SQLite format 3@ z++z- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) ll'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagepl)chapter_stringRozdział#+descriptionBiblia Rakowska |~W3~~~~~]~;~}}}}w}T},} ||||~|\|;|$5#ff7c80ApApokalipsa św. Jana)#00ff00JudList św. Judy -#00ff003J3 List św. Jana -#00ff002J2 List św. Jana -#00ff001J1 List św. Jana"1#00ff002P2 List św. Piotra"1#00ff001P1 List św. Piotra -#00ff00JkList św. Jakuba&7#ffff00HbrList do Hebrajczyków!-#ffff00FlmList do Filemona)#ffff00vTtList do Tytusa&7#ffff00l2TmII List do Tymoteusza%5#ffff00b1TmI List do Tymoteusza);#ffff00X2TesII List do Tesaloniczan( 9#ffff00N1TesI List do Tesaloniczan +#ffff00DKolList do Kolosan! -#ffff00:FlpList do Filipian +#ffff000EfList do Efezjan -#ffff00&GaList do Galatów&5#ffff002KorII List do Koryntian%3#ffff001KorI List do Koryntian+#ffff00RzList do Rzymian"1#00ffffDzDzieje Apostolskie%9#ff6600JEwangelia wg św. Jana+A#ff6600ŁkEwangelia wg św. Łukasza';#ff6600MkEwangelia wg św. Marka*A#ff6600MtEwangelia wg św. Mateusza @'|vpjd^XRLF@&y%4$g#"!" !&!-236@a#6. y   u|x BvvH&~~~~t~K~&~}}}}u}R},}||||q|M|+| {{{{{_{>{zzzzzZz0zyyyykyByxxxxx_x7xwwww}wXw3wvvvv%B5 ApApokalipsa św. Jana#ff7c80 A) JudList św. Judy#00ff00!@- 3J3 List św. Jana#00ff00!?- 2J2 List św. Jana#00ff00!>- 1J1 List św. Jana#00ff00#=1 2P2 List św. Piotra#00ff00#<1 1P1 List św. Piotra#00ff00!;- JkList św. Jakuba#00ff00':7 HbrList do Hebrajczyków#ffff00"9- FlmList do Filemona#ffff008) vTtList do Tytusa#ffff00'77 l2TmII List do Tymoteusza#ffff00&65 b1TmI List do Tymoteusza#ffff00*5; X2TesII List do Tesaloniczan#ffff00)49 N1TesI List do Tesaloniczan#ffff00!3+ DKolList do Kolosan#ffff00"2- :FlpList do Filipian#ffff00 1+ 0EfList do Efezjan#ffff00!0- &GaList do Galatów#ffff00'/5 2KorII List do Koryntian#ffff00&.3 1KorI List do Koryntian#ffff00 -+ RzList do Rzymian#ffff00#,1 DzDzieje Apostolskie#00ffff&+9 JEwangelia wg św. Jana#ff6600,*A ŁkEwangelia wg św. Łukasza#ff6600(); MkEwangelia wg św. Marka#ff6600+(A MtEwangelia wg św. Mateusza#ff6600$'3MlKsięga Malachiasza#ffff99$&3ZaKsięga Zachariasza#ffff99!%-AgKsięga Aggeusza#ffff99#$1SoKsięga Sofoniasza#ffff99!#-HaKsięga Habakuka#ffff99")NaKsięga Nahuma#ffff99"!/MiKsięga Micheasza#ffff99! +JonKsięga Jonasza#ffff99!-|AbKsięga Abdiasza#ffff99'rAmKsięga Amosa#ffff99'hJlKsięga Joela#ffff99 +^OzKsięga Ozeasza#ffff99 +TDnKsięga Daniela#ff9fb4"/JEzKsięga Ezechiela#ff9fb4#16LmTreny Jeremiaszowe#ff9fb4#1,JrKsięga Jeremiasza#ff9fb4!-"IzKsięga Izajasza#ff9fb4(9PnpPieśń nad pieśniami#66ff99"-KohKsięga Koheleta#66ff99$1PrzKsięga Przysłów#66ff99!-PsKsięga Psalmów#66ff99'HiKsięga Ijoba#66ff99 )EstKsięga Estery#ffcc99#1NeKsięga Nehemiasza#ffcc99"-EzdKsięga Ezdrasza#ffcc99$/2KrnII Księga Kronik#ffcc99# -1KrnI Księga Kronik#ffcc99' 7x2KrlII Księga Królewska#ffcc99& 5n1KrlI Księga Królewska#ffcc99# 1d2SmII Księga Samuela#ffcc99" /Z1SmI Księga Samuela#ffcc99#PRtKsięga Rut#ffcc99"/FSdzKsięga Sędziów#ffcc99 +>M===<8;r::~:9L8n87655\44\333Y22f11700;//;..-,,+]***){((s''Y'$&&=%%P$$?##`#"o!!B 0iq!hZ^T!T&'5 $ l # "M  x+ A szedszy nauczcie się co jest: Miłosierdzia chcę, a nie ofiary. Bom nie przyszedł wzywać sprawiedliwych, ale grzeszników ku pokajaniu.qw[ A Jezus usłyszawszy, rzekł im: Nie mają potrzeby którzy zdrowi są lekarza, ale źle się mający.tva A ujźrzawszy Faryzeuszowie, rzekli uczniom jego: Przecz z Celnikami i grzesznikami je Nauczyciel wasz?u% I sstało się gdy on siedział w domu, a oto wiele Celników i grzeszników przyszedszy wespół usiedli z Jezusem i z uczniami jego.$tA A odchodząc Jezus z tamtąd, ujźrzał człowieka siedzącego na cle, Mattheuszem nazwanego, i mówi mu: Pódź za mną! a wstawszy, poszedł za nim.ss_ A ujźrzawszy ony tłumy dziwowały się, i sławiły Boga, który dał zwierzchność takową ludziom.,rS A wstawszy odszedł do domu swego.?qw A iżbyście wiedzieli, iż zwierzchność ma Syn człowieczy, na ziemi odpuszczać grzechy, tedy mówi Paraliżem zarażonemu: Wstawszy weźmi twe łoże, i idź do domu twojego.jpM Co bowiem jest łatwiejszego rzec: Odpuszczone są tobie grzechy; czyli rzec: Wstań, i chodź?moS A ujźrzawszy Jezus pomyślenia ich, rzekł: Przecz wy pomyślacie złe rzeczy w sercach waszych?Wn' A oto niektórzy z uczonych w Piśmie, mówili sami w sobie, ten bluźni.Im  A oto przynieśli mu Paraliżem zarażonego na łożu leżącego, i ujźrzawszy Jezus wiarę ich, rzekł Paraliżem zarażonemu: Tusz sobie dobrze synu! odpuszczone są tobie grzechy twoje.Wl ) A wstąpiwszy w łódź, przeprawił się, i przyszedł do własnego miasta.tka"A oto, wszytko miasto wyszło przeciwko Jezusowi; i ujźrzawszy go, prosili aby ustąpił z granic ich.sj_!A pasący uciekli; i odszedszy do miasta, oznajmili wszytko, i to co się z onymi opętanymi sstało.0iY I rzekł im: Idźcie; a oni wyszedszy odeszli w ono stado wieprzów. A oto zapędziło się wszytko ono stado wieprzów z przykra w morze, i pomarli w wodach.lhQA czartowie prosili go mówiąc: Jeśli nas wyrzucasz pozwól nam odeść w ono stado wieprzów.FgA było daleko od nich stado wieprzów wiela, pasące się.zfmA oto krzyczeli, mówiąc: Cóż tobie do nas, Jezusie Synu Boży? przyszedłeś tu przed czasem dręczyć nas?DeA gdy on przyszedł na drugą stronę, do krainy Gergesenów, zabieżeli mu dwa opętani, z grobów wychodzący, okrutni barzo, tak iż nie mógł żaden przeminąć przez drogę oną.pdYA oni ludzie się dziwowali, mówiąc: Jakowyż jest ten, że i wiatry i morze posłuszne są jemu? cI mówi im: Przecz bojaźliwi jesteście, mało wierni? tedy wstawszy, zfukał wiatry i morze, i sstało się uciszenie wielkie.`b9I przystąpiwszy uczniowie jego, wzbudzili go mówiąc: Panie! zachowaj nas, giniemy.ra]A oto wzruszenie wielkie sstało się na morzu, tak iż się łódź okrywała od wałów; a on spał.H` A gdy on wstąpił w łódź, szli za nim i uczniowie jego.Z_-A Jezus rzekł mu: Pódź za mną, a dopuść umarłym grześć swoje umarłe.k^OA drugi z uczniów jego rzekł mu: Panie! pozwól mi pierwej odejść, i pogrześć Ojca mego.]yI mówi mu Jezus: Liszki jamy mają, i ptacy niebiescy gniazda; a Syn człowieczy nie ma gdzieby głowę skłonił.t\aA przystąpiwszy jeden uczony w piśmie, rzekł mu: Mistrzu, pójdę za tobą, gdziebyś jedno odszedł.m[SA ujźrzawszy Jezus wiele tłumów około siebie, kazał przeprawić się na drugą stronę morza.ZAby się wypełniło co było rzeczono przez Ezaiasza Proroka mówiącego: On niemocy nasze przyjął, i choroby nosił. YA gdy się wieczór stał, przyprowadzili mu opętanych wiele; i wyrzucił duchy słowem, i wszytki źle się mające uzdrowił.dXAI dotknął się ręki jej, a opuściła ją gorączka; i wstała, i posługowała im.qW[A przyszedszy Jezus do domu Piotrowego, ujźrzał świekrę jego leżącą, i gorączkę cierpiącą.V I rzekł Jezus Setnikowi: Idź, a jakoś uwierzył, niechci się sstanie; i uleczony był sługa jego w onę godzinę.U  A synowie królestwa będą wyrzuceni do ciemności onej zewnętrzniejszej; tam będzie on płacz, i ono zgrzytanie zębów.(TI A powiedam wam, Iż wiele ich od wschodnich i zachodnich stron przyjdzie, i usiędą z Abrahamem, i Izaakiem, i Jakóbem w onym królestwie niebieskim.S A usłyszawszy Jezus, dziwował się, i rzekł, onym którzy szli za nim: Amen powiedam wam: Anim w Izraelu takowej nalazł wiary.IR  Bo i ja człowiek jestem pod zwierzchnością, mający pod sobą Żołnierze; i mówię temu: Idź! i idzie; a drugiemu: Przydź sam! i przychodzi; a słudze mojemu: Czyń to! i czyni.Q/A odpowiedziawszy Setnik, rzekł: Panie! nie jestem godny abyś pod mój dach wszedł; ale tylko rzecz słowem, a będzie uleczony sługa mój.8PkI mówi mu Jezus: Ja przyszedszy uzdrowię go.VO%Panie! sługa mój leży w domu Paraliżem zarażony, i srodze udręczony.bN=A gdy wszedł Jezus do Kapernaum, przystapił do niego Setnik prosząc go, i mówiąc:!M;I mówi mu Jezus: Bacz, abyś nikomu nie powiedał; ale idź, okaż się Ofiarownikowi, i ofiaruj dar, który rozrządził Moyzesz na świadectwo im.LA wyciągnąwszy rękę dotknął się go Jezus, mówiąc: Chcę, bądź oczyścion! i wnet oczyściony był jego trąd.qK[A oto trędowaty przyszedszy pokłonił się mu mówiąc: Panie byś chciał, możesz mię oczyścić.AJ A gdy on zstąpił z góry, szło za nim tłumów wiele.]I3Abowiem był uczący je jako zwierzchność mający, a nie jako uczeni w piśmie.gHGI sstało się gdy dokończył Jezus mów tych, zdumiewały się ony tłumy nad nauką jego. G I sstąpił deszcz, i przyszły rzeki, i wiały wiatry, i otrąciły się o on dom; i upadł, i był upadek jego wielki.FA wszelki słyszący te moje mowy, i nie czyniący ich, przypodoban będzie mężowi głupiemu, który zbudował dom swój na piasku. E I sstąpił deszcz, i przyszły rzeki, i wiały wiatry, i przypadły na on dom; a nie upadł. Bo był ugruntowany na opoce.D!Wszelki tedy którykolwiek słucha tych moich mów, i czyni je, przypodobam go mężowi rostropnemu, który zbudował dom swój na opoce;nCUA tedy wyznam im: Iżem nigdy was nie znał; odstąpcie się odemnie, którzy robicie nieprawość.4BaWiele ich rzecze mi w on dzień: Panie, Panie! Izaliśmy twym imieniem nie prorokowali? i twym imieniem czartów nie wyrzucali? i twym imieniem mocy wiele nie czynili?A!Nie każdy mówiący mi: Panie, Panie! wnidzie do onego królestwa niebieskiego, ale czyniący wolą Ojca mego który jest na niebiesiech.-@UPrzetoż z owoców ich poznacie je.Z?-Wszelkie drzewo nie czyniące owocu dobrego, bywa wycięte i w ogień rzucone.h>INie może drzewo dobre owoców złych czynić, ani drzewo zbótwiałe owoców dobrych czynić.`=9Tak wszelkie drzewo dobre, owoce dobre czyni; a zbótwiałe drzewo, owoce złe czyni.a<;Z owoców ich poznacie je. Zali zbierają z ciernia jagodę winną? abo z ostu figi? ;A strzeżcie się od fałszywych Proroków, którzy przychodzą do was w odzieniach owczych, a wewnątrz są wilki drapieżnymi.~:uIż ciasna jest brana, i ścisła droga która zaprowadza do onego żywota; i mało ich jest którzy ją najdują.%9C Wchodźcie przez ciasną branę; iż szyroka jest brana, i przestrona droga która zaprowadza na stracenie, i wiele ich jest którzy wchodzą przez nię.8y Wszytko tedy cobyściekolwiek chcieli aby czynili wam ludzie, tak i wy czyńcie im; tak bowiem jest Zakon i Prorocy.,7Q Jeśli tedy wy, złymi będąc, umiecie datki dobre dawać dzieciom waszym, jakoż więcej on Ociec wasz który jest na niebiesiech, da dobre datki proszącym go?>6w A jeśliby o rybę prosił, izali węża poda jemu?r5] Abo, który jest z was człowiek, którego jeśliby prosił syn jego o chleb, izali kamień poda jemu?g4GWszelki bowiem proszący, bierze; i szukający, najduje; i kołacącemu, otworzono będzie.g3GProście, a będzie wam dano; szukajcie, a najdziecie; kołaccie, a będzie wam otworzono.#2?Nie dawajcie świętego psom, ani rzucajcie pereł waszych przed wieprze; by snadź nie podeptały ich nogami swemi, i obróciwszy się rozszarpali was.{1oObłudniku! wyrzuć pierwej tram z oka twego, a tedy przejźrzysz, abyś wyrzucił drzazgę z oka brata twego.l0QAbo jako rzeczesz bratu twemu: Dopuść, wyrzucę drzazgę z oka twego; a oto tram w oku twoim?m/SA co upatrujesz drzazgę która jest w oku brata twego, a onego w twoim oku, tramu nie obaczasz?t.aKtórym bowiem sądem sądzicie, sądzeni będziecie, i którą miarą mierzycie, odmierzono wam będzie.2- aNie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. , "Nie pieczołujcie się tedy na jutro, abowiem jutro pieczołować się będzie o swe rzeczy; Dosyć dniowi jest złość jego. + !Lecz szukajcie naprzód onego królestwa Bożego, i onej sprawiedliwości jego, a te rzeczy wszytkie będą wam przyłożone.* Bo wszytkich tych rzeczy Pogani domagają się; wie bowiem on Ociec wasz niebieski że potrzebujecie tych rzeczy wszytkich;|)qNie pieczołujcie się tedy, mówiąc: Co będziemy jeść, abo co będziemy pić, abo czym przyodziani będziemy?()A jeśliż trawę polną która dziś jest, a jutro w piec wrzucona bywa, Bóg tak przyobłoczy, zaż nie daleko więcej, was, małowierni?i'KA powiedam wam, iż ani Salomon we wszytkiej sławie swej przyodziany był jako jedna z tych.s&_A o odzienie co się pieczołujecie? Nauczcie się lilije polne jako rostą; nie pracują ani przędą,a%;A któż z was pieczołując się może przyłożyć do wzrostu swego łokieć jeden?-$SPojrzycie na ptaki niebieskie, iż nie sieją, ani żną, ani zgromadzają do zchowania, a on Ociec wasz niebieski żywi je. Zali wy nie daleko przewyższacie je?\#1Dlatego mówię wam: Nie pieczołujcie się o duszę waszę, cobyście jedli i cobyście pili; ani o ciało wasze czymbyście się odziewali. Zali dusza nie więcej jest niż pokarm? i ciało niż odzienie?^"5Żaden nie może dwiema panom służyć; abowiem abo jednego będzie nienawidział, a drugiego będzie miłował; abo jednego trzymać się będzie, a drugiem pogardzi. Nie możecie Bogu służyć i Mammonowi.1![A jeśliby oko twoje złe było, całe ciało twoje ciemne będzie. Jeśli tedy światłość która jest w tobie, ciemnością jest, ciemność jako wielka będzie?n UŚwiecą ciała jest oko; jeśliby tedy oko twoje proste było, całe ciało twoje świetne będzie.BGdzie bowiem jest skarb wasz, tam będzie i serce wasze.Lecz skarbcie sobie skarby w niebie, gdzie ani mól, ani rdza niszczy, i gdzie złodzieje nie wykopują, i nie kradną.ucNie skarbcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza niszczy, i gdzie złodzieje wykopują i kradną.(IAbyś się nie okazał ludziom iż pościsz, ale onemu Ojcu twojemu który jest w skrytości; a on Ociec twój patrzący w skrytości, odda tobie na jawi.MLecz ty gdy pościsz, namasz twoję głowę, i oblicze twoje umyj;<qA kiedy pościcie nie bądźcie jako obłudnicy ponurymi; niszczą bowiem twarzy swoje, aby się okazali ludziom poszczącymi. Amen powiedam wam iż już mają zapłatę swoję.lQA jeślibyście nie odpuścili ludziom upadków ich, ani on Ociec wasz odpuści upadków waszych.b=Bo jeślibyście odpuścili ludziom upadki ich, odpuści i wam on ociec wasz niebieski.   I nie w wódź nas w pokuszenie, ale wyrwi nas od onego złego; iż twoje jest królestwo, i moc, i chwała na wieki, Amen.O I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy winowajcom naszym.:o Chleba naszego onego powszedniego daj nam dzisia.q[ Niech przyjdzie ono królestwo twoje; niech się sstanie ona wola twoja jako w niebie tak i na ziemi.pY Tak tedy módlcie się wy: Ojcze nasz, który na niebiesiech jesteś; Niech się święci imię twoje.  Nie przypodobywajcie się tedy im; wie bowiem on Ociec wasz, których rzeczy potrzebę macie pierwej niżbyście go wy prosili.  A modląc się, nie będziecie próżnomówni, jako pogani; mniemają bowiem, iż w wielomówności swojej wysłuchani będą.NLecz ty gdybyś się modlił, wnidź do komory swej, i zawarszy drzwi swoje, módl się onemu Ojcu swemu, który jest w skrytości; a on Ociec twój patrzący w skrytości, odda tobie na jawi.V%A gdybyś się modlił, nie będziesz jako obłudnicy; iż miłują w zgromadzeniach i na rogach ulic stojąc modlić się, aby się okazali ludziom; Amen powiedam wam: Iż już mają zapłatę swoję.ucAby była twoja jałmużna w skrytości; a on Ociec twój patrzący w skrytości, on odda tobie na jawi.] 3A ty gdy czynisz jałmużnę, niechaj niewie lewica twoja, co czyni prawica twoja;Z -Gdybyś tedy czynił jałmużnę, nie będziesz trąbił przed sobą, jako obłudnicy czynią w zgromadzeniach i po przecznicach, aby byli sławieni od ludzi; Amen powiedam wam: Już mają zapłatę swoję.D  Strzeżcie abyście sprawiedliwości waszej nie czynili przed ludźmi, aby się wam przypatrowano od nich; bo inaczej zapłaty nie macie u onego Ojca waszego, który jest na niebiesiech.g G0Będziecie tedy wy doskonali, jako on Ociec wasz, który jest na niebiesiech doskonały jest.v e/I jeślibyście pozdrawiali bracią waszę tylko, cóż obfitego czynicie? Zali i celnicy tak nie czynią?xi.Abowiem jeślibyście miłowali miłujące was, którąż zapłatę macie? zali i celnicy tegoż nie czynią?B}-Abyście się stali synmi onego ojca waszego, który jest na niebiesiech; iż słońcu swemu daje wschodzić na złe i dobre; i spuszcza deszcz na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe.F,A ja powiedam wam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze; błogosławcie przeklinające was; dobrze czyńcie nienawidzącym was, i módlcie się za draźniącymi was, i prześladującymi was.{+Słyszeliście, iż powiedziano: Będziesz miłował bliźniego twego, a nienawidzieć będziesz nieprzyjaciela twego.c?*Proszącemu cię, daj; i od onego, który chce u ciebie pożyczyć nie odwrócisz się.]3)A kto cię kolwiek gwałtem przymuszać będzie na milę jednę, idź z nim dwie.hI(I onemu, który się chce z tobą sądzić i suknią twoję wziąć, puść mu i płaszcz.'A ja powiedam wam, żebyście się nie sprzeciwiali złemu; ale kto cię kolwiek uderzy w prawy twój policzek, obróć mu i drugi.G&Słyszeliście, iż powiedziano: Oko za oko, i ząb za ząb;kO%A niech będzie mowa wasza: Tak, tak; nie, nie; a co nad to jest więcej, z onego złego jest.t~a$Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, iż nie możesz jednego włosa białym abo czarnym uczynić.w}g#Ani na ziemię, iż podnóżkiem jest nóg jego; ani na Jerozolimę, iż miastem jest onego wielkiego Króla;g|G"A ja powiedam wam, abyście nie przysięgali zgoła; ani na niebo; iż stolicą jest Bożą;{y!Zasię słyszeliście iż powiedziano starodawnym: Nie będziesz krzywo przysięgał, a oddasz Panu przysięgi twoje..zU A ja powiedam wam: Iż ktoby opuścił żonę swoję oprócz przyczyny wszeteczeństwa, czyni, żeby ona cudzołożyła, a ktoby opuszczoną pojął, cudzołoży.Wy'A powiedziano: Iż ktoby opuścił żonę swoję, niech jej da list rozwodu.RxI jeśli prawa twoja ręka zgarsza cię, odetni ją, i rzuć od siebie; abowiem pożyteczno jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a nie całe ciało twoje wrzucone było w Gehennę.OwA jeśli oko twoje prawe zgarsza cię, wyłup je, i rzuć od siebie; abowiem pożyteczno jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a nie całe ciało twoje wrzucone było w Gehennę.{voA ja powiedam wam, iż każdy patrzący na niewiastę ku pożądaniu jej, już ją zcudzołożył w sercu swym.RuSłyszeliście iż powiedziano starodawnym: Nie będziesz cudzołożył.Wt'Amen powiedam ci: Nie wynidziesz z tamtąd ażbyś oddał ostatni pieniądz.OsBądź dobrowolnym sprzeciwnikowi twemu rychło, pókiś jest w drodze z nim; by cię snadź nie podał sprzeciwnik Sędziemu, a Sędzia by cię podał słudze, i byłbyś do ciemnice wrzucony. rZaniechaj tam daru twego przed ołtarzem, a idź, pierwej pojednaj się z bratem swoim, a tedy przyszedszy, ofiaruj dar twój.xqiJeślibyś tedy przyniósł dar twój na ołtarz, a tambyś wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie;tpaA ja mówię wam, iż każdy gniewający się na brata swego [daremnie] winien będzie sądowi. A ktoby rzekł bratu swemu: Raka! winien będzie siedzącej radzie. A ktoby rzekł: Głupi! winien będzie wrzucenia w Gehennę ognia.wogSłyszeliście, iż powiedziano starodawnym: Nie będziesz zabijał; a ktoby zabił, winien będzie sądowi.5ncAbowiem mówię wam: Iż jeśliby nie obfitowała sprawiedliwość wasza więcej niż uczonych w piśmie i Faryzeuszów, nie wnidziecie do onego królestwa niebieskiego.rm]Ktoby tedy rozwiązał jedno z tych przykazań namniejszych, i uczyłby tak ludzi, namniejszym nazywan będzie w onym królestwie niebieskim. A ktoby czynił i uczył, ten wielkim nazywan będzie w onym królestwie niebieskim.l7Amen bowiem mówię wam: Ażby przeminęło niebo i ziemia, jota jedno abo jedna kreska nie przeminie od zakonu, ażby się wszytkie rzeczy sstały.xkiNie rozumiejcie żebym przyszedł rozwiązać Zakon, abo Proroki. Nie przyszedłem rozwiązać ale dopełnić.j3Tak niech świeci światłość wasza przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki, i sławiliby onego Ojca waszego który jest na niebiesiech.|iqAni zapalają świece, i kładą jej pod korzec, ale na świecznik, i świeci wszytkim którzy są w onym domu.bh=Wy jesteście światłość świata, nie może miasto być zakryte na górze położone.2g] Wy jesteście sól ziemie; a jeśli sól smak straci, czymże zasolona będzie? do niczego mocy nie ma więcej, jedno aby była wyrzucona precz, i podeptana od ludzi. f Weselcie się i radujcie, iż zapłata wasza mnoga na niebiesiech. Tak bowiem prześladowali Proroki którzy i przed wami byli.e Szczęśliwi jesteście kiedy wam urągać będą i prześladować, i mówić wszelakie złe słowo przeciwko wam kłamając, dla mnie.odW Szczęśliwi cierpiący prześladowanie dla sprawiedliwości; iż ich jest ono królestwo niebieskie.Nc Szczęśliwi pokój czyniący; iż oni synmi Bożymi nazwani będą.>bwSzczęśliwi czyści sercem; iż oni Boga oglądają.Ia Szczęśliwi miłosierni: iż okazane im będzie miłosierdzie.X`)Szczęśliwi łaknący i pragnący sprawiedliwości; iż oni nasyceni będą.?_ySzczęśliwi ciszy; iż oni odziedziczą onę ziemię.=^uSzczęśliwi żałujący; iż oni pocieszeni będą.M]Szczęśliwi ubodzy duchem; iż ich jest ono królestwo niebieskie.5\eA otworzywszy usta swe uczył je, mówiąc:k[ QA ujźrzawszy tłumy wstąpił na górę; a gdy on usiadł, przystąpili do niego uczniowie jego.ZI szło za nim tłumów wiele, od Galileiey i dziesiąciu miast, i Jerozolimów, i ziemie Judskiey, i z za Jordania.SYI poszedł słuch o nim na wszytkę Syryą; i przynieśli mu wszytkie źle się mające, rozmaitymi chorobami i dręczeniem zięte, i opętane, i lunatyki, i powietrzem ruszone; i uzdrowił je.BX}I obchodził wszytkę Galileą Jezus, ucząc w zgromadzeniach ich, i obwoływając ono wesołe poselstwo królestwa, i uzdrawiając wszelaką chorobę, i wszelaką niemoc w ludu.HW A oni wnetże opuściwszy łódź i Ojca swego, szli za nim.9VkA postąpiwszy z tamtąd, ujźrzał drugich dwu bratu, Jakuba syna Zebedeowego, i Jana brata jego w łodzi z Zebedeem Ojcem ich, oprawiające sieci swoje, i wezwał ich.8UkA oni, wnetże opuściwszy sieci, szli za nim.JT I mówi im: Pódźcie za mną, a uczynię was rybitwami ludzi.7SgA przechadzając się Jezus nad morzem Galileyskim, ujźrzał dwu bratu: Symona nazwanego Piotrem, i Andrzeja brata jego, zarzucające sieć w morze; byli bowiem rybitwi.|RqOd tąd począł Jezus obwoływać, i mówić: Kajcie się, abowiem się przybliżyło ono królestwo niebieskie.QLud siedzący w ciemności, widział światłość wielką, i siedzącym w krainie i w cieniu śmierci światłość im wzeszła.gPGZiemia Zabulońska i ziemia Neftalimska przy drodze morskiej, za Jordanem, Galilea Poganów.ROAby się wypełniło, co powiedziano przez Ezaiasza Proroka mówiącego:N A opuściwszy Nadzaret, przyszedszy wprowadził się do Kapernaum, które jest nad morzem, w granicach Zabulońskich i Neftalimskich.LM A usłyszawszy Jezus, iż Jan był wydan, ustąpił do Galileiey.SL Tedy opuszcza go dyabeł; a oto Aniołowie przystąpili i służyli mu.K+ Tedy mu mówi Jezus: Idź mi na zad szatanie! abowiem napisano jest: Panu Bogu twemu pokłonisz się, i jemu samemu tylko służyć będziesz.VJ% I mówi mu: wszytkie te rzeczy tobie dam, jeśli padszy pokłonisz mi się.vIeZasię bierze go dyabeł na górę wysoką barzo, i ukazuje mu wszytkie królestwa świata, i sławę ich.VH%Rzekł mu Jezus: Zasię napisano jest: Nie będziesz kusił Pana Boga twego.UG#I mówi mu: Jeśli syn jesteś Boży, zrzuć się sam na dół; abowiem napisano jest: Iż Aniołom swym przykaże o tobie, i na ręku nosić cię będą, byś kiedy nie obraził o kamień nogi swej.\F1Tedy bierze go dyabeł do miasta świętego, i stawia go na skrzydło Kościoła.E7A on odpowiedając rzekł: Napisano jest: Nie w chlebie samym tylko żyć będzie człowiek, ale we wszelkim słowie wychodzącym przez usta Boże.DyI przystąpiwszy do niego on kuszący, rzekł: Jeśli syn jesteś Boży, rzecz, aby ty kamienie chlebem się sstały.QCA pościwszy dni czterdzieści i nocy czterdzieści, potym łaknął.WB )Tedy Jezus zawiedziony był na puszczą od ducha, aby był kuszon ode dyabła.iAKI oto głos z niebios mówiący: Ten jest on syn mój miły, w którym się mnie upodobało.:@mA będąc ponurzonym Jezus, wystąpił wnet z wody; A oto się otworzyły jemu niebiosa, i widział ducha Bożego, sstępującego jako gołębicę, i przychodzącego nań.?3A odpowiedając Jezus, rzekł do niego: Zaniechaj teraz; abowiem tak nam jest przystojna wypełnić wszytkę sprawiedliwość; tedy go zaniechał.j>MA Jan hamował go, mówiąc: Ja potrzebę mam od ciebie być ponurzonym, a ty idziesz do mnie?[=/ Tedy przyszedł Jezus od Galileiey nad Jordan do Jana aby był ponurzon od niego.<- Którego łopata w ręku jego, i przeczyści bojowisko swoje, i zgromadzi pszenicę swoję do zchowania, a plewę spali ogniem nieugaszonym.>;u Jać ponurzam was w wodzie na pokajanie, a za mną przychodzący, silniejszy nad mię jest; którego nie jestem godzien obuwia nosić; on was ponurzy w duchu świętym i ogniu.:' A już i siekiera u korzenia drzew położona jest; Wszelkie tedy drzewo nie czyniące owocu dobrego, wycięte bywa i w ogień wrzucone.9# I nie chciejcie mówić sami w sobie: Ojca mamy Abrahama; mówię bowiem wam, iż może Bóg z tych kamieni wzbudzić dzieci Abrahamowi.-8UCzyńcie tedy owoce godne pokajania.:7mA ujźrzawszy wiele z Faryzeuszów i Sadukieuszów przychodzących do ponurzenia swego, rzekł im: Spłodzenia żmijów! któż wam pokazał, uciekać od przyszłego gniewu?L6I byli ponurzani w Jordanie od niego, wyznawając grzechy swoje.h5ITedy wychodziła do niego Jerozolima i wszytka ziemia Judska, i wszytek kraj około Jordanu.43A sam Jan miał odzienie swoje z włosów Wielbłądowych, i pas skórzany około biodry swojej; a pokarm jego były szarańcze i miód polny.$3ATen bowiem jest on opowiedziany od Ezaiasza Proroka, mówiącego: Głos wołającego na puszczy: Gotujcie drogę Pańską, proste czyńcie ścieszki jego.Y2+I mówiąc: Kajcie się; abowiem przybliżyło się ono królestwo niebieskie.Y1 -A we dni one przyszedł Jan Ponurzyciel obwoływając na puszczy Judskiey ziemi.$0AI przyszedszy tam, wprowadził się do miasta nazwanego Nadzareth, aby się wypełniło co powiedziano przez Proroki: Iż Nadzareyczykiem nazwan będzie."u A oni usłyszawszy Króla, poszli; a oto ona gwiazda którą widzieli na wschodzie słońca, szła przed nimi, aż przyszedszy stanęła nad miejscem gdzie było ono dzieciątko.4!aI posławszy je do Bethleem, rzekł: Poszedszy, pilnie się badajcie o onym dzieciątku, a gdy najdziecie, opowiedzcie mi, abym i ja przyszedszy pokłonił się jemu.x iTedy Herod potajemnie wezwawszy onych Mędrców, pilnie się wywiadował od nich, czasu onej okazanej gwiazdy.3_I ty Bethleem ziemio Judska, żadną miarą namniejsze nie jesteś między wodzami Judskimi, abowiem z ciebie wynidzie wódz, który paść będzie on lud mój Izrael.]3A oni powiedzieli mu, w Bethleem Judskim: tak bowiem jest napisano przez Proroka:!I zgromadziwszy wszytkie przedniejsze Ofiarowniki i uczone w Piśmie z ludu, wywiadował się od nich gdzieby się Christus narodził.U#A usłyszawszy Herod Król, zatrwożył się i wszytka Jerozolima z nim.7Mówiący: gdzież jest on narodzony Król Żydowski? abowiemeśmy widzieli jego gwiazdę na wschodzie słońca i przyszliśmy pokłonić się jemu. A gdy się Jezus narodził w Bethleem Judskim, we dni Heroda Króla; oto Mędrcy od Wschodnich stron przyszli do Jerozolimy,c AI nie uznał jej, aż porodziła syna swojego pierworodnego, i nazwał imię jego Jezus.u eA obudzony Józef będąc ze snu, uczynił jako mu rozrządził Anioł Pański, i przyjął żonę swoję. {Oto ona Panna będzie brzemienna, i urodzi syna, i nazową imię jego Emmanuelem, co jest przełożone: z nami Bóg.r _A to wszytko sstało się, aby się wypełniło, co było powiedziano od Pana przez Proroka mówiącego:b ?A urodzi syna i nazowiesz imię jego Jezus, on bowiem zbawi lud swój od grzechów ich.] 5A gdy on to pomyślał, oto Anioł Pański we śnie ukazał się jemu, mówiąc: Józefie synu Dawidów! nie bój się przyjąć Maryey żony twej; abowiem, co się w niej narodziło, z ducha jest świętego. yA Józef mąż jej, sprawiedliwym będąc, i niechcąc jej na pohańbienie podać, chciał ją potajemnie opuścić.; qA Jezusa Christusa narodzenie tak było: Gdy bowiem poślubiona była matka jego Marya Józefowi, pierwej niźli się oni zeszli, naleziona jest brzemienną z Ducha świętego.h KWszytkich tedy rodzajów od Abrahama aż do Dawida rodzajów czternaście; a od Dawida aż do zaprowadzenia Babilońskiego rodzajów czternaście, a od zaprowadzenia Babilońskiego aż do Christusa rodzajów czternaście.g IA Jakób zrodził Józefa męża Maryey, z której się narodził Jezus, nazwany Christusem._ 9A Eliud zrodził Eleazara; a Eleazar zrodził Matthana; a Matthan zrodził Jakóba.U %A Azor zrodził Sadoka; a Sadok zrodził Achima; a Achim zrodził Eliuda.]  5 A Zorobabel zrodził Abiuda, a Abiud zrodził Eliakima; a Eliakim zrodził Azora.l  S A po zaprowadzeniu Babilońskim, Jechoniasz zrodził Salathiela; a Salathiel zrodził Zorobabela.X  + A Jozyasz zrodził Jechoniasza i bracią jego, w zaprowadzeniu Babilońskim._  9 A Ezekiasz zrodził Manassesa; a Manasses zrodził Amona; a Amon zrodził Jozyasza.^  7 A Ozyasz zrodził Joathama, a Joatham zrodził Achaza, a Achaz zrodził Ezekiasza.Y -A Asa zrodził Jozafata, a Jozafat zrodził Jorama; a Joram zrodził Ozyasza.V 'A Salomon zrodził Roboama; a Roboam zrodził Abię; a Abia zrodził Asę.a =A Jesse zrodził Dawida Króla. A Dawid Król zrodził Salomona, z onej [Uryasz]owey.h KA Salmon zrodził Boosa z Rachaby, a Boos zrodził Obeda z Ruthy; a Obed zrodził Jessego.` ;A Aram zrodził Aminadaba, a Aminadab zrodził Naassona; a Naasson zrodził Salmona.i MA Judas zrodził Faresa i Zarę z Thamary, a Fares zrodził Ezroma; a Ezrom zrodził Arama.g IAbraham zrodził Izaaka, a Izaak zrodził Jakóba, a Jakób zrodził Judasa i bracią jego.M Księgi rodzaju Jezusa Christusa, syna Dawidowego, syna Abrahamowego. o~~}/|j|*{{Qzz4yypy7xxwwJwvvuttrtssruqqqpptooo)nnfmm;ll5kkHjjKiiShhSggfee_eddMccSbbaaa2``_^^^3]] \\$[[/ZYY_YXXXWWPVVUITSSRRQQQPPKOO_NN7MMMJMLwKKgJJJIIHHH GGQFFtEE9DDNCC1BAA*@@/??P>>=<<&;;:299J88h77766J55Z444U33l22h100//..q--:,++r+**)(('B&&%s$$g##V""j" ! 6).wB8(n HvAhiGr H_ |  V E `,1C|Z serca bowiem wychodzą rozmyślania złe, mordy, cudzołóstwa, wszeteczeństwa, kradziestwa, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.f{EA które rzeczy z ust pochodzą, z serca pochodzą, i one pospolitym czynią człowieka.wzgJeszczeż nie rozumiecie, iż wszytko co wchodzi w usta, do brzucha ustępuje, i do wychodu bywa wyrzucono?@y{A Jezus rzekł: Jeszczeż i wy bezrozumni jesteście?NxA odpowiedając Piotr, rzekł mu: Rozpowiedz nam przypowieść tę.w{Zaniechajcie ich; wodzowie są ślepi ślepych; a ślepy ślepego jeśliby drogą prowadził, obadwa w dół wpadną.wvg A on odpowiedając rzekł: Wszelki szczep którego nie szczepił Ociec mój niebieski, wykorzeniony będzie.yuk Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, rzekli mu: Wiesz że Faryzeuszowie usłyszawszy onę mowę, zgorszyli się?ytk Nie to co wchodzi w usta, pospolitym czyni człowieka; ale co wychodzi z ust, to pospolitym czyni człowieka.Fs I przyzwawszy tłumu rzekł im: Słuchajcie i rozumiejcie;Zr- Lecz próżno mię nabożnie chwalą, ucząc nauk które są rozkazania ludzkie.pqYPrzybliża się do mnie ten lud ustami swymi, i wargami mię czci; a serce ich daleko jest ode mnie.Ap}Obłudnicy! dobrze Prorokował o was Ezaiasz, mówiąc:Ao}I znieważyliście Przykazanie Boże dla ustawy waszej.#n?A wy mówicie: Ktobykolwiek rzekł Ojcu; abo matce: Darem, który jest ze mnie, wspomożony będziesz; i nie będzie czcił Ojca swego abo matki swej. m Abowiem Bóg przykazał, mówiąc: Czci Ojca twego i matkę; a ktoby złorzeczył Ojcu abo Matce, śmiercią niech dokończy.llQA on odpowiedając, rzekł im: Czemu też wy przestępujecie Przykazanie Boże dla ustawy waszej?sk_Czemu uczniowie twoi przestępują ustawę starszych? Abowiem nie umywają ręku swych, gdy chleb jedzą.dj CTedy przystępują do Jezusa oni z Jeruzalem uczeni w Piśmie i Faryzeuszowie, mówiąc:qi[$I prosili go, aby się tylko dotykali kraju szaty jego. I ile się kolwiek dotknęli, zachowani byli.hy#I poznawszy go mężowie miejsca onego; posłali na całą okolicę onę; i przyniesli mu wszytki źle się mające.=gu"A przeprawiwszy się, przyszli do ziemie Genezaret.ofW!A ci którzy byli w łodzi, przyszedszy pokłonili mu się, mówiąc: Prawdziwie Boży Syn jesteś.;eq A gdy oni wstąpili w łódź, ucichnął wiatr.ldQA wnet Jezus wyciągnąwszy rękę, uchwycił go, i mówi mu: Małowierny, przeczżeś wątpił?vceA widząc że wiatr był silny, bał się; i począwszy tonąć, krzyknął mówiąc: Panie zachowaj mię!kbOA on rzekł: Chodź! i zstąpiwszy z łodzi Piotr, szedł po wodach, aby przyszedł do Jezusa.ra]A odpowiedziawszy mu Piotr, rzekł: Panie, jeśli ty jesteś, każ abym do ciebie przyszedł po wodach.]`3A wnet rzekł im Jezus, mówiąc: Tuszcie sobie dobrze jam jest; nie bójcie się._I ujźrzawszy go uczniowie po morzu chodzącego, zatrwożyli się, mówiąc: Iż widzenie jest! i od bojaźni krzyknęli.O^A czwartej straży nocnej poszedł do nich Jezus, chodząc po morzu.e]CA łódź już w pojśrzodku morza była miotana od wałów; był bowiem przeciwny wiatr.|\qA rozpuściwszy ony tłumy, wstąpił na górę z osobna modlić się. A gdy był wieczór, sam tylko tam był.[I wnet przymusił Jezus ucznie swe wstąpić w łódź i uprzedzić się na drugą stronę, ażby rozpuścił ony tłumy.dZAA onych którzy jedli było mężów około piąci tysięcy, oprócz niewiast i dziatek.mYSI jedli wszyscy, i nasyceni byli; i odnieśli co zbywało ułomków dwanaście koszów pełnych.]X3I roskazawszy żeby one tłumy usiadły na trawie, i wziąwszy ono pięcioro chlebów, i ony dwie rybie, pojźrzawszy w niebo błogosławił; i złamawszy dał uczniom one chleby, a uczniowie onym tłumom.-WUA on rzekł: Przynieście mi je tu.QVA oni mówią mu: Nie mamy tu jedno pięcioro chlebów, i dwie rybie.QUA Jezus rzekł im: Nie mają potrzeby odchodzić; dajcie im wy jeść.JT A gdy był wieczór, przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Puste jest miejsce to, i godzina już przeminęła; rozpuść tłumy, aby odszedszy do miasteczek kupili sobie pokarmów.jSMI wyszedszy Jezus, ujźrzał mnogi tłum; i rozlitował się nad nimi, i uzdrowił chore ich.R A usłyszawszy Jezus, ustąpił z onąd w łodzi na puste miejsce z osobna; a usłyszawszy tłumy szły za nim pieszo z miast.nQU I przystąpiwszy uczniowie jego, wzięli ciało, i pogrzebli je; i szedszy opowiedzieli Jezusowi.ePC I przyniesiona jest głowa jego na misie, i oddana Panience; i odniosła ją matce swej.2O_ A posławszy, ściął Jana w ciemnicy.jNM I zasmucił się Król; lecz dla przysiąg, i onych którzy społu siedzieli, kazał jej dać.bM=A ona podwiedziona od matki swej: Daj mi, mówi, tu na misie głowę Jana Ponurzyciela.KLStąd pod przysięgą obiecał jej dać czegobykolwiek żądała.KA gdy dzień obchodzono narodzenia Herodowego, tańcowała córka Herodyady w pojśrzodku ich; i podobała się Herodowi.KJA chcąc go zabić, bał się tłumu, iż go jako Proroka mieli.;IqBo mu Jan mówił: Nie godzi się tobie mieć jej.yHkAbowiem ten Herod pojmawszy Jana, związał go, i wsadził do ciemnice dla Herodyady żony Filipa brata swego.G I rzekł sługom swym: Ten jest Jan Ponurzyciel; on wstał z martwych, i dlatego one mocy skutecznie się pokazują w nim.?F {W on czas usłyszał Herod Tetrarcha słuch o Jezusie.?Ey :I nie uczynił tam mocy wiele, dla niedowiarstwa ich.Dw 9I gorszyli się na nim, a Jezus rzekł im: Nie jest Prorok beze czci, jedno w Ojczyźnie swojej, i w domu swoim.^C5 8I siostry jego izaż wszytki u nas nie są? Skądże tedy temu te rzeczy wszytkie?B 7Izaż ten nie jest on syn cieśle? Izaż matki jego nie zowią Marya? a bracia jego, Jakub, i Jozes, i Symon, i Judas?A/ 6I przyszedszy do Ojczyzny swej, nauczał je w zgromadzeniu ich; tak że się oni zdumiewali, i mówili: Skąd temu mądrość ta, i one mocy?Z@- 5I sstało się gdy dokończył Jezus przypowieści tych, ruszył się z onąd.T?! 4A on im mówi: Dlatego każdy uczony w Piśmie uczyniony uczniem do onego Królestwa niebieskiego, podobny jest człowiekowi domowemu Gospodarzowi, który z skarbu swego wyjmuje nowe i stare rzeczy.X>) 3Mówi im Jezus: Wyrozumieliżeście te rzeczy wszytkie? mówią mu: Tak Panie.Y=+ 2I wrzucą je w piec ognisty; tam będzie on płacz i ono zgrzytanie zębów.n<U 1Tak będzie w dokonaniu wieku, wynidą Aniołowie i wyłączą złe z pojśrzodku sprawiedliwych.; 0Który, gdy był napełnion, wyciągnąwszy na brzeg, i usiadszy zebrali dobre w naczynia, a zbótwiałe precz wyrzucili.:{ /Zasię podobne jest ono Królestwo niebieskie niewodowi zarzuconemu w morze, i z wszelkiego rodzaju zgromadzającemu.9 .Który nalazszy jednę wielce kosztowną perłę, odszedszy poprzedał wszytki rzeczy, którekolwiek miał, i kupił ją.j8M -Zasię podobne jest ono Królestwo niebieskie człowiekowi Kupcowi, szukającemu dobrych pereł.[7/ ,Zasię podobne jest ono Królestwo niebieskie skarbowi skrytemu w roli; który nalazszy człowiek skrył, a od wesela dla niego, odchodzi, i wszytkie rzeczy którekolwiek ma, przedaje, a kupuje rolą onę.6 +Tedy sprawiedliwi rozjaśnią się jako słońce, w onym Królestwie Ojca swego; kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.Z5- *I wrzucą je w piec ognisty; tam będzie on płacz, i ono zgrzytanie zębów.4 )Pośle Syn człowieczy Anioły swe, i zbiorą z Królestwa jego wszytkie zgorszenia, i one którzy czynią nieprawość.`39 (Jako tedy zbierane bywają kąkole, i ogniem spalone; tak będzie w dokonaniu wieku.2} 'A on nieprzyjaciel który ich nasiał, jest dyabeł; a ono żniwo dokonanie wieku jest; a oni żeńcy Aniołowie są;1 &A oną rolą jest świat; a ono dobre nasienie, ci są Synowie onego Królestwa; a one kąkole, są synowie onego złego.`09 %A on odpowiedziawszy rzekł im: On który sieje dobre nasienie, jest Syn człowieczy;%/C $Tedy opuściwszy ony tłumy przyszedł do domu Jezus; i przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Rozpowiedz nam przypowieść kąkolów onej rolej. .9 #Aby się wypełniło co jest rzeczono przez Proroka mówiącego: Otworzę w przypowieściach usta moje; opowiem rzeczy skryte od założenia świata.q-[ "Te wszytkie rzeczy mówił Jezus przez przypowieści onym tłumom; a bez przypowieści nie mówił im.3,_ !Inszą przypowieść powiedział im: Podobne jest ono Królestwo niebieskie kwasowi, który wziąwszy niewiasta, zakryła we trzy miary mąki, aż wszytko zakwaśniało.M+ Które mniejszeć jest ze wszego nasienia; a kiedyby urosło, więtsze ze wszech jarzyn jest; i sstawa się drzewem; tak iż przychodzą ptacy niebiescy i gnieżdżą się na gałązkach jego.%*C Inszą przypowieść przełożył im mówiąc: Podobne jest ono Królestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człowiek, wsiał na roli swej.S) Dopuśćcie społu obojgu róść, aż do żniwa; a czasu żniwa rzekę żeńcom: Pozbierajcie pierwej kąkole, i zwiążcie je w snopki ku spaleniu ich; a pszenicę zgromadźcie do zchowania mego.j(M A on rzekł: Nie! byście snać zbierając kąkole nie wykorzenili wespółek z nimi pszenice.}'s A on rzekł im: Nieprzyjaciel człowiek to uczynił, a słudzy rzekli mu: Chceszże tedy odszedszy pozbieramy je?&+ A przystąpiwszy słudzy onego domowego Gospodarza, rzekli mu: Panie, izaliś nie dobre nasienie wsiał na twojej roli? Skąd tedy ma kąkole?R% A gdy wzeszła trawa i owoc uczyniła, tedy się pokazały i kąkole.w$g A gdy spali ludzie, przyszedł jego nieprzyjaciel, i nasiał kąkolów w pojśrzód pszenice; i odszedł.## Drugą przypowieść przełożył im, mówiąc: Podobne jest ono Królestwo niebieskie człowiekowi siejącemu dobre nasienie na roli swej.1"[ A on na ziemię wsiany dobrą, ten jest on który słyszy mowę i rozumie, któryć owoc przynosi; i czyni, tenci sto, a ten sześćdziesiąt, a ten trzydzieści.+!O A on między ciernia wsiany, ten jest on który słyszy mowę, a pieczołowanie wieku tego, i omamienie bogactw zadusza onę mowę i bez owocną sstawa się.  A nie ma korzenia w sobie, ale doczesny jest; a gdy się sstanie ucisk, abo prześladowanie dla mowy, wnet się gorszy.uc A on na opoczystych miejscach posiany, ten jest on który słyszy mowę, i wnet z weselem przyjmuje ją. 9 Gdy ktokolwiek słyszy mowę onego królestwa a nie rozumie, przychodzi on zły i porywa ono co wsiano w sercu jego. Ten jest on przy drodze siany.8k Wy tedy słuchajcie przypowieści onego siewce.H  Amen bowiem powiedam wam: Iż wiele Proroków i sprawiedliwych, żądali widzieć te rzeczy na które patrzycie, a nie widzieli; i słyszeć te rzeczy które słyszycie, a nie słyszeli.S A szczęśliwe oczy wasze są, iż patrzą; i uszy wasze, iż słyszą.S Zatyło bowiem serce ludu tego, i uszyma cięszko słuchali, i oczy swe zamrużali; by kiedy nie ujźrzeli oczyma, i uszyma usłyszeli, i sercem wyrozumieli, i nawrócili się, a uzdrowiłbym je.#? I wypełnia się nad nimi Proroctwo Ezaiaszowe, mówiące: Słuchem usłyszycie, a nie zrozumiecie; i patrząc patrzyć będziecie, a nie ujźrzycie.ve Dlatego w przypowieściach im mówię, iż patrząc nie patrzą, i słysząc nie słyszą, ani rozumieją. Abowiem ktokolwiek ma, dano będzie jemu, i obfitować będzie; a ktokolwiek nie ma, i to co ma, odjęto będzie od niego. A on odpowiedziawszy, rzekł im: Iż wam dano jest wiedzieć tajemnice onego Królestwa niebieskiego, a onym nie jest dano.[/ A przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Dla czego w przypowieściach mówisz im?2_ Kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha.r] A drugie padły na ziemię dobrą; i dały owoc, toć sto, a to sześćdziesiąt, a to trzydzieści.X) A drugie padły w ciernia; a wzgórę ciernia wystąpiły, i zadusiły je.[/ A gdy słońce weszło, wygorzały, i dlatego iż nie miały korzenia, uschły. A drugie padły na miejsca opoczyste, gdzie nie miały ziemie wiele; i wnet wzeszły, dlatego że nie miały głębokości ziemie;c? I gdy on siał, niektóreć ziarna padły przy drodze; i przyszli ptacy, i pojedli je;\1 I mówił im wiele w przypowieściach, mówiąc: Oto, wyszedł siewca ku sianiu.  I zgromadziło się do niego tłumów wiele, tak iż on w łódź wszedszy siedział; a wszytek on tłum na brzegu stał.E   A dnia onego wyszedszy Jezus z domu, siedział podla morza.  2Abowiem ktobykolwiek uczynił wolą Ojca mojego który jest na Niebiesiech, ten bratem moim, i siostrą, i matką jest._ 7 1A wyciągnąwszy rękę swą na ucznie swoje, rzekł: Oto matka moja, i bracia moi.} s 0A on odpowiedziawszy, rzekł, onemu który mu to powiedział: Któraż jest matka moja, i którzy są bracia moi?pY /I rzekł niektóry jemu: Oto matka twoja, i bracia twoi na dworze stoją szukając z tobą mówić.r] .A gdy on jeszcze mówił tłumom, oto matka i bracia jego stanęli na dworze szukając z nim mówić.[/ -Tedy idzie, i bierze z sobą siedmi drugich duchów gorszych niż sam, i wszedszy, mieszkają tam, i sstawają się ostatnie rzeczy człowieka onego gorsze pierwszych. Tak będzie i rodzajowi temu złemu. ,Tedy mówi: Wrócę się do domu mego skądem wyszedł. I przyszedszy najduje próżnujący, umieciony, i ochędożony.   +A gdyby nieczysty duch wyszedł od człowieka, przechadza się po bezwodnych miejscach szukając odpoczynienia, a nie najduje;>u *Królowa z Południa wzbudzona będzie na sądzie z narodem tym, i osądzi go; iż przyszła z krajów ziemie, słuchać mądrości Salomonowey; a oto więcej tu niż Salomon.3 )Mężowie Niniwitscy powstaną na sądzie z narodem tym, i osądzą go; iż się kajali na obwoływanie Jonaszowe; a oto więcej tu niż Jonasz. (Jako bowiem był Jonasz w brzuchu Wieloryba trzy dni i trzy nocy, tak będzie Syn człowieczy w sercu ziemie trzy dni, i trzy nocy.3 'A on odpowiedziawszy, rzekł im: Rodzaj zły i cudzołożny znamienia się domaga, a znamię nie będzie mu dano, jedno znamię Jonasza Proroka.  &Tedy odpowiedzieli niektórzy z nauczonych w Piśmie i z Faryzeuszów, mówiąc: Nauczycielu, chcemy od ciebie znamię widzieć.`~9 %Abowiem z mów twoich będziesz usprawiedliwion, i z mów twoich będziesz osądzon.y}k $A powiedam wam, iż każde słowo próżne, które by mówili ludzie, dadzą z niego liczbę w dzień Sądu.x|i #Dobry człowiek z dobrego skarbu serca wywodzi rzeczy dobre; a zły człowiek ze złego skarbu wyrzuca złe.}{s "Spłodzenia żmijów! jako możecie dobre rzeczy mówić złymi będąc? Abowiem z obfitości serca, usta mówią.z' !Abo czyńcie drzewo dobre i owoc jego dobry; abo czyńcie drzewo zbótwiałe, i owoc jego zbótwiały; z owocu bowiem drzewo bywa poznane.Ry I ktoby rzekł słowo przeciwko Synowi człowieczemu, odpuszczono mu będzie; a ktoby mówił przeciwko Duchowi świętemu, nie będzie mu odpuszczono ani w teraźniejszym wieku, ani w przyszłym.x Dlatego powiedam wam: Wszelki grzech i bluźnierstwo będzie odpuszczone ludziom; a Ducha bluźnienie nie będzie odpuszczone ludziom.]w3 Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest; a kto nie zgromadza ze mną, rozprasza.9vk Abo jako może kto wniść do domu onego który śilen jest, i naczynia jego rozchwycić, jeśliby pierwej nie związał onego który śilen jest, a tedy dom jego rozchwyci.guG A jeśliż ja w Duchu Bożym wyrzucam czarty, tedy uprzedziło do was ono Królestwo Boże.~tu A jeśliż ja w Beelzebulu wyrzucam czarty, synowie waszy w kim wyrzucają? dlatego oni waszymi będą Sędziami.rs] I jeśli szatan szatana wyrzuca, przeciwko sobie jest rozdzielon; Jako tedy ostoi się królestwo jego?Br} A wiedząc Jezus pomyślania ich, rzekł im: Wszelkie Królestwo rozdzielone przeciwko sobie, bywa spustoszone; i wszelkie miasto abo dom rozdzielony przeciwko sobie, nie ostoi się.tqa A Faryzeuszowie usłyszawszy, rzekli: Ten nie wyrzuca Czartów jedno w Beelzebulu Książęciu Czartów.cp? I zapamiętawały się wszytkie ony tłumy, i mówiły: Nie tenli jest on Syn Dawidów?o Tedy mu przywiedzion był opętany, ślepy i niemy; i uzdrowił go, tak iż on ślepy i niemy, i mówił i patrzał.0n[ I w imieniu jego Pogani ufać będą.sm_ Trzciny stłuczonej nie dołamie, i lnu kurzącego się nie zagasi; ażby wyrzucił sąd na zwycięstwo.dlA Nie będzie się swarzył, ani będzie krzyczał, ani kto usłyszy na ulicach głosu jego.k+ Oto sługa mój któregom obrał; on miły mój, w którym się upodobało duszy mojej. Położę Ducha mojego na nim, i sąd Poganom opowie.Xj) Aby się wypełniło co było powiedziano przez Ezaiasza Proroka, mówiącego:2i_ I zfukał je, aby go jawnym nie czynili.nhU A Jezus poznawszy to ustąpił z tamtąd, i szło za nim tłumów wiele, i uzdrowił je wszytki.Zg- A Faryzeuszowie wyszedszy spólną radę wzięli przeciw niemu aby go stracili.fy Tedy mówi onemu człowiekowi: Wyciągni rękę twoję, i wyciągnął; i przywrócona mu jest zdrowa jako i druga.deA Jako tedy daleko przewyższa człowiek owcę? A tak godzi się w Szabaty dobrze czynić.%dC A on rzekł im: Który będzie z was człowiek, któryby miał owcę jednę i jeśliby wpadła ona w Szabat w dół, zali nie uchwyci jej i wyniesie? c A oto, człowiek tam był mający rękę uschłą; i pytali go mówiąc: Godzili się w Szabaty uzdrawiać? aby go oskarżyli.Ab} I odszedszy z tamtąd, przyszedł do zgromadzenia ich.6ag Panem bowiem jest i Szabatu Syn człowieczy.q`[ A gdybyście wiedzieli, co jest: Miłosierdzia chcę, a nie ofiary, nie potępialibyście bezwinnych.=_u A mówię wam, iż nad Kościół więtszy tu jest.t^a Abo nie czytaliście w Zakonie, że w Szabaty Ofiarownicy w Kościele Szabat gwałcą, a bezwinni są?-]S Jako wszedł do domu Bożego, i chleby pokładźienia jadł, których się nie godziło jemu jeść, ani onym którzy z nim byli, jedno Ofiarownikom samym tylko?o\W A on powiedział im: Nie czytaliście co uczynił Dawid, gdy łaknął on i ci którzy z nim byli?w[g A ujźrzawszy Faryzeuszowie, rzekli mu: Oto, uczniowie twoi czynią, czego się nie godzi czynić w Szabat.zZ o W on czas szedł Jezus w Szabaty przez zboża; a uczniowie jego łaknęli i poczęli rwać kłosie, i jeść.FY Jarzmo bowiem moje wdzięczne, i brzemię moje lekkie jest. X Weźmicie jarzmo moje na się, i uczcie się odemnie, żem cichy jest i uniżony sercem, a najdziecie uspokojenie duszam waszym;SW Chodźcie do mnie wszyscy pracujący i obciążeni, a ja uspokoję was.V+ Wszytki rzeczy dane mi są od Ojca mego; i nie poznawa nikt Syna, jedno Ociec; ani Ojca kto poznawa jedno Syn, i komuby chciał Syn objawić.EU Zaiste, Ojcze! iż się tak sstało upodobanie przed tobą.6Te W on czas odpowiedziawszy Jezus, rzekł: Dziękuję tobie Ojcze, Panie nieba i ziemie! żeś zakrył ty rzeczy od mądrych i rozumnych, a objawiłeś je niemowniątkom.eSC Wszakże powiedam wam, iż ziemi Sodomów znośniej będzie w dzień sądu, niżeli tobie.bR= I ty Kapernaum! któreś wywyższone było aż do nieba, aż do piekła strącone będziesz; iż gdyby się były w Sodomach sstały one mocy, które się sstały w tobie, trwałyby były aż do dzisiejszego dnia.aQ; Wszakże powiedam wam: Tyrowi i Sydonowi znośniej będzie w dzień sądu niźli wam.DP Biada tobie Chorazynie! biada tobie Bethsaido! iż gdyby się były w Tyrze i w Sydonie sstały one mocy, które się sstały w was, dawnożby się w worze i popiele kajały były.wOg Tedy począł na oczy wyrzucać miastam w których się sstało barzo wiele mocy jego, że się nie kajały:AN{ Przyszedł Syn człowieczy jedząc i pijąc; i mówią: Oto człowiek obżerca i pijanica, Celników przyjaciel i grzeszników; i usprawiedliwiona jest mądrość od dziatek jej.OM Przyszedł bowiem Jan ani jedząc, ani pijąc; i mówią: Czarta ma.kLO I mówiącym: Piskaliśmy wam, a nie tańcowaliście; lamentowaliśmy wam, a nie kwililiście.K{ A komuż przypodobam rodzaj ten? Podobny jest dziatkom na rynkoch siedzącym, i przywoływającym towarzyszów swych,2J_ Kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha.NI I jeśli chcecie przyjąć, on jest Eliaszem który miał przyść.AH} Wszyscy bowiem Prorocy i Zakon aż do Jana Prorokowali.|Gq A od dni Jana Ponurzyciela aż do tąd, Królestwu niebieskiemu gwałt się dzieje, i gwałtownicy porywają je.>Fu Amen powiedam wam: Nie jest wzbudzony między narodzonymi z niewiast, więtszy nad Jana Ponurzyciela; Lecz który jest mniejszy w Królestwie niebieskim, więtszy jest niźli on. E Ten bowiem jest o którym napisano: Oto ja posyłam posła swego przed obliczem twoim, który zgotuje drogę twoję przed tobą.]D3 Ale coście wyszli widzieć? Proroka? zaiste powiedam wam i obficiej niż Proroka.C Ale coście wyszli widzieć? człowieka w miękkie szaty obleczonego? Oto, którzy miękkie szaty noszą, w domiech Królewskich są. B9 A gdy oni szli, począł Jezus mówić onym tłumom o Janie: Czemuście wyszli na puszczą, przypatrować się trzcinieli zatrząśnionej od wiatru?BA A szczęśliwy jest któryby się nie zgorszył na mnie..@U Ślepi przeglądają, i chromi chodzą, trędowaci bywają oczyścieni, i głuszy słyszą, umarli wzbudzeni bywają, i ubogim wesołe poselstwo opowiedane bywa.q?[ A odpowiedziawszy Jezus rzekł im: Szedszy, oznajmicie Janowi te rzeczy które słyszycie i widzicie:L> Rzekł mu: Ty jesteś, który miał przyść, abo inszego czekamy?f=E A Jan usłyszawszy w więzieniu one uczynki Christusowe, posławszy dwu z uczniów swych,< # I sstało się gdy przestał Jezus rozrządzać dwiemanaściom uczniom swoim, odszedł z onąd, aby uczył i obwoływał w miastach ich.;! *I ktokolwiekby napoił jednego z małych tych kubkiem zimnej wody tylko, na imię ucznia, Amen, powiedam wam nie straci zapłaty swojej.':G )Kto przyjmuje Proroka na imię Proroka, zapłatę Proroka weźmie; a kto przyjmuje sprawiedliwego na imię sprawiedliwego, zapłatę sprawiedliwego weźmie.i9K (Kto przyjmuje was, mnie przyjmuje; a kto mnie przyjmuje, przyjmuje onego który mnie posłał.h8I 'Ktoby nalazł duszę swoję, straci ją; a ktoby zgubił duszę swoję dla mnie, najdzie ją.W7' &I kto nie bierze krzyża swego, i nie idzie za mną, nie jest mnie godzien.6 %Kto miłuje Ojca abo matkę nad mię, nie jest mnie godzien; i kto miłuje syna abo córkę nad mię, nie jest mnie godzien.@5{ $I nieprzyjacioły człowiekowi, będą domownicy jego. 4  #Bom przyszedł rozdwoić człowieka przeciwko Ojcu jego, a córkę przeciwko Matce jej, i niewiastkę przeciwko Świekrze jej.r3] "Nie rozumiejcie żebym przyszedł rzucać pokój na ziemię; Nie przyszedłem rzucać pokoju, ale miecz.2{ !A którybykolwiek zaprzał się mnie przed ludźmi, zaprzę się go i ja przed Ojcem moim który jest na niebiesiech.1 Wszelki tedy, którybykolwiek mię wyznał przed ludźmi, wyznam i ja onego przed Ojcem moim który jest na niebiesiech;G0 Nie bójciesz się tedy; wiele wróblików wy przewyższacie.>/w A wasze i włosy na głowie wszytkie policzone są..y Zali dwu wróblików za pieniążek nie przedają? a jeden z nich nie upadnie na ziemię, prócz onego Ojca waszego.--S I nie bójcie się onych, którzy zabijają ciało, a dusze nie mogą zabić; ale bójcie się raczej onego, który może duszę i ciało zatracić w Gehennie.x,i Co wam mówię w ciemności, powiedajcie na światłości; i co w ucho słyszycie, obwoływajcie na domach. + Nie bójcież się tedy ich; abowiem nie jest nic zatajonego coby się objawić nie miało, i skrytego czegoby poznać nie miano.0*Y Dosyć uczniowi, żeby się sstał jako Nauczyciel jego; i słudze jako Pan jego. Jeśli domowego Gospodarza Beelzebulem nazwali, jako daleko więcej domowniki jego?E) Nie jest uczeń nad Nauczyciela, ani sługa nad Pana swego.4(a A kiedy was prześladować będą w mieście tym, uciekajcie do drugiego. Amen bowiem powiedam wam: Nie skończycie miast Izraelskich, ażby przyszedł Syn człowieczy.t'a I będziecie nienawidzeni od wszytkich dla imienia mego; A ktoby wytrwał do końca ten zbawion będzie.~&u A wyda brat brata na śmierć, i Ociec dziecię; i powstaną dzieci przeciw rodzicom, i śmiercią je zgładzą.f%E Abowiem nie wy jesteście którzy mówicie, ale duch onego Ojca waszego który mówi w was.$ A kiedy was wydadzą, nie pieczołujcie się, jako, abo cobyście mówili; bo będzie wam dano w onejże godzinie cobyście mówili.c#? Lecz i do Starost i Królów będziecie wodzeni dla mnie, na świadectwo im i Poganom." A strzeżcie się od ludzi; abowiem wydadzą was do zasiędzienia Rad, i w zgromadzeniach swoich biczować was będą; !  Oto, ja posyłam was, jako owce w pojśrzód wilków; bądźcież tedy rostropnymi jako wężowie, a prostymi jako gołębie.v e Amen mówię wam: Znośniej będzie ziemi Sodomskiey, i Gomorreyskiey w dzień sądu, niźli miastu onemu.' I ktobykolwiek nie przyjął was, aniby słuchał mów waszych, wychodząc z domu, abo z miasta onego, otrzęśniciesz proch nóg waszych.  A jeśliby był on dom godny, niech przyjdzie pokój wasz nań; a jeśliby nie był godny, pokój wasz niech się do was wróci.,S A wchodząc w dom pozdrówcie go. A do któregobyście kolwiek miasta abo miasteczka weszli, badajcie się kto godzien jest w nim; i tam trwajcie, ażbyście wyszli.s_ Ani taistry na drogę, ani dwu sukien, ani obuwia, ani laski; godzien bowiem jest robotnik pokarmu swego.G Nie nabywajcie złota ani srebra, ani miedzi w trzosy wasze; Niemocne uzdrawiajcie, trędowate oczyściajcie, umarłe wzbudzajcie, czarty wyrzucajcie; darmoście wzięli, darmo dawajcie.]3 A idąc obwoływajcie, mówiąc: Iż się przybliżyło ono królestwo niebieskie.D Lecz idźcie raczej do owiec zgubionych domu Izraelskiego. Tych dwunaście posłał Jezus, roskazawszy im, mówiąc: Na drogę Poganów nie odchodźcie, i do miasta Samarytanów nie wchodźcie.I  Symon Kananitczyk, i Judasz Iskaryotes, który go też wydał.ve Filip i Bartłomiey; Thomasz i Mattheusz on celnik, Jakub syn Alfeuszów, i Lebeusz przezwany Thadeuszem;% A onych dwunaście Apostołów imiona są ty: Pierwszy Symon, nazwany Piotrem, i Andrzey brat jego; Jakub syn Zebedeów, i Jan brat jego.; q A przyzwawszy onych dwanaście uczniów swoich, dał im zwierzchność przeciwko duchom nieczystym, tak iżby je wyrzucali, i uzdrawiali wszelaką chorobę, i wszelaką niemoc.L &Proście tedy Pana żniwa, aby wysłał robotniki na żniwo swoje.R %Tedy mówi uczniom swoim: Żniwoć iście mnogie, ale robotników mało. $A ujźrzawszy ony tłumy, rozlitował się nad nimi, iż były rozpuszczone i rozmiotane, jako owce, nie mające Pasterza.N #I obchodził Jezus miasta wszytkie i miasteczka, ucząc w zgromadzeniach ich, i obwoływając wesołe poselstwo onego królestwa, i uzdrawiając wszelką chorobę, i wszelką niemoc w ludu.L  "A Faryzeuszowie mówili: Przez Książę czartów wyrzuca czarty.  !A gdy był wyrzucony czart, przemówił on niemy; i dziwowały się one tłumy, mówiąc: Nigdziej się nie okazało tak w Izraelu.R  A gdy oni wychodzili, oto przywiedli mu człowieka niemego, opętanego.A } Lecz oni wyszedszy, rozgłosili go w całej onej ziemi.n U I otworzyły się ich oczy, a Jezus srodze im zagroził, mówiąc: Baczcie, aby nikt niewiedział.^5 Tedy się dotknął oczu ich, mówiąc: Wedle wiary waszej niechaj się wam sstanie. A gdy przyszedł do domu, przystąpili do niego oni ślepi, i mówi im Jezus: Wierzycie, iż mogę to uczynić? Mówią mu: Tak Panie!{ A gdy z onąd Jezus przechodził, szli za nim dwa ślepi, krzycząc i mówiąc: Zmiłuj się nad nami Synu Dawidów!6g I wyszła ta wieść na całą onę ziemię.Z- A gdy wyrzucony był on tłum, wszedszy ujął rękę jej, i wstała Panienka.dA Mówi im: Ustąpcie; abowiem nie umarła Panienka, ale śpi, i naśmiewali się z niego.mS A przyszedszy Jezus w dom onego Książęcia i ujźrzawszy piszczki, i tłum zgiełk czyniący.)K A Jezus obróciwszy się, i ujźrzawszy ją, rzekł: Tusz sobie dobrze, córko! wiara twoja zachowała cię; i zachowana jest ona niewiasta od onej godziny.]3 Bo mówiła sama w sobie: Bych się tylko dotknęła szaty jego, będę zachowana.ve A oto niewiasta krwią płynąca dwanaście lat, przystąpiwszy z tyłu, dotknęła się kraju szaty jego.=~u I wstawszy Jezus, szedł za nim, i uczniowie jego.A}{ To gdy im on mówił, oto Książę przyszedszy pokłoniło się jemu, mówiąc: Iż córka moja dopiero dokończyła; ale przyszedszy włóż rękę twoję na nię, a żyć będzie.O| Ani leją wina młodego w naczynia stare; Bo inaczej rozdzierają się naczynia, i wino się wylewa, i naczynia giną; ale leją młode wino w naczynia nowe, i oboje społem bywają zachowane.{1 A żaden nie wpuszcza płatu sukna niewyprawnego w starą szatę, abowiem ono wypełnienie jej ujmuje od szaty, i gorsze się rozdarcie sstawa.Iz  I rzekł im Jezus: Zali mogą synowie łożnice małżeńskiej żałować, póki z nimi jest Oblubieniec? ale przyjdą dni, gdy odjęty będzie od nich Oblubieniec, a tedy pościć będą. y Tedy przystąpili do niego uczniowie Janowi, mówiąc: Dlaczego my i Faryzeuszowie pościmy wiele? a uczniowie twoi nie poszczą? 8~~}}H||p{{Ozzyxx4wwtw vvLuuitt"ss]s rrqq1ppoofnnPmllkk&j|iimhhGggff6e~ddudccbb0aaB``=__C^^i]]@\\q[[ZYY}Y/XX WVV/U>T~SSqRQQyPP9ONNHMMQLLbKKXJJ|IIGHHOGGWFFnEEEDCCC#BAAmA@??">>m==<ZkH}3k > x h J  )m.V JTau;A odpowiedziawszy Jezus, rzekł im: Błądzicie nie rozumiejąc Pism, ani mocy Bożej._t7W powstaniu tedy, którego z onych siedmi będzie żoną? wszyscy bowiem mieli ją.5seA na ostatek po wszytkich umarła i żona.7riTakże wtóry, i trzeci, aż do onych siedmi. qA było u nas braciej siedm; a pierwszy ożeniwszy się dokonał; a nie mając nasienia, zostawił żonę swoję bratu swemu.'pGMówiąc: Nauczycielu, Moyzesz rzekł, jeśliby kto umarł, nie mając dziatek, pojmie brat jego z powinności żonę jego, i wzbudzi nasienie bratu swemu.ro]Onego dnia przystąpili do niego Sadukieuszowie, którzy powiedają iż niemasz powstania; i pytali go,DnA usłyszawszy dziwowali się; i opuściwszy go odeszli.mMówią mu: Cesarski. Tedy mówi im: Oddawajcież tedy rzeczy które są Cesarskie, Cesarzowi; a one które są Boże, Bogu.3laI mówi im: Czyj jest obraz ten i napis?Hk Pokażcie mi monetę czyńszową; a oni przynieśli mu grosz.QjA poznawszy Jezus złość ich, rzekł: Czemu mię kusicie obłudnicy?Xi)Powiedz tedy nam, coć się zda; godzili się dać czyńsz Cesarzowi, abo nie?KhI posyłają mu ucznie swe z Herodyany, mówiąc: Nauczycielu, wiemy iż prawdziwy jesteś, i drogi Bożej w prawdzie uczysz, a niedbasz ni na kogo; abowiem nie patrzasz na osobę ludzką.Wg'Tedy szedszy Faryzeuszowie, spólną radę wzięli, aby go usidlili w mowie.7A ujźrzawszy uczniowie dziwowali się, mówiąc: Jako natychmiast uschła ona figa?Z=-A ujźrzawszy figę jednę na drodze, przyszedł do niej, i nie nalazł nic na niej, jedno liście tylko. I mówi jej: Niech się więcej z ciebie owoc nie rodzi na wieki, i uschła natychmiast ona figa.5<eA rano wracając się do miasta, łaknął.T;!I opuściwszy je, wyszedł precz z miasta do Bethaniey; i nocował tam.:/I rzekli mu: Słyszysz co ci mówią? a Jezus im mówi: Tak. Nigdyście nie czytali, iż z ust niemowiątek i ssących sposobiłeś chwałę?89iA ujźrzawszy przedniejszy Ofiarownicy i uczeni w Piśmie dziwy które uczynił, i dzieci krzyczące w Kościele, i mówiące Hosanna Synowi Dawidowemu, frasowali się,R8I przystąpili do niego ślepi i chromi w Kościele; i uzdrowił je.x7i I mówi im: Napisano jest: Dom mój, dom modlitwy nazwan będzie; a wyście go uczynili jaskinią zbójców.S6 I wszedł Jezus do Kościoła Bożego, i wyrzucił wszytki przedawające i kupujące w Kościele; a stoły onych którzy pieniądzmi handlują, poprzewracał, i stolice przedawających gołębie.U5# A tłumy mówiły: Ten jest Jezus on Prorok on z Nadzaretu Galileyskiego.f4E A gdy wjechał on do Jerozolimy, wzruszyło się wszytko miasto, mówiąc: Któż jest ten?Q3 A tłumy wprzód idące, i pozad idące, krzyczały, mówiąc: Hosanna onemu Synowi Dawidowemu; błogosławiony który przychodzi w imię Pańskie, Hosanna któryś jest na najwyższych miejscach.x2iA barzo wielki tłum słali swoje szaty na drodze; a drudzy rąbali gałąski z drzew, i słali na drodze.a1;Przywiedli Oślicę, i Oślę, i włożyli na nie szaty swoje, i wsadzili go na nie.I0 A szedszy uczniowie, i uczyniwszy jako im rozrządził Jezus,/Powiedzcie córce Syońskiey: Oto, Król twój idzie tobie cichy, a siedzący na Oślicy, i na Oślęciu Synie pod jarzmem będącej.k.OA to się wszytko sstało, aby się wypełniło co było powiedziano przez Proroka, mówiącego:`-9A jeśliby kto wam co rzekł, powiedzcie iż Pan ich potrzebę ma; a wnet pośle je.%,CMówiąc im: Idźcie do miasteczka które jest przeciwko wam; a wnetże najdziecie Oślicę uwiązaną, i Oślę z nią; odwiązawszy, przywiedźcie mi.{+ qA gdy się przybliżali do Jerozolimy, i przyszli do Bethfage do góry oliwnej, tedy Jezus posłał dwu uczniów,p*Y"A ulitowawszy się Jezus, dotknął się oczu ich; a wnetże przejźrzały ich oczy, i szli za nim.;)q!Mówią mu: Panie, aby otworzone były nasze oczy.V(% A stanąwszy Jezus, zawołał ich, i rzekł: Co chcecie abym wam uczynił?}'sA on tłum fukał je aby milczeli; a oni więcej krzyczeli, mówiąc: Zmiłuj się nad nami Panie, Synu Dawidów!&#A oto dwa ślepi siedzący przy drodze, usłyszawszy iż Jezus przechodzi, krzyczeli mówiąc: Zmiłuj się nad nami Panie, Synu Dawidów!F%A gdy wychodzili oni z Jerycha, szedł za nim tłum mnogi.x$iJako Syn człowieczy nie przyszedł, aby mu służono, ale służyć, i dać duszę swą okupem za wiele ich.Z#-A ktoby chciał między wami być pierwszym, niech będzie waszym niewolnikiem.~"uLecz nie tak będzie między wami; ale ktoby chciał między wami wielkim się sstać, niech będzie waszym sługą.!'A Jezus przyzwawszy ich, rzekł: Wiecie iż Książęta narodów panują nad nimi, i którzy wielcy są, używają zwierzchności nad nimi.O A usłyszawszy oni dziesięć, frasowali się dla onych dwu bratów.c?I mówi im: Kubekci mój pić będziecie, i ponurzeniem, którym się ja ponurzam, ponurzeni będziecie; lecz siedzieć po prawicy mej, i po lewicy mej, nie jest moja dać, ale którym jest nagotowano od Ojca mego.>uA Jezus odpowiedziawszy rzekł: niewiecie czego prosicie. Możecieli pić kubek który ja mam pić? i ponurzeniem którym się ja ponurzam, ponurzonymi być? mówią mu: Możemy."=A on jej rzekł: Czego chcesz? mówi mu: Rzecz aby siedzieli ci dwa synowie moi, jeden po prawicy twojej, a drugi po lewicy, w onym Królestwie twym.~uTedy przystąpiła do niego matka synów Zebedeuszowych, z syny swymi kłaniając się, i prosząc nieco od niego.lQI podadzą go Poganom ku nagrawaniu, i biczowaniu, i krzyżowaniu; a trzeciego dnia powstanie.)Oto wstępujemy do Jerozolimy, a Syn człowieczy będzie wydan przedniejszym Ofiarownikom, i uczonym w Piśmie, i osądzą go na śmierć.pYA wstępując Jezus do Jerozolimy, wziął one dwanaście uczniów z osobna w drodze, i rzekł im:r]Tak będą ostatni pierwszymi; a pierwszy ostatnimi. Abowiem wiele jest wezwanych, ale mało wybranych.r]Zaś mi się nie godzi czynić w moich rzeczach co chcę? abo oko twoje złe jest, że ja dobry jestem?SWeźmi co twego, a idź. A chcę temu ostatecznemu dać, jako i tobie.y A on odpowiedziawszy, rzekł, jednemu z nich: Towarzyszu nie krzywdzę cię; a zaś nie z grosza zmówił ze mną?  Mówiąc: Iż ci ostateczni jednę godzinę robili, a równymiś je nam uczynił, którzyśmy dźwigali ciężar dnia i upalenie.>w A wziąwszy, szemrali przeciw domowemu Gospodarzowi.eC A przyszedszy pierwszy, rozumieli że więcej wezmą; i wzięli i oni, każdy po groszu.iK A przyszedszy oni którzy około jedennastej godziny byli zmówieni, wzięli każdy po groszu.+A gdy był wieczór, mówi Pan winnice, sprawcy swemu: Zawołaj robotników i oddaj im zapłatę, począwszy od ostatnich, aż do pierwszych.wMówią mu: Iż żaden nas nie najął; mówi im: Idźcie i wy do winnice, a coby było sprawiedliwego, weźmiecie./A około jedennastej godziny wyszedszy, nalazł drugie stojące, próżnujące, i mówi im: Przeczżeście tu stali cały dzień próżnujący?c ?A oni odeszli. Zasię wyszedszy około szóstej i dziewiątej godziny, uczynił także.Z -I onym rzekł: Idźcie i wy do winnice, a coby było sprawiedliwego, dam wam.a ;I wyszedszy około trzeciej godziny, ujźrzał drugie stojące na rynku próżnujące;_ 7A zmówiwszy się z robotnikami z grosza na dzień, posłał je do winnice swojej.!  =Abowiem podobne jest ono Królestwo niebieskie człowiekowi domowemu Gospodarzowi, który wyszedł zaraz z poranku najmować robotniki o winnice swej.NA wiele pierwszych będą ostatecznymi; a ostatecznych pierwszymi.EI wszelki który opuścił domy, abo bracią, abo siostry, abo Ojca, abo Matkę, abo żonę, abo dzieci, abo rolę dla imienia mego, tyle stokroć weźmie, i żywot wieczny odziedziczy.{oA Jezus rzekł im: Amen mówię wam: Iż wy którzyście poszli za mną, w ono odrodzenie, kiedy usiędzie Syn człowieczy na stolcu chwały swej, będziecie siedzieć i wy na dwunaście stolcach, sądząc dwanaście pokolenia Izraelskie.Tedy odpowiedziawszy Piotr, rzekł mu: Otośmy my opuścili wszytkie rzeczy, i poszliśmy za tobą; cóż tedy będzie nam?oWA pojźrzawszy Jezus rzekł im: U ludzi to niemożno jest; lecz u Boga wszytkie rzeczy możne są.hIA usłyszawszy uczniowie jego zdumieli się srodze, mówiąc: Któż tedy może być zbawion?A zasię mówię wam, łatwiej jest wielbłądowi przez dziurę igielną prześć, niż bogatemu do onego Królestwa Bożego wniść.ucA Jezus rzekł uczniom swym: Amen mówię wam: Iż trudno bogaty wnidzie do onego Królestwa niebieskiego.gGA usłyszawszy młodzieniec onę mowę, odszedł zasmucony; miał bowiem osiadłości wiele.)KRzekł mu Jezus: Jeśli chcesz doskonałym być, idź, przedaj swe majętności, a daj ubogim; a będziesz miał skarb w niebie; a przydź, chodź za mną.s~_Mówi mu on młodzieniec: Wszytkiegom tego strzegł z młodości mojej; czegóż mi jeszcze nie dostawa?b}=Czci Ojca twego, i matkę. A miłować będziesz bliźniego twego, jako samego siebie."|=Mówi mu: Które? a Jezus rzekł: Ono: Nie będziesz zabijał, nie będziesz cudzołożył, nie będziesz kradł, nie będziesz fałszywie świadczył.${AA on rzekł jemu: Przecz mię zowiesz dobrym? żaden nie jest dobry, tylko jeden, Bóg. A jeśli chcesz wniść do onego żywota, chowajże przykazania.wzgA oto jeden przystąpiwszy, rzekł mu: Nauczycielu dobry, co dobrego mam czynić, abym miał żywot wieczny?8ykA włożywszy na nie ręce, poszedł z onąd.x A Jezus rzekł: Zaniechajcie dziatek, ani ich hamujcie przychodzić do mnie; abowiem takowych jest ono Królestwo niebieskie.mwS Tedy mu przywiedziono dziatki, aby ręce włożył na nie, i modlił się; a uczniowie fukali je.xvi Są bowiem rzezańcy, którzy się z żywota matki narodzili tak; i są rzezańcy, którzy są urzezani od ludzi; i są rzezańcy, którzy samych siebie urzezali dla onego Królestwa niebieskiego. Kto to może pojąć, niechaj pojmuje.Pu A on im rzekł: Nie wszyscy pojmują mowy tej, ale którym dano jest.utc Mówią mu uczniowie jego: Jeśli tak jest sprawa człowiecza z żoną, nie pożyteczno jest żenić się.+sO A mówię wam, iż ktobykolwiek opuścił żonę swą, oprócz dla wszeteczeństwa, a pojąłby inszą, cudzołoży; a ktoby opuszczoną pojął, cudzołoży. rRzekł im: Iż Moyzesz prze zatwardziałość serca waszego pozwolił wam opuścić żony wasze; lecz od początku nie było tak.[q/Rzekli mu: przeczże tedy Moyzesz przykazał dać list rozwodu, i opuścić ją?wpgA tak już więcej nie są dwa, ale jedno ciało. Co tedy Bóg złączył, człowiek niechaj nie rozłącza.oI rzekł: Dlatego opuści człowiek Ojca i Matkę, a przyłączy się ku żenie swej; i będą oni dwa w jedno ciało. n A on odpowiedziawszy rzekł im: Nie czytaliście, iż ten który uczynił od początku, mężczyznę i niewiastę uczynił je?m!I przystąpili do niego Faryzeuszowie kusząc go, i mówiąc mu: Godzili się człowiekowi opuścić żonę swą, dla każdej przyczyny?=luI szło za nim tłumów wiele; i uzdrowił je tam.k {I sstało się, gdy dokończył Jezus mów tych, ruszył się z Galileiey, i przyszedł do granic Judskich za Jordan.yjk#Tak i Ociec mój niebieski uczyni wam, jeśli nie odpuścicie każdy bratu swemu z serc waszych upadków ich.jiM"I rozgniewawszy się Pan jego, podał go oprawcom, ażby oddał to wszytko co winien był jemu.xhi!Nie trzebasz było i tobie zmiłować się nad spólnym sługą twoim, jakom się i ja nad tobą zmiłował?zgm Tedy przyzwawszy go Pan jego, mówi mu: Sługo zły, wszytek dług on odpuściłemci, ponieważeś mię prosił.fA ujźrzawszy spólni słudzy jego, co się działo; zasmucili się srodze; i szedszy oznajmili Panu swemu, wszytko co się działo.ae;A on niechciał; ale odszedszy, wrzucił go do ciemnice, ażby oddał, co był winien.dUpadszy tedy on spólny sługa jego, do nóg jego, prosił go mówiąc: Użyj cierpliwości nademną, a wszytko oddam tobie.&cEA wyszedszy sługa on, nalazł jednego z spólnych sług swoich, który mu był winien sto groszy; i popadszy go, dusił mówiąc: Oddaj mi, coś winien.Zb-A zlitowawszy się Pan nad sługą onym, wypuścił go, i dług odpuścił mu.|aqUpadszy tedy on sługa, pokłonił się mu, mówiąc: Panie, użyj cierpliwości nademną, a wszytko tobie oddam.`A gdy nie miał on skąd oddać, kazał go Pan jego zaprzedać, i żonę jego, i dzieci, i wszytkie rzeczy które miał; i oddać.r_]A gdy począł on znaszać rachunek, przywiedziono mu jednego dłużnika dziesiąci tysięcy talentów.^ Dlatego przypodobane jest ono Królestwo niebieskie człowiekowi Królowi, który chciał znieść rachunek z sługami swymi.`]9Mówi mu Jezus: Nie mówieć aż do siedmkroć, ale aż do siedmidziesiąt siedmkroć. \Tedy do niego Piotr przystąpiwszy rzekł: Panie, ilekroć zgrzeszy brat mój przeciwko mnie, i odpuszczę mu? aż do siedmikroć?c[?Abowiem gdzie są dwa abo trzej zgromadzeni na imię moje, tamem jest w pojśrzodku ich.3Z_Zasię powiedam wam, iż jeśliby się dwa z was zezwolili na ziemi, o wszelką sprawę, o którąby prosili, sstanie się im od Ojca mego który jest na niebiesiech.'YGAmen powiedam wam: Cobyściekolwiek związali na ziemi, będzie związano w niebie; a cobyściekolwiek rozwiązali na ziemi, będzie rozwiązano na niebie. XA jeśliby ich nie usłuchał, powiedz Zborowi; a jeśliby i Zboru nie usłuchał, niech tobie będzie jako Poganin i Celnik.WA jeśliby nie usłuchał, weźmi z sobą jeszcze jednego abo dwu; aby w uściech dwu świadków abo trzech stanęło wszelkie słowo.%VCA jeśliby zgrzeszył przeciw tobie brat twój, idź, a przekonaj go między tobą i onym samym tylko; jeśliby cię usłuchał, zyskałeś brata swego.vUeTak nie jest wolą przed onym Ojcem waszym, który jest na Niebiesiech żeby zginął jeden z małych tych.)TK A jeśli mu się przyda naleść ją, amen powiedam wam: Że się weseli z niej więcej, niż z onych dziewiącidziesiąt dziewiąci które nie błądziły.NS Co się wam zda? Gdyby było u którego człowieka sto owiec, a zabłądziłaby jedna z nich; azaż opuściwszy dziewięćdziesiąt dziewięć na górach, poszedszy nie szuka onej błądzącej?IR  Abowiem przyszedł syn człowieczy, zbawić co było zginęło.=Qs Baczcież abyście nie wzgardzali jednego z małych tych; abowiem mówię wam, iż Aniołowie ich na niebiesiech zawsze patrzają na oblicze Ojca mego który jest na niebiesiech.GI zfukał go Jezus, i wyszedł z niego czart; i uzdrowione jest dziecię od godziny onej.-=SA odpowiedziawszy Jezus, rzekł: O rodzaju niewierny, i przewrotny, dokądże wżdy będę z wami? dokądże wżdy znaszać będę was? przywiedźcie mi go tu.F<I przywiodłem go uczniom twoim, a nie mogli go uzdrowić.;Panie zmiłuj się nad moim Synem, abowiem lunatykiem jest i źle się ma; bo częstokroć wpada w ogień, i częstokroć w wodę;n:UA gdy oni przyszli do tłumu, przystąpił do niego człowiek przypadając mu do kolan i mówiąc:K9 Tedy porozumieli uczniowie, że im o Janie Ponurzycielu mówił.81 A mówię wam iż Eliasz już przyszedł, a nie poznali go; ale uczynili nad nim cokolwiek chcieli; tak i Syn człowieczy ma cierpieć od nich.f7E A Jezus odpowiedziawszy, rzekł im: Eliaszci przyjdzie pierwej, i naprawi wszytkie rzeczy.6y I pytali go uczniowie jego, mówiąc: Cóż tedy uczeni w Piśmie powiedają, iż Eliaszowi trzeba przyść pierwej?5+ A gdy zstępowali oni z góry, przykazał im Jezus, mówiąc: Nikomu nie powiedajcie tego widzenia, ażby Syn człowieczy z martwych wstał.U4#A podnióższy oczu swych, nikogo nie widzieli, jedno Jezusa samego tylko.`39I przystąpiwszy Jezus dotknął się ich, i rzekł: Wstańcie, i nie bójcie się.P2I usłyszawszy uczniowie, upadli na oblicze swe, i bali się srodze.21]Gdy jeszcze on mówił, oto, obłok jasny zaćmił je; a oto głos z obłoku mówiący: Ten jest on Syn mój miły, w którym się mnie upodobało; jego słuchajcie.40aA odpowiedziawszy Piotr rzekł Jezusowi: Panie, dobrze jest nam tu być; jeśli chcesz, uczynimy tu trzy Przybytki: tobie jeden, i Moyzeszowi jeden, i jeden Eliaszowi.O/A oto widziani byli od nich Moyzesz, i Eliasz z nim rozmawiający..I przekształtowany był przed nimi; i rozjaśniało oblicze jego jako słońce; a szaty jego stały się białe jako światłość.{- qA po sześci dniach bierze Jezus Piotra, i Jakuba, i Jana brata jego, i wprowadza je na górę wysoką zosobna.(,IAmen powiedam wam: Są niektórzy z tych, co tu stoją, którzy nie ukuszą śmierci, ażby ujźrzeli Syna człowieczego przychodzącego w Królestwie swym.+yAbowiem ma Syn człowieczy przyść w sławie Ojca swego z Anioły swymi, a tedy odda każdemu według sprawy jego.*5Co bowiem pomoże człowiekowi, jeśliby świat wszytek zyskał, a na duszyby swej uszkodzony był? abo co da człowiek za odmianę za duszę swą?t)aBo kto by chciał duszę swą zachować, straci ją; a kto by stracił duszę swą dla mnie, najdzie ją.(!Tedy Jezus rzekł uczniom swym: Jeśli kto chce za mną przyść, niechaj zaprzy samego siebie, i weźmie krzyż swój, i za mną idzie.&'EA on obróciwszy się, rzekł Piotrowi: Idź mi na zad Szatanie! zgorszeniem mi jesteś; iż nie rozumiesz rzeczy które są Boże, ale które są ludzkie.z&mI wziąwszy go ku sobie Piotr, począł go fukać, mówiąc: Zlituj się nad sobą Panie! nie będzie to tobie.k%OOd tąd począł Jezus okazować uczniom swym, iż mu trzeba odeść do Jerozolimy, i wiele cierpieć od starszych, i przedniejszych Ofiarowników, i uczonych w Piśmie, i być zabitym, a trzeciego dnia wzbudzonym być.`$9Tedy przykazał uczniom swym, aby nikomu nie powiedali, iż on jest Jezus on Christus.N#I dam tobie klucze onego Królestwa niebieskiego; i cokolwiekbyś związał na ziemi, będzie związano na Niebiesiech; a cokolwiekbyś rozwiązał na ziemi, będzie rozwiązano na Niebiesiech."A ja też tobie mówię, iż ty jesteś opoką; i na tej opoce zbuduję mój Zbór; a brany piekła nie będą mu silne.(!IA odpowiedziawszy Jezus, rzekł mu: Szczęśliwy jesteś Symonie Baryona! iż ciało i krew nie objawiło tobie, ale Ociec mój, który jest na niebiesiech.g GA odpowiedziawszy Symon Piotr rzekł: Ty jesteś on Christus, on Syn onego Boga żywiącego.2_Mówi im: A wy kim mię powiedacie być?~uA oni rzekli: Jednić Janem Ponurzycielem, a inszy Eliaszem, a drudzy Jeremiaszem, abo jednym z onych Proroków. A przyszedszy Jezus w strony Cezarei Filipowej, pytał uczniów swych, mówiąc: Kim mię powiedają ludzie być, Syna człowieczego?}s Tedy porozumieli, że nie rzekł aby się strzegli od kwasu chlebowego, ale od nauki Faryzeuszów i Sadukieuszów. Jakoż nie rozumiecie, żem nie o chlebie powiedział wam, abyście się strzegli od kwasu Faryzeuszów i Sadukieuszów?X) Ani onych siedmi chlebów onych czterech tysięcy i ileście koszów wzięli?} Jeszczeż nie rozumiecie, ani pamiętacie onego pięciorga chlebów, onych piąci tysięcy, i ileście koszów wzięli?pYA poznawszy Jezus rzekł im: Cóż rozmyślacie w sobie mało wierni, żeście chlebów nie wzięli?MA oni rozmyślali w sobie mówiąc: Żeśmy chlebów nie wzięli.`9A Jezus rzekł im: Baczcie i strzeżcie się od kwasu Faryzeuszów i Sadukieuszów._7I przyszedszy uczniowie jego na drugą stronę morza, zapamiętali chlebów wziąć.)Rodzaj zły i cudzołożny, znamienia się domaga; a znamię nie będzie mu dano, jedno znamię Jonasza Proroka. I zostawiwszy je odszedł.'GA rano: Dziś będzie niepogoda; abowiem czerwieni chmurające się niebo. Obłudnicy! obliczeć nieba umiecie rozsądzić; a znamion czasów nie możecie?oWA on odpowiedziawszy rzekł im: Gdy bywa wieczór mówicie: Pogoda będzie, bo się czerwieni niebo.n WI przystąpiwszy Faryzeuszowie i Sadukeuszowie, kusząc prosili go, aby im znamię z nieba okazał.X)'I rozpuściwszy tłumy wstąpił w łódź, i przyszedł do granic Magdala._7&A onych, którzy jedli, było cztery tysiące mężów, oprócz niewiast i dziatek.hI%I jedli wszyscy, i nasyceni byli; i odnieśli co zbywało ułomków siedm koszów pełnych. $I wziąwszy one siedm chlebów, i one rybki, podziękowawszy łamał, i dał uczniom swym; a uczniowie onemu tłumowi;5 e#I roskazał onym tłumom usieść na ziemi;_ 7"I mówi im Jezus: Wiele chlebów macie? A oni rzekli: Siedmioro i trochę rybiąt. {!I mówią mu uczniowie jego: Skądże nam dostanie na pustyni chlebów tak wiele, żebyśmy nasycili tłum tak wielki?e C A Jezus przyzwawszy uczniów swych, rzekł: Zięty jestem litością nad tym ludem; iż już trzy dni trwają przy mnie, i nie mają coby jedli; a rozpuścić poszczących niechcę, żeby snadź nie ustali w drodze.+Tak, że się tłumy dziwowały, widząc nieme mówiące, ułomne zdrowe, chrome chodzące, i ślepe patrzące; i sławili Boga Izraelskiego.*MI przystąpiło do niego tłumów wiele, mając z sobą chrome, ślepe, nieme, ułomne, i drugich wiele; i porzucali je u nóg Jezusowych; i uzdrowił je.s_I odszedszy z tamtąd Jezus, przyszedł nad morze Galileyskie; i wstąpiwszy na górę, siedział tam.'GTedy odpowiedziawszy Jezus rzekł jej: O niewiasto! wielka jest wiara twoja; niech ci się sstanie jako chcesz. I uleczona jest córka jej od godziny onej.lQA ona rzekła: Tak Panie; ale i szczenięta jedzą z odrobin spadających z stołu Panów ich.fEA on odpowiedziawszy rzekł: Nie jest dobra brać chleb dziecinny, i rzucać szczeniętom.NA ona przyszedszy, pokłoniła mu się, mówiąc: Panie ratuj mię!gGA on odpowiedziawszy rzekł: Nie jestem posłan jedno do owiec zgubionych domu Izraelskiego.A on nie odpowiedział jej słowa. I przystąpiwszy uczniowie jego prosili go mówiąc: Opuść ją; iż krzyczy za nami.(IA oto niewiasta Chananeyska od onych granic wyszedszy, krzyczała mówiąc mu: Zmiłuj się nade mną Panie, Synu Dawidów! córka moja srodze opętana jest.J~ I wyszedszy Jezus z onąd, ustąpił w strony Tyru i Sydonu.x}iTy są, które pospolitym czynią człowieka; ale jeść nie umytymi rękami, nie czyni pospolitym człowieka. J%~~\}}}a|||;{{{Y{zzIyyyJxxww*vv^uuuLtts`rtqqcppp-oo\nTnmDlkkEjjFiiiUh`ggCfUf*ee.dccxcbXaaa``X`__3^^<]]]^]\\[[,[ZZYYX5WW VVQVUULTT=SSSSRRKQQbQPPbOONNN[NMMSMLLKK;JJJ)II6HHH>GzFFOEDDCCYBBoAAU@@??T>>2==l<4423322M111h1 0//m..o--L-,},;++M**6))d(( ''&&L%%O$$'##G""!!L r;@KF 4T2B/B7l'[   g  YJ<}6JJ ,Atoż i zbójce, którzy byli ukrzyżowani z nim, urągali mu.hI+Dufał w Boga, niechże go wyrwie teraz, jeśli go chce. Bo mówił: Iż Bożym Synem jestem.  *Insze zachowywał, sam siebie zachować nie może. Jeśli Król Izraelski jest, niech zstąpi teraz z krzyża, a uwierzymy mu.lQ)A także i Przedniejszy Ofiarownicy nagrawając z uczonymi w Piśmie, i z starszymi, mówili:(A mówiąc: Ty, co rozwalasz Kościół, a we trzech dniach budujesz, zachowaj sam siebie. Jeśli syn jesteś Boży, zstąp z krzyża.@{'A imo chodzący bluźnili go, kiwając głowami swymi,Z-&Tedy ukrzyżowani byli z nim dwa zbójce, jeden po prawicy, a drugi po lewicy.d~A%I włożyli nad głowę jego obwinienie jego napisane: Ten jest Jezus on Król Żydowski.&}G$I siedząc, strzegli go tam.3|_#A ukrzyżowawszy go, rozdzielili szaty jego, rzucali los; aby się wypełniło, co powiedziano od Proroka: Rozdzielili szaty moje sobie, i o suknią moję los rzucili.W{'"Dali mu pić ocet z żółcią zmieszany; a skosztowawszy, niechciał pić.bz=!I przyszedszy na miejsce nazwane Golgotha, które jest nazwane trupich głów miejscem.yy A wychodząc, naleźli człowieka Cyreneyczyka imieniem Symona; tego gwałtem przymusili, aby niósł on krzyż jego.xA gdy się z niego naigrali, zwlekli go z onego płaszcza, i oblekli go w szaty jego; i odwiedli go, aby ukrzyżowali.GwA uplwawszy go, wzięli trzcinę, i bili go w głowę jego.Av{I uplótszy koronę z ciernia, włożyli na głowę jego, i trzcinę w prawicę jego, i skłoniwszy kolana przed nim, nagrawali go, mówiąc: Bądź pozdrowiony Królu Żydowski!Au}A zewlókszy go, obłożyli go płaszczem Szarłatowym.ftETedy Żołnierze Starościni wziąwszy Jezusa do Ratusza, zgromadzili do niego całą rotę.^s5Tedy wypuścił im Barabbasza; a Jezusa ubiczowawszy, podał, aby był ukrzyżowan.Xr)A odpowiedziawszy wszytek lud, rzekł: Krew jego na nas, i na dziatki nasze.OqA ujźrzawszy Piłat, iż nic nie pomaga, ale więtszy się rozruch sstawa, wziąwszy wodę, umył ręce przed onym tłumem, mówiąc: Niewinny jestem ode krwie sprawiedliwego tego; wy oglądacie.zpmA Starosta rzekł: Cóż bowiem złego uczynił? a oni obficie krzyczeli, mówiąc: Niech będzie ukrzyżowan!oyMówi tedy im Piłat: Cóż tedy uczynię Jezusowi nazwanemu Christusem? Rzekli mu wszyscy: Niech będzie ukrzyżowan.nwA odpowiedziawszy Starosta, rzekł im: Którego chcecie, abym wam z tych dwu wypuścił? a oni rzekli: Barabbasza.umcA Przedniejszy Ofiarownicy i starszy namówili tłumy, aby prosili o Barabbasza, a Jezusa aby stracili.GlA gdy siedział on na stolicy sądowej, posłała do niego żona jego, mówiąc: Nie miej żadnej sprawy z onym sprawiedliwym; abowiem wiele rzeczy mię potkały dziś we śnie dla niego.;kqBo wiedział, iż go przez zazdrość wydali byli. j Gdy się tedy zgromadzili oni, rzekł im Piłat: Którego chcecie wypuszczę wam? Barabbasza, czyli Jezusa nazwanego Christusem?BiA mieli tedy więźnia znacznego, nazwanego Barabbaszem.ihKA na święto zwykł był Starosta wypuszczać jednego więźnia tłumowi, któregoby chcieli.\g1I nie odpowiedział mu i na jedno słowo, tak iż się barzo Starosta dziwował.Rf Tedy mówi mu Piłat: Nie słyszysz jako wiele przeciw tobie świadczą?eeC A gdy nań skarżono od przedniejszych Ofiarowników, i starszych, nic nie odpowiedział. d  A Jezus stał przed Starostą; i pytał go Starosta, mówiąc: Tyś jest on Król Żydowski? A Jezus rzekł jemu: Ty mówisz.Fc I dali je na rolą garnczarzowę, jako mi rozrządził Pan.Ab{ Tedy się wypełniło co było powiedziano przez Jeremiasza Proroka mówiącego: I wzięli trzydzieści śrebrników, szacunk oszacowanego, którego oszacowano od synów Izraelskich.OaPrzetoż nazwana jest rola ona, rola krwie, aż do dnia dzisiejszego.]`3A spólną radę wziąwszy, kupili za nie rolą garnczarzowę na pogrzeb gościom._A przedniejszy Ofiarownicy wziąwszy ony śrebrniki, rzekli: Nie godzi się ich wrzucić do korbony; ponieważ zapłata krwie jest.X^)I porzuciwszy śrebrniki w kościele, ustąpił; i poszedszy zadawił się.k]OMówiąc: Zgrzeszyłem, wydawszy krew niewinną! A oni rzekli: Cóż to do nas ma? ty oglądasz.!\;Tedy ujźrzawszy Judasz który go wydał, iż był osądzony, żalem zięty wrócił trzydzieści śrebrników przedniejszym Ofiarownikom, i starszym,T[!A związawszy go, odwiedli, i podali go Poncyusowi Piłatowi staroście.Z %A gdy rano było, spólną radę wzięli wszyscy przedniejszy Ofiarownicy, i starszy ludu przeciwko Jezusowi, aby go śmiercią zgładzili.3Y_KI wspomniał Piotr na ono słowo Jezusowe, który mu był powiedział: Iż pierwej niż kur zapoje, trzykroć się mnie zaprzysz; A wyszedszy na dwór płakał gorzko.hXIJTedy się począł przeklinać, i przysięgać: Iż nie znam człowieka. A wnet kur zapiał.WIA mało co potym przystąpiwszy tam stojący, rzekli Piotrowi: Prawdziwie i ty z nich jesteś; bo i mowa twoja jawnym cię czyni.JV HI zasię zaprzał się z przysięgą: Iż nie znam człowieka.UGA gdy on wyszedł do wrót, ujźrzała go druga; i mówi onym którzy tam byli: I ten był z Jezusem onym Nadzaretskim.LTFA on zaprzał się przed wszytkimi mówiąc: Nie wiem co mówisz.SEA Piotr siedział na dworcu we dworze, i przystąpiła do niego jedna dziewka, mówiąc: I tyś był z Jezusem onym Galileyskim.KRDMówiąc: Prorokuj nam Christusie! kto jest który cię uderzył?WQ'CTedy plwali na oblicze jego, i policzkowali go; a drudzy palcatami go bili.RPBCóż się wam zda? A oni odpowiedziawszy rzekli: Winien śmierci jest.,OQATedy Przedniejszy Ofiarownik rozdarł szaty swoje, mówiąc: Iż zbluźnił! Cóż jeszcze potrzebę mamy świadków? oto teraz słyszeliście bluźnierstwo jego.3N_@Mówi mu Jezus: Tyś rzekł. Wszakże mówię wam: Od tąd oglądacie syna człowieczego siedzącego po prawicy mocy Bożej, i przychodzącego w obłokach niebieskich.GM?A Jezus milczał. A odpowiedziawszy Przedniejszy Ofiarownik, rzekł mu: Poprzysięgam cię przez onego Boga żywiącego, abyś nam powiedział, jeśli ty jesteś on Christus on syn Boży?pLY>A wstawszy Przedniejszy Ofiarownik, rzekł mu: Nic nie odpowiedasz? co ci przeciwko tobie świadczą?cK?=Rzekli: Ten mówił: Mogę rozwalić on Kościół Boży, a przez trzy dni zbudować go.JY0A on który go wydawał, dał im był znak, mówiąc: Któregobych pocałował on jest; imajcież go.1=[/A gdy on jeszcze mówił, oto, Judasz jeden ze dwunaście przyszedł, i z nim mnogi tłum, z mieczmi, i z kijmi, od Przedniejszych Ofiarowników i starszych ludu.F<.Wstańcie, idźmy! oto się przybliżył który mię wydaje.0;Y-Tedy przychodzi do uczniów swych, i mówi im: Śpicie nawet, i odpoczywajcie; oto, przybliżyła się godzina, i Syn człowieczy wydan bywa w ręce grzeszników.\:1,I opuściwszy je, odszedł zaś, i modlił się trzeci raz tęż mowę mówiąc.Y9++A przyszedszy, najduje je zasię śpiące; abowiem były oczy ich obciążone.)8K*Zasię powtóre odszedszy modlił się, mówiąc: Ojcze mój, jeśli nie może ten kubek przeminąć odemnie, żebych go nie pił, niech się sstanie wola twa.i7K)Czujcie i módlcie się, abyście nie weszli w pokuszenie; duchci ochotny, ale ciało słabe.6(I przychodzi do uczniów, i najduje je śpiące, i mówi Piotrowi: Takżeście nie mogli jednej godziny czuć ze mną?95k'I postąpiwszy trochę, padł na oblicze swe, modląc się i mówiąc: Ojcze mój, jeśli można, niech przeminie odemnie kubek ten; wszakże nie jako ja chcę, ale jako ty.i4K&Tedy im mówi: Nader smutna jest dusza moja aż do śmierci; zetrwajcie tu, i czujcie ze mną.c3?%A wziąwszy Piotra i dwu synów Zebedeuszowych, począł się smucić i barzo trapić.2$Tedy przychodzi z nimi Jezus do folwarku nazwanego Gethsemane; i mówi uczniom: Siedźcie tu, aż odszedszy, będę się modlił tam.1w#Mówi mu Piotr: Chociażby mi potrzeba z tobą umrzeć, nie zaprzę się ciebie. Także i wszyscy uczniowie rzekli.s0_"Rzekł mu Jezus: Amen mówię tobie: Iż tej nocy, pierwej niż kur zapoje, trzykroć się mnie zaprzysz.u/c!A odpowiedziawszy Piotr, rzekł jemu: Choćby się wszyscy zgorszyli na tobie, ja się nigdy nie zgorszę.?.y A gdy wzbudzon będę ja, uprzedzę was do Galileiey.-!Tedy mówi im Jezus: Wszyscy wy zgorszycie się na mnie nocy tej. Abowiem napisano jest: Uderzę Pasterza, a rozproszą się owce trzody.4,cA zaśpiewawszy, wyszli na górę Oliwną.'+GA mówię wam, iż nie będę pił od tąd z tego rodzaju winnej macice, aż do dnia onego, gdy go będę pił z wami nowy w  onym Królestwie Ojca mego.u*cTo bowiem jest krew moja, ona nowego Przymierza, ona która się za wielu wylewa na odpuszczenie grzechów.])3A wziąwszy kubek, i podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy;(-A gdy oni jedli, wziąwszy Jezus chleb, i błogosławiwszy złamał, i dawał uczniom; i rzekł: Bierzcie, jedzcie; to jest ono ciało moje.l'QA odpowiedziawszy Judasz, który go wydawał, rzekł: Zalim ja jest Rabbi? Mówi mu: Tyś rzekł.D&Synci człowieczy idzie jako napisano o nim; lecz biada człowiekowi onemu, przez którego Syn człowieczy wydany bywa; dobrze było jemu, jeśliby się był nie narodził człowiek on.d%AA on odpowiedziawszy rzekł: Który omoczył w przystawce ze mną rękę, ten mię wyda.Z$-I zasmuceni srodze, poczęli jemu mówić każdy z nich: Zalim ja jest, Panie?R#A gdy oni jedli, rzekł: Amen powiedam wam: Iż jeden z was wyda mnie.8"kA gdy był wieczór, usiadł ze dwiemanaście.R!I uczynili uczniowie, jako im rozrządził Jezus; i zgotowali Paschę., QA on rzekł: Idźcie do miasta, do niektórego [Gospodarza], i rzeczcie mu: Nauczyciel mówi: Czas mój blisko jest, u ciebie czynię Paschę z uczniami mymi.  A pierwszego dnia Przaśników, przystąpili uczniowie do Jezusa mówiąc mu: Gdzie chcesz abyśmyć zgotowali jeść Paschę?<sI od tąd szukał czasu sposobnego, aby go wydał.fERzekł: Co chcecie mi dać, a ja go wam wydam? a oni stawili mu trzydzieści śrebrników.jMTedy szedszy jeden z dwunaście, nazwany Judaszem Iszkaryotem, do Przedniejszych Ofiarowników,/ Amen mówię wam: Gdziebykolwiek obwoływana była Ewanielia ta po wszytkim świecie, i to co uczyniła ta, będzie powiedano na pamiątkę jej.W' Bo iż ta wylała maść tę na ciało me, na pogrzebienie moje to uczyniła.H  Zawsze bowiem ubogie macie z sobą; a mnie nie zawsze macie.uc A poznawszy Jezus rzekł im: Przecz przykrości zadawacie niewieście? bo uczynek dobry sprawiła ku mnie.J  Abowiem mogła ta maść przedana być za wiele, i dana ubogim.V%A ujźrzawszy uczniowie jego, frasowali się, mówiąc: Na cóż utrata ta?yPrzystąpiła do niego niewiasta słojek mając maści barzo kosztownej, i wylała ją na głowę jego gdy siedział.EA gdy Jezus był w Bethaniey w domu Symona trędowatego,DA mówili: Nie w święto, aby rozruch nie był w ludu.GI radzili się społu aby Jezusa pojmali zdradą, i zabili./Tedy się zgromadzili Przedniejszy Ofiarownicy i uczeni w Piśmie, i starszy z ludu do dworu Przedniejszego Ofiarownika nazwanego Kaiafaszem.`9Wiecie iż po dwu dniu Pascha bywa, a Syn człowieczy będzie wydan na ukrzyżowanie.W )I sstało się gdy dokończył Jezus mów wszytkich tych, rzekł uczniom swym:Q.I odejdą ci na karanie wieczne; a sprawiedliwi do żywota wiecznego. -Tedy odpowie im, mówiąc: Amen mówię wam: Ileście nie uczynili jednemu z tych namniejszych, i mnieście nie uczynili.A {,Tedy odpowiedzą mu i oni, mówiąc: Panie, kiedyżeśmy cię widzieli łaknącego, abo pragnącego, abo gościem, abo nagim, abo chorym, abo w ciemnicy, a nie służyliśmy tobie? +Gościemem był, a nie przygarnęliście mię; nagim, a nie przyodzialiście mię; chorym, i w ciemnicy, a nie doglądaliście mię.` 9*Abowiem łaknąłem, a nie daliście mi jeść; pragnąłem a nie napoiliście mię.~ u)Tedy rzecze i onym po lewicy: Idźcie ode mnie przeklęci do ognia wiecznego, zgotowanemu dyabłu i aniołom jego.(I odpowiedziawszy Król rzecze im: Amen mówię wam: Ileście uczynili jednemu z tych braciej mojej namniejszych, mnieście uczynili;[/'A kiedyżeśmy cię widzieli chorym, abo w ciemnicy, i przyszliśmy do ciebie?eC&A kiedyżeśmy cię widzieli Gościem, a przygarnęliśmy? abo nagim, a przyodzialiśmy?'%Tedy odpowiedzą mu sprawiedliwi, mówiąc: Panie, kiedyżeśmy cię widzieli łaknącego, a nakarmiliśmy? abo pragnącego, a napoiliśmy?$Nagim był, a przyodzialiście mię; chorowałem, a doglądaliście mię; w ciemnicy byłem, a przyszliście do mnie.#Abowiem łaknąłem, a daliście mi jeść; pragnąłem a napoiliście mię; gościemem był, a przygarnęliście mię.(I"Tedy rzecze Król onym którzy będą po prawicy jego: Pódźcie błogosławieni Ojca mego, odziedziczcie ono zgotowane wam Królestwo od założenia świata.A}!A postawi, owceć po prawicy swej, a kozły po lewicy. I będą zgromadzone przedeń wszytkie narody, i odłączy je, jedny od drugich, jako Pasterz odłącza owce od kozłów.  A kiedy przyjdzie Syn człowieczy w sławie swej, i wszyscy święci Aniołowie z nim, tedy siędzie na stolicy sławy swej.~ A niepożytecznego sługę wyrzućcie do ciemności onej zewnętrzniejszej; tam będzie on płacz, i ono zgrzytanie zębów.}Abowiem mającemu wszelkiemu, będzie dano, i obfitować będzie; a od niemającego, i to co ma, będzie odjęto od niego.\|1Weźmicie tedy od niego on talent, a dajcie onemu który ma dziesięć talentów.{7Potrzeba tedy było tobie włożyć śrebro moje do onych którzy pieniądzami handlują; a przyszedszy ja, odebrał bym wżdy był moje z lichwą.z+A odpowiedziawszy Pan jego, rzekł mu: Zły sługo i gnuśny, wiedziałeś iż żnę gdziem nie siał, i zgromadzam skądem nie rozproszył.RyI bojąc się, odszedszy skryłem talent twój w ziemi; Oto, masz swe.CxA przystąpiwszy i on który jeden talent wziął, rzekł: Panie, znałem cię iż twardy jesteś człowiek, który żniesz gdzieś nie siał, i zgromadzasz skądeś nie rozproszył.w%Rzekł mu Pan jego: Dobrze sługo dobry i wierny; nad małem byłeś wierny, na wielem cię postanowię; wnidź do onego wesela Pana twego. v A przystąpiwszy on który dwa talenty wziął, rzekł: Panie dwa talentyś mi oddałeś; otom, drugie dwa talenty zyskał imi.u+A rzekł mu Pan jego: Dobrze sługo dobry i wierny; nad małem byłeś wierny, na wielem cię postanowię; wnidź do onego wesela Pana twego.@tyA przystąpiwszy on który pięć talentów wziął, przyniósł drugie pięć talentów, mówiąc: Panie pięć talentoweś mi oddałeś, otom, drugie pięć talentów zyskał imi.Ts!A po czasie mnogim przychodzi pan sług onych, i znasza liczbę z nimi.`r9A on który wziął jeden, odszedszy zakopał w ziemi, i skrył śrebro pana swego.;qqTakże i on który dwa, zyskał i on drugie dwa.jpMA poszedszy on który pięć wziął talentów, robił imi, i zyskał drugie pięć talentów.o}I temuć, dał pięć talentów; a owemu dwa, a onemu jeden; każdemu według własnej możności; i odjechał wnet.hnIAbowiem jako człowiek odjeżdżający wezwał własnych sług, i oddał im majętności swe.Ym+ Czujcie tedy, bo nie wiecie dnia ani godziny której syn człowieczy przyjdzie.Hl  A on odpowiedziawszy, rzekł: Amen mówię wam: Nie znam was.Sk A potym przychodzą i drugie panny, mówiąc: Panie, panie otwórz nam.j{ A gdy odchodzą one kupować, przyszedł oblubieniec; a one gotowe, weszły z nim na wesela; i zamknione są drzwi. i A odpowiedziały rostropne, mówiąc: By snadź mało nie było nam i wam; ale raczej idźcie do przedających, i kupcie sobie.