SQLite format 3@ z +0z - }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) 1~gL1/chapter_string_psPsalm/chapter_string_psPsalm'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagepl)chapter_stringRozdział"#5descriptionBiblia Brzeska, 1563 BvzM, ~~~~~W~3~}}}}}e}@}|||||g|F|%|{{{{{`{>{zzzzzYz,zyyyyqyOy.y xxxxmxEx%xwwwwpwNw,w vv$B5#ff7c80ApApokalipsa św. JanaA)#00ff00JudList św. Judy @-#00ff003J3 List św. Jana ?-#00ff002J2 List św. Jana >-#00ff001J1 List św. Jana"=1#00ff002P2 List św. Piotra"<1#00ff001P1 List św. Piotra ;-#00ff00JkList św. Jakuba&:7#ffff00HbrList do Hebrajczyków!9-#ffff00FlmList do Filemona8)#ffff00vTtList do Tytusa&77#ffff00l2TmII List do Tymoteusza%65#ffff00b1TmI List do Tymoteusza)5;#ffff00X2TesII List do Tesaloniczan(49#ffff00N1TesI List do Tesaloniczan 3+#ffff00DKolList do Kolosan!2-#ffff00:FlpList do Filipian1+#ffff000EfList do Efezjan 0-#ffff00&GaList do Galatów&/5#ffff002KorII List do Koryntian%.3#ffff001KorI List do Koryntian-+#ffff00RzList do Rzymian",1#00ffffDzDzieje Apostolskie%+9#ff6600JEwangelia wg św. Jana+*A#ff6600ŁkEwangelia wg św. Łukasza');#ff6600MkEwangelia wg św. Marka*(A#ff6600MtEwangelia wg św. Mateusza#'3#ffff99MlKsięga Malachiasza#&3#ffff99ZaKsięga Zachariasza %-#ffff99AgKsięga Aggeusza"$1#ffff99SoKsięga Sofoniasza #-#ffff99HaKsięga Habakuka")#ffff99NaKsięga Nahuma!!/#ffff99MiKsięga Micheasza +#ffff99JonKsięga Jonasza -#ffff99|AbKsięga Abdiasza'#ffff99rAmKsięga Amosa'#ffff99hJlKsięga Joela+#ffff99^OzKsięga Ozeasza+#ff9fb4TDnKsięga Daniela!/#ff9fb4JEzKsięga Ezechiela"1#ff9fb46LmTreny Jeremiaszowe"1#ff9fb4,JrKsięga Jeremiasza -#ff9fb4"IzKsięga Izajasza'9#66ff99PnpPieśń nad pieśniami!-#66ff99KohKsięga Koheleta#1#66ff99PrzKsięga Przysłów -#66ff99PsKsięga Psalmów'#66ff99HiKsięga Ijoba)#ffcc99EstKsięga Estery"1#ffcc99NeKsięga Nehemiasza!-#ffcc99EzdKsięga Ezdrasza#/#ffcc992KrnII Księga Kronik" -#ffcc991KrnI Księga Kronik& 7#ffcc99x2KrlII Księga Królewska% 5#ffcc99n1KrlI Księga Królewska" 1#ffcc99d2SmII Księga Samuela! /#ffcc99Z1SmI Księga Samuela##ffcc99PRtKsięga Rut!/#ffcc99FSdzKsięga Sędziów+#ffcc99{zzzzzZz0zyyyykyByxxxxx_x7xwwww}wXw3wvvvv%B5 ApApokalipsa św. Jana#ff7c80 A) JudList św. Judy#00ff00!@- 3J3 List św. Jana#00ff00!?- 2J2 List św. Jana#00ff00!>- 1J1 List św. Jana#00ff00#=1 2P2 List św. Piotra#00ff00#<1 1P1 List św. Piotra#00ff00!;- JkList św. Jakuba#00ff00':7 HbrList do Hebrajczyków#ffff00"9- FlmList do Filemona#ffff008) vTtList do Tytusa#ffff00'77 l2TmII List do Tymoteusza#ffff00&65 b1TmI List do Tymoteusza#ffff00*5; X2TesII List do Tesaloniczan#ffff00)49 N1TesI List do Tesaloniczan#ffff00!3+ DKolList do Kolosan#ffff00"2- :FlpList do Filipian#ffff00 1+ 0EfList do Efezjan#ffff00!0- &GaList do Galatów#ffff00'/5 2KorII List do Koryntian#ffff00&.3 1KorI List do Koryntian#ffff00 -+ RzList do Rzymian#ffff00#,1 DzDzieje Apostolskie#00ffff&+9 JEwangelia wg św. Jana#ff6600,*A ŁkEwangelia wg św. Łukasza#ff6600(); MkEwangelia wg św. Marka#ff6600+(A MtEwangelia wg św. Mateusza#ff6600$'3MlKsięga Malachiasza#ffff99$&3ZaKsięga Zachariasza#ffff99!%-AgKsięga Aggeusza#ffff99#$1SoKsięga Sofoniasza#ffff99!#-HaKsięga Habakuka#ffff99")NaKsięga Nahuma#ffff99"!/MiKsięga Micheasza#ffff99! +JonKsięga Jonasza#ffff99!-|AbKsięga Abdiasza#ffff99'rAmKsięga Amosa#ffff99'hJlKsięga Joela#ffff99 +^OzKsięga Ozeasza#ffff99 +TDnKsięga Daniela#ff9fb4"/JEzKsięga Ezechiela#ff9fb4#16LmTreny Jeremiaszowe#ff9fb4#1,JrKsięga Jeremiasza#ff9fb4!-"IzKsięga Izajasza#ff9fb4(9PnpPieśń nad pieśniami#66ff99"-KohKsięga Koheleta#66ff99$1PrzKsięga Przysłów#66ff99!-PsKsięga Psalmów#66ff99'HiKsięga Ijoba#66ff99 )EstKsięga Estery#ffcc99#1NeKsięga Nehemiasza#ffcc99"-EzdKsięga Ezdrasza#ffcc99$/2KrnII Księga Kronik#ffcc99# -1KrnI Księga Kronik#ffcc99' 7x2KrlII Księga Królewska#ffcc99& 5n1KrlI Księga Królewska#ffcc99# 1d2SmII Księga Samuela#ffcc99" /Z1SmI Księga Samuela#ffcc99#PRtKsięga Rut#ffcc99"/FSdzKsięga Sędziów#ffcc99 +>T==N<<<;:]99T88)7R66|544S33q322211?0i0/z/..=--,.+P**2))K((%''2&&i%%s$$s##U""}"B!! tsA!aX/A%CgKRoXpz ` f  D  d}'Z 6}Llsw_ I usłyszawszy to Jezus rzekł im: Którzy zdrowi są nie potrzebują lekarza, ale ci co się źle mają.rv] A gdy to obaczyli Faryzeuszowie, rzekli uczniom jego: Przeczże z celniki i z grzeszniki je mistrz wasz?)uK I stało się gdy on siedział u stołu w domu jego, oto wiele celników i grzeszników, którzy byli przyszli, wespół siedzieli z Jezusem i z uczniami jego.6te A gdy z tamtąd szedł Jezus, ujźrzał niektórego człowieka siedzącego na cle, którego zwano Mateusz. I rzekł ku niemu: Pódź za mną. A on wstawszy poszedł za nim.vse Co ujźrzawszy oną wielkość ludzie, dziwowali się i chwalili Boga, który był dał takową moc ludziam..rW A on wstał i poszedł do domu swego.5qc Ale iżbyście wiedzieli, że moc ma Syn człowieczy na ziemi odpuszczać grzechy (tedy rzekł powietrzem zarażonemu): Wstań a weźmi łoże twe, a idź do domu twojego.fpE Abowiem co jest łatwiej rzec: Odpuszczoneć są grzechy twoje, czyli rzec: Wstań a chodź?hoI A obaczywszy Jezus myśli ich rzekł: Przeczże wżdy myślicie złe rzeczy w sercach waszych?Mn A oto mówili niektórzy z nauczycielów sami w sobie: Ten bluźni.Im  A oto ofiarowali mu powietrzem zarażonego, który leżał na łożu. A obaczywszy Jezus wiarę ich, rzekł powietrzem zarażonemu: Bądź dobrego serca synu, odpuszczoneć są grzechy twoje.Sl ! Tedy on wszedszy w łódź, przeprawił się i przyszedł do miasta swego.nkU"A oto wszytko miasto wyszło przeciwko Jezusowi i ujźrzawszy go, prosili aby z ich granic poszedł.sj_!I zuciekali pastyrze, a odszedszy do miasta, opowiedzieli wszytko i to co się z onymi opętanymi stało.+iO I rzekł do nich: Idźcie. A oni wyszedszy, weszli w onę trzodę świni, a oto porwała się ona wszytka trzoda świni z przykra w morze i pozdychały w wodach.mhSA czartowie prosili go mówiąc: Jeśli nas wyrzucasz, dopuść nam wniść w trzodę świni onych.=guI była daleko od nich trzoda wielka świni pasąca.~fuA oto wrzeszczeli mówiąc: I cóż my z tobą mamy Jezusie synu Boży? Przyszedłeś tu przed czasem dręczyć nas?;eoA gdy sam przyjechał do brzegu drugiego, do krainy Gergesenów, zabieżeli mu dwa opętani z grobów wychodzący, barzo okrutni, tak iż nie mógł żaden prześć oną drogę.`d9A ludzie się dziwowali, mówiąc: Jakiż to jest, że go i wiatry i morze słuchają?c#I rzekł do nich: Przeczżeście bojaźliwi? O mało ufający! Tedy ocuciwszy się, zgromił wiatry i morze i stała się cichość wielka.^b5I przystapiwszy uczniowie jego, obudzili go mówiąc: Panie zachowaj nas, giniemyć.oaWA oto wzruszenie wielkie stało się na morzu, tak iż łódź była okrywana od wałów, a on spał.E`A gdy on wstąpił w łódź, weszli za nim uczniowie jego.]_3I rzekł Jezus do niego: Pódź za mną, a niechaj umarli pogrzebią umarłe swoje.m^SA drugi z uczniów jego rzekł ku niemu: Panie, dopuść mi pierwej odyść i pogrześć ojca mego.]}Tedy mu rzekł Jezus: Liszki jamy mają i ptacy niebiescy gniazda, ale Syn człowieczy nie ma gdzieby głowę skłonił.l\QI przystąpiwszy niektóry Nauczyciel rzekł mu: Mistrzu, pójdę za tobą gdzie jedno pójdziesz.v[eA ujźrzawszy Jezus wielkie zgromadzenie ludu około siebie, kazał aby się przeprawili do drugiego brzegu.Z}Aby się wypełniło co jest rzeczono przez Ezajasza proroka mówiącego: Onci niemocy nasze przyjął i choroby nosił. YA gdy wieczór przyszedł, ofiarowali mu wiele opętanych, a on wygnał duchy słowem i wszytki, którzy się źle mieli uzdrowił.eXCI dotknął się ręki jej i opuściła ją gorączka, a także wstała i posługowała im.xWiA gdy przyszedł Jezus do domu Piotrowego, widział świekrę jego leżącą na łożu, a mającą gorączkę.~Vu I rzekł Jezus setnikowi: Idź, a jakoś uwierzył niechci się stanie. I był uzdrowion jego sługa tejże godziny.uUc A synowie Królestwa będą wyrzuceni w ciemności zewnętrzne, tamże będzie płacz i zgrzytanie zębów.$TA I opowiedam wam. Iż wiele ich ze wschodu i z zachodu słońca przyjdzie i siedzieć będą z Abrahamem i z Izaakiem i z Jakubem w Królestwie niebieskim. S9 A gdy to usłyszał Jezus, dziwował się i rzekł tym, którzy szli za nim: Zaprawdę wam powiedam, iżem i w Izraelu nie nalazł tak wielkiej wiary.LR Bociem i ja jest człowiek pod mocą inego postanowiony i mam pod sobą żołnierze i mówię temu: Idź, a on idzie, a drugiemu: Chodź, a on przychodzi. Słudze też mojemu: Czyń to, a czyni.Q+I odpowiedając setnik, rzekł: Panie, nie jestem godzien abyś wszedł pod dach mój, ale tylko rzec słówo, a będzie uzdrowion sługa mój.MNie może dobre drzewo owoców złych rodzić, ani drzewo spróchniałe owoców dobrych rodzić.c=?Takci wszelkie drzewo dobre owoce dobre rodzi, ale spróchniałe drzewo owoce złe rodzi.\<1Z owoców ich poznacie je. Izali zbierają z ciernia grona winne? Abo z ostu figi?;Strzeżcie się fałszywych proroków, którzy do was przychodzą w szatach owczych, ale wewnątrz są wilki drapieżymi.w:gAbowiem ciasna jest brana i wąska droga, która prowadzi do żywota, a mało ich jest, którzy ją najdują.9/ Wchodźcie ciasną braną, abowiemci szeroka jest brana i przestrona droga, która zawodzi na stracenie, a wiele ich jest, którzy nią wchodzą.y8k Wszytko tedy cobyście chcieli, aby wam ludzie czynili, także i wy im czyńcie, boć ten jest zakon i Prorocy./7W Jeśli wy tedy, będąc złymi, umiecie dary dobre dawać dzieciam waszym, jakoż więcej Ociec wasz, który jest na niebie, da rzeczy dobre tym, którzy go proszą?86k Jeśliby o rybę prosił, izali mu poda węża?f5E I któż z was jest człowiek, którego jeśliby syn prosił o chleb, izali mu poda kamień?l4QAbowiem wszelki, który prosi, bierze. A kto szuka, najduje. A temu co kołace, otworzono będzie.d3AProście, a będzie wam dano. Szukajcie, a najdziecie. Kołaccie, a będzie wam otworzono.32_Nie dawajcie psom to, co jest świętego, ani mieccie pereł waszych przed świnię, by ich kiedy nie podeptały nogami swemi i obróciwszy się, aby nie podrapały was.1Pokryty człowiecze, wyjmi pierwej ono bierzmo z oka twego, a tedy przejźrzysz, abyś wyjął źdźbło z oka brata twego.t0aAbo jako mówisz bratu twemu: Dopuść iżci wyjmę źdźbło z oka twego, a oto bierzmo jest w oku twoim?u/cI czemu obaczasz źdźbło, które jest w oku brata twego, a bierzma, które jest w oku twym, nie obaczasz?{.oAbowiem, którym sądem sądzicie, sądzeni będziecie i którą miarą mierzycie, zasię wam odmierzono będzie.2- aNie sądźcie, abyście nie byli sądzeni.,"Nie troszczcie się o jutrze, abowiem jutrzejszy dzień o swoje potrzeby troskać się będzie. Dosyćci ma dzień na swym utrapieniu.u+c!Ale szukajcie naprzód Królestwa Bożego i sprawiedliwości jego, a ty wszytki rzeczy będą wam przydane.x*i (Boć się o tym wszytkim pogani pytają) Abowiem ociec wasz niebieski wie, że tego wszytkiego potrzebujecie.})sNie bądźcie tedy troskliwi mówiąc: Cóż będziem jeść, abo co będziem pić, abo czym przyodziani będziemy?"(=Jeśliż tedy trawę polną, która dziś jest, a nazajutrz bywa w piec wrzucona, Bóg tak przyodziewa, a zaź was nie daleko więcej, o mało ufający?n'UA ja wam powiedam, iż ani Salomon we wszytkiej chwale swej nie był przyobleczon jako jedna z tych.s&_A o odzienie przeczże się frasujecie? Uznajcie jako lilie polne rostą, nie pracują się ani przędą._%7I któż z was troskliwie myśląc, może przydać ku wzrostowi swemu łokieć jeden?8$iPatrzajcie na ptaki niebieskie, bo ani sieją, ani żną, ani zbierają do gumien, a wżdy Ociec wasz niebieski żywi je. Izali wy nie jesteście daleko ważniejszy niż oni?Z#-Dlatego wam powiedam: Nie troszczcie się o żywot wasz, cobyście jedli abo cobyście pili, ani o ciało wasze w czymbyście chodzili. A zaź dusza nie jest ważniejsza niż pokarm? I ciało niźli odzienie?U"#Żaden nie może dwiema panom służyć, gdyż abo jednego będzie miał w nienawiści, a drugiego miłować będzie, abo przy jednym zostanie, a drugiego wzgardzi. Nie możecie Bogu służyć i Mamonie.:!mJeśliby zaś oko twoje złościwe było, wszytko ciało twoje ciemne będzie. Jeśli tedy światło, które jest w tobie ciemnością jest, sama ciemność jakoż wielka jest?u cOko jestci światłem ciała, jeśliby tedy było proste oko twoje, wszytko ciało twoje światłe będzie.BAbowiem gdzie jest skarb wasz, tam będzie i serce wasze.{Ale skarbcie sobie skarby na niebie, gdzie ani mól, ani rdza kazi, gdzie też złodzieje nie wykopają i nie ukradną.pYNie skarbcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza kazi i gdzie złodzieje wykopywają i kradną.5Aby nie było jawno ludziom, iż pościsz, ale ojcu twojemu, który w skrytości jest. A ociec twój, który obacza w skrytości, odda tobie jawnie.J Ale ty gdy pościsz, pomaż głowę twoję i umyj oblicze twoje.RA gdy pościcie nie bądźcie jako pokryci ludzie smętnej twarzy. Abowiem oni twarzy swoje odmieniają, aby się ludziom zdało, iż poszczą. Zaprawdęć wam powiedam, żeć biorą zapłatę swoję.kOAle jeśli nie odpuścicie ludziam upadków ich i ociecci wasz nie odpuści wam upadków waszych.a;Bo jeśliże odpuścicie ludziam upadki ich, odpuści też wam ociec wasz on niebieski.{ I nie w wodź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. Abowiem twoje jest królestwo i moc i chwała na wieki. Amen.M I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom.4c Chleba naszego powszedniego daj nam dzisia.Q Przydź królestwo twoje. Bądź wola twa jako w niebie tak i na ziemi.dA Wy tedy tak się módlcie: Ojcze nasz, który jesteś w niebie. Święć się imię twoje.xiNie bądźcie tedy im podobnymi, abowiemci wie ociec wasz czego potrzebujecie pierwej niż byście go prosili.A modląc się, nie bądźcie wielomówni, jako pogani, abowiemci oni mniemają, iż będą wysłuchani dla onej swej wielomówności.<qAle ty gdy się modlisz, wnidź do pokoju swego, a zawarszy drzwi swoje, proś ojca twego, który jest w skrytości, a ociec twój, który obacza w skrytości, odda tobie jawnie.QA gdy się modlisz, nie bądź jako pokryci ludzie, abowiem oni w zgromadzeniu na rogach ulic stojąc radzi się modlą, aby się ukazali ludziam. Zaprawdę wam powiedam, iż biorą zapłatę swoję.s_Aby jałmużna twoja była w skrytości, a ociec twój, który obacza w skrytości, on odda tobie jawnie.] 3A gdy ty czynisz jałmużnę, niechaj nie wie lewica twoja, co prawica twoja czyni.S Gdy tedy czynisz jałmużnę, nie każ przed sobą trąbić, jako pokryci ludzie czynią w bożnicach i po ulicach, aby byli w dobrym mniemamiu u ludzi. Zaprawdę powiedam wam, biorą zapłatę swoję.F  Strzeżcie się, abyście jałmużny waszej nie czynili przed ludźmi, dlatego abyście byli widzeni od nich, bo inaczej zapłaty mieć nie będziecie u ojca waszego, który jest na niebie.^ 50Bądźcie wy tedy doskonali, jako ociec wasz, który jest w niebie doskonałym jest.} s/A jeślibyście tylko bracia wasze łaskawie przyjmowali, cóż więcej czynicie? A zaź i celnicy tak nie czynią?.Abowiem jeślibyście miłowali ty co was miłują, cóż za zapłatę mieć będziecie? A zaź i celnicy tego nie czynią?>u-Abyście byli synami ojca waszego, który jest na niebie. Abowiem to sprawuje, iż wschodzi słońce jego na złe i na dobre i spuszcza deszcz na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe.kO,Ale ja wam powiedam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze, błogosławcie ty, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, módlcie się za tymi, którzy się na was targają i prześladują was.+Słyszeliście, iż powiedziano: Będziesz miłował bliźniego twego, a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego.[/*Temu, który cię prosi daj, a ni odmawiaj temu, który chce u ciebie pożyczyć.U#)A ktoby cię kolwiek gwałtem przymuszał na jednę milę, idź z nim dwie.nU(I temu, który się chce z tobą prawem obchodzić, a żupicę twoję wziąć, puść mu i płaszcz.'Ale ja wam powiedam: Nie sprzeciwjajcie się złemu, owszem kto by cię kolwiek oderzył w prawy policzek twój, obróć mu i drugiego.E&Słyszeliście, iż powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb.q[%Niechajże tedy mowa wasza będzie: Tak, tak. Nie, nie. A coby nad to więcej było, to jest od złego.z~m$Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, abowiem nie możesz uczynić jednego włosa białego abo czarnego.v}e#Ani na ziemię, abowiem jest podnóżkiem nóg jego, ani na Jeruzalem, abowiem jest miasto wielkiego Króla.u|c"Ale ja wam powiedam, abyście żadnym obyczajem nie przysięgali, ani na niebo, gdyż jest stolicą Bożą.{'!Słyszeliście zasię, iż jest powiedziano starym: Nie będziesz gwałcił przysięgi, ale oddasz Panu rzeczy przez przysięgę poślubione./zW Ale ja wam powiedam, iż ktobykolwiek opuścił żonę swoje oprócz przyczyny cudzołóstwa, przywodzi ją w cudzołóstwo. A ktoby opszczoną pojął, cudzołoży._y7K temu powiedziano jest: Ktokolwiek opuści żonę swoję, niech jej da list rozwodu.Zx-Jeśli cię też prawa ręka twoja w grzech przywodzi, odetni ją i zarzuć od siebie. Abowiemci pożyteczniej jest aby zginął jeden z członków twoich, niźliby miało być podane wszytko ciało na męki.^w5Jeśli tedy prawe oko twoje ciebie w grzech przywodzi, wyrwi je, a zarzuć od siebie. Abowiemci pożyteczniej jest, aby zginął jeden z członków twoich, niźliby miało być podane wszytko ciało twe na męki. vAleć ja powiedam, iż każdy który wejźrzy na niewiastę aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swoim.NuSłyszeliście, iż powiedziano starym: Nie będziesz cudzołożył.Vt%Zaprawdęć powiedam: Nie wynidziesz z tamtąd, aż oddasz ostatni kwartnik.DsBądź przyjacielem sprzeciwnikowi twemu rychło pókiś z nim w drodze, by cię snadź kiedy sprzeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia ceklarzowi, a tak byś był wrzucon do ciemnice.rZostaw tam dar twój przed ołtarzem, a idź pierwej się z bratem swem pojednaj, a potym przyszedszy, ofiaruj dar twój.vqePrzeto jeśli dar twój przyniesiesz do ołtarza, a tam by wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie.pyAle ja wam powiedam, iż każdy, który się gniewa na brata swego bez przyczyny, będzie winien sądu. A ktokolwiek rzecze bratu swemu: Racha! Będzie winien, aby był karan od rady. A ktokolwiek rzecze: Błaznie ! Będzie winien męki ogniowej.voeSłyszeliście, iż rzeczono jest starym: Nie będziesz zabijał. A ktokolwiek zabije, będzie winien sądu.+nOAbowiem powiedam wam: Jeśli nie będzie obfitowała sprawiedliwość wasza więcej niż nauczycielów i Faryzeuszów, nie wnidziecie do Królestwa niebieskiego.tmaKtokolwiek tedy przestąpi jedno z tego to rozkazania namniejszego i tak ludzi nauczy, będzie zwan namniejszym w Królestwie niebieskiem. Ale ktokolwiek je czynić będzie i nauczy, ten będzie zwan wielkim w Królestwie niebieskiem.l%Boć zaprawdę wam powiedam, aż przeminie niebo i ziemia, jedna literka abo jedna kreska nie przeminie z zakonu, aż się wszytko wypełni.}ksNie mniemajcie abym przyszedł niszczyć zakonu, abo proroki. Nie przyszedłem ja niszczyć zakonu, ale wypełnić.j+Także też niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby obaczyli wasze uczynki dobre i chwalili ojca waszego, który jest na niebie.qi[Ani zapalają świecę i kładą jej pod korzec, ale w lichtarz i świeci wszytkim. którzy są w domu.bh=Wy jesteście światłością świata. Nie może się miasto zataić na górze leżące.+gO Wy jesteście sól zieme. A jeśli sól smak straci, czymże solić będą? Do niczego się już nie godzi, jedno aby była precz wyrzucona i podeptana od ludzi. f Radujcie się i weselcie, abowiem zapłata wasza wielka jest w niebie, gdyż tak prześladowali proroki, którzy przed wami byli.e Błogosławieni będziecie, gdy was sromocić i prześladować będą, mówiąc wszelaką rzecz złą przeciwko wam kłamając dla mnie.dy Błogosławieni są ci, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, abowiem ich jest Królestwo niebieskie.Sc Błogosławieni są spokojni, abowiem oni będą nazywani Synami Bożymi.Wb'Błogosławieni są, którzy są serca czystego, abowiem oni Boga oglądają.PaBłogosławieni są miłosierni, abowiem oni miłosierdzie otrzymają.j`MBłogosławieni są ci, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, abowiem oni nasyceni będą.K_Błogosławieni są ciszy, abowiem ziemię dziedzicznie osiędą.Q^Błogosławieni są ci, którzy smętni są, abowiem pocieszeni będą.U]#Błogosławieni są ubodzy w Duchu, abowiem ich jest Królestwo niebieskie.6\gTedy otworzywszy usta swe uczył je mówiąc.s[ aA Jezus widząc ono zgromadzenie ludu, wstąpił na górę. A gdy siadł przyszli do niego jego uczniowie.Z I szło za nim barzo wiele ludu od Galilejej, Dekapoli i z Jeruzalem i z ziemie żydowskiej i z krain, które są za Jordanem.uYcNa ten czas rozeszła się sława jego aż do wszytkiej Syrijej i ofiarowali mu wszytki, którzy się źle mieli, a byli zjęci rozmaitemi chorobami i dręczeniem, także opętane i lunatyki i powietrzem zarażone, które on uzdrowił.4XaI przeszedł Jezus wszytkie Galilea, ucząc w bożnicach ich i przepowiedając Ewanjeliję Królestwa, a uzdrawiając wszelaką chorobę i wszelaką niemoc między ludem.FWA oni zarazem opuściwszy łódź i ojca swego, szli za nim.4VaTedy odszedszy z tamtąd, ujźrzał drugich dwu braciej, Jakuba syna Zebedeowego i Jana brata jego w łodzi z Zebedeem ojcem ich, gdy oprawiali sieci swoje i wezwał ich.9UmA oni natychmiast opuściwszy sieci szli za nim.HT I rzekł im: Podźcie za mną, a uczynię was rybitwami ludzi.>SuA gdy Jezus chodził nad Morzem Galilejskiem, ujźrzał dwu braciej: Symona, którego zowią Piotrem i Andrzeja brata jego, którzy rzucali sieci w morze, abowiem oni byli rybitwi.ROd onego czasu Jezus począł przepowiedać i mówić: Upamiętajcie się, abowiem się przybliża Królestwo niebieskie.Q1Lud, który siedział w ciemnościach, widział wielką światłość i tym, którzy leżeli w krainie i w cieniu śmierci wzeszła światłość.^P5Ziemia Zabulon i ziemia Neftali przy drodze Morskiej, za Jordanem, Galilea poganów.VO%Aby się wypełniło to co jest rzeczono przez Ezajasza proroka temi słowy.{No I opuściwszy Nazaret, przyszedł i mieszkał w Kapernaum, które jest nad morzem, w granicach Zabulon i Naftali.XM) A gdy usłyszał Jezus, iż Jan był w więzieniu, wrócił się do Galilejej.QL I opuścił go diabeł, a oto Aniołowie przychodzili i służyli jemu.K+ Tedy mu Jezus powiedział: Pódź precz Szatanie. Abowiem jest napisano: Będziesz chwalił Pana Boga twego, a jemu samemu służyć będziesz.[J/ I rzekł mu: Wszytki ty rzeczy tobie dam, jeśli upadszy chwalić mię będziesz.oIWPowtóre wziął go diabeł na górę wysoką i ukazał mu wszytki królestwa świata i chwałę ich.XH)A Jezus mu rzekł: Zasię napisano jest: Nie będziesz kusił Pana Boga twego.TG!I rzekł k niemu: Jeśliżeś syn Boży, spuść się na dół. Abowiem napisano jest : Iż Aniołom swoim przykażę o tobie i będą cię na ręku nosić, abyś kiedy nie otracił nogi swej o kamień.]F3Tedy diabeł wziął go do miasta świętego i postawił go na wierzchu kościoła.E3Ale on odpowiedział i rzekł: Napisano jest; Nie samym tylko chlebem żyw będzie człowiek, ale wszelkiem słowem, które pochodzi z ust Bożych.~DuI przystąpiwszy do niego ten, który kusi rzekł: Jeśliżeś syn Boży rzecz, aby to kamienie stało się chlebem.QCA gdy pościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, potym łaknął.VB 'Tedy Jezus był zawiedzion od Ducha na puszczę, aby był kuszon ode diabła.`A9A oto głos z niebios mówiący: Ten jest syn on mój miły, na którym ja przestawam..@UA gdy był Jezus okrzczon, wnet wystąpił z wody, a oto się otworzyły jemu nieba i widział ducha Bożego zstępującego jako gołębicę i przychodzącego nań.?+A Jezus odpowiedając rzekł k niemu: Zaniechaj teraz, abowiem tak się nam godzi wypełnić wszytkę sprawiedliwość, a także go zaniechał.g>GAle Jan mu nie dopuszczał mówiąc: Ja muszę być okrzczon od ciebie, a ty idziesz do mnie?]=3 Tedy Jezus przyszedł do Galilejej do Jordanu ku Janowi aby był okrzczon od niego.<3 Którego łopata jest w ręku jego, a będzie wyczyściał bojowisko swoje i zbierze pszenicę swoję do gumna, a plewy spali ogniem nie ugaszonym.D; Jać was krzczę wodą ku upamiętaniu, ale ten, który idzie za mną, mocniejszy jest niż ja, którego nie jestem godzien nosić trzewików. Tenci was okrzci Duchem świętym i ogniem.:% A już siekiera jest położona u korzenia drzew. Przeto wszelkie drzewo, które nie czyni owocu dobrego, bywa wycięte i w ogień wrzucone.09Y A nie mniemajcie, aby się wam godziło mówić samym w sobie: Ojca mamy Abrahama. Abowiem wam powiedam, iż może Bóg i z tego kamienia wzbudzić dzieci Abrahamowe.08[Czyńcie tedy owoce godne upamiętania.;7oA gdy widział wiele z Faryzeuszów i Saduceuszów przychodzących do krztu swego rzekł do nich: Rodzaje żmijów i któż wam pokazał abyście uciekali od gniewu przyszłego?I6 I byli krzczeni w Jordanie od niego, wyznawając grzechy swoje.H5 Tedy wyszło do niego Jeruzalem i wszytek kraj około Jordanu.4'Tenże Jan miał odzienie swoje z sierści wielbłądowej i pas rzemienny około biodry swojej, a pokarm jego były szarańce i miód leśny. 39Gdyż ten jest on, o którym mówił Ezajasz prorok rzekąc: Głos wołającego na puszczy, gotujcie drogę Pańską i proste czyńcie ścieszki jego.S2I mówiąc: Pokutujcie, abowiem przybliżyło się Królestwo niebieskie.\1 3A za onych czasów przyszedł Jan Krzciciel przepowiedając na puszczy żydowskiej.,0QA gdy tam przyszedł, mieszkał w mieście, które zową Nazaret, aby się wypełniło to co jest powiedziano przez proroki, iż miał być nazwan Nazarejczykiem.ccMbb`aaha `__^^Z]]Y\w[[[`[)ZZ0YY XWWSVtVUYUTTSSBRRDQQ(PP`OOOuNN@MMYLLLPKK[JJJJIIYHHGGFEEE7DgCC[BBaAAv@@J?>>,=<y :I nie uczynił tam cudów wiele dla niedowiarstwa ich.|=q 9I zgorszyli się z niego. A Jezus rzekł im: Nie jest prorok okrom czci, jedno w ojczyźnie swojej a w domu swoim.^<5 8Siostry też jego wszytki izaź u nas nie są? Zkądże tedy temu ty wszytki rzeczy?};s 7Izaź ten nie jest on syn cieśle? Izaź matki jego nie zowią Marja? A bracia jego: Jakub i Jozes i Symon i Judas?: 6A gdy przyszedł do ojczyzny swojej, nauczał je w bożnicy ich tak, iż się zdumiewali i mówili: Zkądże temu ta mądrość i tuda?Z9- 5I stało się gdy Jezus dokończył tych podobieństw, przeprawił się z onąd./8W 4A on im rzekł: Przeto wszelki nauczyciel uczony w Królestwie niebieskim, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wyjmuje z skarbu swego rzeczy nowe i stare.b7= 3Rzekł im Jezus: Wyrozumieliżeście ty wszytki rzeczy? A oni mu powiedzieli: Tak Panie.L6 2I wrzucą je w piec ognisty. Tam będzie płacz i zgrzytanie ząb.l5Q 1Takci będzie w dokonaniu wieku. Wynidą Aniołowie i wyłączą złe z pośrzodku sprawiedliwych.4 0Który gdy jest napełnion, wyciągnęli go na brzeg, a siadszy wybrali dobre rzeczy w naczynia, a zgniłe precz zarzucili.s3_ /Zasię podobne jest Królestwo niebieskie włokowi zapuszczonemu w morze, który wszelakie rzeczy bierze.h2I .Który nalazszy jednę perłę barzo drogą, szedszy poprzedał wszytko co miał i kupił ją.e1C -Zasię podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi kupcowi szukającemu cudnych pereł.Q0 ,Zasię podobne jest królestwo niebieskie skarbowi skrytemu na roli, który nalazszy człowiek, skrył ji i od radości, którą ma z niego odchodzi precz, a wszytko co ma sprzeda, a onę rolą kupi./y +Tedy sprawiedliwi rozjaśnią się jako słońce w Królestwie ojca swego. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.O. *I wrzucą je w piec ognisty, tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.- )Pośle Syn człowieczy Anioły swoje, a oni zbiorą z Królestwa jego wszytki pogorszenia i ty, którzy czynią nieprawość.^,5 (Jako tedy kąkol zbierają i palą ji w ogniu, tak będzie w dokonaniu świata tego.+y 'Nieprzyjaciel zasię, który go nasiał, jestci diabeł, a żniwo jest dokonanie świata. Żeńcy też są Aniołowie.r*] &Rolą jest świat, a dobre nasienie, cić są synowie Królestwa. Kąkol też, są synowie onego złego.a); %A on odpowiedając rzekł im: Ten, który sieje dobre nasienie, jestci Syn człowieczy.,(Q $Tedy rospuściwszy ono zgromadzenie ludu, Jezus przyszedł w dom i przystąpili kniemu uczniowie jego mówiąc: Rospowiedz nam podobieństwo o kąkolu onej rolej."'= #Aby się wypełniło to co jest rzeczono przez proroka mówiącego: Otworzę usta moje w podobieństwach i opowiem skryte rzeczy od założenia świata.&w "Ty wszytki rzeczy mówił Jezus przez podobieństwa onemu zgromadzeniu ludu, a krom podobieństwa nic im nie mówił.6%e !Drugie podobieństwo powiedział im mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie kwasowi, który wziąwszy niewiasta zakryła we trzy miary mąki, aż wszytka skwaśniała.Q$ Które namniejszeć jest ze wszego nasienia, ale kiedy uroście, nawięczsze jest ze wszech jarzyn i stawa się drzewem tak, iż przychodzą ptacy niebiescy i gniazda swe czynią na gałązkach jego."#= Drugie podobieństwo powiedział im mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człowiek, wsiał na roli swojej.D" Dopuśćcie obojgu społu róść aż do żniwa, a czasu żniwa rzekę żeńcom: Zbierzcie pierwej kąkol, a zwiąście ji w snopki ku spaleniu, a pszenicę zgromadźcie do gumna mojego.d!A A on rzekł: Nie, byście snać zbierając kąkol nie wykorzenili zaraz z nim i pszenicę.   A on rzekł im: Nieprzyjaciel człowiek to uczynił. I rzekli słudzy do niego: A chceżże tedy abyśmy szli i pozbierali ji?   I przystąpiwszy słudzy gospodarscy rzekli mu: Panie, izaś ty nie siał dobrego nasienia na roli twojej? Zkąd tedy kąkol ma?O A gdy wschodziła trawa i owoc czyniła, tedy się pokazał i kąkol.q[ A gdy ludzie spali, przyszedł nieprzyjaciel jego i nasiał kąkolu między pszenicą i poszedł precz.+ Drugie podobieństwo powiedział im mówiąc: Przypodobane jest Królestwo niebieskie człowiekowi, który siał dobre nasienie na roli swojej.eC On zasię, który na dobrej ziemi przyjął nasienie tenci jest, który słucha słowa i rozumie, a tenci owoc przynosi i czyni jeden tyle stokroć, drugi zaś tyle sześćdziesiątkroć, a drugi tyle trzydzieścikroć.0Y A on, który w cierniu nasienie przyjął jestci ten, który słucha słowa, ale frasunek wieku tego i zawodzenie bogactw zaduszą słowo i stawa się niepożyteczne.   Ale nie ma korzenia w sobie, owszem docześny jest. A gdy przyjdzie utrapienie abo prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.   A ten, który na opoczystych miejscach nasienie przyjął, tenci jest który słucha słowa i zarazem je z radością przyjmnie.F Kiedykolwiek kto słyszy słowo o onym królestwie, a nie rozumie, przychodzi on zły i gwałtem bierze to co jest wsiano w sercu jego, a tenci jest, który przy drodze nasienie przyjął.;q Wy tedy słuchajcie podobieństwa onego rozsiewce.G Abowiem zaprawdę wam powiedam, iż wiele proroków i sprawiedliwych ludzi, żądali widzieć rzeczy, które widzicie, a nie widzieli i słyszeć rzeczy, które słyszycie, a nie słyszeli.Q Ale oczy wasze szczęśliwe są, iż widzą i uszy wasze iże słyszą._7 Abowiem rostyło serce ludu tego, a uszyma cięszko słyszeli i oczyma swemi mrugali, żeby kiedy oczyma nie oglądali i uszyma nie słyszeli, a sercem nie zrozumieli i nie nawrócili się, a ja ich nie uzdrowił.0Y A przeto wypełnia się w nich proroctwo Ezajaszowe, które mówi: Słyszeniem słuchać będziecie, a nie zrozumiecie i widząc widzieć będziecie, a nie obaczycie.ta Dlategoć im przez podobieństwa mówię, iż widząc nie widzą i słysząc nie słyszą, ani rozumieją. Abowiem ktokolwiek ma, będzie mu dano i stanie się obfitszym, a ktokolwiek nie ma i to co ma, będzie wzięto od niego. A on odpowiedając rzekł im: Przeto, iż wam dano jest wiedzieć tajemnice Królestwa niebieskiego, a onym nie jest dano.[/ Tedy przystąpiwszy uczniowie rzekli mu: Dlaczego im przez podobieństwa mówisz?4 c Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. 5 Drugie zasię padły na ziemię dobrą i dały owoc. Jedno tyle stokroć, drugie tylo sześćdziesiąt kroć, a drugie zaś tyle trzydzieści kroć.S  Drugie też padły w ciernie, a ciernie zrosło ku górze i zadusiło je.Z - A gdy słońce weszło, wygorzały, a dlatego, iż nie miały korzenia, uschły.  Drugie zasię padły na miejsca opoczyste, gdzie ziemię niewiele miały i wnet weszły, dlatego że nie miały głębokości ziemie._7 A gdy on siał, niektóre ziarna padły przy drodze i przybiegli ptacy a pożarli je.jM I mówił do nich wiele przez podobieństwa rzekąc: Oto niektóry rozsiewca wyszedł ku sianiu.! I zebrało się do niego wielkie zgromadzenie ludu, tak iż on wszedszy w łódź siedział, a wszytko zgromadzenie ludu na brzegu stało.@ } Onego dnia wyszedszy Jezus z domu, siedział nad morzem.}s 2Abowiem ktobykolwiek uczynił wolą ojca mojego, który jest na niebie, tenci jest bratem moim i siostrą i matką.[/ 1I ściągnąwszy rękę swą na ucznie swoje rzekł: Oto matka moja i bracia moi.|q 0A on odpowiedając rzekł temu, który mu to był powiedział: Któraż jest matka moja? I którzy są bracia moi?hI /I rzekł mu niektóry: Oto matka twoja i bracia twoi na dworze stoją chcąc ku tobie mówić.y .A gdy on jeszcze mówił do wielkiego zgromadzenia ludu, oto matka i bracia jego stali na dworze chcąc z nim mówić.U# -Tedy idzie i bierze z sobą siedmi inszych duchów gorszych niż sam jest i wszedszy, mieszkają tam, a koniec onego człowieka stawa się gorszy niż początek. Takci się stanie i temu narodowi złemu.~ ,Tedy mówi: Wrócę się do domu mego z kądem wyszedł. A przyszedszy najduje ji próżnujący i umieciony i ochędożony.}' +A gdy nieczysty duch wynidzie od człowieka, przechodzi się po miejscach gdzie wód nie masz, szukając odpoczynienia, a iż go nie najduje,L| *Królowa z południa powstanie w sąd z tym narodem i osądzi ji przeto, iż ona przyszła z granic ziemie, aby słuchała mądrości Salomonowej, a oto więcej jest na tym miejscu niż Salomon./{W )Mężowie z Niniwe powstaną w sąd z tym narodem i osądzą ji, iż oni upamiętali się na przepowiedanie Jonaszowe. A oto więcej jest na tym miejscu niż Jonasz.z (Abowiem jako był Jonasz w brzuchu wieloryba trzy dni i trzy nocy, także będzie Syn człowieczy w sercu zieme trzy dni i trzy nocy.y# 'Ale on odpowiedając rzekł im: Rodzaj zły i cudzołożny znamienia szuka, ale mu nie będzie znamię dano, jedno znamię Jonasza proroka.~xu &Tedy odpowiedzieli niektórzy z nauczycielów i Faryzeuszów mówiąc: Mistrzu, żądamy od ciebie znamię widzieć.gwG %Abowiem z powieści twoich będziesz usprawiedliwion i z powieści twoich będziesz osądzon.wvg $Ale powiedam wam, iż którebykolwiek słowo próżne mówili ludzie, dadzą z niego liczbę w dzień sądny.}us #Dobry człowiek z dobrego skarbu serca wywodzi rzeczy dobre, a zły człowiek ze złego skarbu wywodzi złe rzeczy.ytk "Rodzaje żmijów, jakobyście mogli rzeczy dobre mówić będąc złemi? Gdyż z obfitości serca usta mówią. s !Abo czyńcie drzewo dobre i owoc jego dobry, abo czyńcie drzewo zgniłe i owoc jego zgniły. Abowiem z owocu drzewo bywa poznane.Lr A ktokolwiek będzie mówił przeciwko Synowi człowieczemu, odpuszczono mu będzie, ale ktoby mówił przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie mu odpuszczono ani w tym wieku, ani w przyszłym.^q5 A przetoż powiedam wam: Wszelki grzech i bluźnierstwo będzie odpuszczone ludziom.Yp+ Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest, a kto nie zbiera ze mną, rozprasza.1o[ Abowiem jako może kto wniść do domu mocarza jakiego, a statek jego zabrać, jeśliby pierwej nie związał mocarza onego? Gdyż tak dopiero dom jego złupić może.hnI Ale jeśliż ja Duchem Bożym wyganiam diabelstwa, iścieć do was przyszło Królestwo Boże.m A jeśliże ja przez Beelzebuła wyganiam diabelstwa, synowie waszy przez kogoż wyganiają? A przetoż oni będą sędziami waszymi.ulc Ale jeśli szatan szatana wygania, przeciwko sobie jest rozdzielon. Jakoż tedy ostoi się królestwo jego?=ks Ale Jezus wiedząc myśli ich rzekł im: Wszelkie królestwo rozdzielone przeciwko sobie, bywa spustoszone. I wszelkie miasto, abo dom rozdzielony przeciwko sobie, nie ostoi się.vje Co Faryzeuszowie usłyszawszy rzekli: Ten nie wygania diabłów jedno przez Beelzebuła książę diabłów._i7 I zdumiało się wszytko zgromadzenie ludu i mówili: Izali ten jest on syn Dawidów? h Tedy mu przywiedzion jest opętany, ślepy i niemy. I uzdrowił go tak, iż on, który był ślepym i niemym, mówił i widział.8gk A w imieniu jego pogani będą nadzieję mieli.mfS Trzciny stłuczonej nie złamie, a lnu kurzącego się nie zagasi, aż wysadzi sąd ku zwycięstwu.ce? Nie będzie się wadził ani będzie wołał, ani żaden usłyszy głosu jego po ulicach.d! Oto sługa mój, któregom obrał, miłośnik mój, na którym przystawa dusza moja. Położę ducha mojego na nim, a sąd poganom opowie.Zc- Aby się wypełniło to, co było powiedziano przez Ezajasza proroka mówiącego4bc I srodze im zakazał, aby go nie objawiali.taa Ale Jezus poznawszy to poszedł ztamtąd i szło za nim wielkie zgromadzenie ludu i uzdrowił ony wszytki.X`) Potym Faryzeuszowie wyszedszy zaczęli radę przeciw niemu jakoby go stracili.w_g Tedy rzekł człowiekowi onemu: Wyciągni rękę twoję. A on wyciągnął i stała się zdrowa jako i druga.j^M A jako daleko ważniejszy jest człowiek nad owcę? Przetoż się godzi w Soboty dobrze czynić.']G Którym on powiedział: I który człowiek z was będzie, któryby mając owcę jednę, gdyby ona upadła w dół w Sobotę, nie ujął jej i nie podniósł?\ A oto był tam niektóry co miał uschłą rękę i pytali go mówiąc: Godzili się w Soboty uzdrawiać? Aby go oskarżyli.:[o I poszedszy ztamtąd, przyszedł do bożnice ich.7Zi Abowiemci i Soboty Panem jest Syn człowieczy.qY[ A gdybyście wiedzieli, co to jest, Miłosierdzia chcę, a nie ofiary, nie osądzalibyście niewinnych.UX# A ja wam powiedam, iż na tym miejscu jeden jest więczszy niż kościół.mWS Aboście nie czytali w zakonie, że w Soboty kapłani w kościele gwałcą Sobotę, a niewinni są?V- Jako wszedł do domu Bożego i chleby pokładne jadł, których się mu nie godziło jeść, ani tym, którzy z nim byli, tylko samym kapłanom?{Uo A on im powiedział: Nie czytaliście co uczynił Dawid, gdy się mu jeść zachciało i tym, którzy z nim byli?wTg A ujźrzawszy je Faryzeuszowie, rzekli mu: Oto uczniowie twoi czynią czego się nie godzi czynić w Sobotę.S { W on czas szedł Jezus w Sobotę przez zboża, a uczniom jego jeść się zachciało i poczęli rwać kłosie i jeść.AR} Abowiem jarzmo moje jest łatwie i brzemię moje lekkie.Q Weźmicie jarzmo moje na się, a uczcie się ode mnie, iżem jest cichy i pokornego serca, a najdziecie odpoczynienie duszam waszym.mPS Chodźcie do mnie wszyscy, którzy jesteście spracowani i obciążeni, a ja dam wam odpoczynienie.O Wszytki rzeczy dane mi są od Ojca mego i nie zna nikt syna jedno Ojciec, ani Ojca nikt nie zna jedno Syn, a komuby chciał Syn objawić.7Ni Takci jest Ojcze, gdyżci się tak upodobało.2M] W on czas odpowiedając Jezus rzekł: Dziękuję tobie Ojcze Panie nieba i ziemi, żeś ty rzeczy zataił przed mądremi i rostropnemi, a oznajmiłeś je niemowiątkom.bL= Ktemu powiedam wam, iż znośniej będzie ziemi Sodomskiej w dzień sądny niźli tobie.[K/ A ty Kapernaum, któreś się wywyższyło aż do nieba, strącone będziesz aż do piekła. Bo gdyby się były w Sodomach ty cuda stały, które się stały w tobie, trwałyby były aż do dnia dzisiejszego.^J5 Nad to powiedam wam, iż Tyrowi i Sydonowi lżej będzie w dzień sądny niźli wam.MI Biada tobie Chorazym, biada tobie Betsajdan, bo gdyby się były w Tyrze i w Sydonie ty cuda stały, które się stały u was, jużby się były dawno siedząc z worem i z popiołem upamiętały.H{ Tedy począł tak wyrzucać na oczy miastam, w których się stało barzo wiele cudów jego, że się nie upamiętały.HG  Przyszedł Syn człowieczy jedząc i pijąc i mówią: Oto ten człowiek jest obżerca i pijanica, przyjaciel celników i grzeszników, ale usprawiedliwiona jest mądrość od synów swoich.WF' Abowiem przyszedł Jan nie jedząc ani pijąc i powiedają iż diabelstwo ma.wEg A mówią: Graliśmy wam na piszczałce, a wyście nie tańcowali. Narzekaliśmy wam, a wyście nie płakali.|Dq Ale komu przypodobam ten rodzaj? Podobny jest dziatkom, które siedzą na rynkoch i wołają ku towarzyszom swoim.4Cc Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.UB# A jeśli chcecie to przyjąć, tenci jest Eljasz on, który miał przyść.# Boć ten jest, o którym napisano jest: Oto ja posyłam posła swego przed oblicznością twoją, który zgotuje drogę twoję przed tobą.e=C Ale coście byli wyszli widzieć? Izali proroka? Owszem powiedam wam, więcej niż proroka.<- Ale coście byli wyszli widzieć? Izali człowieka w roskoszne szaty obleczonego? Oto którzy roskoszne szaty noszą, w domach królewskich są.-;S A gdy oni odchodzili, począł Jezus mówić wielkiemu zgromadzeniu ludu o Janie: Cożeście wyszli na puszcza widzieć? Izali trzcinę chwiejącą się od wiatru?F: A błogosławiony jest ten, który się nie zgorszy we mnie.$9A Ślepi wzrok biorą, a chromi chodzą, trędowaci bywają oczyścieni, a głuszy słyszą, umarli bywają wskrzeszeni i ubogim opowiedana bywa Ewanjelija.l8Q A odpowiedając Jezus rzekł im: Szedszy oznajmcie Janowi ty rzeczy, które słyszycie i widzicie.\71 Rzekł mu: I tyżeś jest on, któryś miał przyść, czyli inszego mamy czekać?_67 A Jan usłyszawszy w więzieniu uczynki Krystusowe, posławszy dwu z uczniów swoich.5  I stało się gdy Jezus przestał roskazować dwiemanaście zwolennikom swoim, poszedł zonąd aby uczył i przepowiedał w miastach ich.n4U #Bom przyszedł wadzić człowieka z ojcem jego i córkę z matką jej i niewiastkę z świekrą jej.y3k "Nie mniemajcie żebym przyszedł puszczać pokój na ziemię. Nie przyszedłem abym puścił pokój, ale miecz.t2a !A któryby się mnie zaprzał przed ludźmi, zaprzę się go i ja przed Ojcem moim, który jest na niebie.w1g Wszelki tedy, któryby mię wyznał przed ludźmi, wyznam go ja też przed ojcem moim, który jest na niebie.G0 Nie bójcież się tedy, wiele wróblików wy przewyszszacie.9/m Włosy też głowy waszej wszytki policzone są.{.o Izali dwu wróblików za pieniądz nie przedają? A wżdy jeden z tych nie upadnie na ziemię okrom Ojca waszego.(-I A nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, a duszę zabić nie mogą, ale raczej bójcie się tego, który i duszę i ciało może zatracić w piekle.s,_ Co wam w ciemności mówię, powiedajcie na światle, a co w ucho słyszycie, przepowiedajcie na domiech.+) Nie bójcież się ich tedy, abowiem nie jest nic skrytego coby odkryto być nie miało, ani tajemnego nic nie jest, coby wiedzieć nie miano.&*E Dosyć uczniowi aby był jako mistrz jego, a sługa jako Pan jego. Jeśliżeć samego gospodarza Beelzebułem nazwali, jakoż daleko więcej domowniki jego?B) Nie jestci uczeń nad mistrza, ani sługa nad Pana swego.<(q A gdy was prześladować będą w onym mieście, uciekajcie do drugiego, boć wam zaprawdę powiedam, że nie przejdziecie miast izraelskich, póki nie przyjdzie Syn człowieczy.|'q Wy też będziecie nienawidzeni od wszytkich dla imienia mego. Ale kto wytrwa aż do końca, ten będzie zachowan.t&a I wydać brat brata na śmierć, a ociec syna. I powstaną dzieci przeciw rodzicom, a mordować je będą.a%; Abowiem nie wy jesteście, którzy mówicie, ale Duch Ojca waszego, który mówi w was. $  Ale gdy was podadzą, nie troszczcie się jako, abo cobyście mówili, abowiem wam będzie dano onej godziny cobyście mówili.k#O Owszem przed książęta i przed króle będziecie wodzeni dla mnie, na świadectwo im i poganom.y"k Przytym strzeżcie się ludzi. Abowiem was podadzą do zgromadzenia i w bożnicach swoich was biczować będą.! Oto ja was posyłam jako owce wpośrodku wilków. Bądźcież tedy ostrożnemi jako wężowie, a szczyrymi jako gołębice.| q Zaprawdęć wam powiedam: Lżej będzie ziemi Sodomczyków i Gomorrejczyków w dzień sądny, niźli miastu onemu. I ktoby was nie przyjął, ani waszych mów słuchał, wychodząc z domu abo z miasta onego, wybijcie proch nóg waszych.  A jeśli by był on dom godny, niech nań przyjdzie pokój wasz. A jeśliby nie był godny, pokój wasz niech się wróci do was./Y Wchodząc też w dom pozdrawiajcie go.' A do którego miasta abo wsi wnidziecie, wywiadujcie się, któryby w niej był godzien i tamże mieszkajcie pókibyście z onąd nie wyszli.}s Ani tajstry na drogę, ani dwu sukień, ani trzewików, ani laski. Abowiem godzien jest robotnik żywności swojej.G Nie nabywajcie złota ani śrebra, ani miedzi w trzosy wasze.  Niemocne uzdrawiajcie, trędowate oczyściajcie, wzbudzajcie umarłe, diabły wyganiajcie, daremnieście wzięli, darem dawajcie.X) A szedszy, przepowiedajcie mówiąc: Przybliżyło się Królestwo niebieskie.A} Ale raczy idźcie do owiec zginionych domu izraelskiego.) Tych dwunaście je posłał Jezus, dawszy im roskazania mówiąc: Na drogę poganów nie udawajcie się i do miast Samarytanów nie chodźcie.G Szymon Kannitczyk i Judasz Iskarjotes, który go też wydał.oW Filip i Bartłomiej, Tomasz i Mateusz on celnik, Jakub syn Alfeuszów i Lebeusz przezwiskiem Tadeusz.# A dwunaście Apostołów ty są imiona: Pierwszy Symon, który jest rzeczon Piotr i Andrzej brat jego, Jakub Syn Zebedeów i Jan brat jego. 1 Wezwawszy tedy dwanaście uczniów swoich, dał im moc nad duchy nieczystymi, aby je wyganiali i uzdrawiali wszelaką chorobę i wszelaką niemoc.N &Proścież tedy Pana żniwa, aby wysłał robotniki na żniwo swoje.W' %Tedy rzekł uczniom swoim: Jestci samo żniwo wielkie, ale robotników mało.   $A gdy ujźrzał tak wiele ludzi, to zlitował się nad nimi, iż byli spracowani i rosproszeni, jako owce, nie mające pastyrza.6e #I obchodził Jezus wszytki miasta i wsi, ucząc w bożnicach ich i przepowiedając Ewanjeliję Królestwa, a uzdrawiając wszelką chorobę i wszelką niemoc między ludem.S  "Ale Faryzeuszowie powiedzieli: Przez książę Diabłów wygania diabły. ) !A gdy był wygnan on diabeł, przemówił niemy i dziwowało się ono zebranie ludzi mówiąc: Nigdy się rzecz takowa nie okazała w Izraelu.[ / A gdy oni wychodzili, oto ofiarowali mu człowieka niemego, który był opętany.F  Lecz oni wyszedszy, rozsławiali go po wszytkiej onej ziemi.j M I otworzyły się oczy ich, a Jezus im srodze zakazał mówiąc: Baczcie aby nikt nie wiedział.\1 Tedy się dotknął oczu ich mówiąc: Wedle wiary waszej niechaj się wam stanie.! A gdy on wszedł w dom, przyszli k niemu oni niewidomi, którym rzekł Jezus: Wierzycie iż to mogę uczynić? A oni mu rzekli: Tak Panie.{ A gdy Jezus przechodził z onąd, szli za nim dwa niewidomi, wołając i mówiąc: Zmiłuj się nad nami Synu Dawidów.<s I rozeszła się ta sława po wszytkiej onej ziemi.jM Ale gdy oni ludzie byli wygnani precz, wszedszy ujął ją za rękę jej i powstała dzieweczka.c? Rzekł im: Odstąpcie, abowiemci nie umarła dzieweczka ale śpi. I śmiali się z niego.uc A gdy przyszedł Jezus w dom onego książęcia, ujźrzawszy piszczki i nie mało ludzi co zgiełk czynili.!; A Jezus obróciwszy się i ujźrzawszy ja rzekł: Bądź serca dobrego córko, wiara twoja cię zachowała. I zachowana jest niewiasta od onej godziny._7 Bo mówiła sama w sobie: Bych się tylko dotknęła odzienia jego, będę zachowana. A oto niewiasta, która płynienie krwie przez dwanaście lat cierpiała, przystąpiwszy z tyłu dotknęła się kraju odzienia jego.=~u Tedy wstawszy Jezus, szedł za nim i uczniowie jego.D} A gdy on ty rzeczy mówił, oto niektóre książę przyszedszy dawało mu chwalę, mówiąc: Córka moja dopiero skonała, ale pódź, a włóż na nię rękę twoję, a będzie żyła.P| Wina też młodego nie leją w stare naczynia, bo inaczej pukają się naczynia i wino się rozlewa i naczynia giną, ale zlewają młode wino w naczynia nowe, a tak oboje społem bywają zachowane.{7 A teżci nikt nie wpuszcza płata nowo uczynionego sukna w wiotchą szatę, abowiem on płat jej ujmnie nieco z szaty i stawa się gorsze przedarcie.;zo I rzekł im Jezus: Izali mogą wezwani na wesele smutnymi być póki z nimi jest oblubieniec? Ale przyjdą dni, gdy będzie wzięt od nich oblubieniec, a tedyć będą pościć.y  Tedy przyszli do niego uczniowie Janowi mówiąc: Przecz my i Faryzeuszowie pościmy często, a uczniowie twoi nie poszczają?&xE Ale szedszy nauczcie się co jest: Miłosierdzia chcę a nie ofiary, bom ci ja nie przyszedł abym wzywał sprawiedliwych, ale grzeszników tu upamiętaniu. B~~}||H{gzz|z7yyAxxzxwvvNuuuNttLssbrrDqqq7ppoFnmmbll-kkjiihhhgg4ff|f(ee ddccWbbhaaa``__a_ ^]]]\\[[8ZZzYY!X.WmVViUTTSSTRRQiQPmPO}ONN MMLLKK JJ2II6HH[GGDFFsEE"DDOC[BBeB,AA @W??>>x==m=<<;:;99P888177.6655954g33322411*00/L.S.-h,,{+++**8)))(l''&&&M%$$$A#}#"!!< [Y=*E[t)Al4v4 x _ W  DAC s:r?uy$Mistrzu, które jest nawięczsze roskazanie w zakonie?Ot#Tedy go spytał jeden z nich doktor w zakonie, kusząc go i mówiąc.[s/"A usłyszawszy Faryzeuszowie, iż usta zawarł Saduceuszom, zeszli się pospołu.Sr!A gdy to ono zgromadzenie ludu słyszało, zdumiało się dla nauki jego.oqW Jam jest Bóg Abrahamów, Bóg Izaaków i Bóg Jakubów. Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych._p7A o zmartwych wstaniu nie czytaliście, co wam powiedziano jest od Boga, gdzie mówi:xoiAbowiem w zmartwych wstaniu ani się ożeniają, ani za mąż dawają, ale są jako Aniołowie Boży w niebie.Yn+A odpowiedając Jezus rzekł im: Błądzicie nie umiejąc pism ani mocy Bożej.dmAW zmartwych wstaniu tedy, którego z onych siedmi będzie żoną? Gdyż ją wszyscy mieli.-lUA po wszytkich umarła też i żona.6kgTakże też wtóry i trzeci aż do siódmego. jByli tedy siedm braciej u nas, a pierwszy ożeniwszy się umarł, a gdy nie miał potomstwa, zostawił żonę swoję bratu swemu.,iQMówiąc: Mistrzu, Mojżesz rzekł: Jeśliby kto umarł nie mając dziatek, niech brat jego prawem powinowatym pojmie żonę jego i wzbudzi potomstwo bratu swemu.phYDnia onego przyszli kniemu Saduceuszowie, którzy powiedają iż nie masz zmartwychwstania i pytali goIg Co usłyszawszy, dziwowali się, a opuściwszy go poszli precz.fwRzekli mu: Cesarski. Tedy powiedział im: Przeto oddawajcie cesarzowi, co na cesarza należy, a Bogu co jest Bożego.5eeTedy rzekł im: Czyj jest ten obraz i napis?FdPokażcie mi monetę czynszową. A oni mu przynieśli grosz.Tc!A Jezus poznawszy złość ich rzekł: Czemu mię kusicie obłudni ludzie?[b/Powiedz nam tedy, co się tobie zda: Godzili się dać czynsz cesarzowi, abo nie?Ia A przeto posłali do niego ucznie swoje z Herodjany mówiąc: Mistrzu, Wiemy iżeś prawdziwy i drogi Bożej w prawdzie uczysz, a nie dbasz ni na kogo, abowiem nie patrzysz na osobę ludzką.P`Tedy odszedszy Faryzeuszowie, radzili się aby go podchwycili w mowie.;_qAbowiem wiele jest wezwanych, ale mało wybranych.#^? Tedy rzekł król przystawom: Związawszy nogi i ręce jego, zeźmicie go i wrzućcie w ciemność zewnętrzną, tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.^]5 I rzekł mu: Towarzyszu jakoś tu wszedł nie mając szaty wesela? A on zamilknął.u\c A wszedszy król, aby oglądał siedzące, obaczył tam człowieka, który nie miał na sobie szaty wesela.[3 I wyszedszy służebnicy oni na drogi, zebrali wszytki ile ich naleźli, złe i dobre i napełnione jest wesele tymi, którzy siedzieli przy stole.WZ' A przeto idźcie na rostanie dróg, a ilebyście naleźli wzówcie na wesele._Y7Tedy rzekł służebnikom swoim: Wesele jestci gotowe, lecz wezwani nie byli godnymi.xXiCo usłyszawszy król, rozgniewał się i posławszy wojska swe, wytracił ony zabijacze i miasto ich spalił.`W9Ktemu drudzy pojmawszy służebniki jego i zelżywość im uczyniwszy, pomordowali je.aV;A oni nie dbając na to, poszli precz, jeden do swej rolej, a drugi do kupiectwa swego.:UmZasię posłał insze służebniki mówiąc: Powiedzcie wezwanym: Otom nagotował obiad mój, woły moje i karmne rzeczy są pobite i wszytki rzeczy gotowe. Podźcie na wesele.pTYI posłał służebniki swoje wzywać tych, którzy byli proszeni na wesele, ale nie chcieli przyść.lSQPrzypodobane jest królestwo niebieskie niektóremu królowi, który sprawił wesele synowi swemu.SR !Tedy odpowiedając Jezus powtóre, mówił im przez podobieństwa rzekąc:^Q5.A szukając jakoby go pojmali, bali się pospólstwa, abowiem go jako proroka mieli.qP[-I usłyszawszy książęta kapłańskie i Faryzeuszowie podobieństwa jego, poznali iż o nich mówił._O7,A kto padnie na ten kamień, będzie skruszon, a na kogoby zaś on upadł, zetrze go.N}+A przetoż powiedam wam, iż będzie odjęte od was Królestwo Boże i będzie dane narodowi, któryby podał owoc jego.CM*Rzekł im Jezus: Nie czytaliście nigdy w piśmiech? Kamień, który odrzucili budujący, ten się stał głową u węgła, od Pana to jest uczyniono i dziwno jest przed oczyma naszymi.Ly)I rzekli mu: Ony złe. Złe potraci, a winnicę swoję najmie inszym robotnikom, którzy oddadzą mu owoc czasu swego.DK(Gdy tedy przyjdzie pan winnice, co uczyni robotnikom onym?EJ'Tedy pojmawszy go, wyrzucili precz z winnice i zamordowali. I &Ale robotnicy ujźrzawszy syna, rzekli sami w sobie: Tenci jest dziedzic, pódźcie, zabijmy go i posiądźmy dziedzictwo jego.ZH-%Na ostatek posłał do nich syna swego mówiąc: Będą się wstydać syna mego.kGO$Powtóre posłał insze sługi, których więcej było niż pierwszych, a oni także im uczynili.mFS#A robotnicy pojmawszy sługi jego, jednego ubili, drugiego zamordowali, drugiego zaś ukamionowali.wEg"A gdy się przybliżył czas owoców, posłał sługi swoje do onych robotników, aby odebrali pożytki jego.RD!Drugiego podobieństwa słuchajcie. Był niektóry gospodarz, który nasadził winnicę i płotem ją ogrodził i wkopał w niej prasę, a zbudował wieżę i najął ją robotnikom i pojechał precz.UC# Abowiem przyszedł do was Jan drogą sprawiedliwości, a nie uwierzyliście mu. Celnicy zaś i wszetecznice uwierzyli mu, ale wy chociaście to widzieli, nie upamiętaliście się, abyście mu uwierzyli.:BmKtóry z tych dwu uczynił wolą ojcowską? Rzekli mu: Pierwszy. Powiedział im Jezus: Zaprawdę powiedam wam, iż celnicy i wszetecznice uprzedzają was do królestwa Bożego.uAcPrzyszedszy po tym do drugiego i rzekł mu takież. A on odpowiedając rzekł: Idę ja panie, a nie szedł.R@A on odpowiedając rzekł: Nie chcę. Ale potym obaczywszy się, szedł.?I cóż się wam zda? Niektóry miał dwu synu i przyszedszy do pierwszego rzekł: Synu, idź, rób dziś w winnicy mojej.~>uI odpowiedając Jezusowi rzekli: Nie wiemy. Rzekł im też i on: Ani ja też wam powiedam, którą mocą to czynię.h=IJeśli zaś powiemy, z ludzi, boimy się zgromadzenia ludzi, bo wszyscy mają Jana za proroka.+<OKrzest Janów zkąd był, z nieba czyli z ludzi? A oni myślili sami w sobie mówiąc: Jeśli powiemy z nieba, rzecze nam: Czemużeście tedy nie uwierzyli jemu?;'A Jezus odpowiedając rzekł im: Spytam ja też was o jednę rzecz, którą jeśli mi powiecie, ja też wam powiem, którą mocą to czynię.<:qA gdy on przyszedł do Kościoła, książęta kapłańskie i starszy z ludu, przystąpili kniemu gdy uczył i mówili: Którą mocą to czynisz? A ktoć dał tę zwierzchność?Y9+I wszytki rzeczy, o które prosić będziecie w modlitwie wierząc, weźmiecie.~8uA odpowiedając Jezus rzekł im: Zaprawdę powiedam wam, jeślibyście mieli wiarę a nie wątpili, nie tylko to co się stało z figowym drzewem uczynicie, ale też gdybyście tej górze rzekli: Podnieś się a rzuć się w morze, stanie się.j7MTo tedy uźrzawszy uczniowie, dziwowali się mówiąc: Jakoż natychmiast uschło figowe drzewo?\61I ujźrzawszy niektóre figowe drzewo na drodze, przystąpił kniemu i nie nalazł nic na nim, jedno liście samo i rzekł: Niechaj się więcej z ciebie owoc nie rodzi na wieki i uschło zarazem figowe drzewo.;5qTedy rano, gdy się wrócił do miasta, łaknął.S4A opuściwszy je, wyszedł precz z miasta do Betanijej i tamże nocował.23]I rzekli mu: Słyszyszże co ci mówią? A Jezus rzekł im: Słyszę. Nie czytaliście nigdy, iż z ust niemówiątek i tych, którzy zsą piersi, wykonałeś chwałę?;2oA obaczywszy książęta kapłańskie i nauczycielowie dziwy, które był uczynił i dzieci, które wołały w kościele i mówiły: Hosanna Synowi Dawidowemu, rozgniewali się.O1Tedy przystąpili kniemu ślepi i chromi w kościele, a uzdrowił je.w0g I rzekł im: Napisano jest: Dom mój, dom modlitwy nazwan będzie, a wyście ji uczynili jaskinią zbójców.@/y Tedy Jezus wszedł do Kościoła Bożego i wygnał wszytki, którzy przedawali i kupowali w Kościele, a stoły bankierzów i stolice tych, którzy przedawali gołębie, spodwracał.V.% A pospolity lud mówił: Tenci jest Jezus on prorok z Nazaret Galilejskiego._-7 A gdy wjechał do Jeruzalem, wzruszyło się wszytko miasto mówiąc: Któż to jest?N, Zebranie też ludzi, które wprzód szło i za nim, krzyknęło mówiąc: Hosanna Synowi Dawidowemu, błogosławiony ten, który idzie w imię Pańskie. Hosanna któryś jest w niebie najwyższym.|+qA barzo wielkie zebranie ludu słali szaty swoje na drodze, a drudzy rąbali gałązki z drzew i na drodze słali._*7I przywiedli oślicę i oślę, a włożywszy na nie szaty swoje, usadzili go na nie.L)Szedszy tedy uczniowie, tak uczynili jako im był roskazał Jezus.(Powiedzcie córce Syjońskiej: Oto Król twój idzie do ciebie cichy, siedząc na oślicy i na oślęciu tej, która jest pod jarzmem.g'GA to się wszytko stało, aby się wypełniło co jest powiedziano przez proroka mówiącego:m&SA jeśliby wam co kto rzekł powiedzcie, iż Pan tych rzeczy potrzebuje, abowiem zarazem pośle je.*%MMówiąc knim: Idźcie do miasteczka, które jest przeciwko wam, a natychmiast najdziecie oślicę uwiązaną i oślę z nią, odwiązawszy przywiedźcie mi je.y$ mA gdy się przybliżali ku Jeruzalem i przyszli do Betfage nad górę oliwną, tedy Jezus posłał dwi uczniów,b#="A Jezus ulitowawszy się, dotknął się oczu ich, a natychmiast przejźrzały oczy ich.:"o!Rzekli mu: Panie, aby się otworzyły oczy nasze.Q! A stanowszy Jezus zawołał ich i rzekł: Co chcecie abym wam uczynił? Ale ona wielkość ludzi fukała je aby milczeli. A oni tym więcej wołali mówiąc: Zmiłuj się nad nami Panie, Synu Dawidów.A oto dwa ślepi siedząc przy drodze, usłyszawszy iż Jezus przyszedł, zawołali mówiąc: Zmiłuj się nad nami Panie, Synu Dawidów.I A gdy oni wychodzili z Jerycha, szło za nim barzo wiele ludzi.zmJako Syn człowieczy nie przyszedł aby mu służono, ale aby służył i bał żywot swój w okup za wiele ich.b=A ktobykolwiek między wami chciał pierwszym być, niech będzie służebnikiem waszym.Ale nie tak będzie między wami. Owszem, ktobykolwiek między wami chciał wielkim zostać, niech będzie sługą waszym.!A Jezus wezwawszy ich rzekł im: Wiecie iż książęta narodów panują nad nimi. A którzy wielcy są używają zwierzchności nad nimi.PCo gdy usłyszeli drudzy dziesięć, za złe mieli onym dwiema bratom.ucTedy im rzekł: Kielichci mój pić będziecie i krztem, którym mię krzczą okrzczeni będziecie. Ale siedzieć po prawicy mojej i po lewicy mojej nie jest moja rzecz dać. Ale będzie dano tym, którym jest zgotowano od ojca mojego.6eA Jezus odpowiedając rzekł: Nie wiecie czego prosicie. Możecieli pić kielich, który ja będę pił? I krztem, którym bywam krzczon być okrzczeni? Rzekli mu: Możemy.$AA on jej powiedział: Czego chcesz? A ona mu rzekła: Rzecz aby siedzieli dwa synowie moi, jeden po prawicy twojej, a drugi po lewicy w Królestwie twoim.ykTedy przyszła do niego matka synów Zebedeuszowych z syny swymi, dając mu chwałę i prosząc nieco od niego.|qI podadzą go poganom na to aby się z niego nagrali i biczowali go i ukrzyżowali go. A trzeciego dnia powstanie.Oto idziemy do Jeruzalem, a Syn człowieczy będzie wydan książętam kapłańskim i nauczycielom i osądzą go na śmierć.lQA gdy szedł Jezus do Jeruzalem, wziął z sobą dwanaście uczniów osobno na drodze i rzekł im.ykTakci ostateczni będą pierwszemi, a pierwszy ostatecznymi. Abowiem wiele jest wezwanych, ale mało wybranych.jMIzaź mi się nie godzi uczynić z moim co chcę? Abo oko twoje złościwe jest, iżem ja dobry?]3Weźmi co twego jest, a idź precz. Chcęć ja temu ostatecznemu dać jako i tobie.xi A on odpowiedając rzekł jednemu z nich: Towarzyszu nie czynięć krzywdy, a zaś się nie zmówił z grosza? # Mówiąc: Ci ostateczni jednę godzinę robili, a tyś je nam uczynił równymi, którzyśmy cięszką pracą dnia i też upalenie znosili.6 g A wziąwszy, szemrali przeciwko gospodarzowi.j M Przyszedszy też i pierwszy, mniemali żeby więcej wziąć, ale wzięli i oni każdy po groszu.f E A gdy przyszli oni, którzy o jedennastej godzinie byli zmówieni, wzięli każdy po groszu. /A gdy wieczór przyszedł rzekł pan winnice sprawcy swemu: Zawołaj robotników i oddaj im zapłatę, począwszy od ostatnich aż do pierwszych.}sRzekli mu: Iż nas żaden nie najął. Rzekł im: Idźcie i wy do winnice, a coby było sprawiedliwego, weźmiecie.1Potym około jedennastej godziny wyszedszy, nalazł drugie, którzy stali próżnujący i rzekł im: Przecz tu stoicie cały dzień próżnujący?`9A oni poszli. Zasię wyszedszy około szóstej i dziewiątej godziny, także uczynił.SRzekł im: Idźcie i wy do winnice, a coby sprawiedliwego było, dam wam.eCI wyszedszy około trzeciej godziny, ujźrzał drugie, którzy stali na rynku próżnując.^5A gdy się zmówił z robotnikami z grosza na dzień, posłał je do winnice swojej. +Abowiem podobne jest Królestwo niebieskie człowiekowi gospodarzowi, który wyszedł skoro na świtaniu najmować robotniki do winnice swojej.LA wiele pierwszych będą ostatecznymi, a ostatecznych pierwszemi.PI wszelki, któryby opuścił domy, abo bracią, abo siostry, abo ojca, abo matkę, abo żonę, abo dzieci, abo rolę dla imienia mojego, tyle stokroć weźmie i żywot wieczny dziedzicznie otrzyma.ucA Jezus rzekł im: Zaprawdę powiedam wam, iż wy którzyście ze mną szli w odrodzeniu, gdy usiędzie Syn człowieczy na stolcu chwały swej, będziecie i wy siedzieć na dwunaście stolcach, sądząc dwanaście pokolenia izraelskie.~{Tedy Piotr odpowiedając rzekł jemu: Otośmy my opuścili wszytko i poszlichmy za tobą: Cóż się nam tedy dostanie?t}aA Jezus wejźrzawszy na nie rzekł im: U ludzi to nie podobno jest, ale u Boga wszytki rzeczy podobne są.f|ECo usłyszawszy uczniowie jego, zlękli się barzo mówiąc: Któż tedy może być zbawion? {Zasię powiedam wam: Łatwiej jest wielbłądowi przez dziurę igielną prześć, niż bogatemu wnidź do Królestwa niebieskiego.xziTedy Jezus rzekł uczniom swoim: Zaprawdę powiedam wam, iż bogaty trudno wnidzie do Królestwa niebieskiego.eyCA gdy ty słowa młodzieniec usłyszał, poszedł smutny, abowiem miał majętności wiele.$xARzekł mu Jezus: Jeśli chcesz być doskonałym, idź przedaj co jedno masz i daj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie, a przyszedszy, pódź za mną.qw[Rzekł mu młodzieniec: Jam tego wszytkiego strzegł z młodości mojej. Czegoż mi jeszcze niedostawa?Xv)Czci ojca i matkę, a bliźniego twego miłować będziesz jako samego siebie./uWI rzekł jemu: Które? I powiedział Jezus: Nie będziesz zabijał, nie będziesz cudzołożył, nie będziesz kradł, nie będziesz mówił fałszywego świadectwa.(tIA on rzekł jemu: Przeczże mię zowiesz dobrym? Żaden nie jest dobry oprócz jednego, to jest Boga. A jeśli chcesz do żywota wnidź, zachowaj przykazania.ss_I oto jeden przystąpiwszy rzekł jemu: Mistrzu dobry, co dobrego mam czynić, abym miał żywot wieczny?6rgA włożywszy na nie ręce, poszedł z onąd.q Ale Jezus rzekł: Zaniechajcie dziatek, ani im zabraniajcie przychodzić do mnie, abowiem takowych jest Królestwo niebieskie.gpG Tedy mu ofiarowano dziatki, aby ręce włożył na nie i modlił się, a uczniowie fukali je.poY Abowiem są rzezańcy, którzy z żywota matki tak się narodzili i są też rzezańcy, którzy od ludzi są urzezani i są też rzezańcy którzy się sami urzezali dla Królestwa niebieskiego. Kto może pojąć, niechaj pojmuje.Pn A on im rzekł: Nie wszyscy pojmują ty słowa, ale którym jest dano.}ms Rzekli mu uczniowie jego: Jeśli tak się ma sprawa człowieka z żoną, nie jest pożyteczną rzecz się ożenić.;lo A ja powiedam wam: Iż ktobykolwiek opuścił żonę swoję, oprócz dla nieczystości, a inszą by pojął - cudzołoży. A ktobykolwiek też opuszczoną pojął - cudzołoży.kA on rzekł im: Mojżesz prze zatwardziałość serca waszego dopuścił wam opuszczać żony wasze, acz od początku nie było tak.]j3Rzekli mu: Przeczże tedy Mojżesz roskazał dawać list rozwodowy i opuścić ją?niUA tak już nie są dwa, ale jedno ciało: Co tedy Bóg złączył, człowiek niechaj nie rozłącza.hI rzekł: Przeto opuści człowiek ojca i matkę i będzie przyłączon ku żenie swej, a którzy dwa byli, staną się jednym ciałem.gwA on odpowiedziawszy rzekł im: Nie czytaliście, iż Stworzyciel od początku mężczyznę i niewiastę uczynił je?fTedy przyszli do niego Faryzeuszowie kusząc go i mówiąc kniemu: Godzili się człowiekowi opuścić żonę dla każdej przyczyny?FeI szło za nim wielkie zgromadzenie ludu i uzdrowił je tam.wd iI stało się gdy dokończył Jezus tych rzeczy, poszedł z Galilejej i przyszedł do granic Juda za Jordanem.cw#Takci i Ociec mój niebieski uczyni wam, jeślibyście nie odpuścili każdy bratu swemu z serc waszych upadków ich.dbA"I rozgniewawszy się Pan jego, podał go oprawcom, ażby oddał wszytko co mu winien był.qa[!Izażeś i ty nie miał się zmiłować nad towarzyszem twoim, jakom się ja też zmiłował nad tobą?z`m Tedy wezwawszy go Pan jego rzekł mu: Sługo złościwy. Jamci wszytek on dług odpuścił, iżeś mię prosił. _ A ujźrzawszy towarzysze jego co się stało, zasmucili się barzo i szedszy oznajmili Panu swemu wszytko co się było stało,n^UAle on nie chciał, owszem szedszy wsadził go do ciemnice, mówiąc iżby mu oddał co był winien.{]oI upadszy mu towarzysz jego u nóg, prosił go mówiąc: Odłóż gniew swój przeciwko mnie, a oddam ci wszytko.%\CA on sługa wyszedszy, nalazł jednego z tych co z nim służyli, który mu był winien sto groszy i popadszy go, dusił ji mówiąc: Oddaj mi coś winien.Z[-Tedy Pan zlitowawszy się nad onym sługą, wypuścił go i dług mu odpuścił.|ZqA on sługa upadszy kłaniał mu się mówiąc: Panie, odłóż gniew swój przeciwko mnie, a wszytko tobie oddam.YA gdy on nie mógł zapłacić, kazał go Pan jego zaprzedać i żonę jego i dzieci i wszytko co miał i płacić dług.hXIA gdy począł odbierać stawiono mu niektórego co był winien dziesięć tysięcy talentów.W{Dlatego przypodobane jest Królestwo niebieskie niektóremu królowi, który chciał liczbę odbierać od sług swoich.hVII rzekł mu Jezus: Nie powiedamci aż do siedmikroć, ale aż do siedmidziesiąt kroć siedmi.U%Tedy Piotr przystąpiwszy do niego rzekł: Panie, ile kroć brat mój zgrzeszy przeciwko mnie, mamli mu odpuścić? Izali do siódmego razu?_T7Abowiem gdzie są dwa abo trzej zgromadzeni w imię moje, tamem jest w pośrodku ich.!S;Zasię powiedam wam, iż gdyby się was dwa zezwolili na ziemi, o wszelką rzecz którejby prosili, stanie się im od Ojca mego, który jest na niebie.(RIZaprawdę powiedam wam: Cobyście kolwiek związali na ziemi, będzie związano i na niebie. A cobyście rozwiązali na ziemi, będzie rozwiązano i w niebie.Q%A jeśliby ich nie usłuchał, powiedz zgromadzeniu. A jeśliby i zgromadzenia nie usłuchał, niechci będzie jako który poganin i celnik.PAle jeśli cię nie usłucha, weźmi z sobą jeszcze jednego abo dwu, aby w uściech dwu abo trzech świadków stanęła każda rzecz.O'A jeśliby zgrzeszył przeciwko tobie brat twój, idź, a karz go między tobą i onym samym. Jeśli cię usłucha, zyskałeś brata swojego.fNETakci nie jest wolą Ojca waszego, który jest na niebie, aby zginął jeden z tych małych.-MS A jeśli się tak trefi, iż ją najdzie, zaprawdę powiedam wam, iż się jej więcej raduje niźli onym dziewiącidziesiąt i dziewiąci, które nie błądziły.HL  I cóż się wam zda? Jeśliby miał kto sto owiec, a zabłądziłaby jedna z nich, azaź opuściwszy dziewięćdziesiąt i dziewięć nie idzie na góry, szukać onej, która zabłądziła?MK Bo Syn człowieczy przyszedł, aby zachował to co było zginęło.0JY Baczcież abyście nie wzgardzali jednego z tych to małych, abowiem wam powiedam, iż Aniołowie ich na niebie zawsze widzą oblicze Ojca mego, który jest w niebie.=Is A jeśli oko twoje ciebie w zgorszenie przywodzi, wyłup je i zarzuć od siebie. Lepiejci jednookie wnidź do żywota, a niźli dwie oczy mając być wrzuconym na mękę ognistą.oHWA jeśli ręka twoja, abo noga twoja ciebie w zgorszenie przywodzi, odetni ją i zarzuć od siebie! Lepiej tobie chromym abo niedołężnym wnidź do żywota, a niźli mając dwie ręce abo nodze, być wrzuconem w ogień wieczny.G%Biada światu dla zgorszenia! Abowiem muszą przyść zgorszenia, a wszakże biada człowiekowi onemu, przez którego zgorszenie przychodzi.;FoKtoby zaś obraził jednego z tych to małych, którzy w mię wierzą, lepiejby mu było, aby zawieszono kamień młyński u szyję jego i zatopiono go w głębokości morskiej.QEA ktoby przyjął jedno dzieciątko takowe w imię moje, mnie przyjmie.gDGKto tedy się nie uniży jako to dzieciątko, tenci jest więczszy w królestwie niebieskiem.C#I rzekł: Zaprawdę powiedam wam, jeśli się nie nawrócicie i nie staniecie się jako dziatki, nie wnidziecie do Królestwa niebieskiego.FBA wezwawszy Jezus dzieciątka, postawił je w pośrodku ich.kA QW on czas przyszli do Jezusa uczniowie mówiąc: I któż więczszy jest w Królestwie niebieskim?Q@Wszakże abyśmy ich nie obrazili, szedszy do morza, rzuć wędę, a onę rybę, która napierwej wynidzie weźmi i otworzywszy gębę jej najdziesz stater, który wziąwszy daj im za mię i za się.W?'I rzekł mu Piotr: Od obcych. Powiedział mu Jezus: Tedyć synowie są wolni.D>I rzekł: Płaci. A gdy wszedł w dom, uprzedził go Jezus mówiąc: Cóż się tobie zda Szymonie? Królowie ziemscy od kogo biorą cła i czynsz? Czyli od synów swoich, abo od obcych?=A gdy oni przyszli do Kapernaum, przystąpili do Piotra ci, którzy wybierają cła i rzekli: Za Mistrz wasz nie płaci cła?T<!I zabiją go, ale trzeciego dnia wzbudzon będzie. I zasmucili się barzo.o;WI gdy oni przebywali w Galilejej rzekł do nich Jezus: Będzie syn człowieczy wydan w ręce ludzkie.D:A tenci rodzaj nie wychodzi, jedno przez Modlitwę i post.]93A Jezus rzekł im: Dla niedowiarstwa waszego. Bo wam zaprawdę powiedam, byście mieli wiarę jako ziarno gorczyczne, rzeczecie tej górze: Przejdzi ztąd tam, tedy przejdzie. I nic niepodobnego wam nie będzie.c8?Tedy przyszedszy uczniowie do Jezusa osobno rzekli mu: Czemuśmy my go wygnać nie mogli?d7AI zfukał go Jezus, a wyszedł z niego diabeł i uzdrowione jest dziecię od onej godziny.61Tedy Jezus odpowiedając rzekł: O rodzaju niewierny i przewrotny i pókiż będę z wami? I pókiż was będę cierpiał? Przywiedźcie mi go tu.K5I przynosiłem go do uczniów twoich, ale go nie mogli uzdrowić.43Mówiąc: Panie, zmiłuj się nad synem moim, abowiemci lunatykiem jest i źle się ma, gdyż często kroć wpada w ogień i często kroć w wodę.j3MA gdy oni przyszli do onego zgromadzenia ludu, przystąpił kniemu człowiek i padł mu u kolan.L2 Tedy porozumieli uczniowie, że im o Janie Krzcicielu powiedział.'1G Ale ja wam powiedam: Iż Eljasz już przyszedł, a nie poznali go, ale uczynili nad nim cokolwiek chcieli, takci i Syn człowieczy będzie od nich cierpiał._07 A Jezus odpowiedając rzekł im: Eljaszci pierwej przyjdzie i naprawi wszytki rzeczy.v/e I pytali go uczniowie jego mówiąc: Cóż tedy nauczycielowie powiedają, iż Eljasz musi pierwej przyść? . A gdy zstępowali z góry, przykazał im Jezus mówiąc: Nikomu nie powiedajcie widzenia, aż Syn człowieczy z martwych wstanie.Q-A oni podniózszy oczy swoje, nikogo nie widzieli, okrom Jezusa samego.^,5Tedy przystąpiwszy Jezus dotknął się ich i rzekł: Wstańcie a nie bójcie się.T+!A usłyszawszy to uczniowie, upadli na oblicze swoje i zlękli się barzo.(*IA gdy on jeszcze mówił, oto obłok jasny zaćmił je, a oto głos z obłoku tak mówiący: Ten jest mój syn miły, na którym przestawam, jego słuchajcie.()II odpowiedając Piotr rzekł Jezusowi: Panie, dobrze nam tu być. Jeśli chcesz uczynimy tu trzy przybytki: tobie jeden, Mojżeszowi jeden, a Eljaszowi jeden.F(A oto ukazali się im Mojżesz i Eljasz z nim rozmawiający.'I przemienion jest przed nimi, a oblicze jego lśniało się jako słońce, odzienie też jego stało się białe jako światłość.{& qA szóstego dnia, potym wziął Jezus Piotra i Jakuba i Jana brata jego i wprowadził je osobno na górę wysoką.+%OZaprawdę wam powiedam, iże są niektórzy z tych co tu stoją, którzy nie ukuszą śmierci, aż ujźrzą Syna człowieczego gdy przyjdzie do Królestwa swego.|$qGdyż przyjdzie Syn człowieczy w chwale ojca swego z Anioły swoimi, a tedy odda każdemu według uczynków jego.#/Abowiem cóż pomoże człowiekowi jeśliby wszytek świat zyskał, a na duszy swej był karan? Abo co da człowiek czymby okupił duszę swoję?w"gBo ktoby chciał zachować duszę swoję - starci ją, a ktoby stracił duszę swoję dla mnie - najdzie ją.!Tedy Jezus rzekł uczniom swoim: Ktoby chciał za mną iść, niechaj się sam siebie zaprzy i weźmie krzyż swój, a za mną idzie. 5A on obejźrzawszy się rzekł Piotrowi: Pódź ode mnie szatanie! Jesteś mi na zawadzie. Abowiem nie rozumiesz co jest Bożego, ale co jest ludzi.'I odwiódszy go Piotr na stronę, począł go fukać mówiąc: Bądź nad sobą miłościw Panie, żadnym obyczajem nie przyjdzie to na cię.a;A od onego czasu począł Jezus oznajmiać uczniom swoim, iż musi iść do Jeruzalem i wiele cierpieć od starszych i od książąt kapłańskich i od nauczycielów; a być zabit i trzeciego dnia wskrzeszonym być.a;Tedy przykazał uczniom swoim, aby nikomu nie powiedali, że on jest Jezusem Krystusem.7gA dam tobie klucze Królestwa niebieskiego. Iż cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związano na niebie. A cokolwiek rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązano na niebie.Ale ja tobie powiedam: Iżeś ty jest Piotr, a na tej opoce zbuduję kościół mój i bramy piekielne nie zwyciężą go.*MTedy odpowiedając Jezus rzekł jemu: Błogosławiony jesteś Symonie Barjona. Abowiem ciało i krew nie objawiły tobie, ale ociec mój, który jest na niebie.Y+A Szymon Piotr odpowiedając rzekł: Tyś jest Krystus on Syn Boga żywiącego.5eI rzekł im: A wy kiem mię być powiedacie?veA oni rzekli: Jedni Janem Krzcicielem, drudzy Eljaszem, niektórzy też Jeremjaszem, abo jednym z proroków.!; A gdy Jezus przyszedł w strony Cezareji Filipowej, pytał uczniów swoich mówiąc: Kimże mię powiedają być ludzie? Izali synem onym człowieczym?ve Tedy porozumieli, że nie mówił aby się strzegli kwasu chlebowego, ale nauki Faryzeuszów i Saduceuszów.~u Jakoż nie rozumiecie, żem wam nie o chlebie powiedział, abyście się strzegli kwasu Faryzeuszów i Saduceuszów?fE Ani onych siedmiorga chleba i czterech tysięcy ludzi, a jakoście wiele koszów nazbierali? Jeszczeź nie rozumiecie ani pamiętacie onego pięciorga chleba i piąci tysięcy ludu i jakoście wiele koszów nabrali?wgCo wiedząc Krystus rzekł im: Cóż między sobą mówicie, o mało ufający, żeście chlebów nie wzięli?I A oni rozmawiali między sobą rzekąc: Nie wzięliśmy chleba.Y+I rzekł im Jezus: Baczcie a strzeżcie się kwasu Faryzeuszów i Saduceuszów.U#A gdy uczniowie przyszli do drugiego brzegu, zapamiętali wziąć chlebów. /Rodzaj zły i cudzołożny, znamienia szuka, ale znamię nie będzie mu dano, jedno znamię ono Jonasza proroka. I opuściwszy je poszedł precz.% CA rano: dziś będzie niepogoda. Abowiem niebo się czerwieni pochmurne. Pokryci ludzie! Postawę nieba rozsądzić umiecie a znamion czasów nie możecie.o WA on odpowiedając rzekł im: Wy mówicie: Gdy wieczór jest, to na pogodę, bo się niebo czerwieni.o  YA przystąpiwszy Faryzeuszowie i Saduceuszowie kusząc go, prosili go, aby im znamię z nieba okazał.e C'Tedy opuściwszy ono zgromadzenie ludu, wsiadł w łódź i przejechał do krajów Magdala.\1&A było tych, którzy jedli czterzy tysiące mężów, oprócz niewiast i dziatek.fE%Jedli tedy wszyscy, a nasyceni są. I zebrali co zbywało ułomków siedem koszów pełnych.  $I wziął ono siedmioro chleba i ryby. A gdy podziękował, złamał i dał uczniom swoim, a uczniowie onemu zgromadzeniu ludu.B#Tedy roskazał onemu zgromadzeniu ludu sięść na ziemi.[/"I rzekł im Jezus: Wiele macie chlebów? A oni rzekli: Siedmioro i trochę rybek.  !Tedy mu rzekli uczniowie jego: Zkądże możem mieć tak wiele chlebów na pustyni, abyśmy tak wielkie zgromadzenie nakarmili?]3 A Jezus wezwawszy uczniów swoich rzekł: Mam litość nad tym zgromadzeniem ludu, abowiem już trzy dni trwają przy mnie, a nie mają coby jedli. A nie chcę ich opuścić bez pokarmu, aby w drodze nie ustali..UTak iż się wielkie zgromadzenie ludu dziwowało, widząc iż niemi mówią, niedołężni zdrowi są, chromi chodzą, ślepi widzą. I chwalili Boga izraelskiego.+OTedy szło do niego wielkie zgromadzenie ludu, mając z sobą chrome, ślepe, nieme, niedołężne i inszych wiele i miotali je u nóg Jezusowych i uzdrowił je.oWA Jezus poszedszy ztamtąd przyszedł nad Morze Galilejskie. I gdy wstąpił na górę siedział tam.'~GTedy odpowiedając Jezus rzekł jej: O niewiasto, wielkać jest wiara twoja, niechajci się stanie jako chcesz. I uzdrowiona jest córka jej od onej godziny.y}kZatym ona rzekła: Takci jest Panie. Abowiem i szczenięta jedzą odrobiny, które padają z stołu Panów ich.l|QA on jej odpowiedając rzekł: Nie jest dobrą rzecz brać chleb dzieci i miotać ji szczeniętom.L{Ale ona przyszedszy, dała mu chwałę mówiąc: Panie pomóż mi. g3~~~I}}}+||u|/{{/zzyy_xxhx wwSvuutotss!rr_qppponnCmmMlllVkxjjXiji>hh=gffwfeadddcc[cbb=aaG```V` __^^]]v\\[[ZYYY>2=n<<<7;;U; ::{999K88X77S66r675444A333)2e11c1 0///"..t--},,, +F**S))_((I('Q&&}&%c$$b$ #5""5!! )7=7Q>hZp#7*gYR 3  E * FXtGD[}3A oto zasłona kościelna przepadła się na dwoje, od wierzchu aż do dołu i zadrżała ziemia, a skały się padały.I 2I gdy powtóre Jezus wołał wielkim głosem, wypuścił ducha.Z-1A drudzy mówili: Zaniechaj, patrzajmy jeśli przyjdzie Eljasz, aby go wybawił. 0A natychmiast bieżawszy jeden z nich i wziąwszy gębkę, napełnił ją octem i włożywszy na trzcinę, podał mu aby pił.Y+/Tedy niektórzy z tych co tam stali, usłyszawszy to rzekli: Eljasza ten woła.#?.A około dziewiątej godziny, zawołał Jezus wielkim głosem rzekąc: Eli, Eli, lama sabachtani? To jest: Boże mój, Boże mój czemuś mię opuścił?c?-A od szóstej godziny, stała się ciemność po wszej ziemi, aż do dziewiątej godziny.U~#,Toż też i zbójce, którzy byli z nim ukrzyżowani, wyrzucali mu na oczy.l}Q+Dufa w Bogu, niech go teraz wybawi jeśli się w nim kocha, boć powiedział: Jestem Synem Bożym. | *Insze zachował, a sam siebie zachować nie może: Jeśli jest Król izraelski niech teraz zstąpi z krzyża, a uwierzymy jemu.T{!)Także przedniejszy kapłani z doktormi i z starszymi nagrawając mówili:z(I mówiąc: Tyś on, który burzysz Kościół, a przez trzy dni zbudujesz ji, zachowaj sam siebie. Jeśliś syn Boży, zstąp z krzyża.Ty!'A ci, którzy przechodzili tamtędy, bluźnili go kiwając głowami swemi.[x/&Tedy byli ukrzyżowani z nim dwa zbójce, jeden na prawej a drugi na lewej ręce.[w/%I włożyli nad głowę winę jego opisaną: Tenci jest Jezus on Król Żydowski.%vE$A siedząc, strzegli go tam.>uu#Po tym ukrzyżowawszy go, rozdzielili szaty jego rzuciwszy los, aby się wypełniło to co jest rzeczono przez proroka: Rozdzielili sobie szaty moje i na odzienie moje los miotali.Vt%"Dali mu pić ocet zmieszany z żółcią, a skosztowawszy, nie chciał pić.Ys+!I przyszedszy na miejsce rzeczone Golgota, które jest miejscem trupich głów.sr_ A wychodząc, naleźli niektórego Cyrenejczyka imieniem Symona, tego przymusili aby niósł krzyż jego.mqSA gdy go nagrali, zwlekli go z onej szaty i ubrali go w odzienie jego i wiedli go na ukrzyżowanie.GpA gdy nań plwali, wzięli trzcinę i bili go w głowę jego.6oeI uplotszy koronę z ciernia, włożyli na głowę jego i trzcinę w prawicę jego, a kłaniając się przed nim, nagrawali go mówiąc: Bądź pozdrowion Królu Żydowski.>nwA gdy go zewlekli, oblekli go w szatę szkarłatową.dmATedy żołnierze starościni wziąwszy Jezusa do ratusza, zebrali do niego wszytkę rotę.Zl-Tedy im wypuścił Barabasza, a ubiczowawszy Jezusa, podał go na ukrzyżowanie.^k5A odpowiedając wszytek lud, rzekł: Krew jego niech będzie na nas i na syny nasze.bj=I widząc Piłat, iż to nic nie pomogło, owszem więcej się zamieszanie mnożyło, wziąwszy wodę, umył ręce przed zebraniem ludzi mówiąc: Jam jest nie winien krwie tego sprawiedliwego, wy się w tym czujcie.xiiA starosta rzekł: Cóż wżdy złego uczynił? A oni tym więcej wołali mówiąc: Niech będzie ukrzyżowan.hRzekł im Piłat: Cóż tedy uczynię Jezusowi, który jest rzeczon Krystus? Rzekli mu wszyscy: Niech będzie ukrzyżowan.|gqI odpowiedając starosta rzekł im: Którego chcecie abym wam wypuścił z tych dwu? A oni powiedzieli: Barabasza.{foA przedniejszy kapłani i starszy na to pospólstwo przywiedli, aby prosili o Barabasza, a Krystusa aby stracili.;eoA gdy on siedział na stolicy sądowcy, posłała ku niemu żona jego mówiąc: Nie miej żadnej sprawy z onym sprawiedliwym, abowiem wielem cierpiała dziś we śnie dla niego.;dqBo wiedział, iż go przez zazdrość byli wydali.cA gdy się byli zebrali, rzekł im Piłat: Którego chcecie abym wam wypuścił? Barabasza, czyli Jezusa który jest rzeczon Krystus?KbI mieli na ten czas więźnia znacznego, którego zwano Barabasz.ra]A w święto zwykł był starosta wypuszczać pospolitemu ludowi jednego więźnia, którego by chcieli.[`/I nie odpowiedział jemu na żadne słowo, tak iż się barzo dziwował starosta.S_ Tedy mu rzekł Piłat: Nie słyszysz jako wiele przeciw tobie świadczą?V^% I gdy nań skarżyli przedniejszy kapłani i starszy, nic nie odpowiedział. ] A Jezus stał przed starostą i pytał go starosta mówiąc: Izaś ty jest on Król Żydowski? A Jezus rzekł jemu: Ty powiedasz.>\w I dali je na rolą zdunową, jako mi postanowił Pan.H[  Tedy się wypełniło to co jest powiedziano przez Jeremjasza proroka, gdzie mówi: I wzięli trzydzieści srebrników za zapłatę oszacowanego, który był oszacowan od synów izraelskich.MZDlatego ona rola nazwana jest rolą krwie aż do dnia dzisiejszego.JY I wszedszy w radę, kupili za nie rolą zduna na pogrzeb gości.XA przedniejszy kapłani wziąwszy ony srebrniki mówili: Nie godzi się ich kłaść do skarbu, abowiem jest zapłatą krwie.\W1A porzuciwszy srebniki w kościele, odszedł na stronę i poszedszy zadawił się.jVMMówiąc: Zgrzeszyłem wydawszy krew niewinną. Ale oni rzekli: Cóż nam do tego? Ty ujźrzysz.U3Tedy ujźrzawszy Judasz, który go był wydał, iż był osądzon, żałując wrócił trzydzieści srebrników przedniejszym kapłanom i starszym.RTI związawszy go, odwiedli i podali go Poncjuszowi Piłatowi staroście.~S wA gdy było rano, weszli w radę wszyscy przedniejszy kapłani i starszy ludu przeciwko Jezusowi, aby go zamordowali.)RKKI rospomniał Piotr na słowa Jezusowe, który mu był powiedział: Pierwej niż kur zapoje, trzy ktoć się mnie zaprzysz. A wyszedszy precz, gorzko płakał.cQ?JTedy się począł przeklinać mówiąc: Nie znam człowieka tego. A zarazem kur zapiał.PII przystąpiwszy mało po tym ci, którzy tam stali, rzekli Piotrowi: Iścieś i ty jest z nich, bo i mowa twoja ciebie jawnie okazuje.NOHTedy powtóre zaprzał się z przysięgą: Nie znam człowieka tego. N GA gdy on wyszedł do sieni, ujźrzała go druga służebnica i rzekła tym, którzy tam byli: I ten był z Jezusem Nazarejskim.JM FI zaprzał się on przed wszytkimi rzekąc: Nie wiem co mówisz.L EA Piotr siedział ze wnątrz we dworze. I przystąpiła kniemu jedna służebnica mówiąc: I tyś był z Jezusem Galilejskim.JK DMówiąc: Prorokuj nam Krystusie kto jest, który cię uderzył.PJCTedy plwali na oblicze jego i policzkowali go, a drudzy go kijmi bili.QIBI cóż się wam zda? A oni odpowiedając rzekli: Winien jest śmierci."H=ATedy przedniejszy kapłan rozdarł odzienie swoje mówiąc: Bluźnił! Cóż dalej potrzebujemy świadków? Otoście teraz słyszeli bluźnierstwo jego.=Gs@I rzekł mu Jezus: Tyś powiedział. Nad to powiedam wam: Od tego czasu ujźrzycie Syna człowieczego siedzącego na prawicy mocy Bożej i przychodzącego w obłokach niebieskich.3F_?Lecz Jezus milczał. A odpowiedając przedniejszy kapłan rzekł mu: Poprzysięgam cię przez Boga żywego, abyś nam powiedział, jeśliś ty jest Krystus on Syn Boży?wEg>A wstawszy Krystusa kapłan rzekł mu: Nic nie odpowiedasz? I cóż to jest co ci przeciwko tobie świadczą?[D/=Rzekli: Ten mówił: Mogę zburzyć Kościół Boży, a za trzy dni zbudować ji.C7Onej godziny mówił Jezus onemu zebraniu ludzi: Wyszliście jako na złodzieja z mieczmi i z kijmi pojmać mię: Siedziałem na każdy dzień u was ucząc w kościele, a wżdyście mię nie pojmali.U=#6I jakoż się mogą wypełnić Pisma powiedając, iż tak się zstać musi?<w5A zaź mnimasz, abym nie mógł teraz prosić ojca mego, któryby mi stawił więcej niż dwanaście wojsk Aniołów?|;q4Tedy mu rzekł Jezus: Obróć miecz swój na miejsce jego, abowiem wszyscy którzyby miecz brali, mieczem poginą.:13A oto jeden z tych, którzy byli z Jezusem, wyciągnąwszy rękę, dobył miecza swego, a uderzywszy sługi kapłana nawyższego, uciął mu ucho,w9g2A Jezus rzekł mu: Towarzyszu po coś przyszedł? Tedy przystąpiwszy, wrzucili ręce na Jezusa i pojmali go._871I wnet przystąpiwszy ku Jezusowi rzekł: Bądź pozdrowion Mistrzu i pocałował go.o7W0A ten, który go wydał, dał im był znak mówiąc: Kogobych ja całował, tenci jest. Pojmajcie go.,6Q/A gdy jeszcze mówił, oto Judasz, jeden ze dwunaście przyszedł, a z nim wielki poczet ludzi z mieczami i z kijmi, od książąt kapłańskich i starszych ludu.E5.Wstańcie, pódźmy, oto blisko jest ten, który mię wyda.24]-Tedy przyszedł do uczniów swoich i rzekł im: Już teraz śpicie i odpoczywacie, oto przybliżyła się godzina, a Syn człowieczy będzie wydan w ręce grzeszników.]33,A opuściwszy je powtóre, odszedł i trzeci raz się modlił tyż słowa mówiąc.K2+Nalazł je powtóre śpiące, abowiem były oczy ich obciążone."1=*I zasię powtóre szedszy modlił się, rzekąc: Ojcze mój, jeśli nie może ten kubek odejdź odemnie abych go nie pił, niech się dzieje wola twoja.g0G)Czujcie i módlcie się, abyście nie weszli w pokusę: Duchci jest chutki, ale ciało mdłe./(Tedy przyszedł do uczniów i nalazł je śpiące i rzekł Piotrowi: I takżeście nie mogli jednę godzinę czuć ze mną?B.}'A szedszy trochę dalej, padł na oblicze swoje, modląc się i mówiąc: Ojcze mój, jeśli można rzecz niechaj odejdzie odemnie kubek ten, a wszakże nie jako ja chcę, ale jako ty.q-[&Tedy rzekł im Jezus: Dusza moja jest prawie smętna aż do śmierci, zostańcie tu, a czujcie ze mną.e,C%A wziąwszy Piotra i dwu synów Zebedeuszowych, począł się smucić i cięszko frasować.+$Tedy przyszedł Jezus z nimi na miejsce, które zową Getsemane i rzekł uczniom: Siedźcie tu, aż ja szedszy będę się tam modlił.|*q#Rzekł mu Piotr: Choćbym z tobą musiał umrzeć, ja się ciebie nie zaprzę, także i wszyscy uczniowie mówili.u)c"Rzekł mu Jezus: Zaprawdęć powiedam, iż tej nocy pierwej niż kur zapoje, trzy kroć się mnie zaprzysz.n(U!I odpowiedając Piotr rzekł jemu: Choćby się wszyscy zgorszyli tobą, ja nigdy się nie zgorszę.:'o A gdy powstanę, pójdę przed wami do Galilejej.&Tedy im rzekł Jezus: Wszyscy wy zgorszycie się mną tej nocy, abowiem jest napisano: Uderzę pasterza i będą rosproszone owce trzody.;%qI zaśpiewawszy pieśń, wyszli na górę oliwną.$'A powiedam wam, iż nie będę pił od tąd z tego to owocu winnice, aż w on dzień, gdy ji będę pił z wami nowy w Królestwie ojca mego.u#cAbowiem toć jest krew moja nowego Testamentu, która dla wiela ich bywa rozlana na odpuszczenie grzechów.V"%A wziąwszy Kielich, podziękował i dał im rzekąc: Pijcie z tego wszyscy. !A gdy oni jedli, wziął Jezus chleb, a podziękowawszy, łamał i dał uczniom i rzekł: Bierzcie, jedzcie, toć jest ciało moje.n UA odpowiedając Judasz, który go wydał, rzekł: A zaź ja jest Mistrzu? Rzekł mu: Powiedziałeś.@ySynci człowieczy idzie jako jest napisano o nim, ale biada człowiekowi onemu, przez którego Syn człowieczy jest wydan: Dobrze mu było, aby się był nie narodził człowiek ten.[/A on odpowiedając rzekł: Który omoczył ze mną rękę w misie, ten mię wyda.`9Tedy się zasmucili barzo i poczęli każdy z nich mówić jemu: A zaź ja jest Panie?T!I gdy oni jedli rzekł: Zaprawdę powiedam wam, iż jeden z was mnie wyda.?yA gdy był wieczór, siadł u stołu ze dwiemanaście.Y+I uczynili uczniowie jako im roskazał Jezus i zgotowali baranka wielkonocnego.0YA on rzekł: Idźcie do miasta, do niektórego człowieka, a rzeczcie mu: Mistrz mówi: Czas mój blisko jest, u ciebie będę obchodził wielką noc z uczniami memi. 9I pierwszego dnia święta przaśników, przyszli do niego uczniowie jego, mówiąc mu: Gdzie chcesz abyśmyć zgotowali jeść baranka wielkonocnego?8kA od onego czasu upatrywał czas aby go wydał.r]Rzekł im: Co mi chcecie dać, a ja go wam wydam? A oni mu naznaczyli trzydzieści pieniędzy srebrnych.iKTedy szedszy jeden ze dwunaście, którego zwano Judasz Iskarjotes do książąt kapłańskich.#? Zaprawdę powiedam wam: Gdziekolwiek będzie przepowiedana Ewanjelija ta po wszytkim świecie i to co ona uczyniła, będzie powiedano na pamiątkę jej.[/ Bo iż ta onę maść wypuściła na ciało moje, to uczyniła dla pogrzebu mego.eC Abowiem zawsze będziecie mieć ubogie między sobą, ale mnie nie zawsze mieć będziecie. Co gdy poznał Krystus rzekł im: Przeczże frasunek zadawacie tej niewieście? Gdyż dobry uczynek przeciwko mnie uczyniła.H  Abowiem możono tę maść drogo przedać i rozdać to ubogim.U#Co widząc uczniowie jego, rozgniewali się mówiąc: I na cóż ta utrata?  Przyszła była do niego niewiasta mając słojek maści kosztownej i wylała ją była na głowę jego gdy siedział u stołu.A }A gdy Jezus był w Betanijej w domu Symona trędowatego,K I rzekli: Nie w święto, aby się nie stało zamieszanie w ludu.E I radzili się społu, aby Jezusa zdradą pojmali i zabili.| qTedy się zebrali książęta kapłańskie, doktorowie i starszy z ludu do dworu kapłana, którego zwano Kajafas.` 9Po dwu dniu będzie Wielka noc, a Syn człowieczy będzie podan, aby był ukrzyżowan.Y -I stało się gdy dokończył Jezus tych wszytkich słów, rzekł uczniom swoim.O.I pójdą ci na mękę wieczną, a sprawiedliwi do żywota wiecznego.-Tedy im odpowie mówiąc: Zaprawdę powiedam wam: Ileście nie czynili jednemu z tych namniejszych, aniście mnie uczynili.@y,Tedy mu odpowiedzą i oni mówiąc: Panie, kiedyżeśmy cię widzieli łaknącym, abo pragnącym, abo gościem, abo nagim, abo niemocnym, abo w więzieniu, a nie służyliśmy tobie?1+Byłem gościem, a nie przyjęliście mię, byłem nagim a nie przyodzialiście mię, byłem niemocnym i w więzieniu, a nie nawiedziliście mię.]3*Abowiemem łaknął i nie daliście mi jeść, pragnąłem i nie daliście mi pić.)Tedy rzecze i tym, którzy po lewicy będą: Idźcie ode mnie przeklęci w ogień wieczny, który zgotowany jest diabłu i Aniołom jego.(A odpowiedając król rzecze im: Zaprawdę powiedam wam: Ileście uczynili jednemu z tych braciej mojej namniejszych, mnieście uczynili.[/'Abo kiedyśmy cię widzieli niemocnym, abo w więzieniu i przyszlichmy do ciebie?_7&I kiedyśmy cię widzieli gościem i przyjęliśmy cię, abo nagim i przyodzialiśmy?~+%Tedy mu odpowiedzą sprawiedliwi mówiąc: Panie kiedyśmy cię widzieli łaknącym i nakarmiliśmy cię, abo pragnącym i daliśmy tobie pić?}$Byłem nagim, a wyście mię przyodziali, byłem niemocnym a wyście mię nawiedzili, byłem w więzieniu, a wyście do mnie przyszli.|y#Abowiem łaknąłem, a wyście mi dali jeść, pragnąłem i daliście mi pić, byłem gościem i przyjęliście mię.0{Y"Tedy rzecze król tym, którzy będą po prawicy jego: Pódźcie błogosławieni ojca mego. Posiądźcie dziedzicznie Królestwo wam zgotowane od założenia świata.Bz!A postawi owce po prawej ręce swojej, a kozły po lewej.}ys I będą zgromadzone przedeń wszytki narody i odłączy jedny od drugich, jako pasterz odłącza owce od kozłów.xGdy tedy przyjdzie Syn człowieczy w chwale swej i wszyscy święci Aniołowie z nim, tedy siędzie na stolicy chwały swej.owWA niepożytecznego sługę wrzućcie w ciemność nadalszą. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.vyAbowiem wszelkiemu, który ma, będzie dano i obfitować będzie, a który nie ma i to co ma będzie wzięto od niego._u7A przeto weźmicie od niego talent, a dajcie ji temu, który ma dziesięć talentów.ttaMiałeś tedy pieniądze moje poruczyć kupcom, a ja przyszedszy wziąłbym był co mojego jest z lichwą.s+A odpowiedając pan jego rzekł mu: Sługo zły i niedbały! Wiedziałeś iż żnę gdziem nie siał i ztąd zgromadzam gdziem nie rosproszył.ar;Przeto bojąc się, szedłem i skryłem talent twój w ziemię. Oto masz co jest twego.FqA przystąpiwszy i ten, który był jeden talent wziął rzekł: Panie znałem cię, iż jesteś człowiek srogi, który żniesz gdzieś nie siał i zbierasz ztąd gdzieś nie rosproszył.p!Rzekł mu pan jego: Dobrzeć sługo dobry i wierny, nad małymeś wierny był, nad wielem cię postanowię. Wnidź do radości pana twego.oA przystąpiwszy ten, który był dwa talenty wziął rzekł: Panie poruczyłeś mi dwa talenty, otom drugie dwa imi zyskał.n%I rzekł pan jego: Dobrzeć sługo dobry i wierny, nad małym wiernymeś był, nad wielem cię postanowię. Wnidź do radości pana twojego.Im Tedy przystąpiwszy ten, który był wziął pięć talentów, przyniósł drugie pięć talentów mówiąc: Panie, poruczyłeś mi pięć talentów, otom drugie pięć talentów zyskał imi.^l5A po niemałym czasie przyszedł pan onych służebników i uczynił liczbę z nimi.ekCA ten, który był wziął jeden, szedszy zakopał ji w ziemię i skrył srebro pana swego.LjTakże i ten, który był wziął dwa, zyskał też on drugie dwa.oiWPotym szedszy on, który był wziął pięć talentów, robił imi i zyskał drugie pięć talentów.}hsJednemu dał pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu jeden. Każdemu wedle godności jego i wnet odjechał precz. gAbowiem takie jest Królestwo Boże, jako gdy kto w drogę jadąc, wezwał służebników swoich i poruczył im majętności swoje.Zf- Czujcie tedy, bo nie wiecie dnia ani godziny, której Syn człowieczy przyjdzie.Je  A on odpowiedając rzekł: Zaprawdę powiedam wam: Nie znam was.Ld Potym przyszły i drugie panny mówiąc: Panie, panie otwórz nam.c A gdy ony szły kupować, przyszedł oblubieniec. A one, które były gotowe, weszły z nim na wesele i zamknione są drzwi.b# I odpowiedziały one mądre mówiąc: Obawamy się, żeby i nam i wam nie dostało. Ale idźcie raczej do tych co przedają i kupcie sobie.\a1A głupie rzekły mądrym: Dajcie nam z oleju waszego, boć kagańce nasze gasną.F`Tedy wstały ony wszytki panny i nagotowały kagańce swoje.[_/I stał się o północy krzyk: Oto oblubieniec idzie, wynidźcie przeciwko jemu.N^A gdy oblubieniec omieszkawał, zdrzymały się wszytki i posnęły.N]Ale mądre wzięły były oleju w naczynia swoje z kagańcami swemi.U\#Które były głupie, wziąwszy kagańce swoje, nie wzięły oleju z sobą.;[qA pięć z nich było mądrych, a pięć głupich.Z Tedy podobne będzie Królestwo niebieskie dziesiąci pannam, które wziąwszy kagańce swoje wyszły przeciw oblubieńcowi.kYO3i odłączy go, a część jego położy z obłudnikami, tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.aX;2Przyjdzie Pan sługi onego dnia, którego on nie oczekawa i w godzinę, której nie wieQW1I począłby bić towarzysze swoje, a ktemu jeść i pić z pijanicami.UV#0A jeśliby rzekł sługa w sercu swoim: Odwłacza Pan mój przyście swoje.UU#/Zaprawdę powiedam wam, że go postawi nad wszytkimi majętnościami swemi.XT).Szczęśliwy sługa on, którego przyszedszy pan jego najdzie, a on tak czyni.Sw-I któryż jest sługa wierny i rostropny, którego postanowił Pan nad czeladzią swoją, aby im dał pokarm w czas?cR?,Przeto i wy bądźcie gotowi, bo której godziny nie mniemacie, Syn człowieczy przydzie.Q)+A wiedźcie to, że gospodarz by był wiedział, który godziny złodziej miał przyść, czułby był, aniby domu swego podkopać dopuścił.OP*Czujcie tedy, abowiem nie wiecie, której godziny wasz Pan przyjdzie.OO)Dwie będą mleć we młynie, jedna bywa wzięta, a druga zostawiona.SN(Tedy będą dwa na roli, z których jeden bywa wzięt, a drugi zostawion.oMW'I nie poznali, aż przyszedł potop i zabrał wszytki. Tak też będzie przyście Syna człowieczego.!L;&Abowiem jako za czasów, które były przed potopem, jedli i pili i ożeniali się i za mąż dawali, aż do onego dnia, którego wszedł Noe do archi.RK%Ale jako było za dni Noego, tak będzie i przyście Syna człowieczego.`J9$A o onym dniu i godzinie nikt nie wie, ani Aniołowie niebiescy, jedno sam Ociec mój.AI}#Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje nie przeminą.`H9"Zaprawdę powiedam wam, nie przeminieć ten wiek, ażby się stały ty wszytki rzeczy.ZG-!Także i wy, gdy ujźrzycie ty wszytki rzeczy, poznacie iż blisko jest u drzwi.F A od figi uczcie się podobieństwa, gdy już gałąź jej odmładza się i liście wypuszcza, znacie iż blisko jest lato.E!I pośle Anioły swoje z trąbą z wielkim głosem i zgromadzą wybrane jego ze czterech wiatrów, od jednego kraju nieba aż do drugiego.SDTedy się ukaże znak Syna człowieczego na niebie i tedy też będą narzekać wszytki pokolenia ziemie i ujźrzą Syna człowieczego gdy przyjdzie po obłokach niebieskich z mocą i chwałą wielką.,CQA natychmiast po utrapieniu onych dni, słońce zaćmi się i księżyc nie da światłości swojej, a gwiazdy upadną z nieba i mocy niebieskie poruszone będą.?ByBo gdzieby był ścierw, tam się orłowie zgromadzą. AAbowiem jako błyskawica wychodzi od wschodu słońca i okazuje się aż na zachodzie, tak będzie i przyście Syna człowieczego.v@eJeśliby tedy wam rzekli: Oto na puszczy jest, nie wychodźcie. Oto w miejscach skrytych jest, nie wierzcie.!?=Otomci wam opowiedział.#>?Abowiem powstaną fałszywi Krystusowie i fałszywi Prorocy i czynić będą znamiona wielkie i cuda, tak iżeby zwiedli (by mogło być) i same wybrane.R=Tedy jeśliby wam kto rzekł: Oto tu Krystus, abo ówdzie. Nie wierzcie.<yA gdyby nie były skrócone ony dni, żadne ciało nie było by zachowane, ale dla wybranych będą skrócone dni ony.u;cAbowiem na on czas będzie wielki ucisk, jaki nie był od początku świata aż do tego czasu, ani będzie.H: A proście, aby uciekanie wasze nie było zimie ani w sobotę.G9I biada będzie brzemiennym i piersiami karmiącym w ony dni.N8A ktoby był na roli, niech się na zad nie wraca brać szat swoich.S7A ktoby był na domie, niechaj nie zstępuje aby co wziął z domu swego.L6Tedy którzyby w ziemi Żydowskiej byli, niech uciekają na góry.#5?Gdy tedy ujźrzycie brzydliwe spustoszenie, które jest przepowiedziane przez Daniela proroka, stojące na miejscu świętym (kto czyta niechaj rozumie). 4 I będzie przepowiedana ta Ewanjelija Królestwa po wszytkiej ziemi, na świadectwo wszytkim narodom, a tedyć przyjdzie koniec.63g A kto wytrwa do końca, ten będzie zachowan.T2! A dlatego, iż się rozmnoży nieprawość, oziębnie miłość wiela ich.P1 I wiele fałszywych proroków powstanie i wiele ich w błąd zawiodą.g0G A tedy wiele się ich obrazi, a jeden drugiego wyda i będą się mieć w nienawiści społu.v/e Tedy podadzą was w udręczenie i zabiją was i będziecie nienawidzeni od wszech narodów dla imienia mego.6.gA ty wszytki rzeczy są początkiem boleści.-Abowiem powstanie naród przeciwko narodowi i królestwo przeciwko królestwu i będą mory, głody i drżenia ziemie po wielu miejscach.#,?I usłyszycie walki i wieści o walkach. Patrzcie abyście sobą nie trwożyli; abowiem muszą się stać ty wszytki rzeczy. Ale jeszcze nie jest koniec.l+QAbowiem wiele ich przyjdzie w imię moję rzekąc: Jam jest Krystus i wiele ich w błąd zawiodą.W*'I odpowiedając Jezus rzekł im: Patrzcie aby was kto nie zawiódł w błąd.7)gA gdy on siedział na górze oliwnej, przystąpili kniemu osobno uczniowie jego rzekąc: Powiedz nam kiedy ty rzeczy będą i co za znak przyścia twego i dokonania świata?-(SI rzekł im Jezus: A zaź nie widzicie tych wszytkich rzeczy? Zaprawdę powiedam wam, że tu nie będzie zostawion kamień na kamieniu, któryby nie był rozwalon.y' mA wyszedszy Jezus z kościoła, szedł precz i przystąpili uczniowie jego, aby mu ukazali budowania kościelne.&{'Abowiem powiedam wam, nie ujźrzycie mię od tego czasu, aż rzeczecie: Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie.)%M&Oto wam zostanie dom wasz pusty.j$M%Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz proroki i kamienujesz ty, którzy do ciebie są posłani, jakożem ja chciał wiele kroć zgromadzić syny twoje, jako kokosz kurczęta swoje pod skrzydła zgromadza, a nie chcieliście!K#$Zaprawdę powiedam wam, przyjdą ty wszytki rzeczy na naród ten.N"#Aby przyszła na was wszytka krew sprawiedliwa rozlana na ziemi, ode krwi Abla sprawiedliwego, aż do krwie Zacharjasza, syna Barachiaszowego, któregoście zabili między kościołem i ołtarzem.Z!-"Przeto oto ja posyłam do was proroki i mędrce i nauczyciele, a z nich niektóre zabijacie i ukrzyżujecie i z nich niektóre ubiczujecie w bożnicach waszych i będziecie prześladować od miasta do miasta.X )!Wężowie i rodzaje żmijów, jakoż możecie ujść przed sądem potępienia?4c Wy też wypełńcie miarkę ojców waszych.b=A tak świadczycie sami sobie, iż jesteście synowie tych, którzy proroki zamordowali.kOI powiedacie: Byśmy my byli za ojców naszych, nie bylibyśmy towarzyszmi ich we krwi proroków.Biada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, iż budujecie groby proroków i przyochędożacie pamiątkę sprawiedliwych.