe. Warara'acat pe ja'õbacaap ũmũm ixeyũ be itaybit am abuyũ jekukum Deus biõg̃buk a'õbi iam, abuyũ ja'õbi ma jekukum iam tak. Warara'acat pe ja'õbacaap ũmũm ixeyũ be ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn ãm. Warara'acat pe ja'õbacaap ũmũm ixeyũ be ya'õba'arẽmat'a'õm kawẽnwẽn'ukat ekawẽn muwẽn ãm wuya'õm ma.{  Jesus kay itabut cĩcãam ja'õbacaap ũmũm warara'acat pe. Iwãtaxipipiayũ mu'ada'ada am ja'õbacaap ũmũm warara'acat pe..zU Imẽn Deus biõg̃buk ja'õbacaap ũmũm pũg̃pũg̃ayũ be kawẽn icẽmat muwẽn ãm. Deus ekawẽn warara'acat mutaybit am ja'õbacaap ũmũm warara'acat pe.0yY Deus ma ja'õbacaap ũmũm soat pe wuywebe wuymutaybit am obiõg̃buk omuy eywebe iam. Soat wuykitpitpiyũ buywat am iũmũm wuywebe- -warara'acat itabucat puywat am.6xe Soat wuyju wuyetaybit kapik am warẽmtaksug̃ tag̃ ma Deus peam. Pũg̃ pit wuymutaybitbin wuyekapik am- -Deus acã. Ixe be wuymutaybin'ũm pima bit kuka wuyetaybit g̃u.w Deus peam kapik put wuywebe wara'at tag̃tag̃tag̃ ma'g̃u wuyju kapikpig̃. Pũg̃ peam pit wuyju kapikpig̃- -wuykukukat peam acã.bv= Ade ma Deus biõg̃buk emumuũm omuy. Pũg̃ pit iũmũm wuywebe- -Deus biõg̃buk acã.$uA G̃asũ bit “Deus a'õbi oceju e'em” i'e'e'ukayũ jojom eyju. Deus biõg̃buk a'õbi e'e'ukat e'em g̃u: — Jesus wũy ma jeenuy Deus wi ipiat'ajojom — i.Iba'ore cebe Jesus muymuy am. Deus biõg̃buk kukat acã icẽmãn e'em: — Jesus acã ocekukukat — i.Warara'acat pe bit iba'ore imẽn i'e am. Iboam eyetaybit pima eyetaybit tak abuyũ Deus a'õbi e'em iam, abuyũ napa ma e'em iam tak.Et Jesus kay eyetabut'ũm pima wara'at kaykaykay ma eyetabut epesop- -jewexe deusyũ kay- -adeayũ kay. Pũg̃ tak ixeyũ'in cede ba'ore ma deusparoyũ. Soat em eymug̃uykukuku'uk ip osodop. s  Okitpitpiyũ, “Ajo ũmũm wuywebe Deus biõg̃buk?” i juk epe'e owebe kuyatup pe eyemudupmubararaktup pe. Iboam õn jeymutaybin.Zr- "Abu ire mabuk iat cuy jeduk'a be ma jekõn. Imẽn'ũm pima Deus ipiat supi'ajoat eywebe awerom pima. Wara'an cuk adi epeyekawẽn owebeaptup pe- -kuyatup pe. Eykay oajẽm puje bit iboam õn jeymukũyjo.q3 !Imẽneju, okitpitpiyũ, eybureyũ ajẽmap puk cuy epejowiwi. Wuykukukat e'ũap kay wuyeg̃ebuap'a o am awerom pima, soat ajẽm puje juy epeya'o.p — Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe — i'e'em Deus wuywebe ikẽrẽat epereap ojuy.Ipiatpi'ajojoan tak wuywebe wuymukũyjo am waram wuywebe ikẽrẽat kukap puxim. Ixe imẽn wuymukũyjojom ipiat'ajojoap kay wuymujuap puxim kũyjobit'ũmayũ eju.o Ya'om pima: — Ikẽrẽat kug̃ tu õn exe? — i juy ace Deus pe.Ikẽrẽat kug̃ pima, iboap cuy ag̃uwẽn ixe be i'uk am wuywebewi. I'uk puje: — Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe” i'ũmg̃u je'e wuywebe.Ipiat tak supi'ajoat g̃u wuywebe.{no Ade ey'in warẽmtag̃ ma o'ya'o'o. Imẽnpuye ip iwãtaxipipe o'e. Ibaca g̃u ip o'e. Pũg̃pũg̃ oe'ũ'ũ kuy.fmE Apẽg̃ãm korosa be wuykukukat oe'ũ iam eyetaybit'ũm pima juy epeya'o g̃u wuyeg̃ebuap'a. Epetikõn g̃u dak cuy wuyeg̃ebuapti. Eyetaybit'ũma ya'o buje, eyukpiwat epe'e Deus xe. Imẽnpuye ipiat supi'ajoat eywebe.~lu Imẽnpuye: — Cedag̃ tu õn jekukum Deus xe? — i juy ace wuywebe ma pão'a o awap, uva'abidi kõn awap tak.Cedag̃ ma jekukum pima acã kuka aya'o. Atikõn tak kuka. Warẽmtag̃ jekukum pima bit, kuka aya'o g̃u, atikõn g̃u dak kuka.Yk+ Imẽneju Deus ipiat supi'ajoat wuywebe warẽmtag̃ ma i'o buje. Warẽmtag̃ ma wuykukukat e'ũap kay wuyeg̃ebuap'a o buje kuka ce'ũap ajomuymuy, warẽmtag̃ ma ce'ũap kay wuyeg̃ebuapti kõn puje dak.Lj Imẽneju ibeat'a o'om wuyju. Ibeat'a o buje, wuykukukat oe'ũ wuywebeam iap muwẽnuwẽn wuyju soat pe, ibeati kõn puje dak. Imẽn cuy epeyekõnkõn waram wuykukukat ajẽmap wiwim pima.Fi Imẽnpuxim kopo dak o'jat jekõn epere buje ip. — Deus kawẽn iisuat g̃uwẽn ipi juayũ be oje'ũ buye, odoymukerereren puye — io'e wuykukukat. — Odoymukererenap kay juy epeyeg̃ebu uva'abidi kõn puje — io'e. — Tikõn puje, we'ũap kay juy epeyeg̃ebu — io'e.Imẽn wuykukukat o'e owebe kuy bima.h — Bay, ẽn xipat cĩcã — io'e Deus pe.Pão'a o'yadakat. G̃ebuje: — Korosa be obamupaya ip iap kay juy epeg̃ebu ibeat'a o buje — io'e jebekitkiyũ be. — Oje'ũ eywebeam — io'e cebe ip. — Pão'a juy epeya'o we'ũap kay eyeg̃ebu am — io'e.Rg — We'ũap kay eyeg̃ebu am cuy epeyekõn eyeweweju — i juk o'e wuykukukat Jesus owebe.Apẽn ixe o'e owebe iam cuk õn eymutaybitbin. Jekay itakomaayũ be jeũm pimaap exima be pão'a o'yabu.^f5 Apẽntak oce eywebe imẽn eyju je'awerorom pima? — Cũg̃ ma eyju je'awerorom — i du oce eywebe? Ka'ũma! — Cũg̃'ũma — i acã oce.Eyre bima, eyduk'a be ma juy epeyekõn. Deus eju kawẽnwẽnap'a be bit warẽmtag̃ g̃u juy epeyekõn. Ibubut'ũmat musũsũm g̃u juy epesop ig̃o'a be. Cũg̃ g̃u oxe eyju je'awerorom.zem Jekõn pima, soat eyju eyukpiwatpin ma jekõnkõn cĩcã. Imẽnpuye koap ajẽm'ibit jekõnkõn cĩcã jebureyũ wiwim'ũma. Kanomũm yajẽm'ibit pit jekõnkõn g̃u. Ire mabuk ip e'em wara'acat ibeg̃beg̃ pima, wara'acat ika'o bima dak.Td! Eyju je'awerorom wuykukukat e'ũap kay jeg̃ebu am g̃u- -jekõn ãm acã.Qc — Wuyju pũg̃pũg̃ kadiayũ bima, ibapuk e'em soat xe abuyũ wuy'in cũg̃ ma jekukum iap, abuyũ cũg̃ g̃u iap tak — i te'e ma eyju e'em.Xipat g̃u wuyju Deus xe pũg̃pũg̃ kadiayũ bima..bU — Awerom pima jewa'õxikxig̃ ip Corinto ka watwat, Jesus kay itabucayũ, pũg̃ kadi g̃u ip puye — i'e'em owebe pũg̃pũg̃ayũ.Icẽm xe'e ixeyũ e'em?gaG — Cũg̃ ma eyju je'awerorom — i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe.Awerom pima eyju jewebuywatwan g̃u big̃ ma eyetabut am Jesus kay- -jewemubu'u'un acã. Imẽg̃ap xipat g̃u! Jeymukũyjo õn cũg̃ ma eye'awero am.J`  — Cedag̃ g̃u ayacat peam pit kawẽn ãm Deus eju yajuy'ũm pima — i õn e'em.Imẽn e'em soat itabucayũ dak- -soat kaka dag̃ayũ. Imẽn tak cuy oce'e soat pe oca'õxik pinat pe.__7 Ayacat pit idip cĩcã wuyxe soat xe yadaperen pima. Yadaperenat yaekabekat co'i.^ Wuyukpiwatpin ma wuyetaybit xipat g̃u ag̃okatkat pe yadaperean am iam. Ag̃okatkat yadaperen pima bit, jewemubuyxi'ũm'ũm.o]W Cedag̃ tu eyxe ayacat pe jaekabek kug̃'ũma kawẽn ãm Deus eju warara'acat parakpe? Cedag̃ g̃u!\ Ag̃okatkat a'õxa bewi Deus ayacat o'ju'uk. Ayacat uk pewi g̃asũ bit ag̃okatkat kapkam. Deus xewiat pit soat kake.[3 Wuykukukat Jesus kay wuyetabut puje bit, wuyag̃epũg̃ g̃u wuyju jekukum- -ayacat, ag̃okatkat tak. Jewemukũyjojom tak wuyju, jewebuywatwan tak.HZ  Imẽneju itabucayũ awerom, pima aoyũ juy jaekabek kug̃ jeedop ip Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ wuyjojom puye. Jaekabek kug̃ cuy jeedop ip jektop a'õ kay kũyjobicap mubapuk am soat pe.^Y5 Ag̃okatkat o'g̃ug̃ẽ ayacat puye g̃u. Ayacat pit o'g̃ug̃ẽ ag̃okatkat puye.xXi Deus ag̃okatkat mug̃ẽm pima ayacat pewi g̃u o'ju'uk. Ayacat mug̃ẽm pima bit, ag̃okatkat pewi o'ju'uk._W7 Imẽntak ag̃okatkat pit cuy jewajuyjuy g̃u, Deus jejo'ian o'g̃ug̃ẽ buye jedipap kug̃ o'g̃ug̃ẽ buye. Deus ag̃okatkat o'g̃ug̃ẽ ja'õ dag̃ ceku am. Ayacat pit o'g̃ug̃ẽ jektop a'õ dag̃ ceku am.1V[ Imẽnpuye ayacat jewajuy'ũm pima, epeyadaptakat cuy. Wuywebe ayacat isũsũn jakoean, jadaptakacan tak. Imẽnpuye juy yajuyjuy jeedop ip pag̃õm jesũsũnap puxim.wUg Ayacat pit cuy jewajuy jeenuy jebureyũ parakpe Deus eju kawẽnwẽn pima, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn warara'acat pe bima dak. Jewajuy'ũm pima bit, ibuyxim g̃u kuka jektop kug̃ o'e. Ayacat yajuy'ũmat pit yakoekoeat puxim yasũsũn.QT Imẽneju ag̃okatkat cuy jewajuy g̃u pag̃õm jebureyũ parakpe Deus eju kawẽnwẽn pima, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn warara'acat pe bima dak. Jewajuy buje bit ibuyxim g̃u kuka Cristo kug̃ o'e.ySk Imẽnpit waram jeymukũyjo õn. Ag̃okatkat jetayxi kukat. Cristo soat ag̃okatkayũ kukat. Deus Cristo kukat.'RG Soat kabia eyju g̃ebum okay. Apẽn cuk adi õn eymutaybitbinap tag̃ tak eyju jekukum- -soat tag̃. — Xipat cĩcã eyju oxe — i õn e'em eywebe.WQ ) Cristo ekukuap puxim õn tak jekukum. Imẽnpuye wekukuap puxim cuy epeku.{Po !Wekukuap puxim cuy epeku. Warara'acat mucokcok pinap kug̃ õn jekukum soat em. Ajo xipat kuka o'e owebeam iap kay g̃u õn g̃ebum- -ajo xipat kuka o'e warara'acat peam iap kay acã. Imẽn õn jekukum Deus pe warara'acat taxijoap ojuy.0OY Cũg̃ ma juy epeku Judeuyũ etabutpe, Judeu'ũmayũ etabutpe dak, Deus kay itabucayũ etabutpe dak. Cũg̃ ma juy epeku warara'acat mubu'unap puxim Jesus Cristo kay.3N_ Cũg̃ ma juy epeku soat em warara'acat pe “Deus idip cĩcã, ya'õbaca jĩjã” i'e am. Cũg̃ ma juy epeku jekõnkõn pima, tikõnkõn pima dak, soan e'em pima dak.SM — Iẽn om pima õn e'em Deus pe “Bay, ẽn xipat,” i — i aco'i je'e owebe. — Apẽnpuye dak warara'acat kuka o'e owebe, “Cũg̃ g̃u ewebe ite ẽn o am,” i? — i aco'i je'e owebe.zLm (-) — Apẽnpuye dak ite ẽn osuẽn'o g̃u warara'acat xe cũg̃'ũm puye? Cũg̃ ma oxe bit iboap — i.XK)  (28-29) Itabutbũcat pe “ite ẽn deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn” i'e buje bit cuy epesuẽn'o g̃u ixe mug̃uycũg̃ap puxim. Xipat eywebe ma ite ẽn o am. Itabutbũcat xe bit xipat g̃u ite ẽn o am. Ite ẽn o'ũm pima bit, xipat je'e ixe xe, exe dak. Ka'ũma ma i'guycũg̃ je'e. Soat eycokcok werep ma epe'e.mJS Jeweju jekõn ãm Jesus kay itabut'ũmat pe eynomuwã buje, epeju juy eyju pin pima. Ajo o'g̃ũm ip iat ẽn cuy epesuẽn'o. — Ite ẽn tu deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn? — i'ũmg̃u juy epe'e eynomuwãat pe. I  gHG  (25-26) Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus ipi kukukat ipi dag̃acat kukukat tak, i.vGe Cũg̃ g̃u wuywebe xipan jewewekuk am warara'acat kay ak'arit'i'ũm pima. Warara'acat tak cuy xipan ajukuk.F — Cristo ebekitkit oceju. Imẽnpuye soan oce'e but — i napa ma e'em pũg̃pũg̃ayũ. — Soat g̃u bit xipat wuywebeam — i õn pit e'em. — Soan oce'e but — i napa ma e'em ip. — Te'e ma kuka pũg̃pũg̃ pit ajukuk — i õn pit e'em.E Wuybu'u wuykukukat mutaek am. Cẽm g̃u du? Wuykukukat podi ma wuya'õbaca i'e'em pima, kuka ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat kadiayũm ace'e. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat kadiayũ bima bit, kuka itaek o'e wuykukukat. Itaek pima, xipat g̃u kuka o'e wuywebeam.D+ Jesus e'ũap kay wuyeg̃ebuapti kõn puje, wuyju Deus ebekitkiyũ iap kay wuyju g̃ebum. Imẽnpuye iba'ore wuywebe deusbaroyũ wap timõg̃'ibiti kõn ãm ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat a'õbi. Wuykukukat Jesus e'ũap kay wuyeg̃ebuap'a o buje, wuyju Deus ebekitkiyũ iap kay wuyju g̃ebum. Imẽnpuye iba'ore wuywebe deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn o am ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat a'õbi.YC+ Deusbaroyũ wap iẽn mõg̃ puje Deus pe g̃u ma ip iũmũm- -ibiõg̃buk kẽrẽat pe acã, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukat ebekitkiyũ ip puye. Obu'u jĩjã eywebe ibiõg̃buk kẽrẽayũ babim eyeku am.[B/ Deusbaroyũ bit kake g̃u. Eyetaybit iboam. Õn tak wetaybit iboam. Ka'ũmaap ma deusbaroyũ bit. — Ixeyũ wap oceju puybit ẽn mõg̃mõg̃ ixeyũ xatẽn — i'e'em te'e ma deusbaroyũ kayayũ bit.A1 G̃ebum cuy epesop Judeuyũ kay. Ixeyũ epaĩyũ Deus wap o'g̃upik ip iat epoyat o'om. Ibiat o'om pima g̃ebum ip wuyju Deus ebekitkiyũ iap kay.@- Pũg̃'a bewi ma wuyju ya'o'om Cristo e'ũap kay g̃ebum am, ade ma'g̃u wuyju. Pũg̃at jebit puxim wuyju, pũg̃at kay wuyju g̃ebum puye.Y?+ G̃ebum cuy epesop Jesus Cristo e'ũap kay wuyeg̃ebuapti kõn puje. Cristo e'ũap kay wuyeg̃ebuapti kõn puje: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i juy ace.Wuyju g̃ebum Cristo'ũm toy kay, apẽn Cristo wuymuisusunap kay dak. Pão'a o buje, Cristo'ũm jebit kay wuyju g̃ebum, apẽn Cristo wuymuisusun oe'ũ wuywebeam puye iap kay dak.X>) Eyag̃uysat kuy oxe. Wekawẽn puyxijom cuy epe'e cedag̃ paxi Paulo e'em iam.E= Imẽneju, okitpitpiyũ, deusbaroyũ buxixim cuy epewatwat.t<a Warara'acat ikẽrẽat mug̃ẽat ojuy du eywebe? Soat ijodiat pe ikẽrẽat mug̃ẽat ojuy ip. Deus pit soat em ja'õ dag̃ e'em. Wuybaca'ũm pima, Deus wuybuywanwan. Wuybuywatwan jeenuy wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim.K; Imẽnpuye: — Oceju bit ikẽrẽat oceg̃ujurũg̃ g̃u ocebaca buye — i'ũmg̃u juy ace. — Ocebuywan cuy eg̃uy ocewebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim — i acã juy ace Deus pe.>:u Soat iboam pit o'jebapuk wuydobuyũ'ũm'ũm pe wuymukũyjo am. Apẽn Deus ipiat o'supi'ajojoat cebe ip kũyjobit'ũm pima iap ibararak opop Deus ekawẽntup pe. Iboaptup co buje, ixeyũ'ũm'ũm ekukuap puxim g̃u juy ajeku. G̃axĩn ma soat i'ũm. Imẽnpuye ixeyũ'ũm'ũm ekukuap puxim g̃u juy ajeku. ~}}||{zyyvxx8wwvu!tts(qpoo:mll kSjjjiXhgg;fedccybbra`_J^]]\k[ZYxWWNWVV8UUTTLSRRQQPP ONN^N MyMLKOJIHHFFEDD BA@J?>d>Y={<;::98i77 6k5W4722]11-0/.--A+Y*)'&Y%##d" [v:#Xl N  p  XV{Jh Wara'at acejat wuyjebin iisuat. Wuyjebitbet acesop kabi be bima.wggWuyetabikuku jĩjã wuyjebit iisuat kay, kabi be wuynuy pin cĩcã buye. Kabi be bima iisuat acejat wuyjebin.f 1Wuyjebit xijap'a'a buxim. Wuye'ũap xijap'a'a muy'acap puxim. Wuye'ũ buje wuyjebit acejepere ijodi ipi be. Wara'at pit acejat wuyjebin iisuat. Kabi be bima bit wara'at ma je'e wuyjebin. Iisuat ijodiat emumug̃ẽ g̃u- -Deus emumug̃ẽ acã. Ibiat kug̃ acesop soat em ma.8eiImẽneju wuyju soat em g̃ebum wuywebe ijo bucat kay g̃u- -wuywebe ijo ba'oreat kay acã. Wuywebe ijo bucat darem ma dopdom. Wuywebe ijo ba'oreat pit soat em ma dopdom.~duWuykay'ũmayũ wuykaykay jĩjã. Ipiatpi'ajojoan cĩcã dak ip wuywebe. Imẽnpit ibun g̃u iboap acejukuk- -darem ma. G̃uyjom pit Deus jedipap je'g̃ũm wuywebe. Idipap kug̃ acesop. Darem g̃u iboap kug̃ acesop- -soat em ma. Acejepere g̃u./cWApẽnpuye kuka wuyg̃uycũg̃ ace'e? Ibaca'ũm e'em wuyjebit. Wuybinũn pit iisu e'em, Deus wuya'õmucanucan puye. Wuya'õmucanucan big̃ ma wuyetabut am Jesus kay.b Oceju juk adi ipiat ocesupi'ajojo Deus ekawẽn muwẽn ãm eywebe. Imẽnpuye big̃ ma Deus xipat cĩcãat ũmũm soat pe eywebe. Imẽnpuye big̃ ma eyju e'em cebe: — Xipat cĩcã ẽn ocekay — i.Imẽnpuye Deus dipap ibapuk e'em adeayũ xe.RaDeus cuk wuykukukat Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ixe buxim oceju dak ocemutait oce'ũap tomukadi Jesus o'g̃utait puye. Ocedujowat jewekay. Eyju dak jeydujowat jewekay. Ixe xe ma acesop soat em.` Imẽn ibararak opop Deus ekawẽntup pe: Kuy juk wetabut oce. Imẽnpuye juk ocekawẽn, i'e'em Deus ekawẽntup. Oceju dak kuy juk ocetabut ajop. Imẽnpuye oceju kawẽn idipat muwẽnuwẽn jekukum warara'acayũ bit a'g̃u ocaoka pin ma.)_K Ocaoka ojuyap cocom oceju jekukum, Jesus Cristo muwẽnuwẽn puye. Eyju bit soat em eyetabẽg̃ epesop Deus xe eye'ũ buje, ocekawẽn kay eyetabut puye.K^ Soat em ip ocaoka ojuy jekukum itabut'ũmayũ Jesus kay ocetabut puye. Ocejebit ma i'ũm. Oceju bit soat em ma Jesus a'õbacaap kug̃ ocesop. Iboap ibapuk cĩcã e'em soat xe ocejojo'ukayũ xe.]7 Soat em ocaoka ojuyap cocom oceju jekukum wuykukukat Jesus puxim. Ixe a'õbacaap kug̃ pit oceju soat em ma. Iboap ijo but soat pe ocejojo'ukayũ be.\ Ade ocekay itakomaayũ. Ocebureyũ dak ade ma. Soat em ocekay itakomaayũ ocemupokupog̃. Ocemuy'ũ g̃u bit ip imẽnpit./[WSoat em xipat'ũmat jebapukpug̃ ocewebe. Ocebu'u g̃u ma'g̃u ocetabut am Jesus kay. Soat em ocag̃uybabi'ũm'ũm oceju e'em. Ocetabucap pit ocepere g̃u imẽnpit.[Z/Deus a'õbacaap kug̃ oceju cekawẽn muwẽn ãm. Imuwẽnuwẽn oceju ocebaca g̃u ma'g̃u. Ka'wi mug̃ẽg̃ẽ'a buxim oceju- -yaca'ũmat'a buxim. Deus acã ya'õbaca. Ixe bit oca'õmucanucan jekawẽn muwẽn ã. Imẽnpuye ocekawẽn coco'ukayũ itaybit ja'õbi g̃u teyũku imuwẽnuwẽn- -Deus a'õbi acã ip imuwẽnuwẽn iam.eYCKuyje: — Kabiokat tag̃wi juy kabiaat je'bapuk — io'e Deus.Ibo kabiaat wuymukabiaham iap co'i ixe wuymukũyjojom. Ixe wuymutaybitbin soat podi ma odip iam. Cristo dak ixe jo'i ma jedipap kug̃- -Deus co'i ma.X}— Ocekay juy eyetabun epesop — i'ũmg̃u oceju e'em warara'acat pe. — Jesus Cristo kay juy eyetabun epesop — i acã oceju e'em. — Ãg̃ cuy ixe eykukan je'e — i oceju e'em.Jesus Cristo xipat cĩcã ocekay. Imẽnpuye oceju eybuywatwan.bW=Kawẽn idipat kabia buxim. Wuyetaybit Cristo idip cĩcã iam kawẽn idipat cocom puye. Icẽmãn Cristo Deus co'i iam tak wuyetaybit ma. Satanás pit ipiat kay cumayũ mubu'u'un Jesus kay itabucap puxixim. Ixeyũ ag̃uymubarẽmrẽm kabiok pe imunẽmunẽmap puxim. Imẽnpuye itabut g̃u ip kawẽn idipat kay. Ita'ũmat puxim ip e'em.gVGOceju kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Ixe ekawẽn pit iba'arẽm ipiat'ajojoap kay cumayũ xe.zUmIba'arẽm ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap pit kuy ocepere. Warẽmtag̃ ma ocekukuap tak kuy ocepere. Warara'acat mug̃uykuku'uk g̃u oceju bit imutabun am ip Jesus kay. Deus ekawẽn muwarururun'uk g̃u dak oceju. Soat em ma kawẽn icẽmat tag̃ oceju jekukum Deus etabutpe. Imẽnpuye: — Pauloyũ cedag̃ ma jekukum — i'e'em ip soat pe ocekukuap cocoayũ.ST !Deus ma ocekapikam o'g̃ũm ocewebe, itabotaidabotbot ocekay buye. — Kawẽn idipat cuy epeg̃uwẽnuwẽn soat kaka dag̃ — i juk adi o'e ocewebe.Imẽnpuye ocebu'u g̃u ocesop ocekapikap kug̃.PSWuyju bit kuy wuyetabut wuykukukat Jesus kay. Jedopa eju pag̃o kukat puxim g̃u wuyju. Wuykukukat biõg̃buk wuymuwexaxan wuydip am jejo'i i'eap ojuy. Ixe wuymuwexaxan waroa jo'ian. Wuykukukat dipap ip o'jojojo wuyjojo'ukayũ waroa jo'i buye. Imẽnpuye big̃ ma wuykukukat co'iayũm acesop. Imẽn ace'e big̃ ma wuydip.RIbodup pe wuykukukat Deus biõg̃buk iape. Ixe wuymuisusun soat em Deus xe wuynũy ãm wuye'ũ buje. Ixe biõg̃buk wuywebe bima, wuyetaybit wuyju cũg̃ ma Deus xe Jesus kay wuyetabut pima acã iam, wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jekukum pima g̃u iam.5QcImẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus pag̃o o'ju'uk Moisés dopa ejuwi cepit puje wuykukukat kay, i. Imẽnpuxim g̃asũ dak wuywebe ikẽrẽat mug̃eg̃ẽap epere buje Deus ikẽrẽat ju'uk wuywebewi pag̃o o'ju'ukiap puxim. Ikẽrẽat ju'uk wuywebewi wuyetabun puje wuykukukat Jesus kay.GPWuyawẽwẽap ekawẽntup co buje, g̃asũ dak itaybit g̃ũg̃ũn ma ip- -Moisés pe o'g̃uwẽn iap ekawẽntup co buje. Itaybit ip yopĩt ma. Jedopa eju pag̃o kug̃at co'ma ip itaybit.wOgTopa jojom ip osodop ig̃ũg̃ũn ã Moisés ebekitkit- -Israel naxeg̃ebitbit. Itaybit g̃ũg̃ũn ma dak osodop ip Deus ekawẽn jedopa eju pag̃o kug̃ap co'i ma. G̃asũ dak iba'ore jĩjã ixeyũ etaybin am apẽnape Deus e'em iam cekawẽntup cocom ma'g̃u ip. Cekawẽn pa'arẽm cexe ip kawẽn kuyat. Cristo eju jemũg̃ puje acã itaybit je'e ip cekawẽn.N) Moisés buxim g̃u wuyju. Ixe Moisés pag̃o ierũnat kug̃ osunuy jedopa ajuy am. Ibu'u osunuy jebekitkiyũ be jedopasopsep g̃ũsũnap coan.yMk Soat em Deus xe acesop iap wiwim cĩcã wuyju. Imẽnpuye wuybisũsũn g̃u kawẽn iisuat muwẽn ãm soat pe.`L9 Kawẽn kuyat cekawẽntip osodop. Ibun am g̃u bit Deus o'e “Iboap ekawẽn tag̃ cuy epeku,” i. Daream ma. Kawẽn iisuat pit kawẽn kuyat podi ma cekawẽntip. Soat em ma juy iboap ekawẽn tag̃ ajeku.XK) Moisés Deus dipap o'jojojo kawẽn kuyat muwẽn puje. Cekawẽntip osunuy. G̃asũ bit cũg̃ ma acesop Deus xe kawẽn iisuat tag̃ jekukum pima. Kawẽn kuyat podi ma cekawẽntip osunuy kawẽn iisuat.3J_ Iba'ore soat pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku am kawẽn kuyat tag̃. Imẽnpuye: — Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe — i'e'em Deus soat pe wuywebe.Wuyawẽwẽap ekawẽn pit cekawẽntip. Ibodi ma kawẽn iisuat pit cekawẽntip. Kawẽn iisuat tag̃ jekukum pima, cũg̃ ma acesop Deus xe.^I5G̃asũ bit Deus jebiõg̃buk moõmõm wuywebe soat em wuynuy ãm jexe. Iboap idip cĩcã wuyxe. Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap idip cĩcã. Deus jebiõg̃buk muõmõm wuywebe iap pit ibodi ma idip wuyxe.HH Kawẽn kuyat pit ibararak osodop witadopa be- -topaerũnatopa be. Deus dipap o'jebapuk iboap ekawẽn muwẽn puje Moisés pe. Idip cĩcãat o'jebapuk. Imẽnpuye Moisés osunuy topa jo ba'ore soat pe jebekitkit pe- -Israel naxeg̃ebitbit pe. Topa jo ba'ore osunuy topasopsup puye Deus dipap kug̃. G̃uyjom pit topasopsup g̃ũg̃ũn ã o'e. Imẽnpit iba'ore soat pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuyat wũy ma jeenuy Deus wi je'ũ buje.rG]Ixe ma ocebuywatwan kawẽn iisuat muwẽn ãm soat ka watwat pe- -apẽn ixe soat ijodiacat taxijo pin iap ekawẽn muwẽn ãm. — Soat ekawẽn tag̃ eyeku'ũm pima Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃, ixe wi wũy ma epesop eye'ũ buje — i'ũmg̃u oceju e'em warara'acayũ be. — Ibiõg̃buk xipacat eyag̃uydadam pima, Deus xe ma epesop eye'ũ buje — i acã oceju e'em.Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuy e'em ip adeayũ. Jewedaxijo ojuy dak e'em ip. Iba'ore imẽnpit cewedaxijo am ip. Imẽnpuye wũy ma ip dopdom Deus wi. Ibiõg̃buk xipacat wuyag̃uydadam pima bit, Deus xe acesop soat em.FDeus ocebuywan'ũm pima, iba'ore kuka o'e ocewebe Cristo muwẽn ãm warara'acat pe. Imuwẽn put ocewebe ixe ocebuywatwan pima acã.fEE— Oceju xipat — i oceju e'em eywebe, ocetabut cĩcã Deus kay buye, Cristo kay dak.?DwEyju cartadup puxim- -Cristo emudupmubararaktup puxim. Tintadim g̃u o'tupmubararak. Wita'a erũn'a be g̃u dak opop ibararak. Deus biõg̃buk pit cuk eyag̃uydadam o'e- -soat em itabẽg̃at biõg̃buk ma. Eyag̃uydadam o'e ocewebe kawẽn idipat muwẽn puje eywebe. Imẽnpuye eyekukuap cartadup puxim.ECOceju bit cartadup kay g̃u eyxewi Pauloyũ xipat iaptup. Eyju ma ocemudupmubararaktup puxim cartadup puxim. Apẽn eyju cedag̃ ma jekukum iap co buje soat je'e: — Paulo xipat. Cedag̃ ma Corinto ka watwat o'g̃utaybitbin — i.Imẽn je'e ip apẽn cuk ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap epeyepere iap co buje dak.9B mWarẽmtag̃ ma eymutaybitbin'ukayũ buxim g̃u oceju bit. — Xipat cĩcã oceju — i'ũmg̃u oceju bit e'em warara'acayũ be.Ijoptup kukat xipat iaptup kay xe'e oceju eyxewi cartadup? Ka'ũma. Kuy ocetaybit eyju xipat iam. Iboaptup kay xe'e eyju ocexewi dak? Ka'ũma. Kuy eyetaybit oceju xipat iam.tAaDeus a'õbiat pe acã! Deus pe wuymuju buje, cedag̃ ma Cristo ag̃uwẽnuwẽn. Warara'acat mug̃uykukuku'uk'ũmayũ wuyju. Deus etabutpe wuyju imuwẽnuwẽn. Warara'acat pit warẽmtag̃ ma Cristo muwẽnuwẽn. Imuwẽnuwẽnaptei kay jĩjã dak e'em ip. Tũybe Cristo muwẽnuwẽn pima wuybuyxi jĩjãan ace'e iãn e'em ip. Ixeyũ buxim g̃u oceju bit.@Ipiat'ajojoap kay cumayũ xe wuyju Cristo bikuyap tag̃ jekukum iap te'okõõmat puxim e'em- -wuye'ũ'ẽmate'o buxim. Deus taxijom'iayũ xe bit te'okuat puxim e'em wuyekukuap- -wuymu'ada'adaapte'o buxim. Abu-be Cristo imuwẽn put wara'at ka watwat pe?AKuyje ya'õcaat oexe nopag̃õg̃õap tag̃wi taomũnmũn'ibiyũ kug̃. Soat etabutpe oexe- -jebekitkit etabutpe. Imẽnpuxim Deus tak soat em wuya'õmucanucan Cristo eju mũg̃'i wuyeku am soat etabutpe jebekitkit etabutpe. Apẽn soat tag̃ te'okuat jepõg̃põg̃põg̃ iap puxim Deus tak wuymujujum soat kaka dag̃. Wuymujujum Cristo ekawẽn muwẽn ãm soat ka watwat itaybit am ixem. Imẽneju: — Warara'acat podi ma ẽn xipat! — i juy ace cebe- -Deus pe.(=I Wag̃uybabi'ũm cĩcã juk a'g̃u og̃uy, wuykitpit Tito dobuxik'ũm puye. Imẽnpuye ocewemuwẽn ibo ka watwat pe. Macedônia eipi kay juk oju ikudadam.Z<- Kuy ma juk oju Trôade ka be kawẽn idipat muwẽn ãm iboka watwat pe- -Cristo muwẽn ãm cebe ip. Iba'ore jĩjã osunuy iju am. Emukacũg̃ap puxim wuykukukat pit omuju kawẽn idipat muwẽn ãm cebe ip.9;k G̃ebum g̃u oce iboap kay Satanás pe wuyag̃uyba'arẽmap puxim. Wuyetaybit apẽn Satanás jewag̃uymug̃ẽg̃ẽm. Ibikuy jĩjã wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽan.:+ Ig̃o ag̃okatkat cuk adi omug̃uycũg̃ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukat. Imẽnpit eyju g̃ebum'ũm pima apẽn ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ iap kay, õn tak g̃ebum g̃u oce iboap kay. Wag̃uyba'ũm iboap kay Cristo etabutpe. Wag̃uyba'ũm puje, xipat ma je'e eywebeam tak.9 Kũyjobit paxi adi ip wa'õ kay iam cuk adi og̃uy wetaybin pin. Imẽnpuye juk ibodup otupmubararak eywebeaptup koapatup.S8Xipan cuy ixe epejukuk g̃asũ bit imutaybin am ocexe ekukpin cĩcã iam.V7%G̃ebum g̃u juy epesop g̃asũ bit apẽn ixe ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ iap kay. Epesubuywan g̃asũ bit. Iburem cuy epesop big̃ ma ig̃uycũg̃ap puxim- -Deus ikẽrẽat ju'uk g̃u owebewi i'eap puxim.6{Ade ey'in cuk kuy ig̃o o'g̃ukorẽmrẽm waram g̃uto cedag̃ ma ceku am. Kuy juy o'e. Waram pit epeg̃ukorẽm g̃u.Q5Ig̃o bit cuk adi omug̃uycũg̃ cĩcã ag̃okatkat, eyxeat, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukat. Ig̃o juy epeg̃ukorẽm iaptup cuk adi otupmubararak eywebeaptup koapatup. Omug̃uycũg̃ap podi ma bit ig̃o juk adi eymug̃uycũg̃cũg̃ osunuy pũg̃pũg̃pũg̃ ey'in. Eya'õpurug̃ g̃u bit cuy epeg̃ukorẽm- -eya'õdidim ma.41Og̃uycũg̃ cĩcã eykay bima ibodup cuk otupmubararak eywebeaptup- -wag̃uybabi'ũm eykug̃ pima. Wetadidetog̃ ma juk adi otupmubararak. Eymug̃uycũg̃ap ojuy g̃u bit cuk otupmubararak- -eymukũyjoap ojuy acã. Eymukũyjo pin cuk adi og̃uy eykukpin cĩcã oxe iam.3Imẽnpuye koapatup cuk otupmubararak cartadup eymukorẽmaptup. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere oajẽm awap. Eywebe omug̃uycũg̃ap kay g̃u juy õn oajẽm puje. Eywebe omucokcog̃ap kay acã juy õn. Õn ocokcok pima, eyju dak eycokcok ma epesop.23Owebe eymug̃uycũg̃ puje bit, abu kuka omucokcog̃? Ka'ũma ma! Soat kuka eyg̃uycũg̃ epesop. Imẽnpuye oju g̃u eykay obu'u eymukorẽm puye.11 ]Imẽnpuye: — Odaobu'u'u Corinto ka beayũ kay imukorẽmap puxim ip- -imug̃uycũg̃ap puxim tak ip — i juk oce owebe ma.Omucokcokcog̃ cuk adi epesop kuy bima.$0 CJeymukũyjo g̃u bit oceju eyetabut am, kuy eyetabut cĩcã buye. Imẽnpit eycokcok cĩcã g̃u buk- -eycokcoksũ ma. Imẽnpuye ocexe eymucokcok pin.'/ IDeus itaybit icẽmãn õn e'em eywebe iam. Eykay oju buje bit, kuka mo õn eymukorẽm. Imẽnpuye oju g̃u eykay eymukorẽmap puxim. Obu'u eymug̃uycũg̃.. Wuybutet mubarararag̃ wuybubut pe teku juy obubut iap mubapuk am soat pe. Imẽnpuxim Deus tak jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe teyũku webekitkit iap mubapuk am soat pe. Ixe biõg̃buk wuywebe bima, wuyetaybit soat wuywebe iũm piniat acejat iam.k- QDeus ma ja'õbacaap ũmũm wuywebe Cristo ekukuap puxim wuyeku am. Ixe ma juk wuynaẽ jebekitkin.?, y— Xipacat og̃ũm eywebe — i'e'em Deus wuywebe.Ibo bubum ma wuyju xipacat pupum, Jesus Cristo Deus a'õ dag̃ iũmũm wuywebe buye. Imẽnpuye: — Imẽn cuy je'e, soat em Deus ja'õ dag̃ e'em puye — i wuyju e'em soat pe. Imẽnpuye: — Warara'acat podi ma Deus idip — i'e'em adeayũ dak.r+ _Õn ma Jesus Cristo juk adi og̃uwẽnuwẽn eywebe. Timóteo dak cuk adi ixe ma o'g̃uwẽnuwẽn eywebe, Silas dak. Ixe Jesus Cristo Deus ipocat. — Em õn — i'ũmg̃u ixe e'em em'ũm pima.Ja'õ dag̃ pit soat em ma e'em.5* eDeus pit napa g̃u e'em. Soat em ja'õ dag̃ e'em. Õn tak inapa bit oce g̃u. Deus itaybit iboam. — Hm hm. Cum õn eykay — i'ũmg̃u õn e'em, cum'ũm pima bit.Z) /Wetaybit'ũm tu og̃uy eyxe eykay iju pin pima? — Ewekay acã ẽn ẽbum — i du eyju e'em owebe? — “Cum õn eykay,” i ẽn e'em ocewebe cum'ũm pima — i du eyju e'em owebe?Imẽn g̃u õn e'em!(  8' k (15-16) Koap pima bit cuk adi a'g̃u wa'õ kay jĩjã epesop. Imẽnpuye eyjo pin cuk adi og̃uy Macedônia eipi kay cum pima, ibocewi jepin pima dak. Imẽn eyjojo buje kuka juk xepxep em og̃uy eymucokcog̃ Deus ekawẽn eymutaybitbin. Eyju dak kuka juk obuywan epe'e Judéia eipi kay oju am.&& GG̃uyjom pit aco'i eyetaybit cĩcã epe'e õn. Eycokcog̃ epesop okay g̃ebuje bit. Õn tak ocokcog̃ oce eykay waram wuykukukat Jesus ajẽmap kabia be.G%   Kawẽn iba'arẽmatup mubararag̃ g̃u õn eywebe- -kawẽn ibapukatup acã. Obu'u ma juk adi og̃uy eymug̃uykuku cartadup pe. Eyetaybitbũt ã õn. Imẽnpuye juy omuymuy g̃u bit epesop!$ ' Abu buk oceg̃ug̃uykuku? Ka'ũma ma. Cedag̃ ma juk adi ocekukuku. Xipan ma juk adi ocesop warara'acat kug̃. Eykug̃ pit ibodi ma ocesop xipan eykug̃. Icẽmãn oceju iboam e'em. Apẽn cedag̃ ocexe iap tag̃ oceju jekukum, ocetaybit cĩcã buye g̃u- -Deus ocebuywatwan puye acã; ixe soat em xipat cĩcãat ũmũm ocewebe buye dak. Imẽnpuye ocecokcok ocekukuap kay cedag̃ ma ocekuku buye.m# U Eyju dak cuy ocebuywatwan epesop kawẽnwẽn pima Deus eju ocewebeam. Deus tak ocebuywatwan jeenuy, ocewebeam eyju kawẽnwẽn puye. Xipat cĩcãat je'g̃ũm ocewebe. Xipan jeenuy ocekug̃. Imẽnpuye adeayũ je'e cebe: — Bay, soat podi ma ẽn xipat, xipan Pauloyũ ejukuk puye — i. — Ẽn xipat cĩcãat ũmũm cebe — i dak je'e ip cebe.B"  Ixe juk adi ocedaxijojo warara'acat pe ocaokaap puxim. Ixe ma ocedaxijojom jeenuy soat em. Ocedaxijojom jeenuy xipat'ũmat ebapukpug̃ ma'g̃u ocewebe. Imẽnpuye ocetabut cĩcã cekay.Q!  Tũybe warara'acat wuyaoka iãn cuk adi oce'e. Imẽnpuye juk adi ocetaybit ocesop iba'ore ocewebe jewedaxijoam iam, Deus pe acã iba'ore g̃u ocedaxijoam iam tak. Ixe be acã imutait put ce'ũat tak.  {Okitpitpiyũ, ade jĩjã xipat'ũmat o'jebapukpuk ocewebe Ásia eipi be bima. Iboap cuy og̃uwẽn eywebe eyetaybit'ũmap puxim. Ipiat ocesupi'ajo jĩjã. Ipoxi jĩjãat kug̃ oceweju iap co'i ma juk adi ocekukuku. Tũybe aceap iãn cuk adi oce'e.  M  (6-7) — Deus ocebuywatwan e'em — i juk adi oce eywebe kuy bima. — Deus ocedaxijojom ipiat'ajojoap kay ocejuap puxim — i dak cuk adi oce eywebe. Imẽnpuye Deus kay'ũmayũ ocekaykay jĩjã. Ipiatpi'ajojoan ip ocewebe. Wuyju ipiatpi'ajojom pima bit, Deus wuybuywatwan cĩcã. Kuy eyetaybit iboam. Imẽnpuye:O Apẽn Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo iap puxim oceju dak ipiatpi'ajojom ocetabut Cristo kay buye. Imẽnpit big̃ ma oceju ipiatpi'ajojom pima, big̃ ma ixe dak ocebuywatwan oca'õmucanucan.n WXipat'ũmat jebapukpug̃ ocewebe bima, ixe ma oxebuywatwan. Imẽnpuye warara'acayũ be xipat'ũmat ebapuk puje, ocetaybit ibuywat am ip, ipiatpi'ajojom ip pima dak. Ocetaybit ixeyũ buywat am, Deus soat em kuy ocebuywatwan puye.& G— Soat podi ma ẽn xipat — i juy acece Deus pe.Ixe ma wuykukukat Jesus Cristo ebay. Ixe ma wuyebayat tak. Soat em xipan wuykug̃. Soat em wuybuywatwan.A }— Bay, xipan cuy Corinto ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak- -wuykukukat pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe ip.H  CORINTO KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP XEPXEPATUP Corinto ka watwat, cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum- -Deus ebekitkiyũ adeayũ beaptum, Grécia eipi watwat beaptum. Õn Paulo. Jesus Cristo emumuju õn Deus bikuyap tag̃. Tupmubarararag̃ õn wuykitpit Timóteo eju- -wuyxe ikukpinat eju.eCEykukpin cĩcã oxe- -soat wuyju Jesus Cristo eju mũg̃'i jekukum puye. Ibũrũ ma.s_— Ocekukukat, xipan cuy Corinto ka watwat ejukuk- -ekayayũ ejukuk — i õn e'em Jesus Cristo be.— Wũy ma jeedop ip Deus wi ipiat'ajojom wuykukukat kay'ũmayũ — i õn e'em. — Ocekukukat, ajẽm cuy! — i dak õn e'em.NObubin ma Paulo dak kato mujujum eywebeiaptup mubarararag̃ õn.Soat wuykitpitpiyũ dak kato mujujum eywebe- -oxeayũ. Epeyewakobotbot cuy wuykukpin wuyeweweju iap mubapuk am soat pe./WÁsia eipi watwat kato mujujum eywebe- -itabucayũ. Áquila, Priscila dak kato mujujum eywebe, soat ixeyũ duk'a be je'aweroro'ukayũ dak, wuykukukat kay itabucayũ.Ixeyũ omucokcokcog̃ cĩcã. Eymucokcokcog̃ tak cuk adi ip osodop. Xipat cĩcã ip oxe. Eyxe dak aco'i xipat ma ip.+Ocokcok cĩcã Estéfanas ajẽmap kay, Fortunato ajẽmap kay dak, Acaíco ajẽmap kay dak. Eywebe obuywan pa'ore bima, ixeyũ ma obuywatwan.Rixeyũ a'õ dag̃ cuy epekuku- -ixeyũ eju kapikpik'ukayũ a'õ dak.1[Kuy eyetaybit Estéfanas- -ibadipyũm tak. Ixeyũ koap ma itabut o'e Jesus kay Grécia eipi watwat'in. Soat em Deus ebekitkit puywatwan ip Estéfanasyũ. Okitpitpiyũ,<sWarara'acat ikukpinap tomuju juy epeyekapikpik.5 c Eyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymubu'unap puxim Cristo kay. Eyetabun cĩcã juy epesop cekay. Eya'õcam cuy epesop. Wara'at kaykaykay g̃u juy eyetabucap epejukuk.i K — Ẽn tak cuy eju Corinto ka watwat jom wuykitpitpiyũ eju — i juk adi oce wuykitpit Apolo be.Ade em ma imẽn cuk adi ocece cebe. — G̃asũ g̃u aco'i oju — io'e owebe.Iju ba'ore'ũm pima bit, je'ju eykay. 1 Ixe juy epeg̃upubun g̃u yaypan'isu ma'g̃u. Ixe epicap wiwim õn wuykitpitpiyũ eju. Imẽnpuye juy ixe epesubuywan icokcog̃ cepit am okay. / Obuxim Timóteo dak kapikpig̃ wuykukukat peam kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Imẽnpuye eykay yajẽm puje juy xipan epejukuk ikabap i'e am eyxe. - Adeayũ mutaybin put owebe ijoce. Jesus ekawẽn muwẽnuwẽn õn adeayũ be. Warara'acayũ bit itakoma okay, Jesus muwẽnuwẽn õn puye.KIjoce bit og̃uy Pentecostes epeta ajẽmap wiwim- -Éfeso ka be.^5Darem g̃u onuy pin eyxe- -ibun ma. Wuykukukat ibikuy bima, ibun ma og̃uy eyxe.jMIbun ma aco'i og̃uy eyxe. Ihi bun aco'i og̃uy. G̃uyjom cuy obuywan epe'e ojuap tag̃ weku am.hIMacedônia eipi dag̃ cuy ojeku. Macedônia eipi dag̃ weku epere buje bit, eykay juy oajẽm.;qOju ba'ore'ũm pima bit õn tak oju ceweju ip.-SOajẽm puje ag̃okatkayũ og̃uju Jerusalém ka kay- -eyemunaẽyũ. Cartadup tak otupmubararak eyedinheiro eju tupmujuaptum. Eyedinheiro tujowat ip cartadup tak.ucSoat edomingo be eyedinheiro'in cuy epeg̃uxipan. Ade ma ikug̃ayũ adem ma juy g̃uxipan. Ade'ũm ikug̃at pit adem g̃u juy g̃uxipan. Imẽn eyju g̃asũ imuxipanpan pima: — Eyedinheiro'in cuy epejat — i g̃u kuka oce eywebe eykay oajẽm puje.Oajẽm puje at g̃u juy epeg̃uxipanpan. G̃asũ dak cuy epeg̃uxipanpan. Soat cuy je'e ixipan oajẽm puje.# A— Ocedinheiro juy oceg̃uxipan imuju am Deus ebekitkit pe- -Judéia eipi watwat pe — i juk epe'e owebe eyemudupmubararaktup pe kuyatup pe.Epeg̃uxipanpan cuy! Apẽn cuk Galácia eipi watwat pe oceceiap tag̃ cuy eyju dak epeg̃uxipan- -apẽn cuk itabucayũ be oceceiap tag̃.ve:Imẽneju, okitpitpiyũ, oxe ikukpinayũ, eyag̃uywarururun g̃u juy epesop! Eybu'um g̃u dak cuy epesop eyetabut am Cristo kay. Soat em cuy kapikpig̃ epesop wuykukukat peam. Ixe a'õbacaam kapikpig̃ pima, te'e g̃u kuka acekapik.N9Deus pit wuya'õmucanucan wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim, wuykukukat Jesus Cristo a'õ dag̃ wuyju jekukum puye. Imẽnpuye: — Soat podi ma ẽn xipan ocekug̃ — i juy ace cebe.!~;8Soat ace'ũ ikẽrẽat kug̃ puye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap dat tõg̃ta buxim. Wuyetaybit wuyju ikẽrẽat kug̃ iam Deus ekawẽn cocom puye.I} 7 Wuye'ũap dat pe wuyeiduap co'i. Deus pit ce'ũat mutaicin dat tõg̃ta'ukap puxim. Je'ũaptip'ũm pima, ka'ũma buxim ace'e wuyparara. Acesupi'ajo g̃u dak ipiat. Pũg̃ em tak ka'ũma.i|K6Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Ka'ũmg̃u je'e je'ũap Deus soat kukukan pima, i. Soat kũyjobit jeedop ip Deus a'õ kay, i. Deus je'ũiat g̃uwexat je'ũ g̃uian, i. Imuwexat puje ibodup peat ekawẽn co'i je'e. }{s5Ijodiat jebit je'ũ'ũm. Ierep e'em. Deus pit ibeat jebit g̃uwexat kabi beat jebin- -ierep g̃uian, je'ũ g̃uian.z4Dao ma wuymuwexat wuyetapokap co'i. Ixe wuymuwexat amãm parasuy jo'iat muyde buje. Parasuy jo'iat g̃uyde kabi be. Imuyde buje, Deus waram g̃uto itabucayũ'ũm'ũm jebit g̃uyu ipi bewi. Iisuat je'g̃ũm ijebin. Waram g̃uto itait je'e ip. Waram pit je'ũ g̃u ip. Soat em itait ip jeedop. Wuyju wuyetait pima parasuy jo'iat muyde buje, iisuat je'g̃ũm wuywebe dak wuyjebin.5yc3Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. Soat g̃u ace'ũ. Dao ma bit Deus soat wuyju wuymuwexat. Kuy bima iboap iba'arẽm osodop soat xe wuyxe. G̃asũ bit ibapuk o'e.dxA2Okitpitpiyũ, imẽn õn eymutaybin pin. Deus soat kukukan pima ka'ũma ma je'ũ. Imẽnpuye ijodiat jebit kug̃ pima aceõm g̃u cexe ixe soat kukukan pima- -ierep em iat kug̃ pima. Ierep em iat g̃u jeenuy cexe.\w11G̃asũ ka'wi mug̃ẽg̃ẽ buxim wuyju. G̃uyjom pit kabi beat puxim acesop.$vA0Ijodiat jebit ka'wi mug̃ẽg̃ẽ Adão jebit puxim. Kabi kay cumayũ bit wara'at je'jat jejebin je'ũ buje- -Cristo jebit puxim- -kabi beat jebit puxim.fuE/Koapat Adão ka'wi mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Kanomũmat pit o'kop kabi bewi- -wuykukukat Jesus.t1.Koapat pit wuyjebit ijodiat jebit ma. G̃uyjom pit Deus wara'at jebit je'g̃ũm wuyjebin. Jebiõg̃buk mug̃ẽg̃ẽ je'g̃ũm- -kabi beat jebit.#s?-Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus koapat ag̃okatkat o'g̃ug̃ẽ- -Adão o'g̃ug̃ẽ, i. Ijebin o'g̃ug̃ẽ cebeam ijodiat jebin ma, i. Kanomũmat Adão bit ijodiat jebit podi ma. Ixe biõg̃buk pit wuymutaicit'ukat. Kanomũmat Adão i wara'at putet Jesus Cristo butet.r,Wuykot puje, ijodiat'ũm jebit ma wuyjebit. Waram g̃uto wuymutait puje bit, wara'an je'e. Deus biõg̃buk emumug̃ẽ jebin je'e wuyjebit. Ijodi bima wuyjebit ijodiat jebit ma. Waram wuymutait puje bit Deus biõg̃buk emumug̃ẽ jebit wuyjebin je'e.q+Wuykot puje ikẽrẽ e'em wuyjebit ibaca g̃u dak. Waram g̃uto imutait puje bit, idip cĩcã je'e. Ibaca jĩjã dak je'e.p*Imẽnpuxim Deus waram g̃uto wuymutaicin. Wuykot puje wuyjebit ierep e'em. Waram g̃uto imutait puje bit, ierep pa'ore je'e.Yo+)Imẽntak kaxie iesop. Kaxiamat pit g̃uto iesop warun ma. Kasopta bit g̃uto taesop warun ma. Jewejojo'i g̃u ip isop. Imẽntak pũg̃pũg̃ta bit g̃uto kasopta wara'atasop co'i g̃u- -tasop warun ma.1n[(Imẽn ma opop kabi be dak warẽmtaksug̃at ma. Ipi dag̃ tak imẽn ma- -warẽmtaksug̃at ma. Kabi beacat idip. Ipi dag̃acat tak idip. Jewejojo'i g̃u bit ip idip.$mA'Soat itabẽg̃ayũ ẽn pũg̃ẽn g̃u. Wuyẽn pũg̃ẽn. Pucaẽn pit wara'atẽn ma. Wasũẽn tak wara'atẽn ma. Aximaẽn tak wara'atẽn ma.}ls&Deus jekpiwatpin ma tamuwexaxan kadaim. Kadaida taida'ibita buxim ma jedaewexaxan yaypan puje- -wara'atam g̃u.pkY%Kadai g̃u wuyju taidadam- -warẽmtaksug̃ta ma. Trigoda aco'i taidadam wuyju- -warẽmtaksug̃ta ma.]j3$Eyetaybit g̃u eyju. Kadaida dadadam wuyju ipi be. Tamuwexat puje acã kadaim e'em.2i]#Imẽnpit: — Apẽntak Deus waram ce'ũ'ũ'ibiyũ g̃utait? — i je'e aco'i pũg̃ ey'in owebe. — Apebitak ixeyũ jebin je'e iisuat? — i je'e aco'i owebe.6he"Pũg̃pũg̃ ey'in pit eyetaybit g̃u Deus e'e am. Imẽg̃ãm õn e'em eymusũsũn ãm. Waram pit cuy eyag̃uysan epesop. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere!Ig !Eyday'em'um cuy epesop wara'acat pe eymug̃uykukuap puxim. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat purem pima, wuyju dak kuka cũg̃ ma wuyekukuap acepere ma ixeyũ buxim ikẽrẽat mujurũg̃ ãm.&fE Ijopka be dak cuk adi we'ũpinpinap ojojojo wida ika'uat eju ocebacacanap puxim. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima, we'ũpinpinap ojojojo ijopka be- -Éfeso ka be. Omucokcok am imuwẽn puje, te'e ma kajuk we'ũpinpinap ojojojo. — Kuyaje ace'ũ. Imẽnpuye juy jekõnkõn acã ajop, tikõnkõn tak — i te'e ma e'em itabut'ũmayũ.Deus pe ce'ũ'ũayũ mutaicit'uk'ũm pima, ixeyũ e'eap tag̃ cuy ajeku..eUOcokcok eykay, wuykukukat Jesus Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Imẽnpuye: — Soat kabia oaoka ojuyap cocom õn, okitpitpiyũ — i õn e'em eywebe.:dmIxe be ce'ũ'ũ'ibiyũ mutaicit'uk'ũm pima, te'e ma soat kabia oaoka ojuyap cocom õn. Imẽnpit waram g̃uto ip imutaicit'uk. Imẽnpuye te'e g̃u wuyaoka ojuyap cocom wuyju.cDeus pe ce'ũ'ũ'ibiyũ mutaicit'uk'ũm pima, te'e ma pũg̃pũg̃ ey'in jemubatisasanan ce'ũ'ibit tieg̃. — Deus waram g̃uto ce'ũ'ũ'ibiyũ mutaicin g̃u — i napa ma e'em ixeyũ.Ixeyũ e'eap icẽm pima bit, te'e ma jemubatisasanan ip ce'ũ'ibit tieg̃.dbACristo a'õ kay am Deus pe soat mukũyjo buje, Cristo jeenuy kũyjobit Deus a'õ kay- -jebay a'õ kay. Koap cebay soat g̃ukũyjo ja'õ kay am. G̃asũ: — Õn tak kũyjobin oce a'õ kay — i je'e ipot jebay be.Deus soat ipi dag̃acat kukukan jeenuy kabi beacat kukukan tak. Soat em jeenuy ixeyũ kukukan. Ixeyũ kukukap i'ũm'ẽm g̃u.eaCImẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus soat a'õbacaap o'g̃u'ũm, i. Soat jeedop ip kũyjobit ixe a'õ kay, i. Deus soat a'õbacaap g̃u'ũm. Soat jeedop ip kũyjobit Cristo a'õ kay. Ja'õbacaap pit g̃u'ũm g̃u. `Wuye'ũap wuykay itakomaat puxim. Wuyparara wuykay itakomaat puxim. Wuyparara dak je'ũm. Deus soat kukukan pima bit ace'ũ g̃u.~_uCristo soat kukukan je'e Deus pe cekay itakomaayũ a'õbacaap mu'ũm puje. Soat jeedop ip kũyjobit Cristo a'õ kay.y^kCristo Deus kay'ũmayũ a'õbacaap g̃u'ũm. Soat g̃u'ũm. Soat xipat'ũmayũ kukukat a'õbacaap g̃u'ũm. Soat ya'õbuyxiat a'õbacaap tak g̃u'ũm. Soat ya'õcaat a'õbacaap tak g̃u'ũm. Ka'ũma ma kũyjobit jeenuy ixeyũ a'õ kay. Deus a'õ kay acã jeedop ip kũyjobit. — Ẽn acã soat kukukat. Soat kũyjobit a'õ kay acã — i soat je'e ip Deus pe.{]oCristo koap o'jetait waram. G̃uyjom pit Cristo a'õkayayũ waram g̃uto jetait. Waram acejetait ixe ajẽm puje.{\oSoat je'ũ'ũm ace'e wuyju Adão naxeg̃ebitbit puye. Imẽnpuxim waram acejetait Cristo eju mũg̃'i wuyju buye.[-Soat je'ũ'ũm ace'e pũg̃ ma ag̃okatkat ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ buye. Imẽnpuxim soat acejetait waram wara'at pit idipat o'g̃ug̃ẽ buye."Z=Imẽnpit ixeyũ e'eap icẽm g̃u. Deus waram g̃uto Cristo o'g̃utait. O'g̃utait waram g̃uto soat webekitkiyũ'ũm'ũm og̃utait iam wuymutaybit am.Y!Ijodi bima acã du Cristo xipan wuykug̃? Wuye'ũ buje bit wuykay g̃u xe'e? Imẽn pima, warara'acat podi ma kuka wuyg̃uycũg̃ ace.vXeIxe be imutait'ũm pima, Cristo kay itabucayũ'ũm'ũm wũy ma opop ip Deus wi. Ipiat'ajojoap pe ma ip opop.-WSIxe be waram g̃uto Cristo mutait'ũm pima, te'e ma juk eyetabut cekay. Ikẽrẽat kug̃ mabuk eyju. Ixe be imutait'ũm pima, ipiat'ajojoap kay epeju eye'ũ buje.eVCWaram g̃uto ce'ũ'ũ'ibiyũ mutaicit'uk'ũm pima, Cristo dak waram g̃uto o'g̃utait g̃u.U}— Deus waram Cristo o'g̃utait — i wuyju e'em.Ixeyũ e'eap icẽm pima bit, napa ma wuyju e'em: — Deus Cristo o'g̃utait — i.Deus waram g̃uto ce'ũ'ũayũ mutaicin g̃u iap ekawẽn icẽm pima, Cristo dak waram g̃uto o'g̃utait g̃u.T/Deus pe waram g̃uto Cristo mutait'ũm pima bit, te'e ma kuka kawẽn idipat wara'acat pe- -te'e ma dak kuka adi eyetabut iboap ekawẽn kay.mSS Ixeyũ e'eap icẽm pima bit: — Deus waram g̃uto Cristo o'g̃utait g̃u — i dak e'em ip. 1?Rw — Deus waram g̃uto Cristo o'g̃utait ce'ũap tomukadi — i wuyju e'em.Imẽnpuye: — Deus waram pit ce'ũ'ũ'ibiyũ g̃utait g̃u — i'e'em te'e ma pũg̃pũg̃ ey'in.`Q9 Kawẽn idipat acã og̃uwẽn eywebe. Warara'acayũ dak ibeat acã o'g̃uwẽn eywebe- -Jesus emumujuyũ. Abu imuwẽnuwẽn iat pit yobog̃ g̃u. Cekawẽn pit yobog̃. Iboap ekawẽn kay juk eyetabut epesop.8Pi Deus pit soat podi ma xipan okug̃, xipat g̃u ma'g̃u õn. Imẽnpuye juk omuy Jesus emumujum. Te'e g̃u juk omuy. Warara'acat ekapikap podi ma juk adi ocekapikpik Jesus emumujuyũ ekapikap podi ma. Wa'õbacaam g̃u bit cuk adi ocekapikpik- -Deus a'õbacaam acã. Ixe wa'õmucanucan'uk osunuy soat em. ~~e}}x||OzyxDwGvuttrqwonmlkjixgfedcbbta``]^]]a\K[ZYXXVUTKRPONeM"KKK JCIHH%FMDCBAl@Q?===.<;;j99>87Q65593271//.D-V,+*)(7&&)$##"' 2K'^ y # -)Kg$qj[ Oceju bit cuk a'g̃u ocesũsũn ocesop eykuk am imẽn. Warara'acayũ e'em: — Xipat cĩcã õn — i eywebe.Ixeyũ buxim õn tak jeymukũyjo õn g̃asu õn xipat cĩcã iam. Eyetaybit õn yadaodaoat puxim kawẽnwẽn iam.eiC Eyag̃uy'ũm cĩcã. Ixeyũ kay jĩjã eyju, ya'õpurug̃ cĩcã ma'g̃u eymujujum ip; eymudadaybotbon ma a'g̃u ip; eymug̃uykukukum ma a'g̃u ip; warẽmtag̃ ma a'g̃u ip eykug̃; eyukpiokakakam ma a'g̃u ip eykug̃.Ph Jewexe ma eyetaybit cĩcã. Yadaodaoayũ jo'iayũ kay jĩjã bit eyju!g+ Warara'acayũ e'em — Xipat cĩcã õn — i eywebe, ya'õbuyxian pin ip eyxe buye.Imẽnpuxim õn tak: — Xipat cĩcã õn — i oce eywebe."f= Wuykukukat a'õbi g̃u õn kawẽnwẽn eywebe g̃asũ bit- -wukpiwatpi ma. “Xipat cĩcã õn” i'e'em pima yadaodaoat puxim ma õn tak kawẽnwẽn.`e9 — “Paulo yadaodao,” i'ũmg̃u juy epe'e — i õn e'em waram eywebe.Wadaodao eyxe bima dak cuy wa'ĩjom ma epe'e. Jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ buxim õn tak e'em eywebe “Xipat cĩcã õn” i.Zd- Imẽnpuxim cebekitkit tak cewemuwexat put xipacat mug̃ẽg̃ẽ'ukat co'iayũm wuymug̃uykuku ojuy. Ipi'ũm puje bit, xipat'ũm cĩcãat je'jat ip wuymug̃uykukukuapteim. Cedag̃ ma Deus ideida cebe ip.cy — Apẽn kuka itabut o'e ip imug̃uykuku'ukayũ a'õ kay Corinto kay beayũ? — i'Ũmg̃u õn pit e'em owebe ma.Satanás pit cewemuwexat put Deus ekawẽn tojotjot'ukat co'ian. Deus ekabia dag̃wiat co'ian cewemuwexat put wuymug̃uykuku ojuy._b7 Ixeyũ bit icẽmãn g̃u Deus emumujuyũ. Jewexe ip Deus emumujuyũ. — Ya'õbi oceju dak Deus ekawẽn muwẽnuwẽn — i e'em ip napa ma.Warara'acayũ mug̃uykukukum ip oceju dak Cristo emumujuyũ iam.a — Pauloyũ jo'i oceju dak kapikpig̃ — i'e ojuy ip jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Õn pit teihem g̃u kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Imẽnpuye ibo i'e ba'ore cebe ip, imuwẽnuwẽnaptei bubum ip puye. G̃uyjom tak teihem g̃u og̃uwẽnuwẽn.` — Ẽn iojuyjuyũk g̃u ocexewi ocekukpin g̃u exe buye — i te'e ma eyju e'em owebe.Eykukpin cĩcã oxe. Deus itaybit iboam.?_w Abu ideidaat owebe? Ka'ũma ma. Teihem g̃u õn pit kawẽn idipat muwẽnuwẽn soat pe Grécia eipi watwat pe. Icẽmãn õn e'em. Napapa'ukat g̃u õn, Cristo a'õkayat puye.s^_ Wuykitpitpiyũ juk adi oajẽm Macedônia eipi bewi. Soat cuk adi o'tojot ip owebeam wemukaypinput. Imẽnpuye ka'ũma ma juk adi ojoojuy eyxewi. Ikug̃'ũm pima dak “Dinheiro'in puk” i g̃u oce eywebe. Pũg̃ em tak ka'ũma ma. Kuy bima dak juk adi ojoojuy g̃u ma dinheiro eyxewi. G̃uyjom tak ojoojuy g̃u ma. Puju dinheiro ojoojuy eyxewi? Ka'ũma em ma.I]  Õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn eywebe bima dinheiro mudodot'uk osodop ip wara'at ka beayũ itabucayũ. Jewexe ma õn cuk adi tujupa'um'um og̃uy ixeyũ xewi teihem'ũma imuwẽn ãm eywebe.\y Õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn eywebe bima ka'ũma ma ojat eyxewi imuwẽnuwẽnapteim. Imẽnpit: — Paulo ya'õbuyxiat g̃u aco'i teihem'ũma kapikpig̃ puye — i'ũmg̃u juy epe'e'e owebe.Cedag ma osodop teihem g̃u imuwẽn ãm eywebe.[+ Õn pit wetaybit cĩcã g̃u imẽnpit kawẽn ãm. Wetaybit cĩcã bit apẽn õn e'em iam. Soat em cuk adi wetaybicap osodop ibapuk eyxe.Z Eyxe bit ixeyũ warara'acat podi ma ya'õbuyxi jewexe ma'g̃u ip Deus emumujuyũ. Õn pit ixeyũ jo'i ma wa'õbuyxiap kug̃.2Y] Oceju juk adi Jesusat oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Eymug̃uykuku ojuyayũ bit Jesus iwaruat muwẽnuwẽn eywebe. Te'e ma eycokcok ixeyũ ekawẽn kay. Oceju juk adi Deus biõg̃buk oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Eymug̃uykuku ojuyayũ bit ibiõg̃buk iwaruat muwẽnuwẽn eywebe. Inaka te'e ma eycokcok ixeyũ ekawẽn kay. Oceju juk adi kawẽn idipat acã oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Eymug̃uykuku ojuyayũ bit kawẽn iwaruat muwẽnuwẽn eywebe. — Ijop ma kawẽn idipat — i napa ma e'em ip eywebe.Inaka te'e ma eyetabut ixeyũ ekawẽn kay.X Wag̃uybabi'ũm eykug̃. Warara'acat kayap podi ma eyju Cristo kay g̃asũ. Jewexe g̃u eyju cekay. Warara'acayũ bit eyag̃uymuwarururunap ojuy. Eymug̃uykuku ojuy ip. Cristo kay ey'eap epereap ojuy ip. Imẽnpuxim Satanás Eva o'g̃ug̃uykuku kuyje.W+ Apẽn Deus yag̃uybabi'ũm eykug̃ iap puxim õn tak wag̃uybabi'ũm eykug̃. Eybay buxim õn tak wag̃uybabi'ũm eykug̃. Ag̃okatkat eju o'jepo g̃u bukiat puxim eyju. Cebay bit kuy ibumũg̃ãm o'tobuxik iwadim iap puxim eyju. Ibumũnmẽn'ũmat soat kay g̃u- -jewadip kay acã. Imẽnpuxim obikuy eywebe Cristo kay jĩjã ãm warara'acat kayap podi ma. Obikuy eywebe soat tag̃ eyisu eydop am.V  Yadaodaoat puxim õn kawẽnwẽn eyweju. Imẽnpit cuy eyukpiceg̃ẽm g̃u epesop okay. Ãg̃ puk cuy ocekawẽn eyweju.U7 “Xipat ma oceju” i wuyju e'em pima, abu xe xe'e wuyju xipat? Ka'ũma xe ma. “Xipat ma eyju” i'e'em Deus wuywebe bima bit, wuyju xipat ma.T) Imẽn e'em Deus ekawẽntup: “Xipat cĩcã oceju bit” i'ũmg̃u juy ace, i. “Ocekukukat acã xipat cĩcã” i acã juy ace, i.xSi Eyka be imuwẽn epere buje, eyka bodiatka kay oceju imuwẽn ãm. Ka'ũma ma buk kawẽn idipat o'g̃uwẽn iatka be oceju. Imẽnpuye “Paulo bit kawẽn idipat muwẽnuwẽn kuy o'ya'ijojo'iayũ be acã” i'e ba'ore je'e soat pe.}Rs Warara'acayũ dak cuk adi eymutaybitbin osodop ip Cristo ekawẽn. Imẽnpuye: — Oceju acã juk adi ocesop Corinto ka watwat mutaybitbin — i'ũmg̃u oceju e'em.Big̃ ma jeuru'urum eyetabucap kay oceju. G̃asũ ma oceju kapig̃ eyweju big̃ ma Cristo ekawẽn muwẽn ãm soat pe. G̃asũ ma oceju eymutaybin ojuy. Imẽnpit poma Deus ocemujujumatka kay acã oceju.>Qu Deus cuk ocemuju eyka kay. Imẽnpuye juk adi Deus a'õ kay kũyjobin ocesop, eykay ocajẽm puje. Eykay juk ocajẽm kawẽn idipat muwẽn ãm eywebe- -Cristo muwẽn ãm eywebe.WP' Deus ocemujujum'ũm pima: — Deus a'õbi oceju jekukum — i'ũmg̃u bit kuka oce'e.Poma Deus ocemujujum iap tag̃ acã oceju cucum. Eykay bit cuk ocemuju kapik am eyweju- -eymutaybit am Deus ekawẽn.GO Pũg̃pũg̃ ey'in te'e ma e'em: — Warara'acat podi ma oceju xipacap kug̃ — i. — Ixeyũ bodi ma oceju bit xipacap kug̃ — i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe.Ajom itaybit ip? Ka'ũma ma. Jag̃uybin ma ip e'em: — Cedag̃ cĩcã oceju jekukum — i.Deus ag̃uy dag̃ g̃u ip jewag̃uyg̃uy- -jag̃uy dag̃ acã.N' Wũy õn eywi bima wemudupmubarararaktup eyweju õn kawẽnwẽn iap co'i ma je'e. Itaybit je'e ip iboam okay'ũmayũ- -ocemuymuy'ukayũ. M Okay'ũmat pit aco'i je'e: — Paulo ya'õpurug̃ ocemukorẽmrẽm jemudupmubararaktum — i. — Ocexe bima bit, ya'õkadidim ocekug̃ — i dak aco'i je'e. — Ya'ĩjo pin'ũma dak ocexe warẽmtag̃ kawẽnwẽn puye — i dak aco'i je'e napa ma.?Ly Eymupararan pin g̃u õn wemudupmubararaktum cartadum.— Õn acã Cristo a'õbi jekukum- -Pauloyũ bit ka'ũma — i. Ixe juy jeenuy jewag̃uyg̃uy Cristo a'õ dag̃ paxi õn jekukum iap kay. Ixe jo'i oceju dak Cristo a'õbi jekukum.I Koap ixe a'õbacaam õn jeymubikuy kũyjobit am Cristo a'õ kay. Eyekũyjobin puje, ipiat acesupi'ajoat soat pe kũyjobit'ũmayũ be.ZH- Yobog̃an pin ip. Wuymubu'u'un ojuy ip jekukum Deus kay wuyetabucap puxixim. Jag̃uybi ma jewa'õxikxig̃ ip ceweju imubu'unap ojuy Deus kay. Wuyju Deus a'õbacaap kug̃ pima bit, ixeyũ a'õxikap aceg̃u'ũm. Aceg̃uymũg̃ ip. Mũg̃ ma jeedop ip. Imuymũg̃ puje adeayũ itabut je'e Deus kay. Cristo a'õ kay dak kũyjobin jeedop ip.gGG Ijodiat a'õbacaap kug̃ g̃u wuyju bit jekukum, Deus a'õbacaap kug̃ acã. Ixe a'õbacaam acã Satanás a'õkayayũ a'õbacaap aceg̃u'ũm. Wuyju ya'õbacaap kug̃ pima, wuya'õmuypit pa'ore cebe ip Deus kay'ũmayũ be.mFS Ijodi wuyju dopdom itabut'ũmayũ parakpe. Wuya'õbacaam g̃u bit wuyju jekukum imutabunap ojuy ip.ME Obu'u wa'õpurug̃ eymukorẽm ãm. Warẽmtag̃ mabuk eyju jekukum pima bit, wa'õpurug̃ ma õn jeymukorẽm. — Paulo Deus a'õbi g̃u jekukum- -ja'õbi acã- -jewekay acã g̃ebum itabut ũmat puxim — i napa ma eyju e'em eyewewebe pũg̃pũg̃ ey'in.Wa'õpurug̃ ma omuymuy'ukayũ og̃ukorẽm eykay wajẽm puje.RD  Õn Paulo. Deus omudot eymutaybin am. Deus a'õbi õn jeyawẽ. Apẽn Cristo wuyawẽwẽm iap puxim ma õn tak wa'õkadidim ma jeyawẽ. Ixe Cristo ya'õkadidim ma wuykug̃. Xipan ma wuykug̃. Eyju bit: — Paulo ya'õpurug̃ ocemukorẽmrẽm wũy ocewi bima. Ijasũn ocexe bima bit iparara ocebuxim — i te'e ma e'em.RC Icẽmãn Deus warara'acat podi ma wuykukpin wuykug̃. Teimuweg̃ũn pa'oreatei iũmat puxim jekpot o'g̃udot wuykay. Imẽnpuye: — Warara'acat podi ma ẽn xipan ocekug̃ — i juy ace cebe.4Ba Imẽneju soat em jekawẽnwẽn jeedop ip Deus eju eywebeam, eykukpin cexe ip puye. — Bay, ẽn xipan cĩcã ocekug̃ — i je'e ip Deus pe. — Tacum g̃u juk ocekuk ip Corinto ka beayũ dak. Ocekukpin cĩcã juk ip ocekuk, kuy bima ẽn ixeyũ ikukpin ejukuk puye — i je'e ip Deus pe.A1 Icokcok cĩcã je'e ip. — Bay, ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat — i je'e ip Deus pe. — Bay, tacup g̃u iũmũm ip Corinto ka beayũ — i je'e ip cebe. — Soat em tadaybotbocayũ buywatwan ip — i je'e ip. — Cristo kay jetabucap mubapukpug̃ cĩcã ip ocebuywatwan pima, warara'acat puywatwan pima dak — i je'e ip Deus pe. — Cristo ekawẽn tag̃ cĩcã ip jekukum — i je'e ip Deus pe.(@I Eywebe iũm puje, tadaybotbocayũ buywatwan epeseop- -Deus ebekitkit puywatwan. — Bay, soat podi ma ẽn xipat — i je'e ip Deus pe, epeg̃ũm puye."?= Cepoyat kug̃ ma epesop soat em ixe xipan eykug̃ puye. Ibubut adeayũ buxim epesop warara'acat pe iũm ãm. Imẽnpuye: — Bay, xipat cĩcã ẽn! Corinto ka beayũ ade juk o'g̃ũm Pauloyũ be tojot am ocewebe — i je'e ip Deus pe tadaybotbocayũ- -Judéia eipi beayũ.|>q Deus tarekrektata ũmũm wuywebe taida am. Kadai muaypapan tak wuywebe i'o am. Imẽnpuxim eywebe dak ade ma je'g̃ũm eyemukaypinput. Soat em epesop cepoyat kug̃ tak. Ixe buxim eyju dak yopĩt g̃u epeg̃ũm tadaybotbocayũ be- -yobog̃ ma.)=K Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus yopĩt g̃u iũmũm tadaybotbocayũ be yobog̃ ma, i. Soat em xipan ip ikug̃, i. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup.j<M Deus pe bit iũm put eywebe eyemukaypinput. Soat je'g̃ũm eywebe. Soat em epesop eyemukaypinput kug̃. Ajo eyju cekayiat podi ma dak je'g̃ũm eywebe. Cepoyat kug̃ tak epesop iũm ãm warara'acat pe- -xipan i'e am ip cebe.Q; Eybu'u iũm pima bit cuy epeg̃ũm g̃u. “Eg̃ũm cuy” i'e'em pima dak, epeg̃ũm g̃u. Eyukpiwatpin ma juy epeg̃ũm. Bũrũ poro iũm pin cuy epeg̃ũm. Jecokcog̃ iũmũm'ukat kay jĩjã Deus.p:Y Ade g̃u taidada'ukat yopĩt ma ibubum. Ade taidada'ukat pit ade ibubum. G̃ebum cuy epesop iboap kay.9y Imẽnpuye ixeyũ wuykitpitpiyũ og̃uju eykay. Oajẽm awap ma og̃uju ip eybuywat am soat muxipan am. Epeg̃uxipan cuy apẽn cuk adi epe'e'e iap tag̃. Oajẽm puje, kuy ixipan je'e. Ixipan pima, warara'acat itaybit je'e Corinto ka beayũ jedinheiro o'g̃ũm iũm pin puye iam. Warara'acat a'õbi g̃u o'g̃ũm ip iam itaybit je'e ip- -jekpiwatpin ma ip o'g̃ũm iam.#8? Oweju Macedônia eipi beayũ ajẽm puje, ocesũsũn kuka oce'e eykay, eyedinheiro muxipan'ũm pima. Ocebodi ma eyju dak kuka eysũsũn ma epe'e te'e ma ocetabut eykay buye. Õn tak kuka osũsũn ma oce “Corinto ka beayũ jedinheiro muxipanpan je'g̃ũm” i, te'e ma ocece buye.07Y — Corinto ka beayũ kuy juk jedinheiro o'g̃uxipanpan ocewebe tujowat am iũm ãm tadaybotbocayũ be — i juk adi ocece cebe ip.Eyedinheiro muxipan'ũm pima bit, kuka juk eyju wawẽg̃mukẽrẽrẽn. Imuxipan'ũm pima: — Napa ma juk Corinto ka beayũ eg̃uwẽn ocewebe — i kuka o'e ip owebe. Obu'u wekawẽn mukẽrẽrẽn ãn eywebe. Imẽnpuye wuykitpitpiyũ juy og̃uju eykay eywebe imuxipan'ũmap puxim.J6  kuy eyju dak ixeyũ buywan pin puye. — Tadaybotbocayũ buywan pin ip wuykitpitpiyũ Grécia eipi beayũ — i kuy juk oce Macedônia eipi beayũ be. — Kuy bima ma juk adi ip osodop ibuywan pin- -koapat koato bima ma — i juk adi oce cebe ip.Ade ixeyũ'in ibuywan pin o'e eyju ibuywan pin ip iam itaybin puje.x5 k Obu'u oce warara'acayũ bit jedinheiro mujujum itabucayũ be Judéia eipi beayũ be iaptup mubararak am eywebe,|4qEykay yajẽm puje juy ikukpin epejukuk ip. Imẽnpuye soat itabucayũ itaybit je'e Corinto ka watwat xe ixeyũ ikukpin cĩcã iam. — Corinto ka watwat xipat cĩcã iap ocetobuxik apẽn soat em Pauloyũ e'em iap tag̃ — i je'e ip.3+Tito obure jĩjã. Ixe kapikpig̃ oweju eybuywatwan. Ixeyũ wuykitpitpiyũ cum ceweju eykay. Itabucayũ a'õbi cum ip. Ibuyxim ip Cristo kug̃.2yImẽnpuye wara'at wuykitpit cuy oceg̃uju eykay. Kuy juk adi ixe ocesubuyxijojojo ade em. Imẽnpuye ocetaybit cĩcã ixe soat em warara'acat puywat pin iam. Itabut cĩcã eykay. Imẽnpuye: — Corinto ka watwat tak jedinheiro jeeg̃ũm ma tadaybotbocayũ be — i'e'em ixe.Imẽnpuye ixe eyjo pin cĩcã eybuywat am imuju am. Ibũrũ ma oceg̃uju eykay wuykitpitpiyũ.f1ECũg̃ ma oceku pin wuykukukat etabutpe acã g̃u. Soat etabutpe ma oceku pin cũg̃ ma.<0qAde dinheiro juy ocetujowat. Ocebu'un ma'g̃u warara'acat pe “Pauloyũ dinheiro'in ma o'ju'uk jewebeam” i'e an. Imẽnpuye warara'acayũ ocetujowat oceweju ocemuymuyap puxim.h/IJesus kay itabucayũ ixe o'taẽ oceweju iju am dinheiro dujowat am Jerusalém ka be. Dinheiro juy ocetujowat eykukpin cĩcã ocexe iap mubapuk am tadaybotbocayũ be. Ocetujowat cuy jewebuywatwan cĩcã ip wuykukukat kay itabucayũ iap mubapuk am soat pe. Imẽnpuye: — Ka'ũmg̃u ejo'iat xipacat — i je'e ip Deus pe dinheiro jeejat'iayũ..Wara'at tak wuykitpit oceg̃uju eykay. Ixe ibuyxiat soat xe itabucayũ xe, itaybit cĩcã kawẽn idipat muwẽn ãm puye.J- “Edaobu'u du Corinto ka watwat com?” io'e buje, — Hm hm. Oju juy g̃axĩn ma — io'e. Iju pin o'e. — Ixeyũ juy oyawẽ cedinheiro ũm ãm — i juk o'e. Taobikuy jĩjã osunuy eyjom.k,OOcebuxim Tito dak eybuywan pin cĩcã. Imẽnpuye: — Bay, ẽn xipat — i õn e'em Deus pe.@+yImẽn e'em Deus ekawẽntup: Ade o'jatiat cepoyat kug̃ g̃u dak o'e, i. Yopĩt ma o'jatiat tak ikug̃ ma o'e, i. Imẽn e'em tup imu'ẽ'ẽ'ẽ'ukayũ muwẽg̃uwẽn. * 5)c (13-14) Obu'u eymudadaybotbocan warara'acayũ ibubut ade i'e am. G̃asũ eyju ade ikug̃. Ixeyũ bit ikug̃ g̃u. Imẽnpuye cedag̃ ma eywebe eyedinheiro'in iũm ãm cebe ip- -eybubut mu'ẽ'ẽ ãm cebe ip. Eyju g̃u kuka yopĩt ikug̃ pima, ixeyũ g̃u kuka o'g̃u'ẽ'ẽ eywebe. Imẽn imu'ẽ'ẽ'ẽm pima, jewejojo'in ma kuka epe'e ikug̃. Ka'ũma ma kuka tadaybocat o'e. Ka'ũma ma dak kuka ade ikug̃iat o'e.(% Eycokcokap tomuju iũm puje xipat Deus xe- -yobog̃ pima, yopĩt pima dak xipat ma. Ajo wuyju ikug̃ g̃u iat ojuyjuy g̃u Deus wuyxewi.'' — G̃a'a ag̃uxipan wuyedinheiro — i juk adi epe'e'e eyewewebe.Eycokcok cuk adi epesop eyedinheiro ũm ãm. G̃asũ bit eybu'um g̃u juy epesop imuju am. Eycokcog̃ cuy epesop imuxipan am. Ade ikug̃ iap wiwim g̃u juy epesop. Epeg̃uxipan cuy ajo eyju ikug̃ iat.Q& G̃asũ õn jeyawẽ eyedinheiro epeg̃uxipan iam. Koapat koato bima: — Ocedinheiro juy oceg̃uxipan imuju am tadaybotbocayũ be — i juk adi epe'e'e eyewewebe.Eybu'um g̃u juy epesop g̃asũ bit imuxipan am. Warara'acayũ iũm ojuy awap, eyju bit cuk adi iũm ojuy epesop. Tadaybotbocayũ buywan ojuy juk adi epesop.X%) Kuy eyetaybit wuykukukat Jesus soat em xipan wuykug̃ iam. Kuyje soat kug̃ osunuy, kabi be bima. Ijodi ikop puje bit tadaybocan o'e. Tadaybocan o'e eywebe eycokcog̃ eydop am teibog̃at kug̃iat puxim.$— Eyedinheiro juy epeg̃ũm tadaybotbocayũ be — i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe. Wa'õbi g̃u juy epeg̃ũm. Warara'acat pit icokcok cĩcã iũm ãm cebe ip. Eywebe iũm puje, itaybit je'e ip icẽmãn Corinto ka beayũ xe ocekuk pin cĩcã iam tadaybotbocayũ.##Warara'acat podi ma eyju ade ikug̃. Warara'acat podi ma eyetabut Jesus kay. Warara'acat podi ma dak eyetaybit Deus ekawẽn muwẽn ãm. Ade ey'in tak itaybit cĩcãayũ. Warara'acat podi ma dak eyju warara'acat puywatwan. Warara'acat podi ma dak ocekukpin eyxe. Imẽneju: — Warara'acat podi ma dak eycokcog̃ cuy epesop eyedinheiro ũm ãm tadaybotbocayũ be — i oceju e'em eywebe.T"!Dinheiro ũm pin cĩcã ip osodop ocewebe iap awẽg̃ cocom pima, eykay juk ocesop g̃ebum. Imẽnpuye juk ocejekawẽn Tito eju. Kuy bima: — Eyedinheiro juy epeg̃uxipan imuju am tadaybotbocayũ be — i juk adi o'e ixe Tito eywebe. Imẽnpuye: — Corinto ka kay juy eju — i juk oce Tito be. — “Eyedinheiro juy epeg̃uxipan apẽn cuk adi epe'e iap tag̃ eykukpin ocexe i'e am tadaybotbocayũ be,” i juy ece cebe ip — i juk oce Tito be.O!Tũybe yopĩt ma je'g̃ũm ip iãn oce'e. Yobog̃ ma ip o'g̃ũm. Koap ip o'jeweũm wuykukukat pe. Wuykukukat a'õ kay kũyjobit pin cĩcã osodop ip. Oca'õ kay dak kũyjobit pin cĩcã ip osodop.Y +— Oceju dak cuy oceg̃ũm ocedinheiro eywebe tujowat am Judéia eipi watwat peam- -itabucayũ beam- -tadabotbocayũ beam — i juk adi o'e ip ocewebe. Big̃ ma — Oceju dak cuy oceg̃ũm — io'e ip.kOIũm pucat ip o'g̃ũm. Ibodi ma dak ip o'g̃ũm. Oca'õbi g̃u ip o'g̃ũm- -jekpiwatpin ma.B}Ipiat o'supi'ajojo jĩjã ip jetabucap puyxijom. Icokcokap ip yobog̃ cĩcã ip o'e imẽnpit. Ade jĩjã o'g̃ũmg̃ũm ip tadaybotbocayũ be, tadaybot cĩcã g̃u ma'g̃u ixeyũ dak. !Okitpitpiyũ, Deus cuk adi xipacat o'g̃ũmg̃ũm Jesus kay itabucayũ be- -Macedônia eipi watwat pe. Oceju a'g̃u eymutaybin ojuy iboam.H Ocokcok cĩcã eykay, soat em eya'õ dag̃ eyju e'em puye.3_— Wa'õ kay kũyjobit osodop ip — i juk adi o'e Tito ocewebe. — Obuyxim cĩcã juk adi okuk ip — i dak o'e. — Yobog̃an pin g̃u osodop ip- -obuywan pin acã ip osodop — i dak o'e ocewebe.Ixe Tito g̃ebum cĩcã xipan cĩcã juk adi okuk ip iap kay. Imẽnpuye big̃ ma eykukpin cexe.?wEykay cum pima: — Xipan cuk jukuk ip Corinto ka watwat, xipat cĩcã ip puye — i juk oce cebe.Wa'õ dag̃ ma xipan cuk adi ixe epejukuk. Omudapxin g̃u eyju. Soat em icẽmãn õn e'em eywebe: — Corinto ka watwat xipat cĩcã — i juk adi ocece cebe.Wa'õ dag̃ ma juk adi xipan ixe epejukuk.4a Ocecokcok cĩcã juk adi ocekukpin eyxe iam ocetaybin puje. Tito dak icokcok cĩcã osunuy xipan cĩcã juk adi ixe epejukuk puye. Icokcok cuk adi osunuy eyxe bima. Ocekay yajẽm puje, ocemucokcokcog̃ cuk adi osunuy eyawẽg̃muwẽnuwẽn ocewebe. Imẽnpuye juk adi big̃ ma ocecokcok oce'e.9k Ibodup cuk otupmubararak ixe ag̃okatkat awẽaptup ojuy ixe be ikẽrẽat mug̃ẽap epereap ojuy. Tupmubarararag̃ pima cebay kay dak g̃ebum og̃uy, jebay mubuyxi'ũm'ũm o'e buye. Cebay kay g̃ebumap podin ma bit cuk otupmubararak, Deus pe eymug̃ẽbuap ojuy Pauloyũ ikukpin cĩcã ocexe iap kay.jM Deus pit eyg̃uycũg̃ap o'g̃uwexat xipacap eywebeam. G̃ebum cuy epesop iboap kay. Itapurug̃ayũm cuk eymuwexat. Omutaybin pin cuk adi epesop ocekpiwatpi g̃u iam. Eyetakoma jĩjã juk adi epesop ixe kay- -ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukat kay. Eyparara dak cuk epesop ikẽrẽat mug̃ẽap puxixim. G̃ebum cĩcã juk epesop wa'õ kay. — Ipiat cuy asupi'ajoat ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽiat pe — i juk epe'e eyewewebe.Imẽneju ibapuk e'em soat xe eyukpiwatpi g̃u iap.w Deus wuymug̃uycũg̃cũg̃ wuymubu'unap ojuy ikẽrẽat kay wuy'eap puxim. Ikẽrẽat kuk am wuybu'un puje ixe wuydaxijojom. Ixe be wuydaxijo buje wuyg̃uycũg̃ap acepere. Wuycokcok ma acesop. Deus kay'ũmat ig̃uycũg̃ puje bit, ibu'u g̃u ikẽrẽat kuk am. Jepereap kay g̃u. Big̃ ma cekay. Deus tak ixe idaxijo g̃u ma. Soat em Deus wi wũy ma jeenuy je'ũ buje.dA Og̃uycũg̃ g̃ũ õn pit. Eyg̃uycũg̃ cuk adi epesop wemudupmubararaktup co buje. Iboap kay g̃u bit ocokcok. Imẽnpit eybu'u juk adi a'g̃u epesop ikẽrẽat mug̃ẽ ãm õn eymug̃uycũg̃ puye. Ibo buye ocokcok. Deus ma juk eymug̃uycũg̃cũg̃ eymubu'unap ojuy ikẽrẽat kay. Imẽnpuye cũg̃ ma osodop owebe iboaptup mubararak am.7gDarem ma juk adi eyg̃uycũg̃ epesop cartadup co buje, wemudupmubararaktup co buje, eymukorẽmaptup co buje. — Xipat g̃u o'e owebe iboaptup mubararak am imukorẽmaptup — i'ũmg̃u õn pit e'em owebe ma.Tupco buje juk eyg̃uycũg̃ epesop iam wetaybit pima kuka juk õn tak og̃uycũg̃ oce.*MOca'õca juk adi oce'e yajẽm puje. Yajẽm puje: — Xipan ma juk Corinto ka wat okuk — i juk o'e ocewebe. — G̃ebum cĩcã ip eykay — i dak cuk o'e ocewebe. — Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e ip jebure kay- -ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ'iat kay — i dak cuk o'e ocewebe. — “Paulo cedag̃ ma juk adi ocawẽwẽm” i'e'em ip — i dak cuk o'e ocewebe.Iboap awẽg̃ co buje big̃ ma ocecokcok cĩcã oce'e.[/Deus pit ig̃uycũg̃at mucokcokcok'uk. Ixe juk adi oca'õmucan Tito ajẽm puje.V%Macedônia eipi be ocajẽm puje, ocejebodoy'ũma. Xipat'ũmat o'jebapukpukpuk ocewebe soat kaka dag̃ pima. Oca'õxikxig̃ cĩcã juk adi osodop ip ocekay'ũmayũ. Ocepararan ma juk adi a'g̃u ocekukuku.A{Wetabut cĩcã eykay. Xipan õn eyawẽg̃muwẽnuwẽn soat em warara'acat pe. Og̃uykuku jĩjã ade xipat'ũmat jebapukpug̃ ma'g̃u ocewebe. Yobog̃ cĩcã õn ocokcokap kug̃.iKIboam õn e'em “Xipat g̃u eyju ocexe” i'e am g̃u. Imẽn ma juk adi ocecece eywebe kuy bima. Soat em eykukpin cĩcã ocexe. Eyxe bimaap co'in ma õn wetabẽg̃ pima, we'ũ buje dak, soat em ma õn g̃ebum eykay buye.A{Ocekukpin cuy epesop ocekug̃! Ikẽrẽm g̃u bit oceju soat kng̃- -xipan acã. Warara'acat muymuy g̃u oceju. Warara'acat mug̃uykukukum g̃u dak oceju xipacat puap ojuy ocewebeam.  Imẽn Deus e'em wuywebe, oburereyũ, oxe ikukpinayũ. Xipat cĩcãat ũm pin wuywebe. Imẽnpuye ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy acepere! Ikẽrẽat kay g̃u juy g̃ebum ajop! Ibuyxim cuy Deus ajukuk. Ixe be juy acemuisunat soat em ikẽrẽat kukap puxim. % Õn oce eyebay, i. Okpotpoyũm epesop. Odaxiyũm tak epesop, i. Imẽn cuk adi wuykukukat o'e kuyje- -soat podi ma ya'õbacaat o'e.c ? Imẽnpuye wuykukukat cuk adi o'e: Ixeyũ juy epeyepere, i. Ixeyũ xewi juy epeyewede, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat ekukuap puxim g̃u juy epekuku, i. Ixeyũ buxim g̃u jekukum pima bit, õn jeymudot okay, i.w gIba'ore Deus tuk'a be cucu'ukat pe jeweburedam deusbaro duk'a be cucu'ukat eju. Deus nuynuyap'a buxim wuyju, ibiõg̃buk omuy wuywebe buye. Itabẽg̃at omuy wuywebe. Imẽn Deus cuk adi o'e: Ixeyũ eju juy og̃uy, i. Ixeyũ binũnpe juy og̃uy, i. “Ẽn acã Deusat ocexe,” i je'e ip owebe, i. “Webeitkiyũ eyju,” i dak oce cebe ip, i juk adi o'e Deus. Iba'ore Cristo ebekit pe pũg̃ tag̃ ma jewag̃uy am Satanás ebekit eju. Iba'ore itabucat pe itabut'ũmat ag̃uy dag̃ jewag̃uy am.QJesus kay'ũmayũ eju cĩcã g̃u juy epeku. Iba'ore cũg̃ ma jekuku'ukat pe jeburere am warẽmtag̃ ma jekuku'ukat eju. Iba'ore kabia dag̃ jekuku'ukat pe jeburere am kabiok tag̃ jekuku'ukat eju.*M Okpot eju kawẽnwẽn pimãn puxim õn kawẽnwẽn eyweju. Eybu'um g̃u juy epesop ocekay. Apẽn oceju eykay jĩjã iap puxim cuy eyju dak ocekay epesop.S Ocebu'u g̃u juk adi ocesop eykay. Eyju bit cuk adi eybu'u epesop ocekay.V% Oceburereyũ, Corinto ka beayũ, eykukpin cĩcã ocexe. Iba'arẽm g̃u juk adi ocejekawẽn eyweju- -ocekawẽn ojuy iap tag̃ acã. Eykukpin cĩcã ocexe iap kuy oceg̃uwẽn eywebe. Eykay jĩjã oceju. Pũg̃ em ocemug̃uycũg̃cũg̃ warara'acat. Soat em pit ocecokcok oceju e'em. Pũg̃pũg̃ayũ xe ocedadaibot. Adeayũ muwexaxan pit oceju ibubut adeat puximayũm kawẽn idipat kay itabut ip puye. Adeayũ xe oceju ka'ũma kug̃. Deus xe bit soat kug̃ oceju.mS Pũg̃pũg̃ itaybit g̃u ocejum. Adeayũ bit itaybit cĩcã ocejum. Ocetabẽg̃ mabuk a'g̃u eyju ocejojom. — Pauloyũ o'yaoka ip — i'e'em ip te'e ma owebe pũg̃pũg̃.Ade em ipiat'ajojom oceju. Ocaoka g̃u ma bit ip.Y+Pũg̃pũg̃ ocebuyxim ocekug̃. Warara'acat ocebuyxim g̃u ocekug̃. Pũg̃pũg̃ ocemuymuy. Warara'acat xipan ocekug̃. Pũg̃pũg̃ te'e ma e'em: — Pauloyũ napa ma e'em — i.Icemãn pit oceju e'em.X)Kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn acã oceju warara'acat pe. Deus a'õbacaap kug̃ oceju jekukum. Cedag̃ ma oceju jekukum. Imẽnpuye: — Cũg̃ ma juy epeku, Deus cũg̃ ma wuykug̃ puye — i oceju e'em itaybit'ũmayũ be. — Ocemuymuy g̃u juy epesop, Deus cũg̃ ma wuykug̃ puye — i oceju e'em ocemuymuy ojuyayũ be dak.Warara'acayũ itaybit osodop teyũku Deus peam kapikpik'ukayũ iam, cedag̃ ma oceju jekukum puye. Soat tag̃ oceisu. Ocekawẽnkẽrẽ g̃u- -ocekawẽntip ma. Ocetaybit cĩcã dak kawẽn idipat muwẽn ãm. Ocekpiceg̃e g̃u dak warara'acat kug̃. Warara'acat kug̃ tak xipan oceju. Imẽn oceju bit jekukum xipat cĩcãat biõg̃buk ocekukat puye. Warara'acat kug̃ tak oceju ikukpin.5cKuy juk adi a'g̃u ip ocemupokupok itabut'ũmayũ. Te'e ma ip cuk adi a'g̃u ocemuõm daomũnmũnap'a be. Ikẽrẽm cĩcã juk adi ip ocekuk adeayũ e'awero buje ocekũyjoap mubarẽmrẽm ma ip. Kuy juk adi a'g̃u ocejekapikpikpik cĩcã ma. Ocexexexet'ũma juk adi a'g̃u, ocejekõnkõn'ũma dak.~{Cedag̃ ma oceku pin warara'acat itaybit am teyũku Deus buywatwat'ukayũ iam. Ocekpiceg̃e g̃u oceju jekukum, itabut'ũmayũ bit adi a'g̃u ocekaykay jĩjã ma, ipiatpi'ajojoan ma dak adi a'g̃u ip ocewebe, ka'ũma kug̃ ma dak adi a'g̃u oceju.T}!Cũg̃ ma oceku pin warara'acat mubu'unap puxim itabucap kay. Ocebu'u jĩjã warara'acayũ be “Ocetabut g̃u juy Jesus kay, ixe a'õkayayũ warẽmtag̃ ma jekukum puye” i'e am ocekukuap cocom puye.E|Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop Deus ekawẽn kay. Imẽn Deus e'em: “Ocedaxijom cuy ece” i eyju e'em owebe bima, kuy juk oya'ĩjojo ey'eap, i. Eydaxijojoap kabia be ma juk õn eydaxijo, i'e'em Deus. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. G̃asũ juy Deus eydaxijo pin. Ãg̃ cuy ixe g̃asũ bit jeydaxijo.*{ OOcebuxim ma eyju dak kapikpig̃ Deus peam. Imẽnpuye oceju jeyawẽ. Kuy juk adi a'g̃u xipat cĩcãat epejajat Deus xewi. Waram pit cuy epeyepere g̃u xipacap.tzaCristo bit ikẽrẽat o'jukuk g̃u. Pũg̃ em tak ka'ũma ma. Deus pit soat wuyju juk adi ikẽrẽat ag̃ug̃ẽg̃ẽg̃ẽ iap o'jomõg̃ Cristo be. O'jomõg̃ cebe. Imẽnpuye kug̃ g̃u wuydop am. Imẽnpuye wuyju Cristo eju mũg̃'i jekukum pima, ikẽrẽat kug̃ g̃u acesop Deus xe. Soat tag̃ wuyisu acesop cexe. Imẽn ibikuy e'em wuywebe i'e am.vyeImẽneju oceju kawẽnwẽn eyweju Cristo a'õbi. Deus ma juk ocemuju jekawẽn muwẽn ãm eywebe. — Deus ibu'u eywebe jekay'ũmãm — i oceju e'em eywebe. — Eymuwexat pin jebureyũm — i oceju e'em eywebe. — Ãg̃ cuy jeymuwexat jebureyũm — i oceju e'em eywebe.Deus tak ijoce bima, imẽn ma kuka o'e eywebe. Ixe a'õbi ma iboam oceju e'em eywebe.Px— Deus pit o'jeg̃ebu g̃u apẽn cuk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Cristo oe'ũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap teida am puye — i wuyju e'em soat pe. — Jesus kay eyetabun puje Deus jeymuwexat jebureyũm Cristo oe'ũ wuywebeam puye — i wuyju e'em soat pe ijodiacat pe.Deus ma juk wuymuju iboam i'e am.7wgWuymuisusunap Deus pabi. Ixe wuymuisusun soat tag̃ Cristo oe'ũ wuywebeam puye. Kuy bima bit cuk adi a'g̃u wuyetakoma ajop Deus kay. G̃asũ bit ixe wuymuwexaxan o'e jebureyũm. — “Deus pe juy epeyewemuxat jebureyũm,” i juy epe'e'e warara'acayũ be — i'e'em Deus wuywebe g̃asũ bit.v7Cristo ejo mũg̃'i bima wuyisun ma acesop. Apẽn cuk adi warẽmtag̃ ma ajekukuku iap kuy oi'ũm. Iisuat acã o'jepoyat. Kuyat pit ka'ũmg̃u o'e.-uSKacũg̃ kay acã wuyju ag̃. Imẽnpuye wuy'a bewi wuyju e'em: — Teku xipat i. — G̃oku xipat g̃u — i dak.G̃uyjom pit imẽn g̃u ace'e. Wuy'a bewi dak cuk adi g̃ebum ma ajop Cristo kay kuy bima. Imẽnpuye ijodiat co'i osunuy wuyxe. G̃asũ bit imẽn g̃u wuyju g̃ebum cekay.,tQIxe oe'ũ soat peam wuywebeam. Oe'ũ wuywebeam wuybikayap tag̃ wuyeku am g̃u. Jebikayap tag̃ jeku am acã oe'ũ. Waram g̃uto o'jetait xipat wuykay i'e am.9skSoan oceju e'em Cristo xe ocekukpin cĩcã buye. Kuy juk ocetaybit ocesop pũg̃ ag̃okatkat oe'ũ soat peam ijodiacat peam iam. Imẽnpuye soat ipi juacat yukpiwat ce'ũ ãm.yrk Ocadaodao du eyxe “Cedag̃ ma oceju jekukum” i'e'em puye? Ocadaodao bima, imẽn ma buk oce'e warara'acayũ be “Deus soat podi ma xipat” i'e am. Ocag̃uysat tu eyxe iboam e'em puye? Ocag̃uysat pima dak, xipat ma kuka o'e eywebeam.Aq{ — Eyetabun cuy epesop okay, xipat õn eykay buye — waram pit i'e pin g̃u oxe.Eyju eycokcok ocekay iap kay oceju. Warara'acayũ bit ocemuymuy acã eywebe. Jewexe ip yobog̃ãn kacũg̃tag̃ idip puye. Badi bit a'g̃u idip'ũma ip. Oceju bit cedag̃ ma jekukum ixeyũ a'õmuypit am eymucokcok am tak ocekay.p' Wuyparara wuykukukat puxim ixe soat podi ma ya'õbaca buye. Imẽnpuye oceju kapikpig̃ cĩcã warara'acayũ mutabut am cekay. Imug̃uykukukum g̃u bit oceju imutabucap ojuy ip. Cedag̃ ma oceju imutaybitbin ã ip. Deus itaybit iboam. Eyju dak xe'e eyetaybit iboam?'oG Soat cuy wuyju acejewemubapuk Cristo wap. Acejewemubapuk ixe be “Xipat eyju oxe” i'e am xipacayũ be, “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe” i'e am ikẽrẽat kukayũ be dak. Cedag̃ ma ixe ideida soat pe wuywebe apẽn cuk adi ijodi bima ajekukuku iaptei. Xipacat je'g̃ũm xipacat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ be xipan cekukuaptei. Ipiat pit supi'ajojoat ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ be ikẽrẽm cekukuaptei.n7 Wuykukukat mucokcok pin cĩcã wuyju warara'acat mucokcokap podi ma. Imucokcok pin cĩcã wuyju ijoce wuyjebit kuyat kug̃ pima, iboma cexe bima dak.m}Wuycokcok cĩcã wuyetabut am ixe xe acesop iap kay. Kuyat iwat pin wuyju- -wuyjebit iwat pin- -wuyju am wuykukukat kay.KlIboap wiwim wuyju ijojomap tomuju g̃u- -wuyetabucap tomuju acã.k/Ijodi bima bit puk wuykukukat wi wũy ma wuyju nuynuy- -wuyjebit kuyat kug̃ pima. Imẽnpuye wuycokcok cĩcã soat em ixe xe acesop iap wiwi am. jDeus ma iisuat o'g̃ug̃e wuyjebin. Ixe juk jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe wuymutaybit am wara'at og̃ũm eyjebit iisuat iam.i Ijodi bima, xijap'a'a be iap puxim wuyju e'em. Soat em wuyju ipiat kug̃ e'em. Soat em wuywãtaxipi wuyju e'em. Imẽnpit wuybu'u je'ũ ãm. Iisuat pu pin pit wuyxe wuyjebin. Iisuat kug̃ pima wuyjebit kug̃, soat em ma wuyetabẽg̃ acesop. Ace'ũ g̃u. vW~}i|{yxx(wzvvYuuss rKqponmkj.igpfddcba`^c\0ZYHXwW@UUSSgRQNP OuNN~MRMGLKK IHFEDD_CBAA{@??,>>[=={<;|;9A8a6)4332p10 /m-,h**('F%$#"!W `J@ t PzcW ` &_& (25-26) G̃asũ bit wuyetabut Cristo kay. Mũg̃'i wuyju ceweju. Ixe kay wuyetabun puje bekitkit puxim g̃u ajop. Deus ipotpoyũ ma ajop yaypanayũ buxim. Imẽnpuye wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u ajeku g̃asũ bit. Bekicat ikukacecat puxim g̃u wuyju.r^]&Bekitkit puxim cuk adi ajop. Bekicat kukat puxim wuyawẽwẽap ekawẽn wuykug̃ osunuy. Ikukat bekicat mukũyjojom ixe be warẽmtag̃ ma jekuap puxim. Imẽnpuxim wuyju dak wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cuk adi ajekuku warẽmtag̃ ma wuyekuap puxim. Cristo ajẽmap wiwim cuk adi ajop. Yajẽm'isum cũg̃ ma acesop Deus xe Cristo kay wuyetabucam acã.O]&Kuy bima juk adi wuyetaybit g̃u ajop wuyetabut am. Warara'acat pe wuymutaybicat wiwim cuk adi ajop wuyetabut am Jesus kay. Taomũnmũnat puxim cuk adi ajop wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuy. \ &Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Soat ipi watwat ikẽrẽat kug̃, i. Iba'ore soat pe wuywebe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyeku am- -soat ekawẽn tag̃. Imẽnpuye pũg̃at kay wuyetabun puje acã cũg̃ ma acesop Deus xe- -Jesus Cristo kay wuyetabun puje acã. Soat ixe kay itabucayũ xipacat jeejat Deus xewi “Xipacat og̃ũm soat pe itabucat pe” io'e Deus puye.