^h5A głupie rostropnym rzekły: Dajcie nam z oliwy waszej; bo kagańce nasze gasną.Ig Tedy wstały wszytkie panny ony, i ochędożyły kagańce swe.dfAA o pułnocy, krzyk się sstał: Oto, oblubieniec idzie, wynidźcie na zabieżenie jemu!QeA gdy odwłaczał oblubieniec, zdrzymały się wszytkie, i posnęły.Jd A rostropne wzięły oliwy w naczynia swe z kagańcami swymi.NcKtóre głupie, wziąwszy kagańce swe, nie wzięły z sobą oliwy.Ab}A pięć z nich było rostropnych, a pięć głupich. a Tedy przypodobane będzie ono Królestwo niebieskie dziesiąci pannom, które wziąwszy kagańce swe wyszły przeciw oblubieńcowi.|`q3I odłączy go precz, i część jego z obłudnikami położy; tam będzie on płacz i ono zgrzytanie zębów.`_92Przyjdzie Pan sługi onego, dnia którego on nie oczekawa, i godziny której nie wie;Q^1I począłby bić spólne sługi swe, a jeść i pić z pijanicami;W]'0A jeśliby rzekł zły sługa on w sercu swym: Odwłacza Pan mój przyść.O\/Amen mówię wam: Że nad wszytkimi majętnościami swymi postawi go.Y[+.Szczęśliwy sługa on, którego przyszedszy Pan jego, najdzie czyniącego tak. Z -Któryż tedy jest on wierny sługa i rostropny którego postanowił Pan jego nad czeladzią swą, aby im dał pokarm w czas?fYE,Dlatego i wy bądźcie gotowi; bo której godziny nie mniemacie, syn człowieczy przyjdzie.X/+A ono wiedzcie, że gdyby domowy gospodarz wiedział której straży złodziej przychodzi, czułby wżdy, aniby dopuścił podkopać domu swego.JW *Czujcie tedy, iż nie wiecie której godziny Pan wasz przyjdzie.LV)Dwie mielące we młynie, jedna bywa wzięta, a druga zostawiona.KU(Tedy będą dwa na roli; jeden bywa wzięty, a drugi zostawiony.tTa'I nie poznali, aż przyszedł Potop, i zabrał wszytki; tak będzie i ono przyszcie Syna człowieczego.S!&Jako bowiem we dni ony przed Potopem, jedli, i pili, i ożeniali się, i za mąż dawali, aż do dnia, którego wszedł Noe do Korabia.SR%A jako były dni Noego, tak będzie i ono przyszcie Syna człowieczego.iQK$A o dniu onym i godzinie nikt nie wie, ani Aniołowie niebiescy, jedno sam tylko Ociec mój.@P{#Niebo i ziemia przeminą, ale mowy moje nie przeminą.\O1"Amen mówię wam: Nie przeminie rodzaj ten, ażby się wszytkie te rzeczy sstały.ZN-!Tak i wy gdy ujźrzycie wszytkie te rzeczy, wiedzcie, iż blisko jest u drzwi. M A od figi uczcie się podobieństwa; kiedy już gałąź jej jędrna będzie, i liścia wypuszcza, znacie iż blisko jest lato.L#I pośle Anioły swe z trąbą głosu wielkiego, i zgromadzą wybrane jego ze czterech wiatrów, od krajów niebios, aż do krajów ich.YK+A tedy się okaże znamię Syna człowieczego na niebie; tedy będą kwilić wszytkie pokolenia ziemie, i oglądają Syna człowieczego przychodzącego na obłokach Niebieskich z mocą i sławą wielką.%JCA wnetże po ucisku dni onych, słońce zaćmi się; I księżyc nie da jasności swej, i gwiazdy upadną z nieba, i mocy niebieskie zatrząsną się.GIBo gdziebykolwiek był ścierw, tam się zgromadzą Orłowie.HJako bowiem błyskawica wychodzi od wschodnich stron, i okazuje się aż na zachodnich; tak będzie i przyszcie Syna człowieczego.hGIJeśliby tedy rzekli wam: Oto na puszczy jest; nie wychodźcie. Oto w komorach; nie wierzcie.&FGOtom wprzód powiedział wam.E'Abowiem powstaną fałszywi Christusowie, i fałszywi Prorocy, i dadzą znamiona wielkie i cuda; tak iżby zwiedli (by możno) i wybrane.NDTedy jeśliby kto wam rzekł: Oto tu Christus, abo tu; nie wierzcie.C{I gdyby nie były skrócone dni ony, nie byłoby zachowane żadne ciało; lecz dla wybranych skrócone będą dni one.rB]Będzie bowiem tedy ucisk wielki, jaki nie był od początku świata, aż do tąd, i nigdy nie będzie.IA A proście, aby nie było uciekanie wasze zimie ani w Szabat.B@A biada brzemiennym, i piersiami karmiącym w ony dni.H? A kto na roli, niech się nie wraca na zad brać szat swoich.K>Kto na dachu, niechaj nie zstępuje aby co wziął z domu swego.N=Tedy oni którzy w ziemi Judskiey będą, niech uciekają na góry."<=Gdy tedy ujźrzycie onę obrzydłość spustoszenia, powiedzianą przez Daniela Proroka, stojącą na miejscu świętym; (kto to czyta niechaj rozumie.);/I będzie obwoływana ta Ewanielia onego Królestwa po wszytkiej mieszkanej ziemi, na świadectwo wszytkim narodom; a tedy przyjdzie on koniec.::o A ktoby wytrwał do końca, ten będzie zbawion.F9 A dla rozmnożenia nieprawości, oziębnie miłość wielu.I8  I wiele fałszywych Proroków powstanie, i zwiodą ich wiele.q7[ A tedy zgorszy się wiele ich; i jedni drugie wydadzą, i będą mieć w nienawiści jedni drugich.u6c Tedy podadzą was w ucisk, i zabiją was; i będziecie nienawidzeni od wszech narodów dla imienia mego.05[A wszytko to jest początkiem bólów.4Abowiem powstanie naród przeciw narodowi, i Królestwo przeciw Królestwu; i będą mory i głody, i trzęsienia ziemie miejscami.33_A będziecie słyszeć wojny, i wieści o wojnach; patrzciesz abyście się nie trwożyli. Abowiem muszą się wszytkie te rzeczy sstać; ale jeszcze nie jest koniec.f2EAbowiem wiele ich przydzie w imię moje, mówiąc: Jam jest Christus; i wiele ich zwiodą.O1A odpowiedając Jezus, rzekł im: Patrzcie aby kto was nie zwiódł.C0A gdy on siedział na górze oliwnej, przystąpili do niego uczniowie z osobna mówiąc: Powiedz nam kiedy te rzeczy będą? i co za znamię onego twego przyszcia i dokonania wieku?/+A Jezus im rzekł: Nie widzicież tego wszytkiego? Amen mówię wam: Nie będzie zostawion tu kamień na kamieniu, któryby nie był rozwalon.x. kA wyszedszy Jezus, poszedł do Kościoła; i przystąpili uczniowie jego, aby mu ukazali budowania Kościelne.~-u'Abowiem mówię wam: Nie ujźrzycie mnie od tąd, aż gdy rzeczecie: Błogosławiony który idzie w imię Pańskie.(,K&Oto wam zostaje dom wasz pusty.j+M%Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz Proroki, i kamienujesz one którzy posłani są do ciebie, ilekroć chciałem zgromadzić dzieci twe, jakim sposobem kokosz kurczęta zgromadza pod skrzydła swoje, a nie chcieliście?F*$Amen mówię wam: Przyjdą te rzeczy wszytkie na rodzaj ten.P)#Aby przyszła na was wszytka krew sprawiedliwa, rozlana na ziemi, ode krwie Abla sprawiedliwego, aż do krwie Zacharyasza syna Barachiaszowego, któregoście zabili między Kościołem i ołtarzem.q(["Dlatego oto ja posyłam do was Proroki, i mędrce, i uczone w Piśmie; a z nich niektóre zabijecie, i ukrzyżujecie, i z nich niektóre ubiczujecie w zgromadzeniach waszych, i będziecie prześladować od miasta do miasta.R'!Wężowie, spłodzenia żmijów, jakoż ucieczecie przed sądem Gehenny?8&k I wy dopełniajcie wiary onych ojców waszych.^%5A tak świadczycie sami sobie, iż synowie jesteście onych którzy zabili Proroki.l$QI mówicie: Byśmy byli za dni ojców naszych, nie bylibyśmy uczestnikami ich we krwi Proroków. #Biada wam uczeni w piśmie i Faryzeuszowie obłudnicy, iż budujecie groby Proroków, i ochędażacie pamiątki sprawiedliwych;"Także i wy z wierzchu wżdy okazujecie się ludziom sprawiedliwi, a wewnątrz pełni jesteście obłudy i nieprawości.k!OBiada wam uczeni w piśmie i Faryzeuszowie obłudnicy, iż jesteście podobni grobom potynkowanym, które zwierzchu wżdy okazują się być kształtne, a wewnątrz pełne są kości umarłych, i wszelakiej nieczystości. }Faryzeuszu ślepy, oczyść pierwej co jest wewnątrz kubka i misy, aby się sstało i ono co jest zewnątrz, czystym.8iBiada wam uczeni w Piśmie, i Faryzeuszowie obłudnicy, iż oczyściacie to co jest z wierzchu kubka i misy, a wewnątrz pełne są zdrapiestwa i niepowścięgliwości.QWodzowie ślepi którzy przecedzacie komara, a wielbłąda połykacie.Biada wam uczeni w Piśmie, i Faryzeuszowie, obłudnicy, iż dawacie dziesięcinę z miętki, i kopru, i kminu, a opuszczacie cięższe rzeczy Zakonne, sąd i miłosierdzie, i wiarę; ty rzeczy potrzeba było czynić, a onych nie opuszczać.jMI ktoby przysiągł na Niebo, przysięga na stolicę Bożą, i na onego który siedzi na niej.a;A ktoby przysiągł na Kościół, przysięga nań, i na onego który mieszka w nim.SKtoby tedy przysiągł na ołtarz, przysięga nań, i wszytko co na nim.a;Głupi i ślepi, co bowiem więtszego jest? dar, czyli ołtarz, który poświąca dar?ykA ktoby przysiągł na ołtarz, nic to nie jest; a ktoby przysiągł na dar, który jest na nim, winien jest.jMGłupi i ślepi; co bowiem więtszego jest, złoto, czyli kościół, który poświąca złoto? 9Biada wam wodzowie ślepi, którzy mówicie: Ktoby przysiągł na Kościół, nic to nie jest; a ktoby przysiągł na złoto Kościelne, winien jest.hIBiada wam uczeni w piśmie i Faryzeuszowie obłudnicy, iż obchodzicie morze i ziemię, abyście uczynili jednego przychodnia do wiary; a gdy się sstanie, czynicie go synem Gehenny dwakroć więcej niż wy jesteście.-SBiada wam uczeni w piśmie i Faryzeuszowie obłudnicy, iż wyjadacie domy wdów, a to pod pokrywką, iż długo się modlicie, dlatego weźmiecie obfitszy sąd.9k A biada wam uczeni w piśmie i Faryzeuszowie obłudnicy, iż zamykacie królestwo niebieskie przed ludźmi; Abowiem wy nie wchodzicie, ani wchodzącym dopuszczacie wniść.{o A ktoby kolwiek wywyższał samego siebie, będzie uniżon; a ktoby uniżał samego siebie, będzie wywyższon.@{ A który jest więtszy z was, będzie waszym sługą.Y+ Ani się nazywajcie nauczycielmi; abowiem jeden wasz jest nauczyciel, Christus.pY I nie nazywajcie kogo ojcem swoim na ziemi; abowiem jeden jest Ociec wasz który jest na niebiesiech.xiA wy nie nazywajcie się Rabbi; abowiem jeden jest nauczyciel wasz Christus; a wszyscy wy bracia jesteście.N I pozdrawiania na rynkach, i nazwanymi być od ludzi Rabbi, Rabbi;_ 7I miłują pierwsze siedzenie na wieczerzach, i pierwsze stolice w zgromadzeniach, A wszytkie uczynki swe czynią aby się im przypatrowano od ludzi; i rozszerzają bramy swe, i wielkie czynią kraje szat swoich. Bo wiążą brzemiona cięszkie i trudne ku noszeniu, i kładą na ramiona ludzkie; a palcem swym niechcą ich ruszyć. 9Wszytko tedy coby wam rzekli żebyście zachowywali, zachowywajcie i czyńcie; ale wedle uczynków ich nie czyńcie. Abowiem mówią, a nie czynią.U#Mówiąc: Na Moyzeszowym stolcu usiedli uczeni w piśmie i Faryzeuszowie;6 iTedy Jezus powiedał tłumom i uczniom swoim,kO.A żaden nie mógł mu odpowiedzieć słowa, ani śmiał żaden od onego dnia pytać go więcej.D-Jeśli tedy Dawid nazywa go panem, jakoż synem jego jest?{o,Rzekł Pan Panu memu: Siedź po prawicy mojej, ażbych położył nieprzyjacioły twoje podnóżkiem nóg twoich.H +Mówi im: Jakoż tedy Dawid w duchu panem go zowie? mówiąc:W'*Mówiąc: Co się wam zda o Christusie? czyj syn jest? mówią mu: Dawidów.B)A gdy się zgromadzili Faryzeuszowie, spytał ich Jezus,@{(Na tym dwojgu roskazaniu cały zakon i Prorocy wiszą._7'A wtóre podobne jest jemu: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie.0~[&To jest pierwsze i wielkie roskazanie. }%A Jezus rzekł mu: Będziesz miłował Pana Boga twego z całego serca twego, i z całej dusze twej, i z całego zmysłu twego.@|{$Nauczycielu, które jest roskazanie wielkie w zakonie?R{#I spytał go jeden z nich Nauczyciel Zakonny, kusząc go, i mówiąc:`z9"A Faryzeuszowie usłyszawszy, iż usta zawarł Sadukieuszom, zgromadzili się społu.Ay}!A usłyszawszy tłumy zdumiewały się nad nauką jego.x{ Jam jest on Bóg Abrahamów, i on Bóg Izaaków, i on Bóg Jakobów; nie jest Bóg Bogiem umarłych, ale żywiących.cw?A o powstaniu umarłych nie czytaliście, co powiedziano było wam od Boga mówiącego:rv]Abowiem w powstaniu, ani się ożeniają, ani zamąż dawają, ale jako Aniołowie Boży w niebie są. ~~~}}]||c{{OzzSyy_y x{xwwv2uuttWsss*rr qtppSooBnnkmmm4ll1kkYjjtjikhhAggugffgeefddQccc'bb_aax```A_u_%^^T]]f](\|\ [[[ZZYYAYXQWtWVV3UUTTBSSRR@QQ4POO-N~MMLLKDJJhIIHH|H#GGzFF)EE2DD"CC1BBBBAAA;@@T@??>>/==W<<;;d:::-99K88377666955K44033'32u11j10z//2..u--u- ,,++_***))l)((!''&&9%%%($$ ##""f"!!m ra*"2@(&tj   5 g  u K ?<7` {A zgromadzają się Apostołowie do Jezusa, i opowiedzieli mu wszytkie rzeczy, i które czynili, i których uczyli;f EA usłyszawszy uczniowie jego, przyszli, i wzięli trupa jego, i położyli go w grobie.k OI przyniósł głowę jego na misie, i oddał ją Panience, a Panienka oddała ją matce swej.u cA wnet posławszy Król kata, roskazał przynieść głowę jego; a on odszedszy ściął go w ciemnicy;l QI barzo zasmuconym będąc Król, dla przysiąg i społu siedzących, nie chciał jej odrzucać.  A wszedszy wnetże z pilnością do Króla, prosiła mówiąc: Chcę abyś mi dał zarazem na misie głowę Jana Ponurzyciela.lQA ona wyszedszy, rzekła matce swej: Czego mam prosić? a ona rzekła: Głowy Jana Ponurzyciela.eCI przysiągł jej: Iż oczkolwiek byś prosiła, dam ci, aż do połowice Królestwa mego.5cA gdy weszła córka onej Herodyady, i tańcowała, i spodobała się Herodowi i społu siedzącym, rzekł Król Panience: Proś mię o cobyś chciała, a dam tobie.%CA gdy był dzień sposobny, gdy Herod, w dzień narodzenia swego wieczerzą uczynił przedniejszym panom swym, i Rotmistrzom, i pierwszym z Galileiey;-SAbowiem Herod bał się Jana, wiedząc go być mężem sprawiedliwym i świętym, i przestrzegał się go; a słuchając go, wiele czynił, i rad go słuchał.KA Herodyas czyhała nań, i chciała go zabić, ale nie mogła.X)Mówił bowiem Jan Herodowi: Iż się nie godzi tobie mieć żony brata swego.#Abowiem sam Herod posławszy pojmał był Jana, i związał go w ciemnicy, dla Herodyady żony Filippa brata swego, iż ją był pojął.pYA usłyszawszy Herod, rzekł: Iż któregom ja ściął, Jana, ten jest, on wzbudzony jest zmartwych.r~]Drudzy mówili, iż Heliasz jest; a drudzy mówili, iż Prorok jest, abo jako jeden z onych Proroków.1}[I usłyszał Król Herod (jawne bowiem było imię jego) i mówił, iż Jan on który ponurzał wzbudzony jest, i dlatego skutecznie się pokazują one mocy w nim.U|# I czartów wiele wyrzucali; i namazali oliwą wiele chorych, i uleczyli.5{e A wyszedszy, obwoływali żeby się kajali.sz_ A którzyby kolwiek nie przyjęli was, ani was słuchali, wyszedszy z tamtąd, otrzęście proch on pod nogami waszymi, na świadectwo im; Amen mówię wam: Znośniej będzie Sodomam, abo Gomoram w dzień sądu, niż miastu onemu.hyI I mówił im: Gdziekolwiekbyście weszli do domu, tam trwajcie, ażbyście wyszli z tamtąd.Jx  Aleby przyobuwszy obuwie, a nie odziewać się dwiema sukniami.~wuI roskazał im, aby nic nie brali na drogę, jedno laskę tylko, ani taistry, ani chleba, ani pieniędzy do trzosu.v}I przyzywa onych dwunaście, i począł je posyłać dwa a dwa; i dał im zwierzchność przeciwko duchom nieczystym.bu=I dziwował się dla niedowiarstwa ich, i obchodził miasteczka okoliczne, nauczając.jtMI nie mógł tam żadnej mocy uczynić, jedno na mało niemocnych włożywszy ręce, uzdrowił.|sqA Jezus im mówił: Iż nie jest Prorok bez czci, jedno w Ojczyźnie swej, i między krewnymi, i w domu swym.0rYIzali ten nie jest on cieśla, on syn Maryey, a brat Jakubów, i Jozego, i Judasów, i Symonów? A zaż nie masz sióstr jego tu u nas? i gorszyli się na nim.hqIA gdy był Szabat, począł w zgromadzeniu uczyć; a wiele ich słuchając zdumiewali się, mówiąc: Skądże temu te rzeczy? i co za mądrość, która dana jest jemu, iż i mocy takie przez ręce jego się dzieją?^p 7I wyszedł z tamtąd, i przyszedł do Ojczyzny swej, i szli za nim uczniowie jego.Zo-+I zakazał im wielce, aby żaden nie wiedział tego; i kazał dać jej jeść.n*I wnet wstała Panienka, i chodziła; była bowiem we dwunaście leciech; i zapamiętywali się zapamiętywaniem wielkim.}ms)A ująwszy za rękę dzieweczkę, rzekł jej: Talitha Kumi! co jest przełożono: Panienko, tobie mówię, wstań!.lU(I śmiali się z niego, a on wyrzuciwszy wszytki, bierze Ojca onej dzieweczki i matkę, i ony którzy przy nim byli, i wchodzi tam, gdzie dzieweczka leżała.lkQ'A wszedszy mówi im: Przecz zgiełk czynicie, i płaczecie? ta dzieweczka nie umarła, ale śpi.j&I przychodzi w dom onego Przedniejszego ze zgromadzenia, i przypatruje się zgiełkowi, płaczące i kwilące wielce.piY%I nie dopuścił żadnemu za sobą chodzić, jedno Piotrowi, i Jakubowi, i Janowi bratu Jakubowemu.h$A Jezus wnet usłyszawszy onę mowę którą powiedano, rzekł Przedniejszemu ze zgromadzenia: Nie bój się, tylko wierz!g)#Gdy jeszcze on mówił, przychodzą od Przedniejszego ze zgromadzenia, mówiąc: Iż córka twoja umarła; cóż jeszcze trudzisz Nauczyciela?qf["A on rzekł jej: Córko! wiara twoja zachowała cię; idź w pokoju, a bądź zdrowa od bicza swego.e'!A niewiasta bojąc się, i drżąc, wiedząc co się sstało nad nią, przyszła i upadła przed nim, i powiedziała mu wszytkę prawdę.Md I pojźrzał tam i sam, żeby ujźrzał onę która to uczyniła.qc[I mówili mu uczniowie jego: Widzisz ten tłum ściskający cię, a mówisz: Kto się mnie dotknął? b A wnet poznawszy Jezus w sobie onę moc z niego wyszła, obróciwszy się w tłumie mówił: Kto się dotknął moich szat?kaOA wnet wyschło źrzódło krwie jej, i poznała na ciele iż jest uzdrowiona, od onej choroby.T`!Bo mówiła: Iż jeślibym się i szat jego dotknęła, będę zachowana.d_AUsłyszawszy o Jezusie, przyszedszy w onym tłumie z tyłu, dotknęła się szaty jego.^7I wiele ucierpiawszy od wiela lekarzów, a nałożywszy na to wszytko swoje; a żanej pomocy nie odnióższy, ale więcej do gorszego przyszedszy.L]A niewiasta niektóra będąc w płynieniu krwie lat dwanaście.L\I odszedł z nim; a szedł za nim tłum mnogi, i ściskali go.[3I prosił go wielce, mówiąc: Iż córka moja już dokonywa, abyś przyszedszy włożył na nię ręce, żeby była zachowana, i będzie żyła.xZiA oto przychodzi jeden z przedniejszych ze zgromadzenia imieniem Jair, i ujźrzawszy go, pada do nóg jego, Y A gdy się przeprawił Jezus w łodzi zasię na drugą stronę, zgromadził się tłum mnogi do niego; a on był nad morzem.X I odszedł, i począł obwoływać w Dziesiąciu miast jak wielkie rzeczy z nim uczynił Jezus; i wszyscy się dziwowali.'WGLecz Jezus nie dopuścił mu, ale mówi mu: Idź do domu twego do swych, a opowiedz im jakoć wielkie rzeczy Pan uczynił, a iż się nad tobą zmiłował.^V5A gdy on wstąpił w łódź, prosił go on który był opętanym aby był z nim.;UqI poczęli go prosić aby wyszedł z granic ich.oTWA opowiedzieli im ci, którzy to widzieli, jako się sstało onemu opętanemu, i o onych wieprzach. S9I przychodząc do Jezusa, i przypatrują się onemu opętanemu siedzącemu i obleczonemu, i rozumnemu; który miał wojsko czartów; i bali się.RwA pasący one wieprze uciekli, i opowiedzieli to do miasta i o wsi; i wyszli widzieć co to jest co się sstało.QQ I pozwolił im wnet Jezus. A wyszedszy oni duchowie nieczyści, weszli w one wieprze. I zapędziło się ono stado z przykra w morze, bo było ich około dwu tysiącu i zadusili się w morzu.cP? A prosili go wszyscy czarci, mówiąc: Pośli nas w one wieprze, abyśmy w nie weszli.IO  A było tam przy górach stado wieprzów wielkie pasące się.DN I prosił go wielce aby ich nie wysyłał z onej krainy.fME I pytał go: Coć za imię? a odpowiedział mówiąc: Wojsko imię mi; iż wiele nas jest.GL(Abowiem mówił mu: Wynidź, duchu nieczysty z człowieka.)K7A krzyknąwszy głosem wielkim, rzekł: Co tobie do mnie Jezusie, synu onego Boga najwyższego? Poprzysięgam cię na Boga abyś mię nie dręczył.NJA ujźrzawszy Jezusa z daleka, przybieżał i pokłonił się mu.uIcI zawżdy w nocy i we dnie w górach i w grobiech był krzyczący, i tłukący sam siebie kamieńmi.H7Przeto iż on często był pętami i łańcuchy wiązan i zerwane były od niego łańcuchy, i pęta pokruszone; i żaden go niemógł okrócić.\G1Który mieszkanie miał w grobiech; i ani łańcuchami nikt go mógł związać,fFEA gdy on wychodził z łodzi, wnet zabieżał mu z grobów człowiek w duchu nieczystym.FE I przyszli na drugą stronę morza do krainy Gadareńczyków. D )I bali się bojaźnią wielką, i mówili jeden do drugiego: Któż wżdy ten jest, że i wiatr i morze są posłuszne jemu?PC(I rzekł im: Czemu tak bojaźliwi jesteście? jakoż nie macie wiary?B}'A wstawszy sfukał wiatr, i rzekł morzu: Milcz, zamilknij! i uciszył się wiatr, i sstało się uciszenie wielkie.~Au&A on był na styrze na wezgłówku śpiąc; i budzą go i mówią mu: Nauczycielu! nie dbasz ty o to iż giniemy?u@c%I stawa się nawałność wiatru wielka; i wały wrzucała do łodzi, tak że się ona już napełniała.l?Q$A opuściwszy on tłum, przyjmują go tak jako był w łodzi; a inne też łódki były z nim.a>;#I mówi im w onże dzień, gdy już był wieczór: Przeprawmy się na drugą stronę._=7"A bez przypowieści nie powiedał im; a zosobna uczniom swym rozwięzował wszytko.Y<+!I takowych przypowieści wielą powiedał im onę mowę, jako mogli słuchać.0;Y A gdy bywa siane, wstępuje, i stawa się nad wszytkie jarzyny więtsze; i czyni gałęzie wielkie, tak iż mogą pod cieniem jego ptacy niebiescy gniazda czynić.~:uJako ziarnu gorczycznemu; które kiedy siane bywa do ziemie, mniejsze ze wszytkich nasion jest, które są na ziemi;k9OI mówił: Komuż przypodobamy ono Królestwo Boże? abo w której przypowieści położymy je?K8A gdy się wydał owoc, wnet posyła sierp, bo przyszło żniwo.q7[Bo dobrowolnie ziemia owoc przynosi, naprzód trawę, potym kłos, a potym pełno pszenice w kłosie;y6kA zasnąłby, i wstałby w nocy i we dnie; a nasienie by wschodziło, i podniosło się, jako niewie sam.g5GI mówił: Tak jest ono Królestwo Boże, jako gdyby człowiek wrzucił nasienie w ziemię,e4CAbowiem ktoby miał, będzie mu dano; a kto nie ma, i to co ma, odjęto będzie od niego.3!I mówił im: Patrzcie czego słuchacie! Którą miarą mierzycie, mierzono będzie wam, i przyłożono wam będzie, którzy słuchacie.:2oJeśli kto ma uszy, ku słuchaniu, niech słucha!}1sAbowiem niemasz nic skrytego, coby się nie miało objawić; ani się sstało zakryto, ale iżby na jawią wyszło.0#I mówił im: Izali świeca przychodzi, aby ją pod korzec kładziono, abo pod łoże? Zaż nie dlatego aby była na świecznik włożona?+/OA ci są oni na ziemię dobrą posiani, którzy słuchają mowy, i przyjmują; i przynoszą owoc, jedno trzydzieści, a jedno sześćdziesiąt, a jedno sto..1A pieczołowania wieku tego, i omamienie bogactwa, i o innych rzeczach pożądliwości wchodzące zagłuszają mowę, i bez owocu się sstawa.M-A ci są oni w cierniem wsiani, ci są, którzy mowy słuchając. ,A nie mają korzenia w sobie, ale do czasu są; potym, gdy się sstanie ucisk, abo prześladowanie dla mowy, wnet się gorszą.y+kA ci są także oni, na opoczyste miejsca wsiani, którzy gdy usłyszą mowę, wnet z weselem przyjmują ją; *A ci są oni podle drogi, gdzie siana bywa mowa; a gdy usłyszą, wnet przychodzi szatan, a wybiera mowę sianą w serca ich. );On Siewca, mowę sieje;a(; I mówi im: Nie wieciesz przypowieści tej? A jakoż wszytkie poznacie przypowieści?!'; Aby patrząc patrzali, a nie widzieli; i słysząc słyszeli, a nie zrozumieli; by się kiedy nie nawrócili, i byłyby odpuszczone im zgrzeszenia.'&G I mówił im: Wam dano jest poznać tajemnicę onego Królestwa Bożego; A onym, którzy na stronie są, wszytkie się rzeczy stawają w przypowieściach.m%S A gdy był sam osobno, pytali go ci którzy przy nim byli ze dwiemanaście, o onej przypowieści.>$w I mówił: Kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha.)#KA drugie padło na ziemię dobrą; i dało owoc wstępujący, i rostący; i przyniosło jedno trzydzieści, a jedno sześćdziesiąt, a jedno zasię sto.b"=A drugie padło w ciernie; i wzeszły ciernia i zagłuszyły je, i owocu nie dało.Z!-A gdy słońce wzeszło wygorzało, i przeto iż nie miało korzenia, uschło. A drugie padło na miejsce opoczyste, gdzie nie miało ziemie wiele; i wnet wzeszło, przeto iż nie miało głębokości ziemie;lQI sstało się, gdy siał, jednoć padło podle drogi, a przyszli niebiescy ptacy i pojedli je.5eSłuchajcie! Oto, wyszedł siewca aby siał;X)I nauczał ich w przypowieściach wiele rzeczy, i mówił im w nauce swej:9 mI zasię począł uczyć nad morzem; i zgromadził się do niego tłum mnogi, tak iż on wstąpiwszy w łódź, siedział na morzu; a wszytek tłum przy morzu na ziemi był.mS#Abowiem ktobykolwiek czynił wolę Bożą, ten bratem moim, i siostra moją, i matką moją jest.oW"A pojźrzawszy wokoło na one którzy około niego siedzieli, mówi: Oto, matka moja, i bracia moi!P!I odpowiedział im, mówiąc: Któż jest matka moja, abo bracia moi?xi A siedział tłum około niego; a opowiedziano mu: Oto matka twoja, i bracia twoi na dworze, szukają cię.fEPrzychodzą tedy bracia i matka jego; a na dworze stojąc, posłali do niego wołając go.+QIż mówili: Ducha nieczystego ma.yLecz ktobykolwiek bluźnił przeciw duchowi świętemu, nie ma odpuszczenia na wieki, ale winien jest wiecznego sądu.Amen mówię wam, że odpuszczone będą wszytki zgrzeszenia synom ludzkim, i bluźnierstwa, którymikolwiekby bluźnili;5cŻaden nie może naczynia tego który śilen jest, wszedszy w dom jego, rozchwycić, jeśliby pierwej onego, który śilen jest nie związał; a tedy dom jego rozchwyci.taI jeśli szatan powstał przeciw samemu sobie, rozdzielony jest, i nie może się ostać, ale koniec ma.^5I jeśliby dom przeciw samemu sobie był rozdzielony, nie może się ostać dom on;mSA jeśliby Królestwo przeciw samemu sobie było rozdwojone, nie może się ostać Królestwo ono;dAA przyzwawszy ich, w przypowieściach im mówił: Jakoż może szatan szatana wyrzucać?A uczeni w Piśmie, którzy z Jerozolimów byli zstąpili, mówili: Iż Beelzewula ma, a iż w Książęciu czartów wyrzuca czarty.` 9I usłyszawszy jego powinowaci, wyszli pojmać go; Bo mówili, iż się zapamiętał.Q I schodzi się zasię tłum, tak iż nie mogli oni, ani chleba jeść.N I Judasza Iskaryota, który go też wydał. I przychodzą do domu. I Andrzeia, i Filippa, i Bartłomieia, i Mattheusza, i Thomasza, i Jakuba onego Alfeuszowego i Taddeusza, i Symona Kananitczyka. {A Jakuba onego Zebedeuszowego, i Jana brata Jakubowego, i włożył na nie imiona Boanerges, co jest: synowie gromu;,SI włożył na Symona imię Piotr;PI żeby mieli zwierzchność uzdrawiać choroby, i wyrzucać czarty.U#I postanowił dwanaście, aby byli z nim, i aby je posłał obwoływać.W' I wstępuje na górę, i przyzywa które sam chciał; i przyszli do niego.:o I wielce je fukał, żeby go jawnym nie czynili.yk A duchowie nieczyści gdy go upatrzyli, upadali przed nim, i krzyczeli, mówiąc: Żeś ty jest on Syn Boży!r] Abowiem wiele ich uzdrawiał, tak iż nań upadali, aby się go dotykali, ilekolwiek ich miało choroby.]3 I rzekł uczniom swym, żeby łódka go czekała, dla tłumu, aby go nie cisnęli.,QI z Jerozolimy i z Idumeiey i zza Jordania; i tych wielkie mnóstwo którzy około Tyru i Sydonu, usłyszawszy te rzeczy które czynił, przyszło do niego.~uA Jezus ustąpił z uczniami swymi nad morze; a wielkie mnóstwo z Galileiey szło za nim, i z Judskiey ziemie,s~_A wyszedszy Faryzeuszowie, wnet z Herodyany spólną radę uczynili przeciwko jemu, jakoby go stracili.K}I pojźrzawszy po nich zgniewem, zasmuconym będąc, nad strętwieniem serca ich, mówi człowiekowi: Wyciągni rękę twą! i wyciągnął; i przywrócona jest ręka jego zdrowa jako druga.|wI mówi im: Godzili się w Szabaty dobrze czynić, abo źle czynić? duszę zachować, abo zabić? A oni milczeli.Q{I mówi człowiekowi uschłą rękę mającemu: Wstań w pojśrzodek.RzI podstrzegali go, jeśliby go uzdrowił w Szabaty; aby go oskarżyli.Vy 'I wszedł zaś do zgromadzenia; a był tam człowiek uschłą rękę mając.6xgA tak Panem jest Syn człowieczy i Szabatu.Vw%I mówił im: Szabat dla człowieka się sstał, nie człowiek dla Szabatu.Iv Jako wszedł do domu Bożego za Abiathara Przedniejszego Ofiarownika, i chleby jadł pokładzienia, których się nie godzi jeść, jedno Ofiarownikom, a dawał i onym którzy z nim byli? u A on im mówi: Zaście nigdy nie czytali, co uczynił Dawid, gdy potrzebę miał, i łaknął sam i ci, którzy z nim byli?Xt)A Faryzeuszowie mówili mu: Oto, czemu czynią w Szabaty, co się nie godzi?~suI sstało się, że on przechodził w Szabaty przez zboża, i poczęli uczniowie jego, drogą idąc rwać kłosy.;roI żaden nie leje wina nowego w stare naczynia; inaczej, rozdziera naczynia nowe wino, i wino się rozlewa, i naczynia giną; ale wino nowe w naczynia nowe wlewane być ma.&qEA żaden płatu sukna niewyprawionego nie przyszywa do szaty wiotchej, inaczej ujmuje wypełnienie jego ono nowe od starej szaty, i gorsze rozdarcie bywa.kpOLecz przyjdą dni, kiedy odjęty od nich będzie Oblubieniec, a tedy będą pościć w one dni.0oYI rzekł im Jezus: Zali mogą synowie łożnice małżeńskiej, póki Oblubieniec jest z nimi, pościć? jako długo z sobą Oblubieńca mają, nie mogą pościć.+nOA byli uczniowie Janowi i Faryzejscy poszczącymi, i przychodzą i mówią mu: Czemu uczniowie Janowi i Faryzejscy poszczą, a twoi uczniowie nie poszczą?+mOA usłyszawszy Jezus, mówi im: Zdrowi niemają potrzeby lekarza, ale źle się mający. Nie przyszedłem wzywać sprawiedliwych, ale grzeszników ku pokajaniu./lWA ujźrzawszy go uczeni w Piśmie, i Faryzeuszowie siedzącego z celniki i grzeszniki, mówili uczniom jego: Co jest iż z celniki, i z grzeszniki je i pije? yI mówiąc: Iż się wypełnił czas; i przybliżyło się ono królestwo Boże; Kajcie się i wierzcie Ewanieliey.= {A potym, gdy wydany był Jan, przyszedł Jezus do Galileiey, obwoływając Wesołe poselstwo onego królestwa Bożego,z< o I był tam na puszczy dni czterdzieści, kuszony od szatana; a był z źwierzęty, a aniołowie służyli mu./; [ A wnet on duch wyrzuca go na puszczą.f: G I głos sstał się z niebios: Tyś jest on syn mój miły w którym się mnie upodobało.p9 [ A wnet występując z wody, ujźrzał rozdarte niebiosa, i ducha jako gołębia zstępującego nań.x8 k I sstało się w ony dni, przyszedł Jezus od Nadzareth Galileyskiego, i ponurzony jest od Jana w Jordanie.N7 Jamci ponurzał was w wodzie; ale on ponurzy was w duchu świętym.6 /I obwoływał, mówiąc: Przychodzi silniejszy niźli ja za mną, któremu nie jestem godny nachyliwszy się rozwiązać rzemyka u obuwia jego.5  A był Jan przyodziany włosami wielbłądowymi i pasem skórzanym około biódr swych; a jadał szarańczę i miód polny.4 -I wychodziła do niego wszytka kraina Judska, i Jerozolimczycy; i byli ponurzani wszyscy w rzece Jordanie od niego, wyznawając grzechy swe.i3 MBył Jan ponurzając na puszczy i obwoływając ponurzenie pokajania na odpuszczenie grzechów.a2 =Głos wołającego na puszczy: Gotujcie drogę Pańską, proste czyńcie ścieszki jego.~1 wJako napisano w Prorocech: Oto ja posyłam posła mego przed obliczem twoim, który zgotuje drogę twą przed tobą.;0 uPoczątek Ewanieliey Jezusa Christusa, Syna Bożego./%Ucząc je chować wszytkich rzeczy którekolwiekem wam przykazał; a oto, ja z wami jestem po wszytki dni, aż do skończenia wieku, Amen.. Szedszy tedy czyńcie uczniami wszytkie narody, ponurzajcie je, na imię onego ojca, i onego syna, i onego ducha świętego;t-aA przystąpiwszy Jezus, powiedał im mówiąc: Dana mi jest wszytka zwierzchność na niebie i na ziemi.H, I ujźrzawszy go, pokłonili mu się; a niektórzy wątpili.\+1A jedennaście uczniów szli do Galileiey, na górę gdzie im rozrządził Jezus. * A oni, wziąwszy śrebrniki, uczynili jako byli nauczeni. I rozgłosiła się mowa ta między Żydy aż do dzisiejszego dnia.n)UA jeśli słychać będzie to u Starosty, my namówimy go, a was wolnych pieczołowania uczynimy.c(? Mówiąc: Powiedajcie, iż uczniowie jego nocą przyszedszy, ukradli go gdyśmy my spali.s'_ I zgromadziwszy się z starszymi, i spólną radę wziąwszy, śrebrników niemało dali Żołnierzom,&' A gdy ony szły, oto niektórzy z strażej przyszedszy do miasta, oznajmili Przedniejszym Ofiarownikom wszytkie rzeczy które się sstały.% Tedy mówi im Jezus: Nie bójcie się; idźcie, oznajmicie braciej mej, aby odeszli do Galileiey, a tam mię oglądają.$% A oto Jezus potkał się z nimi, mówiąc: Bądźcie pozdrowione. A ony przystąpiwszy uchwyciły się jego nóg, i pokłoniły się mu.#A wyszedszy prędko od grobu, z bojaźnią i weselem wielkim bieżały oznajmić uczniom jego. A gdy szły opowiedać uczniom jego,$"AA prędko szedszy, powiedzcie uczniom jego, iż wzbudzon jest od umarłych; a oto, uprzedza was do Galileiey; tam go oglądacie. Oto, powiedziałem wam.u!cNiemasz go tu; abowiem wzbudzony jest, jako powiedział; chodźcie, oglądajcie miejsce, gdzie leżał Pan.x iA odpowiedziawszy Anioł, rzekł niewiastam: Nie bójcie się wy; bo wiem iż Jezusa ukrzyżowanego szukacie.RA od bojaźni jego zadrzżeli strzegący, i sstali się jakoby umarli.Z-A było pojźrzenie jego jako błyskawica, a odzienie jego białe jako śnieg.#?A oto, trzęsienie się sstało wielkie. Abowiem Anioł Pański zstąpiwszy z nieba, a przystąpiwszy odwalił kamień ode drzwi, i siedział na nim.  A późno w Szabaty, gdy się rozświecało na dzień pierwszy Szabatów, szła Marya Magdalena, i druga Marya, oglądać grób;SBA oni szedszy, obwarowali grób, zapieczętowawszy kamień, z strażą.LARzekł im Piłat: Macie straż! idźcie, obwarujcie, jako umiecie.a;@Roskaż tedy aby obwarowano grób, aż do trzeciego dnia; by snać przyszedszy uczniowie jego nocą, nie ukradli go, i powiedzieli ludowi: Wzbudzon jest z martwych; i będzie ostateczny błąd, gorszy pierwszego.{o?Mówiąc: Panie, wspomnieliśmy iż on zwodziciel powiedział, jeszcze żywąc: Po trzech dniach wzbudzon będę.>A nazajutrz, który jest dzień po przygotowaniu, zgromadzili się Przedniejszy Ofiarownicy, i Faryzeuszowie do Piłata,[/=A była tam Marya Magdalena, i druga Marya, które siedzące przeciwko grobowi. >D=="<_;;;:J99P88R77Z66g55S5 44D3331222@11x00Q0 /a..--,,q++**<))R({''[&i%%6$$\##J""1!! N=>{S~zQq)VT> m  + [  -"{(SXF  Nauczycielu! Moyzesz napisał nam, iż jeśliby czyj brat umarł, i pozostawiłby żonę a dziatek by nie zostawił, aby wziął brat jego żonę jego, i wzbudził nasienie bratu swemu.s _ I przychodzą Sadukieuszowie do niego, którzy powiedają iż powstania nie masz, i pytali go mówiąc:  A odpowiedziawszy Jezus, rzekł im: Oddajcież rzeczy które są Cesarskie, Cesarzowi; a które Boże, Bogu. I dziwowali się temu.d A A oni przynieśli; i mówi im: Czyj obraz ten i napis? A oni powiedzieli mu: Cesarski.oW A on wiedząc ich obłudę, rzekł im: Czemuż mię kusicie? Przynieście mi grosz, abych oglądał.zm A oni przyszedszy, mówią mu: Nauczycielu! wiemy iż prawdziwy jesteś, a nie dbasz na nikogo; abowiem nie patrzasz na osobę ludzką, ale w prawdzie drogi Bożej uczysz; Godzili się czyńsz dać Cesarzowi, abo nie? Damy, abo nie damy?b= I posłali do niego niektóre z Faryzeuszów, i z Herodyanów, aby go ułowili mową.  I szukali go pojmać, ale się bali tłumu; Bo poznali, iż przeciw nim tę przypowieść powiedział, i opuściwszy go, odeszli.K Od Pana się sstała ta sprawa, i dziwna jest w oczach naszych.q[ I pisma tego nie czytaliście? Kamień który odrzucili budujący, ten się sstał głową węgłową;b= Cóż tedy uczyni Pan onej winnice? przyjdzie, i potraci rolniki, i da winnicę innym.?y I wziąwszy go zabili, a wyrzucili precz z winnice.zm A oni oracze rzekli między sobą: Iż ten jest dziedzic; pódźcież zabijmy go, a nasze będzie dziedzictwo.   Jeszcze tedy jednego syna mając miłego swego, posłał i onego do nich ostatecznego, mówiąc: Że się zawstydzą syna mego.m~S I zasię inszego posłał; i onego zabili; i wiele innych, jednyć bijąc, a drugie zabijając.|}q I zasię posłał do nich drugiego sługę, i onego kamionowawszy ranili w głowę, i odesłali nieuczczonego.<|s A oni wziąwszy go ubili, i odesłali próżnego.c{? I posłał do rolników na czas sługę, aby od rolników wziął z owocu onej winnice.Gz  I począł im w przypowieściach mówić: Winnicę nasadził człowiek, i postawił wokoło płot, i wkopał kadź pod prasę, i zbudował wieżę, i najął ją rolnikom, i odjechał.y/ !A odpowiedziawszy, mówili Jezusowi: Niewiemy. A Jezus odpowiedziawszy mówi im: Ani ja wam powiem, którą zwierzchnością te rzeczy czynię.xxi Ale jeśli rzeczemy, z ludzi; bali się ludu. Abowiem wszyscy mieli Jana za to iż prawdziwie Prorokiem był.uwc I rozmyślali w sobie, mówiąc: Jeśli rzeczemy z nieba, rzecze: Przeczżeście tedy nie wierzyli jemu?Lv Ponurzenie Janowe z niebali było, czy z ludzi? odpowiedzcie mi.u5 A Jezus odpowiedziawszy rzekł im: Spytam was i ja o jedno słowo, a odpowiedzcie mi, a powiem wam, którą zwierzchnością te rzeczy czynię.tw I mówią mu: Którą zwierzchnością te rzeczy czynisz? a ktoć zwierzchność tę dał, abyś te rzeczy czynił?)sK I przychodzą zasię do Jerozolimy; a gdy się on w Kościele przechadzał, przystąpili do niego Przedniejszy Ofiarownicy i uczeni w Piśmie, i starszy,orW A jeśli wy nie odpuścicie, ani on Ociec wasz który na niebiesiech jest odpuści upadków waszych. q9 A gdy sstaniecie modląc się, odpuśćcie jeśli macie co przeciw komu; aby i on Ociec wasz który jest na niebiesiech odpuścił wam upadki wasze.p Dlatego mówię wam: Wszytkie rzeczy o którekolwiek modląc się prosicie, wierzcie że weźmiecie, a sstanie się wam.Qo Amen bowiem mówię wam: Iż ktoby rzekł górze tej: Podnieś się, a wrzuć się w morze; i nie wątpiłby w sercu swym, leczby uwierzył że co mówi sstanie się, sstanie się mu coby rzekł.Bn A odpowiedziawszy Jezus mówi im: Miejcie wiarę Bożą.]m3 A wspomniawszy Piotr, mówi mu: Rabbi, oto ona figa którąś przeklął, uschła.Al} A rano idąc imo, ujźrzeli figę uschłą z korzenia;4kc A gdy wieczór był, wychadzał z miasta.1j[ I słyszeli to uczeni w piśmie i przedniejszy Ofiarownicy, i szukali jakoby go stracili; abowiem się go bali, iż wszystek tłum zdumiewał się nad nauką jego.i7 I nauczał, mówiąc im: Izaż nie napisano: Że dom mój, dom modlitwy będzie nazwan wszytkim narodom? a wy uczyniliście go jaskinią zbójców.Eh I nie dopuścił aby kto nosił naczynie przez kościół.\g1 I przyszli do Jerozolimy; a wszedszy Jezus do kościoła, począł wyrzucać przedające i kupujące w kościele; i stoły onych co pieniądzmi handlują, i stołki przedawających gołębie zprzewracał.f A odpowiedziawszy Jezus, rzekł jej: Niech więcej z ciebie na wieki nikt owocu nie je; i słyszeli to uczniowie jego.1e[ A ujźrzawszy figę z daleka, mającą liście, przyszedł, owaby nalazł co na niej; a przyszedszy do niej, nic nie nalazł, jedno liście; bo nie był czas figam.Ad} A nazajutrz gdy wychodzili ono z Bethaniey, łaknął;%cC I wszedł do Jerozolimy Jezus i do Kościoła, a obejźrzawszy wszytko, gdy wieczorna już była godzina, wyszedł do Bethaniey, z onymi dwiemanaście.}bs Błogosławione przychodzące Królestwo w imię Pańskie, Ojca naszego Dawida! Hosanna na najwyższych miejscach!ay A wprzód idący, i nazad idący, krzyczeli, mówiąc: Hosanna, błogosławiony który przychodzi w imię Pańskie!u`c A wiele ich szaty swe słało na drodze; a drudzy gałązki rąbali z drzew, i rozściełali na drodze.Z_- I przywiedli oślę do Jezusa, i wrzucili na nie szaty swe; i wsiadł na nie.D^ A oni rzekli im jako przykazał im Jezus; i puścili je.^]5 A niektórzy z onych co tam stali, mówili im: Cóż czynicie odwięzując oślę?}\s I odeszli, i naleźli oślę uwiązane u forty, na dworze, gdzie się dwie drodze zchadzały; i odwięzują je.s[_ A jeśliby kto wam rzekł: Cóż to czynicie? powiedzcie, iż go Pan potrzebę ma; a wnet je tu pośle.JZ  I mówi im: Idźcie do miasteczka które jest przeciwko wam; a wnet wchodząc do niego, najdziecie oślę uwiązane, na którym żaden z ludzi nie siedział; odwiązawszy je, przywiedźcie.|Y s A gdy się przybliżali do Jeruzalem, do Betfage, i do Bethaniey, do góry Oliwnej, posyła dwu z uczniów swych,tXa 4A Jezus rzekł mu: Idź; wiara twa zachowała cię. A wnet przejźrzał; i szedł za Jezusem w drodze.W 3I odpowiedziawszy mówi mu Jezus: Czego chcesz, abychci uczynił? a on ślepy rzekł mu: Nauczycielu, abym przejźrzał.JV  2A on odrzuciwszy szatę swoję, wstawszy; przyszedł do Jezusa.U 1A stanąwszy Jezus, rzekł, aby go zawołano; i wołają onego ślepego mówiąc mu: Tusz sobie dobrze; wstań woła cię.yTk 0I wiele ich sfukało nań, aby milczał; a on daleko więcej krzyczał: Synu Dawidów, zmiłuj się nademną!S /A usłyszawszy, że Jezus Nadzaretski jest, począł krzyczeć i mówiąc: Synu Dawidów Jezusie, zmiłuj się nade mną!-RS .I przychodzą do Jerycha; a gdy wychadzał on z Jerycha, i uczniowie jego, i tłum niemały, syn Tymeuszów Bartymeusz ślepy siedział podle drogi żebrząc.Qy -Abowiem i Syn człowieczy, nie przyszedł aby mu służono, ale żeby służył, i dał duszę swą okupem za wielu.QP ,A ktoby chciał z was być pierwszym, będzie wszytkich niewolnikiem.xOi +Lecz nie tak będzie między wami; ale ktobykolwiek chciał być wielkim między wami, będzie waszym sługą;8Ni *A Jezus przyzwawszy ich, mówi im: Wiecie iż ci, którzy się zdadzą przodować w narodziech, panują nad nimi; a wielcy między nimi, zwierzchność używają nad nimi.UM# )A usłyszawszy oni dziesięć, poczęli się frasować na Jakuba, i Jana.oLW (Ale siedzieć po prawicy mojej i po lewicy mojej, nie moja jest dawać; ale którym jest nagotowano.#K? 'A oni mu rzekli: Możemy. A Jezus im rzekł: Kubekci, który ja piję, pić będziecie; i ponurzeniem, którym się ja ponurzam, ponurzeni będziecie;J' &A Jezus rzekł im: Niewiecie, ocz prosicie. Możecieli pić kubek który ja piję, i ponurzeniem którym się ja ponurzam ponurzonymi być?tIa %A oni rzekli mu: Daj nam abychmy jeden po prawicy twej, a jeden po lewicy twej siedzieli w chwale twej.@H{ $A on im rzekł: Czegoż chcecie, abym ja uczynił wam?G #I przychodzą do niego Jakub, i Jan, synowie Zebedeuszowi, mówiąc: Nauczycielu, chcemy, abyś to, ocz prosić będziem, uczynił nam.yFk "I naigrają się z niego, i ubiczują go, i plwać będą nań, i zabiją go; a dnia trzeciego powstanie.3E_ !Iż oto wstępujemy do Jerozolimy, a Syn człowieczy będzie wydan Przedniejszym Ofiarownikom i uczonym w Piśmie, i osądzą go na śmierć, i wydadzą go Poganom;nDU A byli w drodze wstępując do Jerozolimy; a szedł Jezus przed nimi; i zdumiewali się; a idąc za nim, bali się. I wziąwszy zasię z sobą onych dwanaście, począł im powiedać te rzeczy które nań przyść miały,NC Lecz wiele pierwszych będą ostatecznymi, a ostateczni pierwszymi.KB Żeby nie miał wziąć stokroć więcej, teraz w tym czasie, domów, i braciej, i sióstr, i matek, i dzieci, i ról, z prześladowaniem, a w wieku onym przychodzącym żywot wieczny.SA A Jezus odpowiedziawszy, rzekł: Amen mówię wam, żaden nie jest któryby opuścił dom, abo bracią, abo siostry, abo Ojca, abo matkę, abo żonę, abo dzieci, abo role, dla mnie i dla Ewanieliey,c@? I począł Piotr mówić mu: Otośmy my wszytkie rzeczy opuścili, i szliśmy za tobą.?y A pojźrzawszy Jezus na nie, mówi: U ludzi nie możno, ale nie u Boga; abowiem wszytkie rzeczy możne są u Boga.`>9 A oni się obficie zdumiewali, mówiąc sami do siebie: I któż może być zbawion?t=a Łacniej jest wielbłądowi przez ucho igielne wniść, niż bogatemu do onego Królestwa Bożego wniść.G< A uczniowie się zdumieli nad oną mową jego; A Jezus zasię odpowiedziawszy mówi im: Dziatki, jako trudno jest tym którzy udufali w pieniądzach, do onego Królestwa Bożego wniść. ; A pojźrzawszy tam i sam Jezus, mówi uczniom swym: Jako trudno ci którzy pieniądze mają, do onego Królestwa Bożego wnidą.j:M A on zachmurawszy się z onej mowy, odszedł smęcący się; abowiem miał osiadłości wiele.]93 A Jezus pojźrzawszy nań, umiłował go, i rzekł mu: Jednegoć nie dostawa; idź, co masz przedaj, a daj ubogim; a będziesz miał skarb w niebie; a przyszedszy, chodź za mną, wziąwszy na się krzyż.k8O A on odpowiedziawszy, rzekł mu: Nauczycielu tych rzeczy wszytkich strzegłem od młodości mej.J7  Przykazania umiesz: Nie będziesz cudzołożył, nie będziesz zabijał, nie będziesz kradł, nie będziesz fałszywie świadczył, nie będziesz szkodził nikogo, czci Ojca twego, i Matkę.c6? A Jezus rzekł mu: Czemu mię nazywasz dobrym? żaden nie jest dobry, jedno jeden, Bóg.$5A A gdy wychodził on w drogę, przybieżawszy jeden, a padszy mu do kolan pytał go: Nauczycielu dobry, co uczynię, abych żywot wieczny odziedziczył?E4 A piastując je, kładszy ręce na nie, błogosławił im.w3g Amen mówię wam: Ktobykolwiek nie przyjął onego Królestwa Bożego jako dzieciątko, nie wnidzie do niego.)2K A ujźrzawszy Jezus, frasował się, i rzekł im: Dopuśćcie dziatkam przychodzić do mnie, a nie hamujcie ich; abowiem takowych jest ono królestwo Boże.e1C I przyniesiono mu dziatki, aby się dotknął ich; a uczniowie fukali na przynoszące je.]03 A jeśliby niewiasta opuściła męża swego, a szłaby za drugiego, cudzołoży.h/I I mówi im: Ktobykolwiek opuścił żonę swą, a pojąłby inną, cudzołoży przeciw niej.?.y A w domu zasię uczniowie jego, o tymże pytali go.A-} Co tedy Bóg złączył, niech człowiek nie rozłącza.Z,- I będą oni dwa w ciało jedno; a tak więcej nie są dwa, ale jedno ciało.]+3 Dlatego opuści człowiek Ojca swego i Matkę, a przyłączy się ku żenie swej.S* Lecz od początku stworzenia mężczyznę i niewiastę uczynił je Bóg.p)Y A odpowiedziawszy Jezus, rzekł im: Prze zatwardziałość serca waszego napisał wam przykazanie to.P( A oni rzekli: Moyzesz pozwolił rozwodny list napisać, i opuścić.F' A on odpowiedziawszy, rzekł im: Co wam przykazał Moyzesz?m&S A przystąpiwszy Faryzeuszowie pytali go: Jeśli się godzi mężowi żonę opuścić? kusząc go. % ; I stamtąd wstawszy, przychodzi w granice Judskie po onej stronie Jordanu; i zchodzą się zaś tłumy do niego; i, jako był zwykł, zaś je uczył.$! 2Dobrać sól; ale jeśli sól nie słona się sstanie, czymże ją naprawicie? Miejcież w sobie sól, i uspokójcie się między sobą.X#) 1Każdy bowiem ogniem będzie posolon; i każda ofiara solą posolona będzie.="u 0Gdzie robak ich nie dokonywa, i ogień nie gaśnie.4!a /A jeśliby oko twoje zgarszało cię, wyrzuć je; dobrze tobie jest jednookim wniść do onego królestwa Bożego niż dwie oczy mając, wrzuconym być do Gehenny ognia.= u .Gdzie robak ich nie dokonywa, i ogień nie gaśnie.:m -A jeśliby noga twa zgarszała cię, odetni ją; dobrze jest tobie wniść do onego żywota chromym, niż dwie nodze mając być wrzuconym do Gehenny w ogień on nieugaszony,=u ,Gdzie robak ich nie dokonywa, i ogień nie gaśnie.6e +A jeśliby zgarszała cię ręka twa, odetni ją; dobrze jest tobie ułomnym do onego żywota wniść, niż dwie ręce mając odejść do Gehenny w ogień on nieugaszony,6e *A ktobykolwiek zgorszył jednego z onych małych wierzących w mię, dobrze jest mu, iżby był włożon kamień młyński około szyje jego, i byłby wrzucon w morze. )Abowiem ktobykolwiek napoił was kubkiem wody w imię moje, iż Christusowi jesteście, amen mówię wam, nie straci zapłaty swej.3a (Bo kto nie jest przeciw nam, za nami jest. 'A Jezus rzekł: Nie hamujcie go. Abowiem żaden nie jest któryby czynił moc przez imię moje, a mógłby mi prędko złorzeczyć.?w &I odpowiedział mu Jan mówiąc: Nauczycielu widzieliśmy niektórego imieniem twoim wyrzucającego czarty, który nie chodzi za nami, i zahamowaliśmy go, iż nie chodzi za nami.0Y %Ktobykolwiek jedno z takowych dziateczek przyjął w imię moje, mnie przyjmuje; a ktobykolwiek mnie przyjął, nie mnie przyjmuje, ale onego który mię posłał.kO $A wziąwszy dzieciątko postawił je w pośrzód ich, a piastując je na łokciach, rzekł im: #A usiadszy zawołał onych dwunaście i mówi im: Jeśli kto chce pierwszym być, będzie ze wszech ostatecznym i wszytkich sługą.^5 "A oni milczeli; abowiem jedni z drugimi rozmawiali w drodze kto z nich więtszy.lQ !I przyszedł do Kapernaum; a w domu będąc, pytał ich: Coście w drodze z sobą rozmawiali?G Lecz oni nie rozumieli onego słowa; i bali się go spytać."= Abowiem nauczał ucznie swe, i mówił im, iż Syn człowieczy wydany bywa w ręce ludzkie, i zabiją go; a zabitym będąc, trzeciego dnia wstanie.[/ A stamtąd wyszedszy, przeszli przez Galileą; a nie chciał aby kto wiedział.eC I rzekł im: Ten rodzaj żadnym sposobem nie może wyniść, jedno za modlitwą i postem.r] A gdy on wszedł do domu, uczniowie jego pytali go z osobna: Cóż iżeśmy my nie mogli go wyrzucić?A } A Jezus wziąwszy rękę jego podniósł go; i wstał.  A krzyknąwszy i wielce podrapawszy go, wyszedł; i sstał się on człek jako umarły, tak że ich wiele mówiło iż umarł.A { A ujźrzawszy Jezus iż się zbiega tłum, zfukał onego ducha nieczystego, mówiąc mu: Duchu niemowny i głuchy, ja tobie roskazuję wynidź z niego, a więcej nie wchodź weń.t a A wnet krzyknąwszy ociec onego dziecięcia, ze łzami mówił: Wierzę, Panie! ratuj mego niedowiarstwa._ 7 A Jezus rzekł mu: Jeśli temu możesz wierzyć, wszytkie rzeczy możne wierzącemu. I często go i do ognia i do wód miotał, aby go stracił, ale jeśli co możesz, ratuj nas, rozlitowawszy się nad nami.q[ I spytał ojca jego: Jako dawny czas jest, jako się to przydało jemu? a on rzekł: Z dzieciństwa. I przywiedli go do niego; A ujźrzawszy go, wnet go duch podrapał; i upadszy na ziemię przewracał się śliniąc się. A on odpowiedziawszy mu mówi: O rodzaju niewierny, dokądże u was będę? dokądże was znaszać będę? przywiedźcie go do mnie.%C A gdzie go kolwiek napadnie, rozdziera go, i ślini się, i zgrzyta zębami swymi, i schnie. I mówiłem uczniom twym, aby go wyrzucili, a nie mogli. A odpowiedziawszy jeden z onego tłumu, rzekł: Nauczycielu przywiodłem syna mego do ciebie który ma ducha niemownego.N I pytał uczonych w Piśmie: O co się zprzeczacie między sobą?_7 A wnet wszystek on tłum ujźrzawszy go, zdumiał się, a przybieżawszy witali go.zm I przyszedszy do uczniów, ujźrzał tłum mnogi około nich, i uczone w Piśmie, zprzeczające się z nimi.jM Ale mówię wam, że i Eliasz przyszedł, i uczynili mu co chcieli, jako jest napisano o nim.B~} A on odpowiedziawszy, rzekł im: Eliaszci przyszedszy pierwej przywróci wszytko. A jako jest napisano o Synu człowieczym, potrzeba aby wiele ucierpiał, i nizacz poczytanym był.o}W I pytali go, mówiąc: Cóż powiedają nauczeni w Piśmie iż Eliaszowi potrzeba przyść pierwej?^|5 I zatrzymali onę mowę u siebie, sprzeczając się, co jest to, zmartwych wstać.{1 A gdy oni zstępowali z góry, roskazał im, aby nikomu nie powiedali tych rzeczy które widzieli, jedno gdy Syn człowieczy z martwychwstanie.nzU I zarazem tam i sam pojźrzawszy, więcej nikogo nie widzieli, jedno Jezusa samego tylko z sobą.y I sstał się obłok zacimiający je; i przyszedł głos z onego obłoku mówiący: Ten jest on Syn mój miły, onego słuchajcie.Ax} Abowiem nie wiedział co mówił; bo byli przestraszeni.$wA A odpowiedziawszy Piotr, mówi Jezusowi: Rabbi dobrze jest nam tu być; i uczynimy trzy Przybytki, tobie jeden, a Moyzeszowi jeden, a Eliaszowi jeden.Zv- I widziany był od nich Eliasza z Moyzeszem; i byli rozmawiający z Jezusem.yuk A szaty jego sstały się łśniące, białe barzo jako śnieg, jak ich blecharz na ziemi nie może wybielić."t= A po sześci dniach bierze Jezus Piotra i Jakuba, i Jana, i wprowadza je na górę wysoką zosobna samy tylko, i przekształtowany jest przed nimi.-s U I mówił im: Amen mówię wam, iż są niektórzy z tych co tu stoją, którzy nie ukuszą śmierci, ażby ujźrzeli ono Królestwo Boże które przyszło w mocy.Yr+&Abowiem ktobykolwiek sromał się mnie, i moich mów, między rodzajem tym cudzołożnym i grzesznym, i Syn człowieczy sromać się go będzie, gdy przyjdzie w sławie Ojca swego, z Anioły świętymi.8qk%Abo co da człowiek za odmianę za swą duszę?mpS$Co bowiem pomoże człowiekowi, jeśliby zyskał świat cały, a uszkodzony by był na duszy swej?o%#Abowiem ktokolwiekby chciał duszę swą zachować, straci ją; a ktokolwiekby stracił duszę swą dla mnie, i Ewanieliey, ten zbawi ją.,nQ"A przyzwawszy tłumu z uczniami swymi, rzekł im: Ktokolwiek chce za mną przyść, niech zaprzy samego siebie, i weźmie krzyż swój, i niech idzie za mną./mW!A on obróciwszy się, a ujźrzawszy ucznie swe zfukał Piotra mówiąc: Idź mi nazad szatanie, iż nie rozumiesz rzeczy które są Boże, ale które są ludzkie.[l/ A jawnie onę mowę mówił. A wziąwszy go ku sobie Piotr, począł go fukać.[k/I począł nauczać je, iż potrzeba Synowi człowieczy wiele cierpieć, i odrzuconym być od starszych, i Przedniejszych Ofiarowników i uczonych w Piśmie, i zabitym być, a po trzech dnioch powstać.8jkI fukał ich, aby nikomu nie powiedali o nim.si_A on im mówi: A wy kim mię powiedacie być? a odpowiedając Piotr, mówi mu: Ty jesteś on Christus.ohWA oni odpowiedzieli: Janem Ponurzycielem; drudzy też Eliaszem; a drudzy jednym z onych Proroków.!g;I wyszedł Jezus i uczniowie jego do miasteczek Cezarey Filippowey; a w drodze pytał uczniów swych, mówiąc im: Kim mię powiedają ludzie być?lfQI odesłał go do domu jego, mówiąc: Ani chodź do miasteczka, ani komu powiedaj w miasteczku.ePotym zasię położył ręce na oczy jego, i uczynił, że przejźrzał; i przywrócon jest, i widział jaśnie wszytki.Jd A przejźrzawszy mówił: Widzę ludzi, jako drzewa, chodzące.c3A ująwszy rękę ślepego, odwiódł go precz za miasteczko; A plunąwszy na oczy jego, włożywszy nań ręce, pytał go, jeśliby co widział.bb=I przychodzi do Bethsaidy; i wiodą mu ślepego, i proszą go, aby się go dotknął..aWI mówił im: Jakoż nie rozumiecie?y`kA gdy ono siedmioro na cztery tysiące, wieleście koszów pełnych ułomków odnieśli? a oni rzekli: Siedm._Gdym ono pięcioro chlebów łamał na pięć tysięcy ludzi, wieleście koszów odnieśli pełnych ułomków? mówią mu: Dwanaście.W^'Oczy mając nie patrzycie; i uszy mając nie słyszycie? i nie pamiętacie?#]?A poznawszy Jezus, mówi im: Cóż rozmyślacie iż chlebów nie macie? jeszczeż nie baczycie, ani rozumiecie? jeszczeż strętwione macie serce wasze?K\I rozmyślali, jedni od drugich mówiąc: Że chlebów nie mamy.m[SI roskazował im mówiąc: Baczcie, strzeżcie się od kwasu Faryzeuszów, i od kwasu Herodowego.pZYI zapomnieli byli uczniowie wziąć chlebów, a oprócz jednego chleba nie mieli z sobą w łodzi.WY' A opuściwszy je, wstąpiwszy zasię w łódź, odszedł na drugą stronę.X% A westchnąwszy w duchu swym, mówi: Przecz rodzaj ten znamienia się domaga? Amen mówię wam, jeśli dano będzie narodowi temu znamię.yWk I wyszli Faryzeuszowie, i poczęli się z nim zprzeczać, szukając od niego znamienia z nieba, kusząc go.^V5 A wnet wstąpiwszy w łódź z uczniami swymi, przyszedł w strony Dalmanutskie.SU (A było onych którzy jedli, jakoby cztery tysiące;) i rozpuścił je.XT)I jedli, i nasyceni byli; a odnieśli zbywających ułomków siedm koszów.[S/Mieli też i trochę rybiąt, i błogosławiwszy rzekł, aby położyli i ony.?RwI roskazał tłumowi usieść na ziemi; a wziąwszy one siedmioro chlebów, podziękowawszy, złamał, i dawał uczniom swym, aby przed nie kładli; i położyli onemu tłumowi.HQ I pytał ich: Wiele macie chlebów? a oni rzekli: Siedmioro.oPWI odpowiedzieli mu uczniowie jego: Skądże tych będzie mógł kto tu nasycić chlebami na puszczy?|OqA jeśli je rozpuszczę poszczące do domu ich, ustaną na drodze; abowiem niektórzy z nich z daleka przyszli.kNORozlitowałem się nad tym tłumem; że już trzy dni trwają przy mnie, a nie mają coby jedli;tM cW one dni, gdy barzo mnogi tłum był, a nie mieli coby jedli, przyzwawszy Jezus uczniów swych, mówi im:L%I nazbyt obficie się zdumiewali, mówiąc: Dobrze wszytko uczynił; czyni że i głuszy słyszą, i niemowni mówią.pKY$I roskazał im, aby żadnemu nie powiedali. A im więcej on im zakazował, tym obficiej obwoływali;mJS#I wnet się otworzyły jego słuchy; a rozwiązana jest związka języka jego, i mówił prosto.]I3"A pojźrzawszy w niebo, westchnął, i mówi mu: Effatha! co jest, otwórz się.xHi!A wziąwszy go od onego tłumu zosobna, włożył palce swe w uszy jego; a plunąwszy tknął języka jego.VG% I wiodą mu głucha ledwomownego; a proszą go, aby włożył nań rękę.FA zasię wyszedszy z granic Tyru, i Sydonu, przyszedł do morza Galileyskiego, przez pojśrzodek granic Dziesiąciu miast.fEEA gdy odeszła do domu swego, nalazła iż wyszedł czart, i córkę porzuconą na łożu.PDI rzekł jej: Dla tej mowy idźże, wyszedł on czart z córki twej.sC_A ona odpowiedziała i mówi mu: Tak, Panie! ale i szczenięta pod stołem jadają z odrobin dziatek.B A Jezus rzekł jej: Dopuść się pierwej nasycić dzieciam; bo nie dobra jest brać chleb dzieciam, i miotać szczeniętom.qA[(A była ta niewiasta Grecka, rodem z Syrofeniska) i prosiła go, aby czarta wyrzucił z córki jej.~@uAbowiem usłyszawszy niewiasta o nim, której córeczka miała ducha nieczystego, przyszedszy upadła u nóg jego,?1A ztamtąd wstawszy odszedł na pogranicza Tyru i Sydonu; i wszedszy w dom, niechciał, aby o nim kto wiedział; lecz nie mógł się zataić._>7Wszytkie ty rzeczy złe z wnętrzności wychodzą, i pospolitym czynią człowieka.i=KKradziestwa, łakomstwa, złości, zdrada, pustota, oko złe, bluźnierstwo, pycha, bezrozumie.t<aBo z wnętrzności z serca ludzkiego złe rozmyślania wychodzą, cudzołóstwa, wszeteczeństwa, mordy.U;#A mówi iż to co pochodzi z człowieka, ono pospolitym czyni człowieka.s:_Iż nie wchodzi do jego serca, ale do brzucha; i do wychodu wychodzi, przeczyśczając wszytkie pokarmy. 99I mówi im: Także i wy bezrozumni jesteście? nie rozumieciesz, iż wszytko co z wierzchu wchodzi w człowieka, nie może go pospolitym uczynić?a8;A gdy wszedł w dom od onego tłumu, pytali go uczniowie jego, o onej przypowieści.97mJeśli kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha!16[Niemasz nic zwierzchu człowieka, co wchodzi weń, coby go mogło pospolitym uczynić; lecz rzeczy pochodzące z niego, ony są, które pospolitym czynią człowieka.b5=A przyzwawszy wszytkiego tłumu, mówił im: Słuchajcie mię wszyscy, i zrozumiejcie!v4e Znieważając mowę Bożą ustawą waszą, którąście ustawili; i podobnych takich rzeczy wiele czynicie.P3 I więcej nie dopuszczacie mu nic czynić Ojcu swemu, abo Matce swej,2 A wy mówicie: Jeśliby rzekł człowiek Ojcu abo Matce: Korban (co jest dar;) którykolwiek będzie ze mnie, wspomożony będziesz nim.1 Abowiem Moyzesz rzekł: Czci ojca twego i matkę twoję; a ktoby złorzeczył ojcu abo matce, śmiercią niech dokończy.c0? I mówił im: Dobrze odrzucacie przykazanie Boże, abyście ustawy waszej przystrzegali./5Abowiem opuściwszy przykazanie Boże, trzymacie podanie ludzkie, umywania krużyków, i kubków; i innych podobnych takich rzeczy wiele czynicie.\.1Lecz próżno mię nabożnie chwalą, ucząc nauk, które są przykazania ludzkie.0-YA on odpowiedziawszy, rzekł im: Iż dobrze prorokował Ezaiasz o was obłudnikach; jako jest napisano: Ten lud wargami mię czci, a serce ich daleko jest odemnie.,7Potym pytają go Faryzeuszowie i uczeni w piśmie: Przecz uczniowie twoi nie chodzą wedle podania starszych, ale nie umytymi rękoma jedzą chleb?P+I z rynku przyszedszy jeśliby się nie umyli, nie jedzą; i innych rzeczy wiele jest, które przyjęli ku trzymaniu, jako to umywanie kubków, i krużyków, i naczynia miedzianego, i łożek.*{Abowiem Faryzeuszowie i wszyscy żydowie, jeśliby często nie umywali rąk, nie jedzą, trzymając ustawę starszych;y)kI ujźrzawszy niektóre z uczniów jego, pospolitymi rękoma, to jest nie umytymi jedzące chleby, ganili je.v( gI zgromadzają się do niego Faryzeuszowie, i niektórzy z uczonych w piśmie co przyszli z Jerozolimów.S'8I gdziekolwiek jedno wszedł do miasteczek, abo miast, abo wsi, po rynkach kładli niemocne, i prosili go aby się aby kraju szat jego dotknęli; I ile się kolwiek ich dotknęli go, zachowani byli.x&i7Zbiegawszy całą okolicą onę, poczęli na łożach źle się mające nosić, skoro usłyszeli iż tam jest.8%k6A gdy wyszli oni z łodzi, wnet poznawszy go,Z$-5A przeprawiwszy się, przyszli do ziemie Genezaret; i przybili się ku brzegu.X#)4Bo nie zrozumieli byli o onych chlebiech, było bowiem serce ich strętwione."3I wstąpił do nich w łódź; i uciszył się wiatr. A barzo się obficie sami w sobie zapamiętawali i dziwowali.!!2Abowiem wszyscy go widzieli, i zatrwożyli się; a wnet mówił z nimi, i mówi im: Tuszcie sobie dobrze; ja jestem, nie bójcie się.f E1Ale oni ujźrzawszy go chodzącego po morzu, mniemali żeby widzenie było, i zakrzyknęli:>u0I ujźrzał je udręczone w onym przeprawieniu (abowiem był wiatr sprzeciwny im.) A około czwartej straży nocnej przychodzi do nich, chodząc po morzu; i chciał je minąć.`9/A gdy wieczór był, była łódź w pośrzód morza, a on sam tylko był na ziemi.<s.A odprawiwszy je, odszedł na górę modlić się.-A wnet przymusił ucznie swe, żeby wstąpili w łódź, a uprzedzili go na drugą stronę do Bethsaidy, ażby rozpuścił on tłum.O,A było onych którzy jedli chleby jakoby pięciu tysięcy mężów.K+I zebrali ułomków dwanaście koszów pełnych, i z onych ryb.+Q*I jedli wszyscy i nasyceni byli.L)A wziąwszy ono pięcioro chleba i ony dwie rybie, pojźrzawszy w niebo, błogosławił, i połamał chleby, i dawał uczniom swym, aby kładli przed nie; i dwie rybie podzielił wszytkim.R(I usiedli gromadką podle gromadki tu po stu, a tu po pięćdziesiąt.S'I roskazał im posadzić wszytki, rząd podle rzędu na zielonej trawie.{&A on mówi im: Ile chlebów macie? idźcie, a obejźrzycie. A dowiedziawszy się, mówią: Pięcioro, i dwie rybie.%A on odpowiedziawszy, rzekł im: Dajcie im wy jeść. I mówią mu: Odszedszy kupimy za dwieście groszy chlebów, a dajmy im jeść.wg$Rozpuść je, aby odszedszy do okolicznych wsi i miasteczek kupili sobie chlebów; bo coby jedli, nie mają. #A gdy już czas nie mały był, przystąpiwszy do niego uczniowie jego, mówią, iż puste jest miejsce, a już czas nie mały;5"A wyszedszy ujźrzał Jezus mnogi tłum, i rozlitował się nad nimi, iż byli jako owce nie mające Pasterza, i począł uczyć je wiela rzeczy.$A!I widziały je odchodzące ony tłumy; i poznało go wiele ich; i pieszo ze wszytkich miast zbieżeli się tam, i uprzedzili je, i przyszli do niego.9m I odeszli na puste miejsce, łodzią z osobna.GI rzekł im: Pódźcie wy sami z osobna na puste miejsce, a odpoczyńcie trochę; Było bowiem wiele przychadzających, i odchadzających, i ani ku jedzeniu czasu sposobnego nie mieli. ;=~~[}}b||>{qzz9yyxFwwveuueu ttssrqqcppjp oo!nammTTkSSSFRR;QQSPPiOOqONN@MMFLfKK~KBJJIIIIHH:GG FFUEEDDVCCOBBCAA[@@f??G>==R=<I skinęli na Ojca jego, czymby go chciał zwać.i M=I mówili do niej: Iż żadnego niemasz w pokrewnieniu twym, który nazwany bywa imieniem tym.S ! y/I rozradował się mój duch w Bogu zbawicielu moim,< u.I rzekła Marya: Wielmożnym czyni dusza moja Pana,s a-A szczęśliwa która uwierzyła; iż będzie wykonanie onym rzeczom, które powiedziane jej są od Pana.| s,Abowiem oto, jako się sstał głos pozdrowienia twego do uszu moich, skoczył płód w radości w żywocie moim;D +A skądże mnie to, że przyszła matka Pana mego do mnie? *I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!~ -)I sstało się jako usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryey, skoczył płód w żywocie jej; i napełniona jest ducha świętego Elżbieta.D} (I weszła w dom Zacharyaszów, i pozdrowiła Elżbietę.j| O'A wstawszy Marya we dniach onych, poszła w górną krainę z pilnością do miasta Judskiego.|{ s&I rzekła Marya: Oto służebnica Pańska; niechaj mi się sstanie wedle słowa twego. I odszedł od niej Anioł.9z o%Iż nie będzie nie możne u Boga żadne słowo.y $A oto, Elżbieta krewna twoja, i ona poczęła Syna w starości swej; a ten miesiąc szósty jest, onej którą nazwano niepłodną.Dx #A odpowiedziawszy Anioł, rzekł jej: Duch święty nadejdzie na cię, i moc Najwyższego zaćmi tobie; Przetoż i ono co się narodzi z ciebie święte, będzie nazwano Synem Bożym.Sw !"A rzekła Marya do Anioła: Jakoż to będzie, ponieważ męża nie znam?lv S!Będzie królował nad onym domem Jakóbowym na wieki, a onemu Królestwu jego nie będzie końca.qu ] Ten będzie wielki, a Synem najwyższego będzie zwan, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, i Ojca jego.Xt +A oto, poczniesz w żywocie, i urodzisz Syna; i nazowiesz imię jego Jezus.Xs +I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Marya! abowiem nalazłaś łaskę u Boga.lr SA ona ujźrzawszy, zatrwożyła się z mowy jego; i rozmyślała, jakieby było to pozdrowienie. q A wszedszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską uraczona; Pan z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.np WDo Panny poślubionej mężowi, któremu imię Józef, z domu Dawidowego; a imię onej Panny Marya.yo mA miesiąca szóstego, posłan jest on Anioł Gabryel od Boga, do miasta Galileyskiego któremu imię Nadzaret,kn QIż tak mi uczynił Pan, we dni, w które wejźrzał, aby odjął urąganie moje między ludźmi.fm GA po tych dnioch, poczęła Elżbieta żona jego; i kryła się miesięcy pięć, mówiąc:]l 5I sstało się, gdy się wypełniły dni usługowania jego, odszedł do domu swego.k  A wyszedszy nie mógł mówić do nich; i poznali że widzenie widział w Kościele; a on kiwał na nie; i trwał niemym.cj AI był on lud czekając Zacharyasza; i dziwował się, że zwłaczał czas w Kościele.:i oA oto, będziesz milczącym, i nie mogącym mówić, aż do dnia którego się sstaną te rzeczy, dlatego żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.,h SA odpowiedziawszy Anioł rzekł mu: Jam jest Gabryel, który stawam przed Bogiem; i posłan jestem, abych mówił do ciebie, a iżbychci opowiedział te rzeczy.xg kI rzekł Zacharyasz do Anioła: Po czym poznam to? bom ja jest stary, i żona moja podeszła we dniach swych.If  A on wprzód pójdzie przed nim w duchu i w mocy Eliaszowej, aby obrócił serca Ojców ku dziatkam, a nieposłuszne ku rostropności sprawiedliwych; iżby gotował Panu lud przygotowany.>e yA wielu synów Izraelskich nawróci ku Panu Bogu ich.d -Abowiem będzie wielkim przed Panem, a wina, i Sekaru nie będzie pił; i duchem świętym napełnion będzie, jeszcze z żywota matki swej.fc GA będzie weselem tobie i radością, i wiele ich z narodzenia jego weselić się będą.3b a I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyaszu! Przeto iż jest wysłuchana prośba twoja, i żona twoja Elżbieta urodzi syna tobie, i nazowiesz imię jego Jan.Qa  I zatrwożył się Zacharyasz ujźrzawszy, i bojaźń przypadła nań.X` + I widziany był od niego Anioł Pański, stojąc po prawicy ołtarza kadzenia.Q_  A wszytko mnóstwo ludu było modląc się na dworze, godziny kadzenia.v^ g Według zwyczaju urzędu Ofiarowniczego, przypadł nań los, żeby kadził wszedszy do Kościoła Pańskiego.i] MA sstało się gdy odprawował urząd ofiarowniczy on w porządku przemiany swej przed Bogiem.u\ eA nie mieli dziecięcia, przeto iż Elżbieta była niepłodna, i oboje podeszłymi byli we dniach swoich.[ A byli sprawiedliwi oboje przed Bogiem, chodzący we wszytkich Przykazaniach, i usprawiedliwieniach Pańskich nienaganieni.3Z aBył za dni Heroda Króla Judskiey ziemie, Ofiarownik niektóry imieniem Zacharyasz, z przemiany Abiey; a żona jego była z córek Aaronowych, i imię jej Elżbieta.MY Abyś poznał onych w którycheś jest wyćwiczony, mów pewność. X Zdało się i mnie, którym doszedł z samego początku wszytkich rzeczy pilnie, porządnie tobie wypisać wielce możny Theofile.dW CJako nam podali oni którzy od początku oczywistymi świadkami i sługami byli onej mowy.zV qPonieważ mnodzy się podjęli, porządnie spisać powieść o onych zupełnie upewnionych między nami sprawach.UA oni wyszedszy obwoływali wszędy, gdy Pan spólnie sprawował, i mowę utwierdzał przez pozad idące znamiona, Amen.gTGOnci tedy Pan potym gdy mówił z nimi, wzięty jest do nieba, i usiadł na prawicy Bożej. SWęże będą brać, i choćby śmiertelnego co pili, nie zaszkodzi im; na niemocne ręce położą, i dobrze się mieć będą.R{A znamiona za onymi którzy uwierzą ty pójdą: W imię moje czarty wyrzucać będą; języki mówić będą nowymi;iQKKtoby uwierzył i byłby ponurzony zbawion będzie; a ktoby nie uwierzył, będzie osądzony.^P5I rzekł im: Szedszy na świat wszytek, obwoływajcie Ewanielią wszemu stworzeniu.BO}Naostatek onym społu siedzącym jedennaście objawił się, i urągał niedowiarstwu ich, i zatwardzeniu serca; iż onym, którzy się przypatrowali jemu wzbudzonemu, nie uwierzyli.EN A oni odszedszy oznajmili drugim; lecz ani onym uwierzyli.kMO A potym dwiema z nich przechadzającym się, objawił się w innym kształcie, idącym do wsi.PL A oni usłyszawszy iż żywie, i jest widzian od niej, nie wierzyli.[K/ Ona szedszy, oznajmiła onym którzy z nim bywali, żałującym, i płaczącym. J A wstawszy Jezus rano pierwszego dnia Szabatu, ukazał się naprzód Maryey Magdalenie, z którejbył wyrzucił siedm czartów.IA wyszedszy prędko uciekły od grobu: abowiem zięło je drzżenie, i zapamiętanie; i nikomu nic nie powiedały; bo się bały.HAle idźcie, powiedzcie uczniom jego, i Piotrowi, iż was uprzedza do Galileiey; tam go oglądacie, jako wam powiedział..GUA on mówi im: Nie zdumiewajcie się; Jezusa szukacie Nadzarethskiego, onego ukrzyżowanego; wzbudzon jest, nie masz go tu; oto miejsce, gdzie go było położono.FA wszedszy w grób, ujźrzały młodzieńca siedzącego po prawej stronie, przyodzianego w długą szatę białą; i zdumiały się._E7A pojźrzawszy, upatrują, iż był odwalony on kamień; abowiem był wielki srodze.RDI mówiły między sobą: Któż odwali nam kamień od drzwi grobowych?bC=A barzo rano jednego dnia z Szabatów, przychodzą do grobu, gdy wschodziło słońce.B A gdy minął Szabat, Marya Magdalena, i Marya Jakubowa, i Salome nakupiły wonnych rzeczy, aby przyszedszy namazały go.WA'/A Marya Magdalena, i Marya Jozego, przypatrowały się kędy go kładziono.9@k.A on kupiwszy prześcieradło, i ziąwszy go, uwinął w prześcieradło; i położył go w grobie który był wyciosan z opoki; i zatoczył kamień do drzwi grobowych.F?-I dowiedziawszy się od Setnika, darował ciało Józefowi.h>I,A Piłat się dziwował jeśliby już umarł; a wezwawszy Setnika, pytał go dawnoli umarł.B=}+Przyszedł Józef on z Arymatyey, uczciwy Senator, który też sam był oczekawający onego królestwa Bożego, i ośmieliwszy się wszedł do Piłata, i prosił o ciało Jezusowe.c<?*A gdy już wieczór był, (ponieważ był dzień przygotowania, co jest, przedszabacie.);)Które też gdy były w Galileiey, chodziły za nim i służyły mu; i innych wiele, które były wstąpiły z nim do Jerozolimy.:1(Były też i niewiasty z daleka przypatrując się, między którymi była Marya Magdalena, i Marya Jakuba małego, i Jozego matka, i Salome.9'A ujźrzawszy Setnik który stał przeciwko niemu, iż tak krzyknąwszy wytchnął, rzekł: Prawdziwie człowiek ten synem był Bożym.R8&I zasłona kościelna rozdarła się na dwoje od wierzchu aż do dołu.87k%A Jezus wypuściwszy głos wielki, wytchnął.*6M$A bieżawszy jeden i napełniwszy gębkę octem, i włożywszy na trzcinę napoił go, mówiąc: Niechajcie; patrzajmy jeśli przyjdzie Eliasz zdejmować go.V5%#A niektórzy z onych co tam stali usłyszawszy mówili: Oto Eliasza woła.04Y"A godziny dziewiątej zawołał Jezus głosem wielkim, mówiąc: Eloi! Eloi! lamma sabachthani? co jest przełożone: Boże mój! Boże mój! czemuś mię opuścił?n3U!A gdy była godzina szósta, ciemność się stała po wszytkiej ziemi, aż do godziny dziewiątej.2% Christus on Król Izraelski niech zstąpi teraz z krzyża, abyśmy widzieli i uwierzyli. Ci też co z nim byli ukrzyżowani, urągali mu.#1?Także i przedniejszy Ofiarownicy naigrawając, jedni do drugich z uczonymi w piśmie mówili: Inne zachowywał, a samego siebie zachować nie może.60gZachowaj samego siebie, i zstąp z krzyża!/A mimo chodzący bluźnili go, kiwając głowami swymi, i mówiąc: Ehej który rozwalasz kościół, a we trzech dnioch budujesz;R.I wypełniło się Pismo, które mówi: I z nieprawymi jest policzon.\-1A z nim krzyżują dwu zbójców; jednego po prawicy, a jednego po lewicy jego.G,Był też napis obwinienia jego napisany: On Król Żydowski.6+gA była godzina trzecia, i ukrzyżowali go.e*CI ukrzyżowawszy go, rozdzielili szaty jego, rzucając los o nie, ktoby co miał wziąć.I) I dali mu pić z mirrą przyprawione wino; a on nie wziął.X()I wiodą go na Golgota miejsce, co jest przełożone: trupich głów Miejsce.'/I gwałtem przymusili przemijającego niektórego Symona Cyreneyczyka (idącego z rolej ojca Alexandrowego i Rufiego) aby niósł krzyż jego.&A gdy się naigrali z niego, zwlekli go z purpury, i przyodziali go w szaty własne; i wywiedli go aby go ukrzyżowali.e%CI bili jego głowę trzciną, i plwali nań, i upadając na kolana, kłaniali się jemu.J$ I poczęli pozdrawiać go: Bądź pozdrowiony Królu Żydowski!V#%I przyodziewają go purpurą, i kładą nań uplótszy cierniową koronę;g"GA żołnierze odwiedli go na podwórze, które jest ratuszem, i zwoływają wszytkiej roty;!yA Piłat chcąc tłumowi dosyć uczynić, puścił im Barabbasza, a podał Jezusa ubiczowawszy aby był ukrzyżowan.e CA Piłat mówił im: Cóż bowiem złego uczynił? A oni obficie krzyczeli: Ukrzyżuj go!0[ A oni zasię krzyknęli: Ukrzyżuj go!~u A Piłat odpowiedziawszy, zasię rzekł im: Cóż tedy chcecie uczynię onemu którego zowiecie Królem Żydowskim?^5 Lecz Przedniejszy Ofiarownicy wzruszyli tłum, iżby im radszej Barabbasza puścił.[/ (Wiedział bowiem, iż przez zazdrość wydali go byli Przedniejszy Ofiarownicy.)c? A Piłat odpowiedział im, mówiąc: Chceciesz wypuszczę wam onego Króla Żydowskiego?NA zawoławszy tłum, począł prosić oto, jako zawżdy czynił im.I był niektóry nazwany Barabbaszem, z rozruch czyniącymi związany, którzy w rozruchu mężobójstwo popełnili byli.OA na święto wypuszczał im jednego więźnia, któregoby żądali.RA Jezus przedsię nic nie odpowiedział, tak iż się dziwował Piłat.oWA Piłat zasię spytał go mówiąc: Nie odpowiedasz nic? oto jako wiele świadczą przeciwko tobie.;qI skarżyli nań Przedniejszy Ofiarownicy wielce.oWI spytał go Piłat: Tyśżeś jest on Król Żydowski? A on odpowiedziawszy rzekł mu: Ty mówisz.? yA wnet z poranku spólną radę uczyniwszy Przedniejszy Ofiarownicy z starszymi i uczonymi w Piśmie, i wszytka siedząca Rada, związawszy Jezusa odwiedli, i podali Piłatowi;<qHA powtóre kur zapiał. I wspomniał Piotr na słowo, które mu rzekł Jezus: że pierwej niż kur zapoje dwakroć, zaprzysz się mnie trzykroć; a wyszedszy z onąd płakał.jMGA on począł się kląć, i przysięgać: Iż nie znam człowieka onego, o którym mówicie..UFA on się zasię zaprzał; A potym zasię mało ci co tam stali, mówili Piotrowi: Prawdziwie z nich jesteś; boś i Galileyczyk jest, i mowa twa podobna jest.q[EA służebnica ujźrzawszy go, zasię poczęła mówić onym którzy tam stali: Iż ten z onych jest.~uDA on się zaprzał, mówiąc: Niewiem, ani rozumiem co ty mówisz. I wyszedł precz do przysionka, a kur zapiał.u cCI ujźrzawszy Piotra grzejącego się, pojźrzawszy nań mówi: I tyś z onym Nadzaretskim Jezusem był.m SBA gdy był Piotr na podwórzu na dole, przychodzi jedna z służebnic Przedniejszego Ofiarownika; %AI poczęli niektórzy plwać nań, i zakrywać oblicze jego, i policzkować go, i mówić mu: Prorokujże! A słudzy palcatami go bili.o W@Słyszeliście bluźnierstwo; Cóż się wam widzi? a oni wszyscy osądzili go winnym być śmierci.k O?A Przedniejszy Ofiarownik, rozdarszy suknie swe, mówi: Cóż jeszcze potrzebę mamy świadków?#>A Jezus rzekł: Jam jest; i oglądacie Syna człowieczego, siedzącego na prawicy mocy Bożej, i przychodzącego z obłoki niebieskimi.1=A on milczał, i nic nie odpowiedał. Zasię Przedniejszy Ofiarownik pytał go, i mówi mu: Tyżeś jest Christus, Syn onego błogosławionego? ? I gwiazdy niebieskie będą spadać, i mocy które są na niebiesiech zatrząsną się.b== Ale w one dni po ucisku onym, słońce się zaćmi, i księżyc nie da jasności swej.H<  A wy patrzcie, oto wprzód powiedziałem wam wszytkie rzeczy.; Bo powstaną fałszywi Christusowie, i fałszywi Prorocy; i dadzą znamiona i cuda ku zwiedzeniu, by można i wybranych.V:% A tedy jeśliby kto wam rzekł: Oto tu Christus, abo oto tam, nie wierzcie.9 A jeśliby Pan nie ukrócił onych dni, nie byłoby zachowane żadne ciało; Ale dla wybranych które wybrał, ukrócił dni onych.8 Abowiem będą dni ony uciskiem, jaki nie był taki od początku stworzenia które stworzył Bóg, aż do tąd, ani będzie.?7y A módlcie się, aby nie było uciekanie wasze zimie.A6} A biada brzemiennym i piersiami karmiącym w one dni.O5 A na roli będący, niech się nie wraca na zad, brać szaty swojej.l4Q A ten który będzie na dachu, niech nie sstępuje do domu, ani wchodzi wziąć co z domu swego;]33 A gdy ujźrzycie obrzydłość spustoszenia, która opowiedziana była od Daniela Proroka, stojącą gdzie nie trzeba, (kto czyta niech rozumie), tedy ci co w Judejskiey ziemi będą, niech uciekają na góry.x2i I będziecie znienawidzeni od wszytkich dla imienia mego; Lecz ktoby wytrwał do końca, ten będzie zbawion.~1u A wyda brat brata na śmierć; i ociec dziecię; i powstaną dzieci przeciw rodzicom, i śmiercią zgładzą je.r0] A gdy wodzić będą was wydawając, nie pieczołujcie się przed tym cobyście mówili, ani się starajcie; ale cokolwiekby było dano wam onej godziny, to mówcie; Abowiem nie jesteście wy którzy mówicie, ale duch on święty.U/# A u wszytkich narodów potrzeba aby naprzód była obwoływana Ewanielia.I.  A patrzcie wy samych siebie; bo podadzą was do rad siedzących i w zgromadzeniach bici będziecie, i przed Starostami, i przed Królmi postawieni będziecie dla mnie, na świadectwo im.<-q Abowiem powstanie naród przeciw narodowi, i Królestwo przeciw Królestwu, i będą trzęsienia ziemie miejscami, i będą głody i trwogi; początki boleści te rzeczy są.,y A gdy usłyszycie wojny, i słuchy o wojnach, nie trwożcież sobą; Bo się to musi stać; ale jeszcze nie koniec.c+? Abowiem wiele ich przyjdzie w imię moje, mówiąc, iż ja jestem; a wiela ich zwiodą.\*1 A Jezus odpowiedziawszy im, począł mówić: Patrzcie, aby kto was nie zwiódł.t)a Powiedz nam, kiedy te rzeczy będą, a co za znak kiedy się będą miały te rzeczy wszytkie skończyć?(w A gdy siedział on na górze Oliwnej przeciw Kościołowi, pytali go z osobna, Piotr, i Jakub, i Jan, i Andrzey:'! A Jezus odpowiedziawszy rzekł mu: Widzisz te wielkie budowania? Nie będzie zostawiony kamień na kamieniu, który by nie był rozwalon.&  A gdy wychodził on z kościoła, mówi mu jeden z uczniów jego: Nauczycielu oto jakowe to kamienie, i jakowe budowania? % ,Abowiem wszyscy z tego co im zbywa wrzucili; a ta z niedostatku swego wszytko co miała wrzuciła, wszytkę żywność swoję.$' +A przyzwawszy uczniów swych, rzekł im: Amen mówię wam, iż wdowa ta uboga więcej wrzuciła, niż wszyscy którzy wrzucili do skarbnice.^#5 *A przyszedszy jedna wdowa uboga, wrzuciła drobne pieniądze dwa, co jest Quadrant." )A usiadszy Jezus przeciw skarbnicy, przypatrował się jako tłum wrzuca pieniądze do skarbnice; a wiele bogaczów wrzucali wiele.f!E (Którzy wyjadają domy wdów, a pod pokrywką długo się modląc. Ci wezmą obfitszy sąd.W ' 'I pierwsze stolice w zgromadzeniach, i pierwsze zasiadania na wieczerzach; &I mówił im w nauce swej: Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy chcą w długich szatach chodzić, i pozdrawiania na rynkach.fE %Sam tedy Dawid zowie go Panem; a skądże synem jego jest? A mnogi tłum słuchał go rad.*M $Sam bowiem Dawid powiedział w Duchu świętym: Rzekł Pan Panu memu, siądź po prawicy mojej, ażbym położył nieprzyjacioły twe, podnóżkiem nóg twych.  #A odpowiedziawszy Jezus, mówił, nauczając w Kościele: Jakoż mówią uczeni w Piśmie, iż Christus, synem jest Dawidowym? 9 "A Jezus ujźrzawszy iż rostropnie odpowiedział, rzekł mu: Nie daleko jesteś od onego Królestwa Bożego; i żaden nie śmiał więcej go pytać.M !I miłować go z całego serca, i z całego zmysłu, i z całej dusze, i z całej siły; i miłować bliźniego jako samego siebie, więcej jest nad wszytkie one całopalenia i one ofiary. I rzekł mu uczony w Piśmie: Dobrze, Nauczycielu, w prawdzieś powiedział; iż jeden jest Bóg, a nie masz innego, prócz niego;   A wtóre podobne temu to: Miłował będziesz bliźniego twego jako samego siebie; Więtszego nad ty innego roskazania niemasz.2] A miłować będziesz Pana Boga twego, z całego serca twego, i z całej dusze twej, i z całego umysłu twego, i z całej siły twej. To jest pierwsze roskazanie.w A Jezus odpowiedział mu: Iż pierwsze ze wszytkich roskazań jest: Słuchaj Izraelu! Pan Bóg nasz, Pan jeden jest.I  A przystąpiwszy jeden z nauczonych w Piśmie, przysłuchawający się im zprzeczającym się, wiedząc że dobrze im odpowiedział, spytał go: Które jest pierwsze ze wszech przykazanie?T! Nie jest Bóg umarłych, ale Bóg żywiących: wy tedy wielce błądzicie.I  A o umarłych iż wzbudzeni bywają nie czytaliście w księgach Moyzeszowych, w głogu, jako jemu mówił Bóg mówiąc: Jam on Bóg Abrahamów, i on Bóg Izaaków, i on Bóg Jakubów?y Abowiem kiedy z martwych wstaną, ani się żenią, ani za mąż wydają; ale są jako Aniołowie oni na niebiesiech.r] A odpowiedziawszy Jezus rzekł im: Zaż nie dlatego błądzicie, że nie umiecie Pism, ani mocy Bożej?pY W powstanie tedy, gdy powstaną, któregoż z nich będzie żoną? Bo oni siedm mieli ją za żonę.lQ I pojęli ją oni siedm, a nie pozostawili nasienia; ostatnia po wszytkich umarła i niewiasta._7 I wtóry pojął ją, i umarł, lecz ani on pozostawił nasienia; i trzeci także.^ 5 Siedm braci było; a pierwszy pojął żonę, i umierając nie zostawił nasienia. (L~~~$}}5||p{{szzzfyyKxx]wwlvvv#uuStnsssrr8q}ppzoo:nnmmnm6lllHkk"j{iiFhhVhgg ffGeeDddccFbaac``C__i^]]a]\\%[[ZYY&XX]=<EWstąpiwszy na dach, przez dachówki spuścili go z łóżkiem w pojśrzodek przed Jezusa.N=A oto mężowie noszący na łóżku człowieka który był zarażony Paraliżem, i szukali kędyby go wnieść, i położyć przed nim; a gdy nie nalazszy którędyby go wnieśli, dla tłumu,r<]I sstało się jednego dnia, i on nauczał; a Faryzeuszowie siedzieli tamże i Zakonni Nauczyciele, którzy byli przyszli z każdego miasteczka Galileyskiego i Judskiego i z Jeruzalem; i moc Pańska była ku uzdrowieniu ich.9;mA on ustępował na pustynię, i modlił się.:'I rozchadzała się tym więcej mowa o nim; i zbiegało się tłumów wiele słuchać, i żeby uzdrowieni byli od niego od niemocy swych.69eA on roskazał mu żeby nikomu nie powiedał: ale rzekł: Odszedszy, okaż się Ofiarnikowi, i ofiaruj za oczyścienie twoje, jako rozrządził Moyzesz na świadectwo im.x8i A wyciągnąwszy Jezus rękę, tknął go rzekąc: Chcę, bądź oczyścion; a wnet trąd odszedł od niego.H7  I sstało się gdy on był w jednym mieście, a oto mąż pełny trędu; i ujźrzawszy Jezusa, padszy na oblicze, prosił go mówiąc: Panie, jeślibyś chciał, możesz mię oczyścić.N6 A przywiódszy łódź do ziemie, zostawiwszy wszytko, szli za nim.-5S Także też i Jakuba i Jana syny Zebedeuszowe którzy byli towarzysze Symonowi. I rzekł do Symona Jezus: Nie bój się; od tąd ludzi będziesz żywołowiący.o4W Abowiem go zdumienie objęło, i wszytki co przy nim byli, z onego łowienia ryb które zagarnęli.3A ujźrzawszy Symon Piotr, przypadł do kolan Jezusowych mówiąc: Wynidź odemnie; iż człowiek grzeszny jestem, Panie.12[I skinęli na towarzysze którzy byli w drugiej łodzi, aby przyszedszy spólnie z nimi brali je; i przyszli, i napełnili obie łodzi, tak iż się pogrążały.U1#A to uczyniwszy, zamknęli mnóstwo ryb wielkie, a rwała się sieć ich.0A odpowiedziawszy Symon, rzekł mu: Mistrzu, przez całą noc pracowawszy, niceśmy nie pojmali, Ale na słowo twe zapuszczę sieć.q/[A gdy przestał mówić, rzekł do Symona: Odwiedź na głębią, i zapuśćcie sieci wasze ku łowu..7A wstąpiwszy w jednę z onych łodzi, która była Symonowa, prosił go aby od ziemie odwiódł maluczko; a siadszy uczył z łodzi one tłumy.l-QI ujźrzał dwie łodzi stojące przy jezierze; a rybitwi wystąpiwszy z nich, płókali sieci.t, cA sstało się gdy tłum nalegał go dla słuchania mowy Bożej, a on stał podle jeziora Genezaretskiego;7+i,I obwoływał w zgromadzeniach Galileyskich.|*q+A on rzekł do nich: Iż i innym miastam opowiedać mi potrzeba ono królestwo Boże; iż na to posłany jestem.$)A*A gdy był dzień, wyszedszy poszedł na puste miejsce, a tłumy szukały go, i przyszły aż do niego; i zatrzymawały go aby nie odchodził od nich.J( )A wychodzili i czartowie z wielu ich krzycząc i mówiąc: Żeś ty jest Christus on syn Boży. Lecz fukając na nie nie dopuszczał im mówić, iż wiedzieli, że on jest onym Christusem.8'i(A gdy zachodziło słońce, wszyscy którzykolwiek mieli niemocne chorobami rozlicznymi, przywodzili je do niego; a on na każdego z nich ręce włożywszy, uzdrawiał je.o&W'A stanąwszy nad nią, zfukał gorączkę; i opuściła ją; A natychmiast wstawszy służyła im.%&A powstawszy z zgromadzenia, wszedł w dom Symonów; a Świekra Symonowa zięta była gorączką wielką; i prosili go za nią.N$%I rozchodziła się sława o nim na wszelkie miejsce onej okolice.4#a$I przpadło zdumienie na wszytki; i rozmawiali jedni z drugimi, mówiąc: Cóż za mowa ta, iż z zwierzchnością i mocą roskazuje nieczystym duchom, i wychodzą?"1#I zfukał go Jezus, mówiąc: Zamilknij, i wynidź z niego. A porzuciwszy go czart w pojśrzodek wyszedł od niego, nic mu nie zaszkodziwszy.!"Mówiąc: Ach! Co ty z nami masz Jezusie Nadzaretski? Przyszedłeś zatracić nas? znam cię, ktoś jest: On święty Boży.s _!A w onym zgromadzeniu był człowiek mający ducha czarta nieczystego, i zakrzyknął głosem wielkim,V% I zdumiewali się nad nauką jego, iż z zwierzchnością była mowa jego.SI zstąpił do Kapernaum miasta Galileyskiego; i nauczał je w sabaty;;qA on przeszedszy przez pojśrzodek ich, poszedł.A powstawszy, wyrzucili go precz z miasta; i wwiedli go aż na wierzch góry na której miasto ich zbudowane było, aby go zrzucili.Y+I napełnieni są wszyscy zapalczywości w zgromadzeniu, słysząc te rzeczy.I wiele trędowatych było za Elizeusza Proroka w Izraelu; a żaden z nich nie był oczyściony, jedno Neeman Syriyczyk.r]A do żadnej z nich nie był posłan Eliasz, jedno do Sarepty miasta Sydońskiego, do niewiasty wdowy.?wA w prawdzie mówię wam: Wiele wdów było za dni Eliaszowych w Izraelu, gdy było zamknione niebo do trzech lat i sześci miesięcy, że był głód wielki po wszytkiej ziemi;`9I rzekł: Amen mówię wam, iż żaden Prorok przyjemnym nie jest w ojczyźnie swej.GI rzekł do nich: Pewnie zadacie mi przypowieść tę: Lekarzu uzdrów samego siebie! Jakeśmy wielkie rzeczy słyszeli które się sstały w Kapernaum, uczyń i tu w ojczyźnie swojej.'GA wszyscy poświadczali mu, i dziwowali się nad onymi mowami wdzięcznymi, które pochodziły z ust jego, i mówili: Zali ten nie jest on syn Józefów?]3A począł mówić do nich: Iż się dziś wypełniło pismo to w uszach waszych.wA zamknąwszy księgi, oddawszy je słudze, siadł; a wszytkich w zgromadzeniu oczy pilnie były patrzające nań.+QObwoływać rok pański przyjemny.kODuch pański nademną; dlatego iż mię pomazał; opowiedać wesołe poselstwo ubogim posłał mię, leczyć skruszone na sercu, obwoływać pojmańcom wypuszczenie, i ślepym przejźrzenie, wypuścić zranione na wolność;r]I podano mu księgi Ezaiasza Proroka; a otworzywszy księgi, nalazł ono miejsce gdzie było napisano:#I przyszedł do Nadzarethu gdzie był wychowan; i wszedł według zwyczaju swego, w dzień szabatów do zgromadzenia; i wstał czytać.OA on nauczał w zgromadzeniach ich sławionym będąc od wszytkich.w gA wrócił się Jezus w mocy onego ducha do Galileiey; a wieść wyszła po wszytkiej onej okolicy o nim.W ' A skończywszy wszytko pokuszenie dyabeł, odstąpił od niego aż do czasu.i K A odpowiedziawszy rzekł mu Jezus: Iż powiedziano jest: Nie będziesz kusił Pana Boga twego.] 3 A iż na ręku nosić cię będą, byś snadź nie otrącił o kamień nogi twej.Y + Abowiem napisano jest: Że aniołom swym przykaże o tobie, aby cię strzegli. I wiódł go do Jeruzalem, i postawił go na szczyt Kościelny, i rzekł mu: Jeśli jesteś Syn Boży, rzuć się sam sstąd na dół.'GA odpowiedając mu rzekł Jezus: Idź mi na zad, szatanie! Abowiem napisano jest: Pokłonisz się Panu Bogu twemu, i jemu samemu tylko służyć będziesz.KTy tedy jeśli się pokłonisz przedemną, będą twoje wszytkie.I rzekł mu dyabeł: Tobie dam zwierzchność tę wszytkę, i sławę ich; iż mi jest podana, a komukolwiek bych chciał, dawam ją.xiA wwiódszy go dyabeł na górę wysoką, ukazał mu wszytkie Królestwa mieszkanej ziemie, w punkcie czasu.A odpowiedział mu Jezus, mówiąc: Napisano jest: Iż nie z chleba samego tylko żyć będzie człowiek ale wszelkiego słowa Bożego.iKI rzekł mu dyabeł: Jeśli Syn jesteś Boży, rzecz kamieniowi temu, aby się sstał chlebem;  Przez dni czterdzieści kuszonym będąc od dyabła, a nie jadł nic we dni ony; a gdy się skończyły ony, potym łaknął.n WA Jezus pełen Ducha świętego, wrócił się od Jordanu; i wiedziony był przez ducha na puszczą.2_&Enosowego, Sethowego, Adamowego, Bożego.L~%Mathusalowego, Enochowego, Jaredowego, Maleleelowego, Kainanowego,A}}$Kainanowego, Arfaxadowego, Semowego, Noego, Lamechowego,D|#Saruchowego, Ragawowego, Falekowego, Eberowego, Salaowego,F{"Jakóbowego, Izaakowego, Abrahamowego, Tharego, Nachorowego,Ez!Aminadabowego, Aramowego, Esromowego, Faresowego, Judowego,>yw Jessego, Obedowego, Boozego, Salmonowego, Naassowego,Jx Meleaowego, Mainanowego, Matthathowego, Nathanowego, Dawidowego,GwSymeonowego, Judowego, Józefowego, Jonanowego, Eliakimowego,?vyJozego, Eliezerowego, Jorimowego, Matthatego, Lewiego,;uqMelchego, Addego, Kosamowego, Elmodamego, Irowego,GtJoannowego, Rysowego, Zorobabelowego, Salathielowego, Nerego,EsMaathowego, Mattathiowego, Semejego, Józefowego, Judowego,@r{Matthathiowego, Amosowego, Naumowego, Eslego, Nangiego,=quMatthatego, Lewiego, Melchego, Jannego, Józefowego,sp_A sam Jezus poczynał być jakoby we trzechdziesiąt lat, będąc (jako mniemano) synem Józefa, Helego,/oWA zstąpił duch święty własnym kształtem jako gołąb nań; i głos z nieba stał się, mówiący: Ty jesteś on Syn mój miły, w tobie mi się upodobało.~nuA sstało się, gdy był ponurzan wszytek lud, i Jezus ponurzony był, i modlił się, że się otworzyło niebo.EmPrzydał i to nad wszytko, że zamknął Jana w ciemnicy.l#A Herod tetrarcha będąc przekonany od niego, dla Herodyady żony brata jego Filipa, i dla wszytkich złych rzeczy które czynił Herod,NkWieleć tedy i innych rzeczy napominając odpowiedał onemu ludowi.j'Którego łopata w ręku jego, i przeczyści bojowisko swe; i zgromadzi pszenicę do zchowania swego, a plewę spali ogniem nieugaszonym.RiOdpowiedział Jan, wszytkim mówiąc: Jać wodą ponurzam was; lecz przychodzi silniejszy nad mię, którego nie jest godny rozwiązać rzemyka obuwia jego. On was ponurzy w duchu świętym i ogniu.yhkA gdy oczekiwał lud, i rozmyślali wszyscy w sercach swych o Janie, by snadź on nie był onym Christusem,2g]A pytali go i Żołnierze, mówiąc: A my co czynić będziemy? i rzekł do nich: Żadnego nie tłuczcie, ani podchodźcie; i przestawajcie na żołdziech waszych.Yf+ A on rzekł do nich: Nic więcej nie wyciągajcie, nad to co wam rozrządzono.keO A przyszli i Celnicy, aby byli ponurzeni; i rzekli do niego: Nauczycielu co czynić będziemy?dy A odpowiedziawszy mówi im: Kto ma dwie sukni, niech udzieli onemu co nie ma; a kto ma pokarmy, niech także uczyni.Gc I pytały go tłumy, mówiąc: Cóż tedy czynić będziemy?b) A już i siekiera u korzenia drzew położona jest; wszelkie tedy drzewo nie czyniące owocu dobrego, bywa wycięte, i w ogień wrzucone.>auCzyńcie tedy owoce godne pokajania; a nie poczynajcie mówić sami u siebie: Ojca mamy Abrahama. Abowiem mówię wam, iż może Bóg z kamieni tych wzbudzić dzieci Abrahamowi.&`EMówił tedy przychodzącym tłumom, żeby ponurzone były od niego: Spłodzenia żmijów! któż pokazał wam żebyście uciekali przed przyszłym gniewem?8_kI ogląda wszelkie ciało ono zbawienie Boże.^/Każda dolina będzie napełniona, i każda góra i pagórek zniżon będzie; i będą krzywe rzeczy prostymi, a chropowate drogami równymi.&]EJako jest napisano w księgach mów Ezaiasza Proroka, mówiącego: Głos wołającego na puszczy, gotujcie drogę Pańską, proste czyńcie ścieszki jego.s\_I przyszedł do wszytkiej okolice Jordanu, obwoływając ponurzenie pokajania na odpuszczenie grzechów;[Za przedniejszych Ofiarowników Annasza i Kaiafasza, sstało się słowo Boże do Jana Zacharyaszowego syna, na puszczy.rZ _A roku piętnastego za panowania Tyberyusza Cesarza, gdy Starostą Poncyus Piłat był Judskim, a tetrarchą Galileyskim Herod, a Filip brat jego tetrarchą Itureyskim, i Trachonitskiey krainy, a Lizaniasz Abileńskim tetrarchą,cY?4A Jezus się pomnażał w mądrości i we wzroście, i w łasce u Boga i u ludzi. X3I sstąpił z nimi i przyszedł do Nadzaretu; a był im poddany. A matka jego zachowywała wszytkie słowa te w sercu swym.>Ww2A oni nie zrozumieli onego słowa które im mówił.V1I rzekł do nich: Cóż iżeście mię szukali? Zażeście niewiedzieli iż w tym co jest Ojca mego, potrzeba być mnie?"U=0A ujźrzawszy go, zdumiewali się; i rzekła ku niemu matka jego: Synu! przeczżeś nam uczynił tak? oto Ociec twój i ja bolejąc szukaliśmy cię.gTG/I zapamiętawali się wszyscy którzy go słuchali, nad wyrozumieniem i odpowiedziami jego.S#.I sstało się, po trzech dniach naleźli go w kościele, siedzącego w pojśrzodku nauczycielów, i słuchającego i pytającego ich.HR -A nie nalaższy go, wrócili się do Jeruzalem, szukając go,xQi,A rozumiejąc żeby on w towarzystwie był, uszli dzień drogi; i szukali go między krewnymi i znajomymi.P +A skończywszy dni, gdy się nawracali oni, zetrwało Jezus dziecię w Jeruzalem; a tego niewiedział Józef i matka jego.fOE*A gdy było w leciech dwunaście, gdy oni wstąpili do Jerozolimy wedle zwyczaju święta;QN)A chodzili rodzice jego na każdy rok do Jeruzalem na święto Paschy.rM](A dziecię ono rosło i duchem umocnione było, napełnione mądrości; a łaska Boża była nad nim.xLi'A gdy wykonali wszytkie rzeczy wedle zakonu Pańskiego, wrócili się do Galileiey do miasta swego Nadzaretu.K&I ta onejże godziny nadszedszy dziękowała Panu, i mówiła o nim, wszytkim którzy oczekiwali odkupienia w Jeruzalem.'JG%A ta była wdową około ośmidziesiąt i czterech lat, która nie odchadzała od kościoła, w pościech i modlitwach służąc Bogu w nocy i we dnie.#I?$Była też Anna Prorokini, córka Fanuelowa, z pokolenia Aser; ta była podeszła w wielu dni, która żyła siedm lat z mężem od panieństwa swego;eHC#(K temu i twoję duszę przeniknie miecz,) aby były objawione z wiela serc rozmyślania.:Gm"I błogosławił im Symeon, i rzekł do Maryey matki jego: Oto ten położon jest na upadek i na powstanie wielu ich w Izraelu, i na znak, przeciw któremu mówić będą.WF'!A Józef i matka jego dziwowali się onym rzeczom, które powiedano o nim.SE Światłość ku objawieniu Poganom, i chwałę ludu twego Izraelskiego.;DqKtóreś zgotował przed obliczem wszytkiego ludu.5CeIż widziały oczy moje ono zbawienie twoje,XB)Teraz rozwięzujesz sługę twego Gospodarzu, według słowa twego, w pokoju;PAOn też wziął je na łokcie swe, i błogosławił Boga, i mówił:@ I przyszedł w duchu do Kościoła; a gdy wnosili rodzicy dzieciątko Jezusa, aby uczynili wedle zwyczaju Zakonnego za nie.?I był mu obwieszczono przez Ducha świętego, że nie miał widzieć śmierci, ażby pierwej oglądał onego Christusa Pańskiego.6>eA oto był człowiek w Jeruzalem, któremu imię Symeon; a człowiek ten był sprawiedliwy i bogobojny, oczekawając pociechy Izraelskiey; i Duch święty był na nim.