}sTakże i wy z wierzchu zdacie się ludziom sprawiedliwi, a wewnątrz pełni jesteście obłudności i nieprawości.QBiada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, iż jesteście podobni grobom pobielanym, które z wierzchu zdadzą się być cudne, a we wnątrz pełne są kości umarłych i wszelakiej nieczystości.~uFaryzeuszu ślepy, oczyść pierwej co jest we wnątrz kubła i misy, aby i to co zewnatrz jest czystem się stało.Biada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, iż oczyściacie kubeł i misę z wierzchu, a we wnątrz pełne są drapiestwa i zbytku.H Wodzowie ślepi przecadzacie komara, a wielbłąda pożeracie.wgBiada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, iż dawacie dziesięcinę z miętki i z anyżu i z kminu, a opuszczacie poważniejsze rzeczy zakonne, to jest: sąd, miłosierdzie i wiarę. Tyć rzeczy było czynić, a onych nie opuszczać.iKI ktoby przysiągł na niebo, przysięgać na stolicę Bożą i na tego, który na niej siedzi.fEA ktobykolwiek przysiągł na kościół, przysięgać nań i na tego, który w nim mieszka.V%Ktoby przysiągł na ołtarz, przysięgać nań i na wszytko co na nim jest.c?Głupi a ślepi, abowiem cóż więczszego jest? Dar czyli ołtarz który poświąca dar?veA ktoby przysiągł na ołtarz, nic nie jest, ale ktoby przysiągł na dar, który jest na nim, winien jest.lQGłupi a ślepi, abowiem cóż więczszego jest, złoto, czy kościół, który poświąca złoto?5Biada wam wodzowie ślepi, którzy powiedacie: Ktoby przysiągł na kościół, nic nie jest. A ktoby przysiągł na złoto kościelne, jest winien.\1Biada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, iż krążycie morzę i ziemię, abyście uczynili jednego nowego Żydowina, a gdy zostanie, czynicie go synem potępienia dwakroć więcej niż wy sami jesteście.( IBiada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, iż do końca pożyracie domy wdów, a to pod pokrywką długich modlitw, dlatego odniesiecie cięższe karanie.2 ] A biada wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci, abowiem zamykacie Królestwo niebieskie przed ludźmi, gdyż wy sami nie wchodzicie, ani wchodzącym dopuszczacie wnić.a ; Abowiem kto się wywyższa, będzie uniżon, a ktoby się uniżył, będzie wywyższon.P  Ale ten, który jest nawięczszy z was niechaj będzie sługą waszym.[ / Nie zowcie się nauczycielami, gdyż jeden jest nauczyciel wasz, to jest Krystus.jM A nikogo nie zowcie ojcem waszym na ziemi, abowiem jeden jest ociec wasz, który jest na niebie.Ale wy nie dajcie się zwać mistrzami, abowiem jeden jest nauczyciel wasz, to jest Krystus, a wy wszyscy jesteście bracia.FA w rynkach pozdrawiania, a iżby je ludzie zwali Mistrzami.[/Ktemu miłują pierwsze siedzenia na wieczerzach i pierwsze stolice w bożnicach.3Owszem wszytki sprawy swe czynią, aby byli widzeni od ludzi, abowiem rozszerzają bramy swe popisane i przedłużają podołki płaszczów swoich.Bo wiążą brzemiona cięszkie i trudne ku noszeniu i kładą je na ramiona ludzkie, a palcem swym nie chcą ich ruszyć.,QWszytki tedy rzeczy, któreby wam powiedali abyście zachowali, zachowywajcie i czyńcie, ale wedle uczynków ich nie czyńcie, abowiem powiedają, a nie czynią.MRzekąc: Na stolcu Mojżeszowym siedzą doktorowie i Faryzeuszowie.C Tedy Jezus mówił onemu zgromadzeniu ludu i uczniom swoimnU.A żaden nie mógł mu nic odpowiedzieć, ani śmiał żaden od onego dnia ni ocz go pytać więcej.B~-Jeśli tedy Dawid zowie go Panem, jakoż jest Synem jego?w}g,Rzekł Pan Panu memu: Siędź po prawicy mojej, aż położę nieprzyjacioły twoje podnóżkiem nóg twoich.J| +I rzekł im: Jakoż tedy Dawid w Duchu zowie go Panem? Mówiąc:T{!*Mówiąc: Co się wam zda o Krystusie? Czyj jest Syn? Rzekli mu: Dawidów.=zu)A gdy się Faryzeuszowie zebrali, spytał ich Jezus.Fy(Na tym dwojgu roskazaniu wszytek zakon i Prorocy zawisnęli.^x5'A wtóre podobne jest temu: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie.1w]&Toć jest pierwsze i wielkie roskazanie.v#%A Jezus rzekł mu: Będziesz miłował Pana Boga twego ze wszytkiego serca twego i ze wszytkiej duszę twojej i ze wszytkiej myśli twojej. L(~r}}} ||V{{szzyyyGxxdwwgwvvu{ttEss.rrerqq!ppipooDnnJmmPll!kkJjj\j%ii.hh"ggyfff>?==j< Stamtąd przyszli do dalszego brzegu morskiego, do ziemi Gedareńczyków. =)Ulękli się tedy wielkim strachem, mówiąc jeden ku drugiemu: I cóż to zacz jest? Że też wiatry i morze są posłuszni jemu.Y<+(Rzekł zatym do nich: Czemużeście tak bojaźliwemi? I jakoż wiary nie macie?;'A tak się ocuciwszy, sfukał wiatr, a rzekł morzu: Milcz a uśmierz się i uciszył się wiatr, a stało się barzo cicho.:&A on był na zadzie łodzi śpiąc na wezgłowiu, tedy go obudzili mówiąc mu: Mistrzu, nie masz tego na pieczy iż giniemy?j9M%Zatym powstał wicher wielki, a nawałności obijały się o łódź tak, iż już była pełna.o8W$Tedy opuściwszy zebranie ludzi, przyjęli go tak jako był w łodzi, a ine łodzie też były z nim.e7C#Potym dnia onego mówił do nich, gdy było k wieczoru: Przeprawmy się do dalszego brzegu.l6Q"A oprócz przypowieści nie mówił do nich, wszakże zwolennikom swoim osobno wszytko wykładał.X5)!I mówił do nich słowa swe w takowych przypowieściach jako słuchać mogli.04Y Ale gdy będzie wsiane, wschodzi i bywa więczsze nad ine jarzyny, a podawa z siebie gałęzie wielkie, tak iż pod cieniem jego mogą mieć gniazda ptacy powietrzni. 3Takoweć jest jako ziarno gorczyczne, które gdy wsieją w ziemię, namniejsze jest ze wszytkiego nasienia, które jest na ziemi.n2UNad to powiedał: Ku którejże rzeczy przypodobiemy Królestwo Boże? Abo ku czemu je przyrównamy?K1A gdy się ukaże owoc, wnet zapuści sierp, bo żniwo przyszło.c0?Boć ziemia dobrowolnie owoc podawa, naprzód trawkę, potym kłos, a potym kłos zboża.f/EA zaśnię i wstanie w nocy i we dnie, a nasienie wzejdzie i uroście tak jako on nie wzwie.i.KI mówił: Takoweć jest Królestwo niebieskie, iż jeśli człowiek wrzuci nasienie w ziemię,]-3Abowiem ten kto ma, będzie mu dano, a kto nie ma, też to co ma, odejmą od niego.,-Zatem rzekł do nich: Obaczcież czego słuchacie. Jaką miarą mierzycie, drudzy wam też odmierzą, a będzie wam przydano którzy słuchacie.;+qJeśliż kto uszy ma ku słuchaniu, niech słucha.*+Abowiemci nic nie jest tak tajemnego coby się objawić nie miało, ani jest to coby skryto było, gdyż potrzeba aby się na jaśnie okazało.)'Nadto im rzekł: Izali świecę zaświecają aby ją kładziono pod korzec abo pod łoże? Zaź nie dlatego, aby była w lichtarz postawiona?T(!A cić zasie są którzy w dobrą ziemię nasienie przyjmują, którzy słuchają słowo i przyjmują i przynoszą owoc, tak iż jedno ziarno przynosi trzydzieści, drugie sześćdziesiąt, trzecie sto.'/Ale starania świata tego i zdradliwe bogactwa i chciwości, które są w inych rzeczach wszedszy zagłuszają słowo, tak iż bywa bez pożytku.w&gA zasie ci są, którzy między ciernie słowo przyjmują, a powiedam, że ci są, którzy słowa słuchają. %9Ale nie mają korzenia w sobie, owszem są doczesnymi, a potym gdy przyjdzie uciśnienie, abo prześladowanie dla słowa, natychmiast się obrażają.$Takżeć i ci są, którzy na opoce słowo przyjmują, którzy usłyszawszy słowo, natychmiast je z radością przyjmują.3#_Cić zasie są którzy podle drogi nasienie przyjmują, którym rozsiewają słowo, a gdy słyszą, natychmiast przychodzi szatan, a wybiera słowo wsiane w sercach ich.#"ARozsiewca on słowa sieje.l!Q I rzekł do nich: Nie wiecież przypowieści tej? I jakoż możecie poznać wszytki przypowieści? % Aby widząc widzieli a nie obaczyli, a słysząc słyszeli a nie zrozumieli, by się kiedy nie nawrócili, a byłyby im odpuszczone grzechy. A on im powiedział: Wamci dano poznać tajemnicę Królestwa Bożego. Ale tym, którzy na stronie są, wszytko bywa w przypowieściach.jM A gdy sam był osobno, pytali go ci co przy nim byli ze dwiemanaście, około tej przypowieści.H  Tedy rzekł do nich: Kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha.!;Drugie też upadło na ziemię dobrą i podało owoc urodzajny i urosły, a jedno przyniosło trzydzieści, drugie sześćdziesiąt, trzecie zasie sto.eCDrugie zasię upadło w ciernie, a gdy wzeszły ciernia, zagłuszyły je i nie dało owocu.W'A gdy słońce wzeszło zgorzało a przeto, iż korzenia nie miało, uschło. Drugie zasię upadło na opokę, gdzie nie mając wiele ziemię natychmiast wzeszło przeto, iż nie miało głębicy w ziemi.iKI stało się gdy siał, jedno padło podle drogi, a ptacy powietrzni przyleciawszy wyjedli je.@{Słuchajcie, oto niektóry co siał wyszedł ku sianiu.[/Tedy je nauczał wiela rzeczy w przypowieściach a mówił do nich nauczając je.8 kI począł zasię uczyć przy morzu, a zeszło się ku niemu wiele ludzi tak iż on wszedszy do łódki siedział na morzu, a wszytka ona wielkość była nad morzem na ziemi.hI#Abowiem ten kto będzie czynił wolą Bożą, tenci jest brat mój, siostra moja i matka moja.y"A pojźrzawszy wszędy w około i na zwolenniki, którzy siedzieli około niego rzekł: Otoć matka moja i bracia moi.N!Tedy im odpowiedział mówiąc: Któż jest matka moja i bracia moi?|q A wielkość ludzi siedziała około niego i opowiedziano mu: Oto matka twa i bracia twoi szukają cię na dworze.eCTedy zatym przyszli matka i bracia jego, a stojąc na dworze, posłali kniemu wzywając go.3aAbowiem mówili, że ma ducha nieczystego. Ale ktobykolwiek bluźnił przeciw Duchowi świętemu, nie ma odpuszczenia na wieki, owszem jest winien potępienia wiecznego. Powiedamci wam zaprawdę, że wszytki grzechy będą odpuszczone synom ludzkim i bluźnierstwa którymikolwiekby bluźnili. 9Nie możeć żaden sprzętu jakiego mocarza wszedszy w dom jego roschwycić, jeśliby pierwej mocarza onego nie związał, a tedyć dom jego wybierze. Takżeć też i szatan jeśliby sam przeciw sobie się oburzył, a byłby rozdwojon, nie możeć się ostać, a już jest koniec jego._ 7Także i dom jeśliby przeciw sobie był rozdwojon, nie może się ostać takowy dom.l QGdyż i królestwo, któreby przeciw sobie było rozdwojone, nie może się ostać królestwo ono.eCI wezwawszy ich mówił ku nim w przypowieściach: I jakoż może szatan szatana wyganiać?)Tedy nauczycielowie, którzy przyszli z Jeruzalem mówili, iż Belzebub był przy nim, a iż przez książę diabelskie, diabelstwa wyganiał.lQA gdy to usłyszeli jego powinowaci, przyszli aby go pojmali, bo mówili żeby odszedł od rozumu.U#Zeszła się potym wielkość ludzi, tak iż oni nie mogli i chleba jeść.MTeż i Judasza Iskarjotę, który go zdradził, a przyszli do domu.{Przytym Andrzeja, Filipa i Bartłomieja, Mateusza, Tomasza i Jakuba syna Alfeuszowego, Tadeusza i Symona Chananejczyka.xiI Jakuba, Syna Zebedeuszowego i Jana brata Jakubowego i nazwał je Boanergos, co się wykłada, synowie gromu.5eNaprzód Symona, któremu imię dał, Piotr.FMając też i moc uzdrawiać niemocy i wyganiać diabelstwa.U#I postanowił dwanaście aby byli przy nim, a iżby je posłał aby kazali._~7 Tedy wszedł na górę i wezwał do siebie ty, które sam chciał, a przyszli kniemu.<}s Ale on na nie barzo fukał, aby go nie oznajmowali.l|Q A gdy go duchowie nieczyści zajźrzeli, upadli mu u nóg i wołali mówiąc: Tyś jest Syn Boży.}{s Abowiem ich był wiele uzdrowił, tak iż się kniemu zbiegali aby się go dotykali ile ich jedno mieli jakie razy.zw A przetoż mówił swym zwolennikom aby zawżdy miał łódź po gotowiu dla zebrania ludzi, żeby go nie ścisnęli.8yiTakże z Jeruzalem i z Idumejej i z krainy za Jordanem, także i tych wielkie mnóstwo, którzy mieszkali około Tyru i Sydonu, zeszli się kniemu słysząc o tym co czynił.qx[Ale Jezus z swymi zwolenniki uszedł do morza, a wielki poczet ludzi z Galilejej i z Judy zanim szedł.sw_Tedy wyszedszy Faryzeuszowie, zeszli się natychmiast w radę z Herodjany przeciwko jemu aby go stracili.QvA pojźrzawszy po nich z gniewem, rozżalił się, że serce ich było zatwardzone. I rzekł człowiekowi: Wyciągni rękę twą, a on ją wyciągnął. I uzdrowiona jest ręka jego tak jako i druga.u}I rzekł do nich: Godzili się w sabat dobrze czynić abo źle? Człowieka zachować abo zamordować? A oni zamilknęli.QtRzekł tedy człowiekowi mającemu rękę uschłą: Stań w pośrzodku.NsTedy go pilnowali jeśliby go w szabat uzdrowił, aby go obwinowali.Zr /I wszedł powtóre do bożnice, gdzie tam był człowiek co miał rękę uschłą iI zdumiewali się na naukę jego, abowiem je uczył jako mając zwierzchność, a nie tak jako Nauczycielowie.O= Potym weszli do Kapernaum, a wnet w sabat wszedszy bo bożnice uczył.`< ;I wnet ich zawołał, a oni zostawiwszy ojca swego w łodzi z najemniki, poszli za nim.; Ztamtąd odszedszy maluczko, ujźrzał Jakuba syna Zebedeuszowego i Jana brata jego, którzy oprawowali sieci swe w łodzi.@: }Oni tedy natychmiast opuściwszy sieci swe, szli za nim.c9 AKu którym rzekł Jezus: Pódźcie za mną, a ja uczynię iż będziecie rybitwi ludzkimi.8 Przechadzając się tedy nad Morzem Galilejskim, ujźrzał Symona i Andrzeja brata jego, iż zarzucali sieci do morza, bo byli rybitwi.u7 eA mówiąc: Wypełnił się czas i przybliża się Królestwo Boże. Uznajcież się a wierzcie Ewanjelijej.m6 UPotym gdy Jan był wydan, przyszedł Jezus do Galilejej opowiedając Ewanjeliję Królestwa Bożego.5  I był tam na puszczy przez czterdzieści dni, będąc kuszon od szatana i był z zwierzęty, a Aniołowie służyli jemu.44 e A natychmiast Duch wyrzucił ji na puszczę.g3 I I stał się głos z nieba mówiąc: Tyś jest on namilszy Syn mój, na którym ja przestawam.2 { Który jako skoro wyszedł z wody ujźrzał iż się rostępowało niebo, a Ducha jako gołębicę nań zstępującego.|1 s I stało się na on czas, iż Jezus przyszedł do Nazaret miasta Galilejskiego, a okrzczon jest od Jana w Jordanie.U0 %Aczciem ja was krzcił wodą, aleć on będzie was krzcił Duchem świętym."/ ?I kazał mówiąc: Idzieć za mną ten, który możniejszy jest niźli ja, któremum ja niegodzien nakłoniwszy się rozwiązać rzemyka trzewików jego.. A Jan obłóczył się w sierść wielbłądzą i pasem skórzanym około biódr swych, a jadał szarańczę i miód leśny.- #Wyszła tedy wszytka ziemia Judska ku niemu i Jerozolimczycy, a wszyscy od niego krzczeni byli w rzece Jordanie, wyznawając grzechy swoje._, 9I był Jan na puszczy krzcząc, a opowiedał krzest uznania ku odpuszczeniu grzechów.j+ OGłos wołającego na puszczy ten jest: Gotujcie drogę Pańską, czyńcie proste ścieszki Jego. *  Jako napisano jest w prorokach: Oto ja posyłam posła mego przed oblicznością twoją, który zgotuje drogę twą przed tobą.:) sPoczątek Ewanjelijej Jezusa Krystusa Syna Bożego.(}Ucząc je chować wszytkich rzeczy com wam przykazał. A oto ja jestem z wami po wszytki dni aż do skończenia świata._'7Idąc tedy uczcie wszytki narody, krzcząc je w imię Ojca i Syna i Ducha świętego.n&UA przystąpiwszy Jezus mówił im rzekąc: Dana mi jest wszytka zwierzchność na niebie i na ziemi.D%I ujźrzawszy go, dali mu chwałę, a niektórzy wątpili.]$3Jedennaście też uczniów szli do Galilejej, na górę gdzie im postanowił Jezus.~#uA oni wziąwszy pieniądze, uczynili jako je nauczono i rozniosła się ta powieść między Żydy aż do dnia tego.`"9A jeśliby to starosty doszło, my go na to namówiemy, a beśpiecznymi was uczyniemy.d!A Mówiąc: Powiedajcie, iż uczniowie jego nocą przyszedszy, ukradli go nam gdyśmy spali._ 7 Tedy się zebrali z starszymi i poradziwszy się, wiele pieniędzy dali żołnierzom. A gdy ony szły, oto niektórzy z strażej przyszli do miasta i oznajmili przedniejszym kapłanom wszytki rzeczy, które się stały.y Tedy im rzekł Jezus: Nie bójcie się. Idźcie, oznajmicie braciej mojej aby szli do Galilejej, tamże mię ujźrzą.  Oto Jezus zaszedł im drogę mówiąc: Bądźcie pozdrowione. A ony przystąpiwszy uchwyciły się nóg jego i chwałę mu dały.#?Tedy wyszedszy rychło z grobu z bojaźnią i z radością wielką, bieżały aby oznajmiły uczniom jego. A gdy szły aby to opowiedziały uczniom jego./A przeto idąc, powiedzcie uczniom jego, iż powstał z martwych, a oto idzie przed wami do Galilejej. Tam go ujźrzycie, otomci wam powiedział.xiNie maszci go tu, abowiem wstał z martwych jako powiedział. Chodźcie oglądajcie miejsce gdzie leżał Pan.zmI odpowiedając Anioł rzekł niewiastam: Nie bójcie się wy, boć ja wiem, iż Jezusa ukrzyżowanego szukacie.RA od bojaźni jego straże przestraszeni są i stali się jakoby umarli.X)I było wejźrzenie jego jako błyskawica, a odzienie jego białe jako śnieg.5A oto się stało wielkie drżenie ziemie, abowiem Anioł Pański zstąpiwszy z nieba, przystąpił i odwalił kamień ode drzwi i siedział na nim.  A w ostatnią sobotę, gdy świtało na pirwszy dzień po sobocie, przyszła Marja Magdalena i druga Marja, aby grób oglądały.RBA oni szedszy, obwarowali grób, zapieczętowawszy kamień i z strażą.OAPowiedział im Piłat: Macie straż, idźcie obwarujcie jako umiecie.\1@Roskaż tedy obwarować grób aż do dnia trzeciego, by snadź przyszedszy uczniowie jego nocą nie ukradli go i nie powiedzieli ludowi, iż powstał z martwych i będzie ostateczny błąd gorszy niż pierwszy.xi?Mówiąc: Panie, rospomnieliśmy, iż on zwodziciel powiedział jeszcze będąc żyw: Po trzech dni powstanę.|q>Nazajutrz, który jest dzień po dniu przygotowania zebrali się przedniejszy kapłani i Faryzeuszowie do Piłata.O=A była tam Marja Magdalena i druga Marja siedząc przeciwko grobowi. aqa``g` _^^^)]]T\\O[[9ZZYYXXtWWDVV~UUT_SS RRgQPP,OOeNNrMMzLLLKTJJtJII[HHG{G FzF EDD5CCyCBAAAD@@R???>==<%%.$$#""a!!g 32^m;|Dp&@>YB+K / d = 8 y YPCZX2Swg Owa tak oni siedm pojmowali ją, ani pozostawili potomstwa, na ostatku po wszytkich umarła też i niewiasta.b= Tedy ją wziął drugi i umarł, lecz też oni on pozostawił potomstwa i trzeci także.a; A było siedm braciej, a pierwszy pojąwszy żonę, umarł nie pozostawiwszy potomstwa.>u Mistrzu, Mojżesz nam napisał: Jeśliżby czyj brat umarł i pozostawił żonę, a synów by nie pozostawił, aby wziął brat jego żonę jego, a wzbudził potomstwo bratu swemu.wg Zatym do niego przyszli Saduceuszowie, którzy powiedają iż nie masz zmartwychwstania i pytali go mówiąc. I odpowiedziawszy Jezus rzekł im: Wróccież co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest Bożego, Bogu i zadziwili się mu.jM Tedy mu oni przynieśli i rzekł im: Czyjże to jest obraz i napis? A oni powiedzieli: Cesarski.yk Ale on wiedząc obłudność ich rzekł im: Czemuż mię kusicie? Przynieście mi pieniądz abych go oglądał.   A tak oni przyszedszy, rzekli do niego: Mistrzu, wiemy żeś prawdziwy jest, a nie dbasz nina kogo, abowiem się nie oglądasz na osobę ludzką, ale w prawdzie drogi Bożej uczysz. Słusznali rzecz dać czynsz cesarzowi abo nie? Zali damy, zali nie damy?`9 I posłali kniemu niektóre z Faryzeuszów i z Herodjanów, aby go podchwycili słowy."~= Starali się tedy jakoby go pojmać, ale się pospólstwa bali, bo poznali iż przeciw nim onę przypowieść powiedział, a tak go opuściwszy odeszli.K} Od Panać się to stało, a jest z podziwianiem w oczach naszych.q|[ I nie czytaliżeście Pisma tego: Który kamień odrzucili budujący, ten się stał głową u węgła?[{/ Cóż tedy uczyni pan onej winnice? Przyjdzie a potraci oracze i da winnice inym.Az} I pojmawszy go zamordowali, a wyrzucili precz z winnice.xyi Ale oni oracze rzekli między sobą: Tenci jest dziedzic, pódźcież zabijmy go, a nasze będzie dziedzictwo.x A tak gdy jeszcze miał jednego syna swego namilszego, posłał go też do nich na ostatek mówiąc: Wżdyć się będą bać syna mego.lwQ I zasię posłał drugiego, ale onego zabili i wiele inych, jedny bijąc, drugie zasię mordując.v{ Potym do nich i drugiego sługę posłał, ale go oni ukamionowawszy ranili w głowę, a odesłali go z zelżywością.:uo Ale go oni pojmawszy ubili i odesłali próżnym.bt= Tedy posłał sługę do oraczów, gdy był czas aby wziął od oraczów owoce z winnic.Gs  Począł do nich mówić przez przypowieści: Niektóry człek sadził winnicę, ugrodził płot i wykopał dół, a zbudował wieżę, a nająwszy ją oraczom, sam precz w drogę odjechał.r) !Tedy odpowiedziawszy rzekli Jezusowi: Nie wiemy. A Jezus też odpowiedziawszy rzekł im: I jać też wam nie powiem, którą mocą to czynię.}qs A jeśli też rzeczemy z ludzi, obawamy się ludu, abowiem wszyscy trzymali o Janie, iż prawdziwie był prorokiem.p{ Rozbierali to tedy między sobą mówiąc: Jeśliż rzeczemy z nieba, tedy powie: Przeczżeście mu wżdy nie wierzyli?Fo Krzest Janów z niebasz był czy z ludzi? Odpowiedzcież mi. n9 Na to im Jezus odpowiedział mówiąc: Spytam i ja was o rzecz niektórą, a przetoż mi odpowiedzcie, a ja wam też powiem, którą mocą to czynię.kmO I mówili do niego: Którąż to mocą czynisz? A ktoć dał zwierzchność tę abyś to czynił?l/ Przyszli zasię potym do Jeruzalem, a gdy się on przechadzał po Kościele, zeszli się do niego książęta kapłańskie, doktorowie i starszy.ukc Bo jeśliż wy nie odpuścicie, tedyć ani ociec on który w niebie jest, odpuści wam przestępstwa wasze. j9 Gdy też staniecie modląc się, odpuśćcie jeśli co przeciw komu macie, aby on ociec wasz, który jest w niebie odpuścił wam przestępstwa wasze.piY A przetoż wam powiedam: Oczkolwiek modląc się prosicie, wierzcie, że weźmiecie a stanie się wam.ah; Bo zaprawdę wam powiedam: Iż którykolwiek rzecze tej górze: Podnieś się a rzuć się w morze, a nie będzie się wahał w sercu swem, lecz uwierzy, że się stanie co mówi, tedyć się stanie co jedno rzecze.Bg A Jezus odpowiedziawszy rzekł mu: Miejcie wiarę Bożą.`f9 Tedy Piotr wspomniawszy rzekł mu: Mistrzu, oto figowe drzewo coś je klął, uschło.We' A gdy się rano przechadzali, ujźrzeli iż figowe drzewo z korzenia uschło.?dy Ale gdy wieczór nadchodził, wyszedł Jezus z miasta. c9 To słysząc doktorowie i książęta kapłańskie, szukali jakoby go zatracili, abowiem się go bali, gdyż wszytek lud zdumiał się na naukę jego.%bC Tamże uczył, mówiąc im: Izaź nie jest napisano: Że dom mój, dom modlitwy będzie wezwan wszytkim narodom? A wyście ji uczynili jaskinią zbójców.Ia  Ani dopuścił aby miał kto nieść naczynie przez kościół.Q` A tak przyszli do Jeruzalem, a Jezus wszedszy do kościoła, począł wyrzucać ty, którzy kupowali i przedawali w kościele a sprzewracał stoły bankierzów i stołki tych co przedawali gołębie.}_s Tedy Jezus rzekł figowemu drzewu: Niechżeć nikt na wieki nie używa owocu z ciebie, co słyszeli uczniowie jego.P^ A gdy ujźrzał z daleka figowe drzewo, na którym było liście, przyszedł patrzyć ażaby był co na nim nalazł i gdy do niego przyszedł, nic nie nalazł, jedno liście, bo nie był czas figam.5]e A nazajutrz wyszedszy z Betanijej łaknął.\% A wszedł Pan do Jeruzalem i do Kościoła i gdy wszytko oglądał, a już była wieczorna godzina, przyszedł do Betanijej z dwiemanaście.[  Błogosławione Królestwo, które przyszło w imię Pańskie, ojca naszego Dawida. Hosanna, o ty któryś jest na wysokości.yZk Ci też, którzy szli wprzód i pozad wołali mówiąc: Hosanna, błogosławiony który idzie w imię Pańskie.sY_ A wiele ich słali odzienia swoje po drodze, drudzy zasię rąbali gałązki z drzew i kładli na drogę.YX+ Przywiedli tedy oślę do Jezusa, wrzuciwszy na nie szaty swe i wsiadł na nie.HW  Ale oni powiedzieli tak jako im roskazał Jezus i puścili je.cV? Niektórzy tedy z onych co tam stali rzekli im: Cóż czynicie, iż odwiązujecie oślę?wUg Tedy szli, a naleźli oślę uwiązane u forty, na dworze, gdzie się dwie drodze schadzały i odwiązali je.sT_ A jeśliby wam kto rzekł: Przecz to czynicie? Powiedzcie iż Pan ma tego potrzebę i wnet je tu poszlę.XS) I rzekł ku nim: Idźcie do miasteczka, które jest przeciwko wam, a natychmiast wszedszy do niego, najdziecie oślę uwiązane, na którym żaden człowiek nie siedział, rozwiążcież je a przywiedźcie.nR W A gdy byli blisko Jeruzalem, Betfage i Betanijej, przy górze oliwnej posłał dwu z uczniów swoich.}Qs 4Rzekł mu tedy Jezus: Idź, wiara twa wybawiła cię, a tak natychmiast wziął wzrok i szedł za Jezusem w drogę.P 3I odpowiedziawszy Jezus rzekł mu: Czego chcesz abychci uczynił? A ślepy powiedział jemu: Mistrzu niechaj wzrok wezmę.IO  2A on porzuciwszy płaszcz , gdy wstał, przyszedł ku Jezusowi. N  1Tedy Jezus zastanowiwszy się, kazał go zawołać i zawołano ślepego mówiąc mu: Bądź dobrego serca a wstań, woła cię.qM[ 0I fukali nań wiele ich aby milczał, ale on tym więcej wołał: Synu Dawidów zmiłuj się nade mną.L /A gdy usłyszał iż to był on Jezus Nazareński, począł wołać mówiąc: Jezusie Synu Dawidów zmiłuj się nade mną.'KG .Tedy przyszli ku Jerychu. A gdy wychadzał z zwolenniki swemi z Jerycha i z wielkim ludem, syn Tymeuszów, Bartymeusz ślepy siedział podle drogi żebrząc.J -Abowiem i Syn człowieczy nie przyszedł aby mu służono, ale żeby służył i dał duszę swą zapłatę odkupienia za wiele ich.eIC ,I którzkolwiek z was będzie chciał być pierwszym, ten będzie wszytkich służebnikiem.H{ +Aleć między wami tak nie będzie. Owszem kto będzie chciał być wielkim między wami, niech będzie sługą waszym.LG *A tak Jezus wezwawszy ich, powiedział im: Wiecie, że onym, którym się podoba panować nad narody, panują nad nimi, a którzy są wielcy między nimi, używają nad nimi zwierzchności swej.WF' )Co gdy dziesięć inych usłyszeli, poczęli za złe mieć Jakubowi i Janowi.}Es (Ale siedzieć po prawej abo po lewej mej stronie, nie moja to rzecz dawać, ale dadzą tym którym jest nagotowano.D- 'A oni mu powiedzieli: Możemy! Tedy im rzekł Jezus: Kubek który ja piję pić będziecie i krztem którym bywam okrzczon, krzczeni będziecie. C &Ale im Jezus rzekł: Nie wiecie ocz prosicie, możecieli pić kubek który ja piję? I być krzczeni krztem którym bywam okrzczon?|Bq %A oni mu powiedzieli: Daj nam to abychmy siedzieli jeden po prawej, a drugi po lewej twej stronie w chwale twojej.DA $Tedy im on rzekł: Czegoż chcecie abych dla was uczynił? @ #Ale do niego przyszli Jakub i Jan, synowie Zebedeuszowi mówiąc: Mistrzu, żądamy abyś to ocz prosić będziem uczynił dla nas.? "A oni będą go nagrawać i ubiczują go i będą nań plwać, a zamordują go, wszakoż dnia trzeciego wstanie z martwych.#>? !Mówiąc: Oto idziemy do Jeruzalem, a Syn człowieczy będzie wydan książętom kapłańskim i doktorom, a skażą go na śmierć i podadzą go poganom.N= I byli w drodze idąc ku Jeruzalem, a Jezus szedł przed nimi i lękali się, a idąc za nim bali się. I zasie wziąwszy z sobą ony dwanaście, począł im powiedać co się z nim dziać miało.M< Abowiem wiele pirwszych będą poślednymi, a pośledni pierwszemi.8;i Żeby nie miał wziąć sto kroć więcej, teraz za tego czasu, domów i braciej, i sióstr, i matek, i braci, i ról z prześladowaniem, a w przyszłym wieku żywot wieczny.Z:- Na to Jezus odpowiedziawszy rzekł: Zaprwadę mówię wam: Żaden nie jest któryby opuścił dom, abo bracią, abo siostry, abo ojca, abo matkę, abo żonę, abo dzieci, abo rolę dla mnie i dla Ewanjelijej,Z9- I począł mu Piotr mówić: Otochmy my wszystko opuścili, a szlichmy za tobą.8y A Jezus pojźrzawszy na nie rzekł: U ludzić to jest niepodobno, ale nie u Boga. Abowiem u Boga wszytko jest podobno.`79 A oni się tym więcej dziwowali, mówiąc sami ku sobie: I któż może być zbawion?m6S Łacwiej jest wielbłądowi wnidź przez ucho igielne, niż bogaczowi wnidź do Królestwa Bożego.85i Ulękli się tedy zwolennicy dla tych słów jego. A Jezus im zasię odpowiedziawszy rzekł: Symonie, jakoż jest trudno tym co bogactwam ufają wnidź do Królestwa Bożego.4 A obejźrzawszy się Jezus, rzekł do zwolenników swych: Z jakąż trudnością ci, którzy bogactwa mają wnidą do Królestwa Bożego.k3O Ale się on zasmucił dla onej powieści i odszedł frasowanym, abowiem miał wiele majętności.j2M A Jezus wejźrzawszy nań, rozmiłował się go i rzekł mu: Jednegożci nie dostawa: Idźże a przedaj wszytko co masz i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie, przydźże a chodź za mną wziąwszy krzyż na się.g1G Tedy mu on odpowiedziawszy rzekł: Mistrzu, jam tego wszytkiego strzegł od młodości mojej.%0C Umieszże przykazanie? Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradni, nie powiedaj fałszywego świadectwa, nie czyń żadnemu szkody, czci ojca twego i matkę.n/U A Jezus mu rzekł: Czemuż mię nazywasz dobrym? Żadenci nie jest dobrym jedno jeden, to jest Bóg..7 A tak wyszedszy w drogę, niektóry gdy przybieżał a upadł mu u kolan, pytał go: Mistrzu dobry, cóż czynić mam abych otrzymał żywot wieczny?O- I biorąc je na ręce, a wkładając na nie ręce, błogosławił im.,  Zaprawdę wam powiedam: Któżkolwiek Królestwa Bożego nie przyjmie jako dzieciątko, żadnym sposobem do niego nie wnidzie.#+? Co gdy obaczył Jezus, gniewał się mówiąc do nich: Dopuśćcie dziateczkam idź do mnie, a nie zakazujcie im, abowiem takowych jest Królestwo Boże.w*g Tedy mu przywiedziono dziateczki aby się ich dotykał, ale zwolennicy fukali na ony, którzy je przywodzili.^)5 A jeśliż też niewiasta opuści męża swego, a pójdzie za drugiego, cudzołoży.d(A A on im rzekł: Któżkolwiek opuści żonę swą a pojmie iną, cudzołoży przeciw niej.G' Tedy w domu zasię zwolennicy jego o tejże rzeczy pytali go.G& Co tedy Bóg złączył, niechżeć człowiek nie rozłącza.a%; A którzy byli dwiema, będą jednem ciałem, a tak już nie są dwa, ale jedno ciało.d$A A dlategoż opuści człowiek ojca swego i matkę swą, a przyłączy się ku żenie swej.S# Aleć od początku stworzenia mężczyznę i niewiastę uczynił je Bóg.j"M Tedy Jezus odpowiedziawszy im rzekł: Dla zatwardzenia serca waszego napisał wam to roskazanie.Z!- A oni mu rzekli: Mojżesz dopuścił napisać list rozwodowy i opuścić żonę.K  Na to im on odpowiedziawszy rzekł: Cóż wam roskazał Mojżesz?q[ Tedy przystąpiwszy Faryzeuszowie pytali go: Jeśliż się godzi mężowi żonę opuścić? Kusząc go.4 c Stamtąd wstawszy, przyszedł w granice judskie przez ziemice, która jest za Jordanem, a zasię kniemu zeszło się nie mało ludu, który on uczył tak jako był zwykł.! 2Dobrać jest sól, ale jeśli sól smak straci, czymże ją naprawicie? Miejcież sami w sobie sól, zachowywając pokój jeden z drugimi.a; 1Abowiem każdy człowiek ogniem będzie posolon, a każda ofiara będzie solą osolona.:o 0Gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.;o /A jeśliż oko twoje przywodzi cię ku grzechowi, wyrwisz je, bo lepiej tobie wnidź do Królestwa Bożego jedno okim, niż mając obie oczy wrzuconym być do piekła ognistego.:o .Gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.=s -A jeśliż też noga twa przywodzi cię ku grzechowi, utnisz ją. Bo lepiej tobie wnidź chromym do żywota, niż mając obie nodze być wrzuconym do piekła w ogień nieugaszony.:o ,Gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.@y +A jeśliż ręka twa przywodzi cię ku grzechowi, odetni ją. Bo lepiej jest tobie wnidź do żywota kliszawym, niż mając obie ręce być wrzuconym do piekła w ogień nieugaszony.8i *A ktokolwiekby też obraził jednego z tych maluczkich, którzy w mię wierzą, lepiej aby mu był włożon młyński kamień około szyje jego, a iżby był wrzucon w morze.)K )Abowiem któżkolwiekby wam dał ku piciu kubek wody w imię moje, iżeście są Krystusowi, zaprawdę powiedam wam, żadnym sposobem nie utraci zapłaty swej.<s (Bo ten który nie jest przeciw nam, za namić jest. 'A Jezus rzekł: Nie zakazujcie mu; abowiemci żaden nie jest któryby czynił cuda przez imię moje, a mógł mi prędko złorzeczyć.<q &Tedy mu Jan odpowiedział mówiąc: Mistrzu, widzielichmy niektórego co przez imię twe wyganiał diabelstwo, który nie chodzi za nami i zakazalichmy mu, bo za nami nie chodzi.+O %Któżkolwiek jedno z takowych dziateczek przyjmie w imię moje, mnie przyjmuje, a ktokolwiek mnie przyjmuje, nie mnie przyjmuje, ale onego który mnie posłał.a; $I wziąwszy dzieciątko postawił je w pośród ich, a wziąwszy go na ręce rzekł im.  #A gdy siadł wezwał dwunaście i rzekł im: Jeśliż kto chce być pierwszym, będzie ostatecznym po wszytkich i sługa wszytkim._ 7 "Lecz oni milczeli, abowiem jedni z drugimi poswarzyli się byli ktoby był więczszy.n U !Zatym przyszedł do Kapernaum a przyszedszy do domu pytał ich: Ocz żeście się swarzyli w drodze?F  Ale oni tej powieści nie zrozumieli i bali się go spytać." = Abowiem uczył zwolenniki swe mówiąc im: Syn człowieczy będzie wydan w ręce ludzkie, którzy go zamordują, ale zamordowany wstanie dnia trzeciego.n U I wyszedszy z tamtąd szli społu w drogę przez Galileję, a nie chciał aby był to kto wiedział.a; A on im rzekł: Ten rodzaj żadnym sposobem wynidź nie może jedno modlitwą a postem.pY A gdy sam wszedł do domu, zwolennicy jego pytali go osobno: Przecz żechmy my go wyrzucić nie mogli?F Ale Jezus wziąwszy go za rękę podniósł go, a on wstał. Zawoławszy tedy duch, a barzo go rozdarszy wyszedł; tak iż się on stał jako umarły, a wiele ich mówili iż by umarł.E A gdy ujźrzał Jezus iż się lud społu zbiegał, sfukał onego ducha nieczystego mówiąc mu: Ty duchu niemy i głuchy, ja tobie roskazuję wynidź z niego, a nie wchodź więcej weń.{ A gdy natychmiast zawołał ociec onego dziecięcia, ze łzami rzekł: Wierzę Panie! Podpomóżże niedowiarstwa mego.jM Tedy mu rzekł Jezus: Jeśliż to wierzyć możesz, tedyć wszytko wierzącemu stać się może.  I często miotał go do ognia i do wody, aby go stracił, ale możeszli co, pomóż nam ruszywszy się przeciw nam miłosierdziem.nU Tedy pytał ojca jego, jako dawno to się przydało jemu, a on powiedział: Jeszcze od dzieciństwa. I przywiedli go k niemu, a gdy on go ujźrzał; natychmiast go duch rostargnął, a on gdy padł na ziemię, przewracał się śliniąc.~' Tedy mu on odpowiedziawszy rzekł: O narodzie niewierny i dokądże z wami będę? I dokądże was cierpieć mam? Przywiedźcież go do mnie.+}O Który gdzie go kolwiek napadnie, rozdziera go, a on się ślini i zgrzyta zębami swemi, a schnie. I mówiłem twym zwolennikom aby go wyrzucili, ale nie mogli.w|g A jeden z onego zgromadzenia ludu rzekł: Mistrzu przywiodłem do ciebie syna swego, który ma niemego ducha.@{{ I pytali doktorów: Cóż się swarzycie między sobą.Yz+ Tedy wnet ujźrzawszy go lud wszytek, lękli się, a przyszedszy przywitali go.tya A gdy przyszedł do swych zwolenników ujźrzał lud wielki i około nich i doktory swarzące się z nimi.fxE Ale wam powiedam żeć przyszedł Heljasz i czynili mu co chcieli, jako o nim jest napisano.=ws A on im odpowiedział mówiąc: Naprzód gdy Heljasz przyjdzie naprawi wszystko, a jako jest napisano o synu człowieczym. Potrzeba aby wiele ucierpiał i aby go nizacz nie miano.mvS I pytali go mówiąc: Przeczże doktorowie powiedają, iż pierwej potrzeba aby przyszedł Heljasz?euC A tak oni zatrzymawali to u siebie, pytając się spólnie coby to było z martwych wstać. t  Tedy gdy zeszli z góry, roskazał im aby tego nikomu nie powiedali co widzieli, jedno ażby Syn człowieczy wstał z martwych.hsI A wnet gdy się obejźrzali, żadnego więcej nie widzieli, jedno iż tylko Jezus był z nimi. r  I nastał obłok, który je zaćmił, a pochodził głos z obłoku mówiąc: Ten ci jest namilszy Syn mój. Tegoż słuchajcie.@q{ Abowiem nie wiedział co mówił, gdyż byli w strachu.,pQ Tedy począł Piotr mówić, a rzekł Jezusowi: Mistrzu dobrzeć nam tu być, postawmyż tedy tu trzy namioty, tobie jeden, Mojżeszowi jeden, a Heljaszowi jeden.Io  I ujźrzeli Eljasza z Mojżeszem, którzy rozmawiali z Jezusem.xni A szaty jego stały się lśniące barzo, białe jako śnieg, jakich nie może blecharz na świecie wybielić.m A szóstego dnia potym wziął Jezus Piotra i Jakuba i Jana, a wwiódł je na górę wysoką samy osobno i przemienił się przed nimi.:l o Potym rzekł do nich: Zaprawdę powiedam wam iż niektórzy są z tych co tu stoją, którzy nigdy nie ukuszą śmierci, aż gdy ujźrzą Królestwo Boże przychodzące z mocą.dkA&Abowiem ktoć się wstydać będzie mnie i słów moich między narodem tym cudzołożnym i grzesznym, za tego się też i Syn człowieczy wstydać będzie, gdy przyjdzie z chwałą Ojca swojego z Aniołami świętymi.8jk%Abo co za nagrodę da człowiek za swą duszę?hiI$Bo cóż pomoże człowiekowi jeśliby pozyskał wszytek świat, a żeby utracił duszę swą?h-#Abowiem ktokolwiek by chciał zachować duszę swą, straci ją, lecz ktokolwiek utraci duszę swą dla mnie i dla Ewanjelijej, ten ją zachowa.0gY"A wezwawszy zebranie ludu i z zwolenniki swemi rzekł im: Którzkolwiek chce za mną idź, niech samego siebie zaprzy a weźmie krzyż swój i niech pójdzie za mną.;fo!Ale on obróciwszy się i wejźrzawszy na swe zwolenniki, sfukał Piotra mówiąc: Odejdź ode mnie szatanie, abowiem nie rozumiesz to co jest Bożego, ale to co jest ludzkiego.geG A mówił bespiecznie ty słowa. Tedy Piotr odwiódszy się z nim, począł go z tego fukać.rd]I począł je nauczać, że potrzeba było Synowi człowieczemu wiele cierpieć i wzgardzonym być od starszych i od książąt kapłańskich i doktorów, a iż miał być zamordowan, potym iż po trzecim dniu miał zmartwychwstać.>cwTedy on zakazał aby tego o nim nikomu nie powiedali.b{Ale on im rzekł: Wy zasie, którym mię być powiedacie? A odpowiedziawszy Piotr, rzekł kniemu: Tyś jest on Krystus.haIA oni mu odpowiedzieli: Janem Krzcicielem, drudzy też Heljaszem, a drudzy jednym z proroków.A`{A wyszedszy Jezus i zwolennicy jego do miasteczek Cezareji, którą nazywano Filipową, pytał zwolenników swoich na drodze, mówiąc do nich: Którymże mię ludzie być powiedają?_Tedy go odesłał Jezus do domu jego mówiąc: Nie chodźże ani do onego miasteczka, ani żadnemu w miasteczku powiedaj.^/Potym zasię położył ręce na oczy jego, a sprawił to iż znowu patrzał, a przywrócon jest ku wzroku i widział z daleka a jaśnie wszytki.X])A on przejźrzawszy, rzekł: Widzę ludzi, a widzę ich chodzące jako drzewa. \9A tak ująwszy ślepego za rękę, odwiódł go precz za miasteczko, a plunąwszy na oczy jego, włożył nań ręce i pytał go jeśliby co widział.a[;Potym przyszedł do Betsajda, a przywiedli mu ślepego, prosząc aby się go dotknął.9ZmTedy rzekł do nich: I jakoż nie zrozumiewacie?YyA gdy i ono siedmioro na cztery tysiące, wieleście koszów pełnych zebrali okruszków? A oni mu powiedzieli: Siedm.XGdym ony pięcioro chleba łamał piąciu tysięcy ludziom, wieleście zebrali koszów okruszków? A oni mu powiedzieli: Dwanaście?VW%Oczy mając nie widzicie i uszy mając nie słyszycie, ani pamiętacie tego?(VIAle to gdy poznał Jezus, rzekł im: O czymże się gadacie, że nie macie chleba? Jeszczeż nie baczycie ani rozumiecie? I jeszczeż macie serca zatwardzone?\U1A tak między sobą społu rozmawiali powiedając: Dlategoż, że chleba nie mamy.sT_Zatym im roskazał mówiąc: Obaczcież, a strzeżcież się od kwasu Faryzeuszów i od kwasu Herodowego.cS?Zapomnieli tedy z sobą zabrać chleba, a jedno tylko jeden chleb mieli z sobą w łodzi.\R1 I opuściwszy je, wszedł zasię w łódź, a przeprawił się do dalszego brzegu.'QG Tedy serdecznie westchnąwszy w duchu swem, rzekł: Przeczże naród ten znaków żąda? Zaprawdę powiedam wam: Żadenci znak nie będzie dan narodowi temu.oPW I przyszli Faryzeusze, a poczęli się z nim swarzyć, prosząc od niego znaku z nieba, a kusząc go.YO+ A wnet wszedszy w łódź z zwolenniki swojemi, przyszedł do granic Dalmanuta.JN  A było tych co jedli około czterech tysięcy i rozpuścił je._M7Jedli tedy i najedli się, a zebrali ułomków których było zostało siedm koszów.XL)Mieli też i trochę rybek, a gdy błogosławił, rzekł aby i ony położyli.IK Roskazał tedy wielkości ludzi aby siadła na ziemi, a wziąwszy one siedmioro chleba gdy uczynił dzięki, połamał i dał zwolennikom swoim aby przed nie kładli i położyli przed ludem.TJ!A on ich spytał: Wieleć chleba macie? Tedy oni odpowiedzieli: Siedmioro.iIKTedy mu odpowiedzieli zwolennicy jego: Z kądże tych może kto tu na puszczy nakarmić chleba?HGdzie więc jeśli je opuszczę bez pokarmu do domów ich, ustaną na drodze, abowiem niektórzy z nich z daleka przyszli.zGmRozlitowałem się nad zebraniem ludzi, abowiem już przez trzy dni zostawają przy mnie, a nie mają co jeść. F Za tych tam czasów gdy zebranie ludzi barzo wielkie było, a nie mieli coby jedli, wezwał Jezus zwolenników swych i rzekł im.E%I zdumiawszy się aż i nazbyt mówili: Dobrzeć wszystko uczynił dawając to głuchym iż słyszą, niemym iż mówią.Dy$Tedy im roskazał, aby żadnemu nie powiedali. Ale aczkolwiek im on zakazował, a wżdy oni to tym więcej opowiedali.hCI#I wnet się otworzyły uszy jego, a związka języka jego rozwiązana jest i mówił wybornie.`B9"Zatym wejźrzawszy w niebo, westchnął i rzekł kniemu: Efata, to jest, otwórz się.~Au!A gdy go odwiódł od zebrania ludzi na stronę, włożył palce swe w uszy jego, a plunąwszy tknął języka jego.a@; I przywiedli mu głuchego i ledwie mówiącego, a prosili go aby nań rękę włożył.?A tak wróciwszy się z granic Tyrskich i Sydońskich, przyszedł ku Morzu Galilejskiemu, przez pośrzodek granic Dekapolis.u>cA gdy ona odeszła do domu swego, znalazła iż wyszło diabelstwo, a dziewka porzucona leżała na łożu._=7Tedy on rzekł do niej: Dla tej powieści idźże, wyszło diabelstwo z dziewki twej.|<qNa to mu ona odpowiedziała mówiąc: Takci jest Panie. Aleć i szczeniątka jadają pod stołem odrobiny dziatek. ;Ale rzekł jej Jezus: Zetrwaj aż pierwej synowie nakarmieni będą, bo nie służsza brać chleb dzieciam i podawać szczeniętam.t:aA niewiasta ta była: Grecka, rodem z Syrofenicijej i prosiła go aby diabelstwo wyrzucił od dziewki jej.|9qAbowiem usłyszawszy o nim niewiasta, której dzieweczka miała ducha nieczystego, przyszła a padła u nóg jego.+8OA tak on wstawszy z tamtąd szedł do granic Tyrskich i Sydońskich, a wszedszy do domu, nie chciał aby o nim kto miał wiedzieć, lecz się potaić nie mógł.J7 Wszytki ty złości ze wnątrz pochodzą i plugawią człowieka.q6[Złodziejstwa, łakomstwa, niecnoty, zdrada, wszeteczeństwo, oko złe, obmówisko, pycha, szaleństwo.g5GBo ze wnątrz serca ludzkiego wychodzą myśli złe, cudzołóstwa, nieczystoty i morderstwa.Q4I powiedał, że to co pochodzi od człowieka, toż oszpeca człowieka.n3UAbowiem nie wchodzi w serce jego, ale w brzuch i wychodzi na dwór przeczyszczając wszytki potrawy.&2ETedy rzekł do nich: A także i wy jesteście bez rozumienia? Nie rozumiejcież, iż wszytko co z wierzchu przychodzi w człowieka, nie może go splugawić?j1MA gdy odszedszy od zgromadzenia wszedł do domu, pytali go zwolennicy jego o onej przypowieści.;0qJeśliż kto ma uszy ku słuchaniu, niech słucha./Nie masz nic zwierzchownego co wchodzi w człowieka, coby go mogło splugawić. Ale co wychodzi od niego, toć jest co szpeci człowieka.b.=A wezwawszy wszytkiego zgromadzenia rzekł im: Słuchajcie mię wszyscy, a zrozumiejcie.~-u W niwecz obracając słowo Boże ustawą waszą, którąście ustawili i wiele inych rzeczy tym podobnych czynicie .V,% I nie dopuszczacie mu więcej nic dobrego czynić ojcu swemu abo matce swej.+- Lecz wy mówicie: Jeśliżby kto rzekł ojcu abo matce: Korban (to jest dar) którykolwiek będzie odemnie, pomożeć (tedy nie winien będzie).{*o Bo Mojżesz rzekł: Ćci ojca twego y matkę twoję, a ktoby złorzeczył ojcu abo matce, niech śmiercią umrze.v)e Mówił też do nich: Czyście czynicie iż w niewcz obracacie przykazanie Boże, zachowywając ustawy wasz.(Abowiem opuściwszy roskazanie Boże trzymacie ustawy ludzkie, umywanie konewek i kubków, nadto i wiele inych takowych rzeczy czynicie.T'!Próżnoć mię tedy chwalą ucząc nauk, które są roskazaniem ludzkiem.9&kTedy on odpowiedziawszy rzekł im: Iście dobrze Ezajasz o was ludziach pokrytych prorokował, jako jest napisano: Lud ten usty mię chwali, ale serce ich daleko jest odemnie.%Potem go pytali Faryzeuszowie i doktorowie: Przecz zwolennicy twoi nie chodzą wedle ustaw przodków, ale jedzą chleb nie umywszy rąk?S$Także z dworu przyszedszy jeśliby się nie umyli, tedy nie jadali i wiele są inych rzeczy, które przyjęli ku trzymaniu, to jest, umywanie kubków i konewek i inego naczynia miedzianego i łóżek.#Abowiem Faryzeuszowie i wszyscy Żydowie, jeśli często rąk nie umywali, tedy nie jedli, trzymając ustawy przodków swych."yA ujźrzawszy niektóre z zwolenników jego, iż jedli chleb z brudnemi rękoma i nie umywszy się, utyskowali na nie.f! GTedy się k niemu zeszli Faryzeuszowie i z doktorów niektórzy co byli przyszli z Jeruzalem.b =8A gdziekolwiek jedno przyszedł, do wsi, abo do miast, abo na pola, kładli przedeń niemocne po ulicach, prosząc go aby się tylko dotknęli podołka szat jego. A ile się ich dotknęli go, przychodzili ku zdrowiu.ta7A gdy onę wszytkę krainę okoliczną przyszli, poczęto nosić na łożach, gdy usłyszeli iż tam był.9m6Tedy wyszedszy z łodzi, natychmiast go poznali.Y+5A gdy się przeprawili, przyszli do ziemie Genezaret i przybili się ku brzegu.c?4Bo nie zrozumieli (co się działo) w onych chlebiech, gdyż serce ich było zatwardzone. 3Zatym wstąpił do nich w łódź, a uciszył się wiatr, z kąd się barzo aż i na zbyt sami w sobie zdumiewali i dziwowali.2Abowiem wszyscy widząc go zatrwożyli sobą. Ale on rzekł do nich temi słowy: Wierzcie jamci jest, a nie lękajcie się.^51Tedy oni ujźrzawszy go chodząc po morzu, mniemali żeby była obłuda i zawołali.(I0I wyźrzał, że się pracowali wioząc, (abowiem wiatr był im sprzeciwny). A tak o czwartej w noc przyszedł do nich chodząc po morzu i chciał je minąć.lQ/Zatym gdy się dzień k wieczoru chylił, była łódź w pośrzód morza, a on sam był na ziemi.@{.A gdy je odprawił, wszedł na górę aby się modlił.--Tedy wnet roskazał zwolennikom swym wnidź w łódź, aby się naprzód przeprawili do Betsajda ku dalszemu brzegowi, ażby on rozpuścił lud.G,A tych, którzy jedli, było około piąci tysięcy mężów.N+Tamże zebrali okruszków dwanaście koszów pełnych i ostatki ryb.(K*I jedli wszyscy a najedli się.O)Wziąwszy tedy ono pięcioro chleba i ony dwie rybie, wejźrzawszy w niebo, błogosławił a łamiąc chleby, dawał zwolennikom swoim aby przed nie kładli i dwie rybie podzielił między wszytki.U#(A tak siedli rzędmi po grzędach, indzie po stu indzie po pięcidziesiąt.T!'Tedy im roskazał, aby wszytkim siadać kazali rzędmi na zielonej trawie./&Zatym on rzekł do nich: Wielesz chlebów macie? Idźcie a dowiedzcie się. A oni dowiedziawszy się, powiedzieli: Pięcioro chleba i dwie rybie. 5%Ale on odpowiedziawszy rzekł: Dajcie wy im co jeść. A oni rzekli ku niemu: Idźmysz kupmy za dwie ście pieniędzy chleba, a dajmy im coby jedli.  % ~}}T||{`zzTyzxxaww9vvFuu2ttssrurqq+pp3omnn[mellWkxjjjNjikhhggg:ffneeEddDcckcbsaaaN``e__^^3]]=\\/[[ZgYYrXXX>%==v<<99988&777'6655t54443322L11:00=//H/.h--C,,,++x**s)))C((f''&%%%9$$g##F""V!!Y Qd[ky%ugG#W- s9G x / } B g  x 0T d6%h KGIż nas miał wybawić od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszytkich, którzy nas nienawidzą.V 'FJako powiedał przez usta świętych, którzy od wieku byli proroków swoich.J EI podniósł róg zbawienia nam w domu Dawida służebnika swego.O DBłogosławiony Pan Bóg izraelski, co nawiedził i odkupił lud swój\ 3CZacharjasz tedy ociec jego napełnion jest Ducha świętego i prorokował mówiąc: %BTedy wszyscy którzy usłyszeli, zachowywali je w sercu swojem mówiąc: I cóż to za dzieciątko będzie? A tak ręka Pańska była z nim. AA tak przyszedł strach na wszytki sąsiady ich, a po wszytkiej górnej krainie judskiej rozsławione są wszytki słowa.[ 1@Zatym się wnet otworzyły usta jego i język jego i mówił błogosławiąc Boga.o  Y?A on kazawszy sobie podać tablicę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.G   >I ukazowali przez znaki ojcu jego jakoby go chciał przezwać.^  7=Tedy do niej rzekli: Żadnego nie masz w narodzie twym coby go nazywano tym imieniem.U  %| y.Tedy rzekła Marja: Niechżeć wielbi dusza moja Pana.n{ W-A błogosławiona, która uwierzyła, gdyż się wykonają ty rzeczy, które jej powiedziano od Pana.xz k,Abowiem oto jako doszedł głos witania twego do uszu moich, skoczyło z weselem niemowniątko w żywocie moim.Ey +Ale skądże mnie to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?x *A zawołała głosem wielkim i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, iż błogosławiony owoc żywota twego. w )Tam gdy usłyszała Elżbieta witanie Marjej, skoczyło dzieciątko w żywocie jej i napełniona jest Ducha świętego Elżbieta.>v y(A wszedszy w dom Zacharjaszowy przywitała Elżbietę.iu M'Zatym wstawszy Marja w owych dnioch, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta judskiego.t &A tak rzekła Marja: Otoż służebnica Pańska. Niech się ze mną dzieje wedle słowa twego. I odszedł od niej Anioł.7s k%Bo u Boga nie będzie żadne słowo niepodobne.r $A otoć Elżbieta krewna twa i sama poczęła syna w starości swej, a już ten jest miesiąc szósty, onej którą nazywano niepłodną.@q {#Ale Anioł odpowiedziawszy rzekł jej: Duch święty przyjdzie w cię, a moc Nawyższego zaćmi cię, a dlategoż też to co się z ciebie narodzi święte. Będzie nazwano Syn Boży.]p 5"Zatym Marja rzekła do Anioła: I jakoż to ma być, gdyż ja męża nie mam uznać?do C!Będzie też królował nad domem Jakubowym na wieki, a królestwu jego nie będzie końca.in M Tenci będzie wielki, a będzie zwan syn Nawyższego i da mu Pan Bóg stolicę Dawida ojca jego.Tm #Bo oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, a nazowiesz imię jego Jezus.Tl #Tedy jej rzekł Anioł: Nie bój się Marja, gdyżeś jest w łasce u Boga.jk OAle ona ujźrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, myśląc jakieby to było pozdrowienie.j Wszedszy tedy Anioł do niej rzekł: Bądź pozdrowiona z łaski zmiłowana. Pan z tobą jest. Błogosławionaś ty między niewiastami.pi [Do panienki za mąż zmówionej, któremu imię było Józef z domu Dawidowego, a imię panienki Marja.vh gPotym miesiąca szóstego posłan jest Anioł Gabrijel od Boga, do miasta Galilejskiego które zwano Nazaret,tg cTakcimi Pan uczynił w tych czasiech gdy na mię wejźrzał, aby odjął moje pohańbienie między ludźmi.pf [Zatymże po onych dniach poczęła Elżbieta żona jego i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:\e 3I stało się gdy się wypełniły dni urzędu jego, wrócił się ku domowi swemu.d )Potym gdy wyszedł, nie mógł do nich przemówić i poznali, że widzenie widział w kościele, bo im przez znaki ukazował i został niemym.bc ?I był lud czekając Zacharjasza, a dziwowali się że się tak omieszkawał w kościele./b YOtóż zamilkniesz ani będziesz mógł mówić, aż do onego dnia gdy się to stanie, dlatego żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swojego.+a QA odpowiedziawszy Anioł rzekł mu: Jaciem jest Gabrijel, który stoi przed Panem, a posłan jestem abych mówił do ciebie, a iżbychci ty radości opowiedział.v` gTedy rzekł Zacharjasz do Anioła: Poczymże wżdy to poznam? Bom ja stary, a żona moja podeszła w leciech.L_ Bo on pójdzie wprzód przed oblicznością jego z duchem i z mocą Eljaszową, aby obrócił serca ojców ku synom, a uporne ku rostropności sprawiedliwych, iżby zgotował Panu lud przyprawny.=^ wA nawróci wiele synów izraelskich ku Panu Bogu ich.] !Abowiem będzie wielkim przed Panem, a nie będzie pił wina ani sekar i będzie napełnion Duchem świętym jeszcze z żywota matki swej.`\ ;A będzie tobie ku weselu i ku radości, a rozradują się ich wiele z narodzenia jego.'[ I I rzekł do niego Anioł: Nie bój się Zacharjaszu, boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a żona twa Elżbieta porodzi tobie syna i wzowiesz imię jego Jan.TZ # Zatrwożył się tedy Zacharjasz ujźrzawszy go i przypadła nań bojaźń.VY ' I ukazał się mu Anioł Pański stojąc po prawej stronie ołtarza kadzenia.QX  A wszytko zgromadzenie ludu było na dworze modląc się czasu kadzenia.W  Według zwyczaju urzędu kapłańskiego, przypadł nań los, iż miał sprawować kadzenie wszedszy do kościoła Pańskiego.eV EStało się tedy, gdy sprawował urząd kapłański w rzędzie pokolenia swego przed Bogiem,oU YA nie mieli potomstwa przeto, iż Elżbieta była niepłodna, a już byli oboje podeszłymi w leciech.{T qA byli oboje sprawiedliwemi przed Bogiem, chodząc we wszytkim roskazaniu i ustawach pańskich oprócz naganienia.7S iBył za czasów Heroda, onego króla judskiego, kapłan niektóry imieniem Zacharjasz z rzędu Abijego, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.KR Abyś poznał prawdę tych rzeczy, których cię z przodku uczono. Q Zdało się też i mnie wszytkiego dostatecznie z początku doszedszy, porządnie o tym do ciebie pisać, o nazacniejszy Teofile.\P 3Tak jako nam podali ci którzy od początku na nie patrzyli i byli sługami słowa.uO gGdyż wiele ich podjęli się wypisać sprawę tych rzeczy, które między nami były dostatecznie upewnione. NOni też wyszedszy przepowiedali wszędy gdzie Pan społu z nimi sprawował i utwierdził słowo przez znaki, które się działy.dMAA tak Pan, gdy do nich mówił, wzięty jest wzgórę do nieba i siadł na prawicy Bożej.LWęże będą brać i choćby co śmiertelnego pili, żadnym sposobem im nie zaszkodzi, a ręce na niemocnych położą i będą zdrowi. K A tyć znamiona za tymi pójdą, którzy uwierzą: przez imię moje diabelstwa wyrzucać będą, nowemi języki mówić będą.`J9Ktoć uwierzy a okrzści się, zbawion będzie, ale kto nie uwierzy będzie potępion.^I5I rzekł im: Wyszedszy na wszytek świat opowiedajcie Ewanjeliję wszemu stworzeniu.!(A gdy pojźrzały, obaczyły kamień odwalony) abowiem był barzo wielki.Q=I mówiły między sobą: Któż odwali nam kamień od drzwi grobowych?W<'A tak pierwszego dnia po święcie przyszły do grobu gdy wzeszło słońce .; yA gdy minął szabat, Marja Magdalena i Marja Jakubowa matka i Salome, nakupiły maści, aby przyszedszy namazały go.S:/Tedy Marja Magdalena i Marja matka Jozego, patrzyły kędy go położono.+9O.Ten kupiwszy prześcieradło i zjąwszy go, uwinął w prześcieradło i położył w grobie, który był wykopan w opoce i zatoczył kamień do drzwi grobowych.E8-I dowiedziawszy się od setnika, darował ciało Józefowi.i7K,Tedy się Piłat dziwował jeśliby już umarł, a wezwawszy setnika, pytał go dawnoli umarł.)6K+Przyszedszy Józef, który był z Arymatjej, uczciwy senator, który też oczekiwał królestwa Bożego, śmiele szedł do Piłata i prosił o ciało Jezusowe.g5G*A gdy już był wieczór, (abowiem był dzień przygotowania, to jest, dzień przed Szabatem)4)Które też gdy był w Galilejej, przyszły były za nim, a służyły mu i wiele inych, które były z nim, zstąpili do Jeruzalem.3(Były też i niewiasty patrzając z daleka, między którymi była Marja Magdalena i Marja Jakuba mniejszego i Jozego matka i Salome.2!'Co gdy widział setnik, który stał przeciwko jemu, iż tak z wołaniem wypuszczał ducha rzekł: Zaprawdę człowiek ten był Syn Boży.E1&I rospadła się opona kościelna od wierzchu aż do dołu.@0{%Tedy Jezus wołając głosem wielkim, wypuścił ducha../U$Zatym przybierzawszy niektóry napełnił gębkę octu i włożywszy na trzcinę dał mu pić mówiąc: Niechajcież ujźrzemy jeśli przyjdzie Eljasz a zdejmie go.I. #A niektórzy z tych co tam stali, mówili: Otoć woła Eljasza.--S"Tedy dziewiątej godziny krzyczał Jezus głosem wielkim, mówiąc: Eloi, Eloi, lamma sabachtani? Co się wykłada: Boże mój, Boże mój, czemuś mię opuścił?t,a!A gdy przychodziła godzina szósta, stały się ciemności po wszytkiej ziemi aż do dziewiątej godziny.+' Niechże teraz Krystus on Król izraelski zstąpi z krzyża, abyśmy ujźrzeli i uwierzyli: Ci też co z nim byli ukrzyżowani, sromocili go.*)Także też i książęta kapłańskie nagrawając go, mówili jedni do drugich z doktory: Ine zachował, a samego siebie zachować nie może./)YWybawże się sam, a zstąp z krzyża.'(GCi też, którzy tam mimo chodzili, sromocili go, chwiejąc głowami swemi, a mówiąc: A tyżeś to co rozwalasz kościół i we trzech dnioch ji zbudujesz?R'Wypełniło się tedy Pismo, które mówi: A z złośniki jest policzon.f&EUkrzyżowali też przy nim dwa zbójce, jednego po prawicy a drugiego po lewej stronie jego.S%Był też i napis występku jego napisany: Tenci jest Król on Żydowski.5$eA była trzecia godzina gdy go ukrzyżowali.`#9A gdy go ukrzyżowali, podzielili szaty jego, miecąc o nie los, co kto miał wziąć.F"I podali mu ku piciu wino z mirrą. Ale go on nie przyjął.W!'I przywiedli go na miejsce Golgota, co się wykłada: Miejsce trupich głów. 'Tedy przymusili niektórego mimo idącego Symona Cyrenejczyka (który szedł z pola; ojca Aleksandrowego i Rufiego), aby wziął krzyż jego.r]A gdy go nagrawali, zwlekli go z szarłatu i oblekli w szaty własne, a wywiedli ji aby go ukrzyżowali.b=A tłukli głowę jego trzciną i plwali nań, a nachylając kolan, kłaniali się jemu.BI poczęli go witać mówiąc: Witajże Królu Żydowski.RA oblókszy go w szkarłat, włożyli nań koronę uplecioną z ciernia.\1I wwiódszy go żołnierze do dwora, to jest do ratusza, przyzwali wszytkiej roty.A tak Piłat chcąc pospólstwu dosyć uczynić, puścił im Barabasza, a Jezusa ubiczowanego podał, aby był ukrzyżowan.pYI mówił do nich Piłat: I cóż wżdy złego uczynił? Ale oni tym więcej wołali: Ukrzyżujże go./Y Tedy oni zasię wołali: Ukrzyżuj go. A odpowiedziawszy Piłat rzekł im powtóre: Cóż wżdy chcecie abych uczynił temu, którego powiedacie królem Żydowskim?eC Lecz książęta kapłańskie poduszczali pospólstwo, iżby im radszej Barabasza puścił.V% Abowiem wiedział, iż przez zazdrość wydały go książęta kapłańskie._7 I odpowiedziawszy Piłat rzekł im: Chcecież puszczę wam Króla onego Żydowskiego?U#Tedy pospólstwo zawoławszy poczęli prosić o to jako im zawżdy czynił./I był niektóry co go nazywano Barabasz w więzieniu, z tymi co z nim rostyrk uczynili, a w tymże rostyrku mężobójstwa się byli dopuścili.OAle w święto wypuszczał im więźnia jednego, któregoby żądali.QA Jezus przedsię nic nie odpowiedział, tak iż się Piłat dziwował.ucAle go Piłat powtóre spytał mówiąc: Nicże nie odpowiedasz? Oto jako wiele świadczą przeciwko tobie.=uSkarżyli nań tedy wielce książęta kapłańskie.l QI pytał go Piłat: Tyżeś jest on Król Żydowski? A on mu odpowiedziawszy rzekł: Ty powiedasz.-  UTedy wnet raniuczko zszedszy się do rady nawyszy kapłani z starszymi i z doktory i ze wszytkim zgromadzeniem, przywiedli Jezusa związanego i podali go Piłatowi.; oHTedy powtóre kur zapiał i wspomniał Piotr słowa, które mu mówił Jezus, że pierwej niż kur dwa kroć zapoje, trzykroć się mnie zaprzesz, a zamyśliwszy się, płakał.n UGTedy się począł kląć i przysięgać mówiąc: Nie znamci człowieka tego, o którym powiedacie. 3FA on zasię zaprzał. I potym zaś maluczko, którzy tam stali, rzekli Piotrowi: Wieręś i ty z onych, boś i Galilejczyk i mowa twa jest podobna.taETedy służebnica, która go zasię widziała, poczęła mówić tym, którzy stali: I tenci jest z onych.s_DAle on zarzekł, mówiąc: Nie znam go, ani wiem co ty mówisz. I wyszedł precz do sieni, a kur zapiał.mSCI ujźrzawszy Piotra, a on się grzeje, patrząc nań mówiła: I tyś był z Jezusem Nazareńskim.`9BA gdy Piotr był w dworze na dole, przyszła jedna z służebnic nawyższego kapłana.AI poczęli nań niektórzy plwać i zakrywać oblicze je, a dawając mu policzki, mówili mu: Gadajże! Służebnicy też bili go kijmi.yk@Słyszeliście bluźnierstwo. Cóż się wam zda? A oni wszyscy skazali przeciw jemu, że jest winien śmierci.dA?Rozdarszy tedy kapłan nawyższy swe szaty rzekł: Cóż nam jeszcze potrzeba świadectwa?>A Jezus rzekł: Jam jest i ujźrzycie Syna człowieczego siedzącego na prawicy mocy Bożej i przychodzącego z obłoki niebieskimi.=Ale on milczał, a nic nie odpowiedział. Potym go pytał nawyższy kapłan i rzekł mu: I tyżeś jest on Krystus Syn Błogosławionego?s Aleć o tym dniu i godzinie żaden nie wie ani też i Anieli, którzy są w niebie, ani sam Syn, tylkoż sam Ociec.V=% Nieboć i ziemia przeminą, lecz słowa moje żadnym sposobem nie przeminą.y<k Zaprawdęć wam powiedam: Żadnym sposobem nie przeminie ten wiek, aż gdyby wszytki ty rzeczy były uczynione.;{ Także i wy gdy obaczycie iż się to dziać będzie, znajcież żeć już blisko, a we drzwiach jest Królestwo Boże.:# Ale się nauczcie przypowieści od figowego drzewa, gdy już gałązka jej będzie młoda, a wypuszcza listki, znacie iż lato jest blisko. 9 Tedyć też on poszle Anioły swe, a zbierze wszytki swe przebrane od czterech wiatrów, od kończyn ziemie aż do kończyn nieba.g8G A tedyć ujźrzą Syna człowieczego przychodzącego na obłocech z wielką mocą i chwałą._77 I będą spadać gwiazdy niebieskie, a mocy które są na niebie chwiać się będą.p6Y Nadto w onych czasiech po uciśnieniu tym, zaćmi się słońce, a miesiąc nie poda jasności swojej.D5 Wy się tedy strzeżcie, otomci wam wszystko opowiedział. 4 Boć nastaną fałeszni Krystusowie i fałeszni Prorocy i będą wydawać znaki i cuda ku zwiedzeniu, by mogło być i wybranych.S3 A jeśliby wam kto rzekł: Oto tuć Krystus, abo oto tam, nie wierzcież.2 A gdyby nie ukrócił Pan dni onych, żadnegoby ciało nie było wybawione. Ale dla przebranych, które obrał, ukrócił dni onych.17 Abowiem ty tam dni będą takowem uciśnieniem, jakie nie było od początku rzeczy stworzonych, które sprawił Bóg aż do tego czasu, ani będzie.=0u Módlcież się aby wasze uciekanie nie było zimie.K/ Biada tedy niewiastam brzemiennym i dziatkam zsącym na ten czas._.7 Który też będzie na polu, niech się nie wraca na zad, aby wziąć płaszcz swój.w-g Ten zasię, który będzie na domu, niech nie schodzi do domu, ani wchodzi aby miał co wziąć z domu swego.[,/ Gdy tedy ujźrzycie obrzydłe spusztoszenie, które opowiedziane jest od Daniela proroka, będące tam gdzie nie trzeba, (kto czyta niechżeć obacza) tedy ci co w Żydowstwie będą, niech uciekają na góry.x+i Będziecie u wszytkich w nienawiści dla imienia mego, lecz który dotrwa aż do końca, ten będzie wybawion.* I podać brat brata na śmierć, a ociec syna i powstaną dzieci przeciwko rodzicom, starając się jakoby je o śmierć przyprawili.r)] A gdy was wydane wodzić będą, nie troszczcież się przed tym cobyście mówić mieli, ani o tym myślcie, ale cokolwiek wam będzie podano na on czas to mówcie. Abowiem nie wy jesteście, którzy mówicie, ale Duch on Święty.S( A potrzeba aby naprzód u wszytkich narodów była opowiedana Ewanjelija.8'i Ale wy się ostrzegajcie, boć was wydadzą przed sądy i do bożnic i będą was bić, a przed przełożonymi i królami dla mnie stawać będziecie ku przeświadczeniu ich.B&} Abowiem powstanie naród przeciw narodowi, a królestwo przeciw królestwu i będą trzęsienia ziemie na każdych miejscach i będą głody i zamieszania, a ty są początki boleści.% Gdy tedy usłyszycie walki i wieści o walkach, nie trwóżcież sobą, boć potrzeba być temu, aleć nie jeszcze koniec.m$S Abowiem wieleć ich przyjdzie w imieniu moim, powiedając: Jaciem jest Krystus i wiele ich zwiodą.\#1 A odpowiedziawszy im Jezus, począł mówić: Baczcież aby was nikt nie zwodził.z"m Powiedzże nam kiedy ty rzeczy będą, a co za znak będzie, gdy przyjdzie czas iż się wszystko ma skończyć?k!O I siedząc na górze oliwnej przeciw kościołowi, pytali go osobno: Piotr, Jakub, Jan i Andrzej.   Tedy Jezus odpowiedziawszy rzekł: Widzisz to wielkie budowanie? Nie zostanieć kamień na kamieniu, któryby nie był rozwalon.  A gdy wychodził z kościoła, rzekł mu niektóry z zwolenników jego: Mistrzu obacz jakie to kamienie i jakie budowanie.} ,Abowiem ci wszyscy to co im zbywało znieśli, ale ta z niedostatku swego co miała włożyła i wszytko swe pożywanie.(I +Tedy on wezwawszy ku sobie zwolenników swych rzekł im: Zaprawdę wam powiedam: Ta uboga wdowa więcej włożyła niż wszyscy ci, którzy kładli do skarbu.s_ *Kędy przyszedszy też niektóra wdowa uboga, włożyła dwa drobne pieniądze, które ważyły kwadrant. )A gdy Jezus siedział przeciw skarbnicy, patrzał jako lud kładł pieniądze do skarbu, a wiele bogaczów wiele kładli.   (Którzy do gruntu pożyrają domy wdów, a chcąc być widziani, bawią się długimi modlitwami, cić odniosą cięższy sąd.Q 'I pierwsze siadania na schadzkach i pierwsze zasiadania na wieczerzach./ &I mówił do nich w nauce swojej: Strzeżcie się doktorów którzy chcą chodzić w długich szatach, a kochają się w pozdrawianiu na rynkoch.wg %A tak sam Dawid powieda go być Panem: Z kądże tedy jest Synem jego? A barzo wiele ludu rado go słuchało.*M $Bo i sam Dawid powiedział przez Ducha świętego: Rzekł Pan Panu memu: Siądź na prawicy mojej, aż podłożę nieprzyjacioły twoje podnóżkiem nóg twych.~u #Tedy Jezus odpowiedziawszy rzekł: Nauczając w Kościele, jakoż mówią doktorowie: Iż Krystus jest syn Dawidów?! "Widząc tedy Jezus, iż rostropnie odpowiedział rzekł mu: Niedaleko jesteś od królestwa Bożego. I nie śmiał go żaden dalej pytać.V% !I miłować go ze wszytkiego serca, ze wszytkiego zmysłu, ze wszytkiej dusze i ze wszytkich sił, także miłować bliźniego jako samego siebie, co jest rzecz więczsza niż wszytki palone i ine ofiary.yk Tedy mu rzekł on doktor: Dobrześ Mistrzu wprawdzie powiedział, iż jeden jest Bóg, a nadeń nie masz inego.  A wtóre zasię temuż podobne, to jest: Miłuj bliźniego jako samego siebie. Nad tyć oto nie masz inego więczszego roskazania.:m A przetoż miłuj Pana Boga twego ze wszytkiego serca twego, ze wszytkiej dusze twojej i ze wszytkiej twojej myśli i ze wszytkich sił twoich, a toć jest pierwsze roskazanie.|q Tedy mu Jezus odpowiedział: Pirwsze ze wszytkich roskazanie jest: Słuchaj Izraelu: Pan Bóg nasz Pan jeden jest.3_ A gdy przyszedł niektóry z doktorów, co słyszał gdy się gadali, wiedząc że im dobrze odpowiedział, spytał go które jest pierwsze między wszytkim przykazanie?] 3 Nie jest Bogiem umarłych, ale Bogiem żywiących. A przetoż wy barzo błądzicie.I   A o umarłych, iż będą wzbudzeni, nie czytaliście w księgach waszych Mojżeszowych? Jako we krzu mówił Bóg do niego rzekąc: Jaciem jest Bóg Abraamów, Bóg Izaaków i Bóg Jakubów.  Abowiem gdy z martwych wstaną, ani żon pojmować będą, ani za mąż wydawać będą. Ale są jako Aniołowie w niebie.w g Na to Jezus odpowiedziawszy rzekł im: I zaź nie dlatego błądzicie, że nie umiecie pisma ani mocy Bożej?z m A tak czasu z martwychwstania, gdy powstaną, czyją to z nich będzie żoną? Bo siedm ich mieli ją za żonę. 1>~~{}}~}|{{{7zzJyyxxx ww"vvOuu9tt{t"ssWrrqq!ppoo>nnnhn)mmllqkk'jj*iiVhh^gggffere5ddMcPbbLa```_6^^M]]b]\N[ZZJZYY7XXWWVUUuTTxSSmRRnQQhPPuP ONNNMMLL#KK.JJhJIIFHH>3==V<<;O::&99f88V77*66/5574433_221~190>/U..--n-,=++=***)k((''v'&U%%e$$Y##N""I!!> j(e#^ySjx'8n } ; l GSCm@1o WI przystąpiwszy się mar (a ci co go nieśli stanęli) i rzekł: Młodzieniaszku powiedamci: Wstań.b = Onę tedy ujźrzawszy Pan, ruszon jest nad nią miłosierdziem i rzekł jej: Nie płacz.+O A gdy przychodził ku branie miejskiej, tedy oto umarłego wynoszono, który był jedyny syn u matki swej, a ktemu wdowy i była z nią wielkość ludu z miasta. Potym dnia drugiego szedł do miasta, które zową Naim. A przy nim szło wiele zwolenników jego i zebranie ludzi wielkie.jM Tedy oni co byli posłani, wróciwszy się do domu naleźli sługę, który chorował, zdrowego.<q To usłyszawszy Jezus dziwował się mu i obróciwszy się do zgromadzenia ludzi, które szło za nim rzekł: Powiedam wam, żeciem ani w Izraelu tak wielkiej wiary nie znalazł.RBociem też i ja jest człowiek pod zwierzchnością postanowiony, mając pod sobą służebne i mówię temu: Idź, a pójdzie; a drugiemu: Przyjdź i przyjdzie; a słudze mojemu: Uczyń to i uczyni.wA dlategoż i sam nie mniemiałem się być godnym przyjdź do ciebie. Ale rzecz słowem, a ozdrowiejeć sługa mój.QA tak Jezus szedł z nimi, ale gdy nie daleko był od domu, posłał do niego on setnik przyjacioły, mówiąc mu: Panie nie trudźże się, abowiemci ja nie jest godzien abyś wszedł pod dach mój.H Abowiem naród nasz miłuje i onżeć nam zbudował bożnicę.kOOni tedy przyszli po Jezusa i prosili go z pilnością mówiąc: Godna rzecz abyś mu to okazał.Ten, gdy się osłyszał o Jezusie, posłał kniemu starsze Żydowskie, prosząc go, aby przyszedł a ratował sługę jego.g~GA niektórego setnika sługa niemocą złożony miał umrzeć, którego sobie wielce ważył.^} 7Potym wszytkich słów swoich dokończywszy, gdy słuchał lud, wszedł do Kapernaum.Y|+1Ten zasię, który słucha a nie czyni, podobien jest człowiekowi, który buduje dom swój na ziemi bez gruntu, a który gdy się rzeka otrąci, natychmiast się obalił i stał się wielki upad domu onego.c{?0Podobny jest człowiekowi dom budującemu, który wykopawszy i wybrawszy głęboko zakłada grunty na opoce, a gdy wzbiera powódź otrąca się rzeka a on dom, ale go nie może poderwać, bo jest założony na opoce.sz_/Któżkolwiek przychodzi do mnie, a słucha słów mych i czyni im dosyć, okaże wam komu jest podobnym.Vy%.Przeczże mię tedy zowiecie: Panie, Panie! A tego nie czynicie co powiedam?uI zdumieli się wszyscy, a chwalili Boga i byli pełni bojaźni, mówiąc: Zaistechmy widzieli niedomniemane rzeczy.|=qTedy on wnet wstawszy przed oblicznośćią ich, wziąwszy to na czym leżał, szedł do domu swego chwaląc Boga.N<Żebyście tedy wiedzieli, iż Syn człowieczy ma zwierzchność odpuszczać grzechy na ziemi, (rzekł ruszonemu powietrzem). Tobie powiedam: Wstań, a wziąwszy łóżko twoje idź do domu swego.\;1I cóż łacwiej rzec: Odpuszczone są tobie grzechy? Czyli rzec: Wstań a chodź?l:QAle Jezus poznawszy myśli ich, odpowiedziawszy rzekł do nich: Cóż myślicie w sercach waszych?%9CTedy poczęli myślić doktorowie i Faryzeuszowie mówiąc: I cóż zacz jest ten co mówi bluźnierstwa? I któż może odpuścić grzechy jedno sam Bóg.i8KKtóry ujźrzawszy wiarę ich rzekł do niego: Człowiecze odpuszczone są tobie grzechy twoje.`79Wszedszy na dom, przez dachówki spuścili go z łóżkiem na pośrzodek przed Jezusa.e6CTedy oto niektórzy przynieśli na łóżku człowieka, który był ruszony powietrzem i szukali kędyby go wnieść a postawić przed nim, a gdy nie naleźli którąby go stroną wnieść mieli przed wielkością ludu.w5gI przydało się dnia niektórego gdy on nauczał, byli też siedzący Faryzeuszowie i zakonni doktorowie, którzy się byli zeszli ze wszytkich miasteczek Galilejskich, z Juda i z Jeruzalem, a moc Pańska była z nim ku uzdrowieniu ich.B4A tak on wszedszy mieszkał na pustyniach i modlił się.3%I roznaszały się o nim tym więcej powieści, a schadzało się barzo wiele ludzi, aby słuchali a iżby uzdrowieni byli od niemocy swych.C2Lecz mu on przykazał żeby tego nikomu nie powiedał. Ale rzekł: Idź ukaż się sam kapłanowi i uczyń ofiarę za oczyścienie twoje, jako roskazał Mojżesz na przeświadczenie im.}1s I ściągnąwszy Jezus rękę, tknął go mówiąc: Chcę. Bądź oczyścion. I natychmiast zszedł trąd od niego.P0 Potym, gdy był w mieście niektórym, tedy oto był tam człek niektóry pełny trądu, a ujźrzawszy Jezusa padł na oblicze prosząc go a mówiąc: Panie jeśliż chceż, możesz mię oczyścić.P/ A oni wyciągnąwszy łodzi na brzeg, zostawiwszy wszytko szli za nim.-.S Także Jakuba i Jana syny Zebedeuszowe, którzy byli towarzysze Symonowi. A zatym rzekł Jezus do Symona: Nie bój się, od tego czasu ludzi żywe imać będziesz.p-Y Abowiem go był strach ogarnął i wszytki co przy nim byli, z onego łowienia ryb, które zagarnęli.,{Co gdy ujźrzał Symon Piotr, upadł u kolan Jezusowi, mówiąc: Wynidź odemnie, bociem jest człowiek grzeszny Panie.+7I dali znać towarzyszom co byli w drugiej łodzi, aby przyszli a ratowali je, a tak przyszli a napełnili obie łodzie tak, iż się aż zanarzały.U*#To gdy uczynili, zagarnęli barzo wiele ryb tak, iż się rwała sieć ich..)UTedy Symon odpowiedziawszy, rzekł mu: Mistrzu, gdyciechmy przez wszytką noc pracowali, przedsięśmy nic nie pojmali. Wszakoż na roskazanie twe zapuszczę sieć.w(gPotym gdy przestał powiedać, rzekł do Symona: Wyjedź na głębię a zapuśćcie sieci wasze ku łowieniu.'7A tak wszedszy w jednę onych łodzi, która była Symonowa, prosił go aby maluczko odjechał od brzegu, a siadszy uczył ono zgromadzenie z łodzi.j&MI ujźrzał dwie łodzi, które były przy jezierze, a rybitwi wyszedszy z nich, płukali sieci.% Stało się potym gdy wielkość ludzi nalegała go dla słuchania słowa Bożego, tedy on stanął podle jeziora Genezaret.4$c,A tak opowiedał w bożnicach Galilejskich.#+Ale on rzekł do nich: Zaiste też potrzeba abych i inem miastam oznajmował królestwo Boże, gdyżem jest na to posłan."3*A gdy nastał dzień, szedł na miejsce puste, a zgromadzenie ludzi szukało go i przyszedszy aż do niego, zatrzymawali go aby odchodził od nich.F!)Ktemu od wiela ich wychodziły diabelstwa wołając i mówiąc: Tyś jest on Krystus Syn Boży. Lecz on na nie fukając nie dopuszczał im mówić, żeby wiedziały, iż on jest Krystusem.= s(A gdy słońce zachodziło, wszyscy którzy mieli niemocne rozlicznemi chorobami złożone, przywodzili je do niego, a on na któregokolwiek z nich ręce włożył, uzdrawiał je.yk'Tedy on stojąc nad nią sfukał gorączkę i wnet jej przestała. Ona tedy natychmiast wstawszy służyła im. &Potym Jezus wstawszy z bożnice wszedł w dom Symonów, a świekrę Symonowę trzymała gorączka wielka i prosili go za nią.N%A tak o nim przyszła wieść na wszytki miejsca okolicznej ziemice."=$I przyszedł strach na wszytki, a mówili jedni do drugich: Cóż to jest za rzecz, iż wierzchnością i mocą rozkazuje duchom nieczystym i wychodzą?7#Sfukał go tedy Jezus mówiąc: Umilknisz a wynidź od niego. Tedy diabelstwo porzuciwszy go w pośrzodku, wyszło od niego, a nic mu nie szkodziło."Mówiąc: Ach cości do nas Jezusie Nazareński? Przyszedłeś abyś nas wytracił? Znam cię ktoś jest, On Święty Boży.yk!I był tam w bożnicy niektóry opętany, co miał w sobie ducha nieczystego, który zawołał głosem wielkim.M Zdumiewali się tedy na naukę jego, bo były poważne słowa jego.T!I przyszedł do Kapernaum miasta Galilejskiego, a tam je uczył w szabaty.A}Ale on przeszedszy przez pośrzodek ich, odszedł precz. I wstawszy wyrzucili go precz z miasta, a wywiedli go na koniec góry (na której miasto ich zbudowane było) aby go zrzucili.FTedy wszyscy w bożnicy napełnieni są gniewu to słysząc.)Byłoć też i wiele trędowatych w Izraelu za czasów Elizeusza proroka, a wżdy żaden z nich nie był oczyścion, jednoż Naaman Syryjczyk.s_Lecz do żadnej z nich nie był posłan Eljasz, jedno do Sarepty miasta Sydońskiego, do niewiasty wdowy.Y+Aleć wam w prawdzie powiedam: Byłoć wiele wdów za czasów Eljaszowych w Izraelu, gdy było zamknione niebo do trzech lat i sześci miesięcy tak, iż się był wszczął wielki głód po wszytkiej ziemi.eCTedy rzekł: Zaprawdę wam powiedam, Żaden prorok nie jest przyjemnym w ojczyźnie swojej.CZatym rzekł do nich: Iście wy mnie rzeczecie tę przypowieść: Lekarzu uzdrów samego siebie. Wszytko cochmy słyszeli iż się stało w Kapernaum uczyńże i tu w ojczyźnie twojej.1[Wszyscy tedy dawali mu swe świadectwo, dziwując się onym słowam pełnym wdzięczności, które pochodziły z ust jego, a mówili: Izaź ten nie jest syn Józefów?] 3I począł do nich mówić: Dziści się to Pismo wypełniło coście wy słyszeli. Zamknąwszy potym księgi, gdy je wrócił słudze siadł, a wszytcy w bożnicy pilnie się mu przypatrowali oczyma swemi.3 aAbych opowiedział rok Pański wdzięczny. Duch Pański nademną dlatego, iż mię pomazał abych opowiedał Ewanjeliją ubogim. Posłał mię abych uzdrowił skruszone na sercu, abych opowiedział więźniom wyzwolenie, a ślepym naprawienie wzroku, a żebych złamane wypuścił na wolność.r ]Podano mu tedy księgi Ezajasza proroka, a gdy je otworzył, znalazł miejsce, w którym było napisano:Potym przyszedł do Nazaret, gdzie był wychowan i wszedł według zwyczaju swego w dzień szabatny do bożnice i powstał aby czytał.MAbowiem on uczył w bożnicach ich tak, iż go wszyscy wysławiali.ykA tak Jezus wrócił się z mocą Ducha do Galilejej, a przyszła o nim sława po wszytkiej okolicznej krainie.S A gdy się skończyła wszytka pokusa, odszedł diabeł na czas od niego.fE Tedy Jezus odpowiedziawszy rzekł mu: Rzeczonoć jest: Nie będziesz kusił Pana Boga twego.Z- A iż cię na ręku podniosą, żebyś kiedy nie obraził o kamień nogi twojej.[/ Abowiemci jest napisano: Że Aniołom swoim roskazał o tobie, aby cię strzegli. Wiódł go potym do Jeruzalem, a postawił go na szczytu kościelnym i rzekł mu: Jeśliś jest Syn Boży, rzuć się sam ztąd na dół.7Nato Jezus odpowiedziawszy rzekł mu: Odejdź precz odemnie szatanie. Abowiemci napisano: Będziesz Pana Boga twego chwalił i jemu samemu służył.EA tak będzieszli ty mnie chwalił, będąć twoje wszytki.~I rzekł mu diabeł: Te wszytki moc dam tobie i chwałę tych królestw, bo mi jest podana, a komu jedno chcę dawam ją.v}eZatym gdy go wwiódł diabeł na górę wysoką, ukazał mu wszytki królestwa ziemskie w jednejże chwilce.|{Ale Jezus odpowiedając mu rzekł: Napisano jest: Iż nie chlebem samym żywie człowiek, ale wszelkiem słowem Bożem.i{KRzekł mu tedy diabeł: Jeśliś jest Syn Boży, rzecz kamieniowi temu, aby się stał chlebem. z Będąc przez czterdzieści dni kuszon od diabła, ani jadł nic przez ony dni, ale gdy się ony skończyły, po tym łaknął.~y wTedy Jezus będąc pełen Ducha świętego, wrócił się od Jordanu i przywiedzion jest od tegoż ducha na puszczę.exC&Który był syn Henos, który był syn Set, który był syn Adamów, który był syn Boży.w%Który był syn Matusala, który był syn Enocha, który był syn Jared, który był syn Mahalaleel, który był syn Kainan.fvE$Który był syn Arfaksad, który był syn Sem, który był syn Noe, który był syn Lamecha.|uq#Który był syn Saruch, który był syn Ragau, który był syn Faleg, który był syn Heber, który był syn Sale.t"Który był syn Jakub, który był syn Izaaka, który był syn Abrahama, który był syn Tare, który był syn Nachorów.}ss!Który był syn Aminabab, który był syn Aram, który był syn Ezron, który był syn Fares, który był syn Juda.|rq Który był syn Jeffe, który był syn Obed, który był syn Booz, który był syn Salmon, który był syn Naason.qwKtóry był syn Melea, który był syn Menam, który był syn Matata, który był syn Natana, który był syn Dawida.pKtóry był syn Symeonów, który był syn Juda, który był syn Józefa, który był syn Jonama, który był syn Elijacym.|oqKtóry był syn Jose, który był syn Elijezer, który był syn Jorym, który był syn Mata, który był syn Lewi.{noKtóry był syn Melchy, który był syn Abby, który był syn Kosam, który był syn Elmodam, który był syn Er.mKtóry był syn Joanna, który był syn Resa, który był syn Zorobabela, który był syn Salatjela, który był syn Nery.l{Który był syn Maat, który był syn Matatjasza, który był syn Semej, który był syn Józefa, który był syn Juda.kyKtóry był syn Matatjasza, który był syn Amosa, który był syn Nauma, który był syn Esli, który był syn Nagge.~juKtóry był syn Matat, który był syn Lewi, który był syn Melchy, który był syn Janna, który był syn Józefa. i Tedy Jezus poczynał być jakoby we trzechdziesiąt lat, gdy jeszcze mnimano żeby był synem Józefowym, który był syn Heli.&hEA stąpił nań Duch święty w osobie cielesnej jako gołębica i stał się głos z nieba mówiąc: Ty jesteś on namilszy Syn mój. W tobieć przestawam.vgeI stało się gdy był krzczon wszytek lud i Jezus był okrzczon i modlił się, tedy się niebo otworzyło.KfPrzydał też i to nad wszystko, iż wsadził Jana do więzienia.~euTedy Herod król karan był od niego, dla Herodjady żony Filipa brata jego i dla wszytkich złości które czynił.Ad}A tak wiele inych rzeczy napominając opowiedał ludowi.cKtóry ma łopatę w ręku swych, a wychędoży bojsko swoje i zbierze pszenicę do szpiklerza swego, a plewy spali ogniem nieugaszonym.bwOdpowiedział Jan mówiąc wszytkim: Chociażci ja was krzczę wodą, aleć idzie który jest możniejszy niż ja. Któremu ja nie jestem godzien abych miał rozwiązać rzemień u trzewików. Tenci was będzie krzcił Duchem świętym i ogniem.haIA gdy się lud nadziewał i myślili wszyscy w sercach swych o Janie jeśliby on był Krystus.2`]Pytali go też żołnierze mówiąc: A my cóżwżdy czynić mamy? Tedy im odpowiedział: Żadnego nie tłuczcie ani potwarzajcie, ale miejcie dosyć na swej zapłacie.[_/ Ale im on powiedział: Nic więcej nie wyciągajcie jedno to co wam postanowiono.a^; Zatym przyszli i celnicy aby byli krzczeni i rzekli kniemu: Mistrzu cóż mamy czynić?] A on im odpowiedziawszy rzekł: Kto ma dwie sukni, niech podzieli z tym co nie ma, a kto ma potrawy, niech także uczyni.D\ Tedy go pytał lud, mówiąc: Cóż tedy czynić będziem?[5 Aleć już i siekiera do korzenia drzew przyłożona jest: A przetoż każde drzewo nieprzynoszące owocu dobrego bywa wycięte i w ogień wrzucone.MZPrzynoścież tedy pożytki godne ku uznaniu, a nie poczynajcie mówić sami u siebie: Ojca mamy Abrahama. Abowiem wam powiedam: Iżby też mógł Bóg z tych kamieni wzbudzić dzieci Abrahamowi./YWTedy mówił zgromadzeniu ludzi przychodzących aby byli okrzczeni od niego. Narodowie żmijów i któż to wam okazał żebyście uciekali przed gniewem przyszłym?3XaI ogląda wszelkie ciało zbawienie Boże.!W;Każda dolina będzie napełniona, a każda góra i pagórek zniżon będzie, a miejsca krzywe staną się prostymi, a nierówne drogi równymi będą.3V_Jako jest napisano w księgach powieści Ezajasza proroka, który tak mówi: Głos wołającego na puszczy. Gotujcież drogę Pańską, czyńcież proste ścieżki jego.}UsA tak przyszedł do wszytkiej krainy leżącej nad Jordanem, opowiedając krzest uznania na odpuszczenie grzechów.TyGdy nawyższemi kapłany byli Annas i Kajafasz, stało się słowo Pańskie do Jana, Zacharjaszowego syna, na puszczy.yS mPotym piątego nastego roku za panowania Tyberjusza cesarza, za Poncjusa Piłata starosty judskiego, a za Heroda króla galilejskiego, a za Filipa brata jego króla iturejskiego, trachonitskiej ziemice i za Lizanijasza abileńskiego króla.]R34Jezus też pomnażał się w mądrości i we wzroście i w łasce u Boga i u ludzi.Q3A tak szedszy z nimi, przyszedł do Nazaret, a był ich posłuszen. Matka też jego wszystko to zachowywała w sercu swem.:Po2Lecz oni nie zrozumieli słów które im mówił.O-1Ale on rzekł do nich: Cóż jest żeście mię szukali? Zażeście nie wiedzieli, iż w tych rzeczach, które są ojca mego potrzeba mnie być?#N?0A ujźrzawszy go zadziwili się. Tedy kniemu rzekła matka jego: Synu przeczżeś nam tak uczynił? Oto ociec twój i ja frasując się szukalichmy cię.cM?/Wszyscy tedy, którzy go słuchali, zdumiewali się nad rozumem i nad odpowiedziami jego.wLg.Potym po trzeciem dniu naleźli go siedzącego w kościele między doktory, a on ich słucha i pyta się ich.IK -A gdy go nie naleźli, wrócili się do Jeruzalem szukając go.xJi,A mniemając żeby był w towarzystwie, szli w drogę dzień jeden, a szukali go między krewnymi i znajomemi. I+I gdy się dni wypełniły, oni się wrócili, a zostało dzieciątko Jezus w Jeruzalem, o czym nie wiedział Józef i matka jego.eHC*A gdy już był we dwunaście leciech, tedy oni szli do Jeruzalem, wedle zwyczaju święta.XG))Tedy rodzicy jego chodzili na każdy rok do Jeruzalem na święto Wielkonocne.vFe(A podrastało dzieciątko, a umocniło się w duchu, będąc pełne mądrości i łaska Boża była nad nim.tEa'A tak oni odprawiwszy wszytko wedle zakonu Pańskiego, wrócili się ku Galilejej do Nazaret miasta swego.D}&Ta przyszedszy tegoż czasu, chwaliła też Pana i powiedała o nim wszytkim, którzy oczekawali odkupienia w Jeruzalem.C3%I będąc wdową około ośmidziesiąt i czterzech lat, nie odchadzała od kościoła, a poszcząc i modląc się służyła Bogu w nocy i we dnie.%BC$Była też i Anna prorokini, córka Fanuelowa z pokolenia Aser, ta już była barzo podeszła w leciech, a siedm lat żyła z mężem od panieństwa swego.ZA-#(Ktemu i duszę twą przeniknie miecz), aby były objawione myśli z wiela serc.3@_"I błogosławił im Symeon, mówiąc do Marjej matki jego: Oto ten położon jest na upad i na powstanie wielu ich w Izraelu i na znak, któremu się sprzeciwić będą.M?!A tak ociec i matka jego dziwowali się temu, co powiedziano o nim.Q> Światłość ku objawieniu poganom i chwałę ludu twego izraelskiego.<=sKtóreś zgotował przed oczyma wszytkich narodów.4<cGdyż oczy moje oglądały zbawienie twoje.O;Teraz Panie odpuszczasz sługę twego w pokoju, według słowa twego.J: Tedy on wziąwszy go na ręce swe, błogosławił Boga mówiąc:9/Ten z natchnienia Ducha świętego przyszedł do kościoła, a gdy rodzicy wwiedli dzieciątko Jezusa aby zań uczynili wedle zwyczaju zakonnego.8I oznajmiono mu to było przez Ducha świętego, że nie miał oglądać śmierci, ażby pierwej oglądał Krystusa onego Pańskiego.-7SA oto był niektóry w Jeruzalem, któremu imię było Symeon, człowiek sprawiedliwy i bogobojny, oczekawając pociechy izraelskiej, a Duch święty był nad nim,6wA temu, aby oddali ofiarę wedle tego co jest powiedziano w zakonie Pańskim, parę synogarlic abo dwoje gołąbiąt.n5U(Jako było opisano w zakonie Pańskim: Wszelki mężczyzna pierworodny świętym Pańskim będzie).4 Gdy się też wypełniły dni oczyściania Marjej wedle zakonu Mojżeszowego, przywiedli go do Jeruzalem, aby go stawili Panu.33_A gdy przyszedł dzień ósmy, iżby obrzezano dzieciątko, tedy imię jego nazwano jest Jezus, które było mianowano od Anioła pierwej niż się w żywocie poczęło.z2mI wrócili się pastyrze wysławiając i chwaląc Boga, za to wszytko co słyszeli i widzieli jako im powiedano.K1Tedy Marja to wszytko zachowywała, znaszając to do serca swego.V0%A wszyscy, którzy to słyszeli co mówili do nich pastyrze, dziwowali się.U/#I gdy ujźrzeli, rozsławiali to co im było powiedziano o dzieciątku onemc.?A tak spiesznie przyszli i naleźli Marją z Józefem i niemowiątko leżące w żłobie.9-kPotym gdy odeszli Aniołowie od nich do nieba, tedy pastyrze oni mówili jedni do drugich: Pódźmyż już aż do Betleem, a oglądajmy tę sprawę, którą nam Pan oznajmił.V,%Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój, przeciw ludziam dobrą wolą.b+= A wnet z onym Aniołem przyszło wiele zastępów niebieskich, chwaląc Boga i mówiąc:k*O I będziecie ten mieć znak, znajdziecie niemowiątko uwinione w pieluszki i leżące w żłobie._)7 Iż się wam dziś narodził Zbawiciel, który jest Krystus Pan w mieście Dawidowem.( Tedy im rzekł Anioł: Nie bójcież się, abowiemci oto oznajmuję wam wesele wielkie, które będzie wszytkiemu ludowi.' A oto Anioł Pański z nagła knim przyszedł, a jasność Pańska oświeciła je zewsząd i lękli się wielką bojaźnią.f&EW tejże krainie byli pastyrze leżąc na polach i nocną straż trzymając nad stadem swem.%%Porodziła syna swojego pierworodnego, a uwinęła go w pieluszki i położyła go w żłobie dlatego, iż im miejsca nie było w gospodzie.U$#I stało się gdy tam byli wypełniły się dni, których porodzić miała.W#'Aby był popisan z Marją poślubioną sobie żoną, która była brzemienna. "9Szedł też i Józef od Galilejej z miasta Nazaret, ku Juda do miasta Dawidowego, które zową Betleem, dlatego iż był z domu i z narodu Dawidowego.F!A przetoż wszyscy szli ku popisowi, każdy do miasta swego.I  (A ten pierwszy popis był za starosty syryjskiego Cyrenjusza).m UI stało się za onych czasów, że wyszedł dekret od cesarza Augusta aby popisano wszytkie ziemie. PA tak dzieciątko ono podrastało i było umocnione Duchem i było na pustyniach, aż do onego dnia kiedy się ukazało przed Izraelem.  OAby się ukazała tym którzy w ciemnościach i w cieniu śmierci położeni są, ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.f GNDla wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, którymi nawiedził nas latorośl z wysokości.^ 7MA iżbyś podał wiadomość zbawienia ludowi jego, przez odpuszczenie grzechów ich. +LA ty też dzieciątko Prorokiem Nawyższego będziesz nazwane, bo pójdziesz w przód przed oblicznością Pańską, abyś gotował drogi jego.[ 1KW świętobliwości i w sprawiedliwości przed nim po wszytki dni żywota naszego.b ?JIż prócz strachu będąc z ręki nieprzyjacielskiej wybawieni, służyciechmy mu mieli.^ 7II na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi ojcu naszemu, że nam to dać miał.^ 7HAby użył miłosierdzia nad ojcy naszymi, a rospomniał na testament swój święty. ~~+}||r{v{%zjyyPxwwyvvuuLttcssLrqqUpp[onnn4mm_llkkDjj.ii+hh4gg4ffPeddLcbbLaav``=__^S]]0\}[ZZZ1YY:XWWW VUUTTDSSRBQQPOOONNhMMM#LLCKKZJJXIIAHGGEFREDDDCCBBA@@R??A>==[<<<;}::/99"88)77]655\44J432111000/~/.--j,,`+++*~)))D((v''S&&k%%u$$a##t"""%! zZ*r@a4+ChW@% 0 V  N PLtQu)vUq# #Obaczajże tedy, jeśliż światło, które masz w sobie jest ciemnością./pW "Światłość ciała jest oko, a przetoż gdyby oko twe było proste i wszytkoć ciało twe świetne będzie. Ale gdy będzie złe, też i ciało twe ciemne będzie.o' !A żadenci świece zapalonej nie kładzie do miejsca skrytego, ani pod korzec, ale do lichtarza, aby ci, którzy wchodzą widzieli światło.-nS Ludzie Niniwitscy powstaną na sąd z narodem tym i osądzą je dlatego, iż się uznali na Jonaszowe odpowiedanie. A oto więtszy niż Jonasz jest na tym miejscu.Xm) Królowa od południa wstanie na sąd z mężmi narodu tego i osądzi je dlatego, iż przyszła od kończyn ziemię, aby słuchała mądrości Salomonowej, a otoć na miejscu tym więtszy jest niż Salomon.glG Abowiem jako Jonasz był na znak Niniwitom, takżeć będzie i Syn człowieczy narodowi temu.5kc A gdy się niemało ludu zeszło około niego począł mówić: Ten naród jest złościwy, żąda znaków, aleć im znak nie będzie dan, tylkoż znak on Jonasza proroka.fjE Ale on rzekł: I owszem błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego i strzegą go.1i[ A tak gdy to mówił, krzyknęła wyniosłym głosem niektóra niewiasta z zgromadzenia mówiąc mu: Błogosławiony żywot, który cię nosił i piersi któreś sał.6he Tedy szedszy, bierze z sobą siedm inych duchów gorszych niż sam jest, którzy wszedszy mieszkają tam i stawa się stan pośledni człowieka onego gorszy a niż pirwszy.Ag} A tak przyszedszy znajduje ji umieciony i wychędożony.Qw Chleba naszego powszedniego daj nam na każdy dzień.BP} Tedy im rzekł: Gdy się modlicie, mówcie: Ojcze nasz, któryś jest w niebiosach, święć się imię twoje. Przydź królestwo twoje. Bądź wola twa, jako w niebie, tak i na ziemi.GO  Stało się, iż się modlił na niektórym miejscu, a gdy przestał, rzekli kniemu niektórzy z zwolenników jego: Panie naucz nas modlić się, tak jako i Jan nauczył zwolenników swoich.lNQ *Lecz jednej rzeczy potrzeba: Marja dobrąć cząstkę obrała, która od niej odjęta nie będzie.iMK )A odpowiedziawszy Jezus rzekł jej: Marto, Marto. Starasz się i frasujesz około wiela rzeczy.dLA (Ale Marta odrywała się około częstej posługi, a tak przyszedszy rzekła: Panie nie masz tego na pieczy, iż siostra moja opuściła mię, że więc sama służę? A przetoż jej powiedz, aby mi wżdy co pomagała.vKe 'A tać miała siostrę, którą zwano Marja, która też siedząc u nóg Jezusowych, słuchała słowa jego. J &I zstało się w drodze, iż on wszedł do miasteczka niektórego, a niewiasta niektóra imieniem Marta przyjęła go w dom swój.zIm %A on rzekł: Ten, który użył miłosierdzia przeciw jemu. Rzekł mu tedy Jezus: Idźże precz a uczyń także.hHI $A tak z tych trzech, któryżci się widzi blizszym być onemu co był wpadł między zbójce?-GS #Tedy nazajutrz odjeżdżając, wyjąwszy dwa grosza dał gospodarzowi mówiąc mu: Miejże o nim pracą, a cokolwiek nad to wydasz, ja wróciwszy się oddam tobie.F "I przyszedszy zawiązał rany jego, a nalawszy oliwy i wina, włożył go na bydlątko swe i wiódł do gospody, a miał o nim pracą.oEW !A Samarytan niektóry w tęż drogę idąc nadszedł go i ujźrzawszy go, ruszon jest miłosierdziem.jDM Także równie i Lewita, gdy przychodził ku miejscu onemu, a ujźrzał go z przeciwka, minął.pCY I przydało się, że tąż drogą szedł niektóry kapłan, a ujźrzawszy go z przeciwka, minął go.;Bo To przyjąwszy Jezus rzekł: Człowiek niektóry szedł z Jeruzalem do Jerycho i wpadł między zbójce, którzy go złupiwszy i zraniwszy, odeszli napoły zabitego zostawiwszy.dAA Ale on chcąc się sam usprawiedliwić rzekł do Jezusa: I któż wżdy jest mój bliźni?N@ Na to mu rzekł: Dobrześ powiedział, toż czyń a będziesz żył.O? On tedy odpowiedziawszy rzekł: Miłuj Pana Boga twego ze wszytkiego serca twego, ze wszytkiej dusze twej, ze wszytkich sił twoich, ze wszytkiej myśli twej. A bliźniego twego jako samego siebie.Z>- A on mu odpowiedziawszy rzekł: I cóż jest napisano w zakonie? Jakoż czytasz?z=m Tam oto niektóry wykładacz zakonu wstawszy kusił go mówiąc: Mistrzu cóż czyniąc otrzymam żywot wieczny?<7 Bo powiedam wam: Iż wiele proroków i królów żądali widzieć co wy widzicie, a nie widzieli i słyszeć co wy słyszycie, a wżdy nie słyszeli.x;i Tedy się obróciwszy ku zwolennikom, rzekł osobno: Szczęśliweż to oczy, które widzą to co wy widziecie.1:[ Wszytkoć mnie jest podano od Ojca mego, a żaden nie zna co zacz jest Syn, jedno Ociec, a co zacz jest Ociec, jednoż Syn, a komukolwiek będzie chciał Syn objawić.e9C Tegoż tam czasu rozradował się Jezus w duchu i mówił: Chwalę cię Ojcze, Panie nieba i ziemię, iżeś to zakrył od mądrych i rozumnych, a objawiłeś to niemowniątkom, a to Ojcze iż się tak upodobało tobie.8 Ale się z tego nie radujcie, iż się wam duchowie poddają, owszem się weselcie z tego, żeć imiona wasze napisane są w niebie.t7a Otóż wam moc dawam deptać węże i niedźwiadki i wszytkę moc nieprzyjacielską, a nic was nie obrazi.T6! Tedy im on rzekł: Patrzałem gdy szatan jako błyskawica z nieba spadał.~5u A tak oni siedmdziesiąt wrócili się z weselem mówiąc: Panie i diabelstwać się nam poddają przez imię Twoje.4 Ktoć was słucha, mnie słucha, a kto was odrzuca, mnie odrzuca, a kto mnie odrzuca onego odrzuca, który mnie posłał.c3? I ty Kapernaum, któreś jest aż do nieba wywyzszone, aż do piekła będziesz zniżone.O2 A dlategoż Tyrowi i Sydonowi lekcej będzie czasu sądu, niźli wam.>1u Biadaż tobie Chorazyn, biadaż tobie Betsajda, abowiem gdyćby w Tyru i Sydonie takie cuda czynione były, jakie się w tobie działy, uznaliby się, siedząc w worze i w popiele.V0% A powiedamci wam, że Sodomie na on czas lżej będzie, niźli miastu onemu./+ Otóż i proch, który się nas jął z miasta waszego, ocieramy na was, wszakoż to wiedzcie żeć się do was przybliżyło królestwo Boże.l.Q Do któregokolwiek też miasta wnidziecie, a nie przyjętoby was, wyszedszy na ulice jego mówcie:v-e I uzdrawiajcie niemocne, którzyby w nim byli, a powiedajcie im: Przybliżyło się ku wam królestwo Boże.h,I Także, do któregokolwiek byście miasta weszli, a przyjętoby was, jedzcie co wam położą.4+a Tamże w tym domu mieszkajcie jedząc i pijąc, cóżkolwiek przed was położą. Abowiemci godzien jest najemnik zapłaty swej, a nie przechadzajcie się z domu do domu.r*] A jeśliby tam był który syn pokoju, zostanie nad nim pokój wasz, a jeśliż nie, wróci się do was.V)% Do któregokolwiek domu wnidziecie, naprzódże mówcie: Pokój temu domowi.W(' Nie nościesz mieszka ani sumek ani botów, a żadnego w drodze nie witajcie.K' Idźciesz. Oto ja was posyłam jako baranki w pośrzodek wilków.& I mówił im: Aczci żniwo wielkie jest, ale robotników mało, prościesz tedy pana żniwa, aby wysłał robotniki na żniwo swoje.)% M Potym naznaczył też Pan drugich siedmdziesiąt i rozesłał je po dwu przed oblicznością swoją do każdego miasta i miejsca, kędy jedno sam przydź miał.,$Q >Zatym rzekł do niego Jezus: Żadny, który rękę swą przyłożywszy ku pługowi obeźrzy się na to co za nim jest pozad, nie jest godny ku królestwu Bożemu.#{ =Tedy potym rzekł drugi: Pójdę za tobą Panie, ale mi dopuść żebych pirwej ty pożegnał, którzy są w domu moim." cw5Tedy się z niego śmiali wiedząc iż była umarła.jbM4A płakali jej wszyscy i narzekali, ale on im rzekł: Nie płaczcie, boć nie umarła, ale śpi.yak3Zatym wszedszy w dom nie dopuścił wnidź nikomu jedno Piotrowi, Jakubowi i Janowi, a ojcu i matce dzieweczki.c`?2To usłyszawszy Jezus odpowiedział mu: Nie bój się a wierz jedno. Będzieć zachowana._#1Niż tego domówił, oto niektóry przyszedł od książęcia bożnice powiedając mu: Umarła córka twoja, nie przykrzże się Mistrzowi.m^S0Tedy jej on powiedział: Córko bądź serca dobrego, wiara twa zachowała cię. Idźże z pokojem.]]3/A gdy ujźrzała niewiasta ona, iż się skryć nie mogła, drżąc przyszła, a upadszy przed nim, oznajmiła mu przed wszytkim ludem, dla której się go przyczyny tknęła i jako natychmiast uzdrowiona była.]\3.Ale Jezus rzekł: Tknął ci się mnie ktoś, bom poznał, że moc wyszła odemnie.T[!-Tedy rzekł Jezus: Któż jest co się mnie tknął? A gdy wszyscy przeli rzekł Piotr i ci, którzy z nim byli: Mistrzu wielkość ludzi cię ściska i trąca, a ty mówisz: Któż się mnie dotknął?yZk,Przystąpiwszy z tyłu tknęła się podołka szaty jego, a natychmiast się zastanowiło płynienie krwie jej.*YM+Tamże niewiasta, która płynienie krwie cierpiała od lat dwunaście, a nałożyła na lekarze wszytko swe pożywienie i nie mogła być od żadnego zleczona.X/*Abowiem tylko jedyną dziewkę miał, która była jakoby we dwunaście lat, a ta już konała. Idąc tedy ściśnion był od zgromadzenia ludzi.W3)Tedy oto przyszedł mąż niektóry imieniem Jair, a ten był książę Bożnice i przypadszy do nóg Jezusowych prosił go aby wszedł w dom jego.fVE(Potym gdy się Jezus wrócił, przyjęło go zgromadzenie ludzi, abowiem go wszyscy czekali.4Ua'Wróć się do domu twego, a opowiedz jako wielkie rzeczy z tobą Pan uczynił. Także odszedł opowiedając po wszytkim mieście jak wielkie rzeczy uczynił z nim Jezus.xTi&I prosił go on człowiek, od którego wyszło diabelstwo, aby był przy nim, ale go Jezus odprawił mówiąc:BS}%A tak go prosił wszytek lud okolicznie przyległej ziemiej Gadareńczyków, aby szedł precz od nich, abowiem byli wielkim strachem zjęci, a on też wsiadszy w łódź wrócił się.nRU$Powiedzieli im tedy, ci którzy widzieli jako był ku zdrowiu przywrócon ten, który był opętany._Q7#A przetoż wyszli aby oglądali co się było stało, a przyszedszy do Jezusa naleźli człowieka onego, od którego wyszło diabelstwo ubranego i z dobrą pamięcią, siedzącego u nóg Jezusowych i ulękli się.nPU"A gdy pasterze ujźrzeli co się stało, uciekli. A przyszedszy oznajmili to w mieście i po wsiach.O}!Tedy diabelstwa wyszedszy od człowieka onego, weszły w wieprze, których stado wpadło z góry w jezioro i potonęło.N A było tam wielkie stado wieprzów pasących się po górze i prosili go aby im wnie dopuścił wnidź. I dopuścił im.@M{I prosił go, aby im nie roskazował idź w przepaści.LPytał go tedy Jezus mówiąc: Które jest twe imię? A on powiedział huf, abowiem wiele diabelstwa wstąpiło było weń.uKc(Abowiem roskazował duchowi nieczystemu, aby wyszedł od człowieka onego bo go od niemałego czasu trapił, a także związany łańcuchem i pęty był pod strażą, wszakże połamawszy zwiąski pędzon był od diabła na pustynię)/JWTen gdy ujźrzał Jezusa krzyczał, a przypadszy do nóg jego głosem wielkim mówił: Cóż mi do ciebie Jezusie synu Boga nawyższego? Proszę cię nie męcz mię.aA nie jestci żaden, któryby zapaliwszy świecę przykrył ją naczyniem, abo kładł pod łoże, ale ją stawia w lichtarz, aby ci, którzy wchodzą widzieli światło.=1To co też padło na ziemię dobrą cić są, którzy dobrym a uprzejmym sercem słyszane słowo trzymają, a owoc przynoszą przez cierpliwość.*<MCo zasię padło między ciernie cić są, którzy słuchali i odszedszy, od starania i od bogactw i od rozkoszy żywota są zagłuszeni i nie przynoszą owocu.2;] Którzy zasię na opokę, cić są którzy gdy słuchają z weselem przyjmują słowo, aleć ci nie mają korzenia, którzy do czasu wierząc, czasu pokusy odstępują.:) A którzy podle drogi, cić są, którzy słuchają, potym przychodzi diabeł i wybiera słowo z serca ich, aby uwierzywszy nie byli zbawieni.E9 Toć tedy jest podobieństwo, nasienie jestci słowo Boże.$8A Tedy im on rzekł: Wamci dano znać tajemnice królestwa Bożego, ale inem tylko przez podobieństwa, aby widząc nie widzieli, a słysząc nie rozumieli.U7# I pytali go zwolennicy jego mówiąc: Cóż wżdy to jest za podobieństwo?6-Drugie zasię padło na ziemię dobrą, a urozszy przyniosło owoc stokrotny. Tedy mówiąc to wołał: Kto uszy ma ku słuchaniu niech słucha.V5%Drugie też padło między ciernie, a gdy wyrosło, ciernie zagłuszyło je.]43Drugie zaś upadło na opokę, a wszedszy uschło, abowiem nie miało wilgotności.37Niektóry co siał wyszedł siać nasienia swego, a gdy siał, padało jedno podle drogi i podeptano je, a przyleciawszy ptacy powietrzni wyjedli je. 2A gdy wielkie zgromadzenie ludzi schodziło się i którzy byli we wszytkich mieściech szły do niego, rzekł przez podobieństwo:1{Joanna też żona Chuzego sprawcę Herodowego, ktemu Zuzanna i inych wiele, które mu służyły z majętności swoich.#0?I niektóre niewiasty, które był uzdrowił od duchów złych i od chorób, jako Marja, którą zwano Magdalena, z której siedmioro diabelstwa wyszło./ !Stało się potym, iż chodził po wszytkich mieściech i po wsiach łażąc i opowiedając Królestwo Boże, a oni dwanaście byli z nim.T.!2Ale on rzekł ku niewieście: Wiara twa zachowała cię. Idźże w pokoju.-}1I poczęli niektórzy co społu siedzieli mówić między sobą: I cóż zacz jest ten, który też i grzechy odpuszcza?=,u0Rzekł zatym od niej: Odpuszczone są tobie grzechy.