[&— Eyetabun puje acã cũg̃ ma epesop oxe — i'e'em Deus. — Cũg̃ ma epesop oxe eyawẽwẽap ekawẽn tag̃ eyeku buje acã — i dak tu e'em wuywebe?Xepxep ekawẽn tag̃ tu Deus e'em wuywebe? Ka'ũma! Deus pe wuymucũg̃ put wuyawẽwẽap ekawẽn muwẽn ãm ibima, “Eyawẽwẽap ekawẽn tag̃ eyeku buje acã cũg̃ ma epesop oxe” i kuka juk o'e Deus wuywebe.SZ&Wuyju warara'acat mujujum wuybure kay imukũyjo pin pima. Imẽnpuxim Deus ixeyũ o'g̃udot ijodiacat mukũyjo am, ixeyũ be “Ha'a, ijop ekawẽn tag̃ cuy ajeku” i'e am. Deus pit pũg̃ ma. Wuyju imujuap wiwim g̃u Deus, ja'õbi ma e'em puye. Wuywebe bit iba'ore imuju am. Iba'ore wuywebe “Ẽn imẽn ece'e. Õn tak wara'at tag̃ oce” i'e am Deus pe, ixe mujujum g̃u wuyju buye. Ja'õbi ma: — Xipacat og̃ũm ewebe — i juk o'e Abraão be.>Yu&— Apẽnpuye dak Deus wuyawẽwẽap ekawẽn o'g̃uwẽn Moisés pe? — i du eyju e'em owebe?Õn jeymutaybin. Wuyawẽwẽap ekawẽn o'g̃uwẽn wuymutaybit am ajo Deus bikuyap tag̃ g̃u iam. G̃uyjom kuka Abraão naxeg̃ebit o'kap- -Jesus Cristo. Deus xipacat kuka o'g̃ũm cebe ja'õ dag̃. Ikap'ũm pima bit, kuy juk adi wuyetaybit ajop soat ipi juacat kũyjobit'ũm ip Deus a'õ kay iam. Deus ma o'jekawẽn Abraão be. — Xipacat og̃ũm ewebe — i juk o'e cebe.Wuyawẽwẽap ekawẽn muwẽn pin pima bit, ijodiacat eju g̃u o'jekawẽn. Koap jekawẽn tojotjot'ukayũ be o'g̃uwẽn. Ixeyũ o'g̃udot jekawẽn muwẽn ãm ijodiacat pe. Ijodiat ma g̃uwẽn iboap wuywebe.&XE&Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap puye Deus xipacat ũmũm wuywebe bima, apẽn cuk adi o'e Abraão be iap tag̃ g̃u kuka o'g̃ũm wuywebe. Imẽnpit Deus xipacat o'g̃ũm Abraão be “Xipacat og̃ũm ewebe ẽn etabut okay buye” io'e buye. Deus ja'õ dag̃ e'em soat em.wWg&Imẽn õn e ojuy eywebe. Deus cuk kuy o'e Abraão be: — Xipacat og̃ũm soat ka watwat pe, ẽn etabut okay buye — i. — Soat em wa'õ dag̃ õn e'em — i juk o'e.G̃ũyjom acã wuyawẽwẽap ekawẽn o'g̃uwẽn Moisés pe ixe be imuwẽn ãm jebekitkit pe- -430 koato kap puje ma. Wuyawẽwẽap ekawẽn muwẽn puje bit: — Obu'u oce xipacat ũm ãm Abraão be g̃asũ bit — i'ũmg̃u o'e Deus. — Apẽn cuk oce cebe iap tag̃ g̃u oce g̃asũ bit — i'ũmg̃u o'e.V}&— Xipacat og̃ũm ewebe, enaxeg̃ebit pe dak — i juk adi o'e Deus Abraão be.“Enaxeg̃ebitbiyũ be” i'ũmg̃u e'em ibodup. “Enaxeg̃ebit pe” i acã e'em. Adeayũ be g̃u kuka xipacat o'g̃ũm. Pũg̃ pe ma kuka o'g̃ũm- -Cristo be ma.wUg&Okitpitpiyũ, apẽn jebapukpug̃ soat kabia wuywebe iap tag̃ õn jeymutaybin. Abu wuybubut je'jat wuye'ũ buje iaptup mubararak pin pima, wuyju wuybutet mubarararag̃ ixedup pe. Wuybure dak jebutet mubarararag̃ ixedup pe. Xepxep putet mubararak puje, iba'ore warara'acat pe iboaptup ekawẽn mupubut am. Iboaptup ekawẽn muwarurun am tak iba'ore ma cebe ip. T9&Deus o'e Abraão be: — Xipacat og̃ũm soat ka watwat pe, ẽn etabut okay buye — i.Jesus Cristo kay Judeu'ũmayũ itabun puje, Deus xipacat je'g̃ũm cebe ip. Xipacat je'g̃ũm cebe ip korosa eju Cristo apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃ iap o'tujowat jewebe buye. Imẽnpuye Deus jebiõg̃buk muõmõm wuywebe wuyetabut puye. Imuõmõm wuywebe apẽn cuk adi o'e Abraão be iap tag̃. S& — Xipat g̃u ẽn oxe — i'e'em Deus soat pe- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be.Cristo bit oe'ũ apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃iap teida am. Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Korosa eju ibamupayaat wũy ma jeenuy Deus wi ipiat'ajojom ikẽrẽat kug̃ puye, i. Korosa eju bima: — Wũy ma juy eg̃uy owi ipiat'ajojom ikẽrẽat kug̃ ẽn puye — io'e Deus Jesus pe.Wuywebe g̃u imẽn o'e. Jesus pe acã imẽn o'e, apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃ iap kug̃ puye.R& Imẽnpit itabut'ũmat tak wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuy. Imẽntak e'em Deus ekawẽn tup: Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jekuku'ukat acã cũg̃ ma jeenuy Deus xe- -soat ekawẽn tag̃ jekuku'ukat, i. Soat em itait jeenuy Deus xe, i.eQC& Deus cuk adi o'e: — Eyetabut okay bima acã, cũg̃ ma epesop oxe — i.Imẽnpuye wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap puye g̃u cũg̃ ma acesop Deus xe. Imẽntak e'em Habakuque ekawẽn tup- -kuyjeat ekawẽn tup- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat ekawẽn tup: Itabucat ma cũg̃ ma Deus xe, i. Soat em itait jeenuy Deus xe, i.3P_& Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Wũy ma jeedop ip Deus wi ipiat'ajojom wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jekukum'ũm pima, soat ekawẽn tag̃ jekukum'ũm pima, i. Imẽnpit iba'ore soat pe wuywebe soat ekawẽn tag̃ wuyeku am wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃. Imẽnpuye: — Xipat g̃u eyju oxe — i'e'em Deus soat pe- -“Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyeku buje acã cũg̃ ma acesop Deus xe” i'e'e'ukayũ be.O& Abraão itabut cĩcã osunuy Deus kay. Imẽnpuye Deus xipacat o'g̃ũm cebe. Ixe-buxim soat itabucayũ dak xipacat jeejat Deus xewi.8Ni&Deus cuk adi o'e jewebe ma: — G̃uyjom cũg̃ ma jeedop ip oxe warara'acayũ dak- -Judeu'ũmayũ — i. — Itabun puje ip cũg̃ ma jeedop ip oxe Judeuyũ jo'i ma — i juk adi o'e jewebe ma.Imẽnpuye imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Õn ma xipacat og̃ũm soat ka watwat pe, ẽn etabut okay buye,” i'e'em Deus Abraão be, i. Imẽn Deus kawẽn idipat o'g̃uwẽn Abraão be xipacat ũm awap soat ka watwat pe.qM[&Ixe-buxim itabucayũ Abraão naxeg̃ebitbicayũ Deus xe, Judeuyũ g̃u ma'g̃u ip. Iboam cuy eyetaybin.HL &Abraão etabucap puxim eyju dak cuk adi eyetabut epesop Deus kay. Imẽn Deus Abraão o'g̃uwẽn: — Ixe juk adi itabut cĩcã osunuy okay — i. — Imẽnpuye cũg̃ ma osunuy oxe i.8Ki&Deus cuk adi jebiõg̃buk a'õbacaap o'g̃ũm eywebe. Ixe a'õbacaam wuywebe i'e ba'oreat cuk adi epeg̃ubapukpukpuk soat etabutpe. Ja'õbacaap o'g̃ũm eywebe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ eyju jekukum puye g̃u. O'g̃ũm eywebe eyju Deus ekawẽn kay jĩjã buye, cekawẽn kay eyetabut puye dak.@Jy&Kuy bima juk adi eyetabut cĩcã epesop Jesus kay, ipiatpi'ajojoan ma'g̃u ip eywebe itabut'ũmayũ. G̃asũ bit xe'e jeybu'un cekay? Te'e ma du juk adi ipiat epesupi'ajojo? Iba'ore!RI&Eya'õbacaam g̃u juk epesop Deus ebekitkiyũm- -Deus biõg̃buk a'õbacaam acã. G̃asũ bit: — Wuya'õbacaam ma ixe a'õ dag̃ ajeku — i eyju e'em te'e ma.Eyag̃uyba'arẽm cĩcã dak epesop.sH_&Pũg̃ g̃u buk og̃uwẽn eywebe. Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm eywebe wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ eyekuap puye g̃u! Ibiõg̃buk oõm eywebe apẽn Cristo oe'ũ iap ekawẽn eyetaybit puye; iboap ekawẽn kay eyetabut puye dak..G W&Galácia eipi watwat, eyag̃uyba'arẽm cĩcã! Abu dak cuk eymug̃uykuku? Abu dak cuk eymubu'un kawẽn icẽmat tag̃ eyekuap puxim? Apẽn Jesus Cristo oe'ũ korosa be iap cuk adi oceg̃uwẽn eywebe. Ibapug̃ ma juk adi oceg̃uwẽn eywebe. Imẽnpuye juk adi eyetabut cĩcã epesop cekay.Fy&Deus ibikuy soat kuk am xipan. — Okug̃ g̃u juy! — i'ũmg̃u õn pit e'em cebe. Õn pit imẽn g̃u e'em. Wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dag̃ wuyekuap tomuju wuyju cũg̃ ma Deus xe ibima, apẽg̃ãm Cristo oe'ũ korosa be? Ka'ũma ãm ma!E7&Jekpiwan ma Jesus oe'ũ korosa be owebeam iap kay wetabut pima, obikuyap tag̃ g̃u õn jekukum. Cristo biõg̃buk omuy owebe. Kuyje wekukukuap kuy ocepere. Deus ipot kay wetabucap eju õn jekukum g̃asũ bit. Ixe ipot jekpiwan ma oe'ũ we'ũap puxim, okukpin cĩcã cexe buye.HD &Iba'ore owebe cũg̃ ma i'e am Deus xe wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ wekuap tomuju. Deus ekawẽn tup cocom cuk wetaybin iboam. Iba'ore soat pe wuywebe soat iboap ekawẽn tag̃ jeku am. Wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dag̃ wuyekuap tomuju wuyju cũg̃ ma Deus xe ibima apẽg̃ãm Cristo oe'ũ korosa be? Ka'ũma ãm ma!FC&— Wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ wuyekukuap tomuju g̃u wuyju cũg̃ ma Deus xe- -wuyetabucap tomuju acã — i'e'e'uk cuk adi og̃uy. Imẽnpuye “Wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ cuy ajeku cũg̃ ma wuy'e am Deus xe” o'e buje, kuyat wekawẽn kuka ocepere, wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dak kuka og̃upubutbun.qB[&— Cristo kay wuyetabun puje acã cũg̃ ma acesop Deus xe, wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekukum g̃u ma'g̃u wuyju — i wuyju e'em.Imẽn i'e buje, ibapuk e'em soat pe Judeu'ũmayũ jo'i ma wuyju dak ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ iap. Ibu'u g̃u paxi Cristo je'e wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽ ãm? Ibu'u ma! Cedag̃ g̃u cexe. Ijo'i g̃u cexe.QA&Wuyju bit kuy wuyetabut Jesus Cristo kay. Deus xe wuyju cũg̃ ma wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ wuyekuap tomuju g̃u- -wuyetabucap tomuju acã. Deus xe wuyju cũg̃ ma wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekukum puye g̃u- -wuyetabut puye acã. Ka'ũma ma cũg̃ ma Deus xe jedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekuap tomuju.4@a&Oceju bit Judeuyũ ocekapap pin ma. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ Judeu'ũmayũ — i oceju e'em, ocedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u ip jekukum puye.?1&Cũg̃ g̃u o'e ip jekukum. Kawẽn idipat tag̃ g̃u ip jekukum o'e. Iboap co buje juk ocekawẽn Pedro eju warara'acayũ etabutpe. — Ẽn Judeu — i juk oce cebe. — Inaka Judeu'ũmat co'i ẽn jekukum — i juk oce cebe. — Judeu ekukuap puxim g̃u ẽn jekukum — i juk oce cebe. — Apẽnpuye dak ẽn e'em Judeu'ũmayũ be “Judeuyũ babi dag̃ cuy epeku!” i? — i juk oce cebe.>7& Imẽnpuye Pedro buxim o'e ip warara'acayũ Judeuyũ. Pũg̃ tag̃ ma oeku ip jeweweju Judeuyũ. Jeparara pibun ibu'u o'e ip Judeu'ũmayũ eju jekum. Barnabé dak ixeyũ buxim iparara o'e. Pũg̃ tag̃ ma oeku Judeuyũ eju. Judeu'ũmayũ eju bti ibu'u o'e jekum jeparara pibun.^=5& Tiago jebureyũ o'g̃udot ocekay. Antioquia ka be ip oajẽm. Ixeyũ ajẽm'ũm pima, Pedro jekõnkõn'uk osunuy itabucayũ eju- -Judeu'ũmayũ eju- -Judeuyũ babi dag̃ jekuku'uk'ũmayũ eju- -taypu'ag̃obixeedakatkat'ũmayũ eju. Tiago bureyũ ajẽm puje bit, ibu'u o'e jekõn ãm ceweju ip- -Judeu'ũmayũ eju. Iparara osunuy Judeuyũ buxim- -“Judeu'ũmat jedaypu'ag̃obixeedakacan cuy cũg̃ ma i'e am Deus xe, itabut ma'g̃u ip Jesus kay” i'e'e'ukayũ buxim.<)& G̃uyjom ma Pedro oajẽm ocekay, oceju Antioquia ka be bima. Õn pit xeku og̃ukorẽm warara'acayũ etabun ma, warẽmtag̃ ma jekukum puye.; & Pũg̃ ma ip ocemug̃ebu. — G̃ebum cuy epesop tadaybotbocayũ kay- -itabucayũ kay- -ocexeayũ kay — i juk o'e ip ocewebe. — Dinheiro'in cuy epeg̃udot cekay ip, ka'ũma kug̃ puye — i juk o'e ip ocewebe.Õn tak ocokcok cĩcã oce imudot am.W:'& — Deus Paulo mujujum jekawẽn muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be — io'e ip itabucayũ kukuk'ukayũ- -Tiago, Pedro dak, João dak.Imẽnpuye juk ip obumukug̃. Barnabé bumukug̃ tak ip jeburerexi ip puye. — Judeu'ũmayũ be eyju ma juy Jesus ekawẽn epeg̃uwẽnuwẽn. Oceju bit cuy Judeuyũ be oceg̃uwẽnuwẽn — io'e ip.+9O&Deus ja'õbacaap o'g̃ũm owebe jekawẽn muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be. Ixe emumuju õn. Judeuyũ be bit jekawẽn muwẽn ãm ja'õbacaap o'g̃ũm Pedro be.%8C&— Deus cuk Paulo o'jomuy kawẽn idipat muwẽn ãm Judeu'ũmayũ be. Judeuyũ be bit Pedro o'jomuy kawẽn idipat muwẽn ãm — io'e ip jewewebe.7%&Ig̃o'a be o'je'awero ip itabucayũ kukuk'ukayũ. Soat xe ya'õbuyxi ip osodop. Yobog̃ g̃u ip oxe bit ijodiat pit. Deus kacũg̃ kay g̃u ag̃- -badi acã. Iisuan g̃u ixeyũ bit omutaybin. — Wara'an pit cuy eg̃utaybin Judeu'ũmayũ — i'ũmg̃u o'e ip owebe.C6&Ixeyũ ekawẽn kay g̃u bit oceju- -pũg̃ em tak ka'ũma. — Ha'a wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dag̃ cuy ajeku cũg̃ ma wuy'e am Deus xe — i'ũmg̃u juk adi oce'e oceju bit.Imẽn oce'e buje, kuka juk kawẽn idipat oceg̃uwarurun. Ijo'i g̃u kuka juk o'e. Imẽn oce'e buje, eymug̃uykuku kuka juk oceju.45a&Warara'acayũ bit oõm oce'aweroroap'a be, o'g̃ukũyjo g̃u ma'g̃u ip. “Oceju dak ocetabut Jesus kay” i napa ma e'e'ukayũ oõm ip ocekawẽn co am oca'õxikap ojuy. Jewemukorẽm ojuy ip. — Teku juy ataypu'ag̃obixeedakacat wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ — io'e ixeyũ ma. — Apẽnpuye dak eybu'u wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dag̃ jekum Jesus eju mũg̃'i eyeku buje? — io'e ip ocewebe. — Imẽn cũg̃ g̃u Deus xe — io'e ip ocewebe. — Wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dag̃ cuy epeku, Jesus kay a'g̃u eyetabut ma — io'e ip ocewebe.\41&Wuykitpit Tito juk otujowat owebe. Judeu g̃u ixe. — Teku juy ataypu'ag̃obixeedakacat wuydobuyũ'ũm'ũm pabi dag̃- -Deus ekawẽn tag̃ — i'ũmg̃u o'e ip itabucayũ kukuk'ukayũ ma- -Judeuyũ ma.O3&Ibo ka kay oju “Jerusalém ka kay juy eju” i juk adi Deus o'e owebe buye. Jesus kayayũ kukuk'ukayũ o'je'awero wa'ĩjo am. Warara'acayũ eju g̃u juk ocekawẽn- -ixeyũ eju acã. Apẽn cuk adi kawẽn idipat og̃uwẽnuwẽn Judeu'ũmayũ be iap og̃uwẽn cebe ip. Apẽn cuk adi ixeyũ og̃utaybitbin iap tak og̃uwẽn ma. Obu'u juk adi og̃uy ixeyũ be “Te'e ma juk adi eg̃utaybitbin ip cedag̃'ũma ẽn imutaybitbin puye” i'e am owebe.e2 E&Catorze koato kap puje, ocepit Jerusalém ka kay. Barnabé eju oju. Tito dak otujowat oweju.1 1&Wawẽg̃ co buje: — Bay, ẽn soat podi ma a'õbaca — io'e ip Deus pe. — A'õbacaam cuk Paulo eg̃utabun ekpot kay — io'e ip cebe.\0 3&Warara'acat ekawẽn pit cuk ip o'jojojo kuy. — Paulo juk adi ipiat o'supi'ajojoat wuywebe — i'e'em warara'acayũ itabucayũ jewewebe. — Jesus kay wuyetabucap mu'ũm ojuy osunuy — i'e'em ip. — G̃asũ bit ixe dak Jesus muwẽnuwẽn o'e! — i'e'em ip. — “Jesus kay juy eyetabun epesop!” i'e'em ixe ma — i'e'em ip.t/ c&Imẽnpuye Cristo kay itabucayũ ojojojo g̃u ip- -Judéia eipi watwat- -wara'at ka dag̃ õn jekukum puye.f. G&Pedro eju wekawẽn epere buje, Síria eipi dag̃ cuk adi ojekukuku, Cilícia eipi dag̃ tak.N- &Napa g̃u õn e'em eywebe. Deus ojojom ijudup mubarararag̃ pima.}, u&Warara'acayũ bit cuk ojojojo g̃u Jesus emumujuyũ. Tiag̃o acã g̃uto ojojojo- -wuykukukat Jesus kitpit acã.m+ U&Ebapũg̃ koato kap puje juk oju Jerusalém ka kay Pedro jom. Xepxep esemana ma juk adi og̃uy cexe.d* C&Jerusalém ka be dak cuk oju g̃u Jesus emumujuyũ eju kawẽn ãm- -kuy bima Deus o'taẽ'iayũ eju kawẽn ãm. Ixeyũ be wawẽ ãm g̃u juk oju. Arábia eipi kay bit cuk oju. G̃uyjom acã juk ocepit Damasco ka kay.s) a&Ixe juk jekpot o'g̃ubapuk owebe. — Okpot cuy eg̃uwẽnuwẽn Judeu'ũmayũ be — i juk adi o'e owebe. — Kawẽn idipat cuy eg̃uwẽnuwẽn cebe ip — i juk adi o'e o webe.Imẽn i'e buje, ka'ũma kay ma juk oju wawẽ ãm.w( i&Deus pit cuk onaẽ jekawẽn muwẽn ãm, warara'acat podi ma ixe xipan okug̃ puye. Okap awap ma juk onaẽ.:' o&Wag̃uywag̃oyũ bodi ma juk adi wetabut og̃uy Deus kay. Judeuyũ babim cuk adi wetabut og̃uy. Cebodi ma ip we'ajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ cuk adi jeku ojuyjuy og̃uy.& %& Judeuyũ etabucap co'i wetabun puje, juk adi ipiat osupi'ajojoat Jesus kay itabucayũ be. Kuy eyetaybit apẽn cuk adi ojekukuku iam. Wetakoma jĩjã juk adi og̃uy ixeyũ kay. Yaoka ojuyjuy ip cuk adi og̃uy. Imẽn cuk adi ojekukuku Jesus Cristo odopabijuk'ũm pima.% & Ijodiat g̃u juk kawẽn idipat o'g̃uwẽn owebe. Ka'ũma ma juk omutaybitbin ijodiat pit. Jesus Cristo acã juk adi omutybitbin.v$ g& Okitpitpiyũ, ijodiat ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u bit õn. Ijodiat ekawẽn g̃u ma i g̃uto õn e'em eywebe._# 9& Õn pit ijodiat mucokcok pin g̃u oce. Deus mucokcok pin acã õn pit. Warara'acayũ be “Paulo xipat cĩcã” i'e'eap kudadam g̃u õn. Ijodiacat mucokcok pin pima, kuka Cristo a'õ kay kũyjobican g̃u oce! "  & Kuy juk iboap oceg̃uwẽn eywebe. Imẽnpit g̃uto waram oceg̃uwẽn eywebe. Kuy bima juk adi eyetabut epesop kawẽn idipat kay. “Ijop ekawẽn ma kawẽn idipat” i'e'em napa ma wara'at ekawẽn ma imuwẽn puje, wũy ma jeenuy Deus wi ipiat'ajojom.F! &Kuy juk adi kawẽn idipat oceg̃uwẽnuwẽn eywebe- -Jesus ekawẽn. G̃asũ bit kuka wara'at ekawẽn ma oceg̃uwẽn eywebe. — Ijop ekawẽn ma kawẽn idipat — i kuka oce'e eywebe napa ma.Imẽn oce'e buje, Deus kuka ocemuju ipiat'ajojoap kay. G̃asũ bit kabi bewiat kuka wara'at ekawẽn o'g̃uwẽn eywebe. — Ijop ekawẽn ma kawẽn idipat — i kuka o'e eywebe napa ma. Imẽn i'e buje, wũy ma jeenuy Deus wi ipiat'ajojom.q  ]&Warara'acat ekawẽn pit kawẽn idipat g̃u- -Jesus ekawẽn acã. Warara'acayũ bit eymu'ukpiceg̃ẽn ojuy. Eymubu'un ojuy ip Jesus ekawẽn kay. Cristo ekawẽn muwarururun ojuy ip. Imẽnpuye wag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã eykug̃. y&Wag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã eykug̃! Ibun g̃u eyetabut Deus kay. G̃axĩn ma jeyag̃uyba'ũm cekay. Kuy g̃u juk eyetabut epesop cekay. Ixe juk eynaẽ jebekitkiyũm. Jekpot kukap co'i xipan eykug̃- -Cristo kukap co'i. Eyju bit eybu'u g̃uto epesop cekay. Warara'acat ekawẽn kay dak eyju g̃asũ bit. — Ijop ekawẽn kawẽn idipat ocexe — i eyju e'em te'e ma.1 ]&Imẽneju: — Bay, soat podi ma ẽn edipap kug̃ — i juy ace Deus pe. — Bay, soat podi ma a'õbaca — i dak cuy ace cebe.Soat em ma juy imẽn acece cebe.< s&Cristo oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Oe'ũ wuywebe Deus kay'ũmat ekukuap tag̃ wuyekuap puxim. Jeweweju ma oe'ũ. Oe'ũ Deus bikuyap tag̃- -wuyebay bikuyap tag̃.D &— Bay, xipan cuy Galácia eipi watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak- -wuykukukat pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe ip.  &( M& GALÁCIA EIPI WATWAT PEAPTUP PAULO EMUMUDUPMUBARARAKTUP (1-2) Galácia eipi watwat, cartadup mubararag̃ õn eywebeaptum- -Jesus Cristo kayayũ beaptum. Õn Paulo. Ijodiat g̃u juk onomuwã Jesus Cristo emumujum. Deus warara'acat pe g̃u onomuwãat Jesus Cristo emumujum.   gG — Xipan cuy Corinto ka watwat ejukuk — i õn e'em wuykukukat Jesus Cristo be. — Eykukpin cuy ixeyũ ejukuk — i õn e'em Deus pe. — Ixeyũ burerem cuy eg̃uy soat em — i õn e'em Deus biõg̃buk pe.Ibũrũ ma. Epeyewakobotbot cuy wuykukpin wuyeweweju iap mubapuk am soat pe. — Kato'i juy cebe ip — i'e'em eywebe soat oxeayũ itabucayũ.>u Ibũrũ ma buk, okitpitpiyũ. Soat em cuy epesop g̃ebum ikẽrẽat mug̃ẽap puxixim. Eya'õpicũg̃cũg̃ wa'õ kay. Jewag̃uycom cuy epesop eyeweweju. Kaba'ũm cuy epesop eyewekug̃. Deus ma wuymutaybitbin warara'acat kug̃ xipan am. Ixe dak wuyag̃uymubabibin soat em. Ixe juy soat em je'ku eyweju.0Y Wajẽm awap eymukorẽmaptup mubarararag̃ õn wajẽm puje dak eymukorẽmap puxim. Obu'u wa'õpurug̃ eymukorẽm ãm wuykukukat a'õbi. Ixe juk ja'õbacaap o'g̃ũm owebe eymukorẽm ãm g̃u- -eybuywat am acã. Owebe o'g̃ũm eybuywat am big̃ ma kũyjobit am jebiõg̃buk a'õ kay am.a; Eyju eyetabut cĩcã bima, ocecokcok oce'e oca'õbaca g̃u ma'g̃u warara'acayũ xe. Imẽnpuye: — Bay, a'õbacaap cuy eg̃ũm Corinto ka watwat pe ikẽrẽat kay'ũmayũm je'e am — i oceju e'em Deus pe.   Abu kuka kawẽn icẽmat tak o'g̃u'ũm? Ka'ũma ma. Imu'ũm pa'ore. Iba'ore g̃u bit ocewebe kawẽn icẽmat tag̃ oceku am.) — Bay, soat em cuy Corinto ka beayũ buywatwan eg̃uy ixeyũ be ikẽrẽat mug̃ẽap puxim — i õn e'em Deus pe.Imẽn õn e'em cebe warara'acayũ be “Pauloyũ cedag̃ ma Corinto ka beayũ o'g̃utaybitbin” i'e'eap ojuy g̃u- -eywebe cedag̃ ma jekukuap ojuy acã. “Pauloyũ warẽmtag̃ ma Corinto ka beayũ o'g̃utaybitbin” i warara'acat e'em pima bit, ak'arit ma oce cekawẽn kay.kO Eyetaybit aco'i ocetabucap ocejepere g̃u iam. Icẽmãn Cristo ekawẽn tag̃ oceju jekukum.>u Eyekukuap kay juy g̃ebum epesop Cristo ekawẽn tag̃ paxi oceju jekukum iap kay. — Wuyetabucap tag̃ paxi wuyju jekukum? — i juy epe'e'e eyewewebe.Cristo a'õbacaap kug̃ tu eyju jekukum? Jewexe du eyju Cristo ebekitkiyũ? Eyetabucap epere'ũm pima, eyetaybit cĩcã Jesus Cristo wuywebe nuynuy iam.3_ Korosa be je'ũ buje ya'õbaca'ũm osunuy. G̃asũ bit itait ma'g̃uto o'e. Deus ixe'ũm o'g̃utait ja'õbacaam soat podi ma ixe ya'õbaca buye. Ipi dag̃ pima oceju dak ixe buxim oca'õbaca g̃u. Ceweju mũg̃'i bima bit, ya'õbacaap kug̃ oceju e'em. Eybuywat am tak ya'õbacaap kug̃ oceju.M Eyetaybit epe'e õn Cristo a'õbi e'em iam. Eyetaybit g̃ug̃ũn g̃u epe'e iboam. Eyetaybit cĩcã ma. Cristo ya'õbaca'ũm g̃u eykug̃- -ya'õbacam ma. Soat em ja'õbacaap mubapukpug̃ eywebe.t a Xepxep em kuy ojeku eyjom. Waram wajẽm puje wa'õdim g̃u õn jeymukorẽm- -wa'õpurug̃ ma. Abu itabotaidabotbon je'e eykay? Ka'ũma ma. Kuy bima ade em cuk adi ocece eywebe imẽn. G̃asũ dak g̃uto imẽn ma oce. Imẽn ma õn e'em soat kuy bima ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ'iayũ be. Soat pe dak ey'in imẽn ma õn e'em ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ be.l  S Kuy xepxep em cuk adi eyjom ojeku. Waram g̃uto õn eyjo ojuy. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Pũg̃ pe warara'acat muwara buje wuyetabut g̃u cekay, i. Xepxepayũ be, ebapũg̃ayũ be dak imuwara buje bit, wuyetabut cuy ace'e cekay, i. Imẽnpuye koap cuy bit õn jeymukorẽm. Xepxepayũ, ebapũg̃ayũ a'ĩjo'ũm pima bit, õn jeymukorẽm g̃u./ W Waram eykay wajẽm puje og̃uycũg̃ cĩcã oce eykay. Pũg̃ g̃u ey'in cuk adi ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ kuy bima. Warara'acat tayxi eju jepopo'uk osodop ip, warara'acat itop eju dak. Ibu'un pa'ore ma e'em ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap kug̃. Cepere ba'ore ma cebe ip. Imẽnpit ig̃uycũg̃'ũma e'em ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap kay. Ibu'u g̃u o'e ip ikẽrẽat mug̃ẽ ãm. Imẽnpuye og̃uycũg̃ cĩcã oce Deus etabutpe ikẽrẽat kay acã eyju g̃ebum puye, ade em ma'g̃u õn eyawẽwẽm. Deus omug̃ebu ajo g̃u õn iap kay.{ o Eykay wajẽm puje iwarum ma aco'i õn jeydobuxik. Apẽn õn cekay iap co'i g̃u aco'i õn jeydobuxik. Eyju dak imẽn ma odobuxik. Apẽn eyju cekay iap co'i g̃u aco'i eyju odobuxik. Jewa'õxikxig̃ aco'i õn jeydobuxik, eyetabutkarey dak eyewewekay, eyetakomãmã dak eyewewekay. Warara'acat kay dak eyju g̃ebum g̃u- -eyewewekay acã. Jewemuymuy aco'i õn jeydobuxik, eyekawẽnkẽrẽ dak, yobog̃an pin tak. Pũg̃ tag̃ g̃u dak aco'i eyju jekukum- -wara'at tag̃tag̃tag̃ ma. Imẽn õn eydobuxik puje og̃uycũg̃ cĩcã oce eykay. Jeymukorẽm tak õn. Owebe eymukorẽm puje eyju dak eyg̃uycũg̃cũg̃ epe'e.k O — Pauloyũ jewedayoyom ocewebe, yobog̃an pin puye — i te'e ma eyju e'em.Jewedayoyom g̃u oceju bit. Cristo a'õbi oceju kawẽnwẽn eywebe Deus etabutpe. Oburereyũ, eykukpin ocexe. Soan ma oceju e'em eybuywat am acã.gG Tito juk og̃uju eykay. Wara'at tak wuykitpit cuk og̃uju eykay. Ajo dak ip o'tujupa'um eyxewi jebubun? Ka'ũma ma! Õn, Tito dak jewejojo'i ma oceju. Cedag̃ ma oceju jekukum. Warara'acat mug̃uykukuku'uk g̃u oceju.B Eymug̃uykukuap ojuy g̃u dak obureyũ juk og̃uju eykay.% Soat ma aco'i eyju e'em eyewewebe: — Icẽmãn wuyedinheiro ag̃u'ũm g̃u Paulo beam — i.Pũg̃ pit aco'i je'e napa ma: — Ixe bit cuk adi ocemug̃uykukuku — i. — Ixe juk adi ade aco'i o'tujupa'um ocexewi napaap tomuju ma — i dak aco'i je'e napa ma./W Ocokcok cĩcã soat obubut ũm ãm eywebe eybuywat am. Obu'u g̃u we'ũ ãm tak eybuywacap ojuy. Big̃ ma õn eykay e'em. Eyju g̃u xe'e big̃ ma okay g̃u e'em?E Xepxep em cuk ojeku eyjom. G̃asũ dak waram oju pin eyjom. Eyju bit cuy ojuaptei epeteida g̃u. Eyedinheiro kay g̃u õn. Eykay acã õn okay am. Webekitkit puxim eyju. Bekitkiyũ ma jedinheiro muxipanpan g̃u jebay beam, jexi beam tak. Ag̃okatkayũ bit jedinheiro muxipanpan jekpotpoyũ beam, jedaxiyũ beam tak.U# Wara'atka be bima juk adi wemumukaypinput ũmũm'uk osodop ip owebe ibo ka watwat- -itabucayũ. Eyxe bima bit cuk iojuyjuy'uk g̃u og̃uy eyxewi. Apẽnpuye “Paulo jemumukaypinput ojuyjuy'uk g̃u wuyxewi,” i eyju e'em eyewewebe? — Wuykay g̃u xe'e? — i te'e ma eyju e'em.Imẽn g̃u bit cuy epe'e. Eykay ma'g̃u õn. Õn eyxe bima juk adi Deus a'õbacaap og̃ubapukpukpuk eywebe. Ixe a'õbacaam wuywebe imubapuk pa'oreat tak cuk adi og̃ubapukpukpuk soat etabutpe eyetabutpe. Iboap mubapuk puje eyetabẽg̃bẽg̃ epesop ijojom idip cĩcã eyxe buye. Wukpiceg̃e g̃u juk adi og̃uy iboap mubapuk am eywebe. Iboap coco buje juk eyetaybit epesop õn Deus emumuju iam Deus emumuju acã iboap mubapukpug̃ puye.$A Xipan kuka a'g̃u eyju bit omuwẽnuwẽn. Imẽnpit xipan g̃u eyju omuwẽnuwẽn. Imẽnpuye yadaodaoat puxim õn ma xipan jewemuwẽnuwẽn eywebe. Ka'ũma jo'i ma õn eyxe. Jewexe Deus emumujuyũ bit ijo'i ip eyxe. Ajo mug̃ẽg̃ẽm ip imug̃ẽ ba'ore owebe iat? Ka'ũma ma.  Soat em ocokcok õn e'em wa'õbaca g̃u ma'g̃u; okay'ũmayũ dak a'g̃u omuymuy ma; yopĩt ma dak a'g̃u õn jekukum ikug̃; itabut'ũmayũ dak a'g̃u ipiatpi'ajojoan owebe; xipat'ũmat tak a'g̃u jebapukpug̃ owebe. Imẽn ma ipiatpi'ajojom õn jekukum Cristo a'õ dag̃ õn jekukum puye. Inaka soat em ocokcok õn e'em. Waõbaca'ũm pima, wuykukukat ja'õbacaap ũmũm owebe buye.U# — Oju'uk g̃u ewãtaxipiat — io'e owebe. — Soat em pit õn xipan jekuk — io'e. — Wa'õbacaap og̃ũm ewebe — io'e. — Wara'at kay g̃u bit eg̃uy — io'e. — A'õbaca'ũm pima, big̃ ma wa'õbacaap ejat — i juk o'e owebe.Imẽnpuye wa'õbaca'ũmap kug̃ ma ocokcok. — Wa'õbaca õn pit — i'ũmg̃u õn e'em warara'acat pe.Cristo soat kabia ja'õbacaap ũmũm owebe wa'õbaca'ũm puye. Imẽnpuye ocokcok cĩcã wa'õbaca g̃u ma'g̃u.y~k — Owãtaxipiat eju'uk owebewi — i juk adi ocece wuykukukat pe.Ebapũg̃ em cuk a'g̃u oce cebe imẽn.n}U Idip cĩcãat cuk adi ojojojo wexey jo'iat pe. Imẽnpuye: — Jeweweju yobog̃an pin cĩcã aco'i je'e Paulo — i juk o'e Deus jewebe ma.Imẽnpuye soat em õn jekukum owãtaxipi jewexe obog̃an o'eap puxim. Ipiatpi'ajojom õn jekukum. Deus a'õbi acã Satanás cuk omuwãtaxipin. Deus a'õbi ma owãtaxipi õn jekukum jewexe obog̃an o'eap puxim.(|I “Xipat cĩcã õn” i'e pin pima bit wadaodao g̃u kuka oce. Napa g̃u kuka oce eywebe. Icẽmãn kuka oce. Kuy juk wekukuap epejojojo. Wekawẽn tak cuk kuy epeye'ĩjojojo. Õn xipat g̃u ma'g̃u eyxe bima bit, “Xipat cĩcã õn” i g̃u oce eyag̃uymuwarurun am okay i'e am.{ — Xipat cĩcã õn — i kuka oce warara'acat pe, iboap ojojojo buye.Imẽnpit obu'u imẽn i'e am. Soat xe e'em ibapuk wa'õbaca g̃u iap. — Xipat cĩcã õn — i'ũmg̃u oce warara'acat pe. — Wa'õbuyxi g̃u õn — i acã oce cebe ip. z Kawẽn idip cĩcãat cuk adi oya'ĩjojo ibodi. Imuwẽn pa'ore eywebe iboap. Ka'ũmg̃u wuya'õ kawẽn iboam eymukũyjo am.;yo Dao ma juk adi odujuu ikadip cĩcãatkay kay Deus tũytũyapka kay. Õn xe'e odujuu? Wexeybi g̃u xe'e odujuu? Wetaybit g̃u toto. Deus acã itaybit — i õn e'em waram.Dx Kuy bima Deus cuk odujuu jewekay kabi kay- -bodiat ka kay. Kuy quartoze koato o'kap pima juk adi odujuu. Õn xe'e odujuu? Wexeybi g̃u xe'e odujuu? Wetaybit g̃u toto. Deus acã itaybit./w Y Te'e ma wuyju e'em: — Xipat cĩcã õn — i warara'acat pe. Imẽnpit puk jeymukũyjo õn xipat cĩcã õn iam. Ade ma juk adi ojojojo wexey jo'iat pe idip cĩcãat. Wuykukukat tak cuk adi soat ma o'g̃ubapukpuk owebe omutaybit am. Iboap cuy og̃uwẽn xipat cĩcã õn iam eymukũyjo am. v  !Du (32-33) Õn Damasco ka be bima ibo ka kukukat oaoka ojuy o'e. Imẽnpuye jeka wiwi'ukayũ o'g̃uju jeka ekorara exĩntbi wiwi am odaomũnap ojuy. Obureyũ bit cuk adi odaxijo. Pag̃eiro'abog̃ pe ip omukop ika ekorara tok tag̃wi. Imẽn ocenapõn waoka ojuyacat xewi- -Aretas a'õbi ika kukukat xewi.t5 Deus itaybit õn napa g̃u e'em eywebe iam. Ixe ma wuykukukat Jesus Cristo ebya. — Soat podi ma ẽn xipat — i wuyju e'em cebe- -Deus pe.|sq Ade em wa'õbaca'ũmap ibapuk e'em soat pe. “Xipat cĩcã õn” i'e ojuy bima, wa'õbaca'ũmap kuka og̃uwẽn.*rM Itabucat warẽmtag̃ ma oeku bima, õn tak ixe buxim ma og̃uycũg̃ kuka oce. Ikẽrẽat mug̃ẽ buje dak, õn tak wag̃uybabi'ũm cĩcã oce ip ikug̃.1q[ Imẽn ma õn jekukum ipiatpi'ajojom. Wag̃uybabi'ũm tak itabucayũ kug̃- -soat ka beacat kug̃- -Jesus ekawẽn kayayũ kug̃ cedag̃ ma paxi a'g̃u ip jekukum iam.Lp Soat em cuk adi ocekapikpik cĩcã. Soat em odaobire juk adi ojekukuku wekapikap tag̃. Xexen'ũma juk adi ojekukuku. Ade em cuk adi ojekukuku oxat'ũmg̃u, odotiũm tak, oxexecap'a'ũmg̃u dak.\o1 Soat kaka dag̃ cucum pima ade em cuk adi waoka ojuyap cocom ojekuku. Idibi adi o'tiõm ukã be bima adi oje'ũ pin tibog̃ puje. Ibukurukayũ dak cuk adi oaoka pin osodopdopdop. Obadipyũ dak cuk adi oaoka pin osodopdopdop- -Judeuyũ kukuk'ukayũ. Judeu'ũmayũ dak cuk adi oaoka pin osodopdopdop ade em ma. We'ũ pinap cocom cuk adi ojekukuku ikabog̃atka dag̃, uk'a'ũmat tag̃ tak, tibog̃cĩcãati dag̃ tak. Jewexe obureyũ dak cuk adi oaoka pin osodopdopdop.(nI Ebapũg̃ em cuk adi wukxabiokaka im Roma ka kukat ebekitkit. Pũg̃ em cuk adi wabug̃bug̃ ip wita'am okay itakomaayũ. Ebapũg̃ em cuk adi oakõmkõm tibog̃ati be kobexixi epirig̃ puje- -odujowat ojuyat epirig̃ puje. Pũg̃ em pit tibi'adopa dag̃ ojeku- -kabiabun, iximabun tak.,mQ Cinco em Judeuyũ kukuk'ukayũ wukxabiokaka ixee mug̃ẽg̃ẽbum- -icaat yabi beatpum. Ade em wukxabiokaka ip- -39 em ma. Soat em ip ibũrũ em ma wukxabiokaka.l — Cristo buywatwat'ukayũ bit oceju — i'e'em ip eywebe. Ixeyũ bodi ma õn pit Cristo buywatwat'ukat xipacat. Ixeyũ bodi ma juk adi ocekapikpik cĩcã Cristo beam, yadaodaot puxim ma'g̃u õn kawẽnwẽn g̃asũ eywebe. Ixeyũ muõmõmap podi ma juk adi omuõmõmõm ip daomũnmũnap'a be. Ade em juk adi ip wukxabiokakaka ixee mug̃ẽg̃ẽbum. Ade em ma oje'ũ pinpin. k — Hebreuyũ bit oceju icẽmãn — i'e'em ip eywebe jewexe Deus emumujuyũ.Õn tak ibiat ma. — Israel naxeg̃ebitbit pit oceju — i'e'em ip eywebe.Õn tak ibiat ma. — Abraão naxeg̃ebitbit pit oceju — i'e'em ip eywebe.Õn tak ibiat ma. RO~;}V|R{{ zhyx>wwvurtt'sr;qq*pRonn_mlllkAihgg^f%ddhcMbya``_F^^8][ZYYX,WaVUTkSRQP@ON=M#LL+K)JJ1I>IHHFFMEEDoCB!A}@??>=P o 0Deus pe soat i'e but. Wuyemuojuy bodi ma ixe iũmũm wuywebe. Wuyag̃uyg̃ebuap podi ma dak iũmũm wuywebe. Ixe a'õbacaap kug̃ wuyju. Ixe ja'õbacaam soan e'em wuywebeam. Imẽnpuye: — Ka'ũma ma ejo'iat xipacat, idipat tak — i juy ace cebe.6ne0— Itaybit g̃u ip ikukpin cĩcã ip exe iam — i õn e'em cebe. — Apẽn ocekukpin exe iam ocetaybitbũt ã — i õn e'em cebe. — Iboam cuy ip eg̃utaybin — i õn e'em cebe. — Iboam ip itaybin puje, ka'ũma kay je'e ip. Icokcok cĩcã je'e ip soat kukat puxim — i õn e'em Deus pe.am;0— Ixeyũ juy eg̃utaybin apẽn Cristo xe ocekukpin iam — i õn e'em cebe. — Soat ebekitkit cuy eg̃utaybin iboam — i õn e'em cebe. — Soat podi ma ocekukpin exe — i õn e'em.Apẽn Cristo xe ocekukpin iap imuweg̃ũn pa'ore ocewebe, yobog̃ cĩcã buye. — Apẽn ocekukpin cexe iam cuy eg̃utaybin ip — i õn e'em Deus pe.l30— Cristo juy jeeku ceweju ip itabut puye ip cekay — i õn e'em cebe.Kanabũ badi nabũ õmõmat puxim cuy epesop. Darem g̃u warara'acat kug̃ epesop xipan- -soat em ma. — Bay, ibuywatwan cuy ip eg̃uy xipan ip jewekuk am, ya'õbacaam tak ip — i õn e'em Deus pe.|kq0Eywebeam õn kawẽnwẽn Deus eju. Ixe soat podi ma idip, ya'õbaca dak. Imẽnpuye: — Bay, a'õbacaap cuy eg̃ũm Éfeso ka watwat pe — i õn e'em cebe. — Ebiõg̃buk cuy ip eya'õmucan kũyjobit am ip a'õ kay — i õn e'em cebe.qj[0Deus xipan wuykug̃ iap puxim soat wuyebayũ jebekitkiyũ kug̃ xipan- -kabi beayũ, ipi dag̃ayũ dak.-iS0Apẽn Deus soat kaka watwat o'taxijo jebekitkiyũm iap kay õn g̃ebum pima, ocẽg̃'aecõg̃cõg̃ wuyebay wap “Ẽn soat podi ma xipat ocekay” i'e am cebe.h0 Imẽnpuye eyg̃uycũg̃ g̃u epesop ipiat'ajojom ma'g̃u õn daomũnmũnap'a be. Õn ipiat'ajojom cuk adi kawẽn idipat og̃uwẽnuwẽn eywebe buye. Õn kawẽn idipat muwẽnuwẽnap xipat osodop eywebeam. Õn daomũnmũnap'a be iap tak xipat eywebeam.g0 Ixe Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju, cekay wuyetabut puye. Imẽnpuye wuyekawẽnpi g̃u Deus eju. Wuybisũsũn g̃u kawẽn ãm ceweju..fU0 Ipi mug̃ẽ awap Deus g̃ebum osunuy jebekitkiyũ kay. Soat ka watwat mutabun ojuy osunuy. Deus ebekitkiyũm o'e ip wuykukukat Jesus Cristo kay itabut ip o'e buye.Ye+0 Iba'arẽm osodop kuy bima. G̃asũ bit ade taxijojo'ibiyũ- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak- -soat kaka dag̃ayũ. Ixeyũ jojom pima, kabi beayũ itaybit je'e soat podi ma Deus itaybit iam. — Deus acã itaybit soat kaka dag̃ayũ daxijo am — i je'e ip kabi beayũ- -ya'õbuyxiayũ, Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kukukayũ dak.d0 — “Kuyje Deus ibikuy osunuy soat kay jebekitkin- -Judeuyũ kay, Judeu'ũmayũ kay dak,” i juy ece soat pe — i juk o'e Deus owebe, soat mug̃ẽg̃ẽ'ukat cuk o'e. — “Jebikuyap tag̃ Judeuyũ daxijojom g̃asũ, Judeu'ũmayũ daxijojom tak,” i juy ece soat pe — i juk o'e Deus owebe. Apẽn Deus ibikuy osunuy iap iba'arẽm osodop soat xe kuy bima. G̃asũ acã ibapuk o'e.c0Soat podi ma õn yopĩt ma Deus kayayũ bodi ma. Owebe bit Deus o'e: — Kawẽn idipat cuy eg̃uwẽnuwẽn Judeu'ũmayũ be — i. Imẽnpuye: — Soat podi ma Cristo xipan wuykug̃ — i õn e'em cebe ip. — Soat podi ma xipacat ũmũm wuywebe — i dak.$bA0— Kawẽn idipat cuy eg̃uwẽnuwẽn itaybit'ũmayũ be — i juk o'e Deus owebe.Tei'ũmat puxim ja'õbacaap o'g̃ũm owebe kawẽn idipat muwẽn ãm. Ja'õbacaap o'g̃ũm owebe imuwẽn ãm. O'g̃ũm owebe yobog̃at g̃u ma'g̃u õn. Ixe xipan okug̃ puye acã o'g̃ũm owebe. a 0 ` 0 _ 09^m0 (3-6) Kuyje Deus o'jekawẽn jewebe ma.H] 0Deus soat podi ma xipan okug̃. Imẽnpuye juk omuju jekawẽn muwẽn ãm eywebe- -Deus xe soat ikukpin cĩcã iap ekawẽn muwẽn ãm eywebe. Kuy eyetaybit apẽn cuk ixe omuju eykay iam.#\ A0Paulo õn- -Jesus Cristo emunaẽ. — Deus Judeuyũ daxijojom acã g̃u. Judeu'ũmayũ daxijojom tak — i õn e'em.Iboap puye õn daomũnmũnap'a be.>[u0Eyju dak Cristo eju mũg̃'i jekukum, Judeuyũ g̃u ma'g̃u eyju. Imẽnpuye ocebuxim eyju dak Deus nuynuyap'a buxim epesop. Deus nuynuy eywebe, ibiõg̃buk nuynuy eywebe buye.}Zs0Ig̃o'a wara'at'a muycemucem uk'a yacem i'e am. Imẽnpuxim wuykukukat Jesus itabucayũ a'õmucanucan. Imẽnpuye big̃ ma wuyetabut cekay. Big̃ ma wuyju xipan jewewekug̃. Big̃ ma wuyju kũyjobit ya'õ kay. Uk'a buxim wuyju yadipat'a buxim."Y=0Deus nuynuyap'a buxim wuyju. Uk'a muy pin pima, tuk'a diotpeat muymuy wuyju koap. Imẽnpuxim Jesus Cristo emumujuyũ cekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn koap, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak. Uk'a muy bima, wita'a muymuy wuyju wara'at'a muycemucemap'a. Jesus Cristo ig̃o'a buxim.9Xk0Eyju Judeu'ũmayũ. G̃asũ bit eyju wũyatka watwat puxim g̃u- -powatwat puxim g̃u dak. Ocebuxim eyju dak Deus ebekitkiyũm epesop g̃asũ- -Deus badipyũm, Deus ka watwan.JW 0Soat wuyajẽm put wuyebay xe- -Deus xe- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak, Cristo kay wuyetabun puje. Wuyajẽm put cexe pũg̃at a'õbi- -Deus biõg̃buk a'õbi, Deus biõg̃buk wuywebe buye.cV?0Ipi ju jekop puje: — Deus itakoma g̃u eykay! Eykukpin cĩcã cexe — i juk o'e Cristo.Imẽn ixe juk o'e eywebe- -Judeu'ũmayũ be- -Deus wi wũyayũ be. Ocewebe dak imẽn cuk o'e Judeuyũ be- -Deus xeayũ be.OU0Wuyewewekay wuyetakomaap o'g̃u'ũm, korosa be oe'ũ buye. Pũg̃ kadian ma ixe juk wuymuwexat korosa be je'ũap tomuju- -Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. Ixe juk wuymubikuy Deus a'õ kay kũyjobit am.mTS0Judeuyũ itakoma osodop ip Judeu'ũmayũ kay Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ip oekuku buye- -wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u. — Moisés ekawẽn tag̃ eyekukuap tomuju g̃u eyju cũg̃ ma oxe — i juk o'e Cristo bit soat pe wuywebe.Imẽn cuk o'e je'ũ buje. Kuy bima Judeuyũ pũg̃ kadi g̃u osodop ip Judeu'ũmayũ eju- -xepxep kadi. Cristo eju mũg̃'i jeku buje bit, pũg̃ kadian ma ip o'e. Yag̃uyisu ip o'e Cristo ip o'g̃udin puye. Itakoma ip jewewekay iap o'g̃u'ũm.RS0Cristo wuymudinudin. Judeuyũ itakoma osodop Judeu'ũmayũ kay. Wuyparakpe korara opop iap puxim cewag̃õn'ũm ip osodop jewewekay. Cristo bit itakomaap o'g̃u'ũm korara muduap puxim. O'g̃u'ũm je'ũ buje. G̃asũ bit pũg̃ kadian ma o'e ip Judeuyũ, Judeu'ũmayũ dak. Pũg̃ pe ma ip jewewekug̃ o'e itakomaap oi'ũm puye.YR+0 Kuy bima Deus wi wũy jĩjã juk adi epesop eyetaybit'ũm ixem puye. G̃asũ bit cuk eydojot jetẽg̃ Cristo oe'ũ korosa be eywebeam puye. Ixe xe ma eyju dopdom g̃asũ Jesus Cristo eju mũg̃'i eyju buye.QQ0 Wũy ma juk adi epekukuku Cristo wi kuy bima. Powatwat puxim cuk adi epesop, Judeuyũ'ũm puye- -Deus emunaẽ'ũm puye dak. — Õn xipan jeykuk — i juk o'e Deus jebekitkiyũ be- -Judeuyũ be.Eywebe bit imẽn g̃u o'e. Deus xe soat em wuyetait acesop iap wiwim g̃u juk adi epesop. Eyetabut g̃u juk adi epesop Deus kay.P50 G̃ebum cuy epesop apẽn cuk adi warẽmtag̃ ma epekukuku iap kay. Judeuyũ g̃u eyju. — Eyju jewedaypu'ag̃obixeedakatkacan g̃u- -oceju acã — i'e'em ip Judeuyũ eywebe.Jejebit pe ip takatkacap kug̃ oceju Judeuyũ iap mubapuk am soat pe. Judeuyũ xe eyokok epesop.sO_0 Deus cuk wuymug̃ẽ. G̃asũ bit cuk wuymuwexat xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũm Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju buye. — Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũm ip jeedop Cristo eju mũg̃'iayũ — i juk o'e Deus jewebe ma kuyje.N)0 Deus wuydaxijojom cũg̃ ma wuyekukuap tomuju g̃u. Imẽnpuye: — Deus cuk ocedaxijo cũg̃ ma oceju jekukum puye — i'e ba'ore wuywebe.-MS0Deus wuydaxijojom xipan wuykug̃ puye. Ixe wuydaxijojom Jesus Cristo kay wuyetabun puje. Tei'ũma wuydaxijojoap. Deus emumuũm puxim wuydaxijojoap teihe g̃u buye.|Lq0Ixe juk wuymuyu jexe wuydop am. Imẽnpuye g̃uyjomayũ je'e: — Deus soat podi ma xipan wuykug̃, ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju — i. — Ixeyũ o'g̃uyu jexe jedop am Jesus Cristo oe'ũ cebeam ip puye — i je'e ip.WK'0Ixe juk wuymuisun ce'ũat mutaicap puxim. Wuymuyu jexe wuydop am Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum puye. — Kabi be soat kukayũm je'e ip webekitkiyũ Cristo eju — i juk o'e Deus jewebe ma.gJG0Imẽnpuye ixe juk adi wuymuisun. Ce'ũat puxim cuk adi acesop. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cuk adi ajekukuku. Ixe bit cuk wuymuisun. Kuy bima Deus waram g̃uto Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ja'õbacaam o'g̃utait. Iboap a'õbacaam wuymuisusun tak Cristo eju wuyju mũg̃'i buje. Deus kuy juk wuydaxijo warara'acat podi ma xipan wuykug̃ puye.I{0Deus pit soat podi ma itabotaidabotbot wuykay. Imẽnpuye ipiat o'supi'ajoat g̃u wuywebe. Soat podi ma wuykukpin cexe.@Hy0Soat wuyju dak itabut'ũmayũ ekukuap co'i ma juk adi ajekukuku. Wuyukpiwatpin ma juk adi ajekukuku ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Ajo-mug̃ẽ pin wuyxe iat mug̃ẽg̃ẽm cuk adi ajekukuku. Ajo-kay wuyju jewag̃uy pin iap kay dak cuk adi aceg̃ebububu. Wuykap isu ma wuycokcok ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ãm ijodiat puye. Imẽneju Deus itakoma osunuy wuykay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye. Ipiat kuka o'supi'ajoat soat pe wuywebe.WG'0Itabut'ũmat ekukuap puxim cuk adi epekukuku ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm acã. Deus a'õ kay kũyjobit'ũmayũ kukat a'õ kay epesop kũyjobit kabido dag̃ayũ kukat a'õ kay, ya'õbacaayũ kukat a'õ kay.F 0Kuy bima bit juk adi eybu'u epesop Deus bikuyap tag̃ jeku am Deus a'õ kay kũyjobit'ũm puye, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye dak.E 70Wuya'a wuyjebit kukat. Wuya'a buxim Cristo dak itabucayũ kukat. Imẽnpuye itabucayũ Cristo jebit puxim. Ixe Cristo soat em jebekitkiyũ kug̃ xipan- -jekay itabucayũ kug̃. Ixe-buxim wuyju dak soat kug̃ xipan itabucayũ kug̃ soat kaka beayũ kug̃, ixe wuykukat puye.DD 0Deus soat a'õbacaap o'g̃u'ũm ixeyũ be kũyjobit am Cristo a'õ kay. — Soat kukat okpot — i juk o'e Jesus kay itabucayũ be. — Ka'ũma ma ixe jo'iat — i juk o'e cebe ip.C 90Kabi be omuy g̃asũ Cristo. Soat podi ma ya'õbaca ixe. Soat kabi beayũ kukayũ kũyjobit ixe a'õ kay acã- -ya'õbuyxiayũ, ya'õcaayũ dak, kariwaayũ dak. Soat ip kũyjobit Cristo a'õ kay. G̃asũ ka'ũma ma ixe jo'iat ya'õbuyxi. G̃uyjom tak ka'ũma ma je'e ixe jo'ian.ZB /0Iboap a'õbacaan ma Deus Cristo o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Waram o'g̃utait. O'g̃uyu kabi kay. — Soat kukan cuy eg̃uy oweju — io'e cebe- -Cristo be. — Wag̃uywag̃õm cuy eg̃uy — io'e cebe.BA 0— Soat podi ma a'õbaca iam cuy dak ixeyũ eg̃utaybin — i õn e'em. — A'õbacaap ũmũm soat pe ebekitkiyũ be- -itabucayũ be iam tak cuy ixeyũ eg̃utaybin — i õn e'em.@ 0— Bay, ixeyũ juy eg̃utaybin soat em exe jeedop ip iam — i õn e'em Deus pe.Ixe juk eynaẽ soat em jexe eydop am. Cexe eydopap wiwim eyju g̃asũ dak. — Ixeyũ juy eg̃utaybin xipat cĩcãat eg̃uxipan iũm ãm ebekitkiyũ be iam — i õn e'em Deus pe.W? )0Kawẽnwẽn õn Deus eju- -wuykukukat Jesus Cristo ebay eju. Ka'ũma ma ixe jo'iat idipat. — Ebiõg̃buk cuy eg̃uõm Éfeso ka watwat pe — i õn e'em cebe.Ibiõg̃buk jeymutaybin cũg̃ ma eyeku am Deus etabutpe iam. Deus tak g̃ubapuk eywebe ibiõg̃buk. Eyetaybit epesop ixem apẽn ixe ibikuy eywebe eyetaybit am ixem.s> a0Iboap awẽg̃ tobuxik puje: — Bay, ẽn xipat cĩcã. Éfeso ka watwat buywatwan ẽn ixeyũ be warara'acayũ kuk am xipan — i õn e'em Deus pe.Obu'un pa'ore ma imẽn i'e'e am cebe. Soat em eywebeam õn kawẽnwẽn Deus eju.@= {0— Éfeso ka watwat itabut cĩcã wuykukukat kay- -Jesus kay — i juk o'e warara'acayũ ocewebe. — Ikukpin warara'acayũ kug̃ ip- -itabucayũ kug̃ — i juk o'e ip ocewebe.)< M0Wuyetaybit ajo Deus je'g̃ũm jebekitkiyũ be iap acejat iam ibiõg̃buk kug̃ puye. Ixe ja'õbacaap ũmũm wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Imẽnpuye wuyetaybit ixe xe acesop ikẽrẽat kug̃ g̃u iam. Imẽneju: — Ka'ũma ma ejo'iat xipacat — i juy ace cebe- -Deus pe. ; 0 Eyju dak cuk eyetabut Cristo kay. Kawẽn icẽmat co buje Cristo kay juk eyetabut epesop- -kawẽn idipat co buje, Deus wuydaxijojomap ekawẽn co buje. Wuyju ma wuybutet mubarararag̃ wuybubut pe ijop cuy obubut i'e am soat pe. Imẽnpuxim Deus tak jebiõg̃buk muõmõm wuywebe “Teyũku webekitkiyũ” i'e am soat pe. Jebiõg̃buk muõmõm wuywebe apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃.: 0 Oceju juk koam ocetabut oce'e Cristo kay. Imẽnpuye: — Ka'ũma ma ejo'iat ya'õbacaat — i oceju e'em Deus pe.9 0 Soat ma jebapukpug̃ wuywebe Deus bikuyap tag̃- -apẽn ixe juk adi o'e'eiap tag̃. Ixe juk wuynaẽ jebekitkiyũm Cristo eju wuyju mũg̃'i buye. Jebikuyap tag̃ wuynaẽ. — Teyũku otaẽ webekitkiyũm — io'e ipi mug̃ẽ awap.Imẽnpuye juk wuynaẽ.8  0 u7 e0 (9-10) — Imu'awero pin pima, soat webekitkiyũ og̃u'awero- -soat ipi juacat, soat kabi beacat tak — i juk o'e Deus jewebe ma. — Cristo soat kukan je'e g̃ebuje bit — i juk o'e jewebe ma. — Kũyjobit jeedop ip ya'õ kay — io'e.Kuy bima apẽn imu'awero ojuy ip osunuy iap iba'arẽm osodop soat xe wuyxe. G̃asũ bit iboap o'g̃uwẽn wuywebe.j6 O0Ibu'u g̃u xipan wuykuk am. Soat em wuykug̃ xipan. Soat podi ma itaybitbit ixe. Soan ma itaybit.<5 s0Deus ikẽrẽat o'ju'uk wuywebewi Cristo oe'ũ wuywebeam puye. G̃asũ bit ixe g̃ebum g̃u apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Soat podi ma ixe xipan wuykug̃.4 0Ipot ikukpin cĩcã osunuy cexe. Imẽnpit jekpot o'g̃udot wuykay wuydaxijo am tei'ũmat ũmũmap puxim. Imẽneju: — Ka'ũma ma ejo'iat xipacat — i juy ace cebe soat em. — Soat podi ma ẽn xipacat ũmũm ocewebe — i dak cuy ace cebe.73 i0— Jesus Cristo kay itabun puje, webekitkiyũm ip je'e — io'e Deus jewebe ma.Imẽn Deus o'e, jexe wuykukpin puye. Ibikuy osunuy wuynaẽ ãm. Jemucokcok am cuk wuynaẽ.62 g0Ipi mug̃ẽ'ũm pima ma, Deus kuy wuynaẽ jebekitkiyũm. Cebekitkiyũ wuyju Cristo eju mũg̃'i wuyju buye. — Soat tag̃ iisu jeedop ip oxe webekitkiyũ — i juk o'e jewebe ma Deus. — Ikẽrẽat kug̃ g̃u ip jeedop oxe — i juk o'e jewebe ma.Imẽn cuk wuynaẽ ixe xe wuykukpin puye.1 y0Kabi beacat pe xipacat ũmũmap co'i ma soat em Deus xipacat ũmũm wuywebe dak. Kabi beayũ buxim wuyju, Cristo eju mũg̃'i wuyju buye. Imẽnpuye: — Ẽn xipat cĩcã — i juy ace Deus pe soat em ma- -wuykukukat Jesus Cristo ebay be.40 c0Deus wuyebay. Jesus Cristo wuykukukat. — Bay, Éfeso ka watwat cuy ejukuk xipan — i õn e'em Deus pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe./ 0 ÉFESO KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP Éfeso ka watwat, cartadup mubararag̃ õn eywebeaptum. Deus ebekitkiyũ eyju. Soat em eyju kũyjobit Jesus Cristo a'õ kay, ceweju eyju mũg̃'i buye. Õn Paulo. Jesus Cristo emumuju õn Deus a'õbi. .&Okitpitpiyũ, “Xipan cuy Galácia eipi watwat ejukuk” i õn e'em wuykukukat Jesus Cristo be. Xipan cuy jeykuk.Ibũrũn ma.h-I&Okaykay g̃u juy ip jeedop. Wa'õmukorẽm g̃u juy jeedop ip jewedaypu'ag̃obixeedakatkacan iam. Kuy werowero opop wukxabi dag̃ ade. Iboap coco buje, itaybit je'e ip Paulo kapikpig̃ cĩcã wuykukukat Jesus peam iam.b,=&Õn kawẽnwẽn Deus eju yag̃uy'isum jekuku'ukayũ beam- -Deus ebekitkit peam. — Bay, ebekitkit ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy cekay ip — i õn e'em cebe. +9&Wuyag̃uy'isu bima, yobog̃ g̃u Deus xe wuydaypu'ag̃obixeedakatkat pima, ixeedakatkat'ũm pima dak. Ibitbit ma. Yobog̃ pit cexe wuy'isum wuyeku am.r*]&— Mẽnku xipat wuywebe cũg̃ ma wuydop am Deus xe, g̃oku g̃uto — i'ũmg̃u õn pit e'em. — Wuykukukat Jesus Cristo oe'ũ korosa be wuywebe cũg̃ ma wuydop am Deus xe — i acã õn e'em.Jesus kay'ũmat ekukuap puxim g̃u weku pin g̃asũ bit. Idip g̃u o'e oxe iboap pit. Jesus kay'ũmayũ dak jeku pin g̃u wekukuap puxim. Idip g̃u cexe ip iboap.T)!& Jedaypu'ag̃obixeedakatkacat ip. Soat tag̃ g̃u bit ip jekukum wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u. Eywebe jewedaypu'ag̃obixeedakatkacat ojuy ip, “Ade ma oca'õ kay kũyjobit” i'e ojuy ip puye.(-& Xipan jewemuwẽnuwẽnayũ ma e'em eywebe: — Jewedaypu'ag̃obixeedakatkacan cuy epesop cũg̃ ma Deus xe eydop am — i.Yobog̃an pin ip. Jesus Cristo oe'ũ korosa be iap muwẽn pu'u jĩjã ip. Iparara ip Jesus Cristo kay'ũmayũ ipiat supi'ajoat cebe ip iap puxim.I' & Obum ma ijudup mubarararag̃ õn. Yobog̃ cĩcã wemumubararak.q&[& Imẽnpuye xipan warara'acat kukap cuy acejepere g̃u. Warara'acat podi ma itabucayũ ajukuk xipan.q%[& Wuybu'u'um g̃u juy ajop xipacat mug̃ẽ ãm. Xipacat puap kabia be xipacat acejat wuybu'u'u'ũm pima.S$&Imẽnpuxim jewemucokcokcog̃ wuybikuyap tag̃ jekukum pima, ikẽrẽat kuka ag̃ujurũg̃. Wuye'ũ buje Deus wi wũy ma acesop. Deus biõg̃buk mucokcokcog̃ ixe bikuyap tag̃ jekukum pima bit, idipat kuka ag̃ujurũg̃ ixe a'õbacaan, ibiõg̃buk wuyag̃uydadam pima dak. Wuye'ũ buje, waram acejetait. Deus xe acesop soat em.{#o&Jewemug̃uykukukum g̃u juy epesop. Deus ya'õmupubutpun pa'ore soat pe wuywebe. Ajo ataida iat tak kuka ajat ma.v"e&Warara'acat pe Cristo ekawẽn wuymutaybitbin pima, wuybubut'in cuy ag̃u'ẽ'ẽ cebe wuymutaybitbinapteim.,!S&Soat ma juy wuyekapikap ajukuk.o W&G̃ebum cuy ajop wuyekukuap kay wuyetaybit am cũg̃ ma oceju jekukum iam, cũg̃ g̃u iam tak. Cũg̃ ma jekukum pima, wuycokcok ace'e wuyekukuap kay. — Ibo ekukuap co'i du wekukuap xipat Deus xe? — i g̃u kuka ace'e.)&Ya'õbuyxi'ũmat “Õn pit wa'õbuyxi. Osubuywan g̃u warara'acat” i'e'em pima, jeweg̃uykukukum. Te'e ma e'em — Cristo ebekit õn — i.Y+&Jewebuywatwan cuy epesop. Jewebuywatwan pima, kũyjobit epesop Cristo a'õ kay.~ w&Okitpitpiyũ, wuybure be ikẽrẽat mug̃ẽ buje, ixe juy epeyawẽ. Deus biõg̃buk a'õ kay kũyjobicat cuy ixe yawẽ. Eywebe dak xipat'ũmat imug̃ẽ g̃ũg̃ũn ixe buxim. Imẽnpuye eyday'em'um cuy epesop eywebe ikẽrẽat kukap puxim.  &Wuya'õbuyxian pin g̃u juy ajop. Warara'acat ag̃utakomãn g̃u dak cuy. Wuyetabutkarey g̃u dak cuy ajop warara'acat kay.hI&Kuy bima Deus biõg̃buk wuymutabun Jesus Cristo kay. Ãg̃ cuy g̃asũ bit ixe wuyag̃uydada.%&Jesus Cristo ebekitkiyũ wuyju. Imẽn wuyju jewawẽwẽm. — Cristo oe'ũ korosa be owebeam — i'e'em wuyju jewebe ma. — Ixe buxim oe'ũiat puxim cuy ojeku. Jewemucokcokcog̃ obikuyap tag̃ g̃u juy ojeku — i'e'em wuyju jewebe ma.Imẽn wuyju jewawẽwẽm.E&wuya'õbuyxian pin g̃u dak kuka ajop; jewawẽwẽm tak kuka ajop ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Imẽn wuyju jekukum pima, wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ kuka ajeku- -kawẽn kuyat tag̃.6e&Deus biõg̃buk wuyag̃uydadam pima bit, ikukpin kuka warara'acat ajukukuk; wuycokcog̃ tak kuka ajop soat em; wuyag̃uybabibim tak kuka ajop; wuyukpiceg̃ẽm g̃u dak kuka ajop; wuya'õdidim tak kuka warara'acat ajukukuk; xipan tak kuka warara'acat ajukukuk; wuya'õ dag̃ tak kuka ajekuku soat em;E&wuyetabutkarey dak kuka ajop; wuyka'o'om tak kuka ajop; jewetabutpe ma kuka ajop aoyũ dabi'o'om peta mug̃ẽg̃ẽm pima. Wuybikuyap tag̃ jekukum pima, warẽmtag̃ ma kuka ajop. Deus soat kukukan pima, jeõm g̃u ip kabi be imẽn jekuku'ukayũ. Imẽn cuk oce eywebe. G̃asũ dak imẽn ma õn e'em eywebe.3_&deusbaroyũ kay dak kuka ajop wuyetabun; wuybukaypan tak kuka ajop; warara'acat aoka pin tak kuka ajop; jewa'õxikxig̃ tak kuka ajop; wuyetakomãmãm tak kuka ajop warara'acat kay; wuyetabikukum tak kuka ajop soat kay; wuya'õbuyxian pin tak kuka ajop; wuyewejak'ũm tak kuka ajop wuybureyũ kay; &Wuybikuyap tag̃ jekukum pima, ikẽrẽat acã kuka ag̃ug̃ẽ. Soat wuyetaybit iboam. Wuybikuyap tag̃ jekukum pima, warara'acat itop kaykay kuka ajop, warara'acat tayxi dak; ikẽrẽat kay acã dak kuka ajop g̃ebum; wuyekawẽnkẽrẽm tak kuka ajop;)&Deus biõg̃buk wuyag̃uydadam pima, wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u kuka ajeku cũg̃ ma wuydop am Deus xe- -kawẽn kuyat tag̃ g̃u.&Ajo Deus biõg̃buk cekay iap ajo wuyju cekay iap g̃u. Apẽn Deus biõg̃buk ibikuy iap puxim g̃u wuyju bit wuybikuy. Apẽn wuybikuy iap puxim g̃u dak Deus biõg̃buk pit ibikuy. Deus biõg̃buk bikuyap tag̃ jekuku'ukat jebikuyap tag̃ g̃u jekukum jewemucokcokcog̃. Imẽnpuye ixe biõg̃buk bikuyap tag̃ jeku pin pima, wuybikuyap tag̃ g̃u kuka ajekuku- -ixe bikuyap tag̃ acã.K&Õn mabuk jeyawẽ. Eybikuyap tag̃ g̃u juy epeku jewemucokcokcog̃. Ãg̃ cuy Deus biõg̃buk jeyag̃uydada. Ixe eyag̃uydadam pima warẽmtag̃ g̃u kuka epekuku ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm.&Ika'uat puxim jewewekug̃ pima bit, kuka xipan jewewekuap epeyepere, jewemuymuy bima dak, jewawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn pima dak.G&Imẽn e'em wuyawẽwẽap ekawẽn tup: Xipan cuy warara'acat ejukuk ewekukap puxim, i. Eywebe xipan warara'acat kug̃ pima, wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ eyju jekukum soat ekawẽn tag̃.)K& Okitpitpiyũ, Deus cuk wuynaẽ wuyjupinap tag̃ wuyeku am. Imẽnpit: — Obikuyap tag̃ cuy ojeku jewemucokcokcog̃, Deus onaẽ ojupinap tag̃ weku am puye — i'ũmg̃u juy epe'e.Eybikuyap tag̃ g̃u juy epeku jewemucokcokcog̃. Xipan cuy epeyewekuk. Jewebuywatwan tak cuy epesop!$A& “Jewedaypu'ag̃obixeedakatkacan cuy epesop Moisés ekawẽn tag̃” i'e'e'ukayũ be bit: — Epeyewedaxibada'uk cuy pũg̃ em ma — i õn e'em._ 7& Okitpitpiyũ, okay'ũmayũ te'e ma wawẽg̃mukẽrẽrẽrẽn. — Paulo e'em wuywebe “Jewedaypu'ag̃obixeedakatkacan cuy epesop”, i — i napa ma e'em ip soat pe.Kuy bima juk adi ocece iboam soat pe. G̃asũ bit oce g̃u imẽn. Imẽn õn e'em pima, itakoma g̃u kuka adi Judeuyũ okay. Ixeyũ ma e'em imẽn soat pe. Õn pit e'em: — Cũg̃ ma epesop Deus xe eyetabut pima Jesus oe'ũ korosa be wuywebeam iap kay — i.Imẽnpuye buk ip itakoma ma okay. 9& Õn pit wetabut mabuk eykay. Wetaybit waram g̃uto eyag̃uysat epe'e iam. Waram g̃uto kawẽn icẽmat kay epesop. Wetaybit iboam mũg̃'i wuyju wuykukukat eju buye. Warẽmtag̃ ma eymutaybitbin'ukat pe bit Deus ipiat supi'ajoat- -ya'õbuyxi'ũmat pe, ya'õbuyxiat pe dak., Q& — Tõm'ĩt ma soat'a muyuhuhum- -pão'a muyuhuhuaptõm. Yabog̃ e'em — i wuyju e'em.Imẽnpuxim pũg̃ ma warẽmtag̃ ma eymutaybitbin pima, soat kuka warẽmtag̃ ma epeku. — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap tomuju cũg̃ ma acesop Deus xe — i kuka o'e soat te'e ma. &Apẽn xe'e ixe eyag̃uymuwarurun? Deus g̃u eyag̃uymuwarurun. Deus g̃u eymubu'un. Ixe juk eynaẽ cũg̃ ma eyeku am jexe.| q&Kuy juk adi eyetabut cĩcã epesop Jesus Cristo kay. Abu juk kawẽn icẽmat kay eymubu'un? Apẽn cuk eymubu'un?U#&Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum pima, yobog̃ g̃u Deus xe wuydaypu'ag̃obixeedakatkan pima, ixeedakatkan'ũm pima dak. Yobog̃ pit cexe wuyetabucap acã. Wuyetabut pima xipan tak acejewekuk.R&Wuyju bit wuyetaybit cũg̃ ma acesop Deus xe wuyetabut Jesus Cristo kay buye iam. Cũg̃ ma acesop cexe iap wiwim cĩcã wuyju. Iboap wiwim cĩcã wuyju soat em Deus biõg̃buk wuya'õmucanucan puye.7g&“Cũg̃ ma acesop Deus xe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyju jekukum puye” i'e'e'ukayũ wũy ma ip Cristo wi. Jetabucap kuy o'jepere ip. Ibu'u ip Deus pe xipan jekukan.E&Imẽn ma õn eymukũyjojom. — Soat ekawẽn tag̃ cuy epeku wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃- -Moisés ekawẽn tag̃ — i õn e'em soat pe o'jewedaypu'ag̃obixeedakacat'iayũ be.P&Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wekawẽn kay! Õn Paulo. Judeu õn. Jesus kay bit wetabut. Õn ma jeymukũyjo. Warara'acat pe eydaypu'ag̃obixeedakacan pima, te'e ma kuka juk Cristo oe'ũ eywebeam. )&Cristo juk ja'õbacaap o'g̃ũm wuywebe wuyjupinap tag̃ wuyeku am. Ixe a'õbacaap kug̃ cuy epesop soat em. — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cuy ajeku cũg̃ ma wuydop am Deus xe — i waram pit cuy epe'e g̃u.Tei'ũma kapikpik'ukat puxim g̃u juy epesop waram.&Imẽneju, okitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop iboap ekawẽn kay. Tei'ũma kapikpik'ukat it puxim g̃u wuyju- -itayxiat it puxim acã.#?&Imẽnpit, imẽn e'em Deus ekawẽn tup: “Tei'ũma kapikpik'ukat cuy eg̃ujẽm eduk'a bewi,” i juk o'e Deus Abraão be, i. “Eg̃ujẽm cuy i'it eju ma,” i. “Etayxiat it puxim g̃u ixe it,” i. “Jebay bubut je'jat g̃u,” i. “Etayxiat it acã je'jat,” i.5c&Wuykapap puxim o'kapiat Deus biõg̃buk a'õbi o'kapiat kaykay jĩjã osunuynuynuy. Ibabiwarere osunuynuynuy cekay. Iwaywayway acã osunuynuy. G̃asũ dak imẽn ma jebapukpug̃ iboap. Wuykapap puxim o'kap'iayũ Deus biõg̃buk a'õbiayũ kaykay jĩjã. Iwaywayway jĩjã ip. Warẽmtag̃ ip ikug̃.dA&Okitpitpiyũ, Deus a'õbi Isaque o'kap. Ixe buxim eyju dak ya'õbi Deus ipotpoyũm epesop.~'&Imẽn e'em Deus ekawẽn tup: Tũ'ũ, ecokcog̃ cuy eg̃uy e'it'et g̃u ma'g̃u ẽn, i. Ecokcog̃ cuy eg̃uy e'it esupi'ajo g̃u ma'g̃u ẽn, i. Ayacat o'jepere iat iyũ ade je'e- -jektop eju nuyat iyũ bodi ma, i. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup.X})&Wara'at ka bit opop. Jerusalém ka buxim ibo ka. Kabi bewiatka bit ibo ka. Wuyju ma ibo ka watwat. Itayxiat it puxim wuyju- -Isaque buxim. — Cũg̃ ma wuyju Deus xe wuyetabut puye — i wuyju e'em.|{&Agar co'a buxim- -Sinai'a buxim- -Arábia eipi beat'a buxim. — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap tomuju acã cũg̃ ma acesop Deus xe — i te'e ma e'em pũg̃pũg̃ayũ. Agar it puxim ixeyũ- -Ismael buxim- -tei'ũma kapikpik'ukat it puxim. Jerusalém ka ixeyũ Judeuyũ ka. Ixeyũ a'õ kayayũ dak wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuy cũg̃ ma i'e am Deus xe.'{G&Xepxep aoyũ xepxep em Deus jekawẽn o'g̃uwẽn jebekitkit pe iap puxim. Jekawẽn o'g̃uwẽn jebekitkit awẽwẽ ãm. Co'a bicũg̃pe bima o'g̃uwẽn Moisés pe, Sinai'a bicũg̃pe bima. Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuyayũ tei'ũma kapikpik'ukat it puxim- -Agar it puxim.~zu&Kapikpik'ukat it o'kap wuykapap puxim. Itayxiat it pit Deus a'õbi o'kap. O'kap “Ekpon og̃ũm ewebe” io'e buye.My&G̃ebum cuy epesop Abraão ipotpoyũ kay- -xepxepayũ kay. Xepxep osodop ip Abraão ipotpoyũ. Pũg̃ ma ixi tei'ũma kapikpik'ukat osunuy Abraão duk'a be. Wara'at xi bit Abraão tayxiat osunuy.x3&— Moisés ekawẽn tag̃ cuy ajeku- -wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ — i te'e ma eyju e'em.Eyetaybit tu apẽn wuyawẽwẽap ekawẽn e'em iam?^w5&Wag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã eykug̃. Eyxe pin cĩcã oxe. Apẽntak õn jeyawẽ??vw&Bekitkit, eykukpin cĩcã oxe. Ayacat i'itpiat puxim õn. Wag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã eykug̃. Cristo ekukuap puxim eyju dak jekukum iap wiwim õn ayacat je'it kapap wiwim iap puxim.Ku&Xipat wuywebe warara'acat kay am xipat i'e ojuy bima. Ixeyũ mu'ag̃uyba'arẽm ojuy bima bit, xipat g̃u kuka o'e cekay am. Iboap icẽmãn soat em. Eykukpin cĩcã oxe, eyxe g̃u'ma'g̃u õn.Tt!&Jewexe ma ip eykay ixeyũ warẽmtag̃ ma eymutaybitbin'ukayũ. Eymu'ag̃uyba'arẽm ojuy ip okay'ũm ãm. Ibu'u ip eywebe okay am. Ibikuy ip jewekay i'e am apẽn kuy bima okay jĩjã epesop iap puxim._s7&Icẽmãn acã juk adi ocekawẽnwẽn eywebe. Apẽnpuye eyju g̃asũ okay g̃u?+rO&Eycokcog̃ cuk adi epesop okug̃. Okay jĩjã juk adi epesop. Apẽnpuye dak epe'e okay g̃u g̃asũ bit? Iba'ore'ũm pima eyeta kuka juk epesutaũm owebe wetam.Wq'&Eyag̃uybabi'ũm'ũm cuk adi epesop okug̃ owãtaxipi buye. Owãtaxipiap waywayway g̃u juk adi epesop. — Paulo kay g̃u oceju soat em iwãtaxipi buye — i'ũmg̃u juk adi epe'e'e.Eyduk'a be juk adi eyju okuk. Xipan cuk adi eyju okuk kabi bewiat kukap puxim- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat kukap puxim- -Jesus Cristo kukap puxim. p& Koap weku buje, kawẽn idipat epeya'ĩjojo g̃u buk. Õn pit cuk oju imuwẽn ãm eywebe owãtaxipi buye. Oju g̃u wara'at ka kay.-oS& Okitpitpiyũ, Cristo a'õ kay kũyjobin cuy epesop obuxim. Õn tak eybuxim ya'õ kay. Õn cuk adi eyburem og̃uy. Eyju dak cuk adi warẽmtag̃ g̃u epesop okug̃.n%& Wag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã eykug̃. Te'e ma du juk adi ocekapik kawẽn idipat muwẽnuwẽn eywebe? Wag̃uybabi'ũm'ũm cĩcã eykug̃.m)& Tũybe cũg̃ ma acesop Deus xe kabia muxipanpan pima iãn eyju e'em, kaxi muxipanpan pima dak iãn, koato muxipanpan pima dak i'an eyju e'em. l& G̃asũ bit eyetaybit Deusan. Ixe dak o'e itaybit eyjum. Apẽnpuye dak waram eyetabut pin ma'g̃uto deusbaroyũ kay? Te'e ma kuka eyetabut epesop cekay ip. Wuybuywan pa'ore ip cebe itaybit'ũm puye. Te'e ma du ixeyũ a'õ kay epe'e g̃uto? Eyag̃uyba'arẽm!k&Kuy bima juk adi eyetaybit g̃u epesop Deusan. Warara'acayũ kay juk adi eyetabut epesop. Tũybe iteyũ ma deusyũ iãn cuk adi epesop.j&Deus eju kapikpik'ukayũ g̃u a'g̃u eyju. Ipotpoyũ ma eyju. Imẽnpuye soat je'g̃ũm eywebe jekpotpoyũ be iũmũmap.Zi-&Ixe Deus cuk jekpot biõg̃buk o'g̃uõm wuywebe “Eyju dak okpotpoyũ” i'e am wuywebe. Imẽnpuye: — Bay! — i wuyju dak e'em cebe Jesus a'õ nomuju. — Bay — i'e'em wuyju ibiõg̃buk a'õbi.Hh &— Iba'ore ocewebe soat ekawẽn tag̃ jeku am ocawẽwẽap ekawẽn tag̃ — i'e'e'uk ajop Deus pe. — Apẽntak cũg̃ ma acesop cexe? — i'e'e'uk ajop wuyewewebe.Jesus pit e'em wuywebe: — Wa'õbacaap og̃ũm eywebe- -eyawẽwẽap ekawẽn tag̃ eyku am g̃u- -Deus ebekitkiyũm eye'e am acã! — i.g7&Imudocap kabia ajẽm puje, Deus jekpot o'g̃udot ijodi. Wuyjo'i o'kap ayacat'uk pewi. Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ cuk adi oekukuku Judeu buye.Bf}&Bekicat yag̃uy'ũm bekin pima. Bekitkit puxim wuyju dak ajop wuyetabun'isum Jesus kay. Tũybe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ wuyekuap tomuju cũg̃ ma acesop Deus xe iãn cuk adi ajop.~eu&Yaypan'ũm pima, warara'acayũ bekicat kug̃ imukũyjojom. Warara'acayũ cebay bubut kug̃, cebay ekawẽn tag̃ ma.d {&G̃ebum cuy ajop apẽn ipotpoyũ jebay bubut pum iap kay. — Yaypan pima acã okpot soat obubut je'jat jebubun — i'e'em cebay.Yaypan'ũm pima bit, jebay eju kapikpik'ukat co'i ma ipot. Yaypan pima acã soat kug̃ jeenuy- -jebay bubut kug̃.ac;&— Xipacat og̃ũm enaxeg̃ebit pe — i juk adi o'e Deus Abraão be.Cristo eykukat. Imẽnpuye Abraão naxeg̃ebitbicat eyju Deus xe. Imẽnpuye xipacat epejat Deus xewi apẽn ixe juk adi o'e cebe iap tag̃.b&Cristo eju mũg̃'i jekukum pima, Judeu, Judeu'ũmat tak weg̃ũg̃ũn ma ip jekukum. Tei'ũma kapikpik'ukat, teibubum kapikpik'ukat tak weg̃ũg̃ũn ma ip jekukum. Ayacat, ag̃okatkat tak weg̃ũg̃ũn ma ip jekukum, Jesus Cristo eju mũg̃'i jekukum pima.-aS&Eyetabun puje, kuy juk eymubatisasanat “Jesus eju mũg̃'i ojeku g̃asũ bit” i'e am soat pe. G̃asũ bit Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum. Cristo buxim epeku. H~}}F||T{zzy\xwv/utVssrQrqxpQoonnmll kihh\g ee!d+bbaaia1``#_^]]] \[Z(YYkXXcWW4UUyTTSRRLQPPaO}NDM/LKJJHGMF0DKCBmA?>s=W— Ẽn cũg̃ ma oxe okpot kay etabut puye — i'e'em Deus owebe. :G̃asũ bit wara'at ma otobuxik. Oceweũm Jesus Cristo be. Okukukan o'e. Ixe a'õ dag̃ weku pin cĩcã oce. Soat podi ma xipacap kug̃ õn ixe obure buye. Wara'at pit kaokokap co'i o'e oxe. Soat ma ocepere ixe a'õ dag̃ weku am. Ka'ũma kug̃ tak weku but ma. }:G̃asũ bit Cristo ikukpin cĩcã oxe o'e. Imẽnpuye ajo kuy bima juk adi xipat oxe iap xipat g̃u oxe o'e g̃asũ bit.  :Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tag̃ cĩcã juk adi ojekukuku- -soat ekawẽn tag̃ ma. Iboap ekawẽn og̃upubutbun g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Tũybe cũg̃ ma õn Deus xe Judeuyũ awẽwẽap tag̃ jekukum puye iãn cuk adi oce. Jesus kay itabucayũ be juk adi ipiat osupi'ajojoat, Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u ip jekukum puye. Tũybe xipat g̃u ip iãn cuk adi oce.? w:Oito kabia bima wuybabim ma odaypu'ag̃obixeedakacat ip “Deus ebekit teku” iap mubapuk am soat pe. Judeu dak õn, Israel naxeg̃ebit puye. Benjamim diwat tak õn. Hebreu a'õm kawẽnwẽn'uk tak og̃uy bekin pima. Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tag̃ cĩcã dak cuk adi ojekukuku Fariseu adi õn g̃ebuje. :Te'e ma wuyetabut put kacũg̃kadiwi jewewuywuy bima, cũg̃ ma acesop Deus xe iap kay. Adeayũ ma te'e ma e'em: — Wuymucũg̃ put Deus xe kacũg̃kadiwi jewewuywuy bima — i.Õn tak i'e but imẽn owebe, bekin pin ma kacũg̃kadiwi oisu buye.wg:— Oceju acã Deus ebekitkit ocedaypu'ag̃obixeedakatkat puye — i napa ma e'em ixeyũ ma.Wuyju bit icẽmãn Deus ebekitkit. Soat em wuyju g̃ebum cekay ixe biõg̃buk pe wuymutaybitbinap tag̃. Wuyju ma wuycokcok cĩcã Jesus Cristo ag̃uy dag̃ wuyju jewag̃uyg̃uy buye. Kacũg̃kadiwi jewewuywuy bima bit wuymucũg̃ pa'ore Deus xe. Wuyetaybit cĩcã iboam.0Y:Eyday'em'um cuy epesop ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be eymug̃uykukuap puxim- -akurice buximayũ be- -“Epedaypu'ag̃obixeedakacat cuy” i'e'e'ukayũ be.  :Obureyũ, bũrũdupaku o'e tupmubararak am eywebeaptum. Wuykukukat cuy jeymucokcog̃. Obu'u g̃u waram apẽn kuy bima otupmubararakiatup peap ekawẽn muwẽn ãm eywebe eyag̃uyba'ũmap puxim. Owebe eyawẽap tag̃ eyeku buje, soat em ma xipat je'e eywebeam.8i:Ixe Epafrodito iparara g̃u osunuy je'ũ ãm. Eywebe obuywat pa'ore bima ixe juk adi obuywatwan osunuy. Ce'ũ g̃ũg̃ũn cĩcã osodop Cristo beam kapikpig̃ oweju buye.|q:Eycokcog̃ cuy ixe epeg̃uõm eyduk'a be wuykitpit muõmap puxim, pũg̃ ma wuykukukat puye. Ibuyxim cuy epejukuk.{:Imẽnpuye ixe muypit pin cĩcã õn eykay waram eywebe ijo am eycokcok ey'e am. Og̃uycũg̃ap tak kuka o'jepa'ũm ma.,Q:Iwãtaxipi jĩjã osunuy. Oe'ũ pin. Deus pit itabotaidabotbot osunuy cekay. Okay dak itabotaidabotbot ma osunuy. Ce'ũ buje bit kuka adi og̃uycũg̃ cĩcã oce._7:Ixe eyjo pin cĩcã. Yag̃uybabi'ũm o'e iwãtaxipi opop iap awẽg̃ epejojojo buye.9k:Wuykitpit Epafrodito muypit ojuy dak õn eykay. Ixe juk epeg̃udot kuy okay obuywatwat'ukan. Oweju juk adi o'jekapikpikpik kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Oburem cuk adi osunuy.H :Wetabut wuykukukat kay. G̃axĩn ma aco'i ixe omuju eykay.i~K:G̃axĩn ma õn ixe muju ojuy eykayy. Wetaybit apẽn je'e ip owebe iam pima, ixe og̃uju eyka.B}}:Ixe Timóteo bit soat em ja'õ dag̃ e'em. Xipat cĩcã ixe. Jebay eju kapikpik'ukat puxim oweju ixe juk adi o'jekapikpikpik kawẽn idipat muwẽnuwẽn. Eyju dak kuy eyetaybit iboam.|:Soat warara'acayũ bit g̃ebum Jesus Cristo kay g̃u- -jewekay acã. Ibu'u ip jekapik am Jesus Cristo beam. Jewebeam acã ip kapikpig̃.S{:Ixe Timóteo acã obuxim soat em ma g̃ebum eykay. Eykukpin cĩcã ocexe.z):Wuykukukat Jesus ibikuy bima, Timóteo og̃uju eykay. Ixe muju ojuy õn ixe be eyawẽg̃ tojot am okay. Eyawẽg̃ tobuxik puje, ocokcok oce.y#:We'ũ buje eyju dak eycokcog̃ cuy epesop we'ũ ma'g̃u. Eyag̃uy'ũm g̃u juy epesop we'ũap kay. Eycokcog̃ tak cuy epe'e we'ũ buje.x:G̃axĩn ma aco'i itabut'ũmayũ oaoka. Odoymukereren ip. Deus pit icokcok je'e we'ũap kay apẽn kuyjeayũ wũnca o'g̃ũmg̃ũm cebe iap kay icokcok osunuy iap puxim. We'ũ buje õn tak ocokcok oce. — Õn tak ocokcok oce — i õn waram e'em eywebe.^w5:Wuymutaicinap ekawẽn cuy epeg̃uwẽnuwẽn ixeyũ be. Cedag̃ eyju jekukum pima, ocokcok cĩcã oce eykay waram Cristo ajẽmap kabia be. Wetaybit tak oce te'e g̃u juk adi õn og̃uy eymutaybitbitbin iam.Vv%:Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ parakpe eyju nuynuy- -warẽmtag̃ ma jekuku'ukayũ parakpe- -Deus a'õmpubutbun'ukayũ parakpe. Eyju bit Deus ebekitkit. Ikẽrẽat kug̃ g̃u eyju. Imẽnpuye Deus ebekitkit ekukuap puxim cuy epekuku. Soat etabutpe cedag̃ cuy epekuku ixeyũ be eymuymuyap puxim. Kasopta tabapuk cĩcã kabiok pima. Imẽnpuxim eyju dak Jesus Cristo bikuyap tag̃ jekukum pima, cũg̃ ma eyju jekukumap ibapuk cĩcã je'e itabut'ũmayũ xe.Su:Mãmãmãm g̃u juy epesop Deus kay. Jewa'õxikxig̃ g̃u dak cuy epesop. t : Is : (12-13) Oburereyũ, eykukpin cĩcã oxe. Õn eyxe bima soat em cuk adi kũyjobit epesop wa'õ kay. Wũy õn pima dak cuy wa'õ kay epesop kũyjobin. Deus soat em ja'õbacaap ũmũm wuywebe wuymubikuy am ixe bikuyap tag̃ wuyeku am. Ja'õbacaap ũmũm wuywebe ixe ag̃uy dag̃ wuyag̃uy am. Imẽnpuye ya'õbacaap cuy epejoojuy cexewi ixe be eydaxijojoap epere am. Kũyjobin cuy epesop ya'õ kay. Eypararam cuy epesop “Ap” i'e am cebe.1r[: “Jesus Cristo acã ocekukukat” i je'e ip soat pe. Imẽnpuye Deus soat podi ma ya'õbaca iap ibapuk cĩcã je'e soat xe- -wuyebayat soat podi ma ya'õbaca iap..qU: Imẽnpuye soat ma jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip Jesus wap- -kabi beacayũ, ipi juacayũ dak, ce'ũ'ũ'ibiyũ dak. Jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip kũyjobit am ya'õ kay. p : Imẽneju Deus ixe o'g̃uyu jewekay. O'g̃uyu jag̃uywag̃õm soat kukuk'ukan. Ixe o'jomuy warara'acat podi ma ya'õbacaan. 0oY:Ya'õca pin g̃u oekukuku. Soat em Deus a'õ kay kũyjobit osunuynuynuy. Kũyjobit osunuy je'ũ ãm tak. Korosa be ma oe'ũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukat puxim. )nK:Jekpiwatpin ma bit ixe soat o'suiwat ikug̃ osunuyiat ipi juan am. Warara'acat puywatwat'ukan o'jewexat. Ag̃okatkat puximan o'jewexat. Ipi juan o'jewexat. m): Ixe Jesus Cristo soat em Deus co'ian osunuynuynuy. Inaka “Soat em cuy ejo'ian og̃uy. Ipi juan g̃u juy oce,” i'ũmg̃u o'e jebay be. 4lc:Jesus Cristo ekukuap puxim cuy epekuku. k:Ajo kuka o'e xipat ocewebeam iap kay at g̃u juy epesop g̃ebum. Ajo kuka o'e xipat warara'acat peam iap kay dak cuy epesop g̃ebum.zjm:Jewewekay at g̃u juy epesop g̃ebum- -warara'acat kay dak. Warara'acayũ be “Xipat cĩcã eyju” i'e'eap epejokudada g̃u dak cuy. Yobog̃an pin g̃u dak cuy epesop. — Warara'acat obodi ma xipat — i dak cuy epe'e'e eywebe ma.Ci:Imẽneju jewag̃uycocom cuy epesop eyeweweju. Ikukpin tak cuy epeyewekuk. Pũg̃ kay dak cuy epesop g̃ebum. Imẽn ma juy õn eyawẽwẽm. Imẽn eyeku buje ocokcok cĩcã oce eykay.[h 1:Eyju eya'õca Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Eycokcok eyju e'em ixe xe eykukpin puye. Deus biõg̃buk nuynuy soat pe eywebe eymukũyjojom. Xipan ma eyju e'em eyewewekug̃. Eyetabotaidabotbot eyewewekay.g ':Kuy bima itabut'ũmayũ juk adi ipiat o'supi'ajojoat owebe, õn Cristo muwẽnuwẽn puye. Kuy eyetaybit iboam. G̃asũ dak ipiatpi'ajojoan ip owebe. Apẽn owebe juk adi ipiat o'supi'ajoat ip iap puxim eywebe dak ipiat supi'ajoat ip eyju Cristo muwẽnuwẽn pima..f W:Deus cuk eynaẽ Cristo be kapikpik'ukayũm. Ixe beam kapikpig̃ eyju ixe kay eyetabut puye. Inaka ixe beam kapikpig̃ pima dak ipiat cuy epesupi'ajo ma Deus a'õbi.:e o:Eypararam g̃u juy epesop eykay itakomaayũ buxim. Deus ixeyũ bodi ma ya'õbaca. Imẽnpuye eya'õcam cuy epesop soat em. Eyparara'ũm pima bit itaybit je'e ip itabut'ũmayũ Deus ocemuju ipiat'ajojoap kay iam. Ya'õkayayũ bit taxijo iam tak itaybit je'e ip. Deus acã eydaxijojom soat em tũy ãm cexe.?d y:Cristo ekawẽn tag̃ cuy epeku- -kawẽn idipat tag̃. Ixe ekawẽn tag̃ eyeku buje, wetaybit oce eyetabut cĩcã pũg̃at kay- -Jesus kay iam. Wetaybit oce iboam waram eyjom oajẽm puje, oajẽm'ũm pima dak. Wetaybit oce soat eyju pũg̃ tag̃ ma soat kay jewag̃uyap muwebotbon iam, soat eyju jewebuywatwan kawẽn idipat muwẽn pin cĩcã buye itaybit'ũmayũ be iam tak. Kawẽn idipat co buje acã kuka wuyetabut ajop Jesus kay.c 9:Waram eykay oajẽm puje, eycokcok epe'e okay xipat cĩcã õn eywebeam puye. Eycokcok cĩcã epe'e okay, Jesus Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye.b :Wetaybit eyxe og̃uy eybuywat am big̃ ma eyetabut am Jesus kay iam. Õn eyxe bima, big̃ ma eycokcok epe'e kũyjobit am ixe a'õ kay.Va ':Wetait pima bit xipat kuka o'e eywebeam. Wetait pima eybuywan mabuk kuka õn.%` E:Wetaybit g̃u buk apẽg̃ap g̃u paxi xipat iam. We'ũ buje dak xipat ma owebe soat em Cristo xe og̃uy buye. Ixe xe bima soat podi ma idipat kug̃ og̃uy.h_ K:Wetabẽg̃ pima bit kuka wekapik put oce Cristo beam. Wetait pima kuka o'e itabut warara'acayũ Cristo kay wekawẽn co buje. Apẽg̃ap xe'e xipat oxe? Wetabẽg̃ap? Pãm g̃uto we'ũap i xe'e? Wetaybit g̃u oweweju bit.^  :Ajo xipat ijodi bima oxe? Cristo acã xipat oxe. We'ũ buje dak soat podi ma xipacap ojukuk ixe xe acã soat em ma og̃uy buye.s] a:Obikuy jĩjã Cristo bikuyap tag̃ weku am. Weku pin ixe bikuyap tag̃ acã soat em. G̃asũ bit a'g̃u oce wa'õca pin ixe ekawẽn tag̃ weku am soat em. Soat tag̃ i'e pin õn ibuyxim Cristo kuk am wetabẽg̃ pima, we'ũ buje dak.`\ ;:Jesus Cristo biõg̃buk nuynuy owebe obuywatwan. Eyju dak kawẽnwẽn Deus eju owebeam. Imẽneju wetaybit daomũnmũnap'a bewi omujẽm ip iam. Imẽnpuye ocokcokap i'ũm g̃u. Bodinmaku ocokcokap jeku yobog̃ ma.