=}A iżby oddali ofiarę, wedle onego, co jest powiedziano w Zakonie Pańskim, parę śinogarlic, abo dwoje gołąbiąt.z<m(Jako napisano w Zakonie Pańskim: że wszelki mężczyzna otwierający żywot, świętym Panu nazwan będzie.);}Gdy się wypełniły dni oczyściania ich, wedle Zakonu Moyzeszowego, przynieśli go do Jerozolimy, aby go stawili Panu,7:gA gdy się wypełniło ośm dni, iżby obrzezano dzieciątko, i nazwano jest imię jego Jezus, które było nazwano od Anioła pierwej niż się poczęło ono w żywocie.9I wrócili się oni Pasterze, sławiąc i chwaląc Boga, ze wszytkich rzeczy które słyszeli i widzieli, jako powiedano było im.Q8A Marya wszytkie zachowywała słowa te, znaszając je w sercu swoim.w7gA wszyscy którzy to słyszeli, dziwowali się onym rzeczom które im powiedziane były od onych Pasterzów.b6=A ujźrzawszy, oznajmili o rzeczy tej, która im była powiedziana o dzieciątku tym.m5SI przyszli kwapiąc się, i naleźli, i Maryą i Józefa, i dzieciątko, leżące w żłobie.a4;I sstało się, gdy odeszli od nich do Nieba oni Aniołowie, a ludzie oni Pasterze mówili jedni do drugich: Przydźmy wżdy aż do Bethleem, i oglądajmy rzecz tę która się sstała, którą nam Pan oznajmił.\31Chwała na najwyższych miescach Bogu, a na ziemi pokój, w ludziach upodobanie.n2U A z prętka było z onym Aniołem mnóstwo wojska Niebieskiego, chwalących Boga, i mówiących:g1G A ten wam znak będzie: znajdziecie dzieciątko uwinione w pieluszki, leżące w żłobie.b0= Iż się narodził wam dziś Zbawiciel, który jest Christus Pan, w mieście Dawidowym.w/g I rzekł im Anioł: Nie bójcie się; Bo oto opowiedam wam wesele wielkie, które będzie wszytkiemu ludowi:.w A oto Anioł Pański stanął nad nimi, a chwała Pańska zewsząd oświeciła je; i bali się bojaźnią wielką.l-QA Pasterze byli w krainie onej na polu czujący, i strzegący straży nocne nad trzodą swoją.,+I urodziła Syna swego pierworodnego, i uwinęła go w pieluszki, i położyła go w żłobie; dlatego iż nie mieli miejsca w gospodzie.N+I sstało się gdy oni byli tam, wypełniły się dni rodzenia jej.X*)Aby był popisan z Maryą poślubioną sobie żoną, która była brzemienna.<)qA wstąpił i Józef od Galileiey, z miasta Nadzaret, do Judskiey ziemie, do miasta Dawidowego, które zowią Bethleem, dlatego iż był on z domu i powinowactwa Dawidowego.J( I poszli wszyscy aby się popisali, każdy do własnego miasta.G'(Ten popis pierwszy był za Starosty Syryiskiego Kyreniusza.)s& aI sstało się we dni one, że wyszła ustawa od Cesarza Augusta aby popisano wszytkę mieszkaną ziemię.% {PA ono dzieciątko rosło, i było umocnione Duchem; i było na Pustyniach, aż do dnia okazania jego przed Izraelem.v$ gOAby zaświecił w ciemności i w cieniu śmierci siedzącym, aby wyprostował nogi nasze na drogę pokoju.j# ONPrzez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.U" %MAbyś dał wiadomość zbawienia ludowi jego, w odpuszczeniu grzechów ich;!  LA ty dzieciątko Prorokiem Najwyższego będziesz nazwane; Bo wprzód pójdziesz przed obliczem Pańskim, gotować drogi jego.`  ;KW świętobliwości i w sprawiedliwości przed nim, po wszytkie dni żywota naszego.b ?JIżbyśmy bez bojaźni, z ręku nieprzyjaciół naszych wyrwani będąc, służyli jemu.[ 1II na przysięgę którą przysiągł Abrahamowi Ojcu naszemu, że dać nam miał;b ?HAby uczynił miłosierdzie z Ojcy naszymi, i wspamiętał na Przymierze święte swoje.^ 7GWybawienie od nieprzyjaciół naszych, i z ręki wszytkich którzy nas nie nawidzą.P FJako opowiedział przez usta świętych onych od wieku Proroków swych. *~~}}A||S{{zz5yvy xzx-ww(vuuu4ttai`__1^^[]]J\c\[MZZYYXWWxVVAU[TTYSSlS RRcQQQPP(OO2NN MMLjKJJIINHH@GGFF[EDDXCC&BB AA<@@1?R>>w==v<<^<;s::&99*88a7p66c55[5 4k433 22110b//-..z.-- ,,$++*)))2((/''.&%$$Z##(""!!M n ?{pB|L ^{q<&R_ b  p^L*xi -A odpowiedziawszy niektóry z zakonnych Nauczycielów mówił mu: Nauczycielu, to mówiąc, i nas hańbisz.#? ,Biada wam uczeni w Piśmie i Faryzeuszowie obłudnicy, iż jesteście jako groby nieznaczne, a ludzie przechadzający się po wierzchu ich niewiedzą.ta +Biada wam Faryzeuszowie, iż miłujecie pierwsze zasiadanie w zgromadzeniach, i pozdrawiania na rynkach.J  *Ale biada wam Faryzeuszom, iż dawacie dziesięcinę z miętki i z ruty, i z każdej jarzyny, a omijacie sąd, i miłość Bożą: ty rzeczy trzeba było czynić, a onych nie opuszczać.Y~+ )Wszakże to co macie dajcie jałmużnę, a oto wszytkie rzeczy czyste wam są.n}U (Bezrozumni, i zaż on który uczynił to co jest zwierzchu, i tego co jest wewnątrz nie uczynił?/|W 'A rzekł Pan do niego: Teraz wy, Faryzeuszowie to co jest z wierzchu kubka i misy oczyściacie, lecz co jest wewnątrz waszego pełno jest drapiestwa i złości.\{1 &A Faryzeusz ujźrzawszy dziwował się, że się pierwej nie umył przed obiadem.gzG %A gdy mówił, prosił go Faryzeusz niektóry aby obiedwał u niego; wszedszy tedy usiadł."y= $Jeśli tedy ciało twe całe świetne jest, nie mając jakiej cząstki ciemnej, będzie świetne całe, jako kiedy świeca blaskiem swoim oświeca cię.[x/ #Patrzajże tedy żeby światłość która w tobie jest, ciemnością nie była. w9 "Świecą ciała, jest oko; gdyby tedy oko twe proste było, całe też ciało twe świetne jest; A jeśliby złe było, i ciało twe ciemne będzie. v !A żaden świece zapaliwszy, w skrytości nie kładzie, ani pod korzec, ale na świecznik, aby wchodzący na światło patrzali.%uC Mężowie Niniwitscy powstaną na sądzie z rodzajem tym, i osądzą go; iż się pokajali na obwoływanie Jonaszowe; a oto więcej niż Jonasz tu jest.Dt Królowa z południa, powstanie na sądzie z mężmi rodzaju tego, i osądzi je; iż przyszła z krajów ziemie słuchać mądrości Salomonowey; a oto więcej niż Salomon tu jest.fsE Jako bowiem był Jonasz znamieniem Niniwitom, tak będzie i Syn człowieczy rodzajowi temu.2r] A gdy się tłumów nazgromadzało, począł mówić: Rodzaj ten jest zły; domaga się znamienia, a znamię nie będzie dane jemu, jedno ono znamię Jonasza Proroka._q7 A on rzekł: I owszem szczęśliwi którzy słuchają mowy Bożej, i strzegą jej.2p] A sstało się gdy mówił on te rzeczy, podnióższy niektóra niewiasta głos z tłumu, rzekła mu: Szczęśliwy żywot który cię nosił, i piersi któreś sał!$oA Tedy idzie i bierze siedm innych duchów gorszych nad się; a wszedszy mieszkają tam, i bywają rzeczy ostatnie człowieka onego gorsze niż pierwsze.;nq I przyszedszy znajduje umieciony i ochędożony.;mo Kiedy nieczysty duch wychodzi od człowieka, przechadza się po miejscach bezwodnych, szukając odpoczynku; a nie najdując, mówi: Wrócę się do domu mego, skądem wyszedł.`l9 Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest; a który nie zgromadza ze mną, rozprasza. k A gdyby silniejszy niźli on nadszedszy zwyciężył go, zupełną zbroję jego odejmuje w której ufał, i łupy jego rozdawa.fjE Gdy on który śilen jest uzbrojony strzeże swego pałacu, w pokoju są majętności jego.hiI Ale jeśliż ja w palcu Bożym wyrzucam czarty, tedy uprzedziło do was ono Królestwo Boże.}hs A jeśliż ja w Beelzebulu wyrzucam czarty, synowie waszy w kim wyrzycają? dlatego sędźmi waszymi oni będą.g A jeśli i szatan rozdzielony przeciw sobie jest, jako się ostoi królestwo jego? iż mówicie, że ja w Beelzebulu wyrzucam czarty.f A on wiedząc myślenia ich, rzekł im: Każde Królestwo rozdzielone przeciwko sobie, spustoszone bywa, i dom przeciw domowi upada.@e{ A drudzy kusząc, znamienia od niego szukali z nieba.[d/ A niektórzy z nich rzekli: W Beelzebulu Książęciu czartów wyrzuca czarty.c I był wyrzucający czarta, a on był niemy; i sstało się gdy czart wyszedł, przemówił niemy; i dziwowały się ony tłumy.b3 Jeśli tedy wy złymi będąc, umiecie dobre datki dawać dzieciam waszym, jako daleko więcej Ociec on z nieba da ducha świętego proszącym go?Ba Abo jeśliby prosił o jaje, izali poda mu niedźwiadka?` A którego z was Ojca prosić będzie syn o chleb, zali kamień poda jemu? A jeśli o rybę, izali miasto ryby węża poda jemu?f_E Każdy bowiem proszący, bierze; a szukający znajduje; a kołacącemu, będzie otworzono.w^g I ja wam mówię: Proście a będzie wam dano; szukajcie a najdziecie; kołaccie a otworzono wam będzie.]3 Mówię wam: Chociażby nie dał mu wstawszy, dlatego iż jest jego przyjacielem, wszakże dla niewstydliwości jego wstawszy da mu ile potrzebuje."\= A on wewnątrz odpowiedziawszy rzekłby: Nie zadawaj mi prace; już drzwi zamkniono, a dziatki moje ze mną na łożu są; nie mogę wstawszy dać ci.d[A Abowiem przyjaciel mój przyszedł z drogi do mnie, a nie mam cobym położył przedeń.Z5 I rzekł do nich: Któż z was mieć będzie przyjaciela, i pójdzie do niego o pułnocy, i rzecze mu: Przyjacielu, pożycz mi trojga chlebów?Y- I odpuść nam grzechy nasze; bo i my odpuszczamy każdemu winowajcy naszemu. I nie wwódź nas w pokuszenie, ale wyrwi nas od onego złego.EX Chleba naszego onego powszedniego daj nam na każdy dzień.dWA I rzekł im: Kiedy się modlicie, mówcie: Ojcze nasz któryś na niebiesiech, niech się święci imię twoje; niech przyjdzie ono Królestwo twoje; niech się sstanie ona wola twoja, jako w niebie, tak i na ziemi.BV  I sstało się gdy był on na niektórym miejscu modląc się, gdy przestał, rzekł niektóry z uczniów jego do niego: Panie, naucz nas modlić się, jako i Jan nauczył ucznie swe.jUM *A jednego jest potrzeba; a Marya dobrą cząstkę obrała, która odjęta nie będzie od niej.iTK )A odpowiedziawszy rzekł jej Jezus: Marto Marto, pieczołujesz się i frasujesz około wiela;WS' (A Marta roztargniona była około wiela posługowania; a stanąwszy, rzekła: Panie niedbasz ty, iż siostra moja mnie samę tylko opuściła żebym posługowała? rzecz tedy jej aby mi wzajem pomagała.wRg 'A ona miała siostrę nazwaną Marya, która też przysiadszy się do nóg Jezusowych, słuchała mowy jego;Q &I sstało się gdy szli oni, a on wszedł do miasteczka niektórego; a niewiasta niektóra imieniem Marta przyjęła go do domu swego.qP[ %A on rzekł: Który uczynił miłosierdzie z nim. Rzekł mu tedy Jezus: Idźże, a ty uczyń także.rO] $Któryż tedy z tych trzech zda się tobie że bliźnim był onemu, który był wpadł między zbójce?)NK #A nazajutrz wyszedszy, wyjąwszy dwa grosza dał gospodarzowi, i rzekł mu: Staraj się oń, a cokolwiek nad to wyłożysz, ja gdy się wrócę oddam tobie.M5 "I przystąpiwszy zawiązał rany jego, nalewając oliwy i wina; i wsadziwszy go na własne bydlę wprowadził go do gospody, i starał się oń.cL? !A Samarytanin niektóry jadąc, przyszedł ku niemu, i ujźrzawszy go rozlitował się;`K9 Także i Lewita będąc podle miejsca onego, przyszedszy i ujźrzawszy, przeminął.cJ? A ztrafunku Ofiarownik niektóry oną drogą zstępował; i ujźrzawszy go przeminął.[I/ A przyjąwszy to Jezus rzekł: Człowiek niektóry zstępował z Jeruzalem do Jerycha, i między zbójce wpadł; którzy i zewlókszy go i razy zadawszy, odeszli, opuściwszy na poły umarłym będącego.dHA A on chcąc usprawiedliwić samego siebie, rzekł do Jezusa: A któż jest mój bliźni?MG I rzekł mu: Prawieś odpowiedział; to czyń, a będziesz żył.WF' A on odpowiedziawszy rzekł: Miłować będziesz Pana Boga twego z całego serca twego, i z całej dusze twej, i z całej siły twej, i z całego zmysłu twego; A bliźniego twego jako samego siebie.FE A on rzekł do niego: W zakonie co napisano? Jako czytasz?D  A oto zakonny niektóry Nauczyciel, powstał kusząc go, i mówiąc: Nauczycielu, co uczyniwszy żywot wieczny odziedziczę?"C= Bo powiedam wam, iż wiele Proroków i Królów chcieli widzieć na co wy patrzacie, a nie widzieli; i słyszeć co wy słyszycie, ale nie słyszeli.sB_ A obróciwszy się do uczniów, z osobna rzekł: Szczęśliwe oczy które patrzają na co wy patrzacie.1A[ Wszytkie rzeczy mi podane są od Ojca mego, a żaden nie poznawa kto jest Syn, jedno Ociec, i kto jest Ociec, jedno Syn, i komukolwiek będzie chciał Syn objawić.@ W onejże godzinie rozradował się w duchu Jezus, i rzekł: Dziękuję tobie Ojcze, Panie Nieba i ziemie, iżeś zakrył te rzeczy od mądrych i rozumnych, a objawiłeś je niemowiątkom; Zaiste Ojcze, że się tak sstało upodobanie przed tobą;?- Wszakoż się z tego nie weselcie, iż się oni duchowie wam poddają; Lecz raczej weselcie się, że imiona wasze napisane są na Niebiesiech.>5 Oto, daję wam zwierzchność żebyście deptali po wężach i niedźwiadkach, i nad wszytką mocą onego nieprzyjaciela, a nic was nie uszkodzi.\=1 I rzekł im: Przypatrowałem się gdy szatan, jako błyskawica z nieba, spadał.y<k I zwrócili się oni siedmdziesiąt z weselem, mówiąc: Panie i czartowie poddają się nam w imię twoje.; Kto was słucha, mnie słucha; a kto was odrzuca, mnie odrzuca; a kto mnie odrzuca, odrzuca onego który mnie posłał.i:K A ty, Kapernaum! któreś aż do nieba wywyższone było, aż do piekła będziesz zstrącone.T9! Wszakże Tyrowi i Sydonowi znośniej będzie na onym sądzie, niźli wam.D8 Biada tobie Chorazynie! biada tobie, Bethsaido! iż gdyby w Tyrze i Sydonie sstały się one mocy, które się działy w was, dawnoby się w worze i w popiele siedząc kajali byli.X7) A mówię wam: Iż Sodomam w dzień on znośniej będzie, niż miastu onemu.6% I proch, który do nas przylnął z miasta waszego, ocieramy wam; wszakże to wiedzcie że się przybliżyło do was ono królestwo Boże.o5W A do któregokolwiekbyście miasta weszli, a nie przyjętoby was, wyszedszy na ulice jego, mówcie:|4q I uzdrawiajcie one którzyby w nim byli niemocne, i mówcie im: Przybliżyło się do was ono królestwo Boże.d3A A do któregokolwiekbyście miasta weszli, a przyjętoby was, jedzcie, co wam położą; 29 A w tymże domu trwajcie jedząc i pijąc, to co u nich jest. Godzien bowiem robotnik zapłaty swej jest. Nie przechadzajcie się z domu do domu.m1S A jeśliby był tam syn pokoju, odpoczynie na nim pokój wasz; a jeśli nie, do was się zwróci.Y0+ A do któregobyściekolwiek domu weszli, naprzód mówcie: Pokój domowi temu.a/; Nie noścież mieszka, ani taistry ani obuwia; i żadnego w drodze nie pozdrawiajcie;L. Idźciesz: Oto ja posyłam was jako baranki w pojśrzód wilków. - Mówił tedy do nich: Żniwoć mnogie, lecz robotników mało; prościesz tedy pana żniwa, aby wytrącił robotniki na żniwo swe; , ; A potym naznaczył Pan i drugich siedmdziesiąt, i rozesłał je po dwu przed obliczem swoim do każdego miasta i miejsca, kędy miał sam przyść.(+I >I rzekł do niego Jezus: Żaden przyłożywszy rękę swą do pługu, a patrzący na rzeczy które są pozad, sposobny nie jest do onego królestwa Bożego.x*i =A rzekł i drugi: Pójdę za tobą Panie! lecz pierwej dopuść mi pożegnać one, którzy są w domu moim.w)g CuA które między ciernie padło, ci są oni którzy słyszeli; a od pieczołowania, i od bogactw, i od roskoszy żywota, odchodząc, bywają zaduszeni, i nie przynoszą owocu.%BC A oni na opokę, są oni kiedy usłyszą z weselem przyjmują mowę; a ci korzenia nie mają, którzy do czasu wierzą, a czasu pokuszenia odstępują.A% A oni podle drogi, są oni którzy słuchają; za tym przychodzi dyabeł, i wyjmuje mowę z serca ich, aby uwierzywszy nie byli zbawieni.E@ A jest ta przypowieść: Ono nasienie jest ona mowa Boża. ?9 A on rzekł: Wam dano znać tajemnicę onego królestwa Bożego; a innym w przypowieściach, aby patrząc nie patrzali, i słysząc nie rozumieli.P> A pytali go uczniowie jego, mówiąc: Coby była za przypowieść ta?=+A drugie padło na ziemię dobrą, a wszedszy uczyniło owoc stokrotny. Te rzeczy mówiąc wołał: Kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha!^<5A drugie padło w pojśrzodku ciernia, a społu wyróższy ciernia, zadusiły je._;7A drugie padło na opokę, a wszedszy uschło, dlatego iż nie miało wilgotności. :Wyszedł siewca siać nasienie swoje; a gdy on siał, jednoć padło podle drogi i podeptane jest, i ptacy niebiescy wyjedli je.q9[A gdy się schodziło tłumów wiele, i z miast, się zbieżeli do niego, rzekł przez przypowieść:8yI Johanna żona Chuzego sprawce Herodowego; i Zuzanna i innych wiele, które służyły jemu z majętności swych."7=I niewiasty niektóre, które były uzdrowione od duchów złych i od niemocy, jako Marya nazwana Magdaleną, od której czartów siedm wyszło było,"6 ?I sstało się potym, a on się przechadzał po mieściech i miasteczkach, obwoływając i przepowiedając królestwo Boże; i oni dwanaście z nim.O52I rzekł do niewiasty: Wiara twa zachowała cię; idźże w pokoju.s4_1I poczęli oni którzy społu siedzieli mówić między sobą: Kto ten jest który i grzechy odpuszcza?63g0I rzekł jej: Odpuszczone są twoje grzechy.2/Dla czego, mówię tobie, odpuszczone są grzechów jej wiele; iż umiłowała wiele; a komu mało odpuszczono bywa, mało miłuje.R1.Oliwą głowy mojej nie pomazałeś; a ta maścią pomazała moje nogi._07-Pocałowaniaś mi nie dał; a ta jakom wszedł, nie przestała całować moich nóg.P/,A obróciwszy się do niewiasty, Symonowi rzekł: Widzisz tę niewiastę? Wszedłem do twego domu, wody na nogi moje nie dałeś; a ta łzami pokropiła moje nogi, i włosami głowy swej utarła..}+A odpowiedziawszy Symon, rzekł: Wyrozumiewam, iż on któremu więcej podarował. A on mu rzekł: Prawieś osądził.z-m*A gdy nie mieli oni czym oddać, obiema podarował; który tedy z nich, powiedz, więcej go miłować będzie?x,i)Dwa dłużnicy byli u lichwiarza niektórego, jeden dłużen był groszy pięćset, a drugi pięćdziesiąt.v+e(A odpowiedziawszy Jezus, rzekł do niego: Symonie mam ci co powiedzieć. A on rzekł: Nauczycielu powiedz.D*'A ujźrzawszy Faryzeusz który go wezwał, rzekł sam w sobie, mówiąc: Ten by był Prorokiem, znałby wżdy, która i jaka jest niewiasta która się go dotyka; iż grzesznica jest./)W&I stanąwszy u nóg jego z tyłu płacząc poczęła pokrapiać nogi jego łzami, i włosami głowy swej ucierała, i całowała nogi jego, i mazała maścią.(%A oto niewiasta w mieście która była grzeszna, dowiedziawszy się iż siedzi w domu Faryzeuszowym, przynióższy alabastr maści;m'S$A prosił go niektóry z Faryzeuszów aby z nim jadł; a wszedszy w dom Faryzeuszów, usiadł.J& #I jest usprawiedliwiona mądrość od dziatek swoich wszytkich.%"Przyszedł Syn człowieczy jedząc i pijąc; a mówicie: Oto człowiek obżerca i pijanica, przyjaciel Celników i grzeszników.g$G!Przyszedł bowiem Jan Ponurzyciel ani chleba jedząc ani wina pijąc; a mówicie: Czarta ma.;#o Podobni są dzieciom na rynku siedzącym, i przywoływającym jednym drugich, i mówiącym: Piskaliśmy wam, a nie tańcowaliście; lamentowaliśmy wam, a nie płakaliście.X")A rzekł Pan: Komu tedy przypodobam ludzie rodzaju tego? i komu są podobni?!A Faryzeuszowie i Zakonni Nauczycielowie onę radę Bożą odrzucili przeciw samym sobie, nie będąc ponurzeni od niego.n UA wszytek lud usłyszawszy i Celnicy, usprawiedliwili Boga, ponurzeni będąc Ponurzeniem Janowym.EMówię bowiem wam: Więtszy między narodzonymi z niewiast, Prorok nad Jana Ponurzyciela żaden nie jest; Lecz który mniejszy jest w onym Królestwie Bożem, więtszy niż on jest on.Ten jest o którym napisano: Oto ja posyłam posła mego przed obliczem twoim, który przygotuje drogę twoję przed tobą.a;Ale cożeście wyszli widzieć? Proroka? zaiste powiedam wam, i obficiej niż Proroka.&EAle cożeście wyszli widzieć? człowieka w miękkie szaty obleczonego? oto oni w odzieniu ozdobnym, i w zbytku będący, na dworzech Królewskich są.*MA gdy odeszli oni posłowie Janowi, począł mówić o Janie tłumom: Czemużeście wyszli na puszczą przypatrować się? trzcinieli od wiatru zatrzęsionej?J A szczęśliwy jest którykolwiekby się nie zgorszył na mnie.%A odpowiedziawszy Jezus, rzekł im: Szedszy oznajmicie Janowi, te rzeczy któreście widzieli i słyszeli; iż ślepi przeglądają, chromi chodzą, trędowaci oczyścieni bywają, głuszy słyszą; umarli bywają wzbudzeni, ubogim wesołe poselstwo opowiedane bywa. H~~u}}w||X{{_zzywxx@wwIvvnuttt;ssIrriqqdppoonnn3mlll kk:jnj)ii=hhgdffeeeAdcckbb)aac``&__=^^]]\\[ZZYYaXXXPWWLVVUYTT SRRR QQ7POOrNN;MMQLL8KJJIIJHHyGGGDFFE.DCCsBB]AA~@@I??>>#==V<<=;;:99j88877M76L6 5m433f222611&00G//e..:-- ,,6++e**))#(()'y&&N%%r$$c## ""! q3PQ6H:u  c8M {#bN 9 ` Z  q  @d|Qhsy A rzekł do niektórych, co dufali samym sobie, że byli sprawiedliwymi, a nizacz poczytali drugich, przypowieść tę:x}Mówię wam, że uczyni oswobodzenie ich w rychle; wszakoż Syn człowieczy przyszedszy a za znajdzie wiarę na ziemi?w#A Bóg, zali nie uczyni oswobodzenia wybranych swych wołających do niego we dnie i w nocy? i długo cierpliwym będzie z strony ich?OvRzekł tedy Pan: Słuchajcież, co Sędzia niesprawiedliwości mówi.wugWszakoż dlatego iż mi zadaje pracą wdowa ta, oswobodzę ją; aby na koniec przychodząc nie dokuczała mi.~tuI niechciał do czasu; a potym mówił sam w sobie: Aczci się i Boga nie boję, i człowieka się nie wstydam;qs[A wdowa była w mieście onymże; i chodziła do niego mówiąc: Oswobodź mię od przeciwnika mego.~ruMówiąc: Sędzia niektóry był w niektórym mieście, który się Boga nie bał, i człowieka się nie wstydał.eq EA mówił też przypowieść im ku temu, iż się potrzeba zawżdy modlić, a nie ustawać,wpg%A odpowiedziawszy mówią mu: Gdzież Panie? A on rzekł im: Gdzie ciało, tam się zgromadzą i Orłowie.Qo$Dwaj będą na roli; jeden wzięt będzie, a drugi zostawiony będzie.Zn-#Dwie będą mielące społu; jedna wzięta będzie, a druga zostawiona będzie.pmY"Mówię wam: Onej nocy będą dwa na łożu jednym; jeden wzięt będzie, a drugi zostawiony będzie;rl]!Ktobykolwiek szukał duszę swą zachować, straci ją; a ktokolwiekby stracił ją, żywą uczyni ją.!k= Pomnicie żonę Lotowę.4jaOnego to dnia kto będzie na dachu, a naczynia jego w domu, niech nie sstępuje brać ich; a kto na roli, także niech się nie wraca do tych rzeczy które są po zad.OiWedle tych rzeczy będzie, którego dnia się syn człowieczy objawi.mhSA którego dnia wyszedł Lot od Sodomów, spadł ogień i siarka z nieba, i wytracił wszytkie.lgQTakże też jako się działo we dni Lotowe: jedli, pili, kupowali, przedawali, sadzili, budowali,fJedli, pili, żenili się, i za mąż wydawali, aż do dnia którego wszedł Noe do Korabia; i przyszedł potop, i wytracił wszytkie.OeA jako było we dni Noego, tak będzie i we dni Syna człowieczego.Wd'Lecz pierwej potrzeba mu wiele cierpieć, i odrzuconym być od rodzaju tego.(cIJako bowiem błyskawica błyskając się od jednej strony pod niebem na drugą która jest pod niebem świeci: tak będzie i syn człowieczy w dzień swój.ObI rzeką wam: Oto tu, abo, oto tam; nie odchodźcie, ani ścigajcie.aA rzekł do uczniów: Przyjdą dni, gdy będziecie żądali jeden ze dni Syna człowieczego widzieć; a nie oglądacie._`7Ani rzeką: Oto tu, abo, oto tam. Abowiem oto ono królestwo Boże między wami jest./_WA będąc spytany od Faryzeuszów, kiedyby miało przyść ono królestwo Boże, odpowiedział im, i rzekł: Nie przychodzi ono królestwo Boże z postrzeżeniem.@^{I rzekł mu: Wstawszy idź; wiara twa zachowała cię._]7Nie nalezieni są którzyby się wrócili dać Bogu chwałę, jedno cudzoziemiec ten?l\QA Jezus odpowiedziawszy rzekł: Zaż nie dziesięć oczyścionych było? a oni dziewięć gdzie?Q[I padł na oblicze u nóg jego, dziękując mu; a on był Samarytan.jZMA jeden z nich, ujźrzawszy że był uzdrowiony, wrócił się głosem wielkim sławiąc Boga.wYgA ujźrzawszy rzekł im: Szedszy okażcie się Ofiarownikom. I sstało się gdy szli oni, oczyścieni byli.SX A oni podnieśli głos, mówiąc: Jezusie Mistrzu zmiłuj się nad nami.W A gdy wchodził on do niektórego miasteczka, zabieżeli mu dziesięć mężów trędowatych, którzy stanęli z daleka;nVU I sstało się gdy szedł do Jeruzalem, a on przechodził przez pojśrzodek Samaryey i Galileiey.5Uc Także i wy gdybyście uczynili wszytkie rzeczy które wam są rozrządzone, mówcie: Iż niewolnicy nieużyteczni jesteśmy; bo cośmy byli winni uczynić, uczyniliśmy.bT= Zali dziękuje niewolnikowi onemu iż uczynił to co mu rozrządzono? Nie widzi mi się.S5Ale zaż nie rzecze mu: Nagotuj cobych wieczerzał, i przepasawszy się służ mi, aż się najem i napiję; a potym jeść i pić będziesz ty?R3I któż z was jest coby niewolnika miał orzącego abo pasącego, który, gdyby się z rolej wrócił, rzecze mu wnet: Przystąpiwszy usiądź.)QKA Pan rzekł: Jeślibyście mieli wiarę jako ziarno gorczyczne, mówilibyście Sykaminowi temu: Wykorzeń się, a wsadź się w morzu, i usłuchałby was.;PqI rzekli Apostołowie Panu: Przymnóż nam wiary.O5A jeśliby siedmkroć na dzień zgrzeszył przeciw tobie, i siedmkroć przez dzień nawrócił się ku tobie, mówiąc: Kaję się; odpuścisz mu.NStrzeżcie samych siebie. A jeśliby zgrzeszył przeciw tobie brat twój, zfukaj go; a jeśliby się kajał, odpuść mu.&MEPożyteczno jemu, gdyby młyna osłowego kamień włożony około szyje jego, i wrzuconyby był w morze, niźliby miał zgorszyć jednego z małych tych.~L wI rzekł do uczniów: Niepodobna jest żeby nie miały przyść zgorszenia; lecz biada onemu przez ktogo przychodzą!xKiI rzekł mu: Jeśli Moyzesza i Proroków nie słuchają, ani, chociażby kto z martwych powstał, uwierzą.iJKA on rzekł: Nie Ojcze Abrahamie, ale gdyby kto z umarłych poszedł do nich, kajali by się.OIMówi mu Abraham: Mają Moyzesza i Proroki; niechże słuchają ich.pHYMam bowiem pięć braciej, aby poświadczył im, iżby też oni nie przyszli na miejsce to dręczenia.RGI rzekł: Proszę cię tedy Ojcze, abyś go posłał do domu ojca mego:5FcA nad wszytko to między nami i wami otchłań wielka utwierdzona jest, aby oni którzyby chcieli przestąpić ztąd do was, nie mogli, ani oni ztamtąd do nas przebyć. E9I rzekł Abraham: Synu, rospomni żeś ty odebrał dobra twe za żywota twego, a Łazarz także złe; a teraz onci pocieszony bywa, a ty bolejesz.@DyA on zawoławszy rzekł: Ojcze Abrahamie zmiłuj się nade mną, i pośli Łazarza aby omoczył koniec palca swego wodą, i ochłodził język mój; iż boleję w płomieniu tym.C}A w piekle podnióższy oczu swych, będąc w dręczeniach, ujźrzał Abrahama z daleka, a Łazarza na łonie jego.BI sstało się że umarł on ubogi; i odniesiono go od Aniołów na łono Abrahamowe; umarł też i on bogaty, i pogrzebion jest.AŻądając też być nasycon z odrobin spadających z stołu onego bogatego; ale i psi przychodząc lizali wrzody jego.c@?A ubogi niektóry był imieniem Łazarz, który był porzucony u wrót jego wrzodowaty;?#A człowiek niektóry był bogaty, a obłóczył się w purpurę i w subtylne płótno, rozweselając się na każdy dzień świetnie.>yKażdy co opuszcza żonę swą a pojmuje drugą, cudzołoży; a każdy co od męża opuszczoną pojmie, cudzołoży.\=1A łatwiejsza jest niebu i ziemi przeminąć, niż Zakonu jednej kresce upaść.{<oZakon i Prorocy aż do Jana; odtąd ono Królestwo Boże opowiedane bywa, i każdy przeciwko jemu gwałt czyni.<;qI rzekł im: Wy jesteście, którzy usprawiedliwiacie sami siebie przed ludźmi; lecz Bóg zna serca wasze; iż to co u ludzi jest wysokiego, obrzydłością przed Bogiem jest.c:?A słyszeli te rzeczy wszytkie i Faryzeuszowie łakomymi będąc, i szydzili z niego.^95 Żaden sługa nie może dwiema panom służyć; bo abo jednego nienawidzieć będzie, a drugiego miłować będzie; abo jednego trzymać się będzie, a drugim pogardzi; nie możecie Bogu służyć i Mamonowi.V8% A jeśliżeście w cudzym wiernymi nie byli, co wasze jest, któż wam da?l7Q Jeśliżeście tedy w niesprawiedliwym mamonie wiernymi nie byli, prawdziwego któż wam zwierzy?6 Kto wierny w namniejszym, i w wielu wierny jest; a kto w namniejszym niesprawiedliwy, i w wielu niesprawiedliwy jest.%5C I ja wam mówię: Czyńcie sobie przyjacioły z mamonu niesprawiedliwości; aby, gdy opuszczeni będziecie, przyjęli was do onych wiecznych Przybytków.+4OI pochwalił Pan onego szafarza niesprawiedliwości, iż rostropnie uczynił. Iż synowie wieku tego rostropniejszy nad syny światłości w rodzaju swoim są.3Potym drugiemu rzekł: A ty wieleś winien? a on rzekł: Sto korcy pszenice. I mówi mu: Weźmi twoje pismo, a napisz ośmdziesiąt.v2eA on rzekł: Sto batow oliwy. I rzekł mu: Weźmi twoje pismo, a siadszy, prędko napisz pięćdziesiąt.u1cI przywoławszy z osobna każdego z dłużników Pana swego, mówi pierwszemu: Wieleś winien Panu memu?a0;Wiem co uczynię, iż gdy będę złożon z szafarstwa, przyjmą mię do domów swych. /I rzekł sam w sobie on szafarz: Co uczynię, iż Pan mój odejmuje szafarstwo odemnie? Kopać nie mogę, żebrać się sromam..)A zawoławszy go, rzekł mu: Cóż to słyszę o tobie? Oddaj liczbę szafarstwa twego; abowiem już nie będziesz więcej mógł szafować.,- SA mówił też i do uczniów swych: Człowiek niektóry był bogaty, który miał szafarza; a ten odniesion był do niego, jako rozpraszający majętności jego., Lecz rozweselić się i wesołym być potrzeba było, iż brat twój ten umarły był, a ożył; i zgineły był, a nalazł się.d+AA on mu powiedział: Synu, ty zawżdy ze mną jesteś, a wszytkie dobra moje, twoje są.*A gdy syn twój ten, który pojadł wszytkę twoję żywność z wszetecznicami, przyszedł, zarznąłeś mu onego cielca utuczonego.K)A on odpowiedziawszy rzekł Ojcu: Oto tak wiele lat służę tobie, a nigdym przykazania twego nie przestąpił; a mnieś nigdy nie dał kozła, żebym się z przyjacioły mymi rozweselił.\(1I rozgniewał się, i niechciał wniść; Ociec tedy jego wyszedszy, prosił go.|'qA on mu rzekł: Brat twój przyszedł; i zarznął Ociec twój onego cielca utuczonego; iż go zdrowego dostał.P&A przyzwawszy jednego z sług swych, wywiadował się coby to było.{%oA był syn jego starszy na roli; a gdy przychodząc przybliżył się ku domu, usłyszał śpiewanie i tańce;y$kAbowiem ten syn mój umarły był, a ożył, i zginęły był, a nalazł się; i poczęli się rozweselać.X#)A przywiódszy onego cielca utuczonego zarznicie, i jedząc rozweselmy się.!";A rzekł Ociec do sług swoich: Wynieście onę długą szatę przedniejszą i obleczcie go, i dajcie pierścień na rękę jego, i obuwie na nogi.!I rzekł mu syn: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przed tobą, i więcej nie jestem godzien zwanym być synem twoim.5 cI wstawszy szedł do Ojca swego; a gdy jeszcze on daleko był, ujźrzał go Ociec jego, i rozlitował się; i przybieżawszy przypadł do szyje jego i pocałował go.oWI więcej nie jestem godzien zwanym być synem twoim; uczyń mię jako jednego z najemników twych.iKWstawszy pójdę do ojca mego; i rzekę mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu, i przed tobą;s_A k sobie przyszedszy, rzekł: Jako wiele najemników Ojca mego obfitują w chleby, a ja głodem ginę!jMI żądał napełnić brzuch swój łuszczynami, które jadały wieprze; a nikt nie dawał mu.oWA szedszy przystał do jednego z mieszczan krainy onej; i posłał go na role woje paść wieprze.mSA gdy potrawił wszytko, sstał się głód silny w krainie onej; a jemu poczęło niedostawać.1 A po niewielu dni zgromadziwszy wszytko on młodszy syn, odjechał w krainę daleką; i tam rozproszył majętność swą, żywiąc rozpustnie.{ I rzekł młodszy z nich Ojcu: Ojcze! daj mi na mię przypadający dział majętności. I rozdzielił im żywność.7i I rzekł: Człowiek niektóry miał dwu synu;nU Także, mówię wam, wesele bywa przed onymi Anioły Bożymi, nad jednym grzesznikiem kającym się. A znalaższy wzywa przyjaciółek i sąsiadek, mówiąc: Weselcie się ze mną, abowiemem nalazła dragmę którąm była zgubiła.&EAbo która niewiasta dragm mająca dziesięć, jeśliby straciła dragmę jedną, zali nie zapala świece, i umiata domu, i szuka pilnie, ażby znalazła?FMówię wam, że tak wesele będzie w niebie nad jednym grzesznikiem kającym się, więcej niż nad dziewięćdziesiąt dziewiącią sprawiedliwych, którzy potrzeby nie mają pokajania.-A przyszedszy do domu, wzywa przyjaciół i sąsiad, mówiąc im: Weselcie się ze mną, abowiem nalazłem owcę moję która była zginęła.>wA znalaższy, kładzie na ramiona swe weseląc się.CKtóry człowiek z was mając sto owiec, a zgubiwszy jednę z nich, nie opuszcza onych dziewiącidziesiąt i dziewiąci na puszczy, i idzie za oną co zginęła, ażby ją nalazł?7iI rzekł do nich przypowieść tę, mówiąc:r]I szemrali Faryzeuszowie i uczeni w Piśmie, mówiąc: Iż ten grzeszniki przyjmuje, i jada z nimi.Q  I przybliżali się do niego wszyscy Celnicy i grzesznicy słuchać go.w g#Ani do ziemie, ani do gnoju się przygodzi; precz wyrzucają ją. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.V %"Dobrać jest sól; lecz jeśli sól smak straci, czymże naprawiona będzie?~ u!Także tedy każdy z was, który się nie pożegna ze wszytkimi majętnościami swymi, nie może moim być uczniem.l Q A jeśliż nie, gdy jeszcze daleko on jest, poselstwo posławszy prosi o to co jest ku pokojowi.iKAbo który Król jadąc na wojnę potykać się z drugim Królem, a zaż nie siadszy pierwej radzi się, jeśliż mocen jest z dziesiącią tysięcy zabieżeć onemu, który z dwiemadziesty tysięcy idzie przeciw niemu?SMówiąc: Iż ten człowiek począł budować, a nie mógł dokończyć.By snadź, gdyby on założył fundament, a nie mógłby dokończyć, wszyscy przypatrujący się nie poczęli naigrawać z niego, Bo któż z was, chcąc wieżę budować, zaż nie pierwej usiadszy rachuje nakładu, jeśliż ma to co do dokończenia należy?^5I ktokolwiek nie nosi krzyża swego, a idzie za mną, nie może moim być uczniem.4aJeśli kto przychodzi do mnie, a nie nienawidzi ojca swego, i matki, i żony, i dzieci, i braciej, i sióstr, a jeszcze i dusze swej, nie może moim być uczniem.Y+I zchodziło się do niego tłumów wiele; a obróciwszy się rzekł do nich:nUAbowiem powiedam wam, że żaden z mężów onych, którzy byli wezwani, nie ukusi mojej wieczerzy.{oI rzekł Pan do sługi: Wynidź na drogi i między opłotki, i przymuś wniść, aby był napełnion dom mój.]3I rzekł sługa: Panie, sstało się jakoś rozrządził, a jeszcze miejsce jest.x~iA zwróciwszy się sługa on opowiedział Panu swemu te rzeczy. Tedy rozgniewawszy się on domowy gospodarz rzekł słudze swemu: Wynidź rychło na ulice i na przecznice miejskie, a ubogie i ułomne i chrome i ślepe przywiedź tu.I} A drugi rzekł: Żonem pojął, i dlatego nie mogę przyść.}|sA drugi rzekł: Jarzm wołów kupiłem pięć, i idę doświadczać ich: proszę cię, miej mię za wymówionego.1{[I poczęli się jednostajnie wymawiać wszyscy. Pierwszy rzekł mu: Rolam kupił, i mam potrzebę wyniść i oglądać ją, proszę cię, miej mię za wymówionego.xziI posłał sługę swego godziny wieczerzej, rzec wezwanym: Pódźciesz, iż już gotowe są wszytkie rzeczy.ay;A on rzekł mu: Człowiek niektóry uczynił wieczerzą wielką, i wezwał ich wiele. x A usłyszawszy niektóry z społu siedzących te rzeczy, rzekł jemu: Szczęśliwy który je chleb w onym królestwie Bożym.wA szczęśliwy będziesz; iż nie mają skąd oddać tobie; abowiem będzie oddano tobie w ono powstanie sprawiedliwych.Uv# Ale gdy sprawujesz ucztę, wzówże ubogich, ułomnych, chromych, ślepych;{uo A mówił i onemu który był go wezwał: Gdy sprawujesz obiad abo wieczerzą, nie wzywaj przyjaciół twych, ani braciej twej, ani krewnych twych, ani sąsiad bogatych; by kiedy i oni cię wzajem nie wezwali, i sstałoćby się oddanie.at; Iż wszelki co się wywyższa, zniżon będzie; a kto się uniża, wywyższon będzie.cs? Ale kiedy będziesz wezwan, szedszy usiądź na poślednim miejscu; aby gdy przyjdzie on, który cię wezwał, rzekłby tobie: Przyjacielu posiądź się wyższej. Tedy będzie tobie sława przed siedzącymi z tobą.r) A przyszedszy on, który ciebie i onego wezwał, rzekłciby: Daj temu miejsce; a tedybyś począł z sromotą poślednie miejsce trzymać;qKiedy będziesz od kogo wezwan na wesela, nie siadajże na pierwszym miejscu, by snadź zacniejszy nad cię nie był wezwan od niego;lpQI mówił do wezwanym przypowieść, bacząc jako pierwsze zasiadania obierali, mówiąc do nich:-oUI nie mogli mu odpowiedzieć na to.nA odpowiedziawszy rzekł do nich: Którego z was osieł abo wół w studnią wpadnie, a on nie wyciągnie go wnet w dzień Szabatu?DmA oni umilknęli. A wziąwszy uzdrowił go i opuścił.lA odpowiedziawszy Jezus rzekł do Zakonnych Nauczycielów i Faryzeuszów mówiąc: Jeśli się godzi w Szabat uzdrawiać?I 3Mniemacie abych pokój przyszedł dawać na ziemi? by najmniej (mówię wam) ale rozdzielenie.X=) 2I ponurzeniem mam być ponurzon, i jakom jest ściśnion aż się dokończy?^<5 1Ogień przyszedłem miotać na ziemię, i czegoż chcę jeśliż już jest zapalon?];3 0A który nie wiedział, a czynił rzeczy godne plag, bit będzie małą plag; a każdemu któremu dano wiele, wiele szukać będą od niego: a któremu odłożono wiele, tym obficiej będą chcieć od niego. : /A on sługa który wiedział wolą Pana swego, i nie przygotował się, ani czynił wedle jego wolej, bit będzie wielą plag.95 .Przyjdzie Pan sługi onego w dzień który nie oczekawa, i w godzinę której nie wie; i odłączy go, i część jego z niewierniki położy.!8; -Lecz jeśliby rzekł sługa on w sercu swym: Zwłacza Pan mój przyść; i począłby bić sługi i służebnice, a jeść i pić i opijać się.X7) ,Prawdziwie powiedam wam, że nad wszytkimi majętnościami swymi postanowi go.Y6+ +Szczęśliwy on sługa, którego przyszedszy Pan jego znajdzie czyniącego tak.53 *A Pan rzekł: Któryż wżdy jest wierny i rostropny szafarz, którego postanowi Pan nad czeladzią swoją, aby dał im w czas obrok wymierzony?b4= )I rzekł mu Piotr: Panie, do nasże przypowieść tę mówisz, czyli też do wszytkich?c3? (I wy tedy bądźcie gotowi; bo której godziny nie mniemacie, Syn człowieczy przyjdzie.25 'A to wiedzcie, iż gdyby wiedział domowy Gospodarz, której godziny złodziej przychodzi, czułby wżdy, i nie dopuściłby podkopać domu swego.1  &A jeśliby przyszedł o wtórej straży, i o trzeciejby straży przyszedł, i nalazłby tak, szczęśliwi są słudzy oni.'0G %Szczęśliwi słudzy oni, które przyszedszy Pan znajdzie czujące. Amen mówię wam, iż się przepasze i posadzi je, a przemijając będzie im służył./7 $I wy podobni bądźcie ludziom oczekawającym Pana swego, kiedyby się wrócił z wesela, iż gdyby przyszedł i zakołatał, wnetby mu otworzono.F. #Niech będą wasze biodra przepasane, i świece pałające.B- "Gdzie bowiem jest skarb wasz, tam i serce wasze będzie.H,  !Przedajcie majętności wasze, a dajcie jałmużnę; Czyńcie sobie mieszki które nie wiotszeją, skarb nie ustawający w Niebiesiech; gdzie się złodziej nie przybliża, ani mól psuje.i+K Nie bój się, o małe stadko; iż się upodobało onemu Ojcu waszemu dać wam ono Królestwo.c*? Owszem szukajcie onego Królestwa Bożego, a te rzeczy wszytkie przyłożone wam będą.) Abowiem tych rzeczy wszytkich narodowie tego świata domagają się. Lecz on wasz Ociec wie że potrzebujecie tych rzeczy.](3 I wy nie szukajcie cobyście jedli abo pili, ani się o wysokie rzeczy starajcie.'! A jeśliż trawę która na polu dziś jest, a jutro w piec wrzucona bywa, Bóg tak przyodziewa, jako daleko więcej was, mało wierni?#&? Uważajcie kwiatki jako rostą; nie pracują, ani przędą, a powiedam wam: Ani Salomon we wszytkiej sławie swej był przyodzianym, jako jeden z tych._%7 Jeśli tedy i namniejszego nie możecie, czemuż się o inne rzeczy pieczołujecie?b$= I któż z was pieczołując się, może przyłożyć do wzrostu swego łokieć jeden?## Uważajcie Kruki, iż nie sieją ani żną; którzy nie mają komory, ani zchowania, a Bóg karmi je; jako daleko wy przewyższacie ptaki?D" Dusza jest więcej niż pokarm, a ciało niźli odzienie."!= I rzekł do uczniów swych: Dlatego wam powiedam, nie pieczołujcie się o duszę waszę, cobyście jedli; ani o ciało czymbyście się przyodziali.O  Tak będzie ten który skarbi samemu sobie, a nie w Bogu bogacieje. I rzekł mu Bóg: Bezrozumny, tejże nocy dusze twej upominać się będą od ciebie, a rzeczy któreś nagotował, komuż będą?xi I rzekę duszy mojej: Duszo masz wiele dóbr leżących na lat wiele, odpoczywaj, jedz, pij, rozweselaj się. I rzekł: To uczynię: zniosę moje zchowania a więtsze pobuduję; a zgromadzę tam wszytki urodzaje moje i dobra moje;nU I rozmyślał sam w sobie mówiąc: Cóż uczynię? iż nie mam dokądbych zgromadził owoce moje?lQ I rzekł przypowieść do nich mówiąc: Człowieka niektórego bogatego dobrze zrodziła kraina.  A rzekł do nich: Baczcież i strzeżcie się łakomstwa; iż nie w tym że zbywa komu z majętności jego, żywot jego jest.`9 A on rzekł mu: Człowiecze, któż mię postanowił sędzią abo dzielczym nad wami?jM I rzekł mu niektóry z tłumu: Nauczycielu rzecz bratu memu aby dzielił ze mną dziedzictwo.O Abowiem duch święty nauczy was onejże godziny co potrzeba mówić.;o A kiedy będą wodzić was przed zgromadzenia i przełożone i zwierzchności, nie pieczołujcie się, jako abo cobyście za obronę przynieść, abo cobyście mówić mieli;1[ I każdemu któryby rzekł słowo przeciw synowi człowieczemu, odpuszczono będzie jemu; A onemu coby przeciw duchowi świętemu bluźnił, nie będzie odpuszczono.\1 I ktoby się zaprzał mnie przed ludźmi, zaprzany będzie przed anioły Bożymi.yk A mówię wam: Wszelki któryby mię wyznał przed ludźmi, i syn człowieczy wyzna go przed anioły Bożymi.xi Ale i włosy głowy waszej wszytki policzone są; nie bójcie się tedy; wiele wróblików przewyższacie wy.yk Izali piąci wróblików nie przedają za pieniąszki dwa? a jeden z nich nie jest zapamiętany przed Bogiem.#? Lecz okażę wam kogo się bać macie: Bójcie się onego który gdy zabije, zwierzchność ma wrzucić do Gehenny; Zaiste mówię wam tego się bójcie.  A mówię wam przyjaciołom moim: Nie bójcie się onych którzy zabijają ciało, a potym nie mają coby więcej mieli czynić.7 Przetoż cobyście w ciemności mówili, na światłości słyszano będzie; a coście w ucho mówili w komorach, będzie obwoływano na dachach.n U A nic zatajonego nie masz, co by się objawić nie miało, ani skrytego, czegoby poznać nie miano.P   W tym, gdy się społu nagromadzało wiele tysięcy tłumu, tak iż podeptawali jedni drugie, począł mówić do uczniów swych: Naprzód strzeżcie się od kwasu Faryzajskiego, który jest obłuda.R  6Czyhając nań, i szukając ułowić co z ust jego, aby go oskarżyli. 9 5A gdy mówił on te rzeczy do nich, poczęli uczeni w piśmie i Faryzeuszowie srodze nań nacierać, i przywodzić do mówienia o wielu rzeczach;  4Biada wam zakonnym Nauczycielom, iżeście odjęli klucz znajomości; samiżeście nie weszli, a wchodzących hamowaliście. 3Od krwie Abelowey aż do krwie Zacharyasza straconego między ołtarzem i domem. Zaiste mówię wam, szukana będzie od rodzaju tego.kO 2Aby szukano krwie wszytkich Proroków, która jest wylana od założenia świata od rodzaju tego.  1Dlatego też mądrość Boża rzekła: Poślę do nich Proroki i Apostoły, i z nich niektóre zabiją i prześladować będą.ve 0Świadczycie tedy i zezwalacie na uczynki ojców waszych; iż oni pozabijali je, a wy budujecie ich groby;W' /Biada wam, iż budujecie pamiątki Proroków, a ojcowie waszy pozabijali je.4a .A on rzekł: I wam zakonnym Nauczycielom biada, iż ociążacie ludzi brzemiony trudnymi ku noszeniu, a sami się jednym z palców swych nie dotykacie onych brzemion. ~~y}}||{{'zz yxxxww>vvuuwttht#ssArrrkqqq.pphp>x==l=%<<I wyszedszy na dwór Piotr, płakał gorzko.*]M=A obróciwszy się Pan pojźrzał na Piotra; i wspomniał Piotr na mowę Pańską, jako mu rzekł: Iż przedtym niż kur zapoje, zaprzysz się mnie trzykroć.q\[Abyście jedli i pili u stołu mego w onym Królestwie mym, i siedzieli na stolicach, sądząc dwojenaście pokolenia Izraelskie.I= I ja odkazuję wam, jako mnie odkazał Ociec mój, Królestwo,N<A wy jesteście, którzyście trwali ze mną w pokuszeniach moich.;wKto bowiem więtszy, siedzącyli, czy służący? zali nie siedzący? A jam jest w pojśrzodku was jako służący.:yLecz wy nie tak: ale który jest więtszy między wami, niech będzie jako młodszy; a przełożony, jako służący. 9A on im rzekł: Królowie narodów panują nad nimi; i którzy nad nimi zwierzchności używają, dobrodziejmi nazwani bywają.c8?A sstał się i spór między nimi, o tym, któryby z nich zdał się być więtszym.s7_A oni poczęli się zprzeczac między sobą o tym, któryby wżdy był z nich, coby to miał uczynić.6}A Synci człowieczy idzie według onego co postanowiono; wszakoż biada człowiekowi onemu, przez którego wydany bywa.J5 Wszakoż oto ręka onego, co mię wydaje, ze mną jest na stole.4}Także i kubek, gdy odwieczerzał, mówiąc: Ten kubek jest on nowy Testament we krwi mojej, która się za was wylewa.$3AA wziąwszy chleb, podziękowawszy złamał; i dawał im, mówiąc: To jest ono ciało moje, które się za was dawa; to czyńcie na moje przypominanie.v2eMówię bowiem wam, że nie będę pił z urodzaju winnej macice, aż gdyby ono Królestwo Boże przyszło.`19A wziąwszy kubek, podziękowawszy rzekł: Weźmicie ten, a podzielcie między się.0yMówię bowiem wam, że już więcej nie będę jeść z niej, aż gdyby się wypełniło w onym Królestwie Bożym.l/QI rzekł do nich: Żądością żądałem tę Paschę jeść z wami, pierwej niżbym ucierpiał.Q.A gdy przyszła godzina usiadł, i oni dwanaście Apostołów z nim;K- A odszedszy naleźli jako im powiedział; i nagotowali Paschę.E, A on wam ukaże salę wielką usłaną, tamże nagotujcie.+ A powiedzcie domowemu Gospodarzowi onego domu: Mówi tobie Nauczyciel: Gdzie jest złożenie, kędybym Paschę z uczniami mymi jadł?%*C A on rzekł im: Oto, gdy wnidziecie do miasta będziecie, zabieży wam człowiek dzban zduński wody niosąc; idźcież za nim do domu, w który wnidzie;<)s Ale oni mu rzekli: Gdzie chcesz abyśmy nagotowali?^(5I posłał Piotra i Jana, mówiąc: Szedszy nagotujcie nam Paschę, abyśmy jedli.X')A przyszedł dzień Przaśników, w który było potrzeba zarzezać Paschę.R&I przyrzekł; i szukał sposobnego czasu, aby go im wydał bez tłumu.H% I uweselili się; i spólnie postanowili mu dać pieniądze.q$[I odszedszy zmówił się z przedniejszymi Ofiarowniki i z Rotmistrzami o tym, jakoby go im wydał.g#GI wszedł szatan w Judasza, przezwanego Iskaryotem, który był z liczby onych dwunaście.l"QI szukali przedniejszy Ofiarownicy i uczeni w Piśmie jakoby go zagładzić; bo się bali ludu.K! A przybliżało się święto Przaśników, które zowią Paschą;K &A wszytek lud poraniał się do niego w Kościele słuchać go.hI%A był we dni w Kościele ucząc; a w nocy wychodząc nocował na górze nazwanej Oliwną.S$Czujcie tedy, na każdy czas modląc się, abyście byli, za godne poczytani, żebyście mogli uciec od tych rzeczy wszytkich, które się mają sstać, i żebyście stanęli przed Synem człowieczym.^5#Abowiem jako sidło nadejdzie na wszytki którzy siedzą na obliczu wszytkiej ziemi.7g"A strzeżcie samych siebie, aby kiedy nie były obciążone wasze serca obżarstwem i opilstwem i pieczołowaniem tego żywota, a z nagłaby na was przyszedł dzień on.@{!Niebo i ziemia przeminą, ale mowy moje nie przeminą.]3 Amen mówię wam, że nie przeminie rodzaj ten, ażby się wszytkie rzeczy sstały.wgTakże i wy, gdy ujźrzycie, iż się te rzeczy dzieją, poznawajcie, że blisko jest ono Królestwo Boże.hIKiedy się pukają już, na to patrząc, sami z siebie poznawacie, że już blisko lato jest;V%I powiedział im przypowieść: Pojźrzycie na figę i na wszytkie drzewa.A gdy się poczną te rzeczy dziać, poglądajcie, a podnoście głowy wasze, iż się przybliża ono odkupienie wasze.eCA tedy ujźrzą Syna człowieczego przychodzącego w obłoku z mocą i sławą wielką.#Gdy dusze pozbywać będą ludzie od bojaźni i oczekawania rzeczy przychodzących na świat; abowiem mocy niebieskie zatrzęsione będą.1I będą znamiona na słońcu i księżycu i gwiazdach; a na ziemi uciśnienie narodów z rospaczej, gdy szum wypuści morze i nawałność.&EI polegną ostrzem miecza, i zapędzą je w niewolą do wszytkich narodów; a Jeruzalem deptane będzie od Poganów, aż się wypełnią czasy Poganów.{A biada brzemiennym i piersiami karmiącym w one dni. Abowiem będzie ścisk wielki na ziemi, i gniew w ludu tym.^5Abowiem dni pomsty te są, aby się wypełniły wszytkie rzeczy które napisane są.2]Tedy ci co są w Judskiey ziemi, niech uciekają na góry; i którzy są w pojśrzód jego, niech ustąpią; a którzy są na polach, niechaj nie wchodzą do niego.veA gdy ujźrzycie obtoczone od wojsk Jeruzalem, tedy wiedzcie, że się przybliżyło ono spustoszenie jego.7 iW wytrwaniu waszym otrzymawajcie dusze wasze;. WA włos z głowy waszej nie zginie.D I będziecie znienawidzeni od wszytkich dla imienia mego. yA będziecie wydani i od rodziców i braciej i krewnych i przyjaciół; i śmiercią zgładzą niektóre z was. Abowiem ja dam wam usta i mądrość, której nie będą mogli odeprzeć, ani się zprzeciwić wszyscy przeciwnicy waszy.\1Kładźcie tedy do serc waszych, żebyście wprzód nie myślili coby odpowiedać..W A przyda się wam to na świadectwo.C A przed tymi rzeczami wszytkimi rzucą na was ręce swe, i będą prześladować, podawając do zgromadzenia i do ciemnic, wiedzione przed Króle i przed Starosty, dla imienia mego. I trzęsienia ziemie wielkie miejscami, i głody, i powietrza będą, strachy też i znamiona z nieba wielkie będą._7 Tedy im mówił: Powstanie naród przeciw narodowi, i Królestwo przeciw Królestwu; A gdy usłyszycie wojny i powstawania, nie strachajcie się; abowiem potrzeba aby się te rzeczy stały wprzód; ale nie wnet koniec.9kA on rzekł: Baczcie żebyście nie byli zwiedzieni; Bo wiele ich przyjdzie w imieniu moim, mówiąc: Iż ja jestem; i czas się przybliżył; nie chodźcież tedy za nimi.}I spytali go, mówiąc: Nauczycielu, kiedyż wżdy te rzeczy będą? i co za znamię, gdy się mają te rzeczy dziać?Te rzeczy którym się przypatrujecie; przyjdą dni w które nie będzie zostawion kamień na kamieniu, któryby nie był rozwalon.r]A gdy niektórzy mówili o Kościele, iż był kamieńmi pięknymi i upominkami ochędożony, rzekł:~+Abowiem wszyscy ci, z tego co im zbywa, wrzucili do darów Bożych; a ta z niedostatku swego wszytkę żywność, którą miała, wrzuciła.b}=I rzekł: Prawdziwie mówię wam, iż wdowa uboga ta więcej niż ci wszyscy wrzuciła.`|9Ujźrzał też i niektórą wdowę ubogą wrzucającą tamże dwa drobne pieniążki,O{ A pojźrzawszy ujźrzał rzucające dary swoje do skarbu bogate ludzi.ezC/Którzy wyjadają domy wdów, a pod pokrywką długo się modlą: ci wezmą obfitszy sąd.Ly.Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy radzi chodzą w długich szatach, i miłują pozdrawiania na rynkoch, i pierwsze stolice w zgromadzeniach, i pierwsze zasiadania na wieczerzach;;xq-A gdy słuchał wszytek lud, rzekł uczniom swym:>ww,Dawid tedy Panem go zowie; a jakoż Synem jego jest?Iv +Ażbym położył nieprzyjacioły twe podnóżkiem nóg twoich?cu?*A sam Dawid powieda w księgach Psalmów: Rzekł Pan Panu memu: Siądź po prawicy mej,Ot)I rzekł do nich: Jakoż mówią, że Christus Synem Dawidowym jest?/sY(A dalej nie śmieli go pytać ni ocz.jrM'A odpowiedziawszy niektórzy z uczonych w Piśmie, rzekli: Nauczycielu, dobrześ powiedział.Sq&A Bóg nie jest umarłych, ale żywiących; wszyscy bowiem jemu żywią.p)%A iż wzbudzeni bywają umarli, i Moyzesz oznajmił u głogu, gdy zowie Pana Bogiem Abrahamowym, i Bogiem Izaakowym, i Bogiem Jakóbowym.}os$Abowiem ani umrzeć więcej mogą; bowiem równi Aniołom są; i Synmi są Bożymi, onego powstania synmi będąc.n)#Lecz którzy za godne będą poczytani, aby wieku onego dostąpili, i onego powstania od umarłych, ani się żenią, ani za mąż wydawają;emC"I odpowiedziawszy rzekł im Jezus: Synowie wieku tego żenią się, i za mąż wydawają;cl?!W ono tedy powstanie, którego z nich będzie żoną? siedm bowiem mieli ją za żonę.8kk A naostatek po wszytkich umarła i niewiasta.\j1I trzeci pojął ją; także też i oni siedm nie zostawili dziatek, i pomarli.BiI pojął wtóry onę żonę, i ten umarł bez dziatek.Uh#Siedm tedy braciej było; a pierwszy pojąwszy żonę, umarł bez dziatek;Bg}Mówiąc: Nauczycielu, Moyzesz napisał nam: Jeśliby czyj brat umarł mając żonę, a tenby bez dziatek umarł, aby pojął brat jego onę żonę, i wzbudził nasienie bratu swemu.yfkA przystąpiwszy niektórzy z Sadukieuszów (którzy się sprzeciwiają, iż powstania nie masz,) spytali go,neUI nie mogli podchwycić jego słowa przed ludem; a zdziwiwszy się nad odpowiedzią jego, umilkli.mdSA on im rzekł: Oddajcież tedy rzeczy które są Cesarskie, Cesarzowi; a które są Boże, Bogu.Yc+Ukażcie mi grosz; czyj ma obraz i napis? a odpowiedziawszy rzekli: Cesarski.MbA uważywszy ich chytrość, rzekł do nich: Czemuż mię kusicie?9amGodzili się nam Cesarzowi dań dać, czyli nie?`I spytali go, mówiąc: Nauczycielu, wiemy że prosto mówisz i uczysz, ani przyjmujesz osoby; ale w prawdzie drogi Bożej nauczasz.F_A podstrzegając posłali czyhające nań, zmyślające, że sami sprawiedliwymi byli; aby podchwycili jego mowę, ku temu żeby go wydać przełożeństwu i zwierzchności Starościnej.2^]I szukali Przedniejszy Ofiarownicy i uczeni w Piśmie wrzucić nań ręce onej godziny; ale się bali ludu. Abowiem poznali iż przeciw nim przypowieść tę rzekł.a];Wszelki który upadnie na on kamień, skruszon będzie; a na kogoby upadł, zetrze go.\!A on pojźrzawszy na nie, rzekł: Cóż tedy jest to co napisano: Kamień który odrzucili budujący, ten się sstał głową węgłową?n[UPrzyjdzie i potraci rolniki te, a da winnicę innym. A słuchając, rzekli: Niech to nie będzie!\Z1I wyrzuciwszy go precz z winnice, zabili. Cóż tedy uczyni im Pan onej winnice?YA ujźrzawszy go rolnicy, rozmawiali między sobą, mówiąc: Ten jest dziedzic; pódźcież, zabijmy go, aby nasze było dziedzictwo.}Xs A rzekł Pan onej winnice: Co uczynię? poślę Syna mego onego miłego; podobno tego ujźrzawszy zawstydzą się.LW I posłał jeszcze trzeciego; a oni i tego zraniwszy wyrzucili.jVM I jeszcze posłał drugiego sługę; a oni i onego ubiwszy i nieuczciwszy odesłali czczego.U{ A na czas posłał do rolników sługę, aby mu z owoców onej winnice dali; a rolnicy ubiwszy go odesłali czczego;T' I począł do ludu mówić przypowieść tę: Człowiek niektóry sadził winnicę, i najął ją rolnikom; i odjechał na czasy niemałe.^S5A Jezus rzekł im: Ani ja powiedam wam, którą zwierzchnością te rzeczy czynię.0R[I odpowiedzieli, że niewiedzą skąd.tQaA jeśliż powiemy, z ludzi; wszytek lud ukamionuje nas, abowiem upewniony jest, iż Jan Prorokiem był.PyA oni rozbierali między sobą, mówiąc: Iż jeśli powiemy z nieba, rzecze: Przeczżeście tedy nie wierzyli jemu?@O{Ono Ponurzenie Janowe z niebali było, czyli z ludzi?`N9A odpowiedziawszy rzekł do nich: Spytam was i ja o jednę rzecz; a powiedzcie mi.MI rzekli do niego, mówiąc: Powiedz nam, którą zwierzchnością te rzeczy czynisz, abo kto jest, któryć dał zwierzchność tę?-L UI sstało się jednego dnia z onych, gdy on uczył lud w Kościele, i opowiedał Ewanielią, nadeszli przedniejszy Ofiarownicy i uczeni w Piśmie z starszymi,gKG0A nie najdowali, coby mu uczynili; lud bowiem wszytek zawieszał się na nim słuchając go.J+/I był uczący na każdy dzień w Kościele; a przedniejszy Ofiarownicy, i uczeni w Piśmie, szukali go stracić, i przedniejszy z ludu;mIS.Mówiąc im: Napisano jest: Dom mój dom modlitwy jest; a wyście go uczynili jaskinią zbójców.YH+-A wszedszy do Kościoła począł wyrzucać przedawające w nim i kupujące.,GQ,I zrównają cię z ziemią, i dziatki twe w tobie; i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu; dlatego iżeś nie poznało czasu onego nawiedzenia twego.Fw+Iż przyjdą dni na cię, i obtoczą cię nieprzyjaciele twoi wałem, i obstąpią cię, i ścisną cię zewsząd;E*Mówiąc: Iż gdybyś poznało i ty, a zwłaszcza w dzień twój ten, co jest ku pokojowi twemu; lecz teraz zakryto od oczu twych.KD)A gdy się przybliżył, ujźrzawszy miasto, zapłakał nad nim,jCM(A odpowiedziawszy rzekł im: Mówię wam, iż jeśliby ci milczeli, kamienie krzyczeć będzie.fBE'A niektórzy Faryzeuszowie z onego tłumu rzekli do niego: Nauczycielu, sfukaj ucznie swe.Ay&Mówiąc: Błogosławiony przychodzący Król w imię pańskie; pokój na niebie i chwała na nawyższych miejscach.>@u%A gdy się przybliżał już ku sstąpieniu z góry Oliwnej, poczęło wszytko mnóstwo uczniów weseląc się chwalić Boga głosem wielkim, ze wszytkich, które widzieli, mocy,4?c$A gdy jechał, słali szaty swe na drodze.\>1#I wiedli je do Jezusa; a namiotawszy swoich szat na ono oślę, wsadzili Jezusa.,=S"A oni rzekli: Pan go potrzebę ma.c<?!A gdy odwięzowali oni oślę, rzekli panowie jego do nich: Przecz odwięzujecie oślę?P; A odszedszy oni którzy byli posłani, znaleźli jako im powiedział.f:EA jeśliby kto was spytał, przecz odwięzujecie? tak powiecie mu: Iż Pan go potrzebę ma.B9}Rzekąc: Idźcie do miasteczka które jest przeciw wam; w którym wchodząc najdziecie oślę uwiązane, na którym żaden z ludzi nigdy nie siedział; odwiązawszy je przywiedźcie.8I sstało się, gdy się przybliżył do Bethfagi i Betaniey, do góry nazwanej Oliwną, posłał dwu z uczniów swych,A7}A rzekszy to, szedł wprzód wstępując do Jerozolimy. 6 Wszakże nieprzyjaciół moich onych, którzy niechcieli abych królował nad nimi, przywiedźcie tu, i pomordujcie przedemną. 5 Abowiem powiedam wam: Iż wszelkiemu mającemu, będzie dano; a od onego, który nie ma, i to co ma, odjęto będzie od niego.54eI rzekli mu: Panie, ma dziesięć grzywien.x3iI rzekł onym którzy tuż stali: Weźmicie od niego grzywnę, a dajcie onemu który dziesięć grzywien ma.q2[A dla czegoś nie dał srebra mego na lichfę, a przyszedszy ja, z lichfąbych był wyciągnął je.&1EA mówi mu: Z ust twych sądzę cię, zły sługo; wiedziałeś, że ja człowiek srogi jestem, biorąc czegom nie położył, i żnąc czegom nie siał;{0oBom się ciebie bał, że człowiek srogi jesteś; bierzesz czegoś nie położył, i żniesz czegoś nie siał.i/KA drugi przyszedł, mówiąc: Panie! oto grzywna twoja, którąm miał odłożoną w chustce.<.sA rzekł i temu: I ty bądź nad piącią miast.W-'Przyszedł i drugi, mówiąc: Panie grzywna twoja uczyniła pięć grzywien.,I rzekł mu: Dobrze dobry sługo, iżeś w namniejszym wiernym był, bądź mający zwierzchność nad dziesiącią miast.[+/I przyszedł pierwszy mówiąc: Panie, grzywna twa urobiła dziesięć grzywien.D*I sstało się, gdy się wrócił on wziąwszy Królestwo, i roskazał wołać do siebie onych sług, którym był dał śrebro; aby się dowiedział, coby który przez kupią zyskał.~)uA mieszczanie jego nienawidzieli go, i posłali poselstwo za nim, mówiąc: Niechcemy aby ten królował nad nami.w(g A wezwawszy dziesiąci sług swych, dał im dziesięć grzywien, i rzekł do nich: Kupczciesz aż przyjdę.'y Rzekł tedy: Człowiek niektóry rodu zacnego, jechał w krainę daleką, wziąć sobie Królestwo, i wrócić się.E& A gdy słuchali oni tych rzeczy, dokładając powiedział przypowieść, dlatego że blisko był Jeruzalem, a iż mniemali oni, że się natychmiast miało ono królestwo Boże okazać.V%% Przyszedł bowiem Syn człowieczy aby szukał i zbawił co było zginęło.y$k I rzekł do niego Jezus: Iż się dzisia zbawienie domowi temu sstało, przetoż i on Synem Abrahamowym jest.!#;A stanąwszy Zacheusz, rzekł do Pana: Oto połowicę majętności moich, Panie, dawam ubogim; i jeśliżem kogo w czym podszedł, oddawam czworako.b"=A ujźrzawszy wszyscy szemrali, mówiąc: Iż do grzesznika męża wszedł na gospodę.J! I pośpieszywszy się zstąpił, i przyjął go weseląc się.C A gdy przyszedł ku onemu miejscu, pojźrzawszy wzgórę Jezus ujźrzał go, i rzekł do niego: Zacheuszu, pośpieszywszy się zstąp, abowiem dziś w domu twym potrzeba mi zetrwać.wgI wprzód bieżawszy przed nim, wstąpił na drzewo Sykomor, aby go ujźrzał; iż tamtędy miał przejść.jMI szukał widzieć Jezusa, któryby był; a nie mógł przed tłumem, iż wzrostem mały był.iKA oto mąż imieniem nazwany Zacheusz; a on był przedniejszym Celnikiem, a ten był bogaty.) OI wszedszy, przechadzał Jerycho.yk+I natychmiast przejźrzał, i szedł za nim sławiąc Boga; a wszytek lud ujźrzawszy, dawał chwałę Bogu.G*A Jezus rzekł mu: Przejźrzyże; wiara twa zachowała cię.X))Mówiąc: Co chcesz abychci uczynił? A on rzekł: Panie, abych przejźrzał.c?(A stanąwszy Jezus kazał go przywieść do siebie, a gdy się przybliżył, pytał go,yk'A wprzód idący fukali go aby milczał; A on daleko więcej krzyczał: Synu Dawidów, zmiłuj się nademną!M&I wołał, mówiąc: Jezusie Synu Dawidów, zmiłuj się nademną!<s%I powiedziano mu, iż Jezus Nadzarethski przemija.D$A usłyszawszy tłum przechodzący, pytał coby to było?q[#I sstało się, gdy się przybliżył on ku Jerychu, ślepy niektóry siedział podle drogi żebrząc;kO"A oni tego nic nie zrozumieli; i było słowo to zakryte od nich, i nie wiedzieli co mówiono.B!I ubiczowawszy, zabiją go; a trzeciego dnia powstanie.O Bo będzie podan Poganom, i będzie nagrawan, i zelżon, i uplwan,9kA wziąwszy z sobą onych dwunaście, rzekł do nich: Oto wstępujemy do Jerozolimy, a skończą się wszytkie rzeczy które napisane są przez Proroki o Synu człowieczym.s_Któryby nie miał wziąć daleko więcej wczasie tym, a w onym wieku przychodzącym żywota wiecznego.+ OA on rzekł im: Amen mówię wam, iż żadnego nie masz, któryby opuścił dom, abo rodzice, abo bracią, abo żonę, abo dzieci, dla onego królestwa Bożego,V %I rzekł Piotr: Oto my opuściliśmy wszytkie rzeczy, i szliśmy za tobą.F A on rzekł: Niemożne rzeczy u ludzi, możne są u Boga.H  A rzekli oni którzy słyszeli: I któż może być zbawion?{ oŁacwiej bowiem jest wielbłądowi przez ucho igielne wniść, niż bogatemu do onego królestwa Bożego wniść.!A ujźrzawszy go Jezus że się nader smutnym sstał, rzekł: Jakoż trudno oni, co pieniądze mają, wnidą do onego Królestwa Bożego!U#A on usłyszawszy to, nader smutnym się sstał; był bowiem bogaty barzo.9kA usłyszawszy to Jezus, rzekł mu: Jeszczeć jednego nie dostawa; wszytko co masz poprzedaj, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie; a przydź chodź za mną.RA on rzekł: Tych rzeczy wszytkichem przestrzegał od młodości mojej.0YPrzykazania umiesz: Nie będziesz cudzołożył, nie będziesz zabijał, nie będziesz kradł, nie będziesz fałszywie świadczył; czci ojca twego i matkę twoję.gGI rzekł mu Jezus: Przecz mię zowiesz dobrym? Żaden nie jest dobrym, jedno jeden, on Bóg.taI pytało go niektóre Książę, mówiąc: Nauczycielu dobry, co uczyniwszy żywot wieczny odziedziczę?wgAmen mówię wam: Ktobykolwiek nie przyjął onego królestwa Bożego jako dzieciątko, nie wnidzie do niego.%A Jezus przyzwawszy ich, rzekł: Dopuśćcie dziateczkam przyść do mnie, i nie hamujcie ich; abowiem takowych jest ono Królestwo Boże.fEA przynoszono mu i dziateczki, aby się ich dotykał; a ujźrzawszy uczniowie, fukali je.1~[Mówię wam, zstąpił ten usprawiedliwionym do domu swego więcej niźli on; iż wszelki, kto się wywyższa, będzie uniżon; a kto się uniża, będzie wywyższon.%}C A Celnik z daleka stanąwszy, niechciał ani oczu w niebo podnieść; ale bił się w piersi swe, mówiąc: Boże! bądź miłościw mnie grzesznikowi.b|= Poszczę dwakroć w tegodniu; dawam dziesięcinę ze wszytkich rzeczy które dzierżę.={s Faryzeusz stanąwszy, sam u siebie tak się modlił: Boże, dziękuję tobie, żem nie jest jako inni ludzie, drapieżce, niesprawiedliwi, cudzołożni; abo też jako ten Celnik.^z5 Ludzi dwoje wstąpiło do Kościoła modlić się; jeden Faryzeusz, a drugi Celnik. ^n~~n~ }}<||]{{6zzNyysxxwwvvvvuxu twtMssWsr[qqhppp9osnnQmm-llkk2jj3ii4hhGggdfff;ee-dddAdc6bbsaaa``M___?_^^X]]]S\\~\[[\ZZPYYUXXzWWWVV5UUUTsT SSRR%QMQPP}P/OpNNfMM:LLKK}JJUIIYHHeH GGmG#FF"EDD[CCVCBAA^@@@!??p>>>==t=uAmen amen mówię wam: Iż kto mowy mojej słucha, a wierzy onemu, który mię posłał, ma żywot wieczny; i na sąd nie przychodzi, ale przeszedł z śmierci do onego żywota.jMAby wszyscy czcili Syna, jako czczą Ojca. Kto nie czci Syna, nie czci Ojca, który go posłał.DBo Ociec nie sądzi nikogo, lecz Sąd wszytek dał Synowi.fEAbowiem jako Ociec wzbudza umarłe i żywymi czyni, tak i Syn, które chce, żywymi czyni.3Ociec bowiem miłuje Syna, i wszytkie rzeczy ukazuje jemu, które sam czyni; i więtsze nad te ukaże jemu uczynki, żebyście się wy dziwowali.[ /Odpowiedział tedy Jezus i rzekł im: Amen amen mówię wam, nie może Syn nic czynić sam od siebie, jeśliby nie widział Ojca czyniącego. Abowiem którebykolwiek rzeczy on czynił, te i Syn także czyni.? wDlatego tedy tym więcej szukali go Żydowie zabić, nie tylko, iż nie tylko rozwięzował Szabat, ale też Ojcem własnym powiedał być Boga, równym samego siebie czyniąc Bogu.V %A Jezus odpowiedział im: Ociec mój aż do tąd sprawuje, i ja sprawuję.e CI dlatego prześladowali Jezusa Żydowie, i szukali go zabić, że to uczynił w Szabat.c ?Odszedł on człowiek, i powiedział Żydom, iż Jezus jest, który go uczynił zdrowym.Potym najduje go Jezus w Kościele, i rzekł mu: Otoś się zdrowym sstał; więcej nie grzesz, aby się gorszego co tobie nie sstało.s_ A on uzdrowiony nie wiedział, kto był; abowiem Jezus schronił się, gdyż tłum był na onym miejscu.nU Pytali go tedy: Któryż jest on człowiek, który powiedział tobie: Ponieś łoże twe, a chodź?fE Odpowiedział im: Który mię uczynił zdrowym, on mi rzekł: Ponieś łoże twe, a chodź.dA Mówili tedy Żydowie onemu uzdrowionemu: Szabat jest, nie godzi się tobie nosić łoża.ve I wnet się sstał zdrowym on człowiek; i poniósł łoże swe, i chodził. A był szabat w on dzień.@{Mówi mu Jezus: Wstań, podnieś łoże twe, a chodź.2]Odpowiedział mu on niemocny: Panie, człowieka nie mam, żeby, gdyby była wzruszona woda, wwalił mię do sadzawki; A nim przychodzę ja, inszy przedemną zstępuje.yTego ujźrzawszy Jezus leżącego, i poznawszy że już długi czas miał chorobę, mówi mu: Chceszże zdrowym być?QA był niektóry człowiek tam trzydzieści ośm lat cierpiąc niemoc.B~}Abowiem Anioł wedle czasu zstępował w sadzawkę i wzruszał wodę; który tedy pierwszy wstąpił po wzruszeniu wody, sstawał się zdrowym, którąbykolwiek zięty był chorobą.}}sW tych leżało mnóstwo wielkie niemocnych, ślepych, chromych, wyschłych, oczekawających onej wody wzruszenia.}|sA jest w Jerozolimach podle placu owczego sadzawka, przezwana po Hebreysku Bethezda, pięć przysionków mająca.K{ Potym było święto Żydowskie, i wstąpił Jezus do Jerozolimy._z76To zasię wtóre znamię uczynił Jezus, przyszedszy z Judskiej ziemie do Galileiey. y 5Poznał tedy ociec, iż w onę godzinę, w którą mu rzekł Jezus: Iż syn twój żywie. I uwierzył sam i dom jego cały.x4Wywiadował się tedy od nich godziny, w którąby się lepiej miał; i rzekli mu, iż wczora siódmej godziny opuściła go gorączka.wwg3A gdy już on zstępował, słudzy jego zabieżeli mu, i opowiedzieli, mówiąc: Iż dziecię twoje żywie.vw2Mówi mu Jezus: Idź, syn twój żywie. I uwierzył człowiek onej mowie, którą mu powiedział Jezus; i poszedł;_u71Mówi do niego on Królewski sługa: Panie, sstąp pierwej, niż umrze dziecię moje.dtA0Rzekł tedy Jezus do niego : Jeślibyście znamion i cudów nie widzieli, nie uwierzycie.,sQ/Ten usłyszawszy, iż Jezus przyszedł z Judskiej ziemie do Galileiey, odszedł do niego, i prosił go, aby zstąpił, i uzdrowił jego syna; bo miał umrzeć.'rG.Przyszedł tedy Jezus zasię do Kany Galileyskiey, gdzie był uczynił wodę winem. I był niektóry Królewski sługa, którego syn niemógł w Kapernaum.6qe-Gdy tedy przyszedł do Galileiey, przyjęli go Galileyczycy, wszytkie rzeczy ujźrzawszy, które czynił w Jerozolimach w święto; Bo i sami przyszli byli na święto.Vp%,Sam bowiem Jezus świadczył, iż Prorok w własnej ojczyźnie czci nie ma.Go+A po dwu dnioch wyszedł ztamtąd, i odszedł do Galileiey.0nY*A niewieście mówili: Iż już więcej nie dla twej powieści wierzymy; abowiemeśmy sami słyszeli, i wiemy że ten jest prawdziwie on zbawiciel świata Christus.8mk)I daleko więcej ich uwierzyło dla mowy jego.jlM(Gdy tedy przyszli do niego Samarytani, prosili go aby zetrwał u nich; i zetrwał tam dwa dni.k7'A z miasta onego wiele uwierzyło weń Samarytanów, dla mowy onej niewiasty, która świadczyła: Iż powiedział mi wszytko, comkolwiek czyniła.ujc&Jam posłał was żąć, ono na coście wy nie pracowali; inszy pracowali, a wyście weszli w pracę ich.giG%Abowiem w tym ona mowa jest prawdziwa: Iż inszy jest, który sieje, a inszy, który żnie.h)$A on, co żnie, zapłatę bierze, i zgromadza owoc do żywota wiecznego; aby i on, który sieje, społu się weselił, i on, który żnie.Bg}#I zaż wy nie mówicie, iż jeszcze cztery są miesiące, a żniwo przyjdzie? Oto, mówię wam: Podnieście oczu waszych, i przypatrzcie się krainam, że białe są ku żniwu już.yfk"Mówi im Jezus: Mój pokarm jest, abych czynił wolą onego, który mię posłał, i dokończył jego uczynku.Se!Mówili tedy uczniowie jedni do drugich: Abo kto przyniósł jemu jeść?Ld A on rzekł im: Ja pokarm mam ku jedzeniu, którego wy niewiecie.DcA tym czasem prosili go uczniowie, mówiąc: Rabbi, jedz.5beWyszli tedy z miasta, i przyszli do niego.yakPódźcie, obaczcie człowieka, który powiedział mi wszytko, comkolwiek czyniła; nie tenli jest on Christus?]`3Zostawiła tedy naczynie swoje ona niewiasta, i szła do miasta, i mówi ludziam:_1A w tym przyszli uczniowie jego, i dziwowali się, że z niewiastą mówił; żaden przedsię nie rzekł: Ocz pytasz? abo: Co mówisz z nią?:^oMówi jej Jezus: Ja jestem, który mówię tobie.~]uMówi mu niewiasta: Wiem, że przydzie Mesjasz, (nazwany Christusem) kiedy przydzie on, oznajmi nam wszytkie rzeczy.t\aDucha Bóg szuka; i onym, którzy się kłaniają jemu, w duchu i prawdzie potrzeba aby się kłaniali.?[wAle przychodzi godzina i teraz jest, kiedy prawdziwi pokłoniciele, pokłonią się onemu Ojcu w duchu i prawdzie; Abowiem i Ociec takowych szuka, którzyby się kłaniali jemu.ZWy się kłaniacie, co, gdzie ma być, niewiecie; My się kłaniamy, co, gdzie ma być, wiemy; iż zbawienie z Żydów jest.Y)Mówi jej Jezus: Niewiasto, wierz mi, iż przychodzi godzina, gdy ani na górze tej, ani w Jerozolimach kłaniać się będziecie onemu Ojcu. XOjcowie naszy na górze tej kłaniali się Bogu; a wy mówicie, że w Jerozolimach jest miejsce, kędy potrzeba kłaniać się.EWMówi mu niewiasta: Panie, upatruję iż Prorok jesteś ty.xViAbowiemeś piąci mężów miała; a teraz którego masz, nie jest twój mąż. Toś prawdziwie powiedziała.UwOdpowiedziała ona niewiasta, i rzekła: Nie mam męża. Mówi jej Jezus: Dobrześ powiedziała: Iż męża nie mam.FTMówi jej Jezus: Idź, zawołaj męża twego, a przydź tu.xSiMówi do niego ona niewiasta: Panie, daj mi tej wody, abych nie pragnęła, anibych przychodziła tu czerpać.=RsLecz ktoby pił z onej wody, którą ja dam jemu, nie upragnie na wieki; ale ona woda, którą ja dam jemu, sstanie się w nim stokiem wody wyskakującej ku żywotowi wiecznemu.gQG Odpowiedział Jezus, i rzekł jej: Każdy który pije z wody tej, będzie pragnął zasię.P Izażeś ty więtszy jest nad Ojca naszego Jakóba, który nam dał tę studnią, i sam z niej pił, i synowie jego, i bydła jego?O} Mówi mu ona niewiasta: Panie, ani czerpadła masz, i studnia jest głęboka; skądże tedy masz onę wodę żywiącą?'NG Odpowiedział Jezus, i rzekł jej: Byś wiedziała dar Boży, i kto jest, co mówi tobie: Daj mi pić; tybyś go prosiła, a on dałciby wodę żywiącą.7Mg Mówi mu tedy ona niewiasta Samarytańska: Jakoż ty Żydem będąc, odemnie pić prosisz, któram jest niewiastą Samarytańską? Bowiem nie obcują Żydowie z Samarytany.IL Bo uczniowie jego odeszli byli do miasta, aby pokarmów kupili.XK)Przychodzi niewiasta z Samaryey czyrpać wodę. Mówi jej Jezus: Daj mi pić! JA był tam stok Jakobów. Jezus tedy będąc spracowany z drogi, siedział tak nad onym stokiem; A godzina była jakoby szósta.{IoPrzychodzi tedy do miasta Samaryey, nazwanego Sychar, blisko folwarku który dał Jakób Józefowi synowi swemu.6HgA potrzeba było mu prześć przez Samaryą.BGOpuścił Judską ziemię, i szedł zasię do Galileiey.@F{(Chociaż Jezus sam nie ponurzał, ale uczniowie jego,)tE cGdy tedy poznał Pan, iż usłyszeli Faryzeuszowie, że Jezus więcej uczniów czyni i ponurza niźli Jan; D$Kto wierzy w Syna, ma żywot wieczny; a kto nie jest posłuszny Synowi, nie ogląda onego żywota, ale gniew Boży trwa nad nim.DC#Ociec miłuje Syna, i wszytkie rzeczy dał do ręki jego.^B5"Abowiem którego posłał Bóg, słowa Boże mówi; bo nie z miary dawa Bóg ducha.WA'!Kto przyjmuje jego świadectwo, ten zapieczętował, iż Bóg prawdziwy jest;^@5 A co widział i słyszał, to świadczy; a świadectwa jego żaden nie przyjmuje.?-Kto z wysoka przychodzi, nad wszytkimi jest; kto jest z ziemie, z ziemie jest, i z ziemie mówi. Kto z nieba przychodzi, nade wszytki jest.9>mOnemu potrzeba rość, a mnie umniejszać się.?=wKto ma Oblubienicę, Oblubieńcem jest; a przyjaciel Oblubieńców, który stoi i słyszy go, weseli się weselem dla głosu Oblubieńcowego; to tedy wesele moje wypełnione jest.q<[Sami wy świadczycie mi, żem powiedział: Nie jestem ja on Christus, ale iż posłan jestem przed nim.o;WOdpowiedział Jan, i rzekł: Nie może człowiek nic wziąć, jeśliby nie było dano jemu z nieba.:3I przyszli do Jana i rzekli mu: Rabbi, który był z tobą za Jordanem, o którymeś ty świadczył, oto ten ponurza, a wszyscy idą do niego.P9Sstała się tedy gadka z uczniów Janowych z Żydy o oczyścieniu;58eBo jeszcze nie był wrzucon do ciemnice Jan.x7iA był i Jan ponurzając w Enon blisko Salim; iż wiele wód było tam; i przychodzili, i byli ponurzani.r6]Potym przyszedł Jezus i uczniowie jego do Judskiej ziemie; i tam zabawił się z nimi, i ponurzał.z5mLecz kto czyni prawdę, przychodzi do światłości, aby się objawiły jego uczynki, iż w Bogu są sprawione.4Wszelki bowiem który złe rzeczy czyni, nienawidzi światłości; ani idzie do światłości, żeby nie były przekonane uczynki jego.3+A ten jest sąd, iż światłość przyszła na świat, a umiłowali ludzie więcej ciemność niż światłość; bo były złe ich uczynki. 2Kto wierzy weń, nie bywa sądzony; a kto nie wierzy, już osądzony jest; iż nie uwierzył w imię jednorodzonego Syna Bożego.q1[Bo nie posłał Bóg Syna swego na świat, aby sądził świat, ale iżby zbawion był świat przezeń.0%Tak bowiem umiłował Bóg świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby wszelki, kto wierzy weń, nie zginął, ale miał żywot wieczny.K/Aby każdy wierzący weń nie zginął, ale miał żywot wieczny.k.OI jako Moyzesz wywyższył węża na puszczy, tak potrzeba, aby wywyższon był Syn człowieczy.w-g A żaden nie wstąpił do nieba, jedno on który zstąpił z nieba, Syn człowieczy, który był w niebie., Jeślim rzeczy ziemskie powiedał wam, a nie wierzycie, jakoż, jeślibych opowiedał wam niebieskie, wierzyć będziecie?+{ Amen amen mówię tobie, iż co wiemy mówimy, i cośmy widzieli świadczymy; a świadectwa naszego nie przyjmujecie.e*C Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Tyś jest Nauczycielem Izraelskim, a tego nie poznawasz?J)  Odpowiedział Nykodem i rzekł mu: Jakoż się może to sstać?#(?Duch kędy chce wieje; i głos jego słyszysz, ale nie wiesz skąd przychodzi, i dokąd idzie; także jest każdy który się narodził z onego ducha.W''Nie dziwuj się, żem powiedział tobie: Potrzeba się wam narodzić z nowu._&7Co się narodziło z ciała, ciało jest; a co się narodziło z ducha, duch jest.%/Odpowiedział Jezus: Amen, amen mówię tobie, jeśliby się kto nie narodził z wody i z ducha, nie może wniść do onego Królestwa Bożego.$3Mówi do niego Nykodem: Jakoż się może człowiek narodzić starym będąc? izali może w żywot matki swej powtóre wniść, i narodzić się?#-Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Amen amen mówię tobie, jeśliby się kto nie narodził z nowu, nie może widzieć onego Królestwa Bożego.M"Ten przyszedł do Jezusa w nocy, i rzekł mu: Rabbi, wiemy, żeś od Boga przyszedł Nauczycielem; Żaden bowiem tych znamion nie może czynić które ty czynisz, jeśliby nie był Bóg z nim.T! #A był człowiek z Faryzeuszów, Nykodem imię jemu, Książę Żydowskie.w gA iż potrzeby nie miał, aby mu kto świadczył o człowieku; sam bowiem wiedział co było w człowieku.MLecz sam Jezus nie zwierzał się im, przeto iż on znał wszytkie;#A gdy był w Jerozolimiech w Paschę w święto, wiele ich uwierzyło w imię jego, przypatrując się jego znamieniom które czynił.#Gdy tedy wzbudzony był z martwych, wspomnieli uczniowie jego, iż im to powiedział; i uwierzyli Pismu i mowie, którą wyrzekł Jezus.1]A on mówił o Kościele ciała swego.zmRzekli tedy Żydowie: Czterdzieści i sześć lat budowano Kościół ten, a ty we trzech dnioch wystawisz go?gGOdpowiedział Jezus i rzekł im: Rozwalcie Kościół ten, a we trzech dnioch wystawię go;hIOdpowiedzieli tedy Żydowie, i rzekli mu: Co za znamię okazujesz nam, iż te rzeczy czynisz?eCI wspomnieli sobie uczniowie jego iż napisano jest: Gorliwość domu twego zżarła mię.zmA onym co gołębie przedawali rzekł: Znieście te rzeczy ztąd; nie czyńcie domu Ojca mego, domem kupiectwa.+OI uczyniwszy bicz z powrozów, wszytki wyrzucił z Kościoła i owce i woły: a onych co pieniądzmi handlowali rozsypał monetę, i stoły poprzewracał;ykI nalazł w Kościele one, co przedawali woły i owce, i gołębie, i one co monetę odmieniali siedzące.M A blisko była Pascha żydowska. I wstąpił do Jerozolimy Jezus.|q Potym zstąpił do Kapernaum, on i matka jego, i bracia jego, i uczniowie jego; i  tam zetrwali nie wiele dni.} Ten uczynił początek znamion Jezus w Kanie Galileyskiey, i objawił chwałę swą; i uwierzyli weń uczniowie jego. I mówi mu: Każdy człowiek pierwej dobre wino stawia, a gdy sobie podpiją, tedy podlejsze; tyś zachował dobre wino aż do tąd.Q A gdy skosztował przedniejszy Sprawca wody onej, która się winem sstała, a niewiedział, skądby było; lecz słudzy wiedzieli którzy czerpali wodę, woła Oblubieńca on przedniejszy Sprawca,[/I mówi im: Czerpajcież teraz i donieście przedniejszemu Sprawcy. I nieśli.a;Mówi im Jezus: Napełnicie one wodne naczynia wodą. I napełnili je aż do wierzchu. +A było tam wodnego naczynia kamiennego sześć, postawionego według oczyściania Żydowskiego, biorąc każde w się wiadra dwie, abo trzy.G Mówi matka jego sługam: Cokolwiekby mówił wam, uczyńcie;\ 1Mówi jej Jezus: Co ty masz do mnie niewiasto? jeszcze nie przyszła godzina moja.Q A gdy nie sstało wina, mówi matka Jezusowa do niego: Wina nie mają.B A wezwany był i Jezus i uczniowie jego na ono wesele.Z /A dnia trzeciego wesele było w Kanie Galileyskiey; i była matka Jezusowa tam. !3I mówi mu: Amen amen mówię wam: Od tąd oglądacie niebo otwarte, i anioły Boże wstępujące i zstępujące na Syna człowieczego.  2Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Iżem powiedział tobie: Widziałem cię pod figą, wierzysz? więtsze rzeczy nad te oglądasz.k Q1Odpowiedział Nathanael, i mówi mu: Rabbi, tyś jest on syn Boży, tyś jest on Król Izraelski. 10Mówi mu Nathanael: Skądże mię znasz? Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Pierwej niż cię Filip wołał, gdyś był pod figą, widziałem cię. /Ujźrzał Jezus Nathanaela przychodzącego do siebie, i mówi o nim: Oto prawdziwie Izraelczyk, w którym zdrady niemasz.e E.I rzekł mu Nathanael: Z Nadzaretu może co dobrego być? Mówi mu Filip: Pódź a obacz! /-Najduje Filip Nathanaela, i mówi mu: O którym pisał Moyzesz w Zakonie i Prorocy, naleźliśmy, Jezusa syna Józefowego onego z Nadzaretu.J ,A Filip był z Bethsaidy, z miasta Andrzejowego i Piotrowego.g I+Nazajutrz chciał Jezus wyniść do Galileiey, i najduje Filipa, i mówi mu: Pódź za mną.~ +*I przywiódł go do Jezusa. A pojźrzawszy nań Jezus, rzekł: Tyś jest Symon, syn Jony; Ty nazwan będziesz Kephas, co się wykłada Opoka. } )Najduje ten pierwszy brata własnego Symona, i mówi mu: Naleźliśmy Mesjasza, co jest wyłożone, Christus, to jest, Pomazaniec.m| U(Był Andrzej brat Symona Piotra, jeden z onych dwu, którzy słyszeli od Jana, i szli byli za nim.{ ''Mówi im: Pódźcie a oglądajcie. Przyszli i widzieli gdzie mieszka; a przy nim zmieszkali dzień on; a godzina była jakoby dziesiąta.;z q&A obróciwszy się Jezus, i przypatrzywszy się im za sobą idącym, mówi im: Czego szukacie? A oni rzekli mu: Rabbi (co się nazywa wyłożone: Nauczycielu) gdzie mieszkasz?Ky %I słyszeli go oni dwa uczniowie mówiącego, i szli za Jezusem.Ix  $I pojźrzawszy na Jezusa idącego, mówi: Oto on baranek Boży.;w s#Nazajutrz zasię stał Jan, i z uczniów jego dwa.Cv "A jam widział i świadczył, że ten jest on syn Boży.Tu #!A ja nie znałem go; ale on który mię posłał ponurzać w wodzie, on mi rzekł: Na któregobyś ujźrzał ducha sstępującego, i trwającego na nim, ten jest on który ponurza w duchum świętym.t } I świadczył Jan, mówiąc: Iżem się przypatrzył duchowi sstępującemu jako gołąb z nieba, i zetrwał nad nim.ps [A ja nie znałem go; ale iżby był objawion Izraelowi, dlatego przyszedłem ja w wodzie ponurzając.r }Ten jest o którymem ja powiedał: Za mną przychodzi mąż, który przedemną sstał się; iż pierwszym niż ja był.{q qNazajutrz widzi Jan Jezusa przychodzącego do siebie, i mówi: Oto on baranek Boży, który znosi grzech świata.Pp To się w Bethabarze działo za Jordanem, gdzie Jan był ponurzający.o On jest za mną przychodzący, który się przedemną sstał; którego ja nie jestem godzien, żebym rozwiązał jego rzemyk u obuwia.vn gOdpowiedział im Jan mówiąc: Ja ponurzam w wodzie; ale w pojśrzód was stanął, którego wy nie znacie;zm oI pytali go, i rzekli mu: Czemuż tedy ponurzasz, jeśliżeś ty nie jest on Christus, ani Heliasz, ani Prorok?5l gA ci co byli posłani, byli z Faryzeuszów.rk _Rzekł: Jam głos wołającego na puszczy: Wyprostujcie drogę Pańską; jako powiedział Ezaiasz Prorok.rj _Rzekli mu tedy: Któżeś jest? żebyśmy odpowiedź dali onym którzy nas posłali; co mówisz o sobie?zi oI spytali go: Cóż tedy? Heliasz jesteś ty? i mówi: Nie jestem. Prorokiem jesteś ty? i odpowiedział: Nie.Th #I wyznał, a nie zaprzał, i wyznał: Że nie jestem ja onym Christusem.g A to jest świadectwo Janowe, gdy posyłali Żydowie z Jerozolimow Ofiarowniki i Lewity, aby go spytali: Ty ktoś jest?hf KBoga żaden nie widział nigdy: on jednorodzony Syn, będący na łonie Ojcowym, on wyłożył.me UAbowiem Zakon przez Moyzesza jest dan; ona łaska i ona prawda przez Jezusa Christusa się sstała.Md A z napełnienia jego myśmy wszyscy brali, i łaskę za łaskę.'c IJan świadczy o nim, i krzyczał mówiąc: Ten był o któregom powiedał, który za mną przychodząc, przedemną się sstał; iż pierwszym niż ja był!"b ?A ona mowa ciałem była; i mieszkała między nami, i przypatrowaliśmy się chwale jej, chwale jako jednorodzonego od Ojca, pełna łaski i prawdy.ca A Którzy nie ze krwie, ani z wolej ciała, ani z wolej męża, ale z Boga są narodzeni.x` k A którzykolwiek przyjęli ją, dała im zwierzchność dziećmi Bożymi sstać się, wierzącym w imię jej;C_  Do własnych przyszła, a oni właśni jej nie przyjęli.^^ 7 Na świecie była, i on świat przez nię się sstał; a on świat jej nie poznał.x] k Ona mowa była oną światłością prawdziwą, która oświeca wszelkiego człowieka, na świat przychodząca.W\ )Nie był on oną światłością, ale iżby świadczył o onej światłości;n[ WTen przyszedł na świadectwo, aby świadczył o onej światłości, aby wszyscy uwierzyli przezeń.8Z mBył człowiek posłany od Boga, imię jemu Jan;VY 'A ona światłość w ciemności świeci, a ciemność jej nie ogarnęła.HX  W niej żywot był, a on żywot był światłością ludzką.jW OWszytkie rzeczy się przez nię sstały; i bez niej nie sstało się ani jedno, co się sstało.,V UTa była na początku u onego Boga._U ;Na początku była ona mowa, i ona mowa była u onego Boga, i Bogiem była ona mowa.OT5I byli zawżdy w Kościele, chwaląc i błogosławiąc Boga. Amen.WS'4A oni pokłoniwszy się jemu, wrócili się do Jeruzalem z weselem wielkim.mRS3I sstało się gdy błogosławił on im, rozstał się z nimi, i był niesion wzgórę do nieba.^Q52A wywiódł je precz aż ku Betaniey, a podnióższy ręce swe, błogosławił im.P1A oto, ja posyłam obietnicę Ojca mego na was; a wy siedźcie w mieście Jeruzalem, ażbyście byli przyodziani mocą z wysokości.2O_0A wy jesteście świadkowie tych rzeczy.N/I aby było obwoływane w imię jego pokajanie i odpuszczenie grzechów po wszytkich narodziech, począwszy od Jeruzalem.tMa.Iż tak jest napisano, i tak było potrzeba cierpieć Christusowi, i wstać od umarłych trzeciego dnia;IL -Tedy otworzył ich zmysł, iżby rozumieli Pisma, i rzekł im:\K1,I rzekł im: Te mowy są którem mówił do was, jeszcze będąc z wami, iż potrzeba aby się wypełniły wszytkie rzeczy które są napisane w Zakonie Moyzeszowym i w Prorocech, i w Psalmiech, o mnie.(JK+I wziąwszy, przed nimi jadł.EI*A oni dali mu ryby pieczonej część, i z plastru miodu.kHO)A gdy jeszcze nie wierzyli oni od wesela, i dziwowali się, rzekł im: Macie co ku jedzeniu tu?3Ga(A to rzekłszy, ukazał im ręce i nogi.F7'Obaczcie ręce moje i nogi moje; iż on ja jestem; dotykajcie się mnie i obaczcie; iż duch ciała i kości nie ma, jako mnie widzicie mającego.hEI&I rzekł im: Przecz strwożeni jesteście, i przecz rozmyślenia wstępują do serc waszych?VD%%A przelęknąwszy się i przestraszeni będąc mniemali, iż ducha widzą.cC?$A gdy to oni mówili, i sam Jezus stanął w pojśrzód nich, i mówi im: Pokój wam!gBG#A oni wyłożyli co się działo w drodze, i jako poznany był od nich w łamaniu chleba.TA!"Mówiących: Iż wzbudzon jest Pan prawdziwie, i widziany jest od Symona.@ !A wstawszy onejże godziny, wrócili się do Jeruzalem, i naleźli zgromadzonych jedennaście, i one którzy z nimi byli, ?  I mówili między sobą: Izali serce nasze pałające nie było w nas, gdy mówił nam w drodze, i gdy otwierał nam pisma?]>3I otworzyły się ich oczy, i poznali go; a on się niewidzianym sstał od nich.o=WI sstało się gdy siedział on z nimi, wziąwszy chleb, błogosławił, i złamawszy podawał im. < I przymusili go, mówiąc: Zetrwaj z nami, bo się ku wieczoru ma, i nachylił się dzień. I wszedł aby zetrwał z nimi.m;SI przybliżyli się ku miasteczku gdzie szli; a on po sobie pokazywał, jakoby dalej miał iść. :A począwszy od Moyzesza i od wszytkich Proroków, wykładał im we wszytkich Piśmiech te rzeczy które o nim napisane były.f9EIzali tych rzeczy nie było potrzeba cierpieć Christusowi, i wniść do onej chwały swej?y8kA on rzekł do nich: O bezrozumni, i leniwi sercem ku wierzeniu wszytkim rzeczom które powiedzieli Prorocy. 7I odeszli byli niektórzy z onych co są z nami do grobu, i znaleźli tak jako i niewiasty powiedały; a onego nie widzieli.6}I nie nalaższy ciała jego, przyszły mówiąc, iż i widzenie Aniołów widziały, którzy powiedają iż on żywie.r5]Ale i niewiasty niektóre z naszych w zapamiętanie przywiodły nas, które były raniuczko u grobu.+4OA myśmy się nadziewali, iż on jest, który miał odkupić Izraela; ale i wszytkim tym rzeczom trzeci ten dzień wychodzi dziś, jako się te rzeczy sstały.p3YA jako go wydali przedniejszy Ofiarownicy i przełożeni naszy na sąd śmierci; i ukrzyżowali go.+2OI rzekł im: Które? A oni mu rzekli: One o Jezusie onym Nadzaretskim, który był mąż Prorok, możny w uczynku i w mowie przed Bogiem i wszytkim ludem;B1}A odpowiedziawszy jeden któremu było imię Kleopas, rzekł do niego: Tyżeś sam tylko przychodniem w Jeruzalem, i nie poznałeś tych rzeczy które się sstały w nim we dni te?r0]A rzekł do nich: Co są za rozmowy te, które zarzucacie jeden drugiemu idąc, i jesteście ponurymi?:/oA oczy ich były zatrzymane, aby go nie poznali.z.mI sstało się gdy rozmawiali oni i sprzeczali się, i sam Jezus przybliżywszy się szedł pospołu z nimi;\-1A oni rozmawiali między sobą o wszytkich rzeczach które się były przydały., A oto, dwa z nich szli w onże dzień do miasteczka, które było na stajań sześćidziesiąt od Jeruzalem, którego imię Emmaus.$+A A Piotr wstawszy bieżał do grobu; a schyliwszy się, widzi chusty leżące same tylko; i odszedł sam u siebie dziwując się onemu co się sstało.Q* I zdały się przed nimi jakoby baśni słowa ich, i nie wierzyli im.){ A były ona Marya Magdalena, i Johanna, i Marya Jakubowa, i inne z nimi, które mówiły do Apostołów te rzeczy.n(U A wróciwszy się od grobu, opowiedziały te rzeczy wszytkie onym jedennaściom, i wszytkim innym.''II wspomniały na słowa jego.&Mówiąc: Iż potrzeba aby Syn człowieczy był wydan w ręce ludzi grzesznych, i żeby był ukrzyżowan; a trzeciego dnia powstał.i%KNiemasz go tu, ale wzbudzony jest; wspomnicie jako powiedał wam, jeszcze będąc w Galileiey,$A gdy przestraszone były ony, i schyliły oblicze ku ziemi, rzekli do nich: Przecz szukacie żywiącego między umarłymi?~#uI sstało się, gdy wątpiły ony o tym, a oto, dwa mężowie stanęli przy nich w szatach połyskających się.9"mI wszedszy nie nalazły ciała Pana Jezusowego.0![A znalazły kamień odwalony od grobu.  A pierwszego dnia Szabatów, rano barzo szły do grobu, niosąc one które były nagotowały rzeczy wonne, i niektóre z nimi.xi8A wróciwszy się nagotowały wonnych rzeczy i maści; ale wżdy w Szabat uspokoiły się wedle roskazania.)7Szły też za nim i niewiasty, które były przyszły z nim z Galileiey, przypatrowały się grobowi, i jako było położone ciało jego.D6A był dzień Przygotowania, i Szabat się rozświecał.5I ziąwszy je uwinął je w prześcieradło, a położył je w grobie w wykowanym, gdzie nie był jeszcze nigdy żaden położony.B4Ten przystąpiwszy do Piłata, prosił o ciało Jezusowe.3(Ten nie był zezwalający na radę i na sprawę ich) z Arymatyey miasta Judskiego; który oczekawał i sam onego Królestwa Bożego.W'2A oto mąż imieniem Józef, Senatorem będąc, mąż dobry i sprawiedliwy;  1A stali wszyscy znajomi jego z daleka, i niewiasty, które były społu przyszły za nim od Galileiey, patrząc na te rzeczy.,Q0I wszytkie one, które się spólnie zeszły były, tłumy, na dziwowisko to, przypatrując się rzeczom które się działy, bijąc się w piersi wracali się.ta/A ujźrzawszy Setnik co się działo, chwalił Boga mówiąc: Prawdziwie człowiek ten sprawiedliwy był..I zawoławszy głosem wielkim Jezus, rzekł: Ojcze! w ręce twe poruczam ducha mojego. A te słowa rzekszy wytchnął.U#-I zaćmiło się słońce, i rozdarła się zasłona kościelna w poły.xi,A było jakoby o godzinie szóstej, i ciemność stała się po wszytkiej ziemi aż do godziny dziewiątej.R+I rzekł mu Jezus: Amen mówię tobie dziś, ze mną będziesz w Raju._7*I mówił Jezusowi: Pomni na mię Panie, kiedy przyjdziesz w onym Królestwie swym. )A my wżdy sprawiedliwie; bo karania godne tych rzeczy któreśmy czynili odnosimy; ale ten nic nieprzystojnego nie uczynił.q[(A odpowiedziawszy drugi, fukał go mówiąc: I Boga się ty nie boisz, iż w tymże sądzie jesteś?'A jeden z onych zawieszonych złoczyńców bluźnił go, mówiąc: Jeśliżeś ty jest on Christus, zachowaj samego siebie i nas. X ~Z}}Y|||u|-{{zzyyxyxxwww$vv[uu4tt0ss rrKrq^q'poo.nn@mlllkk-jj=iiYihh.gffyeeddbd ccc]bb-aa``Q__^^^:]]j\\M[[l[ZZKYYoXXXWuWEVVlUUUGTTrT SSkRRtQQXQPPObONN%MLLL/KJJJIHH[GGWFFzEEESDDvD(CCC5BB6B AAb@@t@??>==;<<;::999&877Y66a55g4433C3 2s2+11 000//.{--9,+++**-))y) (N''&x&%%F$$^##h"""! XO*MIN$X] f{){<TD[ ~ - 1 k_=(8XD. %Jeśliż nie czynię uczynków Ojca mego, nie wierzcie mi.y-k $Którego Ociec poświęcił, i posłał na świat, wy mówicie, że bluźnisz, iżem rzekł: Syn Boży jestem?q,[ #Jeśliżeć one nazwał Bogi, do których się mowa Boża sstała, a nie może być rozwiązane Pismo;k+O "Odpowiedział im Jezus: Zali nie jest napisano w Zakonie waszym: Jam rzekł: Bogowie jesteście?.*U !Odpowiedzieli mu Żydowie, mówiąc: Dla dobrego uczynku nie kamienujemy cię, ale dla bluźnierzstwa; I że ty człowiekiem będąc, czynisz samego siebie Bogiem.) Odpowiedział im Jezus: Wiele dobrych uczynków ukazałem wam z Ojca mego; dla którego z nich uczynku kamienujecie mię?L( Podnieśli tedy zasię kamienie oni Żydowie, aby go ukamionowali.&'G Ja i Ociec, jedno jesteśmy.u&c Ociec mój, który je dał mnie, więtszy nad wszytki jest; a żaden nie może porwać z ręki Ojca mego.c%? A ja żywot wieczny dawam im; i nie zginą na wieki, ani ich porwie kto z ręki mojej.K$ Owce moje głosu mego słuchają, a ja znam je, i idą za mną;^#5 Ale wy nie wierzycie; bo nie jesteście z onych owiec moich, jakom wam powiedział. " Odpowiedział im Jezus: Powiedziałem wam, a nie wierzycie; uczynki, które ja czynię w imię Ojca mego, te świadczą o mnie.! Obstąpili go tedy Żydowie, i mówili mu: Dokądże duszę naszę zawieszasz? Jeśliżeś ty jest on Christus, powiedz nam jawnie.L  A przechadzał się Jezus po Kościele w przysionku Salomonowym.H  A było odnowienie Kościoła w Jerozolimach, i zima była.oW Drudzy mówili: Te słowa nie są tego, coby miał czarta; Izali czart może ślepych oczy otwarzać?P I mówiło wiele z nich: Czarta ma, i szaleje; czemu go słuchacie?J  Rozerwanie tedy zasię sstało się między Żydy dla mów tych.C Żaden nie odejmuje jej odemnie; ale ja kładę ją od samego siebie; zwierzchność mam położyć ją, i zwierzchność mam zasię wziąć ją. To przykazanie wziąłem od Ojca mego.\1 Dlatego Ociec mię miłuje, iż ja kładę duszę moję, abych ją zasię wziął.%C I drugie owce mam, które nie są z obory tej; i one mnie potrzeba przywieść; i głos mój usłyszą, i sstanie się jedna owczarnia, jeden Pasterz.P Jako mię zna Ociec, i ja znam Ojca; i duszę moję kładę za owce.N Jam jest on Pasterz dobry, i znam moje, a poznany jestem od moich.F A najemnik ucieka, iż najemnikiem jest, i niedba o owce.5c Lecz najemnik, i który nie jest Pasterzem, którego nie są owce własne, widzi wilka przychodzącego, i opuszcza owce, i ucieka; a wilk porywa je, i rosprasza owce.P Jam jest on Pasterz dobry; Pasterz dobry duszę swą kładzie za owce; Złodziej nie przychodzi jedno żeby kradł, i rzezał, i tracił; jam przyszedł, aby żywot miały, i obficie miały.zm Jam jest drzwiami; przez mię jeśliby kto wszedł, będzie zbawion; i wnidzie i wynidzie, i paszą znajdzie.iK Wszyscy, ile ich przedemną przyszło, złodzieje są, i zbójcy; ale nie słuchały ich owce.[/ Rzekł tedy zasię im Jezus: Amen amen mówię wam, iżem ja jest drzwiami owiec.V% Tę przypowieść powiedał im Jezus; lecz oni nie wiedzieli, co im mówił.V% A za cudzym nie idą, ale uciekają od niego; bo nie znają cudzych głosu.e C A gdy własne owce wypądza, przed nimi idzie; a owce za nim idą; iż znają głos jego.} s Temu odźwierny otwiera, i owce głosu jego słuchają, i własne owce nazywa podług imienia ich, i wywodzi je.< s Lecz który wchodzi drzwiami, Pasterzem jest owiec;}  u Amen amen mówię wam: Kto nie wchodzi drzwiami do obory owczej, ale wstępuje inędy, on złodziej jest i zbójca.  )Rzekł im Jezus: Byście ślepymi byli, nie mielibyście grzechu; lecz teraz mówicie, iż widzimy; grzech tedy wasz trwa.xi (I usłyszeli to niektórzy z Faryzeuszów, którzy byli z nim, i rzekli mu: Zali i my ślepymi jesteśmy? 'I rzekł Jezus: Na sądem ja na świat ten przyszedł; aby ci, którzy nie widzą, widzieli, a którzy widzą, ślepymi się sstali.>w &A on rzekł: Wierzę Panie; i pokłonił się jemu.S %A rzekł mu Jezus: I widziałeś go, i który mówi z tobą, on jest.O $Odpowiedział on, i rzekł: Któż jest, Panie, abych wierzył weń?lQ #Usłyszał Jezus, iż go wyrzucili precz; a nalaższy go, rzekł mu: Ty wierzysz w syna Bożego?yk "Odpowiedzieli, i rzekli mu: W grzechach tyś jest narodzony wszytek, a ty uczysz nas? I precz wyrzucili go.B !Jeśliby nie był ten od Boga, nie mógłby nic uczynić.L Od wieku nie słychano, iż kto otworzył oczy ślepo narodzonego.  A wiemy, iż grzeszników Bóg nie wysłuchawa; ale, jeśliby kto chwalcą Bożym był, i wolą jego czynił, tego wysłuchawa.~w Odpowiedział on człowiek, i rzekł im: To bowiem dziwna jest, że wy niewiecie skąd jest, a otworzył moje oczy.O} My wiemy, że do Moyzesza Bóg mówił; a tego niewiemy, skąd jest.e|C Złajali go tedy, i rzekli: Ty bądź uczniem jego; a my Moyzeszowymi jesteśmy uczniami.