+/A dlategożci powiedam, że jej odpuszczono wiele grzechów i przetoż wiele umiłowała. Ale komuć mało odpuszczają, mało miłuje.V*%.Nie pomazałeś olejkiem głowy mojej, a ta oto olejkiem nogi moje natarła.h)I-Nie pocałowałeś mię, a ta oto jakożem tu przyszedł, nie przestała całować nóg moich.Y(+,I obróciwszy się ku niewieście, rzekł Symonowi: Widziszże tę niewiastę? Wszedłemci do domu twego, a nie dałeś wody na nogi moje. A ta oto łzami pokropiła nogi moje i włosami głowy swej utarła.'}+Ale Symon odpowiedziawszy rzekł: Tak mniemam, iż ten, któremu więcej darował. A tedy on rzekł: Dobrześ rozeznał.&*A gdy mu oni nie mieli czym płacić, darował ich tym obudwu. A przetoż powiedz mi: Z tych dwu, którysz go więcej miłować będzie?a%;)Dwa dłużnicy byli winni niektóremu, jeden pięć set groszy, drugi pięć dziesiąt.s$_(Ale Jezus odpowiedziawszy, rzekł do niego: Symon, mamci nieco powiedzieć. A on rzekł: Powiedz Mistrzu.R#'Co gdy ujźrzał Faryzeus on, który go był wezwał, rzekł sam w siebie mówiąc: Być ten był prorokiem, wżdyć by znał, którą i jaką to jest niewiasta co się go dotyka, bo jest grzesznicą.'"G&I stanąwszy u nóg jego z tyłu, płacząc poczęła łzami pokrapiać nogi jego, a włosami głowy swojej ucierać, a całując nogi jego olejkiem mazała.!7%A oto niewiasta, która była w mieście grzesznicą, dowiedziawszy się, iż siedział w domu Faryzeuszowym, przyniosła słojek alabastrowy olejku.q [$Tedy go prosił niektóry z Faryzeuszów aby z nim jadł, a tak wszedszy w dom Faryzeuszów, siedział.L#Aleć jest usprawiedliwiona mądrość od wszytkich synów swoich.%"Przyszedł Syn człowieczy jedząc i pijąc, a też mówicie: Otóż człowiek obżerca i opilca winem, przyjaciel celników i grzeszników.oW!Abowiem przyszedł Jan Krzciciel nie jedząc chleba ani pijąc wina, a wżdy mówicie: Ma diabelstwo.>u Podobnić są dzieciom na rynku siedzącym, które wołając jedny ku drugim mówią: Gralichmy wam na piszczałkach, a nie tańcowaliście. Narzekaliśmy wam, a nie płakaliście.q[Zatymże rzekł Pan: I komuż wżdy przyrównani ludzie narodu tego, a ku której rzeczy wżdy podobni?{Ale Faryzeuszowie i nauczeni w zakonie odrzucili radę Bożę sami przeciw sobie, którzy nie byli pokrzczeni od niego.ykTedy lud wszytek to słysząc i celnicy, wyznawali sprawiedliwego Boga, którzy byli pokrzczeni krztem Janowym.SAbowiem powiedam wam: Między tymi, którzy się rodzą z niewiast, żaden nie jest więczszy prorok nad Jana Krzciciela. Lecz który namniejszym jest w Królestwie Bożym, ten więczszym jest niż on.yTenci jest, o którym pisano: Oto posyłam posła mego przed obliczem twoim, który zgotuje drogę twoję przed tobą.gGAle cóżeście wyszli widzieć, proroka? A powiedamci też wam, że więtszego niż proroka.,QAle cóżeście wyszli widzieć, człowieka w miękie szaty obleczonego? Oto ci, którzy są w odzieniu kosztownym i w roskoszach, sąć w pałacach królewskich.7gZatym gdy odeszli posłowie Janowi, począł o Janie mówić do zgromadzenia ludzi: Czemużeście się wyszli dziwować na puszczą? Trzcinie, która się od wiatru chwieje?NA szczęśliwy jest ten, którykolwiek nie będzie obrażon we mnie.xiOdpowiedziawszy tedy Jezus rzekł do nich: Szedszy opowiedzcie Janowi coście widzieli i słyszeli, iż ślepi wzrok biorą, chromi chodzą, trędowaci są oczyścieni, głuszy słyszą, umarli powstawają, ubogim Ewanjeliją opowiedają.Tedy onejże godziny wiele ich uzdrowił od niemocy, od trapienia i od duchów złych, a wiele ślepych wzrokiem darował.6eGdy tedy przyszli do niego mężowie oni rzekli: Jan Krzciciel posłał nas do ciebie mówiąc: I tyżeś jest ten, który miał przyjdź, czyli drugiego czekać będziemy?taPosłał je do Jezusa mówiąc: Tyżeś jest ten, który przyjdź miał, czyli drugiego czekać będziemy?wgOznajmili też i Janowi zwolennicy jego o tym wszytkim, a on wezwawszy dwu niektórych z zwolenników swoich,^ 5I przyszła o nim ta powieść po wszytkim Juda i po wszytkiej ziemiej pogranicznej. 'I zjął wszytkich strach, a chwalili Boga mówiąc: Zaprawdę prorok wielki powstał między nami , a zaisteć Bóg wyjźrzał na lud swój.\ 1Tedy siadł on, który był umarł i począł mówić, a tak go oddał matce jego. BK~~u}}n}|1{{zyyxxhww3vvutt>ssr^qqVppyoo+nnUmmNllMkkQjjriiuhh\ggEffHeejdd0ccbb,aa``7__@^^N]]\I[[[ZYY`YXX9W=VVYUUSTT1SRRKQQQ2PPcOoNNMVLLKKIJJoIIHH.GFFF EbDCCBBJAA@@@7?>>=<WAle Abraham powiedział: Synu, rospomni żeś brał dobra twe za żywota twego, a Łazarz też niewczasy, a tak on teraz używa pociechy, a tyś zasię jest męczon.D=Tedy zawołał mówiąc: Ojcze Abrahamie, zmiłuj się nade mną, a poszli Łazarza, aby omoczył koniec palca swego w wodzie a ochłodził język mój, bociem utrapion w tym płomieniu.~<uA będąc w piekle podniósł oczu swoich gdy był w mękach i ujźrzał Abraama z daleka a Łazarza na łonie jego. ; I przydało się, że umarł żebrak, a niesion był od Aniołów na łono Abrahamowe. Potym umarł i bogacz, a pogrzebion jest.u:cChcąc być nasycon z odrobin, które padały z stołu bogaczowego, lecz psi przychodząc lizali rany jego.m9SA był też niektóry żebrak imieniem Łazarz, który był wyrzucon przed sień jego owrzedziały.8 Był niektóry człowiek bogaty, a obłóczył się w szarłat i w cienkie lniane odzienie i na każdy dzień hojnie używał. 7Któżkolwiek opuszcza żonę swą a drugą pojmuje, ten cudzołoży, a ktokolwiek od męża opuszczoną pojmie, też cudzołoży.W6'Aleć łacwiej niebu i ziemi przeminąć a niż jednej kresce zakonu upaść.y5kZakon i prorocy aż do Jana, od tego czasu królestwo Boże opowiedają, a każdy się do niego wrywa gwałtem.?4wTedy im on rzekł: Wy jesteście, którzy sami siebie usprawiedliwiacie przed ludźmi, ale Bóg zna serca wasze, abowiem to co jest u ludzi wyniosłego, obrzydłe jest przed Bogiem.a3;Tego też i Faryzeuszowie słuchali, którzy byli łakomi, a wszakoż szydzili z niego.]23 Żaden sługa dwiema panom służyć nie może, bo abo jednego będzie miał w nienawiści, a drugiego miłować będzie, abo ku jednemu przystanie a drugiego wzgardzi. Nie możecie Bogu służyć i pieniądzam.S1 A jeśliżeście w cudzym wiernymi nie byli, co wasze jest któż wam da?u0c Jeśliżeście tedy w złościwych pieniądzach wiernymi nie byli, prawdziwych któż wam wierzyć będzie? /9 Kto wierny jest w rzeczach namniejszych, tenci i w wielkich wierny jest, a kto w namniejszych jest złościwym, też i w więczszych jest złościwym.. A jać wam powiedam: Czyńcie sobie przyjacioły z pieniędzy złościwych, aby gdy ustaniecie przyjęli was do wiecznych przybytków.&-EI pochwalił pan szafarza złościwego, iż rostropnie uczynił: A dlategoż synowie tego świata rostropniejszy są nad syny światłości w rodzaju swoim.%,CZatym drugiemu rzekł: A ty jakoś wiele winien? Tedy on rzekł: Sto korcy pszenice, ale mu on powiedział: Weźmisz tablicę twę, a napisz ośmdziesiąt.+A on powiedział: Sto batów oliwy. Tedy mu on rzekł: Weźmi tablicę twę i siadszy natychmiast napisz pięćdziesiąt.n*UA tak przyzwawszy wszytkich dłużników pana swego rzekł pierwszemu: Jak wieleś winien panu memu?w)gLecz wiem co uczynię, iż gdy będę złożon z szafarstwa, przyjmą mię wżdy do domów swoich niektórzy.('Tedy rzekł on szafarz sam u siebie: Cóż czynić będę, gdyż Pan mój odejmuje mi szafarstwo? Kopać nie mogę, a żebrać się wstydzę.''A tak on wezwawszy go, rzekł mu: Cóż to o tobie słyszę? Oddaj liczbę szafarstwa twego, abowiem już więcej nie możesz być szafarzem."& ?Potym rzekł do zwolenników swych: Był niektóry człowiek, który miał szafarza, a ten był przed nim oskarżon, jakoby rozpraszać miał dobra jego.% Aleć było potrzeba radować się i weselić, iż ten brat twój, który był umarł, ożył, a który był zginął, nalezion jest.e$CNa to mu on powiedział: Synu, tyś zawżdy jest ze mną, a wszytki dobra moje sąć twoje.#A teraz, gdy syn twój, który pożarł wszytkę swą majętność z wszetecznicami, przyszedł. Zarznąłeś przeń ono tłuste cielę.Z"-Wszakże on odpowiedziawszy rzekł ojcu: Oto przez tak wiele lat służę tobie, a nigdym nie przestąpił roskazania twego, a wżdyś mi nigdy nie dał koźlęcia, iżbych się weselił z przyjacioły moimi.\!1Rozgniewał się tedy, a nie chciał wnidź, ale ociec jego wyszedszy, prosił go. {Tedy on mu powiedział: Brat twój przyszedł i zarżnął ociec twój ono cielę tłuste, iż się mu zdrów wrócił.EA wezwawszy jednego z służebników, pytał coby to było.~uNa ten czas starszy syn jego był na polu, który gdy przyszedł a był blisko domu, usłyszał śpiewanie i granie.oWAbowiemci ten mój syn umarł był i ożył. Zginął i znalazł się. A także poczęli być weseli.RA przywiódszy tłuste cielę zarzeźcie, abychmy jedli i weselili się.+Rzekł tedy ociec do sług swoich: Przynieście onę osobliwą szatę i obleczcie go. Podajcież pierścień na rękę jego i trzewiki na nogi.wI rzekł mu syn: Ojcze zgrzeszyłem przeciw niebu i przed tobą, a nie jestem dalej godzien ozywać się synem twoim.+OTedy wstawszy szedł do ojca swego, a gdy jeszcze był opodal, ujźrzał go ociec jego, a ruszony miłosierdziem, wybieżawszy padł na szyi jego i całował go.oWI jużem dalej nie jest godzien ozywać się synem twoim. Uczyńże mię jednym z najemników twoich.hIAle wstawszy pójdę do ojca mego i rzekę mu: Ojcze zgrzeszyłem przeciw niebu i przed tobą.zmPotym ksobie przyszedszy rzekł: Jako wiele najemników ojca mego mają dosyć chleba, a ja oto od głodu ginę?xiI żądał jakoby natkał brzuch swój łuszczynami, których nie dojadały wieprze, ale mu ich nikt nie dał.xiA tak szedszy przystał do jednego z mieszczan onej krainy, który go posłał na pole swe, aby pasł wieprze.zmA gdy wszytko potrawił, stał się głód wielki w krainie onej, tak iż onemu poczęto nie stawać żywności.3 Po maluczkim tedy czasie, gdy wszytko zebrał on młodszy syn, odjechał barzo w dalekie krainy i rosproszył majętność swą żywąc rospustnie.} Z których młodszy rzekł ojcu: Daj mi część majętności mnie należącej, a także on rozdzielił im majętność.;q Nad to rzekł: Człowiek niektóry miał dwu synu.pY Powiedamci wam: Takować radość będzie przed Anioły Bożymi, nad jednym grzesznikiem pokutującym. 9 A gdyć znajdzie, wzywa przyjaciółek i sąsiadek swych mówiąc: Radujcie się społu ze mną, abowiemciem nalazła dragmę com ją była straciła.6 eAbo niewiasta, któraby miała dziesięć dragm, jeśliżby straciła dragmę jednę, zali nie zapala świecę i nie umiata domu, a nie szuka z pilnością ażby znalazła?R Powiedamci wam, żeć też także będzie radość w niebie nad jednym grzesznikiem pokutującym, więcej niż nad dziewiąciądziesiąt i dziewiącią sprawiedliwych, którzy nie potrzebują uznania.$ AI przyszedszy do domu wzywa przyjaciół i sąsiad mówiąc im: Radujcie się społu ze mną, abowiemciem nalazł owieczkę moję, która była zginęła.@ {A znalazszy ją, kładzie na ramiona swe radując się.U #Którysz jest z was człowiek coby mając sto owiec stracił jednę z nich. Izali opuszcza onych dziewiącidziesiąt i dziewiąci na puszczy, a szedszy nie szuka onej, która zginęła, aż ją znajdzie?9mAle on to podobieństwo mówił do nich rzekąc:a;I szemrali Faryzeuszowie i doktorowie mówiąc: Ten przyjmuje grzeszniki i jada z nimi.V 'Potym się do niego schodzili wszyscy celnicy i grzesznicy, aby go słuchali.#Gdyż się ani na ziemię ani w gnój nie godzi, ale bywa precz wyrzucona. A tak kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.Q"Dobrać jest sól, lecz jeśli sól smak straci, czymże ją naprawią?!Także tedy, którykolwiek z was nie wyrzekł się wszytkich swych majętności, ten ci nie może być moim zwolennikiem.kO I owszem póki on jeszcze jest daleko, wysyła z poselstwem, prosząc oto coby było ku pokojowi.fEAbo który król coby wyjechawszy chciał zwieść bitwę z drugim królem, nie pierwej siadł radząc się jeśliż może z dziesiącią tysięcy zaciągnąć onemu, który z dwiemadziesty tysięcy jedzie przeciw niemu?KMówiąc: Człowiek ten począł budować, a nie mógł dokonać.ucAby gdyby założył fundamenty, a dokończyć nie mógł, ci którzy widzą nie poczęli szydzić z niego.~'Bo któż z was jest, który gdy by chciał budować wieżę, zasz nie pierwej siedząc rachuje nakład jeśliby mu dostarczył ku dokonaniu?c}?Ktokolwiek też nie nosi krzyża swego, a idzie za mną, nie może być mym zwolennikiem.B|}Jeśliż kto idzie do mnie, a nie ma w nienawiści ojca swego i matki swej, żony i dzieci, braciej i sióstr i co też więcej, duszę swojej, ten ci nie może być moim zwolennikiem.V{%Szło tedy przy nim wielkie zgromadzenie, a obróciwszy się rzekł do nich:qz[Abowiemci wam powiedam, żeć żaden z onych mężów, którzy są wezwani, nie ukusi wieczerzej mojej.xyiRzekł tedy Pan słudze: Idź na drogi i między opłotki, a pądź, niech idą, aby był napełnion dom mój.\x1I rzekł sługa: Panie stało się jakoś roskazał i jesczżeć miejsce zostało.`w9A gdy się sługa od nich wrócił, oznajmił to Panu swemu. Tedy się gospodarz rozgniewawszy rzekł słudze swemu: Idź rychło na ulice i na przecznice miesckie, a ubogie, ułomne, chrome i ślepe tu przywiedź.LvDrugi zasię rzekł: Żonem pojął i dlategoż przydź nie mogę.xuiA drugi rzekł: Kupiłem pięć par wołów i idę ich doświadczać. Proszę cię, miej mię za wymówionego.(tILecz się wszyscy jednako wymawiać poczęli. Pierwszy mu rzekł: Kupiłem rolą i mam potrzebę idź a oglądać ją. Proszę cię miej mię za wymówionego.s}I gdy była godzina wieczerzej posłał sługę swego, aby powiedział wezwanym: Pódźcież, boć już wszystko gotowo.erCAle mu on powiedział: Człowiek niektóry sprawił wieczerzą wielką i wezwał ich wiele. qTo słysząc niektóry z tych, którzy społu siedzieli rzekł jemu: Szczęśliwyć ten jest, który je chleb w Królestwie Bożym.pA będziesz szczęśliwym, iż nie będą mogli oddać tobie, abowiem ci będzie oddano przy zmartwychwstaniu sprawiedliwych.Uo# Ale gdy sprawujesz ucztę wzówże ubogich, ułomnych, chromych i ślepych.wng Zatym rzekł ku onemu, który go był wezwał: Gdy sprawujesz obiad abo wieczerzą, nie wzywajże przyjaciół twoich ani braciej twej, ani krewnych twych ani sąsiad bogatych, żeby cię też zasię wzajem nie wezwali i oddali to tobie.am; Abowiemci wszelki co się wynosi zniżon będzie, a kto się uniża wywyższon będzie.jlM Ale gdy będziesz wezwan, idźże siedzieć na poślednim miejscu, a gdy przyjdzie ten, który cię wezwał rzecze tobie: Przyjacielu wstąp wyższej, a tedyć tobie będzie cześć przed wszytkiemi, którzy z tobą siedzą.$kA A tedy przyszedszy ten, który ciebie i onego wezwał, rzekłby tobie: Postęp mu miejsca, a tak byś ze wstydem musiał otrzymać pośledniejsze miejsce.jGdy będziesz od kogo wezwan na wesele, nie siadajże na pierwszym miejscu, by kiedy zacniejszy kto niż ty nie był wezwan od niego.i}Zatym przytoczył podobieństwo na ty, którzy byli wezwani, bacząc jako pierwsze zasiadania obierali mówiąc do nich:9hmI nie mogli mu nic odpowiedzieć przeciwko temu.g#A odpowiedziawszy rzekł im: Gdyby osieł abo wół, którego z was wpadł w studnią, zali go nie natychmiast wyciągnie w dzień sobotni?8fkAle oni milczeli. Tedy go uzdrowił i puścił.zemTedy Jezus odpowiedziawszy rzekł do zakonnych wykładaczów i do Faryzeuszów: Godzili się uzdrawiać w sabat?;dqA oto człowiek niektóry spuchły był przed nim. c I stało się gdy on przyszedł do domu książęcia niektórego Faryzejskiego w sabat, iż by tam jadł, tedy go oni podstrzegali.Kb #Otóż wam jest zostawion dom wasz opustoszony, a zaprawdęć wam powiedam, że mię nie ujźrzycie, aż gdy przyjdzie czas kiedy rzeczecie: Błogosławiony, który przyszedł w imię Pańskie.[a/ "O Jeruzalem, Jeruzalem ! Które zabijasz proroki, a kamienujesz ty, którzy są do ciebie posłani, ilekroćżem chciał zebrać dziatki twe tak, jako kokosz kurczątka pod skrzydła swoje, a nie chcieliście?`) !A wszakoż potrzeba mi dziś i jutro i trzeciego dnia idź w drogę, abowiem się nie przydawa, aby prorok miał zginąć oprócz w Jeruzalem.'_G Tedy im odpowiedział: Idźcież, a mówcie tej liszcze: Otoć będę wyrzucał diabelstwo i będę uzdrawiał dziś i jutro a trzeciego dnia będę dokonan.{^o Tegoż dnia przyszli niektórzy Faryzeuszowie mówiąc mu: Wynidź a idź ztąd precz, bo cię Herod chce zabić.n]U A otóż są ostatecznemi, którzy będą pierwszemi, a są pierwszemi, którzy będą ostatecznemi. \ Tedy się ich wiele zejdzie od wschodu i od zachodu słońca. Od północy i od południa, a będą siedzieć w Królestwie Bożym.[3 Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów, gdy ujźrzycie Abrahama, Izaaka i Jakuba i wszytki proroki w Królestwie Bożym zkąd was precz wypędzą.Z} Aleć on rzecze: Powiadamci wam żeć nie wiem zkąd jesteście. Odstąpcież odemnie wszyscy, którzy broicie złości.bY= Tedy poczniecie mówić: Jadalichmy przed tobą i pijali i uczyłeś na ulicach naszych.EX Gdyć wstanie gospodarz i zamknie drzwi, a poczniecie stać na dworze kołacząc we drzwi a mówiąc: Panie, panie ! Otwórz nam. A on wam odpowie mówiąc: Niewiemci zkąd wy jesteście. W  Starajcie się abyście weszli ciasną furtką, bo powiedam ci wam żeć ich wiele będą wnidź chcieli, ale nie będą mogli.qV[ I rzekł mu niektóry: Panie ! Izali mało tych są, którzy mają być zbawieni? Ale on rzekł ku nim.cU? Tedy chodził po wszytkich miejściech i po wsiach, a uczył idąc w drogę do Jeruzalem.xTi Podobneć jest kwasowi, który wziąwszy niewiasta do trzech miar mąki zamiesi tak, iż wszytka zakwaśnieje.PS I rzekł po wtóre: Ku czemuż jeszcze przypodobnić królestwo Boże?IR  Podobneć jest ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człek wrzucił do ogroda swego, a urozszy bywa z niego drzewo wielkie i ptaszkowie powietrzni czynią sobie gniazdka na gałązkach jego.oQW Zatymże rzekł Jezus: Ku komuż podobne jest Królestwo Boże, a ku której je rzeczy przypodobnię?9Pk To gdy powiedział zawstydali się wszyscy ci, którzy się zastawowali, ale wszystko zgromadzenie radowało się ze wszytkich chwalebnych spraw, które się działy od niego.#O? A tej oto córki Abrahamowej, którą był związał Szatan przez óśmnaście lat, zali nie potrzeba było od zwiąski tej rozwięzać w dzień sabatni?1N[ Na to jemu Pan odpowiedział mówiąc: Pokryty człowiecze, azaź każdy z was w sabat nie odwięzuje wołu swego, abo oślice swej od żłobu, a nie wiedzie napawać?pMY Ale odpowiedziawszy książę bożnice gniewając się, że Jezus w sabat uzdrawiał, rzekł do zgromadzenia: Sąć sześć dni, w które trzeba robić, wty tedy dni przychodźcie i będziecie uzdrowieni, ale nie w dzień sobotni.ZL- Tedy na nię ręce włożył, a natychmiast jest rosprostowana i chwaliła Boga.oKW Te gdy ujźrzał Jezus zawoławszy na nię rzekł jej: Niewiasto uzdrowionaś jest od niemocy swojej. J Tam oto była niewiasta, która miała ducha niemocy od ośminaście lat, a była skurczona, tak iż się rozkurczyć nie mogła.5Ie Potym uczył w niektórej bożnicy w szabat.OH A jeśliż poda owoc, zostanie; a nie podali, tedy je potym wytniesz.sG_ Ale on mu odpowiedziawszy rzekł: Panie zostawże je jeszcze na ten rok, aż je okopam i podsypę gnojem.FF Tedy rzekł ku winarzowi: Oto od trzech lat jako chodzę szukając owocu na tym drzewie figowym, a nic nie najduję, wytnisz je, bo cóż po tym, iż próżno ziemię nieużyteczną czyni?"E= Powiedział potym to podobieństwo: Miał niektóry człowiek figowe drzewo wsadzone w winnicy swojej, a przyszedszy szukał za nim owocu i nie nalazł.eDC Iście nie ! A powiedamci wam i owszem jeśliż się nie uznacie, wszyscy także zginiecie.6Ce Albo także i óśmnaście onych, na które się obaliła wieża Syloe i pobiła je, także mnimacie, żeby winniejszymi byli nad ine ludzi, którzy mieszkają w Jeruzalem?^B5 Koniecznie nie ! A powiedam wam jeśliż się nie uznacie, wszyscy także zginiecie.!A; Ale Jezus odpowiedziawszy rzekł im: I mniemaciesz, że ci Galilejczycy nad wszytki ine Galilejczyki grzeszniejszymi byli, iż takowe rzeczy cierpieli?@ } Przyszli też tam niektórzy na ten czas oznajmiając mu o Galilejczykoch, których krew mieszał Piłat z ofiarami ich.\?1 ;Powiedamci, nie wynidziesz stamtąd, aż też i ostatni drobny pieniądz wrócisz.x>i :Gdy tedy idziesz z twym przeciwnikiem przed urząd, starajże się w drodze jakobyś wolen był od niego, aby cię nie pociągnął przed sędziego, a sędzia żeby cię nie podał oprawcy, a oprawca żeby cię nie wrzucił do więzienia.K= 9Przeczże i sami z siebie nie posądzacie co jest sprawiedliwego?}<s 8Pokryci ludzie, obliczność nieba i ziemię rozeznać winiecie, cóż się dzieje iż tego czasu nie rozeznawacie?V;% 7A gdy powienie wiatr od południa, powiedacie iż będą gorąca i bywa tak. : 6Mówił też i do zgromadzenia: Gdy widziecie obłok wschodzący od zachodu, wnet powiedacie: Przychodzić deszcz i tak się stawa.&9E 5Różnym będzie ociec od syna, a syn od ojca. Matka przeciw dziewce, dziewka przeciw matce. Świekra przeciw niewiestce, niewiastka przeciw świekrze swej.z8m 4Abowiem od tego czasu będzie ich pięć w jednym domu różnych. Trzej przeciwko dwiema, a dwa przeciwko trzem.m7S 3Mniemacież abych przyszedł dawać pokój na ziemię? Nie, owszemci wam powiedam żeć różnicę.W6' 2Aleć mam być krztem okrzczon i jakom jest, uciśnion aż się to dokończy?d5A 1Przyszedłem abych puścił ogień na ziemię i czegóż chcę jeśliż już jest zapalon?R4 0Ale który z niewiadomości zasłużył karanie, mniej będzie karan. Komuć tedy więcej dano, więcej się mu też upominać będą, a u kogo więcej schowają, więcej też będą chcieć od niego. 3 /On zasię sługa, który wiedział wolą pana swego, a nie sprawował się tak, ani czynił wedle jego wolej, wielce będzie karan.2- .Przydzieć pan sługi onego w dzień, w który się nie nadziewa, a w godzinę, której nie wie i wyłączy go, a w poczet niewiernych położy.1 -Lecz jeśliby rzekł on sługa: Nierychłoć przychodzi pan mój i począłby bić sługi i służebnice i jeść, pić a opijać się.Z0- ,Zaprawdęć wam powiedam, żeć nad wszytką swoją majętnością postanowi go.^/5 +Szczęśliwyć jest ten sługa, którego gdy przyjdzie pan, znajdzie tak czującego.. *A Pan powiedział: I któryż jest wierny a rostropny szafarz, którego pan postanowi nad czeladzią swoją, aby im wczas rozdał obrok?d-A )Zatym rzekł Piotr kniemu: Panie, a do nasze mówisz to podobieństwo, czyli do wszytkich?o,W (A dlategoż i wy bądźcie gotowi, bo której się godziny nie domnimacie, Syn człowieczy przyjdzie.+) 'A tak to wiedzcie, gdyćby wiedział gospodarz, której godziny miałby przydź złodziej, czułciby, a nie dopuściłby podkopać domu swego.}*s &I jeśliby też przyszedł o wtórej, abo o trzeciej straży, a tak je znalazł, szczęśliwisz to są słudzy oni.<)q %Szczęśliwisz to są oni słudzy, które gdy przyjdzie pan znajdzie czujące. Zaprawdę powiedam wam, iż się przepasze i roskaże im sięść i wyszedszy będzie im służył.*(M $A wy bądźcie podobni ludziam, którzy czekają pana swego, kiedyby się wrócił z wesela, iż gdyby przyszedł a zakołatał we drzwi, aby mu wnet otworzono.I'  #Niechżeć będą przepasane biodra wasze i pochodnie zapalone.G& "Abowiemci gdzie jest skarb wasz, tamci i serce wasze będzie.H%  !Poprzedajciesz majętności wasze, a dajcie jałmużnę, gotujcie sobie mieszki, które nie zwiotszeją i skarb w niebie, który nigdy nie ustanie, ani go złodziej dojdzie, ani mol zepsuje.k$O Nie bójże się ty maluczkie stadko! Abowiemci się upodobało Ojcu waszemu dać wam królestwo.c#? Radszej tedy szukajcie królestwa Bożego, a tyć wszytki ine rzeczy przydane wam będą.u"c Abowiemci o tym wszytkim ludzie tego świata się pytają, aleć ociec wasz zna, że wy tego potrzebujecie.^!5 A przetoż wy nie pytajcie się cobyście jeść abo pić mieli, ani o tym myślcie. ) A jeśliżeć ziółko, które dziś jest na polu, a jutro będzie w piec wrzucone, tak Bóg przyobłóczy, jakoż dalej was mało ufających?-S Obaczajciesz jako rostą lilie. Nie spracująć się, ani przędą, a powiedam wam, że i Salomon we wszytkiej swej chwale nie był tak ubranym, jako jedno z tych.c? Jeśliż tedy tego co namniejsze jest nie możecie, czemuż się o inych pilnie staracie?lQ I któż z was pilnym swym staraniem, myśląc może jeden łokieć przyłożyć nad wzrost swój?&E Przypatrzciesz się żeć krucy nie sieją ani żną i nie mają spiżarnej ani gumien, a wżdy je Bóg karmi. Azaźeście wy nie są zacniejszy niż ptacy?H  Więtszać jest dusza niż pożywienie, a ciało niźli szata..U Tedy rzekł do zwolenników swoich: Dlategoć wam tak powiedam, nie starajciesz się o żywot wasz cobyście jeść mieli, ani o ciele w cobyście się oblec mieli.I  Takci jest ten, który sobie skarbi, a nie jest w Bogu bogatym. Ale mu Bóg powiedział: O szalony ! Tejci oto nocy duszę upominać się będą od ciebie. To tedy coś nagotował, czyjesz będzie?|q I powiem duszy swojej: Duszo masz wiele dobra zachowanego na wiele lat. Odpoczyńże, jedz, pij, a bądź wesoła.zm I mówił: Tak uczynię. Pokażę gumna moje, a ine pobuduję, a tam zbiorę wszytki urodzaje moje i dobra moje.}s Tedy tak myślił sam w sobie mówiąc: Cóż będę czynił, gdyż nie mam dokądbych zebrać miał urodzaje moje?~u I powiedział im podobieństwo tymi słowy: Niektóremu bogatemu człowiekowi zrobiło się obficie na gruncie jego. A tak rzekł do nich: Baczciesz a strzeżcie się łakomstwa, abowiemci nie każdego żywot w tym należy, który ma dosyć majętności.mS Ale on mu odpowiedział: O człowiecze ! I któż mię postanowił sędzią abo dzielczym nad wami?wg Zatym niektóry z zebrania rzekł do niego: Mistrzu rzecz bratu memu aby się zemną podzielił dziedzictwem.Y+ Abowiemci Duch święty nauczy was na ten czas co wam będzie potrzeba mówić./ Gdy was tedy będą wodzić do bożnic, do urzędów i do zwierzchności, nie starajciesz się jako i cobyście odpowiedzieć, abo mówić mieli.+O A któżkolwiek co rzecze przeciw Synowi człowieczemu, będzie mu odpuszczono. Ale temu, któryby bluźnił przeciw Duchowi świętemu, nie będzie odpuszczono.[ / Ale który się mnie zaprzy przed ludźmi, będzie zaprzan przed Anioły Bożemi.| q A toć wam powiedam: Wszelki, który mnie wyzna przed ludźmi, tego i Syn człowieczy wyzna przed Anioły Bożemi.  A owszemci włosy na głowie waszej wszytki są zliczone, a przetoż się nie bójcie, zacniejszyście wy są niż wiele wróblików.r ] Izali piąci wróblików nie przedają za dwa pieniądza? A wszakoż i jednego z nich Bóg nie zapomina., Q Ale wam okażę kogo się bać macie. Bójcie się onego, który gdy zabije, ma jeszcze zwirzchność wrzucić do piekła. A toć wam powiedam, tego się bójcie.  A tak wam mówię przyjaciołom moim: Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, a potym coby dalej mieli czynić, nie mają./ A przetoż to coście w ciemnościach mówili, na jaśni słyszeć będzie a coście w ucho mówili w zamknieniu, na domach będzie opowiedziano. Abowiemci nie masz nic skrytego, coby się objawić nie miało, ani tak tajemnego, coby ku wiadomości przydź nie miało.\ 3 Pod tymże czasem, gdy się barzo wiele ludzi zebrało do niego, że jedni drugie podeptawali, począł mówić do zwolenników swoich: Naprzódże się strzeżcie od kwasu Faryzeuszowego, który jest pokryctwo.[/ 6Czyhając nań, a chciwie nieczego łowiąc z ust jego, aby go w czym oskarżyli. 5A tak gdy to knim mówił, poczęli doktorowie i Faryzeuszowie barzo jemu dokuczać a przyłudzić go ku rozmowach o wielu rzeczach.+ 4Biadaż wam zakonnym wykładaczom, abowiemeście odjęli klucz poznania, samiżeście nie weszli, a tych którzy wnidź chcieli, hamowaliście.0Y 3Od krwie Abelowej, aż do krwie Zacharjaszowej, który zginął między ołtarzem i kościołem. Zaprawdęć wam powiedam, będąć się jej upominać od narodu tego.~u 2Aby od narodu tego upominano się krwie wszytkich proroków, która jest wylana od założenia fundamentów świata. 1A dlategoż też Mądrość Boża rzekła: Posyłam do nich proroki i Apostoły, a z nich jedny pomordują, drugie wypędzą. ~ 0Zaisteć świadectwem waszym poświadczacie uczynki ojców waszych, abowiemci je oni pomordowali, a wy zasię budujecie groby ich.T}! /Biadaż wam ! Bo budujecie groby prorokom, a ojcowie waszy pomordowali je.4|a .Ale on rzekł: Biadaż też i wam zakonnym wykładaczom. Abowiem ociążacie ludzi brzemiony trudnemi knoszeniu, a sami się i jednym swym palcem nie tkniecie brzemienia.{  -Odpowiedziawszy tedy niektóry z zakonnych wykładaczów rzekł mu: Mistrzu, gdy to powiedasz, tedy nam też czynisz krzywdę.!z; ,Biadaż wam doktorowie i Faryzeuszowie pokryci. Abowiem jesteście jako groby, których nie widać, co o nich nie wiedzą ci, którzy nad nimi chodzą.kyO +Biadaż wam Faryzueszowie, którzy miłujecie pirwsze zasiadania w zebraniu i witania na rynkach.Lx *Ale biada wam Faryzeuszowie, którzy dawacie dziesięcinę z miętki i z ruty i z każdej jarzyny, a opuszczacie sąd i miłość Bożą. Ano wam to było trzeba czynić, a onych nie opuszczać.jwM )A przetoż to, co w nich jest dajcie za jałmużnę, a otoć wam wszytki rzeczy będą czystemi.ovW (Szaleni ! Izaź ten, który uczynił to co jest zwirzchu, nie uczynił też tego co jest i wewnątrz?u 'Rzekł tedy Pan kniemu: Aczci wy Faryzeuszowie zwirzchu kubek i misę umywacie, lecz u was wewnątrz pełno jest drapiestwa i złości.Vt% &A widząc Faryzeusz dziwował się, że się pirwej nie umył przed obiadem.zsm %Tedy, gdy jeszcze domawiał, niektóry Faryzeusz prosił go, aby był na obiedzie u niego, wszedszy tedy siadł.1r[ $Jeśliż tedy ciało twe wszytko świetne będzie, niemając jakiej cząstki zaćmionej, takci wszytko świetne będzie, jako gdy świeca blaskiem swoim oświeca cię. & ~}}} ||o|{{zz&yyxx7wwvuutt.ssrrqq pooo nn@mmllxkkzk,jjTiiihhh}hggKgff"eeddDcc,bb!aa`~__p^^^A]]Y\\A[[ZZpZ.YXXX(WWW%VV+UU?TTSSRRxRQpPPEOOLONNMMqLL>>A===I<<9;;f; ::99877D66W55\44d333b322 11 0u//*..D--y-,,@+x+*_)))F((w(''`'&&R%%$$l$ ##""L!! I~P^*kUUd<yPp& ] ( d ) & N ch#{^&NnRzekł do nich: Podaliście mi człowieka tego jakoby lud burzyć miał, a oto ja pytając się o nim przed wami, żadnego przewinienia w tym człowieku nie najduję, w tym w czym wy go winujecie.cm? Tedy Piłat wezwawszy ksobie książąt kapłańskich, przełożonych i ludu pospolitego.}ls I zstali się sobie przyjacioły Piłat z Herodem onegoż to dnia, bo byli przed tym nieprzyjacielmi między sobą.k+ A także Herod z swym pocztem za nic go sobie nie miał i naszydziwszy się z niego, dał go oblec w szaty świetne, a odesłał go do Piłata.Zj- A książęta kapłańskie i doktorowie stali, barzo mocnie skarżąc się nań.Hi  Pytał go tedy wielem słów, ale on jemu nic nie odpowiedał.OhI ujźrzawszy Herod Jezusa, radował się barzo, bo go pragnął widzieć od niemałego czasu, dlatego, iż wiele o nim słychał i nadziewał się, że miał widzieć jaki znak przezeń uczyniony.gA gdy zrozumiał, iż należał pod zwierzchność Herodowę, odesłał go do Heroda, który też i sam w Jeruzalem był przez ony dni.]f3I ujźrzawszy Piłat, że wspominali Galileą, pytał go jeśliby był Galilejczyk.zemLecz oni się więcej dopierali mówiąc: Burzy lud ucząc po wszytkim Juda, począwszy od Galilejej aż dotąd.zdmA tak Piłat rzekł do książąt i do ludu pospolitego: Żadnego ja przewinienia nie najduję w tym człowieku.{coI pytał go Piłat mówiąc: A tyżeś jest on Król Żydowski? Na co mu on odpowiedziawszy rzekł: Ty powiedasz.b7I poczęli nań skarżyć mówiąc: Otochmy znaleźli, iż ten wzburza lud, a nie każe dań dawać cesarzowi powiedając, że on jest Krystus Król.Ea Tedy wstawszy wszytka ona wielkość, wiodła go do Piłata.k`OGOni tedy rzekli: I cóż jeszcze potrzebujem świadectwa? Otośmy już sami słyszeli z ust jego.g_GFZatym oni rzekli: A więceś ty jest Syn Boży? A on rzekł do nich: Wy powiedacie żem jest.Y^+EA tak od tegoć czasu będzie Syn człowieczy siedział na prawicy mocy Bożej.d]ADA jeślibych też was ocz pytał, żadnym sposobem mi nie odpowiecie, ani mię opuścicie.*\MCMówiąc: Powiedzże nam jeśliżeś ty jest Krystus. Ale on powiedział: Chociażcibych ja wam i powiedział, tedy wy żadnym sposobem wierzyć nie będziecie.[BPotym gdy dzień nastał zeszli się starszy z ludu i książęta kapłańskie i doktorowie, a przywiedli go przed zgromadzenie swe.8ZkAI wiele inych rzeczy sromocąc go mówili nań.tYa@A zasłoniwszy go, bili oblicze jego, pytając go a mówiąc: Gadajże kto jest ten, który cię uderzył?JX ?Ci tedy, którzy społu trzymali Jezusa, nagrawali go bijąc go.2W_>I wyszedszy Piotr precz, gorzko płakał.>Vu=Tedy Pan obróciwszy się wejźrzał na Piotra, a rospomniał Piotr na słowo Pańskie jako mu był powiedział, iż przedtym niż kur miał zapiać, trzy kroć się mnie zaprzysz.zUmm%Abowiemci wam powiedam: Jeszcze potrzeba, aby się we mnie wypełniło ono Pismo: I policzon jest między złośniki, boć ty rzeczy co o mnie są napisane, koniec swój mają. =9$A tak im powiedział: Terazci już jeśli kto ma mieszek, niechże go weźmie, także i sumki, a kto nie ma, niech przeda płaszcz swój i kupi miecz.<'#Zatym rzekł do nich: Natenczas, gdym was posyłał bez mieszka, bez sumek i bez trzewików, zali wam czego nie dostawało? Tedy rzekli: Nic.};s"Lecz mu on powiedział: Pietrze powiedamci, nie zapoje dziś kur, aż się trzy kroć zaprzysz, że mię nie znasz.Y:+!Tedy on rzekł: Panie z tobą jestem gotów idź i do więzienia i na śmierć.9 Alem ja prosił za tobą, aby nie ustała wiara twa, a przetoż i ty niekiedy nawróciwszy się, potwierdzaj bracią twą.n8UZatym też rzekł Pan: Symon, Symon, oto szatan pożądał pilnie, aby was odwiewał jako pszenicę.7Abyście jedli i pili na stole mym w królestwie mym i siedzieli na stolicach sądząc dwojenaście pokolenie izraelskie.U6#A przeto jako mi odkazał ociec mój królestwo, tak ja też wam odkazuję.J5 A wy jesteście, którzyście trwali przy mnie w pokusach moich.!4;Abowiem któż jest więczszy? Tenli co siedzi, czy ten co służy? Izali nie ten, który siedzi? Aleciem ja jest w pośrzodku was jako ten co służy.)3KLeczci wy nie tak owszem, który jest między wami nawięczszym, ten niech będzie namniejszym, a który jest przedniejszym, niech będzie jako ten co służy.~2uAle on im powiedział: Królowie narodów panująć nad nimi, a którzy nad nimi moc mają, zową się dobrodziejmi.X1)Wszczął się też między nimi poswarek, ktoby miał być więczszym z nich.m0STedy oni poczęli się między sobą społu pytać, któryby to z nich był coby to uczynić miał./Aczci Syn człowieczy, jako jest postanowiono, idzie. Wszakoż biada człowiekowi onemu, przez którego ma być zdradzon.G.Wszakoż oto ręka zdradzającego mię ze mną jest na stole.-Także im też dał i kubek gdy odwieczerzał mówiąc: Ten kubek jest ci on testament nowy przez krew moję, która się za was wylewa.,)I wziąwszy chleb, gdy uczynił dzięki, łamał i dał im mówiąc: To jest ciało, które się za was dawa, to czyńcie na wspominanie moje.i+KAbowiem wam to powiedam: Żeć nie będę pił z owocu winnego, aż przyjdzie królestwo Boże.b*=I wziąwszy kubek, a uczyniwszy dzięki rzekł: Weźmicie to, a podzielcie między się.q)[A powiedam wam, że już więcej nie będę tego używał, ażby się wypełniło w królestwie Bożym.u(cI rzekł do nich: Z chuciam żądał pożywać tej Wielkiejnocy z wami, przed tym niż ja cierpieć będę.`'9Potym gdy on czas postanowiony przyszedł, tedy siadł i dwanaście Apostołów z nim.V&% A tak szedszy wszytko to naleźli jako im powiedział i zgotowali Wielkanoc.Q% Tedyć on wam ukaże Salę wielką obitą, tamże nagotujcie Wielkanoc.$- A powiedzcie gospodarzowi domu onego: Kazałci Mistrz powiedzieć: Gdzież jest gospoda kędyby miał pożywać Wielkiejnocy z zwolenniki swemi?#' Ale on rzekł do nich: Oto gdy wy wnidziecie do miasta, zajdzie wam niektóry niosąc dzban wody. Idźcież za nim do domu, w który wnidzie.A"} A oni jemu rzekli: Gdzież chcesz bychmy ją nagotowali?g!GPosłał tedy Piotra i Jana mówiąc: Szedszy zgotujcie nam Wielkanoc, abychmy jej pożywali.] 3Zatym przyszedł dzień Przaśników, w który było potrzeba obchodzić Wielkanoc.\1Za co im on przyrzekł i szukał czasu jakoby go im wydał przez ludu pospolitego.A}Którzy temu byli radzi i obiecali dać jemu pieniądze.q[Który szedszy zmówił się z książęty kapłańskimi i z przełożonymi, jakoby go im wydać miał.X)Wszedł tedy szatan w Judasza, którego zwano Iskarjotem, z liczby dwunaście.q[I szukały tego książęta kapłańskie i doktorowie jakoby go zabić, ale się ludu pospolitego bali.F A było blisko święto Przaśników, które zową Wielkanoc.Z-&Ale wszytek lud raniuczko się schodził do niego, aby go w kościele słuchał.pY%A tak we dnie uczył w kościele, a w nocy wyszedszy przemieszkawał na górze, którą zową oliwną.5c$A przetoż czujcie modląc się na każdy czas, aby was miano godnemi, którzybyście uszli tego wszytkiego co przyjdź ma, a iżbyście stanęli przed Synem człowieczym.]3#Abowiemci jako sidło przypadnie na wszytki, którzy mieszkają po wszytkiej ziemi.D"Bądźcież tedy tego pilni sami u siebie, aby kiedy nie były ociążone serca wasze obżarstwem i opilstwem i staraniem tego żywota, żebyć na was z prędka nie przyszedł dzień on.U#!Nieboć i ziemia przeminie, ale słowa moje żadnym sposobem nie przeminą.jM Zaprawdę wam powiedam: Żadnymci sposobem nie przeminie ten wiek, ażdy się to wszytko stało.q[Także i wy gdy ujźrzycie iż się to będzie działo, poznawajcie żeć blisko jest królestwo Boże.`9Gdy już wypuszczają listki, tedy wy sami z siebie poznawacie żeć już blisko lato.eCI powiedział im też to podobieństwo: Pojźrzycież na figowe drzewo i na wszytki drzewa.|qTo gdy się dziać pocznie, poglądajcież a podnoście głowy wasze, iżci się już przybliża odkupienie wasze.dAA tedyć ujźrzą Syna człowieczego przychodzącego w obłoku z mocą i chwałą wielką./ WTak, iż się ludzie z duszę wylękną, przed strachem i oczekowaniem nieszczęścia przychodzącego na okrąg ziemię. Abowiem mocy niebieskie chwiać się będą. !Tedyć będą znaki na słońcu, miesiącu i gwiazdach, a na ziemi uciśnienie narodów, gdy nie stanie rady, a gdy zaszumi morze i wały.' GI polegą od miecza, a będą odwiedzieni do więzienia między wszytki narody i będzie Jeruzalem podeptane od poganów, aż się też wypełnią czasy ich. Biada tedy będzie brzemiennym i dziateczkam zsącym w onych czasiech, abowiem będzie ścisk wielki w tej ziemi, a gniew w ludu tym.U #Abowiemci są ty dni pomsty, aby się wypełniło wszytko co jest napisano. 9Tedy ci co są w Juda, niech zuciekają na góry, a którzy są w pośrzód jego, niech wynidą, a ci co są na polach, niechaj nie wchodzą do niego.mSA gdy ujźrzycie Jeruzalem wojskami obtoczone, tedy poznajcie żeć bliskie jest spustoszenie jego.@{Przez waszę cierpliwość odzierżawajcie dusze wasze.2_Aleć i włos z głowy waszej nie zginie.BI będziecie przemierzłymi u wszytkich dla imienia mego.Będziecie też wydani od rodziców, od braciej i od krewnych i od przyjaciół, a niektóre z was o śmierć przyprawią.!Abowiemci wam dam usta i mądrość, której nie będą mogli odeprzeć ani się sprzeciwić wszyscy, którzy się wam zastawować będą.]3A przetoż miejcie to w sercach waszych, abyście nie myślili czymby się bronić.1] A tyć rzeczy wam będą na świadectwo.C Aleć przed wszytkiem tym rzucą się na was rękoma swemi i będą was prześladować, podawając do bożnic i do więzienia, a wodząc przed króle i przed starosty, dla imienia mego.~ A będą wielkie trzęsienia ziemie na każdzych miejscach i głód i powietrza a strachy i znaki wielkie z nieba będą.c}? Zatym rzekł ku nim: Powstanieć naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu. |  A gdy też usłyszycie walki i niesnaski, nie trwóżcież się. Abowiemci potrzeba aby to wprzód było, aleć nie wnet koniec.F{Ale on powiedział: Baczcież żebyście nie byli zwiedzeni, boć wiele ich przyjdzie w imię moje mówiąc: Jaciem jest Krystus, a czasci się on przybliża, nie chodźcież tedy za nimi.vzeTedy go pytali mówiąc: Mistrzu a kiedyż to wżdy będzie? I który znak przyjdź ma kiedy się to stanie?yyA na toż patrzacie? Przyjdąć czasy, w które nie będzie zostawion kamień na kamieniu, któryby nie był rozwalon.lxQI gdy niektórzy powiedali o kościele, iż był pięknym kamieniem i dary ochędożony rzekł im:w/Abowiem wszyscy ci z tego co im zbywało kładli, by tym darowali Boga. Ale ta z niedostatku swego, wszytko pożywienie które miała włożyła.av;I rzekł: Prawdziwieć wam powiedam: Wdowa ta uboga więcej niż ci wszyscy włożyła.Xu)Widział też i niektórą wdowę ubogą kładącą tam dwa drobne pieniądze.Lt Potym wejźrzawszy widział bogacze oddawające dary swe do skarbu.sy/Którzy do szczątka pożerają domy wdów, a rzkomo się długiemi modlitwami bawią. A cić odnoszą cięższy sąd.>ru.Przestrzegajcież się doktorów, którzy chcą chodzić w szatach szerokich i miłują witania na rynkach, a pierwsze stolice w zgromadzeniu i pirwsze zasiadania przy wieczerzach.Kq-A przetoż gdzie wszytek lud słyszał, rzekł zwolennikom swoim:Ep,A tak Dawid nazywa go Panem: I jakoż jest tedy synem jego?Eo+Aż położę nieprzyjacioły twe podnóżkiem nóg twoich?enC*A sam Dawid powieda w księgach psalmów: Rzekł Pan Panu mojemu: Siądź na prawicy mojej.Ym+)Nad to rzekł do nich: Jakoż wżdy powiedają żeby Krystus był syn Dawidów.5le(A także go dalej ni ocz nie śmieli pytać.Yk+'Niektórzy tedy z doktorów odpowiedając rzekli: Mistrzu dobrześ powiedział.Rj&Nie jestci tedy Bóg umarłych, ale żywych, bowiem jemu wszyscy żywą.i/%A iż umarli wstać mają: Teżci to i Mojżesz oznajmił u krza, gdy powieda być Pana Bogiem Abrahamowym i Bogiem Izaakowym i Bogiem Jakubowym.hy$Ani już więcej umierać mogą, abowiem równi są Aniołom, a są synmi Bożymi, gdyż są synowie zmartwychwstania. g #Aleć ci, którzy tego godni będą, aby wieku onego dostąpili i powstania od umarłych, ani żon pojmują, ani za mąż idą.ffE"Tedy odpowiedziawszy rzekł im Jezus: Ludzie tego wieku pojmują żony i za mąż wydawają.ieK!A tak przy zmartwychwstaniu czyją to z nich będzie żoną? Abowiem siedm mieli ją za żonę./dY Po wszytkich też umarła i niewiasta.\c1Potym ją wziął trzeci ową, tak i oni siedm, a nie zostawiwszy dziatek pomarli.Jb Po nim ją wziął wtóry, lecz i ten umarł nie mając dziatek.]a3Było tedy siedm braciej, z których pierwszy pojąwszy żonę, umarł bez dziatek.>`uMówiąc: Mistrzu Mojżesz nam napisał: Jeśliżby czyj brat umarł mając żonę, a zszedłby przez dziatek, aby brat jego wziął onę żonę, a wzbudził potomstwo bratu swemu.t_aPotym przyszli niektórzy z Saduceuszów, (którzy powiedają, iż nie masz zmartwychwstania) i pytali go.k^OA tak nie mogli podchwycić słów jego przed ludem, a zdziwiwszy się odpowiedzi jego, milczeli.f]EZatym powiedział im: Oddajcież tedy co jest cesarskiego cesarzowi, a co jest Bożego Bogu.g\GUkażcie mi pieniądz. Czyj ma na sobie obraz i napis? I odpowiedziawszy mu rzekli: Cesarski.P[Lecz on obaczywszy chytrość ich rzekł ku nim: Czemuż mię kusicie?9ZmSłuszyli nam dać podatek cesarzowi, czyli nie?Y'Którzyby go pytali mówiąc: Mistrzu wiemy, że dobrze powiedasz i uczysz, ani sobie ważysz osoby, owszem drogi Bożej w prawdzie nauczasz.3X_A tak czyhając nań posłali szpiegi, którzyby się zmyślali być sprawiedliwemi, aby podchwytywali słowa jego, chcąc go podać pod zwierzchność i moc staroście.*Mówiąc: O gdybyżeś ty znało, abo tylko to dnia twego, co jest ku pokojowi temu, aleć to zakryto jest od oczu twoich.A=})A gdy był blisko ujźrzawszy miasto zapłakał nad nim.w<g(Ale on odpowiedź dawszy rzekł im: Powiedam to wam: Jeśliżećby ci milczeli, wnet kamienie wołać będą.o;W'Tedy niektórzy Faryzeuszowie z onego zgromadzenia rzekli do niego: Mistrzu pofukaj zwolenniki twoje.w:g&Mówiąc: Błogosławiony on Król, który idzie w imię Pańskie, pokój na niebie, a chwała na wysokości.69e%I gdy był blisko już na końcu góry oliwnej, poczęła wszytka wielkość zwolenników weseląc się chwalić Boga głosem wielkim, ze wszytkich cudów, które widzieli.=8u$A tak gdy jechał, pościełali szaty swe na drodze.`79#I wiedli je do Jezusa, a namiotawszy szat swych na ono oślę, wsadzili na nie Jezusa.86k"Ale im oni powiedzieli: Iż tego Panu potrzeba.b5=!Gdy tedy rozwięzowali oślę, rzekli panowie jego do nich: Przecz odwięzujecie oślę?U4# A tak szedszy ci, którzy byli posłani, znaleźli tak jako im powiedział.i3KA jeśliby was kto spytał: Przecz odwięzujecie? Także mu powiedzcie: Iż tego Panu potrzeba.<2qMówiąc: Idźcie do wsi, która jest przeciw wam, do której wszedszy najdziecie oślę uwiązane, na którym żaden człek nigdy nie siedział, odwiązawszy przywiedźcież je.1wI stało się, gdy był blisko Betfage i Betanijej u góry, którą zową oliwną, posłał dwu z zwolenników swych.?0yA tak to rzekłszy, szedł wprzód idąc do Jeruzalem. /Ktemu jeszcze i nieprzyjacioły moje, którzy nie chcieli abych królował nad nimi, przywiedźcie tu, a pomordujcie przede mną.. A on im zasię rzekł: Powiedamci wam, iż wszelkiemu, który ma, będzie dano, a od tego, który nie ma, to co ma, wezmą mu.;-qAle mu oni rzekli: Panie mać dziesięć grzywien.u,cI rzekł tym, którzy tuż stali: Weźmicie od niego grzywnę, a dajcie ją temu, który ma ich dziesięć.m+SPrzeczżeś tedy nie dał pieniędzy moich na bank, a ja przyszedszy wziąłbych je był z lichwą?$*ATedy on rzekł: Z ust twych cię sądzę, sługo zły. Wiedziałeś żem ja jest człowiek srogi, biorąc czegom nie położył a żnąc czegom nie siał.|)qBom się bał, wiedząc żeś jest człowiek srogi i bierzesz czegoś nie położył, a żniesz czegoś nie siał.f(EDrugi potym przyszedł, mówiąc: Panie oto grzywna twa, któram miał zachowaną w chustce.I' A on też rzekł jemu: I ty też bądź nad dziesiącią miast.U&#Przyszedł i drugi rzekąc: Panie grzywna twa pięć grzywien przyczyniła.%Tedy mu on rzekł: Dobrze sługo dobry, bo gdyżeś był na tak małe wiernym, miejże zwierzchność nad dziesiącią miast.R$A pierwszy przyszedszy rzekł: Grzywna twa dziesięć grzywien zyskała.5#cPotym gdy się wrócił dostawszy królestwa, tedy roskazał do siebie wezwać onych sług, którym był dał pieniądze, aby się dowiedział coby który na kupi zyskał."}A mieszczanie jego mieli go w nienawiści i wyprawili za nim poselstwo mówiąc: Nie chcemy aby ten królował nad nami. !  I przyzwawszy dziesiąci służebników swych, dał im dziesięć grzywien, a rzekł do nich: Kupczcież pokąd ja nie przyjdę.  A przetoż rzekł: Człowiek niektóry rodu zacnego, jechał w daleką krainę dostawać sobie królestwa, a potym się wrócił.-S To gdy oni słyszeli, przydawszy dalej powiedział podobieństwo dlatego, że był blisko Jeruzalem, a iż mniemali, że się wnet królestwo Boże okazać miało.W' Bo przyszedł Syn człowieczy, aby szukał a zachował to co było zginęło.ta I rzekł mu Jezus: Dziści się zbawienie stało domowi twemu dlatego, żeś i sam jest synem Abrahamowym.3I stanąwszy Zacheusz rzekł ku Panu: Oto Panie połowicę dóbr mych dawał ubogim, a jeśliżem co komu z krzywdą wydarł, wracam w dwójnasób.xiCo gdy widzieli wszyscy, szemrali mówiąc: Iż tam wszedł, a udał się do człowieka w grzechu żywiącego.>wTedy on wnet zstąpił, a przyjął go radując się.4aAle gdy przyszedł ku onemu miejscu, pojźrzawszy ku górze Jezus ujźrzał go i rzekł ku niemu: Zacheuszu zstąp rychło, abowiem dziś potrzeba mi zostać w domu twym.gGA tak wprzód bieżawszy, wstąpił na sykomor, aby go ujźrzał, bowiem tamtędy idź miał.{oStarał się, aby widział, który wżdy jest Jezus, ale nie mógł przed zgromadzeniem, bo był małego wzrostu.b=A oto niektóry imieniem Zacheusz, który był przedniejszym nad celniki, a był bogaty.C Wszedszy potym Jezus do Jerycho, przechadzał się po nim.+A przetoż natychmiast wziął wzrok i szedł za nim chwaląc Boga. Co gdy też lud wszytek widział, dawał chwałę Bogu.D*I rzekł Jezus: Weźmisz wzrok, wiara twa zachowała cię._7)Mówiąc: Cóż chcesz abychci uczynił? A on powiedział: Panie abych wziął wzrok.b=(A tak Jezus stanąwszy roskazał go przywieść do siebie, a gdy był blisko, pytał go.}'Lecz ci co szli wprzód fukali go aby milczał. Ale on tym więcej wołał: Jezusie Synu Dawidów zmiłuj się nademną.P&Tedy on wołał mówiąc: Jezusie synu Dawidów zmiłuj się nademną.<s%I powiedziano mu, że przeszedł Jezus Nazareński.W '$A gdy usłyszał, iż przechodziło zgromadzenie ludzi, pytał coby to było.g G#I stało się, gdy przychodził ku Jerychu, ślepy niektóry siedział wedle drogi żebrząc.k O"Ale oni tego nic nie zrozumieli, a były ty słowa zakryte od nich, ani wiedzieli co powiedziano.K !A ubiczowawszy go, zamordują ji, aleć dnia trzeciego powstanie.D  Bo będzie podan poganom i nagrawan i spotwarzon i uplwan.3_Wziąwszy potym zsobą Jezus onych dwunaście rzekł im: Oto wstępujem do Jeruzalem, a wykonają się Synowi człowieczemu pisma ony, które są przez proroki napisane.dAKtóryby nie miał wziąć daleko więcej tego czasu, a w przyszłym wieku żywot wieczny.2]Tedy im on powiedział: Zaprawdę wam powiedam. Żaden nie jest, któryby opuścić miał dom, abo rodzice, abo bracią, abo żonę, abo dzieci, dla Królestwa Bożego.PZatym rzekł Piotr: Oto my opuścilichmy wszytko, a szliśmy za tobą.U#Ku temu on powiedział: To co jest niepodobno u ludzi, podobno jest u Boga.NCi tedy, którzy to słyszeli rzekli: I któryż może być zbawion?ykAbowiemci łacwiej jest wielbłądowi prześć przez ucho igielne, niż wnidź bogaczowi do królestwa Bożego.}A gdy go Jezus ujźrzał tak barzo zasmuconego rzekł: Jakoż trudno temu co ma pieniądze wnidź to Królestwa Bożego?T!Lecz on to usłyszawszy, barzo się zatroskał, bowiem był barzo bogatym.OCo Jezus usłyszawszy powiedział jemu: Jednejżeć rzeczy jeszcze nie dostawa: Wszystko co masz poprzedaj, a podziel między ubogie, a będziesz miał skarb w niebie, przydźże, a chodź za mną.M~Tedy on rzekł: Tegom wszytkiego przestrzegał od młodości mojej. }Znaszże roskazania? Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradń, nie powiedaj świadectwa fałszywego, czci ojca twego i matkę twą.}|sI powiedział mu Jezus: Przeczże mię powiedasz być dobrym? Żadenci nie jest dobrym, jednoż jeden to jest Bóg.m{STedy go pytało niektóre książę mówiąc: Mistrzu dobry cóż czyniąc otrzymam żywot wieczny? z Zaprawdęć wam powiedam: Ktożkolwiek nie przyjmie królestwa Bożego jako dzieciątko, żadnym sposobem nie wnidzie do niego.y3Ale Jezus wezwawszy dziateczek powiedział: Dopuśćcie dziateczkam przyjdź do mnie, a nie hamujcie ich, abowiemci takowych jest Królestwo Boże.oxWPrzynoszono też kniemu dziateczki, aby się ich dotykał, co gdy widzieli zwolennicy, fukali na nie.?wwI powiedam to wam: Żeć ten odszedł usprawiedliwionym do domu swego więcej niźli on, abowiem ktokolwiek się podwyższa, będzie uniżon, a kto się uniża, będzie podwyższon.#v? Celnik zasię stanąwszy z daleka, nie chciał podnieść i oczu swych w niebo, ale tłukł piersi swe mówiąc: Boże bądź miłościw mnie grzesznemu.Ru Poszczę dwa kroć w tegodniu, dawam dziesięcinę ze wszytkiego co mam.At{ I stanąwszy Faryzeusz tak się sam u siebie modlił: Boże czynię tobie dzięki, żem nie jest jako ini ludzie drapieżni, niesprawiedliwi i cudzołożni, abo jak też i ten celnik.bs= Dwoje ludzi zstąpiło do kościoła, aby się modlili. Jeden Faryzeusz, a drugi celnik.r Zatym rzekł do niektórych wiele o sobie trzymających jakoby byli sprawiedliwemi, a którzy sobie ine za nic mieli, to podobieństwo.qPowiedamci wam, żeć je wolnymi uczyni w rychle. A wszakoż Syn człowieczy, gdy przyjdzie, a zaź znajdzie wiarę na ziemi?p%A cóż Bóg, zali nie uwolni wybranych swoich wołających do siebie we dnie i w nocy? Chociażby też gniewu swego przewłaczał nad nimi.Io Rzekł tedy Pan: Słuchajcież co mówi ten złościwy sędzia.}nsWszakoż iż mi się uprzykrza ta wdowa, uczynię ją wolną, aby mi na ostatek przyszedszy więcej nie dokuczała.mLecz on nie chciał przez niemały czas. Potym mówił sam u siebie: Aczci się Boga nie boję, ani się żadnego wstydzę.lA w tymże też mieście była w doma niektóra, co do niego przyszła, mówiąc: Uczyń mię wolną od przeciwnika mego.nkUMówiąc: Był sędzia w niektórym mieście, który się Boga nie bał, ani się żadnego wstydał.sj aI powiedział im też podobieństwo ktemuż należące, iż się zawżdy modlić potrzeba a nie leniwieć.i%Tedy mu oni dawszy odpowiedź rzekli: Gdzież Panie? Ale on im rzekł: Gdzieć będzie ciało, tam się zbiorą i orłowie.Oh$Bedąć dwa na polu, a jeden będzie wzięt, drugi zostawion będzie.Gg#Dwie będą mleć społu, jednęć wezmą a drugą zostawią.dfA"Powiedamci wam: Onej nocy będą dwa na łożu jednym, jednego wezmą a drugiego zostawą.e}!Któżkolwiek będzie się starał jakoby zachować duszę swą, straci ją, a ktokolwiek ją straci zgotuje jej żywot.-dU Przypomnicież sobie żonę Lotowę.Uc#Onego to dnia jeśliżby kto był na domu, a naczynie jego w domu, niechajżeć nie schodzi aby je brać miał, a ktoby też był na polu, niechżeć się tak że nie wraca do tego co na zad pozostawił.[b/Wedle tychżeć rzeczy będzie i on dzień, w który syn człowieczy się objawi.uacA tegoż dnia, gdy wyszedł Lot z Sodomy, spadł jak deżdż ogień z siarką z nieba, a wytracił wszytki.x`iTakżeć równie jako się działo za czasów Lotowych, jedli, pili, kupowali, przedawali, sadzili i budowali. +`~~J}}} |r|0{{zz%yy0xxwwdvv8uuptt]sss)rrTqqappDooSonlnmmlml;lk`jjbiii(hhbgg$fflf.eedkccYbblaara``1__1^^S]]~]\\i[[[[)ZZlZ?Y_YXX$WWaVVV9UUUdTTTKTSS3RRdR)QQ6POOO$NN&MM3LL#KKoJJiJIIHH2GVGFFuF#EfDDRCC)BB|AAQ@@ ?>>8==}=&<LN'Eq+ ' x W n> S+c}? Tedy Żydowie mówili onemu, który był uzdrowion: Nie godzić się tobie łoża nosić.||q I natychmiast się zdrowym stał on człowiek, a wziąwszy łoże swoje chodził, choćże był szabat dnia onego.@{{I rzekł mu Jezus: Wstań a weźmi łoże twe i chodź.4zaTedy mu on chory odpowiedział: Panie niemam żadnego, któryby mię włożył do sadzawki gdy bywa poruszona woda, owszem niż ja przyjdę już drugi wnidzie przedemną.yTego, gdy Jezus ujźrzał leżącego a poznał, że przez długi czas był niemocen rzekł do niego: A chceszże być zdrów?QxI był tam niektóry od trzechdziesiąt i ośmi lat niemocą słożony.Ww'Abowiem Anioł zstępował pewnego czasu w sadzawkę i poruszał wodę. A tak ten, który napirwej wstąpił po wzruszeniu wody, stawał się zdrowym od każdej niemocy, w którejby jedno był zadzierżan.vveW których leżało barzo wiele niemocnych, ślepych, chromych, wyschłych, którzy czekali poruszenia wody.uA była w Jeruzalem w rynku gdzie owce przedawano sadzawka, którą po Żydowsku zwano Betezda, mająca pięcioro podsienie.Jt Był potym dzień święty żydowski i szedł Jezus do Jeruzalem.Vs%6A tenci zasię wtóry cud okazał Jezus, gdy przyszedł z Judy do Galilejej.r5I poznał ociec, iż się to onej godziny stało, gdy mu powiedział Jezus: Syn twój jest żyw. Uwierzył tedy sam i wszytek dom jego.!q;4A przetoż pytał od nich godziny, o którejby się lepiej mieć poczuł, a oni mu powiedzieli: Wczora około siódmej godziny opuściła go gorączka.cp?3I gdy już przychadzał, zabieżeli mu słudzy i oznajmili mówiąc: Syn twój żyw jest.o{2Rzekł mu Jezus: Idź syn twój żyw jest. I uwierzył człowiek słowam, które mu był powiedział Jezus, a odszedł._n71Ale mu powiedział on królewski dworzanin: Panie wstąp pierwej niż umrze syn mój._m70A przetoż mu rzekł Jezus: Jeśliż znaków i cudów nie ujźrzycie, nie uwierzycie.$lA/Ten gdy usłyszał, iż Jezus przyszedł z Judy do Galilejej, szedł do niego prosząc go aby wstąpił a uzdrowił syna jego, bo już miał był umrzeć.8ki.Zatym Jezus przyszedł zasię do Kany, miasteczka Galilejskie, gdzie był uczynił z wody wino. A w Kapernaum był niektóry dworzanin królewski, którego syn był niemocen.9jk-Gdy tedy przyszedł do Galilejej, przyjęli go Galilejczycy, bo widzieli wszytko co czynił w Jeruzalem na dzień święty, bo też byli i sami zeszli się na dzień święty.ci?,Abowiem oświadczał się sam Jezus: Iż prorok w ojczyźnie swej nie jest w uczciwości.Fh+Potym po dwu dnioch odszedł ztamtąd i szedł do Galilejej..gU*A mówili niewieście: Już nie na twą powieść więcej wierzymy, abowiem jużechmy sami słyszeli i wiemy żeć ten jest prawdziwie on zbawiciel świata Krystus.1f])I uwierzyło ich więcej na słowa jego.oeW(A tak gdy się do niego zeszli Samarytani, prosili go aby u nich został i został tam przez dwa dni.(dI'Tedy z miasta onego wiele Samarytanów uwierzyli weń na powieść onej niewiasty, która świadczyła, że jej wszytko powiedział co jedno kolwiek czyniła.yck&Jaciem was posłał żąć to, około czegoście wy nie robili, inszyć robili, a wyście weszli w robotę ich.hbI%Abowiem w tym powieść ona jest prawdziwa: Inszyć jest, który sieje, a inszy, który żnie.a$A któryć żnie, bierze zapłatę i zbiera owoc do żywota wiecznego, aby i ten, który sieje, weselił się społu z tym, który żnie.D`#Izaź wy nie mówicie: Jeszcze są czterzy miesiące a tedyć żniwo przyjdzie? Otoż wam powiedam: Podnieście oczu waszych, a przypatrzcie się krainam, boć już białe są ku żniwu.z_m"Tedy rzekł Jezus: Mójci pokarm jest abych czynił wolę tego, który mię posłał, a dokończył sprawy jego.T^!!I mówili zwolennicy jedni ku drugim: Izali mu kto przyniósł coby jadł?Z]- Ale im on rzekł: Mam ja pokarm co go pożywać będę, o którym wy nie wiecie.G\W ten czas go prosili zwolennicy jego mówiąc: Mistrzu jedz.8[kA przetoż wyszli z miasta i przyszli do niego.{ZoPódźcie a oglądajcie człowieka, który mi powiedział wszytko comkolwiek czyniła, zali nie ten jest Krystus?gYGZostawiwszy tedy dzban swój, niewiasta szła ku miastu i powiedziała ludziam miejsca onego.#X?A na ten czas przyszli zwolennicy jego i dziwowali się, że z niewiastą rozmawiał, wszakoż mu żaden nie rzekł ocz pytasz, abo co z nią rozmawiasz?EWI powiedział jej Jezus: Jaciem jest, który mówię tobie.V}Rzekła mu niewiasta: Wiem żeć przyjdzie Mesjasz, który rzeczon jest Krystus, onci gdy przyjdzie oznajmi nam wszytko.hUIBóg jestci duch, a tak ci, którzy go chwalą, potrzeba aby go chwalili w duchu i w prawdzie.T/Aleć przyjdzie czas i teraz jest, gdy prawdziwi chwalcy będą chwalić Ojca duchem i prawdą. Bo i Ociec takowych szuka, którzyby go chwalili.`S9Wy chwalicie co nie wiecie, a myć chwalimy co wiemy, abowiem jest zbawienie z Żydow. RNa to jej powiedział Jezus: Niewiasto wierz mi, przyjdzieć czas, gdy ani na górze tej, ani w Jeruzalem będziecie chwalić Ojca.QyOjcowie naszy chwalili Boga na górze tej, a wy powiedacie, że w Jeruzalem jest miejsce kędy potrzeba Boga chwalić.EPI rzekła mu niewiasta: Panie widzę iżeś ty jest prorok.|OqAbowiemeś piąci mężow miała, a teraz ten, którego masz nie jestci twój mąż, toś prawdziwie powiedziała.|NqI odpowiedziawszy niewiasta rzekła mu: Nie mam męża. A Jezus jej rzekł: Dobrześ powiedziała, Nie mam męża.GMTedy jej rzekł Jezus: Idź wzów męża twego, a przydź tu.xLiZatym mu rzekła niewiasta: Panie daj mi tej wody, abych nie upragnęła, a żebych tu czyrpać nie chodziła.AK{Lecz ktoby pił onę wodę, którą ja dam jemu, nie upragnie na wieki. Owszem woda ona, którą ja dam jemu, stanie się w nim źrzódłem wód wyskakujących ku żywotowi wiecznemu.eJC A odpowiedziawszy Jezus rzekł jej: Każdy który pije tę wodę, zasię będzie pragnął.I Izażeś ty większym jest nad ojca naszego Jakuba, który nam tę studnię dał, z której i sam pił i synowie jego i bydła jego?|Hq Rzekła mu niewiasta: Panie nie masz czym czyrpać, a studnia jest głęboka, zkądże tedy masz tę wodę żywą?>Gu Ale Jezus dawszy jej odpowiedź rzekł: O byżeś wiedziała ten dar Boży i kto ten jest, który mówi tobie: Daj mi pić, tedybyś ty go prosiła, a onby tobie dał wodę żywą.:Fm Tedy mu rzekła ona Samarytańska niewiasta: Jakoż ty Żydem będąc żądasz odemnie picia, któram jest niewiasta Samarytańska? Gdyż Żydowie nie towarzyszą z Samarytany.GEBo zwolennicy jego szli byli do miasta, aby kupili co jeść.mDSZatym przyszła niewiasta Samarytańska, aby czyrpała wodę, ku której rzekł Jezus: Daj mi pić.C I był tam stok Jakubów, a przetoż Jezus będąc spracowany z drogi, siadł tak u stoku, a było jakoby o szóstej godzinie.~BuA tak przyszedł do miasta Samarijej, które zową Sychar, podle folwarku, który dał Jakub Józefowi synowi swemu.7AiI przyszło mu prawie przejdź przez Samarija.6@gOpuścił Judę i szedł zasię do Galilejej.A?}(Chociaż sam Jezus nie krzcił, jedno zwolennicy jego.)> yPotym gdy Pan zrozumiał, iż się osłyszeli Faryzeuszowie, że on więcej zwolenników czynił i krzcił niźli Jan.=$Kto wierzy w Syna, ma żywot wieczny, a kto nie jest posłuszny Synowi, nie ogląda żywota, ale gniew Boży zostawa nad nim.8<k#Ociec miłuje Syna i wszytko dał w ręce jego.l;Q"Abowiem ten. którego Bóg posłał, słowa Boże powieda, bo temu Bóg nie pod miarą dawa Ducha.\:1!Ktoć jego świadectwo przyjmuje, tenci zapieczętował, iż Bóg jest prawdziwym._97 A co widział i słyszał toż świadczy, lecz świadectwa jego żaden nie przyjmuje.+8OKtoć z wysoka przyszedł, nad wszytkimić jest, a ktoć z ziemię jest, ziemski jest i ziemskie rzeczy powieda. Któryć z nieba przyszedł, jestci nadewszytki.27_Onemuć potrzeba róść, a mnie ubywać.H6 Ktoć ma oblubienicę, tenci jest oblubieniec, a przyjaciel oblubieńców, który stoi a słucha go, weseli się z radością dla głosu oblubieńcowego, a toć wesele moje wypełnione jest.z5mWy tedy będziecie mi świadkowie żem powiedział: Iżciem ja nie jest on Krystus, alem jest posłan przed nim.r4]A dawszy odpowiedź Jan rzekł: Nie możeć nic wziąć człowiek, jeśli mu nie będzie podano z nieba.03YA przetoż przyszli do Jana i rzekli mu: Mistrzu, ten, który z tobą był za Jordanem, o którymeś ty dał świadectwo, ten też oto krzci, a wszyscy idą do niego.Y2+Wszczęła się potym gadka między zwolenniki Janowemi z Żydy o oczyścieniu.@1{Bo jeszcze w ten czas Jan nie był podan do więzienia.p0YKrzcił też i Jan w Enon blisko Salim, bo tam było wiele wód, a ludzie przychodzili i krzcili się.i/KPotym Jezus i zwolennicy jego przyszli do powiatu judskiego, tamże mieszkał z nimi i krzcił..}Lecz kto się szczyrze obchodzi, idzieć do światłości, aby były znaczne sprawy jego, iż są wedle Boga sprawowane.-!Boć każdy, który się przewrotnie obchodzi, nienawidzi światłości, ani idzie ku światłości, żeby nie były okazane uczynki jego.',GA toć jest potępienie, że światłość przyszła na świat, ale ludzie radszej umiłowali ciemności niż światłość, gdyż są złościwe sprawy ich. +9Któryć wierzy weń nie będzie potępion, a kto zasię nie wierzy, już potępionym jest, abowiem nie uwierzył w imię jednorodzonego Syna Bożego.*wGdyż nie posłał Bóg Syna swojego na świat, aby miał potępiać świat, ale iżby świat wybawion był przezeń.)1Abowiemci Bóg tak umiłował świat, iż Syna swego jednorodzonego dał, aby wszelki kto wierzy weń nie zginął, lecz aby miał żywot wieczny.X()Iżby każdy, który weń uwierzy nie zginął, lecz aby miał żywot wieczny.o'WJako tedy Mojżesz wystawił był węża na puszczy, tak potrzeba aby wystawion był Syn człowieczy.~&u Abowiemci żaden nie wstąpił do nieba, jedno ten, który zstąpił z nieba, Syn człowieczy, który jest w niebie.%w Jeśliż wam sprawy ziemskie powiedam a nie wierzycie, jakoż gdybych wam niebieskie opowiedał, wierzyć będziecie? $  Zaprawdę, zaprawdę powiedam tobie: Co wiemy mówimy, a cochmy widzieli świadczymy, lecz świadectwa naszego nie przyjmujecie.]#3 A Jezus dawszy odpowiedź rzekł mu: Tyś jest Mistrz izraelski, a tego nie umiesz?F" I odpowiedziawszy Nikodem rzekł jemu: Jakoż to być może?!+Wiatrci kędy chce wieje i szum jego słyszysz, ale nie wiesz skąd przychodzi i dokąd idzie, takżeć jest każdy, który się rodzi z Ducha.W 'Nie dziwujże się, iżemci powiedział; Potrzebać się wam narodzić znowu.^5Coć się narodziło z ciała, ciało jest, a co się narodziło z Ducha, Duch jest.$ANa to mu odpowiedział Jezus: Zaprawdę, zaprawdę tobie powiedam, jeśliż się kto nie narodzi z wody a z Ducha, nie może wnidź do królestwa Bożego.+Rzekł do niego Nikodem: Jakoż się może człowiek rodzić, gdy jest stary? Izali może wnidź w żywot matki swej powtóre i narodzić się?1Tedy mu Jezus odpowiedając rzekł: Zaprawdę, zaprawdę tobie powiedam, jeśli się kto nie narodzi znowu, nie może widzieć królestwa Bożego.ETen przyszedł do Jezusa w nocy i rzekł mu: Mistrzu, wiemy żeś przyszedł od Boga Mistrzem, bo żaden tych znamion czynić nie może, które ty okazujesz, jeśliby z nim Bóg nie był.` ;Był też niektóry z Faryzeuszów, któremu było imię Nikodem, książę żydowskie.A nie było mu potrzeba, aby był kto miał dać jemu świadectwo o człowieku, abowiem on wiedział co było w człowieku.I Ale sam Jezus nie zwierzał się im dlatego, iż znał wszytki.Tamże gdy był w Jeruzalem na dzień święty Wielkonocny, wiele ich uwierzyli w imię jego, patrząc na jego cuda, które okazował.  I gdy potym zmartwychwstał, wspomjonęli zwolennicy jego, iż im to powiedał i uwierzyli Pismu i słowu, które mówił Jezus.3aAle on mówił o kościele ciała swojego.  Tedy rzekli Żydowie: Przez czterdzieści i sześć lat budowan jest ten kościół, a ty go chcesz we trzech dnioch wystawić?jMA Jezus odpowiedziawszy rzekł im: Rozwalcie ten kościół, a ja ji we trzech dnioch wystawię.`9A tak Żydowie odpowiedziawszy rzekli mu: Cóż za znak okazujesz nam, iż to czynisz?wgI przypomnieli sobie zwolennicy jego to, co było napisano: Zapalczywa miłość k domowi twemu żarła mię.~uTakże i tym co gołębie przedawali rzekł: Wynieście to ztąd, a nie czyńcie z domu Ojca mego, domu kupieckiego.A uczyniwszy bicz z powrozów, wygnał wszytki z kościoła, a owce i woły i pieniądze bankierzów rosypał, a stoły zprzewracał.nUI znalazł w kościele ony, którzy przedawali woły, owce i gołąbie, ktemu i bankierze siedzące.Z - Abowiem była blisko Wielkanoc Żydowska, a dlategoż szedł Jezus do Jeruzalem.m S Potym szedł do Kapernaum sam i matka i bracia i zwolennicy jego, a mieszkali tam przez mały czas.  Tenci początek cudów uczynił Jezus w Kanie miasteczku Galilejskim, aby oznajmił chwałę swą i uwierzyli weń zwolennicy jego.* M I rzekł mu: Wszyscyć naprzód dawają wino dobre, a gdy się goście wedle potrzeby napiją, tedy to co jest podlejsze, a tyś dobre wino chował aż do tąd.c ? Skoro tedy skosztował przedniejszy sprawca wody onej, która się zstała winem ( a nie wiedział skądby było, lecz słudzy wiedzieli, którzy wodę czyrpali ) wezwał k sobie oblubieńca onto przedniejszy sprawca.a;Tedy im rzekł: Czyrpajcież teraz a podajcie przedniejszemu sprawcy, a tak oni podali.hII rzekł im Jezus: Nalejcie pełne ty stągwie wody, a tak nalali je pełne aż i z wierzchem. I były tam sześć stągiew kamiennych według oczyściania Żydowskiego postawionych, biorąc każda w się dwa abo trzy dzbany.KZatym rzekła matka jego sługam: Cokolwiek wam rzecze, czyńcie.b=Ale jej rzekł Jezus: Cóżmi do ciebie niewiasto: jeszczeć nie przyszła godzina moja.T!Tam gdy nie zstało wina, rzekła matka Jezusowa do niego: Wina nie mają.>wA był też wezwan Jezus i zwolennicy jego na wesele.w iTedy dnia trzeciego było sprawowano wesele w Kanie Galilejskim miasteczku, gdzie też była i matka Jezusowa.; q3Zatymże mu powiedział: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, od tego czasu będziecie widzieć niebo otworzone i Anioły Boże wstępujące i zstępujące, nad Syna człowieczego.# A2Tedy mu odpowiedział Jezus i rzekł: Żem tobie mówił, widziałem cię pod figowym drzewem, dlatego wierzysz? Jeszcze nad ty więtsze rzeczy ujźrzysz.j~ O1A odpowiedziawszy Natanael rzekł: Mistrzu, Tyś jest on Syn Boży, Tyś jest on Król izraelski.3} a0I rzekł mu Natanael: Skądże mię znasz? A Jezus odpowiedziawszy, rzekł mu: Jeszcze pirwej niż cię tu Filip wezwał, gdyś pod figowym drzewem był, widziałem cię. | /Ujźrzawszy tedy Jezus Natanaela idącego do siebie, powiedział o nim: Tenci jest zaprawdę Izraelita, w którym nie masz zdrady.v{ g.Na to mu powiedział Natanael: I możesz być od Nazaret co dobrego? Tedy mu rzekł Filip: Pódź a oglądaj..z W-Potym Filip znalazszy Natanaela, powiedział mu: Znaleźliciechmy onego, o którym pisał Mojżesz w zakonie i prorocy, onego Jezusa Nazareńskiego syna Józefowego.Ey ,A Filip był z Betsajda, z miasta Andrzejowego i Piotrowego.bx ?+Nazajutrz chciał Jezus idź do Galilejej, a znalazszy Filipa, rzekł mu: Pódź za mną.w '*I przywiódł go do Jezusa, a wejźrzawszy nań Jezus, rzekł: Tyś jest Symon syn Jonasów, ty będziesz zwan Kefas, co się znaczy Kamień. v )Ten napirwej nalazszy Symona brata swego, powiedział mu: Naleźliciechmy Mesjasza onego, co jest, jeślibyś wykładał, Krystus.pu [(A był Andrzej brat Symona Piotra, jeden z onych dwu, którzy to słyszeli od Jana, a szli byli za nim.t 5'Tedy im rzekł: Pódźcież a oglądajcie. A tak szli i widzieli gdzie mieszkał, a zostali przy nim onego dnia, bo była jakoby dziesiąta godzina.9s m&Obróciwszy się tedy Jezus, a ujźrzawszy je za sobą idące, rzekł do nich: Czegóż szukacie? A oni rzekli: Rabbi (co jeślibyś wykładał jest Mistrzu) gdzież mieszkasz?Or %To gdy usłyszeli dwa jego zwolennicy co powiedział, szli za Jezusem.Hq  $I wejźrzawszy na Jezusa idącego rzekł: Oto Baranek on Boży.Dp #Potym zasię nazajutrz stał Jan i dwa z zwolenników jego.Lo "A przetożciem ja widział i świadczę, że ten jest on Syn Boży.Xn +!I nie poznałciem go ja, ale ten, który mię posłał, abym krzcił wodą, ten mi powiedział: Nad którym ujźrzysz Ducha zstępującego i nad nim zostawającego, tenci jest, który krzci Duchem świętym.~m w Tedy Jan świadczył mówiąc: Widziałem Ducha zstępującego jako gołębicę z nieba, który też został nad nim.fl GA jaciem go nie znał, ale iżby był objawion Izraelowi, dlategom przyszedł krzcząc wodą.k }Tenci jest, o którymem powiedał: Idzie po mnie mąż, który jest przełożon nad mię, bo zacniejszym jest niźli ja.{j qNazajutrz ujźrzał Jan Jezusa idącego do siebie i rzekł: Oto Baranek Boży, który gładzi grzech tego świata.Gi  A toć się działo w Betabara za Jordanem, gdzie Jan krzcił.h Onci jest który po mnie idzie, który jest przedniejszy nad mię, któremu ja nie jestem godzien rozwięzać rzemienia u trzewików.qg ]A odpowiedział im Jan mówiąc: Jać krzczę wodą, aleć w pośród was stoi, o którym wy nie wiecie.sf aI pytali go a mówili mu : Czemuż tedy krzcisz, gdyżeś ty nie jest Krystus, ani Heljasz, ani prorok on?;e sA cić, którzy byli posłani, byli z Faryzeuszów.d Tedy on rzekł: Jam jest głos wołającego na puszczy; Przeprawujciesz drogę Pańską, jako powiedział Ezajasz prorok.c Ale mu oni rzekli: Któżeś wżdy jest? Żebychmy dali odpowiedź tym, którzy nas posłali i cóż wżdy powiedasz o sobie?#b ATedy go pytali: Cóżeś wżdy jest? I Heljasz żeś ty? A on rzekł: Nie jestem. A oni rzekli: Izaś jest prorokiem onym? A on odpowiedział: Nie jestem.Ia  I wyznałci a nie zaprzał, a wyznał że on nie był Krystusem.` {A taktoć jest świadectwo Janowe, gdy posyłali Żydowie z Jeruzalem kapłany i Lewity pytając go: Ty coś jest zacz?w_ iŻadenci nigdy Boga nie widział, lecz on jedynorodny syn, który jest w łonie Ojcowym, ten nam opowiedział.e^ EAbowiem zakon przez Mojżesza jest dan, a łaska i prawda przez Jezusa Krystusa się stała.D] A z pełności jego wszyscychmy brali i łaskę za łaskę.0\ [Janci świadczył o nim i obwoływał mówiąc: Tenci jest, o którymem powiedał, Ten, który po mnie idzie, jest przedniejszym nad mię, bo jest zacniejszym niż ja.+[ QA Słowoć ono Ciałem się stało i przemieszkawało między nami i widzielichmy chwałę jego, chwałę jako jedynorodnego od Ojca, napełnione łaski i prawdy.kZ Q Którzy nie ze krwie, ani z chciwości ciała, ani z chciwości męża, lecz z Boga są narodzeni.Y } A ilekolwiek ich go przyjęli, dał im tę godność, aby się stali synmi Bożymi, tym którzyby wierzyli w imię jego.8X m Przyszedł do swoich, ale go swoi nie przyjęli.XW + Na świecie był i przezeń świat sprawion jest, leczci go świat nie poznał.qV ] Toć było ona światłość prawdziwa, która oświeca wszelkiego człowieka na świat przychodzącego.eU ENie byłci on światłością oną, ale był posłan iżby świadczył o onej światłości.gT ITen przyszedł ku świadectwu, aby świadczył o światłości, aby przezeń wszyscy wierzyli.CS Był człowiek posłany od Boga, któremu było imię Jan.YR -A tać światłość w ciemnościach świeci, ale jej ciemności nie ogarnęły.EQ W nimci był żywot, a żywot był światłość ona ludzka.rP _Wszytkoć się przez to Słowo stało, a oprócz niego nic się nie stało, cóżkolwiek było uczyniono.,O UTo Słowo było na początku u Boga.UN 'Na początku było Słowo, a Słowo ono było u Boga i było ono Słowo Bóg.KM5I byli zawżdy w kościele chwaląc i błogosławiąc Boga. Amen.TL!4Oni tedy dawszy mu chwałę, wrócili się do Jeruzalem z weselem wielkim.iKK3I zstało się, gdy im błogosławił, rozstał się z nimi, a był niesion w zgórę do nieba.bJ=2Zatymże je wiódł precz, aż ku Betanijej, a podniózszy ręce swe, błogosławił im.I1I otoć ja poślę obietnicę Ojca mego na was. Mieszkajcież wy tedy w mieście Jeruzalem, aż będziecie obleczeni mocą z wysokości.*HO0A wy jesteście świadkowie tego.{Go/Aby w imię jego było opowiedano uznanie i odpuszczenie grzechów u wszytkich narodów, począwszy od Jeruzalem.lFQ.Takci jest napisano i tak było potrzeba Krystusowi cirpieć i wstać od umarłych dnia trzeciego.KE-Otworzył tedy smysł ich, iż zrozumieli Pisma i rzekł do nich:\D1,Zatym rzekł do nich: Tyć są słowa, którem mówił do was, pókim jeszcze był z wami, iż było potrzeba wypełnić się wszytkiemu co napisano jest w zakonie Mojżeszowym, w prorokach i w psalmach o mnie.*CO+Co on wziąwszy jadł przed nimi.@B{*I dali mu pół ryby pieczonej i sztukę plastru miodu.wAg)Lecz gdy jeszcze oni nie wierzyli przed radością, a iż się dziwowali rzekł im: Macie wżdy tu co jeść?/@Y(I rzekszy to, ukazał im ręce i nogi.?7'Oglądajcie ręce moje i nogi moje, bomci ja sam jest, dotknicie się mnie a obaczcie, boć duch nie ma ciała ani kości, jako widzicie, że ja mam.h>I&Ale on rzekł do nich: Przeczżeście się zatrwożyli, a co za myśli nadchodzą serca wasze?L=%Zlęknąwszy się tedy i strwożywszy mnimali, iż ducha widzieli.\<1$O tym gdy oni mówili, tedy Jezus stanął w pośród ich i rzekł im: Pokój wam.d;A#Powiedzieli im też co się działo w drodze i jako od nich był poznan w łamaniu chleba.J: "Powiedając im: Wstałci Pan prawdziwie i ukazał się Symonowi.9!A tak tegoż czasu wstawszy, wrócili się do Jeruzalem i znaleźli zgromadzonych jedennaście i ony, którzy z nimi byli.}8s I mówili między sobą: Izali serce nasze nie pałało w nas gdy mówił z nami w drodze i gdy nam otwirał Pisma?[7/Otworzyły się tedy oczy ich i poznali go, ale on zniknął od ich obliczności.h6II zstało się, gdy on siedział z nimi, wziąwszy chleb błogosławił, a złamawszy dał im.5Ale go oni przynucili mówiąc: Zostań z nami, boć już jest tuż k wieczoru i schodzi dzień. A także wyszedł, aby został z nimi.h4IA gdy byli blisko miasteczka, do którego szli, tedy on tak zmyślał jakoby miał dalej idź.y3kA począwszy od Mojżesza i wszytkich proroków, wykładał im we wszytkich piśmiech, co o nim napisano było.W2'Izali tego nie było potrzeba cirpieć Krystusowi i wnidź do chwały swojej?u1cTedy on rzekł do nich: O głupi, a nierychłego serca ku wierzeniu temu wszytkiemu co powiedzieli Prorocy.0wA tak niektórzy co z nami byli chodzili do grobu i tak znaleźli jako niewiasty powiedały, ale samego nie widzieli./I nie znalazszy ciała jego, przyszły powiedając, iż widzenie Anielskie widziały, którzy powiedzieli iżby żyw był.b.=Lecz i niewiasty niektóre z naszych przestraszyły nas, które raniuczko były u grobu.-5A mychmy się nadziewali, iż to on był, który miał odkupić Izrael, a temu wszytkiemu już to dziś trzeci dzień wychodzi, jako się to stało.m,SA jako go książęta kapłańskie i urząd nasz wydali pod skazanie na śmierć i ukrzyżowali go.+7I rzekł im: A cóż to? A oni rzekli jemu: O Jezusie Nazareńskim, który był prorok mocny w sprawach i w słowiech, przed Bogiem i wszytkim ludem.*5I odpowiedając mu jeden, któremu było imię Kleofas rzekł: I ty sam przemieszkawasz w Jeruzalem, a nie wiesz co się w nim przez ty dni działo?{)oTedy rzekł do nich: Cóż to są za rozmowy, które idąc macie między sobą, a przeczżeście smętnej twarzy?;(qAle oczy ich były zatrzymane, aby go nie poznali.i'KA gdy tak rozmawiali i społu się pytali, tedy Jezus przybliżywszy się szedł społu z nimi.I& I rozmawiali z sobą o tym wszytkim co się było przydarzyło.% A oto dwa z nich tegoż dnia szli do miasteczka, które było na sześcidziesiąt stajan od Jeruzalem, a zwano je Emmaus.3$_ Wszakoż Piotr wstawszy bieżał ku grobowi, a gdy w wnątrz wejźrzał, obaczył tylko sami prześcieradła leżące i odszedł dziwując się sam u siebie tej sprawie.N# Ale się im zdały jakoby błazeńskie słowa ich i nie wierzyli im.r"] A byłać Marja Magdalena i Joanna i Marja Jakubowa matka i ine z nimi, które to powiedały Apostołom._!7 I wróciwszy się od grobu, oznajmiły to wszytko onym jedennaściom i inym wszytkim.3 aTedy ony sobie wspomniały na słowa jego.5Mówiąc: Potrzebać aby Syn człowieczy był wydan w ręce ludzi grzesznych, a żeby był ukrzyżowan, a trzeciego zasię dnia aby zmartwychwstał.mSNiemaszci go tu, aleć wstał, wspomnicież sobie jako wam powiedał, gdy jeszcze był w Galilejej.  A gdy się ony lękły, a schyliły twarz ku ziemi, rzekli do nich: Przeczże między umarłymi szukacie tego, który jest żyw?1I stało się, gdy będąc zatrwożone w tej rzeczy wątpiły, oto dwa mężowie stanęli przy nich, będąc obleczenia w szaty błyszczące się.8kA wszedszy nie nalazły ciała Pana Jezusowego./YI znalazły kamień odwalony od grobu.# ATedy dnia pirwszego, tego dnia onego barzo raniuczko przyszły do grobu, niosąc ony rzeczy wonne, które były nagotowały i były też niektóre z nimi.xi8A tak wróciwszy się nagotowały wonnych rzeczy i olejków, ale w szabat według roskazania zaniechały tego.  7Szły też za nim niewiasty, które były z nim przyszły z Galilejej, aby widziały grób i jako było położono ciało jego.M6A był dzień przygotowania na święto i dzień szabatu nastawał.75I ziąwszy je uwinął w prześcieradło, a położył w grobie, który był z kamienia wyciosany, w którym jeszcze nigdy żaden nie był położon.A}4Ten przyszedszy do Piłata prosił go o ciało Jezusowe. 3Który nie zezwalał na radę i na uczynek ich, a był z Arymatjej miasta judzkiego, który też sam oczekawał królestwa Bożego.]32Tedy oto mąż niektóre imieniem Józef Senator, a dobry i sprawiedliwy człowiek. 1A wszyscy jego znajomi z daleka stali i niewiasty, które były społu za nim przyszły od Galilejej, przypatrując się temu. 0Także lud wszytek, który się był społu zszedł dziwować temu, widząc to co się stało, bił się w piersi i nawracał się.ve/To gdy ujźrzał setnik co się działo, chwalił Boga mówiąc: Zaprawdęć to był człowiek sprawiedliwy.wg.Zawołał tedy Jezus głosem wielkim, a rzekł: Ojcze w ręce twe podawam ducha mojego. A to rzekszy skonał.W '-I zaćmiło się słońce, a zasłona kościelna rozdarła się w pośrzodku.x i,A było jakoby o szóstej godzinie, że się stały ciemności po wszytkiej ziemi, aż do dziewiątej godziny.^ 5+Tedy mu powiedział Jezus: Zaprawdę powiedam tobie: Dziś ze mną będziesz w raju.^ 5*Zatymże rzekł do Jezusa: Panie pomni na mię, gdy przyjdziesz do królestwa twego.o W)A iście my sprawiedliwie, bo godne bierzem za swe sprawy karanie, aleć ten nic złego nie uczynił.ve(Ale odpowiedziawszy drugi, fukał go mówiąc: I nie boiszże się ty Boga, gdyżeś jest w tymże skazaniu?%'Tamże jeden z onych złoczyńców co byli obieszeni, sromocił go mówiąc: Jeśliżeś ty jest on Krystus, wybawże i samego siebie i nas.wg&Był też nad nim napis wypisany greckiemi, rzymskiemi i żydowskimi literami: Tenci jest on Król Żydowski.K%Mówiąc: Jeśliżeś ty jest Król Żydowski, wybawże się sam.U#$Także i służebni szydzili z niego przychodząc, a podawali mu pić ocet.P#Stał tedy lud dziwując się, a książęta kapłańskie śmieszki sobie z niego stroili i z nimi mówiąc: Ine wybawiał, niechże się i sam wybawi, jeśliżeć ten jest on Krystus Boży wybrany.yk"I mówił Jezus: Ojcze odpuść im boć nie wiedzą co czynią. A rozdzieliwszy szaty jego, puścili o nie los. 9!A tak gdy przyszli na miejsce, które zową Trupich głów, tam go ukrzyżowali z onymi złoczyńcami. Jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie.R Wiedziono też z nim i drugich dwu złoczyńców, aby je z nim stracono.T!Abowiem jeślić to na surowym drzewie czynią, a cóż na suchem będzie?U~#Tedyć poczną mówić góram: Upadnicie na nas, a pagórkam: Okryjcie nas.}+Abowiemci oto przyjdą dni, w których będą mówić: Szczęśliwesz są niepłodne i których żywoty nie rodziły, ani piersi mleka dawały.|Tedy się Jezus obróciwszy do nich rzekł: Córki Jerozolimskie nie nade mną płaczcie, ale nad samy sobą i nad dziatakmi waszemi.Y{+I szło za nim barzo wiele ludu i niewiast, które go płakały, i żałowały.zGdy go tedy wiedli, pojmawszy Symona niejakiego Cyrenejczyka, który ze wsi szedł, włożyli nań krzyż, aby go niósł za Jezusem.yI wypuścił onego, który był dla rostyrku i mordu podan do więzienia, o którego prosili, a Jezusa podał na wolą ich.?xyTedy Piłat przysądził, aby tak było jako żądali.w!Ale się oni dopierali, prosząc głosem wielkim, aby był ukrzyżowan i tym się więcej głosy ich i książąt kapłańskich wzmagały.$vAA on po trzecie rzekł do nich: I cóż wżdy on złego uczynił? Żadnegom przewinienia na śmierć w nim nie nalazł, a tak go starawszy puszczę wolno.EuLecz tym barziej wołali mówiąc: Ukrzyżuj, ukrzyżuj go.MtAle Piłat mówił do nich powtóre, żeby im był puścił Jezusa.ksOKtóry był dla niejakiego rostyrku w mieście uczynionego i dla mordestwa wrzucon do więzienia.]r3Ale wszytek lud wołał społu mówiąc: Daj stracić tego, a puść nam Barabasza.EqI potrzeba bywało, że im na święto wypuszczał jednego.,pSA przetoż go starawszy wypuszczę.noUKtemu ani Herod, bowiem go odesłał do nas, oto nie uczynił nic dla czegoby był śmierci godzien.  >2~~}}'||{'zzEyytxx wwTvvduuKttt1srrWqqXqpppoo nnOnmmMml^lkk9jjiphhbgg]gffPee`dccibbaa``C__W^^B]]R\\\[zZZbYYvXXDWWWXWVUUvTT^TSS"R}RHQQUPPuOOHNNN*MMcLLULKJJJfIIjI/HHsGGG)FFSEED{DCC"BlBAA/@@??@>>==1<;;^::d99z988e7777666<55=544w333622110V//.---,,9++*h))i((c''&&I&%w%@$$##s""|!!; n5X`O1_%>73~&5  g    <.3g>jM Potym gdy wypuści owce swe, idzie przed nimi, a owieczki idą za nim, bowiem znają głos jego.q[ Temu odźwierny otwiera, a owce słuchają głosu jego i nazywa owieczki swe mianowicie, a prowadzi je.E Któryć zasię wchodzi drzwiami, tenci jest pastyrz owiec.  Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, kto nie wchodzi drzwiami do obory owczej, ale wchodzi inędy, ten jest złodziej i zbójca.! )Na to im powiedział Jezus: Byście byli ślepymi, nie mielibyście grzechu, lecz iż teraz mówicie: Widziemy, a tak grzech wasz zostawa.q[ (To usłyszeli niektórzy z Faryzeuszów, którzy byli przy nim i rzekli mu: Zali my jestechmy ślepymi?) 'Potym rzekł Jezus: Jaciem przyszedł na ten świat odprawować sądu, aby ci którzy nie widzą, widzieli, a którzy widzą, aby ślepi byli.;q &Zatym on rzekł: Wierzę Panie i dał mu chwałę.X~) %A odpowiedział mu Jezus: I widziałeś go i który mówi z tobą sam ci jest.M} $A on odpowiedział i rzekł: Któż jest Panie abych weń wierzył?q|[ #I usłyszał Jezus, iż go precz wyrzucili, a gdy go znalazł, rzekł mu: Ty wierzyszli w Syna Bożego?{ "Odpowiedzieli mu tedy i rzekli: Tyś jest w grzechach narodzony wszytek i tyż nas masz uczyć? I także go precz wyrzucili.Lz !A jeśliżećby ten nie był od Boga, nie mógłciby nic uczynić.[y/ Od wieków to nie jest rzecz słychana, aby kto otworzył oczy śleponarodzonego. x A wiemy też, iż grzesznych Bóg nie wysłuchawa, jedno tego, który jest chwalcą Bożym, a wolę jego czyni, tegoć wysłuchawa.zwm A tak im on odpowiedział i rzekł: Toć w tym dziwno że wy nie wiecie skąd jest, a wżdy otworzył oczy moje.Qv Myć wiemy że Bóg z Mojżeszem mówił, a ten skądby był nie wiemy.qu[ Tedy go oni sromocili a mówili: Bądź ty sam jego zwolennikiem, myciechmy są Mojżeszowi zwolennicy.,tQ Odpowiedział im tedy: Jużciem wam powiedał, a nie słuchaliście. Przeczże jeszcze drugi raz słyszeć chcecie? Zali i wy chcielibyście być zwolenniki jego?Ws' I pytali go jeszcze po wtóre: Cóż ci czynił? I jakoć otworzył oczy twe?zrm Ale on odpowiedział i rzekł: Niewiemci jeśli jest grzeszny, to jedno wiem, iż będąc ślepym, teraz widzę. q  Wezwali tedy powtóre człowieka, który był ślepym i rzekli: Daj chwałę Bogu, bo my wiemy, że to jest człowiek grzeszny.Lp A dlategoż powiedzieli rodzicy jego: Mać lata pytajcież samego.(oI Toć mówili rodzicy jego, że się bali Żydów, abowiem już postanowili byli Żydowie, iż jeśliby go kto wyznał Krystusem, aby był z bożnice wyrzucon.n Lecz jako teraz przejźrzał nie wiemy, abo kto otworzył oczy jego, my nie wiemy, mać lata, pytajcież samego, a onci o sobie powie.omW Odpowiedzieli im rodzicy jego i rzekli: Wiemy żeć to jest on syn nasz, a iż się ślepo narodził.l Pytali ich tedy mówiąc: I tenże jest syn wasz, on któregoście powiedali być śleponarodzonym? Jakoż wżdy teraz widzi? k I nie wierzyli Żydowie o nim żeby miał być ślepym, a żeby wziął wzrok, aż wezwali rodziców onego, który wzrok otrzymał.wjg Powtóre rzekli ślepemu: Ty co też mówisz o nim że otworzył oczy twoje? A on powiedział: Prorokci jest.ai; A przetoż niektórzy z Faryzeuszów mówili: Człowiek ten nie jest od Boga, bo nie strzeże szabatu: Drudzy zasię mówili i jakożby mógł człowiek grzeszny takowe cuda czynić? I było rozerwanie między nimi.h Potym go też pytali i Faryzeuszowie jako wziął wzrok? A on im powiedział: Włożył błoto na oczy moje i umyłem się i widzę.Ug# A naten czas był szabat, gdy Jezus uczynił błoto, a otworzył oczy jego.Mf Zatym przywiedli do Faryzeuszów onego to co przed tym był ślepy.Ke A tak mu oni rzekli: Gdzież on jest? Tedy powiedział: Nie wiem.Rd On tedy odpowiedział i rzekł: Niektóry co go zową Jezus uczynił błoto i pomazał oczy me, a rzekł mi: Idź do sadzawki Siloam, a umyj się. Skorom tedy odszedł i umyłem się, wziąłem wzrok.>cw A przetoż mu mówili: Jakożci się oczy otworzyły?sb_ Tedy drudzy mówili: Tenci jest. A drudzy zasię: Iż jest jemu podobien. Lecz on powiedał: Jaciem jest. a  A tak sąsiedzi, którzy go i przed tym widali, że on był ślepy mówili: Izali to nie ten jest, który ono siadał żebrząc?`) Przytym mu rzekł: Idź umyj się w Siloam (co jest, jeślibyś wykładał, Posłany). A przetoż szedszy, umył się i wrócił się widząc.h_I I rzekszy to, plunął na ziemię, a uczynił błoto z ślin i maczał błotem na oczach jego.E^ Póki będę na świecie, jestciem światłością świata.]/ Mnieć potrzeba sprawować sprawy onego, który mię posłał, pokąd dzień jest. Przychodzić noc gdy żaden nie będzie mógł nic sprawować.p\Y Odpowiedział Jezus: Ani ten zgrzeszył, ani rodzicy jego, ale żeby się sprawy Boże w nim okazały.}[s I pytali go zwolennicy jego mówiąc: Mistrzu kto zgrzeszył? Tenli, czyli rodzicy jego iż się ślepym narodził?DZ  I przychodząc ujźrzał człowieka ślepego od narodzenia.eYC;Zatym porwali kamienie aby nań ciskali, ale Jezus ochroniwszy się, wyszedł z kościoła.gXG:Ale im rzekł Jezus: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, pierwej niż Abraham był, ja jestem._W79Rzekli mu tedy Żydowie: Piącidziesiąt lat jeszcze nie masz, a Abrahamaś widział?gVG8Abraham, ociec wasz, ochotnie żądał oglądać ten dzień mój i oglądał a radował się.U#7Lecz go ani znacie, a jać go znam i jeślibych rzekł, że go nie znam, będę równym wam kłamcą. Ale go znam i słowo jego zachowywam.5Tc6Tedy odpowiedział Jezus: Jeśliż się ja sam chwalę, chwała moja nic nie jest. Onci Ociec mój jest ten, który mię chwali, którego wy powiedacie być Bogiem waszym.S}5Izaś ty jest więczszy nad onego Ojca naszego Abrahama, który umarł i Prorocy pomarli. Czymże się ty wżdy czynisz?AR{4Rzekli mu tedy Żydowie: Terazciechmy poznali, że diabelstwo masz. Abraham umarł i Prorocy. A ty powiedasz: Jeślikto słowo me zachowywać będzie, nie skosztuje śmierci na wieki.wQg3Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam. Jeśliż kto słowa me zachowywać będzie, śmierci nie ogląda na wieki.IP 2Jać nie szukam chwały swej, jestci ten który szuka i sądzi.nOU1Na to im dał odpowiedź Jezus: Jać diabelstwa nie mam, ale czczę Ojca mego, a wy mię sromocicie.N0A dlategoż Żydowie odpowiedzieli mu i rzekli: Izali my dobrze nie powiedamy, żeś ty jest Samarytan i diabelstwo masz?nMU/Ktoć z Boga jest, słów Bożych słucha. A dlategoż wy nie słuchacie, że nie jesteście z Boga.iLK.I któryż z was sztrofuje mię z grzechu? Jeśliż prawdę mówię przeczże mi nie wierzycie?6Kg-A iż prawdę mówię, wy mnie nie wierzycie.J,Wy z ojca diabła jesteście, a pożądliwości ojca waszego czynić chcecie, onci był mężobójca od początku i w prawdzie nie został, bo w nim nie masz prawdy, ilekroćkolwiek powieda, kłamstwo sam z siebie powieda, abowiem jest kłamca i ociec kłamstwa.eIC+Czemuż tej powieści mojej nie pojmujecie? Przeto, iż nie możecie słuchać słowa mego.?Hw*Tedy im powiedział Jezus: Być był Bóg Ojcem waszym, tedybyście mię miłowali, gdyżem ja od Boga wyszedł i przyszedł, a nie samem od siebie przyszedł, ale mię on posłał. G )Wy czynicie uczynki Ojca waszego. Ale mu oni rzekli: Wżdyciechmy my nie z cudzołóstwa są narodzeni jednegoż Ojca mamy Boga. F9(A teraz oto szukacie jakobyście mię zabić mieli, człowieka tego który wam mówię prawdę, któram słyszał od Boga, tegoć nie czynił Abraham.E+'Tedy oni odpowiedając rzekli: Ociecci nasz jest Abraham. A Jezus im rzekł: Byście byli syny Abrahamowymi, czynilibyście uczynki Abrahamowe.iDK&Jać powiedam to com widział u Ojca mego, a wy też czynicie to coście widzieli u ojca swego.C%Wiem że jesteście potomstwo Abrahamowe, lecz szukacie jakobyście mię zamordowali, gdyż słowo moje nie ma w was miejsca.KB$I przetoż jeśli was syn oswobodzi, prawdziwie wolni będziecie.OA#A sługać nie mieszka w domu na wieki, jednoż syn mieszka wiecznie. @ "Ale im odpowiedział Jezus: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam: wszelkić, który się dopuszcza grzechu, jest sługa grzechowi.?1!Na to oni jemu odpowiedzieli: Jestechmy potomstwo Abrahamowe, a nigdyśmy nie służyli nikomu. I jakoż ty powiedasz żeby nas oswobodzić miano?4>c I poznacie prawdę, a prawda was oswobodzi.=%Rzekł tedy Jezus do tych co weń uwierzyli Żydow: Jeśliż wy zostawać będziecie w słowie moim, prawdziwie moimi zwolenniki będziecie.5<eTo gdy powiedał, wiele ich weń uwierzyło. ; Abowiem ten który mię posłał, ze mną jest, a nie zostawił mię samego Ociec, bo ja to co się jemu podoba zawżdy czynię.7:gA przetoż im rzekł Jezus: Gdy podniesiecie Syna człowieczego, tedy poznacie żemci ja jest, a iż sam z siebie nic nie czynię, lecz jako mię nauczył Ociec, to mówię.39aI nie zrozumieli, że im o Ojcu powiedał.8'Mamci o was wiele mówić i sądzić, lecz ten któryć mię posłał jestci prawdziwy, a ja to com od niego słyszał, powiedam na świecie.k7OZatymże mu oni rzekli: Ty coś jest zacz? A Jezus im powiedział: To co wam i zprzodku powiedam.6!Powiedziałciem wam tedy, iż pomrzecie w grzechoch waszych. Bo jeśliż nie uwierzycie żeciem ja on jest, pomrzecie w grzechoch waszych.5Tedy rzekł do nich: Wy jesteście z niskości, a jam jest z wysoka, wy z tego świata jesteście, a jamci nie jest ż świata tego.j4MMówili tedy Żydowie: Aboć się sam zabije, że mówi: Gdzie ja idę wy przyjdź nie możecie.3)Powiedział im po wtóre Jezus: Jać idę i będziecie mię szukać, a w grzechu waszym pomrzecie i gdzieć ja idę, wy przyjdź nie możecie. 2 Tyć słowa mówił Jezus w skarbnicy, ucząc w kościele, a żaden go nie pojmał, bo jeszcze nie przyszła była godzina jego.#1?Tedy mu mówili: Gdzież wżdy jest ten twój Ociec? A odpowiedział Jezus: Ani mnie znacie, ani Ojca mego, byście mię znali i Ojca byście mego znali.j0MJać jestem ten który sam o sobie świadczę i świadczy o mnie ten który mię posłał Ociec.Y/+I napisanoć jest w zakonie waszym, iż dwojga ludzi świadectwo słuszne jest.{.oA choczbych też ja sądził, sąd mój jestci prawdziwy, bo nie jestem sam, ale ja i który mię posłał Ociec.<-sWy wedle ciała sądzicie, a ja nikogo nie sądzę.f,EAle Jezus odpowiedział i rzekł im: Chociażbych ja też świadczył sam o sobie, wżdyć jest słuszne świadectwo moje, gdyż wiem skądem przyszedł i dokąd idę, lecz wy nie wiecie skądem przyszedł i dokąd idę.n+U A przetoż mu rzekli Faryzeuszowie: Ty sam o sobie świadczysz, a świedectwo twe nie jest słuszne.=*s A tak potym Jezus powiedział im mówiąc: Jamci jest ona światłość świata, ktoć zamną idzie, nie będzie chodził w ciemnościach, ale będzie mieć światłość żywota.x)i Tedy ona rzekła: Żaden Panie. A Jezus jej powiedział: Ani ja ciebie skazuję. Idźże a więcej nie grzesz.)(K A gdy się podniósł Jezus i nie widział żadnego oprócz niewiasty, rzekł jej: Niewiasto, gdzież są oni co na cię skarżyli? Żadenże cię nie skazał?Y'+ Co gdy usłyszeli, tedy będąc od własnego sumnienia karani, z osobna jeden za drugim wychodzili, począwszy od starszych aż do ostatecznych, iż tylko został sam Jezus a niewiasta w pośrzodku stojąca.;&qA zasię schyliwszy się ku dołu pisał na ziemi.%-Gdy go tedy nie przestawali pytać, podnióższy się rzekł im: Kto z was nie jest winien grzechu, niechżeć na nię pierwszy rzuci kamieniem.w$gA to mówili kusząc go aby ji oskarżyć mogli, lecz Jezus schyliwszy się ku dołu, pisał palcem na ziemi.`#9A w zakonie roskazał nam Mojżesz aby takie kamionowano. Cóż tedy ty mówisz ktemu?K"Rzekli mu: Tę niewiastę zastano na samym uczynku cudzołożąc. !Przywiedli tedy do niego doktorowie i Faryzeuszowie niewiastę, którą na cudzołóstwie zastano, a postawiwszy ją w pośrzodku,f EI raniuczko potym był w kościele, a lud wszytek zszedł się do niego i siadszy uczył je.% GZatym Jezus szedł na górę.2_5A tak się rozeszli każdy do domu swego. 4A oni mu odpowiedziawszy rzekli: Zali i ty jesteś Galilejczyk? Dowiedniże się a obacz, żeć od Galilejej prorok nie powstał.mS3Izali zakon nasz skazuje kogo jeśliżby pierwej nie słyszał od niego a nie wyrozumiał co czyni?fE2Tedy do nich rzekł Nikodem, on który był w nocy przyszedł do niego, a był jeden z nich.E1Ale to pospólstwo, które nie zna zakonu, jest przeklęte.G0I zaź który z książąt abo z Faryzeuszów uwierzył weń?N/Lecz im odpowiedzieli Faryzeuszowie: Zaliście już i wy zwiedzieni?T!.Odpowiedzieli słudzy: Nigdy tak żaden nie mówił jako ten to człowiek.}-Zatym przyszli słudzy do nawyższych kapłanów i do Faryzeuszów, którzy im rzekli, Przeczżeście go nie przywiedli?\1,I chcieli niektórzy z nich pojmać go, ale się nań żaden nie targnął ręką.9m+Stało się tedy rozerwanie o nim między ludem.wg*Izaź Pismo nie powieda: Iż Krystus przyjdzie z nasienia Dawidowego i z miasteczka Betleem gdzie był Dawid?s_)A drudzy zasię mówili: Tenci jest Krystus on. A drudzy powiedali: Azaź Krystus przyjdzie od Galilejej?q[(Wiele ich tedy z onego zgromadzenia, gdy usłyszeli ty słowa, mówili: Zaprawdęć ten jest on prorok.''(A toć mówił o duchu, którego wziąć mieli wierzący weń, abowiem jeszcze nie był Duch święty, bo Jezus jeszcze nie był uwielbion).\1&Kto wierzy w mię, jako powieda Pismo, rzeki wody żywej popłyną z żywota jego.#%A tak w on ostateczny dzień wielki święta, stanął Jezus i wołał mówiąc. Jeśliż kto pragnie, niechżeć ku mnie przyjdzie a pije. $Coż to za słowa, które mówi: Szukać mię będziecie a nie znajdziecie i gdzie ja jestem, tam wy przyjdź nie możecie?- S#A przetoż Żydowie mówili między sobą. I dokądże ten ma idź iż my go nie znajdziemy? Czyli pójdzie do rosproszonych między Greki a będzie uczył pogany?d A"Będziecie mię szukać, a nie znajdziecie i gdzie ja będę tam wy przyjdź nie możecie.t a!A przetoż rzekł im Jezus: Jeszcze maluczko będę z wami, a potym odejdę do tego, który mię posłał.# ? Tedy słysząc Faryzeuszowie, iż to o nim lud pospolity szemrał, posłali ciż to Faryzeuszowie i książęta kapłańskie służebniki aby go pojmali.A wiele ich z ludu uwierzyli weń i mówili. Gdy Krystus przyjdzie azaź więcej cudów uczyni nad ty, któren ten uczynił?{oI szukali tego jakoby go pojmać, ale żaden nie targnął się nań ręką, bo była nie przyszła godzina jego.BLeczci go ja znam, bom od niego jest, a on mię posłał.FWołał tedy Jezus w kościele ucząc a mówiąc: I mnie znacie i skąd jestem wiecie. A nie przyszedłciem sam od siebie, ale jest prawdziwy, który mię posłał, którego wy nie znacie._7Lecz my wiemy skąd ten jest, a gdyć przydzie Krystus żaden nie wzwie skądby był.zmI oto jawnie mówi a nic mu nie rzeką? Zali prawdziwie poznali książęta, iż ten jest prawdziwie on Krystus?pYA tak rzekł niektóry z Jerozolimczyków: Izali nie ten jest, którego Żydowie zamordować szukają.J Nie sądzcie według postawy, ale sądzcie sądem sprawiedliwym.2]Jeśliż człowiek przyjmnie obrzezanie w szabat, a nie łamie się zakon Mojżeszów, na mię będziecież się gniewać żem wszytkiego człowieka uzdrowił w szabat? A wszak wam Mojżesz podał obrzezanie (nie iżby było od Mojżesza, ale iż było od ojców) i obrzezujecie w szabat człowieka.d~AAle Jezus dawszy odpowiedź rzekł: Jedenżem uczynił uczynek, a wszyscy się dziwujecie._}7Odpowiedział lud i rzekł: Masz diabelstwo i któż tego szuka aby cię zamordował?|Izali wam Mojżesz nie dał zakonu, a wżdy żaden z was nie czyni dosyć zakonowi? Przeczże tego szukacie abyście mię zamordowali?/{WKtoć z samego siebie mówi, chwałyć własnej szuka. Ale ten co szuka chwały tego, który go posłał, tenci jest prawdziwy, a nie masz w nim niesprawiedliwości. zJeśliż kto będzie chciał czynić wolę jego, rozeznać o nauce jeśliż jest z Boga, abo jeśliż ja też sam z siebie mówię.lyQLecz Jezus odpowiedziawszy im rzekł: Nauka moja nie jestci moją, ale tego, który mię posłał.dxADziwowali się tedy Żydowie mówiąc: Jakoż wżdy ten umie Pismo, gdyż się nie uczył?Yw+A gdy już było w pół dnia świętego, wszedł Jezus do kościoła i uczył.Mv Wszakoż o nim żaden jawnie nie mówił, dla bojaźni Żydowskiej.u- I było o nim wielkie szemranie między ludem, bo jedni powiedali że jest dobry człowiek, drudzy zasię mówili: Nie tak jest, ale zwodzi lud.Lt Szukali go tedy Żydowie w święto, a mówili: A on gdzież jest?jsM Potym gdy szli bracia jego, tedy też i on szedł na święto, nie jawnie ale jakoby potajemnie.8rk A tak im to powiedziawszy, został w Galilejej.qq[Idźciesz wy na to święto, jać jeszcze na nie nie pójdę, bo mój czas jeszcze się nie wypełnił.pNiemożeć was świat mieć w nienawiści, aleć mnie ma w nienawiści, bo ja oświadczam o nim, iż sprawy jego są złe.doAAle im rzekł Jezus: Jeszczeć nie masz mego czasu, lecz czas wasz zawżdy jest pogotowiu..nWBo ani bracia jego weń nie wierzyli.mAbowiemci żaden nic w skrytości nie czyni, owszem tego szuka jakoby sławnym był. Jeśliż to czynisz, objawże się sam światu. lA przetoż rzekli k niemu bracia jego: Wynidź stąd a idź do Judy, żeby i zwolennicy twoi oglądali sprawy twe które czynisz.3kaI było blisko święto Kuczek żydowskie. j Tedy Jezus przemieszkawał potym w Galilejej, bo nie chciał w Żydostwie przebywać, iż nań czyhali Żydowie jakoby go zabić.}isGA toć mówił o Judaszu Symonowym synu Iskarjocie, bo go ten zdradzić miał, gdyż był jeden z onych dwunaście.khOFNa to im odpowiedział Jezus: Izalim ja nie dwunaście was obrał, lecz jeden z was jest diabeł?Vg%EA myśmy uwierzyli i poznalichmy, żeś ty jest Krystus on Syn Boga żywego.nfUDAle mu na to odpowiedział Symon Piotr: Panie do kogoż idź mamy? Ty masz słowa żywota wiecznego.OeCZatym Jezus rzekł onym dwiemanaście: Azali i wy chcecie idź precz?Xd)BOd tegoż czasu wiele z zwolenników odstąpili go, ani znim więcej chodzili.cAI mówił: Dlategomci wam powiedział, iż żaden nie może przyjdź ku mnie, jeśliż mu to nie będzie dano od Ojca mojego.b5@Leczci są niektórzy z was co nie wierzą. Abowiem wiedział od początku Jezus, którzy byli ci co nie wierzyli i tego, który go zdradzić miał.|aq?Duchci jest, który ożywia, ciałoć nic nie jest pożyteczno. Słowa, które ja wam powiedam, duch są i żywot.^`5>Cóż gdybyście ujźrzeli Syna człowieczego wstępującego tam gdzie był pierwej?t_a=A tak wiedząc Jezus sam u siebie, iż o tym szemrali zwolennicy jego, rzekł do nich: I toż was obraża?y^k#Tedy oni rzekli: Cóż czynić będziemy, abychmy sprawowali uczynki Boże?<=qPracujciesz nie o pokarmie, który ginie, ale o onym pokarmie który trwa ku żywotowi wiecznemu, który wam da Syn człowieczy. Abowiem tego zapieczętował Ociec, to jest Bóg.-<SOdpowiedział im Jezus i rzekł: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, szukacie mię, nie iżeście widzieli cuda, ale iżeście ony chleb jedli i byliście nasyceni.O;I znalazszy go za morzem, rzekli mu: Mistrzu a kiedyś tu przyszedł?:To gdy obaczył lud, że tam Krystus nie był ani zwolennicy jego, wsiedli i sami w łodzie, a przyszli do Kapernaum szukając Jezusa.9Przyszły też były drugie łodzie od Tyberjady, nie daleko miejsca onego gdzie jedli chleb, gdy był Pan uczynił dzięki.u8cNazajutrz lud, który stał za morzem, gdy obaczyli że tam nie masz drugiej łodzi, tylkoż ona jedna w którą byli wsiedli zwolennicy jego, a iż Jezus nie wsiadł w łódź z zwolenniki swemi, jednoż sami zwolennicy jego ujechali.q7[A tak go z chucią wzięli w łódź i natychmiast łódź stanęła u onej krainy, do której jechali.:6oLecz im on rzekł: Jaciem jest, nie bójcie się./5WA gdy już odpłynęli jakoby na dwudziestu i piąci abo na trzechdziesiąt stajan, ujźrzeli Jezusa chodzącego po morzu a przychodzącego ku łodzi i ulękli się.F4Tedy morze, gdy wstał wielki wiatr, poczęło się burzyć.x3iI wsiadszy w łódź jechali za morze ku Kapernaum, ano już były ciemności, a Jezus nie przyszedł do nich.F2A gdy był wieczór, puścili się zwolennicy jego do morza.v1eI wiedząc Jezus, iż go przyszedszy uchwycić mieli a uczynić królem, uszedł zasię sam tylko na górę.0 A przetoż oni ujźrzawszy cud, który Jezus okazał, mówili: Tenci jest zaprawdę on prorok, który miał przydź na świat. /  Zebrali tedy i pełne nakładli dwanaście koszów okruszków z pięciorga chleba jęczmiennego, które pozostały tym co jedli.