[ 7:(-) Warara'acayũ bit Cristo muwẽnuwẽn xipacap tomuju. Ixeyũ xe okukpin. Itaybit ip Deus a'õbi õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn iam. Õn pit ocokcok soat ip Cristo muwẽnuwẽn puye- -xipat'ũmap kayap tomuju ma, xipacap kayap tomuju dak. Big̃ ma je'e ocokcokap tak.Z  :Y  :X %: (15-18) Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in Cristo muwẽnuwẽn itabutkarey ip okay buye; wa'õxik ojuy ip puye dak. Cristo muwẽnuwẽn ip xipacap kayap tomuju g̃u. Warara'acat kay g̃u ip g̃ebum. Jewekay acã ip g̃ebum. Imuwẽnuwẽn ip wa'õbacaap podi ma e ojuy.W /:Obisũsũn g̃u kawẽn idipat muwẽnuwẽn daomũnmũnap'a be ma'g̃u õn. Imẽnpuye ade wuykitpitpiyũ big̃ ma itabut o'e wuykukukat kay. Iparara g̃u o'e ip kawẽn idipat muwẽn ãm. Ibisũsũn g̃u o'e ip Jesus ekawẽn muwẽn ãm. Big̃ ma ip imuwẽnuwẽn o'e.]V 5: Te'e ma juk ip omuõm daomũnmũnap'a be Cristo eju kapikpik'ukat õn puye. Soat ma juk a'g̃u ip itaybit osodop iboam iecug̃ap tuk'a wiwi'ukayũ. Warara'acayũ dak cuk a'g̃u itaybit osodop iboam ijopka beayũ.CU : Okitpitpiyũ, warẽmtag̃ ma juk adi ip okuk itabut'ũmayũ. Inaka oparara g̃u ma juk adi oce kawẽn idipat muwẽn ãm. Big̃ ma õn imuwẽnuwẽn soat pe. Imẽnpuye warara'acayũ itabucayũ dak big̃ ma imuwẽnuwẽn o'e. Imẽnpuye adeayũ dak oitaybitbitbin kawẽn idipan. G̃asũ õn iboam jeymukũyjo.4T c: Idipat acã epejukuk eyweju, Jesus Cristo ja'õbacaap ũmũm eywebe buye. Ixe a'õbi acã eyju xipacat mujurũg̃rũg̃. Imẽn eyeku buje: — Ẽn xipat cĩcã ocexe, ebekitkit cũg̃ ma jekukum puye — i je'e ip Deus pe eyjojo'ukayũ. — Ka'ũma ma ejo'iat xipacat — i je'e ip cebe.kS Q: Deus pe imẽn eymukũyjo buje, soat podi ma xipacap ibapuk je'e eyxe. Iboap acã epejukuk. Imẽnpuye waram Cristo ajẽm puje ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop. Soat tag̃ eyisu epesop. Eysũsũn g̃u epe'e Deus kay eyebapuk am.SR !: Õn kawẽnwẽn Deus eju eywebeam big̃ ma xipan eyewekuk am, big̃ ma eyetaybit am tak apẽn Deus e'em wuywebe iam, big̃ ma eyetaybit am tak apẽn xipat Deus xe iam, apẽn xipat g̃u cexe iam tak.@Q {:Apẽn Jesus Cristo xe eykukpin iap co'i oxe dak eykukpin cĩcã. Eykukpin cĩcã oxe Jesus Cristo juk omutaybitbitbin owebe eykukpin am puye. Deus itaybit icẽmãn õn e'em iam.}P u:Apẽn ixe xipan okug̃ iap co'i ma eyju dak Deus xipan eykug̃. Eyju juk adi obuywatwan epesop “Kawẽn idipat icẽmãn” i õn e'em pima itabut pin'ũmayũ be, “Kawẽn idipat kay eyetabun cuy epesop” i õn e'em pima dak itaybit'ũmayũ be. G̃asũ dak eyju obuywatwat daomũnmũnap'a be ma'g̃u õn. Imẽneju soat em õn g̃ebum eykay. Eykukpin cĩcã dak oxe.6O g:Jesus kay eyetabut pima Deus adi eydaxijojom o'e. G̃asũ dak soat kabia ma eydaxijojom. Waram Jesus Cristo ajẽmap kabia be bit eydaxijojoap jepere. Wetaybit cĩcã iboam.N  :eM E: (4-5) Õn kawẽnwẽn Deus eju eywebeam- -soat peam. Õn eyka be bima juk adi obuywatwan cĩcã epesop owebe kawẽn idipat muwẽn ãm. Imẽnpuye ocokcok cĩcã kawẽn ãm Deus eju eywebeam. Koap pima juk adi obuywatwan epesop- -õn kawẽn idipan eymukũyjojom pima. Soat em cuk adi obuywatwan epesop owebe kawẽn idipat muwẽn ãm.L !:Õn g̃ebum eykay bima soat em: — Bay, ẽn xipat cĩcã, soat em ẽn xipan Filipos ka watwat kug̃ puye — i õn e'em Deus pe.AK }:— Bay, xipan cuy Filipos ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak- -wuykukukat pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe ip.2J a: FILIPOS KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP Filipos ka watwat, cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum- -Jesus kayayũ beaptum. Õn Paulo. Tupmubarararag̃ õn Timóteo eju. Jesus peam kapikpik'ukayũ oceju. Eyju Deus ebekitkiyũ, Jesus Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum, eykukuk'ukayũ beaptum tak, eybuywatwat'ukayũ beaptum tak, eybuywatwat'ukayũ beaptum tak.I/0— Bay, xipan cuy soat epejukuk wuykukukat kayayũ, Jesus Cristo kayayũ- -soat em Jesus kay g̃ebumayũ — i õn e'em Deus pe.Ibũrũ ma.CH0Deus eju õn kawẽnwẽn eywebeam- -wuyebayat eju. — Éfeso ka watwat ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. — Esubuywan cuy ip xipan jewekuk am — i õn e'em cebe. — Esubuywan cuy ip big̃ ma itabut am Jesus kay — i õn e'em cebe.Imẽn õn e'em Deus pe, wuykukukat Jesus Cristo be dak.{Go0Imẽnpuye ixe og̃uju eykay. Ixe apẽn oceju iap g̃uwẽn eywebe. Ocawẽg̃ tobuxik puje eycokcok epesop.\F10Wuykitpit Tícico wawẽg̃ g̃uwẽn eywebe. Eyetaybin cuy epesop apẽn õn e'em iam. Ixe Tícico ikukpin cĩcã wuyxe. Soat em kapikpig̃ wuykukukat peam. Wara'at kaykaykay g̃u itabut- -wuykukukat kay acã.E)0Wuykukukat Jesus a'õbuywatwat'ukat õn. G̃asũ bit õn daomũnmũnap'a be, kawẽn idipat muwẽnuwẽn ojekuku buye. Imẽnpuye owebeam cuy epeyekawẽnwẽn Deus eju. — Bay, a'õbacaap cuy eg̃ũm Paulo be ya'õcam ekawẽn muwẽn ãm — i juy epe'e cebe.!D;0Owebeam tak cuy epeyekawẽn ceweju. — Bay, Paulo juy eg̃utaybin kawẽn muwẽn ãm — i juy epe'e'e Deus pe. — Ixe juy eya'õmucanucan iparara'ũma kawẽn idipat muwẽn ãm — i dak cuy epe'e'e cebe.Iboap ekawẽn iba'arẽm osodop kuy bima. G̃asũ bit ibapuk o'e.{Co0Kawẽnwẽn'ug̃ cuy epesop Deus eju. Wuybuywatwacap cuy epejoojuy cexewi. Soat em cuy epeyekawẽnwẽn ceweju. Kawẽnwẽn pima, ãg̃ cuy Deus biõg̃buk jeyag̃uydada. Ceweju kawẽnwẽn pima, xexen g̃u juy epesop, eyetabẽg̃ ma. Eybu'um g̃u juy epesop kawẽn ãm ceweju. Soat em cuy epeyekawẽnwẽn Deus eju. Soat peam cuy epeyekawẽn cebekitkiyũ beam.RB0G̃uyjom Jesus co'iayũm acesop Deus wuydaxijojom puye. Iboap cuy epejowiwi jĩjã. Iboap wiwim pima, jabe icaat kukat puxim kuka ajop. Sorara jepayao kug̃ osunuy jaokaap puxim. Deus ekawẽn payao buxim. Deus biõg̃buk jekawẽn ũmũm wuywebe ikẽrẽat kukap puxim. Cekawẽn kay g̃ebum pima, payao kukat puxim kuka ajop.PA0Eyetabun cuy epesop Jesus kay. Cekay wuyetabut pima, jewap icaat kukat puxim kuka ajop. Sorarayũ isopat kug̃ osodop jedop'abi be wara'at kadiacat wũywũy ãm. Imẽnpuxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat wuykaykay jĩjã wuymubu'unap ojuy Jesus kay. Jesus kay wuyetabut pima bit, wuymubu'un pa'ore kuka o'e cebe.@0Eycokcog̃ cuy epesop kawẽn idipat muwẽn ãm warara'acat pe. Imuwẽn pu'u'ũm pima, jei be icaat kukat puxim kuka ajop.a?;0Sorara buxim cuy epeku soat icaat kukat puxim. Icaat muõm pin pima, sorara jesay mukirikirig̃ jekpumũnpum. Imukirik'ũm pima, iba'ore kuka o'e icaat muõm ãm. Icẽmãn cuy epeyekawẽn. Icẽmãn kawẽnwẽn pima, jekpumũnpu kukat puxim kuka ajop. Icẽmãn cuy acekawẽn warara'acat pe wuymuymuyap puxim. Cedag̃ ma juy epeku. Cedag̃ ma jekukum pima, jekũm'a eju icaat kukat puxim kuka ajop. Cedag̃ ma juy ajeku warara'acat pe wuykukukat Jesus muymuyap puxim.>+0 Imẽneju, Deus a'õbacaap cuy epejat sorarayũ be icaat puap puxim. Deus a'õbacaap kug̃ pima, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ je'e g̃u wuywebe. Wuykay itakomaayũ dak kuka wuyaoka g̃u. Wuypararam g̃u dak kuka ace cebuxim ip. Wuyetabucap kuka acepere g̃u dak.b==0 Sorarayũ ma jenopag̃õg̃õm ijodiat eju ya'õbacaap mu'ũm ojuy. Wuyju bit Deus kay'ũmayũ a'õbacaap mu'ũm ojuy jekukum. Kabiokbog̃ tag̃ jekuku'ukayũ a'õbacaap mu'ũmap ojuy wuyju jekukum. Ipi dag̃ g̃u ip jekukum- -kabi be ma. Ade jĩjã ip. Itakoma jĩjã ip wuykay. Wuymuy'ũ pin ip. Ixeyũ a'õbacaap mu'ũmap ojuy wuyju jekukum.O<0 Sorarayũ kukat icaat ũmũm jebekitkiyũ be yaokaap puxim. Cesay icaat ũmũm cebe ip. Payao buximat ũmũm tak. Imẽnpuxim Deus ja'õbacaap ũmũm wuywebe xipan wuyeku am. Imẽnpuye: — A'õbacaap cuy eg̃ũm owebe — i juy epe'e Deus pe.Ixe a'õbacaap kug̃ cuy epeku ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õ kayap puxim. ;0 Wuykukukat soat podi ma ya'õbaca. Ka'ũma ma ixe jo'iat ya'õbacaat. Ixe a'õbacaap cuy epejat. Ikug̃ pima ceweju mũg̃'i epeku. : 0 Kariwawayũ, xipan cuy eywebeam kapikpik'ukayũ epejukuk. Imuparararan g̃u juy ip epejukuk. Eyju, eywebeam kapikpik'ukayũ dak wuykukukat ebekitkiyũ- -kabi beat ebekitkiyũ. Wuykukukat pũg̃ pe ma soat kug̃ xipan. Eyag̃uyba'ũm g̃u juy iboap kay.g9G0Wuykukukat xipacat je'g̃ũm soat pe xipan kapikpik'ukayũ be xipan kapikpikapteim- -kariwayũ be, tei'ũm kapikpik'ukayũ be dak. Warẽmtag̃ kapikpik'ukayũ bit warẽmtag̃ ma je'jat. G̃ebum cuy epesop iboap kay.8/0Eycokcog̃ cuy epeyekapik. — Ijodiat peam acã g̃u õn kapikpig̃- -okukukat peam tak- -kabi beat peam tak — i juy epe'e'e eywebe ma.70Eyekariwa eyjojom pima acã g̃u juy xipan epeyekapik- -eyjojom'ũm pima dak. Eyekariwa be “Ẽn xipat” i'eap kudadam g̃u juy xipan epeyekapik. Eycokcokap kug̃ cuy epeyekapik cebeam ip. Deus bikuyap tag̃ cuy epeku wuykukukat Jesus peam kapikpik'ukat puxim.56c0Tei'ũm kapikpik'ukayũ, kũyjobin cuy epesop eyekariwa a'õ kay- -ijodiat a'õ kay. Eypararam cuy epesop “Ap” i'e am cebe ip. Eyekariwa a'õmupubutbun g̃u juy epesop. Jewexe g̃u juy kũyjobin epesop ya'õ kay ip- -icẽmãn. Ixeyũ a'õ kay kũyjobin pima, Cristo a'õ kay dak eyju kũyjobit.`590Cebayũ, eya'õpurug̃ g̃u juy eyekpotpoyũ epejukuk ixeyũ mubu'unap puxim eya'õ kay. Ixeyũ bit cuy epeg̃utaybitbin wuykukukat Jesus bikuyap tag̃ ceku am iam. Warẽmtag̃ ip ceku buje juy epeg̃ukorẽm.z4m0— Ibuyxim cuy eyebay epejukuk, eyxi dak xipan eydop am, ibun eydop am ipi ju — io'e Deus wuyawẽwẽm.Q30“Ibuyxim cuy eyebay epejukuk, eyxi dak” i'e buje, “Xipan õn tak jeykuk apẽn cuk adi oceceiap tag̃” i dak o'e Deus. Wara'an yawẽwẽm pima: — Xipan õn tak jeykuk — i'ũmg̃u o'e.2 %0Bekitkit, kũyjobin cuy epesop eyebay a'õ kay, eyxi a'õ kay dak. Cedag̃ ma eywebe ixeyũ a'õ kay am, wuykukukat Jesus ikukpin eyxe buye.(1I0!Iboaptup ekawẽn wuymutaybitbin apẽn cuy ajeku iam tak. Ag̃okatkat cuy xipan jetayxi jukuk xipan jewekukap puxim. Ayacat tak cuy ibuyxim jektop jukuk.b0=0 Iboaptup ekawẽn icẽmãn wuymutaybitbin. Wuymutaybitbin apẽn Cristo xipan itabucayũ kug̃ iam. Iboap iba'arẽm osodop wuyxe kuyje. G̃asũ bit ibapuk o'e wuywebe. Imẽnpuye juy iboap ekawẽn tag̃ cuy aceku.&/E0Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Imẽneju ag̃okatkat jebay iwaciwan, jexi iwaciwan tak jetayxi xe jeenuy am, i. Pũg̃ tag̃ ma ip o'e xepxepayũ, i._.70Wuyju Cristo jebit puxim. Apẽn xipan wuyjebit kug̃ iap puxim xipan cuy acewewekuk. -0Ka'ũma ma xipan'ũm jejebit kug̃. Jewemuykõnkõn wuyju. Xipan wuyju wuyjebit kug̃. Imẽnpuxim Cristo xipan itabucayũ kug̃.o,W0Ag̃okatkat cuy xipan jetayxi jukuk xipan jewekukap puxim. Xipan jetayxi kug̃at xipan tak jewekug̃.E+0O'g̃uisun ip “Eyju eydip cĩcã oxe” i'e am cebe ip. Cristo imẽn je'e cebe ip jexe yajẽm puje. Soat tag̃ iisu je'e ip ixe xe yajẽm puje. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ip je'e. Iokokat kug̃ g̃u dak je'e ip- -idipat kug̃ acã. Soat tag̃ xipat je'e ip. Xipat'ũmat kug̃ g̃u dak je'e ip- -pũg̃ tak ka'ũma.%*C0Oe'ũ itabucayũ be Deus bikuyap tag̃ jeku am. Itabucayũ o'g̃uisun jekawẽn kay kũyjobit am. O'g̃uisun ip apẽn wuyju idibim jewebuwuywuy iap puxim.)}0Tapupuyũ, xipan cuy eytayxiyũ epejukuk apẽn Cristo xipan itabucayũ kug̃ iap puxim. Jekpiwatpin ma oe'ũ cebeam ip.s(_0Imẽneju juy itabucayũ kũyjobit Cristo a'õ kay. Imẽnpuxim aoyũ dak cuy jeedop jektop a'õ kay.'0Apẽn Cristo itabucayũ kukat iap puxim ag̃okatkat tak jetayxi kug̃. Cristo itabucayũ daxijojo'ukat. Itabucayũ ixe jebit puxim.\&10Tũ'ũ'ũyũ, kũyjobin cuy epesop eyitopyũ a'õ kay wuykukukat a'õ kayap puxim.[%/0Soat eyju ibuyxim Cristo kug̃. Imẽnpuye kũyjobin cuy epesop eyewa'õ kay.V$%0— Soat em ẽn xipan ocekug̃, ocekukukat Jesus Cristo xe ocekukpin puye — i juy epe'e Deus pe- -wuyebay be.Imẽn cuy epe'e cebe, xipacat jebapukpug̃ eywebe bima, xipat'ũmat jebapukpug̃ pima dak.#/0Davi pibodo juy jebibododon epesop awerom pima. Jebibododon tak cuy epesop “Cristo soat podi ma xipat” i'e pin pima wuykukukat pe; “Ocecokcok cĩcã oceju ebekitkit puye” i'e pin pima dak cebe; “Cristo acã ocekukukat” i'e pin pima dak; eycokcok pima dak Cristo kay eyetabut puye; “Ẽn xipat cĩcã” i'e pin pima dak cebe. Jebibododon cuy epesop eycokcokap mubapuk am wuykukat pe.|"q0Jewemuka'o'on g̃u juy epesop. Eyka'o'o bima itabidaoayũ buxim eyju. Ãg̃ cuy Deus biõg̃buk pit jeyag̃uydada.h!I0Eybidaodao g̃u juy epesop. Eyetaybin pit cuy epesop apẽn wuykukukat ibikuy eyekuam iam.c ?0Kabia mupa'ũm'ũm g̃u juy epesop, g̃asũacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cĩcã buye. 0Imẽneju g̃ebum cuy epesop eyekukuap kay warẽmtag̃ eyekuap puxim. Eyag̃uy'ũm g̃u juy epesop. Eyag̃uybabim ma juy epesop.w0Cristo kay wuyetabut pima kabia dag̃ jekuku'ukayũ puximayũm acesop. Imẽnpuye kuyjeayũ e'em: Ixecat, ecewurũg̃ cuy, i. Ce'ũ'ũayũ dopdopap pewi juy eceu, i. Cristo jeymukabia, i. Cristo wuymukabiaham Cristo wuymuisusun iape.10 Kabia kay warẽmtaksug̃at tojot puje wuyetaybit ajo ijop iam. Imẽnpuxim Cristo kay ixeyũ dojot puje wuyetaybit ikẽrẽat kug̃ joyũku iam.`90 Wuybisũsũn cĩcã apẽn ip iba'arẽm ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ iap muwẽn ãm.'G0 Warẽmtag̃ jekuku'ukayũ burem g̃u juy epesop- -kabiok tag̃tag̃xiayũ burem g̃u. Ixeyũ juy epeyawẽ cedag̃ ma jeku am kabia dag̃ jekuku'ukat puxim.5e0 Eyetaybin cuy epesop wuykukukat mucokcok am.lQ0 Kabia dag̃ jekuku'ukat xipacat mujurũg̃rũg̃. Cũg̃ ma ip jekukum. Icẽmãn ip kawẽnwẽn.jM0Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cuk adi epekuku kuy bima kabiok tag̃tag̃'ukat puxim. G̃asũ bit wuykukukat ebekitkiyũm epesop. Kabia dag̃ jekuku'ukat puxim eyju g̃asũ bit. Kabia dag̃ jekuku'ukat ekukuap tag̃ cuy epeku.(K0Ixeyũ kay g̃u juy eybureyũm.6e0Deus jetakomaap g̃ubapuk ja'õ kay kũyjobit'ũmayũ be. Ipiat supi'ajoat cebe ip kũyjobit'ũm puye. Imẽneju eyday'em'um cuy epesop te'e ma kawẽnwẽn'ukayũ be eymug̃uykukuap puxim. — Deus ipiat supi'ajoat g̃u wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm ma'g̃u wuyju — i te'e ma e'em ip.r]0Cristo ebekitkiyũm g̃u bit je'e ip aoyũ xiayũ, ag̃okatkayũ xiayũ dak; wuysũsũnap mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ dak; itabikukuayũ dak. Deus ka be ip jeõm g̃u. Wuyetabikukuap deusbaroyũ kay wuyetabucap co'i ikẽrẽ Deus xe.U#0Eyekawẽnkẽrẽm g̃u juy epesop. Te'em g̃u dak cuy epeyekawẽnwẽn. Eyekawẽnwẽn. Eyekawẽnxim g̃u dak cuy epesop. — Bay, soat podi ma ẽn xipat — i bit cuy epe'e Deus pe soat em."=0Deus ebekitkiyũ eyju. Imẽnpuye warara'acat tayxi kaykay g̃uu juy epesop- -pũg̃ em tak ka'ũma, warara'acat itop kaykay g̃u dak. Wuysũsũnap cuy epeg̃ug̃ẽ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Eyetabikukum g̃u juy epesop warara'acat pubut kay. Iboam tak cuy epeyekawẽn g̃u.8i0Wũnca ũmũm'uk osodop ip kuyjeayũ paĩ be Deus mucokcok am; Deus pe ikẽrẽat uk'ukapteim tak. Imẽnpuxim Cristo jekpiwatpin ma oe'ũ ikẽrẽat uk am wuywebewi. Deus icokcok osunuy ixe e'ũap kay. Ixe e'ũap te'okuap puxim osunuy Deus xe. Apẽn ixe wuykug̃ iap puxim cuy epeyewekuk xipan.r _0Deus ebekitkiyũ eyju. Eykukpin cĩcã cexe. Imẽnpuye ixe ekukuap co'i juy epeku. Xipan cuy epeyewekuk.30 Xipan cuy warara'acat epejukuk. Eya'õdidin cuy warara'acat epejukuk. Deus g̃ebum g̃u apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃iap kay, Cristo wuywebewi ikẽrẽat uk am oe'ũ buye. Ixe buxim cuy epeyeg̃ebu g̃u apẽn wara'acat cuk adi ikẽrẽm eykuk iap kay. 0Eya'õpurug̃ warara'acat kug̃ap cuy epeyepere. Eysapka'orem g̃u dak cuy epesop. Eyetakomãm g̃u dak cuy epesop. Eya'õberen g̃u dak cuy epeyekawẽnwẽn warara'acat kay. Warara'acat epejomuymuy g̃u dak cuy. Ikẽrẽm g̃u dak cuy warara'acat epejukuk.+0Deus biõg̃buk ikẽrẽat kug̃ g̃u. Soat tag̃ iisu. Ixe juy epeg̃ug̃uycũg̃ g̃u. Soat eyju eyetaybit oceju Deus ebekitkiyũ iam, Deus biõg̃buk omuy eywebe buye. Ixe wuywebe buye, wuyetaybit g̃uyjom ikẽrẽat kug̃ g̃u acesop iam, Deus co'iayũm acesop iam.G 0Eyekawẽnkẽrẽm g̃u juy epesop- -eyekawẽntim acã. Eyekawẽntim pima xipat je'e eyekawẽn coco'ukayũ be. Big̃ ma ip jeedop itabut Cristo kay. Jemumukaypinput ip jeejat Deus xewi./ W0Ibukuruk tũibit ibukurug̃ g̃u juy jeenuy g̃asũ bit. Jekapik cuy g̃asũ bit jebubut pu am, cedag̃ ma jeku am. Ibukapig̃ cuy jeenuy ikug̃'ũmat puywat am tak.c ?0Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pe juy jeymug̃uykukuan g̃u ikẽrẽat mujurũg̃ ãm.~ u0Ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃ g̃u juy eyetakomaap pibun. Kabiabun g̃u juy eyetakomaap epejukuk. Dao ma juy epedidin.  0Imẽnpuye napa g̃u juy epe'e'e. Soat wuyju ikitpitpiyũ Cristo jebit'in wuyju buye. Imẽnpuye icẽm acã epe'e'e eyewewebe.L0— Ocag̃uymuisun cuy ece — i juy epe'e Deus pe.Eyag̃uyisum jekukum pima Deus ekukuap puxim epeku. Kawẽn icẽmat tag̃ epeku. Cũg̃ ma dak epeku. Ikẽrẽat tak epeg̃ug̃ẽ g̃u.lQ0Eyag̃uyisum cuy epeku g̃asũ bit. Ãg̃ cuy Deus jeyag̃uymuisun. Ãg̃ cuy ixe jeyag̃uyda.#?0Kuy bima eymucokcok am acã soat pupum cuk adi epekukuku eyemumukaypinput pupum. Jewemug̃uykukukum cuk adi epekukuku ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Imẽn jekuku'ukayũ ikẽrẽ jĩjã Deus xe. Iisuat pu buje wuyju iokokat xikxig̃. Imẽnpuxim ikẽrẽm eyekukuap cuy epeyepere. 0Cedag̃ ma ixe juk adi oekuku iam kuy epeyekũyjo. Ixe eju mũg̃'i wuyju jekukum. Soat em Jesus icẽmãn e'em iam kuy eyetaybit.F0Eyju bit imẽn g̃u jekukum, Cristo ekukuam eyetaybit puye.2]0Isũsũn g̃u ip e'em. Icokcok cĩcã ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap kay. Ibikuy jĩjã ip ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Wuysũsũnap mujurũg̃rũg̃xi jĩjã ip.,Q0Itaybit g̃u ip Deus ekawẽn. Kabiok tag̃tag̃'ukayũ buxim ip. Itaybit'ũm cĩcã ip. Kũyjobit'ũm cĩcã dak ip. Imẽnpuye ibu'u ip Deus pe jag̃uymuisunan./0Imẽnpuye õn jeyawẽ wuykukukat a'õbi. Deus itaybit'ũmat ekukuap puxim g̃u juy epeku g̃asũ bit. Te'e ma ip jewag̃uyg̃uy itabut'ũmayũ.[/0Wuya'a wuyag̃uymucũg̃ucũg̃. Wuyewedap wuyjebit mucanucan. Wuyjebit tag̃ soat xipat pima, xipat ma acesop. Xipan tak wuyju aypapan. Imẽnpuxim Cristo wuykukukat. Wuyju ixe jebit tag̃at puxim. Cristo a'õbacaap kug̃ pima, ikukpin jewewekug̃ pima dak, big̃ ma acesop wuyetabun Jesus kay; big̃ ma ixe ekukuap puxim tak ajeku.wg0Icẽmãn cuy ace. Wuyewekukpin cuy acewewekuk. Cristo bikuyap tag̃ tak cuy ajeku soat em. Ixe wuya'a buxim.~70Bekitkit dao ma yag̃uymuwarururun. Wara'at kaykaykay ma ip itabut. Kabidoxixi bima kobe soat tag̃ jedekudekum tipodoyat tag̃ puye. Bekitkit puxim g̃u juy ajop- -kobe edekudekuap puxim g̃u dak. Jewag̃uymuwarururun g̃u juy ajop. Wuyetabun g̃u juy ajop wuymug̃uykukuku'ukayũ a'õ kay. Cedag̃ g̃u wuymutaybin ojuy ip. Wuymutabun ojuy ip napaap kay. Wuymug̃uykuku ojuy ip kawẽn cũg̃'ũmat kay.s}_0 Ixe a'õbacaap kug̃ pima; wara'at kaykaykay g̃u acesop wuyetabun- -Cristo kay acã. Jewewejo'i ma acesop wuyetabut cekay. Jewewejo'i ma acesop wuyetaybit Deus ipon. Itabun'isuat ekukuap puxim g̃u ajeku- -Cristo ekukuap puxim acã.|0 Deus ja'õbacaap ũmũm soat pe jebekitkiyũ be jewebeam ip kapik am. Ja'õbacaap ũmũm cebe ip warara'acayũ mutabut am Cristo kay."{=0 Ixe ma ja'õbacaap o'g̃ũm soat ijodiat pe. Pũg̃pũg̃ o'taẽ jemumujuyũm. Warara'acayũ o'taẽ jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũm. Warara'acayũ o'taẽ itabut'ũmayũ mutabun am. Warara'acayũ o'taẽ itabucayũ kukayũm. Warara'acayũ o'taẽ itabucayũ mutaybitbit'ukayũm. z 0 sy_0 (9-10) Koap ixe o'kop. Ijodi ma o'kop. Ipi tẽg̃at pe o'kop. O'kop'iat ma waram g̃uto o'jeu. O'jeu kabi kay soat kukan- -ipi watwat kukan, kabi beacat kukan tak. Deus iboam wuymutaybin pin osunuy “Ixe o'jeu” i'e buje.Kx0Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Jekay itakomaayũ o'g̃u'ũmiat puxim o'jeu kabi kay, i. Ya'õbaca topibiyũ o'tujuu jeweju taomũnmũnayũ buxim, i. Ja'õbacaap o'g̃ũm ijodiacat pe, i.ww0Jekpiwatpin ma Cristo ja'õbacaap ũmũm soat pe wuywebe. Iũmũm wuywebe wara'at tag̃tag̃tag̃ ma kapik am cebeam.mvS0Pũg̃ ma Deus. Pũg̃ ma soat ebay. Ixe soat kukat. Soat kake ixe a'õbi. Soat tag̃ ixe kake.su_0Pũg̃ ma wuykukukat. Pũg̃at kay wuyetabut. Pũg̃at ebekitkiyũ oceju iap mubapuk am wuymubatisasanan.Ct0Jesus kay itabucayũ pũg̃ tiwatwat ma. Pũg̃ ma omuy wuywebe ibiõg̃buk- -Deus biõg̃buk. Pũg̃at wiwim soat wuyju- -Deus xe acesop iap wiwim. Deus kuy juk wuynaẽ iboap wiwi am.s0Deus biõg̃buk bikuyap tag̃ jekukum pima, pũg̃ tag̃ ma kuka acewag̃uyg̃uy. Kaba'ũm cuy epeyewekuk pũg̃ tag̃ ma eyewag̃uy am.cr?0Yobog̃an pin g̃u juy epesop warara'acat mug̃uykukuap ojuy. Eya'õtareg̃ g̃u juy warara'acat epejukuk. Eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop warara'acat kug̃. Jewebuywatwan cuy epesop. Ikukpin cuy warara'acat epejukuk. ~~;}{zyycxx vKut}srqpp'oLn"lkjSihggrf eec8b+a``v_^^u]v\[ZYY*WvVUTAScRQPGON[MLKJIHGGEDCC0A@??>=;:9875z4#3 10-,k+8*)''1%%$#$""=!Q %b#Fjh  K i  ` bUt-q %DÕn ma obubin ma Paulo kato mujujum eywebe iaptup mubarararag̃. Eyag̃uyba'ũm g̃u juy epesop kawẽn ãm Deus eju owebeam, õn daomũnmũnap'a be bima. — Bay, xipan cuy Colossos ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe.Wemudupmubararaktup pe bit kuy oi'ũm.#D— Wuykukukat ewebe o'g̃ũmiap ekapikap kug̃ cuy ejeku — i juy epe'e Arquipo be. — Ekapikap cuy eg̃u'ũm — i juy epe'e cebe.J DEywebe ijudup co buje juy epetupmuju Laodicéia ka watwat pe ixeyũ be tup co am. Kuy juk wara'atup otupmuju ixeyũ beaptum. Ixedup ixeyũ tupmuju eywebe tupco buje. Ixedup tak epetupcoat.8 iDOceju kato mujujum warara'acayũ be Jesus kay itabucayũ be- -Laodicéia ka watwat pe. Ninfa be dak kato mujujum oceju, ixe duk'a be je'aweroro'ukayũ be dak- -itabucayũ be.v eDLucas kato mujujum eywebe- -ocexe ikukpin cĩcãat- -wuyanũg̃tata'ukat. Demas tak kato mujujum eywebe.J  D Kapikap iba'ore jĩjãat kukap puxim ixe Epafro kawẽnwẽn cĩcã Deus eju eywebeam, Laodicéia ka watwat peam tak, Hieriápolis ka watwat peam tak. Õn ma iboap muwẽnuwẽn eymukũyjojom.] 3D Epafras tak kato mujujum eywebe- -eyka bewiat- -Jesus Cristo beam kapikpik'ukat. Soat em ixe kawẽnwẽn Deus eju eywebeam. — Colossos ka watwat a'õmucanucan cuy eg̃uy ixeyũ be jetabucap epereap puxim — i'e'em ixe Deus pe eymuwẽnuwẽn. — Ixeyũ a'õmucanucan cuy eg̃uy ixeyũ be Jesus eju mũg̃'i jeku am — i'e'em ixe cebe. — Ixeyũ a'õmucanucan cuy eg̃uy ixeyũ be soat em ma ebikuyap tag̃ jeku am — i'e'em ixe Deus pe eymuwẽnuwẽn.  D Josué Justo kato mujujum eywebe. Ixeyũ acã Judeuyũ kapikpig̃ oweju- -ebapũg̃ayũ: Aristarco, Marcos, Josué Justo. Ibũrũ ma. Kapikpig̃ ip oweju warara'acayũ mutabut am Jesus kay, Deus pe jekuk am. Obuywatwan cĩcã osodop ip omucokcokcog̃.zmD Aristarco kato mujujum eywebe. Oweju ixe dak omuy daomũnmũnmũnap'a be. Marcos tak kato mujujum eywebe- -Barnabé kipitaap. Ixe Marcos eykay jajẽm iap awẽg̃ kuy epeyawẽg̃tobuxik. Ixe ajẽm puje xipan cuy epeg̃uajẽm eyduk'a be.4aD Wuykitpit Onésimo og̃uju eykay Tícico eju. Ixe Onésimo cũg̃ ma jekukum. Ikukpin cĩcã wuyxe. Eyka bewiat ixe. Apẽnpẽn ijopka watwat iap gũwẽn ip eywebe.NDIxe og̃uju eykay eymucokcok am, oceju xipat iap muwẽn ãm eywebe.^5DWuykitpit Tícico wawẽg̃ g̃uwẽn eywebe- -soat awẽg̃ g̃uwẽn. Ixe Tícico ikukpin cĩcã wuyxe. Ixe cũg̃ ma kapikpig̃ warara'acayũ beam- -itabucayũ beam. Wuyweju ixe dak kapikpig̃ wuykukukat peam.6eDTe'e g̃u juy epeyekawẽn itabut'ũmayũ eju. Eyekawẽnkum cuy epeyekawẽn ceweju ip eyekawẽn kay ip ibu'unap puxim. Eyetaybin cuy epesop cedag̃ ma ya'õbu am ip."=DEysũsũn g̃u juy epesop Jesus muwẽn ãm itabut'ũmayũ be imuwẽn put pima. Eyag̃uysan cuy epeku ixeyũ mu'ukpiceg̃ẽg̃ẽnap puxim Cristo kay.9kDIbapug̃ ma juy iboap ekawẽn og̃uwẽn. Imẽnpuye: — Pauloyũ juy esubuywatwan ixeyũ be ibapug̃ ma kawẽn idipat muwẽn ãm adeayũ be — i juy epe'e'e cebe.ykDOcewebeam tak cuy epeyekawẽn Deus eju. — Pauloyũ buywatwan cuy eg̃uy ixeyũ be ekawẽn muwẽn ãm soat ka watwat pe — i juy epe'e'e cebe. — Ixeyũ buywatwan cuy eg̃uy Cristo muwẽn ãm soat pe- -kuy bima o'g̃uwẽn g̃u iat ekawẽn muwẽn ãm — i juy epe'e'e cebe.Daomũnmũnap'a be õn g̃asũ iboap ekawẽn muwẽnuwẽn cuk adi ojekuku buye.5cDEybu'um g̃u juy epesop Deus eju kawẽn ãm. Xexen g̃u juy epesop kawẽnwẽn pima ceweju- -eyetabẽg̃bẽg̃ ma. — Ẽn xipat cĩcã — i juy epe'e'e cebe.H DKariwawayũ, cũg̃ ma juy eywebeam tei'ũma kapikpik'ukayũ epejukuk. Imug̃uykukukum g̃u ip epejukuk. Eyju dak kapikpig̃ eyekariwa beam- -kabi beat peam. G̃ebum cuy epesop iboap kay.X~)DWarẽmtag̃ wuyeku buje bit, warẽmtag̃ jekuaptei dak je'g̃ũm wuywebe. Ipiat supi'ajoat wuywebe. Ixe Deus cũg̃ ma wuykug̃. Cedag̃ ma wuyekapikaptei je'g̃ũm wuywebe. Weg̃ũg̃ũn ma wuykug̃.Y}+DCristo ma wuykukukat. Ixe beam ma wuyju kapikpig̃. Wuykukukat jebekitkit peam xipacat o'g̃uxipan. Ibo juy epejat. G̃ebum cuy epesop iboap kay. Cũg̃ ma wuyeku buje, cũg̃ ma jekuaptei je'g̃ũm wuywebe.0|YDEycokcog̃ cuy eyekapikap epejukuk. G̃ebum cuy epesop ijodiacat peam acã g̃u õn kapikpig̃ iap kay. Wuykukukat peam tak õn kapikpig̃ iap kay g̃ebum cuy epesop.4{aDTei'ũma kapikpik'ukayũ, soat em cuy kũyjobin epesop eyekariwa a'õ kay ixeyũ eyjojom pima, eyjojom'ũm pima dak. Ixeyũ a'õ kay kũyjobin cuy epesop ixeyũ be “Ẽn xipat” i'eap ojuy g̃u. Kũyjobin cuy epesop kũyjobit pin puye. Kũyjobin cuy epesop wuykukukat Jesus ya'õbuyxi eyxe buye.sz_DCebayũ, imuparararan g̃u juy eyebekitkiyũ epejukuk ixeyũ mubu'unap puxim kũyjobit am eya'õ kay.yDBekitkit, kũyjobin cuy epesop eyebay a'õ kay soat em, eyxi a'õ kay dak. Wuykukukat icokcok e'em eyebay a'õ kay bima.PxDTapupuyũ, ikukpin cuy eytayxiyũ epejukuk. Xipan cuy ip epejukuk. w DTũ'ũ'ũyũ, kũyjobin cuy epesop eyitopyũ a'õ kay. Kũyjobin cuy epesop ya'õ kay ip wuykukukat Jesus kay eyetabut puye.]v3DImẽneju soat em cuy epekuku wuykukukat Jesus a'õ dag̃. Soat em cuy epeyekawẽnwẽn ixe a'õ dag̃. Soat em: — Ẽn xipat cĩcã — i juy epe'e'e wuyebay be- -Deus pe, wuykukukat Jesus oe'ũ buye.huIDSoat em Cristo ekawẽn tag̃ cuy epekuku. Xipat cekawẽn tag̃ wuyeku am wuyju idip cĩcãat kug̃at puxim. Soan cuy jewemutaybitbin epesop. Soan cuy jewemukũyjobitbin tak epesop. Soat em cuy pibododon epesop Deus kay. “Cristo soat podi ma ya'õbuyxi” i'e pin pima, epeyebibododon cuy, “Cristo acã wuykukukat” i'e pin pima dak, eycokcok pima dak Cristo kay eyetabut puye, “Ẽn xipat cĩcã” i'e pin pima dak Deus pe. Deus biõg̃buk a'õbi juy pibododon epesop.7tgDCristo juk wuymuwexat jebekitkiyũm pũg̃ tag̃ ma wuyeku am. Ixe wuyag̃uymubabibin wuyag̃uybabi'ũmap puxim. Ãg̃ cuy ixe jeyag̃uymubabin. Ixe be eyag̃uymubabin puje xipan epeyewekuk. Pũg̃ tak ma dak epeyewag̃uy. Soat em: — Bay, ẽn xipan cĩcã ocekug̃ — i juy epe'e'e Deus pe.'sGDXipan eyekukuap xipat Deus xe. Ibodi ma bit xipat eywebe xipan eyewewekuk am. Xipan jewewekug̃ pima, wara'at tag̃tag̃tag̃ g̃u epekuku- -pũg̃ tag̃ ma.RrD Epeyewebuywatwan cuy soat em. Eyxeat warẽmtag̃ eykug̃ pima, ixe epejomuymuy g̃u juy. G̃ebum g̃u juy epesop apẽn cuk adi warẽmtag̃ eykuk iap kay. Wuykukukat Jesus g̃ebum g̃u apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃ iap kay. Ixe buxim cuy eyju dak g̃ebum g̃u epesop apẽn cuk adi warẽmtag̃ eykuk iap kay.(qID Deus ebekitkit eyju. Deus xe eykukpin cĩcã epesop. Ixe juk eynaẽ jewekay am. Imẽneju eyetabotaidabotbon cuy epesop eyewewekay. Xipan cuy epeyewewekuk. Yobog̃an pin g̃u juy epesop Eyekawẽnkẽrẽm g̃u juy epesop- -eyekawẽntim ma. Eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop eyewewekay.MpD Wuyag̃uy'isu bima, g̃ebum g̃u acesop teku Judeu iap kay, teku Judeu g̃u iap kay dak. G̃ebum g̃u acesop teku taypu'ag̃obixeecukat iap kay dak, teku taypu'ag̃obixeecuk'ũmat iap kay dak. G̃ebum g̃u acesop teku pariwat iap kay, teku wuyjuyũ iap kay dak. G̃ebum g̃u acesop teku tei'ũma kapikpik'ukat iap kay, teku teibubum kapikpik'ukat iap kay dak. Cristo kay acã g̃ebum acesop. Iteyũ be soat pe Cristo muymuy iap kay g̃ebum acesop. o D KnD (9-10) Cristo kay eyetabut puje, yag̃uy'suayũm epesop. Kuy bima eyag̃uyokok cuk adi epekuku. Eyag̃uyokok g̃u juy epekuku g̃asũ bit. Deus soat em wuyag̃uymuisusun wuywebe jejo'i i'e am. G̃uyjom Deus ag̃uy dag̃ acã g̃ebum acesop. Big̃ ma wuyetaybit ace'e Deus e'e am. Napa g̃u juy epe'e'e eyewewebe.hmIDG̃asũ bit ijop epeyepere. Eyetakomãm g̃u juy epesop warara'acat kay. Aoyũ kaykay g̃u juy. Eysapka'orerem g̃u juy epesop. Warara'acat epejomuymuy g̃u juy. Eyekawẽnkẽrẽm g̃u juy epesop- -pũg̃ em tak ka'ũma.ylkDEyju dak cuk adi kuy bima warẽmtag̃ ma epekukuku. Eycokcok epesop ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukap kug̃.hkIDDeus ipiat supi'ajojoat imẽn jekuku'ukayũ be- -kũyjobit'ũmayũ be- -ja'õ kay'ũmayũ be.PjDImẽneju ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u juy. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ pin eyju Deus kay'ũmat puxim. Epeg̃ug̃ẽ g̃u bit. Warara'acat tayxi eju epeyepo g̃u juy. Warara'acat itop eju epeyepo g̃u juy. Ikẽrẽãn cuy epeyekaypatpan g̃u. Ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃ g̃u juy eyemumukaypin pu am. Aoyũ kaykay g̃u juy epesop. Eyetabikukum g̃u juy epesop warara'acat pubut kay. Wuyetabikukuap ikẽrẽat Deus xe deusbaroyũ kay wuyetabucap puxim. i9DEyag̃uy'isum eyju jekukum Cristo eju mũg̃'i buye. Waram yajẽm puje, wuyju dak acejewemubapuk ceweju. Ixe dipap acejat. Wuydip ace'e ixe jo'i. h DgD (2-3) Ijodiacat eju g̃u mũg̃'i eyju jekukum- -Cristo eju acã mũg̃'i eyju jekukum. Imẽnpuye ijoceap kay g̃u juy epeyewag̃uyg̃uy- -kabi beat kay acã. Pũg̃ tag̃ ma jewag̃uyg̃uy ip Deus, Cristo dak. Ixeyũ ag̃uy dag̃ eyju dak jewag̃uyg̃uy g̃asũ bit, Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Iboap ibapuk g̃u itabut'ũmayũ xe. Iba'arẽm iboap cexe ip.Jf DWaram o'jetaitiat puxim eyju Cristo eju mũg̃'i jekukum puye. Imẽnpuye eyetabikum cuy epesop kabi beat kay. Iboce Cristo omuy Deus xe xik'i ya'õbuyxiat tũyap pe, Deus co'i ya'õbuyxi buye.4eaDJewexe ip itaybitbit. — Deus kukap co'a juy cekawẽn tojotjot'ukayũ ajukuk — i'e'e ip te'e ma. — Ka'ũma ma oceju bit — i'e'em ip warara'acat pe, “Warara'acat podi ma xipat oceju Deus xe” i'e'em pima jewebe ma. Ade cexe ip ikukpiat, i'opiat tak, tikõnpiati dak. Xipan g̃u ip jejebit kug̃. Tũybe ikẽrẽat acejukuk'ũma iãn e'em ip. Ibo bit ka'ũma jo'i ma. Wuybuywat pa'ore ikẽrẽat kukap puxim.Zd-DSoat ixeyũ xe ikukpiat, i'opiat, tikõnpiati darem ma kuy kapkam. Ijodiacat ekawẽn acã imuwẽnuwẽn ip- -Deus ekawẽn g̃u bit. Ijodiacat ag̃uy dag̃ acã ip kawẽnwẽn- -Deus ag̃uy dag̃ g̃u bit.c7D— Boku juy epejukuk g̃u — i'e'em ip te'e ma. — Beku juy epejo'o g̃u — i dak. — Imẽnmẽn g̃u bit epeku — i dak e'em ip te'e ma./bWDCristo a'õbi eyag̃uyokokat oi'ũm eye'ũap puxim. Deus ja'õbacaap o'g̃ũm eywebe ibiõg̃buk kẽrẽat kukukayũ a'õ kayap puxim- -Deus kay'ũmayũ kukukayũ a'õ kayap puxim. Imẽneju Deus kay'ũmat ekukuap cuy epeyepere. Warẽmtag̃ eymutaybitbin'ukayũ a'õ kay g̃u juy epesop.kaODCristo eju mũg̃'i g̃u ip warẽmtag̃ jewag̃uyg̃uy buye. Cristo wuya'a buxim. Cekay itabucayũ ijebit puxim. Deus bikuyap tag̃ wuyju aypapan. Wuyekururukpu ibubog̃atpu wuykukatpu wuyewedap tag̃atpu wuyewedap mucũg̃ucũg̃atpu. Ibobu buxim Deus wuya'õmucanucan Cristo eju mũg̃'i wuyeku am. Jewexe ya'õbuyxiayũ bit mũg̃'i g̃u ceweju.)`KDWarẽmtag̃ eymutaybitbin'ukayũ: — Deus ipiat supi'ajoat eywebe, cũg̃ g̃u eyju cexe buye — i napa ma e'em ip eywebe.Ixeyũ ekawẽn kay bit eyetabun g̃u juy epesop. Jewexe ya'õbuyxi ip. — Warara'acat podi ma oceju xipat Deus xe, soat em Deus ocemuyxeyxey buye — i'e'em ip te'e ma. — Ka'ũma ma oceju bit — i'e'em ip warara'acayũ be, “Warara'acat podi ma xipat oceju” i'e'em pima jewebe ma. — Deus kukap co'i juy cekawẽn tojotjot'ukayũ ajukuk — i'e'em ip ocewebe te'e ma. — Warara'acat podi ma oceju xipat Deus xe — i'e'em ip te'e ma.Warẽmtag̃ ma ip jewag̃uydadam. Deus ag̃uy dag̃ g̃u ip jewag̃uyg̃uy- -jag̃uy dag̃ acã.)_KDIxeyũ ekawẽn tag̃ cuk adi jekuku'uk ajop Cristo ajẽm'ũm pima. Kabicuk jewurũg̃wurũg̃ iap puxim jekawẽn muwarururun ip soat em. G̃asũ bit Cristo oajẽm. Ixe ekawẽn soat em ma ibit. Imẽnpuye ixeyũ ekawẽn tag̃ g̃u wuyju jekukum g̃asũ- -Cristo ekawẽn tag̃ acã.S^DImẽneju warara'acat a'õ kay g̃u juy epesop eywebe te'e ma ixeyũ e'em pima “Beku i'opi eywebe” i, “Ibiati tikõnpi eywebe” i dak, “Ibeat kabia be epeyekapikpik g̃u juy” i dak, “Kaxiaat ijẽm'isu bima, peta juy epeg̃ug̃ẽ” i dak, “Sábado bima epeyekapikpik g̃u juy” i dak. Ya'õ kay g̃u juy epesop.]!DImẽnpit Cristo Satanás a'õbacaap o'g̃u'ũm korosa be je'ũ buje. Deus kay'ũmayũ kukukayũ a'õbacaap o'g̃u'ũm. Soat etabun ya'õbacaap o'g̃u'ũmiayũ mubapukpug̃ oeku imusũsũn ãm. Imubapukpug̃ oeku kuyjeayũ be o'yaokaiat aririt'a mubapukap puxim.S\DIba'ore wuywebe Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku am- -soat ekawẽn tag̃. Deus itaybit soat em teyũku wekawẽn mupubutbun iam. Korosa be ixe e'ũ buje bit, Cristo apẽn cuk adi iboap ekawẽn ag̃upubutbuniaptei o'teida. O'teida wuyekariwa be wuyeweroap teidaap puxim. Imẽnpuye Deus ikẽrẽat o'ju'uk wuywebewi.[1D Imẽnpuxim eyju ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cĩcã juk adi epekukuku eyag̃uyokok puye. Ce'ũat puxim cuk adi epesop Deus xe ikẽrẽat kay acã g̃ebum puye. Judeu'ũmat puxim tak cuk adi epesop- -Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jekukum'ũmat puxim. Deus pit kuy eyag̃uymuisun eywebe Cristo ag̃uy dag̃ jewag̃uy am. Wuyag̃uymuisun puje, ixe ikẽrẽat o'ju'uk wuywebewi. Soat o'ju'uk.vZeD Wuymubatisasan puje Cristo a'õbi wuyag̃uyokokat oi'ũm wuye'ũap puxim. Ixe a'õbi oi'ũm wuykocap puxim. Kuy bima Deus waram g̃uto Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Imẽnpuxim ijodi bima dak wuyag̃uy'isum wuyju jekukum waram g̃uto wuyetaicap puxim wuye'ũap tomukadi. Wuyag̃uy'isum wuyju jekukum g̃asũ Deus soat podi ma ya'õbaca iap kay wuyetabut puye.*YMD Imẽntak Cristo ja'õbacaap o'g̃ũm eywebe ikẽrẽat kukap puxim ixe eju eyju mũg̃'i buye. Ag̃okatkat'it'it taypu'ag̃obixeedakatkat'uk osodop ip kuyjeayũ teku iisu Deus xe i'eap ojuy. Deus pit soat tag̃ wuymuisusun wuyxeedakatkat puye g̃u- -Cristo eju wuyju mũg̃'i buye acã.`X9D Cristo eju mũg̃'i jekukum pima, wuyju dak Deus a'õbacaap kug̃ acesop. Ixe Cristo soat podi ma ya'õbuyxiat- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kukukayũ bodi ma, ibiõg̃buk itabidaoiayũ kukukayũ bodi ma dak.uWcD Cristo jewa'õbaca jojo'i ma ip Deus eju. Cristo ijodiat co'ian o'jewexat wuymutaybit am Deus e'e am. Wuyetaybit Deus e'e am Cristo e'eap co buje. Imẽneju eyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymubu'unap puxim eyetabut am Jesus kay.tVaDEyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymubu'unap puxim Jesus kay apẽn wuyju taomũn ãm ibubum iap puxim. Ixeyũ Cristo ekawẽn g̃u eymutaybitbin. Ijodiacat ekawẽn acã eymutaybitbin ip- -Deus kay'ũmayũ ekawẽn- -ipi juacat ag̃uymubarẽmrẽm'ukayũ ekawẽn. Eymug̃uykuku ojuy ip. Te'e ma eymutaybitbin ip. Eyetabun g̃u juy epesop ixeyũ a'õ kay.fUEDKadai nãbu muycemap puxim Cristo wuya'õmucanucan wuyetabucap epereap puxim. Imẽnpuye big̃ ma juy eyetabun epesop cekay. G̃ebum cekayap tomuju juy soan e'em epesop. Kuy juk adi ocewebe eymutaybitbinap tag̃ cuy epeku. Soat em cuy epe'e'e Deus pe: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i. — Soat em ẽn xipan ocekug̃ — i juy epe'e'e cebe.T}D— Ocekukukan cuy ece — i juk adi epe'e Jesus Cristo be, eyetabut puye cekay.G̃asũ bit mũg̃'i juy epeku ixe eju.$SADImẽneju soat em g̃ebum õn eykay, eyxe g̃u ma'g̃u õn. Pũg̃ tag̃ ma eyju e'em. Soat em eyetabut Jesus kay. Ocokcok cĩcã ma iboap cocom puye.SRDImẽneju jeymukũyjo õn. Eyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymug̃uykukuap puxim. Adeayũ xe cekawẽntip ip. Imẽnpit cũg̃ g̃u ip. Napa ma ip kawẽnwẽn eyweju eymutabucap ojuy napaap kay.Q#DSoat g̃u wuyetaybit Deus emumutaybitbin iam. Wuyetaybit g̃ũg̃ũn ã. Cristo bit xĩntabi o'tomudip'uk iap puxim. Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum pima, wuyetaybit put Deus emumutaybitbin iam, apẽn cũg̃ ma Deus xe iam tak, apẽn cũg̃ g̃u cexe iam tak. PDCebeam ip cuk adi kapikpig̃ cĩcã og̃uy ixeyũ be big̃ ma jewewa'õmucan am Jesus ekawẽn tag̃ jeku am; big̃ ma jewewekukpin am tak; warara'acat podi ma itaybit am tak kawẽn icẽmãn. Iboam itaybit pima, soat em Cristo kay jeedop ip. Jewag̃uymuwarururun g̃u jeedop ip Jesus ekawẽn tag̃ xe'e oceku iam. Kuy bima itaybit g̃u ip osodop Cristom. G̃asũ bit ip oitaybit ixem.O }DKapikpig̃ cĩcã juk adi og̃uy eywebeam- -ojojo'uk'ũmayũ beam, Laodicéia ka watwat peam tak. Õn jeymukũyjo iboam.ON DImẽneju kapikpig̃ cĩcã õn. Cristo ja'õbacaap ũmũm owebe cebe wekapik am. Ixe Cristo soat podi ma ya'õbaca. Ixe Cristo ja'õbacaap ũmũm owebe. Imẽnpuye ijodiacat mutaybin put owebe.gM IDImẽneju Cristo muwẽnuwẽn oceju soat ka watwat pe. — Teyũku soat em Jesus kay e'em — i oceju e ojuy Deus pe ixe dopabe ixeyũ dojot puje. — Soat em teyũku Cristo eju mũg̃'i jekukum — i oceju e ojuy cebe.Imẽneju Cristo muwẽnuwẽn oceju soat pe ijodiacat pe. Soat awẽwẽm oceju. Soat jetaybitbicap eju oceju ip imutaybitbin.%L EDCristo omuy eywebe Judeuyũ g̃u ma'g̃u eyju. Imẽnpuye Deus jedipap mubapuk puje, eyju dak idipap kug̃ epesop. Iboap wiwim cĩcã eyju. Kuy bima iboap iba'arẽm osodop soat xe ijodiacat xe. G̃asũ bit Deus soat jebekitkit mutaybit pin iboam. Iboap idip cĩcã. Xipat cĩcã dak.K -DKuyje Deus soat ka watwat pe g̃u jekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn. G̃asũ bit o'g̃uwẽn jekay itabucayũ be. Ibo ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat õn.{J qDDeus o'e owebe: — Itabucayũ buywatwan cuy eg̃uy — i. — Imẽn ma kapikpig̃ cuy eg̃uy wa'õbi — io'e owebe.Ijop ekapikap o'g̃ũm owebe eybuywat am. — Wekawẽn muwẽnuwẽn cuy eg̃uy soat ka watwat pe — io'e owebe.QI DOcokcok cĩcã, õn ipiat osupi'ajo eywebeam puye. Cristo ipiatpi'ajojom mabuk jekay itabucayũ beam- -jejebit puximayũ beam. Imẽnpuxim õn tak ipiatpi'ajojom Cristo be o'supi'ajojo iap mu'ũm ãm.gH IDImẽneju eyetabun cĩcã juy epesop Jesus kay. Eybu'um g̃u juy epesop cekay! Koap em kawẽn idipat co ebikam Deus xe acesop wuye'ũ buje iap wiwim cuk epesop. Eyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymubu'unap puxim iboap wiwi am. Ibo muwẽnuwẽn'ukat õn- -kawẽn idipat muwẽnuwẽn'ukat. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn õn soat kaka dag̃.nG WDG̃asũ bit Deus eymuwexat jebureyũm ipot oe'ũ buye. Kuy eymuwexat eymudot am jewekay. Imẽnpuye cũg̃ ma epesop ixe wap eyajẽm puje. Ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop. Abu je'e eywebe: — Xipat g̃u eyju! — i?Ka'ũma ma!>F wDEyju dak Deus bureyũm g̃u epesop kuy bima. Cekay'ũm cĩcã juk adi epesop. Imẽnpuye ikẽrẽat kay acã juk adi g̃ebum epesop. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk tak adi epesop.GE  DIpi watwat itakoma osodop Deus kay, kabi beacat tak. Deus o'e jewebe ma: — Soat ip o'g̃udin obureyũm- -ipi dag̃acat, kabi beacat tak — i. — Kũyjobin jeedop ip wa'õ kay korosa be okpot e'ũ buje — io'e jewebe ma.Imẽn Deus ip o'g̃udin jewekay. Itakomaap ip o'g̃u'ũm korosa be jekpot oe'ũ ibuye.aD =DDeus o'e jewebe ma: — Okpot ojo'ian je'e — i.Imẽnpuye jewa'õbaca jojo'i ma ip.GC  DWuya'a wuyjebit kukat iap puxim Cristo jekay itabucayũ kukat. Apẽn wuya'a wuyag̃uydadam iap puxim Cristo dak itabut jekayayũ ag̃uydadam. Ixe Deus ipot koapat. Ce'ũap tomukadi Deus ixe Cristo waram o'g̃utait. Soat podi ma ya'õbuyxian o'g̃utait. Wuyju dak waram acejetait wuye'ũ buje Deus ixe o'g̃utait puye.B 5DKabi, ipi ka'ũm pima, Cristo kuy osunuy itabẽg̃. Ipi dag̃acat jedopap pe ma dopdom Cristo a'õbi. Kabi beacat tak dopdom jedopap pe ixe a'õbi.A 1DDeus soat o'g̃ubapukpukpuk Cristo eju. Kabi beacat o'g̃ubapukukpuk soat ceweju, ipi dag̃acat tak. Wuywebe ijobucat o'g̃ubapuk soat, wuywebe ijo ba'oreat tak. Ya'õbuyxiayũ kabi watwat o'g̃ubapuk Cristo eju, ya'õbacaayũ dak, warara'acayũ mujuju'ukayũ dak, warara'acat kukukayũ dak. Deus ixe eju soat o'g̃ubapuk. Soat o'g̃ubapuk cebeam. Soat o'g̃ubapuk ijodiacat pe Cristo kuk am ibuyxi am.a@ =DDeus ijo ba'ore wuywebe. Wuyetaybit bitku poro omuyku Cristo jojom, Cristo dak ijo'i buye. Ixe Cristo Deus ipot koapat. Soat Deus emumug̃ẽ bodi ma ya'õbuyxi ixe. Deus pe ipi mujurũg̃'ũm pima ipot itait osunuy.? #DIxe ipot wuy'uk kabiokat kukat pui bewi. Ikẽrẽat mug̃ẽaptei o'teida, oe'ũ buye. Imẽnpuye ikẽrẽat kug̃ g̃u wuyju ixe xe.Z> /D Satanás kabiokat kukat. Ixe ebekitkit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ. Deus pit wuy'uk kabiokat kukat pui bewi. Imẽnpuye Satanás g̃u wuykukukat g̃asũ- -Deus ipot acã. Deus ipot ikukpin cĩcã cexe.b= ?D Deus kabiaat kukat. Ixe ebekitkit xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ. Ixe xipacat muxipanpan iũm ãm jebekitkit pe. — Cũg̃ ma eyju oxe webekitkiyũm — i juk o'e Deus wuywebe.Imẽnpuye wuyju dak xipacat acejat. Iboap wiwim cĩcã wuyju. Imẽnpuye eyju dak eycokcog̃ cuy epesop. — Xipat cĩcã ẽn — i juy epe'e'e wuyebay be.{< qD — Bay, ẽn soat podi ma a'õbaca — i õn e'em Deus pe. — Soat podi ma ẽn edipap kug̃ — i õn e'em. — A'õbacaap cuy eg̃ũm Colossos ka watwat pe Jesus kay ip jebu'uap puxim ipiatpi'ajojom ma'g̃u ip — i õn e'em Deus pe.L; D Iboam eyetaybit pima, cũg̃ ma epeku; soat em wuykukukat bikuyap tag̃ epeku; soat em ixe mucokcokcog̃ epesop; xipacat epeg̃ujurũg̃rũg̃ soat em; big̃ ma eyetaybit epesop Deus e'e iam.0: [D Imẽneju soat em oceju kawẽn Deus eju eywebeam. Eyawẽg̃ tobuxik puje ocebu'u g̃u ocesop jekawẽn ãm eywebeam. Imẽn oceju e'em Deus pe: — Bay, ocekitpitpiyũ juy eg̃utaybin apẽn ebikuy ixeyũ be jeku am iam — i. — Ixeyũ juy eg̃utaybin apẽn xipat exe iam, apẽn ikẽrẽ exe iam tak — i oceju e'em. — Iboam itaybit cĩcã je'e ip ebiõg̃buk ixeyũ mutaybitbin puye — i oceju e'em cebe.9 D— Colossos ka watwat jewewekug̃ ip cewekukpin cĩcã, Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm cebe ip puye — i juk o'e ixe Epafras ocewebe.H8  DEpafras kawẽn idipat o'g̃uwẽn eywebe. Ixe Epafras wuybure ikukpin cĩcãat wuyxe. Cũg̃ me ixe kapikpig̃ Cristo muwẽnuwẽn warara'acat pe. Ixe eybuywatwan ocedieg̃ g̃asũ bit.@7 {DDeus xipan wuykug̃- -soat kug̃ iap ekawẽn kuy epeya'ĩjojo. Eyetaybit epesop iboap ekawẽn icẽmãn iam koap em cekawẽn co'isum. Soat eipi dag̃acat kawẽn idipat cocom g̃asũ. Ixeyũ dak itabut Jesus kay. Xipan soat kug̃ tak ip itabucayũ kug̃. Wuye'ũ buje soat em Deus xe acesop iap wiwim tak ip.6 /DSoat em Deus xe acesop iap ekawẽn kuy epejojojo kawẽn icẽmat co buje- -kawẽn idipat co buje. Iboap wiwim eyju g̃asũ. Icẽmãn epesop ixe xe, “Oxe ma epesop” io'e Deus puye- -kabi beat o'e buye. Imẽnpuye Jesus kay eyetabut cĩcã. Xipan soat kug̃ tak eyju.5 D(-) — Bay, ẽn xipat cĩcã — i oceju e'em soat em Deus eju eywebeam kawẽnwẽn pima- -Jesus Cristo ebay eju.{4 qD (3-4) — Itabut cĩcã ip Jesus Cristo kay Colossos ka watwat — i juk o'e Epafro ocewebe. — Xipan Deus ebekitkiyũ kug̃ ip — i juk o'e. — Xipan soat kug̃ ip, Deus xe acesop iap wiwim puye — i juk o'e ocewebe. Imẽnpuye:3  DC2 D COLOSSOS KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP (1-2) Colossos ka watwat, cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Õn Paulo. Ijudup mubarararag̃ õn wuykitpit Timóteo eju. Eyju wuykitpitpiyũ Colossos ka be. Cristo a'õ dag̃ eyju jekukum soat em. Jesus Cristo emumuju õn Deus bikuyap tag̃.+1O:— Soat cuy ip xipan ejukuk Filipos ka watwat — i õn e'em wuykukukat Jesus Cristo be. Bũrũdupku otupmuju eywebe. Kuy cartadup mubararakapi ocepere.r0]:Soat Deus ebekitkit kato mujujum eywebe. Wuyeipi kukat peam kapikpik'ukayũ dak kato mujujum eywebe.//:Oceju kato mujujum cebe ip soat pe- -Deus ebekitkit pe- -Jesus Cristo kayayũ be. Wuykitpitpiyũ dak kato mujujum eywebe- -ocexeayũ- -ijoceayũ..3:Ixe Deus wuyetayat. Soat kabia ma: — Soat podi ma ẽn a'õbuyxi — i juy acece cebe.Imẽn cuy acece cebe soat em ma. Imẽn cuy je'e'e. - :Wetabut cĩcã ixe kay- -Deus kay. Soat kug̃ ma Deus- -idipat kug̃. Soat je'g̃ũm eywebe dak, eyju Jesus Cristo a'õ dag̃ jekukum puye. Tacup g̃u Deus. Imũmũm pin cĩcã cexe wuywebe. Ajo ka'ũmg̃u eyxe iat je'g̃ũm eywebe. Soat je'g̃ũm eywebe.U,#:Kuy Epafrodito eyemumuũm o'tojot okay. Soat ma o'tojot. Cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum- -kuy soat ojat eyemumudodot iaptum- -eyju xipan cĩcã okug̃ iaptum. O'e jĩjã ma kuy. Kuy õn ade ikug̃. Kuyjeayũ be wũnca mupik puje, Deus icokcok osunuy cekay ip. Te'oku osunuy cekay. O'g̃upik ip iap xipat osodop cexe. Imẽnpuxim ma okay eyemumudodot tak te'okuat puxim okay. Deus tak icokcok eyemumudodot cocom pima, eydacup g̃u epeg̃ũm owebe buye.+:Waram paxi ip je'g̃ũm owebe iap wiwim g̃u cuk og̃uy. Deus xipacat je'g̃ũm eywebe eydacup g̃u epesop okug̃ iapteim.p*Y:Pũg̃ em g̃u juk adi eyemumuũm epeg̃udodot okay õn Tesalônica ka be bima, yopĩt ma ikug̃ pima.b)=:Macedônia eipi bewi ojẽm puje, eyju acã juk adi obuywatwan epesop. Obuywatwan cuk adi epesop koapat kabia õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima. Eyju ma juk adi eyemumuũm epeg̃udot okay. Eyju ma juk adi g̃ebum epesop okay õn ade ikug̃ pima, yopĩt ma ikug̃ pima dak. Warara'acayũ bit g̃ebum g̃u osodop ip okay Jesus kay itabucayũ.r(]:Filipos ka watwat, eyju ma juk adi obuywatwan epesop õn ipiatpi'ajojom pima. Iboap xipat cĩcã osodop.'): Soat em Cristo ja'õbacaap ũmũm owebe. Imẽnpuye ixe a'õbacaap kug̃ õn xipacat jebapukpug̃ owebe bima, xipat'ũmat ebapuk puje dak.5&c: Kuy juk adi ojeku yopĩt ma ikug̃. Ade dak ikug̃ kuy juk adi ojeku. Ocokcok ma õn e'em obeg̃beg̃ pima, ore bima dak; odadaybot pima, soat-kug̃ pima dak. Warara'acayũ be iba'ore jewemucokcok am soat tag̃. Õn pit cuk wetaybit oce jewemucokcok am soat em. Soat kaka dag̃ ma ojekukuku ocokcok.%: Imẽn õn e'em eywebe. Inaka: — Eyju juk opere — i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe.Kuy wetaybit oce ocokcok am ajo-kug̃ õn iap kay._$7: Ocokcokap yobog̃ cĩcã wuykukukat eju mũg̃'i õn puye. Ade kaxi kap puje waram g̃uto iba'ore g̃u o'e eywebe obuywat am oceju g̃ebum cĩcã ekay iap mubapuk am owebe. — Kuy juk adi eybu'u epesop xipan oiuk am i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe.Imẽnpit iba'ore osunuy eywebe obuywat am, ẽn ekukpin cĩcã ocexe iap mabapuk am owebe.#/: Apẽn cuk adi õn eymutaybitbitbin iap tag̃ cuy epekuku, apẽn cuk adi õn eymukũyjojojo iap tag̃ tak. Wekukuap puxim cuy epekuku. Wekawẽn puxim tak cuy epeyekawẽnwẽn. Obuxim eyju jekukum pima, Deus soat em eybuywatwan jeenuy. Ixe ma wuyag̃uymubabibin'ukat.I" :Oburereyũ, g̃asũ mabuk õn jeyawẽ. Soat em ma juy epesop g̃ebum ajo xipat iap kay, ajo ibuyxi iap kay dak, ajo icẽmat iap kay dak, ajo warẽmtag̃ g̃u iap kay dak, ajo cedag̃ iap kay dak, ajo iisu iap kay dak, ajo Deus xe ikukpin iap kay dak, ajo inapa g̃u iap kay dak. Iboap kay juy epesop g̃ebum soat em.&!E:Wuyetaybit g̃u apẽn Deus wuyag̃uymubabibin iam. Inaka ixe itaybit cĩcã wuyag̃uymubabin am. Jesus Cristo eju mũg̃'i bima, ixe wuyag̃uymubabibin jeenuy. Imẽnpuye warara'acat a'õ kay g̃u ace'e- -ixe a'õ kay acã. Warara'acat kay g̃u dak acesop g̃ebum- -ixe kay acã.W ':Ka'ũma kay ma juy epeyag̃uyg̃ebu. Soat pit cuy epeg̃uwẽnuwẽn Deus pe. Ajo ka'ũmg̃u eyxe iat cuy epejoojuyjuy cexewi. Iojuy buje, ajo Deus kuy juk o'g̃ũmg̃ũm eywebe iap kay juy g̃ebum epesop.[/:G̃axĩn ma xeku omuyku wuykukukat! Imẽnpuye soat cuy xipan epejukuk ijodiayũ.#:Wuykukukat kuy wuymuwedayo jewekay. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop. — Soat em cuy eycokcog̃ epesop — i waram õn e'em eywebe.6e:Ẽn pit, obure, ixeyũ aoyũ juy eg̃udin- -xepxepayũ. Xipan cĩcã kapikpik'uk eg̃uy oweju, obure. Ixeyũ aoyũ dak cuk adi obuywatwan oekuku ip õn soat kaka dag̃ kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima. Clemente dak cuk adi o'jekapikpik oweju. Warara'acayũ dak cuk adi o'jekapikpik oweju. Iboyũ butet ibararak opop Deus pubutup pe- -obuywatwat'ukayũ butet. Ibararak opop abuyũ soat em itait jeedop ip Deus xe iaptup pe.a;:Evódia, jemukũyjo õn g̃asũ. Síntique, ẽn tak jemukũyjo õn. Tũ'ũ'ũyũ, eyju ikibiyũ, xepxem ma wuykukukat kay eyetabut puye. Imẽnpuye eyetakomãm g̃u juy epesop eyewewekay. Eyetakomaap cuy epeyepere.< s:Okitpitpiyũ, eykukpin cĩcã oxe. Og̃uykit eykay. Omucokcog̃ cĩcã eyju. Xipat eyju oxe. Imẽneju eybu'um g̃u juy epesop wuykukukat bikuyap tag̃ eyeku am, okitpitpiyũ.*M:Ixe Jesus Cristo warara'acat a'õbacaap g̃u'ũm ixe soat podi ma ya'õbaca buye. Soat ip jeedop kũyjobin ixe a'õ kay. Ixe ja'õbacaan wuyjebit g̃uwexat. Ijodi bima wuybaca g̃u wuyju e'em. Ixe bit wuyjebit g̃uwexat jejebit co'ian idipan. Imẽneju waram ace'ũ g̃u g̃ebuje bit.1:Wuyju bit kabi watwan acesop. Wuydaxijojo'ukat kabi kadiwi jeekop- -wuykukukat Jesus Cristo. Waram jajẽm ijodi. Ixe ajẽmap wiwim cĩcã wuyju.;o:Wuyju ma soat em g̃ebum Deus kay. Ixeyũ bit soat em g̃ebum apẽn ace'e iap kay acã. Soat em ip g̃ebum jecokcokap kay acã. Isũsũn kuka a'g̃u o'e ip warẽmtag̃ jekukuap kay. Inaka isũsũn g̃u ip. Xipat'ũmat mug̃ẽg̃ẽm ip warara'acayũ etabun ma. Jeweweju bit ip xipat. G̃ebum g̃u ip kabi kay. Soat em g̃ebum ip ijodiap kay acã. Imẽneju wũy ma jeedop ip Deus wi je'ũ buje. Soat em ipiat supi'ajojo ixeyũ ma.%:Cristo korosa be oe'ũ iap kay'ũm cĩcã adeayũ. Kuy soat em iboap o'guwẽnuwẽn eywebe. G̃asũ dak iboap muwẽn õn eywebe wetadidim.;o:Obureyũ, kuy bima cũg̃ ma juk adi ojekukuku eyetabutpe. G̃asũ bit eyju dak wekukuap puxim cuy epeku. Ag̃ cuy epesop obuxim jekuku'ukayũ kay ixeyũ ekukuap puxim eyeku am.lQ:Ixe a'õ dag̃ cuy ajeku! Apẽn kuy bima ya'õ dag̃ ajekukuku iap co'i ma juy ajeku g̃asũ dak.N:Kuy wuyetaybit Cristo bikuyap tag̃ wuyeku am. Imẽnpuye juy soat em ixe bikuyap tag̃ ajeku! Pũg̃pũg̃ ey'in ibu'u bima bit, Deus cuy ixe g̃utaybin xipat cĩcã ewebe wa'õ dag̃ eku am iam.3:Jedaudau'ukat cũg̃ ma jedaudaum tupteibog̃atup pu am- -jadag̃aptup pu am. Ixe-buxim õn tak soan ma e'em Deus emumuũm pu am. Deus kuy juk onaẽ soat em jexe onuy am, Jesus Cristo kay wetabut puye. — Soat em cuy eg̃uy oxe kabi be — i mo adi a'g̃u o'e owebe.O: Obureyũ, “Soat em ma õn pit ixe a'õ dag̃ jekukum, ixe ebekit puye” i'ũmg̃u õn pit e'em eywebe. G̃ebum g̃u õn pit e'em kuyap kay ikẽrẽat kukukap kay. Wag̃uyba'ũm õn pit iboap kay. G̃ebuje bit idipat ojukuk. Idipat kukap kay acã õn g̃ebum. Imẽnpuye soan ma õn e'em soat em weku am ixe bikuyap tag̃.7: — Soat em ma õn pit ixe a'õ kay kũyjobit — i'ũmg̃u õn pit e'em warara'acat pe. — Ikẽẽat kug̃ g̃u õn pit- -pũg̃ em tak ka'ũma — i'ũmg̃u dak õn pit e'em.Imẽnpit Cristo kuy juk omuwedayo jewekay. Imẽnpuye kũyjobit pin cĩcã õn soat em ya'õ kay.xi: Õn tak Deus waram omu'ada we'ũap tomukadi. Soat em ma wetabẽg̃ og̃uy ixe xe. Iboap wiwim cĩcã õn.F: Obikuy jĩjã soat em weku am Cristo a'õ dag̃ acã. Ixe ya'õbaca jĩjã, waram g̃uto o'jetait je'ũap tomukadi buye. Obikuy jĩjã ig̃o a'õbacaap kuk am. Obu'u g̃u õn tak ipiat'ajo am apẽn ixe juk adi o'supi'ajojo iap puxim. Ixe oe'ũ jebay a'õ kay kũyjobit puye. Õn tak cebuxim ya'õ kay we'ũ ma'g̃u. ~}{{9yxx vuPtHtrrpponhmukjji*gfedc:b<``/_4^/]-\LZFXWWVUUTSQQPOON(NMXLL8KBJIHGFF EDD8BA@@*?==F<;; :998877y7&6{6%33F222'10^/.,++h*))E):'3%$#!19[|s;&7 I l s ] $ \q3 1b— Éfeso ka be juy eg̃uy ibo ka watwat mutaybit am — i juk oce ewebe Macedônia eipi kay oju pin pima.G̃asũ dak obikuy ewebe Éfeso ka be enuy am. Pũg̃pũg̃ayũ warẽmtag̃ ibo ka watwat mutaybitbin. Deus ekawẽn g̃u ip imutaybitbin- -jekawẽn acã. — Warẽmtag̃ g̃u juy epeg̃utaybin — i juy ece ixeyũ ag̃okatkayũ be. — Epeyepere juy warẽmtag̃ ma imutaybitbinap — i.: obẼn okpot co'i jewag̃uyjojo'i ma wuyetabut Jesus Cristo kay buye. — Bay, xipan cuy Timóteo ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy Timóteo kay — i õn e'em Deus pe, Jesus Cristo be dak- -wuykukukat pe. — Yag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.l Ub TIMÓTEO BEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP KOAPATUP Timóteo, ijudup mubarararag̃ õn ewebeaptum kato muju am ewebeiaptup. Paulo õn. Deus wuydaxijojo'ukat. Soat em Deus xe acesop wuyetait Jesus Cristo kay wuyetabut puye. Iboap wiwim cĩcã wuyju. Ixe Jesus Cristo emumuju õn. Ixe a'õbi õn jekukum kawẽn idipat muwẽnuwẽn, Deus a'õbi dak.xiX— Xipan cuy Tessalônica ka watwat ejukuk — i õn e'em wuykukukat pe- -Jesus Cristo be.Ibũrũdup ma.+OXPaulo kato mujujum eywebe iaptup mubarararag̃ õn obubin ma. Imẽn cuk adi otupmubararak soatup- -wemudupmubararaktup. Imẽn ma ijudup tak otupmuju eykay.#XWuykukukat wuyag̃uymucũg̃ucũg̃. — Okukukat, Tessalônica ka watwat ag̃uymubabibin cuy eg̃uy soat em- -xipacat cebe ip jebapukpug̃ pima, xipat'ũmat jebapukpug̃ pima dak — i õn e'em cebe. — Soat em cuy ag̃ eg̃uy ixeyũ kay — i õn e'em cebe.`9XEykay itakomaat kukap puxim cuy ixe epejukuk. Ixe bit cuy epeyawẽ eykitpit puye.wXIjudup ekawẽn kay kũyjobit'ũmat eju g̃u juy epekuku ixe musũsũn ãm. Waram aco'i kũyjobin je'e isũsũn puye.QX Ocekitpitpiyũ, eyju bit xipacat mujurũg̃rũg̃ap epeyepere g̃u juy.X — Eybu'um g̃u juy epesop kapig̃ eyxat pu am, eydoti bu am tak — i oceju e'em ibukapik'ũmayũ be. — Eybureyũ epejomuymuy g̃u juy — i oceju e'em cebe ip. — Eyekawẽntim cuy epesop — i oceju e'em cebe ip wuykukukat a'õbi- -Jesus Cristo a'õbi.ucX Ijudup mubarararag̃ oceju kuy juk eyawẽg̃ oceyawẽg̃tobuxik puye. — Ibu'u'u ip kapig̃ pũg̃pũg̃ Tessalônica ka watwat — i juk adi o'e'e ip ocewebe. — Jebureyũ muymuy acã ip e'em — i juk adi o'e'e ip ocewebe.Y+X — Ibukapik'ũmat jekõn g̃u juy — i juk adi oce'e'e eywebe eyxe bima.J X Cedag̃ kuka o'e ocewebe ocexat ojuy am eyxewi, Deus ekawẽn eymutaybitbin puye. Imẽnpit eyxewi juk adi ocejoojuyjuy g̃u. Ocebu'u'u g̃u juk adi ocesop kapig̃ eyju dak eybu'uap puxim./WXTei'ũm g̃u juk adi ocejajat ocexan eyxewi- -teihem acã. Kabiam cuk adi ocejekapikpik, ixima dag̃ tak eyxewi ocexat ojuyap puxim, ocemukaypinput ojuyap puxim tak. XEyju eyetaybit apẽn cuk adi ocekukuku iam. Imẽnpuye ocekukuap puxim cuy epekuku. Eyxe bima juk adi ocebu'u'u g̃u ocesop kapig̃.f EXOcekitpitpiyũ, pũg̃pũg̃ wuykitpitpiyũ'in ibu'u jĩjã kapig̃. Apẽn cuk adi oceju eymutaybitbinap tag̃ g̃u ip jekukum. Ixeyũ burem cĩcã g̃u juy epeku. Iboam oceju e'em eywebe wuykukukat Jesus Cristo a'õbi.m SXEywebeam õn kawẽnwẽn Deus eju. — Bay, exe ocekukpin cĩcã juk adi ocesop — i õn e'em cebe. — Tessalônica ka watwat cuy esubuywan ixeyũ be xipan warara'acat kuk am — i õn e'em. — Bay, Cristo juk adi itaxi jĩjã osunuy ipiat'ajo am — i õn e'em. — Tessalônica ka watwat cuy esubuywan itaxi am ip ipiat'ajo am — i õn e'em.& EXApẽn cuk adi oce eywebe iap tag̃ eyju jekukum. G̃uyjom tak iboap tag̃ epeku soat em. Ocetaybit iboam. Imẽnpuye wuykukukat ocemucokcokcog̃ eykay.5 cXImẽnpit soat em wuykukukat e'em apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃. Ixe jeya'õmucan. Ixe jeydaxijo ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat pui bewi- -Satanás pui bewi.XSoat g̃u itabut Jesus ekawẽn kay. Ixeyũ itabut'ũmayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ soat ka dag̃. Warẽmtag̃ ip jekukum. Imẽnpuye: — Pauloyũ juy etaxijo ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be yaokaap puxim — i juy epe'e Deus pe.G XOcekitpitpiyũ, g̃asũ õn wara'at ekawẽn jeymukũyjo. Ocewebeam cuy epeyekawẽn Deus eju. — Pauloyũ juy esubuywan ixeyũ be dao ma ekawẽn muwẽn ãm soat ka watwat pe — i juy epe'e cebe. — Ya'ĩjojo'ibiyũ juy eg̃utabun ekawẽn kay apẽn cuk adi ẽn ocemutabun iap puxim — i juy epe'e cebe.XImẽneju Deus eju õn kawẽnwẽn eywebeam. — Tessalônica ka watwat a'õmucanucan cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. — Ixeyũ buywatwan cuy eg̃uy ixeyũ be soat em xipacat mujurũg̃rũg̃ ãm; soat em cekawẽntip i'e am tak — i õn e'em Deus pe.yXJesus Cristo wuykukukat. Deus wuyebay. Ixeyũ xe juk adi wuykukpin cĩcã ajop. Wuya'õmucanucan'uk ip osodop. Wuybuywatwat'uk ip osodop wuywebe soat em Jesus xe acesop iap wiwi am. Warara'acat podi ma xipan wuykug̃ ip, xipat g̃u ma'g̃u wuyju.!XImẽneju, ocekitpitpiyũ, kawẽn icẽmat kay jĩjã juy epesop. Eybu'um g̃u juy epesop kawẽn icẽmat tag̃ eyeku am- -pũg̃ em tak ka'ũma. Kawẽn icẽmat cuk adi oceg̃uwẽnuwẽn eywebe ocekawẽn tag̃, ocemudupmubararaktup pe dak- -eywebeaptup pe.XIxe juk eynaẽ wuykukukat Jesus Cristo dipap co'i ey'e am. Ixe ekawẽn kay eyetabut, kawẽn idipat oceg̃uwẽn eywebe buye. — Ka'ũma ma wuykukukat Jesus Cristo jo'iat idipat — i je'e adeayũ.Deus cuk wuynaẽ Jesus Cristo jo'iayũm wuy'e am.oWX Ocekitpitpiyũ, eykukpin cĩcã wuykukukat xe. Ipi mujurũg̃'isum Deus cuk eynaẽ eydaxijo am. Ibiõg̃buk xipacat ja'õbacaap ũmũm eywebe xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũm. Kawẽn icẽmat kay eyetabut. Imẽneju Deus ebekitkiyũ eyju. Imẽnpuye soat em: — Bay, ẽn xipat cĩcã, Tessalônica ka watwat etaxijo buye — i oceju e'em Deus pe.5X Imẽnpuye soat ip yukpiwat jeedop Deus xe. Wũy ma jeedop ip Deus wi kawẽn icẽmat kay kũyjobit'ũm puye- -napa ma i'e am icokcok puye dak.^5X Imẽneju Deus wuymug̃uykukuku'ukat g̃uju ixeyũ kay ixeyũ mutabut am napaap kay.SX Ipiat'ajojoap kay cumayũ g̃ug̃uykuku. Ipiat'ajojoap kay je'ju ip kawẽn icẽmat kay kũyjobit'ũm puye. Ibu'u jĩjã ip osodop jetabut am kawẽn icẽmat kay. Deus pe jedaxijo an ibu'u ip osodop.~X Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat jajẽm. Satanás a'õbacaap kug̃. Napa ma ja'õbacaap g̃ubapuk adeayũ etabutpe. Wuywebe i'e ba'oreat g̃ubapuk adeayũ mug̃uykuku ojuy. Itabẽg̃bẽg̃ jeedop ip ixe a'õbacaap cocom, jewemug̃uykukukum ip puye.[}/XI'uk puje, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat je'bapuk. Wuykukukat Jesus ajẽm puje bit, ixe g̃u'ũm. Puw! Jebidom ixe g̃u'ũm. 'ũm. Ixe a'õbacaap g̃u'ũm. 'ũm. Ixe a'õbacaap g̃u'ũm jajẽm ãm idipan.Z|-XIba'arẽm ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ g̃asũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat. G̃uyjom pit Deus ixe ajẽmap muba'oreren'ukat ju'uk. I'uk puje, ibapug̃ ma ikẽrẽat g̃ujurũg̃rũg̃ soat etabutpe. {XG̃asũ ma warara'acat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat ajẽmap muba'oreren. Eyetaybit iboam. Ixe ajẽmap ekabia be bit jajẽm.ezCXAde em iboap cuk adi og̃uwẽnuwẽn eywebe eyxe bima. G̃ebum g̃u du eyju wekawẽn kay?cy?XIxe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat itakoma jĩjã je'e jewexe deusyũ kay- -deusbaroyũ kay. Ijodiat ibuyxim ikug̃ iayũ kay itakoma jĩjã je'e. — Iteyũ bodi ma wa'õbuyxi — i napa ma je'e ixe. — Ixeyũ a'õ kay g̃u juy epesop- -wa'õ kay acã — i je'e ixe soat pe ijodiat pe.Ixe jabik Deus eju kawẽnwẽnap'a be- -yabog̃at'a be. Deus jomuymuy soat pe ijodiat pe. — Õn acã Deus — i napa ma je'e.Imẽg̃ap ebapuk puje, Jesus Cristo jajẽm.x{XEyday'em'um cuy epesop warara'acat pe eymug̃uykukuap puxim. Wara'at cuy koap je'bapuk wuykukukat ajẽm awap. Koap cuy Deus kay'ũmayũ je'bapuk wuyparakpe. Deus a'õ kay kũyjobit'ũm cĩcã jeku ip. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat tak cuy je'bapuk. Kuyje: — Õn ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat cuy og̃uju ipiat'ajojoap kay — io'e Deus. — Wũy ma jeenuy oxewi soat em ipiat'ajojom — io'e Deus.Imẽnpuye iba'ore warara'acat pe ixe muju'ũm ãm. Je'ju ma Deus a'õbi ipiat'ajojoap kay.Aw{XPũg̃pũg̃ayũ bit napa ma e'em eywebe: — Wuykukukat Jesus Cristo kuy oajẽm waram — i. — Paulo iboap cuk adi o'g̃uwẽnuwẽn wuywebe Deus biõg̃buk a'õbi — i napa ma e'em ip. — Paulo wuykukukat kuy oajẽm waram iaptup cuk o'tupmubararak wuywebeaptum — i napa ma e'em ip eywebe.Ocekitpitpiyũ, wekawẽn co'isum ma eyag̃uybabi'ũma epesop! Eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop ixeyũ ekawẽn kay- -napaap ekawẽn kay.{v qX— Wuykukukat Jesus Cristo waram jajẽm — i juk adi oce'e'e eywebe, ocekitpitpiyũ. — Ixe dopabe juy aceje'awero — i dak cuk adi oce'e'e eywebe. — Ixe xe acesop soat em — i dak cuk adi oce'e'e.Iboam eymukũyjojom cuk adi ocekuku.Nu X Imẽn oceju kawẽnwẽn Deus eju eywebeam. — Soat podi ma Jesus Cristo xipat — i je'e ip adeayũ, wuyju Deus bikuyap tag̃ jekukum puye. — Tessalônica ka watwat xipat cĩcã oxe — i je'e Deus.Ixe imẽn je'e soat em xipacat ũmũm wuywebe buye. Wuykukukat Jesus Cristo dak soat em xipacat ũmũm wuywebe.t X Imẽneju soat em oceju kawẽnwẽn Deus eju eywebeam. — Bay, Tessalônica ka watwat puywatwan cuy eg̃uy cũg̃ ma ceku am ip — i oceju e'em cebe. — Bay, ẽn cuk ixeyũ etaẽ cũg̃ ma ceku am ip — i oceju e'em. — Bay, kũyjobit pin ip a'õ kay — i oceju e'em. — A'õbacaap cuy eg̃ũm cebe ip warara'acat kuk am ip xipan — i oceju e'em. — Bay, Jesus kay itabut ip — i oceju e'em. — Imẽnpuye ixeyũ buywatwan cuy eg̃uy ebikuyap tag̃ ceku am ip — i oceju e'em Deus pe.s  X r X (9-10) — Jesus soat podi ma ya'õbaca — i je'e ip ixe ebekitkit wuykukukat ajẽm puje.Eyju dak imẽn ma epe'e.,q SXDaxa kug̃ jajẽm. Ixe jajẽm ipiatpi'ajoan Deus itaybit'ũmayũ be. Ipiat supi'ajojoat wuykukukat Jesus a'õ kay'ũmayũ be- -kawẽn idipat kay'ũmayũ be.ep EXDeus jeybuywan ipiat'ajojom pima. Ocebuywan tak ipiatpi'ajojom pima. Imẽn ixe wuybuywan waram g̃uto wuykukukat Jesus ajẽm puje dak. Kabi kadiwi ixe jajẽm. Jekawẽn tojotjot'ukayũ eju jajẽm- -ya'õbacaayũ eju.yo mXDeus soat em cũg̃ ma e'em. Imẽnpuye ixe ipiat supi'ajoat eykay'ũmayũ be- -ipiatpi'ajojoan eywebe'iayũ be. n XIpiatpi'ajojom eyju Deus ebekitkit puye. Imẽnpuye Deus je'e eywebe: — Cedag̃ ma eywebe soat em oxe eydop am — i. — On soat kukukan pima, oxe ma epesop, cuk adi eyetaxi epesop ipiatpi'ajo am puye — i je'e Deus eywebe.Ixe cũg̃ ma e'em soat em ma.7m iXItabut'ũmayũ juk adi ipiat o'supi'ajojoat eywebe. Inaka eybu'u g̃u epesop eyetabut am Jesus kay ipiatpi'ajojom ma'g̃u eyju. Eyetabut cĩcã Jesus kay. Eyetaxi jĩjã ipiatpi'ajo am. Imẽnpuye: — Tessalônica ka watwat xipat cĩcã. Ibu'u g̃u ip jetabut am Jesus kay ipiat'ajojom ma'g̃u ip — i oceju e'em wara'at ka watwat pe- -Jesus kay itabucayũ be. — Itaxi jĩjã ip ipiatpi'ajo am — i oceju e'em cebe ip.hl KXOcekitpitpiyũ, oceju e'em Deus pe: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i.Soat em big̃ ma eyetabut Jesus Cristo kay. Soat em eyju big̃ ma xipan jewewekug̃. Imẽnpuye cedag̃ ocewebe “Ẽn xipat cĩcã” i'e am Deus pe.>k wX— Bay, xipan cuy Tessalônica ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, wuykukukat Jesus Cristo be dak. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.Rj !X TESSALÔNICA KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP XEPXEPATUP Tessalônica ka watwat, cartadup mubararag̃ õn Silas eju. Timóteo eju dak. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum- -Jesus kay itabucayũ beaptum. Õn Paulo. Eyju Deus ebekitkit- -wuyebay ebekitkit. Wuykukukat ebekitkit eyju- -Jesus Cristo ebekitkit.piYN— Xipan cuy Tessalônica ka watwat ejukuk — i õn e'em wuykukukat Jesus Cristo be.Ibũrũ ma.}hsN— Ijudup cuy epetupcoat soat pe- -wuykitpitpiyũ be — i õn e'em eywebe.Imẽn õn e'em wuykukukat a'õbi.NgNEpeyewakobotbot cuy wuykukpin wuyeweweju iap mubapuk am soat pe.KfNOcekitpitpiyũ, ocewebeam tak cuy epeyekawẽnwẽn Deus eju.xeiNDeus wuynaẽhẽm ikẽrẽat kug̃'ũmayũm. Ixe ma wuymuisun soat tag̃, soat em ja'õ dag̃ e'em puye.`d9NDeus eju õn kawẽnwẽn eywebeam. Ixe Deus wuyag̃uymubabibin'ukat. — Bay, Tessalônica ka watwat cuy eg̃uisun soat tag̃ ikẽrẽat kukap puxim ip — i õn e'em Deus pe. — Ixeyũ juy eya'õmucanucan ikẽrẽat mug̃ẽap puxim — i õn e'em cebe. — Ixeyũ jebit cuy eg̃uisun — i õn e'em cebe. — Eyag̃uymuisun tak cuy ip — i dak. — Esubiõg̃bukmuisun tak cuy ip — i dak õn e'em cebe. — Ixeyũ a'õmucanucan pima, ikẽrẽat kug̃ g̃u je'e ip exe, ocekukukat Jesus Cristo ajẽm puje — i õn e'em Deus pe. — Soat tag̃ idip je'e ip exe — i õn e'em cebe.ScNAde opop iwarururuat xipat'ũmat. Epejukuk g̃u- -pũg̃ tak ka'ũma.'bGNIjodiat ekawẽn co buje juy epe'e'e eyewewebe: — Icẽm tu ite e'em? — i.Warara'acat ekawẽn kay g̃u juy epesop eyetabun- -xipacat ekawẽn kay ã.PaNDeus biõg̃buk a'õbi warara'acat ekawẽn puje juy epejowayway g̃u.I` NIbiõg̃buk xipacat e ojuyaap muba'arẽmrẽm g̃u juy epesop.r_]NSoat em cuy epe'e'e Deus pe: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i.Imẽn cuy epe'e'e cebe xipacat jebapukpug̃ eywebe bima, xipat'ũmat jebapukpug̃ pima dak. Deus ibikuy eywebe imẽn eyeku am Jesus Cristo ejo mũg̃'i jekukum pima.2^_NSoat em cuy kawẽnwẽn epesop Deus eju.']INSoat em cuy eycokcog̃ epesop.\-NIkẽrẽm g̃u juy warara'acat epejukuk, ikẽrẽm ma'g̃u ip eykug̃. Soat em xipan cuy epeyewekuk. Warara'acayũ dak cuy epejukuk xipan.z[mNImẽn cuy jeyawẽ oceju. Eya'õpurug̃ cuy ibukapik'ũmat epeyawẽ. Ig̃uycũg̃cũg̃ayũ juy epeg̃ucokcog̃. Itabutbũcayũ juy epesubuywan big̃ ma itabut am ip Jesus kay. Eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epejukuk warara'acat- -eya'õdim ma.gZGN Kapikg̃pig̃ ip eywebeam. Imẽnpuye xipan cuy ixeyũ epejukuk. Ibuyxim cuy epejukuk ip./YWN Ocekitpitpiyũ: — Ibuyxim cuy eymutaybitbin'ukayũ epejukuk — i oceju e'em eywebe. Wuykukukat cuk ixeyũ o'taẽ jekawẽn eymutaybitbin am, eymukũyjojo am tak.cX?N Imẽneju juy epeyewemucokcog̃. Jewebuywatwan tak cuy epesop big̃ ma eyetabut am Jesus kay. G̃asũ dak eyju jewemucokcokcog̃, jewebuywatwan tak. Imẽnpit big̃ ma juy: — Imẽn epesop — i õn e'em eywebe.W N Ixe Cristo oe'ũ wuywebeam. Oe'ũ wuywebe soat em jexe wuydop am. Ixe ajẽm puje aceju cekay wuyetait pima, wuye'ũ bima dak.VN Ipiat'ajojoap kay wuymuju am g̃u Deus cuk wuynaẽ- -wuydaxijo am acã. Ixe wuydaxijojom wuykukukat Jesus Cristo oe'ũ wuywebeam puye.RUNWuyju bit kabiaat ebekitkiyũ. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm g̃u wuyju e'em. Imẽnpuye wuyag̃uyba'arẽm g̃u juy ajeku- -wuyag̃uysan acã. Jesus Cristo kay wuyetabun cĩcã juy ajop wuyjuap puxim ipiat'ajojoap kay. Xipan cuy soat ajukuk. Imẽn jekukum pima sorara buxim acesop, xipan warara'acat kug̃ pima dak. Sorara ja'õxa dag̃ icaat kug̃ jaokaap puxim. Soat em Deus xe acesop iap wiwim cuy acesop. Iboap wiwim pima ja be icaat kukat puxim ace'e.vTeNKabiokat ebekitkiyũ yag̃uyba'arẽm jekukum soat em ika'oat puxim. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm ip soat em.SNJesus kay itabut'ũmat ixecat puxim- -ag̃'ũmat puxim. Ixecat puxim g̃u juy ajekuku. Ag̃ cuy ajekuku. Wuykukukat ajẽmap cuy ajowiwi.wRgN— Kabiaat ebekitkit oceju — i wuyju e'em, Jesus ekawẽn tag̃ wuyju jekukum puye. — Kabiokat ebekitkit g̃u oceju — i wuyju e'em, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm g̃u wuyju e'em puye.Imẽnpuye wuykukukat ajẽm puje acejekuy g̃u.rQ]NKabiok tag̃ ibukurukat ajẽmjẽm wuymukuy am. Ocekitpitpiyũ, kabiok tag̃ jekuku'ukat puxim g̃u wuyju bit. Imẽneju wuykukukat ajẽmap cuy ajowiwi yajẽm puje wuyekuyap puxim. Ibukurukat pe wuymukuyap puxim g̃u juy ace.P}NYukreg̃at te'e ma e'em: — Obu'u o'it pi'ajom — i.Je'itpi bima, cenapõn pa'ore e'em je'it pibun. Jopi'ajo ma. Imẽnpuxim adeayũ te'e ma e'em: — Kaba'ũm wuyju wuyeweweju — i. — Ka'ũma ma ipiat supi'ajoat wuywebe — i'e'em ip te'e ma.Jesus ajẽm puje bit, Deus dao ma ipiat supi'ajoat cebe ip- -kũyjobit'ũmayũ be. Cenapõn pa'ore je'e ip ipiat puxixim.+OONEyetaybit apẽn wuykukukat waram jajẽm iam. Ixima be ibukurukat ajẽmjẽmap puxim jajẽm uk'a iwat ag̃'ũma pima iap puxim. Adeayũ ag̃'ũm pima jajẽm.N %NKuy eyetaybit wuykukukat jajẽm iam. Apẽn je'bapuk ixe ajẽm awap iam tak eyetaybit. Imẽnpuye iboaptup otupmubararak g̃u eywebeaptum.MNImẽneju jewemucokcokcog̃ cuy epesop g̃ebum ibo ekawẽn kay- -apẽn je'bapuk itabucayũ'ũm'ũm pe iap ekawẽn kay.QLNWuymuyu g̃ebuje. Itabẽg̃ayũ g̃uyu. Ijodiat g̃uyu. Wuymuyu koam o'g̃uyu'iayũ nomuxik am kabikerereat pe. Ixeyũ eju acejeu wuykukukat topabe. Imẽn soat em acesop cexe- -wuykukukat Jesus xe.KwNWuykukukat Jesus je'kop kabi kadiwi. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kukukat ewãwã buje je'kop- -ya'õbuyxiat ewãwã buje. Deus eparasuy jo'iat ede buje je'kop. Deus koam Cristo kay itabucayũ'ũm'ũm jebit g̃uyu. Soat em itait jeedop ip cexe.ZJ-NIjodi wuyetait pima, acejeu wuykukukat topabe waram ixe ajẽm puje. Acejeu itabucayũ'ũm'ũm eu awap g̃u. Ixeyũ eju ma acejeu- -waram cemumutaityũ eju. Iboap muwẽnuwẽn oceju eywebe wuykukukat a'õbi.]I3NWuyetabut Jesus oe'ũ iap kay, waram g̃uto o'jetait iap kay dak. Imẽnpuye icẽmãn Deus itabucayũ'ũm'ũm g̃utait g̃uto. Jesus o'g̃utait'iayũ idojot ceweju waram jedot puje. Wuyetabut iboap kay dak.H1N Ocekitpitpiyũ, oceju jeymukũyjo apẽn je'bapuk Jesus kay itabucat pe ce'ũ buje iam. Iboam eyetaybit pima, eyg̃uycũg̃sũ ma epesop itabucat e'ũ buje. Itabut'ũmat e'ũ buje bit ibureyũ ig̃uycũg̃ cĩcã e'em, soat em Deus xe acesop wuye'ũ buje iap wiwim'ũm puye.}GsN Imẽn eyju kapikpig̃ pima, ibuyxim jeykuk itabut'ũmayũ. Warara'acat xewi epejoojuy g̃u dak eyemukaypinput.rF]N — Kaba'ũm cuy epesop eyeweweju — i oceju e'em eywebe.Warara'acat ekapikap kay g̃u juy epesop ag̃- -eyekapikap kay acã. Eyekapikap kug̃ ma juy epesop eyemukaypinput pu am. Imẽn ma juk adi eyawẽwẽm ocesop kuy bima dak.EN Macedônia eipi watwat kug̃ cuk adi epesop xipan. Ocekitpitpiyũ: — Big̃ ma juy xipan ip epejukuk — i oceju e'em eywebe. D N Deus ma juk adi eymutaybitbin osunuy xipan cuy epeyewekuk eyju ikitpitpiyũ buye iam. Õn pit iboam g̃u jeymutaybin ijudup pe.@CyNDeus jebiõg̃buk muõmõm wuywebe- -xipacat muõmõm. Ijudup mubarararag̃ õn ijodiat a'õbi g̃u- -Deus a'õbi acã. Imẽnpuye wekawẽn kay'ũmat Deus ekawẽn kay g̃u dak. B NqA[N (6-7) Deus cuk wuynaẽ ikẽrẽm wuyeku am g̃u- -cũg̃ ma wuyeku am acã. Soat tag̃ wuyisum wuydop am cuk wuynaẽ. Eyetabut Jesus kay. Imẽneju warara'acat tayxi kaykay g̃u juy epesop, warara'acat itop kaykay g̃u dak. Ixeyũ kaykay bima bit, wuykukukat ipiat supi'ajoat eywebe. Kuy bima oca'õpurug̃ cuk adi iboap oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. @ N?wN (4-5) Itabut'ũmayũ ma jewebumũnmũn ayacat tabi o pin cĩcã buye- -Deus itaybit'ũmayũ. Eyju bit epeyewebumũn cuy ayacat ikukpin cĩcã buye acã. Ibuyxim cuy eytayxi epejukuk cũg̃ ma jeku am Deus etabutpe, ijodiat etabutpe dak.W>'NDeus ibikuy wuyekawẽntim wuyeku am soat em. Ibu'u jĩjã wuywebe ikẽrẽat kukan. Imẽneju eytayxi'ũmat eju g̃u juy epeyepo- -eytayxi eju acã. Eyektop'ũmat eju g̃u juy epeyepo- -eyektop eju acã.g=GNDeus pe ocawẽwẽ ãm eymutaybitbin cuk adi oceku wuykukukat Jesus a'õbi. Eyetaybit iboam.< 9NOcekitpitpiyũ, eymukũyjojom cuk adi ocekukuku. — Kũyjobin cuy epesop Deus a'õ kay — i juk adi oce'e'e eywebe.Eyju kũyjobit g̃asũ ya'õ kay. Imẽnpit: — Big̃ ma juy kũyjobin epesop ya'õ kay ixe mucokcok am — i õn e'em eywebe wuykukukat Jesus a'õbi.h;IN Imẽn Deus pe eybuywan pima, ka'ũma ma kuka o'e eywebe: — Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe — i.Ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop cexe wuykukukat Jesus ajẽm puje. Ixe jajẽm soat jebekitkit eju- -ja'õkayayũ eju. : N — Bay, kuy xipan jewewekug̃ ip soat — i oceju e'em. — Xipan tak ip warara'acat kug̃ — i oceju e'em. — Ixeyũ juy esubuywan big̃ ma ip xipan jewewekuk am, big̃ ma warara'acat kuk am tak ocexe ikukpin ip iap puxim — i oceju e'em Deus pe.9N — Bay, ocedujupin cuy ece ixeyũ jom — i oceju e'em Deus pe.Imẽn oceju e'em Deus pe wuyebayat pe, wuykukukat Jesus pe dak. 8N Kabia bun oceju kawẽnwẽn Deus eju eywebeam, ixima bun tak. — Bay, ãg̃ ocejepit Tessalônica ka watwat com — i oceju e'em cebe. — Ãg̃ ocejepit ixeyũ mutaybit am ajom itaybit g̃u ip iam, big̃ ma itabut am ip ekay — i oceju e'em cebe.a7;N Deus eju kawẽnwẽn pima, ocecokcok cĩcã Cristo kay eyetabut puye. Imẽnpuye soat em oceju e'em Deus pe: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i. — Tessalônia ka watwat itabut cĩcã ekay — i oceju e'em cebe.f6ENWuykukukat Jesus kay eyetabut cĩcã bima, ocecokcok cĩcã oce'e- -ixe kay eybu'u'ũm pima.E5NOcekitpitpiyũ, ocag̃uybabi'ũm cĩcã juk adi ocesop eykug̃. Jesus Cristo kay eyetabut cĩcã mabuk iap awẽg̃ tobuxik puje bit, ocag̃uykuku oce'e eykay, ipiat'ajojom ma'g̃u oceju.{4oNG̃asũ bit Timóteo oajẽm eyxewi. Eyawẽg̃ o'yawẽg̃tojot ocekay- -yawẽg̃tipatawẽg̃. — Deus kay itabut cĩcã ip — i juk o'e ocewebe. — Soat ikukpin cĩcã cexe ip — i juk o'e ocewebe. — Soat em g̃ebum ip wuykay, wuykukpin cexe ip puye — i juk o'e ocewebe. — Ixeyũ wuyjo pin cĩcã wuywebe ixeyũ jo pinap co'i — i juk o'e ocewebe.3}NOceg̃uykitkit cuk adi ocesop eyawẽg̃ tobuxik'ũm pima. — Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat paxi ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽat cebe ip? — i juk adi oce owebe ma. — Wuymug̃uykukuku'ukat ekawẽn kay paxi ip o'e? — i juk adi oce owebe ma. — Te'e ma paxi juk kawẽn idipat og̃uwẽn cebe ip? — i juk adi oce. — Oibu'un paxi ip Jesus Cristo kay jetabut am? — i juk adi oce owebe ma. Imẽneju Timóteo juk og̃uju eykay g̃asũ dak paxi Jesus Cristo kay itabut ip iam wetaybit am.]23NEyxe bima: — Itabut'ũmayũ ipiat supi'ajojoat wuywebe Jesus Cristo kay wuyetabut puye — i juk adi oce'e'e eywebe.G̃asũ dak ipiat o'supi'ajojoat ip soat pe ocewebe apẽn cuk adi ocece eywebe iap tag̃.