{ Odpowiedział im: Już powiedałem wam, a nie słyszeliście; Cóż zasię chcecie słyszeć? Zali i wy chcecie jego uczniami być?Lz I rzekli mu zasię: Cóż ci uczynił? Jako otworzył twoje oczy?zym Odpowiedział tedy on, i rzekł: Jeśli grzesznik jest, niewiem; jedno wiem, iż ślepym będąc, teraz widzę.x) Zawołali tedy powtóre onego człowieka, który był ślepym, i rzekli mu: Daj chwałę Bogu; my wiemy, iż człowiek ten grzesznikiem jest.Ew Dlategoż rodzicy jego rzekli: Iż lata ma, onego pytajcie.*vM To mówili rodzice jego, że się bali Żydów; abowiem już postanowili byli Żydowie, aby, jeśliby go kto wyznał Christusem, z zgromadzenia wyrzucony był.u! Lecz, jako teraz widzi, niewiemy; abo kto otworzył jego oczy, my niewiemy; on lata ma, onegoż pytajcie, on sam o sobie mówić będzie.otW Odpowiedzieli im rodzicy jego, i rzekli: Wiemy, że to jest syn nasz, i iż się ślepym narodził.s I pytali ich, mówiąc: Tenże jest syn wasz, którego wy powiedacie, iż się ślepym narodził? jakoż tedy teraz widzi?r Nie wierzyli tedy Żydowie o nim, żeby ślepym był, i przejźrzał, aż zawołali rodziców onego który przejźrzał.yqk Mówią tedy zasię ślepemu: Ty co mówisz o nim, że otworzył twoje oczy? A on rzekł: Iż Prorokiem jest.Yp+ Mówili tedy z Faryzeuszów niektórzy: Ten człowiek nie jest od Boga, iż Szabatu nie zachowuje. Drudzy mówili: Jakoż może człowiek grzesznik takowe znamiona czynić? I rozerwanie było między nimi.o Zasię tedy pytali go i Faryzeuszowie, jako przejźrzał? A on rzekł im: Błota włożył na oczy moje, i umyłem się, i patrzam.Nn A był Szabat, kiedy błoto uczynił Jezus, i otworzył jego oczy.=Mówili mu tedy: Ty ktożeś jest? I rzekł im Jezus: To co i z początku wam mówię.=Powiedziałem tedy wam, iż pomrzecie w grzechach waszych. Jeśli bowiem nie uwierzycie, żem ja jest, pomrzecie w grzechach waszych.<{I rzekł im: Wy z niska jesteście, ja z wysoka jestem; wy z świata tego jesteście, jam nie jest z świata tego.p;YMówili tedy Żydowie: Aboć zabije samego siebie, iż mówi: Gdzie ja idę, wy nie możecie przyść?:!Rzekł tedy zasię im Jezus: Ja idę, i będziecie mię szukać, a w grzechu waszym pomrzecie; gdzie ja idę, wy nie możecie przyść. 9Te słowa mówił Jezus w skarbnicy, ucząc w Kościele; a żaden nie pojmał go; iż jeszcze nie przyszła była godzina jego.!8;Mówili mu tedy: Gdzież jest on Ociec twój? Odpowiedział Jezus: Ani mnie znacie, ani Ojca mego; byście mnie znali, wżdybyście i Ojca mego znali.l7QJa jestem, który świadczę o sobie samym, i świadczy o mnie on, który mię posłał, Ociec._67A w zakonie też waszym jest napisano: Iż dwojga ludzi świadectwo prawdziwe jest;5 I choćbych też sądził ja, sąd mój prawdziwy jest; iż sam tylko nie jestem, ale ja, i on, który mię posłał, Ociec.:4oWy wedle ciała sądzicie; ja nie sądzę nikogo.V3%Odpowiedział Jezus, i rzekł im: Chociaż ja świadczę sam o sobie, prawdziwe jest świadectwo moje; iż wiem, skądem przyszedł, i dokąd idę; lecz wy niewiecie, skąd przychodzę, i dokąd idę.h2I Rzekli mu tedy Faryzeuszowie: Ty sam o sobie świadczysz, świadectwo twe nie jest prawdziwe.:1m Zasię tedy Jezus im mówił, rzekąc: Jam jest ona światłość świata; kto idzie za mną, nie będzie chodził w ciemności, ale będzie mieć światłość onego żywota.u0c A ona rzekła: Żaden, Panie. A Jezus jej rzekł: Ani ja ciebie osądzam; idźże, a więcej nie grzesz.+/O A podnióższy się Jezus, i żadnego nie ujźrzawszy, oprócz niewiasty, rzekł jej: Niewiasto, gdzież są oni oskarżyciele twoi? Żaden cię nie osądził?S. A oni usłyszawszy, i od sumnienia przekonani będąc, wychodzili jeden za drugim, począwszy od starszych aż do ostatecznych; i zostawion jest sam tylko Jezus, a niewiasta w pośrzodku stojąca.=-uA zasię schyliwszy się ku dołu, pisał na ziemi.,A gdy nalegali pytając go, podnióższy się, rzekł do nich: Który bez grzechu z was jest, pierwszy niech kamień na nię rzuci.+wA to mówili kusząc go, aby mieli skargę przeciw niemu. A Jezus ku dołu schyliwszy się, palcem pisał na ziemi.[*/A w zakonie Moyzesz nam przykazał takie kamionować; Ty tedy co na to mówisz?\)1Mówią mu: Nauczycielu, ta niewiasta pojmana jest na samym uczynku cudzołożąc; (A wiodą uczeni w Piśmie i Faryzeuszowie do niego niewiastę na cudzołóstwie uchwyconą; i postawiwszy ją w pojśrzodku,v'eA raniuczko zasię przyszedł do Kościoła, a wszytek tłum przychodził do niego; a siadszy, uczył je.+& SA Jezus poszedł na górę Oliwną.*%O5I poszedł każdy do domu swego. $4Odpowiedzieli, i rzekli mu: Zaś i ty z Galileiey jesteś? Badajże się, i obacz, iż Prorok z Galileiey nie był wzbudzony.l#Q3Izali Zakon nasz sądzi człowieka, jeśliby nie słyszał od niego pierwej, i poznał, co czyni?a";2Mówi Nykodem do nich, który był przyszedł w nocy do niego, jednym będąc z nich:>!w1Ale tłum ten, który nie zna Zakonu, przeklęci są.K 0I zaż który z Książąt uwierzył weń, abo z Faryzeuszów?K/Odpowiedzieli im tedy Faryzeuszowie: Zażeście i wy zwiedzieni?U#.Odpowiedzieli słudzy: Nigdy tak nie mówił człowiek, jako ten człowiek.{-Przyszli tedy słudzy do przedniejszych Ofiarowników i Faryzeuszów; i rzekli im oni: Przecz nie przywiedliście go?W',A niektórzy z nich chcieli pojmać go; ale żaden nie wrzucił nań ręku.F+Rozerwanie tedy między onym tłumem sstało się dla niego.y*A zaż Pismo nie rzekło, iż z nasienia Dawidowego, a z Bethleem miasteczka, gdzie był Dawid, Christus przyjdzie?mS)Drudzy mówili: Ten jest on Christus; A drudzy mówili: A zaż z Galileiey on Christus przydzie?jM(Wiele ich tedy z onego tłumu, usłyszawszy mowę onę, mówili: Ten jest prawdziwie Prorokiem./'(A to mówił o onym duchu, którego mieli wziąć wierzący weń; jeszcze bowiem nie był duch święty, iż Jezus jeszcze nie był uwielbion.)b=&Kto wierzy w mię, jako rzekło Pismo, rzeki z żywota jego popłyną wody żywiącej.%A w on ostateczny dzień wielki święta, stanął Jezus, i krzyczał mówiąc: Jeśli kto pragnie, niech przyjdzie do mnie, i pije! $Cóż to jest za mowa, którą wyrzekł: Będziecie mię szukać, a nie najdziecie; i gdzie jestem ja, wy nie możecie przyść?)#Mówili tedy Żydowie między sobą: Dokądże ten ma iść, że my go nie najdziemy? Czyli do rozproszenia Greków ma iść, i uczyć Greki?dA"Będziecie mię szukać, ale nie najdziecie; I gdzie jestem ja, wy nie możecie przyść.jM!Rzekł im tedy Jezus: Jeszcze mały czas z wami jestem; a idę do onego, który mię posłał.+ Usłyszeli Faryzeuszowie tłum, który szemrał o nim te rzeczy; i posłali Faryzeuszowie i przedniejszy Ofiarownicy sługi, aby go pojmali.3A wiele ich z onego tłumu uwierzyli weń i mówili: Iż on Christus kiedy przydzie, a zaż więcej znamion uczyni nad te, które ten uczynił?s_Szukali tedy pojmać go; a żaden nie wrzucił nań ręki, iż jeszcze nie przyszła była godzina jego.A }A ja znam go; iż od niego jestem, i on mię posłał.M Krzyczał tedy w kościele ucząc Jezus, i mówiąc: I mnie znacie, i wiecie skąd jestem! A sam od siebie nie przyszedłem, ale jest prawdziwy, który mię posłał, którego wy nie znacie.h IAle tego znamy skąd jest: a Christus gdy przydzie, nikt wiedzieć nie będzie, skądby był. yA oto, jawnie mówi, a nic mu nie mówią; Zali prawdziwie poznali Książęta, iż ten jest prawdziwie on Christus?d AMówili tedy niektórzy z Jerozolimczyków: Izali nie ten jest, którego szukają zabić?ONie sądźcież według widzenia, ale sprawiedliwym sądem sądźcie.6eJeśliż obrzezanie przyjmuje człowiek w szabat, żeby nie był rozwiązany Zakon Moyzeszów, na mię się gniewacie, żem całego człowieka zdrowego uczynił w szabat?{Dlatego Moyzesz dał wam Obrzezanie, (nie iżby z Moyzesza było, ale z Ojców) a w szabat obrzezujecie człowieka.b=Odpowiedział Jezus, i rzekł im: Jedenem uczynek uczynił, a wszyscy się dziwujecie.OOdpowiedział tłum i rzekł: Czarta masz; któż cię szuka zabić?lQIzali Moyzesz nie dał wam Zakonu? a żaden z was nie czyni Zakonu? Przecz mię szukacie zabić?)KKto od samego siebie mówi, chwały własnej szuka; A kto szuka chwały onego, który go posłał, ten prawdziwy jest, a niesprawiedliwości w nim nie masz.Jeśliby kto chciał wolą jego czynić, pozna o onej nauce, jeśli jest z Boga, abo jeśli ja od samego siebie mówię.lQOdpowiedział tedy im Jezus, i rzekł: Moja nauka nie jest moja, ale onego, który mię posłał.Y+I dziwowali się Żydowie, mówiąc: Jakoż ten Pisma umie, nie uczywszy się?V~%A gdy już było w puł święta, wstąpił Jezus do kościoła i uczył.O} Żaden przedsię jawnie nie mówił o nim, dla bojaźni Żydowskiej.| I szemranie wielkie o nim było między tłumy; jednić mówili: Że dobry jest; drudzy mówili: Nie, ale zwodzi tłum.K{ Żydowie tedy szukali go w święto i mówili: Gdzieli jest on?pzY A gdy wstąpili bracia jego, tedy i sam wstąpił na święto, nie jawnie, ale jakoby w skrytości.1y] A to rzekszy im, zetrwał w Galileiey.{xoWy wstąpcie na święto to; ja jeszcze nie wstępuję na święto to, iż czas mój jeszcze się nie wypełnił.wwgNie może świat nienawidzieć was; ale mnie nienawidzi, iż ja świadczę o nim, iż uczynki jego złe są.\v1Mówi tedy im Jezus: Czasu mego jeszcze niemasz; a czas wasz zawżdy jest gotowy.-uUBo i bracia jego nie wierzyli weń. t Abowiem żaden nic w skrytości nie czyni, a szuka sam na jawi być; Jeśli te rzeczy czynisz, objawże samego siebie światu.$sARzekli tedy do niego bracia jego: Przejdź ztąd, a odejdź do Judskiej ziemie, żeby i uczniowie twoi przypatrzyli się uczynkom twoim, które czynisz.4rcA było blisko święto Żydowskie Kuczki. q I przechadzał się Jezus potym po Galileiey; Bo niechciał w Judskiej ziemi przechadzać się, iż go szukali Żydowie zabić.rp]GA mówił o Judaszu Symonowym Iszkaryocie. Bo ten miał go wydać, jednym będąc z onych dwunaście.doAFOdpowiedział im Jezus: Izalim ja was dwunaście nie obrał, a z was jeden dyabłem jest.cn?EI myśmy uwierzyli i poznali, że ty jesteś on Christus on Syn Boga onego żywiącego.kmODOdpowiedział tedy jemu Symon Piotr: Panie, do kogóż odejdziemy? Słowa żywota wiecznego masz;Jl CRzekł tedy Jezus onym dwiemanaście: Zali i wy chcecie iść?Vk%BOd tąd wiele odeszło uczniów jego na zad, i więcej z nim nie chodzili.jAI mówił: Dlatego powiedziałem wam: Iż żaden nie może przyść do mnie, jeśliby nie było dano jemu z Ojca mojego.i7@Ale są z was niektórzy, co nie wierzą. Wiedział bowiem od początku Jezus, którzy byli, co nie wierzyli, i który jest on, co go miał wydać.whg?Duch jest, który żywym czyni, ciało nie pomaga nic; Słowa, które ja mówię wam, duch są i żywot są.bg=>Gdy tedy ujźrzycie Syna człowieczego wstępującego, gdzie był pierwej, poznacie, żehfI=Ale wiedząc Jezus sam w sobie, iż szemrali o tym uczniowie jego, rzekł im: To was gorszy?peYMChcieli tedy wziąć go do łodzi; lecz wnetże łódź przyszła do ziemie, do której jechali.4=cA on mówi im: Jam jest, nie bójcie się./<WGdy tedy postąpili jakoby na stajań dwudziestu i piąci, abo na trzechdziesiąt, upatrują Jezusa chodzącego po morzu, i blisko łodzi będącego; i bali się.7;iA morze, gdy wiatr wielki wiał, powstawało.{:oI wstąpiwszy w łódź, szli za morze do Kapernaum. A ciemność już była, i nie przyszedł do nich Jezus.A9}A gdy wieczór był, zstąpili uczniowie jego do morza;8Jezus tedy poznawszy, iż mieli przyść, i porwać go, aby go uczynili Królem, ustąpił zasię na górę on sam tylko.7'Oni tedy ludzie, ujźrzawszy ono znamię, które uczynił Jezus, mówili: Iż ten jest prawdziwie on Prorok, który miał przyść na świat.6 Zgromadzili tedy, i napełnili dwanaście koszów ułomków z onego pięciorga chlebów jęczmiennych, które zbywały onym, co jedli.k5O A gdy byli nasyceni, mówi uczniom swym: Zgromadźcie zbywające ułomki, żeby co nie ginęło.4 A wziął ony chleby Jezus, i podziękowawszy, rozdał uczniom, a uczniowie siedzącym; także i z rybek, ile chcieli.3/ A rzekł Jezus: Uczyńcie, żeby ludzie usiedli. A było trawy wiele na onym miejscu. Usiadło tedy mężów w liczbie jakoby pięć tysięcy.}2s Jest chłopię jedno tu, które ma pięcioro chlebów jęczmiennych, i dwie rybce; ale to cóż jest na tak wielu?F1Mówi mu jeden z uczniów jego, Andrzej brat Symona Piotra:{0oOdpowiedział mu Filip: Za dwieście groszy chlebów nie dosyć będą im, żeby każdy z nich mało co wziął.G/(A to mówił kusząc go; bo on wiedział, co miał czynić.).3Podnióższy tedy Jezus oczu, i przypatrzywszy się, iż mnogi tłum przychodzi do niego, mówi do Filipa: Skąd kupiemy chlebów, żeby jedli ci?5-eA była blisko Pascha, święto Żydowskie.K,I wstąpił na górę Jezus, i tam siedział z uczniami swymi.b+=I szedł za nim tłum mnogi, iż widzieli jego znamiona, które czynił nad niemocnymi.M* Potym odszedł Jezus za morze Galileyskie, które jest Tyberyadskie.O)/A jeśli onego Pismom nie wierzycie, jakoż moim słowam uwierzycie?g(G.Bo jeślibyście uwierzyli Moyzeszowi, uwierzylibyście wżdy mnie; bowiem o mnie on pisał.'-Nie mniemajcie, żebych ja was oskarżać miał u Ojca; jest, który was oskarża, Moyzesz, w którymeście wy nadzieję położyli.&,Jakoż możecie wy wierzyć, chwałę jedni od drugich biorąc, a onej chwały, która od samego Boga jest, nie szukacie? % +Jam przyszedł w imieniu Ojca mego, a nie przyjmujecie mię: jeśliby inny przyszedł w imieniu własnym, onego przyjmiecie.E$*Ale znam was, iż miłości Bożej nie macie sami w sobie.%#E)Chwały od ludzi nie biorę.?"y(A niechcecie przyść do mnie, abyście żywot mieli.w!g'Badacie się Pism; iż się wam zda, że w nich żywot wieczny macie; a one są, które świadczą o mnie.g G&I mowy jego nie macie trwającej w sobie; iż, którego posłał on, temu wy nie wierzycie.%A on, który mię posłał Ociec, samże świadczył o mnie. A głosu jego nie słyszeliście nigdy, aniście kształtu jego widzieli.B}$A ja mam świadectwo więtsze niż Janowe; abowiem uczynki, które mi dał Ociec, abych skończył je, same te uczynki, które ja czynię, świadczą o mnie, iż Ociec mię posłał.zm#On był świecą gorającą, i świecącą; a wyście się chcieli radować na godzinę w światłości jego.`9"A ja nie od człowieka świadectwo biorę; ale to mówię, abyście wy byli zbawieni. d~}}}k||{{{=zzyyyxxgx(ww]wvvQuu}u+ttt(ssTrrrqVppooofnnYmmall%kk(jj/iihhggff eddbccEbb'aaR```__a^^N^]\\|\[[,ZZ@YY3XX WWVV6UUU8TnSRRQQQPP+OOeO$NN MtLLeKKJJ>II]HHeHGvGFFIEEEDDCCBrB!AA_A@t@ ??'>>k> =c<++g**z))('''-&y& %%<$$(#]#"" !, : G<_#8n LE7*t(5;  E <,hyF,6QJa w nich, a ty we mnie, aby byli doskonałemi uczynieni w jedno, a iżby poznał świat, żeś ty mnie posłał, i umiłowałeś je, jakoś mnie umiłował.d5AA ja tę chwałę, którąś mi dał, dałem im, aby byli jedno, jako my jedno jesteśmy.4%Aby wszyscy jedno byli, jako ty Ojcze we mnie, a ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli; iżby uwierzył świat, żeś ty mnie posłał.c3?A nie tylko za tymi proszę, lecz i za onymi, którzy uwierzą przez mowę ich w mię.[2/I za nie ja poświęcam samego siebie, aby i oni byli poświęceni w prawdzie.H1 Jakoś mnie posłał na świat, i ja posłałem je na świat.H0 Poświęć je w prawdzie twojej; Ona mowa twoja prawdą jest.;/qZ świata nie są, jako ja z świata nie jestem.\.1Nie proszę, abyś je ziął z świata, ale żebyś je zachował od onego złego.x-iJa dałem im mowę twoję, a świat nienawidział ich; iż nie są z świata, jako ja nie jestem z świata.q,[ Ale teraz do ciebie przychodzę, i mówię to na świecie, aby mieli wesele moje wypełnione w sobie.@+y Gdym był z nimi na świecie, ja zachowywałem je w imię twoje, któreś mi dał, strzegłem, i żaden z nich nie zginął, jedno on syn zginienia, żeby się Pismo wypełniło.7*g A więcej nie jestem na świecie, a ci na świecie są, a ja do ciebie przychodzę. Ojcze święty, zachowaj je w imię twoje, któreś mi dał, aby byli jedno, jako my.R) I moje wszytko, twoje jest, a twoje moje; i uwielbionem jest w nich.d(A Ja za nimi proszę; nie za światem proszę, ale za onymi, któreś mi dał; iż twoi są.'5Abowiem słowa, któreś mi dał, dałem im; a oni przyjęli, i poznali prawdziwie, żem od ciebie wyszedł, i uwierzyli, żeś ty mnie posłał.D&Teraz poznali, iż wszytko coś mnie dał, od ciebie jest.%wObjawiłem twoje imię ludziam, któreś mi dał z świata. Twoi byli, i mnieś je dał, a mowę twoję zachowali.~$uA teraz uwielb mię ty Ojcze! u siebie samego, oną chwałą, którąm miał, pierwej niż świat był, u ciebie.a#;Jam ciebie uwielbił na ziemi; uczynku dokończyłem, któryś mi dał, abych uczynił. " A ten jest on żywot wieczny, aby poznali ciebie, onego samego tylko prawdziwego Boga, i któregoś posłał Jezusa Christusa.v!eJakoś dał jemu zwierzchność nad wszelkim ciałem, aby wszem, któreś dał jemu, dał im żywot wieczny.  5To powiedział Jezus, i podniósł oczy swoje w Niebo, i rzekł: Ojcze, przyszła godzina, uwielbi Syna twego, aby i Syn twój uwielbił ciebie.1!Te rzeczy powiedziałem wam, abyście we mnie pokój mieli; na świecie ucisk mieć będziecie; ale tuszcie sobie dobrze, jam zwyciężył świat.B} Oto, przychodzi godzina; i terazże przyszła, abyście się rozproszyli każdy do własnych rzeczy, a mnie samego tylko zostawicie; lecz nie jestem sam tylko, iż Ociec zemną jest.1]Odpowiedział im Jezus: Teraz wierzycie? Teraz wiemy, że wiesz wszytkie rzeczy, i nie masz potrzeby, żeby kto ciebie pytał; sstąd wierzymy żeś od Boga wyszedł.dAMówią mu uczniowie jego: Oto teraz jawnie mówisz, a przypowieści żadnej nie mówisz;b=Wyszedłem od Ojca, i przyszedłem na świat; zasię opuszczam świat, a idę do Ojca.q[Sam bowiem Ociec miłuje was, żeście wy mnie umiłowali, i uwierzyliście, żem ja od Boga wyszedł.pYW on dzień w imię moje prosić będziecie; a nie mówię wam: Iż ja będę prosić Ojca za wami;2]Te rzeczy przez przypowieści powiedziałem wam; ale przychodzi godzina, gdy już dalej nie przez przypowieści mówić będę wam, ale jawnie o Ojcu moim opowiem wam.{oAż do tąd nie prosiliście ni ocz w imię moje; Prościesz, a weźmiecie, aby wesele wasze było napełnione. A onego dnia nie będziecie mię pytać ni ocz. Amen amen mówię wam: Iż oczkolwiekbyście prosili Ojca w imię moje, da wam.)I wy tedy smutekci teraz macie; lecz zasię oglądam was, a będzie się weseliło wasze serce, i wesela waszego żaden nie odejmie od was.6eNiewiasta gdy rodzi, smętek ma, iż przyszła godzina jej; lecz gdy porodzi dzieciątko, już dalej nie pamięta ucisku dla wesela, iż się narodził człowiek na świat.4aAmen amen mówię wam: Iż płakać i lamentować będziecie wy, a świat się będzie weselić; a wy smęcić się będziecie, ale smutek wasz w wesele się sstanie.6ePoznał tedy Jezus, że chcieli go pytać, i rzekł im: O tym się pytacie między sobą, żem rzekł: Mało, a nie ujźrzycie mię; i zasię mało, a oglądacie mię?J Mówili tedy: To co jest, co mówi: Mało? niewiemy, co powieda.9kRzekli tedy niektórzy z uczniów jego jedni do drugich: Co jest to, co mówi nam: Mało, a nie ujźrzycie mię; i zasię mało, a oglądacie mię; A, iż ja idę do Ojca?b=Mało, a nie ujźrzycie mię; i zasię mało, a oglądacie mię; iż ja idę do Ojca.j MWszytkie rzeczy, które ma Ociec, moje są; dlategom rzekł, że z mego weźmie, a opowie wam.= uOn mię uwielbi; iż z mego weźmie, a opowie wam.M  A kiedy przyjdzie on, duch prawdy, wprowadzi was we wszelką onę prawdę; Bo nie będzie mówił sam od siebie, ale cokolwiek usłyszy mówić będzie, i rzeczy, które mają być, opowie wam.I   Jeszcze wiele mam mówić wam, ale nie możecie znieść teraz.H   A z strony sądu, że Książę świata tego osądzone jest.dA A z strony sprawiedliwości, iż do Ojca mego idę, a już więcej nie ujźrzycie mię.6g Z stronyć grzechu, iż nie wierzą w mię;|qA przyszedszy on, przekonywać będzie świat z strony grzechu, i z strony sprawiedliwości, i z strony sądu.9kAle ja prawdę mówię wam, pożyteczno wam, abych ja odszedł. Abowiem jeślibych ja nie odszedł, on Pocieszyciel nie przyjdzie do was; a jeśli pójdę, poślę go do was.GAle, iżem to powiedział wam, smutek napełnił wasze serce.gGA teraz idę do onego, który mię posłał, a żaden z was nie pyta mię: Dokąd idziesz?:mAle te rzeczy powiedziałem wam, abyście kiedy przyjdzie ona godzina, wspomnieli na nie, żem ja powiedział wam; A tychem wam z początku nie powiedał, iżem z wami był.<sA to uczynią wam, iż nie poznali Ojca, ani mnie.Z zgromadzenia wyrzucą was; Ale przychodzi godzina, że wszelki, któryby was zabijał, mniemać będzie, że posługę ofiaruje Bogu.@ }Te rzeczy powiedziałem wam, abyście się nie gorszyli.P~Lecz i wy świadczyć będziecie; iż od początku zemną jesteście.}'Lecz gdy przyjdzie on Pocieszyciel, którego ja wam poślę od Ojca, duch on prawdy, który od Ojca pochodzi, on świadczyć będzie o mnie.m|SAle iżby się wypełniła mowa, która jest napisana w Zakonie ich: Że nienawidzieli mię darmo.6{eBych był onych uczynków nie uczynił między nimi, których żaden inszy nie uczynił, grzechuby nie mieli; lecz teraz i widzieli, i nienawidzieli i mnie i Ojca mego.6zgKto mnie nienawidzi, i Ojca mego nienawidzi.{yoBych był nie przyszedł, i nie mówił im, grzechu by nie mieli; lecz teraz wymówki nie mają grzechowi swemu.qx[Ale te wszytkie rzeczy czynić wam będą dla imienia mego, iż nie znają onego, który mię posłał.[w/Wspomnicie na mowę, którąm ja powiedział wam: Nie jest sługa więtszy niż Pan jego; jeśli mnie prześladowali, i was prześladować będą; jeśli mowę moję zachowywali, i waszę zachowywać będą.0vYByście z świata byli, wżdyćby świat swoje własne miłował; lecz iż z świata nie jesteście, ale ja wybrałem was z świata, dlatego nienawidzi was świat.[u/Jeśli świat was nienawidzi, wiedzcie iż mnie pierwej, niż was, nienawidział.=tuTo przykazuję wam, abyście miłowali jedni drugie.GsNie wyście mnie obrali, alem ja obrał was; i postanowiłem was, abyście wyszli, i owoc przynieśli, a owocby wasz trwał; iż oczkolwiekbyście prosili Ojca w imię moje, dałby wam.1r[Już was dalej nie zowię sługami; gdyż sługa nie wie, co czyni jego Pan; lecz was nazwałem przyjacioły, iż wszytko, com słyszał od Ojca mego, oznajmiłem wam.\q1Wy przyjaciele moi jesteście, jeślibyście czynili cokolwiek ja przykazuję wam.jpM Więtszej nad tę miłości żaden nie ma, aby kto duszę swą położył za przyjacioły swoje.^o5 To jest ono przykazanie moje, abyście miłowali jedni drugie, jakom umiłował was.lnQ Te rzeczy powiedziałem wam, aby ono wesele moje w was trwało, i wesele wasze się wypełniło.0mY Jeśli przykazania moje zachowywać będziecie, trwać będziecie w onej miłości mojej; jakom ja roskazania Ojca mego zachowywał, i trwam w onej miłości jego.al; Jako umiłował mię Ociec, i ja umiłowałem was; trwajcież w onej miłości mojej.gkGW tym jest uwielbion Ociec mój, iżbyście owocu wiele przynieśli, i byli moimi uczniami. j Jeśli wytrwacie we mnie, i słowa moje w was trwać będą, czegokolwiek zachcecie, prosić będziecie, i sstanie się wam.iJeśliby kto nie trwał we mnie, wyrzucony jest precz jako latorośl, i usechł; i zgromadzają je, i do ognia miecą, i gorają.h#Jam jest winna macica, wyście latorośli. Kto trwa we mnie, a ja w nim, ten przynosi owocu wiele; Bo bezemnie nic nie możecie uczynić.Bg}Trwajciesz we mnie, a ja w was; jako latorośl nie może owocu przynieść sama od siebie, jeśliby nie trwała w winnej macicy; także ani wy, jeśli we mnie trwać nie będziecie.If Już wy czystymi jesteście dla mowy, którąm wam powiedział.e3Wszelką latorośl we mnie nie przynoszącą owocu, odejmuje ją; a wszelką, która owoc przynosi, ochędaża ją, aby więtszy owoc przynosiła.Pd Jam jest winna macica ona prawdziwa, a Ociec mój onym rolnikiem jest.cyAle iżby poznał świat, że miłuję Ojca, i jako przykazał mnie Ociec, tak czynię. Wstańcież, pódźmy sstąd.sb_Już dalej wiele mówić nie będę z wami. Abowiem idzie świata tego Książę, a we mnie nie ma nic.haII teraz powiedziałem wam przedtym niż się sstanie, iżbyście, gdy się sstanie, wierzyli.R`Słyszeliście, żem ja powiedział wam: Odchodzę, i przychodzę do was. Gdybyście mię miłowali, wżdybyście się weselili, żem powiedział: Idę do Ojca; iż Ociec mój więtszy nad mię jest._#Pokój zostawuję wam, pokój on mój dawam wam; nie jako świat dawa, ja dawam wam; Niechże się nie trwoży wasze serce, ani się lęka.<^qLecz Pocieszyciel, on duch święty, którego pośle Ociec w imię moje, on was nauczy wszytkich rzeczy, i przywiedzie wam na pamięć wszytkie rzeczy, którem wam powiedział.5]eTe rzeczy powiedziałem wam u was trwając; \Kto mnie nie miłuje, mów moich nie zachowywa; a mowa, którą słyszycie, nie jest moja, ale onego, który mię posłał, Ojca.<[qOdpowiedział Jezus, i rzekł mu: Jeśli kto miłuje mię, mowę moję zachowywać będzie; i Ociec mój umiłuje go, i do niego przyjdziemy, i mieszkanie u niego uczyniemy.vZeMówi mu Judasz, nie on Iskaryot: Panie, co się stało, że nam masz okazać siebie samego, a nie światu?8YiKto ma przykazania moje, i zachowywa je, on jest, który mnie miłuje; A kto mnie miłuje, będzie umiłowany od Ojca mego; i ja umiłuję go, i okażę mu siebie samego.[X/W on dzień poznacie wy, żem ja jest w Ojcu moim, i wy we mnie, i ja w was.W{Jeszcze mało, a świat mię już więcej nie ogląda; lecz wy mnie oglądacie; iż ja żywę, i wy żyć będziecie.6VgNie zostawię was sierotami; przyjdę do was.U'Onego ducha prawdy, którego świat nie może przyjąć; iż go nie widzi, ani go zna; lecz wy znacie go, iż u was trwa, i w was będzie.cT?A ja prosić będę Ojca, a innego pocieszyciela da wam, aby zetrwał z wami na wieki;3 Jeśli Bóg uwielbion jest w nim, i Bóg uwielbi go w sobie, i wnet uwielbi go.n=U Gdy tedy wyszedł, mówi Jezus: Teraz jest uwielbion syn człowieczy, i Bóg uwielbion jest w nim.H<  Wziąwszy tedy onę sztuczkę on, wnet wyszedł. A była noc.;# Abowiem niektórzy mniemali, gdyż worek miał Judasz, iż mu mówi Jezus: Kup, czego potrzebę mamy na święto; abo ubogim żeby co dał.F: A tego żaden nie rozumiał z siedzących na co mu rzekł.h9I A po onej sztuczce, tedy wszedł weń szatan. Mówi tedy mu Jezus: Co czynisz, czyń rychlej. 8 Odpowieda Jezus: On jest, któremu ja omoczywszy sztuczkę podam. A rozmoczywszy sztuczkę, daje Judaszowi Symonowemu Iskaryotowi.W7' A on przykłoniwszy się na piersi Jezusowe, mówi mu: Panie, któryż jest?b6= Kinie tedy na tego Symon Piotr, żeby się wywiedział, któryby był, o którym mówi.Z5- A leżał jeden z uczniów jego na łonie Jezusowym, którego miłował Jezus.N4 Poglądali tedy jedni po drugich uczniowie, wątpiąc, o kim mówi. 3  Te słowa rzekszy Jezus, zatrwożył się w duchu, i świadczył, i rzekł: Amen amen mówię wam, że jeden z was wyda mię.2 Amen amen mówię wam: Kto przyjmuje, gdybym kogo posłał, mnie przyjmuje; a kto mnie przyjmuje, przyjmuje onego, który mię posłał.n1U Odtąd powiedam wam przedtym niż się sstanie, abyście, gdy się sstanie, wierzyli, iżem ja jest."0= Nie o wszytkich was mówię; ja wiem, którem obrał; ale żeby się Pismo wypełniło: Który je zemną chleb, podniósł przeciwko mnie piętę swą.Q/ Jeśliż to rozumiecie, szczęśliwymi jesteście, jeśli to uczynicie.|.q Amen amen mówię wam: Nie jest sługa więtszy nad Pana swego, ani poseł więtszy nad onego, który go posłał.U-# Przykład bowiem dałem wam, aby jakom ja uczynił wam, i wyście czynili.m,S Jeślim tedy ja umył wasze nogi, Pan i Nauczyciel, i wy powinniście jedni drugich umywać nogi.U+# Wy nazywacie mnie Nauczycielem i Panem; i dobrze mówicie; jestem bowiem.p*Y Gdy tedy umył nogi ich, i wziął szaty swe, usiadszy zasię, rzekł im: Wiecież, com uczynił wam?_)7 Wiedział bowiem który go wydawał; dlatego rzekł: Nie wszyscy czystymi jesteście.(! Mówi mu Jezus: Kto jest opłokany, nie ma potrzeby jedno nogi umyć, ale jest czysty wszytek; i wy czystymi jesteście, ale nie wszyscy.T'! Mówi mu Symon Piotr: Panie, nie nogi moje tylko, ale i ręce i głowę.& Mówi mu Piotr: Nie będziesz umywał nóg moich na wieki. Odpowiedział mu Jezus: Jeśli cię nie umyję, nie masz części ze mną.b%= Odpowiedział Jezus, i rzekł mu: Co ja czynię, ty niewiesz teraz, lecz poznasz potym.X$) Przychodzi tedy do Symona Piotra; i mówi mu on: Panie, ty mnie umywasz nogi?#} Potym leje wodę w miednicę, i począł umywać nogi uczniów, i ucierać prześcieradłem, którym był przepasany.`"9 Wstaje od wieczerzy, i kładzie szaty; A wziąwszy prześcieradło, przepasał się.s!_ Wiedząc Jezus, że wszytkie rzeczy podał jemu Ociec do rąk, a iż od Boga wyszedł, i do Boga idzie;~ u A gdy było po wieczerzy, (gdy dyabeł już był wrzucił w serce Judasza Symonowego, Iskaryoty, żeby go wydał.)I  A przed świętem Paschy, wiedząc Jezus, iż przyszła jego godzina, aby przeszedł z świata tego do Ojca, umiłowawszy swoje własne, którzy byli na świecie, aż do końca umiłował je.yk 2I wiem, że przykazanie jego, żywot wieczny jest; co tedy mówię ja, jako mi powiedział Ociec, tak mówię. 1Iżem ja z siebie samego nie mówił; ale on, który mię posłał, Ociec, sam mi przykazanie dał, co rzekę, i co mówić będę.# 0Kto mię odrzuca, i nie przyjmuje słów moich, ma onego który go sądzi: Mowa, którąm mówił, ona osądzi go w on ostateczny dzień. 9 /A jeśliby kto słyszał moje słowa, a nie uwierzyłby, ja go nie sądzę. Bom nie przyszedł, żebych sądził świat, ale żebych zbawił świat.pY .Ja światłość na świat przyszedłem, aby wszelki, który wierzy w mię, w ciemności nie trwał.>w -A kto mnie widzi, widzi onego, który mię posłał.ta ,A Jezus krzyczał, i rzekł: Kto wierzy w mię, nie wierzy w mię, ale w onego, który mię posłał.L +Bo umiłowali byli chwałę ludzką więcej, niż chwałę Bożą. *Wszakże jednak i z Książąt wiele ich uwierzyło weń; ale dla Faryzeuszów nie wyznawali, aby z zgromadzenia wyrzuceni nie byli.U# )Te rzeczy powiedał Ezaiasz, gdy widział chwałę jego, i mówił o nim. (Strętfił ich oczy, i strętfił ich serce; aby nie widzieli oczyma, i wyrozumieli sercem, i nawrócili się, i uzdrowiłbych je.E 'Dlatego nie mogli wierzyć, iż zasię powiedział Ezaiasz:1 &Aby się mowa Ezaiasza Proroka wypełniła, którą powiedział: Panie, któż uwierzył powieści naszej, i ramię Pańskie komu jest objawione?N %A gdy tak wiele on znamion uczynił przed nimi, nie uwierzyli weń;,Q $Póki onę światłość macie, wierzcież w światłość, abyście się synmi światłości sstali. To powiedział Jezus, i odszedszy, schronił się od nich.V% #Rzekł tedy im Jezus: Jeszcze mały czas ona światłość z wami jest; Chodźcież, póki onę światłość macie, żeby ciemność was nie ogarnęła; Bo kto chodzi w ciemności, niewie gdzie idzie.F "Odpowiedział mu on tłum: My słyszeliśmy z Zakonu, że Christus trwa na wieki; a jakoż ty mówisz: Potrzeba aby podwyższony był Syn człowieczy? któryż jest ten Syn człowieczy?H   !(A to mówił, znamionując jakową śmiercią miał umrzeć.)P  A ja, gdy będę podwyższon z ziemie, wszytki pociągnę do siebie.] 3 Teraz sąd jest świata tego; teraz Książę świata tego wyrzucone będzie precz.Y + Odpowiedział Jezus i rzekł: Nie dla mnie się ten głos sstał, ale dla was. y On tedy tłum, który stał i słyszał, mówił iż grzmienie się sstało. Drudzy mówili: Anioł do niego mówił.gG Ojcze! uwielbi twoje imię. Przyszedł tedy głos z nieba: I uwielbiłem i zaś uwielbię.  Teraz dusza moja zatrwożona jest; I cóż rzekę? Ojcze, wybaw mię z godziny tej. Alem dlatego przyszedł na godzinę tę.7 Jeśliby mnie służył kto, niechże za mną idzie; a gdziem jestem ja, tam i sługa mój będzie. A jeśliby kto mnie służył, uczci go Ociec.y Kto miłuje duszę swą, straci ją; a kto nienawidzi dusze swej na świecie tym, do wiecznego żywota ustrzeże jej.!; Amen amen mówię wam: Jeśliby ziarno pszeniczne padszy do ziemie nie obumarło, ono samo tylko zostawa; lecz jeśliby obumarło, mnogi owoc przynosi.eC A Jezus odpowiedział im, mówiąc: Przyszła godzina, aby był uwielbion Syn człowieczy.]3 Przychodzi Filip, i mówi Andrzejowi; A zasię Andrzej i Filip mówią Jezusowi.  Ci tedy przystąpili do Filipa, który był z Bethsaidy Galileyskiey, i prosili go, mówiąc: Panie, chcemy Jezusa widzieć.{o Byli też niektórzy Grekowie z onych, którzy wstępowali do Jeruzalem, żeby się Bogu pokłonili w święto.r] Faryzeuszowie tedy mówili między sobą: Widzicie, że nie pomożecie nic; oto, świat za nim odszedł.Z~- Dlatego też zabiegł jemu on tłum, iż usłyszał, że to on uczynił znamię.w}g Świadczył tedy on tłum, który był z nim, iż Łazarza zawołał z grobu, i wzbudził go od umarłych.'|G A tych rzeczy nie rozumieli uczniowie jego z przodku; ale gdy był uwielbion Jezus, tedy wspomnieli, iż było o nim napisane, i te rzeczy uczynili jemu.`{9 Nie bój się, córko Syońska! oto, Król twój idzie, siedząc na oślęciu oślice.Gz A nalazszy Jezus oślę, wsiadł na nie, jako jest napisano:y1 Nabrali gałązek Palmowych, i wyszli na przeciwko jemu, i krzyczeli: Hosanna! Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie, Król Izraelski!pxY Nazajutrz tłum mnogi który przyszedł był na święto, usłyszawszy, że idzie Jezus do Jerozolimy,Lw Iż wiele dla niego odchodziło z Żydów, i wierzyli w Jezusa.Ov Radzili się też przedniejszy Ofiarownicy, żeby i Łazarza zabili.&uE Poznał tedy tłum mnogi z Żydów iż tam jest; i przyszli nie dla Jezusa tylko, ale żeby też byli Łazarza ujźrzeli, którego wzbudził od umarłych.Kt Abowiem ubogie zawżdy macie z sobą, a mnie nie zawżdy macie.Us# Rzekł tedy Jezus: Zaniechaj jej; na dzień pogrzebienia mego chowała ją.|rq A mówił to, nie iżby o ubogie dbał, ale iż złodziejem był, i worek miał, a wrzucone pieniądze nosił.Sq Przeczże tej maści nie przedano za trzy sta groszy, i nie dano ubogim?^p5 Mówi tedy jeden z uczniów jego, Judasz Symonów Iskaryot, który go miał wydać:9ok Marya tedy wziąwszy funt maści Szpikanardowej wielce drogiej, namazała nogi Jezusowe, i utarła włosami swymi nogi jego; a on dom napełniony był wonności onej maści.n Uczynili tedy jemu wieczerzą tamże, a Marta służyła; a Łazarz był jednym z onych, którzy społu siedzieli z nim.m  Jezus tedy sześć dni przed Paschą przyszedł do Betaniey, kędy był Łazarz, który był umarł, którego wzbudził od umarłych .l) 9A dali byli i przedniejszy Ofiarownicy i Faryzeuszowie przykazanie, aby, jeśliby kto wiedział, gdzieby był, oznajmił, żeby go pojmali.k{ 8Szukali tedy Jezusa, i mówili jedni do drugich w Kościele stojąc: Co się wam zda? iż nie przyszedł na święto?j 7A była blisko Pascha Żydowska; i wstąpiło wiele ich do Jerozolimy z onej krainy przed Paschą, aby się oczyścili.Li 6Jezus tedy więcej się jawnie nie przechadzał między Żydy, ale odszedł ztamtąd do krainy, która jest blisko puszczej, do miasta Efraimem nazwanego; i tam się zabawił z uczniami swymi.?hy 5Od onego tedy dnia radzili się społu, aby go zabili.bg= 4A nie za on naród tylko, ale żeby też dzieci Boże rozproszone zgromadził w jedno.f 3A tego sam z siebie nie mówił; ale przedniejszym Ofiarownikiem będąc roku onego, prorokował, iż miał Jezus umrzeć za on naród;zem 2Ani rozmyślawacie, iż jest pożyteczno nam, żeby jeden człowiek umarł za lud, a cały naród nie zginął.~du 1A jeden niektóry z nich, Kaiafasz, przedniejszym Ofiarownikiem będąc roku onego, rzekł im: Wy nie wiecie nic;yck 0Jeśli zaniechamy go tak, wszyscy uwierzą weń; i przyjdą Rzymianie, i wezmą nam i miejsce to, i naród.b) /Zgromadzili tedy przedniejszy Ofiarownicy i Faryzeuszowie Radę siedzącą, i mówili: Cóż czynimy? iż ten człowiek wiele znamion czyni.^a5 .A niektórzy z nich odeszli do Faryzeuszów, i powiedzieli im, co uczynił Jezus.`! -Wiele ich tedy z Żydów, którzy byli przyszli do Maryey, i przypatrowali się temu, jak wielkie rzeczy uczynił Jezus, uwierzyli weń.+_O ,I wyszedł on umarły, mając związane chustkami nogi i ręce; a twarz jego ścierką była zawiniona. Mówi im Jezus: Rozwiążcie go, i dopuśćcie iść.K^ +A to rzekszy, głosem wielkim krzyknął: Łazarzu, wynidź sam!] *A jam wiedział, że zawżdy mię wysłuchawasz; alem to dla tłumu około stojącego rzekł, aby wierzyli iżeś ty mnie posłał.&\E )Podnieśli tedy kamień, gdzie był umarły położony. A Jezus podniósł oczy swoje wzgórę, i rzekł: Ojcze, dziękuję tobie, żeś wysłuchał mię.a[; (Mówi jej Jezus: Zażemci nie rzekł, iż, jeśli uwierzysz, oglądasz chwałę Bożą?Z 'Mówi Jezus: Podnieście kamień. Mówi mu siostra onego, który był umarł, Marta: Panie, jużci cuchnie; bo czwarty mu dzień jest.Y &Jezus tedy zasię rozrzewniwszy się sam w sobie, przychodzi do grobu. A była jaskinia, i kamień położony na niej.X} %A niektórzy z nich rzekli: Nie mógłże ten, który otworzył oczy ślepego, uczynić, żeby i ten nie umarł był?6Wg $Mówili tedy Żydowie: Oto jako go miłował.V/ #Zapłakał Jezus.XU) "I rzekł: Gdzieżeście go położyli? Mówią mu: Panie, pódź a oglądaj.T% !Jezus tedy, gdy ujźrzał ją płaczącą, i one, którzy przyszli z nią, Żydy płaczące, rozrzewnił się w duchu, i wzruszył się.!S; Marya tedy, gdy przyszła, kędy był Jezus, ujźrzawszy go, przypadła mu do nóg, mówiąc mu: Panie, byś był tu był, nie umarłby był mój brat.:Rm Żydowie tedy, którzy z nią byli w domu, i cieszyli ją, ujźrzawszy Maryą iż prętko wstała, i wyszła, szli za nią, mówiąc: Iż idzie do grobu, aby płakała tam.{Qo A jeszcze nie przyszedł był Jezus do miasteczka; ale był na onym miejscu, gdzie zabieżała była jemu Marta.>Pw Ona, gdy usłyszała, wstaje wnet, i idzie do niego.~Ou A to rzekszy, odeszła, i zawołała Maryey siostry swej potajemnie, mówiąc: Nauczyciel jest sam, i woła cię.tNa Mówi mu: Tak Panie! jam uwierzyła, żeś ty jest Christus on Syn Boży, który na świat przyść miał.ZM- A wszelki, który żywie, i wierzy w mię, nie umrze na wieki. Wierzysz temu?wLg Rzekł jej Jezus: Jam jest ono powstanie, i on żywot; kto wierzy w mię, choćby i umarł, żyć będzie.TK! Mówi mu Marta: Wiem iż powstanie w ono powstanie, w on ostatni dzień./JY Mówi jej Jezus: Powstanie brat twój.OI Ale i teraz wiem, że o oczkolwiekbyś prosił Boga, da tobie Bóg.^H5 Rzekła tedy Marta do Jezusa: Panie, byś był tu był, brat mój nie umarłby był;pGY Marta tedy, gdy usłyszała że Jezus przychodzi, bieżała przeciwko niemu; a Marya doma siedziała.`F9 A wiele z Żydów przyszło było do Marty i Maryey, aby cieszyli je po bracie ich.QE (A była Betania blisko Jerozolimów, jakoby na stajań piącinaście;)RD Przyszedszy tedy Jezus, nalazł go cztery dni już leżącego w grobie.hCI Rzekł tedy Tomasz, nazwany Didymus, spólnym uczniom: Pódźmy i my, abyśmy pomarli z nim.]B3 I weselę się dla was (abyście wierzyli) żem nie był tam; ale idźmy do niego.S To rzekł; A potym mówi im: Łazarz przyjaciel nasz zasnął; ale idę, abych ze snu obudził go.[=/ A jeśliby kto chodził w nocy, obraża się; iż światłości niemasz w nim.<- Odpowiedział Jezus: Zali nie dwanaście godzin są dnia? jeśliby kto chodził we dnie, nie obraża się, iż światłość świata tego widzi.g;G Mówią mu uczniowie: Rabbi, teraz szukali cię ukamionować Żydowie, a zasię idziesz tam?E: Lecz potym mówi uczniom: Idźmy do Judskiej ziemie zasię.r9] Gdy tedy usłyszał, iż choruje, tedy przedsię zetrwał na onymże miejscu, gdzie był, przez dwa dni.A8} A miłował Jezus Martę, i siostrę jej, i Łazarza. 7 A usłyszawszy Jezus, rzekł: Ta choroba nie jest na śmierć, ale dla chwały Bożej; aby był rozsławion Syn Boży przez nię.a6; Posłały tedy siostry do niego, mówiąc: Panie, oto ten, którego miłujesz, choruje.~5u A była Marya, która pomazała Pana maścią, i utarła nogi jego włosami swymi, której brat Łazarz chorował;b4 ? A był niektóry niemocny Łazarz z Betaniey, z miasteczka Maryey i Marty siostry jej.*3O *I uwierzyło wiele ich tam weń.,2Q )A wiele ich przychodziło do niego, i mówili: Iż Jan znamienia nie uczynił żadnego; ale wszytkie rzeczy którekolwiek powiedał Jan o tym, prawdziwe były.f1E (I odszedł zasię za Jordan na ono miejsce, gdzie Jan przedtym ponurzał; i trwał tamże.K0 'Szukali tedy zasię, jakoby go pojmać; i wyszedł z ręku ich./) &A jeśliż czynię, chociażbyście mnie nie wierzyli, uczynkom wierzcie; abyście poznali i wierzyli, że we mnie jest Ociec, a ja w nim. =~~B}}:||5{{Yzzzydxxx wvv2uutssrrr)qppp oo7nn$mmOlkjjEiiVihhHgg1fdeee%dccbxb aT``x`_^^P^]>\F[[HZZiYYwXX:WWuVVV(UJTT:SSHRQQQ/PP{OOO0NNN MMLNKKJIISHHH4GFF&EuE)DD3CC=BAAA,@??<>>===<<;;7:H9i8877a665s4433022K11008/Q..-v,,++-*))a((c''X&&{%%p$$s##>""%A obróciwszy się Piotr widzi onego ucznia, którego miłował Jezus, pozad idącego, który się też był przykłonił przy wieczerzy na piersi jego, i rzekł: Panie, któryż jest on co cię wydaje?u=cA to rzekł znamionując którą śmiercią miał uwielbić Boga; A to rzekszy, mówi mu: Pódź za mną.[</Amen amen mówię tobie: Gdyś był młodszym, opasowałeś się sam, i chodziłeś kędyś chciał. Lecz kiedy się starzejesz, wyciągniesz ręce twe, a inny cię opasze, i powiedzie gdziebyś niechciał.k;OMówi po trzecie: Symonie Jonaszów, miłujesz mię? Zasmucił się Piotr, że mu rzekł trzeci kroć: Miłujesz mię? I rzekł mu: Panie, ty wszytkie rzeczy wiesz; ty znasz że cię miłuję. Mówi mu Jezus: Paś owce moje.:Mówi mu zasię powtóre: Symonie Jonaszów, miłujesz mię? Rzekł mu: Tak Panie; ty wiesz że cię miłuję. Mówi mu: Paś owce moje.A9{Gdy tedy obiedwali, mówi Symonowi Piotrowi Jezus: Symonie Jonaszów, miłujesz mię więcej niźli ci? Mówi mu: Tak, Panie, ty wiesz, że cię miłuję. Mówi mu: Paś baranki moje.W8'Ten już trzeci raz objawił się Jezus uczniom swym, wzbudzony od umarłych.N7 Przychodzi tedy Jezus, i bierze chleb, i daje im, i rybę także.6 Mówi im Jezus: Pódźcie, obiedwajcie. A żaden nie śmiał z uczniów badać się u niego: Ty ktoś jest? wiedząc iż Pan jest.+5O Wstąpił Symon Piotr, i wyciągnął sieć na ziemię, pełną ryb wielkich, sto piącidziesiąt trzech; a choć ich tak wiele było, nie podarła się sieć.N4 Mówi im Jezus: Przynieście z tych ryb, któreście pojmali teraz.i3K Gdy tedy wystąpili na ziemię, widząc węgle nałożone, i rybę na nim leżącą, i chleb.2}A drudzy uczniowie w łodzi przyszli (bo nie byli daleko od ziemie, ale jakoby na łokiet dwu set) ciągnąc sieć ryb.B1}Mówi tedy uczeń, on którego miłował Jezus, Piotrowi: Pan jest. Symon tedy Piotr, usłyszawszy iż Pan jest, odzieniem się przepasał (był bowiem nagi) i rzucił się w morze. 09A on im rzekł: Zarzućcie po prawej stronie łodzi sieć, a najdziecie. Zarzucili tedy, i już dalej jej ciągnąć nie mogli przed mnóstwem ryb.V/%Mówi im tedy Jezus: Dziatki, maciesz co ku jedzeniu? Odpowiedzieli mu: Nie.n.UA gdy już rano było, stanął Jezus na brzegu; wszakoż niewiedzieli uczniowie, żeby Jezus był.-+Mówi im Symon Piotr: Idę ryb łowić. Mówią mu: Idziemy i my z tobą. Wyszli, i wstąpili w łódź wnet; a onej nocy nie pojmali nic.&,EByli społu Symon Piotr i Thomasz, nazwany Dydymus, i Nathanael który był od Kany Galileyskiej, i synowie Zebedeuszowi, i drudzy z uczniów jego dwa.`+ ;Potym objawił się zasię Jezus uczniom u morza Tyberyadskiego; a objawił się tak.*A te są napisane, abyście wierzyli, że Jezus jest Christusem onym Synem Bożym, i abyście wierząc, żywot mieli w imię jego.x)iWieleć tedy i innych znamion uczynił Jezus przed uczniami swymi, które nie są napisane w księgach tych.x(iMówi mu Jezus: Żeś ujźrzał mię, Thomaszu, uwierzyłeś. Szczęśliwi którzy nie widzieli, a uwierzyli.I' I odpowiedział Thomasz, i rzekł mu: Pan mój, i Bóg mój.-&SPotym mówi Thomaszowi: Podaj palec twój ówdzie, a oglądaj ręce moje; A podaj rękę twą, i włóż ją w bok mój, a nie bądź niewiernym, ale wiernym.5%cA po dniach ośmi zasię byli wewnątrz uczniowie jego, i Thomasz z nimi. Przychodzi Jezus gdy drzwi zamknione były, i stanął w pojśrzodku, i rzekł: Pokój wam!c$?Mówili mu tedy drudzy uczniowie: Widzieliśmy Pana. A on im rzekł: Jeśli nie ujźrzę w ręku jego znaku goździ, a nie włożę palca mego w znak goździ, i nie włożę ręki mojej w bok jego, nie uwierzę.k#OA Thomasz, jeden z onych dwunaście, nazwany Dydymus, nie był z nimi, kiedy przyszedł Jezus.l"QKtórychbyście odpuścili grzechy, odpuszczone im są. Którymbyście zatrzymali, zatrzymane są.J! I to rzekszy tchnął. I mówi im: Weźmicie ducha świętego.` 9Rzekł tedy im Jezus zasię: Pokój wam; jako posłał mię Ociec, i ja was posyłam.gGI to rzekszy, ukazał im ręce i bok swój. Uweselili się tedy uczniowie ujźrzawszy Pana.]3Gdy tedy był wieczór dnia onego pierwszego szabatów, a drzwi były zamknione, gdzie byli uczniowie zgromadzeni dla bojaźni Żydowskiej, przyszedł Jezus; i stanął w pojśrzodku, i mówi im: Pokój wam.oWPrzychodzi Marya Magdalena opowiedając uczniom że widziała Pana, a iż te rzeczy powiedział jej.RMówi jej Jezus: Nie tykaj się mnie; abowiemem jeszcze nie wstąpił do Ojca mego; ale idź do braciej mojej, i powiedz im: Wstępuję do Ojca mojego, i Ojca waszego, i Boga mego, i Boga waszego.eCMówi jej Jezus: Marya. Obróciwszy się ona mówi mu: Rabboni: co się mówi: Nauczycielu.J Rzekł jej Jezus: Niewiasto, czemu płaczesz? kogo szukasz? Ona, mniemając, żeby ogrodnik był, mówi mu: Panie, jeśliś go ty wyniósł, powiedz mi, gdzieś go położył; a ja go wezmę.mSA to rzekszy, obróciła się na zad, i widzi Jezusa stojącego; i niewiedziała iż Jezus był.}s I mówią jej oni: Niewiasto, przecz płaczesz? Rzekła im: Iż wzięto Pana mego, a niewiem kędy go położono. I widzi dwu Aniołu w bieli siedzących, jednego u głowy, a drugiego u nóg, gdzie było położono ciało Jezusowe.dA A Marya stała u grobu płacząc z dworu. Gdy tedy płakała, nachyliła się w grób.1] Odeszli tedy zasię do swoich uczniowie.Z- Abowiem jeszcze nie rozumieli Pisma, iż było potrzeba jemu z martwych wstać.oWTedy wszedł i on drugi uczeń, który był pierwszy przyszedł do grobu, i widział, i uwierzył.ykI ścierkę, która była na głowie jego, nie z chustami położoną, ale osobno zwinioną na jedno miejsce.b=Przychodzi tedy Symon Piotr idąc za nim, i wszedł w grób, i widzi chusty leżące.LA nachyliwszy się, widzi leżące chusty; przedsię nie wszedł.yI bieżeli oni dwa społu; a on drugi uczeń wprzód bieżał prędzej niż Piotr, i  przyszedł pierwszy do grobu;H Wyszedł tedy Piotr, i on drugi uczeń, i przyszli do grobu.1 [Bieży tedy i przychodzi do Symona Piotra, i do onego drugiego ucznia, którego miłował Jezus; i mówi im: Wzięto Pana z grobu, a niewiemy kędy go położono.  A pierwszego dnia szabatów, Marya Magdalena przychodzi rano, gdy ciemność jeszcze była, do grobu; i widzi kamień odjęty od grobu._ 7*Tam tedy dla Przygotowania żydowskiego, iż blisko był on grób, położyli Jezusa. )A był na onym miejscu, gdzie był ukrzyżowan, ogród, a w ogrodzie grób nowy, w którym jeszcze żaden położony nie był.z m(Wzięli tedy ciało Jezusowe, i uwinęli je w chusty z rzeczami wonnymi, jako zwyczaj jest Żydom pogrzebać.'A przyszedł i Nykodem, (który był przyszedł do Jezusa w nocy przedtym) niosąc umieszanie Mirrhy i Aloes, jakoby funtów sto.Z-&A potym prosił Piłata Józef z Arymatyey, (będąc uczniem Jezusowym, lecz skrytym dla bojaźni żydowskiej) iżby zdjął ciało Jezusowe; i pozwolił Piłat. Przyszedł tedy i zdjął ciało Jezusowe.T!%I zasię drugie pismo mówi: Patrzyć będą na tego, którego przebodli.b=$A sstały się te rzeczy, aby się Pismo wypełniło: Kość jego nie będzie złamana. #A ten który widział świadczył, i prawdziwe jest świadectwo jego; i on wie iż prawdziwe rzeczy mówi, abyście wy wierzyli.a;"Ale jeden z Żołnierzów oszczepem przebódł jego bok, a wnet wyszła krew i woda.^5!A do Jezusa przyszedszy, gdy ujźrzeli go już umarłego, nie złamali jego goleni.r] Przyszli tedy żołnierze, a pierwszemuć złamali goleni, i drugiemu, który był ukrzyżowan z nim.DŻydowie tedy, aby nie zostały na krzyżu ciała w szabat, ponieważ Przygotowanie było; abowiem był wielki dzień onego Szabatu; prosili Piłata aby połamano im goleni, i zięto.fEGdy tedy wziął ocet Jezus, rzekł: Skończyło się; i skłoniwszy głowę, oddał ducha.~Naczynie tedy postawione było octu pełne; a oni napełniwszy gębkę octem, i hizopem obłożywszy, podali do jego ust.u}cPotym wiedząc Jezus iż się wszytkie rzeczy już skończyły, aby się skończyło Pismo, mówi: Pragnę.d|APotym mówi uczniowi: Oto matka twoja. A od onej godziny wziął ją uczeń on do siebie.{}Jezus tedy ujźrzawszy matkę i ucznia tuż stojącego, którego miłował, mówi matce swej: Niewiasto, oto Syn twój!uzcA stały podle krzyża Jezusowego matka jego, i siostra matki jego, Marya Klopaszowa, i Marya Magdalena.tyaRzekli tedy jedni do drugich: Nie rozdzierajmy jej, ale losujmy o nię, czyja będzie. Iżby się Pismo wypełniło, które mówi: Podzielili szaty moje sobie, a o odzienie me rzucili los. Onić tedy Żołnierze te rzeczy uczynili.QxŻołnierze tedy, gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli szaty jego, (i uczynili cztery części, każdemu żołnierzowi część,) i suknią; a była ta suknia nie szyta, ale od wierzchu dziana wszytka.:woOdpowiedział Piłat: Com napisał, tom napisał. vMówili tedy Piłatowi przedniejszy Ofiarownicy Żydowscy: Nie pisz, Król Żydowski; ale iż on powiedał: Król jestem Żydowski..uUTen tedy tytuł wiele czytało Żydów; iż blisko było ono miejsce miasta, gdzie był ukrzyżowan Jezus. A było napisano po Hebraysku, po Grecku, i po Rzymsku.~tuA napisał też tytuł Piłat, i postawił nad krzyżem. A było napisano: Jezus Nadzarethski on Król Żydowski.as;Gdzie go ukrzyżowali, a z nim drugich dwu, ztąd i zowąd, a w pojśrzodku Jezusa.vreA niosąc krzyż swój, wyszedł na miejsce nazwane Trupich głów, które nazywają po Hebraysku Golgotha.`q9Na ten czas tedy wydał go im, żeby był ukrzyżowan. I wzięli Jezusa, i odwiedli.2p]A oni krzyczeli: Zgładź, zgładź, ukrzyżuj go! Mówi im Piłat: Króla waszego ukrzyżuję? Odpowiedzieli przedniejszy Ofiarownicy: Nie mamy Króla, jedno Cesarza.koOA było przygotowanie Paschy, a godzina jakoby szósta; i mówi Piłat Żydom: Oto Król wasz!n+ Piłat tedy usłyszawszy tę mowę, wywiódł na dwór Jezusa; i siadł na stolicy na miejscu nazwanym Lithostroton, a po Hebraysku Gabbatha.Mm Od tąd szukał Piłat wypuścić go; lecz Żydowie krzyknęli, mówiąc: Jeślibyś tego wypuścił, nie jesteś przyjacielem Cesarskim; Wszelki co się Królem czyni, sprzeciwia się Cesarzowi.&lE Odpowiedział Jezus: Nie miałbyś zwierzchności żadnej przeciw mnie, być było nie dano z wysoka; dlatego który mię wydaje tobie, więtszy grzech ma.k Mówi tedy jemu Piłat: Ze mną nie mówisz? niewiesz, iż zwierzchność mam ukrzyżować cię, i zwierzchność mam wypuścić cię?ojW I wszedł do Ratusza zasię, i mówi Jezusowi: Skąd jesteś ty? A Jezus odpowiedzi nie dał jemu.Ai}Gdy tedy usłyszał Piłat tę mowę, więcej się bał.hOdpowiedzieli mu Żydowie: My Zakon mamy, i wedle Zakonu naszego powinien umrzeć, iż samego siebie Synem Bożym czynił.Ig Gdy go tedy ujźrzeli przedniejszy Ofiarownicy i słudzy, krzyczeli, mówiąc: Ukrzyżuj, ukrzyżuj! Mówi im Piłat: Weźmicież go wy, i ukrzyżujcie; Bo ja nie najduję w nim przyczyny.fwWyszedł tedy Jezus na dwór, niosąc cierniową koronę, i purpurową szatę. I mówi im Piłat: Oto on człowiek.eWyszedł tedy zasię na dwór Piłat, i mówi im: Oto, wiodę wam go na dwór, abyście poznali, że w nim żadnej winy nie najduję.RdI mówili: Bądź pozdrowiony, Królu Żydowski; i dawali mu policzki.vceA Żołnierze uplótszy koronę z ciernia, włożyli na jego głowę, i szatą purpurową przyodziali go.=b wNa on czas tedy wziął Piłat Jezusa, i ubiczował.faE(Krzyczeli tedy zaś wszyscy, mówiąc: Nie tego, ale Barabbasza! A był Barabbasz zbójcą.`}'A jest zwyczaj u was, abym wam jednego wypuścił na Paschę; chcecież tedy wypuszczę wam onego Króla Żydowskiego? _ &Mówi mu Piłat: Cóż jest prawda? A to rzekszy, zasię wyszedł do Żydów, i mówi im: Ja żadnej winy nie najduję w nim. ^%Rzekł tedy jemu Piłat: To tedy Królem jesteś ty? Odpowiedział Jezus: Ty mówisz iż Królem jestem ja. Jam się na to narodził, i na tom przyszedł na świat, abych świadczył o onej prawdzie. Wszelki, który jest z onej prawdy, słucha mego głosu.a];$Odpowiedział Jezus: Królestwo moje nie jest z świata tego; Gdyby z świata tego było Królestwo moje, wżdyćby słudzy moi wojowali, żebych nie był wydan Żydom; lecz teraz Królestwo moje nie jest z tąd.\#Odpowiedział Piłat: Azażem ja Żyd jest? naród twój i przedniejszy Ofiarownicy podali cię mnie; Cóżeś uczynił?b[="Odpowiedział mu Jezus: Od samego siebie ty to mówisz, czylić inszy powiedali o mnie?mZS!Wszedł tedy na Ratusz zasię Piłat, i zawołał Jezusa, i rzekł mu: Tyś jest Król Żydowski?tYa Aby się ona mowa Jezusowa wypełniła, którą powiedział, znamionując, jaką śmiercią miał umrzeć.X)Rzekł tedy im Piłat: Weźmicież go wy, i wedle Zakonu waszego sądźcie go. Rzekli tedy jemu Żydowie: Nam się nie godzi zabijać nikogo.cW?Odpowiedzieli i rzekli mu: By nie był ten złoczyńcą, tedybyśmy go tobie nie podali.iVKWyszedł tedy Piłat do nich, i rzekł: Którą skargę przynosicie przeciw człowiekowi temu?UWiodą tedy Jezusa od Kaiafasza na ratusz; a było rano; a sami nie weszli na ratusz, aby się nie splugawili, ale iżby jedli Paschę.AT}Zasię tedy zaprzał się Piotr, i wnetże kur zapiał.)SKMówi jeden z sług przedniejszego Ofiarownika, powinowatym będąc onego, któremu był uciął Piotr ucho: Zażem ja ciebie nie widział w ogrodzie z nim?R!A był Symon Piotr stojąc i grzejąc się; rzekli mu tedy: Abo i ty z uczniów jego jesteś? Zaprzał się on, i rzekł: Nie jestem.YQ+A odesłał go był Annasz związanego do Kaiafasza przedniejszego Ofiarownika.vPeOdpowiedział mu Jezus: Jeśliżem źle mówił, świadczże o złym; a jeśli dobrze, przecz mię bijesz?OA gdy to mówił, jeden z sług tamże stojąc, dał policzek Jezusowi, mówiąc: Także odpowiedasz przedniejszemu Ofiarownikowi?hNICo mię pytasz? Pytaj onych, którzy słyszeli, com im mówił; oto ci wiedzą com ja mawiał.>MuOdpowiedział mu Jezus: Jam jawnie mawiał światu; jam zawsze uczył w zgromadzeniu i w Kościele, gdzie się zewsząd Żydowie schadzają; a w skrytości nie mówiłem nic.VL%Przedniejszy tedy Ofiarownik pytał Jezusa o ucznie jego, i o naukę jego.K-I stali niewolnicy i słudzy z węgla ogień uczyniwszy, iż zimno było; i grzali się; a był z nimi i Piotr, stojąc i grzejąc się.{JoMówi tedy dziewka odźwierna Piotrowi: Zali i ty z uczniów nie jesteś człowieka tego? Mówi on: Nie jestem.+IOA Piotr stał u drzwi na dworze; wyszedł tedy on uczeń drugi, który był znajomy przedniejszemu Ofiarownikowi, i rzekł odźwiernej, i wprowadził Piotra.6HeA szedł za Jezusem Symon Piotr, i drugi uczeń. A uczeń on był znajomy przedniejszemu Ofiarownikowi, i wszedł społu z Jezusem do dworu przedniejszego Ofiarownika.kGOA był Kaiafasz, który radził Żydom, że pożyteczno jest jednego człowieka stracić za lud.Fy I odwiedli go do Annasza naprzód; Bo był świekier Kaiafaszów, który był przedniejszym Ofiarownikiem roku onego.VE% Rota tedy i Rotmistrz i słudzy Żydowscy pojmali Jezusa, i związali go.{Do Rzekł tedy Jezus Piotrowi: Włóż miecz twój w poszwy; Kubek, który mi dał Ociec, izali go pić nie będę?*CM Symon tedy Piotr, mając miecz, wyciągnął go; i uderzył przedniejszego Ofiarownika sługę, i uciął mu ucho prawe; a było imię onemu słudze Malchus.oBW Aby się wypełniła mowa, którą powiedział: Iż któreś mi dał, nie zgubiłem z nich żadnego.rA]Odpowiedział Jezus: Rzekłem wam, iżem ja jest. Jeśliż tedy mnie szukacie, dopuśćcie tym odejść.]@3Zaś tedy ich spytał: Kogo szukacie? A oni rzekli: Jezusa onego Nadzarethskiego.O?Gdy tedy im rzekł: Żem ja jest, poszli na zad, i padli na ziemię.>Odpowiedzieli mu: Jezusa onego Nadzarethskiego. Mówi im Jezus: Jam jest. A stał też Judasz, który go wydawał, z nimi.c=?Jezus tedy wiedząc wszytko, co miało przyść nań, wyszedszy rzekł im: Kogo szukacie?</Judasz tedy wziąwszy rotę, i od przedniejszych Ofiarowników i Faryzeuszów sługi, przychodzi tam z laterniami, i kagańcami, i zbrojami.~;uA wiedział też Judasz, który go wydawał, ono miejsce; iż się często zgromadzał Jezus tam z uczniami swymi.: To rzekszy Jezus, wyszedł z uczniami swymi za potok Kedron, gdzie był ogród, do którego wszedł on i uczniowie jego.~9uI oznajmiłem im imię twoje, i oznajmię; aby miłość, którąś mnie umiłował, w nich była, a ja w nich.w8gOjcze sprawiedliwy, i świat cię nie poznał; a jam ciebie poznał, i ci poznali, żeś ty mnie posłał.?7wOjcze, one któreś mi dał, chcę aby gdzie jestem ja, i oni byli ze mną; aby oglądali onę chwałę moję, którąś mi dał; iżeś mię umiłował przed założeniem świata. ~~+}}^}||{{zzyxx w\vvuuPtt[t surruqq,poo~nn^mlljkkMjjoji~hh+ggdffee
ccbb>aaW``__6^u]]B\\O[[ZZ!YYEXXWVOUUCTT7SSRQQPP@OOTNNHMM7LLKwK)JpIIEHHG}FFuEE DDICCyBBIB AA@@(??>==l= <<;y::t988\76655[4o332\111o000/)..n--w-,,-+**e)))H((''&&7%}$$=##q#.""1!!* YyQMFSO#ru6q=2" k  ? H~HD{hlS 'A wstawszy Piotr, szedł z nimi; którego, gdy przyszedł, wprowadzili na Salę; a staneły przy nim wszytki wdowy płacząc, i ukazując suknie i szaty, które robiła, gdy z nimi była, Sarnka..U &A iż blisko była Lidda Joppen, uczniowie usłyszawszy, że Piotr jest w niej, posłali dwu mężów do niego, prosząc aby się nie lenił przyść aż do nich;g G %I sstało się we dni one, że będąc niemocną umarła; a omywszy ją położyli na Sali.- S $A w Joppie niektóra była uczenniczka imieniem Tabitha, co przełożywszy, zowie się Sarnką; Ta była pełna dobrych uczynków, i jałmużn, które czyniła.i K #A widzieli go wszyscy mieszkający w Liddzie, i w Saronie, którzy nawrócili się do Pana.r ] "I rzekł mu Piotr: Eneaszu, uzdrawia cię Jezus on Christus; wstań, i pościel sobie. I wnet wstał. { !I nalazł tam człeka niektórego Eneasza imieniem, od lat ośmi leżącego na łożu, który był Paraliżem ruszony,   I sstało się, gdy się Piotr przechadzał po wszytkich Zborzech, że przyszedł też do świętych mieszkających w Liddzie.E Oneć tedy Zbory po wszytkiej Judskiej ziemi, i Galileiey i Samaryey, miały pokój, budując się, i chodząc w bojaźni Pańskiej, i w pociesze ducha świętego rozmnażały się._7 A dowiedziawszy się bracia, odprowadzili go do Cesariey, i odesłali go do Tharsu.5 A beśpiecznie sobie poczynając w imię Pana Jezusowe, i mówił, i zprzeczał się z Greckimi Żydami; A oni przedsię brali zagładzić go.3a I był z nimi towarzysząc w Jeruzalem.F A Barnabasz wziąwszy go, przywiódł do Apostołów, i wyłożył im jako w drodze widział Pana, a iż mówił do niego; i jako w Damaszku beśpiecznie poczynał w imię Jezusowe. A gdy przyszedł Saul do Jeruzalem, kusił się przyłączyć do uczniów; i wszyscy bali się go, nie wierząc żeby był uczniem.a; A wziąwszy go uczniowie w nocy, wypuścili przez mur, powrozem zpuściwszy w koszu.r] Lecz wiadoma się sstała Saulowi zasadzka ich. I strzegli brany we dnie i w nocy, aby go zgładzili.`9 A gdy się wypełniło dni niemało, radzili się społu Żydowie aby go zagładzili.~ A Saul tym więcej zmacniał się, i trwożył Żydy mieszkające w Damaszku, znaszając dowody iż ten jest Christus.y}k I zapamiętywali się wszyscy którzy to słyszeli, i mówili: Izali nie ten jest, który bórzył w Jeruzalem one, którzy wzywają imienia tego; i tu był na to przyszedł, aby powiązawszy je wiódł do przedniejszych Ofiarowników?Z|- A wnet w zgromadzeniach obwoływał Christusa, że ten jest onym synem Bożym.p{Y A wziąwszy pokarm, posilił się; i był Saul z onemi którzy byli w Damaszku uczniami dni kilka.lzQ A wnet odpadły od oczu jego jako łuski, i przejźrzał natychmiast; a wstawszy ponurzon jest.oyW A poszedł Ananiasz, i wszedł w dom; a włożywszy nań ręce, rzekł: Saulu bracie, Pan posłał mię (Jezus on, który się ukazał tobie w drodze którąś szedł,) abyś przejźrzał i był napełnion duchem świętym.Rx Abowiem ja ukażę jemu, jako wiele potrzeba mu za imię moje cierpieć.w+ A rzekł do niego Pan: Idźże, abowiem naczyniem wybranym mnie jest ten, aby nosił imię moje przed Pogany, i Królmi, i syny Izraelskimi.pvY I tu ma zwierzchność od przedniejszych Ofiarowników wiązać wszytkich wzywających imienia twego. u  I odpowiedział Ananiasz: Panie, słyszałem od wiela ich o mężu tym, jako wiele złego czynił świętym twym w Jeruzalem.ztm A widział w widzeniu męża imieniem Ananiasza wchodzącego, i wkładającego rękę nań, aby przejźrzał;s3 A Pan do niego: Wstawszy, idź na przecznicę, nazwaną Prostą, i szukaj w domu Judasowym Saula imieniem, Tarseńczyka; abowiem oto się modli.r A był niektóry uczeń w Damaszku, imieniem Ananiasz, i rzekł do niego Pan w widzeniu: Ananiaszu. A on rzekł: Otom ja, Panie.=qu I był trzy dni nie widząc; i nie jadł ani pił.p{ A wstał Saul z ziemie; a otworzywszy oczy swe, nikogo nie widział; a prowadząc go za ręce, wwiedli do Damaszku.o} A mężowie, którzy byli w drodze z nim, stanęli zdumiawszy się, słysząc wżdy głos, lecz żadnego nie widząc.5nc A drzżąc i zdumiewając się, rzekł: Panie, co chcesz abych czynił? A Pan do niego: Wstań, a wnidź do miasta, i będzie tobie powiedziano coć potrzeba czynić.m I rzekł: Ktoś jest, Panie? A Pan rzekł: Jam jest Jezus, którego ty prześladujesz. Trudno tobie przeciw ościeniowi wierzgać.hlI I padszy na ziemię, usłyszał głos mówiący mu: Saulu, Saulu, przecz mię prześladujesz?kw A gdy szedł, sstało się gdy się on przybliżał do Damaszku, i z prędka oświeciła go światłość z nieba.,jQ Prosił u niego listów do Damaszku do zgromadzenia, aby, jeśliby które znalazł tej drogi będące, i męże i niewiasty związane przywiódł do Jeruzalem.|i s A Saul jeszcze dychając groźbą i mordem przeciw uczniom Pańskim, przystąpiwszy do przedniejszego Ofiarownika,h(A Filip jest znalezion aż w Azocie; a przechadzając się opowiedał Ewanielią po wszytkich mieściech, aż przyszedł do Cezariey.g'A gdy wystąpili z wody, duch Pański porwał Filipa, i nie widział go więcej Rzezaniec; abowiem jechał drogą swą weseląc się.jfM&I kazał stanąć wozowi; i wstąpili obadwa w wodę, i Filip i Rzezaniec, i ponurzył go.e%I rzekł Filip: Jeśli wierzysz z całego serca, godzi się. A odpowiedziawszy, rzekł: Wierzę, iż synem Bożym jest Jezus Christus.d$A gdy dalej jechali w drogę, przyszli nad niektórą wodę; i rzekł Rzezaniec: Oto woda, co hamuje mię żebych nie był ponurzon?[c/#A otworzywszy Filip usta swe, i począwszy od Pisma tego, opowiedał mu Jezusa.b}"A odpowiedziawszy Rzezaniec Filipowi, rzekł: Proszę cię, o kim Prorok mówi to? Samli o sobie, czyli o kim innym?~au!W podłości jego, sąd jego podniesion jest; a rodzaj jego któż wyłoży? Iż się znosi z ziemie żywot jego.0`Y A miejsce Pisma, które czytał, było to: Jako owca ku zabiciu wiedzion jest, i jako baranek, przed tym który go strzyże, bez głosu, tak nie otwarza ust swoich._A on rzekł: A jakże mogę rozumieć, jeśli mię kto nie nawiedzie? I prosił Filipa, aby wstąpiwszy siadł z nim.v^eA przybiegszy Filip, usłyszał go czytającego Proroka Ezaiasza, i rzekł: Rozumieszże wżdy co czytasz?M]I rzekł duch Filipowi: Przystąp i przyłącz się do wozu tego.O\A wracał się, i siedząc na wozie swym, czytał Proroka Ezaiasza.R[A wstawszy, szedł; a oto mąż Etyopczyk rzezaniec, pan możny Kandacey Królowej Etyopskiej, który był nad wszytkimi skarby jej, który przyjechał był, żeby się pokłonił w Jeruzalem Bogu.Z-A Anioł pański mówił do Filippa, mówiąc: Wstań, a idź ku południowi, na drogę która sstępuje od Jeruzalem ku Gazie; ta jest pusta.'YGOnić tedy oświadczywszy się, i opowiedziawszy mowę Pańską, wrócili się do Jeruzalem, i w wielu miasteczkach Samarytańskich Ewanielią opowiedali.XA odpowiedziawszy Symon, rzekł: Módlcie się wy za mną do Pana, aby co nie przyszło na mię z tych rzeczy, któreście powiedzieli.`W9Abowiem widzę, że w żółci gorzkości, i związaniu niesprawiedliwości jesteś.kVOKaj się tedy od złości twojej tej, i proś Boga, ować będzie odpuszczona myśl serca twego.gUGNie masz ty cząstki ani działu w mowie tej; serce bowiem twe nie jest proste przed Bogiem.T+A Piotr rzekł do niego: Srebro twe z tobą niech będzie na zginienie, iżeś rozumiał, żeby dar Boży miał być za pieniądze otrzymany.sS_Mówiąc: Dajcie też mnie zwierzchność tę, iż na kogobych włożył ręce, brałby Ducha świętego.RA przypatrzywszy się Symon, że przez wkładanie rąk Apostolskich bywa dawan Duch święty, przyniósł im pieniądze,@Q{Tedy wkładali ręce na nie, i brali Ducha świętego.tPa(Jeszcze bowiem na żadnego z nich nie przypadł był, lecz tylko ponurzeni byli na imię Pana Jezusowe.)ROKtórzy zstąpiwszy, modlili się za nimi, aby wzięli ducha świętego.NA usłyszawszy oni, którzy byli w Jerozolimach, Apostołowie, iż przyjęła Samarya mowę Bożą, posłali do nich Piotra i Jana.(MI A Symon też sam uwierzył, i będąc ponurzony, był trwający przy Filipie; a widząc mocy i znamiona wielkie, które się działy, zapamiętywał się.6Le A gdy uwierzyli Filipowi opowiedającemu one rzeczy, które ku Królestwu Bożemu, i imieniowi Pana Jezusa Christusa należały, ponurzeni byli i mężowie i niewiasty.lKQ A pilnowali go dlatego, iż od niemałego czasu czarnoksięstwem w zapamiętanie przywodził je.kJO Którego pilnowali wszyscy, od małego aż do wielkiego, mówiąc: Ten jest ona moc Boża wielka.II  A mąż niektóry imieniem Symon, przedtym był w onym mieście bawiąc się czarnoksięstwem, i w zapamiętanie przywodząc naród Samaryiski, powiedając być kim samego siebie wielkim.9HmI sstało się wesele wielkie w mieście onym. G9Z wielu bowiem, którzy mieli duchy nieczyste, oni wołający głosem wielkim, wychadzali; a wiele Paraliżem ruszonych i chromych uzdrowieni byli.FA pilnowały tłumy jednostajnie onego, co mówiono było od Filipa, gdy słyszeli i widzieli znamiona, które czynił.OEA Filip zaszedszy do miasta Samaryiskiego, obwoływał im Christusa.VD%Onić tedy będąc rozproszeni, przechodzili opowiedając onę mowę Bożą.oCWA Saul bórzył zbór, w domy wchadzając; a wywłócząc męże i niewiasty podawał do straży.VB%I wynieśli Stefana mężowie bogobojni, i uczynili płacz wielki nad nim.iA MA Saul zezwalał na zamordowanie jego. A sstało się onegoż dnia wielkie prześladowanie przeciw Zborowi, który był w Jerozolimach; i wszyscy rozproszyli się po krainach Judskich i Samaryiskich, oprócz Apostołów.@ws:A wyrzuciwszy go z miasta, kamionowali; a świadkowie składali szaty swe u nóg młodzieńca nazwanego Saulem;e=C9A krzyknąwszy głosem wielkim, zatulili swoje uszy, i zapędzili się jednostajnie nań.g<G8I rzekł: Oto widzę niebiosa otworzone, a Syna człowieczego stojącego po prawicy Bożej. ; 7A będąc pełen Ducha świętego, patrząc pilnie w niebo, widział chwałę Bożą, i Jezusa stojącego po prawicy Bożej,Y:+6A słysząc te rzeczy pukali się w sercach swych, i zgrzytali zębami nań.\915Którzyście wzięli Zakon przez rozrządzenia Aniołów, a nie strzegliście go.S84Którego z Proroków nie prześladowali Ojcowie waszy? i nie pozabijali onych, którzy przedtym powiedali o przyszciu onego Sprawiedliwego, któregoście się teraz wy zdrajcami i morderzmi sstali?7)3Ludzie twardego karku, i nie obrzezani na sercu i uszach, wy się zawżdy Duchowi świętemu zastawujecie, jako Ojcowie waszy, także i wy.76i2Zali ręka moja nie uczyniła tego wszytkiego?5#1Niebo jest moją stolicą, a ziemia podnóżek nóg moich. Co za dom zbudujecie mi, mówi Pan; abo które jest miejsce odpoczynienia mego?]430Ale on Najwyższy w ręką uczynionych Kościelech nie mieszka, jako Prorok mówi:'3I/A Salomon zbudował jemu dom.`29.Który nalazł łaskę przed Bogiem i prosił aby nalazł przybytek Bogu Jakóbowemu.$1A-Który też wziąwszy wprowadzili Ojcowie naszy z Jezusem w osiadłość Poganów, które wygnał Bóg od oblicza Ojców naszych, aż do dni Dawidowych.80i,Aczkolwiek przybytek świadectwa był między Ojcami naszymi na puszczy, jako był rozrządził on który powiedział Moyzeszowi, aby go uczynił wedle wzoru który widział.+/O+I przyjęliście namiot Molochów, i gwiazdę Boga waszego Remfana, obrazy którycheście narobili, abyście się pokłonili im; i zaprowadzę was za Babilon.h.I*A odwrócił się Bóg, i podał je na to, aby służyli wojskom niebieskim; jako napisano jest w księgach Prorockich: Zażeście mi zabite i inne ofiary ofiarowali przez lat czterdzieści na puszczy, domie Izraelski?x-i)I uczynili cielca we dni one, i przynieśli ofiarę bałwanowi, i rozweselili się w uczynkach rąk swych.+,O(Mówiąc Aaronowi: Uczyń nam Bogi, którzyby szli przed nami. Abowiem Moyzeszowi onemu który wywiódł nas z ziemie Egiptskiey, niewiemy co się sstało jemu.w+g'Któremu nie chcieli posłuszni być Ojcowie naszy, ale odrzucali, i odwracali się sercami swymi do Egiptu;;*o&Ten jest który był w zgromadzeniu na puszczy z Aniołem, który z nim rozmawiał na onej górze Syna, i z Ojcy naszymi, który przyjął wyroki żywiące, aby je dał nam.)-%Ten jest on Moyzesz, który rzekł synom Izraelskim: Proroka wam wzbudzi Pan Bóg wasz z braciej waszej, jako mnie; onego słuchać będziecie.($Ten wywiódł je uczyniwszy cuda i znamiona w ziemi Egiptskiey, i w czerwonym morzu, i na puszczy, lat czterdzieści.W''#Tego Moyzesza którego się byli zaprzeli, mówiąc: Kto cię postanowił Książęciem i Sędzią? Tego Bóg Książęciem i Odkupicielem posłał, przez rękę Anioła który ukazał się mu w głogu.1&["Widząc widziałem utrapienie ludu mego, onego w Egiptcie, i wzdychanie ich usłyszałem, i zstąpiłem żebych je wyrwał; A teraz chodź, poślę cię do Egiptu.n%U!I rzekł mu Pan: Zzuj obuwie nóg twoich; Bo miejsce, na którymeś stanął, ziemia święta jest.$ Jam on Bóg Ojców twoich, Bóg Abrahamów i Bóg Izaaków, i Bóg Jakóbów. A zadrzawszy Moyzesz, nie śmiał się przypatrować.#A Moyzesz ujźrzawszy, zadziwił się onemu widzeniu; a gdy on przystępował, przypatrzyć się, sstał się głos Pański do niego:"A gdy się spełniło lat czterdzieści, ukazał się mu na puszczy góry Syna Anioł Pański w płomieniu ogniowym głogu.o!WI uciekł Moyzesz za mową tą, i był przychodniem w ziemi Madyańskiej, gdzie zrodził syny dwa.^ 5Zali zamordować mnie ty chcesz, jakimeś sposobem zamordował wczora Egiptczyanina?~uLecz on, który krzywdził bliźniego, odrzucił go mówiąc: Kto cię postawił Książęciem i Sędzią nad nami?!;A nazajutrz pokazał się im wadzącym się, i wiódł je ku pokojowi, mówiąc: Mężowie, bracia jesteście wy; przeczże krzywdzicie jedni drugie?~uA mniemał żeby rozumieli bracia jego, iż Bóg przez rękę jego daje im wybawienie. Lecz oni tego nie rozumieli.A ujźrzawszy niektórego ukrzywdzonego, pomścił się, i uczynił oswobodzenie onemu utrapionemu, zabiwszy Egiptczyanina.A gdy się wypełnił jemu czas czterdzieścia lat, wstąpiło na serce jego, aby nawiedził bracią swą, syny Izraelskie.ucI wyćwiczony jest Moyzesz we wszelkiej mądrości Egiptskiey; a był możny w powieściach i sprawach.^5A gdy był wyrzucony, wyjęła go córka Faraonowa, i wychowała go sobie za syna.W który czas narodził się Moyzesz, i był przyjemny Bogu; który wychowywany był trzy miesiące w domu Ojca swego.yTen podchodząc naród nasz, utrapił Ojce nasze, tak iż musieli wymiatać dziatki swe, żeby się nie rozpładzały.:oAż nastał Król drugi który nie znał Józefa.'A gdy się przybliżył czas obietnice, którą był poprzysiągł Bóg Abrahamowi, rozrodził się on lud, i rozmnożył się w Egiptcie;I przeniesieni są do Sychem, i położeni są w grobie, który kupił Abraham za sumę pieniędzy u synów Emora syna Sychemowego.MI zstąpił Jakób do Egiptu; i dokonał tam on i Ojcowie naszy.}sA posławszy Józef, przyzwał Ojca swego Jakóba, i wszytkiej rodziny swej, w siedmdziesiąt i piąci duszach.s_ A za wtórym razem oznajmił się Józef braciej swej, i jawnym się sstał Faraonowi naród Józefów.^5 A usłyszawszy Jakób iż były pszenice w Egiptcie, posłał Ojce nasze naprzód.   I przyszedł głód na wszytkę ziemię Egiptską i Chananeyską, i ucisk wielki; i nie najdowali żywności Ojcowie naszy.D I wyrwał go ze wszytkich ucisków jego, i dał mu łaskę i mądrość przed Faraonem Królem Egiptskim, i postanowił go przedniejszym sprawcą nad Egiptem, i wszytkim domem swym._ 7 A Patryarchowie zazdroszcząc Józefowi, przedali go do Egiptu; a był Bóg z nim;" =I dał mu przymierze obrzezania; A tak Abraham zrodził Izaaka, i obrzezał go dnia ósmego, a Izaak Jakóba, a Jakób one dwanaście Patryarchów. A naród któremuby służyli, sądzić będę ja, rzekł Bóg; A potym wynidą, i służyć mi będą na miejscu tym. A mówił mu tak Bóg: Iż będzie nasienie jego przychodniem w ziemi cudzej, i zniewolą je, i utrapią przez lat cztery sta.- SI nie dał mu dziedzictwa w niej, ani na stopę nogi; a obiecał mu ją był dać ku dzierżeniu, i nasieniu jego po nim, gdy jeszcze on nie miał dziecięcia.+OTedy wyszedszy z ziemie Kaldeyskiey, mieszkał w Charran. A z tamtąd gdy umarł Ociec jego, przeprowadził go do ziemie tej, w której wy teraz mieszkacie.ykI rzekł do niego: Wynidź z ziemie twej i z rodziny twojej, a idź do ziemie którąkolwiek tobie ukażę.5cA on rzekł: Mężowie bracia i Ojcowie, słuchajcie! Bóg chwały pokazał się Ojcu naszemu Abrahamowi gdy był w Mezopotamiey, przedtym niż mieszkał on w Charran.K A rzekł przedniejszy Ofiarownik: Jeśli się te rzeczy tak mają?A patrząc pilnie nań wszyscy, którzy siedzieli w onej siedzącej radzie, widzieli oblicze jego jako oblicze Anielskie.Abowiemeśmy słyszeli go mówiącego: Iż Jezus on Nadzarethski ten zepsuje miejsce to, i odmieni obyczaje, które podał nam Moyzesz.3 Postawili też świadki fałszywe mówiące: Ten człowiek nie przestawa słów bluźnierskich mówić przeciw miejscu świętemu temu i zakonowi. I społu wzruszyli lud, i starsze, i uczone w piśmie; i powstawszy społu porwali go, i przywiedli do siedzącej rady.} Tedy poduszczyli męże powiedające: Iżeśmy słyszeli go mówiącego słowa bluźnierskie przeciw Moyzeszowi i Bogu.M Lecz nie mogli się oprzeć mądrości, i duchowi którym mówił.8~i I powstali niektórzy z zgromadzenia nazwanego Libertynów i Cyrenejczyków, i Alexandryanów, i onych którzy byli z Cylicyey, i z Azyey, sprzeczać się z Stefanem.Y}+A Stefan pełen wiary i mocy, czynił cuda i znamiona wielkie między ludem. |A mowa Boża rosła; i pomnażała się liczba uczniów w Jeruzalem barzo; i mnogi tłum Ofiarowników posłuszny był wierze.T{!Które postawili przed Apostoły; a modliwszy się, kładli na nie ręce.qz[I podobała się ona mowa przed onym wszytkim mnóstwem; I obrali Stefana, męża pełnego wiary i ducha świętego, i Filipa, i Prochora, i Nykanora, i Tymona, i Parmena, i Mikołaia, przychodnia do wiary Antyocheńczyka.DyA my w modlitwie i usługowaniu mową trwać będziemy.*xMUpatrzcież tedy, bracia, mężów z was mających dobre świadectwo siedm, pełnych ducha świętego i mądrości, którebyśmy postanowili na potrzebę tę. wA wezwawszy oni dwanaście mnóstwa uczniów, rzekli: Nie słuszna jest, żebyśmy my opuściwszy mowę Bożą, służyli stołom.3v aA we dni one, gdy się przymnażało uczniów, sstało się szemranie Greckich Żydów przeciw Hebreyczykom, iż były przeglądane w posługiwaniu powszednim wdowy ich.kuO*I każdy dzień w Kościele i w domu nie przestawali nauczać i opowiedać Jezusa Christusa. t )Onić tedy szli weseląc się, od obliczności onej siedzącej Rady, że godni poczytani byli, iż za imię jego zelżeni byli.|sq(I usłuchali go; a wezwawszy Apostołów, ubiwszy zakazali, aby nie mówili w imię Jezusowe; i wypuścili je.wrg'A jeśli z Boga jest, nie możecie zepsować jej, byście snadź z Bogiem walczącymi znalezieni nie byli.q&A teraz mówię wam: Odstąpcie od ludzi tych, i zaniechajcie ich; iż jeśli jest z ludzi rada ta, abo sprawa ta, rozwinie się;1p[%Po nim powstał Judas Galileyczyk, we dni popisu, i uwiódł lud nie mały za sobą; i on zginął, i wszyscy, którzykolwiek posłuszni jemu byli, rozproszeni są. o$Abowiem przed tymi dniami powstał był Theudas, powiedając być kim samego siebie; do którego przystała liczba mężów jakoby cztery sta; który zniesion jest, i wszyscy, którzykolwiek posłuszni jemu byli, rozwinęli się, i obrócili się wniwecz.znm#I rzekł do nich: Mężowie Izraelscy, strzeżcie samych siebie, z strony ludzi tych, cobyście mieli czynić.1m["A wstawszy niektóry w siedzącej radzie Faryzeusz, imieniem Gamaliel, Zakonny Nauczyciel, ważny u wszego ludu, roskazał aby precz mało co Apostoły wywiedziono.Pl!A oni usłyszawszy pukali się, i radzili się żeby je zagładzić.k I myśmy są jego świadkowie rzeczy tych; i też on duch święty, którego dał Bóg onym, którzy są posłuszni jemu. jTego Bóg przedniejszym wodzem i zbawicielem wywyższył prawicą swoją, aby dał pokajanie Izraelowi i odpuszczenie grzechów.giGOn Bóg Ojców naszych wzbudził Jezusa, któregoście wy zamordowali zawiesiwszy na drzewie.lhQA odpowiedziawszy Piotr, i Apostołowie rzekli: Posłusznym być trzeba Bogu więcej niż ludzi.Ag{Mówiąc: Zaliśmy roskazaniem nie roskazali wam, abyście nie uczyli w imię to? A oto, napełniliście Jeruzalem nauką waszą, i chcecie przywieść na nas krew człowieka tego.gfGA przywiódszy je, postawili przed siedzącą Radą; i spytał ich przedniejszy Ofiarownik,eTedy odszedszy Rotmistrz z sługami, przywiódł je, wszakoż nie gwałtem; (bo się bali ludu, by nie byli ukamionowani.)d+A przyszedszy niektóry opowiedział im, mówiąc: Iż oto, mężowie któreście podali do ciemnice, są w Kościele stojąc, i ucząc lud.cA gdy usłyszeli mowy te i on Ofiarownik, i Rotmistrz Kościelny, i przedniejszy Ofiarownicy, wątpili o nich, coby wżdy to było.=bsMówiąc: Iżeśmyć ciemnicę znaleźli zamknioną ze wszytkim obwarowaniem, i stróże z dworu stojące przede drzwiami; lecz otworzywszy, wewnątrz żadnegośmy nie naleźli._a7A słudzy przyszedszy nie naleźli ich w ciemnicy; a wróciwszy się opowiedzieli,|`qA usłyszawszy to, weszli na świtaniu do Kościoła, i uczyli. A przyszedszy przedniejszy Ofiarownik i którzy z nim byli, zwołali siedzącą Radę i wszytki starsze synów Izraelskich; i posłali do więzienia, aby je przywiedziono.^_5Idźcie, a stanąwszy powiedajcie w Kościele ludowi wszytkie słowa żywota tego.[^/Lecz Anioł Pański w nocy otworzył drzwi u ciemnice; a wywodząc je, rzekł:Q]I wrzucili ręce swe na Apostoły, i podali je do straży pospolitej.\A powstawszy przedniejszy Ofiarownik i wszyscy którzy z nim byli, która jest sekta Sadukeuszów, napełnieni byli gorliwością;#[?A schodziło się i mnóstwo z okolicznych miast do Jeruzalem, niosąc niemocne, i utrapione od duchów nieczystych, którzy uzdrowieni byli wszyscy.Z-Że i na ulice wynaszali niemocne, i kładli je na pościelach i łóżkach aby przychodzącego Piotra by i cień zaćmił którego z nich.UY#A więcej przybywało wierzących Panu, mnóstwa i mężów i niewiast.)`X9 A z innych żaden nie śmiał się przyłączyć do nich; ale wielce ważył je lud.W A przez ręce Apostolskie działo się znamion i cudów między ludem wiele; (a byli jednostajnie wszyscy w przysionku Salomonowym,gVG I sstała się bojaźń wielka na wszytek Zbór, i na wszytki, którzy słyszeli te rzeczy.U# I padła natychmiast u nóg jego, i zdechła. A wszedszy młodzieńcy znaleźli ją umarłą, i wyniózszy pogrzebli podle męża jej.-TS A Piotr rzekł do niej: Cóż to, żeście się zmówili kusić ducha Pańskiego? Oto, nogi onych, którzy pogrzebli męża twego, u drzwi są, i wyniosą cię.tSaA odpowiedział jej Piotr: Powiedz mi, za tylkoliście on folwark przedali? A ona rzekła: Tak, za tylo.dRAI była jakoby godzin trzech chwila, i żona jego nie wiedząc co się sstało, weszła;GQA wstawszy młodzieńcy porwali go, i wyniózszy pogrzebli.zPmA słysząc Ananiasz mowy te, padszy zdechł. I była bojaźń wielka na wszytki, którzy słyszeli te rzeczy.9OkZali zostawiony nie tobie został, a przedany nie w twojejli zwierzchności był? Cóż jest żeś włożył do serca swego sprawę tę? Nie skłamałeś ludziam, ale Bogu.NI rzekł Piotr: Ananiaszu, przeczże napełnił szatan serce twe, iżbyś zmyślił ducha świętego, i umknął od zapłaty folwarku?MI umknął z zapłaty onej z wiadomością też żony swej; a przyniózszy część niektórą, przed nogi Apostolskie położył.ZL /A mąż niektóry Ananiasz imieniem z Safyrą żoną swą przedał osiadłość.bK=%Mając rolą, przedawszy ją przyniósł pieniądze, i położył u nóg Apostolskich.vJe$A Jozes przezwany Barnabaszem od Apostołów (co jest wyłożone: syn pocieszenia.) Lewita, z Cypru rodem,_I7#I kładli przed nogi Apostolskie. I rozdawano każdemu jako który potrzebę miał.7Hg"Bo niedostatecznego żadnego nie było między nimi; abowiem ile ich kolwiek dzierżawcami folwarków i domów byli, przedawając przynosili zapłatę za ono co poprzedali;Gy!A wielką mocą dawali świadectwo Apostołowie powstaniu pana Jezusowemu; i łaska wielka była nad wszytkimi nimi.-FS A mnóstwa onych, którzy uwierzyli, było serce jedno, i dusza jedna; a żaden nic z majętności swych nie zwał własnym, ale było u nich wszytko spólne.;EoA gdy się modlili oni, zatrząsnęło się miejsce na którym byli zgromadzeni; i napełnieni są wszyscy ducha świętego, i mówili onę mowę Bożą z beśpiecznością.D W wyciągnieniu ręki twojej ku uzdrawianiu, iżby i znamiona i cuda działy się przez imię świętego Syna twego Jezusa.CA przetoż teraz, Panie! wejźrzy na groźby ich, a daj sługom twoim, z  beśpiecznością wszelaką opowiedać onę mowę twoję.dBAAby uczynili, cokolwiek ręka twoja i rada twoja przedtym postanowiła, aby się sstało.:AmAbowiem się zgromadzili w prawdzie w mieście tym przeciw świętemu synowi twemu Jezusowi, któregoś pomazał, i Herod, i Poncyus Piłat z narody i z ludem Izraelskim.@Stanęli przy nich Królowie ziemie, i Książęta zgromadziły się w jedno, przeciw Panu, i przeciw Pomazańcowi jego.?Któryś przez usta Dawida sługi swego powiedział: Przeczże się zburzyły narody, i ludzie rozmyślali próżne rzeczy?;>oA oni usłyszawszy, jednostajnie podnieśli głos ku Bogu, i mówili: Gospodarzu! ty Boże, któryś uczynił niebo i ziemię i morze, i wszytkie rzeczy które w nich są:=A wypuszczeni będąc, przyszli do swych, i opowiedzieli cokolwiek do nich przedniejszy Ofiarownicy i Starszy mówili.v<eBo lat było więcej niż czterdzieści onemu człowiekowi, nad którym się sstało znamię to uzdrowienia.;A oni zagroziwszy wypuścili je, nic nie najdując jakoby je skarali, dla ludu; iż wszyscy chwalili Boga za ono, co się było sstało.L:Abowiem nie możemy my, cośmy widzieli i słyszeli, nie mówić.9A Piotr i Jan odpowiedziawszy, do nich rzekli: Jeśli sprawiedliwa jest przed Bogiem, was słuchać więcej niż Boga, rozsądźcie.]83A wezwawszy ich, zakazali im, aby zgoła nie mówili ani uczyli w imię Jezusowe.7Ale, iżby się więcej nie rozszerzało między lud, groźbą zagrozimy im, aby więcej nie mówili w imię to żadnemu człowiekowi.)6KMówiąc: Co uczynimy ludziom tym? ponieważ jednak znaczne znamię sstało się przez nie, wszytkim mieszkającym w Jeruzalem jawne, a nie możemy zaprzeć;T5!A kazawszy im precz z siedzącej rady odejść, namawiali między sobą,o4WA człowieka widząc z nimi stojącego, który był uzdrowion, nie mieli co przeciwko temu mówić.,3Q A widząc onę Piotrowę beśpieczność i Janowę, i porozumiawszy iż ludźmi nieukami byli i prostakami, dziwowali się, i poznali je iż z Jezusem byli;25 I niemasz w innym żadnym zbawienia. Abowiem niemasz imienia innego pod niebem, danego między ludzi, przez któreby potrzeba zbawionymi być nam.l1Q Ten jest on kamień nizacz poczytany od was budowników, który się sstał w głowę węgłową.|0q Niech wiadomo będzie wszytkim wam, i wszytkiemu ludowi Izraelskiemu, że przez imię Jezusa Christusa onego Nadzarethskiego, któregoście wy ukrzyżowali, którego Bóg wzbudził od umarłych, przez tego ten stanął tu przed wami zdrowym./ Jeśli my dziś sądzeni bywamy, dla dobrodziejstwa człowiekowi niemocnemu uczynionego, przez które ten zachowany jest;i.KTedy Piotr napełniony ducha świętego, rzekł do nich: Książęta ludu i starszy Izraelscy!l-QI postawiwszy je w pojśrzodku, pytali: Którą mocą, abo którym imieniem uczyniliście to wy? ,I Annasz przedniejszy Ofiarownik, i Kaiafasz, i Jan, i Alexander, i ilekolwiek ich było z rodu przedniejszych Ofiarowników.x+iI sstało się nazajutrz, że się zgromadzili ich Książęta i starszy, i uczeni w Piśmie do Jeruzalem;t*aA wiele onych, którzy słyszeli onę mowę, uwierzyło; i była liczba mężów jakoby pięć tysięcy.Y)+I wrzucili na nie ręce, i podali pod straż do jutra; bo był wieczór już.b(=Zfrasowani dlatego, iż oni uczyli lud, i opowiedali w Jezusie powstanie od umarłych.e' EA gdy mówili oni do ludu, naszli je Ofiarownicy i Rotmistrz Kościelny, i Sadukieuszowie,&%Wam naprzód Bóg wzbudziwszy Syna swego Jezusa, posłał go błogosławiącego wam; gdyby się odwrócił każdy z was od złości waszych.H% Wyście są syny onych Proroków, i onego Przymierza, które postanowił Bóg z Ojcy naszymi, mówiąc do Abraama: I w nasieniu twoim błogosławione będą wszytkie powinowactwa ziemie.l$QAle i wszyscy Prorocy od Samuela i inni potym, ile ich kolwiek mówiło, opowiedali też dni te. 3~~l~}}|{{tzzLzyyy xiwww>vvuu]ttsrrQqqaqpooZnnmlll.kkKjiibiheggSffHeegddxdccrbbaa?```_^^n^]\\f[ZZYYOXXtWWVV>==j<3Który za przeszłych rodzajów dopuszczał wszytkim Poganom, chodzić drogami ich.!=;I mówiąc: Mężowie! przecz to czynicie? i my także przypadkom poddani jesteśmy, jako i wy, ludzie, opowiedając wam abyście się od tych próżnych rzeczy nawrócili do Boga żywiącego, który uczynił niebo, i ziemię, i morze, i wszytkie rzeczy które w nich są;y<kA usłyszawszy Apostołowie Barnabasz i Paweł, rozdarszy szaty swoje, wbieżeli między on tłum, krzycząc,; A Ofiarownik Jowiszów który był przed miastem ich, cielce i wieńce do wrót przyniózszy, z tłumami ludzi chciał ofiarować.m:S I nazywalić Barnabasza Jowiszem, a Pawła Merkuryuszem; ponieważ on był przodującym w mowie.9) A tłumy ujźrzawszy co uczynił Paweł, podnieśli głos swój po Likaońsku mówiąc: Bogowie przypodobawszy się ludziom zstąpili do nas.Y8+ Rzekł wielkim głosem: Wstań na nogi twoje prosto! I wyskoczył i chodził.7w Ten słuchał Pawła mówiącego; który pilnie patrząc nań, i ujźrzawszy że wiarę ma iż mógł być zachowan.6A niektóry mąż w Listrzech niemocny na nogi siedział, chromy z żywota matki swej będąc, który nigdy nie chodził.)5MI tamże opowiedali Ewanielią.k4OPorozumiawszy to, uciekli do miast Likaońskich, do Listry i do Derben, i do okolicznej krainy,q3[A gdy się sstało naszcie i Poganów i Żydów z Książęty ich, aby je zelżyli i ukamionowali;e2CI rozerwało się mnóstwo onego miasta; i jednić byli z Żydy, a drudzy z Apostoły.>1uNie małyć tedy czas strawili beśpiecznie sobie poczynając w Panu, który świadczał o onej mowie łaski swej, i dawał to że się znamiona i cuda działy przez ręce ich.q0[A oni, którzy nie byli posłuszni Żydowie, pobudzili i złe serce uczynili Poganom przeciw braciej./ 7A sstało się w Ikonium, że społu weszli oni do zgromadzenia Żydowskiego, i mówili, tak że uwierzyło i Żydów i Greków wielkie mnóstwo.B. 4A uczniowie byli napełnieni wesela i Ducha świętego.M- 3A oni otrząsnąwszy proch z nóg swoich na nie, szli do Ikonium.6,e 2A Żydowie poduszczali nabożne niewiasty, i uczciwe, i przedniejsze onego miasta; i wzbudzili prześladowanie na Pawła i Barnabasza, i wyrzucili je z granic swych.I+  1I roznaszała się ona mowa Pańska po wszytkiej onej krainie.* 0A słysząc Poganie weselili się, i sławili onę mowę Pańską; i uwierzyli ile ich było zrządzonych ku żywotowi wiecznemu. ) /Tak bowiem roskazał nam Pan, mówiąc: Położyłem cię na światłość Poganom, abyś był ku zbawieniu aż do ostatku ziemie.( .A beśpiecznie sobie począwszy Paweł i Barnabasz, rzekli: Wamci było potrzeba naprzód aby opowiedziano onę mowę Bożą; Lecz ponieważ odrzucacie ją, i niegodnymi sądzicie samych siebie onego wiecznego żywota, oto, obracamy się do Poganów.'/ -A ujźrzawszy Żydowie one tłumy, napełnieni są gorliwości, i sprzeciwiali się onemu co Paweł mówił, sprzeciwiając się i bluźniąc.d&A ,A w przyszły Szabat niemal wszytko miasto zgromadziło się słuchać onej mowy Bożej.Q% +A gdy rozpuszczono zgromadzenie, poszło wiele z Żydów i z nabożnych przychodniów do wiary za Pawłem i Barnabaszem; którzy mówiąc do nich, namawiali ich, aby trwali w onej łasce Bożej.v$e *A gdy wyszli z zgromadzenia Żydowskiego, prosili Pogani aby w drugi Szabat mówiono do nich tyż słowa..#U )Obaczcie wy wzgardziciele, i zadziwujcie się, i zniszczejcie; Iż uczynek ja sprawuję za dni waszych, uczynek któremu nie uwierzycie, gdyby kto wyłożył wam.Q" (Patrzcie tedy aby nie przyszło na was ono co powiedziano w Prorocech:!- 'I od wszytkich rzeczy, od którycheście nie mogli być w Zakonie Moyzeszowym usprawiedliwieni, w tym każdy wierzący usprawiedliwiony bywa.t a &Wiadomo tedy niech będzie wam, mężowie bracia, iż się przez tego wam odpuszczenie grzechów opowieda.>w %Lecz którego Bóg wzbudził, nie widział skażenia. $Albowiemci Dawid w własnym wieku usłużywszy radzie Bożej, zasnął, i przyłożon jest do Ojców swych, i widział skażenie;R #Przeto i indziej powieda: Nie dasz świętemu twemu widzieć skażenia.1 "A iż go wzbudził od umarłych, aby się więcej nie wrócił do skażenia, tak powiedział: Że dam wam one święte Dawidowe wierne obietnice."= !Iż tę Bóg wypełnił dziatkam ich nam, wzbudziwszy Jezusa; jako też w Psalmie wtórym jest napisano: Syn mój jesteś ty, ja dziś urodziłem cię.J  I my wam opowiedamy onę obietnicę, która się Ojcom sstała,% Który widziany był przez dni wiele, od onych którzy społu sstąpili z nim z Galileiey do Jeruzalem, którzy są świadki jego u ludu.-U Lecz Bóg wzbudził go od umarłych.dA A gdy wykonali wszytko co o nim napisano było, zdjąwszy z drzewa, włożyli do grobu.a; I żadnej przyczyny śmierci nie znalazszy, żądali od Piłata aby on był zgładzon.6e Abowiem mieszkający w Jeruzalem, i Książęta ich, tego nie poznawszy, i głosów Prorockich które przez każdy Szabat bywają czytane, osądziwszy go, wypełnili je. Mężowie bracia, synowie narodu Abrahamowego, i którzy między wami boją się Boga, wamci ona mowa zbawienia tego jest posłana.-S A gdy wypełnił Jan bieg swój, mówił: Kim mię mniemacie być, nie jestem ja. Ale oto przychodzi za mną, którego nie jestem godzien obuwia nóg rozwiązać.nU Gdy pierwej obwoływał Jan przed weszciem jego Ponurzenie pokajania wszytkiemu ludowi Izraelskiemu.Z- Z tegoć Bóg nasienia według obietnice wzbudził Izraelowi Zbawiciela Jezusa.J  A odstawiwszy go, wzbudził im Dawida za Króla; o którym też rzekł świadectwo dawszy: Znalazłem Dawida onego syna Jessego, męża wedle serca mego, który uczyni wszytkie chcenia moje.} A od tąd żądali o Króla, i dał im Bóg Saula syna Kisowego, męża z pokolenia Beniaminowego, lat czterdzieści;jM A potym jakoby przez lat cztery sta i piącidziesiąt, dał im Sędzie aż do Samuela Proroka._ 7 I wygładziwszy narodów siedm w ziemi Chananeyskiey, losem rozdał im ziemię ich.N  I około czterdzieści lat czasu, znaszał zwyczaje ich na puszczy. 7 Bóg ludu tego Izraelskiego obrał Ojce nasze, i lud wywyższył gdy przemieszkawali w ziemi Egiptskiey, i ramieniem wysokim wywiódł je z niej.| q A powstawszy Paweł, i skinąwszy ręką, rzekł: Mężowie Izraelscy, i którzy się boicie Boga, słuchajcie:0 Y A po czytaniu Zakonu i Proroków, posłali Przedniejszy zgromadzenia do nich, mówiąc: Mężowie bracia, jeśli macie mowę u siebie napominania do ludu, mówcie. A oni przeszedszy z Pergi, przyszli do Antyochiey Pizydeyskiey, a wszedszy do zgromadzenia w dzień Szabatów, usiedli.' A puściwszy się z Pafu oni co z Pawłem byli, przyszli do Pergi Pamfileyskiey. A Jan odstąpiwszy od nich, wrócił się do Jerozolimy.a; Tedy ujźrzawszy Starosta co się sstało, uwierzył, przerażony oną nauką Pańską.V% A teraz oto ręka Pańska przeciw tobie: i będziesz ślepym, nie widząc słońca aż do czasu. A natychmiast przypadła nań mgła i ciemność, i obchodząc szukał którzyby go wodzili za rękę.=s Rzekł: O pełny wszelkiej zdrady i wszelkiej przewrotności, synu dyabelski, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości, nie przestanieszże podwracać dróg Pańskich prostych?Z- A Saul (który i Paweł) napełniony Ducha świętego, i pilno patrząc nań,! Lecz sprzeciwiał się im Elimas Czarnoksiężnik, (abowiem tak się wykłada imię jego), szukając jakoby odwrócić Starostę od wiary.) Który był z Starostą Sergiuszem Pawłem mężem rostropnym. Ten przyzwawszy Barnabasza i Saula, domagał się słuchać onej mowy Bożej.  A przeszedszy wysep aż do Pafu, naleźli niektórego czarnoksiężnika fałszywego Proroka Żyda, któremu imię było Bariesus,{o A gdy byli w Salaminie, opowiedali mowę Bożą w zgromadzeniach Żydowskich; a mieli i Jana usługującego.i~K Oni tedy posłani od Ducha świętego, przeszli do Seleucyey, a ztamtąd odpłynęli do Cypru.T}! Tedy pościwszy i modliwszy się, i włożywszy ręce na nie, opuścili.|/ A gdy służyli oni Panu, i pościli, rzekł Duch święty: Odłączcież mi i Barnabasza i Saula ku onej sprawie do którejem ich przyzwał.a{ = A byli niektórzy w Antyochiey we Zborze który tam był, Prorocy i Nauczyciele, i Barnabasz i Symeon nazwany Nigrem, i Lucyusz Cyreneyczyk, i Manaen, który był społu wychowan z Herodem Tetrarchą, i Saul.z A Barnabasz i Saul wrócili się z Jeruzalem, wypełniwszy usługowanie, wziąwszy z sobą i Jana przezwanego Markiem.7yi A ona mowa Boża rosła i rozmnażała się.x A natychmiast potrącił go Anioł Pański, dlatego że nie dał chwały Bogu; a będąc stoczony od robactwa, zdechł.Bw A pospólstwo wołało: Głos Boży, a nie człowieczy.|vq A naznaczonego dnia, Herod oblókszy się w odzienie Królewskie, i siadszy na stolicy, uczynił rzecz do nich.iuK A Herod myślił o wojnie przeciw Tyryiczykom i Sydończykom; lecz oni zgodnie przyszli do niego, i namówiwszy Blasta Podkomorzego Królewskiego, prosili o pokój; dlatego iż się żywiła ich kraina z królewskiej;*tM A gdy się go Herod domagał, a nie nalazł, dawszy na próbę stróże, kazał je wywieść. A zstąpiwszy z Judskiej ziemie do Cesariey, tamże mieszkał.hsI A gdy był dzień, była trwoga niemała między Żołnierzami, coby się z Piotrem sstało.@ry A kinąwszy na nie ręką aby umilknęli, wyłożył im jako Pan go wywiódł z ciemnice. I rzekł: Opowiedzcie Jakubowi i braciej te rzeczy. A wyszedszy szedł na inne miejsce.Wq' A Piotr trwał kołacąc; a otworzywszy ujźrzeli go, i zapamiętali się.{po A oni do niej rzekli: Szalejesz. Lecz ona twierdziła iż się tak rzecz ma. A oni mówli: Poseł to jego jest.o} A poznawszy głos Piotrów, przed weselem nie otworzyła wrót, lecz wbieżawszy oznajmiła iż stoi Piotr przed wroty.inK A gdy kołatał Piotr we drzwi u wrót, przystąpiła dziewka podsłuchiwać, imieniem Rhode,m- A obaczywszy się, przyszedł do domu Maryey, matki Janowej, którego nazywano Markiem, gdzie było nie mało zgromadzonych i modlących się.9lk A Piotr przyszedszy k sobie, rzekł: Teraz znam prawdziwie iż posłał Pan Anioła swego, i wyjął mię z ręki Herodowej, i ze wszytkiego oczekawania ludu Żydowskiego.dkA A gdy przeszli pierwszą straż i wtórą, przyszli do brany żelaznej, która wiedzie do miasta, która się sama przez się otworzyła im; a wyszedszy poszli przecznicą jedną; a wnet odstąpił Anioł od niego.j I wyszedszy szedł za nim, a niewiedział żeby prawdą było ono co się działo przez Anioła; lecz mniemał żeby widzenie widział.i+ I rzekł Anioł do niego: Opasz się, a podwiąż obuwie twoje. A uczynił tak. I mówi mu: Przyoblecz się szatą swoją, a idź za mną.Ch A oto, Anioł Pański stanął tuż, a jasność się oświeciła w gmachu; a trąciwszy w bok Piotrów, obudził go, mówiąc: Wstań rychło. I opadły jego łańcuchy z ręku.5gc A gdy go miał wywieść Herod, nocy onejże Piotr usnął był między dwiema Żołnierzami, związany łańcuchami dwiema; a stróże przed drzwiami strzegli ciemnice.ifK Piotrać tedy chowano w ciemnicy, a modlitwa bywała pilna uczyniona od Zboru do Boga za nim.