}.s A gdy już mieli dosyć, rzekł Jezus zwolennikom swym: Zbierzcie okruszki, które zostały, żeby nic nie ginęło&-E A tak Jezus wziąwszy ony chleby i uczyniwszy dzięki, podzielił zwolennikom, zwolennicy zasię tym co siedzieli, tak że też i ony ryby ile jedno chcieli,/ Tedy rzekł Jezus: Roskażcież aby ci siadali, a było tam trawy dosyć na onym miejscu. Siadło tedy mężów w liczbie około piąci tysięcy.}+s Jest tu dziecię jedno co ma pięcioro chleba jęczmiennego i dwie rybce, ale cóż to jest między tak wielki lud?N*Ale mu jeden rzekł z zwolenników jego, Andrzej brat Symona Piotra.)}I odpowiedział mu Filip: Za dwie ście groszy chleba nie dosyć im będzie, chociażby po kąsku każdy z nich wziął.K((A mówił to kusząc go, bo on już wiedział co miał czynić.)/'WTedy podniózszy oczu swych Jezus ujźrzał, iż wielkie mnóstwo ludzi schodziło się do niego i rzekł do Filipa: Skądże nakupiem chlebów, aby się ci najedli?9&mByła też blisko Wielkanoc święto Żydowskie.F%A wszedszy Jezus na górę, siadł tam z zwolennikami swemi.g$GI szło za nim mnóstwo wielkie ludu, bo widzieli znaki które czynił w tych co chorzy byli.L# Po tym Jezus szedł za Morze Galilejskie, które jest Tyberjadskie.U"#/Lecz gdy jego pismom nie wierzycie, jakoż słowu memu wierzyć będziecie?`!9.Bo jeślibyście wierzyli Mojżeszowi, wierzylibyście i mnie, gdyż on o mnie pisał. }-Nie mnimajcież abychci ja was winować miał u Ojca, jestci który was obwinia, Mojżesz, w którym wy nadzieję macie.,Jakoż wy możecie wierzyć, gdy jedni chwalę od drugich bierzecie a chwały, która od samego Boga pochodzi, nie szukacie? +Jaciem przyszedł imieniem Ojca mego, a nie przyjmujecie mię. A jeśliżby przyszedł iny swym imieniem, tedy go przyjmiecie.=u*Ale znam, że wy miłości Bożej nie macie w sobie.'I)Chwałyć od ludzi nie biorę.E(A wżdy do mnie przydź nie chcecie, abyście mieli żywot.  'Dowiedujcież się pism, boć się wam zda, że wy w nich żywot wieczny macie, a onyć są, które dawają świadectwo o mnie.oW&I słowa jego nie macie w sobie mieszkającego, abowiem temu, którego on posłał, wy nie wierzycie. %A ten Ociec, który mię posłał, onżeć świadczył o mnie i nie słyszeliście nigdy głosu jego, aniście osoby jego widzieli.K$Aleć ja mam świadectwo więtsze niźli Jan, abowiem sprawy, które mi Ociec dał abych je odprawował, tyż samy sprawy, które ja czynię, dawają o mnie świadectwo iż mię Ociec posłał.wg#Onci był świecą gorającą i świecącą, a wyście się chcieli do czasu poradować w światłości jego.^5"Jać od człowieka świadectwa nie biorę, ale to mówię byście wy byli wybawieni.A}!Wyście słali do Jana, a on dał świadectwo prawdziwe.r] Inszyć jest co o mnie świadectwo dawa i wiem, że prawdziwe jest świadectwo, które świadczy o mnie.]3Jeśliżeć ja sam o sobie świadectwo dawam, świadectwo moje nie jestci słuszne.5cNie mogęć ja sam od siebie nic czynić i jako słyszę sądzę, a sąd mój jest sprawiedliwy, gdyż nie szukam wolej mojej, jedno wolej tego, który mię posłał Ojca.taI wynidą ci którzy dobrze czynili na powstanie żywota, a którzy źle czynili na powstanie potępienia.veNie dziwujcież się temu, boć przyjdzie godzina, w którą wszyscy co są w grobiech usłyszą głos jego:PI podał mu też zwirzchność czynić sąd, ile jest Syn człowieczy.c ?Abowiemci jako Ociec ma żywot sam w sobie, tak dał i Synowi mieć żywot w samym sobie. /Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam: Żeć przyjdzie czas i teraz jest, gdy umarli usłyszą głos Syna Bożego, a którzy usłyszą, żyć będą.D Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam: Kto słowa mego słucha, a wierzy onemu, który mię posłał, ma żywot wieczny, ani przyjdzie w potępienie, owszem przeszedł z śmierci do żywota. Aby wszyscy cześć dawali Synowi, jako cześć dawają Ojcu. Ktoć nie czci Syna, nie czcić i Ojca, który go posłał.G Gdyż Ociec nikogo nie sądzi, lecz wszytek sąd dał Synowi.W'Abowiem jako Ociec wzbudza umarłe i ożywia, tak i Syn, które chce ożywia.Boć Ociec miłuje Syna i wszytko mu ukazał co sam czyni i jeszcze mu więtsze sprawy okaże, abyście się wy dziwowali.Z-Tedy Jezus odpowiedziawszy im rzekł: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, nie możeć Syn sam od siebie sprawować, aż ujźrzy Ojca sprawującego. Abowiem to co on kolwiek czyni, toż też także i Syn czyni.9kI dlategoż jeszcze tym więcej szukali Żydowie jakoby go zamordowali, nie tylko iż gwałcił szabat, ale też i Boga powiedał być Ojcem swoim, czyniąc się równym Bogu.b=Ale im Jezus tę dał odpowiedź: Ociec mój jeszczeć aż potąd pracuje i ja pracuję.taA dlategoż Żydowie prześladowali Jezusa i szukali tego jakoby go zamordowali, że to uczynił w szabat.dAA tak on odszedszy oznajmił Żydom, iż to był Jezus, który go ku zdrowiu przywrócił.)Potym go Jezus znalazł w kościele i rzekł mu: Otożeś się zstał zdrowym. Nie grzeszże więcej, aby cię potym co gorszego nie podkało.  Lecz ten co był uzdrowion niewiedział kto to był, abowiem Jezus uszedł był z onego zgromadzenia, które na onym miejscu było.V% I pytali go: Któryż jest ten coć powiedział: Weźmi łoże twe a chodź?r~] Ale im on odpowiedział: Ten który mnie zdrowym uczynił, tenże mi rzekł: Weźmi łoże twe a chodź. )5~~X}}U||E{{{Ezz)y}y0xxJxwwvv(uuntttss1rrIqqypppovoKnnTmm]mllYkkAjjrjiipihhGggg,ffrf:eeoedd%ccdbbafa```'__^]]U]\R[[{ZZ^YYuXXmX"WWVVLUUTSShSRR'QQ PPrOOGNNMMM LL.KKEJJ-IHHcGGyGFFbFE@DdCCmBBzAAA@@D??>>+==3 WLCn $ @  l ) x tcNjQ); oGdy niewiasta rodzi, miewać boleści, bo przyszła godzina jej, lecz gdy porodzi dzieciątko, już nie pamięta uciśnienia, że się weseli z człowieka na świat narodzonego./ WZaprawdę, zaprawdę wam powiedam: Wy będziecie płakać i narzekać a świat się będzie weselił. Wy smutni będziecie, ale smutek wasz wynidzie wam ku radości.2 ]Poznał tedy Jezus, że go pytać chcieli i rzekł im: O tym się pytacie między sobą com rzekł: Maluczko, a nie ujźrzycie mię i zasię maluczko a ujźrzycie mię?T !I mówili: Cóż wżdy to jest co mówi; maluczko? Nie wiemy coć powieda.>uTedy niektórzy z zwolenników jego rzekli jedni ku drugim: Cóż to jest co nam powieda: Maluczko a nie ujźrzycie mię i zasię maluczko a ujźrzycie mię, a iż ja idę do Ojca?a;Maluczko a nie ujźrzycie mię i zasię maluczko a ujźrzycie mię, bo ja idę do Ojca.}sWszytki rzeczy, które ma Ociec, moje są i dlategożem powiedział, że z mego weźmie, co wam opowiedać będzie.MOnci mię uwielbi, bowiem z mego weźmie co wam opowiedać będzie.A{ Ale gdyć przyjdzie od Duch prawdy, tedyć was wprowadzi we wszelką prawdę, bo nie sam od siebie mówić będzie, ale co usłyszy to powie, a co będzie przyjdź miało oznajmi wam.[/ Jeszczeć wiele mam cobych z wami mówił, jedno iż teraz znieść nie możecie.N Z sądu też zasię, że książę tego świata już osądzone jest._7 Z sprawiedliwości zasię, iż do Ojca odchodzę, a już mię więcej nie ujźrzycie.-U Z grzechu, iż nie uwierzyli w mię.c?Gdyć on tedy przyjdzie, będzieć karał świat z grzechu, z sprawiedliwości i z sądu.3~_I powiedamci wam prawdę. Wamci to pożyteczno iż ja odejdę, bo jeślibych nie odszedł, Pocieszyciel on nie przyjdzie do was, ale jeśliż pójdę, poślę go do was.I} A tak, iżem to wam powiedział, smutek napełnił serce wasze.h|ILecz teraz odchodzę do onego, który mię posłał i nie pyta mię żaden z was do kąd idę.-{SAlemci to wam powiedział, abyście gdy czas ten przyjdzie, wspomnieli na to żem ja powiedział wam. A tych rzeczy nie powiedałem wam z przodku, bom z wami był.@z{A toć wam czynić będą, iż nie znali Ojca ani mnie.yBędąć was ruszać z bożnic, owszem przydzie czas, gdy wszelki, który was zabijać będzie, mniemać będzie że czyni chwałę Bogu.:x qTomci wam powiedział abyście się nie obrażali.Jw I wy też dacie świadectwo, bo ze mną jesteście od początku.vA tak gdyć przyjdzie Pocieszyciel, którego ja wam poślę od Ojca, Duch on prawdy, który od Ojca pochodzi, onci o mnie da świadectwo.uAleć się to dzieje, aby się wypełniło słowo, które jest w zakonie ich napisano. Mieli mię niesłusznie w nienawiści.;toBych był między nimi tych spraw nie czynił, których żaden nie czynił, nie mieliby grzechu, lecz teraz widzieli, a mieli nie tylko mnie w nienawiści, ale też i Ojca mego.DsKtoć mnie ma w nienawiści, ma i Ojca mego w nienawiści. r Bychci był nie przyszedł, a nie powiedał im, nie mieliby grzechu, lecz teraz nie mają czymby się wywieść z grzechu swego.iqKAleć wam to wszytko czynić będą dla imienia mego, bo nie znali onego, który mię posłał.bp=Wspomnicie na słowa, którem ja wam powiedział. Nie jestci sługa więczszy niż Pan jego, jeśliżeć mnie prześladowali i wasci prześladować będą, a jeślić słowa me zachowywali i wasze zachowywać będą.3o_Byście byli z świata, tedyćby świat to co jest jego miłował, lecz iżeście nie są z świata, a jam was wybrał z świata i dlategoż was świat ma w nienawiści.cn?Jeśliżeć was świat ma w nienawiści, wiecie żeć i mnie pierwej miał w nienawiści.?myToć wam powiedam abyście się społecznie miłowali.Jl Nie wyście mnie obrali, alem ja obrał was i postanowiłem was, abyście szli i przynieśli owoc, a iżby owoc wasz trwał, iż oczkolwiekbyście prosili od Ojca w imię moje, żeby wam dał.:kmJuż was dalej nie będę nazywał sługami, gdyż sługa nie wie co czyni Pan jego, lecz was nazwałem przyjacioły, bo to wszytko com słyszał od Ojca mego, oznajmiłem wam.djAWy jesteście przyjaciele moi, jeśliż czynić będziecie to cokolwiek ja wam roskazuję.miS Więczszej nad tę miłości żaden nie ma, jedno gdy kto zdrowie swe kładzie za swe przyjacioły.^h5 Toć jest moje roskazanie, abyście jedni drugie miłowali, jakom ja was umiłował.egC Tomci wam powiedział, aby ono wesele moje w was zostało, a wypełniło się wesele wasze.$fA Jeśliż roskazania moje zachowywać będziecie, zostaniecie w miłości mojej, tak jakom ja zachowywał roskazania Ojca mego i zostawam w miłości jego.heI Jako mię umiłował Ociec, tak i ja umiłowałem was. Trwajcież tedy w onej miłości mojej.rd]W tymci jest uwielbion Ociec mój, iżbyście wy wiele owocu przynieśli, a będziecie moimi zwolenniki.cJeśliż we mnie trwać będziecie, a słowa też moje w was trwać będą, czegokolwiek będziecie chcieć, proście i stanie się wam.,bQJeśliż kto we mnie trwać nie będzie, tedy precz wyrzuconym będąc, wnet jako latorośl uschnie i potym ty latorośli zbierają i do ognia miecą a pogorają..aUJaciem jest macica, a wyście są latorośl. Ten który mieszka we mnie i w kim ja też mieszkam, ten przynosi wielki owoc, bo przezemnie nic nie możecie uczynić.B`}Mieszkajcież we mnie, a ja w was. Bo jako latorośl nie może przynieść owocu sama z siebie jeśliż nie będzie trwać w macicy, także ani wy jeśli we mnie trwać nie będziecie.J_ Już wy jesteście czystymi dla słowa, którem wam powiedział.^Wszelką latorośl we mnie nie przynoszącą owocu odetnie a wszelką, która przynosi owoc oczyścia, aby obfitszy owoc przyniosła.I] Jam jest ona winna macica prawdziwa, a Ociec mój jest winarzem.\{Ale iżby poznał świat, że ja miłuję Ojca, a jako mnie roskazał Ociec, tak czynię. Wstańcież, pódźmy z tąd.s[_Już dalej z wami wiele mówić nie będę, abowiem idzie książę świata tego, a we mnieć nic nie ma.nZUI terazciem wam powiedział przed tym niż się stanie, iż gdy się to stanie, żebyście wierzyli.QYSłyszeliście żem ja wam powiedział: Odchodzę i wrócę się do was, gdybyście mię miłowali, wżdybyście się weselili, żem wam powiedział: Idę do Ojca. Bo Ociec więczszy niźlim ja jest.X/Pokój zostawuję wam, pokój on mój dawam wam, nie tak jako dawa świat, ja wam dawam. Niechżeć się nie trwoży serce wasze, ani się lęka.(WILecz Pocieszyciel, on Duch święty, którego poszle Ociec w imię moje, onci was nauczy wszytkiego i przywiedzie wam ku pamięci wszytko com wam powiedział.1V]Tomci wam powiedział u was mieszkając.UKtoć mnie nie miłuje, słówci moich nie zachowywa, a słowo które słyszycie, nie jestci moje, ale onego, który mię posłał, Ojca.5TcOdpowiedział Jezus i rzekł mu: Jeśli mię kto miłuje, słowa moje zachowywać będzie, a Ociec mój umiłuje go i do niego przyjdziemy, a mieszkanie u niego uczyniemy.zSmPowiedział mu Judasz, nie on Iskarjot: Panie, cóż to jest? Przecz się tylko nam objawić masz a nie światu?NRKtóryć się trzyma roskazania mego i zachowywa je, tenci jest który mnie miłuje. A kto mnie miłuje, będzie go też miłował Ociec mój i ja go miłować będę, a objawię mu siebie samego.YQ+W on dzień wy poznacie , żeciem ja jest w Ojcu moim, a wy we mnie i ja w was.|PqJeszczeć maluczko a świat mię już więcej nie ogląda, lecz wy oglądacie, bo ja żywę i wy żyć będziecie.FONie zostawięć was osierociałymi, a wrócęć się do was.N3A to, Ducha onego prawdy, którego świat przyjąć nie może, bo go nie widzi, ani go zna, lecz wy znacie go, gdyż u was mieszka i w was będzie.bM=I będęć ja prosił Ojca, a inego Pocieszyciela da wam, aby z wami mieszkał na wieki.?LyJeśliż mię miłujecie, chowajcież roskazania moje.HK A tak oczkolwiek będziecie prosić w imię moje, ja uczynię.hJI Oczkolwiek tedy będziecie prosić w imię moje, to uczynię, aby był uwielbion Ociec w Synu.1I[ Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam. Kto wierzy w mię, sprawy ty które ja czynię i on czynić będzie i więczsze a niż ty, czynić będzie, bo ja do Ojca odchodzę.yHk Wierzcież mi iżci ja w Ojcu jestem, a Ojciec we mnie. Jeśliż inaczej, dla onych samych spraw wierzcie mnie.IG  Nie wierzyszże, iż ja w Ojcu jestem a Ojciec jest we mnie? Słowa któreć ja wam powiedam, nie od samego siebie ich powiedam, ale Ociec któryć we mnie mieszka, tenci sam czyni sprawy ty.5Fc Ale mu rzekł Jezus: Przez tak długi czas jestem z wami i jeszczeż mię nie znacie? Filipie! Ktoć mnie widział widział i Ojca. Jakoż ty tedy mówisz: Ukaż nam Ojca?KEPowiedział mu Filip: Panie, ukaż nam Ojca, a dosyć nam na tym.iDKGdybyście mię znali z Ojca byście też mego znali a już go teraz znacie i widzieliście go.sC_Rzekł mu tedy Jezus: Jać jestem droga, prawda i żywot. Żaden nie przychodzi do Ojca jedno przez mię.aB;Powiedział mu Tomasz: Panie nie wiemy dokąd idziesz i jakoż możem drogę wiedzieć?4AcA wiecie do kądci ja idę i drogę wiecie.@{A gdy odejdę i zgotuję wam miejsce, przyjdeć zasię i wezmę was do siebie, iż gdzie ja jestem, abyście i wy byli. ?W domu Ojca mojego wieleć jest mieszkania, jeśliżby inaczej było, powiedziałcibych wam. Idęć abych wam nagotował miejsce.X> +Niechaj się nie frasuje serce wasze, wierzycie w Boga, też i w mię wierzcie.=3 &I odpowiedział mu Jezus: Zdrowie twe za mię położysz? Zaprawdę, zaprawdę powiedam tobie: Nie zapoje kur aż się mnie po trzy kroć zaprzysz.k<O %Tedy mu rzekł Piotr: Panie przecz za tobą nie mogę idź teraz? Zdrowie moje położę za cię. ;9 $Powiedział mu Symon Piotr: Panie dokądże idziesz? Odpowiedział mu Jezus: Tam gdzie ja idę, nie możesz teraz za mną idź, lecz potym pójdziesz.:y #Z tądci poznają wszyscy, że wy jesteście zwolennicy moi, jeśliż miłość mieć będziecie jedni przeciw drugim.9 "Roskazanie nowe dawam wam, abyście jedni drugie miłowali i jakom ja was umiłował, abyście się i wy społu miłowali.:8m !Synaczkowie jeszczeciem maluczko jest z wami, będziecie mię szukać, ale jakom powiedział Żydom: Gdzie ja idę wy przyjdź nie możecie, takżeć też i wam teraz powiedam.s7_ I jeśliż Bóg uwielbion jest w nim, tedyć też Bóg uwielbi go w sobie samym i natychmiast go uwielbi.o6W Gdy tedy wyszedł, rzekł Jezus: Terazci jest uwielbion Syn człowieczy, a Bóg uwielbion jest w nim.Y5+ A tak on wziąwszy onę sztuczkę, natychmiast wyszedł, a noc też już była.&4E Abowiem niektórzy mnimali, gdyż Judasz miał mieszek, iż mu rzekł Jezus: Nakup tych rzeczy, których nam potrzeba na święto, abo iżby co dał ubogim.L3 A tego żaden nie rozumiał z tych co siedzieli nacz mu to rzekł.k2O Po onej tedy sztuce wstąpił weń szatan. A przetoż mu rzekł Jezus: Co czynisz, czyń rychlej.1) Odpowiedział Jezus: Onci jest, któremu ja omoczywszy sztuczkę chleba podam, a rozmoczywszy podał sztuczkę synowi Symonowemu, Iskarjotowi.`09 A tak on położywszy się na piersiach Jezusowych rzekł mu: Panie, któryż to jest?f/E Tedy onemu dał znać Symon Piotr, aby się wypytał, któryby to był co o nim powiedział.y.k A był niektóry z zwolenników Jezusowych, który się położył na łonie jego, on którego miłował Jezus.Q- A przetoż pojźrzeli zwolennicy po sobie, wątpiąc o kimby powiedał.,% To gdy rzekł Jezus, zatrwożył się w duchu a oświadczając się rzekł: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, że jeden z was zdradzi mię./+W Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam: Któżkolwiek przyjmuje tego, któregobym posłał, mnie przyjmie, a który mnie przyjmuje, onego przyjmuje, który mię posłał.s*_ Terazci wam powiedam przed tym niż będzie, że gdy się to stanie abyście wierzyli iżciem ja on jest.4)a Nie o wszytkichci was mówię, jać wiem, którem obrał, ale żeby się wypełniło Pismo ten, który zemną je chleb, podniósł już teraz przeciwko mnie piętę swą.X() Jeśliż temu rozumiecie, błogosławionemi będziecie, jeśliż to uczynicie.' Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam; Sługa nie jestci więczszy nad pana swego, ani poseł jest więcszy nad onego, który go posyła.]&3 Abowiemem wam dał przykład, iż jakom ja wam uczynił, abyście i wy tak czynili. %  A przetoż jeślim ja umył nogi wasze, będąc Panem a Mistrzem, tedy wy także społu powinniście jedni drugim umywać nogi.M$ Wy mnie nazywacie Mistrzem i Panem, a dobrze mówicie, bom im jest.z#m Umywszy potym nogi ich, a wziąwszy szaty swe, siadł zasię i rzekł do nich: Rozumiecież to com wam uczynił.r"] Abowiem wiedział, który był co go zdradzić miał i dlategoż powiedział: Nie wszyscyście czystymi.!- Powiedział mu Jezus: Ktoć umyt jest, nie potrzeba mu jedno aby nogi umył, ale jest czyst wszytek i wy jesteście czystemi, jedno nie wszyscy.X ) Tedy mu rzekł Symon Piotr: Panie nie tylko nogi moje, lecz i ręce i głowę.) Powiedział mu Piotr: Nie będziesz umywał moich nóg na wieki. A Jezus rzekł: Jeślicie nie umyję, nic ze mną społu mieć nie będziesz.dA Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Co ja czynię ty nie wiesz teraz, ale się dowiesz potym.fE Zatym przyszedł do Symona Piotra, ale mu on rzekł: Panie a tyż to mnie nogi masz umywać?w Potym nalał wody do miednice i począł nogi umywać zwolennikom, a ucierać ręcznikiem, którym się był opasał.W' Wstał od wieczerzy, a ziąwszy płaszcz, wziął ręcznik i przepasał się.mS Wiedząc Jezus, że wszytko ociec podał do rąk jemu, a iż od Boga wyszedł i do Boga idź miał.+ A odprawiwszy wieczerzę wieczerzę, (gdy diabeł już był przypuścił k sercu Judaszowi, synowi Symonowemu Iskarjotowi, żeby go zdradził).K  Tedy przed świętem Wielkonocnym, wiedząc Jezus, iże przyszła godzina jego, aby odszedł z tego świata do Ojca, gdyż umiłował swe, którzy byli na świecie i aż do końca umiłował je.{ 2I wiem, że roskazanie jego jest żywot wieczny. A przetoż to co ja powiedam, jako mi powiedział Ociec, tak powiedam.   1Gdyżem ja nic z siebie samego nie mówił, lecz ten, który mię posłał Ojciec, ten mi roskazał co mam mówić i powiedać.7 0Kto mię odmiata, a nie przyjmuje słów moich, ma tego, który go potępi. Słowo, któreciem ja powiedał, onoż go osądzi w on ostateczny dzień.4a /Abowiem jeśli kto słuchać będzie słów moich, a nie uwierzy, jać go nie potępiam, bom nie przyszedł żebych miał potępiać świat, ale żebych świat zachował.pY .Ja światłość przyszedłem na świat, aby żaden, który wierzy w mię w ciemnościach nie został.H  -A ktoć na mię patrza, patrza na onego, który mię posłał.}s ,I wołał Jezus głosem wielkim a mówił: Kto w mię wierzy, nie w mię wierzy, ale w onego, który mię posłał.M +Bo umiłowali byli chwałę ludzką radszej niźli chwałę Bożą.ta *Wiele też książąt uwierzyli weń, lecz dla Faryzeuszów nie uznawali, aby z bożnice ruszeni nie byli.N )Toć powiedał Ezajasz, gdy widział chwałę jego, a mówił o nim. - (Zaślepił oczy ich i zatwardził serca ich, aby nie widzieli oczyma, a nie rozumieli sercami, żeby się nie nawrócili, a nie uleczyłbych je.N  'I dlategoć wierzyć nie mogli. Bo też jeszcze powiedział Ezajasz: 5 &Aby się wypełniło słowo Ezajasza proroka, które powiedział: Panie i któż wierzył powieści naszej? A ramię Pańskie komuż jest objawione?Q  %I gdy tak wiele cudów czynił przed nimi, przedsię weń nie wierzyli. 7 $Gdy światłość macie, wierzcież w światłość, abyście synami światłości byli. A to powiedziawszy Jezus, wyszedł i schronił się od nich.X) #A przetoż im rzekł Jezus: Jeszcze do małego czasu jest w was światłość. Chodźcież tedy póki światłość macie, żeby was ciemności nie ogarnęły, bo kto w pociemku chodzi, nie wie gdzie idzie.U# "Tedy mu odpowiedziało zgromadzenie: My słyszelichmy z zakonu, że Krystus trwa wiecznie. Jakoż ty tedy powiedasz , iż potrzeba aby był powyższon Syn człowieczy? I któryż to jest Syn człowieczy?F !(I mówił to oznajmując jakową śmiercią miał umrzeć).R A ja, jeśli będę podwyższon od ziemię, pociągnę wszytki za sobą.a; Terazci jest sąd świata tego. Terazci książę tego świata precz wyrzucone będzie.[/ I odpowiedziawszy Jezus rzekł: Nie dla mnieć się ten głos stał, ale dla was.ta A tak lud, który stał i słyszał, powiedał iż zagrzmiało, a drudzy mówili, Anioł mówił do niego.pY Ojcze uwielbi imię twoje. A tak przyszedł głos z nieba mówiąc: I uwielbiłem i jeszcze uwielbię. Terazci dusza moja zatrwożona jest i cóż rzekę? Ojcze zachowaj mię od tej godziny, leczciem dlatego przyszedł na tę godzinę.+O Jeśli mnie kto służy, niechżeć za mną idzie, abowiem gdzie ja będę, tam i sługa mój będzie. A jeśli mnie kto służyć będzie, uczci go Ojciec mój.~ Ktoć miłuje duszę swą, utraci ją, a kto nie nawidzi duszę swojej na tym świecie, ku wiecznemu żywotowi zachowa ją.,}Q Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam, jeśli ziarno pszeniczne upadszy w ziemię nie obmartwieje, samo tak zostanie, lecz jeśli obmartwieje, wielki owoc przyniesie.e|C Tedy im Jezus odpowiedział mówiąc: Przyszedłci czas aby był uwielbion Syn człowieczy.b{= I przyszedszy Filip powiedział Andrzejowi, Andrzej zasię i Filip powiedzieli Jezusowi.zy A tak oni przyszli do Filipa, który był z Betsajdy Galilejskiej i prosili go mówiąc: Panie chcemy Jezusa widzieć.dyA Byli też niektórzy Grekowie z tych, którzy zwykli chodzić aby się modlili w święto.uxc Mówili tedy Faryzeuszowie między sobą: Widzicie, że nic uczynić nie możecie. Oto lud za nim poszedł.sw_ A dlategoż też wyszło mnóstwo ludzi przeciwko jemu w drogę, bo o nim słyszeli iż ten cud uczynił.nvU I poświadczył lud, który był przy nim, iż Łazarza wyzwał z grobu a wybudził go od umarłych.u1 A temuć z przodku nie rozumieli zwolennicy jego, ale gdy był uwielbion Jezus, tedy wspomnieli, iż to było o nim napisano, a iż mu to czynili.dtA Nie bój się córko Syońska, otoć Król on twój jedzie, siedząc na oślęciu oślice.Is  A nalazszy Jezus oślątko, wsiadł na nie, jako napisano jest:#r? Nabrali rózdżek palmowych i wyszli w drogę przeciw jemu, a wołali: Hosanna ! Błogosławiony, który przyszedł w imię Pańskie, Król on izraelski.qy Nazajutrz zgromadzenie wielkie, które się było zebrało na święto, gdy usłyszeli, że Jezus szedł do Jeruzalem.Gp Bo wiele ich z Żydów dla niego odstali i wierzyli w Jezusa.Ko I radziły się książęta kapłańskie żeby i Łazarza zabili.5nc Dowiedziało się tedy wielkie zgromadzenie Żydów, iż tam był i przyszli nie tylko dla Jezusa, ale żeby też byli ujźrzeli Łazarza, którego wzbudził od umarłych.am; Abowiem ubogie zawżdy zsobą mieć będziecie, lecz mnie nie zawżdy będziecie mieli.Zl- A przetoż rzekł Jezus: Zaniechaj jej, na dzieńci pogrzebu mego zachowała to. k  A toć mówił, nie iżby miał pieczę o ubogich, ale iż był złodziej i mieszek miał, a cokolwiek tam włożono, to nosił.Sj Przeczże tego olejku nie przedano za trzy sta groszy, a nie dano ubogim?kiO I rzekł niektóry z zwolenników jego Judasz, Symonów syn, Iskarjot, który go miał zdradzić.8hi Tedy Marja, wziąwszy funt olejku spikanardowego, barzo drogiego, natarła nogi Jezusowe i ucierała nogi jego włosami swoimi tak, iż dom pełen był wonności maści onej.g Tamże tedy, sprawili mu wieczerzę, a Marta służyła i był też Łazarz jednym z onych, którzy z nim społu siedzieli.f  Potym Jezus dnia szóstego przed Wielką nocą przyszedł do Betanijej, kędy był Łazarz umarł, którego on wzbudził od umarłych.e- 9A kapłani nawyższy i Faryzeuszowie podali byli roskazanie, iż jeśliby się kto dowiedział gdzie by był, żeby oznajmił, iżby go pojmano.dw 8Szukali tedy Jezusa i mówili jedni do drugich stojąc w kościele: Co się wam zda, izali nie przyjdzie na święto?c 7I była blisko Wielka noc Żydowska, a wiele ich szło do Jeruzalem z onej krainy przed Wielką nocą, aby się oczyścili.Gb 6A dlategoż Jezus już nie bywał jawnie między Żydy, ale z tamtąd odszedł do krainy, która jest blisko puszczej , do miasta, które zową Efraim i tamże mieszkał z zwolenniki swemi.Ha  5I także od onego dnia radzili się społu aby go zamordowali._`7 4A nie tylko za on naród, ale żeby też syny Boże rosproszone, zgromadził w jedno."_= 3I nie mówiłci tego sam z siebie, ale gdyż był kapłanem nawyższym roku onego prorokował, że to miało być, iż Jezus miał umrzeć za on naród.z^m 2Ani myślicie co nam jest pożyteczno, żeby jeden człowiek umarł za lud, a żeby wszytek naród nie zginął.i]K 1Ale jeden z nich Kajafasz, co był na on rok nawyższym kapłanem rzekł im: Wy nic nie wiecie.\{ 0Jeśliż go tak zaniechamy, wszyscyć weń uwierzą i przyjdąć Rzymianie a poburzą, tak miejsce nasze, jak i naród.[! /Tedy zebrali się kapłani nawyższy i Faryzeuszowie w radę i mówili: Cóż czynić będziemy? Abowiem ten człowiek wiele cudów czyni.YZ+ .Niektórzy też z nich szli do Faryzeuszów i powiedzieli im co uczynił Jezus.xYi -A przetoż wiele Żydów, którzy byli przyszli do Marjej, a patrzyli na to co uczynił Jezus, uwierzyli weń.2X] ,A tak on, który był umarł, wyszedł mając ręce i nogi zawiązane chustkami, a twarz jego była chustą zawiniona. I rzekł im Jezus: Rozwiążcie go niechaj idzie.JW  +To tedy rzekszy zawołał głosem wielkim: Łazarzu wynidź sam.V# *A jaciem wiedział, że ty mnie zawżdy wysłuchawasz, leczciem to rzekł dla ludu około stojącego, aby wierzyli, żeś ty mnie posłał.)UK )Odjęli tedy kamień z tamtąd gdzie on umarły był położon i podniózszy Jezus oczu swych wzgórę rzekł: Ojcze, dziękuję tobie, żeś mię wysłuchał.gTG (Powiedział jej Jezus: Zażemci nie powiedział; Jeśli uwierzysz, oglądasz chwałę Bożą?!S; 'Potym rzekł Jezus: Odejmicie kamień. A Marta mu powiedziała, siostra onego, który był umarł: Panie jużci cuchnie, bo mu już wyszły cztery dni.zRm &Ale Jezus wzruszywszy się zaś sam w sobie, przyszedł do grobu, a była jaskinia i kamień na niej położony.Q} %A niektórzy z nich mówili: Nie mógłże ten, który otworzył oczy ślepego uczynić tego, żeby był ten nie umarł?7Pi $Rzekli tedy Żydowie: Oto jakoć go miłował.O/ #I płakał Jezus._N7 "Zatym rzekł: Gdzieżeście go położyli? Powiedzieli mu: Panie, pódź a poglądaj.M3 !Jezus tedy, gdy ją ujźrzał płaczącą i Żydy, którzy z nią społu przyszli płacząc, wzruszył się w duchu i zafrasował się sam w sobie.L7 A tak Marja przyszedszy tam kędy był Jezus, ujźrzawszy go przypadła do nóg jego mówiąc mu: Panie byś ty tu był, nie umarłby był brat mój.6Ke A przetoż Żydowie, którzy z nią byli w domu, a cieszyli ją, gdy ujźrzeli iż Marja prędko wstała i wyszła, szli za nią mówiąc: Idzie do grobu aby tam płakała.}Js A Jezus jeszcze był nie przyszedł do miasteczka, ale był na tym miejscu, gdzie wyszła była przeciw jemu Marta.>Iw Ona tedy usłyszawszy, wnet wstała i szła do niego.nHU A to rzekszy, szła i po cichu wezwała Marjej siostry swojej mówiąc: Mistrz tu jest i wzywa cię.wGg Powiedziała mu: I owszem Panie. Ja wierzę żeś ty jest Krystus Syn Boży, który na świat przyjdź miał.\F1 A wszelki który żyw jest, a wierzy w mię, nie umrze na wieki. Wierzyszże temu?mES I rzekł jej Jezus: Jam jest Powstanie i żywot. Kto w mię wierzy, choćby i umarł, żyw będzie.XD) A Marta rzekła: Wiem iż wstanie czasu z martwychwstania w on ostatni dzień.5Ce Powiedział jej Jezus: Wstanieć brat twój.\B1 Lecz ja i teraz wiem, że czegożkolwiek będziesz prosił od Boga, da tobie Bóg.XA) I rzekła Marta do Jezusa: Panie byś ty tu był, nie umarłby był brat mój.k@O Marta tedy usłyszawszy, że Jezus przyszedł, bieżała przeciwko jemu, a Marja doma siedziała.Z?- Tam się zeszło wiele Żydów do Marty i Marjej, aby je cieszyli po bracie ich.M> (I była Batanija blisko Jeruzalem jakoby na piącinaście stajan).P= A tak przyszedł Jezus i nalazł go już trzy dni w grobie leżącego.s<_ Rzekł zatym Tomasz, którego zwano Dydymus do inych zwolenników: Pódźmyż i my abychmy z nim pomarli.];3 I raduję się dla was (abyście wierzyli), żem nie był tam, ale idźmy ku niemu.::o Tedy Jezus powiedział im jawnie: Łazarz umarł.n9U Aleć im Jezus powiedział o śmierci jego, wszakoż oni mniemali, iż o zaśnięciu snem powiedał.Q8 Rzekli mu tedy zwolennicy jego: Panie jeśliżeć śpi, będzie zdrów.u7c To rzekłszy, potym do nich mówił: Łazarz przyjaciel nasz usnął, ale pójdę abych go ze snu obudził.T6! Jeśliż też kto chodzi w nocy, obrazi się, bo w nim światła nie masz.5- Na to Jezus odpowiedział: Zali nie dwanaście są godzin dnia? Jeśliż kto chodzi we dnie, nie obrazić się, bo widzi światło tego świata.w4g Rzekli mu tedy zwolennicy: Mistrzu, teraz szukali Żydowie jakoby cię ukamionować, a przedsię tam idziesz?H3  Potym mówił do zwolenników swoich: Idźmyż zasię do Juda.w2g A przeto słysząc, że był niemocen, przedsię jednak został przez dwa dni na onym że miejscu gdzie był.<1s I miłował Jezus Martę i siostrę jej i Łazarza.0  To gdy usłyszał Jezus rzekł: Niemoc ta nie jest ku śmierci, ale ku chwale Bożej, aby był uwielbion Syn Boży przez nię.h/I Posłały tedy siostry jego kniemu mówiąc: Panie oto ten, którego miłujesz, niemocen jest.. A Marja ta była, która pomazała Pana olejkiem i ucierała nogi jego włosami swoimi, której brat Łazarz był niemocen.k- Q Niektóry też imieniem Łazarz był niemocen z Betanijej z miasteczka Marjej i Marty siostry jej.(,K *I wiele ich tam uwierzyli weń. +9 )Lecz wiele ich do niego przychodzili a mówili: Aczci Jan żadnego cudu nie uczynił, wszakoż wszytko cokolwiek sam powiedał o tym, prawdziwe było.g*G (I szedł potym za Jordan na ono miejsce gdzie był Jan krzcząc napierwej i tamże mieszkał.Q) 'A tak powtóre czyhali nań jakoby go pojmać, ale uszedł z ręku ich.(3 &Ale jeślić czynię, chociażbyście też mnie nie wierzyli, wierzcież sprawam, abyście poznali i wierzyli żeć Ociec jest we mnie, a ja w nim.A'} %Jeśliż nie czynię spraw Ojca mego, nie wierzcież mi.&  $Mnie, którego Ociec poświęcił i posłał na świat, wy powiedacie, żebych bluźnić miał, żem rzekł; Jestem Syn Boży?z%m #Jeśliżeć powiedział ony być bogi, do których się stało słowo Boże ( a nie może być Pismo pokażone).h$I "Tedy im rzekł Jezus: Zali nie jest napisano w zakonie waszym; Jam rzekł, bogowie jesteście?<#q !Na to mu Żydowie odpowiedź dali mówiąc: Dla dobrego uczynku nie kamionujemy cię, ale dla bluźnierstwa, to jest, iż ty, gdyżeś jest człowiekiem, czynisz się sam Bogiem. " Odpowiedział im tedy Jezus: Wiele dobrych spraw ukazałem wam z Ojca mego. Dla któregoż tedy z uczynków tych kamionujecie mię?F! A tak porwali zasię kamienie Żydowie, aby go ukamienowali.% E Ja i Ociec, jedno jestechmy.xi Ociec mój, który je mnie dał, więcszy jest niż wszyscy, a żaden nie może ich wydrzeć z rąk Ojca mego.eC Jać im też wieczny żywot dawam i nie zginą na wieki, ani ich żaden wydrze z mej ręki.O Owieczki moje słuchając głosu mego, a jać je znam i idą za mną.Z- Ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z owieczek moich, jakom wam powiedział. Na to im dał odpowiedź Jezus: Powiedziałem wam, a nie wierzycie. Sprawy, które ja czynię w imię Ojca mego, tyć o mnie świadczą.+ I obstąpili go Żydowie, a rzekli mu: I dokądże tak dusze nasze zawieszać będziesz? Jeśliżeś ty jest on Krystus, powiedzże nam jawnie.M Tedy się Jezus przechadzał po kościele w przysionku Salomonowym.?y A był w Jeruzalem obchód Poświącania i zima była.y Drudzy zasię powiedali: Tyć słowa nie są tego, coby miał diabelstwo. Izali diabeł ślepych oczy otwarzyć może?_7 Bo wiele ich mówili między sobą: Diabelstwoć ma i szaleje. Czemuż go słuchacie?J  A przetoż się stało rozerwanie między Żydy dla słów tych.(I Żadenci go nie odejmie odemnie, ale ja pokładam je sam od siebie i mam moc położyć je, a mam moc zasię wziąć je. To roskazanie wziąłem od Ojca mego.`9 Dlategożci mię miłuje Ociec, iż ja pokładam zdrowie moje abych je zasię wziął.5c I drugieć też owce mam, które nie są z tej obory, a potrzeba żebych też i ony przywiódł, bo głosu mego słuchać będą i będzie jedna owczarnia i jeden pastyrz.X) Jako mię zna Ociec, tak i ja znam Ojca, a zdrowie moje pokładam za owieczki.T! Jamci jest on pastyrz dobry i znam owieczki moje, a moje też mnie znają.K A najemnik ucieka, bo jest najemnik i nie ma nic pracej o owcach..U Lecz najemnik i który pastyrzem nie jest, którego nie są owce własne, widząc wilka przychodzącego odbiega owiec i ucieka, a wilk też drapie i rosprasza owce.[ / Jaciem jest on dobry pastyrz. Dobryć pastyrz zdrowie swe dawa za owieczki swoje. } Złodziej nie idzie jedno żeby kradł a mordował i tracił owce, lecz ja przyszedłem aby żywot miały i obfitowały.z m Jamci jest drzwiami, przez mię jeśli kto wnidzie, będzie zachowan, a wnidzie i wynidzie i pastwiska znajdzie.o W Wszyscy, ile ich przedemną przyszło, złodziejeć są i zbójcowie, a też ich nie słuchały owce.h I Rzekł im tedy po wtóre Jezus: Zaprawdę, zaprawdę wam powiedam. Jaciem jest drzwiami owiec.[/ To podobieństwo powiedał im Jezus, lecz oni nie rozumieli tego co im powiedał.jM Ale za cudzym żadnym sposobem nie idą, owszem uciekają od niego, bo nie znają głosu obcych. h~~J}}4||\{{t{;zyybxxwx wwvv uuJtssFrrlr,qqq,pp"oonmm.ll kokjj$ii@hhgg>f}feSdd+ccEbbaa``_c_#^^]]\\'[[7ZSYOXX(WWWVV=UTTrT#SS5RQQPOOjNNNMfLLKJJ9II?HH>GGFF>==H=<<4;;;:j: 9P8777"66Q54403|3722911@0//w/.o--,,h++**d)('&&e%%6$##{""P! de .nX:!b+=8G\5>H Z f *"`lYEy#Aż położę nieprzyjacioły twe podnóżkiem nóg twoich.qx["Abowiemci Dawid nie wstąpił do nieba, lecz sam powieda: Rzekł Pan Panu memu, siądź po prawicy mej,w/!Potym, gdy prawicą Bożą był podwyższon i obiecanego Ducha świętego wziął od Ojca, toć teraz wylał, na co wy patrzycie i co słyszycie.Xv) Tegoć Jezusa wzbudził Bóg, której rzeczy my wszyscy jestechmy świadkowie.u#Tedy przepatrując powiedał o zmartwychwstaniu Krystusowym, iż nie została w piekle dusza jego, ani ciało jego nie poczuło zepsowania.>tuA przeto gdyż był prorokiem i wiedział, że mu Bóg przyrzekł pod przysięgą, iż z owocu biódr jego, ile wedle ciała, Krystusa miał wzbudzić, a posadzić na stolicy jego.s5Mężowie bracia, mogę bespiecznie mówić u was o patriarsze Dawidzie, żeć umarł i pogrzebion jest, a grób jego jest u was aż i do dnia tego.Wr'Oznajmiłeś mi drogi żywota, a napełnisz mię radością z obliczem twoim.kqOAbowiem nie zostawisz duszy mojej w piekle, a nie dopuścisz świętemu twemu poczuć nakażenia.p}I dlategoż się rozweseliło serce moje, a rozradował się język mój, gdyż też i ciało moje odpoczynie w nadziei.o Abowiem o nim powieda Dawid: Upatrowałem zawżdy Pana przed sobą, bo mi jest po prawej mej stronie, abych nie był wzruszon.n Którego Bóg wzbudził, odjąwszy boleści śmierci dlatego, iż to była rzecz niepodobna, aby od niej miał być zatrzyman.m!Tego, gdyście za naznaczoną radą i opatrznością Bożą podanego, wzięli rękami niesprawiedliwemi, zabiliście go wbiwszy na krzyż.cl?Mężowie Izraelscy, słuchajciesz słów tych, Jezusa onego Nazareńskiego, męża od Boga pochwalonego u was w zacnych sprawach, cudach i znamionach, które czynił Bóg przezeń w pośrodku was, jako i sami wiecie.^k5I przyjdzie to, że ktokolwiek będzie wzywał imienia Pańskiego, będzie wybawion.~juSłońce się obróci w ciemności, a miesiąc w krew, przed tym niż przyjdzie on dzień Pański, wielki a znaczny.ci?Uczynię cuda na niebie wzgórę i znamiona na ziemi nisko, krew, ogień i mgłę dymną.rh]A pewnie w onych czasiech na sługi me i na służebnice moje wyleję z Ducha mego i będą prorokować.pgYI będzie to w ostatecznych czasiech (mówi Bóg): Wyleję z Ducha mego na wszelkie ciało, a będą prorokować synowie waszy i córki wasze, a młodzieńcy waszy widzenia widzieć będą, a starcom waszym sny się śnić będą.?fyAleć to jest ono, co powiedziano przez proroka Joela.`e9Abowiem nie sąć pijani ci, jako wy mnimacie, gdyż dopiro trzecia godzina na dzień.tdaTedy Piotr stojąc z onymi jedenaścią, podniósł głos swój i mówił do nich tymi słowy: Mężowie Żydowscy i wy wszyscy, którzy mieszkacie w Jeruzalem, niechajżeć to wam jawno będzie, a przyjmicie w uszy swoje słowa moje.Nc Lecz drudzy chytrze szydząc mówili: Cić opili się wina młodego.cb? A tak się wszyscy zdumieli i wątpili mówiąc jedni do drugich: Coż to wżdy za rzecz?ba= Kreteńczycy i my Arabczycy, słyszymy je mówiące języki naszemi zacne rzeczy o Bogu.&`E W Frygijej, w Pamfiljej, w Egiptcie i w stronach Libijej, która podległa Cyrenie i my przychodniowie Rzymscy, Żydowie i nowo do Żydostwa przystawający.~_u My Partowie, Medowie i Elamitowie i którzy mieszkamy w Mezopotanijej, w Judzie, w Kapadocijej, w Poncie i w Azijej.d^AJakoż my tedy słyszymy u nich każdy swój własny język, w którymechmy się zrodzili? ]I zdumiewali się wszyscy, a dziwowali się mówiąc jedni do drugich: Izali oto ci wszyscy, którzy mówią nie są Galilejczycy?,\QGdy się tedy ta wieść wszczęła, zbieżało się mnóstwo ludzi i zstało się w nich zamieszanie, że każdy słyszał własnym swym językiem ony mówiące.t[aA byli w Jeruzalem mieszkający Żydowie, ludzie bogobojni, ze wszego narodu tych, którzy są pod niebem.~ZuA tak napełnieni są wszyscy Duchem świętym, a poczęli mówić obcemi języki, jako im Duch on dawał wymawiać.gYGI ukazały się im rozdzielone języki na kształt ognia, który stanął nad każdym z nich.XTedy się zstał z prędka z nieba szum, jakoby przypadającego wiatru gwałtownego, który napełnił wszytek dom, kędy siedzieli.\W 3A gdy przychodził dzień pięćdziesiąty, byli wszyscy zgodnie na jednym miejscu. V A tak położyli losy ich i padł los na Macieja, który za spólnym wszech zwoleniem, przyłączon jest ku jedenaście Apostołom.rU _Aby wziął urzędu tego i Apostolstwa, od którego się obłądził Judasz, aby odszedł na miejsce swe.sT aMówili tedy modląc się: Ty Panie, który znasz serca wszytkich, ukaż nam któregoś obrał z tych dwu.uS eA przetoż postawili dwu Józefa, którego zwano Barsabas, a który miał przezwisko Sprawiedliwy i Macieja.R 7Począwszy od krztu Janowego, aż do tego dnia, w który jest wzięt ku górze od nas, aby jeden z nich był z nami świadkiem zmartwychwstania jego.Q A tak potrzeba z tych mężów, którzy się z nami złączyli po wszytek ten czas, jako Pan Jezus sprawował urząd swój między nami,;P qAbowiem napisano w Księgach Psalmów: Niechaj będzie mieszkanie jego opustoszone, a niech nikt nie będzie, ktoby w nim mieszkał i przełożeństwo jego niechaj weźmie drugi. O I jawnoć to jest wszytkim mieszkającym w Jeruzalem tak, iż nazwano pole ono własnym ich językiem Akeldama, to jest rola krwie.N A przetoż on dostał był rolej z najmu złościwego, a obwiesiwszy się rozpukł się na poły i wypłynęły trzewa jego.RM Abowiemci był policzon między nas i dostał był cząstki tego urzędu.EL Mężowie bracia, potrzebać się było wypełnić Pismu onemu, które opowiedział Duch święty przez usta Dawidowe o Judaszu, który był przewodnikiem w drodze onym, co pojmali Jezusa.!K =W tychże tam czasiech powstawszy Piotr w pośrodek zwolenników rzekł: (a było ich w kupie mianowicie tam na onym miejscu jakoby sto i dwadzieścia).nJ WCić wszyscy trwali zgodnie na modlitwie i prośbach z żonami i z matką Jezusową i z bracią jego. Aż do dnia tego, w którym dawszy roskazanie Apostołom przez Ducha świętego, które był obrał, wzięt jest ku górze.\= 5Wyprawiłem pirwsze księgi Teofile, o wszytkim co poczynał Jezus czynić i uczyć.H< Są też jeszcze wiele innych rzeczy, które czynił Jezus, które gdyby miały być wszytki z osobna spisane, nie tuszę, aby i sam świat ogarnąć miał ty księgi, któreby o tym pisano.;yTenci jest on zwolennik, który świadczy o tych rzeczach i to wypisał, a wiemy, że prawdziwe jest świadectwo jego.?:wA tak to słowo wyszło między bracią, iż on zwolennik nie miał umrzeć, aleć mu nie rzekł Jezus: Nie umrze, ale jeśli chcę żeby został, aż przyjdę, cóż tobie do tego?q9[Powiedział mu Jezus: Jeśli ja chcę żeby został aż przyjdę, cóż tobie do tego? Ty idź za mną.I8 Tego tedy gdy ujźrzał Piotr rzekł Jezusowi: Panie, a ten co?_77Tedy Piotr obróciwszy się ujźrzał onego zwolennika, którego miłował Jezus pozad idącego, a który się był przy wieczerzy położył na piersiach jego i mówił: Panie, któryś jest ten, co cię zdradza?6yA toć mówił dawając znać, którą śmiercią miał uwielbić Boga. A gdy to rzekł, powiedział mu: Idź za mną.i5KZaprawdę, zaprawdę powiedam tobie: Gdyś młodszym był, przepasowałeś się i chodziłeś kędyś chciał. Lecz gdy się zstarzejesz, rościągniesz ręce twe, a iny cię opasze i przyniesie gdzie nie będziesz chciał.4Zatym mu potrzecie rzekł: Symonie synu Jonaszów, miłujeszże mię? I zasmucił się Piotr, że mu trzeci kroć rzekł: Miłujeszże mię? I powiedział mu: Panie, ty wszytko wiesz, ty znasz, że cię miłuję. Rzekł mu tedy Jezus: Paśże owce moje.*3MRzekł mu zasię znowu: Symonie synu Jonasów, miłujeszże mię? A on powiedział: Jest tak Panie, ty znasz, że cię miłuję. Rzekł mu tedy: Paś owce moje.Q2Gdy potym obiedwali rzekł Symonowi Piotrowi Jezus: Symonie synu Jonasów, miłujeszże mię więcej niźli ci? A on powiedział: Panie, ty znasz że cię miłuję. Tedy mu rzekł: Paś baranki moje.c1?A toć już trzeci raz dał się widzieć Jezus zwolennikom swoim, gdy wstał z martwych.K0 Zatym przyszedł Jezus i wziął chleb, a dał im także i rybę./ Tedy im rzekł Jezus: Pódźcież obiedwajcie. I nie śmiał żaden z zwolenników pytać go: Ty ktoś, gdyż wiedzieli że był Pan.9.k Wstąpiwszy tedy Symon Piotr, wyciągnął sieć na brzeg pełnę wielkich ryb, których było sto pięćdziesiąt i trzy, a gdy ich tak wiele było, nie stargała się sieć.M- A rzekł im Jezus: Przynieście ty ryby, któreście teraz pojmali.V,% A tak wyszedszy na brzeg, ujźrzeli ogień nalożony i rybę na nim i chleb.+A drudzy zasię zwolennicy przyszli w łodzi (bo nie daleko byli od brzegu, ale jakoby na dwu set łokiet ) ciągnąc sieć pełną ryb.D*Rzekł tedy zwolennik, on którego miłował Jezus Piotrowi: Panci jest. I usłyszawszy Symon Piotr, że to Pan był, przepasał się koszulą (abowiem był nagi) i rzucił się w morze. )9I rzekł im: Zapuśćcie tu sieci po prawej stronie łodzi, a najdziecie. A tak zapuścili, a już dalej nie mogli wywlec przed wielkim mnóstwem ryb.a(;A tak im rzekł Jezus: Dziateczki, a macież co jeść? Odpowiedzieli mu: Nie masz nic.n'UA gdy już było poranu, stanął Jezus na brzegu, wszakoż nie poznali zwolennicy żeby był Jezus.)&KTedy im rzekł Symon Piotr: Idę ryb łowić. A oni rzekli: Pójdziem i my z tobą. A tak szli i wsiedli w łódź natychmiast, lecz onej nocy nic nie pojmali.'%GByli społu Symon Piotr i Tomasz, którego zową Dydymus i Natanael, który był z Kany Galilejskiej i synowie Zebedeuszowi i drudzy dwa z zwolenników jego.`$ ;Potym się dał widzieć Jezus zwolennikom u Morza Tyberjadskiego i tak się oznajmił.#A tyć rzeczy są napisane, abyście wierzyli, że Jezus jest Krystus on Syn Boży, a iżbyście wierząc żywot mieli przez imię jego.y"kA tak wiele i innych znamion uczynił Jezus przed zwolenniki swojemi, które nie są wypisane w tych księgach.!wPowiedział mu Jezus: Żeś mię widział Tomaszu, uwierzyłeś. Błogosławienisz, którzy nie widzieli a uwierzyli.B Odpowiedział tedy Tomasz i rzekł: Pan mój i Bóg mój.0YPotym rzekł Tomaszowi: Włóż palec twój ówdzie, a oglądaj ręce moje. Podajże rękę twą, a włóż ją w bok mój i nie bądź niedowiarkiem, ale wierzącym.4aPotym po ośmi dni byli zasię zwolennicy tam wewnątrz i Tomasz z nimi. Zatym Jezus przyszedł gdy były zamknięte drzwi i stanąwszy w pośrodku rzekł im: Pokój wam.s_Powiedzieli mu tedy drudzy zwolennicy: Widzielichmy Pana. Ale im on rzekł: Jeśli nie ujźrzę w ręku jego znaków goździ, a nie włożę palca mego w znaki goździ i nie włożęli ręki w bok jego, żadnym sposobem nie uwierzę.oWTedy Tomasz, jeden ze dwunaście, którego zową Dydymus, nie był z nimi, gdy był przyszedł Jezus.ucKtórymkolwiek odpuścicie grzechy, będą im odpuszczone, a którymkolwiek zatrzymacie, będą zatrzymane.V%A to powiedziawszy, tchnął na nie i rzekł im: Weźmicie Ducha świętego.hII rzekł do nich powtóre: Pokój wam. Tak jako mię posłał Ociec, także i ja was posyłam.kOA gdy to rzekł, ukazał im ręce i bok swój. Rozradowali się tedy zwolennicy ujźrzawszy Pana.a;A tak, gdy wieczór był dnia onego pirwszego tegodniowego, a drzwi były zamknięte tam gdzie się byli zebrali zwolennicy dla bojaźni Żydowskiej, przyszedł Jezus i stanął w pośrodku, a rzekł im: Pokój wam.mSPrzyszła tedy Marja Magdalena oznajmując zwolennikom, że widziała Pana i to co jej powiedział.5cPowiedział jej Jezus: Nie tykaj się mnie, abowiemem jeszcze nie wstąpił do Ojca mego, ale idź do braciej mojej i powiedz im: Wstępuję do Ojca mojego i Ojca waszego.^5I rzekł jej Jezus: Marja. A ona obróciwszy się rzekła: Rabboni, to jest Mistrzu.MRzekł jej Jezus: Niewiasto przecz płaczesz? A kogo szukasz? A ona mnimając żeby był ogrodnik rzekła mu: Panie, jeśliżeś go ty wyniósł, powiedz mi gdzieś go położył, a ja go wezmę.ucA gdy to mówiła, obróciła się nazad i ujźrzała Jezusa stojącego, ale nie wiedziała iż Jezus był.~u Którzy jej rzekli: Niewiasto przecz płaczesz? A ona im rzekła: Wyjęto Pana mego, a nie wiem kędy go położono.zm I ujźrzała dwa Anioły w bieli siedzące. Jednego u głowy, a drugiego u nóg, kędy leżało ciało Jezusowe._7 Ale Marja stała u grobu z dworu płacząc, a gdy płakała, nachyliła się w grób.2_ Zatym się zwolennicy wrócili do swoich.X ) Abowiem jeszcze nie rozumieli pisma, iż jemu potrzeba była wstać zmartwych.s _Tedy też wszedł i on drugi zwolennik, który był pirwszy przyszedł do grobu, a ujźrzawszy uwierzył.y kI facelet, który był na głowie jego, nie z prześciradły położony, ale na inym miejscu z osobna zwiniony.l QPrzyszedł też i Symon Piotr idąc za nim, a wszedszy w grób, ujźrzał prześciradła leżące.[ /A nachyliwszy się ujźrzał ano leżą prześciradła, wszakoż tam nie wszedł.wI bieżeli oba społu, ale on drugi zwolennik wprzód przybiegł prędzej niźli Piotr i pirwszy przyszedł do grobu.NA przetoż wyszedł Piotr i on drugi zwolennik, a przyszli do grobu.7gTedy odbieżawszy przyszła do Symona Piotra i do onego drugiego zwolennika, którego miłował Jezus, a rzekła im: Wyjętoć Pana z grobu, a nie wiemy kędy go położono. +A tak w pirwszy dzień tegodniowy, Marja Magdalena przyszła rano, gdy jeszcze było ciemno, ku grobowi i ujźrzała kamień odwalony od grobu.eC*A przetoż tam dla przygotowania Żydowskiego, iż on grób był blisko, położył Jezusa.)Tamże na tym miejscu gdzie był ukrzyżowan, był ogród, a w ogrodzie grób nowy, w którym jeszcze nigdy żaden położon nie był.(A tak wziąwszy ciało Jezusowe, uwinęli je w prześciradła z rzeczami wonnemi, jako jest zwyczaj żydowski przy pogrzebie.''Przyszedł też i Nikodem ( on który był przed tym przyszedł w nocy do niego ) a przyniósł maści z mirry i z aloes, jakoby sto funtów._7&Potym prosił Piłata Józef z Arymatjej (który był zwolennik Jezusów, ale tajemny dla bojaźni Żydowskiej), iżby zdjął ciało Jezusowe, czego mu pozwolił Piłat. A tak przyszedszy wziął ciało Jezusowe.>w%A zasię drugie Pismo mówi: Ujźrzą kogo przebodli.k~O$I zstałoć się to dlatego, aby się wypełniło Pismo: Żadna kość jego nie będzie złamana.}#A ten który to widział świadczy i prawdziwe jest świadectwo jego, a onci wie iż prawdę powieda, abyście i wy wierzyli.n|U"Ale niektóry z żołnierzów oszczepam przebódł bok jego i natychmiast się rzuciła krew i woda.Y{+!A gdy przyszli do Jezusa, ujźrzawszy iż już umarł, nie łamali goleni jego.tza Przyszli tedy żołnierze, a pierwszemu zbójcy złamyli goleni i drugiemu, który z nim był ukrzyżowan.CyA tak Żydowie, aby nie zostały na krzyżu ciała w szabat, abowiem był dzień Przygotowania ( a był on wielki dzień Szabatu ), prosili Piłata, aby im goleni połamano i zjęto je.exCTedy Jezus gdy wziął ocet rzekł: Wykończonoć jest. I skłoniwszy głowę podał ducha.wA było tam naczynie postawione octu pełne, a tak oni napoiwszy gębkę octem i obłożywszy hizopem, podali do ust jego.vveWiedząc tedy Jezus, iż wszytki ine rzeczy już były wykonane, aby się skończyło Pismo rzekł: Pragnę.muSPotym rzekł zwolennikowi: Oto matka twoja. I od onegoż czasu wziął ją zwolennik do domu swego.tA gdy ujźrzał Jezus matkę i zwolennika tuż stojącego, którego miłował, rzekł matce swojej: Niewiasto oto syn twój.vseI stały podle krzyża Jezusowego matka jego i siostra matki jego, Marja Klopaszowa żona i Marja Magdalena.r Tedy mówili między sobą: Nie rzeżmy jej, ale o nie rzućmy losy czyja ma być, a to się stało iżby się było Pismo wypełniło, w którym powiedziano: Podzielili między się odzienie moje, a o szaty moje rzucili los. A toć uczynili żołnierze.Uq#Żołnierze tedy, gdy ukrzyżowali Jezusa, pobrali szaty jego (i podzielili na czterzy części, każdemu żołnierzowi część) i suknię. A była ta suknia nie szyta, lecz od wirzchu wszytka a dziana.5peOdpowiedział Piłat: Com pisał tom pisał.oA dlategoż mówili Piłatowi książęta kapłanów żydowskich: Nie pisz Król Żydowski, ale iż on powiedał: Jestem Król Żydowski.%nCTenci tytuł czytało wiele Żydów, bo blisko miasta było miejsce ono gdzie był ukrzyżowan Jezus, a był napisan po hebrajsku, po grecku i po łacinie.{moNapisał też Piłat i tytuł i postawił go nad krzyżem, a był tak napisan: Jezus Nazareński Król Żydowski.`l9Gdzie go tam ukrzyżowali, a z nim drugich dwu i stąd i zowąd, a w pośrodku Jezusa.wkgOn tedy niosąc krzyż swój, przyszedł na ono miejsce, które zwano Trupich głów, a po Hebrajsku Golgota.Xj)A także go im wydał, żeby był ukrzyżowan. I wziąwszy Jezusa wywiedli go.7igA oni wołali: Strać, strać i ukrzyżuj go. A Piłat im rzekł: Królaż waszego ukrzyżuję? Lecz odpowiedzieli książęta kapłańskie: Nie mamyć króla jedno cesarza. hNa ten czas był dzień przygotowania na święto Wielkonocne, a było o szóstej godzinie gdy powiedział Żydom: Oto Król wasz.g7 A przetoż Piłat usłyszawszy ty słowa, wywiódł na dwór Jezusa i siadł na stolicy na miejscu, które zową Litostrotos, a po hebrajsku Gabbata.Qf Zatymże Piłat szukał tego jakoby go wybawił, ale Żydowie wołali mówiąc: Jeśliż go wybawisz, nie jesteś przyjaciel cesarski, bo ktoć się kolwiek czyni królem, sprzeciwić się cesarzowi.)eK I odpowiedział Jezus: Nie miałbyś żadnej mocy przeciw mnie, gdybyć jej nie podano z wirzchu. A przetoż ten, który mię wydał tobie, więtszy grzech ma.zdm Tedy mu rzekł Piłat: Nie mówiszże zemną? Nie wiesz, iż mam moc ukrzyżować cię i mam moc wyprawić cię?ncU I wszedł zasię do ratusza a rzekł do Jezusa: Skądeś ty jest? Lecz mu Jezus nie dał odpowiedzi.LbA przetoż Piłat usłyszawszy ty słowa, tym się więcej lękł.{aoOdpowiedzieli jemu Żydowie: Myć zakon mamy i wedle zakonu naszego ma umrzeć, bowiem się Synem Bożym czynił.J` A gdy go ujźrzeli książęta kapłańskie i służebni, zawołali mówiąc: Ukrzyżuj, ukrzyżuj. I rzekł Piłat: Weźmiciesz go wy, a ukrzyżujcie, boć ja w nim żadnej winy nie najduję.|_qTedy Jezus wyszedł niosąc na sobie cirniową koronę i szarłatny płaszcz, a Piłat rzekł im: Otoż człowiek. ^ Wyszedł potem Piłat na dwór i rzekł im: Oto wywiodłem go na dwór, abyście widzieli, że w nim żadnej winy nie najduję.A]}A mówili: Witajże królu żydowski i bili go palcatmi.q\[A żołnierze uplotszy koronę z cirnia, włożyli na głowę jego i w płaszcz szkarłatny oblekli go.>[ yA tak że Piłat wziąwszy Jezusa, dał go ubiczować.bZ=(Tedy wszyscy zawołali mówiąc: Nie tego, ale Barabasza. A tenci Barabasz był zbójca. Y 'A też u was jest ten zwyczaj, iż wam jednego wypuszczam na Wielkanoc. Chceciesz tedy, że wam wypuszczę Króla Żydowskiego.X%&Powiedział mu Piłat: A cóż jest prawda? I to rzekszy wyszedł zasię do Żydów i rzekł do nich: Ja żadnej winy do niego nie najduję.Wy%Rzekł mu tedy Piłat: A więceś ty jest Król? Odpowiedział Jezus: Ty mówisz żemci ja jest Król. Jaciem się na to narodził i na tom przyszedł na świat, abych świadectwo dał prawdzie. Wszelki, który jest z prawdy, słucha głosu mego.`V9$Odpowiedział Jezus: Królestwo moje nie jestci z tego świata. Jeśliżeć by królestwo moje z tego świata było, słudzy moi walczyliby żebych nie był wydan Żydom. Aleć teraz królestwo moje nie jest ztąd.U #Odpowiedział Piłat: Azaźem ja jest Żyd? Naród twój i przedniejszy twoi kapłani podali mi cię. Cóżeś wżdy uczynił?aT;"Odpowiedział mu Jezus: A samże to od siebie mówisz, czylić drudzy o mnie powiedali?qS[!A przetoż zasię wszedł Piłat do ratusza i wezwawszy Jezusa rzekł mu: Tyżeś jest Król Żydowski?qR[ Aby się wypełniło słowo Jezusowe, które powiedział oznajmując, którą śmiercią miał umrzeć.Q/Rzekł im tedy Piłat: Weźmicież go wy, a wedle zakonu waszego osądzcie go. Ale mu powiedzieli Żydowie: Namci się nie godzi zabijać nikogo.^P5Odpowiedzieli mu i rzekli: Być ten nie był złoczyńca tedyćbychmy go nie podali.qO[A tak Piłat wyszedł do nich na dwór i rzekł: Jakąż skargę przynosicie przeciw człowiekowi temu?N1Odwiedli tedy Jezusa od Kajafasa na ratusz, a było poranu i nie weszli sami na Ratusz, aby się nie splugawili, ale iżby pożywali Wielkiejnocy.=MuAle zasię Piotr zaprzał i natychmiast kur zapiał.(LITedy mu rzekł niektóry z sług kapłana nawyższego, powinowaty onego, któremu był Piotr uciął ucho: Izażem ja ciebie nie widział w ogrodzie przy nim?KA Symon Piotr stał grzejąc się i rzekli do niego: Azaź i ty nie jesteś z jego zwolenników? A on zaprzał się mówiąc: Nie jestem.YJ+A takci go był Annasz odesłał związanego do Kajafasa, nawyższego kapłana.IwOdpowiedział mu Jezus: Jeśliżem źle co rzekł, daj świadectwo o złym, a jeśliż dobrze, przeczże mię bijesz?HTo gdy mówił, tedy jeden z sług, który tuż stał, uderzył palcatem Jezusa mówiąc: I także odpowiedasz nawyższemu kapłanowi?qG[Przeczże mię pytasz? Pytaj tych, którzy słuchali com im mówił, cić oto wiedzą com ja powiedał.5FcOdpowiedział mu Jezus: Jaciem jawnie powiedał światu, jamci zawsze uczył w bożnicy i w kościele, gdzie się zewsząd Żydowie schadzają a skrycie nicem nie mówił.SEA tak nawyższy kapłan pytał Jezusa o jego zwolennikoch i o nauce jego. DI stali słudzy i oprawcy, którzy byli nakładli ogień, bo zimno było i grzali się. A stał też z nimi i Piotr grzejąc się. CRzekła tedy Piotrowi służebnica odźwierna: Zaliś i ty nie jest z zwolenników człowieka tego? A on powiedział: Nie jestem.B#A Piotr stał u drzwi na dworze i wyszedszy on drugi zwolennik, którego znał nawyższy kapłan, mówił z odźwierną i w wiódł Piotra.-ASI szedł za Jezusem Symon Piotr i drugi zwolennik, a ten to zwolennik był znajomy kapłanowi nawyższemu i wszedł społu z Jezusem do dworu kapłana nawyższego.v@eTenci Kajafas był, który dał Żydom radę: Iżby to pożyteczno było, aby jeden człowiek umarł za lud.=?s A wiedli go naprzód do Annasza (bo był świekier Kajafasów, który był nawyższym kapłanem roku onego). Ten zasię odesłał go związanego Kajafasowi kapłanowi nawyższemu.W>' Rota tedy i rotmistrz i służebnicy żydowscy pojmali Jezusa i związali go.|=q Tedy Jezus rzekł Piotrowi: Włóż miecz twój w poszwy, izali nie mam pić kubka, który mnie podał ociec mój?<- A tak Symon Piotr mając miecz, dobył go i uderzył sługę kapłana nawyższego, a uciął mu ucho prawe, a temu słudze było imię Malchusz.; A to się działo, żeby się wypełniło Pismo, które powiedziało: Iż z tych, któreś mi podał, żadnegom nie stracił.:wOdpowiedział Jezus: Powiedziałem wam iżciem ja jest. Jeśliż tedy mnie szukacie, dopuśćciesz tym wolno odejdź._97Potym ich powtóre pytał: Kogoż szukacie? A oni powiedzieli: Jezusa Nazareńskiego.[8/Jak im tedy skoro rzekł: Jaciem jest, postąpili się na zad i padli na ziemię.7yOdpowiedzieli mu: Jezusa Nazareńskiego. Rzekł im Jezus: Jamci jest. A z nimi też stał Judasz, który go zdradził.f6ETedy Jezus wiedząc o wszytkim co nań przydź miało, wyszedszy rzekł im: Kogoż szukacie?5-A tak Judasz wziąwszy rotę i od nawyższych kapłanów i od Faryzeuszów służebniki, przyszedł tam z laternami, z pochodniami i z zbrojami.4I wiedział też ono miejsce Judasz, który go zdradzał, abowiem tam częstokroć się zchadzał Jezus z zwolenniki swojemi.3 Ty rzeczy powiedziawszy Jezus, wyszedł z zwolennikami swemi za potok Cedron kędy był ogród, do którego on wszedł i zwolennicy jego.v2eA oznajmiłem im imię twoje i oznajmię, aby miłość, którąś mnie umiłował w nich była i ja w nich.u1cOjcze sprawiedliwy ciebieć świat nie poznał, alem ja ciebie poznał i ci poznali żeś ty mnie posłał.s0_Ojcze, ty któreś mnie podał, żądam aby tam gdzie ja jestem i oni byli zemną, aby patrzyli na onę moję chwałę, którąś ty mnie dał. Abowiemeś ty mnie umiłował przed tym niż jeszcze były założone fundamenty świata.//Ja w nich a ty we mnie, aby byli doskonałymi w jedno, a iżby poznał świat żeś ty mnie posłał i umiłowałeś je jakoś i mnie umiłował.j.MJać tę chwałę, którąś ty mnie dał, dałem im, aby byli jedno, jako i my jedno jestechmy.-#Aby wszyscy byli jedno, jako ty Ojcze we mnie a ja w tobie, aby też oni w nas jedno byli, a iżby uwierzył świat żeś ty mnie posłał.n,UI nie tylkoć się za nimi modlę, lecz i za onymi, którzy przez słowo ich mają uwierzyć w mię.]+3A za nieć ja poświęcam samego siebie, aby i oni byli poświęceni przez prawdę.N*Jakoś ty mnie posłał na świat, tak i ja posłałem je na świat.L)Poświęćże je oną twoją prawdą; słowoć twoje jest prawdą.=(uNie sąć z świata, jako i ja nie jestem z świata.U'#Nie proszę abyś je ziął z świata, ale żebyś je zachował ode złego.&wJaciem im podał słowo twoje, a świat miał je w nienawiści, bo nie są z świata, jako i ja nie jestem z świata.f%E A terazci do ciebie idę i mówię to na świecie, aby mieli wesele moje wypełnine w sobie.N$ Gdyciem z nimi był na świecie, jaciem je zachowywał w imię twoje, a któreś mnie oddał jam ich strzegł i żaden z nich nie zginął, jednoż on syn zatracenia, żeby się Pismo wypełniło.E# A jużem nie jest na świecie, jedno oni na świecie są. Jać już do ciebie idę. Ojcze święty zachowajże je przez imię twoje, ty któreś mnie podał, aby byli jedno tak jako i my.Q" I wszytko moje jest twoje, a twoje moje jest i uwielbionem jest w nich.i!K Jać za nimi proszę, a nie za światem proszę, lecz za tymi, któreś mi dał, boć są twoi.! ;Abowiem słowa, któreś mi podał, jam im podał, a oni je wzięli i poznali prawdziwie, żem od ciebie wyszedł, a uwierzyli, żeś ty mnie posłał.PTerazci poznali iż wszytki rzeczy, któreś mnie dał, od ciebie są.Objawiłciem imię twe ludziam, któreś mi podał z tego świata, twoić byli i dałeś mi je, a zachowywali słowo twoje.~uA przetoż teraz uwielb mię ty Ojcze u siebie samego tą chwałą, któram u ciebie miał, pirwej niż świat był.hIJaciem uwielbił ciebie na ziemi i dokończyłem sprawy, którąś mi dał, abych ją czynił.|qA tenci jest żywot wieczny, aby ciebie samego znali być Bogiem prawdziwym i któregoś posłał Jezusa Krystusa.iKJakoś jemu dał moc nad wszelkim ciałem, iż ileś mu ich podał, aby im dał żywot wieczny. +To powiedziawszy, Jezus podniósł oczu swych w niebo i rzekł: Ojcze przyszłać godzina. Uwielbi Syna twego, aby też i Syn uwielbił ciebie.  !Tomci wam powiedział, abyście we mnie pokój mieli. Na świecie ścisk macie, ale ufajcie we mnie. Jamci zwyciężył świat.,Q Otoć przyjdzie czas i już przyszedł, gdy wszyscy rosproszeni będziecie, każdy do swych, a mnie samego zostawicie, aleć nie jestem sam, bo jest Ociec zemną.6gOdpowiedział im Jezus: I terazże wierzycie?}sTeraz wiemy, że wszytko wiesz, a nie potrzeba żeby cię kto pytał , a przez to wierzymy, żeś od Boga wyszedł.eCPowiedzieli mu zwolennicy: Oto teraz jawnie mówisz i żadnego podobieństwa nie powiedasz.eCWyszedłciem od Ojca, a przyszedłem na świat i powtóre opuszczam świat, a idę do Ojca.mSAbowiem sam Ociec miłuje was, żeście i wy mnie miłowali i uwierzyliście żem od Boga wyszedł.oWNa on czas w imię moje prosić będziecie i nie powiedam wam, iżbych ja miał Ojca prosić za wami. 9Tociem wam powiedał przez podobieństwa, leczci czas przyjdzie, gdy nie przez podobieństwa mówić wam będę, ale jawnie o Ojcu moim oznajmię wam.{Do tego czasu jeszczeście ni ocz nie prosili w imię moje. Prościesz a weźmiecie, aby wesele wasze było doskonałe.#Na on czas nie będziecie mię ni ocz pytać. Zaprawdę, zaprawdę powiedamci wam, oczkolwiek prosić będziecie Ojca w imię moje, da wam. !I wy też acz teraz smutek macie, ale zasię oglądam was i będzie się weselić serce wasze, a wesela waszego żaden nie odejmie od was. Yi~~6}}2||?{{s{zzyxxfx ww2vvYvudtssrrqYpproonn,mm2lokktk jj-iiYhhvgffzeeddfccbbaa0``@_z^^w]]m\\O[ZZJYY>XXGWWPVUUbUTT7SlRRxQQwQPuOONNNN=MOLL(KKJJ,InIHHGoGFoF EDfCCIBB"A@@Y??Q>r>=u=9A Filip też gdy przyszedł do niektórego miasta w Samarijej, opowiedał im Krystusa.K=Oni tedy będąc rosproszeni, chodzili opowiedając słowa Boże.<wA Saul burzył kościół, chodząc po wszytkich domiech i wywłócząc męże i niewiasty podawał je do więzienia.`;9Wynieśli tedy społu Stefana ludzie bogobojni, a uczynili nad nim wielkie narzekanie.f: GTedy Saul zezwalał na jego śmierć. A onegoż czasu wszczęło się wielkie prześladowanie przeciw kościołowi, który był w Jeruzalem i wszyscy rosproszyli się po krainach judzkich i Samarijej, oprócz Apostołów.9{[A tak oni, gdy się modlili, zatrząsnęło się ono miejsce, w którym byli zgromadzeni i napełnieni są wszyscy Ducha świętego, a opowiedali śmiele słowo Boże.=Ściągnąwszy rękę twą ku uzdrowieniu, aby też cuda i znamiona były czynione przez imię świętego Syna twego Jezusa.<A przetoż teraz Panie wejźrzyj na pogróżki ich, a daj służebnikom twoim, aby ze wszytką śmiałością opowiedali słowo twoje.Z;-Aby to uczynili, cokolwiek ręka twa i rada twa przed tym uczynić postanowiła.):KAbowiemci się zebrali prawdziwie przeciw świętemu Synowi twemu Jezusowi, któregoś ty był pomazał, Herod i Poncjusz Piłat z pogany i z ludem izraelskim.{9oStanęli królowie ziemię i książęta zebrały się na jedno miejsce przeciwko Panu i przeciw Krystusowi jego.8{Któryś przez usta Dawida sługi swego powiedział: Przeczże wzburzyli pogani, a narodowie zmyślali rzeczy próżne?B7}Ci zasię, którzy to słyszeli, zgodnie podniósłszy głos swój ku Bogu mówili: Iza nie ty jesteś Bóg on, któryś sprawił niebo i ziemię, morze i wszytki rzeczy co w nich są?v6eA tak, gdy je puszczono, przyszli do swych i oznajmili im to, co książęta kapłańskie i starszy mówili.t5aBo onemu człowiekowi było dalej niż czterdzieści lat, na którym się był okazał on cud uzdrowienia. 49Oni tedy nie mogąc znaleźć jakoby je mieli karać, zagroziwszy im, puścili je dla ludu. Abowiem wszyscy chwalili Boga za to, co się było stało.D3Abowiem o tym cochmy widzieli i słyszeli, mówić musimy.27Tedy Piotr i Jan odpowiedziawszy rzekli do nich: Jeśliż to jest rzecz sprawiedliwa przed Bogiem, was radszej słuchać niż Boga, rozsądzciesz to?X1)A przetoż wezwawszy ich, zakazali im aby więcej nie uczyli w imię Jezusowe.0Ale iżby się to więcej nie roznaszało między ludźmi, zagróźmy im srodze, aby potym w imię to z żadnym człowiekiem nie mówili.2/]Mówiąc: Cóż z tymi ludźmi czynić mamy? Gdyż znamienity cud przez nie jest uczynion, jawnoć to jest wszytkim mieszkającym w Jeruzalem, ani możem tego zaprzeć.F.I kazawszy im precz z rady wynidź, namawiali między sobą.i-KAle widząć onego z nimi stojącego, który był uzdrowion, nie mogli nic mówić przeciw nim.7,g A tak oni widząc śmiałość w mowie Piotrowę i Janowę i wiedząc pewnie, że nie byli ludźmi uczonemi ale prostaki, dziwowali się i poznawali, że oni byli z Jezusem. +9 I niemaszci w żadnym inym zbawienia, ani jest żadne imię pod niebem, któreby było podane między ludzi, w którym potrzeba abyśmy byli zbawieni.v*e Tenci jest kamień on, którego sobie nie mieliście nizacz wy budujący, który się stał głową węgłu.o)W Niechżeć wam wszem będzie jawno i wszytkiemu ludowi izraelskiemu, żeć przez imię Jezusa Krystusa Nazareńskiego, któregoście wy ukrzyżowali, którego Bóg wzbudził od umarłych, przez tegoć ten stoi zdrowym przed wami. ( Gdyż o nas dziś ten sąd jest zasądzon, dla dobrodziejstwa nad człowiekiem niedołężnym uczynionego, jako on jest uzdrowion.n'UTedy Piotr będąc napełnion Ducha świętego rzekł do nich: Książęta ludu i starszy Izraelscy.o&WGdy je tedy postawili w pośrodku pytali ich: Którą mocą, a którymeście wy to imieniem uczynili?m%SI Annasz nawyzszy kapłan i Kajfasz i Jan i Aleksander i ile ich jedno było z rodu kapłańskiego.a$;A gdy było nazajutrz, zebrali się książęta ich i starszy i doktorowie w Jeruzalem.q#[A wiele tych, którzy słowa ony słyszeli uwierzyli i było w liczbie mężów około piąci tysięcy.h"II targnęli się na nie rękoma,a podali je do więzienia aż do jutra, bo już był wieczór.e!CFrasując się barzo, iż uczyli lud, a opowiedali w imię Jezusowe powstanie od umarłych.i  MA gdy oni tak mówili do ludu, tedy przyszli kapłani i przełożeni kościoła i Saduceuszowie. Wamci naprzód Bóg wzbudziwszy Syna swojego Jezusa posłał, któryby wam błogosławił, odwracając każdego od jego złości.?wWyście są syny prorockimi i przymierza, które postanowił Bóg z ojcy naszemi, mówiąc do Abraama: Iż w potomstwie twoim błogosławieństwa dostąpią wszytki narody na ziemi.Aleć i wszyscy prorocy, od Samuela i ini, którzy po nich byli, ile ich kolwiek prorokowało, też wszyscy o tych dnioch powiedali.eCI zstanie się to, że kto nie będzie słuchał proroka onego, będzie wykorzenion z ludu.&EAbowiem mówił Mojżesz do ojców: Proroka wzbudzi wam Pan Bóg wasz z braciej waszej jako mnie, a będziecie go słuchać we wszytkim cokolwiek wam powie.&EKtóremuć potrzeba być w niebie, aż do czasów naprawienia wszech rzeczy, które opowiedział Bóg od wieku przez usta wszech swych świętych proroków.SA posłał wam onego, który był przed tym opowiedzian, Jezusa Krystusa.)A przetoż uznajcie się a nawróćcie się, aby były zgładzone grzechy wasze, gdyż przyszły czasy ochłodzenia od obliczności Pańskiej.zmLeczci Bóg to, co przez usta wszech swoich proroków opowiedział, iż Krystus cierpieć miał, tak wypełnił.gGAleć teraz bracia wiem, żeście z niewiadomości to uczynili, tak jako i książęta wasze.6eA przez wiarę w imię jego, tego którego teraz widzicie i znacie, utwierdziło imię jego, a wiara, która przezeń jest dała temu to całe zdrowie przed wami wszytkimi.ucI zamordowaliście sprawcę żywota, którego Bóg wzbudził od umarłych, a mychmyć są świadkowie jego.veAleście wy się onego świętego i sprawiedliwego zaprzeli, a żądaliście aby wam darował mężobójcę.J  Bóg on Abraamów, Izaaków i Jakubów, a Bóg ojców naszych, uwielbiłci Jezusa Syna swego, któregoście wy wydali i zaprzeliście się go przed Piłatem, gdyż go on wolnym być osądził.X) Co widząc Piotr tak mówił do ludu: Mężowie Izraelscy, cóż się temu dziwujecie? Abo przeczeście na nas udali oczy wasze, jakobychmy to mocą i świątobliwością naszą uczynili, iż ten to chodzi?2] Gdy się tedy trzymał on chromy, który był uzdrowion, Piotra i Jana, zbieżał się wszytek lud ku nim do przysionka, który był zwan Salomonów, ulęknąwszy się./W A poznali go, iż to on był, który dla jałmużny siadał u bramy Nadobnej kościelnej i napełnieni są strachu i zdumienia nad tym, co się było przydało jemu.?y I ujźrzał wszytek lud, iż chodził a chwalił Boga.s _Wyskoczywszy tedy stanął i chodził i wszedł z nimi do kościoła, a chodząc skakał i chwalił Boga.` 9A ująwszy prawą jego rękę podniósł go i wnet były umocnione nogi jego i kostki. #Ale mu Piotr powiedział: Srebrać ani złota nie mam, lecz co mam, to tobie dawam: W imię Jezusa Krystusa Nazareńskiego wstań a chodź.? yTedy on patrzał nadziewając się co wziąć od nich.V %A tak Piotr i Jan pilnie nań patrząc oczyma swojemi, rzekli: Patrz na nas.lQTen gdy ujźrzał Piotra i Jana wchodzące do kościoła, prosił aby od nich wziął jałmużnę.PA niektóry chromy jeszcze z żywota matki swojej był noszon, którego ustawicznie kładziono u bramy kościelnej, którą zwano Nadobna, aby prosił jałmużny od tych, którzy szli do kościoła.T #Tedy Piotr i Jan szli społu do kościoła, w godzinę modlitwy dziewiąta./Chwaląc Boga i mając łaskę u wszego ludu, a Pan zawżdy przydawał kościołowi swemu ty, którzy mieli być zbawieni..A ustawicznie trwając zgodnie w kościele i łamiąc w domu chleb, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serdecznej.`9-Osiadłości i majętności przedawali, dzieląc je wszytkim, ile komu było potrzeba.`9,I wszyscy, którzy wierzyli byli na jednym miejscu, wszytkiego społecznie używając.fE+Przyszedł tedy na wszytki strach, a wiele cudów i znamion przez Apostoły było okazanych.^5*I trwali w nauce Apostolskiej i w społeczności i w łamaniu chleba i w modlitwach.)Którzy tedy wdzięcznie przyjęli słowa jego, okrzcili się. I przystało dnia onego ku kościołowi około trzech tysięcy osób.s~_(I wielem innych słów oświadczał się a napominał je mówiąc: Wyzwólcie się od tego narodu złego. } 'Abowiemci się wam ta obietnica zstała i dziatkom waszym i wszytkim, którzy daleko są i ile ich kolwiek wzowie Pan Bóg nasz.%|C&Zatym Piotr rzekł do nich: Uznajcie się, a okrzci się każdy z was w imię Jezusa Krystusa ku odpuszczeniu grzechów, a weźmiecie dar Ducha świętego.{%A tak to słysząc rozżalili się na sercu i rzekli do Piotra i do innych Apostołów: Cóż mamy czynić mężowie bracia?z$Niechajżeć tedy wie zapewne wszytek dom izraelski, iż i Panem i Krystusem uczynił Bóg tego to Jezusa, któregoście wy ukrzyżowali. *A~~(}}G||!{{zz(y4xxHwwvzvuuGtsss,rrqqpp.oqnnBmdll,kk|kjii"hh>ggDff'eweddYccbb`aa`__7^^M]]\\[[[ ZXYY#XXAWW VoVU~TTNSSIRRjRQQ&PPONNN$MMaLLAKKMJJKII&HDGG\FF2EE~DDmCC&BBBUAA@??>u=<<1;;/::998766R655Q433:22t11`00'/.--,,r++*w*'))\((''O&&%U$$$Z##w"">!!J! F J7TM l/:#</q C u + # A Q\ 5eph*vSePotym się wrócę, a pobuduję przybytek Dawidów obleciały i pobuduję upadki jego i zasię ji wystawię.PRA z tąć się rzeczą zgadzają słowa prorockie, jako jest napisano:oQWSymeon naprzód opowiedział, jako Bóg wejźrzał na pogany, aby z nich wziął lud imieniowi swemu.aP; Zatym gdy umilknęli, odpowiedziawszy Jakub rzekł: Mężowie bracia, słuchajcie mię. O9 Tedy umilknęła wszytka wielkość, a słuchali Barnabasza i Pawła, którzy opowiedali, co za znamiona i cuda czynił Bóg między pogany przez nie.`N9 Ale prze łaskę Pana Jezusa Krystusa wierzymy, iż będziem zbawieni, tak jako i oni.M A tak teraz przeczże kusicie Boga, kładąc jarzmo na szyje zwolenników, którego ani ojcowie naszy ani my znosiciechmy nie mogli?fLE I nie uczynił żadnej różnice między nami i między nimi, wiarą oczyściwszy serca ich.dKABóg tedy, który zna serca, dał im świadectwo, dawszy im i Ducha świętego jako i nam.RJA gdy był wielki poswarek, wstawszy Piotr rzekł do nich: Mężowie bracia. Wy wiecie że już Bóg dawno mię obrał między wami, aby przez usta moje pogani słuchali słowa Ewanjelijej i wierzyli.NIZebrali się tedy Apostołowie i starszy, aby wybaczyli tę sprawę.2H]Ale niektórzy powstawszy z sekty Faryzeuszów, którzy byli uwierzyli powiedali: Iż się im potrzeba obrzezować, a roszkazać, aby był zachowywan zakon Mojżeszów.GA gdy przyszli do Jeruzalem, przyjęci są od kościoła i od Apostołów i od starszych, a oznajmili cokolwiek Bóg przez nie czynił.&FETedy oni będąc posłani od kościoła, przeszli przez Fenicen i Samarja, oznajmując nawrócenie poganów i przynosili wielką radość wszytkiej braciej.lEQA przetoż się wszczęła niesnaska i poswarek niemały Pawłowi z Barnabasem przeciwko nim i postanowili, aby szedł Paweł i Barnabas i niektórzy z nich do Apostołów i do starszych w Jeruzalem, pytając się o tej gadce.(D KPotym niektórzy co byli z Żydostwa przyszli, uczyli bracią mówiąc: Jeśliż się nie obrzeżecie wedle zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni.3CaI strawili tam czas niemały z zwolenniki.BA tak przyszedszy zebrali kościół i oznajmili to, cokolwiek Bóg uczynił przez nie, a iż poganom otworzył drzwi wiary.{AoI ztamtąd wieźli się do Antiochijej, skąd byli zaleceni łasce Bożej ku tej sprawie, której dosyć czynili.G@Opowiedziawszy też słowo Boże w Pergen, szli do Attalijej.7?iA przeszedszy Pisydia, przyszli do Pamfilijej.>I gdy im za społecznym zezwoleniem obrali w każdym kościele starsze i modlili się z posty, zalecili je Panu, w którego uwierzyli.(=IA tak utwierdzając umysły zwolenników i napominając je, aby trwali w wierze mówili: Żeć nam potrzeba przez wielkie uciski wnidź do Królestwa Bożego.<wI gdy opowiedali Ewanjeliją miastu onemu, a uczyli ich wiele, wrócili się do Listry i do Ikonium i do Antiochijej.t;aAle gdy go zwolennicy obstąpili, wstał i wszedł do miasta, a nazajutrz odszedł do Derben z Barnabasem.+:OZatym przyszli niektórzy z Antiochijej i z Ikonium Żydowie, którzy odwiódszy lud, Pawła ukamionowanego wywlekli precz z miasta, mnimając żeby już umarł.M9A to mówiąc, zaledwie lud zawściągnęli, że im nie ofiarowali.H8 Aczkolwiek nie zaniechał, aby o nim świadectwa wiedzieć nie miano, gdy nam dobrze czynił, dawając nam z nieba dżdże i czasy urodzajne, napełniając pokarmem i radością serca nasze.d7AKtóry za lat przeszłych dopuszczał wszytkim poganom, iż sami swojemi drogami chodzili.6I mówiąc: Mężowie przecz to czynicie? I myć też tymże co i wy niedostatkom jestechmy poddani ludzie, oznajmując wam byście się od tych próżnych bogów obrócili do onego Boga żywego, który stworzył niebo i ziemię i morze i wszytko, co w nich jest.v5eCo gdy usłyszeli Apostołowie Barnabas i Paweł, rozdarszy płaszcze swoje, wskoczyli między lud wołając4 Tedy kapłan Jowiszów, który był przed miastem ich, cielce koronowane do przysionka przywiódł, gdy lud chciał ofiary sprawować.S3 I nazywali Barnabasa Jowiszem, a Pawła Merkurjuszem, iż on sam mawiał. 2 A gdy lud ujźrzał to, co uczynił Paweł, podnieśli głos swój mówiąc po likaońsku: Bogowie podobni ludziam przyszli do nas.]13 Rzekł głosem wielkim: Wstań prosto na twoje nogi! Tedy on wyskoczywszy chodził.0w Ten słuchał, gdy Paweł mówił, a gdy on nań pilnie patrzał i ujźrzawszy, że miał wiarę, aby był uzdrowion,/Tedy niektóry człowiek w Listrze niemocny na nogi siedział, będąc chrom jeszcze z żywota matki swojej, który nigdy nie chodził.).MI tamże opowiedali Ewanjeliją.q-[Tedy tę rzecz obaczywszy, uciekli do miast Likaońskich, do Listry i do Derben i do okolicznej krainy.,A gdy się zstało gwałtowne naście poganów i Żydów społu z książęty ich, a czynili im krzywdę i miotali na nie kamieńmi.`+9Rozdzielił się tedy lud w mieście, a jedni przestawali z Żydy, drudzy z Apostoły.I* A przetoż niemały czas strawili bespiecznie powiedając za pomocą Pańską, który dawał świadectwo słowu łaski swojej i dawał to, że się znamiona i cuda okazowały przez ręce ich.m)SAle Żydowie, którzy niewierni byli, pobudzali lud, a uczynili złe serce poganom przeciw braciej.( -Stało się potym w Ikonjum, iż społu weszli do bożnice Żydowskiej i mówili tak, że wielkie mnóstwo Żydów i Greków uwierzyli pospołu.A'} 4A zwolennicy byli napełnieni wesela i Ducha świętego.T&! 3A tak oni, otrząsnąwszy proch z nóg swoich na nie, przyszli do Ikonjum.,%Q 2Ale Żydowie poduszczali niewiasty bogobojne i uczciwe i przedniejsze w mieście, a wzruszyli prześladowanie na Pawła i Barnabasa i wyrzucili je z granic swych.J$  1Roznaszało się tedy słowo Pańskie po wszytkiej onej krainie.# 0To tedy słysząc pogani uradowali się i chwalili słowo Pańskie, a uwierzyli ile ich jedno było zrządzonych ku żywotowi wiecznemu. " /Abowiem nam tak roskazał Pan mówiąc: Postanowiłem cię światłością poganom, abyś był zbawieniem aż do ostatecznym ziem._!7 .Ale Paweł i Barnabas świebodnie mówili: Wamci było naprzód potrzeba opowiedać słowo Boże, ale gdy je odrzucacie, a skazujecie się sami być niegodni wiecznego żywota, otóż my obracamy się do poganów. 1 -Tedy Żydowie ujźrzawszy wielki lud, napełnieni są zazdrości i sprzeciwili się temu, co Paweł powiedał, mówiąc przeciw temu i bluźniąc.`9 ,A tak w drugi szabat prawie wszytko miasto zebrało się ku słuchaniu słowa Bożego.R +A gdy się rozeszło zgromadzenie, szło wiele Żydów i bogobojnych ludzi, nowo do Żydostwa przystających, za Pawłem i Barnabaszem, którzy mówiąc do nich radzili im, aby trwali w łasce Bożej.ta *Zatym gdy wyszli z bożnice Żydowskiej, prosili ich pogani, aby w drugi szabat mówili do nich ty słowa./W )Obaczcie wy, którzy gardzicie. Dziwujcie się a zniszczejcie, bo ja sprawuję sprawę za waszych czasów, sprawę której nie uwierzycie jeśliby wam kto powiedał.V% (A przetoż baczcie, aby na was nie przyszło to, co powiedziano w prorocech:=u 'Przez tegoć każdy, który wierzy, bywa rozwiązan.<q &Niechżeć wam tedy będzie jawno bracia, iż przez tego oznajmione wam jest odpuszczenie grzechów i to wszytko od czegoście przez zakon Mojżeszów nie mogli być rozwiązani.A} %Ale ten, którego Bóg wzbudził, nie uczuł naruszenia.  $Abowiem Dawid, gdy za wieku swego służył radzie Bożej, zasnął i przyłączon jest do ojców swoich, a uczuł naruszenie.eC #I dlategoż indziej powiedział: Nie dopuścisz, aby święty twój miał czuć naruszenie. "A iż go wzbudził od umarłych, już się więcej nie wróci do grobu i tak powiedział: Dam wam ony mocne Dawidowe dobrodziejstwa.#? !Żeć ją Bóg wypełnił nam synom ich, wzbudziwszy Jezusa, jako też jest napisano w Psalmie wtórym: Syn mój jesteś ty, ja dziś porodziłem ciebie.R A także i my oznajmujemy wam tę obietnicę, która się ojcom zstała.   Który widzian jest przez wiele dni, od tych którzy z nim społu przyszli z Galilejej do Jeruzalem, a są świadki jego u ludu.,S Ale go Bóg wzbudził od umarłych.oW I gdy wszytkiemu dosyć uczynili, co o nim napisano było, zjąwszy go z drzewa, położyli w grobie.W' A nie znalazszy żadnej przyczyny śmierci, prosili u Piłata aby był zabit.+O Abowiem ci, co mieszkają w Jeruzalem i książęta ich, gdy go nie znali a skazali go, słowa prorockie, które przez każdy szabat bywają czytane, wypełnili.   Mężowie bracia, synowie narodu Abraamowego i którzy między wami boją się Boga. Wamci są posłane słowa zbawienia tego.; o I gdy Jan wypełnił bieg swój powiedział: Kimże mię być mnimacie? Nie jestciem ja ten, ale oto idzie za mną, z którego nóg nie jestem godzien abych rozwiązał trzewik.` 9 Gdyż przed tym Jan opowiedał przed nim już przychodzącym krzest uznania Izraelowi.c ? Z jegożci nasienia Bóg według obietnice swojej wzbudził Izraelowi Zbawiciela, Jezusa.F  I odjąwszy onego, wzbudził im Dawida króla, o którym dawszy świadectwo powiedział: Znalazłem Dawida syna Jesse, męża wedle serca mego, który czynić będzie wszytkę wolą moję.wg Potym prosili o króla i dał im Bóg Saula, syna Cys, męża z pokolenia Benjamina, przez czterdzieści lat.c? Potym około czterzech set i piącidziesiąt lat, dał im sędzie aż do Samuela proroka.b= A gdy wygładził siedm narodów w ziemi Chananejskiej, losem im podzielił ziemię ich.M I około czterdzieści lat czasu cierpiał zwyczaje ich na puszczy.5 Bóg ludu tego izraelskiego obrał ojce nasze, a wywyższył lud, gdy przemieszkawali w ziemi Egiptskiej i wywiódł je z niej wyniosłem ramieniem.   A przetoż powstawszy Paweł, a ręką milczenie uczyniwszy rzekł: Mężowie Izraelscy i którzy się boicie Boga, słuchajcie.G A tak po przeczytaniu zakonu i proroków, posłały książęta bożnice do nich z tymi słowy: Mężowie bracia, jeśliż jest między wami jakie słowo napominania do ludu, powiedajcież.} Ale oni gdy wyszli z Pergi, przyszli do Antjochijej miasta w Pizydji, a wszedszy do bożnice dnia szabatnego, siedzieli.% Potym wyjechawszy z Pafu Paweł i ci, którzy z nim byli, przyszli do Pergi w Pamfiljej, a Jan odszedszy od nich wrócił się do Jeruzalem.dA To gdy starosta ujźrzał co się stało, uwierzył, będąc przestraszon nauką Pańską.{~o A przetoż oto teraz ręka Pańska jest przeciw tobie, a będziesz ślepym, ani oglądasz słońca aż do słusznego czasu. A tak wnet przypadło nań zaćmienie i ciemności i chodząc w około szukał tych, którzyby go za rękę wywiedli.<}q Powiedział: O pełny wszelkiej zdrady i wszelakiej niecnoty synu diabelski, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości. I nie przestanieszże podwracać prostych dróg Pańskich?l|Q Tedy Saul (którego zwano i Paweł), napełniony Duchem świętym pojźrzawszy nań pilnie oczyma,{+ Ale im przekażał Elimas, to jest czarnoksiężnik (abowiem się tak wykłada imię jego) starając się jakoby odwrócić starostę od wiary.z) Który był przy staroście Sergjuszu Pawle człowieku mądrym. Ten zawoławszy Barnabasza i Saula, żądał od nich słuchać słowa Bożego.y A przeszedszy wysep aż do Pafu, naleźli tam niektórego czarnoksiężnika, fałesznego proroka, Żyda, któremu było imię Barjesus.|xq I gdy przyszli do Salaminy, oznajmowali słowo Boże w bożnicach Żydowskich, mając z sobą i Jana służebnika.fwE Oni tedy odesłani od Ducha świętego, szli do Seleucjej, a ztamtąd się wieźli do Cypru.Zv- A tak, gdy post odprawili i modlili się, włożywszy na nie ręce odesłali je.u Gdy tedy ci służyli Panu i pościli, rzekł Duch święty: Wyłączcie mi Barnabasza i Saula ku tej sprawie, do którejem ich wezwał.et E Tedy byli w Antjochijej w kościele, który tam był, niektórzy prorocy i nauczyciele, jako Barnabasz i Symeon, którego zwano Czarny i Lucjusz Cyrenejczyk i Manaen, który był społu wychowan z Herodem królem i Saul.s! A tak Barnabasz i Saul wrócili się z Jeruzalem uczyniwszy dosyć posłudze, wziąwszy z sobą społu i Jana, który był nazwan Markiem.=ru Ale słowo Pańskie rozrastało się i rozmnażało.qy I natychmiast go uderzył Anioł Pański, dlatego, że nie dał chwały Bogu, a będąc stoczony od robactwa, zdechł.:po Tedy lud wołał: Głos Boży, a nie człowieczy.yok Potym czasu niektórego Herod oblókszy się w szatę królewską i siadszy na stolicy, uczynił rzecz do nich.n Zatym Herod umyślił podnieść wojnę na Tyryjczyki i Sydończyki, ale oni zgodnie przyszli do niego, a naprawiwszy Blasta, który był przedniejszym w komorze królewskiej, prosili o pokój dlatego, iż kraina ich miała żywność z dzierżaw królewskich.6me A tak, gdy się o nim Herod wywiadował, a nie nalazł go, osądziwszy prawo o stróżach, skazał je na stracenie i wyjechawszy z Żydostwa do Cesarejej, tamże mieszkał.elC I gdy dzień nastał, tedy był rozruch niemały między draby, coby się z Piotrem stało.4ka A gdy na nie ręką kinął aby umilknęli, powiedział im jako Pan wywiódł go z strażej i rzekł: Oznajmicie to Jakubowi i braciej, a wyszedszy szedł na ine miejsce.Qj I trwał Piotr kołacząc, a gdy otworzyli, ujźrzeli go i lękli się.~iu Ale oni rzekli do niej: Szalejesz! Wszakoż ona twierdziła, iż się tak rzecz ma. A oni mówili: Jest Anioł jego.h1 Która poznawszy Piotrów głos, przed radością nie otworzyła przysionka, ale w dom wbieżawszy oznajmiła, iż Piotr stał przed przysionkiem.ggG Gdy tedy Piotr zakołatał we drzwi u przysionka, dzieweczka imieniem Rode wyszła słuchać.f! A zrozumiawszy rzecz, przyszedł do domu Marjej matki Janowej, którego nazywano Marek, gdzie było wiele zgromadzonych i modlących się.3e_ Tedy Piotr przyszedszy ksobie rzekł: Teraz znam prawie, iż posłał Pan Anioła swojego i wyjął mnie z rąk Herodowych i ze wszytkiego oczekawania ludu Żydowskiego.fdE Potym gdy przeminęli pierwszą i wtórą straż, przyszli do bramy żelaznej, która wiedzie ku miastu, a ta się im dobrowolnie otworzyła i wyszedszy przeszli jednę ulicę, a tak natychmiast odszedł Anioł od niego.c7 A tak wyszedszy Piotr, szedł za nim, ani wiedział żeby to było prawdziwie, co się działo przez Anioła, lecz mniemał, żeby widzenie widział.b7 Zatym Anioł rzekł kniemu: Opasz się, a podwiąż trzewiki twoje. I uczynił tak. Tedy mu on rzekł: Oblecz na się płaszcz twój, a idź za mną.7ag A oto Anioł Pański przyszedł, a jasność się oświeciła w ciemnicy i trąciwszy w bok Piotrów, obudził go mówiąc: Wstań rychło. I opadły łańcuchy z rąk jego.<`q Gdy temu przyjdź miało, aby go był Herod wywiódł, tedy onej nocy spał Piotr między dwiema draby, związany dwiema łańcuchy, a stróże przed drzwiami strzegli ciemnicę.r_] A przetoż Piotr był chowan pod strażą, ale modlitwa ustawiczna od kościoła ku Bogu bywała za nim.E^ Którego też pojmawszy, podał do więzienia, poruczywszy go pod czworę straż, gdzie było w każdej po czterech drabiech, aby go strzegli, chcąc po Wielkiej nocy wywieść go ludowi.]y A gdy to ujźrzał być wdzięczną rzecz Żydom, starał się jakoby był pojmał i Piotra (a były dni Przaśników)-\U I zamordował Jakuba brata Janowego.R[  Przytym tegoż czasu począł Herod król trapić niektóre z kościoła.IZ  Co i uczynili posławszy do starszych przez Barnabasza i Saula.Y A tak wszyscy zwolennicy, jako który mógł wystarczyć, postanowili posłać nieco na ratunek braciej, którzy mieszkali w Żydostwie.-XS A powstawszy jeden z nich imieniem Agabus, oznajmował przez ducha, iż miał przyjdź głód wielki po wszytkim świecie, który się stał za Klaudjusza cesarza.IW  Pod onymże czasem przyszli prorocy z Jeruzalem do Antjochijej.AV{ A znalazszy go, przywiódł do Antjochijej. Tam tedy przez wszytek rok schadzali się do kościoła i uczyli lud wielki. A tak zwolenniki na przód w Antjochijej nazywano Krześciany.M A przetoż, gdy Piotr przyszedł do Jeruzalem, wadzili się z nim ci, którzy byli z obrzezania.q= ] Usłyszeli tedy Apostołowie i bracia, którzy w Żydostwie byli, że i pogani przyjmowali słowo Boże.`<9 0Kazał je tedy krzcić w imię Pańskie i prosili go, aby u nich został na kilka dni.q;[ /Izali kto może bronić wody, żeby ci nie byli pokrzczeni, którzy wzięli Ducha świętego jako i my?h:I .Abowiem słyszeli je, gdy mówili inemi języki i wielbili Boga. Zatymże Piotr odpowiedział: 9 -A tak wierni, co byli z obrzezania, a przyszli z Piotrem, polękali się widząc, że i na pogany dar Ducha świętego był wylan.r8] ,Ty słowa, gdy jeszcze Piotr mówił, przypadł Duch święty na wszytki, którzy tych słów słuchali.7- +Zatymci też i wszyscy prorocy świadectwo przynaszają, iż każdy weźmie grzechów odpuszczenie przez imię jego, któżkolwiek weń uwierzy.6 *I roskazał nam, abychmy opowiedali ludowi, a oświadczali iżci to on jest, którego Bóg naznaczył, sędzią żywych i umarłych.5% )Nie wszytkiemu ludowi, ale nam świadkom, które sobie pierwej naznaczył, którzychmy z nim społu jedli i pili, gdy powstał od umarłych.T4! (Tegoć Bóg wzbudził dnia trzeciego i sprawił to, żeby był objawionym.3) 'A tego wszytkiego i co w krainach żydowskich i w Jeruzalem czynił, mychmy też są świadkowie, którego podniesiono zawiesiwszy na drzewie.92k &Iż Jezusa Nazareńskiego pomazał Bóg Duchem świętym i mocą, który chodził czyniąc wiele dobrego i uzdrawiając wszytki uciśnione od diabła, abowiem z nim był Bóg.v1e %Wy wiecie, co się stało po wszytkim Żydostwie, począwszy od Galilejej, po krzcie, który Jan opowiedał.s0_ $To co oznajmił synom izraelskim, opowiedając pokój przez Jezusa Krystusa, który jest Panem wszytkich.i/K #Ale w każdym narodzie, ktokolwiek się go boi a czyni sprawiedliwość, jest u niego wziętym.b.= "Tedy Piotr otworzywszy usta, rzekł: Prawdziwie uznawam, żeć Bóg nie brakuje osobami.L- !A takem tegoż czasu posłał do ciebie, a tyś dobrze uczynił żeś przyszedł, a teraz już jestechmy wszyscy przed Bogiem, abyśmy słuchali wszytkiego tego, co tobie jest roskazano od Boga.1,[ A przetoż pośli do Joppen, a wzwów Symona, którego nazywają Piotr. Tenci mieszka w domu Symona garbarza nad morzem, któryć gdy przyjdzie, rozmówi się z tobą.+y I powiedział mi: Korneli! Wysłuchanać jest modlitwa twoja i jałmużny twoje były na dobrej pamięci przed Bogiem.F* Rzekł tedy Korneliusz: Tak czwarty dzień aż do tej godziny pościłem, a o dziewiątej godzinie modliłem się w domu moim, a oto mąż niektóry stanął przede mną w odzieniu jasnym.j)M A przetożem też oprócz wymówki przyszedł wezwany i pytam się, dla czegoście mię wezwali?W(' Zatym rzekł do nich: Wy wiecie, że się nie godzi żadnemu Żydowi przyłączać się a przychodzić do cudzoziemca. Ale mnie Bóg ukazał, żebych żadnego człowieka nie nazywał plugawym i nieczystym.R' I rozmawiając z nim wszedł, a nalazł wiele tych, co się byli zeszli.R& Ale go Piotr podniósł, mówiąc: Wstań, bomci też ja jest człowiek.l%Q A gdy już wchadzał Piotr, zabieżawszy Korneliusz przypadł do nóg jego, kłaniając się jemu.x$i Tedy nazajutrz weszli do Cezareji, a Korneliusz czekał ich wezwawszy krewnych swych i powinnych przyjaciół.# A tak wezwawszy ich w dom, przyjął je do gospody, a nazajutrz Piotr szedł z nimi i niektórzy bracia z Joppeńczyków szli przy nim." A oni mu powiedzieli: Korneliusz setnik, człowiek sprawiedliwy i bojący się Boga i mający dobre świadectwo o sobie od ludu żydowskiego, wziął Boskie napominanie od Anioła świętego, aby cię wezwał w dom swój, a usłyszał niektóre słowa od ciebie.;!o Tedy Piotr szedszy do onych mężów, którzy od Korneliusza posłani byli do niego rzekł im: Otomci ja jest, którego szukacie. Cóż tego za przyczyną iżeście tu przyszli?V % A przetoż wstawszy idź z nimi nic nie mieszkając, bom ja posłał ciebie.eC I gdy tak myślił Piotr o widzeniu onym rzekł mu Duch: Oto cię szukają trzej mężowie.jM A wyzwawszy niektórego, pytali jeśliby tam Symon, którego nazywają Piotr gospodą mieszkał.C I gdy Piotr sam w sobie wątpił, coby to za widzenie było, które widział, oto mężowie, którzy od Korneliusza posłani byli, pytali się o domu Symonowym i przyszli do przysionka.V% A toć się po trzy kroć stało i zasię naczynie ono wzięto jest w niebo.iK Tedy powtóre stał się głos kniemu: Co Bóg oczyścił, tedy ty nie miej sobie za nieczyste.hI Ale Piotr rzekł: Nie będę Panie, abowiemem nigdy nie jadł nic pospolitego abo nieczystego.G Stał się tedy głos do niego: Wstań Pietrze! Rzeź a jedz.fE Na którym były wszytki o czterech nóg zwierzęta i bestie i gadziny i ptastwa powietrzne.,Q Tedy ujźrzał niebo otworzone, a zstępujące kniemu czynie niejakie, jakoby prześcieradło wielkie, za cztery końce uwiązane, które spuszczono aż ku ziemi. I przydało się, że na ten czas był łacznym, a chciał jeść i gdy mu oni gotowali, przyszło nań odeście od pamięci. A tak nazajutrz, gdy byli w drodze i już niedaleko miasta, wszedł Piotr wzgórę na dom, aby się modlił około szóstej godziny.D A opowiedziawszy im wszytki rzeczy, posłał je do Joppen./W I jako skoro odszedł Anioł, który mówił z Korneliuszem, wezwał dwu z służebników swoich i żołnierza bogobojnego z tych, którzy przy nim ustawicznie byli.y Tenci mieszka u niektórego Symona Garbarza, co ma dom nad morzem, a tenci tobie powie, coć będzie czynić potrzeba.]3 A przetoż teraz pośli kogo do Jeppen, a wzów Symona, którego nazywają Piotrem.;o A on nań pilnie patrząc oczyma swoimi, lęknąwszy się rzekł: Ktoś jest mój Panie? Tedy mu on rzekł: Modlitwy twe i jałmużny twoje wstąpiły ku pamiątce przed Bogiem.A{ Który, gdy się modlił Bogu po wszytek czas, widział jawnie w widzeniu, jakoby o dziewiątej godzinie na dzień, Anioła Bożego wchodzącego do siebie i mówiącego jemu: Korneli!nU Człowiek pobożny i bojący się Boga, ze wszytkim domem swym, dawając jałmużny wielkie ludziam.b  ? Był też w Cezareji niektóry imieniem Korneliusz, setnik z roty, którą zwano włoska.S  +Mieszkał tedy przez niemały czas w Joppe u niektórego Symona garbarza.W ' *Tedy to wszytko było jawno po wszytkim Joppen i wiele ich uwierzyło w Pana.f E )I podawszy jej rękę, podniósł ją, a wezwawszy świętych i wdów, postawił ją żywą.K  (A tak wyrzuciwszy precz wszytki, Piotr poklęknąwszy na kolana, modlił się, a obróciwszy się do ciała rzekł: Tabito wstań, tedy ona otworzyła oczy swoje, a ujźrzawszy Piotra, siadła.Z- 'Tedy wstawszy Piotr, przyszedł z nimi, którego gdy przyszedł wwiedli na salę, gdzie też przy nim stanęły wszytki wdowy płacząc i ukazując suknie i płaszcze, które robiła Dorkas, gdy była z nimi.2] &A iż Lidda była blisko Joppen, zwolennicy osłyszawszy się, że był Piotr w niej, posłali do niego dwu mężów prosząc, aby do nich przez omieszkania przyszedł.ve %I stało się, że w onych czasiech będąc niemocą złożona, umarła, którą omywszy położono na sali.9k $Była też w Joppe niektóra zwolenniczka imieniem Tabita, która ktoby chciał wyłożyć, zowie się Dorkas, ta była bogata w dobre uczynki i w jałmużny, które czyniła.pY #A widzieli go wszyscy ci, którzy mieszkali w Lidji i w Saronie, którzy się też nawrócili do Pana.zm "I rzekł mu Piotr: Eneaszu, uzdrawia cię Jezus Krystus. Wstańże i pościel sobie. Tedy on natychmiast wstał.xi !Tamże nalazł niektórego imieniem Eneasz, od ośmi lat na łożu leżącego, który był ruszony powietrzem.~u Stało się potym, iż Piotr, gdy obchadzał po wszytkich, przyszedł też do świętych, którzy mieszkali w Lidji.7g A tak kościoły po wszytkim Żydostwie i Galilejej i Samarijej miały pokój i budowały się, a chodząc w bojaźni Bożej i w pociesze Ducha świętego rozmnażały się.T! Co gdy obaczyli bracia, odprowadzili go do Cezarejej i odesłali do Tarsu.~w A bespiecznie mówił w imię Pana Jezusowe i gadał się z Greki tak, iż się oni starali jakoby go stracić mogli.0}[ I był w Jeruzalem towarzysząc z nimi.B|} Tedy go Barnabasz wziąwszy, przywiódł do Apostołów i opowiedział im, jako w drodze widział Pana, który mówił do niego i jako w Damaszku beśpiecznie mówił w imię Jezusowe.{1 Gdy potym przyszedł Saul do Jeruzalem, kusił się przyłączyć do zwolenników, ale się go wszyscy bali, nie wierząc żeby był zwolennikiem.gzG A przetoż zwolennicy wziąwszy go w nocy przez mur wypuścili, powrozem spuściwszy w koszu.dyA Ale Saul zrozumiał zdrady ich, acz strzeżono bram we dnie i w nocy, jakoby go zatracili._x7 I gdy wyszedł czas niemały, weszli Żydowie między sobą w radę, aby go stracili.w} Tedy się Saul tym więcej wzmagał i porabiał Żydy, którzy mieszkali w Damaszku, twierdząc, iż to był on Krystus.qv[ Zdumiewali się tedy wszyscy, którzy go słuchali, a mówili: Izali nie ten jest, który burzył w Jeruzalem ty, którzy wzywali imienia tego i tuć był dlatego przyszedł, aby je powiązawszy wiódł do książąt Kapłańskich.Pu I natychmiast opowiedał w bożnicach Krystusa, że on był Syn Boży.wtg A gdy wziął pokarm, posilił się, tamże Saul z zwolenniki, którzy byli w Damaszku, był przez kilka dni.osW A także natychmiast spadły od oczu jego jako łuski i wnet wziął wzrok, a wstawszy okrzczon jest.prY Szedł tedy Ananiasz i wszedł do domu onego, a włożywszy nań ręce, rzekł: Saulu bracie, Pan mnie posłał (Jezus on, któryć się ukazał w drodze, którąś szedł), abyś wziął wzrok, a był napełnion Duchem świętym.Tq! Abowiem ja ukażę jemu jako wiele potrzeba mu cierpieć dla imienia mego.p# Ale Pan rzekł do niego: Idźże, abowiem ten jest mnie naczyniem wybranem, aby nosił imię moje przed narody, królmi i syny izraelskimi.xoi Ktemu też na tym miejscu ma moc od książąt kapłańskich wiązać wszytki, którzy wzywają imienia twego. n  Odpowiedział tedy Ananiasz: Panie, słyszałem od wiela ich o mężu tym, jako wiele złego czynił świętym twym w Jeruzalem.ymk I ujźrzał w widzeniu męża Ananijasza imieniem, wchodzącego i ręce nań wkładającego, aby wziął wzrok.&lE Tedy Pan rzekł kniemu: Wstań a idź na ulicę, którą zową Prostą i szukaj w domu judowym niektórego na imię Saula z Tarsu, abowiemci się oto modli.k% Był też niektóry zwolennik w Damaszku imieniem Ananijasz, do którego Pan rzekł w widzeniu: Ananijaszu. A on rzekł: Otom ja jest Panie.Dj Kędy był przez trzy dni nie widząc, ani jadł ani pił. i  Zatym Saul wstał z ziemie, a otworzywszy oczy swoje, żadnego nie widział i także go ująwszy za ręce, wwiedli do Damaszku.h  Tedy mężowie oni, którzy byli w drodze z Saulem, stanęli zlęknąwszy się, acz głos słysząc, ale żadnego nie widząc.;go A on drżąc i lękając się powiedział: Panie, cóż chcesz abych czynił? Tedy Pan rzekł kniemu: Wstań a idź do miasta i powiedząć tobie, coć będzie potrzeba czynić. g~~+}|{{ zxzyy;xAwww8vvv7udut{sss?rr9qxppwoooKnmmllFkljjirhh!gg+ff3eeAdccfcbbLaa{``__^^M]]h\\V[ZZ!YY\XXoWWTVVDUvTTcSkRRrQQLPoOONNNMwLL=KxJJJIHHXGGmFF2EE=DDJCCwBBAAe@@??>==j<<*;v::I99;88B77665t53433V22R11@0{01/}/ ..3-,++F**>))((x'' &&!%u%$ ##"r!!y 3IZ9Mdajl@cW   F  5gD@t`89Ty wziąwszy, oczyśćże się z nimi i złóżże się z nimi, aby ogolili głowy, a iżby poznali wszyscy, że to co o tobie słyszeli z powieści innych, nic nie jest, ale iż i sam chodzisz zachowywając zakon.`79A przetoż czyń to, coć powiedamy. Mamyć czterzech mężów, co społu ślub mają.f6ECóż tedy jest ? Koniecznieć się potrzeba zejdź ludowi, boć usłyszą żeś przyszedł.U5#Słyszeli tedy o tobie z powieści innych, iż uczysz odstania od Mojżesza, a wszyscy Żydowie, którzy są między pogany powiedasz, że się obrzezować nie mają, ani mają chodzić wedle ustaw jego.74gCo oni słysząc chwalili Pana, a powiedzieli mu: Widziszże bracie, jako wiele jest tysięcy Żydów, którzy uwierzyli a wszyscy zapalonemi są chotliwością ku zakonowi.m3SKtóre obłapiwszy opowiedział im porządnie, co Bóg czynił między pogany przez służbę jego.P2Nazajutrz wszedł z nami Paweł do Jakuba, kędy wszyscy starszy byli.O1Gdyśmy tedy przyszli do Jeruzalem, wdzięcznie nas przyjęli bracia.10[I przyszli też społu z nami niktórzy zwolennicy z Cezarjej, przywiódszy z sobą tego, u któregochmy gospodą stać mieli, Mnazona Cypryjczyka, starego zwolennika.K/Zatym po onych dnioch, zebrawszy tłumoki, szlichmy do Jeruzalem.x.iA tak, gdychmy mu rozradzić nie mogli, przestalichmy na tym mówiąc: Niechajżeć się zstanie wola Pańska.J-  Tedy odpowiedział Paweł: Cóż czynicie płacząc, a krusząc serce moje? Koniecznieć ja nie tylko abych miał być związan, alem i umrzeć gotów w Jeruzalem, dla imienia Pana Jezusowego.x,i To skorochmy usłyszeli, prosilichmy i sami i ci, którzy na onym miejscu byli, aby nie chodził do Jeruzalem.^+5 Który przyszedszy do nas, wziął pas Pawłów i związawszy sobie nogi i ręce mówił: Toć mówi Duch święty: Męża, którego jest ten pas, tak zwiążą w Jeruzalem Żydowie i podadzą go w ręce poganom.l*Q I gdychmy tam przez niemało dni mieszkali, przyszedł z Żydostwa prorok niektóry imieniem Agab.B) A ten miał czterzy córki panienki, które prorokowały.:(mA nazajutrz wyszedszy Paweł i my, którzychmy z nim byli, przyszlichmy do Cezarjej i wszedszy w dom Filipa Ewanjelisty (który był jeden z onych siedmi), zostalichmy u niego.''My zasię odprawiwszy drogę, przyszlichmy z Tyru do Ptolemajdy, tamże się przywitawszy z bracią, mieszkalichmy u nich przez jeden dzień.c&?Zatym obłapiając jedni drugie, wsiedlichmy w okręt, a oni też wrócili się do swych.=%sAle gdychmy wymieszkali ony dni, odeszlichmy, a wszyscy nas prowadzili z żonami i z dziatkami, ażechmy wyszli z miasta, tedy u brzegu poklęknąwszy na kolana, modlilichmy się. $Tamżechmy zmieszkali przez siedmi dni nalazszy zwolenniki, którzy do Pawła mówili przez ducha, aby nie zachodził do Jeruzalem.)#KA gdy się nam począł ukazować Cypr, zostawiwszy go po lewej, wieźlichmy się do Syrijej i przyjechalichmy do Tyru, abowiem tam z okrętu sprzątać miano.\"1Tam znalazszy okręt, który miał płynąć do Fenice, wsiadszy weń jechalichmy.! Zatym gdychmy odjechali rozstawszy się z nimi, przyszlichmy prostym pędem do Koum, a nazajutrz do Kobis, ztamtąd do Patara. #&Będąc barzo żałościwi z słów, które im mówił, że więcej nie mieli ujźrzeć oblicza jego i także go prowadzili aż do okrętu.b=%Tedy się wszczął wielki płacz wszytkich, a upadając na szyi Pawłowi, całowali go.Q$A to rzekszy, klęknął na kolana swe i modlił się z nimi wszytkimi.