~1uNIxe juk oceg̃uju eykay eywebe eyetabucap epereap puxim ipiat'ajojomap tomuju. Deus kay'ũmayũ ipiatpi'ajojoan wuywebe. Inaka iboap cũg̃ ma Deus xe. Deus ibikuy jebekitkit pe ipiat'ajo am ixeyũ etabucap puyxijo am. Eyju dak eyetaybit iboam.0{NWuykitpit Timóteo bit cuk õguju eykay. Deus cuk ixe o'taẽ kawẽn idipat muwẽn ãm oceweju. Ixe Cristo ekawẽn muwẽnuwẽn soat ka dag̃. Ixe juk oceg̃uju eykay eymucokcok am. Eya'õmucan am tak oceg̃uju big̃ ma Cristo kay eyetabut am.w/ iNImẽneju oceg̃uykitkit cĩcã juk adi ocesop eyawẽg̃ tobuxik'ũm puye. — Xipat ma wag̃epũg̃ ma onuy am ijopka be- -Atenas ka be — i juk oce obureyũ be. — Ha'a — i juk o'e ip owebe. — Ijopka be ma eg̃uy — i.g.GNXipan oceju eymuwẽnuwẽn warara'acayũ be. Eyju ocemucokcokcog̃ eyetabut cĩcã buye.-7NWaram wuykukukat Jesus ajẽm puje soat wuyju acejewemubapuk cewap. Wuycokcog̃ acesop cewap pima. Warara'acat kayap podi ma ocecokcok oce'e eykay cewap pima. Xipan oceju jeymuwẽn Jesus pe. — Teyũku juk adi ipiat o'supi'ajojo jĩjã. Inaka oibu'un g̃u ip ekay — i oce'e cebe eymuwẽnuwẽn. Ocekawẽn coco buje, Jesus je'e ocewebe: — Eyju xipat cĩcã oxe — i.Iboap wiwim cĩcã oceju.z,mNWaram eyjo pin ma'g̃u ocesop. Pũg̃ em g̃u wepit pin ma'g̃u og̃uy eykay- -soat em. Soat em ma: — G̃a'a acepit — i juk adi ocece obureyũ be.Satanás pit ocemuypit'ũm'ũm cuk adi osunuy. Imẽnpuye ocepit pa'ore juk adi ocesop.E+NOcekitpitpiyũ, eyxewi ocejẽm'isum ma ocepit pin cĩcã ocesop waram eyjom. Soat em oceg̃uykitkit cuk adi ocesop eykay. Eykay ocepicap kudadam cuk adi ocesop g̃ebum cĩcã eykay buye.2*]NIbu'u'u jĩjã ip Deus pe Judeu'ũmayũ daxijo am. Deus wuydaxijo pinap ekawẽn muwẽn pin oceju Judeu'ũmayũ be. Imuwẽg̃ap muba'orerem pit ip. Kuy bima ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'uk ip osodop. Big̃ ma ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm ip g̃asũ dak. Imẽnpit Deus itakoma jĩjã o'e cekay ip. — Ikẽrẽat kug̃ cĩcã oxe — io'e Deus cebe ip.Ipiat o'supi'ajoat cebe ip- -ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽxiayũ be.e)CNJudeuyũ kukukayũ wuykukukat Jesus o'yaokaat. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm aokaka'uk tak ip osodop ibadipyũ ma'g̃u ip. Ocekaykay dak cuk adi ip osodop. Xipat g̃u ip Deus xe. Ijodiat kay dak ip itakoma..(UNOcekitpitpiyũ, eybadipyũ ma juk adi ipiat o'supi'ajojoat eywebe- -eyka watwat ma. Apẽn Judéia eipi watwat ipiat'ajojom iap puxim eyju dak ipiat'ajojom. Deus kayayũ ixeyũ Judéia eipi watwat. Jesus Cristo ebekitkiyũ ixeyũ. Judeuyũ kukuk'ukayũ ixeyũ be juk adi ipiat o'supi'ajojoat.R'N Ocewebe Deus ekawẽn muwẽn puje, cuk adi kũyjobit epesop cekawẽn kay. — Iboap ekawẽn ijodiat ekawẽn g̃u- -Deus ekawẽn acã — i juk adi epe'e'e. Imẽneju soat em oceju e'em: — Ẽn xipat cĩcã — i Deus pe.Kawẽn idipat Deus ekawẽn ma. Ixe dak ja'õbacaap ũmũm soat pe ja'õ kay itabucayũ be.p&YN Oceju juk adi eymucokcokcog̃ Jesus kay eye'e am. Eyg̃uycũg̃ap mu'ũmu'ũm cuk adi ocesop. Eyawẽwẽm cuk adi ocesop eywebe Deus mucokcok am. Deus cuk eynaẽ soat em ja'õ dag̃ eyeku am. Ixe soat kukukan je'e. Soat kukukan i'e buje, eyju dak warara'acat kukuk'ukayũm epesop ceweju. Ixe soat podi ma jedipap kug̃. Eyju dak ixe dipap kug̃ epesop.Z%-N Xipan cuk adi oceju eykuk ag̃okatkat xipan jekpot kukap puxim. Eyetaybit iboam.R$N Eyxe bima warẽmtag̃ g̃u juk adi ocekukuku. Cũg̃ ma juk adi ocekukuku eyetabutpe. Ocekawẽnkẽrẽ g̃u juk adi ocesop eyweju. Eyetaybit cũg̃ ma juk adi ocekukuku iam. Deus tak itaybit iboam. #9N Ocekitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop apẽn cedag̃ ma juk adi ocekuku iap kay. Apẽn cuk adi ocejekapikpik eywebeam iap kay dak cuy g̃ebum epesop. Kabiam cuk adi kapikpig̃ cĩcã ocesop. Ixima be dak kapikpig̃ ma ocesop. Eyxewi ocemukaypinput ojuyap puxim cuk adi kapikpig̃ cĩcã ocesop. Kapikpig̃ cĩcã juk adi ocesop eywebe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima- -kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima.o"WNEykukpin cĩcã ocexe. Imẽnpuye kawẽn idipat cuk adi oceg̃uwẽnuwẽn eywebe Deus ekawẽn. Oceparara g̃u juk adi ocesop warara'acat pe ocaokaap puxim, Jesus kay eyetabucap ojuy jĩjã buye, eykukpin cĩcã ocexe buye dak.*!MNCũg̃ ma kuka o'e ocewebe “Kũyjobin cuy epesop oca'õ kay, oceju Cristo emumujuyũ buye” i'e am eywebe. Imẽn g̃u bit oceju e'em warara'acayũ be. Eywebe dak ka'ũma. Imẽnpit eyxe bima oca'õtareg̃ g̃u juk adi eykuk. Xipan cuk adi oceju eykuk ayacat xipan je'it kug̃at puxim.x iNEywebe xipan ocemuwẽnuwẽnap kudadam g̃u oceju- -warara'acat pe xipan ocemuwẽnuwẽnap kudadam g̃u dak.?wN— Eyju xipat cĩcã — i'ũmg̃u juk adi oce'e'e eywebe eybikuy ocekay am. — Oceju eykay jĩjã — i'ũmg̃u juk adi oce'e'e eywebe eyedinheiro ũmap ojuy.Deus itaybit iboam.0YN— Oxe cũg̃ ma eywebe kawẽn idipat muwẽn ãm itabut'ũmayũ be — i juk adi o'e'e Deus ocewebe.Imẽnpuye kawẽn idipat muwẽnuwẽn cuk adi ocekukuku. Imuwẽnuwẽn oceju ijodiat mucokcokap ojuy g̃u- -Deus mucokcokap ojuy acã. Deus wuybuyxijojom wa'õ dag̃ paxi je'e ip iam.'GNKawẽn cũg̃at cuk adi oceg̃uwẽnuwẽn. Ikẽrẽat kayap tomuju g̃u juk adi oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Eymug̃uykuku ojuy g̃u dak juk adi ocesop.I NEykay ocajẽm awap Filipos ka be juk adi ocekuku. Ibo ka watwat cuk adi xipan g̃u ocekuk. Warẽmtag̃ cuk adi ip ocekuk. Ocekay'ũm cĩcã ip osodop. Ocekawẽn kay'ũm cĩcã dak ip osodop. Eyetaybit iboam. Inaka Deus cuk adi oca'õmucanucan osunuy. Imẽnpuye ocebu'u g̃u ocesop kawẽn idipat muwẽn ãm eywebe.E NOcekitpitpiyũ, eyetaybit te'e g̃u juk adi eyjom oceku iam. N — Kabi kadiwi waram Deus ipot jekop iap wiwim ip — i'e'em ip. — Jesus jajẽm iap wiwim ip — i.Deus jekpot o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ixe Jesus wuydaxijojom Deus pe wuykay itakomaap puxim. Imẽnpuye Deus wuymuju g̃u ipiat'ajojoap kay.+ QN Soat em eyetabucap muwẽnuwẽn ip jewewebe. — Tessalônica ka watwat te'e ma itabut osodop ip deusbaroyũ kay — i'e'em ip jewewebe. — Pauloyũ bit cuk Deus ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip — i'e'em ip. — Imẽnpuye oibu'un ip deusbaroyũ kay — i'e'em ip. — Deusat a'õ kay acã g̃asũ ip- -soat em itaicat a'õ kay — i'e'em ip jewewebe. — Deus peam ip kapikpig̃ g̃asũ bit — i'e'em ip jewewebe. 5NWuykukukat ekawẽn cuk adi epeg̃uwẽnuwẽn Macedônia eipi watwat pe, Grécia eipi watwat pe dak. Tessalônica ka watwat itabut cĩcã Deus kay iap awẽg̃ o'yawẽg̃tobuxik ip soat kaka dag̃ayũ. Oceju bit eyetabucap muwẽnuwẽn g̃u g̃asũ bit kuy ip itaybit puye.= uNCũg̃ ma Tessalônica ka watwat jekukum iap awẽg̃ o'yawẽg̃coco ip soat itabucayũ- -Macedônia eipi watwat, Grécia eipi watwat tak. Imẽnpuye eyekukuap co'i juk ip oekuku. NImẽneju ocekukuap co'i juk adi epekuku. Wuykukukat ekukuap co'i dak epekuku. Kawẽn idipat kay juk adi eyetabun cĩcã epesop. Eyetabut pima, ipiatpi'ajojom cuk adi epesop. Inaka Deus biõg̃buk cuk adi eymucokcokcog̃ osunuy- -Ibiõg̃buk xipacat.L NKawẽn idipat cuk adi oceg̃uwẽnuwẽn eywebe- -ijodiat ekawẽn g̃u- -Deus ekawẽn acã. Deus a'õbacaan ma juk adi oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Ibiõg̃buk xipacat a'õbi oceg̃uwẽnuwẽn. Wuyetaybit kawẽn idipat icẽmãn iam. Eyetabutpe cũg̃ ma juk adi ocekukuku eywebe dak cũg̃ ma eyeku am. Eyetaybit iboam.a =NOcekitpitpiyũ, Deus xe eykukpin cĩcã. Ixe juk eynaẽ jebekitkiyũm. Ocetaybit iboam.i MNDeus wuyebayat. Ocetabut ixe kay. Eyju dak eyetabut ixe kay. Imẽnpuye soat em eyju warara'acat puywatwan ixe a'õbi. Deus ikukpin eyxe. Ijodiacat tak ikukpin. Imẽnpuye eyju kapikpig̃ cĩcã ixe ekawẽn muwẽnuwẽn itabut'ũmayũ be. Eyetaybit wuykukukat Jesus Cristo jajẽm waram iam. Imẽnpuye eybu'u g̃u ixe ajẽmap wiwi am. Imẽn eyju jekukum, eyju wuykukukat a'õ kay buye- -Jesus Cristo a'õ kay. Cũg̃ ma eyekukuap kay oceju g̃ebum Deus eju kawẽnwẽn pima. {NEywebeam oceju kawẽnwẽn Deus eju soat em ma. — Bay, ẽn xipat — i oceju e'em cebe, eyetabut cekay buye.n YN TESSALÔNICA KA WATWAT PEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP KOAPATUP Tessalônica ka watwat, cartadup mubarararag̃ õn soat peaptum eywebeaptum- -Jesus kay itabucayũ beaptum. Õn Paulo. Ijudup mubarararag̃ õn Timóteo eju, Silas eju dak. Eyju Deus ebekitkiyũ- -wuyebay ebekitkiyũ. Wuykukukat ebekitkiyũ eyju- -Jesus Cristo ebekitkiyũ. — Bay, xipan cuy Tessalônica ka watwat ejukuk — i õn e'em Deus pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. q~\}|~{fzxwZveutsAr$pTnmZl&kKihhhfAf5e;d+bSaaL``E_^^D\[[`ZY WVyUTTSuRRJPO,N%MoLKJIqHGGKFF8EDaCBZA@@?P>=Y;::: 9M77)6I544"3L220//-,,+M*8('&/%!${$##$"C!@ ",(J'( H ABFtq)KlAdeayũ mutaybitbin cuk adi og̃uy- -emutaybitbin tak. Ẽn pukto iboam cuy cũg̃ ma jekuku'ukayũ mutaybitbin eg̃uy ixeyũ be warara'acayũ mutaybin am. lTimóteo, ẽn okpot co'i. Deus soat em xipan wuykug̃ Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum puye. Imẽnpuye a'õbacaam cuy eg̃uy!g IlEtaybit Éfeso ka be bima soat em ixe obuywatwat'uk osunuy iam. Imẽneju: — Wetabotaidabotbon cuy og̃uy ekay kũyjobit'ũmayũ be ipiat'ajoap kabia be iam cuy Onesíforo eg̃utaybin — i õn e'em wuykukukat pe.T #lRoma ka be jajẽm'isum okudadam oeku. Odobuxik puje acã oibu'un okudadam.} ulOnesíforo bit obuywatwat'uk osunuy. — Xipan cĩcã juy Onesíforo ejukuk, ibadipyũ dak — i õn e'em wuykukukat pe.Ixe isũsũn g̃u osunuy jajẽm ãm daomũnmũnap'a be ojo am. Pũg̃ em g̃u ixe Onesíforo omucokcokcog̃- -ade em ma.} ulAde Ásia eipi watwat'in cuk opere iap awẽg̃ kuy eyawẽg̃tobuxik. Fígelo ma ixeyũ'in osunuy, Hermógenes tak.N lKawẽn idipat o'g̃uwẽn ip ewebe kuy bima. G̃ebum cuy eg̃uy iboap ekawẽn kay. Ibiõg̃buk xipacat omuy wuywebe- -Deus biõg̃buk. Ixe biõg̃buk wuybuywatwan ixe ekawẽn kay g̃ebum am.x kl Kawẽn icẽmãn cuk adi õn emutaybitbin. Iboap ekawẽn tag̃ cuy ejeku. Wekukuap puxim cuy ejeku. Etabun cĩcã juy eg̃uy Jesus Cristo kay. Xipan cuy warara'acayũ ejukuk. Imẽn cuy ajeku Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyju jekukum pima.I  l Itabut'ũmayũ ipiatpi'ajojoan owebe, õn kawẽn idipat muwẽnuwẽn puye. Obu'u g̃u ma'g̃u og̃uy wetabut am Jesus kay. Wetabut cuk adi og̃uy cekay. G̃asũ dak wetabut ma cekay, wetaybit cĩcã ixem puye. Wetaybit soat podi ma ixe ya'õbaca iam. Soat og̃ũm cebe iap muxipanpan jeenuy jajẽmap kabia wiwim pima.. Wl Deus cuk onaẽ jemumujum. — Wa'õbi juy kawẽn idipat muwẽnuwẽn eg̃uy — i juk o'e owebe. — Itabucayũ mutaybitbin cuy eg̃uy — i juk o'e owebe. l Ixe xipacat ũm pin osunuy soat pe iam wuyetaybit g̃u juk adi ajop. G̃asũ bit wuyetaybit ace. Wuyetaybit ace wuydaxijojo'ukat oajẽm puye. Jesus Cristo kuy oajẽm. Ixe Jesus Cristo xipacat ũmũm wuywebe. Ixe ce'ũ osunuy. Inaka waram g̃uto o'jetait. Ixe wuye'ũ'ũap a'õbacaap o'g̃u'ũm. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn cuk adi oekuku. — Soat em eyetait epesop Deus xe eye'ũap tomukadi — i juk adi o'e'e wuywebe.Imẽnpuye Jesus Cristo kay wuyetabut pima, wuypararam g̃u wuye'ũap puxim.< sl Ixe Deus kuy wuydaxijo. Ixe kuy wuynaẽ jebekitkiyũm. Ixe kuy wuynaẽ xipacat ag̃ug̃ẽg̃ẽ buye g̃u- -ixe wuynaẽ pin puye acã, ixe xe wuykukpin puye dak. — Xipacat og̃ũm soat pe Jesus Cristo kay itabucayũ be — i juk o'e Deus jewebe ma.Imẽn cuk o'e jewebe ma ka'ũmg̃u ipi bimãn ma. 3lItabut'ũmayũ odaomũn wuykukukat ekawẽn og̃uwẽnuwẽn puye. Inaka esũsũn g̃u juy eg̃uy obuxim, daomũnmũnap'a be ma'g̃u õn. Ebisũsũn g̃u dak cuy eg̃uy wuykukukat ekawẽn muwẽn ãm warara'acayũ be. Owebe ipiat'ajojoap puxim ipiat supi'ajo an ip ewebe ẽn ixe ekawẽn muwẽnuwẽn puye. Ebu'um g̃u juy eg̃uy imuwẽn ãm ipiatpi'ajojom ma'g̃u. Deus ja'õbacaap je'g̃ũm ewebe.{ qlDeus jebiõg̃buk muõmõm wuywebe. Ixe biõg̃buk wuymuparararan g̃u- -wuya'õmucanucan acã. Deus ja'õbacaap ũmũm wuywebe. Ya'õbacaap kug̃ pima xipan kuka warara'acayũ ajukuk. Jewãwẽwẽm tak ajop ikẽrẽat mug̃ẽap puxim.9 mlImẽnpuye õn jeãwẽ. Itbucayũ kukukan emuy buje, juk ocewebumõg̃ abi jeje. Deus cuk ja'õbacaap o'jomõg̃ ewebe. G̃ebum cuy eg̃uy iboap kay. Ixe a'õbacaam cuy ejeku.l SlG̃ebum õn apẽn etabut Jesus Cristo kay iap kay. Jewexe g̃u etabut cekay- -icẽmãn. Koap pima eawa Lóide itabut osunuy cekay. Exi Eunice dak itabut osunuy cekay. Ixeyũ buxim ẽn tak etabut cekay. Wetaybit cĩcã iboam.s  alG̃ebum cĩcã õn ekay. Exewi ojẽm puje etõn iap kay g̃ebum õn. Ejo pin cĩcã õn waram ocokcok am.S  !l— Bay, ẽn xipat cĩcã — i õn e'em Deus pe.Warara'acat a'õ dag̃ g̃u õn jekukum- -ixe a'õ dag̃ acã. Wedobuyũ'ũm'ũm tak ixe a'õ dag̃ jekuku'uk ip osodop. Ocokcok ixe kay soat apẽn cedag̃ oxe iap tag̃ õn jekukum puye. Ixe eju õn kawẽnwẽn ewebeam soat em. Kabiam õn kawẽnwẽn ceweju, ixima dag̃ tak.0  [lTimóteo, ẽn okpot co'i. Ekukpin cĩcã oxe. Deus wuyebayat. Jesus Cristo wuykukukat. Deus eju õn kawẽnwẽn ewebeam. — Xipan cuy Timóteo ejukuk — i õn e'em cebe. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy cekay — i õn e'em cebe. — Ixe ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.E  l TIMÓTEO BEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP XEPXEPATUP Timóteo, cartadup mubarararag̃ õn ewebe kato mujuaptum. Õn Paulo. Jesus Cristo emumuju õn Deus a'õbi. — “Jesus Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum pima, soat em Deus xe epesop eyetait,” i juy ece ijodiacat pe — i juk o'e Jesus Cristo owebe. b— Warara'acat podi ma ocetaybit — i'e'em ip napa ma.Jetabucap ip o'jepere e bewi oitabidao'ibit puxim. — Bay, xipan cuy Timóteo ejukuk — i õn e'em Deus pe. — Xipan cuy soat Jesus kay itabucayũ ejukuk — i õn e'em cebe.Ibũrũ ma.ybTimóteo, apẽn Deus o'e ewebe iap tag̃ cuy ejeku. Ade'ũmayũ warẽmtag̃ ma kawẽnwẽn ip. Jewa'õxikxi'g ip. Deus muymuy ip. Cekawẽnxiayũ ip. — Warara'acat podi ma ocetaybit — i'e'em ip napa ma.Ecekawẽn g̃u juy ceweju ip.H b— Eybubut'in iũmũm pima ade epejukuk eybubun kabi be — i juy ece cebe ip. — I'ũm g̃u eybubut — i juy ece cebe ip. — Icẽmãn Deus xe epesop eyetait — i juy ece cebe ip.b— Xipan cuy warara'acat epejukuk — i juy ece cebe ip. — Xipacat cuy epeg̃ujurũg̃rũg̃ — i juy ece cebe ip. — Eydacum g̃u juy epesop warara'acat pe — i juy ece cebe ip. — Ibubut'ũmat pe juy eybubut'in epeg̃ũm — i juy ece cebe ip.bTimóteo, ibubut adeayũ juy eyawẽwẽ. — Eya'õbuyxian pin g̃u juy epesop — i juy ece cebe ip. — Dao ma kuka eybubut oi'ũm — i juy ece cebe ip. — Imẽnpuye eyetabun g̃u juy epesop eybubut kay- -Deus kay acã eyetabun — i juy ece cebe ip. — Deus ade iũmũm wuywebe wuymucokcok am — i juy ece cebe ip. — Soat wuyemumukaypinput ũmũm wuywebe — i juy ece cebe ip.1[bSoat pit ace'ũ. Ixe bit je'ũ g̃u. Ka'ũmg̃u xipat'ũmat cebe. Daxadiea beat co'i. Wuyajẽm pa'ore cetẽg̃. Abu ixe o'jojojo? Ka'ũma ma. Iba'ore wuywebe ijo am. — Kũyjobin ocesop a'õ kay acã — i juy ace cebe. — Soat podi ma ẽn a'õbaca — i juy ace cebe.Imẽn cuy ace.MbImudot pin pima, Deus waram ixe Jesus Cristo g̃udot wuykay. Ixe Deus xipat cĩcã. Wara'at g̃u omuy ijodiat kukukat- -Deus acã. Ixe ijodiat kukukayũ kukukat. Ixe ijodiat ekariwawayũ ekariwa.  bb (13-14) Jesus ekawẽn tag̃ cuy ejeku ewebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim; Jesus pe “Ikẽrẽat kug̃ ẽn” i'eap puxim ewebe. Wara'at tag̃ g̃u juy ejeku- -Jesus ekawẽn tag̃ acã- -soat ekawẽnwẽnap tag̃ acã. Ixe ekawẽn tag̃ cuy ejeku wuykukukat ajẽmap wiwim pima- -Jesus Cristo ajẽmap wiwim pima. Iboam õn awẽwẽm Deus etabutpe, Jesus Cristo etabutpe dak. Ixe Deus soat mutaicin. Ixe Jesus Cristo iparara'ũma kawẽn icẽmat o'g̃uwẽn iecug̃ap pe- -Pôncio Pilatos pe.iKb Jedaudau'ukat soan jewũncaan jedaudaum koap jedauap epere am jabeatup pu ojuy adeayũ etabutpe. Ixe buxim ẽn tak soan a'õbacaan cuy etabut eg̃uy Jesus kay. Ebu'u'ũm pima, soat em Deus xe eg̃uy e'ũ buje. Adeayũ etabutpe: — Wetabun og̃uy Jesus kay g̃ebuje bit — i juk ece kuy bima.Imẽn i'e buje, Deus cuk enaẽ soat em enuy am jexe.-b Ẽn pit, Timóteo, Deus a'õbuywatwat'ukat ẽn. Imẽnpuye ikẽrẽat pewi juy ecenapõn. Cũg̃ ma juy ejeku. Ikukpin cĩcã juy Deus ejukuk. Etabun cĩcã juy eg̃uy cekay. Ikukpin cuy warara'acat tak ejukuk. Etaxim cuy ipiat esupi'ajo. Yobog̃an pin g̃u juy eg̃uy.~wb Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ip soan dinheiro kay itabikukuap tomuju. Pũg̃pũg̃ayũ oibu'un ip Jesus kay. Jetabucap o'jepere ip dinheiro kay jĩjã buye. Ade o'jat ip dinheiro. Inaka ig̃uycũg̃ cĩcã ip jekukum jetabucap o'jepere buye.]}3b Ibubut ade pinayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ dinheiro buap ojuy. Warẽmtag̃ e'em ip itabikuku soat kay jebubun puye. Xipat g̃u ip soat xe ijodiat xe. Soat em ipiat supi'ajojo ip. Deus wi wũy ma jeedop ip.]|3bWara'at kug̃'ũm pima, wuycokcog̃ mabuk acesop wuydotite bima, wuyxaxet pima dak.y{kbAjo-kug̃ wuybui be wuykap'isum? Ka'ũma kug̃! Imẽnpuxim ajo'in acetujowat ijodiwi wuye'ũ buje? Ka'ũma ma!xzibDeus kay itabucat ibubut adeat puxim e'em icokcok, Deus kay wuyetabucap wuybubut kug̃ iap podi ma xipat puye."y=bSoat em ip jewa'õxikxig̃ jeweweju. Yag̃uyba'arẽm ip o'e. Oibu'un ip kawẽn icẽmat kay. Tũybe Deus kay wuyetabut pima acejekariwan iãn e'em ip. x b— Warara'acat podi ma ocetaybit — i'e'em ip te'e ma.Imẽnpit itaybit g̃u ma ip. Soat em jewa'õxikxig̃ ip. Jewa'õdawutwutxi ip. Itabikuku e'em ip jewewekay, imẽn jekukum puye. Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma ip kawẽnwẽn. Itabutkarey ip jewewekay.hwIbWuykukukat ekawẽn icẽmãn- -Jesus Cristo ekawẽn. Ixe ekawẽn tag̃ jekuku'ukat Deus bikuyap tag̃ tak jekukum. Ade'ũmayũ bit cekawẽn kay g̃u. Cekawẽn g̃u imutaybitbin ip. Warẽmtag̃ ma imutaybitbin ip.=vsbPũg̃pũg̃ ixeyũ'in kapikpig̃ itabucayũ beam, jekitpitpiyũ beam. — “Kũyjobin g̃u oce wekariwa a'õ kay, ixe dak itabut Jesus kay buye,” i'ũmg̃u juy epe'e — i juy ece cebe ip. — Xipan cĩcã juy epeyekapik cebeam ixeyũ dak itabut puye, Jesus xe ikukpin ip puye dak — i juy ece cebe ip. Timóteo, iboam cuy itabucayũ eg̃utaybin — Xipan cuy epeku — i juy ece cebe ip- -tei'ũm kapikpik'ukayũ be.Xu +bTei'ũm kapikpik'ukayũ be ecekawẽn cuy- -Jesus kay itabucayũ be. — Ibuyxim cuy eyekariwa epejukuk — i juy ece cebe ip. — Ibuyxim ip ikug̃ pima kuka Deus o'jomuymuy g̃u ip itabut'ũmayũ — i juy ece cebe ip. — “Pauloyũ warẽmtag̃ ma itabucayũ mutaybitbin,” i'ũmg̃u kuka dak o'e ip — i juy ece cebe ip.tbImẽnpuxim pũg̃pũg̃ayũ ma soat etabutpe ma xipacat mujurũg̃rũg̃. Soat itaybit xipacat mujurũg̃rũg̃ ip iam. Warara'acayũ bit iba'arẽm ma xipacat mujurũg̃rũg̃. G̃asũ ka'ũma ma itaybit apẽn ixeyũ e'em iam. G̃uyjom pit itaybit je'e ip.8sibPũg̃pũg̃ayũ soat etabutpe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Soat itaybit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ip iam. Itaybit ip g̃axĩn ma Deus ipiat supi'ajoat cebe ip iam. Warara'acayũ bit iba'arẽm ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. G̃uyjom pit soat itaybit je'e ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ ip iam.Xr)bIdibi at g̃u juy etikõnkõn. Uva'abidi dak etikõnkõn, edada muxere am.uqcbDao g̃u juy ecewebumõg̃ ag̃okatkat abi jeje imuy ãm itabucayũ kukukan. Warara'acayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ pima, eju g̃u juy ceweju ip. Ag̃uy'isum cuy eg̃uy. Ikẽrẽat cuy eg̃ug̃ẽ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma.9pkbTimóteo, owebe awẽwẽap tag̃ cuy ejeku. Pũg̃ tag̃ ma juy ejukuk soat itabucayũ. Ebu'um g̃u juy eg̃uy imukorẽm ãm ip ebureyũ ma'g̃u ip. Iboap muwẽnuwẽn õn ewebe Deus a'õpiju, Jesus Cristo a'õpiju dak, Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ a'õpiju dak- -ikẽrẽat kug̃'ũmayũ a'õpiju.Bo}bItabucayũ kukukat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am ibu'u bima juy epeg̃ukorẽm soat etabutpe. Epeg̃ukorẽm cuy warara'acat pe iparara am ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim.n-bPũg̃ pe itabucayũ kukukat muymuy buje, eyetabun g̃u juy epesop ixe ekawẽn kay. Xepxepayũ bit, ebapũg̃ayũ dak pũg̃ tag̃ ma ixe muymuy buje, eyetabun cuy epesop ixeyũ ekawẽn kay. Wara'at tag̃tag̃tag̃ pima bit, eyetabun g̃u juy epesop ixeyũ ekawẽn kay.0mYbImẽn e'em Deus ekawẽn tup- -Moisés emudupmubararaktup: Imukapikpig̃ pima, eõhõbi epesubimukirik g̃u juy jexat'oap puxim- -ãg̃ jekõn, i. Imẽn e'em Lucas emudupmubararaktup: Cekapikaptei juy epeg̃ũm kapikpik'ukat pe, i. Imẽneju cekapikaptei juy epeteida itabucayũ kukukayũ be.l%bXipan cuy itabucayũ kukukayũ ajukuk. Eykukayũ xipan itabucayũ kug̃ pima, xepxem cuy cekapikaptei epeteida cebe ip. Kapikpig̃ cĩcã bima, xepxem cuy cekapikaptei epeteida cebe ip Jesus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be- -Deus ekawẽn eymutaybitbin'ukayũ be dak.RkbItabucat padip itop e'ũ buje, ibadipyũ juy ixe subuywan. — Ocebadip cuy epesubuywan — i'ũmg̃u juy je'e warara'acayũ be, itabucayũ be.Ibadip'ũmayũ buywatwan pit ip jeedop itabucayũ.mjSbPũg̃pũg̃ itop'e'ũ'ibiyũ'in o'jẽm Deus e dag̃wi. Satanás a'õ kay kũyjobit am ip o'jẽm.i}bImẽneju: — Waram jewebumũn cuy ip itop'e'ũ'ibiyũ yaypan'isuayũ — i õn e'em. — Waram jewe'ita juy ip — i õn e'em. — Xipan cuy ip jeedop je'iyũ kug̃ — i õn e'em.Waram ip jewebumũn puje, wuymuy ba'ore je'e wuykay'ũmayũ be.-hSb Ixeyũ itop'e'ũ'ibiyũ te'e ma ip kabiabun kapkam uk'a kapkam. Ibukapik'ũmayũ ip. Cekawẽnxi ip. Kawẽn mukẽrẽrẽn tak ip. Imuwẽnpiat muwẽnuwẽn ip.\g1b Koap pima: — Waram pit ocewebumũn g̃u. Cristo beam acã kapig̃ õn — i juk o'e ip. Ibu'u ip pima bit: — Te'e ma “Cristo beam acã kapig̃ õn,” i juk ece — i je'e warara'acayũ cebe ip.#f?b Yaypan'isuat putet pit esubutetmõg̃ g̃u juy ig̃odup pe- -itop'e'ũ'ibit putetup pe. Waram jewebumũn pin je'e ip. Ibu'u je'e ip kapik am Cristo beam.yekb warara'acayũ “Teku xipacan e'em soat em” i'e'em pima dak; xipan je'iyũ o'g̃uaypan pima dak; jeduk'a be powatwat tujuõmõm pima dak, soat em Deus ebekitkiyũ buywatwan pima dak; iba'oreat kukayũ buywatwan pima dak; warara'acat pe idipat mujurũg̃rũg̃ pima dak- -ixeyũ butet acã esubutetmubararak taperadup pe- -teyũku kapikpig̃ Deus peam iaptup pe.8dib Soat g̃u juy esubutetmõg̃ ip itop'e'ũ'ibiyũ butet itabucayũ e'aweroroap'a beatup pe. Itop'e'ũ'ibit yabut pima- -60 koato kug̃ pima; ceweitopta ebikamat itom pima dak;{cobXipan wuybadip kug̃'ũm pima, wuyetabucap epereap co'i aceku. Itabut'ũmat ekukuap podi ma ikẽrẽm aceku.lbQbOwebe awẽwẽap cuy eg̃uwẽn wuykitpitpiyũ be warara'acayũ be ixeyũ ekukuap muymuyap puxim.Ha bWarara'acayũ bit imẽn g̃u jekukum itop'e'ũ'ibiyũ. Jewemucokcokcog̃ ã jekukum ip. Itabẽg̃ ip. Inaka Deus xe ce'ũat co'i ip warẽmtag̃ ma jekukum puye. Ixeyũ juy esubuywan g̃u.`bPũg̃pũg̃ itop'e'ũ'ibiyũ tadaybot ma. I'it'et g̃u ip. Yuktaxitxet g̃u dak. Ixeyũ itabut warara'acat kay g̃u- -Deus kay acã. Kabiam, ixima dag̃ tak ka'ũmat ojuyjuy ip Deus xewi acã- -warara'acat xewi g̃u- -ixeyũ itop'e'ũ'ibiyũ. Deus eju kawẽnwẽn ip warara'acat peam, warara'acat kay g̃ebum puye. Ixeyũ be acã itabucayũ juy ixat je'g̃ũm, cesay dak, ibadipyũ'ũm puye._/bItop'e'ũ'ibit i'it'et pima, i'iyũ juy xipan jexi jukuk. Yuktaxitxet pima, yuktaxit cuy xipan jeawa jukuk. Deus xe cũg̃ ma warara'acayũ be g̃u ixeyũ xi kuk am, ixeyũ eawa kuk am tak- -ibadipyũ be acã. Ixeyũ itaybit cuy cũg̃ ma Deus xe wuybadip kuk am iam kuy bima xipan ip jekukap teim. Irem g̃u juy jexi jukuk ip. Ixeyũ juy ixat je'g̃ũmg̃ũm cebe ip, cesay dak. Imẽn xipat Deus xe.U^#bG̃asũ õn jemukũyjo apẽn itop'e'ũ'ibiyũ buywan- -ibadip'ũmayũ iam.>]ubYabubut cuy eyawẽ eixĩt awẽap puxim. Warara'acayũ aoyũ dak cuy eyawẽ eixĩt awẽap puxim. Aoyũ eju kawẽnwẽn pima jaejubuku ocepo iap kay juy g̃ebum g̃u eg̃uy.&\ GbIkẽrẽat mujurũg̃ puje, aypaat eg̃ukorẽm g̃u juy. Eyawẽ acã juy. Ixe juy eyawẽ ebure awẽap puxim. Aypapuat eyawẽ juy ekitpit awẽap puxim.j[MbEday'em'um cuy eg̃uy warẽmtag̃ ekuap puxim, warẽmtag̃ ma warara'acat mutaybinap puxim tak. Cũg̃ ma eku buje, ag̃uy'isum ejeku ijodi. Deus xe eg̃uy e'ũ buje dak. Ekawẽn cocoayũ dak ixe xe jeedop ip soat em.,ZQbG̃ebum cuy eg̃uy owebe awẽwẽap kay. Iboap tag̃ cuy ejeku. Imẽn eku buje, “Big ma Jesus Cristo ekawẽn tag̃ ẽn jekukum” i je'e ip ewebe ejojoayũ.>YubDeus cuk ja'õbacaap o'g̃ũm ewebe kapik am cebeam. Ixe juk ja'õbacaap o'g̃ũm ewebe jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ eweju kawẽn puje- -itabucayũ kukukayũ eweju kawẽn puje. O'jewebumõg̃ ip abi jeje Deus ekapikap pe emuy ãm. Imẽn cuk o'e ip Deus biõg̃buk a'õbi. Ixe a'õbacaap tag̃ cuy epeku.AX{b Wajẽmap wiwim pima Deus ekawẽntup cocom cuy eg̃uy je'awerorom'ukayũ be ya'ĩjo am. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn cuy eg̃uy cebe ip. Ixeyũ mutaybitbin cuy eg̃uy Cristo ekawẽn.JW b — Aypa g̃u buk ẽn. Ocetabut g̃u ekawẽn kay — i'ũmg̃u juy je'e ewebe warara'acayũ.Cũg̃ cĩcã juy ejeku. Ekawẽntim cuy eg̃uy. Xipan tak cuy itabucayũ ejukuk, itabut'ũmayũ dak. Etabun cĩcã dak cuy eg̃uy Deus kay. Ag̃uy'isum tak cuy eg̃uy. Cũg̃ ma juy ejeku warara'acayũ be ekuap co'i jeku am.Vb Timóteo, wawẽwẽap cuy eg̃uwẽn wuykitpitpiyũ be. — Paulo ekawẽn tag̃ cuy epekuku — i juy ece cebe ip.:Umb Wuyetabut cĩcã Deus kay- -soat em itaicat kay. Imẽnpuye wuyju kapikpig̃ cĩcã warara'acat mutabut am cekay. Ixe soat taxijo ojuy. Ixe soat jekay itabucayũ daxijojom.RTb Icẽmãn õn emutaybitbin iboam. Wuyetabun cuy ajop iboap ekawẽn kay.xSibXipat wuywebe wuyjebit mubacacan am. Ibodi ma bit xipat wuywebe soat em kũyjobit am Deus biõg̃buk a'õ kay. Ixe a'õ dag̃ jekukum pima, wuyag̃uy'isum kuka ajeku ijodi bima. Wuye'ũ buje dak soat em Deus xe acesop waram wuyetait puje.&REbItabut'ũmayũ dobuyũ'ũm'ũm ekawẽn kay g̃u juy eg̃uy. Te'e ma kuka eg̃uy ixeyũ ekawẽn kay etabut. Ixeyũ'ũm'ũm ekawẽn kay bima, wuybu'u kuka ace wuyetabut am Jesus kay. Ẽn pit soat em kũyjobin cuy eg̃uy Deus biõg̃buk a'õ kay big̃ ma etabut cĩcã am Cristo kay.Q bTimóteo, owebe awẽap cuy eg̃uwẽn wuykitpitpiyũ be itabucayũ be. Iboam ixeyũ mukũyjojom pima, xipacan ecesũy Jesus Cristo be kapikpik'ukan. Kuy bima etabun cuy eg̃uy Jesus Cristo kay iap ekawẽn icẽmãn. Kũyjobin cuy eg̃uy iboap ekawẽn kay bekicat jetitinap puxim. Iboap ekawẽn tag̃ cuk adi ejekuku. — G̃asũ dak imẽn cuy ejeku — i õn e'em ewebe.NPb— Soat wemumug̃ẽ xipat ipi watwat xan — i juk o'e Deus.Jekõn pima wuyju dak kawẽnwẽn Deus eju. — Ẽn xipat cĩcã — i'e'em wuyju cebe.Imẽneju ka'ũmg̃u i'opiat wuywebe.DObSoat Deus emumug̃ẽ xipat.Imẽnpuye ka'ũmg̃u i'opiat wuywebe.Imẽnpuye jekõn pima: — Bay, xipat cĩcã ẽn, soat em ẽn ocexan iũmũm ocewebe — i wuyju e'em Deus pe.TN!b— Cũg̃ g̃u wuywebe jewebumũn ãm — i'e'em ip wuywebe napa ma. — Ibiat i'opi wuywebe — i dak e'em ip napa ma.Deus pit soat xat o'g̃ubapuk itabucayũ xan- -kawẽn icẽmãn itaybicayũ xan.2M]bSoat em napa ma e'em ip. Wuymug̃uykukukuxi ip. Itaybit g̃u ip ajo xipat iam ajo xipat g̃u iam tak. Cewawẽ ba'ore ip. Ipikat puxim ip xidig̃ mupikupikap puxim.L bG̃asũ õn jawẽ ibiõg̃buk kẽrẽat a'õ kay kũyjobicayũ be eymug̃uykukuap puxim. Amap kabia be Jesus kay jetabucap jepere ip pũg̃pũg̃pũg̃. Ibiõg̃buk kẽrẽat ekawẽn kay ma itabut jeedop ip- -wuymug̃uykukuku'ukayũ a'õ kay dak.0KYbIba'arẽm itabut'ũmayũ xe apẽn wuyetabut Deus kay iap, itaybit'ũm ip puye. G̃asũ bit iba'arẽm g̃u o'e cebe ip, Jesus Cristo ixeyũ mukũyjojom puye. Ixe Jesus Cristo ijodian o'jebapuk. Deus biõg̃buk cuk adi o'e ixe be: “Ẽn cũg̃ cĩcã oxe,” i. Ixe o'jojojo Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Itabucayũ ixe o'g̃uwẽnuwẽn ijodi. Ade ijodiat itabut o'e ixe kay. Deus waram ixe o'g̃uyu kabi kay.fJEbOjuap ibun pima bit, etaybit ece cũg̃ ma jeku am warara'acayũ eju- -Deus ebekitkit eju iam ijudup cocom pima. Wuyju Deus kay itabucayũ- -soat em itaicat kay itabucayũ. Wuyetaybit kawẽn icẽmãn. — Uk'a muycemucemap'ip puxim wuyju — i'e'em itabut'ũmayũ cũg̃ ma wuyekukuap cocom pima, kawẽn icẽmat tag̃ wuyju jekukum puye.ZI-bTimóteo, ijudup mubararag̃ õn eywebeaptum. G̃axĩn ma'g̃u õn cu ojuy ejom.JH b Xipan itabucayũ buywatwan pima, soat ip ibuyxim jukuk. Ya'õcam ip jetabucap g̃uwẽn warara'acat pe. — Jesus Cristo kay wuyetabut pima, mũg̃'i aceku ceweju — i je'e ip soat pe.G)b Itabucayũ buywatwat'ukayũ jetayxim pũg̃ ma ip jukuk. Jekpotpoyũ mukũyjobitbin tak cuy jeedop ip, jedaxiyũ dak, jeduk'a beayũ dak soat.WF'b Ixeyũ tayxi dak cuy xipat ipjeedop. Cekawẽnxim g̃u juy jeedop ip. Warara'acat muymuy g̃u dak cuy jeku ip. Yag̃uysan tak cuy ip jeedop. Soat em ip jeedop icẽmat e'em. Imẽn cuy jeedop ip itayxiyũ.6Eeb Koam puk itabucayũ buywatwat'ukat ojuyat cuy esubuyxijo. Epeye'awero juy teku xe'e xipat kuka o'e iam. Ibuyxijoap tomukadi soat xe xipat pima juy epejomuy ibuywatwat'ukan.ODb Kawẽn icẽmãn osodop ip itaybit g̃u kuyje- -pũg̃pũg̃ ã. G̃asũ bit ade itaybicayũ o'e. Itabut cĩcã jeedop ip kawẽn icẽmat kay. Apẽn cedag̃ ma jexe ip iap tag̃ tak cuy jeku ip.)CKbG̃asũ õn jawẽ itabucayũ buywatwat'ukayũ naẽ ãm. Imẽn cuy jeku ip ibuywatwat'ukayũ. Ya'õbuyxim cuy jeedop ip. Wara'at tag̃tag̃tag̃ g̃u dak cuy jekawẽn ip- -pũg̃ tag̃ ma. Kawẽdi kõnkõnxi g̃u dak cuy jeedop ip. Itabikukum g̃u dak cuy jeedop ip soat kay jebubun.`B9bItabut'ũmayũ emumubuyxin cuy epejomuy itabucayũ kukukan ikukukat pe jemug̃uycũg̃ap puxim. Ixeyũ xe ya'õbuyxi'ũm pima, kuka o'jewemug̃uycũg̃ ikukukat ip. — Warẽmtag̃ ma cuk ip emuy itabucayũ kukukan — i kuka o'e ip cebe.Satanás enobano'abibubu be kuka o'at. Satanás kuka o'g̃ug̃uykuku ikẽrẽat mujurũg̃ ãm.cA?bJesus kay itabun'isuat g̃u juy epejomuy warara'acayũ kukukan- -itabucayũ kukukan. Itabun'isuat muy buje: — Warara'acat podi ma wa'õbuyxi — i kuka o'e te'e ma. Kuyje Satanás: — Warara'acat podi ma wa'õbuyxi — io'e te'e ma- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat.Tũybe Deus podi ma wa'õbuyxi iãn kuka o'e. Imẽnpuye dak Deus ipiat o'supi'ajoat cebe- -Satanás pe kuyje. Imẽnpuxim itabun'isuat jewexe ya'õbuyxi bima, Deus ipiat kuka o'supi'ajoat cebe.l@QbItaybit'ũm xipan jeduk'a beacat kug̃ iam pima, kuka Deus kay itabucayũ ikuk pa'ore o'e cebe ip.?%bJeduk'a beayũ kug̃ tak cuy jeedop ip xipan. Jebekitkiyũ mukũyjobitbin tak cuy jeedop ip. Jebekitkiyũ be jemubuyxinam tak cuy jeedop ip.j>MbIka'om g̃u dak cuy jeedop ip. Warara'acat aokakam g̃u dak cuy jeedop ip. Ya'õtareg̃ g̃u dak cuy jeedop ip. Itabotaidabotbon tak cuy jeedop ip warara'acat kay. Itabikukum g̃u dak cuy jeedop ip warara'acat edinheiro kay.X=)bImẽn cuy ip jeku Jesus kay itabucayũ kukukayũ. Cũg̃ ma juy jeku ip. Pũg̃ ma dak cuy jetayxim jukuk ip. Yag̃uysan tak cuy jeedop ip. Jewawẽ juy ip ikẽrẽat kukap puxim. Warẽmtag̃ g̃u ma dak cuy jeku ip. Powatwat tujuõmõm'ug̃ tak cuy jeku ip jeduk'a be. Deus ekawẽn warara'acat mutaybitbin'ug̃ tak cuy jeedop ip.-< UbTimóteo, g̃asũ õn jawẽ itabucayũ kukukayũ naẽ ãm. — Ag̃okatkat itabucayũ kukukat ojuy bima, xipacan e ojuy — i wuyju e'em.Iboap e'eap icẽmãn.d;AbImẽneju aoyũ je'itpi'ajojom o'e. Imẽnpit Jesus kay ip itabut pima Deus ixeyũ idaxijo, xipan warara'acat kug̃ pima dak, warara'acat pe jejojoan'ũm jekukum pima dak, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ũm pima dak.e:CbAdão g̃u o'g̃ug̃uykuku Satanás- -Eva acã. Eva koap Deus ekawẽn mubuyxi'ũm'ũm o'e.s9_b Koap Adão o'g̃ug̃ẽ Deus- -ag̃okatkat o'g̃ug̃ẽ. Kanomũm Eva o'g̃ug̃ẽ- -ayacat o'g̃ug̃ẽ. 8b Obu'u ayacat pe ag̃okatkat mutaybit am. Cũg̃ g̃u ayacat pe warara'acat kukan- -ag̃okatkat pe acã. Mũg̃ cuy jeedop ip aoyũ.75b Deus eju kawẽnwẽnap'a be jemutaybitbin pima, mũg̃ cuy jeedop ip aoyũ. — Kuy wetaybit soan iboam — i'ũmg̃u juy je'e ip jewebe ma.b6=b Xipacat mujurũg̃rũg̃ cuy ip jeedop aoyũ- -“Jesus ebekitkit oceju” i'e'e'ukayũ.T5!b Cũg̃ ma juy jeedop ip aoyũ Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Cũg̃ ma juy jeedop ip jesay kug̃. Warara'acat pe jejojoan g̃u juy ip jeedop. Yag̃uysan cuy ip jeedop. Iwarum g̃u jadapmug̃ẽg̃ẽm cuy jeedop ip warara'acat pe jejojoan. Ouro mug̃ẽg̃ẽbu kug̃ g̃u juy jeedop ip, pérola'a mug̃ẽg̃ẽ'a kug̃ g̃u dak. Ibusopsupatpu kug̃ g̃u dak jeedop ip, teibog̃at kug̃ g̃u dak jesay kug̃. Warara'acat pe jejojoan g̃u juy jeedop ip aoyũ. 4bJawẽ õn g̃asũ apẽn cũg̃ ma wuyeku am Deus eju kawẽnwẽnap'a be iam. Soat ka be bima juy acejekawẽn Deus eju. Deus ekawẽn tag̃ wuyeku pin pima juy acejekawẽn ceweju, warara'acat kay wuyetakoma'ũm pima dak, jewa'õxikxig̃'ũm pima dak.v3ebImẽneju Deus cuk onaẽ jekawẽn muwẽnuwẽn'ukan. Ixe juk onaẽ Judeu'ũmayũ mutaybitbin'ukan. Napa g̃u õn e'em. Icẽmãn õn e'em ewebe. — “Eyetabun cuy epesop Jesus Cristo kay” i juy ece cebe ip — io'e owebe. 2 b<1qb (5-6) Pũg̃ ma Deusat omuy. Ixe itakoma jĩjã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap kay. Ijodi bima Jesus Cristo ag̃okatkan o'e. Jekpiwan ma oe'ũ soat pewi ikẽrẽat uk am. Imẽneju Jesus Deus etakomaap o'g̃u'ũm. Ixe Jesus jebay o'g̃udin ijodiat kay. Yawẽg̃ muwẽn pin pima, Deus Jesus e'ũap awẽg̃ o'yawẽg̃muwẽn ijodiacayũ be. Yawẽg̃tobuxik puje itaybit ip o'e Deus ibikuy soat taxijo am wuydaxijo am iam.{0obIxe Deus ibikuy soat taxijo am ipiat'ajojoap kay ijuap puxim. Ibikuy ijodiacayũ be itaybit am kawẽn icẽmãn.t/abXipan wuyekukuap xipat Deus xe- -wuydaxijojo'ukat xe. Xipan wuyju jekukum pima, Deus mucokcokcog̃ acesop.u.cbDeus eju juy acekawẽn soat eipi kukukayũ beam, soat ka watwat kukukayũ beam tak. Deus eju juy acekawẽn ixeyũ be xipan wuykuk am, wuywebe kaba'ũm wuydop am tak, wuywebe Deus bikuyap tag̃ wuyeku am tak, cedag̃ ma wuyeku am tak.X- +bKoap õn jawẽ Deus eju kawẽn ãm. Acekawẽn cuy Deus eju soat peam ijodiat peam. — Bay, xipan cuy ixeyũ ejukuk — i dak cuy ace cebe. — Ixeyũ juy esubuywan — i juy ace cebe.Ajoojuy Deus xewi soat peam. Wuyetaybit ixe soat em xipan wuykug̃ iam. Imẽnpuye soat em: — Bay, ẽn xipat cĩcã — i juy ace cebe.W, )bHimeneu ixeyũ'in, Alexandre dak. Imẽnpuye ixeyũ xepxepayũ og̃ukorẽm. — Satanás eykukan cuy je'e — i juk oce cebe ip ixeyũ mukũyjo am.Ixeyũ og̃ukorẽm itaybit am Deus muymuy'ũm ãm.0+ [bJesus Cristo kay etabucap ecepere g̃u juy. Apẽn cũg̃ ma exe iap tag̃ cuy ejeku, Timóteo. Pũg̃pũg̃ayũ bit apẽn cũg̃ ma jexe iap tag̃ g̃u ip jekukum. Jesus Cristo kay jetabucap o'jepere ip ixeyũ ag̃okatkayũ. Itabucap ip oi'ũm apẽn kobexixi epirig̃ puje soat i'ũmap puxim.b* ?bTimóteo, ẽn okpot co'i. Imẽnpuye jawẽwẽ juy õn. Kuy bima Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'e ewebe: — Deus cuk enaẽ jekawẽn muwẽn ãm soat ka watwat pe — i.G̃ebum cuy eg̃uy ixeyũ ekawẽn kay! Sorarayũ icaat kug̃ jaokaap puxim. Imẽnpuxim g̃ebum cuy eg̃uy apẽn cuk o'e'e ip ewebe iap kay a'õbaca'ũmap puxim.) b— Ẽn pit soat podi ma xipat — i juy ace ixe Deus pe.Ibuyxim cuy ixe ajukuk. Kuyje ixe Deus soat kukukat osunuy. G̃asũ dak e'em ijodiacat kukukat. G̃uyjom tak soat kukukan jeenuy. Ixe acã je'ũ g̃u. Soat em itait jeenuy. Ixe ijo ba'ore wuywebe. Ixe acã Deusat. Ka'ũmg̃u wara'at- -ixe acã. Imẽneju: — Soat podi ma ẽn edip — i juy ace cebe soat em.Imẽn cuy ace!L( bImẽnpit Deus itabotaidabotbot cĩcã osunuy okay. Jesus Cristo yukpiceg̃ẽm g̃u o'e okay. G̃asũ ixe e'em warara'acayũ be: — Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop — i. — Paulo ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xi osunuy. Õn pit ikẽrẽm g̃u ixe ojukuk- -xipan acã ixe ojukuk — i'e'em Deus warara'acayũ be.Itabut je'e ip cekay itabut'ũmayũ, xipan okug̃ puye, yukpiceg̃ẽm g̃u o'e okay buye dak. Soat em Deus xe jeedop ip itait.' -b— Jesus Cristo osodot ipi kay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ daxijo am — i wuyju e'em.Icẽmãn wuyju iboam e'em. Cedag̃ cĩcã wuywebe wuyetabut am iboap ekawẽn kay. Warara'acat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat podi ma õn ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat.@& {bWuykukukat warara'acayũ bodi ma xipan cuk adi okuk. Ixe juk omutabun jewekay. Ixe juk omutaybin ikukpin warara'acayũ kuk am. Imẽn wuyju jekukum Jesus Cristo eju mũg̃'i bima.%  b Jesus cuk adi ojomuymuy. Ixe butet cuk osubutetmukẽrẽrẽrẽn kuy bima. Warẽmtag̃ ma juk adi Jesus kayayũ ojukukuk. Imẽnpit Deus itabotaidabotbot cĩcã osunuy okay, Jesus kay wetabut g̃u og̃uy buye. Wetaybit'ũma ojekukuku wetabut'ũm puye.Q$ b — Ẽn xipat cĩcã oxe — i juk o'e owebe wuykukukat Jesus Cristo. — Owebeam cuy kapikpig̃ eg̃uy kawẽn idipat muwẽn ãm soat ka dag̃acat pe — i juk o'e owebe.Ixe soat em wa'õmucanucan owebe kawẽn idipat muwẽn ãm soat ka dag̃acat pe. Imẽnpuye soat em õn e'em cebe: Ẽn xipan cĩcã okug̃ — i.q# ]b — Wekawẽn acã juy eg̃uwẽnuwẽn soat kaka watwat pe — i juk o'e owebe Deus.Ibiat ekawẽn acã õn imuwẽnuwẽn. Iboap acã icẽmat. Ixe Deus soat podi ma xipat. Ka'ũma ma omuy ixe jo'iat ya'õbuyxiat, idipat tak." 3b warara'acat tayxi kaykay'ukayũ be dak, warara'acat itop kaykay'ukayũ be dak, jewekpidaodao'ukayũ be dak, jenuy'ũnakeke'ukayũ be dak, dinheiro bu am warara'acayũ dujupa'um'um'ukayũ be dak, napapa'ukayũ be dak, warara'acat awẽg̃ mukẽrẽrẽrẽn'ukayũ be dak, jemumutaybitbinap muwarururun'ukayũ be dak. Ibũrũ be ma jekawẽn o'g̃uwẽn. Ixeyũ awẽ ãm Deus jekawẽn o'g̃uwẽn./! Yb Deus jekawẽn o'g̃uwẽn cũg̃ ma jekuku'ukayũ awẽ ãm g̃u- -warẽmtag̃ jekuku'ukayũ awẽ ãm acã. Wuyetaybit iboam. Ibũrũ ma juk jekawẽn o'g̃uwẽn: ika'ũmayũ be, iecug̃ap a'õ kay kũyjobit'ũmayũ be dak, jekay itabut'ũmayũ be dak, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be dak, jekay'ũmayũ be dak, jebiõg̃buk a'õ kay'ũmayũ be dak, cebay o'yaoka'iayũ be dak, warara'acat o'yaoka'iayũ be dak,5  ebWuyetaybit Deus ekawẽn kawẽntip cĩcã iam- -Moisés pe o'g̃uwẽn iap ekawẽn- -wuyawẽwẽap ekawẽn. Ixe ekawẽn tag̃ jekukum pima xipat cĩcã kuka o'e wuyxe. #bDeus ekawẽn imutaybitbin'ukayũm pin ip- -Moisés pe o'g̃uwẽn'iat ekawẽn imutaybitbin'ukayũm pin. Imẽnpit itaybitbũt ã ip ixe ekawẽn. Iboap ekawẽn iba'arẽm cexe ip. Imẽnpuye te'e ma e'em ip: — Oceju ma juy Deus ekawẽn jeymutaybin — i.  bPũg̃pũg̃ayũ bit cũg̃ ma jekukuap o'jepere. Cũg̃at e dag̃wi oitabidao'iayũ buxim ip. Warẽmtag̃ ma ip jemãmãmãm o'e.J b— “Wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn g̃u juy epeyekawẽn- -Deus ekawẽn acã,” i juy ece cebe ip — i õn e'em ewebe.Imẽn õn eyawẽwẽm eywebe big̃ ma xipan eyewewekuk am. Apẽn cedag̃ wuyxe iap tag̃ jekukum pima xipan wuyju jewewekug̃, wuyag̃uyisu bima dak; icẽmãn wuyetabut Jesus Cristo kay bima dak.  ;b— Epeyekawẽnwẽn g̃u juy apẽn wuydobuyũ'ũm'ũm cuk adi o'e'e iam — i juy ece cebe ip. — Epeg̃uwẽnuwẽn g̃u juy wuydobuyũ'ũm'ũm putet — i juy ece cebe ip. — Jewa'õxikxig̃ acã epesop iboap muwẽnuwẽn pima — i juy ece cebe ip. — Iboam eyju kawẽnwẽn pima, warara'acat epeg̃ubikuy g̃u Deus ekawẽn tag̃ jeku am — i juy ece.Wuyetabut pima acã wuyetaybit Deusan. 3@~}}c||zyxx wviutt*rq,onmm1lkj{iggf]evdd4ba`_w^^6]F\[Z6XVUUZT^SRPPOO>ONnMMQKKIII.HGF}EDCBA?>=.;;"988\7H6U53210/}.t-,+(*) '&%$#!!,)8&mh]xE U  v + Y `!3&  Deus idipap co'i ipot tak idip. Deus a'õbuyxi jo'i ma ixe dak ya'õbuyxi. Deus co'i ma ipot tak. Ixe a'õbi soat opop jemuymuyap pe- -kabi dag̃at, ipi dag̃at tak, ixe ya'õbaca buye. Ikẽrẽat o'ju'uk soat pewi ipi juayũ bewi. Soat tag̃ ip o'g̃uisun. Imuisun ip puje, oabik Deus xe kabi be. Oabik Deus ag̃uywag̃õm soat kukukan. Ixe Deus soat podi ma ja'õbacaap kug̃.% G̃asũ bit jekpot ma o'g̃udot wuykay jekawẽn muwẽn ãm wuywebe. Jekpot eju Deus soat o'g̃ug̃ẽ- -ipi, kabi dak. Jekpot eju dak koato o'g̃uweg̃ũn, ihi dak. Ixe juk jekpot o'taẽ soat kukukan- -ipi juayũ kukukan, kabi beayũ kukukan tak.X$ - JUDEUYŨ BEAPTUP CARTADUP Kuy bima juk adi Deus jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'g̃udodot ipi kay jekawẽn muwẽn ãm wuydobuyũ'ũm'ũm pe- -Judeuyũ be- -kuyje itabucayũ be. Soat pucet g̃u o'g̃uwẽn jekawẽn- -i'in ã. Ade em ma juk adi o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip. Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma o'g̃uwẽnuwẽn cebe ip.a# =— Ocekukukat, xipan cuy Filemom ejukuk — i õn e'em Jesus Cristo be.Ibũrũ ma.`" ;Obureyũ kato io'e ip eywebe soat pe- -Marcos, Aristarco dak, Demas tak, Lucas tak.u! eEpafras kato mujujum ewebe. Ixe Epafras tak taomũnmũn, oweju Jesus Cristo muwẽnuwẽn cuk adi oeku buye.<  sG̃axĩn ma aco'i Deus omudot eykay, “Paulo juy eg̃udot ocekay,” i'e'em eyju cebe buye. Imẽneju: — Eduk'a juy eyamuxipan owebeap'am oxecap'am — i õn e'em ewebe., S— Xipan cuy Onésimo ejukuk — i juk oce ewebe, Filemom. — Imẽnpit wekawẽn podi ma xipan ixe jukuk — i õn e'em owebe ma ijudup mubarararag̃ pima. Imẽnpuye, okitpit, xipan cuy Onésimo ejukuk wuyetabut wuykukukat kay buye. Xipan cuy etujuõm eduk'a be omucokcok am.< sG̃uyjom õn ma ixe eweroap oteida ewebe. Paulo õn. Õn ma oteida iaptup mubarararag̃ õn ewebeaptum. Jesus Cristo kay mo etabut eg̃uy kawẽn idipat og̃uwẽn ewebe buye. Imuwẽn'ũm pima kajuk etabut g̃u eg̃uy. Soat em etabẽg̃ eg̃uy Deus xe iap oweju eweroap co'i. G̃ebum cuy eg̃uy iboap kay. Ixe juk adi ebubut'in o'tujupa'um pima, exe cewero bima dak, iboap cuy eg̃ubararak taperadup pe. Ceweroam g̃u je'e- -weweroam acã.r _— Paulo obure jĩjã — i ẽn e'em pima, ixe Onésimo juy etujuõm edukã be ewebe odujuõmap puxim.R Ewebe tei'ũma kapikpik'ukat osunuy kuy bima. G̃asũ bit ekipit ma ixe, Cristo kay itabut puye. Ikukpin oxe ma. Exe bit ibodi ma ikukpin je'e ewebe kapikpig̃ puye, wuykukukat kay itabut puye dak.n WIxe Onésimo ade kabia g̃u osunuy wũy ma ewi. G̃asũ bit aco'i soat em jeenuy exe ekay cepit puje.W )— “Ãg̃ jeenuy exe ebuywatwat'ukan,” i juy ece owebe — i'ũmg̃u õn pit e'em ewebe.Obu'u ewebe ixe be obuywacan ebu'u bima. Ebikuy bima acã ixe be obuywacan ece. Ebikuy bima acã oxe jeenuy.X + Obikuy oce oxe ma jeenuy am obuywacan edieg̃, õn daomũnmũnap'a be bima.5 g Ixe ikukpin cĩcã oxe. Inaka og̃uypit ekay.w i Kuy bima ixe Onésimo xipat g̃u osunuy exe. Kũyjobit'ũm osunuy a'õ kay. G̃asũ bit xipacan o'e wuyxe., S Onésimo awẽg̃ muwẽn õn g̃asũ ewebe. Õn daomũnmũnap'a be bima, ixe Onésimo itabut o'e Jesus kay, Jesus og̃uwẽn cebe buye. Imẽnpuye ixe okpot co'i. { wuyewewekug̃ wuykukpin puye. — Ekpiwan ma ecekũyjobin wa'õ kay, kũyjobit pin pima acã — i õn pit e'em ewebe.Imẽn õn e'em ewebe Cristo a'õbi ma'g̃u õn. Daomũnmũnap'a be õn g̃asũ, Jesus Cristo muwẽnuwẽn cuk adi ojekuku buye.> wObure, cũg̃ ma kuka o'e owebe “Kũyjobin cuy eg̃uy wa'õ kay” i'e am ewebe, Cristo kay wuyetabut puye. — Kũyjobin cuy eg̃uy wa'õ kay — i'ũmg̃u õn pit e'em ewebe,( KOkitpit, ocokcok cĩcã. Wa'õca jĩjã dak oce, Deus ebekitkit ikukpin exe buye, ẽn xipat oxeyũ kug̃ puye dak. Ẽn soat Deus ebekitkit mucokcokcog̃.| sWuyag̃uywag̃õm wuyju e'em, pũg̃ kay wuyetabut puye- -Jesus Cristo kay. Imẽnpuye: — Bay, ocemutaybin cuy ece ade jĩjã xipacat pupum eyju Cristo eju mũg̃'i eyju buye iam — i õn e'em Deus pe.Big̃ ma juy iboam wuyetaybin ace'e.+ Q(-) — Bay, ẽn xipat cĩcã — i õn e'em. — Filemom buywatwan cuy eg̃uy — i õn e'em. — Ibadipyũ buywatwan tak cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.T # (4-5) Filemom, soat em warara'acayũ e'em owebe: Ixe Filemom itabut cĩcã wuykukukat Jesus kay — i. — Ixe xipan Jesus ebekitkit kug̃ — i dak.Imẽnpuye õn kawẽnwẽn Deus eju ewebeam.a  =Deus wuyebayat. Jesus Cristo wuykukukat. Ixeyũ eju õn kawẽnwẽn ewebeam. — Bay, xipan cuy Filemom ejukuk — i õn e'em cebe. — Yag̃uymubabibin cuy eg̃uy yag̃uybabi'ũmap puxim — i õn e'em cebe.      FILEMOM BEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP (1-2) Filemom, ijudup mubarararag̃ õn ewebeaptum. Õn Paulo. Daomũnmũnap'a be õn, Jesus Cristo muwẽnuwẽn cuk adi ojekuku buye. Wuykitpit Timóteo omuy oxe. Otupmuju ewebeaptum, Filemom, eduk'a be je'aweroro'ukayũ beaptum tak- -itabucayũ beaptum. Otupmuju wuyixĩt Áfia beaptum tak. Arquipo beaptum tak otupmuju- -oweju Jesus Cristo beam kapikpik'ukat peaptum. Ekukpin cĩcã ocexe. Ẽn kapikpig̃ oceweju kawẽn idipat muwẽnuwẽn.5 cvSoat oxeayũ kato mujujum ekay. Õn tak kato mujujum soat pe itabucayũ be- -wuybureyũ be. — Bay, xipan cuy Titoyũ ejukuk — i õn e'em Deus pe. Ibũrũ ma. vItabucayũ mukũyjojom cuy eg̃uy. — Xipacat mujurũg̃rũg̃ cuy epesop — i juy ece cebe ip. — Eybubut'in cuy epeg̃ũm ikug̃'ũmayũ be — i dak. — Warẽmtag̃ g̃u juy epeku — i dak. — Eybu'um g̃u juy epeyekapik — i juy ece cebe ip.!;v Warara'acat a'õbuywatwat'ukat Zenas je'jẽm exewi g̃uyjom, Apolo dak. Ibuipug̃ g̃u juy ixeyũ eg̃ujẽm. Iũm pucat cuy eg̃ũm cebe ip cum pima.&Ev Ártemas cuy og̃uju ekay. Ixe mujum'ũm pima, Títiquo juy og̃uju. Ekay yajẽm puje, dao juy eju Nicópolis ka kay odopabijuk am. Ibo ka be ihi og̃ukap.5v Etaybit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xi ip iam. Deus ekawẽn kay g̃u jĩjã ip. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ acã ip. Ixeyũ dak itaybit iboam.3v Warara'acayũ warẽmtag̃ itabucayũ mutaybitbin. Itabucayũ mubu'u'un ojuy ip ixeyũ be wara'at tag̃tag̃tag̃ ma jekawẽn ãm. Ixeyũ juy eg̃ukorẽm. — Warẽmtag̃ imutaybitbinap cuy epeyepere — i juy ece cebe ip.Warẽmtag̃ imutaybitbinap epere'ũm pima, waram cuy ixeyũ eg̃ukorẽm. Xepxep em ixeyũ eg̃ukorẽm. Warẽmtag̃ imutaybitbinap epere'ũm pima, ceweju g̃u juy ip ejeku.{v Warara'acayũ te'e ma jewa'õxikxig̃. Te'e ma ip wuydobuyũ'ũm'ũm putet muwẽnuwẽn. Jewa'õdawutwun e'em ip. Moisés ekawẽn a'õxikxig̃ e'em ip. Te'e ma wuyju ixeyũ ekawẽn cocom. Te'e ma ip kawẽnwẽn. Ecekawẽn g̃u juy ixeyũ eju. vIcẽmãn õn eymutaybitbin. Kuy õn awẽwẽ iap cuy eg̃uwẽnuwẽn wuykitpitpiyũ be- -Deus kay itabun'ibiyũ be. Xipacat mujurũg̃rũg̃ cuy jeedop ip soat em. Xipacat mujurũg̃rũg̃ pima, warara'acayũ buywatwan jeedop ip. Xipat tak je'e Deus xe.~uvIxe jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe cũg̃ ma jexe wuyeku am. Deus soat podi ma wuykug̃ xipan. Ixe wuymucũg̃ucũg̃. — Cũg̃ ma eyju oxe — i'e'em ixe wuywebe. — Soat em epesop oxe eyetait — i'e'em wuywebe.Iboap wiwim cĩcã wuyju.%CvDeus jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe. Tacup g̃u osunuy iũm ãm wuywebe. O'g̃uõm wuywebe Jesus Cristo oe'ũ wuywebeam puye- -wuydaxijojo'ukat oe'ũ buye.3vIboap mubapuk puje juk wuydaxijo. Ixe juk wuydaxijo xipacat ag̃ujurũg̃rũg̃ puye g̃u, cũg̃ ma ajekuku buye g̃u dak. Ixe juk wuydaxijo, wuykay itabotaidabotbot puye acã. Ibiõg̃buk cuk wuymuisun soat tag̃. Kuy bima wuyebay ebekitkin ajop. G̃asũ bit waram wuykapap puxim Deus ebekitkin acesop. Kuy bima ikẽrẽat kug̃ ajekuku. G̃asũ bit Deus biõg̃buk wuymuisusun. Wuybinũnisu g̃asũ.vDeus pit wuydaxijojo'ukat. Apẽn wuykukpin cexe iap o'g̃ubapuk wuywebe. Apẽn xipan wuykukpin iap tak o'g̃ubapuk wuywebe.+~Ov— Warara'acat podi ma oceju bit xipat — i'ũmg̃u juy ace'e, kuy bima wuyju dak cuk adi wuyag̃uy'ũm ajop puye.Kũyjobit'ũm cuk adi ajop warara'acayũ a'õ kay- -Deus a'õ kay dak. Ikẽrẽat cuk adi ag̃ujurũg̃rũg̃. Ajo wuyju imug̃ẽ pin cĩcã iat mug̃ẽg̃ẽm cuk adi ajop. Wuymucokcok am acã juk adi ajekuku. Ikẽrẽm cuk adi warara'acat ajukuk. Warara'acat ekawẽn mukẽrẽrẽnxi ajop. Wuyetabikuku ajop warara'acat kay. Wuykay itakomama juk adi osodop ip warara'ayũ. Wuyju dak ixeyũ kay wuyetakomama juk adi ajop.\}1v— Warara'acat epejomuymuy g̃u juy — i juy ece cebe ip. — Kaba'ũm cuy epesop eyeweweju — i dak. — Xipan cuy soat epejukuk — i dak. — Eya'õpurug̃ g̃u juy epesop- -eya'õdidim ma — i dak.| vTito, Jesus ebekitkiyũ juy eg̃ukũyjo- -exeayũ. — Kũyjobin cuy epesop wuyajecug̃ap a'õ kay- -ixe beam kapikpik'ukayũ a'õ kay dak — i juy ece cebe ip. — Xipacat mug̃ẽ ãm ixeyũ be eydakoy buje, epeyekapik cuy cebeam ip — i juy ece cebe ip.{yvBekit, iboam cuy itabucayũ eg̃utaybin. Yawẽwẽm cuy ip eg̃uy. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ pima juy ip eg̃ukorẽm. Jemupubutbunat g̃u juy cebe ip. — Wa'õbi g̃u õn eyawẽwẽm- -Jesus Cristo a'õbi acã — i juy ece cebe ip.dzAvIxe Jesus Cristo jekpiwatpin ma oe'ũ wuywebeam. Wuya'õmucan am oe'ũ wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Wuymuisun am soat tag̃ oe'ũ. Jebekitkin wuy'e am oe'ũ. Wuywebe xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũm oe'ũ.Cyv Imẽn cuy ajeku Jesus Cristo ajẽmap wiwim pima- -wuydaxijojo'ukat ajẽmap wiwim pima. Wuycokcok cĩcã yajẽmap wiwi am. Ixe ajẽm puje soat ijodiacat je'e: — Soat podi ma Deus ya'õbuyxi — i. — Ka'ũmg̃u ixe jo'iat idipat — i je'e ip. Ka'ũmg̃u yajẽmap kabia jo'iat idipat. Idip cĩcã je'e.uxcv — Okpot oe'ũ ipiat'ajojoap kay eyejuap puxim — i'e'em Deus wuywebe. — Imẽnpuye eyetabut'ũmap cuy epeyepere — i'e'em. — Deus kay'ũmayũ emumutabikukunap cuy epeyepere — i'e'em. — Jewawẽwẽm cuy epesop soat em cũg̃ ma eyeku am — i dak. — Cedag̃ cuy epesop ijodiat etabixe — i dak. — Wekawẽn tag̃ cuy epeku soat em — i dak. w9v G̃asũ bit: — Soat kug̃ õn xipan soat taxijo am- -eydaxijo am — io'e Deus wuywebe.Imẽnpuye, Tito, imẽn cuy Jesus ebekitkit eyawẽwẽ.lvQv — Eyekariwa bubut cuy epetujupa'um g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — i juy ece cebe ip. — Xipan cuy eyekapikap kug̃ epesop — i juy ece cebe ip. — Xipan cuy epeyekapik eyekariwa beam — i juy ece cebe ip. — “Deus ekawẽn xipat cĩcã ixeyũ daxijojo'ukat ekawẽn,” i je'e warara'acayũ xipan eyekapikap co buje — i juy ece cebe ip.uv Tei'ũma kapikpik'ukayũ dak cuy eg̃ukũyjo, bekit. — Kũyjobin cuy epesop eyekariwa a'õ kay — i juy ece cebe ip. — Eyekariwa bikuyap tag̃ cuy epeku soat em — i juy ece cebe ip. — Jedede'ukayũm g̃u juy epesop eyekariwa kay — i juy ece cebe ip.CtvCũg̃ ma juy kawẽnwẽn'uk eg̃uy ekay'ũmayũ be ekawẽn mukẽrẽrẽnap puxim. Cũg̃ ma ẽn kawẽnwẽn pima, isũsũn jeedop ip wuymuymuy ãm, ekawẽnkẽrẽ'ũm puye.svẼn tak, bekit, xipacat mujurũg̃rũg̃'ukan cuy eg̃uy warara'acat pe ekukuap co'i jeku am. Warara'acat mutaybitbin pima juy ag̃uysan eg̃uy. Kaypatpan g̃u juy eg̃uy. Deus ekawẽn eg̃uwarururun g̃u juy. Cũg̃ ma juy cekawẽn eg̃utaybitbin. rvImẽntak tapupuyũ juy eg̃ukũyjo- -yaypan'isuayũ. — Jewawẽwẽm cuy epesop cũg̃ ma eyeku am — i juy ece cebe ip.\q1v— Jewawẽwẽm cuy epesop cũg̃ ma eyeku am — i juy je'e ip yaypan'isuayũ be. — Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũm cuy epesop — i juy je'e ip. — Xipan cuy eyduk'a beayũ epejukuk — i juy je'e ip. — Kũyjobin cuy epesop eyitop a'õ kay — i dak je'e ip.Imẽn cuy yaypan'isuayũ g̃ukũyjo ip yabutbucayũ. Imẽn ip imukũyjo buje, warara'acayũ je'e g̃u: — Deus ekawẽn xipat g̃u aco'i, cekawẽn kayayũ cũg̃ g̃u jekukum puye — i.%pCv— Xipan cuy eyitop epejukuk — i juy je'e ip. — Xipan cuy ey'iyũ epejukuk — i dak.Imẽn yaypan'isuayũ awẽwẽm cuy jeedop ip yabutbucayũ.ao;vImẽntak yabutbucayũ juy eg̃ukũyjo, bekit. — Deus kay jĩjãayũ ekukuap tag̃ cuy epeku — i juy ece cebe ip. — Eybureyũ muymuy g̃u juy — i juy ece cebe ip. — Kawẽdi kay g̃u juy epesop eyka'o'onap puxim — i juy ece cebe ip. — Yaypan'isuayũ juy epeg̃utaybin ixeyũ be cũg̃ ma jeku am — i juy ece yabutbucayũ be.2n]vAypapayũ juy eg̃ukũyjo. — Eyetabikukum g̃u juy epesop — i juy ece cebe ip. — Eyetapurug̃ cuy epesop — i juy ece cebe ip. — Jewawẽwẽm cuy epesop cũg̃ ma eyeku am soat em — i juy ece cebe ip. — Eyetabun cĩcã juy epesop Jesus kay — i juy ece cebe ip. — Ikukpin cuy warara'acat epejukuk — i juy ece cebe ip. — Eybu'um g̃u juy epesop Jesus ekawẽn tag̃ eyeku am — i juy ece cebe ip.m 9vẼn pit, bekit, ixeyũ ekukuap tag̃ g̃u juy ejeku. Kawẽn cũg̃ãn cuy Jesus ebekitkiyũ eg̃utaybitbin. Deus ekawẽn cuy ixeyũ eg̃utaybitbin.ol Yv— Ocetaybit Deus — i'e'em ip napa ma. Imẽnpit Deus ebekitkit ekukuap tag̃ g̃u ip jekukum. Soat kay ip itakoma. Kũyjobit'ũm cĩcã ip Deus ekawẽn kay. Iba'ore cebe ip xipacat mujurũg̃ ãm- -pũg̃ em tak ka'ũma.k vXipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be xipacat tobuxik put soat pe. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pe bit xipacat tobuxik pa'ore soat pe- -itabut'ũmayũ. Itaybit g̃u ip apẽn cedag̃ Deus xe iam, apẽn cedag̃ g̃u iam tak. Ikẽrẽat kay acã ip g̃ebum.j vIbu'u je'e ip jetabut am wuydobuyũ'ũm'ũm ekawẽn kay- -ijodiat ekawẽn kay- -kawẽn icẽmat kay'ũmayũ ekawẽn kay.hi Kv Icẽmãn ixe juk o'e. Napa g̃u juk o'e. Imẽneju a'õpurug̃ cuy ip eg̃ukorem- -imug̃uykuku'ukayũ ekawẽn kayayũ. Jetabucap epereap puxim ip eg̃ukorẽm. Ewebe ip imukorẽm puje, big̃ ma ip je'e itabut Jesus kay.Mh v — Creta eipi watwat dapxiyũ — i juk o'e Creta eipi wat ma- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat. — Wuyjuyũm g̃u ip o'e- -ika'ũayũm acã Creta eipi watwat — i juk o'e warara'acayũ a'ĩjo. — Ibukapik'ũm ip — i juk o'e. — Jexat o am acã ip itaybit — i juk o'e.Imẽn Creta eipi wat jebadipyũ o'g̃uwẽn.Wg )v Ade jebadipyũ mubu'u'un ip Jesus kay am, warẽmtag̃ ma ip imutaybitbin puye. Ibisũsũn g̃u ip warẽmtag̃ ma imutaybit am. Dinheiro bu ojuy am acã ip imutaybitbin. Imẽnpuye juy ip eg̃uymũg̃.-f Uv Cũg̃ ma juy jeku ip itabucayũ kukukayũ, ade opop puye Jesus ekawẽn kay ibu'u'uayũ. Pũg̃pũg̃ Judeuyũ'in itabut o'e Jesus kay. Imẽnpit: — Wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ cuy ajeku — i te'e ma e'em ip.Warara'acat mug̃uykukukum ip ibiwarẽmtag̃ ma ip kawẽnwẽn puye.$e Cv Kawẽn icẽmat kay jĩjã juy jeenuy. Cũg̃ cĩcã ma wuywebe iboap ekawẽn tag̃ wuyeku am. Iboap ekawẽn tag̃ jekukum pima, Jesus emumutaybitbinap tag̃ tak wuyju jekukum. Iboap ekawẽn tag̃ jekukum pima kawẽn icẽmãn warara'acat mutaybitbin jeenuy. Ixeyũ mucokcokcog̃ jeenuy jetabucap epereap puxim cebe ip. Kawẽn icẽmat kay'ũmayũ dak imukũyjobitbin jeenuy ixeyũ ag̃uymuwarurun am.qd ]vPowatwat cuy tujuõmõm jeduk'a be. Xipacat kay juy jeenuy. Jewawẽwẽm cuy jeenuy soat em cũg̃ ma jeku am. Cũg̃ ma juy warara'acayũ jukuk. Deus ekawẽn tag̃ cuy jeku- -soat ekawẽn tag̃. Warẽmtag̃ g̃u juy ip jewekuk.Ac }vItabucayũ kukukat Deus ekapikap kug̃. Imẽnpuye cũg̃ ma juy jeku ip soat etabutpe jemuymuyap puxim. — Warara'acat podi ma wa'õbuyxi — i'ũmg̃u juy je'e.Soat em g̃u juy itapurug̃ jeku. Ika'o'on g̃u juy jeenuy. Dao g̃u juy itakomã je'e. Warara'acat mug̃uykukukum g̃u juy jeenuy dinheiro bu am.b vItabucayũ kukukat cũg̃ ma juy jeku soat etabutpe. Pũg̃ kug̃ ma jetayxi kug̃ jeenuy. Ixe ipotpoyũ dak cuy Jesus kay itabun jeedop ip. “Teipotpoyũku warẽmtag̃ acã jekukum soat em” i wuyjuyũ e'em pima, ixe juy etaẽ g̃u itabucayũ kukukan. “Teipotpoyũku kũyjobit g̃u jebay a'õ kay” i'e'em pima juy ixe etaẽ g̃u. Imẽn cuy itabucayũ kukukat jeenuy.ma UvÕn exe bima wuyekapikap cuk ag̃u'ũm g̃u. Imẽnpuye juk õn eiwat Creta be- -tip'aweroro be wuyekapikap mu'ũm ãm. Itabucayũ kukukayũ juy etaẽ soat ka be ag̃okaka be. Ixeyũ juy etaẽ apẽn cuk ocece ewebe iap tag̃. ` vTito, ijudup mubararag̃ õn ewebeaptum. Ẽn okpot co'i Jesus Cristo kay wuyetabut puye. — Bay, xipan cuy Tito ejukuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak- -wuykukukat pe. — Yag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe ip.(_ KvImuwẽg̃at pin pima Deus kawẽn idipat o'g̃uwẽg̃at soat pe ijodiat pe. Okpot kayayũ soat em itait ip jeedop oxe iap ekawẽn o'g̃uwẽg̃at. Õn tak ixe juk omuju iboap ekawẽn muwẽn ãm ijodiat pe. Iboap ekawẽn muwẽnuwẽn õn Deus a'õbi. Ixe Deus wuydaxijojo'ukat.5^ evIxe bikuyap tag̃ wuyju jekukum, soat em acesop wuyetait cexe iap wiwim puye. — Soat em ma ip jeedop oxe itait — io'e Deus ipi mug̃ẽ'ũm awap.Deus napapa'uk g̃u.<] uv TITO BEAPTUP PAULO EMUDUPMUBARARAKTUP Tito, ijudup mubararag̃ õn ewebeaptum. Õn Paulo. Deus buywatwat'ukat õn. Jesus Cristo emumuju õn. Ixe omujujum Deus emunaẽyũ mutaybitbit am big̃ ma ip itabut am Jesus kay. Big̃ ma itaybit je'e ip kawẽn icẽmãn. Big̃ ma Deus bikuyap tag̃ jeku ip.N\lÕn kawẽnwẽn wuykukukat eju ewebeam. — Bay, Timóteo a'õmucanucan cuy eg̃uy soat em — i õn e'em cebe. — Bay, xipan cuy soat itabucayũ ejukuk — i õn e'em Deus pe.Ibũrũ ma.[/lEjot cuy okay ihi wap. Êubolo e'em: — Kato — i juy ewebe, Prudente dak, Lino dak, Cláudia dak, soat warara'acayũ dak- -wuykitpitpiyũ.WZ'lErasto Corinto ka be omuy. Trófimo juk osuiwat Mileto ka be iwãtaxipi buye.[Y/lKato i juy ece soat pe- -Priscila be, Áquila be dak, Onesíforo badipyũ be dak.X-lWuykukukat odaxijo ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ bui bewi- -soat pui bewi waokaap puxim. G̃uyjom odujuu soat em jexe onuy am kabi be. Ixe soat ka watwak kukukan je'e. — Ẽn soat podi ma edipap kug̃ — i juy ace cebe- -wuykukukat pe. Imẽn cuy ace cebe.oWWlIxeyũ ma juk opere. Wuykukukat pit oiwat g̃u. Oxe ma osunuy. Ixe obuywatwat'uk osunuy owebe Judeu'ũmayũ mukũyjo am kawẽn idipan- -soat em imukũyjo am. Ixe juk odaxijo leão buximayũ bui bewi- -ika'uat puximayũ bui bewi.VV%lCésar ebekitkit wap õn jewedayoyom pima, ka'ũma ma o'e: — Teku xipat cĩcã- -ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ g̃u — i.Soat ma ip oiwat. Õn pit obu'u Deus pe “Ikẽrẽat kug̃ cĩcã eyju oxe, Palo epesuiwat puye” i'e am cebe ip. Imẽnpuye: — Bay, etakomãm g̃u juy cekay oiwat ma'g̃u ip — i õn e'em Deus pe.wUglIxe wuya'õxikxikxi jĩjã osunuy. Imẽnpuye eday'em'um cuy eg̃uy cekay ixe be ikẽrẽm ekukap puxim.T7lAlexandre juk adi ikẽrẽm cĩcã okuk- -icaat mug̃ẽg̃ẽ'ukat- -ferro mug̃ẽg̃ẽ'ukat. Wuykukukat cuy ideida cebe warẽmtag̃ okukapteim.S3l Weekabek cuk osuiwat Trôade ka be. Carpo duk'a be juk osuiwat. Ibo juy etojot don pima. Obubutup tak cuy etuptojot okay ixeemug̃ẽg̃ẽdup.,RSl Kuy Tíquico og̃uju Éfeso ka kay. Q l Lucas acã oxe jeenuy. Marcos cuy etakoy. Ixe juy etojot eweju okay don pima. Ixe xipat cĩcã je'e obuywat am Deus ekapikap pe.CPl Kuy ip o'jẽm oxewi oxe osodop'iayũ. Demas itabiku o'e ijodiat kay jebubun. Imẽnpuye opere. O'ju Tessalônica ka kay. Crescente o'ju Galácia eipi kay. Tito o'ju Dalmácia eipi kay.*OOl Bekit, g̃axĩn ma juy ejot ojom.FNlDaudauat iwat tumũntuptup mõg̃mõg̃ iwũncaat a be soat etabutpe. Soat etabutpe dak wuykukukat Jesus je'e owebe: — Ẽn xipat Deus xe ixe emucũg̃ kuy buye — i.Imẽn ixe je'e waram jajẽm puje- -kũyjobit'ũmayũ be ipiat'ajoap kabia be. Wuykukukat cũg̃ cĩcã. Ixe wuyekukuap cocom- -soat cocom. — Eyju xipat Deus xe ixe eymucũg̃ kuy buye — i je'e warara'acayũ be dak- -ixe ajẽmap wiwi'ukayũ be- -jekayayũ be.2M]lSorara xipacat puxim õn kapikpig̃ Jesus Cristo beam. Pũg̃pũg̃ daudau'ukayũ'in cedag̃ g̃u jedaudaum ip. Ixeyũ buxim g̃u õn pit. Cedag̃ ma ojekuku- -Deus ekawẽn tag̃. Pũg̃pũg̃ ixeyũ'in taobu'u e'em ip jedau am. Ixeyũ buxim g̃u õn pit. Obu'u g̃u og̃uy Jesus kay wetabut am.L-lÕn pit g̃axĩn ma oaoka ip. Apẽn kuyje Deus etabutpe wũnca aokakakaap puxim ip oaoka. G̃axĩn ma ojẽm ijodiwi kobe o'jenapõn iap puxim.xKilẼn pit, Timôteo, ag̃uysan cuy eg̃uy warẽmtag̃ ekuap puxim. Etaxim cuy eg̃uy ipiatpi'ajojom pima. Kawẽn idipat cuy eg̃uwẽnuwẽn soat pe. Deus cuk enaẽ kapik am cebeam. Imẽnpuye soat em cuy ixe beam kapikpig̃ eg̃uy. J lKawẽn icẽmat a'ĩjojoap jepere ip. Warẽmtag̃ e'e'ukayũ ekawẽn kay acã je'e ip- -aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn kay acã.@IylG̃uyjom kawẽn icẽmat com ip ibu'un adeayũ. Jekpiwan ma ip jewemucokcog̃. Warẽmtag̃ ma imutaybitbin'ukayũ tomuwã ip jemutaybit am. Ya'ĩjo pinap acã ip g̃uwẽn cebe ip.[H/lSoat kukukan je'e ixeyũ eju- -jebekitkiyũ eju. Imẽneju Deus ekawẽn cuy eg̃uwẽnuwẽn soat pe. Cekawẽn cuy eg̃uwẽnuwẽn imuwẽn pa'ore ewebe bima, imuwẽn pa'ore'ũm pima dak. Warẽmtag̃ ma ceku'ibiyũ juy eg̃ukorẽmrẽm. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere — i juy ece cebe ip. — Eyetabun cuy Jesus kay — i juy ece cebe ip.Eya'õmucanucan cuy ip ixeyũ be cũg̃ ma jeku am. Ekpicẽg̃ẽ g̃u juy ixeyũ eg̃utaybitbin.(G KlDeus etabun g̃asũ õn awẽm, Timóteo, Jesus Cristo etabun tak. Ixe Jesus Cristo apẽn cuk adi oekuku ip iaptei ideida soat pe- -itabẽg̃ayũ be, ce'ũ'ũayũ be dak. Ixe Cristo waram jajẽm. Ipiat supi'ajoat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be ikẽrẽat ip o'g̃ujurũg̃rũg̃ iapteim. Xipacat pit je'g̃ũm jebekitkiyũ be- -xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be xipacat ip o'g̃ujurũg̃rũg̃ iapteim.KFlIbodupkug̃ pima wara'at kay g̃u je'e ip itabikuku Deus buywatwat'ukayũ. Soat kug̃ kuy ip. Ibodup kug̃ pima, iba'ore g̃u je'e ixeyũ be xipacat mug̃ẽ ãm- -iwarururuat mug̃ẽ ãm. E lDeus a'õbi kuyjeayũ'ũm'ũm ixe ekawẽntup o'tupmubararak- -soatup. Iboaptup ekawẽn xipat cĩcã kawẽn icẽmãn wuymutaybit am. Xipat cĩcã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ mug̃uycũg̃ ãm ikẽrẽat kay. Xipat cĩcã ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ mubikuy am ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am. Xipat cĩcã itabucayũ mukũyjo am Deus bikuyap tag̃ jeku am./DWlBekin pin ma Deus ekawẽntup coco'uk eg̃uy. Etaybit oxe ekawẽn. Ibodup cocom pima wuyetaybit acesop apẽn Deus wuydaxijojom Jesus Cristo kay wuyetabun puje iam.lCQlẼn pit apẽn õn cuk adi emutaybitbin iap tag̃ cuy ejeku- -apẽn wuybadipyũ juk adi emutaybitbin iap tag̃ tak. Etaybit cĩcã icẽmãn oceju juk adi emutaybitbin iam. Imẽnpuye ocekawẽn kay etabun cĩcã juy eg̃uy.'BGl Big̃ ma ip ikẽrẽat g̃ujurũg̃ xipat'ũmayũ- -warẽmtag̃ ijodiacat mutaybitbin'ukayũ. Warara'acat mug̃uykukukukum ip jeku. Jewemug̃uykuku dak ip.Al Jesus Cristo eju mũg̃'i wuyeku am wuybikuy bima, itabut'ũmayũ ipiat supi'ajoat wuywebe, Deus ekawẽn tag̃ wuyeku am wuybikuy bima.@5l Itabut'ũmayũ juk adi ikẽrẽm okuk. Ipiat cuk adi o'supi'ajoat ip owebe. Ikẽrẽm cĩcã juk adi ip okuk Antioquia ka be bima, Icônio ka be bima dak, Listra ka be bima dak. Ade em cuk adi ipiat osupi'ajojojo. Wuykukukat Jesus pit odaxijo ixeyũ bui bewi. Etaybit iboam.N?l Bekit, etaybit cĩcã apẽn õn jekukum iam, apẽn õn warara'acat mutaybitbin iam tak, apẽn obikuy Deus bikuyap tag̃ weku am iam tak. Etaybit apẽn wetabut Jesus Cristo kay iam, apẽn wuypiceg̃ẽm g̃u õn warara'acat kug̃ iam tak, apẽn ikukpin warara'acat kug̃ õn iam tak, apẽn wetaxi ipiat'ajo am iam tak.\>1l Soat em g̃u bit ijodiacat g̃ug̃uykuku ip- -xepxep kabia ã. G̃uyjom soat ijodiacat je'e cebe ip: — Ajo am eyetaybit? Ka'ũma am ma! — i.Imẽnpuxim kuyjeayũ'ũm'ũm o'e Janes pe, Jambres pe dak.e=ClMoisés kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn'uk osunuy Deus a'õbi kuyje. Janes Moisés a'õ kayg̃u jĩjã osunuy, Jambres tak. Kawẽn icẽmat kay g̃u jĩjã osodop ip. Imẽnpuxim ixeyũ ag̃okatkayũ warara'acayũ mug̃uykukukum ixeyũ be kawẽn icẽmat kayap puxim. Yag̃uy'ũm ip. Jesus kay jetabucap ip o'jepere. Itabut'ũmat co'i ip Deus xe..<Ul(-) — Ocekawẽn tag̃ cuy epeku eyejuap puxim ipiat'ajojoap kay — i'e'em ip cebe ip napa ma.Imẽn aoyũ mug̃uykukukum ip kawẽn icẽmat tobuxikap puxim. ;l (6-7) Ixeyũ'in aoyũ mug̃uykukukum- -yag̃uy'ũmayũ mug̃uykukukum. Ixeyũ aoyũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ soat em.c:?l— Oceju dak Deus ebekitkiyũ — i napa ma je'e ip warara'acat pe.Inaka itaybit g̃u jeedop ip Deus a'õbacaap kuk am. Deus bikuyap tag̃ g̃u jeku ip- -jebikuyap tag̃ acã. Ixeyũ burem g̃u juy eg̃uy, ẽn pit.:9mlJebureyũ tujowat ip cekay itakomaayũ be yaoka am. Warẽmtag̃ ma jeku ip. Jewexe yobog̃ cĩcãayũm jeedop ip. Deus mucokcok pin g̃u jeedop ip- -jewemucokcok pin acã.T8!lAbu jukuk ikukpin? Ka'ũma ma. Ya'õpurug̃ ip soat jukuk. Warara'acat muymuyxi jeedop ip. Jewawẽwẽm g̃u jeedop ip ikẽrẽat kukap puxim. Dao ma ip etakomamãn. Xipacat kay g̃u jĩjã jeedop ip.d7AlJewekay acã g̃ebum jeedop ip ijodiacat. Itabikuku jĩjã jeedop ip dinheiro kay. — Soat podi ma oca'õbuyxi — i je'e ip napa ma. — Ka'ũmg̃u ocejo'iat ya'õbuyxiat — i napa ma je'e ip.Warara'acat ekawẽn mukẽrẽrẽrẽn jeedop ip. — Ẽn xipat cĩcã — i'ũmg̃u je'e ip, warara'acat xipacat ũmũm ma'g̃u cebe ip.Kũyjobit g̃u jeedop ip jebay a'õ kay, jexi a'õ kay dak. Ibuyxim g̃u ip Deus jukuk. Ixe kay itabucayũ dak jukuk ip ibuyxim g̃u.6 3lAmap kabia iba'ore jĩjã je'e itabucayũ be Deus ekawẽn tag̃ jeku am adeayũ ikẽrẽat g̃ujurũg̃rũg̃ puye. G̃ebum cuy eg̃uy iboap kay.)5KlKuy bima ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat ixeyũ o'jat puca buap puxim. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat bikuyap tag̃ ip jekukum g̃asũ. G̃axĩn ma aco'i g̃uto ip yag̃uysan. Ibu'un aco'i kuka ip ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õ kay nobano'abibubu bewi puca o'kap iat puxim.Y4+lWuymuymuy'ukayũ mukũyjobitbin pima, wuya'õpurug̃ g̃u juy acekawẽn ceweju ip. Ibuyxim cuy ip ajukuk. G̃uyjom paxi Deus ixeyũ g̃ubu'un ikẽrẽat kay am. Ixeyũ aco'i g̃utabun kawẽn icẽmat kay.(3IlWuykukukat buywatwat'ukat pit jewa'õxikxig̃ g̃u juy. Xipan cuy soat jukuk. Xipan ma juy soat mutaybitbin jeenuy. Yukpiceg̃ẽm g̃u juy warara'acat jukuk.2wlEcekawẽn g̃u juy jewa'õdawutwut'ukayũ eju, warẽmtag̃ ma kawẽnwẽn'ukayũ eju dak. Jewa'õxikxig̃ acã ip.!1;lYaypan'isuayũ etabikukuap kay g̃u juy eg̃uy. Cũg̃ ma juy ejeku Deus etabutpe. Etabun cuy eg̃uy Jesus Cristo kay. Ikukpin cuy soat ejukuk. Kaba'ũm cuy eg̃uy warara'acat eju. Imẽn ma jekukum ip- -“Ocekukukat, ocebuywatwan cuy eg̃uy” i'e'e'ukayũ- -Deus emumuisunyũ.03lIkẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere buje wuyju dak xipat acesop wuykukukat Jesus xe. — Obuywatwan cuy eg̃uy, xipat ẽn oxe buye — i je'e wuywebe. — Ocokcok cĩcã ekay — i je'e wuywebe, wuyag̃uyisu buye, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap kuy acepere buye dak.//WlYa'ade opop ibubut mũn'a'a yabo'gat'a be- -ibubut adeat tuk'a be. Ouro mug̃ẽg̃ẽ'a opop, prata mug̃ẽg̃ẽ'a dak, ip mug̃ẽg̃ẽ'a dak, wuynõm mug̃ẽg̃ẽ'a dak. Pũg̃pũg̃'a kug̃ ip soat kabia. Wara'at'a kug̃ pit ip xipacat ebapuk puje acã, ya'õbuyxiat ajẽm puje acã.*.MlWuyju bit acejepere g̃u wuyetabucap, kawẽn cũg̃at kay wuyetabut puye. Cem ma uk'a muy buje, ya'at'et g̃u. Imẽnpuxim kawẽn cũg̃at kay wuyetabun puje, acejere g̃u dak. Deus ebekitkiyũ wuyju. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Wuykukukat itaybit abuyũ webekitkiyũ iam, i. Wara'atup e'em: “Deus ebekit õn” i'e'e'ukat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy jepere, i dak e'em Deus ekawẽntup.L-lPũg̃pũg̃ itabucayũ'in ixeyũ ekawẽn kay itabut o'e. Imẽnpuye oibu'un ip Jesus kay. Jetabucap o'jepere ip e bewi itabidaoat puxim. — Deus kuy itabucayũ'ũm'ũm o'g̃uyu kabi kay — i napa ma e'em ip itabucayũ be. — Wuyiwat xeku — i napa ma e'em ip.Imẽn ip itabucayũ mu'ukpiceg̃ẽg̃ẽn Jesus kay.8,ilOt'ũ'ũ wuyẽn mu'ũmu'ũm. Imẽnpuxim ixeyũ wuymutaybitbin pima wuyetabucap kuka o'g̃u'Ũm ip. Wuymubu'un kuka ip Cristo kay wuyetabut am. Himeneu ixeyũ'in Fileto dak.2+]lTe'e ma jewa'õxikxig̃ ip adeayũ. Deus pit cekawẽn kay g̃u ip. Ixeyũ ekawẽn coco'ukayũ big̃ ma Deus kay g̃u e'em. Jewa'õxikxig̃ g̃u juy eg̃uy ixeyũ eju.I* lSoan ma ece Deus pe “Cũg̃ ma ẽn jekukum oxe” i'e am ewebe. Cũg̃ ma juy kapikpig̃ eg̃uy esũsũnap puxim Deus pe ekapikap coan. Kawẽn icẽmat cuy eg̃utaybitbin- -Deus ekawẽn.-)SlOwebe awẽwẽap cuy eg̃uwẽn ebekitkiyũ be g̃ebum ip top am. Eg̃utaybitbin cuy ip. — “Epeyewa'õxikxik g̃u juy,” i õn e'em eywebe Deus topabe — i juy ece cebe ip.Jewa'õxikxig̃ pima ip ya'ĩjojomayũ buywatwan g̃u ip- -ixeyũ mubu'u'un acã jetabut am Jesus Cristo kay.(}l Wuyju ixe ekawẽn epereperem. Cristo bit ja'õmuwarururun g̃u. Ixe soat em e'em apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃, i.L'l Ipiatpi'ajo am wuyetaxi bima, ijodiacat kukukayũm acesop Cristo eju, i. “Õn pit Cristo ebekit g̃u,” i wuyju e'em pima, “Eyju dak webekitkiyũ g̃u,” i je'e wuywebe ixe dak, i. \&1l Apẽn cuk adi og̃uwẽnuwẽn ewebe iap waram g̃uto og̃uwẽn ewebe g̃asũ dak. Iboap ekawẽn icẽmãn. Wuybu'u'ũm pima wuye'ũ ãm Cristo bikuyap tag̃ wuyekuap ojuy, ixe xe acesop wuyetait, i. %/l Imẽneju wetaxi jĩjã ipiatpi'ajo am Deus emunaẽhẽyũ be kawẽn idipat a'ĩjo am. Wetaxi jĩjã ixeyũ mutabut am Jesus Cristo kay. Deus ixeyũ dak idaxijo wuydaxijoap co'i. Deus dipap kug̃ jeedop ip. Ixeyũ dak Deus xe jeedop wuyweju. Soat em wuyetait acesop cexe.*$Ml Itabut'ũmayũ juk adi ipiat o'supi'ajojoat owebe, kawẽn idipat og̃uwẽnuwẽn puye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat puxim ip odaomũn owebe kawẽn idipat muwẽg̃ap puxim. Imẽnpit iba'ore cebe ip kawẽn idipat muwẽg̃ap mu'ũm ãm. Kawẽn idipat muwẽnuwẽnap i'ũm g̃u.Q#lG̃ebum cuy eg̃uy Jesus Cristo kay. Deus ixe Jesus Cristo o'g̃utait ce'ũap tomukadi. O'g̃uyu kabi kay. Davi naxeg̃ebit o'g̃uyu. Iboap cuk adi og̃uwẽnuwẽn kawẽn idipat muwẽnuwẽn pima.n"UlTimóteo, g̃ebum cuy eg̃uy wekawẽn kay. Wuykukukat cuy jemutaybin apẽg̃ape wekawẽn iam.u!clKu be ibukapik cĩcãat cuy koam jexat'am yabu. Imẽnpuxim ẽn tak cuy ecekapik cĩcã Jesus Cristo beam.5 clCedag̃ ma o'jedau bima acã kuka o'jat jedauaptei warara'acat podi ma iwũncaat. Cedag̃'ũm o'jedau bima bit, kuka o'jat g̃u. Imẽnpuxim ẽn tak cuy cedag̃ ma ejeku.(IlNopag̃õg̃õm pima jeduk'a beat co'i'ũmg̃u jekukum sorarayũ. Ja'õbi g̃u ip jekukum- -jekukukat a'õbi acã. Imẽnpuxim Jesus Cristo a'õbi acã ejeku.<qlAde itabucayũ ipiatpi'ajojom. Ẽn tak sorara buxim ebu'um g̃u juy eg̃uy ipiatpi'ajo am. Jesus Cristo esoraram cuy eg̃uy. Sorara buxim ixe a'õ kay acã juy kũyjobin eg̃uy. ~ }J|{zzyJwvvusr4phonnlk|ihh+gf~eeQdJcVbLa]``W_^^c]>[[DZYcWW`VVUqTTSSQQ.PP(N$MzLLZIIxIlGFZErDCBBwAA3??8>4=f<::s96m6a544 3[2140..-:++O*)}(k&g$H#"C!!U{SGg`ycn Z z)mCo'a bicũg̃pe bima Deus Moisés o'g̃ukũyjo torojo'a muy ãm. Torojo'a mug̃ẽap piõg̃buk o'g̃ug̃ẽ imubapuk am cebe mẽnku juy eyamuy iam. — Cedag̃ cuy eg̃ug̃ẽ apẽn cuk oce ewebe iap tag̃ — io'e Deus cebe.Jesus jebekitkiyũ buywatwan kabi kadiwi. Ijodi dak paĩyũ ixe buxim jebekitkiyũ buywatwan e'em. Jesus pit ixeyũ bodi ma wuybuywatwan. (Jesus g̃asũ dak ijodi bima, paĩdip g̃u kuka adi o'e warara'acat kuy paĩyũm o'e buye. Levi naxeg̃ebitbit kuy paĩyũm o'e. Jedobuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ ip jebekitkiyũ emumuũm ũmũm Deus pe- -Judeuyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃- -kawẽn kuyat tag̃.')Kuyjeayũ ijodiat muymuy'uk osodop jemumuũm ũm ãm Deus pe wũnca ẽn mupik am tak cetabixe. Imẽnpuxim cuy wuyepai dak je'g̃ũm Deus pe.b&=Kuyje badiat'a be Deus nũynũyap'a ibuyxi jĩjãat'a be õmõm'uk osunuy torojo'a be paĩ yobog̃at. Jekawẽn ãm Deus eju jebekitkit peam õmõm'uk osunuy. Ijodiat emuamuy'a be õmõm'uk osunuy Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Jesus pit ijodiat emuamuy'a be g̃u omuy- -Deus tũytũyap pe acã. Iboce ma ixe kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam.(% KJesus wuyepaĩ yobog̃at. Ixe Jesus xik'i omuy Deus ba'at kadi kabi be- -soat podi ma ya'õbacaat xe. Deus co'i ixe ya'õbaca. Ibom acã oceju eymutaybin ojuy.I$ Moisés ekawẽn tag̃ jeku ojuyayũ ijodiacat muymuy'uk osodop jepaĩm yobog̃an. Arão naxeg̃ebitbit muymuy'uk osodop ip jepaĩm yobog̃an. Soat tag̃ osodop icẽmayũ g̃u ixeyũ dak. Deus pit o'jekawẽn jekpot pe Moisés pe jekawẽg̃ap tomukadi. — Ẽn acã icẽmat soat tag̃ — io'e jekpot pe. — Imẽnpuye ẽn acã eg̃uy webekitkit epaĩm yobog̃an — io'e Jesus pe. — Ẽn ixeyũ epaĩm iap i'ũm g̃u — io'e cebe.C#Warara'acayũ paĩ yobog̃ayũ soat kabia wũnca ẽn mupikupik'uk osodop ip Deus etabutpe. Iẽn mupig̃ pima: — Ikẽrẽat cuy eju'uk owebewi — io'e ip Deus pe.Jewebewi i'ukap ojuy bima acã “Ikẽrẽat cuy eju'uk ebekitkiyũ bewi” io'e ip Deus pe ixeyũ ma. Jesus pit ixeyũ buxim g̃u. Pũg̃ em ma o'jeweũm Deus pe. Pũg̃ em ma ixe oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Jekpiwan ma o'jaokaat. Waram pit je'ũ g̃u."Jesus ma wuyepaĩ yobog̃at. Soat i'e ba'ore wuywebe wuya'õca'ũm puye. Ajo wuywebe i'e ba'ore iap Jesus pe bit i'e but. Ixe be wuya'õmucan put soat em. Ixe soat tag̃ iisu. Ka'ũmg̃u xipat'ũmat cebe. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ixe. Ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma ma. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat puxim g̃u ixe. Deus ixe o'g̃uyu kabi be soat em tũy ãm jexe.}!sIxe Jesus soat em itait. Soat em ixe kawẽnwẽn Deus eju jekay itabucayũ beam. — Okayayũ buywatwan cuy eg̃uy — i'e'em Deus pe.Wuywebe cekawẽn put Deus eju Jesus kay wuyetabut puye. Imẽnpuye Jesus pe wuydaxijo but- -itabucayũ taxijo but. G̃asũ ja'õkayayũ taxijo but cebe. G̃uyjom tak taxijo but cebe. Soat em ma ja'õkayayũ taxijo but je'e cebe.z mJesus pit soat em itait nuynuy. Warara'acat g̃u wuyepaĩm je'e ixe dieg̃. Jesus acã soat em jeenuy wuyepaĩm.ucAde ip osodop Levi naxeg̃ebitbit. Oe'ũ'ũ ip. Ixeyũ'inat e'ũ buje wara'at ma paĩm o'e oe'ũiat tieg̃./W— Apẽn cuk oce iap tag̃ cuy oce — io'e Deus warara'acayũ be g̃u- -Jesus pe acã.Imẽnpuye wuyetaybit kawẽn iisuat kawẽn kuyat podi ma xipat iam. Deus jekawẽn o'g̃uwẽn Moisés pe. Xipat osunuy ibo ekawẽn- -kawẽn kuyat. Kawẽn iisuat pit kawẽn kuyat podi ma xipat.  <s (20-21) Jebekitkit epaĩm Cristo muy buje:!Ka'ũma ma soat tag̃ iisuan o'e Moisés ekawẽn tag̃ jekukuap tomuju. Imẽnpuye soat em Deus xe acesop iap wiwimsũ ma osodop ip Moisés ekawẽn tag̃ jeku ojuyayũ. Deus pit wara'at o'jomuy wuyepaĩm. Warara'acat emumuwiwi bodi ma wuyemumuwiwi xipat. Imẽnpuye soat em ixe xe acesop iap wiwimsũ g̃u wuyju. Iwiwim cĩcã ma. Wuyparara g̃u kawẽn ãm Deus eju, Jesus wuyepaĩ buye.6eIbaca'ũm osodop ip kawẽn kuyat tag̃ jekuku'ukayũ- -wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jekuku'ukayũ. Ixeyũ be iba'ore osodop cedag̃ ma jeku am Deus etabutpe ibaca'ũm puye. Imẽnpuye “Kawẽn kuyat tag̃ cuy epeku” i'ũmg̃u e'em Deus g̃asũ bit- -“Kawẽn iisuat tag̃ cuy epeku” i acã.)KImẽn e'em Deus ekawẽntup: Soat em webekitkit epaĩm cuy eg̃uy apẽn Melquisedeque paĩ osunuy iap puxim, i. Ẽn ixeyũ epaĩm iap i'ũm g̃u, i.0YIjodiat a'õbi g̃u ixe Jesus paĩm o'e ijodiat pabi dag̃ g̃u dak. Ixe Deus ebekitkit epaĩm o'e g̃asũ soat podi ma ya'õbaca buye; soat em itait jeenuy buye dak.q[Apẽn cuk adi ocece iap big̃ ma ibapuk e'em g̃asũ. Wara'at o'jebapuk paĩm- -Melquisedeque buximat.  O (13-14) — Ẽn g̃asũ webekitkiyũ epaĩm ecesũy yobog̃an — i juk o'e Deus wuykukukat Jesus pe.Ixe Jesus Levi naxeg̃ebit g̃u. Wara'at tiwat ma wuykukukat. Judá naxeg̃ebit ixe. Paĩyũm g̃u osodop ip Judá naxeg̃ebitbit. Judá naxeg̃ebitbit g̃u wũnca mupikupik'uk osodop ip Deus etabutpeap ceje- -mesa jeje- -Levi naxeg̃ebitbit acã. Moisés Judá naxeg̃ebitbit g̃u o'taẽ paĩyũm. Levi naxeg̃ebitbit acã o'taẽ paĩyũm.3_ Moisés ekawẽn tag̃ paĩyũm osodop ip Levi ipotpoyũ. G̃asũ bit wara'at Deus ebekitkit epaĩm o'e Arão naxeg̃ebitbit tieg̃. Imẽnpuye kawẽn kuyat tag̃ g̃u wuyju jekukum g̃asũ- -Moisés ekawẽn tag̃ g̃u. Kawẽn iisuat tag̃ acã wuyju jekukum g̃asũ- -Jesus ekawẽn tag̃.%C Paĩyũ kake wuyawẽwẽ ãm cedag̃ ma wuyeku am Deus bikuyap tag̃. Levi ipotpoyũ be bit ya'õmucan pa'ore osodop ip Deus bikuyap tag̃ ceku am ip. Imẽnpuye Deus wara'acat o'jomuy wuyepaĩm ixeyũ dieg̃. Cristo ma o'jomuy. Ixe Cristo paĩm o'e apẽn Arão paĩ osunuy iap puxim g̃u- -apẽn Melquisedeque paĩ osunuy iap puxim acã. Cristo ja'õbacaap mõg̃mõg̃ wuywebe Deus bikuyap tag̃ wuyeku am.   ^5 (9-10) Melquisedeque be Abraão dopabijuk puje, Levi o'kap g̃u buk. Inaka:CIjodiayũ jebubut'in iũmũm paĩyũ be- -je'ũ'iayũ be. Imẽnpit Deus ekawẽntup e'em: “Melquisedeque je'ũ g̃u- -itabẽg̃ ma jeenuy,” i. Imẽnpuye jebubut'in o'g̃ũm cebe.V%Ya'õbuyxiat jẽg̃'aecõg̃cõg̃ g̃u ya'õbuyxi'ũmat topabe “Deus cuy xipan jekuk” i'e am cebe. Ya'õbuyxi'ũmat pit jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ya'õbuyxiat pe “Deus cuy xipan jekuk” i'e am cebe.{oMelquisedeque bit Levi diwat g̃u osunuy. Abraão bit jebubut'in o'g̃ũm cebe. Pũg̃ ma o'g̃ũm cebe 10 beat'in. Nopag̃õg̃õap tag̃wiat pupu o'g̃ũm cebe. Kuyje: — Ijop eipi og̃ũm eipim — i juk o'e Deus Abraão be. — Enaxeg̃ebitbit ade jĩjã ecesũy — i juk o'e cebe. Melquisedeque bit: — Deus cuy xipan jekuk — io'e cebe- -Abraão be.I  Kuyje Moisés o'e Levi ipotpot pe: — Judeuyũ juy jebubut'in je'g̃ũm eywebe, eyju ixeyũ epaĩyũ buy — i. — Pũg̃ ma juy je'g̃ũm ip eywebe 10 beat'in — i.Imẽntak ibararak opop wuyawẽwẽap ekawẽntup pe. Jebadipyũ xewi ibubu'uk osodop ip jebubun, ixeyũ dak Abraão naxeg̃ebitbit ma'g̃u osodop.U #G̃ebum cuy epesop Melquisedeque ya'õbuyxi jĩjã osunuy iap kay. Abraão Judeuyũ ebapuk ebika osunuy. Imẽnpit jebubut'in o'g̃ũm cebe. Nopag̃õg̃õap tag̃wiat pupu o'g̃ũm cebe- -idip cĩcãat. Wuyetaybit g̃u Melquisedeque ebay buten, ixi buten tak, idobuyũ'ũm'ũm puten tak. Puju ixe o'kap iam tak wuyetaybit g̃u, puju oe'ũ iam tak. — Soat em cuy paĩm eg̃uy — i juk o'e Deus cebe- -Melquisedeque be.Imẽn o'e jekpot pe dak.> uAbraão jebubut'in o'g̃ũm Melquisedeque be. Ade ma o'g̃ũm cebe. Pũg̃ ma o'g̃ũm cebe 10 beat'in. Nopag̃õg̃õap pewiat pupu o'g̃ũm cebe- -yaokaka'ibiyũ bubutpupu. Ibutet Melquisedeque cedag̃ ma jebekitkit kug̃ iape. Ixe Salém ka kukukat osunuy. Ika butet Salém kaba'ũm jebekitkit kug̃ iape.K  Ixe Melquisedeque Salém ka kukukat osunuy. Deus epaĩ osunuy- -soat podi ma ya'õbacaat epaĩ. Abraão jepitpin osunuy nopag̃õg̃õap tag̃wi- -warara'acat ka kukukayũ aokakaap tag̃wi. Melquisedeque Abraão o'topabijuk e dag̃ jepin pima. — Deus cuy xipacat je'g̃ũm ewebe — io'e Melquisedeque Abraão be.2]Jesus o'jeu kabi kay wuyeu'ũm awap. Koap o'jeu. Kaomũm acejeu cekay. Wuyepaĩm o'e yobog̃an. Soat em wuyepaĩm jeenuy apẽn Melquisedeque paĩ osunuy iap puxim./Soat em Deus xe acesop iap wiwim cĩcã wuyju. Imẽnpuye wuyetabucap kobexixi muycũcũap puxim. Imuycũcũap muakõm puje, wara'at tag̃tag̃tag̃ g̃u cucum. Jecũap pe ma dopdom. Imẽnpuxim wuyju dak wara'at kaykaykay g̃u wuyetabut- -pũg̃ kay acã- -Jesus Cristo kay acã. Soat em wuyju g̃ebum cekay. Paĩ yobog̃at õmõm'uk osunuy Deus eju kawẽnwẽnap'a beat epag̃o dag̃wi badiat'a be. Õmõm'uk osunuy kawẽn ãm Deus eju jebekitkiyũ beam. Kabi be bit Jesus oõm. Deus xe nuynuy g̃asũ kawẽnwẽn wuywebeam.y— Wa'õ dag̃ ma oce eywebeam — i'e'em Deus.Ja'õ dag̃ ma e'em soat em. “Apẽn cuk adi kuy ma ocece iap tag̃ oce, õn soat em ag̃ puye” i'e buje, ja'õ dag̃ ma je'e. Deus ja'õmu'ipi'ũm g̃u. Napapa'uk g̃u. Wuymug̃uykukukum g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Cepirig̃ puje, oakõm'iayũ jedokdog̃ kobexixi bag̃bag̃ kay je'ũap puxim. Ixeyũ buxim wuyju dak wuyetabut Jesus kay wuye'ũap puxim. Soat em ixe wuya'õmucanucan. Imẽnpuye soat em Deus xe wuyetait acesop iap ajowiwi jĩjã.— Soat em oxe epesop — i juk o'e Deus jebekitkiyũ be.Ixeyũ be ma “Ja'õmuwarurun g̃u õn” i'e ojuy osunuy Deus- -g̃uyjom jexe dopayũ be. Imẽnpuye o'jekawẽn cebe ip. — Wa'õ dag̃ ma oce eywebeam, õn soat em wetait puye — io'e cebe ip.Ijodiat “Ja'õmuwarurun g̃u õn” i'e ojuy bima, jebodi ma ya'õbuyxiat nomuwãwãm ibutet mubararak am taperadup pe. — Ja'õmuwarurun g̃u õn Deus ag̃ wuykay buye — i'e'em ijodiat.Imẽn i'e buje, ya'õxik pa'ore ya'ĩjojomayũ be.GAbraão yukpiceg̃ẽ g̃u osunuy jetabucap kug̃. — Deus okpon je'g̃ũm owebe — i juk adi o'e'e jewebe ma.Imẽnpuye ipot o'kap Deus ekawẽn tag̃. Deus ja'õ dag̃ o'g̃ũm cebe.kO(-) — Apẽn kuy juk oce iap tag̃ oce wara'acat a'õbi g̃u- -wa'õbi ma — io'e Deus.yk (13-14) — Icẽmãn õn e'em ewebe — i juk o'e Deus Abraão be. — Xipacat og̃ũm ewebe — i juk o'e cebe. — Ekpon og̃ũm ewebe — i. — Enaxeg̃ebitbit ade jĩjã ecesũy — i juk o'e.Imẽn i'e buje: — Ja'õmuwarurun g̃u õn — i dak o'e Abraão be. — Wa'õ dag̃ ma oce ewebe — i juk o'e. Ka'ũmg̃u Deus podi ya'õbacaat. Imẽnpuye:\1 — Soat em oxe epesop — i juk o'e Deus wuywebe.Iboap cuy epejowiwi. Itabucayũ buxim cuy eyju dak eyetabun epesop. Eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop. Xipacat epejat Deus xewi apẽn ixe juk o'e iap tag̃.N — Waram Jesus ajẽmap wiwim pima, big̃ ma juy xipan epeyewewekuk — i oceju e'em eywebe. — Big̃ ma juy jewebuywatwan epesop — i oceju e'em eywebe.Imẽn cuy epeku eyemumuwiwi bu am. ~9 Ade em cuk adi eykitpitpiyũ buywatwat'uk epesop- -itabucayũ buywatwat'uk epesop, eyxe ip ikukpin puye. G̃asũ dak ixeyũ buywatwan eyju. Deus yag̃uyba'ũm g̃u je'e eyju ip ibuywatwan iap kay, ixe cũg̃ ma buye. Big̃ ma xipacat je'g̃ũm eywebe ixeyũ buywatwacapteim. }9 Oburereyũ, wa'õpurug̃sũ ma õn kawẽnwẽn eywebe, eykay jĩjã õn puye. Eybu'u g̃u juk adi epesop eyetabut am Jesus kay. G̃asũ dak big̃ ma juy epesop eyetabun cekay. Ocetaybit Deus xipacat ũmũm eywebe warara'acat pe iũmũmap podi ma, kuy juk ixe eydaxijo buye iam. | Wara'at ku be bit kadai g̃u aypapan- -widaoho'ip acã. Wao'ip tak aypapan. Xipat g̃u kadaim. Wu yan g̃u aypapan. Imẽnpuye: — Ojokot g̃u oku xipat'ũm puye — i'e'em ku iwat.Jeku epereperem, xipat'ũm puye. Jetabucap o'jepere'iayũ ig̃o ku buxim- -wao'ip'epat puxim. Xipat g̃u ip Deus xe. Imẽnpuye ipiat supi'ajojoat cebe ip. Wũy ma jeedop ip Deus wi ipiat'ajojom.{#Deus xipan wuykug̃. Soat em muba'at muajẽmjẽm kadai mu'aypapan am ku iwat xan. Itabut pinayũ ig̃o ku buxim- -kadai ya'a'e iap puxim.Az{G̃uyjom pit jetabucap ip o'jepere. Korosa eju waram g̃uto Deus ipot pamupaya ojuyayũ buxim ip. Ixe ipot waywayway ip soat a'õpiju. Iba'ore wuywebe waram imutabun ip Jesus kay.OyItaybit o'e ip Deus ekawẽn xipat cĩcã iam, Deus cuk adi xipan ixeyũ o'jukuk puye. Deus ja'õbacaap o'g̃ubapukpukpuk ixeyũ etabun. Imẽnpuxim ja'õbacaap g̃ubapuk ipi iisuat mug̃ẽm pima.dxAJetabucap o'jepere ip pũg̃pũg̃ayũ. Iba'ore wuywebe waram ixeyũ mutabut am Cristo kay. Kuy juk kawẽn icẽmat o'ya'ĩjojo ip. Kabi beat emumuũm kuy ip o'jat xipacat. Kuy juk Deus biõg̃buk kug̃ o'e ip jewebe.w}Acekawẽn cuy kawẽn iba'arẽmãn wuywewebe- -Cristo ekawẽn'in. Deus pe wuymutaybin puje iboam ma acejekawẽn. v u ' (1-2) Cristo ekawẽn'in pit cuy acepere- -kawẽn ibapukat'in. Kawẽn iba'arẽmãn pit cuy acejekawẽn wuyewemutaybit am. Kuy bima juk adi kawẽn ibapukan kawẽnwẽn'uk ajop. Warẽmtag̃ wuyekukuap cuy acepere iam kuy juk adi kawẽnwẽn ajop. Wuyetabun cuy ajop Deus kay iam tak cuk adi kawẽnwẽn ajop. Acewemubatisasaan cuy iam tak cuk adi kawẽnwẽn ajop. Warara'acayũ jewebumõg̃mõg̃ wuy'abi jeje Deus pe jebiõg̃buk muõm ãm wuywebe iam tak cuk adi kawẽnwẽn ajop. Deus ce'ũ'ũayũ g̃utait iam tak cuk adi kawẽnwẽn'uk ajop. Soat em Deus ipiat supi'ajojoat kũyjobit'ũmayũ be iam tak cuk adi kawẽnwẽn ajop. Imẽn ma juk adi kawẽnwẽn'uk ajop kawẽn ibapukan. Kawẽn iba'arẽmãn cuy acejekawẽn g̃asũ bit wuyewemutaybit am.htIDeus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ bit itaybit Deus ekawẽn- -kawẽn iba'arẽmãn. Iẽn o'o'ukat puxim ip. Itaybit ip ajo xipat Deus xe iam, ajo xipat g̃u iam tak, jewemukũyjobitbin ip puye, jewawẽwẽm puye dak.ysk Ikap'isuayũ itaybit g̃u apẽn cedag̃ Deus xe iam, apẽn cedag̃ g̃u iam tak. Ikap'isuayũ buxim eyju dak.;ro Kuy bima ma juk eyetabut epesop Cristo kay. Imẽnpuye cũg̃ ma kuka o'e eywebe ma itabun'isuayũ mutaybin am Deus ekawẽn. Imẽnpit warara'acayũ ma eymutaybitbin Deus ekawẽn- -kawẽn ibapukan. Eyetaybit g̃u buk cekawẽn pa'arẽmãn. Itabun'isuayũ itaybit kawẽn ibapukan acã, ikap'isuat kũmti kõnkõnap puxim. Kũmti kõnkõn acã iat puxim eyju dak. Iẽn o ba'oreat puxim eyju, kawẽn ibapukan acã eyetaybit puye.4qa Soat ma'g̃u oceju eymutaybin ojuy apẽn Jesus Cristo wuyepaĩ e'em iam. Imẽnpit iba'ore ocewebe soan eymutaybit am eyetaybin wa'ũm cĩcã buye kawẽn iba'arẽmãn.Jp  — Ẽn acã paĩ yobog̃an eg̃uy- -ipi juacat kay ag̃ am — i juk o'e Deus Jesus pe. — Apẽn Melquisedeque paĩ osunuy iap puxim ẽn tak eg̃uy paĩ yobog̃an — io'e Deus cebe.oy Jesus ikẽrẽat kug̃ g̃u. Iisu soat tag̃. Imẽnpuye: — Ewebe acã ipi watwat daxijo but — i juk o'e Deus cebe. Imẽnpuye Jesus acã kũyjobicayũ daxijojom- -ipi juacat taxijojom. Soat em Deus xe jeedop ip itait cemudaxijojoyũ.jnMJesus Deus ipot osunuy. Inaka ipiat'ajojoap tag̃ ma oitaybitbin kũyjobit am Deus a'õ kay iam. m Ipi ju bima Jesus kawẽnwẽn'uk osunuynuy Deus eju. — Odaxijom cuy ece — i juk o'e cebe.Ya'õberen o'jewãwã cekay jetadi eju. Ibikuy bima iba'ore g̃u kuka juk o'e Deus pe Jesus daxijo am ce'ũap puxim. Jesus yobog̃an pin g̃u osunuy. Jemucokcok pin g̃u osunuynuy- -jebay mucokcok pin acã. Kũyjobit osunuynuy Deus a'õ kay. Imẽneju soat em Deus ixe ekawẽn o'jojojo. lImẽnpuxim wara'atup e'em Deus ekawẽntup: Ẽn cuy soat em paĩm eg̃uy apẽn Melquisedeque paĩ osunuy iap puxim, i.1k[Imẽnpuxim Cristo dak jekpiwatpi g̃u o'jewenaẽ paĩ yobog̃an je'e am. Deus ma ixe o'taẽ. — Ẽn okpot. Õn ma ebay oce g̃asũ — i juk o'e Deus cebe.qj[Ijodiat jewenaẽhẽm g̃u paĩ yobog̃an e'em ip. Imẽn kuyje Deus Arão o'taẽ paĩ yobog̃an.i)Ya'õbaca g̃u paĩyũ dak. Imẽnpuye Deus etabutpe ip wũnca mupikupig̃ Deus pe ikẽrẽat uk am jebekitkiyũ bewi ã g̃u- -jewebewi dak.uhcYa'õbaca g̃u paĩyũ dak. Imẽnpuye ya'õpurug̃ g̃u ip jebekitkiyũ kug̃- -jetaybit'ũmap tomuju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kug̃- -warẽmtag̃ jekuku'ukayũ kug̃. Yukpiceg̃ẽ g̃u ip ikug̃. Ya'õdidin ma ip ikug̃.ng WWuyju paĩ yobog̃at taẽhẽm ijodiacat parakpewi. Deus a'õbi kapikpig̃ ip jebekitkiyũ buywatwan. Ijodiacat emumuũm ũmũm ip Deus pe. Deus etabutpe wũnca ẽn mupikupig̃ tak ip Deus pe ikẽrẽat uk am wũnca iwat pewi.dfAImẽnpuye wuysũsũn g̃u juy ajop kawẽn ãm Jesus eju. Soat cuy ag̃uwẽn cebe. Ixe wuykay jĩjã. Ixe soat em wuykug̃ xipan. Itabotaidabotbot wuykay. Wuya'õbaca'ũm pima, ixe soat em ma wuybuywatwan jeenuy.Je Wuyepaĩ ya'õpurug̃ g̃u wuykug̃, wuya'õbaca g̃u ma'g̃u wuyju. Ya'õdidin ma wuykug̃. Itabotaidabotbot wuykay, wuya'õbaca g̃u ma'g̃u. Satanás wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽat ojuy soat em. Te'e ma Jesus pe dak ikẽrẽat mug̃ẽat ojuy osunuy. Ixe bit ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma ma.@dyImẽneju wuybu'um g̃u juy ajop wuyetabut am Jesus kay. Wuyetabucap muwẽnuwẽn wuyju warara'acayũ be. Jesus ma ag̃ wuykay paĩ yobog̃at puxim. Ixe wuyepaĩ paĩyũ kukukat puxim- -Judeuyũ epaĩyũ kukukat puxim. Ixe Deus ipot. Warara'acayũ paĩyũbodi ma ixe ya'õbuyxi. Ixe kuy oajẽm Deus topabe kabi be. Ixe kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam. Imẽneju wuybu'um g̃u juy ajop wuyetabut am ixe kay. Wuyetabun cĩcã ma juy ajop! c  b  Ra (11-13) G̃a'a juy aõm cekay. Soan cuy ace wuyebodoy am Deus xe! Deus ekawẽn itaicat puxim, ya'õbacaat puxim tak. Pajam soat takatkan wuyju- -xepxep kadi tũybibian. Pajam wuyju iẽn'uk'ug̃ tao bewi. Taobapuk e'em wuyxe iẽn'uk puje. Deus ekawẽn paja buxim- -xepxep kadi tũybibiat puxim. Deus ekawẽn co buje, apẽn wuyju jewag̃uyg̃uy iap ibapuk e'em wuyxe, apẽn wuybikuy iap tak. Soat imunẽm pa'ore bit Deus pe ijo'ũmap puxim. Soat ibapuk cĩcã cexe cemumug̃ẽg̃ẽyũ. Ixe soat cocom. Ixe wuyekukuap cocom, wuyag̃uy jojom tak. Ixe be acã apẽn cuk adi ajekukukuiap aceg̃uwẽn. Imẽneju wuydobuyũ'ũm'ũm puxim g̃u juy ajop! Kũyjobin cuy ajop Deus xe wuyõm'ũmap puxim.w`g Jebodoy am Deus xe wuyõm puje, wuyju dak wuyekapikap acejepere apẽn Deus jekapikap o'jepere iap puxim."_= Imẽneju: — Epeõm cuy jebodoy am oxe — i mabuk e'em Deus jebekitkit pe.Cebodoy but cebe ip apẽn seis kabia kap puje Deus o'jebodoy iap puxim.&^EJosué Deus ebekitkit o'tujuõm g̃u jebodoy am Deus xe. Josué be ixeyũ dujuõm puje, Deus kuka juk wara'at kabia o'g̃uweg̃ũn g̃u ixeyũ õmap kabiam.]y— G̃asũ ma kũyjobin cuy epesop — i juk o'e Deus Moisés ebekitkiyũ be- -uk'a'ũmat tag̃ jekuku'ukayũ be.Imẽnpit kũyjobit'ũm osodop ip. Imẽnpuye ade koato kap puje Deus wara'at kabia o'g̃uweg̃ũn warara'acat mukũyjobinap ojuy. — G̃asũ bit cuy kũyjobin epesop — i g̃uto o'e waram warara'acayũ be- -Davi ebekitkiyũ be.Davi dak iboap ma o'g̃uwẽn Deus a'õbi jebekitkit pe. Imẽn e'em Davi emudupmubararaktup: Deus a'ĩjo buje, kũyjobin cuy epesop ya'õ kay, i.\!Koap kawẽn idipat o'ya'ĩjojo'iayũ oõm g̃u jebodoy am Deus xe itabut'ũm ip puye. Imẽnpuye warara'acayũ jeõm jebodoy am cexe.k[OWaram pima dak imẽn ma o'e: — Jeõm g̃u ip jebodoy am oxe- -pũg̃ tak jeõm g̃u — i.lZQImẽn e'em Deus ekawẽntup: Seis kabia kap puje, Deus o'jebodoy jekapikap epere buje, i.sY_Wuyju bit wuyetabut. Imẽnpuye aceõm Deus kay jebodoy am. Imẽn cuk Deus o'e: Wetakoma juk adi og̃uy cekay ip, i “Jeõm g̃u ip jebodoy am oxe,” i juk oce owebe ma wetakomaap pibun, i. Ipi mug̃ẽ buje, Deus jekapikap o'jepere. Inaka: — Jeõm g̃u ip jebodoy am oxe — i juk o'e ixeyũ muwẽnuwẽn- -kũyjobit'ũmayũ muwẽnuwẽn.4XaWuyju dak kuy kawẽn idipat aya'ĩjojojo apẽn wuydobuyũ'ũm'ũm o'ya'ĩjojo iap puxim. Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Imẽnpit te'e ma o'ya'ĩjojo ip itabut'ũm puye.8W kDeus kuy juk o'jewa'õmudot wuykay. — Epeõm cuy okay jebodoy am — i juk o'e wuywebe.Wuyday'em'um cuy ajop wuyewewekay kũyjobit'ũmap puxim- -wuyõm'ũmap puxim cekay.tVaImẽneju wuyetaybit iõm pa'ore o'e cebe ip Deus o'g̃uwẽn ipi iat eipi be, itabut'ũm ip puye iam.oUW— Ka'ũma'in ma ey'in jeõm okay jebodoy am — i juk o'e Deus cebe ip- -kũyjobit'ũmayũ be.#T?Ibun cĩcã Deus itakoma osunuy cekay ip- -40 koato bun. Itakoma osunuy ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kay, uk'a'ũmat tag̃ oe'ũ'ũ'iayũ kay. SDeus a'õ o'ya'ĩjojo ip Egito eipi bewi Moisés emumujẽmyũ. Inaka kũyjobit'ũm cĩcã osodop ip ya'õ kay. Oibu'un ip cekay.5Rc Imẽn e'em Deus ekawẽntup: G̃asũ eywebe Deus a'ĩjo buje, kũyjobin cuy epesop ixe a'õ kay, i. Eydobuyũ'ũm'ũm puxim g̃u juy epesop kũyjobit'ũmap kug̃, i.~QuWuyetabun'isum cuk adi wuyetabut cĩcã ajop Cristo kay. Ixe kay wuyetabucap epere'ũm pima ixe bureyũm acesop. ~Pu Soat kabia jewa'õmucanucan cuy epesop eyewemug̃uykukuap puxim ikẽrẽat mug̃ẽap puxim tak; eyetabut'ũmap puxim tak; eybu'uap puxim tak Deus kay. — G̃asũ ma kũyjobin cuy epesop — i juk o'e Deus wuydobuyũ'ũm'ũm pe. — G̃asũ — i'e'em Deus wuywebe dak.Wuywebe “g̃asũ” i'e'em pima, jewa'õmucanucan cuy epesop eywebe eyetabucap epereap puxim.O3 Okitpitpiyũ, eyday'em'um cuy epesop eyewewekay eywebe eyetabucap epereap puxim! Deus kay eybu'u bima soat em itaicat kay, ikẽrẽat kay acã juy epesop g̃ebum. Eyetabut g̃u epesop cekay. Warara'acat a'õ kay acã epesop kũyjobit. Ixe a'õ kay bit kũyjobit g̃u epesop. Imẽn Deus e'em.&ME Imẽneju wetakoma jĩjã juk adi oce cekay ip, io'e Deus, i. Ikẽrẽat kay acã ip osodop jewag̃uyg̃uy, i'e'em Deus, i. Itaybit g̃u ip osodop oem, i.LL Quarenta koato bun wa'õbacaap mubapukpuk'uk og̃uy itabutpe ip, i'e'em Deus, i. Imẽnpit “Xipan g̃u ẽn ocekug̃,” i napa ma e'e'uk osodop ip owebe eydobuyũ'ũm'ũm, i. “Oceju ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm pima dak ẽn ideida g̃u ocewebe,” i napa ma e'e'uk osodop ip owebe obuyxijojom, i'e'em Deus, i.!K; Kũyjobin cuy epesop ixe a'õ kay, i. Kũyjobit'ũm cĩcã osodop ip Deus a'õ kay eydobuyũ'ũm'ũm, i. Ya'õ kay g̃u ip o'e, i. Uk'a'ũmat tag̃ jekukum pima, “Wuyju ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm pima dak, Deus ideida g̃u wuywebe,” i te'e ma o'e ip Deus puyxijojom, i. WJ' Imẽn kuyjeat e'em Deus biõg̃buk a'õbi: G̃asũ eywebe Deus a'ĩjo buje,JI Cristo bit Deus ipot. Deus ebekitkit kukukat ixe- -wuykukukat. Ixe cedag̃ ma wuykug̃. Wuya'õca e'em pima, cebekitkiyũm acesop. Wuycokcog̃ ma soat em Deus xe acesop iap wiwim pima dak. HH Moisés cedag̃ ma osunuy jekapikap kug̃. Cedag̃ ma osunuy Deus ebekitkiyũ kug̃. Jekpiwan ma kapikpik'uk osunuy. Apẽn Deus je'e g̃uyjom iap muwẽnuwẽn'uk osunuy cebe ip Moisés ma.@G{Soat uk'a ijodiat emuamuy'a. Soat pit Deus emumug̃ẽ.?FwUk'a muymuyat uk'a beayũ bodi ma ya'õbuyxi. Imẽnpuxim Jesus ya'õbuyxi Moisés bodi ma. Imẽnpuye cedag̃ cĩcã wuywebe kũyjobit am Jesus a'õ kay Moisés a'õ kayap podi ma.kEODeus cuk ixe o'taẽ jebekitkiyũ kay ag̃ am. O'taẽ jebekitkiyũ epaĩm yobog̃an. Jesus cedag̃ ma jekapikap kug̃ osunuy ixeyũ kay ag̃. Ixe buxim Moisés dak cedag̃ ma jekapikap kug̃ osunuy Deus ebekitkiyũ kay ag̃.D Okitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop Jesus kay. Eyju okitpitpiyũ wuyetabut Jesus kay buye. Wuyetabucap muwẽnuwẽn wuyju warara'acayũ be. Deus cuk wuynaẽ jebekitkiyũm. Deus Jesus cuk o'taẽ wuyepaĩ yobog̃an. Imẽneju Jesus kay juy g̃ebum epesop.pCYJesus ipiat o'supi'ajojo wuybuxim. Satanás te'e ma ikẽrẽat mug̃ẽap ojuy osunuy Jesus pe, wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap ojuy buxim. Imẽnpuye ixe itaybit wuybuywat am Satanás ikẽrẽat mug̃ẽap ojuy wuywebe bima.BJesus kuy juk jekitpitpiyũ buximan o'e Deus bikuyap tag̃. Ixeyũ buximan o'e cekay ip ag̃ am paĩ yobog̃at puxim. Ixeyũ buximan o'e xipan ixeyũ kuk am, cedag̃ ma kapik am Deus peam tak. Ixeyũ buximan o'e Deus pe ikẽrẽat'ukan ixeyũ bewi.AJesus ipi juan o'e Deus ekawẽn tojotjot'ukat taxijo am g̃u- -Abraão naxeg̃ebitbit taxijo am acã. Imẽntak e'em Deus ekawẽntup.@!Tei'ũma kapikpik'ukat iparara jĩjã jekariwa buxim iap puxim wuyju dak wuyparara wuye'ũap puxim. Jesus pit oe'ũ wuypararap mu'ũm ãm.?}Deus ebekitkiyũ ijodiacayũ ijebit tag̃ toyteyayũ. Imẽnpuye Jesus tak ijodian o'e cebuxim ip. Ipi juan o'e g̃uyjom je'ũ ãm. Oe'ũ ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbacaap mu'ũm ãm. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat wuy'ũap mupararurun.#>? Wara'atup e'em: Õn pit wetabut oce cekay, i'e'em ixe. Ijoce ma õn webekitkit kug̃ẽn ma juk eg̃ũm owebeiayũ kug̃, i dak e'em ixe Deus pe.0=Y Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Bay, jemuwẽn õn okitpitpiyũ be, i'e'em Deus pe. Ẽn soat podi ma a'õbaca iam jebibododon oce a'õkayayũ be wa'ĩjo am, i._<7 Ixe Jesus ikẽrẽat uk'ug̃ ijodiacat pewi. Imuisusun ip. Ixe ebay cemumuisunyũ ebay dak. Pũg̃ ma ixeyũ ebayat. Imẽnpuye Jesus isũsũn g̃u “Eyju okitpitpiyũ” i'e am ijodiacayũ be, jemumuisunyũ be.6;e Deus a'õbi soat kake ipi dag̃acat, kabi dag̃acat tak. Soat kake ixe dipap mubapuk am soat pe. Ixe ibikuy jĩjã soat jebekitkit pe jedipap kuk am. — Okpot pe ipiat'ajo buje acã ipi juacat taxijo but je'e — io'e Deus jewebe ma.Imẽnpuye ibikuy osunuy ipiatpi'ajoan jekpot pe. E mukacũg̃cũg̃at puxim Jesus cucum koap kabi kay jemudaxijojoyũ wap. Ipi juacayũ kukukayũm jeedop ip Jesus eju ixe emudaxijojoyũ.b:= Jesus pit kuy ajojojo. Deus xe ikukpin cĩcã osodop ip ipi juacayũ. Imẽnpuye Deus Jesus o'jomuy jekawẽn tojotjot'ukayũ josũ'ian. Darem ma osunuy ixeyũ josũ'ian g̃uyjom je'ũ ãm soat peam ipi juayũ beam. G̃asũ bit ka'ũmg̃u Jesus co'iat ya'õbuyxiat. Ka'ũmg̃u ixe jo'iat idipat. Ka'ũmg̃u ixe jo'iat, ixe oe'ũ soat peam puye.+9O Ixeyũ be juk a'õbacaap eg̃ũm soat tag̃acat kukayũm, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup. — Soat tag̃acat kukayũm jeedop ip webekitkit — io'e Deus ibodup pe. G̃asũ bit ijodiat soat g̃u ikukukan- -Deus emumug̃ẽ kukukan. Ixeyũ soat kukukan iap ma ajojojo g̃u buk.R8 Deus, kuy juk ipi juacayũ ejomuy ekawẽn tojotjot'ukayũ josũ'iayũm, i. Darem ma ip jeedop ixeyũ josũ'iayũm, i. Kuy juk ixeyũ ejomuy idipap kukayũm ipi kukukat puxim, ya'õbuyxiayũm tak, i.77Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus, soat em ẽn g̃ebum ijodiacat kay, yopĩt ma'g̃u ip, i. Ya'õbuyxi g̃u ip, i. Inaka ẽn cekay ip ag̃, i.Z6-G̃uyjom Deus wara'at ma ipi g̃ug̃ẽ iisuat. Ibo eipim omuyku iap muwẽnuwẽn oceju eywebe. — Eyju ma ipi iisuat kukayũm epesop — io'e Deus jekawẽn tojotjot'ukayũ be g̃u- -jebekitkit pe acã.H5 Deus tak o'e wuywebe: — Icẽmãn ip wekawẽn muwẽnuwẽn eywebe — i.Ixe ja'õbacaap o'jomõg̃mõg̃ cebe ip- -jekawẽn coco'ukayũ be. Imẽnpuye Deus a'õbacaap o'g̃ubapukpuk ip adeayũ etabun. Wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk ip adeayũ etabun. Ka'ũma ma buk ajojojoiat tak o'g̃ubapukpuk ip Deus a'õbi. Deus jekpiwatpi ma jebiõg̃buk emumuũm o'g̃u'ẽ'ẽ'ẽ cebe ip. Ibiõg̃buk xipacat emumuũm o'g̃u'ẽ'ẽ'ẽ.Y4+Apẽn Deus wuydaxijojom iap soat podi ma idip. Wuybu'u ixe be wuydaxijoan pima bit, wuyenapõn pa'ore ace'e ipiatpi'ajoap puxim. Wuykukukat Jesus koap ma o'e: — Eyetabun pima, Deus jeydaxijo — i.G̃uyjom ixe ekawẽn coco'ukayũ kuy juk cekawẽn o'g̃uwẽn wuywebe. — Icẽmãn xeku e'em eywebe — i juk o'e ip wuywebe. 3 Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ juk adi cekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn kuyje- -kabi bewi ajẽmjẽmayũ. Ixeyũ ekawẽn icẽmat. — Kũyjobin cuy epesop ixeyũ ekawẽn kay — i juk o'e Deus kuyjeayũ be.Imẽnpuye Deus ipiat o'supi'ajojoat jekawẽn kay kũyjobit'ũmayũ be kũyjobit'ũmapteim. Ipiat o'supi'ajojoat jekawẽn mupubutbut'ukayũ be dak jekawẽn mupubutbucapteim.{2 qImẽneju wuyetabun cĩcã juy ajop iboap ekawẽn kay wuyetabucap epereap puxim. Kuy bima juk adi kawẽn icẽmat aya'ĩjojo. Iboap ekawẽn kay wuyetabucap epere buje bit, warẽmtag̃ ma kuka ajeku kobe o'jenapõniat puxim- -uhuiat puxim.&1 GCekawẽn tojotjot'ukayũ ibiõg̃buk acã- -kabi bewi ajẽmjẽmayũ. Soat ip kapikpig̃ Deus peam. Deus ixeyũ mujujum g̃uyjom taxijo'iayũ buywacam.)0 M Ekay itakomaayũ a'õbacaap og̃u'ũm, i. Kũyjobin jeedop ip a'õ kay, i. Ẽn ixeyũ kukukan e'emap wiwim pima oxe mabuk ecesũy, i. Xik'i juy eg̃uy oxe, i. Imẽn Deus o'e jekawẽn tojotjot'ukayũ be g̃u- -jekpot pe acã. Pũg̃ em tak o'e g̃u ma jekawẽn tojotjot'ukayũ be.R/  Wuydoti mu'adabocap puxim ipi eceg̃u'adabot, kabi dak, i. Wuyju wuydoti iokokat xikxig̃ iisuat pu am, i. Imẽnpuxim wara'at eipi eceg̃ug̃ẽ ijop eipi dieg̃, i. Kabi dak wara'at ma eceg̃ug̃ẽ ijop tieg̃ kabi dieg̃, i. Jajoren g̃u ẽn pit. Ibit ma ecesũy soat em ma, i. Imẽn Deus o'e jekpot muwẽnuwẽn. @. { Ipi i'ũm, kabi dak i'ũm ma, i. Ẽn pit ece'ũm g̃u, i. Soat em ma ẽn pit etabẽg̃ ecesũy, io'e Deus jekpot pe, i. Ipi iokok je'e, kabi dak. Wuydoti iokokat puxim je'e ip, i.-  Imẽntak jekpot o'g̃uwẽn: Kariwa, ka'ũmg̃u bima ẽn cuk adi ipi eg̃ug̃ẽ, i. Ebum ma juk adi kabi eg̃ug̃ẽ, i.-, U Ajo cũg̃ ma iap kay jĩjã ẽn, i. Ajo ikẽrẽat iap kay bit etakoma, i. Imẽneju kuy juk õn enaẽ soat tag̃acayũ kukukan, i. Deus õn, i. Ebay õn, i. Kuy juk õn emuy ebureyũ bodi ma a'õbuyxian, i. Imẽnpuye ecokcok cĩcã, i. Imẽn Deus jekpot muwẽnuwẽn o'e. G+  Imẽnpit: — Deus, ẽn ma soat tag̃acat kukukan ecesũy — i'e'em Deus jekpot pe. — Ẽn soat kukukat iap i'ũm g̃u. Cũg̃ ma ixeyũ kukukan ecesũy — i'e'em cebe- -jekpot pe.3* aJekawẽn tojotjot'ukayũ muwẽnuwẽn pima: — Wekawẽn tojotjot'ukayũ mujujum õn kabido jo'i. Wa'õbuywatwat'ukayũ mujujum õn daxae jo'i — i'e'em Deus.<) sDeus jekpot mudon pima ipi kay, koapat osunuyiat mudon pima: — Soat wekawẽn tojotjot'ukayũ juy je'e okpot pe “Ẽn xipat cĩcã ocewebe,” i — io'e Deus soat pe.x( k — Ẽn okpot. Õn ma ebay oce g̃asũ — i juk o'e Deus jekawẽn tojotjot'ukayũ be g̃u- -jekpot pe acã. Waram pima: — Õn ma ebay oce, okpot ece'e — i juk o'e Deus jekawẽn tojotjot'ukayũ be g̃u- -jekpot pe acã.v' gDeus jekpot o'jomuy jekawẽn tojotjot'ukayũ bodiam ya'õbacaam. O'jomuy ya'õbuyxiam kabi bewi ajẽmjẽmayũ bodi ma. Jesus Deus ipot. Imẽnpuye: — Jesus putet soat putet podi ma ibutetpuyxi — i'e'em Deus soat pe wuywebe. }~1}|{Yzxwwvour3r'pp@nXmrl[jihvfcZag```^{]a\u[hZYXWV!USSQQPP O ML@KhJZIuHHLHG,FpEECCBAA@"??>s=k;H99M8<7E554433 2Q11O/..,q+U*)((&&/%$$Y$M#c"" !~^n_DVSt# +A&{ Wuyebayũ ma ipiatpi'ajojoan wuywebe wuymukũyjobit am. Ipiatpi'ajojoan ip wuywebe ipiatpi'ajoat pin osodop ip puye. Darem ma ip wuymukorẽmrẽm. Deus pit ipiatpi'ajojoan wuywebe xipan wuykug̃ap tomuju. Ixe ipiatpi'ajojoan wuywebe soat tag̃ wuymuisun am. Ipiatpi'ajojoan wuywebe soat tag̃ wuyisu jejo'i am.v%e Ijodi ixeyũ be wuymukorẽm puje dak, ibuyxim ma wuyebayũ ajukuk. Ixeyũ a'õ kayap podi ma juy kũyjobin ajop wuyebayat a'õ kay- -kabi beat a'õ kay, wuykay ag̃at a'õ kay. Ixe a'õ kay kũyjobit pima, soat em acesop cexe wuyetait.$ Imukorẽmrẽm'ũm pima wuyetabi kuka ace ite ipocat iap kay. — Ekpocat tu ite? — i kuka ace cebay be.Deus tak ipiatpi'ajojoan soat pe jebekitkiyũ be imukũyjobit am ip. Imẽneju eymukũyjo am eywebe ipiatpi'ajojoan'ũm pima, Deus ipotpocayũ g̃u eyju.I#  Eyetaxim cuy epesop ipiat'ajojom pima. Ipiatpi'ajojom pima: — Wuyebayat ipiatpi'ajojoan ocewebe ocemũkũyjo am cũg̃ ma wuyekuap ojuy — i juy epe'e eyewewebe.Deus wuymukorẽmrẽm pima, wuyetaybit Deus wuykug̃ jekpotpoyũ kukap puxim iam. Soat wuyju ipiatpi'ajojoan wuy'ipotpoyũ be cũg̃ ma ip cekuap ojuy.*"M  Wuykukukat ipiatpi'ajoan jewe ikukpinayũ be cũg̃ ma jekuap ojuy, i. Jekpotpoyũ mukorẽmrẽm imukũyjo am ip, i. Eyag̃uyba'ũm tu iboap ekawẽn kay?@!y Deus kawẽnwẽn eywebe apẽn cebayũ kawẽnwẽn jekpotpoyũ eju iap puxim. Kawẽnwẽn eywebe eya'õmucan am. Imẽn ixe e'em: Okpot, emukũyjobit am wuykukukat ipiatpi'ajoan ewebe bima, eya'õpicũg̃ cuy eg̃uy ya'õ kay, i. Emukũyjo am ixe be emukorẽm puje dak, eg̃uycũg̃ g̃u juy eg̃uy, i. 1 Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ mukorẽmrẽm cĩcã juk adi epesop. Imẽnpuye juk adi ipiat o'supi'ajoat ip eywebe. Inaka eyaoka g̃u buk ip.nU G̃ebum cuy epesop apẽn cuk adi ixe Jesus ipiat o'supi'ajojo iap kay. Itakoma jĩjã ip osodop cekay ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ. Iboap kay juy g̃ebum epesop eyetabut am eybu'u'uap puxim, eyetabucap epereap puxim tak.- G̃ebum cuy ajop Jesus kay! Ixe ma juk adi wuymutabun. Ixe dak wuybuywatwan jeenuy wuyetabucap epereap puxim. — Korosa be g̃u juy oje'ũ — i'ũmg̃u juk o'e. — Warẽmtag̃ cĩcã ip okuk — i juk o'e jewebe ma. — Inaka korosa be dak obu'u g̃u we'ũ ãm — i juk o'e. — G̃uyjom ocokcok og̃uy webay xe bima, ixe bikuyap tag̃ cuk adi ojekuk buye — i juk o'e jewebe ma.Oibu'un g̃u je'ũ ãm korosa be warẽmtaksug̃ ma'g̃u ip o'jukuk. Imẽneju g̃asũ xik'i omuy Deus xe. Deus eju nuynuy soat kukukan.% E — Oceju ma juk adi ocetabut cĩcã ocesop Deus kay — i'e'em wuywebe soat ixeyũ kuyjeayũ. — Eyju dak eyetabun cĩcã juy epesop cekay — i'e'em ip wuywebe.Daudau'ukayũ buxim wuyju. Daudau'ukat ipoxiat epereperem jewũnca i'e am. Imẽnpuxim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy acepere Jesus a'õ kay am. Pa'orem g̃u wuyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ pima wuybu'u wuyetabut am Jesus a'õ kay. Daudau'ukat taobu'u g̃u jedaudauap epere am. Ixe buxim wuyju dak wuybu'um g̃u juy ajop Jesus a'õ kay am. (Deus kuyayũ kay ã g̃u osunuy g̃ebum. Wuykay dak osunuy g̃ebum- -ixeyũ'ũm'ũm nomujuacayũ kay dak. Soat g̃u o'g̃ũm ja'õ dag̃ kuyayũ be. Soat pit je'g̃ũm ja'õ dag̃ jekay itabucayũ be- -kuyje itabucayũ be- -g̃asũ itabucayũ be dak, g̃uyjom itabut je'e iayũ be dak. Soat je'g̃ũm pũg̃pũg̃ pepepe ma. Soat tag̃ wuymuisun je'e kuyjeayũ muisunap puxim. '— Xipat eyju oxe eyetabut cĩcã okay buye — io'e Deus soat pe ixeyũ be. Inaka ijodi bima Deus cebe ip iũm ojuy iap o'jat g̃u ip.   & % (37-38) O'yabug̃bug̃ ip wita'am. Ipidase o'g̃uweka ip kede'am. Pajam tak o'yaoka ip. Tadaybot ma oekuku ip. Mẽmẽ xee kug̃ oekuku ip jedotim, cabra xee kug̃ tak. Itabut'ũmayũ juk adi ipiat o'supi'ajojoat ixeyũ be. Warẽmtag̃ cĩcã juk adi ixeyũ o'jukukuk ip. Kaokokat puxim osodop ip itabut'ũmayũ xe. Deus xe bit soat podi ma xipat osodop ip itabucayũ.D $Warara'acayũ itabucayũ o'jowaywayway ip adedeayũ etabutpe. Warara'acayũ o'yukxabiokaka ip ixeemug̃ẽg̃ẽbum yabi be icaat pum. Warẽmtag̃ ma o'g̃uõmõm ip daomũnmũnap'a be. #Itabut Deus kay osodop ip aoyũ. Imẽnpuye Deus waram ixeyũ ipotpoyũ'ũm'ũm o'g̃utait. Warara'acayũ be itakomaayũ ipiat o'supi'ajojoat. Oe'ũ'ũ'ũ ip ipiat pibun. Inaka Deus o'jomuymuy g̃u ip jaokaap puxim. — Oce'ũpi g̃u — io'e ip. — Oceparara g̃u oce'ũap puxim — io'e ip.Waram acejetait iap wiwim osodop ip. Soat em wuyetait acesop Deus xe iap wiwim osodop ip.I  "Waram pima Deus daxa yobog̃at o'g̃upirẽm jekay itabucayũ aokaap puxim. O'jenapõn ip pajam jaokaap puxim. Ya'õbaca'ũm ip osodop. Ya'õbacaan pit o'e ip Deus a'õbi. Ade jĩjã o'yaoka ip itakomaayũ nopag̃õg̃õm pima. Ade ma dak o'g̃uypõg̃põg̃põg̃ ip powatwat esorarayũ. Soat kaka dag̃ owatwatwat ip.w !Itabut cĩcã osodop ip Deus kay. Imẽnpuye wara'at tiwatwat eju nopag̃õg̃õm ip o'e. Ade jĩjã o'yaoka ip. Cũg̃ ma oekuku ip Deus etabutpe. Imẽnpuye Deus cebe iũm ojuy iap o'jat ip. Deus leão o'tũymuymũg̃ jekay itabucat oap puxim.jM Deus kay itabut ip osodop warara'acayũ dak. Inaka o'e g̃u owebe itabucayũ muwẽn ãm eywebe: Gideão muwẽn ãm eywebe, Baraque dak, Sansão dak, Jefté dak, Davi dak, Samuel dak, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ dak.' Itabut osunuy Deus kay Raabe dak yapoan ma'g̃u osunuy. Josué ebekitkit o'g̃uõm jeduk'a be imunẽm ãn yaokaap puxim. Jericó ka jom oajẽm'iayũ o'g̃unẽm. Imẽnpuye Deus pe ja'õ kay kũyjobit'ũmayũ aokaat puje, Raabe o'yaoka g̃u ip Josué ebekitkiyũ.,Q Itabut osodop ip Deus kay Israel naxeg̃ebitbit Josué ixeyũ kukukan pima. Imẽnpuye Jericó ka ekorara o'jedu. Duuuuo. O'jedu 7 kabia ika koreren ceku buje ip.   Itabut ip osodop Deus kay Israel naxeg̃ebitbit Moisés ixeyũ kukukan pima. Imẽnpuye iodi o'timudek ip ipipurukat tag̃. Ixe di butet “Tipakpukati” i osunuy. Egito eipi watwat pit timudek ojuy bima, soat ip oap. Oakõm ip. Ka'ũma ma o'jepoyat.N Itabut osunuy Moisés. Imẽnpuye apẽn kũyjobit'ũmayũ muy'ũ'ũ'ukat o'kap iap epeta o'g̃ubapuk Deus a'õbi. Páscoa i peta butet. — Ovelha doy juy epetoymõg̃ eyduk'a esũg̃tabi dag̃ kũyjobit'ũmayũ muy'ũ'ũ'ukat pe eyekpot muy'ũap puxim- -koapat muy'ũap puxim — i juk o'e Israel naxeg̃ebitbit pe.lQ Itabut osunuy Moisés Deus kay. Imẽnpuye o'jẽm Egito eipi bewi. Ipi kukukat etakomaap puxim jeparara pibun g̃u o'jẽm Egito eipi bewi. O'jẽm Deus kay itabut cĩcã buye. Deus cocomap puxim oekukuku ijojom g̃u ma'g̃u.fE — Soat tarekrek kug̃ pima kuka ocokcok oce- -Egito eipi beat kug̃ pima — i juk o'e jeweweju ma. — Deus emunaẽ mucokcokap ojuy owebe ipiatpi'ajoat puje bit, ibodi ma kuka ocokcok oce — i mo adi a'g̃u o'e jewebe ma. — G̃uyjom Deus kũyjobicaptei je'g̃ũm owebe — i juk o'e jewebe ma.Ibodei buap wiwim cĩcã osunuy soat em ma.\ 1 Ibu'u osunuy ikẽrẽat mug̃ẽ ãm jemucokcok am- -pũg̃ kabia dak ka'ũma. Ibu'u g̃u bit osunuy ipiatpi'ajo am jebadipyũ eju- -Deus ebekitkiyũ eju. Ibu'u g̃u osunuy ipiatpi'ajo am Deus mucokcok am.R  Itabut osunuy Deus kay Moisés tak. Yaypan puje ibu'u o'e Faraó daxit'in. Jebadipyũ kay pin o'e. — “Faraó daxit'it ẽn”, i'ũmg̃u juy epe'e owebe, i juk adi o'e Egito eipi watwat pe.  Itabut osodop ip Deus kay Moisés ebay, ixi dak. — Judeuyũ ipotpoyũ juy epeyaoka ikap'isum ma — i juk o'e Egito eipi kukukat- -Faraó o'e.Imẽnpit iparara g̃u osodop ip ipi kukukat puxim- -Faraó buxim. Kũyjobit'ũm osodop ip ixe a'õ kay Moisés ebayũ. Ebapũg̃ kaxi ikap'isuat munẽmnẽm'uk ip osodop yaokaap puxim. O'g̃unẽm ip idip cĩcã cexe ip puye. } Itabut osunuy José dak Deus kay. Je'ũ pinpin puje: — Israel naxeg̃ebitbit jeejẽm Egito eipi bewi — i mo adi a'g̃u o'e. — We'ũap tomukadi ojebit cuy epetujowat oka be imõg̃ ãm witabikũy be — i mo adi a'g̃u o'e jekpotpoyũ be.H   Itabut osunuy Jacó dak Deus kay. Je'ũ pinpin puje: — Deus cuy xipacat je'g̃ũm eywebe — io'e José ipotpoyũ be. — Soat podi ma ẽn xipat — io'e Deus pe jektokta'ip kug̃. Deus kay itabut osunuy Isaque. Imẽnpuye: — G̃uyjom Deus xipacat je'g̃ũm eywebe — io'e Jacó be, Esaú be dak.fE — Iba'ore g̃u Deus pe waram Isaque'ũm mutait am — io'e jewebe ma Abraão.Inaka Isaque o'tujupit jeduk'a be, “Eyaoka g̃u juy” io'e Deus puye. O'tujupit jeduk'a be ce'ũap tomukadi waram o'jetait'iat puxim.   9m  (17-18) Deus kay itabut osunuy Abraão.) Wara'atka kay bit ip osodop yag̃uyg̃ebu. Kuy o'jẽm ip iatka bodi ma xipat iboka. Kabi beatka kay ip osodop yag̃uyg̃ebu. Imẽneju Deus isũsũn g̃u o'e cebuxim ip, “Deus ebekitkiyũ oceju cekay ocetabut puye” io'e ip cebe buye. Deus o'sukamubapuk ikam ip.{o Yag̃uyepit g̃u osodop ip kuy bima o'jẽm ip iatka kay. Yag̃uyepit pima kuka juk iba'ore g̃u o'e cepit am ip.M “Eykadujukapkam acã oceju” i'e'e'ukayũ jeka kudadam mabuk ip.   Jetabut cĩcãap kug̃ ma ip oe'ũ'ũ- -Abraão, Isaque dak, Jacó dak. — Ijop eipi og̃ũm eyipim — i mo a'g̃u o'e Deus cebe ip.Inaka ibo eipi o'jat g̃u ip. Imẽnpit: — Ijop eipi Deus je'g̃ũm ocenaxeg̃ebitbit pe apẽn ixe o'e iap tag̃ — io'e ip jewebe ma.Ipi o'jat g̃u ip. Inaka icokcok ip osodop jetabucap kug̃. — Powatwat acã oceju — io'e ip ibo eipi watwat pe.Wara'at ka kaykaykay ma ip osodop. — Eykadujukapkam acã oceju — io'e ip cebe ip. Ibo eipi bit o'jat g̃u ip.   q[ (11-12) Itabut osunuy Abraão Deus kay. Aypa o'e. Ce'ũat puxim jetayxi mu'ukreg̃ pa'ore osunuy. Je'ũ ojuy kuy osunuy. Sara dak yabut o'e- -Abraão tayxi. I'ita ba'oreat osunuy. Inaka Abraão itabut osunuy Deus a'õ kay.t~a Deus emukamuweg̃ũnka wiwim osunuy Abraão- -Deus emukamug̃ẽka wiwim- -ika'ũm'ẽm'ũmatka wiwim.L} — Ijop eipi og̃ũm eipim — io'e Deus cebe.Ibo eipi dag̃ oeku powatwat puxim. Pag̃o mug̃ẽg̃ẽ'a be osunuy tũyap g̃u buk puye. Torojo'a be osunuy jekpot eju- -Isaque eju. Jenaxeg̃ebit eju dak osunuy- -Jacó eju. — Ijop eipi og̃ũm eyipim — io'e Deus cebe ip- -Abraão be, Isaque be dak, Jacó be dak.|) Deus kay itabut osunuy Abraão. Deus pe jenaẽ buje, kũyjobit osunuy ya'õ kay. Deus a'õbi jeka bewi o'jẽm itaybit g̃u ma'g̃u apoma oju iam. — Ijop eipi oceipiũm ewebe — i juk o'e Deus cebe.Ibo eipi kay o'ju. G̃uyjom je'g̃ũm cebe iap eipi kay o'ju.%{C Deus kay itabut osunuy Noé. “Ipi juayũ og̃u'ũm idibim soat” i'e buje, Deus ekawẽn kay itabut osunuy. Muba'at puk o'jojojo g̃u. Inaka itabut osunuy Deus ekawẽn kay. Kobexixi o'g̃ug̃ẽ jebekitkiyũ daxijo am. Kũyjobit g̃u osodop ip warara'acayũ ipi juacayũ Deus a'õ kay iap ibapuk cĩcã o'e, Noé kũyjobit puye. Imẽneju: — Cũg̃ ma ẽn oxe, etabut okay buye — io'e Deus cebe.Cz Wuyetabut'ũm pima, Deus imucokcok pa'ore wuywebe. Wuyju Deus kay bima, wuyetabun cuy ajop Deus kake iap kay; Deus xipacat ũmũm jebikuyap tag̃ jeku pin cĩcãayũ be iap kay dak.Ty! Deus kay itabut osunuy Enoque. Imẽnpuye oe'ũ g̃u. Deus ixe ita'in ma o'tujuu jewekay. Ibureyũ ixe o'tobuxik g̃u, Deus kuy o'tujuu buye. Deus icokcok osunuy ixe ekukuap kay i'e'em Deus ekawẽntup.x Deus kay itabut osunuy Abel. Imẽnpuye ixe emumuũm Caim emumuũm podi ma xipat osunuy Deus xe. — Cũg̃ ma ẽn oxe — i juk o'e Deus cebe, itabut jekay buye. — Emumuũm xipat oxe — i juk o'e.Wuyju g̃ebum pima apẽn Abel itabut osunuy iap kay, “Itabucat cũg̃ ma Deus xe” i wuyju e'em. Imẽnpuye Abel e'ũ buje dak puk wuymutaybitbin ma itabucat cũg̃ ma Deus xe iam.!w; Wuyetabut cekay bima wuyetaybit Deus ja'õbi ipi o'g̃ujurũg̃ iam. Wuywebe ijo but iap o'g̃ug̃ẽ Deus. Wuywebe ijo ba'orean soat o'g̃ug̃ẽ.Zv- — Xipat cĩcã eyju oxe — io'e Deus kuyjeayũ be, itabut ip cekay buye.8u k Deus kay wuyetabut pima wuyetaybit cĩcã wuyemumuwiwi acejat iam. Deus kay wuyetabut pima: — G̃asũ wuyju ijojom g̃u iap g̃uyjom acejojo — i wuyju e'em wuyewewebe.:sm & Webekitkiyũ bit itabut jeedop cũg̃ayũ, i. Imẽnpuye soat em itait jeedop ip oxe, i. Jetabucap epere buje bit, ocokcok g̃u oce cekay, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup.cr? %Imẽn e'em Deus ekawẽntup: G̃axĩn ma omuykuiat jajẽm, i. Ibun g̃u jajẽm, i.q' $Eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop Deus bikuyap tag̃ eyeku am. Ixe bikuyap tag̃ eyeku buje, xipacat epejat apẽn ixe juk adi o'e'e iap tag̃.Np #G̃asũ dak cuy eya'õcam epesop. Eya'õca bima, xipacat cuy epejat.doA "Daomũnmũnap'a beayũ jom tak cuk adi epeku ibuywat am ip. Itabut'ũmayũ be eybubut tujupa'um puje, eybu'u g̃u a'g̃u epesop eyetabut am Cristo kay. Eycokcok acã a'g̃u epesop. — Ijodiap podi ma xipacap opop ocewebeam — i a'g̃u epe'e. — Ibo ikoro jeedop soat em — i a'g̃u epe'e. — Soat em ibo kug̃ ajop — i a'g̃u epe'e.sn_ !Pũg̃pũg̃pũg̃ eyju'in eymuymuy'uk ip osodop. Adeayũ etabun cuk adi ikẽrẽm eykuk ip. Ade em cuk adi ipiat o'supi'ajojoat ip eywebe. Eybu'u g̃u a'g̃u epesop eybureyũ badipta am. Eyparara g̃u juk adi epesop eyaokaap puxim. m G̃ebum pit cuy epesop apẽn cuk adi kuy bima epekukuku iap kay. Kuy bima juk Deus ekawẽn epeya'ĩjojo. Ixe biõg̃buk kuy oõm eywebe. Ade em itabut'ũmayũ juk adi ipiat o'supi'ajojoat eywebe. Inaka eybu'u g̃u epesop Jesus kay ipiat'ajojom ma'g̃u eyju.jlM Deus soat em itait. Ixe be ipiat'ajoat puje, iparara jĩjã je'e ip cekay ixe muymuy'ukayũ. k  — Õn ma oceweik — i juk o'e Deus. — Õn ma apẽn cuk adi oekuku ip iaptei oteida webekitkiyũ be — i juk o'e. — Xipacat og̃ũm xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be — io'e. — Kũyjobit'ũm ip pima, ipiat osupi'ajoat cebe ip imukũyjo am — io'e Deus. — Kũyjobit pima bit ip, õn ma ipiat osupi'ajoat cekay itakomaayũ be — io'e.Wuyetaybit imẽn Deus cuk o'e iam.j7 Ixeyũ buxim g̃asũ dak pũg̃pũg̃pũg̃ Deus ipot muymuy. Deus kuy juk jekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip. — Okpot o'jedoyekereren eywebeam. Oe'ũ eymuisun ojuy — i juk o'e cebe ip.Inaka cekawẽn wayway ip. — Apẽg̃ãm oe'ũ? Ekpot tak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ jo'i osunuy — i napa ma e'em ip Deus pe.Deus biõg̃buk xe ikukpin ip. Inaka ibiõg̃buk muymuy ip. Moisés muymuy'ukat podi ma Deus muymuy'ukat ipiat supi'ajojo, ixeyũ bodi ma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ puye. Karẽm ip ipiat supi'ajojo.i Moisés a'õ kay kũyjobit'ũmayũ o'yaoka ip kuyjeayũ. Xepxepayũ be, ebapũg̃ayũ be dak “Teku ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm” i'e buje, pũg̃ tag̃ ma ip i'e buje, o'yaoka ip. Itabotaidabotbot g̃u o'e ip ixeyũ kay, Moisés a'õ kay'ũm puye.Hh  Imẽnpuye wuypararam cuy ajop apẽn paxi Deus je'e wuywebe iap puxim. Deus ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be. Ipiat'ajojom ip jeedop daxa isopat pe- -ipararuat pe Deus kay itakomaayũ._g7 Kawẽn icẽmãn wuyetaybit tomukadi wuyukpiwatpin ma wuyju ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm. Imẽn ibima, apẽn kuka ace ikẽrẽat mug̃ẽap teida am? Ka'ũma ma. Wuywebewi ikẽrẽat uk pa'ore soat pe wuywebe.[f/ Pũg̃pũg̃pũg̃ oibu'un je'awerom aweromayũ xe Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ixeyũ buxim g̃u juy wuyju bit wuybu'un g̃u ajop je'awerom. Jewemucokcokcog̃ pit cuy ajop. G̃axĩn ma wuykukukat jajẽm. Ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be. Xipacat pit je'g̃ũm ja'õ kayayũ be. Imẽnpuye big̃ ma juy jewemucokcokcog̃ ajop.oeW G̃ebum cuy ajop wuyewewekay wuyewebuywat am, wuykukpin wuyewewekuk am tak, xipan wuyewewekuk am tak.)dK Deus ja'õ dag̃ e'em soat em. Te'e g̃u wuyetabut cekay. Wuyetabucap muwẽnuwẽn warara'acayũ be. Imẽnpuye Deus xe acesop soat em iap cuy ajowiwi jĩjã.c# Imẽnpuye juy acekawẽn ceweju. Jewexe g̃u juy acekawẽn ceweju. Wuyetabun cĩcã ma juy acekawẽn ceweju. — Ikẽrẽat kug̃ mabuk õn — i'ũmg̃u juy ace wuywebe ma.Ixe wuymuisusun soat tag̃ idibim jewewuywuyap puxim. Imẽnpuye juy acekawẽn ceweju.?by Jesus wuyepaĩ yobog̃at. Ixe soat itabucayũ kukukat.a Paĩ yobog̃at acã pag̃o dag̃wi õmõm'uk osunuy badiat'abi be kawẽn ãm Deus eju. Wuyju bit kawẽnwẽn Deus eju Jesus e'ũap puye. Ixe Jesus soat em itait. Jesus e isuat e buxim- -Deus kayat e buxim. Imẽnpuye soat em wuyekawẽn put ceweju.O` Imẽnpuye, okitpitpiyũ, wuyparara g̃u jekawẽn ãm Deus eju, korosa be Jesus oe'ũ wuywebeam puye. Apẽn kuyjeayũ Deus tũytũyap'a ibuyxi jĩjãap'a be õmõmap puxim wuyekawẽn put ceweju._% Deus pe wuywebewi ikẽrẽat uk puje, waram pit wũnca aceyaoka g̃u ikẽrẽat uk an. Jesus e'ũap kuy o'e ikẽrẽat ukap teida am.8^i G̃uyjom imẽn o'e: “G̃ebum g̃u oce apẽn cuk adi ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽg̃ẽ ip iap kay, apẽn cuk adi warẽmtag̃ ma oekuku ip iap kay dak,” i'e'em, i.P]  “Ixeyũ kabia kap puje wara'at ekawẽn og̃uwẽn webekitkiyũ be kawẽn iisuat,” i'e'em Deus, i. Soat em g̃ebum jeedop ip wekawẽn kay, i. Icokcok jeedop ip wekawẽn tag̃ jeku am, i.I\  Imẽn Deus biõg̃buk tak wuymutaybitbin. Imẽn koap o'e: #[? Pũg̃ em ma oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Soat ikẽrẽat kug̃'ũmayũ o'g̃uisun soat tag̃. Soat tag̃ iisu jeedop ip soat em ma.Zw Deus jekpot kay itakomaayũ a'õbacaap g̃u'ũm. Kũyjobin jeedop ip Deus a'õ kay. Cristo omuy jebay xe iboap wiwim.aY; Jesus Cristo bit pũg̃ em ma oe'ũ wũnca e'ũap puxim g̃u. Oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Waram pit je'ũ g̃u. O'jeu Deus kay. Oabik jebay xe- -Deus xe. Iba'at kadi oabik. Soat kukukan o'e ixe eju. X  Judeuyũ epaĩ ma soat kabia cũg̃'i osunuy jekapikap kug̃. Soat kabia wũnca mupikupik'uk ip osodop. Iboap kug̃ osunuynuynuy soat em. Imẽnpit wũnca mupikupikap ikẽrẽat uk ojuy g̃u. Imẽnpuye Deus ikẽrẽat o'ju'uk g̃u wũnca mupik puje dak.TW! Deus bikuyap tag̃ jekuku'uk osunuy Jesus Cristo. O'jeweũm Deus pe je'ũ ãm. Jekpiwatpin ma oe'ũ. Pũg̃ em ma oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Imẽnpuye Deus wuymuisusun soat tag̃.V{ — Bay, ijoce õn oajẽm ebikuyap tag̃ weku am- -emucokcok am — i juk o'e g̃ebuje bit. — Kuyjeat puxim wũnca juy epeyaoka owebe ikẽrẽat uk am eywebewi — i'ũmg̃u e'em Deus g̃asũ bit. — Ikẽrẽat oju'uk eywebewi Cristo oe'ũ buye — i acã e'em Deus wuywebe.Kuyat pit wũnca aokakaap Deus o'g̃u'ũm. Ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi Cristo oe'ũ buye.BU} — Ijodiat pe wũnca aokaat pin g̃u ẽn, wũnca ũmat pin g̃u dak — i juk o'e Jesus Deus pe. — Wũnca aoka buje ikẽrẽat uk am, ecokcog̃ g̃u eg̃uy, etabun wũnca mupik ip puje dak — i juk o'e.Imẽn Jesus o'e kawẽn kuyat tag̃ ma'g̃u ip imupikupig̃- -Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tag̃.{To  Imẽnpuye, “Bay, ijoce õn oajẽm ebikuyap tag̃ weku am- -emucokcok am,” i juk oce ewebe. “Apẽn Judeuyũ awẽwẽap ekawẽntup omuwẽnuwẽn iap tag̃ weku pin,” i juk oce ewebe. Imẽn Cristo o'e jebay be- -Deus pe.S  Etabun wũnca mupik ip puje, ecokcog̃ g̃u eg̃uy, io'e. Ijodiat pe wũnca aoka buje ikẽrẽat uk am, ecokcog̃ g̃u eg̃uy, io'e.vRe Imẽnpuye Cristo osodot ijodi. Ixe don pima, o'jekawẽn jebay eju- -Deus eju. Ijodiat pe wũnca aokaat pin g̃u ẽn, io'e Deus pe. Cebe ip wũnca ũmat pin g̃u dak ẽn, io'e. Ojebin pit eg̃ug̃ẽ owebe ipi juan, io'e Deus pe.NQ Biopak toy bit ikẽrẽat uk'ug̃ g̃u wuywebewi, bode doy dak.P' Imẽnpit soat koato wũnca aokaka'uk ip osodop ikẽrẽat eju'uk ebekitkiyũ bewi i'e ojuy Deus pe. Yaoka buje: — Oceisu Deus xe g̃asũ bit; ikẽrẽat kug̃ g̃u oce'e — i'ũmg̃u o'e ip. — G̃asũ bit g̃uto oceju ikẽrẽat kug̃ — i acã ip o'e.#O? Soat tag̃ iisu bima waram kuka adi o'e ip ig̃uycũg̃ g̃u oceju ikẽrẽat kug̃ iap kay. Soat tag̃ iisu bima, kuka adi wũnca aokakaap ip o'jepere.jN O Judeuyũ awẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuyayũ itaybitbũt ã ip osodop kawẽn icẽmãn. Itaybitbũt ã ip osodop xipacat ajat iam. Soat tag̃ g̃u iisu ip osodop iboap ekawẽn tag̃ jeku ojuyayũ. Soat koato paĩyũ wũnca aokaka'uk ip osodop Deus pe ikẽrẽat uk ojuy jebekitkiyũ bewi. Deus pit soat tag̃ g̃u ixeyũ ja'õkayayũ o'g̃uisun.M Imẽnpuxim Cristo jekpiwan ma oe'ũ apẽn paĩ wũnca o'yaoka iap puxim. Oe'ũ soat pewi ipi watwat pewi ikẽrẽat uk am. Pũg̃ em ma oe'ũ. Waram pit jajẽm ijodi. Ikẽrẽat uk am g̃u jajẽm. Jajẽmap wiwimayũ daxijo am acã jajẽm.aL; Soat ace'ũ pũg̃ em ma. Wuye'ũ buje Deus apẽn ijodi bima juk adi ajekukuku iaptei ideida wuywebe soat pe. Ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũm topibiyũ be kũyjobit'ũmapteim. Xipacat pit je'g̃ũm kũyjobicayũ be.LK Cristo bit soat em g̃u oõm jeweũm ãm Deus pe je'ũ ãm. Soat koato g̃u oe'ũ- -pũg̃ em ma. Pũg̃ em ma o'jedoyekereren ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap teida am. Jesus e'ũap wũnca e'ũap co'i bima, ipi mug̃ẽ ebika ma kuka juk adi je'ũ'ũ'uk o'e. Ade em kuka adi oe'ũ'ũ. Pog̃. Pog̃. Pog̃. Pog̃. Bodimaku kuka adi je'ũ'ũ'uk o'e. Pũg̃ em pit o'jebapuk ipi oi'ũm pin pima. Waram tak g̃u je'bapuk ikẽrẽat uk am ipi juacat pewi.mJS Judeuyũ epaĩ yobog̃at ma soat koato õmõm'uk osunuy badiat'abi be, Deus tũytũyap'a ibuyxiap'a be. Õmõm'uk osunuy wara'at toy kug̃- -wũnca doy kug̃. Deus tũytũyap'a be õmõm'uk osunuy Deus pe ikẽrẽat ukap ojuy.OI Imẽnpuye torojo'a be g̃u Cristo oõm- -ijodiat emuamuy'a be g̃u- -kabi beat'a buximat'a be g̃u. Kabi be ma oõm- -Deus tũytũyap pe ma. Ibocewi ma g̃asũ ixe kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam.JH  Imẽn jebekitkiyũ muisusun'uk osodop ip paĩyũ apẽn kabi beacat jewemuisusunap puxim. Wũnca aokaka'uk ip osodop ijodiacat muisun am. Kabi kay cumayũ muisusunap pit wũnca bodi ma xipat. G  Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ jeku ojuyayũ wũnca doy mukereren'uk ip osodop Deus pe jemuisun am. Toymukerereren'ũm pima kuka juk Deus ikẽrẽat o'ju'uk g̃u cebewi ip. Deus ekawẽn tag̃ toymukereren ip osodop soat muisun am kawẽn kuyat tag̃.hFI Imẽnpuxim torojo'a jeje dak o'toymusũg̃sũg̃sũg̃ Moisés. Ig̃o'a beat tag̃ tak o'toymusũg̃sũg̃sũg̃ soat tag̃. “Ẽn xipat cĩcã ocewebe” i'e'em pima jebui be ikug̃ iat tag̃ o'toymusũg̃sũg̃sũg̃.E% — Deus jekawẽn o'g̃uwẽn wuywebe — io'e Moisés jebekitkiyũ be. — “Wekawẽn tag̃ cuy epeku,” i juk o'e wuywebe — io'e Moisés. — Ite doy musũg̃sũg̃sũg̃ õn ey'abi dag̃ eywebe kũyjobit am Deus a'õ kay — io'e Moisés jebekitkiyũ be.D! Koap Moisés Deus pe jawẽwẽap ekawẽn o'g̃uwẽn jebekitkiyũ be. Biopak'it'it o'yaoka. Bode dak o'yaoka. O'toymuwekoy idibi be. Kadaidup o'tupu hissopodup. O'tupmukirik lãbum- -bõrõbu buximatpum- -ibupakpukatpum. O'toymusũg̃sũg̃sũg̃ tupararakatup tag̃- -Deus ekawẽntup tag̃. Jebekitkiyũ abi dag̃ tak o'toymusũg̃sũg̃sũg̃ Deus ekawẽn tag̃- -kawẽn kuyat tag̃. C  Imẽnpuxim wuydobuyũ'ũm'ũm pe wũnca aoka buje acã, kawẽn kuyat tag̃ jekuku'uk ip osodop wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃.DB Itabẽg̃ pima ibubum g̃u ip. Ce'ũ buje acã ip ibubum.}As “Obubut'in epejat we'ũ buje” i'e buje ijodiacat, ce'ũ buje acã ibubum ip. Ce'ũ'ũm pima bit ibubum g̃u ip.o@W Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk ip osodop kawẽn kuyat tag̃ jeku ojuyayũ. Cristo bit oe'ũ ikẽrẽat uk am ixeyũ bewi. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽaptei o'teida je'ũ ãm. Imẽnpuye: — Waram g̃uto Deus jekawẽn o'g̃uwẽn eywebe- -kawẽn iisuat — i'e'em Cristo ijodiacat pe. — Soat em epesop oxe xipacap kug̃ eye'ũ buje — io'e Deus kuyje.Soat em jeedop ip cexe Deus emunaẽyũ, Cristo oe'ũ buye. Soat em jeedop ip cexe apẽn ixe juk adi o'e'e iap tag̃.i?K Bode doy, biopak toy dak kacũg̃kadiwi acã wuymuisusun. Cristo doy bit bode doy bodi ma xipat. Biopak toy bodi ma xipat. Ixe doy badi dak wuymuisusun. Cristo o'jedoyekereren wuywebeam iap kay wuyetabun puje, kacũg̃kadiwi ã g̃u wuyisu ace'e. Badi dak wuyisu ace'e. Ixe Cristo ikẽrẽat kug̃ g̃u osunuy. Pũg̃ em tak ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ g̃u. Deus biõg̃buk a'õbacaap kug̃ osunuy- -soat em itaicat biõg̃buk a'õbacaap kug̃. O'jeweũm Deus pe je'ũ ãm wuywebeam. Deus bikuyap tag̃ oe'ũ. — Bay — io'e Deus pe. — Apẽn kuyjeayũ muisusun'uk eg̃uy wũnca e'ũap tomuju iap podi ma ipi juayũ eg̃uisun we'ũ buje — io'e Deus pe- -jebay be.Ixe o'jedoyekereren wuywebeam oe'ũ iap kay wuyetabun puje. Deus wuymuisusun waram warẽmtag̃ ma wuyekuap puxim. Soat tag̃ wuymuisusun wuywebe kapik am Deus peam- -soat em itaicat peam.+>O Bode doy mubapukpuk'uk osodop ip Deus etabutpe, biopak toy dak kuyjeayũ paĩyũ. Jebabi dag̃ ip toymubapukpuk'uk osodop Deus ekawẽn tag̃- -kawẽn kuyat tag̃. Jebabi dag̃ tak ip biopak'it'it ẽn pik muwekoykoy'uk osodop ip idibi be. Ibiati sũg̃sũg̃sũg̃'i o'e ip jebekitkit'abi dag̃. Ig̃o ekawẽn tag̃ iisuan o'e ip ibiati sũg̃sũg̃'i buje. Inaka kacũg̃kadiwi acã ip iisu o'e. Badi bit ka'ũma.I=  Cristo bode doy g̃u o'toydujuõm toymubapuk am Deus etabutpe, biopak toy dak ka'ũma. Ixe o'jedoyekereren korosa be apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ug̃ẽg̃ẽ iap teida am. Ixe oõm Deus tũytũyap pe apẽn kuyje paĩ yobog̃at oõm badiat'a be iap puxim. Deus xe soat em acesop iaptei o'teida o'jedoyekereren puye.<7 G̃asũ bit Cristo kuy osodot. Wuyepaĩm o'e yobog̃an. G̃asũ: — Xipacat og̃ũm eywebe — i'e'em ixe wuywebe.Ijodiat emuamuy'a be g̃u ixe kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam- -ipi juat'a be g̃u. Kuyat'a bodi ma ixe nuynuyap'a xipat. Kuyat'a bodi ma ixe nuynuyap'a yadip.q;[ Pũg̃pũg̃ xat i'opi osodop kuyjeayũ be. Pũg̃pũg̃ xati dak tikõnpi osodop cebe ip. Jewewuywuy'uk osodop ip jebabim- -Deus ekawẽn tag̃- -kawẽn kuyat tag̃. Jebacia'abi wuywuy'uk tak osodop ip jebabim. Imẽnpit kacũg̃kadwi acã ip jewesupsup'uk osodop. Deus badiat muisusun'ũm pima jeweweju acã ip iisu. Deus pe jemuisunap wiwim ip osodop.: Iõmpi osodop ip iap kay g̃ebum pima, wuyetaybit tak apẽn g̃asũ bit wuyõmpi g̃u o'e iam. Kuyje ade wũnca mupikupik'uk osodop ip Deus etabutpe. Ade ma ip iũmũm'uk osodop cebe. Imẽnpit soat tag̃ g̃u iisu o'e ip, ade ma'g̃u ip iũmũm. Wuyetaybit iboam.b9= Badiat'a be paĩ yobog̃at acã oõm iap kay wuyju g̃ebum pima, xipat cĩcãat piõg̃buk wuymutaybitbin koapat'a torojo'a kake bima iõmpi osodop ip ijodiat badiat'a be- -Deus tũytũyap'a ibuyxi jĩjãap'a be iam.d8A Badiat'a be bit paĩ yobog̃at acã õmõm. Pũg̃ kabia ma õmõm pũg̃ koato dujukap pujejeje ma. Wũnca doy dujuõmõm'uk osunuy badi toymubapuk am Deus pe. — Ikẽrẽat cuy eju'uk owebewi ite'ũm oe'ũ buye ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap teida am — i'e'em Deus pe. — Ebekitkit pewi dak ikẽrẽat cuy eju'uk ite'ũm oe'ũ buye ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap teida am — I'e'em Deus pe. — Itaybit'ũm pima ip ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽg̃ẽ — i'e'em cebe.7 Soat ixipan pima, paĩyũ õmõm'uk osodop ip kacũg̃kadiat'a be. Soat kabia õmõm'uk ip osodop jekapik am Deus etabutpe.Z6- Caixa'a jeje xepxep idip cĩcãat piõg̃buk osodop. Ceg̃eba abiwebotbot osodop ip caixa'a ase. Deus nuynuy jebekitkit parakpe iap kay g̃ebumiap'a o'yanuy. Ig̃o caixa'a jo buje wuyju g̃ebum Deus ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi iap kay. G̃asũ bit o'e g̃u ocewebe soan eymutaybin am apẽg̃ape soat iboap osodop torojo'a be iam. 5  b4=  (3-4) Pag̃o toro'i oeku badiat'a exĩntabi nomudim- -idip cĩcãat- -iarixig̃at. Tõmte'okuatõm mupikupikap osunuy ixe pag̃o xe- -toro'iat xe. Badiat'a be “Deus tũytũyap'a ibuyxiat'a” io'e ip wuydobuyũ'ũm'ũm. Caixa'a o'yanuy badiat'a be. Ig̃o'a ourom yajuyjuyat'a o'yanuy. Deus ekawẽn kukatopa mũn'a o'yanuy ig̃o'a be- -witadopa be ibararak iat mũn'a. Ig̃o'a be itĩg̃'a'it'it'a buximat'a dak o'yanuy- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a'a. Manada dak o'tanuy ig̃o'a be- -pão'anõmnõm puximata. Arão ba'ip tak o'yoptũy ig̃o'a be caixa'a be- -kuyje o'yopkobinõjẽm'iat'ip. Witadopa dak o'topadop ig̃o'a be caixa'a be xepxeptopa- -yaerũnatopa. Deus ekawẽn ibararak osodop ig̃odopa be- -kawẽn kuyat.R3 Torojo'a o'yamuy ip wuydobuyũ'ũm'ũm- -koapat'a. Kacũg̃kadiat'a be lâmpada'a o'yanuy jemũn ceje- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a. Mesa dak osunuy ig̃o'abi be ourom yajuyjuyat. Ig̃o emesa jeje pão'a mõg̃mõg̃'uk osodop ip Deus etabixe yamõg̃mõg̃'ibit'a. Kacũg̃kadiat'a be “Deus tũytũyap'a” io'e wuydobuyũ'ũm'ũm.2  Kawẽn kuyat tag̃ jeku ojuyayũ “Ẽn xipat cĩcã” i'e'e'uk osodop ip Deus pe ceweju kawẽnwẽnap'a be- -ijodiat emuamuy'a be.]13 Iokokat dao ma i'ũm. Iisuat pu buje, iokokat kug̃ g̃u ace'e. Imẽnpuxim: — Kawẽn kuyat cuy epeyepere — i'e'em Deus g̃asũ bit. — Kawẽn iisuat tag̃ cuy epeku g̃asũ bit — i'e'em wuywebe.0} G̃ebum g̃u oce apẽn cuk adi warẽmtag̃ oekukuku ip iap kay, i. “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe,” i'ũmg̃u oce cebe ip- -pũg̃ em tak ka'ũma, g̃ebum g̃u oce iboap kay buye, i. Deus imẽn e'em jebekitkit pe- -kuy o'g̃uisun'iayũ be."/= Soat je'e itaybit õn- -ya'õbuyxiayũ, ya'õbuyxi'ũmayũ dak- -yobog̃ayũ, yopĩcayũ dak, i'e'em Deus, i. Jewemutaybitbin g̃u jeedop ip Deus e'e am, kuy itaybit ip puye, i. “Ocemutaybin cuy epe'e Deus ekawẽn,” i'ũmg̃u je'e ip jebureyũ be, soat itaybit je'e buye, i.E. G̃axĩn ma juy wara'at kawẽn og̃uwẽn Israel naxeg̃ebitbit pe- -kawẽn iisuat, i. Og̃ug̃ebu ip wekawẽn kay, i. Soat em g̃ebum jeedop ip wekawẽn kay, i. Icokcok jeedop ip wekawẽn tag̃ jeku am, i. “Deus acã ocekukukat,” i je'e ip soat pe, i. “Teyũku webekitkiyũ” i õn tak oce soat pe, i.z-m Kuyje juk adi wekawẽn og̃uwẽnuwẽn eydobuyũ'ũm'ũm pe, i. Iboap ekawẽn co'i g̃u g̃asũ bit og̃uwẽn webekitkit pe- -wara'at ekawẽn acã, i. Egito eipi bewi eydobuyũ'ũm'ũm mujẽm puje, wekawẽn og̃uwẽn cebe ip imukũyjoap ojuy, i. Imẽnpit ip oibu'un wekawẽn kay, i. Imẽnpuye õn tak obu'un ma oce cekay ip ag̃ am, i. Imẽn Deus e'em, i.<,qDeus pit jebekitkit o'tobuxik jekawẽn mupubutbun. Imẽn ma ixe e'em cebe ip: G̃axĩn ma juy kawẽn iisuat og̃uwen Israel naxeg̃ebitbit pe- -Judá naxeg̃ebitbit pe, i.+%Deus koap jekawẽn o'g̃uwẽn Moisés pe. Kawẽn kuyat soat ekawẽn podi ma idip pima, kuka juk wara'at g̃u o'g̃uwẽn kawẽn iisuat.K*Jekpot pe bit Deus kapikap o'g̃ũm xipat cĩcãap Levi naxeg̃ebitbit pe iũm'ibit podi ma. Kuyje Deus jekawẽn o'g̃uwẽn Moisés pe. Ibo ekawẽn kawẽn idip osodop. G̃uyjom pit jekawẽn o'g̃uwẽn jekpot pe. Ibo ekawẽn kawẽn kuyat podi ma kawẽn idip osodop. Ibo ekawẽn kay wuyetabun puje, Deus wuymuisusun soat tag̃. Wuyetaybit soat em Deus xe acesop iam ibo ekawẽn kay wuyetabut puye. Imẽneju kuyjeayũ bodi ma wuycokcok. H~~}|zx\w4vuu"sqpo9nimllkjjhgfeeVcaa``6_^]\[[FYXFWWVV'U*TTHSRQPAP6NpNeNZMLJKJgJHHGGEEnDCB(A?>>6=PV3% Okitpitpiyũ, jemãmãmãm g̃u juy epesop eyeweweju Deus pe “Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe” i'eap puxim eywebe. G̃axĩn ma ixe jajẽm. Ixe acã itaybit abuyũ ikẽrẽat kug̃ iam. Wuyju bit ka'ũma.42aIxe buxim eyju dak eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop wuykukukat Jesus ajẽmap wiwi am. Epejowiwi juy. G̃axĩn ma jajẽm. Imẽneju eycokcog̃ cuy epesop ixe wiwi am.J1 Imẽneju eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epesop wuykukukat Jesus ajẽmap wiwi am, okitpitpiyũ. Ixe ajẽmap wiwim cuy epesop apẽn kat iwat jekat peat'a wiwim iat puxim. Kat iwat muba'at ajẽmap wiwim. Muba'at ajẽmjẽm taida buje. Jekat'a op puje waram ajẽmjẽm. Yukpiceg̃ẽ g̃u kat iwat muba'at ajẽmap wiwi am.0— Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe — i napa ma juk adi epe'e'e ikẽrẽat kug̃'ũmat pe.Ikẽrẽat kug̃'ũmayũ aokaka'uk epesop. Ceweikek g̃u ip osodop. — Deus pit ipiat supi'ajojoat eywebe — i õn e'em jebubut kay itabucayũ be.C/Ijodi bima eybubut ade juk adi epesop. Eycokcog̃ cuk adi epesop soat kug̃ puye eybubut kug̃. Eybeg̃beg̃ cuk adi epesop ikuat o'o am. G̃asũ bit Deus jeymuju ipiat'ajojoap kay.0.YTeidada'uk g̃u epesop eykat pe kapikpik'ukayũ be cekapikaptei ip. Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Deus pe jemãmãmãm ip eywebe kapikpik'ukayũ jekapikaptei kug̃'ũm puye. Imẽnpuye eymuymuy ip Deus pe. Deus ixeyũ emãmãap cocom. — Ocekariwa ocemudadaybotbon cĩcã — i'e'em ip Deus pe. — Ipiat cuy esupi'ajoat ocekariwa be teidadam'ũm puye — i'e'em ip cebe- -Deus pe.Ixe Deus soat podi ma ya'õbacaat.j-MYoptite opop kuy soat tag̃ eyedinheiro dag̃- -isurũg̃at tag̃. Eyeouro dag̃ tak yoptite opop. Te'e ma eyju ikug̃. Yoptiteat cocom pima warara'acat je'e: — Tacup ma poro teku osunuy — i. — Teku jebubut o'g̃uwaje jemucokcok am acã — i je'e ip. — Ajo xe'e o'g̃ũm tadaybotbocayũ be? Ka'ũma ma — i je'e ip.Daxa be wuymupikupikap puxim ipiat epesupi'ajojo. Eybubut muwajeje'uk epesop. G̃asũ bit Deus je'e eywebe: — Ikẽrẽat kug̃ eyju oxe — i.W,'Eybubut oiorog̃- -teibog̃at. Ixiwa'abĩĩt eydoti o'jo'o'o- -idip cĩcãat.B+ Ibubut adeayũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. G̃asũ eybubut ade. G̃uyjom pit ka'ũma kug̃ epesop. Ipiatpi'ajojom ã epesop. Imẽnpuye epeyewãwã juy. Wawa juy epesop.d*AXipacat mujurũg̃ ãm wuyetaybit pima, ikẽrẽat kug̃ acesop imujurũg̃'ũm pima.$)A— Kuyaje juy iboka be acesop wuyekapikap kug̃ — i te'e ma eyju bit e'em.Yobog̃an pin eyju. Te'en ma eyju xipan jewemuwẽnuwẽn. Xipat g̃u iboap.9(kImẽneju: — Deus ibikuy bima acã iboam ace'e kuyaje — i juy epe'e eyewewebe. — Deus ibikuy bima acã, kuyaje buk wuyekapikap kug̃ acesop — i juy epe'e eyewewebe. 'Wuyetaybit g̃u xipat tu je'bapuk wuywebe kuyaje iam, xipat g̃u xe'e je'bapuk wuywebe iam. Wuyetaybit g̃u pug̃ũn ace'ũ iam. Kabidig̃ puxim wuyju. Tig̃'ajẽm'isum dao ma dig̃'ũm'ũm. Dao ma dig̃watwan. Kabidig̃wacap puxim wuyju dak. Dao ma ace'ũ.`&9 Okitpitpiyũ, eya'õpicũg̃cũg̃ puk wekawẽn kay. Te'e ma eyju kawẽnwẽn eyeweweju. — G̃asũ, kuyaje aco'i aceju wara'atka kay — i aco'i eyju e'em eyewewebe. — Ihibun iboka be acesop tarekrek teidadam — i aco'i eyju e'em. — Ade jĩjã acejat wuyedinheirom — i aco'i eyju e'em.Imẽn te'e ma eyju kawẽnwẽn eyeweweju.z%m Deus ekawẽn acã cũg̃ ma wuyawẽwẽm. Ixe be acã wuydaxijo but. Ixe be acã wuymu'ũm put. Imẽneju: — Teku ikẽrẽat kug̃ Deus xe — i'ũmg̃u juy ace.Deus acã itaybit abuyũ ikẽrẽat kug̃ iam- -wuyju bit ka'ũma.h$I Okitpitpiyũ, epeyewemuymuy g̃u juy. Eykitpit muymuy bima, wuyawẽwẽap ekawẽn mupubutbun tak eyju. “Okitpit ikẽrẽat kug̃ Deus xe” i'e buje, “Wuyawẽwẽap ekawẽn kawẽn ikẽrẽ” i dak eyju e'em. “Wuyawẽwẽap ekawẽn kawẽn ikẽrẽ” i'e buje, iboap ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum- -iboap ekawẽn mupubutbun acã.h#I “Bay, obuywan cuy ece, wa'õbaca'ũm puye” i ey'e buje, Deus jeybuywan. Jeymuisun tak.7"g Eyju ikẽrẽat kug̃- -ade. Imẽnpuye eyg̃uycũg̃cũg̃ cuy epesop. Epetõtõn cuy. Eybidewayap cuy epeyepere wa am. Eycokcokap tak cuy epeyepere eyg̃uycũg̃ ey'e am.m!SDeus kay juy epesop. Eyju ixe kay bima, ixe dak eykay je'e. Epeyewemuisun cuy Deus etabutpe. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere cũg̃ ma eyeku am. Eyekawẽnkẽrẽap tak cuy epeyepere soat em ma eyetabut am Deus kay.D Imẽneju kũyjobin cuy epesop Deus a'õ kay. — A'õ kay bit oceju kũyjobit g̃u — i juy epe'e Satanás pe- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pe.Imẽn i'e buje, jenapõn eyxewi._7Warara'acat podi ma Deus pit wuybuywatwan. Imẽnpuye Deus ekawẽntup e'em: “Soat podi ma wa'õbuyxi” i'e'e'ukat kay g̃u Deus, i. “Obuywan cuy ece wa'õbaca'ũm puye” i'e'e'ukat puywatwan pit, i.!Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe, i. Wuykukpin cĩcã cexe, i. Ibikuy jĩjã wuywebe kũyjobit am jebiõg̃buk a'õ kay, i. Wuyju kũyjobit'ũm pima, Deus itabutkarey wuykay, i. Te'e ma aco'i eyxe bit iboap ekawẽn ibararak.kODeus cuk epeyepere apẽn ayacat jektop o'jepere wara'acat eju jepo am iat puxim. Deus kay'ũmat purem pima, Deus kay wuyetakomãm tak ajop. Eyetaybit g̃u aco'i iboam. Deus kay'ũmat purem pin pima, Deus kay g̃u dak epesop.PDeus xewi iojuy buje dak, epejat g̃u ikẽrẽat mug̃ẽ ãm epejoojuy buye. Eyju iojuyjuy Deus ekukuap tag̃ g̃u jeku am- -eyekupinap tag̃ acã. Eyetabikukuap tomuju ma eyju iojuyjuy Deus xewi.)Eybubut ade pin. Ikug̃ g̃u bit. Imẽnpuye eyju warara'acat aoka pin ibubut pu ojuy. Eyetabikuku jĩjã warara'acat pubut kay. Imẽnpit epejat g̃u. Imẽnpuye eyju jewewa'õxikxig̃, jewewa'õdawutwun tak. Eyemukaypinput kug̃ g̃u eyju, Deus xewi iojuyjuy'ũm puye.& GApẽnpuye eyju jewewa'õxikxig̃? Soat eyju ikẽrẽat kay. Soat em ikẽrẽat kay g̃ebum eyju. Imẽnpuye eyju jewewa'õxikxig̃, jewewa'õdawutwun tak.a;Itakomaat mudinudin'ukat kadai daidada'ukat puxim. Taidada'ukat kadai daidadam jeku be g̃uyjom kake i'e am jexan. Imẽnpuxim itakomaat mudinudin'ukat itakomaayũ mudinudin ixeyũ be i'e am cũg̃ayũm Deus xe.Deus pe wuymutaybitbinap tag̃ jekukum pima bit, ikẽrẽat aceg̃ujurũg̃ g̃u. Wuyag̃uyisum cuy ajeku. Kaba'ũm acesop wuyeweweju; wuya'õpurug̃ g̃u dak warara'acat ajukuk; wuymucokcokap kay acã g̃u g̃ebum acesop- -warara'acat mucokcokap kay dak; warara'acat kay wuyetabotaidabotbon tak ajop; xipacat tak aceg̃ujurũg̃; jewexe xipacat kug̃ g̃u ajop warara'acat mug̃uykuku ojuy.%Wuyetabutkarey bima, jewekay acã g̃ebum pima dak, soat pabin ma dak kuka ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃, jewewa'õxikxig̃ tak kuka ajop.,QWuyetabutkarey warara'acat kay bima, jewekay acã g̃ebum pima dak, Deus pe wuymutaybitbinap tag̃ g̃u wuyju jekukum- -Deus kay'ũmat pe wuymutaybitbinap tag̃ acã. Imẽn jekukum pima awaydip tag̃ omuyku iat puxim wuyju- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pe wuymutaybitbinap tag̃ acã.jMWuya'õtarek pima, te'e ma kuka ace “Ocetaybit cĩcã” i, yobog̃an pin pima dak, jewekay acã g̃ebum pima dak, wuyetabutkarey warara'acat kay bima dak. — Dapxi ẽn — i'ũmg̃u juy ace icẽmãn e'e'ukat pe.G Okitpitpiyũ, xipacat cuy ag̃ujurũg̃. Cũg̃ ma juy ajeku warara'acat etabutpe. Yobog̃an pin g̃u juy ajeku. Wuyju cedag̃ jekukum pima, warara'acat je'e “Teyũku itaybit cĩcã” i.     mS (10-12) Xepxepti g̃u diajẽmjẽm idi'a bewi- -pũg̃ti acã. Tikõjõjẽkati diajẽmjẽm pima, tikuati g̃u kuka o'tiajẽm. Wuykõ bit idi'a buxim g̃u. Okitpitpiyũ, murusu'ip tag̃wi asão'a bubum g̃u wuyju. G̃udup'ip tag̃wi keg̃ebiit'a bubum g̃u dak. Tikuati atibu g̃u tiyuati bewi. “Ẽn xipat cĩcã” i'e'eap cẽmcẽm wuybi bewi. “Wũy ma juy eg̃uy Deus wi ipiat'ajojom” i'e'eap tak cẽmcẽm wuybi bewi. Okitpitpiyũ, imẽn xipat g̃u jĩjã.X) Wuykõm: — Ẽn xipat cĩcã — i wuyju e'em wuykukukat pe- -wuyebay be- -kabi beat pe. Wuykõm: — Wũy ma juy eg̃uy Deus wi ipiat'ajojom — i wuyju e'em warara'acat pe- -jebuxim Deus emumug̃ẽ be.@yWuykõ bit imuwag̃õn pa'ore wuywebe. Wuykõ xipat g̃u. Wuyekawẽnkẽrẽap cepere ba'ore wuywebe. Wuybu'u bima dak acede ma. Wuyekawẽnkẽrẽap xipat g̃u puybu nũydi buxim.b=Wuykõ muwag̃õn pa'ore wuywebe wuyekawẽnkẽrẽap puxim. Awaydip tag̃at'it'it imuwag̃õn put wuywebe. Wasũ dak imuwag̃õn put wuywebe, ka'oririt tag̃ wururug̃'ukat tak. Axima dak ibu but wuywebe wuyõhõm.( IWuykõ ikõ'ĩt ma. Inaka wuykõm ma wuyju ikẽrẽat mubapukpug̃ soat em. Wuyekawẽnkẽrẽ bima, wuyag̃uymukẽrẽrẽrẽn apẽn daxae yopmukẽrẽrẽnap puxim. Bekin pin ma wuyekawẽnkẽrẽ. Aypan pima bin ma dak wuyekawẽnkẽrẽ. Daxa bog̃ tag̃wiat e buxim wuykõ.F Imẽnpuxim wuykõ dak ikõ'ĩt ma. Inaka wuykõm ma soat em xipan jewemuwẽnuwẽn wuyju. Daxae ie'ĩt ma. Inaka yopmupik put yop'ade. Wũy jĩjã imupikupig̃ yopĩt ma'g̃u o'jesop.N Imẽnpuxim kobexixi yobog̃ cĩcãat. Imu'abicũg̃cũg̃ap'ip pit yop'ĩt ma. Kabidoxixi kobexixi mujujum. Imẽnpit iboap'im acã kobexixi mu'abicũg̃cũg̃ wuyju pinap tag̃, yop'ĩt ma'g̃u. Cavaro big̃e asubig̃emuõm wuyõhõ bi be ixeyũ be kũyjobit am wuya'õ kay. Wuyju pinap tag̃ cucum ip, ibig̃e yopĩt ma'g̃u.P Soat wuyju imudopatpan soat kabia. Soat em wuyekawẽntip pima bit kuka ikẽrẽat kug̃ g̃u ajop Deus xe. Ka'ũma em wuyekawẽnkẽrẽ bima wuya'õbaca kuka ajop ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim.e EOkitpitpiyũ, warẽmtag̃ ma wuyju jekukum pima, xipat g̃u Deus xe. Itabucayũ mutaybitbin'ukat warẽmtag̃ ma jekukum pima bit, ibodi ma xipat g̃u cexe. Imẽneju ade g̃u juy ey'in itabucayũ mutaybitbin'ukan je'e.6eWuybiõg̃bukbek'ũm pima, te'e ma kuka wuyjebit kug̃ ace. Ace'ũ kuka. Imẽnpuxim wuyetabucap tag̃ jekukum'ũm pima, te'e ma kuka ace: — Ocetabut Jesus kay — i.pYImẽnpuxim Raabe jetabucap tag̃ oeku kuyje yapoan ma'g̃u. Ixe Raabe Josué emumujuyũ o'g̃unẽm jeduk'a be. G̃uyjom ip o'g̃uju wara'at e dag̃ yaokaap puxim. Imẽnpuye: — Cũg̃ ma ẽn oxe — io'e Deus Raabe be.$A— Ẽn cũg̃ ma oxe — i'e'em Deus wuywebe wuyetabut puje acã g̃u.Wuyetabucap tag̃ wuyeku buje bit: — Cũg̃ ma ẽn oxe — i'e'em wuywebe.s_Deus ekawẽntup e'em: Abraão itabut osunuy Deus kay, i. Imẽnpuye: — Cũg̃ ma ẽn oxe — io'e Deus cebe, i.Jekpot aoka ojuy bima itabut osunuy Deus ekawẽn kay. Imẽnpuye: — Abraão obure — i juk adi o'e Deus.xiApẽn cuk adi itabut osunuy iap tag̃ oeku. Big̃ ma Deus kay itabucap yobog̃ o'e jetabucap tag̃ oeku buye.\1Ixe Abraão jekpot o'jomõg̃ yawajeat'a jeje- -wita'a jeje. Isaque o'jomõg̃. Daxa jeje o'jomõg̃ Deus etabutpe yaoka am. — Abraão cũg̃ ma oxe — i juk adi o'e Deus Abraão ekũyjobicap co buje.H Eyag̃uyba'arẽm cĩcã. Te'e ma wuyju e'em: — Ocetabut Jesus kay — i, xipan warara'acat kug̃'ũm pima. Iboap iba'arẽm aco'i eyxe. Imẽnpuye Abraão og̃uwẽn eywebe eymukũyjo am./WEyetabut pũg̃ ma Deus kake iap kay. Imẽn xipat cĩcã. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ dak itabut pũg̃ ma Deus kake iap kay. Imẽnpuye ip ikarabakbak jeparara pibun.RWarara'acat aco'i e'em wuywebe: — Ẽn ma etabut — i. — On pit xipan warara'acat kug̃ — i.Õn pit e'em eywebe: — Warara'acat itaybit g̃u wuyetabut Jesus kay iam, wuyju xipan warara'acat kug̃'ũm pima bit — i. — Itaybit je'e ip wuyetabut cekay iam wuyju xipan warara'acat kug̃ pima — i õn e'em eywebe.z~mXipan'ũm warara'acat kug̃ pima, te'e ma wuyju e'em “Ocetabut Jesus kay” i- -jewexe wuyetabut Deus kay.@}ySay'ũm'ũm pima, doti'ũm'ũm pima dak, te'e ma kuka ace cebe ip: — Deus cuy xipan jeykuk — i. — Xipan cuy eyesaysum epeku — i dak. — Xipan cuy epeyekõn — i dak."|=Toti'ũm pima, ixaxet'ũm pima dak, apẽn xe'e kuka wuykitpitpiyũ ajukuk? Cesaysey'ũm pima, ixaxet'ũm pima dak, apẽn xe'e kuka wuyixĩtyũ ajukuk?7{gOkitpitpiyũ, “Ocetabut Jesus kay” i'eap tomuju acã g̃u Deus wuydaxijojom. Itabut'ũmat ekukuap co'i wuyju jekukum pima, te'e ma wuyju e'em “Ocetabut Jesus kay” i.uzc Warara'acat kay wuyetabotaidabotbot'ũm pima, Deus tak itabotaidabotbot g̃u je'e wuykay. Cekay ip wuyetabotaidabotbot pima bit, “Eyju ikẽrẽat kug̃ oxe,” i'ũmg̃u Deus je'e wuywebe- -“Wetabotaidabotbot eykay,” i acã. y  Deus ekawẽn tag̃ cuy ajeku. Ixe ekawẽn tag̃ wuyeku buje, Deus wuya'õmucanucan wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Soat em wuya'õmucanucan “Eyju ikẽrẽat kug̃ oxe” i'eap puxim wuywebe. Imẽnpuye eyekawẽntim cuy epeku. Xipan cuy epesop.x  “Warara'acat tayxi kaykay g̃u juy epesop” io'e iat “Warara'acat epeyaoka g̃u juy” i dak o'e. Wara'acat aoka buje yukpiwat ma je'e Deus xe warara'acat tayxi eju cepo'ibit g̃u ma'g̃u. Ixe ikẽrẽat kug̃ Deus xe, pũg̃ ekawẽn mupubut puje.w# Ade opop Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn. Pũg̃ ekawẽn mupubun puje, wuyukpiwat ma kuka ace Deus xe soat ekawẽn mupubutbun'ukat puxim.1v[ Cekamixa jojoap tomuju iwarum ijodiacat kug̃ pima bit, ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe. Iwarum ip ikug̃ pima, Deus pe wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum.huI— Xipan cuy eyxeat epejukuk xipan eyewekukap puxim — i juk o'e wuykukukat.Imẽn e'em Deus ekawẽntup. Soat em iboap ekawẽn tag̃ jekukum pima, xipan eyju jekukum. Soat ka kukukayũ kukukat a'õ dag̃ eyju jekukum.t/— Ka'ũmg̃u Jesus co'iat xipacat — i wuyju e'em. — Jesus ebekitkiyũ eyju — i'e'em Deus wuywebe.Ibubut adeayũ bit Jesus muymuy.FsEyju bit imubuyxi'ũm'ũm ip. Ibubut'ũmayũ g̃u eymudadaybotbon- -ibubut adeayũ acã. Ixeyũ ma eymukurururug̃ ibimãmãmãayũ ekawẽn coco'ukat topabe ixeyũ ipiat'ajoan eywebe.^r5Okitpitpiyũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. Ibubut'ũmayũ o'taẽ Deus itabut am Jesus kay. Itabut cĩcã ip ceckay. Imẽnpuye ixeyũ o'taẽ soat em top am ip jexe, ixe soat kukukan pima. — Okayayũ acã jeedop oxe õn soat kukukan pima — i juk adi o'e Deus kuyje.Imẽn Deus ma ibubut'ũmayũ o'taẽ top am ip jexe.OqImẽn ey'e buje iwarum ma eyju ip ikug̃. Iwarum ip ikug̃ pima, cũg̃ g̃u Deus xe. — Teku ikẽrẽat kug̃ Deus xe — i eyju e'em cekamixa jojoap tomuju ma.Imẽn xipat g̃u Deus xe.p/Xipan aco'i epejukuk ibubut adeat. Xipan g̃u bit aco'i ibubut'ũmat epejukuk. — Xik'i juy abik ya'õbuyxiat tũyap pe — i aco'i epe'e ibubut adeat pe. — Cũg̃'i juy eg̃uy — i aco'i epe'e ibubut'ũmat pe. — Xik'i abik ipi ju ma — i aco'i epe'e cebe.?owIbubut adeat aco'i jajẽm eykay eyju awerom pima. Cekaxima idipat kug̃ ip. Pũmũn kug̃ ip- -teibog̃at kug̃. Ibubut'ũmat tak aco'i jajẽm. Cekamixa teibog̃ g̃u- -idip g̃u.jn OOkitpitpiyũ, iwarum g̃u juy soat epejukuk- -totidipat, totiokokat tak. Eyetabut wuykukukat kay- -Jesus Cristo kay. Ka'ũma ma ixe jo'iat jedipap kug̃at. Imẽneju pũg̃ pe ma juy soat epejukuk- -totidipat, totiokokat tak.