>eu Którego też pojmawszy wrzucił do ciemnice, oddawszy pod czwórę straż, gdzie było w każdej po czterech Żołnierzach, aby go strzegli, chcąc po Paszce wywieść go ludowi.rd] A ujźrzawszy że to przyjemno było Żydom, przydał to pojmać i Piotra; (a były dni Przaśników.)6cg I zagładził Jakuba brata Janowego mieczem.jb O A pod onymże czasem wrzucił Herod Król ręce aby utrapił niektóre z onych co byli ze Zboru.[a/ Co też uczynili, posławszy do starszych przez rękę Barnabaszowę i Saulowę. ` A z uczniów jako przemógł który, postanowili każdy z nich na usługowanie posłać mieszkającej w Judskiej ziemi braciej.2_] A powstawszy jeden z nich imieniem Agabus, znamionował przez Ducha, iż głód wielki miał być po wszytkim świecie, który się też sstał za Klaudyusza Cesarza.H^  A w onyż dni sstąpili z Jerozolimy Prorocy do Antyochiey."]= I sstało się że się oni rok cały zgromadzali do Zboru, i nauczali tłum niemały; i nazwani byli napierwej w Antyochiey uczniowie, Christyanmi.g\G I wyszedł do Tarsu Barnabasz szukać Saula; a nalazszy go przyprowadził go do Antyochiey.n[U Abowiem był mąż dobry, i pełen Ducha świętego i wiary; i przystał tłum nie mały do Pana.Z# Który przyszedszy, i ujźrzawszy łaskę Bożą, uweselił się, i napominał wszytkich aby w przedsięwzięciu serca trwali przy Panu.Y' I słyszana była ona mowa w uszach Zboru onego który był w Jeruzalem o nich; i wysłali Barnabasza aby przyszedł aż do Anthyochiey.`X9 I była ręka Pańska z nimi; a wielka liczba uwierzywszy nawróciła się do Pana."W= A byli niektórzy z nich mężowie Cypryiczycy i Cyreneyczycy, którzy wszedszy do Antyochiey, mówili do Greckich Żydów, opowiedając Pana Jezusa.VV% Onić tedy, którzy byli rozproszeni od onego ucisku, który się sstał z strony Stefana, przeszli aż do Fenicyey, i Cypru, i Antyochiey, żadnemu nie powiedając onej mowy Bożej jedno tylko Żydom.Uw A usłyszawszy to uciszyli się, i chwalili Boga, mówiąc: Toć tedy i Poganom Bóg pokajanie dał ku żywotowi.T- Jeśli tedy równy dar dał im Bóg jako i nam, wierzącym w Pana Jezusa Christusa, a ja cóżem zacz był, żebym był mógł hamować Boga?Sw I przypomniałem słowo Pańskie jako mówił: Janci ponurzał wodą, a wy będziecie ponurzeni w Duchu świętym.cR? A gdym ja począł mówić, przypadł Duch święty na nie, jako i na nas na początku.jQM Który mówić będzie słowa do ciebie, przez którebyś był zbawion, ty i wszytek dom twój."P= I opowiedział nam jako widział Anioła w domu swym, który stanął i mówił jemu: Poślij do Joppen męże, a przyzów Symona nazwanego Piotrem;O A rzekł mi duch abych szedł z nimi, nic nie wątpiąc. Szli też ze mną i ci sześć bracia, i weszliśmy w dom onego męża.kNO A oto, zaraz trzej mężowie stanęli u domu, w którymem był, posłani z Cesareiey do mnie.TM! A to się sstało po trzykroć; i zasię wściągniono wszytko do nieba.cL? A odpowiedział mi głos powtóre z nieba: Co Bóg oczyścił, ty nie czyń pospolitym.nKU I rzekłem: Żadną miarą Panie! iż nic pospolitego abo nieczystego nigdy nie weszło w usta me.OJ A usłyszałem głos mówiący mi: Wstawszy, Pietrze, rzeż a jedz.I W które pilnie patrząc uważałem; i widziałem czworonogie ziemskie źwierzęta, i bestyje, i gadziny, i ptastwa niebieskie.ZH- Jam był w mieście Joppen modląc się; i widziałem w zapamiętaniu widzenie, zstępujące naczynie niejakie jakoby prześcieradło wielkie, za cztery końce uwiązane z nieba, i przyszło aż do mnie.EG A począwszy Piotr, przełożył im porządkiem, mówiąc:TF! Mówiąc: Iżeś do mężów nie obrzezanych wszedł, i jadłeś z nimi.dEA A gdy wstąpił Piotr do Jerozolimy, rospierali się z nim oni którzy byli z obrzeski,wD i A usłyszeli Apostołowie i bracia którzy byli w Judskiej ziemi, że i Pogani przyjęli onę mowę Bożą.rC] 0I rozrządził aby oni Ponurzeni byli w imię Pańskie. Tedy prosili go aby z nimi zetrwał dni kilka.rB] /Izali wody hamować może kto, żeby nie byli ponurzeni ci którzy Ducha świętego wzięli, jako i my?iAK .Abowiem słyszeli je mówiące języki i wielmożnym czyniące Boga. Tedy odpowiedział Piotr:@- -I zapamiętawali się oni, którzy byli z obrzeski, wierni, ile ich przyszło z Piotrem, iż też na Pogany dar świętego Ducha był wylany.j?M ,Gdy jeszcze mówił Piotr słowa te, przypadł Duch święty na wszytkie słuchające onej mowy.>w +Temu wszyscy Prorocy świadectwo wydają, iż odpuszczenie grzechów weźmie przez imię jego wszelki wierzący weń. = *I roskazał nam abyśmy obwoływali ludowi, i oświadczali iż on jest on postanowiony od Boga Sędzia żywiących i umarłych.*<M )Nie wszytkiemu ludowi, ale świadkom, przedtym postanowionym od Boga, nam, którzyśmy społu jedli i społu pili z nim, potym gdy był wzbudzon od umarłych.L; (Tego Bóg wzbudził trzeciego dnia, i dał go żeby okazany był;: 'A my jesteśmy świadkami wszytkiego co czynił, i w krainie Judskiej i w Jeruzalem; którego zagładzili, zawiesiwszy na drzewie.C9 &Jezusa onego z Nadzaretu, jako go pomazał Bóg duchem świętym i mocą; który przechodził czyniąc dobrze, i uzdrawiając wszytkie opanowane od dyabła; abowiem Bóg był z nim. 8  %Wy wiecie rzecz która się sstała po wszytkiej Judskiej ziemi, począwszy od Galileiey, po Ponurzaniu które obwoływał Jan,x7i $Mowę którą posłał synom Izraelskim, opowiedając pokój przez Jezusa Christusa, ten jest wszytkich Panem;e6C #Ale w każdym narodzie kto się go boi, i czyni sprawiedliwość, u niego wziętym jest.n5U "A otworzywszy Piotr usta, rzekł: W prawdzie wyrozumiewam iż nie jest na osoby patrzający Bóg.I4  !Zaraz tedy posłałem do ciebie; tyś też dobrze uczynił przyszedszy. Teraz tedy wszyscy my przed Bogiem tu jesteśmy, abyśmy słuchali wszytkiego tego, co rozrządzono jest tobie od Boga.-3S Pośli tedy do Joppen, a przyzów Symona którego nazywają Piotrem; ten ma gospodę w domu Symona Garbarza nad morzem; który przyszedszy mówić tobie będzie.o2W I rzekł: Korneli! wysłuchana jest twoja modlitwa, i jałmużny twoje wspomnione są przed Bogiem.G1 A Korneliusz rzekł: Od czwartego dnia aż do tej godziny, byłem poszczącym, a o dziewiątej godzinie modliłem się w domu moim; a oto, mąż stanął przedemną w odzieniu jasnym;q0[ A przetożem nie sprzeciwiając się przyszedł wezwany; pytam się tedy, dla czego wezwaliście mię?b/= I rzekł do nich: Wy wiecie, jako się nie godzi mężowi Żydowinowi przyłączać się abo przystępować do cudzoziemca; Lecz mnie Bóg ukazał, żebych żadnego pospolitym abo nieczystym nie nazywał człowieka.X.) A rozmawiając z nim, wszedł, i najduje onych, co się byli zeszli, wiele;O- A Piotr podniósł go, mówiąc: Wstań! i ja sam człowiek jestem.o,W I sstało się gdy wchodził Piotr, zabieżawszy mu Korneliusz, przypadszy do nóg, pokłonił się.{+o A nazajutrz weszli do Cezareiey. A Korneliusz czekał ich, wezwawszy krewnych swych, i powinnych przyjaciół.* Wezwawszy ich tedy w dom, przyjął na gospodę. A nazajutrz Piotr wyszedł z nimi, i niektórzy z braciej z Joppen szli z nim.p)Y A oni rzekli: Korneliusz Setnik, mąż sprawiedliwy i bojący się Boga, i mając świadectwo od wszego narodu Żydowskiego, obwieszczony jest od Anioła świętego, aby cię wezwał w dom swój, i słuchał słów od ciebie.5(c A zstąpiwszy Piotr do onych mężów, którzy posłani byli od Korneliusza do niego, rzekł: Oto, jam jest którego szukacie; Co za przyczyna dla którejeście przyszli?_'7 Ale wstawszy zstąp, a idź z nimi, nic nie wątpiąc; dlatego żem ja je posłał.g&G A gdy Piotr pomyślał o onym widzeniu, rzekł mu duch: Oto, mężowie trzej szukają cię.]%3 A zawoławszy, wywiadowali się jeśliby Symon nazwany Piotrem tam gospodę miał.F$ A gdy sam w sobie wątpił Piotr, coby to było za widzenie, które widział, a oto, mężowie którzy posłani byli od Korneliusza, pytający się o domu Symonowym, stanęli u wrót.X#) A to się sstało po trzykroć; i zasię wzięte jest ono naczynie do nieba.Y"+ A głos zasię powtóre do niego: Co Bóg oczyścił, ty nie czyń pospolitym.g!G A Piotr rzekł: Żadną miarą Panie! iżem nigdy nie jadł nic pospolitego abo nieczystego.G  I sstał się głos do niego: Wstań Pietrze, rzeż a jedz.ta W którym były wszytkie czworonogie ziemskie źwierzęta, i bestyje, i gadziny, i ptastwa niebieskie.5 I widzi niebo otworzone, i zstępujące nań naczynie niejakie jakoby prześcieradło wielkie, za cztery końce uwiązane, i spuszczone ku ziemi.kO A sstał się łaknącym, i chciał jeść; a gdy gotowali oni, przypadło nań zapamiętanie. A nazajutrz gdy w drodze byli oni, i gdy się do miasta przybliżali, wstąpił Piotr na dach modlić się, około godziny szóstej.;q A wyłożywszy im wszytko, posłał je do Joppen.+O A gdy odszedł Anioł który mówił Korneliuszowi, zawoławszy dwu z domowników swych, i Żołnierza pobożnego z onych, którzy przy nim ustawicznie byli.ve Ten ma gospodę u niektórego Symona Garbarza, który ma dom nad morzem; tenci powie coć potrzeba czynić.X) A teraz pośli do Joppen męże, a przyzów Symona, którego zowią Piotrem.1[ A on pilnie patrząc nań, a przestraszony będąc, rzekł: Cóż jest Panie? i rzekł mu: Modlitwy twoje i jałmużny twoje wstąpiły na pamiątkę przed Bogiem.% Widział jawnie w widzeniu, jakoby o godzinie dziewiątej na dzień, Anioła Bożego wchodzącego do siebie, i mówiącemu jemu: Korneli. Pobożny, i bojący się Boga, ze wszytkim domem swym, i czyniąc jałmużny wielkie ludowi, i modląc się Bogu zawżdy,d C A mąż niektóry był w Cezareiey imieniem Korneliusz, Setnik, z roty nazwanej Włoską,Z- +A sstało się że wiele dni mieszkał w Joppe u niektórego Symona Garbarza.X) *I wiadomo się to stało po wszytkim Joppen; i wiele ich uwierzyło w Pana.iK )A dawszy jej rękę, podniósł ją; a zawoławszy świętych i wdów, postawił ją żywą.I  (A wyrzuciwszy precz wszytkie Piotr, poklęknąwszy na kolana modlił się; i obróciwszy się do ciała rzekł: Tabitho, wstań. A ona otworzyła oczy swe, i ujźrzawszy Piotra, usiadła. U~|}}"|{{&zzByyXxxywwvv>uuzu!ttssr/qqmqpp)oxnmm!llMkkvjjSii4hhgff eedccb|aa9`__q^^/]]J]\[[6ZYY_XX_WWgVVUUQU+TSSmSRRQQXPP$OzNNSMMLKKK?JJYI{HHGGFF=EDDkCCXBBAA#@?>>=b= ;Cóż tedy jest? zgoła się potrzeba mnóstwu zejść; Bo usłyszą, żeś przyszedł.K=A sprawieni są o tobie, iż odstąpienia uczysz od Moyzesza, onych, którzy są między Pogany, wszytkich Żydów, mówiąc, że nie mają obrzezywać dziatek, ani wedle zwyczajów chodzić.#<?A oni usłyszawszy chwalili Pana; i rzekli mu: Widzisz bracie, jako wiele tysięcy jest Żydów, którzy uwierzyli; a wszyscy gorliwi są ku Zakonowi.; Które przywitawszy, wyłożył im każdą rzecz zosobna z onych, które czynił Bóg między Pogany przez usługowanie jego.W:'A nazajutrz wszedł Paweł z nami do Jakuba; wszyscy też Starszy przyszli.M9A gdyśmy przyszli do Jeruzalem, wdzięcznie przyjęli nas bracia.@8yA społu szli też niektórzy z uczniów z Cezaryiey z nami, prowadząc z sobą onego, u któregośmy gospodą stać mieli, Mnazona niektórego Cypryiczyka, starodawnego ucznia.J7 A po tych dniach, nagotowawszy się wstąpiliśmy do Jeruzalem.i6KA gdy się on namówić nie dał, uciszyliśmy się mówiąc: Niech się wola Pańska sstanie.95k I odpowiedział Paweł: Co czynicie płacząc, i każąc moje serce? Abowiem ja nie tylko związanym być, ale i umrzeć w Jeruzalem gotów jestem, za imię Pana Jezusowe.h4I A gdyśmy usłyszeli to, prosiliśmy, i my i tameczni, aby nie wstępował on do Jeruzalem.]33 A przyszedszy do nas, i wziąwszy pas Pawłów, związawszy swoje ręce i nogi, rzekł: To mówi duch święty: Męża którego jest pas ten, tak zwiążą w Jeruzalem Żydowie, i podadzą w ręce Poganom.v2e A gdyśmy tam mieszkali przez dni niemało, nadszedł niektóry z Judzkiej ziemie Prorok, imieniem Agabus.?1y A ten miał córki panny cztery, które Prorokowały.(0IA nazajutrz wyszedszy oni co przy Pawle byli, przyszli do Cezaryey; A wszedszy w dom Filipa Ewanielisty (który był z onych siedmi) zostaliśmy u niego./A my płynienie odprawiwszy, z Tyru zabiegliśmy do Ptolemaidy; a przywitawszy się z bracią, zmieszkaliśmy dzień jeden u nich._.7I pożegnawszy jedni drugie, wstąpiliśmy w okręt; a oni wrócili się do swych,<-qA gdyśmy zmieszkali ony dni, wyszedszy poszliśmy, a prowadzili nas wszyscy z żonami i z dziatkami, aż za miasto; a klęknąwszy na kolana nad brzegiem, modliliśmy się.,A znalazszy ucznie, zmieszkaliśmy tam siedm dni; którzy Pawłowi mówili przez Ducha, aby nie wstępował do Jeruzalem.,+QA gdy się nam ukazał Cypr, i zostawiwszy go po lewej stronie, płynęliśmy do Syryey, i przybiliśmy się do Tyru; abowiem tam miał okręt złożyć towar.\*1A tam znalazszy okręt, który płynął do Feniki, wstąpiwszy weń jechaliśmy.) #A sstało się gdyśmy jechali rozstawszy się z nimi, prostym pędem przyszliśmy do Koum; a nazajutrz do Rhodon, a ztamtąd do Patary;(&Będąc boleśni nawięcej z onej mowy którą powiedział, że więcej nie mieli oblicza jego oglądać; i odprowadzili go do okrętu._'7%A nie mały sstał się płacz wszytkich; i upadszy na szyi Pawłowi, całowali go;W&'$A gdy to rzekł, klęknąwszy na kolana swe, z nimi wszytkimi modlił się.C%#Wszytkom okazał wam, iż tak pracując potrzeba przyjmować niemocne, i pamiętać na one słowa Pana Jezusowe, że on mówił: Szczęśliwsza jest rzecz, dawać raczej niżeli brać._$7"I sami wiecie, że potrzebam moim, i onym którzy są ze mną, służyły ręce te.I# !Śrebra, abo złota, abo szaty żadnego z was nie pożądałem."5 A teraz poruczam was, bracia, Bogu, i onej mowie łaski jego, który może przybudować, i dać wam dziedzictwo między poświęconymi wszytkimi.!{Dlatego czujcie, pomniąc żem przez trzy lata w nocy i we dnie nie przestawał ze łzami napominać z was każdego.l QI z was samych powstaną mężowie mówiący przewrotne rzeczy, aby odtargnęli ucznie za sobą.kOBo ja wiem to, że wnidą po odeszciu moim, wilcy ciężcy między was, nie folgujący trzodzie;6ePilnujcie tedy samych siebie i wszytkiej trzody, nad którą was on duch święty przełożył dozorcami, abyście paśli Zbór Boży, którego nabył przez własną krew.^5Abowiemem się nie chronił, żebych nie miał opowiedać wam wszytkiej rady Bożej.b=Przetoż oświadczam się wam dzisiejszego dnia, że czystym ja jest od krwie wszytkich.!A teraz oto, ja wiem, że więcej nie oglądacie oblicza mojego wy wszyscy, przez którem przeszedł obwoływając ono Królestwo Boże.[/Ale ni ocz nie dbam, ani jest mi dusza moja w wadze u mnie, bym tylko dokończył biegu mojego z weselem, i ono posługowanie którem wziął od Pana Jezusa, ku oświadczaniu Ewanieliey onej łaski Bożej.oWJedno że duch święty po mieściech świadczy, powiedając, że więzienia mię i uciski czekają.zmA teraz oto, ja związany Duchem, idę do Jeruzalem, onych rzeczy, które tam mnie potkać mają, nie wiedząc.pYOświadczając i Żydom i Grekom ku Bogu pokajanie, i wiarę onę w Pana naszego Jezusa Christusa.!;Jakom się niczego nie schraniał onych rzeczy które by wam były pożyteczne, żebych nie miał opowiedać wam, i nauczyć was jawnie i po domiech;{Służąc Panu ze wszytkim uniżeniem, i wielą łez i pokuszenia, które przychadzały na mię z zdrad Żydowskich.A gdy przyszli do niego, rzekł im: Wy wiecie, od pierwszego dnia od któregom wstąpił do Azyey, jakom z wami po wszytek czas był.J A od Miletu posławszy do Efezu; przyzwał starszych Zborowych.NAbowiem postanowił był Paweł płynąć imo Efez, aby mu nie przyszło trawić czasu w Azyey. Bo się kwapił, jeśliby możno było jemu, aby na dzień Pięćdziesiątnice był w Jerozolimie.3_A ztamtąd odpłynąwszy, nazajutrz zbieżeliśmy przeciw Chiu; a drugiego dnia rzuciliśmy się ku Samu; a zetrwawszy w Trogilliu, nazajutrz przyszliśmy do Miletu.X)A gdy się zszedł z nami w Assonie, wziąwszy go przyszliśmy do Mityleny.7 A my wprzód szedszy do okrętu, puściliśmy się do Assonu, ztamtąd mając wziąć Pawła. Tak bowiem był rozrządził, mając sam pieszo iść.W' A przywiedli onego młodzieńca żywiącego, i byli pocieszeni nie pomału.  A wstąpiwszy, i złamawszy chleb, i skosztowawszy, i dosyć długo do nich mówiwszy aż do świtania; także wyszedł.| q A zstąpiwszy Paweł, przypadł nań, i podjąwszy go, rzekł: Nie czyńcie zgiełku; bo dusza jego w nim jest.\ 1 A siedząc niektóry młodzieniec imieniem Eutychus w oknie, będąc zięt snem głębokim, gdy rosprawował Paweł dłużej, zrażony od snu, spadł z trzeciego piętra na dół; i podniesion jest umarły.M A było kagańców nie mało na onej sali, gdzie byli zgromadzeni;; oA w pierwszy dzień Szabatów, gdy się zgromadzili uczniowie ku łamaniu chleba, Paweł rozmawiał z nimi, mając wyniść nazajutrz, i przedłużył mowę aż do pułnocy.!A my odpłynęliśmy po dnioch Przaśników od Filippos, i przyszliśmy do nich do Troady za pięć dni, gdzieśmy zmieszkali siedm dni.9mCi wprzód przyszedszy, czekali nas w Troadzie.CA pomógł towarzystwa jemu aż do Azyey, Sopater Bereeński; A z Tessalończyków, Aristarchus i Sekundus i Gaius Derbeyczyk, i Tymotheusz; A z Azyatscy Tychikus, i Trofimus.'GA zmieszkawszy trzy miesiące, gdy się sstała nań zasadzka od Żydów, gdy się miał wieść do Syryey, zdało się mu nawrócić się przez Macedonią.]3A przeszedszy strony one, i napomniawszy je mową obfitą, przyszedł do Grecyey.y mA gdy się uciszył on rozruch, wezwawszy Paweł uczniów i pożegnawszy je wyszedł, aby szedł do Macedoniey.5e)A to rzekszy, rozpuścił ono zgromadzenie.4a(Abowiem się obawiamy, abyśmy oskarżeni nie byli o rozruch dla dnia dzisiejszego, gdyż żadnej przyczyny niemasz, z którejbyśmy mogli dać sprawę zbieżenia tego.^5'Jeśli się też innych rzeczy domagacie, to się w słusznym zgromadzeniu odprawi./W&Jeślić tedy Demetryus, i oni którzy z nim są rzemieśnicy, do kogo przyczynę mają, wszak sądy bywają, i Starostowie są, niechże pozywają jedni drugich.d~A%Abowiemeście przywiedli męże te, ani świętokradźce, ani bluźniące Boginią waszę.}y$Gdyż się tedy nikt nie może temu sprzeciwić, słuszna jest abyście się uspokoili, i nic skwapliwie nie czynili.Q|#A uśmierzywszy Pisarz on tłum, rzekł: Mężowie Efescy, i któryż jest człowiek coby nie wiedział, iż Efeskie miasto chwalcą jest wielkiej Boginiey Dyany i obrazu który spadł od Jowisza? {"A gdy poznali iż Żydem był, głos sstał się jeden od wszytkich, jakoby przez dwie godzinie krzyczących: Wielka Dyana Efeska! z!A z onego tłumu wywiedli Alexandra, gdy go popychali Żydowie. A Alexander skinąwszy ręką, chciał sprawę dać pospólstwu. y Inszyć tedy inszego cości krzyczeli; było bowiem zebranie zamieszane, a więcej ich nie wiedziało dla czego się zeszli byli.x#A niektórzy też z przedniejszych Azyiskich będąc mu przyjacielmi, posławszy do niego, prosili go aby się nie wychylał na on rynek.Uw#A gdy Paweł chciał wyniść do pospólstwa, nie dopuścili mu uczniowie.8viI napełniło się miasto wszytko zamieszania; i zapędzili się jednostajnie na rynek, społu porwawszy Gaiusa i Arystarcha Macedończyki, podróżne towarzysze Pawłowe.kuOA usłyszawszy, i będąc napełnieni zapalczywości, krzyknęli mówiąc: Wielka Dyana Efeska!"t=A nie tylko to nam jest niebeśpieczno, by przezeń ta cząstka w ostradanie nie przyszła, ale też i to aby onej wielkiej Boginiey Dyany Kościół nie był ni zacz poczytan, i przyszłaby też ku zniszczeniu wielmożność jej, którą cała Azya i świat nabożnie chwali.PsA widzicie i słyszycie, że nie tylko w Efezie, ale mało nie po wszytkiej Azyey Paweł ten namawiając odwrócił niemały tłum, mówiąc: Że nie są bogowie, którzy rękami bywają robieni.r+Które zebrawszy, i inne którzy się taki rzeczami parali, robotniki, rzekł: Mężowie! wiecie, iż z tego zarobku majętność nasza jest. qAbowiem Demetryus niektóry imieniem, złotnik, który robił Kościoły śrebrne Dyanie, czynił rzemieśnikom pożytek nie mały.Wp'A sstała się pod czasem onym trwoga nie mała około onej drogi Pańskiej.o{A posławszy do Macedoniey dwu z onych którzy służyli jemu, Tymotheusza i Erasta, sam pozostał na czas w Azyey.An{A gdy się spełniły te rzeczy, postanowił Paweł w duchu, przeszedszy Macedonią i Achaią, iść do Jeruzalem, mówiąc: Iż potym gdy będę tam, potrzeba mi i Rzym widzieć.DmTak potężnie ona mowa Pańska rosła i zmacniała się.Hl I nie mało z onych którzy się sprawami niepotrzebnymi parali, przyniózszy księgi spalili przed wszytkimi; A obrachowali cenę ich, i znaleźli śrebrników pięćdziesiąt tysięcy.jkMA wiele onych, którzy uwierzyli byli, przychodziło, wyznawając i opowiedając sprawy swoje.>juA to sstało się wiadomo wszytkim i Żydom i Grekom, którzy mieszkali w Efezie; i przypadła bojaźń na wszytkie ony, i było wielmożnie rozsławione imię Pana Jezusowe.i7I wskoczywszy na nie on człowiek w którym był on duch zły, i opanowawszy je, śilen im był tak, iż nago i zranieni zuciekali z domu onego.jhMA odpowiedziawszy on duch zły, rzekł: Jezusa znam, i o Pawle wiem; a wy co zacz jesteście?ggGA było niektórych synów Skefy Żyda przedniejszego Ofiarownika siedm, którzy to czynili.gfG A kusili się niektórzy z tułających się Żydów bawiących się zaklinaniem, mianować nad onymi, którzy mieli duchy złe, imię Pana Jezusowe, mówiąc: Poprzysięgamy was przez Jezusa, którego Paweł obwoływa.e5 Tak iż też na niemocne przynoszono od ciała jego chustki, abo przepaski, i odchodziły od nich choroby, i duchowie oni źli wychodzili od nich.?dy A mocy nie bywałe czynił Bóg przez ręce Pawłowe.c! A to się działo przez dwie lecie; tak że wszyscy, którzy mieszkali w Azyey, słuchali mowy Pana Jezusowej, i Żydowie, i Grekowie.Zb- A gdy niektórzy byli zatwardzeni, i niechcieli być posłuszni, złorzecząc onę drogę przed mnóstwem, odstawszy od nich, odłączył ucznie, na każdy dzień rozmawiając w szkole Tyranna niektórego."a=A wszedszy do zgromadzenia mówił beśpiecznie, przez trzy miesiące rozmawiając i namawiając na one rzeczy, które są o onym Królestwie Bożym.=`uA było onych wszytkich mężów około dwunaście.{_oA gdy wkładał na nie Paweł ręce, przyszedł duch święty na nie, i mówili obcymi języki, i prorokowali.?^yA usłyszawszy, ponurzeni są na imię Pana Jezusowe.,]QI rzekł Paweł: Janci ponurzał ponurzeniem pokajania, ludowi mówiąc, aby w onego który miał przyść po nim uwierzyli, to jest, w onego Christusa Jezusa.i\KI rzekł do nich: Na cóżeście tedy są ponurzeni? A oni powiedzieli: Na Janowe ponurzenie. [9Rzekł do nich: Zaliście ducha świętego wzięli, gdyście uwierzyli? A oni rzekli do niego: Owszemeśmy, jeśli duch święty jest, ani słychali.Z A sstało się gdy Apollos był w Koryncie, iż Paweł obszedszy górne strony, przyszedł do Efezu; a nalazszy tam niektóre ucznie,nYUAbowiem potężnie Żydy przekonywał jawnie, okazując przez Pisma iż jest onym Christusem, Jezus.2X]A gdy chciał prześć do Achaiey, napomniawszy go bracia, pisali uczniom aby go przyjęli; który gdy przyszedł, pomagał wiele onym którzy uwierzyli przez łaskę.&WETen począł beśpiecznie mówić w zgromadzeniu. A usłyszawszy go Akillas i Priskilla, przyjęli go, i dostateczniej mu wyłożyli onę drogę Bożą.'VGTen był wyuczony w drodze Pańskiej; a pałając w Duchu, mówił i nauczał pilnie onych rzeczy które były o Panu, umiejąc tylko ponurzenie Janowe.UA Żyd niektóry Apollos imieniem, Alexandryiczyk rodem, mąż wymowny, przyszedł do Efezu, możnym będąc w Piśmiech.TI zmieszkawszy czas niektóry, wyszedł, idąc porządkiem przez Galatską krainę, i przez Frygią, utwierdzając wszytkie ucznie.dSAA gdy przyszedł do Cezaryey, wstąpiwszy i pozdrowiwszy Zbór, zstąpił do Antyochiey.>RuAle pożegnał je, mówiąc: Potrzeba mi koniecznie święto które ma być, obchodzić w Jerozolimie; lecz się zasię wrócę do was, za Bożą wolą. I puścił się z Efezu.VQ%A gdy go prosili oni, żeby dłuższy czas zetrwał u nich, nie zezwolił;oPWI przyszedł do Efezu, i one zostawił tam, a sam wszedszy do zgromadzenia, rozmawiał z Żydami.AO{A Paweł gdy tam jeszcze zetrwał przez dni niemało, bracią pożegnawszy, popłynął do Syryey, a z nim Priskilla i Akillas, ogoliwszy głowę w Kenchreach: miał bowiem ślub.NA porwawszy wszyscy Grekowie Sostena przedniejszego z zgromadzenia, bili przed stolicą, a nic na to Gallio nie dbał.#MAI odegnał je od stolice. L Lecz jeśli pytanie jest o mowie i imionach, i Zakonie waszym, wglądajcie w to sami; Sędzią bowiem ja tego niechcę być.1K[A gdy miał Paweł otworzyć usta, rzekł Gallio do Żydów: Gdyćby tedy było ukrzywdzenie jakie, abo uczynek złośliwy, o Żydowie, słusznie bychci znosił was.IJ  Mówiąc: Iż przeciw Zakonowi ten namawia ludzi chwalić Boga.I A gdy Gallio był Starostą w Achaiey, powstali jednostajnie Żydowie przeciw Pawłowi, i przywiedli go przed stolicę.ZH- I zmieszkał tam rok i sześć miesięcy, nauczając u nich onej mowy Bożej.G' Dlatego iżem ja jest z tobą, a żaden się nie targnie na cię, abyć miał co złego uczynić; przeto iż lud mam mnogi w mieście tym._F7 I rzekł Pan przez widzenie w nocy Pawłowi: Nie bój się, ale mów, a nie milcz;E-A Kryspus przedniejszy w zgromadzeniu uwierzył Panu ze wszytkim domem swym; i wiele Koryntczyków słuchając uwierzyło, i ponurzeni byli. DA odszedszy ztamtąd, przyszedł w dom niektórego imieniem Josta, który służył Bogu, którego dom był podle zgromadzenia.,CQLecz gdy się zastawiali oni i bluźnili, wytrząsnąwszy szaty rzekł do nich: Krew wasza na głowę waszę; czysty ja jestem, od tychmiast do Poganów pójdę.B!A gdy przyszli z Macedoniey i Sylas i Tymoteusz, ściśniony był duchem Paweł, oświadczając Żydom że onym Christusem jest Jezus.ZA-I rozmawiał w ich zgromadzeniu na każdy Szabat, i namawiał Żydy i Greki.r@]A iż tegoż rzemiosła był, zetrwał u nich, i robił; abowiem rzemiosło ich było namioty robić.v?eI nalazszy niektórego Żyda imieniem Akillę, z Pontu rodem, który był świeżo przyszedł ze Włoch, i Pryskillę żonę jego (dlatego iż był rozrządził Klaudyus, aby ustąpili wszyscy Żydowie z Rzyma) przystąpił do nich.E> A potym ustąpiwszy Paweł z Athen, przyszedł do Korynthu;(=I"A niektórzy mężowie, przyłączywszy się do niego, uwierzyli; między którymi też Dyonizyus Areopagita, i niewiasta imieniem Damarys, i inni z nimi.6<g!A także Paweł wyszedł z pojśrzodku ich.{;o A usłyszawszy o powstaniu umarłych, jedni szydzili, a drudzy mówili: Będziem cię słuchać zasię o tym.@:yDlatego iż postanowił dzień, w którym ma sądzić świat w sprawiedliwości, przez męża którego postanowił, wiarę swoję wystawiwszy wszytkim, wzbudziwszy go od umarłych.|9qOneć tedy czasy onej niewiadomości przebaczywszy Bóg, teraz opowieda ludziam wszytkim wszędy, aby się kajali./8WNarodem tedy będąc Bożym, nie mamy rozumieć, żeby złotu, abo srebru, abo kamieniowi, ryciu misternemu, i wymyśleniu człowieczemu, ono bóstwo było podobne.7W nim bowiem żywiemy, i ruchamy się, i jesteśmy; Jako i niektórzy z waszych Poetów powiedali: Jego bowiem i naród jesteśmy.6{Aby szukali Pana, owaby snadź namacali go i naleźli; chociażci koniecznie nie daleko od każdego z nas będącego.:5mI uczynił z jednego krwie wszytek naród ludzki, aby mieszkali po wszytkim obliczu ziemie, postanowiwszy przedtym rozrządzone czasy, i postanowienia granic mieszkania ich,4{Ani od rąk ludzkich usługowano mu bywa jakoby potrzebującemu czego, sam dając wszytkim żywot i oddech i wszytko.33Bóg on który uczynił świat, i wszytkie rzeczy które na nim, ten nieba i ziemie Panem będąc, nie w ręką uczynionych Kościelech mieszka;a2;Abowiem przechadzając się i przypatrując się nabożeństwam waszym, nalazłem też ołtarz, na którym było napisano: Nieznajomemu Bogu. Którego tedy nie znając go nabożnie chwalicie, tego ja opowiedam wam.1A stanąwszy Paweł w pojśrzód Areopagu, rzekł: Mężowie Athenieńscy, na wszem jakoby przynabożniejszymi was widzę; 0(A Athenieńczycy wszyscy, i przychodniowie goście, na czym inszym nie trawili czasu, jedno mówiąc i słuchając co nowego.)i/KBo obce jakieś rzeczy przynosisz do uszu naszych; chcemy tedy wiedzieć co wżdy to chce być?.yI wziąwszy go, do Areopagu wiedli, mówiąc: Możemyli wiedzieć co zacz jest nowa ta, którą ty opowiadasz, nauka?m-SA niektórzy z Epikurów i z Stoików Filozofów spierali się z nim; a niektórzy mówili: Cóż wżdy chce plotkarz ten mówić? A drudzy: Obcych bogów zda się opowiedaczem być; iż Jezusa i powstanie im opowiedał.,{Rozmawiałci tedy w zgromadzeniu z Żydy i z ludźmi nabożnymi, i w rynku na każdy dzień, z kim się trafiło.+A gdy w Atheniech oczekawał ich Paweł, obostrzał się Duch jego w nim, gdy widział poddane bałwochwalstwu miasto.#*?A oni co odprowadzali Pawła, odwiedli go aż do Athen; a wziąwszy przykazanie do Syle i Tymotheusza, żeby co najrychlej przyszli do niego, odeszli.o)WA wnet tedy Pawła wysłali bracia, aby szedł jakoby do morza; a pozostali tam Syla i Tymotheusz.)(K A gdy się dowiedzieli oni co byli z Tessaloniki Żydowie, że i w Berei opowiedana jest od Pawła ona mowa Boża, przyszli też tam, zatrząsając tłumy.a'; Wieleć tedy z nich uwierzyło, i Greckich niewiast uczciwych, i mężów nie mało.;&o A ci byli szlachetniejszy nad ony co w Tessalonice, którzy przyjęli onę mowę ze wszytką ochotą, na każdy dzień rozsądzając Pisma, jeśliby się miały te rzeczy tak.%y A bracia wnet w nocy wysłali i Pawła i Sylę do Berei; którzy przyszedszy, do zgromadzenia Żydowskiego poszli.P$ A wziąwszy dostateczną sprawę od Jazona i od innych, puścili je.S#I ztrworzyli tłum, i przełożone miasta, którzy słyszeli te rzeczy.{"oKtóre przyjął Jazon; a ci wszyscy przeciw ustawom Cesarskim czynią, Króla powiedając inszego być, Jezusa.!3A nie nalazszy ich, wywlekli Jazona i niektórą bracią do Przełożonych miasta, wołając: Iż oni którzy podwrócili świat, ci też tu są; {A ruszeni gorliwością oni, którzy się namówić nie dali, Żydowie, i wziąwszy do siebie z biegunów niektóre męże złe, i tłum uczyniwszy, wzburzyli miasto; i obstąpiwszy dom Jazonów, szukali ich aby je wywiedli przed pospólstwo.-SI niektórzy z nich dali się namówić, i ztowarzyszyli się z Pawłem i Sylą, i nabożnych Greków wielkie mnóstwo, i niewiast przedniejszych nie mało.-SOtwierając i przekładając, że Christusowi potrzeba było cierpieć, i powstać z martwych, a iż ten jest onym Christusem, Jezus którego ja opowiedam wam.kOA wedle zwyczaju swego Paweł wszedł do nich, i przez Szabaty trzy rozmawiał z nimi z Pism,l SA przeszedszy Amfipolim i Apolonią, przyszli do Tessaloniki, gdzie było zgromadzenie Żydowskie.dA(A wyszedszy z ciemnice, weszli do Lidyey; a ujźrzawszy bracią cieszyli je, i wyszli.U#'A przyszedszy przepraszali je, i wywiódszy prosili aby wyszli z miasta.gG&I powiedzieli Przełożonym oprawcy słowa te; i bali się, usłyszawszy że Rzymianie są.a;%A Paweł rzekł ku nim: Ubiwszy nas jawnie, nie przesądzonych, którzy ludzie Rzymianie jesteśmy, wrzucili do ciemnice; a teraz potajemnie nas wyrzucają? Nic z tego. Ale przyszedszy sami niech nas wyprowadzą.3$I opowiedział stróż ciemnice słowa te Pawłowi, iż posłali Przełożeni, abyście byli wypuszczeni: teraz tedy wyszedszy, idźcie w pokoju.Z-#A gdy dzień był, posłali Przełożeni oprawce, mówiąc: Wypuść ludzi one.y"A zaprowadziwszy je do domu swego, nagotował im stół, i radował się ze wszytkim domem, iż był uwierzył Bogu.!I wziąwszy je onejże godziny w nocy, omył z onych razów; i ponurzony był sam, i jego domownicy wszyscy natychmiast.V% I opowiedali mu onę mowę Pańską, i wszytkim którzy byli w domu jego.^5A oni rzekli: Wierz w Pana Jezusa Christusa, a będziesz zbawion ty i dom twój.`9I wywiódszy je na dwór, rzekł: Panowie, co mi potrzeba czynić abych był zbawion?Z-A uprosiwszy światła wpadł tam, a zadrzżawszy przypadł do Pawła i Syle.pYLecz zawołał głosem wielkim Paweł, mówiąc: Nie czyń sobie nic złego! bo wszyscy jesteśmy sam.)KA ocuciwszy się stróż ciemnice, i ujźrzawszy otworzone drzwi u ciemnice, dobywszy miecza miał się sam zabić, rozumiejąc iż pouciekali więźniowie.: mI z prętka trzęsienie sstało się wielkie, tak że się zatrząsnęły fundamenty więzienia; i otworzyły się natychmiast drzwi wszytki, i wszytkich zwiąski odpadły.e CA o pułnocy Paweł i Sylas modląc się wychwalali Boga, a słuchali ich więźniowie.t aKtóry roskazanie takowe wziąwszy, wrzucił je do wnętrznej ciemnice, a nogi ich obwarował w kłodę.v eA wiele zadawszy im plag, wrzucili do ciemnice, roskazawszy stróżowi ciemnice, aby warownie strzegł ich.n UI spólnie powstał tłum przeciw im; a Przełożeni rozdarszy ich szaty, kazali je rózgami bić.r]I opowiedają zwyczaje, których się nie godzi nam przyjmować, ani czynić, gdyżeśmy są Rzymianie.lQA przywiódszy je do Przełożonych, rzekli: Ci ludzie zatrwożyli nasze miasto, Żydami będąc;}A ujźrzawszy Panowie jej, iż uszła nadzieja urobku ich, pojmawszy Pawła i Sylę, wlekli je na rynek do Książąt.RA to czyniła przez wiele dni; lecz Paweł zprzykrzywszy sobie, i obróciwszy się, onemu duchowi rzekł: Roskazujęć w imię Jezusa Christusa, abyś wyszedł od niej. I wyszedł onejże godziny.1Ta chodząc za Pawłem i za nami, krzyczała mówiąc: Ci ludzie, sługami Boga onego najwyższego są, którzy opowiedają nam drogę zbawienia.,QI sstało się gdyśmy szli na modlitwę, iż dziewka niektóra co miała ducha wieszczego, zabieżała nam, która urobek wielki czyniła Panom swym, wróżąc.&EA gdy była ponurzona, i dom jej, prosiła mówiąc: Jeśliście osądzili mię wierną Panu być, wszedszy do domu mego, mieszkajcie; i przymusiła nas.U#A niektóra niewiasta, imieniem Lidya, która szarłat przedawała, z miasta Thyatyrskiego, bojąca się Boga, słuchała; której Pan otworzył serce, aby pilnowała tego, co mówiono było od Pawła.'G A w dzień Szabatni wyszliśmy z miasta podle rzeki, gdzie zwykła modlitwa bywać; i usiadszy mówiliśmy do onych, które się były zeszły, niewiast. r~~B}}]} |u{{EzzEyxwwvvutt{ssrKqppoonmm3llkjqii8hhhgg feeFddfcc9bba``u`_i_ ^W]]=\\G[[EZZYYYkXX.WVV"UzTTkSSSRQQ%POO>=<<;;:99m88;7w66f5514433X22g110h0//*.--a,,S+f*** )(((Q'&&A%%F$$##-""%!!Y BH.}hAx%P.k2T o / N }YXDnIMN@ I Grekom, i grubym ludziom, i mądrym, i głupim powinien jestem.J?  A niechcę abyście nie wiedzieli bracia, iżem często postanawiał przyść do was, (ale jestem zahamowany aż do tąd) abych owoc jaki miał i między wami, jako i między inszymi Pogany.e> E A to jest, abyśmy się spólnie ucieszyli u was przez spólną wiarę i waszę i moję.k= Q Żądam bowiem widzieć was, abym którego użyczył darowania wam duchownego ku utwierdzeniu was. <  Zawsze w modlitwach moich prosząc, jeśliby mi się wżdy kiedy droga zdarzyła za wolą Bożą, żebym mógł przyść do was.; ! Świadkiem bowiem moim jest Bóg, któremu ja służę w duchu moim w Ewanieliey Syna jego, iż bez przestanku wzmiankę o was czynię. : Najprzódci dziękuję Bogu mojemu przez Jezusa Christusa za wszytkich was, iż wiara wasza bywa opowiedana po wszytkim świecie. 9 Wszytkim będącym w Rzymie, miłym Bogu, wezwanym świętym: Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa.C8 Miedzy którymi jesteście i wy wezwani Jezusa Christusa.7 Przez którego wzięliśmy łaskę i urząd Apostolski, ku posłuszeństwu wiary między wszytkimi Pogany, za imię jego. 6  Postanowionym Synem Bożym w mocy, wedle Ducha świątobliwości, z powstania od umarłych, o Jezusie Christusie Panu naszym.G5  O Synu swoim, uczynionym z nasienia Dawidowego wedle ciała;T4 #Którą przedtym obiecał był przez Proroki swoje w Piśmiech świętych;]3 7Paweł sługa Jezusa Christusa, wezwany Apostołem, odłączony ku Ewanieliey Bożej,21Obwoływając ono Królestwo Boże, i ucząc onych rzeczy, które są o Panu Jezusie Christusie, z wszelką beśpiecznością, bez pohamowania.1yI mieszkał Paweł przez całe dwie lecie w własnym najmie; a przyjmował wszytkie, którzy przychodzili do niego.Z0-A to gdy on rzekł, odeszli Żydowie, wielkie mając między sobą sprzeczanie.q/[Znajomo tedy niech będzie wam, iż Poganom posłano jest ono zbawienie Boże, a oni słuchać będą.].3Zatyło bowiem serce ludu tego; a uszyma cięszko słuchali i oczy swe zamrużali; aby snadź nie widzieli oczyma, a uszyma nie słyszeli, i sercem nie zrozumieli, i nie nawrócili się, i uzdrowiłbym je.-Mówiąc: Idź do ludu tego, a powiedz: Słuchem usłyszycie, a nie zrozumiecie; a patrząc patrzyć będziecie, a nie ujźrzycie;(,IA niezgodni będąc między sobą, odchodzili, gdy rzekł Paweł słowo jedno: Iż dobrze Duch święty powiedział przez Ezaiasza Proroka do Ojców naszych,H+ A jednić zezwalali na to co mówił, a drudzy nie wierzyli. *A naznaczywszy mu dzień, przyszło ich do niego na gospodę wiele; którym wykładał, oświadczając się, ono Królestwo Boże, namawiając je też na te rzeczy, które są o Jezusie, i z Zakonu Moyzeszowego i z Proroków, od poranku aż do wieczora.)Wszakożbyśmy radzi od ciebie słyszeli co rozumiesz. Abowiem o sekcie tej znajomo jest nam, iż jej wszędy są na odpór.%(CA oni do niego rzekli: My aniśmy listów o tobie wzięli z Judskiej ziemie, ani przyszedszy kto z braciej opowiedział abo mówił co o tobie złego.'5Dla tej tedy przyczyny wezwałem was, abych się z wami ujźrzał i rozmówił; abowiem dla nadzieje Izraelskiey łańcuchem tym obłożony jestem.&Lecz gdy temu na odpór byli Żydowie, przymuszony jestem odwoływać się do Cesarza; nie jakobych naród mój miał ocz oskarżyć.p%YKtórzy wypytawszy mię, chcieli wypuścić, dlatego że żadnej przyczyny śmierci nie było we mnie.$/A sstało się po trzech dnioch, zezwał Paweł one którzy byli z Żydów przedniejszy; a gdy się zeszli, mówił do nich: Mężowie bracia, ja nic przeciwnego nie uczyniwszy ludowi, abo zwyczajom ojczystym, związany z Jerozolimów, podany jestem w ręce Rzymianom.##?A gdyśmy przyszli do Rzyma, Setnik oddał więźnie Hetmanowi wojska; a Pawłowi dozwolono mieszkać osobno, z onym który go strzegł, Żołnierzem.?"wA ztamtąd bracia usłyszawszy o nas, wyszli przeciwko nam aż do Appiusowego rynku, i Trzech karczem. Które gdy ujźrzał Paweł, dzięki uczyniwszy Bogu, wziął śmiałość.|!qGdzie znalazszy bracią, uproszeni byliśmy żeśmy u nich zetrwali przez siedm dni. A takżeśmy do Rzymu szli. 7 Stąd przeprawując się mimo, przyszliśmy do Rhegium; a po jednym dniu, gdy przyszedł wiatr południowy, wtórego dnia przyszliśmy do Potyolów.B A przywiózszy się ku Syrakuzom, zetrwaliśmy trzy dni.  A po trzech miesiącach jechaliśmy w okręcie, który zimował na onej wyspie, Alexandryjskim, na którym był herb Dioskurów.ta Którzy też wielkimi uczciwościami uczcili nas, a gdyśmy odjeżdżali, nakładli czego było potrzeba.|q Gdy się to tedy sstało, tedy i drudzy którzy mieli niemocy na wyspie onej, przystępowali, i uzdrowieni byli.-SA sstało się że Ociec Popliusów gorączkami i biegunką zięty leżał; do którego Paweł wszedszy, i modliwszy się, włożywszy ręce nań, uzdrowił go.(IA tamże przy onym miejscu był folwarki przedniejszego wyspu onego, imieniem Popliusa, który przyjąwszy nas, trzy dni przyjacielskie gospodą podejmował;EA oni czekali że miał opuchnąć, abo upaść nagle umarłym. A gdy długo oni czekali, i widzieli iż się mu nic przeciwego nie sstało, odmieniwszy się, powiedali Bogiem go być.QOnci tedy, otrząsnąwszy bestyą w ogień, nie ucierpiał nic złego.OA gdy ujźrzeli oni grubi ludzie onę wiszącą bestyą u ręki jego, mówili jedni do drugich: Koniecznie zbójcą jest człowiek ten; któremu zachowanemu z morza pomsta żyć nie dopuściła. A gdy zbierał Paweł różdżek winnych mnóstwo, i kładł na on stos, żmija z ciepła wyszedszy, uchwyciła się ręki jego.)KA oni grubi ludzie okazowali nam nie pospolitą ludzkość; abowiem zapaliwszy stos drew, przyjęli nas wszytkich, dla dżdża przynaglającego, i dla zimna.J A będąc zachowani, tedy poznali iż Melitą on wysep nazywają.,A drudzy jedni na deszczkach, a inszy na czymkolwiek z okrętu. I tak stało się że wszyscy zachowani byli na ziemię.-S+Lecz Setnik chcąc zachować Pawła, pohamował ich od tego uradzenia, i roskazał, aby oni którzyby mogli pływać, wyskoczywszy naprzód na ziemię wychodzili;gG*A rada była żołnierzów aby więźnie pozabijali, iżby który wypłynąwszy nie uciekł.,Q)A przypadszy na miejsce dwoistego morza, otrącili okręt; a przodekci zawięznąwszy został nie ruszając się; a zad rozbijał się od gwałtu nawałności.0Y(A kotwice wyciągnąwszy, puścili się na morze; zaraz uwolniwszy zawiasy na których biega styrowe wiosło; i podnióższy żagiel na wiatr, mieli się do brzegu.+'A gdy dzień był, ziemie nie poznali; a odnogę niektórą obaczyli mającą brzeg, do której uradzili, jeśliby mogli przypędzić okręt.O &A nasyceni pokarmem, ulżyli okrętu, wyrzucając pszenice w morze;T !%A było nas w okręcie wszytkich dusz, dwieście siedmdziesiąt sześć.E $A dobrego umysłu będąc wszyscy, i sami pokarm wzięli.p Y#A rzekszy to, i wziąwszy chleb, podziękował Bogu przed wszytkimi, i złamawszy, począł jeść. "Przeto napominam was abyście wzięli pokarm; abowiem to ku zachowaniu waszemu jest; żadnego bowiem z was włos z głowy nie spadnie.B}!A w tym gdy począł dzień nastawać, napominał Paweł wszytki aby wzięli pokarm, mówiąc: Czternastego dzisia dnia oczekawając, przemorzonymi trwacie, nic nie biorąc pokarmu.P Tedy żołnierze obcięli powrozy u barki, i dopuścili jej upaść.veRzekł Paweł Setnikowi i żołnierzom: Jeśli ci nie zostaną w okręcie, wy zachowani być nie możecie. A gdy żeglarze szukali jakoby uciec z okrętu, i wypuszczali barkę na morze, rzkomo od przodku chcąc kotwice wyciągnąć;veA bojąc się aby na ostre miejsca nie napadli, z styru rzuciwszy kotwic cztery, żądali aby dzień był.*MA zarzuciwszy sznur z ołowem, naleźli głębiej sążon dwadzieścia; a maluczko postąpiwszy, i zasię zarzuciwszy ołów, naleźli sążon piętnaście.-SA gdy czternasta noc była, gdyśmy byli niesieni tam i sam po morzu Adryatyckim, około pułnocy zdało się żeglarzom, iż była blisko nich niektóra kraina.7iA na wyspę niektórą potrzeba nam wypaść.}sPrzetoż bądźcie dobrej myśli, mężowie; abowiem wierzę Bogu że tak będzie, jakim sposobem powiedziano mnie.Mówiąc: Nie bój się, Pawle, potrzeba abyś przed Cesarzem stanął; a oto, darował cię Bóg wszytkimi, którzy płyną z tobą.c~?Stanął bowiem przy mnie nocy tej Anioł Boży, którego jestem, któremu też służę,}yA teraz napominam was, abyście byli dobrej myśli; strata bowiem dusze żadnego nie będzie z was, oprócz okrętu.R|A gdy wielkie przemorzenie było, tedy stanąwszy Paweł w pojśrzód nich, rzekł: Potrzeba było, o mężowie, usłuchawszy mię, nie odjeżdżać z Krety, i zyskać ukrzywdzenie to i szkodę.2{]A gdy ani słońce, ani gwiazdy nie ukazały się przez wiele dni, a niepogoda niemała nalegała, naostatek odjęta była wszytka nadzieja, żebyśmy zachowani byli.MzA trzeciego dnia naszymi rękoma naczynia okrętowe wyrzuciliśmy.RyA iż srodze nawałności nas umiotały, nazajutrz wyrzucenie uczynili.x1Którą wściągnąwszy, ratunku używali, podpasując okręt; a bojąc się żeby w Syrtyn nie wpadli, spuściwszy naczynie, tak niesieni byli.qw[A gdyśmy pod wysep niektóry przybiegli, nazwany Klauda, ledwośmy mogli zatrzymać barkę u okrętu.~vuA gdy był porwan okręt, i nie mógł prosto bieżeć pod on wiatr, podawszy się mu, byliśmy niesieni od niego.QuLecz nie długo potym przypadł nań wiatr Tyfonik, nazwany Euroklidon.t A gdy wionął wiatr południowy, mniemając aby się im wedle myśli zdarzyło, puściwszy Asson płynęli mimo Kretę.isK A gdy niesposobny port był ku przezimowaniu, wiele ich dodawało rady puścić się i ztamtąd, owaby jakożkolwiek mogli dobiegszy ku Fenice przezimować, u portu Kretskiego, który patrzy ku Południowi i ku Zachodu.drA Lecz Setnik sprawcy okrętu i żeglarzowi dufał więcej, niż onemu co Paweł powiedał.#q? Mówiąc im: Mężowie, upatruję, że z ukrzywdzeniem i z wielką szkodą, nie tylko ładunku i okrętu, ale też dusz naszych będzie to płynienie.p A gdy niemały czas wyszedł, a było już niebeśpieczne płynienie, przeto iż też post już był przeminął, napominał je Paweł,oA ledwie przeminąwszy ją, przyszliśmy na miejsce niektóre, nazwane Piękne przystania, które blisko było miasta Lasea.#n?A przez niemało dni leniwo płynąc, i zaledwie się przeprawiwszy do Knidu, iż nie dopuszczał nam wiatr, podpłynęliśmy pod Kretę podle Salmonu.bm=A tamże znalazszy Setnik okręt Alexandryiski, płynący do Włoch, wsadził nas weń.ql[A ono morze podle Cylicyey i Pamfiliey przepłynąwszy, przypłynęliśmy do Myry miasta Licyiskiego.bk=A ztamtąd się puściwszy, płynęliśmy pod Cypr, dlatego że wiatry były przeciwne.-jSI dnia drugiego przypłynęliśmy do Sydonu. A ludzkie się Julius przeciw Pawłowi zachowywając, pozwolił mu, aby do przyjaciół szedszy, opatrzenia dostał.,iQA wstąpiwszy w okręt Adramiteński, mając się wieść podle Aziyskich miejsc, puściliśmy się; a był z nami Arystarchus Macedończyk Thessaloniceński.h /A gdy uradzono żebyśmy się wieźli do Włoch, oddano i Pawła i niektóre inne więźnie Setnikowi, imieniem Juliuszowi, z roty Augustowey.sg_ A Agryppa Festowi rzekł: Wypuszczon być mógł człowiek ten, by się był nie odwoływał do Cesarza.xfiA ustąpiwszy rozmawiali z sobą, mówiąc: Iż nic śmierci godnego abo więzienia nie czyni człowiek ten.geGA to gdy rzekł on, wstał Król, i Starosta, i Bernice, i oni którzy siedzieli z nimi.FdA Paweł rzekł: Życzyłbym od Boga, aby i w male i w wielu nie tylko ty, ale i wszyscy którzy słuchają mię dziś, stali się takowymi jakim ja też jest, oprócz związek tych.bc=A Agryppa do Pawła rzekł: Maluczko mię nie namówisz, iżbych Christyaninem został.=buWierzysz Królu Agryppo Prorokom? wiem iż wierzysz.Ia Wie bowiem o tym Król, przed którym też beśpiecznie sobie poczynając mówię; abowiem, żeby tajno było co z tych rzeczy u niego, nie rozumiem; bo się też to nie w kącie działo.e`CA on: Nie szaleję, rzekł, wielmożny Feste, ale prawdy i rostropności słowa powiedam._wGdy tedy tak sprawę dał, Festus wielkim głosem rzekł: Szalejesz Pawle! wiele cię pisma ku szaleństwu przywodzi. ^A to iż miał cierpieć on Christus, iż pierwszy z powstania umarłych, światłość miał opowiedać ludowi temu i Poganom.@]yRatunku tedy dostawszy od Boga, aż do dnia tego zostałem, świadcząc i małemu i wielkiemu; nic nie mówiąc prócz tego, co i Prorocy opowiedzieli że miało być, i Moyzesz;Z\-Dlategoć mię Żydowie, pojmawszy w Kościele, kusili się zadławić rękoma.Q[Ale onym, którzy są w Damaszku naprzód, i w Jerozolimiech, i po wszytkiej krainie Judskiej, i Poganom, opowiedałem aby się pokajali, i nawrócili do Boga, godne pokajania uczynki czyniąc.QZSkąd, Królu Agryppo, nie byłem nieposłusznym niebieskiemu widzeniu.]Y3Abyś otworzył oczy ich, i nawrócił z ciemności do światłości, i z zwierzchności szatańskiej do Boga, aby wzięli odpuszczenie grzechów, i dział między poświęconymi, wiarą która jest w mię.\X1Wyrywając cię od onego ludu, i od Poganów, do których ja cię teraz posyłam,3W_Ale powstań, a stań na nogi twe; abowiemem ci się dlatego pokazał, abych cię przygotował sługą i świadkiem, i tego coś widział, i w czym ci się okażę;dVAA jam rzekł: Ktoś jest Panie? A on rzekł: Jam jest Jezus, którego ty prześladujesz.MUA gdyśmy wszyscy przypadli na ziemię, usłyszałem głos mówiący do mnie, i mówiący Hebrejską mową: Saulu! Saulu! przecz mię prześladujesz? trudno tobie przeciw ościeniowi wierzgać.#T? W południe, będąc w drodze, widziałem, Królu, z nieba, nad jasność słoneczną, oświecającą mię światłość, i one którzy ze mną szli.tSa W czym też gdym jechał do Damaszku, ze zwierzchnością i poruczeniem od przedniejszych Ofiarowników,6Re I po wszytkich zgromadzeniach częstokroć męcząc je, przymuszałem aby bluźnili; a nazbyt szalenie postępując z nimi, prześladowałem aż i do postronnych miast.JQ  Com i czynił w Jerozolimach; i wiele świętych ja w ciemnicach zamykałem, od przedniejszych Ofiarowników zwierzchność wziąwszy; a gdy zgładzeni bywali, dawałem swój głos na to. P I jaciem rozumiał u siebie, że przeciw imieniowi Jezusa onego Nadzarethskiego potrzeba było wiele przeciwnych rzeczy czynić.XO)Co? za rzecz niegodna wiary sądzono bywa od was, jeśli Bóg umarłe wzbudza?=NsDo której dwojenaście pokolenie nasze, ustawicznie we dnie i w nocy służąc Bogu, spodziewa się przyść; Dla której nadzieje oskarżonym jest, Królu Agryppo, od Żydów.dMAA teraz w nadziei onej obietnice do ojców uczynionej od Boga, stoję na sąd przyzwany.L+Będąc świadomi mię z początku, (by chcieli świadczyć) iż według nadostateczniejszej sekty naszego nabożeństwa, żyłem Faryzeuszem;KO żywocie tedy moim, którym w swej młodości od początku wiódł między narodem moim w Jerozolimach, wiedzą wszyscy Żydowie;J/Tym więcej żeś świadom wszytkich, które są między Żydy, i zwyczajów i gadek. Przetoż proszę cię, żebyś mię cierpliwie słuchał.IWe wszytkim w czym mię winują Żydowie, Królu Agryppo, rozumiem się być szczęśliwym, iż mam sprawę dać przed tobą dziś;xH kA Agryppa do Pawła rzekł: Pozwolonoć jest o sobie mówić. Tedy Paweł dał sprawę, wyciągnąwszy rękę:nGUBo przeciwko rozumowi mi się widzi, posyłając więźnia, a przyczyn przeciw niemu nie oznajmić.+FOO którym, pewnego co pisać panu nie mam. Przetoż przywiodłem go do was, a nawięcej do ciebie, Królu Agryppo, abych rozsądek uczyniwszy, miał co pisać. E A ja porozumiawszy, że nic godnego śmierci nie uczynił, a iż on sam odwoływał się do Augusta, osądziłem posłać go.kDOI rzekł Festus: Agryppo Królu, i wszyscy, którzy jesteście z nami, mężowie, widzicie tego, o którego wszytko mnóstwo Żydów nalegało mię w Jerozolimach, i tu, wołając, że nie potrzeba aby on żył więcej.zCmNazajutrz tedy gdy przyszedł Agryppa i Bernice z wielką okazałością, i weszli na miejsce ku słuchaniu zgotowane i z Rotmistrzami, i mężami którzy zacnemi byli z onego miasta; a gdy roskazał Festus, przywiedzion jest Paweł.yBkA Agryppa do Festa rzekł: Chciałbym i sam tego człowieka słuchać. A on: Jutro, powieda, usłyszysz go. A A gdy się Paweł odwoływał, aby zachowan był do Augustowego rozeznania, roskazałem go chować, aż go poślę do Cesarza. @ A wątpiąc ja o sporze około tych rzeczy, mówiłem jeśliby chciał iść do Jeruzalem, a tam sądzonym być o te rzeczy.?-Lecz gadki jakieś o własnym nabożeństwie mieli przeciw niemu, i o niejakim Jezusie który umarł, o którym twierdził Paweł iż żywie.|>qPrzeciw któremu stanąwszy oskarżyciele, żadnej winy nie przynieśli z onych, którychem się domniemawał ja.=Gdy się tedy zeszli tu, odwłoki żadnej nie uczyniwszy, nazajutrz usiadszy na stolicy, kazałem przywieść tego męża.`<9Którymem odpowiedział: Że nie jest zwyczaj Rzymianom darować którego człowieka na stracenie, pierwej niżby oskarżony przeciw sobie miał oskarżyciele, i  placby ku odpowiedzi wziął z strony obwinienia.;O którego, gdym był w Jerozolimie, okazali mi się przedniejszy Ofiarownicy i Starszy Żydowscy, żądając przeciw jemu skazania.:-A gdy wiele dni przemieszkali tam, Festus Królowi przełożył sprawy Pawłowe, mówiąc: Mąż niektóry zostawion jest od Felixa więźniem;b9= A gdy dni wyszło kilka, Agryppa Król i Bernice przyjechali do Cezaryey witać Festa.v8e Tedy Festus rozmówiwszy się z radą, odpowiedział: Do Cesarzaś się odwoływał? do Cesarza pójdziesz.g7G Bo jeślim ukrzywdził, i godnego śmierci uczynił co, nie zbraniam się umrzeć; A jeśliż niczego niemasz onych rzeczy, w których ci oskarżają mię, żaden mię nie może im darować; Do Cesarza się odwoływam.65 A rzekł Paweł: Przed stolicą Cesarską stoję, gdzie potrzeba abym sądzony był: Żydówem ni w czym nie ukrzywdził, jako i ty lepiej wiesz.05Y Lecz Festus Żydom chcąc rzecz wdzięczną uczynić, odpowiedziawszy Pawłowi, rzekł: Chcesz do Jeruzalem wstąpiwszy tam w tych rzeczach sądzony być przedemną?4Gdyż sprawę dawał on, że ani przeciwko Zakonowi Żydowskiemu, ani przeciw Kościołowi, ani przeciw Cesarzowi nic nie zgrzeszył.?3wA gdy przyszedł on, obstąpili go oni, którzy z Jerozolimów zstąpili byli, Żydowie, wiele i cięszkiego obwinienia przynosząc przeciw Pawłowi, których nie mogli pokazać.2!A zmieszkawszy między nimi dni nie więcej dziesiąci, zstąpiwszy do Cezaryey, nazajutrz siadszy na stolicy, kazał Pawła przywieść. 1Którzy tedy mogą z was, rzekł, niechże z nami zstąpiwszy; jeśli co jest nieprzystojnego w człowieku tym, skarżą nań.m0STedyć Festus odpowiedział, że strzegą Pawła w Cezaryey, i że sam miał w rychle wyjechać.x/iŻądając łaski przeciw jemu aby przyzwał go do Jeruzalem; zasadkę czyniąc, aby go zagładzili na drodze.n.UI okazali się mu, przedniejszy Ofiarownik i pierwszy z Żydów, przeciw Pawłowi, i prosili go.a- =Festus tedy wstąpiwszy na urząd, po trzech dnioch wstąpił do Jerozolimy z Cezaryey.',GA gdy się dwie lecie spełniły, wziął Namiestnika Felix Porcyusa Festa; a chcąc rzecz wdzięczną uczynić Żydom Felix, zostawił Pawła związanego.$+APrzytym się też spodziewał, iż pieniądze miały być dane jemu od Pawła, żeby go wypuścił; i dlatego częściej go wzywając, rozmawiał z nim.B*}A gdy rozmawiał o sprawiedliwości i powścięgliwości, i o sądzie który ma być, przestraszony będąc Felix odpowiedział: Już teraz odejdź; a czasu dostawszy wzowę cię.)5A po kilku dni przyjechawszy Felix z Drusyllą żoną swą, która była Żydówką, przyzwał Pawła i słuchał go o onej w Christusa wierze. (9I roskazał Setnikowi strzedz Pawła, a iżby miał folgę, i aby żadnemu nie bronił z własnych jego służyć mu, abo przystępować do niego.)'KA usłyszawszy to Felix odłożył im, dostatecznie chcąc się wywiadować około onej drogi, rzekszy: Kiedy Lisyasz Rotmistrz zstąpi rozeznam sprawy wasze. &Oprócz jednego tego głosu, którymem krzyknął stojąc między nimi, iż o powstaniu umarłych ja sądzony bywam dziś od was.%{Abo sami ci niechaj powiedzą, jeśli jakie znaleźli we mnie ukrzywdzenie, gdym stał przed oną ich radą siedzącą.f$EKtórym potrzeba było tu przed tobą stanąć, i skarżyć jeśliby co mieli przeciw mnie. # W których sprawach znaleźli mię oczyścionego w Kościele (nie z tłumem, ani z rozruchem) niektórzy z Azyey Żydowie;\"1A po lat wielu, przyszedłem abych jałmużny uczynił narodowi mojemu i ofiary.r!]A w tym się sam ćwiczę, abych sumnienie bez obrażenia miał przed Bogiem i przed ludźmi zawżdy;  Nadzieję mając ku Bogu, której i sami ci czekają, że powstanie ma być umarłych i sprawiedliwych, i niesprawiedliwych.1[A wyznawam to przed tobą, że według onej drogi którą zowią sektą, tak służę Ojczystemu Bogu, wierząc wszytkim rzeczom w Zakonie i w Prorocech napisanym;>w Ani tego dowieść mogą, ocz teraz skarżą na mię. I ani w Kościele naleźli mię skim rozmawiającego, abo rozruch czyniącego między tłumem, ani w zgromadzeniach, ani po mieście.y Gdyż możesz ty poznać, iż więcej niemasz dni jedno dwanaście, jakom wstąpił abym się pokłonił w Jeruzalem.E A odpowiedział Paweł, gdy kinął nań Starosta aby mówił: Wiedząc że od wielu lat jesteś Sędzią narodu tego, tym ochotniej o tych rzeczach które do mnie należą dam sprawę.F A zezwolili też Żydowie, powiedając: Że się to tak ma.$ARoskazawszy też oskarżycielom jego przyść do ciebie; od którego będziesz mógł sam rozsądziwszy, o wszytkim tym rozeznać, ocz my skarżymy nań.a;Lecz przystąpiwszy Lisyasz Rotmistrz z wielkim gwałtem z rąk naszych go wywiódł.}Który się też Kościół kusił splugawić; któregośmy też pojmali, i wedle naszego Zakonu chcieliśmy osądzić.&ENalazszy bowiem człowieka tego zaraźliwego i wzruszającego rozruch między wszytkimi Żydy po wszytkim świecie, i hersta onych Nadzarethczyków sekty.q[A iżbych cię długo nie bawił, proszę cię abyś posłuchał nas maluczko wedle twej układności.PWiela pokoju dostawszy przez cię, i dzielnych spraw które się sstały narodowi temu przez twoję rostropność, i zawżdy i wszędy przyjmujemy, wielmożny Felixie, z wszelakim dziękowaniem.I A gdy był wezwany on, począł skarżyć Tertullus, mówiąc:+ QA po piąci dniach zstąpił przedniejszy Ofiarownik Ananiasz z Starszymi i z Rzecznikiem Tertulem niektórym, którzy się okazali Staroście przeciw Pawłowi.{o#Słuchać cię będę, rzekł, kiedy oskarżyciele twoi przybędą. I roskazał go na ratuszu Herodowym strzedz.ve"A przeczytawszy list Starosta, i spytawszy z którejby ziemie był, i zrozumiawszy że był z Cylicyey,dA!Którzy wjechawszy do Cezaryey i oddawszy list Staroście, postawili i Pawła przed nim.T! A nazajutrz puściwszy jezdne aby jechali z nim, wrócili się do obozu.{ oOnić tedy Żołnierze według onego co im było rozrządzono, wziąwszy Pawła, prowadzili nocą do Antypatrydy.n UA iż oznajmiono mi o zasadce, która przeciw temu mężowi miała być od Żydów, zarazem wyprawiłem go do ciebie; opowiedziawszy też oskarżycielom, aby mówili to, coby przeciw niemu mieli, przed tobą. Miej się dobrze. Któregom nalazł oskarżonego o gadki Zakonu ich, lecz żadnego godnego śmierci abo więzienia występku nie mającego.p YA chcąc wiedzieć przyczynę dla którejby skarżyli nań, wywiodłem go przed siedzącą radę ich. 1Męża tego który był pojmany od Żydów, i miał być zabit od nich, nadszedszy z hufcem odjąłem go, dowiedziawszy się iż Rzymianin jest.LKlaudyus Lisyas, wielmożnemu Staroście Felixowi, zdrowia życzy.>wNapisawszy list, który w sobie zamykał summę tę:eCI żeby bydlęta nagotowano, aby wsadziwszy Pawła zdrowo odprowadzili do Felixa Starosty;MI przyzwawszy dwu niektórych z Setników, rzekł: Nagotujcie żołnierzów dwieście, aby szli aż do Cezaryey; i jezdnych siedmdziesiąt, i strzelców dwieście, od trzeciej godziny w noc;Onci tedy Rotmistrz odprawił onego młodzieńca, roskazawszy mu: Abyś przed żadnym nie powiedał, iżeś o tym dał znać do mnie.{oTy tedy nie daj się namawiać im; Bo się nasadziło nań z nich, mężów więcej niż czterdzieści, którzy się zaklęli, iż nie mają ani jeść, ani pić, ażby go zagładzili; i teraz gotowi są, czekając od ciebie przyobiecania.,QI rzekł: Iż Żydowie postanowili prosić cię, abyś jutro przed siedzącą radę wywiódł Pawła, jakoby się mieli co dostateczniejszego wywiedzieć o nim.|qA wziąwszy go za rękę Rotmistrz, i ustąpiwszy z osobna, wywiadował się: Co jest, co mi masz opowiedzieć?@yOnci tedy wziąwszy go przywiódł do Rotmistrza, i rzekł: Więzień Paweł, przyzwawszy mię prosił, abych tego młodzieńca doprowadził do ciebie, któryć ma coś powiedzieć. A przyzwawszy Paweł jednego z Setników, rzekł: Młodzieńca tego doprowadź do Rotmistrza, ma bowiem coś opowiedzieć jemu.w~gA usłyszawszy syn siostry Pawłowey to nasadzenie, przyszedszy, i wszedszy do obozu opowiedział Pawłowi.d}ATeraz tedy wy dajcie znać Rotmistrzowi z radą siedzącą, aby jutro go wywiódł do was, jakobyście mieli rozeznać dostateczniej sprawy jego; a my pierwej niż się przybliży on, gotowi jesteśmy zagładzić go.0|YKtórzy przystąpiwszy do przedniejszych Ofiarowników i do Starszych, rzekli: Przeklęctwemeśmy się przeklęli, że nic ukusić nie mamy, ażbyśmy zabili Pawła.W{' A było ich więcej niż czterdzieści, którzy to sprzysiężenie uczynili.z) A gdy był dzień, uczyniwszy niektórzy z Żydów spiknienie zaklęli się mówiąc: Że niemieli ani jeść ani pić, ażby zabili Pawła.5yc A nadchodzącej nocy stanąwszy przy nim Pan, rzekł: Tusz sobie dobrze Pawle; jakoś bowiem świadczył o mnie w Jeruzalem, takżeć potrzeba i w Rzymie świadczyć.@xy A gdy wielki był rozruch, obawiając się Rotmistrz aby nie był rozszarpan Paweł od nich, roskazał Żołnierzom zstąpić i porwać go z pojśrzód ich, i odwieść do obozu.bw= I sstał się krzyk wielki; A powstawszy uczeni w Piśmie z strony Faryzeuszów, wadzili się, mówiąc: Nic złego nie najdujemy w człowieku tym; A jeśli Duch mówił mu, abo Anioł, nie walczmyż z Bogiem.v}Abowiem ci Sadukieuszowie mówią, iż nie masz powstania, ani Anioła, ani Ducha; A Faryzeuszowie wyznawają to oboje.vueA gdy to on mówił, sstało się powstanie Faryzeuszów i Sadukieuszów; i rozerwało się ono mnóstwo.st_A poznawszy Paweł, że ich jedna część jest Sadukieuszów a druga Faryzeuszów, krzyknął w onej siedzącej radzie: Mężowie bracia! ja Faryzeusz jestem, syn Faryzeuszów: o nadzieję i powstanie umarłych mnie tu sądzą.!s;A rzekł Paweł: Nie wiedziałem, bracia, żeby był przedniejszym Ofiarownikem; Bo napisano jest: Książęciu ludu twego złorzeczyć nie będziesz.Zr-A oni którzy tuż stali, rzekli: przedniejszemu Ofiarownikowi Bożemu łajesz?$qATedy Paweł do niego rzekł: Ubić cię ma Bóg ściano potynkowana! A ty siedzisz sądząc mię wedle Zakonu, a przeciw Zakonowi roskazujesz mię bić?epCA przedniejszy Ofiarownik Ananiasz kazał onym, którzy stali przy nim, bić go w gębę.o 1A patrząc pilnie Paweł na onę siedzącą radę, rzekł: Mężowie bracia, ja ze wszytkiego sumnienia dobrego służyłem Bogu aż do tego dnia.wngA nazajutrz chcąc wiedzieć pewnie, o coby był oskarżony od Żydów, rozwiązał go z onych związek, a roskazał przyść przedniejszym Ofiarownikom, i wszytkiej siedzącej radzie ich; a wywiódszy Pawła, postawił przed nimi.*mMA wnetże odstąpili od niego oni, którzy go mieli wypytawać; A Rotmistrz też bał się, dowiedziawszy się że Rzymianinem był, a iż go był związał.lI odpowiedział Rotmistrz: Jam za wielką sumę to prawo miasta tego otrzymał. A Paweł rzekł: A jam się i urodził.tkaA przystąpiwszy Rotmistrz, rzekł mu: Powiedz mi, jeśli ty Rzymianinem jesteś? A on rzekł: Tak jest. jA usłyszawszy Setnik, przystąpiwszy opowiedział Rotmistrzowi mówiąc: Bacz co masz czynić; bo człowiek ten Rzymianin jest.i3A gdy go ściągniono rzemieńmi, rzekł do tuż stojącego Setnika Paweł: Zali człowieka Rzymianina i nieosądzonego godzi się wam biczować?hKazał go Rotmistrz wieść do obozu, rzekszy aby biczmi wypytano go, żeby się dowiedział, dla którejby przyczyny tak wołano nań.PgA gdy krzyczeli oni, i miotali szaty, i proch ciskali na powietrze,fA słuchali go aż do tej mowy; i podnieśli głos swój mówiąc: Zgładź z ziemie tego człowieka; bo nie jest słuszna aby żył.LeI rzekł do mnie: Idźże, bo ja do Poganów daleko poślę cię.*dMI gdy wylewano krew Stefana onego świadka twego, jam też stał tudziesz, i zezwalałem na zgładzenie jego, i strzegłem szat onych, którzy go zgładzili.cwA jam rzekł: Panie, oni wiedzą żeciem ja wsadzał do więzienia, i bijałem po zgromadzeniach wierzące w cię. b I widziałem go mówiącego mnie: Spiesz się; a wynidź rychło z Jeruzalem; abowiem nie przyjmą twego świadectwa o mnie. j~g}}N|{{zzxyy%x!wvvZuuUtt7srrRRkQuPP OwONNoN*MMALLFKKK JJ@IIGHHGRFF-EMDCBBA@@@2?>>G==e= <QNiech to nie będzie! Którzykolwiekeśmy umarli grzechowi, jakoż jeszcze żyć będziemy w nim?T= #Cóż tedy rzeczemy? Będziemyli trwać w grzechu, aby łaska obfitowała?,<QAby jako królował grzech przez śmierć; tak też aby ona łaska królowała przez sprawiedliwość ku żywotowi wiecznemu, przez Jezusa Christusa Pana naszego.n;UA zakon wszedł, aby obfitował upadek; lecz gdzie obfitował grzech, tam nader obfitowała łaska.9:kBo jako przez nieposłuszeństwo jednego człowieka grzesznikami postanowieni są wiele ich, także przez posłuszeństwo jednego sprawiedliwymi postanowieni będą wiele ich.M9Przeto tedy jako przez jednego upadek na wszytkie ludzi przyszedł sąd ku potępieniu; także też przez jednego sprawiedliwość, na wszytkie ludzi przyszedł dar, ku usprawiedliwieniu żywota.`89Jeśli bowiem jednego upadkiem śmierć królowała przez jednego, daleko więcej oni którzy obfitość onej łaski i dar sprawiedliwości przyjmują, w żywocie królować będą przez jednego Jezusa Christusa.>7uA nie, jako (ono co przyszło) przez jednego który zgrzeszył, tak jest dar; Abowiem sądci z jednego upadku ku potępieniu; a darowanie z wiela upadków ku usprawiedliwieniu.\61Ale nie jako upadek, tak i darowanie. Jeśli bowiem jednego upadkiem wiele ich pomarło, daleko więcej ona łaska Boża, i on dar z łaski onej jednego człowieka Jezusa Christusa, na wiele ich opłynęła.15[Ale królowała śmierć od Adama aż do Moyzesza, i nad onymi którzy nie zgrzeszyli, na podobieństwo przestępstwa Adamowego, który jest wzorem onego przyszłego.m4S Abowiem aż do Zakonu grzech był na świecie; a grzech nie bywa przyczytan kiedy nie masz Zakonu.23] Dlatego jako przez jednego człowieka grzech na świat wszedł, a przez grzech śmierć, i także na wszytki ludzi śmierć przeszła, dlatego iż wszyscy zgrzeszyli.2 A nie tylko to, ale się też chłubimy w Bogu przez Pana naszego Jezusa Christusa, przez któregośmy teraz ono zjednanie wzięli.(1I Bo jeśliże nieprzyjacielmi będąc, jesteśmy zjednani Bogu przez śmierć Syna jego; daleko więcej będąc zjednani, zbawieni będziemy przez żywot jego.x0i Daleko tedy więcej, usprawiedliwieni teraz będąc we krwi jego, zbawieni będziemy przezeń od onego gniewu.{/oLecz zaleca onę swoję miłość ku nam Bóg, że, gdyśmy jeszcze grzesznikami byli my, Christus za nas umarł.b.=Bo ledwieby za sprawiedliwego kto umarł; bo za dobrego snadźby kto i śmiał umrzeć.b-=Abowiem Christus, gdyśmy my jeszcze byli niemocnymi, wedle czasu za niepobożne umarł. , A nadzieja nie zawstydawa, iż ona miłość Boża jest wylana w sercach naszych przez ducha świętego, który jest dany nam.B+A wytrwanie doświadczenie, a doświadczenie nadzieję;f*EA nie tylko to, ale się też chłubimy w uciskach; wiedząc iż ucisk wytrwanie sprawuje; ) Przez któregośmy też przystęp otrzymali wiarą, ku łasce tej w której stoimy i chłubimy się w nadziei chwały Bożej.j( OUsprawiedliwieni tedy będąc z wiary, pokój mamy u Boga, przez Pana naszego Jezusa Christusa.g'GKtóry był wydan dla upadków naszych, a wzbudzon jest dla onego usprawiedliwienia naszego.|&qAle też dla nas, którym ma być poczytano, wierzącym w onego który wzbudził Jezusa Pana naszego z martwych;B%A nie napisano jest dla niego tylko, iż poczytano jemu;9$mPrzeto też poczytano mu to za sprawiedliwość.W#'Zupełnie upewniony też będąc, iż co on obiecał, mocen jest i uczynić.o"WI przeciw obietnicy Bożej nie sprzeczał niewiarą; ale się umocnił wiarą, dając chwałę Bogu.!A nie osłabiawszy wiarą, nie uważał swego ciała już zmartwiałego, mając około sta lat; ani obumartwienia żywota Sarzynego.* MKtóry Abraham nad nadzieję w nadzieję uwierzył, iż miał zostać ojcem wiela narodów, podług onego co mu było rzeczono: Tak będzie ono nasienie twoje.9k(Jako jest napisano: Iż ojcem wiela narodów postanowiłem cię,) przed onym, któremu uwierzył, Bogiem, który żywymi czyni umarłe, i nazywa nie będące, jako będące.r]A przeto z wiary jest dziedzictwo, aby było według łaski, żeby była warowna obietnica wszytkiemu nasieniu; nie onemu które jest z Zakonu tylko, ale i onemu które jest z wiary Abrahamowej, który jest ojcem nas wszytkich,V%Bo zakon gniew sprawuje; Gdzie bowiem niemasz zakonu, tam ani przestępstwa.wgBo jeśli oni którzy są z zakonu dziedzicmi są, tedyć próżna została wiara, i zniszczała obietnica;+ Abowiem nie przez zakon obietnica się sstała Abrahamowi, abo nasieniu jego, aby on dziedzicem był świata, ale przez sprawiedliwość wiary. 9 I ojcem obrzeski, nie onym którzy są z obrzeski tylko, ale też chodzącym stopami onej, która była w nieobrzesce, wiary Ojca naszego Abrahama.a; I znak wziął obrzeski pieczęć sprawiedliwości wiary onej, która była w nieobrzesce; ku temu, aby był on Ojcem wszytkich wierzących przez nieobrzeskę; ku temu aby poczytana była i onym sprawiedliwość;xi Jakoż tedy jest poczytana? w obrzesce będącemu, czyli w nieobrzesce? Nie w obrzesce, ale w nieobrzesce."= Szczęśliwość tedy ta na obrzeskęli przychodzi, czyli też na nieobrzeskę? Mówimy bowiem, iż poczytana jest Abrahamowi wiara ku sprawiedliwości.>wSzczęśliwy mąż, któremu nie poczyta Pan grzechu.^5Szczęśliwi których odpuszczone są nieprawości, i których pokryte są grzechy.  Jako też Dawid powieda że to jest szczęśliwość człowieka, któremu Bóg poczyta sprawiedliwość bez uczynków, mówiąc:A nie robiącemu, lecz wierzącemu w onego który usprawiedliwia niepobożnego, poczytana bywa ona wiara jego ku sprawiedliwości.b=A robiącemu, zapłata nie bywa poczytana podług łaski, ale podług powinności dana;`9Co bowiem Pismo mówi? A uwierzył Abraham Bogu, i poczytano mu ku sprawiedliwości.a;Jeśli bowiem Abraham z uczynków był usprawiedliwion, mać chlubę, ale nie u Boga.K Cóż tedy rzeczemy że Abraham Ociec nasz, nalazł, wedle ciała?Z-Zakon tedy niszczymy przez wiarę? Niech to nie będzie! owszem zakon stanowimy.k OPonieważ jeden jest Bóg, który usprawiedliwi obrzeskę z wiary, i nieobrzeskę przez wiarę.U #Izali Żydów tylko jest Bóg? izali też nie Poganów? Zaiste i Poganów.Y +Zamykamy tedy, iż wiarą bywa usprawiedliwiony człowiek bez uczynków zakonu.m SGdzież tedy chluba? Wyrzucona jest. Przez któryż zakon? uczynkówli? nie; ale przez zakon wiary.1 [W znaszaniu Bożym, ku okazaniu sprawiedliwości jego w teraźniejszym czasie; aby był on sprawiedliwy, i usprawiedliwiający onego który jest z wiary Jezusowej.;oKtórego wprzód postanowił Bóg ubłagalnią przez wiarę, w jego krwi, ku okazaniu sprawiedliwości swej, przez odpuszczenie onych, które się przed tym sstały, grzechów.fEUsprawiedliwieni darmo oną jego łaską, przez okupienie które jest w Christusie Jezusie.DAbowiem wszyscy zgrzeszyli, i ustawają w chwale Bożej.A sprawiedliwość Boża przez wiarę Jezusa Christusa, ku wszytkim i nad wszytkimi wierzącymi; nie masz bowiem różnice.lQLecz teraz bez zakonu sprawiedliwość Boża jest objawiona, wyświadczona od zakonu i Proroków.wPrzeto iż z uczynków zakonu nie będzie usprawiedliwione żadne ciało przed nim; bo przez zakon poznanie grzechu.1A wiemy, iż cokolwiek zakon mówi, onym którzy w zakonie są mówi; aby wszelkie usta były zatulone, i winienby został wszytek świat Bogu.2_Niemasz bojaźni Bożej przed oczyma ich.%EI drogi pokoju nie poznali.1]Skruszenie i znędzenie na drogach ich.3~aPrędkie nogi ich są ku rozlewaniu krwie.B}Których usta przeklinania i gorzkości napełnione są.d|A Grobem otwartym jest gardło ich; językami swymi zdradzali, jad Aspidów pod wargami ich.{} Wszyscy się odchylili, społu sstali się niepożytecznymi; niemasz czyniącego dobrotliwości, niemasz aż do jednego.>zw Nie masz rozumiejącego, nie masz ktoby szukał Boga.Ey Jako napisano jest, iż nie masz sprawiedliwego i jednego;x! Cóż tedy? mamyli co nad nie? żadnym sposobem; bośmy przedtym przyczyny pokazali, iż i Żydowie i Grekowie wszyscy pod grzechem są.?wwA nie raczej (jako bluźnieni bywamy, i jako powiedają niektórzy iż my mówimy) że czynić będziemy złe rzeczy iżby przyszły dobre? Których potępienie sprawiedliwe jest.v}Bo jeśli prawda Boża w moim kłamstwie obfitowała ku chwale jego, cóż jeszcze i ja jako grzesznik bywam osądzon?LuNiech to nie będzie! Inaczej jakoż będzie Bóg sądził świat?,tQA jeśli niesprawiedliwość nasza Bożą sprawiedliwość zaleca, cóż rzeczemy? Azaż niesprawiedliwy Bóg który przywodzi gniew? (Wedle człowieka mówię.)EsNiech to nie będzie! A niech będzie Bóg prawdziwy, a wszelki człowiek kłamca; jako napisano jest: Abyś był usprawiedliwiony w mowach twoich, i zwyciężyłbyś gdy ty sądzisz.jrMBo cóż na tym, jeśli nie uwierzyli niektórzy? azaż niedowiarstwo ich wiarę Bożą niszczy?kqOWielka wszelakim sposobem. Abowiem napierwszać to jest, iż im zwierzone były one wyroki Boże.@p }Któraż tedy zacność Żyda? abo co za pomoc obrzeski?oAle który jest w skrytości, on Żydem jest, i obrzeska serca, w duchu, nie w literze; którego chwała nie z ludzi, ale z Boga.rn]Abowiem nie on, który jest na jawiu, Żydem jest; ani ona która jest na jawiu na ciele, obrzeska jest. mI osądzi ona z przyrodzenia nieobrzeska zakon pełniąca, ciebie, który przez literę i obrzeskę jesteś przestępcą zakonu?xliJeśliby tedy nieobrzeska praw zakonnych strzegła, azaż nieobrzeska jego za obrzeskę nie będzie poczytana?k-Abowiemci obrzeska jest pożyteczna, jeślibyś zakon czynił; a jeślibyś przestępcą zakonu był, obrzeska twoja, nieobrzeską się stała.Yj+Abowiem imię Boże dla was bluźnione bywa między Pogany, jako napisano jest.Ui#Który się w zakonie chłubisz, przez przestępowanie zakonu Boga lżysz?qh[Mówiąc żeby nie cudzołożyć, cudzołożysz? brzydząc się bałwany, świętokradziestwo pełnisz?egCUcząc tedy drugiego, siebie samego nie uczysz? Obwoływając żeby nie kraść, kradniesz?fwĆwiczycielem bezrozumnych, nauczycielem niemowiątek, który masz wykształtowanie znajomości i prawdy w zakonie.heII ufasz, że ty sam wodzem jesteś ślepych, światłością onych którzy są w ciemności,idKI znasz wolą jego, i doświadczasz rzeczy przewyższających, będąc wyćwiczony z zakonu.^c5Oto, ty Żydem nazwany bywasz, i przestawasz na zakonie, i chłubisz się w Bogu.mbSW dzień gdy osądzi Bóg skryte rzeczy ludzkie, według Ewanieliey mojej, przez Jezusa Christusa..aUKtórzy okazują uczynek zakonu napisany na sercach swych, gdy wespół świadczy ich sumnienie, i wespół między sobą myśli oskarżają, abo też wymawiają.) `Bo gdyż poganie, którzy zakonu nie mają z przyrodzenia, co jest zakonu czynią, ci zakonu nie mając, sami sobie są zakonem;o_W (Abowiem nie słuchacze zakonu sprawiedliwymi u Boga; ale czyniciele zakonu usprawiedliwieni będą.^ Bo którzykolwiek bezzakonnie zgrzeszyli, bezzakonnie też poginą; a którzykolwiek w zakonie zgrzeszyli, przez zakon będą sądzeni.3]a Nie masz bowiem względu na osoby u Boga.i\K A chwała i cześć, i pokój wszelkiemu czyniącemu dobre, i Żydowi naprzód, i Grekowi.q[[ Ucisk i ściśnienie nad każdą duszą człowieka popełniającego złe, i Żyda naprzód, i Greka.Z}A onym którzy są z swaru, i nieposłusznym prawdzie, lecz posłusznym niesprawiedliwości, zapalczywość i gniew.tYaOnymci, którzy w wytrwaniu uczynku dobrego sławy i czci i nieskazitelności szukają, żywot wieczny;5XeKtóry odda każdemu według uczynków jego;$WALecz podług zatwardziałości twej, i nieupamiętałego serca, skarbisz sobie samemu gniew, na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Bożego;(VIAbo bogactwem onej dobrotliwości jego, i znaszania, i długocierpliwości pogardzasz, niewiedząc iż ona dobrotliwość Boża ku pokajaniu ciebie wiedzie?#U?I rozumieszże to, o człowiecze, który sądzisz te którzy takowe rzeczy działają, a czyniąc je, żebyś ty miał uciec przed onym sądem Bożym?bT=A wiemy iż sąd Boży jest wedle prawdy przeciwko onym, którzy takowe rzeczy czynią.5S ePrzetoż bez wymówki jesteś, o człowiecze wszelki który sądzisz; abowiem dlatego, iż sądzisz drugiego, samego siebie posądzasz; Bo toż czynisz ty który sądzisz.R # Którzy prawo Boże poznawszy, iż którzy takowe rzeczy czynią, godni śmierci są, nie tylko je czynią, ale też zezwalają czyniącym.jQ OBez rozumne, umowy nie trzymające, bez miłości przyrodzonej, nie przejednane, nie miłosierne;P }Zauszniki, obmówce, nienawidzące Boga, potwarce, pyszne, chełpliwe, wynalazce złych rzeczy, rodzicom nie posłuszne,,O SNapełnione wszelakiej niesprawiedliwości, złości, wszeteczeństwa, przewrotności, łakomstwa; pełne zazdrości, morderstwa, swaru, zdrady, złych obyczajów;N A jako się im nie podobało, żeby mieli znajomość Bożą, także poddał je Bóg w opaczny umysł, aby czynili co nie przystoi.M {Także i mężczyzny opuściwszy przyrodzone używanie niewiasty, zapalili się w chciwości swej jeden ku drugiemu, mężczyzny z mężczyznami sromotę popełniając, a odpłatę, której trzeba było, błędu swego, sami w sobie odnosząc.L )Dlatego podał je Bóg w namiętności nieuczciwości; abowiem i niewiasty ich odmieniły przyrodzone używanie w ono przeciw przyrodzeniu.4K cKtórzy odmienili onę prawdę Bożą w kłamstwo, i nabożnie chwalili i służyli stworzeniu, mimo onego który stworzył, który jest błogosławiony na wieki, Amen.vJ gPrzeto też podał je Bóg pożądliwościach serc ich w nieczystość, aby lżyli ciała swe między sobą;3I aI odmienili chwałę onego nieskazitelnego Boga, w podobieństwie obrazu skazitelnego człowieka, i ptaków, i czworonogich źwierząt, i czołgających się gadzin.0H ]Mieniąc się być mądrymi, zgłupieli;/G YDlatego iż poznawszy Boga, jako Boga nie chwalili, abo jemu dziękowali; ale próżnymi się sstali w rozmyślaniach swych, i zaćmione było nierozumne ich serce.zzKyy4xxhww&vv uUttVss1rr6qq\pp)oo_nnqmmAlll k9jihh]hggUff]eejedducbbaa``6__(^^n^]]{]3\\+[[XZZoYYXjWW6VVRUTTGSSRRQQkPPAONNMMLLdL&KJJIJ IIHHGFFpFEE"DDCCLBB%AAA@n??.>e>=z<wJam wsadził, Apollos polewał; ale Bóg wzrost dał.wgKtóż tedy jest Paweł? a kto Apollo? jedno słudzy przez któreście uwierzyli, a każdemu jako Pan dał;pYAbowiem kiedy kto mówi: Jaciem jest Pawłów; a drugi: Ja Apollów; azaż cielesnymi nie jesteście?(IBo jeszcze cieleśni jesteście. Abowiem gdyż między wami gorliwość i swar, i rosterki, azaż cieleśni nie jesteście, i według człowieka chodzicie?xiMlekiemem was napawał, a nie pokarmem; Boście jeszcze nie mogli znosić; ale jeszcze i teraz nie możecie.r _I ja bracia nie mogłem mówić wam jako duchownym, ale jako cielesnym, jako niemowiątkam w Christusie.s_Abowiem któż poznał umysł Pański, któryby nauczył onego duchownego? a my umysł Christusów mamy.\1A duchowny rozsądzać wszytkie rzeczy, lecz sam od żadnego nie bywa rozsądzon.*MA duszny człowiek nie pojmuje rzeczy które są onego ducha Bożego; abowiem głupstwem jemu są, a nie może ich poznać, iż duchownie bywają rozsądzone. Co też mówimy, nie w wyuczonych ludzkiej mądrości mowach, ale w wyuczonych od ducha świętego, duchownym duchowne przystosując.~u A myśmy nie ducha świata wzięli; ale onego ducha który jest z Boga, abyśmy wiedzieli co od Boga darowano nam.5 c Bo któż wie z ludzi te rzeczy które są człowiecze, jedno duch człowieczy który w nim jest? także i onych rzeczy które są Boże, nikt nie wie jedno duch Boży.{ o A nam Bóg objawił przez ducha swojego. Duch bowiem wszytkich rzeczy się bada, i onych głębokości Bożych.C  Ale przepowiedamy jako jest napisano: Których rzeczy oko nie widziało, i ucho nie słyszało, i w serce człowiecze nie wstąpiły, które nagotował Bóg onym którzy go miłują. {Której żaden z Książąt wieku tego nie poznał. Bo gdyby byli poznali, nigdyby byli Pana chwały nie ukrzyżowali. Ale mówimy mądrość Bożą w tajemnicy, onę zakrytą, którą przedtym postanowił Bóg przed wieki ku chwale naszej.A mądrość mówimy w doskonałych rzeczach; A mądrość nie wieku tego, ani Książąt wieku tego którzy niszczeją;OAby wiara wasza nie była w mądrości ludzkiej, ale w mocy Bożej.}sA mowa moja i obwoływanie moje nie było w namownych ludzkiej mądrości mowach, ale w okazaniu ducha i mocy.T!I ja w słabości i z bojaźnią, i z wielkim drżeniem byłem u was.veAbowiem nie osądziłem, żebym miał umieć co między wami jedno Jezusa Christusa, i tego ukrzyżowanego.  I ja przyszedszy do was, bracia, przyszedłem nie z wyniosłością mowy abo mądrością, opowiedając wam ono świadectwo Boże.M Aby, jako jest napisano: Kto się chlubi, w Panu się niech chlubi.  ;Lecz z niego wy jesteście w Christusie Jezusie, który się sstał nam mądrością od Boga, i sprawiedliwością i poświęceniem i odkupieniem;7 kAby się nie chlubiło żadne ciało przed nim. yA podło urodzone świata i nizacz poczytane wybrał Bóg, i one których niemasz, aby one, które są, zniszczył;~ {Ale głupie rzeczy świata wybrał Bóg, aby mądre zawstydził; a słabe świata wybrał Bóg, aby zawstydził mocne;} Bo widzicie powołanie wasze, bracia, iż nie wiele mądrych wedle ciała, nie wiele możnych, nie wiele zacnie urodzonych.l| SIż ono głupstwo Boże mędrsze nad ludzi jest; i ona mdłość Boża, mocniejsza nad ludzi jest.l{ SA samym wezwanym i Żydom i Grekom przepowiedamy Christusa Bożą mocą, i Bożą mądrością.`z ;A my obwoływamy Christusa ukrzyżowanego, Żydomci zgorszeniem, a Grekom głupstwem;Ty #Ponieważ i Żydowie znamienia żądają, i Grekowie mądrości szukają."x ?Abowiem ponieważ w mądrości Bożej nie poznał świat przez mądrość Boga, upodobało się Bogu przez ono głupstwo obwoływania zbawić wierzące. w Gdzież mądry? gdzież uczony w piśmie? gdzież badacz wieku tego? zali w głupstwo nie obrócił Bóg mądrości świata tego?av =Bo jest napisano: Wytracę mądrość onych mądrych, i rozum onych rozumnych odrzucę.u {Abowiem mowa o onym krzyżu, onymci którzy giną głupstwem jest; a nam którzy bywamy zachowani, mocą Bożą jest.t +Bo nie posłał mię Christus ponurzać, ale Ewanielią przepowiedać; nie w mądrości mowy, aby się nie stał próżnym krzyż Christusów.Zs /A ponurzałem i Stefanin dom; nad to, nie wiem jeślim kogo drugiego ponurzał.8r mAby kto nie rzekł żem na moje imię ponurzał.Rq Dziękuję Bogu iżem żadnego z was nie ponurzał jedno Kryspa i Gaia.xp k Rozdzielonyż jest Christus? Azaż Paweł ukrzyżowany jest za was? abo na imię Pawłowe ponurzeni jesteście?xo k A mówię to, iż każdy z was mówi: Jaciem jest Pawłów, a jam Apollów, a ja Kiefin, a ja Christusów.gn I Abowiem oznajmiono mi o was, bracia moi, od domowników Chloi, iż poswarki między wami są.^m 7 A proszę was, bracia, przez imię Pana naszego Jezusa Christusa, abyście toż mówili wszyscy, i iżby nie były między wami rozerwania, ale żebyście byli sposobieni w jednaki umysł i w jednakie zdanie.xl k Wiernyć on Bóg, przez którego jesteście wezwani do społeczności syna jego Pana naszego Jezusa Christusa.ik MKtóry też utwierdzi was aż do końca nie obwinionymi w dzień Pana naszego Jezusa Christusa.pj [Tak iż wam nie zchodzi na żadnym darowaniu, oczekawającym objawienia Pana naszego Jezusa Christusa.=i wJako świadectwo Christusowe utwierdzone jest w was.ih MIż we wszytkim jesteście ubogaceni w nim, w wszelkiej mowie, i w wszelkiej umiejętności;mg UDziękuję Bogu mojemu zawsze za was, dla łaski Bożej która jest dana wam w  Jezusie Christusie;Mf Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa.Qe Zborowi Bożemu bedącemu w Koryntcie, poświęconym w Christusie Jezusie, wezwanym świętym, ze wszytkimi wzywającymi imienia Pana naszego Jezusa Christusa na wszelkim miejscu, i ich, i naszym.Yd /Paweł wezwany Apostołem Jezusa Christusa, przez wolą Bożą, i Sostenes brat.)cKSamemu mądremu Bogu, przez Jezusa Christusa chwała na wieki, Amen. [Do Rzymianów napisan jest z Koryntu, przez Febę służebnicę Kenchreeńskiego Zboru.]#b?A objawionej teraz, i przez pisma Prorockie, według rozrządzenia onego wiecznego Boga, ku posłuszeństwu wiary między wszytkimi pogany oznajmionej.'aGA onemu który może was zmocnić według Ewanieliey mojej, i obwoływania Jezusa Christusa według objawienia tajemnice, od czasów wiecznych zamilczanej.G`Łaska Pana naszego JEzusa Christusa ze wszytkimi wami, Amen.w_gPozdrawia was Gajus gospodarz mój, i Zboru całego. Pozdrawia was Erastus szafarz miejski, i Quartus brat.E^Pozdrawiam was, ja Tercyus, którym napisał list, w Panu.p]YPozdrawiają was Tymotheusz spółrobotnik mój, i Lucyus, i Jazon, i Sozypater, oni przyrodni moi.\A Bóg pokoju, zetrze szatana pod nogi wasze w rychle. Łaska Pana naszego Jezusa Christusa niech będzie z wami, Amen. [9Bo wasze posłuszeństwo do wszytkich doszło. Weselę się tedy co się was dotycze; Lecz chcę abyście byli mądrymi na dobre, a prostymi na złe.+ZOAbowiem takowi Panu naszemu Jezusowi Christusowi nie służą, ale swemu brzuchowi; a przez łagodną mowę i pochlebną zwodzą serca ludzi próżnych złego.)YKA proszę was bracia, abyście upatrowali one, którzy rozerwania i zgorszenia, imo naukę którejeście się nauczyli, czynią; i odchylajcie się od nich.eXCPozdrówcie jedni drugie w pocałowaniu świętym. Pozdrawiają was one Zbory Christusowe.}WsPozdrówcie Filologa i Juliana, Nerego, i siostrę jego, i Olimpa, i one którzy z nimi są wszytkie święte.jVMPozdrówcie Asynkryta, Flegonta, Hermasa, Patrobę, Hermana, i one którzy są z nimi bracią.RU Pozdrówcie Rufa onego wybranego w Panu, i onę matkę jego, i moję.}Ts Pozdrówcie Tryfenę i Tryfozę, pracujące w Panu. Pozdrówcie Persydę miłą, która wiele pracowała w Panu.|Sq Pozdrówcie Herodyona onego przyrodnego mego. Pozdrówcie one którzy są z domu Narcysowego, którzy są w Panu.rR] Pozdrówcie Apellę, doświadczonego w Christusie. Pozdrówcie one którzy są z domu Arystobulusowego._Q7 Pozdrówcie Urbana spółrobotnika naszego w Christusie, i Stachina miłego mojego.6PgPozdrówcie Ampliasza miłego mojego w Panu.,OQPozdrówcie Andronika i Juniasza przyrodne moje, i spółwięźnie ze mną; którzy są znacznymi między Apostoły, którzy też przedemną byli w Christusie.=NuPozdrówcie Maryą, która wiele pracowała dla nas.MI on, który jest w domu ich, zbór. Pozdrówcie Epeneta miłego mojego, który jest pierwasnkiem Achaiey, do Christusa.~LuKtórzy za duszę moję swoje szyje podłożyli; którym nie ja sam tylko dziękuję, ale wszytkie Zbory Pogańskie;VK%Pozdrówcie Pryskillę i Akilę spółrobotniki moje w Christusie Jezusie;.JUAbyście ją przyjęli w Panu, godnie świętym, i pomagali jej, w którejby was potrzebowała sprawie; abowiem i ona pomocniczką wielom była, i mnie samemu._I 9A zalecam wam Febę siostrę naszę, która jest służebnicą Zboru Kenchreeńskiego;>Hw!A Bóg pokoju niech będzie z wami wszytkimi, Amen.bG= Abych z weselem przyszedł do was, za wolą Bożą, i społu się ochłodził z wami.-FSAbych był wyrwan od onych którzy nieposłusznymi są w ziemi Judskiej, a iżby posługowanie moje, które mam wykonać w Jeruzalem, przyjemne było świętym; E9A proszę was, bracia, przez Pana naszego Jezusa Christusa, i przez miłość ducha, abyście zemną bojowali w modlitwach waszych za mną do Boga.oDWA wiem iż przyszedszy do was, w napełnieniu błogosławieństwa Ewanieliey Christusowey przyjdę.bC=To tedy skończywszy, i zapieczętowawszy im owoc ten, pójdę przez was do Hiszpaniey.+BOAbowiem mówię podobało się im, i powinni im są. Bo jeśli w duchownych dobrach ich społkowali z nimi pogani, powinni są i w cielesnych usługować im. AAbowiem się upodobało Macedoniey i Achaiey, spólny skład niejaki uczynić na ubogie z świętych, którzy są w Jeruzalemie.;@qA teraz idę do Jeruzalem posługując świętym.cLecz teraz więcej miejsca nie mając w krainach tych, a żądość mając przyjść do was od wielu lat;L=Dla czego też byłem hamowan często, żem nie przyszedł do was.{<oAle, jako jest napisano: Którym nie jest opowiedziano o nim, oglądają; A którzy nie słuchali, zrozumieją.;I także uprzejmie się staram przepowiedać Ewanielią, nie gdzieby był mianowan Christus, abych na cudzym fundamencie nie budował;:W mocy znamion i cudów, w mocy ducha Bożego; tak iżem od Jeruzalem i około, aż do Słowaków napełnił Ewanielią Christusową.9 Abowiem nie śmiałbym nic mówić, czegoby nie wykonał Christus przez mię, ku posłuszeństwu Poganów, mową i uczynkiem.\81Mam tedy chłubę w Christusie Jezusie w onych rzeczach które należą do Boga.E7Ku temu abych był sługą Jezusa Christusa, między Pogany, świętobliwie sprawując onę Ewanielią Bożą, aby się sstała ofiara Poganów przyjemna, poświęcona w duchu świętym. 6 A przyśmielszym pisałem wam, bracia, po części, jakoby przypominając wam przez onę łaskę, która mi jest dana od Boga./5WA jestem upewnion, bracia moi, i ja sam o was, iż i wy pełni jesteście dobroci, napełnieni wszelakiej znajomości, którzy możecie jedni drugich napominać.4 A Bóg nadzieje niech napełni was wszelakiego wesela i pokoju w wierzeniu, abyście obfitowali w nadziei w mocy ducha świętego.3 I zasię Ezaiasz mówi: Będzie on korzeń Jessego, i który powstanie panować nad Pogany, w nim Pogani ufać będą.U2# I zasię: Chwalcie Pana wszyscy Pogani, i wychwalajcie go wszyscy ludzie.@1{ I zasię mówi: Rozweselcie się Pogani z ludem jego.#0? A Pogani żeby za miłosierdzie chwalili Boga; jako napisano jest: Dlatego dziękować tobie będę między Pogany, i imieniowi twemu śpiewać będę.}/sA mówię, iż Jezus Christus sługą był obrzeski, dla prawdy Bożej, aby utwierdził obietnice Ojcom uczynione.^.5Przeto przyjmujcie jedni drugie, jako też Christus przyjął nas do chwały Bożej.a-;Abyście jednostajnie jednymi usty chwalili Boga i Ojca Pana naszego Jezusa Christusa.~,uA Bóg cierpliwości i pociechy niech to da wam, abyście jednoż rozumieli między sobą, wedle Christusa Jezusa. +Bo cokolwiek przedtym napisano, ku naszej nauce przedtym napisano; abyśmy przez cierpliwość i pociechę pism, nadzieję mieli.*Abowiem i Christus nie sam sobie się spodobał, ale jako jest napisano: Urągania urągających tobie, przypadły na mię.W)'Każdy bowiem z nas niech się bliźniemu spodoba ku dobremu dla zbudowania.g( IA powinni jesteśmy my mocni, słabości niemocnych nosić, a nie samym sobie się spodobać.'A kto jest wątpliwy, jeśliby jadł, potępiony jest, iż nie je z wiary; A wszytko co nie jest z wiary, grzech jest. & Ty masz wiarę; u siebie samego miejże ją przed Bogiem. Szczęśliwy który nie sądzi samego siebie w tym czego doświadcza.%Dobra jest rzecz nie jeść mięsa, ani pić wina, ani żadnej rzeczy w której się brat twój obraża, abo pogarsza, abo jest słabym.~$uDla pokarmu nie psuj uczynku Bożego. Wszytkieć rzeczy czyste; ale źle jest człowiekowi który z obrażeniem je.s#_Przeto tedy onych rzeczy które do pokoju należą, naśladujmy, i onych które do budowania wzajemnego.m"SBo kto w tych wolnych rzeczach służy Christusowi, przyjemny jest Bogu, a doświadczony ludziom.!{Abowiem nie jest ono królestwo Boże pokarm, ani picie, ale sprawiedliwość, i pokój, i wesele w duchu świętym.= uNiechaj tedy nie będzie bluźnione wasze ono dobro.+OLecz jeśli dla pokarmu brat twój bywa zasmucon, już więcej nie według miłości postępujesz. Pokarmem twoim onego nie zatracaj za którego Christus umarł.!;Wiem i upewniony jestem w Panu Jezusie, iż nie masz nic pospolitego przez się; jedno temu który rozumie co pospolitym być, onemu pospolitym jest. Więcej tedy jedni drugich nie sądźmy; ale to sądźcie raczej, abyście nie położyli obrażenia bratu, abo zgorszenia.;q Przeto tedy każdy z nas za się liczbę da Bogu.} Bo jest napisano: Żywę ja, mówi Pan: iż mi się skłoni wszelkie kolano, i wszelki język dziękować będzie Bogu.#? A ty przeczże sądzisz brata twego? abo też ty czemu nizacz poczytasz brata twego? Wszyscy bowiem stawieni będziemy przed oną stolicą Christusową?gG Bo na to Christus i umarł, i powstał, i ożył, aby i umarłym, i żywiącym panował.Bo choć też żywiemy, Panu żywiemy; choć też umieramy, Panu umieramy. Choć tedy żywiemy, choć też umieramy, Pańscy jesteśmy.Z-Żaden bowiem z nas samemu sobie nie żywie, i żaden samemu sobie nie umiera.=sKto się zabawia dniem, Panu się zabawia; a kto się nie zabawia dniem, Panu się nie zabawia. Kto je, Panu je; bo dziękuje Bogu. A kto nie je, Panu nie je, a dziękuje Bogu.Tenci sądzi dzień ode dnia, a on sądzi każdy dzień za równo. Każdy w własnym wyrozumieniu niech będzie zupełnie upewnion. Ty ktożeś jest który sądzisz cudzego domownika? własnemu Panu stoi abo upada. A stanie: Bo mocen jest Bóg postawić go.-Który je, niechaj onego, który nie je, nie poczyta nizacz; a który nie je, niechaj onego, który je, nie osądza. Abowiem Bóg go przyjął.]3Tenci wierzy iż może jeść wszytkie rzeczy, a który jest słaby, jarzyny jada.F A słabego w wierze przyjmujcie, nie na sprzeczania sporów.jM Ale przyobleczcie Pana Jezusa Christusa, a o ciele starania nie czyńcie ku pożądliwościam.+ Jako we dnie przystojnie chodźmy, nie w biesiadach i pijaństwach, nie w łożach, i w rospustnościach, nie w swarze ani w zazdrości.  Noc przeminęła, a dzień się przybliżył. Odrzućmysz tedy uczynki ciemności, a odziejmy się w zbroję światłości. + A to wiedząc on czas, iż już jest godzina abyśmy ze snu powstali; Abowiem teraz bliższe nam jest ono zbawienie, niż kiedyśmy uwierzyli.] 3 Miłość bliźniemu złego nie czyni. Wypełnienie tedy zakonu jest ona miłość.) K Bo ono: Nie będziesz cudzołożył, nie będziesz zabijał, nie będziesz kradł, nie będziesz fałszywie świadczył, nie będziesz pożądał, i jeśli które insze jest przykazanie, w tej mowie w kupie się zamyka, w tym: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie.{ o Nikomu nie bądźcie nic winni, jedno abyście miłowali jedni drugie; Bo kto miłuje drugiego, zakon wypełnił. { Oddawajcie tedy wszytkim powinności; komu dań, dań; komu cło, cło; komu bojaźń, bojaźń; komu cześć, cześć.\1 Abowiem dlatego też dani dawacie; Bo sługami Bożymi są tego samego pilnujący.U# Przeto potrzeba się poddać, nie tylko dla gniewu, ale też dla sumnienia.X) Abowiem Bożym sługą jest tobie ku dobremu. Ale jeślibyś co jest złego uczynił, bój się; Bo nie darmo miecz nosi. Abowiem Bożym sługą jest, mścicielem ku gniewu przeciw onemu, który złe czyni.1[ Abowiem przełożoni nie są bojaźnią dobrym uczynkom, ale złym. A chcesz się nie bać zwierzchności? co jest dobrego czyń, a będziesz miał chwałę od niej.- A tak kto się zastawuje zwierzchności, onemu Bożemu rozrządzeniu sprzeciwia się; a którzy się sprzeciwiają, samym sobie sąd odniosą.. W Każda dusza niechaj zwierzchnościam przełożonym będzie poddana. Bo niemasz zwierzchności jedno od Boga; A które są zwierzchności, od Boga rozrządzone są.M Nie bądź zwyciężon od złego; ale zwyciężaj przez dobre złe.# Jeśli tedy łaknie nieprzyjaciel twój, nakarmi go; jeśli pragnie, napój go. Bo to czyniąc, węgle ogniste zgromadzisz na głowę jego.|q Sami się nie mszcząc, moi mili; ale dajcie miejsce gniewowi; Bo napisano jest: Mnie pomsta; ja oddam, mówi Pan.Q Jeśli można, ile z was jest, ze wszytkimi ludźmi uspokajając się.e~C Żadnemu złym za złe nie oddawając. Obmyślawając dobre rzeczy przed wszytkimi ludźmi.}1 Toż między sobą rozumiejąc. Nie rozumiejąc o wysokich rzeczach, ale się podłym przysposabiając. Nie bądźcież rozumnymi sami u siebie.E| Weselcie się z weselącymi; a płaczcie z płaczącymi.R{ Dobrorzeczcie prześladującym was; dobrorzeczcie, a nie przeklinajcie.Lz W potrzebach świętych społkujący, gościnności naśladując.Ly W nadziei się weseląc. W ucisku trwający. Modlitwy pilnujący.Dx W staraniu nie leniwi. Duchem pałający. Panu służący.pwY Braterską miłością jedni ku drugim chętliwie przychylni; uczciwością jedni drugie uprzedzając.^v5 Miłość, niech będzie nieobłudna. Brzydząc się złym; trzymając się dobrego.)uK Choć napominający aby trwał w napominaniu; kto rozdawa, żeby w prostocie; kto przełożony jest, żeby w pilności; kto się zmiłuje, żeby z ochotą.ftE Choć posługowanie kto ma, aby trwał w posługowaniu; choć uczący, aby trwał w nauce;ysk A mając darowania wedle łaski, która dana jest nam, różne: choć proroctwo, aby było wedle sznuru wiary;prY Także wiele nas jednym ciałem jesteśmy w Christusie, a wszyscy zosobna, jedni drugich członkami.pqY Jako bowiem w jednym ciele członków wiele mamy, a one członki wszytki nie jednęsz mają sprawę;qp[ Mówię bowiem przez onę łaskę która jest dana mnie, każdemu będącemu między wami, żeby nader nie rozumiał nad to co trzeba rozumieć; ale iżby rozumiał ku zdrowemu rozumieniu, jako każdemu Bóg udzielił miarę wiary.Jo  A nie przypodobywajcie się wiekowi temu; ale się przekształtujcie odnowieniem umysłu waszego, ku temu abyście doświadczali która jest wola Boża ona dobra, i przyjemna, i doskonała.