=s#We wszytkimciem wam okazał, iż tak pracując potrzeba przyjmować niemocne, a pamiętać słowa Pana Jezusowe, iż on powiedział: Szczęśliwsza rzecz jest dawać niźli brać.hI"I owszem sami wiecie, że moim potrzebam i tych, którzy są ze mną, służyły ręce oto ty.F!Nie pożądałem od żadnego z was srebra, złota ani szaty.1[ A tak teraz bracia poruczam was Bogu i słowu łaski jego, któryć Bóg może pobudować i dać wam to, co prawem dziedzicznym otrzymacie ze wszytkimi poświęconemi.A dlategoż czujcie, pomniąc żeciem przez trzy lata w nocy i we dnie nie przestawał napominać z was każdego z łzami.lQI z was samych wynidą mężowie mówiący rzeczy przewrotne, aby za sobą zwolenniki odtargnęli.mSBoć ja wiem, że po odeściu moim wnidą między was srodzy wilcy, którzy nie sfolgują trzodzie.DA przetoż miejcie się sami na pilnej pieczy i trzodę, nad którą was Duch święty postanowił biskupy, abyście paśli kościół Boży, którego on nabył sobie oną krwią swoją.^5Abowiemem się nie chronił, żebych wam nie miał oznajmiać wszelkiej rady Bożej.gGI dlategoż się wam oświadczam dnia dzisiejszego, żeciem ja jest czyst od krwie wszytkich.A terazci ja oto znam, że żaden z was wszech nie oglądacie oblicza mojego, przez którem ja przeszedł opowiedając królestwo Boże.]3Wszakoż ja na to żadnego baczenia nie mam, ani mi jest mił żywot samemu, jedno abych dokończył biegu mojego z weselem i posługi, któram wziął od Pana Jezusa, ku oświadczaniu Ewanjelijej łaski Bożej.oWJedno żeć Duch święty po wszytkich mieściech oświadcza, że mię więzienie i utrapienie czeka.r]Ale teraz oto ja związany w duchu, jadę do Jeruzalem, nie wiedząc co się tam ze mną dziać będzie.taA oświadczając Żydom społu z Greki ono uznanie, które jest ku Bogu i wiarę ku Panu naszemu Jezusowi.)Żem się nie skradał z niczym coby wam było pożyteczno, żebych wam był tego oznajmić nie miał, ucząc was jawnie po wszytkich domiech. {Służąc Panu ze wszytkąskromnością, z wiela łez i z pokusami, które na mię przychadzały z zasadek żydowskich. /Którzy, gdy do niego przyszli, powiedział im: Wy wiecie, iż od pierwszego dnia, w którym wszedł do Azjej, jakom z wami po wszytek czas był.M Tedy od Miletu posławszy do Efezu, wezwał starszych z kościoła.8 iAbowiem Paweł postanowił, iż miał minąć Efez, aby czasu próżno nie tracił w Azjej, bo się kwapił jeśliby mogło być, aby na dzień świąteczny był w Jeruzalem.1 [Ztamtąd się zaś odwiózszy, przyszlichmy nazajutrz ku Chiu, a drugiego dnia przypłynęlichmy ku Samu. A pomiwszkawszy w Trogillu, nazajutrz przyszlichmy do Miletu.[/A gdy się do nas przyłączył w Assu, wziąwszy go przyjechalichmy do Mityleny.$A A my też szedszy do okrętu, wieźlichmy się do Assu, abychmy ztamtąd wzięli Pawła. Abowiem był tak postanowił, iż tam miał pieszo idź w drogę.N Przywiedli też i młodzieńca żywego i byli niepomału pocieszeni.wg A tak, gdy zasię wszedł, a łamał chleb i jadł długo mówił, aż ku świtaniu, a zatymże precz szedł. Tedy zstąpiwszy Paweł, położył się na nim, a obłapiając go mówił: Nie frasujcie się, boć w nim jest dusza jego.W' Tam siedząc niektóry młodzieniec imieniem Eutychus w oknie, będąc zjęt cięszkim snem, gdy Paweł dłużej mówił, zachwiawszy się od snu, spadł na dół z trzeciego piętra i wzięt jest umarły.A}A było wiele lamp na onej sali, gdzie byli zgromadzeni.*MA tak pirwszego dnia w tegodniu, zebrawszy zwolenniki ku łamaniu chleba, mówił do nich, iż miał jechać nazajutrz i przedłużył kazanie aż do północy.!My zasię po dniach Przaśników, odpłynęlichmy od Filipis i przyszlichmy do Troady za pięć dni, gdzieśmy zmieszkali przez siedm dni.;qKtórzy jechawszy wprzód, czekali nas w Troadzie.7~gI byli z nim w towarzystwie aż do Azjej: Sopater Berreński i Arystarchus z Sekundusem Tesaloniceńscy i Gajus Derbejczyk i Tymoteusz, a zasię z Azjej Tychikus i Trofimus.%}CA tam zmieszkawszy trzy miesiące, gdy nań Żydowie zasadki chytre uczynili tam, kędy miał idź do Syrijej i zdało się mu na zad idź przez Macedonja.n|UTedy chodząc po onych stronach, napominał je długiemi powieściami, zatym przyszedł do Grecijej.}{ uA gdy się uciszył on rozruch, tedy Paweł wezwał zwolenników, a pożegnawszy je, szedł w drogę do Macedonijej.zw(Abowiem się nam obawiać potrzeba, aby nas nie obwiniono o niesnaskę dnia dzisiejszego, gdyż nie masz żadnej przyczyny, jakobychmy mogli dać o sobie sprawę tego naszego ześcia nieporządnego. A gdy to rzekł, rospuścił ono zgromadzenie.cy?'Jeśliż się też o jakich inych rzeczach badacie, to się na słusznym ześciu odprawi.(xI&A jeśliż Demetrjus i ci, którzy z nim są rzemieślnicy mają co za przyczynę przeciw komu, wszak prawo siedzi i są rajce. Tamże niech na się skarżą.jwM%Abowiemeście przywiedli ludzi ty, ani świętokradce, ani bluźnierze przeciw Boginijej waszej.|vq$A przetoż, gdyż się tym nikt sprzeciwić nie może, potrzeba się wam pohamować, a nic skwapliwie nie czynić.Ku#Tedy pisarz uśmierzywszy lud rzekł: Mężowie Efescy, któryż jest człowiek coby nie wiedział, iż miasto Efeskie jest chwalcą wielkiej Boginijej Djany i obrazu, który spadł od Jowisza?t)"Którego gdy poznali być Żydem, tedy się wszczął krzyk wszech społu, jakoby przez dwie godzinie, wołających: Wielka jest Djana Efeska.,sQ!A niektórzy z ludu przywiedli Aleksandra, którego pędzili Żydowie. A przetoż Aleksander, gdy ręką milczenie uczynił, chciał uczynić obmowę przed ludem.r Tedy jedni inaczej wołali, abowiem było zebranie zamieszane, a wiele ich było, którzy nie wiedzieli dlaczego się zeszli.qAle i niektórzy przedniejszy z Azjej, gdy mu byli przyjacielmi, posławszy do niego prosili go, aby nie wychodził na rynek.MpA gdy Paweł chciał wynidź do ludu, nie dopuścili mu zwolennicy.4oaI było pełne wszystko miasto zamieszania i wtargnęli jednostajnie na rynek, pojmawszy Gajego i Arystarcha Macedończyki, którzy byli towarzyszmi w drogach Pawłowych.inKTy rzeczy oni usłyszawszy, napełnieni gniewu krzyknęli mówiąc: Wielkać jest Djana Efeska.mA tak potrzeba się tego obawiać, by nam przezeń ta cząstka naganiona nie zginęła i owszem też, aby tej Boginijej Djany kościół nie był nizacz mian i przyszłoby ktemu, żeby też był zepsowan majestat jej, którą chwali wszytka Azja i wszytek świat.Jl Widzicie tedy i słyszycie, że nie tylko w Efezie, ale prawie po wszytkiej Azijej ten Paweł namówił a odwrócił wiele ludu, mówiąc że nie są bogowie ci, którzy są rękami uczynieni.k-Które zebrawszy i ine, którzy byli takowychże rzeczy rzemieśnicy rzekli: Mężowie ! Wieciesz, iż z tego rzemiesła są nasze majętności. jAbowiem niektóry imieniem Demetrjus złotnik, który robił kościoły srebrne Djanie, czynił niemały pożytek rzemieślnikom.EiTegoż czasu wszczął się rozruch niemały o onej sekcie.phYTedy posławszy dwu z onych, którzy mu służyli, Tymoteusza i Erasta, sam do czasu został w Azijej.0gYTo gdy się spełniło, umyślił Paweł przez Ducha, przeszedszy Macedonją i Achają idź do Jeruzalem i mówił tak: Bywszy tam, potrzeba mi też i Rzym oglądać.GfA takci się mocnie rozrastało słowo Pańskie i brało moc.Ae{Także i wiele z onych, którzy się naukami niepotrzebnemi parali, przyniózszy księgi popalili przed wszytkimi, które oszacowawszy, znaleźli pięćdziesiąt tysięcy srebrników.ad;A wiele onych, którzy uwierzyli, przychodziło wyznawając i oznajmując sprawy swoje.*cMA toć się rozsławiło u wszytkich tak Żydów, jako i Greków, którzy mieszkali w Efezie i przyszedł na nie wszytki strach, a wielbili imię Pana Jezusowe.b#I skoczywszy na nie człowiek on, w którym był duch zły, a opanowawszy je zmocnił się im tak, iż nago zranieni zuciekali z domu jego.haIAle odpowiedziawszy duch zły rzekł: Znamci Jezusa i wiem co Paweł, ale wy coście są zacz?[`/A było synów Scewy Żyda książęcia kapłańskiego siedm, którzy to czynili.Z_- Tedy niektórzy tułacy Żydowie bawiący się zaklinaniem, kusili się wzywać nad tymi, którzy mieli duchy złe, imienia Pana Jezusowego mówiąc: Poprzysięgamy was przez Jezusa, którego Paweł opowieda.^3 Tak, iż też na ludzi chore przynoszono facelety abo ręczniki od ciała jego, a odchodziły od nich choroby i duchowie źli odstępowali od nich.>]w I nie leda cuda sprawował Bóg przez ręce Pawłowe.\) A toć się działo przez dwie lecie tak, iż wszyscy którzy mieszkali w Azijej, słuchali słowa Pana Jezusowego, tak Żydowie jako i Grecy.W[' A gdy niektórzy byli zatwardzeni i nie chcieli być posłuszni, mówiąc źle o drodze Pańskiej przed ludem, odszedszy od nich, wyłączył zwolenniki na każdy dzień ucząc w szkole niektórego króla.Z/Potym on wszedszy do bożnice, mówił bespiecznie przez trzy miesiące, rozmawiając i radząc o tym, coby ku królestwu Bożemu przysłuszało.;YqA tych wszytkich mężów było około dwunaście.wXgI gdy na nie wkładał ręce Paweł, przyszedł na nie Duch święty, a mówili obcemi języki i prorokowali.OWA przetoż oni usłyszawszy to, pokrzczeni są w imię Pana Jezusowe.#V?Zatym rzekł Paweł: Janci tylko krzcił krztem uznania, mówiąc ludowi, aby w onego, który miał przyjdź po nim uwierzyli, to jest w Krystusa Jezusa.\U1Tedy rzekł: W cóżeście tedy są okrzczeni? A oni powiedzieli: W Janów krzest.+TOI rzekł do nich: Zaliście wzięli Ducha świętego, gdyście uwierzyli? Ale mu oni powiedzieli: I owszemechmy o tym ani słychali, jeśliż jest Duch święty.S -Zstało się potym, gdy Apollos był w Koryntcie, iż Paweł obszedszy górne krainy przyszedł do Efezu, gdzie tam znalazł kilka zwolenników. RAbowiem dostatecznemi wywody tym więcej a więcej sztrofował jawnie Żydy, okazując przez pisma, iż Jezus był onym Krystusem.0QYA gdy chciał idź do Achajej, napominali go bracia i pisali do zwolenników, aby go przyjęli, który gdy przyszedł, wiele pomagał tym, którzy uwierzyli z łaski.P#I począł bespiecznie mówić w bożnicy, którego usłyszawszy Pryscylla i Atylla, wzięli go i dostateczniej mu oznajmili drogę Bożą.#O?Ten był wprawiony w drodze Pańskiej, a pałając w duchu mówił i nauczał pilnie tych rzeczy, które były Pańskie, tylko wiedząc o krzcie Janowym. N Tedy Żyd niektóry imieniem Apollos rodem z Aleksandrijej, człowiek wymowny, przyszedł do Efezu, będąc mocnym w piśmiech.M%I gdy tam przemieszkał niektóry czas, odszedł, idąc porządnie przez krainę Galatską i przez Frygją, a utwirdzał wszytki zwolenniki.{LoA zstąpiwszy do Cezarjej i przyszedszy do Jeruzalem, tam przywitawszy się z kościołem, szedł do Antjochijej.5KcAle je pożegnał mówiąc: Koniecznie potrzeba mi obchodzić święto, które blisko jest w Jeruzalem, lecz się zasię do was wrócę za wolą Bożą i odszedł z Efezu.KJA gdy go prosili, żeby u nich dłużej mieszkał, nie zezwolił.fIEZatym przyszedł do Efezu i tam je zostawił, a sam wszedszy do bożnice rozmawiał z Żydy.bH=Potym Paweł, gdy tam jeszcze przez niemały czas mieszkał, pożegnawszy się z bracia, wiózł się do Syrijej (mając z sobą w towarzystwie Pryscyllę i Atyllę), gdy ogolił głowę w Kenchreach, bo miał ślub. G Tedy wszyscy Grecy Sostena, przedniejszego z bożnice, pochwyciwszy bili przed sądem, ale tego Gallijo nic na pieczy nie miał.F9I wygnał je od sądu.E-Ale jeśli tylko gadka jest o słowiech i o imionach, a o zakonie waszym, wy to sami rozeznajcie, abowiem ja nie chcę być tej rzeczy sędzią.@DyA gdy już Paweł miał usta otworzyć rzekł Gallijo do Żydów: Być wam była krzywda jaka, abo co za złoczyństwo o Żydowie, ileby sprawiedliwości należało, broniłbych was.IC  Mówiąc: Iż ten przeciw zakonowi namawia ludzi chwalić Boga.B A gdy Gallijo był starostą w Achaijej, tedy Żydowie jednostajnie powstali przeciw Pawłowi i przywiedli go przed sąd.XA) A tak tam mieszkał rok i sześć miesięcy, nauczając u nich słowa Bożego.@! Abowiemcijem ja jest z tobą, a żaden się na cię nie targnie, abyć miał co złego uczynić, abowiem tu wielki lud mam w mieście tym._?7 Zatym Pan rzekł Pawłowi w nocy przez widzenie: Nie bój się, ale mów i nie milcz.>Tedy Kryspus przedniejszy w bożnicy uwierzył Panu ze wszytkim swym domem i wiele Koryntczyków słuchając wierzyli i krzcili się. = I odszedszy ztamtąd, wszedł w dom niektórego człowieka imieniem Just, który służył Bogu, a jego dom był podle bożnice.)<KLecz oni, gdy się zastawiali i bluźnili, wstrzązszy szaty swe, rzekł do nich: Krew wasza na głowy wasze, jaciem czyst, a od tegoż czasu idę do poganów. ;A gdy przyszli z Macedonijej Sylas i Tymoteusz, ściśnion był Paweł od ducha, oświadczając Żydom, iż Jezus był Krystusem.Y:+Tedy się gadał w bożnicy na każdy szabat, namawiając Żydy społu i Greki.r9]A iż był tegoż rzemiesła, mieszkał u nich i robił, abowiem to było rzemiesło ich robić namioty.r8]I nalazszy niektórego Żyda imieniem Atyllę rodem z Pontu, który był niedawno z Włoch przyszedł z Pryscyllą żoną swą (dlatego, iż było roskazanie Klaudjuszowe, aby Żydowie wszyscy szli precz z Rzyma) przyszedł do nich.=7 wPotym Paweł odszedszy z Aten, przyszedł do Koryntu. 6"Ale niektórzy przystali do niego i uwierzyli, między któremi był Djonizus Areopagita i niewiasta imieniem Damarys i ini z nimi.35a!Zatymże Paweł wyszedł z pośródku ich.*4M Tedy oni usłyszawszy o zmartwych wstaniu, niektórzy z nich z pośmiechem to przyjmowali, a drudzy zasię powiedzieli: Będziem cię o tym drugi raz słuchać.A3{Dlatego, iż postanowił dzień, w który sprawiedliwie sądzić będzie ziemię, przez tego męża, którego naznaczył, jawnie to okazawszy wszytkim, iż on go z martwych wzbudził.x2iLecz przebaczając czasów tej nieumiejętności, teraz Bóg wszędy oznajmuje wszem ludziam, aby się uznali.;1oA przetoż gdychmy są narodem Bożym, nie mamy tak rozumieć, aby złotu, abo srebru, abo kamieniowi misternie rytemu, abo zmyśleniu człowieczemu bóstwo miało być podobne.0!Abowiem przezeń żywiemy i ruchamy sobą i jestechmy, jako i niektórzy z waszych poetów to powiedali, gdyżechmy też są narodem jego.x/iAby szukali Boga, owaby snadź macając znaleźli go, chociażci koniecznie do każdego z nas nie jest daleko.@.yI sprawił z jednej krwie wszytek naród ludzki, aby mieszkali po wszytkiej ziemi, zamierzywszy pewność czasów, które przed tym postanowił i założywszy granice mieszkania ich.-yAni bywa chwalon rękoma ludzkiemi, jakoby czego potrzebować miał, gdyż on daje wszytkim żywot i oddech i wszytko.,+Bóg, któryć stworzył świat i wszytko, co na nim jest, ten gdyż jest Panem nieba i ziemie, nie mieszkać w kościelech ręką zbudowanych.Y++Gdyż chodząc i przypatrując się waszym nabożeństwam, nalazłem też ołtarz, na którym jest napisano: NIEZNAJOMEMU BOGU. A przetoż tego, którego wy nie znając chwalicie, tegożci ja wam oznajmuję.*Tedy Paweł stojąc wpośród Areopagu rzekł: Mężowie Atenieńscy, we wszytkim widzę, iż barzo nabożnemi jesteście.)-Abowiem Atenieńczycy i ci, którzy tam mieszkali goście, żadną się iną rzeczą nie bawili, jedno w powiedaniu a w słuchaniu jakich nowin.r(]Bo jakieś obce rzeczy przynosisz do uszu naszych, a przetoż chcemy wiedzieć, co wżdy z tego ma być.'yA tak go pochwyciwszy wiedli ku Areopagu, mówiąc: Możemyli wiedzieć, co to jest za nowa nauka, którą opowiedasz?t&aTedy niektórzy Epikurejczycy i Stoicy filozofowie gadali się z nim, a mówili niektórzy: Cóż wżdy ten plotka chce powiedać? A drudzy mówili: Zda się być opowiedaczem obcych bogów, bo im Jezusa i zmartwychwstanie opowiedał.%A przetoż rozmawiał w bożnicy z Żydy i z ludźmi bogobojnemi, także i w rynku na każdy dzień, z kim się jeno podkał.$Zatym gdy ich Paweł w Atenjech czekał, tedy się w nim wzruszał duch jego, gdy widział miasto poddane bałwochwalstwu.J# A ci, którzy się podjęli postawić Pawła na miejscu bespiecznym, przeprowadzili go aż do Aten, a wziąwszy roskazanie do Syle i Tymoteusza, żeby tymrychlej bywali u niego, szli w drogę.o"WAle wnet Pawła wypuścili bracia, aby szedł jakoby do morza, wszakoż Syla i Tymoteusz zostali tam.!- O tym gdy się dowiedzieli tesaloniceńscy Żydowie, że i w Berei opowiedane jest od Pawła słowo Boże, przyszli też i tam podburzając lud.Z - A przetoż wiele ich uwierzyło i greckie niewiasty uczciwe i mężów niemało.:m Lecz oni byli stateczniejszy niż ci, co byli w Tesalonice a to, iż przyjęli słowo Boże ze wszytką ochotą, ustawicznie się wywiadując pism, jeśliby się to tak miało. Ale bracia wnet w nocy wypuścili Pawła społu z Sylą do Berea, którzy gdy tam przyszli, weszli do bożnice Żydowskiej.a; Wszakoż oni przyjąwszy od Jazona rękojemstwo i od inych, puścili je na postawienie.I I podburzyli lud i przełożone miasta, którzy tego słuchali.veKtóre przyjął Jazon, a wszyscyć ci czynią przeciw dekretom cesarskim, opowiedając Jezusa Króla inego.5cA gdy ich nie znaleźli, wywlekli Jazona i niektórą bracią do przełożonych miasta wołając: Cić są, którzy stan wszytkiego świata podwracali i tuć oto przyszli.`9Ale Żydowie, którzy słuchać nie chcieli, ruszeni zazdrością, nabrawszy niektórych łotrasów ludzi złych, a zebrawszy lud wzburzyli miasto, a naszedszy na dom Jazonów, szukali ich, aby je wywiedli do ludu.!I uwierzyli niektórzy z nich, a stowarzyszyli się z Pawłem i Sylą, ktemu wiele bogobojnych Greków i niewiast przedniejszych niemało.1Okazując i przekładając, że była potrzeba Krystusowi cirpieć i wstać z martwych, a iżci ten jest Jezus Krystus, którego ja wam opowiedam.oWTedy Paweł wedle zwyczaju swego wszedł do nich, a przez trzy Szabaty rozmawiał się z nimi z pism.u ePotym gdy szli w drogę przez Amfipolim i Apollonja, przyszli do Tesaloniki, gdzie była bożnica Żydowska.jM(A tak wyszedszy z więzienia, weszli do Lidijej i ujźrzawszy bracią, cieszyli je i szli precz.V%'A przyszedszy przepraszali je i wywiódszy prosili ich, aby wyszli z miasta.iK&Oznajmili tedy przełożonym oprawce ty słowa i zlękli się usłyszawszy, że Rzymianie byli.S%Ale im rzekł Paweł: Obiwszy nas jawnie bez winności, gdyżeśmy Rzymianie, a podawszy nas do więzienia, teraz nas potajemnie wyrzucają, iścieć nic z tego, ale niech sami przyjdą a wywiodą nas.#$Ty słowa opowiedział stróż ciemnice Pawłowi, iż przełożeni posłali, aby je puszczono, a przetoż teraz wyszedszy idźcie w pokoju.uc#Potym gdy dzień nastawał, posłali przełożeni oprawce, którzyby powiedzieli, aby wypuścił ludzi ony.~u"A gdy je przywiódł do domu swego, nagotował im stół i radował się, że ze wszytkim domem swym uwierzył Bogu.| q!Tedy je on wziąwszy w nocy onejże godziny, omył rany ich, a okrzcił się natychmiast i wszyscy domownicy jego.O  I opowiedali mu słowo Pańskie i wszytkim, którzy byli w domu jego.[ /A oni mu rzekli: Wierz w Pana Jezusa Krystusa, a będziesz zbawion z domem twoim.V %I wywiódszy je precz rzekł: Panowie, cóż mam czynić abych był zbawion?` 9Wziąwszy on tedy światło, werwał się i przypadł drżąc do nóg Pawłowi i Syli.mSTedy Paweł zawołał głosem wielkim mówiąc: Nie czyń sobie nic złego, bociechmy hajw wszyscy.(IOcucił się potym stróż ciemnice, a gdy ujźrzał drzwi otworzone u tarasu, dobywszy miecza chciał się sam zabić, mnimając iż więźniowie pouciekali.;oZatym natychmiast stało się wielkie trzęsienie ziemie tak, iż się potłukły fundamenty tarasu i wnet się otworzyły wszytki drzwi, a rozwiązały się pęta na wszytkich.~uAle o północy modlili się Paweł i Sylas, a śpiewali piosnki i słuchali ich ci, którzy też w więzieniu byli.nUKtóry wziąwszy takowe roskazanie, wsadził je do wnętrznego tarasu, a nogi ich zamknął w pęta.ykA gdy im wiele ran zadali, wrzucili je do więzienia, roskazując stróżowi ciemnice, aby ich pilnie strzegł.ykTedy społu pospólstwo powstało przeciw im, a przełożeni rozdarszy szaty ich, kazali je chlustać rózgami.{I opowiedają nam nowe zwyczaje, których się nam przyjmować nie godzi ani przywłaszczać, gdyżechmy są Rzymianie.nUA postawiwszy je przed przełożonymi mówili: Ludzie ci zaburzyli miasto nasze, gdyż są Żydowie.{oTo widząc panowie jej, iż minęła nadzieja zysku ich, pojmawszy Pawła i Sylę, wlekli je na rynek do urzędu.O~A toć czyniła przez wiele dni, ale Paweł mając za złe, obrócił się i rzekł duchowi: Roskazujęć przez imię Jezusa Krystusa, abyś od niej wyszedł. A przetoż wnet tegoż czasu wyszedł.})Ta, chodząc za Pawłem i za nami, wołała mówiąc: Ci ludzie sąć słudzy onego nawyższego Boga, którzy nam oznajmują drogę zbawienia.-|SI przydało się gdychmy szli na modlitwę, iż dzieweczka niektóra, co miała ducha wieszczego, zabieżała nam, a ta wielki zysk panom swoim czyniła wróżąc.){KA gdy się okrzciła i dom jej, prosiła mówiąc: Jeśliż mię rozumiecie być wierną Panu, wnidźciesz do domu mego a mieszkajcie i także nas przymusiła.Vz%Tedy niektóra niewiasta imieniem Lidja, która szkarłat przedawała w mieście Tyatyrczyków, chwaląc Boga, słuchała nas, której Pan otworzył serce, iż pilnie tego słuchała, co powiedał Paweł.+yO A w dzień szabatu wyszlichmy z miasta podle rzeki, gdzie zwykły bywać modlitwy, a tam gdyśmy siedli, rozmawialichmy z niewiastami, które się były zeszły.x# Ztamtąd do Filippos, które jest przedniejsze miasto w stronie Macedońskiej, cudzoziemcy osadzone, tamżeśmy w nim kilka dni zmieszkali.mwS A tak wyszedszy z Troady, trzymalichmy się prostej drogi do Samotracijej, a nazajutrz do Neapolim."v= I ujźrzawszy to widzenie, natychmiast staralichmy się jakoby idź do Macedonijej, mając za to, iż nas Pan powoływał ku opowiedaniu im Ewanjelijej.#u? I widział Paweł w nocy widzenie, ano mąż niektóry Macedoński przyszedszy stanął i prosił go mówiąc: Przepraw się do Macedonijej, a ratuj nas.6tgTedy przeszedszy Mysija, wstąpili do Troady.fsEZatym, gdy przyszli do Mysijej, kusili się wnidź do Bitynijej, ale im Duch nie dopuścił.rTedy przeszedszy Frygja i krainę Galatcką, pohamowani są od Ducha świętego, aby nie opowiedali słowa Bożego w Azijej.cq?Utwierdzały się tedy kościoły w wierze, a ustawicznie pocztu ich obficie przybywało.p'A tak chodząc po mieściech, podawali im ku chowaniu ustawy, które były postanowione od Apostołów i starszych, którzy byli w Jeruzalem.=osTegoż Paweł chciał mieć przy sobie, aby z nim szedł i wziąwszy go obrzezał dla Żydów, którzy tam na onych miejscach byli, bo wszyscy wiedzieli, że ociec jego był Grek.Un#Ten za sobą miał świadectwo braciej, którzy byli w Listrze i w Ikonjum.*m OPrzyszedł potym do Derben i do Listry, a oto był tam zwolennik niektóry imieniem Tymoteusz, syn niektórej niewiasty Żydówki wiernej, wszakoż z ojca Greka.Fl)I chodził po Syrijej i Cylicijej, utwierdzając kościoły.lkQ(Paweł zasię przyjąwszy do siebie Sylę szedł precz, będąc poruczon łasce Bożej od braciej.jy'Także przeto są obruszeni, iż odszedł jeden od drugiego, a wziąwszy z sobą Barnabas Marka wiózł się do Cypru.i#&Ale się Pawłowi nie zdało za rzecz słuszną brać onego, który odstał od nich z Pamfiljej, a nie był w onej sprawie towarzyszem ich.Mh%I radził Barnabas, aby z sobą wzięli Jana, którego zwano Marek.Og$Potym po kilku dni rzekł do Barnabasza Paweł:Wróćmyż się, a nawiedźmy bracią naszę po wszytkich mieściech, w którycheśmy opowiedali słowo Pańskie i dowiemy się, jako się też mają.nfU#Paweł też i Barnabas mieszkali w Antjochijej, nauczając i każąc z wielem inych słowa Pańskie.*eO"Ale Syli zdało się tam zostać.`d9!I gdy tam kilka czasów zmieszkali, odesłani są z pokojem od braciej do Apostołów.mcS Tedy Judas i Sylas, gdyż i sami byli proroki, długiemi słowy napominali bracią i utwirdzali je.>bwKtóry gdy przeczciono, uradowali się z pocieszenia.Ua#A tak oni odprawieni, przyszli do Antjochijej, a zebrawszy lud oddali list.v`eAbyście się wstrzymawali od tych rzeczy, które są ofiarowane bałwanom, od krwie, od rzeczy dawionych i od grzechu nieczystego. Od których rzeczy jeśli się sami zachowywać będziecie, dobrze uczynicie. Zatym się dobrze miejcie.|_qAbowiem tak się zdało Duchowi świętemu i nam, abyśmy więcej nie kładli na was brzemion, jedno ty potrzebne.Z^-A przetożechmy posłali Judasa i Sylę, którzy wam i sami słowy to oznajmią.^]5Z ludźmi tymi, którzy wydali zdrowia swe dla imienia Pana naszego Jezusa Krystusa.\Zdało się nam tedy wszytkim jednostajnie zebranym, posłać do was męże przebrane z namilejszymi naszymi, Barnabaszem i z Pawłem.R[Gdyżechmy słyszeli, iż niektórzy z nas wyszedszy zatrwożyli was słowy, posłabiając dusze wasze, a każąc was obrzezować i zachowywać zakon Mojżeszów, którymechmy my tego nie roskazowali.;ZoA to pisanie posłać przez ręce ich. Apostołowie, starszy i bracia, tym którzy są w Antjochijej, w Syrijej i w Cylicijej. Braciej, którzy są z poganów, zdrowia życzymy.kYOTedy się zdało Apostołom i starszym, ze wszytkim kościołem, przebrane męże z pośród siebie posłać do Antjochijej z Pawłem i Barnabaszem, Judę, którego zwano Barsabas i Sylę, męże przedniejsze między bracią.X'Abowiemci Mojżesz od starodawnych czasów ma w każdym mieście ty, którzy go opowiedają, gdyż go w bożnicach na każdy szabat czytają.WAle pisać do nich, aby się wstrzymawali od splugawienia bałwanów, od grzechu nieczystego, od rzeczy dawionych i od krwie.fVEA dlategoż ja tak radzę nie przenagabać tych, którzy się z poganów nawracają ku Bogu.EUJawneć są od wszytkiego wieku u Boga wszytki sprawy jego.T#Aby ci ludzie, którzy pozostali szukali Pana i wszyscy narodowie, nad któremi wzywano imienia mojego, mówi Pan, który czyni to wszytko. E~>}||6{{zsyy>xxwwUvuuutsrqqppeoo"nnmqmllkjjAiiBhhQgg ff e]dkcc_bbAa``)_^]]&\x\[nZTYYQXXWmVnUUTTdTSySR|QQ#PP]OOJNMMML[KKtJJII4HHOGFFFEE DCC0B}AA @l??X>>}>=<<1;::A9c8877H6R55Q44.3322G1U0//y..a---,w++@**i))(''&%%i$$5#P""!! [{e /J&A h;< )  H <?ofEMTedy on otrząsnąwszy bestią w ogień, nic złego nie ucierpiał.MI ujźrzawszy pogani bestią wiszącą u ręki jego, mówili jedni do drugich: Zaisteć ten człowiek jest mężobójca, któremu chociaż uszedł zdrowo z morza, pomsta żywym być nie dopuści.A gdy Paweł nazbierał nieco gałęzia winnego i kładł na stos, wyrwawszy się żmija z ciepła, uchwyciła go za rękę. 'A pogani okazowali nam nie leda ludzkość, abowiem zapaliwszy stos drew, przyjęli nas wszytkich dla dżdża, który miał być i dla zimna.O  Tedy gdy zdrowo uszli, poznali iż to był wysep, który zową Melita. ,Drudzy zasię część ich na deszczkach, a część na kawałcoch okrętu. I stało się tak, że wszyscy zdrowo wyszli na ziemię.& E+Ale setnik chcąc zachować Pawła, nie dopuścił im tej rady, a roskazał, aby ci, którzy mogą przepłynąć naprzód wyskakowali i na brzeg wychodzili.e C*Tedy służebni radzili, aby więźnie pomordowali, iżby który wypłynąwszy nie uciekł.:m)A gdy napadli na miejsce, gdzie się dwie morza schodzą, otracił się okręt, a przodek okrętu tak stanął, że się ani ruszył, ale zad łamał się od nawałności wód."=(Zatym wyciągnąwszy kotwicę, puścili się na morze i odjąwszy panwie od styru, a podniózszy mniejszy żagiel, puścili się za wiatrem ku brzegowi.$A'A gdy już dzień nadszedł, nie znali ziemię, wszakoż ujźrzeli niektórą odnogę mającą brzeg, na którą myślili, jeśliby mogli wprawić okręt.O&Tedy najadszy się polekczali okrętu, wyrzucając pszenicę w morze.Z-%A było nas wszytkich osobami w okręcie, dwie ście i siedmdziesiąt i sześć.O$Ale gdy wszyscy już byli lepszej myśli, poczęli też jeść i oni.hI#To rzekszy wziął chleb i czynił dzięki Bogu przed wszytkimi i ułomiwszy, począł jeść.3"Dlategoż was napominam abyście jedli, abowiemci wam to będzie ku zdrowiu waszemu pożyteczno, gdyż żadnego z was i włos z głowy nie spadnie.*M!Zatym gdy dzień począł nastawać, napominał Paweł wszytki aby jedli mówiąc: Tenci dzień jest czternasty, jako czekając trwacie łaczni nic nie jedząc.G A tak służebni obcięli powrozy u barki i dali jej upaść.~yRzekł tedy Paweł setnikowi i służebnym: Jeśliż ci nie zostaną w okręcie, żeby wy nie możecie być zachowani. }Tedy żeglarze, gdy się starali jakoby uciec z okrętu puściwszy barkę na morze, rzkomo chcieli od przodku zarzucać kotwicę.|yI bojąc się aby na miejsca nierówne nie przyszli, rzuciwszy cztery kotwice z okrętu, pragnęli aby dzień nastał.0{YKtórzy spuściwszy sznur z ołowem, naleźli głębiej dwadzieścia sążon, a maluczko dalej postąpiwszy, zasię spuściwszy ołów, naleźli piętnaście sążon.%zCZatym gdy nadeszła noc czternasta, gdyśmy pływali po Morzu Adrjatyckim, około północy zdało się żeglarzom, iż była blisko nich niektóra kraina.7yiA musiemy być wyrzuceni na niektórym wyspie.yxkA przetoż bądźcie dobrej myśli o mężowie, abowiemci ja wierzę Bogu, że tak będzie jako mi powiedział.w-Opowiedając mi: Nie bój się Pawle, potrzebać abyś stanął przed cesarzem, a oto cię Bóg wszytkimi darował, którzy się wiozą z tobą.^v5Abowiem mi się tej nocy ukazał Anioł Boży, któregom ja jest i którego chwalę.uyAleć was teraz upominam, abyście byli dobrej myśli, boć w żadnym z was szkody nie będzie, oprócz tylko okrętu.qt[Także gdy przez nie mały czas nic nie jedli, tedy Paweł stojąc w pośrzód ich, mówił: O mężowie, zaisteć wam było potrzeba słuchać mnie, a nie odjeżdżać z Krety, abyście byli uszli tego niebespieczeństwa i szkody.0sYI gdy się ani słońce, ani gwiazdy przez wiele dni nie ukazały, a niepogoda tym więczsza nastawała, tedy nam już była odjęta wszytka nadzieja zdrowia naszego.Tr!A trzeciego dnia rękoma naszymi wszytki naczynia z okrętu wyrzucilichmy.^q5A gdy nas wielka niepogoda pędziła, tedy nazajutrz niektóre rzeczy precz miotali.p+Którą wściągnąwszy, dodawali sobie pomocy, podpasawszy okręt, a bojąc się żeby nie wpadli w Syrtyu, spuściwszy barkę, tak płynęli.oyI gdychmy przybiegli ku niektóremu małemu wyspowi, który zową Klauda, ledwochmy mogli barkę u okrętu zatrzymać.sn_A gdy był okręt porwan, a nie mógł się wiatrowi oprzeć, puściwszy okręt za wiatry, płynęlichmy.lmQWszakoż nie długo po tym wszczął się przeciw niemu wiatr gwałtowny, który zową Euroklidon.(lI A gdy powionął wiatr prawie z południa, mnimając aby się im wedle myśli dziać miało, gdy się puścili od portu, przeprawiali się bliżej imo Kretę.k  I gdyż nie było portu słusznego ku zimowaniu, tedy ich wiele radzili, żeby się też i z tamtąd puścili, kosztując jeśliby jako mogli przeprawić się ku Fenicę zimować, który jest port w Krecie, leżąc ku wiatru z strony południa i zachodu.ijK Wszakoż setnik więcej wierzył sprawcy okrętu i styrnikowi, a niż temu co powiedał Paweł.&iE Mówiąc im: Mężowie widzę, że z niebespieczeństwem i z wielką szkodą, nie tylko ładunku i okrętu, ale też i osób naszych przyjdzie nam ta droga.h Po tym po niemałym czasie, gdy już było niebespieczne jechanie morzem, a iż też już był post przeminął, napominał je Paweł, gA ledwie się tam tedy przeprawiwszy, przyszlichmy na miejsce, które zową: Piękne Porty, u którego było blisko miasto Lasea.-fSGdychmy tedy przez niemały czas nie rychło się wieźli, a ledwochmy przyszli ku Gnidu, iż nam nie dopuszczał wiatr, podpłynęlichmy pod Kretę podle Salmonu.deATam setnik znalazszy okręt Aleksandryjski, który płynął do Włoch, wsadził nas weń.ldQA przeprawiwszy się przez morze pod Cylicją i Pamfiliją, przyszlichmy do Myry miasta w Licijej.jcMZ tamtąd się puściwszy, przybilichmy się pod Cypru dlatego, że nam były wiatry sprzeciwne.'bGI przypłynęliśmy dnia drugiego do Sydonu, a Juljus ludzkie się zachowywając przeciw Pawłowi, dopuścił mu idź do przyjaciół, aby go czym opatrzyli.+aOTedy wsiadszy w okręt Adramiteński, przyszło nam płynąć podle kraju Azjej, takżechmy się wieźli, a był z nami Arystarchus Macedończyk Tesaloniceński.(` KI gdy już skazano żebyśmy się wieźli do Włoch, tedy poruczono tak Pawła jako i niektóre ine więźnie setnikowi, imieniem Juljuszowi z roty Augustowej.o_W A Agrypa rzekł Festowi: Ten człowiek mógł był wypuszczon być, by był do cesarza nie apelował. ^ I wyszedszy mówili jedni do drugich tymi słowy: Nic nie czyni ten człowiek coby miało być godnego śmierci abo więzienia.h]IA gdy to rzekł, tedy wstał król i starosta i Bernice i ci, którzy społu siedzieli z nimi.\\1Rzekł tedy Paweł: Żądałbych od Boga, aby nie maluczko, ale tym więcej, żebyś nie tylko ty, ale i ci wszyscy, którzy mię dziś słuchają stali się takowemi jakim ja jest, oprócz tylko tych związek.c[?Zatym Agrypa rzekł do Pawła: Maluczko mię nie namówisz, abych został krześcianinem.=ZuWierzysz królu Agrypo prorokom? Wiem, iż wierzysz. Y9Boć to wie i król, przed którym bespiecznie mówię, gdyż nie mniemam aby co z tych rzeczy u niego było tajno, boć się to nie działo w kącie.dXATedy on rzekł: Nie szalejęć o zacny Feste, aleć prawdziwe a trzeźwie słowa powiedam.{WoTo gdy on odpowiedał, rzekł Festus głosem wielkim: Szalejesz Pawle! Wiele pisma przywodzi cię ku szaleństwu.V A to, iż Krystus miał cierpieć, a miał być pierwszy z zmartwychwstania, światłość opowiedając ludowi temu i poganom.^U5Ale dostawszy ratunku od Boga, zostałem jeszcze aż do dnia tego świadcząc, tak małym jako i wielkim, a nic inego nie powiedając, jedno ty rzeczy, które prorocy i Mojżesz opowiedzieli, iż przyjdź miały.UT#Dla tejci mię przyczyny Żydowie w kościele pojmawszy kusili się zabić.aS;Lecz naprzód tym, którzy są w Damaszku i w Jeruzalem i po wszytkiej krainie żydowskiej, po tym i poganom, oznajmowałem aby się uznali i nawrócili do Boga, czyniąc uczynki godne, jako ci, którzy się uznali.SRA przetoż królu Agrypo nie byłem nieposłusznym niebieskiemu widzeniu.ZQ-Abyś otworzył oczy ich, iżby się nawrócili z ciemności do światłości, a z mocy szatańskiej do Boga. Aby wzięli odpuszczenie grzechów i dział między świętymi, przez wiarę, która jest ku mnie.SPWyjmując cię z ludu tego i z poganów, do których cię teraz posyłam.MOAle powstań a stań na nogi twe, abowiemciem się dlatego ukazał, abych cię postanowił sługą i świadkiem, tak tych rzeczy któreś widział, jako i inych, w których się ja ukażę tobie.oNWA jam odpowiedział: Ktoś ty jest Panie? A on mi rzekł: Jam jest Jezus, którego ty prześladujesz.KMTam, gdychmy wszyscy padli na ziemię, usłyszałem głos mówiący do mnie, a mówiący żydowskim językiem: Saul, Saul, przeczże mię prześladujesz? Trudnoć tobie przeciw osnom wierzgać.6Le Prawie w południe będąc w drodze, widziałem królu światłość z nieba, która przewyższała jasność słoneczną, a oświeciła mię i ty co ze mną szli w drogę.sK_ W której sprawie jadąc też i do Damaszku z zwierzchnością i poruczeństwem książąt kapłańskich.1J[ I zabijałem je po wszytkich bożnicach częstokroć, przymuszając ku bluźnieniu i szalenie się nad nimi srożąc, prześladowałem je aż w postronnych mieściech./IW Com i czynił w Jeruzalem, abowiem wiele świętych ja dawałem do więzienia, wziąwszy moc od książąt kapłańskich i gdy bywali zabijani teżem na to wotował.Hw I mnieć się iście widziało, że przeciw imieniowi Jezusa Nazareńskiego miałem wielkie sprzeciwieństwa czynić.RGPrzeczże się wam zda rzecz trudna ku wierze, iż Bóg wzbudza umarłe?7FgDo której dwojenaście nasze pokolenie we dnie i w nocy ustawicznie chwaląc Boga nadziewając się przyjdź, o którą nadzieję oskarżonem jest od Żydów królu Agrypo.yEkA teraz dla nadzieje obietnice, która jest ojcom naszym od Boga uczyniona, stoję przed tym sądem oskarżony.2D]Gdyż przed tym znali jakoż jeszcze z przodków moich, (by świadczyć chcieli), iż według onej nadostateczniejszej sekty nabożeństwa naszego; żyłem Faryzeuszem. CA tak acz żywot mój, którym wiódł w swej młodości od początku między narodem moim w Jeruzalem, wiedzą wszyscy Żydowie.!B;A nawięcej, iż wiem żeś świadom wszytkiego co jest między Żydy i zwyczajów i gadek. A przetoż cię proszę, żebyś mię cierpliwie słuchał.AWe wszytkim ocz jedno jestem od Żydów obwinion, królu Agrypo, szczęśliwym się być rozumiem, iż dziś mam przed tobą odpowiedać.~@ wZatym Agrypa rzekł do Pawła: Otoć dopuszczają mówić od siebie: Tedy Paweł wyciągnąwszy ręce, odpowiedział.n?UBo mi się to rzecz niesłuszna zda, posłać więźnia a nie oznajmić nań tego w czym go winują.G>O którym cobych panu pewnego pisać miał, nie mam i dlategożem go wywiódł do was, a nawięcej do ciebie królu Agrypo, abych się wywiedziawszy słusznej sprawy, miał wżdy co pisać.=1Ja tedy, gdym się dowiedział, że nie uczynił nic śmierci godnego, wszakoż iż on sam apelował do Augusta, a takżem go umyślił odesłać.n<UZatym rzekł Festus: Agrypo królu i wy wszyscy, którzy jesteście społu z nami, widzicież tego człowieka, o którego mię wszytko pospólstwo żydowskie prosiło w Jeruzalem i tu, wołając, żeby dalej nie miał być żyw.g;GTedy nazajutrz, gdy przyszedł Agrypa i Bernice z wielką okazałością, a wszedł na salę gdzie sądy odprawowano z rotmistrzmi i z inemi zacnemi miasta onego mieszczany, na roskazanie Festowe przywiedzion jest Paweł.w:gZatym Agrypa rzekł do Festa: I samem chciał słuchać człowieka tego; A on mu rzekł: Jutro go usłyszysz.9wAle on, iż apelował aby zachowan był do Augustowego rozeznania, roskazałem go chować aż go odeślę do cesarza.|8qJa tedy wątpiąc o takowych gadkach, rzekłem mu jeśliby chciał idź do Jeruzalem a tam się o tym rozsądzić. 79Jedno tylko jakieś gadki o swym nabożeństwie wtaczali przeciw niemu i o niejakim Jezusie umarłym, o którym twierdzi Paweł żeby miał żyw być.u6cTedy ci co nań skarżyli, gdy stanęli, żadnej winy nie kładli nań takiej jakiejem się ja domnimawał.5A tak, gdy tu oprócz żadnej odwłoki się zeszli, nazajutrz gdym siadł na stolicy, kazałem przywieść tego człowieka.r4]Leczem ja im odpowiedział, że Rzymianom nie jest ten zwyczaj aby kogo mieli skazać na stracenie, aż by pirwej ten, którego winują miał przeciw sobie ty, coby nań skarżyli, a iżby też miał miesce obrony w swym obwinieniu.3O którym gdym przyjechał do Jeruzalem, oznajmili mi książęta kapłańskie i starszy żydowscy prosząc mię o skazanie przeciw jemu.'2GTam zmieszkawszy przez wiele dni, oznajmił Festus królowi o tym co się Pawła dotykało, mówiąc: Mąż niektóry zostawion jest od Feliksa w więzieniu.d1A Gdy potym wyszło kilka dni, Agrypa król i Bernice przyjechali do Cesarejej witać Festa.o0W Tedy Festus rozmówiwszy się z radą, odpowiedział: Apelowałeś do cesarza? Pójdziesz do cesarza.Z/- Bo jeśliżem co krzyw, a uczyniłem co śmierci godnego, nie zbraniam się umrzeć. A jeśliż nie masz nic takiego w czym mię ci winują, żaden się im mną zachować nie może. A tak apeluję do cesarza.,.Q Na to powiedział Paweł: Przed stolicą Cesarską stawam, gdzie muszę być osądzon, w żadnej rzeczy nie uczyniłem krzywdy Żydom, jako to i sam lepiej znasz.,-Q Ale Festus chcąc sobie zjednać łaskę u Żydów, odpowiedziawszy Pawłowi rzekł: A chcesz idź do Jeruzalem, a tam o tych rzeczach być rozsądzon przedemną? ,Gdyż on odpowiedział, że ani przeciw zakonowi Żydowskiemu, ani przeciw kościołowi, ani przeciw cesarzowi nic nie wystąpił.++OKtóry gdy stanął, obstąpili go oni Żydowie, którzy przyszli z Jeruzalem, wiele cięszkich skarg przynosząc przeciw Pawłowi, których dowieść nie mogli.*1I zmieszkawszy między nimi nic więcej jedno dziesięć dni gdy przyjechał do Cesareji, nazajutrz siadł na stolicy a kazał Pawła przywieść. )A przetoż którzy z was mogą niech społu ze mną idą, a jeśliż w tym człowieku jest co takowego, niechżeć nań skarżą.k(OAle Festus odpowiedział: Iż Pawła będą strzedz w Cesareji, wszakoż ja tam w rychle pojadę.{'oŻądając łaski przeciw jemu, aby go wezwał do Jeruzalem, uczyniwszy nań zasadkę na drodze, żeby go zabito.Z&-I oznajmili mu, nawyższy kapłan i przedniejszy Żydowie o Pawle, a prosili go.`% ;Tedy Festus wszedszy na urząd, trzeciego dnia jechał do Jeruzalem z miasta Cesarejej.-$SI gdy się spełniły dwie lecie, miał Feliks po sobie namiastka Porcjusza Festa, a chcąc Feliks zjednać sobie łaskę u Żydów, zostawił Pawła w więzieniu.#+Nadziewając się, iżby mu Paweł miał dać pieniędzy żeby go wyprawił i dlategoż go tym częściej wzywając do siebie rozmawiał z nim.D"A gdy on wywodził o sprawiedliwości i powściągliwości i o sądzie przyszłym, ulększy się Feliks odpowiedział: Już teraz odejdź, wszak potym czas upatrzywszy wzowę cię sobie.(!IPotym po kilku dni, gdy Feliks był z Drusyllą żoną swą, która była Żydówka, wezwał do siebie Pawła i słuchał go o wierze, która jest w Krystusa./ WI roskazał setnikowi, aby był pod strażą Paweł, a iżby był wolniejszy i aby nie broniono któremukolwiek z przyjaciół jego służyć mu i chodzić do niego.%CTo usłyszawszy Feliks odłożył im mówiąc: Gdy się pewniej dowiem co się dotycze tej sekty kiedy rotmistrz Lisjasz przyjdzie, rozeznam waszę sprawę%CTylkoż co się dotycze jednego tego słowa, którem głośno powiedział stojąc między nimi, iż o powstaniu umarłych ja dziś jestem od was oskarżon.Abo i ciż sami niechaj powiedzą jeśliż we mnie znaleźli jaki iny niesprawiedliwy uczynek, gdym ja stał przed zebraniem.{Niektórzy z Azjej Żydowie, którym było potrzeba tu stanąć przed tobą i skarżyć jeśliby co mieli przeciw mnie.yKtóregoż czasu znaleźli mię oczyścionego w kościele, nie z wielkością ludu, ani żebych miał czynić rozruch.hIA gdy przeminęło wiele lat, tedym przyszedł oddawając jałmużny narodowi mojemu i ofiary.taW tym się tedy sam ćwiczę, abych miał sumnienie przez obrażenia przed Bogiem i przed ludźmi zawżdy.I mając nadzieję w Bogu, znam być toż którego i ci sami czekają, powstanie umarłych, sprawiedliwych społu i niesprawiedliwych.?wAleć to przed tobą wyznawam, że według drogi onej, którą oni powiedają być sektą, tak chwalę ojczystego Boga, wierząc wszytkiemu co w zakonie i w prorocech jest napisano.E A nie mogąć tego dowieść ocz tu teraz na mię skarżą.+ I nie naleźli mię w kościele żebych miał z kim mówić, abo iżbych czynić miał schadzki między ludem, ani w bożnicach ani w mieście. Gdyż i sam znać możesz, iż mnie nie wyszło więcej dni jedno dwanaście, jakom przyszedł modlić się do Jeruzalem.V% Zatym odpowiedział Paweł, gdy mu starosta mówić dozwolił: Gdyż wiem, że od wiela lat jesteś przełożon nad tym narodem, tedy z lepszą myślą o tych rzeczach, które na mię należą odpowiedam.B Na to i Żydowie zezwolili mówiąc: Takci się rzecz ma.%Roskazawszy tym, którzy nań skarżą idź do ciebie, skąd i sam możesz pytanie uczyniwszy o wszytkim tym rozeznać oczmy nań skarżemy.[/Ale przyszedszy rotmistrz Lisjasz z wielkim gwałtem wywiódł go z rąk naszych.Który się też kusił, aby był zgwałcił kościół, a które my pojmawszy, chcieliśmy osądzić wedle zakonu naszego./WAbowiemeśmy znaleźli tego człowieka zaraźliwego i wzruszającego niesnaski między wszytkimi Żydy po wszytkim świecie i jest powodem tej sekty Nazareńczyków.x iWszakoż bych cię długo nie bawił, proszę cię abyś nas maluczko posłuchał wedle twej sprawiedliwości.h II prawie wszędzie to uznawamy nazacniejszy Feliksie, dziękując ci za to wszelakim sposobem./ WA tak pozwawszy go, począł nań skarżyć Tertulus mówiąc: My przez cię i przez twej rostropności zacne sprawy w narodzie tym, dostąpilichmy pokoju wielkiego.  9Szedł potym piątego dnia nawyższy kapłan Ananiasz z starszymi i z Tertulem, niejakim wymówcą, którzy stanęli przed starostą przeciw Pawłowi. '#Zatym rzekł: Będę cię słuchał, gdy też będą ci, którzy na cię skarżyć mają. I także go roskazał strzedz na ratuszu Herodowym.uc"A tak starosta, gdy przeczedł list, pytał go, z którejby był ziemie i zrozumiał, że był z Cylicijej.gG!Którzy gdy przyszli do Cezarjej a oddali list staroście, postawili też przed nim i Pawła.Y+ A nazajutrz odprawiwszy jezdne, aby z nim jechali, wrócili się sami do zamku.gGTedy służebni jako im było roskazano, wziąwszy Pawła prowadzili go nocą do Antypatryda.kOA iż mi oznajmiono o przyszłej nań zdradzie żydowskiej, tedym tejże godziny odesłał go do ciebie, abyś też oznajmił tym, którzy nań skarżą co by mieli przeciw niemu, aby mówili przed tobą. Miejże się dobrze.Dowiedziałem się tedy, iż nań skarżą o jakieś gadki zakonu ich, lecz nie ma żadnego występku godnego śmierci abo więzienia.fEI chcąc się dowiedzieć przyczyny oczby nań skarżyli, wywiodłem go do ich zgromadzenia.%Tego męża pojmanego od Żydów, gdy już od nich miał być zabit, przyszedszy z hufcem odjąłem, dowiedziawszy się, iż był Rzymianin.NKlaudjusz Lisjas nazacniejszemu staroście Feliksowi zdrowia życzy.:oNapisawszy też list, który to w sobie zamykał:n~UIżby też byli po gotowiu z końmi, aby Pawła wsadziwszy, zdrowo odprowadzili do Feliksa starosty.S}I wezwawszy dwu niektórych z setników, roskazał aby nagotowali dwie ście służebnych, a iżby szli aż do Cesareji, ktemu siedmidziesiąt jezdnych i dwie ście drabów, po trzeciej godzinie w noc.|{Zatym rotmistrz odprawił onego młodzieńca, roskazując mu aby tego przed żadnym nie powiedał, iż mu to oznajmił.{{oA tak się im nie daj uwodzić, boć się nań nasadziło z nich więcej niż czterdzieści mężów, którzy sobie pod klątwą przyrzekli ani jeść ani pić ażby go zamordowali i teraz już są w pogotowiu, czekając cobyś im oznajmił.%zCA on powiedział: Postanowili Żydowie prosić cię, abyś jutro wywiódł Pawła do zgromadzenia, jakoby się mieli nieco o nim dostateczniej dowiedzieć.yyTedy rotmistrz wziąwszy go za rękę odwiódł się z nim na stronę i pytał go: Cóż to jest co mi oznajmić masz?3x_A tak go on wziąwszy wiódł do Rotmistrza i rzekł: Paweł więzień wezwawszy mię prosił, abych tego młodzieńca dowiódł do ciebie, iż ma nieco mówić z tobą.wI zawoławszy Paweł niektórego z setników rzekł: Dowiedź tego młodzieńca do rotmistrza, bowiem mu coś ma powiedzieć.uvcA gdy usłyszał syn siostry Pawłowej tę zdradę, przybieżał i wszedszy do zamku oznajmił to Pawłowi.u%A przetoż wy teraz dajcie znać rotmistrzowi z wolej spólnego zgromadzenia, aby go jutro do was wywiódł, iż się rzekomo chcecie dostateczniej wywiedzieć o tych rzeczach, co się tkną strony jego, a my pirwej niż przed was przyjdzie, gotowiśmy go zamordować.%tCCi przyszedszy do książąt kapłańskich i do starszych powiedzieli: Przyrzekliśmy sobie ślub, że nic ukąsić nie mamy, ażbyśmy zamordowali Pawła.^s5 I było ich więcej niż czterdzieści co to sprzysiężenie uczynili między sobą.*rM A tak, gdy nastał dzień, zszedszy się niektórzy z Żydów przyrzekli sobie społu pod klątwą mówiąc: Nie będziem jeść ani pić aż zamordujem Pawła.Dq Tedy przyszłej nocy stanąwszy przy nim Pan rzekł: Bądź dobrego serca Pawle, abowiem jakoś o mnie dawał świadectwo w Jeruzalem, tak potrzeba abyś mię też oświadczył w Rzymie.3p_ A gdy był wielki rostyrk, bojąc się rotmistrz aby Pawła nie rozszarpali między sobą, roskazał idź służebnym a wydrzeć go z pośrzód ich i odwieść do zamku.poY I także się wsczęło wołanie wielkie, a wstawszy doktorowie z strony Faryzeuszów, zaparli się oto, mówiąc: Nic złego nie najdujemy w tym człowieku. A jeśliż co powiedział Duch abo Anioł, nie przeciwiajmyż się Bogu. nAbowiem Saduceuszowie powiedają, iż nie masz zmartwychwstania, ani Anioła, ani Ducha, Faryzeuszowie zasię to oboje wyznawają.mA to gdy rzekł, wnet się wszczęły niesnaski między Faryzeuszmi i Saduceuszmi i także się rozerwało ono zgromadzenie.mlSI gdy obaczył Paweł, że ich jedna część byli Saduceuszowie, a drudzy Faryzeuszowie, zawołał do zgromadzenia: Mężowie bracia, jaciem jest Faryzeusz, syn Faryzeuszów, jaciem oskarżon o nadzieję i powstanie umarłych.k+A Paweł rzekł: Nie wiedziałem bracia, żeby był nawyższym kapłanem, bo napisano jest: Książęciu ludu twego złorzeczyć nie będziesz.^j5Zatym ci, którzy stali w koło rzekli: Złorzeczysz nawyższemu kapłanowi Bożemu?9ikRzekł tedy Paweł kniemu: Przyjdzie ten czas, iż cię będzie bił Bóg, ściano pobielona, ty siedzisz sądząc mię wedle zakonu, a roskazujesz mię bić przeciw zakonowi.\h1Ale Ananijasz, kapłan nawyższy, roskazał tym, którzy stali aby go w usta bili.)g MTedy Paweł patrząc pilnie oczyma swemi na ono zgromadzenie rzekł: Mężowie bracia, ja ze wszytkiego sumnienia dobrego służyłem Bogu aż oto do dnia tego.nfUA tak nazajutrz chcąc pewnie wiedzieć, o którąby rzecz od Żydów był obwinowan, rozwiązał go, a roskazał się zejdź książętom kapłańskim i wszytkiemu ich zgromadzeniu, a wywiódszy Pawła, postawił go przed nimi.)eKA dlategoż natychmiast odstąpili od niego ci, co go męczyć mieli, ktemu się i rotmistrz zlękł, doznawszy, że był Rzymianinem, a iż go był związał."d=Odpowiedział mu rotmistrz: Jam się za wielką sumę pieniędzy dokupił prawa miasta tego. A Paweł rzekł: Ale się ja też urodził i mieszczaninem.mcSTedy przyszedszy rotmistrz rzekł mu: Powiedz mi jeśliś ty jest Rzymianin? A on rzekł: Tak jest.b To gdy usłyszał setnik, szedł do rotmistrza i oznajmił mu mówiąc: Bacz co masz czynić, bo ten człowiek jest Rzymianin.!a;A gdy go rzemieńmi związano, tedy Paweł rzekł setnikowi, który tuż stał: Izali się wam godzi człowieka Rzymianina nie osądzonego bić biczmi?`3A rotmistrz roskazał go wieść do zamku, kazawszy aby go biczmi bito i męczono, chcąc się dowiedzieć przyczyny, dla czegoby tak nań wołano.M_I także wołali i miotali swe szaty, ciskając proch na powietrze.$^ASłuchali go tedy aż do tych słów, zatym podniózszy głosy swe mówili: Daj stracić z ziemie człowieka tego, bo nie słusza, aby miał żyw zostać.T]!Tedy on rzekł ku mnie: Idźże, bo ja do poganów daleko posyłam ciebie.&\EI gdy była rozlana krew Stefana męczennika twego, jam też stał przy tym, a zezwalałem na zamordowanie jego i strzegłem szat tych, którzy go zabijali.[-Alem ja powiedział: Panie, onić wiedzą żeciem ja włóczył do więzienia i mordowałem po wszytkich bożnicach ty, którzy w cię wierzyli. Z Tedym go widział, a on mówi ku mnie: Spiesz się a wynidź rychło z Jeruzalem, abowiem świadectwa twego nie przyjmą o mnie.|YqStało się potym, gdym się wrócił do Jeruzalem a modliłem się w kościele, żem był zachwycon bez pamięci.vXeA przetoż teraz przecz omieszkawasz? Wstań a okrzci się, a omyj grzechy twe wzywając imienia Pańskiego._W7Abowiem będziesz jego świadkiem u wszytkich ludzi, o tym coś widział i słyszał.#V?Tedy on mnie rzekł: Bóg ojców naszych obrał ciebie, abyś poznał wolę jego, a iżbyś oglądał onego Sprawiedliwego i słuchał głosu z ust jego.{Uo Przyszedł do mnie, a stanąwszy rzekł mi: Saulu bracie, weźmi wzrok, a ja zarazem tegoż czasu ujźrzałem go.T  Tam Ananiasz, niektóry mąż pobożny wedle zakonu, mając o sobie dobre świadectwo od wszytkich Żydów tam mieszkających.S A gdym nic nie widział przed chwałą światłości onej, będąc widzion rękę od nich co ze mną byli, przyszedłem do Damaszku.-RS Alem ja rzekł: Cóż czynić mam Panie? A Pan mi odpowiedział: Wstań a idź do Damaszku, a tam tobie powiedzą o wszytkim, co tobie postanowiono, abyś czynił. Q Ci tedy, którzy byli ze mną, acz widzieli światłość i polękali się, ale głosu nie słyszeli onego, który ze mną mówił. P Tedym ja odpowiedział: Ktoś ty jest, Panie? A on ku mnie rzekł: Jaciem jest on Jezus Nazareński, którego ty prześladujesz.rO]I upadłem na ziemię, a usłyszałem głos mówiący ku mnie: Saulu, Saulu, przecz mię prześladujesz? N9I przydało mi się, gdym jechał w drogę, a byłem blisko Damaszku, jakoby w południe, iż nagle oświeciła się około mnie światłość wielka.lMQJako mi tego i książę kapłańskie jest świadkiem i wszyscy starszy, od których ja też listy wziąwszy do braciej, wiozłem do Damaszku, abych był powiązawszy przywiódł do Jeruzalem ty, co tam byli, żeby je skarano.~LuKtórym prześladował tę sektę aż do śmierci, wiążąc i podawając do więzienia tak męże jako i niewiasty.KJać jestem mąż Żyd rodem z Tarsu, miasta w Cylicijej, a tu jestem wychowan w mieście tym, u nóg Gamalijelowych i wyćwiczony dostatecznie w zakonie ojczystym, chutliwą miłością ku Bogu będąc zapalony, tak jako i wy wszyscy dziś jesteście.rJ](A gdy usłyszeli, iż do nich mówił Żydowskim językiem, tedy tym więtsze milczenie było i rzekł)bI ?Mężowie bracia i ojcowie, słuchajciesz tej mojej, którą teraz czynię do was obmowy.3H_(A tak, gdy mu on dopuścił, tedy Paweł stojąc na wschodziech, kinął ręką na lud i uczyniwszy wielkie milczenie, mówił do nich Żydowskim językiem, tymi słowy:(GI'Tedy mu rzekł Paweł: Jaciem jest człowiek Żyd z Tarsu, mieszczanin nie z podlejszego miasta Cylicijej i proszę cię, abyś mi dopuścił mówić do ludu.F&I nie tyżeś to jest on Egiptcjanin, który przed tymi dni wzruszyłeś burzkę i wywiodłeś na puszczą czterzy tysiące zbójców?E%%Gdy tedy poczynano wieść Pawła do zamku, rzekł rotmistrzowi: Godzili mi się co rzec do ciebie? Który rzekł k niemu: A umiesz Greckie?HD $Abowiem mnóstwo ludu szło za nim wołając: Daj go stracić.mCS#I gdy przyszedł na wschody, przydało się, iż go prawie nieśli służebni, przed gwałtem ludu. B9"Ale jedni tak drudzy inaczej między ludem wołali i gdy nic pewnego o nim się dowiedzieć nie mógł w onym rozruchu, roskazał go wieść do zamku. A!A tak Rotmistrz przyszedszy bliżej, uchwycił go i kazał dwiema łańcuchy zwięzać, pytając się coby był zacz i co uczynił.@) Który tegoż czasu wziąwszy służebne i setniki, przybieżał do nich. Tedy oni ujźrzawszy rotmistrza i służebne, przestali bić Pawła.? I gdy się starali jakoby go zamordować, przyszła wieść do rotmistrza nad wojskiem, iż się wzburzyło wszytko Jeruzalem.>'Wzruszyło się tedy miasto wszytko i zbieżało się mnóstwo ludu, a pojmawszy Pawła, wywlekli z kościoła i natychmiast drzwi zamkniono.x=iAbowiem przed tym widzieli z nim w mieście Trofima Efeskiego i mnimali, aby go Paweł wwiódł do kościoła.\<1Wołając: Mężowie Izraelscy ratujcież. Tenci jest człowiek on, który przeciw ludowi i zakonowi i miejscu temu wszytkich uczy wszędy, a już nawiódł i Greków w kościół i plugawi to miejsce święte.);KA gdy już było prawie siedm dni wypełnienia, niektórzy Żydowie z Azjej, gdy go ujźrzeli w kościele, wzburzyli wszytek lud i targnęli się nań rękoma.B:}Tedy Paweł wziąwszy ony męże, nazajutrz oczyścion jest z nimi i wszedł do kościoła, oznajmując wypełnienie dniów oczyścienia, aż za każdego z nich była uczyniona ofiara.x9iO tych też, którzy uwierzyli z poganów, mychmy pisali, gdychmy postanowili, aby nic takowego nie zachowywali, tylkoż aby się przestrzegali od tego, co jest ofiarowano bałwanom, od krwie, od rzeczy dawionych i od grzechu nieczystego. D?~}}`||Z| {wzz4yxxwwIvuustt3s{rr'qqRpp:ooqonn mmllkljjiikhhYgg'feeFedhccEbaa+`` _^^:]]G\\ [[CZZ8YYYXWW=VVxV UU0TT)SS}RRjQQWPPyP ONNMM4LKKKFJJQJ IIIxICHHGGFFDEDDwD CCGBBB7AAu@@h@?? >== Bo iż umarł, grzechowi raz umarł. A iż żywie, żywieć Bogu.q=[ Wiedząc, że Krystus powstawszy zmartwych, już dalej nie umiera, a śmierć nad nim dalej nie panuje.V<%A jeśliżeśmy z Krystusem umarli, wierzymy iż też z nim żyć będziemy.8;kBoć ten, który umarł, jest od grzechu wolny.&:EWiedząc to, że stary on nasz człowiek pospołu jest z nim ukrzyżowan, aby ciało grzechu było zniszczone, żebyśmy już dalej nie służyli grzechowi.9Bo jeśliżeśmy społu rośli podobieństwem śmierci jego, iście też i podobieństwem zmartwychwstania jego społu róść będziemy.D8Jesteśmy tedy z nim pospołu pogrzebieni w śmierci jego przez krzest, aby jako Krystus wzbudzon jest zmartwych ku chwale Ojcowskiej, takżebyśmy też i my w nowości żywota chodzili.w7gAzaź nie wiecie, iż ilekolwiek nas w Krystusa Jezusa jest okrzczonych, jesteśmy okrzczeni w śmierci jego?g6GNie daj tego Boże, abowiem którzyśmy umarli grzechowi, jakoż dalej w nim żyć będziemy?\5 3Cóż tedy rzeczemy? Będziemyli w grzechu trwać, aby się łaska obfitsza stała?$4AAby jako grzech królował ku śmierci, tak też aby łaska królowała przez sprawiedliwość ku żywotowi wiecznemu, przez Jezusa Krystusa Pana naszego.3}A zakonci ktemu przyszedł, aby się mnożyło przestępstwo, ale gdzie się grzech rozmnożył, tam łaska obfitowała.,2QBo jako przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wiele ich zstało się grzesznymi, także przez posłuszeństwo jednego wiele ich zstanie się sprawiedliwymi.W1'A także tedy jako przez jedno przestępstwo zstali się wszyscy ludzie winni potępienia, także przez jednego usprawiedliwienie, dobrodziejstwo opłynęło na wszytki ludzi, ku usprawiedliwieniu żywota.^05Abowiem jeśli jednego przestępstwem śmierć królowała przez jednego, daleko więcej ci, którzy obfitą onę łaskę i dar sprawiedliwości biorą, w żywocie królować będą przez jednego Jezusa Krystusa.X/)A dobodziejstwo nie takowe jest jako śmierć co przyszła przez jednego, który zgrzeszył, gdyż wina jednego występku przyszła ku potępieniu. Ale dar bywa dan z wiela występków ku usprawiedliwieniu.f.EA wszakoż dar nie jest jako przestępstwo, abowiem jeśli przestępstwem jednego wiele ich pomarło, dalekoć więcej na wiele ich opłynęła łaska Boża i dar z łaski, która jest jednego człowieka Jezusa Krystusa.F-Ale śmierć królowała od Adama aż do Mojżesza nad tymi też, którzy byli nie zgrzeszyli na podobieństwo przestępstwa Adamowego, który jest kształtem onego, który miał przyjdź.k,O Abowiem aż do zakonu grzech był na świecie, a grzech nie bywa przyczytan, gdy zakonu nie masz.2+] A dlategoż, jako przez jednego człowieka grzech na świat wszedł, a przez grzech śmierć i także na wszytki ludzi śmierć przeszła, w którym wszyscy zgrzeszyli. * A nie tylko to, ale się też i chlubimy w Bogu przez Pana naszego Jezusa Krystusa, przez któregośmy teraz zjednanie otrzymali..)U Bo jeśliże będąc nieprzyjacielami, jestechmy zjednani z Bogiem przez śmierć Syna jego, daleko więcej będąc zjednani, będziemy przez żywot jego zachowani.q([ Będąc tedy usprawiedliwieni krwią jego, daleko więcej teraz będziemy przezeń od gniewu zachowani.q'[Ale Bóg zaleca miłość swoję ku nam, że gdyśmy my jeszcze byli grzesznymi, Krystus za nas umarł.{&oZaisteć ledwieby kto umarł za sprawiedliwego, abowiem snadźby też kto śmiał umrzeć za dobrodzieja swojego.j%MAbowiemci Krystus, gdyśmy my jeszcze żadnej mocy nie mieli, czasu swego umarł za niepobożne. $ A nadzieja nie pohańbia przeto, iż miłość Boża jest wylana w sercach naszych przez Ducha świętego, który nam jest dan.B#A cierpliwość doświadczenie, doświadczenie nadzieję.i"KA nie tylko to, ale się też i w uciskach chlubimy wiedząc, iż ucisk cierpliwość sprawuje. ! Przez któregośmy też wiarą otrzymali przystęp ku tej łasce, przez którą stoimy i chlubimy się w nadziei chwały Bożej.k  QBędąc tedy przez wiarę usprawiedliwieni, pokój u Boga mamy przez Pana naszego Jezusa Krystusa.lQKtóry był wydan na śmierć dla upadków naszych, a wzbudzon jest dla usprawiedliwienia naszego.Ale też dla nas, którym ma być poczytano, cobychmy uwierzyć mieli w tego, który wzbudził Jezusa Pana naszego zmartwych.J A nie napisano jest dla niego tylko, iż to mu przyczytano jest.7iDlatego i to mu poczytano za sprawiedliwość.QA prawdziwie wiedząc, iż on co był obiecał, mógł też i uczynić.~uI przeciwko obietnicy Bożej nie swarzył się niedowiarstwem, ale się zstał mocnym w wierze i dał chwałę Bogu.-A nie będąc zemdlonym w wierze, nie oglądał się na swe ciało już zmartwiałe, gdyż miał około sta lat, ani na zmartwiały żywot Sary.%CKtóry Abraam przeciw nadziei pod nadzieją uwierzył, aby się zstał ojcem wiela narodów, podług tego, co mu było rzeczono: Tak będzie plemię twoje.B}(Jako jest napisano: Ojcem wiela narodów postanowiłem cię) a to przed tym Bogiem, któremu on uwierzył, ożywiającym umarłe i wzywającym ty rzeczy, które nie są, jakoby były.q[A przeto z wiary jest dziedzictwo, aby było z łaski, żeby była trwała obietnica wszytkiemu plemieniowi, to jest nie tylko temu, które jest z zakonu, ale i temu, które jest z wiary Abraamowej, który jest ociec nas wszytkich.b=Gdyż zakon gniew sprawuje, abowiem gdzie zakonu nie masz, tam i przestępstwa nie masz.Bo jeśli ci, którzy są z zakonu dziedzicami są, tedyć próżna została wiara, a w niwecz się obróciła obietnica.% Abowiem nie przez zakon obietnica się zstała Abraamowi, abo plemieniu jego, aby był dziedzicem świata, ale przez sprawiedliwość wiary.%C I ojcem obrzezania tym, którzy nie tylko są z obrzezania, ale którzy też chodzą w tyż stopy wiary ojca naszego Abraama, która była w nieobrzezaniu.N I wziął znak obrzezania jako pieczęć sprawiedliwości wiary, która była w nieobrzezaniu, aby był ojcem wszytkich wierzących w nieobrzezaniu, iżby im też poczytana była sprawiedliwość. Jakoż mu tedy jest poczytana? Gdy był w obrzezaniu, abo gdy był w nieobrzezaniu? Nie w obrzezaniu, ale w nieobrzezaniu.0Y To tedy błogosławieństwo izaź w obrzezaniu tylko jest, abo też nie jest w nieobrzezaniu? Gdyż powiedamy, iż poczytana jest Abraamowi wiara za sprawiedliwość.?yBłogosławiony ten, któremu Pan grzechu nie poczyta.e CBłogosławieni są, których nieprawości są odpuszczone, a których zakryte są grzechy. wJako też Dawid opowieda: szczęśliwość człowieka, któremu Bóg poczyta sprawiedliwość bez uczynków mówiąc: Temu zaś co nie robi, ale wierzy w tego, który usprawiedliwia niepobożnego, jest poczytana wiara jego za sprawiedliwość.X )A temu co robi, zapłata nie jest poczytana za łaskę, ale za powinną rzecz.d AAbowiem cóż Pismo mówi ? Uwierzył Abraam Bogu i poczytano mu jest ku sprawiedliwości.q[Abowiem jeśli Abraam z uczynków był usprawiedliwion, ma się z czego chlubić, ale nie przed Bogiem.K Cóż tedy rzeczemy, iż Abraam ociec nasz otrzymał wedle ciała?KZakon tedy nicniemy przez wiarę? Bynamniej! Ale zakon stanowimy.hIAbowiem jeden jest Bóg, który usprawiedliwi obrzezanie z wiary i nieobrzezanie przez wiarę.X)Izali Bóg jest tylko Żydów? Izaź nie jest i poganów? Iścieć i poganów.gGMy tedy dowodzimy, iż człowiek bywa usprawiedliwion przez wiarę, oprócz uczynków zakonu.kOGdzież tedy chluba? Wyrzucona jest. Przez który zakon? Uczynkowyli? Nie, ale przez zakon wiary..UZ cierpliwości Bożej, aby się okazała sprawiedliwość terazniejszego czasu, aby on był sprawiedliwy i usprawiedliwiający tego, który jest z wiary Jezusowej.)KKtórego Bóg postanowił, aby był ubłaganiem przez wiarę, wylawszy krew swoję ku okazaniu sprawiedliwości swojej, dla odpuszczenia grzechów przeszłych.r]Ale usprawiedliwieni są darmo, to jest z łaski jego, przez odkupienie sprawione przez Jezusa Krystusa.D~Abowiem wszyscy zgrzeszyli i nie dostawa im chwały Bożej }Sprawiedliwość mówię Boża, przez wiarę Jezusa Krystusa, wszytkim i na wszytki, którzy wierzą, gdyż nie masz różności.u|cAle teraz sprawiedliwość Boża jest objawiona przez zakon, poświadczona świadectwem zakonu i proroków.{Przeto żadne ciało nie będzie usprawiedliwione przed oblicznością jego z uczynków zakonu, gdyż przez zakon bywa poznanie grzechu."z=A my wiemy, iż cokolwiek zakon mówi, tym którzy w zakonie są mówi, aby wszelkie usta były zatulone i aby był winien wszytek świat sądu Bożego.2y_Bojaźń Boża nie jest przed oczyma ich.$xCA drogi pokoju nie poznali.7wiSpustoszenie i utrapienie jest na drogach ich.1v]Nogi ich są prędkie ku rozlaniu krwie.Au}Których usta napełnione są przeklinania i gorzkości.utc Gardło ich jest grobem otwartym. Języków swych używali na zdradę, a pod wargami ich jest jad aspidów.zsm Wszyscy odstąpili i społu stali się niepożytecznymi. Nie masz ktoby dobrze czynił, nie masz aż do jednego.Nr Nie jest żaden, któryby rozumiał, a nie masz, ktoby Boga szukał.Oq Jako napisano jest: Nie masz żadnego sprawiedliwego, aż do jednego.p Cóż tedy, a zaź my jesteśmy zacniejszymi? Żadnym sposobem, gdyżechmy przedtym przeparli Żydy i Greki, iż szyscy są pod grzechem.0oYA (jako źle o nas mówią i jako niektórzy powiedają, iż mówiemy) czemuż złych rzeczy nie czynimy, aby przyszły dobre? Których potępienie jest sprawiedliwe.nAbowiem jeśli prawda Boża przez moje kłamstwo obfitowała ku chwale jego, czemu ja dalej bywam osądzon jako grzeszny?Im Nie takci jest, bo inaczej jakoż Bóg sądzić będzie świat?1l[A jeśli niesprawiedliwość nasza Bożą sprawiedliwość zaleca, cóż rzeczemy? A zaź niesprawiedliwy Bóg, który karanie przepuszcza? (mówię wedle człowieka).Wk'Nie daj tego Boże i owszem niech Bóg będzie prawdziwy, a wszelki człowiek kłamcą. Jako napisano jest: Abyś był nalezion sprawiedliwym w powieściach twoich i abyś zwyciężył, gdy bywasz sądzon.ojWBo cóż na tym, jeśli niektórzy byli niedowiarki, a zaź niedowiarstwo ich wynicuje wiarę Bożą?miSWielka wszelakim sposobem, abowiem naprzedniejsza to jest rzecz, iż im zwierzone są słowa Boże.Hh Cóż tedy za godność ma Żyd, abo co za pożytek obrzezania?gAle który jest w skrytości Żydem i obrzezanie serca, to jest, w duchu nie w piśmie, którego chwała nie jest z ludzi ale z Boga.f{Abowiem nie ten, który tylko jawnie będzie Żydem, ani obrzezanie ciała, które jest tylko jawnie, obrzezaniem jest. e A jeśli nieobrzezany z przyrodzenia chowa zakonu, a zaź cię nie osądzi, który przez Pismo i obrzezanie przestępcą zakonu?vdeJeśli tedy nieobrzezany chowa prawa zakonne, a zaź jego nieobrzezanie nie będzie poczytane za obrzezanie?c%Boć obrzezanie jest pożyteczne jeśli zachowasz zakon, a jeślibyś był przestępcą zakonu, twoje obrzezanie stało się nieobrzezaniem.Yb+Abowiem imię Boże dla was bluźnione jest między pogany, jako napisano jest.MaKtóry się z zakonu chlubisz, przestępowaniem zakonu Boga lżysz.`Który powiedasz, iż nie mają cudzołożyć, cudzołożysz; który się brzydzisz bałwany, świętokradziestwo pełnisz.{_oKtóry tedy uczysz drugiego, siebie samego nie uczysz, który przepowiedasz, iż nie mają kraść, ty kradniesz.p^YNauczycielem nieumiejętnych, mistrzem niemowniątek, mając sposób wiadomości i prawdy przez zakon.f]EKtóry dufasz, iżeś jest wodzem ślepych i światłością tych, którzy są w ciemności.i\KI znasz wolą jego i rozeznawasz rzeczy, które są różne od niej, będąc nauczony z zakonu.V[%Oto ciebie nazywają Żydem i przestawasz na zakonie a chlubisz się w Bogu.iZKDnia, którego Bóg osądzi tajemnice ludzkie, według Ewanjelijej mojej przez Jezusa Krystusa.1Y[Którzy okazują uczynek zakonu być napisany w sercach swych, a sumnienie ich wespół im świadczy i myśli ich wespół siebie oskarżające, abo też wymawiające.XBo gdyż pogani, którzy zakonu nie mają, z przyrodzenia czynią to, co jest zakonnego. Ci zakonu nie mając, sami sobie są zakonem.W Abowiem nie ci, którzy słuchają zakonu są sprawiedliwymi u Boga, ale ci, którzy zakon pełnią będą usprawiedliwieni.V Gdyż, którzy jedno bez zakonu zgrzeszyli, bez zakonu poginą, a którzy w zakonie zgrzeszyli, przez zakon będą osądzeni.-UU Abowiem nie masz braku osoby u Boga.jTM A chwała i cześć i pokój wszelkiemu, który czyni dobrze. Naprzód Żydowi, potym i Grekowi.xSi Utrapienie i ucisk przeciwko każdej duszy człowieka, który złość popełnia. Żyda naprzód, potym Greka. RZasię swarliwym i którzy nie są posłuszni prawdzie, ale słuchają niesprawiedliwości, oddana będzie popędliwość i gniew. Q Tymci, którzy trwają, dobrego uczynku chwałę, cześć i nieśmiertelność, to jest tym, którzy szukają żywota wiecznego.5PeKtóry odda każdemu podług uczynków jego.O1Ale podług zatwardziałości twej i serca nieupamiętałego skarbisz sobie samemu gniew w dzień gniewu i zjawienia sprawiedliwego sądu Bożego.N-Abo gardzisz obfitością dobroci jego i cierpliwości i długiego oczekiwania nie wiedząc, iż dobroć Boża ku upamiętaniu ciebie przywodzi?M I mnimasz ty o człowiecze, który posądzasz ty co takowe rzeczy czynią i toż działasz, żebyś miał ujdź sądu Bożego?dLAA my wiemy, iż sąd Boży jest wedle prawdy przeciwko tym, którzy takowe rzeczy czynią.5K eA przetoż wymówki nie masz o człowiecze, którykolwiek ine posądzasz , abowiem tym, iż drugiego sądzisz, samego siebie osądzasz, gdyż toż czynisz ine posądzając.)J M Którzy znając prawo Boże, iż ci co takowe rzeczy czynią, godni są śmierci, nie tylko sami ty rzeczy czynią, ale też zezwalają tym, którzy je czynią.gI IBezrozumni, nie dzierżący umowy, bez miłości przyrodzonej, nieprzejednani, niemiłosierni.{H qZausznicy, obmowce, nienawidzący Boga, gwałtownicy, pyszni, chlubni, wynalazce złości, nieposłuszni rodzicom.G 9Napełnieni wszelakiej niesprawiedliwości, nieczystoty, złości, łakomstwa, niecnoty, pełni zazdrości, morderstwa, swaru, zdrady, przewrotności.F A jako się im nie zdało aby Boga poznali, także też podał je Bóg w myśl bezrozumną, aby czynili to co się nie godzi.lE STakże i mężczyzny opuściwszy przyrodzone używanie niewiasty, zapalili się pożądliwością swoją jeden ku drugiemu. Mężczyzna z mężczyzną sromotę popełniając, a zapłatę słuszną błędu swego na się biorąc.D 3A przetoż podał je Bóg pożądliwościam sromotnym, gdyż niewiasty ich odmieniły używanie przyrodzone w to, które jest przeciw przyrodzeniu.(C KDlatego, iż oni prawdę Bożą odmienili w kłamstwo i chwalili a służyli rzeczam stworzonym, mimo stworzyciela, który jest błogosławiony na wieki. Amen.tB cA przetoż podał je Bóg pożądliwościam serc ich na nieczystość, aby między sobą ciała swe lżyli.A 'Gdyż odmienili chwałę nieśmiertelnego Boga, sprawiwszy obraz człowieka śmiertelnego i ptaków i źwierząt o czterech nogach i gadziny.A@ Którzy mieniąc się być mądrymi, głupimi się stali.-? UPrzeto, iż znając Boga, przedsię go nie chwalili jako Boga, ani mu dziękowali. Owszem próżnemi się stali w myślach swych i zaćmione jest głupie serce ich.G>  Abowiem niewidome rzeczy jego, gdy przez stworzone rzeczy zrozumiane bywają, z stworzenia świata bywają upatrowane, to jest wieczna jego moc i bóstwo dlatego, aby oni nie mieli wymówki.b= ?Przeto, iż co może być wiedziano o Bogu, jest w nich jawno, gdyż im to Bóg objawił.< 9Bo gniew Boży jawny jest z nieba przeciwko wszelakiej niepobożności i niesprawiedliwości ludzkiej, którzy zatrzymawają prawdę niesprawiedliwie. ; Abowiem sprawiedliwość Boża przez onę bywa objawiona z wiary w wiarę, jako jest napisano: Sprawiedliwy z wiary będzie żył.: /Abowiem nie wstydam się Ewanjelijej Krystusowej, gdyż jest moc Boża ku zbawieniu każdemu wierzącemu. Żydowi naprzód, potym też i Grekowi.q9 ]A przeto ile ze mnie być może, gotowem jest Ewanjeliję opowiedać i wam, którzy jesteście w Rzymie.H8  I Grekom i prostym ludziam i mądrym i głupim powinien jestem.T7 # Przytym nie chcę abyście wiedzieć nie mieli bracia, iżem często umyślił przyjdź do was (alem jest do tąd zawściągnion), abych miał jaki pożytek i między wami. Jako i między inszemi pogany.n6 W To jest abych był uczestnikiem spólnego napominania z wami przez społeczną wiarę waszę i moję.j5 O Abowiem pragnę was widzieć, abym wam użyczył jakiego daru duchownego ku utwierdzeniu waszemu.4  Zawsze w modlitwach moich prosząc abym do was przyszedł, jeśliby mi się którym sposobem szczęśliwa droga zdarzyła z wolej Bożej. 3  Abowiem Bóg, któremu ja służę duchem moim w Ewanjelijej Syna jego jest mi świadek, iż ustawicznie o was wspominanie czynię.2 Naprzód dziękuję Bogu mojemu przez Jezusa Krystusa za was wszytkich, iż wiara wasza bywa opowiedana po wszytkim świecie.)1 MWszytkim, którzy jesteście w Rzymie Bogu miłym, wezwanym abyście byli świętymi, łaska niech wam będzie i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezu Krysta.?0 {Między którymi i wy jesteście wezwani Jezu Krystowi./ Przez którego wzięliśmy łaskę i urząd Apostolski ku posłuszeństwu wiary między wszytkimi narody dla imienia jego..  A jest okazan Synem Bożym mocnie wedle Ducha poświęcenia, przez zmartwychwstanie, to jest o Jezusie Krystusie Panie naszym.Q- O synu swoim, który się stał z plemienia Dawidowego ile wedle ciała.V, '(Którą przed tym obiecał był przez proroki swoje w piśmiech świętych).m+ WPaweł sługa Jezusa Krystusa powołaniem Apostoł. Wyłączony ku przepowiedaniu Ewanjelijej Bożej.*+Opowiedając królestwo Boże i ucząc tych rzeczy, które są o Panu Jezusie, z wszelkim bespieczeństwem w mowie, a żaden mu nie przekazał.x)iI mieszkał Paweł przez całe dwie lecie w swym najmie, a przyjmował wszytki, którzy przychodzili do niego.Z(-A gdy to rzekł, wyszli od niego Żydowie, mając między sobą wielki poswarek.u'cNiechżeć wam tedy jawno będzie, iżeć poganom posłano jest to zbawienie Boże, a oni słuchać będą.O&Abowiem zatyło serce ludu tego, a cięszko uszyma słuchali i zamrużyli oczy swe aby oczyma nie widzieli, a uszyma nie słyszeli i sercem nie zrozumieli i nie byli nawróceni, abych je uzdrowił.~%uMówiąc: Idź do ludu tego a powiedz: Uszyma usłyszycie, a nie zrozumiecie; a widząc ujźrzycie i nie upatrzycie.4$aA gdy nie byli zgodni między sobą, rozeszli się. A Paweł rzekł jednoż to słowo: Zaisteć dobrze Duch święty powiedział przez Ezajasza proroka do ojców naszych.R#Tedy jedni zezwalali na to co powiedał, niektórzy zasię nie wierzyli.g"GI także mu postanowiwszy dzień, przyszło ich kniemu nie mało do gospody, którym z oświadczaniem wykładał królestwo Boże, a wywodząc im o Jezusie z zakonu Mojżeszowego i z proroków, od poranku aż do wieczora.!{A tak chcemy od ciebie słyszeć co też rozumiesz, abowiem o tej sekcie jawno nam jest, iż jej są wszędy na odpór.( ITedy oni rzekli do niego: My anichmy wzięli listów o tobie z Żydostwa, ani nam żaden z braciej przyszedszy oznajmił, ani opowiedział o tobie nic złego.!;A przetoż dla tejem was przyczyny wezwał, abych się z wami ujźrzawszy rozmówił, abowiem dla nadzieje izraelskiej jestem tym łańcuchem związan.'Lecz gdy temu na odpór byli Żydowie, przymuszonem jest apelować do cesarza, nie przeto jakobych miał ocz przeciw narodowi memu skarżyć.Którzy wywiedziawszy się pilnie o mnie, chcieli mię wypuścić, dlatego, że we mnie żadnego występku śmierci godnego nie było.I stało się, iż po trzecim dniu wezwał Paweł przedniejszych z Żydów i gdy się zeszli, rzekł do nich: Mężowie bracia, ja gdym nic nie uczynił przeciw ludowi i ustawam ojczystym, będąc związan w Jeruzalem, podanem jest w ręce Rzymianom.0YZatym gdychmy przyszli do Rzyma, setnik oddał więźnie hetmanowi nad wojski, ale Pawłowi dopuszczono, aby sam mieszkał z służebnym, który miał straż nad nim.@yStąd bracia usłyszawszy o nas, wyszli przeciwko nam aż do rynku Appjuszowego ku trzem domom gościnnym, które gdy ujźrzał Paweł, dzięki uczyniwszy Bogu, wziął dobre ufanie.|qGdzie znalazszy bracią, uprosili nas, żechmy u nich przez siedm dni zmieszkali. I tak żechmy przyszli do Rzymu. Stąd przeprawując się mimo, przyszlichmy do Regijum, a nazajutrz mając wiatr południowy, wtórego dnia przyszlichmy do Puteolos.M Przybiwszy się tedy k Syrakusom, mieszkalichmy tam przez trzy dni. A tak po trzech miesiącach jechalichmy w okręcie Aleksandryjskim, który zimował na wyspie, na którym był herb Kastor i Polluks.pY Którzy nam też wielkie uczciwości czynili, a gdychmy odjeżdżali, nadali nam czego była potrzeba.} Zatym gdy się to stało, tedy też i drudzy, którzy na się mieli niemocy na wyspie, przychodzili i bywali uzdrowieni.+OI przydało się, że ociec Publjuszów leżał mając febrę i czerwoną niemoc, którego Paweł wszedszy gdzie się modlił, a włożył nań ręce, uzdrowił.&ETam przy onym miejscu były folwarki książęcia wyspu onego imieniem Publjusza, który nas przyjąwszy przez trzy dni, przyjacielskie chował w gospodzie.=sA oni czekali ażby puchnął, abo padł nagle umarszy, ale gdy niemały czas czekali, a widzieli, iż się mu nic złego nie działo, odmieniwszy myśl, powiedali go być bogiem. ^^~~ }}"||%{mzzyy@xx}wwvvv_uu]ttssUs rr6qqppdoo0nnmm-lkkjzjihhh*gg@ffee7ddLccsc bxaa=``q__^]]D\\G[[3ZZ;YYiXXWWBVVEUUTT]SS?RQPPnPOOHNNMMMjM!LL{KJJIIGHHhGG@FFF/EEE'DDCC)BBIA|@@-?T>>==g<:;;:::99(88"766155u5 4b3332d11z000-// ..--,,,++)**M))n)(''8&%%$$,##""d! 1VtS aG*o 6 0 ` { i  f~2HltS~0^OyA jam był ze mdłością, z bojaźnią i ze drżeniem wielkim u was.}x uJa tedy idąc do was bracia, nie przyszedłem z zacną wymową abo mądrością, opowiedając wam świadectwo Boże.Kw Aby jako jest napisano: Kto się chlubi, niech się w Panu chlubi.v )Ale z niego wy jesteście w Krystusie Jezusie, który się nam stał mądrością od Boga i sprawiedliwością i poświęceniem i odkupieniem.7u kAby się żadne ciało przed nim nie chlubiło.t }A podłe rzeczy świata i których za nic nie mają wybrał Bóg i ty, których nie masz, aby zniszczył ty, które są.s +Ale wybrał Bóg rzeczy głupie tego świata, aby zawstydził mądre, a mdłe rzeczy świata wybrał Bóg, aby zawstydził ty które są mocne.r Bo widzicie powołanie wasze bracia, iż niewiele was mądrych jest wedle ciała, niewiele możnych, niewiele zacnego narodu.kq QAbowiem głupstwo Boże jest mędrsze niż ludzie, a mdłość Boża jest możniejsza niż ludzie.kp QSamymci wezwaniem tak Żydom jako i Grekom przepowiedamy Krystusa, moc Bożą i mądrość Bożą.ko QAle my przepowiedamy Krystusa ukrzyżowanego, który jest Żydom zgorszeniem, a Grekom głupstwem.Hn  Gdyży Żydowie cuda żądają, a Grekowie mądrości szukają.m 1Abowiem gdyż w mądrości Bożej, świat nie poznał Boga przez mądrość, podobało się Bogu przez głupie przepowiedanie zachować wierzące.Il  Gdzież mądry? Gdzież nauczyciel? Gdzież badacz świata tego?`k ;Bo jest napisano: Wytracę mądrość mądrych, a zrozumienie rozumnych odrzucę precz.j }Abowiem powieść ona o krzyżu tym, którzy giną jest głupstwem, a nam, którzy bywamy zbawieni, jestci mocą Bożą.'i IBoć Krystus nie posłał mię abym krzcił, ale bym Ewanjeliję przepowiedał, a wszakoż nie zacną wymową, aby się nie stał próżnym krzyż Krystusów.Uh %Okrzciłem też dom Stefanin, za tym nie wiem jeślim kogo drugiego krzcił.;g sAby żaden nie rzekł żebych krzcił w imię moje.Uf %Dziękuję Bogu memu iżem nikogo z was nie krzcił, jedno Kryspa i Gajusza.ye m Izali jest rozdzielon Krystus? A zaś Paweł jest ukrzyżowan za was? Abo w imię Pawłowe jesteście pokrzczenird _ A to powiedam, iż każdy z was mówi: Jam jest Pawłów, a ja Apollów, ja zasię Kefy, a ja Krystusów.mc U Abowiemci jest oznajmiono o was bracia moi, od domowników Chloi, iż poswarki bywają między wami.Lb  Proszę was tedy bracia przez imię Pana naszego Jezu Krysta, abyście toż mówili wszyscy, a iżby nie były między wami rozerwania, ale żebyście byli spojeni jednakimże umysłem i zdaniem.oa Y Wiernyć Bóg, przez którego jesteście wezwani ku społeczności syna jego Jezu Krysta Pana naszego.y` mKtóry (Bóg) też was utwierdzi aż do końca, abyście byli nie naganionymi w dzień Pana naszego Jezu Krysta.c_ ATak iż wam na żadnym darze nie schodzi, oczekawając zjawienia Pana naszego Jezu Krysta.<^ uJako świadectwo Krystusowe potwierdzone jest w was.p] [Iż we wszytkich rzeczach jesteście ubogaceni w nim, wszelką powieścią i wszelką umiejętnością.j\ ODziękuje Bogu mojemu zawsze za was, dla łaski Bożej, która jest wam dana w Jezusie Krystusie.E[ Łaska wam i pokój od Boga ojca naszego i Pana Jezu Krysta.ZZ /Kościołowi Bożemu, który jest w Koryncie, poświęconym w Jezusie Krystusie, wezwanym świętym, ze wszytkimi, którzy wzywają imienia Pana naszego Jezu Krysta na wszelkim miejscu, tak ich jako i naszego.TY %Paweł powołaniem Apostoł Jezu Krysta, przez wolą Bożą i Sostenes brat.LXSamemu mądremu Bogu chwała przez Jezusa Krystusa na wieki. Amen.WAle teraz objawiona jest i przez pisma prorockie z roskazania wiecznego Boga, ku posłuszeństwu wiary wszelakim narodom oznajmiona.4VaA temu, który może was utwierdzić według Ewanjelijej mojej i przepowiedania Jezu Krystusowego, z objawienia tajemnicę, którą od czasów wiecznych zamilczana była.SUŁaska Pana naszego Jezusa Krystusa niech będzie z wami wszytkimi. Amen.vTePozdrawia was Gajus gospodarz mój i wszytkiego zboru. Pozdrawia was Erastus szafarz miejski i Kwartus brat.AS}Pozdrawiam was w Panu ja Tercjus, którym list napisał.[R/Pozdrawiają was Tymoteusz pomocnik mój i Lucjus i Jazon i Sozypater krewni moi.QA Bóg pokoju zetrze szatana pod nogami waszemi w rychle. Łaska Pana naszego Jezusa Krystusa niech będzie z wami. Amen.PBo posłuszeństwo wasze do wszytkich doszło, przeto się z was weselę, ale chcę abyście byli mądrymi na dobre, a prostemi na złe.O/Abowiem takowi Panu naszemu Jezusowi Krystusowi nie służą, ale brzuchowi swemu i przez łagodną mowę i pobłażanie, serca prostych zwodzą.!N;Przytym proszę was bracia, abyście obaczali ty, którzy czynią zwady i pogorszenia, oprócz nauki którejeście się nauczyli, a chrońcie się ich.`M9Pozdrówcie jedni drugie z pocałowaniem świętym. Pozdrawiają was zbory Krystusowe.pLYPozdrówcie Filologa i Julję, Nerego i siostrę jego i Olimpa i wszytki święte, którzy z nimi są.eKCPozdrówcie Asynkryta, Flegonta, Hermasza, Patrobę, Hermana i bracią, którzy są z nami.AJ} Pozdrówcie Rufa wybranego w Panu i matkę jego i moję.Iw Pozdrówcie Tryfenę i Tryfozę, które pracują w Panu. Pozdrówcie Persydę miłą, która wiele pracowała w Panu.uHc Pozdrówcie Herodjona krewnego mego. Pozdrówcie ty, którzy są z przyjaciół Marcysowych, co są w Panu.wGg Pozdrówcie Apellę doświadczonego w Krystusie. Pozdrówcie ty, którzy są z przyjaciół Arystobulusowych.SF Pozdrówcie Urbana pomocnika naszego w Krystusie i Stachina mnie miłego.4EcPozdrówcie Amplijasza mnie miłego w Panu.-DSPozdrówcie Andronika i Junjasza powinowate moje i towarzysze więzienia mego, którzy znacznymi są między Apostoły i którzy też przede mną byli w Krystusie.=CuPozdrówcie Marją, która wiele pracowała dla nas.BwPrzytym zbór, który jest w domu ich. Pozdrówcie Epeneta mnie miłego, który jest początkiem Achajej w Krystusie.~AuKtórzy za duszę moję szyje swojej nastawiali, którym nie ja sam dziękuję, ale i wszytki kościoły pogańskie.N@Pozdrówcie Pryscyllę i Atyllę pomocniki moje w Krystusie Jezusie.8?iAbyście ją przyjęli w Panu, jako przystoi świętym i ratujcie ją, w którejby was rzeczy potrzebowała, abowiem ta wiele ich w dom swój przyjmowała i mnie też samego.b> ?Zalecam wam Febę siostrę naszę, która jest służebnicą kościoła Kenchreeńskiego.<=s A Bóg pokoju niech będzie z wami wszytkimi. Amen._<7Abych z weselem przyszedł do was przez wolą Bożą i społu z wami był ochłodzon.';GAbych był wyzwolon od tych, którzy nieposłusznymi są w ziemi Żydowskiej, a iżby posługowanie moje wdzięczne było świętym, którzy są w Jeruzalem.:A proszę was bracia przez Pana naszego Jezu Krysta i przez miłość Ducha, abyście zemną bojowali modlitwami waszemi za mną u Boga.o9WA wiemci, iż gdy do was przyjdę, z zupełnym błogosławieństwem Ewanjelijej Krystusowej przyjdę.f8ETo tedy wykonawszy i im zapieczętowawszy ten owoc, pójdę nie mijając was do Hiszpanijej.)7KTakże się im podobało i nad to są dłużnicy ich. Abowiem jeśli duchownych dóbr ich pogani używali, powinni też są w rzeczach cielesnych im służyć.06YA teraz idę do Jeruzalem posługując świętym, abowiem się podobało Macedończykom i Achajczykom nieco złożyć dla ubogich świętych, którzy są w Jeruzalem.N5Kiedykolwiek pójdę do Hiszpanijej, przyjdę do was, bo mam nadzieję, że tamtędy idąc ujźrzę was i tamże od was odprowadzon będę, pirwej się społeczności waszej poczęści nasyciwszy.h4IAle teraz, gdy już miejsca nie mam w tych krainach, a mam wolą przyjdź do was od wielu lat.L3Dla czego też często jestem hamowan iżem do was nie przyszedł.2wAle jako jest napisano: Którym nie jest oznajmiono o nim, kędyć ci ujźrzą; a którzy nie słyszeli, zrozumieją.1 Tymże sposobem chcąc przepowiedać Ewanjeliją, nie gdzieby był mianowan Krystus, abych na cudzym fundamencie nie budował.90kMocą cudów i znamion i mocą Ducha Bożego tak, iż od Jeruzalem i około przyległych krain aż do Słowaków, jam wypełnił urząd przepowiedania Ewanjelijej Krystusowej./Abowiem nie śmiałbym nic mówić, czegoby Krystus nie uczynił przeze mię, przywodząc pogany ku posłuszeństwu słowem i uczynkiem.e.CMam tedy z czego się chlubić przez Krystusa Jezusa w tych rzeczach, które Bogu należą.B-}Ku temu, abych był sługą Jezusa Krystusa u poganów, świętobliwie sprawując Ewanjeliją Bożą, aby się zstała ofiara poganów wdzięczną, poświęcona przez Ducha świętego.,A jam śmielej do was pisał bracia po niektórej części, jakoby upominając was z tej łaski, która mi jest dana od Boga.?+wA jestem tego pewien bracia moi i ja sam o was, iż wy sami przez się jesteście pełni dobroci i napełnieni wszelakiej umiejętności i możecie też społecznie się napominać.* A Bóg nadzieję niech was napełni wszelakiej radości i pokoju w wierzeniu, abyście obfitowali w nadziei przez moc Ducha świętego.)w Zasię Ezajasz mówi: Będzie korzeń Jeffe i ten, który powstanie roskazować poganom, a pogani w nim ufać będą.Y(+ I zasię: Chwalcie Pana wszyscy pogani, a chwalcie go społu wszyscy narodowie.='u I zasię powieda: Weselcie się pogani z ludem jego.&/ I aby pogani za miłosierdzie chwalili Boga, jako napisano jest: Dlatego będę cię wyznawał między pogany i imieniowi twemu śpiewać będę.|%qA ja to powiedam, iż Jezus Krystus był sługą obrzezania, dla prawdy Bożej, aby utwierdził obietnicę ojców.Z$-Przeto przyjmujcie jedni drugie, jako i Krystus przyjął nas do chwały Bożej.V#%Abyście zgodnie jednymi usty chwalili Boga i Ojca Pana naszego Jezu Krysta."A Bóg cierpliwości i pociechy niech wam da, abyście jednostajny umysł między sobą zachowali społecznie, wedle Krystusa Jezusa.!Bo ty rzeczy, które przed tym są napisane, ku naszej nauce napisane są, abyśmy przez cierpliwość i pociechę pism nadzieję mieli.~ uAbowiem Krystus nie folgował sam sobie, ale jako napisano: Sromocenia tych, którzy cię sromocą, na mię wpadły.hIPrzeto każdy z nas niechaj bliźniemu swojemu folguje ku dobremu, to jest ku jego zbudowaniu.l SA my, którzy jestechmy mocni, powinnichmy znosić krewkości mdłych, a nie folgować samym sobie.wgA kto wątpi, jeśliby jadł, jest osądzon, gdyż nie je z wiary. A cokolwiek nie jest z wiary, grzech jest. Ty masz wiarę, miejże ją u siebie samego przed Bogiem. Błogosławiony, który nie osądza siebie samego w tym co pochwala./Dobra jest rzecz nie jeść mięsa, a nie pić wina, ani żadnej rzeczy, w której się twój brat obraża, abo pogarsza, abo się mdłym zstawa.wDla pokarmu nie psuj sprawy Bożej, wszytkić rzeczy są czyste, ale źle jest człowiekowi, który je z zgorszeniem.gGPrzetoż tedy starajmy się o rzeczy, które pokojowi należą i też społecznemu budowaniu.a;Bo który przez ty rzeczy służy Krystusowi, jest wdzięczny Bogu i przyjemny ludziam.|qAbowiem królestwo Boże nie jest pokarm ani picie, ale sprawiedliwość i pokój i wesele przez Ducha świętego.9mNiechaj tedy dobro wasze osławione nie będzie.*MA wszakże jeśliby dla pokarmu brat twój był zasmucon, już nie według miłości postępujesz. Pokarmem twoim nie zatracaj tego, za którego Krystus umarł.+OWiem i pewienem tego przez Pana Jezusa, iż nie masz nic coby przez się było nieczystego, jedno temu, który mnima co być nieczystym, to jemu nieczystym jest. A tak już nie sądźmy jeden drugiego, ale więcej tego strzeżcie, aby zgorszenie bratu nie było położone, abo też obrażenie.;q Przeto tedy, każdy z nas za się liczbę da Bogu.|q Boć jest napisano: Żywęć ja, mówi Pan, iż mi się wszelkie kolano skłoni i wszelki język da chwałę Bogu.#? A ty preczże sądzisz brata twego? Abo też ty czemu sobie nizacz nie masz brata twego? Abowiem wszyscy postawieni będziemy przed stolicą Krystusową.iK Gdyż na to Krystus umarł i powstał i ożył, aby i nad umarłymi i nad żywiącemi panował.]3Bo choć żywiemy, Panu żywiemy; choć umieramy, Panu umieramy. Pańscy jesteśmy.Y +Abowiem żaden z nas sobie samemu nie żywie, a żaden sobie samemu nie umiera.> uKtóry dnia pilnuje, Panu pilnuje; a który dnia nie pilnuje, Panu nie pilnuje, który je, Panu je, gdyż dzięki czyni Bogu. A kto nie je, Panu nie je, a wżdy dzięki czyni Bogu. +Drugi zasię więcej sobie waży jeden dzień niż drugi, a drugi równo sobie każdy poczyta, a każdy niech będzie upewnion w umyśle swoim. Ty któryś jest co osądzasz cudzego sługę? Własnemu panu stoi abo upada, a będzie utwirdzon, abowiem może go Bóg utwirdzić. !Który je, niechaj sobie za nic nie ma tego, który nie je, a który nie je, niechaj tego nie osądza, który je, gdyż go Bóg przyjął.kOBoć jeden wierzy, iż się godzi każdą rzecz jeść, a drugi, który jest mdły, jarzyny jada.m UPrzytym tego, który jest mdły w wierze przyjmujcie, nie abyście wszczynali poswarki około gadek.mS Ale przyobleczcie Pana Jezu Krysta, a nie miejcie starania o ciele ku popełnieniu pożądliwości.#? Tak abyśmy uczciwie chodzili jako we dnie, nie w biesiadach ani w pijaństwach, nie w łożach, ani w nieczystościach, nie w zwadzie, ani w zazdrości. Nocci przeminęła, a dzień się przybliżył. Odrzućmysz tedy uczynki ciemności, a obleczmy się w zbroję światłości.+ Zwłaszcza wiedząc, iż jest czas i godzina abyśmy się ocucili ze snu, bo już teraz blizsze nam jest zbawienie, a niż kiedyśmy uwierzyli.`9 Miłość bliźniemu złości nie wyrządza, a tak wypełnienie zakonu jest miłość.)K Gdyż to: Nie będziesz cudzołożył, nie będziesz zabijał, nie będziesz kradł, nie będziesz fałszywie świadczył, nie będziesz pożądał i jeśli które insze jest roskazanie, w tym słowie, które się zamyka. To jest: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie. Nie bądźcie nikomu nic winni, jedno to, abyście się społecznie miłowali; bo kto miłuje drugiego, zakon wypełnił. Oddawajcie tedy wszytkim co jesteście powinni: komu podatek, podatek; komu cło, cło; komu bojaźń, bojaźń; komu cześć, cześć.a~; Abowiem i dlatego cła dawacie, gdyż są sługami Bożymi tego ustawicznie pilnujący.j}M A przeto potrzeba jest aby się człowiek poddał, nie tylko dla gniewu, ale też dla sumnienia.U|# Abowiem jest sługą Bożym tobie ku dobremu, a jeśli uczynisz co jest złego, bój się, bo nie darmo miecz nosi, gdyż jest sługą Bożym, mścicielem ku gniewu przeciwko temu, któryby źle czynił.1{[ Abowiem przełożeni nie są ku strachowi za dobre uczynki, ale za złe. A chcesz się nie bać przełożeństwa? Co jest dobrego czyń i odniesiesz chwałę od niego.z% Przeto, który się zastawuje przełożeństwu, sprzeciwia się postanowieniu Bożemu, a który się sprzeciwia oni na się karanie wnoszą.Iy  Każdy człowiek niechaj będzie podobny zwirzchnim przełożeństwam; abowiem nie jest przełożeństwo jedno od Boga, a przełożeństwa, które bywają od Boga, są porządnie postanowione.Fx Nie bądź zwyciężon od złego, ale zwycięż złe dobrym.w Jeśli tedy łaknie nieprzyjaciel twój, nakarmi go; jeśli pragnie, napój go. Dobro czyniąc, węgle ogniste zgarniasz na głowę jego.v Nie mszcząc się sami, o namilejszy, owszem dajcie miejsce gniewowi, abowiem napisano jest: Mojać jest pomsta, a jać oddam, mówi Pan.Su Jeślibyć może, ile w was jest, ze wszytkimi ludźmi w pokoju żywiąc.jtM Żadnemu złym za złe nie oddawajcie, starając się o poczciwe rzeczy przed wszytkimi ludźmi. s9 Bądźcie jednostajnej myśli jeden przeciw drugiemu. Nie pysznie o sobie rozumiejąc, ale pokornym folgując, a nie bądźcie mądrymi sami u siebie.[r/ Weselcie się z tymi, którzy się weselą, a płaczcie z tymi, którzy płaczą.^q5 Błogosławcie tym, którzy was prześladują, dobrorzeczcie im a nie przeklinajcie.Fp Potrzebam świętych udzielając, goście radzi przyjmując.Qo W nadziei się weseląc, w utrapieniu cierpliwi, trwający w modlitwie.Fn Nie leniwemi w pilności, duchem rozżaleni, Panu służąc.qm[ Bądźcie jedni ku drugim braterską miłością przychylnymi, uczciwością jedni drugie uprzedzając.mlS Miłość niech nie będzie obłudna, brzydźcie się złością, uprzejmie przystawszy ku dobremu.4ka Też i on, który napomina, aby napominał, który szafuje, żeby w szczyrości, który jest przełożony, iżby w pilności, który czyni miłosierdzie, iżby z ochotą.Xj) Choć posługowanie abyśmy służyli, tak też i on, który uczy, aby uczył.iy Mając różne dary wedle łaski, która nam jest dana, choć proroctwo, abyśmy prorokowali wedle rozmierzenia wiary.`h9 Także wiele nas jest jednym ciałem w Krystusie, a z osobna jedni drugich członkami.kgO Abowiem jako w jednym ciele wiele członków mamy, a wszytki członki jednejże sprawy nie mają._f7 Abowiem z łaski, która mi jest dana, opowiedam każdemu, który między wami przebywa, żeby o sobie nie rozumiał nad to, co ma rozumieć, ale iżby rozumiał skromnie, ile każdemu Bóg udzielił miarę wiary.De A nie przypodobywajcie się temu wiekowi, ale się przemieńcie przez odnowienie umysłu waszego, ktemu, abyście doświadczyli, któraby była wola Boża dobra, wdzięczna i doskonała.4d c Proszę was tedy, bracia, przez litość Bożę, abyście stawili ciała wasze na ofiarę żywą, świętą, przyjemną Bogu, która jest ono słuszne wasze posługowanie.jcM $Gdyż od niego i przezeń i w nim są wszytki rzeczy. Jemu niech będzie chwała na wieki. Amen.6bg #Abo kto mu pirwszy dał, a będzie mu oddano?Fa "Bo któż poznał umysł Pański, abo kto mu był na radzie?|`q !O głębokie bogactwa mądrości i poznania Bożego, jako są niewybadane sądy jego i niedoścignione drogi jego.a_; Abowiem zamknął Bóg wszytki w nieposłuszeństwo, aby się zmiłował nad wszytkimi.m^S Tak i ci teraz nie byli posłusznymi, aby przez miłosierdzie wasze i oni miłosierdzia dostąpili.] Bo jako i wy przed tym nie byliście posłusznymi Bogu, a teraz dostąpiliście miłosierdzia, przez nieposłuszeństwo tych.Q\ Abowiem dary i wezwanie Boże takowe są, iż ich żałować nie może.}[s A tak co się tycze Ewanjelijej, oni są nieprzyjacielami dla was, a podług wybrania bywają miłowani dla ojców.OZ A to przymierze będą mieć ode mnie. Gdy ja grzechy ich wygładzę.Y  A tak wszytek Izrael będzie zbawion, jako napisano jest: Przyjdzie z Syjonu on zbawiciel i odejmie niepobożności od Jakuba.QX Bo nie chcę abyście nie mieli wiedzieć bracia tej tajemnice (żebyście nie byli sami w sobie nadętemi), iż zatwardziałość poczęści przyszła na Izrael, ażby napełnienie poganów weszło.oWW Abowiem jeśliś ty jest wycięty z oliwy, która z przyrodzenia była plona i przeciwko przyrodzeniu jesteś wszczepion w prawdziwą oliwę, jako daleko więcej ci, którzy przyrodzeni są, będą w własną oliwę wszczepieni?.zVm Aleć i oni, jeśli nie będą trwać w niedowiarstwie, będą wszczepieni, gdyż je może Bóg zaś wszczepić.5Uc Obacz tedy dobroć i srogość Bożą, przeciwko tym, którzy upadli, srogość, a przeciwko tobie dobroć, jeślibyś trwał w dobroci, bo inaczej i ty będziesz wycięt.bT= Abowiem jeśli Bóg przyrodzonym gałązkam nie przepuścił, a jakoż tobie przepuści?mSS Dobrze, przez niewiarę wyłamane są, a ty przez wiarę stoisz. Nie wynośże się, ale się bój.JR  Rzeczesz tedy: Wyłamane są gałązki, abym ja był wszczepion.tQa Nie chlubże się przeciw gałązkam, bo jeśli się chlubisz, nie ty korzenia nosisz, ale korzeń ciebie.0PY A jeśli się niektóre gałązki wyłamały, a ty będąc płoną oliwą, miasto ich jesteś wszczepion i zstałeś się uczestnikiem korzenia i tłustości oliwnej.O A jeśli pirworództwa są święte, jestci święte i zadziałanie. A jeśli korzeń święty jest, tedy też i gałązki.qN[ Abowiem jeśli odrzucenie ich jest zjednanie świata, jakie będzie przyjęcie, jedno żywot zmartwych?nMU Jeśliżbych, którym sposobem pobudził ku zazdrości powinowate moje i zachował niektóre z nich.iLK Abowiem powiedam wam poganom, ilem jest Apostołem poganów, iż ja urząd mój zacnym czynię.K A jeśli ich przestępstwo jest bogactwem świata, a umniejszenie ich bogactwem poganów, jakoż daleko więcej będzie ich napełnienie?/JW Mówię tedy: Azaź się otrącili aby padli? Nie daj tego Boże, ale przez ich przestępstwo zstało się zbawienie poganom dlatego, aby je wzruszył ku zazdrości.^I5 Niech zaćmione będą oczy ich, aby nie przejźrzeli, a skurcz zawżdy grzbiet ich.nHU A Dawid mówi: Niechaj im będzie stół ich miasto sidła i zasadki i otrącenia i równej nagrody. G  Jako jest napisano: Dał im Bóg ducha strętfienia, oczy aby nie widziały i uszy aby nie słyszały, aż do dzisiejszego dnia.gFG Cóż tedy? Czego Izrael szuka, tego nie dostał; ale wybrani dostali, a drudzy zakamienieli.4Ea A jeśli z łaski, jużci nie z uczynków, bo inaczej łaska już nie jest łaską. A jeśli z uczynków, już nie jest łaska bo inaczej uczynek już nie jest uczynkiem.YD+ Także tedy i czasu tego zstało się to zostawienie podług wybrania z łaski. C Ale cóż mu odpowiedziano od Boga? Zostawiłem sobie siedm tysięcy mężów, którzy się nie kłaniali przed obrazem Baalowym.kBO Panie proroki twoje pobili i ołtarze twoje poburzyli, a jam sam został i szukają duszę mojej.)AK Nie odrzuciłci Bóg ludu swego, który on przed tym poznał. Azaź nie wiecie co Pismo o Heljaszu mówi? Jako rozmawia z Bogiem, mówiąc przeciwko Izraelowi.!@ = Mówię tedy, izali Bóg odrzucił lud swój? Nie daj tego Boże. Abowiemci i jam jest Izraelczykiem z plemienia Abraamowego, z pokolenia Benjaminowego.u?c A przeciw Izraelowi mówi: Przez cały dzień rozszyrzałem ręce moje do ludu nieposłusznego i odpornego.>7 A Ezajasz bierze śmiałość i mówi: Jestem nalezion od tych, którzy mię nie szukali, a zstałem się jawnym tym, którzy się o mnie nie pytali.<=q Lecz powiedam, zali Izrael nie poznał Boga? Pirwszyć Mojżesz mówi: Ja was poruszę ku zazdrości przez naród, który nie jest narodem, przez naród nierozumny zagniewam was.~<u Ale powiedam, zali nie słyszeli? I owszem na wszytkę ziemię wyszedł głos ich i na kończyny świata słowa ich.H;  Wiara tedy jest z słuchania, a słuchanie przez słowo Boże.z:m Aleć nie wszyscy usłuchali Ewanjelijej, abowiem Ezajasz mówi: Panie, któż uwierzył przepowiedaniu naszemu?:9m Jakoż zasię będą przepowiedali, jeśliby nie byli posłani? Gdyż tak napisano jest: Jakoż piękne nogi tych, którzy pokój opowiedają. Którzy opowiedają dobre rzeczy.$8A Jakoż tedy będą wzywali tego, w którego nie wierzyli? Jakoż zaś uwierzą temu, o którym nie słyszeli? A jako usłyszą oprócz przepowiedającego?P7 Abowiem wszelki, któryby wzywał imienia Pańskiego, będzie zbawion.6 Abowiemci nie masz różności ani Żyda, ani Greka, bo tenże Pan wszytkich bogaty jest na wszytki, którzy go wzywają.O5 Gdyż Pismo powieda: Wszelki kto weń wierzy, pohańbion nie będzie.]43 Abowiemci sercem wierzą ku sprawiedliwości, a usty wyznanie czynią ku zbawieniu.3 Że jeślibyś wyznał usty twoimi Pana Jezusa i uwierzył w sercu twoim, że go Bóg zmartwych wzbudził, będziesz zbawion.2 Ale cóż powieda? Blisko ciebie jest słowo w ustach twoich i w sercu twoim, toć jest słowo wiary, które przepowiedamy.X1) Abo kto zstąpi w przepaść? Toć jest Krystusa zasię zmartwych przywodzić.0% A sprawiedliwość, która jest z wiary tak mówi: Nie mów w sercu twoim, któż zstąpi w niebo? Toć jest Krystusa zwodzić z wysokości./ Abowiem Mojżesz opisuje sprawiedliwość, która jest z zakonu: Iż człowiek, któryby je czynił, będzie żył przez nie.Y.+ Gdyż Krystus jest koniec zakonu ku sprawiedliwości wszelkiemu, który wierzy. -  Bo sprawiedliwości Bożej nie znając i własną sprawiedliwość chcąc postanowić, sprawiedliwości Bożej nie byli poddani.^,5 Abowiemci o nich świadczę, żeć chuć ku Bogu mają, ale nie według wiadomości.i+ M Bracia, uprzejma chuć serca mego i prośba ku Bogu za ludem izraelskim jest, aby byli zbawieni.*' Jako napisano jest: Oto pokładam na Syjonie kamień obrażenia i skałę pogorszenia. A wszelki, który weń wierzy, zawstydzon nie będzie.r)] Dla czegóż? Iż nie z wiary, ale jako z uczynków zakonu, abowiem się otrącili o kamień obrażenia.p(Y A lud izraelski starając się o sprawiedliwość zakonu, nie przyszedł ku zakonowi sprawiedliwości.'5 Cóż tedy rzeczemy? Iż pogani, którzy nie starali się o sprawiedliwość, dostali sprawiedliwość, a tej sprawiedliwości, która jest z wiary.%&C I jako przed tym powiedział Ezajasz: By był Pan zastępów nam plemienia nie zostawił, zostalibyśmy się jako Sodoma i bylibychmy byli Gomorze podobni.g%G A Izajasz nad Izraelem woła: By liczba synów izraelskich była jako piasek morski, ostatek tylko zachowan będzie. Abowiem liczbę uczyni i krótko wyprawi sprawiedliwością, gdyż liczbę, którą uczyni Pan na ziemi.z$m A będzie miasto tego gdzie im powiedziano: Wy nie jesteście ludem moim, tam je będą zwać syny Boga żywego.#} Jako też u Ozeasza mówi: Wzowę lud, który moim nie był, ludem moim i tę, która umiłowana nie była, umiłowaną.["/ To jest nas, których też i wezwał, nie tylko z Żydów, ale też i z poganów.s!_ A iżby wiadome uczynił bogactwo chwały swojej nad naczyniem miłosierdzia, które ku chwale zgotował;% C A jeśli też Bóg chcąc gniew okazać i znaczną uczynić możność swoję, zniósł wielką cierpliwością naczynia gniewu, na stracenie przyprawione.} Zali garncarz gliny w mocy nie ma, ale z tejże sztuki uczynił jedno naczynie na uczciwość, a drugie na zelżywość?*M I owszem o człowiecze, którześ ty jest, który odpowiedasz naprzeciwko Bogu? Zali rzecz ulepiona powie temu, który ją ulepił: Przecześ mię tak uczynił?^5 Rzeczesz mi tedy: Przeczże się już gniewa? Bo któż się sprzeciwił wolej jego?V% Nad kimci tedy chcę, nad tym się zmiłuję, a kogo chcę, tego zatwardzę.