%m EDeus wuyebay. Ixe wuymutaybitbin apẽn itabucat cuy jeku iam. Deus kay wuyetabut pima, cebay'ũmat asubuywan. Itop'ũm e'ũibit tak asubuywan- -mudiuat. Itabut'ũmat puxim g̃u juy ajeku. Ikẽrẽat tak cuy ag̃ujurũg̃ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Wuyag̃uyisum cuy ajeku. Imẽn jekukum pima, cũg̃ ma wuyju jekukum Deus xe. Imẽn jekukum pima: — Icẽmãn eyetabut okay — i'e'em Deus wuywebe.l #Kawẽnkẽrẽat epere'ũm pima, te'e ma wuyju e'em “Ocetabut Deus kay” i. Kawẽnkẽrẽat epere'ũm pima, jewemug̃uykukukum wuyju.k +Warara'acayũ bit daodaodao g̃u Deus ekawẽn cocom. Jewag̃uyg̃uy ip dopdom cekawẽn kay. Yag̃uyba'ũm'ũm g̃u ip cekawẽn co'isum. Soat kabia cekawẽn cocom ip. Kũyjobit cĩcã ip cekawẽn kay. Ixe ekawẽn cedag̃ ma wuymutaybitbin. Soat tag̃ xipat ixe ekawẽn. Wuya'õmucanucan wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Deus ixeyũ g̃ucokcog̃ soat tag̃ ja'õ dag̃ ip jekukum puye./j YDao ma ip jewejojom waroa be. Jewejo buje waroa muxipanpan ip. Akiju ip cẽmcẽm. Dao ma ip yag̃uyba'ũm'ũm jedopa kay. Imẽnpuxim Deus ekawẽn coco'ukayũ'in. Dao ma ip cekawẽn cocom. Cekawẽn co'isum pit yag̃uyba'ũm'ũm ip cekawẽn kay. Cekawẽn tag̃ g̃u dak jekukum ixeyũ ma.ti cPũg̃pũg̃pũg̃ Deus ekawẽn cocom ã. Inaka cekawẽn tag̃ g̃u ip jekukum. Ixeyũ waroa kukat puxim.{h qIxe ekawẽn cocomat g̃u juy epesop. Cekawẽn tag̃ cuy epeku. Ya'ĩjojom acã bima bit eyju jewemug̃uykukukum."g ?Imẽneju ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere. Warẽmtag̃ eyekuap tak cuy epeyepere. Yobog̃an pin g̃u juy epesop. Deus bikuyap tag̃ cuy epeku. Ixe wuymukũyjojom jekawẽn. Imẽnpuye eyetabun cuy epesop cekawẽn kay. Ixe wuydaxijojom jekawẽn kay wuyetabut pima.yf mWuyetakoma bima cũg̃ g̃u wuyju jekukum- -Deus bikuyap tag̃ g̃u dak. Imẽnpuye eyetakomãn g̃u juy epesop.e  Okitpitpiyũ, dao g̃u juy epeyekawẽn. Dao g̃u dak cuy eyetakomãn. Dao ma bit cuy epekũyjo. G̃ebum cuy epesop iboap kay.d 'Jekpiwatpin ma ixe wuynaẽ jebekitkiyũm kawẽn icẽmat kay wuyetabun puje. Ixe juk wuynaẽ warara'acat kukap podi ma wuykukam xipan.^c 7Wuyebay kaxiaat o'g̃ubapuk, kaxiepiat tak. Kasopta dak o'tamubapuk. Kaxiepiat jewarururun, kaxiaat tak: Deus pit jewarururun g̃u. Soat em ma ixe xipacat ũmũm wuywebe. Cemumuũm ikẽrẽat kug̃ g̃u. Xipat soat tag̃. Soat wuyju ikug̃iat ixe emumubapukpuk ma. Soat em ma xipan wuykug̃. Xipat'ũmat g̃u iũmũm wuywebe- -xipacat acã.Ob Okitpitpiyũ, eykukpin cĩcã oxe. Jewemug̃uykukukum g̃u juy epesop.a -Wuyju ikẽrẽat mug̃ẽ pin wuybikuy ikẽrẽat mug̃ẽ ãm puye. Soat em wuyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xian acesop. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xian pima bit, “Soat em wũy ma juy epesop owi eye'ũ buje” i'e'em Deus wuywebe.B` Wuyju ma wuybikuy ikẽrẽat mug̃ẽ ãm. Wuyukpiwatpin ma wuyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃, ikẽrẽat mug̃ẽ pin puye. Imẽn wuyju jewemug̃uykukukum ikẽrẽat mug̃ẽ ãm.K_  Deus ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽan g̃u wuywebe. Imẽnpuye: — Deus ikẽrẽat mug̃ẽan owebe — i'ũmg̃u juy epe'e.Warara'acayũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽan wuywebe. Deus pit ka'ũma.=^ u Ipiatpi'ajo am wuyetaxi bima wuycokcog̃ acesop- -Jesus kay wuyetabucap epere'ũm pima dak. Wuybuyxijo epere buje: — Soat em eyetait epesop oxe ma — i je'e Deus wuywebe.Imẽn Deus e'em soat pe- -ikukpin jekukayũ be- -jekay itabucayũ be. Imẽneju wuycokcok wuyju e'em, ipiatpi'ajojom ma'g̃u wuyju.]   \   B[  (9-11) Itabucat ibubut kug̃'ũm pima, icokcok cuy jeenuy ade ibubut kukat co'i Deus xe buye. G̃uyjom Deus wara'at je'g̃ũm cebe ibubun. Ibubut adeat pit dao ma i'ũm kadai'ip e'ũap co'i. Kaxi cẽmcẽm. Kaxiepi bima jeditedudum kaxie pibun. Dit at'an. Titip g̃u e'em. Imẽnpuxim ibubut adeat je'ũ wara'at pu ojuy kapikpig̃ cĩcã bima. Imẽneju itabucat ibubut ade bima, icokcok cuy jeenuy ka'ũma kukat co'i Deus xe buye.Z  Y  (7-8) Wara'at tag̃tag̃tag̃ ma tipodoyat e'em. Imẽnpuxim wara'at tag̃tag̃tag̃ ma ip jewag̃uyg̃uy itabutbũcayũ. Warara'acat ixeyũ ag̃uymubabi'ũm'ũm. Soat em jewag̃uymuwarururun ip- -“Wuykukukat wemumuojuy je'g̃ũm xe'e owebe?” i'e'e'ukayũ- -itabutbũcayũ. Itabut cĩcã g̃u ip- -itabut'ũm'ũm ma. Imẽnpuye jemumuojuy je'jat g̃u ip Deus xewi. X “Omutaybin cuy ece” i'e buje, eyetabun cuy epesop Deus kay. — Wemumuojuy je'g̃ũm xe'e owebe? — i'ũmg̃u juy epe'e cebe.“Wemumuojuy je'g̃ũm xe'e owebe?” i'e'e'ukat tipodoyat puxim- -soat tag̃ kabido timupodoypodoyiap puxim, itabutbũt puye.CW Cũg̃ ma eyeku am cexe iam eyetaybit'ũm pima, eymutaybinap cuy epejoojuy Deus xewi. Ixe jeymutaybin. Ixe ibu'u g̃u wuymutaybit am. Tacup g̃u ixe. Soat em wuyemumuojuy ũmũm wuywebe.%V EIbun ipiatpi'ajom pima dak cuy eyetaxim epesop. Eyetaxi bima cũg̃ ma epesop Deus xe. Ikẽrẽat kug̃ g̃u dak epesop cexe. Soat kukat puxim epesop cexe.U Deus eybuyxijojom big̃ ma eyetabut am cekay. G̃ebum cuy epesop iboap kay. Ixe kay eyetabut cĩcã bima, eyetaxim epesop ipiatpi'ajo am.IT  Okitpitpiyũ, eycokcog̃ cuy epesop ipiatpi'ajojom ma'g̃u eyju.yS o TIAGO EMUDUPMUBARARAKTUP CARTADUP Bekitkit, cartadup mubarararag̃ õn kato i'e am eywebe- -Deus ebekitkiyũ be- -soat ka dag̃acat pe. Õn Tiago. Deus peam kapikpig̃ õn. Wuykukukat peam tak õn kapikpig̃- -Jesus Cristo beam.[R/ — Bay, xipan cuy ebekitkiyũ ejukuk — i õn e'em Deus pe. Ibũrũ ma.Q Oceju kato mujujum eykukukayũ be- -soat pe- -Jesus a'õkayayũ be. Eykitpitpiyũ dak kato mujujum eywebe- -Itália eipi watwat.P5 Wuykitpit Timóteo o'g̃ujẽm ip daomũnmũnap'a bewi iam eyetaybit pin õn. G̃axĩn ma okay yajẽm puje, otujowat cuy oweju, eyjom oju buje. O  Okitpitpiyũ, itedup otupmubararak eymucokcog̃aptum. Tup ade g̃u otupmubararak. Imẽnpuye eyukpiceg̃ẽm g̃u juy epetupco. N  Deus wuyag̃uymubabibin'ukat. Ya'õbacaap kug̃'ũm pima, ibikuyap tag̃ wuyeku ba'ore wuywebe. Imẽnpuye ixe soat xipacat cuy je'g̃ũm wuywebe. Ja'õbacaap cuy je'g̃ũm wuywebe ibikuyap tag̃ wuyeku am soat em. Jesus Cristo a'õbi soan cuy je'e wuywebeam jebikuyap tag̃. — Ẽn ma soat podi ma edipap kug̃ — i juy acece soat em Jesus Cristo be.Imẽn cuy acece cebe.oMW Wuykukukat Jesus itabucayũ kukukat yobog̃at ovelha kukuk'ukat puxim. Deus ixe Jesus o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Waram g̃uto o'jetait. Imutait puje: — Kawẽn iisuat tag̃ cuy epeku g̃asũ bit, okpot o'jedoyekereren eywebeam puye — i juk o'e wuywebe. — Kawẽn iisuat tag̃ eyeku buje, soat em oxe epesop eyetait — i juk o'e Deus wuywebe.]L3 Big̃ ma juy epeyekawẽn Deus eju g̃axĩn ma ixe be waram omuypit am eyjo am.aK; Epeyepere g̃u kawẽg̃ap Deus eju ocewebeam. Soat em oceju cedag̃ ma oceku pin Deuse tabun. Imẽnpuye: — Xipat paxi oceju Deus xe? — i'ũmg̃u oceju e'em.Ocetaybit ocebinũnpe ma oceju cũg̃ ma cexe iam.cJ? Kũyjobin cuy epesop eykukukayũ a'õ kay. Ixeyũ a'õ epeya'õxik g̃u juy. Apẽn cuk adi eykuk ip iap cuy g̃uwẽn ip Deus pe. Imẽnpuye ibu'u g̃u ip eybuywat am. Ag̃ ip eykay eyetabucap epereap puxim. Eyju ixeyũ a'õ kay bima, icokcok ip jeybuywatwan. Eyju kũyjobit'ũm pima bit, ig̃uycũg̃cũg̃ je'e ip. Ibo bit jeybuywan g̃u.I1 Xipacat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere g̃u. Jewebuywatwacap tak cuy epeyepere g̃u. Imẽn Deus epeg̃ucokcog̃ wũnca ũmũm cebe iap puxim.CH Imẽnpuye: — Ẽn soat podi ma xipat cĩcaã — i wuyju e'em soat em Deus pe.Wũnca mupikupik'uk'ũm ma'g̃u wuyju Deus etabun. Jesus tak kawẽnwẽn Deus eju wuywebeam. — Ẽn ma soat podi ma xipat cĩcã — i wuyju e'em soat em cebe. — Ẽn acã ocekukukat — i dak wuyju e'em cebe soat em.ZG- Wuydopdopapka ijodi g̃u. Ikakoro g̃u ijodiatka. G̃uyjom jeedotka wiwim wuyju.EF Ixe oibu'un g̃u je'ũ ãm korosa be warẽmtag̃ ma'g̃u ip o'jukuk. Ixe buxim wuyju dak wuybu'um g̃u juy ajop ixe bikuyap tag̃ jeku am warẽmtag̃ ma'g̃u ip wuykug̃ itabut'ũmayũ.SE Imẽnpuxim Jesus o'jedoyekereren wuywebewi ikẽrẽat uk am. O'jedoyekereren jekay itabucayũ muisun am soat tag̃. Itabut'ũmayũ juk adi warẽmtag̃ ma ixe o'jukuk. Ixe oe'ũ ikabog̃atka etakobe. D  HC  (10-11) Paĩyũ wũnca ẽn'in i'o'o'uk osodop ip o'suẽnmupikupik ip ien'in torojo'a be kapikpik'ukayũ. G̃asũ bit i'opi o'e cebe ip wuyju Deus pe iũmũmat'in. Pũg̃ kabia be bit paĩ yobog̃at õmõm badiat'abi be- -Deus tũytũyap ibuyxi jĩjãat'abi be. Wũnca doy dujuõmõm toy mubapuk am Deus etabun Deus pe ikẽrẽat ukap ojuy. Ibiat ẽn pit i'opi paĩ yobog̃at pe. Ibiat ẽn tujowatwan ip jedopdopap etakobe imupik am.$BA Eybu'um g̃u juy epesop kawẽn icẽmat tag̃ jeku am. Iwarum eymutaybitbin'ukayũ a'õ kay g̃u juy epesop cũg̃at e dag̃wi eyjẽmap puxim. Pũg̃pũg̃ jewag̃uyg̃uy ip i'opi paxi sujop owebe iap kay. Ibuywatwan g̃u ibo bit big̃ ma itabut am ip Jesus kay. Wuyju bit cuy g̃ebum ajop Deus soat em xipan wuykug̃ wuya'õmucanucan iap kay. Iboap kay g̃ebum pima, big̃ ma wuyetabut acesop Jesus kay.|Aq Soat em Jesus Cristo iwaruru g̃u e'em. Ibit ma. Kuy bimaap co'i ma g̃asũ dak omuy. G̃uyjom tak imẽn ma je'e. @  G̃ebum cuy epesop kuy bima eykukukayũ'ũm'ũm kay. Deus ekawẽn cuk adi o'g̃uwẽnuwẽn ip eywebe. G̃ebum cuy epesop apẽn cũg̃ ma ip oekuku iap kay, apẽn ip jetabucap kug̃ oe'ũ'ũ iap kay dak. Ixeyũ'ũm'ũm puxim eyetabun cĩcã juy epesop.o?W Imẽnpuye wuya'õcam cuy ajop. — Wuykukukat wuybuywatwan soat em — i juy ace warara'acat pe ipararaayũ be. — Wuypararam g̃u juy ajeku — i juy ace cebe ip. — Ijodiat o'e g̃u kuka wuywebe — i juy ace cebe ip.y>k Dinheiro kay jĩjã g̃u juy epesop. — Õn pit jeyiwat g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — i'e'em Deus wuywebe. — Õn pit jeyepere g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — i'e'em wuywebe.Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop ajo eyju ikug̃iat kay.:=m Ibuyxim cuy ibumũnmẽnat ajukuk. Warara'acat ewebumũn puje juy ibuyxim cuy ip epejukuk. Eytayxi'ũmat eju g̃u juy epeyepo- -eytayxi eju acã. Eyektop'ũmat eju g̃u juy epeyepo- -eyektop eju acã. Deus ipiat supi'ajoat warara'acat itop eju jepopo'ukat pe warara'acat tayxi eju jupopo'ukat pe dak.&<E G̃ebum cuy epesop daomũnmũnap'a beayũ kay eyju dak cexe epesop iap puxim. G̃ebum cuy epesop ipiat'ajojomayũ kay eyju dak cexe ip epesop iap puxim.n;U Powatwat cuy epeg̃uõm eyduk'a be. Xipan cuy ip epejukuk. Pũg̃pũg̃pũg̃ kuy juk powatwat o'g̃uõm jeduk'a be. Tũybe teyũku powatwat iãn o'e ip. Imẽnpit Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ ma juk o'g̃uõm ip- -kabi watwat.S: ! Eybu'um g̃u juy epesop ikukpin eykitpitpiyũ kuk am- -Cristo ebekitkiyũ.|9q Ixe kay acã wuyetabut- -Deus kay acã. Daxa soat mu'ũmap puxim ixe dak ja'õ kay kũyjobit'ũmayũ g̃u'ũm.!8; Deus soat kukukan pima, wuykukukan tak jeenuy. Ixe a'õbacaap mu'ũm pa'ore soat pe. Imẽneju: — Soat podi ma ẽn xipat — i juy ace Deus pe. — Soat podi ma ẽn a'õbaca — i juy ace cebe.Ixe bikuyap tag̃ cuy ajeku. Ibuyxim cuy ajukuk. Wuypararam cuy ajop ixe buxim.?7w — Waram pukto — i juk adi o'e.Imẽnpuye wuyetaybit jemumug̃ẽ ma g̃uyxixixi iam. I'uk'uk je'e ip Deus emumug̃ẽ soat. Imuyxixixi'ũmayũ acã jeedop ip jenuyap pe ma.L6 Sinai'a jejewi cekawẽn puje, ixe ja'õbi ipi o'g̃uyxixixi. G̃asũ bit waram o'jekawẽn wuywebe. — Waram pukto ipi og̃uyxixixi — i'e'em wuywebe. — Kabi dak og̃uyxixixi — i'e'em.S5 Imẽneju: — Kũyjobin g̃u ace Deus a'õ kay — i'ũmg̃u juy epe'e.Ijodi Moisés Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn kuyjeayũ be. Kũyjobit'ũm ip osodop. Imẽnpuye Deus ipiat o'supi'ajojoat cebe ip. G̃asũ bit kabi bewi ma Deus jekawẽn muwẽnuwẽn wuywebe. Kũyjobit'ũm pima kuyjeayũ bodi ma kuka ipiat acesupi'ajo.j4M Kuy epesot Jesus kay. Ixe juk kawẽn iisuat o'g̃uwẽn wuywebe. Ixe o'jedoyekereren wuywebeam. Apẽn Abel o'jedoyekerereniap kay g̃ebum pima “Eg̃uweik cuy iwag̃o be yaokaap tei” i wuyju e'em Deus pe. Apẽn Jesus o'jedoyekerereniap kay g̃ebum pima bit, “G̃asũ bit ẽn ikẽrẽat uk'ug̃ ocewebewi soat pewi” i wuyju e'em Deus pe.43a Kuy epesot Deus ebekitkiyũ kay- -koap itabucayũ kay. Awerom ip dopdom Deus ka be. Icokcok cĩcã ip ibutet ibararak opop kabi beatup pe buye. Kuy epesot Deus kay. Ixe apẽn cuk adi oekuku ip ipi ju bima iap ideida soat pe ipi juacayũ be. Xipacat je'g̃ũm cũg̃ayũ be. Ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be. Kuy epesot cedag̃ ma jekuku'ukayũ'ũm'ũm piõg̃buk kay- -soat tag̃ o'g̃uisun'iayũ'ũm'ũm piõg̃buk kay.h2I Eywebe Deus jekawẽn muwẽn puje bit, eypararam g̃u epesop. Kuy epesot wara'at'a kay co'a kay. Sião'a kay epesot Jerusalém ka beat'a kay. Kuy epesot Deus ka be- -soat em itaicat ka be- -Jerusalém ka be- -kabi beatka be. Tak g̃u ip Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ dopdom ig̃o ka be- -ade jĩjã ip. Imuweg̃ũn pa'ore wuywebe ade jĩjã ip puye.o1W Ipararuat o'jojojo Moisés. — Õn ma okarabakbak oce oparara pibun — io'e co'a dag̃ pima.u0c — Epeyeu g̃u juy co'a kay — io'e. — Eyõhõyũ dak cuy epeg̃uyuat g̃u — io'e. — Ceu pinat cuy epeyabug̃bug̃ wita'am — io'e. — Ojopi eywebe soat pe — io'e cebe ip.Imẽnpuye iparara jĩjã ip o'e Deus a'ĩjojoayũ.#/? Parasuy jo'iat a'õ o'ya'ĩjojo ip. Deus a'õ dak o'ya'ĩjojo ip. Ixe a'ĩjojo buye, “Ecekawẽn g̃u juy ocewebe” io'e kuyjeayũ jeparara pibun.$.A Co'a jeje Deus jekawẽn muwẽnuwẽn pima, iparara jĩjã osodop ip Judeuyũ- -kuyjeayũ. Oajẽm ip co'a ikibi be. Sinai'a ikibi be oajẽm ip- -wuyecoanpucat'a ikibi be. Daxa isop ig̃o'a akokoreren. Kabidaudau dak oeku. Kabiok tak oeku dig̃. Kabidoxixi dak oeku ig̃o'a dag̃.O- Koapat peam tak cebayũ kawẽnwẽn'uk osodop Deus eju kuyjeayũ. — Xipan cuy okpot ejukuk — i'e'e'uk osodop ip Deus pe. — Owebeam tak cuy ecekawẽn Deus eju — io'e Esaú jebay be. — “Xipan cuy okpot ejukuk- -koapat ejukuk,” i juy ece cebe — io'e Esaú. — Iba'ore owebe g̃asũ bit — io'e cebay bit. — Ekitpit peam kuy juk iboam oce Deus pe — io'e.Jewa'õmuwarurun pa'ore o'e Esaú be cedag̃ ma jeku am. Cũg̃at e dag̃ jepit ojuy jĩjã o'e. O'tõn ig̃uycũg̃ puye. Inaka cepit pa'ore o'e cebe cũg̃at e kay, kuy kũyjobit'ũm o'e buye. , Jewebuywatwan cuy epesop Deus a'õ kay kũyjobit'ũmap puxim, aoyũ kaykayap puxim tak. Esaú ekuap puxim g̃u juy epeku. Esaú kũyjobit'ũm o'e Deus a'õ kay. Jecokcokap kay acã o'e g̃ebum. Koapat osunuy cebay ipot. Cebay e'ũ buje, soat ma kajuk o'jat jebay'ũm pubut, ixe koapat puye. Inaka: — Pũg̃ pratom exat'in eg̃ũm owebe — io'e jekitpit pe. — Ẽn ma juy soat ejat wuyebay e'ũ buje oxat teim — io'e jekitpit pe. — Odieg̃ Deus xipan jekuk koapat kukap puxim oxat teim — io'e cebe.4+a Deus ibikuy xipan wuykuk am. Imẽnpuye jewebuywatwan cuy epesop eybu'uap puxim Deus pe emumuũm pu am. Kadai icupat jexeat muy'ũ'ũm. Imẽnpuxim pũg̃ ma ey'inat jetabut am ibu'u bima, jebureyũ dak kuka o'g̃ubu'un. Imẽnpuye jewebuywatwan cuy epesop eybu'uap puxim, eyetabucap epereap puxim.* Kaba'ũm cuy epesop soat eyxeayũ kug̃. Soat tag̃ eyisum cuy epesop. Soat tag̃ wuyisu'ũm pima, wuykukukat acejojo g̃u.G) Cũg̃at e dag̃ cuy epeku warẽmtag̃ ma eyekuap puxim.z(m Imẽneju ig̃uycũg̃ayũ juy epesubuywan. Jetabucap kay ibu'u'uayũ juy epeya'õmucan waram icokcok i'e am ip.4'a Wuywebe ipiatpi'ajoan pima, wuycokcok g̃u wuyju- -wuyg̃uycũg̃ acã. G̃uyjom pit cebay be imukorẽm'ibiyũ cedag̃ ma jekukum, kaba'ũm tak ip warara'acayũ eju. w~}&{zey;xdw[vu*tsqpnmll ihhfe3c"bVa``Z^]\-[uZYXoWW8UTKT?SGQCONtMK|JIMHGFEYD'CjBA@??G=X) +Eyju kũyjobit e'em Deus a'õ kay, wuykukukat Jesus a'õ kay dak. — Bay, soat em ebekitkit ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em Deus pe. — Soat em xipan cuy ixeyũ ejukuk — i õn e'em cebe.m( W PEDRO EMUDUPMUBARARAKTUP XEPXEPATUP Simão Pedro õn. Jesus buywatwat'ukat õn. Deus emumuju õn. Cartadup mubarararag̃ õn soat peaptum- -Jesus Cristo kay itabucayũ beaptum. Jesus Cristo wuydaxijojo'ukat. Deus co'i ma ixe dak cũg̃ ma e'em. Ixe juk eymutabun ocemutabunap puxim. Ixe kay wuyetabut pima, teibog̃ cĩcãat wuyju ikug̃ iap puxim.Z'-Epeyewakobot cuy eyeweweju eykukpinap mubapuk am soat pe. Õn kawẽnwẽn Deus eju eywebeam, Cristo ebekitkit eyju buye. — Bay, ebekitkit cuy eyag̃uymubabibin — i õn e'em cebe. Ibũrũ ma.&' Oxeayũ kato mujujum eywebe- -eykitpitpiyũ, itabucayũ, Deus emunaẽyũ, Babilônia ka watwat. Okpot co'iat Marcos tak kato mujujum eywebe.$%A Tup'ade g̃u õn tupmubarararag̃ eywebeaptum. Ijudup otupmuju Silas bui be eywebeaptum. Wuykitpit Silas soat em ma ja'õ dag̃ e'em. Eymucokcog̃ ojuy õn. Soat em Deus xipan wuykug̃ Napapa'uk g̃u ixe bit. Icẽmãn acã e'em wuywebe. Imẽnpuye ixe ekawẽn tag̃ cuy epeku.*$M Ixe ma soat kukukan jeenuy soat em. Soat kaka dag̃ayũ jewag̃uycom jeedop ip kũyjobit ixe a'õ kay. Ka'ũma ma kũyjobit'ũmat jeenuy. Imẽn cuy jeenuy.#w Darem ma eyju ipiatpi'ajojom. Warara'acat podi ma Deus xe wuykukpin. Ixe juk eynaẽ jejo'ian eydip am, Cristo eju mũg̃'i eyju jekukum puye. Soat em Deus soat tag̃ jeymuisun. Ixe eybuywatwan eybu'uap puxim eyetabut am Jesus Cristo kay. Ixe soat em eya'õmucanucan. Apẽn ixe soat podi ma jedipap kug̃ iap ebapuk puje ixe jo'ian epesop eydip. Ixe dipap i'ũm'ẽm g̃u.1"[ Eya'õpicũg̃cũg̃ g̃u juy Satanás a'õ kay- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õ kay. — Ap! A'õ kay g̃u oce — i epe'e'e cebe soat em.Eybu'um g̃u juy epesop eyetabut am Jesus Cristo kay. Eybuxim eykitpitpiyũ dak ipiatpi'ajojum- -soat ka watwat- -itabucayũ. Kuy eyetaybit iboam.F!Eyag̃uysan cuy epeku. Apẽn wida jededem puybit pu ojuy iap puxim Satanás tak wuydobatban jekukum wuyetabucap mu'ũm ojuy. Imẽnpuye ag̃ cuy epesop ixe be eymubu'unap puxim Jesus kay.< qSoat kay eyag̃uybabi'ũm pima: — Bay, wag̃uymubabin cuy ece wag̃uybabi'ũm cĩcã buye — i juy epe'e Deus pe.Imẽn cuy epe'e cebe, ixe soat em xipan wuykug̃ puye.J Imẽnpuye yobog̃an pin g̃u juy epesop. Deus soat podi ma ya'õbaca. Eyju yobog̃an pin'ũm pima, Deus jeymuwexat ya'õbuyxiayũm. Ixe ibikuy bima, ixe jeymuy ya'õbuyxiayũm- -yobog̃ayũm.0YYaypan'isuayũ, õn jeyawẽ g̃asũ. Kũyjobin cuy epesop aypapuayũ a'õ kay. Yobog̃an pin g̃u juy epesop. Jewebuywatwan pit cuy epesop. Eybuyxim tak cuy epeyewekuk. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Deus itakoma yobog̃an pinayũ kay, i. Yobog̃an pin'ũmayũ buywatwan pit soat em, i.<qCristo wuykukukat yobog̃at ovelhayũ kukuk'ukayũ kukat puxim. Ijodi waram ixe ebapuk puje, soat em ixe ag̃uywag̃õm epesop soat kukukayũm. Imẽn ma cũg̃ ma eyekukuaptei epejat apẽn ijodiayũ kukukayũ ouro mug̃ẽg̃ẽbu bubum ja beam iap puxim. Soat iboap kug̃ epesop idip cĩcãat kug̃.hIImuohom cĩcã g̃u juy ixeyũ epejukuk. Cũg̃ ma juy epeku ixeyũ dak eyekuap puxim ceku am.*MDeus cuk eynaẽ jebekitkit kukukayũm. Imẽnpuye xipan cuy ixeyũ epejukuk ovelha kukuk'ukat puxim. Eybu'uap tomuju g̃u juy ixeyũ epejukuk- -eybikuyap tomuju acã juy epejukuk ip. Deus bikuyap tag̃ cuy ixeyũ epejukuk. Dinheiro buap ojuy g̃u ixeyũ epejukuk- -ixeyũ buywat am acã.X +Aypapayũ, jeyawẽ õn g̃asũ, eyju itabucayũ kukukayũ buye. Eybuxim õn tak itabucayũ kukukat. Apẽn Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo iap muwẽnuwẽn õn, wetabun cuk adi o'supi'ajojo buye. Wetam cuk adi ojojojo. G̃uyjom pit Deus Cristo soat podi ma idip iap g̃ubapuk soat pe. Iboap mubapuk puje, õn tak ixe jo'i oce odip.hIWuyju Deus bikuyap tag̃ ipiatpi'ajojom pima, ixe juy wuykuk. Wuyetabun cĩcã juy ajop cekay- -wuymug̃ẽat kay. Xipacat mujurũg̃rũg̃ cuy ajeku. Ixe soat em ja'õ dag̃ e'em wuywebeam. Ixe soat em xipan wuykug̃.b=Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Iba'ore xipacat mujurũg̃rũg̃'ukat taxijo am, i. Ja'õ kay'ũmat pit Deus idaxijo g̃u, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat idaxijo g̃u, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup.dAG̃axĩn ma Deus ideida soat pe apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iapteim. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ ma oekuku'iayũ be cekukuapteim. Ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be warẽm tag̃ cekukuapteim. Koap jebekitkit pe ideida. Wuywebe ipiatpi'ajoan pima, ibodi ma ipiat supi'ajoat ja'õ kay kũyjobit'ũmayũ be- -kawẽn idipat kay'ũmayũ be.OEyju Cristo ebekitkit puye acã ipiatpi'ajojom pima bit, eysũsũn g̃u juy epesop. — Bay, ocecokcok cĩcã Cristo ebekitkit puye, ipiatpi'ajojom ma'g̃u oceju — i bit cuy epe'e Deus pe.yWara'acat cuy epeyaoka g̃u. Warara'acat pubut tak cuy epetujupa'um g̃u. Wuyeipi kukat epeya'õmutorok g̃u dak cuy. Warara'acat ekawẽn mukẽrẽrẽn g̃u dak cuy. Imẽn eyeku buje bit, cedag̃ ma kuka warara'acat ipiat o'supi'ajoat eywebe.ykItabut'ũmayũ eymuymuy Cristo ebekitkit eyju buye. Eymuymuy bima juy eycokcog̃ epesop. Ixeyũ eymuymuy bima, g̃ebum cuy epesop Deus biõg̃buk nuynuy wuywebe iap kay. Warara'acat podi ma idipat nuynuy wuywebe iap kay g̃ebum cuy epesop.5c G̃asũ eyju Cristo ag̃uywag̃õm ipiat kug̃. G̃uyjom pit ixe jedipap g̃ubapuk. Imubapuk puje eyju dak ixe dipap kug̃ epesop. Eycokcokap yobog̃ cĩcã je'e g̃ebuje.lQ Oburereyũ, oxe ikukpinayũ, ipiatpi'ajojom cĩcã eyetabucap puyxijo am pima, eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop. — Apẽnpuye dak oceju ipiat'ajojom? Warara'acat ipiatpi'ajojom g̃u! — i'ũmg̃u juy epe'e eyewewebe.]3 Warara'acat mukũyjojom pima, Deus ekawẽn cuy ag̃uwẽn cebe ip. Warara'acat puywatwan pima dak, Deus a'õbacaan ma asubuywan. Imẽn wuyju Deus xewiat kug̃ pima: — Ka'ũmg̃u Deus jo'iat xipacat — i je'e ip- -soat wuyjojoayũ. — Jesus Cristo xipat cĩcã, cebekitkit tak xipat — i je'e ip. — Ẽn soat podi ma dipap kug̃ — i juy acece ixe Jesus Cristo be. — Ẽn soat podi ma a'õbuyxi — i dak cuy acece cebe.Soat em ma juy ace imẽn./W Deus xipacat ũmũm wuywebe iwaruruat ũmũm. Soat wuyju kuy iboap ajat Deus xewi. Wuybu'um g̃u juy ajop g̃asũ bit ikuk am. Iboap kug̃ cuy warara'acat asubuywan._7 Xipan cuy powatwat epejukuk eyduk'a be yajẽm puje. Mãmãmãm g̃u juy ip epejukuk.J Eykukpin cĩcã juy epeyewekuk. Wuykukpin jewewekug̃ iap soat podi ma xipat Deus xe. Wuykukpin jewewekug̃ pima, g̃ebum g̃u acesop apẽn wuybure juk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃ iap kay.{ oSoat g̃axĩn ma i'ũm. Imẽnpuye jewawẽwẽm cuy epesop. Xetpin g̃u juy epesop soat em kawẽn ãm Deus eju./ WKuyjeayũ'ũm'ũm oe'ũ'ũ. Apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iaptei Deus o'teida ixeyũ be apẽn soat pe teidadam iap puxim. Inaka Cristo kawẽn idipat cuk adi o'g̃uwẽn cebe ip itabẽg̃ ip pima. O'g̃uwẽn ixeyũ be jebuxim waram g̃uto itait top am ip Deus xe ce'ũap tomukadi. Ixeyũ bit apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iap g̃uwẽn Deus pe. Deus ideida soat ekukuaptei. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ jekuku'ukayũ be. Ipiat pit supi'ajoat warẽmtag̃ jekuku'ukayũ be. Imẽn ideida cebe ip. Itabẽg̃ayũ be ideida, ce'ũ'ũayũ be dak.d AG̃asũ bit itabut'ũmayũ xe eywaru jĩjã, eybu'u ikẽrẽat mujurũg̃ ãm ceweju ip puye. Eybu'u je'awero am ceweju ip ikẽrẽm jeku am. Eybu'u yadaodaoat puxim jeku am ceweju ip. Imẽnpuye soat em ip eymuymuy.2 ]Kuy bima itabut'ũmayũ buxim cuk adi epekuku. Ikẽrẽat acã juk adi epeg̃ug̃ẽg̃ẽ. Aoyũ kaykay jĩjã juk adi epesop. Eyewemucokcok am acã juk adi epekuku. Eyetabikuku jĩjã dak cuk adi epesop ikẽrẽat kay. Eyka'okẽrẽ dak cuk adi epekuku. Ayacat muwadaiwadai acã dak cuk adi epesop. Jeweka'oap puyxijojom tak cuk adi epekuku. Ibuyxim tak cuk adi epejukuk jewexe deusayũ. Iboap ikẽrẽ jĩjã Deus xe.Ijodi eyju bima eybikuyap tag̃ cuk adi epekuku ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm. Deus bikuyap tag̃ acã juy epeku g̃asũ bit.C G̃ebum cuy epesop apẽn Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo iap kay. Ixe'ũm oe'ũ wuywebeam. — Obu'u ipiat'ajoam — i'ũmg̃u juk ixe bit o'e.Imẽnpuye eyju dak: — Ocebu'u ipiat'ajo am — i'ũmg̃u juy epe'e. Apẽn ixe juk adi ipiat o'supi'ajojo iap kay g̃ebum pima, wuybu'u acesop ikẽrẽat kuk am.iKIxe Jesus Cristo juk o'jeu kabi kay. G̃asũ omuy Deus xe ibaat kadi. Soat ip kũyjobit g̃asũ bit ixe Jesus Cristo a'õ kay- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ, kabi beayũ dak ya'õbuyxiayũ, Deus a'õbacaap kukayũ dak.3_Jemubatisasanan pima wuyju g̃ebum ibiati kay- -Noé o'taxijo iati kay. Wuymubatisasanan wuyju wuyewewuy am g̃u. Wuyju jemubatisasanan “Deus cuk ocedaxijo” i'e am soat pe. Jemubatisasanan pima: — Cũg̃ ma õn Deus xe g̃asũ bit — i wuyju e'em soat pe. — Deus bikuyap tag̃ oceku g̃asũ bit — i wuyju e'em jemubatisasanan pima.Deus wuydaxijojom wuymubatisasanan pima, ixe waram Jesus Cristo o'g̃utait puye.)Deus a'õ kay kũyjobit'ũm osodop ip Noé kobexixi mug̃ẽg̃ẽm pima. Deus ipi juayũ muy'ũ pin g̃u osunuy. Yukpiceg̃ẽm ikug̃ ip osunuy. Kũyjobin i'eap wiwim osunuy. Tũybe ip jekũyjobin iãn o'e. Imẽnpit ade g̃u kũyjobit osodop ip- -8 be ma. 8 be ma oõm kobexixi be. 8 be ma Deus o'taxijo idibi be yakõmap puxim. Oõm ip kobexixi be. Uhum oekuku ip kobexixi be idibi adopa dag̃. Jebiõg̃buk õm puje, o'kop ipiat'ajojoap kay. Kawẽn idipat o'g̃uwẽn ipiatpi'ajojoayũ be- -ibiõg̃buk taomũnmũnayũ be.{G̃ebum cuy epesop apẽn Cristo oe'ũ iap kay. Ixe ma oe'ũ soat peam wuywebeam. Oe'ũ ikẽrẽat uk am soat pewi wuywebewi. Pũg̃ em ma oe'ũ. Waram pit je'ũ g̃u. Xipacat oe'ũ xipat'ũmayũ beam. Oe'ũ wuydujowat am Deus kay. Itakomaayũ ixe'ũm o'yaoka ijodi bima- -ijebitbet pima. Inaka waram g̃uto ibiõg̃buk oõm cebe imutait am ce'ũap tomukadi. Waram o'jetait.Warara'acayũ ipiatpi'ajojoan wuywebe bima, xipacat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju, xipat je'e wuywebe, Deus tak ibikuy ma osunuy wuywebe ipiat'ajoan puye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteim ipiatpi'ajojoan ip wuywebe bima bit, xipat g̃u je'e wuywebe.H Eya'õpurug̃ g̃u bit cuy ixeyũ epeg̃ukũyjo iboam- -eya'õdidin ma. Ibuyxim ma epeg̃ukũyjo ip. Apẽn cũg̃ ma eyxe iap tag̃ cuy epeku eymuymuy ojuyayũ musũsũn ãm. “Cristo ebekitkit tak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃” i'e ojuy ip napa ma. Cũg̃ ma eyju jekukum pima bit, ibisũsũn je'e ip eymuymuy ãm.,QIbuyxim cuy Cristo epejukuk. Ixe be juy epeyewekukat. “Apẽnpuye dak eyetabut Jesus kay?” i'e buje eywebe, eybisũsũn g̃u juy epesop imuwẽg̃ãm cebe ip.~Itabut'ũmayũ ma ipiat supi'ajojoat eywebe cũg̃ ma'g̃u jekukum eyju. Deus pit g̃axĩn ma xipat cĩcãat je'g̃ũm eywebe. Imẽnpuye eycokcog̃ cuy epesop. Eypararam g̃u juy epesop soat puxim. Epeyekuy g̃u dak cuy eywebe ipiat'ajoanayũ buxim.O} Eyju xipacat mujurũg̃ pin pima, abu kuka ipiat o'supi'ajoat eywebe?Q| Wuykukukat soat em ag̃ cũg̃ayũ kay xipan ikuk am ip, i. Jeweju ip kawẽnwẽnap cocom soat em ma, i. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kay bit itakoma, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup.{3 Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap tak cuy acepere, i. Xipacat acã juy ag̃ujurũg̃, i. Acewa'õdawut g̃u juy, i. Kaba'ũm cuy ajop soat eju, i. z{ Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Soat em wuycokcok pin pima, ikẽrẽm g̃u juy acekawẽn; napa g̃u dak ace, i. y  Deus pe eynaẽ buje: — Xipat cĩcãat og̃ũm eywebe — i juk o'e eywebe.Imẽnpuye wara'acat ikẽrẽm eykug̃ pima, ikẽrẽm g̃u eyju bit epejukuk, xipan acã. Eymuymuy bima dak, eyju bit epejomuymuy g̃u- -xipan acã ixe epeg̃uwẽnuwẽn.KxAmãm õn eyawẽm g̃asũ. Pũg̃ tag̃ ma juy epeyewag̃uy. Jewag̃uycocom cuy epesop. Eykukpin cuy epeyewekuk. Eyewekukpin tak cuy epesop eyeweweju. Yobog̃an pin g̃u juy epesop eyewewekay.wItayxixeayũ awẽm õn g̃asũ. Tapupuyũ, g̃ebum cuy epesop eybuxim g̃u eytayxiyũ ibaca g̃u iap kay. Imẽnpuye ibuyxim cuy ixeyũ epejukuk. Apẽn Deus jeydujuu jewekay iap co'i ma ixe eytayxi dak idujuu jewekay. Eytayxi dak idujuu jewekay, eyekukuap co'i eytayxi dak Deus bikuyap tag̃ jekukum pima. Imẽnpuye ibuyxim cuy ixeyũ epejukuk eybu'uap puxim jekawẽn ãm Deus eju.|vqImẽn ma juk adi oeku Sara dak. Jektop a'õ kay juk adi kũyjobit osunuy- -Abraão a'õ kay. — Okukukat — i juk adi o'e cebe- -jektop pe. Eyju xipacat mujurũg̃rũg̃ pima, Sara iyũ buxim epesop eyparara'ũm pima dak soat puxim. u9Imẽn ma oekuku ip kuyjeayũ aoyũ- -Deus kay itabucayũ- -Deus xewi xipacat wiwi'ukayũ. Xipat osodop Deus xe, jektopyũ a'õ kay kũyjobit ip puye.t3Wuyesay dao ma i'ũm, ouro mug̃ẽg̃ẽbu dak. Soat em g̃u ikoro ip. Kacũg̃tag̃ eydipap ma yobog̃ g̃u Deus xe. Eyekawẽntip pit yobog̃ cexe. Kacũg̃tag̃ g̃u bit cuy epeyewemudim- -badi acã. Eya'õ'ũm'ũm pima bit eydip cĩcã epesop Deus xe, eykukput pima dak.uscJewemudimudim g̃u bit cuy epesop soat pe eyjo am. Iwarum g̃u dak cuy epeyawamusẽm soat pe eyjo am. Ouro mug̃ẽg̃ẽbu kug̃ g̃u dak cuy epeku ibusopsepatpu kug̃ g̃u dak, teibog̃at kug̃ g̃u dak eyesay kug̃ soat pe eyjo am.$rA— Otayxi warẽmtag̃ g̃u jekukum — i. — Ibuyxi soat xe cũg̃ ma jekukum puye — i je'e ip jewebe ma.Imẽnpuye itabut je'e ip Jesus Cristo kay.-q UItoptepayũ awẽm õn g̃asũ. Tũ'ũ'ũyũ, kũyjobin cuy epesop eyitopyũ a'õ kay. Ibu'un mabuk ip kũyjobit am Deus ekawẽn kay- -kawẽn icẽmat kay. Eyju cedag̃ ma jekukum pima bit itabut je'e ip, e'em g̃u ma'g̃u cebe ip. Eyju cũg̃ ma jekukum pima, eyitopyũ je'e jewebe ma:1p[Ovelha buxim cuk adi epesop- -e bidasewi oitabidaoiat puxim. G̃asũ bit Deus kuy juk eydujupit eykukukat kay ixe nomuju eyeku am- -eykay ag̃at kay juk eydujupit.voeCristo apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ug̃ẽg̃ẽ iap o'g̃uymũg̃ jewekay korosa be bima. Oe'ũ ikẽrẽat uk am wuywebewi. Oe'ũ ja'õbacaap ũm ãm wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Oe'ũ wuywebe cũg̃ ma wuyeku am Deus etabutpe. Ixe juk wuymu'ada tapoa kũybut pibun, ipiat o'supi'ajojo buye. Imẽnpuye waram g̃uto wuyetait ace'e wuye'ũap tomukadi.xniWarara'acayũ be ixe muymuy buje, ixe bit ip o'jomuymuy g̃u. Ixe ipiatpi'ajojom pima: — Deus cuy ipiat supi'ajoat eywebe owebe ipiat'ajojoapteim — i'ũmg̃u o'e jekay itakomaayũ be. — Deus soat em ag̃ okay — i bit o'e jewebe ma. — Deus ma ideida soat pe apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iaptei — io'e jewebe ma.Te'em pit ideida g̃u- -cũg̃ ma.am;Ixe Cristo ikẽrẽat o'jukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Napapa'uk g̃u dak osunuy.vleDeus cuk eynaẽ ipiatpi'ajoam. Cristo juk adi ipiat o'supi'ajojo eywebeam. Ipiat o'supi'ajojo eywebe daxabog̃ pe eyjuap puxim. Ixe juk adi ipiat o'supi'ajojo ikẽrẽat kug̃ g̃u ma'g̃u. Deus cuk eynaẽ ixe ekukuap puxim eyeku am. kIkẽrẽat mug̃ẽg̃ẽapteim eyekariwa be eymupokupok puje, xipacat je'g̃ũm g̃u Deus eywebe, eyetaxim ma'g̃u ipiatpi'ajojom. Xipacat mug̃ẽg̃ẽapteim pit eyekariwa be eymupokupok puje, xipacat je'g̃ũm Deus eywebe, eyetaxi ma'g̃u ipiatpi'ajojom.FjWarara'acayũ te'e ma ipiat supi'ajojoat eywebe eyju Deus bikuyap tag̃ jekukum puye. Eyju bit eyetaybit imẽn Deus cekay iam. Ipiat kug̃ eyetaxi bima bit, Deus xipacat je'g̃ũm eywebe.fiEKapikpig̃ eyekariwa beam pima, kũyjobin cuy epesop ya'õ kay. Soat em cuy kũyjobin epesop eyekariwa a'õ kay- -ixeyũ xipan eykug̃ pima, warẽmtag̃ eykug̃ pima dak- -ya'õdidim eykug̃ pima, ya'õpurug̃ pima dak.9hkSoat ma ibuyxin cuy epejukuk. Ikukpin cuy itabucayũ epejukuk- -eykitpitpiyũ. Icẽmãn cuy eypararam epesop Deus buxim. Ibuyxim cuy epejukuk soat kaka wat kukayũ kukat..gUKariwa jebekitkit mujẽmjẽm jetabixewi yukpiwatpin ma jekupinap tag̃ jeku am. Wuyju dak ixeyũ buxim ma Jesus kay wuyetabun puje wuyukpiwatpin ma wuyeku but. “Ocekpiwatpin ma oceku but” i'ũmg̃u juy epe'e ikẽrẽat mug̃ẽap ojuy. Eyukpiwatpi g̃u juy epeku- -Deus ukpiwatpi acã.9fkEymuymuy ojuy ip kawẽn icẽmãn itaybit'ũmayũ. Eyju xipacat mujurũg̃rũg̃ pima bit, eymuymuy ba'ore epe'e cebe ip. Imẽneju Deus ibikuy eywebe xipacat mujurũg̃ ãm.eKũyjobin cuy epesop iecug̃ap a'õ kay dak. Deus a'õbi César juk ixeyũ o'jomuy eykukan. César a'õbi ipiatpi'ajojoan ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be. Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be bit — Xipat cĩcã eyju ocex — i'e'em ip.`d9 Wuykukukat ebekitkit eyju- -Jesus ebekitkit. Kũyjobin cuy epesop ijodiacat kukukayũ a'õ kay itabut'ũmayũ be Jesus muymuyap puxim. Kũyjobin cuy epesop César a'õ kay. Ixe César soat kaka wat kukukayũ kukat.Hc  Eymuymuy ojuy jĩjã ip itabut'ũmayũ. — Itabucayũ ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ — i napa ma e'em ip.Ixeyũ etabutpe bit cuy cedag̃ epekuku. Cedag̃ ma eyekukuap co buje: — Eyju cedag̃ ma jekukum — i je'e eymuymuy ojuyayũ. — Soat podi ma ẽn xipat — i dak je'e ip Deus pe ixe ajẽmap kabia be.pbY Okitpitpiyũ, õn jeyawẽ, eykukpin oxe buye. Ijodi bima powatwat puxim eyju jeka be'ũmayũ buxim. Ibun g̃u ijodi epesop- -darem ma. Nopag̃õg̃õm pima, ag̃'ũm pima, cekay itakomaat kuka sorara o'yaoka. Imẽnpuxim wuyju dak wuyag̃uybin ma jekukum pima kuka ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukan ace. Ikẽrẽat cuy ag̃ug̃ẽ g̃u i'e'em õn pit.7ag Kuy bima Deus ebekitkin g̃u epesop. G̃asũ bit ixe ebekitkit eyju. Kuy bima eydadaybot ma juk adi epekuku eybu'u Deus pe jeykukan puye. G̃asũ bit Deus xipan eykug̃.` Eyju bit Deus emunaẽyũ apẽn kuyje ixe pũg̃ tiwatwat o'taẽ iap puxim. Paĩyũ eyju- -soat kukukat pe kapikpik'ukayũ. Soat tag̃ eyisu. Deus ebekitkiyũ eyju. Ixe juk eynaẽ, eywebe “Deus idip cĩcãat e'em” i'e am soat pe, “Ka'ũmg̃u i'e ba'oreat Deus pe” i'e am tak. Ixe juk eynaẽ eywebe kabiok tag̃ eyekuap epere am kabia dag̃ eyeku am, idip cĩcãat tag̃ eyeku am.__7Wara'atup e'em imẽn- -Deus ekawẽntup: Ibo'a be jepenpenpen ip adeayũ, i. Ibo'a bit ixeyũ g̃uy'at- -itabut'ũmayũ g̃uy'at, i. Imẽnpuxim Cristo soat kukukan je'e adeayũ itabut g̃u ma'g̃u cekay. Jepenpenpen ip iap puxim itabut'ũmayũ ibu'u kũyjobit am Deus a'õ kay. Deus imẽn ibikuy osunuy kũyjobit'ũmayũ beam.8^iEyju eyetabut Jesus kay. Itabut'ũmayũ bit ka'ũma. Jesus yadeibog̃ cĩcãat'a buxim eyxe- -wita'a buxim. Itabut'ũmayũ xe bit, ka'ũma. Cekay g̃u ip. Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Uk'a muymuy'ukayũ ibo'a kay g̃u osodop ip- -wita'a kay g̃u, i. Ibo'a bit wara'at'a muycemucemap'am o'e, i.]Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Ixe juk otaẽ uk'a muymuy'ukayũ wita'a naẽap puxim- -yadeibog̃ cĩcãat'a naẽap puxim- -wara'at'a muycemucemap'a naẽap puxim, i. Ixe og̃uju Sião ka jo'iatka be, i. Ixe ojomuy soat kukukan warara'acat podi ma ya'õbuyxian, i. Ig̃uycũg̃ g̃u jeedop ip jetabucap kug̃ ixe kay itabucayũ- -icokcog̃ ma, i. Imẽn e'em Deus ekawẽntup.\yJesus Cristo kay eyetabut pima, Deus eykukukat e'em apẽn uk'a beat'a wita'a jexeat'a muycemucem iap puxim. Inaka eyetait. Deus eju kawẽnwẽnap'a ma wita'a mug̃ẽg̃ẽ. Cekay itabucayũ bit ixe nũynũyap wita'a mug̃ẽg̃ẽ buxim, ixe biõg̃buk omuy wuywebe buye. Eyju paĩyũ. Soat tag̃ eyisu ikẽrẽat kug̃ g̃u buye. Paĩyũ buxim eyju dak kapikpig̃ Deus peam, ixe biõg̃buk a'õbacaap kug̃. Ixeyũ emumuũmap puxim eyemumuũmap tak Deus mucokcog̃, Jesus Cristo kay eyetabut puye.t[aKuy eyetabut wuykukukat kay. Ixe wita'a buxim. Inaka wita'a buxim g̃u ma ixe bit soat em itait. Itabut'ũmayũ itakoma ixe kay. Xipat g̃u cexe ip. Deus xe bit ixe soat podi ma xipat. Deus cuk ixe o'taẽ soat ipi juacayũ daxijo am. Z Y) (2-3) Kuy eyetaybit wuykukukat soat em xipan cĩcã wuykug̃ iam. Imẽn e'em tak Deus ekawẽntup. Imẽnpuye ixe ekawẽn kay juy epesop ikap'isuat jexi kũmti kayap puxim. Ka'ũmg̃u xipat'ũmap opop ixe ekawẽn tag̃ pit. Apẽn wuyxi kũmti wuymuaypapanap puxim ixe ekawẽn wuymuisusun soat tag̃. Ixe ekawẽn kay juy epesop big̃ ma eyetabut am Jesus kay, Deus pe eydaxijo am tak.MX Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cuy epeyepere. Napa g̃u dak cuy epe'e. Jewexe g̃u dak cuy epekuku warara'acat mug̃uykukuap ojoy. Eyetabutkarey g̃u dak cuy epesop warara'acat kay. Warara'acat muymuy g̃u dak cuy epesop. Wuyetabut'ũm pima iboap kug̃ ma juk adi ajeku- -ikẽrẽat kug̃. G̃asũ bit soat iboap acepere juy.|W s Deus ekawẽn pit i'ũmg̃u- -soat em dopdom, i. Ixe ekawẽn cuk adi epeya'ĩjojo kawẽn idipat co buje.4V cImẽn e'em Deus ekawẽntup: Ipi juacayũ warẽmtaksug̃tit puxim, i. Ibun g̃u titip, i. Warẽmtaksug̃tit dao ma jedite'ũ'ũm, i. Dao ma jeditedudum tak e'em, i.hU KKoap cuk akap wuyebay wuymujurũg̃ puje. Wuyebay bit je'ũ'ũm ijodiat. Wuyju dak je'ũ'ũm ma. Imẽn ma koap wuykapap. G̃asũ bit waram akap Deus ebekitkiyũm. Deus pit je'ũ'ũm g̃u. Wuyju bit g̃uto waram kapkam Deus ebekitkiyũm ixe ekawẽn kay wuyetabun pima. Ixe ekawẽn itaicat puxim, Deus soat em itait puye. Ixe ekawẽn pit i'ũm g̃u.ZT /Kawẽn icẽmat kay juk adi epesop kũyjobin. Imẽnpuye soat tag̃ eyisu Deus xe- -ikẽrẽat kug̃ g̃u ma. Eykitpitpiyũ dak ikukpin cĩcã eyxe- -itabucayũ. Jewexe g̃u juy xipan epeyewekuk- -icẽmãn.8S kDeus ixe o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ixe dak o'jomuy soat podi ma ya'õbuyxiam, soat podi ma idipam tak. Imẽneju eyetabut cĩcã Deus kay. Ixe jojoap wiwim cĩcã eyju.4R cIpi mug̃ẽ awap Deus jekpot muy ojuy osunuy ipi juacayũ daxijojo'ukan. Kuyje g̃u bit ixe o'g̃udot ijodi- -g̃axĩsũn ma. Ibapug̃ ma ixe o'g̃udot ijodi eydaxijo am.^Q 7Wuydaxijoaptei bit teibog̃ cĩcã osodop. Wuydaxijoaptei Cristo e'ũap osunuy. Cedoyekererenap osodop. Kuyjeayũ ovelha aokaka'uk osodop ip Deus pe ikẽrẽat ukapteim. Idip cĩcãat aokaka'uk osodop ip. Iwãtaxipi'ũmat acã yaokaka'uk ip osodop. Ikẽrẽat kug̃'ũmat acã. Imẽnpuxim Cristo dak oe'ũ, ikẽrẽat kug̃ g̃u ma'g̃u..P WKuy bima warẽmtag̃ ma juk adi epekukuku eydobuyũ'ũm'ũm ekukuap puxim. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cuk adi epekukuku. Deus pit eydaxijoaptei o'teida waram warẽmtag̃ ma eyekuap puxim. Ourom g̃u o'teida, pratam g̃u dak. Ouro ikoro g̃u. Prata dak ikoro g̃u. Soat em g̃u teibog̃ ip.O %— Bay — i wuyju e'em cebe, Deus eju oceju kawẽnwẽn pima. Ixe Deus pũg̃ tag̃ ma soat kug̃ ipi juacat kug̃. Apẽn ijodi bima juk adi ajeku iaptei ideida soat pe wuywebe. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ ma jekuku'ukayũ be cedag̃ ma cekukuapteim. Ipiat supi'ajojoat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pe bit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃apteim. Imẽneju ibuyxim cuy ixe epejukuk ijodi bima.N 7Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Õn ma ikẽrẽat ojukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma ma, i. Imẽnpuye eyju dak ikẽrẽat epejukuk g̃u, i.3M aDeus ikẽrẽat kug̃ g̃u. Soat tag̃ iisu. Ixe juk eynaẽ soat tag̃ eyisuan jebuximayũm. Imẽnpuye juy eyag̃uyisum epeku. Eyekawẽnkẽrẽm g̃u dak cuy epesop.L 9Kũyjobin cuy epesop Deus a'õ kay. Deus e'eam eyetaybit'ũm pima, juk adi ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm acã epesop. Imẽn g̃u juy epeku g̃asũ bit.HK   Imẽneju eyag̃uykerem cuy epesop. Deus xipat cĩcãat je'g̃ũm eywebe waram Jesus Cristo ajẽm puje. Yajẽmap wiwim cĩcã juy epesop. Wara'at kay g̃u juy g̃ebum epesop- -ixe kay acã. J  — Eyetabẽg̃ pima g̃u ipiat supi'ajoat ip wemunaẽ be- -g̃uyjom acã — i juk adi o'e Deus jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be.Imẽn jekpot o'g̃uwẽn cebe ip. Kuyjeayũ iboap ekawẽn muwẽnuwẽn'uk ip osodop Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. G̃asũ dak kawẽn idipat muwẽnuwẽn'ukayũ iboap ekawẽn ma juk adi o'g̃uwẽnuwẽn eywebe Ibiõg̃buk xipacat a'õbi- -kabi kadiwi Deus o'g̃udot'iat a'õbi. Kabi beacayũ dak itaybin ojuy osodop ip iboap ekawẽn- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ.+I Q Cristo biõg̃buk osunuy cebe ip- -jewemuwẽnuwẽn ma cebe ip Cristo ma. — Deus emunaẽ juy ipiat supi'ajojo — i juk adi o'e cebe ip. — Ipiatpi'ajojo epere buje bit soat xe warara'acat podi ma ya'õbuyxian je'e — i juk adi o'e cebe ip.Iboap ekawẽn co buje: — Abu muwẽnuwẽn xe'e Cristo biõg̃buk wuywebe? — io'e ip jewebe ma. — Pug̃ũn xe'e imẽg̃ap je'bapuk? — io'e ip jewebe ma.*H O G̃ebum cĩcã osodop ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ apẽn Deus ipi juacat idaxijo iap kay- -kuyjeayũ. Itaybit pin cĩcã osodop ip iboam. — Apẽn xe'e Deus xipan jebekitkit jukuk? — i'e'e'uk osodop ip. — Deus ipi juacayũ idaxijo — i'e'e'uk ip osodop taxijo awap.FG  Eyju juk adi eyetabut epesop Jesus kay. Imẽnpuye Deus cuk eydaxijo. G̃asũ eycokcok cĩcã eyetaybit Deus kuy juk ocedaxijo iam puye. Jemudaxijoyũ bit pũg̃ em tak je'pere g̃u ma.F 1Ixe Jesus Cristo juk adi epejojojo g̃u. Inaka ixe ikukpin cĩcã eyxe. G̃asũ dak ixe jojom g̃u eyju. Inaka eyetabut cĩcã cekay. Imẽneju eycokcok cĩcã ma. Kabi beacat cokcokap co'i eyju dak eycokcok. Eycokcokap imuwẽn pa'ore eywebe yobog̃ cĩcã eycokcokap puye.E Ouro kay jĩjã wuyju. Wuyetabut cĩcã Jesus kay bima bit, ouro kaypinap podi ma wuyju cekay. Wuyju ouro mudaxipxim wuyetaybit am teku imuwekoykeyat g̃u ouro ma iam. Ouro buyxijojoap puxim Deus ipiatpi'ajojoan eywebe eyetabucap puyxijo am. Ouro imu'ũm put wuywebe. Eybu'u'ũm pima bit Jesus kay ipiatpi'ajojom ma'g̃u eyju, eyetabucap imu'ũm pa'ore je'e. Eybu'u'ũm pima: — Xipat eyju oce — i je'e Deus eywebe.Imẽn je'e eywebe Jesus Cristo muajẽm puje. Jesus co'i eydip epesop. Cejo'i eya'õbuyxi epesop.(D KIboap kay juy g̃ebum epesop eycokcok am. Imẽnpit ijodi bima darem ma eyg̃uycũg̃ epesop ipiatpi'ajojom puye. Soat tag̃wi xipat'ũmat jebapukpug̃ eywebe.xC kEywebe iũmap kuy ixipan opop Deus xe. Eyetabut pima, Deus soat em ag̃ eykay. Ixe dak ja'õbacaap muõmõm eywebe. G̃uyjom Deus apẽn ixe wuydaxijojom soat em jexe wuydop am iap g̃ubapuk soat ipi juayũ be. Iboap wiwim cĩcã eyju.gB IDeus xipacat muxipanpan jebekitkit pe iũm ãm. Kabi be ma Deus iboap muxipanpan wuywebeam. Deus emumuũm pit cekẽrẽn pa'ore ma. Iokog̃ g̃u ma dak. Ierep g̃u dak. Iboap ma acejat. Imẽneju iboap cuy ajowiwi jĩjã.nA W— Ẽn soat podi ma xipat — i juy ace Deus pe- -wuykukukat ebay be- -Jesus Cristo ebay be.Ixe Deus waram g̃uto Jesus Cristo o'g̃utait ce'ũap tomukadi. Ixe ja'õbacaap o'g̃uõm wuywebe wuyag̃uyisum jeku am, ixe itabotaidabotbot cĩcã wuykay buye. Imẽneju soat em ixe xe wuyetait acesop iap wiwim cĩcã wuyju, Deus ja'õ dag̃ e'em soat em puye.h@ KDeus wuyebayat. Ixe juk eynaẽ soat tag̃ eyisu eydop am. — Teyũku webekitkiyũm je'e — io'e Deus jewebe ma. — Okpot a'õ kay kũyjobin jeedop ip- -Jesus Cristo a'õ kay — i juk o'e jewebe ma kuyje ma. — Obiõg̃buk ixeyũ g̃uisun soat tag̃, okpot o'jedoyekereren puye — i juk o'e jewebe ma Deus. — Bay, xipan cuy ebekitkit ejukuk- -soat ka dag̃ cepõg̃põg̃'ibiyũ — i õn e'em Deus pe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.? ; PEDRO EMUDUPMUBARARAKTUP- -KOAPATUP Õn Pedro. Jesus Cristo emumuju õn. Ixe onaẽ owebe Deus a'õbi kawẽn idipat muwẽn ãm soat ka watwat pe. Eyju dak Deus ebekitkit. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Eyipi be g̃u eyju dopdom. Soat eipi dag̃ eyju jepõg̃põg̃põg̃- -Ponto eipi dag̃, Galácia eipi dag̃ tak, Capadócia eipi dag̃ tak, Ásia eipi dag̃ tak, Bitínia eipi dag̃ tak.v>eIkẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat cuy epeg̃uypit cedag̃ g̃uiat e dag̃wi. Imuypit puje, Deus idaxijo. Ig̃uju g̃u ipiat'ajojoap kay. Ikẽrẽat ju'uk cebewi. Ade jĩjã ju'uk cebewi. G̃ebum cuy epesop iboap kay. Ibũrũ ma. =Okitpitpiyũ, pũg̃'in ey'in kawẽn icẽmat kayap epere buje juy ixe epeyawẽ waram g̃uto kũyjobit am kawẽn icẽmat kay.e<CO'jekawẽn ma'g̃uto Deus eju Elias. — Muba'at cuy waram eg̃udot ocekay — io'e cebe.Waram g̃uto kabi beat muba'at o'g̃udot. Kadai waram o'yaypan. Elias puxim wuyju dak cuy wuyemuojuyjuy ajowiwi Deus xewi.D;Wuybuxim Elias tak ijodian osunuy- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kuyjeat. Ixe o'jekawẽn Deus eju. — Muba'at cuy eg̃udot g̃u ocekay — io'e Deus pe.Muba'at oajẽm g̃u Deus ixe ekawẽn o'ya'ĩjojo buye. Ibun cĩcã muba'at'ũmap. Muba'at ajẽmjẽm g̃u oeku ebapũg̃ koato. 6 kaxi dak ka'ũ g̃u.:Imẽneju apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃ iap cuy ag̃uwẽn wuyewewebe. Wuyewebeam cuy acekawẽn Deus eju ixe be wuymu'adam. Deus ja'õbacaap g̃ubapuk wuywebe wuyju iboap ojuyjuy cexewi bima, ixe bikuyap tag̃ wuyju jekukum pima dak.S9Imẽn iojuy buje, Deus iwãtaxipiat g̃u'ada wuykukukat Jesus kay itabut ip puye. Wuykukukat Jesus iwãtaxipiat g̃u'ada. Apẽn cuk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ iap ju'uk cebewi- -soat ju'uk.&8EWuyewãtaxipipi bima itabucayũ kukukayũ juy atakoy yajẽm ãm wuydukã be. Iwãtaxipiat mu'adaap joojuy ip Deus xewi. Ixepti juy timõg̃ ip iwãtaxipiat a be Deus pe imu'ada am. — Wuykukukat Jesus a'õbi oceju timõg̃mõg̃ a be — i juy je'e ip cebe- -iwãtaxipiat pe.7- Wuyju ipiatpi'ajojom pima, Deus eju juy acekawẽn. Wuycokcok pima dak cuy acebibododon cebe “Soat podi ma ẽn xipan ocekug̃” i'e am cebe.67 Okitpitpiyũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. “Wa'õ dag̃ oce” i'e'em pima, “Deus etabutpe icẽmãn õn e'em” i'ũmg̃u juy epe'e. — Kabi beat etabutpe icẽmãn õn e'em — i'ũmg̃u dak cuy epe'e. — Ipi o'g̃ug̃ẽiat etabutpe icẽmãn õn e'em — i'ũmg̃u dak cuy epe'e. — Oce g̃u juy — i juy epe'e'e em'ũm pima. — Oce juy — i bit cuy epe'e'e em pima.Icẽmãn acã juy epeyekawẽn eyeweweju. Eya'õ dag̃ cuy epe'e'e soat em. Imẽn e'em pima, Deus ipiat supi'ajoat g̃u eywebe.%5C — Icokcok cĩcã ip osodop ipiat kay itaxiayũ'ũm'ũm — i wuyju e'em.G̃ebum cuy epesop iboap kay. Jó itaxi osunuy ipiatpi'ajojo am. Deus kay jetabucap o'jepere g̃u ipiatpi'ajojom ma'g̃u. Eyetaybit wuykukukat cuk adi ixe o'jukukuk xipan. Soat ibubut oi'ũm. Inaka Deus wara'at o'g̃ũm cebe oi'ũmiat tieg̃. Wuykukukat itabotaidabotbot cĩcã wuykay. Ixe xipan wuykug̃ wuykukpin cĩcã cexe buye.-4S Okitpitpiyũ, g̃ebum cuy epesop Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm kay- -kuyjeayũ'ũm'ũm kay. Wuykukukat a'õbi imuwẽnuwẽn ip oekuku. Itaxi osodop ip ipiatpi'ajo am. Deus kay jetabucap o'jepere g̃u ip ipiatpi'ajojom ma'g̃u ip. Ixeyũ'ũm'ũm ekukuap puxim cuy epekukuku. w~}u|c{zz8ypxUww&vvJu:ssqlpon lkjhQgrfedcb~a_i^T]~\5[YXiVwTSRQPOrNNMLnKBJIfHGFEyCBA ?o>K<<(qApẽn itabut'ũmayũ e'e am ma ip kawẽnwẽn soat em jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Itabut'ũmayũ ixeyũ ekawẽn kay jĩjã, itabut'ũmayũ kukukat kadi ip puye.q'[Bekitkit, Deus ebekitkiyũ eyju bit. Cristo kay'ũm cĩcãat itabut'ũmayũ kukat. Ixe ya'õbaca. Deus biõg̃buk pit ixe bodi ma ya'õbaca- -eywebeat. Imẽneju jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ a'õbacaap kuy epeg̃u'ũm.5&c“Jesus ijodian g̃u o'e” i'e'e'ukayũ bit Deus a'õbi g̃u wuymutaybitbin- -ja'õbi acã. Deus biõg̃buk nuynuy g̃u cebe ip. Cristo kay itakoma jĩjãat a'õbi ixeyũ wuymutaybitbin. “G̃axĩn ma Cristo kay'ũm cĩcãat omuyku” iap awẽg̃ kuy juk epeyawẽg̃coco. Kuy ijodi ma omuy.%Eyetaybit put abuyũ ixeyũ'in Deus a'õbi wuymutaybitbin iam, abuyũ ixeyũ'in jekpiwatpi wuymutaybitbin iam tak. “Jesus Deus emunaẽ” i'e'e'ukayũ Deus a'õbi wuymutaybitbit'ukayũ, “Jesus ijodian o'e” i'e'e'ukayũ dak. Deus biõg̃buk omuy ixeyũ be.9$ mOburereyũ ikukpinayũ, wuymug̃uykukuku'ukayũ omuy soat kaka dag̃- -ade. Imẽnpuye soat ekawẽn kay bit eyetabun g̃u juy epesop- -“Deus biõg̃buk omuy ocewebe” i'e'e'ukayũ ekawẽn kay. Koap eya'õpicũg̃cũg̃ cĩcã juy epesop ixeyũ ekawẽn kay. — Deus ekawẽn tag̃ paxi ite wuymutaybitbin- -cekawẽn tag̃ g̃u xe'e? — i juy epe'e eyewewebe. — Deus biõg̃buk omuy ocewebe — i'e'em ip napa ma.x#iDeus ekawẽn kay kũyjobicat Deus eju mũg̃'i jekukum. Deus tak jekukum mũg̃'i ceweju ip- -jebekitkiyũ eju. Ixe jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe. Wuyetaybit Deus soat em jekukum mũg̃'i wuyweju iam ibiõg̃buk nuynuy wuywebe buye.?"w— Eyetabun cuy epesop okpot kay- -Jesus Cristo kay — i'e'em Deus wuywebe. — Ikukpin cuy epeyewekuk — i dak. Imẽn Deus e'em wuywebe. Imẽn Cristo dak cuk adi o'e wuywebe.!!Ixe xewi wuyemukaypinput acejat. Ixe ekawẽn kay kũyjobit pima, kuka wuyemuojuyjuy acejat cexewi ixe bikuyap tag̃ jekukum pima dak. Oburereyũ ikukpinayũ, ikẽrẽat kug̃ paxi wuyju iap kay wuyag̃uykorereren'ũm pima, wuya'õcam cuy ajop Deus etabixe.CIkẽrẽat mujurũg̃ puje dak, “Oceju ikẽrẽat kug̃ Deus xe” i wuyju e'em wuywebe ma. Deus pit wuyetaybicap podi ma itaybit. Ixe itaybit teyũku ibu'u o'e ip ikẽrẽat mujurũg̃ ãm iam. Imẽnpuye: — Oceju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i'ũmg̃u juy ace. Wuypararam g̃u juy ajop Deus etabutpe.ykXipan warara'acat kug̃ pima, wuyetaybit kawẽn icẽmat tag̃ wuyju jekukum iam. Imẽnpuye: — Kawẽn icẽmat tag̃ paxi juk adi ocekuku? — i'ũmg̃u ace'e Deus pe cetabutpe bima.Imẽnpuye wuypararam g̃u ajop ixe etabixe bima.KBekitkit, warara'acat puywan'ũm pima, te'e ma kuka ace cebe ip “Eykukpin oxe” i. Icẽmãn warara'acat ikukpin wuyxe bima, xipan cuy ixeyũ ajukuk, wuybubut'in tak cuy ag̃ũm cebe ip.c?Wuyju dak wuyetabotaidabotbon cuy ajop ibubut'ũmayũ kay- -itabucayũ kay- -wuykitpitpiyũ kay. Wuybubut ade bima, i'in cuy ag̃ũm ixeyũ be. Iũm ãm wuybu'u bima bit, te'e ma wuyju e'em “Deus ikukpin ocexe” i.V%Cristo oe'ũ wuye'ũap puxim. Imẽnpuye wuyetaybit Cristo xe wuykukpin cĩcã iam. Wuyju dak wuybu'un g̃u juy ajop wuye'ũ ãm warara'acat e'ũap puxim- -itabucat e'ũap puxim ixeyũ ikukpin wuyxe buye.jMJekitpit kay itakomaat ikẽrẽat kug̃ Deus xe wara'acat o'yaokaiat co'i. Ikẽrẽat mujurũg̃ap epere'ũm pima, warara'acat o'yaokaiat yag̃uyisum g̃u jekukum ijodi. Eyetaybit iboam. Deus xe g̃u jeenuy je'ũ buje dak.+OIpiat'ajojoap kay cumayũ ekukuap puxim g̃u wuyju jekukum. Wuyag̃uyisum ma wuyju jekukum. Wuyxe warara'acat ikukpin- -itabucat. Imẽnpuye wuyetaybit aceju g̃u ipiat'ajojoap kay iam. Ikẽrẽm warara'acat kukuk'ukat pit yag̃uyisum g̃u jekukum. Imẽnpuye ixe je'ju ipiat'ajojoap kay.{ Okitpitpiyũ, itabut'ũmayũ itakoma eykay bima, “Pẽnpuye xe'e itakoma ip wuykay?” i'ũmg̃u juy epe'e eyewewebe.%C Caim ekukuap puxim g̃u juy ajeku. Ixe Caim ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat ebekit osunuy- -Satanás ebekit. Ixe jekitpit'ũm o'yaoka. Caim ma cekawẽnkẽrẽ osunuy. Ikitpit pit cekawẽntip osunuy. Imẽnpuye Caim itabutkarey o'e jekitpit kay. Imẽnpuye o'yaoka.yk — Xipan cuy epeyewekuk — i õn e'em eywebe.Jesus Cristo kay eyetabut'isum cuk iboap ekawẽn epeya'ĩjojo.F Ibapuk cĩcã wuyxe abuyũ Deus ebekitkit iap, abuyũ Satanás ebekitkit iap tak. Cũg̃ g̃u jekuku'ukayũ Deus ebekitkit g̃u. Warara'acat kay itakomaayũ dak Deus ebekitkit g̃u ip.,Q Deus ebekitkit ibun g̃u jekukum ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃, Deus biõg̃buk nuynuy cebe ip puye. Iba'ore cebe ip ibun ikẽrẽat kuk am Deus ixeyũ ebay buye.lQIkẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ bit Satanás ebekitkit- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat ebekitkit. Ixe Satanás ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk osunuy ipi mujurũg̃'isum. Deus ipot osodot ijodi ixe e'eap mu'ũm ãm.Bekitkit, eyday'em'um cuy epesop itabut'ũmayũ be eymug̃uykukuap puxim. Cũg̃ ma jekuku'ukayũ ma cũg̃ ma Deus xe Cristo buxim.MCristo eju mũg̃'i jekuku'ukat ibun g̃u jekukum ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat pit itabut g̃u o'e Cristo kay. Ibu'u jĩjã mabuk Cristo a'õ dag̃ jeku am./Cristo o'jebapuk wuykay ikẽrẽat uk am soat pewi ijodiacat pewi. Eyetaybit iboam. Ixe bit ikẽrẽat kug̃ g̃u. Ka'ũmg̃u ikẽrẽat cebe. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat kũyjobit g̃u Deus a'õ kay. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap Deus a'õ kay kũyjobit'ũmap co'i.lQCristo jo'i acesop iap wiwim cĩcã wuyju. Cristo ikẽrẽat kug̃ g̃u. Ikẽrẽat o'jukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Soat tag̃ iisu. Imẽnpuye wuyju dak wuybu'u ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Wuyag̃uyisum cuy ajeku.  Oburereyũ ikukpinayũ, g̃asũ wuyju Deus ebekitkit. Wuyetaybit g̃ũg̃ũn ma apẽn g̃uyjom acesop iam. Waram Cristo ebapuk puje bit, ixe jo'iayũm acesop. Wuyetaybit ace'e apẽn ixe omuyku iam, ixe ajojojo buye. Ixe jo'iayũm acesop ixe ajojojo buye.w  iG̃ebum cuy epesop wuyebayat xe wuykukpin cĩcã iap kay. Deus e'em wuywebe: — Webekitkit eyju — i.Icẽmãn Deus ebekitkit wuyju. Deus kay'ũmayũ bit itaybit g̃u Deus ebekitkit wuyju iam, Jesus Deus ipot iam itaybit'ũm ip puye.m SEyetaybit Deus cũg̃ ma iam. Imẽnpuye eyetaybit cũg̃ ma jekuku'ukayũ ixe ebekitkiyũ iam.[ /Bekitkit, soat em cuy Cristo eju mũg̃'i epekuku. Ixe waram je'bapuk ijodi. Ixe eju mũg̃'i jekukum pima, wuya'õcam acesop ixe ajẽm puje. Wuysũsũn g̃u acesop ixe ajẽm puje. Acejemunẽm g̃u cebuxim. 1Eyju bit Deus biõg̃buk kukayũ Cristo Deus biõg̃buk o'g̃uõm eywebe buye. Ixe biõg̃buk nuynuy eywebe. Imẽnpuye: — Ocemutaybitbin'ukat cuy eg̃udot ocekay — i'ũmg̃u juy epe'e'e.Eywebe dopdop'ukat acã eymutaybitbin soan. Napa g̃u xeku eymutaybitbin- -icẽmãn. — Deus biõg̃buk pe eymutaybitbinap tag̃ cuy epekuku — i õn e'em eywebe.Cristo eju mũg̃'i dak cuy epekuku.nUItabut'ũmayũ ma eymug̃uykukuku ojuy jekukum. Imẽnpuye ijudup mubarararag̃ õn eymukũyjoaptum..U— Eyag̃uyisum eyju jekukum ijodi bima — i juk adi o'e Cristo wuywebe. — Soat em Deus xe eyetait epesop eye'ũ buje dak — i juk adi o'e Cristo wuywebe.=sKawẽn idipat cuk epeya'ĩjojo eyetabut'isum. Iboap ekawẽn tag̃ cuy epeku. Iboap ekawẽn tãg jekukum pima, Cristo eju mũg̃'i epekuku soat em- -cebay bikuyap tag̃ tak.B}Adeayũ etabutpe “Wetabut g̃u Jesus Deus ipot iap kay” i'e'e'ukayũ Deus bureyũ g̃u. Adeayũ etabutpe “Wetabut Jesus Deus ipot iap kay” i'e'e'ukayũ bit Deus burem e'em.kOAbuyũ dapxiyũ iap og̃uwẽn eywebe. “Jesus Deus emunaẽ g̃u” i'e'e'ukayũ dapxiyũ. “Deus Jesus ebay g̃u” i'e'e'ukayũ dapxiyũ, “Jesus Deus ipot g̃u” i'e'e'ukayũ dak. Ixeyũ Cristo kay itakoma jĩjãayũ.KKawẽn icẽmãn itaybit'ũmayũ g̃u eyju. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum eyetaybit puye kawẽn icẽmãn. Napa e'e'ukat pi bewi g̃u kawẽn icẽmãn cẽmcẽm. Eyetaybit iboam.Deus Ibiõg̃buk xipacat cuk o'g̃uõm eywebe Cristo kay eyetabucap tomuju. Imẽnpuye soat eyju eyetaybit kawẽn icẽmãn.4aIxeyũ Cristo kay'ũmayũ o'jẽm wuyxewi. Wuykadiayũ g̃u ip osodop- -wuykadi'ũmayũ ma. Imẽnpuye o'jẽm ip wuyxewi. Wuykadiayũ bima kuka adi oibu'un g̃u ip wuyxe. Ibu'un'ũm pima wuyxe ma kuka adi ip osodop. Imẽnpit o'jẽm ip wuyxewi. Imẽnpuye wuyetaybit wuykadi g̃u teyũku iam.veBekitkit, g̃axĩn ma soat i'ũm. Cristo kay itakoma jĩjãat omuyku iap awẽg̃ kuy epeyawẽg̃coco. Cristo kay'ũmayũ kuy o'jebapuk ijodi- -ade. Imẽnpuye wuyetaybit g̃axĩn ma ipi i'ũm iam. Cristo soat kukukan iap kabia omuyku.#?Itabut'ũmayũ e'eap i'ũm. Iteyũ emumutabikukunap tak i'ũm. Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ bit i'ũm g̃u. Soat em itabẽg̃ jeedop ip Deus xe. ~ X}) (15-16) Deus kay itakomaayũ ibikuy jĩjã ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Jeakag̃ cĩcã ip ikẽrẽat kay. Imẽnpuye itabikuku jĩjã ip ikẽrẽat kay. Yobog̃an pin ip adeayũ xe. Imẽn jekukum pima wuyebayat bikuyap tag̃ g̃u epeku- -itabut'ũmat ekukuaptag̃ acã. Imẽneju eyetabikukum g̃u juy epesop Deus kay'ũmayũ emumutabikukunap kay. Ixeyũ ekukuap puxim g̃u juy epeku. Ixeyũ ekukuap puxim eyeku pin pima, wuyebayat ikukpin g̃u eyxe.(|IWarara'acayũ ey'in kuy ma eyetabun. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum eyju Jesus Cristo bureyũ buye. Ipi mujurũg̃ awap ixe itabẽg̃ osunuy. Warara'acayũ ey'in kapusukuruy eyetabun. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum eya'õbaca buye. Soat em eyju g̃ebum Deus ekawẽn kay. Soat podi ma ikẽrẽat kukukat a'õbacaap epeg̃u'ũm- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat a'õbacaap epeg̃u'ũm.{7 Baybayũ, eyju'in cuk kuyje ma eyetabut Jesus kay. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum eyju Jesus Cristo bureyũ buye. Ixe Jesus Cristo ipi mujurũg̃'isum itabẽg̃ osunuy. Tapupuyũ, eyju'in g̃asũ ma eyetabut Jesus kay. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum kuy juk ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat a'õbacaap epeg̃u'ũm puye- -soat podi ma ikẽrẽat kukukat a'õbacaap epeg̃u'ũm.7zg Bekitkiyũ, eyju'in g̃axĩn ma juk eyetabut Jesus kay. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum g̃asũ eywebewi Deus ikẽrẽat o'ju'uk puye. O'ju'uk Jesus Cristo oe'ũ buye.Qy Jekitpit kay itakomaat pit kabiok tag̃ jekuku'ukat puxim. Kabiok tag̃ jekuku'ukat itaybit g̃u poma oju iam. Imẽnpuxim jekitpit kay itakomaat warẽmtag̃ jekukum Deus kay kũyjobit'ũm puye.Hx  Wuyxe wuykitpit ikukpin pima, Deus ekawẽn tag̃ wuyju jekukum. Soat ekawẽn tag̃ jekuku'ukat kabia dag̃ jekuku'ukat puxim. Imẽnpuye ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃an g̃u warara'acat pe.#w? Jekitpit kay itakomaat napa ma e'em: — Deus ekawẽn tag̃ õn jekukum — i, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk puye. Kabiok tag̃ jekuku'ukat puxim ixe. v9Iboap ekawẽn kawẽn iisuat puxim o'e Jesus ekukuap co buje. Ixe ekukuap kay g̃ebum pima, wuyetaybit ace'e iboap ekawẽn. Iboap ekawẽn icẽmãn. Jesus Cristo iboap ekawẽn tag̃ oekukuku- -xipan soat kug̃ ijodiacat kug̃. Jesus kabia buxim. Ixe ekawẽn tag̃ jekuku'ukayũ kabia dag̃ jekuku'ukayũ buxim. Ixe ajẽm puje, kabiokat kapkam iap puxim, ixe ekawẽn tag̃ jekuku'ukayũ ade buye.Yu+Oburereyũ ikukpinayũ, apẽn cuk adi ocece eywebe iaptup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Iboap ekawẽn kawẽn iisuat g̃u. Kuy bima juk adi iboap ekawẽn epeya'ĩjojo- -xipan cuy epeyewekuk iap ekawẽn. t msS (5-6) Ixe ekawẽn kay kũyjobicayũ bit warara'acat kayap podi ma Deus kay ip. Cekawẽn kay kũyjobin pima, wuyetaybit acesop Deus eju mũg̃'i wuyju jekukum iam. “Deus eju mũg̃'i oceju jekukum” i wuyju e'em pima, Jesus Cristo ekukuap puxim cuy ajeku. Ixe ekukuap puxim jekukum pima, wuyetaybit acesop Deus eju mũg̃'i wuyju jekukum iam.|rqIxe ekawẽn kay kũyjobit'ũmat pit napa ma e'em: — Deus bure õn — i.Icẽm g̃u e'em kũyjobit'ũm puye.Uq#Deus ekawẽn kay kũyjobit pima dak, wuyetaybit ma wuyju Deus bureyũ iam.jpMIxe ma oe'ũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap teida am. Imẽnpuye Deus ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi. — Wuywebewi acã — i'ũmg̃u õn pit e'em. — Soat pewi ipi juacayũ bewi ixe ikẽrẽat uk'ug̃ — i õn e'em.ko QBekitkit, cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum eywebe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap puxim. Wuywebe ikẽrẽat mujurũg̃ puje bit, wuywebeam Jesus Cristo kawẽnwẽn wuyebayat eju. Ixe Jesus Cristo soat podi ma cũg̃ ma.{n q — Soat ipi juacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ — i'e'em Deus.Wuyju e'em pima: — Õn pit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ g̃u — i; — Deus napa ma e'em — i dak wuyju e'em.Imẽn e'em pima, wuybinũnpe g̃u Deus ekawẽn õmõm..m W Apẽn cuk adi ikẽrẽat ag̃ujurũg̃rũg̃iap cuy ag̃uwẽn Deus pe. Imuwẽn puje, ixe ikẽrẽat ju'uk wuywebewi. Soat ju'uk ikẽrẽat, ixe soat em apẽn cuk adi o'e'e iap tag̃ e'em puye. Cũg̃ ma ixe wuykug̃. Ixe wuymuisusun soat tag̃ wuywebe waram ikẽrẽat kukap puxim.l -“Ikẽrẽat kug̃ g̃u õn pit” i'e'em pima, jewemug̃uykukukum wuyju. Napa ma wuyju e'em: — Ikẽrẽat kug̃ g̃u õn pit — i.lk SDeus pit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ g̃u. Ixe kabia dag̃ jekuku'ukat puxim. Cedag̃ ma jekukum. Ixe ekukuap puxim wuyju jekukum pima, jeburerem kuka ajeku wuyeweweju. Pũg̃ tag̃ ma kuka ajeku. Deus ikẽrẽat uk ũg̃ wuywebewi- -soat uk'ug̃. I'uk'ug̃ wuywebewi korosa be ipot o'jedoyekereren puye. Jesus Deus ipot. Ixe wuymuisusun soat tag̃.j +“Deus eju jeburerem oceju” i wuyju e'em pima ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ma'g̃u wuyju, napa ma wuyju e'em. Cũg̃ g̃u dak wuyju jekukum.pi [Deus kabia buxim e'em. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ixe. Ka'ũmg̃u kabiok Deus xe. Ikẽrẽat o'jukuk g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Jesus Cristo juk adi iboap o'g̃uwẽnuwẽn ocewebe. Iboap ekawẽn muwẽnuwẽn ma oceju dak eywebe.!h =Ijudup mubarararag̃ oceju eywebeaptum eymucokcok am. Wuycokcoksũ g̃u ace'e- -wuycokcok cĩcã ma. Darem g̃u dak wuycokcog̃ acesop- -soat em ma.`g ;Apẽn cuk adi ocejojojo iap muwẽnuwẽn oceju eywebe. Apẽn cuk adi oceya'ĩjojo iap tak imuwẽnuwẽn oceju eywebe. Iboap muwẽnuwẽn oceju eywebe dak ocebuxim Deus eju jeburerem am. Oceju Deus eju jeburerem. Ixe ipot eju dak oceju jeburerem ma- -Jesus Cristo eju. Iboap muwẽnuwẽn oceju eywebe dak ocebuxim ixeyũ eju jeburerem am. f ;O'jebapuk ocekay. Cebapuk puje, ocejojojo. Imẽneju ixe ma oceg̃uwẽn eywebe. Ixe kay itabucayũ yag̃uyisum jekukum g̃asũ. Deus xe itait jeedop ip je'ũ buje dak. Ixe wuymuisusun soat em Deus xe wuydop am wuye'ũ buje. Wuyebay xe osunuy kuyje. G̃asũ bit o'jebapuk ocekay.e 1 JOÃO EMUDUPMUBARARAKTUP KOAPATUP Joãoyũ oceju. Cartadup mubarararag̃ oceju Jesus Cristo muwẽn ãm eywebe. Ixe ekawẽn kay wuyetabut pima, wuyag̃uyisum ajeku ijodi bima. Ixe xe wuyetait acesop wuye'ũ buje dak. Ixe itait osunuy ipi mujurũg̃ awap. Ixe ekawẽn cuk adi oceya'ĩjojo ijodi bima. Ocetam cuk adi ocejojojo ixe. Icẽmãn ixe ocejojojo ocetam. Ixe eju ma juk adi ocekukuku.udcBig̃ ma juy Jesus Cristo ekawẽn tag̃ epeku- -wuydaxijojo'ukat ekawẽn tag̃. Big̃ ma juy cekawẽn tag̃ epeku big̃ ma ixe be xipan eykuk am. Big̃ ma juy eyetabun cekay. — Soat podi ma ẽn edipap kug̃ — i juy ace wuydaxijojo'ukat pe- -wuykukukat Jesus Cristo be.Imẽn ma wuyju e'em cebe g̃asũ. Imẽn cuy acece soat em cebe. Ibũrũ ma.c+Oburereyũ, eyju bit eyetabutbũt g̃u. Eyetabut cĩcã ma. Yobog̃ cĩcã eyju eyetabucap kug̃. Kuy eyetaybit cedag̃ g̃u wuymutaybitbin'ukayũ omuyku iam. Imẽnpuye eyday'em'um cuy epesop ixeyũ be eymubu'unap puxim kawẽn icẽmat kay. Deus a'õ kay'ũm cĩcã ip.RbIxe juk adi wuykukukat jajẽm iaptup o'tupmubararak. Pũg̃pũg̃ ixe emudupmubararaktup peat ekawẽn cekawẽn pa'arẽm. Iba'ore wuywebe wuyekũyjo am. Imẽnpuye warẽmtag̃ ma itaybit'ũmayũ wuymutaybitbin ixe emudupmubararaktup peat ekawẽn- -itabutbũcayũ dak. Wara'atup peat ekawẽn warẽmtag̃ ma ip wuymutaybitbin Deus ekawẽntup peat ekawẽn. Imẽneju ixeyũ ma jemujuat ipiat'ajojoap pe. Soat em ipiat'ajojom jeedop ip je'ũ buje.aWuykukukat ibun ma omuyku warara'acat taxijo pin puye. Yukpiceg̃ẽ g̃u wuykug̃. G̃ebum cuy epesop iboap kay. Wuykitpit ikukpinat Paulo dak cuk imẽg̃aptup o'tupmubararak eywebeaptum Deus kuy ixe o'g̃utaybin puye. Imẽn ixe dak cuk adi eymutaybitbin osunuy. ` Oburereyũ ikukpinayũ, ixe ajẽmap kabia wiwim wuyju. Imẽnpuye ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃ g̃u. Deus a'õ dag̃ cuy epekuku soat kabia. Imẽn eyeku buje, ikẽrẽat kug̃ g̃u epesop Deus etabun. Eyisun ma epesop itabun. Kaba'ũm cuy epesop ixe eju.y_k — Kabi iisuat og̃ug̃ẽ — i juk adi a'g̃u o'e Deus pit. — Ipi dak wara'at og̃ug̃ẽ iisuat — i juk adi a'g̃u o'e. — Cedag̃ ma jekuku'ukayũ acã jeedop ipi iisuat pe — i juk adi a'g̃u o'e.Iisuat wiwim cĩcã wuyju.G^ Deus pe waram Jesus Cristo mudocap kabia juy epejowiwi. Eywebe i'e but iap cuy epe'e'e. Dao ma kuka a'g̃u oajẽm. Ixe ajẽm puje, kabi ipik. I'ũm. Kabi beat iero je'e taxipap pibun.)]K Deus imẽn soat g̃u'ũm. Eyetaybit iboam. Imẽnpuye ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽ g̃u juy- -pũg̃ em tak ka'ũma. Deus a'õ dag̃ acã juy epekuku soat kabia.+\O Imẽnpit wuykukukat jajẽm. Uk'a iwat ag̃'ũm pima ibukurukat ajẽmjẽm. Imẽnpuxim itabut'ũmayũ ag̃'ũm pima, wuykukukat jajẽm. Yajẽmap kabia be kabi i'ũm. Ya'õkareyat ipararu jĩjãat pibun ma i'ũm. Soat kabi beat tak ipik ma. I'ũm. Ipi dak i'ũm- -soat ipi dag̃at tak.([I — Ocepit ma eykay — i juk adi a'g̃u o'e wuykukukat. — Ibun cĩcã omuyku — i te'e ma e'em yajẽmap waywayway'ukayũ bit.Ixe ibu'u kũyjobit'ũmayũ mu'ũm ãm. Ibikuy soat pe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere am. Imẽnpuye ibun omuyku. Yukpiceg̃ẽ g̃u wuykug̃.Z1Wuykukukat xe bit pũg̃ kabia mil koato jo'i. Mil koato dak pũg̃ kabia jo'i cexe. Eyag̃uyba'ũm g̃u juy cuy epesop iboap kay, oburereyũ.~YuG̃asũ dak Deus a'õbi ma kabi jemõg̃ap pe opop Deus a'õbi. Deus a'õbi ipi dak opop jemõg̃ap pe ma. G̃uyjom pit ja'õm ma'g̃uto idibi g̃u'ũm daxam. Ja'õm ma ipi dak g̃u'ũm. Imu'ũm puje, ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be. Waram Cristo jajẽm iap waywayway'ukayũ jekpiwan ma yag̃uyba'ũm iboap ekawẽn kay.eXCIdibim tak kuyjeayũ o'g̃uap- -ipi juayũ o'g̃uap. Muba'atxiri o'g̃uajẽm soat muap am.wWgJa'õm acã Deus kabi o'g̃ujurũg̃, ipi dak. Idibi ma o'timuwexat ipim. Idibi parakpewi ma ipi o'g̃ubapuk.eVC— “Waram g̃uto oajẽm eykay,” i te'e ma Cristo juk adi o'e eywebe — i napa ma ip je'e eywebe. — Pu ig̃uje? — i je'e ip. — Wuyebayũ'ũm'ũm pit kuy oe'ũ'ũ. Inaka oajẽm g̃u buk — i je'e ip iwayway am. — G̃asũ soat ibit ma apẽn ipi mug̃ẽ buje osodop iap co'i ma — i je'e ip Cristo waram jajẽm iap wayway am.AU{Ãmap kabia bima ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽxiayũ jajẽm eykay jemucokcok am ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ. Iboam cuy õn eymukũyjojom. Cristo waram jajẽm iap ip jowayway.QTKuyje ma juk adi Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm ixe waram jajẽm iap o'g̃ukũyjojo- -soat tag̃ iisuayũ'ũm'ũm. G̃ebum cuy epesop ixeyũ'ũm'ũm ekawẽn kay. G̃asũ dak wuykukukat warara'acayũ o'g̃udot jekawẽn muwẽn ãm eywebe. Wuydaxijojo'ukat o'g̃udot ip. G̃ebum cuy epesop ixeyũ ekawẽn kay dak.mS UOburereyũ ikukpinayũ, ijudup xepxepatup cartadup wemudupmubararaktup eywebeaptup. Ijoptupyũ otupmubararak eywebe xipacat kay acã g̃ebum am. Kuy otupmubararak eywebe eyag̃uyba'ũmap puxim waram Jesus Cristo jajẽm iap kay.hRIImẽn wuyju e'em: — Cedadat puje akurice waram jedat o'om — i. — Idibi be dajebaro akõm epere buje, jepitpin kaerep kay waram jewemukotektekteg̃ kaerep pe — i.Icẽmat a'õ kay oibu'un'iayũ ixeyũ buxim.!Q;Kawẽn cũg̃an itaybit'ũm pima, Deus yopĩt ma kuka juk ipiat o'supi'ajoat cebe ip ce'ũ buje, itaybit'ũm puye. Imẽnpit itaybit ip osodop kawẽn cũg̃an, kuy ip o'ya'ĩjojo buye. Darem ma ixe ekawẽn tag̃ oekuku ip- -Deus ekawẽn tag̃. Ibo ekawẽn ikẽrẽ g̃u- -soat tag̃ xipat. Inaka waram ip oibu'un. Deus yobog̃ ma ipiat supi'ajoat cebe ip ce'ũ buje, cũg̃at a'õ kay ip oibu'un puye.nPUPũg̃pũg̃pũg̃ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap epereperem o'e. Xipacat mu'ũm ojuyayũ ekukuap epereperem ip o'e wuykukukat a'õ kay kũyjobit am- -wuydaxijojo'ukat Jesus Cristo a'õ kay. Itabut ip o'e cekay. Imẽnpit waram g̃uto oibu'un ya'õ kay. Imẽnpuye waram g̃uto ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm ip o'e. Waram g̃uto itabut'ũmat ekukuap puxim ip jekukum o'e. Tadaybot ip osodop kuy bima jetabut awap. Waram g̃uto ikẽrẽat mujurũg̃ puje bit, ibodi ma ip tadaybotbot o'e.-OS— Warẽmtag̃ ma juy ajeku- -wuyekupinap tag̃. Deus wuydaxijo ma — i napa ma ip e'em.Iba'ore cebe ip cedag̃ ma jeku am. Xipacat kay bima, xipacat acã juy aceg̃ug̃ẽ. Xipat'ũmat kay bima bit, xipat'ũmat acã aceg̃ug̃ẽ. Iba'ore cebe ip cũg̃ ma jeku am xipat'ũmat kay buye.iNKCedag̃ g̃u ip kawẽnwẽn eyweju, yobog̃an pin ip puye, yakpidapi ip e'em puye dak. — Xipat ma wuyju Deus xe ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm wuymucokcok am ma'g̃u wuyju, aoyũ kaykay ma'g̃u wuyju — i napa ma e'em ip eywebe.Imẽn ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ xewi pu'un ojuyacayũ mug̃uykukukum ip waram g̃uto warẽmtag̃ ceku am.*MMIdi'a ti'ũmat puxim warẽmtag̃ wuymutaybitbin'ukayũ. Kabikerereat puxim tak ip- -kabido ixikxig̃iat puxim. Te'e ma idibi wiwim iap puxim te'e ma dak eyju ixeyũ bi bewi icẽmat cẽmcẽmap wiwim. Deus kabiok cĩcãatka o'sukanaẽ tibira jĩjãat puxim cebeam ip soat em top am ip.ELDeus pit jumento o'g̃uydeat Balaão mukorẽm ãm, kũyjobit'ũm puye. — Kũyjobin cuy eg̃uy Deus a'õ kay — i juk o'e jumento jekukat pe.Jekukat a'õm o'jekawẽn Deus a'õbi. Imẽn Deus jumento be Balaão o'g̃ukorẽmat. Jekawẽn muwẽnuwẽn'ukat o'g̃ukorẽmat ikẽrẽat kay imubu'unap ojuy.RKKawẽn cũg̃at kay ip oibu'un cũg̃at e dag̃wi itabidaoat puxim. Balaão ekukuap puxim ip jekukum- -Beor ipot ekukuap puxim. Ixe Balaão dinheiro bu ojuy oekukuku xipat'ũmap mug̃ẽg̃ẽapteim.JAyacat co'isum ip itabiku cekay. Taobireren'ũma ip xipat'ũmap mug̃ẽg̃ẽm. Itabutbũcayũ mug̃uykukukum ip. Dinheiro buap kay acã ip g̃ebum. — Ipiat osupi'ajoat eywebe — i juk adi o'e Deus ixeyũ be.Cemunẽm ãm je'e ip iba'ore ipiat'ajoap puxim.2I] Apẽn cuk adi ipiat o'supi'ajoat ip warara'acat pe iaptei ideida ip. Ipiat'ajojo am ip ideida. Deus ipiat supi'ajoat cebe ip. Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm ip kabiabun soat etabun. Jemucokcok am ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm soat em. Isũsũn g̃u ip ikẽrẽat mujurũg̃ ãm soat tabutpe. Iokokat puxim ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ xi ip puye. Eyju Jesus oe'ũ wuywebeam iap kay wuyeg̃ebuap'a o'om pima, te'e ma ip jekõnkõn eyweju, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ ip jemucokcok am puye. Icokcok cĩcã ip warara'acat mug̃uykuku am oceju xipat iam.[H/ Puca kake yaokaam acã- -wuyxan acã. Ixeyũ warẽmtag̃ ma wuymutaybitbin'ukayũ puca buxim jekpiwan ma jekukum. Itaekat puxim ip jekukum. Jetaybit'ũmap waywayway ip. Puca aokaap puxim Deus ixeyũ g̃u'ũm.BG} Warẽmtag̃ wuymutaybitbin'ukayũ bodi ma ya'õbaca Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Ixeyũ bodi ma ya'õbuyxi dak ip. Inaka warẽmtag̃ wuymutaybitbin'ukayũ muymuy g̃u ip Deus etabutpe. — Teyũku xipat g̃u ocexe — i'ũmg̃u e'em ip Deus pe. — Deus cuy ipiat supi'ajoat cebe ip — i bit e'em ip.0FY Warara'acat podi ma ipiat supi'ajoat jekpiwatpi ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ be- -ja'õ kay'ũmayũ be dak. Ixeyũ warẽmtag̃ ma wuymutaybitbin'ukayũ isũsũn g̃u ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Jewexe ip ya'õbuyxi. Ibuyxin g̃u ip Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kug̃. Imuymuy acã ip.kEO Wuykukukat itaybit cĩcã ja'õkayayũ daxijo am ipiatpi'ajoap puxim. Ja'õ kay'ũm cĩcãayũ be bit ipiat supi'ajoat. Ixe yag̃uyba'ũm g̃u ixeyũ muju am ipiat'ajojoap kay warẽmtag̃ ma oekuku ip iap teidadaap kabia be.D)Ixe Ló xipat osunuy. Soat kabia yukpiceg̃ẽ osunuy jeka watwat ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cocom puye, cekawẽnkẽrẽap cocom puye dak.kCOLó bit o'tujujẽm Sodoma ka bewi ce'ũap puxim. Ixe Ló cũg̃ ma osunuy Deus xe. Yag̃uybabi'ũm osunuy Sodoma ka watwat ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap cocom puye, ibo ka watwat ikẽrẽat kay acã g̃ebumap cocom puye dak.[B/— Eyju ikẽrẽat kug̃ oxe — i juk adi o'e Deus. Sodoma ka watwat pe, Gomorra ka watwat pe dak.Daxam ip o'g̃uap. O'g̃uap ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ mutaybit am eyju dak õn jeymuap ma iam.=AsKuyjeayũ be ikẽrẽat mug̃ẽ buje dak, ibu'u g̃u osunuy ipiatpi'ajoan cebe ip. Itabotaidabotbot g̃u o'e cekay ip. Muba'atxiri o'g̃uajẽm ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ mua pam. Noé acã o'taxijo yakõmap puxim. Ixe Noé xipat'ũmayũ mukũyjojom oekukuku muba'at ajẽm awap. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere Deus pe eymucũg̃ ãm — i'e'em oekukuku.Ixe badipyũ dak o'taxijo. 7 beayũ o'taxijo.%@CJekawẽn tojotjot'ukayũ be ikẽrẽat mug̃ẽ buje, Deus ibu'u g̃u osunuy ipiatpi'ajoan cebe ip. Itabotaidabotbot g̃u o'e cekay ip. Ipiat'ajojoap kay ip o'g̃uju. Iboce ma ip taomũnmũn correntebum kabiokbog̃ pe. G̃uyjom Deus soat ideida apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iapteim. Xipacat je'g̃ũm cedag̃ oekuku'iayũ be. Ipiat supi'ajoat warẽmtag̃ oekuku'iayũ be bit. Teidadaap kabia wiwim ip.7?gJag̃uybi ma ip jekawẽn eyweju warẽmtag̃ ma eymutaybin am, eyedinheiro kay jetabikuap tomuju ma. Napa ma je'e ip eywebe. — Ikẽrẽat kug̃ ip oxe — i juk adi o'e Deus kuyje ma ixeyũ muwẽnuwẽn.Deus itanomudipdip g̃u cekay ip. Ag̃ ma. Soat cocom. Ixeyũ g̃uju ipiat'ajojoap pe.