-n U Proszę tedy was, bracia, przez one litości Boże, abyście wystawiali ciała wasze ofiarą żywiącą, świętą, przyjemną Bogu, onę rozumną służbę waszę.imK $Abowiem z niego, i prze zeń, i ku niemu one wszytkie rzeczy. Jemuż chwała na wieki. Amen.9lm #Abo kto pierwej mu dał, a oddano będzie jemu?Jk  "Bo któż poznał umysł Pański? abo kto poradnikiem jego był? j  !O głębokości bogactwa i mądrości i umiejętności Bożej; jako są niewybadane sądy jego, i niedościgłe drogi jego.ci? Abowiem zamknął Bóg wszytki pod nieposłuszeństwo, aby się nad wszytkimi zmiłował.phY Tak i ci teraz byli nie posłuszni, za miłosierdziem wam okazanym, aby i oni miłosierdzia dostali.g{ Bo jako niekiedy i wy byliście nie posłuszni Bogu, a teraz dostaliście miłosierdzia, za tych nieposłuszeństwem;Tf! Abowiem darowania i wezwanie Boże takie są, że ich nigdy nie żałuje.geG Wedługci Ewanieliey, nieprzyjacioły są dla was; lecz według wybrania, miłymi dla Ojców.Dd A to im ono ode mnie przymierze, gdy odejmę grzechy ich.c A tak wszytek Izrael będzie zbawion, jako napisano jest: Przyjdzie z Syonu on który wyrywa, i odwróci niezbożności od Jakóba.Lb Bo nie chcę abyście nie wiedzieli, bracia, tajemnicy tej, (żebyście nie byli sami w sobie mądrymi) iż ztrętfienie po części Izraelowi sstało się, ażby napełnienie Poganów weszło.xai Abowiem jeśliś ty z onej wedle przyrodzenia jesteś wycięty leśnej oliwy, a przeciw przyrodzeniu jesteś wszczepiony w dobrą oliwę, jako daleko więcej oni, którzy są według przyrodzenia, wszczepieni będą w własną oliwę?y`k A oni też jeśli nie będą trwać w niewierze, wszczepieni będą; bo mocen jest Bóg zasię wszczepić je.M_ Obacz tedy dobrotliwość i srogość Bożą; przeciwkoć onym którzy upadli, srogość, a przeciwko tobie dobrotliwość, jeślibyś trwał w dobrotliwości; inaczej i ty będziesz wycięt.w^g Jeśli bowiem Bóg onym wedle przyrodzenia gałązkam nie przepuścił, by snadź ani tobie nie przepuścił?m]S Dobrze; niewiarą wyłamane są, a ty wiarą stoisz. Nie wysokoż o sobie rozumiej, ale się bój.J\  Rzeczesz tedy: Wyłamane są gałązki, abym ja był wszczepion.v[e Nie chłubże się przeciw gałązkam. A jeśli się chłubisz, nie ty korzenia nosisz, ale korzeń ciebie.3Z_ A jeśli niektóre z gałązek wyłomione są, a ty leśną oliwą będąc jesteś wszczepiony w nie, i uczestnikiem korzenia i tłustości oliwnej sstałeś się,qY[ A jeśli pierwasnki święte, tedyć i zadziałanie; A jeśli korzeń święty, tedyć i gałązki.wXg Jeśli bowiem odrzucenie ich, jest zjednaniem świata, jakież będzie przyjęcie, jedno żywot z umarłych?^W5 A zabym jako ku zazdrości pobudził moje ciało, i zbawiłbych niektóre z nich.fVE Abowiem wam mówię poganom, ilemci ja jest poganów Apostołem, usługowanie moje sławię;U A jeśli upadek ich jest bogactwem świata, a umniejszenie ich bogactwem poganów, jako daleko więcej napełnienie ich?'TG Mówię tedy: Azaż się potknęli, aby padli? Niech to nie będzie! Ale ich upadkiem sstało się zbawienie Poganom, ku temu aby pobudził ku zazdrości je.^S5 Niech zaćmione będą oczy ich, aby nie widzieli, a grzbietu ich zawżdy nachylaj.vRe A Dawid mówi: Niech się sstanie stół ich w sidło, i w pojmanie, i w zgorszenie, i w oddanie im.Q Jako jest napisano: Dał im Bóg ducha uśpienia, oczy aby niewidzieli, i uszy aby nie słyszeli, aż do dnia dzisiejszego.nPU Cóż tedy? Czego się domaga Izrael, tego nie dostał; a wybranie dostało, a drudzy strętwieli.8Oi A jeśli z łaski, jużci nie z uczynków; Inaczej łaska, już nie jest łaską. A jeśli z uczynków, jużci nie jest łaska; Inaczej uczynek, już nie jest uczynkiem.fNE Także tedy i w teraźniejszym czasie zostawienie podług wybrania z łaski sstało się.M} Ale cóż mu mówi obwieszczenie Boże? Zostawiłem sobie siedm tysięcy mężów, którzy nie skłonili kolana Baalowi.vLe Panie! Proroki twoje pobili, i ołtarze twe podkopali; a jam zostawion sam tylko, i szukają dusze mojej.2K] Nie odrzucił Bóg ludu swego który przed tym poznał. A zaż niewiecie w dziejach Heliaszowych co mówi pismo? jako rzecz czyni do Boga przeciw Izraelowi, mówiąc:#J A Mówię tedy: Izali odrzucił Bóg lud swój? Niech to nie będzie! Abowiem i ja Izraelczyk jestem, z nasienia Abrahamowego, z pokolenia Beniaminowego.qI[ A do Izraela mówi: Cały dzień wyciągałem ręce moje do ludu nieposłusznego i przeciwnomównego.H/ A Ezaiasz ośmiela się i mówi: Jestem nalezion od onych którzy mię nie szukali, jawnym sstałem się onym, którzy się o mnie nie pytali.G7 Ale mówię: Zali nie poznał Izrael? Pierwszy Moyzesz mówi: Ja was ku zazdrości pobudzę przez nie naród, przez naród nie rozumny zagniewam was.|Fq Ale mówię: Zali nie słyszeli? I owszem na wszytkę ziemię wyszedł głos ich, i na kraje świata słowa ich.JE  Wiara tedy jest z słuchania; a słuchanie przez słowo Boże.qD[ Ale nie wszyscy usłuchali Ewanieliey. Abowiem Ezaiasz mówi: Panie, któż uwierzył powieści naszej?C7 Jakoż też będą obwoływać, jeśliby nie byli posłani? Jako napisano jest: Jako śliczne są nogi opowiedających pokój, opowiedających dobra.B5 Jakoż tedy wzywać będą onego w którego nie uwierzyli? A jako uwierzą onemu, czego nie słyszeli? A jako usłyszą oprócz obwoływającego?NA Wszelki bowiem któryby wzywał imienia Pańskiego, zbawion będzie.z@m Abowiem niemasz różności i Żyda, i Greka. Bo tenże Pan wszytkich, bogaty na wszytki, którzy go wzywają.M? Mówi bowiem pismo: Wszelki kto wierzy weń, zasromany nie będzie._>7 Sercem bowiem wierzono bywa ku sprawiedliwości, a usty wyznawano bywa ku zbawieniu.=! Iż jeślibyś wyznał usty twymi Panem być Jezusa, i uwierzyłbyś w sercu twoim że Bóg go wzbudził z martwych, zbawion będziesz.<y Ale cóż mówi? Blisko ciebie słowo jest w ustach twych, i w sercu twym; to jest słowo wiary które obwoływamy.U;# Abo, kto zstąpi do przepaści? To jest Christusa z martwych wyprowadzić.: A ona która jest z wiary sprawiedliwość, tak mówi: Nie mów w sercu twym: Któż wstąpi do nieba? To jest Christusa sprowadzić.9  Abowiem Moyzesz opisuje sprawiedliwość onę która jest z zakonu, Iż któryby czynił je człowiek, żyć będzie w nich.Y8+ Koniec bowiem zakonu jest Christus, ku sprawiedliwości wszelkiemu wierzącemu.73 Bo nie znając onej Bożej sprawiedliwości, a szukając jakoby własną sprawiedliwość wystawili, onej sprawiedliwości Bożej nie są poddani. ~~E}}^||V{{{+zzyxxx0wvvvuttPssArrTqqppoo^nn@mm[ll$kk$jjii&hhTgmg%ff;ee3dd cbbDaaN``a`__^^h]]d\\D[[&ZZ+YXX WdVV?UU-TTITSmRR7QoPPOOQNNkMM9LLL7KKTJJgIIBHhGGaFFEDDdCC#BB?AA,@@K??p?:>>Q==?<<3;;A::,9988s8766u6255q544B3322=11V100//.T---.,,~,++7**T))f((('[&&C%%$$!##M""">w Jako rostropnym mówię; rozsądźcie wy co powiedam.A=} Przetoż bracia moi mili! uciekajcie od bałwochwalstwa.J<  Pokuszenie was nie zięło jedno ludzkie; ale wierny Bóg, który nie dopuści, abyście wy kuszeni byli, nad to co możecie; ale uczyni z pokuszeniem też wyście, abyście mogli wy znosić.D; Przeto, kto mniema żeby stał, niech patrza by nie padł.: A te wszytkie rzeczy jako wzory przydały się im, a napisane są dla napominania naszego, na które one końce wieków przyszły.]93 Ani szemrzycie, jako też niektórzy z nich szemrali, i poginęli od zagubiciela.^85 Ani kuśmy Christusa, jako też niektórzy z nich kusili, i od wężów poginęli.'7G Ani się wszeteczeństwa dopuszczajmy, jako niektórzy z nich wszeteczeństwa się dopuszczali, i poległo ich jednego dnia, dwadzieścia i trzy tysięcy. 6  Ani bałwochwalcami sstawajcie się, jako niektórzy z nich, jako jest napisano: Siadł lud jeść, i pić, i wstali igrać.5{ A te rzeczy wzormi naszymi były, ku temu abyśmy my nie byli pożądającymi złych rzeczy, jako też oni pożądali.Z4- Ale w wielu z nich nie upodobało się Bogu. Abowiem porażeni są na puszczy.3  i wszyscy jednoż picie duchowne pili. Abowiem pili z duchownej, która za nimi szła, skały; A ona skała była Christus.32a I wszyscy jedenże pokarm duchowny jedli;R1 I wszyscy na Moyzesza ponurzeni byli, w onym obłoku i w onym morzu;0  A niechcę abyście nie wiedzieli, bracia, iż Ojcowie naszy wszyscy pod obłokiem byli, i wszyscy przez morze przeszli.|/q Ale stosy zadaję mojemu ciału, i zniewalam je; bym snadź inszym obwoływając, sam się odrzuconym nie sstał._.7 Ja tedy tak bieżę, nie jako na niepewną; tak szermuję, nie jako powietrze bijąc.|-q A wszelki bojujący na wszem się powściąga. Onić tedy, aby skazitelną koronę wzięli, a my nieskazitelną., Azaż niewiecie, iż oni którzy w zawód biegają, wszyscyć bieżą, lecz jeden bierze zakład? Także bieżcie abyście uchwycili.Q+ A to czynię dla Ewanieliey, abym się społu uczestnikiem jej sstał. * Sstałem się niemocnym jako niemocny, abych niemocnych pozyskał. Wszytkim sstałem się wszytko, abych zgoła niektóre zbawił.) Onym którzy są bez zakonu, jako bezzakonny, (nie będąc bezzakonnym Bogu, ale zakonnym Christusowi,) abym pozyskał bezzakonnych.+(O I sstałem się Żydom jako Żyd, abych Żydów pozyskał; Onym którzy pod zakonem są, jakobych był pod zakonem; abym one którzy pod zakonem są, pozyskał.q'[ Abowiem wolnym będąc od wszytkiego, wszytkimem samego siebie zniewolił, abych ich więcej pozyskał.>&u Któraż tedy moja jest zapłata? Abym opowiedając Ewanielią bez nakładu wystawił Ewanielią Christusowę, ku temu żebych nie nazbyt używał zwierzchności mej w Ewanieliey.k%O Jeśli bowiem dobrowolny to czynię, zapłatę mam; jeśliż poniewolny, szafarstwa mi zwierzono. $ Bo jeśli Ewanielią opowiedam, nie mam chłuby; bo potrzeba mię dolega. A biada mnie jest, jeślibym Ewanieliey nie opowiedał.E# A jam żadnej nie używał z tych rzeczy. A nie pisałem tego aby się tak dziać miało we mnie. Bo dobrze mnie raczej umrzeć, niżby przechwalanie moje miał kto próżnym uczynić.a"; Tak też Pan rozrządził onym którzy Ewanielią opowiedają, aby z Ewanieliey żyli.!7 Azaż nie wiecie iż oni którzy rzeczy święte sprawują, z świętego jedzą? A którzy ołtarza pilnują, z ołtarza spólną cząstkę biorą.V % Jeśli inszy onej zwierzchności nad wami używają, czemu nie raczej my? wszakżeśmy nie używali zwierzchności tej; ale wszytko znaszamy, abyśmy omieszkania którego nie dali Ewanieliey Christusowey.a; Jeśliśmy my wam duchowne dobra siali, wielka to gdybyśmy my wasze cielesne pożęli?=s Czyli dla nas koniecznie mówi? Abowiem dla nas jest napisano: Iż pod nadzieją ma, on który orze, orać, a który młóci, nadzieje swojej uczestnikiem ma być, pod nadzieją.  Abowiem w zakonie Moyzeszowym napisano jest: Nie zamkniesz gęby wołowi zboże wymłacającemu. Izali się o woły stara Bóg?[/ Izali według człowieka te rzeczy mówię? Abo też zakon tych rzeczy nie mówi? Kto wojuje własnym żołdem kiedy? któż sadzi winnicę, a z owocu jej nie je? Abo kto pasie trzodę, a z mleka onej trzody nie je?K Abo ja sam tylko i Barnabasz nie mamy zwierzchności nie robić?y Izali nie mamy zwierzchności siostry żony wodzić z sobą, jako i drudzy Apostołowie, i bracia Pańscy, i Kefas?6g Izali nie mamy zwierzchności jeść i pić?B Moja obrona przeciwko onym którzy mię szacują to jest.   Jeśli innym nie jestem Apostołem, ale wżdy wam jestem. Abowiem pieczęcią mego urzędu Apostolskiego wy jesteście w Panu.! = Izali nie jestem Apostołem? izali nie jestem wolnym? izalim Jezusa Christusa Pana naszego nie widział? izali uczynkiem moim wy nie jesteście w Panu;ve A przeto jeśli pokarm zgarsza brata mego, nie będę jadł mięsa na wieki, abym brata mego nie zgorszył.jM A tak grzesząc przeciw braciej, i bijąc ich sumnienie mdłe, przeciw Christusowi grzeszycie.c? I zginie on niemocny brat za oną twoją umiejętnością, dla którego Christus umarł?V% Abowiem jeśliby kto ujźrzał ciebie, który masz umiejętność, w bałwochwalni siedzącego, azaż sumnienie onego który niemocny jest nie będzie zbudowane ku jedzeniu rzeczy bałwanom ofiarowanych?V% A patrzcie aby jako zwierzchność wasza ta ku obrażeniu nie była mdłym.{A pokarm nas nie zaleca Bogu; bo choćbyśmy jedli, nic nam nie przybywa; choćbyśmy i nie jedli, nic nam nie ubywa.DAle nie we wszytkich jest ona umiejętność, ale niektórzy z sumnieniem bałwana aż do tąd, jako rzecz bałwanom ofiarowaną, jedzą; a sumnienie ich, mdłe będąc, pokalane bywa.0 YAle u nas jeden jest Bóg on Ociec, z którego one wszytkie rzeczy, a my ku niemu; i jeden pan Jezus Christus, przez którego one wszytkie rzeczy, a my przezeń. wAbowiem choć są które zowią Bogami, choć w niebie, choć na ziemi; (jakoż jest Bogów wiele, i Panów wiele.) #O jedzeniu tedy rzeczy bałwanom ofiarowanych, wiemy iż nic nie jest bałwan na świecie, a iż żaden Bóg inszy nie jest, jedno jeden.@ {Lecz jeśli kto miłuje Boga, ten poznan jest od niego.[ /A jeśli kto mniema żeby umiał co, jeszcze nic niewie jako potrzeba wiedzieć. A o rzeczach bałwanom ofiarowanych, wiemy, iż wszyscy umiejętność mamy. Umiejętność nadyma, a miłość buduje.wg(Ale szczęśliwsza jest jeśliby tak trwała, wedle mego zdania; a zda mi się, że i ja ducha Bożego mam.!'Żona związana jest Zakonem póki żywie mąż jej; a jeśliby zasnął mąż jej, wolna jest aby szła za kogo chce; tylko aby w Panu.b=&A tak i który daje za mąż, dobrze czyni; a który nie daje za mąż, lepiej czyni.<q%A kto trwa statecznym w sercu swym, nie mając potrzeby, a zwierzchność ma nad swą własną wolą, i to osądził w sercu swym, aby zachował swoję pannę, dobrze czyni.8i$A jeśli kto rozumie, iżby sromota była pannie jego, jeśli już zaszła w lata, a tak musiało być; co chce niech czyni, nie grzeszy; niech w małżeństwo wstąpią.5#A to ku waszemu pożytkowi mówię; nie abym sidło na was wrzucił, ale ku uczciwemu waszemu i sposobnemu trzymaniu się Pana, bez roztargnienia.{o"Rozdzielone są i żona i panna; która nie szła za mąż, pieczołuje się o rzeczach Pańskich, aby była świętą, i ciałem i duchem; A która szła za mąż, pieczołuje się o rzeczach świeckich, jakoby się podobała mężowi.gG!A który się ożenił, pieczołuje się o rzeczach świeckich, jakoby się podobał żenie. A chcę abyście wy bez pieczołowania byli. Bezżennik pieczołuje się o rzeczach Pańskich, jakoby się podobał Panu;p~YA którzy używają świata tego, jakoby nazbyt nie używającymi; Bo przemija kształt świata tego.}/A którzy płaczą, jakoby nie płaczącymi, a którzy się weselą, jakoby się nie weselącymi; a którzy kupują, jakoby nie dzierżącymi.||qA to mówię, bracia: Iż czas skrócony napotym jest; aby i oni którzy mają żony, jakoby nie mającymi byli;1{[A jeslibyś się też ożenił, nie zgrzeszyłeś; i jeśliby szła za mąż panna, nie zgrzeszyła; wszakże ucisk w ciele mieć będą takowi; A ja wam folguję.hzIObowiązanyś żoną? nie szukajże rozwiązania; Rozwiązanyś od żony? nie szukajże żony.qy[Rozumiem tedy to dobrą rzeczą być dla nadchodzącej potrzeby, iż dobra rzecz człowiekowi tak być. xA o pannach roskazania Pańskiego nie mam; wszakoż zdanie daję, jako ten który z miłosierdzia dostał od Pana być wiernym.NwKażdy w czym jest wezwan, bracia, w tym niech trwa, przed Bogiem.FvZapłatąście kupieni, nie bądźciesz niewolniki ludzkimi.u)Abowiem on który w Panu jest wezwany niewolnikiem, wolnym Panu jest; także też który jest wolnym wezwany, niewolnikiem jest Christusowym.rt]Niewolnikiem jesteś wezwany? niedbajże o to; ale jeśli też możesz wolnym być, raczej tego używaj.KsKażdy w wezwaniu w którym jest wezwany, w tymże niech trwa.`r9Obrzeska nic nie jest, i nieobrzeska nic nie jest, ale zachowanie przykazań Bożych.qObrzezanym kto wezwany jest? niechaj nie przywodzi nieobrzeski; W nieobrzesce kto wezwany jest? niechaj się nie obrzezuje. p Ale jako każdemu udzielił Bóg, jako każdego wezwał Pan, tak niech postępuje; i także we Zborzech wszytkich rozrządzam.foECóż bowiem wiesz żono, jeśli męża zbawisz? abo co wiesz mężu, jeśli żonę zbawisz?n7A jeśli się niewierny odłącza, niechże się odłącza; nie jest zniewolon brat abo siostra w takowych rzeczach; a w pokoju wezwał nas Bóg.5mcAbowiem poświęcony jest mąż niewierny przez żonę, i poświęcona jest żona niewierna przez męża; inaczej, dziatki wasze nieczystymi są, a teraz świętymi są.hlI A żona która ma męża niewiernego, a on zezwala mieszkać z nią, niech nie opuszcza go. k  A inszym ja mówię, nie Pan: Jeśli który brat żonę ma niewierną, a ona zezwala mieszkać z nim, niech jej nie opuszcza.j% A jeśliby się też odłączyła, niechajże trwa bez małżeństwa, abo się niech z mężem pojedna; a mąż żony niech nie opuszcza.ri] A w małżeństwie będącym roskazuję, nie ja, ale Pan, iżby się żona od męża nie odłączała.h A jeśli się nie wstrzymawają, niechże w małżeństwo wstąpią; Bo lepiej w małżeństwo wstąpić, niż upalenie cierpieć.Yg+A mówię bezżennikom, i wdowam, dobrze im jest, jeśliby trwali jako i ja. f Abowiem chciałbym aby wszyscy ludzie byli jakom i ja sam; ale każdy własne darowanie ma od Boga, jedenci tak, a drugi owak.EeA to mówię według pofolgowania, nie według roskazania.cd?Nie oszukawajcie jeden drugiego, oprócz nieco wżdy z zezwolenia na czas, abyście wolniejszy byli na post i modlitwę; A zasię społu się zchodźcie, aby was nie kusił szatan, dla niepowścięgliwości waszej.vceŻona własnym ciałem nie władnie, ale mąż; a także i mąż własnym ciałem nie władnie, ale żona.Vb%Żenie niech mąż powinną powolność oddaje; a także i żona mężowi.{aoWszakże dla warowania się wszeteczeństw, niech każdy własną żonę ma, a każda niech własnego męża ma.h` KA o tych rzeczach, o którycheście mi pisali, dobrze człowiekowi niewiasty się nie tykać.v_eAbowiemeście kupieni zapłatą. Chwalciesz tedy Boga w ciele waszym, i w duchu waszym, które są Boże.^)Abo nie wiecie iż ciało wasze, przybytkiem onego, który w was jest, ducha świętego jest, którego macie od Boga, a nie jesteście swoi?5]cUciekajcie przed wszeteczeństwem. Wszelkie zgrzeszenie któreby uczynił człowiek, krom ciała jest; lecz wszeteczeństwo płodzący, przeciwko własnemu ciału grzeszy.D\A kto się przyłącza do Pana, jednym duchem z nim jest.[ Abo niewiecie, iż on który się przyłącza do wszetecznice, jednym ciałem jest? będą bowiem, mówi, dwa w ciało jedno.'ZGZaż nie wiecie iż ciała wasze członkami Christusowymi są? Wziąwszy tedy członki Christusowe, uczynięli wszetecznice członkami? Niech to nie będzie!EYA Bóg i Pana wzbudził, i nas wzbudzi przez moc swoję.X+ Pokarmy należą brzuchowi, a brzuch pokarmom; a Bóg i ten i ony zniszczy; a ciało nie należy wszeteczeństwu, ale Panu, a Pan ciału.}Ws Wszytkie rzeczy mi wolne, ale nie wszytkie pożyteczne; wszytkie mi wolne, ale ja nie będę zniewolon pod żadną.V- I tymiście niektórzy byli; aleście omyci, aleście poświęceni, aleście usprawiedliwieni w imię Pana Jezusowo, i w duchu Boga naszego.xUi Ani złodzieje, ani łakomcy, ani pijanice, ani łający, ani drapieżce, Królestwa Bożego nie odziedziczą.BT} Abo nie wiecie iż niesprawiedliwi Królestwa Bożego nie odziedziczą? Nie błądźcie: ani wszetecznicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani pieszczotliwi, ani samcołożnicy,:SoAle wy krzywdzicie, i szkodzicie, a to bracią.#R?Jużci tedy zgoła niedostatek w was jest, że sądy miewacie między sobą. Czemuż raczej krzywdy nie cierpicie? czemu raczej szkody nie podejmujecie?AQ}Ale się brat z bratem sądzi, i to przed niewiernymi. P Ku zawstydzeniu wam mówię. Także niemasz między wami mądrego ani jednego, któryby mógł rozsądzić między bratem swym?O}O rzeczyć tedy temu żywotowi służące jeśliżebyście sądy mieli, nizacz poczytanych we Zborze, tych wysądźcie.dNAZaż niewiecie iż Anioły sądzić będziemy? nierzkąc rzeczy temu żywotowi służące?MAbo nie wiecie iż święci świat będą sądzić? a jeśli przez was sądzony bywa świat, nie godniżeście sądów namniejszych?yL mŚmiesz który z was, sprawę mając z drugim, sądzić się przed niesprawiedliwymi, a nie przed świętymi?NK A postronne Bóg sądzi. Odejmicie tedy onego złego z was samych.oJW Co bowiem mnie należy i postronne sądzić? a zaż onych, którzy wewnątrz są, wy nie sądzicie?kIO A teraz pisałem wam abyście się nie mieszali, jeśli który, bratem nazwany będąc, byłby wszetecznikiem abo łakomcą, abo bałwochwalcą, abo łającym, abo pijanicą, abo drapieżcą; żebyście z takowym ani jedli."H= A nie zgoła z wszetecznymi świata tego, abo z łakomcami, abo z drapieżcami, abo z bałwochwalcami; Inaczej, powinnibyście z świata wyniść.NG Pisałem wam w liście, abyście się nie mieszali z wszetecznymi. F A także świećmy, nie w kwasie starym, ani w kwasie przewrotności i złości, ale w przaśnikach szczyrości i prawdy.&EEWyczyśćciesz tedy on stary kwas, abyście byli nowym zadziałaniem, jako jesteście przaśnymi; abowiem ona Pascha nasza za nas ofiarowana jest, Christus.\D1Nie dobra chłuba wasza. Niewieciesz iż trocha kwasu całe zadziałanie zakwasza?kCOOddać takiego szatanowi na zatracenie ciała, żeby duch był zachowan w on dzień Pana Jezusa.B(Gdy się w imię Pana naszego Jezusa Christusa zgromadzicie wy i z moim duchem, z mocą Pana naszego Jezusa Christusa)~AuJać bowiem jako nie obecny ciałem, lecz obecny duchem, jużem osądził jako obecny, onego który tak to uczynił,@{A wyście się nadęli, i raczej nie żałowaliście, aby był odjęt z pojśrzodku was który uczynek ten uczynił?? 3Zgoła słychać między wami wszeteczeństwo, a takie wszeteczeństwo, które ani między Pogany mianowane, tak że żonę niektóry ojcowę ma.g>GCóż chcecie? z rózgąli mam przyść do was, czyli z miłością, i z duchem cichości?K=Abowiem nie w mowieć należy ono Królestwo Boże, ale w mocy.p<YAle przyjdę rychło do was, jeśli Pan będzie chciał, i doznam nie mowy onych nadętych, ale mocy.N;Lecz jakobych ja nie miał przyść do was, nadęli się niektórzy.3:_Dlatego posłałem do was Tymotheusza, który jest syn mój miły i wierny w Panu, który wam przypomni drogi moje w Christusie, jako wszędy w każdym Zborze uczę.99mProszę was tedy, naśladowcami moimi bądźcie.'8GAbowiem choćbyście dziesięć tysięcy dzieciowodzów mieli w Christusie ale nie wiele Ojców. Bo w Christusie Jezusie przez Ewanielią jam was zrodził.U7#Nie piszę tego, zawstydawając was, ale jako dziatki moje miłe napominam.s6_ Gdy nam złorzeczą, prosimy; jako plugastwa świata sstaliśmy się, jako wszytkich śmieci aż do tąd.s5_ I pracujemy, robiąc własnymi rękoma. Gdy nam łają, dobro rzeczymy; gdy nas prześladują, znaszamy;t4a Aż do tej godziny i łakniemy i pragniemy, i nadzy jesteśmy, i policzkowani bywamy, i tułamy się, Na~~=}}|[{{Rzzz:yyyxpxww`vvv(uu#ttsss`rqqppp3osonnZmm|mll&kk=jjQihhh:ggIffff eveddccbb.aaS```_u_^n]]1\\\)[~[ZqYYYJXXHX WW5VUUUfTTvTSS,RRRQQPfPONNdM\M LIKK>JII5HHBGG FEEE2DDfCCC'BgAA>@@k@??>>N==<<&;y::v99i88P7~7166:5544<333K2211S00-/..l.--8,,P++Y**P))E((+'' &&[&%%5$~##""!} ^3-_U5y+?.V  s j 9%nqNc-?Iż ono wżdy napominanie przyjął; a pilniejszym będąc, dobrowolnie wyszedł do was.P,A dzięka Bogu, który dał toż staranie o was do serca Tytusowego,g+GJako jest napisano: Który wiele nazbierał, nie miał nazbyt; a kto mało, nie miał mniej.*+Na ten czas obfitość wasza niech będzie na ich niedostatek, iżby i ich obfitość była także na wasz niedostatek, aby było porównanie.])3 Bo nie chcę aby inszym było ulżenie, a wam ściśnienie; ale wedle porównania,x(i Abowiem jeśli ochota umysłu przedtym była, wedle onego co ma kto, przyjemny jest, nie wedle tego co nie ma.'+ A teraz i ono coście czynić poczęli dokonywajcie; aby, jako była ochota w chceniu, tak też aby było i dokończenie z onego co macie.&/ A zdanie swe w tym podaję; abowiem to wam pożyteczno; którzy nie tylko czynić, ale i chcieć przedtymeście poczęli, od roku przeszłego.%' Abowiem znacie onę łaskę Pana naszego Jezusa Christusa, że dla was zubożał, bogatym będąc; abyście wy jego ubóstwem ubogaceni byli.v$eNie podług roskazowania mówię, ale przez innych pilność, i miłości waszej wrodzonej doświadczając.=#sAle jako we wszytkim obfitujecie wiarą, i mową, i umiejętnością, i wszelaką pilnością, i swą przeciwko nam miłością, abyście i w tej dobroczynności obfitowali."Tak, żeśmy napominali Tytusa, iżby jako przed tym począł, takby też dokończył przeciwko wam i dobroczynności tej.m!SA nie jakośmy się spodziewali, ale sami siebie oddali naprzód Panu, i nam, przez wolą Bożą; %Z wielem napominania prosząc nas, abyśmy onę dobroczynność i społeczność posługowania, które było przeciw świętym, przyjęli.PIż wedle możności (świadczę im) i nad możność ochotnymi byli.Iż w wielkim doświadczeniu ucisku, obfitość wesela ich, i wielkie ubóstwo ich, obfitowało w bogactwo prostoty ich.X +A oznajmujemy wam, bracia, onę łaskę Bożą daną we zborzech Macedońskich;6gWeselę się tedy, iż we wszytkim dufam wam.%CA wnętrzności jego tym obficiej chętliwe są ku wam, gdy wspomina wszytkich was posłuszeństwo, jakoście z bojaźnią i ze drzżeniem przyjęli go.H Abowiem jeślim się w czym u niego z was przechwalał, nie zawstydziłem się. Ale jakośmy wszytko w prawdzie mówili wam, tak też przechwalanie nasze u Tytusa, prawdą się sstało.%C Dlategośmy się pocieszyli z pociechy waszej; a daleko obficiej weseliliśmy się z wesela Tytusowego, iż ochłodzony jest duch jego od wszytkich was.S A tak chociam też pisał wam, nie dla onego który był krzywdę uczynił; ani dla onego który był ukrzywdzony; ale przeto iżby wam jawno było ono staranie nasze które mamy o was, przed Bogiem.) Abowiem oto, samo to iżeście wedle Boga byli zasmuceni, jako wielkie sprawiło w was staranie? owszem sprawy danie, owszem frasowanie, owszem bojaźń, owszem żądość, owszem gorliwość, owszem pomstę? we wszytkim okazaliście się czystymi być w onej sprawie.   Abowiem on wedle Boga smutek, pokajanie ku zbawieniu, którego nie żal nikomu, sprawuje, ale smutek świata śmierć sprawuje.6e Teraz weselę się, nie iżeście zasmuceni byli, ale iżeście zasmuceni byli ku pokajaniu. Byliście bowiem zasmuceni wedle Boga, żebyście ni w czym szkodowali z nas.)Iż chociam zasmucił was w liście, nie żal mi tego, chocia mi też żal było; bo widzę iż list on, choć i na godzinę, zasmucił was;dAA nie tylko przyściem jego, ale też pociechą którą ucieszony był z was, opowiedając nam onę waszę żądość, ono wasze narzekanie, onę waszę przeciwko mnie gorliwość; tak żem się tym więcej weselił.QAle który cieszy uniżone, pocieszył nas, Bóg, przyściem Tytusowym.(IAbowiem gdyśmy przyszli do Macenoniey, żadnego nie miało ulżenia ciało nasze, ale we wszytkim byliśmy uciśnieni; zewnątrz walki, a wewnątrz bojaźni.(IMam wielką beśpieczność mówienia do was, mam wielkie przechwalenie z was; napełniony jestem pociechy, nader obfituję weselem w każdym ucisku naszym.Nie ku posądzaniu mówię; Bom przedtym powiedział, iż w sercach naszych jesteście ku społecznemu umarciu, i społecznemu życiu.|qPrzyjmiciesz nas; Żadnegośmy nie ukrzywdzili, żadnegośmy nie skazili, żadnegośmy z łakomstwa nie podeszli.  ;Tedy mając obietnice moi mili, oczyśćmy sami siebie od wszelakiego splugawienia ciała, i ducha, wykonywając świątobliwość w bojaźni Bożej.` 9I będę wam za Ojca, a wy będziecie mi za syny i córki, mówi Pan wszechmogący. Przeto wynidźcie z pojśrzodku ich, i odłączcie się, mówi Pan; a nieczystego nie tykajcie się; a ja przyjmę was;k OA co za skład Kościołowi Bożemu z bałwany? Wy bowiem Kościołem Boga żywiącego jesteście; jako rzekł Bóg: Iż będę mieszkał w nich, i przechadzać się będę; i będę ich Bogiem, a oni będą mnie ludem.\ 1A co za zgoda Christusowi z Belialem? abo co za cząstka wiernemu z niewiernym?8iNie bądźcież sprzężeni w drugie jarzmo z niewiernymi; abowiem co za uczestnictwo sprawiedliwości, i bezprawia? a co za społeczność światłości z ciemnością?U# O takąż odpłatę jako dziatkam mówię: Rozprzestrzeńciesz się i wy.eC Nie jesteście ściśnieni w nas, lecz ściśnieni jesteście w wnętrznościach waszych.]3 Usta nasze otworzone są ku wam Koryntczykowie, serce nasze rozprzestrzeniło się.  Jako zasmuceni, a zawsze weselącymi się; jako ubodzy, a wiele ich ubogacającymi; jako nic nie mający, a wszytko trzymający.ve Jako nieznajomi, a znajomi; jako umierający, a oto żywiemy; jako pokarani, a śmiercią nie zgładzeni.pYPrzez chwałę i zelżywość, przez osławienie i dobrą sławę; jakoby zwodziciele, a prawdziwi.X)W mowie prawdy, w mocy Bożej, przez zbroje sprawiedliwości, prawe i lewe,'GW niedosypianiach, w pościech, w czystości, w umiejętności, w długocierpliwości, w dobrotliwości, w duchu świętym, w miłości nieobłudnej,>wW raziech, w ciemnicach, w rozruchach, w pracach,~Ale we wszytkim zalecając samych siebie, jako Boże sługi, w cierpliwości wielkiej, w uciskach, w potrzebach, w ściśnieniach,X})Żadnej ni w czym nie dawając obrazy, aby nie było naganione posługowanie.$|AMówi bowiem: Czasu przyjemnego wysłuchałem cię, i w dzień zbawienia ratowałem cię; Otoż teraz czas prawie przyjemny, oto teraz dzień zbawienia.`{ ;A spółrobiąc napominamy też, abyście wy na próżno łaski Bożej nie przyjmowali.zAbowiem onego, który nie uznał grzechu, za nas grzechem uczynił, abyśmy my sstali się sprawiedliwością Bożą w nim.yMiasto Christusa tedy poselstwo odprawujemy, jakoby Bóg was napominał przez nas; Prosimy miasto Christusa: Pojednajcie się z Bogiem.x%Tak iż Bóg był w Christusie świat jednając samemu sobie, nie przyczytając im upadków ich; i położył w nas onę mowę zjednania. wA te wszytkie rzeczy z Boga, który pojednał nas samemu sobie przez Jezusa Christusa, i dał nam posługowanie onego zjednania.vA tak jeśli kto jest w Christusie, nowym jest stworzeniem; starodawne rzeczy przeminęły, oto sstały się wszytkie nowe.uA tak my odtąd żadnego nie znamy wedle ciała; A jeśliśmy też znali, wedle ciała, Christusa, ale już teraz więcej nie znamy.tA za wszytkie umarł, aby oni którzy żywą, już więcej samym sobie nie żyli, ale onemu który za nie umarł, i jest wzbudzony.sAbowiem ona miłość Christusowa przyciska nas; którzyśmy rozsądzili to, iż jeśli jeden za wszytkie umarł, tedy wszyscy umarli;mrS Bo choć się zapamiętywamy, Bogu zapamiętywamy; choć sobie rostropnie poczynamy, wam poczynamy.Fq Abowiem nie znowu sami siebie zalecamy wam, ale pochob dając wam przechwalania się z nas; żebyście mieli co rzec przeciwko onym którzy się z oblicza przechwalają, a nie z serca.p1 Wiedząc tedy on strach Pański, ludzi namawiamy, a Bogu jawnymi jesteśmy; a nadziewam się, iż też w sumnieniach waszych jesteśmy jawnymi.3o_ Bo wszytkim nam objawić się potrzeba przed stolicą Christusową, aby odniósł każdy ono co czynił przez ciało, według onego co uczynił, choć dobre, choć złe.unc Przetoż też uprzejmie się staramy choć przebywając, choć pielgrzymując, abyśmy się jemu upodobali.kmOLecz tuszymy, i upodobało się nam raczej pielgrzymować z ciała, a iść mieszkać do Pana.=lu(Abowiem przez wiarę chodzimy, nie przez widzenie.)]k3Tusząc tedy zawsze, i wiedząc że przebywając w ciele, pielgrzymujemy od Pana;bj=A on który sprawił nas ku temu samemu, jest Bóg, który też dał nam zadatek Ducha.>iuAbowiemci my będąc w przybytku tym, wzdychamy będąc obciążeni; dlatego iż nie chcemy być zwleczeni, ale przyobleczeni, aby pożarta była śmiertelność od onego żywota.FhJeśliże też obleczeni, a nie nagimi nalezieni będziemy.sg_Bo też w tym wzdychamy, mieszkaniem naszym onym, który jest z nieba, przyobleczonymi być żądając; f ;Wiemy bowiem, iż jeśliby ziemski nasz dom przybytku tego był rozwiązany, zbudowanie z Boga mamy dom nie rękoma uczyniony, wieczny na niebiesiech.e Gdy nie patrzymy my na rzeczy widzialne, ale na niewidzialne; abowiem rzeczy widzialne, są doczesne; a niewidzialne wieczne.|dqAbowiem prędko przemienna lekkość ucisku naszego, nader przewyższający wieczny ciężar chwały sprawuje nam.cDlatego nie ustawamy, ale choć też zwierzchni nasz człowiek kazi się, ale się on wnętrzny odnawia ode dnia do dnia.bwAbowiem wszytko jest dla was, aby ona łaska obfitująca, przez wiela ich dziękowania, obfitowała ku chwale Bożej.haIWiedząc iż on który wzbudził Pana Jezusa, i nas przez Jezusa wzbudzi, i postawi z wami.`  A mając tegoż ducha wiary; według onego co napisano: Uwierzyłem, przetożem mówił; i my wierzymy, przeto też mówimy.N_ A takżeć ona śmierć w nas skutek okazuje, a on żywot w was.^ Zawsze bowiem my żywiący, na śmierć bywamy wydani dla Jezusa; aby się też on żywot Jezusów objawił w śmiertelnym ciele naszym.]} Zawsze ono umartwienie Pana Jezusowe z sobą w ciele nosząc, aby się i on żywot Jezusów w ciele naszym objawił.T\! Prześladowanie cierpiący, ale nie opuszczeni; zrzuceni, ale nie ginący.T[!We wszem ciśnieni, ale nie stłoczeni; wątpiący, ale nie zwątpiający.pZYA mamy skarb ten w skorupianych naczyniach, aby przewyższenie onej mocy było Boże, a nie z nas.QYAbowiem on Bóg który rzekł, aby z ciemności światłość zaświeciła, tenże jest, który zaświecił w sercach naszych, ku oświeceniu znajomości chwały Bożej w obliczu Jezusa Christusa.vXeAbowiem nie sami siebie obwoływamy, ale Christusa Jezusa Panem; a sami siebie sługami waszymi dla Jezusa.DWW których Bóg świata tego zaślepił zmysły niewiernych, aby im nie święciło ono oświecenie Ewanieliey chwały Christusowey, który jest wyobrażeniem onego Boga niewidzialnego.[V/A jeśli też jest zakryta Ewanielia nasza, w onych którzy giną jest zakryta;ZU-Aleśmy się odrzekli skrytości sromoty, nie postępując w chytrości, ani zdradliwie podawając onej mowy Bożej, ale okazaniem prawdy zalecając samych siebie u wszelkiego sumnienia ludzi, przed Bogiem.XT +Dlatego mając usługowanie to, jakośmy otrzymali miłosierdzie, nie ustawamy.;SoA my wszyscy odkrytym obliczem chwałę Pańską jako w źwierciadle upatrując, w toż wyobrażenie przekształtowani bywamy z chwały w chwałę, jako od ducha Pańskiego.KRA Pan onym duchem jest; a gdzie on duch Pański, tam wolność.@Q{A gdy się nawróci do Pana, będzie odjęta zasłona.]P3Ale aż do dzisiejszego dnia, gdy czytan bywa Moyzesz, zasłona na sercu ich leży.5OcAle strętwiały myśli ich; abowiem aż do dzisiejszego dnia taż zasłona w czytaniu starego Przymierza trwa, nie będąc odkryta, która w Christusie zniszczona bywa. N  A nie jako Moyzesz kładł zasłonę na oblicze swoje, aby nie pilnie patrzyli synowie Izraelscy na koniec onego co niszczeje.KM Mając tedy takową nadzieję, wielkiej beśpieczności używamy.gLG Bo jeśli ono co niszczeje, było przez chwałę; daleko więcej ono co trwa, jest w chwale.sK_ Abowiem ani chwalebne było ono, co chwalebne było, w tej części, dla onej przewyższającej chwały.~Ju Bo jeśli posługowanie potępienia jest chwałą, daleko więcej obfituje posługowanie sprawiedliwości w chwale.JI Jakoż nie daleko więcej posługowanie ducha będzie w chwale?NHA jeśli posługowanie śmierci w literach, wyryte na kamieniach, było w chwale, tak iż nie mogli patrzyć synowie Izraelscy na oblicze Moyzeszowe, dla chwały oblicza jego, która niszczeje.GKtóry też sposobił nas abyśmy byli sługami nowego Testamentu, nie litery, ale ducha; abowiem litera zabija, a duch żywym czyni.F{Nie iżebyśmy sposobni byli sami od siebie rozmyślać co, jako z samych siebie, ale sposobność nasza z Boga jest.7EiA ufanie takowe mamy przez Christusa ku Bogu.ODObjawieni, że jesteście listem Christusowym, usługowaniem naszym sprawionym, napisanym nie inkaustem, ale duchem Boga żywiącego; nie na tablicach kamiennych, ale na tablicach serca mięśnych.nCUListem naszym wy jesteście, napisanym na sercach naszych, który znają i czytają wszyscy ludzie.B Poczynamysz zasię samych siebie zalecać? czy potrzebujemy, jako niektórzy, zalecających listów do was, abo od was zalecających?)AKBo nie jesteśmy, jako inszy którzy przekupują słowem Bożym, ale jako z szczyrości, ale jako z Boga, przed oblicznością Bożą, w Christusie mówimy.u@cOnymci wonią śmierci, na śmierć; a owym wonią żywota, ku żywotowi; a do tego któż jest sposobny?z?mBo Christusową dobrą wonnością jesteśmy Bogu, w onych którzy zbawieni bywają, i w onych którzy giną;>3A Bogu dzięka, który zawsze sprawuje że tryumf odnosimy w Christusie, i wonność onej znajomości swej objawia przez nas na każdym miejscu.= Nie miałem ulżenia duchowi mojemu, iżem nie nalazł Tytusa brata mojego; ale pożegnawszy się z nimi, wyszedłem do Macedoniey.h<I A gdym przyszedł do Troady dla Ewanieliey Christusowey, a drzwi mi otworzone były w Panu,b;= Abyśmy pochłanieni nie byli od szatana. Abowiem jego przemysły nie są nam niewidome.:y A komu co podarujecie, i ja. Bo i ja jeślim co podarował, komum podarował, dla was, przed obliczem Christusowym;w9g Abowiem na tom też napisał, abych poznał doświadczenie wasze, jeśliże na wszytko posłuszni jesteście.L8Przetoż proszę was, abyście zmocnili przeciwko niemu miłość. 7Tak iż z przeciwnej strony raczej wy macie mu podarować, i cieszyć go, by snadź zbytniem smutkiem nie był pożarty takowy.A6}Dosyć takowemu zfukanie ono, które odniósł od wielu.n5UA jeśli kto zasmucił, nie mnieć zasmucił, ale po części, abych nie obciążył wszytkich was.44aBo z wielkiego ucisku i utrapienia serca napisałem wam przez wiele łez, nie abyście byli zasmuceni, ale abyście miłość poznali, którą mam barzo obficie ku wam.<3qA napisałem wam to samo, abych przyszedszy nie miał smutku od onych z których mi się potrzeba było weselić; ufając o was wszytkich, że moje wesele, wszytkich was jest.c2?Bo jeśli ja zasmucę was, a któż jest coby mię rozweselił, jedno zasmucony ze mnie?[1 1A osądziłem u samego siebie to, abych zasię z smutkiem do was nie przyszedł.x0 kNie iżebyśmy panowali waszej wierze, ale iż spółrobotniki jesteśmy wesela waszego. Wiarą bowiem stoicie.m/ UA ja świadka Boga przyzywam na moję duszę, iż folgując wam ieszczem nie przyszedł do Koryntu.Y. -Który też zapieczętował nas, i dał zadatek onego ducha w sercach naszych.Z- /A który nas utwierdza z wami w Christusie, i który pomazał nas, jest Bóg.l, SAbowiem ilekolwiek jest obietnic Bożych, w nim Tak, i w nim Amen są, Bogu ku chwale przez nas.,+ SAbowiem Boży syn Jezus Christus, który między wami przez nas był obwoływany, przez mię i Sylwana, i Tymotheusza, nie był Tak i Nie, ale Tak w nim było.Z* /Ale wierny jest Bóg, iż mowa nasza, która była do was, nie była, Tak i Nie.*) OO tym tedy rozmyślając, izalim jakiej lekkomyślności użył? abo to co rozmyślam, według ciała rozmyślam? aby było u mnie ono Tak tak, i ono Nie nie?( I przez was prześć do Macedoniey, i zasię z Macedoniey przyść do was, i od was być doprowadzon do Judskiey ziemie.h' KI z tą ufnością chciałem był iść do was pierwej, abyście wtóre dobrodziejstwo mieli;& Jakoście też poznali nas po części, iż przechwalaniem waszym jesteśmy, jako i wy naszym, na on dzień Pana Jezusów.%  Bo nie insze rzeczy piszemy wam, niźli które czytacie, abo też znacie. A nadziewam się, iż też aż do końca poznacie.X$ + Abowiem przechwalanie nasze to jest, świadectwo sumnienia naszego, iż w prostości i szczyrości Bożej, nie w mądrości cielesnej, ale w łasce Bożej obcowaliśmy na świecie, a tym więcej w was.# 9 Gdy wespół będziecie pomagać i wy za nas modlitwą, aby z wiela osób, za ono przeciwko nam darowanie, przez wiele ich było dziękowano za nas.z" o Który z takowej śmierci wyrwał nas, i wyrywa; w któremeśmy nadzieję położyli, iż też jeszcze wyrwie. !  Aleśmy sami w sobie dekret śmierci mieli, abyśmy nie byli dufającymi sami w sobie, ale w onym Bogu który wzbudza umarłe;=  uNiechcemy bowiem abyście nie wiedzieli, bracia, o ucisku naszym który się przydał nam w Azyey, iż nader obciążeni byliśmy nad siłę, tak żeśmy zwątpili i o żywocie.O Wiedząc iż jako ucześniki jesteście utrapienia, tak też pociechy. A choć bywamy uciśnieni, dla waszej to pociechy i zbawienia; choć pocieszeni bywamy, dla waszej to pociechy i zbawienia; które się skutecznie pokazuje w wytrwaniu onychże utrapienia które i my cierpimy; a nadzieja nasza mocna jest o was.j OIż jako obfitują utrapienia Christusowe w nas, tak przez Christusa obfituje i pociecha nasza.5 eKtóry cieszy nas we wszelkim ucisku naszym, ku temu abyśmy my mogli cieszyć one którzy są w każdym ucisku, przez pociechę którą pocieszani bywamy my sami od Boga.  Błogosławiony niech będzie on Bóg i Ociec Pana naszego Jezusa Christusa, Ociec onych litości, a Bóg wszelkiej pociechy.M Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa.4 ePaweł Apostoł Jezusa Christusa, przez wolą Bożą, i Tymotheusz brat, Zborowi Bożemu który jest w Koryntcie, z świętymi wszytkimi którzy są we wszytkiej Achaiey9kMiłość moja ze wszytkimi wami w Christusie Jezusie, Amen. [Do Koryntczyków pierwszy list pisan był z Filippos przez Stefanę, i Fortunata, i Achaika, i Tymotheusza.]<sŁaska Pana Jezusa Christusa niech będzie z wami.~uJeśli kto nie miłuje Pana Jezusa Christusa, niech będzie przeklęctwem, Maran atha, to jest, Pan nasz przyszedł.-UPozdrowienie moją ręką Pawłową.^5Pozdrawiają was bracia wszyscy. Pozdrówcie jedni drugie w pocałowaniu świętym.  Pozdrawiają was Zbory Azyiskie. Pozdrawiają was w Panu wielce Akillas i Prystilla, z onym, który jest w domu ich, Zborem.J Bo ochłodzili mego ducha i waszego; poznawajcież tedy takowe.lQA weselę się z przyścia Stefany i Fortunata, i Achaika, iż wasz niedostatek ci napełnili._7Abyście i wy poddawali się takowym, i każdemu spółrobiącemu, i pracującemu.  A proszę was bracia, znajcie dom Stefany, iż jest pierwasnkiem Achaiey, a iż na posługowanie świętym podali sami siebie;9mWszytkie wasze rzeczy w miłości niech będą.T ! Czujciesz, stójcie w wierze, mężnie sobie poczynajcie, zmocnicie się;0 Y A o Apollosie bracie, wielce prosiłem go, aby szedł do was z bracią; ale zgoła nie miał wolej aby teraz szedł; ale przyjdzie, gdy czas po temu mieć będzie.  Niechaj nikt tedy jego nizacz nie poczyta; a odprowadźcie go w pokoju, aby przyszedł do mnie; bo czekam go z bracią.| q A jeśliby przyszedł Tymotheusz, patrzcie aby bez bojaźni był u was; bo uczynek Pański sprawuje, jako i ja.U # Drzwi bowiem mi są otworzone wielkie i skuteczne, i przeciwników wiele.9mA zetrwam w Efezie aż do piącidziesiątnice.  Abowiem niechcę was teraz jakoby w prześciu widzieć; ale spodziewam się, iż zetrwam czas jaki z wami, jeśli Pan pozwoli.q[A u was podobno zetrwam, abo też przezimuję, abyście wy mnie przeprowadzili, kędykolwiek pójdę.QA przyjdę do was, gdy Macedonią przejdę; bo Macedonią przechodzę.FA jeśliby była godna, abych i ja szedł, zemną pójdą.A gdy przyjdę, którychkolwiekbyście doświadczyli przez listy, te poślę aby nieśli dobrodziejstwo wasze do Jeruzalem.-Dnia pierwszego po szabacie, każdy z was niech u siebie odkłada, skarbiąc jako mu się powodzi; aby gdy przyjdę, nie tedy zbierania były.l SA o zbieraniu które ma być na święte, jakom rozrządził Zborom Galatskim, tak i wy czyńcie.'G:A tak, bracia moi mili! statecznymi bądźcie, nieporuszeni, obfitując w onym uczynku Pańskim zawsze, wiedząc iż praca wasza nie jest próżna w Panu.a;9Lecz Bogu dzięka, który dał nam ono zwycięstwo przez Pana naszego Jezusa Christusa.H~ 8A żądło śmierci, jest grzech; a moc grzechu, jest zakon.V}%7Gdzież twoje, śmierci, ono żądło? gdzież ono twe zwycięstwo, piekło?>|u6A gdy skazitelne to przyoblecze nieskazitelność, i śmiertelne to przyoblecze nieśmiertelność; tedy się sstanie ona mowa napisana: Połkniona jest śmierć w zwycięstwo.x{i5Bo potrzeba skazitelnemu temu przyoblec nieskazitelność, i śmiertelnemu temu przyoblec nieśmiertelność.z74Prędziuchno, we mgnieniu oka, na onę ostateczną trąbę, (zatrąbi bowiem) a umarli wzbudzeni będą nieskazitelni, a my będziemy przemienieni.ay;3Oto tajemnicę wam powiedam: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy przemienieni będziemy;x#2A to mówię bracia, iż ciało i krew Królestwa Bożego odziedziczyć nie mogą, ani skazitelność onej nieskazitelności odziedziczy.uwc1A jakośmy nosili wyobrażenie onego ziemskiego, tak będziem też nosić wyobrażenie onego niebieskiego.gvG0Jaki był ziemski, tacy też są ziemscy; a jaki jest niebieski, tacy też będą niebiescy.`u9/Pierwszy on człowiek z ziemie, ziemski; wtóry on człowiek Pan, z nieba ciało ma.?ty.Ale nie pierwsze duchowne, ale duszne, potym duchowne.s#-Tak też napisano: Sstał się on pierwszy człowiek Adam w duszę żywiącą; on ostatni Adam w ducha który żywym czyni samego siebie.vre,Bywa siany ciałem dusznym, bywa wzbudzony ciałem duchownym. Jest ciało duszne, jest też ciało duchowne.tqa+Bywa siany w nieuczciwości, bywa wzbudzony w sławie; Bywa siany w słabości, bywa wzbudzony w mocy;rp]*Tak i powstanie umarłych. Bywa siany człowiek w skazitelności, bywa wzbudzony w nieskazitelności.o)Insza chwała słońca, a insza chwała księżyca, a insza chwała gwiazd; gwiazda bowiem gwiazdę przewyższa w chwale.qn[(I są ciała niebieskie, i ciała ziemskie; ale inszać jest niebieskich chwała, a insza ziemskich.m'Nie każde mięso, tymże jest mięsem; ale inszeć mięso ludzkie, a insze mięso bydlęce, insze ryb, a insze ptaków.Zl-&A Bóg jemu daje ciało jako chciał; a każdemu nasieniu jego własne ciało.k%I co siejesz, nie ono ciało, które się ma zrodzić, siejesz, ale gołe ziarno (jako na przykład) pszeniczne, abo które z inszych.Wj'$Bezrozumny! Ty co siejesz, nie bywać żywym uczyniono, jeśliby nie umarło.Yi+#Ale rzecze kto: Jakoż wzbudzeni bywają umarli? i w jakim ciele przychodzą?h"Ocućcież się sprawiedliwie, a nie grzeszcie; bo nieznajomość Boga niektórzy mają. Ku zawstydzeniu wam to mówię.?gy!Nie błądźcież; Psują obyczaje dobre rozmowy złe.+fO Jeśliżem, według człowieka, z źwierzęty walczył w Efezie, cóż mi za pożytek, jeśli umarli wzbudzeni nie bywają? Jedzmy i pijmy; bo jutro pomrzemy.se_Każdy dzień umieram, zaisteć przez nasze przechwalanie, które mam w Jezusie Christusie Panie naszym.Id Przecz i my w niebeśpieczeństwie jesteśmy każdej godziny?c7Inaczej, cóż uczynią oni którzy ponurzani bywają za umarłe, jeśliż zgoła umarli niebywają wzbudzeni? przeczże ponurzani bywaja za umarłe?.bUA kiedy poddane jemu będą one wszytkie rzeczy, tedy i sam syn będzie poddany onemu który poddał jemu one wszytkie rzeczy, aby był Bóg wszytko we wszytkich.)aKBo wszytkie rzeczy poddał pod nogi jego. A kiedy mówi, że mu wszytkie rzeczy poddano, jawna jest, iż okrom onego, który poddał jemu one wszytkie rzeczy.<`sOstatni nieprzyjaciel będzie zniszczony, śmierć.[_/Bo trzeba mu królować, ażby położył wszytkie nieprzyjacioły pod nogi jego.^Potym koniec, gdy odda ono Królestwo Bogu i Ojcu; gdy zniszczy wszelkie przełożeństwo i wszelką zwierzchność i moc.]yA każdy w własnym rzędzie: pierwiasnkiem jest Christus, potym oni którzy są Christusowi, w ono przyszcie jego.i\KJako bowiem w Adamie wszyscy umierają, tak i w Christusie wszyscy żywymi uczynieni będą.c[?Bo ponieważ przez człowieka śmierć i przez człowieka tedy też powstanie umarłych.hZILecz teraz Christus wzbudzony od umarłych, pierwasnkiem onych, którzy zasnęli, sstał się.pYYJeśli w żywocie tym nadzieję mamy w Christusie, tylko, nędzniejszy nad wszytkie ludzi jesteśmy.EXA także i oni którzy zasnęli w Christusie, poginęli.sW_A jeśli Christus nie jest wzbudzon, próżna jest wiara wasza; jeszcze jesteście w grzechach waszych.XV)Jeśliż bowiem umarli wzbudzeni nie bywają, i Christusci nie jest wzbudzon.m I duchowie Proroków, Prorokom poddani bywają.j=MBo możecie po jednemu wszyscy prorokować, aby się wszyscy uczyli, i wszyscy pocieszeni byli.U<#A jeśliby inszemu było objawiono który siedzi, pierwszy niechaj milczy.P;A Prorocy niech dwa abo trzej mówią, a inszy niechaj rozsądzają.|:qA jeśliby nie było wykładacza, niech milczy we Zborze z obcym językiem, a niech samemu sobie mówi i Bogu.9Chociaż językiem kto mówi, niech to będzie po dwu, abo nawięcej po trzech, i to na przemiany; a jeden niech wykłada.)8KCóż tedy jest, bracia? gdy się zchodzicie, każdy z was Psalm ma, naukę ma, język ma, objawienie ma, wykładanie ma; wszytko ku zbudowaniu niech będzie.73A tak skrytości serca jego jawne się sstawają; a tak padszy na oblicze pokłoni się Bogu, opowiedając że Bóg prawdziwie między wami jest.6A jeśliby wszyscy prorokowali, a wszedłby który niewierny abo nieuk, przekonany bywa od wszytkich, rozsądzony bywa od wszytkich;"5=Jeśliby się tedy zszedł Zbór cały wespółek, a wszyscyby językami mówili, a weszliby nieukowie abo niewierni, izali nie rzeką że szalejecie?{4oA tak języki znakiem są, nie tym którzy wierzą, ale niewiernym; a Proroctwo nie niewiernym, ale wierzącym.3/W zakonie napisano jest: Iż przez obce języki, i wargami obcymi mówić będę ludowi temu, a przedsię ani tak usłuchają mię, mówi Pan. =~~V}}@|| {zzCyxxwvvuustt!ssprqqq ppoMnnOmmJlvkkBjziii?hhdgffree_edcc_bb?aaJ``.__^^l^]j]\[&ZZ!YYjXXtXWVVVUTTSS R[QzQPfOO NN:MLKKJIIDHGGvFF|EEIDDLDC)BBYBAzAG@@E??0>z>=="<<;;::,999^888A7x76k65B4493X2211`007..M--,,U++%**x)))Y((\''&&%n$$<#u""E"!> +m n)x:&t[79s*Li  x C  7 BCyB}qdq=1!]&Każdy bowiem własne brzemię poniesie. y&A niech uczynku swego doświadcza każdy; a tedy w samym sobie tylko przechwalanie mieć będzie, a nie w drugim.lQ&Abowiem jeśli się zda kto sobie być czym, niczym będąc, ten samego siebie na umyśle zawodzi.Q&Jedni drugich ciężary noście, a tak wypełniacie zakon Christusów.5 e&Bracia, jeśliby też uprzedzony był człowiek w którym upadku, wy duchowni naprawujcie takowego w duchu cichości; patrząc samego siebie, abyś i ty nie był kuszon.c?&Nie bądźmy chciwi próżnej chwały, jedni drugich wyzywając, jedni drugim zajźrząc.9m&Jeśli żywiemy duchem, duchem też postępujmy.gG&A którzy są Christusowi, ciało ukrzyżowali z namiętnościami, i z pożądliwościami.R&Cichość, powścięgliwość. Przeciwko takowym rzeczom niemasz zakonu.mS&A owoc ducha jest: miłość, wesele, pokój, długocierpliwość, dobrotliwość, dobroć, wiara.?w&Zazdrości, zabójstwa, pijaństwa, biesiady, i podobne tym; które opowiedam wam, jakom przedtym powiedał, iż którzy takowe rzeczy czynią, Królestwa Bożego nie odziedziczą.q[&Bałwochwalstwo, czarowanie, nieprzyjaźni, swary, gorliwości, zapalczywości, spory, rosterki, sekty.{o&A jawne są uczynki ciała, które ty są: Cudzołóstwo, wszeteczeństwo, nieczystość, niepowścięgliwość,I &A jeśli duchem bywacie wiedzieni, nie jesteście pod zakonem.#?&Ciało bowiem pożąda przeciwko duchowi; a duch przeciwko ciału. A te rzeczy sprzeciwiają się jedne drugim, abyście nie czynili cobyście chcieli.U#&A to mówię: Duchem postępujcie a pożądliwości ciała nie wykonacie.s_&A jeśli jedni drugie kąsacie i pożyracie, patrzajciesz abyście jedni od drugich nie byli strawieni.|q&Bo wszytek zakon w jednej się mowie wypełnia, w onej: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie."=& Abowiem wy ku wolności wezwani jesteście, bracia; tylkobyście onej wolności na pochob ciału nie dawali, ale przez miłość służcie jedni drugim.=u& Bodajże też odcięci byli, którzy niepokoją was. & A ja, bracia, jeśli obrzeskę jeszcze obwoływam, czemuż jeszcze prześladowanie cierpię? Tedyć zniszczone jest zgorszenie krzyża. & Ja dufam o was w Panu, iż nic inszego rozumieć nie będziecie; A ten który trwoży wami, poniesie sąd, którybykolwiek był.2 _& Trocha kwasu całe zadziałanie zakwasza.= u&To namówienie nie jest z onego który wezwał was.b =&Bieżeliście nadobnie, któż wam przeszkodził, abyście prawdzie nie byli posłuszni?{&Bo w Christusie Jezusie ani obrzeska nic nie waży, ani nieobrzeska; ale wiara przez miłość skutecznie sprawująca.I &My bowiem duchem z wiary nadzieje sprawiedliwości oczekawamy.xi&Wyniszczeni jesteście od Christusa, którzykolwiek w zakonie usprawiedliwiacie się; z łaskiście wypadli.ve&A oświadczam się zasię każdemu człowiekowi obrzezującemu się, iż powinien jest cały zakon czynić.gG&Oto, ja Paweł mówię wam, iż jeślibyście się obrzezowali, Christus wam nic nie pomoże.y m&W wolności tedy, którą Christus nas wolnymi uczynił, stójcie, a zasię jarzmem niewolej nie wiklicie się.I &A tak bracia, nie jesteśmy służebnice dziećmi, ale wolnej.&Ale cóż mówi pismo? Wyrzuć służebnicę i syna jej. Abowiem nie będzie dziedziczył syn służebnice z synem wolnej. &Ale jako na on czas on który się był wedle ciała narodził, prześladował onego który był wedle ducha; także i teraz.F&A my bracia, według Izaaka, obietnice dziatkami jesteśmy.B~}&Abowiem napisano jest: Rozwesel się niepłodna która nie rodzisz; wyrwi się i wołaj która nie bolejesz, gdyż więcej dziatek onej opuszczonej daleko, niż onej która ma męża.U}#&Lecz ono z wysoka Jeruzalem, wolna jest, która jest matką wszytkich nas.|&Agar bowiem Synayska góra jest w Arabiey; a stosuje się z tym teraźniejszym Jeruzalem, a służy z dziatkami swymi.{7&Któreć rzeczy inszego cości znaczą; abowim to jest ono dwoje przymierze; jednoć od góry Synayskiey, które w niewolą rodzi, która jest Agar.wzg&A onci który był z służebnice, według ciała się narodził; A on który z wolnej, przez obietnicę.kyO&Abowiem napisano jest: Iż Abraam dwu synu miał; jednego z służebnice, a drugiego z wolnej.Px&Powiedzcie mi którzy pod zakonem chcecie być, zakonu nie słuchacie?`w9&A chciałbym obecnym być u was teraz, i odmienić głos mój; iż wątpię w was._v7&Dziatki moje, które zaś bolejąc rodzę, ażby był wykształtowan Christus w was._u7&A dobra jest gorliwym być w dobrym zawżdy, a nie tylko gdy obecny jestem u was.ftE&Gorliwie miłują was nie dobrze, owszem wywrzeć nas chcą, abyście ku nim gorliwymi byli.Qs&I takżem się nieprzyjacielem waszym sstał prawdę wam opowiedając?r!&Któraż tedy była szczęśliwość wasza? Abowiem świadczę wam, iż jeśliby było możno, oczy swoje wyłupiwszy dalibyście mi byli..qU&A pokuszenia mego które było w ciele moim, nie nizaczeście poczytali, aniście pogardzili, ale jako Anioła Bożego przyjęliście mię, jako Christusa Jezusa.Vp%& A wiecie iżem przez mdłość ciała przepowiedał wam Ewanielią pierwej;ooW& Bądźcie jako ja, gdyżem i ja jako wy, bracia, proszę was. Ni w czymeście mię nie ukrzywdzili.Fn& Boję się o was, bym snadź darmo nie pracował około was.;mq& Dni zachowywacie, i miesiące, i czasy, i lata.-lS& A teraz poznawszy Boga, a raczej poznani będąc od Boga, jakoż się nawracacie zasię ku mdłym i ubogim żywiołom, którym zasię z nowu służyć chcecie?lkQ&Aleć na on czas nie wiedząc o Bogu, służyliście onym którzy z przyrodzenia nie są bogowie;yjk&A tak już więcej nie jesteś sługą, ale synem; a jeśli synem, tedy i dziedzicem Bożym przez Christusa.miS&A iż jesteście synowie, wysłał Bóg ducha syna swego w serca wasze krzyczącego: Abba, Ojcze!\h1&Aby one pod zakonem będące wykupił, żebyśmy przysposobienie synostwa wzięli.g&Lecz gdy przyszła ona zupełność czasu, wysłał Bóg onego Syna swego, uczynionego z niewiasty, który był pod zakonem;_f7&Także i my, gdyśmy byli niemowiątkami, pod żywioły świata byliśmy zniewoleni.Me&Ale pod opiekuny jest i szafarzmi, aż do zamierzenia ojcowskiego.d y&A mówię to, do którego czasu dziedzic niemowiątkiem jest, niczym nie przewyższa sługi, Panem wszytkiego będąc.jcM&A jeśliście Christusowi, tedy nasieniem Abraamowym jesteście, a wedle obietnice dziedzicmi.b7&Nie jest Żyd, ani Grek; nie jest niewolnik, ani wolny; nie jest mężczyzna i niewiasta. Abowiem wszyscy wy jeden jesteście w Christusie Jezusie.Za-&Bo którzykolwiek na Christusa jesteście ponurzeni, Christusaście przyoblekli.[`/&Wszyscy bowiem synmi Bożymi jesteście przez onę wiarę, w Christusie Jezusie.N_&A gdy przyszła ona wiara, więcej pod dzieciowodzem nie jesteśmy;j^M&A tak zakon dzieciowodzem naszym był aż do Christusa, abyśmy z wiary byli usprawiedliwieni.]+&A przedtym niż przyszła ona wiara, pod zakonem byliśmy strzeżeni, spólnie zamknieni będąc w onę wiarę, która miała być objawiona.s\_&Ale zamknęło pismo wszytko pod grzech, aby obietnica, z wiary Jezusa Christusa, była dana wierzącym.@[y&Zakon tedy jestże przeciwko obietnicam Bożym? Niech to nie będzie! Abowiem gdyby był dan zakon któryby mógł był żywym czynić, prawdziwieby z zakonu była sprawiedliwość.@Z{&A pojśrzednik, jednego nie jest; a Bóg, jeden jest.$YA&Cóż tedy zakon? Dla przestępstw przydan jest, ażby przyszło ono nasienie któremu obiecano było, rozrządzony przez Anioły, w ręce Pojśrzednika.X&Abowiem jeśliż z zakonu jest ono dziedzictwo, jużci nie z obietnice; Lecz Abraamowi przez obietnice darował je Bóg.CW&A to mówię: Przymierza przedtym utwierdzonego od Boga, do Christusa, on, który po lat czterechset, i trzechdziesiąt nastał, zakon, nie czyni nie ważnym, ku zepsowaniu obietnice.)VK&A Abraamowi opowiedziane są obietnice, i nasieniu jego. Nie mówi: I nasieniom, jako o wielu; ale jako o jednym: I nasieniu twemu, który jest Christus.U{&Bracia, wedle człowieka mówię, wszak człowieczego utwierdzonego przymierza nikt nie odrzuca, ani do niego przydawa.T&Aby na Pogany ono błogosławieństwo Abraamowe przyszło w Christusie Jezusie, abyśmy onę obietnicę ducha wzięli przez wiarę. S9& Christus nas wykupił od przeklęctwa zakonu, sstawszy się za nas przeklęctwem. Abowiem napisano jest: Przeklęty jest każdy zawieszony na drzewie._R7& A Zakon nie jest z wiary; ale któryby je czynił człowiek, żyć będzie w nich.Q& A iż przez zakon żaden nie bywa usprawiedliwiony u Boga, jawno jest sstąd: Iż sprawiedliwy z wiary, żyć będzie.KP& Ile ich bowiem z uczynków zakonu jest, pod przeklęctwem są. Bo napisano jest: Przeklęty każdy który nie wytrwa we wszytkich rzeczach które napisano w księgach zakonu, aby czynił one.XO)& A tak którzy z wiary są, błogosławieni bywają z onym wiernym Abraamem.N5&A upatrując Pismo, iż z wiary Bóg usprawiedliwia Pogany, przedtym opowiedało Abraamowi: Iż będą błogosławieni w tobie wszyscy narodowie.OM&Poznajcież tedy, iż którzy z wiary są, ci są synmi Abraamowymi.ML&Jako Abraam uwierzył Bogu, i poczytano mu to ku sprawiedliwości.zKm&Który tedy dodawa wam ducha, i skutecznie sprawuje mocy w was, z uczynkówli zakony, czyli słuchania wiary?RJ&A za tak wielkie rzeczy potkały was daremnie? jeśli jedno i daremnie.UI#&Także bezrozumni jesteście? począwszy duchem, teraz ciałem dokonywacie?wHg&Tego się tylko chce nauczyć od was, z uczynkówli zakonnych duchaście wzięli, czyli z słuchania wiary?2G _&O bezrozumni Galatowie, któż was omamił, abyście prawdzie nie byli posłuszni; których przed oczyma Jezus Christus przedtym był wypisan, między wami ukrzyżowany?xFi&Nie odrzucam onej łaski Bożej; Bo jeśli przez zakon jest sprawiedliwość, tedyć Christus daremnie umarł.3E_&A żywę, już nie ja, ale żywie we mnie Christus. A co teraz żywę w ciele, w wierze żywę syna Bożego, który umiłował mię, i wydał samego siebie za mię.aD;&Bom ja przez zakon zakonowi umarł, abym Bogu żył; z Christusem jestem ukrzyżowany._C7&Abowiem jeśli to com zepsował zasię buduję, przestępcą siebie samego wystawiam.)BK&A jeśli szukając abyśmy byli usprawiedliwieni w Christusie, najdujemy się i sami grzesznikami, tedy Christus grzechu sługą jest? Niech to nie będzie!9Ak&Wiedząc iż nie bywa usprawiedliwiony człowiek z uczynków zakonu, jedno przez wiarę Jezusa Christusa; i myśmy w Christusa Jezusa uwierzyli, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Christusowey, a nie z uczynków zakonu; przeto iż nie będzie usprawiedliwione z uczynków zakonu żadne ciało.E@&My z przyrodzenia Żydowie, a nie z Poganów grzesznicy;]?3&Ale gdym ujźrzał iż nie prosto szli ku prawdzie Ewanieliey, rzekłem Piotrowui przed wszytkimi: Jeśli ty Żydem będąc, pogańskie żywiesz, a nie po Żydowsku, czemu Pogany przymuszasz po Żydowsku żyć?y>k& I obłudnie się wespół obchodzili z nim i inni Żydowie; także i Barnabas uwiedziony był ich obłudą.6=e& Abowiem przedtym niż przyszli niektórzy od Jakuba, z Pogany wespół jadał; a gdy przyszli, schronił się, i odłączył, bojąc się onych którzy byli z obrzeski.d<A& A gdy przyszedł Piotr do Antiochiey, w twarzem się mu sprzeciwił, iż był naganiony.X;)& Tylkoż abyśmy na ubogie pamiętali; czegom też pilnował, abych to czynił.]:3& A poznawszy łaskę mnie daną, Jakub, i Kefas, i Jan, którzy się zdali słupami być, prawicę dali mnie i Barnabaszowi społeczności; abyśmy my między Pogany, a oni między obrzezaniem przepowiedali. 9&(Abowiem ten który się skutecznie pokazał w Pietrze ku Apostolstwu obrzeski, skutecznie się pokazał i we mnie ku Poganom.)w8g&Owszem przeciwnym obyczajem, ujźrzawszy iż mi jest zwierzona Ewanielia nieobrzeski, jako Piotrowi obrzeski.=7s&A od tych którzy się zdali być czym, jakimiżkolwiek byli, nic mi na tym; osoby Bóg człowieczej nie przyjmuje. Abowiem którzy się zdali być czym, nic mi nie przyłożyli.e6C&Którymeśmy ani na godzinę ustąpili poddaństwem; aby prawda Ewanieliey została u was.)5K&A to dla wprowadzonych fałszywych braciej, których się naszło, aby wyszpiegowali wolność naszę, którą mamy w Christusie Jezusie, aby nas zniewolili.]43&Ale ani Tytus który ze mną był, Grekiem będąc, był przymuszon obrzezać się.E3&A wstąpiłem wedle objawienia, i przełożyłem im Ewanielią którą obwoływam między Pogany; a zosobna onym którzy się zdali czym być, nie na próżnoli bieżę, abom bieżał.r2 _&Potym po czternaście lat, zasię wstąpiłem do Jerozolimy z Barnabaszem, wziąwszy z sobą i Tytusa.!1 ?&I chwalili ze mnie Boga.0 {&Lecz tylko usłyszeli byli, iż on który prześladował nas niekiedy, teraz opowieda wiarę, którą niekiedy borzył.R/ &I byłem nieznajomym z twarzy Zborom Judskim, które są w Christusie.7. k&Zatym przyszedłem do krain Syryey i Cilicyey.<- u&A co wam piszę, oto przed Bogiem, że nie kłamam.P, &A inszego z Apostołów niewidziałem, jedno Jakuba brata Pańskiego.+ &Po tym po trzech lat wstąpiłem do Jerozolimy, abym się ujźrzał z Piotrem; i zmieszkałem u niego dni piętnaście.* !&Anim wstąpił do Jerozolimy do onych którzy przedemną byli Apostołmi; alem odszedł do Arabiey, i zasię wróciłem się do Damaszku.{) q&Objawiać syna swego we mnie, abym go przepowiedał między pogany, wnetże nie dokładałem się ciała i krwie.y( m&A kiedy się upodobało Bogu, który mię był odłączył z żywota matki mojej, i wezwał z łaski swojej,'  &I pomnażałem się w żydostwie nad wiele rówienników w narodzie moim, nader gorliwym będąc ku ojczystym moim ustawam.& & Słyszeliście bowiem moje obcowanie niekiedy w żydostwie, iżem nad miarą prześladował zbór Boży, i borzyłem go;i% M& Bo anim ja jej od człowieka wziął, anim się nauczył; ale przez objawienie Jezusa Christusa.b$ ?& A oznajmuję wam bracia, iż Ewanielia przepowiedana odemnie, nie jest wedle człowieka.2# _& Abowiem teraz do ludziż namawiam czyli do Boga? abo szukamli ludziam się podobać? Abowiem jeślibych się jeszcze ludziam podobał, Christusowymbych sługą nie był." & Jakośmy przedtym powiedali, i teraz zasię mówię: Jeśliby kto wam opowiedał nad to coście wzięli; przeklęctwem niech będzie.! y&Ale choćby i my, abo Anioł z nieba przepowiedał wam nad to cośmy przepowiedali wam, przeklęctwem niech będzie.z  o&Co nic inszego nie jest; jedno iż niektórzy są co trwożą wami, i chcą podwrócić Ewanielią Christusowę. }&Dziwuję się iż tak prędko przenaszacie się, od onego który wezwał was w łasce, Christusa, do inszej Ewanieliey;0 ]&Któremu chwała na wieki wieków. Amen.  &Który dał samego siebie za grzechy nasze, aby nas wyjął z teraźniejszego wieku złego, wedle wolej onego Boga Ojca naszego;N &Łaska wam i pokój od Boga Ojca, i Pana naszego Jezusa Christusa;? {&I wszyscy którzy są zemną bracia, Zborom Galatskim.  &Paweł Apostoł, (nie od ludzi, ani przez człowieka, ale przez Jezusa Christusa, i Boga Ojca, który go wzbudził od umarłych.)q[ Ona łaska Pana Jezusa Christusa, i ona miłość Boża, i ona społeczność ducha świętego niech będzie z wami wszytkimi, Amen. [Do Koryntczyków wtóry napisany z Filippów miasta Macedońskiego przez Tytusa i Łukasza.]+Q Pozdrawiają was święci wszyscy.@{ Pozdrówcie się społecznie w pocałowaniu świętym.6e Nawet, bracia, miejcie się dobrze, zupełni się naprawujcie, bądźcie pocieszeni, toż rozumiejcie, spokojnymi bądźcie; a on Bóg miłości i pokoju będzie z wami.#? Dlatego to nieobecny będąc piszę, abych obecny srogości nie używał, według zwierzchności którą mi dał Pan ku zbudowaniu, a nie ku zepsowaniu.  Abowiem się weselimy, gdy my jesteśmy niemocnymi, a wy mocnymi jesteście. A tego też żądamy, waszej zupełnej naprawy.?y Bo nie możemy nic przeciwko prawdzie, ale za prawdą.4a A żądam u Boga, abyście nie czynili wy nic złego; nie iżebyśmy się my doświadczonymi okazali, ale abyście wy dobre czynili, a my byśmy jako odrzuconymi byli.M Lecz się nadziewam że poznacie, iż my nie jesteśmy odrzuconymi.G Samych siebie pokuszajcie jeśli jesteście w wierze, samych siebie doświadczcie; abo nie znacie samych siebie, że Jezus Christus w was jest? chyba jeśli snadź odrzuconymi jesteście./W Bo acz jest ukrzyżowan z niemocy, ale żywie z mocy Bożej. Abowiem też i my niemocni jesteśmy w nim, ale żyć będziemy z nim z mocy Bożej przeciwko wam.   Ponieważ doświadczenia szukacie we mnie mówiącego Christusa, który przeciwko wam nie jest niemocny, ale mocny w was jest.H   W przódem powiedział, i w przód powiedam, jako obecny powtóre, i nieobecny teraz piszę onym którzy przedtym grzeszyli, i wszytkim inszym, że jeśli przyjdę zasię, nie zfolguje.b  ? Trzeci to raz idę do was. W uściech dwu świadków abo trzech, stanie wszelkie słowo.e C By zasię, gdy przyjdę, nie poniżył mię Bóg mój u was, i żałowałbych wiela tych którzy przedtym grzeszyli, a nie kajali się z nieczystości i wszeteczeństwa, i niepowścięgliwości którą popełnili.   Boję się bowiem, bych snadź przyszedszy, nie tak jakimibych chciał, nalazł was, a ja też nie był nalezion od was, jakiegobyście niechcieli; By jako nie były swary, gorliwości, zapalczywości, spory, obmówiska, zausznictwa, nadymania, rosterki. + Zasię mniemacie, iż się wam sprawujemy? Przed oblicznością Bożą, w Christusia mówimy; a wszytko to, moi mili, dla waszego zbudowania.!; Prosiłem Tytusa, i z nimem posłał brata; Izali was łakomstwem podszedł Tytus? Izaliśmy nie tymże duchem postępowali? Izali nie tymiż stopami?hI Izalim przez którego z onych którem posyłał do was, przezeniem łakomstwem was podszedł?c? Ale niech tak będzie; Jam nie obciążył was; ale będąc chytrym, zdradam was pojmał. A ja barzo rad nałożę, i wyłożon będę za dusze wasze; Aczkolwiek barzo obficiej was miłując, mniej bywam miłowan;L Oto, trzeci raz to pogotowiu jestem przyść do was, a nie obciążę was próżnując. Abowiem nie szukam waszych rzeczy, ale was. Bo nie mają dziatki rodzicom skarbić, ale rodzicy dziatkom.' Bo cóż jest w czymbyście podlejszy byli nad insze Zbory, jedno iżem ja sam nie obciążył was próżnując? darujciesz mi krzywdę tę.ve Jednak znaki Apostoła wykonane są u was, we wszelkiej cierpliwości, w znamionach, i cudach, i mocach.]3 Sstałem się bezrozumnym przechwalając się; Wyście mię przymusili. Bomci ja miał od was być zalecon; abowiem niwczymem nie był podlejszym onych naprzedniejszych Apostołów, chociażem też nic nie jest.+O Dlatego upodobało mi się w niemocach, w zelżywościach, w potrzebach, w prześladowaniach, w uciskach dla Christusa; bo gdy nie mogę, tedy mocny jestem.L I rzekł mi: Dosyć tobie na łasce mojej; Abowiem moc moja w niemocy wykonywa się. Barzo rad się tedy więcej przechwalać będę w niemocach moich, żeby mię zasłoniła moc Christusowa.B~ Dlatego trzykrociem Pana prosił, aby odstąpił odemnie.+}O A iżbych się zacnością onych objawienia nader nie wynosił, dan mi jest stark ciału, anioł szatan, aby mię policzkował, żebych się nader nie wynosił.G| Abowiem jeślibym się chciał przechwalać, nie będę bezrozumny; Bo prawdę powiem; lecz skąpo mówię, aby kto o mnie nie myślił nad to czym widzi mię być, abo co słyszy odemnie.{{o Z takowego przechwalać się będę, a z siebie samego przechwalać się nie będę; jedno z słabości moich.vze Iż był porwany do Raju, i słyszał nie wysłowione słowa, których się nie godzi człowiekowi mówić.by= I znam takowego człowieka, (jeśli w ciele, jeśli prócz ciała, niewiem; Bóg wie;)3x_ Znam człowieka w Christusie przed lat czternaścią, jeśli w ciele, niewiem; jeśli prócz ciała, niewiem; Bóg wie; iż porwany takowy był aż do trzeciego nieba.pw [ Przechwalać się iście mi nie jest pożyteczno. Abowiem przyjdę do widzenia i objawienia Pańskich.Rv !I byłem oknem w koszu spuszczon przez mur, i uciekłem z rąk jego.uw W Damaszku, onego narodu Starosta Króla Arety osadził był strażą Damaszczeńczyków miasto, chcąc mie pojmać;qt[ Bóg i Ociec Pana naszego Jezusa Christusa wie, on będący błogosławiony na wieki, że nie kłamam.Zs- Jeśli się przechwalać potrzeba, z słabości się moich przechwalać będę.Wr' Któż choruje, a ja nie choruję? Któż się zgarsza? a to mnie nie pali?wqg Oprócz inszych nad ty, ono powstawanie przeciwko mnie na każdy dzień, ono pieczołowanie o wszytkie Zbory.p W pracy i kłopocie, w niedosypianiach często, w głodzie i w pragnieniu, w pościech często, w zimnie i nagości;Vo% W drogach częstokroć, w niebeśpieczeństwach rzek, w niebeśpieczeństwach zbójców, w niebeśpieczeństwach od swego narodu, w niebeśpieczeństwach od Poganów, w niebeśpieczeństwach w mieście, w niebeśpieczeństwach na puszczy, w niebeśpieczeństwach na morzu, w niebeśpieczeństwach między fałszywą bracią;n Trzykroć byłem bit rózgami; razem był ukamionowan; trzykrociem był w rozbiciu okrętu, noc i dzień w głębokości morza byłem.Pm Od Żydówem po pięć kroć po czterdzieści plag bez jednej wziął. l9 Słudzy Christusowi są? (zgłupiawszy rzekę) więcej ja; w pracach obficiej, w raziech zbytecznie, w ciemnicach obficiej, w śmierciach często.[k/ Hebreyczycy są? i ja; Izraelczycy są? i ja; nasieniem Abrahamowym są? i ja. j Według zelżywości mówię; jakobyśmy my niemocnymi byli; Lecz w czymbykolwiek kto śmiał, z nierozumu mówię, śmiem i ja. i Bo znosicie jeśli was kto zniewala, jeśli kto wyjada, jeśli kto bierze, jeśli się kto wynosi, jeśli kto was w oblicze bije.Dh Abowiem radzi znosicie bezrozumne, sami rozumnymi będąc.Wg' Gdyż wiele się ich przechwala wedle ciała, i ja przechwalać się będę.dfA Co mówię, nie mówię wedle Pana, ale jako w nierozumie, w dufałym tym przechwalaniu.1e[ Zaś mówię, by kto mię nie mniemał bezrozumnym być; a jeśli nie może być, więc i jako bezrozumnego przyjmicie mię, abym się ja też mało co przechwalał.d1 Nie wielka tedy, jeśli też słudzy jego przemieniają się jakoby byli sługami sprawiedliwości; których koniec będzie podług uczynków ich.Rc A nie dziw; sam bowiem szatan przemienia się w Anioła światłości.pbY Abowiem takowi fałszywi Apostołowie, są robotnicy zdradliwi, przemienieni w Apostoły Christusowe.)aK A co czynię, i czynić będę, na to czynię abym odciął przyczynę tym którzy szukają przyczyny, aby w czym się chłubią, byli nalezieni jako i my.4`c Dal czegoż? iż nie miłuje was? Bóg wie.|_q Jest prawda Christusowa we mnie, iż przechwalanie to zamknione nie będzie przeciwko mnie w krainach Achaiskich.|^q A obecnym będąc u was, i cierpiąc niedostatek, nie obciążyłem próżnując nikogo; abowiem niedostatek mój napełnili bracia którzy przyszli z Macedoniey; I we wszytkim nie obciążliwym wam samegom siebie zachował, i zachowam.G] Inne Zbory złupiłem, biorąc zapłatę ku usługowaniu wam;\  Abom grzech uczynił, samego siebie uniżając, abyście wy byli wywyższeni? iżem darmo Bożą Ewanielią przepowiedał wam?[ A chociam też nieuk w mowie, ale nie w umiejętności; ale na wszem objawieni jesteśmy we wszytkich rzeczach ku wam.UZ# Bo rozumiem żem nic nie pośledniejszy onych naprzedniejszych Apostołów.nYU Abowiemci jeśliby przychodząc kto, inszego Jezusa obwoływał, któregośmy nie obwoływali, abobyście ducha innego brali któregoście nie wzięli, abo Ewanielią inszą którejeście nie przyjęli, dobrzebyście go znosili.$XA Lecz się boję, by snadź jako on wąż Ewę oszukał chytrością swoją, także skażone nie były umysły wasze, od prostoty onej przeciw Christusowi.W Abowiem gorliwym jest ku wam gorliwością Bożą; bom was poślubił jednemu mężowi panną czystą wystawić, Christusowi.MV  Obyżeście znosili mało co mój nierozum; ale też znaszacie mię.fUE Abowiem nie ten który siebie samego zaleca, on jest doświadczony, ale którego Pan zaleca.?Ty A kto się przechwala, niech się w Panu przechwala. S Ku przepowiedaniu, w onych stronach które są za wami, Ewanieliey; nie w cudzym wymierzeniu z rzeczy gotowych chłubiąc się.DR Nie nad miarę się chłubiąc w cudzych pracach, lecz nadzieję mając, iż gdy wzrost weźmie wiara wasza, między wami wielce ważeni będziemy, wedle sznuru naszego z obfitością;Q' Abowiem nie nazbyt wyciągamy samych siebie, jakobyśmy nie dosięgli aż do was. Bośmy też aż do was przyszli w Ewanieliey Christusowey.P# Ale my nie będziem się nad miarę chłubić, ale wedle miary sznuru, którą wymierzył nam Bóg miarę, abyśmy dosięgli aż i do was.PO Abowiem nie śmiemy przyrównać abo zrównać samych siebie z niektórymi, którzy sami siebie zalecają; ale iż oni sami się z sobą miarkują, i równają się sami z sobą, nie rozumieją.Ny To niechaj rozmyśla takowy, iż jakimi jesteśmy mową przez listy nieobecni, takimi też obecni będziemy uczynkiem.~Mu Abowiemci listy (mówią) cięszkie są, i potężne, ale przytomność ciała nie mocna, a mowa nizacz poczytana.EL Abym się nie zdał jakobych przestraszał was przez listy.2K] Abowiem jeślibych się też obficiej nieco przechwalał z zwierzchności naszej, która dał Pan nam ku zbudowaniu, a nie ku podwróceniu waszemu, nie zasromam się.BJ} I także na rzeczy zwierzchne patrzacie? Jeśli kto udufał sobie, iż Christusowym jest, niech to rozmyśla zasię sam z siebie, iż jako on jest Christusów, tak i my Christusowi.sI_ I pogotowiu mając mścić się wszelakiego nieposłuszeństwa, gdy się wypełni wasze posłuszeństwo.H I wszelaką wysokość wynoszącą się przeciw znajomości Bożej, i pojmaną wiodąc wszelką myśl ku posłuszeństwu Christusowemu;G Bo zbroje walki naszej nie są cielesne, ale mocne Bogiem, ku podwróceniu miejsc obronnych, rozumienia nimi podwracając,@F{ Abowiem w ciele chodząc, nie według ciała walczymy;BE} A proszę niechbych będąc obecnie beśpiecznym nie był tą dufnością, którą myślę ośmielić się na niektóre, którzy rozumieją o nas, jakobyśmy według ciała chodzili.;D q A sam ja Paweł proszę was przez cichość i układność Christusowę, który wedle obliczności jestemci podły między wami, lecz nieobecny beśpieczny jestem przeciwko wam;8Ck A dzięka Bogu za niewymowne jego podarowanie.sB_ I w ich prośbie za was, którzy żądają was, dla onej przewyższającej łaski Bożej przeciwko wam.0AY Którzy dla doświadczenia posługowania tego chwalą Boga, za poddaństwo wasze zgodne pod Ewanielią Christusowę, i za prostotę udzielania ku nim i ku wszytkim;@- Abowiem usługowanie w służbie tej, nie tylko jest napełniające niedostatki świętych, ale też obfitujące przez wiele dziękowania Bogu;v?e Abyście na wszytkim byli ubogaceni ku wszelkiej prostości, która sprawuje przez nas dziękczynienie Bogu. >9 A który dodaje nasienia siejącemu, niech też chleba ku pokarmowi doda, i rozmnoży osiewki wasze, i wzrost da urodzajom sprawiedliwości waszej;\=1 Jako napisano jest: Rosproszył, dał ubogim, sprawiedliwość jego trwa na wieki.'<G A mocen jest Bóg uczynić, aby wszelaka łaska opłynęła na was; abyście we wszytkim zawsze wszytek dostatek mając, obfitowali na każdy uczynek dobry.};s Każdy jako umyślił w sercu swym, nie z zasmucenia, abo z przymuszenia; abowiem ochotnego dawcę miłuje Bóg. :  A to mówię: Kto sieje skąpie, skąpie też żąć będzie; A kto sieje szczodrobliwie, szczodrobliwie też żąć będzie.g9G Za potrzebną tedy rozumiałem napomnieć bracią, aby wprzód poszli do was, i pierwej zgotowali waszę szczodrobliwość przed tym opowiedzianą, aby była gotowa, tak jako szczodrobliwość, a nie jako wyciśnienie.-8S Aby snadź jeśliby przyszli ze mną Macedończycy, a naleźliby was nie gotowe, nie zasromaliśmy się my, (żebych nie rzekł wy) w dufałym tym przechwalaniu.7# A posłałem tę bracią, iżby przechwalanie nasze o was nie było próżne w części tej; abyście, jakom powiedział, gotowymi byli.<6q Bo znam ochotę umysłu waszego, którą się z was przechwalam u Macedończyków, iż Achaia gotowa jest od roku; a ona gorliwość która zwas poszła, pobudziła wiele ich.k5 Q Abowiemci o posługowaniu które się dzieje przeciw świętym, nie potrzebna mi jest pisać wam.4Okazanie tedy miłości waszej, i przechwalania naszego z was, przeciw nim pokażcie, i przed oblicznością też zborów.'3GA jeśli idzie o Tytusa, jest towarzyszem moim, i u was spółrobotnikiem; jeśliż o bracią naszę, posłańcami są Zborów i chwałą Christusową.72gA posłaliśmy z nim brata naszego któregośmy doświadczyli w wielu rzeczach często, pilnym być, a teraz daleko pilniejszym, dla ufności wielkiej którą ma ku wam.X1)Obmyślawając poczciwe rzeczy, nie tylko przed Panem, ale też przed ludźmi.n0UChroniąc się tego, aby kto nas nie ganił w obfitości tej, którą się usługuje drugim od nas.G/A nie tylko to, ale zgodnie też obran jest od Zborów za towarzysza drogi naszej, z tą dobroczynnością którą się usługuje od nas ku samego Pana chwale, i ochocie umysłu waszemu.k.OA posłaliśmy wespół z nim brata, którego chwała jest w Ewanieliey po wszytkich zborzech. 5"~~,}}x||:{m{zzyyxwwxvvv,uuftt srrqqqphoojnnVmmllkk"jj.iihh?gff\ee_edd&cc:bbb?aa``[__I^^]]a\\\N[[SZZ=YY2XX.WWSWVVbUUUTT3SRRJQWPP&OO]NNhN)MMLLKKTJJ?IImHH>1==b<<|;;;B::99j9)8877W6555Q44~33U22P11}00P0//b/.--9,,"++2**M))k)(m''&&h%%%*$##F""~!!] { "M} GE'r}#."T ' L , s#R N5'&G: Umiem i uniżonym być, umiem też obfitować; wszędy i we wszem jestem wprawiony, i nasyconym być i łaknąć, i obfitować i niedostatek cierpieć.k%O: Nie żebych według niedostatku mówił: Bom się ja nauczył, na tym w czym jestem przestawać.1$[: A uweseliłem się w Panu wielce, iżeście już wżdy roziędrznieli w swoim o mnie staraniu; o czym też staraliście się, lecz wam na sposobności zchodziło. #: Którycheście się też nauczyli, i przyjęli, i słyszeli, i widzieli we mnie, te czyńcie, a on Bóg pokoju będzie z wami.}"s:Nawet bracia! którekolwiek rzeczy są prawdziwe, którekolwiek poczciwe, którekolwiek sprawiedliwe, którekolwiek czyste, którekolwiek miłe, którekolwiek dobrej sławy, jeśli która cnota, i jeśli która chwała, o tych rozmyślajcie;!:A on pokój Boży, który przechodzi wszelki zmysł, strzedz będzie serc waszych, i myśli waszych w Christusie Jezusie. :Nie pieczołujcie się niocz; ale we wszem w modlitwie i prośbie z dziękowaniem niech żądania wasze będą oznajmione u Boga.T!:Skromność wasza niech będzie wiadoma wszytkim ludziam. Pan blisko jest!F:Weselcie się w Panu zawsze; zasię mówię: Weselcie się!M:A proszę i ciebie towarzyszu rodzony! pomagaj im, które w Ewanieliey społu bojowały zemną, z Klementem też i z innymi spółrobotnikami moimi, których imiona są w księgach żywota.M:Ewodyiey proszę, i Syntychy proszę, aby toż rozumiały w Panu.h K:Przetoż, bracia moi mili i pożądani! wesele i korono moja! tak stójcie w Panu, moi mili!J :Który przemieni ciało podłości naszej, ku temu aby się sstało ono przykształtowanym ciału chwały jego, wedle onej skutecznej mocy, którą też może on poddać sobie wszytkie rzeczy.}s:Abowiem rząd naszej Rzeczypospolitej w niebiesiech jest, skąd też Zbawiciela oczekawamy Pana Jezusa Christusa.}:Których koniec zginienie, których Bóg brzuch, i chwała w sromocie ich, którzy się rzeczami ziemskimi zabawiają.%:Abowiem wiele ich obchodzi, którem często powiedał wam, a teraz i płacząc powiedam, być nieprzyjacielmi onego krzyża Christusowego;xi:Spółnaśladowcami moimi bądźcie, bracia! a upatrujcie ty, którzy tak postępują, jako macie wzormi nas.]3:Wszakoż czegośmy doszli, według tegoż mamy postępować sznuru, toż rozumieć.gG:Ile tedy doskonałych, to rozumiejmy; a jeśli co inaczej rozumiecie, i to Bóg wam objawi.`9:Do kresu bieżę ku zakładowi onego z wysoka wezwania Bożego w Christusie Jezusie.<q: Bracia! ja o sobie nie rozumiem iżbych już uchwycił. Lecz jedno czynię, onychci rzeczy które za mną są zapamiętywając, a do tych się, które przedemną, wyciągając,1: Nie iżbym już wziął, abo już doskonałym się sstał; lecz gonię a za też uchwycę, dlatego iż też uchwycony jestem od Christusa Jezusa.7i: Owabym jako zabieżał ku powstaniu umarłych.  : Żebym poznał go, i moc z martwychwstania jego, i społeczność utrapienia jego, przykształtowanym będąc śmierci jego.<q: I byłbym nalezion w nim, nie mając mojej sprawiedliwości onej z zakonu, ale onę która jest przez wiarę Christusowę, onę z Boga sprawiedliwość która jest w wierze;e C:Aleć zaiste i poczytam wszytkie rzeczy szkodą być, dla zacności znajomości Christusa Jezusa Pana mego; dla któregom na wszytkich rzeczach szkodę podjął, i one poczytam śmieciami być, abym Christusa zyskał,[ /:Ale one rzeczy które mi były zyskiem, tem poczytał dla Christusa być szkodą.z m:Według gorliwości prześladując Zbór; według sprawiedliwości onej która w zakonie, będąc bez przygany. :Obrzezanym ósmego dnia, z narodu Jzraelskiego, z pokolenia Beniaminowego, Hebrejczyk z Hebrejczyków, wedle zakonu Faryzeusz;e C:Acz i ja mam ufanie w ciele. Jeśli kto inszy zda się mieć ufanie w ciele, ja więcej.  :Abowiem my jesteśmy obrzezaniem, którzy duchem Bogu służymy i chłubimy się w Christusie Jezusie, a nie w ciele ufamy;W':Upatrujcie one psy, upatrujcie one złe robotniki, upatrujcie ono porzezanie.o Y:Nawet, bracia moi! weselcie się w Panu. Też rzeczy pisać wam, mnieć nie cięszko, a wam warowno.,Q:Bo dla uczynku Christusowego aż do śmierci przybliżył się, lekce poważywszy duszę swą, aby napełnił wasz niedostatek onego przeciwko mnie posługowania.W':Przyjmiciesz go tedy w Panu z wszelakim weselem; a takowe we czci miejcie.ve:Tym pilniej tedy posłałem go, abyście ujźrzawszy go zasię, uweselili się, a jabym mniej smętny był.1[:Bo też tak zachorzał był, że był blisko śmierci: Ale się Bóg nad nim zmiłował; a nie tylko nad nim, ale też i nademną, iżbym smutku na smutek nie miał.gG:Ponieważ pragnął wszytkich was, i barzo się trapił, iżeście słyszeli że zachorzał.0Y:A za potrzebną rozumiałem Epafrodyta brata i spółrobotnika, i spółbojownika mego, a waszego posłańca, i posługującego potrzebie mojej, posłać do was.8k:A dufam w Panu iż też sam rychło przyjdę.^~5:Tegoć tedy nadziewam się posłać, gdy obaczę co się ze mną dziać ma, zarazem.c}?:A o doświadczeniu jego wiecie, iż jako Ojcu dziecię ze mną służył w Ewanieliey.S|:Bo wszyscy swoich rzeczy szukają, nie onych które są Jezusa Christusa.k{O:Abowiem żadnego nie mam takowego umysłu, któryby się uprzejmie o wasze rzeczy pieczołował.z-:A nadziewam się w Panu Jezusie, iż Tymotheusza rychło poślę do was, abym i ja był oczerstwiony, dowiedziawszy się o rzeczach waszych.Dy:Także też i wy weselcie się, a weselcie się ze mną. x:Ale choćbym też ofiarowany był na ofierze, i na służbie wiary waszej, weselę się i społu się weselę ze wszytkimi wami.w:Mowę żywota zatrzymawając; ku przechwalaniu mojemu na dzień Christusów, iżem nie na próżno biegał, anim na próżno pracował.?vw:Abyście byli bez przygany, i prostymi, dziećmi Bożymi, nienaganionymi w pojśrzodku rodzaju wykrętnego i przewrotnego; między którymi świećcie jako światła na świecie;3ua:Wszytko czyńcie bez szemrania i sporów;t: Abowiem Bóg jest który skutecznie sprawuje w was i to żebyście chcieli, i to żebyście skutecznie sprawowali, wedle upodobania.Vs%: Przetoż, mili moi! jakoście zawsze posłuszni byli, nie tylko jako przy bytności mojej, ale i teraz daleko więcej w niebytności mojej, z bojaźnią i ze drzżeniem waszego zbawienia dokonywajcie.`r9: A iżby wszelki język wyznawał, iż Panem jest Jezus Christus, ku chwale Boga Ojca.jqM: Aby na imię Jezusowe wszelkie kolano się skłoniło, niebieskich i ziemskich, i podziemnych;jpM: Dlatego też Bóg onego nader wywyższył, i darował mu imię, które jest nad wszelkie imię;eoC:Poniżył samego siebie, sstawszy się posłusznym aż do śmierci, a śmierci krzyżowej. n:Ale samego siebie wyniszczył, kształt niewolniczy wziąwszy, podobny ludziam sstawszy się, i postawą naleziony jako człowiek,dmA:Który w kształcie Bożym będąc, nie za drapiestwo przyczytał, że równym był Bogu.^l5:Abowiem to rozumienie niech będzie w was, które też w Christusie Jezusie było.Pk:Nie swoich rzeczy patrzcie każdy, ale też które są drugich każdy. j:Nie przez poswarek, abo próżną chwałę, ale podłym o sobie rozumieniem jedni drugie poczytając zacniejszymi być nad się.tia:Napełnicie moje wesele, abyście toż rozumieli, tęż miłość mając, jednomyślni, jedno rozumiejąc.&h G:Jeśli która tedy pociecha w Christusie, jeśli które ucieszenie miłości, jeśli która społeczność ducha, jeśli które wnętrzności i ulitowania;Ug %:Tenże bój mając, jakiście widzieli we mnie, i teraz słyszycie o mnie.mf U:Iż wam darowano za Christusa, nie tylko abyście weń wierzyli, ale iżbyście też zań cierpieli;{e q:I nie ustraszeni w niczym od przeciwników; co onymci jest okazaniem zginienia, a wam zbawienia, i to od Boga;pd [:Tylko się godnie Ewanieliey CHristusowey rządźcie, aby choćbych przyszedł i ujźrzał was, choć nieobecny, usłyszałbym o waszych sprawach, iż stoicie w jednym duchu, jedną duszą spólnie bojując z wiarą Ewanieliey.oc Y:Aby przechwalanie wasze obfitowało w Christusie Jezusie we mnie, przez moje przyście zasię do was.xb k:A tego pewien będąc, wiem iż zetrwam, i zetrwam z wszytkimi wami, ku waszemu postępkowi i weselu wiary.8a m:Ale zetrwać w ciele, potrzebniej jest dla was.` :Jestem bowiem ściśnion ze dwu stron; żądość mając żebym był rozwiązan, i z Christusem był; bo to daleko lepiej:`_ ;:A jeśli żyć w ciele, to mnie będzie owocem roboty, a cobym obrać miał niewiem.7^ k:Abowiem mnie żyć, Christus, i umrzeć, zysk.n] W:Według uprzejmego wyglądania i nadzieje mojej, iż się niwczym nie zasromam, ale z wszelakim beśpieczeństwem, jako zawsze, i teraz wielmożnym się sstanie Christus w ciele moim, choć przez żywot, choć przez śmierć.s\ a:Wiem bowiem, iż to mnie wynidzie ku zbawieniu przez waszę prośbę, i dodawanie ducha Jezusa Christusa,#[ A:Bo cóż? przedsię wszelkim sposobem, choć pod pokrywką, choć prawdziwie Christus bywa opowiedan; i w tym się weselę, ale i weselić się będę.TZ #:A ci z miłości, wiedząc iż na obronę Ewanieliey postanowiony jestem.lY S:Onić z sporu Christusa opowiedają nieszczyrze, mniemając iż ucisku przydawają zwiąskam moim;pX [:Niektórzyć i przez zazdrość i poswarek; a niektórzy też z dobrej woli Christusa obwoływają.oW Y:A wiele z braciej w Panu, dufając zwiąskam moim, obficiej śmieją bez bojaźni mowę opowiedać.pV [: Tak, że zwiąski moje znaczne w Christusie są po wszytkim dworze Cesarskim, i u inszych wszytkich;U y: A chcę abyście wiedzieli, bracia! iż to co się zemną dzieje, więcej ku postępkowi dalszemu Ewanieliey wyszło.kT Q: Napełnieni owoców sprawiedliwości, które są przez Jezusa Christusa, ku chwale i czci Bożej.S : Na to, abyście wy doświadczali onych przewyższających rzeczy, żebyście byli szczyrymi, i bez obrażenia na dzień Christusów.R }: I o to proszę, aby miłość wasza jeszcze więcej a więcej obfitowała w znajomości, i we wszelkim wyrozumieniu.iQ M:Świadkiem bowiem mi jest Bóg, jako pragnę wszytkich was we wnętrznościach Jezusa Christusa.tP c:Jakoż jest sprawiedliwa, abych ja to rozumiał o wszytkich was, dlatego iż macie mię w sercu swoim, i w zwiąskach moich, i w obronie, i w utwierdzaniu Ewanieliey, wy którzy zemną ucześniki onej łaski wszyscy jesteście.pO [:Pewien tego będąc, iż ten który począł w was uczynek dobry, dokona aż do dnia Jezusa Christusa.ON :Za społeczność waszę w Ewanieliey, od pierwszego dnia aż dotąd.^M 7:(Zawżdy we wszelkiej prośbie mojej za wszytkie was, z weselem modlitwę czyniąc.):L q:Dziękuję Bogu memu we wszelkiej wzmiance o was.MK :Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa;J +:Paweł i Tymotheusz słudzy Jezusa Christusa, wszytkim świętym w Christusie Jezusie, którzy są w Filippiech, z Dozorcami i z Diakonmi;I0Łaska ze wszytkimi miłującymi Pana naszego Jezusa Christusa w nieskażeniu. Amen. [Do Efeskich napisany z Rzyma przez Tychika.]YH+0Pokój braciej, i miłość z wiarą, od Boga Ojca, i Pana Jezusa Christusa.tGa0Któregom posłał do was na to, abyście wiedzieli co się z nami dzieje, i aby pocieszył serca wasze. F 0A iżbyście wiedzieli i wy o moich rzeczach, co czynię, wszytkie wam oznajmi Tychikus miły brat, i wierny sługa w Panu.tEa0Za którą poselstwo sprawuję w łańcuchu, abym o niej beśpiecznie mówił, jako potrzeba mi mówić.D}0I za mię aby mi była dana mowa, w otworzeniu ust moich, z beśpiecznością, abym oznajmiał tajemnicę Ewanieliey;C70W każdej modlitwie, i prośbie, modląc się na każdy czas w duchu, i na to samo czując w każdym naleganiu i prośbie za wszytkie święte,[B/0I przyłbicę zbawienia przyjmicie, i on miecz ducha, który jest słowo Boże.rA]0Nade wszytko wziąwszy tarcz wiary, którąbyście mogli wszytki strzały onego złego ogniste zagasić.9@m0I obuwszy nogi w gotowość Ewanieliey pokoju;e?C0Stójcie tedy przepasawszy biodra wasze prawdą, a przyoblókszy pleszek sprawiedliwości;> 0 A przetoż weźmcie zupełna zbroję Bożą, abyście mogli zastawić się w on dzień zły, i wszytko sprawiwszy stanąć.R=0 Abowiem nie mamy walki przeciwko krwi i ciału, ale przeciwko księstwam, przeciwko zwierzchnościam, przeciwko mocarzom świata, ciemności wieku tego, przeciwko duchownym złościam na niebiesiech.e<C0 Przyobleczcie zupełną zbroję Bożą, abyście mogli stać przeciwko zasadkam dyabelskim.M;0 Nawet, bracia moi, zmacniajcie się w Panu, i w mocy siły jego.,:Q0 A wy Panowie też rzeczy czyńcie przeciwko im, odpuszczając goźbę, wiedząc iż i was samych Pan jest na niebiesiech, a względu na osoby niemasz u niego.g9G0Wiedząc iż coby każdy uczynił dobrego, to odniesie od Pana, choć niewolnik, choć wolny.>8w0Z powolnością służąc jako Panu, a nie ludziam.70Nie według służby na oko, jakoby ludziam się podobający, ale jako słudzy Christusowi, czyniąc wolą Bożą z dusze. 6 0Słudzy bądźcie posłuszni Panom wedle ciała, z bojaźnią i ze drzżeniem, w prostości serca waszego, jako Christusowi.t5a0A wy Ojcowie nie zagniewywajcie dziatek waszych, ale wychowajcie je w karności i napominaniu Pańskim.H4 0Abyć się dobrze działo, i abyś był długo żyw na ziemi.U3#0Czci Ojca twego i matkę; (które jest pierwsze przykazanie w obietnicy.)W2 )0Dzieci bądźcie posłuszne rodzicom waszym, w Panu; bo to jest sprawiedliwa.10!Wszakże i wy zosobna każdy niechaj swoję żonę tak miłuje, jako siebie samego; a żona aby się bała męża swego.]030 Tajemnica ta wielka jest; lecz ja mówię, na Christusa i na Zbór wzgląd mając./}0Dlategoż opuści człowiek Ojca swego i matkę, i przyłączy się ku żenie swej; i będą oni dwa w ciało jedno.Q.0Iż członkami jesteśmy ciała jego, z ciała jego, i z kości jego.x-i0Żaden bowiem nigdy swego ciała nie miał w nienawiści, ale żywi i ogrzewa je, jako i Pan ogrzewa Zbór.,w0Tak powinni są mężowie miłować swoje żony, jako swoje ciała. Kto miłuje swoję żonę, samego siebie miłuje.+70Aby wystawił go samemu sobie chwalebnym Zborem, nie mającym zmazy, abo zmarsku, abo czego z tych rzeczy, ale iżby był święty, i nienaganiony.I* 0Aby go poświęcił, oczyściwszy omyciem onej wody w słowie;k)O0Mężowie miłujcie żony wasze, jako i Christus umiłował Zbór, i samego siebie wydał zań;`(90Ale jako Zbór poddany jest Christusowi, tak też żony własnym mężom, we wszytkim.n'U0Abowiem mąż jest głową żony, jako i Christus głową zborową; i sam jest Zbawicielem ciała.<&s0Żony własnym mężom poddawajcie się, jako Panu;>%w0Bądźcie poddanymi jedni drugim, w bojaźni Bożej.d$A0Dziękując zawsze za wszytko, w imię Pana naszego Jezusa Christusa, onemu Bogu i Ojcu.u#c0Mówiąc sobie przez Psalmy, i pieśni, i śpiewania duchowne; śpiewając i grając w sercu swym Panu.\"10A nie upijajcie się winem, w czym jest rozpusta, ale napełnicie się w duchu.c!?0A przetoż nie bądźcie bezrozumnymi, ale rozumiejącymi, która jest ona wola Pańska.+ Q0Odkupując czas, iż dni złe są.a;0Patrzciesz tedy jakobyście ostrożnie chodzili; nie jako niemądrzy, ale jako mądrzy.kO0Dlatego mówi: Ocuć się który śpisz, i powstań od umarłych, a rozświecić się Christus.}0 A to wszytko, gdy się przekonywa od światłości, bywa objawiono. Bo wszytko co objawiono bywa, światłością jest.T!0 Abowiem co się potajemnie dzieje od nich, szkarada rzecz jest i mówić.c?0 A nie spółkujcie z uczynkami bezowocnymi ciemności, owszem raczej i przekonywajcie.2_0 Doświadczając co jest przyjemnego Panu.`90 (Bo owoc ducha w wszelakiej dobroci, i w sprawiedliwości, i w prawdzie należy.)zm0Abowiemeście byli niekiedy ciemnością, a teraz światłością w Panu; Jako dzieci światłości chodźcie.5e0Nie bądźciesz tedy spółucześnikami ich.0Niechaj nikt was nie zwodzi próżnymi mowami; abowiem dla tych rzeczy przychodzi gniew Boży na syny nieposłuszeństwa.+O0Bo to wiecie, iż wszelki wszetecznik, abo nieczysty, abo łakomiec, (który jest bałwochwalca,) nie ma dziedzictwa w onym Królestwie Christusowym, i Bożym.kO0I szkaradość i głupia mowa, abo żartowanie, które nie przystoją; ale raczej dziękowanie.0A wszeteczeństwo i wszelka nieczystość abo łakomstwo, niechaj nie będzie ani pomieniono między wami, jako przystoi świętym;-0I chodźcie w miłości, jako i Christus umiłował nas, i wydał samego siebie za nas, ofiarę i zabicie Bogu, ku wonności dobrej woniej.@ }0Bądźcie tedy naśladowniki Bożymi, jako dzieci miłe; 0 Lecz bądźcie jedni przeciwko drugim dobrotliwymi, litościwymi, podarującymi sobie, jako i Bóg w Christusie podarował wam.0Wszelka gorzkość, i zapalczywość, i gniew, i krzykanie, i bluźnierzstwo, niech będzie odjęte od was, ze wszelaką złością.|q0A nie zasmucajcie onego ducha świętego Bożego, przez którego zapieczętowani jesteście na dzień odkupienia. 50Wszelka mowa zbótwiała niech z ust waszych nie wychodzi; ale jeśli która jest dobra ku zbudowaniu potrzebnemu, aby dała łaskę słuchającym. +0Który kradł, niechaj więcej nie kradnie, lecz raczej niech pracuje, robiąc co jest dobrego rękoma, aby miał co udzielić potrzebującemu.& G0Ani dawajcie miejsca dyabłu.` 90Gniewacie się, i nie grzeszcie; słońce niech nie zachodzi nad zagniewaniem waszym. w0A przetoż odłożywszy kłamstwo, mówcie prawdę każdy z bliźniem swym; iż jesteśmy jedni drugich członkami.0I przyoblekli onego nowego człowieka, który wedle Boga stworzony jest w sprawiedliwości, i świętobliwości prawdy.