+ Abowiemci mówi Pismo Faraonowi: Na tom cię pobudził, abych okazał moc moję w tobie i żeby było opowiedane imię moje po wszytkiej ziemi.xi A tedyć wybranie nie jest tego, któryby chciał, ani tego, któryby biegał, ale Boga, który się zmiłuje.ta Abowiemci Mojżeszowi mówi: Zmiłuję się nad kim się zmiłuję, a zlituję się nad kim się zlituję.Y+ Cóż tedy rzeczemy? I jest że niesprawiedliwość u Boga? Nie daj tego Boże.I  Jako jest napisano: Jakubam umiłował, a Ezawam nienawidział.A} Rzeczono jej, że więtszy będzie służył mniejszemu.b= Abowiem gdy się były jeszcze nie narodziły dziatki, ani co dobrego abo złego uczyniły, aby mocne zostało naznaczenie Boże, które jest według wybrania jego, to jest, nie z uczynków, ale z tego, który wzywa.zm A nie tylko to, ale też i Rebbeka zastąpiwszy w brzemię z jednego, to jest z Izaaka ojca naszego syny miała.^5 Abowiem słowa obietnice ty są: W ten to czas przyjdę, a będzie Sara syna miała. To jest, nie którzy są synowie ciała, ci też są synowie Boży, ale którzy są synami obietnice, ci bywają w plemię policzeni.lQ Ani wszyscy są synami, że są plemieniem Abraamowym, ale w Izaaku będzie tobie plemię nazwane.} Ale to nie może być żeby w niwecz poszło słowo Boże, abowiemci nie wszyscy są Izraelem, którzy z Izraela poszli.  Których ojcowie są i ci co z nich poszedł Krystus według ciała, który jest nad wszytkimi Bóg błogosławiony na wieki. Amen. Którzy są Izraelczycy, a których jest sposobienie synów i chwała i postanowienie zakonu i służba Boża i obietnice.| q Abowiem ja sam żądałbych odłączonym być od Krystusa za bracią moję to jest, za krewne moje według ciała.G  Że mam wielką żałość i serce moje ustawiczną boleść.v  g Prawdęć mówię przez Krystusa, nie kłamamci, w czym mi poświadcza sumnienie moje przez Ducha świętego.3 _'Ani wysokość, ani głębokość, ani żadna insza rzecz stworzona nie będzie mogła nas odłączyć od miłości Bożej, która jest w Jezusie Krystusie Panie naszym." =&Abowiem mocnie wierzę, iż ani śmierć, ani żywot, ani Aniołowie, ani zwierzchności, ani przełożeństwa, ani teraźniejsze rzeczy, ani przyszłe.P%Ale w tym wszytkim przezwyciążamy przez tego, który nas umiłował.zm$Jako napisano jest: Dla ciebie cały dzień zabijani bywamy, byliśmy poczytani jako owce na zabicie naznaczone.4a#Któż nas odłączy od miłości Krystusowej? Izali utrapienie? Izali ucisk ? Izali prześladowanie? Izali głód? Izali nagość? Izali niebespieczeństwo? Izali miecz?5"Któryż jest coby potępił? Krystus jestci tym, który umarł i owszem też, który powstał i który jest na prawicy Bożej, który jest na nami.X)!Któż będzie skarżył na wybrane Boże? Bógci jest, który usprawiedliwia. Który też własnemu Synowi nie sfolgował, ale go za nas wszytki wydał na śmierć. Jakoż też nam wszytkich rzeczy z nim nie daruje?OCóż tedy rzeczemy na to? Jeśli Bóg za nami, któż przeciwko nam?-A które on przed tym naznaczył, tych też wezwał, a których wezwał, ty też usprawiedliwił, a które usprawiedliwił, ty też i uwielbił.1[Abowiem które on przed tym poznał, ty też przed tym naznaczył, aby się zstali podobnymi wyobrażeniu Syna jego, żeby on był pierworodnym między wielem braciej.5Wiemy też, że tym, którzy miłują Boga, wszytki rzeczy społu dopomagają ku dobremu, to jest tym, którzy są według naznaczenia jego wezwani. m~~}||Y{{=zyy|yxxwYvv\vuu@tt7ssUrrmqqqproooXnnnmm8llk jyii.hhJggRff>feIddtd&cc baaa`__s_&^x]]$\\Q[[$ZZYYXXWVVTUUlTT4SS9RR!QQ%PPMOqO4NN7MM*LL KJJ@II*HH{HGdGFF/EE8DlCCVBBdAA @D?e>>A==1<<3;;N::(9^88j77066?55444*33>211z0//..-,,m++E**a))c((U(''P&&%%j%$$##""y!!A M(i~4A Sl$VX 1>aI5 ! M K h .xt`Nsz fwE I owszem daleko więcej członki ciała, które się zdadzą być namdlejsze, potrzebne są.lvQ Ani może rzec oko ręce: Ja ciebie nie potrzebuję, abo zasię głowa nogam: Nie potrzebuję was.Au} Ale teraz jestci wiele członków, a wżdy jedno ciało.Et A jeśliby wszytki były jednym członkiem, gdzież ciało?jsM Jeśliż wszytko ciało okiem, gdzież słuch jest? Jeśliż wszytko słuchem, gdzież wonianie?jrM A jeśliby rzekło ucho: Nie jestem okiem, nie jestem z ciała; izali dlatego z ciała nie jest?kqO Jeśliby rzekła noga: Nie jestemci ręką, nie jestem z ciała; izali dlatego z ciała nie jest?>pw Abowiem ciało nie jest jednym członkiem, ale wiele.Mo Bo przez jednego ducha my wszyscy w jedno ciało jesteśmy okrzczeni, choć Żydowie, choć Grekowie, choć niewolnicy, choć wolni, a wszyscy jesteśmy napojeni jednym napojem w jednegoż Ducha.$nA Abowiem jako jest jedno ciało, a członków wiele ma, a wszytki członki ciała jednego choć ich wiele jest, ale jednym ciałem są, takżeć i Krystus.imK Ale ty wszytki rzeczy sprawuje jeden i tenże duch udzielając ich z osobna każdemu jako chce.l1 Drugiemu zaś mocy czynienia cudów, drugiemu proroctwo, drugiemu rozeznania duchów, drugiemu rozmaite języki, a drugiemu wykładanie języków.ak; Drugiemu zaś wiara przez tegoż ducha, a drugiemu dary uzdrawiania przez tegoż ducha.sj_ Abowiem jednemu przez ducha bywa dana mowa mądrości, a drugiemu mowa umiejętności przez tegoż ducha.=iu A każdemu bywa dane objawienie ducha ku pożytkowi.Yh+ Także różności spraw, ale Bóg tenże. Sprawując ony wszytki we wszytkich.3ga I są różności posług, ale Pan tenże.7fi Aczci są różności darów, ale Duch tenże.keO Wiecie, iż będąc pogany, do niemycheście bałwanów chodzili, prawie się za nimi porywając.Ud % Przy tym o duchownych darzech bracia nie chcę abyście wiedzieć nie mieli.c "A jeśli kto łaknie, niechaj się doma naje, abyście się na potępienie nie schodzili. Ine rzeczy przyszedszy postanowię.Yb+ !A tak bracia moi, gdy się schodzicie ku jedzeniu, oczekawajcie jeden drugiego.`a9 Ale gdy bywamy karani, od Pana bywamy nauczani, abyśmy nie byli z światem osądzeni.@`{ Bo byśmy się sami rozsądzali, nie bylibyśmy karani.X_) Dlatego między wami wieleć jest mdłych i niemocnych, a wiele ich zasnęło.v^e Abowiem który je i pije niegodnie, potępienie sobie samemu je i pije, nie rozeznawając ciała Pańskiego.]]3 A każdy niech się doświadczy, a także niechaj je on chleb i z kubka onego pije.\ A tak ktoby jadł chleb ten, abo pił ten kubek Pański niegodnie, będzie winien, iż wzgardził ciało i krew Pańską. [ Abowiem ile kroć będziecie jeść ten chleb i ten kubek będziecie pić, śmierć Pańską opowiedać będziecie aż przyjdzie.Z- Także i kubek po wieczerzy, mówiąc: Ten kubek jest nowy Testament przez krew moję. To czyńcie ilekroć będziecie pić na pamiątkę moję.Y# I podziękowawszy złamał i rzekł: Bierzcie, jedzcie, toć jest ciało moje, które za was bywa łamane, to czyńcie na pamiątkę moję.xXi Abowiemciem ja wziął od Pana com też wam podał, iż Pan Jezus tej nocy, której był wydan, wziął chleb.2W] Zali domów nie macie ku jedzeniu i piciu? Abo kościołem Bożym gardzicie i zawstydawacie ty, którzy nie mają? Cóż wam rzekę? Pochwalęli was w tym? Nie chwalę._V7 Abowiem każdy wprzód wieczerzejswojej używa i łaknie jeden, a drugi jest pijanym.XU) Gdy się tedy w jedno schodzicie, toć nie dla używania wieczerzej Pańskiej.Tw Abowiem musząć też być odszczepieństwa między wami, aby ci, którzy doświadczeni są, byli jawni między wami.S Abowiem naprzód gdy się schodzicie w kościele słyszę, iż rozerwania bywają między wami i temu po części wierzę.hRI A ja tak wam opowiedam, nie chwaląc was, iż nie z pożytkiem, ale z szkodą schadzacie się.dQA A jeśliby się kto zdał być swarliwym, nie mamy takiego obyczaju, ani kościoły Boże.rP] Ale jeśli niewiasta zapuszcza włosy, jest jej ku chwale przeto, iż włosy są jej dane za przykrycie.vOe A zaź samo przyrodzenie was tego nie naucza? Iż mąż gdyby włosy zapuszczał, jest jemu ku zelżywości.cN? Sami u siebie rozsądźcie, słuszali niewieście nie przykrywszy się modlić się Bogu?iMK Abowiem jako niewiasta z męża jest, tak też mąż przez niewiastę, a wszytki rzeczy z Boga.YL+ A wszakże mąż nie jest bez niewiasty i niewiasta nie jest bez męża w Panu.KK A przetoż niewiasta ma mieć znak mocy na głowie dla Aniołów.QJ Zaiste nie jest stworzon mąż dla niewiasty, ale niewiasta dla męża.?Iy Bo mąż nie jest z niewiasty, ale niewiasta z męża.H  Abowiem mąż nie ma zakrywać głowy swojej, gdyż jest wyobrażeniem i chwałą Bożą, ale niewiasta jest chwała mężowa.G3 Abowiem niewiasta jeśli się nie przykrywa, niech się też ostrzyże, a jeśli sromota niewieście strzydz się abo golić, niech się przykrywa.#F? A każda niewiasta, modląc się abo prorokując nie zakrywszy głowy swojej, sromoci głowę swą, boć to wszytko jest za jedno jakoby i ogolona była._E7 Każdy mąż, modląc się abo prorokując zakrywszy głowę, sromoci głowę swoję.D{ A chcę abyście wiedzieli, iż każdego męża głowa Krystus jest, a głowa niewiasty mąż, a głowa Krystusa, Bóg.yCk Chwalę was bracia, iż pamiętacie wszytki moje rzeczy a jakom wam podał, trzymajcie się tego co wam podano.;B s Bądźcie naśladowcami moimi jako i ja Krystusów.~Au !Jako i ja we wszytkich rzeczach wszytkim się podobam, nie szukając pożytku mego, ale wiela ich aby byli zbawieni.M@ Bądźcie bez pogorszenia i Żydom i Grekom i kościołowi Bożemu.`?9 Choć tedy jecie, choć pijecie, choć co czynicie, wszytko ku chwale Bożej czyńcie.f>E A jeśli z łaski pożywam, czemuż dlatego bywam sądzon niepobożnym, za co ja dziękuję?= A powiedam dla sumnienia, nie twego, ale onego drugiego. Abowiem przeczże wolność moja bywa osądzona od sumnienia inego?8<i Ale jeśliby kto wam rzekł: Toć jest bałwanom ofiarowano. Nie jedzcie dla onego, który oznajmił i dla sumnienia. Abowiemci Pańska jest ziemia i wszytko co na niej jest. ;  A jeśli który z niewiernych was prosi, a chcecie idź, cokolwiek przed was położą, jedzcie, nic nie pytając dla sumnienia.A:} Abowiemci ziemia jest Pańska i wszytko co na niej jest.V9% Cokolwiek w jatce przedawają, jedzcie, nic się nie pytając dla sumnienia.K8 Niechaj nikt nie szuka co jest jego, ale każdy co jest drugiego.f7E Wszystko mi wolno, ale nie wszystko pożyteczno. Wszystko mi wolno, ale nie wszystko buduje.S6 I mamyż wzruszyć ku gniewu Pana? Izali my jestechmy mocniejszy niż on?5} Nie możecie pić kubka Pańskiego i kubka diabłów, nie możecie być uczestniki stołu Pańskiego i stołu diabłów.4/ I owszem to powiedam: Iż rzeczy, które poganie ofiarują, diabłom ofiarują, a nie Bogu, a nie chciałbym, abyście byli uczestnicy diabłów.v3e Cóż tedy powiedam aby bałwan miał czym być? Abo iżby to co jest bałwanom ofiarowano miało czym być?x2i Patrzcie na Izraela, który jest wedle ciała. Izaź ci, którzy pożywają ofiar nie są uczestniki ołtarza?v1e Abowiemci wiele nas jest jednym chlebem i jednym ciałem, gdyż wszyscy jednego chleba jesteśmy uczestniki.;0o Kubek błogosławienia, który błogosławiemy, izali społecznością krwie Krystusowej nie jest? A chleb, który łamiemy, izali nie jest społecznością ciała Krystusowego?>/w Mówieć jako mądrym, rozsądźcież wy co powiedam.H.  Dlatego, bracia namilszy moi, strzeżcie się bałwochwalstwa.>-u Pokuszenie was nie zięło jedno ludzkie, a Bógci jest wierny, który nie dopuści abyście byli kuszeni nad to, co możecie, owszem wam da ujdź z pokusy abyście znieść mogli.P, A tak który się zda sobie iże stoi, niechże patrza aby nie upadł.+ A ty wszytki rzeczy przydały się im ku przykładowi, a są napisane dla napominania naszego, na które skończenia wieków przyszły.`*9 Ani szemrzycie, jako niektórzy z nich szemrali i poginęli od tego, który wytracał.U)# Ani kusimy Krystusa, jako niektórzy z nich kusili i od wężów poginęli.( Ani się dopuszczajmy nieczystoty, jako niektórzy z nich nieczystymi byli i poległo ich dnia jednego trzy i dwadzieścia tysięcy. ' Nie bądźcież bałwochwalcami., jako niektórzy z nich, tak jako jest napisano: Siadł lud aby jadł i pił i wstali ku igraniu.l&Q A ty rzeczy były wzormi naszymi, ku temu abyśmy złych rzeczy nie pożądali, jako oni żądali.R% Ale wiele ich nie podobało się Bogu, abowiem porażeni są na puszczy.$y I wszyscy pili jedno picie duchowne, abowiem pili z skały duchownej, która za nimi szła. A ta skała była Krystus.7#i A wszyscy używali jednego pokarmu duchownego.D" I wszyscy byli okrzczeni w Mojżeszu, w obłoku i w morzu. !  A nie chcę abyście nie mieli wiedzieć bracia, iż ojcowie naszy wszyscy pod onym obłokiem byli, a wszyscy przez morze przeszli.{ o Ale podbijam ciało moje i zniewalam je, abym ja snadź przepowiedziawszy inszym , sam się nie stał naganionym.`9 A przetoż ja tak bieżę, nie jako na niepewną, tak szermuję nie jako wiatr bijąc.' I ten, któryć zapasy chodzi, na wszytkim się miernie chowa. Oni tedy miernemi są, aby wzięli koronę śmiertelną, a my nieśmiertelną.! A zaź nie wiecie, iż ci, którzy w zawód biegają, aczci wszyscy bieżą, ale jeden zakład bierze? Także bieżcie abyście otrzymali.I  I to czynię dla Ewanjelijej, abym się stał uczestnikiem jej.~u Stałem się mdłym jako mdły, abych mdłe zyskał, wszytkim stałem się wszytko, abych wżdy niektóre zachował.#? Tym którzy są bez zakonu, jako bez zakonu, (aczkolwiek nie jestem bez zakonu Bogu, ale w zakonie w Krystusie), abym zyskał ty, którzy są bez zakonu.s_ Abowiem będąc wolnym od wszytkich, uczyniłem samego siebie wszytkim sługą, abym ich więcej zyskał.?w Któraż tedy jest moja zapłata? Iż gdy Ewanjeliję opowiedam, żeby nie czyniono żadnych nakładów na Ewanjeliję Krystusowę, iżbych źle nie używał mocy mej w Ewanjelijej.s_ Abowiem jeśli dobrowolnie czynię, mam zapłatę, jeśliż nie rad, to szafowanie jestci mnie zwierzone.+ Bo jeśli Ewanjeliję opowiedam, nie mam się przecz chlubić, gdyż mię potrzeba przynuca, a bieda mnie jeślibym Ewanjelijej nie opowiedał.C A wszakże żadnejem z tych rzeczy nie używał, anim tych rzeczy pisał aby się tak we mnie działo, abowiem lepiej mi umrzeć, niżby kto przechwalanie moje miał próżnem uczynić.a; Tak też Pan postanowił tym, którzy Ewanjeliję opowiedają, aby z Ewanjelijej żyli.I  A zaź nie wiecie, iż ci, którzy około świętych rzeczy pracują, pożywają tych rzeczy, które są z miejsca świętego? A którzy przy ołtarzu zawżdy są, z ołtarza też pożywają?E Jeśliż inszy tej mocy nad wami używają, czemuż nie więcej my? A wżdyśmy tej mocy nie używali, ale wszytki rzeczy cierpiemy, abychmy nic nie zamieszkawali Ewanjelijej Krystusowej.q[ Jeśliśmy wam duchowne rzeczy siali, a zaź to wielka rzecz jeślibyśmy żęli wasze cielesne rzeczy?:m A zaź to iście nie dla nas mówi? Gdyż dla nas jest napisano: Abowiem w nadziei ma orać ten, który orze, a który młóci w nadziei, ma być uczestnikiem nadzieję swojej. Abowiem w zakonie Mojżeszowym napisano jest: Nie zawiążesz gęby wołowi, który zboże wymłca. A izali się Bóg o woły stara?W' Izali według człowieka ty rzeczy mówię? A zali też zakon tego nie mówi?  Któż kiedy walczy swoim kosztem? Któż sadzi winnicę, a owocu nie pożywa? Abo któż trzodę pasie, a mleka trzody nie pożywa?n U Izali nie mamy mocy wodzić z sobą siestry żony, jako i ini Apostołowie i bracia Pańscy i Kefas?+ Q Izali nie mamy mocy jeść i pić?I   Moja odpowiedź tym, którzy się o mnie wywiadują, tać jest.   Jeśli inym nie jestem Apostołem, ale wam iście jestem, abowiem pieczęcią urzędu mego Apostolskiego wy jesteście w Panu. / Izalim nie jest Apostoł? Izalim nie jest wolny? Izalim Jezusa Krystusa Pana naszego nie wiedział? Izali sprawą moją wy nie jesteście w Panu?w A przeto jeśli dla pokarmu bywa obrażon brat mój, nie będę jadł mięsa na wieki, abym brata swego nie obraził.lQ A gdy tak grzeszycie przeciw braciej i ranicie mdłe ich sumnienie, przeciw Krystusowi grzeszycie.X) I przez też twą wiadomość zginie brat mdłym, dla którego Krystus umarł?[/ Abowiem jeśliby kto widział ciebie, który masz wiadomość, a siedzisz w kościele bałwańskim, izaź sumnienie jego, który jest mdłym nie będzie przywiedzione ku jedzeniu rzeczy bałwanom ofiarowanych?gG Ale baczcie iżby jakim obyczajem moc wasza nie była ku zgorszeniu tym, którzy są mdłymi.Wszakże pokarm nas nie zaleca Bogu, bo choćbyśmy jedli, nic nam nie przybywa, a choćbyśmy nie jedli, nic nam nie ubywa.FLecz ona wiadomość nie jest we wszytkich, abowiem niektórzy z sumnieniem bałwana aż do tego czasu, jedzą jako rzec bałwanom ofiarowaną, a będąc sumienie ich mdłe, pokalane bywa.*MAle my jednegoż Boga mamy, Ojca onego od którego wszytki rzeczy są, a my w nim. I jednego Pana Jezu Krysta, przez którego wszytki rzeczy są, a my przezeń.ucAbowiem choć są, które bogi zową, tak w niebie jako i na ziemi, jakoż jest wiele bogów i wiele panów~+Około tedy jedzenia rzeczy bałwanom ofiarowanych wiemy, iż bałwan nic nie jest na świecie, a iż żaden inszy Bóg nie jest jednoż jeden.E}Ale jeśli kto miłuje Boga, tenci jest nauczonym od niego.d|AA jeśli się kto sobie zda jakoby co umiał, jeszcze nic nie wie jako wiedzieć potrzeba.{ !Co się zaś tycze rzeczy bałwanom ofiarowanych, wiemy wszyscy, że o tym wiadomość mamy, a wiadomośćci nadyma, ale miłość buduje.rz](Ale szczęśliwsza jest jeśliby tak trwała, wedle mego zdania, a mniemam żeć i ja mam Ducha Bożego.y''Żona jestci obowiązana zakonem póki żywie mąż jej, a jeśliby zasnął mąż jej, wolna jest aby szła za kogo chce, tylko aby w Panie.ax;&A tak który ją daje za mąż, dobrze czyni, a który nie daje za mąż, lepiej czyni.9 Abowiem co mnie do tego, abym ja sądzić miał i obce? A zaź domowych nie sądzicie?m=S A teraz pisałem wam abyście się nie mieszali z nimi, jeśliby się kto ozywał bratem, a byłby abo nieczystym, abo łakomym, abo bałwochwalcą, abo obmówcą, abo pijanicą, abo drapieżnym, żebyście z takowym ani jedli.*<M A nie iżby koniecznie z nieczystymi świata tego, abo z łakomymi, abo z drapieżnymi, abo z bałwochwalcami, bo byście zaiste musieli z tego świata wynidź.J;  Pisałem wam w liście abyście się nie mieszali z nieczystymi.: A także obchodźmy święto nie starym kwasem, ani z kwasem złości i przewrotności, ale z przaśniki szczyrości i prawdy.09YWyczyśćcież tedy stary kwas, abyście byli nowym zadziałaniem jako bez kwasu jesteście, abowiem ofiara nasza Wielkonocna jest za nas ofiarowana, to jest Krystus.i8KChluba wasza nie jest dobra, a zaź nie wiecie, iż trocha kwasu wszytko zadziałanie zakwasza?e7CBył podan szatanowi na zginienie ciała, aby duch był zachowan w dzień on Pana Jezusów.s6_(A wy będąc w imię Pana naszego Jezu Krysta zgromadzeni z duchem moim) mocą Pana naszego Jezu Krysta.5yJać zaiste jako nieobecny ciałem, ale obecny duchem, jużciem jako obecny osądził, aby ten który to tak uczynił,4A wyście się nadęli i owszemeście tego nie żałowali, aby był odjęt z pośrzodku was, który uczynek ten popełnił.23 _Koniecznie słychać, iż między wami jest nieczystość i taka nieczystość, która i między pogany nie bywa wspominana, to jest, iż niektóry ma żonę ojca swego.c2?Cóż chcecie? Z rózgąli mam przyjdź do was, czyli z miłością i z duchem cichości?K1Abowiem nie w mowie należy królestwo Boże, ale w mocy (ducha).0{Lecz rychło przyjdę do was, jeśli Pan będzie raczył i poznam nie powieść tych to nadętych, ale moc (duchowną).M/Ale jakobych ja nie miał przyjdź do was, nadęli się niektórzy.4.aDlategomci wam posłał Tymteusza, który jest syn mój miły i wierny w Panie, który wam przywiedzie na pamięć drogi moje w Krystusie, jako w każdym kościele uczę.:-oPrzeto was proszę bądźcie naśladowcami moimi.,,QAbowiem choćbyście mieli dziesięć tysięcy mistrzów w Krystusie, wszakże niewiele ojców macie, bomci ja was w Krystusie Jezusie przez Ewanjeliję urodził.a+;Nie piszeć wam tych rzeczy, abych was zawstydził, ale napominam jako syny moje miłe.w*g Gdy bywamy osłwieni, modlimy się, staliśmy się śmieciami świata i jako strużyny wszytkich aż do tąd.{)o I pracujemy, robiąc własnymi rękoma, gdy o nas źle mówią, dobro rzeczymy, gdy nas prześladują, cierpiemy.l(Q I aż do tej godziny łakniemy i pragniemy i nadzy jesteśmy i policzkowani bywamy i tułamy się.r'] My głupi dla Krystusa, a wy mądrzy w Krystusie; my mdli, a wy mocni; wy zacnymi, a my bez ućciwości.&- Bo mnimam, iż Bóg nas ostatnie Apostoły naznaczył, jakoby na śmierć skazane, abowiem staliśmy się na podziw światu, Aniołom i ludziam.)%KJużeście nasyceni, już ubogaceni i oprócz nas dostaliście królestwa, a daj to Boże abyście dostali królestwa, żebyśmy społecznie z wami królowali. $Abowiem którz cię rozsądza? A co też masz czegobyś nie wziął? A jeśliś wziął, przecz się chlubisz jakobyś nie wziął?v#eA ty rzeczy bracia przez podobieństwo przystosowałem ku sobie samemu i ku Apollosowi dla was, abyście się nauczyli z nas o sobie nie rozumieć, nadto co jest napisano. Iżbyście się jeden za drugim nie nadymali przeciwko drugiemu.'"GA także nie sądźcie nic przed czasem, ażby Pan przyszedł, który oświeci skryte ciemności i objawi rady serc, a tedy chwała każdemu będzie od Boga.!Abowiem nie czuję się niwczym winnym, a wżdy nie przez to jestem usprawiedliwion, ale Panci jest, który mnie rozsądza. Ale ja sobie za namniejszą rzecz mam być rozsądzon od was, abo od sądu ludzkiego i owszem ja sam siebie nie rozsądzam.T!A na ostatek tego potrzeba w szafarzoch, aby każdy był nalezion wiernym.g INiech człowiek tak o nas rozumie, jako o sługach Krystusowych i szafarzoch tajemnic Bożych.*OA wy Krystusowi, a Krystus Boży.%CChoć Paweł, choć Apollo, choć Kefas, choć świat, choć żywot, choć śmierć, choć teraźniejsze rzeczy, choć przyszłe, wszytki rzeczy wasze są.Z-A tak niech się nie chlubi żaden w ludziach, abowiem wszytki rzeczy są wasze.>wI zasię: Pan zna, iż myśli mędrców są próżne.ykAbowiem mądrość świata tego głupstwem jest u Boga, bo napisano jest: Podchwytawa mędrce w chytrości ich.'GNiech żaden samego siebie nie oszukawa. Jeśli kto zda się sobie być mądrym między wami na tym świecie, niech się stanie głupim, aby został mądrym.yA jeśli kto gwałci kościól Boży, tego straci Bóg, abowiem kościół Boży święty jest, którym jesteście wy.[/A zaź nie wiecie, iż kościołem Bożym jesteście, a Duch Boży mieszka w was?kOJeśli którego robota zgore, szkodę popadnie, a on będzie zachowan, ale tak jako przez ogień.OJeśli którego robota zostanie którą zbudował, zapłatę weźmie. Każdego robota jawna będzie, bo dzień okaże, gdyż przez ogień objawiona będzie, a każdą robotą jaką jest, ogień doświadczy.hI A jeśliby kto budował na tym gruncie złoto, srebro, kamienie drogie, drwa, siano, ścierń,ta Abowiem gruntu inego nikt nie może założyć, oprócz tego co jest założon, który jest Jezus Krystus.'G Wedle łaski Bożej, która mi jest dana, jako mądry budowniczy założyłem grunt, a drugi na nim buduje, a wszakoż każdy niech baczy jako na nim buduje.[/ Abowiem jesteśmy pomocniki Bożymi, rolą Bożą i budowaniem Bożym jesteście.q[A ten który sadzi i ten co polewa, jedno są, a każdy swoję zapłatę weźmie według pracej swojej.d AA tak, ani ten, który sadzi jest czym, ani ten, który polewa, ale Bóg, który pomnaża.> wJamci wsadził, Apollo polewał, ale Bóg pomnożył.} sCzymże tedy jest Paweł? A czym jest Apollo? Jedno słudzy, przez któreście uwierzyli, a jako każdemu Pan dał.z mAbowiem gdy niektóry powieda: Ja jestem Pawłów, a drugi: Jam jest Apollów, a zaź cielesnymi nie jesteście?* MBo jeszcze cieleśni jesteście, abowiem gdyż między wami są zadrość, swar i niesnaski. A zaź nie jesteście cieleśni i według człowieka postępujecie?  Karmiłem was napojem mleka, a nie pokarmem, boście byli jeszcze tego nie mogli znosić, a owszem i teraz jeszcze nie możecie.y mI ja bracia nie mogłem wam mówić jako duchownym, ale jako cielesnym i prawie jako niemowniątkam w Krystusie.hIAbowiem któż poznał umysł Pański, żeby go nauczyć miał? A myć umysł Krystusów mamy.W'Ale duchowny rozsądza wszytki rzeczy, a sam od żadnego nie bywa rozsądzon.B}A człowiek z przyrodzenia swego nie pojmuje tych rzeczy, które są Ducha Bożego, abowiem są jemu głupstwem, a nie może ich poznać, gdyż duchownym obyczajem bywają rozsądzone.3 Które rzeczy też opowiedamy, nie słowy których uczy ludzka mądrość, ale których uczy Duch Święty, duchowne rzeczy z duchownemi stosując.s_ A my nie wzieliśmy ducha świata, ale Ducha, który jest z Boga, abyśmy wiedzieli co nam Bóg darował."= Bo któż z ludzi wie rzeczy, które są człowiecze jeno duch człowieczy, który w nim jest? Także też rzeczy Bożych nikt nie wie jedno Duch Boży.  Ale nam to Bóg objawił przez Ducha świętego, abowiemci duch wszytkich rzeczy się wywiaduje, też i głębokości Bożych.0Y Ale przepowiedamy jako jest napisano: Czego oko nie widziało i ucho nie słyszało i w serce człowiecze nie wstąpiło, co nagotował Bóg tym, którzy go miłują.|~qKtórej żaden z książąt świata tego nie poznał, bo gdyby byli poznali, nie ukrzyżowaliby byli Pana chwały.o}WAle powiedamy mądrość skrytą w tajemnicy, którą Bóg przejźrzał przed wieki ku chwale naszej.|A my powiedamy mądrość między doskonałymi, mądrość nie świata tego, ani książąt świata tego, którzy bywają zniszczeni.M{Aby wiara wasza nie była w mądrości ludzkiej, ale w mocy Bożej.zA mowa moja i przepowiedanie moje nie parało się słowy przyłudzającemi mądrości ludzkiej, ale było w okazaniu duchownej mocy. X~~?}}R|| {{>zyyBxx?wwwvv}uu tt>ss`rr!qLppVooJnnwnm`lll2kkjqii!hggGff-eeeddtcc?bblb:aa``f___M^^p^]\\j[[zZZCYYvY.XXUWWmVVVCUTT@SSRRRQQhPPOOO NN.MLLL!KKJJJ4IIHaHGGdFFKEEDD_CCXC"BBFA@@@%??`?>>.===b=<]<;l::X9K88776L5e44i43y2211i100>//m..H-~,,,++1**U))J((B''(&&&%P%$$#9""u!!!; t2(g&N=gl^GqV# ~ | V bWN^u5A co za zgoda jest Krystusowi z Belijalem? Abo co za część wiernemu z niewiernym??twNie bądźcie złączeni nierządnym jarzmem z niewiernemi. Abowiem co za towarzystwo sprawiedliwości z niesprawiedliwością? A co za społeczność światłości z ciemnościami?jsM A ja od was żądam, abyście mi toż oddali, mówię jako synom, rozprzestrzeńcież się i wy.]r3 Nie mieszkacie ciasno w nas, ale jesteście ściśnieni w wnętrznościach waszych.Wq' O Koryntowie! Usta nasze otworzone są ku wam, serce nasze rozszerzyło się.pw Jako żałujący, ale zawsze weseli; jako ubodzy, ale ich wiele ubogacamy; jako nic niemający, ale wszytko trzymamy.o Jako nieznajomi, ale znajomi jesteśmy; jako umierający, ale oto żywiemy; jako będąc pokarani, ale nie jesteśmy zabici.rn]Przez chwałę i sromotę, przez osławienie i dobrą sławę; jakoby zwodnicy, ale prawdziwi jesteśmy._m7W mowie prawdy, w mocy Bożej, przez zbroję sprawiedliwości, ręką prawą i lewą.'lGPrzez czujności, przez posty, przez szczyrość, przez umiejętność, przez cichość, przez dobroć, przez Ducha Świętego, przez miłość nieobłudną.9kmW ubiciu, w więzieniu, w rosterkach, w pracach.j{Ale i we wszytkim stawamy się jako słudzy Boży, z wielką cierpliwością, w utrapieniu i w potrzebach i w uciskach.eiCNie dawajmy żadnego pogorszenia w żadnej rzeczy, aby posługowanie nie było posromocone.h7Abowiem mówi Bóg: Czasu przyjemnego wysłuchałem cię, a w dzień zbawienia ratowałem cię. Oto teraz czas przyjemny, oto teraz dzień zbawienia.\g 3Owszem, jako słudzy napominamy was, abyście wy darmo łaski Bożej nie przyjęli.fAbowiem to uczynił iż ten, który nie uznał grzechu, stał się grzechem za nas, abyśmy się stali sprawiedliwością Bożą w nim.e!A tak w imię Krystusowe jesteśmy posły, jakoby Bóg was prosił przez nas. Prosimy tedy dla Krystusa, abyście się pojednali z Bogiem. d Abowiem Bóg był w Krystusie świat sobie jednając, nie przyczytając im grzechów ich i położył w nas mowę tę zjednania.{coA wszytki rzeczy są z Boga, który nas sobie pojednał przez Jezusa Krystusa i dał nam posługowanie zjednania.byA tak, jeśli kto jest w Krystusie, nowemci stworzeniem jest, stare rzeczy przeminęły, oto się wszytki nowe stały.a Przeto napotym żadnego nie znamy wedle ciała, choć też uznaliśmy Krystusa wedle ciała, wszakże teraz więcej nie znamy.x`iA za wszytki umarł, aby ci, którzy żyją napotym sobie nie żyli, ale temu który za nie umarł i powstał._-Gdyż ona miłość Krystusowa przyciska nas i gdy żechmy też to postanowili, iż jeśli jeden za wszytki umarł, tedy wszyscy byli umarłymi._^7 Bo choć szalejemy, Bogu szalejemy, choć jesteśmy rozumu zupełnego, wam jesteśmy.M] A iście nie powtóre sami siebie zalecamy wam, ale wam dajemy przyczynę, abyście się chlubili z nas, żebyście mieli co rzec przeciwko tym, którzy z oblicza chwały szukają, a nie z serca.'\G Wiedząc tedy on strach Pański, ludzie ku wierze przywodzimy, a jestechmy u Boga jawnemi i nadziewam się, iż też w sumnieniach waszych jesteśmy jawnemi./[W Abowiem mamy stawać jawnie wszyscy przed stolicą Krystusową, aby każdy odniósł coby na ciele wziął słusznie wedle tego, co uczynił, abo dobrego abo złego.fZE A przeto też uprzejmie żądamy i mieszkając i precz idąc, byśmy byli jemu wdzięcznymi.QYDufamy też i wolimy precz wynidź z ciała, a iść do Pana mieszkać.=XuAbowiem przez wiarę chodzimy, a nie przez widzenie.iWKDufając tedy zawsze i wiedząc, że jesteśmy przychodniami w ciele, jesteśmy od Pana daleko.fVEPrzy tym ten, który nas stworzył ku temu, jestci Bóg, który też nam dał zadatek Ducha.=UsBo my, którzy jesteśmy w tym przybytku, wzdychamy będąc obciążonemi, w którym nie żądamy być zwleczeni, ale przyobleczeni, aby pożarta była śmiertelność od żywota.ETJeśliże będziemy nalezieni przyobleczeni, a nie nagiemi.kSOAbowiem dlatego wzdychamy, żądając być przyobleczeni przybytkiem naszym, który jest z nieba./R YZaiste wiemy, iż jeśli przybytek tego ziemskiego domu naszego będzie skażon, zbudowanie mamy od Boga, to jest mieszkanie nie urobione ręką, wiekuiste na niebie.*QMGdyż my nie patrzymy na rzeczy, które są widome, ale na te, które niewidome są, abowiem te, które są widome, są doczesne; abowiem niewidome są wieczne.oPWAbowiem barzo krótki a letki ucisk nasz, zacnie a znamienicie sprawuje nam wiekuistą wagę chwały.O)Dlategoć nie osłabiamy, ale choć też nasz zwierzchni człowiek zepsowan bywa, przedsię wnętrzny człowiek odnawia się na każdy dzień.NAbowiemci wszytki rzeczy są dla was, aby łaska ona barzo obfita, z dziękowaniem wiela ich, obfitsza się stała ku chwale Bożej.fMEWiedząc, iż ten, który wzbudził Pana Jezusa i nas wzbudzi przez Jezusa i postawi z wami. L  A iż mamy tegoż ducha wiary, jako napisano jest: Uwierzyłem, a przeto żem mówił i my też wierzymy i dlatego też mówimy.EK A także w nas okazuje śmierć moc swoję, a żywot w was.J% Abowiem my, którzy żywiemy, zawsze bywamy wydani na śmierć dla Jezusa, aby też żywot Jezusów był okazan w śmiertelnym ciele naszym.tIa Zawsze umartwienie Pana Jezusowe nosząc na ciele, aby on żywot Pana Jezusów w naszym ciele był okazan.`H9 Prześladowanie cierpimy, ale nie bywamy opuszczeni, bywamy zrzuceni, ale nie giniemy.rG]Gdy my we wszem bywamy utrapieni, ale przedsię nie jesteśmy ścieśnieni, wątpimy, ale nie zwątpimy.cF?A mamyć ten skarb w naczyniu glinianym, aby tej mocy zacność była Boża, a nie z nas.WE'Abowiem Bóg, który rzekł, aby się z ciemności światłość wyjaśniła, tenci jest, który się oświecił w sercach naszych ku podaniu światłości uznania chwały Bożej w obliczu Jezusa Krystusa.vDeAbowiem nie sami siebie przepowiedamy, ale Krystusa Jezusa Panem, a sami siebie sługami waszemi dla Jezusa./CWW których Bóg świata tego oślepił zmysły, to jest w niewiernych, aby im nie świeciła światłość Ewanjelijej Krystusowej, który jest wyobrażeniem Bożym.YB+A jeśli też jest zakryta Ewanjelija nasza, jestci zakryta tym, którzy giną.NAAleśmy odrzucili precz pokrywania nieprzystojne, nie postępując w przewrotności, ani fałszując słowa Bożego, ale okazaniem prawdy zalecając się u wszelkiego sumnienia ludzi przed Bogiem.d@ CDlatego mając urząd takowy, jako ci, którzyśmy otrzymali miłosierdzie, nie osłabiamy.>?uA my wszyscy odkrytym obliczem w chwale Pańskiej, jako w zwierciedle się przypatrując, w toż wyobrażenie przemienieni bywamy z chwały w chwalę, tak jako od ducha Pańskiego.E>A Pan jestci duch, a gdzieć duch Pański, tamci wolność.?=yA gdy się do Pana nawróci, będzie odjęta zasłona.^<5Ale aż do dzisiejszego dnia, gdy Mojżesz czytan bywa, zasłona leży na sercu ich.:;mAle zatwardzone są zmysły ich. Abowiem aż i do dzisiejszego dnia taż zasłona w czytaniu Starego Testamentu trwa, nie będąc odkryta, która przez Krystusa zniszcona bywa.$:A A nie jesteśmy jako Mojżesz, który kładł zasłonę na oblicze swoje, dlatego aby synowie Izraelowi nie patrzyli na koniec tego, co miało zniszczeć.E9 Przeto mając taką nadzieję, prawie jawnej mowy używamy.k8O Bo jeślić to, co miało zniszczeć było chwalebne, dalekoć to więcej co trwa jest chwalebne.7y Abowiem to, co było uwielbiono, nie z tejci strony było uwielbiono, to jest co się tycze chwały przewyższającej.y6k Bo jeślić posługa potępienia jest chwalebna, dalekoć więcej posługa sprawiedliwości obfituje w chwalę.E5Jakoż nie daleko więcej posługa ducha będzie chwalebna?\41A jeślić też posługa śmierci w piśmie wyrażona na kamieniach była chwalebna tak, iż też synowie Izraelowi nie mogli patrzyć na oblicze Mojżeszowe, dla chwały oblicza jego, która miała zniszczeć.3}Który też uczynił nas godnemi sługami Nowego Testamentu, nie pisma, ale ducha, abowiem Pismo zabija, a duch ożywia.t2aNie iżebyśmy byli godni sami od siebie co myśleć jakoby z nas samych, ale godność nasza z Boga jest.71iA mamyć takowe ufanie ku Bogu przez Krystusa.R0Gdy się okazuje, że jesteście listem Krystusowym przez naszę posługę sprawionym, napisanym nie inkaustem, ale duchem Boga żywego, nie na tablicach kamiennych, ale na tablicach serca cielesnych.k/OListem naszym wy jesteście napisanym w sercach naszych, który znają i czytają wszyscy ludzie.. Izaź się zasię zalecać poczynamy? Czyli potrzebujemy, jako niektórzy, listów zalecających do was, abo też od was zalecających?-#Bo nie przekupujemy, jako wiele ich, słowem Bożym, ale jako z szczerości, a jako z Boga przed oblicznością Bożą o Krystusie mówimy.~,uTym wonnością śmierci na śmierć, a onym wonnością żywota ku żywotowi, ale ku tym rzeczom któż jest godny?t+aBo jesteśmy dobrą wonnością Krystusową Bogu w tych, którzy zbawieni bywają i w tych, którzy giną. *A dziękuję Bogu, który nas zawsze zwycięzcami czyni w Krystusie i wonność uznania swego objawia przez nas na każdym miejscu. ) Nie miałem ulżenia duchowi mojemu, iżem nie nalazł Tyta brata mojego, ale pożegnawszy się z nimi, wyszedłem do Macedonijej.x(i A gdym przyszedł do Troady ku przepowiedaniu Ewanjelijej Krystusowej i gdy mi są drzwi przez Pana otworzone,G' Aby nas szatan nie posiadł, abowiemci wiem i zmyślania jego& A komu co przepuścicie i ja też, abowiem jeślim ja co przepuścił komu, dla wasem przepuścił przed oblicznością Krystusową.%  Abowiemci też dlategom był napisał, abych doświadczenie wasze poznał, to jest jeśliże na wszytko posłuszni jesteście.T$!Przeto was proszę, abyście miłość przeciwko niemu skuteczną okazali.#Tak iżbyście wy mu daleko więcej odpuścić mieli i cieszyć go, by snadź zbytnim smutkiem nie był pochłanion takowy.X")Dosyćci ma takowy człowiek na zfukaniu tym, które się od wiela ich stało.!}A jeśliż kto przyniósł to zasmucenie, nie mnieć zasmucił, ale poczęści was wszytki, abych onego nie obciążył.F Bomci wam napisał z wielkiego ucisku i utrapienia serca mojego z wiela łez, nie abyście byli zasmuceni, ale abyście miłość moję poznali, którą ja mam barzo obfitą przeciwko wam.-SA tom ci wam napisał, abych przyszedszy nie miał z tych smutku, z których bych się miał weselić, ufając o was wszytkich, że wesele moje wszytkich was jest.q[Bo jeślibych ja was zasmucił, a któż jest coby mię uweselił, jedno ten, który smutek ma ze mnie?V 'Alem to umyślnie uczynił, abych zasię nie przyszedł z zasmuceniem do was.u eNie iżebyśmy panowali nad wiarą waszą, ale iż jesteśmy słudzy wesela waszego, abowiem wiarą stoicie.p [A ja wzywam Boga na świadectwo, na duszę moję, iż folgując wam jeszczem nie przyszedł do Koryntu.P Który też zapieczętował nas i dał zadatek ducha w sercach naszych.b ?Przytym ten, który nas potwierdza z wami w Krystusie i który nas pomazał, jestci Bóg.d CAbowiem ile jest obietnic Bożych, w nim są Tak, a w nim Amen, ku chwale Bożej przez nas.4 cAbowiem Syn Boży Jezus Krystus, który między wami przez nas jest przepowiedan, to jest przez mię i przez Sylwana i Tymoteusza, nie był Tak i Nie, ale Tak w nim było.L Owszem wierny jest Bóg, iż mowa nasza do was nie była tak i nie. 7A gdym to umyślił, izalim użył jakiej niestateczności? Abo izali ty rzeczy, które myślę, według ciała myślę, aby we mnie było Tak i Nie? I przez was przejdź do Macedonijej i zasie z Macedonijej przejdź do was i od was być doprowadzon do Żydowskiej ziemie.f GA tak z tym ufaniem chciałem przyjdź do was przedtym, abyście wtóre dobrodziejstwo mieli.| sJakoście też poznali nas poczęści, iż jesteśmy przechwaleniem waszym, jako wy naszym, w dzień Pana Jezusów.z o Bo nie insze rzeczy piszemy wam, niźli czytacie, abo też znacie, a nadziewam się, iż do końca też poznacie.c A Abowiem toć jest przechwalanie nasze, świadectwo sumnienia naszego, iż z prostością i szczerością Bożą, nie z mądrością cielesną, ale z łaską Bożą przebywaliśmy na świecie, a zwłaszcza między wami.B  Gdy też wy będziecie nam pomagać modlitwą, którą za nas czynić będziecie, aby za dobrodziejstwo, które nam jest od wiela ich dane, były czynione dzięki i za nas od wiela ich.o Y A który z takowej śmierci wybawił nas i wybawia, w którym nadzieję mamy, iż też jeszcze wybawi.{  q Ale i sami u siebie mieliśmy wyrok śmierci, abyśmy nie dufali sami w sobie, ale w Bogu, który wzbudza umarłe.Y  -Abowiem nie chcemy abyście nie mieli wiedzieć bracia, o ucisku naszym, któryśmy mieli w Azijej, to jest, iżeśmy barzo nad przemożenie nasze byli obciążeni, tak iżeśmy prawie zwątpili i o żywocie.i  MWiedząc to, iż jako jesteście uczestniki utrapienia, tak też będziecie uczestniki pociechy.   I choć bywamy utrapieni, toć bywa dla pociechy waszej i zbawienia, które się sprawuje w cierpliwości tychże ucisków, które i my cierpimy, a nadzieja nasza o was mocna jest. Choć też pociechy bierzemy, tedy to bywa dla waszej pociechy i zbawienia.e  EBo jako w nas obfitują utrapienia Krystusowe, tak przez Krystusa obfituje i pociecha nasza.( KKtóry nas cieszy we wszelkim ucisku naszym, ku temu abyśmy mogli cieszyć ty, którzy są w każdym utrapieniu przez pociechę, którą nas samy cieszy Bóg. Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Krystusa, Ojciec on namiłosierniejszy, a Bóg wszelakiego pocieszenia.Z /Łaska niech wam będzie i pokój od Boga Ojca naszego i od Pana Jezusa Krystusa.6 iPaweł Apostoł Jezusa Krystusa przez wolę Bożą i Tymoteusz brat, kościołowi Bożemu, który jest w Koryncie, ze wszytkimi świętemi, którzy są we wszytkiej Achaijej.H Miłość moja jest z wami wszytkimi w Krystusie Jezusie Amen.:oŁaska Pana Jezusa Krystusa niech będzie z wami.\1Jeśli kto nie miłuje Pana Jezusa Krystusa, niech będzie przeklętym i Maranata.-UPozdrowienie ręką moją Pawłową.\1Pozdrawiają was bracia wszyscy. Pozdrówcie jedni drugie świętym pocałowaniem.{Pozdrawiają was zbory Azijej, pozdrawiają was barzo w Panu Akilla i Pryscylla i z tym zborem, który jest w domu ich.K~Bo ochłodzili ducha mego i waszego, a przetoż poznajcie takowe.s}_Raduję się z przyjścia Stefaniego i Fortunata i Achaika, abowiem ci nagrodzili mi niebytność waszę.L|Abyście byli poddani takowym i każdemu, który pomaga i pracuje.|{qA proszę was bracia: Wiecie dom Stefany być pierwszym w Achaijej, a iż się podał na posługowanie świętych.Wz' Czujcież i stójcie w wierze, mężnie sobie poczynacie, bądźcie stałemi.8yi Przytym co się tycze Apollosa brata, barzom go prosił, aby szedł do was z bracią, ale koniecznie nie miał teraz wolej idź, ale przyjdzie gdy czas po temu mieć będzie.x  Niechaj go tedy nikt sobie lekce nie waży, ale odprowadźcie go spokojnie, aby do mnie przyszedł, gdyż go czekam z bracią.w} A jeśliby przyszedł Tymoteusz, patrzcie aby bespiecznie mieszkał między wami, bo uczynek Pański sprawuje jako i ja.Sv Abowiem drzwi mi są otworzone wielkie i skuteczne i wiele przeciwników.3uaPomieszkam też w Efezie aż do świątek.tAbowiem nie chcę was teraz widzieć śpiesząc się w drogę, ale spodziewam się, iż pomieszkam z wami do czasu, jeśli Pan dopuści.nsUA podobno pomieszkam przy was, abo i zimować będę abyście mię prowadzili kędy kolwiek pójdę.Zr-I przyjdęć do was przeszedłszy przez Macedonią; bo przez Macedonią pójdę.Xq)A jeśliby słuszną rzecz była, abych też i sam szedł, oni zemną pójdą.pA gdy przyjdę, którebyście kolwiek chwalili przez listy, ty poślę, aby odnieśli szczodrobliwość waszę do Jeruzalem.&oEPierwszego dnia w tego dniu każdy z was niechaj odłoży zbierając, co z dobrotliwości Bożej będzie mógł, iżby gdy przyjdę składania nie czyniono.sn aZatym około składania dla świętych, jakom postanowił w kościelech Galacijej, tak też i wy czyńcie.m7:A tak bracia moi mili, bądźcie mocni, nieporuszeni, obfitującemi w uczynku Pańskim zawsze, wiedząc, iż praca wasza nie jestci próżna w Panie.^l59Ale dziękuję Bogu, który nam dał zwycięstwo przez Pana naszego Jezusa Krystusa.?ky8A bodziec śmierci jestci grzech, a moc grzechu zakon.Wj'7Gdzież jest zwycięstwo twe o śmierci? Gdzież jest bodziec twój o grobie?9ik6A gdy to skażone przyoblecze nieskażone przyrodzenie i to śmiertelne przyoblecze nieśmiertelność, tedy się stanie słowo napisane: Śmierć jest pożarta w zwycięstwo.rh]5Boć musi to skażone, przyoblec nieskażone przyrodzenie i to śmiertelne przyoblec nieśmiertelność.g34Barzo prędko i we mgnieniu oka na głos trąby ostatecznej (abowiemci zatrąbi, a umarli wzbudzeni będą nie skażeni i my będziemy odmienieni).bf=3Otoć wam tajemnice powiedam: Nie wszyscyć zaśniemy, ale wszyscy odmienieni będziemy.-eS2A toć mówię bracia, żeć ciało i krew królestwa Bożego dziedzicznie otrzymać nie mogą, ani skażenie nie otrzymawa dziedzictwa nieskażonego przyrodzenia.ddA1Jakośmy nosili wyobrażenie ziemskiego, będziem też nosić wyobrażenie i niebieskiego.mcS0Jaki ziemski, tacy i ci, którzy ziemscy są, a jaki on niebieski, tacy i ci którzy są niebiescy.[b//Pierwszy człowiek z ziemie, ziemski jest. Wtóry człowiek sam Pan z nieba jest.zam.Ale się nie pierwszym stało co jest duchowne, ale to które jest duszą do czasu żywe, potym które duchowne. ` -Takci też jest napisano: Stał się pierwszy człowiek Adam w duszę żywą, a pośledni Adam stał się duchem ożywiającym.!_;,Bywa wsiane ciało do czasu duszą żywiące, a bywa wzbudzone ciałem duchownym. Jestci ciało duszą do czasu żywiące, jest też i ciało duchowne.q^[+Bywa wsiane prócz uczciwości, a bywa wzbudzone uwielbione. Bywa wsiane mdłe, a bywa wzbudzone mocne.h]I*Takci i zmartwychwstanie. Bywa wsiane ciało poddane skażeniu, a bywa wzbudzone nie skażone.z\m)Insza jest chwała słońca, a insza miesiąca i insza gwiazd. Abowiem gwiazda od gwiazdy jest różna w chwale.p[Y(Są też ciała niebieskie i ciała ziemskie, aleć insza jest chwała niebieskich, a insza ziemskich. Z'Nie jestci wszelkie ciało jednymże ciałem, ale insze jest ciało ludzkie, a insze ciało bydlęce, insze ryb, a insze ptaków.WY'&Ale Bóg daje mu ciało jako chciał i każdemu nasieniu jego własne ciało.Xw%I co siejesz, nie siejesz ciała, które ma wynidź, ale gołe ziarno (jako na przykład) pszeniczne abo jakie insze.KW$Szalony! To co ty siejesz, nie bywać ożywiono, ażby obumarło.YV+#Ale rzecze który: Jakoż wzbudzeni bywają umarli, a w jakiem ciele wychodzą?}Us"Ocućcież się sprawiedliwie, a nie grzeszcie: boć niektórzy nie znają Boga. Mówieć to abych was zawstydził.AT}!Nie błądźcież. Złeć rozmowy psują obyczaje dobre./SW Jeśliżem według człowieka w Efezie z źwierzęty walczył, któryż mam ztąd pożytek, jeśli umarli wzbudzeni nie bywają? Jedzmy i pijmy, boć jutro pomrzemy.fREKażdyć dzień umieram przez chwałę waszę, którą mam w Jezusie Krystusie panie naszym.KQPrzecz też i my na każdy czas w niebeśpieczeństwie jesteśmy?"P=Bo inaczej cóż uczynią ci, którzy się za umarłe krzczą? Jeśliże koniecznie umarli wzbudzeni nie bywają, przeczże za umarłe krzczeni bywają?O3A gdy mu wszytki rzeczy poddane będą, tedyć też i sam syn będzie poddan temu, który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszytkim we wszytkich.8NiBoć wszytki rzeczy podał pod nogi jego. A gdy mówi, że mu wszytki rzeczy poddane są, jawna rzecz jest, iż to bywa mówiono okrom tego, który mu poddał wszytki rzeczy.=MuA ostatni nieprzyjaciel śmierć będzie zniszczona.[L/Boć on królować musi, ażby położył wszytki nieprzyjacioły pod nogi swoje.K Potym koniec będzie, gdy poda królestwo Bogu a ojcu, gdy zniszczy wszelkie przełożeństwo i wszelką zwierzchność i moc.JyA każdy porządkiem swoim: Krystus pierwszy powstał, potym ci, którzy są Krystusowymi, powstaną w przyście jego.aI;Abowiem jako przez Adama wszyscy umierają, tak i w Krystusie wszyscy ożywieni będą.dHABo gdyż przez człowieka śmierć przyszła, też i przez człowieka powstanie zmartwych.oGWJeśliż tylko w tym żywocie w Krystusie nadzieję mamy, nad wszytki ludzi jesteśmy nanędzniejszy,EFA także i ci też poginęli, którzy zasnęli w Krystusie.oEWA jeśliż Krystus nie wzbudzon, próżnać jest wiara nasza. Jeszcze jesteście w grzechach waszych.XD)Abowiem jeśliżeć umarli wzbudzeni nie bywają, anić Krystus wzbudzon jest.7CgI my też najdujemy się fałszywemi świadki Bożymi, iżeśmy świadczyli o Bogu, że Krystusa wzbudził, któregoć nie wzbudził, jeśliże umarli nie bywają wzbudzeni.yBkA jeślić Krystus nie jest wzbudzon, iścieć jest próżne nasze przepowiedanie, próżna też i wiara wasza.UA# Abowiem jeśli zmartwychwstania nie masz, tedyć ani Krystus jest wzbudzon.@! A jeśliże Krystus przepowiedan bywa, iż zmartwych wzbudzon jest: Jakoż mówią niektórzy między wami, że zmartwychwstania nie masz?B? I ja tedy i oni, tak przepowiedamy i takeście uwierzyli.N> Ale z łaski Bożej jestem tym, czymem jest, a łaska jego przeciwko mnie próżna się nie stała, alem więcej pracował niż oni wszyscy, wszakże nie ja, ale łaska Boża, która jest ze mną.= Bomci ja jest namniejszy z Apostołów, którym nie jest godzien abych był nazywan Apostołem, iżem prześladował kościół Boży.X<)Na ostatek po wszytkich, ukazał się też i mnie jakoby poronionemu płodowi.G;Potym jest widzian od Jakuba, potym od wszytkich Apostołów.:Zatym widzian jest więcej niż od piąci set braciej zaraz, z których wiele ich trwa aż do tego czasu, a niektórzy też zasnęli.=9uI był widzian od Kefasa, potym od onych dwunaście.Y8+Ktemu że jest pogrzebion, że też wzbudzon jest trzeciego dnia według pisma.z7mAbowiem naprzód podałem wam com też sam wziął, to jest, że Krystus umarł za grzechy nasze, według pisma.6Przez którą też zachowani jesteście, jeśli pamiętacie którym sposobem przepowiedziałem wam, wyjąwszy byście próżno uwierzyli.5 A oto bracia oznajmuję wam Ewanjeliję, któram wam przepowiedział, którąście też przyjęli i w której też stoicie.K4(A wszytki rzeczy niechaj będą uczciwie i porządnie sprawowane.d3A'A także bracia żądajcie tego, abyście prorokowali, a języki mówić nie zabraniajcie./2Y&A jeśli kto nie wie, niechaj nie wie.1}%Jeśliże kto zda się być prorokiem, abo duchownym, niech uzna ty rzeczy, które wam piszę być Pańskim roskazaniem.J0 $Izali od was weszło słowo Boże? Izali ku wam tylko przyszło?/%#A jeśli się czego nauczyć chcą, niech doma swych mężów pytają, abowiemci nieprzystojna rzecz jest niewiastam w zgromadzeniu mówić..'"Niewiasty wasze niech milczą we zborzech, abowiemci mówić im nie jest dopuszczono, ale im roskazano aby poddane były, jako i zakon mówi.h-I!Abowiemci Bóg nie jest Bogiem zamieszania, ale pokoju, jako we wszytkich zborzech świętych.5,e I duchowieć proroków są poddani prorokom.h+IBo możecie wszyscy po jednemu prorokować, aby się wszyscy uczyli i wszyscy pocieszeni byli.T*!A jeśliby inszemu, który siedzi było objawiono, pirwszy niechaj milczy.Q)Prorocy też niech mówią dwa abo trzej, a inszy niechaj rozsądzają.(A jeśliby wykładacza nie było, niech milczy ten w zgromadzeniu, który obcym językiem mówi, a niech mówi sobie a Bogu. 'Chociaż kto językiem mówi, niech to będzie po dwu, abo nawięcej po trzech, a ktemu jeden po drugim, a jeden niechaj wykłada.+&OCóż tedy jest bracia? Gdy się schodzicie każdy z was ma psalm, ma naukę, ma język, ma objawienie, ma wykładanie, wszytko tedy niech będzie ku zbudowaniu.%I także skrytości serca jego bywają objawione, a tak upadszy na oblicze da chwałę Bogu, opowiedając że Bóg w was jest prawdziwie.$A gdyby wszyscy prorokowali, a wszedł kto nie wierny, abo nie nauczony, bywać od wszytkich sztrofowan, od wszytkich bywa rozsądzon."#=Gdyby się tedy wszytko zgromadzenie wespół zeszło i wszyscy języki mówili, a weszliby nienauczeni abo niewierni, izali nie rzeką, że szalejecie?&"EA także języki są na znak nie tym, którzy wierzą, ale tym, którzy nie wierzą. Proroctwo zasię nie tym, którzy nie wierzą, ale tym którzy wierzą.&!EW zakonie napisano jest: Przeto przez ludzi obcego języka i cudzemi wargami będę mówił ludowi temu, a przedsię mię i tak nie wysłuchają, mówi Pan.m SBracia! Nie bądźcie dziećmi w rozumieniu, ale bądźcie dziećmi złością i rozumem doskonali.#?Lecz w zgromadzeniu wolę pięć słów moim wyrozumieniem powiedzieć, abych też i drugie nauczył, niżeli dziesięć tysięcy słów językiem obcym.PDziękujęć Bogu mojemu, iż więcej niż wy wszyscy mówię języki.BAbowiem dobrze ty dziękujesz, ale drugi się nie buduje.Bo jeślibych błogosławił duchem ten, który jest z pospólstwa, jakoż rzecze Amen na twe dziękowanie, gdyż nie wie co ty mówisz?5Cóż tedy jest? Będę się modlił duchem, będę się też modlił wyrozumieniem, będę śpiewał duchem, a też będę śpiewał wyrozumieniem.r]Bo jeślibych się modlił językiem, modlić się duch mój, ale wyrozumienie moje jest niepożyteczne.O Dlatego kto mówi językiem obcym, niech prosi aby mógł wykładać.~u Tak też i wy gdyż duchownych rzeczy żądacie, szukajcież abyście w nich przewyższali ku zbudowaniu kościoła.!; Jeślibych tedy nie wiedział co znaczy głos, będę obcego języka człowiekiem, a ten który mówi, będzie też u mnie obcego języka człowiekiem.dA Jako na przykładzie, tak wiele jest głosów na świecie, a żaden z nich nie jest niemy. Także i wy językiem jeślibyście nie dali mowy znacznej, jakoż będzie rozumiano co się powieda? Bo będziecie na wiatr mówić.`9Abowiem jeśliby nie pewny głos trąba dała, któż się ku wojnie gotować będzie?QWszak ty rzeczy, które dusze nie mając głos dawają, choć piszczałka, choć harfa, jeśliby dźwięków różności nie dawały, jakoż będzie poznano to co na piszczałce abo na harfie grają?Y+A chciałbym abyście wszyscy mówili języki, ale więcej abyście prorokowali, abowiem więcszy jest ten, który prorokuje, a niż ten co języki mówi, wyjąwszyby wykładał, aby zbór wziął budowanie._7Który językiem obcym mówi, samego siebie buduje, a który prorokuje, zbór buduje.V%A który prorokuje, opowieda ludziam zbudowanie i napominanie i pocieszenie.{Abowiem który mówi języki obcymi, nie ludziam mówi ale Bogu, bo go żaden nie słyszy, a on duchem mówi tajemnice.` ;Naśladujcie miłości, żądajcie darów duchownych, ale więcej abyście prorokowali.h I A terazci trwa wiara, nadzieja, miłość. Ty trzy rzeczy, a z nich nawięcsza jest miłość./ W Abowiemci teraz widziemy przez zwierciadło i przez podobieństwo, ale w on czas oblicznie ujźrzymy. Teraz znam po części, a w on czas poznam jako nauczon będę.: m Gdym był dziecięciem, mówiłem jako dziecię, myśliłem jako dziecię, rozumiałem jako dziecię, lecz gdym się stał mężem, zatarłem ty rzeczy, które dziecinne były.X ) Ale gdy przyjdzie to co jest doskonałego, tedy to co jest po części zginie.= u Abowiem po części znamy i po części prorokujemy.w Miłość nigdy nie odpada, choć i proroctwa będą zgładzone, języki ustaną i umiejętność będzie zniszczona.U# Wszytko znosi, wszytkiemu wierzy, wszytkiego się nadziewa, wszytko cierpi.J  Nie raduje się z niesprawiedliwości, ale się weseli z prawdy.  Miłość niczym się nie brzydzi jakoby nieprzystojnymi, nie szuka co jest jej, nie bywa wzruszona ku gniewu, nie myśli złego.q[ Miłośćci jest cierpliwa, dobrotliwa, miłość nie zajźrzy, miłość nie jest harda i nie nadęta./ I gdybych wszytki majętności moje rozdał ubogim, a podałbych ciało moje abych był spalon, a miłości bych nie miał, nic mi to nie pomaga.B} I gdybych miał proroctwo i wiedział wszytki tajemnice i wszelką naukę, a gdybych miał wszelką wiarę, żebych też i góry przenosił, a miłości bych nie miał, nicem nie jest. ! Gdybych mówił języki ludzkiemi i Anielskimi, a miłości bych nie miał, stałem się miedzią brząkającą, abo cymbałem brzmiącym.`9 A żądacież lepszych darów? Otoż jeszcze wam z wielką pilnością drogę okażę.iK Izali wszyscy dary mają uzdrawiania? Izali wszyscy języki mówią? Izali wszyscy wykładają?s~_ Izali wszyscy Apostołami? Izali wszyscy proroki? Izali wszyscy nauczycielmi? Izali wszyscy cuda czynią?K} I postanowił Bóg niektóre w kościele, naprzód Apostoły, potym proroki, trzecie nauczyciele, potym mocy czynienia cudów, ktemu dary uzdrawiania, pomocy, rządzenia, różność języków.K| A tak wy jesteście ciałem Krystusowym i członkami po części.{/ A przeto choć cierpi jeden członek, społu boleją wszytki członki, choć bywa uczcion jeden członek, wespół się radują wszytki członki.dzA Aby nie było rozerwanie w ciele, ale iżby jedny członki o drugich toż staranie miały..yU Abowiem to co w nas jest ochędożnego, ochędogi nie potrzebuje, ale Bóg społu umiarkował ciało, temu członkowi, który nie miał, więcszą cześć podawszy.$xA A członki ciała, które mnimamy być nasprośniejsze, tymci więcszą poczciwość przydawamy, a nieuczciwe członki nasze więcszą poczciwość mają. #~~?}}#|{{&zyyexwvuutHsslsrbqqxqpooenn&mml1kksjjziiFhh+gffeePdccbaay``?_^^~^>]\\\[m[Z1YY6XXAWVVUTnT)SSkRR"QPP1OOCNIMMLLrLKgJJQIIIHkGGUGFrEDCCfBBB"AA[@@:??6>i==i<;;::9288K77F6544%3T22#1110y02/..L--c,,,:++n**\))J((%''.&&%%$$)###>""")!] S"Wv)3+o<eGR%>v q u 7 7>*Ph #quYc& Bądźcie jako i ja, abowiem jam jest jako i wy. Bracia, proszę was żadnejeście mi krzywdy nie uczynili.FX& Boję się o was, bym snadź darmo nie pracował około was.6Wg& Zachowywacie dni i księżyce i czasy i lata.AV{& Ale teraz, gdy znacie Boga, abo radszej jesteście uznani od Boga, jakoż się wracacie na zad ku początkom mdłym i niedostatecznym, którym zasię chcecie służyć jako i pierwej?hUI&I owszem, gdyście Boga nie znali, służyliście tym, którzy z przyrodzenia nie są bogowie.jTM&Przeto teraz nie jesteś sługą, ale synem, a jeśli syn, też i dziedzic Boży przez Krystusa.vSe&A iż wy jesteście synowie, posłał Bóg ducha Syna swego w serca wasze wołającego Abba, to jest, Ociec.\R1&Aby wykupił ty, którzy byli pod zakonem, żebyśmy otrzymali sposobienie synów. Q &Ale gdy przyszło wypełnienie czasu, posłał Bóg Syna swojego sprawionego z niewiasty, który się zstał poddanym zakonowi.XP)&Także i my, gdyśmy byli dziećmi, byliśmy pod początki świata zniewoleni.VO%&Aleć jest pod opiekuny i sprawcami aż do czasu, któryby ociec naznaczył.~N w&A toć powiedam: Póki dziedzic jest dziecięciem, nic nie jest różny od sługi, chociaż jest panem wszech rzeczy.nMU&A jeśli jesteście Krystusowi, iście plemieniem Abraamowym jesteście, dziedzicmi wedle obietnice.L7&Nie jest Żyd ani Grek, nie jestci niewolnik ani wolny, nie jest męszczyzna ani niewiasta. Abowiem wszyscy wy jednym jesteście w Krystusie Jezusie.TK!&Bo którzykolwiek jesteście okrzczeni w Krystusie, oblekliście Krystusa.UJ#&Abowiem wszyscy synami Bożymi jesteście przez wiarę w Krystusie Jezusie.GI&Ale gdy przyszła wiara, już pod nauczycielem nie jestechmy.iHK&A przetoż zakon nauczycielem naszym był ku Krystusowi, abychmy z wiary byli usprawiedliwieni.G&A przed tym niż przyszła wiara, byliśmy zamknieni pod strażą zakonu, abyśmy przyszli w tę wiarę, która miała być obiawiona.yFk&Ale Pismo zamknęło wszytko pod grzech, aby obietnica z wiary Jezusa Krystusa była dana tym, którzy wierzą.>Eu&Zakon tedy izali jest przeciwko obietnicam Bożym? Nie daj tego Boże! Abowiem gdyby był dan zakon, który by mógł usprawiedliwić, prawdziwieby z zakonu była sprawiedliwość.>Dw&A pośrednik nie jestci jednego, a Bógci jeden jest.7Cg&Cóż tedy zakon? Przydan jest dla występków, ażby przyszło ono plemię, któremu uczyniona jest obietnica, a jestci postanowion przez Anioły, przez rękę pośrednika.B&Abowiem jeśliż z zakonu jest dziedzictwo, już nie z obietnice, aleć Abraamowi przez obietnicę darował Bóg dziedzictwo.KA&A toć powiedam, iż umowy przed tym od Boga utwirdzonej, względem Krystusa zakon, który po czterech set i trzechdziesiąt lat nastał, w niwecz obrócić nie może, aby zgładził obietnice.'@G&A Abraamowi opowiedziane są obietnice i plemieniowi jego. Nie mówi plemieniom, jako o wielu, ale jako o jednym: I plemieniowi twojemu, które jest Krystus.?)&Bracia! Ludzkimci obyczajem mówię: Choć człowieczy testament jest, wszakże gdy jest utwierdzony, nikt go nie łamie, ani kniemu przydawa.>{&Aby w poganoch błogosławieństwo Abraamowe było w Krystusie Jezusie i abyśmy obiecanego Ducha wzięli przez wiarę.#=?& Lecz Krystus nas odkupił od przeklęctwa zakonu, gdyż za nas stał się przeklęctwem, abowiem napisano jest: Przeklęty którykolwiek wisi na drzewie.f<E& A zakon nie jestci z wiary, ale człowiek któryby im dosyć uczynił, w nich żyć będzie.{;o& A iż przez zakon żaden nie bywa usprawiedliwion u Boga, jawnoć jest, gdyż sprawiedliwy z wiary żyć będzie.P:& Abowiem ile ich jest z uczynków zakonu, pod przeklęctwem są, bo napisano jest: Przeklęty każdy któryby nie trwał we wszytkich rzeczach, które napisane są w księgach zakonu, aby je czynił.V9%& A tak, którzy z wiary są, błogosławieni bywają z wiernym onym Abraamem. 89&A obaczając wprzód Pismo, iż z wiary Bóg usprawiedliwia pogany, przed tym opowiedało Abraamowi: Błogosławieni będą w tobie wszyscy narodowie.N7&Tak też wiecie, iż którzy z wiary są, ci są synami Abraamowymi.M6&Jako Abraam uwierzył Bogu i poczytano mu jest ku sprawiedliwości.5y&Który tedy wam dodawa ducha i sprawuje mocy w was, izali to czyni z uczynków zakonu, czyli z wiary przez słuchanie?G4&I takżeście wiele cierpieli darmo? Jeśli też jedno darmo.U3#&Takeście bezrozumni, począwszy duchem, teraz bywacie dokończeni ciałem.|2q&Tego się tylko żądam uczyć od was, z uczynkówli zakonnych wzięliście ducha, czyli z wiary przez słuchanie?01 [&O bezrozumni Galatowie i któż was zmamił, abyście prawdzie nie byli posłusznymi, którym przed oczyma Krystus przed tym był wymalowan i między wami ukrzyżowan?|0q&Nie obracamci w niwecz łaski Bożej, bo jeśli przez zakon jest sprawiedliwość, tedyć Krystus próżno umarł.8/i&A żywę już nie ja, ale żywie we mnie Krystus. A żywot, którym teraz żywę w ciele, w wierze Syna Bożego żywę, który umiłował mię i wydał samego siebie za mię.h.I&Bom ja przez zakon zakonowi umarł, abym Bogu żył i jestem wespół z Krystusem ukrzyżowan.i-K&Abowiem jeśli zasię buduję ty rzeczy, którem popsował, czynię siebie samego przestępcą.',G&A jeśli my szukając abyśmy byli usprawiedliwieni przez Krystusa, bywamy znalezieni sami grzesznymi, izali Krystus jest sługa grzechu? Nie daj tego Boże.3+_&Wiedząc, iż nie bywa usprawiedliwion człowiek z uczynków zakonu, ale przez wiarę w Jezusa Krystusa, teżeśmy my w Krystusa Jezusa uwierzyli, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Krystusowej, a nie z uczynków zakonu przeto, iż żadne ciało nie będzie usprawiedliwione z uczynków zakonu.L*&My z przyrodzenia jesteśmy Żydowie, a nie z poganów grzesznicy.r)]&Ale gdym obaczył, iż nie prosto chodzili, jako przystało prawdzie Ewanjelijej, rzekłem Piotrowi przed wszytkimi: Jeśli ty będąc Żydem pogańskie żywiesz, a nie po żydowsku, czemu pogany przymuszasz, aby po żydowsku żyli?(y& I obłudnie się obchodzili wespół z nim ini też Żydowie tak, iż Barnabas też był uwiedzion w obłudność ich.E'& Abowiem przed tym niż przyszli niektórzy od Jakuba, wespół i z pogany jadał, a gdy ci przyszli, skradał się i odłączył się od nich, bojąc się tych, którzy byli z obrzezania.v&e& A gdy przyszedł Piotr do Antjochijej , sprzeciwiłem się mu oblicznie przeto, iż był godzien naganienia.e%C& Tylko upominali abyśmy pamiętali na ubogie, o czym też starałem się abych tak czynił.G$& A gdy poznali łaskę mnie daną Jakub, Kefas i Jan, które miano za słupy, dali mi i Barnabaszowi prawicę społeczności, abyśmy między pogany przepowiedali, a oni między obrzezanymi.|#q&Abowiem ten, który był mocny przez Piotra na Apostolstwo obrzezania, tak też był mocny przez mię do poganów.k"O&I owszem, gdy widzieli, iż mi jest zwierzona Ewanjelija nieobrzezania, jako Piotrowi obrzezania.N!&A od tych, którzy się zdadzą być czym (nie uczyłem się) i jakimi byli przed tym, nic mi do tego. Osobęć człowieczą Bóg nie brakuje. Abowiem którzy są w powadze, nic mi nie dołożyli.o W&Którym nie ustąpiliśmy bynamniej jakoby się im poddawając, aby prawda Ewanjelijej trwała u was.#?&A to dla braciej obłudnych i fałszywych, którzy wkradli się aby wyszpiegowali wolność naszę, którą mamy w Jezusie Krystusie, aby nas zniewolili.`9&Ale i Tytus, który ze mną był, będąc Grekiem, nie był przymuszon obrzezać się.H &A szedłem z obiawienia i oznajmiłem im Ewanjeliją, którą przepowiedam między pogany, ale to z osobna z tymi, którzy byli zacnymi, iżbym snadź darmo nie biegł, abo też nie biegał.u e&Potym we czternaście lat szedłem zasię do Jeruzalem wespół i z Barnabaszem, wziąwszy z sobą i Tytusa. ;&I chwalili Boga zemnie.x k&Ale tylko usłyszeli: Ten, który prześladował nas niekiedy, teraz opwieda wiarę, którą przed tym burzył.a =&I byłem nieznajomym z twarzy kościołom ziemię Żydowskiej, które były w Krystusie.8 m&Zatym przyszedłem do krain Syrijej i Cylicijej.I  &A co wam piszę, oto przed Bogiem świadczę, iż nie wymyślam.Z /&A inszego z Apostołów nie widziałem żadnego, oprócz Jakuba brata Pańskiego.z o&Zatym po trzech lat wróciłem się do Jeruzalem, abym nawiedził Piotra i mieszkałem przy nim piętnaście dni. #&Anim się wrócił do Jeruzalem do tych, którzy przedemną byli Apostołami, alem szedł do Arabijej i wróciłem się zasię do Damaszku.z o&Objawiać Syna swego we mnie, abym go przepowiedał między pogany, nie zarazemem się dokładał ciała i krwie.s a&Ale gdy się podobało Bogu, który mię był odłączył z żywota matki mojej i wezwał z łaski swojej. 3&I poprawowałem się w żydostwie nad wiele równych w narodzie moim, gdym był większym miłośnikiem ustaw, którem był wziął od ojca mojego.  & Boście słyszeli co za postępek mój był niekiedy w żydostwie, iżem nad miarę prześladował kościół Boży i burzyłem ji.d C& Abowiem anim jej wziął od człowieka, anim nauczon, ale przez objawienie Jezusa Krystusa.b ?& A oznajmuję wam bracia, iż Ewanjelija przepowiedana odemnie, nie jest wedle człowieka.<  s& Abowiem teraz izali wam do ludzi czyli do Boga radzę? Abo szukamli abym się podobał ludziam? Abowiem jeślibych się jeszcze ludziam podobał, nie byłbych sługą Krystusowym.  & Jakośmy przed tym powiedali, też teraz zasię powiedam. Jeśliby kto wam opowiedał nad to coście wzięli, niech będzie przeklętym.z  o&Ale choćby i my, abo Anioł z nieba przepowiedał wam nad to cośmy wam przepowiedali, niech będzie przeklęty.w  i&Gdyż żadnej inszej nie masz, jedno niektórzy są co was trwożą i chcą wywrócić Ewnieliją Krystusowę.  #&Dziwuję się, iż opuściwszy tego, który was był wezwał ku łasce Krystusowej, tak prętko bywacie przeniesieni do inszej Ewanjelijej.> y&Któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen.  &Który samego siebie wydał za grzechy nasze, aby nas wyjął z teraźnijszego świata złego wedle wolej Boga i Ojca naszego.W )&Łaska niech wam będzie i pokój od Boga Ojca i Pana naszego Jezusa Krystusa.F &I wszyscy bracia, którzy są ze mną, kościołom Galicijej. &Paweł Apostoł nie od ludzi, ani przez człowieka, ale przez Jezusa Krystusa i Boga Ojca, który go wzbudził z martwych.y Łaska Pana Jezusa Krystusa i miłość Boga i społeczność ducha świętego niechaj będzie z wami wszytkimi. Amen.b= Pozdrówcie się społecznie świętym pocałowaniem. Pozdrawiają was święci wszyscy.*M Na ostatek bracia, bądźcie zdrowi, bądźcie doskonałymi, bądźcie pocieszeni, toż rozumiejcie, żywcie w pokoju, a Bóg miłości i pokoju będzie z wami."= Dlatego ty rzeczy, będąc nieobecny piszę, abych, obecny nie używał srogości, według mocy, którą mi Pan dał na zbudowanie, a nie na zepsowanie. Abowiemci się radujemy, gdy my jesteśmy niemocnemi, a wy jesteście możni. A żądamy też i tego, co jest doskonałości waszej.D~ Boć nie możemy nic naprzeciwko prawdzie, ale za prawdą.4}a I żądam też u Boga, abyście nic złego nie czynili, nie iżebyśmy się wam pochwalonemi okazali, ale abyście co jest poczciwego czynili, a my byli jako odrzuconemi.K| Ale się nadziewam, że poznacie, iż my nie jesteśmy odrzuceni. {9 Pokuszajcie samych siebie, jeśli w wierze nie jesteście, doświadczcie samych siebie, że Jezus Krystus w was jest, chyba żebyście byli odrzuceni.#z? Bo acz jest ukrzyżowan z krewkości, wszakże żywie z mocy Bożej: abowiemci i my krewe jesteśmy w nim, ale będziemy żyli z nim z mocy Bożej u was.y Gdyż szukacie doświadczenia Krystusa, który we mnie mówi, któryć przeciwko wam nie jest krewki, ale w was jest możny.Mx Powiedziałemci przed tym i powtóre powiedam jako obecny, tak też i nieobecny, teraz piszę tym, którzy przedtym grzeszyli i wszytkim inszym, że jeślić po wtóre przyjdę nie przepuszczeć.vw g Trzecić już raz przyjdę do was. Na powieści dwu abo trzech świadków będzie wszelka rzecz postanowiona.sv_ By mię zasię Bóg mój, gdy przyjdę, nie poniżył w was, abych też nie żałował wiela z tych ludzi, którzy przedtym grzeszyli, a nie upamiętali się z nieczystości, wszeteczeństwa i nierządności, której się dopuścili. u Abowiem się boję, bych snadź przyszedszy, nie znalazł was nie jakiemi bych chciał, a ja też żebych nie był znalezion od was, jakiego byście wy mieć nie chcieli, by jako nie były swary, zazdrości, gniewy, zwady, obmowy, szemrania, pychy, rostyrki.t3 Izali zasię mniemacie, abyśmy się wam wymawiali? Przed oblicznością Bożą w Krystusie mówimy, a wszytkoć namilejszy dla waszego zbudowania.s5 Prosiłem Tyta i posłałem z nim brata. Izali was w czym waszym złupił Tytus? Izaliśmy nie tymże duchem postępowali? Izali nie tymiż stopami?`r9 Izalim was na dobrach waszych złupił przez którego z tych, którem do was posłał?gqG Ale niech tak będzie. Jamci was nie obciążył, aleć będąc chytrym, zdradom was pojmał.zpm A jać barzo rad nałożę i będę wydan za dusze wasze, acz więcej was miłując, mniej sam miewam miłości.Po Otoć trzeci raz jestem gotów przyść do was, a nie będę próżnującym z waszą szkodą, abowiem nie szukam waszych rzeczy, ale was, boć nie synowie mają rodzicom skarbić, ale rodzice synom.n) Bo cóż jest czymbyście podlejszy byli nad insze zbory? Jedno iżem nie był próżnującym z waszą szkodą, przepuśćcie mi tę krzywdę.jmM Znaki Apostolstwa mojego wykonane są u was, przez wszelaką cierpliwość, znaki i cuda i mocy.Tl! Stałem się głupim przechwalając się. Wyście mię przymusili, bomci ja od was miał być zalecan. Abowiem w żadnej rzeczy nie byłem podlejszym nad przedniejsze Apostoły, aczem też nic nie jest."k= Dlatego się kocham w krewkościach, w letkościach, w potrzebach, w prześladowaniu, w uciskach dla Krystusa. Abowiem gdy nie mogę, tedym możny jest.Xj) I rzekł mi: Dosyć tobie na mej łasce, abowiem możność moja przez krewkość bywa dokończona. Barzo rad tedy będę się przechwalał radszej z krewkości mojej, aby we mnie mieszkała moc Krystusowa.Di Dla czegom trzy kroć Pana prosił, aby ode mnie odszedł.5hc A iżbych zacnością objawienia nie był nad miarę wywyższon, dan mi jest stark w ciało i Anioł szatan, aby mię policzkował, żebych nie był nad miarę wywyższon.Ig  Abowiem jeślibym się chciał przechwalać, nie będę głupim, boć prawdę powiem, aleć skromnie mówię, aby kto o mnie nie myślał nad to, czym mię być widzi, abo co słyszy odemnie.f Z takowego człowieka będę się przechwalał, a z siebie samego nie będę się przechwalał, wyjąwszy z krewkości moich.vee Iż był zachwycon do raju i słyszał niewymówione słowa, których się człowiekowi nie godzi powiedać.hdI A znam takowego człowieka (jeśli w ciele nie wiem, jeśli nie w ciele nie wiem, Bógci wie),2c] Znamci człowieka w Krystusie przed czternaścią lat (jeśli w ciele nie wiem, jeśli nie w ciele, nie wiem, Bógci wie), który był zachwycon aż do trzeciego nieba.xb k Iście mi nie jest pożyteczna rzecz przechwalać się, abowiemci przyjdę do widzenia i objawienia Pańskiego.Ia  !Alem był oknem w koszu spuszczon z muru i uszedłem rąk jego.r`] W Damaszku starosta króla Arety osadził był straż w mieście Damaszczeńczyków chcąc mię pojmać.\_1 Bóg i ojciec Pana naszego Jezu Krysta chwalebny na wieki wie, iż ci nie kłamam.m^S Jeśli się potrzeba przechwalać, będę się przechwalał z tego, co na moję krewkość należy.|]q Kto bywa trapion, żebych ja też nie miał być trapion? Kto bywa obrażon, żebym ja też nie miał być upalon?)\K Oprócz tych rzeczy, które się zwierzchu przydają, ciśnie mię ono wojsko, które każdy dzień na mię powstawa, to jest staranie o wszytkich kościelech.[{ W pracy, w kłopociech, w czujnościach często, w głodzie i w pragnieniu, w pościech często, w zimnie i w nagości.WZ' W drogach częstom bywał, w niebeśpieczeństwach rzek, w niebeśpieczeństwach zbójców, w niebeśpieczeństwach od swoich przyrodnych, w niebeśpieczeństwach od poganów, w niebeśpieczeństwach w mieście, w niebeśpieczeństwach na puszczy, w niebeśpieczeństwach na morzu, w niebeśpieczeństwach między fałszywą bracią.Y Trzy kroć byłem ubiczowan, razem był ukamienowan, trzy kroć byłem w rozbiciu okrętu, byłem w morzu głębokiem we dnie i w nocy.KX Od Żydów podjąłem pięć kroć czterdzieści plag bez jednej.W5 Słudzy Krystusowi są (głupieć mówię) przewyższam ja w pracach obficie, w ubiczowaniu nad miarę, w więzieniu obficie, w śmierciach często.qV[ Ebrejczycy są? Jestem i ja. Izraelczycy są? I jam też jest. Plemieniem Abrahamowym są? Jestem i ja..UU Jać to ku sromocie mówię, dlatego iżechmy byli mdłymi i owszem, w czymby kolwiek kto chciał być śmiały (z głupstwa to mówię) i ja też śmiałym będę.T Bo znosicie, jeśli was kto zniewala, jeśli was kto pożyra, jeśli kto bierze, jeśli się kto wywyższa, jeśli kto was w lice bije.?Sy Abowiem radzi znosicie głupie, będąc sami mądremi.ZR- Gdyż wiele się ich przechwala wedle ciała i ja się też przechwalać będę.jQM Co mówię, nie mówięć wedle Pana, ale jako przez głupstwo, w tym bespiecznym przechwalaniu.%PC Powtóre powiedam, aby mię kto nie mnimał być głupim. Bo inaczej przyjmujecie mię też, choć jako głupiego, abym się ja też maluczko przechwalał.,OQ Nie wielkać tedy rzecz, jeśli też służebnicy jego przemieniają się na kształt sług sprawiedliwości, których dokończenie będzie podług uczynków ich.XN) A toć nie dziwno, abowiem sam szatan przemienia się w Anioła światłości.lMQ Abowiem takowi fałszywi apostołowie są robotniki chytremi, przemienieni w Apostoły Krystusowe.$LA Ale co czynię, jeszcze uczynię, abym odjął przyczynę tym, którzy przyczyny żądają, aby w tym z czego się chlubią byli nalezieni takowi jako my.@K{ A czemuż? Przetoli, iż was nie miłuję? Bóg to wie.zJm Jestci prawda Krystusowa we mnie, iż to przechwalanie nie będzie zawarte przeciwko mnie w krainach Achajskich.vIe A gdym był u was i potrzebowałem, nie byłem próżnującym z czyją szkodą, abowiem czego mi nie dostawało, dodali bracia, którzy byli przyszli z Macedonijej, a we wszytkim strzegłem, abym wam nie był cięszkim i strzedz będę._H7 Złupiłem ine kościoły, wziąwszy od nich zapłatę ku temu, abym wam posłużył.G  Izalim zgrzeszył, żem samego siebie uniżył, abyście byli wywyższeni, a iżem darmo Ewanjeliję Bożą przepowiedał wam?F A chociem jest prostak w mowie, a wszakże nie w umiejętności: aleśmy koniecznie byli jawni we wszytkich rzeczach w was.ZE- Boć mnimam, iżem ni w czym nie był niższym niźli nazacniejszy Apostołowie.D Abowiem jeśliby przyszedł ten, co by inszego Jezusa przepowiedał, któregośmy my nie przepowiedali, abo jeśli przyjmujecie inego ducha, któregoście nie wzięli, abo inszą Ewanjeliją, którejeście nie przyjęli, tedybyście go dobrze cierpieli.#C? Ale się boję, iż jako wąż zwiódł Ewę chytrością swoją, tak aby skażone umysły wasze nie odstąpiły od szczerości, która jest w Krystusie.B5 Abowiem żądam was z chutliwą miłością Bożą, bom was nagotował, którebym jednemu mężowi za panienkę czystą stawił, to jest Krystusowi.]A 5 Boże daj to, abyście znosili maluczko głupstwo moje, a iścieć wy mię znosicie.[@/ Abowiem ten, który się zaleca, nie bywa pochwalon, ale ten którego Pan zaleca.B? Ale który się przechwala, niech się w Panu przechwala.(>I Abym w onych stronach, które za wami są, opowiedał Ewanjeliją, nie abyśmy się przechwalali w pomiarze drugiemu naznaczonym, to jest w rzeczach gotowych.f=E Nie przechwalając się z tych rzeczy, które naszego pomiaru nie są, to jest z cudzych prac, ale nadziewając się, iż gdy się rozmnoży wiara wasza przez nas będziem barzo wywyższeni w naznaczonym pomiarze naszym.< Abowiem jakobyśmy do was nie przyszli, nazbyt sami siebie nie wyciągamy, bośmy też aż do was przyszli w Ewanjelijej Krystusowej.f;E Ale my nie będziem się chlubić z tych rzeczy, które naszego pomiaru nie są, owszem wedle rozmierzenia słusznego onego pomiaru, którego nam Bóg udzielił, będziem się chlubić, iżeśmy aż też do was przyszli.<:q Abowiem nie śmiemy się policzać abo równać z niektóremi, którzy sami siebie zalecają, ale nie rozumieją, iż się sami sobą miarkują i sami się sobie przyrównawają.9w Toć niechaj myśli takowy, iż jakowi jesteśmy słowem przez listy w niebytności, takowi też oblicznie będziemy.p8Y Abowiemci (mówi) listy cięszkie są i mocne, ale obliczność ciała jest niemocna, a mowa niczemna.N7 Abym się nie zdał, jakobych was chciał przestraszyć przez listy.&6E Abowiem jeślibych się ja nieco więcej przechwalał z mocy naszej, którą nam dał Pan ku zbudowaniu, a nie ku podwróceniu waszemu, nie zawstydzę się.L5 Izali się na rzeczy zwierzchowne oglądacie? Jeśli kto sobie dufa, iż jest Krystusów, niech zasię to sam z siebie myśli, iż jako sam jest Krystusów, tak też i my Krystusowemi jesteśmy.i4K I gotową mamy pomstę wszelakiej krnąbrności, gdy napełnione będzie posłuszeństwo wasze.3 I wszelaka wysokość, która się wyszła przeciw poznaniu Bożemu i pojmaną wiedziemy wszelką myśl ku posłuszeństwu Krystusowi.2  Bo zbroje walki naszej nie są cielesne, ale z mocy Bożej mocne i ku podwróceniu miejsc obronnych, któremi rady podwracamy.?1y Abowiem chodząc w ciele, nie według ciała walczymy.80i A otoć proszę, abych będąc oblicznie nie był śmiałym tym ufaniem, którym myślę być śmiałym na niektóre, co o nas rozumieją, jakobyśmy według ciała chodzili.// Y A ja sam Paweł proszę was przez dobrotliwość i litość Krystusowę, który oblicznie jestem pokorny między wami, a w niebytności jestem śmiały przeciwko wam.=.u A niech będzie Bogu chwała za niewymowny dar jego.r-] A iż się też oni modlą za wami i żądając was dla łaski Bożej, która się w was zacnie okazuje./,W (Gdyż przez doświadczenie tej posługi Boga chwalą, za zgodne wasze poddaństwo pod Ewanjeliją Krystusowę i za życzliwe przeciwko sobie i wszytkim użyczanie).+# Abowiem szafowanie tej jałmużny, nie tylko nagradza niedostatek świętych, ale też w tym obfituje, iż za to wiele ich Bogu dziękują.*- Abyście we wszytkich rzeczach byli ubogaceni ku wszelakiej szczodrobliwości, którą przez nas to sprawuje, iż dzięki Bogu bywają czynione.)) A kto dodaje nasienia siejącemu, tenże wam doda i chleba na pokarmy i rozmnoży osiewki wasze i przysporzy owoców szczodrobliwości waszej.a(; Jako napisano jest: Rozdzielił i rozdał ubogim, szczodrobliwość jego trwa na wieki.*'M A Bóg mocen jest uczynić, aby opłynęła w was wszelaka dobrotliwość, abyście we wszytkim zawsze mając ile potrzeba, obfitowali w każdym uczynku dobrym.& Każdy jako umyślił w sercu swoim, tak niechaj da, nie z frasunkiem, ani z przymuszenia: Abowiem wesołego rozdawcę Bóg miłuje.|%q A toć mówię: Który sieje skąpie, skąpie też żąć będzie; a kto sieje hojnie, też hojnie żąć będzie.r$] A tak zdało mi się za potrzebną rzecz napomionać bracia, aby pierwej do was przyszli, a pierwej zgotowali waszę szczodrobliwość przedtym opowiedzianą, aby była gotowa tak jako szczodrobliwość, a nie jako rzecz poniewolna.:#m By snadź jeśliby ze mną przyszli Macedończycy, a zastaliby was niegotowe, abychmy my nie byli zawstydzeni (a mówię, by jedno nie wy) w tym tak beśpiecznym przechwalaniu. " I posłałem ty braty, iżby przechwalanie nasze o was nie było próżne w tej mierze, abyście jakom powiedział gotowymi byli.9!k Bo znam ochotne serce wasze, którym się przechwalam o was u Macedończyków, iż Achaja gotowa jest od roku przeszłego, a chuć która od was wyszła, wiele ich pobudziła.`  ; Abowiem o posługiwaniu, które bywa czynione świętym, nie potrzeba abych wam pisał.A tak doświadczenie miłości waszej i przechwalania naszego o was, pokażcie nad nimi przed oblicznością kościołów. 9A jeśli idzie o Tytusa, jestci moim towarzyszem i u was pomocnikiem, a jeśliż o bracia nasze, sąć posłowie kośćiołowi i chwałą Krystusową.5cPosłaliśmy też z nimi brata naszego, któregośmy często doświadczali w wielu rzeczach być pilnym, a teraz daleko pilniejszym dla wielkiego ufania, które mam o was._7Którzy poczciwych rzeczy pilnujemny, nie tylko przed Bogiem, ale też przed ludźmi.lQWystrzegając się tego, aby was kto nie ganił, w tej szczodrości, która bywa szafowana od nas.A{(A nie tylko to, ale też obran jest od kościołów za towarzysza drogi naszej, z tą dobrotliwością, która bywa szafowana od nas ku chwale samego Pana i ochotnemu sercu waszemu).vePosłaliśmy też wespół z nim brata onego, którego chwała jest w Ewanjelijej po wszytkich kościołach.}sIż ono napominanie za wdzięczne przyjął, że też więtszą pilność okazując, dobrowolnie do was przyszedł.QA dziękuję Bogu, który włożył to staranie o was w serce Tytusowe,gGJako jest napisano: Który wiele nazbierał, nie więcej miał, a kto mało, nie mniej miał.P Bo nie aby inszy mieli ulżenie, a wy utrapienie, ale zarówno na ten czas wasza obfitość nagradza ich niedostatek, aby też i ich obfitość wasz niedostatek nagradzała, żeby było porównanie.{ Abowiem jeśli przed tym był ochotny umysł, tenże jest przyjemny wedle tego, co kto ma, a nie wedle tego, co nie ma.) A teraz to, coście czynić poczęli, dokonywajcie, aby jako było ochotne ono chcenie, tak też aby było toż dokończenie z tego, co macie.7 A w tej rzeczy zdanie moje opowiedam: abowiem to wam pożyteczno, którzy nie tylko czynić, ale i chcieć przedtymeście poczęli, roku przeszłego.) Abowiem wiecie dobrotliwość Pana naszego Jezu Krysta, iż się dla nas ubogim stał, będąc bogaty, abyście ubogaceni byli ubóstwem jego.kONie roskazującci mówię, ale przez staranie inych, szczyrość miłości waszej oświadczając.3_A tak jako we wszytkim obfitujecie wiarą i mową i umiejętnością i wszelaką pilnością i swą miłością przeciwko nam, tak też abyście w tej łasce obfitowali.s_Ku temu, abyśmy napominali Tytusa, iżby jako przed tym począł, tak też dokonał u was tejże łaski.u cA nie tak, jakośmy się spodziewali, ale sami siebie oddali naprzód Panu, potym i nam przez wolę Bożą.~ uZ wiela próźb żądając nas, abyśmy przyjęli łaskę i społeczność posługi, która świętym bywa czyniona.f EAbowiem świadkiem jestem, iż oni wedle możności i też nad możność dobrotliwemi byli.- SIż w wielkim doświadczeniu utrapienia obfitowało wesele ich a ubóstwo, którym byli prawie do gruntu wyniszczeni opłynęło ku wielkiej szczodrobliwości ich.V  'Przytym bracia, oznajmujemy wam łaskę Bożą daną kościołom Macedonijej.6gRaduję się tedy, iż wam we wszytkim dufam.7A wnętrzności jego ku wam więcej wzbudzone są, gdy wspamiętywa posłuszeństwo wszytkich was i jakoście go z bojaźnią i z strachem przyjęli.NAbowiem jeślim u niego z was się w czym przechwalał, nie zawstydziłem się, jakośmy wszytki rzeczy prawdziwie mówili wam, tak też i przechwalanie nasze u Tytusa, prawdziwym jest znalezione.7 Dlategośmy pociechę wzięli z pociechy waszej, aleśmy się nawięcej radowali z wesela Tytusowego, iż ochłodzon jest duch jego od was wszytkich.iK Zaiste chociam do was pisał, nie pisałem wam dla onego, który był krzywdę uczynił, ani dlatego, któremu się krzywda stała, ale iżby między wami znaczna była ona pilność nasza o was przed oblicznością Bożą.6e Abowiem oto iżeście wedle Boga byli zasmuceni, jaką wielką pilność w was sprawiło i owszem, jako pilną obmowę, owszem żałość, owszem bojaźń, owszem uprzejme żądanie, owszem zapalczywą chuć, owszem pomstę? Na koniec we wszytkim jawnieście okazali, iżeście czystemi w tej rzeczy.+O Abowiem smutek, który jest wedle Boga, tenże upamiętanie sprawuje ku zbawieniu, którego nigdy żałować nie możemy, aleć smutek świata śmierć sprawuje.N Teraz raduję się, nie iżeście zasmuceni byli, ale iżeście byli zafrasowani ku upamiętaniu. Abowiem byliście zasmuceni wedle Boga tak, iż w żadnej rzeczy szkodyście nie podjęli dla nas.Abowiem chociam was zasmucił przez list, tego mi nie lito, chociam żałował, bo widzę, iż on list was zafrasował, chociaż do czasuNA nie tylko przyściem jego, ale też pociechą, którą on wziął z was, gdy nam oznajmił uprzejme żądanie wasze, płacz wasz i chuć waszę dla mnie, tak iżem się jeszcze więcej weselił.U~#Ale ten, który cieszy utrapione, pocieszył nas Bóg przyściem Tytusowym.&}EAbowiem przyszedszy do Macedonijej, ciało nasze żadnego ulżenia nie miało, owszem we wszytkim byliśmy uciśnieni, zewnątrz bitwy, a wewnątrz strachy..|UMam wielkie beśpieczeństwo mówienia u was, mam wielkie chlubienie z was, jestemci napełnion pociechy, a dziwnie obfituję weselem we wszytkim utrapieniu naszym.{3Ku osądzeniu waszemu nie mówię, bo przedtymem rzekł, iż wy w sercach naszych jesteście ku społecznej śmierci, także i społecznemu życiu.sz_Przyjmicież nas, żadnemuśmy krzywdy nie uczynili, żadnegośmy nie skazili, żadnegośmy nie złupili."y ?Mając tedy namilejszy ty obietnice, oczyśćmyż sami siebie od wszelakiego splugawienia ciała i ducha, dokonywając poświęcenia z bojaźnią Bożą.]x3I będę wam za ojca, a wy będziecie mi za syny i córki, mówi Pan wszechmogący.wyA przeto wynidźcie z pośrodku ich i odłączcie się, mówi Pan, a nieczystego nie tykajcie się, tedy przyjmę was.Yv+A co za zezwolenie jest kościołowi Bożemu z bałwany? Abowiem wy jesteście kościołem Boga żywego, jako mówił Bóg: Będę mieszkał w nich i chodzić będę i będę Bogiem, a oni mnie będą ludem. 5~~<}}}||d|{{1zzyxxxwwDvviuuYu tt(sssrrEqqppBooPnn]mm$ll_l"kkjjBiii*hh$gg:ffKeedd*cc[bbaala ``V__7^^A]}] \\>[[ZZYY-XX W)VV6UU[TTT*ScRRQPPhP OOENNaMMMOLLKKjJJgII=HHHGGGFFE}DDDCC@BBB+AAnA@@??!>d=< O: Tak iż zwiąski moje w Krystusie znaczne są przy wszytkim dworze Cesarskim i indziej wszędzie.= : Zatym bracia, chcę abyście wiedzieli, iż ty rzeczy, które mi się przytrefiały, ku więtszemu pomnożeniu Ewanjelijej przyszły.q< ]: Będąc napełnieni owoców sprawiedliwości, które są przez Jezusa Krystusa, ku chwale i czci Bożej.; /: Na to, abyście rozeznali ty rzeczy, które się nie zgadzają. Żebyście byli szczyremi i bez przekazy bieg wykonali, aż do dnia Krystusowego.k: Q: I o to proszę, aby miłość wasza jeszcze więcej obfitowała w uznaniu i we wszelkim rozsądku.q9 ]:Abowiem świadkiem mi jest Bóg jako was serdecznie miłuje wszytki we wnętrznościach Jezusa Krystusa.Q8 :Jako sprawiedliwa rzecz jest, abych to o was wszytkich rozumiał dlatego, iż was mam w sercu moim wszytki uczestniki łaski zemną, tak w moim więzieniu jako i w obronie i potwierdzeniu Ewanjelijej.n7 W:Pewnie to wiedząc, iż ten który począł w was dobrą sprawę, dokona aż do dnia Jezusa Krystusa._6 9:Iżeście przyszli ku społeczności Ewanjelijej, od pirwszego dnia aż do czasu tego.[5 1:(Zawżdy we wszelkiej prośbie mojej za wszytki was z weselem modlitwę czyniąc).:4 q:Dziękuję Bogu memu ustawicznie was pamiętając.V3 ':Łaska niech wam będzie i pokój od Boga Ojca naszego i od Pana Jezu Krysta.2 :Paweł i Tymoteusz słudzy Jezu Krysta, wszytkim świętym w Jezusie Krystusie, którzy są w Filipiech, z biskupy i diakony.t1a0Łaska niech będzie ze wszytkimi, którzy miłują Pana naszego Jezu Krysta, ku nieśmiertelności. Amen.]030Pokój niech będzie braciej i miłość z wiarą, od Boga Ojca i Pana Jezu Krysta.n/U0Któregom posłał do was na to, abyście wiedzieli o naszych rzeczach i aby pocieszył serca wasze..0A iżbyście i wy wiedzieli o moich rzeczach i co czynię, wszytko wam oznajmi Tychikus miły brat i wierny sługa w Panie.h-I0Za którą jestem posłem w łańcuchu, abym o niej bespiecznie mówił, tak jako mam mówić.~,u0I za mię, aby mi była dana mowa, ku otworzeniu ust moich z bespieczeństwem, abym oznajmił tajemnice Ewanjelijej.+30Z dzięką, modlitwą i prośbą, modląc się na każdy czas przez Ducha i w tymże czując wszelaką twałością i prośbą za wszytki święte.O*0Hełm też zbawienny weźmicie i miecz duchowy, to jest Słowo Boże.m)S0Ktemu wziąwszy tarczą wiary, którąbyście mogli wszytki strzały ogniste onego złego pogasić.5(e0Obuwszy nogi w gotowanie Ewanjelijej pokoju.x'i0Bądźcie tedy trwałemi, opasawszy biodra wasze prawdą i wziąwszy na się przedni pleszek sprawiedliwości.&0 A przeto weźmcie zupełną zbroję Bożą, abyście mogli sprzeciwić się czasu złego i sprawiwszy wszytki rzeczy, mocnie stanąć.`%90 Abowiem nie mamy boju przeciwko krwi i ciału, ale przeciwko państwam, przeciwko zwierzchnościam, przeciwko panom świata, sprawcam ciemności wieku tego, przeciwko duchownym złościam, które są na wysokości.h$I0 Przyobleczcież zupełną zbroję Bożą, abyście mogli stać przeciwko najazdom czartowskim.W#'0 Na ostatek bracia moi, bądźcie umocnieni przez Pana i przez moc siły jego.!";0 A wy panowie toż czyńcie przeciwko im, odpuszczając groźby wiedząc, iż też i samych was Pan jest na niebie, a brakowania osób u niego nie masz.e!C0Wiedząc, iż każdy coby uczynił dobrego, to odniesie od Pana, choć sługa, choć wolny.9 m0Z życzliwością służąc Panu, a nie ludziam. 0Nie na oko służąc jako ci, którzy się chcą podobać ludziam, ale jako słudzy Krystusowi, czyniąc z serca wolą Bożą. 0Słudzy, słuchajcie tych, którzy są pany wedle ciała, z bojaźnią i ze drżeniem, z prostością serca waszego, jako Krystusa.wg0A wy ojcowie, nie pobudzajcie ku gniewowi dzieci waszych, ale je wychowajcie w nauce i w karności Pańskiej.F0Abyć się dobrze działo i abyś był długo żyw na ziemi.R0Czci ojca twego i matkę (które jest pirwsze przykazanie z obietnicą).X +0Dzieci, słuchajcie rodziców waszych w Panie, boć to jest rzecz sprawiedliwa. 0!A tak i z was każdy z osobna niech miłuje żonę swoję jako siebie samego, a żona niechaj ma w uczciwości męża swojego.J 0 Tajemnica ta jestci wielka, a mówięć o Krystusie i kościele.s_0A przeto opuści człowiek ojca i matkę i przyłączy się ku żenie swojej i będą dwa w jednym ciele.M0Bo jesteśmy członkami ciała jego, z ciała jego i z kości jego. 0Abowiem nigdy żaden swego własnego ciała nie miał w nienawiści, owszem je wychowywa i zagrzewa, jako też Pan kościół.0Także mężowie mają miłować żony swoje, jako swoje własne ciała. Kto miłuje żonę swoję, samego siebie miłuje.#?0Aby ji sobie stawił chwalebnym, to jest kościołem, któryby nie miał zmazy, abo zmarsku, abo czego takowego, ale iżby był święty i krom przygany.G0Aby ji poświęcił, oczyściając omyciem wody przez słowo.pY0Wy mężowie, miłujcie żony wasze, jako i Krystus umiłował kościół i samego siebie wydał zań.ve0Jako tedy kościół poddany jest Krystusowi, tak też żony swoim mężom niech będą poddane we wszytkim.w0Abowiem mąż jest głową żony, tako i Krystus jest głową kościoła, a tenci jest, który zbawienie ciału dawa.>w0Żony, bądźcie poddane własnym mężom, jako Panu.= u0Będąc poddanemi jedni drugim, z bojaźnią Bożą.[ /0Dzięki czyniąc zawsze za wszytko Bogu i Ojcu, w imię Pana naszego Jezu Krysta.x i0Mówiąc między sobą przez psalmy i pieśni i śpiewania duchowne, śpiewając i grając w sercu swoim Panu.] 30A nie upijajcie się winem, w którym jest zbytek, ale bądźcie napełnieni ducha.Q 0A przeto nie bądźcie głupi, ale rozumiejcie, która jest wola Boża.2_0Czas odkupując przeto, iż dni złe są.]30Patrzciesz tedy jakobyście ostrożnie chodzili, nie jako głupi, ale jako mądrzy.a;0Dlatego mówi: Ocuć się, który śpisz i powstań zmartwych, a oświeci cię Krystus.  0 Ale wszytki rzeczy, gdy są okazane od światłości, bywają objawione, gdyż światłość jest to co wszytki rzeczy objawia.W'0 Abowiem ty rzeczy, które się tajemnie od tych dzieją, sromota i powiedać.kO0 Ani miejcie społeczności z uczynki niepożytecznemi ciemności, ale je owszem jawnemi czyńcie.3a0 Doświadczając co jest wdzięcznego Panu.W'0 Bo owoc ducha należy w wszelkiej dobroci i w sprawiedliwości, i w prawdzie.}0Abowiemeście byli niekiedy ciemnościami, a teraz światłością w Panie. Chodźciesz tedy jako synowie światłości..W0Nie bądźciesz tedy towarzyszmi ich.~w0Niechaj was nikt nie zwodzi próżnemi słowy, abowiem dla tych rzeczy przychodzi gniew Boży na ludzi nieposłuszne.}70Bo to wiecie, iż wszelki niewstydliwy, abo nieczysty, abo łakomy, który jest bałwochwalca, nie ma dziedzictwa w królestwie Krystusowym i Bożym.o|W0Niewstydliwość i błazeńska mowa, żarty i rzeczy, które nie przystoją, ale raczej dziękowanie. { 0Grzech nieczysty i wszelkie plugastwo abo łakomstwo, niechaj nie będzie między wami ani pomieniono, jako świętym przystoi.z)0A chodźcie w miłości, jako i Krystus umiłował nas i wydał samego siebie za nas na ofiarę i na zabicie Bogu, ku wonności dobrej woniej.?y {0Bądźcież tedy naśladowniki Boga, jako synowie mili.x0 Ale bądźcie dobrotliwymi jedni przeciwko drugim, miłosierni, odpuszczając sobie, jako i Bóg w Krystusie wam odpuścił. w 0Wszelaka przykrość i popędliwość i gniew i wołanie i złorzeczenie, niech będzie odjęte od was, z wszelaką złością.{vo0A nie zasmucajcie Ducha onego świętego Bożego, przez którego jesteście zapieczętowani na dzień odkupienia.+uO0Niechaj żadna mowa sprośna z ust waszych nie wychodzi, ale jeśli która jest dobra ku potrzebnemu zbudowaniu, aby łaskę tym, którzy słuchają przyniosła.t)0Ten, który kradł, niechaj już nie kradnie, ale raczej niechaj robi, pracując rękoma coby było dobrego, aby mógł użyczać potrzebnemu.(sK0A nie dawajcie miejsca diabłu.br=0Gniewajcie się a nie grzeszcie, słońce niechaj nie zachodzi nad rozgniewaniem waszym.q{0A przetoż odłożywszy kłamstwo, mówcie prawdę każdy bliźniemu swemu, abowiem jesteśmy członkami jedni drugich.~pu0I przyoblekli nowego człowieka, który wedle Boga stworzon jest ku sprawiedliwości i świętobliwości prawdziwej.;oq0A iżbyście się odnowili duchem umysłu waszego.%nC0To jest, abyście złożyli z siebie co się dotycze pirwszego postępowania starego onego człowieka, który zdradliwemi pożądliwościami bywa zepsowan.^m50Jeśliście go słuchali i przezeń jesteście nauczeni, jako jest prawda w Jezusie.4lc0Aleście wy nie tak się Krystusa nauczyli.k0Którzy bez żałości udali sami siebie na haniebną sromotę, aby się z chciwością wszelakiej nieczystości dopuszczali.j!0Mając myśl zaćmioną, a będąc oddaleni od żywota Bożego przez nieumiejętność, która w nich jest, z zatwardziałości serca ich.i'0To tedy powiedam i uprzejmie proszę przez Pana, abyście więcej nie postępowali, jako ini pogani postępują w próżności umysłu swego.}hs0Z którego wszytko ciało słusznie spojone i społu złączone, w każdym spojeniu związania mocy, którą wewnątrz sprawuje, według miary każdego członku bierze pomnożenie przystojne ciału, ku zbudowaniu samego siebie przez miłość.sg_0Ale zachowywając prawdę z miłością, rośćmy weń we wszytkim, który jest głową, to jest Krystus.9fk0Abyśmy już nie byli dziećmi chwiejącemi się i nie byli miotani tam i sam leda wiatrem nauki, przez chytrość ludzi i przez omylność, która jest na zdradę postawiona. e0 Aż wszyscy przyjdziemy w jedność wiary i poznania Syna Bożego, w męża doskonałego, w miarę zupełnego wzrostu Krystusowego.`d90 Ku zjednoczeniu świętych do sprawy posługowania i ku budowaniu ciała Krystusowego.~cu0 I tenże dał niektóre Apostoły, a drugie proroki, drugie zasię Ewanjelisty, niektóre też pasterze i uczyciele.mbS0 Który zstąpił, tenżeć jest, który też wstąpił na wszytki niebiosa, aby napełnił wszytko.eaC0 A to co wstąpił, cóż jest, jedno iż pirwej był zstąpił do naniższych stron ziemie?k`O0Dlatego mówi: Gdy wstąpił na górę, wiódł wiele więźniów w pojmanie i dał dary ludziam.L_0Ale każdemu z nas dana jest łaska wedle miary daru Krystusowego.r^]0Jeden Bóg i Ociec wszytkich, który jest nad wszytki rzeczy i po wszytkich rzeczach i we wszytkich was..]W0Jeden Pan, jedna wiara, jeden krzest.l\Q0Jedno jest ciało i jeden duch, tak jako jesteście wezwani w jednę nadzieję powołania waszego.R[0Starając się abyście zachowali jedność ducha przez zwioskę pokoju.iZK0Z wszelaką skromnością, cichością i z cierpliwością, znosząc jedni drugich w miłości.{Y q0Proszę tedy ja, więzień w Panu, abyście postępowali jako się godzi w powołaniu, którym jesteście wezwani.oXW0Niechaj będzie chwała w kościele przez Krystusa Jezusa, po wszytki czasy i na wieki wieków. Amen.W 0A temu, który może daleko obficiej wszytko uczynić nadto o co prosimy abo myślimy, z mocy onej, która się w nas okazuje.V0I poznać miłość Krystusowę, która przewyższa wszelakie wyrozumienie, a iżbyście byli napełnieni wszelakim napełnieniem Bożym.xUi0Mogli doścignąć ze wszytkimi świętymi, która jest szyrokość i długość i głębokość i wysokość.qT[0Aby mieszkał Krystus przez wiarę w sercach waszych, żebyście w miłości wkorzenieni i ugruntowani,~Su0Aby dał wam z obfitej łaski swojej, żebyście byli mocnie utwierdzeni przez Ducha jego, w wnętrznym człowiecze.FR0Od którego wszytek naród na niebie i na ziemi bywa nazwan.IQ 0Dlatego skłaniam kolana moje ku Ojcu Pana naszego Jezu Krysta.vPe0 A przetoż proszę abyście się nie zstawali leniwymi dla ucisków moich za was, która jest chwała wasza.KO0 W którym mamy wolność i przystęp z ufaniem przez wiarę jego.ZN-0 Wedle postanowienia wiecznego, które uczynił w Krystusie Jezusie Panie naszym.M0 Aby była teraz przez kościół oznajmiona państwam i zwierzchnościam, które na niebie są, rozmaita mądrość Boża.L50 A iżbym objaśnił wszytkim, która jest społeczność tajemnice skrytej od wieków w Bogu, który wszytki rzeczy stworzył przez Jezusa Krystusa. K0Mnie namniejszemu ze wszytkich świętych dana jest łaska ta, abym między pogany przepowiedał niedościgłe bogactwa Krystusowe.oJW0Którejem się zstał sługą z daru łaski Bożej, który dan jest mnie, wedle skutecznej mocy jego.I0To jest, iż pogani są społu dziedzicami i jednego ciała i społecznymi uczestniki obietnice jego w Krystusie, przez Ewanjeliję,H0Która inszych wieków nie była znaczna synom ludzkim, jako teraz oznajmiona jest świętym Apostołom jego i prorokom przez Ducha.ZG-0Ztąd czytając, możecie obaczyć wy rozumienie moje, w tajemnicy Krystusowej),aF;0Iż Bóg przez objawienie oznajmił mi tajemnice (jakom wam przedtym pisał na krótce.WE'0Jeśliście słyszeli szafowanie łaski Bożej, która mnie jest dana do was.KD 0Dlatego ja Paweł jestem więźniem Krystusa Jezusa za was pogany.gCG0Na którym też i wy pospołu jesteście zbudowani, abyście byli mieszkaniem Bożym w duchu.\B10Na którym wszytko budowanie słusznie spojone roście w kościół święty Panu.A{0Zbudowani na fundamencie Apostołów i proroków i owszem na samym Jezusie Krystusie, który jest kamieniem węgłowym.y@k0Przeto tedy już nie jesteście gośćmi i komorniki, ale mieszczany pospołu z świętymi i domowniki Bożymi.F?0Abowiem przezeń mamy przystęp oboj w jednym duchu do Ojca.[>/0A przyszedszy opowiedział pokój wam, którzyście daleko i którzy blisko byli.k=O0Aby też pojednał z Bogiem oboje w jednym ciele przez krzyż, zburzywszy nieprzyjaźń przezeń.D<0Zgładziwszy przez ciało swoje nieprzyjaźni, to jest, zakon przykazania, który się zamyka w ceremoniach, aby dwu stworzył w samym sobie w jednego nowego człowieka, czyniąc pokój.t;a0Abowiem on jest pokojem naszym, który oboje jednym uczynił i zepsował przegrodzenie śrzedniej ściany.~:u0 Ale teraz w Krystusie Jezusie wy, którzyście niekiedy byli daleko, zstaliście się blisko przez krew Krystusowę.I9 0 Iżeście byli na on czas bez Krystusa, oddaleni od rzeczy pospolitej izraelskiej i obcemi od umów, w których się zamykały obietnice, nadzieje nie mając i przez Boga będąc na świecie.C80 A przetoż pamiętajcie, że wy niekiedy będąc pogany w ciele, którzyście byli zwani nieobrzezaniem od onego, które jest zwano obrzezaniem w ciele i które rękoma bywa sprawowane.7#0 Abowiem jestechmy sprawą jego stworzeni w Krystusie Jezusie ku uczynkam dobrym, które przed tym Bóg nagotował, abychmy w nich chodzili.56e0 Nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił.]530Abowiem łaską jesteście zbawieni przez wiarę i to nie z was, dar to Boży jest.40Aby okazał w przyszłych czasiech wielkie bogactwa łaski swojej, przez dobrotliwość przeciwko nam w Krystusie Jezusie.P30I wzbudził pospołu i wespole posadził w niebie w Krystusie Jezusie.2w0Też gdychmy przez upadki umarłymi byli, pospołu ożywił nas przez Krystusa, którego łaską jesteście zbawieni.n1U0Ale Bóg, który jest bogaty w miłosierdziu, dla wielkiej miłości swojej, którą nas umiłował,_070Między którymi też i my wszyscy obieralichmy się niekiedy w pożądliwościach ciała naszego, czyniąc ty rzeczy, które się podobały ciału i myślam i bylichmy z przyrodzenia synowie gniewu jako i drudzy.I/ 0W którycheście niekiedy chodzili według biegu świata tego, według książęcia, który ma zwierzchność na powietrzu i ducha, który teraz moc swoję okazuje w ludziach nieposłusznych.Q. 0A was społu ożywił, gdyżeście byli umarli w upadkach i w grzechach,e- E0Który jest ciałem jego i wypełnieniem tego, który wszytki rzeczy we wszytkich napełnia.h, K0I wszytki rzeczy podał pod nogi jego i postanowił go głową nad wszytki rzeczy kościołowi.)+ M0Daleko nad wszelakie państwo i zwierzchność i moc i panowanie i nad wszelkie imię, które mianowane bywa, nie tylko na tym świecie, ale też na przyszłym.j* O0Którą okazał w Krystusie gdy go wzbudził zmartwych i posadził go na prawicy swojej w niebie.{) q0I która jest zacna ona wielkość mocy jego przeciwko nam, którzy wierzymy według skutecznej mocy i siły jego,"( ?0Oświeciwszy oczy umysłu waszego, abyście wiedzieli, któraby była nadzieja ona wezwania jego i które bogactwa chwały dziedzictwa jego w świętych.R' 0Nie przestawam dziękować za was, przypominając was w modlitwach moich.s& a0Dlatego i ja usłyszawszy onę wiarę która w was jest w Panie Jezusie i miłość ku wszytkim świętym.q% ]0Który jest zadatkiem dziedzictwa naszego, aż ku wolności będziem przywiedzieni ku czci chwały jego.@$ {0 W którym ufaliście i wy, usłyszawszy słowo prawdy, to jest, Ewanjeliję zbawienia waszego, w którą też uwierzywszy, jesteście zapieczętowani Duchem onym świętym obietnicę.\# 30 Abyśmy byli ku czci chwały jego, którzyśmy pirwszy nadzieję mieli w Krystusie." !0 W którym też dostaliśmy działu, będąc przeznaczeni wedle postanowienia jego, który wszytki rzeczy sprawuje wedle rady wolej swojej.! 30 Aby w wypełnieniu czasu zupełnego, zebrał w jedno wszytki rzeczy w Krystusie, tak ty, które są w niebie, jako i ty, które na ziemi, w tymże.|  s0 Objawiwszy nam tajemnicę wolej swojej, według dobrowolnej życzliwości swojej, którą był postanowił w sobie.K 0Którą obfitował w nas wszelaką mądrością i rostropnością.c A0W którym mamy odkupienie przez krew jego i odpuszczenie grzechów, z obfitej łaski jego._ 90Ku czci chwalebnej łaski swojej, którą nas wdzięcznymi uczynił w onym najmilszym. 0Który przeznaczył nas, aby nas sposobił za syny przez Jezusa Krystusa w sobie, wedle dobrowolnego upodobania wolej swojej.  0Jako nas wybrał w nim przed tym niż był założon świat, obyśmy byli świętymi i nienaganionymi przed nim, przez miłość.V '0Łaska i pokój niech wam będzie od Boga Ojca naszego i od Pana Jezu Krysta.