>Adeayũ bit ixeyũ buxim jekpiwatpi ma jekuku ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm. Ixeyũ ekukuap co buje, warara'acayũ dak napa ma je'e: — Jesus e icẽmat e g̃u — i. — Jesus ebekitkit tak ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm itabut'ũmat co'i — i dak je'e ip napa ma.I= Kuyje Judeuyũ parakpe osodop ip jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Imẽnpuxim g̃asũ dak warẽmtag̃ ma eymutaybitbin'ukayũ jajẽm eykay. Napa ma jeymutaybin ip. Xipat'ũmãn ip jeymutaybin. Ja'ĩjojo'ukayũ g̃ubu'un ip Jesus kay itabut am. Wuykukukat kuy ikẽrẽat o'ju'uk cebewi ip. Inaka ibu'u je'e ip Deus pe ikẽrẽat 'uk an jewebewi. Imẽnpuye Deus dao ma ixeyũ g̃uju ipiatpi'ajojoap kay. Soat em jeedop ip ipiat'ajojom.'< IJekpiwatpi g̃u juk adi apẽn g̃eyjom je'bapuk wuywebe iap o'g̃uwẽnuwẽn ip. Deus biõg̃buk a'õbi ma o'g̃uwẽnuwẽn ip- -Xipat cĩcãat a'õbi.c; ADeus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ jekpiwatpi g̃u apẽn g̃uyjom je'bapuk wuywebe iap o'g̃uwẽnuwẽn- -pũg̃ em tak ka'ũma. Wuywebe dak wuyukpiwatpi g̃u iboap ekawẽn muwẽn put. G̃ebum cuy epesop iboap kay.-: UKuy juk ocetabut Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm ekawẽn kay. Kabi kadiwiat a'ĩjojo buje bit, big̃ ma juk ocetabut ocesop. G̃ebum cuy epesop ixeyũ'ũm'ũm ekawẽn kay. Ixeyũ'ũm'ũm ekawẽn lâmpada buxim- -kabiok peat puxim. Kabiam pima kabiada jedaebapukpug̃. Ig̃oda buxim Jesus Cristo jajẽm waram. Ixe ajẽmap wiwim pima, g̃ebum cuy epesop cekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm ekawẽn kay.v9 gOceju ma kabi kadiwiat oceya'ĩjojo wuykukukat Jesus xe bima, co'a jeje bima, Jesus ebapukap'a jeje bima. 8 ;Deus soat podi ma ya'õbuyxiat- -wuyebayat. Soat podi ma ixe idip. Imẽnpit: — Ojo'i ma ẽn tak soat podi ma a'õbuyxi — i juk adi o'e Deus jekpot pe. — Ojo'i ma ẽn tak soat podi ma edip — i juk adi o'e cebe. Imẽn e'em pima, ixe xe juk ocesop cekawẽn cocom. Kabi kadiwi juk o'jekawẽn. — Ite okpot ikukpinat — i juk adi o'e ocewebe. — Ocokcok cĩcã cekay — i juk adi o'e. 7 — Wuykukukat Jesus Cristo waram jajẽm — i juk adi ocece eywebe. — G̃uyjom ixe ja'õbacaap g̃ubapuk soat pe ijo am — i juk adi ocece eywebe. Ocekpiwatpi g̃u juk adi iboap oceg̃uwẽnuwẽn eywebe. Ocetam ixe soat podi ma ya'õbaca iap ocejojojo.q6 ]Imẽnpuye wa'õbu'u g̃u soat em ixe ekawẽn muwẽn ãm eywebe eyag̃uyba'ũmap puxim we'ũ buje.e5 EWetaybit g̃axĩn ma oje'ũ iam, wuykukukat Jesus Cristo kuy juk ibapug̃ ma omukũyjo buye.h4 K Wetabẽg̃ pima, cũg̃ ma owebe waram ixe ekawẽn muwẽn ãm eywebe eyag̃uyba'ũmap puxim.@3 { Kuy juk eyetaybit epesop kawẽn icẽmãn. Eyetabut cĩcã iboap ekawẽn kay. Inaka soat em iboap ekawẽn og̃uwẽn eywebe eyag̃uyba'ũmap puxim. Epeyepere g̃u juy ixe ekawẽn.2 ) Ixe bikuyap tag̃ eyeku buje: — Epesop cuy okay — i je'e wuykukukat Jesus Cristo eywebe.Wuydaxijojo'ukat imẽn je'e eywebe. — Soat em soat kukukayũm epesop oweju — i dak je'e eywebe. — Xipat oxe eywebe ixeyũ kukuk'ukayũm oweju — i dak je'e eywebe.D1  Okitpitpiyũ, big̃ ma juy Deus a'õ dag̃ epeku. Big̃ ma juy ixe bikuyap tag̃ epeku. Ixe juk wuynaẽ, wuynomuwã dak imẽn ma wuyeku am. Imẽn eyeku buje, epeyepere g̃u eyetabucap.$0 C Iboap ekawẽn tag̃ jekuku'uk'ũmayũ bit itabibacoyat puxim. Ita'ũmat puxim tak ip. Yag̃uyba'ũm ip Deus cuk ikẽrẽat o'ju'uk ocewebewi iap kay.Y/ -Imẽn cuy epekuku. Imẽn jekukum pima, eyjojoayũ je'e: — Teyũku cedag̃ ma jekukum itabut wuykukukat Jesus Cristo kay buye — i. — Warẽmtag̃ g̃u ip jekukum itabut cekay buye — i je'e ip.". ?Deus ag̃uy dag̃ jewag̃uyg̃uy bima, eykukpin tak cuy eykitpitpiyũ epejukuk. Eykukpin eykitpitpiyũ kug̃ pima, warara'acat tak cuy eykukpin epejukuk.- Eyetaybit Deus e'e am pima, jewawẽwẽm tak cuy epesop eywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Jewawẽwẽm pima, eybu'um g̃u dak cuy epesop Jesus kay, ipiatpi'ajojoan ma'g̃u ip eywebe. Eyetabut am eybu'u'ũm pima, Deus ag̃uy dag̃ tak cuy epeyewag̃uyg̃uy. , Imẽneju eyetabut pima, xipacat tak cuy epeg̃ug̃ẽg̃ẽ. Xipacat mug̃ẽg̃ẽm pima, eyetaybin tak cuy epesop Deus e'e am.y+ m— Ojo'i eyju dak epesop xipacat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũm — i juk adi o'e Deus wuywebe. — Ojo'i eyju dak epesop eydipap kug̃ — i dak cuk adi o'e wuywebe.Iboap ekawẽn kay wuyetabut pima, wuycokcok cĩcã acesop teibog̃ cĩcãat kukat puxim. Xipat cĩcãat tak cuk o'g̃ũm wuywebe. Ixe emumuũm kug̃ pima, ikẽrẽat kay g̃u ace'e, ixe ekawẽn kay wuyetabut pima dak. Itabut'ũmat buxim g̃u aceku. Deus kay'ũmat ag̃uy dag̃ g̃u dak acesop jewag̃uyg̃uy- -Deus ag̃uy dag̃ acã. iw~}}'|i{{,zyx/vv\u;tt6sr@r4qpunnmltkjj6i_hfefYedcIbba\`_I^v]]\ZZ YXXLWVUUHTSScRQPMOsNN=LKJxIZIOH7FDtC*AA@+>J=< <::9887N65~4i2@0/.-,7,,+8* (n'%%S$$\#"!! v7e ' L +Sai.! Wajẽmap wiwim pima kuy eyetaybicap ekawẽn tag̃ cuy epeku. Wara'at ekawẽn g̃u bit og̃uwẽn eywebe iboap ekawẽn tag̃ eyeku am.t-aWarara'acat'in ey'in pit warẽmtag̃ ma eymutaybitbin'ukayũ a'õ kay g̃u juk adi epesop- -Tiratira ka watwat'in. Satanás pabi kug̃ g̃u buk eyju. Ixe babi kukayũ soat g̃u Satanás babim itaybit. Eyju bit eybu'u ixe babi kuk am., I'iyũ dak oyaokaka- -ya'õkayayũ. Ixeyũ aoka buje, Jesus a'õ kayayũ itaybit je'e Deus itaybti apẽn ijodiacat jewag̃uyg̃uy iam. Apẽn ip ibikuy iam tak itaybit je'e ip. Apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iaptei bit õn ma oteida soat pe. L+ Imẽneju ixe ayacat õn ma ojoxik kama jo'iat pe. Ijoce ipiat supi'ajojo jĩjã ceweju o'jepo'iayũ dak. Ixeyũ be ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap epere'ũm pima, ipiat'ajojom cĩcã jeedop ip. *  Ibun ma ipiat osupi'ajoat g̃u cebe. Tũybe g̃asũ paxi ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap jepere iãn oce. Ixe bit ibu'u jeperem.n)U Imẽnpit soat g̃u eyekukuap xipat oxe. Jezabel warẽmtag̃ ma obuywatwat'ukayũ mutaybitbin. E iekẽrẽat tag̃ webekitkit muykukum. Ixe napa ma e'em “Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat õn,” i. Webekitkit mug̃uykukukum ixe ayacat. “Xipat eywebe warara'acat tayxi eju jepo am, warara'acat itop eju dak,” i napa ma e'em cebe ip. “Xipat eywebe deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn o am,” i napa ma e'em cebe ip. Eyju bit epeg̃ujẽm g̃u eyxewi. Ãg̃ jeenuy jekpiwan.T(! Wetaybit cũg̃ ma eyju jekukum iam. Deus ikukpin cĩcã eyxe. Eyetabut cĩcã ixe kay. Kapikpig̃ eyju. Eyetaxi dak ipiat'ajojom ma'g̃u. Koap pimaap podi ma g̃asũ dak eyju xipacat mujurũg̃rũg̃.'3— Cartadup cuy etupmubararak Tiatira ka watwat kukukat awẽwẽaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽaptum — i juk o'e onõg̃pikadiwiat owebe- -Jesus. Deus ipot õn. Wetasop daxae buxim. Wui suisopsep bronze buxim- -o'g̃usopsep ip iat puxim. Jeyawẽ õn.?&wDeus biõg̃buk imẽn Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽm. Eyetaybit pin eyawẽwẽãm pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Wa'õ kay jĩjãayũ be manada otaũm ixatam ip tamunẽm'ibita. Karatũg̃'a buximat'a dak oyaũm soat pe ixeyũ be yarucat'a- -yadeibog̃at'a. Ibutet iisuat ibararak opop ig̃o'a be. Ka'ũma ma itaybit ixe buten. Yabuat acã itaybit je'e ixe buten. Imẽn ma õn Pérgamo ka watwat kukukat awẽwẽm — io'e Jesus owebe- -onõg̃pikadiwiat. — Owebe yawẽwẽaptup cuy etupmubararak ixe beaptum — i juk o'e owebe.%y Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere. Cepere'ũm pima bit, g̃axĩn ma ojot eykay ipiat'ajoan eywebe. Ixeyũ eju nopag̃õg̃õm oce- -warẽmtag̃ imutaybitbinayũ eju. Yaokakam ip oce wekawẽn- -payao buximan- -xepxep kadi tũyan. $} Ixe buxim pũg̃pũg̃ ey'in Nicolai a'õ kayayũ emumutaybitbinap tag̃ jekukum, warẽmtag̃ ma'g̃u ip imutaybitbin.L# Imẽnpit soat g̃u eyekukuap xipat oxe. Pũg̃pũg̃ ey'in Balaão emumutaybitbinap tag̃ jekukum. Ixe Balaão o'jekawẽn Balaque be. “Warẽmtag̃ cuy Israel naxeg̃ebitbit eg̃utaybin ixeyũ be ikẽrẽat mug̃ẽ ãm,” io'e Balaãp Balaque be. Imẽnpuye “Xipat eywebe deusbaroyũ wap iẽnmõg̃'ibitẽn o am,” i napa ma o'e cebe ip. “Xipat eywebe warara'acat tayxi eju jepo am- -warara'acat itop eju dak,” i napa ma o'e cebe ip.:"m Wetaybit poce eyju dopdom iam. Satanás a'õ kayayũ parakpe eyju. Wa'õ kay acã eyju bit kũyjobit. Itakomaayũ Antipas o'yaoka eyka be- -Satanás a'õ kayayũ dopdopap ka be. Ixe Antipas cedag̃ ma juk adi omuwẽnuwẽn. Eyju bit cuk adi eybu'u g̃u epesop eyetabut am okay ixe a'g̃u ip o'yaoka ma.u!c — Cartadup cuy etupmubararak Pérgamo ka watwat kukukat awẽwẽaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽaptum — i juk o'e owebe onõg̃pikadiwiat- -Jesus. Õn ma payao kug̃- -xepxep kadi tũybibiat kug̃. Jeyawẽ õn. 9 Deus biõg̃buk imẽn Jesus a'õ kayayũ kukukat awẽwẽm. Eyetaybin pin eyawẽwẽãm pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Wa'õ kay jĩjãayũ bit waram je'ũ g̃u. Waram warara'acayũ e'ũ buje, je'ũ g̃u ip. Imẽn ma õn Esmirna ka watwat kukukat awẽwẽm — i juk o'e owebe onõg̃pikadiwiat- -Jesus. — Owebe yawẽwẽaptup cuy etupmubararak ixe beaptum — i juk o'e owebe.>u Eypararam g̃u epesop ipiat'ajoap puxim. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat ipiat supi'ajojoat eywebe eyetabucap puyxijom. Ixe a'õ kayayũ warẽmtag̃ ma jeymuõm daomũnmũnap'a be. Inaka ibun g̃u ipiat epesupi'ajojo- -10 kabia ma. Wa'õ dag̃ cuy epeku soat em. Eye'ũ buje dak, wa'õ dag̃ cuy epeku. Wa'õ dag̃ eyeku buje, soat em epesop oxe eyetait. Soat em eyetait oxe iap idip cĩcã ipi kukukat a dag̃at puxim- -coroa buxim.[/ Wetaybit eyju ipiat'ajojom iam. Wetaybit eydadaybot iam tak. Deus xe bit soat kug̃ eyju. Jewexe Judeuyũ eymuymuy. “Judeuyũ oceju- -Deus ebekitkiyũ” i napa ma e'em ip. Satanás a'õ kayayũ ixeyũ bit.-— Cartadup cuy etupmubararak Esmirna ka watwat kukukat awẽwẽaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽaptum — i juk o'e owebe Jesus. Ka'ũmg̃u bimaat õn. Soat i'ũm puje dak õn ma og̃uy. Kuy juk ade we'ũ ojop. G̃asũ bit ocetait waram. Jeyawẽ õn.6eDeus biõg̃buk imẽn Jesus a'õkayayũ awẽwẽm. Eyetaybin pin eyawẽwẽ ãm pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Imẽn ma õn Éfeso ka watwat kukukat awẽwẽm — i juk o'e owebe onõg̃pikadiat- -Jesus. — Owebe yawẽwẽaptup cuy etupmubararak ixe beaptum — i juk o'e owebe.\1 Obuxim eyju dak Nicolai a'õkayayũ ekawẽn kay'ũm cĩcã. Iboap xipat oxe. N G̃ebum cuy epesop apẽn koap pima okukpin cĩcã eyju okuk iap kay- -apẽn g̃asũ bit eyju okukpin g̃u iap kay dak. Warẽmtag̃ ma okukap cuy epeyepere. Waram g̃uto okukpin cĩcã juy epesop okug̃. Eywebe warẽmtag̃ ma okukap epere'ũm pima bit, õn ma ojot eykay. Apẽn wuyju lamparina'a mũn muwedewedem wara'at muy ãm tũyap pe iap puxim eyju g̃u webekitkiyũm epesop. Jeymuwedewede õn. Warara'acayũ ma ojomuy webekitkiyũm eydieg̃.!; Imẽnpit soat g̃u eyekukuap xipat oxe. Koap pima okukpin cĩcã og̃uy eyxe. G̃asũ bit ka'ũma. Okukpinsũ ma eyxe g̃asũ bit. Imẽn xipat g̃u. 9 Itabut'ũmayũ juk adi ipiat o'supi'ajojoat eywebe, eyetabut okay buye. Eyetaxi bit epesop ipiat'ajojom. Eybu'u g̃u juk adi epesop eyetabut am okay.V% Wetaybit cũg̃ ma juk adi epekuku iam. Wetaybit cuk adi epeyekapikpik cĩcã iam. Eyetaxi dak cuk adi epesop ipiat'ajojom. Xipat'ũmayũ kay g̃u jĩjã dak eyju. Jewexe Jesus emumujũyũ dak cuk adi epesubuyxijojo- -“Jesus a'õbi oceju kawẽn idipat muwẽnuwẽn eywebe” i napa ma e'e'ukayũ. Eyetaybit napa ma e'em ip iam.A }— Cartadup cuy etupmubararak Éfeso ka watwat kukukat awẽwẽaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽaptum — io'e owebe onõg̃pikadiat. Õn ma kasopta kug̃ oba'at kadi. 7 beata kug̃ õn. Lamparina'a mũn pidase õn cũg̃cũg̃- -7 beayũ pidase- -ouro mug̃ẽg̃ẽyũ pidase. Jeyawẽ õn. 3— Kasopta kug̃ õn oba'at kadi- -7 beata — io'e owebe. — Lamparina mũn tak 7 be opop. Iboap ejojojo kuy — io'e owebe. — Apẽg̃ap ibo iam pit etaybit g̃u. Iboam pit õn jemutaybin — io'e owebe. — Lamparina mũn Jesus kay itabucayũ buxim- -7 beatka watwat puxim- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ buxim — io'e. Imẽn onõg̃pikadiat o'jekawẽn owebe- -Jesus o'jekawẽn owebe. #— G̃axĩn ma ejojojoiaptup cuy etupmubararak, g̃asũ jebapukpug̃ ewebe iaptup tak, g̃uyjom je'bapuk ewebe iaptup tak — io'e owebe.Q — Soat em ma õn wetabẽg̃. Kuy juk adi we'ũ ojop. G̃asũ bit ocetait waram. Waram pit oje'ũ g̃u. Wa'õbi ma ijodiacat je'ũ'ũm. Wa'õbi ma ce'ũ'ũayũ dopdopap pe jeedop ip — io'e owebe.f GIxe dobuxik puje o'at cewap ce'ũat puxim. I'at puje o'jewebumõg̃ wabi jeje iba'at kadi. — Epararam g̃u juy eg̃uy — io'e owebe. — Ka'ũma kake bimaat õn. Soat i'ũm puje dak õn acã ocepoyat — io'e owebe.N Kasopta kug̃ osunuy jeba'at kadi- -7 beata kug̃. Ibi bewi jekawẽn cẽmcẽm osunuy. Payao buxim osodop cekawẽn- -xepxep kadi ma tũybibiat puxim. Topasop o'topanuy kaxicug̃at kaxi jo'i.9 mSuisopsep o'suinuy bronze buxim- -icaat puxim- -daxa be o'jeieerotiat puxim- -o'g̃usopsupiat puxim. Ixe a'õ ya'õbog̃ osunuy ti'acap'a'õ buxim. Jororoh. Cororog̃iat puxim.f GYaoparut o'yanuy lã buxim- -kabidig̃pu buxim- -aopaopu buxim. Itasop o'sutanuy daxae buxim.   Cepidase ip ijodiat co'iat cũg̃'i osunuy. Jesay kug̃ osunuy iberenat kug̃. Ouro mug̃ẽg̃ẽbu kug̃ osunuy jekũmpi dag̃.n  W Korepẽn'i oce abu paxi kawẽnwẽn oweju iam. 7 be lamparina'a mũn ojojojo- -ouro mug̃ẽg̃ẽ.b  ? — G̃axĩn ma ejojojoiaptup cuy etupmubararak — io'e owebe parasuy jo'iat'a'õ. — Ibodup cuy etupmuju Jesus kay itabucayũ beaptum- -7 beat ka watwat peaptum — i juk o'e owebe. — Etupmuju juy Ásia eipi watwat peaptum- -Éfeso ka watwat peaptum, Esmirna ka watwat peaptum tak, Pérgamo ka watwat peaptum tak, Tiatira ka watwat peaptum tak, Sardes ka watwat peaptum tak, Filadélfia ka watwat peaptum tak, Laodicéia ka watwat peaptum tak — i juk o'e owebe.@  { Muto'o bima wukpiwan g̃u juk adi ocewag̃uy- -wuykukukat ekabia be. Deus biõg̃buk cuk adi wag̃uyda. Ya'õberenat'a'õ oya'ĩjojo onõg̃pikadiwi jededem- -parasuy jo'iat'a'õ.  + Õn João- -eywag̃o. Eybuxim õn tak Jesus eju mũg̃i jekukum. Eybuxim õn tak ipiat'ajojom. Õn tak soat kukukan og̃uy Jesus eju ixe soat kukukan pima. Õn tak eybuxim wukpiceg̃ẽ g̃u wetabucap kug̃. Tip'aweroro be juk adi og̃uy. Patmos i osunuy tip'aweroro butet. Iboce ip omuju Deus ekawẽn cuk adi og̃uwẽnuwẽn puye- -Jesus ekawẽn cuk adi og̃uwẽnuwẽn puye- -kawẽn icẽmat.*  O— Soat ka'ũm pima õn kuy kake — i'e'em wuykukukat Deus. — Soat i'ũm puje dak õn pit kake. Ka'ũma kake bimaat õn. Soat'ũm pimaat tak õn ma — i'e'em wuykukukat Deus.Ixe Deus soat podi ma ya'õbaca. Itait g̃asũ. Kuyje dak itait osunuy. G̃axĩn ma jeedot g̃uto wuykay.p [Ag̃ cuy epesop. Kabikerereat tag̃ ixe Jesus omuyku. Soat ma ixe jojo. O'ya'õxamutok'iayũ dak ixe jojo ma. Soat tiwatwat jeetõtõn ixe dobuxik puje. Jeetõtõn ip jeg̃uycũg̃ap pibun. Imẽn ma juy jeedop ip. Imẽn je'e.  W ) (5-6) Jesus Cristo dak xipan jeykuk. Ixe eyag̃uymubabibin cuy jeenuy. Ixe soat em icẽmãn e'em. Ixe koam o'jetait je'ũap tomukadi. Ixe Jesus Cristo ya'õbuyxi soat ka kukat a'õbuyxiap podi ma.6 gÕn João. Õn ijudup mubarararag̃ Ásia eipi watwat peaptum- -7 beatka watwat peaptum- -Jesus kay itabucayũ beaptum. — Bay, xipan cuy ebekitkiyũ ejukuk — i õn e'em cebe. — Ebekitkiyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.Ixe Deus itait g̃asũ. Kuyje dak itait osunuy. G̃axĩn ma jeedot g̃uto wuykay. 7 be omuy ibiõg̃buk Deus abikbikap topabe. Ixeyũ juy xipan jeykuk. Eyag̃uymubabibin cuy jeedop ip.r _Ijudup coco'ukayũ icokcok je'e. Apẽn g̃axĩn ma je'bapukiaptup peat ekawẽn a'ĩjojo'ukayũ dak icokcok je'e. Ijudup peat ekawẽn kay kũyjobicayũ dak icokcok je'e. G̃axĩn ma je'bapuk apẽn ibararak ijudup pe iap tag̃.^ 7Deus jekawẽn o'g̃uwẽn ixe João be. Jesus Cristo kawẽn icẽmat o'g̃uwẽn cebe. João soat o'jojojoiap o'g̃uwẽnuwẽn, soat o'ya'ĩjojoiap tak o'g̃uwẽnuwẽn. Iboap ekawẽn ibararak opop ijudup pe. - JOÃO BE DEUS O'G̃UBAPUKIAPTUP Deus apẽn g̃axĩn ma juy je'bapuk iap o'g̃uwẽn Jesus Cristo be ixe be iboap muwẽn ãm jebuywatwat'ukat pe- -João be. Deus a'õbi Jesus Cristo iboap o'g̃ubapuk João be cexey jo'iat pe. Ibocewi jekawẽn tojotjot'ukat o'g̃uju João kay. Kabi bewiat o'g̃uju cekay. O'g̃uju imukũyjo am apẽnape cexey jo'ian ixe be warara'acayũ mukũyjo am iboam.% E— Ẽn acã Deusat — i juy acece cebe. — Ka'ũmg̃u wara'at — i dak cuy acece cebe. — Ẽn acã wuydaxijojo'ukat, Jesus Cristo kay ocetabut puye, ocekukukat kay — i juy acece cebe. — Soat podi ma ẽn xipat ocexe — i dak. — Soat podi ma ẽn a'õbuyxi jĩjã — i dak. — Soat podi ma ẽn a'õbacaap kug̃ — i dak. — Soat podi ma ẽn soat kukukat — i dak cuy acece cebe- -Deus pe.Imẽn ma o'e'e ip kuyje, ipi mug̃ẽ awap. G̃asũ dak imẽn ma wuyju e'em. Soat em ma juy imẽn acece cebe. Ibũrũ ma. Deus itaybit cĩcã wuya'õmubacan am wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽap puxim. Ixe wuydujuu jeka kay soat em wuynuy ãm jexe. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ajop g̃ebuje bit. Soat tag̃ wuyisu acesop. Soat em wuycokcok acesop ixe xe. Ixe xe acesop iap soat podi ma idip.H  Ixeyũ juy epetaxijo daxabog̃ pe ijuap puxim. Warara'acayũ isũsũn g̃u ikẽrẽat mujurũg̃ ãm. Iokokat puxim ip. Te'e ma ip jewemucokcokcog̃. Ixeyũ dak cuy eya'õpurug̃ g̃u epejukuk- -eya'õdidim ma. Eyetakomãm cuy epesop ixeyũ emug̃ẽg̃ẽ kay eywebe dak ixeyũ buxim ikẽrẽat mug̃ẽap puxim.~ {Pũg̃pũg̃ayũ soat em jewag̃uymuwarururun, itabutbũt ã buye. Eya'õpurug̃ g̃u juy ip epejukuk- -eya'õdidim ma.5} eEybu'um g̃u juy epesop Deus pe eykukan xipan. Wuykukukat Jesus Cristo itabotaidabotbot wuykay. Ixe wuydujuu jewekay. Soat em ixe xe acesop. Iboap cuy epejowiwi jĩjã.K| Oburereyũ, kuy juk eyetabut Jesus Cristo kay. Big̃ ma juy eyetabun epesop cekay g̃asũ bit. Ixe kay wuyetabucap soat podi ma xipat. Kawẽnwẽn cuy epesop Deus eju ixe biõg̃buk a'õbacaan.1{ ]Ixeyũ Deus kay'ũmayũ Jesus kayayũ mubu'u'un jebureyũ kay cewejak'ũm ãm. Deus bikuyap tag̃ g̃u ip jekukum- -jebikuyap tag̃ acã. Deus biõg̃buk kug̃ g̃u ip.~z w(-) — Amap kabia bima itabut'ũmayũ jebapuk eykay- -jewemucokcok'ukayũ — i juk adi o'e ip eywebe eymukũyjojom eywaywayway'ukayũ.Imẽn o'e ip eywebe kuy bima- -ixeyũ ajẽm awap ma. G̃ebum cuy epesop ixeyũ ekawẽn kay, oburereyũ.gy I (17-18) Wuykukukat a'õbi jekuku'ukayũ kay juk eymukũyjojo Jesus Cristo emumujuyũ.x Ixeyũ Deus kay'ũmayũ jetakomaap pibun ma jenuycaw ma ip kawẽnwẽn. Soat em ip warara'acat muymuy. Jewemucokcokcog̃ ma ip jekukum. Jeweweju ma e'em ip: — Xipat õn — i. — Xipat ẽn — i'e'em ip warara'acat pe jebubut ũmap ojuy.w  v  (14-15) Kuyje ma Enoque ixeyũ o'g̃uwẽn- -Deus kay'ũmayũ o'g̃uwẽn. Kuy ma ixeyũ o'g̃uwẽn ixeyũ kap awap ma. Ixe Enoque Adão naxeg̃ebit osunuy. Adão ipotpet o'e. Ixe ipot ipotpet o'e. Ixe ipotpet o'e. 6 be ipotpet ibima, Enoque o'jebapuk.(u K Tipodoybog̃at puxim ip. Tipodoy iokokat muymũg̃mũg̃ ka'oririt eju. Imẽnpuxim isũsũn'ũma ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ip soat etabutpe. Te'e ma ip jekukum kasopta te'e ma jedaekuku'ukata buxim. Deus kabiokat o'g̃uxipan ixeyũ dopdop am. Kabiokbog̃ pe ma jeedop ip soat em.]t 5 Te'e ma ip je'awerorom eyweju Jesus oe'ũ iap kay g̃ebumiat'a o am. Iokokat puxim ip eyparakpe. Isũsũn g̃u ip pũg̃xirim ma jeka'on ma soat etabutpe. Warara'acat kay g̃u ip g̃ebum- -jewekay acã. Warara'acat kug̃ g̃u ip xipan- -jewekug̃ acã. Kabikerereat puxim ip- -muba'at'ũmat puxim- -kabido emumukap puxim. Ya'a'e'ũmat'ip puxim tak ip- -ya'a'eat ekaxi be ya'a'e g̃u iat'ip puxim. Yop'uk'ukat'ip puxim tak ip. Tũybi'uk'ukat puxim ip- -yope'ũat puxim.os Y Karem g̃u ipiat supi'ajojo ip. Caim e dag̃ ip jekukum. Balaão buxim xipacap o'g̃udopat ip ikẽrẽat kay jĩjã ip dinheiro bu pinap tomuju ma. Kũyjobit'ũm cĩcã ip Deus a'õ kay Coré buxim. Imẽnpuye Deus o'g̃u'ũm ip.r  Ixeyũ Deus kay'ũmayũ bit jetaybit'ũmap muymuy ip. Jekpiwatpi ma itaybit ip soan itaekat puxim. Jetaybicap g̃u'ũmat ip.q y Imẽn g̃u juk adi oeku Miguel. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ kukukat putet Miguel i omuy. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat jewa'õxikxig̃ o'e Miguel eju abu wuy'in Moisés'ũm jebit jokot iam. Jewa'õxikxig̃ pima: — Õn pit jemukorẽm g̃u — io'e Miguel. — Okukukat cuy jemukorẽm — i acã o'e Miguel.Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat o'jomuymuy g̃u Miguel.Fp G̃axĩn ma eykay oajẽmiayũ kuyjeayũ buxim soat em ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃- -Deus kay'ũmayũ. Jebinũnpe ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm warẽmtaksug̃at cocom jexey jo'iat pe buye. Deus soat podi ma ya'õbaca iap waywayway acã ip, ya'õ kay'ũm puye ip. Kabi beacat muymuy dak ip- -idip cĩcãayũ muymuy.o 'Sodoma ka watwat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xi ip osodop, Gomorra ka watwat tak, ibo ka xeatka watwat tak. Jewenũn'o'o'uk ip osodop ag̃okatkayũ. Powatwat kay dak osodop ip tũn'o am. Nũn'o'oxi ip osodop. Deus ipiat o'supi'ajojoat Sodoma ka watwat pe apẽn cuk adi ipiat o'supi'ajojoat jekawẽn tojotjot'ukayũ xipat'ũmayũ be iap puxim. Daxabog̃ pe ip o'g̃uju soat em ipiat'ajo am. O'g̃uju warara'acat mutaybit am ipiat osupi'ajoat soat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be iam. G̃ebum cuy epesop iboap kay.%n EPũg̃pũg̃ Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ'in Deus co'i i'e pin ip o'e. — Deus co'i oca'õbuyxi — i napa ma ip o'e.Jewexe ip Deus co'i osodop ya'õbuyxi. Imẽneju Deus ixeyũ o'g̃uju ipiat'ajojoap kay. Kabiokbog̃ pe ip o'g̃uju. Taomũnmũn ip dopdom kabiokbog̃ pe. Ijẽm pa'ore ip. Jesus Cristo ajẽm puje ipiat supi'ajo cebe ip. G̃ebum cuy epesop ixeyũ kay- -jewexe Deus co'i ya'õbuyxiayũ kay.m #Kuyje Deus Israel naxeg̃ebitbit o'taxijo. O'tujujẽm ip Egito eipi bewi. Itabut'ũmayũ bit o'g̃uy'ũ'ũ. Warara'acayũ dujujẽm puje o'g̃uy'ũ'ũ. Kuy eyetaybit iboam. Inaka xipat eywebe soat em ma g̃ebum am iboap kay. Imẽnpuye waram iboap og̃uwẽn eywebe.l  k / (3-4) Oburereyũ ikukpinayũ, kuy juk cartadup mubararak ojuy og̃uy eywebeaptum- -Deus eydaxijojom apẽn cuk odaxijo iap puxim iaptup. Imẽnpit Deus kay itabut'ũmayũ oajẽm wuykay. Ajojojo'ũma ip yajẽm puje. Iba'arẽm ma ip oajẽm. Cekawẽnwarun ma ip.\j 3Kawẽnwẽn õn Deus eju eywebeam. — Bay — i õn e'em cebe. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ebekitkit kay — i õn e'em cebe. — Ixeyũ ag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe. — Ikukpin cuy ixeyũ ejukuk — i õn e'em cebe.Kuy a'g̃u ixe xipan eykug̃. Inaka kawẽnwẽn õn ceweju big̃ ma ixe be xipan eykuk am.i 5 JUDAS EMUDUPMUBARARAKTUP CARTADUP Õn Judas. Jesus Cristo buywatwat'ukat õn. Tiago kitpit õn. Cartadup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Deus cuk eynaẽ jebekitkiyũm. Ixe Deus wuyebayat. Ixe xe eykukpin cĩcã. Jesus Cristo dak soat em ag̃ eykay xipan eykuk am.Ah }G̃axĩn ma a'g̃u õn cu ojuy eyka be eyjom. Acejekawẽn cuy wuyeweweju. 15 — Gaio juy eyag̃uymubabin yag̃uybabi'ũmap puxim — i õn e'em Deus pe.Kato'i o'e ewebe ebureyũ. Kato'i juy ece wuybureyũ be- -iboceayũ be- -exeayũ be. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Ibũrũ ma.Xg + Soat muwẽn pin puk õn eywebe. Imẽnpit obu'u soat muwẽn ãm taperadup pe.Wf ) Soat wuyjuyũ e'em: — Demétrio xipat cĩcã — i. — Kawẽn icẽmat tag̃ ixe jekukum soat em — i'e'em ip. — Ixe xipat cĩcã — i oceju dak e'em.Eyetaybit icẽmãn oceju e'em iam.Ve ' Obure ikukpinat, xipat'ũmat ekukuap puxim g̃u juy ejeku- -xipacat ekukuap puxim acã. Xipacat mujurũg̃rũg̃'ukayũ Deus ebekitkiyũ e'em. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ bit cebekitkiyũ g̃u.d { Imẽnpuye apẽn ixe Diótrefes cuk adi xipan g̃u wawẽg̃ o'g̃uwẽnuwẽn iap og̃uwẽn eywebe eykay wajẽm puje, apẽn ixe juk adi ocemuymuy iap tak og̃uwẽn eywebe. Omuymuy ã g̃u ixe bit. Warara'acayũ kug̃ tak xipan g̃u. Wuykitpiyũ ajẽm puje, g̃uõm g̃u jedukã be. G̃uõmat g̃u dak ip Deus eju kawẽnwẽnap'a be. G̃ujẽmjẽm tak ip ya bewi.4c c Carta yopĩcat kuy otupmuju ekay exe itabucayũ beaptum. Diótrefes pit itabucayũ kukat ojuy o'e warara'acayũ xe- -itabucayũ xe. Ixe Diótrefes kũyjobit'ũm wa'õ kay.Vb 'Imẽneju ixeyũ buywan cuy ace- -wuyju ma, itabucayũ. Kawẽn icẽmat muwẽn ãm ip cum. Ibuywatwan pima, Deus xe wuyju dak kawẽn icẽmat muwẽnuwẽnat puxim cum g̃u ma'g̃u wuyju ixeyũ eju.ma UCẽmcẽm ip Cristo muwẽn ãm acã. Itabut'ũmayũ g̃u iũmũm cebe ip ibubun- -itabucayũ acã.j` O— Gaio juk adi xipan cĩcã ocekuk — i juk o'e ip itabucayũ- -exewi oajẽmiayũ.Exewi waram ijẽm pin pima wara'atka kay iju am, ibuibibug̃ g̃u juy ip eg̃uju. Imẽn cũg̃ ma Deus xe, Deus peam kapikpig̃ ip puye._ Obure, ekukpin oxe. Ẽn xipan wuykitpitpiyũ kug̃ wara'at ka watwat ma'g̃u ip. Cũg̃ ma ewebe xipan ixeyũ kuk am.l^ SEbekitkiyũ kawẽn icẽmat tag̃ jekukum iap awẽg̃ tobuxik puje, soat podi ma ocokcok oce.] yWuykitpitpiyũ'in oajẽm okay- -exewiayũ. Awẽg̃ ip o'yawẽg̃muwẽn owebe. — Gaio soat em kawẽn icẽmat tag̃ jekukum — i juk o'e ip owebe. — Cũg̃ ma ixe jekukum — i juk o'e ip owebe.Ocokcok cĩcã oce awẽg̃tobuxik puje.U\ %Obure ikukpinat, ewebeam õn kawẽnwẽn Deus eju. — Bay, xipan cuy Gaio ejukuk iwãtaxipinap puxim — i õn e'em cebe.Wetaybit etabut cĩcã Jesus kay iam, kuy juk awẽg̃ oyawẽg̃tobuxik puye.5[ g JOÃO EMUDUPMUBARARAKTUP KANOMŨMATUP Gaio, ijudup mubarararag̃ õn ewebeaptum. Jesus kay itabucayã kukukat õn. Ekukpin oxe icẽmat a'õ kay wuyetabut puye.|Z s Ekibit iyũ kato mujujum eywebe. Ekibit tak Deus emunaẽ. Ijudup mubarararag̃ õn eywebeaptum. Ibũrũ ma.MY  Soat muwẽn pin puk õn eywebe. Imẽnpit obu'u oce soat muwẽn ãm eywebe taperadup pe. Cu ojuy bit a'g̃u õn eyka be eyjom kawẽn ãm eyweju. Kawẽnwẽn pima, wuycokcokap yobog̃ je'e.nX W Wuyduk'a be ixeyũ muõm puje, wuyju dak ixeyũ bureyũm kuka acesop ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm.\W 3 Cristo ekawẽn imutaybitbin'ũmat a'õ kay g̃u juy epesop. Ixeyũ juy epeg̃uõm g̃u eyduk'a be, eykay yajẽm puje ip. — Deus xipan cuy jeykuk — i'ũmg̃u dak cuy epe'e cebe ip eyxewi ijẽm puje.+V Q Cristo be wuymutaybitbinap kay'ũmayũ ma Deus bikuyap tag̃ g̃u jekukum- -wara'at tag̃ acã. Deus bure g̃u ip. Itabut g̃u ip Deus kay. Cristo be wuymutaybitbinap tag̃ jekuku'ukat pit pũg̃ tag̃ ma jekukum Deus eju. Deus tak pũg̃ tag̃ ma jekukum ixeyũ eju. Deus ixeyũ bure e'em.xU kImẽneju eyday'em'um cuy epesop ixeyũ be eymug̃uykukuap puxim. Ixeyũ be eymug̃uykuku buje, eyekapikaptei epejat g̃u Deus xewi. Eymug̃uykuku'ũm pima bit, Deus jeymucokcog̃ cĩcã eywebe eyekapikaptei ũm puje- -soatei ũm puje.>T wWuymug̃uykuku'ukayũ o'jepõg̃põg̃põg̃ soat kaka dag̃. — Jesus Cristo ijodian g̃u o'e — i'e'em ip.Imẽn e'e'ukat wuymug̃uykukuku'ukat. Cristo kay itakoma jĩjã ip.S +Xipan cuy epeyewekuk iap ekawẽn kuy epeya'ĩjojo Jesus Cristo kay eyetabun'isum. Xipan jewekug̃ pima Deus ekawẽn tag̃ tak kuka ajeku.OR — Tũ'ũ ikukpinat, xipan cuy epeyewekuk — i õn e'em ewebe.Iboap ekawẽn kawẽn iisuat g̃u- -kawẽn kuyat. Kuy bima xipan cuy epeyewekuk iap ekawẽn aya'ĩjojo- -Jesus kay wuyetabun'isum.HQ  E'iyũ ekukuap awẽg̃ oyawẽg̃tobuxik. Pũg̃ g̃u ixeyũ'in kawẽn icẽmat tag̃ jekukum- -wuyebay be wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃. Ocokcok cĩcã oce ixeyũ awẽg̃tobuxik puje.CP — Bay, xipan cuy wuykuk — i õn e'em Deus pe- -wuyebay be, Jesus Cristo be dak- -Deus ipot pe. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy wuykay — i õn e'em cebe. — Wuyag̃uymubabibin cuy eg̃uy — i õn e'em cebe.Wuyju kawẽn icẽmat tag̃ jekukum pima, imẽn ip wuykug̃, xipan warara'acat kug̃ pima dak.4O cEykukpin ocexe, wuyju kawẽn icẽmat kay buye. Soat em wuyju g̃ebum iboap ekawẽn kay. Wuyag̃uyba'ũm g̃u iboap ekawẽn kay. Soat em iboap ekawẽn tag̃ ajeku.ON  JOÃO EMUDUPMUBARARAKTUP IPIDASEATUP Tũũ, ijudup mubarararag̃ õn ewebeaptum, e'ĩyũ beaptum tak. Jesus kay itabucayũ kukukat õn. Eykukpin oxe. Warara'acayũ xe dak eykukpin- -soat xe._M7Bekitkiyũ, eyetabun g̃u juy epesop Deus pabi kug̃ ojuyacat kay! Ibũrũ ma.*LMWuyju acã wuyetaybit Deus ipot kuy oajẽm ijodi iam. Ixe juk adi wuymutaybitbin oeku apẽn Deus omuyku iam. Imẽnpuye wuyetaybit apẽn Deus omuyku iam. Ixe acã Deusat. Soat em Deus eju mũg̃'i wuyju jekukum- -cũg̃at eju. Ixe ipot eju dak mũg̃'i wuyju jekukum- -Jesus Cristo eju. Ixe acã Deusat. Ixe eju mũg̃'i jekuku'ukayũ yag̃uyisum jekukum ijodi. Soat em itait jeedop ip Deus xe ce'ũ buje dak.KWuyetaybit Deus a'õ kay wuyju iam. Warara'acayũ bit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat a'õ kay acã- -itabut'ũmayũ.KJDeus ebekitkiyũ ibun g̃u ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ Deus ipot ag̃ ip cekay buye. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ kukukat pe Deus ebekitkit kuk pa'ore, Deus ipot ag̃ ip cekay buye. I SH (16-17) Wuykitpit pe ikẽrẽat mujurũg̃ puje, acekawẽn cuy Deus eju ixe beam. Deus iboap ju'uk cebewi ikẽrẽat. Ixe soat em itait jeenuy Deus xe ce'ũ buje. Cũg̃ g̃u wuyju jekukum pima ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ wuyju Deus xe. Pũg̃ pit ikẽrẽat jĩjã Deus xe ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap. Wara'at podi ma ikẽrẽ cexe. Wuybure iboap mug̃ẽg̃ẽm pima, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm pima, “Epeyekawẽn cuy Deus eju ixe beam,” i'ũmg̃u õn e'em eywebe. Iboap mug̃ẽg̃ẽxiat soat em ipiatpi'ajojom jeenuy. Deus wi wũy ma jeenuy ce'ũ buje dak.G7Wuyetaybit ixe soat em wuyekawẽn cocom iam. Wuyekawẽn cocom cexewi wuyju iojuyjuy bima. Imẽnpuye wuyetaybit ixe xewi wuyemukaypin ajat iam.SFDeus eju wuyju kawẽnwẽn. Ixe bikuyap tag̃ cexewi iojuyjuy bima, ixe wuyekawẽn cocom. Wuyetaybit iboam. Imẽnpuye wuyparara g̃u kawẽn ãm ceweju. Ijudup mubarararag̃ õn eymutaybit am iboam.0EY Eyetabut Deus ipot kay. Imẽnpuye eyag̃uyisum eyju jekukum ijodi bima. Eye'ũ buje dak soat em eyetait epesop Deus xe. Ijudup mubarararag̃ õn iboam eymutaybit am.TD! Ipot kay itabucayũ ma yag̃uyisum jekukum ijodi. Soat em Deus xe itait jeedop ip je'ũ buje dak. Itabut'ũmayũ bit yag̃uyisum g̃u jekukum ijodi. Soat em Deus wi wũy ma jeedop ip ce'ũ buje dak..CU — Eyag̃uyisum epeku ijodi bima okpot oe'ũ eywebeam puye — i'e'em Deus soat pe wuywebe. — Soat em eyetait epesop oxe eye'ũ buje dak — i'e'em wuywebe.QB Deus o'e: — Jesus okpot icẽmat — i.Ixe ipot kay itabucat e'em jewebe ma: — Cũg̃ ma o'e owebe wetabut am Deus ipot kay — i.Deus kay itabut'ũmat pit napa ma e'em: — Deus dapxi — i. Tũibe Deus dapxi iãn e'em itabut'ũmat, Deus e'eap kay itabut'ũm puye- -“Jesus okpot” i'e'eap kay itabut'ũm puye.pAY Ijodiacat Jesus Deus ipot iap muwẽnuwẽn wuywebe. Wuyetabut ixeyũ ekawẽn kay. Deus tak Jesus okpot iap o'g̃uwẽnuwẽn wuywebe. Ijodiacayũ e'eap podi ma icẽmãn Deus e'em. Imẽnpuye wuyetabun cuy ajop ixe ekawẽn kay. @ (?I (7-8) Ixe Jesus oajẽm wuymutaybit am “Õn Deus ipot” iam. Wuyetaybit ixe Deus ipot iam apẽn ixe idibi be o'jewemubatisanat iap kay g̃ebum pima, apẽn ixe o'jedoyekerereren iap kay dak. Cewemubatisanap acã g̃u wuymutaybitbin icẽmãn Jesus Deus ipot iam. Cedoyekerererenap tak iboam wuymutaybitbin. Deus biõg̃buk tak wuymutaybitbin Jesus Deus ipot iam. Ixe biõg̃buk icẽmãn e'em wuywebe.P>Jesus Deus emunaẽ ma. Ixe Jesus oajẽm Deus bikuyap tag̃ jeku am. Imẽnpuye soat em kũyjobit osunuy Deus a'õ kay. Imẽnpuye idibi be o'jewemubatisanat. Oe'ũ korosa be. O'jedoyekereren korosa be soat em wuydop am Deus xe. Soat em ma Deus emunaẽ osunuy. Je'ũ buje dak Deus emunaẽ osunuy. G̃asũ dak Deus emunaẽ.h=IAbu be Deus kay'ũmayũ a'õbacaap mu'ũm put? Jesus Deus ipot iap kay itabucayũ be acã. < r;] (3-4) Soat pe Deus ebekitkit pe Deus kay'ũmayũ a'õbacaap mu'ũm put. Wuyju itabut'ũmayũ a'õbacaap mu'ũmu'ũm Jesus kay wuyetabut puye. Iba'ore g̃u wuywebe kũyjobit am ya'õ kay, ixe a'õbacaap kug̃ puye. Deus wuyxe ikukpin pima, cekawẽn tag̃ ajeku. Deus ikukpin wuyxe bima, “Ocebu'u ixe ekawẽn kay kũyjobit am,” i'ũmg̃u kuka ace.}:sWuyxe Deus ikukpin pima, ixe ekawẽn tag̃ jekukum pima dak, wuyetaybit acesop wuyxe Deus ebekitkiyũ ikukpin iam. 9 Jesus Deus emunaẽ iap kay itabucayũ Deus ebekitkiyũ. Wuyxe bekitkiyũ ebay ikukpin pima, ixe ebekitkiyũ dak ikukpin ma wuyxe.s8_— Deus ikukpin eyxe bima, xipan cuy eykitpitpiyũ dak epejukuk — i juk adi o'e'e Cristo wuywebe.73Warara'acat kay itabucat kay wuyetakoma bima, napa ma wuyju e'em: — Deus ikukpin oxe — i.Ka'ũma ma Deus o'jojojo buk. Deus ma ijojom g̃u wuyju. Wuyxeacat pit ijojom soat em. Wuyxe wuyemumujojoyũ ikukpin'ũm pima, iba'ore wuywebe ikukpin wuyemumujojo'ũm kuk am.6Kuyje Deus xe wuykukpin cĩcã ajop. Imẽnpuye wuyju dak g̃asũ wuyxe Deus ikukpin cĩcã, warara'acayũ dak ikukpin wuyxe.D5Wuyxe warara'acat ikukpin pima, wuypararam g̃u kuka ace Deus etabixe. Deus buxim ikukpin warara'acat kug̃ pima bit, wuypararaap ajukuk g̃u wuyweju. Wuyparara bima bit: — Ipiat supi'ajoat xe'e Deus wuywebe? — i kuka ace wuywebe ma.Wuyparara bima, iba'ore wuywebe Deus puxim warara'acat kuk am ikukpin.O4Deus eju mũg̃'i jekukum pima ixe buxim wuyju dak xipan warara'acat ajukuk. Deus ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be ikẽrẽat muju rũg̃rũg̃'ukayũ be. Ipiat'ajoan pima wuypararam g̃u acesop ixe etabixe. Wuya'õcam acesop cetabixe. Ijodi bima Cristo ekukuap puxim wuyju dak jekukum puye, wuya'õcam acesop cetabixe. 3Deus jekpot o'g̃udot wuydaxijo am. Imẽnpuye wuyetaybit Deus xe wuykukpin cĩcã iam. Wuyetabut tak Deus xe wuykukpin cĩcã iap kay. Soat ipi watwat ikukpin Deus xe. Xipan warara'acat kug̃at Deus eju mũg̃'i jekukum. Deus tak jekukum mũg̃'i ceweju.2%Wuybisũn'ũm pima “Jesus Deus ipot” i'e am warara'acayũ be, soat em Deus jekukum wuyweju; wuyju dak soat em jekukum ceweju- -Deus eju."1=Deus ipot e'eap cuk adi ocejojojo. Imẽnpuye: Deus jekpot o'g̃udot wuydaxijo am- -soat taxijo am ipi watwat taxijo am — i oceju e'em soat pe.0 Deus cuk jebiõg̃buk o'g̃uõm wuywebe. Imẽnpuye wuyetaybit Deus eju mũg̃'i wuyju jekukum iam, ixe wuyweju mũg̃'i jekukum iam tak.:/m Wuywebe Deus ijo ba'ore. Xipan jewekug̃ pima, Deus wuyweju mũg̃'i jekukum. Deus wuyweju mũg̃'i jekukum pima, xipan warara'acat ajukuk apẽn Deus xipan wuykug̃ iap puxim.i.K Oburereyũ ikukpinayũ, Deus xe wuykukpin cĩcã ajop. Imẽnpuye wuyju dak xipan cuy acewekuk.-{ Wuyxe Deus ikukpin g̃u osunuy kuyje. Ixe xe bit wuykukpin cĩcã ajop. Imẽnpuye jekpot o'g̃udot wuykay. O'g̃udot ikẽrẽat uk am wuywebewi. Deus ikẽrẽat uk'ug̃ wuywebewi ipot oe'ũ buye. Oe'ũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap teida am.[,/ Wuykay jekpot mudot puje, Deus jexe wuykukpinap o'g̃ubapuk wuywebe. Pũg̃ ma Deus ipot. O'g̃udot ijodi wuykay soat em wuyetait wuydop am cexe wuye'ũ buje. Imẽneju wuyetaybit wuykukpin cĩcã Deus xe iam.+Deus xe soat ijodiat ikukpin. Jekpiwatpi ma wuykay. Imẽnpuye ikukpin warara'acat kug̃'ũm pima Deus burem g̃u kuka ace. x}}}|zzxwvucsrrpp9nml-j{jkiggf/eddAv@&>=<;;;:88 75O4 3 1 110/..,7+*6);(''&P$#":! h%Nx0 I X ! &  G̃ebuje wara'at ojojojo Deus ekawẽn tojotjot'ukat- -ya'õbacaat. Kabi kadiwi kom pima ojojojo. Ixe esay kabikerereat co'i osunuy. Koropsanobu o'jebueku yakokoreren. Ixe dopa kaxiepiat puxim o'topanuy. Ixe dao daxae iecũg̃at puxim o'taonuy- -isopat puxim.%- Wara'acat aokakaap ip o'jepere g̃u. Jebukaypacap tak o'jepere g̃u ip. Warara'acat tayxi kaykayap tak o'jepere g̃u ip. Warara'acat itop kaykayap tak o'jepere g̃u ip. Warara'acat pubut tujupa'um'umap tak o'jepere g̃u ip. Oibu'un g̃u ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm.3$_ Cavaroyũ ipiatpi'ajojoanap epere buje, jemumug̃ẽ kay jetabucap o'jepere g̃u ip- -o'jepoyat'iayũ. Wuyju Deus kay iap co'i ip osodop jemumug̃ẽ kay jĩjã. Jemumug̃ẽ kay jĩjã ip osodop- -ouro mug̃ẽg̃ẽ kay, prata mug̃ẽg̃ẽ kay dak, bronze mug̃ẽg̃ẽ kay dak, wita'a mug̃ẽg̃ẽ kay dak, ip mug̃ẽg̃ẽ kay dak. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kay dak ip osodop. Ixeyũ emumug̃ẽg̃ẽ be ijo ba'ore, cekũyjo ba'ore dak ip, cexĩg̃xĩg̃ pa'ore dak ip. Inaka tũybe iteyũ deusyũ iãn o'e ip. Oe'ũ'ũ g̃u ip arõxẽkxẽk co'iayũ nũy pibun, cavaro nũy pibun tak. Imẽnpit jetabucap o'jepere g̃u ip jemumug̃ẽg̃ẽ kay. Deusat kay g̃u ip o'e. # Cavaroyũ ipi watwat o'yaoka jebi bewi o'jẽm ian, jedoaybu bean tak. Ipiat o'supi'ajojoat ip ipi watwat pe puybu nuypi jo'i.w"g Ade jĩjã ipi watwat oap ip cavaro bi dag̃wi ijẽm'ibit pibun- -daxae pibun, daxadig̃ pibun tak, enxofrenõmtig̃ pibun tak. Pũg̃'ũm oe'ũ ebapũg̃ayũ'in. Xepxep o'jepoyat. Imẽn ma ip oap. Xere'ũma ipi watwat oap. Ade jĩjã.R! Sorarayũ õhõyũ ojojojo wexey jo'iat pe cavaroyũ. Ixeyũ akpi jejeayũ dak ojojojo. Soat yakpi jejeayũ icaat kug̃ ip osodop jekũm'a eju. Pũg̃pũg̃ ikũm'a ejuat ipakpuk osunuy daxa buxim. Warara'acat iremrum osunuy wita'a buxim- -yadeibog̃at'a buxim- -safira'a buxim. Warara'acat ipekpuk osunuy enxofrenõm puxim. Cavaro'a leão'a buxim o'yanuy. Ibi dag̃wi dig̃ cẽmcẽm o'e daxadig̃, enxofrenõmtig̃ tak. Daxa dak cẽmcẽm o'e ibi bewi.; o Pebũrũ ixeyũ esorarayũ iap awẽg̃ oyawẽg̃tobuxik kuy. Tak'ũm ip osodop- -ade jĩjã. Kiiiiãn. 200,000,000 be ip osodop- -cavaro akpi jejeayũ- -nopag̃õg̃õ'ukayũ.#? Kabi beat a'õbi ixeyũ Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ soat kug̃ ip osodop jebui be. Soat kug̃ ip osodop pũg̃ yaoka am ebapũg̃ayũ'in- -ipi watwat'in. Deus epeju i'eap wiwim ip osodop. Wara'at koato be g̃u jeeju ip ixeyũ aoka am, wara'at kaxi be g̃u dak, wara'at kabia be g̃u dak, wara'at ehora be g̃u dak. Deus pe “Epeju” i'e buje acã jeeju ip ixeyũ aoka am. Ixeyũ ebadipdipayũ o'g̃uwekap.mS Ixe a'õ o'jekawẽn ixe Deus ekawẽn tojotjot'ukat pe- -imuyde isuat pe. — Ebureyũ juy eg̃uwekap — io'e. — Ebadipdip omuy ip taomũnmũn — io'e. — Taomũnmũn ip omuy Eufratesdi xe- -tibog̃ati xe — io'e.c? G̃ebuje wara'at jeparasuy jo'iat o'g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukat. 6 be o'e ip imuydedem kuy. Tõmte'okuatõm mupikupikap'a bewiat'a'õ oya'ĩjojo- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a bewiat'a'õ- -Deus abikbikap wapat'a'õ.E Kuy pũg̃ o'kap ipararu jĩjãat. Xepxep mabuk omuyku.R Ixeyũ kukukat ikũybioreg̃ cĩcãatkũy beayũ kukukat osunuy. Ixe butet Abadom i omuy Judeuyũ a'õm- -Hebreu a'õm. Apolião i omuy ibutet Grego a'õm. Ibutet wuymu'ũm'ũm'ukat iape wuya'õm.>u Dat puxim ip oeku tõg̃tapiat kug̃ jekpu be. Jenõg̃tapian ma juk adi oekuku ip ipiatpi'ajojoan topa'a bararuk'ũmayũ be. 5 kaxi bima juk adi oekuku ip ipiatpi'ajojoan cebe ip.E Icaat kug̃ oeku ip jekũm'a eju- -ferro mug̃ẽg̃ẽ kug̃. Carro jenopag̃õg̃õap kay daodaodao ma cucum iap a'õ buxim o'ceg̃eba'a'õnuy- -cavaroyũ imupuxikpuxig̃iap a'õ buxim.I  Ayacat'adap puxim ip o'yadaptop. Leão nũy buxim o'tũydop ip.\1 Ixeyũ arõxẽkxẽk co'iayũ cavaroyũ buxim osodop ip- -jenopag̃õg̃õm cumayũ buxim- -icaat kug̃ ip jewebe. Jadag̃at kug̃ ip oeku ouro mug̃ẽg̃ẽ jo'iat kug̃. Ag̃okatkat topa buxim ip o'topadop.yk Deus ebekitkit'ũmayũ be ipiat o'supi'ajojoat ip dat tõg̃tapi jo'i 5 kaxi bima- -topa'a bararuk'ũmayũ be. Imẽnpuye je'ũap kudadam ip jeeku. Inaka je'ũap ip tobuxik g̃u. Je'ũ ojuy ma'g̃u ip jeeku. Inaka ce'ũ ba'ore je'e ip.K — G̃asũ bit puk yaoka pi ma eywebe — io'e cebe ip. — Ipiat pit epesupi'ajojoat cebe ip 5 kaxi bun ma — io'e cebe ip. Ixeyũ arõxẽkxẽk co'iayũ tõg̃tapi osodop ip dat puxim. — Kapĩ'idip cuy epetimukẽrẽrẽn g̃u — io'e kabi beat cebe ip- -arõxẽkxẽk co'iayũ be. — Tũmũn'ip'ip tak cuy epeyopmukẽrẽrẽn g̃u — io'e. — Wara'at tak cuy epe'gukẽrẽrẽn g̃u kadai — io'e. — Teku Deus ebekit iam topa'a bararuk'ũmayũ kay acã juy epeju — io'e. — Ixeyũ be acã juy ipiat epesupi'ajoat — io'e cebe ip- -arõxẽkxẽk co'iayũ be.xi Arõxẽkxẽk co'iayũ o'kop ixe dig̃ eju. Ipi kay ip o'kop. Dat puxim ip tõg̃tapi osodop Deus a'õbi.mS Kasopta jo'iat ig̃o kũy o'sukũynomudip'uk ibo echavem. Ikũynomudip'uk puje, o'tig̃cẽm ikũy bewi. Waẽn yobog̃at peatig̃ puxim o'tig̃cẽm. Ig̃odig̃ kaxi o'g̃upinẽm tig̃bog̃ cĩcã buye. Soat tag̃ o'e kabiok. y G̃ebuje wara'at jeparasuy jo'iat o'g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Pũg̃põg̃bi o'e ip imuydedem kuy. Kasopta jo'iat ojojojo- -kabi kadiwi o'takopiata jo'iat. Kabi beat chave o'g̃ũm ixe be ikũybioreg̃ cĩcãatkũy domudip'ukap echave. Waram g̃uto oceak. Dace oceg̃ebaa'ĩjojo. Um cĩcã jepupupum oeku. Ya'õberen ixe dace o'jewãwã. — Karem g̃u ipi juayũ! — io'e ya'õberen. — Ipiatpi'ajojom cĩcã jeedop ip — io'e ya'õberen. — Karem g̃u ipi juayũ — io'e. — Ipiat'ajojom cĩcã jeedop ip — io'e. — Warara'acat g̃asũ jeparasuy jo'iat g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ — io'e. — Ebapũg̃ayũ mabuk jeparasuy jo'iat g̃uyde — io'e. — Ixeyũ be imuyde buje, ipiat supi'ajo jĩjã ipi juayũ — io'e ixe dace.U# G̃ebuje wara'at jeparasuy jo'iat o'g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Ebadipdip o'e ip imuydedem kuy. Pũg̃ kadi kaxiepiat o'sutamukẽrẽrẽn. Kaxiaat tak o'sutamukẽrẽrẽn ip pũg̃ kadi. Kasopta dak o'sutamukẽrẽrẽn ip pũg̃ kadi. Imẽnpuye kaxiepipũ ma o'e kaxi takẽrẽ buye. Kaxiamat tak yopĩt ma kabiam o'e. Kasopta dak yopĩt ma kabiam o'e. Kabiok oeku ebadipdip hora bima kabia bun. Kabiok oeku ebadipdip hora bima ixima bun.I  Tacupata i ig̃oda butet omuy- -kasopta butet. Ixeda akõm puje idibi dak ticup o'e pũg̃ kadi. Pũg̃ti ticup o'e ebapũg̃ayũdi'in. Ade oap ipi watwat tikõn puje. Oap ip ticup pibun.B } G̃ebuje wara'at jeparasuy jo'iat o'g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Ebapũg̃ o'e ip imuydedem kuy. Kasopta o'ta'at kabi kadiwi tabog̃ata. Tasop o'tanuy wexiktak puxim. Idibi be o'taakõm. Pũg̃ti be o'taakõm ebapũg̃tiayũdi be. Idi'a'a be dak o'taakõm. Pũg̃ti'a be o'taakõm ebapũg̃tiayũdi'a be.   Tibog̃cĩcãati dag̃ayũ oap ade- -idibi tiyuati dag̃acayũ. Pũg̃'ũm oe'ũ ebapũg̃ayũ'in. Tak g̃u kobexixi dak o'g̃uyubag̃bag̃bag̃. Ade jĩjã. Kiiiiãn. Pũg̃ ma o'g̃uybag̃bag̃bag̃ ebapũg̃ayũ'in- -tibog̃cĩcãati adopa dag̃at.3 _G̃ebuje wara'at jeparasuy jo'iat o'g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Xepxep o'e ip imuydedem kuy. Kabi beat co'a jo'iat'a o'yamuakõm tibog̃cĩcãati be. Apikpig̃ pima o'yamuakõm. Ti'ade o'jediewexaxat toy. Pũg̃ti o'jediewexat toy. Xepxepti bit idibi mabuk o'tinuy. O'jediewexat g̃u toy.7 gKoapat jeparasuy jo'iat o'g̃uyde. Akadadada o'jedaedu daxa eju- -ade. Doy eju iwekoykey o'e. Kabi beat iwekoykeyat o'g̃uy'at ipi kay. Ade o'g̃upik ipi'in. Pũg̃ eipi o'g̃upik ebapũg̃ eipiayũ'in. Xepxep pit o'jeipiepoyat ipi'ũmat eipi. Tũmũn'ip'ip tak o'yopmupik yop'ade. Pũg̃'ip'ip'ip o'yopmupik ebapũg̃ayũ'ip'in. Xepxep pit o'jeipepoyat ipik'ũmat'ip. Kapĩ'idip tak o'tipik soatip. Ka'ũma ma o'jedipepoyat._ 7G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ parasuy jo'iat o'jat imuyde am- -7 beayũ.hIDeus ekawẽn tojotjot'ukat daxa o'jat tõmte'okuatõm mupikupikap'a bewi. Tõmte'okuatõm mũn'a o'yamunopapũn daxam. O'yaxik ipi kay. Yaxik puje, porog̃iat o'e soat tag̃ ipi dag̃. Porog̃iat o'e soat tag̃ ya'õpararu, xiririkiat tak. Nobano dak o'e soat tag̃ ipi dag̃. Ipi dak o'jexixi jĩjã. Tũmũn'a'õ o'jedede soat tag̃ ipi dag̃.]3O'tõmuwekoy Deus ebekitkit ekawẽn eju. O'tõmupik. Tõmte'okuatõmtig̃ o'jedig̃eu Deus kay cekawẽn tojotjot'ukat pui bewi- -Deus wap cũg̃'iat pui bewi. Deus ebekitkit ekawẽn tak o'jeu cekay tig̃ eju.EWara'at oajẽm tõmte'okuatõm mupikupikap'a kay Deus ekawẽn tojotjot'ukat- -caixa'a kay. Cũg̃'i osunuy iboce. Tõmte'okuatõm mũn'a kug̃ oajẽm- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a'a kug̃. Iboceat tõmte'okuatõm o'tõmũm cebe tõm'ade. — Deus ebekitkit kawẽnwẽn ceweju soat ip — io'e cebe iboceat. Ixeyũ ekawẽn cuy eg̃uwekoy tõmte'okuatõm eju tõmupikupikap'a be ouro mug̃ẽg̃ẽ'a'a be Deus abikbikap wap — io'e cebe.2]Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ ojojojo g̃ebuje- -7 beayũ- -Deus xe kacũg̃cũg̃'iayũ. Jexeat parasuy jo'iat o'g̃ũm cebe ip. Pũg̃ pepepe ma o'g̃ũm cebe ip.E G̃ebuje mẽmẽ wara'at o'g̃uywut tupmuymũg̃mũg̃ap. Amap o'g̃uywut. 7 be o'g̃uywut kuy. Ka'ũmg̃u wara'at o'e. Kuy oi'ũm. Darem ma ip osodop mũg̃ kabi beacayũ- -meia hora ma.P— Mẽmẽ ma ixeyũ kukukan jeenuy apẽn õhõ iwat xipan jeõhõyũ kukap puxim. Ixeyũ idujowat wuymutaicinapti kay tikõn ãm. Deus itadisup ip. Waram pit ip jeetõn g̃u — io'e owebe.!— Waram pit irem g̃u ip. Soat em ibeg̃beg̃ ma. Ibipurug̃ g̃u dak ip jeedop. Kajepi kug̃ cĩcã g̃u dak ip jeedop — io'e owebe.wg— Imẽnpuye ip kacũg̃cũg̃'i Deus abikbikap wap g̃asũ — io'e owebe. — Deus buywatwan ip kabiam, kabiog̃ tak — io'e. — Deus xe ip nuynuy g̃asũ. Yabikbikap peat soat em ag̃ cekay ip xipat'ũmat ebapukap puxim — io'e.xi— Bay'a, õn ma wetaybit g̃u. Ẽn acã etaybit — i juk oce cebe. — Ixeyũ ipiat'ajojom cĩcã juk adi osodop — io'e owebe. — Inaka ibu'u g̃u o'e ip kũyjobit am Jesus a'õ kay — io'e. — Mẽmẽ o'jedoyekereren wuywebeam iap kay itabut ip. Imẽnpuye soat tag̃ iisu ip doti iwuy'isuat puxim. Soat tag̃ ip ikẽrẽat kug̃ g̃u — io'e owebe.{ — Abuyũ suteyũ cesayrurucayũ? — i juk o'e owebe ya'õbuyxiat, aypaat. — Pomawi ip osodot? — io'e owebe.X~) O'jebibododon ip Deus pe. Imẽn ibibodo: Imẽn cuy jeenuy, i. Deus ma soat podi ma xipat, i. Ixe ma soat podi ma jedipap kug̃, i. Ixe ma soat podi ma itaybitbit, i. “Xipat cĩcã ẽn ocexe” i juy ace cebe, i. Soat podi ma ja'õbuyxiap kug̃, i. Soat podi ma ja'õbacaap kug̃, i. Soat podi ma jebacaap kug̃ tak, i. Imẽn ma ixe g̃asũ. Kuyaje dak imẽn jeenuy. Soat i'ũm puje dak, imẽn ma jeenuy, i. Imẽn cuy jeenuy, io'e ip jebibododon.a}; Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ dak kacũg̃cũg̃'i osodop ip yabikbikap akokoreren- -ya'õbuyxiayũ dak, ebadipdip itabẽg̃ayũ dak. Pig̃'i o'at ip yabikbikap wap “Ẽn soat podi ma xipat” i'e am Deus pe.|7 — Deus acã wuydaxijojom — io'e ip ya'õberen. — Mẽmẽ dak wuydaxijojom — io'e ip. Ixe ma xik'i jabikbikap pe — io'e ip ya'õberen.]{3 Waram g̃uto oceak. Tak g̃u wuyjuyũ io'e kiiii. Ade jĩjã osodop ip. Imuweg̃ũn pa'ore ma osodop ip, ade jĩjã buye. Soat eipi watwat'in osodop ip, soat tiwatwat'in tak, soat iwarururuyũ'in tak, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ'in tak. Mẽmẽ abikbikap wap osodop ip jesay kug̃- -irucat kug̃. Kosunano kug̃ osodop ip jebui be. z  y  x |wq (5-8) 12,000 be o'topa'amubararak ip Judá diwatwat'in; 12,000 be Rubem diwatwat'in tak; 12,000 be Gade diwatwat'in tak; 12,000 be Aser diwatwat'in tak; 12,000 Naftali diwatwat'in tak; 12,000 be Manassés diwatwat'in tak; 12,000 be Simeão diwatwat'in tak; 12,000 be Levi diwatwat'in tak; 12,000 be Issacar diwatwat'in tak; 12,000 be Zebulom diwatwat'in tak; 12,000 be José diwatwat'in tak; 12,000 be Benjamim diwatwat'in tak. Ibũrũ ma ip o'topa'amubararak teyũku Deus ebekitkiyũ iam.evCPebũrũ iteyũ Deus ebekitkiyũ iap o'g̃uwẽn owebe- -o'topa'amubararak ip iap. Tak g̃u o'topa'amubararak ip- -ade jĩjã ma- -144,000 be. Kiiiiãn. Soati watwat'in o'topa'amubararak ip- -Israel naxeg̃ebitbiyũ'in.Bu}— Deus buywatwat'ukayũ dopa'a ocetopa'amubararak teku Deus ebekit iam — io'e cebe ip. — Ocewebe ixeyũ dopa'a mubararak'ũm pima bit, ipi epeg̃ukẽrẽrẽn g̃u, tibog̃cĩcãati dak epetimukẽrẽrẽn g̃u, tũmũn'ip'ip tak epeyopmukẽrẽrẽn g̃u — io'e cebe ip. — Ha'a — io'e ip.;toWara'at ojojojo g̃ebuje bit Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Kaxi jẽmjẽmap kadiwi oajẽm. Oajẽm teku Deus ebekit iam imubararakap kug̃ jebui be- -teku soat em itaicat ebekit iam imubararakap kug̃. Ya'õberen o'jewãwã jebadipyũ be- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ be- -ebadipdipayũ be. Deus kuy juk ja'õbacaap o'g̃ũm ixeyũ be. Ja'õbi ixeyũ o'g̃uju ipi mukẽrẽrẽn ãm, tibog̃cĩcãati mukẽrẽrẽn ãm tak.s G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ ojojojo ebadipdipayũ. Kacũg̃cũg̃'i osodop ip ipi'abi dag̃. Kabido ixikixik'uk osodop ip ebadipdip kadiwiatpido. Kabido ixikixik'uk ip osodop ipi kay ibido kopap puxim, tibog̃cĩcãati kay dak, tũmũn'ip'ip kay dak..rU— Mẽmẽ itakoma jĩjã ocekay, ya'õ kayayũ dak — io'e ip. — Ixeyũ etakomaap ebapukap kabia ajẽm puje, ka'ũma ma jepoyat. Soat i'ũm — io'e ip.Aq{Te'e ma ip o'jewãwã ya'õberen wita'a be, co'a be dak. — A'a'at cuy ocejeje ocemunẽm ãm — i te'e ma o'e ip co'a be, wita'a be dak. — Ocemunẽm cuy epe'e xik'i yabikbikap pe iat pe ocedobuxikap puxim — i te'e ma o'e ip. — Ocemunẽm cuy epe'e mẽmẽ itakoma ocekay buye — i te'e ma o'e ip. p9G̃ebuje soat ipi juayũ kukukayũ o'jewemunẽm- -iecug̃apyũ dak, sorarayũ kukukayũ dak, ibubut adeayũ dak, ya'õcayũ dak. Soat ipi juayũ o'jewemunẽm: jekpiwatpi ma kapikpik'ukayũ, tei'ũm kapikpik'ukayũ dak. Soat ip o'jewemunẽm co'a kũy dag̃, co'a binũnpe dak.-oSKabi dak o'je'arabot apẽn wuyju taperadup mu'arabotboniap puxim. Co'a dak o'jeaewede jenuyap pewi soat'a. Tip'aweroro dak o'jedipewede jediptũyap pewi soat.%nC Kasopta dak o'ta'at'at kabi bewi. O'ta'at'at ipi ju. O'ta'at'at figo'a muy'at'acap puxim- -yakicat'a muy'at'acap puxim- -kabidoxixi be yamuy'at'acap puxim.zmm G̃ebuje mẽmẽ wara'at o'g̃uywut tupmuymũg̃mũg̃ap. 6 be o'g̃uywut kuy. Pũg̃ ma omuy imuywut'ũmat. Imuywut puje ipi o'jexixi jĩjã ma. Kaxiepiat iok o'e pag̃o iokat puxim- -mudiuhu doti buxim. Kaxiaat tak ipakpuk o'e doy buxim.Jl  Iboceat cesay o'g̃ũm cebe ip soat pe- -irucat. — Epeyebodoy buk yopũt — io'e cebe ip. — Itakomaayũ buk eykitpitpiyũ yaoka ma — io'e cebe ip. — Eybure kapikpik'ukayũ'in yaoka mabuk ip apẽn cuk adi ip eyaoka iap puxim — io'e cebe ip. — Ixeyũ aoka'ũm pima bit cuy epeyebodoy — io'e cebe ip.Ak{ Ya'õberen o'jewãwã ip: — Ocekukukat, ẽn soat podi ma a'õbaca — io'e ip. — Soat tag̃ eisu — io'e ip ya'õberen. — Icẽmãn e'e'ukat ẽn. Pug̃ũn xe'e ipiat ecesupi'ajojoat kũyjobit'ũmayũ be? — io'e ip. — Pug̃ũn xe'e ipiat ecesupi'ajojoat ocaokaayũ be? — io'e ip ya'õberen.Lj G̃ebuje mẽmẽ wara'at o'g̃uywut tupmuymũg̃mũg̃ap. Ebadipipdip o'g̃uywut kuy. Xepxep mabuk o'jepoyat imuywut'ũmat. O'yaokaka ip iayũ'ũm'ũm biõg̃buk ojojojo wũnca mupikupikap'a diotpe caixa'a diotpe. Itakomaayũ juk ixeyũ o'yaoka Deus ekawẽn o'g̃uwẽnuwẽn ip puye, cekawẽn tag̃ oekuku ip puye dak.DiG̃ebuje waram g̃uto oceak. Cavaro ipekpukat ojojojo. Yakpi jejeat putet Ce'ũap i osunuy. Ixe dobatban oekuku ip ce'ũ'ũayũ dopdopap pewiayũ. Cexeat o'jekawẽn cebe ip. — Adeayũ juy epeyaoka ipi juayũ — io'e cebe ip. — Ebadipdip tobuxik puje, pũg̃ cuy epeyaoka — io'e cebe ip. — Nopag̃õg̃õm ip epeg̃uap, repibun tak — io'e. — Wãtaxipi pibun tak epeg̃uap ip, awaydip tag̃an tak, ika'uan — io'e cebe ip.Jh G̃ebuje mẽmẽ wara'at o'g̃uywut tupmuymũg̃mũg̃ap. Ebadipdip o'g̃uywut kuy. Ebapũg̃ mabuk opop imuywut'ũmat. — Ejot cuy — io'e wara'at ebadipdipayu'in itabẽg̃ayũ'in.g#Wuya'ĩjoiat oya'ĩjojo. Ebadipdip itabẽg̃ayũ parakpewi oya'ĩjojo. — Pũg̃ litrom trigodadei tadeibog̃ cĩcã je'e- -pũg̃ kabia ekapikapteim je'e — io'e. — Ebapũg̃ litrom cevadadadei dak tadeibog̃ cĩcã je'e- -pũg̃ kabia ekapikapteim je'e — io'e. — Oliveira'a xepti bit etimukẽrẽrẽn g̃u juy — io'e. — Uva'abidi dak etimukẽrẽrẽn g̃u juy — io'e. f G̃ebuje mẽmẽ wara'at o'g̃uywut tupmuymũg̃mũg̃ap. Ebapũg̃ kuy o'g̃uywut. — Ejot cuy — io'e wara'at ebadipdipayũ'in itabẽg̃ayũ'in. Waram g̃uto oceak. Wara'at ojojojo cavaro iokat. Yakpi jejeat imupesarurunap kug̃ oeku jebui be.=esWara'at osodot cavaro ipakpukat. Ixe xeat ja'õbacap o'g̃ũm yakpi jejeat pe. — A'õbi nopag̃õg̃õm je'e ip jeweweju ipi dag̃acayũ — io'e cexeat yakpi jejeat pe. Ka'ũma ip kaba'ũm je'e wara'at eju. — A'õbi jenopag̃õg̃õm je'e ip soat — io'e cebe. Payao o'g̃ũm cebe yobog̃at.$dAG̃ebuje mẽmẽ wara'at o'g̃uywut tupmuymũg̃mũg̃ap. Xepxep o'g̃uywut kuy. — Ejot cuy — io'e wara'at itabẽg̃ayũ'in ebadipdipayũ'in.sc_Waram g̃uto oceak. Cavaro ojojojo irucat. Yakpi jejeat daruk kug̃ oeku. Ixe xeat ouro mug̃ẽg̃ẽ o'jomõg̃ ya be- -ipi kukukat abeat- -idip cĩcãat. O'jẽm soat a'õbacaap mu'ũmu'ũm. Soat a'õbacaap mu'ũm ãm o'jẽm.pb [Mẽmẽ tupmuymũg̃mũg̃ap o'g̃uywut wetabutpe. Koapat o'g̃uywut. 7 be osodop ip tupmuymũg̃mũg̃ap. — Ejot cuy — io'e ya'õberen ebadipdipayũ'in- -itabẽg̃ayũ'in. Nobano a'õ buxim o'ya'õnuy ya'õpurug̃.Ca— Imẽn cuy ace — i o'jede ebadipdip itabẽg̃ayũ. Ya'õbuyxiayũ dak pig̃'i o'at'at ip topabe- -aypapayũ. Pig̃'i o'at'at ip “Soat podi ma ẽn xipat” i'e am cebe.t`a Soat ma ip jebibododon o'e g̃ebuje bit wa'õpiju- -kabi beacayũ, ipi juacayũ dak, ipi diotpeacayũ dak, tibog̃ cĩcãti dag̃acayũ dak- -soat kakeayũ. Imẽn ibibodo ip: Soat podi ma ẽn pit xipat, i. Soat podi ma ẽn pit a'õbuyxi, i. Soat podi ma ẽn pit edip, i. Soat podi ma ẽn pit a'õbaca, i. Imẽn cuy acece ewebe soat em, i. Soat em tak wuybu'um g̃u acesop imẽn i'e am ewebe, io'e ip jebibodo be xik'i yabikbikap peat pe- -mẽmẽ- -ovelha buxim oe'ũiat pe._ Ya'õberen o'jebibododon ip. Imẽn ibibodo ip: Ovelha buxim oe'ũiat soat podi ma jedipap kug̃, i. Soat podi ma ja'õbacaap kug̃, i. Soat podi ma xipacap kug̃, i. Soat podi ma jetaybitbicap kug̃, i. Soat podi ma ja'õcaap kug̃, i. Soat podi ma ja'õbuyxiap kug̃, i. Soat podi ma jedipap kug̃, i. Soat kayap podi ma ocecokcok Cekay, io'e ip jebibodo be. Imẽn ibibodo ip.^# Waram g̃uto oceak. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ oya'ĩjojo. De'at g̃u ip osodop- -kiiiii iãn. Imuweg̃ũn pa'ore osodop io. Ade jĩjã ma ip. Kacũg̃cũg̃'i ip osodop yabikbikap akokoreren. Ebadipdip itabẽg̃ayũ akokoreren tak, ya'õbuyxiayũ akokoreren tak.%]C A'õbi ma soat eipi juayũ kukukayũm jeedop ip Deus eju, i. Paĩyũ buxim kapikpig̃ jeedop ip Deus peam- -ocekukukat peam, i. Imẽn ip ibibodo.-\S Pibodo iisuan o'jebibododon ip. Imẽn ibibodo ip: Kuy juk e'ũ eg̃uy, i. Pũg̃ g̃u juk etaxijo e'ũap puye soat tiwatwayũ'in, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ'in tak, soat iwarururuayũ'in tak, soat kaka dag̃ayũ'in tak, i. Imẽnpuye etaybit tupu am, i. Etaybit tupmuywut am tak, i.V[%Tupu buje ebadipdip itabẽg̃ayũ pig̃'i o'at ipi ju mẽmẽ wap. Ya'õbuyxiayũ dak pig̃'i o'at ip cewap ya'õbuyxi jĩjã cexe ip puye. Soat ip harpa'a kug̃ osodop yamuyde am. Wa'e buximat kug̃ tak ip osodop- -ouro mug̃ẽg̃ẽ kug̃. Topapũn osodop tide'okuatim. Deus ebekitkit kawẽnwẽn ceweju iap tide'okuati buxim.YZ+Mẽmẽ o'ju yabikbikap cejat topabe. Ibodup o'tupu ibui bewi iba'at kadiatup.,YQG̃ebuje mẽmẽ ojojojo- -ovelha. Cũg̃'i osunuy yabikbikap pidase. Ebadipdip itabẽg̃ayũ ixe akokoreren osodop ya'õbuyxiayũ dak. Kuy bima ce'ũ osunuyiat puxim osunuy. 7 be osodop yakanasũyũ. Ita dak 7 be ma o'sutanuy. 7 be itateat puxim Deus biõg̃buk- -soat ka kay imujumayũ.?XwImẽnpuye aypaat o'e owebe: — Wa g̃u! Ak'i juy ece. Judá diwat pe iba'ore g̃u tupmuywut am — io'e. — Ixe acã itaybit tupmuywut am. Ixe be ma tup co but — io'e. — 7 beat imuywut put ixe be — io'e owebe. — Ixe leão buxim ya'õca. Ya'õbuyxi jĩjã ixe Davi naxeg̃ebit — io'e owebe.HW Otõn cĩcã ka'ũmg̃u buye itaybicat tupmuywut am tup co am.!V;Imẽnpit itaybicat ka'ũmg̃u osunuy. Kabi be ka'ũmg̃u. Ipi ju dak ka'ũmg̃u. Ipi diotpe dak ka'ũmg̃u. Ka'ũma ma itaybit tupmuywut am tup co am.UDeus ekawẽn tojotjot'ukat tak ojojojo ya'õbacaat. — Abu itaybit tupmuywut am? Ka'ũma ma — io'e ixe ya'õberen.eT EG̃ebuje taperadup otupcoco tup'amũnmũnatup. Yabikbikap cejeat pui beatup otupcoco- -iba'at kadiat pui beatup. Tupararak o'tuptop xepxep kadi ma. Tupmuymũg̃mũg̃ap osodop serabu jo'ian. 7 em o'tupmuymũg̃mũg̃ ip.RS Imẽn ip jebibododon cebe: Ẽn acã soat kukukat, i. Ẽn acã Deusat, i. Ẽn cuk soat eg̃ug̃ẽ, i. Soat kake a'õbin ma, i. Ẽn ipi juacat mutaicin, i. Ẽn soat podi ma edipap kug̃, i. Soat podi ma a'õbuyxi, i. Ẽn acã soat podi ma a'õbacaap kug̃, i. Imẽn ip jebibododon cebe- -yabikbikap cejeat pe.R3 beayũ aypapayũ pig̃'i at'an ip cewap- -yabikbikap cejeat wap. — Ẽn pit soat podi ma xipat — i'e'em ip cebe. Jabi jejeat mõg̃mõg̃ ip yabikbikap cejeat wap- -idip cĩcãat- -ouro mug̃ẽg̃ẽ. Imõg̃mõg̃ ip cewap “Ẽn acã ocekukukat” i'e am cebe.5Qc — Ẽn pit soat podi ma edip — i'e'em ip Deus pe jebibododon ebadipdip itabẽg̃ayũ. — Ẽn pit soat podi ma a'õbuyxi — i dak e'em ip jebibododon. — Ẽn pit soat podi ma xipan ocekug̃ — i dak e'em ip jebibododon.Yabikbikap cejeat peam cebibododon ip puje soat em itabẽg̃at peam,YP+Soat ip ceg̃ebabe osodop. 6 be o'ceg̃ebadop ip. Soat tag̃ itate ip osodop- -badi, kacũg̃kadi dak. Soat em ip jebibododon. Ixima dag̃ tak ibu'u em g̃u ip jebibododon, kabiam tak. Imẽn ip ibibodo: Wuykukukat Deus soat podi ma ya'õbaca, i'e'em ip jebibododon. Soat tag̃ iisu, i. Soat tag̃ iisu, i. Soat tag̃ iisu, i jebibododon ip. Ipi ka'ũm pima itait osunuy, i. G̃axĩ dak itait, i. G̃axĩn ma jeedot waram wuykay, i. Imẽn ip ibibodo.cO?Pũg̃ ixeyũ'in leão buxim osunuy. Wara'at ixeyũ'in biopak puxim osunuy- -ag̃okatkat yobog̃at puxim. Wara'at ixeyũ'inat topa ag̃okatkat topa buxim o'topanuy. Wara'at ixeyũ'in dace buxim osunuy- -pupumat puxim.N/Iodi buximati o'tinuy yabikbikap wap- -vidro mug̃ẽg̃ẽ. Tixiriruk o'tinuy cristal'a buxim. Ebadipdip tak osodop ip itabẽg̃ayũ yabikbikap akokoreren- -idip cĩcãat akokoreren. Soat kadi osodop ip. Ita'ade osodop ip. Soat kadi osodop ita ip- -cewap, yakpidakadi.YM+Yabikbikap pewi xiririkiat cẽmcẽm'uk osunuy, tũmũn'a'õ dak, porog̃iat tak. Wexiktak puximat tak osunuy yabikbikap wap isopat, 7 be. Ixeyũ jojom pima wuyju g̃ebum Deus biõg̃buk kay- -7 beayũ kay.nLUIdip cĩcãat akokoreren warara'acat abikbikap osodop 24 be. Ya'õbuyxiayũ osodop ixeyũ jeje kaxikxik'i- -24 beat ceje. Jesay irucat kug̃ayũ osodop ip. Ouro mug̃ẽg̃ẽ kug̃ tak ip osodop jabi jeje- -idip cĩcãat kug̃.LKIxe dopa topasopsep o'topanuy wita'a buxim- -yadip cĩcãat'a buxim- -jaspe'a buxim, sardônio'a buxim tak. Ixe abikbikap akokoreren konopsanobu o'jebueku. Ibusopsep o'jebueku esmeralda'a buxim.|JqDeus biõg̃buk wag̃uyda g̃ebuje bit. Iboce yabikbikap osunuy- -idip cĩcãat kabi be. Pũg̃ xik'i osunuy cebe.-I UG̃ebuje wara'at ma ojojojo wexey jo'iat. Kabi beat exĩntabi ojojojo ikoce. Waram parasuy jo'iat a'õ oya'ĩjojo- -kuy oya'ĩjojoiat'a'õ ma. Waram g̃uto o'jekawẽn owebe. — Eceu juy ijoce — io'e owebe. — Apẽn g̃uyjom jebapuk iap og̃ubapuk ewebe etaybit am — io'e owebe.$HADeus biõg̃buk imẽn Jesus a'õ kayayũ awẽwẽm. Eyetaybin pin yawẽwẽãm pima, xipan cuy epeya'õpicũg̃. Imẽn õn Laodicéia ka watwat kukukat awẽwẽm. Owebe yawẽwẽaptup cuy etupmubararak cebeaptum — i juk o'e onõg̃pikadiwiat owebe- -Jesus o'e owebe.GG “Epabik cuy oxe- -wabikbikap pe” i oce wa'õ kay jĩjãayũ be. Ixeyũ buxim õn tak cuk adi og̃uy webay a'õ kay kũyjobit. Imẽnpuye g̃asũ õn xik'i webay xe- -yabikbikap pe. MF Ya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. Tag̃tag̃tag̃'i õn e'em xĩntabi be. Wa'ĩjojoat pe tomudip'uk puje, oõm tuk'a be. Jekõnkõn'uk og̃uy ixe eju. Ixe dak jekõnkõn'uk jeenuy oweju.VE% Oxe ikukpinayũ bit og̃ukorẽm cedag̃'ũm jekukum pima. Ipiat osupi'ajoat cebe ip waram g̃uto cũg̃ ma ceku am ip. Imẽnpuye juy wa'õ kay epe'e waram. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere.%DC Õn pit jeyawẽ. Ouro juy epejat oxewi- -iwekoykey'ũmat. Iboap kug̃ pima icẽmãn ibubut adeayũm epe'e. Eyesay irucat tak cuy epejat oxewi eywebe imuõm ãm eyesay'ũmap puxim, eysũsũnap puxim. Posũg̃ tak cuy epejat oxewi itapiatkayat eyeta be imõg̃ ãm xipan eyecoat am.dCA “Soat kug̃ oceju bit,” i te'e ma eyju e'em. “Ocebubut ade oceju bit,” i te'e ma eyju e'em, “Xipat cĩcã oceju,” i dak, “Soat kake ocexe,” i'e'em eyju te'e ma. Eyetaybit g̃u eyju tadaybocat puxim iam. Iokokat puxim eyju- -ig̃ẽmat puxim- -ibisõat puxim. Tadaybocat puxim eyju, toti'ũmat puxim tak. Ita'ũmat puxim tak eyju. B (-).AU (15-16) Wetaybit warẽmtag̃ cĩcã eyju jekukum iam. Taxipat puxim g̃u eyju- -icukat puxim g̃u dak. Taxiptoktokat puxim eyju, icukg̃ũg̃ũnat puxim tak. Okukpin g̃u eyju okug̃. Warẽmtag̃ g̃u dak eyju okug̃. Xipat ma kuka juk o'e warẽmtag̃ okug̃ pima, ikukpin okug̃ pima dak. Imẽnpit okukpin g̃u eyju okug̃. Imẽnpuye g̃axĩn ma ipiat osupi'ajoat eywebe, iko'õmat o buje jedadacap puxim.u@c— Cartadup cuy etupmubararak Laodicéia ka watwat kukukat awẽwẽaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽaptum — i juk o'e owebe onõg̃pikadiwiat- -Jesus. “Imẽn cuy jeenuy” i õn e'em. Imẽnpuye “Amém” i obutet. Soat em wa'õ dag̃ õn e'em. Soat em icẽmãn õn e'em. Deus pe soat mug̃ẽap awap kuy juk kake og̃uy. Jeyawẽ õn.*?M Deus biõg̃buk imẽn Jesus a'õ kayayũ awẽwẽm. Eyetaybit pin yawẽwẽãm pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Imẽn õn Filadélfia ka watwat kukukat awẽwẽm. Owebe yawẽwẽaptup cuy etupmubararak cebeaptum — i juk o'e onõg̃pikadiwiat owebe- -Jesus o'e owebe.a>; Wa'õ kay jĩjãayũ a'õmucanucan cuy og̃uy. Deus eju kawẽnwẽnap'a beat'ip puxim jeedop ip- -warara'acat'ip muycemucemap'ip puxim. Waram pit jejẽm g̃u ip Deus xewi. Deus putet osubutetmubararak cebe, Deus ka butet tak. Jerusalém i ika butet- -ika isuatka butet. Iboka sukakop Deus xewi. Obutet iisuat tak osubutetmubararak cebe. =5 G̃axĩn ma oajẽm eykay. Xipat cĩcãat kug̃ eyju- -wa'õ kay jĩjãaptei kug̃. Iboap cuy epeg̃uxipan cĩcã warara'acat pe tujupa'umap puxim.)<K “Eyukpiceg̃ẽg̃ẽm g̃u juy epesop okay eyetabucap kug̃ ipiat'ajojom ma'g̃u eyju,” i juk oce eywebe. Eyukpiceg̃ẽg̃ẽm g̃u okay juk adi epesop. Imẽnpuye ipiat osupi'ajoat soat ipi dag̃acat pe ixeyũ etabucap puyxijom. Eyju bit õn jeydaxijo ixeyũ ipiatpi'ajojom pima.d;A Eya'õpicug̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay. Satanás a'õ kayayũ napa ma e'em “Judeuyũ oceju- -Deus ebekitkit,” i. Napa ma e'em ip. Wa'õbi ip jẽg̃'aecõg̃cõg̃ eywap. Itaybit je'e ip eykukpin cĩcã oxe iam.i:K Wetaybit apẽn eyju jekukum iam. Eya'õbaca'ũm'ũm ma. Owebe eymutaybitbinap tag̃ pit cuk adi epekuku. Soat em epesop kũyjobit wa'õ kay. Õn xĩntabi o'gukoce eywap. Soat pe bit tomudip pa'ore. Owebe acã tomudip put.9}— Cartadup cuy etupmubararak Filadélfia ka watwat kukukat awẽwẽaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat awẽwẽaptum — i juk o'e owebe. Õn pit ikẽrẽat kug̃ g̃u. Õn soat em icẽmãn e'em. Chave kug̃ õn- -Davi bubun osunuyiat kug̃. Iju chavem owebe tomudip puje, kuka ip o'tomudip'uk g̃u. Owebe tomudip'uk puje dak, kuka ip o'tomudip g̃u. Jeyawẽ õn.-8SDeus biõg̃buk imẽn Jesus a'õ kayayũ awẽwẽm. Eyetaybin pin yawẽwẽãm pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Imẽn ma õn Sardes ka watwat kukukat awẽwẽm — io'e onõg̃pikadiwiat owebe- -Jesus. — Iboaptup cuy etupmubararak ixe awẽwẽaptum — i juk o'e owebe.7 Wa'õ kay jĩjãayũ jesay irucat kug̃ jeku. Ixeyũ butet oju'uk g̃u soat em itait jeedop ip Deus xe iaptup pewi. Soat em ibararak jeedop ixeyũ butet ig̃odup pe. “Teyũku webekitkit,” i oce webay be, ixe ekawẽn tojotjot'ukayũ be dak. l6Q Pũg̃pũg̃ pit ey'in ikẽrẽat o'jukuk g̃u Sardes ka watwat'in. Ixeyũ bit yag̃uyisuayũ. Cesay isuayũ buxim ip. Ixeyũ ma oweju ma jeku jesay irucat kug̃- -iisuat kug̃, “Cedag̃ ip oxe” i'e'em Deus cebe ip puye.s5_ G̃ebum cuy epesop kuy eyetaybicap kay, kuy epeya'ĩjojoiap kay dak. Kawẽn icẽmat cuk adi epeya'ĩjojo. G̃ebum cuy epesop iboap ekawẽn kay. Kũyjobin cuy epesop iboap ekawẽn kay. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap pit cuy epeyepere. Ixecat puxim eyju. Eyju ag̃'ũm pima ojot eykay. Ibukurukat puxim ojot eykay. Eyetaybit g̃u epe'e puju paxi oajẽm iam.b4= Ce'ũat puxim g̃u juy epesop. Eyetabun cuy epesop cekay kuyjeap puxim. Eyag̃uysan cuy epeku. Eybu'um g̃u juy epesop cekawẽn tag̃ eyeku am. Soat g̃u bit xipat Deus xe apẽn cuk adi epekukuiap. Wetaybit iboam.=3 uCartadup cuy etupmubararak Sardes ka watwat kukukat peaptum- -Jesus kay itabucayũ kukukat peaptum — i juk o'e owebe onõg̃pikadiwiat- -Jesus. Õn ma Deus biõg̃buk kug̃- -7 beayũ kug̃. Kasopta kug̃ tak õn- -7 beata kug̃. Jeyawẽ õn. Õn wetaybit warẽmtag̃ ma eyju jekukum iam. Adeayũ napa ma e'em “Sardes ka watwat itabut cĩcã Jesus kay,” i. Õn pit wetaybit eyetabutsũ ma cekay iam. Ce'ũat puxim eyju cexe..2U Deus biõg̃buk imẽn Jesus a'õ kayayũ awẽwẽm. Eyetaybin pin yawẽwẽam pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Imẽn ma õn Tiatira ka watwat kukukat awẽwẽm — io'e onõg̃pikadiwiat owebe- -Jesus. — Iboaptup cuy etupmubararak ixe awẽwẽaptum — i juk o'e owebe. 1 (-) 0 (-)/{ (26-28) “Ẽn ma soat ka watwat kukukan cuy ece,” i juk o'e webay owebe. “Eyju soat ka watwat kukayũm epesop oweju,” i oce wa'õ kay jĩjãayũ be. Ya'õca ip jeedop ixeyũ kukukan yopcaat'ip kukat puxim. Pipim'ũm kũyjobit'ũmayũ a'õbacaap g̃u'ũm ip itĩg̃'a kakaap puxim. “Eyju ma soat ka watwat kukukayũm cuy epesop oweju,” i oce wa'õ kay jĩjãayũ be- -amap kabia wiwim pima wa'õ dag̃ jekuku'ukayũ be. Kabiada dak otaũm cebe ip- -kasopta- -wa'õ kay jĩjãayũ be. pF~}}{z\ydxiwvuGtrrcqponhmkjihmgfjedka`__+^T]^\ [oZ:YXUTjRRQ P~PNMLbK>IHHNFEtE-DJCiAA?t>t==<;>:=87{7>5311.-!,;)R(b']&%$W#f"I;Gnh  ( s7MPa'ũm. O'jepa'ũm soat tip'aweroro. Pa'ũm. Co'a dak o'jeaepa'ũm.b=Babilônia ka dak o'sukamuwe'ut'ut ipi exixi buje. Ebapũg̃kam o'jekaewexat. Deus soat eipi dag̃atka dak o'sukamu'ũm. Deus o'jeg̃ebu Babilônia ka watwat kay. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiayũ kay o'jeg̃ebu. Warara'acat peap podi ma ipiat o'supi'ajoat cebe ip. Jetakomaap mu'ũm puje acã oibu'un ipiat'ajoan cebe ip kũyjobit'ũmayũ be.OImẽn i'e buje, xiririk. Paw. O'jepaw. Xiririkpawiat o'jepaw ya'õpurug̃ cĩcã. Tũmũn'a'õ dak o'jede ya'õberen. Porog̃iat tak o'jede ya'õpurug̃. Ipi dak o'jexixi jĩjã. Puje buk a'g̃u o'jebapuk iboap? Ka'ũma ma. G̃asũ acã. Ipi mubapuk pujeap a'g̃u iboap ka'ũmg̃u. Soat podi ma ipararuat o'jebapuk g̃ebuje.,QG̃ebuje kanomũmat jebacia'a buximat peati o'tidi eiumwi. Deus eju kawẽnwẽnap'a bewiat o'jewãwã ya'õberen- -Deus abikbikap xeat. — Kuy o'e, io'e.OIxeyũ ibiõg̃buk kẽrẽayũ soat ka kukukayũ o'g̃u'awero ip pũg̃ka be ma. Ixe ka butet Armagedom i omuy Hebreu a'õm- -Judeuyũ a'õm. Kuy seis beayũ jebacia'a buximat peati o'tidi.ve— Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop — i'e'em Cristo wuywebe. — Ibukurukat puxim oajẽm — i'e'em. — Adeayũ ag̃'ũm pima oajẽmtujupa'um'um'ukat puxim — i'e'em. — Icokcok ip je'e wajẽmap wiwi'ukayũ- -jewemukẽrẽrẽrẽn'ũmayũ — i'e'em. — Totiteayũ buxim ip je'e wajẽm puje — i'e'em. — Isũsũn g̃u ip je'e — i'e'em Cristo.Ixeyũ ibiõg̃buk kẽrẽayũ wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃. Ixeyũ ebapũg̃ayũ cucum soat ka kay ika kukukayũ mu'awero am nopag̃õg̃õ ãm. Nopag̃õg̃õm ip je'e. Nopag̃õg̃õm pima Deus soat podi ma wa'õbaca iap g̃ubapuk soat pe.ve Ebapũg̃ ibiõg̃buk kẽrẽayũ dak ojojojo. Muo buxim ip osodop. Pũg̃ o'jẽm seg̃emoxixi kõmbie dag̃wi. Wara'at o'jẽm ipararu jĩjãat kõmbie dag̃wi. Wara'at o'jẽm jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kõmbie dag̃wi.eC G̃ebuje wara'at jebacia'a buximat peati o'tidi. O'tidi idibi be- -tibog̃ati be- -Eufratesti be. Imẽnpuye o'tiap. Idibi o'tiapat tag̃ e o'jeeebapuk. O'tiap ipi juayũ kukukayũ beapem- -kaxi jẽmap pewiacat peapem.J   Deus tak o'jomuymuy jĩjã ip kũyjobit'ũmayũ. Kabi beacat kukukat o'jomuymuy jĩjã ip ipiat o'supi'ajo ip puye, werowero kug̃ ip puye dak- -soat tag̃ ipi jĩjãat kug̃ puye. Inaka oibu'un'ũma ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm. O'jẽm'ũma ip e iekẽrẽate dag̃wi. Kuy 5 be jebacia'a buximat peati o'tidi.X ) G̃ebuje wara'at jebacia'a buximat peati o'tidi ipararu jĩjãat abikbikap pe- -idip cĩcãat pe. Imẽnpuye kabiokbog̃ o'e cekay. Soat ya'õ kayayũ kay dak kabiokbog̃ o'e. Jekõ ip o'sukõaha ipibun ma.` 9 Kũyjobit'ũmayũ oipik cĩcã kaxie pibun. Imẽnpuye ip Deus o'jomuymuy jĩjã, ixe warẽmtaksug̃ati o'tidiat cebe ip puye. Imẽnpit ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap o'jepere g̃u ip. “Ẽn soat podi ma a'õbaca,” i'e bu'u'u jĩjã ip osodop Deus pe. Kuy ebadipdipayũ jebacia'a buximat peati o'tidi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ.q [G̃ebuje wara'at jebacia'a buximat peati o'tidi kaxiepiat etabe. Imẽnpuye adedeayũ oipik ipi watwat. Tõmte'okuatõm mupikupikap'a xeat'a'õ dak o'jekawẽn wa'õpiju. — Ocekukukat, ẽn acã Deusat — io'e. — Ẽn soat podi ma a'õbaca — io'e. — Ẽn cedag̃ ma ipiat'ajojoan kũyjobit'ũmayũ be — io'e. — Cũg̃ cĩcã ewebe ipiat'ajoan cebe ip kũyjobit'ũm cĩcã ip puye — io'e. Kuy ebapũg̃ayũ jebacia'a buximat peati o'tidi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ.3_— Kũyjobit'ũmayũ ma juk adi ebekitkiyũ'ũm'ũm o'yaoka. O'toymukereren ip. Ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm tak o'yaoka ip — io'e. — G̃asũ bit cuy etoykõnat cebe ip toymukererenapteim — io'e. — Ikẽrẽm cuk adi ip oekuku iaptei bubum ip g̃asũ exewi — io'e Deus pe.eCWara'at Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn Deus eju g̃ebuje bit. Ixe idibi kukukat osunuy- -soati kukukat. Ixe ekawẽn oya'ĩjojo. — Ẽn ikẽrẽat kug̃ g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma — io'e Deus pe. — Cũg̃ ma ẽn ipiat'ajoan kũyjobit'ũmayũ be soat pe — io'e. — Soat em ma etait. Kuyje dak cuk adi etait eg̃uy — io'e.+G̃ebuje wara'at jebacia'a buximat peati o'tidi idibi kay- -tiyu'ũmati kay. Idi'a dag̃ tak o'tidi. Imẽnpuye o'jediewexat. Toy o'jediewexat. G̃ebuje wara'at o'tidi jebacia'a buximat peati. O'tidi tibog̃ cĩcãati be tiyuati be. Imẽnpuye o'jediewexat. Ce'ũatoy buxim o'e. Imẽnpuye idibi dag̃acat oap soat. Soat ip oap idibi dag̃ayũ'ũm'ũm. Kuy xepxepayũ jebacia'a buximat peati o'tidi.>uKoapat o'ju Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Jebacia'a buximat beati o'tidi ipi watwat kay. Imẽnpuye weroweropi o'jebak cebe ip- -topa'a be ipararu jĩjãat putet kukayũ be- -ixe jo'iat a'õ kayayũ be dak. Ipi jĩjã osodop, ierep cĩcã dak, iohe g̃u dak. Kuy pũg̃ ma jebacia'a buximat beati o'tixik.E G̃ebuje Deus eju kawẽnwẽnap'abi oya'ĩjojo. O'jekawẽn ya'õberen 7 be Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ be. — Epeju juy — io'e cebe ip. — Bacia'a buximat'a beati juy epetixik ipi kay- -Deus etakomaapti — io'e. — Deus etakomaapti juy epetidi soat kũyjobit'ũmayũ be — io'e. — Epeju — io'e.I Deus soat podi ma jedipap kug̃ iaptig̃ o'jedig̃epõg̃põg̃ soat'abi dag̃ Deus eju kawẽnwẽnap'abi dag̃, Deus soat podi ma ja'õbacaap kug̃ iaptig̃ tak. Soat iõm pa'ore ip osodop badiat'abi be 7 be Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ be warẽmtaksug̃at xikap epere'ũm pima- -ipiatpi'ajojoan epere'ũm pima.s_Pũg̃ ebadipdip itabẽg̃ayũ'in bacia'a jo'iat'a o'yaũmũm soat pe 7 beayũ be- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a. Soat ip yakug̃ pũg̃pũg̃pũg̃ jebui wedim. Yanopapũn ip o'yadop Deus etakomaap kug̃- -soat em itaicat etakomaap kug̃.beayũ o'jẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Warẽmtaksug̃at kug̃ ip osodop ipiat'ajoan kũyjobit'ũmayũ be. Cesaysopsepat kug̃ ip osodop irucat kug̃, iarixig̃sũg̃at kug̃. Ouro mug̃ẽg̃ẽ kug̃ ip osodop jekũm'a eju.'Cebibododon epere buje, Deus eju kawẽnwẽnap'a oyajojo. Xĩntabi ekoce buje oyajojo. Torojo'a o'yanuy ibo'a be- -Deus nuynuyap cĩcãap'a.f~E Abu ibuyxim g̃u ekug̃? Soat ma ibuyxim ekug̃, i. Abu kuka i'e pin g̃u “Ẽn soat podi ma a'õbaca” i? Soat ma imẽn i'e pin, i. Ẽn acã ikẽrẽat kug̃ g̃u, i. Soat tag̃ eisu, i. Soat tiwatwat jajẽm “Ẽn xipat cĩcã” i'e am ewebe, i. Soat em cũg̃ ma ẽn wuykug̃ iap cocom soat ipi juacayũ, i. Ibom o'jebibododon ip. }9Moisés bibodom ip o'jebibododon- -wuykukukat puywatwat'ukat pibodom. Mẽmẽ buxim oe'ũiat pibodom tak ip o'jebibododon. Ibom o'jebibododon ip: Ocekukukat, ẽn acã Deusat, i. Ẽn soat podi ma a'õbacaap kug̃, i. Yobog̃ cĩcã eg̃ug̃ẽg̃ẽiat, i. Ocecokcok cĩcã g̃ebum am emumug̃ẽ kay, i. Ẽn soat tiwatwat kukukat, i. Soat em cũg̃ ma ẽn ocekug̃, i. Icẽmãn acã ẽn e'em, i.l|QG̃ebuje iodi buximat ojojojo- -vidro mug̃ẽg̃ẽ. Vidro iwekoykey osunuy daxa eju. Ixiriruk osunuy. Ipararu jĩjãat a'õ kay'ũmayũ dak ojojojo- -ixe jo'iat a'õ kay'ũmayũ dak- -jebutet enúmero kukat kukat a'õ kay'ũmayũ. Kacũg̃cũg̃'i ip osodop iodi buximat xe- -vidro mug̃ẽg̃ẽ xe. Harpa'a muydedem ip osodop- -Deus emuaũm muydedem.]