<s0A iżbyście się odnowili duchem umysłu waszego.0Żebyście odłożyli wy, według pierwszego obcowania, onego starego człowieka, który się kazi według pożądliwości omamienia._70Jeśliście go słuchali, i w nim wyuczeni jesteście, jako jest prawda w Jezusie;7i0Lecz wy nie takeście się nauczyli Christusa. 0Którzy odżałowawszy, sami siebie udali na nie powścięgliwość, ku popełnianiu nieczystości wszelakiej z zbytecznością. 0Zaćmieni na umyśle, będąc oddaleni od żywota Bożego, dla nieumiejętności która jest w nich, dla strętwienia serca ich.50To tedy mówię, i oświadczam się w Panu, abyście wy więcej nie postępowali, jako i inszy Pogani postępują, w próżności umysłu swego,oW0Z którego wszytko ciało społu przystosowane, i społu złączone, przez każde spojenie usługowania, według skutecznej mocy w mierze każdej zosobna części, wzrost ciała czyni, ku zbudowaniu samego siebie w miłości.|q0Ale prawdy się trzymając, w miłości róśćmy w onego we wszystkich rzeczach, który jest głową, Christus;A~{0Abyśmy więcej nie byli niemowiątkami chwiejącymi się i unoszącymi się każdym wiatrem nauki, przez fortylne oszukanie ludzkie, przez przewrotność ku podeściu zawiedzieniem.!};0 Ażbyśmy zabieżeli wszyscy ku jedności wiary, i znajomości Syna Bożego, w męża doskonałego, w miarę wzrostu onej zupełności Christusowey.^|50 Ku naprawie świętych, ku sprawie posługowania, ku budowaniu ciała Christusowego.}{s0 I onże dał, niektóre Apostoły, a drugie Proroki, a drugie Ewanielisty, drugie też Pasterze, i Nauczyciele.sz_0 Który zstąpił, onże jest który też wstąpił nad wszytki niebiosa, aby dopełnił wszystkie rzeczy.jyM0 A to, wstąpił, cóż jest, jedno iż też zstąpił był wprzód na te niższe strony ziemie?hxI0Dlatego mówi: Wstąpiwszy na wysokość, zagnał w niewolą pojmanie, i dał datki ludziam.Ow0Lecz każdemu z nas dana jest łaska wedle miary daru Christusowego;gvG0Jeden Bóg i Ociec wszystkich, który jest nad wszytki i po wszytkich, i we wszytkich was.2u_0Jeden Pan, jedna wiara, jedno ponurzenie;ty0Abyście byli jednym ciałem, i jednym duchem, jako też jesteście wezwani w jednej nadziei onego wezwania waszego.Ts!0Starając się abyście zachowali onę jedność ducha w zwiąsce pokoju.r0Z wszelakim podłym o sobie rozumieniem, i cichością, z długocierpliwością, znaszając jedni drugich w miłości;xq k0Proszę tedy was ja więzień w Panu, abyście godnie postępowali onego wezwania, którym jesteście wezwani.npU0Jemu niech będzie chwała we Zborze w Christusie Jezusie, na wszytkie rodzaje wieku wieków. Amen.o%0A temu który może nadewszytko uczynić daleko obficiej o co prosimy, abo myślimy, wedle onej mocy która się skutkiem pokazuje w nas,n 0I poznać onę przewyższającą miłość znajomości Christusowey; abyście byli napełnieni wszelkim napełnieniem Bożym.m0Żebyście mogli ogarnąć ze wszytkimi świętymi, która jest szerokość, i długość, i głębokość, i wysokość;rl]0Aby mieszkał Christus przez wiarę w sercach waszych; będąc w miłości wkorzenieni i ugruntowani,k}0Aby dał wam wedle bogactwa chwały swej, żebyście byli mocą utwierdzeni przez ducha jego, w wnętrznym człowiecze;Tj!0Z którego wszytko powinowactwo na niebiesiech i na ziemi bywa nazywane,Ni0Dlatego skłaniam kolana moje ku Ojcu pana naszego Jezusa Christusa,hhI0 Przetoż proszę abyście nie osłabiali dla ucisków moich za was, która jest chwała wasza.Ug#0 W którym mamy beśpieczność i przystęp z ufaniem, przez wiarę jego.Zf-0 Wedle postanowienia wieków, które uczynił w Christusie Jezusie Panie naszym.ey0 Aby oznajmiona była teraz księstwam i zwierzchnościam na niebiesiech, przez Zbór, ona rozliczna mądrość Boża.+dO0 A iżbym oświecił wszytkich w tym, które jest szafowanie tajemnicą zakrytą od wieków w Bogu, który one wszytkie rzeczy stworzył przez Jezusa Christusa.c0Mnie namniejszemu ze wszytkich świętych dana jest łaska ta, abym między pogany przepowiedał ono niedościgłe bogactwo Christusowe.ybk0Któryiem się sstał sługą wedle daru onej łaski Bożej, która dana jest mnie, wedle skutecznej mocy jego. a 0Iż Pogani są społu dziedzicmi, i spólnym ciałem, i spółucześniki onej obietnice jego w Christusie, przez Ewanielią.`'0Która w inszych rodzajach nie była oznajmiona synom ludzkim, jako teraz objawiona jest świętym Apostołom jego, i Prorokom przez ducha:Z_-0Stąd możecie czytając uważyć wyrozumienie moje, w tajemnicy Christusowey.)\^10Iż przez objawienie oznajmił mi tajemnicę (jakom wam przedtym pisał nakrótce.\]10Gdyżeście słyszeli szafowanie onej łaski Bożej, która dana jest mnie do was;D\ 0Dlatego ja Paweł więzień Christusa Jezusa za was Pogany;R[0Na którym też i wy społu budujcie się w mieszkanie Boże w duchu.bZ=0Na którym wszytko budowanie społu przystosowane roście w przybytek święty w Panu;Y0Przybudowani na fundamencie Apostołów i Proroków, gdzie jest przedniejszym węgłowym kamieniem jego Jezus Christus;X0Przeto tedy już więcej nie jesteście gośćmi i przychodniami, ale spółmieszczany z świętymi, i domowniki Bożymi.MW0Abowiem przezeń mamy przystęp oboi w jednym duchu do onego Ojca.\V10I przyszedszy opowiedział pokój wam którzyście daleko, i tym którzy blisko;dUA0I pojednałby obydwu w jednym ciele Bogu, przez krzyż, zabiwszy nieprzyjaźń przezeń.T0Zakon przykazań, który zawisł w ustawach, skaziwszy; aby dwu stworzył w samym sobie w jednego nowego człowieka, czyniąc pokój,S'0On bowiem jest pokojem naszym, który uczynił oboje jednym, i śrzednią ścianę przegrodzenia rozrzucił, nieprzyjaźń przez ciało swe,R0 A teraz będąc w Christusie Jezusie, wy, którzyście niekiedy byli daleko, bliskoście się sstali we krwi Chrisytusowej.9Qk0 Iżeściebyli, czasu onego kiedyście byli bez Christusa, oddaleni od rzeczypospolitej Izraelskiey, i obcymi od umów, obietnice nadzieje nie mając, i bez Boga na świecie.6Pe0 Przetoż pamiętajcie, że wy niekiedy będąc Poganie w ciele, którzyście byli nazwani nieobrzeską od onej, która bywa nazwana obrzeską w ciele, rękoma uczynionej;O/0 Jego bowiem jesteśmy uczynieniem, stworzeni w Christusie Jezusie ku uczynkom dobrym, które przedtym nagotował Bóg, abyśmy w nich chodzili.6Ng0 Nie z uczynków, aby się kto nie chłubił.ZM-0Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę; i to nie z was; Boży to dar;L0Aby okazał w wiekach nadchodzących ono przewyższające bogactwo łaski swej, w dobrotliwości przeciwko nam w Christusie Jezusie.\K10I pospołu wzbudził, i pospołu posadził na niebiesiech w Christusie Jezusie;J{0Nas też którzyśmy byli umarłymi dla upadków, społu żywymi uczynił z Christusem; (łaską jesteście zbawieni;)lIQ0Lecz Bóg bogatym będąc w miłosierdziu, dla wielkiej miłości swojej, którą umiłował nas,EH0Między którymi i my wszyscy obcowaliśmy niekiedy, w pożądliwościach ciała naszego, czyniąc chcenia ciała i myśli; i byliśmy dziećmi gniewu z przyrodzenia, jako i drudzy.JG 0W którycheście niekiedy chodzili wedle wieku świata tego, według książęcia zwierzchność mającego na powietrzu, ducha onego który teraz skutek pokazuje w synach nieposłuszeństwa.EF 0I was którzyście byli umarłymi dla upadków i grzechów,^E 70Który jest ciałem jego, i zupełnością onego który wszytko we wszech napełnia.\D 30I wszytkie rzeczy poddał pod nogi jego; a jego dał głową nad wszytko Zborowi,1C ]0Daleko wyższej wszelkiego księstwa, i zwierzchności, i mocy, i panowania, i wszelkiego imienia które się mianuje, nie tylko w wieku tym, ale i w przyszłym.|B s0Którą skutecznie pokazał w Christusie wzbudziwszy go od umarłych; i posadził na prawicy swej na niebiesiech,|A s0I która ona przewyższająca wielkość mocy jego przeciwko nam, którzy wierzymy według skutku mocy siły jego,&@ G0Oświecone oczy umysłu waszego, abyście wy wiedzieli która jest ona nadzieja wezwania jego, i które ono bogactwo chwały dziedzictwa jego w świętych;? 0Aby on Bóg Pana naszego Jezusa Christusa, Ociec on chwały, dał wam ducha mądrości i objawienia, przez znajomość jego;Z> /0Nie przestawam dziękować za was, wzmiankę o was czyniąc w modlitwach moich.= 0Dlatego i ja usłyszawszy onę która między wami jest wiarę w Panie Jezusie, i miłość onę ku wszytkim świętym,k< Q0Który jest zadatkiem onego dziedzictwa naszego, aż do odkupienia nabycia, ku chwale sławy jego.1; ]0 W którym i wy, usłyszawszy onę mowę prawdy, Ewanielią zbawienia waszego, w którym też uwierzywszy, jesteście zapieczętowani onym duchem obietnice świętym;g: I0 Abyśmy my byli ku chwale sławy jego, którzyśmy wprzód nadzieję położyli w Christusie."9 ?0 W którym też dostaliśmy dziedzictwa, będąc przedtym naznaczeni wedle postanowienia onego który te rzeczy wszytkie sprawuje, wedle rady wolej swej./8 Y0 Ku szafowaniu zupełnością czasów, żeby w kupę zebrał one wszytkie rzeczy w Christusie, i te które są na niebiesiech, i te które są na ziemi, w nimże.n7 W0 Oznajmiwszy nam tajemnicę onej wolej swej, wedle upodobania swego, które był postanowił w sobie,R6 0Którą obfitował przeciw nam we wszelkiej mądrości, i rostropności;o5 Y0W którym mamy ono odkupienie przez krew jego, ono odpuszczenie upadków, wedle bogactwa łaski jego,W4 )0Ku chwale sławnej łaski swojej, w której uraczył nas w onym umiłowanym;}3 u0Przedtym postanowiwszy nas, ku przysposobieniu za syny przez Jezusa Christusa ku sobie, wedle upodobania wolej swej,2 0Jako wybrał nas w nim przed założeniem świata, abyśmy my byli świętymi i nienaganionymi przed nim, w miłości.B1 0Błogosławiony niech będzie on Bóg i Ociec Pana naszego Jezusa Christusa, który błogosławił nam we wszelkim błogosławieństwie duchownym w niebieskich rzeczach w Christusie.M0 0Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa./ 0Paweł Apostoł Jezusa Christusa, przez wolą Bożą, onym świętym którzy są w Efezie, i wiernym w Christusie Jezusie.s._&Łaska Pana naszego Jezusa Christusa z duchem waszym, bracia. Amen. [Do Galatów napisan jest z Rzyma.]p-Y&Nawet, niechaj trudności mi żaden nie zadawa, abowiem ja piątna Pana Jezusowe na ciele moim noszę.|,q&A którzykolwiek sznurem tym postępować będą, pokój nad nimi, i miłosierdzie, i nad onym Izraelem Bożym.e+C&Abowiem w Christusie Jezusie, ani obrzeska co waży, ani nieobrzeska, ale nowe stworzenie.I* &A co się mnie tknie, niech to nie będzie, żebym się chłubić miał, jedno w onym krzyżu Pana naszego Jezusa Christusa; przez który krzyż mnie świat jest ukrzyżowan, a ja światu.)%& Abowiem ani oni co się obrzezują, sami zakonu przestrzegają; ale chcą abyście się wy obrzezali, żeby się z waszego ciała chlubili. (9& Którzykolwiek chcą się z oblicza zalecić w ciele, ci przymuszają was obrzezować się, tylko aby krzyżem Christusowym prześladowani nie byli.?'y& Baczcie jakom długimi wam słowy pisał moją ręką.o&W& Przeto tedy póki czas mamy, czyńmy dobre przeciwko wszytkim, a nawięcej przeciw domownikom wiary.f%E& A dobrze czyniąc nie ustawajmy; abowiem czasu własnego żąć będziemy nie osłabiając. $ &Bo kto sieje na ciele swoim, z ciała żąć będzie skażenie; A kto sieje na duchu, z ducha żąć będzie żywot wieczny.p#Y&Nie błądźcie. Bóg nie da z siebie szydzić. Abowiem coby siał człowiek, to też żąć będzie.h"I&A niech użycza ten który bywa nauczan w słowie, onemu, który go naucza, ze wszech dóbr. u~~d}}C||{| {{(zzEyytxxMwwvv'uu&tt[ssrr8qqppo%n{mmllkjj7iihhhgIffeeLddccbaaS```'_v^^^>]]*\\\[[&ZYY3XXJWdVVyV)UU~TTvTSS3RRMRQQ6PPNOO.NMM`M&LKKJJ'IIHH GG"FTEE DCCBBOBAr@@ ?|?>=<<6;::r999(8g77y655{5B44633=211100_//K...-,,++w**J))s)"((''@&&%%%%$$,##""x"O!!!!\! V D?'uoK 0pOzX'S , q 2yxT&W! )b Wiedząc to, iż sprawiedliwemu zakon nie jest położon, ale bezzakonnym i rządowi nie poddanym, niepobożnym i grzesznikom, niezbożnym i plugawcom, ojców morderzom i matek morderzom, mężobójcom,J  bA wiemy że dobry jest zakon, jeśliby kto go zakonnie używał._ 9bChcąc być nauczycielmi zakonu, nie rozumieją ani co mówią, ani o czym twierdzą.U %bOd których niektórzy uniózszy się, odwrócili się ku próżnomowności;q ]bA koniec onego roskazania jest miłość z czystego serca i sumnienia dobrego, i wiary nieobłudnej. bAni pilnowali baśni i mów o rodzajach nieskończonych, które gadki przynoszą raczej niż budowanie Boże, które w wierze zawisło.  bJakom cię prosił abyś zetrwał w Efezie, gdym szedł do Macedoniey, abyś roskazał niektórym żeby inszej nauki nie uczyli;  bTimotheuszowi rodzonemu synowi w wierze. Łaska, miłosierdze, pokój od Boga Ojca naszego, i Christusa Jezusa Pana naszego.  bPaweł Apostoł Jezusa Christusa podług rozrządzenia Boga Zbawiciela naszego, i Pana naszego Jezusa Christusa, i nadzieje naszejyXŁaska Pana naszego Jezusa Christusa ze wszytkimi wami. Amen. [Do Thessaloniceńczyków wtóry napisan jest z Athen.]_7XPozdrowienie moją rękę Pawłową, który jest znak w każdym liście: Tak piszę.b=XA sam Pan pokoju, niech da wam pokój zawsze wszelakim sposobem. Pan z wami wszytkimi.QXA nie jako nieprzyjaciela poczytajcie go, ale napominajcie jako brata.  XA jeśli kto jest nieposłuszny mowie naszej, przez list, tego naznaczcie; a nie mieszajcie się z nim, aby się zawstydził.6gX A wy bracia, nie ustawajcie dobrze czyniąc.X Lecz takowym opowiedamy, i napominamy przez Pana naszego Jezusa Christusa, aby z uspokojeniem robiąc swój chleb jedli;|qX Bo słyszymy iż niektórzy postępują między wami nierządnie, nic nie robiąc, ale lada czym się zabawiając.nUX Gdyśmy bowiem byli u was, tośmy opowiedali wam, iż jeśli kto niechce robić, niech też nie je.wgX Nie abyśmy nie mieli zwierzchności, ale abyśmy samych siebie za wzór dali wam, abyście naśladowali nas.!;XAniśmy darmo chleba jedli od którego; ale z pracą i z cięszkością, w nocy i we dnie robiąc, dlatego abyśmy nie obciążali którego z was.l QXSami bowiem wiecie, jako potrzeba naśladować nas; gdyżeśmy nierządnymi nie byli między wami;A {XA roskazujemy wam bracia, w imię Pana naszego Jezusa Christusa, abyście się odłączyli od każdego brata nieporządnie chodzącego, a nie według podania które wziął od nas.e CXA Pan niechaj wyprostuje wasze serca ku miłości Bożej, i ku oczekawaniu Christusowemu.g GXA udufaliśmy w Panu o was, iż to co roskazujemy wam, i czynicie, i czynić będziecie.Y +XLecz wierny jest Pan, który utwierdzi was, i strzedz będzie od onego złego.^5XI abyśmy byli wyrwani od nikczemnych i złych ludzi; abowiem nie wszyscy wierzą.s aXNawet, módlcie się bracia za nami, aby ona mowa Pańska bieżała, i była rozsławiona jako i u was;[/XNiech cieszy wasze serca, i utwierdza was we wszelkiej mowie, i uczynku dobrym.)XA sam on Pan nasz Jezus Christus, i on Bóg i Ociec nasz, który umiłował nas, i dał pociechę wieczną, i nadzieję dobrą w łasce,XPrzeto tedy, bracia! stójcie, i trzymajcie się onych podania którycheście się nauczyli, choć przez mowę, choć przez list nasz.iKXDo czego wezwał was przez Ewanielią naszę, ku nabyciu chwały Pana naszego Jezusa Christusa.2]X Lecz my powinniśmy dziękować Bogu zawsze za was, bracia umiłowani od Pana, iż wybrał was Bóg od początku ku zbawieniu, w poświęceniu ducha, i wierze prawdy;ucX Iżby byli osądzeni wszyscy którzy nie uwierzyli prawdzie, ale się im upodobało w niesprawiedliwości.Z-X A przetoż pośle im Bóg skuteczną moc błędu, na to aby wierzyli kłamstwu;X I z wszelkim omamieniem niesprawiedliwości, w onych którzy giną; przeto iż miłości prawdy nie przyjęli, aby byli zbawieni. ~X Którego bezprawnika jest przyście podług skutecznej mocy szatańskiej, z wszelaką mocą, i znamiony, i cudami kłamliwymi;}XA tedy objawion będzie on bezprawnik, którego Pan zagładzi duchem ust swoich, a zniszczy świetnością przyścia swego. |XAbowiem tajemnica już się skutecznie sprawuje nieprawości; tylko aż on który zatrzymawa teraz odjęt z pojśrzodku będzie.L{XA teraz, co zatrzymawa wiecie, aby był objawiony on swego czasu.Tz!XNie pamiętacież, iżem, jeszcze będąc u was, te rzeczy powiedał wam?RyXSprzeciwiający się, i wynoszący się przeciw wszelkiemu co zową Bogiem, abo co boską cześć ma; tak iż też on w kościele Bożym jako Bóg usiędzie, okazując samego siebie iż jest Bogiem.>xuXNiech nikt was nie zwodzi żadnym sposobem; abowiem nie przyjdzie dzień on, jeśliby nie przyszło odstąpienie pierwej, i byłby objawion on człowiek grzechu, on syn zginienia,NwXAbyście się nie rychło poruszali od umysłu waszego, ani sobą trwożyli, ani przez ducha, ani przez mowę, ani przez list jakoby przez nas pisany, jakoby już nastąpił on dzień Christusów.mv UXA prosimy was bracia, przez przyście Pana naszego Jezusa Christusa, i nasze zgromadzenie do niego.u X Aby było rozsławione imię Pana naszego JEzusa Christusa w was, a my w nim, według łaski Boga naszego, i Pana Jezusa Christusa.)t MX Dla czego też modlimy się zawsze za was, aby was godnymi uczynił wezwania Bóg nasz, i wypełnił wszytko upodobanie dobroci swej, i uczynek wiary w mocy.2s _X Gdy przyjdzie aby był uwielbion w świętych swoich, i aby się dziwnym sstał we wszytkich którzy uwierzyli, iż uwierzono świadectwu naszemu u was, w dzień on.kr QX Którzy kaźń odniosą, zatracenie wieczne, od obliczności Pańskiej, i od sławnej siły jego;!q =XW ogniu płomienistym, oddawającego pomstę onym którzy nie znają Boga, i onym którzy nie są posłuszni Ewanieliey Pana naszego Jezusa Christusa;pp [XA wam uciśnionym ulżenie z nami, w ono objawienie Pana Jezusa z nieba z anioły możności swej,Ro XPonieważ sprawiedliwa jest u Boga, żeby oddał uciskającym was ucisk.n %XCo jest okazaniem sprawiedliwego sądu Bożego, na to abyście godnymi poczytani byli wy onego królestwa Bożego, za które też cierpicie..m WXTak iż my sami z was się przechwalamy we Zborzech Bożych, z cierpliwości waszej, i wiary we wszech prześladowaniach waszych, i w uciskach które znaszacie;Dl XDziękować powinniśmy Bogu zawsze za was, bracia, jako godna jest, iż się nader pomnaża wiara wasza, i obfituje miłość każdego z osobna ze wszytkich was jednych przeciw drugim;Mk XŁaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa.j XPaweł i Sylwan, i Tymotheusz, Zborowi Thessaloniceńskiemu, który jest w Bogu Ojcu naszym, i w Panu Jezusie Christusie;xiiNŁaska Pana naszego Jezusa Christusa z wami, Amen. [Do Thessaloniceńczyków pierwszy napisan jest z Athen.]ah;NPoprzysięgam was przez Pana, aby przeczytan był ten list wszytkiej świętej braciej.?gyNPozdrówcie bracia wszytkę w pocałowaniu świętym.'fINBracia! módlcie się za nami.?eyNWiernyć jest on który wzywa was, który też uczyni.@dyNA sam Bóg pokoju niech poświęci was całe doskonałymi; a zupełny wasz duch, i dusza, i ciało bez przygany w przyście Pana naszego Jezusa Christusa niech będą zachowane.?cyNOd wszelakiego kształtu złości wstrzymawajcie się.DbNWszytkich rzeczy doświadczajcie; dobrego się trzymajcie;*aONProroctwa nie nizacz poczytajcie.`9NDucha nie zagaszajcie;Z_-NWe wszytkim dziękujcie; ta bowiem jest wola Boża w Jezusie Christusie ku wam.&^GNBez przestanku się módlcie;]7NZawsze się weselcie;\wNBaczcie aby kto złym za złe komu nie oddawał; ale zawżdy dobrego naśladujcie, i jedni ku drugim i ku wszytkim. [9NA prosimy was, bracia, napominajcie nieporządne, cieszcie ludzie małego serca, znaszajcie niemocne, długocierpliwymi bądźcie przeciwko wszytkim.jZMN A iżbyście ważyli je wielce, w miłości, dla sprawy ich. Pokój zachowajcie między sobą.Y'N A prosimy was, bracia, abyście poznali ty którzy pracują między wami, i którzy są przełożonymi waszymi w Panu, i napominają was.[X/N Przetoż napominajcie jedni drugie, i budujcie jedni drugie, jako też czynicie.dWAN Który umarł za nas; aby choćbyśmy czuli, choćbyśmy spali, społubyśmy z nim żyli.nVUN Gdyż nie postawił nas Bóg na gniew, ale ku nabyciu zbawienia przez Pana naszego Jezusa Christusa,UNLecz my dnia synmi będąc, bądźmy trzeźwi, przyoblókszy pleszek wiary i miłości; a przyłbicę nadzieje zbawienia.aT;NKtórzy bowiem śpią, w nocy śpią; i którzy się upijają, w nocy się upijają.SSNPrzeto tedy nie śpimy jako i inszy, ale czujmy i bądźmy trzeźwiemi.jRMNWszyscy wy synowie światłości jesteście, i synowie dnia; nie jesteśmy nocy ani ciemności.jQMNLecz wy, bracia, nie jesteście w ciemności, aby on dzień was jako złodziej miał ogarnąć.P+NBo kiedy mówić będą: Pokój i beśpieczeństwo; tedy nagłe na nie przypadnie zatracenie, jako ból niewiasty brzemiennej, a nie ucieką.hOINSami bowiem dostatecznie wiecie, iż on dzień Pański, jako złodziej w nocy, tak przyjdzie.NN NA o czasiech i chwilach, bracia, potrzeby nie macie aby wam pisano.6MgNA tak pocieszajcie jedni drugie mowami tymi.L-NPotym my żywiący pozostawieni, społu z nimi porwani będziemy w obłokach, naprzeciwko Panu na powietrze; a tak zawsze z Panem będziemy.KNGdyż sam Pan z okrzykiem, z głosem Archanielskim, i z trąbą Bożą, zstąpi z nieba; a pomarli w Christusie, powstaną pierwej.JNBo to wam powiedamy w mowie Pańskiej: Iż my żywiący, pozostawieni na ono przyście Pańskie, nie uprzedzimy onych którzy zasnęli.INAbowiem jeśli wierzymi iż Jezus umarł i powstał, tak też Bóg one którzy zasnęli przez Jezusa, przywiedzie z nim.H)N A niechcę abyście nie wiedzieli, bracia, o onych którzy zasnęli, iżbyście się nie smucili, jako i drudzy którzy nie mają nadzieje.XG)N Abyście postępowali przystojnie ku postronnym, a żadnego nie potrzebowali.F)N I uprzejmie się starali abyście się uspokoili, i pilnowali własnych rzeczy, i robili własnymi rękami waszymi, jakośmy wam roskazali;E)N Bo też czynicie to przeciwko wszytkiej braciej, którzy są we wszytkiej Macedoniey. Lecz prosimy was, bracia, iżbyście obfitowali więcej.D+N A o miłości braterskiej, potrzeby nie macie, abym wam pisał; abowiem sami wy od Boga nauczeni jesteście, abyście miłowali jedni drugie.}CsNA przeto który to odrzuca, nie człowieka odrzuca, ale Boga, który też dał ducha swego świętego między nas.MBNBo nie wezwał nas Bóg ku nieczystości, ale w świątobliwości.@AyNNie przeceniając ani łakomie oszukawając w sprawie brata swego: Przeto iż zemścicielem jest Pan wszytkich tych rzeczy, jakośmy i przedtym powiedali wam, i oświadczali się.T@!NNie w cierpieniu pożądliwości, jako i Pogani którzy nie znają Boga.[?/NAby umiał każdy z was swoje naczynie trzymać w poświęceniu i uczciwości.p>YNAbowiem ta jest wola Boża, ono poświęcenie wasze, żebyście się powściągali od wszeteczeństwa;I= NWiecie bowiem które roskazania daliśmy wam przez Pana Jezusa./< YNNawet tedy, bracia, prosimy was i napominamy w Panu Jezusie, jakoście wzięli od nas jako potrzeba wam chodzić i podobać się Bogu, abyście obfitowali więcej.3;_N Aby utwierdził wasze serca bez przygany w świątobliwości, przed Bogiem i Ojcem naszym, w ono przyście Pana naszego Jezusa Christusa ze wszytkimi świętymi jego.:N A was niechaj Pan pomnoży, i obfitymi uczyni miłością jednych ku drugim, i ku wszytkim, jako i my ku wam jesteśmy.m9SN A sam on Bóg i Ociec nasz, i on Pan nasz Jezus Christus, niech wyprostuje drogę naszę do was.{8oN W nocy i we dnie nader obficie prosząc, abyśmy widzieli wasze oblicze, i naprawili niedostatki wiary waszej! 7 N Króreż bowiem dziękowanie możemy Bogu oddać za was, z wszelkiego wesela którym się weselimy dla was przed Bogiem naszym,66gNBo teraz żywiemy, jeśli wy stoicie w Panu.s5_NDlatego jesteśmy pocieszeni, bracia z was, we wszelkim ucisku i potrzebie, naszej przez waszę wiarę;E4NLecz nie dawno gdy przyszedł Tymotheusz do nas od was, i opowiedział nam wiarę i miłość waszę; a iż macie nas w pamięci dobrej zawsze, żądając nas widzieć, jako i my was;;3oNDlatego i ja nie mogąc dalej znieść, posłałem, abym się dowiedział o wierze waszej, iżby snadź nie kusił was on kuszący, i na próżno by się sstała praca nasza.2wNBo gdyśmy u was byli, wprzódeśmy powiedali wam, żeśmy mieli być uciśnieni, jakoż się i sstało, i wiecie.i1KNIżby się żaden nie poruszał w uciskach tych. Abowiem sami wiecie żeśmy na to postawieni.=0sNA posłaliśmy Tymotheusza brata naszego i sługę Bożego, i spółrobotnika naszego w Ewanieliey Christusowey, aby utwierdzał was, i napominał was z strony wiary waszej;i/ MNPrzetoż nie mogąc dalej znieść, upodobało się nam abyśmy zostali w Atheniech sami tylko.9.mNWy bowiem jesteście chwałą naszą i weselem.-5NKtóraż bowiem nasza nadzieja, abo wesele, abo korona przechwalania? Izali też nie wy przed Panem naszym Jezusem Christusem w ono jego przyście?r,]NDlategośmy chcieli przyść do was, (ja Paweł zwłaszcza) i raz i drugi, lecz przekaził nam szatan.*+MNA my bracia, osierociałymi będąc bez was na czas krótki, obliczem nie sercem, tym obficiej staraliśmy się oblicze wasze widzieć z wielką żądością.*3NHamując nas żebyśmy Poganom nie mówili iżby byli zbawieni, na to aby wypełniali swoje grzechy zawsze. Lecz przyszedł na nie gniew do końca.)!NKtórzy też Pana zabili Jezusa, i własne Proroki, i nas prześladowali; i Bogu się nie podobają, i wszytkim ludziam są przeciwni.\(1NAbowiem wy naśladowcami sstaliście się, bracia, onych zborów Bożych, które są w Judskiey ziemi, w Christusie Jezusie, iżeście też rzeczy cierpieli i wy od własnych ziemków, jak i oni od Żydów.p'YN Dlatego i my dziękujemy Bogu bez przestanku, iż wy przyjąwszy mowę Bożą słyszaną od nas, przyjęliście nie jako mowę ludzką, ale (jako jest prawdziwie) jako mowę Bożą, która też skutek pokazuje w was wierzących.o&WN I oświadczali, abyście postępowali godnie Boga który wezwał was do swego Królestwa i chwały.e%CN Jako wiecie iżeśmy każdego z was, jako Ociec dziatki swoje, napominali was i cieszyli, $ N Wyście świadkami i Bóg, jakośmy świątobliwie i sprawiedliwie, i bez przygany między wami którzyście uwierzyli, byli.<#qN Abowiem pamiętacie, bracia, onę pracą naszę i kłopot; w nocy bowiem i wednie pracując, abyśmy nie obciążyli którego z was, obwoływaliśmy u was Ewanielią Bożą.$"ANTak chętliwi będąc ku wam, upodobało się nam użyczyć wam nie tylko Ewanieliey Bożej, ale też i naszych dusz, dlatego iżeście miłymi nam byli.!NMogąc ciężarem być jako Christusowi Apostołowie, ale byliśmy skromnymi w pojśrzodku was; jakoby mamka ogrzewała swoje dziatki.E NAni szukając z ludzi chwały, ani od was, ani od inszych;|qNAbowiem nigdyśmy w mowie pochlebstwa nie byli doznani, jako wiecie, ani w pokryctwie łakomstwa: Bóg świadek.6eNAle jakośmy doświadczani byli od Boga, żeby nam była zwierzona Ewanielia, tak mówimy, nie jako się ludziam podobając, ale onemu Bogu który doświadcza serc naszych.a;NAbowiem napominanie nasze nie było z zwodzenia ani z nieczystości, ani w zdradzie;A{NAle przedtym cierpiawszy, i zelżeni będąc, jako wiecie, w Filippiech, beśpiecznie poczęliśmy sobie w Bogu naszym, opowiedając u was Ewanielią Bożą z wielkim bojowaniem.W )NAbowiem sami wiecie, bracia, o weściu naszym do was, iż nie próżne było.  N I oczekawali Syna jego z niebios, którego wzbudził od umarłych Jezusa, który wyrywa nas od onego gniewu przychodzącego.: oN Abowiem samiż o was opowiedają, jakoweśmy weście mieli do was, i jakoście się nawrócili do onego Boga od bałwanów, abyście służyli Bogu żywiącemu i prawdziwemu,J NAbowiem od was zabrzmiała mowa Pańska, nie tylko w Macedoniey i Achaiey, ale się też na wszelkim miejscu wiara wasza, która jest ku Bogu, rozeszła, tak iż potrzeby nie mamy mówić co.[ 1NTak, żeście się sstali wy wzormi wszytkim wierzącym w Macedoniey, i Achaiey. NA wyście się naśladowcami naszymi sstali, i Pańskimi, przyjąwszy mowę w ucisku wielkim, z weselem ducha świętego.< sNGdyż Ewanielia nasza nie była u was w mowie tylko, ale też w mocy, i w duchu świętym, i w zupełnym upewnieniu wielkim; jako wiecie jakośmy byli między wami dla was.F NWiedząc, bracia umiłowani, że od Boga jest wybranie wasze., SNBez przestanku wspominając wasz on uczynek wiary, i onę pracą miłości, i ono wytrwanie nadzieje Pana naszego Jezusa Christusa, przed Bogiem i Ojcem naszym.a =NDziękujemy Bogu zawsze za was wszytkie, wzmiankę o was czyniąc w modlitwach naszych;7 kNPaweł i Sylwan, i Tymotheusz, Zborowi Thessaloniceńskiemu, w Bogu Ojcu i w Panu JEzusie Christusie. Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i pana Jezusa Christusa.%CDPozdrowienie moją ręką Pawłową. Pamiętajcie na moje zwiąski. Łaska z wami. Amen. [Do Kolosseńczyków napisany z Rzyma przez Tychika i Onesyma.]kODA powiedzcie Archippowi: Patrzaj posługowania któreś przyjął w Panu, abyś je wypełniał.4aDA gdy przeczytany będzie u was ten list, uczyńcie to aby też w Loadyceńskim Zborze przeczytany był; a on który jest z Laodyceiey, iżbyście i wy przeczytali.r ]DPozdrówcie one, którzy są w Laodiceiey, bracią, i Nymfasa, i on, który jest w domu jego, Zbór.7 iDPozdrawia was Łukasz lekarz, miły, i Demas. wD Abowiem świadczę mu, iż ma gorliwość wielką przeciwko wam, i onym którzy są w Laodyceiey, i w Hierapolim.7 gD Pozdrawia was Epafras, który z was jest, sługa Christusów, zawsze bojując za was w modlitwach, abyście stali doskonałymi i napełnionymi we wszelakiej wolej Bożej. D I Jezus nazwany Justem, którzy są z obrzeski; ci sami tylko spółrobotnicy w królestwie Bożym, którzy mnie byli pociechą.-SD Pozdrawia was Aristarchus spólny pojmaniec zemną, i Marek bratanek Barnabaszów, o którym wzięliście przykazania; jeśliby przyszedł do was, przyjmicie go.lQD Z Onesymem wiernym i miłym bratem, który jest z was; wszytko wam oznajmią co się tu dzieje.veDKtóregom posłał do was, na to samo aby się wywiedział o sprawach waszych, i pocieszyłby serca wasze,lQDWszytki sprawy moje oznajmi wam Tychikus, miły brat, i wierny sługa, i spólny sługa w Panu. DMowa wasza niech będzie zawsze przyjemna, solą przyprawiona, abyście wiedzieli jako potrzeba wam każdemu zosobna odpowiedzieć.FDW mądrości postępujcie przeciwko obcym, czas odkupując.:oDAbych oznajmiał ją, jako potrzeba mnie mówić.5DModląc się społecznie i za nas, aby Bóg otworzył nam drzwi mowy, żebyśmy mówili tajemnicę Christusowę, dla której też jestem związany;A}DW modlitwie trwajcie, czując w niej z dziękowaniem.u eDPanowie to co sprawiedliwego i słusznego sługam oddawajcie; wiedząc iż i wy macie Pana na niebiesiech.Z~-DA on który krzywdzi, odniesie to co ukrzywdził, a niemasz względu na osoby.k}ODWiedząc iż od Pana weźmiecie odpłatę onego dziedzictwa; abowiem Panu Christusowi służycie.W|'DA wszytko cobyście czynili, z dusze sprawujcie, jako Panu, a nie ludziam;*{MDSłudzy, bądźcie posłuszni we wszytkim wedle ciała Panom, nie w służbach na oko, jakoby ludziam się podobając, ale w prostocie serca bojąc się Boga.Jz DOjcowie nie drażnicie dziatek waszych, aby serca nie straciły.[y/DDzieci bądźcie posłuszne rodzicom we wszytkim; abowiem to jest przyjemno Panu.MxDMężowie miłujcie żony, a nie bądźcie gorzkimi przeciwko nim.Jw DŻony bądźcie poddane własnym mężom, jako przystoi w Panu.v-DA wszytko cokolwiekbyście czynili mową, abo uczynkiem, wszytko niech będzie w imię Pana Jezusowo, dziękując onemu Bogu i Ojcu przezeń.bu=DMowa ona Christusowa niechaj mieszka w was bogacie, we wszelakiej mądrości; nauczając i napominając sami siebie: Psalmami i pieśniami, i śpiewaniami duchownymi, z dzięką śpiewając w sercu waszym Panu. tDA on pokój Boży niech włada w sercach waszych, do którego też wezwani jesteście w jednym ciele; a wdzięczni bądźcie.Ws'DA nad wszytko przyobleczcie miłość, która jest zwiąską doskonałości.r!D Znaszając jedni drugich, i podarowawszy sobie, jeśliby kto przeciw komu miał skargę; jako też Christus podarował wam, także i wy.4qaD Przyobleczcie tedy (jako wybrani Boży, święci, i umiłowani,) wnętrzności miłosierdzia, dobrotliwość, podłe o sobie rozumienie, cichość, długocierpliwość.p7D Gdzie niemasz Greka i Żyda, obrzeski i nieobrzeski, obcego narodu człowieka, Tatarzyna, niewolnika i wolnego; ale wszytko i we wszech Christus.voeD A przyoblókszy nowego, który się odnawia w znajomości, według wyobrażenia onego który go stworzył.^n5D Nie kłamajcie jedni przeciw drugim, zewlókszy starego człowieka z sprawami jego; mDLecz teraz odłóżcie i wy te rzeczy wszytkie, gniew, zapalczywość, złość, bluźnierzstwo, szkaradą mowę z ust waszych.LlDW którycheście i wy chodzili niekiedy, gdyście żyli w nich.Ik DDla których przychodzi gniew Boży na syny nieposłuszeństwa..jUDUmartwiajcież tedy członki wasze które są na ziemi, wszeteczeństwo, nieczystotę, pustotę, pożądliwość złą, i łakomstwo, które jest bałwochwalstwem._i7DGdy się Christus objawi, on żywot nasz, tedy i wy z nim objawicie się w chwale.Th!DAbowiemeście umarli, a on żywot wasz skryty jest z Christusem w Bogu.NgDOnymi które są wzgórę bawcie się, nie tymi które są na ziemi. f DJeśliżeście tedy wzbudzeni z Christusem, rzeczy które wzgórę są szukajcie, gdzie Christus jest na prawicy Bożej siedzący.-eSDKtóre rzeczy kstałtci mają mądrości, w dobrowolnym nabożeństwie i w upokorzeniu, i w nie folgowaniu ciału, nie we czci jakiej, ku napełnieniu ciała.fdEDKtóre rzeczy wszytkie są ku skażeniu samym używaniem, wedle roskazań, i nauk ludzkich.2c_DNie dotykaj się, ani kosztuj, ani macaj. b DJeśliście tedy umarli z Christusem, z strony żywioł świata, przeczże jakoby żywiąc na świecie, ustawami się bawicie? a9DA nie trzymając się głowy, z którego wszytko one ciało przez spojenia i związania zrządzone i spólnie złączone, roście wzrostem Bożym.R`DNiechaj nikt wam zakładu nie odejmuje, dobrowolnie w upokorzeniu i nabożeństwie Aniołów, w rzeczach których nie widział hardzie postępując, próżno się nadymając z umysłu ciała swego,N_DKtóre są cieniem rzeczy przyszłych, lecz ciało jest Christusowe.^DNiechaj tedy nikt was nie sądzi w pokarmie, abo w piciu, abo w części święta, abo w nowiu księżyca abo szabatów.t]aDZewlókszy Księstwa i Zwierzchności, wywiódł je na podziw jawnie, tryumf odniózszy z nich przezeń.\%DWymazawszy on przeciw nam cyrograf w ustawach należący, który był przeciwny nam, i on odjął z pojśrzodku, przybiwszy go do krzyża.[D I was gdyście umarli byli w upadkach, i w nieobrzesce ciała waszego, pospołu ożywił z nim, podarowawszy wam wszytki upadki;$ZAD Spólnie pogrzebieni z nim w ponurzeniu, w którymeście też spólnie wzbudzeni przez wiarę skutecznej mocy Bożej, który wzbudził go od umarłych.Y'D W którym też obrzezani jesteście, obrzeską nie rękoma uczynioną, w zewleczeniu ciała grzechów cielesnych, w obrzesce Christusowey;hXID I jesteście w onym napełnieni, który jest głową wszelkiego Księstwa i zwierzchności.LWD Iż w nim mieszka wszytka ona zupełność bóstwa samą rzeczą.3V_DBaczciesz by kto nie był, któryby was złupił przez filozofią, i próżne omamienie, wedle podania ludzkiego, podług żywiołów świata, a nie według Christusa.UDWkorzenieni i przybudowani w nim, i utwierdzeni w wierze, jakoście się nauczyli, obfitując w niej z dziękowaniem.QTDJakoście tedy przyjęli Christusa Jezusa za Pana, w nimże chodźcie;-SSDBo aczkolwiek ciałem nie jestem obecny, ale duchem z wami jestem, weseląc się i widząc wasz porządek, i utwierdzenie onej przeciw Christusowi wiary waszej.VR%DA to mówię dlatego, aby kto was nie podchodził przez namowną powieść.MQDW której są wszytkie skarby mądrości i umiejętności skryte.?PwDAby pocieszone były serca ich, spólnie złączonych w miłości, i ku wszemu bogactwu zupełnego upewnienia wyrozumienia, ku poznaniu tajemnice onego Boga i Ojca, i Christusa."O ?DChcę bowiem abyście wy wiedzieli jako wielki bój mam za was, i onych którzy są w Laodyceiey, i którzykolwiek nie widzieli oblicza mego w ciele;uN eDO czym też pracuję, bojując wedle skutecznej mocy jego, która się skutecznie pokazuje we mnie w mocy.EM DKtórego my przepowiedamy, upominając każdego człowieka, i ucząc każdego człowieka we wszelakiej mądrości, abyśmy wystawili każdego człowieka doskonałym w Christusie Jezusie.!L =DKtórym chciał Bóg oznajmić, które jest bogactwo chwalebnej tajemnice tej między Pogany, który jest Christus między wami, nadzieją onej chwały;nK WDTajemnicę, która była zakryta od wieków i od rodzajów, a teraz oznajmiona jest świętym jego,J {DKtórego sstałem się ja sługą wedle szafowania Bożego, które dane mi jest ku wam, abych dopełniał mowę Bożą;&I GDKtóry teraz weselę się w utrapieniach moich za was, i zasię wypełniam ostatki ucisków Christusowych w ciele moim, za ciało jego, które jest Zbór;]H 5DJeśliże trwacie wiarą ugruntowani i stateczni, i nieporuszeni od nadzieje Ewanieliey, którąście słyszeli obwołaną wszytkiemu stworzeniu, które jest pod niebem, której sstałem się ja Paweł sługą.G 9DA teraz pojednał w samym ciele jego przez śmierć; aby wystawił was świętymi, i nienaganionymi, i nieobwinionymi przed oblicznością swoją.kF QDI was którzyście niekiedy byli oddaleni i nieprzyjacioły umysłem, w uczynkach złościwych,=E uDI przezeń pojednał wszytkie rzeczy ku sobie, do pokoju przywiódszy przez krew krzyża jego, przezeń mówię choć one które są na ziemi, choć one które są na niebiesiech.]D 5DIż się w nim upodobało Ojcu, aby we wszytkiej onej zupełności przemieszkiwał.C DI on jest głową ciała Zborowego, który jest początkiem pierworodnym z umarłych, aby był we wszytkich on przodujący.CB DA sam jest przed wszytkimi, a wszytkie w nim stanęły.oA YDIż w nim stworzone są wszytkie rzeczy one na niebiesiech i one na ziemi, widzialne, i niewidzialne; choć Throny, choć Państwa, choć Księstwa, choć zwierzchności; one wszytkie rzeczy przezeń, i ku niemu stworzone są;]@ 5DKtóry jest wyobrażeniem onego Boga niewidzialnego, pierworodnym wszego stworzenia;T? #DW którym mamy ono odkupienie przez krew jego, ono odpuszczenie grzechów.q> ]D Który wyrwał nas z zwierzchności ciemności, i przestawił w ono Królestwo Syna miłości swojej.u= eD Dziękując onemu Ojcu który nas sposobnymi uczynił, do części dziedzictwa świętych, w światłości;< D We wszelakiej mocy umocnieni według chwalebnej możności jego, ku wszelkiemu wytrwaniu, i długocierpliwości z weselem.; D Abyście chodzili godnie Pana, ku wszelkiemu upodobaniu, w każdym uczynku dobrym owoc przynosząc, i rostąc w znajomości Bożej;N: D Dlatego i my, od któregośmy dnia usłyszeli, nie przestawamy za was się modlić, i żądać abyście byli napełnieni znajomością wolej jego, w każdej mądrości i wyrozumieniu duchownym.<9 uDKtóry też oznajmił nam waszę miłość w duchu.8 yDJakoście się też nauczyli od Epafrasa miłego spółsługi zemną, który jest wiernym za was sługą Christusowym;)7 MDKtóra przyszła do was, jako i na wszytkim świecie, i owoc przynosi, jako i u was, od tego dnia gdyście usłyszeli i poznali łaskę Bożą w prawdzie.w6 iDDla onej nadzieje odłożonej wam na niebiesiech, którąście przedtym słyszeli, w mowie prawdy Ewanieliey,o5 YDUsłyszawszy onę wiarę waszę w Christusie Jezusie, i onę miłość przeciwko wszytkim świętym;\4 3DDziękujemy Bogu i Ojcu Pana naszego Jezusa Christusa, zawsze za was się modląc; 3 DOnym w Kolosiech świętym i wiernej braciej w Christusie. Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego, i Pana Jezusa Christusa.Q2 DPaweł Apostoł Jezusa Christusa, przez wolą Bożą, i Tymotheusz brat,1y:Łaska Pana naszego Jezusa Christusa ze wszytkimi wami, Amen. [Do Filipeńczyków napisany z Rzyma przez Epafrodyta.]Z0-:Pozdrawiają was wszyscy święci, a nawięcej którzy są z Cesarskiego domu.o/W:Pozdrówcie każdego świętego w Christusie Jezusie; Pozdrawiają was, którzy są ze mną, bracia.N.:A Bogu Ojcu naszemu niechaj będzie chwała na wieki wieków, Amen.t-a:A Bóg mój napełni wszelką potrzebę waszę, według bogactwa swego, w chwale, w Christusie Jezusie.0,Y:I wziąłem wszytko i obfituję; jestem napełniony, wziąwszy od Epafrodyta co od was posłano wonność dobrej woniej, ofiarę przyjemną, podobającą się Bogu.j+M:Nie iżbych się domagał datku, ale się domagam owocu któryby obfitował ku rachunku waszemu.X*):Ponieważ i do Thessaloniki i raz i drugi ku potrzebieście mojej posłali.2)]:A wiecie i wy Filipensowie, iż na początku Ewanieliey, gdym wyszedł z Macedoniey, żaden mi Zbór nie użyczał, względem dawania i brania, jedno wy sami tylko.E(:Wszakże dobrzeście uczynili, użyczywszy mojemu uciskowi.@'{: Wszytko mogę w onym, który mię umacnia, Christusie. |q~}}u||{zz}zyxxx>e==<Il Ale nie postąpią więcej; abowiem głupstwo ich jawne będzie wszytkim, jako i onych było.)=KlA którym sposobem Jannes i Jambres sprzeciwiali się Moyzeszowi, tak i ci przeciwiają się prawdzie, ludzi skażeni na umyśle, odrzuceni z strony wiary.W<'lKtóre się zawżdy uczą, a nigdy ku znajomości prawdy przyść nie mogą.;+lZ tych bowiem są którzy wrywają się w domy, i pojmane wiodą niewiastki, obciążone grzechami, uniesione pożądliwościami rozmaitymi;e:ClMając wykształtowanie pobożności, ale się mocy jej zaprzeli. I od tych się odwracaj.X9)lZdrajce, popędliwi, nadęci, roskoszy miłujący raczej niż miłujący Boga.8lBez przyrodzonej miłości, przymierza nie trzymający, potwarcy, nie powściągliwi, nieskromni, dobrego nie miłujący,7#lBędą bowiem ludzie sami siebie miłujący, łakomi, chełpliwi, pyszni, bluźnierze, rodzicom nie posłuszni, niewdzięczni, niepobożni,@6 }lA to wiedz, iż w ostateczne dni nastaną czasy trudne.Z5-lI wytrzeźwieliby z dyabelskiego sidła, żywo pojmani od niego ku jego wolej.u4clW cichości uczącym ty którzy się sprzeciwiają; azaby kiedy dał im Bóg pokajanie ku poznaniu prawdy;3lA słudze Pańskiemu nie trzeba walczyć, ale układnym być przeciwko wszytkim, sposobnym ku nauczaniu, złe znoszącym;R2lA głupie i nie wyćwiczone gadki odrzucaj, wiedząc iż rodzą walki.)1KlA przed młodzieńskimi pożądliwościami uciekaj; a naśladuj sprawiedliwości, wiary, miłości, pokoju, z onymi którzy wzywają Pana z czystego serca.60elJeśliby tedy kto oczyścił samego siebie od tych, będzie naczyniem ku uczciwości, poświęconym i prawie użytecznym gospodarzowi, na wszelki uczynek dobry zgotowanym.'/GlA w wielkim domu są nie tylko naczynia złote i śrebrne, ale też drzewiane i skorupiane; a niektóreć ku uczciwości, drugie zasię ku zelżywości.1.[lA wszakże mocny grunt Boży stoi, mając pieczęć tę: Zna Pan którzy są jego. I: Niech odstąpi od niesprawiedliwości wszelki, który mianuje imię Christusowe.-{lKtórzy od prawdy odstrzelili się, powiedając iż się ono powstanie już sstało; i podwracają niektórych wiarę.T,!lA mowa ich jako Gangrena paszą ma, z których jest Himeneus i Filetus;b+=lA plugawych próżnomowności pohamuj; abowiem ku więtszej niepobożności postąpią;*lStaraj się, abyś samego siebie doświadczonym stawił Bogu (robotnikiem któryby się nie sromał,) prosto rozbierającym mowę prawdy.))KlTe rzeczy przypominaj, oświadczając przed Panem, aby się nie wadzili około słów, które ninacz nie są pożyteczne, jedno ku podwróceniu słuchających.V(%l Jeśli nie dowierzamy, on wiernym zostawa; zaprzeć samego siebie nie może.p'Yl Jeśli wytrwamy, społu z nim też królować będziemy; jeśli się go przymy, i on zaprzy się nas.d&Al Wierna to mowa; abowiem jeśliśmy społu z nim umarli, społu z nim też żyć będziemy;%l A przetoż wszytko cierpię dla wybranych, aby i oni zbawienia dostąpili, które jest w Christusie Jezusie z chwałą wieczną.g$Gl Wktórej cierpię złe aż do związek jakoby złoczyńca; ale mowa Boża nie jest związana.~#ulPamiętaj iż Jezus Christus wzbudzony jest od umarłych, który jest z nasienia Dawidowego wedle Ewanieliey mojej;O"lRozumiej coć mówię; a niech tobie dawa Pan wyrozumienie we wszem.@!{lPracującemu oraczowi potrzeba pierwej owoce odbierać.d AlA jeśliby się też potykał kto, nie bywa koronowan, jeśliby się prawie nie potykał.xilŻaden wojujący nie wikle się tego żywota sprawami, aby się onemu, który żołnierze przyjął, podobał.DlTy tedy cierp złe jako dobry żołnierz Jezusa Christusa.lA rzeczy któreś słyszał odemnie przez wiele świadków, te przekładaj wiernym ludziom, którzy sposobni będą i drugich nauczać.Y -lTy tedy synu mój! bądź umocnion w łasce, która jest w Christusie Jezusie. }lNiech da jemu Pan, aby nalasł miłosierdzie u Pana w on dzień; a jako wiele w Efezie usługował, lepiej ty wiesz.E lAle będąc w Rzymie, barzo pilno mię szukał, i nalasł.| slNiech da miłosierdzie Pan Onezyforowemu domowi; iż często mię ochłodził, i łańcucha się mego nie sromał.w ilWiesz to, iż odwrócili się odemnie wszyscy, którzy są w Azyey, z których jest Figellus, i Hermogenes.N lDobrego składu strzeż przez ducha świętego który mieszka w nas.x kl Wzór miej zdrowych mów, któreś odemnie słyszał, w wierze i miłości która jest w Christusie Jezusie.+ Ql Dla której przyczyny też to cierpię, ale się nie sromam; wiem bowiem komum uwierzył, i jestem upewnion, iż mocen jest składu mojego strzedz do onego dnia.] 5l Na co postanowiony jestem ja obwoływaczem, i Apostołem, i nauczycielem poganów.. Wl A objawiona jest teraz przez oświecenie zbawiciela naszego Jezusa Christusa, któryć skaził śmierć, a oświecił żywot i nieskazitelność przez Ewanielią.N l Który zbawił nas, i wezwał wezwaniem świętym; nie według uczynków naszych, ale według własnego postanowienia i łaski, która dana jest nam, w Christusie Jezusie, przed czasy wiecznymi; {lNie sromaj się tedy świadectwa Pana naszego, ani mnie więźnia jego; ale cierp złe z Ewanielią wedle mocy Bożej;\ 3lAbowiem nie dał nam Bóg ducha bojaźni, ale mocy, i miłości, i rostropności. {lDla której przyczyny przypominamci, abyś wzniecał darowanie Boże które jest w tobie, przez wkładanie rąk moich.G  lPrzywodząc sobie na pamięć onę, która jest w tobie, nieobłudną wiarę, która mieszkała pierwej w babce twej Loidzie, i w matce twojej Eunice; a jestem upewnion iż i w tobie.Z  /lPragnąc cię widzieć, pamiętając na twoje łzy, abym był weselem napełnion;%  ElDziękuję Bogu, któremu służę z przodków w czystym sumnieniu, iż bez przestanku czynię o tobie wzmiankę w prośbach moich, w nocy i we dnie;t  clTymotheuszowi miłemu synowi, łaska, miłosierdzie, pokój od Boga Ojca, i Christusa Jezusa Pana naszego.  }lPaweł Apostoł Jezusa Christusa, przez wolą Bożą, według obietnice żywota onego który jest w Christusie Jezusie;H  bKtórą niektórzy opowiedając, od wiary się odstrzelili. Łaska z tobą, Amen. [Do Timotheusza pierwszy napisan jest z Laodyceiey, która jest głównym miastem Frygiey Pakacyańskiey.]7bO Timotheuszu! tego co tobie zwierzono, strzeż, zchraniając się plugawych próżnomowności, i sprzeczania fałszywie mianowanej umiejętności;V%bSkarbiąc samym sobie grunt dobry napotym, aby dostąpili wiecznego żywota.a;bAby dobrze czynili, zbogacieli w uczynki dobre, łacnymi ku udzieleniu byli, użytymi;KbBogatym w teraźniejszym wieku roskazuj, aby nie wysoko rozumieli, ani nadzieje pokładali w niepewności bogactwa, ale w Bogu żywiącym, który użycza nam wszytkiego bogacie ku używaniu:ObKtóry sam tylko ma nieśmiertelność, w światłości mieszkając nieprzystępnej; którego nie widział żaden z ludzi, ani widzieć może; któremu niech będzie cześć i moc wieczna, Amen.wgbKtóre czasów własnych okaże on Szczęśliwy i sam tylko mocarz, Król Królujących, i Pan panujących;r]bAbyś chował to przykazanie, bez zmazy, bez przygany, aż do oświecenia Pana naszego Jezusa Christusa.)b Roskazujeć przed Bogiem który żywymi czyni wszytkie rzeczy, i Christusem Jezusem który świadczył pod Poncyusem Piłatem dobre wyznanie;+b Bojuj on dobry bój wiary, chwyć się wiecznego żywota, do którego też jesteś wezwan, i wyznałeś dobre wyznanie przed wielu świadków.1b Lecz ty, o człowiecze Boży! tych rzeczy się chroń; a naśladuj sprawiedliwości, pobożności, wiary, miłości, cierpliwości, skromności.+~Ob Abowiem korzeń wszytkich złych rzeczy jest łakomstwo; którego niektórzy pożądając, obłądzili się od wiary, i sami siebie sprzebijali boleści wielą.>}ub Lecz którzy chcą zbogacieć, wpadają w pokuszenie, i w sidło, i w pożądliwości wiele bezrozumnych i szkodliwych, które pogrążają ludzi na zatracenie, i zginienie.Q|bAle mając pokarmy, i czym się okryć, na tym dosyć mieć będziemy.^{5bAbowiem nie przynieśliśmy nic na świat, pewna iż też wynieść nic nie możemy.Hz bA jest zyskiem wielkim pobożność z przestawaniem na swym.y)bPrzewrotne ćwiczenia skażonych ludzi na umyśle i pozbawionych prawdy, mniemających że zyskiem jest pobożność: Odstąpże od takowych.$xAbNadął się, nic nie umiejąc, ale chorując około gadek i sporów o słowiech; z których bywa zazdrość, swar, bluźnierzstwa, podejźrzenia złe,w'bJeśli kto inaczej uczy, a nie przystępuje ku zdrowym mowam Pana naszego Jezusa Christusa, i ku onej która jest wedle pobożności nauce,fvEbA którzy wierne mają gospodarze, niech ich nie wzgardzają dla tego, iż bracia są; ale tym więcej niech służą, iż wierni są, i mili, którzy onoż dobrodziejstwo przyjmują. Tych rzeczy nauczaj, i napominaj.u 9bKtórzykolwiek są pod jarzmem słudzy, niech własne Gospodarze wszelakiej czci godne być rozumieją; aby imię Boże i nauka nie była bluźniona.utcbTakże też dobre uczynki przed tym jawne bywają; a te które się inaczej mają, zataić się nie mogą.psYbNiektórych ludzi grzechy przedtym jawne bywają, uprzedzające na sąd; a za niektórymi idą pozad.qr[bNie pijaj więcej wody, ale wina po troszę używaj, dla żołądka twego, i częstych twoich chorób.{qobRęku rychło ni na kogo nie wkładaj, ani bądź ucześnikiem grzechów cudzych: samego siebie czystym zachowaj.2p]bOświadczam się przed Bogiem, i Panem Jezusem Christusem, i wybranymi Anioły, abyś tych rzeczy strzegł bez wprzód osądzenia, nic nie czyniąc z przychylności.LobGrzeszące, przed wszytkimi strofuj, aby i drudzy bojaźń mieli.[n/bPrzeciwko starszemu oskarżenia nie przyjmuj, chyba na dwu abo trzech świadkach.xmibMówi bowiem Pismo: Wołowi wymłacającemu zboże, nie zamkniesz gęby; I: Godzien jest rotnik zapłaty swej. lbKtórzy dobrze przodują starszy, dwojakiej czci niech będą godni poczytani; a nawięcej którzy pracują w mowie i nauczaniu.!k;bJeśli który wierny, abo wierna ma wdowy, niech im da dostatek, a niech nie będzie obciążony zbór, aby onym które są prawdziwie wdowy dostało.kbNie opiłym, nie bitnym, nie chciwym zysku szkaradego, ale skromnym, nie walecznym, nie miłującym pieniędzy.=!bPotrzeba tedy Dozorcy aby nienaganionym był, jednej żony mężem, czujnym, rostropnym, ochędożnym, gościnnym, ku nauczaniu sposobnym,O< bWierna jest mowa: jeśli kto Dozorstwa żąda, dobrego uczynku żąda.;%bLecz zachowana będzie dla rodzenia dziatek, jeśliby trwały niewiasty w wierze, i w miłości, i w poświęceniu, z rostropnością.Z:-bI Adam nie był zwiedzion, a niewiasta zwiedziona, w przestępstwie została.39ab Bo Adam pierwszy stworzon jest; potym Ewa.s8_b A niewieście uczyć nie pozwalam, ani władze sobie przywłaszczać nad mężem, ale być w milczeniu.K7b Niewiasta niech się w milczeniu uczy z wszelakim poddaństwem.Z6-b Ale (co przystoi niewiastom, które obiecują pobożność) przez uczynki dobre.?5wb Także i niewiasty w ubierze ochędożnym, aby się ze wstydem i rostropnością ochędażały, nie w trafieniach włosów, abo w złocie, abo w perłach, abo w ubierze drogim.p4YbChcę tedy aby się modlili mężowie na każdym miejscu, podnosząc czyste ręce bez gniewu i sporu. 39bDla czego postanowiony jestem ja obwoływaczem i Apostołem (prawdę mówię w Christusie, nie kłamam) Nauczycielem poganów w wierze i prawdzie.]23bKtóry dał samego siebie okupem za wszytki, co było świadectwem czasom własnym.^15bBo jeden jest Bóg, jeden też Pojśrzednik Boga i ludzi, człowiek Christus Jezus;[0/bKtóry chce aby wszyscy ludzie byli zachowani, i ku znajomości prawdy przyszli.O/bAbowiem to jest dobra, i przyjemna przed Zbawiecielem naszym Bogiem;.!bZa Króle, i wszytkie na przełożeństwie będące; abyśmy cichy i spokojny żywot wiedli we wszelakiej pobożności, i poczciwości;- bNapominam tedy przed wszytkimi rzeczami, aby były czynione prośby, modlitwy, przyczyniania, dziękowania, za wszytki ludzie;k, QbZ których jest Hymeneus i Alexander; którem oddał szatanowi, aby się nauczyli nie bluźnić.r+ _bMając wiarę i dobre sumnienie, które niektórzy odrzuciwszy, około wiary jako na morzu się rozbili.* 'bTo roskazanie poruczam tobie synu Timotheuszu! abyś, wedle onych które przeszły o tobie proroctw, wojował przez nie ono dobre wojowanie; ) bA onemu Królowi wieków, nieskazitelnemu, niewidzialnemu, samemu tylko mądremu Bogu, cześć i chwała na wieki wieków, Amen.<( sbAlem dlatego miłosierdzie otrzymał, aby we mnie napierwej okazał Jezus Christus wszelką długocierpliwość, na wzór onym którzy mają uwierzyć weń ku żywotowi wiecznemu.' 'bWierna jest mowa, i wszelkiego przyjęcia godna, iż Christus Jezus przyszedł na świat grzeszniki zbawić, z których jestem ja pierwszy.r& _bLecz nader opłynęła łaska Pana naszego z wiarą i z miłością, która jest w Christusie Jezusie.% b Którym pierwej był bluźnierzem, i prześladowcą, i lżącym; alem miłosierdzie otrzymał, żem nie wiedzący czynił w niewierze;$ b I dziękuję onemu który umacnia mię Christusowi Jezusowi Panu naszemu, iż za wiernego mię poczytał, postanowiwszy na usługowanie.X# +b Wedle Ewanieliey chwały onego szczęśliwego Boga, która zwierzona jest mnie. " b Wszetecznikom, samcołożnikom, ludzi kradnącym, kłamcom, krzywoprzysiężcom, i jeśli co innego zdrowej nauce przeciwia się. m|*~}}?||#{{NzzKyyxxnxwfvv"uuBtssr5qq2poo~o-nTmmFll]kkgjjgjiihh6gg(ff,ee1ddlcbbdba```` __^']] \C[ZZZYXXWWqVVV)U7TTCSS2RR^RQyPPQOONNMM-LLmKK%JJ.IHHFGFFnFEE4DCCoBBkAAA @@??>>P==`<;;)::9s887I66U5p433g22|1100./..`-,,N++0*c)})((i'|'+&&M%$$Q##N"!!1 'pJ>|+pug{5{NkQwe   | n \ 3kt_mw Więtszym bogactwem poczytawszy, nad one Egiptskie skarby, ono urąganie Christusowe: Bo się oglądał na odpłatę.m S Więcej obierając być utrapionym wespół z ludem Bożym, niźli doczesny mieć grzechu użytek.] 3 Wiarą, Moyzesz wielkim zostawszy zbraniał się być zwan synem córki Faraonowej;1 [ Wiarą, Moyzesz narodziwszy się, zatajony był trzy miesiące od rodziców swoich, przeto iż widzieli ozdobne dzieciątko, i nie bali się roskazania Królewskiego.w g Wiarą, Józef dokonywając o wyściu synów Izraelskich wspomionął, i około kości swoich przykazował.z m Wiarą, Jakób umierając każdemu z synów Józefowych błogosławił, i pokłonił się na kraju laski swej.T! Wiarą, około przyszłych rzeczy błogosławił Izaak Jakóba i Ezausza.nU Mając za to, iż i z umarłych wzbudzić mocen jest Bóg, stąd go też w podobieństwie wziął.M Do którego rzeczono: Iż w Izaaku nazwano będzie tobie nasienie; Wiarą ofiarował Abraam Izaaka kuszony będąc, a onego jednorodzonego ofiarował, ten który był obietnice przyjął. Lecz teraz lepszej pragną, to jest niebieskiej, przetoż nie sroma się ich Bóg, Bogiem się nazywać ich; bo zgotował im miasto.b= A jeśliby na onę pamiętali z której byli wyszli, mielić wżdy czas wrócić się.X) Bo którzy takie słowa mówią, jawnie okazują, iż się ojczyzny domagają.6e Wedle wiary pomarli ci wszyscy, nie wziąwszy obietnic, ale z daleka je ujźrzawszy, i wierząc, i pozdrowiwszy, i wyznawszy iż gośćmi i przychodniami są na ziemi.1[ Przeto też z jednego, narodziło się potomków, i to z obumarłego, jako gwiazdy niebieskie mnóstwem, i jako piasek, który jest na brzegu morskim, niezliczony.7 Wiarą, i sama Sara moc ku przyjęciu nasienia wzięła, i nad czas wieku swego urodziła, ponieważ wiernym być rozumiała onego który obiecał.c~? Abowiem oczekawał onego grunty mającego miasta, którego sprawca i budownik jest Bóg.$}A Wiarą przeprowadził się do ziemie obiecanej jako do cudzej, w namieciech mieszkając z Izaakiem, i Jakóbem, z spół dziedzicmi obietnice onejże.| Wiarą, wezwany Abraham, usłuchał, wyszedszy na miejsce które miał wziąć w dziedzictwo, i wyszedł, niewiedząc gdzieby szedł.{w Wiarą, obwieszczony będąc Noe o rzeczach których jeszcze widać nie było, obawając się, przygotował korab ku zachowaniu domu swego; przez który potępił świat, i onej która jest wedle wiary sprawiedliwości, sstał się dziedzicem.-zS A bez wiary, nie można spodobać się; abowiem wierzyć potrzeba temu który przystępuje do Boga, iż jest Bóg, a iż tym którzy go szukają odpłajcą bywa.Ky Wiarą Enoch był przeniesion aby nie widział śmierci; i nie był nalezion, przeto iż przeniósł go Bóg; abowiem przed przeniesieniem jego, otrzymał świadectwo, iż się upodobał Bogu.Mx Wiarą, więtszą ofiarę Abel niż Kain przyniósł Bogu, przez którą świadectwo otrzymał, iż był sprawiedliwy, gdyż świadczył o darzech jego Bóg; i przez nie umarszy, jeszcze mówi.xwi Wiarą rozumiemy, że sposobione są wieki słowem Bożym, iż z niewidzianych rzeczy, widziane się sstały.  Jeśli bowiem krew cielców i kozłów, i popiół jałowice, pokrapiający splugawione, poświąca ku czystości onej ciała; = Ani przez krew kozłów i cielców, ale przez własną krew, wszedł raz do onych świętych miejsc, wieczne odkupienie nalazszy.<5 Lecz Christus przyszedszy Ofiarownik przyszłych dóbr, przez więtszy i doskonalszy przybytek, nie ręką uczyniony, to jest, nie tego stworzenia,&;E Tylko w pokarmiech, i w piciach, i w różnych ponurzaniach, i w usprawiedliwieniach ciała, które rzeczy były aż do szasu naprawienia założone;B:} Które podobieństwo jest do tego czasu teraźniejszego, wedle którego i dary i ofiary bywają przynoszone, które nie mogą na sumnieniu doskonałym uczynić onego co nimi służy.9/ Przez co oznajmuje duch święty, iż jeszcze nie jest oznajmiona do onych świętych miejsc droga; gdy jeszcze pierwszy przybytek ma swój stan.8 A do wtórego raz w rok sam tylko przedniejszy Ofiarownik, nie bez krwie, którą ofiaruje za się, i za onego ludu niewiadomości.7' A gdy te rzeczy tak były przygotowane, tedyć do pierwszego przybytku ustawicznie wchadzali Ofiarownicy, którzy służby Boże wykonywali.6  A na wierzchu jej byli Cherubinowie chwały zacimiający ubłagalnią. O których rzeczach nie trzeba teraz mówić zosobna.G5 Złotą mając kadzilnicę, i skrzynię przymierza, pokrytą zewsząd złotem; w której było wiadro złote, mające mannę, i laska Aaronowa która zakwitnęła, i tablice przymierza.U4# A za wtórą zasłoną był przybytek, który zowią Świętym świętych;3/ Abowiem przybytek przygotowany był; pierwszy w którym był i świecznik i stół, i położenie chlebów, który zowią Świętym miejscem.q2 ] Miałoć tedy i pierwsze przymierze usprawiedliwienia nabożeństwa, i ono święte miejsce świeckie.t1a Gdy mówi: Nowe, zwiotszył był pierwsze; a ono co wiotszeje i zstarzeje się, blisko jest zniszczenia.x0i Iż miłościw będę niesprawiedliwościami ich, i grzechom ich; a nieprawości ich nie wspomionę więcej.1/[ I nie będą uczyć każdy bliźniego swego, i każdy brata swego, mówiąc: Poznaj Pana; abowiem wszyscy poznają mię od małego z nich, aż do wielkiego z nich.U.# Bo to jest przymierze, które postanowię domowi Izrelskiemu po dniach onych, mówi Pan: Podając prawa moje do myśli ich, a na sercach ich napiszę je; i będę im za Boga, a oni będą mnie za lud.a-; Nie według przymierza, którem uczynił z ojcy ich w dzień, w którym uchwycił rękę ich, abym wywiódł je z ziemie Egiptskiey; Abowiem oni nie wytrwali w przymierzu moim, a jam zaniedbał ich, mówi Pan. ,Abowiem ganiąc je, mówi: Oto dni przychodzą, mówi Pan, a wykonam nad domem Izraelskim, i nad domem Judskim przymierze nowe.b+=Abowiem jeśliby pierwsze ono było bez przygany, tedyćby wtóremu nie szukano miejsca.8*iAle teraz nasz Ofiarownik tym barziej przewyższającego dostał posługowania, im lepszego jest przymierza Pojśrzednikiem, które w lepszych obietnicach jest postanowione.l)QKtórzy przykładowi i cieniowi służą rzeczy niebieskich, jako obwieszczono było Moyzeszowi, gdy miał dokończyć przybytku, mówiąc: Patrzajże abyś uczynił wszytko według wzoru, który jest okazany tobie na górze.{(oBo jeśliby był na ziemi, nie byłciby Ofiarownikiem, gdyż są Ofiarownicy którzy ofiarują wedle zakonu dary,''Każdy bowiem przedniejszy Ofiarownik ku przynoszeniu i darów i ofiar bywa postanowiony; stąd potrzeba, aby miał i ten coby ofiarował.o&WOnych świętych miejsc sługa, i przybytku onego prawdziwego, który rozbił Pan, a nie człowiek.%% EA krótkie zamknienie tego co się mówi, to jest: Takiego mamy przedniejszego Ofiarownika, który usiadł na prawicy stolice wielmożności na niebiesiech,3$_Zakon bowiem ludzi postanawia przedniejszymi Ofiarowniki mające słabość; lecz mowa przysięgi, która się sstała po zakonie, Syna na wieki doskonałym uczynionego.@#yKtóry nie ma na każdy dzień potrzeby, jako przedniejszy Ofiarownicy, pierwej za własne grzechy ofiary przynosić potym za ludzkie. Bo to uczynił raz, samego siebie ofiarowawszy.8"iAbowiem takowy nam przystał przedniejszy Ofiarownik, świętobliwy, próżen złego, niepokalany, odłączony od grzeszników, i który wyższy nad niebiosa uczyniony jest.!Stąd i zbawić zawsze doskonale może ty, którzy przystępują prze zeń do Boga, zawsze żywiąc, aby się przyczyniał za nimi.[ /A ten, iż trwa na wieki, ma ofiarownictwo które na inszego przyść nie może.fEA onychci wiele się sstawało Ofiarowniki, iż śmiercią byli zabronieni, że nie trwali.FTak daleko lepszego przymierza sstał się rękojmią Jezus.1[A ten, za przysięgą, przez onego, który mówi do niego: Przysiągł Pan, i nie będzie tego żałował: Tyś Ofiarownik na wieki wedle porządku Melchisedekowego.^5A tym więcej iż nie bez przysięgi. Boć oni, bez przysięgi Ofiarowniki zostali;)Bo nic doskonałym nie uczynił zakon, ale nad zakon wprowadzenie lepszej nadzieje doskonałym czyni, przez którą przybliżamy się ku Bogu.iKAbowiemci odrzucenie dzieje się przeszłego przykazania, dla onej jego niemocy i niepożytku.hIAbowiem tak świadczy: Iż ty Ofiarownikiem jesteś na wieki wedle porządku Melchisedekowego.mSKtóry się nie wedle zakonu przykazania cielesnego sstał, ale wedle mocy żywota nieskazitelnego.mSA obficiej jeszcze jawna jest, jeśliże na podobieństwo Melchisedekowe nastawa Ofiarownik inszy.zmJawna bowiem jest, iż z Judy wyszedł Pan nasz; na które pokolenie nic o ofiarownictwie Moyzesz nie mówił. Bo ten, o którym się mówią te rzeczy, pokolenia innego uczestnikiem jest, z którego żaden nie pilnował ołtarza.c? Abowiem gdy się przenosi ofiarownictwo, z potrzeby i zakonu przeniesienie się sstawa.} Jeślić tedy doskonałość przez Lewiowe ofiarownictwo była (bo ludowi za niego dan jest zakon) cóż więcej było potrzeba, aby wedle porządku Melchisedekowego inszy nastał Ofiarownik, i któryby nie był wedle porządku Aaronowego rzeczon?V% Jeszcze bowiem w biodrach ojca Abraama był, gdy zaszedł jemu Melchisedek.fE A, iż słowo rzekę: przez Abraama, i Lewi który dziesiciny bierze, oddał dziesięcinę.pYA tuć dziesięciny ludzie, którzy umierają, biorą, a tam, ten który ma świadectwo, iż żywie.[/A bez wszelkiego przeciwieństwa, mniejsze od zacniejszego bywa błogosławiono. Lecz ten którego naród nie bywa poczytan z nich, dziesięcinę brał od Abraama, i onemu który miał obietnice błogosławił.N A onić którzy z synów Lewiowych urząd ofiarowniczy przyjmują, przykazanie mają aby brali dziesięcinę od ludu wedle zakonu, to jest, od braciej swojej, choć wyszli z biódr Abraamowych.r ]A przypatrujcie się, jako wielki to, któremu też dziesięcinę Abraam dał z łupów on Patriarcha. !Bez ojca, bez matki, bez rodu, ani początku dni, ani żywota końca mając; ale przypodobany Synowi Bożemu, trwa Ofiarownikiem na wieki.% CKtóremu też dziesięciny ze wszytkiego udzielił Abraam: Naprzódci wykłada się Król sprawiedliwości, a potym i Król Salem, co jest: Król pokoju;#  ATen bowiem Melchisedek, Król Salem, Ofiarownik Boga najwyższego, który zabiegł Abraamowi, gdy się wracał od porażki Królów, i błogosławił mu; Gdzie przewodnik za nas wszedł Jezus, według porządku Melchisedekowego, przedniejszym Ofiarownikiem sstawszy się na wieki.hIKtórą jako kotwicę mamy dusze i warowną i mocną, i wchodzącą wewnątrz za zasłonę.EAbyśmy przez dwie rzeczy nieodmienne, w których niemożna jest żeby kłamał Bóg, mocne pocieszenie mieli, którzyśmy się uciekali do tego, abyśmy otrzymali założoną nadzieję.|qW czym obficiej chcąc Bóg okazać dziedzicom obietnice nieodmienność rady swej, pojśrzedniczył przysięgą.|qAbowiemci ludzie przez więtszego przysięgają; a każdego u nich sporu koniec ku utwierdzeniu jest przysięga.>wI tak długo cerpliwie czekawszy, dostał obietnice.iKMówiąc: Iście błogosławiąc błogosławić będę tobie, i rozmnażając rozmnożę cię.}s Abowiem Abraamowi obiecawszy Bóg, gdy nie miał przez kogo więtszego przysiądz, przysiągł przez siebie samego, Abyście gnuśnymi nie byli, ale naśladowcami onych, którzy przez wiarę i długocierpliwość odziedziczają obietnice.pY Lecz żądamy aby każdy z was toż okazał staranie ku zupełnemu upewnieniu nadzieje aż do końca.C~ Abowiem nie jest niesprawiedliwy Bóg, aby zapamiętał uczynku waszego, i prace onej miłości, którąście okazali przeciw imieniu jego, gdyście służyli świętym, i służycie.r}] Lecz tuszymy sobie o was, moi mili! cości lepszego i bliższego zbawienia, chociaż też tak mówimy.q|[Ale która przynosi ciernie i osty, odrzucona jest i przeklęctwa blisko, której koniec ku spaleniu.0{YZiemia bowiem, która pije na się często przychodzący deszcz, a rodzi ziele użyteczne onym przez które też bywa sprawowana, bierze błogosławieństwo od Boga;zA odpadliby, aby zasię mogli być odnowieni ku pokajaniu, znowu krzyżujący samym sobie syna Bożego, i na pohańbienie poddawający.KyI dobrego skosztowali słowa Bożego, i mocy przyszłego wieku,x/Abowiem nie można jest aby ci, którzy raz byli oświeceni, i skosztowali podarowania niebieskiego, i ucześniki się sstali ducha świętego,2w_Acz i to uczynimy, jeśli dopuści Bóg._v7Ponurzania nauki, i wkładania rąk, i powstania z martwych, i sądu wiekuistego.+u QPrzetoż opuściwszy początek Christusowey mowy, ku doskonałości się miejmy; nie zasię gruntu zakładając pokajania od martwych uczynków, i wiary w Boga,tyAle doskonałych jest twardy pokarm, którzy przez zwyczaj zmysły ćwiczone mają ku rozeznaniu i dobrego i złego.msS Każdy bowiem ucześnik mleka, nieświadom jest mowy sprawiedliwości: (gdyż niemowiątkiem jest.)nrU Abowiem będąc powinni być nauczycielmi dla dawności czasu, zasię potrzebę macie aby uczono was, które są pierwsze początki wymów Bożych, sstaliście się jako ci którzy potrzebę mają mleka, a nie twardego pokarmu.uqc O czym wiele mówić mamy, i trudnego ku wykładaniu, dlatego żeście się gnuśni sstali w słuchaniu.Wp' Nazwany od Boga przedniejszym Ofiarownikiem wedle porządku Melchisedekowego.so_ A doskonałym zostawszy, sstał się onym którzy go słuchają wszytkim przyczyną zbawienia wiecznego.gnGA choć był synem, wszakże nauczył się z tych rzeczy które ucierpiał posłuszeństwa.7mgKtóry za dni ciała swego, gdy i modlitwy i prośby, onemu który mógł wybawić go od śmierci, z krzykiem silnym i łzami ofiarował, i był wysłuchan z bojaźni.al;Jako i indziej powieda: Tyś Ofiarownikiem na wieki, wedle porządku Melchisedekowego.6keTak i Christus samego siebie nie uwielbił, żeby się sstał przedniejszym Ofiarownikiem, ale ten który mówił do niego: Syn mój jesteś ty, jam dziś urodził ciebie.bj=A samemu sobie nikt nie bierze tej czci, ale który bywa wezwan od Boga, jako i Aaron.diAI dlatejże powinien jest, jako za lud, także i za samego siebie ofiarować za grzechy.xhiKtóryby zarówno cierpieć mógł znieumiejętnymi i błądzącymi; gdyż i sam obtoczony jest słabościa.1g ]Każdy bowiem przedniejszy Ofiarownik z ludzi wzięty, za ludzi bywa postanowion, w onych sprawach do Boga należących, aby przynosił i dary, i ofiary za grzechy.fPrzystąpmysz tedy z beśpiecznością do stolice łaski, abyśmy wzięli miłosierdzie, i łaskę naleźli ku wczesnemu ratunkowi.DeNie mamy bowiem przedniejszego Ofiarownika któryby nie mógł pospołu cierpieć z nami w słabościach naszych, lecz kuszonego we wszytkich rzeczach na podobieństwo nas, bez grzechu.dMając tedy przedniejszego Ofiarownika wielkiego, który przeszedł niebiosa, Jezusa syna Bożego, trzymajmy się wyznania.c A niemasz stworzenia, któreby jawne nie było przed nią; lecz wszytko nagie i zewleczone przed oczyma jej, o której nasza mowa.mbS Bo żywa jest ona mowa Boża, i skuteczna, i przeraźliwsza nad każdy miecz po obu stron ostry, i przenikająca aż do rozdzielenia i dusze, i ducha, i stawów, i szpików, i rozeznawcą jest myśli i umysłów serca.a Starajmy się tedy abyśmy weszli do onego odpoczynienia, iżby w tymże kto przykładzie nie upadł nieposłuszeństwa.~`u Abowiem który wszedł do odpoczynienia jego, i sam odpoczynął od uczynków swych, jako od swoich własnych Bóg.=_u A tak zostawa jeszcze odpoczynienie ludowi Bożemu.e^CAbowiem jeśliby im był Jezus uspokojenie sprawił, nie o inszymciby mówił po tym dniu.C]Zasię niektóry naznacza dzień: Dzisia, w Dawidzie, mówiąc, po tak długim czasie (jako jest rzeczono): Dziś jeślibyście głos jego usłyszeli, nie zatwardzajciesz serc waszych.\ Gdyż tedy zostawa że niektórzy wchodzą do niego, a którym pierwej opowiedziano było, nie weszli dla nieposłuszeństwa;F[A w tym miejscu zaś: Jeśli wnidą do odpoczynienia mego.zZmAbowiem rzekł gdzieści o siódmym dniu tak: I odpoczynął Bóg dnia siódmego od wszytkich uczynków swych.VY%Abowiem wchodzimy do odpoczynienia, którzyśmy uwierzyli, jako powiedział: Żem przysiągł w gniewie moim: Jeśliż wnidą do odpoczynienia mego; choć one uczynki od założenia świata sstały się.-XSAbowiem opowiedziano nam wesołe poselstwo, jako i onym; ale nie pomogła mowa słyszana onym, przeto iż nie była złączona z wiarą onych, którzy słyszeli.W Przetoż się bójmy, aby kiedy opuściwszy obietnicę weścia do odpoczynienia jego, nie zdał się który z was że ustał.7ViI widzimy iż nie mogli wniść dla niewiary.fUEA którymże przysiągł iż nie mieli wniść do odpoczynienia jego, jedno nieposłusznym?TA na które się gniewał przez czterdzieści lat? Izali nie na one którzy byli zgrzeszyli, których członki poległy na puszczy?tSaAbowiem niektórzy usłyszawszy, zjątrzyli, ale nie wszyscy którzy byli wyszli z Egiptu przez Moyzesza.R{Gdy bywa mówiono: Dziś jeślibyście głos jego usłyszeli, nie zatwardzajcie serc waszych, jako w ono zajątrzenie.vQeAbowiemeśmy się ucześniki sstali Christusowymi, jeśli początek podstaci aż do końca mocny zatrzymamy.P Ale napominajcie jedni drugie na każdy dzień, póki dzisia nazywano bywa, iżby nie był zatwardzon który z was omamieniem grzechu. O Patrzcie bracia! iżby kiedy nie było w którym z was serce złościwe niedowiarstwa, aby miał odstąpić od Boga żywiącego.ON Żem przysiągł w gniewie moim: Jeśliż wnidą do odpoczynku mego.vMe Przetoż gniewałem się na rodzaj on, i rzekłem: Zawsze błądzą sercem; a oni nie poznali dróg moich.pLY Gdzie kusili mię Ojcowie waszy, doświadczali mię, i widzieli uczynki moje przez czterdzieści lat.`K9Nie zatwardzajcie serc waszych, jako w zajątrzenie, w dzień pokuszenia na puszczy,XJ)Przetoż, jako mówi duch święty: Dziś, jeślibyście głos jego słyszeli,!I;Lecz Christus jako syn nad domem swym; którego domem jesteśmy my, jeśliże beśpieczność i przechwalanie nadzieje aż do końca mocne zatrzymamy.HA Moyzeszci wierny był we wszytkim domu jego, jako służebnik, na świadectwo onych rzeczy które miały być mówione;kGOAbowiem każdy dom sprawiony bywa od kogo; a ten który one wszytkie rzeczy sprawił, Bóg jest.FWiętszej bowiem chwały ten nad Moyzesza godnym jest poczytany, im więtszą cześć ma, niż dom, on który sprawił go.^E5Który wiernym był onemu który uczynił go, jako i Moyzesz we wszytkim domu jego.D 7Skąd, bracia święci, wezwania niebieskiego ucześnicy! uważajcie onego Apostoła i przedniejszego Ofiarownika wyznania naszego Jezusa Christusa,iCKAbowiem dlatego iż cierpiał sam kuszony będąc, może te którzy pokuszeni bywają ratować.UB#Skąd powinien był we wszytkich rzeczach braciej przypodobanym być, aby miłosiernym się sstał, i wiernym przedniejszym Ofiarownikiem, w sprawach do Boga należących, ku ubłaganiu grzechów ludu.NABo iście Aniołów nie przyjmuje, ale nasienie Abraamowe przyjmuje.r@]A iżby oswobodził te, którzykolwiek bojaźnią śmierci, przez wszytek żywot podlegli byli niewoli.R?Ponieważ tedy one dzieci społeczność miały ciała i krwie, on też tymże sposobem ucześnikiem się sstał tychże, aby przez śmierć zniszczył onego który moc ma śmierci, to jest, dyabła;f>E I zasię: Ja będę dufać w nim. A zasię: Oto ja i one dzieci, które mi dał on Bóg._=7 Mówiąc: Opowiem imię twoje braciej mojej, w pojśrzodku zboru śpiewaćci będę.<3 Bo i ten który poświęca, i ci którzy bywają poświęceni, z jednego są wszyscy; dla której przyczyny nie sroma się bracią ich nazywać,];3 Abowiem przystało onemu dla którego one wszytkie rzeczy, i przez którego one wszytkie rzeczy, wiele synów do chwały przywodzącemu, przedniejszego wodza zbawienia ich przez utrapienia doskonałym uczynić.J:  A onego który maluczko co niż Aniołowie umniejszony jest, widzimy Jezusa, dla ucierpienia śmierci, chwałą i czcią ukoronowanego, aby z łaski Bożej za każdego skosztował śmierci.K9Wszytkie rzeczy poddałeś pod nogi jego. Abowiem w poddaniu jemu wszytkich rzeczy, nic nie opuścił coby jemu poddano nie było; a teraz jeszcze nie widzimy jemu poddanych wszytkich rzeczy. 8Umniejszyłeś go maluczko co niż Anioły; chwałą i czcią ukoronowałeś go, i postanowiłeś go nad uczynkami rąk twoich.7A świadczył gdzieści ktoś, mówiąc: Cóż jest człowiek iż pamiętasz nań; abo syn człowieczy iż nawiedzasz go?U6#Abowiem nie Aniołom poddał onego świata przyszłego, o którym mówimy. 5Gdy społu poświadczał Bóg i znamiony i cudami, i rozmaitemi mocami, i ducha świętego udzielaniem, według swojej wolej.14[Jakoż my ucieczemy takowego zaniedbawszy zbawienia? Które początek wziąwszy przepowiedania przez Pana, od onych, którzy słuchali między nami, utwierdzone było.3)Abowiem jeśli ona przez Anioły powiedziana mowa była mocna, a wszelkie przestępstwo i nieposłuszeństwo brało sprawiedliwą odpłatę;i2 MDlatego trzeba tym obficiej nam pilnować tego cośmy słyszeli, iżbyśmy kiedy nieprzeciekali. 1 Izali wszyscy nie są usługujący duchowie, którzy na posługę bywają wysyłani dla onych którzy mają odziedziczyć zbawienie?0  A do którego z Aniołów rzekł kiedy: Siądź po prawicy mojej, ażbym położył nieprzyjacioły twoje podnóżkiem nóg twoich?j/ O A jako odzienie zwiniesz je, i odmienią się; a ty tenże jesteś, i lata twoje nie ustaną.J.  Ony zginą, a ty przetrwasz; a wszytkie jako szata zwiotszeją;b- ? I: Tyś na początkach Panie! ziemię ugruntował, i uczynkami rąk twoich są niebiosa., / Umiłowałeś sprawiedliwość, a nienawidziałeś nieprawości; dlatego pomazał cię Boże! Bóg twój, oliwą radości, nad ucześniki twoje.f+ GLecz do Syna: Stolica twoja, Boże! na wiek wieku; laska prawości, laska królestwa twojego.i* MA do Aniołów ci mówi: Który czyni posłami swymi duchy, a sługami swymi, ognia płomień.v) gA gdy zaś wwodzi pierworodnego na on świat, mówi: A niech się pokłonią jemu wszyscy Aniołowie Boży.( 9Abowiem któremu rzekł kiedy z Aniołów: Syn mój jesteś ty, jam dziś urodził ciebie? I zaś: Ja będę jemu za Ojca, a on będzie mi za syna?h' KTym zacniejszym uczyniony nad Anioły, im barziej przewyższające nad nie odziedziczył imię.l& SKtóry będąc połyskaniem chwały, i wyrażeniem podstaci jego; a nosząc wszytkie rzeczy słowem mocy swej, przez samego siebie oczyścienie sprawiwszy grzechów naszych, usiadł na prawicy wielmożności na wysokościach. % W ostateczne dni te mówił nam w Synu, którego postanowił dziedzicem wszytkich rzeczy, przez którego też one wieki uczynił.O$ Rozmaicie i wielą sposobów zdawna Bóg mówiwszy Ojcom w Prorokach,# {Łaska Pana naszego Jezusa Christusa z duchem waszym, Amen. [Do Filemona napisan jest z Rzyma przez Onezyma sługę.] Yj~~~>}||}{{Wzz]yyy%xEw}vvuuntthssrxr.qq>pp ognnsmm_ll1kjj:ihhhh#ggfsfese+ddcwcbbvaa`` __*^b]]]\\1[[[ZmYYYJYXWWaVVtVUU4TT=SS^RRVRQ/POO|NNMLLrLKK%JJIIHH3GG1FF0EEYDDNCC[BBAAy@@3?]>>B==Z=mNiech wie, iż ten który nawrócił grzesznika od błędu drogi jego, zachowa duszę od śmierci, i pokryje mnóstwo grzechów. [Koniec listu powszechnego Jakuba świętego.]d=ABracia! jeśliby się który między wami obłądził od prawdy, i nawróciłby kto jego;Y<+I zasię modlił się, a niebo deszcz podało, a ziemia rodziła owoc swój.9;kEliasz człowiek był równie przypadkom poddany jako i my; a modlitwą modlił się żeby deszcz nie padał, i nie padał deszcz na ziemię trzy lata i miesięcy sześć.:5Wyznawajcie jedni drugim upadki, i módlcie się jedni za drugimi, abyście byli uleczeni; wiele może prośba sprawiedliwego skutecznie uczyniona.~9uA modlitwa wiary zachowa chorego, i wzniesie go Pan; a jeśliby się grzechów dopuścił, będą mu odpuszczone. 8Choruje kto między wami? niech wzowie starszych Zborowych, i niech się modlą nad nim, pomazawszy go oliwą w imię Pańskie.l7Q Cierpi co złego kto między wami? niechże się modli. Jest umysłu dobrego kto? niechaj śpiewa.Z6- A przed wszytkimi rzeczami, bracia moi! nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani inszą którą przysięgą; ale niech będzie wasze ono: Jest jest; i ono: Nie, nie; abyście w sąd nie wpadli.15[ Oto za szczęśliwe poczytamy którzyby wytrwali. Cierpliwość Jobowę słyszeliście, i koniec Pański widzieliście, iż wielce litościwy jest Pan i miłosierny. 4 Za przykład bierzcie, bracia moi! ucierpienia złych rzeczy i długo cierpliwości, Proroki, którzy mówili imieniem Pańskim.z3m Nie wzdychajcie jedni przeciw drugim, bracia! abyście nie byli sądzeni; oto, sędzia przede drzwiami stanął.v2eBądźcie długocierpliwymi i wy, utwierdzajcie serca wasze, iż się ono przyście Pańskie przybliżyło.A1{Przeto długocierpliwymi bądźcie, bracia! aż do przyścia Pańskiego. Oto, oracz oczekiwa drogiego owocu ziemie, długo czekając nań, ażby wziął deszcz zaranny i odwieczorny.Q0Potępiliście, zabiliście sprawiedliwego; i nie sprzeciwia się wam.p/YRoskoszowaliście na ziemi, i bujaliście; wychowaliście serca wasze jako w dzień zabijania ofiar.#.?Oto, zapłata robotników którzy pożęli krainy wasze, zatrzymana od was, krzyczy; i wołania onych którzy pożęli, do uszu Pana zastępów weszły.-7Złoto wasze i śrebro pordzewiało, a rdza ich na świadectwo wam będzie, i poźrze ciała wasze jako ogień. Skarbiliście w ostatnich dniach.N,Bogactwo wasze zagniło, a szaty wasze molom się pokarmem sstały.X+ +Nuż teraz bogacze! płaczcie, narzekając nad nędzami waszymi nadchodzącymi.G*Kto tedy umie dobrze czynić, a nie czyni, grzechem mu jest.n)UA teraz chłubicie się w chełpliwościach waszych; wszelkie chłubienie takowe, złośliwe jest.}(sMiasto tego cobyście mieli mówić: Jeśli będzie Pan chciał, i jeśli żyć będziemy, i uczynimy to abo ono.''(Którzy niewiecie co jutro będzie. Jakiż bowiem jest żywot wasz? Abowiem para jest na mały czas okazująca się, a potym niszczejąca.)& Nuż teraz wy co mówicie: Dziś abo jutro pójdziemy do owego miasta, i zmieszkamy tam rok jeden, i kupczyć będziemy, i zyszczemy;q%[ Jeden jest Zakonodawca, którzy może zachować i stracić. A ty któżeś jest co sądzisz drugiego?V$% Nie mówcie jedni przeciw drugim, bracia! Kto mówi przeciw bratu, i sądzi brata swego, mówi przeciwko zakonowi, i sądzi zakon. A jeśli zakon sądzisz, nie jesteś czynicielem zakonu, ale sędzią.5#e Uniżcie się przed Panem, a wywyższy was.w"g Nędzujcie, i żałujcie, i płaczcie; śmiech wasz niech się w żałość obróci, a wesele w smętek.!Przybliżajcie się ku Bogu, a przybliży się ku wam. Ochędożcie ręce, grzesznicy, i oczyśćcie serca wasze, wy umysłu dwoistego.Q Poddawajcie się tedy Bogu, przeciwcie się dyabłu, a uciecze od was.mSLecz więtszą daje łaskę, przeto mówi: Bóg pysznym się sprzeciwia, a uniżonym dawa łaskę.fEAbo mniemacie, iż próżno Pismo mówi: Ku zazdrości pożąda duch, który mieszka w nas?>uCudzołożnicy i cudzołożnice! nie wieciesz, iż przyjaźń świata nieprzyjaźnią Bożą jest? ktoby tedy chciał przyjacielem być świata, nieprzyjacielem się Bożym stawi.gGProsicie, a nie bierzecie, przeto iż źle prosicie, abyście na roskoszach waszych trawili.#?Pożądacie, a nie macie; zajźrzycie i gorliwi jesteście, a nie możecie dostać; bijecie się i wojujecie, a nie macie, dlatego iż nie prosicie.y mSkądże wojny i bitwy między wami? Izali nie stąd, z roskoszy waszych które walczą w członkach waszych?U#A owoc sprawiedliwości w pokoju bywa siany, onym którzy czynią pokój.5cA ona która jest z wysoka mądrość, naprzódci czysta jest, potym spokojna, skromna, powolna, pełna miłosierdzia, i owoców dobrych, nie sądząca, i nieobłudna.MBo gdzie gorliwość i spór, tam rosterk i wszelaka zła sprawa.]3Nie jest ta mądrość z góry sstępująca; ale jest ziemska, duszna, czartowska.{A jeśli gorliwość gorzką macie, i spór w sercu waszym, nie chłubciesz się, ani kłamajcie przeciwko prawdzie;}s Jeśli kto mądry i umiejętny z was? niech pokaże z dobrego obcowania uczynki swe, w cichości i mądrości. Izali może, bracia moi! figa oliwki rodzić, abo winna macica figi? Także żaden stok słonej i słodkiej nie może uczynić wody.O Izali stok z jednego źrzódła wypuszcza słodką i gorzką wodę?gG Z tychże ust wychodzi błogosławieństwo i przeklęctwo. Nie ma to, bracia moi, tak być!{o Prze zeń błogosławimy Boga i Ojca, i przezeń przeklinamy ludzi, którzy na podobieństwo Boże sstali się.wgA języka żaden nie może z ludzi okrócić. Niepohamowane jest złe; pełen jadu śmierć przynoszącego.3Wszelkie bowiem przyrodzenie i źwierząt, i ptaków, i gadzin, i morskiego stworzenia okrócone bywa, i okrócone jest przyrodzeniem ludzkim.R I język jest ogień, świat niesprawiedliwości. Takci język postanowiony jest między członkami naszymi, który pokala wszytko ciało, i zapala okrąg urodzenia, a sam zapalony bywa od Gehenny.w gTak i język mały członek jest, a wiele się chłubi. Oto, maluczki ogień, jako wielką materią zapala?H  Oto, i okręty, tak wielkie będąc, a od okrutnych wiatrów będąc popędzone, jednak obracane bywają od namniejszego wiosła styrowego, gdzieby jedno zapędzenie styrującego chciało.t aOto koniom wędzidła w gęby kładziemy, przeto aby posłuszni nam byli, i wszytko ciało ich obracamy.% CAbowiem w wielu potykamy się wszyscy: Jeśli się kto w mowie nie potyka, ten jest doskonały mąż, który mocen jest na wodzy mieć i wszytko ciało.` ;Niewiele was nauczycielmi bądźcie, bracia moi! wiedząc, iż więtszy sąd weźmiemy.\1Jako bowiem ciało bez ducha martwe jest, tak i wiara bez uczynków, martwa jest. A także i Rahab wszetecznica, izali z uczynków nie jest usprawiedliwiona, przyjąwszy posły, i inszą drogą wypuściwszy?a;Widzicie tedy, iż z uczynków bywa usprawiedliwiony człowiek, a nie z wiary tylko?-I wypełniło się Pismo, które mówi: A uwierzył Abraam Bogu, i poczytano mu jest ku sprawiedliwości, i przyjacielem Bożym nazwan jest.jMWidzisz iż wiara spólnie robi z uczynkami jego, a z uczynków wiara doskonałą się stała?ucAbraam Ociec nasz, izali nie z uczynków usprawiedliwiony jest? ofiarowawszy Izaaka syna swego na ołtarz?\1A chcesz wiedzieć, o człowiecze próżny! iż wiara bez uczynków martwa jest?\1Ty wierzysz iż Bóg jeden jest; dobrze czynisz; i czartowie wierzą, i drzżą.5Ale rzecze kto: Ty wiarę masz, a ja uczynki mam: Okaż mi wiarę swoję bez uczynków twoich, a ja okażę tobie z uczynków moich wiarę moję.V~%Także i wiara, jeśliby uczynków nie miała, martwa jest sama przez się.%}CI rzekłby im który z was: Idźcie w pokoju, zgrzejcie się i nasyćcie się; a nie dalibyście im rzeczy potrzebnych ciału, cóż tego za pożytek?^|5A jeśliby brat abo siostra nadzy byli, i niedostawałoby im powszedniego pokarmu;{Cóż za pożytek, bracia moi! gdyby kto mówił iż ma wiarę, a uczynkówby nie miał? Izali może ona wiara zbawić go?z Sąd bowiem bez miłosierdzia będzie przeciw onemu który nie czynił miłosierdzia; lecz chłubi się miłosierdzie przeciw sądowi.by= Tak mówcie, i tak czyńcie, jako ci którzy przez zakon wolności macie być sądzeni.x3 Bo który rzekł: Nie cudzołóż, rzekł też: Nie zabijaj. A jeślibyś nie cudzołożył, alebyś zabijał, sstałeś się przestępcą zakonu.kwO Abowiem ktobykolwiek cały zakon zachował, a upadłby w jednym, sstał się wszytkiego winien.cv? A jeśli na osoby wzgląd macie, grzech czynicie, przekonani od zakonu jako przestępcy.uWszakże jeśli zakon wykonywacie królewski, wedle Pisma: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie, dobrze czynicie.RtAzaż oni nie bluźnią onego zacnego imienia którego wzywano nad wami?yskA wy nie uczciliście ubogiego. Azaż bogaci mocą nie uciskają was, i oniż nie pociągają was do sądów?9rkSłuchajciesz, bracia moi mili! Azaż Bóg nie obrał ubogich świata tego, którzy są bogatymi w wierze, i dziedzicmi Królestwa, które obiecał onym którzy go miłują?hqII nie rozsądzeni jesteście sami w sobie, a sstaliście się sędźmi myśli złościwych?Bp}I pojźrzelibyście na onego który nosi szatę świetną, i rzeklibyście mu: Ty! siedź tu pięknie! a ubogiemu byście rzekli: Ty! stój tam, abo siedź tu pod podnóżkiem moim!o1Abowiem jeśliby wszedł do zgromadzenia waszego mąż mając złoty pierścień, w szacie świetnej, a wszedłby i ubogi w plugawym odzieniu.on YBracia moi! nie z oglądaniem się na osoby miejcie wiarę Pana naszego Jezusa Christusa chwalebnego."m ?Nabożeństwo, czyste i niepokalane u Boga i Ojca, to jest: doglądać sierot i wdów w ucisku ich, i bez zmazy siebie samego zachować od świata.l )Jeśli kto zda się nabożnym być między wami, nie powściągając języka swego, ale zawodząc serce swe, tego próżne jest nabożeństwo.Mk Lecz kto wglądał w zakon doskonały on, który jest wolności, i wytrwał w nim, ten nie słuchaczem zapamiętywania będąc, ale czynicielem uczynku, ten szczęśliwy w sprawie swej będzie.Sj !Bo uważał samego siebie, i odszedł, i wnetże zapomniał jakowy był.!i =Ponieważ jeśli kto słuchaczem mowy jest, a nie czynicielem, ten podobny jest mężowi przypatrującemu się obliczu narodzenia swego we zwierciedle;`h ;A bądźcie czynicielmi mowy, a nie tylko słuchaczmi, oszukawającymi samych siebie.g 1Przetoż odłożywszy wszelaką sprośność i obfitość złości, w cichości przyjmicie wszczepioną mowę, która może zbawić dusze wasze.=f wBo gniew męski sprawiedliwości Bożej nie sprawuje.e }A tak, bracia moi mili: Niech będzie wszelki człowiek prętki ku słuchaniu, leniwy ku mówieniu, leniwy ku gniewowi;od YChcąc, spłodził nas mową prawdy, ku temu żebyśmy byli my pierwasnkami niejakimi jego stworzenia.-c UWszelkie danie dobre, i wszelki dar doskonały, z wysoka jest, zstępujący od onego Ojca światłości, u którego niemasz przemiany, abo odwracania zaćmienia.+b SNie mylciesz się, bracia moi mili!^a 7Zatym pożądliwość począwszy, rodzi grzech; a grzech wykonany, płodzi śmierć.[` 1Lecz każdy bywa kuszony, od własnej pożądliwości wyciągniony i przynęcony. _  Żaden gdy bywa kuszon, niech nie mówi: Iż od Boga kuszony bywam; Bo Bóg bez pokusy jest złych rzeczy, a nie kusi sam nikogo.^ + Szczęśliwy mąż który wytrwa pokusę; Bo gdy będzie doświadczony, weźmie koronę żywota, którą obiecał Pan onym którzy go miłują.=] u Abowiem wzeszło słońce z gorącością, i ususzyło trawę, i on kwiat jej spadł, i ona śliczność twarzy jego zginęła; tak też bogaty w ścieszkach swoich uwiędnie;G\   A bogaty, w podłości swej: Iż jako kwiat trawy przeminie.?[ { A niech się chłubi brat podły w wysokości swojej.GZ  Mąż umysłu dwoistego, niestateczny we wszech drogach swych.NY Przetoż niech nie mniema człowiek on, aby miał wziąć co od Pana.X A niech prosi z wiarą, nic nie wątpiąc; Bo kto wątpi, podobny jest wału morskiemu, wiatrem wzruszonemu i miotanemu.W )A jeśli któremu z was nie dostawa mądrości, niechże prosi u Boga, który dawa wszytkim po prostu, a nie urąga; a będzie dana jemu.~V wA cierpliwość niech uczynek doskonały ma, żebyście byli doskonali i zupełni, ni wczym nie mając niedostatku.IU  Wiedząc iż doświadczenie waszej wiary sprawuje cierpliwość.YT -Za wszelkie wesele poczytajcie, bracia moi! kiedy w pokusy wpadniecie rozmaite.S {Jakub Boży i Pana Jezusa Christusa sługa, onym dwiemanaście pokoleniam, które są w rosproszeniu, zdrowia życzy._R7 Łaska zwami wszytkimi. Amen. [Do Hebreów napisan jest z Włoch przez Timotheusza.]jQM Pozdrówcie wszytkie wodze wasze, i wszytkie święte. Pozdrowiają was, którzy są ze Włoch.sP_ Wiedzcie iż brat nasz Timotheusz wypuszczon jest, z którym (jeśliby rychło przyszedł) oglądam was.gOG A proszę was bracia! znoście mowę napominania, bomci przez krótkie pisanie posłał wam.DN Niech naprawi was w każdym uczynku dobrym, ku czynieniu, wolej jego, czyniąc w was to, co jest przyjemnego przed nim, przez Jezusa Christusa; któremu chwała na wieki wieków. Amen.M! A Bóg pokoju, który wywiódł od umarłych onego Pasterza owiec wielkiego, we krwi przymierza wiecznego, Pana naszego Jezusa Christusa.[L/ A tym obficiej proszę abyście to czynili, iżbym rychlej był przywrócon wam.~Ku Módlcie się za nami; abowiem udufaliśmy iż dobre sumnienie mamy, we wszytkich rzeczach uczciwie chcąc obcować.\J1 Bądźcie posłuszni wodzom waszym, i poddawajcie się im, abowiem oni czują o duszach waszych, jako ci którzy liczbę oddać mają; aby z weselem to czynili, a nie wzdychając; bo niepożyteczno wam to.vIe A dobroczynności i udzielania spólnego nie przepominajcie: Abowiem w takowych ofiarach kocha się Bóg.yHk Przez niego tedy przynośmy ofiarę chwały ustawicznie Bogu, to jest, owoc warg wyznawających imieniowi jego.RG (Abowiem nie mamy tu trwającego miasta, ale się przyszłego domagamy.)HF  Wynidźmyż tedy do niego przed obóz, urąganie jego nosząc.^E5 Dlatego i Jezus, aby poświęcił przez własną krew lud, przed braną ucierpiał.D7 Abowiem bydląt których wnoszona bywa krew za grzech do świętych miejsc przez przedniejszego Ofiarownika, tych ciała bywają palone przed obozem.bC= Mamy ołtarz, z którego jeść nie mają zwierzchności, którzy przybytkowi służą.(BI Naukami rozmaitymi i obcymi nie unoście się; abowiem dobrą jest łaską utwierdzić serce, nie pokarmy, które nie pomogły onym, którzy się imi bawili.EA Jezus Christus wczora i dziś tenże, i na wieki będzie. @ Pamiętajcie na wodze wasze którzy mówili wam onę mowę Bożą; których obcowania dokończenie upatrując, naśladujcie wiary.m?S Tak iż dufając mówimy: Pan mi jest ratunkiem, ani się bać będę coby uczynił mnie człowiek.>3 Niech będzie bez łakomstwa sposób życia; przestawając na teraźniejszych rzeczach: Bo sam powiedział: Nie zaniecham cię, ani cię opuszczę;x=i Uczciwe małżeństwo między wszytkimi i łoże niepokalane, a wszeteczniki i cudzołożniki osądzi Bóg.< Pamiętajcie na więźnie, jakobyście byli wespół z nimi więźniami; na utrapione, jako ci którzy też sami jesteście w ciele.q;[ Gościnności nie zapominajcie; abowiem przez tę niewiedząc niektórzy, za goście przyjęli Anioły.': K Miłość braterska niech trwa.29_ Abowiem Bóg nasz jest ogniem trawiącym.18[ A przeto królestwo które nie może być zatrząśnione, przyjmując, trzymajmy się łaski przez którą służmy przyjemnie Bogu, z wstydliwością i bojaźnią. 7 A to: jeszcze raz, znaczy rzeczy zatrząśnionych przeniesienie, jako uczynionych, aby trwały one które się nie zatrząsają.6# Którego głos ziemią zatrząsnął na on czas; a teraz opowiedział mówiąc: Jeszcze raz ja wzruszam nie tylko ziemię, ale też niebo.c5? Patrzajcie abyście się nie zbraniali onemu który mówi: Abowiem jeśliż oni nie uciekli, zbraniając się onemu na ziemi rzecz sprawującemu, daleko więcej my, od onego który z niebios mówi, odwracający się.t4a I do przymierza nowego pojśrzednika Jezusa, i do krwie pokropienia, lepszego coś mówiącej nad Abela.!3; Do zgromadzenia i zboru pierworodnych na niebiesiech spisanych, i do Boga sędziego wszytkich, i do duchów sprawiedliwych doskonałymi uczynionych.2 Aleście przystąpili do Syonu góry, i miasta Boga żywiącego, Jeruzalem niebieskiego, i do tysiąc tysięcy Aniołów.z1m A tak straszliwe było ono co się okazało, że też Moyzesz powiedział: Przestraszony jestem, i zadrzałem;0 Abowiem nie znosili onego co im roskazowano: Chociaby się i bydlę dotknęło góry, będzie ukamionowano, abo pociskiem przestrzelono.y/k I trąby dźwięku i głosu słów, którego oni którzy słyszeli, zbraniali się aby dalej im nie mówiono;u.c Gdyżeście nie przystąpili do dotkliwej góry, i rozpalonego ognia, i wichru, i ciemności, i burzej,-5 Wiecie bowiem, iż potym gdy chciał odziedziczyć błogosławieństwo, był odrzucon; bo pokajania miejsca nie nalazł, choć ze łzami szukał go.},s By nie był kto wszeteczny, abo plugawy jako Ezausz, który za potrawę jednę przedał prawo pierworództwa swego.1+[ Doglądając żeby kto nie odstał od onej łaski Bożej; iżby który korzeń gorzkości wzgórę wyrastając nie przekażał, a przezeńby się pokalało wiele ich.i*K Pokoju naśladujcie ze wszytkimi, i onego poświęcenia, bez którego żaden nie ogląda Pana;)y A chody proste czyńcie nogami waszymi, iżby to co jest chromego nie wybiegało z drogi, ale raczej było uleczone.G( Przetoż opuszczone ręce, i osłabione kolana wyprostujcie;"'= A wszelkie karanie teraźniejszego czasu nie zda się wesela być, ale smutku; lecz potym owoc spokojny przez nie wyćwiczonym oddaje sprawiedliwości.&/ Abowiem onić na mało dni jako się im widziało nas karali; a ten ku pożytkowi naszemu, na to abyśmy byli ucześniki świętobliwości jego.'%G Potym, mieliśmy ciała naszego Ojce, którzy nas karali, i obawialiśmy się; zaż nie daleko więcej poddani będziemy Ojcowi duchów, a żyć będziemy?${ A jeśli jesteście bez karania, którego się ucześnikami sstali wszyscy, tedyć bękarty jesteście, a nie synami.~#u Jeśli karanie wytrwacie, jako synom wam się ofiaruje Bóg; abowiem któryż jest syn, któregoby nie karał Ociec?["/ Kogo bowiem miłuje Pan, tego karze; a biczuje każdego syna którego przyjmuje./!W A zapamiętaliście napominania, któreż z wami jako z synmi rosprawuje: Synu mój, nie waż lekce karania Pańskiego, ani osłabiaj od niego strofowany będąc.U # Jeszczeście się aż do krwie nie zastawili, przeciwko grzechowi bojując."= Uważajcie bowiem onego, który takowe wytrwał od grzeszników przeciwko sobie przeciwieństwo, abyście nie ustawali, na duszach waszych osłabiawszy.D Poglądając na onego wiary przedniejszego wodza i skończyciela Jezusa, który za wystawione sobie wesele, wytrwał krzyż, sromotę wzgardziwszy, i na prawicy stolice Bożej usiadł.\ 3 Przetoż tedy i my tak wielki mając leżący około nas obłok świadków, ciężar odłożywszy wszelaki, i on który nas zewsząd obstąpił grzech, przez wytrwanie bieżmy w onym założonym nam zawodzie._7 (Iż Bóg o nas lepszego coś przejźrzał, aby bez nas nie sstali się doskonałymi.