{ s0Paweł Apostoł Jezusa Krystusa, przez wolą Bożą świętym, którzy są w Efezie, i wiernym w Krystusie Jezusie.Z-&Łaska Pana naszego Jezusa Krystusa, niech będzie bracia z duchem waszym. Amen.oW&Napotym niechaj mi żaden kłopotu nie zadawa, abowiem ja piętna Pana Jezusowe na ciele moim noszę.{o&A którzykolwiek tym sposobem postępować będą, pokój będzie nad nimi i miłosierdzie i nad Izraelem Bożym.lQ&Abowiem w Krystusie Jezusie, ani obrzezanie nic nie waży, ani nieobrzezanie, ale nowe stworzenie.%&A nie daj tego Boże abym się chlubił, jedno w krzyżu Pana naszego Jezu Krysta, przez którego świat mnie jest ukrzyżowan a ja światu.%& Abowiem i sami, którzy bywają obrzezani, zakonu nie zachowywają, ale chcą abyście się obrzezali, żeby się z ciała waszego chlubili.*M& Którzykolwiek chcą zdać się ozdobnymi w ciele, ci przymuszają was abyście się obrzezali, tylko aby dla krzyża Krystusowego prześladowania nie cirpieli.>w& Widzicie jakom długie listy wam pisał ręką moją.ve& Przeto tedy póki czas mamy, bądźmy dobrotliwymi przeciwko wszytkim, a nawięcej przeciw domownikom wiary.nU& A dobrze czyniąc nie bądźmy leniwemi, abowiem czasu swego żąć będziemy, jeśli nie ustaniemy. &Bo który sieje ciału swemu, z ciała żąć będzie zginienie. Który zaś sieje duchowi, z ducha żąć będzie żywot wieczny.s _&Nie błądźcie, Bógci nie bywa pośmiewan, abowiem cobykolwiek siał człowiek, to też żąć będzie.l Q&Przytym niechaj użycza wszytkich dóbr ten, który bywa nauczan w słowie temu, który go naucza.0 [&Abowiem każdy swoje brzemię poniesie.s _&A każdy niech sprawy swojej doświadcza, tedy w sobie samym przechwalanie mieć będzie, a nie w drugim.l Q&Abowiem jeśli się kto sobie zda być czym, gdyż nic nie jest, tego umysł jego samego oszukawa.P&Jedni drugich brzemiona noście, a tak wypełniajcie zakon Krystusów.3 a&Bracia! Choćby był uwiedzion człowiek w jaki upadek, wy duchowni naprawujcie takiego człowieka duchem cichości, obaczając samego siebie, abyś i ty nie był kuszon.dA&Nie bądźmy chciwi próżnej chwały, jedni drugie drażniąc, a jedni drugim zajźrząc.:o&Jeśli żywiemy duchem, duchem też postępujemy.hI&Abowiem którzy są Krystusowi, ciało ukrzyżowali z namiętnościami i z pożądliwościami.W'&Cichość, trzeźwość. Przeciwko tym, którzy są takowi, niemaszci zakonu.jM&Ale owoc ducha jestci: Miłość, wesele, pokój, cierpliwość, dobrotliwość, dobroć, wiara.H &Zazdrość, morderstwa, pijaństwa, biesiady i tym podobne rzeczy, które przepowiedam wam jakom przepowiedział, iż którzy takowe rzeczy czynią, królestwa Bożego dziedzicmi nie będą.r]&Bałwochwalstwo, trucizna, nieprzyjaźni, sfar, zawiści, gniewy, niesnaski, rosterki, odszczepieństwa.{o&Boć są jawne sprawy ciała, które ty są: Cudzołustwo, nieczystość, wszeteczeństwo, niepowściągliwość.H~ &A jeśli duchem bywacie wiedzieni, nie jesteście pod zakonem.#}?&Abowiem ciało pożąda przeciwko duchowi, a duch przeciwko ciału, a ty rzeczy między sobą przeciwne są, abyście nie czynili tego cobyście chcieli.X|)&Powiedam tedy, duchem postępujcie, a pożądliwości ciała nie wykonywajcie.v{e&A jeśli jeden drugiego kąsacie i pożyracie, patrzajcież, abyście jeden od drugiego nie byli zniszczeni.yzk&Bo wszytek zakon bywa wypełnion tym jednym słowem: Będziesz miłował bliźniego twojego jako samego siebie./yW& Abowiem wy wezwani jesteście ku wolności bracia, tylko nie mnimajcie, aby była wolność dana ciału dla przyczyny. Owszem przez miłość służcie jedni drugim.Ax}& Boże daj to, aby byli wycięci, którzy was niepokoją.w& A ja bracia jeśli jeszcze obrzezanie powiedam, czemuż jeszcze prześladowanie cierpię? Iście zniszczone jest zgorszenie krzyżowe.v& Ja dufam o was w Panie, iż nic inszego rozumieć nie będziecie. A ten, który wami trwoży, odniesie potępienie, któżbykolwiek był.4uc& Trocha kwasu wszytko zadziałanie zakwasza.:to&Tać pewność nie jest z tego, który was wzywa.as;&Bieżeliście nadobnie, któż wam przekaził, abyście nie byli posłusznymi prawdzie?}rs&Bo w Krystusie Jezusie ani obrzezanie nic nie waży, ani nieobrzezanie, ale wiara przez miłość się sprawująca.Jq &Abowiem my duchem z wiary nadzieję sprawiedliwości oczekawamy. p &Próżnym się wam zstał Krystus przez was samych, którzykolwiek przez zakon bywacie usprawiedliwieni i wypadliście z łaski.ow&Abowiem powtóre świadczę każdemu człowiekowi, który bywa obrzezan, iż powinien jest wszytek zakon zachowywać.cn?&Oto ja Paweł powiedam wam, iż jeśli będziecie obrzezani, Krystus wam nic nie pomoże.rm _&Stójcie tedy w wolności, którą nas Krystus wyzwolił, ani bądźcie znowu uwikłani jarzmem niewolej.Ml&A koniecznie bracia nie jesteśmy synowie służebnice, ale wolnej.kw&Ale co mówi Pismo? Wyrzuć służebnicę i syna jej, abowiem nie będzie dziedzicem syn służebnice z synem wolnej.j%&A jako na on czas ten, który się był narodził wedle ciała, prześladował tego, który się był narodził wedle ducha, także i teraz.Ei&My tedy bracia, według Izaaka jesteśmy synowie obietnice.@hy&Abowiem napisano jest: Wesel się niepłodna, która nie rodzisz, wyrwi się a zawołaj ty, która nie bolejesz. Abowiem więcej dziatek jest opuszczonej, niż tej, która ma męża.Rg&Ale ona wysoka Jeruzalem, wolnać jest, która jest matka wszytkich nas. f &Abowiem Synaj jestci góra w Arabijej, która się prawie zgadza z tą Jeruzalem, która teraz jest i służy z synami swojemi.e&Przez co znaczą się insze rzeczy, abowiem ty są dwie umowie, jedna, która jest Agar, od góry Syon, rodząc płód ku niewolstwu.pdY&Ale ten, który się z służebnicę urodził, jest wedle ciała; a który z wolnej, przez obietnicę.icK&Abowiem napisano jest: Iż Abraam dwu synu miał. Jednego z służebnicę, a drugiego z wolnej.Qb&Powiedzcie mi, którzy pod zakonem chcecie być, zakonu nie słuchacie?]a3&A chciałbym teraz być przy was i odmienić głos mój przeto, iż wątpię w was.T`!&Dziatki moje, które zaś rodzę, ażby był Krystus w was wykształtowan.n_U&Aleć cudna jest rzecz barzo miłować w dobrej rzeczy zawżdy, a nie tylko gdy obecnie bywam u was.Z^-&Miłująć was nie dobrze i owszem chcą nas wyłączyć, abyście je miłowali.P]&A tak, izalim się wam stał nieprzyjacielem, gdy wam prawdę mówię?-\S&Któreż tedy było przechwalanie błogosławieństwa waszego? Abowiem świadczę wam, iż jeśliby było mogło być, dalibyście mi byli wyłupiwszy, oczy swoje.3[_&A doświadczenia mojego, które było w ciele moim, nie lekceście sobie ważyli, aniście odrzucili, aleście mię przyjęli jako Anioła Bożego, jako Krystusa Jezusa.YZ+& Wiecie też iżem przez krewkość ciała przepowiedał wam pirwej Ewanjeliją. 0W~~}}}[||p{{q{zyyxx/wvvXuuu tqssxrrfr!q\q pp#onn6mml_l$kkjj?i}ihh>T==g<<@;;::P99$88P77166@54433622Y11'0}///.p--(,,@+7*d))<(( 'h'+&&%%$D##""H!!U ^0 GnhLlxTZ$%L*f r J  Z } ! |  'Ap}0Jb XA teraz wiecie co przeszkadza, aby on był objawion czasu swego.SaXIzali nie pamiętacie, iż jeszcze przy was będąc, tom wam powiedział?M`XKtóry się sprzeciwia i wynosi przeciwko wszelkiemu, którego zową Bogiem, abo któremu chwała bywa wyrządzana tak, iż siedzi w kościele Bożym jako Bóg, okazując się jakoby był Bogiem.H_ XNiech was żaden nie zwodzi żadna miarą, abowiem nie przyjdzie dzień Krystusów, ażby pierwej przyszło odstąpienie, a był objawion człowiek on złościwy, który jest syn zatracenia.M^XAbyście się rychło nie poruszyli od umysłu waszego, ani sobą trwożyli, ani przez ducha, ani przez powieść, ani przez list rzekomo od nas pisany, jakoby już blisko był dzień Krystusów.i] MXZatym prosimy was bracia przez przyście Pana naszego Jezu Krysta i nasze zgromadzenie do niego.w\ iX Aby było chwalone imię Pana naszego Jezu Krysta w was, a wy w nim, z łaski Boga naszego i Pana Jezu Krysta.>[ wX Dla czego też modlimy się zawsze za was, aby Bóg nasz was godnymi czynił wezwania tego i wypełnił wszytkę daremną życzliwość dobrotliwości swojej i sprawę wiary mocnie.+Z QX Gdy przyjdzie aby był uwielbion w świętych swoich i aby się dziwnym okazał we wszytkich wiernych w on dzień przeto, iż uwierzono świadectwu naszemu u was.qY ]X Którzy karani będą wiecznym zatraceniem, skazani od obliczności Pańskiej i od możnej chwały jego.X  XPłomienistym zapaleniem się mszcząc nad tymi, którzy Boga nie znali i ani słuchają Ewanjelijej Pana naszego Jezu Krysta.zW oXA wam, którzy bywacie utrapieni, ulżenie z nami, gdy się objawi Pan Jezus z nieba z Anioły możności swojej.eV EXAbowiemci sprawiedliwa rzecz jest u Boga, zasię tym utrapienie oddać, którzy was trapią.!U =XKtóra rzecz jest jawnym okazaniem sprawiedliwego sądu Bożego, na to aby was miano za godne królestwa Bożego, dla którego też ty rzeczy cierpicie.+T QXTak, iż my się z was przechwalamy u kościołów Bożych, to jest z cierpliwości waszej i wiary w wszelkim prześladowaniu waszym i w uciskach, które nosicie.)S MXBracia mamy Bogu zawsze dziękować za was jako się godzi przeto, iż barzo się pomnaża wiara wasza i obfituje społeczna miłość każdego z was wszytkich.SR !XŁaska niech wam będzie i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezu Krysta.Q XPaweł i Sylwanus, i Tymoteusz kościołowi Tesaloniceńskiemu, który jest w Bogu Ojcu naszym i w Panie Jezusie Krystusie.EPNŁaska Pana naszego Jezu Krysta niech będzie z wami. Amen.aO;NPoprzysięgam was przez Pana, aby ten list przeczytan był wszytkiej świętej braciej.AN}NPozdrówcie bracią wszystkę z pocałowaniem świętym.%MENBracia módlcie się za nas.AL}NWiernyć jest który was wezwał, który też to uczyni.,KQNA sam Bóg pokoju niech poświęci was zupełnie, a duch wasz cały i dusza i ciało bez naganienia w przyście Pana naszego Jezu Krysta niechaj będą zachowane.DJNOd wszelakiego podobieństwa złości wstrzymawajcie się.SINWszytkich rzeczy doświadczajcie, a co jest dobrego tego się trzymajcie.$HCNProroctwa nie wzgardzajcie.G9NDucha nie zagaszajcie.dFANWe wszytkim dziękujcie, abowiem tać jest wola Boża przez Jezusa Krystusa przeciwko wam.&EGNBez przestanku się módlcie.D7NZawsze się weselcie.C)NBaczcie aby żaden złem za złe nikomu oddawał, zawsze dobrotliwości naśladujcie, tak między wami społecznie, jako i przeciwko wszytkim.B NI prosimy was bracia napominajcie nierządne, cieszcie mdłe, wspomagajcie niemocne, bądźcie cierpliwymi przeciwko wszytkim.hAIN A iżbyście je wielce miłowali dla sprawy ich, pokój zachowajcie społecznie między sobą.@N A prosimy was bracia abyście poznali ty którzy pracują między wami i którzy są przełożonymi waszymi w Panie i napominają was.^?5N A przetoż napominajcie jeden drugiego i budujcie jedni drugich, jako też czynicie._>7N Który umarł za nas, aby choćbyśmy czuli choć spali, abychmy społu z nimi żyli.p=YN Abowiem Bóg nie postanowił nas na gniew, ale na otrzymanie zbawienia przez Pana naszego Jezu Krysta. <NAle my, którzy jestechmy dniowi, bądźmy trzeźwi, oblókszy przedni pleszek wiary i miłości , a za hełm nadzieję zbawienia.g;GNAbowiem ci, którzy śpią, w nocyć śpią, a którzy się upijają, w nocyć się upijają.O:NPrzeto tedy nie śpimy jako inszy, ale czujmy i bądźmy trzeźwiemi.h9INWszyscy wy jesteście synowie światłości i synowie dnia, nie jesteśmy nocy ani ciemności.d8ANAle wy bracia nie jesteście w ciemności, aby on dzień was miał jako złodziej zastać.7NBo gdy rzeką: Pokój i bespieczeństwo, tedy nagle zginienie przyjdzie na nie, jako ból niewiasty brzemiennej, a nie ujdą.f6ENAbowiem sami dostatecznie wiecie, iż on dzień Pański tak przyjdzie jako złodziej w nocy.d5 CNZatym co się tycze czasów i chwil zamierzonych bracia, nie potrzebujecie abym wam pisał.:4oNA przetoż pocieszajcie jedni drugie tymi słowy."3=NPotym my żywi, którzy pozostaniemy, zachwyceni będziemy społu z nimi na obłoki, żebychmy zaszli Panu na powietrze. A tak zawsze z Panem będziemy.2NGdyż sam Pan z krzykiem i z głosem Anielskim i z trąbą Bożą zstąpi z nieba, a którzy byli umarli w Krystusie, powstaną pierwej.1'NBo to wam powiedamy słowy Pańskimi: Iż my żywi, którzy pozostaniemy aż do przyścia Pańskiego, nie uprzedziemy tych, którzy zasnęli.~0uNAbowiem jeśli wierzymy iż Jezus umarł i powstał, tak też Bóg ty którzy zasnęli w Jezusie, przywiedzie z nim.(/IN A nie chcę bracia abyście wiedzieć nie mieli, co się tycze tych, którzy zasnęli, iżbyście się nie smucili jako i drudzy, którzy nadzieję nie mają.W.'N Abyście się poczciwie zachowali obcym i aby niczego wam potrzeba nie było. -N I starali się abyście byli spokojnymi i pilnowali rzeczy swoich, a robili własnymi rękami waszymi, jakośmy wam opowiedzieli.,'N Bo też i to czynicie przeciwko wszytkim bratom, którzy są we wszytkiej Macedonijej. A prosimy was bracia iżbyście więcej przewyższali.++ON Przytym co się tycze braterskiej miłości, nie potrzeba wam tego abym do was pisał, abowiem sami od Boga jesteście nauczeni, abyście jedni drugie miłowali.o*WNA przeto który to odrzuca, nie odrzuca człowieka, ale Boga, który wam dał Ducha swego świętego.M)NBo nie wezwał nas Bóg ku nieczystości, ale ku świętobliwości.L(NNiechaj żaden nie uciska, abo podchodzi w żadnej sprawie brata swego, abowiemci Pan jest, który się mści wszystkich tych rzeczy, jakochmy to i przed tym powiedzieli wam i oświadczyli się.T'!NNie będąc zjęci pożądliwością jako pogani, którzy nie znają Boga.\&1NI aby umiał każdy z was naczynie swe trzymać w świętobliwości i uczciwości.t%aNAbowiem tać jest wola Boża, toć jest poświęcenie wasze, żebyście się powściągali od nieczystoty.U$#NGdyż wiecie które, roskazania wziąwszy dalichmy wam od Pana Jezu Krysta.;# qNNa ostatek tedy bracia prosimy was i napominamy przez Pana Jezusa, jakoście wzięli od nas, którym sposobem macie chodzić i Bogu się podobać, abyście więcej przewyższali.'"GN Aby serca wasze nienaganione utwierdził w świętobliwości przed Bogiem i Ojcem naszym, na przyście Pana naszego Jezu Krysta ze wszytkimi świętymi jego. ! N A Pan niechaj was pomnoży i obfitymi uczyni, społeczną miłością między wami i przeciw wszytkim, jako i my przeciwko wam._ 7N Ale sam Bóg Ociec nasz i Pan nasz Jezus Krystus niech wyprostuje drogi nasze do was. N W nocy i wednie barzo pilno prosząc abyśmy widzieli oblicze wasze i abychmy wypełnili czego jeszcze w wierze waszej nie dostawa.N Bo któreż dziękowanie możemy oddać Bogu za was z wszelkiego wesela, którym się weselemy dla was przed Bogiem naszym?:oNAbowiem teraz żywiemy jeśli wy stoicie w Panie.s_NA przetoż bracia jesteśmy pocieszeni z was w każdym utrapieniu i potrzebie naszej przez wiarę waszę.<qNNie dawno tedy Tymoteusz od was przyszedszy do nas, oznajmił nam wiarę i miłość waszę, a iż nas macie w dobrej pamięci, zawsze nas żądacie widzieć, jako i my też was.J NPrzeto też ja już nie mogąc się wstrzymać, posłałem go abym się dowiedział o wierze waszej, iżby was snadź był nie kusił on kusiciel, a iżby się próżna nie stała praca nasza.yNBo gdychmy byli u was, przedtymechmy to wam opowiedali żeśmy mieli być uciśnieni, co się też stało i wiecie to.iKNTak aby żaden nie poruszył się w tych uciskach, abowiem sami wiecie żeśmy na to wysadzeni.)KNA posłalichmy Tymoteusza brata naszego i sługę Bożego i pomocnika naszego w Ewanjelijej Krystusowej, aby was potwierdził i napominał około wiary waszej.y mNA tak gdyśmy już wstrzymać się nie mogli, zdało się nam za rzecz nalepszą abyśmy sami w Atenach zostali.:oNZaisteć wy jesteście chwałą naszą i weselem.4aNAbowiem któraż jest nadzieja nasza, abo wesele, abo korona, z której bym się ja chwalił? Izali nie wy przed oblicznością Pana naszego Jezu Krysta w przyście jego?q[NDlategośmy chcieli przyjść do was, (zwłaszcza ja Paweł) raz i powtóre, ale przekaził nam szatan.$ANA my bracia będąc osierociałymi bez was na krótki czas oblicznością nie sercem, uprzejmieśmy się starali widzieć oblicze wasze z wielką chucią.)NBroniąc nam żebychmy nie mówili poganom czymby byli zbawieni, aby zawsze wypełniali grzechy swe, abowiem ogarnął je gniew aż do końca. NKtórzy też Pana Jezusa zabili i własne proroki i nas wygnali, ani się Bogu podobają i wszytkim się ludziam przeciwiają.ONAbowiem bracia staliście się naśladowcami kościołów Bożych, które są w Żydowskiej ziemi w Krystusie Jezusie, iżeście wy ty rzeczy cierpieli od swoich przyrodnych, jako i oni od Żydów.N A przeto też dziękujemy Bogu ustawicznie, iż wy przyjąwszy słowo Boże, któreście słyszeli od nas, przyjęliście nie za słowo ludzkie, ale (jako było prawdziwie) za słowo Boże, który też skutecznie się okazuje w was, którzy wierzycie.t aN I barzo prosili abyście postępowali jako należy Bogu, który was wezwał do swego królestwa i chwały.n UN Jako wiecie którymeśmy sposobem każdego z was (jakoby ociec dziatki swoje) napominali i cieszyli. N Wy świadkowie jesteście i Bóg, jakośmy świętobliwie i sprawiedliwie i bez naganienia żyli między wami którzyście uwierzyli.1 [N Abowiem bracia pamiętacie pracę naszę i kłopot, gdyż w nocy i we dnie robiąc, abyśmy żadnego z was nie obciążyli, przepowiedalichmy u was Ewanjeliję Bożą.& ENTak tedy chutliwi przeciw wam będąc, żądaliśmy wam użyczyć nie tylko Ewanjelijej Bożej, ale też i dusz naszych dlatego, iżeście nam miłemi byli.  NMogąc was obciążać jako Apostołowie Krystusowi, ale byliśmy cichemi w pośrzodku, jakoby mamka ogrzewając dziatki swoje.DNAni szukając chwały z ludzi, ani od was, ani od inszych. NAbowiem nigdyśmy nie używali powieści pochlebnej, jako wiecie, aniśmy dla łakomstwa nic nie zmyślali, Bóg świadkiem jest.&ENAle jakośmy się Bogu podobali aby nam była zwierzona Ewanjelija, tak mówimy nie jako się ludziam podobając, ale Bogu, który doświadcza serc naszych._7NAbowiem napominanie nasze nie było z zdrady ani z nieczystości, ani z chytrością.LNAle chociaż my przed tym cierpieli i zelżeni byli w Filipiech jako wiecie, a wszakże śmieleśmy sobie poczęli w Bogu naszym, ku przepowiedaniu u was Ewanjelijej Bożej z wielkim bojowaniem.O NGdyż sami wiecie bracia, iż przystęp nasz do was nie był próżny.  N I oczekawali Syna jego z nieba, którego wzbudził z martwych, to jest Jezusa, który wybawia nas od onego gniewu przyszłego./ YN Gdyż oni o was powiedają, cochmy za przystęp do was mieli, a jakoście nawróceni byli do Boga opuściwszy bałwany, abyście służyli Bogu żywemu i prawdziwemu.< sNAbowiem od was nie tylko brzmiało słowo w Macedonijej i w Achajej, ale też na wszytkim miejscu wiara wasza, która jest w Boga tak słynęła, iż nam nie potrzeba nic mówić.Q~ NTak iżeście byli wzormi wszytkim wierzącym w Macedonijej i w Achajej.} NA wyście się stali naśladowcami naszymi i Pańskimi, przyjąwszy słowo z uciskiem wielkim, z weselem Ducha świętego.8| kNPrzeto, iż Ewanjelija nasza była u was nie powieścią tylko, ale też i mocą w Duchu świętym i prawdziwym upewnieniu, jako wiecie jakowymichmy byli między wami dla was.<{ uNWiedząc bracia mili iż jesteście wybrani od Boga..z WNBez przestanku wspominając skuteczną wiarę waszę i pracowitą miłość i cierpliwą onę nadzieję w Panu naszym Jezusie Krystusie, przed Bogiem i Ojcem naszym.Oy NDziękujemy Bogu zawsze za was, wspominając was w modlitwach naszych.Ix NI Paweł i Sylwan i Tymoteusz kościołowi Tesaloniceńskiemu, który jest w Bogu Ojcu i w Panie Jezusie Krystusie. Łaska i pokój niech wam będzie od Boga Ojca naszego i od Pana Jezu Krysta.owWDPozdrowienie ręką moją Pawłową. Pamiętajcie związanie moje. Łaska niech będzie z wami. Amen._v7DA powiedzcie Archippowi: Patrzaj abyś wypełnił urząd, któryś przyjął w Panie.iwDAbych ją tak objawił, jako mnie się godzi mówić.#h?DSpołecznie się i za nas modląc, aby Bóg nam otworzył drzwi ku mowie, żebyśmy mówili tajemnicę Krystusowę, dla której też jestem w więzieniu.?gyDW modlitwach trwajcie, czując w nich z dziękowaniem.tf cDWy panowie zachowajcie się sprawiedliwie i miernie przeciw sługam, wiedząc iż i wy macie Pana w niebie.heIDA któryby krzywdy czynił, odniesie krzywdę którą uczynił, a nie maszci brakowania osób.ddADWiedząc iż od Pana weźmiecie zapłatę dziedzictwa, abowiem Panu Krystusowi służycie.KcDA cokolwiek uczynicie, z serca czyńcie, jako Panu a nie ludziam.;boDSłudzy słuchajcie we wszem tych, którzy są pany wedle ciała, nie służąc na oko, jako ci, którzy się chcą ludziam podobać, ale z szczerością serca Boga się bojąc.PaDOjcowie nie drażnicie dziatek waszych, iżby w rospacz nie przyszły.K`DSynowie słuchajcie rodziców we wszytkim, abowiem to Panu miło.E_DMężowie miłujcie żony, ani się srożcie przeciwko nim.G^DŻony, bądźcie poddane swoim mężom, jako przystoi w Panu.p]YDA cokolwiek uczynicie mową abo skutkiem, czyńcie w imię Jezusowe, dziękując Bogu i Ojcu przezeń.Y\+DSłowo Krystusowe niechaj mieszka w was obficie, z wszelaką mądrością ucząc i społecznie sami siebie napominając przez psalmy, pieśni i śpiewania duchowne, z łaską śpiewając w sercu waszym Panu.[DA pokój Boży niech roskazuje w sercach waszych, ku któremu też wezwani jesteście w jedno ciało, a bądźcie wdzięczni.WZ'DA nad to wszytko zachowajcie miłość, która jest związką doskonałości.Y+D Folgując jeden drugiemu i odpuszczając sobie, jeśliby kto miał skargę przeciwko drugiemu. Jako też Krystus odpuścił wam, tak też i wy.)XKD Przyobleczcież się tedy (jako wybrani Boży, święci i umiłowani) w wnętrzności miłosierdzia, w dobrotliwość, w pokorę, w cichość, w cierpliwość.W'D Gdzie nie masz Greka i Żyda, obrzezania i nieobrzezki, człowieka prostego, Tatarzyna, niewolnika, wolnego, ale wszytko i we wszech Krystus.kVOD I oblekli nowego, który się odnawia ku uznaniu, podług wyobrażenia tego, który go stworzył.lUQD Nie kłamajcie jeden przeciw drugiemu, gdyście zwlekli onego starego człowieka z uczynkami jego.T DAle teraz odłóżcie i wy ty wszytki rzeczy: gniew, popędliwość, złość, złorzeczeństwo, plugawe słowa z ust waszych.GSDW którycheście wy niekiedy chodzili, gdyście żyli w nich.KRDDla których rzeczy przychodzi gniew Boży na syny nieposłuszne.(QIDUmartwiejcież tedy członki wasze ziemskie, grzech nieczysty, plugastwo, sprośną roskosz, złą pożądliwość i łakomstwo, które jest bałwochwalstwem.]P3DGdy Krystus on żywot nasz się okaże, tedy i wy z nim okażecie się chwalebnymi.RODAbowiem jesteście umarli, a żywot wasz skryty jest z Krystusem w Bogu.RNDStarajcie się o rzeczach, które są wzgórę, nie które są na ziemi.M }DA tak jeśliście wstali z Krystusem, rzeczy tych które wzgórę są szukajcie, gdzie Krystus na prawicy Bożej siedzi.UL#DA mają niejakie podobieństwo mądrości, w dobrowolnej chwale i w pokorze i w tym, iż ciału nie folgują, ale ni zacz nie stoją, gdyż się ku tym rzeczam ściągają, którymi ciało bywa nasycone.gKGDKtóre rzeczy wszytki samym używaniem giną, będąc ustawione z roskazania i nauk ludzkich.2J_DNie dotykaj się, nie kosztuj, nie macaj.!I;DPrzeto jeśli będąc umarłymi z Krystusem, wolni jesteście od ustaw świeckich, przeczże jakoby żywiąc na świecie, ustawami obciążeni bywacie?H!DNie trzymając się głowy, z której wszytko ciało przez spojenia i złączenia związane i ściągnione roście, z pomnożenia Bożego.LGDŻaden się niech nie waży stanowić czego około was, z poddaństwa i chwały Aniołów, w ty się rzeczy wtrącając, których nie widział, a próżno się nadymając z umysłu ciała swego.SFDKtóre rzeczy są cieniem rzeczy przyszłych, ale ciało jest Krystusowe.~EuDNiechaj tedy was nikt nie osądza dla pokarmu abo picia, abo względem świata, abo nastania miesiąca abo sabatów.tDaDI zewlokszy państwa i przełożeństwa, jawnie je wywiódł na podziw, zacnie je zwyciężywszy przezeń.CDI wymazawszy cyrograf ustaw, który był przeciwko nam i był nam przeciwny, a on ji precz odjął z pośrzodku, przybiwszy ku krzyżowi.BD I was też, gdyście byli umarli w grzechach i w nieobrzezce ciała waszego, ożywił z nim pospołu, odpuściwszy wam wszytki grzechy.A#D Pogrzebani z nim przez krzest, przez który też wyście z nim powstali przez wiarę możnej sprawy Bożej, który go wzbudził z martwych.#@?D Przez którego też obrzezani jesteście obrzezaniem nie rękoma uczynionym, gdyście ciało wasze grzechowi poddane zwlekli przez obrzezanie Krystusowe.e?CD I jesteście w nim napełnieni, który jest głową wszelkiego państwa i przełożeństwa.H> D Dlatego iż w nim mieszka wszytka pełność Bóstwa istotnie.D=DBaczcie tedy iżby żaden nie był któryby was złupić miał przez mądrość ludzką i próżną zdradę. Ucząc wedle ustaw ludzkich, podług nauk świeckich, a nie według Krystusa.<{DBędąc ukorzenieni i zbudowani na nim i utwierdzeni wiarą jakoście się nauczyli, obfitując w niej z dziękowaniem.P;DJakoście tedy przyjęli Krystusa Jezusa Pana, tak w nim postępujcie.+:ODBo aczkolwiek nie jestem obecny wedle ciała, a wszakże umysłem jestem z wami, weseląc się i widząc porządek wasz i stateczność wiary waszej w Krystusie.K9DA toć powiedam, iżby nikt was nie oszukawał łagodnymi słowy.J8 DW którym skryte są wszytki skarby mądrości i umiejętności.?7wDAby pocieszenie miały serca ich, gdy będą społecznie złączeni miłością, a to na wszelkie bogactwo pewnego wyrozumienia, to jest ku uznaniu tajemnice Boga i Ojca i Krystusa.26 _DPrzytym chcę abyście wiedzieli jako wielkie bojowanie mam dla was i dla tych, którzy są w Laodycei i dla tych, którzykolwiek nie widzieli oblicza mego wedle ciała.`5 ;DNa co też pracuję bojując wedle możności jego, która się mocnie we mnie okazuje.<4 sDKtórego my przepowiedamy, upominając każdego człowieka i ucząc każdego człowieka wszelakiej mądrości, abychmy stawili każdego człowieka doskonałym w Krystusie Jezusie.!3 =DKtórym chciał Bóg oznajmić co są za bogactwa tej chwalebnej tajemnice między pogany, to jest Krystusa między wami, który jest nadzieją chwały.r2 _DTo jest tajemnicę, która była skryta od wieków i od rodzajów, a teraz objawiona jest świętym jego.1 DKtórego kościoła stałem się sługą wedle szafowania Bożego, które mi jest dane u was, abych wypełnił słowo Boże.#0 ADTeraz raduję się z tych rzeczy, które cierpię dla was i ostatki ucisków Krystusowych wypełniam w ciele moim, za ciało jego, które jest kościół.a/ =DJeśli trwacie w wierze ugruntowani i mocni, ani bywacie poruszeni od nadzieje Ewanjelijej, którąście słyszeli przepowiedaną wszelkiemu stworzeniu, które jest pod niebem, której ja Paweł stałem się sługą.. yDW ciele swoim własnym przez śmierć, aby stawił nas święte i nienaganione i niewinne przed oblicznością swoją.- DA tak was, którzyście niekiedy byli oddaleni i nieprzyjaciele, umysłem który się bawił złemi uczynkami, teraz zaiste pojednał. ,  DI przezeń aby sobie pojednał wszytki rzeczy, uspokoiwszy przez krew krzyża jego ty rzeczy, które były na ziemi i na niebie.S+ !DAbowiem upodobało się Ojcu, aby wszytka doskonałość mieszkała w nim.* DI on jest głową ciału kościoła. Początkiem i pierworodnym z umarłych, aby on był we wszytkich przodek trzymając.N) DA on jest przed wszytkimi rzeczami, a wszytki rzeczy przezeń stoją.g( IDAbowiem przezeń są wszytki rzeczy stworzone na niebie i na ziemi, widome i niewidome. Choć majestaty, choć państwa, choć przełożeństwa, choć zwierzchności, wszytki rzeczy przezeń i względem jego są stworzone.]' 5DKtóry jest wyobrażeniem Boga niewidomego. Pierworodnym przed wszytkim stworzeniem.S& !DW którym mamy odkupienie przez krew jego, to jest odpuszczenie grzechów.]% 5D Który wybawił nas z mocy ciemności i przeniósł w królestwo Syna swego miłego.w$ iD Dziękując Ojcu, który nas godnymi uczynił, abychmy byli uczestniki dziedzictwa świętych w światłości.# }D Będąc umocnieni wszelaką mocą według chwalebnej możności jego, ku wszelakiej cierpliwości i cichości z weselem." 7D Abyście chodzili jako Panu należy, iżbyście się mu podobali we wszytkim, wszelakim uczynkiem dobrym, owoc przynoszący rostąc w uznaniu Bożym.U! %D Dlatego i my od tego dnia jakochmy to usłyszeli, nie przestawamy za was się modlić i żądać, abyście byli napełnieni wszelakim uznaniem wolej jego, z wszelaką mądrością i rozumieniem duchownym.Q  DKtóry też nam oznajmił miłość waszę, którą macie według ducha.y mDJakoście się też nauczyli od Epafry miłego, który z nami służy i jest wiernym sługą Krystusowym za was. DKtóra przyszła do was jako i na wszytek świat i owoc przynosi jako też u was od tego dnia jakoście prawdziwie uznali łaskę Bożą.v gDDla nadzieję wam odłożonej w niebie, którąście przed tym słyszeli, przez prawdziwe słowo Ewanjelijej.^ 7DUsłyszawszy wiarę waszę w Krystusie Jezusie i miłość przeciwko wszem świętym.U %DDziękujemy Bogu i Ojcu Pana naszego Jezu Krysta zawsze za was się modląc. 1DTym, którzy są w Kolosiech świętym i wiernym bratom w Krystusie. Łaska niech wam będzie i pokój od Boga Ojca naszego i od Pana Jezu Krysta.H DPaweł Apostoł Jezu Krysta przez wolę Bożą i Tymoteusz brat.O:Łaska Pana naszego Jezu Krysta niech będzie z wami wszytkimi. Amen.Y+:Pozdrawiają was wszyscy święci, a zwłaszcza którzy są z Cesarskiego domu.mS:Pozdrówcie wszytki święte w Krystusie Jezusie. Pozdrawiają was bracia, którzy sam są ze mną.T!:Przytym Bogu i Ojcu naszemu niechaj będzie chwała na wieki wieków Amen.wg:A Bóg mój doda zupełnie co potrzebować będziecie, według bogactw swoich chwalebnie w Krystusie Jezusie.>u:Wziąłem wszytko i obfituję. Jestem napełnion wziąwszy od Epafrodyta ty rzeczy, które były od was posłane, na wonność dobrej woniej, ofiarę Bogu przyjemną i wdzięczną.iK:Nie iżbych daru pożądał, ale żądam owocu obfitującego, któryby wszedł w rachunek wasz.gG:Abowiem i w Tesalonice gdym był, wyście mi raz i powtóre czego mi potrzeba było posłali.5c:Wiecie też i wy Filipensowie, iż na początku Ewanjelijej, gdym wyszedł z Macedonijej, żaden mi kościół nie użyczał co się tycze dania i wzięcia, jedno wy sami.S:A wszakże dobrzeście uczynili, iżeście społu podpomagali ucisk mój.8k: Wszytko mogę w Krystusie, który mię umacnia.; o: A umiemci uniżonym być. Umiem obfitować, wszędy i we wszytkich rzeczach jestem nauczony i ku nasyceniu i ku łaknieniu, to jest, tak obfitować jako i niedostatek cierpieć.l Q: Nie żebych to mówił względem niedostatku jakiego, bom się nauczył na tym przestawać co mam.% C: Jam się też uweselił wielce w Panie, iżeście już oświeżeli w swoim staraniu o mnie, aczeście się o tym starali, aleście czasu po temu nie mieli. }: Którycheście się też nauczyli i przyjęli i słyszeli i widzieli we mnie, ty czyńcie, a Bóg pokoju będzie z wami.^ 5:Na ostatek bracia, którekolwiek rzeczy są prawdziwe, którekolwiek poczciwe, którekolwiek czyste, którekolwiek miłe, którekolwiek dobrej sławy, jeśli która cnota i jeśli która chwała, o tych myślcie.{:A pokój Boży, który przewyższa wszelki rozum, będzie obroną sercam waszym i myślam waszym przez Jezusa Krystusa. :Nie starajcie się ni ocz, ale we wszytkim przez modlitwę i prośbę z dziękowaniem niech żądania wasze będą znaczne u Boga.V%:Skromność wasza niech będzie wiadoma wszytkim ludziam; Panci jest blisko.M:Weselcie się zawsze w Panie i powtóre powiedam wam weselcie się.A{:A proszę cię też towarzyszu własny, pomagaj tym, które w Ewanjelijej społu ze mną walczyły z Klementem też i z inymi pomocniki moimi, których imiona są w księgach żywota.B:Proszę Ewodyjej i Syntychy, aby toż rozumiały w Panie.b ?:A tak, bracia moi mili i pożądani, wesele i korono moja, tak stójcie w Panie namilszy.)K:Który przemieni ciało nasze nikczemne, aby się podobnym stało chwalebnemu ciału jego, według mocy, przez którą też może poddać sobie wszytki rzeczy.fE:Abowiem rzecz pospolita wasza jest w niebie, skąd też zbawiciela czekamy Pana Jezu Krysta. :Których koniec jest zatracenie, których Bóg jest brzuch i chwała z pohańbieniem ich, którzy o ziemskie rzeczy starają się.~!:Abowiem wiele ich chodzi, o których częstom wam powiedał, a teraz i z płaczem powiedam, iż są nieprzyjacielami krzyża Krystusowego.w}g:Bądźcie też naśladowcami moimi bracia, a obaczajcie ty, którzy tak postępują, jako nas macie za wzór.]|3:A wszakoż w tym do czegośmy przyszli, chodźmy tymże sposobem i toż rozumiejmy.r{]:Ile nas tedy jest doskonałych, to rozumiemy, a jeśli co inaczej rozumiecie, Bóg też i to wam objawi.cz?:Bieżę ku zakładowi wezwania Boskiego tego, które jest z góry, przez Krystusa Jezusa.?yw: Bracia, ja o sobie nie rozumiem iżbych już kresu doszedł, ale jednę rzecz czynię, zapamiętywając tych rzeczy, które są za mną, a mając się do tych które są przedemną.*xM: Nie iżbym już przyszedł do kresu, abo już doskonałym był, ale ścigam, doświadczając jeślibych też doszedł dlaczego też jestem od Krystusa przyjęt.Ow: Doświadczając którymbym sposobem przyszedł ku wstaniu z martwych.v: Iżbym go poznał i moc zmartwych wstania jego i społeczność w tych, które on cierpiał, gdy się zstawam podobnym śmierci jego.Qu: A iżebym był nalezion w nim jako nie mając sprawiedliwości mojej, któraby była z zakonu, ale tę która jest przez wiarę Krystusowę, to jest sprawiedliwość, która jest z Boga przez wiarę.Gt:Ktemu zaiste mam wszytki rzeczy sobie za szkodę dla zacności uznania Jezusa Krystusa Pana mego, dla którego utraciłem ty wszytki rzeczy i mam je sobie za śmieci, abym Krystusa zyskał.Ns:Ale to co mi było zyskiem, tom rozumiał dla Krystusa być szkodą.irK:Wedle uprzejmej chuci prześladując kościół. Według sprawiedliwości zakonu, bez przygany.q :Będąc obrzezany ósmego dnia, z narodu izraelskiego, z pokolenia Benjamin, Ebrejczyk z Ebrejczyków, wedle zakonu Faryzeusz.ppY:Acz ja mam z czego ufać też w ciele. Jeśli kto inszy zda się mieć ufanie w ciele, ja więcej mam.o:Abowiem my jesteśmy obrzezaniem, którzy duchem służymy Bogu i chlubimy się w Krystusie Jezusie, a w ciele nie ufamy.an;:Strzeżcie się psów, strzeżcie się złych robotników, strzeżcie się rościęcia.~m w:Na ostatek, bracia moi, radujcie się w Panie. Tyż rzeczy wam pisać, mnieć nie cięszko, a wam prześpieczno jest.l3:Abowiem dla sprawy Krystusowej przyszedł aż ku śmierci nie litując zdrowia swego, aby wypełnił niedostatek powinności waszej przeciwko mnie.Zk-:Przyjmicież go tedy w Panie z wszelakim weselem, a takowe wielce sobie ważcie.zjm:A takem go chutliwiej posłał, abyście go powtóre ujźrzawszy, uweselili się i ja też mniej się frasował.%iC:A iście chorował, że był blisko śmierci, ale Bóg zmiłował się nad nim, a nie tylko nad nim, ale też nade mną, iżbym nie miał smutku na smutek. 'j~~i}}}|^{{YzzozyyRxxww8vv#uu#tt]sss%rrpqqGppooMnnmmllkljjEihhdhgg ff0eeudd]cc&bb}b aao``__w_^^5]] \\q\[[ZZYXX"WqVVV UUTTSS\SRR8QQOPPOOVONNXMLL}L;KxJJIINHHpHGMFF^EEmDDCeBBAAZA@_??>|==\<<;N:::9988766l6 5_433z22<11u000//..W---Z,,l++v+ *))^((('J&& %e$$t###0""$!!T [B>}`@'`:{J.PSz . ! ! ? DqRz@XQU' a9vKtóry wydał samego siebie za nas, aby nas wykupił od wszelakiej nieprawości i oczyścił sobie samemu lud osobny, naśladujący dobrych uczynków.`v Oczekawając onej nadzieje błogosławionej i zacnego przyścia chwały wielkiego Boga i zbawiciela naszego Jezusa Krystusa.&_Ev Która nas naucza, abyśmy zaprzawszy się niepobożności i świetskich pożądliwości, skromnie i sprawiedliwie i pobożnie żyli w teraźniejszym wieku.O^v Abowiem oświeciła się ona łaska Boża zbawienna wszytkim ludziam,] v Niczego nie korzyszcząc, ale na wszem dobrą wierność okazując, aby naukę Zbawiciela naszego, Boga we wszem ochędożyli.x\iv Napominaj sługi, aby się panom swoim poddali, żeby się im we wszytkim upodobali, nie mrucząc przeciw nim.x[ivSłowo zdrowe, nienaganione, aby się przeciwnik zawstydził, nie mając nic, coby o was miał mówić złego.jZMvSamego siebie stawiąc wzorem dobrych uczynków, w nauce zachowywając doskonałość i powagę.7YivMłodzieńce też napominaj, aby byli skromni.XwvIżby były poczciwe, czyste, doma mieszkające, dobre, poddane mężom swoim, aby słowo Boże nie było bluźnione.SWvAby mogły wyćwiczyć młodsze, żeby męże swoje miłowały i dziatki.1V[vA stare niewiasty też aby wiodły stan, któryby należał ku świętobliwości, nie potwarliwe, nie kochające się w wielu wina, któreby poczciwych rzeczy uczyły.gUGvAby starszy byli trzeźwi, poważni, opatrzni, zdrowi w wierze, w miłości, w cierpliwości..T YvAle ty mów co przystoi zdrowej nauce.S 7vWyznawając, iż Boga znają, ale przą się go uczynkami, gdyż są obrzydłymi i nieposłusznymi i którzy się na żaden uczynek dobry nie godzą. R vWszytkić rzeczy czyste są czystym, lecz i pokalanym i niewiernym nic nie jest czystego, ale pokalany jest ich umysł i sumnienie.hQ KvNie bawiąc się żydowskiemi baśniami i mandaty ludzkiemi, którzy się od prawdy odwracają.eP Ev To świadectwo jest prawdziwe, a dla tej przyczyny karz je srodze, aby zdrowi byli w wierze.wO iv Powiedział niektóry z nich, własny ich prorok: Kretensowie zawżdy kłamcy, złe bestie, brzuchowie leniwi.xN kv Którym trzeba usta zamknąć, którzy całe domy wywracają, ucząc co się nie godzi, dla zysku niepoczciwegoM }v Abowiemci jest wiele nieposłusznych i próżnomównych i zwodzicielów dusz, a zwłaszcza ci, którzy są z obrzezania.#L Av Mocnie trzymając wierne ono słowo, które ku nauce zależy, aby mógł też napominać przez zdrową naukę i odeprzeć tym, którzy się sprzeciwiają.cK AvAle rad goście przyjmujący, dobre miłujący, opatrzny, sprawiedliwy, pobożny, skromny.FJ vAbowiem ma być biskup bez przygany, jako szafarz Boży nie hardzie się inym stawiący, nie gniewliwy nie pijanica, nie targając się ręką ni na kogo, nie szukając zysku niepoczciwego.I yvJeśli kto jest krom naganienia, mąż jednej żony, dzieci wierne mając, nie obwinowane w zbytku, abo nieposłuszne.H -vDlategom cię zostawił w Krecie, abyś do końca poprawił czego nie dostawa i postanowił starsze po miastach, jakom ja tobie był przykazał.!G =vTytusowi, własnemu synowi, w społecznej wierze, łaska niech tobie będzie, miłosierdzie i pokój od Boga Ojca i Pana Jezu Krysta zbawiciela naszego.F !vI objawił czasów swoich ono Słowo swoje przez przepowiedanie, które mi jest zwierzone, według rozrządzenia Zbawiciela naszego, Boga.fE GvKu nadziei żywota wiecznego, który Bóg on co nie kłama, obiecał przed czasy wiekuistemi.D vPaweł, sługa Boży, Apostoł Jezu Krystusów według wiary przebranych Bożych i uznania prawdy, która się ściąga ku pobożności.aC;lPan Jezus Krystus niech będzie z duchem twoim. Łaska jego niech będzie z wami. Amen.wBglStaraj się abyś przyszedł przed zimą. Pozdrawia cię Eubulus i Pudens i Linus i Klaudja i bracia wszyscy.PAlErastus został w Koryncie, a Trofimam zostawił w Milecie niemocnego.7@ilPozdrów Pryszkę i Akillę i dom Onesyforów. ?lI wybawi mię Pan od każdego uczynku złego, a zachowa do królestwa swego niebieskiego, któremu chwała na wieki wieków. Amen+>OlAle Pan był przy mnie i umocnił mię, aby się przez mię pewne okazało przepowiedanie, którego słuchać mieli wszyscy pogani i jestem wyrwan z gęby lwiej.=wlW pierwszej obronie mojej żaden przy mnie nie stał, ale mię wszyscy opuścili, niechaj im nie będzie przyczytano.T<!lKtórego i ty się strzeż, abowiem barzo się sprzeciwił słowam naszym.e;ClAleksander rodgieser wiele mi złego wyrządził, niech mu odda Pan według uczynków jego.:l Opończa, któram zostawił w Troadzie u Karpusa, gdy przyjdziesz, z sobą przynieś i księgi, a zwłaszcza pargaminowe.%9El Tychika posłałem do Efezu.t8al Łukasz sam jest zemną. Wziąwszy Marka przywiedź go z sobą, bo mi jest barzo pożyteczny ku posłudze. 7 l Abowiem Demas mię opuścił, umiłowawszy teraźnieszy wiek i szedł do Tesaloniki, Krescens do Galacijej, Tytus do Dalmacijej.66gl Staraj się abyś do mnie przyszedł rychło.E5lNa ostatek odłożona mi jest korona sprawiedliwości, którą mi odda Pan sędzia sprawiedliwy w on dzień, a nie tylko mnie, ale i wszytkim, którzyby pożądali zacnego przyścia jego.M4lWalczyłem onę zacną walkę, bieg wykonałem, zachowałem wiarę.R3lAbowiem już ja bywam ofiarowan, a już nadchodzi czas rozstania mojego.2}lAle ty czuj we wszytkim, a bądź cierpliwym, wykonywaj sprawę Ewanjelisty, a okaż się doskonałym w urzędzie swoim.B1lI odwrócą uszy swe od prawdy i obrócą się do baśni. 09lAbowiem będzie czas, gdy zdrowej nauki nie ścierpią, ale mając świerzbiące uszy, wedle swoich pożądliwości sami sobie nauczyciele zgormadzą.v/elPrzepowiedaj słowo, przynaglaj wczas, nie wczas, karz, strofuj, napominaj z wszelaką cichością i nauką.. 5lJa tedy oświadczam się przed Bogiem i Panem Jezu Krystem, który sądzić będzie żywe i umarłe w ono zacne swe przyście i w królestwie swoim.b-=lAby człowiek Boży był doskonałym ku wszelkiej sprawie dobrej, dostatecznie nauczony.,lWszytko Pismo od Boga nadchnione jest i pożyteczne ku nauce, ku strofowaniu, ku karaniu i ku ćwiczeniu, które jest w sprawiedliwości.+/lA iż od dzieciństwa świadomeś pism świętych, które cię mogą uczynić uczonym ku zbawieniu przez wiarę, która jest w Krystusie Jezusie.*{lAle ty trwaj w tych rzeczach, którycheś się nauczył i które tobie są zwierzone, wiedząc od kogoś się nauczył.f)El A źli ludzie i zwódzce poprawią się ku gorszemu zwodząc ine, a sami będąc zwiedzieni.p(Yl A owszem wszyscy, którzy chcą pobożnie żyć w Krystusie Jezusie, prześladowania cierpieć będą..'Ul Prześladowania, ucisków, które na mię przychodziły w Antjochijej, w Ikonjum, w Listrzech, którem prześladowania cirpiał, ale ze wszytkich wybawił mię Pan.s&_l A ty świadomeś nauki mojej i sposobu żywota mego, umysłu wiary, cichości, miłości i cierpliwości.r%]l Ale się im dalej nie poszczęści, abowiem szaleństwo tych jawne będzie wszytkim, jako i onych było. $9lA jako Jannes i Jambres zastawowali się Mojżeszowi, tak też ci przeciwiają się prawdzie, ludzie rozumu skażonego, odrzuceni co się wiary tycze.R#lKtóre się zawżdy uczą, a nigdy ku uznaniu prawdy przyjdź nie mogą. "9lAbowiem z tych są ci, którzy wkradają się w domy i pojmane wiodą niewiastki, obciążone grzechy, uwodząc się za rozmaitemi pożądliwościami.i!KlMający podobieństwo pobożności, ale którzy się mocy jej zaprzeli, tych się tedy strzeż.a ;lZdrajce, skwapliwi, nadęci, w roskoszach się kochający radszej niż Boga miłujący.q[lBez miłości, nie trzymający przymierza, potwarce, niepowściągliwi, okrutni, dobrych niemiłujący.!lAbowiem będą ludzie sami siebie miłujący, łakomi, chlubni, pyszni, złorzeczący, rodzicom nieposłuszni, niewdzięczni, niepobożni.L lA wiedz to, iż ostatecznych czasów nastaną chwile niebespieczne.uclAby wybawieni będąc z sidła czartowskiego, w którym są pojmani, obaczyli się ku czynieniu wolej jego.zmlZ cichością, ucząc ty, którzy się sprzeciwiają, ażeby im kiedy Bóg dał upamiętanie ku poznaniu prawdy.lA sługa Pański nie ma się wadzić, ale układnym być przeciwko każdemu, godnym ku nauczaniu, cierpiącym złe ludzi.gGlKtemu odrzuć precz głupie gadki i w których nauki nie masz wiedząc, iż oni rodzą zwady. 9lA chroń się pożądliwości modzieńskich, ale naśladuj sprawiedliwości, miłości, wiary, pokoju, z tymi, którzy wzywają Pana z czystego serca.%lJeśliby kto tedy oczyścił się od tych, będzie naczyniem ku uczciwości poświęconym i godnym Panu, gotowym na wszelką sprawę dobrą.#?lPrzytym w wielkim domu nie tylko są naczynia złote i srebrne, ale też drewniane i gliniane, a niektóre ku uczciwości, drugie zasię ku zelżywości.4alA wszakże mocny stoi grunt Boży, mając tę pieczęć: Znać Pan, którzy są jego, i: Niech odstąpi od niesprawiedliwości wszelki, który wzywa imienia Krystusowego.}lKtórzy od prawdy odstrzelili się powiedając, iż już zstało się zmartwychwstanie i podwracają wiarę niektórych.\1lA mowa ich wiada się jakoby piekielny ogień, z których jest Himeneus i Filetus.talA sprośnego wołania o rzeczach nikczemnych powściągaj, bo dalej pójdzie ku więtszej niepobożności.lPilnuj tego abyś się stawił doświadczonym Bogu robotnikiem, któryby się nie wstydził i któryby prawie szafował słowo prawdy./WlTy rzeczy przypominaj, oświadczając przed Panem, aby się nie wdawali w spory około słów bez żadnego pożytku, owszem ku podwróceniu tych, którzy słuchają.c?l Jeśli jesteśmy niewiernymi, wszakoż on trwa wiernym, zaprzeć samego siebie nie może.hIl Jeśli cierpiemy, z nim też królować będziemy; jeśli się go przemy i on się nas zaprzy._ 7l Wiernać jest powieść, abowiem jeśliśmy z nim umarli, z nim też żyć będziemy. l A przetoż wszytki rzeczy cierpię dla wybranych, aby i oni zbawienia dostąpili, które jest w Krystusie Jezusie z chwałą wieczną.t al W której cierpię utrapienie jakoby złoczyńca aż do związania, ale słowo Boże nie jestci związane.t alPamiętaj, iż Jezus Krystus wstał zmartwych, który jest z plemienia Dawidowego wedle Ewanjelijej mojej,\ 1lObaczaj ty rzeczy, które mówię, a Pan niechaj tobie dawa we wszem wyrozumienie.:olMusi oracz pirwej robić, niż owoców pożywać.^5lA jeśliby kto też walczył, nie bywa koronowan, jeśliby przystojnie nie walczył.wglŻaden, który walczy nie wikle się sprawami żywota, aby się temu podobał, który go obrał na rycerstwo.ElA tak ty cierp ucisk jako dobry żołnierz Jezu Krystusów.%lA ty rzeczy, któreś słyszał odemnie między wielą świadków, poruczaj wiernym ludziam, którzy też będą godni ku nauczaniu inszych.[ 1lTy tedy synu mój bądź wzmocnion przez łaskę, która jest w Krystusie Jezusie. lNiech mu to Pan daje, aby nalazł miłosierdzie u Pana w on dzień, a ty lepiej wiesz jako mi wiele usługował w Efezie.K lI owszem, gdym był w Rzymie, barzo mię pilno szukał i znalazł.  lNiech Pan okaże miłosierdzie swoje nad domem Onesyforowym, abowiem często mię ochłodził i łańcucha się mego nie wstydził.j OlWiesz to iż odstąpili mię wszyscy, którzy są w Azjej, z których jest Fygellus i Hermogenes.W~ )lZacną rzecz zwierzoną zachowaj przez Ducha świętego, który w nas mieszka.} l Trzymaj się wzoru zborowych powieści, któreś odemnie słyszał, z wiarą i miłością, która jest w Krystusie Jezusie.1| ]l Dla której przyczyny też ty rzeczy cirpię, ani się wstydam przeto, iż wiem komum uwierzył i mam zapewne, iż on może zwierzoną rzecz moję na on dzień chować.Q{ l Której jestem postanowion woźnym i Apostołem i nauczycielem Poganów.Mz l Ale objawiona jest teraz przez ono znaczne przyście zbawiciela naszego Jezusa Krystusa, który też śmierć zgładził i żywot na światłość wywiódł i nieśmiertelność przez Ewanjeliją,#b Żaden niech młodości twojej nie wzgardza, ale bądź wzorem wiernych w mowie, w obcowaniu, w miłości, w duchu, w wierze, w czystości.'=Ib Ty rzeczy opowiedaj i nauczaj.<'b Abowiem przeto też pracujemy i zelżeni bywamy, iż nadzieję pewną mamy w Bogu żywym, który zachowywa wszytki ludzi, a nawięcej wierne.W;'b Wiernać jest ta powieść i godna aby była wszelakim obyczajem przyjmowana.#:?bAbowiemci cielesne ćwiczenie mało pomoże, ale pobożność ku wszem rzeczam jest pożyteczna, mając obietnicę żywota teraźniejszego i przyszłego.O9bZatym odrzuć baśni sprośne i babie, a ćwicz się ku pobożności.8-bJeśli to podasz braciej, dobrym będziesz sługą Jezu Krysta, wychowanym w słowiech wiary i nauki dobrej, którejeś statecznie naśladował.?7ybGdyż poświecono bywa przez Słowo Boże i modlitwę.6ybAbowiem cokolwiek Bóg stworzył, dobre jest, a nic nie ma być odrzucono, jeśliby z dziękowaniem przyjmowano było.-5SbKtórzy zakazują małżeństwa, każą się powścięgać od pokarmów, które Bóg stworzył ku używaniu wiernym z dziękowaniem i tym, którzy poznali prawdę.[4/bPrzez obłudność kłamców, których sumnienie gorącym żelazem jest odcięte. 3 bA duch jawnie opowieda, iż ostatecznych czasów odstąpią niektórzy od wiary, słuchając duchów zdradliwych nauk czartowskich.t2abA bez wątpienia wielkać jest tajemnica pobożności, iż Bóg zstał się widomym w ciele, usprawiedliwiony w duchu, widzian jest od Aniołów, przepowiedzian jest poganom, uwierzono mu na świecie i jest wzgórę wzięt do chwały.13bA jeślibym omieszkał, abyś wiedział jako się masz w domu Bożym sprawować, który jest kościół Boga żywego, słup i potwierdzenie prawdy.Y0+bTy rzeczy tobie piszę, nadziewając się iż przyjdę do ciebie barzo rychło./-b Abowiemci którzyby dobrze służyli, dostępują sami sobie miejsca dobrego i wielkiej wolności przez wiarę, która jest w Krystusie Jezusie.l.Qb Diakonowie niech będą mężowie jednej żony, którzyby dziatki dobrze rządzili i własne domy.\-1b Także żony ich niech będą uczciwe, nie potwarne, trzeźwe, wierne we wszytkim.n,Ub A ci też niechaj pirwej będą doświadczeni, zatym niech służą, jeśliby byli przez naganienia.;+qb Trzymając tajemnicę wiary, z szczyrym sumieniem.*!bDiakonowie też mają być uczciwi, nie dwojakiego słowa, nie udawający się za wielkim piciem wina, nie żądając zysku niepoczciwego.z)mbAbowiem potrzeba jest aby miał dobre świadectwo od obcych, aby nie wpadł w pohańbienie i w sidło diabelskieP(bNie nowotny, aby będąc nadęty nie wpadł w obwinowanie czartowskie.{'obAbowiem jeśliby kto nie umiał własnego swego domu sprawować, jakoż pieczą mieć będzie o kościele Bożym?n&UbKtóryby dom swój dobrze sprawował, któryby dziatki miał w karności, z wszelaką uczciwością.%bNie pijanica, nie targając się rękami na kogo, nie szukający zysku niepoczciwego, ale mierny, niezwadliwy, niełakomy.$ bMa tedy być biskup bez naganienia, mąż jednej żony, czujny, trzeźwy, skromny, rad goście przyjmujący, godny ku uczeniu.[# 1bWiernać jest ta mowa, jeśli kto urzędu biskupiego żąda, zacnej sprawy żąda."}bA wszakże będzie zbawiona dzieci rodząc, jeśliby trwała w wierze i w miłości i świętobliwości, z miernością.c!?bAdam też nie był zwiedzion, ale niewiasta zwiedziona. Zstała się winna przestępstwa.2 _b Bo Adam pirwszy sprawion jest, potym Ewa.pYb Abowiem nie dopuszczam niewieście uczyć, ani brać zwierzchność nad mężem, ale być w milczeniu.I b Niewiasta niech się uczy w milczeniu z wszelakim poddaństwem.Z-b Ale dobremi uczynkami, co przystoi niewiastam, które ślubują być pobożnemi./Wb Także i niewiasty, aby się przychędażały ubiorem poczciwym z wstydem i skromnością, nie splecionymi włosy, abo złotem, abo perłami, abo ubiorem kosztownym.ybChcę tedy, aby mężowie się modlili na każdym miejscu tak, iżby szczyre podnosili ręce bez gniewu i zwątpienia.bKtórego jestem postanowion woźnym i Apostołem (prawdeć mówię przez Krystusa, nie kłamam) nauczycielem poganów z wiarą i prawdą.~ubKtóry samego siebie wydał zapłatą odkupienia za wszytki. Który jest onym świadectwem naznaczonym czasom swoim.]3bBoć jeden jest BÓG, jeden też POŚRZEDNIK Boga i ludzi, CZŁOWIEK Krystus Jezus,X)bKtóry chce aby wszyscy ludzie byli zbawieni i aby przyszli ku uznaniu prawdy.T!bAbowiemci to jest rzecz dobra i przyjemna przed Bogiem Zbawicielem naszym.}bZa króle i za wszytki przełożone, abyśmy cichy i spokojny żywot wiedli z wszelaką pobożnością i poczciwością. bNapominam tedy przez wszytkimi rzeczami, aby były czynione prośby, modlitwy, żądania i dziękowania za wszytki ludzie.j ObZ których jest Hymeneus i Aleksander, którem podał szatanowi, aby się nauczyli nie bluźnić.` ;bTrzymając wiarę i dobre sumnienie, które odrzuciwszy niektórzy, poginęli od wiary. %bTo roskazanie zalecamci synu Tymoteuszu, to jest, abyś wedle proroctw, które przyszły o tobie, walczył przez nie onym dobrym wojowaniem.  bA Królowi wiecznemu, nieśmiertelnemu, niewidomemu, samemu mądremu Bogu, cześć niech będzie i chwała na wieki wieków Amen.6 gbAle się dlatego nademną zmiłował, aby we mnie pierwszym okazał Jezus Krystus wszelaką litość, żebym był wzorem tym, którzyby wierzyli weń ku żywotowi wiecznemu.3 abWiernać jest ta mowa i wszelakim obyczajem godna, abyśmy ją przyjęli, iż Krystus Jezus przyszedł na świat, aby grzeszniki zachował, z których jam jest pierwszym.m  UbAle barzo obfitowała łaska Pana naszego z wiarą i z miłością, która jest w Krystusie Jezusie."  ?b Którym pierwej był bluźnierzem i prześladowcą i gwałtownikiem, ale się nademną zmiłował, abowiem nie wiedząc, tom czynił przez niedowiarstwo.  )b Dziękuje tedy temu, który mię umocnił, to jest Krystusowi Jezusowi Panu memu, iż mię za wiernego miał, aby mię wysadził na posługę.e  Eb Która jest wedle chwalebnej Ewanjelijej błogosławionego Boga, która mnie jest zwierzona.  b Nieczystym, Sodomczykom, tym którzy ludzi kradną, kłamcam, krzywoprzysiężcam i jeśli co inego jest przeciwnego zdrowej nauce.g Ib Wiedząc, iż zakon nie jest położon sprawiedliwemu, ale tym, którzy zakonem gardzą, nie chcąc mu być poddanymi, niepobożnym i grzesznym, złoczyńcam i sprośnym, tym którzy zabijają ojca i matkę, mężobójcam.P bIście wiemy, że dobry jest zakon, jeśliby go kto słusznie używał.g IbChcąc być nauczycielmi zakonu, nie rozumieją co mówią, ani o których rzeczach twierdzą.T #bOd których rzeczy niektórzy ubłądziwszy, udali się na próżną mowę.j ObA koniec roskazania jestci miłość z szczyrego serca i sumnienia dobrego i wiary nie obłudnej. 'bA iżby się nie bawili baśniami i rodzajmi nieskończonymi, które radszej gadki przynoszą niż budowanie Boże, które jest przez wiarę. +bJakom cię prosił abyś został w Efezie gdym szedł do Macedonijej, zostańże abyś opowiedział niektórym żeby różnej nauki nie uczyli. /bTymoteuszowi własnemu synowi w wierze, łaska niech tobie będzie, miłosierdzie, pokój od Boga Ojca naszego i od Jezusa Krystusa Pana naszego. bPaweł Apostoł Jezusa Krystusa z zrządzenia Boga Zbawiciela naszego i Pana naszego Jezu Krysta, który jest nadzieją naszą.QXŁaska Pana naszego Jezu Krysta niechaj będzie z wami wszytkimi. Amen.^~5XPozdrowienie ręką moją Pawłową, który jest znak w każdym liście, tak piszę.n}UXUfam Pan pokoju, niech wam da pokój zawsze wszelakim obyczajem, Pan niech będzie z wami wszytkimi.G|XAni go miejcie za nieprzyjaciela, ale upominajcie jako brata.z{mXA jeśli kto nie słucha powieści naszej, tego przez list oznajmicie, ani z nim obcujcie, aby się zawstydził.6zgX A wy bracia nie osłabiajcie dobrze czyniąc. y X A tym, którzy są takowi opowiedamy i prosimy ich przez Pana naszego Jezu Krysta, aby z pokojem robiąc używali chleba swego.xX Bo słyszemy, iż niektórzy nierządnie się sprawują między wami nic nie robiąc, ale niepotrzebnych rzeczy patrzając.twaX Abowiem gdychmy byli u was, tochmy was opowiedali: Iż jeśliby kto nie chciał robić, ten aby nie jadł.rv]X Nie abyśmy tego prawa nie mieli, ale abyśmy się wam sami stawili za wzór, abyście nas naśladowali.u1XAniśmy od żadnego biorąc chleb darmo jedli, ale z pracą i z kłopotem, we dnie i w nocy robiąc dlatego, abyśmy żadnego z was nie obrażali.st_XAbowiem sami wiecie jako nas macie naśladować, gdyżeśmy się nierządnie nie sprawowali między wami.NsXA opowiedam i wam bracia przez imię Pana naszego Jezu Krysta, iżbyście się odłączyli od każdego brata, który się nierządnie sprawuje, a nie według nauki podanej, którą wziął od nas.cr?XZatym Pan niechaj sprawuje serca wasze ku miłości Bożej i ku oczekawaniu Krystusowemu.iqKXA dufamy przez Pana o was, iż ty rzeczy, które opowiadamy wam, czynicie i czynić będziecie.Jp XAle wiernyć jest Pan, który utwierdzi was i zachowa od złego.bo=XI abyśmy byli wybawieni od sprośnych i złych ludzi, abowiem nie wszytkich jest wiara.hn KXNa ostatek bracia módlcie się za nas aby słowo Boże szło i było chwalone jako też u was.Wm'XNiech cieszy serca nasze i twierdzi nas we wszelakiej mowie i sprawie dobrej. lXA sam Pan nasz Jezus Krystus i Bóg Ociec nasz, który umiłował nas i dał pocieszenie wieczne i nadzieję dobrą przez łaskę.k+XPrzeto tedy bracia bądźcie stateczni, a trzymajcie podaną naukę, którejeście się nauczyli, choć przez powieść, choć przez list nasz.ejCXNa co was wezwał przez Ewanjeliją naszę, ku otrzymaniu chwały Pana naszego Jezu Krysta.1i[X Ale my powinnichmy Bogu dziękować zawsze za was bracia umiłowani od Pana, iż wybrał was Bóg od początku ku zbawieniu, przez poświęcenie Ducha i wiarę prawdy.nhUX Iżby byli potępieni wszyscy, którzy nie uwierzyli prawdzie, ale przestali na niesprawiedliwości.Vg%X Przeto tedy przyszle im Bóg skuteczną moc błędu, aby kłamstwu wierzyli.f X I z wszelaką zdradą niesprawiedliwości w tych, którzy giną przeto, iż miłości prawdy nie przyjęli, aby byli zbawieni.|eqX Tego mówię, którego przyście jest z mocy szatańśkiej, z wszelaką możnością i znaki i cudami kłamliwemi.dwXA tedy objawion będzie on złoczyńca, którego Pan zniszczy Duchem ust swoich i znacznym przyściem swoim zgładzi.cXAbowiem się już sprawuje tajemnica nieprawości, tylkoż ten, który teraz zawadza, będzie zawadzał aż odjęt będzie z pośrzodku. ~s}}7||?{{ zz>yyRxxxwwpvvvWuu^ttusssLrrr qqpp|ooo/nnfn(mmylkkjjj!iihhZgghffcee dd&cbbaU`___(^f]]\\u[[[ZZYYXXX%WWUVV8UU-TT SSQRRQ2PPhOO'NNoMMvLKK{JJQIIHHPGGMFF-EEkDCCBRAAA9@@Z??>==i<'6&& %$##&"".!!= ~R6Vo ^5X\O)a2 ' k  ; > 3q&Vl`fWE $Abowiem cierpliwości potrzebujecie, abyście uczyniwszy wolą Bożą, otrzymali obietnicę.MV #Nie odrzucajcież tedy ufania waszego, które ma wielką zapłatę.8Ui "Abowiemeście z więzienia mego zemną żałość mieli i pobranie majętności waszych przyjęliście z weselem wiedząc, iż lepszą a trwałą majętność macie w niebie.%TC !Częścią gdy lekkościami i uciski jesteście wystawieni na podziw, częścią też gdyście się stali towarzyszmi tych, z któremi się tak obchodzono.pSY Rozpomnicież na dni pierwsze, w których będąc oświeceni podjęliście wielkie bojowanie ucisków.>Rw Straszliwać rzecz jest wpaść w ręce Boga żywego. Q  Abowiem znamy tego, który powiedział: Mnieć należy pomsta, jać oddam, mówi Pan. I zasię: Pan sądzić będzie lud swój.LP Jakoż mniemacie, iż daleko sroższe karanie zasłuży ten, któryby Syna Bożego podeptał i krew przymierza, przez którą był poświęcony, pokalaną być rozumiał i Ducha łaski zelżył?dOA Ktoby odrzucił zakon Mojżeszów, bez miłosierdzia na świadectwo dwu abo trzech umiera.bN= Ale straszliwe niejakie oczekawanie sądu i zapalenie ognia, który pożrze przeciwniki.|Mq Abowiem jeślibyśmy dobrowolnie zgrzeszyli po wzięciu uznania prawdy, jużci dalej nie zostawa ofiara za grzech.>Lu Nie opuszczając społecznego zgromadzenia naszego, jako mają obyczaj niektórzy i owszem upominajmy jedni drugich, a to tym więcej, iż widzicie żeć się on dzień przybliża.XK) I przypatrzajmy się jedni drugim ku pobudzeniu miłości i dobrych uczynków.bJ= Trzymajmy wyznanie nadzieję nie chwiejąc się (boć wierny jest ten, który obiecał.) I Przystąpmyż z prawdziwym sercem i z upewnieniem wiary, mając serca oczyścione od sumnienia złego i ciało omyte czystą wodą.GH Mając też kapłana wielkiego, przełożonego w domu Bożym.mGS Ta droga, którą nam poświęcił świeżą i żywą przez zasłonę, to jest, przez ciało swoje.^F5 Mając tedy, bracia, wolność wchodzić do miejsca świętego przez krew Jezusowę.QE Przytym gdzie jest odpuszczenie tych, jużci ofiary nie masz za grzech.ED A dalej pamiętać nie będę grzechów i nieprawości ich.C Toć jest przymierze, które uczynię z nimi po onych dnioch, mówi Pan: Podam prawa moje w serca ich, a napiszę je w myślach ich.DB A sam Duch Święty świadczy nam: Bo gdy przepowiedział:TA! Gdy jedną ofiarą poświęcił na wieki ty, którzy bywają poświęceni.\@1 Oczekawając ostatka, ażby nieprzyjaciele jego stali się podnóżkiem nóg jego.Z?- Ale ten sprawiwszy jednę ofiarę za grzechy, wiecznie siedzi na prawicy Bożej.>- Wszelki tedy kapłan stoi na każdy dzień posługując i też ofiary zabite częstokroć ofiarując, które nigdy nie mogą zgładzić grzechu.j=M Przez którą wolą jesteśmy poświęceni. Przez ofiarę ciała Jezusa Krystusa raz uczynioną.q<[ Tedy rzekł: Otóż idę, abym czynił o Boże wolą twoję. Odejmuje pierwsze, aby wtóre postanowił.7;g Gdy wyższej powiedział: Nie chciałeś, aniś się kochał w zabitej ofierze i w darze ofiarowanym i w palonej ofierze i za grzech, które wedle zakonu bywają ofiarowane.q:[ Tedym rzekł: Oto idę (na początku ksiąg napisano jest o mnie), abym czynił, o Boże, wolą twoję.F9 W palonej ofierze i w ofierze za grzech nie kochałeś się.|8q Przetoż wchodząc na świat powieda: Nie chciałeś zabitej ofiary i daru ofiarowanego, aleś mi ciało sprawił.G7 Abowiem nie może krew cielców i kozłów odjąć grzechów.?6y Ale w tych bywa przypominanie grzechów na każdy rok.25] Bo gdzieby inaczej, azaźby nie przestały być ofiarowane? Dlatego iż ci którzyby ofiarowali, żadnegoby sumnienia grzechów już nie mieli, będąc raz oczyścieni.G4  Abowiem zakon, mając cień dóbr przyszłych, a nie sam obraz rzeczy, nigdy nie może tymi ofiarami które na każdy rok ustawicznie ofiarują poświęcić tych, którzy knim przystępują.!3; Tak i Krystus raz jest ofiarowan, aby zgładził grzechy wiela ich, drugi raz zasię krom grzechu okaże się tym, którzy go oczekawają na zbawienie.N2 A jako to trwa, iż ludzie raz umrzeć muszą, a potem sąd będzie.81i (Boć by był musiał często cierpieć od założenia świata). Ale terazci się raz na dokończeniu wieków okazał, ku zgładzeniu grzechu przez ofiarowanie samego siebie.0y A nie, iżby często ofiarował samego siebie, jako kapłan wchodzi do miejsca świętego każdy rok ze krwią cudzą.H/  Abowiem Krystus nie wszedł do miejsca świętego, ręką uczynionego, któreby było kształtem prawdziwego. Ale do samego nieba, aby się teraz okazował przed oblicznością Boga za nami.(.I A tak potrzeba było, aby kształty onych rzeczy, które są na niebie, tymi rzeczami były oczyścione, a samy rzeczy niebieskie lepszymi ofiarami niźli ty.w-g A wszytki rzeczy niemal według zakonu bywają oczyściane, a bez rozlania krwie nie stawa się odpuszczenie.`,9 Ktemu też i przybytek i wszytko naczynie służby świętej krwią takież pokropił.L+ Mówiąc: Tać jest krew Testamentu, który do was Bóg roskazał.V*% Abowiem gdy Mojżesz wszytko przykazanie według zakonu oznajmił wszemu ludowi, wziąwszy krew z cieląt i kozłów, z wodą i wełną czerwoną i hizopem pospołu i samy księgi i lud wszytek pokropił.;)q Ztąd i on pierwszy bez krwie nie był utwierdzon.l(Q Bo testament w umarłych mocny jest, gdyż jeszcze nie jest ważny za żywota tego co ji uczynił.a'; Abowiem gdzie Testament jest, tamżeć musi być śmierć tego, który testament czyni.c&? A przetoż dlatego jest Nowego przymierza pośrzednikiem, aby przez śmierć, na odkupienie onych występków, które były pod pierwszym Testamentem, ci, którzy wezwani są, wzięli obietnicę wiecznego dziedzictwa.C% Jako daleko więcej krew Krystusowa, który przez ducha wiecznego, samego siebie ofiarował nienaganionym Bogu, oczyści sumnienie wasze od martwych uczynków ku służbie Bogu żywemu?$} Abowiem jeśli krew cielców i kozłów i popiół jałowice, pokrapiając nieczyste poświęca ku czystości cielesnej.# Ani przez krew kozłów i cieląt, ale przez własną krew swoję, wszedł raz do miejsca świętego, dostawszy wiecznego odkupienia."- Ale Krystus przystąpiwszy kapłan dóbr przyszłych, przez więtszy i doskonalszy przybytek, nie ręką sprawiony, to jest, nie tego budowania.{!o W pokarmach tylko i w piciu i w rozmaitym omyciu i w obchodziech cielesnych, aż do czasu naprawienia założone, # Który był kształtem na on czas, gdy dary i zabite ofiary bywają sprawowane, które nie mogą w sumnieniu poświęcić chwalcę Bożego. Gdzie tym oznajmuje Duch Święty, iż jeszcze nie jest objawiona droga do miejsca świętego, póki jeszcze trwa pierwszy przybytek. Ale do wtórego raz na każdy rok sam kapłan nawyższy, nie bez krwie, którą ofiaruje za się i za obłędliwości ludu.{ Gdy tedy ty rzeczy tak postanowiono, kapłani którzy służby Boże sprawują do pierwszego przybytku zawsze wchodzą. A na tej byli Cherubini chwalebni zacimiający wieko miłosierdzia, o których rzeczach nie mamy teraz o każdej z osobna powiadać.C Mając złotą kadzidlnicę i skrzynię przymierza, zewsząd złotem powleczoną, w której była czasza złota, mająca mannę i laska Aaronowa, która kwitnęła i tablice przymierza.U# A za wtórą zasłoną był przybytek, który zową miejscem naświętszym. Abowiem był pirwszy przybytek sprawion, w którym były lampy i stół i pokładne chleby, który zową miejsce święte.f G Miało tedy i pierwsze przymierze ustawy około służby Bożej i święte miejsce świeckie.zm Gdy o Nowym powiada, pierwsze wiotchem uczynił, a to co wiotszeje i zstarzeje się, bliskieć jest zniszczenia.xi Abowiemci ja będę miłościw nieprawościam i grzechom ich, a złości ich już dalej pamiętać nie będę.4a I nie będą uczyć żaden bliźniego swego, ani żadny brata swego mówiąc: Poznaj Pana, abowiem wszyscy mię poznają od namniejszego aż do nawiętszego między nimi.F Bo toć jest przymierze, które uczynię z domem izraelskim po onych dniach mówi Pan: Podam prawa moje w myśli ich i w serca ich napiszę je, a będę im Bogiem, a oni mnie będą ludem.T! Nie według przymierza którem uczynił z ojcy ich, w dzień, w którym uchwycił rękę ich, abym je wywiódł z Egiptu. Abowiem oni nie wytrwali w onym moim przymierzu, a jam je wzgardził, mówi Pan.Abowiem winując je powieda: Oto dni przychodzą mówi Pan: gdy uczynię z domem izraelskim i z domem Juda przymierze nowe.{Abowiem jeśliby ono przymierze było takowe, aby w nim nie było co ganić, nie trzeba było szukać miejsca wtóremu.$AAle teraz nasz kapłan dostał tym zacniejszego posługowania, im jest pośrzednikiem lepszego przymierza, które w lepszych obietnicach jest ustanowione.Jako ci, którzy służą kształtowi i cieniowi rzeczy niebieskich, jako od Boga powiedziano jest Mojżeszowi, gdy miał dokończyć przybytku, mówiąc: Obacz tedy abyś uczynił wszytki rzeczy według kształtu, który jest tobie okazan na górze.{oBo jeśliby był na ziemi, nie byłby kapłanem, gdzie trwają oni kapłani, którzy wedle zakonu dary ofiarują. Abowiem każdy kapłan bywa postanowion ku ofiarowaniu darów i ofiar zabitych, zkąd potrzeba było aby ten też miał coby ofiarował.i KSługa miejsca naświętszego a prawdziwego namiotu onego, który rozbił Pan, a nie człowiek."  ?Dwa tych rzeczy, które powiedamy, toć jest zamknienie, iż takiego mamy Nawyższego Kapłana, który usiadł na prawicy stolicy majestatu niebieskiego. Abowiemci zakon postanawia kapłany ludzie mdłe, ale słowo przysięgi po zakonie Syna, który jest na wieki poświęcony.C Któryby nie potrzebował na każdy dzień, jako oni kapłani, pierwej za grzechy własne, zabitych ofiar sprawować, potem za ludzkie. Bo to uczynił raz, gdy samego siebie ofiarował.!Abowiem godził się nam kapłan takowy pobożny, niewinny, niepokalany, oddalony od grzeszników i który się stał wyzszy nad niebiosa. Z tąd i zachować dostatecznie może ty, którzy przezeń przystępują do Boga, zawsze żywiąc, aby się przyczyniał za nimi.=uAle ten, iż na wieki trwa, wieczne ma kapłaństwo.a;A onych wiele się kapłany stało dlatego, iż im śmierć nie dopuściła przetrwać.=uTym lepszego przymierza zastępcą stał się Jezus.(IAle ten z przysięgą, przez tego, który mu rzekł: Przysiągł Pan a nie będzie żałował: Tyś jest kapłanem na wieki wedle porządku Melchisedekowego).W'A to, iż nie bez przysięgi, (boć oni bez przysięgi się kapłanami stali.s_Gdyż zakon nic nie poświęcił, ale nadeszła lepsza nadzieja, przez którą przybliżamy się ku Bogu.jMBo roskazanie przeszłe bywa zniszczone dlatego, iż żadnej mocy nie ma, a jest niepożyteczne.dAAbowiem tak świadczy: Iż ty jesteś kapłanem na wieki wedle porządku Melchisedekowego. ~ Który się nie stał kapłanem z zakonu, którego roskazanie jest cielesne, ale z mocy żywota, który zepsowan być nie może.g}GA jeszcze jawniej to się okazuje, iż na podobieństwo Melchisedekowe nastawa kapłan inszy.|Gdyż jawna rzecz jest, iż z pokolenia Juda poszedł Pan nasz, którego pokolenia względem nic o kapłaństwie nie mówi Mojżesz.z{m Bo ten, o którym ty rzeczy bywają powiedane, należy na ine pokolenie, z którego żaden nie pilnuje ołtarza.Sz Abowiem gdy się odmienia kapłaństwo, musi się stać i odmiana zakonu.wyg A jeśli doskonałość była przez kapłaństwo Lewi, (gdyż za tego dan jest zakon ludowi) cóż więcej było potrzeba, aby nastał inszy kapłan wedle porządku Melchisedekowego, który by nie był rzeczon wedle porządku Aaronowego?]x3 Abowiem on jeszcze był w biodrach ojcowskich, gdy Melchisedek zaszedł Abrahamowi.sw_ Ktemu, abych tak rzekł, w Abrahamie brano dziesięciny od samego Lewi, który zwykł brać dziesięciny.qv[A tuć ludzie, którzy umierają, dziesięciny biorą. Aleć tam ten, o którym świadczono, iż żyje.NuA bez wszelakiego sporu mniejsze od więtszego bywa błogosławione. tAle ten, którego naród nie bywa poczytan z nich, dziesięcinę brał od Abrahama i temu, który miał obietnicę błogosławił.CsA cić, którzy są z synów Lewi, sprawując kapłaństwo roskazanie mają, aby brali dziesięcinę od ludu wedle zakonu, to jest, od braciej swojej choć wyszli z biódr Abrahamowych.mrSObaczcie tedy, jako wielki ten był, któremu też dziesięcinę z łupów dał Abraham patriarcha.q!Bez Ojca, bez matki, bez rodu, ani początku dniów, ani końca żywota mając, ale przypodobany synowi Bożemu, trawa kapłanem na wieki.Ap{Któremu też dziesięciny z każdej rzeczy udzielił Abraham ( który naprzód wedle wykładania rzeczon jest król sprawiedliwości, przytym też król Salem, to jest król pokoju).$o CAbowiem ten Melchisedek był król Salem, kapłan Boga nawyższego, który zaszedł Abrahamowi gdy się wracał od porażki królów i błogosławił jemu.nGdzie Jezus bieżawszy wprzód przed nami, wszedł za nas według porządku Melchisedekowego, zostawszy kapłanem na wieki.mwKtórą mamy jako kotwicę duszę beśpieczną i mocną i która wchodzi aż do tych rzeczy, które są za zasłoną.5lcAbyśmy przez dwie rzeczy nieodmienne, w których być nie może żeby Bóg kłamał, mocne pocieszenie mieli, ku temu uciekając, abyśmy założoną nadzieję otrzymali.~kuW której rzeczy chcąc Bóg dziedzicom obietnicę obficiej okazać, nieodmienność rady swej obiecał przysięgą.j'Gdyż ludzie przez tego przysięgają, który jest więtszy i u których koniec każdego wsporu jestci przysięga ku podtwierdzeniu przydana.=iuA gdy tak cierpliwie czekał, dostąpił obietnicę.ihKMówiąc: Iście błogosławiąc, błogosławić tobie będę i rozmnażając, rozmnożę cię.g{ Abowiem Bóg obiecawszy Abrahamowi, gdy nie mógł przez kogo więtszego przysięgać, przysiągł przez siebie samego.f Abyście nie byli gnuśnemi, ale naśladowcami tych, którzy przez wiarę i cierpliwość otrzymawają obiecane dziedzictwo.meS I żądamy, aby każdy z was toż staranie okazał ku zupełnej wiadomości nadzieje aż do końca.Gd Abowiemci nie jest Bóg niesprawiedliwy, aby zapamiętał sprawy waszej i pracowitej miłości, którąście okazali przeciw imieniu jego przeto, iżeście służyli świętym i służycie.xci Ale namilejszy pewnie o was sobie lepiej tuszymy niż to i co z zbawieniem jest złączono, choć tak mówimy.zbmLecz ta, która podawa ciernie i osty, odrzuconać jest i blisko przeklęctwa, której koniec idzie ku spaleniu.:amAbowiem ziemia, któraby deżdż na nię często przychodzący w się wpiła i zrodziła ziele użyteczne tym, przez które bywa sprawowana, bierze błogosławieństwo od Boga.`Jeśliby upadli, aby powtóre byli odnowieni przez pokutę przeto, iż znowu krzyżują samym sobie syna Bożego i jawnie go sromocą.H_ I skosztowali dobrego słowa Bożego i mocy przyszłego wieku,^Abowiem być nie może, aby ci, którzyby raz byli oświeceni i skosztowali daru niebieskiego i uczestniki się stali Ducha świętego.,]SA to uczynimy jeśli Bóg dopuści.R\Krztów nauki i rąk wkładania i wstania zmartwych i sądu wiekuistego.D[ A przetoż opuściwszy słowo, które w Krystusie dawa początek nieumiejętnym, miejmy się ku doskonałości, nie z nowu zakładając gruntu pokuty od uczynków martwych i wiary w Boga. Z Aleć twardy pokarm jest dorosłych, tych mianowicie, którzy dla nałogu smysły mają ćwiczone ku rozeznaniu dobrego i złego.AY{ Abowiem wy, którzybyście mieli wedle czasu być nauczycielami, zasię potrzebujecie aby was uczono jako się poczynają powieści Boże i zstaliście się jako ci, którzy mleka potrzebują, a nie twardego pokarmu. Bo ten, którego się mlekiem bawi, nie umie słowa sprawiedliwości, gdyż jest dziecięciem.zXm O którym wielebyśmy mieli mówić i trudno ku wykładaniu przeto, iżeście się zstali gnuśni ku słuchaniu.RW Przyzwany od Boga Kapłanem Nawyższym, wedle porządku Melkisedekowego.jVM A będąc poświęcony, zstał się powodem zbawienia wiecznego wszytkim, którzy go słuchają.cU?Choć był Syn, a wszakże się nauczył posłuszeństwa z tych rzeczy, które cierpiał.6TeKtóry za dniów ciała swego, gdy modlitwy i prośby z wielkim wołaniem i płaczem ofiarował u tego, który mógł go zachować od śmierci i był wysłuchan z bojaźni.^S5Jako indziej powiada: Tyś jest kapłanem na wieki, wedle porządku Melkisedekowego.R5Tak i Krystus nie przywłaszczył sobie tej chwały, aby zstał Kapłanem, ale ten, który mu rzekł: Tyś jest Syn mój, jam ciebie dziś urodził.`Q9A żaden sobie tej godności nie bierze, ale który bywa wezwan od Boga, jako i Aaron.RPI dla tejże, jako i za lud, tak też za się, ma ofiarować za grzechy.OKtóryby mógł (ile potrzeba jest) zmiłować się nad tymi, którzy nie umieją i błądzą, gdyż i on był ogarnion krewkością.2N _Zaisteć każdy kapłan z ludzi wzięty i za ludzi bywa postanowion w tych rzeczach, które mają być sprawowane u Boga, aby ofiarował dary i zabite ofiary za grzechy. MPrzystąpmysz tedy z ufaniem ku stolicy chwały, abyśmy dostąpili miłosierdzia i łaskę naleźli ku pomocy czasu potrzebnego.L'Abowiem nie mamy Kapłana, któryby nie mógł czuć z nami krewkości naszych, ale kuszonego we wszytkich rzeczach takież, oprócz grzechu.pKYMając tedy Biskupa Wielkiego, który przeniknął nieba, Jezusa, Syna Bożego, trzymajmy to wyznanie."J= A nie masz żadnego stworzenia, któreby przed nim jawne nie było, ale wszytki rzeczy są gołe i otworzyste przed oczyma tego, z którym sprawę mamy.^I5 Bo żywe jest Słowo Boże i skuteczne i więcej przerażające nad każdy miecz po obu stron ostry i dosięga aż do roździelenia duszę i ducha i stawów i szpików i rozeznawcą jest myśli i umysłów serca.zHm Starajmy się tedy abychmy weszli do tego odpoczynienia, iżby kto w on przykład nieposłuszeństwa nie wpadł.yGk Abowiem ten, który wszedł do odpoczynienia jego, odpoczywał też sam od spraw swoich, jako i Bóg od swoich.=Fu A tak zostało jakieś odpoczynienie ludowi Bożemu.uEcAbowiem jeśliby był im Jozue dał odpoczynienie, nie mówiłby był potym żadnym obyczajem o inszym dniu7DgZasię naznacza dzień niektóry dziś, tak długo potym u Dawida mówiąc (jako jest rzeczono): Dziś, jeślibyście głos jego usłyszeli, nie zatwardzajcież serc swoich.C}Iż tedy to zostawa, aby niektórzy weszli do niego, a którym pierwej opowiedziano było, nie weszli dla niedowiarstwa.9BmA tu zasię: Nie wnidą do odpoczynienia mojego. A Abowiem rzekł na niektórym miejscu o siódmym dniu tym sposobem: I odpoczynął Bóg dnia siódmego od wszytkich spraw swoich.[@/Abowiem wchodziemy do odpoczynienia, którzy uwierzyliśmy jako rzekł: A przetom przysiągł w gniewie moim, iż nie wnidą do odpoczynienia mojego, choć już od założenia świata sprawy były dokończone./?WAbowiem opowiedziana jest nam Ewanjelija, jako i onym, ale nie pomogło im słowo, które słyszeli przeto, iż nie było złączone z wiarą tym, którzy słyszeli. > Przetoż się bójmy, aby kiedy opuściwszy obietnicę weścia do odpoczynienia jego, nie zdał się który z was być omylonym.?=yA widzimy, iż nie mogli tam wnidź dla niedowiarstwa.v<eA którym przysiągł, iż nie mieli wnidź do odpoczynienia jego, jedno tym, którzy nie byli posłusznymi?;!A na które się wżdy rozgniewał przez czterdzieści lat? Izali nie na ty, którzy byli zgrzeszyli, których ciała poległy na puszczy?:Abowiem niektórzy usłyszawszy, zjątrzyli Pana, a wszakże nie wszyscy oni, którzy byli wyszli z Egiptu przez Mojżesza.9yPóki bywa rzeczono: Dziś jeślibyście głosu jego słuchali, nie zatwardzajcież serc waszych, jako w zajątrzeniu.8Abowiemci zstalichmy się uczestniki Krystusa, jeśli mocnie zdzierżymy aż do końca grunt on, którym się podpieramy.71 Ale napominajcie jedni drugie na każdy dzień, póki dzisiejszy dzień bywa nazwan, iżby który z was nie był zatwardzon zawiedzieniem grzechu.z6m Baczcież bracia, iżby kiedy nie było w którym z was serce złe i niewierne, ku odstąpienia od Boga żywego.Y5+ A przeto przysiągłem w gniewie swoim, iż nie wnidą do odpoczynienia mojego.q4[ Dlategom się rozgniewał na ten naród i rzekłem: Zawsze błądzą sercem, a nie poznali dróg moich.m3S Gdzie kusili mię ojcowie waszy, doświadczyli mię i widzieli sprawy moje przez czterdzieści lat.f2ENie zatwardzajcież serc waszych, jako w zajątrzeniu, w dzień pokuszenia onego na puszczy.X1)Dlategoż, jako mówi Duch święty: Dziś jeślibyście głos jego usłyszeli30_Ale Krystus jako Syn, który rządzi dom swój, którego domem jestechmy my, jeśli ufanie i nadzieję onę, z której się chlubimy, aż do końca trwałą zdzierżymy./A byłci Mojżesz wierny we wszytkim domu jego jako sługa, na świadectwo tych rzeczy, które potym miały być powiedane.j.MAbowiem każdy dom bywa zbudowan od kogo, a ten który ty wszytki rzeczy stworzył, Bógci jest.}-sBo tym więcej chwały był godzien nad Mojżesza, im więtszą cześć ma ten, który zbudował dom, niż dom sam.V,%Wiernego temu, który go postanowił, jako i Mojżesz we wszytkim domu jego.+ A przetoż bracia święci, uczestnicy wezwania niebieskiego, obaczcie Apostoła i nawyższego kapłana wyznania naszego Krystusa Jezusa.e*CAbowiem z tego co cierpiał, gdy był kuszon, może i ty, które kuszeni bywają podpomóc.7)gZkąd miał we wszytkim być poddanym braciej, aby był miłosiernym i wiernym kapłanem w tych rzeczach, które się u Boga dziać miały, ku ubłaganiu grzechów ludzkich.Q(Bo zaiste nie przyjmował Aniołów, ale plemię Abraamowe przyjmował.w'gA iżby wyzwolił ty, którzykolwiek przez bojaźń śmierci, przez wszytek żywot poddani byli pod niewolą.>&uIż tedy dzieci uczestniki są ciała i krwie, także i on zstał się uczestnikiem tych rzeczy, aby przez śmierć zniszczył tego, który miał państwo śmierci, to jest czarta.W%' I zasię: Będę jemu dufał; a zasię: Oto ja i dzieci, które mi dał Bóg.h$I Mówiąc: Opowiem imię twoje braciej mojej, w pośrzodku kościoła pieśni tobie zaśpiewam.#1 Bo i ten, który poświęca i ci, którzy bywają poświęceni, z jednego są wszyscy, dla której przyczyny nie wstyda się bracią ich nazywać.D" Abowiem godziło się aby ten, dla którego są wszytki rzeczy i przez którego są wszytki rzeczy, wiele synów do chwały przywodząc, książę zbawienia ich przez męki poświęcił.>!u Ale Jezusa onego obaczamy ukoronowanego chwałą i czcią, który się mało co zstał nizszym nad Anioły, dla męki śmierci, aby z łaski Bożej za wszytki śmierci skosztował.[ /Poddałeś wszytki rzeczy pod nogi jego. A zaiste przez to, iż mu wszytki rzeczy poddał, nic nie opuścił, coby jemu poddanego nie było. Jednak teraz jeszcze nie widzimy wszytkich rzeczy być mu poddanych.Uczyniłeś go mało co nizszym nad Anioły. Ukoronowałeś go chwałą i czcią i postanowiłeś go nad wszytkimi sprawami rąk twoich.%A niektóry świadczył na niektórym miejscu mówiąc: Cóż jest człowiek, iż go pamiętasz, abo syn człowieczy, iż nań wzgląd masz?V%Abowiemci Aniołom nie poddał onego świata przyszłego, o którym mówimy. A Bóg wespół świadczył i przez znaki, przez cuda i rozmaite mocy i przez udzielenie Ducha świętego, według swej wolej.9kJakoż my ujdziemy, jeślibyśmy takowego zbawienia zaniedbali, które gdy przez samego Pana napirwej opowiedziane było od tych, którzy je słyszeli, było nam potwierdzone?'Abowiem jeśli słowo powiedziane przez Anioły było trwałe, a każde przestępstwo i nieposłuszeństwo sprawiedliwą zapłatę odniosło.r _A przeto mamy nawięcej pilnować tych rzeczy, któreśmy słyszeli, iżbyśmy się kiedy nierozstąpili.  Izali wszyscy nie są duchowie posługujący, którzy na posługę bywają posłani dla tych, którzy dziedzicami będą zbawienia?  I któremuż z Aniołów kiedy rzekł: Siedź na prawicy mojej, aż położę nieprzyjaciele twoje podnóżkiem nóg twoich.f G A jako odzienie zwiniesz je i odmienią się, ale ty tenże jesteś i lata twoje nie ustaną.K  Onyć poginą, ale ty zostawasz, a wszytki jako szata zwiotszeją.[ 1 I: Tyś Panie na początku ugruntował ziemię, a niebiosa są sprawy rąk twoich. 3 Umiłowałeś sprawiedliwość, a nienawidziałeś nieprawości; dlategoż pomazał cię Bóg, Bóg twój, olejkiem radości, nad towarzysze twoje.x kAle ku Synowi: Stolica twoja Boże, na wieki wieków sceptrum sprawiedliwe, jestci sceptrum królestwa twojego.\ 3A o Aniołach mówi: Który posły swe czyni duchy, a sługi swe płomieniem ognia.r _A zasię gdy wwodzi pierworodnego na świat powieda: A niech się mu kłaniają wszyscy Aniołowie Boży. #Abowiem któremu kiedy z Aniołów rzekł: Tyś jest Syn mój, jam ciebie dziś urodził? I zasię: Będę mu Ojcem, a on mi będzie Synem?\ 3Tym się zacniejszym zstał nad Anioły, im osobliwszego imienia przed nim dostał.w  iKtóry będąc jasnością chwały i wyrażonym obrazem postaci jego i zatrzymawając wszytki rzeczy onym swoim mocnym słowem, sprawiwszy oczyścienie grzechów naszych przez samego siebie, usiadł na prawicy onego majestatu nawyższego.  A w ty dni ostateczne mówił nam przez Syna, którego postanowił dziedzicem wszytkich rzeczy, przez którego też świat stworzył.\  5Bóg częstokroć i rozmaitym obyczajem niekiedy mówił ojcom naszym przez proroki.M  Łaska Pana naszego Jezu Krysta niech będzie z duchem waszym. Amen.;  sMarek, Arystarchus, Demas i Łukasz, pomocnicy moi.W )Pozdrawiają cię Epafras, który jest więźniem ze mną dla Krystusa Jezusa.l SZaraz też zgotuj mi gospodę, abowiem nadziewam się, iż przez modlitwy wasze będę wam darowan.f GPisałemci dufając posłuszeństwu twemu, wiedząc, iż też więcej niż powiedam uczynisz.c ATak bracie niech to mam za dobrodziejstwo od ciebie, ochłodź wnętrzności moje w Panie.{ qJam Paweł napisał ręką moją: Ja nagrodzę, choćci nie powiedam, iż też nadto i samegoś mi siebie wienien.L A jeśli cię w czym obraził, aboć co winien, to mnie przyczytaj.G  Jeśli tedy ze mną masz społeczność, przyjmi go jako mnie.% ENie już jako sługę, ale zacniejszego niż sługa, to jest: brata miłego, a zwłaszcza mnie, a jakoż daleko więcej tobie według ciała i według Pana.J Abowiem snadź ustąpił na chwilę, abyś go przyjął wiecznie. Ale bez twego zdania nie chciałem nic czynić, aby dobrodziejstwo twoje nie było jako z przymuszenia, ale z dobrej wolej.i~ M Któregom ja chciał przy sobie zatrzymać, aby za cię służył mnie w więzieniu Ewanjelijej.J}  Któregom odesłał, a ty przyjmi go, to jest wnętrzności moje.R|  Niekiedy tobie niepożytecznym, ale teraz tobie i mnie barzo użytecznym.S{ ! Proszę tedy za synem moim Onesymem, któregom urodził w więzieniu moim.{z q A wszakże dla miłości radszej proszę, takowym będąc ja Paweł stary, a teraz też więzień Jezu Krystusów.^y 7A przeto, choć mam wielką wolność w Krytusie tobie roskazać, co no cię należy,x Abowiem wesele wielkie mamy i pocieszenie w miłości twej bracie, iż wnętrzności świętych ochłodzone są przez cię.w Aby społeczność wiary twej była skuteczna, iżby znaczno było wszytko dobre cokolwiek w was jest przez Jezusa Krystusa.mv USłysząc twoję miłość i wiarę, którą masz przeciwko Panu Jezusowi i przeciw wszem świętym.Ju Dziękuję Bogu memu zawsze wspominając cię w modlitwach moich.Wt )Łaska i pokój niech wam będzie od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Krystusa.os YI Afijej miłej i Archipowi, społecznemu z nami bojownikowi i kościołowi, który jest w domu twoim:er GPaweł więzień Krystusa Jezusa i Tymoteusz brat, Filemonowi miłemu, a pomocnikowi naszemu.q1vPozdrawiają cię ci, którzy są ze mną wszyscy. Pozdrów ty, którzy miłują nas w wierze. Łaska Boża niech będzie ze wszytkimi wami. Amen.rp]vA niech się uczą i naszy dobrych uczynków zachować na pilne potrzeby, iżby nie byli nieużytecznymibo=v Zenasa, uczonego w zakonie i Apolla pilnie odprowadź, aby im ni na czym nie schodziło. n v Gdy poślę do ciebie Artemana abo Tychika, staraj się abyś do mnie przyszedł do Nikopolim, abowiem tamem umyślił zimować.[m/v Wiedząc, iż takowy jest wywrócony i grzeszy, będąc sam od siebie osądzonym.Jl v Człowieka odszczepieńca po jednym i drugim upominaniu odrzuć.{kov Ale zawściągaj głupich gadek i rodzajów i swarów i sporów zakonnych, abowiem są niepożyteczne i próżne.DjvWiernać jest ta powieść, a chcę abyś twierdził ty rzeczy, iżby się starali jakoby dobre uczynki zachowali, którzy uwierzyli Bogu, a ty rzeczy poczciwe są i pożyteczne ludziam.kiOvAbyśmy usprawiedliwieni łaską jego, zstali się dziedzicmi według nadzieje żywota wiecznego.QhvKtórego wylał na nas hojnie przez Jezusa Krystusa zbawiciela naszego. g9vNie z uczynków sprawiedliwych, którebyśmy uczynili, ale z miłosierdzia swego, zachował nas przez omycie odrodzenia i odnowienia Ducha świętego.\f1vAle gdy się okazała Zbawiciela naszego, Boga dobroć i miłość przeciw ludziamYe+vAbowiem i my byliśmy niekiedy szaleni, nieposłuszni, błądzący, służący pożądliwościam i roskoszam rozmaitym, w złości i w zazdrości mieszkając, obrzydłemi, jedni drugich mając w nienawiści. dvNiechaj o żadnym źle nie mówią, niech nie będą zwadliwi, ale mierni, okazując wszelaką układność przeciw wszem ludziam. c vPrzypominaj im, aby zwierzchnościam i przełożeństwam poddanymi byli, żeby słuchali i na wszelki dobry uczynek gotowymi byli.kbOvTy rzeczy mów i napominaj, a karz z wszelaką zwierzchnością, a żaden tobą niech nie gardzi.  "~~Q~}|{{2z$yxx{ww!vTuuutut+ssSrrXqqCppAoo.nnimm1ll&kskjiiiiChggfffee$dccUbbWaad``1__^^S]]?\\$[ZZ1YXXXtXWiVVQUUOU TSSSlSRRsQQPPOO.NDMMoMLLrLKK+JJIIbIHGGQFFVEEEDD CCBBAA@\??Y>==<<^<;~; :99}88W77K66[555(44/33>22e11T00B/g..N--S-,n++e+**)).(|('L&&k&%%$##P""!!I QI0yA(}x%c/7Kw;< 6 { }  WpQ)d) oHW Bądźcie tedy poddani każdemu urzędowi ludzkiemu dla Pana, chociaż królowi, jako przedniejszemu.G Namilejszy! Proszę jako przychodniowie i cudzoziemcy powściągajcie się od pożądliwości cielesnych, które walczą przeciwko duszy.,FQ Którzyście niekiedy byli nie ludem, a teraz jesteście ludem Bożym, którzyście niekiedy miłosierdzia nie dostąpili, a terażeście miłosierdzie otrzymali.nEU Ale wy jesteście rodzajem wybranym, królewskiem kapłaństwem, narodem świętym, ludem, który sobie Bóg za własny poczyta, abyście przepowiedali cnoty tego, który z ciemności was wezwał ku dziwnej światłości swojej.D#I kamieniem obrażenia i kamieniem zgorszenia, to jest tym nieposłusznym, którzy się obrażają słowem, ku czemu też są postanowieni.AC{Przeto też zamyka się w piśmie: Oto kładę na Syonie kamień, który ma być położon w naprzedniejszym węgle, wybrany i kosztowny, któremu kto uwierzy, nie będzie zawstydzon.'BGAbyście i wy jako żywe kamienie byli zbudowani dom duchowny, kapłaństwo święte ku sprawowaniu duchownych ofiar wdzięcznych Bogu przez Jezusa Krystusa.zAmDo którego przystępując, który jest kamieniem żywym, odrzuconym od ludzi, ale u Boga wybranym i kosztownym.:@oJeśliście skosztowali, iż Pan jest dobrotliwy.g?GJako dopieroko narodzone dzieci szczyrego mleka słowa żądacie, abyście przez nie urośli.u> eA przeto złożywszy wszelką złość i wszelką zdradę i obłudność i zazdrość i wszelakie obmowiska.[= 1Ale słowo Boże trwa na wieki, a toć jest słowo, które jest wam przepowiedane.< Abowiem wszelkie ciało jest jako trawa i wszelka chwała człowiecza jako kwiat z ziela, uschła trawa, a kwiat jej upadł.; Będąc odrodzeni nie z plemienia śmiertelnego, ale z nieśmiertelnego przez słowo Boga żywego i trwającego na wieki.': IOczyściwszy dusze wasze posłusznymi będąc prawdzie przez Ducha z miłością braterską nie obłudną, z szczyrego serca jedni drugie miłujcie uprzejmie.9 Którzy przezeń wierzycie Bogu, który go wzbudził z martwych i dał mu chwałę, aby wiara i nadzieja wasza w Bogu była.i8 MKtóry był przejźrzan przed założeniem świata i był objawion czasów ostatecznych dla was,X7 +Ale drogą krwią jako Baranka niepomazanego i niepokalanego, to jest Krystusa.6 9Wiedząc, iż nie skażonymi rzeczami: srebrem abo złotem jesteście wybawieni od próżnego obcowania waszego, któreście podane wzięli od ojców,75 iA jeśli wy Ojcem nazywacie tego, który przez braku osób sądzi wedle uczynku każdego, patrzcie abyście w bojaźni chodząc dokonali czasu mieszkania waszego docześnego,Q4 Dlatego napisano jest: Bądźcie świętymi, abowiem ja święty jestem.q3 ]Ale jako ten, który was wezwał święty jest, abyście też wy byli świętymi we wszelakim obcowaniu. 2 Jako synowie posłuszni, którzy się nie przypodobniacie przeszłym pożądliwościam, gdyście byli w nieumiejętności waszej.,1 S A przetoż przepasawszy biodra umysłu waszego trzeźwością, doskonałą nadzieję miejcie w łasce, która wam jest przyniesiona, aż się okaże Jezus Krystus.{0 q Którym i to było oznajmiono, iż nie sobie, ale nam tymi rzeczami posługowali, które teraz są opowiedziane przez ty, którzy wam przepowiedali Ewanjeliją, przez zesłanego z nieba Ducha świętego, na które rzeczy Aniołowie patrząć.F/  Pilnie szukając, na który abo na jaki czas Duch Krystusów w nich wprzód świadcząc, oznajmił utrapienia, które miały przyjdź na Krystusa i chwałę, która po nich przyjdź miała.o. Y O którym zbawieniu dowiedowali się i badali prorocy, którzy o przyszłej na nas łasce prorokowali.C-  Odnosząc zapłatę wiary waszej, to jest, zbawienie dusz. , Którego nie widziawszy, miłujecie; którego nie widząc, przedsię mu wierzycie radując się weselem niewymownym i chwalebnym.h+ KAby doświadczenie wiary waszej daleko droższe niż doświadczenie złota, które ginie, a wżdy przez ogień bywa doświadczone, było znalezione być wam ku czci i chwale i ku poczciwości, gdy się okaże Jezus Krystus.l* SW której rzeczy radujecie się, teraz maluczko zasmuceni rozmaitemi pokusami jeśli potrzeba jest.) Którzy jesteśmy zachowani mocą Bożą przez wiarę ku zbawieniu, które gotowe jest aby było objawione czasu ostatniego.u( eKu dziedzictwu, które zginąć nie może, ani być pomazane, ani zepsowane, a jest nam zachowane na niebie.8' kBłogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezu Krysta, który z wielkiego miłosierdzia swojego odrodził nas ku naszej nadziei żywej przez zmartwychwstanie Jezusa Krystusa.1& ]Wybranym z przejźrzenia Boga Ojca, ku świątobliwości ducha przez posłuszeństwo i pokropienie krwie Jezusa Krystusa. Łaska niech wam będzie i pokój rozmnożony.{% sPiotr, Apostoł Jezu Krystusów, przychodniom rosproszonym po Poncie, po Galacjej, Kappadocjej, Asijej i Bitynijej. $Niechże wie, iż ktoby nawrócił grzesznika od błędnej drogi jego, zachowa duszę od śmierci i zakryje wielkość grzechów.P#Bracia! Jeśliby się kto obłądził od prawdy i nawróciłby go kto.U"#I zasię się modlił, a niebo podało deżdż i ziemia wydała owoc swój.)!KEljasz był człowiek tymże niedostatkom poddany jako i my i nabożnie się modlił, aby deżdż nie szedł i nie szedł deżdż na ziemię półczwarta lata.' GWyznawajcie jeden drugiemu przestępstwa, a módlcie się jeden za drugiego, abyście byli uzdrowieni, abowiem wiele waży skuteczna modlitwa sprawiedliwego.wA modlitwa wiary zachowa niemocnego i podniesie go Pan, a jeśli by się grzechów dopuścił, będą mu odpuszczone.Jest kto niemocny między wami? Niechaj wzowie starszych kościoła, a niech się za nim modlą, pomazując go olejkiem w imię Pańskie.gG Bywa kto między wami utrapiony, niechaj się modli; bywa kto dobrej myśli, niechaj śpiewa.J  A naprzód bracia moi, nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani żadną inszą przysięgą, ale niech będzie słowo wasze; Jest, jest i nie nie, abyście nie wpadli w potępienie.3_ Oto mamy za błogosławione ty, którzy cierpią. Słyszeliście o cierpliwości Jobowej i widzieliście koniec Pański, abowiem barzo miłosierny jest Pan i litościwy.hI Bierzcie bracia moi za wzór ucisku i cierpliwości proroki, którzy mówili w imię Pańskie.|q Bracia, nie wzdychajcie jeden przeciw drugiemu, abyście nie byli osądzeni: a otoć sędzia stoi przede drzwiami.oWWy tedy bądźcie cierpliwi i potwierdzajcie serca wasze, abowiem przyście Pańskie przybliża się.9kBądźcie tedy cierpliwi bracia, aż do przyścia Pańskiego. Oto oracz oczekiwa drogiego owocu ziemie, cierpliwie go czekając, ażby otrzymał deżdż zaranny i odwieczorny.Y+Wyście osądzili i zamordowali sprawiedliwego, który się wam nie sprzeciwia.mSWyście żyli w roskoszach na ziemi i bujaliście, nakarmiliście serca wasze jako w dzień ofiary. Oto zapłata robotników, którzy żęli pola wasze (od was zatrzymana) woła i wołania żeńców weszły do uszu Pana zastępów.'GZłoto wasze i srebro wasze pordzewiało, a rdza ich będzie wam na świadectwo i zje ciała wasze jako ogień. Wyście sobie skarb zbierali na ostatnie dni.DBogactwa wasze zgniły, w szaty wasze mole się wrzuciły.Y -Nuż teraz bogacze płaczcie, narzekając nad nędzami waszemi, które przyjdą.RA tak, który umie dobrze czynić, a nie czyni, ten jest winien grzechu.\1A teraz chlubicie się w pychach waszych, wszelakie chlubienie takowe jestci złe.r]Miasto tego cobyście mieli mówić: Jeśli Pan będzie raczył i będziemli żywi, uczynimy to abo owo. +(Którzy nie wiecie co ma być nazajutrz. Abowiem jakiś jest żywot wasz? Bo para jest, która się na mały czas okazuje, a potym niszczeje).  Nuż teraz wy, którzy mówicie: Dziś abo jutro pójdziem do tego miasta i zmieszkamy tam rok jeden, a będziem handlować i zyszczemy.t a Jedenci jest, który dał zakon i może zachować i zagubić. Ty któżeś jest, który drugiego sądzisz?l Q Bracia. Nie mówcie jedni przeciw drugim. Który mówi przeciw bratu i który osądza brata swego, mówi przeciwko zakonowi i zakon osądza. A jeśli osądzasz zakon, już nie jesteś tym, który zachowywa zakon, ale sędzią.M  Upokórzcie się przed oblicznością Pańską, a on was podniesie.ve Bywajcie utrapieni i żałujcie i płaczcie. Śmiech wasz niech się obraca w smutek, a wesele w żałość.!Przybliżajcie się ku Bogu, a on się do was przybliży. Oczyśćcie ręce grzesznicy i oczyściajcie serca wasze, wy umysłu dwojakiego.PPodajcie się tedy Bogu, przeciwcie się diabłu, a on uciecze od was.oWAle więtszą łaskę ofiaruje w tym co mówi: Bóg pysznym się sprzeciwia, a pokornym łaskę dawa,lQAzaź mnimacie, iż próżno Pismo mówi: Duch który mieszka w nas, izali pożąda ku zazdrości?@yCudzołożnicy i cudzołożnice nie wiecie, iż przyjaźń świata jest nieprzyjaźnią z Bogiem? Ktobykolwiek tedy chciał być przyjacielem światu, nieprzyjacielem Bożym zostawa.iKProsicie, a nie bierzecie przeto, iż źle prosicie, abyście to trawili na roskoszach waszych..UPożądacie, a nie macie, zajźrzycie i z chucią żądacie, a nie możecie otrzymać, bijecie się i walczycie, a wżdy nie otrzymawacie dlatego, iż nie prosicie.  Skądże przychodzą walki i bitwy między wami? Izali nie ztąd? To jest z roskoszy waszych, które walczą w członkach waszych?@{A owoc sprawiedliwości z pokojem bywa siany spokojnym.-~SAle mądrość, która jest z góry, na przódci jest czysta, potym spokojna, mierna, powolna, pełna miłosierdzia i owoców dobrych, nie sądząca, ani obłudna.O}Bo gdzie jest zazdrość i spór, tam rosterk i wszelaka zła sprawa._|7Abowiem ta mądrość z góry nie zstępuje, owszem jest ziemska, ludzka i diabelska.~{uA jeśli zazdrość gorzką macie i spór w sercach waszych, nie chlubcież się, ani kłamajcie przeciwko prawdzie.z Któryż jest mądry i umiejętny między wami, niechaj pokaże z dobrego obcowania uczynki swe, z cichością mądrości.y Izali może bracia moi, figowe drzewo oliwy rodzić, abo winna macica figi? Tak żaden stok słonej i słodkiej wody podawać nie może.Lx Izali stok z jednego źrzódła wypuscza słodką i gorzką wodę?ywk Z tychże ust wychodzi błogosławieństwo i przeklęctwo. Bracia moi, nie mająć być ty rzeczy tak czynione.|vq Przezeń błogosławimy Boga i Ojca i przezeń złorzeczymy ludziam, którzy na podobieństwo Boże stworzeni są.uwAle języka żaden człowiek nie może okrócić, gdyż jest złość niepohamowana i pełny jest jadu śmiertelnego.tAbowiem wszelkie przyrodzenie i zwierząt i ptaków i gadzin i morskich rzeczy bywa skrócone i jest okrócone od ludzkiego przyrodzenia.Ws'Język też jest płomień i świat nieprawości, ktemu język jest tak postanowiony między członkami naszemi. Oszpecając wszytko ciało i zapala okrąg tego świata i bywa zapalan od ognia piekielnego.vreTak też język jestci członek maluczki, a wielce się chlubi. Oto ogień mały jako wielka materia zapala?q#Oto też okręty, choć tak wielkie są i od wiatrów gwałtownych pędzone bywają, maluczki rudel obraca gdziekolwiek chce chuć sprawce.kpOOto koniom wędzidła w gęby wprawujemy, aby nam posłuszne były i wszytko ich ciało obracamy.o7Abowiem w wielu rzeczach upadamy wszyscy; jeśli kto w mowie nie upada, ten jest mąż doskonały, który też może powściągać wszytkiego ciała.fn GNiechaj z was nie będzie wiele mistrzów bracia moi, wiedząc, iż sroższy sąd odniesiemy.mmSAbowiem jako ciało bez ducha jest martwe, tak i wiara ona, która jest bez uczynków, martwa jest. lTakże też i Rahab wszetecznica, izali z uczynków nie jest usprawiedliwiona, gdy przyjęła posły i inszą drogą wypuściła?_k7Widzicież tedy, iż z uczynków bywa usprawiedliwion człowiek, a nie z wiary tylko?jI wypełniło się Pismo, które mówi: Uwierzył Abraham Bogu i poczytano mu jest ku sprawiedliwości i nazwan jest przyjacielem Bożym._i7Widzisz iż wiara sprawowała uczynki jego, a iż z uczynków wiara doskonała była?whgAbraham ociec nasz, izali nie z uczynków usprawiedliwion jest? Gdy ofiarował Izaaka syna swego na ołtarzu?Zg-A chcesz wiedzieć, o człowiecze próżny, iż wiara bez uczynków martwa jest?Yf+Ty wierzysz, iż jest jeden Bóg, dobrze czynisz. I dziablić wierzą i drżą.e'I owszem rzecze kto: Ty wiarę masz, a ja mam uczynki. Okaż mi wiarę z uczynków twoich, a ja tobie okażę wiarę moję z uczynków moich.RdTakżeć też wiara, jeśliby nie miała uczynków, martwa jest w sobie..cUI rzekłby im który z was: Idźcie z pokojem, zgrzejcie się i nasyćcie się, a przedsię nie dalibyście im rzeczy potrzebnych ciału, cóż za pożytek będzie?Wb'A jeśliby brat abo siostra byli nadzy i potrzebowali powszedniej żywności.a Bracia moi. Cóż za pożytek, jeśli by kto rzekł iż ma wiarę, a uczynków by nie miał? Izali go może wiara ona zbawić?`% Abowiem sąd bez miłosierdzia czynion będzie z tym, któryby miłosierdzia nie czynił, a miłosierdzie chlubi się przeciwko potępieniu.a_; Tak mówcie i tak czyńcie, jako ci, którzy mają być sądzeni przez zakon wolności.H^  Bo ten, który rzekł: Nie będziesz cudzołożył, powiedział też: Nie będziesz zabijał. A jeśli nie będziesz cudzołożył, ale będziesz zabijał, stałeś się przestępcą zakonu.]]3 Abowiem ktoby zachował wszytek zakon, a w jednymby upadł, jest winien wszytkiego.n\U Ale jeśli osobą brakujecie, grzechu się dopuszczacie i bywacie karani od zakonu jako przestępce.[A wszakże, jeśli zakon królewski pełnicie wedle pisma: Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie; dobrze czynicie.KZIzali nie bluźnią onego zacnego imienia, którym się ozywacie?kYOAleście wy ubogiego zelżyli. Izali bogaci okrutnie was nie uciskają i ciągną was do sądów?6XeSłuchajcież bracia moi mili. Azaź Bóg nie obrał ubogich świata tego, aby się stali bogatymi wiarą i dziedzicmi królestwa, które obiecał tym, którzy go miłują?pWYA zażeście nie uczynili różności u siebie i staliście się sędźmi przewrotnie rozważającemi??VwA wybyście wejźrzawszy na tego, który ma na sobie szatę śliczną rzekli mu: Ty siedź tu poczciwie, a rzeklibyście ubogiemu: Ty stój tam, abo siedź tu pod podnóżkiem moim.U+Abowiem jeśliby wszedł do zgromadzenia waszego mąż z złotym pierścieniem, w szacie ślicznej, a wszedłby też ubogi w plugawym odzieniu.aT =Bracia moi, nie miejcie wiary Pana naszego Jezu Krysta chwalebnego, z brakowaniem osób.S 1Nabożeństwo sczyre i bez zmazy u Boga i Ojca to jest: Nawiedzać sieroty i wdowy w ucisku ich i zachować samego siebie niepokalanym od świata.!R =Jeśli kto się zda być nabożnym między wami, któryby nie powściągał języka swego, aleby serce swe zwodził, tegoć nabożeństwo próżne jest.@Q {Ale ktoby pilnie wejźrzał w on doskonały zakon wolności i trwałby w nim, ten nie będąc słuchaczem zapamiętliwym, ale sprawcą uczynku, błogosławiony będzie w sprawie swej.MP Bo samego siebie oglądawszy, gdy odejdzie, wnet zapomni jakim był.O )Abowiem jeśliby kto słuchał słowa, a nie pełniłby go, ten podobny jest mężowi, który przyrodzone oblicze swoje w zwierciedle ogląda.bN ?A skutecznie słowo pełńcie, ani bądźcie tylko słuchaczmi, oszukawając sami siebie.$M CA tak odrzuciwszy wszelaką sprośność i omieciny złości, przyjmcie z cichością słowo, które bywa wszczepione w was, a może zachować dusze wasze.LL Abowiem gniew człowieczy nie czyni dosyć sprawiedliwości Bożej.K A tak bracia moi mili, niech wszelki człowiek będzie prędki ku słuchaniu, a nierychły ku mówieniu i leniwy ku gniewowi.wJ iTenże, iż chciał, porodził nas słowem prawdy, abyśmy byli jako niektóre pierworództwa stworzenia jego.,I SWszelkie darowanie dobre i wszelaki dar doskonały, jest z góry. Zstępując od Ojca światłości, u którego nie masz odmiany, ani zaćmienia wracającego się.