{ 5G̃ebuje wara'at ipararuat ojojojo kabi be yobog̃at. O'jebapuk omukũyjo am apẽn g̃uyjom jebapuk iam. 7 be ojojojo Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Omukũyjojoap iba'arẽm mabuk osunuy oxe. Yobog̃ osunuy. Ipararu jĩjãat osunuy. Warẽmtaksug̃at kug̃ ip oekuku- -ãmap kug̃. Ipi kay ixik puje Deus jetakomaap g̃u'ũm. — Eyju ma warẽmtaksug̃at epejoxik kũyjobit'ũmayũ be — io'e Deus cebe ip. — Wa'õbi ma ipiat cuy epesupi'ajojoat cebe ip — io'e. — Ixeyũ acã ojoxikat wetakoma eykay iap mubapuk am soat pe kũyjobit'ũmayũ be — io'e Deus cebe ip- -7 beayũ be.Hz Ikabog̃atka etakobe yamucakcakcag̃ ip osodop. Xere g̃u o'yabidijẽm uva'abidi. Yamucakcakcakap'a bewiapti kũyjobit'ũmayũ'ũm'ũm toy buxim. Xere g̃u toy o'toyjẽm. Kiiii iãn toy. 3000 quilometrom o'toyjẽm. Toydibida pũg̃ metro ipidase dak o'jedoyeku- -Deus ekawẽn kay kũyjobit'ũmayũ'ũm'ũm toy.mySImẽnpuye cocococo'i o'e. Yag̃obidakatkan oeku soat eipi dag̃ uvadip tag̃. Pereh. O'jepere. O'yamõg̃ yamucakcakcakap'a be yabidi'uk am. Deus ipiat supi'ajojoat kũyjobit'ũmayũ be apẽn ip uva'a mucakcakcag̃ iap puxim. xIbocewi wara'at Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jẽm tõmte'okuatõm mupikupikap'a xewi. Ixe daxa kukuk'ukat osunuy tõmte'okuatõm mupikupikap'a beat taxa kukuk'ukat. Ixe o'jewãwã ya'õberen jebure be- -pẽg̃ap kukat pe. — Epẽg̃ãm cuy uva'adot eyadot'ag̃obidakat — io'e. — Soat eipi dag̃atip pe juy eyadot'ag̃obidakat — io'e. — Kuy o'yaop — io'e ya'õberen.7wgG̃ebuje wara'at ojojojo Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Ixe dak o'jẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi- -kabi beat'a bewi. Ixe dak pẽg̃ap kug̃ osunuy tũybibiat kug̃.6veImẽnpuye cococo'i o'e. Tiptakatkan o'e jepẽg̃ãm kabikerereat cejeat. Jepẽg̃ap o'g̃uyco. Soat eipi dag̃atip takatkan o'e. Pere. Soat o'tiptakat. Kuy o'jepere.u{Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi. O'jewãwã ya'õberen kabikerereat cejeat pe. — Epẽg̃ãm cuy etiptakat soat eipi dag̃atip, kuy o'taop puye — io'e ya'õberen. — G̃asũ ma juy etiptakat — io'e.ltQApẽn jebapuk ãmap kabia bima iap cocom mabuk og̃uy wexey jo'iat pe. Ag̃okatkat co'iat ojojojo. Xik'i osunuy kabikerereat ceje. Ouro mug̃ẽg̃ẽ kug̃ jabe osunuy. Pẽg̃ap kug̃ osunuy jebui be- -tũybibiat kug̃.esC G̃ebuje kabi kadiwiat'a'õ oya'ĩjojo. — Pũg̃pũg̃ xipacayũ'in mabuk yaoka ip g̃asũ itakomaayũ jetabucap epere'ũmayũ, ipararu jĩjãat putet mubararakan ibu'u'uayũ — io'e. — Icokcok ip jeedop o'yaoka ma'g̃u ip — io'e. — Iboap cuy eg̃ubararak taperadup pe — io'e. — Icẽmãn ẽn e'em — i Deus biõg̃buk o'jede. — Icokcok cĩcã ma ip jeedop — io'e. — Ipi ju bima o'jekapikpik cĩcã ip wuykukukat peam — io'e cebe- -kabi beat pe. — Ce'ũ buje bit ip jeebodoy — io'e. — Kapikap kay g̃u ip je'e — io'e cebe. — Jekaba'ũm ip — io'e. — Xipan cĩcã ip o'jekapikpik iapteim tak ip idujuu jeweju — io'e cebe. Imẽn Deus biõg̃buk o'jede kabi kadiwiat'a'õ wa'õpiju.br= Apẽn ibutet pararak ibũnũ'a beayũ ipiat supi'ajojo jĩjã iap kay g̃ebum pima, yukpiceg̃ẽm g̃u juy jeedop ip jetabucap kug̃ Deus ebekitkiyũ- -Deus a'õ kay kũyjobicayũ- -Jesus kay jetabucap kukayũ.'qG — Ixeyũ beaptig̃ jedig̃euhum soat em daxadig̃. Ka'ũmg̃u kabi dag̃ tig̃'ũmat. Soat em ma tig̃teg̃ e'em. Iximabun, kabiabun tig̃teg̃ e'em — io'e. — Ixeyũ be ipiatpi'ajojoap tak i'ũm g̃u. Cebodoy ba'ore cebe ip. Kabiabun ipiat'ajojom ip jeedop, iximabun tak- -ipararu jĩjãat pe “Ẽn xipat” i'e'e'ukayũ, ixe jo'iat pe imẽn i'e'e'ukayũ dak- -topa'a be ibutet pararakayũ — io'e.0pY (-) — Ipararu jĩjãat pe “Ẽn xipat cĩcã” i'e'e'ukayũ ipiat supi'ajojo jĩjã- -ixe jo'iat pe “Ẽn xipat cĩcã” i'e'e'ukayũ dak — io'e. — Ibutet pararak topa'a beayũ dak ipiat supi'ajojo jĩjã- -ibutet pararak ibũnũ'a beayũ dak — io'e. — Deus itakoma jĩjã je'e ixeyũ kay. Itabotaidabotbot g̃u je'e ixeyũ kay- -pũg̃ kay dak ka'ũma. Iba'ore je'e cebe ip jenapõn ãm ipiat'ajojoap puxim — io'e. — Ipiat supi'ajojo jĩjã ma ip. Daxa be ipiat supi'ajojo ip, enxofre isopat pe dak — io'e. — Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ etabutpe ipiat supi'ajojo ip, soat tag̃ iisuayũ etabutpe. Mẽmẽ etabutpe dak ipiat supi'ajojo ip — io'e.yok (9-10) Wara'at Deus ekawẽn tojotjot'ukat ojojojo- -soat tag̃ iisuayũ. Ebapũg̃ ip um oekuku eium.n/Wara'at Deus ekawẽn tojotjot'ukat koapat nomuju oeku. Um oeku eium. — Babilônia ka watwat puximayũ a'õbacaap oi'ũm — io'e. — Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'uk osodop ip soat ka watwat eju — io'e. — Warara'acat tayxi eju jepopo'ukap puxim ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'uk ip osodop, warara'acat itop eju jepopo'ukap puxim tak — io'e. — G̃asũ bit ixeyũ a'õbacaap oi'ũm — io'e./mW— Ibuyxim cuy Deus epejukuk — io'e ya'õberen um cĩcãat. — “Deus soat podi ma ya'õbaca,” i juy epe'e'e — io'e. — G̃axĩn ma ixe Deus ideida soat pe apẽn ipi dag̃ pima juk adi oekuku ip iaptei — io'e. — Xipacat je'g̃ũm xipacayũ be. Ipiat supi'ajoat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ be bit — io'e. — “Warara'acat podi ma ẽn xipat,” i juy epe'e Deus pe — io'e. — Ixe Deus kabi o'g̃ujurũg̃, ipi dak — io'e. — Tibog̃ cĩcãati dak o'timujurũg̃ — io'e. — Idi'a dak o'ti'amujurũg̃ — io'e.llQG̃ebuje wara'at ojojojo Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Um oeku eium. Kopkom oeku kawẽn idipat muwẽn ãm soat pe ipi juayũ be- -soat iwarururuayũ be, soat tiwatwat pe dak, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ be dak, soat eipi watwat pe dak. Kawẽn idipat i'ũm g̃u. Soat em itabucayũ ibo muwẽnuwẽn jeedop. I'ũm g̃u cekawẽn- -kawẽn idipat.:koNapapa'uk g̃u ip osodop. Soat tag̃ ip iisu.ujcIxeyũ 144,000 beayũ o'jewemukẽrẽrẽn g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma. Soat tag̃ iisu ip osodop ayacat eju o'jepo g̃u bukiat puxim. Mẽmẽ badiptatam oekuku ip soat tag̃. Deus ixeyũ o'taxijo kũyjobit'ũmayũ parakpewi- -ipi juacayũ parakpewi. Ixeyũ ma koam o'jewejak Deus kay soat em jedop am cexe. Mẽmẽ kay dak o'jewejak ip soat em jedop am cexe.EiIxeyũ 144,000 beayũ pibodo iisuan ip o'jebibododon. Deus abikbikap wap kacũg̃cũg̃'i osodop ip jebibododon, ebadipdip itabẽg̃ayũ wap tak, 24 beayũ ya'õbuyxiayũ wap tak. Ka'ũma be ma itaybit put ibo pibodom. 144,000 beayũ be acã itaybit put- -Deus emudaxijojoyũ be acã- -ipi ju oekuku'iayũ be acã.}hsKabi kadiwiat'a'õ dak oya'ĩjojo. Ya'õbog̃ o'ya'õnuy ti'acap'a'õ jo'i. Ya'õpurug̃ tak o'ya'õnuy xiririkiat'a'õ jo'i. Ya'õdip cĩcã dak o'ya'õnuy adedeayũ jebubut'uk muydedem pimaap a'õ buxim- -harpa muydedem ip pimaap a'õ buxim.g Deus omukũyjojom mabuk osunuy apẽn jebapuk ãmap kabia be iam. Apẽn jebapuk ãmap kabia bima iap cocom mabuk og̃uy wexey jo'iat pe. Mẽmẽ buxim oe'ũiat ojojojo. Cũg̃'i osunuy co'a bicũg̃pe- -Sião'a bicũg̃pe- -Jerusalém ka beat'a bicũg̃pe. Adexiri osodop ixe eju- -144,000 beayũ. Mẽmẽ butet ibararak osodop topa'a be ip. Ixe ebay butet tak ibararak osodop topa'a be ip.5fc Wuyetaybitbicap cuy ajat wuyetaybit am iboam. Wuyetaybit pima bit ixe enúmero imuweg̃ũn put kuka o'e wuywebe. Ag̃okatkat putet co'i ixe enúmero. Ixe enúmero 666. e  Wd'  (16-17) — Obutet cuy epesubutetmubararak eybũnũ'a be eyba'at kadi, eydopa'a be dak — io'e. — Obutet mubararak'ũm pima, wenúmero ma epeg̃ubararak eydopa'a be, eybũnũ'a be dak — io'e.|cq Kanomũmat ipararu jĩjãat ya'õbacaap o'jat koapat pewi ja'õbacaan. Ya'õbacaap o'jat koapat puximat mutait am. Imẽnpuye o'jetait koapat puximat- -wita'a mug̃ẽg̃ẽ. Cekawẽn put o'e. Jekay itabut'ũmayũ dak yaoka but o'e cebe.#b? Soat ipi juayũ o'g̃ug̃uykukuku iba'oreap o'g̃ubapuk puye. Wuywebe i'e'ba'oreat mubapukpug̃ osunuy koapat ipararu jĩjãat etabutpe. — Koapat ipararu jĩjãat puximat cuy epeg̃ug̃ẽ wita'am — io'e soat ka watwat pe. — Payaom werowero ip o'g̃ug̃ẽiat puximat cuy epeg̃ug̃ẽ — io'e. — Oe'ũ g̃uiat puximat cuy epeg̃ug̃ẽ — io'e. Imẽnpuye ixe buximat o'g̃ug̃ẽ ip wita'am.8ai Wuywebe imug̃ẽ ba'oreap mubapukpug̃ oekuku koapat ipararu jĩjãat. Ja'õbacaan daxa o'g̃ukopkop kabi bewi. Ipi kay o'g̃ukopkop soat etabutpe ixeyũ mutabut am jewekay.` Ya'õbaca jĩjã osunuy koapat ipararu jĩjãat a'õbacaap co'i. Ja'õbacaap mubapukpug̃ osunuy koapat ipararu jĩjãat etabutpe. — Koapat ipararu jĩjãat a'õ kay juy epesop — io'e soat ipi juayũ be. — Werowero pibun oe'ũ pin iat a'õ kay juy epesop — io'e cebe ip. — Kuy oiyo iat a'õ kay juy epesop — io'e cebe ip.Imẽnpuye ya'õ kay o'e ip ipararu jĩjãat a'õbi.]_3 G̃ebuje wara'at ojojojo ipararu jĩjãat. Xepxep osodop ip g̃asũ. Ipi bewi o'jẽm badiwi. Xepxep akanasũ o'yakanasũnuy. Cordeiro'it'it akanasũ jo'i. Seg̃emoxixi ekawẽn co'i o'jekawẽn kawẽnkẽrẽ._^7 Taomũnmũn ijuibit taomũn ma ip. Payaom yaoka'ibit yaokan ma ip payaom. Imẽnpuye yukpiceg̃ẽm g̃u juy jeedop ip Deus ebekitkit jetabucap kug̃ ipiat'ajojom ma'g̃u ip. Itabut cĩcã juy jeedop ip cekay.D] Iboam eyetaybit pin pima, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop.t\a Imẽnpuye jewemug̃uykukukum ip je'e ipi juacayũ. Tũybe Deus iãn je'e ip ipararu jĩjãat pe. — Ẽn acã Deusat — i te'e ma je'e ip.Ixe kay ip itabut je'e apẽn wuyju wuyetabut Deus kay iap puxim. Mẽmẽ buxim oe'ũiat pubutup pe ibutetet g̃u ip- -abuyũ Deus xe itait jeedop iaptup pe. Ig̃odup pe osodop g̃u ibutet ip ipi mug̃ẽ'isum ma.^[5 — Deus ebekitkit eju juy nopag̃õg̃õm eg̃uy — io'e seg̃emoxixi cebe. — Eg̃ubu'un cuy ip Deus kay — io'e ipararu jĩjãat pe. Seg̃emoxixi ja'õbacaap o'g̃ũm cebe soat tiwatwat'in ya'õ kay i'e am, soat eipi watwat'in tak, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ'in tak, soat iwarururuayũ'in tak. Soat ip kũyjobit o'e ya'õ kay.Z7 Imẽnpuye ipararu jĩjãat Deus o'jomuymuy jĩjã. Deus o'subutetmuymuy. Deus nuynuyap tak o'jomuymuy jĩjã. Kabi beayũ dak o'jomuymuy jĩjã.bY= Seg̃emoxixi o'jekawẽn ipararu jĩjãat pe. — Deus cuy ejomuymuy — io'e cebe. — Ekawẽnkẽrẽm cuy eg̃uy — io'e cebe — Quarenta e dois kaxi bun cuy ejeku ipi dag̃ayũ paraktag̃ — io'e cebe.cX? Seg̃emoxixi ja'õbacaap o'g̃ũm ipararu jĩjãat pe. Imẽnpuye soat ipi juacat itabut cĩcã osodop seg̃emoxixi kay. Ipararu jĩjãat a'õ kay dak ip osodop. — Soat podi ma ipararu jĩjãat ja'õbacaap kug̃ — i te'e ma o'e ip. — Ka'ũma be ma ixe a'õbacaap mu'ũm put — i te'e ma o'e ip.Tũybe seg̃emoxixi Deus iãn o'e ip. W9 Pũg̃'a werowero kug̃ o'yanuy ipararu jĩjãat'a. Ce'ũat'a jo'i o'yanuy. Werowerobog̃ pit kuy oiyo. Imẽnpuye: — Apẽnpuye xe'e oe'ũ g̃u werowero pibun? — io'e ip jewewebe ipi dag̃acat.Itabẽg̃bẽg̃ o'e ip yajojom. Kũyjobit ip o'e ya'õ kay oe'ũ g̃u buye.KV Ixe ipararu jĩjãat leopardo buxim osunuy- -wida buxim. Ixe i urso i buxim- -widabaro i buxim. Leão bi buxim o'subinuy. Seg̃emoxixi ja'õbacaap o'g̃ũm ipararu jĩjãat pe. Jabikbikap tak o'g̃ũm cebe. Imẽnpuye seg̃emoxixi jo'i o'e ya'õca. Kũyjobit o'e ip seg̃emoxixi a'õkayayũ ipararu jĩjãat a'õ kay dak.U  G̃ebuje ipararu jĩjãat ojojojo. Tibog̃ cĩcãati bewi jeuhum o'e kapurũg̃ kay. 7 be ya'a. 10 be yakanasũyũ. Ouro mug̃ẽg̃ẽ kukukug̃ osunuy soat akanasũ dag̃ warara'acat kukuk'ukat adag̃at puxim. Deus muymuyap ibararak osodop soat'a dag̃.WT' Imẽnpuye seg̃emoxixi itakoma jĩjã o'e ayacat kay. O'ju nopag̃õg̃õ ãm ixe uktakyũ eju- -soat eju- -Deus ekawẽn kay kũyjobicayũ eju- -Jesus ekawẽn tag̃ jekuku'ukayũ eju- -kawẽn icẽmat tag̃ jekuku'ukayũ eju. 18 Seg̃emoxixi bit ka'oririt pe osunuy. Cũg̃'i osunuy ka'ũma kug̃ ma- -ibuipuk ma.cS? Ipi bit ayacat o'taxijo. O'jedeg̃ idibi õm ãm seg̃emoxixi kõmbie dag̃wiati õm ãm. R  Seg̃emoxixi bit idibi o'timujẽm jekõmbie dag̃wi. Idixidi buxim o'timujẽm. O'timujẽm wũy jĩjã ayacat tujowacap ojuy.Q Inaka Deus dace buximat eg̃eba o'ceg̃ebaũm ayacat pe. O'ceg̃ebaũm cebe pupupum jenapõn ãm jeka kay- -uk'a'ũmatka kay. Ibo ka be Deus xipan ixe jukuk. Ebapũg̃ koato bun xipan jukuk, ipidaseat koato dak. Cekaykay ba'ore jeenuy puybu jo'iat pe.P3 Ipi be juk oxik ip iam itaybit pima, ayacat tobatban oeku- -ag̃okatkat'it'it kukat tobatban- -ikap'isuat kukat tobatban. Tobatban oeku yaoka ojuy.1O[ — Imẽneju: “Kabi icokcok cuy jeenuy,” i õn e'em. “Kabi beacayũ dak icokcok cĩcã juy jeedop ip,” i õn e'em — io'e. — Karem ipi juacat, tibog̃ cĩcãati beacat tak — io'e. — Ipiat'ajojom cĩcã ip jeedop, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat kuy o'kop cekay ip puye — io'e. — Itaybit darem ma ipiat osupi'ajojoat Jesus kay itabucayũ be iam — io'e. — Imẽnpuye itakoma jĩjã o'e — io'e.jNM — Iparara g̃u ip osodop warara'acat pe jaokaap puxim wuykitpitpiyũ Jesus kayayũ — io'e. — Jetabucap o'jepere g̃u ip jaokaap puxim. Itabut osodop ip mẽmẽ buxim o'jedoyekereren je'ũ ãm wuywebeam iap kay — io'e. — Ibu'u g̃u o'e ip kawẽn icẽmat muwẽn ãm — io'e. — Imẽnpuye jemuymuy'ukat a'õbacaap o'g̃u'ũm ip — io'e.8Mi G̃ebuje kabi beat oya'ĩjojo. Ya'õberen o'jekawẽn. Imẽn ixe o'e: — G̃asũ bit Deus ipi juacayũ daxijojoapi oibu'un — io'e. — Kuy juk ja'õbacaap o'g̃ubapukpuk soat pe — io'e. — Ixe acã soat kukukan o'e — io'e. — Deus emunaẽ dak ja'õbacaap o'g̃ubapukpuk soat pe- -Cristo — io'e. — “Soat podi ma wa'õbaca,” io'e soat pe — io'e. — Wuykitpitpiyũ muymuy'ukat o'joxik kabi bewi — io'e. — Ixe te'e ma imuymuy'uk ip osunuynuynuy Deus pe — io'e. — “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe,” i te'e ma e'e'uk osunuynuynuy. Soat em wuykitpitpiyũ muymuy'uk osunuynuynuy- -kabiabun, iximabun tak — io'e. — Deus ixe bit o'joxik kabi bewi — io'e. L9 Seg̃emoxixi o'g̃ujẽm ip kabi bewi. Kuyje seg̃emoxixi puybum osunuy- -Deus ekadai be osunuyiat. Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat ixe. Satanás i ibutet. Ibutet ade. Soat ipi watwat mug̃uykukuku'ukat ixe. Ixe ma o'joxik ip kabi bewi. Ipi kay o'joxik ip ya'õkayayũ eju.Kw Miguel a'õkayayũ seg̃emoxixi a'õkayayũ a'õbacaap o'g̃u'ũm. Top pa'ore o'e ip kabi be. Deus oibu'un ip ikug̃.1J[ G̃ebuje nopag̃õg̃õm o'e ip jeweweju ma kabi beacayũ. Miguel a'õkayayũ nopag̃õg̃õm o'e seg̃emoxixi a'õkayayũ eju. Miguel a'õkayayũ Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Seg̃emoxixi a'õkayayũ Deus ekawẽn tojotjot'uk osodop ip kuy bima. G̃asũ bit oibu'un ip Deus ekawẽn tojotjon.I) Ayacat tak o'jenapõn uk'a'ũmat kay. Iboce kuy juk Deus soat o'g̃umuxipan tũy ãm. Deus xipan jukuk iboce. 1,260 kabia bun xipan jukuk.OH Ayacat o'su'itkap ag̃okatkat. Ixe ag̃okatkat soat ka kukukan jeenuy g̃uyjom. Ya'õpurug̃ ip jukuk jebui be icaat kukat puxim. Ka'ũma ma kũyjobit'ũm jeenuy ixe a'õ kay. Soat ya'õ kay jeedop ip kũyjobit. Bekicat kap isum Deus pit o'takoy. Kabi kay o'tujuu soat em jeenuy ãm jexe. O'tujuu seg̃emoxixi be i'oap puxim.rG] Ta'adeata kug̃ oeku jenomuju jedoaybu eju kasopta. Pũg̃ta o'ta'uk kasopta ebapũg̃ayũda'in. Tamuy'at'an oeku ipi kay. Cũ. O'jecũg̃ yukreg̃at tobuxik puje. Ixe wap cũg̃'i osunuy i'it oap ojuy. Ikap isum i'it o ojuy osunuy.SF G̃ebuje wara'acat o'jebapuk kabi be omukũyjo am apẽn g̃uyjom jebapuk iam. Seg̃emoxixi jo'iat ojojojo ipakpukat. 7 be ya'a o'yanuy. Soat'a be ouro mug̃ẽg̃ẽ kukukug̃ osunuy. 10 be yakanasũ.XE) Yukreg̃ osunuy. It kam pasug̃ osunuy. Ya'õberen o'jewãwã je'it pibun.|D s G̃ebuje wara'at ipararuat ojojojo kabi be yobog̃at. O'jebapuk omukũyjo am apẽn g̃uyjom jebapuk iam. Koam ayacat ojojojo. Iekabek oeku kaxiepiat kug̃. Kaxiaat ixe i diotpe osunuy. Ouro mug̃ẽg̃ẽ osunuy ya be- -12 be kasopta kug̃at.RC Deus nuynuyap'a exĩntabi o'jekoce g̃ebuje- -kabi beat'a. Deus ekawẽn kukatopa mũn'a yabapuk o'e soat pe- -witadopa be ibararak iat mũn'a- -caixa'a- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a. Ig̃o'a jo isum xiririkiat o'jepaw ya'õpurug̃. Kõnẽkõnẽk io'e. Xiririk xiririk io'e. Ipi o'jexixi jĩjã. Akadadada o'ta'at ipi be ta'ade. B  — Ekay itabut'ũmayũ itakoma jĩjã ekay, etakomaap mubapukap ehora oajẽm puye — i. — G̃asũ ipiat esupi'ajojoat a'õkay'ũmayũ be — i. — Imẽnpuye itakoma jĩjã ip ekay — i. — Apẽn cuk adi oekuku ip ipi ju bima iaptei eteida soat pe ce'ũ'ũayũ be — i. Cedag̃ ma juk adi oekuku ip iaptei eteida ebuywatwat'ukayũ be- -ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be dak, soat ebekitkit pe dak, ibuyxim ekukuk'ukayũ be dak — i. — Soat pe cedag̃ ma eteida- -yobog̃ayũ be, ka'ũmaayũ be dak — i. — G̃asũ dak ipi mu'ũmu'ũm'ukayũ eg̃u'ũm- -a'õkay'ũmayũ — io'e. Imẽn o'e ip ya'õbuyxiayũ Deus pe.TA!  — Ocekukukat, ẽn acã Deusat — io'e ip. — Ẽn soat podi ma a'õbaca — io'e ip. — G̃asũ ẽn etabẽg̃ — i. — Kuyje dak cuk adi etabẽg̃ eg̃uy — i. — Kuy juk a'õbacaap eg̃ubapuk soat pe — i. — Imẽnpuye “Ẽn xipat cĩcã,” i oceju e'em ewebe — i. — Soat kukukan ece g̃asũ — io'e ip.#@? Ya'õbuyxiayũ dak pig̃'i o'at'at ip jedop am ipi ju Deus wap “Ẽn xipat” i'e am cebe- -24 beayũ, Deus xeayũ, jabikbikap ceje kaxikxik'iayũ. v?e G̃ebuje wara'at jeparasuy jo'iat o'g̃uyde Deus ekawẽn tojotjot'ukat. 7 be kuy imuydedem o'e. Ka'ũmg̃u wara'at. O'e kuy. — G̃asũ Deus soat kukukan o'e — io'e kabi beayũ ya'õberen. — Ixe emunaẽ dak soat kukukan o'e g̃asũ — io'e ip. — Soat em ixe soat kukukan jeenuy. Pug̃ũn xe'e ixe soat kukukan iap i'ũm? Ka'ũma em ma — io'e ip.> Kuy xepxep o'kap ipararu jĩjãat. Ag̃ cuy epesop imẽnpit. Wara'at cuy omuyku ipararu jĩjãat. Ebapũg̃ jeedop ip.X=) Ceu isum ip ipi o'jexixi jĩjã. Pũg̃ kadi o'sukamu'ũm 10 beatka'in. Tak g̃u oap ip ipi exixi buje. Ade jĩjã oap ip. 7,000 beayũ'ũm'ũm oap ip. Iparara jĩjã o'e ip o'jepoyat'iayũ. — Deus soat podi ma ya'õbaca — io'e ip jeparara pibun. — Kabi beacayũ kukukat soat podi ma ya'õbaca — io'e ip jeparara pibun.< Kabi beat ya'õberen o'jewãwã xepxepayũ be- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be- -waram o'jetait'iayũ be. — Epeyeu juy ijodi — io'e cebe ip. Jekay itakomaayũ etabun ma ip o'jeu kabi kay g̃ebuje bit. Kabikererereat tag̃ ip o'jeu.G; Xet. Xet. Xet. Kabiam. Kaxicug̃ pima, puw, Deus o'jepuw cekay ip jebidom. Waram ip o'jetait. Kirik'ãy. O'ãy'ãy ip. Imẽnpuye iparara jĩjã ip o'e waram ip o'jetait iap o'tobuxik puye.x:i Icokcok cĩcã je'e ip ipi juacayũ xepxepayũ'ũm'ũm oe'ũ iap kay- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm oe'ũ iap kay. Peta g̃ug̃ẽ ip jecokcokap pibun ma. Iũmũmap je'g̃ũm ip jewewebe jecokcokap pibun. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ ipiat o'supi'ajoat ipi watwat kay- -ixeyũ xepxepayũ. Imẽnpuye icokcok je'e ip xepxepayũ'ũm'ũm e'ũap kay.J9  Ibun'ũma jeak ip adeayũ ixeyũ'ũm'ũm jebit kay- -ebapũg̃ kabia bun ma, ipidaseat kabia dak. Adeayũ jeak ixeyũ'ũm'ũm kay- -soat eipi watwat'in, soati watwat'in tak, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ'in tak, soat iwarururuayũ'in tak. Ikot an g̃u ip. — Ixeyũ'ũm'ũm cuy epejokot g̃u — i je'e ip soat.K8 Ixeyũ'ũm'ũm jebit po'i jeedop akidag̃ ikabog̃atka be- -korosa be ixeyũ kukukat o'subamupaya ip iatka be. Po'i jeedop ip uk'a ukpibubu be soat pe ijo am. Ibo ka watwat kay g̃ebum pima: — Sodoma ka watwat co'i ip ikẽrẽat kug̃ — i wuyju e'em. — Egito eipi watwat co'i ip ikẽrẽat kug̃ — i dak.X7) Deus ekawẽn muwẽn epere isum yobog̃ cĩcãat jajẽm ipararu jĩjãat. Jajẽm ikũybioreg̃ cĩcãatkũy bewi. Jebacacan je'e xepxepayũ eju. Xepxepayũ a'õbacaap g̃u'ũm ipararu jĩjãat. Yaoka ip.(6I Ixeyũ a'õbi muba'at ajẽmjẽm g̃u Deus ekawẽn muwẽnuwẽn ip pima. Deus a'õbacaap kug̃ ip xepxepayũ. Idi'a dak ip idimuwexat toy ja'õbi. Ja'õbi ip warẽmtaksug̃at g̃udot ipi juayũ mu'ũm ãm, ku beacat mu'ũm ãm tak, ku muypi'ũm ãm. Imudot pin pima, ip g̃udot. 59 Warara'acayũ warẽmtag̃ ixeyũ xepxepayũ kuk ojuy bima, daxa cẽmcẽm ikõmbie dag̃wi yaoka am. Imẽnpuye je'ũ ip warẽmtag̃ ikuk ojuyayũ.4) Ixeyũ xepxepayũ oliveira'ip puxim wekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Lamparina'a mũn puxim tak ip- -ipi juacat kukat etabun anuynuyat'a buxim. 3 — Xepxepayũ og̃uju wekawẽn muwẽn ãm — io'e. — Ikurususucat kug̃ jeku ip jesay kug̃ oceg̃uycũg̃ eykay eyju warẽmtag̃ ma jekukum puye iap mubapuk am soat pe. Ibun cĩcã jeedop ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn- -1,260 kabia bun — io'e.32_ — Kacũg̃kadiat pit cuy eg̃uweg̃ũn g̃u- -yakokorerenayũ yanaxinõm — io'e. — “Wekawẽn kay'ũmayũ jeõm oweju kawẽnwẽnap'a naxinõm pe,” i juk o'e Deus — io'e owebe. — 42 kaxi bun warẽmtag̃ ma jeku ip Deus ka dag̃- -ikẽrẽat kug̃ g̃uiat ka dag̃ — io'e owebe.Y1 - G̃ebuje kabi beat imuweg̃ũng̃ũnap'ip o'yopũm owebe. — Deus eju kawẽnwẽnap'a juy eyamuweg̃ũn- -yabog̃at'a — io'e owebe. — Wũnca mupikupikap'a dak cuy eyamuweg̃ũn- -caixa'a — io'e. — Pebũrũ paxi e'em “Ẽn xipat cĩcã,” i Deus pe ceweju kawẽnwẽnap'a be? Ixeyũ dak cuy eg̃uweg̃ũn — io'e owebe.20] — Waram tak cuy apẽn Deus adeayũ idaxijo iap ekawẽn cuy eg̃uwẽnuwẽn soat pe — io'e owebe. — “Ixe soat tiwatwayũ'in idaxijo pin,” i juy ece, “soat ka watwayũ'in tak, soat eipi watwayũ'in tak, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ'in tak,” i juy ece soat pe — io'e owebe. / Otupu ibui bewi tup'ĩcatup, tupayaatup. Otupkũn. Otup'o. Tupkurukuru o'e obi be bima. Tupkũn puje bit o'e tupsak odada be.w.g Oju cekay. — Ma — i oce cebe. — Etupũm owebe, — i oce cebe. — Juku — io'e. — Etupu — io'e owebe. — Etup'o — io'e. — Ebi be bima tupkurukuru je'e eit puxim — io'e. — Edada be bit, tupsak je'e — io'e.t-a Kabi kadiwiat a'õ waram oya'ĩjojo. Waram o'jekawẽn owebe. — Tupayaatup cuy etupu- -tup'ĩcatup- -Deus ekawẽn tojotjot'ukat pui bewi- -ipi be cũg̃'iat pui bewi- -tibog̃ cĩcãati be cũg̃'iat pui bewi — io'e owebe. ,  — “Soat je'bapuk obikuyap tag̃,” i juk o'e Deus jebuywatwat'ukayũ be- -jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be — io'e owebe. — Apẽn Deus ibikuy osunuy iap iba'arẽm osunuy soat pe kuy bima — io'e. — Ixe ekawẽn tojotjot'ukat pe jeparasuy jo'iat muyde buje bit, soat je'bapuk apẽn ibikuy osunuy iap tag̃- -kanomũmat pe jeparasuy jo'iat muyde buje — io'e owebe.$+A O'jekawẽn Deus a'õpiju. Ixe Deus soat em itait. Je'ũ g̃u ixe bit. Ixe juk kabi o'g̃ug̃ẽ, soat kabi beacat tak. Ipi dak cuk o'g̃ug̃ẽ, soat ipi juacat tak. Tibog̃ cĩcãati dak o'timug̃ẽ, soat tidag̃acat tak. — G̃asũ bit ibun g̃u jeku — io'e Deus a'õpiju.*1 G̃ebuje o'jebaepacũg̃ kabi kay Deus ekawẽn tojotjot'ukat jeba'at kadi- -tibog̃ cĩcãati be cũg̃'iat- -ipi be cũg̃'iat- -kuy ojojojoiat. )  Cepaw isum apẽn cuk ip o'e iaptup kuka otupmubararak. Kabi beat pit o'jekawẽn owebe. — Apẽn 7 be xiririkpaw'iat o'e ewebe iaptup g̃u juy etupmubararak — io'e owebe. — Etupmubararak g̃u juy warara'acat pe itaybicap puxim — io'e owebe.(} Ya'õberen o'jewãwã leão ewãwãap puxim. Cewãwã buje 7 be xiririkpaw'iat o'ya'õbu ya'õberen. O'jepaw ya'õberen.6'e Livrodup kug̃ osunuy jebui be- -tup'ĩcatup kug̃- -tupayaatup kug̃. Jei o'suimõg̃ tibog̃ cĩcãati be jedaoat kadiat i. Jedao'ũg̃at kadiat i bit o'suimõg̃ ipi be. j~|{z4xwyvtrqpvonmlWk=ih{gfehcbKay`+^t\[Z YV[SR~QOOYOMMKJHGFED/C+A@><<;977654z320/-e,++(* &U%$g#"!J?\fkO l o pdX{1 Soat tag̃ iisu'ũmat pit jeõm g̃u ibo ka be. Wuysũsũg̃at mug̃ẽg̃ẽ'ukat tak ka'ũma ma. Napapa'ukat tak ka'ũma ma. Mẽmẽ buxim oe'ũiat pubutup pe ibutet pararakayũ acã jeõm- -soat em itait jeedop ip Deus xe iatup pe ibutet pararakayũ acã.#?Ja'õbuyxiap ip idojot ibo ka be soat ka watwat. — Ẽn ocebodi ma a'õbuyxi, mẽmẽ buxim oe'ũiat tak — i je'e ip Deus pe. — Ẽn ocebodi ma a'õbacaat — i dak je'e ip cebe.Soat jebubut ip idojot teibog̃at. Soat je'g̃ũm ip Deus pe, mẽmẽ buxim oe'ũiat pe dak.r~]Kabia bun ibo ka exĩntabi ikoce. Soat em ma ikoce. Nomudip g̃u ma ip, kabiok g̃u buye. Soat em kabia.H} Jekukum ip je'e ibo kabia dag̃ soat ka dag̃ayũ. Ibo ka ekabia soat ipi juayũ g̃ukabia. — Deus ocebodi ma ya'õbuyxiat- -mẽmẽ buxim oe'ũiat tak — i je'e ip ijodi bima ya'õbuyxi osodop'iayũ. — Deus ocebodi ma ya'õbacaat mẽmẽ buxim oe'ũiat tak — i je'e ip ijodi bima ya'õca osodop'iayũ."|=Kaxi g̃u ig̃o ka mukabiaham. Kaxiaat tak ka'ũma. Deus jedipam ma ikamukabiaham, mẽmẽ dak. Lâmpada'a bodi ma idip Deus dipap, mẽmẽ dipap tak._{7Deus eju kawẽnwẽnap'a dobuxik g̃u ibo ka be, wuykukukat Deus ibo ka be nuynuy buye. Ixe soat podi ma ya'õbaca. Mẽmẽ buxim oe'ũiat tak ig̃o ka be nuynuy. Imẽnpuye ya'ũmg̃u Deus eju kawẽnwẽnap'a.Yz+Xĩntabi pérola'a mug̃ẽg̃ẽ osodop 12 be. Pũg̃pũg̃pũg̃ xĩntabi pũg̃'a ma imug̃ẽg̃ẽ osunuy pérola'a ma. Ika ukpibu ouro mug̃ẽg̃ẽ osunuy- -iag̃uat. Ixiriruk osunuy vidro buxim. y  x wwg (18-20) Ibo ka soat tag̃ ikaisu o'sukadop. Ouro mug̃ẽg̃ẽka o'sukadop- -iwekoykey'ũmat mug̃ẽg̃ẽka. Ikaxiriruk o'sukadop vidro buxim. Ixe ekorara jaspe'a mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Korara o'jomuymuy ip wita'a dag̃- -12 beat'a dag̃. Ig̃o'a dag̃ yadeibog̃ cĩcãat'a o'yamuymuy ip ya'ĩcat'a yamudim am. Koam jaspe'a o'yamuy ip. Jaspe'a nomuju safira'a o'yamuy ip. Safira'a nomuju ágata'a o'yamuy ip. Ágata'a nomuju esmeralda'a o'yamuy ip. Esmeralda'a nomuju sardônio'a o'yamuy ip. Sardônio'a nomuju sárdio'a o'yamuy ip. Sárdio'a nomuju cristólito'a o'yamuy ip. Crisólito'a nomuju berilo'a o'yamuy ip. Berilo'a nomuju topázio'a o'yamuy ip. Topázio'a nomuju crisópraso'a o'yamuy ip. Crisópraso'a nomuju jacinto'a o'yamuy ip. Jacinto'a nomuju amestista'a o'yamuy ip. Ibũrũ'a ip o'yamuy ya'ĩcat'a 12 beat'a. Idip cĩcã korara osodop yamuy buje."v=Korara dak o'g̃uweg̃ũn. 64 metro yabijodekadi osunuy. Ixe'im o'g̃uweg̃ũn. Pebũrũ metro osunuy iap o'g̃uwẽn owebe Deus ekawẽn tojotjot'ukat.Zu-Ibo ka soat kadi jeweka'abiweg̃ũg̃ũn o'sukadop. Ixe'im Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'sukamuweg̃ũn. Pũg̃ kadi 2,200 quilometro o'sukadop. Ika'a bicũg̃kadi ika'a'õxakadiwi dak ibug̃ũn ma o'sukadop.ytkDeus ekawẽn tojotjot'ukat imuweg̃ũg̃ũnap'ip kug̃ osunuy jebui be- -oweju kuy o'jekawẽniat. Ouro mug̃ẽg̃ẽ'ip kug̃ osunuy. Ibo'ip kug̃ osunuy ika muweg̃ũn ãm, ika exĩntabi muweg̃ũn ãm tak, cekorara muweg̃ũn ãm tak.s3Ibo ka ekorara o'g̃ug̃ẽ ip 12 beat'a jeje wita'a jeje. Ibo'a be mẽmẽ buxim oe'ũiat emumujuyũ butet ibararak osodop- -12 beayũ butet.Vr% Ebapũg̃ osodop ip pũg̃ kadi xĩntabi. Ebapũg̃ osodop ip kaxi jẽmap kadi. Kaxi'at'acat kadi dak ebapũg̃. Kaxi'at'acap joreg̃at kadi dak ebapũg̃ ma. Kaxijẽmap joreg̃at kadi dak ebapũg̃ ma.uqc Korara osodop ika akokoreren- -yobog̃at- -um cĩcãat. 12 be osodop ip korara exĩntabi. 12 beayũ ig̃o exĩntabi wiwi'ukayũ osodop- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ. Israel ipotpoyũ butet ibararak osodop xĩntabi be 12 beayũ butet.vpe — Deus soat podi ma ja'õbacaap kug̃ — i'e'em ibo ka jojo'ukayũ. Ikasopsup o'sukadop Deus dipap kug̃.Ikasopsup o'sukadop wita'it'it'a buxim- -yadeibog̃ cĩcãat'a buxim- -jaspe'a buxim. Ikaxiriruk tak o'sukadop cristal'a buxim.Zo- Waram g̃uto Deus biõg̃buk wag̃uyda. Deus ekawẽn tojotjot'ukat odujuu co'a jeje- -um cĩcãat'a jeje. Jerusalém ka o'sukamubapuk owebe- -ikaisuatka- -soat tag̃ ikaisuatka- -Deus xewi ikakop'ibitka.#n? G̃ebuje wara'at oajẽm okay Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ'in- -7 beayũ'in- -bacia'a jo'iat kukayũ'in- -warẽmtaksug̃at kukayũ'in- -ãmãm o'joxik iat kukayũ'in. — Ejot — io'e owebe. — Iwadip og̃ubapuk ewebe- -mẽmẽ buxim oe'ũiat eju jewebumũnat — io'e.^m5— Wa'õ kay'ũmayũ kũyjobit'ũmayũ bit daxabog̃ pe ip jeedop iodi jo'iat pe- -ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap epere'ũmayũ- -jetabucap o'jepere'iayũ dak, kawẽn icẽmat muwarururun'ukayũ dak, warara'acat aokaka'ukayũ dak, aoyũxiayũ dak, ibukaypacayũ dak, deusbaroyũ kay itabucayũ dak, dapxiyũ dak — io'e. — Daxabog̃ pe ip jeedop soat em- -enxofre nõm sop pe — io'e. — Deus pe ixeyũ xik puje ibo be waram je'ũ'ũap je'e cebe ip — io'e. l — Xipat cĩcãat og̃ũm wa'õkay jĩjãayũ be — io'e. — Õn acã Deusat og̃uy cexe ip. Okpotpoyũm ip jeedop — io'e.k)— Soat kuy og̃ug̃ẽ — io'e. — Soat ka'ũm pima õn kuy kake. Soat i'ũm puje dak õn pit kake — io'e. — Ka'ũma kake bimaat õn. Soat'ũm pimaat tak õn ma — io'e owebe. — Tideihem g̃u idibi otiũm ibipurukayũ be- -wuymutaicinapti'a bewiati — io'e. j9— G̃asũ bit õn soat og̃uisun — io'e yabikbikap cejeat. — Apẽn cuk adi eya'ĩjojoiaptup cuy etupmubararak iboap ekawẽn icẽmãn puye — io'e owebe. — Soat je'bapuk iboap ekawẽn tag̃. Imẽnpuye cũg̃ ma eywebe eyetabut am iboap ekawẽn kay — io'e owebe.xii— Itadisup ip itõnap etadi. Ka'ũmg̃u je'e wuye'ũ'ũap — io'e. — Wuyg̃uycũg̃ap tak ka'ũmg̃u je'e. Wuytõnap tak ka'ũmg̃u je'e. Ipiat'ajojoap tak ka'ũmg̃u je'e wuywebe — io'e. — Kuyatokok pit oi'ũm kuy — io'e.h%Yabikbikap cejeat o'jekawẽn ya'õberen. — G̃asũ bit Deus jemumug̃ẽg̃ẽyũ xe jeenuy — io'e. — Cebekitkiyũm je'e ip — io'e. — Deus tak ixeyũ xe jeenuy soat em — io'e. — “Ekay acã ocetabut ẽn acã Deusat puye,” i je'e ip cebe — io'e.=gsIkaisuatka dak osukajojo- -Jerusalém ka. Õn, João, osukajojo. Kakopkom o'e kabi kadiwi- -Deus xewi. Ikadip cĩcã o'sukadop apẽn ayacat jewemudipudim jewebumũn ãm iap co'i.wf iG̃ebuje kabi iisuat ojojojo, ipi iisuat tak. Kuyat kuy o'jepa'ũm- -kabi, ipi dak. Tiyuati dak o'jediepa'ũm.yekSoat em itait jeedop ip Deus xe iaptup pe ibutet pararak'ũmayũ bit o'joxik daxabog̃ pe- -iodi jo'iat pe.d+Deus wuymuy'ũ'ũap o'joxik daxabog̃ pe- -iodi jo'iat pe. Ce'ũ'ũayũ dak o'joxik ibo be. Daxabog̃ pe ixeyũ xikap xepxep em wuye'ũap co'i.Bc} Kuy juk tiyuati be oakõm'iayũ'ũmm'ũm tak o'jebapuk kabi beat wap- -yabikbikap ceje xik'iat wap. Kuy juk ipi be o'jokot ip'iayũ'ũm'ũm tak o'jebapuk cewap- -kuy juk ipiat'ajojoap pe o'joxik ip iayũ'ũm'ũm tak. Xipacat o'g̃ũm cedag̃ ma oekuku'iayũ be. Ipiat pit o'supi'ajoat ikẽrẽm oekuku'iayũ be.b Oe'ũ'ũ'iayũ ojojojo g̃ebuje- -yobog̃ayũ'ũm'ũm, ka'ũmaayũ'ũm'ũm tak. Kacũg̃cũg̃'i ip osodop yabikbikap wap. Deus jebubutupyũ o'tupmupaya livrodupyũ. Wara'atup o'tupmupaya g̃ebuje. Soat em itait jeedop ip Deus xe iayũ butet kukatup o'tupmupaya. Apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iap ibararak osunuy ibodup pe. Deus o'teida soat pe oe'ũ'ũ'iayũ be apẽn ijodi bima juk adi oekuku ip iapteim. Xipacat o'g̃ũm cedag̃ ma oekuku'iayũ be. Ipiat pit o'supi'ajoat ikẽrẽm oekuku'iayũ be.-aS G̃ebuje yabikbikap ojojojo idip cĩcãat, yobog̃at, irucat. Ixe jeje xik'iat tak ojojojo. Ipi o'jenapõn itabixewi, kabi dak. Ijojom g̃u ip osodop g̃ebuje bit.`% Deus ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat joxik daxabog̃ pe- -iodi jo'iat pe- -enxofre nõm sop pe. Adeayũ mug̃uykukuku'uk osunuyiat joxik ibo be. Kuy bima juk ipararu jĩjãat o'joxik ibo be, jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat tak. Ipiat'ajojom cĩcã ip jeedop ibo be. Kabia bun ipiat'ajojom ip jeedop, ixima bun tak. Soat em ma ipiat'ajojom ip jeedop. Ipiat'ajojoap i'ũm g̃u cebe ip._ Jepõg̃põg̃ ip soat ka dag̃ Satanás a'õkayayũ. Deus ebekitkiyũ ip yakodip yaokaap ojuy. Deus xe ikakukpinatka dak ip ikaakodip ika watwat aokaap ojuy. Imẽnpit daxa jeekop kabi kadiwi yaoka ojuyayũ mupik am. Soat ixeyũ g̃u'ũm Satanás a'õkayayũ.O^Ixe Satanás jeeju soat ka dag̃ayũ mug̃uykukukum. Gogue a'õkayayũ g̃ug̃uykukuku. Magogue a'õkayayũ dak g̃ug̃uykukuku. Soat ka watwat g̃u'awero. Nopag̃õg̃õ ãm Deus a'õkayayũ eju ip g̃u'awero. Tak g̃u ma jeedop ip. Ka'oririt co'iãn ip jeedop adeap kug̃. Imuwẽg̃ũn pa'ore ma ip jeedop ade jĩjã buye.j]Mkoato kap puje Deus Satnaás g̃ujẽmat daomũnmũnap'a bewi- -ikũybioreg̃ cĩcãatkũy bewi.<\qIcokcok jeedop ip Deus emumutaityũ- -koam o'g̃utait'iayũ. Xipat cĩcãat kug̃ ip jeedop- -Deus xewiat kug̃. Waram kũyjobit'ũmayũ e'ũ buje, ixeyũ bit je'ũ g̃u. Deus buywatwat'ukayũm ip jeedop paĩ buxim- -Cristo buywatwat'ukayũm tak. Cristo eju adeayũ kukukayũm ip jeedop 1000 koato bun.*[MImẽn Deus Jesus kay jĩjã osodop iayũ'ũm'ũm g̃utait waram. Warara'acayũ'ũm'ũm pit waram g̃utait 1000 koato kap puje acã- -kũyjobit'ũmayũ'ũm'ũm.0ZYG̃ebuje yabikbikapyũ ojojojo idip cĩcãayũ. Ixeyũ jeje kaxikxik'iayũ dak ojojojo. Deus ja'õbacaap o'g̃ũm cebe ip. — Apẽn ipi juayũ juk adi oekuku ip iaptei juy epeteida wa'õbi — io'e Deus cebe ip. — Xipacat cuy epeg̃ũm cedag̃ ma jekuku'ukayũ be, — io'e. — Ipiat pit cuy epesupi'ajoat warẽmtag̃ jekuku'ukayũ be — io'e Deus. Jesus kay jĩjã osodop iayũ'ũm'ũm piõg̃buk tak ojojojo. Kuy juk itakomaayũ ixeyũ'ũm'ũm o'yaoka. O'ya'uk'uk ip Jesus ekawẽn muwẽnuwẽn osodop puye- -kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn osodop puye- -Deus ekawẽn muwẽnuwẽn osodop puye. Ipararu jĩjãat wap tak o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ g̃u ip- -pũg̃ em tak ka'ũma. Ixe buximat wap tak o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ g̃u ip. Ibutet tak o'subutetmubararakat g̃u jedopa'a be, jebũnũ'a be dak ka'ũma. Waram ip o'jetait. Soat em itait jeedop ip Cristo xe. Ixe eju dak adeayũ kukukayũm jeedop ip 100 koato bun.Y/Imukirik puje o'joxik ikũybioreg̃ cĩcãatkũy be. Chavem tak o'sukũynomudip. O'sukũymuymũg̃mũg̃ tak ijẽmap puxim waram soat ka dag̃ayũ mug̃uykukukuap puxim. Jeejẽm g̃u 1000 be koato dak. 1000 be koato kap puje bit waram ixe g̃ujẽm darem ma tũy ãm.BX}Ixe Deus ekawẽn tojotjot'ukat seg̃emoxixi o'g̃ukirik- -ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat o'g̃ukirik. Satanás i ibutet. Ixe o'g̃ukirik ade koato tũy ãm- -1000 be koato tũy ãm.\W 3G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'uk ojojojo wara'at. Kopkom o'e kabi kadiwi. Chavebog̃ kug̃ osunuy jebui be- -ikũybioreg̃ cĩcãatkũy nomudip'ukap kug̃. Correntebu kug̃ tak osunuy ibupoxi jĩjãatpu kug̃.VCavaro irucat akpi jejeat ixik'ibiyũ a'õkayayũ dak o'yaoka. Payaom ip o'yaoka jebi bewi ijẽm'ibin. Wasũyũ o'subibu'u'un iẽn.U7Cavaro akpi jejeat o'e jĩjã ipararu jĩjãat pe. O'taomũn. Jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat tak o'taomũn. Ipararu jĩjãat etabutpe wuywebe i'e ba'oreat mubapukpuk'ukat o'taomũn. Jedopa'a dag̃ ipararu jĩjãat putet kukayũ o'g̃ug̃uykukuku wuywebe i'e ba'oreat mubapukpug̃ puye. Ipararu jĩjãat pe “Ẽn xipat cĩcã” i te'e ma i'e'e'ukayũ o'g̃ug̃uykukuku. Ipararu jĩjãat o'joxik daxabog̃ pe, enxofre nõm sop pe. Jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat tak o'joxik ibo be. Itabẽg̃ ma ip o'joxik ibo be. TIbocewi waram g̃uto ipararu jĩjãat ojojojo. Ixe ipararu jĩjãat o'je'awero ika kukukayũ eju, ixeyũ a'õkayayũ eju dak. Kuy juk ip o'jewemu'awero nopag̃õg̃õ ãm cavaro irucat akpi jejeat eju, ixe a'õkayayũ eju dak. O'jenopag̃õg̃õm cĩcã ip.gSG— Epesot cuy ika kukukayũ'ũm'ũm ẽn o am, sorarayũ kukukayũ'ũm'ũm ẽn o am tak, sorarayũ'ũm'ũm ẽn o am tak, cavaroyũ'ũm'ũm ẽn o am tak, cavaroyũ akpi jeje oekuku'iayũ'ũm'ũm ẽn o am tak — io'e cebe ip- -wasũyũ be. — Epesot cuy soat'ũm'ũm ẽn o am- -tei'ũm kapikpik'ukayũ'ũm'ũm ẽn o am, ja'õbi kapikpik'ukayũ'ũm'ũm ẽn o am tak; ya'õbuyxiayũ'ũm'ũm ẽn o am, yopĩcayũ'ũm'ũm ẽn o am tak — io'e cebe ip- -wasũyũ be.SRG̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat ojojojo. Cũg̃'i osunuy kaxiepiat eta be. Ya'õberen o'jewãwã soat wasũyũ kay- -umayũ kay- -ig̃ẽmat'o'o'ukayũ kay. — Epesot cuy — io'e ya'õberen cebe ip, wasũyũ be. — Epeye'awero juy peta be- -Deus emumug̃u be- -yobog̃at pe — io'e cebe ip- -ig̃ẽmat'o'o'ukayũ be.Q3Ixe butet ibararak opop jeekabek tag̃ jedao dag̃ tak. Ika kukukayũ kukukat i ibutet. Ya'õbuyxiayũ kukukat i dak ibutet. Xepxeputet osunuy.CPIbi bewi payao cẽmcẽm osunuy yobog̃at, tũybibiat. Ixem payaom Deus a'õkay'ũmayũ a'õbacaap o'g̃u'ũm. Ya'õpurug̃ ixeyũ kukukan jeenuy- -icaat kukat puxim. Soat podi ma ya'õbaca ixe. Kũyjobit'ũmayũ aokam jetakomaap mubapuk puje. Ixeyũ'ũm'ũm toy toy'ade je'e uva'a mucakcakcakap'a bewiati buxim.ROIxe nomuju oekuku ip sorarayũ kabi beayũ. Cavaroyũ akpi jeje ip oekuku ixeyũ dak- -irucayũ akpi jeje. Cesay kug̃ ip osodop irucat kug̃- -iarixig̃at mug̃ẽg̃ẽ kug̃- -xipat cĩcãat kug̃.fNE Iekabek kug̃ osunuy. Toy kug̃ osunuy iekabek soat tag̃. Ixe butet Deus ekawẽn i osunuy.SM Ixe eta itasop o'sutanuy daxanabõẽ buxim. Ade ouro mug̃ẽg̃ẽ kug̃ osunuy ya dag̃ ika kukukat puxim. Ibutet ibararak osunuy topa'a be. Ixe acã itaybit jebuten. Warara'acayũ bit itaybit g̃u.=Ls G̃ebuje kabi ikoce otobuxik. Cavaro ojojojo irucat. Cavaro akpi jejeat ojojojo irucat akpi jejeat. Ixe butet soat em ja'õ dag̃ jekuku'ukat i osunuy. Icẽmat e'e'ukat i dak ibutet osunuy. Xepxeputet osunuy. Ixe cũg̃ ma ipiat'ajoan kũyjobit'ũmayũ be. Cedag̃ ma nopag̃õg̃õm jekay itakomaayũ eju.vKe Ixe be omukũyjo buje ocẽg̃'aecõg̃cõg̃ cewap soat podi ma a'õbuyxi ẽn i'e am cebe. — Owap pit cuy ecẽg̃'aecõg̃cõg̃ g̃u — io'e owebe. — Ebuxim ma õn tak Deus buywatwat'ukat, wuykitpitpiyũ buxim tak — io'e. — Jesus ekawẽn kay jĩjãayũ buxim õn tak kawẽn icẽmat kay jĩjãayũ buxim — io'e owebe. — Deus wap acã juy ecẽg̃'aecõg̃cõg̃ “Soat podi ma a'õbuyxi ẽn” i'e am cebe — io'e owebe. Jesus kawẽn icẽmat muwẽnuwẽn oekukuku. G̃asũ dak Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ icokcok cĩcã iboap ekawẽn muwẽn ãm, kawẽn icẽmat cexe ip puye.OJ — Deus emunomuwãyũ icokcok cĩcã — io'e waram Deus ekawẽn tojotjot'ukat owebe. — Ixe juk o'tomuwã ip jekõn ãm mẽmẽ buxim oe'ũiat ewebumũnap epeta be — io'e. — Icokcok cĩcã ip iaptup cuy etupmubararak — io'e owebe. — Deus ma imẽn cuk omukũyjojo — io'e owebe Deus ekawẽn tojotjot'ukat. I lHQ (7-8) Mẽmẽ buxim oe'ũiat g̃axĩn ma jewebumũn — io'e ip. — Ixe wadip kuy o'jewemuxipan jewebumũn ãm ceweju — io'e ip. — Imẽnpuye wuycokcog̃ cĩcã juy ajop — io'e ip. — Iwadip kuy jesay o'jat jewebumũnap esay- -pag̃o iarixig̃at mug̃ẽg̃ẽ, isopsupat mug̃ẽg̃ẽ, iwekoykey'ũmat mug̃ẽg̃ẽ — io'e ip. — Imẽnpuye juy acewemucokcog̃! — io'e ip.(Iwadip pag̃o iarixig̃at kug̃ soat Deus ebekitkiyũ idipat mug̃ẽg̃ẽm iape).6GeG̃ebuje wara'at'a'õ oya'ĩjojo. Adeayũ e'awero buje iap'a'õ buxim o'ya'õnuy. Ti'acap'a'õ buxim tak o'ya'õnuy- -ya'õbog̃ cĩcãat'a'õ buxim. Konẽkonẽk'iat'a'õ buxim tak o'ya'õnuy ya'õpurug̃. — G̃asũ bit ocekukukat soat ipi juacat kukukan o'e — io'e ip. — Ixe acã Deusat ocexe — io'e ip. — Ixe soat podi ma ya'õbacaat — io'e ip. — Imẽnpuye: “Deus xipat cĩcã,” i juy ace! — io'e ip.QFDeus abikbikap pewi o'ya'õajẽm. — “ ‘Deus xipat cĩcã,’ i juy epe'e,” i õn e'em soat ixe buywatwat'ukayũ be, soat kaka dag̃ayũ be dak — io'e Deus xeat. — “ ‘Deus xipat cĩcã,’ i juy epe'e,” i õn e'em soat pe ibuyxim Deus kukayũ be- -ya'õbuyxiayũ be, ya'õbuyxi'ũmayũ be dak — io'e.7Eg— Imẽn cuy jeedop ip — i dak o'e 24 be aypapayũ- -ya'õbuyxiayũ. — “Deus xipat cĩcã,” i juy ace — io'e ip ebadipdip itabẽg̃ayũ dak. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip Deus wap: — Ocecokcok cĩcã ekay — i'e'em cebe.Jabikbikap ceje xik'iat wap o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip.DyWaram g̃uto o'jewãwã ip ya'õberen. — “Deus xipat cĩcã,” i juy ace! — io'e ip ya'õberen. — Apẽn soat em kapiktig̃ jedig̃euhum iap puxim, soat em cuy ipiat'ajojom tak jeedop ip Babilônia ka watwat puximayũ — io'e ip.C3— Ixe cũg̃ ma ipiat'ajojoan kũyjobit'ũmayũ be — io'e ip. — Cedag̃ ma ipiat'ajojoan cebe ip — io'e ip. — Ipiat o'supi'ajoat ag̃okatkayũxiat pe, soat ipi juayũ be ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃at puye- -ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xi ma jewag̃uy mukẽrẽrẽrẽnat puye dak — io'e ip. — Deus ipiat o'supi'ajoat cebe, jebuywatwat'ukayũ'ũm'ũm o'yaokaat puye — io'e ip.B )Iboap tomukadi, ya'õberenat'a'õ oya'ĩjojo ade jĩjã kabi beacayũ a'õ. — “Deus xipat cĩcã,” i juy ace — io'e ip. — Deus acã wuydaxijojo'ukat — io'e ip. — Soat podi ma jedipap kug̃ ixe — io'e ip. — Soat podi ma ja'õbacaap kug̃ — io'e ip.PA— Deus pit ipiat o'supi'ajoat Babilônia ka watwat pe jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm aokakaapteim- -jebekitkiyũ'ũm'ũm aokakaapteim- -soat kaka watwat'ũm'ũm aokakaapteim — io'e.0@Y— Waram acejojo g̃u lamparina'ae ibo ka be — io'e. — Waram aceya'ĩjo g̃u jewebumũn'isuayũ icokcokap'a'õ ibo ka be — io'e. — Ibo ka beayũ kariwawayũ warara'acat podi ma ibubut ade ip osodop — io'e. — Soat kaka dag̃ayũ mug̃uykukuku'uk ip osodop jebukaypacam ma — io'e.?— Waram pit harpa muydede'ukat'a'õ aceya'ĩjo g̃u ibo ka be — io'e. — Wara'at pubut'uk muydede'ukat'a'õ dak aceya'ĩjo g̃u — io'e. — Tũmũn'uk'uk muydede'ukat'a'õ aceya'ĩjo g̃u, parasuy jo'iat muydede'ukat'a'õ dak — io'e. — Warẽmtaksug̃ pikpik'ukat acetobuxik g̃u ibo ka be — io'e. — Waram aceya'ĩjo g̃u tũmũntata mucakcakcakap'a'õ dak ibo ka be — io'e.%>CG̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat wita'a o'yabu ya'õbacaat. Yabog̃ cĩcãat'a o'yabu- -tũmũntata mucakcakcakap'a jo'iat'a. O'yaxik idibi be tiyuati be. — Apẽn ig̃o'a oyaxik iap co'i Deus tak Babilônia ka sukaxik — io'e. — Waram pit acesukajo g̃u ibo ka — io'e.`=9— “Eyju bit eycokcog̃ cuy epesop,” i õn pit e'em kabi beacat pe — io'e kabi beat owebe. — “Eycokcog̃ cuy epesop,” i õn e'em Deus ebekitkiyũ be, Deus emumujuyũ be dak, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be dak. “Eycokcog̃ cuy epesop, Deus ipiat o'supi'ajoat ibo ka watwat pe ikẽrẽm cĩcã ip osodopdopdopiapteim,” i õn e'em. “Apẽn ip cuk adi ikẽrẽm eykukapteim ipiat o'supi'ajoat cebe ip,” i õn e'em — io'e owebe kabi beat.3<_Jebabim ip o'jewa'amudididig̃ ka'winõm jeg̃uycũg̃ap mubapuk am. O'tõn cĩcã ip ig̃uycũg̃ cĩcã buye. — Tadaybot cĩcã ip opop pikpig̃ ibo ka watwat'ũm'ũm — io'e ip. — Karem ip oipik — io'e ip. — Kuy bima o'jekariwawan ip soat kobexixi kukuk'ukayũ ibo ka watwat cedinheirobog̃ cĩcã buye — io'e ip. — Pũg̃ hora ma oi'ũm soat. Soat ibo ka watwat pubut oipik pũg̃ hora ma — io'e ip. ; v:e (17-18) — Soat o'jepa'ũm pũg̃ hora ma — i je'e ip. — Soat jekariwaap oi'ũm — i je'e ip.9— Tadaybotbot cĩcã ip opop pikpig̃ ibo ka watwat'ũm'ũm — i je'e ip. — Karem ip oipik — i je'e ip. — Kuy bima teibog̃ cĩcãat kug̃ oekuku ip jesay kug̃- -pag̃o iadixig̃at kug̃ — i. — Ipakpukg̃ũg̃ũnat kug̃ tak oekuku ip, ipakpukat kug̃ tak, lã mug̃ẽg̃ẽ kug̃ tak — i je'e ip. — Ouro mug̃ẽg̃ẽ kug̃ tak ip oekuku jemujoipin am — i je'e ip. — Wita'a'it'it'a mug̃ẽg̃ẽ kug̃ tak ip oekuku jemujoipin am, pérola'a mug̃ẽg̃ẽ kug̃ tak — i je'e ip.87Ibo ka be ip o'jekariwawan. G̃asũ bit wũy wi ma ip o'e ikadig̃ cocom. Wuyju dak xe'e acepik iap ip imuparararan. Jewãwã ip. Jeetõn tak ip.B7}Imẽn je'e ip ibo ka watwat pe: — Soat eyetabikukuap kuy oi'ũm — i je'e ip ibo ka watwat pe. — Soat eybubut oi'ũm — i je'e. — Kuy bima ade idipat kug̃ epesop, ade ouro dak — i je'e ip. — G̃asũ bit soat oi'ũm — i je'e ip. — Waram pit epetobuxik g̃u — i je'e ip ibo ka watwat pe.6 — Abu xe'e wuyxat mukunukunap je'jat wuyxewi- -canela? — io'e ip. — Abu xe'e g̃asũ tibu wuyxewi tide'oati, mirradi dak? — i. — Abu xe'e tõmpu wuyxewi pão'anõm? — i. — Abu xe'e tibu wuyxewi uva'abidi, oliveira xepti dak? — i. — Abu xe'e tõmpu wuyxewi trigonõm? — i. — Abu xe'e tabu wuyxewi trigoda? — i. — Abu xe'e g̃asũ gado je'jat wuyxewi, ovelha dak, cavalo dak? — i. — Abu xe'e carro je'jat wuyxewi cavaro imupuxikpuxig̃at? i. — Abu xe'e wuyjuyũ je'jat wuyxewi jebuywatwat'ukan? — i.Imẽn je'e ip tarekrek kug̃ topibiyũ jewewebe. Imẽn je'e ip tõtõn pima jebubut pupu'ukayũ'ũm'ũm oipik puye./5W Imẽn je'e ip tõtõn: — Abu xe'e g̃asũ je'jat wuyeouro, wuyeprata dak? — io'e ip jewewebe. — Abu xe'e g̃asũ yadeibog̃at'a yabu wuyxewi, pérola'a dak? — io'e ip jewewebe. — Abu xe'e pag̃o je'jat wuyxewi- -iarixig̃at, ipakpukat tak, lã ipakpukat tak? — io'e jewewebe. — Abu xe'e g̃asũ soat'ip yopu wuyxewi- -ip warẽmtaksug̃at'ip? — io'e. — Abu xe'e g̃asũ marfim mug̃ẽg̃ẽ je'jat wuyxewi? — io'e. — Abu xe'e yopteibog̃ cĩcãat'ip mug̃ẽg̃ẽ je'jat wuyxewi? — io'e. — Abu xe'e g̃asũ icaat mug̃ẽg̃ẽ je'jat wuyxewi- -bronze mug̃ẽg̃ẽ, ferro mug̃ẽg̃ẽ dak, mármore mug̃ẽg̃ẽ dak? — i'e'em ip tõtõn.{4o Ibo ka pikpig̃aptig̃ cocom pima, ig̃uycũg̃ cĩcã je'e ip tarekrek kug̃ topibiyũ dak. Ka'ũmg̃u o'e tarekrek pupu'ukayũ, oipik ip puye. Imẽnpuye cewebubut pu ba'ore o'e ip. Ka'ũmg̃u ip o'e ibubut pupuayũ. Imẽnpuye jeetõn ip.3+ Wũy ma ip jeedop kacũg̃cũg̃'i ikapikap cocom. Wuywebe dak xe'e je'e imẽn iap puxim iparara ip. — Tadaybot cĩcã opop ip pikpig̃! — i je'e ip tig̃cocoayũ. — Karem ip ipiat'ajojom — i je'e ip. — Kuy bima ikabog̃ cĩcãatkam o'sukadop — i je'e ip. — Soat pe bit ibo ka ikamu'ũm pa'ore o'sukadop — i je'e ip. — Deus pe bit pũg̃ hora ma o'sukamu'ũm — i je'e ip.r2] Babilônia ka pikpig̃aptig̃ co buje, ig̃uycũg̃ cĩcã je'e ika kukukayũ- -ig̃o ka watwat puxim jemucokcok am ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ- -yapoat eju jepopo'ukayũ buximayũ. Jeetõn ip ibo ka pikpig̃aptig̃ co buje.P1Te'e ma imẽn cuk adi o'e'e — io'e. — Imẽnpuye pũg̃ kabiam ma soat ipiat je'bapuk cebe- -warẽmtaksug̃pi. Iwãtaxipi dak je'e. Ipiat tak supi'ajo. Re dak supi'ajo — io'e. — Daxa be ipik — io'e. — Soat iboap je'bapuk cebe wuykukukat ya'õca buye. Ixe wuykukukat Deusat- -soat podi ma ya'õbacaat. Wuykukukat apẽn ipi ju bima juk adi oekuku ip iaptei ideida soat pe — io'e.Imẽn Deus ekawẽn tojotjot'ukat ya'õberen o'e owebe.30_— Ipiat cuy epesupi'ajoat cebe ip, idip cĩcã ip osodop jewexe iapteim — io'e. — Epeg̃ug̃ũycũg̃cũg̃ cuy ip teibog̃ cĩcãat pupu'uk ip osodop iapteim — io'e. — “Soat kug̃ õn ika kukukat co'i,” i te'e ma o'e ip jewebe ma. “Itayxibuk g̃u õn,” i te'e ma o'e. “Ipiat osupi'ajo g̃u- -pũg̃ em tak ka'ũma ma,” i te'e ma o'e jewebe ma. “Og̃uycũg̃ g̃u juy oce,” i te'e ma juk adi o'e'e.J/ — Apẽn ip cuk adi warẽmtag̃ eykukaptei juy epeteida cebe ip — io'e. — Xepxepteim pit cuy epeteida cebe ip — io'e cebe. — Tipiati juk ip o'timug̃ẽ eywebe tikõg̃aptim. Tipi jĩjãati juy epetimug̃ẽ cebe ip tikõg̃aptim — io'e. — Ibodim cuy bacia'a epeyamunopapũn ixeyũ muka'onaptim — io'e.N.— Ibo ka watwat xipat'ũmap mug̃ẽg̃ẽxi. Imu'awero buje, kabi tẽg̃ kuka o'e xipat'umap — io'e. — Deus o'jeg̃ebu apẽn cuk adi ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃ ip iap kay — io'e.-Wara'at'a'õ dak oya'ĩjojo kabi kadiwiat'a'õ. — Bekitkit, epewat cuy ite ka bewi — io'e. — Epejẽm cuy ite ka watwat xewi — io'e. — Ixeyũ buxim g̃u juy epesop — io'e. — Ixeyũ burem g̃u juy epesop ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ — io'e. — Ixeyũ eju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ pima, Deus ipiat supi'ajoat eywebe apẽn ipiat supi'ajoat ixeyũ be iap co'i — io'e.,— Ibo ka watwat ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃rũg̃at soat ka watwat pe wuybureyũ muka'o'onap puxim, — io'e. — Jekpiwatpin ma ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'uk ip osodop ibo ka watwat eju. Ika kukukayũ dak ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk ip osodop ibo ka watwat eju. Tarekrek kukukayũ dak jewemukariwawan'uk ip osodop ixeyũ ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽaptei bubum — io'e.X+)— O'suka'ũm cĩcã ma — io'e ya'õberen. — Babilônia ka o'suka'ũm cĩcã ma — io'e. — Kuy bima ya'õbacaayũ cucu'uk ip oosodop ibo ka be — io'e. — G̃asũ bit ibiõg̃buk kẽrẽayũ acã o'jepoyat ibo ka be, axikyũ ikẽrẽ jĩjãayũ dak — io'e. — Wasũyũ dak o'jepoyat ibo ka be- -i'oibit'ũmat — io'e.8* kIboap co buje, wara'at ojojojo Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Kopkom o'e kabi kadiwi. Ya'õbacaat osunuy. Isopsep osunuy. Imẽnpuye jesopsepap kabiam soat eipi o'g̃ukabia.w)g— Ixe ayacat- -ejojojoiat- -ikabog̃atka buxim — io'e owebe. — Adeayũ kukukayũ emukakukpinputka buxim — io'e owebe. — Adeayũ kukukayũ cucum ibo ka be ikẽrẽat mug̃ẽ ãm — io'e owebe Deus ekawẽn tojotjot'ukat.y(k— Deus ixeyũ o'g̃ubikuy jebikuyap tag̃ jeku am. Ixeyũ o'g̃ubikuy jewag̃uyco am jeweweju. Imẽnpuye Deus bikuyap tag̃ yaoka ip. Imẽnpuye “Wuya'õbacaap cuy ag̃ũm ipararu jĩjãat pe,” i je'e ip jewewebe ika kukukayũ. “Wuya'õbi juy ixe je'ku” i je'e ip jewewebe ma. Imẽn ma soat jebapuk apẽn cuk adi Deus o'e'e iap tag̃ — io'e owebe.A'{— 10 be yakanasũat tak cuk ejojojo — io'e owebe. — Ixeyũ yakanasũyũ itakoma jeedop ip ayacaw kay- -ag̃okatkayũxi kay. Ipararu jĩjãat tak itakoma je'e cekay — io'e. — Soat ibubut ju'uk ip cexewi. Cesay'ũm suiwat ip. Ixe aokam ip. Ixe'ũm ẽn suẽn'o ip. Cepoyat ip g̃upik daxa be — io'e.&%— Idibi dak cuk etijojo — io'e owebe Deus ekawẽn tojotjot'ukat. — Ayacat xik'i osunuy ixedi adopa dag̃ — io'e. — Ixedi soat tiwatwat puxim, soat eipi watwat puxim tak, soat iwarururuayũ buxim tak, soat a'õm kawẽnwẽn'ukayũ buxim tak — io'e owebe.%— Ixeyũ 10 beayũ nopag̃õg̃õm ip je'e mẽmẽ buxim oe'ũiat eju. Mẽmẽ nopag̃õg̃õm je'e ixeyũ a'õbacaap mu'ũm ãm — io'e. — Nopag̃õg̃õm je'e jemunomuwãyũ eju, jemunaẽyũ eju- -ja'õkayayũ eju. Ixeyũ a'õbacaap g̃u'ũm mẽmẽ. Ixe soat podi ma ya'õbacaat. Adeayũ kukayũ kukat ixe. Imẽnpuye ixeyũ a'õbacaap g̃u'ũm — io'e owebe. $9 — Jewag̃uycocom ip 10 beayũ. Imẽnpuye ja'õbacaap ũmũm ip ipararu jĩjãat pe. Imẽnpuye ixeyũ a'õbi jeku ipararu jĩjãat — io'e owebe.# — 10 beat yakanasũ eyakanasũjojo — io'e. — Ixeyũ yakanasũyũ 10 beayũ buxim ika kukukayũ buxim. Adeayũ kukukayũm g̃u buk o'e ip. G̃uyjom acã je'e ip — io'e. — Darem ma ikukukayũm ip jeedop ipararu jĩjãat eju- -pũg̃ hora ma — io'e owebe.Y"+ — Ipararu jĩjãat kanomũm adeayũ kukukan je'e- -kuy bima itait osunuyiat- -g̃asũ itait g̃u iat — io'e. — 7 beayũ nomukadi ixe dak adeayũ kukukan je'e. Deus ixe dak g̃u'ũm — io'e owebe.N! — 5 be ixeyũ'in ibaca'ũm o'e ip. Ka'ũma ma kũyjobit ixeyũ a'õ kay g̃asũ bit — io'e. — Pũg̃ ma ixeyũ'in ya'õbacaat g̃asũ — io'e. — Adeayũ ixe a'õ kay o'e kũyjobit — io'e. — Wara'at ixeyũ'in oajẽm g̃u buk adeayũ kukukan. Ixe ajẽm puje bit, darem ma adeayũ kukukan jeenuy — io'e owebe.m S — Itaybit cĩcãat acã itaybit e'em apẽnape ojojojo iam- -yag̃uybabiat acã — io'e owebe. — 7 be ya'aat puxim 7 be ma co'a dak. Ayacat xik'i ig̃o'a jeje- -7 beat'a jeje. Ika kukayũ buxim tak ip ya'a — io'e owebe.^5— Ixe ipararu jĩjãat kuy bima itait osunuy. G̃asũ bit itait g̃u o'e. G̃axĩn ma ixe jeejẽm ikũybioreg̃ cĩcãatkũy bewi. Imẽnpit Deus ixe g̃u'ũm — io'e. — Abuyũ soat em itait jeedop Deus xe iaptup pe ibutet pararak'ũmayũ iparara jĩjã je'e ipararu jĩjãat co buje — io'e. — Ibutetpararak g̃u ip ipi mug̃ẽ'isum ma — io'e. — Ixe ipararu jĩjãat itait osunuy kuy bima. G̃asũ bit itait g̃u o'e. Waram g̃uto jebapuk — io'e.c?— Pẽnpuye eparara ixe buxim? — io'e owebe Deus ekawẽn tojotjot'ukat. — Ajo iba'arẽm exe iam cuy õn jemukũyjo — io'e owebe. — Abu-buxim ixe ayacat iam tak õn jemukũyjo — io'e. — Abu-buxim ipararu jĩjãat iam tak õn jemukũyjo — io'e. — Apẽnape subo iam tak õn jemukũyjo- -ayacat kug̃ jekpi jeje iam — io'e. — Apẽnape 7 be ya'aat iam tak õn jemukũyjo — io'e. — Apẽnape 10 be yakanasũat iam tak õn jemukũyjo — io'e owebe.s_Ayacat ika'oat puxim icokcok osunuy ade Deus ebekitkiyũ'ũm'ũm o'toymukereren puye. Ixe ayacat ojojojo. Ayacat ixeyũ'ũm'ũm o'yaoka, Jesus kay jĩjã ip puye, jetabucap o'jepere g̃u ip puye. Oparara jĩjã ojeku ixe jo buje.8iTopa'a be ibutet ibararak osunuy. Ka'ũma ma itaybit apẽnape ibutet iam. Babilônia ka ikabog̃atka i ikabutet osunuy. Ag̃okatkayũ xiayũ kukat i dak ibutet osunuy. Xipat'ũmayũ kukat i dak ibutet osunuy. Jekpiwatpin ma jewag̃uymukẽrẽrẽrẽn'ukat i dak ibutet osunuy. Ebapũg̃putet ibutet.{oAyacat esay ipakpusk osunuy. Ouro mug̃ẽg̃ẽbu kug̃ osunuy soat tag̃ jesay dag̃. Wita'a kug̃ tak osunuy- -yadeibog̃ cĩcãat'a kug̃. Pérola'a kug̃ tak osunuy yadeibog̃ cĩcãat'a kug̃. Bacia'a buximat'a kug̃ osunuy jebui be- -ouro mug̃ẽg̃ẽ'a kug̃. Yanopapũn o'yanuy xipat'ũmap kug̃, wuymusũsũsũnap kug̃ tak, ixe ag̃okatkayũxi jĩjã buye.PG̃ebuje okpiwan g̃u juk ocewag̃uy. Deus biõg̃buk cuk wag̃uyda. Deus ekawẽn tojotjot'ukat odujowat uk'a'ũmat pe. Ayacat ojojojo iboce. Xik'i osunuy wara'at ipararu jĩjãat akpi jeje- -ipakpukat akpi jeje. Deus muymuyap ekawẽn ibararak osunuy ixe dag̃ soat tag̃. 7 be ya'a o'yanuy. 10 be yakanasũ o'yakanasũnũy.O— Ikẽrẽ jĩjãat o'g̃ug̃ẽ ip ibo ka watwat eju soat ka kukukayũ- -yapoat co'iayũ eju — io'e. — Ixe adeayũ be ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃at apẽn itabut'ũmayũ jebureyũ muka'o'on iap puxim — io'e. — Imẽnpuxim ibo ka watwat tak ade kũyjobit'ũmayũ be ikẽrẽat o'g̃ujurũg̃at — io'e owebe. G̃ebuje 7 beayũ'in oajẽm okay- -Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ'in- -bacia'a buximat kukayũ'in. — Ejot — io'e owebe. — Apẽn Deus iboka sukamu'ũm cĩcã iap cuy og̃ubapuk ewebe — io'e. — Ibo ka omuy idibi xe- -ti'adeati xe — io'e. — Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽm cĩcã ip ibo ka watwat — io'e. — Apẽn yapoat wara'at kaykaykay ma jepo am iap puxim wara'at kaykaykay ma e'em ip itabut. Tũybe Deusat iãn e'em ip — io'e. — Imẽnpuye Deus ibo ka sukamu'ũm cĩcã — io'e owebe.'Akadadada dak o'ta'at'at kabi bewi tapoxiata. Pũg̃pũg̃ta tapoxi jĩjã o'tadop- -40 kiloata. O'ta'at'at ipi juacayũ be- -kũyjobit'ũmayũ be. Itakoma o'e ip Deus kay ipiat'ajojom puye, warẽmtaksug̃at puye dak, akadadada buye dak. Deus o'jomuymuy jĩjã ip. m_B~q}}1|T|{zy}xwXuttrqpoynmm_kO— Jesus, xipan cuy soat ebekitkiyũ ejukuk — i õn e'em wuykukukat Jesus pe. Ibũrũ ma. hI— G̃axĩn ma g̃uto oajẽm waram — i'e'em soat iboap o'g̃uwẽniat. — Oajẽm ma — i'e'em ixe- -Jesus e'em. — Imẽn cuy jajẽm — i õn tak e'em. — Ejot cuy! — i õn e'em wuykukukat Jesus pe.<qIjudup ekawẽn'in imuwẽn pu'u bima bit ya'opi je'e eywebe wuymutaicinap'a. Epeõm g̃u ikaisuatka be- -Deus ka be. Apẽn ibo ka ikadip cĩcã iap ibararak opop ijudup pe.GJoão õn. Ijoptup ekawẽn coco'ukayũ oyawẽ g̃asũ. Kaypatpan g̃u õn e'em. Icẽmãn õn e'em. Apẽn Deus warẽmtaksug̃pi supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be iap ibararak opop ijudup pe. — Eyabewiat ekawẽn iboap ekawẽn muacokcog̃ pima, Deus imẽn ma ipiat supi'ajoat eywebe — i õn e'em eywebe.b=— Ejot cuy! — i'e'em Deus biõg̃buk, iwadip tak. — Ejot cuy! — i juy je'e ip ijop ekawẽntup coco'ukayũ dak. Ibipurukat cuy jeedot. Tikõn pinayũ wuymutaicinapti idikõn. Tidei'ũma idikõn ip.9k— Jesus õn — i'e'em. — Õn cuk wekawẽn tojotjot'ukat og̃udot eymukũyjo am apẽn g̃uyjom je'bapuk iam — i'e'em. — Okay itabucayũ mukũyjo am og̃udot — i'e'em. — Ipi kukat Davi naxeg̃ebit õn — i'e'em. — Kasopta buxim õn- -tasopata buxim- -kabiada buxim — i'e'em Jesus.+Wũy ma ikabog̃atka wi jeedop ip ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap epere'ũmayũ bit, ibukaypacayũ dak, ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ dak, wara'acat o'yaoka'ibiyũ dak, deusbaroyũ kay itabucayũ dak, napapa'ukayũ dak, warara'acat mug̃uykukuku'ukayũ dak — io'e.pYIcokcok jeedop ip jesay iwuywuyat kukayũ- -iisuat kukayũ. — Eyesay iisuat pima, “Eymutaicinap'a epeya'o juy. Ya'o pi g̃u eywebe,” i je'e Deus eywebe. “Epeõm cuy okay ikabog̃atka exĩntabi dag̃wi,” i je'e eywebe.c ? — Soat ka'ũm pima õn kuy kake. Soat i'ũm puje dak õn pit kake,” i'e'em Jesus — io'e. — Ka'ũma kake bimaat õn. Soat'ũm pimaat tak õn ma. Koapat õn. Kanomũmat tak õn ma,” i'e'em Jesus — io'e.u c — “Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop,” i'e'em Jesus. “G̃axĩn ma g̃uto oajẽm,” i'e'em. “Wetaybit cĩcã eyekukuam,” i'e'em. “Apẽn ipi dag̃ pima juk adi oekuku ip iaptei õn ma oteida soat pe ipi juayũ be,” i'e'em Jesus. “Xipacat og̃ũm xipacayũ be,” i'e'em. “Ipiat pit osupi'ajoat xipat'ũmayũ be,” i'e'em Jesus — io'e owebe.a ; — Apẽn ip jekukum g̃asũ iap puxim jeeku ip ipi juayũ. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ ma jeedop ip ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ. Ikẽrẽat kay acã jeedop ip g̃ebum ikẽrẽat kay g̃ebumayũ. Xipacat mug̃ẽg̃ẽm pit jeedop ip xipacat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ. Soat tag̃ iisu jeedop ip soat tag̃ iisuayũ — io'e owebe.< q — G̃axĩn ma soat je'bapuk ijudup peat ekawẽn tag̃ ma — io'e. — Imẽnpuye ebu'um g̃u juy eg̃uy apẽn g̃uyjom je'bapuk iap muwẽn ãm itaybit'ũmayũ be — io'e.a ; — Owap pit cuy ecẽg̃'aecõg̃cõg̃ g̃u! — i bit o'e owebe. — Õn tak ebure ma, wuykitpitpiyũ bure dak — io'e. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn õn eybuxim — io'e. — Pũg̃ tag̃ ma wuyju kũyjobit ijudup peat ekawẽn kay — io'e owebe. — Deus wap acã ecẽg̃'aecõg̃cõg̃ “Ẽn xipat cĩcã” i'e am cebe — io'e.Õn João. Õn ma juk soat iboap ojojojo. Soat iboap oya'ĩjojo. Soat co epere buje, ocẽg̃'aecõg̃cõg̃ pin cuk Deus ekawẽn tojotjot'ukat wap- -soat cuk adi iboap o'g̃ubapuk owebe iat wap. “Ẽn xipat cĩcã” i'e am cebe ocẽg̃'aecõg̃cõg̃.  P (6-7) G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn oweju.Y+Kabiok g̃u je'e ibo ka be. Lamparina'a kug̃ g̃u dak jeedop ip ibo ka watwat. Kaxie dak ka'ũma ma. Wuykukukat Deus ma ibo ka watwat mukabiaha'ukan jeenuy. Ixe eju adeayũ kukukayũm jeedop ip soat em.RMẽmẽ buxim oe'ũiat topajo ip. Ixe butet je'e ibararak topa'a be ip.gGDeus xe ikẽrẽat pit opop g̃u ibo ka be- -pũg̃ tak ka'ũma. Deus abikbikap jeedop ibo ka be, mẽmẽ buxim oe'ũiat abikbikap tak. Cebeam kapikpik'ukayũ soat em je'e cebe: — Ẽn soat podi ma xipat — i.MIxedi jediekukum ika ukpibu dag̃. Wuymutaicinap'ip opop tiwãbu dag̃, jodiwinãbudaku. 12 em pũg̃ koato be ya'a'e nuynuy. Soat kaxi ya'a'e nuynuy. Iboyũdup soat ka dag̃ayũ mu'ada'adaaptup.: oWuymutaicinapti dak o'timubapuk owebe Deus ekawẽn tojotjot'ukat. Tixiriruk o'tinuy cristal buxim. Deus abikbikap pewi dijẽmjẽm, mẽmẽ buxim oe'ũiat abikbikap pewi dak. ;vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppxpmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkjk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\s\g\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXIX=X1X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V"VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=0=$== =<<<<<<<<<<<|727'777666666666666s6g6[6O6C676+666555555555555w5l5`5T5H5<505$55 544444444444|4p4d4X4L4@444(444333333333333t3h3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2H2<202$22 211111111111}1q1e1Y1M1A151)111000000000000u0i0]0Q0E090-0!00 ////////////z/n/b/V/J/>/2/&///............~.s.h.].R.G.<.1.&...-------------v-k-`-U-J-?-4-)---,,,,,,,,,,,,,y,n,c,X,M,B,7,,,!,, ,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''u'i']'Q'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############{#o#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*vj^RF:.# {ocWK?3'sg[OC7+wk_SG<0$ |pdXL@4(th\PE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  0 ;  / :  . 9  - 8  , 7  + 6  * 5  ) 4  ( 3  ' 2  & 1  % 0  $ /  # .  " -  ! ,  +   *   )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                         6  5  4  3   2   1   0   /   .   -   ,   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n 8m 7l 6k 5j 4i 3h 2g 1f 0e /d .c -b ,a +` *_ )^ (] '\ &[ %Z $Y #X "W !V  U T S R Q P O N M L K J I H G F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 25 14 03 /2 .1 -0 ,/ +. *- ), (+ '* &) %( $' #& "% !$  # " !                                    1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z 4Y 3X 2W 1V 0U /T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  &  P%  O$  N#  M"  L!  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4~ 3} 2| 1{ 0z /y .x -w ,v +u *t )s (r 'q &p %o $n #m "l !k  j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K  %J  $I  #H  "G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  ,%  +$  *#  )"  (!  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s &r %q $p #o "n !m  l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O N  M %L $K #J "I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( 8' 7& 6% 5$ 4# 3" 2! 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                 ~ } | { z  y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ]  -\  ,[  +Z  *Y  )X  (W  'V  &U  %T  $S  #R  "Q  !P   O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <   ;   :   9   8  7  6  5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a 3` 2_ 1^ 0] /\ .[ -Z ,Y +X *W )V (U 'T &S %R $Q #P "O !N  M L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ;  :  9  8  7  6 5 4 3 2 1 0 /  . '- &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                  ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                       ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %~  $}  #|  "{  !z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  *;  ):  (9  '8  &7  %6  $5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          -m|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G*GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============|=q=f=[=P=E=:=/=$===<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585,5 55444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2]2Q2E292.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&11100000000000~0r0f0Z0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g \ P D 8 ,  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-" znbVJ>2&~rf[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD8,  ymaUI=1% }rfZNB6*vj^RF:/# {ocWK?3'th\PD8, xm  h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                      # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                        ) ( ' & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z Y X W V U T S R Q P O N M L K  J  I  H  G  F E D C B A @ ?  > "= !<  ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~  }  |   {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c   b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  0C  /B  .A  -@  ,?  +>  *=  )<  (;  ':  &9  %8  $7  #6  "5  !4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                             +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                   ~ } | { z y x w  v *u )t (s 'r &q %p $o #n "m !l  k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y  X  W  V  U  T S R Q P O N M  L %K $J #I "H !G  F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' & % $ # " !                           / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     * ) ( ' & % $ # " !     ~ } | { z y x w v u t s r q p o  n  m  l  k  j i h g f e d c  b (a '` &_ %^ $] #\ "[ !Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !   !                                                                                                     &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                               ~   }   |   {   z  y  x  w  v  u   t   s   r   q   p   o   n   m  9 l  8 k  7 j  6 i  5 h  4 g  3 f  2 e  1 d  0 c  / b  . a  - `  , _  + ^  * ]  ) \  ( [  ' Z  & Y  % X  $ W  # V  " U  ! T  S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A  @  ?  >  =  <   ;   :   9   8   7   6   5   4  * 3  ) 2  ( 1  ' 0  & /  % .  $ -  # ,  " +  ! *  )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                             )  (   '   &   %   $   #   "   !                                                            ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q G p F o E n D m C l B k A j @ i ? h > g = f < e ; d : c 9 b 8 a 7 ` 6 _ 5 ^ 4 ] 3 \ 2 [ 1 Z 0 Y / X . W - V , U + T * S ) R ( Q ' P & O % N $ M # L " K ! J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +   * / ) . ( - ' , & + % * $ ) # ( " ' ! & %  $  #  "  !                                                        6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2  1  0  /  .  -  ,  +   * ~  ) }  ( |  ' {  & z  % y  $ x  # w  " v  ! u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U 5 T 4 S 3 R 2 Q 1 P 0 O / N . M - L , K + J * I ) H ( G ' F & E % D $ C # B " A ! @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !   8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  & % $ # " !                                          G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                               ~  }  |   { / z . y - x , w + v * u ) t ( s ' r & q % p $ o # n " m ! l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                              % $ # " !                                                                                                   # " !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k   j  # i  " h  ! g  f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O   N   M   L   K   J   I   H   G  ; F  : E  9 D  8 C  7 B  6 A  5 @  4 ?  3 >  2 = i  @|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~D~8~,~ ~~}}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||u|j|_|T|I|>|3|(|||{{{{{{{{{{{{{x{m{b{W{L{A{6{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz yyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxtxhx]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwywmwawUwIw=w2w&wwwvvvvvvvvvvv~vrvfvZvNvBv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku_uSuGu;u/u$uu uttttttttttt|tptdtXtLt@t4t(tttssssssssssssusis]sQsEs9s-s!ss rrrrrrrrrrrryrmrarUrIr=r1r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn8n,n nnmmmmmmmmmmmmymmmamUmIm=m1m%mm mlllllllllll~lrlflZlOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGkX2X&XXXWWWWWWWWWWWWsWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU@U4U(UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T"TT TSSSSSSSSSSSS}SrSgS\SQSFS;S0S%SSSRRRRRRRRRRR~RrRfRZRORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQL2L&LLLKKKKKKKKKKK~KrKgK[KOKCK7K+KKKJJJJJJJJJJJJwJkJ_JSJGJ;J/J#JJ IIIIIIIIIIII|IpIdIXILI@I4I(IIIHHHHHHHHHHHHuHiH]HQHEH;H0H%HHHGGGGGGGGGGGGGuGjG_GTGIG>G3G'GGGFFFFFFFFFFFFsFgF[FOFCF8F,F FFEEEEEEEEEEEExElE`ETEHEB3B'BBBAAAAAAAAAAAAsAgA]ARAGA>>>>>>>>>>>u>i>^>R>F>:>.>">> ============z=n=b=V=J=>=2=&===<<<<<<<<<<<.2.&...-----------~-r-f-Z-N-B-6-*---,,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++*************u*j*_*T*I*>*3*(***))))))))))))w)k)_)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&{&o&c&W&K&?&3&'&&&%%%%%%%%%%%%z%o%d%Y%N%C%8%-%"%% %$$$$$$$$$$$$s$g$[$O$C$7$+$$$############x#l#`#T#H#<#0#$## #"""""""""""}"q"e"Y"M"A"5")"""!!!!!!!!!!!!!u!j!_!T!I!>!3!'!!! t h \ P D 8 ,  vk`UJ?4)zodYNC8-" znbVK?3'sh\PD8, ymaUI=1% ~rfZNB6*wk_SG;/# |pdXL@4)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3(                               (  '  &  %  $  #  "  !                                              ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u  't  &s  %r  $q  #p  "o  !n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O   N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3   2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % $ # " !                                                                                                                                                                                                                                            v v v  v  v  v  v  v v v v v v~ v}  v| v{ vz v y v x v w v v v u vt vs vr vq vp vo vn  vm  vl  vk  vj  v i  v h  v g  v f  v e  vd  vc  vb  va  v`  v_  v^  v] l\ l[ lZ lY lX lW lV lU lT l S l R l Q l P l O lN lM lL lK lJ lI lH  lG lF lE lD lC l B l A l @ l ? l > l= l< l; l: l9 l8 l7  l6 l5 l4 l3 l2 l1 l0 l/ l. l- l, l+ l* l) l ( l ' l & l % l $ l# l" l! l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X ~ X} X| X{ Xz Xy Xx Xw  Xv  X u  X t  X s  X r  Xq  Xp  Xo  Xn  Xm  Xl  Xk  Xj Ni Nh Ng Nf Ne Nd Nc Nb Na N` N_ N^ N] N\ N[ N Z N Y N X N W N V NU NT NS NR NQ NP NO  NN NM NL NK NJ NI N H N G N F N E N D NC NB NA N@ N? N> N=  N< N ; N : N 9 N 8 N 7 N6 N5 N4 N3 N2 N1 N0  N/ N. N- N, N+ N* N) N( N ' N & N % N $ N # N" N! N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : :~ :} :| :{ :z :y :x :w :v :u : t : s : r : q : p :o :n :m :l :k :j :i  :h  :g  :f  :e  :d  :c  :b  :a  :`  :_  :^  :]  :\  :[  :Z  :Y  :X  :W  : V  : U  : T  : S  : R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J 0I 0H 0G 0F 0E 0D 0C 0B 0A 0@ 0? 0 > 0 = 0 < 0 ; 0 : 09 08 07 06 05 04 03  02 0!1 0 0 0/ 0. 0- 0, 0+ 0* 0) 0( 0' 0& 0% 0$ 0# 0" 0! 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0 & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & &~ &} &| &{ &z &y &x &w &v &u &t &s &r &q & p & o & n & m & l &k &j &i &h &g &f &e  &d &c &b &a &` &_ &^ &] &\ &[ &Z &Y &X &W &V &U &T & S & R & Q & P & O &N &M &L &K &J &I &H  &G &F &E &D &C &B &A &@ &? & > & = & < & ; & : &9 &8 &7 &6 &5 &4 &3  &2  &1  &0  &/  &.  &-  &,  &+  &*  &)  &(  &'  & &  & %  & $  & #  & "  &!  &  &  &  &  &  &  &                                                                          !                                                                                                                                                                                                             ~ } |  { z y x w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &   %   $   #   "   !                                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  "r  !q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R   Q  !P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                             ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p   o   n   m   l  k  j  i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V  U  T  S  R  Q P O N M L K J  I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( ' & % $ # " !                                                                                                $  #  "  !                                                                                                              !                                                                  ' & % $ # " !                ~ } | { z  y  x  w  v  u t s r q p o n  m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                                            , + * ) ( ' & % $ # " !           ~ } | { z y x w v u  t  s  r  q  p o n m l k jW|pdXMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~#~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}G}<}1}&}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz8z,z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyIy=y3y(yyyxxxxxxxxxxxxxxxmxbxWxLxAx6x+x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwq3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoj3j(jjjiiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhwhkh_hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````~`r`f`Z`N`B`6`*```____________w_k___S_G_;_/_#__ _^^^^^^^^^^^}^q^e^Y^M^A^5^)^^^]]]]]]]]]]]]v]j]^]R]F]:].]"]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[t[h[\[P[D[8[,[ [[ZZZZZZZZZZZZyZmZaZUZIZ=Z1Z%ZZ ZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWW                                                                                                                                                                                                  ~ } |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V   U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                         ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u   t   s   r   q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                                             ~  }  |  {  z  y x w v u t s r  q p o n m l k j i h g f e  d  c  b  a  ` _ ^ ] \ [ Z Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + * ) ( '  &  %  $  #  " !