[/ 'A ci wszyscy świadectwo otrzymawszy przez wiarę, nie odnieśli onej obietnice.uc &Których nie był godzien świat; po puszczach się tułając, i górach, i jamach, i jaskiniach ziemie.3 %Byli kamionowani, przecinani, kuszeni, zabiciem miecza pomarli; błąkali się w owczych i w kozich skórach; opuszczeni, uciśnieni, utrapieni.V% $A drudzy pośmiewisk i biczowania doznali; jeszcze i związek i ciemnic.# #Wzięły niewiasty z powstania umarłe swoje; a drudzy byli rozciągnieni, nie przyjąwszy odkupienia, aby lepszego powstania dostąpili.   "Zagasili moc ognia, uszli ostrza miecza, mocnymi się sstali z niemocy, sstali się silnymi na wojnie, obozy odwracali obcych.}s !Którzy przez wiarę zwalczyli królestwa, czynili sprawiedliwość, dostąpili obietnic, zawarli paszczęki lwów,6e A cóż jeszcze mówię? Bo nie sstanie mi czasu, gdybych rozprawiał o Gedeonie, o Baraku też i o Samsonie, i o Jefcie, o Dawidzie też, i Samuelu, i o Prorocech; Wiarą, Rahab wszetecznica nie zginęła wespół z onymi, którzy byli nieposłusznymi, przyjąwszy szpiegi z pokojem.J  Wiarą, mury Jerycha upadły, będąc obtoczone przez siedm dni.iK Wiarą, przeszli czerwone morze jako po suszej; czego kusiwszy się Egiptcyanie, zatopieni są.pY Wiarą, uczynił Paschę i wylanie krwie, aby on, który tracił pierworodne, nie dotknął się ich. Wiarą, opuścił Egipt, nie bojąc się zapalczywości Królewskiej; abowiem onego niewidzianego jakoby widząc, statecznie oczekawał. Z~~F}},|s{{Zzyyoyxxw}wQ`PP3OONN MM;LLK9JdII7HH/GFEEfDD*C|C3BBAc@@^??\>>>)==6<;;u;::.988 7{76g55j44g43]3211,00/e...---I,, +}+*u*,))('''+&&e%%G$$%#""*!!F oBO(90,? J_ ! l N GI6Ny0l}SMg  Wiele mając pisać, ale niechcę inkaustem i piórem tobie pisać.f % Demetriusowi świadectwo jest dane od wszytkich, i od samej prawdy; lecz i my świadczymy, a wiecie iż świadectwo nasze prawdziwe jest. e  Miły mój! nie naśladuj co jest złego, ale co jest dobrego. Kto dobrze czyni, z Boga jest; a kto źle czyni, nie widział Boga.kd Q Przeto jeśli przyjdę, przypomnię jego uczynki które czyni, powieściami złościwymi plotąc o nas; a na tym nie przestawając, ani sam przyjmuje braciej, i onych którzyby przyjąć chcieli, hamuje, i ze Zboru wyrzuca.ec E Pisałem Zborowi; ale który miłuje przodowanie między nimi, Diotrefes, nie przyjmuje nas.Yb -My tedy powinniśmy przyjmować takowe, abyśmy spółrobotniki byli w prawdzie.Fa Abowiem dla imienia jego wyszli, nic nie biorąc od Poganów.n` WKtórzy świadczyli o twej miłości przed Zborem; które dobrze uczynisz odprowadziwszy godnie Boga.a_ =Miły mój! wiernie czynisz, cokolwiek działasz przeciwko braciej, i przeciw gościom,d^ CWiętszego nad to nie mam wesela, jedno abym słyszał iż moje dzieci w prawdzie chodzą.~] wAbowiem uweseliłem się wielce, gdy przyszli bracia, i świadczyli o twojej prawdzie, jako ty w prawdzie chodzisz.\ Miły mój! na wszytkim życzęć abyś się dobrze powodziło, i abyś zdrów był, jako się dobrze powodzi twojej duszy.D[ Starszy, Gajusowi miłemu, którego ja miłuję w prawdzie.@Z } Pozdrowiają cię dziatki siostry twojej wybranej, Amen.*Y O Wiele mając wam pisać, nie chciałem przez papier i inkaust; ale nadziewam się przyść do was, i ustnie mówić z wami, aby wesele nasze było napełnione.MX  Abowiem kto go pozdrawia, spółkuje z uczynkami jego złościwymi.sW a Jeśli kto przychodzi do was, a tej nauki nie przynosi, nie przyjmujcie go do domu, ani go pozdrawiajcie. V  Wszelki który przestępuje, i nie trwa w nauce Christusowey, Boga nie ma; kto trwa w nauce Christusowey, ten i Ojca i Syna ma.nU WPatrzcie samych siebie, żebyśmy nie utracili cośmy urobili, alebyśmy zapłatę zupełną wzięli.)T MIż wiele zwodzicielów wyszło na świat, którzy nie wyznawają Jezusa być Christusem który przyszedł w ciele. Ten jest onym zwodzicielem i Antychristem.S /A ta jest ona miłość, abyśmy chodzili wedle roskazania jego. To jest roskazanie, jakoście słyszeli od początku, abyście w nim chodzili.R A teraz proszę cię, Pani! nie jako przykazanie pisząc ci nowe, ale któreśmy mieli od początku, abyśmy miłowali jedni drugie.Q }Uweseliłem się barzo, iżem nalazł z dzieci twych chodzące w prawdzie, jakośmy przykazanie wzięli od onego Ojca.P Niech będzie z wami łaska, miłosierdzie, pokój od Boga Ojca, i od Pana Jezusa Christusa syna Ojcowego, w prawdzie i miłości.CO Dla prawdy która trwa w nas, i z nami będzie na wieki. N Starszy, wybranej Paniej, i dziatkam jej, które ja miłuję w prawdzie (a nie ja tylko, ale i wszyscy którzy poznali prawdę.)6MgDziatki! strzeżcie się od bałwanów. Amen.YL+A wiemy iż Syn Boży przyszedł, i dał nam zmysł abyśmy poznali onego prawdziwego Boga; i jesteśmy w onym prawdziwym, przez Syna jego Jezusa Christusa. Ten jest on prawdziwy Bóg, i żywot wieczny.\K1Wiemy iż z Boga jesteśmy, a świat wszytek na onym złośniku położony jest.'JGWiemy iż wszelki który się narodził z Boga, nie grzeszy; ale który się narodził z Boga, zachowywa samego siebie, a on złośnik nie dotyka się go.YI+Wszelka niesprawiedliwość grzechem jest; a jest też grzech nie na śmierć.UH#Jeśliby kto widział brata swego grzeszącego grzechem nie na śmierć, prosić będzie, i da mu żywot, grzeszącym nie na śmierć. Jest grzech na śmierć; nie za onym mówię aby kto prosić miał.~GuA jeśli wiemy iż słucha nas, czegobyśmykolwiek prosili, wiemy iż mamy prośby, którycheśmy prosili od niego.yFkA ta jest beśpieczność, którą mamy do niego, iż jeślibyśmy o co prosili wedle wolej jego, słucha nas..EU Te rzeczy napisałem wam wierzącym w imię onego syna Bożego; żebyście wiedzieli, iż żywot wieczny macie, a iżbyście wierzyli w imię onego Syna Bożego.SD Kto ma syna, ma on żywot; kto nie ma syna Bożego, onego żywota nie ma.dCA A to jest świadectwo, iż żywot wieczny dał nam Bóg; a ten żywot w Synu jego jest.1B[ Kto wierzy w syna Bożego, ma świadectwo w sobie. Kto nie wierzy Bogu, kłamcą go uczynił, iż nie uwierzył w świadectwo które świadczył Bóg o Synu swoim.A Jeśli świadectwo ludzkie przyjmujemy, świadectwo Boże więtsze jest; Iż to jest świadectwo Boże, które świadczył o Synu swym.t@aA trzej są którzy świadczą na ziemi: on duch, i ona woda, i ona krew; a ci trzej ku jednemuż są.u?cIż trzej są którzy świadczą na niebie: on Ociec, ona Mowa, i on Duch święty; a ci trzej jedno są.7>gTen jest, który przyszedł przez wodę i krew, Jezus on Christus; nie w wodzie tylko, ale w wodzie i we krwi; a duch jest który świadczy, gdyż on duch jest prawdą.a=;A kto jest co zwycięża świat, jedno który wierzy iż Jezus jest onym synem Bożym?<Iż wszytko co się narodziło z Boga, zwycięża świat; a to jest zwycięstwo które zwyciężyło świat, wiara nasza.{;oAbowiem ta jest ona miłość Boża, abyśmy przykazania jego zachowywali; a przykazania jego cięszkie nie są.i:KW tym znamy iż miłujemy dzieci Boże, kiedy Boga miłujemy, i przykazania jego zachowywamy;39 aWszelki który wierzy iż Jezus jest Christusem, z Boga się urodził; a wszelki który miłuje onego który urodził, miłuje też onego który urodzony jest z niego.`89A to roskazanie mam od niego, aby on który miłuje Boga, miłował też brata swego.I7 Jeśliby kto rzekł: Iż miłuję Boga, a brataby swego nienawidział, kłamcą jest. Abowiem kto nie miłuje brata swego którego widział, Boga którego nie widział, jako może miłować?96mMy miłujemy go, iż on pierwszy umiłował nas.%5CBojaźni niemasz w miłości, ale doskonała miłość precz wyrzuca bojaźń, iż bojaźń karanie ma; A kto się boi, nie jest doskonały w miłości.45W tym doskonała się sstała miłość z nami, abyśmy beśpieczność mieli w dzień sądny, iż jaki on jest, i my jesteśmy na świecie tym. 39I myśmy poznali, i uwierzyli miłości którą ma Bóg w nas. Bóg miłością jest; a kto mieszka w miłości, w Bogu mieszka, a Bóg w nim._27Ktobykolwiek wyznał iż Jezus jest synem Bożym, Bóg w nim mieszka, a on w Bogu.b1=A myśmy się przypatrzyli i świadczymy, iż Ociec posłał Syna zbawicielem świata.]03 Przez to poznawamy iż w nim mieszkamy, a on w nas, iż z ducha swego dał nam./ Boga żaden nigdy nie widział; Jeśli miłujemy jedni drugie, Bóg w nas mieszka, a miłość jego doskonała się sstała w nas.].3 Moi mili! jeśli tak Bóg umiłował nas, i myśmy powinni jedni drugie miłować.-% W tym jest ona miłość, nie iżbyśmy my umiłowali Boga, ale iż on umiłował nas, i posłał syna swego ubłaganiem za grzechy nasze., W tym się okazała ona miłość Boża w nas, iż syna swego onego jednorodzonego posłał Bóg na świat, abyśmy żyli przezeń.I+ Kto nie miłuje, nie poznał Boga, gdyż Bóg miłością jest.*Moi mili! miłujmy jedni drugie, gdyż miłość z Boga jest; i każdy który miłuje, z Boga jest narodzony, i zna Boga. )My z Boga jesteśmy; Kto zna Boga, słucha nas; kto nie jest z Boga, nie słucha nas. Stąd znamy ducha prawdy, i ducha błędu.P(Oni z świata są, dlatego z świata mówią, a świat ich słucha.'Wy z Boga jesteście, dziatki! i zwyciężyliście je, iż więtszy jest on który w was jest, niż ten co na świecie.\&1A wszelki duch który nie wyznawa Jezusa być Christusem, który w ciele przyszedł, z Boga nie jest; a ten jest on duch Antychristów, o którymeście słyszeli, iż idzie, i teraz na świecie jest już.%Po tym poznawajcie onego ducha Bożego: Wszelki duch który wyznawa Jezusa być Christusem, który w ciele przyszedł, z Boga jest.$ #Moi mili! nie każdemu duchowi wierzcie, ale doświadczajcie duchów jeśli z Boga są; iż wiele fałszywych Proroków wyszło na świat.#A kto chowa przykazania jego, w nim mieszka, a on w nim; a po tym znamy iż mieszka w nas, z ducha którego dał nam.")A to jest ono przykazanie jego, abyśmy wierzyli imieniowi syna jego Jezusa Christusa, i miłowali jedni drugich, jako nam dał przykazanie.!wI oczkolwiekbyśmy prosili, bierzemy od niego, iż przykazania jego zachowywamy, i co przyjemno jest jemu, czynimy.V %Namilejszy! jeśli serce nasze nie winuje nas, beśpieczność mamy do Boga;jMIż jeśliby nas obwiniło nasze serce, iż więtszy jest Bóg niż serce nasze, i wie wszytko.V%A po tym znamy iż z prawdy jesteśmy, i przed nim uspokoimy serca nasze.SDziatki moje! nie miłujmy mową ani językiem, ale uczynkiem i prawdą.*MA ktoby miał żywność świata tego, a widziałby brata swego potrzebującego, a zawarłby wnętrzności swe przed nim, jakoż miłość Boża trwa w nim?|qW tymeśmy poznali miłość, iż on za nas duszę swą położył; i myśmy powinni za bracią duszę kłaść.'Wszelki który nie nawidzi brata swego, mężobójcą jest. A wiecie iż wszelki mężobójca nie ma żywota wiecznego w sobie trwającego.My wiemy iżeśmy przeniesieni z śmierci do onego żywota, iż miłujemy bracią. Kto nie miłuje brata, trwa w śmierci.F Nie dziwujcie się bracia moi! jeśli nienawidzi was świat.3 Nie jako Kain z onego złośnika był, i zabił brata swego. A przeczże go zabił? iż uczynki jego złe były, a ony brata jego sprawiedliwe.dA Iż to jest poselstwo króreście słyszeli od początku, abyśmy miłowali jedni drugich.7 W tym znaczne są dzieci Boże, i dzieci dyabłowe. Wszelki który nie czyni sprawiedliwości, nie jest z Boga, i który nie miłuje brata swego.% Wszelki który się narodził z Boga, grzechu nie czyni; iż nasienie jego w nim trwa; i nie może grzeszyć, iż z Boga narodzony jest. Kto czyni grzech, ze dyabła jest; iż od początku dyabeł grzeszy. Na to się okazał syn Boży, aby skaził uczynki dyabłowe.{oDziatki! żaden niechaj nie zwodzi was; kto czyni sprawiedliwość, sprawiedliwy jest, jako on sprawiedliwy jest.c?Wszelki który w nim mieszka, nie grzeszy; kto grzeszy, nie widział go, ani poznał go._7A wiecie iż się on okazał, aby grzechy nasze zniósł, a grzechu w nim niemasz.kOKażdy który czyni grzech, przestępstwo zakonu też czyni; a grzech jest przestępstwo zakonu.eCA wszelki który ma nadzieję tę w nim, oczyścia samego siebie, jako i on czysty jest.4 aMoi mili! teraz dziećmi Bożymi jesteśmy, a jeszcze się nie okazało czym będziemy; Lecz wiemy iż gdy się okaże, podobni mu będziemy, iż oglądamy go jako jest.  Baczcie jakową miłość dał nam on Ociec, abyśmy dziećmi Bożymi nazywani byli; Dlatego świat nie zna nas, iż nie poznał jego.y kJeśli wiecie iż sprawiedliwy jest, wiedzciesz iż każdy czyniący sprawiedliwość, z niego się narodził. -I teraz, dziateczki! trwajcie w nim; abyśmy, gdy się okaże, mieli beśpieczność, a nie zawstydzeni byli od niego, w ono przyście jego. A pomazanie któreście wy wzięli od niego, w was trwa, a nie macie potrzeby aby kto uczył was; Ale jako to pomazanie uczy was o wszytkich rzeczach, a prawdziwe jest, a nie jest kłamstwem; a jako nauczyło was, także trwać będziecie w nim.8kTo napisałem wam o onych którzy zwodzą was.J A ta jest obietnica którą on obiecał nam, żywot on wieczny.0YWy tedy coście słyszeli od początku, to niechaj w was trwa. Jeśliby w was trwało coście od początku słyszeli, wy też w Synie i w Ojcu trwać będziecie.SWszelki który się przy Syna, ani Ojca ma. Kto wyznawa Syna, i Ojca ma.Kto jest kłamcą, jedno który przy iż Jezus nie jest onym Christusem? ten jest on Antychrist, który przy Ojca i Syna.xiNie pisałem wam jakobyście nie znali prawdy, ale iż znacie ją, a iż każde kłamstwo z prawdy nie jest.OA wy pomazanie macie od onego Świętego, i wiecie wszytkie rzeczy.'GZ nas wyszli, ale nie byli z nas. Abowiem gdyby byli z nas, wzdyćby wytrwali byli z nami; Ale z nas wyszli, aby się okazali iż nie są wszyscy z nas.+ODziateczki! ostateczna godzina jest; a jakoście słyszeli iż Antychrist idzie, i teraz Antychristów wiele nastało; stąd wiemy iż ostateczna godzina jest.b=A świat przemija, i pożądliwość jego; Lecz kto czyni wolą Bożą, trwa na wieki.!~;Abowiem wszytko co jest na świecie, pożądliwość ciała, i pożądliwość oczu, i chełpliwość żywota, nie jest z Ojca, ale z świata jest.x}iNie miłujcie świata, ani tego co jest na świecie. Jeśli kto miłuje świat, niemasz miłości Ojca w nim.z|mPiszę wam dziateczki! iżeście poznali Ojca. Pisałem wam Ojcowie! iżeście poznali onego który jest od początku. Pisałem wam młodzieńcy! iż mocni jesteście, a ona mowa Boża w was mieszka, i zwyciężyliście onego złośnika.{ Piszę wam Ojcowie! iżeście poznali onego który jest od początku. Piszę wam młodzieńcy! iżeście zwyciężyli onego złośnika.Oz Piszę wam dziatki! iż odpuszczone są wam grzechy dla imienia jego.y! Lecz kto nienawidzi brata swego, w ciemności jest, i w ciemności chodzi, a niewie gdzie idzie, iż ciemność zaślepiła jego oczy.Zx- Kto miłuje brata swego, w światłości mieszka, a zgorszenia w nim niemasz.hwI Kto mówi iż w światłości jest, a brata swego nienawidzi, w ciemności jest aż dotąd.v/Zasię przykazanie nowe piszę wam, które jest prawdziwe w nim, i w was; iż ciemność przemija, a ona światłość pradziwa już świeci.3u_Bracia! nie przykazanie nowe piszę wam, ale przykazanie stare, któreście mieli od początku. Przykazanie ono stare, jest ona mowa którąście słyszeli od początku.[t/Kto mówi iż w nim mieszka, powinien, jako on chodził, i sam także chodzić.sLecz ktoby zachowywał jego mowę, prawdziwie się w tym ona miłość Boża doskonałą sstała; przez to znamy iż w nim jesteśmy.nrUKto mówi: Poznałem go! a przykazania jego nie zachowywa, kłamcą jest, a w tym prawdy niemasz;Uq#A przez to znamy iżeśmy poznali go, jeśli przykazania jego zachowywamy.gpGA on ubłaganiem jest za grzechy nasze; a nie za nasze tylko, ale i za wszytkiego świata.o #Dziatki moje! to piszę wam, abyście nie grzeszyli; a jeśliby kto grzeszył, Przyczyńcę mamy u Ojca, Jezusa Christusa sprawiedliwego.gn I Jeślibyśmy rzekli iżeśmy nie zgrzeszyli, kłamcą go czynimy, i mowy jego niemasz w nas.m 5 Jeślibyśmy wyznawali grzechy nasze, wierny jest i sprawiedliwy aby odpuścił nam grzechy, i oczyściłby nas od wszelakiej niesprawiedliwości.al =Jeślibyśmy rzekli iż grzechu nie mamy sami siebie zwodzimy, a prawdy niemasz w nas.7k iA jeśli w światłości chodzimy, jako on jest w światłości, społeczność mamy między sobą, a krew Jezusa Christusa Syna jego oczyścia nas od wszelkiego grzechu.yj mJeślibyśmy rzekli, iż społeczność mamy z nim, a w ciemności chodzimy, kłamamy, i nie czynimy prawdy.i %A ta jest obietnica krórąśmy słyszeli od niego, i opowiedamy wam: Iż Bóg światłością jest, a ciemności w nim niemasz żadnej.Fh A te rzeczy piszemy wam, aby wesele wasze było napełnione.*g OCośmy widzieli i słyszeli, opowiedamy wam, abyście wy społeczność mieli z nami; a społeczność nasza jest z Ojcem i z Synem jego Jezusem Christusem.f +(A on żywot objawiony jest; i widzieliśmy, i świadczymy, i opowiedamy wam on żywot wieczny, który był u Ojca, a objawiony jest nam.)e 5Co było od początku, cośmy słyszeli, cośmy widzieli oczyma naszymi, czemuśmy się przypatrzyli, i ręce nasze macały o mowie onego żywota;dA rośćcie w łasce i w znajomości Pana naszego i Zbawiciela Jezusa Christusa. Jemu chwała i teraz, i do dnia wieku, Amen.*cMWy tedy moi mili! wiedząc to przedtym, strzeżcie się, abyście, będąc onych sprośników błędem społu zwiedzieni, nie wypadli z własnego utwierdzenia.kbOJako i we wszytkich liściech, mówiąc w nich o tych rzeczach; w których są trudne ku wyrozumieniu niektóre rzeczy, które nieumiejętni i nieutwierdzeni wykrącają, jako i inne Pisma, ku własnemu swemu zginieniu.a%A onę Pana naszego długocierpliwość zbawieniem być rozumiejcie, jako i miły nasz brat Paweł wedle jemu danej mądrości pisał wam; `Przeto, moi mili! tych rzeczy oczekiwając, starajcie się abyście bez zmazy, i nienaganionymi od niego nalezieni byli w pokoju.t_a Lecz nowych niebios i ziemie nowej wedle jego obietnice oczekawamy, w których sprawiedliwość mieszka.$^A Oczekawającym i śpieszącym się na przyście onego Bożego dnia, przez który niebiosa gorające rozpuszczą się, i żywioły pałające stopnieją.]{ Gdy się tedy te rzeczy wszytkie rozpuszczą, jakimi potrzeba być wam w świętych obcowaniach i w pobożnościach,Q\ A przyjdzie on dzień Pański jako złodziej w nocy, w który niebiosa z trzaskiem przeminą, a żywioły pałające rozpuszczą się, a ziemia i one które na niej są sprawy popalone będą.Q[ Nie omieszkawać Pan obietnice, (jako niektórzy omieszkaniem to poczytają) ale długocierpliwości używa przeciwko nam, niechcąc aby którzy zginęli, ale żeby wszyscy ku pokajaniu przystąpili. Z A jedno to, niech tajno nie będzie wam, moi mili! iż jeden dzień u Pana jako tysiąc lat, a tysiąc lat jako jeden dzień.Y/A teraźniejsze niebiosa i ziemia tąż jego mową do skarbu włożone są, ogniowi zachowane na dzień sądu i zginienia niepobożnych ludzi.NXPrzez które, on który tedy był świat, wodą zatopiony, zginął.zWmBo tego niewiedzą chcący, iż niebiosa zdawna były, i ziemia z wody i przez wodę wystawiona Bożą mową.VI mówiący: Gdzież jest ona obietnica przyścia jego? Abowiem od tąd jako Ojcowie zasnęli, wszytko tak trwa od początku stworzenia.|UqTo naprzód wiedząc, iż przyjdą w ostateczne dni szyderze, według własnych pożądliwości swoich chodzący.T)Abyście pamiętali na one przed tym opowiedziane słowa od świętych Proroków, i na ono przykazanie nas Apostołów, i Pana i Zbawiciela;uS eTen już, moi mili! wtóry do was piszę list, w których wzbudzam przez napominanie waszę szczyrą myśl.R1Ale się przydało im wedle prawdziwej przypowieści: Pies wrócił się do własnego zmieciska, i świnia opłókana do walania się w błocie. Q Boby lepiej im było nie uznać drogi sprawiedliwości, niźli poznawszy odwrócić się od podanego im świętego przykazania.ZP-Bo jeśli uciekszy od plugawości świata, przez poznanie Pana i Zbawiciela Jezusa Christusa, a tymiż się zaś uwikławszy zwyciężeni bywają, sstały się im ostateczne rzeczy ich gorsze niż pierwsze.O Wolność im obiecując, sami niewolnikami będąc skażenia. Abowiem od kogo kto jest zwyciężon, temu też jest zniewolony.GNAbowiem nadętą próżność mówiąc, przyłudzają przez pożądliwości ciała, i przez niepowścięgliwości onych którzy prawdziwie uciekli byli od tych którzy obcują w błędzie.xMiCi są źrzódła bezwodne, obłoki od wichru pędzone, którym zaburzenie ciemności na wieki jest zachowane.&LEA strofowanie miał własnego przestępstwa, iż pod jarzmem będące nieme bydlę człowieczym głosem przemówiwszy, zahamowało onego Proroka głupstwo.K!Którzy opuściwszy prostą drogę, obłądzili się, idąc za drogą Balaama Bosorowego, który zapłatę niesprawiedliwości umiłował;+JOOczy mając pełne cudzołóstwa, i nieustawające w grzechu przyłudzając dusze nieutwierdzone, serce wyćwiczone w łakomstwie mając, przeklęctwa dzieci."I= Odnosząc zapłatę niesprawiedliwości, za roskosz mając dniowe zbytki, zmazy i swędry, zbytkujący w zdradach swych, spólnie zasiadając z wami.1H[ A ci, jako bezrozumne bydlęta, które są według przyrodzenia sprawione na ułowienie i skazę, to czego nie rozumieją bluźniąc, w skazie swej skażeni będą.{Go Gdzie Aniołowie siłą i mocą więtszymi będąc, nie czynią przeciwko nim przed Panem bluźnierskiego sądu.ZF- A nawięcej onych którzy za ciałem w pożądliwości splugawienia chodzą, a zwierzchnością gardzą, będąc śmiałymi, i na sobie przestawający, przełożeństw nie strachają się, bluźniąc je.oEW Umieć Pan pobożnych z pokuszenia wyrwać, a niesprawiedliwych na dzień sądu ku karaniu chować."D=Abowiem widzeniem i słyszeniem, on sprawiedliwy, mieszkając między nimi, dzień po dzień duszę sprawiedliwą niezbożnymi uczynkami ich dręczył.oCWA sprawiedliwego Lota, spracowanego onych sprośników w niepowścięgliwości obcowaniem, wyrwał.%BCI miasta Sodomczyków i Gomorry w popiół obróciwszy, wywróceniem potępił, za przykład tym, którzyby chcieli niepobożnie żyć, położywszy je. A9I starodawnemu światu nie przepuścił, ale samoósmego Noego, sprawiedliwości obwoływacza, ustrzegł, potop na świat niepobożnych przywiódszy;@1Jeśli bowiem Bóg Aniołom którzy zgrzeszyli nie przepuścił, ale łańcuchami ciemności, strąciwszy do przepaści, podał na sąd zachowane;?A przez łakomstwo zmyślonymi mowami kupczyć wami będą; którym sąd zdawna nieomieszkawa, i zginienie ich nie drzymie.c>?A wiele ich pójdą za ich zginieniem, przez które ona droga prawdy będzie bluźniona.= {A byli i fałszywi Prorocy między ludem, jako i między wami będą fałszywi nauczyciele, którzy chytrze wprowadzają odszczepieństwa zginienia, i onego który kupił je, Gospodarza zaprzą się, przywodząc sami na się prędkie zginienie. < Abowiem nie wolą ludzką przyniesione jest niekiedy proroctwo, ale od ducha świętego popchnieni mówili święci Boży ludzie.W; )To naprzód wiedząc, iż każde proroctwo pisma, własnego wykładu nie jest.F: I mamy mocniejszą prorocką mowę, której, dobrze czynicie, pilnując, jako świece świecącej w ciemnym miejscu, ażby się dzień oświecił, a jutrzenka weszła w sercach waszych.f9 GA ten głos myśmy słyszeli z nieba przyniesiony, z nim będąc na onej górze świętej.68 gBo był wziął od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy głos był przyniesion jemu takowy od wielmożnej chwały: Ten jest on Syn mój miły, w którym się mnie upodobało.:7 oAbowiem nie za chytrze złożonymi baśniami szedszy, oznajmiliśmy wam onę Pana naszego JEzusa Christusa moc i przyszcie, ale oczyma się przypatrzywszy onego wielmożności.z6 oA starać się będę i zawsze abyście mieli wy po moim wyściu, przecobyście tych rzeczy pamiątkę czynili.n5 WWiedząc iż prędkie jest złożenie przybytku mojego, jako i Pan nasz Jezus Christus oznajmił mi.`4 ; A za słuszną to mam, póki jestem w tym przybytku, pobudzać was przez napominanie.3   Przetoż nie zaniedbam zawsze was upominać około tych rzeczy, choć umiejących, i utwierdzonych w teraźniejszej prawdzie.2  Abowiem tak bogacie podane będzie wam weście do onego wiecznego królestwa Pana naszego i Zbawiciela Jezusa Christusa.1 9 A przeto tym więcej, bracia! starajcie się, żebyście mocne wasze ono wezwanie i wybranie czynili; Abowiem to czyniąc nie potkniecie się nigdy. 0  Bo który nie ma tych rzeczy, ślepy jest, nie daleko widzący, który zapamiętał oczyścienia od onych dawnych swoich grzechów./ 3Abowiem gdy te rzeczy w was są, i obfitują, nie próżnującymi ani bezowocnymi was wystawią, ku onemu Pana naszego Jezusa Christusa poznaniu.a. =A w pobożności onę miłość braterstwa, a w miłości braterstwa onę miłość. - A w umiejętności onę powścięgliwość, a w powścięgliwości onę cierpliwość, a w cierpliwości onę pobożność,, A do tego samego też pilności wszelakiej przykładając, przydajcie w wierze waszej onę cnotę, a w cnocie onę umięjętność,W+ )Przez które one kosztowne nam i nawiętsze obietnice są darowane, abyście się przez ty sstali Boskiego ucześniki przyrodzenia, uciekszy od onego, które na świecie jest w pożądliwości, skażenia.,* SJako wszytkie rzeczy nam Boska moc jego, które należą ku żywotowi i pobożności, darowała, przez poznanie onego, który wezwał nas przez sławę i cnotę;b) ?Łaska wam i pokój niech się rozmnoży przez znajomość Boga, i Jezusa Pana naszego;<( uSymeon Piotr sługa i Apostoł Jezusa Christusa, onym którzy równo kosztownej z nami dostali wiary, przez sprawiedliwość Boga naszego, i Zbawiciela naszego Jezusa Christusa;+'OPozdrówcie jeden drugiego, w pocałowaniu miłości. Pokój wam wszytkim którzyście w Christusie Jezusie, Amen. [Koniec pierwszego listu Piotra świętego.]`&9 Pozdrawia was on, który jest w Babilonie, spólnie wybrany Zbór, i Marek syn mój."%= Przez Sylwana wiernego brata, jako rozumiem, na krótcem wam pisał, napominając i świadcząc, iż ta jest prawdziwa łaska Boża w której stoicie.4$c Jemu chwała i moc na wieki wieków, Amen.0#Y A Bóg wszelakiej łaski, który wezwał was do wiecznej swej chwały w Christusie Jezusie, maluczko utrapione, sam niech naprawi was, utwierdzi, umocni, ugruntuje."1 Któremu się sprzeciwiajcie mocni w wierze, wiedząc iż tyż utrapienia nad onym, które jest na świecie, waszym braterstwem wykonywają się.~!uTrzeźwiemi bądźcie, czujcie; iż przeciwnik wasz dyabeł, jako lew ryczący, obchodzi, szukając kogoby pożarł.Q Wszytko pieczołowanie wasze wrzucając nań, iż się on stara o was.SUniżciesz się tedy pod mocną ręką Bożą, aby was wywyższył wczas.PTakże młodszy! poddawajcie się starszym; a wszyscy jedni drugim bądźcie poddanymi. W uniżone o sobie rozumienie wprawcie się, gdyż Bóg pysznym się sprzeciwia, a uniżonym dawa łaskę.fEA gdy się okaże on przedniejszy Pasterz, odniesiecie onę niewiędnącą chwały koronę.LAni jakoby panując nad dziedzictwem, ale wzormi będąc trzódki.5Paście onę która jest u was trzódkę Bożą, doglądając jej, nie z musu, ale dobrowolnie; ani z zysku szkaradego, ale z umysłu ochotnego;' IStarszych którzy są między wami proszę ja, jako spólny starszy i świadek Christusowych utrapienia, i onej, która się ma objawić, chwały ucześnik: A tak i ci którzy cierpią wedle wolej Bożej, jako wiernemu stworzycielowi niech poruczają dusze swe, w dobroczynności.eCA jeśli sprawiedliwy ledwie zachowany bywa, niezbożnik i grzesznik gdzież się okaże?!Gdyż czas jest aby się począł sąd od domu Bożego. A jeśli naprzód od nas, któryż koniec nieposłusznych onej Bożej Ewanieliey?b=A jeśli jako Christyanin, niech się nie sroma; ale niech chwali Boga w części tej.zmA żaden z was niech nie cierpi jako zabójca, abo złodziej, abo złoczyńca, abo jako w cudze wglądający.9kJeśli wam urągają w imię Christusowe, szczęśliwiście; gdyż on chwały i on Boży duch nad wami odpoczynął; wedle nichci bluźnion bywa, a wedle was bywa wielbion.+ Ale jako spółkujecie z Christusem w utrapieniach, także weselcie się, abyście się i w objawienie chwały jego weselili radując się.  Moi mili! nie miejcie za nowinę onego upalenia, które się z wami ku pokuszeniu waszemu dzieje, jakoby za nowinę was potkało.~u Jeśli który mówi, niech mówi jako wywowy Boże; Jeśli który posługuje, niech posługuje jako z siły, której użycza Bóg; aby we wszem rozsławiony był Bóg przez Jezusa Christusa; któremu jest chwała i moc na wieki wieków, Amen.uc Każdy jako wziął darowanie, między sobą im usługując, jako dobrzy szafarze rozlicznej łaski Bożej.>w Gościnnymi bądźcie jedni ku drugim, bez szemrania.yA przed wszytkimi rzeczami onę jedni ku drugim miłość uprzejmą mając, iż miłość zakryje mnóstwo grzechów. }A wszytkich rzeczy koniec przybliżył się. Przetoż rostropnie sobie poczynajcie, i czujnymi bądźcie ku modlitwam. Abowiem dlatego i pomarłym opowiedano Ewanielią, abyć sądzeni byli wedle ludzi ciałem, a żyliby wedle Boga duchem.] 3Którzy dadzą liczbę onemu, który pogotowiu jest sądzić żywiące i pomarłe.~ uW czym mają to za nowinę, iż nie zbiegacie się wy z nimi ku tejże zbytecznej rospustności, złorzecząc was.q [Abowiem dosyć nam ma być na przeminęłym czasie żywota, w którymeśmy wolą poganów popełniali, chodząc w niepowścięgliwościach, pożądliwościach, opilstwach, biesiadach, pijaństwach, i sprośnych bałwochwalstwach.r]Ku temu, aby już więcej nie ludzkim pożądliwościam, ale wolej Bożej, ostatek czasu w ciele żył. 1Gdyż tedy Christus ucierpiał za nas ciałem, wy też tąż myślą uzbrojeni bądźcie; iż ten który ucierpiał w ciele, poprzestał grzechu,wgKtóry jest na prawicy Bożej, szedszy do nieba, któremu poddani są Aniołowie, i zwierzchności, i mocy.5cCzego wzorem będąc teraz, nas też zachowywa ponurzenie, (nie składanie cielesnego plugastwa, ale sumnienia dobrego wypytanie ku Bogu) przez powstanie Jezusa Christusa,LKtórzy nieposłuszni byli niekiedy, jako gdy raz oczekawała ona Boża długocierpliwość za dni Noego, gdy sprawowano korab, w którym mało (to jest, ośm) dusz zachowane były przez wodę.GW którym też onym w ciemnicy duchom, szedszy obwoływał.&EGdyż i Christus raz za grzechy ucierpiał, sprawiedliwy za niesprawiedliwe; aby nas przywiódł do Boga, umartwionyć ciałem, ale żywy uczyniony duchem.gGLepiej bowiem dobrze czyniąc, jeśliby chciała wola Boża, cierpieć, niźli źle czyniąc."=Sumnienie mając dobre; aby w tym w czym pomawiają was jako złoczyńców, zasromali się oni którzy potwarzają wasze dobre w Christusie obcowanie. _~~}||*{zz6ysxxVwrvv\umttUsss#rraqq_ppoon^mml{kkjii.hhgg f]eedccbb^aa$``_`^s]]\[[WZYYGXWWpVVEUvU9TTtT'SSRQQPnP/O[NMMLKKoJJyJIcHuHGiFFEEkDCC\BA@@L?>>f==a<<*;/::9!887V69544S33E2|11X0A/..%-f,,w++=**$)L((2'h&%$##n"".! LS{_ @jg8vNO/T3: \ F / pC gd2_47 Ci są ony dwie oliwie, i dwa świeczniki przed oblicznością Pana ziemie stojące.{3o I dam dwiema świadkom moim, i prorokować będą dni tysiąc dwieście i sześćdziesiąt, obleczeni w wory.02Y A sień która jest przed Kościołem, wyrzuć precz, a onej nie mierz, abowiem dana jest poganom, a miasto święte deptać będą czterdzieści i dwa miesiące.1 # I dano mi trzcinę podobną lasce; a stanął Anioł mówiąc: Wstań, a zmierz Kościół Boży i ołtarz, i kłaniające się w nim.h0I I mówi mi: Musisz zasię prorokować przed ludźmi, i narody i języki i wielem Królów."/= I wziąłem książeczki z ręki Anioła, i zjadłem je; i były w uściech moich jako miód słodkie; ale gdym je zjadł, zgorzkniał brzuch mój.B.} I poszedłem do Anioła, mówiąc mu: Daj mi te książeczki. I rzekł mi: Weźmi a zjedz je, i gorzkim uczynią twój żołądek, ale w uściech twych będą słodkie jako miód.,-Q A głos którym słyszał z nieba, zasię mówił ze mną, i mówił: Idź, a weźmi książeczki otworzone w ręce Anioła stojącego na morzu, i na ziemi., Ale we dni głosu siódmego Anioła, gdy będzie miał trąbić, dokona się tajemnica Boża, jako opowiedział sługam swoim Prorokom.:+m I przysiągł na żywiącego na wieki wieków, który stworzył niebo i co w nim jest, i ziemię i co na niej jest, i morze i co w nim jest, że czasu już nie będzie.j*M A Anioł któregom widział stojącego na morzu i na ziemi, podniósł rękę swoję do nieba,6)e A gdy mówiły ony siedm gromów głosy swoje, miałem był pisać; i usłyszałem głos z nieba, mówiący mi: Zapieczętuj co mówiły siedm gromów, a tego nie pisz.p(Y I krzyknął głosem wielkim, jako lew ryczy; a gdy krzyknął, mówiły siedm gromów swoje głosy.v'e A miał w ręce swej książeczki otworzone; i postawił nogę swoję prawą na morzu, a lewą na ziemi.>& w I widziałem drugiego Anioła mocnego sstępującego z nieba, obleczonego obłokiem; a tęcza na głowie jego była; a oblicze jego jako słońce, a nogi jego jako słupy ognia.%y I nie kajali się mężobójstw swych, ani od trucizn swoich, ani od wszeteczeństw swoich, ani od kradziestw swoich.$ A inni ludzie którzy nie są pobici plagami tymi, ani się pokajali od uczynków rąk swych, aby się nie pokłaniali czartom, i bałwanom złotym, i śrebrnym, i miedzianym, i kamiennym, i drzewianym, którzy ani widzieć mogą, ani słyszeć, ani chodzić;# Abowiem zwierzchności ich w gębach ich są, i w ogonach ich; Bo ogony ich wężom są podobne, mając głowy, a tymiż szkodzą."w Od trzech tych pobita jest trzecia część ludzi, od ognia, i od dymu, i od siarki, które wychodziły z ust ich.Z!- A takżem widział konie w widzeniu, i siedzące na nich, mające pancerze ogniste, i Hyacynthowe, i siarczane; a głowy onych koni jako głowy lwie, a z gęby ich wychodził ogień, i dym, i siarka.Z - A liczba wojsk konnych była dwa miliony milionów; a słyszałem liczbę ich.) I rozwiązani są oni czterzej Aniołowie zgotowani na godzinę, i na dzień, i na miesiąc, i na rok, aby pobili trzecią część ludzi.  Mówiący szóstemu Aniołowi, który miał trąbę: Rozwiąż onych czterech aniołów uwiązanych u rzeki wielkiej Eufraty. I szósty Anioł zatrąbił, i słyszałem głos jeden ze czterech rogów ołtarza złotego, który jest przed oblicznością Bożą,D Biada jedna przeszła, oto, idą jeszcze dwie biedy potym. A mają nad sobą Króla, anioła przepaści; imię jego po Hebreysku Abaddon, a po Grecku imię ma Apollyon, to jest, Zatracający.' A mają ogony podobne niedźwiadkom, a w ich ogoniech żądła były; a ich zwierzchność jest szkodzić ludziam przez miesięcy pięć.{ A miały pancerze, jako pancerze żelazne; a głos skrzydeł ich jako głos wozów, wielu koni bieżących na wojnę.Q I miały włosy jako włosy niewieście, a zęby ich jako lwie były.'G A podobieństwa szarańczej były podobne koniom zgotowanym na wojnę; a na głowach ich jako korony podobne złotu, a twarzy ich jako twarzy człowiecze. I we dni ony szukać będą ludzie śmierci, a nie najdą jej; i będą żądać umrzeć, a uciecze śmierć od nich.3 A dano im aby ich nie zabijali, ale aby byli dręczeni miesięcy pięć; a dręczenie ich, jako dręczenie niedźwiadkowe, gdy uderzy człowieka.>u A powiedziano im żeby nie szkodziły trawie ziemie, ani wszelkiej zieloności, ani wszelkiemu drzewu; oprócz ludzi samych, którzy nie mają pieczęci Bożej na czołach swoich.   I z dymu studniej wyszły szarańcze na ziemię, i dano im zwierzchność, jako mają zwierzchność niedźwiadkowie ziemscy.3 I otworzyła studnią przepaści, i wstąpił dym z studnie, jako dym pieca wielkiego; i zaćmione jest słońce i powietrze od dymu studniej.   I piąty anioł zatrąbił, i widziałem gwiazdę która spadła z nieba na ziemię, a dan jest jej klucz studniej przepaści.iK I widziałem i słyszałem jednego Anioła lecącego w pojśrzód nieba, mówiącego głosem wielkim: Biada, biada, biada mieszkającym na ziemi, od pozostałych głosów trąby trzech Aniołów którzy mają zatrąbić!mS I czwarty Anioł zatrąbił, i uderzona jest trzecia część słońca, i trzecia część księżyca, i trzecia część gwiazd; aby się zaćmiła trzecia część ich, i trzecia część dnia nie świeci, i noc także. A imię gwiazdy nazywają piołynem; i sstała się trzecia część wód piołynem, a wiele ludzi pomarło od wód, iż zgorzkniały. 9 I trzeci Anioł zatrąbił, i spadła z nieba gwiazda wielka, gorająca jako kaganiec, i upadła na trzecią część rzek, i na źrzódła wód. # I pozdychała trzecia część rzeczy stworzonych, które były w morzu, mających duszę; i trzecia część okrętów popsowała się. #I wtóry Anioł zatrąbił, a jakoby góra wielka ogniem gorająca wrzucona jest w morze; i sstała się trzecia część morza krwią.G I Anioł pierwszy zatrąbił, i sstał się grad i ogień, zmieszane ze krwią, i zrzucone są na ziemię; i trzecia część drzew spalona jest, i wszelka trawa zielona spalona jest.Q A siedm Aniołów mających siedm trąb, nagotowali się aby trąbili./WI wziął Anioł kadzilnicę, i napełnił ją ogniem z ołtarza, i wyrzucił na ziemię; i sstały się głosy, i gromy, i łyskawice, i trzęsienia ziemie.fEI wstąpił dym kadzenia z modlitew świętych z ręki Anioła przed obliczność Bożą.T!A drugi Anioł przyszedł, i stanął przed ołtarzem, mając kadzilnicę złotą; I dano mu kadzenia wiele, aby oddał z modlitew świętych wszytkich na ołtarz złoty, który jest przed stolicą.dAI widziałem onych siedm Aniołów którzy przed Bogiem stanęli; a dano im siedm trąb.a =A gdy otworzył pieczęć siódmą, stało się milczenie na niebie, jakoby pułgodziny.&EAbowiem baranek który jest w pojśrzodku stolice, będzie je pasł, i poprowadzi je do żywych źrzódeł wód; i otrze Bóg wszelką łzę z oczu ich.yNie będą łaknąć więcej, i nie będą pragnąć więcej, ani przypadnie na nie słońce, ani żadna gorącość.%Dlatego są przed stolicą Bożą, i służą mu we dnie i w nocy w Kościele jego; a siedzący na stolicy, mieszkać będzie nad nimi.1[I rzekłem mu: Panie! ty wiesz. I powiedział mi: Ci są którzy przychodzą z ucisku wielkiego; i uprali szaty swoje, i wybielili szaty swoje we krwi barankowej. I odpowiedział jeden z starszych, mówiąc mi: Ci którzy są obleczeni w długie szaty białe, którzyż są, i skąd przyszli?~+ Mówiąc: Amen! Błogosławienie, i chwała, i mądrość, i dziękowanie, i cześć, i moc, i siła Bogu naszemu na wieki wieków, Amen.}7 A wszyscy Aniołowie stanęli około stolice, i starszych, i czworga źwierząt, i upadli przed stolicą na oblicza swe, i pokłonili się Bogu,u|c I krzyczeli głosem wielkim mówiąc: Zbawienie należy Bogu naszemu siedzącemu na stolicy, i Barankowi!{ Potymem widział, a oto tłum wielki, którego zliczyć żaden nie mógł, z każdego narodu, i pokolenia, i ludu, i języków, stojący przed stolicą, i przed oblicznością baranka, przyobleczeni w długie szaty białe, a palmy w ręku ich.OzZ pokolenia Zabulonowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Józefowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Beniaminowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych.KyZ pokolenia Symeonowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Lewiowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Isacharowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych;RxZ pokolenia Asserowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Nephthalimowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Manassessowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych;FwZ pokolenia Judzinego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Rubenowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych; Z pokolenia Gadowego, dwanaście tysięcy zapieczętowanych;v+I słyszałem liczbę zapieczętowanych: sto i czterdzieści i cztery tysiące zapieczętowanych z wszelkiego pokolenia synów Izraelskich.zumMówiąc: Nie szkodźcie ziemi, ani morzu, ani drzewam, aż zapieczętujemy sługi Boga naszego na czołach ich.Tt!I widziałem drugiego Anioła wstępującego od wschodu słońca, mającego pieczęć Boga żywiącego; i krzyknął głosem wielkim ku czterem Aniołom, którym dano jest im szkodzić ziemi i morzu,?s yA potymem widział czterech Aniołów stojących na czterech węgłów ziemie, trzymające cztery wiatry ziemie, aby nie wiał wiatr na ziemię, ani na morze, ani na wszelkie drzewo.SrIż przyszedł dzień on wielki gniewu jego; a któż się może ostać?qA mówią góram i skałam: Upadnijcie na nas, i zakryjcie nas od oblicza onego siedzącego na stolicy, i od gniewu Barankowego;$pAA królowie ziemie, i wielcy panowie, i bogaci, i Rotmistrze, i mocarze, i każdy niewolnik i każdy wolny pokryli się w jamy, i w skały gór.ooWA niebo odstąpiło jako księgi zwinione, a wszelka góra i wysep z miejsc swoich poruszone są;znm A gwiazdy niebieskie upadły na ziemię, jako figa zrzuca owoce swe niedostałe, od wiatru wielkiego zachwiana.;mo I widziałem gdy otworzył pieczęć szóstą, a oto trzęsienie się wielkie sstało, i słońce czarne się sstało jako wór włosiany, i księżyc sstał się jako krew.Ql I dane są każdemu szaty białe, i powiedziano im aby się uspokoiły jeszcze na mały czas, ażby się też wypełnili i spólni słudzy ich i bracia ich, którzy mają być pobici jako i oni.3k_ I krzyczały głosem wielkim mówiąc: I dokądże gospodarzu święty i prawdziwy! nie sądzisz i nie zemścisz się krwie naszej, od przemieszkawających na ziemi? j A gdy otworzył piątą pieczęć, widziałem pod ołtarzem dusze pobitych dla onej mowy Bożej, i dla świadectwa które mieli.iI widziałem, a oto koń płowy, a tego który siedział na nim imię było Śmierć; a piekło szło za nim; i dana jest im zwierzchność nad czwartą częścią ziemie, zabijać przez miecz, i przez głód, i przez śmierć, i przez źwierzęta ziemskie.uhcA gdy otworzył czwartą pieczęć, słyszałem głos czwartego źwierzęcia mówiący: Chodź a patrzaj!(gII słyszałem głos w pojśrzodku czworga źwierząt mówiący: Miarka pszenice za grosz, a trzy miarki jęczmienia za grosz; a oliwy i wina nie szkodź.EfA gdy otworzył pieczęć trzecią, słyszałem trzecie źwierzę mówiące: Chodź a patrzaj! I widziałem, a oto koń wroni, a ten co siedział na nim, miał szale w ręce swojej.e7I wyszedł drugi koń rydzy, a temu co siedział na nim, dano mu odjąć pokój z ziemie, a iżby jedni drugie zabijali; i dano mu miecz wielki.hdIA gdy otworzył wtórą pieczęć, słyszałem wtóre źwierzę mówiące: Chodź a patrzaj!c)I widziałem, a oto koń biały; a ten co siedział na nim, miał łuk; i dano mu koronę, i wyszedł zwyciężca, a iżby zwyciężał.b 7I widziałem gdy otworzył baranek jednę z pieczęci, i słyszałem jedno ze czterech źwierząt, mówiące jakoby głos gromu: Chodź a patrzaj!$aAA ono czworo źwierząt mówiły: Amen. A oni dwadzieścia i czterzej starszy upadli na oblicze swoje, i pokłonili się żywiącemu na wieki wieków.`+ A wszelkie stworzenie które jest na niebie, i na ziemi, i pod ziemią, i które w morzu są, i które w nich są wszytkie, słyszałem mówiące: Onemu siedzącemu na stolicy, i barankowi błogłosławieństwo, i cześć, i chwała, i siła, na wieki wieków.*_M Mówiących głosem wielkim: Godzien jest baranek on zabity wziąć moc, i bogactwo, i mądrość, i siłę, i cześć, i chwałę, i błogosławieństwo!3^_ I widziałem, i słyszałem głos Aniołów wielu około stolice, i onych źwierząt, i onych starszych; a była liczba ich miliony milionów, i tysiące tysięcy,c]? I uczyniłeś nas Bogu naszemu Królmi i Ofiarowniki; i królować będziemy na ziemi.`\9 I śpiewali Pieśń nową, mówiąc: Godzieneś jest wziąć księgi, i otworzyć pieczęci ich, iżeś był zabity, i odkupiłeś Bogu nas przez krew swoję, ze wszego pokolenia, i języka, i ludu, i narodu;S[A gdy wziął księgi, ono czworo źwierząt i oni dwadzieścia i czterzej starszy upadli przed barankiem, mając każdy Cytry i bańki złote, napełnione kadzenia, które są modlitwy świętych.PZI przyszedł, i wziął, z prawice siedzącego na stolicy, księgi.wYgI widziałem, a oto w pojśrzód stolice i czterech źwierząt, i w pojśrzodku onych starszych, baranek stojąc jako zabity, mając siedm rogów, i oczy siedm, które są one siedm duchów Bożych, posłanych na wszytkę ziemię.9XkA jeden z starszych mówi mi: Nie płacz! oto zwyciężył Lew on który jest z pokolenia Juda, Korzeń Dawidów, aby otworzył księgi, i rozwiązał siedm pieczęci ich.wWgA jam płakał wielce, iż żaden godny nie był nalezion otworzyć i czytać księgi, ani patrzyć na nie.rV]A żaden nie mógł ani na niebie, ani na ziemi, ani pod ziemią otworzyć ksiąg, ani patrzyć na nie. UI widziałem Anioła mocnego, obwoływającego głosem wielkim: Kto jest godzien otworzyć księgi, i rozwiązać pieczęci ich?T I widziałem na prawicy siedzącego na stolicy, księgi napisane wewnątrz i zwierzchu, zapieczętowane siedmią pieczęci.S) Godzieneś jest Panie! wziąć chwałę, i cześć, i moc, gdyżeś ty stworzył wszytkie rzeczy, i dla wolej twojej są, i stworzone są.=Rs Upadają dwadzieścia i czterzej starszych przed onym który siedzi na stolicy i kłaniają się żywiącemu na wieki wieków, i porzucają korony swe przed stolicą, mówiąc: Q  A gdy dawają ony źwierzęta chwałę i cześć i dziękowanie onemu siędzącemu na stolicy, żywiącemu na wieki wieków,PA to czworo źwierząt każde zosobna z nich miały po sześci skrzydeł około, a wewnątrz pełno oczu; a odpoczynku nie mają we dnie i w nocy, mówiąc: święty, święty, święty Pan Bóg wszechmogący, który był, i który jest, i który będzie.@OyA źwierzę pierwsze podobne było lwowi, a wtóre źwierzę podobne cielcowi, a trzecie źwierzę miało oblicze jako człowiek, a czwarte źwierzę podobne orłowi latającemu.&NEA przed stolicą morze śklane, podobne kryształowi, a w pojśrzodku stolice i około stolice czworo źwierząt napełnione oczu z przodku i z tyłu.M5A z stolice wychodziły łyskawice, i gromy, i głosy; a siedm lamp ognistych gorających przed stolicą, które są one siedm duchów Bożych.RLA około onej stolice stolic czterzy i dwadzieścia; a na stolicach widziałem dwadzieścia i czterech starszych siedzących, obleczonych w szaty białe; a mieli na głowach swych korony złote.KA on siedzący był pojźrzeniem podobny kamieniowi Jaspisowi, i Sardyusowi; a tęcza około stolice, podobna pojźrzeniem Smaragdowi.fJEA wnet byłem w duchu; a oto stolica postawiona była na niebie, a na stolicy siedzący.CI Potymem widział, a oto drzwi otworzone na niebie, a głos pierwszy którym słyszał jako trąby mówiący ze mną, mówiący: Wstąp sam, a pokażęć to co się ma dziać na potym.o Kto zwycięży, uczynię go słupem w Kościele Boga mojego, a z niego nie wynidzie więcej; I napiszę na nim imię Boga mego, i imię miasta Boga mego, onego nowego Jeruzalem, które zstępuje z nieba od Boga mego, i imię moje nowe.S= Oto, idę rychło; trzymaj co masz, aby żaden nie wziął korony twojej.'<G Iżeś zachował mowę cierpliwości mojej, ja też ciebie zachowam od godziny pokuszenia, która ma przyść na świat wszytek kusić mieszkające na ziemi.f;E Oto, daję ze zgromadzenia szatańskiego niektóre co się powiedają Żydami być, a nie są, ale kłamają. Oto, uczynię im iżby przyszli i pokłonili się przed nogami twymi, i poznali iżem ja umiłował ciebie;?:wZnam twoje uczynki; Otom dał przed tobą drzwi otworzone, a żaden nie może zamknąć ich; iż małą masz moc, i zachowałeś moję mowę, i nie zaprzałeś się imienia mego.P9A Aniołowi onego który jest w Filadelfiey Zboru napisz: To mówi on święty, on prawdziwy, on który ma klucz Dawidów; który otwiera, a żaden nie zawiera; i zawiera, a żaden nie otwiera.<8sKto ma ucho, niech słucha co on duch mówi Zborom.*7MZwyciężca, ten będzie obleczon w szaty białe; i nie wymażę imienia jego z ksiąg żywota; I wyznam imię jego przed Ojcem moim, i przed Anioły jego.6Ale masz mało imion i w Sardziech, które nie pokalały szat swoich, i chodzić będą ze mną w białych szatach; iż godni są.P5Pamiętaj tedy jakoś wziął i słyszał, a chowaj, i kaj się. Jeśli tedy czuć nie będziesz, przyjdę przeciwko tobie jako złodziej, a nie poznasz której godziny przyjdę przeciwko tobie. 4Bądź czujny, a utwierdzaj inne rzeczy które umrzeć miały, abowiem nie nalazłem twoich uczynków napełnionych przed Bogiem.P3 A Aniołowi onego który jest w Sardziech Zboru napisz: To mówi ten który ma onych siedm duchów Bożych, i onę siedm gwiazd: Znam twoje uczynki, iż imię masz że żywiesz, a umarły jesteś.<2sKto ma ucho, niech słucha co on duch mówi Zborom.J1 Jakom ja też wziął od Ojca mego; i dam mu gwiazdę zaranną.Z0-I paść je będzie laską żelazną; jako naczynia zduńskie będą skruszeni,e/CA kto zwycięży, i zachowa aż do końca uczynki moje, dam mu zwierzchność nad Pogany;:.oWszakże co macie, trzymajcie ażbych przyszedł.K-A wam mówię, i drugim którzyście w Thyatyrzech, którzykolwiek nie mają nauki tej, i którzy nie poznali głębokości szatańskich, jako mówią: Nie włożę na was innego ciężaru.",=A dzieci jej pobiję śmiercią, i poznają wszytki Zbory, iżem ja jest który badam się nerek i serc; i dam wam każdemu wedle uczynków waszych.+{Oto, ja porzucam ją na łoże, i cudzołożące z nią w ucisk wielki, jeśliby się nie kajali z uczynków swych:Z*-I dałem jej czas, aby się kajała wszeteczeństwa swego; a nie kajała się.[)/Ale mam trochę przeciwko tobie, iż dopuszczasz niewieście Jezabeli, która się mieni być Prorokinią, uczyć i zwodzić moje sługi, żeby wszeteczeństwo płodzili, i jedli rzeczy bałwanom ofiarowane.('Znam twoje uczynki, i miłość, i posługowanie, i wiarę, i cierpliwość twoję, i uczynki twoje, i ostatnie więtsze niż pierwsze.-'SA aniołowi, onego który jest w Thyatyrzech Zboru, napisz: To mówi on syn Boży, który ma oczy swe jako płomień ognia, a nogi jego podobne są mosiądzowi:[&/Kto ma ucho, niech słucha co duch mówi Zborom: Zwyciężcy, dam jemu jeść z onej manny skrytej, i dam mu kamyk biały, i na kamyku imię nowe napisane, którego nikt nie zna, jedno ten który je bierze.}%sKaj się: A jeśli nie będziesz, przyjdę przeciwko tobie rychło, i będę walczył z nimi mieczem ust moich.R$Także masz i ty trzymające naukę Nikolaitów; co mam w nienawiści.b#=Ale mam przeciwko tobie trochę, iż masz tam trzymające naukę Balaamowę, który uczył Balaka wrzucić zgorszenie przed syny Izraelskie, żeby jedli z rzeczy bałwanom ofiarowanych, i wszeteczeństwo płodzili.n"U Znam uczynki twoje, i gdzie mieszkasz, gdzie jest stolica szatańska, i trzymasz imię moje, i nie zaprzałeś się wiary mojej, i w ony dni w które Antypas on świadek mój wierny zabit jest u was, gdzie szatan mieszka.u!c A Aniołowi onego który jest w Pergamie Zboru napisz: To mówi on który ma miecz on obudwu stron ostry:t a Kto ma ucho, niech słucha co on duch mówi Zborom: Zwyciężca, nie będzie obrażon od śmierci wtórej.iK Nic się nie bój tego co masz cierpieć; oto ma wrzucić dyabeł niektóre z was do ciemnice, abyście byli kuszeni; I będziecie mieć ucisk dni dziesiąci. Bądź wierny aż do śmierci, a damci koronę onego żywota.5c Znam twoje uczynki, i ucisk, i ubóstwo, (ale bogaty jesteś) i bluźnierstwo onych którzy się powiedają Żydami być, a nie są, ale są zgromadzeniem szatańskim.q[A Aniołowi zboru Smirneńczyków napisz: To mówi pierwszy i ostatni, który był umarł, a ożył:Kto ma ucho, niech słucha co on duch mówi Zborom: Zwyciężcy dam mu jeść z drzewa żywota, które jest w pojśrzodku Raju Bożego.[/Ale to masz, iż nienawidzisz uczynków Nikolaitów, których i ja nie nawidzę.X)Pamiętajże tedy skądeś wypadł, i kaj się, i pierwsze uczynki czyń; a jeśliż nie uczynisz, przyjdęć przeciwko tobie rychło, i ruszę świecznik twój z miejca jego, jeśli się nie pokajesz.SAle mam przeciwko tobie, żeś miłość twoję onę pierwszą opuścił.dAI znaszałeś, i cierpliwość masz, i pracowałeś dla imienia mego, a nie ustałeś.LZnam uczynki twoje, i pracą twoję, i cierpliwość twoję, a iż nie możesz znosić złych; i skuszałeś tych którzy się mienią być Apostoły, a nie są; i nalazłeś je kłamcami.( KAniołowi Efeskiego Zboru napisz: To mówi ten który trzyma one siedm gwiazd w prawicy swej, który chodzi w pojśrzód onych siedmi świeczników złotych:f GTajemnicę onych siedmi gwiazd któreś widział na prawicy mojej, i onych siedmi świeczników złotych. Ona siedm gwiazd, Aniołowie siedmi Zborów są; A one siedm świeczników, któreś widział, siedm Zborów są.^ 7Napisz te rzeczy któreś widział, i które są, i które się dziać mają potym,x kI żywiący, i byłem umarły, a oto żywy jestem na wieki wieków. Amen. I mam klucze piekła i śmierci., SA gdym ujźrzał go, przypadłem do nóg jego jako martwy; i włożył prawą swoję rękę na mię, mówiąc mi: Nie bój się! Jam jest pierwszy i ostateczny, 9A miał na prawej swej ręce siedm gwiazd, a z ust jego miecz z obu stron ostry wychodził; a oblicze jego jako gdy słońce świeci w mocy swej.j OA nogi jego podobne mosiądzowi, jakoby w piecu rozpalone; a głos jego jako głos wód wiela.m UA głowa jego i włosy białe, jako wełna biała, jako śnieg; a oczy jego jako płomień ognia. 5 A w pojśrzodku onych siedmi świeczników podobnego Synowi człowieczemu, obleczonego w długą szatę, i przepasanego u piersi pasem złotym.    I obróciłem się abym ujźrzał głos który mówił ze mną; a obróciwszy się, ujźrzałem siedm świeczników złotych.y  m Mówiący: Jam jest Alpha i Omega, pierwszy i ostatni; a co widzisz napisz w księgi, i pośli do siedmi Zborów które są w Azyey, do Efezu, i do Smyrny, i do Pergamy, i do Thyatyru, i do Sardów, i do Filadelfu, i do Laodyki.]  5 Byłem w duchu w Pański dzień, i słyszałem głos za sobą wielki jako trąby,S  ! Ja Jan, brat wasz, i spółtowarzysz w ucisku, i w Królestwie, i w cierpliwości Jezusa Christusa, byłem na wyspie który zową Patmos, dla onej mowy Bożej, i dla świadectwa Jezusa Christusa;   Jam jest ono Alpha i ono Omega, początek i koniec, mówi Pan, który jest i który był i który będzie, on wszechmogący.  ;Oto przychodzi z obłokami, i ujźrzy go wszelkie oko, i ci którzykolwiek go zbodli; i kwilić będą nad nim wszytki pokolenia ziemie. Tak, Amen.q ]I uczynił nas Królmi i Ofiarowniki Bogu i Ojcu swemu; jemuż chwała i moc na wieki wieków. Amen.G  I od Jezusa Christusa, który jest świadek on wierny, pierworodny z umarłych, i Książę Królów ziemie; onemu który umiłował nas, i omył nas z grzechów naszych we krwi swojej;2 _Jan siedmi Zborom które są w Azyey: Łaska wam i pokój od onego który jest, i który był i który będzie; i od siedmi duchów którzy są przed stolicą jego; #Szczęśliwy który czyta, i którzy słuchają mów proroctwa tego, i zachowywają to co w nim jest napisano; abowiem czas jest blisko.g IKtóry oświadczał onę mowę Bożą, i świadectwo Jezusa Christusa, i cokolwiek widział.9 oObjawienie Jezusa Christusa, które dał jemu Bóg, aby okazał sługom swym co się ma dziać w rychle; i oznajmił to posławszy przez Anioła swojego, słudze swemu Janowi.  Samemu mądremu Bogu Zbawicielowi naszemu chwała i wielmożność, moc i zwierzchność, i teraz i na wszytki wieki. Amen.  A onemu który może strzedz was wolnych od potknienia, i stawić przed oblicznością chwały swej nienaganione w radości,s aA drugich w bojaźni zachowajcie, z ognia wyrywając, nienawidząc i onę od ciała pokalaną suknią.0~ ]A jednych wżdy litujcie rozsądzając. } Samych siebie w miłości Bożej zachowywajcie, oczekawając miłosierdzia Pana naszego Jezusa Christusa, ku żywotowi wiecznemu.n| WA wy moi mili! na naświętszej waszej wierze budując sami siebie, w duchu świętym modląc się,F{ Ci są, którzy się odłączają, duszni, ducha nie mający.uz eIż mówili wam, że ostatecznego czasu będą szyderze, wedle pożądliwości swych niezbożnych chodzący.zy oLecz wy moi mili! pamiętajcie słowa które są przedtym powiedane od Apostołów Pana naszego Jezusa Christusa.x )Ci są szemracze, skwierkliwi, wedle pożądliwości swych chodzący; a usta ich mówią wyniosłości, dziwujący się osobam, dla pożytku.kw QAby czynił sąd przeciw wszytkim, i strofował wszytki niezbożniki ich, ze wszytkich uczynków niezbożności ich, które niezbożnie płodzili, i ze wszytkich przykrości które mówili przeciw jemu grzesznicy niezbożni.wv iLecz prorokował i tym siódmy od Adama Enoch, mówiąc: Oto, przyszedł Pan z tysiącami świętymi swoimi.u + Wały dzikie morskie, przez piany wyrzucające swoje sromoty, gwiazdy błąkające się, którym zaburzenie ciemności na wieki jest zachowane.`t ; Ci są na ucztach waszych swędry, spólnie zasiadający z wami, bez bojaźni samych siebie pasący; obłoki bezwodne, od wiatrów tam i sam uniesione, drzewa zwiędłe, bezowocne, dwakroć pomarłe, wykorzenione; s  Biada im! iż drogą Kainową chodzili, i za błędem Balaamowey zapłaty rozpuścili się, a przeciwieństwem Korego poginęli. r  A ci, czegoć nie rozumieją, bluźnią; a co przyrodzonym obyczajem, jako bezrozumne bydlęta, rozumieją, w tym się każą.?q y A Michał Archanioł gdy się z dyabłem rozpierając rozmawiał o Moyzeszowym ciele, nie śmiał przeciw niemu sądu podnieść bluźnierskiego, ale rzekł: Niech cię zfuka Pan.up eTakże też i ci uśpieni, ciałoć plugawią, i zwierzchność odrzucają, i przełożeństwa bluźnią.No Jako Sodoma i Gomorrha, i one około nich miasta, takimże sposobem jako i oni zwszeteczniawszy, a poszedszy za ciałem cudzym, wystawione są na przykład, ognia wiekuistego karanie odnosząc.&n GI anioły którzy nie zachowali swojej zacności, ale opuścili własne mieszkanie, na sąd wielkiego dnia, zwiąskami wiecznymi pod ciemnością zachował.m #I przypomionąć wam chcę, którzy raz to wiecie, iż Pan lud z ziemie Egiptskiey wybawiwszy, zasię one którzy nie wierzyli potracił.l Abowiem wtrącili się niektórzy ludzie, dawno przedtym spisani na to potępienie, niepobożni, którzy Boga naszego łaskę obracają w rozpustność, i onego, który sam tylko jest Gospodarzem, Boga, i Pana naszego Jezusa Christusa przą się.==r<<+;::988z77U65544#3j22K1001/..c-=,~++^*))m(( '<&>%@$$@#{#)""!J >,rgjt4: / | O #B^#*yMPiąty, Sardonix; szósty, Sardius; siódmy, Chryzolit; ósmy, Beryllus; dziewiąty, Topazius; dziesiąty, Chrysoprasus; jedennasty, Hyacynt; dwanasty Amethyst.xA grunty muru miasta wszelakim kamieniem drogim ozdobione. Grunt pierwszy, Jaspis; wtóry, Szafir; trzeci, Kalcedon; czwarty, Smaragd;fwEA było budowanie muru jego Jaspis; a miasto było złoto czyste, podobne śkłu czystemu.lvQI mierzył mur jego, sto czterdzieści cztery łokcie, miary człowieczej, która jest Aniołowa.luQA miasto na cztery węgły położone jest, a długość jego takoważ jest, jako i szerokość. I mierzył miasto trzciną na dwunaście stajan dwanaście tysięcy; długość i szyrokość i wysokość jego równe są.ptYA on który mówił ze mną, miał trzcinę złotą, aby mierzył miasto, i brany jego, i mur jego.tsaA mur onego miasta miał dwanaście gruntów, a na nich imiona onych dwanaście Apostołów Barankowych.jrM Od wschodu, brany trzy; od pułnocy, brany trzy; od południa brany trzy; od zachodu brany trzy.4qa A miało mur wielki i wysoki; mające bran dwanaście, a na branach dwanaście Aniołów; i imiona napisane, które są onych dwunaście pokolenia synów Jzraelskich. p Mające chwałę Bożą; a światłość jego podobna kamieniowi nakosztowniejszemu, jako kamieniowi Jaspisowi krzyształowatemu.o# I odniósł mię w duchu na górę wielką i wysoką, i okazał mi miasto ono wielkie święte Jeruzalem zstępujące z nieba od Boga;Sn I przyszedł do mnie jeden z siedmi Aniołów, którzy mieli siedm baniek napełnionych siedmią plag ostatecznych; i mówił ze mną, mówiąc: Chodź sam, okażęć oblubienicę Barankowę żonę.umcA bojaźliwym, i niewiernym, i obmierzłym, i mężobójcom, i wszetecznikom, i czarownikom i bałwochwalcom, i wszytkim kłamcom, część ich będzie w onym jezierze gorającym ogniem i siarką: która jest śmierć wtóra.Yl+Zwyciężca odziedziczy wszytko, i będę jemu Bogiem, a on mi będzie synem;kI rzekł mi: Sstało się, Jam jest ono Alpha i ono Omega, początek i koniec. Ja pragnącemu dam z źrzódła wody żywota darmo.j#I rzekł on który siedział na stolicy: Oto, nowe czynię wszytkie rzeczy. I mówi mi: Napisz: iż te powieści wierne i prawdziwe są./iWI otrze Bóg wszelką łzę z oczu ich, a śmierć nie będzie więcej, ani żałość, ani krzyk, i pracej więcej nie będzie; Pierwsze bowiem rzeczy odeszły.>huI słyszałem głos wielki z nieba, mówiący: Oto przybytek Boży jest z ludźmi, i będzie mieszkał z nimi, a oni ludem jego będą, a sam Bóg będzie z nimi, Bóg ich!g/A ja Jan widziałem ono święte miasto Jeruzalem nowe, zstępujące od Boga z nieba zgotowane, jako Oblubienicę ochędożoną mężowi swemu. f I widziałem niebo nowe i ziemię nową; abowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęła, i morza niemasz już więcej.peYI jeśli który nie jest nalezion w książce żywota napisany, wrzucon jest w ono jezioro ogniste.bd=A śmierć i piekło wrzuceni są w ono jezioro ogniste; ta jest ona wtóra śmierć. c9 I oddało morze umarłe którzy w nim byli, i śmierć i piekło oddali umarłe którzy w nich byli; i byli sądzeni każdy wedle uczynków ich.|bq I widziałem umarłe wielkie i małe stojące przed oblicznością Bożą, a księgi otworzone są, i druga księga otworzona jest, która jest żywota; i osądzeni są umarli z napisanych rzeczy w onych księgach, wedle uczynków ich.a3 I widziałem stolicę wielką białą, i siedzącego na niej, przed którego obliczem uciekła ziemia i niebo, a miejsce nie jest nalezione im.6`e A dyabeł który je zwodził wrzucon jest w ono jezioro ognia i siarki, gdzie ona bestya i on fałszywy Prorok; i będą dręczeni we dnie i w nocy na wieki wieków._) I wstąpili na szerokość ziemie, i obtoczyli obóz świętych, i miasto umiłowane; i zstąpił ogień od Boga z nieba, i pożarł je. ^9I wynidzie zwodzić narody które są na czterech węgłoch ziemie, Goga i Magoga, aby je zgromadził na wojnę, których liczba jako piasek morski.[]/A gdy się skończy ono tysiąc lat, będzie rozwiązan szatan z ciemnice swej.^\5Szczęśliwy i święty, który ma część w powstaniu pierwszym; nad tymi ona wtóra śmierć nie ma zwierzchności, ale będą Ofiarownikami Bożymi i Christusowymi, i będą królować z nim tysiąc lat.l[QA inszy z umarłych nie ożyli aż się skończyło ono tysiąc lat; to powstanie pierwsze jest.6ZeI widziałem stolice, i usiedli na nich, a sąd dan jest im; i dusze pościnanych dla świadectwa Jezusowego, i dla mowy Bożej, i którzy się nie pokłonili bestyey, ani obrazowi jej, i nie brali cechy na czoło swe, i na rękę swoję; i żyli i królowali z Christusem ono tysiąc lat.OYI wrzucił go w przepaść, i zamknął go, i zapieczętował nad nim, aby nie zwodził więcej narodów, ażby się wypełniło ono tysiąc lat; a potym potrzeba go rozwiązać na mały czas.wXgI uchwycił smoka, Węża onego starodawnego, który jest dyabeł i szatan; i związał go na tysiąc lat;uW eI widziałem Anioła zstępującego z nieba, mającego klucz przepaści, i łańcuch wielki na ręce swej.V{A drudzy pobici są mieczem siedzącego na koniu, wychodzącym z ust jego; a wszyscy ptacy nasyceni są mięsem ich.UI pojmana jest bestya, i z nią on fałszywy prorok, który czynił znamiona przed nią, którymi pomamił ty którzy przyjęli cechę bestyey, i którzy się kłaniali obrazowi jej; Żywi wrzuceni są ci dwa w ono jezioro ogniste gorające siarką.TI widziałem onę bestyą, i Króle ziemskie, i wojska ich zebrane aby stoczyli bitwę z siedzącym na koniu, i z wojskiem jego.CSAbyście jedli ciała Królów, i ciała Rotmistrzów, i ciała mocarzów, i mięsa koni, i siedzących na nich, i ciała wszytkich wolnych i niewolników, i małych i wielkich!PRI widziałem jednego Anioła stojącego w słońcu; i krzyczał głosem wielkim, mówiąc wszem ptakom latającym w pojśrzód nieba: Chodźcie i zgromadźcie się na wieczerzą wielkiego Boga,YQ+A ma na szacie i na udzie swym imię napisane: Król Królów, i Pan Panów.4PaA z ust jego wychodzi miecz ostry, aby im bił narody; a on je paść będzie laską żelazną; on też depce kadź wina zapalczywości i gniewu Boga wszechmogącego.uOcI wojska które są na niebie szły za nim na koniach białych, obleczone lnem cienkim białym i czystym.YN+ A przyodziany jest szatą omoczoną we krwi; a zowią imię jego: Mowa Boża.M A oczy jego jako płomień ognia, a na głowie jego koron wiele; mając imię napisane, którego nikt niewie jedno on sam.L+ I widziałem niebo otworzone, a oto koń biały, a siędzącego na nim zową wiernym i prawdziwym, a w sprawiedliwości sądzi i wojuje.K I upadłem przed nogi jego abym się mu pokłonił, i mówił mi: Patrz, nie czyń tego, spólny sługa z tobą jestem i z bracią twoją, którzy mają ono świadectwo Juzusowe. Bogu się kłaniaj. Abowiem świadectwo Jezusowe jest duch proroctwa.J{ I rzekł mi: Napisz: Szczęśliwi wezwani na wieczerzą wesela Barankowego. I rzekł mi: Te mowy Boże są prawdziwe.I I dano jest jej, aby była obleczona lnem cienkim, czystym i świetnym. Abowiem len cienki są usprawiedliwienia świętych.}HsWeselmy się i radujmy się, i dajmy mu chwałę, iż przyszło wesele Barankowe, a żona jego nagotowała się.5GcI słyszałem jako głos tłumu wielkiego, i jako głos wód wiela, i jako głos gromów mocnych, mówiących: Halleluja! iż królował Pan Bóg nasz on wszechmogący.FI głos z stolice wyszedł, mówiący: Chwalcie Boga naszego wszyscy słudzy jego, i bojący się jego i mali i wielcy.E)I upadli czterzej i dwadzieścia starszych, i czworo źwierząt, i pokłonili się Bogu siedzącemu na stolicy, mówiąc: Amen; Halleluja!ODI powtóre rzekli: Halleluja! A dym jej wstąpił na wieki wieków.AC{Iż prawdziwe i sprawiedliwe są sądy jego, iż osądził wszetecznicę onę wielką, która kaziła ziemię wszeteczeństwem swym, i pomścił się krwie sług swych z ręki jej.B /A potymem słyszał głos wielki tłumu wielkiego na niebie, mówiącego: Halleluja! Zbawienie, i chwała, i cześć, i moc Panu Bogu naszemu!_A7I w nim się krew Proroków i świętych nalazła, i wszytkich pobitych na ziemi.z@mI światłość świece nie będzie się więcej świeciła w tobie; i głos oblubieńca i oblubienice nie będzie więcej słyszan w tobie; iż kupcy twoi byli wielcy panowie ziemscy, iż czarami twymi pomamione były wszytkie narody.z?mI głos cytrystów i śpiewaków, i piszczków, i trębaczów dalej w tobie słyszan nie będzie; i wszelki rzemięśnik wszelkiego rzemięsła nie znajdzie się więcej w tobie; i głos młyna nie będzie więcej słyszan w tobie;L>I podniósł jeden Anioł mocny kamień jakoby młyński wielki, i wrzucił w morze, mówiąc: Takim pędem wrzucona będzie Babilonia miasto ono wielkie, i już dalej nie będzie naleziona.t=aRozwesel się nad nim, Niebo, i święci Apostołowie i Prorocy, iż Bóg odsądził sąd wasz z niego.f<EA miotali proch na głowy swe, i krzyczeli płacząc, i żałując a mówiąc: Biada, biada, miasto ono wielkie, w którym zbogacieli wszyscy mający okręty na morzu z kosztu jego, iż jednej godziny spustoszało!e;CI krzyczeli, widząc dym zapalenia jego, mówiąc: Któreż podobne miastu temu wielkiemu?L:Iż jednej godziny spustoszone jest tak wielkie bogactwo. I wszelki sprawca morski, i wszelka na okręciech będąca zgraja i żeglarze, i którzykolwiek na morzu robią, z daleka stanęli,59cA mówiący: Biada, biada, miasto ono wielkie, które było przyodziane cienkim lnem, i szarłatem i karmazynem, i uzłocone złotem, i kamieniem drogim, i perłami;8Kupcy tych rzeczy wzbogaciwszy się, od niej z daleka stać będą, dla bojaźni dręczenia jej płaczący i żałujący,7I owoc pożądliwości dusze twej odszedł od ciebie, i wszytki rzeczy tłuste i świetne odeszły od ciebie, ani ich dalej najdziesz.;6o I Cynamonu, i kadzenia, i maści, i kadzidła, i wina, i oliwy, i mąki czystej, i pszenice, i bydła, i owiec, i koni, i kolebek, i niewolników, i dusz ludzkich."5= Towaru złota, i srebra, i kamienia drogiego, i pereł, i lnu cienkiego, i szarłatu i jedwabiu, i karmazynu, i wszelkiego drzewa Thyinowego, i wszelkiego naczynia słoniowego, i wszelkiego naczynia z drzewa nakosztowniejszego, i z miedzi, i z żelaza, i z marmóru,t4a A kupcy ziemscy płakać będą, i żałować będą nad nią, iż towaru ich żaden nie kupuje więcej./3W Z daleka stojąc prze bojaźń dręczenia jej, mówiąc: Biada, biada, miasto ono wielkie Babilonia, miasto ono mocne, iż w jednę godzinę przyszedł sąd twój! 29 I będą jej płakać i nad nią kwilić Królowie ziemscy, którzy z nią wszeteczeństwo płodzili i zbytkowali, gdy ujźrzą dym zapalenia jej;15Dlatego w jeden dzień przyjdą plagi jej, śmierć, i żałość i głód; i ogniem będzie spalona, iż mocny jest Pan Bóg który ją sądzi.A0{Jako się wiele wychwalała i zbytkowała, tak wiele dajcie jej dręczenia i załości; iż w sercu swym mówi: Siedzę Królową, a wdową nie jestem, i żałości nie ujźrzę.//WOddajciesz jej jako i ona oddawała wam, a w dwój nasób dwojako oddajcie jej wedle uczynków jej; w kubku w którym mieszała, mieszajcie jej w dwój nasób.l.QAbowiem weszły grzechy jej jedny za drugimi aż do nieba, i wspomniał Bóg na ukrzywdzenia jej.,-QI słyszałem drugi głos z nieba, mówiący: Wynidźcie z niej ludu mój! abyście nie byli ucześnikami grzechów jej, a iżbyście nie wzięli z plag jej.5,cIż z wina zapalczywości wszeteczeństwa jej piły wszytki narody, a Królowie ziemie wszeteczeństwo z nią płodzili, i kupcy ziemscy z mocy zbytku jej zbogacieli.F+I zakrzyknął z mocy, głosem wielkim, mówiąc: Upadła upadła Babilonia ona wielka, i sstała się mieszkaniem czartów, i ciemnicą wszelkiego ptaka nieczystego i przemierzłego.* !A potymem widział drugiego Anioła zstępującego z nieba, mającego zwierzchność wielką; i oświeciła się ziemia od chwały jego.l)QA niewiasta którąś widział, jest miasto ono wielkie, które ma królestwo nad Królmi ziemie."(=Abowiem Bóg dał w serca ich, aby czynili zdanie jego, a czyniliby jedno zdanie, i dali królestwo swoje bestyey, ażby się wypełniły mowy Boże.8'iA dziesięć rogów któreś widział na bestyey, ci nienawidzieć będą wszetecznicę, i uczynią ją spustoszoną i nagą, i mięsa jej zjedzą, a onę ogniem spalą.w&gI rzekł mi: Wody któreś widział, gdzie wszetecznica siedzi, ludzie i tłumy są, i narody, i języki.'%GCi z Barankiem walczyć będą, a Baranek je zwycięży, iż jest Panem panów, i Królem królów, a którzy z nim są, wezwani, i wybrani, i wierni.R$ Ci jedno zdanie mają, i moc i zwierzchność swoję bestyey podadzą.:#m A dziesięć rogów któreś widział, dziesięć Królów są, którzy królestwa jeszcze nie wzięli, ale zwierzchność jako Królowie na jednę godzinę wezmą z bestyą.q"[ A bestya która była, a nie jest, i ten jest ósmy, a jest z onych siedmi, a na stracenie idzie.{!o Pięć ich upadło, a jeden jest, drugi jeszcze nie przyszedł; a gdy przyjdzie, krótko mu potrzeba mieszkać. w Tu zmysł mający mądrość: Ony siedm głów, są siedm gór gdzie niewiasta na nich siedzi, i są siedm Królów;&EBestya którąś widział, była a nie jest; a ma wystąpić z przepaści, i iść na zginienie; i zadziwują się mieszkający na ziemi (których imiona nie są napisane w księgach żywota od założenia świata) widząc bestyą, która to była, a nie jest, aczkolwiek jest.#?I rzekł mi Anioł: Czemu się dziwujesz? Ja powiem tobie tajemnicę niewiasty, i bestyey która ją nosi, która ma siedm głów i rogów dziesięć.1I widziałem onę niewiastę, pijaną ze krwie świętych, i ze krwie męczenników Jezusowych; a widząc ją, dziwowałem się dziwem wielkim.ucA na czele swoim imię napisane: Tajemnica, Babilon wielkie, matka wszeteczeństw i brzydliwości ziemie.Z-A niewiasta ona przyodziana była szarłatem i karmazynem, i uzłocona złotem i drogim kamieniem i perłami, mając kubek złoty w ręce swej, pełny brzydliwości i plugastwa wszeteczeństwa swojego.CI zaniósł mię na puszczą w duchu; i widziałem niewiastę siedzącą na bestyey barwy karmazynowej, pełnej imion bluźnierstwa, która miała siedm głów, i rogów dziesięć.{Z którą wszeteczeństwo płodzili Królowie ziemie, i opili się z wina wszeteczeństwa jej mieszkający na ziemi.B I przyszedł jeden z siedmi Aniołów, mających siedm baniek, i mówił zemną, mówiąc mi: Chodź sam, okażęć potępienie onej wielkiej wszetecznice, siedzącej nad wielą wód;I grad wielki jako cetnary zstąpił z nieba na ludzi; i bluźnili ludzie Boga dla plagi gradu; iż plaga jego barzo wielka była.?yI wszelka wyspa uciekła, i góry się nie nalazły.H I rozerwało się miasto ono wielkie na trzy części, i miasta narodów upadły; i Babilonia wielka przyszła na pamięć przed Boga, aby jej dał kubek wina zapalczywości gniewu swego.=sI sstały się głosy, i gromy, i łyskawice; i sstało się wielkie trzęsienie ziemie, jakie nie było odkąd ludzie poczęli być na ziemi, takowe trzęsienie, tak wielkie.+I wylał siódmy Anioł bańkę swoję na powietrze; i wyszedł głos wielki z Kościoła niebieskiego, od stolice, mówiący: Sstało się!I I zebrali je na miejsce, które zowią po Hebreysku Armagedon. Oto, idę jako złodziej: Szczęśliwy który czuje i strzeże szat swoich, aby nie chodził nago, a ujźrzanoby sromotę jego.8iAbowiem są duchy czartów czyniące znamiona, którzy wychodzą do Królów ziemie, i na świat wszytek, zgromadzać je na walkę onego wielkiego dnia Boga wszechmogącego.   I widziałem z ust smokowych, i z ust bestyey, i z ust fałszywego Proroka trzy nieczyste duchy wychodzące podobne żabam.7 I wylał szósty Anioł bańkę swoję na onę wielką rzekę Eufratę; i wyschła woda jej, aby zgotowana była droga Królom od wschodu słońca.~ u I bluźnili Boga niebieskiego dla boleści swoich i dla wrzodów swoich, a nie pokajali się od uczynków swoich. ! I wylał piąty Anioł bańkę swoję na stolicę bestyey, i sstało się królestwo jej zaćmione; i żwali języki swoje od boleści;% C I rozpalili się ludzie wielkim rozpaleniem, i bluźnili imię Boga mającego zwierzchność nad tymi plagami, a nie pokajali się aby mu chwałę dali.l QI wylał czwarty Anioł bańkę swoję na słońce; i dano mu jest rozpalać ludzi przez ogień. I słyszałem drugiego z ołtarza mówiącego: Zaiste Panie Boże wszechmogący! prawdziwe i sprawiedliwe sądy twoje.Y+Iż krew świętych i Proroków wylali, i dałeś im krew pić; Bo godni są. 9I słyszałem Anioła wód, mówiącego: Sprawiedliwyś jest Panie! któryś jest, i któryś był, i który będziesz, iżeś te rzeczy osądził;hII wylał trzeci Anioł bańkę swoję na rzeki i na źrzódła wód; i sstały się krwią. I wylał wtóry Anioł bańkę swoję na morze, i sstała się krew jako umarłego; a każda dusza żywa zdechła w morzu.:mI wyszedł pierwszy, i wylał bańkę swoję na ziemię; i sstał się wrzód zły i szkodliwy w ludziach mających cechę bestyey, i w kłaniających się obrazowi jej. I słyszałem głos wielki z Kościoła, mówiący onym siedmi Aniołom: Idźcie, a wylejcie bańki zapalczywości Bożej na ziemię!/WI napełnion jest Kościół dymu od chwały Bożej i od mocy jego; a nie mógł nikt wniść do Kościoła, aż się skończyły one siedm plag siedmi Aniołów.'A jedno ze czworga źwierząt dało siedmiom Aniołom siedm baniek złotych, napełnionych zapalczywości Boga żywiącego na wieki wieków.7I wyszło z Kościoła siedm Aniołów, mających siedm plag, przyodzianych lnem czystym i świetnym, i przepasanych około piersi złotymi pasy._7A potymem widział, a oto otworzon jest Kościół przybytku świadectwa w niebie.O~Któż się ciebie bać nie będzie, Panie! i nie uwielbi imienia twego? iżeś sam tylko święty; gdyż wszyscy narodowie przyjdą, i przed tobą się pokłonią; że się okazały sądy twoje.N}A śpiewali Pieśń Moyzesza sługi Bożego, i Pieśń barankowę, mówiąc: Wielkie i dziwne uczynki twoje, Panie Boże wszechmogący! sprawiedliwe i prawdziwe drogi twoje, Królu świętych!l|QI widziałem jakoby morze śklane zmieszane z ogniem; a ty którzy zwycięstwo otrzymali nad bestyą, i nad obrazem jej, i nad cechą jej, i nad liczbą imienia jej, stojące nad morzem onym szklanym mające cytry Boże;({ KI widziałem drugie znamię na niebie wielkie i dziwne: Aniołów siedm, mających siedm plag ostatecznych, iż w nich skończyła się zapalczywość Boża.zI deptano kadź przed miastem, i wyszła krew z kadzi aż do wędzidł końskich, przez tysiąc i sześć set stajań.yZapuścił tedy Anioł sierp swój ostry na ziemię, i zebrał winnicę ziemie, i wrzucił w wielką kadź zapalczywości Bożej.lxQI drugi anioł wyszedł z ołtarza, mający moc nad ogniem; i zawołał krzykiem wielkim ku onemu który miał sierp ostry, mówiąc: Pośli ten sierp twój ostry, a zbieraj grona winnice ziemie, bo dojźrzały jagody jej!bw=A drugi Anioł wyszedł z Kościoła który jest w niebie, mając i ten sierp ostry.`v9I zapuścił on siedzący na obłoku sierp swój na ziemię; i pożęta jest ziemia.Hu A drugi Anioł wyszedł z Kościoła, krzycząc głosem wielkim ku siedzącemu na obłoku: Pośli sierp twój, a żni, iż przyszła tobie godzina abyś żął; iż uschło żniwo ziemie!0tYI widziałem, a oto obłok biały, a na obłoku siedział podobny synowi człowieczemu, który miał na głowie swej koronę złotą, a w ręce swej sierp ostry.Is  I usłyszałem głos z nieba, mówiący mi: Napisz: Szczęśliwi pomarli, którzy w Panu umierają odtąd. Zaiste, mówi duch, aby odpoczynęli od prac swoich; a uczynki ich za nimi idą.mrS Tu jest cierpliwość świętych; tu są ci którzy chowają przykazania Boże, i wiarę Jezusowę Biada ona wtóra przeszła, a oto biada ona trzecia przychodzi rychło.q=[ A w oneż to godzinę sstało się trzęsienie ziemie wielkie, i dziesiąta część miasta upadła, i pobite są w onym trzęsieniu imion ludzi siedm tysięcy; a drudzy przestraszeni byli, i dali chwałę Bogu niebieskiemu.<) I usłyszeli głos wielki z nieba, mówiący im: Wstąpcie ówdzie! I wstąpili na niebo w obłoku; i patrzyli na nie nieprzyjaciele ich.;7 A po pułczwarta dnia duch żywota od Boga wszedł w nie; i stanęli na nogach swych, a bojaźń wielka przypadła na ty którzy patrzali na nie.+:O A mieszkający na ziemi weselić się nad nimi będą, i rozweselą się; i dary poślą jedni do drugich, iż ci dwa Prorocy dręczyli mieszkające na ziemi.(9I I ujźrzą niektórzy z ludzi z pokolenia, i z języków, i z poganów trupy ich przez pułczwarta dnia, a trupów ich nie dopuszczą kłaść w groby.8% A trupy ich leżeć będą na ulicy miasta wielkiego, które nazywają duchownie, Sodomą i Egiptem, gdzie też Pan nasz ukrzyżowan jest. 7 A gdy dokończą świadectwa swojego, bestya która wychodzi z przepaści uczyni z nimi bitwę, i zwycięży je, i pobije je.V6% Ci mają zwierzchność zamykać niebo, aby deszcz nie padał we dni proroctwa ich; i zwierzchność mają nad wodami, aby je odmieniali w krew, i uderzyć ziemię wszelaką plagą, ilebykroć chcieli.25] A jeśliby kto im chciał szkodzić, ogień wychodzi z ust ich, i pożyra nieprzyjacioły ich; a jeśliby im kto chciał szkodzić, tak potrzeba aby on zabity był. p^~~K}}^}|| {:zz\yyxwwBvv#uucttHsrr?qqpGŁaska Pana naszego Jezusa Christusa z wami wszytkimi. Amen.hIMówi ten co świadczy o tym: Iście przychodzę rychło, Amen. Iście przydź Panie Jezusie!2]A jeśliby kto ujął z mów ksiąg proroctwa tego, ujmie też Bóg część jego z ksiąg żywota, i z miasta świętego, i z rzeczy napisanych w księgach tych.:mAbowiem oświadczam się każdemu który słyszy powieści proroctwa ksiąg tych: Jeśliby kto przyłożył do nich, przyłoży też Bóg nań plag opisanych w księgach tych.)KA duch i oblubienica mówią: Przyjdź! A kto słyszy niech rzecze: Przyjdź! A kto pragnie niech przyjdzie, a kto chce, niech bierze wodę żywota darmo.-Ja Jezus posłałem Anioła mego aby świadczył wam o rzeczach tych we Zborzech. Jam jest korzeń i rodzaj Dawidów, gwiazda jasna i zaranna.  A na dworze psi i czarownicy i wszetecznicy, i mężobójcy, i bałwochwalce, i każdy miłujący i czyniący kłamstwo.  Szczęśliwi którzy czynią przykazania jego, aby była zwierzchność ich nad drzewem żywota, i branami by weszli do miasta.L  Jam jest Alpha i Omega, początek i koniec, pierwszy i ostatni.n U A oto, idę rychło; a zapłata moja ze mną jest, abym oddał każdemu jako będzie uczynek jego.? w Kto krzywdzi, niech krzywdzi jeszcze; a plugawiec niech plugawieje jeszcze; a sprawiedliwy, niech będzie usprawiedliwion jeszcze; a święty, niech będzie poświęcony jeszcze.Y + I mówił mi: Nie pieczętuj mów proroctwa ksiąg tych, iż czas blisko jest.( I I mówił mi: Patrz nie czyń tego, spólny sługa z tobą jestem, i z bracią twoją Prorokami, i chowającymi powieści ksiąg tych. Bogu się kłaniaj.:mA jam jest Jan którym te rzeczy widział i słyszał. A gdym słyszał i widział, upadłem abym się pokłonił przed nogami anioła onego który pokazował mi te rzeczy.V%Oto, idę rychło: Szczęśliwy który zachowywa mowy proroctwa ksiąg tych.4aI rzekł mi: Te słowa wierne są i prawdziwe; a Pan Bóg świętych Proroków posłał Anioła swego, aby okazał sługom swym co potrzeba aby się działo w rychle./I noc nie będzie tam, i nie potrzebują świece i światłości słonecznej, iż Pan Bóg je oświeca; i królować będą na wieki wieków.LI oglądają oblicze jego, a imię jego na ich czołach będzie. I żadne przeklęctwo nie będzie więcej; ale stolica Boża i Barankowa w nim będzie, i słudzy jego służyć będą jemu.NA w pojśrzód ulice jego, i onej rzeki ztąd i zowąd, drzewo żywota, czyniące owoców dwanaście, na każdy miesiąc podawające owoc swój; a liście onego drzewa ku uzdrowieniu narodów.y mI ukazał mi czystą rzekę wody żywota, jasną jako krzyształ, wychodzącą z stolice Bożej, i Barankowej.I nie wnidzie do niego nic pospolitego, i czyniącego obrzydłość i kłamstwo; oprócz napisanych w księgach żywota Barankowych.=uI przyniosą chwałę i cześć narodów do niego;S~A brany jego nie będą zamknione we dnie; abowiem tam nie będzie nocy.}A narodowie z pocztu zachowanych w świetle jego chodzić będą; a Królowie ziemscy przyniosą chwałę i cześć swoję do niego.|1I ono miasto nie ma potrzeby słońca ani księżyca, aby świeciły w nim; abowiem chwała Boża oświeciła je, a świecą jego jest Baranek.p{YA Kościoła nie widziałem w nim; abowiem Pan Bóg wszechmogący Kościołem jego jest, i Baranek.z5A dwanaście bran, dwanaście pereł: każda z osobna z bran była z jednej perły; a ulica miejska złoto czyste, jako śkło przejźroczyste. ;vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppxpmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkjk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\s\g\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXIX=X1X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V"VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=0=$== =<<<<<<<<<<<|727'777666666666666s6g6[6O6C676+666555555555555w5l5`5T5H5<505$55 544444444444|4p4d4X4L4@444(444333333333333t3h3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2H2<202$22 211111111111}1q1e1Y1M1A151)111000000000000u0i0]0Q0E090-0!00 ////////////z/n/b/V/J/>/2/&///............~.s.h.].R.G.<.1.&...-------------v-k-`-U-J-?-4-)---,,,,,,,,,,,,,y,n,c,X,M,B,7,,,!,, ,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''u'i']'Q'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############{#o#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*vj^RF:.# {ocWK?3'sg[OC7+wk_SG<0$ |pdXL@4(th\PE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  0 ;  / :  . 9  - 8  , 7  + 6  * 5  ) 4  ( 3  ' 2  & 1  % 0  $ /  # .  " -  ! ,  +   *   )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                         6  5  4  3   2   1   0   /   .   -   ,   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n 8m 7l 6k 5j 4i 3h 2g 1f 0e /d .c -b ,a +` *_ )^ (] '\ &[ %Z $Y #X "W !V  U T S R Q P O N M L K J I H G F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 25 14 03 /2 .1 -0 ,/ +. *- ), (+ '* &) %( $' #& "% !$  # " !                                    1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z 4Y 3X 2W 1V 0U /T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  &  P%  O$  N#  M"  L!  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4~ 3} 2| 1{ 0z /y .x -w ,v +u *t )s (r 'q &p %o $n #m "l !k  j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K  %J  $I  #H  "G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  ,%  +$  *#  )"  (!  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s &r %q $p #o "n !m  l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O N  M %L $K #J "I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( 8' 7& 6% 5$ 4# 3" 2! 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                 ~ } | { z  y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ]  -\  ,[  +Z  *Y  )X  (W  'V  &U  %T  $S  #R  "Q  !P   O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <   ;   :   9   8  7  6  5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a 3` 2_ 1^ 0] /\ .[ -Z ,Y +X *W )V (U 'T &S %R $Q #P "O !N  M L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ;  :  9  8  7  6 5 4 3 2 1 0 /  . '- &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                  ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                       ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %~  $}  #|  "{  !z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  *;  ):  (9  '8  &7  %6  $5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          -m|qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G*GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============|=q=f=[=P=E=:=/=$===<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585,5 55444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2]2Q2E292.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&11100000000000~0r0f0Z0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g \ P D 8 ,  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-" znbVJ>2&~rf[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD8,  ymaUI=1% }rfZNB6*vj^RF:/# {ocWK?3'th\PD8, xm  h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                      # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                        ) ( ' & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z Y X W V U T S R Q P O N M L K  J  I  H  G  F E D C B A @ ?  > "= !<  ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~  }  |   {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c   b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  0C  /B  .A  -@  ,?  +>  *=  )<  (;  ':  &9  %8  $7  #6  "5  !4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                             +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                   ~ } | { z y x w  v *u )t (s 'r &q %p $o #n "m !l  k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y  X  W  V  U  T S R Q P O N M  L %K $J #I "H !G  F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' & % $ # " !                           / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     * ) ( ' & % $ # " !     ~ } | { z y x w v u t s r q p o  n  m  l  k  j i h g f e d c  b (a '` &_ %^ $] #\ "[ !Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !   !                                                                                                     &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                               ~   }   |   {   z  y  x  w  v  u   t   s   r   q   p   o   n   m  9 l  8 k  7 j  6 i  5 h  4 g  3 f  2 e  1 d  0 c  / b  . a  - `  , _  + ^  * ]  ) \  ( [  ' Z  & Y  % X  $ W  # V  " U  ! T  S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A  @  ?  >  =  <   ;   :   9   8   7   6   5   4  * 3  ) 2  ( 1  ' 0  & /  % .  $ -  # ,  " +  ! *  )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                             )  (   '   &   %   $   #   "   !                                                            ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q G p F o E n D m C l B k A j @ i ? h > g = f < e ; d : c 9 b 8 a 7 ` 6 _ 5 ^ 4 ] 3 \ 2 [ 1 Z 0 Y / X . W - V , U + T * S ) R ( Q ' P & O % N $ M # L " K ! J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +   * / ) . ( - ' , & + % * $ ) # ( " ' ! & %  $  #  "  !                                                        6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2  1  0  /  .  -  ,  +   * ~  ) }  ( |  ' {  & z  % y  $ x  # w  " v  ! u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U 5 T 4 S 3 R 2 Q 1 P 0 O / N . M - L , K + J * I ) H ( G ' F & E % D $ C # B " A ! @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !   8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  & % $ # " !                                          G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                               ~  }  |   { / z . y - x , w + v * u ) t ( s ' r & q % p $ o # n " m ! l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                              % $ # " !                                                                                                   # " !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k   j  # i  " h  ! g  f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O   N   M   L   K   J   I   H   G  ; F  : E  9 D  8 C  7 B  6 A  5 @  4 ?  3 >  2 = i  @|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~D~8~,~ ~~}}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||u|j|_|T|I|>|3|(|||{{{{{{{{{{{{{x{m{b{W{L{A{6{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz yyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxtxhx]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwywmwawUwIw=w2w&wwwvvvvvvvvvvv~vrvfvZvNvBv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku_uSuGu;u/u$uu uttttttttttt|tptdtXtLt@t4t(tttssssssssssssusis]sQsEs9s-s!ss rrrrrrrrrrrryrmrarUrIr=r1r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn8n,n nnmmmmmmmmmmmmymmmamUmIm=m1m%mm mlllllllllll~lrlflZlOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGkX2X&XXXWWWWWWWWWWWWsWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU@U4U(UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T"TT TSSSSSSSSSSSS}SrSgS\SQSFS;S0S%SSSRRRRRRRRRRR~RrRfRZRORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQL2L&LLLKKKKKKKKKKK~KrKgK[KOKCK7K+KKKJJJJJJJJJJJJwJkJ_JSJGJ;J/J#JJ IIIIIIIIIIII|IpIdIXILI@I4I(IIIHHHHHHHHHHHHuHiH]HQHEH;H0H%HHHGGGGGGGGGGGGGuGjG_GTGIG>G3G'GGGFFFFFFFFFFFFsFgF[FOFCF8F,F FFEEEEEEEEEEEExElE`ETEHEB3B'BBBAAAAAAAAAAAAsAgA]ARAGA>>>>>>>>>>>u>i>^>R>F>:>.>">> ============z=n=b=V=J=>=2=&===<<<<<<<<<<<.2.&...-----------~-r-f-Z-N-B-6-*---,,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++*************u*j*_*T*I*>*3*(***))))))))))))w)k)_)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&{&o&c&W&K&?&3&'&&&%%%%%%%%%%%%z%o%d%Y%N%C%8%-%"%% %$$$$$$$$$$$$s$g$[$O$C$7$+$$$############x#l#`#T#H#<#0#$## #"""""""""""}"q"e"Y"M"A"5")"""!!!!!!!!!!!!!u!j!_!T!I!>!3!'!!! t h \ P D 8 ,  vk`UJ?4)zodYNC8-" znbVK?3'sh\PD8, ymaUI=1% ~rfZNB6*wk_SG;/# |pdXL@4)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3(                               (  '  &  %  $  #  "  !                                              ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u  't  &s  %r  $q  #p  "o  !n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O   N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3   2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % $ # " !                                                                                                                                                                                                                                            v v v  v  v  v  v  v v v v v v~ v}  v| v{ vz v y v x v w v v v u vt vs vr vq vp vo vn  vm  vl  vk  vj  v i  v h  v g  v f  v e  vd  vc  vb  va  v`  v_  v^  v] l\ l[ lZ lY lX lW lV lU lT l S l R l Q l P l O lN lM lL lK lJ lI lH  lG lF lE lD lC l B l A l @ l ? l > l= l< l; l: l9 l8 l7  l6 l5 l4 l3 l2 l1 l0 l/ l. l- l, l+ l* l) l ( l ' l & l % l $ l# l" l! l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X ~ X} X| X{ Xz Xy Xx Xw  Xv  X u  X t  X s  X r  Xq  Xp  Xo  Xn  Xm  Xl  Xk  Xj Ni Nh Ng Nf Ne Nd Nc Nb Na N` N_ N^ N] N\ N[ N Z N Y N X N W N V NU NT NS NR NQ NP NO  NN NM NL NK NJ NI N H N G N F N E N D NC NB NA N@ N? N> N=  N< N ; N : N 9 N 8 N 7 N6 N5 N4 N3 N2 N1 N0  N/ N. N- N, N+ N* N) N( N ' N & N % N $ N # N" N! N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : :~ :} :| :{ :z :y :x :w :v :u : t : s : r : q : p :o :n :m :l :k :j :i  :h  :g  :f  :e  :d  :c  :b  :a  :`  :_  :^  :]  :\  :[  :Z  :Y  :X  :W  : V  : U  : T  : S  : R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J 0I 0H 0G 0F 0E 0D 0C 0B 0A 0@ 0? 0 > 0 = 0 < 0 ; 0 : 09 08 07 06 05 04 03  02 0!1 0 0 0/ 0. 0- 0, 0+ 0* 0) 0( 0' 0& 0% 0$ 0# 0" 0! 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0 & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & &~ &} &| &{ &z &y &x &w &v &u &t &s &r &q & p & o & n & m & l &k &j &i &h &g &f &e  &d &c &b &a &` &_ &^ &] &\ &[ &Z &Y &X &W &V &U &T & S & R & Q & P & O &N &M &L &K &J &I &H  &G &F &E &D &C &B &A &@ &? & > & = & < & ; & : &9 &8 &7 &6 &5 &4 &3  &2  &1  &0  &/  &.  &-  &,  &+  &*  &)  &(  &'  & &  & %  & $  & #  & "  &!  &  &  &  &  &  &  &                                                                          !                                                                                                                                                                                                             ~ } |  { z y x w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &   %   $   #   "   !                                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  "r  !q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R   Q  !P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                             ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p   o   n   m   l  k  j  i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V  U  T  S  R  Q P O N M L K J  I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( ' & % $ # " !                                                                                                $  #  "  !                                                                                                              !                                                                  ' & % $ # " !                ~ } | { z  y  x  w  v  u t s r q p o n  m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                                            , + * ) ( ' & % $ # " !           ~ } | { z y x w v u  t  s  r  q  p o n m l k jW|pdXMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~#~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}G}<}1}&}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz8z,z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyIy=y3y(yyyxxxxxxxxxxxxxxxmxbxWxLxAx6x+x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwq3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoj3j(jjjiiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhwhkh_hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````~`r`f`Z`N`B`6`*```____________w_k___S_G_;_/_#__ _^^^^^^^^^^^}^q^e^Y^M^A^5^)^^^]]]]]]]]]]]]v]j]^]R]F]:].]"]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[t[h[\[P[D[8[,[ [[ZZZZZZZZZZZZyZmZaZUZIZ=Z1Z%ZZ ZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWW                                                                                                                                                                                                  ~ } |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V   U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                         ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u   t   s   r   q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                                             ~  }  |  {  z  y x w v u t s r  q p o n m l k j i h g f e  d  c  b  a  ` _ ^ ] \ [ Z Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + * ) ( '  &  %  $  #  " !