+H SBracia namilszy, nie mylcież się!eG EZatym pożądliwość począwszy rodzi grzech, a grzech będąc dokonany, przynosi śmierć.\F 3Ale każdy bywa kuszon, gdy od własnej pożądliwości bywa odwodzon i przynęcon.E + Żaden, gdy bywa kuszon, niech nie mówi, iż jest kuszon od Boga, abowiem Bóg złemi rzeczami kuszon być nie może, a sam żadnego nie kusi. D ; Błogosławiony człowiek, który cierpi pokusę, bo gdy będzie doświadczony, weźmie koronę żywota, którą obiecał Pan tym, którzy go miłują.:C o Abowiem jako gdy słońce wzeszło z gorącością, tedy ziele uwiędło i kwiat jego upadł i znamienita piękność jego zginęła, tak też bogaty w drogach swoich uwiędnie.cB A Zasię, bogaty niech się chlubi w uniżeniu swoim, abowiem jako kwiat ziółka przeminie.FA  A brat niskiego stanu niech się chlubi w wywyższeniu swoim.P@ Człowiek dwojakiego serca, niestateczny jest we wszech drogach swoich.M? Abowiem niech ten człowiek nie mnima, aby co miał wziąć od Pana.> !Ale niech prosi z wiarą, nic nie wątpiąc, abowiem który wątpi, jest podobny wału morskiemu, który bywa poruszon i miotan od wiatru. = Jeśli który z was potrzebuje mądrości, niech o nię Boga prosi, który ją da wszytkim hojnie ani wymawia i będzie jemu dana.< %Ale potrzeba jest, aby cierpliwość doskonały uczynek miała, żebyście byli doskonali i zupełni tak, iżby wam ninaczym nie schodziło.M; Wiedząc to, iż doświadczenie wiary waszej sprawuje cierpliwość.[: 1Bracia moi miejcie za nawiętszą radość, ilekroć wpadniecie w rozmaite pokusy.h9 MJakub sługa Boży i Pana Jezusa Krystusa, dwiemanaście pokoleniam rozproszonym zdrowia życzy.58e Łaska niech będzie z wami wszytkimi. Amen.W7' Pozdrówcie wszytki wodze wasze i wszytki święte. Pozdrawiają was Włoszy.r6] Wiecie, iż brat nasz Tymoteusz wypuszczon jest, z którym jeślibych rychlej przyszedł, nawiedzę was.]53 Zatym proszę was bracia, znoście słowo napomnienia, bomci do was krótko pisał.f4E Niechaj was doskonałemi uczyni we wszelakim uczynku dobrym, ku czynieniu wolej jego, sprawując w was to, co by było wdzięcznego przed nim, przez Jezusa Krystusa, któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen. 3  A Bóg pokoju, który onego wielkiego przez krew przymierza wiecznego pasterza owiec Pana naszego Jezusa od umarłych wywiódł,`29 Jeszcze więcej was proszę, abyście to czynili, iżbym wam rychlej był przywrócon.z1m Módlcie się za nami, abowiem dufamy iż mamy dobre sumnienie, we wszytkim żądając poczciwie się zachować.g0G Bądźcie posłuszni przełożonym waszym i bądźcie im poddani, abowiem oni czują o duszach waszych, jako ci, którzy liczbę oddać mają, aby to z weselem czynili, a nie wzdychając, boć to wam jest nie pożyteczno.d/A Ani zapominajcie dobrotliwości i udzielania, abowiem się Bóg w takowych ofiarach kocha..{ Przez niego tedy ustawicznie ofiarujemy Bogu ofiarę chwały, to jest owoc warg naszych, wyznawających imieniowi jego.J-  Abowiem nie mamy tu miasta trwającego, ale przyszłego szukamy.K, Wynidźmyż tedy do niego przed obóz, nosząc posromocenie jego.[+/ Dlatego i Jezus, aby poświecił lud przez własną krew, przed braną cierpiał.* Abowiem bydląt, których krew bywa wnoszona do miejsca świętego przez kapłana, tych ciała bywają palone przed obozem.[)/ Mamy ołtarz, z którego nie godzi się tym jeść, którzy przybytkowi służą.4(a Naukam rozmaitym i cudzym nie dajcie się unosić, abowiem dobra rzecz jest, aby serce było utwierdzone łaską, nie pokarmy, które nie pomogły tym co się imi bawili.A'} Jezus Krystus wczora i dziś, tenże też jest na wieki.& Pamiętajcie na wodze wasze, którzy wam mówili słowo Boże, a wiary ich naśladujecie, obaczając co za koniec był obcowania ich.l%Q Tak iż śmiele mówimy: Pan mi jest pomocnikiem, ani się bać będę coby mi uczynił człowiek.$% Obyczaje niech będą oddalone od łakomstwa: Przestawajcie na teraźniejszych rzeczach bo on rzekł: Nie opuszczę cię ani cię zostawię.{#o Poczciweć jest małżeństwo między wszytkimi i łoże nie pokalane, a nieczyste i cudzołożniki osądzi Bóg."- Pamiętajcie na więźnie, jakobyście byli wespół z nimi więźniami i na ty, którzy bywają utrapieni, jakobyście na ciele utrapieni byli.j!M Nie zapominajcie przymowania gości, abowiem przez to niektórzy nie wiedząc przyjęli Anioły.)  O Niechaj miłość braterska trwa.4c Abowiemci Bóg nasz jest ogniem trawiącym.>u A przeto przyjmując królestwo, które nie może być poruszone, trzymamy łaskę, przez którą tak służmy Bogu, abyśmy się jemu podobali z ućciwością i z bogobojnością.! A ono słowo (jeszcze raz) znaczy odjęcie rzeczy chwiejących się, jako tych, które są uczynione, aby zostały ty, które są trwałe.  Którego głos zatrząsnął ziemią, ale teraz opowiedział mówiąc: Jeszcze ja raz zatrząsnę nie tylko ziemią ale i niebem.S Patrzajcie abyście tym nie wzgardzili, który mówi, abowiem jeśli ci nie uszli, którzy odrzucali tego, który mówił na ziemi, daleko więcej my jeśli się odwracamy od tego, który z nieba jest.   I do Jezusa pośrzednika Nowego Testamentu i do krwie pokropienia, która zacniejsze rzeczy mówi, niźli mówiła krew Ablowa.   I do zboru pierworodnych, którzy są spisani w niebie i do Boga sędziego wszytkich i do duchów sprawiedliwych i doskonałych.   Aleście przyszli do góry Syjon i do miasta Boga żywego, do Jeruzalem niebieskiego i do zgromadzenia niezliczonych Aniołów.{o A Mojżesz przeto, iż tak straszne było widzenie, które się okazowało rzekł: Zlękłem się i zadrżałem.) (Abowiem nie mogli znieść tego co im roskazowano, jeśliby się bydlę góry dotknęło, będzie ukamionowano, abo pociskiem przebito.hI I brzmienia trąby i głosu słów, który ci co słyszeli, prosili aby im dalej nie mówiono.3 Gdyżeście nie przystąpili do góry, którejby się możono dotknąć i do ognia rozpalonego i do wichru i do ciemności i gwałtownej niepogody.N Abowiem wiecie, iż i potym gdy chciał dziedzicznym prawem otrzymać błogosławieństwo, był odrzucon: bo nie znalazł miejsca pokutowania, choć onego błogosławieństwa ze łzami pożądał. Niechaj nikt nie będzie nieczystym, abo sprośnym jako Ezaw, który za potrawę jednę przedał prawo swoje pierworództwa.%C Patrząc pilnie żeby kto nie odstał od łaski Bożej, iżby który korzeń gorzki podrastając nie zatrfażał i przezeń wiele ich nie było pokalanych.dA Naśladujcie pokoju ze wszytkimi i świątobliwości, bez której żaden nie ogląda Pana.  A czyńcie koleje proste nogami naszemi, iżby to co jest chromego nie było odwiedzione z drogi, ale raczej było uzdrowione.B A przetoż ręce osłabione, kolana zemdlone podnieście.5 c A wszelkie karanie teraźniejszego czasu nie zda się być wesela i owszem smutku, ale potym spokojny owoc sprawiedliwości oddaje tym, którzyby przez nie byli ćwiczeni.$ A Abowiem oni na mało dni jako się im widziało nas karali, a tenci nas karze ku pożytkowi naszemu, na to abyśmy byli uczestniki świątobliwości jego. 5 Przytym, mieliśmy ojce, którzy karali ciała nasze i balichmy się, a zaź nie daleko więcej poddani będziemy Ojcowi duchów, a żyć będziemy? { A jeśli jesteście bez karania, którego wszyscy są uczestnikami, już złego łoża dziećmi jesteście a nie synmi. w Jeśli cierpicie karanie, ofiarnieć się wam Bóg jako synom, abowiem któryż jest syn któregoby ociec nie karał?Y+ Abowiem kogo miłuje Pan, tego karze, a bije każdego syna, którego przyjmuje.#? Zapamiętaliście napomnienia, które wam jako synom mówi: Synu mój, nie wzgardzaj karania Pańskiego, ani ustawaj na sercu, gdy od niego bywasz karan.Q Jeszczeście się do krwie nie zastawili, walcząc przeciwko grzechowi.7 A tak obaczcie, który to jest, co takowe przeciwieństwo cierpiał od grzeszników przeciwko sobie, abyście mdlejąc na sercach waszych nie ustali.C Oglądajcież się na Jezusa Hetmana i tego, który dokonał wiary, który miasto wesela jemu ustanowionego, cierpiał krzyż wzgardziwszy sromotę i usiadł na prawicy stolicę Bożej.X + A tak i my będąc ogarnieni tak wielkim obłokiem świadków, odrzuciwszy wszelakie brzemię i grzech, który nas snadnie może zewsząd uwikłać, statecznie bieżmy w zawodzie, który nam jest założony.W' (Iż Bóg o nas coś lepszego przejźrzał, aby bez nas nie byli poświęceni.W' 'A ci wszyscy świadectwo otrzymawszy przez wiarę, obietnicę nie dostąpili.oW &Których nie był godzien świat, tułając się po puszczech i górach i jamach i jaskiniach ziemie.(I %Ukamionowani są, przecierani są, doświadczeni są, mieczem zabici polegli, błąkali się w owczych i w kozich skórach, opuszczeni, uciśnieni, utrapieni.[~/ $A drudzy zasię doznali pośmiewiska i biczowania, nadto i związek i więzienia./}W #Niewiasty wzięły swoje umarłe z zmartwychwstania, a drudzy są rozciągnieni, nie dbając aby byli wybawieni, a ku temu aby lepszego zmartwych wstania dostąpili.| "Zagasili moc ognia, uszli ostrych mieczów, mocnymi się stali z niemocy, sił dostąpili na wojnie i wojska obcych tył im podawali.u{c !Którzy wiarą zwalczyli królestwa, czynili sprawiedliwość, dostąpili obietnicę i zawarli gęby lwów.z3 A cóż dalej mówię? Boć mi czasu nie zstanie, gdybych powiedał o Gedeonie, o Baraku, o Samsonie, o Jefte, o Dawidzie, o Samuelu i o prorocech.y Wiarą Rahab, wszetecznica ona, nie zginęła wespół z tymi, którzy nie byli posłusznymi, przyjąwszy wdzięcznie do gospody szpiegi.Hx  Wiarą mury Jerycha upadły będąc obroczone przez siedm dni.wwg Wiarą przeszli przez Morze Czerwone jako po suchej ziemi, którego chcąc kusić Egiptcjanie, zatopieni są.nvU Wiarą obchodził Wielkanoc i wylanie krwie, aby ten, który pierworodne tracił, ich nie dotknął.u5 Wiarą opuścił Egipt, nic się nie bojąc gniewu królewskiego, abowiem jakoby widział tego, który jest niewidomy, tak był i statecznego serca.t{ Rozumiejąc być więtszym bogactwem sromocenie Krystusowe, niźli skarby Egiptcjanów, bo się oglądał na odpłatę.zsm Radszej to obrawszy, aby był utrapionym wespół z ludem Bożym, niźli używać doczesnych pożytków grzechu.Vr% Wiarą Mojżesz już dorosły nie chciał być zwan synem córki Faraonowej.8qi Wiarą gdy się narodził Mojżesz jest skryt przez trzy miesiące od rodziców swoich przeto, iż go widzieli nadobnym dzieciątkiem, ani się bali roskazania królewskiego.mpS Wiarą Józef umierając o wyściu synów izraelskich wspomionał i około kości swoich roskazał.o Wiarą Jakub umierając każdego z synów Józefowych błogosławił i dał chwałę Bogu, podparszy się końcem laski swej.Nn Wiarą około przyszłych rzeczy błogosławił Izaak Jakuba i Ezau.m To u siebie obaczywszy, iż Bóg może i z umarłych wzbudzić, skąd go też nie jakiem podobieństwem zasię otrzymał.Gl Do którego rzeczono: W Izaaku tobie będzie wezwano plemię. k Wiarą Abraham, gdy był doświadczon, ofiarował Izaaka i owszem jednorodzonego ofiarował tenże, który był wziął obietnicę.j Ale teraz lepszej żądają, to jest niebieskiej, a przeto nie wstydą się Bóg sam być zwan Bogiem ich, gdyż im miasto zgotował._i7 A jeśliby byli pamiętali, z której byli wyszli, mieli czas aby się zaś wrócili.Vh% Bo którzy takowe rzeczy powiedają, jawnie okazują, iż szukają ojczyzny.Ig  Wedle wiary umarli ci wszyscy, gdy niedostąpili obiecanych rzeczy, ale z daleka je widzieli i uwierzyli, a z dziękowaniem przyjmowali, wyznawszy się być gośćmi i przychodniami na ziemi.=fs Dlatego też z jednego i to jeszcze już obumarłego, zrodziło się potomków taka wielkość, jako gwiazd niebieskich i jakoby piasek niezliczony, który jest na brzegu morskim.e# Wiarą i sama Sara wzięła moc ku przyjęciu nasienia i nad lata swe porodziła przeto, iż tego miała za wiernego, który był obiecał.bd= Abowiem oczekiwał miasta mającego grunty, którego sprawcą i stworzycielem jest Bóg."c= Wiarą pomieszkał w ziemi obiecanej jako w cudzej, mieszkając w namieciech z Izaakiem i z Jakubem, którzy byli społeczni dziedzicy tejże obietnice.b- Wiarą wezwany Abraham, usłuchał Boga, aby poszedł na miejsce, które dziedzicznie wziąć miał i wyszedł nie wiedząc gdzie przydź miał. a  Wiarą Noe od Boga napomniony o tych rzeczach, które jeszcze nie były widome, uczciwością przywiedziony, zgotował archę ku zachowaniu domu swego, przez którą archę osądził świat i stał się dziedzicem sprawiedliwości tej, która jest z wiary.3`_ A bez wiary nie może być, aby się mu kto podobał, abowiem kto przystępuje do Boga, musi ten wierzyć iż jest Bóg, a iż zapłatę oddaje tym, którzy go szukają.O_ Wiarą Enoch był przeniesion aby śmierci nie oglądał, ani był nalezion przeto, iż go przeniósł Bóg; abowiem przed tem niż był przeniesion, otrzymał świadectwo, iż się Bogu upodobał.F^ Wiarą Abel więtszą ofiarę sprawił Bogu niż Kain, przez którą świadectwo otrzymał, iż był sprawiedliwy, a Bóg świadectwo dał o darzech jego i umarszy przez nie jeszcze mówi.] Wiarą rozumiemy, iż świat sprawion jest słowem Bożym, tak iż rzeczy, które widzimy stały się z rzeczy niewidomych.?\y Abowiemci przez nię świadectwo otrzymali przodkowie.V[ ' A wiarać jest grunt rzeczy, których się nadziewamy i okazanie niewidomych.uZc 'Ale my nie jesteśmy takiemi, abyśmy się skradali na zginienie, ale którzy wierzymy na zbawienie duszę.pYY &A sprawiedliwy z wiary żyć będzie, ale jeśliby się kto skradał, nie kocha się w nim dusza moja.hXI %Boć jeszcze barzo maluczki czas jest, a ten, który ma przyść, przyjdzieć, a nie omieszka. <h~~~3}}A||,{zzayyyxmww:v\uttt sPsrXqqpyp#ognn)mmlCkk}jjj iiUh`ggfJeeNdd1cbbPaa``Y` __^<^]^\\m[[XZYY\XXWWcVV:UU4TThSSRQQ}POONNHMMLLKJJFI}HGGVFF;E|DD.CCBAA}@@S@?f>>=U<c A on dzień Pański przyjdzie w nocy jako złodziej, gdy nieba z szumem przeminą i żywioły się zapaliwszy rozstąpią, a ziemia i sprawy, które na niej są, zgorają.C= Nie omieszkawa Pan, który obiecał (jako niektórzy to mają za omieszkanie), ale cierpliwy jest przeciwko nam, nie chcąc, aby którzy zginęli, ale żeby wszyscy ku uznaniu przyszli. <Przy tym namilejszy niech wam to nie będzie tajno, iż jeden dzień u Pana jest jako tysiąc lat, a tysiąc lat jako jeden dzień.;1A niebiosa i ziemia, które teraz są, tymże słowem schowane ku ogniowi na dzień potępienia i zginienia niepobożnych ludzi bywają zachowane.J: Przeto świat, który był na ten czas zatopiony wodą zginął.9Bo dobrowolnie tego nie wiedzą, iż nieba już zdawna stały się przez słowo Boże i ziemia z wody i w wodzie postawiona.81A mówiąc: Gdzież jest obietnica przyścia jego? Abowiem od tego czasu jako ojcowie zasnęli wszytki rzeczy tak trwają od początku stworzenia.{7oTo naprzód wiedząc, iż ostatnich dni przyjdą szyderze, którzy chodzić będą w swoich własnych roskoszach.6Abyście pamiętali słowa przepowiedziane od świętych proroków i naukę naszą, którzy jesteśmy Apostołowie Pana i zbawiciela.r5 _Namilszy, już ten wtóry list do was piszę, w którym szczyrą myśl waszę przez napominanie wzbudzam.43Ale się im przydało, co prawdziwą przypowieścią pospolicie mawiają: Pies wrócił się do zmieciska swego i świnia umyta do kałuże błota.3A lepiejby im było nie uznać drogi sprawiedliwości, niźli poznawszy, cofnąć się na zad od świętej nauki im podanej.=2sBo jeśliby uszedszy plugawości świata przez uznanie Pana i Zbawiciela Jezu Krysta, tymi się umotawszy byli zwyciężeni, tedy ostatni stan ich stał się gorszy niż pierwszy. 1 Wolność im obiecując, gdyż sami są słudzy skażenia, abowiem kto jest od kogo przezwyciężon, temu też jest zniewolony.;0oAbowiem nadętą próżność mówiąc, przyłudzają przez pożądliwość ciała i roskoszy ty, którzy prawdziwie uciekli byli od onych, którzy w błędzie przemieszkawają.v/eCić są stokami bez wody, obłoki od wichru pędzone, którym nagęstsze ciemności na wieki są zachowane..5Ale sztrofowanie przestępstwa swego cierpiał, abowiem niema oślica, jarzmo nosząca, ludzkim głosem mówiąc, zahamowała szaleństwo prorockie.-/Którzy opuściwszy prostą drogę, obłądzili się i udali się drogą Balaama syna Bosorowego, który zapłaty niesprawiedliwości umiłował.2,]Oczy mają pełne cudzołóstwa i którzy nie umieją przestać od grzechu, wyłudzając dusze niestateczne, serce mając wyświczone ku wydzieraniu, ludzie przeklęci.N+ I odnosząc zapłatę niesprawiedliwości przeto, iż za wdzięczną rzecz sobie mają powszedne rozkoszy, plugastwem są i zmazami, którzy kochają się w zdradach swoich gdy z wami biesiadują.E* Ale ci, jako nierozumne bydlęta, które za przyrodzeniem swoim idą, uczynione ku temu końcowi, aby pojmane zginęły, ty rzeczy ganiąc, których nie wiedzą w skażeniu swoim zaginą.})s Gdyż sami Aniołowie, którzy siłą i mocą więczszy są, nie czynią bluźnierskiego sądu przeciwko im u Pana.?(w A zwłaszcza ty, którzy za ciałem idąc w nieczystej pożądliwości chodzą i państwem gardzą, swowolni i w sobie się kochający, nie lękają się bluźnić przełożeństwa.t'a Umieć Pan pobożne ludzi z pokuszenia wybawić, a niesprawiedliwe na sądny dzień ku karceniu zachować.&5Abowiem on sprawiedliwy mieszkając między nimi, na każdy dzień niepobożnymi ich sprawami widząc je i słysząc duszę sprawiedliwą dręczył.]%3I sprawiedliwego Lota, spracowanego bezecnym obcowaniem haniebnych ludzi, wybawił.#$?I miasta Sodomeczyków i Gomorejczyków obróciwszy w popiół, wywróceniem potępił i uczynił je przykładem tych, którzy niepobożnie żyć będą.#/I staremu światu nie przepuścił, ale Noego samo ósmego, opowiedacza sprawiedliwości zachował, przywiódłszy potop na świat niepobożnych.+"OAbowiem jeśli Bóg Aniołom, którzy byli zgrzeszyli nie przepuścił, ale łańcuchami ciemności strąciwszy je do piekła podał je zachowane ku potępieniu.!'I przez łakomstwo zmyślonymi słowy wami kupczyć będą, którym potępienie już zdawna nie omieszkawa i których zatracenie nie drzemie.b =A wiele naśladować będą zginienia ich, przez które droga prawdy będzie bluźniona.u eByli też i fałszywi prorocy między ludem, jako też między wami będą fałszywi nauczycielowie, którzy potajemnie wwiodą kacerstwa zaraźliwe i Pana się też prząc, który je kupił, sami na się przywodząc prętkie zginienie.   Abowiem nie wolą ludzką przyniesione jest niekiedy proroctwo, ale święci ludzie Boży pobudzeni od Ducha świętego mówili.Y -To naprzód wiedząc, iż żadne proroctwo pisma nie jest własnego przynucenia.G  Ktemu mamy namocniejsze słowo prorockie, którego pilnując dobrze czynicie, jako kagańca świecącego na ciemnym miejscu, aż się dzień oświeci, a jutrzenka wzejdzie w sercach waszych.j OA myśmy ten głos słyszeli, który był z nieba przyniesion, będąc z nim na górze świętej., SBo był wziął od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy mu był przyniesion głos takowy od wielmożnej chwały: Ten ci jest Syn mój miły, na którym ja przestawam.# AAbowiem nie oznajmiliśmy wam mocy i przyścia Pana naszego Jezu Krysta, bawiąc się baśniami zmyślonymi, ale oglądawszy oczyma naszymi majestat jego.] 5Ale też postaram się abyście po wyściu moim tych rzeczy wzmienkę czynić mogli.i MWiedząc, iż rychło złożę ten mój przybytek, jako i Pan nasz Jezus Krystus mnie oznajmił.u e Abowiem mniemam, iż jest sprawiedliwą rzecz, pókim jest w tym przybytku, pobudzać was przez napominanie.   A tak nie zaniedbam was zawsze upominać około tych rzeczy, choć umiejętni i potwierdzeni jesteście w teraźniejszy prawdzie. { Abowiem tym sposobem hojnie wam będzie dane weście do wiecznego królestwa Pana naszego i Zbawiciela Jezusa Krystusa.! = A przetoż bracia radszej się starajcie abyście mocne czynili wezwanie i wybranie wasze, bo jeślibyście ty rzeczy czynili, nigdy się nie powalicie.  Bo który tych rzeczy nie ma, ten jest ślepy, z daleka nic nie widząc, zapamiętawszy, iż jest oczyścion od starych grzechów swoich.  Abowiem, gdy ty rzeczy w was są i obfitują, nie czynią was próżnymi ani niepożytecznymi ku poznaniu Pana naszego Jezu Krysta.\ 3A z pobożnością uprzejmość ku braciej i z uprzejmością ku braciej miłość.q ]A z umiejętnością skromność, z skromnością cierpliwość, za się z cierpliwością pobożność. yA ku temu samemu przyłożywszy wszelakiej pilności, przyłączcie cnotę z wiarą waszą, a z cnotą umiejętność.Q  Z tego, iż nawięcsze i nakosztownejsze obietnice nam są darowane, abyście się przez ty stali uczestniki Boskiego przyrodzenia, uszedłszy skażenia, które jest na świecie przez pożądliwość.!  =Gdyż Boska moc jego wszytki rzeczy nam dała, które należą ku żywotowi i ku pobożności przez uznanie tego, który wezwał nas ku chwale i cnocie.]  5Łaska i pokój niechaj się wam rozmnoży przez uznanie Boga i Jezusa Pana naszego.1  _Symeon Piotr, sługa i Apostoł Jezusów Krystusów, tym, którzy otrzymali wiarę tak kosztowne jako i my, przez sprawiedliwość Boga naszego i zbawiciela Jezu Krysta. }Pozdrawiajcie jeden drugiego pocałowaniem miłości. Pokój wam wszytkim, którzy jesteście w Krystusie Jezusie. Amen.hI Kościół który jest w Babilonie społecznie wybrany z wami pozdrawia was i Marek, syn mój.$A Pisałem wam na krótce przez Sylwana wiernego brata, jako rozumiem napominając was i świadcząc, iż ta jest prawdziwa łaska Boża, w której stoicie.3a Jemu chwała i moc na wieki wieków. Amen.@y Ale Bóg wszelkiej łaski, który wezwał nas ku wiecznej swej chwale w Krystusie Jezusie maluczko utrapione, ten niech nas uczyni doskonałymi, niech utwierdza, umacnia i ugruntuje. Któremu się sprzeciwajcie mocni przez wiarę, wiedząc iż tyż uciski bywają wypełnione od braciej waszej, którzy są na świecie.q[Bądźcie trzeźwi, czujcie, abowiem przeciwnik wasz, diabeł, jako lew rycząc, szuka kogoby pożarł.LWszytko staranie wasze nań kładąc, abowiem się on o was stara.^5Bądźcie tedy upokorzeni pod mocną ręką Bożą, aby was czasu swego wywyższył.I Także młodszy bądźcie posłuszni starszym, aby wszyscy jedni drugim byli poddani, pokorą bądźcie we wnątrz ochędożeni, abowiem Bóg pysznym się sprzeciwia, a pokornym dawa łaskę.iKA gdy się okaże ono Książę Pasterzów, odniesiecie koronę chwały, która nie więdnieje.Z~-Ani jako panując nad dziedzictwem Bożym, ale jako będąc przykłady trzodzie. }9Paście trzodą, która przy was jest, mając ją na pieczy, nie z przymuszenia, ale dobrowolnie, nie sromotnie zysku szukając, ale uprzejmem sercem.,| SProszę starszych, którzy są między wami, którym też i ja jestem starszym i świadkiem ucisków Krystusowych i uczestnikiem chwały, która ma być objawiona. { A tak ci, którzy cierpią wedle wolej Bożej, niech dobrze czyniąc jemu poruczają duszę swę, jako stworzycielowi wiernemu.az;A jeśli sprawiedliwy ledwie bywa zachowan, niepobożny i grzeszny gdzież się okaże?5ycAbowiem czas jest, aby się sąd począł od domu Bożego, a jeśli naprzód poczyna się od nas, któryż koniec będzie tych, co nie są posłusznymi Ewanjelijej Bożej.cx?Ale jeśli jako krześcianin niech się nie sroma, owszem niech chwali Boga w tej mierze.wZatym niech żaden z was nie cierpi jako mężobójca, abo złodziej, abo złoczyńca, abo jako ten, który się wtrąca w cudze rzeczy.DvJeśli bywacie sromoceni w imię Krystusowe, błogosławieni jesteście, abowiem Duch chwały i Boży odpoczywa nad wami, którzy wedle nich bywa bluźnion, ale wedle was jest uwielbion. u9 Owszem w tym, iż jesteście uczestniki ucisków Krystusowych, weselcie się, abyście też, gdy się okaże chwała jego uweselili się z radością.&tE Namilejszy nie trwóżcie sobą dla onego doświadczenia, które się w was przez ogień dzieje ku doznaniu waszemu jakoby się wam co dziwnego przydawało.qs[ Jeśli kto mówi, niechaj mówi jako powieści Boże, jeśli kto posługuje, niech to czyni jako z mocy, której Bóg dodawa, aby we wszem był Bóg chwalon przez Jezusa Krystusa, któremu jest chwała i moc na wieki wieków. Amen.rr] Jako każdy wziął dar, tak go jeden drugiemu użyczając jako dobrzy szafarze rozmaitej łaski Bożej.=qu Radzi przyjmijcie goście społecznie bez szemrania.pwPrzed wszytkimi rzeczami miejcie uprzejmą miłość jedni ku drugim, abowiem miłość zakrywa wielkość grzechów.goGPrzytym koniec wszytkich rzeczy blisko jest: Bądźcież tedy trzeźwi i czujni ku modlitwie.nBo też dlatego umarłym przepowiedana jest Ewanjelija, aby byli osądzeni wedle ludzi w ciele i żyli duchem wedle Boga.QmAleć liczbę dadzą temu, który gotowy jest sądzić żywe i zmarłe.olWA to się im zda coś obcego, iż wy nie biegacie z nimi ku temuś niemiernemu zbytkowi i bluźniąc.PkAbowiem dosyć nam iżeśmy przeszłego czasu żywota czynili wolą poganów, chodząc w nieczystościach, pożądliwościach, w opilstwach, biesiadach, pijaństwach i brzydliwych bałwochwalstwach.ijKKu temu aby już nie pożądliwościami ludzkimi, ale wolej Bożej ostatek czasu w ciele żył."i ?Gdyż tedy Krystus cierpiał za nas w ciele, wy też tąż myślą będźcie uzbrojeni, to jest, iż ten, który cierpiał w ciele, przestał od grzechu.xhiKtóry jest na prawicy Bożej, szedszy do nieba, któremu poddani są sami Aniołowie i zwierzchności i mocy.?gwKtórej teraz krzest równając się zachowywa nas też, nie zdejmując plugawości ciała, ale sprawując to, iż dobre sumnienie wzywa Boga przez zmartwychwstanie Jezusa Krystusa.8fiKtórzy niekiedy nieposłusznymi byli, gdy raz oczekawała Boża cierpliwość za dni Nego, kiedy archę gotowano, w której mało, to jest ośm dusz zachowane są na wodzie.SePrzez którego też szedszy przepowiedał duchom, którzy są w ciemnicy.d1Bo i Krystus cierpiał raz za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwe, aby nas przywiódł do Boga, umartwionyć ciałem, aleć ożywiony duchem.uccAbowiem lepiej abyście dobrze czyniąc, jeśliby tak chciała wola Boża, cierpieli, niźli źle czyniąc.CbZ pokorą i uczciwością, mając sumnienie dobre, aby tym co złe mówią przeciwko wam jako złoczyńcam, zawstydzili się, którzy się targają na wasze dobre obcowanie w Krystusie.(aIAle Pana Boga poświęćcie w sercach waszych, a bądźcie zawsze gotowi odpowiedź dać każdemu pytającemu się o sprawie nadzieje onej, która w nas jest.I` A wszakże nie lękajcie się strachu ich ani trwóżcie sobą.6_e Któż jest coby miał trapić was jeślibyście dobroci naśladowcami byli? Ale też jeślibyście co cierpieli dla sprawiedliwości, przedsię błogosławieni jesteście.^# Abowiem oczy Pańskie patrzają na sprawiedliwe i uszy jego słuchają prośby ich, a oblicze Pańskie przeciwko tym, którzy źle czynią.V]% Niech odstąpi od złego a czyni dobrze, niech szuka pokoju i naśladuje go.E\ Nie oddawając złem za złe, abo złorzeczeństwa za złorzeczeństwo i owszem błogosławiąc wierząc, iż jesteście na to wezwani, abyście błogosławieństwo dziedziczne otrzymali.[Na koniec bądźcie wszyscy zgodliwemi i czujcie doległości jedni drugich, mając w sobie braterską miłość, miłosierni i łaskawi.ZZ-Także mężowie niech z nimi mieszkają jako należy rozumnym, wyrządzając cześć niewieście jako naczyniu mdlejszemu i jako społeczni dziedzicy łaski żywota, aby modlitwy wasze nie były przekażane.-YSJako Sara była posłuszna Abrahamowi, nazywając go Panem, którejeście się stały córkami, gdy dobrze czynicie, a nie będąc ustraszone żadnym ulęknieniem.XwAbowiem tak niekiedy i święte ony niewiasty, mając nadzieję w Bogu ubierały się, będąc poddane mężom swoim.WAle ono skryte, to jest człowiek serdeczny w nieskażonym ochędóstwie cichego i spokojnego ducha, który jest przed Bogiem kosztowny.VKtórych ochędóstwo niechaj nie będzie owo zwierzchowne w splecieniu włosów, z okładką złota, abo w obleczeniu szat.7UiGdy ujźrzą uczciwe a czyste obcowanie wasze.T 'Także żony niech będą poddane mężom swoim, aby i ci, którzy nie są posłuszni słowu, przez obcowanie żon bez słowa byli pozyskani.}SsAbowiemeście byli jako owce błąkające się, ale teraz jesteście nawróceni do pasterza i dozorce dusz waszych.,RQKtóry grzechy nasze nosił w ciele swoim na drzewie, abyśmy będąc umarłymi grzechom w sprawiedliwości żyli, którego siniałymi razy uzdrowieni jesteście.Q'Któremu gdy złorzeczono, nie oddawał złorzeczeństwa, gdy cierpiał nie groził, ale poruczył pomstę temu, który sprawiedliwie sądzi.RPKtóry grzechu nie uczynił, ani jest znaleziona zdrada w uściech jego.III%HHGGHFEE%DD)CeBuAAr@h@'??0>>*=B<T wPotymem widział czterech Aniołów stojących na czterech węgłoch ziemie, a oni trzymają cztery wiatry ziemie, aby nie wiał wiatr na ziemie, ani na morze, ani na żadne drzewo.JS Abowiem przyszedł dzień on wielki. A któż się ostać może?RI rzekli górom i skałom: Upadnicie na nas i zakryjcie nas od oblicza tego, który siedzi na stolcu i od gniewu Baranka.Q#A królowie ziemie i książęta i bogaci i rotmistrze i mocarze i wszyscy, tak słudzy, jako i wolni, pokryli się w jamy i w skały gór.mPSA niebo ustąpiło jako księgi zwinione, a wszelka góra i wyspy z swoich miejsc przeniesione są.O{ I gwiazdy z nieba upadły, jako figowe drzewo porzuca niedojrzałe figi swe, gdy od wiatru wielkiego zatrzęsione bywa.;No Zatymem wejźrzał gdy otworzył szóstą pieczęć, oto trzęsienie ziemie wielkie zstało się, a słońce było czarne jako wór włosiany, a księżyc zstał się jako krew.DM Tedy dane są każdemu szaty białe i powiedziano im, aby odpoczywali jeszcze na mały czas, ażby się też napełnili towarzysze ich i bracia ich, którzy mają być zabici jako i oni.5Lc I wołały głosem wielkim mówiąc: Pókiż Panie, któryś jest święty i prawdziwy, nie sądzisz i nie mścisz się krwie naszej nad tymi, którzy mieszkają na ziemi?"K= Potym, gdy otworzył piątą pieczęć, widziałem pod ołtarzem dusze tych, którzy zabici byli dla słowa Bożego i dla świadectwa, którego bronili.tJaTedym patrzył, a oto płowy koń, a tego, który siedział na nim, imię było śmierć, a piekło szło za nią i dana jest im moc nad czwartą częścią ziemie, aby mordowali mieczem i głodem i śmiercią i zwierzęty ziemskiemi.sI_A gdy otworzył czwartą pieczęć, słyszałem głos czwartego zwierzęcia mówiąc: Chodź, a oglądaj.+HOI słyszałem głos w pośrzodku czworga zwierząt mówiąc: Ćwierć pszenice za grosz, a trzy ćwierci jęczmienia za grosz, a nie czyń szkody olejowi i winu.DGA gdy otworzył trzecią pieczęć, słyszałem trzecie zwierzę mówiące: Chodź, a oglądaj. Patrzyłem tedy, a oto koń wrony, a który na nim siedział, miał szalę w ręce swojej.&FEI wyszedł drugi koń rydzy, a temu, który na nim siedział, dano jest, aby odjął pokój z ziemie, aby jedni drugie zabijali, a dan mu jest miecz wielki.gEGA gdy otworzył wtórą pieczęć, słyszałem wtóre zwierzę mówiące: Chodź, a oglądaj.D)Ujźrzałem tedy, a oto koń biały, a ten, który na nim siedział, miał łuk i dana mu jest korona i wyszedł zwycięzca, aby zwyciężył."C ?Zatymem patrzył gdy otworzył Baranek pierwszą z pieczęci i słyszałem jedno ze czterzech zwierząt mówiące jakoby głos gromu: Chodź, a oglądaj.B7A czworo źwierząt mówiły: Amen. A czterzej i dwadzieścia starszy upadli na oblicze swoje i chwałę dawali temu, który żywie na wieki wieków.A A wszelkie stworzenie, które jest na niebie i na ziemi i pod ziemią i w morzu i wszytki rzeczy, które w nich są, słyszałem mówiące: Siedzącemu na stolcu i Barankowi niech będzie błogosławieństwo i cześć i chwała i moc na wieki wieków.@5 Mówiących głosem wielkim: Godzien jest Baranek on zabity wziąć moc i bogactwa i mądrość i siłę i cześć i chwałę i błogosławieństwo./?W Tedym patrzył i słyszałem około stolca i źwierząt i starszych głos wiela Aniołów, których było tysiąc kroć sto tysięcy i dziesięć kroć sto tysięcy.\>1 I uczyniłeś nas Bogu naszemu królmi i kapłany i będziemy królować na ziemi.W=' I zaśpiewali nową pieśń mówiąc: Godzieneś wziąć księgi i otworzyć pieczęci ich, abowiem zabit jesteś i odkupiłeś nas Bogu przez krew twoję ze wszytkiego pokolenia i języka i ludu i narodu.H< A gdy wziął księgi, ony czworo źwierząt i oni czterzej a dwadzieścia starszy upadli przed Barankiem, mając każdy arfy i bańki złote pełne kadzenia, które są modlitwy świętych.S;Ten przyszedł i wziął księgi z prawice tego, który na stolcu siedzi.\:1A takem patrzył, a oto między stolcem i cztermi źwierzęty i między starszemi baranek stojąc jako zabity, mając siedm rogów i oczy siedm, którzy są siedm duchów Bożych posłanych na wszytkę ziemię.'9GTedy jeden z starszych rzekł mi: Nie płacz, oto zwyciężył on Lew z pokolenia Juda plemię Dawidowe, aby otworzył księgi i odjął ich siedm pieczęci.|8qJam tedy barzo płakał, iż żaden nie był nalezion godnym aby otworzył i czytał księgi, ani na nie patrzyć.p7YA żaden nie mógł ani w niebie, ani na ziemi, ani pod ziemią otworzyć ksiąg, ani na nie patrzył. 6 I widziałem Anioła mocnego, który głosem wielkim opowiedał: Któż jest godzien otworzyć księgi i odjąć pieczęci ich?5 Zatymem widział na prawicy tego, który siedział na stolcu księgi napisane wewnątrz i z wierzchu, zapieczętowane siedmią pieczęci.4# Godzieneś Panie wziąć chwałę i cześć i moc, abowiemeś ty stworzył wszytki rzeczy, a dla wolej twojej zstały się i stworzone są.83i Upadali czterzej a dwadzieścia starszych przed onym, który siedział na stolcu i chwałę dawali żywiącemu na wieki wieków i zarzucali korony swe przed stolec, mówiąc:2  A gdy ony źwierzęta dawały chwałę i cześć i dziękczynienie temu, który siedział na stolcu i żywie na wieki wieków.r1]A to czworo źwierząt każde z nich miało po sześci skrzydeł wokoło, a wewnątrz były pełne oczu, we dnie i w nocy bez przestanku mówiąc: Święty, święty, święty Pan, Bóg wszechmogący, który był i jest i przyjdzie.:0mA pierwsze źwierzę było podobne lwowi, a wtóre źwierzę podobne cielcowi, a trzecie źwierzę miało oblicze jako człowiek, a czwarte źwierzę podobne orłowi lecącemu.#/?Było też przed stolcem morze śklane, podobne kryształowi, a w pośrzodku i wszędy około stolca czworo źwierząt pełnych oczu z przodku i z tyłu..A z stolca wychodziły łyskawice i gromy i głosy i siedm lamp ognistych gorających przed stolcem, które są siedm duchów Bożych.Y-+A wszędy około stolca było stolców czterzy a dwadzieścia, a na stolcach widziałem dwadzieścia i czterzech starszych siedzących, obleczonych w szaty białe i mających na głowach swych korony złote.%,CA ten, który siedział pojźrzeniem był podobny kamieniu jaspisowemu i sardynowemu, a wszędy około stolca była tęcza pojźrzeniem podobna smaragdowi.}+sNatychmiast tedy byłem zachwycon od Ducha, a oto stolec był postawion na niebie, a niektóry na stolcu siedział.D* Zatymem widział, a oto drzwi otworzone w niebie, a głos pierwszy, którym słyszał, jako trąby mówiącej ze mną rzekł: Wstąp sam, a pokażęć ty rzeczy, które muszą być potym.>)wKto ma ucho, niech słyszy co Duch mówi kościołom.(Jeśliby kto zwyciężył, dam mu siedzieć ze mną na stolcu moim, jakom ja też zwyciężył i siedzę z Ojcem moim na stolcu jego.')Oto stoję u drzwi i kołacę, jeśliby kto usłyszał głos mój i otworzył drzwi, wnidę do niego i będę z nim wieczerzał, a on ze mną.U&#Ja, którekolwiek miłuję, ty karzę i nauczam, ruszże się i upamiętaj.d%ARadzęć abyś kupił u mnie złota w ogniu doświadczonego, żebyś był bogatym i szat białych, abyś się przyoblekł, żeby się nie okazowała sromota nagości twojej, a pomaż wódką oczy twoje, abyś widział.'$GAbowiem powiedasz: Jestem bogaty i zbogaciłem się, a w żadnej rzeczy niedostatku nie cierpię a nie wiesz iżeś nędzny, mizerny i ubogi i ślepy i nagi.X#)A tak, ponieważeś letni, a nie zimny ani gorący, wyrzucę cię z ust moich.l"QZnam sprawy twoje, iżeś nie jest ani zimny ani gorący, Boże daj abyś był zimny, abo gorący.!A Aniołowi kościoła Laodyceńskiego napisz: To mówi Amen świadek on wierny i prawdziwy, początek stworzenia Bożego.> w Kto ma ucho, niech słyszy co Duch mówi kościołom. Jeśliby kto zwyciężył, uczynię to, aby był słupem w kościele Boga mojego, ani z niego już wynidzie. I napiszę na nim imię Boga mego i imię miasta Boga mego, to jest nowego Jeruzalem, które zstąpiło z nieba od Boga mego i imię moje nowe.R Oto idę rychło, trzymaj co masz, aby żaden nie wziął korony twojej.*M Abowiemeś zachował słowo cierpliwości mojej, ja też ciebie wybawię z czasu pokusy, co przyjdź ma na wszytek świat, ku doświadczeniu obywatelów ziemie.lQ Oto podam ty, którzy są z bożnice szatańskiej, to jest ty, którzy się powiedają być Żydmi, a nie są, ale kłamają. Oto przymuszę je przyść i kłaniać się przed nogami twemi i wiedzieć, iżem ciebie umiłował.@yWiem uczynki twoje: Otom postawił przed tobą drzwi otworzone, a żaden nie może ich zamknąć, bo masz niejaką moc i zachowałeś słowo moje, aniś się zaprzał imienia mojego.7gA pisz Aniołowi kościoła Filadefijeńskiego: to mówi święty i prawdziwy on, który ma klucz Dawidów, który otwiera, a żaden nie zamyka, zamyka a żaden nie otwiera.>wKto ma ucho, niech słyszy co Duch mówi kościołom.7gKtoby zwyciężył, ten będzie obleczon w szaty białe, a nie wymażę imienia jego z ksiąg żywota, ale będę wyznawał imię jego przed Ojcem moim i przed Anioły jego./Jednak masz kilka imion też w Sardziech, które nie pokalały szat swoich, przeto będą ze mną chodzić w białych szatach, abowiem godni są.EPamiętaj tedy coś wziął i słyszał, a tak zachowywaj i pokutuj. A jeśli czuć nie będziesz, przyjdę do ciebie jako złodziej, a nie zrozumiesz, której godziny przyjdę do ciebie.  Bądź czujny, a utwirdź drugie rzeczy, które pomrzeć mają, abowiemem nie nalazł uczynków twoich zupełnych przed Bogiem.: oI napisz Aniołowi kościoła, który jest w Sardziech: To mówi ten, który ma siedm duchów Bożych i siedm gwiazd: Wiem uczynki twoje, iż sława, że żywiesz, aleś umarł.DKtóry ma ucho, niechaj słyszy co Duch mówi kościołom.H Jakom ja też wziął od Ojca mego i dam mu gwiazdę zaranną.\1I będzie je rządził laską żelazną i jako naczynia gliniane będą skruszeni.ucAbowiem jeśliby kto zwyciężył i zachował aż do końca uczynki moje, dam mu zwierzchność nad pogany.?yA wszakże tego się dzierzcie co macie, aż przyjdę.2]A wam mówię drugim Tyatyreńczykom, którzykolwiek nie mają tej nauki, ani poznali głębokości szatańskich, jako powiedają, nie włożę na was inego brzemienia.# ?A syny jej potracę śmiercią i poznają wszytki kościoły iżem ja jest ten, który badam się nerek i serc i dam każdemu z was wedle uczynków jego. 1Oto ja porzucę ją na łoże i ty, którzy z nią cudzołóstwa się dopuścili w ucisk wielki, jeśliby się nie upamiętali z uczynków swoich.[ /I dałem jej czas, aby się upamiętała od złości swoich, ale nie pokutowała.r ]Ale mam trochę przeciwko tobie, iż niewieście Jezabeli, która się mieni być prorokinią, dopuszczasz uczyć i zwodzić sługi moje, aby się nieczystości dopuszczali i jedli z tych rzeczy, które bałwanom bywają ofiarowane. !Wiemci uczynki twoje i miłość i posługowanie i wiarę i cierpliwość twoję i sprawy twoje, i ostatnie rzeczy więtsze niż pierwsze.%CNapisz też Aniołowi kościoła Tyatyrejskiego: Ty rzeczy mówi Syn Boży, który ma oczy jako płomień ogniowy, a którego nogi podobne są mosiądzowi.q[Który ma ucho, niechaj słucha tego co Duch mówi kościołom: Temu, któryby zwyciężył, dam jeść z onej skrytej manny i dam mu kamyk biały i na kamyku imię nowe napisane, którego nikt nie zna, jedno ten, który je bierze.s_Upamiętaj się, bo gdzieby inaczej, przyjdę na cię rychło i będę walczył z nimi mieczem ust moich.Z-Także też masz ty, którzy trzymają naukę Nikolaitów, co mam w nienawiści.  Ale mam przeciwko tobie trochę, iż tam masz ty, którzy dzierżą naukę Balaamowę, który uczył Balaka, aby wrzucił zgorszenie przed syny izraelskie, żeby jedli z tych rzeczy, które bywają bałwanom ofiarowane i aby nieczystości się dopuścili.wg Wiemci uczynki twoje, a gdzie mieszkasz, to jest, gdzie jest stolica szatańska, a iż trzymasz imię moje i nie zaprzałeś się wiary mojej, ani w ony dni, w które Antypas, świadek mój wierny, zabit jest u was, gdzie szatan mieszka.ve Przytym napisz Aniołowi kościoła Pergameńskiego: Ty rzeczy mówi ten, który ma miecz obojętny i ostry. Który ma ucho, niechaj słucha, co Duch mówi kościołom: Ktoby zwyciężył, nie będzie obrażon od wtórej śmierci.mS Nic się nie bój tych rzeczy, które masz cierpieć, oto wrzuci diabeł niektóre z was do ciemnice, abyście byli doświadczeni, a będziecie mieć ucisk dziesiąci dni. Bądź wierny aż do śmierci, a damci koronę żywota.(I Znam sprawy twoje i ucisk i ubóstwo (acz jesteś bogaty) i bluźnierstwo tych, którzy się powiedają być Żydmi, a nie są, ale są bożnicą szatańską.y~kA Aniołowi kościoła Smyrneńskiego napisz: Ty rzeczy mówi pierwszy i ostatni, który był umarły i żywie.$}AKtóry ma ucho, niech słucha, co Duch mówi kościołom: Temu, któryby zwyciężył, dam jeść z drzewa żywota, które jest w pośrzodku sadu Bożego.`|9Ale jednak to masz, iż nienawidzisz uczynków Nikolaitów, których i ja nienawidzę.P{A tak pamiętaj skądeś wypadł i pokutuj, a pierwsze uczynki działaj, a gdzieby inaczej, przyjdę przeciwko tobie rychło, a ruszę lichtarz twój z miejsca jego, jeślibyś się nie upamiętał.Tz!Ale mam nieco przeciwko tobie, żeś miłość twoję pierwszą opuścił.[y/I byłeś uciśnion i cierpisz. I pracowałeś dla imienia mego, a nie ustałeś.@xyWiem sprawy twoje i pracą i cierpliwość twoję, a iż nie możesz znosić złych i doświadczyłeś tych, którzy się mienią być Apostoły, a nie są i nalazłeś je kłamcami.w 5Napisz Aniołowi kościoła Efeskiego: Ty rzeczy mówi ten, który trzyma siedm gwiazd w prawicy swej i chodzi między siedmia lichtarzów złotych.Vv 'Tajemnice siedmi gwiazd, któreś widział na prawicy mojej i siedmi lichtarzów złotych. Siedm gwiazd sąć Aniołowie siedmi kościołów, a siedm lichtarzów, któreś widział, są siedm kościołów.Wu )Napisz ty rzeczy, któreś widział i które są i które na potym być mają.st aI który żywę chociam był umarł, a oto żywę na wieki wieków. Amen. I mam klucze piekła i śmierci. s ;A gdym go ujźrzał, upadłem u nóg jego jakoby umarły, tedy włożył prawicę swą na mię mówiąc mi: Nie bój się. Jam jest pierwszy i ostatni.$r CI miał na prawicy swej siedm gwiazd, a z ust jego miecz z obu stron ostry wychodził i oblicze jego było na kształt słońca, gdy w swojej mocy świeci.jq ONogi też jego podobne mosiądzowi, jakoby w piecu gorające, a głos jego jako głos wiela wód.op YA głowa jego i włosy były białe jako wełna biała, jako śnieg, a oczy jego jako płomień ognia.&o G A w pośrzodku siedmi lichtarzów złotych niektórego podobnego Synowi człowieczemu, obleczonego w długą szatę i opasanego aż pod piersi pasem złotym. n  Obróciłem się tedy, abym obaczył głos, który był mówił zemną, a obróciwszy się ujźrzałem siedm lichtarzów złotych.km Q Mówiąc: Jam jest Alfa i Omega, pierwszy i ostatni, a co widzisz napisz w księgi i pośli siedmi kościołom, które są w Azijej, w Efezie i w Smyrnie i w Pergamie i w Tyatyrijej i w Sardziech i w Filadelfijej i w Laodycei.jl O I byłem zachwycony od ducha w dzień niedzielny i słyszałem za sobą głos wielki jako trąby.Wk ) Ja Jan, którym jest bratem waszym i towarzyszem w ucisku i w królestwie i w cierpliwości Krystusa Jezusa byłem na onej wyspie, którą zową Patmos, dla słowa Bożego i dla świadectwa Jezusa Krystusa.j Jam jest Alfa i Omega, to jest początek i koniec, mówi Pan, który jest i który był i który przyjdzie, to jest on wszechmogący.i +Oto idzie z obłokami i ujźrzy go każde oko. Temu i ci, którzy go przebili i będą narzekać przed nim wszytki pokolenia ziemie. Tak, Amen.}h uI który nas uczynił królmi i kapłany Bogu i Ojcu swemu, temu niech będzie chwała i moc na wieki wieków. Amen.:g oI od Jezu Krysta, który jest wierny on świadek, pierworodny z umarłych i Książę królów ziemie. Temu, który nas umiłował i omył nas z grzechów naszych krwią swoją.Qf Jan siedmi kościołom, które są w Azijej, łaska i pokój niech wam będzie od tego, który jest i który był i który przyjdzie i od siedmi duchów, którzy są przed oblicznością stolice jego.,e SBłogosławiony, który czyta i błogosławieni, którzy słuchają słowa proroctwa tego i chowają ty rzeczy, które w nim są opisane, abowiem czas blisko jest.cd AKtóry świadczył słowo Boże i świadectwo Jezu Krysta i którekolwiek rzeczy widział.?c {Zjawienie Jezu Krysta, które mu dał Bóg, aby okazał sługam swoim rzeczy, które się mają zstać rychło, a on posławszy je przez Anioła swego, oznajmił Janowi słudze swemu.b To jest, samemu mądremu Bogu, Zbawicielowi naszemu, chwała i wielmożność i zwierzchność i moc i teraz i na wszytki wieki. Amen. a Przytym temu, który was może zachować wolne od grzechu i stawić przed oblicznością chwały swojej nie naganione z radością,y` mA drugie zachowajcie w bojaźni, wyrywając je z płomienia, mając w nienawiści i suknię od ciała pokalaną.)_ OA jednych z rozsądkiem litujcie.^ Jedni drugie w miłości Bożej zachowajcie, oczekiwając miłosierdzia Pana naszego Jezu Krysta, ku żywotowi wiecznemu.r] _A wy, namilszy, budując sami siebie na naświętszej wierze waszej, przez Ducha świętego modląc się,P\ Cić są, którzy się sami odłączają, cieleśni, ducha nie mający.[ Iż wam powiedali, że czasu ostatecznego nastaną pośmiewcy, którzy w niepobożnych roskoszach swoich chodzić będą.wZ iAle wy namilejszy pamiętajcie słowa, które są przed tym powiedane od Apostołów Pana naszego Jezu Krysta.Y Ci są szemracze, narzekacze, w roskoszach swoich chodzący i których usta nadęte słowa mówią, osobam się dla pożytku dziwując.dX CAby czynił sąd przeciw wszytkim i karał tych, którzykolwiek z nich są niepobożni, za uczynki wszytki, które niepobożnie popełnili i za wszytki przykre słowa, które mówili przeciw jemu grzesznicy niepobożni.tW cA prorokował też o tych Enoch, siódmy od Adama mówiąc: Oto przyszedł Pan z świętemi zastępy swemi.&V G Wały okrutne morskie, którzy swe własne sromoty jako piany wypuszczają, gwiazdy błąkające się, którym zaćmienie ciemności na wieki jest zachowane.]U 5 Cić są jako zmazy w świętych biesiadach waszych, gdy z wami używają, okrom bojaźni żądnego, sami siebie pasąc; obłoki bez wód, które pędzą wiatry, drzewa niepłodne dwa kroć martwe i wykorzenione."T ? Bieda im! Abowiem drogą Kainową się udali i za omylnością zapłaty, którą był Balaam zwiedzion puścili się i przeciwieństwem Korego poginęli.S } Ty rzeczy, których nie umieją sromocą, a które umieją z przyrodzenia, jako bydlęta nierozumne, w tych się psują.0R [ Ale Michał Archanioł, gdy się z diabłem wadził, swarząc się o ciało Mojżeszowe, nie śmiał nań pomówić złorzeczeństwa ale rzekł: Niech cię Bóg karze.sQ aA wżdy także i ci ospali, ciałoć plugawią, a zwierzchność wygardzają i przełożeństwa bluźnią.TP #Jako Sodoma i Gomorra i tym przyległe miasta, tymże sposobem jako i oni, nieczystości popełniwszy i udawszy się za cudzym ciałem, przełożeni są na przykład, ognia wiekuistego karanie cierpiąc.+O QI Anioły, którzy nie zachowali początku swego, owszem opuścili mieszkanie swoje, na sąd wielkiego onego dnia zwiąskami wiecznemi pod ciemnością zachował. N Przytym chcę was napominać o tym, gdyż to raz wiecie, iż Pan wybawiwszy lud z Egiptu, zasię ty potracił, którzy nie wierzyli.kM QAbowiem wkradali się niektórzy ludzie niepobożni, dawno już przed tym spisani na to potępienie, którzy Boga naszego łaskę obracają na wszeteczną roskosz i Boga, który sam jest Panem i Pana naszego Jezu Krysta przą.OL Namilejszy, gdyż wszelaką pilność to czynię, abym wam pisał o społecznym zbawieniu, musiałem wam pisać, abych was napomniał, iżbyście bojowali o wiarę, która raz jest podana świętym.FK Miłosierdzie i pokój i miłość, niech się wam rozmnoży. J Judas, sługa Jezusów Krystusów, a brat Jakubów, wezwanym, którzy od Boga Ojca są poświęceni i od Jezusa Krystusa zachowani.ZI /Pokój tobie. Pozdrawiają cię przyjaciele, a przyjaciele mianowicie pozdrawiaj.UH %Lecz się nadziewam rychło cię widzieć, a tedy obecnie mówić będziemy.IG   Wielem miał pisać, ale nie chcę inkaustem ani piórem pisać.F - Świadectwo jest dane Demetrjuszowi od wszytkich i od samej prawdy, ale i my świadectwo dawamy, a wiecie, iż świadectwo nasze prawdziwe jest.E  Namilszy! Tego nie naśladuj co jest złego, ale co jest dobrego. Który dobrze czyni, z Boga jest;a kto źle czyni, nie widział Boga.~D w A tak, jeślibych ja przyszedł, przypomnię uczynki jego, które czyni, słowy złościwemi szepcąc przeciwko nam, który też na tym dosyć nie mając, ani sam przyjmuje braciej i zabrania, którzy chcą je przyjmować i z kościoła wyrzuca.jC O Pisałem do zboru; ale Diotrefes, który między nimi chce być przedniejszym, nie przyjmuje nas.GB  Takowe tedy mamy przyjmować, abyśmy byli pomocnicy prawdzie.FA Abowiem dla imienia jego wyszli, nic nie biorąc od poganów.x@ kKtórzy świadczyli o miłości twej przed zborem, dobrze uczynisz, jeśli je odprowadzisz, jako przystoi Bogu.[? 1Namilszy! Wiernie czynisz, cokolwiek czynisz przeciwko braciej i przeciw gościam.f> GNad ty rzeczy więczszego wesela nie mam, gdy słyszę, iż synowie moi szczyrze postępują.~= wAbowiemem się barzo uradował gdy przyszli bracia i świadczyli o szczerości twojej, jako ty szczyrze postępujesz. < Namilszy! Naprzód żądam, aby się tobie szczęśliwie wodziło i abyś był zdrów, jako dusza twoja szczęśliwie się sprawuje.@; Starszy, Gajowi miłemu, którego ja prawdziwie miłuję.>: y Pozdrawiają cię synowie siostry twojej zacnej. Amen.!9 = Mając wam wiele pisać, nie chciałem na papierze ani inkaustem, ale nadziewam się przyjdź do was i obecnie mówić, aby wesele nasze było zupełne.K8  Abowiem kto go pozdrawia, uczestnikiem jest złych jego uczynków.p7 [ Jeśli kto przychodzi do was, a tej nauki nie przynosi, nie przyjmujcie go w dom, ani go pozdrawiajcie.6  Ktokolwiek przestępuje a nie trwa w nauce Krystusowej, Boga nie ma, który trwa w nauce Krystusowej, ten i Ojca i Syna ma.5  Strzeżcie samych siebie, żebyśmy nie tracili tych rzeczy, którechmy sprawowali, owszem abyśmy zupełną zapłatę wzięli.,4 SAbowiem wiele zwodzicielów wyszło na świat, którzy nie wyznawają, iż Jezus Krystus przyszedł w ciele; a który jest takowy, jest zwodzicielem i antykrystem.3 A tać jest miłość, abychmy chodzili wedle nauki jego. A tać jest nauka, abyście jako od początku tak w nim chodzili.2 A teraz proszę cię pani, nie jako przykazanie nowe pisząc tobie, ale któreśmy mieli od początku, abyśmy jedni drugie miłowali. ~~i}},|| {zzDyxx#wwvfuurttsorr8qppDo[on>mlkk%jj-ihh6ggffddqcc-bfaat``__ ^g]]0\\[Z[,ZYY>XX!WnVVLUUTgSvRRTQPPOfNMMzLKK"JJUIfHHXGFEEDDCBB>Av@@q??z>>c==2<<;y::"9938r77l665433221100/..--k,, ++*%)m((V'&&I%$$#h"",! +Zhx pO5}MV!  K  ]jT5x&KEI otrze Bóg wszelką łzę z oczu ich, a śmierć dalej nie będzie ani smętek, ani krzyk i boleść dalej nie będzie. Abowiem pierwsze rzeczy przeszły.9JkI słyszałem głos wielki z nieba, mówiąc: Oto przybytek Boży jest z ludźmi i będzie mieszkał z nimi, a oni będą narodowie jego, a sam Bóg będzie z nimi bogiem ich.IA ja, Jan, widziałem święte miasto Jeruzalem nowe zstępujące z nieba, od Boga zgotowane, jako oblubienicę ubraną mężowi swemu.H Potymem widział niebo nowe i ziemię nową, abowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia odeszła była, a morza już nie było.aG;A który nie jest znalezion napisany w księgach żywota, wrzucon jest w jezioro ognia.XF)A piekło i śmierć wrzuceni są w jezioro ognia i tać jest śmierć wtóra.E' I wróciło morze umarłe, które miało, śmierć też i piekło wróciło umarłe, które miały i był sąd o każdym wedle uczynków ich. D I widziałem umarłe wielkie i małe stojących przed oblicznością Bożą, a otworzone są księgi i drugie księgi otworzone są, to jest, księgi żywota. I byli osądzeni umarli wedle tych rzeczy, które były napisane w księgach podług uczynków ich.(CI Tedym widział stolicę wielką białą i niektórego siedzącego na niej, przed którego obliczem uciekła ziemia i niebo, a miejsce ich nie jest znalezione.'BG A diabeł, który je zwodził wrzucon jest w jezioro ognia i siarki, gdzie też bestyja i fałszywy prorok będą męczeni we dnie i w nocy na wieki wieków.A1 Wstąpili tedy na szerokość ziemie i obstąpili wojsko świętych i miasto umiłowane, ale zstąpił ogień od Boga z nieba, który je pożarł.$@AI wynidzie, aby zwodził narody, które są na czterzech węgłoch ziemie Gog i Magog, aby je zbierał na walkę, których liczba jest jako piasek morski.Y?+A gdy się wypełnią tysiąc lat, będzie rozwiązan szatan z ciemnice swojej.S>Błogosławiony i święty, który ma część w pierwszym zmartwychwstaniu, abowiem nad tymi wtóra śmierć nie ma mocy i owszem będą kapłany Boga i Krystusa i będą królować z nim tysiąc lat.p=YA drudzy z martwych nie ożywą aż się wypełnią tysiąc lat, toć jest pierwsze zmartwych wstanie.D<Zatymem widział stolice i siedzieli na nich, a sąd jest im dan i dusze tych, którzy pościnani są dla świadectwa Jezusowego i dla słowa Bożego, a którzy nie chwalili bestyjej, ani obrazu jej, ani przyjęli piątna na czelech swych, abo na rękach swoich i będą żyć i królować z Krystusem tysiąc lat.E;A wrzucił go w przepaść i zamknął go i zapieczętował nad nim, aby nie zwodził dalej narodów, ażby się wypełniły tysiąc lat, abowiem musi potym być rozwiązan na mały czas.n:UI uchwycił smoka, węża onego starego, który jest diabeł i szatan i związał go na tysiąc lat.|9 sA potymem widział Anioła zstępującego z nieba, który miał klucz przepaści i łańcuch wielki w ręce swojej.8A drudzy pobici są mieczem tego, który siedzi na koniu wychodzącym z ust jego, a wszyscy ptacy nasyceni są mięsem ich.}7sAle uchwycona jest bestyja i z nią fałszywy prorok, który czynił cuda przed nią, któremi zwodził ty, którzy przyjęli piątno bestyjej i którzy się kłaniali obrazowi jej. Ci dwa zrzuceni byli żywi w jezioro ognia gorające siarką.6Zatymem widział bestyją onę i króle ziemie i wojska ich zebrane, aby walczyli z tym, który siedział na koniu i z wojskiem jego.>5uAbyście jedli ciała królów i ciała rotmistrzów i ciała mocarzów i ciała koni i tych, którzy na nich siedzą i ciała wszytkich wolnych i niewolników, małych i wielkich.P4Tedym widział Anioła stojącego na słońcu, który zawołał głosem wielkim mówiąc wszem ptakom, które latały przez pośrodek nieba: Chodźcie i zbierajcie się na wieczerzą wielkiego Boga.]33I miał na szacie i na udzie swym imię napisane: Król królów i Pan panujących.L2A z ust jego wychodził miecz ostry, aby im bił narody, abowiemci je on będzie rządził laską żelazną, gdyż jest ten, który depce kadź wina popędliwości i gniewu Boga wszechmogącego.l1QI szły za nim wojska, które są na niebie na koniech białych, obleczone lnem białym i czystym.^05 A był obleczon w szatę farbowaną krwią, a imię jego rzeczone jest słowo Boże./ A oczy jego były jako płomień ogniowy, a na głowie jego było wiele koron, i miał imię napisane, którego nikt nie wie, jedno sam.".= Zatymem widział niebo otworzone, a oto koń biały, a który na nim siedział, był rzeczon wierny i prawdziwy, a który sprawiedliwie sądzi i walczy.u-c I upadłem przed nogi jego abym go chwalił. Ale on mi rzekł: Patrz abyś nie czynił. Jestemci sługa z tobą jeden z braciej twojej, którzy mają świadectwo Jezusowe. Chwal Boga, abowiem świadectwo Jezusowe jest duchć proroctwa.,% Tedy mi rzekł: Napisz: Błogosławieni, którzy na wieczerzą wesela Barankowego wezwani są. I rzekł mi: Tyć słowa Boże są prawdziwe.v+eI dano jest jej aby była obleczona lnem czystym i znamienitym, bo ten len są usprawiedliwienia świętych.{*oWeselmy się i radujmy się, a jemu chwałę dajmy, iż przyszło wesele Barankowy, a żona jego zgotowała się.4)aI słyszałem jako głos wielkiego zgromadzenia i jako głos wiela wód i jako głos wielkich gromów mówiąc: Halleluja, abowiem królował Pan Bóg nasz wszechmogący.(Tedy głos z stolice wyszedł mówiąc: Chwalcie Boga naszego wszyscy słudzy jego i którzy się go boicie, mali i wielcy. 'I upadli czterzej i dwadzieścia starszych i czworo zwierząt i chwalili Boga, który siedzi na stolicy, mówiąc: Amen. Halleluja.M&A powtóre rzekli: Halleluja, a dym jej wstąpił na wieki wieków.M%Przeto, iż prawdziwe i sprawiedliwe są sądy jego, a nierządnicę onę wielką, która psowała ziemię nieczystością swą, osądził i z ręki jej pomścił się krwie służebników swych.$ )Zatymem słyszał głos wielki zgromadzenia wielkiego mówiącego w niebie: Halleluja. Zbawienie i cześć i chwała i moc Panu, Bogu naszemu.j#MKtemu w nim jest naleziona krew proroków i świętych i wszytkich, którzy są pobici na ziemi.l"QA światłość lampy nie będzie się dalej świeciła w tobie i głos oblubieńca i oblubienice nie będzie dalej słyszan w tobie przeto, iż kupcy twoi byli książęta ziemie i czarami twemi są wszytki narody zwiedziony.n!UI głos lutnistów i śpiewaków i piszczków i trębaczów dalej w tobie słyszan nie będzie i żadny rzemieśnik któregokolwiek rzemiosła nie będzie dalej nalezion w tobie i głos młyna nie będzie dalej słyszan w tobie.M Tedy podniósł niektóry Anioł mocny kamień, jakoby młyński wielki i wrzucił w morze mówiąc: Takim gwałtem wrzucono będzie ono miasto wielkie Babilon i już dalej nie będzie naleziono.~uRozraduj się nad nim, niebo i święci Apostołowie i prorocy, iż Bóg sądził i z niego dla was pomstę wziął.pYI posypawszy głowy prochem, zawołają płacząc i narzekając i mówiąc: Biada, biada, miasto ono wielkie, w którym się wzbogacili wszyscy, którzy okręty na morzu mieli, z zacności tego, które jednej godziny spustoszało.jMI zawołają, widząc dym zapalenia jego i rzeką: Któreż podobne było miastu temu wielkiemu?Z-Jakoż jednej godziny opuszczone są tak wielkie bogactwa? Ktemu wszelki sprawca i wszelkie zgromadzenie, które bywa na okręciech i żeglarze i którzykolwiek z morza zysku nabywają, z daleka stać będą.6eI mówiąc: Biada, biada. Miasto ono wielkie, które było obleczone cienkim lnem i szarłatem i jedwabiem czerwonym i było uzłocone złotem i kamienim drogim i perłami.A tak kupcy tych rzeczy wzbogaciwszy się, od niej z daleka będą stali, dla bojaźni męki jej płacząc i lamentując.I owoce pożądliwości dusze twej odeszły od ciebie i wszytki rzeczy tłuste i znamienite odeszły od ciebie, ani ich dalej znajdziesz.!; I cynamonu i kadzenia i maści i kadzidła i wina i oleju i mąki czystej i pszenice i dobytku i owiec i koni i kolebek i niewolników i dusz ludzkich.1 Towaru złota i śrebra i kamienia drogiego, pereł, lnu cienkiego, szarłatu, jedwabiu i kosztownej farby czerwonej i wszelkiego drzewa tyinowego i wszelkiego naczynia z kości słoniowej i wszelkiego naczynia z drzewa nakosztowniejszego i z miedzi i z żelaza i z marmuru.lQ Ktemu i kupcy ziemie będą płakać i narzekać na nię przeto, iż towaru ich żaden nie kupuje.&E Z daleka stojąc prze bojaźń męki jej i mówiąc: Biada, biada, miasto ono wielkie Babilon, miasto ono mocne, którego sąd w jednę godzinę przyszedł.$A Tedy jej będą płakać i narzekać na nie królowie ziemie, którzy z nią nieczystości się dopuścili i roskoszowali, gdy ujźrzą dym zapalenia jej.'Dlatego w jeden dzień przyjdą plagi jej, śmierć i smętek i głód i ogniem będzie spalona, iż mocny jest Pan Bóg, który ją osądzi.CJako się wiele chwaliła i urozkoszował, tak wielkie męczenie i smętek jej dajcie przeto, iż w sercu swym mówi: Siedzęć królowa i nie jestemci wdową i żałości nie ujźrzę.'GOddajcie jej jako też ona wam dała i we dwójnasób jej nagródźcie wedle uczynków jej: w kubku, w którym wam pić dała, tyle jej dwakroć pić dajcie.gGAbowiemci zgromadzone grzechy jej doszły aż do nieba i wspomniał Bóg na nieprawości jej.)KI słyszałem drugi głos z nieba mówiąc: Wynidźcie z niej ludzie mój, abyście nie byli uczestnikami grzechów jej i aby się wam z plag jej nie dostało.4aPrzeto, iż wino gniewu nieczystości jej piły wszytki narody, a królowie ziemie nieczystość z nią popełnili i kupcy ziemie z majętności rozkoszy jej wzbogacieli._ 7A zawołał barzo wielkim głosem mówiąc: Upadłoć upadło Babilon ono wielkie i zstało się mieszkaniem Czartów i ciemnicą wszego ducha nieczystego i ciemnicą wszelkiego ptaka nieczystego i nienawidzonego.  Potymem widział drugiego Anioła zstępującego z nieba, który miał moc wielką, tak iż się ziemia oświeciła od chwały jego.m SA niewiasta, którąś widział, jestci miasto ono wielkie, które ma królestwo nad królmi ziemi.! ;Abowiem Bóg dał w serca ich, aby czynili co się mu podoba i aby się zgadzali i dali królestwo swoje bestyjej, ażby się wypełniły słowa Boże.9 kA dziesięć rogów, któreś widział na bestyjej, cić w nienawiści mieć będą nierządnicę i uczynią ją spustoszoną i nagą i ciało jej zjedzą i ogniem ją spalą.|qPotym rzekł mi: Wody, któreś widział, gdzie nierządnica siedzi, sąć ludowie i tłuszcze i narody i języki.!;Cić z Barankiem walczyć będą, a Baranek je zwycięży przeto, iż jest Panem panów i Królem królów, a którzy z nim wezwani i wybrani i wierni.R Cić jednę myśl mają i moc i zwierzchność swoję bestyjej podadzą.2] A dziesięć rogów, któreś widział, jestci dziesięć królów, którzy królestwa jeszcze nie wzięli, ale wezmą moc jako królowie na jednę godzinę z bestyją.jM A bestyja, która była, a nie jest, ten jest ósmy i jest jeden z siedmi, a idzie na zginienie.ve Pięć ich upadło, jeden jest, a jeszcze drugi nie przyszedł, a gdy przyjdzie, ma trwać przez mały czas. Tuć rozum, który ma mądrość. Siedm głów, jestci siedm gór, na których niewiasta siedzi, a sąć siedm królowie.&EBestia, którąś widział, byłać a nie jest i mać wstąpić z przepaści a iść na zginienie i zadziwują się, którzy mieszkają na ziemi (których imiona nie są napisane w księgach żywota od założenia świata) widząc bestyją, która była, a nie masz jej, a wżdy jest.,QTedy rzekł ku mnie Anioł: Czemu się dziwujesz? Powiemci ja tobie tajemnicę niewiasty i bestyjej, która ją nosi i która ma siedm głów i rogów dziesięć.5I widziałem niewiastę onę, pijaną krwią świętych i krwią męczenników Jezusowych, a obaczywszy ją, zadziwowałem się podziwienim wielkim.r~]A na czele swoim imię napisane: TAJEMNICA, Babilon wielkie, matka nieczystości i brzydliwości ziemie.P}A była niewiasta ona obleczona w szarłatne a czerwone szaty i uzłocona złotem i drogim kamieniem i perłami, mając kubek złoty w ręce swej, pełen brzydliwości i plugactwa nieczystości jej.A|{A gdy mię przez Ducha na puszczą przeniósł, widziałem niewiastę, która siedziała na czerwonej bestyjej, pełnej imion bluźnierstwa, mającej siedm głów i rogów dziesięć.t{aZ którą nieczystości popełnili królowie ziemie i upili się winem nieczystości jej obywatele ziemie.Hz Przyszedł tedy jeden z siedmi Aniołów, którzy mieli siedm baniek i mówił ze mną rzekąc mi: Chodź sam, okażęć potępienie wielkiej nierządnice, która siedzi nad wodami wielkiemi.y!I wielki grad jako cetnarów i spadł z nieba na ludzi, a ludzie bluźnili Boga dla plagi gradu przeto, iż plaga jego barzo wielka była.=xuI wszelka wyspa uciekła, a nie nalazły się góry.Bw}I rozerwane jest miasto ono wielkie na trzy części i miasta poganów upadły i Babilon wielkie przyszło na pamięć przed Boga, aby jemu dał kubek wina popędliwości gniewu swego.=vsI zstały się głosy i gromy i łyskawice i zstało się wielkie trzęsienie ziemie jakie nigdy nie było, odkąd ludzie byli na ziemi, a to trzęsienie ziemie było tak wielkie.u%Zatym siódmy Anioł wylał bańkę swoję na powietrze i wyszedł głos wielki z kościoła niebieskiego od stolice mówiąc: Zstało się.RtZebrali je tedy na miejsce, które jest rzeczono po żydowsku Armagedon.sOto idę jako złodziej, błogosławiony, który czuje i chowa szaty swoje, aby nie chodził nago, a iżby jego sromoty nie widziano.@ryAbowiem są duchy czartów tych, którzy czynią cuda i którzy odchodzą do królów ziemie i wszytkiego świata, aby zebrali je ku bitwie onego wielkiego dnia Boga wszechmogącego. q  I widziałem z ust smokowych i z ust bestyjej i z ust onego fałszywego proroka trzy nieczyste duchy wychodzące podobne żabam.,pQ A szósty Anioł wylał bańkę swoję na onę wielką rzekę Eufrates i wyschła woda jej, aby była nagotowana droga królom przychodzącym od wschodu słońca.xoi I bluźnili Boga niebieskiego dla boleści swoich i wrzodów swoich, ani się upamiętali od uczynków swoich.n Zatym piąty Anioł wylał bańkę swoję na stolicę bestyjej i zstało się królestwo jej ciemne i żwali język swój od boleści.m+ I zapalili się ludzie wielkim zapaleniem i bluźnili imię Boga, który ma moc nad tymi plagami, a nie upamiętali się, aby mu chwałę dali.zlmPotym czwarty Anioł wylał bańkę swoję na słońce i dano mu jest gorącością trapić ludzie przez ogień.k%I słyszałem drugiego z przybytku świętego, który mówił: I owszem Panie Boże wszechmogący. Prawdziwe i sprawiedliwe są sądy twoje.Xj)Iż krew świętych i proroków wylali i napoiłeś je krwią, boć godni są.i)I słyszałem Anioła wód, który mówił: Sprawiedliwyś Panie, któryś jest i któryś był i święty przeto, iżeś ty rzeczy osądził.hhIPotym trzeci Anioł wylał bańkę swoję na rzeki i na źrzódła wód i zstały się krwią.g%Zatym wtóry Anioł wylał bańkę swoję na morze i zstało się jakoby krew trupia i każde zwierzę, które było żywe w morzu zdechło.DfWyszedł tedy pierwszy i wylał bańkę swoję na ziemię i zstała się wielka i szkodliwa rana w ludziech, którzy mieli piątno bestyjej i w tych, którzy się kłaniali obrazowi jej.e Tedym słyszał głos wielki z kościoła, mówiąc siedmi Aniołom: Idźcie, wylejcie siedm baniek gniewu Bożego na ziemię.=dsI napełnion jest kościół dymu, który wyszedł od majestatu Bożego i od mocy jego, a nie mógł nikt wnidź do kościoła, ażby się wypełniły siedm plag siedmi Aniołów. c A jedno ze czworga zwierząt dało siedmiam Aniołom siedm baniek złotych pełnych gniewu Boga, który żywie na wieki wieków.b7I wyszło z kościoła siedm Aniołów, mając siedm plag, obleczonych szatami ze lnu czystego i białego i przepasanych około piersi złotemi pasy.]a3A potymem patrzył, a oto otworzon jest kościół przybytku świadectwa na niebie.N`Któż się ciebie bać nie będzie Panie, a nie uwielbi imienia twego? Abowiemeś sam święty. Boć wszyscy narodowie przyjdą i przed tobą się kłaniać będą, ponieważ sądy objawione są.^_5Którzy też śpiewali pieśń Mojżesza sługi Bożego i pieśń Barankowę mówiąc: Wielkieć i dziwne są sprawy twoje Panie, Boże wszechmogący, sprawiedliweć są i prawdziwe drogi twoje Królu świętych.^^5I widziałem jakoby morze śklane zmieszane z ogniem i ty, którzy zwycięstwo otrzymali nad bestią i nad obrazem jej i nad piątnem jej i nad liczbą imienia jej, stojące u morza śklanego i mając Arfy Boże.#] AA zatymem widział drugi znak w niebie wielki i dziwny. Siedm Aniołów mających siedm plag ostatecznych, a to iż przez nie wypełnion jest gniew Boży.\I jest deptana kadź przed miastem i wyszła krew z kadzi aż do wędzidł końskich, przez tysiąc i sześćset stajań.[Zapuścił tedy Anioł sierp swój ostry na ziemię, i zbierał winnice ziemie i wrzucił w wielką kadź gniewu Bożego.kZOPotym drugi Anioł wyszedł z ołtarza, który miał moc nad ogniem i zawołał wielkim głosem ku temu, który miał sierp ostry mówiąc: Zapuść sierp twój ostry i zbieraj grona winnice ziemie, bo dojźrzały jagody jej.^Y5A drugi Anioł wyszedł z kościoła, który jest w niebie i ten mając sierp ostry.iXKZapuścił tedy ten, który siedział na obłoku sierp swój na ziemię i jest pożęta ziemia.TW!A drugi Anioł wyszedł z kościoła, wołając głosem wielkim ku temu, który siedział na obłoku: Zapuść sierp twój, a żni, abowiemci przyszła godzina abyś żął, gdyż uschło żniwo ziemie.+VOZatymem patrzył, a oto obłok biały, a na obłoku siedział niektóry podobny człowiekowi, mając na głowie swej koronę złotą, a w ręce swej sierp ostry.MU Tedym słyszał głos z nieba mówiąc mi: Napisz: Błogosławieni napotym umarli, którzy umierają dla Pana. Takci mówi Duch, ponieważ odpoczywają od prac swoich, a uczynki ich za nimi idą.qT[ Tuć jest cierpliwość świętych, tuć są ci, którzy chowają przykazania Boże i wiarę Jezusowę.>Su A dym męki ich wstępuje na wieki wieków, ani będą mieć odpocznienia we dnie ani w nocy, którzy się kłaniają bestyjej i obrazowi jej i ktoby przyjął piątno imienia jej.2R] Napije się też ten wina gniewu Bożego, owszem szczerego nalewanego w kubku gniewu jego i będzie męczon ogniem i siarką przed Anioły świętymi i przed Barankiem.*QM A trzeci Anioł szedł za nimi mówiąc głosem wielkim: Jeśliby kto chwałę dał bestyjej i obrazowi jej i przyjął piątno w czele swoim, abo w ręce swej.%PCA za nim szedł drugi Anioł, mówiąc: Upadłoć, upadło Babilon, miasto ono wielkie przeto, iż winem gniewu nieczystości swej napoiło wszytki narody.FOMówiąc wielkim głosem: BÓJCIE SIĘ BOGA, a chwałę mu dajcie, abowiemci przyszła godzina sądu jego, a chwałę dajcie temu, który czynił niebo i ziemię i morze i źrzódła wód.IN Zatymem widział drugiego Anioła lecącego przez pośrodek nieba, a on miał Ewanjeliją wieczną, aby ją oznajmił obywatelom ziemie i wszelkiemu narodowi i pokoleniu i językowi i ludowi.eMCA w ich uściech nie nalazła się zdrada; abowiem nie naganieni są przed stolicą Bożą.6LeCić są, którzy się z niewiastami nie pokalali, bo dziewicami są, cić idą za Barankiem gdziekolwiek szedł, cić są z ludzi kupieni, pierworództwo Bogu i Barankowi.mKSI śpiewających jakoby nową pieśń przed stolicą i przed czworgiem zwierząt i starszymi, ani się żaden mógł onej pieśni nauczyć, oprócz onych sta czterechdziesiąt i czterzech tysięcy, którzy są z ziemie kupieni.J#I słyszałem głos z nieba jako głos wiela wód i jako głos gromu wielkiego i słyszałem głos śpiewaków grających na arfach swoich.I 9Potymem patrzył, a oto Baranek stojąc na górze Syon, a z nim sto czterdzieści i cztery tysiące, mając imię Ojca jego napisane na czelech swych.%HC Tu jest mądrość. Który ma rozum, niech obliczy liczbę bestyjej: abowiemci jest liczba człowieka, a liczba jej sześć set sześćdziesiąt i sześć.G A iżby żaden nie mógł kupić ani przedać, jedno ten, który ma piątno, abo imię bestyjej, abo liczbę imienia jej.F' Czyni też to, iżby wszyscy mali i wielcy, bogaci i ubodzy, wolni i niewolnicy, brali piątno na ręce swojej prawej, abo na czelech swoich./EW I dano jest jej, aby ducha wlała w bestyją, żeby też mówił obraz bestyjej i czynił to, którzybykolwiek nie kłaniali się obrazowi bestyjej, aby byli zabici.:Dm I zwodzi obywatele ziemie przez znaki, które dano jej czynić przed bestią, mówiąc obywatelom ziemie, aby czynili obraz bestyjej, która mieczem raniona była, ale ożyła.\C1 I czyni cuda wielkie tak, iż też z nieba ogień zwodzi na ziemię przed ludźmi.7Bg A sama używa wszelkiej mocy bestyjej przed nią, sprawując to, iż ziemia i obywatele jej kłaniają się bestyjej onej pierwszej, której śmiertelna rana była uleczona.A  Zatymem widział drugą bestyją, a ona wstępnie z ziemie, która miała dwa rogi podobne barankowym, ale mówiła jako smok.#@? Jeśli kto wiedzie w niewolą, w niewolą pójdzie. Jeśliby kto mieczem zabił, musi ten być mieczem zabit. Tuć jest cierpliwość i wiara świętych.+?Q Jeśli kto ma ucho, niech słucha.&>E A tak będą się jej kłaniać wszyscy obywatele ziemie, których imiona nie są napisane w księgi żywota, Baranka onego zabitego od założenia świata. = Ktemu dano jest jej walczyć z świętymi i zwyciężyć je, dana też jest jej moc nad wszelkim pokoleniem i językiem i narodem.<) Otworzyła tedy usta swoje ku bluźnierstwu przeciwko Bogu, aby złorzeczyła imię jego i przybytek jego, i ty, którzy na niebie mieszkają. ;  I dane są jej usta mówiące wielkie rzeczy i bluźnierstwa i dana jej jest moc poczynać przez czterdzieści i dwa miesiące.&:E I kłaniali się smokowi, który dał moc bestyjej i kłaniali się bestyjej mówiąc: Któż podobny jest bestyjej i któż z nią walczyć będzie mógł? 99 A widziałem jednę z głów jej jakoby na śmierć zabitą, ale rana jej śmiertelna jest uleczona. I dziwując się wszytka ziemia szła za bestią.I8  I była ta bestia, któram widział, podobna lampartowi, a nogi jej jako nogi niedźwiedze, a gęba jej jako gęba lwia. I dał jej smok moc swoję i stolicę swoję i zwierzchność wielką.97 m Tedym widział bestią, a ona z morza występnie, która miała siedm głów i rogów dziesięć, a na rogach jej było dziesięć koron, a na głowach jej imię bluźnierstwa.(6K I stanąłem na piasku morskim.05Y Rozgniewał się tedy smok na niewiastę i szedł, aby walczył z drugimi z plemienia jej, którzy zachowywają przykazania Boże i mają świadectwo Jezusa Krystusa.4 Ale ratowała ziemia niewiastę i otworzyła ziemia usta swe i pożarła rzekę, którą był wypuścił smok z gęby swojej.d3A I wypuścił wąż z gęby swojej za niewiastą wodę jako rzekę, aby ją rzeka porwała.C2 Ale dane są niewieście skrzydła dwie, orła wielkiego, aby leciała od obliczności wężowej na puste miejsce swoje, gdzie jest karmiona przez czas i czasy i przez połowicę czasu.~1u Gdy tedy widział smok, iż był zrzucon na ziemię, prześladował niewiastę która była porodziła mężczyznę.?0w A przeto weselcie się nieba i wy, którzy mieszkacie na nich. Biada obywatelom ziemie i morza, abowiem zstąpił czart ku wam z gniewem wielkim przeto, iż wie, że mało czasu ma.w/g Ale oni zwyciężyli go dla krwie Baranka i dla słowa świadectwa i nie litowali dusz swych aż do śmierci..! A słyszałem głos wielki mówiący na niebie: Teraz ci się zstało zbawienie i moc i królestwo Boga naszego i zwierzchność Krysta jego, ponieważ zrzucon jest oskarżyciel braciej naszej, który je oskarżał przed oblicznością Boga naszego we dnie i w nocy.E- I zrzucon jest smok wielki, wąż on starodawny, który jest rzeczon diabeł i szatan, który zwodzi wszystek okrąg ziemie i zrzucon jest na ziemię i Aniołowie jego z nim są zrzuceni.K, Ale nie wygrali, ani miejsce ich dalej znalezione jest na niebie.+w I zstała się bitwa na niebie. Michał i Aniołowie jego walczyli z smokiem, a smok też walczył i Aniołowie jego.*% A niewiasta uciekła na pustynią, gdzie ma miejsce zgotowane od Boga, aby ją tam karmili przez tysiąc dni i dwieście i sześćdziesiąt.)! I porodziła syna mężczyznę, który miał rządzić wszytki pogany laską żelazną i zachwycon jest syn jej do Boga i do stolice jego.F( Którego ogon ciągnął trzecią część gwiazd niebieskich, które zrzucił na ziemię i stanął on smok przed niewiastą, która miała porodzić, aby po porodzeniu syna jej pożarł.' I widzian jest drugi znak na niebie, a oto smok wielki, rydzy, mając siedm głów i rogów dziesięć, a na głowach jego siedm koron.X&) I będąc brzemienna, wołała bolejąc i cięszkości cierpiała ku rodzeniu.% - I widzian jest znak wielki na niebie: Niewiasta obleczona słońcem, pod której nogami był księżyc, a na głowie korona z gwiazd dwunaście.@$y Tedy otworzon jest kościół Boży na niebie i widziana jest skrzynia przymierza jego w kościele jego i zstały się łyskawice i głosy i gromy i trzęsienia ziemie i grad wielki.# I rozgniewali się pogani i przyszedł gniew twój i czas umarłych, aby byli sądzeni i abyś oddał zapłatę sługam twoim prorokom i świętym i tym, którzy się boją imienia twego, małym i wielkim. I abyś zagubił ty, którzy psują ziemię.'"G Mówiąc: Dziękujemy tobie Panie Boże wszechmogący, który jesteś, któryś był i który masz przyść, iżeś wziął moc twą wielką i królowałeś.!5 Tedy oni czterzej a dwadzieścia starszy, którzy przed oblicznością Bożą siedzą na stolcach swych, upadli na oblicza swe i chwałę dali Bogu.N  A tak siódmy Anioł zatrąbił i zstały się głosy wielkie na niebie mówiąc: Królestwa świata zstały się królestwy Pana naszego i Krysta jego, który będzie królował na wieki wieków.H  Biada wtóra przeszła, a oto biada trzecia przyjdzie rychło.eC I zstało się onej godziny wielkie trzęsienie ziemie, a dziesiąta część miasta upadła i pobite są w onym trzęsieniu ziemie imion ludzi siedm tysięcy, drudzy przestraszeni są i dali chwałę Bogu niebieskiemu.- Potym słyszeli głos wielki z nieba, mówiąc do nich: Wstąpcie ówdzie. I wstąpili na niebo przez obłok, a oglądali je nieprzyjaciele ich.,Q Ale po półczwartu dniu duch żywota od Boga wychodząc, wnidzie w nie i będą stać na nogach swoich, a bojaźń wielka przypadnie na ty, którzy je oglądali."= A obywatele ziemie będą się weselić z nich i radować się będą i upominki poślą jedni drugim, iż ci dwa prorocy trapili mieszkające na ziemi.5 I ujźrzą ludzie z pokolenia i z narodów i z języków i z poganów trupy ich przez półczwarta dnia, a nie dadzą trupów ich skłaść w groby. Trupi też ich polegą w ulicach miasta wielkiego, które jest duchownie rzeczono Sodoma i Egipt, gdzie też Pan nasz był ukrzyżowan. A gdy dokończą świadectwa swojego, bestia występując z przepaści podniesie walkę przeciwko nim, a zwycięży je i podbije je.=s Ci mają moc zamykać niebo, co by deszcz nie szedł we dni proroctwa ich i mają moc nad wodami, aby je w krew odmieniali i uderzyć ziemię wszelaką plagą ileby kroć chcieli.,Q A jeśliby im kto chciał szkodzić, ogień wychodzi z ust ich, który pożyra nieprzyjaciele ich, abowiem jeśliby im kto chciał szkodzić, tak musi być zabit.eC Ty są ony dwoje drzewa oliwne i dwa lichtarze postawione przed oblicznością Pana ziemie.  Lecz dam je dwiema świadkom moim, którzy prorokować będą przez tysiąc dni dwie ście i siedmdziesiąt, obleczeni w wory.,Q Ale sień, która jest przed kościołem, wyrzuć precz, a nie mierz jej, abowiem dana jest poganom, a miasto święte podepcą przez czterdzieści dwa miesiące.  ; Potym dana mi jest trzcina podobna lasce i stanął przy mnie Anioł mówiąc: Wstań, a zmierz kościół Boży i ołtarz i ty, którzy w nim chwalą.fE Tedy rzekł mi: Musisz zasię prorokować przed narody i Pogany i języki i wielem królów.#? Wziąłem tedy książki z ręki Anioła i zjadłem je i były w uściech moich słodkie jako miód, ale gdym je zjadł, brzuch mój zstał się gorzkim.?w Poszedłem tedy do Anioła, mówiąc mu aby mi dał książki. I rzekł mi: Bierz, a zjedz je i będąć gorzkie żołądkowi twemu, ale w uściech twych słodkie będą jako miód.3_ A głos, który był słyszał z nieba, powtóre mówił ze mną i rzekł: Idź, a weźmi książki otworzone, które są w ręce Anioła stojącego na morzu i na ziemi.  Ale we dni głosu Anioła siódmego, gdy pocznie trąbić, ma się dokonać tajemnica Boża, jako to oznajmił sługom swoim, prorokom.@ y I przysiągł na tego, który żywie na wieki wieków, który stworzył niebo i to co w nim jest i ziemię i to co w niej jest i morze i to co w nim jest, że czasu już nie będzie.i K A Anioł, któregom widział stojącego na morzu i na ziemi, podniósł rękę swoję ku niebu.0 Y A gdy siedm gromów mówiły głosy swoje, miałem był napisać, alem usłyszał głos z nieba, mówiąc mi: Zapieczętuj co mówiły siedm gromów, a tego nie pisz.l Q I zawołał głosem wielkim, jako lew ryczy, a gdy zawołał, mówiły siedm gromów głosy swoje.r] Ktemu miał w ręce swej książki otworzone i postawił nogę swoję prawą na morzu, a lewą na ziemi.D  Tedym widział drugiego Anioła mocnego zstępującego z nieba, obłokiem obleczonego, a tęcza była na głowie jego, a oblicze jego było jako słońce, a nogi jego jako słupy ogniste. Ani się upamiętali z mężobójstw swoich, ani od trucizn swoich, ani od nieczystości swoich, ani od złodziejstw swoich.   A ini ludzie, którzy nie są pobici tymi plagami, nie upamiętali się od uczynków rąk swych, aby się nie kłaniali diabłom i bałwanom złotym i srebrnym i miedzianym i kamiennym i drewnianym, którzy ani widzieć mogą, ani słyszeć, ani chodzić. ,ge~~k}||%{zzzyxxnxwuvv8uu*tt2ssVrrqq=p}oocnnmllflkjj[iihGggEwŁaska Pana naszego Jezusa Krystusa z wami wszytkimi. Amen.tvaPowieda ten, który o tych rzeczach świadczy: Zaiste, idęć rychło. Amen, takci; chodź, Panie Jezusie!;uoA jeśliby kto ujął co z słów ksiąg proroctwa tego, odejmie Bóg część jego z ksiąg żywota i z miasta świętego i z tych rzeczy, które są napisane w księgach tych.'tGJać oświadczam każdemu, który słucha słów proroctwa ksiąg tych, jeśliby kto przydał tym rzeczam, włoży nań Bóg plagi napisane w księgach tych.&sEA Duch i oblubienica mówią: Pódź, a który słucha, niech rzecze: Chodź, który pragnie, niech przyjdzie, a kto chce, niech bierze wodę żywota darmo.r5Ja Jezus posłałem Anioła mego, aby wam świadczył o tych rzeczach w kościelech. Jam jest korzeń i rodzaj on Dawidów, gwiazda jasna i zaranna.q#A zewnątrz będą psy i ci, którzy trują i nieczyści i mężobójce i bałwochwalce i którykolwiek miłuje i dopuszcza się kłamstwa.pwBłogosławieni, którzy zachowywają przykazania jego, aby prawo mieli w drzewie żywota i weszli branami do miasta.Ko Jam jest Alfa i Omega, początek i koniec, pierwszy i ostateczny.hnI Oto idę rychło, a zapłata moja zemną jest, abym oddał każdemu jako będzie uczynek jego.\m1 Który szkodzi, niech jeszcze szkodzi, a który jest plugawym, niech jeszcze będzie plugawym, a który jest sprawiedliwym, niech jeszcze będzie usprawiedliwion, a święty niech jeszcze będzie poświęconym.flE Potym rzekł ku mnie: Nie pieczętuj słów proroctwa ksiąg tych, abowiem czas blisko jest.2k] A on mi rzekł: Patrz abyś nie czynił, abowiem jestem towarzyszem twoim i braciej twej proroków i tych, którzy zachowywają słowa ksiąg tych. Bogu chwałę dawaj.jA ja Jan słyszałem i widział ty rzeczy. A gdym słyszał i widział, upadłem przed nogami Anioła, który mi ty rzeczy okazował.[i/Oto idę rychło. Błogosławiony, który zachowywa słowa proroctwa ksiąg tych.8hiTedy mi rzekł: Ty słowa wierneć są i prawdziwe, a Pan Bóg świętych proroków posłał Anioła swego, aby okazał sługam swym, które rzeczy rychło się zstać mają.duA w pośrodku rynku jego i z obudwu stron rzeki było drzewo żywota noszące owoców dwanaście, na każdy miesiąc podawając owoc swój i liście swoje, ku uzdrowieniu poganów.c {Zatym ukazał mi czystą rzekę wody żywej przezroczystą jako krzyształ, wychodzącą z stolicy Bożej i Barankowej.bNie wnidzie do niego nic co pokala, abo czyni co brzydliwego, abo kłamstwo, ale ci, którzy napisani są w księgach żywota Baranka.EaI będzie przyniesiona cześć i chwała poganów do niego.R`A brany jego nie będą zamknione we dnie, abowiem nocy tam nie będzie._7A narodowie też, które będą zachowane, będą chodzić przy światłości jego, a królowie ziemie chwałę swoję i cześć do niego przyniosą.^/A nie potrzebuje to miasto ani słońca, ani miesiąca aby świeciły w nim; abowiem chwała Boża oświeciła je, a Baranek jest kagańcem jego.l]QI nie widziałem kościoła w nim, abowiem Pan Bóg wszechmogący jest kościołem jego i Baranek.\A dwanaście bran, dwanaście pereł, a każda brana z jednej perły była, a rynek miejscki złoto szczyre jako śkło przezroczyste.%[CPiąty sardoniks, szósty sardyns, siódmy krysolitus, ósmy beryllus, dziewiąty topazjus, dziesiąty chrysoprassus, jedennasty hiacynt, dwanasty ametyst. ZA grunty muru miasta ozdobione wszelakim kamieniem drogim: Pierwszy grunt jaspis, wtóry szafir, trzeci kalcedon, czwarty smaragd.fYEA budowanie muru jego był jaspis, samo też miasto złote szczyre, podobne śkłu czystemu.lXQI mierzył mur jego, sto czterdzieści i cztery łokcie miary człowieczej, która jest Aniołowa.AW{Miasto też jest na cztery węgły, którego dłuż tylka jest jako i szerz i mierzył miasto trzciną na dwunaście tysięcy stajań i równe są długość, szerz i wysokość jego.mVSA ten, który mówił ze mną, miał trzcinę złotą, aby mierzył miasto i bramy jego i mur jego.mUSA mur miasta miał gruntów dwanaście, w których były imiona dwanaście Apostołów Barankowych.iTK Od wschodu trzy brany, od północy brany trzy, od południa brany trzy, od zachodu brany trzy..SU I miało mur wielki i wysoki, mający bran dwanaście i w branach dwanaście Aniołów i imiona napisane, które są imiona dwunaście pokolenia synów izraelskich.R{ Mające chwałę Bożą, którego światłość podobna była kamieniowi nadroższemu jaspisowi na kształt kryształu.Q I wziął mnie przez ducha na górę wielką i wysoką i okazał mi miasto wielkie święte ono Jeruzalem zstępujące od Boga z nieba.QP Tedy przyszedł do mnie jeden z onych siedmi Aniołów, którzy mieli siedm baniek pełnych siedmi plag ostatecznych i mówił ze mną i rzekąc: Chodź sam, okażęć oblubienicę żonę Barankowę.XO)A bojaźliwym i niedowiarkom i obmierzłym i mężobójcam i nieczystym i trującym i bałwochwalcam i wszytkim kłamcam część będzie w jezierze gorającym ogniem i siarką, a tać jest śmierć wtóra.rN]Ktoby zwyciężył, ten otrzyma dziedzicznie wszytki rzeczy i będę jemu Bogiem, a on mi będzie synem.M{A rzekł mi: Zstałoć się. Jam jest Alfa i Omega początek i koniec. Ja pragnącemu dam darmo źrzódła wody żywej.L'I rzekł mi ten, który siedział na stolicy: Oto nowe czynię wszytki rzeczy. I rzekł mi: Napisz, abowiem ty słowa wierne są i prawdziwe. ;vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\t\h\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============x=l=`=T=H=<=0=$== =<<<<<<<<<<<|,3,(,,,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)a)U)I)=)1)%)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%%s%g%[%O%C%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############|#p#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!m!a!U!I!=!1!%!! ! } q e Y M A 5 )   ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'sg[OC7+xl`TH<0$ |pdXL@4(ui]QE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  7 ;  6 :  5 9  4 8  3 7  2 6  1 5  0 4  / 3  . 2  - 1  , 0  + /  * .  ) -  ( ,  ' +  & *  % )  $ (  # '  " &  ! %  $   #   "   !                                                                           6   5   4   3   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g 8f 7e 6d 5c 4b 3a 2` 1_ 0^ /] .\ -[ ,Z +Y *X )W (V 'U &T %S $R #Q "P !O  N M L K J I H G F E D C B A @ ? > = <  ;  :  9  8  7 6 5 4 3 2 1 0  / 2. 1- 0, /+ .* -) ,( +' *& )% ($ '# &" %! $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                 ~ } | { z  y &x %w $v #u "t !s  r q p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S 4R 3Q 2P 1O 0N /M .L -K ,J +I *H )G (F 'E &D %C $B #A "@ !?  > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !     P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ;~ :} 9| 8{ 7z 6y 5x 4w 3v 2u 1t 0s /r .q -p ,o +n *m )l (k 'j &i %h $g #f "e !d  c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q  P  O  N  M  L K J I H G F E  D  %C  $B  #A  "@  !?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !       ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l &k %j $i #h "g !f  e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S  R  Q  P  O  N M L K J I H G  F %E $D #C "B !A  @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / .  -  ,  +  *  ) ( ' & % $ # "  ! 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r q p o n m l k j i h g f e d c  b  a  `  _  ^ ] \ [ Z Y X W  V  -U  ,T  +S  *R  )Q  (P  'O  &N  %M  $L  #K  "J  !I   H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6   5   4   3   2   1  0  /  .  -  ,  +  *  ) ( ' & % $ # "  !                  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & %~ $} #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z 3Y 2X 1W 0V /U .T -S ,R +Q *P )O (N 'M &L %K $J #I "H !G  F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' '& &% %$ $# #" "! !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                           ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d #c "b !a  ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N  M  L  K  J  I H G F E D C B  A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & % $ # " !                              ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6   5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          -m}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~"~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}||||||||||||s|g|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ {zzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyyuyiy]yQyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttssssssssssssxsls`sTsHsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________t_h_\_P_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]e]Y]M]A]5])]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWWWsWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNGN;N/N#NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GsGgG[GOGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDuDiD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?h?\?P?D?8?,? ??>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H>>>3>(>>>=============x=m=b=W=L=A=6=+= ==<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5Q5E595-5!55 444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222v2j2^2R2F2:2.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&111000000000000s0g0[0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............|.p.d.X.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,a,U,I,=,1,%,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'`'T'H'<'0'$'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$&$$$###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"G";"/"#"" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  xlaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(ui]QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWL@4(th\PD8, ym  h g f e d c b a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M  L  K  J  I  H G F E D C B A  @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % $ # " !                              # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                   ~ } |  { (z 'y &x %w $v #u "t !s  r q p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S R Q P O N M L K J I H G F E D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                  ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u   t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >   =  0<  /;  .:  -9  ,8  +7  *6  )5  (4  '3  &2  %1  $0  #/  ".  !-  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                           +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                       ~ } |  {  z  y  x  w v u t s r q p  o *n )m (l 'k &j %i $h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E %D $C #B "A !@  ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                   / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ (Z 'Y &X %W $V #U "T !S  R Q P O N M L K J I H G F E D C B A @  ?  >  =  <  ; : 9 8 7 6 5 4  3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !          !                                                                                                     &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                 ~   }   |   {   z   y   x   w   v   u   t   s  r  q  p  o  n   m   l   k   j   i   h   g   f  9 e  8 d  7 c  6 b  5 a  4 `  3 _  2 ^  1 ]  0 \  / [  . Z  - Y  , X  + W  * V  ) U  ( T  ' S  & R  % Q  $ P  # O  " N  ! M  L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @   ?   >   =   <   ;   :  9  8  7  6  5   4   3   2   1   0   /   .   -  * ,  ) +  ( *  ' )  & (  % '  $ &  # %  " $  ! #  "   !                                                                                 )   (   '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k   j G i F h E g D f C e B d A c @ b ? a > ` = _ < ^ ; ] : \ 9 [ 8 Z 7 Y 6 X 5 W 4 V 3 U 2 T 1 S 0 R / Q . P - O , N + M * L ) K ( J ' I & H % G $ F # E " D ! C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   # / " . ! - ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2   1 ~  0 }  / |  . {  - z  , y  + x  * w  ) v  ( u  ' t  & s  % r  $ q  # p  " o  ! n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N 5 M 4 L 3 K 2 J 1 I 0 H / G . F - E , D + C * B ) A ( @ ' ? & > % = $ < # ; " : ! 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                 8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  - , + * ) (  '  &  %  $  #  "  !                                   G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                        ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u   t / s . r - q , p + o * n ) m ( l ' k & j % i $ h # g " f ! e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E 0 D / C . B - A , @ + ? * > ) = ( < ' ; & : % 9 $ 8 # 7 " 6 ! 5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                         +  *  )  (  '  &  %  $ # " !                                          % $ # " !                                                                                                   # " !       ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d   c  # b  " a  ! `  _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M  L  K  J  I  H   G   F   E   D   C   B   A   @  ; ?  : >  9 =  i  @|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||}|r|g|\|Q|F|;|0|%|||{{{{{{{{{{{{{s{g{[{O{C{7{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z0z$zz zyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxuxix]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwzwnwbwVwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp pooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmymnmbmVmJm>m2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkg2g&gggffffffffffffsfgf[fOfCf7f+fffeeeeeeeeeeeexele`eTeHe>>>>>>>>>>>t>h>\>P>D>8>,> >>============y=m=a=U=I===1=%== =<<<<<<<<<<<};3;(;;;:::::::::::::x:m:b:W:L:A:6:+: :: 999999999999y9m9a9U9I9=919%99 988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 6666666666666u6j6_6T6I6>636(6665555555555555x5m5b5V5J5>525&55544444444444~4r4f4Z4O4C474+444333333333333w3k3_3S3G3;3/3$33 322222222222|2p2d2X2N2C282-2"22 2111111111111t1h1\1P1D181,1 11000000000000y0m0a0V0J0>020&000////////////s/g/[/O/C/7/+///............w.k._.S.G.;.1.&...------------}-q-e-Y-M-A-5-)---,,,,,,,,,,,,v,j,^,R,F,:,.,",, ,++++++++++++}+r+g+\+Q+F+;+0+$++ +***********}*q*e*Y*M*A*5*)***))))))))))))v)j)^)R)F):).)")) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&&w&l&a&V&K&@&5&*&&&%%%%%%%%%%%%x%l%`%T%H%<%0%$%% %$$$$$$$$$$$}$q$e$Y$M$A$5$)$$$############v#j#^#R#F#:#.#"## #""""""""""""}"r"g"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!y!m!a!U!I!=!1!%!! ! ~ s h ] R G < 1 &   wlaVK?3'th\PD8, ymaUI=1% ~rfZNB7+wk_SH<0$ |pdXL@4(ui^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG<0$ |pdXL@4(th]QE9-! ymaUI=1%                                                                                     (  '  &  %  $~  #}  "|  !{  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \   [  'Z  &Y  %X  $W  #V  "U  !T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                        ~   }   |   {   z  y  x  w  v  u  t  s  r vq vp v o v n v m v l v k vj vi vh vg vf ve vd  vc vb va v ` v _ v ^ v ] v \ v[ vZ vY vX vW vV vU  vT  vS  vR  vQ  v P  v O  v N  v M  v L  vK  vJ  vI  vH  vG  vF  vE  vD lC lB lA l@ l? l> l= l< l; l : l 9 l 8 l 7 l 6 l5 l4 l3 l2 l1 l0 l/  l. l- l, l+ l* l ) l ( l ' l & l % l$ l# l" l! l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X~ X} X| X{ X z X y X x X w X v Xu Xt Xs Xr Xq Xp Xo  Xn Xm Xl Xk Xj X i X h X g X f X e Xd Xc Xb Xa X` X_ X^  X]  X \  X [  X Z  X Y  XX  XW  XV  XU  XT  XS  XR  XQ NP NO NN NM NL NK NJ NI NH NG NF NE ND NC NB N A N @ N ? N > N = N< N; N: N9 N8 N7 N6  N5 N4 N3 N2 N1 N0 N / N . N - N , N + N* N) N( N' N& N% N$  N# N " N ! N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : :~ :} :| :{ :z : y : x : w : v : u :t :s :r :q :p :o :n  :m :l :k :j :i :h :g :f :e :d :c :b :a :` :_ :^ :] :\ : [ : Z : Y : X : W :V :U :T :S :R :Q :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  :F  :E  :D  :C  :B  :A  :@  :?  : >  : =  : <  : ;  : :  :9  :8  :7  :6  :5  :4  :3  :2 01 00 0/ 0. 0- 0, 0+ 0* 0) 0( 0' 0 & 0 % 0 $ 0 # 0 " 0! 0 0 0 0 0 0  0 0! 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0 & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & &~ &} &| &{ &z & y & x & w & v & u &t &s &r &q &p &o &n  &m &l &k &j &i &h &g &f &e &d &c &b &a &` &_ &^ &] &\ &[ & Z & Y & X & W & V &U &T &S &R &Q &P &O  &N &M &L &K &J &I &H &G &F &E &D &C &B &A &@ &? &> & = & < & ; & : & 9 &8 &7 &6 &5 &4 &3 &2  &1 &0 &/ &. &- &, &+ &* &) & ( & ' & & & % & $ &# &" &! & & & &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &  &   &   &   &   &   &  &  &  &  &  &  &  &                                                                        !                                                                                                                                                                                  ~ } | { z  y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R Q P O N M  L  K  J  I  H G F E D C B A  @ ? > = < ;  :  9  8  7  6 5 4 3 2 1 0 /  . - , + *  )  (  '  &  % $ # " !                                                                                        : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                       ( ' & % $ # " !                                                                       ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e   d  "c  !b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C   B  !A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "   !                                                                       ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                         ~ } | { z y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f   e   d   c   b   a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K  J  I  H  G  F E D C B A @ ?  >  = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , +  *  )  (  '  & % $ # " !                                                                                                           $  #  "  !                                                                                                                                                                              ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S R Q P O N M L  K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 4 3 2 1 0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                                                     , + * ) ( ' & % $ # " !   ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m  l  k LY6|pdZOD9.# ~~~~~~~~~~~~~~s~h~]~R~G~<~1~%~~ ~}}}}}}}}}}}}}q}e}Y}M}A}5})}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|#|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{X{L{@{4{({{{zzzzzzzzzzzztzjz_zTzIz>z3z(zzzyyyyyyyyyyyyyxymybyWyKy?y3y'yyyxxxxxxxxxxxxsxgx[xPxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wUwIw=w1w%ww wvvvvvvvvvvv}vrvfvZvNvBv6v*vvvuuuuuuuuuuuuutuiu^uSuHu=u2u'uuuttttttttttttytmtatUtIt=t1t%tt tsssssssssss~srsfsZsNsBs6s*sssrrrrrrrrrrrrrurir]rQrEr9r-r!rr qqqqqqqqqqqqyqmqaqUqJq>q2q&qqqppppppppppp~prpfpZpNpBp6p+pppoooooooooooowoko_oSoGo;o0o$oo onnnnnnnnnnn|npndnXnLnBn7n,n!nn nmmmmmmmmmmmm}mrmgm\mQmFm;m0m%mmmlllllllllllllvlkl`lUlJl?l4l)lllkkkkkkkkkkkkkzkokdkYkNkCk8k-k"kk jjjjjjjjjjjjzjnjbjVjJj>j2j&jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh=h1h%hh hggggggggggg~grgfgZgNgBg6g*gggffffffffffffwfkf_fSfGf;f/f#ff feeeeeeeeeee|epeeeYeMeAe5e)eeeddddddddddddudjd^dRdFd:d.d"dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c'cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b-b!bb aaaaaaaaaaaayamaaaVaJa>a2a&aaa```````````~`r`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^}^q^e^Y^M^A^6^*^^^]]]]]]]]]]]]v]j]^]R]F]:].]"]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[t[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZyZmZaZUZIZ=Z1Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6                                                                                                                                                             ~ } | {  z y x w v u t s r  q  p  o  n  m l k j i h g f  e d c b a ` _ ^  ] \ [ Z Y X W V  U  T  S  R  Q P O N M L K J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &   %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } | { z y x  w  v  u  t  s  r  q  p   o   n   m   l   k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W   V   U   T   S   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H   G   F   E   D   C  B  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  . - , + * ) ( ' &  %  $  #  " !                                                                                                                                                                                                                                            ~ }  | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E D C B A @ ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1   0   /   .   -  ,  +  *  )  (  '  &  % $ # " !